Glossary of ticks

- 'rrr .~; •c.Sio

).)W; :

~~JAN

·A~ .JIIJ....JI •c.Sio).)t.J; ..;J,_, I u-'1.;..::.6 .::..~~~ ...5.J,j:

··;jl~~.r'U, wl~

.,'fA'\ .~li. :~,J_,.~:

~ ~t..a:).c ;: o

·)~ :.~ tff :

l.S~u; ~1.~ '· 0

97&-6oo-s7os-J o-3 :

~w

~,;~~~j

t;J:

..Of-0\ ·~ :<~.o~\:::S':

~f.).)~

k6:

t"""~ t"""~

U'""'l:...:.or>:

O.),j-91 ~~

_ ,'ff· ,.JllJ....JI .~ ~: SFA\ · /W''\..::..A \'fA'\:

o# loS~

tJ.)J

rYH ·A"'P\r :

~~., 4-S~

o.) J

HrY·'\'f: ~ ...r-'~1;! oJW

u-4 ~ .'i!b......,l V"~- (.SIOJ..lle.t ~'j ~.) :~j-4 ~ u--,.,... :~ c.> J.J ~ .J>J~ wV>'.J~ ~u :1}~ ~ ~ .,;:::;,) :.,r..JI ~~~J

.bl.!.> .?~ ~~ :~~ J ~~ •..,.tt.,S~ \1 A'\ - JJI :~~

Jl..... J

~

:,jl~

, ...

~.i'

C.,~jiY'\·· :~ 'VA-f • • -OV•A-'•-'f:~~

\ ' ~~ ..$.1... ~fi ·(.$~ ~ 04~- ..>-':!~ \ v 04~ ;~

[email protected]

:;S.r

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﺷﻤﺎره ﺻﻔﺤﻪ‬

‫ﻋﻨﻮان‬

‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬

‫‪1‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ و اﻫﻤﻴﺖ‬

‫‪3‬‬

‫ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژي و ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي‬

‫‪5‬‬

‫ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﻛﻨﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﺑﺎﻻﺧﺎﻧﻮادهي اﻳﻜﺴﻮدوﺋﻴﺪا‬

‫‪6‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت در اﻳﺮان‬

‫‪8‬‬

‫ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﺮﺧﻲ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ‬

‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪10‬‬

‫اﻳﻜﺴﻮدﻳﺪا‬ ‫ﺧﺎﻧﻮاده‬ ‫آرﮔﺎزﻳﺪه‬ ‫اﻳﻜﺴﻮدﻳﺪه‬ ‫ﺟﻨﺲ‬ ‫ﻣﺮاﺣﻞ ر‪‬ﺷﺪ‬

‫‪11‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول )ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﻲ ﺑﺪن(‬ ‫ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم‬ ‫اﺳﻜﻮﺗﻮم‬ ‫آﻟﻮاﺳﻜﻮﺗﻮم‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﻴﺎﻧﻲ‬ ‫ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاري‬ ‫ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاري ﻣﻮدار‬ ‫اﻟﮕﻮي ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاريﻫﺎي ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻨﻲ‬ ‫اﻧﺪازه ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاريﻫﺎي ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻨﻲ‬ ‫أ‬ ‫‪ ‬‬

‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪15‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫اﻧﺘﺸﺎر ﻛﻠﻲ ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاريﻫﺎي ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم‬ ‫اﻧﺘﺸﺎر ﻛﻠﻲ ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاريﻫﺎي اﺳﻜﻮﺗﻮم‬ ‫اﻧﺪازه ﻛﻠﻲ ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاريﻫﺎي ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم و اﺳﻜﻮﺗﻮم‬ ‫وﺿﻮح ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاري‬ ‫ﻓﺴﺘﻮن ﻣﻴﺎﻧﻲ‬ ‫وﺟﻮد ﻓﺴﺘﻮنﻫﺎ‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﻓﺴﺘﻮنﻫﺎ‬ ‫ﻓﺴﺘﻮنﻫﺎي ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻓﺴﺘﻮن ﻣﺮﻛﺰي‬ ‫ﻓﺴﺘﻮنﻫﺎي ﻣﺤﺎط ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻴﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ‬ ‫ﺗﺰﺋﻴﻦﺷﺪﮔﻲ ﻓﺴﺘﻮن‬ ‫رﻧﮓ ﻣﻴﻨﺎﻳﻰ ﻳﺎ ﻟﻌﺎﺑﻲ روي اﺳﻜﻮﺗﻮم ﻳﺎ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم‬ ‫ﻃﺮح ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﻴﺎﻧﻲ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم‬ ‫ﻃﺮح ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﻴﺎﻧﻲ اﺳﻜﻮﺗﻮم‬ ‫ﻧﻮاﺣﻲ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻃﺮح ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم‬ ‫ﻧﻮار داﺳﻲﺷﻜﻞ‬ ‫ﺗﺰﺋﻴﻦ‬ ‫ﻧﻮار ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺧﻠﻔﻲ‬ ‫رﻧﮓ اﺳﻜﻮﺗﻮم ﻳﺎ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم‬ ‫ﻇﺎﻫﺮ اﺳﻜﻮﺗﻮم ﻳﺎ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم‬ ‫ﺷﻴﺎر‬ ‫ﻃﻮل ﺷﻴﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ‬ ‫ﺑﺎﻓﺖ ﺷﻴﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ‬ ‫ﺷﻜﻞ ﺷﻴﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ‬ ‫ﺷﻴﺎر ﺣﺎﺷﻴﻪاي‬ ‫ﺷﻴﺎرﻫﺎي ﺧﻠﻔﻲ‬ ‫ب‬ ‫‪ ‬‬

‫‪16‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪29‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫‪29‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪38‬‬ ‫‪38‬‬ ‫‪38‬‬

‫ﺷﻴﺎر ﺧﻠﻔﻲ ﭘﺸﺘﻲ‬ ‫ﺷﻴﺎر ﻛﻨﺎرﻣﻴﺎﻧﻲ‬ ‫ﺷﻴﺎر ﺷﺎﻧﻪاي‬ ‫ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﺮدﻧﻲ‬ ‫ﺷﻜﻞ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﺮدﻧﻲ‬ ‫ﺑﺎﻓﺖ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﺮدﻧﻲ‬ ‫ﺷﻴﺎر ﮔﺮدﻧﻲ‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﻴﻦ ﮔﺮدﻧﻲ‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻠﻔﻲ اﺳﻜﻮﺗﻮم‬ ‫ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺧﻠﻔﻲ اﺳﻜﻮﺗﻮم‬ ‫ﻛﻨﺎرهﻫﺎي اﺳﻜﻮﺗﻮم‬ ‫ﻣﻮﻫﺎي روي آﻟﻮاﺳﻜﻮﺗﻮم‬ ‫ﻣﻮﻫﺎي روي اﺳﻜﻮﺗﻮم‬ ‫ﭼﺸﻢ‬ ‫ﻛﺎﺳﻪ ﭼﺸﻢ‬ ‫ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺧﻠﻔﻲ‬ ‫ﺷﺎﻧﻪ‬ ‫ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻠﻔﻲ اﺳﻜﻮﺗﻮم‬

‫‪40‬‬

‫ﺑﺨﺶ دوم )ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ ﺑﺪن(‬ ‫ﺻﻔﺤﺎت ﻣﻘﻌﺪي‬ ‫ﺻﻔﺤﺎت ﺷﻜﻤﻲ‬ ‫ﺻﻔﺤﺎت ﻛﻨﺎر ﻣﻘﻌﺪي ﺟﺎﻧﺒﻲ‬ ‫ﺻﻔﺤﺎت ﻛﻨﺎر ﻣﻘﻌﺪي‬ ‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻗﺮارﮔﻴﺮي ﺻﻔﺤﺎت زﻳﺮ ﻣﻘﻌﺪي‬ ‫اﻧﺪازه ﺻﻔﺤﺎت زﻳﺮ ﻣﻘﻌﺪي‬ ‫ج‬ ‫‪ ‬‬

‫‪41‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪43‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫زواﺋﺪ ﺻﻔﺤﺎت ﺷﻜﻤﻲ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﻮدن ﺧﺎرﻫﺎي ﺻﻔﺤﺎت ﺷﻜﻤﻲ از ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﻲ‬ ‫اﺳﭙﻴﺮاﻛﻞ ﺗﻨﻔﺴﻲ‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ اﺳﭙﻴﺮاﻛﻞ ﺗﻨﻔﺴﻲ‬ ‫روزﻧﻪﻫﺎي اﺳﭙﻴﺮاﻛﻞ ﺗﻨﻔﺴﻲ‬ ‫ﺷﻴﺎر‬ ‫ﻣﻘﻌﺪ‬ ‫ﺷﻴﺎر ﻣﻘﻌﺪي‬ ‫ﺷﻜﻞ ﺷﻴﺎر ﻣﻘﻌﺪي در ﻗﺴﻤﺖ ﺧﻠﻔﻲ‬ ‫درﻳﭽﻪ‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ درﻳﭽﻪ ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ‬ ‫ﻓﻼپ‬ ‫ﺷﻴﺎر ﺟﻠﻮﻳﻲ درﻳﭽﻪ ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ‬ ‫ﭼﻴﻦ دور ﻣﻨﻔﺬ ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ‬ ‫ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺷﻔﺎف‬ ‫ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺧﻠﻔﻲ درﻳﭽﻪ ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ‬ ‫ﺑﺎﻓﺖ ﻛﻮﺗﻴﻜﻮل‬ ‫ﻃﺮح زواﺋﺪ ﻛﻮﺗﻴﻜﻮل‬ ‫د‪‬رز ﺟﺎﻧﺒﻲ‬ ‫ﺑﺎﻓﺖ د‪‬رز ﺟﺎﻧﺒﻲ‬ ‫زاﺋﺪه دﻣﻲ‬ ‫ﻓﻠﺲ‬ ‫ﺑﺨﺶ ﺳﻮم )ﭘﺎﻫﺎ(‬

‫‪56‬‬

‫ﺷﻜﻞ ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎ‬ ‫رﻧﮓآﻣﻴﺰى ﭘﺎ‬

‫‪57‬‬ ‫‪57‬‬ ‫د‬

‫‪ ‬‬

‫‪43‬‬ ‫‪44‬‬ ‫‪44‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪46‬‬ ‫‪46‬‬ ‫‪46‬‬ ‫‪47‬‬ ‫‪47‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪49‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪51‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪53‬‬ ‫‪53‬‬ ‫‪54‬‬ ‫‪54‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﺎﻫﺎ‬ ‫اﻧﺪام ﻫﺎﻟﺮ‬ ‫اﻧﺪازه ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎي ﭘﺎي ﭼﻬﺎرم‬ ‫ﺧﺎرﻫﺎي ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎي ﭘﺎي ﭼﻬﺎرم‬ ‫ﺧﺎر ﺟﻠﻮﻳﻲ ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎي ﭘﺎي اول‬ ‫ﺧﺎرﻫﺎي ﻛﻮﻛﺴﺎ‬ ‫ﺧﺎر داﺧﻠﻲ ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎي اول‬ ‫ﻃﻮل ﺧﺎرﻫﺎي داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎي اول‬ ‫ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻲ ﺧﺎر ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎي اول‬ ‫ﻃﻮل ﺧﺎر ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎي اول‬ ‫ﻃﺮز ﺟﻔﺖﺷﺪن ﺧﺎرﻫﺎي ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎي ﭘﺎي اول‬ ‫ﻃﻮل ﺧﺎرﻫﺎي ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎي ﭘﺎي اول ﺗﺎ ﺳﻮم‬ ‫وﺟﻮد ﺧﺎرﻫﺎي ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎي ﭘﺎي دوم و ﺳﻮم‬ ‫وﺟﻮد ﺧﺎرﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎي ﭘﺎي دوم‪ ،‬ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم‬ ‫ﺧﺎر ﺧﻠﻔﻲ ﺑﻨﺪ دوم ﭘﺎي اول‬

‫‪58‬‬ ‫‪58‬‬ ‫‪59‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪61‬‬ ‫‪61‬‬ ‫‪62‬‬ ‫‪62‬‬ ‫‪63‬‬ ‫‪63‬‬ ‫‪64‬‬ ‫‪64‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪65‬‬

‫ﺑﺨﺶ ﭼﻬﺎرم )ﻗﻄﻌﺎت دﻫﺎﻧﻲ(‬

‫‪67‬‬

‫ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم‬ ‫ﻗﻄﻌﺎت دﻫﺎﻧﻲ‬ ‫ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم‬ ‫آورﻳﻜﻮﻻ‬ ‫زواﻳﺎي ﺟﺎﻧﺒﻲ ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم‬ ‫ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم‬ ‫ﻛﻠﻴﺴﺮ‬ ‫ﻫﻴﭙﻮﺳﺘﻮم‬ ‫دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻫﻴﭙﻮﺳﺘﻮم‬

‫‪68‬‬ ‫‪68‬‬ ‫‪69‬‬ ‫‪69‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪71‬‬ ‫‪71‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪72‬‬ ‫ه‬

‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﺗﺎج‬ ‫ﺣﻔﺮه دﻫﺎﻧﻲ‬ ‫ﭼﻴﻦﺧﻮردﮔﻲ دﻫﺎﻧﻲ‬ ‫ﭘﺎﻟﭗ‬ ‫ﺑﻨﺪ‬ ‫ﺣﺎﺷﻴﻪ داﺧﻠﻲ ﺑﻨﺪ اول ﭘﺎﻟﭗ‬ ‫ﺧﺎر ﭘﺸﺘﻲ ﺑﻨﺪ دوم ﭘﺎﻟﭗ‬ ‫ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﻗﺴﻤﺖ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﻨﺪ دوم ﭘﺎﻟﭗ‬ ‫ﺧﺎر ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ ﺑﻨﺪ دوم ﭘﺎﻟﭗ‬ ‫ﺧﺎر ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ ﺑﻨﺪ ﺳﻮم ﭘﺎﻟﭗ‬ ‫ﻧﺤﻮه ﻗﺮارﮔﻴﺮي ﺑﻨﺪﻫﺎي ﭘﺎﻟﭗ‬ ‫ﺑﻨﺪ اول ﭘﺎﻟﭗ‬ ‫ﺷﻜﻞ ﺑﻨﺪﻫﺎي ﭘﺎﻟﭗ‬ ‫ﻣﻮﻫﺎي ﻋﻘﺐِ ﭘﺎﻟﭗ و ﻫﻴﭙﻮﺳﺘﻮم‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ‬ ‫ﺷﻜﻞ ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ‬ ‫ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲ ﻗﺴﻤﺖ ﺧﻠﻔﻲ ﭘﺸﺘﻲ ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم‬ ‫ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻲ و ﻃﻮل ﻛﻮرﻧﻮا‬

‫‪83‬‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫‪ ‬‬

‫و‬ ‫‪ ‬‬

‫‪73‬‬ ‫‪73‬‬ ‫‪74‬‬ ‫‪75‬‬ ‫‪75‬‬ ‫‪76‬‬ ‫‪77‬‬ ‫‪77‬‬ ‫‪78‬‬ ‫‪78‬‬ ‫‪79‬‬ ‫‪79‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪81‬‬ ‫‪81‬‬ ‫‪82‬‬ ‫‪82‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﻤﻠﻮ از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ‬ ‫ﮔﻮﻧﺔ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﺮه ﺧﺎﻛﻲ‪ ،‬ﻫﻤﻮاره در ﭘﻲ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺳﺎﻳﺮ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﺧﺼﻮص ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻛﻨﻪﻫﺎ داراي ﺗﻨﻮع و‬ ‫ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ وﺳﻴﻌﻲ در ﻣﻴﺎن ﺑﻨﺪﭘﺎﻳﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻗﺪﻣﺘﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻃﻮﻻﻧﻲ دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻗﺪﻳﻤﻲﺗﺮﻳﻦ ﻓﺴﻴﻞ ﻛﻨﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ ،Alas‬ﺣﺪود ‪ 90-94‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل )دوره‬ ‫ﻛﺮﺗﺎﺳﻪ( ﻗﺪﻣﺖ دارد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ وﻗﻮع ﺣﻮادث و دﮔﺮﮔﻮﻧﻲﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ در اﻳﻦ‬ ‫ﺳﻴﺎره از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﺠﺎد و ﮔﺴﺘﺮش درﻳﺎﭼﻪﻫﺎ و ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪن ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻨﺎﻃﻖ‬ ‫ﺧﺸﻜﻲ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺎﻧﻊ ﺳﻴﺮ ﺗﻜﺎﻣﻠﻲ ﻣﻨﻈﻢ اﻳﻦ ﻣﻮﺟﻮدات ﻧﺸﺪه ﺑﻠﻜﻪ ﺳﺒﺐ‬ ‫ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻗﻴﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻨﻪﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮﺟﻮدات‪ ،‬ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ دﻗﻴﻖ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ‬ ‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﻨﻮع ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژﻳﻚ در ﺑﺮﺧﻲ ﺟﻨﺲﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻴﺎﻟﻮﻣﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﺪﻳﻦ‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻫﻢزﻣﺎن در ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي دو‬ ‫وﺟﻬﻲ ﭼﻨﺪان ﻛﻤﻜﻲ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ در ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻳﻚ‬ ‫ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻴﺴﺖ ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﻲ دارد‪-1 ،‬داﺷﺘﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪-2 ،‬‬ ‫داﺷﺘﻦ ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ و ‪-3‬ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻓﺮاوان‬ ‫و آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ وارﻳﺎﺳﻴﻮنﻫﺎي ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ و ﻗﺪم اول در اﻳﻦ راه‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻴﻚ و ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﺪف از ﺗﺪوﻳﻦ ﻛﺘﺎب آﻣﻮزﺷﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪان ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻲ‬ ‫ﻛﻨﻪﻫﺎﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﺻﻔﺎت ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ آﺷﻨﺎ ﺷﺪه‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎم ﻛﺎر ﺑﺎ ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي‬ ‫ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ دﭼﺎر ﺳﺮدرﮔﻤﻲ ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ ﻋﻤﺪه اﻳﻦ اﺛﺮ ﺗﺮﺟﻤﻪي ﻛﺘﺎﺑﭽﻪ‬ ‫راﻫﻨﻤﺎي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻛﻨﻪﻫﺎي اﻓﺮﻳﻘﺎ و ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪ اﺛﺮ دﻛﺘﺮ آﻻن واﻟﻜﺮ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪1‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب در ﻛﺸﻮر ﻣﺎ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﻋﻼوه ﺑﺮ آن‪ ،‬ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻗﻠﻤﻲ ﺑﺮ ﺟﺬاﺑﻴﺖ ﻛﺘﺎب اﻓﺰوده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ و ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻲ ﻛﻨﻪﻫﺎ ﭘﺲ از ﺳﻴﻞ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‬ ‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﻣﻜﺎﺗﺐ روس و اﻣﺮﻳﻜﺎ اﻓﻮل ﻛﺮده اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ‬ ‫در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﻣﻌﺪودي در دﻧﻴﺎ در ﻣﻮرد ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ و ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻲ‬ ‫ﻛﻨﻪﻫﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﺮف ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻣﻨﺘﻘﻠﻪ‪،‬‬ ‫ﺑﻴﻮﻟﻮژي‪ ،‬ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي و ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻲ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ ﻛﻨﻪﻫﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ در‬ ‫ﻛﺸﻮر ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻣﺸﺎﺑﻪ اﺳﺖ؛ ﭘﺲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﺪت ﻳﻚ ﻣﺤﻘﻖ‬ ‫ﻓﺮاﻧﺴﻮي ﺑﻪ ﻧﺎم دﻟﭙﻲ‪ 1‬و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﻌﺪود ﻣﺤﻘﻘﺎن داﻧﺸﻜﺪه داﻣﭙﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬ ‫و ﻣﺆﺳﺴﻪ رازي )اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﺎﻻت و ﮔﺰارشﻫﺎي ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه(‪ ،‬اﻛﻨﻮن‬ ‫ﻛﻤﺘﺮ ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺻﻴﻞ در ﻣﻮرد ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻲ ﻛﻨﻪﻫﺎي اﻳﺮان ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻼوه ﻣﺎ ﻫﻨﻮز آﻣﺎر دﻗﻴﻘﻲ از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻛﻨﻪ و اﺣﺘﻤﺎﻻً زﻳﺮﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در‬ ‫ﻛﺸﻮرﻣﺎن ﻧﺪارﻳﻢ و ﮔﺰارﺷﺎت ﺻﺮﻓﺎً ﺑﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻗﺒﻠﻲ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ‬ ‫)اﺳﺎﻣﻲ ذﻛﺮ ﺷﺪه در ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن از‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ ﮔﻮﻧﻪ ﻳﺎ زﻳﺮﮔﻮﻧﻪ ﺑﻮدن آﻧﻬﺎ اﻃﻼع ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺪارﻧﺪ(‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫]‪ .[1‬ﻟﻮﺋﻲ ﭘﻴﺮ دﻟﭙﻲ )‪(L.P. Delpy‬؛ ﻣﺤﻘﻖ ﻣﻌﺮوف ﻓﺮاﻧﺴﻮي ﻛﻪ ﺑﻪ دﻋﻮت دوﻟﺖ وﻗﺖ اﻳﺮان‬ ‫از ﺳﺎل ‪ 1310‬ﺗﺎ ‪ 1330‬رﻳﺎﺳﺖ ﻣﺆﺳﺴﻪ رازي ﺣﺼﺎرك را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه داﺷﺖ‪ .‬زﻣﻴﻨﻪ اﺻﻠﻲ‬ ‫ﺗﺨﺼﺺ وي ﻣﻴﻜﺮوب ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي داﻣﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻈﻮر وي از ﺳﻮي دوﻟﺖ‬ ‫اﻳﺮان ﻣﺄﻣﻮر ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻴﻤﺎري ﻃﺎﻋﻮن ﮔﺎوي )ﮔﺎو ﻣﻴﺮي( ﺷﺪ ﻛﻪ در آن زﻣﺎن ﻛﺸﺘﺎر وﺳﻴﻌﻲ در‬ ‫ﻣﻴﺎن ﮔﺎوان اﻳﺮان ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬دﻟﭙﻲ ﭘﺲ از ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺣﺼﺎرك‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ‬ ‫اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﺪ‪ .‬وي ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﻼﻗﻪ ﻓﺮاوان ﺑﻪ ﻛﻨﻪﻫﺎ )ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺟﻨﺲ ﻫﻴﺎﻟﻮﻣﺎ(‪ ،‬در‬ ‫ﻛﻨﺎر وﻇﺎﻳﻒ ﻣﺤﻮﻟﻪ‪ ،‬ﺑﺮ روي آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت وﻗﺖﮔﻴﺮ و ﭘﺮزﺣﻤﺖ دﻟﭙﻲ )ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻠﺖ ﭘﺮورش و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﺘﺎجﻫﺎي ﻓﺮاوان( ﺷﺪت ﻋﻼﻗﻪ وي را ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻬﻢ اﺛﺒﺎت ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬دﻟﭙﻲ در‬ ‫ﺳﺎل ‪ 1974‬ﻣﻴﻼدي )‪ 1353‬ﺷﻤﺴﻲ( ﻓﻮت ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺗﻼش ﻛﺮدهاﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻗﺪﻣﻲ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻮﭼﻚ در‬ ‫ﺟﻬﺖ ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻲ و ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻛﻨﻪﻫﺎي اﻳﺮان ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﻋﺘﻘﺎد ﻣﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻧﻮﺷﺘﻪاي ﺧﺎﻟﻲ از اﺷﺘﺒﺎه ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺸﺘﺎﻗﺎﻧﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮ اﻧﺘﻘﺎدات ﻳﺎ‬ ‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات ﺷﻤﺎ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻋﺰﻳﺰ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬ ‫دﻛﺘﺮ زﻛﻴﻪ ﺗﻠﻤﺎدرهاي‪-‬ﻣﻬﻨﺪس اﺳﺪاﷲ ﺣﺴﻴﻨﻲ ﭼﮕﻨﻲ‬

