Chandrasmriti

K«O„^Œã¨‡$u

Éè∞í =#yi K«O„^ŒâYı ~ü ™ê‡~°Hõ ã¨OѶ∞¨ O QÆ∞O@∂~°∞

K«O„^Œã¨‡$u Chandrasmriti

=∂iÛ 01, 2014 „Ѩ`∞« Å∞ : 500 >ˇ\ ÿ Ö˜ ò _ç*·ˇ <£ : Z.yi^è~Œ ,ü q[Ü«∞"å_»

„ѨK∞« ~°} : Éè∞í =#QÆi K«O„^ŒâYı ~ü ™ê‡~°Hõ ã¨OѶ∞¨ O QÆ∞O@∂~°∞

ã¨O„ѨkOK«=Åã≤# z~°∞<å=∂ : A. Subrahmanyam GF1, Sudha Apartments 6/13A, Brodiepet Guntur - 522 001 Mobile :9000389389 Mail:[email protected]

Printed at : Don Bosco Tech. School Press, Ring Road, Guntur-7, Ph:0863-2350832

q+¨Ü«∞ã¨∂zHõ

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

=ÚO^Œ∞ =∂@ K«O„^Œã¨‡$u a. u~°∞Ѩu~å=Ù ^Œo`« ǨωõΩ¯Å Q˘O`«∞Hõ K«O„^ŒâY ı ~ü HõÖ‰Ë Äõ i „Ѩ™ê^£ ^Œo`À^Œº=∞ K≥eHÍ_»∞.. K«O„^ŒâY ı ~°∞_»∞ J=∞~°Å Î ∂i ~°`fl« „Ѩ™ê^£ K«O„^Œ rq`«O, =ºH˜`Î fi« O „á⁄. Z. ã¨∞„|Ǩχ}ºO Z=i`«#∞! `«∞e¡=∞e¡ qÅû<£ ã¨∞^è•Hõ~ü Pf‡Ü«∞ ¿ãflǨÏO... K«O„^Œ ã¨[Ü«∞ =∂ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_"Õ åÔ~=~°∞? ã¨Ü∞« º^£ ™êa~ü Ǩï¿ã<£ ǨωõΩ¯Å 'K«O„^Œ— P^Œ~≈° hÜ«Ú_»∞ Hõ$áêHõ~ü =∂kQÆ *ˇÅ · ∞ QÀ_»Å g∞^Œ "≥∞iã≤# ã¨iH˘`«Î ¿ãfiKåÛùH~˜ } ° O _®Hõ~ì ü #∂Hõ`À\˜ ~°q‰õΩ=∂~ü K«O„^ŒâY ı ~ü HÀã¨O ã¨*Ï˚ "≥OHõ>Ëâ◊fi~°∞¡ x~°O`«~° zO`«<åje K«O„^Œ... „á⁄. a. u~°∞Ѩu~å=Ù x`åº<Õfi+≤ „á⁄ÃѶã¨~ü l. ǨÏ~°QÀáêÖò iii

vii ix

1 3 8 14 16 24 26 30 33 38 42

12. JO^Œ"∞≥ #ÿ Jã¨=∂ѨHõ "åHõºO, K«O„^ŒâY ı ~ü HÔ . Nx"åãπ 13. „Ѩâ◊fl ¿+H± Hõs=ÚÖÏ¡ 14. ǨωõΩ¯Å âıY~°∞_»∞! EÅ∂~°∞ Q“sâ◊OHõ~ü 15. "≥O@=K«∞Û#^Œ^Õ Ü«∞â◊ã∞¨ û... a. â◊âßOH± 16. „ÉÏǨχ} ^Œo`« áÈ~å@ Ü≥∂^è∞Œ _»∞ K«O„^ŒâY ı ~ü ~ÚO„^Œ"e≥ ¡ ~°"∞Õ +π 17. k‰õΩ¯ÖËx "åi rq`åʼnõΩ "≥Å∞QÆ∞xKÕÛ nѨO PiáÈ~ÚOk ^Œ∞_»∞¤ „ѨÉèÏHõ~ü 18. HÍQÆ_® KÕ`|« >Ë^ì =≥ ~°∞..? |O_®~°∞ ã¨∞~ˆ +π ÉÏ|∞ 19. PѨqÎ ∞„`«∞_çx HÀÖ’ÊÜ«∂#∞... _˘Hͯ =∂}˜Hºõ =~°„Ѩ™ê^Œ~å=Ù 20. ^Œo`«∞Å P`«‡Q“~°"åxfl xÅɡ\#ì˜ K«O„^ŒâY ı ~ü *ÏÖÏk "≥∂*ˇã,π l. t=<åˆQâ◊fi~°~å=Ù 21. ÃãÊ+¨Öò Ѩa¡H± „áêã≤‰õĺ@~ü K«O„^ŒâıY~ü #∂Hõ`À\˜ ÉÏ|∞~å=Ù 22. K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞Ö’ x„^ŒÖxË ~å„`«∞Å∞ a. ~å=∂~å=Ù 23. ^Œo`« ѨHáΔõ êu K«O„^ŒâY ı ~üH˜ *’Ǩ~°∞.¡ ... ^Õ=~°Ñe¨ ¡ g~°Ü∞« º 24. J`«_Õ F Ãã·#ºO... ‰õÄ#Ѩ~Ô _ç¤ ~°q‰õΩ=∂~ü 25. JO`«\˜ JOH˜`É« Ïè =O Hõey# ÖÏÜ«∞~ü#∞ K«∂_»ÖOË l. t=<åˆQâ◊fi~°~å=Ù iv

46 49 50 52 55 57 59 62 64 66 72 77 79 80

26. xѨCÃÑ· #_»z# ™êǨÏã≤‰Ωõ _»∞ X\˜„ì áÈÅ∞ *Ï#û<£ 27. =∂K≥~¡° K«O„^Œ=OHõ =~°=~°~å=Ù 28. P ѨÙ#flq∞ "≥Å∞QÆ∞Å *Ï_» K≥~Q° ^Æ ∞Œ Z<£. "Õ}∞QÀáêÖò 29. K«O„^ŒâY ı ~ü`À <å ѨiK«Ü∞« O ^Õ=~°H˘O_» ÉÏÅQÆ}Ѩu 30. HõÅ=Hõ=ÚO^Õ q_çáÈ`Õ... „Ѩã¨∂# 31. ǨωõΩ¯Å =∂#gÜ«Ú_»∞ a. K«O„^ŒâY ı ~ü‰Ωõ x"åà◊√Å∞ ã≤."≥·. ѨÙÅ¡Ü«∞º 32. D K«O„^Œ∞_çH˜ J=∂"å㨺 ÖË^∞Œ ! ѨÙ<åfl Hõ$+¨=‚ ¸iÎ 33. K«O„^ŒâYı ~°=∂ K«HÀ~° w`«=∂ QÀ~°\˜ "≥OHõ#fl 34. S JɡH˚ ì± Ü«Ú=~å#~ü! HÀ>Ëâ√◊ 35. K«O„^Œ ^Œ~≈° #O ~å}˜ t=â◊OHõ~° â◊~‡°

v

81 83 88 93 96 101 106 109 111 112

vi

=ÚO^Œ∞=∂@ =∂#= ǨωõΩ¯Å <Õ`«, „Ѩ=ÚY <åºÜ«∞"åk Éèí∞=#yi K«O„^ŒâıY~ü ([. 1963– =∞. 2013) QÆ∞iOz# 㨇$`«∞Å#∞ XHõ ã¨OѨÙ\˜QÍ#∞, J`«x "庙êÅxflO\˜h XHõ ã¨OѨÙ\˜QÍ#∞ kfifÜ«∞ ™ê‡~°HÀѨ<åºã¨O <å\˜H˜ fã¨∞‰õΩ~å^ŒeÛ#@∞¡ a. K«O„^ŒâY ı ~ü ™ê‡~°Hõ ã¨OѶ∞¨ O „ѨH\ õ O˜ zOk. P "Õ∞~°‰Ωõ =∂iÛ 1, 2014# [~°QÆ#∞#fl K«O„^ŒâıY~ü kfifÜ«∞ ™ê‡~°Hõ LѨ<åºã¨O ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ D ~Ô O_»∞ ã¨OѨÙ\ÏÅ#∞ Pq+¨¯iOK«#∞<åflO. K«O„^ŒâYı ~ü`À ѨiK«Ü∞« =Ú#fl "åÔ~=Ô~<· å J`«x`À "åi‰õΩ#fl *Ï˝ÑH¨ ÍÅ#∞ ~åã≤ =Ú„^Œ}‰õΩ ã¨ÇϨ HõiOK«=Åã≤OkQÍ Ñ¨„uHÍ=ÚYOQÍ HÀ~å=Ú. ã¨ÊOkOz ~åã≤ ѨOÑ≤# "åi 㨇$`«∞Å#∞ D ã¨OѨÙ\˜Ö’ KÕ~åÛ=Ú. K«O„^ŒâY ı ~ü =∞~°}O˜ z# "≥O@<Õ |Ǩï[# ÔH~°\ÏÅ∞ =∂㨠Ѩ„uHõ [#=i – Ѷ ≤ „ |=i 2013 㨠O zHõ Å #∞ Hõ e Ñ≤ K« O „^Œ â ı Y ~ü ™ê‡~° H õ 㨠O zHõ Q Í "≥Å∞=iOzOk. D ™ê‡~°Hõ ã¨OzHõÖ’ J<ÕH=õ ∞Ok K«O„^ŒâY ı ~ü`À `«=∞‰õΩ#fl *Ï˝ÑH¨ ÍÅ#∞ "åºã¨ ~°∂ѨOÖ’#∞, Hõq`«fi ~°∂ѨOÖ’#∞ ѨOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. JÖÏ<Õ K«O„^ŒâıY~ü =∞~°}Ï#O`«~°O qq^èŒ k#Ѩ„uHõÅÖ’ =zÛ# *Ï˝Ñ¨HÍÅÖ’ H˘xflO\˜x |Ǩï[# ÔH~°\ÏÅ∞ ã¨OzHõÖ’ ѨÙ#~°∞‡„kOKå~°∞. D ™ê‡~°Hõ ã¨OzHõÖ’x ã¨HÅ õ "庙êÅ#∞, Hõq`«Å#∞ „Ѩã∞¨ `Î « ã¨OѨÙ\˜Ö’ KÕ~åÛ=Ú. WÖÏ KÕiÛ, ѨÙ#~°∞‡„kOKÕO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞uOz# |Ǩï[# ÔH~°\ÏÅ∞ =∂ã¨Ñ¨„uHõ =º=™ê÷щ¨ Ωõ Å∞ ѨÖÏfl\˜ N~å=ÚÅ∞ QÍiH˜ (XOQÀÅ∞), Ѩ„uHõ ã¨Oáê^ŒHõ =~åæxH˜ ^èŒ#º"å^•Å∞. ™ê‡~°Hõ ã¨OzHõ =∞$^Œ∞ (™êѶπì) „Ѩux ѨOÑ≤OK«O_»OÖ’ vii

ã¨Ç¨ÏHõiOz# _®II #∂Hõ`À\˜ ~°q‰õΩ=∂~ü, _ç\˜Ñ≤ PѨˆ~@~ü HÀ\˜Å‰õΩ ^èŒ#º"å^•Å∞. Wq HÍHõ, qq^èŒ k#Ѩ„uHõÅÖ’ „ѨK«∞iOK«|_ç# K«O„^Œ *Ï˝Ñ¨HÍÅ "庙êÅ∞ ‰õÄ_® D ã¨OѨÙ\˜Ö’ KÕ~åÛ=Ú. „Ѩã∞¨ `Î « ã¨OѨÙ\˜Ö’x "åºã¨ ~°K~« Ú`«Å‰õΩ, Hõq`« ÅOkOz# "å~°O^ŒiH© a. K«O„^ŒâY ı ~ü ™ê‡~°Hõ ã¨OѶ∞¨ O `«~Ñ° Ù¨ # ^è#Œ º"å^•Å∞. D ѨÙã¨HÎ Íxfl JO^ŒOQÍ =Ú„kOz WzÛ# _®<£É’™È¯ >ˇHfl˜ HõÖò ã¨∂¯Öò „ÃÑãπ, QÆ∞O@∂~°∞ "åiH˜ =∂ ^è#Œ º"å^•Å∞.

Ѷ„≤ |=i 20, 2014

a. K«O„^ŒâYı ~ü ™ê‡~°Hõ ã¨OѶ∞¨ O QÆ∞O@∂~°∞.

viii

'K«O„^Œã‡¨ $u— Only those who will risk going too far can possibly find out how far one can go - T.S. Eliot

ã¨∞xt`«, ã¨$[<å`«‡Hõ "Õ∞^è•q, â◊H=Θ O`«"∞≥ #ÿ =Hõ,Î ^Œo`« [# ѨHáΔõ êu, x~°O`«~° J<Õfi+≤, ǨωõΩ¯Å `åuÎfi‰õΩ_»∞ K«O„^Œ =∞~°}˜Oz ã¨O=`«û~°HÍÅO ^•\˜áÈ~Ú<å P KÕ^∞Œ x[O WOHÍ q∞OQÆ∞_»∞ Ѩ_@ » OÖË^∞Œ . 2013 [#=i 22= `Õn# x"£∞ûÖ’ `«∞kâßfi㨠q_çz# K«O„^Œ ~°∂ѨO Hõà§◊ Ö’¡ Hõhflà◊§`Àáê@∞ ã¨∞à◊√§u~°∞QÆ∞`ÀOk. Hõ#fla~å<£, ÉÏÅQÀáêÖò, K«O„^ŒâY ı ~ü Å<Õ =¸_»∞ ¿Ñ~°∞¡ `≥Å∞QÆ∞ ã¨=∂[Ѩ٠ǨωõΩ¯Å L^Œº=∞ K«i„`«Ö’ =¸_»∞ J^蕺ܫ∂Å∞. S~Àáê ǨωõΩ¯Å L^Œº=∞ „¿Ñ~°}Ö’Oz |Ü«∞Å∞^Õi# D =ÚQÆ∞~æ ∞° `«=∞ x~°O`«~° PÖ’K«#, PK«~°} „Hõ=∞OÖ’ J<ÕHõ H˘`«Î „Ѩâ◊flÅ∞ Z^Œ∞~˘¯<åfl~°∞. "å\˜H˜ ã¨=∂^è•<åÅ∞ "≥uˆH „Ѩܫ∞`«flO KÕâß~°∞. P „Ѩܫ∞`«flOÖ’ K«O„^Œ =∞iO`« Ö’`«∞ʼnõΩ "≥àϧÅ<Õ ™êǨÏã¨O ‰õÄ_® KÕâß_»∞. =Åã¨"å^Œ PÖ’K«<å K«„\ÏÅÖ’Oz ~°∂á⁄Ok# <åºÜ«∞=º=ã¨#÷ ∞, ǨωõΩ¯Å ã¨fi~°∂Ѩ, ã¨fiÉèÏ"åÅ#∞ |Ç≤Ï~°æ`«O Kտ㠄Ѩܫ∞`«fl=¸ KÕâß_»∞. =∂~ü¯û`À "≥Ú^ŒÖˇ· É∫=∞<£ ^•HÍ qã¨iÎ Oz# K«O„^Œ `åuÎfiHõ J^躌 Ü«∞#O `«# PÖ’K«#Å#∞ Ѩ^∞Œ #∞ ÃÑ_»∞`«∂ =zÛOk. J^Õ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ `«# ~å[H©Ü«∞ PK«~°}‰õΩ ã¨O|OkèOz# ã¨Oâ◊Ü∂« Å∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ ѨÊ\˜H© J}QÍi# =~åæŠѨ@¡ `«#‰õΩ#fl x|^Œ`ú « U =∂„`«=¸ U ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’#∂ ã¨_Å » ÖË^∞Œ . P x|^Œ`ú « x*Ï~ÚfÅ`À áê@∞ =~°=~°~å=Ù J#fl@∞¡ áê^Œ~ã° ¨ ã¨^$Œ â◊º"≥∞#ÿ K«O„^Œ l*Ï˝ã¨ `≥Å∞QÆ∞ "Õ∞^è•=ÙÖ’¡ K«O„^Œ#∞ XHõ qt+¨"ì ∞≥ #ÿ =ºH˜QÎ Í xÅɡ\Oì˜ k. ix

ѨO^˘q∞‡k =O^ŒÅ Z#ÉèÅ ·ˇ Ö’ `≥Å∞QÆ∞ ~å[H©Ü∞« , ™êÇ≤Ï`«º, `åufiHõ ~°OQÍÅÖ’ H˘xfl „Ѩu=∂<åÅ∞ (Paradigms) =∂~°@O`Àáê@∞, D =¸_»∞ ~°OQÍÅ PK«~} ° ÅÖ’ XHõ H˘`«`Î ~« O° ~°OQÆO g∞^Œ‰Ωõ ~å=@O [iyOk. D `«~O° Jxfl ~°OQÍÅÖ’ Head Quarters x bombard KÕÜ∞« \ÏxH˜ "≥#∞HÍ_»x `«~O° . ÃÑ· =¸_»∞ ~°OQÍÅ =∞^躌 LO_Õ disciplinary boundaries #∞ JkèQqÆ ∞Oz UHõHÍÅOÖ’ Jxfl ~°OQÍÅÖ’ operate HÍQÆÅQÆ@O D `«~O° „Ѩ`ºÕ Hõ ÅHõ} Δ O. D `«~O° ~°∂á⁄O^Œ\ÏxH˜ H©ÅHõ <ÕÑ^¨ ºŒä O HõeÊOzOk, JO^Œ∞‰õΩ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ ^è~·≥ åºxflzÛOk #HõûÖò|s, NH͉õΩà◊ áÈ~å\ÏÖË. JѨÊ\˜=~°‰Ωõ PK«~} ° Ö’#∂, PÖ’K«#Ö’#∂ U^À XHõ ~°OQÍxH˜ Ѩiq∞`«"∞≥ =ÿ ÙO_Õ Ü«Ú=`«~O° #HõûÖò|s, NH͉õΩà◊ áÈ~å\ÏÅH˜ <åÜ«∞Hõ`fi« O =Ç≤ÏOz# ~å[H©Ü∞« <åÜ«∞‰õΩÅ∞, Ãã·^•úOuHõ ã¨=∞~°#÷ #∞ KÕ‰Äõ iÛ# "Õ∞^è•=ÙÅ∞ D `«~åxfl qâı+O¨ QÍ „ѨÉÏè q`«~ KÕâß~°∞. „Ѩu^•xfl „ѨtflOKÕ `«`fi« O gà◊§‰õΩ =ºH˜`Î fi« OÖ’ q_»nÜ«∞~åx ÉèÏQÆO J~ÚOk. D „ѨtflOKÕ ã¨fiÉèÏ=O U ™ê÷~ÚÖ’ U~°Ê_çO^ŒO>Ë `å=Ú Z=ixOK«~Ú`Õ „¿Ñ~°} á⁄O^•~À, Z=i#∞Oz *Ï˝#„QÆÇϨ } KÕâß~À "åà◊§#∞ ‰õÄ_® „ѨtflOKÕ ™ê÷~ÚH˜, xÅn¿ã K≥`· <« åºxH˜ ^•ifã≤Ok. D `«~O° Ö’ XHõ „Ѩ=ÚY∞_»∞ a. K«O„^ŒâY ı ~ü. K«O„^Œ x~°O`«~° J<Õfi+≤, zO`«<åje. Jaè„áêÜ«∞ =ºH©HÎ ~õ } ° Ö’ Z@∞=O\˜ "≥ÚǨÏ=∂\ÏÅ∞ ÖË#@∞=O\˜"å_»∞. XHõ =ºH˜Î `å#∞ #q∞‡# q+¨Ü∂« xfl QÆ∞iOz =∂\Ï¡_@ » OÖ’, ^•xfl PK«iOK«@OÖ’ Z@∞=O\˜ [O‰õΩ ÖˉΩõ O_®, Z=fiih ÖˇH¯õ KÕÜ∞« ‰õΩO_® LO_»QeÆ y#ѨC_»∞ P =ºH˜HÎ ˜ =∞#O UU qâı+} ¨ ÏÅ∞ "å_»=KÀÛ J=hfl K«O„^Œ‰Ωõ #ѨC`å~Ú. J~Ú^Œ∞ Ѩ^∞Œ Å JOK«∞Ö’¡ J~å÷O`«~°OQÍ rq`åxfl =ÚyOz# K«O„^Œ =O^Õà◊§‰õΩ ã¨iѨ_ÕO`«QÍ ã¨=∂[OHÀã¨O ѨxKÕâß_»∞. PK«~} ° Ö’ Jk áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å q+¨Ü∞« OÖ’ HÍh, ~ÀA"ås ˆHã¨∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ HÍh. `«# K«∞@∂ì =Ù#fl "åà◊§#∞ activate KÕÜ∞« @"Õ∞ HÍHõ, H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ J`«x PK«~} ° „ѨH¯õ "åà◊§#∞ XHÍ<˘Hõ guilty consciousness ‰õΩ QÆ∞iKÕ¿ãk. JO`« f„=OQÍ `å#∞ `«#∞ #q∞‡# HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ x=∞QÆfl=∞~ÚáÈÜÕ∞"å_»∞ K«O„^Œ. `«# #ÅÉè·ˇ `˘q∞‡k ã¨O=`«û~åÅ rq`«OÖ’ =¸_»∞ ^ŒâßÉÏÌÅ ÃÑ·QÍ<Õ ™ê=∂lHõ L^Œº=∂ÅÖ’, Ѷ∞¨ @#ÅÖ’ qâı+ᨠê„`«x x~°fiiÎOKå_»∞. ѨO^˘q∞‡k =O^ŒÅ Z#ÉèÅ ·ˇ Ö’ ~å_çHÖ õ ò q^•ºi÷ ã¨OѶ∞¨ OÖ’ ã¨É∞íè º_çQÍ "≥Ú^ŒÅ~Ú# J`«x x