‫‪3‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ و اﻫﻤﻴﺖ‬ ‫ﻛﻨﻪﻫﺎ ﺣﻘﻴﻘﺘﺎً ﻓﺴﻴﻞﻫﺎي زﻧﺪهاي‪ 1‬ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺑﻪوﺟﻮد‬ ‫آﻣﺪهاﻧﺪ ]‪ .[1‬در ﻣﻮرد آﻣﺎر ﺗﻌﺪاد ﻛﻨﻪﻫﺎي دﻧﻴﺎ )ﺑﺎﻻﺧﺎﻧﻮاده اﻳﻜﺴﻮدوﺋﻴﺪا(‬ ‫اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ ﺗﺎ ‪ 907‬ﮔﻮﻧﻪ را ﺑﺮﺷﻤﺮدهاﻧﺪ ]‪ .[2‬ﺧﻮن‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ﻏﺬاي آﻧﻬﺎﺳﺖ و ﮔﺎﻫﻲ ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺑﺮاﺑﺮ اﻧﺪازه ﺑﺪﻧﺸﺎن ﺧﻮن ﻣﻲﺧﻮرﻧﺪ‪ .‬زﻣﺎن‬ ‫ﺗﻐﺬﻳﻪ آﻧﻬﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﺗﺎ دو ﻫﻔﺘﻪ ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻃﻮل ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ اﻧﮕﻞ ﻣﻬﺮهداران اﻫﻠﻲ‬ ‫و وﺣﺸﻲ )از ﻗﺒﻴﻞ ﭘﺴﺘﺎنداران‪ ،‬ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن و ﺧﺰﻧﺪﮔﺎن ﻏﻴﺮ از ﻣﺎﻫﻲﻫﺎ( ﻣﻲ‪-‬‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ آﻧﻬﺎ از ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺠﺎور ﻗﻄﺐ ﺷﻤﺎل ﺑﻪﻃﺮف ﺧﻂ‬ ‫اﺳﺘﻮا ﺗﺎ ﻧﻮاﺣﻲ ﻗﻄﺐ ﺟﻨﻮب اﺳﺖ و داراي زﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻴﺎﺑﺎن‬ ‫و ﺟﻨﮕﻞﻫﺎي ﺑﺎراﻧﻲ ﻧﻮاﺣﻲ اﺳﺘﻮاﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و در زﻳﺮ آب ﻫﻢ زﻧﺪه ﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫)ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن درﻳﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺷﻜﺎر ﻣﺎﻫﻲ ﺑﻪ زﻳﺮ آب ﺷﻨﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ(‪.‬‬ ‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﻤﺎريزاي ﻣﻨﺘﻘﻠﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻨﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻨﺘﻘﻠﻪ از ﻃﺮﻳﻖ‬ ‫ﺣﺸﺮات ﻣﺸﻬﻮري ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺸﻪﻫﺎﺳﺖ ]‪ [3‬و ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻴﺰ آﻧﻬﺎ را ﺑﻌﺪ از ﭘﺸﻪﻫﺎ در‬ ‫رده ﺑﻌﺪي اﻫﻤﻴﺖ داﻣﭙﺰﺷﻜﻲ و ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻗﺮار دادهاﻧﺪ ]‪ .[4‬ﻛﻨﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺎﻗﻞ ﺗﻌﺪاد‬ ‫زﻳﺎدي از ﻋﻮاﻣﻞ وﻳﺮوﺳﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ و ﺗﻚﻳﺎﺧﺘﻪاي ﻣﺴﺒﺐ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي داﻣﻲ و‬ ‫اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬آﻣﺎر ﺑﻴﻤﺎري ﻻﻳﻢ در اروﭘﺎ و اﻣﺮﻳﻜﺎ ﻫﺮ ﺳﺎﻟﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﺗﻴﻠﺮﻳﻮز‪ ،‬ﺑﺎﺑﺰﻳﻮز و آﻧﺎﭘﻼﺳﻤﻮز در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ از دﻧﻴﺎ‬ ‫ﺷﺎﻳﻊ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻛﻨﻪﻫﺎ ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻧﺎﻗﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﻴﻤﺎري ﺗﺐ ﺧﻮﻧﺮﻳﺰي دﻫﻨﺪه‬ ‫ﻛﺮﻳﻤﻪ ﻛﻨﮕﻮ ﻣﻄﺮح ﻫﺴﺘﻨﺪ و اﻧﻮاع ا‪‬ﻧﺴﻔﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻣﻨﺘﻘﻠﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﻨﻪ در‬ ‫ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻘﺎط اروﭘﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎري دارد‪ .‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 80‬درﺻﺪ ﮔﺎوﻫﺎي دﻧﻴﺎ آﻟﻮده ﺑﻪ‬ ‫ﻛﻨﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ]‪ [2‬و آﻧﻬﺎ در زﻣﺮه ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ اﻛﺘﻮﭘﺎرازﻳﺖﻫﺎي ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺖ اﻗﺘﺼﺎدي‬ ‫ﭼﻬﺎرﭘﺎﻳﺎن ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻛﻨﻪﻫﺎ ﺑﺮ ﺣﻴﻮاﻧﺎت اﻫﻠﻲ ﻣﻔﻴﺪ‪ ،‬در ﺟﻬﺎن‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Living fossils‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﻜﻲ از ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻣﻮﺛﺮ در ﻓﻘﺮ اﺳﺖ ]‪ .[6،5‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﻨﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﻮم ﻧﻴﺰ در ﺣﺎل اﻓﺰاﻳﺶ اﺳﺖ ]‪.[7‬‬ ‫ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژي و ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي‬ ‫زﻳﺮراﺳﺘﻪ ﻛﻨﻪﻫﺎ ﻳﺎ اﻳﻜﺴﻮدﻳﺪا‪ ،‬ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ راﺳﺘﻪ آﻛﺎرﻳﻨﺎ‪ ،‬زﻳﺮﻛﻼس آﻛﺎري و‬ ‫ﻛﻼس آراﻛﻨﻴﺪا ﻳﺎ ﻋﻨﻜﺒﻮﺗﻴﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ زﻳﺮ راﺳﺘﻪ داراي ﻳﻚ ﺑﺎﻻﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺰرگ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺎم اﻳﻜﺴﻮدوﺋﻴﺪا و ﺳﻪ ﺧﺎﻧﻮاده اﻳﻜﺴﻮدﻳﺪه‪ ،‬آرﮔﺎزﻳﺪه و ﻧﻮﺗﺎﻟﻴﻠﻴﺪه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫اﻋﻀﺎي راﺳﺘﻪ آﻛﺎرﻳﻨﺎ ﻳﺎ ﭘﺎرازﻳﺘﻲﻓﺮمﻫﺎ‪ ،‬واﺟﺪ ﻳﻚ ﺟﻔﺖ ﻣﻨﻔﺬ ﺗﻨﻔﺴﻲ ﻳﺎ‬ ‫اﺳﺘﻴﮕﻤﺎ و ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎي ﺧﻮب رﺷﺪ ﻳﺎﻓﺘﻪ در ﭘﺎﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﺑﺮﺧﻼف راﺳﺘﻪ‬ ‫آﻛﺎريﻓﺮمﻫﺎ ﻛﻪ اﺳﺘﻴﮕﻤﺎ ﻧﺪارﻧﺪ و در ﺻﻮرت وﺟﻮد در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻋﻘﺐ ﮔﻨﺎﺗﻮزوﻣﺎ‬ ‫)ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم( دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد(‪ .‬ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎ در اﻳﻦ ﮔﺮوه از آﻛﺎرﻳﻦﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﺟﺪار ﺳﻄﺢ‬ ‫ﺷﻜﻤﻲ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻤﺎم اﻋﻀﺎي زﻳﺮ راﺳﺘﻪ اﻳﻜﺴﻮدﻳﺪا‪ ،‬اﻧﮕﻞﻫﺎي اﺟﺒﺎري‬ ‫و ﺧﻮنﺧﻮار ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ داراي ﻳﻚ ﺟﻔﺖ اﺳﺘﻴﮕﻤﺎ ﻳﺎ ﻣﻨﻔﺬ ﺗﻨﻔﺴﻲ در‬ ‫ﻋﻘﺐ زوج ﻛﻮﻛﺴﺎي ﺳﻮم ﻳﺎ ﭼﻬﺎرم‪ ،‬ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﺲ از ﻻروي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻓﺬ‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ ﻛﻴﺘﻴﻨﻲ ﺧﻮب رﺷﺪ ﻳﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬اﺣﺎﻃﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺮوه‬ ‫داراي ﻳﻚ ﻫﻴﭙﻮﺳﺘﻮم ﺑﺰرگ‪ ،‬ﻛﺸﻴﺪه و ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ داراي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‪-‬‬ ‫اي از دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ ﻳﺎ ﺧﺎرﻫﺎ )ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎن( اﺳﺖ )ﻫﻴﭙﻮﺳﺘﻮم در ﻧﺮ ﺑﺮﺧﻲ‬ ‫ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ ﻛﻪ ﺧﻮنﺧﻮاري ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺤﻠﻴﻞ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ(‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ‪ ،‬اﻧﺪام ﺣﺴﻲ‬ ‫ﻫﺎﻟﺮ در ﺗﻤﺎم ﻛﻨﻪﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﻲ ﺗﺎرﺳﻮس زوج اول ﭘﺎ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻛﻨﻪ‪-‬‬ ‫ﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮاده اﻳﻜﺴﻮدﻳﺪه در دو ﮔﺮوه ﭘﺮوﺳﺘﺮﻳﺎﺗﺎ و ﻣﺘﺎﺳﺘﺮﻳﺎﺗﺎ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ .‬ﻋﻠﺖ‬ ‫اﻳﻦ ﻧﺎمﮔﺬاري‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻴﺎر ﻣﻘﻌﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﮔﺮوه اول ﻣﻘﻌﺪ را از ﺟﻠﻮ و‬ ‫در ﮔﺮوه دوم از ﻋﻘﺐ دور ﻣﻲزﻧﺪ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﮔﺮوهﺑﻨﺪي ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﻔﺎوتﻫﺎي‬ ‫ﺧﺎص در ﺑﻴﻮﻟﻮژي آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻛﻨﻪﻫﺎ داراي ﺟﻨﺲﻫﺎ و ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي ﻫﺴﺘﻨﺪ و در ﺗﻤﺎم دﻧﻴﺎ ﭘﺮاﻛﻨﺪه‬ ‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻃﺒﻖ آﺧﺮﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ]‪ [5‬ﻛﻨﻪﻫﺎ داراي ‪ 19‬ﺟﻨﺲ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 5 ،13‬و‬ ‫‪5‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫‪ 1‬ﺟﻨﺲ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻨﻪ ﺳﺨﺖ‪ ،‬ﻛﻨﻪ ﻧﺮم و ﻛﻨﻪ ﺣﺪواﺳﻂ )ﻧﻮﺗﺎﻟﻴﻠﻴﺪه( ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﻨﺲ ‪ Ixodes‬ﺑﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪ )‪ 249‬ﮔﻮﻧﻪ( و ﺟﻨﺲﻫﺎي‬ ‫‪ Cornupalpatum ،Cosmiomma ،Rhipicentor‬و ‪ Nuttalliella‬ﺑﺎ ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ‪،‬‬ ‫ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪ را در ﻣﻴﺎن ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﻴﺸﻤﺎر ﻛﻨﻪ‪،‬‬ ‫دارا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﻛﻨﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﺑﺎﻻﺧﺎﻧﻮادهي اﻳﻜﺴﻮدوﺋﻴﺪا‬ ‫ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﻛﻨﻪﺷﻨﺎﺳﻲ‪ 1‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﻣﺒﺤﺚ ﻋﻠﻤﻲ ﻣﺠﺰا و ﻣﺪرن‪ ،‬ﺑﻪ اواﺧﺮ ﻗﺮن‬ ‫ﻧﻮزده و اواﻳﻞ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻼدي در اروﭘﺎ ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺮدد اﻣﺎ ﺷﻮاﻫﺪي وﺟﻮد دارد‬ ‫ﻛﻪ ﺣﺘﻲ ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﻳﻜﻲ از ﻣﺘﻮن ﭘﺎﭘﻴﺮوس ﻣﺼﺮﻳﺎن‬ ‫)‪ 1550‬ﻗﺒﻞ از ﻣﻴﻼد( ﺑﻪ ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎري ﺑﻪ ﻧﺎم ﺗﺐ ﻛﻨﻪ اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻮﻣﺮ‬ ‫ﺷﺎﻋﺮ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﭘﺮداز و ﻧﺎﺑﻴﻨﺎى ﻳﻮﻧﺎن وﺟﻮد ﻛﻨﻪ را از ﺳﮓ اوﻟﻴﺴﺰ‪ 2‬در ﺳﺎل ‪850‬‬ ‫ﻗﺒﻞ از ﻣﻴﻼد ﮔﺰارش ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺎﻧﺼﺪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ارﺳﻄﻮ‪ 3‬ﻳﻚ ﻧﻮع ﻣﺎﻳﺖ اﻧﮕﻞ ﻣﻠﺦ‬ ‫را در ﻛﺘﺎب ﻣﻌﺮوف ﺧﻮد‪ 4‬ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻨﺎﺑﻊ دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ در ﻣﻮرد ﻛﻨﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻗﻠﻢ ﺑﻘﺮاط‪ ،5‬ﭘﻠﻮﺗﺎرچ‪ ،‬آرﻳﺴﺘﻮﻓﺎن و ﭘﻠﻴﻨﻲ ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1660‬ﻣﻴﻼدي ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻲ‪-‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻮﻧﺎﻧﻲﻫﺎ ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ﻟﻴﻨﻪ‪ ،‬ﻛﻨﻪ و ﻣﺎﻳﺖ را ‪) acarus‬ﺑﻪﻣﻌﻨﻲ ﻧﻮﻋﻲ ﻣﺎﻳﺖ و‬ ‫ﻣﺸﺘﻖ ﺷﺪه از واژه ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ‪ akari‬ﺑﻪﻣﻔﻬﻮم رﻳﺰ و ﻛﻮﺗﺎه( ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ اﻣﺎ اﻳﻦ ﻧﺎم‬ ‫ﺑﻪﻃﻮر رﺳﻤﻲ در ﺳﺎل ‪ 1735‬در ﻣﻮرد ﻣﺎﻳﺖ آرد )‪ (Acarus siro‬و ﺗﻮﺳﻂ ﻟﻴﻨﻪ‬ ‫ﺑﻪﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﺪ ]‪.[8‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Acarology‬‬ ‫‪ .2‬ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺣﻤﺎﺳﻪ اودﻳﺴﻪ ﻣﻨﺴﻮب ﺑﻪ ﻫﻮﻣﺮ‬ ‫‪3. Aristotle‬‬ ‫‪4. De Animalibus Historia Libri‬‬ ‫‪5. Hippocrates‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﻛُﺦ در ﺳﺎل ‪ ،1844‬ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺳﺨﺖ و ﻧﺮم‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ‪16‬‬ ‫ﮔﻮﻧﻪ ﻫﻴﺎﻟﻮﻣﺎ را ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻢ اﻛﻨﻮن ﻧﺎم وي در ﺟﻠﻮي ﻧﺎم ﻋﻠﻤﻲ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎري از آﻧﻬﺎ ﺧﻮدﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ]‪ .[9‬در ﺳﺎل ‪ 1893‬اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارش رﺳﻤﻲ‬ ‫اﻧﺘﻘﺎل ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎري ﻛﻨﻪاي )ﺗﺐ ﮔﺎوي ﺗﮕﺰاس ﻧﺎﺷﻲ از ‪(Babesia bigemina‬‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻨﻪ ﮔﺎوي ﺑﻮﻓﻴﻠﻮس آﻧﻮﻻﺗﻮس ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ اﺳﻤﻴﺖ و ﻛﻴﻠﺒﻮرن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ و‬ ‫ﺑﻌﺪ از آن ﻣﺤﻘﻘﺎن را ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ در ﻣﻮرد ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻛﻨﻪاي ﺗﺮﻏﻴﺐ ﻧﻤﻮد‬ ‫]‪ .[10‬در اواﻳﻞ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻼدي‪ ،‬ﻣﺤﻘﻖ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ‪ ،‬ﻧﻮﺗﺎل‪ ،‬ﺑﻪﻫﻤﺮاه ﺳﺎﻳﺮﻳﻦ‪،‬‬ ‫اﻗﺪام ﺑﻪ اﻧﺘﺸﺎر ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻮﻧﻮﮔﺮاف در ﻣﻮرد ﺟﻨﺲﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻨﻪ و‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ‪ 1‬ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ]‪ .[11‬در ﺳﺎل ‪ 1911‬ﻣﻴﻼدي‪ ،‬ﻧﻴﻮﻣﻦ ﻛﺘﺎب ﺧﻮد‬ ‫در ﻣﻮرد ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮاده اﻳﺴﻜﻮدﻳﺪه را ﺑﻪ زﺑﺎن آﻟﻤﺎﻧﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ]‪.[12‬‬ ‫در ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 1919‬ﺗﺎ ‪ ،1950‬ﺷﻮﻟﺰ‪ 2‬و ﺷﺎﮔﺮدان و ﭘﻴﺮوان ﻣﻜﺘﺐ ﻋﻠﻤﻲ وي‬ ‫)ﻛﺮاﺗﺰ‪ ،3‬ﮔﻮرزاﻳﺴﻨﺮ‪ 4‬و ﺷﻠﻮﺗﻜﻪ‪ ،(5‬ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻒ و ﻧﺎمﮔﺬاري ﺑﺮﺧﻲ از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي‬ ‫ﻛﻨﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ .‬آرﺗﻮر در ﺳﺎل ‪ 1960‬ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺑﺮﺧﻲ ﺟﻨﺲﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻨﻪ را‬ ‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮﻧﻮﮔﺮاف ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮد ]‪ .[13‬در ﺳﺎلﻫﺎي دﻫﻪ ﺷﺼﺖ ﺗﺎ ﺳﺎل‬ ‫‪ ،1986‬ﻫﻮﮔﺴﺘﺮال‪ 6‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻛﻨﻪﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي‬ ‫ﻣﻨﺘﻘﻠﻪ‪ ،‬ﺑﺎ اﻧﺘﺸﺎر ﻗﺮﻳﺐ ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﺮوري‪ ،‬ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺻﻴﻞ‪ ،‬ﻛﺘﺎب‪ ،‬ﻓﺼﻞﻛﺘﺎب‪،‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ در دﻧﻴﺎ ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺷﻮد ]‪ .[14‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻧﻈﻴﺮ آن‬ ‫دﻳﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻃﻲ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺎلﻫﺎ ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ ﻧﻈﻴﺮ دﻟﭙﻲ‪ ،‬ﻓﻠﺪﻣﻦﻣﻮﺳﺎم‪ 7‬و‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Bibliography‬‬ ‫‪2. Schulze‬‬ ‫‪3. Kratz‬‬ ‫‪4. Gorziesner (or Chodziedner) ‬‬ ‫‪5. Schlottke‬‬ ‫‪6. Hoogstraal‬‬ ‫‪7. Feldman-Muhsam‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﺧﺎﻧﻢ ﻓﻴﻠﻲﭘﻮوا‪ 1‬دﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻬﻤﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻲ و ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ‬ ‫ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺳﺨﺖ و ﻧﺮم زدﻧﺪ‪ .‬در ﻫﻤﻴﻦ زﻣﺎن دو ﻣﻜﺘﺐ اﻣﺮﻳﻜﺎ‪ 2‬و ﺳﺎوﻳﺖ‪ 3‬ﻳﺎ‬ ‫ﺷﻮروي )ﺳﺎﺑﻖ( در زﻣﻴﻨﻪ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺳﺨﺖ و ﻧﺮم ﺑﻪوﺟﻮد آﻣﺪ‪.‬‬ ‫در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻲ و ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﺧﺎﻧﻮاده اﻳﻜﺴﻮدﻳﺪه ﺑﻪﺷﺪت‬ ‫ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺴﻴﺎري ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺠﻴﻢ اﻣﺎ ﭘﺮاﻛﻨﺪهاي ﺑﻪ زﺑﺎن‪-‬‬ ‫ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ )اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ‪ ،‬روﺳﻲ‪ ،‬آﻟﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻓﺮاﻧﺴﻮي( در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ وﺟﻮد دارد‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻮﺟﻮدات ﺧﻮنﺧﻮار ﺣﺘﻲ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ رﺷﺘﻪﻫﺎي زﻳﺴﺖﺷﻨﺎﺳﻲ و‬ ‫اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژي را ﻧﻴﺰ وارد ﻋﺮﺻﻪ ﻛﺮدهاﻧﺪ وﻟﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﺑﺴﻴﺎري از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي‬ ‫آﻧﻬﺎ ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﻫﻨﻮز زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮ‬ ‫وﺟﻮد دارد‪.‬‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت در اﻳﺮان‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎري دﻳﮕﺮ از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺣﺸﺮهﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﺮاﻛﻨﺪهاي در‬ ‫ﻣﻮرد ﻛﻨﻪﻫﺎي اﻳﺮان اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬اﻫﻤﻴﺖ و‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ‪ ،‬در اﻳﻦ ﭼﻨﺪ ﺳﻄﺮ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ از آﻧﻬﺎ اﺷﺎره ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‬ ‫درﺑﺎره ﻛﻨﻪﻫﺎي اﻳﺮان از زﻣﺎن ﺑﺮوﻣﭙﺖ ]‪ [15‬و دﻟﭙﻲ‬ ‫]‪ [22،21،20،19،18،17،16‬آﻏﺎز ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از آن ﭘِﺮو‪‬ﻣﺎﻳﺴﻜﻲ ]‪ ،[23‬ﺑﺎﻟﺘﺎزارد‬ ‫]‪ [24‬و ﻧ‪‬ﻤ‪‬ﻨﺰ ]‪ [25‬ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ‪ .‬در اداﻣﻪ‪،‬‬ ‫ﺟﺎﻧﺒﺨﺶ ]‪ ،[26‬ﻋﺒﺎﺳﻴﺎن ﻟﻴﻨﺘﺰن ]‪ ،[28،27‬ﻣﻈﻠﻮم ]‪ ،[30،29‬ﻣﻘﺎﻣﻲ ]‪،[31‬‬ ‫رﻓﻴﻌﻲ و ﻫﻤﻜﺎران ]‪ [32‬آن را اداﻣﻪ دادﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﻓﻴﻠﻲﭘﻮوا ]‪ ،[33‬ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﻫﻮﮔﺴﺘﺮال ]‪ [34‬ﻛﻠﻴﻦ ]‪ [35‬و ﺳﻮرﺋﻮ ]‪[37،36‬‬ ‫ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻌﺪودي را در زﻣﻴﻨﻪ ﻓﻮن ﻛﻨﻪﻫﺎي اﻳﺮان و آﻟﻮدﮔﻲ وﻳﺮوﺳﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Filippova‬‬ ‫‪2. American school‬‬ ‫‪3. Soviet school‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫اﻧﺠﺎم رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت در ﻣﻮرد ﻛﻨﻪﻫﺎي اﻳﺮان ﺗﺎ ﺳﺎلﻫﺎي ﺑﻌﺪ راﻛﺪ ﻣﺎﻧﺪ وﻟﻲ‬ ‫اﻛﻨﻮن ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژي ]‪ ،[41،40،39،38‬ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ‬ ‫ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ ]‪ ،[42‬ﻓﻮﻧﺴﺘﻴﻚ ﻛﻨﻪﻫﺎ در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻳﺮان‬ ‫]‪ ،[49،48،47،46،45،44،43‬ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻣﻨﺘﻘﻠﻪ ]‪ [54،53،52،51،50‬و‬ ‫ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﻮم ]‪ [56،55‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﺮﺧﻲ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ‬ ‫اﻳﻜﺴﻮدﻳﺪا‪ :1‬اﻳﻦ ﮔﺮوه ﻳﻚ زﻳﺮ راﺳﺘﻪ از راﺳﺘﻪ آﻛﺎري‪) 2‬ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻨﻪﻫﺎ و‬ ‫ﻣﺎﻳﺖﻫﺎ( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬زﻳﺮ راﺳﺘﻪ اﻳﻜﺴﻮدﻳﺪا ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﺧﺎﻧﻮاده اﻳﻜﺴﻮدﻳﺪه‪،‬‬ ‫آرﮔﺎزﻳﺪه و ﻧﻮﺗﺎﻟﻲﻟﻴﺪه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﺎﻧﻮاده‪ :3‬ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺟﻨﺲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ‪ ،‬ﻛﻨﻪﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ‬ ‫ﺳﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻛﻨﻪﻫﺎي اﻳﻜﺴﻮدﻳﺪه )‪ 717‬ﮔﻮﻧﻪ(‪ ،‬ﻛﻨﻪﻫﺎي آرﮔﺎزﻳﺪه )‪ 189‬ﮔﻮﻧﻪ(‬ ‫و ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺣﺪواﺳﻂ‪ ‬ﻧﻮﺗﺎﻟﻲﻟﻴﺪه )ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ( ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫آرﮔﺎزﻳﺪه‪ :4‬ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده از ﻛﻨﻪﻫﺎ ﻛﻪ ﻓﺎﻗﺪ اﺳﻜﻮﺗﻮم و ﭘﻮلوﻳﻠﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬ ‫دﻟﻴﻞ اﻳﻨﻜﻪ در ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﻲ آﻧﻬﺎ‪ ،‬اﺳﻜﻮﺗﻮم )ﻛﻪ ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ ﺳﺨﺖ اﺳﺖ( وﺟﻮد‬ ‫ﻧﺪارد ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻛﻨﻪ ﻧﺮم ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫اﻳﻜﺴﻮدﻳﺪه‪ :5‬ﺧﺎﻧﻮادهاي از ﻛﻨﻪﻫﺎ ﻛﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﻣﻬﻢ آﻧﻬﺎ وﺟﻮد اﺳﻜﻮﺗﻮم در‬ ‫ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﻲ و ﭘﻮلوﻳﻠﻲ در ﺑﻴﻦ ﻧﺎﺧﻦ‪ 6‬ﭘﺎﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎ ﻧﺎم ﻋﻤﻮﻣﻲ‬ ‫ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺳﺨﺖ ﻳﺎ اﻳﻜﺴﻮدﻳﺪﻫﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Ixodida‬‬ ‫‪2. Acari‬‬ ‫‪3. Family‬‬ ‫‪4. Argasidae‬‬ ‫‪5. Ixodidae‬‬ ‫‪6. Claws‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﺟﻨﺲ‪ :1‬اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ در ﻋﻠﻢ ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﮔﻮﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻤﺎم‬ ‫اﺳﺎﻣﻲ ﺟﺎﻧﻮري دو اﺳﻤﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﺎم ﺟﻨﺲ )اﺳﻢ اوﻟﻲ( و ﻧﺎم ﮔﻮﻧﻪ )اﺳﻢ دوﻣﻲ(‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﺎمﮔﺬاري دو اﺳﻤﻲ‪ 2‬در ﻫﻤﻪ دﻧﻴﺎ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﺮاﺣﻞ ر‪‬ﺷﺪ‪ :3‬ﭼﺮﺧﻪ زﻧﺪﮔﻲ در ﻛﻨﻪﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻬﺎر ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺨﻢ‪ ،‬ﻻرو‪ ،‬ﻧﻤﻒ و‬ ‫ﺑﺎﻟﻎ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام از آﻧﻬﺎ ﻳﻚ اﻳﻨﺴﺘﺎر ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻛﻨﻪﻫﺎي ﻧﺮم در‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻧﻤﻔﻲ ﭼﻨﺪﻳﻦ اﻳﻨﺴﺘﺎر دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎره ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫)‪1. Genus (plural: genera‬‬ ‫)‪2. Binominal (=binomial‬‬ ‫‪3. Instars‬‬

‫‪10‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫)ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﻲ ﺑﺪن(‬

‫‪11‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم‪ :1‬اﻳﻦ ﻋﻀﻮ ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ اﺳﻜﻠﺮوﺗﻴﺰه و ﺳﺨﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﻄﺢ‬ ‫ﭘﺸﺘﻲ ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺳﺨﺖ ﺟﻨﺲ ﻧﺮ وﺟﻮد دارد‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻀﻮ در ﻛﻨﻪﻫﺎي ﻧﺮم وﺟﻮد‬ ‫ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫اﺳﻜﻮﺗﻮم‪ :2‬اﻳﻦ ﻋﻀﻮ ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ اﺳﻜﻠﺮوﺗﻴﺰه و ﺳﺨﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﻤﻪ ﺟﻠﻮﻳﻲ‬ ‫ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﻲ ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺳﺨﺖ ﺟﻨﺲ ﻣﺎده را ﻣﻲﭘﻮﺷﺎﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻀﻮ در ﻛﻨﻪﻫﺎي‬ ‫ﻧﺮم وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬

‫آﻟﻮاﺳﻜﻮﺗﻮم‪ :3‬ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﻲ ﺑﺪن ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺳﺨﺖ ﻣﺎده و ﻣﺮاﺣﻞ ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ آﻧﻬﺎ‪،‬‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از اﺳﻜﻮﺗﻮم ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺷﺒﻴﻪ‬ ‫اﺳﻜﻮﺗﻮم اﺳﻜﻠﺮوﺗﻴﺰه ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺧﻮنﺧﻮاري ﻣﻨﺒﺴﻂ و ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲ‪-‬‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ در ﻻرو‪ ،‬ﻧﻤﻒ و ﻣﺎدهﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ اﺳﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﻃﻮري ﻛﻪ ﺑﺪن ﺷﺒﻴﻪ ﻳﻚ ﻟﻮﺑﻴﺎ ﺑﺰرگ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ در ﻧﺮﻫﺎ ﺧﻴﻠﻲ‬ ‫ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺰرگ ﺷﺪن ﺑﺪن آﻧﻬﺎ )در اﺛﺮ ﺧﻮنﺧﻮاري ﻳﺎ ﺗﻐﺬﻳﻪ از‬ ‫ﻣﻮاد ﻟﻨﻔﻲ( در دو ﺳﻮي ﺑﺪن ﻧﻤﻮد ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Conscutum‬‬ ‫‪2. Scutum‬‬ ‫‪3. Alloscutum‬‬

‫‪12‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﻴﺎﻧﻲ‪ :1‬ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺟﻠﻮﻳﻲ اﺳﻜﻮﺗﻮم ﻳﺎ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم در ﺟﻨﺲ‬ ‫‪ Amblyomma‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و در ﺳﺎﻳﺮ ﻛﻨﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺮﻛﺰي‪ 2‬ﻧﺎم دارد‪.‬‬

‫ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاري‪ :3‬ﺑﻪ ﺣﻔﺮات رﻳﺰ و ﻧﻘﻄﻪﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻄﺢ اﺳﻜﻮﺗﻮم و ﻛﺎن‪-‬‬ ‫اﺳﻜﻮﺗﻮم ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻟﮕﻮي ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﻧﻘﺎط ﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﺮاﻛﻨﺪه‪ 4‬ﻳﺎ ﻛﻢﭘﺸﺖ‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Mesial area‬‬ ‫‪2. Central field‬‬ ‫‪3. Punctation distribution‬‬ ‫‪4. Sparse‬‬

‫‪13‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫و اﻧﺒﻮه‪ 1‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺳﻄﺢ اﺳﻜﻮﺗﻮم و ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم را ﻓﺮا ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﻳﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ‪ 2‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻨﻬﺎ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺎﺻﻲ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاري ﻣﻮدار‪ :3‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ دو ﻧﻮع ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاري ﺑﺮ روي اﺳﻜﻮﺗﻮم ﻳﺎ‬ ‫ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻮع اول ﻧﻘﺎط ﺑﺪون ﻣﻮ و ﻧﻮع دﻳﮕﺮ ﻧﻘﺎط ﻣﻮدار‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﻘﺎط ﻣﻮدار داراي ﻳﻚ ﻋﺪد ﻣﻮي ﻛﻮﭼﻚ در وﺳﻂ ﺧﻮد و ﻣﻌﻤﻮﻻً‬ ‫ﺑﺰرگﺗﺮ وﻟﻲ ﺗﻌﺪاد آﻧﻬﺎ ﻛﻤﺘﺮ از ﻧﻘﺎط ﺑﺪون ﻣﻮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ‪ Rh. simus‬اﻳﻦ‬ ‫ﻣﻮﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﺶ ﺳﺘﻮن )ﺳﻪ ﺗﺎ در ﻃﺮﻓﻴﻦ ﺑﺪن( دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻃﺮح و‬ ‫ﻧﻘﺎط ﻣﻮدار ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﻳﺎ ﻧﺎﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Dense‬‬ ‫‪2. Localized‬‬ ‫‪3. Setiferous punctation‬‬

‫‪14‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫‪1‬‬

‫اﻟﮕﻮي ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاريﻫﺎي ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻨﻲ ‪ :‬ﻧﺮ و ﻣﺎده ‪Rhipicephalus‬‬

‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ داراي دو ﻧﻮع ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاري ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻮع اول ﻧﻘﺎط‪ ،‬داراي ﻣﻮﻫﺎي‬ ‫ﻛﻮﭼﻜﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ از وﺳﻂ آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺮون زدهاﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﻧﻘﺎط ﻣﻮدار‬ ‫ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﻮع دوم ﻧﻘﺎط ﻓﺎﻗﺪ ﻣﻮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻘﺎط ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻨﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‬ ‫)در ﺑﻴﻦ ﻧﻘﺎط ﻣﻮدار ﻗﺮار دارﻧﺪ(‪ .‬اﻟﮕﻮي ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﻧﻘﺎط ﻧﻮع دوم ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﻳﺎ اﻧﺒﻮه دﻳﺪه ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﻧﺪازه ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاريﻫﺎي ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻨﻲ‪ :2‬اﻧﺪازه اﻳﻦ ﻧﻘﺎط ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ رﻳﺰ ﺗﺎ‬ ‫ﻛﻮﭼﻚ‪ ،3‬ﻛﻮﭼﻚ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻳﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺎ ﺑﺰرگ‪ 4‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت اﻳﻦ ﻧﻘﺎط‬ ‫رﻳﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﺎلﻫﺎي ﺗﻴﺮه دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻧﻘﺎط‬ ‫ﻣﻮدار ﺑﺰرگ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Interstitial punctations distribution‬‬ ‫‪2. Interstitial punctations size‬‬ ‫‪3. Minute to small‬‬ ‫‪4. Medium to large‬‬

‫‪15‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫اﻧﺘﺸﺎر ﻛﻠﻲ ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاريﻫﺎي ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم‪ :1‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ اﻧﺘﺸﺎر‬ ‫ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاري وﺟﻮد دارد؛ ﭘﺮاﻛﻨﺪه )ﻛﻢﭘﺸﺖ(‪ ،‬اﻧﺒﻮه و ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ‪.‬‬

‫اﻧﺘﺸﺎر ﻛﻠﻲ ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاريﻫﺎي اﺳﻜﻮﺗﻮم‪ :‬در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ دو دﺳﺘﻪ ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاري‬ ‫وﺟﻮد دارد؛ ﻣﻨﻈﻢ‪ 2‬ﺗﺎ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Primary punctation distribution on conscutum‬‬ ‫‪2. Regular‬‬