~å[H©Ü∞« , ™êÇ≤Ï`«º, `åufiHõ rq`«O KåÖÏ L^è$Œ `«OQÍ =¸_»∞ ^ŒâßÉÏÌÅ∞ H˘#™êyOk. x~°O`«~°O ™ê=∂lHõ ã¨=∞㨺ÅÖ’ K«∞~°∞‰õΩQÍ Ñ¨xKÕ¿ã"åà◊√§ J^茺ܫ∞<åxH˜ Z‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞O ˆH\Ï~ÚOK«@O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. K«O„^Œ q+¨Ü∞« OÖ’ Jk U =∂„`«O x[O HÍ^Œ∞. K«O„^Œ x~°O`«~° J^躌 Ü«∞#je. 1989 #∞Oz W"åfià◊ OUCIPQÍ Ñ≤Å=|_»∞`«∞#fl XHõÑʨ \˜ ASRC D =¸_»∞ ^ŒâßÉÏÌÅ HÍÅOÖ’ J`«xH˜ J^躌 Ü«∞# Hˆ O„^Œ=∞~ÚOk. gÅ∞#flѨC_»ÖÏ¡ ASRCH˜ "≥o§ XHõ Ѩiâ’^èHŒ õ q^•ºi÷ÖÏQÆ K«^∞Œ =ÙHÀ=@O, ZO_®HÍÅOÖ’ Z‰õΩ¯= ÉèÏQÆO JHõ¯_Õ LO_»@O 1990Å #∞Oz K«O„^Œ „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® KÕã¨∞Î#flѨx. ѨQÅ Æ O`å LibraryÖ’ K«^∞Œ =Ù‰õΩO@∂ ™êÜ«∞O„`åxH˜ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å ™êxflÇ≤Ï`«ºOÖ’ QÆ_ç¿Ñ"å_»∞. ™êÜ«∞O„`åÅ∞ `«# q∞„`«∞Å#∞ H˘O`«=∞Okx ASRC H˜ PǨfixOKÕ"å_»∞ K«O„^Œ. gà◊§Ö’ „Ѩ=ÚY áœ~° ǨωõΩ¯Å <Õ`« ZO.\˜. MÏ<£ #∞Oz Hõq ZO.Zãπ. <åÜ«Ú_»∞ =~°‰Ωõ LO_Õ"åà◊√§. ZO.\˜.MÏ<£ L~°∂Ì Hõq`«Å∞, L^ŒÇϨ iã¨∂Î =∂\Ï¡_∞» `«∞#flѨC_»∞ K«O„^Œ á⁄Ok# ™êÇ≤Ï`«º L`Õ[Î O WOHÍ D "åºã¨ Hõ~ΰ Hõà§◊ =ÚO^Œ∞ "≥∞~°∞™ÈÎOk. `«# "≥Ú^Œ\˜ ѨÙã¨HÎ Oõ ''âßH˘–"åO*ˇ\—ì˜ — ~åÜ«∞@O J<Õk ASRC ÖˉΩõ O_® ™ê^躌 Ѩ_ç =ÙO_Õk HÍ^Œ∞. P ѨÙã¨HÎ Oõ QÆ`« =¸_»∞ ^ŒâßÉÏÌÅ HÍÅOÖ’ "≥Å∞=_ç# U L`«=Î ∞ Ѩiâ’^èHŒ õ „QÆO^ä•Å‰õΩ U =∂„`«O `«‰Ωõ ¯= HÍ^Œ∞. Jk `«# "≥Ú^Œ\˜ ѨÙã¨HÎ Oõ JO>Ë #=∞‡â◊Hºõ O HÍ^Œ∞. 'âßH˘ – "åO*ˇ\—ì˜ Ñ¨Ùã¨HÎ Ñõ Ù¨ "≥Ú^Œ\˜ J^蕺ܫ∞OÖ’ XHõ Ѷ٨ \ò<À\ò WÖÏ WKåÛ_»∞: ''„w‰õΩ ÉèÏ+¨Ö’ 'J<åi¯— J<Õ Ñ¨^•xH˜ '„ѨÉ∞íè `«fiO ÖËHáõ È=@O— J<Õ J~°O÷ LOk. `≥Å∞QÆ∞Ö’ 'J~åK«HOõ — J<Õ Ñ¨^•xH© J^Õ J~°O÷ . J~Ú`Õ "å_»∞HõÖ’ P ~Ô O_çO\˜H© <≥y\˜"£ J~å÷Å∞<åfl~Ú. HÍh J~åK«Hõ "å^Œ∞Å∞ áêl\˜"£ J~°O÷ Ö’ "å_®~°∞—— (âßH˘–"åO*ˇ\,ì˜ Ñ¨Ù.2). D ѨÙã¨HÎ Oõ ~åã¨∞#Î fl HÍÅOÖ’ ã¨iQÍæ `«#∞‰õÄ_® J~åK«H"õ å^•xfl KåÖÏ ™ê#∞‰õÄÅOQÍ K«∂âß_»∞. J~åK«H"õ å^ŒO QÆ∞iOz H˘O`« qã¨$Î `«OQÍ K«^=Œ @O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_∞» . ASRC #∞Oz KåÖÏ Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ∞ photoõ å^Œ ã¨∂¯Öò #∞Oz =KåÛ_»<Õ q+¨Ü∞« O copy KÕ~ÚOKå_»∞. KèÀ"£∞ûH˜ J~åK«H" ‰õÄ_® `«#x L`Õ[ΠѨiÛOk. J~åK«H"õ å^•xfl QÆ∞iOz x~°∞+Ì Oì¨ QÍ XHõ ѨÙã¨HÎ Oõ ~åÜ«∂Åx „Ѩܫ∞uflOKå_»∞. J~Ú`Õ P ~ÀAÖ’¡ `å#∞ áœ~°Ç¨Ï‰õΩ¯Å L^Œº=∂ÅÖ’ fiHõÖ‰Ë Ωõ O_® ѨxKÕã∂¨ Î =ÙO_»@O =Å¡ Jk ™ê^躌 Ѩ_Ö » ^Ë ∞Œ . x*ÏxH˜ K«O„^Œ =¸iÎ=∞`«fiOÖ’ XHõ kèHͯ~° ^èÀ~°}˜ q^•ºi÷QÍ LO_Õ ~ÀAÅ#∞Oz =ÙOk. J=∞Å∞Ö’ L#fl PÖ’K«<å K«„\ÏÅ #∞Oz PÖ’zOK«@O xi

J`«xH˜+=ì¨ ÚO_»^∞Œ . JÅ"å@∞ Ѩ_¤» PÖ’K«<å â‹e· H˜ `«#∞ =ºuˆ~H˜. J~Ú`Õ ZѨÊ\˜Hˆ k #=Ú‡`å_À P q+¨Ü∞« OÖ’ ѨÓiΙê÷~Ú x|^Œ`ú `« À ѨxKÕ¿ã"å_»∞. P q+¨Ü∞« O J`«x`À ѨiK«Ü∞« =Ú#fl "åà◊§O^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. ~å_çHÖ õ ò q^•ºi÷QÍ L#fl HÍÅOÖ’ cѶπ u#@O #∞Oz K«xáÈ=\ÏxH˜ H˘xfl <≥ÅÅ =ÚO^Œ∞ HÍÅOÖ’ t=~å„uH˜ LѨ"åã¨O LO_»@O =~°‰Ωõ JxflO\˜Ö’#∂ `≥Å∞ã¨∞OÎ k. ZHõ¯_» U q+¨Ü∂« xfl J`«#∞ ^•K«Ö^Ë ∞Œ . `«#H˘zÛ# Hͺ#û~ü QÆ∞iOz `«Ñʨ . `«# ã¨=∞㨺 Hˆ =ÅO '"≥#∞fl<˘Ñ≤Ê— Jx <åÅ∞QÆ∞ <≥ÅÅáê@∞ JO^Œifl „Éè=í ∞Ö’ LOKå_»∞. K«xáÈ=\ÏxH˜ Ѩk¿ÇÏ#∞ ~ÀAÅ =ÚO^Œ∞ =∂„`«"∞Õ á¶È<£ KÕã≤ '<å‰õΩ Hͺ#û~ü— Jx '<å‰õΩ `«Å<˘Ñ≤Ê— J#flO`« =∂=¸Å∞QÍ K≥áêÊ_»∞. JѨÊ\˜H˜ Jk Ѩ Ó iÎ Q Í `« y æ á È~ÚO^Œ < Õ #=∞‡Hõ O Ö’Oz =∂„`« " Õ ∞ P q+¨ Ü « ∞ O |Ü«∞@ÃÑ\Ïì_∞» . QÆ`« ^ŒâßaÌ HÍÅOÖ’ K«O„^Œ PÖ’K«#Ö’¡ =∞øeHõ =∂~°∞ÊÅ∞ KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∂ =KåÛ~Ú. =ÚYºOQÍ „Hõ=∞OQÍ =∂i¯ûã¨∞–ì Öˇxxã¨∞ì áêsìÅ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ H˘O`« `«Q∞Æ =æ ÚYO Ѩ_∞» `«∂ KåÖÏ =∞Ok Hõ=¸ºxã¨∞ì áêsìÅ HÍ~°ºHõ~Šΰ ∞ *Ë"∞£ û ÃÑ„\Ïãπ ~åã≤#@∞ì Zh˚"ÀÅ∞QÍ =∂iáÈ=@O `«#x KåÖÏ ÉÏkèOzOk. P <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ Zh˚"ÀŠѨÙ@∞ì ѨÓ~Àfi`«~Î åÅ∞, HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞, Ѷ¨O_çOQ∑ QÆ∞iOz KåÖÏ Ö’`«∞QÍ J^茺ܫ∞#O KÕâß_»∞. P J^茺ܫ∞# Ѷe¨ `«OQÍ<Õ ''Zh˚"ÀÅ Hõ^Œä: ã¨OHˆ =Δ ∞ ™ê„=∂[º"å^Œ #∂ˆ~à◊§ ''q„^ÀÇ¨Ï K«i„`«—— ~åÜ«∞@O [iyOk. D ѨÙã¨HÎ Oõ Ö’x D "åHͺÅ∞ Zh˚"ÀÅ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ áœ~° ã¨=∂[OÖ’ "å=∞ѨHΔõ ~å[H©Ü∂« Å ™ê=∂lHõ ѨÙ<å^Œ∞Å#∞ KåѨHO˜ ^Œ h~°∞ÖÏ `˘eKÕã∞¨ <Î åflÜ«∞x K«∂Ñ≤OKå~Ú. g\˜ K«~º° Å∞ H˘xfl™ê~°∞¡ ÉÏkè`∞« ʼnõΩ `«H} Δõ ã¨Ç¨ Ü«∞OQÍ#∂, ™êOѶ∞≤ Hõ ã¨OHˆ =Δ ∞ K«~º° Å∞QÍ#∂, =∞iH˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ ã¨=∂[ ~°∞QƇ`«Å#∞ ~°∂ѨÙ=∂¿Ñ Ѩ#∞Å∞QÍ#∂, ^Œo`«, =∞Ç≤ÏàÏ, yi[# L^Œú~°}QÍ#∂, WOH˘xfl ™ê~°∞¡ „Ѩ*Ï™êfi=∂ºxfl áê^Œ∞H˘e¿Ñ Ѩ#∞Å∞QÍ#∂ ^Œ~≈° #q∞ã¨∞<Î åfl~Ú. =∂#= ǨωõΩ¯Å ÉèÏ+¨#∞ Wq =∂\Ï¡_∞» `«∞<åfl~Ú. *Ïu, ~å[º=ºuˆ~Hõ K«~º° ʼnõΩ T`«q∞ã¨∞<Î åfl~Ú. "å=∞ѨHΔõ "Õ∞^è•=ÙÅ∞ KåÖÏ=∞Ok Zh˚"ÀÅ∞QÍ =∂iáÈ=@O `«##∞ KåÖÏ ÉÏkèOzOk. Zh˚"ÀÅ`À Ѩx KÕ¿ã"åà◊§`À KåÖÏ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ =∂=¸Å∞QÍ =∂\Ï¡_∞» `«∂ L#flѨÊ\˜H© H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ KåÖÏ P"Õâ◊OQÍ, "åà◊§#∞ ǨÏ~üì KÕ¿ã@@∞ì =∂\Ï¡_»\ÏxH˜ xii

[OˆH"å_»∞ HÍ^Œ∞. XHõ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ D "åºã¨ Hõ~°Î #∞=Ùfi JO`« xO^• ѨÓ~°fiHõOQÍ =∂\Ï¡_`ç Õ `«#∞ ǨÏ~üì J=fi_®? Jx Zh˚"ÀÅ`À L#fl XHõ =ºH˜Î QÆ∞iOz JO>Ë 'PÜ«∞# Zh˚"ÀÅ`À ѨxKÕ¿ãÎ <Õ#∞ ǨÏ~üì J=Ù`å#x `≥eã≤ PÜ«∞# ѨxKÕã∂¨ Î LO>Ë, <Õ
"≥O@<Õ P ѨÙã¨HÎ Íxfl J#∞=kOKÕ Ñ¨xH˜ ѨÓ#∞H˘x XHõ J^蕺ܫ∂xfl ѨÓiÎKâÕ ß_»∞. `≥Å∞QÆ∞Ö’ JK«Û~Ú# QÆ∂y ~°K#« 'Devil on the Cross' '=∞\˜Hì Íà◊§ =∞Ǩ~åHõãΔ —≤ ¿Ñ~°∞`À "≥Å∞=_çO^Œx, P ¿Ñ~°∞ QÆ∂y PÖ’K«#ʼnõΩ Ñ¨ÓiÎ q~°∞^Œ=ú ∞x, „ÔHã· "Ψ åxfl ã¨OHˆ uOKÕO^Œ∞Hˆ QÆ∂y 'Devil on the Cross' Jx "å_®_»x, ^•xfl `˘ÅyOz ™ê„=∂[º"å^•xfl ã¨OHˆ uã¨∂Î WHõ¯_ç "å=∞ѨHΔõ "å^Œ∞Å∞ =∞\˜Hì Íà◊§ =∞Ǩ~åHõãΔ ≤ Jx ¿Ñ~°∞ ÃÑ\Ïì~x° KåÖÏ=∞Ok q∞„`«∞Å`À K«O„^Œ J<åfl_»∞. JѶ…¨ x™êÎ<,£ W~åH±ÅÖ’ J"≥∞iHÍ ^•_»∞Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞#fl <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ „Ѩ * Ï™êfi=∂ºxfl QÆ ∞ iOz, áœ~° Ç ¨ Ï ‰õ Ω ¯Å QÆ ∞ iOz =∞iO`« Ö’`« ∞ QÍ PÖ’zOK«@O „áê~°OaèOKå_»∞. D ~Ô O_çO\˜H˜ "≥#∞Hõ=Ù#fl qHÍ㨠ܫÚQÆ (Age ·ˇ k. D of Enlightenment) `åufiHõ ѨÙ<å^Œ∞ÅÃÑ· `«#Ö’ ã¨Oâ◊Ü∞« O "≥Ú^ŒÖO ã¨Oâ◊Ü«∞O "≥Ú`«ÎOQÍ qHÍã¨Ü«ÚQÆ „¿Ñi`« áêâßÛ`«º `åufiHõ ^èÀ~°}˜, ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xfl ѨÓiÎQÍ x~åHõiOKÕ ™ê÷~ÚH˜ KÕiOk. =~°=Î ∂# ã¨=∂*ÏÖ’¡ =∂#= ǨωõΩ¯Å QÆ∞iOz QÆ`«OÖ’ Z#fl_»∂ ÖË#O`«QÍ =∂\Ï¡_»@O [~°∞QÆ∞`«∞#flk. =∞~À"≥Ñ· Ù¨ W^Õ ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’ =∂#= ǨωõΩ¯Å x~åHõ~} ° KåÖÏ f„=OQÍ [~°∞QÆ∞`ÀOk. D paradox K«O„^Œ#∞ =∂#= ǨωõΩ¯Å Ñ¨Ù@∞ì ѨÓ~Àfi`«~Î åÅ#∞ QÆ∞iOz K«k"ÕO^Œ∞‰õΩ Ñ¨ÙiH˘ÖÏÊ~Ú. P „ѨÜ∞« `«flOÖ’ Costas Douzinas ~åã≤# Justice Miscarried (1995), The End of Human Rights Î ÍÅ∞ `«# PÖ’K«#‰õΩ Ñ¨^∞Œ #∞ ÃÑ\Ïì~Ú. K«\ÏìxH˜ <≥u· Hõ`‰« Ωõ (2000) J<Õ Ñ¨Ùã¨H L#fl ã¨O|O^è•xfl QÆ∞iOz K«iÛOK«@O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞. P^èŒ∞xHõ Ü«ÚQÆO=~°‰Ωõ =∞x+≤ x~°O`«~O° J}˜z"Õ`‰« Ωõ =ºuˆ~HõOQÍ áÈ~å_»∞`«∞<åfl_»∞. `«^•fi~å `«# natural rights #∞ assert KÕã∞¨ ‰õΩO@∂ L<åfl_»∞. J~Ú`Õ 18= â◊`å|ÌO #∞Oz qHÍ㨠ܫÚQÆ PÖ’K«#ŠѶe¨ `«OQÍ Ç¨Ï‰õΩ¯Å#∞ =∞#∞+¨μÅ g∞^Œ ~°∞^ÕÌ „Hõ=∞O "≥Ú^ŒÅ~ÚOk. D „Hõ=∂xfl „ѨtflOKåeû# J=ã¨~åxfl QÆ∞iÎOKå_»∞. nxfl `åufiHõOQÍ x~°∞+Ì ì¨ ~°∂ѨOÖ’ „ѨuáêkOK«Hõ áÈ~Ú#ѨÊ\˜H© J@∞=O\˜ PÖ’K«#Å#∞ KÕâß_»∞. 'ǨωõΩ¯Å∞ "≥O@Ѩ_∞» `«∞<åfl~Ú, áêiáÈO_ç— Jx P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ K«O„^Œ `«# q∞„`«∞Å`À XHõ x<å^ŒOÖÏ J<Õ"å_»∞. JѶ…¨ x™êÎ<,£ W~åH±ÅÖ’ „Ѩ*Ï™êfi=∞ºO ¿Ñ~°∞`À J"≥∞iHÍ KÕãO≤ k D ǨωõΩ¯Å#∞ =∞#∞+¨μÅÃÑ· ~°∞^ÕÌ „Hõ=∞"Õ∞ Jx K«O„^Œ ÉèÏqOKå_»∞. P^è∞Œ xHõ <åºÜ«∞ =º=ã¨Ö ÷ ’ JO`«~åú#"≥∞ÿ# <≥·uHõ`« QÆ∞iOz K«O„^Œ PÖ’zOKå_»∞. P^èŒ∞xHõ ѨÓ~°fi xiv

ã¨=∂*ÏÖ’¡ <åºÜ«∂xH˜, <≥u· Hõ`‰« Ωõ =∞^躌 ã¨O|O^è=Œ ÚO_Õ^xŒ , ^•xfl P^è∞Œ xHõ`« ^èfiŒ Oã¨O KÕãO≤ ^Œx <≥u· Hõ`fi« ã¨O|O^èOŒ `≥OK«∞‰õΩ#fl K«@Oì <åºÜ«∞|^ŒOú QÍ LO_»*ÏÅ^Œx K«O„^Œ „ѨQÍ_èO» QÍ #=∂‡_»∞. P^è∞Œ xHõ ѨÓ~°fi ã¨=∂*Ïxfl QÆ∞iOz K«O„^Œ XHÍ<˘Hõ <å™êìelÜ«∂ Ö’H˜ "≥àϧ_»∞. P^è∞Œ xHõ ѨÓ~°fi ã¨=∂*ÏÖ’¡, =ÚYºOQÍ ÉèÏ~°fÜ«∞ ã¨=∂*Ïxfl J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=\ÏxH˜ ã¨O㨯$`«O <Õ~∞° ÛHÀ=_»O J<Õk J=ã¨~=° ∞x ÉèÏqOKå_»∞. P QÆ∞iÎOѨÙ`À XHõ Láê^蕺ܫÚ_çx WO\˜H˜ Ñ≤eÑ≤OK«∞‰õΩx ã¨O㨯$`«O <Õ~°∞Û‰õΩO@∂=Ù<åfl_»∞. `«#H˜ Hͺ#û~ü Jx QÆ∞iÎOz# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® D ã¨O㨯$`«O <Õ~∞° Û‰õΩ<Õ „Hõ=∂xfl H˘#™êyã¨∂<Î Õ =KåÛ_»∞. =∞~˘Hõ "≥Ñ· Ù¨ áêâßÛ`«º ã≤u÷ QÆ`∞« Å QÆ∞iOz# `«# J^躌 Ü«∞#O „Hõ=∞OQÍ `«#x „Ѩ=ÚY ™ê=∂lHõ âß„ã¨"Î `Õ Î« lQƇO\ò É∫=∞<£ "≥Ñ· Ù¨ #_çÑO≤ zOk. É∫=∞<£ ÉèÏ"åÅ∞ `«#x KåÖÏ f„=OQÍ PHõiO¬ Kå~Ú. =ÚYºOQÍ Hõ=¸ºx>ËiÜ«∞x[O ^èfiŒ Oã¨O HÍ=@O, =∞#∞+¨μÅ∞ =º‰õΩÅ Î ∞QÍ kQÆ*Ï~°@O, <åºÜ«∞O, <≥u· Hõ`« ÖÏO\˜ JOâßÅ QÆ∞iOz É∫=∞<£ KÕã#≤ x~åú~} ° Å∞ K«O„^Œ#∞ =¸ÖÏ¡Ö’Oz HõkeOKå~Ú. P „Hõ=∞OÖ’ É∫=∞<£ ~°K#« Å∞ "≥Ú`åÎxfl ¿ãHõiOz K«^=Œ @O „áê~°OaèOKå_»∞. `«# q∞„`«∞Å`À HõÅã≤ 'É∫=∞hÜ«∞O— J<Õ Ñ¨Ùã¨HÎ Íxfl ‰õÄ_® ~åÜ«∂Åx ã¨OHõeÊOKå_»∞. É∫=∞<£ ^Œ$+≤Ö ì ’ =~°=Î ∂# „ѨÑO¨ K«O P^è∞Œ xHõ`« =∞e ^Œâ,◊ „^Œ= P^è∞Œ xHõ`« (Liquid « ’ ã¨O㨯$u KÕ¿ã Ѩx H˘`«Î J=ã¨~åÅ#∞ Modernity). D „^Œ= P^è∞Œ xHõ`Ö ã¨$+≤Oì K«@O. „^Œ= P^è∞Œ xHõ`« JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ\˜ P^è∞Œ xHõ`Ö « ÏQÍ U^À XHõ ÅHΔͺxfl =ÚO^Œ∞ÃÑ@∞ìH˘x ™êQÆ@O ÖË^Œ∞. JO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ Jk Jaè=$kúHÀã¨"∞Õ Jaè=$kú J#fl@∞¡QÍ #_»∞ã¨∞OÎ k. x~°O`«~° #∂`«#`«fiO ^•x JOu=∞ ÅHõºΔ O. nxH˜ ÅHõºΔ O ÖË^∞Œ . Hˆ =ÅO „ѨÜ∂« }˜OK«@O =∂„`«"∞Õ LOk. ''for gardeners Utopia was the end of the road, while for hunters the road itself is the Utopia ——JO\Ï_»∞ É∫=∞<£. ™ê~åOâ◊OÖ’ =∞#∞+¨μÅ∞ =∞m¡ WѨC_»∞ "Õ\QÍà◊√§ J=Ù`«∞<åfl~°∞. Pk=∞ ã¨=∂*ÏÅÖ’ÖÏQÍ. D ã≤u÷ =ºH˜Î rq`åxfl x~°O`«~O° ÉèÜ í ∞« O Q˘e¿ÑkQÍ KÕã∞¨ OÎ k. â◊Hbõ Hõ~} ° , Jã≤~÷ `° ,« ~°∂Ѩ~åÇ≤Ï`«ºO ÖÏO\˜q =~°=Î ∂# "åã¨qÎ Hõ`« ÅHõ} Δ ÏÅ∞. ~å[H©Ü∂« Å∞, "åºáê~° „ѨH@ õ #Å∞ =ºH˜ÎÖ’ LO_Õ D ÉèíÜ«∂xfl LѨÜ≥∂yOK«∞‰õΩO@∞<åfl~Ú. =º‰õΩÎÅ∞QÍ Ñ¨i=~°#Î ‰õΩ QÆ∞~Ô #· =∞#∞+¨μÅ∞ g\˜ KÕuÖ’ H©Å∞ÉÁ=∞‡Å=Ù`«∞<åfl~°∞. ã¨=∂[O xv