‫‪16‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫اﻧﺪازه ﻛﻠﻲ ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاريﻫﺎي ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم و اﺳﻜﻮﺗﻮم‪ :‬اﻧﺪازه ﻧﻘﺎط ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻮﭼﻚ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ و ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺎ ﺑﺰرگ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ در ﻣﻴﺎن ﻧﺮ و‬ ‫ﻣﺎده ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪17‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫وﺿﻮح ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاري‪ :1‬ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاريﻫﺎي اﺳﻜﻮﺗﻮم ﻳﺎ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻮﭼﻚ و ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﻳﺎ ﺑﺰرگ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﺎﻣﺸﺨﺺ‪ 2‬و ﻣﺸﺨﺺ‪ 3‬ﺑﻴﺎن‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻓﺴﺘﻮن ﻣﻴﺎﻧﻲ‪ :‬ﻓﺴﺘﻮن ﻳﻚ ﻧﺎﺣﻴﻪ دﻧﺪاﻧﻪاي ﺷﻜﻞ در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺧﻠﻔﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬ ‫ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺳﺨﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﻓﺴﺘﻮن ﻣﺮﻛﺰي رﺷﺪ ﻛﺮده و از ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫ﻓﺴﺘﻮنﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻴﺎرﻫﺎي ﻛﻮﭼﻜﻲ ﻣﺠﺰا ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ‬ ‫ﻓﺴﺘﻮن‪ ،‬ﭘﺎرﻣﺎ‪ 4‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭘﺎرﻣﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻴﺮه‪ 5‬ﻳﺎ روﺷﻦ‪ 6‬ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬ ‫ارزش ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻴﻚ دارد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Punctation distinctness‬‬ ‫‪2. Indistinct‬‬ ‫‪3. Distinct‬‬ ‫‪4. Parma‬‬ ‫‪5. Dark‬‬ ‫‪6. Pale‬‬

‫‪18‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫وﺟﻮد ﻓﺴﺘﻮنﻫﺎ‪ :1‬ﻓﺴﺘﻮن در ﺑﺮﺧﻲ ﺟﻨﺲﻫﺎ )‪ (Ixodes‬و زﻳﺮﺟﻨﺲﻫﺎ‬ ‫)‪ (Boophilus‬دﻳﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد وﻟﻲ در ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ‬ ‫ارزش ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻴﻚ دارد‪.‬‬

‫ﺗﻌﺪاد ﻓﺴﺘﻮنﻫﺎ‪ :2‬ﺷﻤﺎرش ﻓﺴﺘﻮنﻫﺎ از دورﺗﺮﻳﻦ ﺟﻔﺖ ﻓﺴﺘﻮن ﻛﻪ دﻗﻴﻘﺎً‬ ‫ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻲ اﺳﺘﻴﮕﻤﺎي ﺗﻨﻔﺴﻲ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺸﺖ ﺑﺪن ﻗﺮار دارد‪،‬‬ ‫آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ‪ Haemaphysalis‬در ﺗﻌﺪاد ﻓﺴﺘﻮن ﺑﺎ ﻫﻢ‬ ‫اﺧﺘﻼف دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧُﻪ ﻳﺎ ﻳﺎزده ﻋﺪد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Festoons presence‬‬ ‫‪2. Festoons number‬‬

‫‪19‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﻓﺴﺘﻮنﻫﺎي ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻓﺴﺘﻮن ﻣﺮﻛﺰي‪ :1‬ﺑﻪ زوج ﻓﺴﺘﻮن ﻛﻨﺎر ﻓﺴﺘﻮن ﻣﺮﻛﺰي‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻧﺮﻫﺎي ‪ Hyalomma‬ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت اﻳﻦ ﻓﺴﺘﻮنﻫﺎ از ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺷﻜﻞ ﺧﺎﺻﻲ ﺷﺒﻴﻪ ﻛﻤﺎن‪ 2‬را ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآورﻧﺪ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ‬ ‫در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮاﻗﻊ اﻳﻦ دو ﻓﺴﺘﻮن در ﻗﺴﻤﺖ ﺟﻠﻮ از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺴﺘﻮنﻫﺎي ﻣﺤﺎط ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻴﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ‪ :3‬ﺷﻴﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ در ﻧﺮ و ﻣﺎده‬ ‫‪ Haemaphysalis‬و ﺑﺮﺧﻲ ﺟﻨﺲﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺗﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﻓﺴﺘﻮنﻫﺎ اداﻣﻪ دارد و‬ ‫ﺑﺮﺧﻲ از آﻧﻬﺎ را در ﺑﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻴﺎر ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﻳﻚ‪ ،‬دو ﻳﺎ ﺳﻪ ﻋﺪد‬ ‫ﻓﺴﺘﻮن را از ﻃﺮﻓﻴﻦ اﺣﺎﻃﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ ﻓﺴﺘﻮﻧﻲ را در ﺑﺮ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﻳﻦ‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ در ﻣﻴﺎن ﻧﺮ و ﻣﺎده ﻓﺮق ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Paracentral festoons‬‬ ‫‪2. Arch‬‬ ‫‪3. Festoons enclosed by lateral groove‬‬

‫‪20‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﺗﺰﺋﻴﻦﺷﺪﮔﻲ ﻓﺴﺘﻮن‪ :1‬ﺑﻪ ﺑﺨﺶﻫﺎي دﻧﺪاﻧﻪﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺧﻠﻔﻲ ﻧﺮ و ﻣﺎده‬ ‫ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺳﺨﺖ ﻓﺴﺘﻮن ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد )در ﻣﺎدهﻫﺎي ﺧﻮنﺧﻮرده در اﺛﺮ ﺧﻮن‪-‬‬ ‫ﺧﻮاري ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ(‪ .‬ﻓﺴﺘﻮن در ﻛﻨﻪ ‪ Amblyomma‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻟﻜﻪ‪-‬‬ ‫ﻫﺎﻳﻲ ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ رﻧﮓ ﺷﺒﻴﻪ ﺗﺰﺋﻴﻨﺎت ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻃﺮح ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ﻛﺎﻣﻞ ﻳﺎ ﻧﺎﻗﺺ و ﻳﺎ اﺻﻼً وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﺎﻣﻞ‪ ،‬ﺗﻤﺎم‬ ‫ﻓﺴﺘﻮنﻫﺎ ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي دورﺗﺮﻳﻦ ﺟﻔﺖ ﻓﺴﺘﻮن‪ 2‬از ﻓﺴﺘﻮن ﻣﻴﺎﻧﻲ‪ ،‬داراي ﻟﻜﻪﻫﺎي‬ ‫ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ ﺑﺰرﮔﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Festoon enameling‬‬ ‫‪2. Outermost pair‬‬

‫‪21‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫رﻧﮓ ﻣﻴﻨﺎﻳﻰ ﻳﺎ ﻟﻌﺎﺑﻲ روي اﺳﻜﻮﺗﻮم ﻳﺎ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم‪ :1‬اﻳﻦ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ در‬ ‫ﻛﻨﻪ ‪ Amblyomma‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ رﻧﮓﻫﺎي ﺻﻮرﺗﻲ ﺗﺎ ﻧﺎرﻧﺠﻲ ﻳﺎ ﻧﺎرﻧﺠﻲ ﺗﺎ ﻗﺮﻣﺰ‬ ‫وﺟﻮد دارد و ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺗﺰﺋﻴﻨﺎت ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺻﻔﺖ ﺑﺮ روي ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ رﻧﮓ ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ را ﺑﺎﻳﺪ از ﺣﻠﻘﻪﻫﺎي رﻧﮓ‬ ‫ﭘﺮﻳﺪه‪ 2‬در ﺳﻄﺢ ﭘﺎي ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ‪ Amblyomma‬و ‪ Hyalomma‬ﺗﻤﻴﺰ داد زﻳﺮا‬ ‫ﺗﺰﺋﻴﻨﺎت داراي ﻇﺎﻫﺮي ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﻘﺎﺷﻲ ﺑﺮ روي ﺗﺎﺑﻠﻮ ﻗﻬﻮهاي رﻧﮓ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬ ‫اﻣﺎ ﻧﻮارﻫﺎ ﻳﺎ ﺣﻠﻘﻪﻫﺎ رﻧﮓ ﭘﺮﻳﺪه ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﭼﻮن ﻋﻤﻖ ﻛﻮﺗﻴﻜﻮل در ﻣﺤﻞ ﺣﻠﻘﻪ‪-‬‬ ‫ﻫﺎ ﺗﻴﺮهﮔﻲ ﻛﻤﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻃﺮاف آن دارد‪ .‬رﻧﮓ ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﻨﺲﻫﺎ‬ ‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻳﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً وﺟﻮد ﻧﺪارد )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻨﺲ ‪ (Hyalomma‬ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً‬ ‫دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻨﺲ ‪ (Amblyomma‬و در ﺑﺮﺧﻲ ﺟﻨﺲﻫﺎ از ﻗﺒﻴﻞ‬ ‫‪ Rhipicephalus‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي آن ﻓﺎﻗﺪ اﻳﻦ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺗﻨﻬﺎ در‬ ‫ﭼﻬﺎر ﮔﻮﻧﻪ وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Enamel color on scutum or conscutum‬‬ ‫‪2. Pale rings‬‬

‫‪22‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﻃﺮح ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﻴﺎﻧﻲ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم‪ :1‬اﻳﻦ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ در‬ ‫‪ Amblyomma‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﻟﻜﻪ ﻣﺮﻛﺰي در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺟﻠﻮﻳﻲ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم‬ ‫دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻮﺗﺎه‪ 2‬ﻳﺎ ﺑﻠﻨﺪ‪ 3‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻃﺮح ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﻴﺎﻧﻲ اﺳﻜﻮﺗﻮم‪ :4‬ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻠﻔﻲ ﻣﻴﺎﻧﻲ اﺳﻜﻮﺗﻮم در‬ ‫‪ Amblyomma‬داراي رﻧﮓ ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻮﭼﻚ و ﮔﺮد‪ 5‬ﻳﺎ‬ ‫ﺑﺰرگ و ﺑﻠﻨﺪ‪ 6‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Mesial area of enamel on conscutum‬‬ ‫‪2. Short‬‬ ‫‪3. Elongate‬‬ ‫‪4. Mesial areas of enamel on scutum‬‬ ‫‪5. Small and rounded‬‬ ‫‪6. Large and elongate‬‬

‫‪23‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﻧﻮاﺣﻲ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻃﺮح ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم‪ :1‬اﻟﮕﻮي ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ )ﺗﺰﺋﻴﻨﺎت( در‬ ‫ﻧﺮﻫﺎي ‪ Amblyomma‬داراي ﻳﻚ زوج ﻟﻜﻪ ﺑﺮ روي ﺑﺨﺶ ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺧﻂ ﺟﺎﻧﺒﻲ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻮﭼﻚ ﻳﺎ ﺑﺰرگ ﺑﻮدن و ﻋﺪم ﺣﻀﻮر اﻳﻦ ﻟﻜﻪ ارزش ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ دارد‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫ﻧﻮاﺣﻲ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻃﺮح ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ اﺳﻜﻮﺗﻮم‪ :3‬ﻧﺎﺣﻴﻪاي ﺑﻪ رﻧﮓ ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ ﺑﺮ روي‬ ‫ﺑﺨﺶ ﺟﺎﻧﺒﻲ اﺳﻜﻮﺗﻮم ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺟﻨﺲ ‪ Amblyomma‬وﺟﻮد دارد ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺰرگ و وﺳﻴﻊ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ و ﻳﺎ اﺻﻼً‬ ‫دﻳﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Lateral areas of enamel on conscutum‬‬ ‫‪2. The mid section of the marginal line‬‬ ‫‪3. Lateral areas of enamel on scutum‬‬

‫‪24‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﻧﻮار داﺳﻲﺷﻜﻞ‪ :1‬ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺟﻨﺲ ‪ Amblyomma‬داراي ﻃﺮﺣﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ‬ ‫ﺳﺮي ﺧﻄﻮط ﺗﻴﺮه در روي اﺳﻜﻮﺗﻮم ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﺗﺰﺋﻴﻨﺎت ﻗﺮار‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻧﻮار داﺳﻲﺷﻜﻞ ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﺧﻄﻮط اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از ﻟﻜﻪ ﺑﺰرگ‬ ‫ﻣﺮﻛﺰي و ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻓﻘﻲ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺗﺰﺋﻴﻦ‪ :2‬ﺗﺠﻤﻊ رﻧﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي رﻧﮕﻲ در ﻛﻮﺗﻴﻜﻮل اﺳﻜﻮﺗﻮم ﻳﺎ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم ﺳﺒﺐ‬ ‫اﻳﺠﺎد ﻃﺮح ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ ﺧﺎﺻﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﺰﺋﻴﻨﺎت ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺘﻮن‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺎي آن از واژه آراﺳﺘﮕﻲ‪ 3‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Falciform stripe‬‬ ‫‪2. Ornamentation‬‬ ‫‪3. Ornate‬‬

‫‪25‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫‪1‬‬

‫ﻧﻮار ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺧﻠﻔﻲ ‪ :‬در ﻗﺴﻤﺖ ﺧﻠﻔﻲ ﻣﻴﺎﻧﻲ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم ‪Amblyomma‬‬

‫ﻧﺎﺣﻴﻪاي ﺑﻴﻦ دو ﻟﻜﻪ ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﻧﻮار ﻗﻬﻮهاي رﻧﮓ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎرﻳﻚ ﻳﺎ ﭘﻬﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ ﭘﻬﻦ‪ ،‬ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺑﺎﻻﻳﻲ اﻳﻦ ﻧﻮار‬ ‫)ﺷﺎﻣﻞ دو ﻧﻮار اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻮارﻫﺎي ارﻳﺐ‪ 2‬ﻳﺎ داﺳﻲﺷﻜﻞ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ( ﺑﻪ ﻫﻢ‬ ‫ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫رﻧﮓ اﺳﻜﻮﺗﻮم ﻳﺎ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم‪ :3‬اﻳﻦ ﺻﻔﺖ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺻﻔﺖ‬ ‫ﺛﺎﺑﺖ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻃﻴﻒﻫﺎي رﻧﮕﻲ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از زرد ﻛﻢرﻧﮓ‬ ‫ﺗﺎ ﻗﻬﻮهاي ﭘﺮرﻧﮓ و ﺳﻴﺎه دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Posterior median stripe‬‬ ‫‪2. Transverse stripe‬‬ ‫‪3. Scutum or conscutum color‬‬

‫‪26‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﻇﺎﻫﺮ اﺳﻜﻮﺗﻮم ﻳﺎ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم‪ :1‬ﻇﺎﻫﺮ اﻳﻦ ﻋﻀﻮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻨﻘﻮط‪ ،‬ﻛﻤﻲ‬ ‫ﻣﻨﻘﻮط و ﻳﺎ ﺑﺪون ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاري )ﺑﺮّاق‪ (2‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﻴﺎر‪ :3‬ﺑﻪ ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲﻫﺎي ﻃﻮﻟﻲ ﺑﺎرﻳﻚ در ﺳﻄﺢ ﻛﻮﺗﻴﻜﻮل ﻛﻨﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‪ ،‬اﻧﺪازه و ﺑﺎﻓﺖ اﻳﻦ ﺷﻴﺎر ارزش ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ دارد‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﺷﻴﺎر‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲ ﻳﻚﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﺎر ﺷﺎﻧﻪاي‪.‬‬ ‫ﻃﻮل ﺷﻴﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ‪ :4‬اﻳﻦ ﺷﻴﺎر در ﻗﺴﻤﺖ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم در ﻧﺎﺣﻴﻪاي‬ ‫ﻧﺰدﻳﻚ رأس زاﺋﺪه اﺳﭙﻴﺮاﻛﻞ ﺷﺮوع ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ )ﭼﺸﻢ( اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﻴﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻮﺗﺎه ﻳﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ارزش ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ دارد‬ ‫)ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺘﻮن ﺑﻪ ﺟﺎي ﺷﻴﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ از اﺻﻄﻼح ﺷﻴﺎر ﺣﺎﺷﻴﻪاى ﻳﺎ ﺧﻄﻮط‬ ‫ﺣﺎﺷﻴﻪاى‪ 5‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدهاﻧﺪ(‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Scutum or conscutum appearance‬‬ ‫‪2. Shining appearance‬‬ ‫‪3. Groove‬‬ ‫‪4. Lateral groove length‬‬ ‫‪5. Marginal line‬‬

‫‪27‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﺑﺎﻓﺖ ﺷﻴﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ‪ :1‬ﺑﺎﻓﺖ ﺷﻴﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ در ﻧﺮﻫﺎي ‪ Rhipicephalus‬ﺑﻪ ﺻﻮرت‬ ‫ﺻﺎف‪ ،‬ﭼﺮوﻛﻴﺪه‪ 2‬و ﻣﻨﻘﻮط اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻨﻘﻮط ﻣﺴﻴﺮ ﺗﻮﺧﺎﻟﻲ ﺷﻴﺎر ﺑﻪ‬ ‫ﺧﻮﺑﻲ دﻳﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ﺷﻴﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ‪ :3‬ﺷﻴﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ در ﻧﺮﻫﺎي ‪ Rhipicephalus‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ﻳﻚ ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲ ﺧﻄﻲ در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ‬ ‫ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲ ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻳﻚ ﺷﻴﺎر ﻧﺎﻣﺸﺨﺺ‪ 4‬را ﻣﻲدﻫﺪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت‬ ‫اﻣﺘﺪادي از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻧﻘﺎط ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ‪ 5‬دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ در ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮارد‬ ‫ﺷﻴﺎر ﻣﺸﺨﺼﻲ‪ 6‬وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Lateral groove texture‬‬ ‫‪2. Wrinkled‬‬ ‫‪3. Lateral grooves type‬‬ ‫‪4. Indistinct groove‬‬ ‫‪5. A line of punctations‬‬ ‫‪6. Distinct groove‬‬

‫‪28‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﺷﻴﺎر ﺣﺎﺷﻴﻪاي‪ :1‬اﻳﻦ ﺷﻴﺎر در ﻧﺮﻫﺎي ‪ Amblyomma‬دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد و ﺳﺒﺐ‬ ‫ﺟﺪاﻛﺮدن ﻓﺴﺘﻮنﻫﺎ از ﺑﻘﻴﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺤﻘﻘﺎن‬ ‫اﻳﻦ واژه را ﺑﻪ ﺟﺎي ﺷﻴﺎر ﺟﺎﻧﺒﻲ )در ﺟﻨﺲﻫﺎي ‪ Hyalomma‬و‬ ‫‪ (Rhipicephalus‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻴﺎرﻫﺎي ﺧﻠﻔﻲ‪ :2‬ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺷﻴﺎرﻫﺎي ﻛﻨﺎرﻣﻴﺎﻧﻲ و ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺧﻠﻔﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ‪-‬‬ ‫ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺸﺨﺺ‪ ،‬ﻧﻴﻤﻪ واﺿﺢ و ﻳﺎ اﺻﻼً وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻴﺎر ﺧﻠﻔﻲ ﭘﺸﺘﻲ‪ :3‬اﻳﻦ ﺷﻴﺎر در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺧﻠﻔﻲ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم ﺑﺮﺧﻲ‬ ‫ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Marginal groove‬‬ ‫‪2. Posterior grooves‬‬ ‫‪3. Posteromedian groove‬‬

‫‪29‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﺷﻴﺎر ﻛﻨﺎر ﻣﻴﺎﻧﻲ‪ :1‬اﻳﻦ ﺷﻴﺎر ﺑﻪ ﺻﻮرت زوج در ﻗﺴﻤﺖ ﺧﻠﻔﻲ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم و‬ ‫ﻛﻨﺎر ﺷﻴﺎر ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺧﻠﻔﻲ‪ 2‬دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ ﻧﺎم ﺷﻴﺎرﻫﺎي ﺧﻠﻔﻲ ﻛﻨﺎري‪ 3‬ﻧﻴﺰ‬ ‫ﻣﻌﺮوﻓﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻴﺎر ﺷﺎﻧﻪاي‪ :4‬اﻳﻦ ﺷﻴﺎر زوج ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﺣﺪ ﺧﺎرﺟﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﺮدﻧﻲ و ﺳﻄﺢ‬ ‫آن ﻛﻤﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺳﻄﺢ اﺳﻜﻮﺗﻮم ﻳﺎ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم اﺳﺖ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺳﻄﺤﻲ‬ ‫ﻳﺎ ﻋﻤﻴﻖ ﺑﺎﺷﺪ )ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ اﻳﻦ ﺷﻴﺎر در زﻳﺮ ﻫﺮ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ(‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Paramedian grooves‬‬ ‫‪2. Posteromedian groove‬‬ ‫‪3. Posterolateral grooves‬‬ ‫‪4. Scapular groove‬‬