=º‰õΩÅ Î #∞ ÉèÏ=*ÏÅO ^•fi~å<Õ H͉õΩO_® qx=∞Ü«∞ ¿ãfiK«Û‰ù Ωõ QÆ∞iKÕÜ∞« @O ^•fi~å `«#`À ã¨"≥∞ÿHõº Ѩ~°K«∞‰õΩO@∞Ok. qx=∞Ü«∞ ã¨O㨯$uÖ’ =ºH˜ÎH˜ qxÜ«∞=∞O =∂„`«"∞Õ QÆ∞iÎOѨÙxã¨∞OÎ k. =~°=Î ∂# „^Œ= P^è∞Œ xHõ`Ö « ’ =∞x+≤ Uq∞ HÍ"åÅ<åfl "≥Ú^Œ@ qxÜ«∞=∞^•~°∞_»∞ HÍ"åe. D JOâßÅxflO\˜h KåÖÏ qã¨Î$`«OQÍ `«# ѨÙã¨ÎHÍŠѨ~°OѨ~°Ö’ É∫=∞<£ qâı¡+≤OKå_»∞. P qâı¡+¨}Å „ѨÉèÏ=O K«O„^ŒÃÑ· KåÖÏ QÍ_è»OQÍ LOk. É∫=∞<£ „¿Ñ~°}=Å¡ KåÖÏ ~åÜ«∂Å#∞‰õΩ<åfl_»∞. =∞#O ã¨=∂[OÖ’ L^•ã‘#OQÍ „QÆÇ≤Ïã¨∞Î#fl KåÖÏ JOâßÅ#∞ K«O„^Œ ѨÙ#~°∂‡ÖϺOHõ#O KÕÜ∂« Å#∞‰õΩ<åfl_»∞. =Åã¨"å^ŒO QÆ∞iOz x~°∞Ì+¨ìOQÍ J^茺ܫ∞#O KÕÜ«∂Å#∞‰õΩ<åfl_»∞. K«xáÈ=\ÏxH˜ H˘kÌ HÍÅO =ÚO^Œ∞‰õÄ_® ^Õ=^•ã‘ =º=ã¨÷x QÆ∞iOz J^茺ܫ∞#O KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ J<ÕHõ ѨÙã¨HÎ ÍÅ∞ ¿ãHõiOKå_»∞. W\©=Å `«# ã¨Oáê^Œ#Ö’ Z‰õΩ¯= ÉèÏQÆO ѨÙã¨HÎ ÍÅ HÀã¨"∞Õ Hˆ \Ï~ÚOKå_»∞. K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞Ö’ ^Œo`«∞Å q[Ü«∂xfl HÍOH˜OΔ z J<ÕHõ x„^ŒÖËx ~å„`«Å∞ QÆ_çÑ≤ q[Ü«∞O ™êkèOKå_»∞. P q+¨Ü«∞O "≥#∞Hõ qã¨$Î `«"∞≥ #ÿ J^躌 Ü«∞#O LOk. WÅ∞¡ Ѩ@~ì åx ѨÙã¨HÎ ÍÅ#∞ ¿ãHõiOz#"å_»∞ "å\˜x ѨÓiÎQÍ K«^=Œ ‰õΩO_®<Õ, ~åÜ«∂Å#∞‰õΩ#fl "å\˜x QÆ∞iOz ~åÜ«∞‰õΩO_®<Õ J~åúO`«~O° QÍ JO`«~åú#=∞Ü«∂º_»∞. K« O „^Œ =∞~° } O`À `≥ Å ∞QÆ ∞ 㨠= ∂[O XHõ Q˘Ñ¨ Ê „áêq∞ã≤ O Q∑ WO@Öˇ‰Ωõ Û=Öòx HÀÖ’Ê=@"Õ∞ HÍ^Œ∞, _»|∞ƒ „ѨÉÏè =O U =∂„`«O `«# r=# â‹e· ÃÑ· Ѩ_h» Ü«∞‰õΩO_® rqOz# XHõ J~°∞^≥#· =ºH˜xÎ HÀÖ’Ê~ÚOk. K«O„^Œ =∞~°}O `≥Å∞QÆ∞ ã¨=∂[OÖ’ "ÕÅ=∞Okx HõkeOzOk. P Hõ^eŒ Hõ#∞ H˘O`«=∞Ok JHõ~Δ |° ^ŒOú KÕâß~°∞. "å\˜Ö’ KåÖÏ "庙êÅ#∞ |Ǩï[# ÔH~°\ÏÅ∞ Ѩ„uHõ XHõ „Ѩ`ºÕ Hõ ã¨OzHõQÍ „ѨK∞« iOzOk. P `«~∞° "å`« ‰õÄ_® H˘O`«=∞Ok K«O„^Œ QÆ∞iOz ~åâß~°∞. P "庙êÅxfl\˜h K«O„^Œã‡¨ $u Ö’ KÕ~Û° _»O [iyOk. K«O„^Œ QÆ∞iOz ~åÜ«∞=∞x KåÖÏ=∞Ok q∞„`«∞efl J_»Q@ Æ O [iyOk. KåÖÏ=∞Ok ~å™êÎ=∞x "åQÍú#O KÕâß~°∞. HÍx ~åÜ«∞ÖË^∞Œ . |Ǩïâß WOHÍ H˘O`«=∞Ok ~åã¨∂Î LO_»=K«∞Û. =º=kèÖ#Ë O^Œ∞=Å# WѨÊ\˜H˜ =∂‰õΩ KÕi# "庙êÅ`À HõeÑ≤ „ѨK∞« iOK«@O [iyOk. D „ѨÜ∞« `«flOÖ’ ã¨ÇϨ HõiOz# q∞„`«∞ÅO^ŒiH©, =ÚYºOQÍ |Ǩï[# ÔH~°\ÏÅ∞ ã¨Oáê^ŒHõ =~åæxH˜ Hõ$`«[`˝ Å « ∞ `≥eÜ«∞*Ëã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl=Ú. xvi

1. ^Œo`« ǨωõΩ¯Å Q˘O`«∞Hõ K«O„^ŒâYı ~ü HõÖ‰Ë Äõ i „Ѩ™ê^£, Q“~°= ã¨Oáê^Œ‰Ωõ Å∞, |Ǩï[# ÔH~°\ÏÅ∞ K«O„^ŒâY ı ~ü =∞~°}O˜ Kå_»∞. JO^Œi =∞~°}OÖψQ J`«x =∞~°}O ã¨ÇϨ [ =∞~°}"≥∞`ÿ Õ <åÅ∞QÆ∞ Hõhfl\˜ ÉÁ@∞¡, S^•~°∞ ã¨O`åѨ "åHͺÅ∞ ã¨iáÈÜÕ∞q. HÍh ã¨ÇϨ [ =∞~°}OÖÏ HõxÑ≤OKÕ XHõ Jã¨ÇϨ [ =∞~°}O K«O„^ŒâY ı ~ük. =∞Oz ÖÏÜ«∞~°∞QÍ PO„^èŒ ^ÕâO◊ Ö’ KåÖÏ =∞OkH˜ J`«x QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞. =∞Oz =HõQÎ Í =∞Ô~O`À=∞OkH˜ `≥Å∞ã¨∞. ~°K~« Ú`«QÍ, L^Œº=∞HÍ~°∞_»∞QÍ WOHÍ KåÖÏ =∞OkH˜ `≥Å∞ã¨∞. PÜ«∞# J#∞HÀx suÖ’ Juz#fl =Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ K«xáÈ=@O J<Õk Ñ‘_ç`« [<åÅO^ŒiH© =ÚYºOQÍ ^Œo`« |Ǩï[#∞ʼnõΩ XHõ f~°x Ö’@∞QÍ<Õ q∞yeáÈ`«∞Ok. K«O„^ŒâY ı ~ü <åºÜ«∞"åkQÍ „Ѩ*Ï rq`«OÖ’ J_»∞QÆ∞ÃÑ\˜,ì áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å <åÜ«∞‰õΩ_çQÍ QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡Ö’#∞, PO„^茄Ѩ^Õâò ~å„+¨ì=∞O`«\Ï ¿Ñ~°∞ „ѨMϺ`«∞Å∞ á⁄O^•_»∞. ZO`À=∞Ok <åºÜ«∞"å^Œ∞Å∞ L<åfl~°∞, ZO`À =∞Ok =∞~°}㘠∞¨ <Î åfl~°∞. JO^Œi QÆ∞iOz „Ѩ`ºÕ Hõ „Ѩ™ê÷=#Å∞ KÕã∞¨ HÀ=@O QÍx, qÖÏѨ "åHͺÅ∞ ~åã¨∞HÀ=@O QÍx KÕÜ«∞@OÖË^Œ∞. ^Œo`«∞Å∞ =∞~°}˜Oz#ѨC_»∞ =∂„`«"∞Õ ^Œ∞óYѨ_`» å=∞x, Ѩ`åHÍÅ#∞ J=#`«O KÕ™êÎ=∞x HÍ^Œ∞. K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞#∞ ^ŒQ~æÆ Q° Í Ñ¨ijeOz# Z=iÔH<· å K«O„^ŒâY ı ~ü ^Œo`«∞ʼnõΩ ZO`« ^ŒQ~æÆ ° |O^è∞Œ "À J~°O÷ J=Ù`«∞Ok. P Hˆ ã¨∞‰õΩ J`«#∞ KÕã#≤ Hõ$+≤ ÖËHáõ È`Õ |Ǩïâß Jxfl J`åºKå~åÅ ˆHã¨∞ÖÏ¡QÍ<Õ JO^Œ∞Ö’#∞ F_çáÈÜÕ∞ "åà◊§O. J~Ú`Õ JO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞ =∞#O QÔ eKåO. JO^Œ∞HÀã¨O K«O„^ŒâY ı ~ü ZO`«QÍ `«Ñ#¨ Ѩ_®¤_À, Z=Ô~=i ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ uiQÍ_À, Z<≥flxfl =O^ŒÅ ¿ÑrÅ∞ <À\òû ~åã¨∞‰õΩ<åfl_À, ^ŒQ~æÆ Q° Í K«∂ã≤# "åà◊§O^ŒiH˜ `≥Å∞ã¨∞. 1

*Ï`«ãº¨ ó =∞~°}O ^è$Œ =O, ѨÙ\˜#ì „Ñ¨u XHõ¯~°∞ K«xáÈHõ `«Ñʨ ^Œx JO^Œ~∂° K≥|∞`«∂<Õ L#fl =∂@. ѨÙ@ì_O» , ‰õΩki#O`« =~°‰Ωõ u#_»O, x„^ŒáÈ=_»O, ã¨∞Y ^Œ∞óMÏÅÖ’ =Úxy`ÕÅ_»O JO^Œ~∂° KÕ¿ã Ѩx. K«O„^ŒâYı ~ü `«# rq`åxfl D HÍ~°ºHõÖÏáêʼnõΩ =∂„`«"∞Õ Ñ¨iq∞`«O KÕã∞¨ HÀÖË^∞Œ . J`«#∞ ^Œo`« ǨωõΩ¯Å∞ J<Õ =∂@#∞ áœ~°Ç¨Ï‰õΩ¯Å Z*ˇO_®Ö’H˜ fã¨∞H˘x=KåÛ_»∞. JѨÊ\˜ =~°‰õΩ áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯ÅO>Ë ~å*ϺOQÆO ¿Ñ~˘¯#fl ǨωõΩ¯Å∞ =∂„`«"∞Õ #x JO`«‰Ωõ q∞Oz =∞~˘Hõ\˜ Ug∞HÍ^Œ<Õ ÉèÏ=# LO_Õk. =∞x+≤ =∞Å=¸„`åÅ#∞ X\˜ì KÕ`«∞Å`À ZuÎ"Õ¿ã Ju Ç‘Ï#"≥∞ÿ#, ¿ÇÏÜ«∞"≥∞#ÿ , =$uÎÖ’ ZO`À=∞Ok ^Œo`«∞Å∞ H˘#™êˆQ"å~°∞. |ã≤q, *’yx, =∂`«=∞‡ `«k`«~° ¿Ñ~°`¡ À H˘#™êQÆ∞`«∂ „Ѩu~å„u Z=~À XHõ `≥eÜ«∞x =ºH˜HÎ ˜ ÉèÏ~°ºQÍ rqOK«=Åã≤# Ѩiã≤u÷ , WOH˘Hõ "≥Ñ· Ù¨ # áêÅ∞Q͈~ „áêÜ«∞OÖ’<Õ HÍ\˜H˜ HÍÅ∞KåѨىõΩ#fl =Úã¨e"åà◊§‰õΩ ÉèÏ~°ºÜ≥∞ÿ ÉÏź q"åÇ¨Ï =º=ã¨Ö ÷ ’ #eyáÈ`«∞#fl Ѩãa≤ _»Å ¤ ∞. WHõ ~ÀE `≥Å"¡ å~°Hõ =ÚO^Õ x„^ŒÖz Ë Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ∞ Ѩ@∞ìH˘x K«^∞Œ =ÙÅ |_»∞ʼnõΩ "≥à§◊ =Åã≤# Ñ≤ÅÅ ¡ ∞, ѨÅ∞QÆ∞ áê~° Ѩ@∞ìH˘x á⁄ÖÏʼnõΩ Ñ¨xH˜ "≥à√◊ `«∞#fl ^Œ$â◊ºO. D Ѷ∞¨ @#Å∞ Jhfl K«O„^ŒâY ı ~üx HõÅz "Õâß~Ú. Hõ^eŒ Oz "Õâß~Ú. `«#‰õΩ `å#∞ XHõ J„QƉΩõ Å „ÉÏǨχ} q^•º"Õ`QΫ ÍHÍHõ XHõ ™ê=∂lHõ HÍ~°ºHõ~Qΰ Í ÉÏ^躌 `åÜ«Ú`«OQÍ `«#^≥#· â‹e· Ö’ Ѩx KÕÜ∞« _®xH˜ PÜ«∞##∞ ѨÙiH˘ÖÏÊ~Ú. D Hõ~"ΰ åºÖË PÜ«∞##∞ =∂#=ǨωõΩ¯Å "≥Ñ· Ù¨ =∞i =ÚYºOQÍ ^Œo`« ǨωõΩ¯Å "≥Ñ· Ù¨ #_çÑO≤ Kå~Ú. W"Õq ÖËHáõ È`Õ K«O„^ŒâY ı ~ü QÆ∞iOz K≥ÑC¨ HÀ\ÏxH˜ |Ǩïâß =∞#‰õΩ, =∞# Ѩ„uHõ‰Ωõ Uq∞ LO_»Háõ È=K«∞Û. J~Ú`Õ g@xflO\˜ HÍ~°}OQÍ<Õ K«O„^ŒâY ı ~üH˜ `«y# suÖ’ `«y# ™ê÷~ÚÖ’ Q“~°"åxfl W=fi\ÏxH˜ |Ǩï[# HÔ ~°\ÏÅ∞ Ѩ„uHõ D JO[ex Ѷ∞¨ \˜ã∞¨ OÎ k. J„QƉΩõ ÖÏÖ’¡ ѨÙ\˜<ì å ^Œo`«∞Å q∞„`«∞Å∞QÍ =º=ǨÏiOz# "åix, ^Œo`«∞Å K«i„`« ZѨC_»∂ ǨÏ$^ŒÜ∂« xH˜ ǨÏ`«∞ΉõΩ<Õ LO@∞O^Œx |Ǩï[# ÔH~°\ÏÅ∞ `≥eÜ«∞*Ëã¨∞ÎOk. K«O„^ŒâıY~ü ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ J`«x q∞„`«∞ÅO^ŒiH© ™ê#∞Éèí∂ux ã¨Ç¨#∞Éèí∂ux `≥Å∞ѨÙ`«∞Ok. PÜ«∞# Pâ◊Ü∂« Å#∞, Hõ~"ΰ åºÅ#∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ fã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞ „Ѩ„H˜Ü∞« Ö’ |Ǩï[# HÔ ~°\ÏÅ∞ `«#^≥#· „H˜Ü∂« jÅHõ ÉÏ^躌 `«#∞ fã¨∞‰õΩO@∞O^Œx `≥eÜ«∞*Ëã∂¨ .Î . K«O„^ŒâY ı ~üH˜ *’ǨÏ~°∞¡ JiÊã¨∞OÎ k. Y 2

2. ^Œo`À^ºŒ =∞ K≥eHÍ_»∞.. K«O„^ŒâYı ~°∞_»∞ J=∞~°ÎÅ∂i ~°`fl« „Ѩ™ê^£, <åºÜ«∞"åk L~°∞=ÚÅ∞, "≥∞~°∞ѨÙÅ∞ ÖËx "å#ÖÏQÍ K«O„^ŒâY ı ~ü =∞~°}"å~°Î KÕiOk. áêuˆHà◊§ ѨiK«Ü«∞|O^èŒO XHõ¯™êiQÍ PyáÈ~ÚOk. K≥áêÊ ÃÑ@ì‰õΩO_® "≥o§#@∞¡Ok PÜ«∞# =∞~°}O. U =∂„`«O TǨÏH˜ JO^Œx Ѩi}Ï=∞O. ZO`À K«ÖÏH©QÍ, P~ÀQƺOQÍ Hõ#|_»∞`«∂ <åºÜ«∞™ê÷# „áêOQÆ}OÖ’ `«#^≥#· 'ÃãìÖ Â —ò `À "Õã#≤ J_»∞QÆ∞ÖË QÆ∞~°∞HÎ ˘ã¨∞<Î åflÜü∞. PÜ«∞# =∞~°}O J|^Œ"ú ∞≥ `ÿ Õ ZO`« ÉÏQÆ∞O_»∞ JxÑ≤™ÈÎOk. "≥O\Ï_»∞`À#fl *Ï˝Ñ¨HÍÅ`À QÆ∞O_≥ k@=ÙKÕã¨∞H˘x ~åÜ«∂eû =™ÈÎ O k. Ǩ Ï ‰õ Ω ¯ÅHÀ㨠O Ѩ i `« Ñ ≤ O z#"å_» ∞ . `« # ^Õ Ç ¨  xH˜ ‰õ Ä _® ǨωõΩ¯Å∞O\ÏÜ«∞x "å\˜x Ѩi~°HOΔ˜ K«∞HÀ"åÅ<Õ ÖÏlH±x q∞ã¨ûÜ«∂º_»∞. `«# J<å~ÀQͺxfl Z=iH© `≥eÜ«∞xÜ«∞º‰õΩO_® ^•K«∞‰õΩ<åfl_»∞. ã¨∞=∂~°∞ ~Ô O_»∞#fl~° ^ŒâßÉÏÌÅ „H˜`O« =∂K«~¡° Ѩ@} ì OÖ’ K«O„^ŒâY ı ~ü XHõ ã¨OK«Å# q^•ºiú. ~å_çHÖ õ ò q^•ºiú L^Œº=∞OÖ’ =∞"Õ∞Hõ"∞≥ ÿ ã¨=∂*Ï<Õfl `«# ã≤Å|ãπQÍ =∂~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞. ã¨=∂[ =∂~°∞Êx q^•ºi÷ ^ŒâÖ ◊ ’<Õ `«# Hõ~=ΰ ºOQÍ ZOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. JѨÊ\˜ Ñ‘ÑÙ¨ Öòû"å~ü áêsì Ñ≤Å∞ѨÙÖ’ ÉèÏQÆOQÍ ''„QÍ=∂ʼnõΩ `«~°ÅO_ç—— HͺOÃÑ~Ú<£Ö’ „H˜Ü«∂jÅHõOQÍ áêÖÁæx ѨÖÏfl_»∞ „Ѩ[Å`À =∞"Õ∞Hõ=∞Ü«∂º_»∞. J=QÍǨÏ#x ÃÑOK«∞‰õΩO@∂ ~°}Hˆ „Δ `«OÖ’ ~å@∞`ÕÖÏ_»∞. J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ "åHÍÛ`«∞~°ºO`À qѨ=¡ ~å[H©Ü∂« Åx qã¨$Î `«OQÍ „ѨKå~°O KÕâß_»∞. =∂i¯û*Ïxfl `«# "≥^· •è xHõOQÍ ã‘fiHõiOz Ѩ\+˜ "ì¨ ∞≥ #ÿ ѨÙ<åkx U~°Ê~°K∞« ‰õΩ<åfl_»∞. P `«~åfi`« QÆ∞O@∂~°∞ Z.ã≤. <åºÜ«∞ HõàÏâßÅÖ’ KÕi `«# „Ѩ™ê÷<åxfl H˘#™êyOKå_»∞. ÖÏ q^•ºi÷QÍ JѨÊ\˜ „Ñ≤xûáêÖòH˜ =ºuˆ~HõOQÍ 100 „Ѩâfl◊ Å`À 3

Hõ~Ñ° „¨ `«O „ѨK∞« iOz ã¨OK«Å#O ã¨$+≤Oì Kå_»∞. =º=Ǩ~åÅÖ’ ZO`À ^Œ∂‰õΩ_»∞QÍ =º=ǨÏiOKÕ"å_»∞. L^ŒÜ∞« O k#Ѩ„uHõÖ’ áê~ü> ì Oÿˇ [~°fleã¨∞Qì Í Ñ¨xKÕã∂¨ ΠѨÅ∞ ™ê=∂lHõ Hõ^<Œä åÅ#∞ iáÈ~°∞ì KÕâß_»∞. PO„^è„Œ Ѩ^âÕ ò áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å ã¨OѶ∞¨ OÖ’ KÕi P `«~åfi`« lÖÏ¡ HÍ~°º^Œi≈QÍ =º=ǨÏiOKå_»∞. P HÍÅOÖ’<Õ PÜ«∞# ##∞fl ZÑ≤ãÜ ≤ ∞« Öòã≤ ã¨É∞íè º_çQÍ KÕ~∞° Û‰õΩ<åfl_»∞. ZÑ≤ãÜ ≤ ∞« Öòã≤ lÖÏ¡ HÍ~°º^Œi≈QÍ Ñ¨xKÕã#≤ HÍÅOÖ’<Õ K«O„^Œ qâ◊fi~°∂ѨO |Ü«∞@Ѩ_Oç k. ÖÏHõÑπ =∞~°}ÏÅ∞, |∂@HõѨ٠Z<£H“O@~°∞¡, Mˇ·nÅ =∞~°}ÏÅ∞, ^Œo`«, =∞Ç≤Ïà◊ÅÃÑ· ǨÏ`«º, J`åºKå~åŠѶ∞¨ @#Ö’ ZѨÊ\˜HÑõ C¨ _»∞ ã¨ÊOkã¨∂Î x[x~åú~} ° Hõq∞\©Å#∞ U~åÊ@∞ KÕã≤ x"ÕkHõÅ#∞ `«Ü«∂~°∞ KÕ¿ã"å_»∞. _®II ÉÏÅQÀáêÖò `«~åfi`« x[x~åú~} ° Hõq∞\© x"ÕkHõÅ#∞ `«Ü∂« ~°∞ KÕÜ∞« _»OÖ’ ~å„+¨Oì Ö’<Õ K«O„^ŒâYı ~üH˜ qt+¨"ì ∞≥ #ÿ ™ê÷#=ÚOk. #HõûÖˇ\ · ûò , "åi ™ê#∞Éè∂í uѨ~∞° Å JÔ~ã¨∞Å ì ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’ U =∂~°∞=¸Å Ѩ֡ˇ `«O_® #∞O_ç ã¨=∂Kå~°O =zÛ<å "ÕQOÆ QÍ ã¨ÊOkOz lÖÏ¡ áœ~°, áÈbã¨∞ ѨiáêÅ<å Ü«∞O„`åOQÍxfl xÅn¿ã "å_»∞. ZO`«\˜ â◊H=Θ O`«"∞≥ #ÿ Zãπ.Ñ≤.Å<≥#· `«#Ѩ^∞Œ <≥#· "å^Œ#Å`À, x"ÕkHõÅ`À =ÚK≥Û=∞@Å∞ áÈ~ÚOKå_»∞. Rule of Law x MÏ`«~°∞ KÕÜ«∞x áÈbã¨∞ JkèHÍ~°∞ÅÃÑ· q~°∞K«∞‰õΩѨ_ç K«@ì|^ŒúáÈ~å@O KÕ™ê_»∞. Rule of Law, Jurisprudence JOâßÅѨ@¡ K«O„^ŒâY ı ~üH˜ qѨs`«"∞≥ #ÿ Pã¨HΘ LO_Õk. <åºÜ«∞"å^Œ =$uÎH˜ ™ê=∂lHõ ÉÏ^茺`« `«Ñ¨Êxã¨~°x ÉèÏqOKå_»∞. x~°O`«~° J^茺ܫ∞#O, HÍ~åºK«~} ° `À K«O„^ŒâY ı ~ü áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å, „Ѩ*Ï L^Œº=∂ÅÖ’ qÅHõ} Δ "≥∞#ÿ áê„`«áÈ+≤OKå_»∞. L^Œº=∂ÅÖ’ ã¨ÇϨ [OQÍ "Õ∞^ä㌠∞¨ û LO>Ë PK«~} ° LO_»^∞Œ . PK«~} ° LO>Ë "Õ∞^è㌠∞¨ û LO_»^∞Œ . HÍx K«O„^ŒâY ı ~ü ~Ô O_ç\h˜ ã¨=∞#fiÜ«∞O KÕã∞¨ H˘x L^Œºq∞OKå_»∞. ÉèÏ+¨Ö’ Ãã·`O« `≥Å∞QÆ∞x, WOw¡+μ¨ x [O@QÍ [q∞eQÍ „¿Ñq∞OKå_»∞. g\˜ÃÑ· Ѩ@∞ìHÀã¨O x~°O`«~° q^•ºiúQÍ Hõ$+≤ KÕâß_»∞. `≥Å∞QÆ∞Ö’ K«O„^ŒâY ı ~ü =K«#O ZO`À zHõ¯<≥#· k. Hõ#fla~å<£ PO„^è*Œ ’ºuH˜ WOw¡+μ¨ Ö’ "庙êÅ∞ ~å¿ãÎ K«O„^ŒâY ı ~ü "å\˜x `≥Å∞QÆ∞ KÕ¿ã"å_»∞. âßHÀ¯ – "åO*ˇ\ì© #=Å, Z<£l"À Hõ^Å Œä ∞, PÜ«∞# ~åã≤# W`«~° "庙êÅÖ’ `≥Å∞QÆ∞ ZO`À =ÚK«Û>Ëã∞¨ OÎ k. Hõ=ÙÅ∞, HõàÏHÍ~°∞Å∞, ~°K«~Ú`«Å`À ¿ãflǨÏO KÕ¿ã"å_»∞. ÉèÏ=*ÏÅO`À xq∞`« Î O ÖË ‰ õ Ω O_® ZO`À=∞Ok ¿ãflÇ≤ Ï `« ∞ Åx 㨠= ∞‰õ Ä ~° ∞ Û‰õ Ω <åfl_» ∞ . 4

~å[ºÇ≤ÏOã¨`Àáê@∞ áœ~°ã¨=∂[OÖ’ =º=™ê÷QÆ`«"≥∞ÿ# Ç≤ÏOã¨x Ãã·`«O „ѨtflOKåÅ<Õ „áêuѨkHõQÍ ZÑ≤ãÜ ≤ ∞« Öòã≤ #∞Oz |Ü«∞\˜H=˜ zÛ =∂#= ǨωõΩ¯Å "ÕkHõ (ÃÇÏKüP~üZѶ)π Ö’ ã¨É∞íè º_≥<· å_»∞. D J=QÍǨÏ#Ö’ ÉèÏQÆOQÍ<Õ PÜ«∞# =∞Ç≤ÏàÏ L^Œº=∂ÅH˜, ^Œo`« L^Œº=∂ÅH˜ q∞„`«∞_»Ü∂« º_»∞. <åºÜ«∞™ê÷<åÅÖ’ <åºÜ«∞"å^Œ =$uÎÖ’ ~å}˜Oz#"åà◊√§ HÀH˘Å¡Å∞. HÍx „Ѩ*Ï Hˆ „Δ `«OÖ’ K«O„^ŒâY ı ~ü áÈ+≤Oz# ÖÏÜ«∞~ü áê„`Õ PÜ«∞##∞ ã¨r=OQÍ xeÑ≤Ok. <åºÜ«∞"å^Œ =$uÎH˜ J#∞|O^èOŒ QÍ PÜ«∂ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ „Ѩ[efl ã¨#fl^ŒOú KÕã#≤ f~°∞ PÜ«∞# =ÓºÇ¨Ï <≥Ñ· Ù¨ }ϺʼnõΩ x^Œ~≈° #OQÍ xÅ∞™êÎ~Ú. zÅHõÅ∂i¿Ñ@ |ãπ ^ŒÇ¨Ï#O ˆHã¨∞Ö’ K«ÅѨu~å=Ù, q[Ü«∞=~°ú<£Å‰õΩ <åºÜ«∞™ê÷<åÅ∞ LitHõΔ Y~å~°∞ KÕã#≤ J#O`«~O° K«O„^ŒâY ı ~ü J„Ѩ=∞`«OÎ QÍ =º=ǨÏiOz ZO`À KåHõKH« ͺxfl „Ѩ^iŒ ≈OKå~°∞. JѨC_»∞ <Õ#∞ '"å~°—Î Ö’ bQÆÖò iáÈ~°~ì Qü Í LO_ç PÜ«∞#`À „Ѩu~ÀE interact J=Ù`«∞O_Õ"å_çx. Ѩi}Ï=∞ „Hõ=∞OÖ’ ÔH.l.ã¨`«º=¸iÎQÍi „Ѩ"Õâ◊O`À P ˆHã¨∞ ^Œo`« L^Œº=∞OQÍ =∞Å∞ѨÙuiyOk. ^Œo`«∞ňH<å LitHõÅ Δ ∞? JO@∂ LitHõΔ ~°^∞Œ HÌ Àã¨O ÃÑ^ŒÌ Z`«∞Î# ^Œo`« L^Œº=∞O H˘#™êyOk. ÔH.l. ã¨`«º=¸iÎ <åÜ«∞Hõ`åfi# ~å„+¨"ì åºÑ¨OÎ QÍ =Ù#fl Hõ=ÙÅ∞, HõàÏHÍ~°∞Å∞, ~°K~« Ú`«Å∞ ~À_≥H¤ ¯˜ x#kOKå~°∞. K«O„^ŒâıY~ü Z@∞=O\˜ â◊+¨a+¨Å∞ ÖˉõΩO_® D L^Œº=∞OÖ’ ÉèÏQÆ™êfiq∞ JÜ«∂º_»∞. D LitHõΔ ~°^∞Œ Ì L^Œº=∂xH˜ Z@∞=O\˜ ™ê=∂lHõ P"≥∂^ŒO LO_Õk HÍ^Œ∞. =∞# K«∞@∂ì L#fl"åàı§ =ºuˆ~H˜OKÕ"åà◊√§. "åà◊§O^Œi`À K«O„^Œ x~°O`«~°O Ѷ¨∞~°¬} Ѩ_®eû=KÕÛk. `«# "å^Œ#x defend KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ W`«~∞° Å#∞ XÑ≤ÊOK«_®xH˜ ZO`À „â◊q∞OKå_»∞. LitHõΔ ~°^∞Œ HÌ Àã¨O "≥OHõ>âË fi◊ ~° q*Ï˝# =∞Ok~°O (QÆ∞O@∂~°∞)Ö’ "˘Hõ ã¨Éíè x~°fiÇ≤ÏOKåO. |ãπ ^ŒÇϨ #OÖ’ K«xáÈ~Ú# "åi |O^è∞Œ =ÙÅ∞ H˘O`«=∞Okx fã¨∞H˘x =∞m§ áÈbã¨∞Å∞ ã¨ÉÃíè Ñ· ^•_çKÕâß~°∞. K«O„^ŒâıY~üx \ÏÔ~æ\ò KÕã¨∂Î |O_»|∂`«∞Å∞ u\Ïì~°∞. HÍx K«O„^ŒâıY~ü `˘}HõÖË^Œ∞, ɡ}HõÖË^Œ∞. f„= P@OHõO #_»∞=∞ ã¨Éèíx q[Ü«∞=O`«OQÍ x~°fiÇ≤ÏOK«_O» Ö’ H©ÅHõ áê„`« áÈ+≤OKå_»∞. ~å=∂ѨÙ~°O ^Œo`« Mˇn· Å Éˇ~ÚÖò q+¨Ü∞« OÖ’ ‰õÄ_® ^Œo`« L^Œº=∞HÍ~°∞Å`À HõÅã≤ ѨxKÕâß_»∞. <åºÜ«∞ ™ê÷<åÅ∞ Ãã·`O« J„QƉΩõ Å, J„QÆ=~°æ ã¨fiÉèÏ"åxfl Hõey L<åflÜ«∞O@∂ 5

JѨÊ\’¡ ^Œo`« ã¨OѶ∂¨ Å∞ ÃÑ^ŒÌ Z`«∞#Î PO^Àà◊# KÕâßÜü∞. HÍ~°OKÕ_∞» Hˆ ã¨∞Ö’ ÃãÊ+¨Öò ѨaH¡ ± „áêã≤‰Äõ º@~üQÍ ã‘xÜ«∞~ü <åºÜ«∞"åk `å_çÑi¨ Î ~å=∞"≥∂ǨÏ<£~å=٠ѨxKÕâß~°∞. PÜ«∞#‰õΩ JO_»^OŒ _»Å∞QÍ ã‘xÜ«∞~ü <åºÜ«∞"åk "≥HÔ· `À áê@∞ K«O„^ŒâYı ~ü „áêã≤‰Äõ º+¨<£ Jã≤Ããì<û£ x~°fiÇ≤ÏOKå_»∞. =ÚYºOQÍ HÀ~°∞ì „á⁄ã‘_Oç Q∑û, ™ê‰õΩΔ Å qKå~°} iáÈ~°∞xì `«Ü∂« ~°∞KÕã≤ Ѩ„uHõʼnõΩ Ñ¨OÑ≤OKÕ"å_»∞. JѨÊ\’¡ HÍ~°OKÕ_∞» Hˆ ã¨∞ qKå~°} ~Ô QÆ∞ºÅ~üQÍ ã¨=∞„QÆOQÍ Ñ¨„uHõÅ∞ „ѨK∞« iOKåÜ«∞O>Ë JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O K«O„^ŒâY ı ~ˆ . J„QƉõΩÅ ^•+‘ìHÍxH˜ xÅ∞"≥`«∞Î x^Œ~°≈#OQÍ xez# K«∞O_»∂~°∞ =∂~°}HÍO_» Hˆ ã¨∞Ö’ K«O„^ŒâY ı ~ü ÃãÊ+¨Öò ѨaH¡ ± „áêã≤‰Äõ º@~üQÍ =º=ǨÏiOz J„QƉΩõ Å =Ú^•Ì~ÚÅH˜ tHõÅ Δ ∞ Ѩ_OÕ `« =~°‰Ωõ q„â◊q∞OK«Ö^Ë ∞Œ . HõuΠѨ^•‡~å=Ù, HÔ .l. ã¨`º« =¸iÎÅ `«~åfi`« K«∞O_»∂~°∞ „QÍ=∞OÖ’H˜ ‰õΩÅ x~°∂‡Å<å áÈ~å@ ã¨q∞u „Ѩ"tÕ OzOk. „Ѩ[efl, =ÚYºOQÍ ™ê‰õΩΔ efl K≥`· #« ºO KÕÜ∞« @OÖ’ P ã¨Oã¨÷ f„=OQÍ Hõ$+≤KãÕ O≤ k. HÔ .Ü«∞<£.Ñ≤.Ü«∞ãπ. U~°Ê~°z# Éè∂í q∞Hõ, Hˆ ã¨∞Ö’ K«O„^ŒâıY~üH˜ ZO`«QÍ<À LѨHõiOzOk. ZO`À x*Ï~ÚfQÍ x|^Œú`«`À =º=ǨÏiOz K«∞O_»∂~°∞ „Ѩ[ÅÖ’, ™ê‰õΩΔ ÅÖ’ P`«‡ qâßfiã¨O ^≥|ƒu#‰õΩO_® ˆHã¨∞x HÍáê_»∞HÀ=_»OÖ’ K«O„^ŒâıY~ü, PÜ«∞# Jã≤ÃãìO\ò l.Ü«∞ãπ. <åˆQâ◊fi~°~å=ÙÅ∞ =$uÎ <≥Ñ· Ù¨ }Ϻxfl „Ѩ^iŒ ≈OKå~°∞. JѨÊ\˜Hˆ HÍ~°OKÕ_∞» Hˆ ã¨∞ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ gyáÈ=_»O, h~°∞H˘O_» ˆHã¨∞ `˘e^Œâ◊Ö’<Õ h~°∞QÍiáÈ=_»O`À =º=ã¨Å ÷ Ѩ@¡ ^Œo`«∞ÅÖ’ f„= Jã¨O`«$Ñ≤Î LOk. P <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ K«∞O_»∂~°∞ ˆHã¨∞ =Ú^•Ì~ÚÅH˜ tHõΔÅ∞ Ѩ_»@O`À ^Œo`« „âı}∞Ö’¡ #∂`«<À`åûǨÏO "≥e¡qiã≤Ok. ˆHã¨∞ ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ K«O„^ŒâıY~ü ^Œo`« ã¨=∂*ÏxH˜ „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»Ü∂« º_»∞. ÃÇ·ÏHÀ~°∞Ö ì ’ ‰õÄ_® L^ŒOÌ _»∞Öˇ#· <åºÜ«∞xѨÙ}∞Å#∞ HÍ^Œx K«O„^ŒâY ı ~ü#∞ K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞Å∞ HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°O>Ë PÜ«∞<≥O`« #=∞‡Hõã∞¨ _Î À `≥Å∞™ÈÎOk. K«O„^ŒâıY~ü rq`«O KåÖÏ ã¨OH˜¡+¨ì"≥∞ÿ#k. ~å_çHõÖò q^•ºiú rq`«O "≥Ú^ŒÅ∞‰õΩx, áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å <Õ`Q« Í, <åºÜ«∞"åkQÍ, =HõQÎ Í, ~°K~« Ú`«QÍ, =∂#= ǨωõΩ¯Å "åkQÍ, ™êÇ≤Ï`«º „Ñ≤ÜÚ « _çQÍ, J#∞"å^Œ‰Ωõ _çQÍ WÖÏ J<ÕHõ dimenÕ ∞¨ ‰õΩx L#flq. =∂i¯ûã¨∞Qì Í |Ü«∞Å∞^Õi sions PÜ«∞# rq`«OÖ’ =Ú_ç"ã 6

ѨÅ∞ `åufiHõ ^è•~°Å‰õΩ f„= „ѨÉÏè q`«∞_≥· K«xáÈÜÕ∞<å\˜H˜ P^è∞Œ xHõ`« Q˘O`«∞ Ñ≤ãH≤ ˜ ã¨<å`«# rq`«O "≥Ñ· Ù¨ QÍ PÜ«∞# „Ѩ™ê÷#O ™êyOk. "åã¨"Î åxH˜ K«O„^ŒâY ı ~ü `åufiHõOQÍ JOu=∞ x~åú~} ° ʼnõΩ =zÛ#@∞¡ Hõ#Ѩ_Ö » ^Ë ∞Œ . Ѩ~O° Ѩ~åQÆ`O« QÍ ÉèÏ"åÅ#∞ =∂~°∞Û‰õΩO@∂, XHÍ<˘Hõ Z~°∞Hõ HÀã¨O J<Õfi+≤ã∞¨ #Î fl@∞¡ JxÑ≤™ÈÎOk. PÜ«∞# u~°ã¯¨ iOz# `«# QÆ`åxfl =∞kÖ’ xÅ∞ѨىõΩ#fl"åàı§ PÜ«∞# JOu=∞ Ü«∂„`«Ö’ qâı+O¨ QÍ áêÖÁæx x"åà◊√ÅiÊOK«@O qâı+O¨ . ÉèÏ=*ÏÅ ~°OQÆOÖ’ K«O„^ŒâY ı ~ü`À "≥~Úº<˘flHõ¯ q"å^•Å∞ LO_˘K«∞ÛQÍHõ – PÜ«∞# Hõ$+≤, `åºQÆO, Hõ~Àî ~° „â◊=∞, ™êkèOz# q[Ü«∂Å∞, x*Ï~ÚfÅ#∞ K«i„`« `«#‰õΩ ™êHõºΔ OQÍ #"≥∂^Œ∞ KÕã∞¨ H˘Ok. P *Ï˝ÑH¨ ÍÅ∞ „Ѩ[ŠǨÏ$^ŒÜ∂« ÅÖ’ ZѨÊ\˜H© K≥iyáÈ=Ù. ^Œo`À^Œº=∂xH˜ ã¨OѶ‘∞ÉèÏ=OQÍ =º=ǨÏiOz# „Ѩ*Ï`«O„`« "Õ∞^è•=ÙÅ#∞ ^Œo`«∞Å∞ Z#fl\˜H© =∞~°∞=~°∞. SZZãπ JkèHÍi Zãπ.P~ü. â◊OHõ~<° ,£ ÉÏÅQÀáêÖò `«k`«~∞° Å q+¨Ü∞« OÖ’ ^Œo`À^Œº=∞O „Ѩ*Ï™êfiq∞HõOQÍ<Õ =º=ǨÏiOzOk. qâ◊fiã¨hÜ«∞ q∞„`«∞_»∞ a. K«O„^ŒâYı ~ü =∞$uH˜ ^Œo`À^Œº=∞O *’Ǩ~°∞¡ JiÊ™ÈÎOk. ~°K~« Ú`« ÃãÖò : 9393009415 Y

7

3. K«O„^Œ rq`«O, =ºH˜Î`fi« O „á⁄. Z. ã¨∞„|Ǩχ}ºO, „á⁄ÃѶã~¨ ,ü _ô<,£ <åºÜ«∞âßG qÉèÏQÆO, PKå~°º <åQÍ~°∞#˚ Ü«¸x=i≈\©

''â◊"åxfl Z=~°∂ „HÍãπ ZQÍ˚q∞<£ KÕÜ∞« ÖË~∞° —— – W.ÃÇÏKü.HÍ~ü. Jk 1984. ÃÑ· ÃÇÏ_çO¤ Q∑`À F Hõ~Ñ° „¨ `«O <å KÕuH˜ JOkOk. JO`«=~°‰Ωõ (P =∂@H˘¿ãÎ WO`«=~°‰Ωõ ) JÖÏ\˜ Hõ~Ñ° „¨ `«O <Õ#∞ K«∂_»Ö^Ë ∞Œ . =∂K«~Ö ¡° ’ Ѷe≤ Ñπ J<Õ ^Œo`« Ü«Ú=‰õΩ_ç ÖÏHõÑπ ǨÏ`«ºÃÑ· K«O„^Œ "Õã#≤ Hõ~Ñ° „¨ `«O Jk. áÈbã¨∞Å J|^•ÌÅ#∞, Jã¨Å∞ [iy# z„`«ÇÏ≤ Oã¨Å#∞ K«O„^Œ P Hõ~Ñ° „¨ `«OÖ’ q=iOKå_»∞. JѨÙÊ_»∞ K«O„^Œ _ç„w PYi ã¨O=`«û~°O J#∞‰õΩO\Ï. F áê`«HÍÅO HÔ "Õ∞~å, ^ÕxHÔ <· å ~Ô _ô J<Õ ^Œ∂‰õΩ_»∞ =∞#ã¨`Î fi« O, PK«~} ° Ö’ ~å_çHÖ õ ò q^•ºi÷ ã¨OѶ∞¨ <åÜ«∞‰õΩ_»∞QÍ L#fl ~ÀAÅq. JѨÙ_»∞ K«O„^Œ`À <å‰õΩ "≥Ú^ŒÖˇ·# „Ѩ™ê÷#O J`«x =∞~°}O =~°‰õΩ H˘#™êyOk. D 30 ã¨O=`«û~åÅ ™êxflÇ≤Ï`«ºOÖ’ Ü«Ú=‰õΩ_»∞QÍ, ~å_çHõÖò ã¨∂ì_≥O\òQÍ L#flѨÊ\˜ ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞ =∞#ã¨Î`«fiO K«O„^ŒÖ’ z=i^•HÍ LO_»_O» J`«x =ºH˜`Î fi« OÖ’ XHõ JOâ◊O. U JOâßxfl J~Ú<å Ö’`«∞QÍ Ñ¨ijeOK«_O» , áÈ~å\ÏÖ’¡ =KÕÛ J_»O¤ ‰õΩÅ#∞ Z^Œ∞~˘¯O@∂ ~år Ѩ_‰» Ωõ O_®, z=i^•HÍ LO_»@O J`«x =ºH˜`Î fi« OÖ’x „Ѩ^•è # JOâ◊O. P<å_»∞ q^•ºi÷ ã¨OѶ∞¨ <åÜ«∞‰õΩ_çQÍ, P `«~∞° "å`« áœ~° ǨωõΩ¯Å ã¨OѶ∞¨ HÍ~°º^Œi≈QÍ ÖÏHõÑπ ǨÏ`«ºÅ∞QÍx W`«~„° `å Jxfl ã¨OѶ∞¨ @#ÅÖ’ ^Œ∂ã¨∞HÔ à◊_¡ O» K«O„^Œ =ºH˜`Î fi« O. K«O„^Œ =ºH˜`Î fi« OÖ’ Hõ~Àî ~° „â◊=∞ K≥Ü∞« º_»O x`«ºO [iˆQk. áê`« ~ÀAÅÖ’ l~å‰õΩû ã¨^∞Œ áêÜ«∞O ã¨iQÍ ÖË#O^Œ∞# =∂K«~¡° |™êìO_£ ‰õÄÖò„_çO‰õΩ ëêѨÙÖ’ ‰õÄ~˘Ûx J<ÕHõ HÍÑ‘Å x[x~å÷~} ° iáÈ~°∞Å ì #∞, Ѩ„uHÍ „ѨH@ õ #Å#∞ K«O„^Œ 8