‫‪30‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﺮدﻧﻲ‪ :1‬ﻳﻚ ﺟﻔﺖ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﺮدﻧﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺟﻠﻮﻳﻲ‬ ‫اﺳﻜﻮﺗﻮم ﻳﺎ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم در ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﻃﺮﻓﻴﻦ ﮔﺮدن وﺟﻮد دارد ﻛﻪ از ﻣﺤﻞ‬ ‫ﺣﻔﺮات ﮔﺮدن‪ 2‬ﺷﺮوع ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺪام از اﻳﻦ ﻧﻮاﺣﻲ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ‬ ‫دو ﺷﻴﺎر ﺷﺎﻧﻪاي در ﺧﺎرج و ﺷﻴﺎر ﮔﺮدﻧﻲ در داﺧﻞ اﺣﺎﻃﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺎﺣﻴﻪ‬ ‫ﮔﺮدﻧﻲ ﻓﺮورﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ اﺳﻜﻮﺗﻮم ﻳﺎ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫اﺳﺖ اﻳﻦ ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻳﺎ ﻋﻤﻴﻖ‪ 3‬و ﻧﺎﻣﺸﺨﺺ ﻳﺎ ﻛﻢﻋﻤﻖ‪ 4‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Cervical fields depression‬‬ ‫‪2. Cervical pits‬‬ ‫‪3. Depth‬‬ ‫‪4. Shallow‬‬

‫‪31‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫‪1‬‬

‫ﺷﻜﻞ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﺮدﻧﻲ ‪ :‬ﺷﻜﻞ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﺮدﻧﻲ در ﻣﺎدهﻫﺎي ‪Rhipicephalus‬‬

‫ارزش ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ دارد‪ .‬اﻳﻦ ﺻﻔﺖ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺰرگ و ﺧﻤﻴﺪه ﻳﺎ راﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﻧﻴﺰ ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ و اﺻﻼً دﻳﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺎﻓﺖ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﺮدﻧﻲ‪ :2‬ﺑﺎﻓﺖ زﻣﻴﻨﻪ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﺮدﻧﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻧﻘﻄﻪﮔﺬاريﻫﺎي آن‬ ‫در ﻧﺮ و ﻣﺎده ‪ Rhipicephalus‬ارزش ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ دارد‪ .‬اﻳﻦ ﺻﻔﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬ ‫ﭼﺮوﻛﻴﺪه‪ 3‬و ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﭼﺮوﻛﻴﺪه دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﺳﺎﻣﻲ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﻴﺎن‬ ‫‪6‬‬ ‫ﺣﺎﻻت ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻳﻦ ﺻﻔﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺷﺎﻣﻞ ﭼﺮﻣﻲ‪ ،4‬ﺗﻮري‪ 5‬و ﭼﻴﻦ ﺧﻮرده‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Cervical fields shape‬‬ ‫‪2. Cervical field texture‬‬ ‫‪3. Wrinkled‬‬ ‫‪4. Shagreen‬‬ ‫‪5. Reticulation‬‬ ‫‪6. Rugosity‬‬

‫‪32‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﺷﻴﺎر ﮔﺮدﻧﻲ‪ :1‬اﻳﻦ ﺷﻴﺎر ﺑﻪ ﺻﻮرت زوج در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺟﻠﻮﻳﻲ ﻣﻴﺎﻧﻲ‪ ،‬از ﻣﺤﻞ‬ ‫ﺣﻔﺮات ﮔﺮدﻧﻲ اﺳﻜﻮﺗﻮم ﺷﺮوع ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻋﻘﺐ آن اداﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬ ‫ﺷﻴﺎرﻫﺎ در واﻗﻊ ﺿﻠﻊ ﺧﺎرﺟﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﺮدﻧﻲ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ و در ﻫﺮ دو‬ ‫ﺟﻨﺲ ﻧﺮ و ﻣﺎده دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺘﻮن ﺑﻪ آن ﺷﻴﺎر ﻣ‪‬ﺰﻳﺎل‪ 2‬ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻪ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﻴﻦ ﮔﺮدﻧﻲ‪ :3‬اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺮآﻣﺪه در ﻗﺴﻤﺖ ﺟﻠﻮﻳﻲ و ﻣﻴﺎﻧﻲ‬ ‫اﺳﻜﻮﺗﻮم ﻳﺎ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم ﻛﻨﻪﻫﺎ ﻗﺮار دارد‪ .‬ﺷﻴﺎر ﮔﺮدﻧﻲ در ﺑﻴﺮون‪ ،‬ﺣﺪ اﻳﻦ‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Cervical groove‬‬ ‫‪2. Mesial groove‬‬ ‫‪3. Intercervical field‬‬

‫‪33‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻠﻔﻲ اﺳﻜﻮﺗﻮم‪ :1‬اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ در ﺑﺮﺧﻲ ﻛﻨﻪﻫﺎ ارزش ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ دارد‬ ‫و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺎرﻳﻚ ﻳﺎ ﭘﻬﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺧﻠﻔﻲ اﺳﻜﻮﺗﻮم‪ :2‬ﻇﺎﻫﺮ اﻳﻦ ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻤﻲ ﻣﻮجدار‪ 3‬ﻳﺎ‬ ‫ﺳﻴﻨﻮﺳﻲ‪ ،4‬ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻮجدار و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺻﺎف دﻳﺪه ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Scutum posterior angle‬‬ ‫‪2. Scutum posterior margin‬‬ ‫‪3. Wavy‬‬ ‫‪4. Sinuous‬‬

‫‪34‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﻛﻨﺎرهﻫﺎي اﺳﻜﻮﺗﻮم‪ :1‬ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻛﻨﺎري اﺳﻜﻮﺗﻮم ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ راﺳﺖ ﻳﺎ ﻣﺤﺪب‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻮﻫﺎي روي آﻟﻮاﺳﻜﻮﺗﻮم‪ :2‬در ﻣﺎدهﻫﺎي ﺟﻨﺲ ‪ Ixodes‬اﻳﻦ ﻣﻮﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﻧﺎزك و رﻧﮓﭘﺮﻳﺪه ﻳﺎ ﺿﺨﻴﻢ و ﺳﻔﻴﺪرﻧﮓ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﻫﺎ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ‬ ‫ﻛﻮﺗﻴﻜﻮل ﺗﻴﺮه ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻠﻔﻲ اﺳﻜﻮﺗﻮم ﻇﺎﻫﺮ ﺑﺮاق ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‬ ‫)ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪.(Rh. pulchellus‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Scutum sides‬‬ ‫‪2. Setae on alloscutum‬‬

‫‪35‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﻣﻮﻫﺎي روي اﺳﻜﻮﺗﻮم و ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم‪ :‬اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ در ﻛﻨﻪ ‪ Ixodes‬ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﺻﺎف و ﺑﺪون ﻣﻮ ﻳﺎ داراي ﻣﻮﻫﺎي ﺿﺨﻴﻢ و ﭘﺮاﻛﻨﺪهاي ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﭼﺸﻢ‪ :1‬اﻧﺪامﻫﺎي ﮔﺮد و ﺳﺎدهاي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﻟﺒﻪ اﺳﻜﻮﺗﻮم ﺑﺴﻴﺎري از‬ ‫ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺳﺨﺖ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭼﺸﻢ در ﺑﺮﺧﻲ ﺟﻨﺲﻫﺎ ﻧﺎﻣﺸﺨﺺ و ﻳﺎ ﻏﺎﺋﺐ‬ ‫اﺳﺖ و در ﺑﺮﺧﻲ ﺟﻨﺲﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﭼﺸﻢ از ﺳﻄﺢ اﺳﻜﻮﺗﻮم ﺑﻴﺸﺘﺮ‬ ‫ﻳﺎ ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺣﺎﻟﺖ اول ﺑﻪ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﭼﺸﻢﻫﺎ ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺤﺪب‪ 2‬و ﻣﺘﻮرم‪ 3‬ﻳﺎ‬ ‫ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺤﺪب )ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﺘﻮرم( و در ﺣﺎﻟﺖ دوم ﺑﻪ آن ﭘﻬﻦ‪ 4‬ﻳﺎ ﻛﻤﻲ ﻣﺤﺪب‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Eye‬‬ ‫‪2. Convex‬‬ ‫‪3. Bulging‬‬ ‫‪4. Flat‬‬

‫‪36‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﺟﻨﺲﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ Ixodes‬و ‪ Haemaphysalis‬ﭼﺸﻢ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﭼﺸﻢ در ﻛﻨﻪﻫﺎي ‪) Rhipicephalus‬و ﻧﻴﺰ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي زﻳﺮﺟﻨﺲ ‪(Boophilus‬‬ ‫ﻏﻴﺮﻣﺸﺨﺺ و در ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ‪ Hyalomma‬ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و ﻣﺤﺪب ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻛﻨﻪﻫﺎي ﻧﺮم ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎء ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺟﻨﺲ ‪ Ornithodoros‬ﻛﻪ ﭼﺸﻢﻫﺎ در‬ ‫ﺳﻄﺢ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻗﺪاﻣﻲ ﺑﺪن ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﻓﺎﻗﺪ ﭼﺸﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺎﺳﻪ ﭼﺸﻢ‪ :1‬ﺷﻴﺎر اﻃﺮاف ﭼﺸﻢ ﻛﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎً در ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ‪ Hyalomma‬دﻳﺪه‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Orbit‬‬

‫‪37‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺧﻠﻔﻲ‪ :1‬در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻠﻔﻲ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم و ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ‬ ‫ﺧﻠﻔﻲ اﺳﻜﻮﺗﻮم ﻛﻨﻪﻫﺎي ‪ Hyalomma‬ﺑﺮآﻣﺪﮔﻲﻫﺎﻳﻲ ﺷﺒﻴﻪ ﻛﻮﻫﺎن وﺟﻮد دارد‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ دو ﻳﺎ ﭼﻬﺎر ﻋﺪد ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎ دﻳﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﺎﻧﻪ‪ :2‬ﺷﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺟﻠﻮﻳﻲ و ﺗﻴﺰ اﺳﻜﻮﺗﻮم ﻳﺎ ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زوج در ﻛﻨﺎر ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد و ﺷﻜﻞ و‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻲ ﺷﺒﻴﻪ ﻛ‪‬ﺘﻒ ﺑﺪن‪ 3‬دارد‪.‬‬

‫ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻠﻔﻲ اﺳﻜﻮﺗﻮم‪ :4‬ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻠﻔﻲ ﭘﺸﺘﻲ اﺳﻜﻮﺗﻮم ﻧﺮﻫﺎي‬ ‫‪ Hyalomma‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺤ‪‬ﺪب ﺗﺎ ﻣﻘﻌﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ارزش ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻴﻚ دارد‪.‬‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Posterior ridges‬‬ ‫)‪2. Scapulae (singular: scapula‬‬ ‫‪3. Shoulder‬‬ ‫‪4. Caudal depression‬‬

‫‪38‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫‪39‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫)ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ ﺑﺪن(‬

‫‪40‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﺻﻔﺤﺎت ﻣﻘﻌﺪي‪ :1‬اﻳﻦ ﺻﻔﺤﺎت ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻮاﺣﻲ اﺳﻜﻠﺮوﺗﻴﺰهاي ﭘﻬﻨﻲ در اﻃﺮاف‬ ‫ﻣﻘﻌﺪ ﻧﺮ ‪ Ixodes‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﻧﻴﺰ ﺻﻔﺤﻪ ﻣﻘﻌﺪي ﺑﻪ ﻳﻚ ﻋﺪد ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﺑﺰرگ در اﻃﺮاف ﺳﻮراخ ﻣﻘﻌﺪ ﻧﺮ ‪ Ixodes‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد(‪ .‬ﻧﺮ ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي‬ ‫‪ Amblyomma‬ﻧﻴﺰ داراي ﻧﻮاﺣﻲ اﺳﻜﻠﺮوﺗﻴﺰهاي ﻛﻮﭼﻜﻲ در ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ ﺧﻮد‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻔﺤﺎت ﻣﻘﻌﺪي ﻣﻌﺮوﻓﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﺎت ﺷﻜﻤﻲ‪ :2‬در ﻛﻨﻪﻫﺎي واﺟﺪ اﻳﻦ ﺻﻔﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ Hyalomma‬و‬ ‫‪ Rhipicephalus‬اﻳﻦ ﺻﻔﺤﺎت ﺑﻪ ﺳﻪ ﻧﻮع ﻛﻨﺎر ﻣﻘﻌﺪي‪ ،‬ﻛﻨﺎر ﻣﻘﻌﺪي ﺟﺎﻧﺒﻲ و‬ ‫زﻳﺮ ﻣﻘﻌﺪي ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻳﻦ ﺻﻔﺤﺎت‪ ،‬ﺻﻔﺤﺎت‬ ‫ﻣﻘﻌﺪي ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Anal plates‬‬ ‫‪2. Ventral plates‬‬

‫‪41‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﺻﻔﺤﺎت ﻛﻨﺎر ﻣﻘﻌﺪي ﺟﺎﻧﺒﻲ‪ :1‬ﻳﻚ ﺟﻔﺖ ﻗﻄﻌﻪ اﺳﻜﻠﺮوﺗﻴﺰه و ﻣﻌﻤﻮﻻً‬ ‫ﻛﻮﭼﻚ ﻛﻪ در ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ و در ﻃﺮﻓﻴﻦ ﺻﻔﺤﺎت ﻛﻨﺎر ﻣﻘﻌﺪي ﻧﺮ ﺑﺮﺧﻲ‬ ‫ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺻﻔﺤﺎت در ﺟﻨﺲ ‪ Rhipicephalus‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬ ‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ ( Rh. pulchellus‬و ﻳﺎ ﻛﻮﭼﻚ ﻳﺎ ﺑﺰرگ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻔﺤﺎت ﻛﻨﺎر ﻣﻘﻌﺪي‪ :2‬ﻳﻚ ﺟﻔﺖ ﻗﻄﻌﻪ اﺳﻜﻠﺮوﺗﻴﺰه ﺑﺰرگ در دو ﻃﺮف‬ ‫درﻳﭽﻪ ﻣﻘﻌﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺧﻠﻔﻲ اﻳﻦ ﺻﻔﺤﺎت ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺻﺎف و ﻳﺎ‬ ‫ﮔﺮد ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺻﻔﺤﺎت ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻳﻚ ذوزﻧﻘﻪ ﺑﺎرﻳﻚ ﻳﺎ ﭘﻬﻦ و داراي اﻧﺤﻨﺎء‬ ‫دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Accessory adanal plates‬‬ ‫‪2. Adanal plates‬‬

‫‪42‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻗﺮارﮔﻴﺮي ﺻﻔﺤﺎت زﻳﺮ ﻣﻘﻌﺪي‪ :1‬اﻳﻦ ﺻﻔﺤﺎت ﺑﻪ وﻳﮋه در ﻛﻨﻪ‬ ‫‪ Hyalomma‬داراي اﻫﻤﻴﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ ﺻﻔﺤﺎت ﻛﻨﺎر ﻣﻘﻌﺪي در ﻳﻚ‬ ‫راﺳﺘﺎ ﻗﺮار دارﻧﺪ اﻣﺎ در ﮔﻮﻧﻪ ‪ H. dromedarii‬در ﻳﻚ راﺳﺘﺎ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ در ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺧﻮنﺧﻮرده ﺑﻪ درﺳﺘﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﻧﺪازه ﺻﻔﺤﺎت زﻳﺮ ﻣﻘﻌﺪي‪ :2‬اﻳﻦ ﺻﻔﺤﺎت ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺸﺨﺺ‬ ‫)ﺑﺰرگ و ﺗﻴﺮه( ﻳﺎ ﻧﺎﻣﺸﺨﺺ )ﻛﻮﭼﻚ و ﻛﻢرﻧﮓ( دﻳﺪه ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫زواﺋﺪ ﺻﻔﺤﺎت ﺷﻜﻤﻲ‪ :3‬زواﺋﺪ ﻗﺴﻤﺖ ﺧﻠﻔﻲ ﺻﻔﺤﺎت ﻛﻨﺎر ﻣﻘﻌﺪي و ﻛﻨﺎر‬ ‫ﻣﻘﻌﺪي ﺟﺎﻧﺒﻲ در ﻧﺮﻫﺎي ‪) Rhipicephalus‬و ﻧﻴﺰ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي زﻳﺮﺟﻨﺲ‬ ‫‪ (Boophilus‬ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﻔﺎوت دارد و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﻳﺎ ﻧﺎﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Subanal plates alignment‬‬ ‫‪2. Subanal plates distinctness‬‬ ‫‪3. Ventral plates spurs distinctness‬‬

‫‪43‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﻮدن ﺧﺎرﻫﺎي ﺻﻔﺤﺎت ﺷﻜﻤﻲ از ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﻲ‪ :1‬ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﻮدن ﻳﺎ ﻧﺒﻮدن زواﺋﺪ ﻗﺴﻤﺖ ﺧﻠﻔﻲ ﺻﻔﺤﺎت ﻛﻨﺎر ﻣﻘﻌﺪي و ﻛﻨﺎر‬ ‫ﻣﻘﻌﺪي ﻛﻨﺎري در ﻧﺮﻫﺎي ‪) Rhipicephalus‬و ﻧﻴﺰ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي زﻳﺮﺟﻨﺲ‬ ‫‪ (Boophilus‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺻﻔﺖ ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ و در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﻗﺒﻠﻲ‬ ‫ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺳﭙﻴﺮاﻛﻞ ﺗﻨﻔﺴﻲ‪ :2‬ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﻣﻨﻔﺬ ﺧﺎرﺟﻲ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﺗﻨﻔﺴﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻨﻔﺬ‬ ‫در ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ اﺳﻜﻠﺮوﺗﻴﺰه در ﻋﻘﺐ ﭘﺎي ﭼﻬﺎرم ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺳﺨﺖ واﻗﻊ ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻀﻮ در ﻛﻨﻪﻫﺎي ﻧﺮم ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ و ﺑﻴﻦ ﭘﺎﻫﺎي ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم ﻗﺮار‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Ventral plates spurs dorsal visibility‬‬ ‫‪2. Spiracle‬‬

‫‪44‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﻧﺎﺣﻴﻪ اﺳﭙﻴﺮاﻛﻞ ﺗﻨﻔﺴﻲ‪ :1‬ﻛﻮﺗﻴﻜﻮل اﻃﺮاف اﺳﭙﻴﺮاﻛﻞ ﺗﻨﻔﺴﻲ و ﻣﻮﻫﺎي‬ ‫اﻃﺮاف آن در ﻧﺮ و ﻣﺎده ﺑﺮﺧﻲ ﻛﻨﻪﻫﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ دارد‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت اﻳﻦ‬ ‫ﻣﻮﻫﺎ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺮاﻛﻨﺪه و ﻛﻢﭘﺸﺖ و ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ ﺣﺎﻟﺖ اﻧﺒﻮه ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫روزﻧﻪﻫﺎي اﺳﭙﻴﺮاﻛﻞ ﺗﻨﻔﺴﻲ‪ :2‬اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎ ﺳﻮراخﻫﺎي رﻳﺰ و ﻣﺪوري‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ درون اﺳﭙﻴﺮاﻛﻞ ﺗﻨﻔﺴﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﻳﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ﻣﺪور )در ﮔﻮﻧﻪ ‪ (D. nitens‬وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬ ‫رﻳﺰ و ﻓﺮاوان ﻳﺎ درﺷﺖ و ﻛﻢﺗﻌﺪاد ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Spiracle areas‬‬ ‫‪2. Spiracle goblets or aeropyle‬‬