~å¿ã"å_»∞. Ѷe≤ Ñπ, ^è#Œ ÅH˜‡Δ , ^•ã¨i "≥OHõ>âË fi◊ ~°∞¡ `«k`«~° Z<Àfl ã¨OѶ∞¨ @#ʼnõΩ ã¨O|OkèOz# x[x~åú~°}Å∞, Ѩ„uHÍ „ѨHõ@#Å∞ Jhfl K«O„^•<Õ „â◊=∞‰õΩ "≥~°=‰õΩO_® ~å¿ã"å_»∞. D Ѩiâ’^èŒ#, J^茺ܫ∞#O, ~åÜ«∞_»O K«O„^ŒÖ’ z=i=~°‰Ωõ H˘#™êyOk. HÍ#û~ü "åºkè x~åú~} ° J~Ú# `«~∞° "å`« ‰õÄ_® ^Õ=^•ã‘ =º=ã¨Ã÷ Ñ· J^躌 Ü«∞#O KåÖÏ =~°‰Ωõ KÕâß_»∞. K«O„^Œ „â◊=∞ KÕ¿ã =ºH˜`Î åfixH˜ K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞#∞ q∞Oz# L^•Ç¨Ï~°} LO_»^"Õ ∂≥ . H˘xfl "ÕÅ ¿ÑrÅ∞ J`«x ã¨fiǨϙêÎÅ`À ~åã≤Ok JO^ŒiH˜ `≥Å∞ã¨∞. K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ¿ã HÍ^Œ∞ J`«#∞ fã¨∞‰õΩ#fl Jxfl Hˆ ã¨∞ÅÖ’ ‰õÄ_® Ö’`≥#· J^躌 Ü«∞#O, „â◊=∞ LO_Õk. KåÖÏ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ "Õ‰Ωõ =*Ï=Ú# 5 QÆO. =~°‰Ωõ ~åã≤ z`«∞Î „Ѩux >ˇÑÿ O≤ Q∑‰Ωõ WzÛ# ã¨O^Œ~åƒùÅ∞ ã¨xflÇ≤Ï`«∞ÅO^ŒiH˜ `≥Å∞ã¨∞. J`«x D „â◊=∞ KÕ¿ã =∞#ã¨`Î fi« O <å‰õΩ ã¨xflÇ≤Ï`«∞_»∞QÍ<Õ HÍHõ J`«x Láê^蕺ܫÚ_çQÍ ‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞. ÖÏ K«k"Õ ~ÀAÅÖ’ Ü«¸x=i≈\© HÍfi~°~ì ûü Ö’ <å`À<Õ LO_Õ ~ÀAÅq. <åºÜ«∞âߢã¨Î J^蕺Ѩ‰Ωõ _çQÍ ZO`À=∞OkH˜ K≥ÑÊ≤ #@∞ì K«O„^Œ‰Ωõ ‰õÄ_® <Õ#∞ ÖÏ Ö’ Jxfl ã¨|‰˚ Ωõ Å ì ∞ K≥¿ÑÊ"å_çx. <å Z~°∞HõÖ’ JÖÏ <å ^ŒQ~æÆ ° q#fl "åà◊√§ <åÅ∞QÆ∞ áê~ÚO@∞¡ =Ú‰õΩ¯# ÃÑ@∞ìH˘x "≥o§ ѨsHõΔ ~åã≤ áêÃã·áÈ`Õ KåÖË¡ J#∞H˘<Õ"åàı.¡ HÍh K«O„^Œ ÖÏ Ñ¨sHõÅ Δ ∞ ‰õÄ_® KåÖÏ ã‘iÜ«∞ãπQÍ<Õ fã¨∞‰õΩ<Õ"å_»∞. <å ^•fi~å ã¨|‰˚ Ωõ ì g∞^Œ ѨiK«Ü∞« "Õ∞~°Ê~°K∞« ‰õΩ<åflHõ =∞Oz ~°K~« Ú`«Å ѨÙã¨HÎ ÍÅ QÆ∞iOz J_çy `≥Å∞ã¨∞H˘x P ѨÙã¨HÎ ÍÅ Ö’`«∞Ö’¡H˜ "≥o¡ =∞m§ <å`À K«iÛOKÕ"å_»∞. <å‰õΩ QÆ∞~°∞#Î flO`«=~°‰Ωõ „Ѩu ã¨|‰˚ Ωõ ì g∞^Œ J`«#∞ 100 ÃÑ·QÍ ~å`« ¿ÑrÅ <À@∞û `«Ü∂« ~°∞KÕ¿ã"å_»∞. P `«~∞° "å`« LL.M. Ö’ HÍ¡ã∞¨ ʼnõΩ ÃÑ^ŒQÌ Í ~åHõáÈ~Ú<å ã¨|˚‰õΩì J^茺ܫ∞#O f„=OQÍ KÕ¿ã"å_»∞. LL.M. Ö’ J`«#∞ ã¨=∞iÊOz# "åºã¨O (Dissertation) K«ÅѨu, q[Ü«∞=~°#ú ~å=Ù <Õ~O° , qKå~°}ÃÑ· `åufiHõ qKå~°}. P<å_»∞ P ã≤^•úO`« "庙êxfl K«kq# External Examiner K«O„^Œ "Õ∞^è•â◊HHΘ ˜ Pâ◊Û~°ºÑ¨_®¤_∞» . "≥"· åÖ’ K«O„^Œ`À Z‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞O K«iÛOKå_»∞. K«O„^Œ =ºH˜`Î fi« OÖ’ =∞~À HÀ}O ~årѨ_x» =∞#ã¨`Î fi« O. Hͺ#û~ü "åºkè ɡ·@Ѩ_Õ H˘xfl <≥ÅÅ =ÚO^Õ áÈbãπ JkèHÍi ã‘`å~å=∂O[<ÕÜ«ÚÅ∞ Z<£H“O@~°‰¡ Ωõ ã¨O|OkèOz _èbç ¡ ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ "≥àÁ¡KåÛ_»∞. K«O„^• Ѩ@∞ì^Å Œ ‰õΩ K«ÅѨu, q[Ü«∞=~°#ú ~å=ÙÅ Li tHõ‰Δ Ωõ =ºuˆ~Hõ L^Œº=∞"Õ∞ ÃÑ^ŒÌ `å~å¯}O. XHõ"Ñ·≥ Ù¨ 23 =∞Ok ã¨r= ^ŒÇϨ #O, "åo§^ŒiÌ h #iˆHÜ«∂e J<Õ q+¨ÑÓ¨ i`« 9

g∞_çÜ∂« „ѨKå~°O L#fl "å`å=~°}OÖ’ "åi^ŒiÌ `«~Ñ° Ù¨¶ # =∂\Ï¡_®ÅO>Ë ZO`À ^Œ=Ú‡O_®e. Z=fi~°∂ <ÀÔ~`«_Î ®xH˜ ‰õÄ_® [OˆH "å`å=~°}OÖ’ K«O„^Œ XHõ¯_çQÍ<Õ K«ÅѨu, q[Ü«∞=~°ú#~å=ÙÅ LitHõΔ =ºuˆ~Hõ L^Œº=∞ JO‰õΩ~å~°Ê} KÕâß_»∞. <Õ<˘Hõ¯_ç<Õ U\˜H˜ Z^Œ∞s^Œ∞`å#x "≥ÚO_çQÍ xÅ|_®¤_∞» . "≥Ú^Œ@ =∂@Å∞, K«~Û° Å∞, Hõ~Ñ° „¨ `åÅ∞ P `«~∞° "å`« `≥<åe g∞\˜OQ∑ WÖÏ "≥Ú^ŒÖˇ·# L^Œº=∞O x^•#OQÍ ~åA‰õΩOk. K«O„^• KÕã≤# x~°O`«~°, Ѩ@∞ì=^ŒÅx K«~Û° Å∞, z#fl g∞\˜OQÆ∞Å∞, Hõ~Ñ° „¨ `åÅ∞ Jxfl „Ѩ*Ï ã¨OѶ∂¨ Å L^Œº=∞ <åÜ«∞Hõ`åfixfl ‰õΩkÑ≤Ok. <å‰õΩ QÆ∞~°∞#Î flO`«=~°‰Ωõ K«O„^• Ѩ@∞ì^Å Œ x, J`«#∞ ÖË=<≥u#Î JOâßÅÖ’x x|^Œ`ú #« ∞ Jaè#OkOz P<å\˜ ^Œo`« <Õ`« ÔH.l. ã¨`«º=¸iÎ QÍ~°∞ ~°OQÆOÖ’ kQÆ_»O`À K«O„^• JO‰õΩ~å~°Ê} KÕã≤# L^Œº=∂xH˜ "≥Ü∞Õ º#∞QÆ∞Å |ÅO =zÛOk. W`«~° ã¨OѶ∂¨ Å∞ ‰õÄ_® ~°OQÆOÖ’H˜ kQÍ~Ú. z=iH˜ ^Œo`« M.P. Å∞ ~å¢+¨Ñì u¨ x Hõeã≤ =∂ Ñ≤ÅÅ ¡ x Li fÜ«∞_®xH˜ ÖË^Œ∞ Jx _ç=∂O_»∞ KÕ¿ã =~°‰õΩ "≥o¡Ok. Wk K«O„^Œ Ѩ@∞ì^ŒÅ‰õΩ Q˘Ñ¨Ê `å~å¯}=∞x <å Jaè„áêÜ«∞O. L^Œº=∞O ~åA‰õΩ<Õ^•xH˜ =ÚO^Œ∞ ^ŒâÖ ◊ ’ K«O„^Œ PѶ㑠∞¨ ÃÑ· áÈbã¨∞Å ^•_ç „Ñ¨Ü∞« `åflÅ∞, QÆ∞O@∂~°∞ g∞\˜OQÆ∞Ö’ ÉÏkè`∞« Å ¿Ñ~°∞`À JÅ¡i =¸HõÅ ^•_ç „Ñ¨Ü∞« `åflÅ∞ Zxfl [iy<å K«O„^Œ ɡ^~Œ H° áõ È=_»O, *ÏiáÈHõáÈ=@O J`«x =ºH˜`Î åfixH˜ x^Œ~≈° #O. =∞O^Œ_O» „QÍ=∂xH˜ K≥Ok# Z~°∞HõÅ "åà◊§#∞ KÕÑÅ ¨ ^˘OQÆ`#« O KÕâß~°<Õ <≥ÑO¨ `À K«OÑ≤, â◊"åÅ#∞ ‰õÄ_® HÍÖËÛã≤ =∂Ü«∞O KÕã#≤ ã¨OѶ∞¨ @#Ö’ ‰õÄ_® K«O„^Œ W^Õ ^è~·≥ åºxfl, Ѩ@∞ì^Å Œ #∞ K«∂Ñ≤ z=i =~°‰Äõ JO_»QÍ xeKå_»∞. JÖÏ Ñ¶e≤ Ñπ, K«ÅѨu, q[Ü«∞=~°<ú Å £ LitHõΔ #∞O_ç K«∞O_»∂~°∞ =∂~°}HÍO_» =~°‰õΩ ^Œo`«∞ŠǨωõΩ¯Å HÀã¨O áÈ~å@O KÕã#≤ K«i„`« K«O„^Œ ã¨fiO`«O. ÃÑ^Œ#Okáê_»∞Ö’ XHõ Ü«Ú= HÍx¿ãì|∞Öò, Zãπ.S. "ÕkOè ѨÙÅ∞ Éèií OK«ÖHË õ P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã∞¨ ‰õΩ#fl ã¨OѶ∞¨ @#Ö’ K«O„^Œ z=i =~°‰Ωõ xez Ѩx KÕâß_»∞. J^Õ q^èŒOQÍ `≥<åe „áêO`«OÖ’ XHõ Hõ=∞‡ Ü«Ú=‰õΩ_ç ÖÏHõÑπ ǨÏ`«º ã¨OѶ¨∞@#Ö’ ~å*ϺOQÆ =º=ã¨÷x =ÚK≥Û=∞@Å∞ Ѩ\˜ìOKå_»∞ K«O„^Œ. P `«~∞° "å`« <åºÜ«∞ qKå~°}Ö’ x~°O`«~° „â◊=∞ KÕã≤ K«O„^Œ "åkOKå_»∞. D q^èOŒ QÍ ^Œo`«∞ÖË HÍ^Œ∞ W`«~° =~åæÅ "åi ǨωõΩ¯Å q+¨Ü∞« OÖ’ ‰õÄ_® K«O„^• ZѨÙÊ_»∂ ~årѨ_Ö » ^Ë ∞Œ . `«# áÈ~å@OÖ’ =∞~åº^ŒÅ ¿Ñi@ QÍx, W`«~„° `å 10

QÍx Ѩiq∞`«∞Å#∞ áê\˜OK«@O K«O„^•‰õΩ y@ì^∞Œ . <å‰õΩ QÆ∞~°∞#Î flO`«=~°‰Ωõ áÈbã¨∞Å JHõ$`åºÅ‰õΩ =iÎOKÕ SÑ≤ã≤ ÃãHõ#Δ ∞¡ K≥ÑÊ≤ P JkèHÍ~°∞Å#∞ JÔ~ã¨∞ì K≥Ü«∂ºe J<Õ _ç=∂O_»∞#∞ K«O„^•<Õ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\Ïì_»∞. XHõ ã¨OѶ¨∞@# ã¨O|O^èOŒ QÍ D.I.G. K«O„^Œ PѶ㑠Hπ ˜ XHõ áÈbã¨∞ JkèHÍix ѨOÑ≤Oz ~°=∞‡x Hõ|∞~°∞ ÃÑ_ÕÎ K«O„^Œ WÖÏ J<åfl_»∞. ''PÜ«∞#‰õΩ J=ã¨~"° ∞≥ `ÿ Õ <å PѶ㑠Hπ ˜ PÜ«∞##∞ =zÛ =∂\Ï¡_=» ∞#O_ç ÖË^OŒ >Ë JÔ~ã¨∞ì KÕã≤ fã¨∞HÔ à◊§=∞#O_ç—— – That is Chandra - =zÛ# JkèHÍi, P D.I.G. YOQÆ∞ux T~°∞‰õΩ<åfl~°∞. (ã¨OѶ∞¨ @#, ¿Ñ~°∞¡ J„Ѩã∞¨ `Î O« , J#=ã¨~=° ∞x „Ѩ™êÎqOK«@O ÖË^∞Œ ). WHõ K«O„^Œ Ãã·^•úOuHõ q+¨Ü∂« xH˜ =¿ãÎ J`«#∞ x~°O`«~° J<Õfi+≤ Jx K≥áêÊe. XHõ ^•xx Ѩ@∞ìH˘x ^•<À¡<Õ z=i^•HÍ H˘#™êQÍe ÖˉΩõ O>Ë JO^Œ~∂° U=∞#∞‰õΩO\Ï~À J<Õ =∞#ã¨Î`«fiO W"åà◊ Z‰õΩ¯==∞OkH˜ LOk. nxfl Careerism JO\Ï~À =∞ˆ~=∞O\Ï~À HÍx Wk <Õ\˜ ™ê=∂lHõ "åã¨= Î O. K«O„^• D =¸ã¨ PÖ’K«<å q^è•<åxH˜ ѨÓiÎ aè#flO. J`«<˘Hõ x~°O`«~° J<Õfi+≤. `«# áÈ~å\ÏÖ’¡ <åºÜ«∞O HÀã¨O x|^Œ`ú « ÖÏO\˜ JOâßÅÖ’ ~år Ѩ_‰» Ωõ O_®<Õ Ãã·^•úOuHõOQÍ x`«ºO J<Õfi+¨} H˘#™êyOKÕ"å_»∞. J<Õfi+≤OK«_"» ∞Õ HÍ^Œ∞ `å#∞ K«∂ã≤# H˘`«Î JOâßxfl „Ѩu "å_ç`À K«iÛOKÕ =∞#ã¨`Î fi« O K«O„^•k. LitHõÅ Δ QÆ∞iOz J<Õfi+¨} "≥Ú^ŒÖ#·ˇ ѨÙ_»∞ J"≥∞iHÍÖ’ âßHÀ¯–"åO*ˇ\ì˜ J<Õ W\ÏeÜ«∞<£ HÍi‡‰õΩÅ#∞ J"≥∞iHÍ „ѨÉ∞íè `«fiO ZO`« ^Œ∞~å‡~°Oæ QÍ Lifã≤O^Œ
Jaè„áêÜ«∂xH˜ =KåÛO. Jq ™ê„=∂[º "å^Œ #Ü«∂ =Å㨠=∂Ô~¯\ò q^è•<åxfl QÆ∞iÎOK«ÖHË õ =¸ã¨H@ õ ∞ì =∂i¯û[OÖ’ Ѩ_ç =∂Ô~¯\ò qã¨~Î } ° ‰õΩ ã¨ÇϨ HõiOKÕ L^Œº=∂Å∞QÍ =∂~åÜ«∞<Õ YzÛ`«"∞≥ #ÿ x~°Ü ‚ ∂« xH˜ =KåÛO. D <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ lQ∑=∞O\ò É∫=∞<£ J^Œ∞ƒù`« qâı+¡ } ¨ Å∞ K«O„^•#∞ ǨÏ`«∞‰Î Ωõ <åfl~Ú. „QÍOã‘, Ѷ¨ÓHÀ, HÍá¶ê¯, lQ∑=∞O\ò É∫=∞<£ WÖÏ JO^Œi ~°K«#Å∞, ã¨∂H©HÎ ~õ } ° Å∞ K≥¿ÑÊ"å_»~Ú<å „Ñ¨^•è #OQÍ P^è∞Œ xH©H~õ } ° #∞ =ºuˆ~H˜OK«@O K«O„^Œ ѨÙ<åk ã≤^•úO`«OQÍ #_çzOk. P^è∞Œ xH©H~õ } ° JO>Ë ~å[H©Ü∂« i÷Hõ ѨiÉèÏ+¨Ö’ ™ê„=∂[º"å^Œ #Ü«∂=Å㨠=∂Ô~¯\©H~õ } ° J<˘K«∞Û. qѨ=¡ áêsìʼnõΩ P^è∞Œ xH©H~õ } ° #∞ =ºuˆ~H˜OKÕ HÍ~åºK«~} ° ÖË^∞Œ ã¨iHõ^• Jã¨Å∞ =∂i¯û[O P^è∞Œ xH©H~õ } ° ‰õΩ T`åxflKÕÛ^Õ#x K«O„^Œ Jaè„áêÜ«∞O. P^è∞Œ xH©H~õ } ° , „ÔHã· =Ψ O, Ü«∞<£.l.FÅ`À áê>Ë =∂i¯ û[O Ç≤ÏO^Œ∂`«fi áêsìÅ∞ Jhfl P^è∞Œ xHõ`« QÆ∂\˜ Ѩ‰ΩΔõ ÖË#x K«O„^Œ QÆ\ì˜ Jaè„áêÜ«∞O. 'Ç≤ÏO^Œ∞`«fiO „ѨKÛ« #ù fl „ÔHã· =Ψ O— Jx ~å}˜ t=â◊OHõ~° â◊~‡° QÍi ã¨∂H©HÎ ~õ } ° `À K«O„^Œ UH©Éqíè OKÕ"å_»∞. QÆ`« ã¨O=`«û~°O ÃÑ· Q Í PÖ’K« # Ѩ ~ ° O QÍ K« O „^Œ , ~å}˜ t=â◊ O Hõ ~ ° â◊ ~ ° ‡ QÍi`À Z‰õ Ω ¯= ™êxflÇ≤Ï`«ºOQÍ LO_Õ"å_»∞. "åi^Œ~Ì ∞° ~Ô O_»∞ JOâßÅÃÑ· Ju~å„`« Ü«∂QÆO QÆ∞iOz 'ã¨O_Õ WO_çÜ∞« <£—‰õΩ "庙êÅ∞ ~åã≤Ok JO^ŒiH© `≥eã≤O^Õ. ^≥^· Œ „QÍ=∞OÖ’ `«# á⁄ÅO =^Œ,Ì =∂ WO\’¡ ~å}˜QÍ~°∞, K«O„^Œ, l`ÕO„^ŒÅ`À Hõeã≤ P^è∞Œ xHõ`,« ã¨<å`«#OÃÑ· K«iÛOKå~°∞. 'ã¨<å`«#O–P^è∞Œ xHõ`—« J<Õ ¿Ñ~°∞`À ~å}˜ t=â◊OHõ~° â◊~°‡ QÍi ¿Ñi@ =zÛ# 50 ¿ÑrŠѨÙã¨ÎHõOÖ’ „Ѩu "åHõºO`À K«O„^Œ‰õΩ UHÍaè„áêÜ«∞O LOk. WO^Œ∞Ö’ QÆ∞~°*Ï_»#∞ `«∞Å<å`«‡HõOQÍ Ñ¨ijeOK«@O „Ѩ^•è # Wu=$`«OÎ . QÆ∞~°*Ï_»ÃÑ· =∞~À ÃÑ^ŒÌ ѨÙã¨HÎ Oõ `Õ"åÅx x~°Ü ‚ ∞« O ‰õÄ_» [iyOk. P^èŒ∞xHõ`«, QÀ¡|bHõ~°}Å∞ ™êO„Ѩ^•Ü«∞ ™ê=¸Ç≤ÏHõ`«#∞, r=# q^è•<åxfl „‰õÄ~°OQÍ q^èŒfiOã¨O KÕã≤ =∂Ô~¯\ò qã¨Î~°}, J\Ïq∞H± =ºH˜Îx Pq+¨¯iOz =∞#∞+¨μefl qxÜ≥∂QÆ^•~°∞Å∞QÍ =∂~°∞ã¨∞#Î fl Ѩi}Ï=∂efl K«O„^Œ Jã¨ÇÏ≤ ºOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. D Ѩi}Ï=∞ „Hõ=∞OÃÑ· Ö’`«~Ú# J^躌 Ü«∞#O KÕâß_»∞. K«O„^Œ =ºH˜QÎ `Æ « „QÆO^è•ÅÜ«∞OÖ’ ÖˇH¯õ ÖË#xfl ѨÙã¨HÎ ÍÅ∞<åfl~Ú. K«xáÈÜÕ∞O^Œ∞‰õΩ 20 ~ÀAÅ =ÚO^Œ∞ ~Ô O_»∞ c~°∞"åÅ∞ H˘x ѨÙã¨HÎ ÍÅ∞ JxflO\˜x ã¨iOÌ Kå_»∞. P^èŒ∞xHõ`« =ºuˆ~Hõ |$ǨÏ`«Î~° „QÆO^èŒO ~å¿ãO^Œ∞‰õΩ ™ê=∞„y JO`å ã≤^ŒúO 12

KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞. P^è∞Œ xHõ`« fã¨∞H˘zÛ# q^èfiŒ O™êxfl J^躌 Ü«∞#O KÕã∂¨ <Î Õ ^•xH˜ ^•~°∞Å∞ "Õã≤#, "Õã¨∞Î#fl ^èÀ~°}∞Å#∞ K«O„^Œ =ºuˆ~H˜OKå_»∞. QÆ∞~°*Ï_»#∞ ZO_»Q@ Æ @ ì O WO^Œ∞Ö’ ÉèÏQÆ"∞Õ . =∞~À"≥Ñ· Ù¨ ™êO„Ѩ^•Ü«∞ ™ê=¸Ç≤ÏHõ`#« ∞, =∞# K«i„`«#∞ J^躌 Ü«∞#O KÕâß_»∞. ã¨O㨯$`«O J^躌 Ü«∞#O KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. W\©=ÖË |∞∞ˆQfi^ŒO ã¨=∞„QÆ `≥Å∞QÆ∞ „Ѩux ã¨OáêkOKå_»∞. ã¨g∞Ѩ Éèqí +¨º`üÖ’ D HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ ѨÓiÎ KÕÜ∂« e, =∞~À"≥Ñ· Ù¨ K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞‰õΩ ÃÇ·ÏHÀ~°∞Ö ì ’ J_»¤O‰õΩÅ∞ áÈ~Ú WHõ "å^Œ#Å∞ "≥Ú^ŒÅ"åfie. D `«~°∞}OÖ’ ˆH#û~ü =∞ǨÏ=∂‡i K«O„^Œ#∞ JѨÇϨ iOK«∞‰õΩáÈ~ÚOk. ã≤^•úO`åÅ∞ ѨH¯õ # ÃÑ\˜ì =ºH˜QÎ `Æ « ÅHõ} Δ ÏÅÖ’ K«O„^Œ‰Ωõ P„QÆÇ¨ "ÕâßÅ áêà◊√§ XH˜O`« Z‰õΩ¯"Õ#x K≥áêÊe. JO^Œ∞=Å# áÈbã¨∞Ö’Î ã¨Ç¨ JO^ŒiH˜ K«O„^Œ JO>Ë HÍã¨Î ÉèÜ í ∞« O LO_Õ =∂@ "åã¨=Î O. WHõ ^è#Œ ã¨Oáê^Œ# q+¨Ü∞« OÖ’, ˆH=ÅO ÖÏÜ«∞~°∞QÍ `«# "Õ∞^ä• |ÅOÃÑ·<Õ P^è•~°Ñ¨_Õ"å_»∞. „â◊q∞Oz, J^茺ܫ∞#O KÕã≤ ˆHã¨∞ ÔQÅ=@"Õ∞QÍx WHõ U W`«~° Ѩ^Œú`«∞Ö’¡ ˆHã¨∞Å#∞ QÔ Å"åÅx U<å_»∞ PÖ’zOK«Ö^Ë ∞Œ . 20 ã¨O=`«û~åÅ x~°O`«~° „â◊=∞ Ѷe¨ `«OQÍ QÆ`« H˘kÌHÍÅOQÍ K«O„^Œ lÖÏ¡Ö’ ¿ÑÔ~xflHõ QÆ#fl <åºÜ«∞"åkQÍ ZkQÍ_»∞. `«# "Õ∞^ä㌠∞¨ ûH˜ `«QæÆ Hˆ ã¨∞Å∞, ѶA ‘ Å∞ =KÕÛ `«~∞° }OÖ’ =∞~°}O˜ K«@O ‰õΩ@∞OÉÏxH˜ F ÃÑ^ŒÌ qëê^ŒO. K«O„^Œ Jaè„áêÜ«∂Ö`À UH©Éqíè OK«ÖxË "å~°∞ ‰õÄ_» K«O„^Œ „â◊=∞#∞, ~årѨ_x» =∞#ã¨`Î åfixfl, Ѩ@∞ì‰Ωõ #fl ^•xfl ^Õ#fl~Ú<å z=i =~°‰Ωõ `ÕÅ∞Û‰õΩ<Õ nè~`° åfixfl Jaè#OkOK«‰Ωõ O_® LO_»Ö~Ë ∞° . 'K«O„^Œ Jaè„áêÜ«∂Å∞, ã≤^•úO`åÅ∞ =∂Hõ#=ã¨~O° , K«O„^Œ áÈ=@O JO>Ë =∂‰õΩ F JO_» áÈ~Ú#>Ë—¡ Jx `≥<åe g∞\˜OQÆ∞Ö’ F ^Œo`« Ü«Ú= <åºÜ«∞"åk J#fl =∂@ =Ú=∂‡\˜H˜ x[O. ~°K~« Ú`« ÃãÖò : 9000389389 Y