‫‪45‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﺷﻴﺎر‪ :1‬اﻳﻦ ﺧﻄﻮط ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭼﻴﻦﻫﺎي ﺧﻴﻠﻲ ﻇﺮﻳﻒ و ﻣﻮازي ﻫﻢ در ﺳﻄﺢ‬ ‫ﻗﺴﻤﺖ ﻧﺮم ﻛﻮﺗﻴﻜﻮل دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و اﺟﺎزه ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﻛﻮﺗﻴﻜﻮل ﻫﻨﮕﺎم‬ ‫ﺧﻮنﺧﻮاري ﻣﻨﺒﺴﻂ و ﻛﺸﻴﺪه ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﻘﻌﺪ‪ :2‬ﺳﻮراخ ﻣﺤﻞ ﺧﺮوج ﻣﻮاد دﻓﻌﻲ ﻛﻨﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﺧﻠﻔﻲ ﺷﻜﻤﻲ‬ ‫ﺑﺪن وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫ﺷﻴﺎر ﻣﻘﻌﺪي‪ :3‬اﻳﻦ ﺷﻴﺎر ﻛﻪ در واﻗﻊ ﻳﻚ ﭼﻴﻦﺧﻮردﮔﻲ ﻛﻮﺗﻴﻜﻮﻟﻲ اﺳﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ﻳﻚ ﺣﻠﻘﻪ در اﻃﺮاف ﻣﻘﻌﺪ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد )در ﺟﻨﺲ ‪ Boophilus‬اﻳﻦ‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Striation‬‬ ‫‪2. Anus‬‬ ‫‪3. Anal groove‬‬

‫‪46‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﺷﻴﺎر ﺑﻪ وﺿﻮح دﻳﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻳﺎ اﺻﻼً وﺟﻮد ﻧﺪارد( و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﺟﻠﻮي‬ ‫ﻣﻘﻌﺪ )=ﭘﺮوﺳﺘﺮﻳﺎﺗﺎ؛ ‪ (Ixodes‬و ﻳﺎ در ﻋﻘﺐ آن )=ﻣﺘﺎﺳﺘﺮﻳﺎﺗﺎ؛ اﻛﺜﺮ ﺟﻨﺲﻫﺎ(‬ ‫دﻳﺪه ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ﺷﻴﺎر ﻣﻘﻌﺪي در ﻗﺴﻤﺖ ﺧﻠﻔﻲ‪ :1‬در ﻣﺎدهﻫﺎي ﺟﻨﺲ ‪ Ixodes‬اﻳﻦ‬ ‫ﺷﻴﺎر ﺑﺎ ﻋﺒﻮر از ﺟﻠﻮي ﻣﻘﻌﺪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﻧﺘﻬﺎي ﺑﺪن اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻣﺘﺪاد دو‬ ‫ﺳﺮ اﻳﻦ ﺷﻴﺎر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﻠﻨﺪ و ﻣﻮازي ﻫﻢ ﻳﺎ دورﺷﻮﻧﺪه و ﻳﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ﻛﻮﺗﺎه و ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﺷﻴﺎر ﺑﻪ ﺻﻮرت‬ ‫ﻳﻚ ﺣﻠﻘﻪ در اﻃﺮاف ﻣﻘﻌﺪ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫درﻳﭽﻪ‪ :2‬اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ در ﻛﻨﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻔﺬ ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ ﻳﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪﻣﺜﻠﻲ ﻧﺮ و ﻣﺎده ﮔﻔﺘﻪ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎ در ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Anal groove posterior alignment‬‬ ‫‪2. Aperture‬‬

‫‪47‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ درﻳﭽﻪ ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ‪ :1‬درﻳﭽﻪ ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻴﻦ ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎي ﺳﻮم‬ ‫و ﻳﺎ ﭼﻬﺎرم ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ارزش ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ دارد )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎده‬ ‫ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ‪.(Ixodes‬‬

‫ﻓﻼپ‪ :2‬اﻳﻦ اﻧﺪام ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﺎر زوج‪ ،‬ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از ﻛﻨﺎرهﻫﺎي ﺷﻔﺎف‬ ‫درﻳﭽﻪ ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ ﻛﻨﻪ ﻣﺎده ﻗﺮار دارد‪ .‬ﻓﻼپﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻴﺮهرﻧﮓ )اﺳﻜﻠﺮوﺗﻴﺰه( و ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻨﺰﻟﻪ ﺣﻔﺎظ درﻳﭽﻪ ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﻫﻢ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻟﺒﻪﻫﺎي آوﻳﺰان‬ ‫ﺷﻔﺎف‪ 3‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﻴﺎر ﺟﻠﻮﻳﻲ درﻳﭽﻪ ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ‪ :4‬اﻳﻦ ﺷﻴﺎر در ﻣﺎدهﻫﺎ دﻗﻴﻘﺎً در ﺟﻠﻮي درﻳﭽﻪ‪-‬‬ ‫ي ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺪن ﺻﺎف ﻳﺎ ﻋﻤﻴﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Genital aperture (operculum or genital apron) position‬‬ ‫‪2. Flap‬‬ ‫‪3. Hyaline flaps‬‬ ‫‪4. Genital aperture anterior groove‬‬

‫‪48‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﭼﻴﻦ دور ﻣﻨﻔﺬ ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ‪ :1‬ﻣﻨﻔﺬ ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ )واژن( در ﻣﺎدهﻫﺎ داراي ﻳﻚ ﭼﻴﻦ‬ ‫ﻛﻮﺗﻴﻜﻮﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ دو ﻟﺒﻪ ﺧﻠﻔﻲ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ اَﺷﻜﺎل‬ ‫ﭘﻬﻦ‪ ،‬ﻣﻘﻌﺮ ﻳﺎ ﻣﺤﺪب دﻳﺪه ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Genital aperture preatrial fold‬‬

‫‪49‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺷﻔﺎف‪ :1‬در ﺳﺎﺧﺘﺎر درﻳﭽﻪ ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻮاﺣﻲ ﺑﺎ ﻇﺎﻫﺮ‬ ‫ﺷﻔﺎف ﻳﺎ روﺷﻦ در ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻣﻨﻔﺬ ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻧﻮاﺣﻲ در واﻗﻊ‬ ‫ﺳﺒﺐ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺷﻜﻞ درﻳﭽﻪ ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ‪ V‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺧﻠﻔﻲ درﻳﭽﻪ ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ‪ :2‬ﺳﻮراخ واژن )آﺗﺮﻳﻮم( در ﻣﺎدهﻫﺎ ﺑﻴﻦ دو ﻟﺒﻪ‬ ‫ﻛﻨﺎري ﺧﻠﻔﻲ ﻗﺮار دارد‪ .‬ﻧﺤﻮه ﻗﺮارﮔﻴﺮي اﻳﻦ دو ﻟﺒﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬ ‫‪ U‬ﺷﻜﻞ )ﺑﺎرﻳﻚ ﻳﺎ ﭘﻬﻦ( و ‪ V‬ﺷﻜﻞ )ﺑﺎرﻳﻚ‪ ،‬ﭘﻬﻦ و ﻛﻮﺗﺎه( ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ‬ ‫ﻛﻮﺗﺎه ﻇﺎﻫﺮ اﻳﻦ ﻟﺒﻪﻫﺎ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻠﻔﻲ آﻧﻬﺎ ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ و ﻧﻴﺰ ﻳﻚ‬ ‫زوج ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺷﻔﺎف در ﻃﺮﻓﻴﻦ آن دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Hyaline border‬‬ ‫‪2. Genital aperture posterior lips‬‬

‫‪50‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﺑﺎﻓﺖ ﻛﻮﺗﻴﻜﻮل‪ :1‬ﻛﻮﺗﻴﻜﻮل‪ ،‬ﺧﺎرﺟﻲﺗﺮﻳﻦ ﻻﻳﻪ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﺑﺪن ﻛﻨﻪﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﺮم در ﻛﻮﺗﻴﻜﻮل ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺳﺨﺖ )ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي اﺳﻜﻮﺗﻮم‪ ،‬ﻛﺎناﺳﻜﻮﺗﻮم و‬ ‫ﺻﻔﺤﺎت ﺷﻜﻤﻲ( ﺑﺎ ﻳﻚﺳﺮي ﺧﻄﻮط )ﺷﻴﺎرﻫﺎي ﻛﻢﻋﻤﻖ( ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻄﺢ‬ ‫ﻛﻮﺗﻴﻜﻮل در ﻛﻨﻪﻫﺎي ﻧﺮم‪ ،‬ﺻﺎف و ﺑﺎ ﺧﺎرﻫﺎﻳﻲ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻲﻫﺎي ﺳﺮﭘﺴﺘﺎﻧﻚﻣﺎﻧﻨﺪ‪ 2‬ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Integument texture‬‬ ‫)‪2. Mammillae (singular: mammilla‬‬

‫‪51‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﻃﺮح زواﺋﺪ ﻛﻮﺗﻴﻜﻮل‪ :1‬ﺑﺎﻓﺖ ﺳﻄﺤﻲ ﻛﻮﺗﻴﻜﻮل ﻛﻨﻪ ‪ Argas‬ﺑﺎﻟﻎ داراي‬ ‫ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻮﭼﻚ و ﮔﺮد ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺮﭘﺴﺘﺎﻧﻚ و ﺻﻔﺤﺎت ﮔﺮد و ﭘﻬﻦ ﺑﺰرﮔﻲ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺠﻤﻊ اﻳﻦ زواﺋﺪ‪ ،‬ﻃﺮح و اﻟﮕﻮي ﺧﺎﺻﻲ را در ﺳﻄﺢ ﻛﻮﺗﻴﻜﻮل ﻛﻨﻪ ﺑﻪ‬ ‫وﺟﻮد ﻣﻲآورد ﻛﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ دارد و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت داﻧﻪداﻧﻪ‬ ‫رﻳﺰ‪ ،2‬ﻛﻤﻲ ﭼﻴﻦﺧﻮرده‪ 3‬و ﻳﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﭼﻴﻦﺧﻮرده وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻃﺮح‬ ‫در ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻮاﺣﻲ ﻛﻮﺗﻴﻜﻮل ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻮاﺣﻲ واﺿﺢﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Mammillae pattern‬‬ ‫‪2. Finely granular‬‬ ‫‪3. Convoluted‬‬

‫‪52‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫د‪‬رز ﺟﺎﻧﺒﻲ‪ :1‬ﺑﺪن ﻛﻨﻪﻫﺎي ‪ Argas‬در ﺟﻬﺖ ﭘﺸﺘﻲ ﺷﻜﻤﻲ ﭘﻬﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻟﺒﻪﻫﺎي ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل اﻳﻦ دو ﺳﻄﺢ داراي ﻳﻚ درز ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﻛﻪ در‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ ﺟﻨﺲﻫﺎي ﻛﻨﻪي ﻧﺮم دﻳﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد )ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﺑﻪ درز ﺟﺎﻧﺒﻲ‪ ،‬ﺷﻜﺎف‬ ‫ﺣﺎﺷﻴﻪاى‪ 2‬ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد(‪.‬‬

‫ﺑﺎﻓﺖ د‪‬رز ﺟﺎﻧﺒﻲ‪ :3‬د‪‬رز ﺟﺎﻧﺒﻲ در ﻛﻨﻪ ‪ Argas‬داراي ﻃﺮح وﻳﮋهاي اﺳﺖ ﻛﻪ از‬ ‫ﻧﻤﺎي ﭘﺸﺘﻲ و ﻳﺎ ﺷﻜﻤﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎﻓﺖ ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت داراي‬ ‫ﺻﻔﺤﺎت ﻣﺴﺘﻄﻴﻞﺷﻜﻞ )ﺣﺠﺮهاي( و ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ داراي دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺑﺎرﻳﻚ‬ ‫)ﻣﻀﺮس( اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﮔﻮﻧﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Lateral suture‬‬ ‫‪2. Marginal suture‬‬ ‫‪3. Lateral suture texture‬‬

‫‪53‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫زاﺋﺪه دﻣﻲ‪ :1‬اﻳﻦ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﻴﺎﻧﻲ و در رأس اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﺑﺪن )در ﻣﺤﻞ‬ ‫ﻓﺴﺘﻮن ﻣﻴﺎﻧﻲ( ﻗﺮار دارد‪ .‬اﻳﻦ ﺻﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم زاﺋﺪه دﻣﻲ ﻳﺎ دﻧﺒﺎﻟﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﻌﺮوف‬ ‫اﺳﺖ در ﻧﺮ ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ‪ Margaropus‬و ‪) Rhipicephalus‬و ﻧﻴﺰ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي‬ ‫زﻳﺮﺟﻨﺲ ‪ (Boophilus‬دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎرﻳﻚ ﻳﺎ ﭘﻬﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي‬ ‫اﺛﺒﺎت وﺟﻮد اﻳﻦ ﺻﻔﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻧﺮ را ﻛﻪ ﻣﺪت ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ از ﺧﻮنﺧﻮاري‬ ‫آﻧﻬﺎ ﻣﻲﮔﺬرد‪ ،‬ﺑﻪ دﻗﺖ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻓﻠﺲ‪ :2‬ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ اﺳﻜﻠﺮوﺗﻴﺰه ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ ﻓﺴﺘﻮن در ﺑﺮﺧﻲ ﻛﻨﻪﻫﺎ از ﻗﺒﻴﻞ‬ ‫‪ Amblyomma‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫)‪1. Caudal appendage (caudal process‬‬ ‫‪2. Scute‬‬

‫‪54‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫‪55‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﺑﺨﺶ ﺳﻮم‬ ‫)ﭘﺎﻫﺎ(‬

‫‪56‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﺷﻜﻞ ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎ‪ :1‬ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎ در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻛﻨﻪ ﺳﺨﺖ داراي ﻇﺎﻫﺮ‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﻲ )داراي رﻧﮓ ﺗﻴﺮه ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ و ﺳﻄﺢ ﺻﺎف( اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎ در ﺑﺮﺧﻲ‬ ‫ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ‪ Ixodes‬ﺑﻪ ﻧﺎم ﺳﻴﻦ ﻛﻮﻛﺴﺎ‪ 2‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد زﻳﺮا ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺧﻠﻔﻲ‬ ‫آﻧﻬﺎ روﺷﻦﺗﺮ و ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺟﻠﻮﻳﻲ ﺗﻴﺮهﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ اﻳﻦ ﻧﻮع‬ ‫ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎ ﺧﻂدار ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬

‫رﻧﮓآﻣﻴﺰى ﭘﺎ‪ :3‬رﻧﮓ ﭘﺎ در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﻨﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻗﻬﻮهاي ﺳﺎده اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص‬ ‫در ﺑﺮﺧﻲ ﺟﻨﺲﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ‪ Hyalomma‬و ‪ Amblyomma‬اﻧﺘﻬﺎي ﺑﻨﺪﻫﺎي ﭘﺎ‬ ‫)ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﻣﻔﺎﺻﻞ( داراي ﺣﻠﻘﻪﻫﺎي رﻧﮓﭘﺮﻳﺪهاي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )ﻃﻴﻒ رﻧﮓ ﭘﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﻃﻮر ﻛﻠﻲ‪ ،‬زرد ﺗﺎ ﻗﻬﻮهاي اﺳﺖ(‪ .‬در ﮔﻮﻧﻪ ‪ ،H. lusitanicum‬ﻃﺮح ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ ﺳﻔﻴﺪ‬ ‫رﻧﮓ ﺑﺮ روي ﭘﺎ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Coxae type‬‬ ‫‪2. Syncoxa‬‬ ‫‪3. Leg coloration‬‬

‫‪57‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﺎﻫﺎ‪ :1‬ﭘﺎ در ﻛﻨﻪﻫﺎ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﻛﻠﻲ ﺑﺪن‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎرﻳﻚ‪ 2‬و‬ ‫ﻇﺮﻳﻒ ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻣﺎ در ﻣﺎدهﻫﺎي ﺟﻨﺲ ‪ Margaropus‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺘﻮرم‪ 3‬دﻳﺪه‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد )ﭘﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ در ﻧﺮ ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺳﺨﺖ داراي ﻗﻄﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮي اﺳﺖ(‪.‬‬

‫اﻧﺪام ﻫﺎﻟﺮ‪ :4‬اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺣﺴﻲ ﺑﺮ روي ﺗﺎرﺳﻮس ﭘﺎي اول ﺗﻤﺎم ﻛﻨﻪﻫﺎ )و‬ ‫ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺎﻳﺖﻫﺎي ﻫﻮﻟﻮﺗﻴﺮﻳﺪ( دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻧﺪام ﻫﺎﻟﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮﻣﺎ‪ ،‬رﻃﻮﺑﺖ و‬ ‫ﺑﻮ ﺣﺴﺎس اﺳﺖ )اﻧﺪام ﻫﺎﻟﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺷﺎﺧﺺ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي اﻓﺘﺮاق ﺑﺮﺧﻲ‬ ‫ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻫﻴﺎﻟﻮﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Legs thickness‬‬ ‫‪2. Slender‬‬ ‫‪3. Bulbous‬‬ ‫‪4. Haller’s organ‬‬

‫‪58‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﺣﺎل ﺑﺮرﺳﻲ اﺳﺖ‪ .‬م(‪ .‬اﻳﻦ اﻧﺪام از دو ﻗﺴﻤﺖ ﻛﭙﺴﻮل )در ﻋﻘﺐ( و ﻣﻮﻫﺎي آن‬ ‫)در ﺟﻠﻮ( ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻧﺪازه ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎي ﭘﺎي ﭼﻬﺎرم‪ :1‬ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎي ﭘﺎي ﭼﻬﺎرم در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﻨﻪﻫﺎ‬ ‫اﻧﺪازه ﻃﺒﻴﻌﻲ دارد و ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﻢاﻧﺪازه ﺳﺎﻳﺮ ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎﺳﺖ اﻣﺎ در ﺟﻨﺲ‬ ‫‪ Dermacentor‬اﻧﺪازه ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎي ﭼﻬﺎرم در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻛﻮﻛﺴﺎي ﺳﺎﻳﺮ ﭘﺎﻫﺎ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Coxae 4 size‬‬

‫‪59‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﺧﺎرﻫﺎي ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎي ﭘﺎي ﭼﻬﺎرم‪ :1‬ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎي ﭼﻬﺎرم در ﻧﺮﻫﺎي‬ ‫‪ Haemaphysalis‬واﺟﺪ ﺧﺎرﻫﺎي داﺧﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺎ ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺧﺎر ﺟﻠﻮﻳﻲ ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎي ﭘﺎي اول‪ :2‬ﻛﻮﻛﺴﺎ ﺑﻪ اوﻟﻴﻦ ﺑﻨﺪ ﭘﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻗﺴﻤﺖ ﺟﻠﻮﻳﻲ ﻛﻮﻛﺴﺎ در ﻧﺮ ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ‪ Rhipicephalus‬داراي ﻳﻚ ﺧﺎر‬ ‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه اﺳﺖ و ارزش‬ ‫ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻴﻚ دارد‪ .‬اﻳﻦ ﺧﺎر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﺎﻣﻼً واﺿﺢ ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Coxae 4 spurs‬‬ ‫‪2. Coxae (singular: coxa) 1 anterior spurs‬‬

‫‪60‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﺧﺎرﻫﺎي ﻛﻮﻛﺴﺎ‪ :1‬ﺑﻪ زواﺋﺪ ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در ﻛﻮﻛﺴﺎي‬ ‫ﭘﺎي اول ﻣﺸﺨﺺﺗﺮ از ﺑﻘﻴﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﻮﻛﺴﺎ دو ﺗﻜﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ‪-‬‬ ‫رﺳﺪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ‪ Rhipicephalus‬و ‪.(Hyalomma‬‬

‫ﺧﺎر داﺧﻠﻲ ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎي اول‪ :2‬ﺧﺎر داﺧﻠﻲ ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎﻫﺎي اول در ﻛﻨﻪ‬ ‫‪ Ixodes‬ارزش ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ دارد ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﺎر ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﺑﻠﻨﺪ و ﻳﺎ‬ ‫ﻛﻮﺗﺎه و ﻏﺎﻳﺐ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Coxal spurs‬‬ ‫‪2. Coxae 1 internal spur‬‬