13

4. Z=i`«#∞! `«∞e¡=∞e¡ qÅû<£ ã¨∞^è•Hõ~ü Ç≤ÏO㨠ã¨~fi° <å=∞"≥∞ÿ K«∞O_»∂~°∞ ¿Ñ~°∞ ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åflHõ ÅHõÅ Δ Ü≥∂[<åÅ QÆ∂_≥=¸ J„QÆÇ¨ ~åÅ ^Œ=Ùfix ^•\ÁzÛ iHõΠǨϙêÎÅ`À ~°HÎõ Hˆ „Δ `«O ^ŒQ~æÆ ° K«uH˜ÅѨ_¤» ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ UHõ=K«#"≥∞ÿ Hõ#|_»`å_»∞ #~°"åã¨# =∞iy# ~°HÍÎxH© #~°ÇϨ O`«Hõ ã‘`å~å=∂O[<ÕÜÚ « Å∞‰õÄ ^≥|ƒ"Õ@∞ ^Œ∂~°"∞Õ #x HõxÃÑ\˜ì `≥y# `«ÅÅ K«i„`«‰Ωõ `≥~Ñ° =≤ fix #~°"∞Õ ^è•xH˜ ¿ÇÏ`«∞=Ù ¿ã`«∞=Ùefl Hõ\ì˜ ™êHΔͺŠâ◊HÖ õ ÏÅ∞ `«=Ùfi`«∂ Hõ#|_»`å_»∞ #Å¡ HÀ@∞‰õΩ #Å¡ ã¨Oáê^Œ# ~°ÇϨ ^•i QÍh #Å¡ [#O HÀã¨O áÈ~å_ç# K«i„`« â◊¥#º"Õ∞QÍh =O\’¡ Hˆ #û~ü Hõ<åfl ^Õâ=◊ ∞<Õ Qˆ ǨÏOÖ’ Hˆ #û~ü #Ü«∞O HÀã¨O #Å¡HÀ@∞ "Õã∞¨ ‰õΩ#fl #Ü«∞âßÖˇ· 14

=~°s‚ uH˜ Li`åà◊√§ ¿Ñ#∞`«∂ =~°O‚ HÍ>Ëã#≤ *ÏuH˜ â◊H"Θ ∞Õ ~° qѨC`«∂ =∞m¡ =∞m¡ J`«<Õ Hõ#|_»`å_»∞ _çã‘flÖÏO_£Ö’ Ü«∂O„uHõ ÜÕ∞#∞QÆ∞ x[O HÍ^Õ"∂≥ QÍh =Ú^Œ#Ì ∞‰õΩ#fl =∞#∞ã¨OÇ≤Ï`« ѨH¯õ ^Œ∞ѨÊ\˜x =^Œ#Ì ∞‰õΩ#fl HÍã≤x [O^≥áÈÊQÆ∞Ö’¡ J`«_∞» x[O =∂#= ǨωõΩ¯Å =Ù^Œº=∞ QÆ^ºŒ OÖ’ J`«<˘Hõ =Úyã≤# J^蕺ܫ∞O Z=i`«#∞! U=∞ø`å_»∞ =∞#Hõ`#« ∞! <åºÜ«∞ âß„ã¨OΠѨÙH˜¯eOz# =∞# Ñ≤ÅQ¡ Íàı§ |∞~°^Œ =∞@ìÖÏ *ÏiáÈ`«∞#flѨC_»∞ K«KÛÕ ^•HÍ ¿Ñ^Àà◊§ Hˆ ã¨∞ÅÃÑ· JÅ∞á⁄KÕÛ^•HÍ áÈ~å@O KÕã≤ =∂#= ǨωõΩ¯Å áÈ~å\ÏxH˜ =∞izáÈx x~°fiK«#"≥∞ÿ ™ê‡~°Hõ ã¨ÉÅ íè J=ã¨~O° ÖËx â◊OHõ~<° £ P`≥‡· [#O QÆ∞O_≥Ö’¡ |`«∞‰õΩ`«∞#fl "å_»∞ |_»∞QÆ∞Å`À *Ë*Å Ë ∞ H˘\˜Oì K«∞‰õΩ#fl"å_»∞... ~°K~« Ú`« ÃãÖò : 08741901582 Y

15

5. Pf‡Ü«∞ ¿ãflǨÏO... K«O„^Œ ã¨[Ü«∞ #=∂‡ÅxÑ≤OK«@O ÖË^∞Œ . HÍh K«O„^Œ K«xáÈÜ«∂_»∞. =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞x J#O`«Ö’HÍÖ’¡H˜ "≥o§áÈÜ«∂_»∞. `å#∞ ZO`«QÍ<À W+¨Ñì _¨ Õ H˘_»∞‰õΩ â◊âßOH±, ã¨Ç¨ÏK«i K«O„kHõ#∞, ¿ãflǨÏ|$O^•xfl WO`« `˘O^Œ~°QÍ =ke"≥à◊§\ÏxH˜ =∞#㨯iOK«Hõ z=i ~Ô O_»∞~ÀAÅ∂ ‰õΩ@∞O| ã¨É∞íè ºÅ∞, ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ `«# K«∞@∂ì<Õ =ÙO_®Åx HÀ~°∞‰õΩO@∂ "≥o§áÈÜ«∂_»∞. `«##∞ K«∂_»\ÏxH˜ =zÛ# „Ѩ u XHõ ¯ i`À#∂ `« = ∞ ¿ãflǨ  xfl QÆ ∞ ~° ∞ Î Ã Ñ@∞ì ‰ õ Ω O@∂ =∂\Ï¡ _ ®_» ∞ . ã¨xflÇ≤Ï`«∞Åg∞^Œ `«#^≥#· â‹e· Ö’ K«`∞« ~°ÖÏ_®_»∞. ^Õ=^•ã‘ =º=ã¨÷ x~°∂‡Å# ZO`« ‰õΩ„@ѨÓi`«OQÍ [iyO^À K≥áêÊ_»∞. QÆ∞~°*Ï_» g∞^Œ, P^è∞Œ xHõ`« g∞^Œ `«# q=∞~°≈Å∞ H˘#™êyOKå_»∞. lQƇO\ò É∫=∞<£ H˘`«ÑÎ Ù¨ ã¨HÎ Oõ QÆ∞iOz J_çQÍ_»∞. [|∞ƒ #Ü«∞O KÕÜ∞« ÖËx P^è∞Œ xHõ "≥^· ºŒ O `«# â◊s~åxfl WOHÍ Ç≤ÏOã≤™ÈÎO^Œx, `«#‰õΩ `«@∞ì‰Ωõ <Õ â◊HΘ ÖË^xŒ , `å#∞ „Ѩ`åº=∂flÜ«∞ "≥^· ºŒ OÖ’H˜ "≥o§áÈ`å#x K≥ÑÓ¨ <Î Õ =Ù<åfl_»∞. KÕ~Ú `åH˜`<Õ Õ qÅqÅÖÏ_çáÈ`«∞#fl K«O„^Œ#∞ K«∂ã¨∞OÎ >Ë Hõhflà◊√§ `«#H˜ HõxÑ≤OK«‰Ωõ O_® =ÙO_»\ÏxH˜ KåÖÏ „ѨÜ∂« ã¨Ñ_¨ ®eû =zÛOk. â◊s~°O ã¨ÇϨ HõiOK«Háõ È~Ú<å, ֒ѨŠ^ŒÇÏ≤ OK«∞‰õΩáÈÜÕ∞ =∞O@ K≥Å~ˆ QÆ∞`«∞<åfl F~°∞Û‰õΩO@∂ „Ѩu XHõ¯i`À#∂ =∂\Ï¡_∞» `«∂<Õ L<åfl_»∞. K«O„^Œ‰Ωõ Jã¨ûÖËO ÉÏQÀÖË^Œx <å‰õΩ á¶È<£ =zÛ# 20 [#=i Pk"å~°O L^ŒÜ«∞O #∞Oz K«xáÈ~Ú# 22 [#=i =∞OQÆà"◊ å~åxH˜ =∞^躌 46 QÆO@ÖË =º=kè. [|∞ƒ |Ü«∞@Ѩ_ç JѨÊ\˜H˜ =¸_»∞<≥ÅÅ∞. JѨÊ\˜Hˆ J_®fi<£û_£ ¿ãìlÖ’ =ÙOk. „ÃÑ·=∞s ZHõ¯_À Hõ#∞HÀ¯ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. HõxÑ≤ã¨∞Î#fl^ŒO`å ÃãHõO_»sãπ ÅHõΔ}ÏÅ∞. 16

JѨÊ\˜#∞Oz ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞H˜ =ã¨∂Î x"£∞ûÖ’ H©"∂≥ ^ä~≥ Ñ° ‘ fã¨∞‰õΩO@∞<åfl_»x, ~Ô O_À Jaè„áêÜ«∞O HÀã¨O =ÚOÉÏ~Ú [™È¡H± Pã¨Ê„uÖ’x Ѩ^‡Œ qÉè∂í +¨}ü _®Hõ~ì ü J^•fih ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ ‰õÄ_® "≥àϧ~°x =∂‰õΩ K«O„kHõ, â◊âßOH± K≥Ñ`≤ <Õ Õ `≥eã≤Ok. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’ zH˜`û« fã¨∞‰õΩO@∞#fl q+¨Ü∞« O ‰õÄ_® ã¨∞„|=∞}ºO, _˘Hͯ =∂}˜Hºõ =~°„Ѩ™ê^£ ÖÏO\˜ W^Œ~Ì ∞° =ÚQÆ∞~æ ∞° ¿ãflÇ≤Ï`«∞ňH `≥Å∞ã¨∞. gi`À Hõeã≤ [#=i 21# K«O„^Œ ¿ãflǨÏ|$O^ŒO XHõ Ѩk=∞Okq∞ Hõeã≤ W^Œ~Ì ∞° _®Hõ~ì ¡° ^ŒQiæÆ H˜ "≥o§ ‰õÄÅOHõ+O¨ QÍ K«iÛ¿ãÎQÍh Jã¨Å∞ K«O„^Œ‰Ωõ =zÛ# [|∞ƒ ѨÓiÎ ™ê~åOâ◊"∞Õ q∞@<Õk =∂ÔH=fiiH© J~°Oú HÍÖË^∞Œ . J~°=ú ∞~Ú# `«~∞° "å`« Z=iH© =∂\Ï¡_»\ÏxH˜ =∂@Å∞ ÖË=Ù. P HõΔ}O ~å‰õΩO_® =ÙO>Ë ÉÏ=ÙO_»∞ Jx =∞#ã¨∞Ö’ ~ÀkOK«@O `«Ñʨ . <å =~°‰Ωõ <å‰õΩ K«O„^Œx QÆ∞~°∞ÃÎ Ñ@∞ìHÀ=_»=∞O>Ë QÆ`« =¸_»∞ ^ŒâßÉÏÌÅ K«i„`«Ö’H˜ K«∂_»@"Õ∞. P K«i„`« JOkOz# ã¨∂ÊùiÎx QÆ∞~°∞ÎÃÑ@∞ìHÀ=@O. "Õ∞O Hõeã≤ ѨxKÕã≤# J<ÕHõ ™ê=∂lHõ JOâßÅ <ÕѨ^蕺xfl, Jq ã¨=∂[O =ÚO^Œ∞‰õΩ qã≤i# f„="≥∞#ÿ ã¨"åà◊§#∞, K«~Û° Å#∞ QÆ∞~°∞‰Î Ωõ `≥K∞« ÛHÀ=@O. P ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ `«ye# QÍÜ«∂Å#∞ `«_»∞=ÚHÀ=@O. ¿ãflÇ¨Ï ™œ~°ÉèÏÅ#∞ 㨇iOK«∞HÀ=@O. qѨ=¡ q^•ºiú L^Œº=∞OÖ’ ã¨Oã¨Å ÷ ∞ "Õ~Ô #· ѨÊ\˜H© XHõ\˜ ~Ô O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ J@∂ W@∞QÍ „áê~°OÉè=í ∞~Ú#"åà◊§O. <åHõO>Ë K«O„^Œ =¸_Õà√◊ § ã‘xÜ«∞~ü. q[Ü«∞"å_»Ö’ "≥Ú^Œ\™˜ êi `«# ѨiK«Ü∞« O 1984–85 „áêO`«OÖ’ "≥∞„ÿ u |∞H± ǨÏ∫ãπÖ’ [iyOk. P `«~åfi`« JѨC_»ÑC¨ _»∂ U^≥<· å g∞\˜OQ∑ûÖ’ HõÅ∞ã¨∂Î =ÙO_Õ"åà◊§O QÍh ¿ãflǨÏO ÉÏQÍ ÃÑiyOk 1990Å #∞Oz. JѨÊ\˜ #∞Oz ZѨC_»∞ "≥o§<å "åo§O\’¡<Õ =ÙO_»@O. K«O„^Œ áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å ã¨OѶ∞¨ OÖ’ ѨxKÕã∞¨ OÎ _Õ"å_»∞. QÆ∞O@∂~À¡ K«O„^Œ `«# ÖÏ „áêH©ãì π "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\˜#ì H˘`«~Î ÀAÅ∞. 1991Ö’ K«∞O_»∂~°∞Ö’ ^Œo`«∞ÅÃÑ· J=∂#∞+¨ =∂~°}HÍO_» [iy# "≥O@<Õ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #∞Oz J<Õfi+≤, L™ê‡xÜ«∂ Ü«¸x=i≈\©Å `«~Ñ° Ù¨¶ # =zÛ# x[x~åú~} ° |$O^ŒOÖ’ <Õ#∂ L<åfl#∞. P |$O^ŒO `«~Ñ° Ù¨¶ # WÑ≤_|» ∞¡ºÖ’ K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞Å g∞^Œ [iy# ǨÏ`åºHÍO_»‰Ωõ =ºuˆ~HõOQÍ XHõ "åºã¨O ~åâßO. ZÑ≤ãZ≤ Öòã≤ #∞Oz K«O„^Œ "åà◊√§ JHõ¯_» Hõeâß~°∞. P `«~åfi`« 1996Ö’ zÅHõÅ∂i¿Ñ@ |ã¨∞û ^ŒÇϨ #O Hˆ ã¨∞Ö’ ^Œo`« Ü«Ú=‰õΩÖˇ#· 17

K«ÅѨu, q[Ü«∞=~°<ú Å £ LitHõΔ ~°^∞Œ Ì HÀã¨O K«O„^Œ áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å ã¨OѶ∞¨ O #∞Oz K«@Ñì ~¨ O° QÍ áÈ~å@O KÕã#≤ q+¨Ü∞« O XHõ Z`≥`η Õ ^•xH˜ H˘#™êyOѨÙQÍ ~å„+¨Oì Ö’ K«O„^Œ K˘~°=`À JѨÓ~°fi"≥∞#ÿ suÖ’ XHõ „Ѩ*Ï™êfi=∞º L^Œº=∞O qaè#fl ã¨=¸Ç¨Å`À „áê~°OÉèí=∞=@O =∞~˘Hõ Z`«∞Î. JO`«~å˚fÜ«∞OQÍ ÅO_»<£Ö’x P"≥∞flã‘ì WO@ˆ~fl+¨#Öò ã¨Oã¨÷`À áê@∞ SHõº~å[ºã¨q∞u =∂#=Ǩ Ï ‰õ Ω ¯Å qÉè Ï QÆ O ~åáÈiì Ü « ∞ ~ü =~° ‰ õ Ä K« O „^Œ J<Õ H õ = ∞Okx HõkeOK«QeÆ QÍ_»∞. JÖÏ HõkeOK«_®xH˜ qâı+"¨ ∞≥ #ÿ Hõ$+≤ KÕâß_»∞. K«O„^ŒÖ’x qÅHõΔ}`« J^Õ. UHõHÍÅOÖ’ <åºÜ«∞™ê÷#OÖ’#∂ J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ XHõ Ü«∂H˜qì ãπQì Í ‰õÄ_® J`«ºO`« K«∞~°∞‰õΩQÍ Ñ¨xKÕÜ∞« QÆÅ_»∞. P `«~åfi`« PO„^è*Œ ’ºu k#Ѩ„uHõ Pk"å~°O ã¨OzHõ Ö’ HÔ .Nx"åãπ ~åã≤# 'P W^ŒsÌ fl HõqΔ ∞OK«Ö=Ë ∂— J<Õ "åºã¨O ZO`À =∞Okx HõkeOzOk. qaè#fl ™ê÷~ÚÖ’¡ ~å„+¨™ì ê÷~Ú #∞Oz *ÏfÜ«∞ ™ê÷~Ú =~°‰Äõ #_çz# D L^Œº=∞O, ‰õΩÅ=º=ã¨,÷ <åºÜ«∞=º=ã¨Ö ÷ ’¡x "≥~· ∞° ^蕺Å#∞ |@ì|Ü«∞Å∞ KÕãO≤ k. LitHõΔ ~°^∞Œ Ì Hõq∞\˜ ¿Ñ~°∞`À Hõ~Ñ° „¨ `åÅ∞, áÈã¨~ì ∞° ,¡ =∞ø#„Ѩ^~Œ ≈° #Å∞, Tˆ~yOѨÙÅ∞, K«~Û° Å∞, áÈã¨∞Hì Í~°∞Å ¤ `À ~å„+¨Ñì u¨ H˜ q*Ï˝Ñ#¨ Å∞, gkè<å@HÍÅ∞, áê@Å∞, Hõq`«Å∞, ÉϺ#~°Ã¡ Ñ· z„`«HÍ~°∞Å∞ "Õã#≤ ÃÑ~ÚO\˜OQÆ∞Å∞, „ѨÉèÏ`«ÉèËsÅ∞ WÖÏ Z<Àfl ~°∂áêÖ’¡ "≥·q^茺 Éèíi`«OQÍ L^Œº=∞O =ÚO^Œ∞‰õΩ #_çz K«ÅѨu, q[Ü«∞=~°<ú Å £ ‰õΩ LitHõΔ ~°^∞Œ Ì JÜÕ∞ºO`« =~°‰Äõ ™êyOk. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ ~åO#QÆ~Ö ü ’x aP~üÑ≤ PѶ㑠∞¨ DHÍ~°º„Hõ=∂ʼnõΩ Hˆ O„^ŒO. HÔ .l. ã¨`º« =¸iÎQÍi <åÜ«∞Hõ`fi« OÖ’ ~å„+¨"ì åºÑ¨OÎ QÍ ^Œo`« ã¨OѶ∂¨ Å HÍ~°ºHõ~Šΰ ∞, <åÜ«∞‰õΩÅ∞, "Õ∞^ä•=ÙÅ∞, Piìã∞¨ Å ì ∞, Hõ=ÙÅ∞, HõàÏHÍ~°∞Å∞ D L^Œº=∞OÖ’ =∞"Õ∞HõO JÜ«∂º~°∞. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’ „ã‘Å Î ã¨OѶ∂¨ Å #∞Oz <å`À áê@∞ =ã¨∞^è,Œ ã¨=∞`«, JOaHõ WOHÍ =∞Ô~O`À =∞Ok ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅÜ«∂º~°∞. ~å„+¨ì "åºÑ¨ÎOQÍ D JOâ◊Og∞^Œ J<ÕHõ „áêO`åÅÖ’ ZÑ≤ã≤ZÖòã≤, W`«~° „Ѩ * Ï㨠O Ѷ ¨ ∂ Å∞ [iÑ≤ # J<Õ H õ ã¨ É è í Å ‰õ Ω K« O „^Œ , ÉÏÅQÀáêÖò , <Õ # ∞ LѨ<åºã¨‰Ωõ ÅOQÍ "≥àϧO. D ã¨ÉÖ íè ’¡ ZѨC_»∂ K«O„^Œ PYi LѨ<åºã¨‰Ωõ _»∞. K«O„^Œ =∂\Ï¡_Õ Ñ¨^uúŒ KåÖÏ L`Õ[Î Hõ~O° QÍ =ÙO_Õk. ZHõ¯_® `«_É» Ï@∞QÍh, =∂\Ï¡_Õ JOâ◊O #∞Op ѨH¯õ ‰õΩ "≥o§áÈ=\OQÍh =ÙO_Õk HÍ^Œ∞. =∞~°}^ŒO_»# q+¨Ü«∞O K«∞@∂ì ^Õâ◊q^ÕâßÖ’¡ [~°∞QÆ∞`«∞#fl K«~°ÛÅ#∞ q=iOKÕ"å_»∞. D 18

q+¨Ü∞« "≥∞ÿ K«O„^Œ#∞ XHõ Z<£Ãã·HÀ¡Ñ_‘ Ü ç ∂« J<˘K«∞Û. JѨÊ\˜#∞O_ç x#fl"≥Ú#fl\˜ Hõãɨ ò Li =~°‰Äõ =∞~°}tHõÅ Δ ~°^∞Œ Ì QÆ∞iOz XHõ ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ ^è$Œ HõÊ^ŒO`À =∂\Ï¡_#ç =ºH˜Î K«O„^Œ. LitHõÅ Δ JOâßxfl K«iÛã¨∂Î J<ÕH=õ ∞Ok q∞„`«∞Å ã¨ÇϨ HÍ~°O`À <Õ#∞, "≥Ú~Ú^£ ǨÏã¨<£ Hõeã≤KÕã≤# _®‰õΩº"≥∞O@s z„`åxH˜ Ѩiâ’^èŒ# ã¨ÇϨ HÍ~°O "≥Ú`«OÎ K«O„^Œ^.Õ =∂HÀã¨O ZO`« "≥∞\©iÜ«∞Öò JOkOKå_À K≥Ñʨ ÖËO. K«ÅѨu, q[Ü«∞=~°<ú Å £ ∞ K«O„^Œ‰Ωõ ~åã≤# J<ÕHõ L`«~Î åÅ#∞ K«kq# `«~åfi`Õ <å‰õΩ D JOâ◊O g∞^Œ XHõ _®‰õΩº"≥∞O@s uÜ«∂ºÅ#fl PÖ’K«# =zÛOk. D _®‰õΩº"≥∞O@s f¿ã „Hõ=∞OÖ’ 1996 ã¨O=`«û~°O #∞Op 2000 =~°‰Äõ <Õ#∞ QÆ∞O@∂~°∞ KåÖÏ™ê~°∞¡ "≥àϧ#∞. P `«~åfi`« ‰õÄ_® ^•^•Ñ¨Ù 2009 =~°‰Äõ ‰õÄ_® U^À XHõ ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’ QÆ∞O@∂~°∞‰õΩ JѨC_»ÑC¨ _»∂ "≥à¥◊ <Î Õ =Ù<åfl#∞. "≥o§#C_»ÖÏ¡ Pu^茺O K«O„^Œ, K«O„kHõÅ^Õ. â◊âßOH± z#fl<å\˜ #∞Op P ‰õΩ@∞O|O`À XHõ Pf‡Ü«∞"≥∞#ÿ ¿ãflǨÏO <å‰õΩ. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ =zÛ#ѨÙ_»∞ ǨÏã¨<£ WO\˜H˜ (WѨÊ\˜ ÖÏ=∞HÍ<£) =zÛ K«∂ã≤ `«#‰õΩ ZѨÊ\˜HÔ <· å ѨÖÏfl_»∞Ö’x `«=∞ TiH˜ ^ŒQ~æÆ Ö ° ’ „ѨâßO`«"∞≥ #ÿ "å`å=~°}OÖ’ ã¨ÇϨ [ã≤^OúŒ QÍ „ѨH$õ ux ^èfiŒ Oã¨O KÕÜ∞« ‰õΩO_® WÖÏO\˜ XHõ z#fl WÅ∞¡ Hõ@∞ìHÀ"åÅx=ÙO^Œx K≥Ñʨ @O <å‰õΩ KåÖÏ QÆ∞~°∞Î. ǨÏã¨<£ PůǨÖòx W+¨ìѨ_Õ"å~°∞ HÍ^Œ∞. KåÜü∞, ã¨∂ѨÙÅ#∞ J^Œ∞ƒù`«OQÍ KÕã≤KÕÛ"å~°∞. =∞Oz ~°∞zHõ~°OQÍ ^ŒHõ¯h =∞@<£ a~åºh, +‘~Yü ∞~å‡Å#∞ `å<Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ `«Ü∂« ~°∞KÕã≤ K«O„^Œ =zÛ# P ~ÀA uxÑ≤OKå~°∞. =∞O^Œ∞ `åQÆHáõ È=@O XHõ¯\˜ `«ÑÊ≤ Oz <å‰õΩ DÜ«∞# KåÖÏ #KåÛ_»∞ Jx ѨQÅ Æ |_ç #"åfi_»∞ K«O„^Œ. WO\˜H˜ ã¨O|OkèOz# „Ѩ™êÎ=#Ö’ ǨÏã¨<£ ''[~°∂~ü K«O„^ŒâY ı ~ü ™êÉò, "≥∞ÿ PÜÕ∞QÍ Ñ¶∞¨ ~ü _ç*<·ˇ "£ ∞Õ PÑπHÔ =∞^Œ^£ Hõ~<ü Õ Hˆ eÜÕ∞— JO>Ë 'ǨÏã¨
K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞Ö’ K«O„^Œx ÃãÊ+¨Öò ѨaH¡ ± „áêã≤‰Äõ º@~ü QÍ xÜ«∞q∞Oz# `«~åfi`« „@Ü«∞Öòû [iˆQ@ѨC_»∞ =zÛ Ñ¨ijeOK«=∞x K≥a`Õ, P Hˆ ã¨∞ g∞^Œ =Ù#fl „Ѩ`ºÕ Hõ Pã¨H`Θ À KåÖÏ™ê~°∞¡ W^ÕÑx¨ g∞^Œ QÆ∞O@∂~°∞ =zÛ K«O„^Œ`À Hõeã≤ K«∞O_»∂~°∞ "≥à§◊ @O P „@Ü«∞Öòûx ѨijeOK«@O [iyOk. "≥Ú^Œ\™˜ êi HÀ~°∞Ö ì ’ K«O„^Œ ZÖÏ "åk™êÎ_À JHõ¯_» K«∂âß#∞. XHõ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÉÏkè`∞« Å HÀ}O #∞Op g_çÜ∂≥ _®‰õΩº"≥∞O\ò KÕ¿ãÎ ÉÏ=ÙO@∞Ok J<Õ PÖ’K«# =∂ W^ŒiÌ H© =zÛOk HÍh KåÖÏ =#~°∞Å∞ J=ã¨~°=∞=Ù`åÜ«∞x, Hõ+¨ì=∞=Ù`«∞O^Œx P PÖ’K«##∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ fã¨∞‰õΩ"≥à◊§ÖË^Œ∞. JѨÊ\˜ˆH ǨÏã¨<£ K«xáÈ~Ú# ^Œ∞óYOÖ’ =Ù#fl <Õ#∞ D q+¨Ü∞« OÖ’ ^è~·≥ º° O KÕÜ∞« ÖËHáõ ÈÜ«∂#∞. KÕã=≤ ÙO>Ë ÉÏ=ÙO_Õ^xŒ WѨC_»∞ JxÑ≤™ÈÎOk. „@Ü«∞Öòû UU ~ÀAÖ’¡ =ÙO\ÏÜ≥∂ K«O„^Œ ã¨=∂Kå~°O `«Ñʨ xã¨iQÍ WKÕÛ"å_»∞. =ã¨∞^è,Œ ~ˆ Y ѨÑC¨ WÖÏ Z=~À XHõ~∞° K«∞O_»∂~°∞ „@Ü«∞Öòû [iˆQ@ѨC_»∞ "≥à§◊ @O [iyOk. |Ü«∞\˜#∞Oz qq^èŒ ™ê=∂lHõ <ÕÑ^¨ •è ºÅ`À =Ù#fl"åà◊√§ =zÛ Ñ¨ijeã¨∞<Î åfl~°#flk KåÖÏ =ÚYº"≥∞#ÿ q+¨Ü«∞ =∞ø`«∞O^Œx, Wk Pëê=∂+‘ ˆHã¨∞ HÍ^Œx ã¨=∂*ÏxH©, <åºÜ«∞ =º=ã¨Ö ÷ ’x „Ѩu XHõ¯iH© J~°O÷ HÍ"åÅx K≥¿ÑÊ"å_»∞. XHõ™êi QÀQÆ∞ âߺ=∞Å ‰õÄ_® <å`À =zÛ JHõ¯_ç ÉÏkè`∞« Å#∞ WO@~°∂fiº KÕãO≤ k. JѨC_»∞ <Õ#∞fã≤# á¶È\’Å∞ ‰õÄ_® KåÖÏ =Ù<åfl~Ú. Jq |Ǩï[# HÔ ~°\ÏÅ∞ Ѩ„uHõÖ’ =zÛ#@∞¡ QÆ∞~°∞.Î K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞Ö’ f~°∞Ê =zÛ#`«~åfi`« XHõ™êi J<Õfi+≤H˜ =zÛ DˆHã¨∞ KÕÜ∞« @OÖ’ ÃãÊ+¨Öò ѨaH¡ ± „áêã≤‰Äõ º@~üûQÍ `å#∞, t=<åˆQâ◊fi~°~å=Ù Z^Œ∞~˘¯#fl J<ÕHõ JOâßÅx XHõ ~À[O`å =∂ |$O^•xH˜ q=iOz# Ѩ^uúŒ "Õ∞"≥∞=fi~°O ‰õÄ_® =∞izáÈÖËxk. K«O„^Œ‰Ωõ ÉÏQÍ W+¨=ì ∞~Ú# "åºÑ¨HOõ J^躌 Ü«∞#O, ^•xHÀã¨"∞Õ „Ѩu "Õãq¨ Ö’ HÀ~°∞Hì ˜ â‹Å=ÙÅ∞ WzÛ#ѨC_»∞ a. u~°∞Ѩu~å=Ù`À HõeÑ≤ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£H˜ =zÛ L™ê‡xÜ«∂ Ü«¸x=i≈\©Ö’x UÜ«∞ãπP~üãÖ ≤ ’ Ѩk¿ÇÏx~°"·≥ ~ÀAÅ áê@∞ =ÙO_ç á⁄^Œ∞Ì#O`å K«^Œ=@O, <À\òû ~åã¨∞HÀ=@O, ™êÜ«∞O„`åÅ∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å`À QÆ_Ñ» @ ¨ O, JHõ¯_Õ âßHÀ¯"åO*ˇ\ì˜ Ñ¨Ùã¨HÎ ÍxH˜ ã¨O|OkèOz# <À\òû `«Ü«∂~°∞KÕâß_»∞. ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=âß`«∂Î P ѨÙã¨ÎHõO `≥Å∞QÆ∞ ã¨=∂*ÏxH˜ J~°÷O HÍ=Åã≤# suÖ’ J~°O÷ HÍÖË^xŒ KåÖÏ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ J<åfl_»∞. 20

J<Õfi+≤ ÖÏ HõÖHˇ "ì˜ £ 1999–2000 =∞^躌 XHõ ã¨O=`«û~°O áê@∞ „Ѩu<≥ÖÏ x~°fiÇ≤ÏOz# J^茺ܫ∞# `«~°QÆ`«∞ʼnõΩ K«O„^Œ, t=<åˆQâ◊fi~°~å=Ù „Hõ=∞O `«Ñʨ ‰õΩO_® =KÕÛ"å~°∞. H˘xfl™ê~°∞¡ ã¨∞„|=∞}ºOQÍ~°∞ ‰õÄ_® =KÕÛ"å~°∞. 2003Ö’ <åQÍ~°∞#˚ ™êQÆ~ü ѨH¯õ # #Å¡Q˘O_» lÖÏ¡Ö’ Ü«Ú~ˆ xÜ«∞O QÆ#∞Å `«=fiHÍxH˜ ã¨O|OkèOz „ѨÉèí∞`«fiO „Ѩܫ∞uflOz#ѨÙ_»∞ "Õ<ÕѨe¡ áêO_»∞ ~°OQÍ~å=Ù, ã¨`º« ÅH˜‡Δ , ã¨~ã° fi¨ u, H˜+<¨ £ WOHÍ =∞iH˘O`«=∞Okq∞ Hõeã≤ Ü«Ú~ˆ xÜ«∞O QÆ#∞Å =ºuˆ~Hõ áÈ~å@O ¿Ñ~°∞`À =¸_Õà§◊ áê@∞ ѨxKÕâßO. Ü«Ú~ˆ xÜ«∞O QÆ#∞Å∞ `«qfi`Õ U~°Ê_»É’ÜÕ∞ J}∞^è•i‡Hõ ~ˆ _çÜ∞Õ +¨<£ Hˆ =ÅO #Å¡Q˘O_» lÖÏ¡Hˆ Ѩiq∞`«O HÍ^Œx, Hõ$ëê‚#n Ѩi"åǨÏHõ „áêO`«=∞O`å „Ñ¨ÉÏè q`«=∞=Ù`«∞O^Œx, D q+¨Ü∞« "≥∞ÿ QÆ∞O@∂~°∞ Ѩ@ì}OÖ’ ^•xH˜ ã¨O|OkèOz# ã¨=∂Kå~åxfl JOkOK«@O J=ã¨~O° J#∞‰õΩ<åflO. Hˆ =ÅO JHõ¯_» K«O„^Œ =Ù<åfl_»<Õ ^è~·≥ º° "Õ∞ Jk. JѨÊ\˜Hˆ K«O„^Œ =∂#=ǨωõΩ¯Å "ÕkHõ #∞Oz |Ü«∞@‰õΩ =KÕÛÜ«∞@O`À [#q*Ï˝#"ÕkHõ ^•fi~å g∞\˜OQ∑ÃÑ\˜Oì Kå_»∞. P^è∞Œ xHõ`« fã¨∞‰õΩ=ã¨∞#Î fl "≥„i`«ÅÖ’¡ #∂ºH˜Ü ¡ ∞« ~ü Z#s˚ XHõ@x, JO^Œ∞Hˆ ZHõ¯_≥H¯õ _» Yx[ xˆHáΔ êÅ∞<åflÜ≥∂ JHõ¯_» „Ѩ[efl K«OÃÑ·<å ã¨~ˆ "å\˜x H˘Å¡Q˘\ÏìÅ#fl ^Œ∞~å‡~°"æ ∞≥ #ÿ ^èÀ~°}x˜ PѨ@O ™ê÷xHõ „Ѩ[Å K≥`· #« º™ê÷~Ú ÃÑ~°Q@ Æ O ^•fi~å<Õ ™ê^躌 =∞=Ù`«∞O^Œx, "åˆ~ uÑ≤ÊH˘@ìQeÆ Qˆ ~ÀA ~å"åÅx K«O„^Œ P~ÀA J#@O WOHÍ x<Àfl "≥Ú<Àfl J#fl@∞¡QÍ=ÙOk. „ѨH$õ u, Ѩ~åº=~°}O, „Ѩ`åº=∂flÜ«∞ "≥^· ºŒ q^è•#O g\˜ QÆ∞iOz `«#‰õΩ KåÖÏ "≥q· ^躌 "≥∞#ÿ PÖ’K«#Å∞ =Ù<åflÜ«∞<Õ q+¨Ü∞« O `«#`À P JOâßÅ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_#ç "åiH˜ J~°=÷ ∞=Ù`«∞Ok. ^Œ∞~°^$Œ +¨=ì âß`«∂Î U "≥^· ºŒ q*Ï˝#=¸ K«O„^Œ#∞ |uH˜OK«ÖËHõáÈ~ÚOk. <å‰õΩ, ~°"∞Õ +π‰Ωõ K«O„^Œ`À ¿ãflǨÏO qaè#fl JOâßÅ`À =Ú_çÑ_¨ ç =ÙO_Õk. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’ =∂ WO\˜H˜ =zÛ#ѨÙ_»∞ K«O„^Œ, ~°"Õ∞+πÅ =∞^茺 `≥Å∞QÆ∞ ™êÇ≤Ï`«ºO, Hõq`«fiO „Ѩ^•è # K«~Û° hÜ«∂Oâ◊O. K«O„^Œ‰Ωõ Ñ¶Ö ≤ Ïã¨Ñ‘¶ KåÖÏ W+¨"ì ∞≥ #ÿ JOâ◊O. „ÃѶOKü `«`fi« "Õ`Ϋ q∞KèÖ Õ ò Ѷ٨ HÀ, W\ÏeÜ«∞<£ `«`fi« "Õ`Ϋ „QÍOã‘ÅÃÑ· qã¨$Î `« J^躌 Ü«∞<åxfl KÕâß_»∞. WѨC_»∞ Ü«¸~ÀÑ≤Ü∞« <£ `«`fi« "Õ`Ϋ lQƇO\ò É∫=∞<£. K«O„^Œ =∞Oz LѨ<åºã¨‰Ωõ _»∞. J#~°…à◊OQÍ q+¨Ü∞« OÖ’x `«~¯° O K≥_‰» Ωõ O_® =∂\Ï¡_Q» Å Æ _»∞. `«#∞ "åkOKÕ U Hˆ ã¨∞<≥<· å qѨs`«OQÍ J^躌 Ü«∞#O KÕ¿ã"å_»∞. 21

ÃÇ·ÏHÀ~°∞Ö ì ’ „áêH©ãì π K≥ÜÚ ≥ ºK«∞Û Hõ^• JO>Ë Jã¨Å∞ Ѩ#O`å H˜OkHÀ~°∞Ö ì ’¡<Õ =ÙO@∞O^Œx, `«#‰õΩ ÃÇ·ÏHÀ~°∞Hì ˜ =KÕÛ PÖ’K«# ÖË^xŒ K≥áêÊ_»∞. |Ǩïâß D ÅHõ} Δ "Õ∞ `«#x XHõ qÅHõ} Δ "≥∞#ÿ <åºÜ«∞"åkQÍ xÅɡ\Oì˜ k. Jk LitHõΔ ~°^∞Œ ,Ì K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞Ö’¡ „Ѩu XHõ¯iH© J~°=ú ∞=Ù`«∞Ok. K«∞O_»∂~°∞ÃÑ· f~°∞Ê =zÛ# `«~åfi`« `«~x˚° Ѩ„uHõ Z_ç@~ü ZO.Z. =#[‰õΩ WzÛ# WO@~°∂fiÖ’ `«=∞<Õ <åºÜ«∞ "å^Œ∞Å∞QÍ ZO^Œ∞‰õΩ K«∞O_»∂~°∞ ÉÏkè`∞« Å∞ ZOK«∞‰õΩ<åfl~À q=iOKå_»∞. LitHõΔ ~°^∞Œ Ì L^Œº=∞O, K«∞O_»∂~°∞Å `«~åfi`« K«O„^Œ <Õ#∞ Hõeã≤ áêÖÁæ#fl z=i ã¨=∂"Õâ◊O \˜q9 #g#Ö’ Ǩϟ"≥∂Ãã‰õΩû=Öò, Öˇã≤ƒÜ«∞<£, „\Ï<£û*ˇO_»~ü JOâßÅÃÑ· 377 K«\Ïìxfl P"≥∂kã¨∂Î ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì WzÛ# P^ÕâßÅ QÆ∞iOz K«iÛOK«\ÏxH˜ "≥àϧO. ^•xÖ’ =∂\Ï¡_∞» `«∂ '=∞# „áêp# ã¨=∂[OÖ’ D JOâßʼnõΩ ã¨=∂[ P"≥∂^ŒO =ÙO^Œx, ^•xH˜ ÃÑ^ŒÌ L^•Ç¨Ï~°} JÜ«∞ºÑ¨Ê™êfiq∞ Jx, J~Ú`Õ D JOâßÅhfl K«iÛOK«~åxqQÍ `«Ü∂« ~°=@O „a\˜+π ѨiáêÅ# `«~åfi`« qHÀìiÜ«∞<£ ÉèÏ=*ÏÅO`À<Õx, =∞# J~°<÷ åsâ◊fii `«`fi« O UO K≥|∞`«∞O^À J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åÅx, K≥ÑÙ¨ OÎ >Ë JO^Œ~∂° Pâ◊Û~°ºáÈ~Ú q<åfl~°∞. 2008 ã¨O=`«û~°OÖ’ =~°OQÆÖÖ ò ’ ™ê~ڄѨ}`© ,« ã¨fiÑ≤flHõÅ g∞^Œ Ü«∂ã≤_£ ^•_ç KÕã≤# =ÚQÆ∞æ~°∞ Ü«Ú=‰õΩÅ#∞ áÈbã¨∞Å∞ U qKå~°}Ï ÖˉõΩO_®<Õ HÍeÛK«Oáê~°∞. ^•xg∞^Œ ã¨ÊOkã¨∂Î K«O„^Œ 'ã¨=∂[ ~°∞QƇ`«Å#∞ J^Œ∞Ѩ٠KÕÜ«∞ÖËx D „ѨÉèí∞`«fiO, `«=∞ KÕ`«HÍx`«<åxfl HõÑ≤ÊѨÙK«∞ÛHÀ=\ÏxH˜ P Ü«Ú=‰õΩÅ#∞ K«@ì|^ŒúOQÍ JÔ~ãπì KÕã≤ tH˜ΔOKÕ J=HÍâ◊O =Ù#flѨÊ\˜H© Jk KÕÜ∞« ‰õΩO_® `«=∞ Ç‘Ï~À~Ú*Ïxfl K«∂Ñ≤OK«∞HÀ=\ÏxH˜ P =ÚQÆ∞sæ fl K«O¿Ñã≤Ok. `«=∞ g∞^Œ#∞Oz `«ÑC¨ #∞ `À¿ãã¨∞HÀ\ÏxH˜, „Ѩ*Ïaè„áêÜ«∞O ¿Ñ~°∞`À =ÚQÆ∞~æ ∞° `≥ÅOQÍ}Ï Ñ≤Åe¡ fl |efã¨∞‰õΩOk— Jx Ѷ∞¨ O\ÏѨ^OŒè QÍ XHõ \˜.q. WO@~°∂fiºÖ’ K≥áêÊ_»∞. K«O„^Œ qÅHõΔ}"≥∞ÿ#, =∂#gÜ«∞ PÖ’K«<å „ã¨=OuH˜ Wq H˘xfl L^•Ç¨Ï~°}ÖË. K«O„^Œx ˆH=ÅO ǨωõΩ¯Å HÀ}O #∞OKÕ K«∂_»ÖËO. `«#Ö’ ^•xH˜ q∞Oz# `åufiHõ l*Ï˝ã¨ =ÙOk. Jk K«O„^Œ ¿ãflǨÏOÖ’H˜ "≥o§# „Ѩu 22

XHõ¯iH© J#∞Éè=í "Õ∞. Jk ™êÇ≤Ï`«ºO HÍ=K«∞Û, Jã≤`÷ fi« L^Œº=∂Å∞ HÍ"˘K«∞Û. <åºÜ«∞áÈ~å@O HÍ"˘K«∞Û. K«O„^Œ`À <å z=i K«~Û° Hõ$ëê‚ #n Ѩi"åǨÏHõ „áêO`«OÖ’x ™êO㨯$uHõ JOâßÅ∞, WѨC_»∞ HõxÑ≤ã∞¨ #Î fl ^Õ"åÅÜ«∂Å "≥#∞Hõ =Ù#fl Kåi„`«Hõ <ÕÑ^¨ •è ºÅx U q^èOŒ QÍ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åÅ<Õk. `«#∞ ѨÙ\˜ì ÃÑiy# ѨÖÏfl_»∞ JÖÏO\˜ ã¨r= Kåi„uHõ "å~°ã`¨ fi« O =Ù#fl „áêO`«=∞x, ^•x QÆ∞iOz J^躌 Ü«∞#O KÕã∞¨ <Î åfl#x K≥áêÊ_»∞. K«O„^Œ g∞^Œ ZO`« #=∞‡HõO JO>Ë K≥áêÊ_»∞ JO>Ë ZѨÊ\˜ÔH·<å ѨÓiÎK™Õ êÎ_<» .Õ HÍh ZO`«=~°‰Äõ =KåÛ_À `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ, Ug∞ K≥Ñʨ ‰õΩO_®<Õ "≥o§áÈÜ«∂_»∞. ã¨=∂*ÏxH˜ ™êO㨯$uHõOQÍ Ñ¨\#ì˜ '~åK«ÑÙ¨ O_»∞—x |Ç≤Ï~°`æ O« K≥Ü«∂ºÅ<Õ `«Ñ¨#`À, Hõã≤`À ¿ãflÇ≤Ï`«∞ÅO^Œi`À#∂ "å^Œ#Å∞, Ѷ¨∞~°¬}Å∞, HÀáêÅ∞, qã¨∞~°∞¡, K«`«∞~À‰õΩÎÅ∂ UHõHÍÅOÖ’ KÕã¨∂Î<Õ K«@∞‰õΩ¯# âßs~°Hõ ~åK«ÑÙ¨ O_»∞ HÀ~°Å H˜O^Œ =∂Ü«∞"≥∞ÿ áÈÜ«∂_»∞. Wk h ¿ãflÇ≤Ï`«∞ÅO^ŒiH© ZO`« Hõ+Oì¨ QÍ =ÙO^À h‰õΩ ZÖÏ K≥¿ÑÊk K«O„^•.... ~°K~« Ú`« ÃãÖò : 9948352008 Y

23

6. =∂ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_"Õ åÔ~=~°∞? ã¨Ü∞« º^£ ™êa~ü Ǩï¿ã<£ =∞$`«∞º=Ù "≥#∞fláÈ@∞ á⁄_çzOk <Õ~∞° QÍ Z^Œ∞~˘¯<Õ ^è~·≥ º° O ÖËHõ Hͺ#û~ü Hõ}"≥∞ÿ q„^ÀǨxH˜ áêÅÊ_çOk ™ê„=∂[º"å^•xH˜ `˘`«∞QÎ Í =∂i á¶êã≤ãπì â◊‰õΩÎÅ J_»∞QÆ∞ʼnõΩ =∞_»∞QÆ∞ÖÁ`«∞`Î ∂« #=∞‡Hõ „^ÀǨÏO KÕãO≤ k J`«_ç Q˘O`«∞ <åºÜ«∞™ê÷<åÅ <åÅ∞QÀæ_Å » ∞ ^•\˜ "å_»Ö’¡, "≥ÚǨÏÖÏ¡Ö’¡ "≥Å∞QÆ∞ ~ˆ Mˇ· qHõãO≤ K«_®xfl =∞$`«∞º=Ù ã¨ÇÏ≤ OK«ÖHË áõ È~ÚOk =∞~°}ÏxH˜ [_»=x J`«_ç `≥Q∞Æ =#∞ K«∂ã≤ 24

ÉèÜ í ∞« O`À X}˜HᘠÈ~ÚOk `«∂\ÏʼnõΩ |^Œ∞eKÕÛ J`«_ç =∂@ʼnõΩ [_çã≤ `«_Qç ∞Æ _»~¤ Ú TÑ≤i fã≤Ok WѨC_»∞ =∞$`«∞º=Ù q[Ü«∞ QÆ~fi° O`À q„~°gQÆ∞`ÀOk K«O„^Œ#fl x„+¨¯=∞} `«~∞° "å`« =∂ˆH XO@i`«#O P=iOzOk J<å^äÅ Œ "≥∞áÿ ÈÜ«∂=∞#fl ÉèÏ=# HõÅ=~°ÃÑ_»∞`ÀOk WHõ =∂QÆ∞iOz =∂\Ï¡_"Õ åÔ~=~°∞? ~°K~« Ú`« ÃãÖò : 9493620796 Y