‫‪61‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﻃﻮل ﺧﺎرﻫﺎي داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎي اول‪ :1‬ﻃﻮل ﻧﺴﺒﻲ ﺧﺎرﻫﺎي‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮ روي ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎي اول در ﻛﻨﻪﻫﺎي ‪ Amblyomma‬و ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ‬ ‫‪ Hyalomma‬ارزش ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ دارد‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﺧﺎر ﺧﺎرﺟﻲ‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ و ﺧﺎر دﻳﮕﺮ ﻛﻮﺗﺎه ﻳﺎ ﺧﺎر ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﻠﻨﺪ و دﻳﮕﺮي ﻣﺘﻮﺳﻂ و ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺧﺎر‬ ‫ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﻠﻨﺪ و داﺧﻠﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻲ ﺧﺎر ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎي اول‪ :2‬وﺟﻮد ﺟﻔﺖ ﺧﺎرﻫﺎي داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ‬ ‫ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎﻫﺎي اول در ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ ارزش ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ دارد ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ وﺿﻮح دﻳﺪه ﻧﺸﻮد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Coxae 1 external and internal spur length‬‬ ‫‪2. Coxae 1 spurs distinctness‬‬

‫‪62‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﻃﻮل ﺧﺎر ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎي اول‪ :1‬ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎي اول در ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ داراي‬ ‫ﻳﻚ ﺟﻔﺖ ﺧﺎر داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻃﻮل اﻳﻦ ﺧﺎرﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺘﻔﺎوت‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﻮﺗﺎه و ﺑﻠﻨﺪ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻃﺮز ﺟﻔﺖﺷﺪن ﺧﺎرﻫﺎي ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎي ﭘﺎي اول‪ :2‬ﺧﺎرﻫﺎي ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ‬ ‫ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎﻫﺎي اول در ﺑﺮﺧﻲ ﻛﻨﻪﻫﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﻳﺎ ﻛﻮﺗﺎه اﺳﺖ و ﻧﻴﺰ ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫اﺳﺖ داراي اﻧﺪازهﻫﺎي ﻧﺎﻣﺴﺎوي ﻳﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺑﺰرگ و ﻣﺴﺎوي ﻫﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺘﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺧﺎرﻫﺎ ﻧﺎﻣﺴﺎوي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻋﺪد ﺧﺎر ﻣﺸﺨﺺ در روي ﻫﺮ ﻛﻮﻛﺴﺎ‬ ‫دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Coxae 1 spurs length‬‬ ‫‪2. Coxae 1 spurs pairing‬‬

‫‪63‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﻃﻮل ﺧﺎرﻫﺎي ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎي ﭘﺎي اول ﺗﺎ ﺳﻮم‪ :1‬ﻃﻮل ﺧﺎرﻫﺎي داﺧﻠﻲ‬ ‫ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎي اول ﺗﺎ ﺳﻮم در ﻣﺎدهﻫﺎي ‪ Haemaphysalis‬ارزش ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ‬ ‫دارد‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﺎرﻫﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ داراي اﻧﺪازهﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ از‬ ‫ﻛﻮﺗﺎه ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫وﺟﻮد ﺧﺎرﻫﺎي ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎي ﭘﺎي دوم و ﺳﻮم‪ :2‬ﻛﻮﻛﺴﺎي ﭘﺎﻫﺎي دوم و ﺳﻮم‬ ‫در ﻣﺎدهﻫﺎي ‪) Rhipicephalus‬و ﻧﻴﺰ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي زﻳﺮﺟﻨﺲ ‪ (Boophilus‬ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫اﺳﺖ داراي ﺧﺎر ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ارزش ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Coxae 1 to 3 spurs length‬‬ ‫‪2. Coxae 2 and 3 spurs presence‬‬

‫‪64‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫وﺟﻮد ﺧﺎرﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎي ﭘﺎي دوم‪ ،‬ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم‪ :1‬وﺟﻮد‬ ‫ﺧﺎرﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﻮﻛﺴﺎي دو‪ ،‬ﺳﻪ و ﭼﻬﺎر در ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺟﻨﺲ ‪ Ixodes‬و‬ ‫‪ Haemaphysalis‬ارزش ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻴﻚ دارد و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻪ ﺻﻮرت ﻏﺎﺋﺐ‪،‬‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻣﺸﺨﺺ و ﻳﺎ ﻛﺎﻣﻼً واﺿﺢ دﻳﺪه ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺧﺎر ﺧﻠﻔﻲ ﺑﻨﺪ دوم ﭘﺎي اول‪ :2‬ﺑﻨﺪ دوم ﭘﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺗﺮوﻛﺎﻧﺘﺮ ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ و از‬ ‫ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺑﺪن ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻧﺮ و ﻣﺎده ‪ Haemaphysalis‬ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﻳﻚ زاﺋﺪه ﻣﺜﻠﺜﻲ ﺷﻜﻞ ﻛﻮﺗﺎه ﻳﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻮك آن رو ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ‬ ‫اﺳﺖ دﻳﺪه ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Coxae 2 to 4 external spurs‬‬ ‫‪2. Trochanter 1 posterior spur‬‬

‫‪65‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫‪66‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﺑﺨﺶ ﭼﻬﺎرم‬ ‫)ﻗﻄﻌﺎت دﻫﺎﻧﻲ(‬

‫‪67‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم‪ :1‬ﺑﺪن ﻛﻨﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﻪ دو ﻗﺴﻤﺖ ﺟﻠﻮﻳﻲ ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم ﻳﺎ ﮔﻨﺎﺗﻮزوﻣﺎ‬ ‫)ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻗﻄﻌﺎت دﻫﺎﻧﻲ و ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم( و ﻗﺴﻤﺖ ﻋﻘﺒﻲ ﻳﺎ اُﭘﻴﺴﺘﻮزوﻣﺎ‬ ‫)ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺎﻳﺮ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺑﺪن( ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻗﻄﻌﺎت دﻫﺎﻧﻲ‪ :2‬ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﺟﻔﺖ ﭘﺎﻟﭗ‪ ،‬ﻫﻴﭙﻮﺳﺘﻮم ﻣﻨﻔﺮد و ﻳﻚ ﺟﻔﺖ ﻛﻠﻴﺴﺮ‬ ‫)درون ﻏﻼف( اﺳﺖ‪ .‬ﻗﻄﻌﺎت دﻫﺎﻧﻲ در ﻛﻨﻪﻫﺎي ﻧﺮم و ﺳﺨﺖ ﺑﺎﻟﻎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ در‬ ‫ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ و ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻗﺪاﻣﻲ ﺑﺪن دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫)‪1. Capitulum (plural: capituli‬‬ ‫‪2. Mouthparts‬‬

‫‪68‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم‪ :1‬ﺑﺨﺶ ﭘﺎﻳﻪاي ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم ﻛﻪ ﻗﻄﻌﺎت دﻫﺎﻧﻲ ﺑﺮ روي آن ﺳﻮار‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم از ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﻲ ﺑﻪ اﺷﻜﺎل ﺷﺶوﺟﻬﻲ‪ ،2‬ﺷﺒﻪﻣﺜﻠﺜﻲ‪ ،3‬ﺷﺒﻪ‪-‬‬ ‫ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ‪ ،4‬ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ و ﻳﺎ ﻣﺜﻠﺜﻲ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫آوريﻛﻮﻻ‪ :5‬در ﻛﻨﻪ ‪ Ixodes‬ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم داراي زواﺋﺪ ﺟﺎﻧﺒﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺎم آوريﻛﻮﻻ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻲﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻳﺎ‬ ‫اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ دﻳﺪه ﻧﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Basis capituli‬‬ ‫‪2. Hexagonal‬‬ ‫‪3. Subtriangular‬‬ ‫‪4. Subrectangular‬‬ ‫)‪5. Auriculae (plural: auriculae or auriculas‬‬

‫‪69‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫‪1‬‬

‫زواﻳﺎي ﺟﺎﻧﺒﻲ ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم ‪ :‬ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم در ﺟﻨﺲ ‪Rhipicephalus‬‬

‫ﺷﺒﻴﻪ ﻳﻚ ﺷﺶ ﺿﻠﻌﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ داراي دو زاﺋﺪه زاوﻳﻪدار در ﻃﺮﻓﻴﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﺎدهﻫﺎ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت ﺣﺎده‪ 2‬و ﺗﻨﺪ‪ 3‬دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ اول‬ ‫اﻳﻦ زاوﻳﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 90‬درﺟﻪ و در ﺣﺎﻟﺖ دوم ‪ 90‬درﺟﻪ ﻳﺎ ﻛﻤﺘﺮ از آن ﻣﻲ‪-‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ زاوﻳﻪ در ﻧﺮﻫﺎي ‪ Rhipicephalus‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺣﺎده دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Basis capituli lateral angles‬‬ ‫‪2. Blunt‬‬ ‫‪3. Sharp‬‬

‫‪70‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم‪ :1‬اﻳﻦ ﺻﻔﺖ از ﻧﻤﺎي ﭘﺸﺘﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت راﺳﺖ ﻳﺎ‬ ‫ﻛﻤﻲ زاوﻳﻪدار و ﻳﺎ ﻛﺎﻣﻼً زاوﻳﻪدار اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺟﻨﺲ ﻧﺮ و ﻣﺎده ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻛﻠﻴﺴﺮ‪ :2‬ﻳﻚ ﺟﻔﺖ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﻠﻨﺪ و ﻣﺘﺤﺮك در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻗﻄﻌﺎت دﻫﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬ ‫درون ﻳﻚ ﻏﻼف ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ .‬اﻧﺘﻬﺎي ﻗﺪاﻣﻲ آﻧﻬﺎ داراي دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺗﻴﺰ اﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﭘﺎرهﻛﺮدن ﭘﻮﺳﺖ ﻣﻴﺰﺑﺎن را اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫ﺟﻨﺲ ‪) Rhipicephalus‬و ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻣﻞ زﻳﺮﺟﻨﺲ ‪ (Boophilus‬ﺑﺎ ﺷﻤﺎرش ﺗﻌﺪاد‬ ‫ﺳﺘﻮن دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ ﻫﻴﭙﻮﺳﺘﻮم اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ وﻟﻲ اﻳﻦ دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎ‬ ‫را ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي رأس ﻛﻠﻴﺴﺮ‪ 3‬اﺷﺘﺒﺎه ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Basis capituli lateral margin‬‬ ‫)‪2. Chelicera (plural: chelicerae‬‬ ‫‪3. Digits‬‬

‫‪71‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﻫﻴﭙﻮﺳﺘﻮم‪ :1‬ﺟﺰء ﻣﻴﺎﻧﻲ ﻗﻄﻌﺎت دﻫﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ آن ﻗﺮار‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻴﭙﻮﺳﺘﻮم در واﻗﻊ ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﺟﻔﺖ ﺗﻴﻐﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﭼﺴﺒﻴﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻧﻔﻮذ ﻛﺮدن در ﭘﻮﺳﺖ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻓﻀﺎي ﺑﻴﻦ اﻳﻦ اﻧﺪام و‬ ‫ﻛﻠﻴﺴﺮﻫﺎ‪ ،‬ﻟﻮﻟﻪ ﺗﻐﺬﻳﻪ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ ﻫﻴﭙﻮﺳﺘﻮم داراي‬ ‫دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﭼﺴﺒﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻫﻴﭙﻮﺳﺘﻮم‪ :2‬ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ ﻫﻴﭙﻮﺳﺘﻮم داراي ﺳﺘﻮﻧﻲ از دﻧﺪاﻧﻪ‬

‫‪3‬‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از رأس آن ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ )ﺗﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم( ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‪-‬‬ ‫اﻧﺪ‪ .‬در ﻧﺮ و ﻣﺎدهﻫﺎي ‪) Rhipicephalus‬و ﻧﻴﺰ ﻧﺮ و ﻣﺎده ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي زﻳﺮﺟﻨﺲ‬ ‫‪ (Boophilus‬دو ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺳﺘﻮن دﻧﺪاﻧﻪاي در ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻣﺤﻮر ﻣﻴﺎﻧﻲ ﻫﻴﭙﻮﺳﺘﻮم‬ ‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ‪ 3 – 3‬ﻳﺎ ‪ 4 – 4‬ﺑﺎﺷﻨﺪ )ﻋﺪد ﻧﺸﺎن‬ ‫دﻫﻨﺪه ﺗﻌﺪاد ﺳﺘﻮن در ﻫﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ( ﻛﻪ ﺑﻪ آن دﻧﺪانﺑﻨﺪى‪ 4‬ﻳﺎ ﻓﺮﻣﻮل‬ ‫دﻧﺪاﻧﻲ‪ 5‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻫﻴﭙﻮﺳﺘﻮم ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻫﻨﮕﺎم ﺟﺪاﻛﺮدن‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Hypostome‬‬ ‫‪2. Hypostomal teeth‬‬ ‫‪3. Denticle‬‬ ‫‪4. Dentition‬‬ ‫‪5. Dental formula‬‬

‫‪72‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﻛﻨﻪ از ﭘﻮﺳﺖ ﻣﻴﺰﺑﺎن‪ ،‬دﭼﺎر آﺳﻴﺐ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺑﺮﺧﻲ ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺎي ﺳﺘﻮن از ردﻳﻒ‪ 1‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﺎج‪ :2‬ﻧﺎﺣﻴﻪ رأس ﻫﻴﭙﻮﺳﺘﻮم ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً داراي دﻧﺪاﻧﻪﻫﺎي رﻳﺰ و ﻣﺘﻌﺪدي ﻣﻲ‪-‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺣﻔﺮه دﻫﺎﻧﻲ‪ :3‬در ﺟﻨﺲ ‪ ،Ornithodoros‬ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم و ﭘﺎﻟﭗﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ‬ ‫ﭼﻴﻦ ﻛﻮﺗﻴﻜﻮﻟﻲ ﮔﻨﺒﺪي ﺷﻜﻞ ﺷﺒﻴﻪ ﻛﻼﻫﻚ از ﺟﻠﻮ اﺣﺎﻃﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭼﻴﻦ‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Row‬‬ ‫‪2. Corona‬‬ ‫‪3. Camerostomal cavity‬‬

‫‪73‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﺣﻔﺮه دﻫﺎﻧﻲ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ وﺟﻮد‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﭼﻴﻦﺧﻮردﮔﻲ دﻫﺎﻧﻲ‪ :1‬ﻗﻄﻌﺎت دﻫﺎﻧﻲ در ﻧﻤﻒ و ﺑﺎﻟﻎ ﻛﻨﻪ ‪ Argas‬در ﺳﻄﺢ‬ ‫ﺷﻜﻤﻲ‪ ،‬دﻗﻴﻘﺎً در ﺟﻠﻮي ﻛﻮﻛﺴﺎﻫﺎي اول واﻗﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ )ﻗﻄﻌﺎت دﻫﺎﻧﻲ در‬ ‫ﻻروﻫﺎ در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺟﻠﻮﻳﻲ ﺑﺪن دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد(‪ .‬ﻳﻚ ﭼﻴﻦ ﻛﻮﺗﻴﻜﻮﻟﻲ در ﻛﻨﺎره‪-‬‬ ‫ﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﻲ ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم اﻳﻦ ﻛﻨﻪ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد و زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﭼﻴﻦﻫﺎ‬ ‫ﺑﺰرگ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﺷﺒﻴﻪ ﻛﻼﻫﻚ ﻳﺎ ﮔﻨﺒﺪ در اﻃﺮاف ﻗﻄﻌﺎت دﻫﺎﻧﻲ ﺑﻪ‬ ‫وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﺣﻔﺮه دﻫﺎﻧﻲ‪ 2‬ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭼﻴﻦﺧﻮردﮔﻲ دﻫﺎﻧﻲ ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺸﺨﺺ ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ وﺿﻮح دﻳﺪه ﻧﺸﻮد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Camerostomal folds‬‬ ‫‪2. Camerostom‬‬

‫‪74‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫ﭘﺎﻟﭗ‪ :‬ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي زوج ﻣﺘﺤﺮك ﻛﻪ در ﻗﻄﻌﺎت دﻫﺎﻧﻲ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم ﺧﻮن‪-‬‬ ‫ﺧﻮاري و زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﻨﻪ ﺑﻪ ﭘﻮﺳﺖ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﭼﺴﺒﻴﺪه اﺳﺖ ﭘﺎﻟﭗﻫﺎ از ﺳﻄﺢ‬ ‫داﺧﻠﻲ ﺧﻮد ﺑﺎ ﭘﻮﺳﺖ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻣﻤﺎس ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در آن ﻓﺮو ﻧﻤﻲروﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ آن داراي ﭼﻬﺎر ﺑﺨﺶ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻨﺪ ﻧﺎم دارد‪ .‬ﺑﻨﺪ ﭼﻬﺎرم ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر‬ ‫ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ درون ﺑﻨﺪ ﺳﻮم ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و داراي در ﺧﻮنﺧﻮاري ﻧﻘﺶ‬ ‫ﺣﺴﻲ دارد‪.‬‬

‫ﺑﻨﺪ‪ :1‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام از ﺑﻨﺪﻫﺎي ﭘﺎﻟﭗ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﭘﺎﻟﭗ داراي ﭼﻬﺎر ﺑﻨﺪ‬ ‫اﺳﺖ و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻨﺪﻫﺎي دو و ﺳﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻗﺎﺑﻞ روﻳﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Article‬‬

‫‪75‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫‪1‬‬

‫ﺣﺎﺷﻴﻪ داﺧﻠﻲ ﺑﻨﺪ اول ﭘﺎﻟﭗ ‪ :‬اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ در ﻧﺮ و ﻣﺎدهﻫﺎي ‪Rhipicephalus‬‬

‫)و ﻧﻴﺰ ﻧﺮ و ﻣﺎده ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي زﻳﺮﺟﻨﺲ ‪ (Boophilus‬در ﻧﻴﻢر‪‬خ ﭘﺸﺘﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺪون ﺑﺮآﻣﺪﮔﻰ‪ ،2‬دراز و ﻛﻤﻲ ﻣﻘﻌﺮ ﻳﺎ ﺑﺪون ﺑﺮآﻣﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻛﻮﺗﺎه و ﺧﻴﻠﻲ‬ ‫ﻣﻘﻌﺮ و ﻳﺎ داراي ﺑﺮآﻣﺪﮔﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻳﻚ ﻳﺎ دو ﻋﺪد ﻣﻮي ﺷﻜﺎفدار‪ 3‬دﻳﺪه ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Palpal article 1 internal margin‬‬ ‫‪2. Protuberance‬‬ ‫)‪3. Pectinate setae (singular: seta‬‬

‫‪76‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﺧﺎر ﭘﺸﺘﻲ ﺑﻨﺪ دوم ﭘﺎﻟﭗ‪ :1‬ﺑﻨﺪ دوم ﭘﺎﻟﭗ در ﻧﺮ و ﻣﺎده ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي‬ ‫‪ Haemaphysalis‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ داراي ﻳﻚ ﺧﺎر ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﻮك آن رو‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ و ﺑﺎ ﺣﺎﺷﻴﻪ ﭘﺸﺘﻲ ﺧﻠﻔﻲ ﺑﻨﺪ دوم ﭘﺎﻟﭗ اﻳﺠﺎد زاوﻳﻪ ﻣﻲ‪-‬‬ ‫ﻛﻨﺪ‪ .‬ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻨﺲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻓﺎﻗﺪ اﻳﻦ ﺧﺎر ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ ﻗﺴﻤﺖ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﻨﺪ دوم ﭘﺎﻟﭗ‪ :2‬ﺑﻨﺪ دوم ﭘﺎﻟﭗ ﻧﺮ و ﻣﺎده‬ ‫‪ Haemaphysalis‬از ﻗﺴﻤﺖ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺑﺰرگ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﺑﺰرگ اﺳﺖ ﭘﺎﻟﭗﻫﺎ در ﻧﻴﻢر‪‬خ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺨﺮوﻃﻲ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Palp article 2 dorsal spur‬‬ ‫‪2. Palp article 2 lateral extension‬‬

‫‪77‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﺧﺎر ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ ﺑﻨﺪ دوم ﭘﺎﻟﭗ‪ :1‬ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ ﺑﻨﺪ دوم ﭘﺎﻟﭗ در ﻧﺮ ﺑﺮﺧﻲ‬ ‫ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺟﻨﺲ ‪ Haemaphysalis‬واﺟﺪ ﻳﻚ ﺧﺎر ﻣﺸﺨﺺ رو ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ‬ ‫ﻳﺎ ﻳﻚ زاﺋﺪه ﺗﻴﺰ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻨﺲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻓﺎﻗﺪ اﻳﻦ ﺧﺎر‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺧﺎر ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ ﺑﻨﺪ ﺳﻮم ﭘﺎﻟﭗ‪ :‬اﻳﻦ ﺧﺎر در ﻧﺮ و ﻣﺎده ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي‬ ‫‪ Haemaphysalis‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ زاﺋﺪه ﺗﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ در ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ‬ ‫ﺑﻨﺪ ﺳﻮم ﭘﺎﻟﭗ )ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺑﻨﺪﻫﺎي دوم و ﺳﻮم( وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Palp articles 2 ventral spur‬‬

‫‪78‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﻧﺤﻮه ﻗﺮارﮔﻴﺮي ﺑﻨﺪﻫﺎي ﭘﺎﻟﭗ‪ :1‬ﺗﺮﺗﻴﺐ اﺳﺘﻘﺮار ﺑﻨﺪﻫﺎي دوم و ﺳﻮم ﭘﺎﻟﭗ‬ ‫روي ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ در ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ‪ Ixodes‬ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ داراي‬ ‫ﻧﻴﻢر‪‬خ ﻣﻘﻌﺮ ﻳﺎ راﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻨﺪ اول ﭘﺎﻟﭗ‪ :‬ﺑﻨﺪ اول ﭘﺎﻟﭗ در ﻣﺎده ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ‪ Rhipicephalus‬ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ﻳﻚ ﺳﺎﻗﻪ‪ 2‬ﻳﺎ ﭘﺎﻳﻪ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻧﺪازه اﻳﻦ ﺑﻨﺪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﺪازه ﺑﻨﺪ‬ ‫دوم ﭘﺎﻟﭗ )از ﻧﻤﺎي ﭘﺸﺘﻲ( ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻮﺗﺎه ﻳﺎ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Palps alignment‬‬ ‫‪2. Pedicel‬‬

‫‪79‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﺷﻜﻞ ﺑﻨﺪﻫﺎي ﭘﺎﻟﭗ‪ :1‬ﻫﺮ ﭘﺎﻟﭗ از ﭼﻬﺎر ﻗﻄﻌﻪ‪ 2‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﮔﺎﻫﻲ‬ ‫اوﻗﺎت ﺳﻪ ﺑﻨﺪ آن )ﺑﻨﺪ ﭼﻬﺎرم ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ و ﺗﻨﻬﺎ از ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ ﺑﻨﺪ‬ ‫ﺳﻮم ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد( ﻫﻤﮕﻲ ﻛﻮﭼﻚ و ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺑﻨﺪ دوم در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺑﻨﺪ اول و ﺳﻮم ﭘﻬﻦ ﻳﺎ ﺑﻠﻨﺪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻮﻫﺎي ﻋﻘﺐِ ﭘﺎﻟﭗ و ﻫﻴﭙﻮﺳﺘﻮم‪ :3‬در ﻛﻨﻪ ‪ Argas‬ﻣﻮﻫﺎي ﺑﺰرگ‪ ،‬ﻣﺠﺰا و‬ ‫ﻗﺮﻳﻨﻪاي در ﻗﺴﻤﺖ ﺧﻠﻔﻲ ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم‪ ،‬دﻗﻴﻘﺎً ﻗﺒﻞ از ﺑﻨﺪ اول‬ ‫ﭘﺎﻟﭗ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻮك آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮي ﺑﺪن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺸﺎﻫﺪه‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻮﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻛﻢرﻧﮓ ﺑﻮدن ﻗﺪري ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﻮﻫﺎ‪ ،‬ﻳﻚ‬ ‫ﺟﻔﺖ دﻳﮕﺮ ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺳﻄﺢ ﺷﻜﻤﻲ ﭘﺎﻳﻪ ﻫﻴﭙﻮﺳﺘﻮم وﺟﻮد‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Palp articles shape‬‬ ‫‪2. Segment‬‬ ‫‪3. Postpalpal-hypostomal setae‬‬

‫‪80‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬ ‫دارد‪ .‬در ﮔﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﻣﻮﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ وﺟﻮد دارﻧﺪ ردﻳﻔﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻬﺎر‬ ‫ﻋﺪد ﻣﻮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ‪ :1‬اﻳﻦ ﻧﻮاﺣﻲ زوج در ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﻲ ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم‬ ‫ﻣﺎده ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺳﺨﺖ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد و داراي ﻣﻨﺎﻓﺬ ﻣﺘﻌﺪدي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮل‬ ‫ﺗﺮﺷﺢ ﻣﻮاد ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ ﺑﺮاي ﺿﺪ آب ﻛﺮدن ﺗﺨﻢﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎده ‪ ،Rhipicephalus‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ﻫﺮ‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻓﺮق ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺎرﻳﻚ ﺗﺎ ﭘﻬﻦ دﻳﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻬﻦ ﺑﻪ‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ دو ﻧﺎﺣﻴﻪ‪ ،‬دو ﺑﺮاﺑﺮ )ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ( ﻗﻄﺮ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻧﻮاﺣﻲ‬ ‫ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ‪ :‬اﺷﻜﺎل اﻳﻦ ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺘﻨﻮع اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﻴﻀﻲ‬ ‫ﺑﺎرﻳﻚ‪ ،‬ﺑﻴﻀﻲ ﭘﻬﻦ و در ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﮔﺮد دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Porose areas separation‬‬

‫‪81‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﻓﺮورﻓﺘﮕﻲ ﻗﺴﻤﺖ ﺧﻠﻔﻲ ﭘﺸﺘﻲ ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم‪ :1‬ﻋﻤﻴﻖ و ﻛﻢﻋﻤﻖ ﺑﻮدن‬ ‫اﻳﻦ ﺻﻔﺖ‪ ،‬در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﻴﻦ دو ﻛﻮرﻧﻮا‪ ،‬اﻫﻤﻴﺖ ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻴﻚ دارد‪.‬‬

‫ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻲ و ﻃﻮل ﻛﻮرﻧﻮا‪ :2‬ﻛﻮرﻧﻮا ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﺟﻔﺖ زاﺋﺪه در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺑﻴﺮوﻧﻲ‬ ‫ﻗﺴﻤﺖ ﺧﻠﻔﻲ ﭘﺸﺘﻲ ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﭘﻴﺘﻠﻮم اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﺎﻣﻼً واﺿﺢ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ‬ ‫اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ دﻳﺪه ﻧﺸﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻃﻮل اﻳﻦ ﺻﻔﺖ اﻫﻤﻴﺖ ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ دارد‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﻮﺗﺎه و ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬ ‫‪1. Basis capituli depression posteriodorsally‬‬ ‫‪2. Cornua (singular: cornu) distinctness and length‬‬

‫‪82‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‬                                                              [1]. Dantas-Torres F. Towards the standardization of the abbreviations of genus names of ticks (Acari: Parasitiformes: Ixodida). Vet Parasitol 2008; 154: 94–97. [2]. Bowman AS, Nuttall PA. Ticks: biology, disease and control. New York: Cambridge University Press, 2008. [3]. Oliver JH Jr. Biology and systematics of ticks (Acari: Ixodidae). Annu Rev Ecol Syst 1989; 20: 397-430. [4]. Nava S, Guglielmone AA, Mangold AJ. Overview of systematics and evolution of ticks. Frontiers in Bioscience 2009; 14: 2857-2877. [5]. Barker SC, Murrell A. Systematic and evolution of ticks with a list of valid genus and species name. In: Bowman AS, Nuttall PA, Eds. Ticks: biology, disease and control. New York: Cambridge University Press, 2008.

83  

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬                                                                                                                    [6]. Minjauw B, McLeod A. Tick-borne diseases and poverty. UK: DFID Animal Health Programme, Centre for Tropical Veterinary Medicine, University of Edinburgh, 2003. [7]. Graf JF, Gogolewski R, Leach-Bing N, Sabatini GA, Molento MB, Bordin EL, Arantes GJ. Tick control: an industry point of view. Parasitology 2004; 129: 427-442. [8]. Krantz GW. A manual of acarology. Corvallis: Oregon State University Bookstores, 1971. [9]. Koch CL. Systematische Ubersicht über die Ordnung der Zecken. Archiv für Naturgeschichte 1844; 1: 217–239. [10]. Smith T, Kilborne FL. Investigations into the nature, causation, and prevention of Texas or southern cattle fever. Bureau of Animal Industries Bulletin 1893; 1: 1–301. [11]. Nuttall GHF, Warburton C, Cooper WF, Robinson LE. Ticks: a monograph of the Ixodoidea. London: Cambridge University Press, 1908. [12]. Neumann LG. Ixodidae. Berlin: Verlag von R. Friedländer und Sohn, 1911. [13]. Arthur DR. Ticks: A monograph of the Ixodoidea. London: Cambridge University Press, 1960. [14]. Oliver JH Jr, Keirans JE. Dedication to Harry Hoogstraal 1917–1986. J Parasitol 2000; 86(5): 897–898. [15]. Brumpt E. Présentation de deux Ornithodorus canestrinii Bir. 1895, vivants originaires d’Isphahan (Perse). Bull Soc Path exot 1935; 28:51-53. [16]. Delpy LP. Révision, par des voies expérimentales, du genre Hyalomma C. L., Koch 1884. Ann Parasitol Hum Comp 1946; 21(56):267-293. [17]. Delpy LP. Notes sur les Ixodidés du genre Hyalomma (Koch). Ann Parasitol Hum Comp 1936a; 14(3): 206-245. [18]. Delpy LP. Description de Hyalomma dromedarii (Koch 1884) morphologie de la larve et de la nymphe. Ann Parasitol Hum Comp 1937a; 14(6): 481-486. [19]. Delpy LP. Notes sur les Ixodidae du genre Hyalomma Koch ΙІ. Hyalomma schulzei Olenev 1931. Ann Parasitol Hum Comp 1937b; 14(1): 419-430.

84  

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬                                                                                                                    [20]. Delpy LP. Les espèces Iraniennes du genre Haemaphysalis Koch 1844. identité d’Haemaphysalis cholodkovskyi Olenev 1928 et d’H. cinnabarina var. cretica Senevet et Caminopetros 1936. Ann Parasitol Hum Comp 1938; 16(1): 1-10. [21]. Delpy LP. Présence en Iran d’Ornithodorus erraticus (Lucas 1849). Bull Soc Pathol Exot 1947; (40): 90-95. [22]. Delpy LP. Sur la teratology du sous-genre Hyalomma (Koch 1884). Ann Parasitol Hum Comp 1936b; 4(1): 48-54. [23]. Pervomaisky GS. On the Ixodidae of Iran fauna. Trud Voenno Med Akad Krasnoi Armii 1948; 44: 35-40. [24]. Baltazard M, Bahmanyar M, Safavi Gh. Sur les différentes de taille observes chez Ornithodorus erraticus. Bull Soc Path Exot 1950; 43: 444-449. [25]. Nemenz H. Ergebnisse der österreichischen Iran-expedition 1949/1950 Ixodidae. S B Ost Acad Wiss Abt 1953; 162: 61-63. [26]. Djanbakhsh B. Report on studies of the tick vectors of relapsing fever in Iran. Rep Inst Par Mal 5th med congr Iran. 1956. [27]. Abbasian-Lintzen R. A preliminary list of ticks (Acarina: Ixodidae) occurring in Iran and their distributional data. Acarologia 1960; 2: 43–61. [28]. Abbasian-Lintzen R. Records of tick (Acarina: Ixodidae) occurring in Iran and their distributional data. Acarologia 1961; 3: 546–559. [29]. Mazlum Z. Hyalomma asiaticum asiaticum. (Schulze and Schlottke) 1929: its distribution, hosts, seasonal activity, life cycle and role in transmission of bovine theileriosis in Iran. Acarologia 1968; 10: 437–442. [30]. Mazlum Z. Ticks of domestic animals in Iran: geographic distribution, host relation, and seasonal activity. J Vet Fac Univ Tehran Iran 1971; 27: 1–32. [31]. Maghami G. External parasites of livestocks in iran. Arch Inst Razi 1968; 20: 81-83. [32]. Rafyi A, Niak A, Rak H. Bref compte rendu sur les tiques, les maladies transmises par les tiques et le contrôle de ces parasites en Iran. Bull Off ini Epizool 1974; 81: 1-7. [33]. Filippova NA, Neronov VM, Farhang-Azad A (1976) Data on ixodid tick fauna (Acarina, Ixodidae) of small mammals in Iran. Ent Obozr 1976; 55: 467–479.

85  

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬                                                                                                                    [34]. Hoogstraal H, Valdez R. Ticks (Ixodoidea) from wild sheep and goats in Iran and medical and veterinary implications. Fieldiana Zool 1980; 6: 1–16. [35]. Klein JM, Sureau P, Casals J, Piazak N, Korouri C, Calvo MA. Isolement du virus Quaranfil en Iran a partir de tiques Argas vulgaris. Ent Med et Parasitol 1979. 17(3): 201-206. [36]. Sureau P, Klein JM, Casals J, Digoutte JP, Salaun JJ, Piazak N, Calvo MA. Isolement des virus Thogoto, Wad Medani, Wanowrie et de la Fièvre Hémorragique de Crimée-Congo en Iran à partir de tiques d’animaux domestiques. Ann Virol 1980; 131: 185200. [37]. Sureau P, Klein JM. Arbovirus en Iran. Méd Trop 1980; 40(5): 549-554. [38]. Hashemi-Fesharki R, Abdigoudarzi M, Esmaeil Nia K. An illustrated guide to the Ixodidae ticks of Iran, Tehran: Vet Org Iran publishing, 2002. [39]. Hosseini A, Dalimi A, Abdigoudarzi M. Morphometric study of hard tick Hyalomma anatolicum male specimens from western Iran. 13th International Congress of Acarology. Recife, State of Pernambuco, Brazil. 2010. [40]. Hosseini A, Dalimi A, Abdigoudarzi M. Morphometric method for description of ticks of the genus Hyalomma (Acari: Ixodidae): І. Hyalomma anatolicum Koch, 1844. The 12th International Congress of Parasitology (ICOPA). Melbourne, Australia. 2010. ‫ ﻫﻴﺎﻟﻮﻣﺎ‬،‫ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژﻳﻚ اﻧﺪام ﻫﺎﻟﺮ در ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺳﺨﺖ ﻫﻴﺎﻟﻮﻣﺎ آﻧﺎﺗﻮﻟﻴﻜﻮم‬.‫ ﺣﺴﻴﻨﻲ ا‬.[41] ‫ ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻘﺎﻻت‬.SEM ‫ﻛﺴﻜﺎواﺗﻮم و ﻫﻴﺎﻟﻮﻣﺎ آﺳﻴﺎﺗﻴﻜﻮم ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮپ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻲ‬‫ا‬ .1388 .‫ داﻧﺸﮕﺎه ﺳﻤﻨﺎن‬،‫دوﻣﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻣﻠﻲ ﻛﻨﻪ و ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از آن‬ ‫( و‬Acari: Ixodidae) ‫ ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺳﺨﺖ‬.‫ ﻋﺒﺪيﮔﻮدرزي م‬.[42] RAPD- ‫ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ روش‬Rhipicephalus ‫ و‬Hyalomma ‫ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﺠﺪد ﺟﻨﺲﻫﺎي‬ .1382 ،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس‬،‫ ﺗﻬﺮان‬،‫ رﺳﺎﻟﻪ دﻛﺘﺮي‬.‫ در اﻳﺮان‬PCR [43]. Rahbari S, Nabian S, Shayan P. Primary report on distribution of tick fauna in Iran. Parasitol Res 2007; 101: 175–177. [44]. Nabian S, Rahbari S, Changizi A, Shayan P. The distribution of Hyalomma spp. ticks from domestic ruminants in Iran. Med Vet Entomol 2009; 23(3): 281-283.

86  

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬                                                                                                                    [45]. Kia EB, Moghddas-Sani H, Hassanpoor H, Vatandoost H, Zahabiun F, Akhavan AA, Hanafi-Bojd AA, Telmadarraiy Z. Ectoparasites of Rodents Captured in Bandar Abbas, Southern Iran. Iranian J Arthropod Borne Dis 2009; 3(2): 44-49. [46]. Telmadarraiy Z, Bahrami A, Vatandoost H. A Survey on fauna of ticks in west Azerbaijan province, Iran. Iranian J Publ Health 2004; 33(4): 65-69. [47]. Razmi GR, Hosseini M, Aslani MR. Identification of tick vectors of ovine theileriosis in an endemic region of Iran. Vet Parasitol 2003; 116: 1–6. [48]. Nabian S, Rahbari S, Shayan P, Haddadzadeh HR. Current status of tick fauna in north of Iran. Iranian J Parasitol 2007; 2(1): 12-17. [49].Vatandoost H, Telmadarraiy Z, Sharifi M, Moradi A, Kamali M, Taran M. Ectoparasites of lesser mouse eared bat, Myotis blythii from Kermanshah Iran. Asian Pacific J Tropical Medicine 2010; 3: 371-373. ‫ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﻣﻜﺎن وﺟﻮد ﺑﻴﻤﺎري ﻻﻳﻢ در اﻳﺮان از ﻃﺮﻳﻖ‬.‫ ﭘﻴﺎزك ن‬.[50] ،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ‬.I. ricinus ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻪﻫﺎي‬ .1369 ،‫داﻧﺸﻜﺪه ﺑﻬﺪاﺷﺖ و اﻧﺴﺘﻴﺘﻮ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‬ [51]. Vatandoost H, Ghaderi A, Javadian E, Zahir Nia AH, Rassi Y, Piazak N, Kia EB Shaeghi M, Telmodarreiy Z, Abolhasani M. Distribution of soft ticks and their infection with Borrelia in Hamadan, Iran. Iranian J Publ Health 2004; 32(1): 22-24. [52]. Telmadarraiy Z, Moradi AR, Vatandoost H, Mostafavi E, Oshaghi MA, Zahirnia AH, Haeri A, Chinikar S. Crimean-Congo Hemorrhagic Fever: A seroepidemiological and molecular survey in Bahar, Hamadan province of Iran. Asian J Anim Vet Adv 2008; 3(5): 321-327. [53]. Telmadarraiy Z, Ghiasi M, Moradi M, Vatandoost H, Eshraghian MR, Faghihi F, Zarei Z, Haeri A, Chinikar S. A survey of Crimean-Congo haemorrhagic fever in livestock and ticks in Ardabil province, Iran during 2004–2005. Scand J Infect Dis 2010; 42(2): 137-141. [54]. Hosseini Vasoukolaei N, Telmadarraiy Z, Oshaghi MA, Vatandoost H, Yaghoobi Ershadi MR. Detection of Anaplasma

87  

‫ﮓ ا ﻄﻼﺣﺎت ﻪ ﻨﺎ ﯽ‬                                                                                                                    species in ticks, domestic ruminants and at risk people in Iran. XIII International Congress of Acarology. Recife, State of Pernambuco, Brazil. 2010. [55]. Telmadarraiy Z, Nasirian H, Vatandoost H, Abuolhassani M, Tavakoli M, Zarei Z, Banafshi O, Rafinejad J, Salarielac S, Faghihi F. Comparative susceptibility level Ornithodoros lahorensis and Argas persicus with Cypermethrin (Pyrethroids Groups) collected in Field Population Strains by Topical application Method. Pak J of Biological Sciences, 2007, 10 (23): 4315-4318. ‫ آﻗﺎاﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ‬،‫ ﮔﺮاﻣﻲ ﺻﺎدﻗﻴﺎن ع‬،‫ ﻋﻄﺎرد و‬،‫ ﻟﺪﻧﻲ ح‬،‫ ﻧﺒﻴﺎن ص‬،‫ رﻫﺒﺮي ص‬،‫ ﺧﻠﺞ م‬.[56] ‫ ﻣﺠﻠﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‬.‫ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺑﺮﺧﻲ از ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺿﺪ ﻛﻨﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻛﻨﻪﻫﺎي ﺳﺨﺖ‬.‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ ر‬ .1386 .56-53 ‫ ﺻﺺ‬.1 ‫ ش‬.62 ‫ د‬.‫داﻣﭙﺰﺷﻜﻲ‬

88