25

7. ǨωõΩ¯Å 'K«O„^Œ— P^Œ~≈° hÜ«Ú_»∞ Hõ$áêHõ~ü =∂kQÆ =∂#= ǨωõΩ¯Å <åÜ«∞‰õΩ_»∞, <åºÜ«∞"åk, q∞„`«∞_»∞ K«O„^ŒâY ı ~ü JHÍÅ, PHõã‡≤ Hõ =∞~°}O <åÖ’ KåÖÏ kQÆ∞Å∞ ~ˆ Ñ≤Ok. K«O„^Œ ¿ãflǨÏje. „¿Ñq∞OK«^yŒ # "å_»∞. „¿Ñq∞OK«|_ç#"å_»∞. =∂#= ǨωõΩ¯Å qѶ¨∂`«O f„="≥∞ÿ#ѨC_»ÖÏ¡ ÉÏkè`∞« ʼnõΩ k‰õΩ¯ J~Ú# =∞x+≤ K«O„^Œ. K«O„^Œ áÈ~Ú# "å~°Î <å‰õΩ PÅ㨺OQÍ `≥eã≤Ok. =∂ WO\’¡ \©g HõË '#∞"≥fiÖÏ =Ù<åfl=Ù Hõ$áê?— J<Õ "å_»∞. 1980`˘e<åà◊§Ö’ QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡Ö’ qã¨Î$`«OQÍ qѨ¡= ã¨ÉèíÅ∞, ã¨=∂"ÕâßÅ∞ [iˆQq. D ã¨ÉÖ íè ’¡ „Ѩ*Ï"åˆQÜ æ ∞« HÍ~°∞_»∞ QÆ^~ÌŒ ,ü [#<å@º=∞O_»e ã¨Or"£, _®Hõì~ü k"åHõ~ü QÍ~°¡KÕ ™êO㨯$uHõ „Ѩ^Œ~°≈#Å∞ „ѨÉèÏ==O`«OQÍ ™êQÆ∞`«∞O_Õq. <åQÍ~°∞<˚ å qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞O, `≥<åe, =∂K«~,¡° QÆ∞O@∂~°∞ÅÖ’ – W\Ï¡ lÖÏ¡ JO`«\Ï [iˆQ ã¨ÉÅ íè ‰õΩ <Õ#∂ "≥à√◊ OÎ _Õ"å_çx. _®Hõ~ì ü k"åHõ~ü ([#<å@º =∞O_»e), _®Hõ~ì ü QÆOQÍ^è~Œ ,ü _®Hõ~ì ü ~åOÉÏ|∞, J\Ï¡Qˆ K«O„^ŒâY ı ~ü – g~°O`å QÆ∞O@∂~°∞ Hˆ O„^ŒOQÍ q^•ºi÷ ã¨OѶ∞¨ O, ~å_çHÖ õ ò Ü«Ú=[# ã¨OѶ∞¨ O `«k`«~° qѨ=¡ „Ѩ*Ïã¨OѶ∂¨ Ö’¡ „H˜Ü∂« jÅHõ <åÜ«∞‰õΩÅ∞QÍ Ñ¨xKÕâß~°∞. K«O„^Œ q^•ºi÷ ^Œâ◊ #∞OKÕ qѨ=¡ ~å[H©Ü∂« Å`À „Ѩ[Å HÀã¨O xÅ|_ç<å_»∞. JѨÊ\’¡ P~ü.Zãπ.Ü«Ú., Ñ≤._ç.Ü«∞ãπ.Ü«Ú. q^•ºi÷ ã¨OѶ∂¨ Å∞ „Ѩu U_®k ZO_®HÍÅO ÃãÅ=Ö’¡ 'q^•º~°∞÷ÖÏ~å „QÍ=∂ʼnõΩ `«~°ÅO_ç— HÍ~°º„Hõ=∂xfl 26

x~°fiÇ≤ÏOKÕq. QÆ∞O@∂~°∞, #Å¡áê_»∞ áêe>ˇHfl˜ H±, <åQÍ~°∞<˚ å qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞O #∞Oz ѨÖÏfl_»∞ „QÍ=∂Å ^•HÍ ™êy# D „QÍ=∂ʼnõΩ `«~Å ° O_ç HÍ~°º„Hõ=∂Ö’¡ <Õ#∂ LO_Õ"å_çx. JѨÊ\˜flOKÕ J\Ï¡ g~°O^Œi`À <å‰õΩ Ñ¨iK«Ü∂« Å~Ú<å~Ú. HÍ„"Õ∞_£û=∞Ü«∂ºO. ¿Ñ^ŒiHõO, Hõ~∞° =Ù, x~°H~Δõ å㨺`«, ‰õΩÅ q=HõÅ Δ ∞ `åO_»qã¨∞#Î fl ѨÅ<å\˜ #∞Oz K«O„^Œ =KåÛ_»∞. ÉÏkè`∞« Öˇ#· „Ѩ[ŠѨ@¡ ÉÏ^躌 `«, áÈ~å@ K≥`· #« ºO, <åºÜ«∞"åkQÍ, ǨωõΩ¯Å∞ HÀÖ’Ê~Ú# "åi „ѨuxkèQÍ rq`«HÍÅO ã¨∂ÊùiÎ ^•Ü«∞Hõ"≥∞ÿ# rq`«O rqOKå_»∞. WO`ÕHÍ^Œ∞ K«O„^Œ KåÖÏ ™ê=∂#º"≥∞ÿ# ‰õΩ@∞O|O #∞Oz =KåÛ_»∞. ѨÖÏfl\˜ =∂kQÆ Ñ¨ÖÅ ¡ˇ ∞, ÅOÉÏ_ç `«O_®Å∞, Z~°∞HõÅ HÍÅhÅ∞, f~°OÖ’x =∂ÅѨÖÅ ¡ˇ „Ѩ[Å Hõ+ãì¨ ∞¨ MÏŠѨ@¡ K«O„^Œ‰Ωõ ™œÇ¨„~°`Ì ∞« Ok. J=QÍǨÏ#∞Ok. <Õ#∞ „ÉÏǨχ} PkèÑ`¨ º« =ºuˆ~H˜x. HÍx, K«O„^Œ „Ѩ*Ï™êfi=∞º"åk. K«O„^Œ‰õΩ =zÛ# ¿Ñ~°∞ „ѨMϺ`«∞ʼnõΩ, JOk# ™œHõ~åºÅ‰õΩ J`«x ‰õΩÅO ‰õÄ_® ^ÀǨÏ^ŒO KÕã≤Ok. S#ѨÊ\˜H©, K«O„^Œ ÉÏ^躌 `«QÍ, ™ê~°H÷ Oõ QÍ rq`åxfl rqOKå_»∞. <åQÍ~°∞<˚ å qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞OÖ’ ^Œo`«∞Å g∞^Œ H˘#™êQÆ∞`«∞#fl q=HõÅ Δ ‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ, '^Œo`«∞_»∞ "≥ã· π Kèå#ûÅ~ü HÍ"åe— J<Õ x<å^ŒO`À ^Œo`« =~°¯~üû, L^ÀºQÆ∞Å∞, q^•º~°∞Å ÷ ∞ Kåi„`«Hõ L^Œº=∞O KÕâß~°∞. „á⁄ÃѶã~¨ ü ã¨∞„|Ǩχ}ºO QÍ~°∞ D L^Œº=∂xH˜ <åÜ«∞Hõ`fi« O =Ç≤ÏOKå~°∞. <Õ#∂, _®Hõ~ì ü HõuΠѨ^•‡~å=Ù, ¿ÇÏ`«∞N, â◊O|∞Hõ (=∞ÖËâ¡ fi◊ ~°~å=Ù), "≥∂ǨÏ<£~Ô _ç,¤ cè„"Õ∞_£ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "åà◊§O D L^Œº=∞OÖ’ áêÖÁæ<åfl=Ú. D ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ „á⁄ÃѶã~¨ ü ã¨∞„|Ǩχ}ºO L^ÀºQÆO #∞Oz ã¨ÃãÊO_»Ü∂« º~°∞. L^Œº=∞HÍ~°∞ÅÃÑ· áÈbã¨∞ x~°ƒO^èOŒ J=∞Å~ÚºOk. Hˆ ã¨∞ÅÜ«∂º~Ú. D Ѩiã≤`÷ ∞« Ö’¡ "≥Å∞Ѩe #∞Oz <åºÜ«∞"å^Œ∞Å∞QÍ K«O„^Œ, "≥HÔ· `«k`«~∞° Å∞ JOkOz# <åºÜ«∞ ã¨ÇϨ HÍ~°O =∞~°=ÖËxk. `«∞à◊¥§~°∞ =∞O_»ÅO, =∞O^Œ_O» „QÍ=∞OÖ’ W^Œ~Ì ∞° Z~°∞HõÅ"å~°∞ ǨÏ`«º‰õΩ QÆ∞Ô~·# ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ "åi ‰õΩ@∞OÉÏʼnõΩ <åºÜ«∞O [~°QÍÅx KÕã≤# áÈ~å@OÖ’QÍh, WOHÍ J<ÕHõ ã¨O^Œ~åƒùÖ’¡ JkèHÍ~°∞Ö’¡x =º=ã‘÷Hõ$`« <Õ~° K«~°ºÅ#∞ xsƒùuQÍ YO_çOz, ™êǨϙȿÑ`«OQÍ Z^Œ∞~˘¯#fl ǨωõΩ¯Å Ç‘Ï~À K«O„^Œ. 27

=∂kQÆ Ç¨Ï‰õΩ¯Å ^ŒO_À~å L^Œº=∞OÖ’ <Õ#∞ H˘xfl™ê~°∞¡ QÆ∞O@∂~°∞‰õΩ "≥o§#ѨC_»∞ <å~åHõ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl K«O„^Œ =zÛ Hõe¿ã"å_»∞. <Õ#∂ "≥o§ J`«xfl Hõe¿ã"å_çx. =∂ Hõ|∞~°∞¡ xO_® =º=ã¨Å ÷ ∞, L^Œº=∂Å∞, ã¨OѶ∞¨ @#Å∞ LO_Õq. `«#∞ ~åã≤#, J#∞"å^ŒO KÕã#≤ "庙êÅ∞, ѨÙã¨HÎ ÍÅ∞ K«^=Œ =∞x WKÕÛ"å_»∞. ^Àã¨Îq㑯 <Õ~°=¸ – tHΔÍ, =∞Ü«∞HÀq㑯 Öˇx<£ HÍ=ºO K«k"å"å? Jx J_çQˆ "å_»∞. H˘xfl™ê~°∞¡ â◊OHõ~qü ÖÏãπ ÃãO@~À¡ ÅOKüH˜ "≥à§ı "åà◊§O. ã¨O^Œ∞Ö’¡ HÍ~åÑ≤, ~À_»∞¤ ѨHõ¯# `ÀѨÙ_»∞ |à◊§g∞^Œ JѨÊ\˜HõѨC_»∞ "Õ_çQÍ KÕ¿ã PǨ~°Ñ^¨ •~°Å ÷ #∞ u#_®xH˜ W+¨Oì QÍ fã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞"å_»∞. K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞ÅÃÑ· TK«HÀ`«ˆHã¨∞Ö’ „Ѩ`ÕºHõ HÀ~°∞ì f~°∞Ê =zÛ# H˘kÌ~ÀAʼnõΩ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ J<Õfi+≤ =∞Ç≤ÏàÏ J^躌 Ü«∞<åŠѨiâ’^è<Œ å Hˆ O„^ŒO "å~°∞ D f~°∞Ê g∞^Œ =∂\Ï¡_\ » ÏxH˜ U~åÊ@∞ KÕã#≤ ã¨=∂"ÕâO◊ Ö’ z=i™êiQÍ <Õ#∞ K«O„^Œx Hõeâß#∞. JO`«‰Ωõ =Ú#∞Ѩ٠L™ê‡xÜ«∂ HͺOѨãÖ π ’ L#fl J"≥∞iHõ<£ Öˇ·„|sH˜ JѨÙ_»Ñ¨Ù_»∂ =zÛ "≥à◊√ÎO_Õ"å_»∞. H˘xfl WÖÏO\˜ ã¨O^Œ~åƒùÖ’¡#∂ Hõe¿ã"åà◊§O. ã¨~ˆ , J<Õfi+≤Ö’ [iy# ã¨=∂"ÕâO◊ Ö’ K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞ „Ѩ`ºÕ Hõ HÀ~°∞Ö ì ’ QÔ Å∞ѨÙHÀã¨O `å#∞ „Ѩ`ºÕ Hõ ѨaH¡ ± „áêã≤‰Äõ º@~üQÍ KÕã#≤ Hõ$+≤ QÆ∞iOz, ™êHõºΔ O K≥Ñʨ _®xH˜ ÉÏkè`∞« ʼnõΩ #∂iáÈã≤# ^è~·≥ º° O QÆ∞iOz, <Õ~ã° ∞¨ Å ÷ `åÅ∂‰õΩ ‰õΩÅO "åi ɡkiOѨÙÅ QÆ∞iOp P ã¨=∂"ÕâO◊ Ö’ q=~°OQÍ K≥áêÊ_»∞. áêiáÈ~Ú# xOk`«∞Å∞ JÔ~ã¨∞Å ì ∞ H͉õΩO_®, x„^ŒÅ∞ áȉõΩO_® =∞OKåÅ H˜O^Œ ^Œ∂i, Ѩâ√◊ =ÙÅ H˘\ÏìÖ’¡ #H˜¯, á⁄ÖÏÖ’¡, á⁄~°∞QÆ∞ =Ó~°Ö ¡ ’ ^•H˘¯x ÉèÜ í ∞« Ѩ_#ç ã¨OQÆ`∞« Å∞ K«O„^Œ Hõ^Ö Œä Ï¡QÆ K≥|∞`«∞O>Ë Pã¨HQΘ Í, ã¨~^° •QÍ q<åflO. <Õ~ã° ∞¨ Å Î ‰õΩ tHõΔ "Õã#≤ O`« ã¨O|~°OQÍ LO_çOk. K«O„^Œ‰Ωõ ɡkiOѨ٠HÍÖòû =KåÛÜ«∞x qx f„=OQÍ HõÅ`« K≥Ok<åO. U^Õ"∞≥ <ÿ å K«∞O_»∂~°∞ #~°"∞Õ ^èOŒ Hˆ ã¨∞Ö’ Z‰õΩ¯==∞Ok 'Ô~_ç—¤ <Õ~ã° ∞¨ Å Î ∞ `«ÑÊ≤ OK«∞HÀ=_®xH˜ gÖˉ¡ Ωõ O_® tHõÅ Δ ∞ Ѩ_»\ÏxH˜ Hõ$+≤ KÕã≤#O^Œ∞‰õΩ K«O„^Œx Jaè#OkOKåO. =∞=∞‡efl "Õ∞=Ú Jaè#OkOK«∞‰õΩ<åflO. ZO^Œ∞HõO>Ë, K«∞O_»∂~°∞ ã¨OѶ∞¨ @# [iy# `˘e<åà◊§Ö’ ÉÏkè`∞« ʼnõΩ <åºÜ«∞O [~°QÍÅx QÆ∞O@∂~°∞ #QÆ~O° , lÖÏ¡Ö’#∂ ~å™êÎ~ÀHÀÅ∞, PO^Àà◊#Å∞ x~°fiÇ≤ÏOz# "åiÖ’ <Õ#∞<åfl#∞. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞Ö’x JѨÊ\˜ JÃãOc¡ ã‘ÊHõ~ü PÅáê\˜ ^è~Œ å‡~å=Ù x"åã¨O – WѨÊ\˜ Ãã·áê¶ ÉÏ^£ áÈbã¨∞ 28

¿ãì+<¨ £ – =ÚO^Œ∞ ~å™êÎ~ÀHÀ [iÑ≤ áÈbã¨∞ ÖÏsî ^≥|ƒÅ∞ u#fl"åiÖ’ <Õ#∂ =Ù<åfl#∞. JO^Œ∞Hõ<Õ WOHÍ ã¨O`À+¨O`À K«O„^Œx Jaè#OkOKå#∞. D <åºÜ«∞ áÈ~å@OÖ’ K«O„^Œ =ÚO^Œ∞ ÉèÏQÍ# ÖËHõáÈ`Õ, ÉÏkè`«∞ʼnõΩ „Ѩ`ÕºHõ <åºÜ«∞™ê÷#OÖ’ <åºÜ«∞O WO`« ÉÏQÍ [~°QHÆ áõ ÈÜÕ∞^Õ"∂≥ ! K«O„^Œ ™ê„=∂[º"å^ŒO, QÀ¡|Öˇ·*Ë+¨<£ „Ѩ[ʼnõΩ „Ѩ^è•# â◊„`«∞=ÙÅx "åkOKÕ"å_»∞. <Õ#∞ qÉèkË OKÕ"å}˜fl. „QÍ=∂Ö’¡x ѶӨ º_»Öò ‰õΩÅ PiúH,õ ~å[H©Ü∞« =º=¿ã÷ WѨÊ\˜H© „Ѩ^è•# â◊„`«∞=x <Õ#∞ "åkOKÕ"å_çx. <Õ#∞ QÆ∞O@∂~°∞ "≥o§#ѨÙ_»∞ XHõ™êi <å^ŒQ‰æÆ Ωõ =zÛ g∞~°∞ =∂kQÆ ^ŒO_À~å L^Œº=∞O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\˜,ì =∂‰õΩ Ñ¨x `«yOæ Kå~°Ü∂« . WѨC_»∞ =∂ ^ŒQiæÆ HÔ =~°∂ ~å=>Ë^¡ ∞Œ . J}QÍi# ‰õΩÖÏÅhfl q∞=∞‡efl K«∂ã≤, WѨC_»∞ Z=iH˜ "åà◊√§, ZHõ¯_çHHõ ¯õ _® =∂#= ǨωõΩ¯Å HÀã¨O áÈ~å_»∞`«∞<åfl~°∞. "≥Ú`«OÎ g∞^Œ =∂‰õΩ Ñ¨xÖˉΩõ O_® KÕ¿ãâß~°∞. Jx K«O„^Œ #=Ùfi‰õΩO@∂ <å`À J<åfl_»∞.J}QÍi# ‰õΩÖÏÅ L^Œº=∞ K≥`· #« ºOÖ’ =∂#= ǨωõΩ¯Å qã¨Î$ux QÆ=∞xOz# K«O„^Œx ǨÏ$^ŒÜ«∞ѨÓ~°fiHõOQÍ Jaè#OkOKå#∞. ¿Ñ^ŒiHõO, x~°HõΔ~å㨺`«, ‰õΩÅ q=HõΔ`«, JOK«∞ʼnõΩ `Àã≤"ÕÜ«∞ |_»@O, Pâ◊H`Îõ ‰« Ωõ QÆ∞iKÕÜ∞« |_»@O, =∂#= ǨωõΩ¯Å LÅ¡OѶ∞¨ #Å∞ ÃÑK«Ûie¡# =∞# ™ê=∂lHõ, ~å[H©Ü∞« =º=ã¨Ö ÷ ’ q^•ºi÷, Ü«Ú=[#∞Å∞, =ÚYºOQÍ <åºÜ«∞"å^Œ =$uÎÖ’x"å~°∞ K«O„^ŒâY ı ~üÖ’ L#fl JâßOu, J^躌 Ü«∞#O, "≥∞~ÿ ∞° QÔ #· ã¨=∂[O HÀã¨O J<Õfi+¨},Hõ$+≤ `«=∞Ö’ xOѨÙHÀ"åe. =∂#= ǨωõΩ¯Å ™ê÷Ñ#¨ HÀã¨O, ÉÏkè`∞« Å#∞ "Õ∞ÖÁ¯ÅѨ_®xH˜, J=ã¨~"° ∞≥ `ÿ Õ "åiH˜ „áêux^躌 O =Ç≤ÏOK«_®xH˜ TiHÀ K«O„^Œ, HÀ~°∞ìHÀ K«O„^Œ `«Ü«∂~°"åfie. HÀÖ’Ê`«∞#fl ǨωõΩ¯efl uiy xÅɡ@∞ìHÀ=_®xH˜ „Ѩu "˘Hõ¯~°∞ =∂#= ǨωõΩ¯Å K«O„^ŒâY ı ~Ô · Q˘O`«∞ qáêÊe. rq`åxfl K«O„^ŒÖÏ ™ê~°H÷ Oõ KÕã∞¨ HÀ"åe. Ü«∂O„w Ü«∞OQ∑ =∂<£, "≥∞ÿ _çÜ∞« ~ü K«O„^• he ã¨ÖÏ=ÚÅ∞. ~°K~« Ú`« ÃãÖò : 9948311667 Y

29

8. *ˇ·Å∞ QÀ_Å» g∞^Œ "≥∞iã≤# ã¨iH˘`Ϋ ¿ãfiKåÛùH~˜ } ° O _®Hõì~ü #∂Hõ`À\˜ ~°q‰õΩ=∂~ü |OkáÈ@∞ "≥OHõ#fl QÆ∞O_≥Ö’¡ ky# |∞Öˇ\ ¡ ò Hõhflà◊`¡ À ™êHõºΔ O K≥Ñʨ \ÏxH˜ q∞=∞‡efl "≥`∞« ‰õΩ¯O\’Ok. K«∞O_»∂~°∞ HÍÅfiÖ’¡ `˘ˆH¯Ü«∞|_»¤ ^Œo`« g~°∞Å â◊"åÅ Hõ#∞QÆ∞_»¡ áêѨŠK«∂ѨÙÅhfl "åH˜à¡Â‹ g∞Ô~ѨÙ_≥<· å `å~°ãѨ _¨ `» å~°x Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞<Î åfl~Ú. âßHÀ¯–"åO*ˇ\ì˜ HÍà◊‰¡ Ωõ `≥y# ã¨OHÔ à◊√¡ g∞ JHõ~Δ åÅ ã¨Ê~°≈ HÀã¨O JÅ=∞\˜ã∞¨ <Î åfl~Ú. JѨÙÊ_≥ÑÙ¨ Ê_À ..K«ÅѨf, q[Ü«∞=~°<÷ åÅ∞ áÈQ˘@∞ì‰Ωõ #fl J==∂<åÅ PHõe ~å„`«∞à◊√¡ g∞HÀã¨O PHÍâ◊O Hˆ ã≤ K«∂ã¨∞<Î åfl~Ú. WѨÙÊ_»∞ .. *ˇÅ · ∞ QÀ_»Å g∞^Œ "≥∞~°∞ã¨∞#Î fl XHõ H˘`«Î ¿ãfiKåÛù H˜~} ° O K«O„^ŒâY ı ~ü ‰õΩÅO QÀ_»Å g∞^Œ ¿Ñ_» ѨÓã≤ ~ˆ Ѩ\˜ ã¨iH˘`«Î L^ŒÜ∂« xH˜ ÉèÏëêºÅ∞ ~å¿ã"åà◊√¡ ¿ãfiKåÛù HÍOHõÅ Δ qѨ=¡ HÍ~°∞ÖË#x Kå\˜KÑ≥ Ê≤ #"å_»=Ù. Éè∞í =#yi J„QÆÇ¨ ~åÅ∞ ^•@∞‰õΩO@∂ =zÛ# [#O =∞x+≤q. K«@Oì Jã¨Å∞ QÆ∞@∞ì `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl P^è∞Œ xHõ ã¨∂^ŒO@∞~å~Úq. ѨÖÅ ¡ˇ ^Œ∞:MÏxfl K«∂ã≤ `≥yѨ_¤» ^Œo`« g~°∞Å "≥ÚO_®Å#∞ K«∂ã≤ Zh˚"ÀÅ∞ H͈~Û áê¡ãHì≤ ± Hõhflà◊H¡ =õ `«e ‰õΩ„@x 30

q_»=∞iÛ K≥ÑÊ≤ #"å_çq. Xˆ~..<åÜ«∞<å¡~å...J`«_flç „ÉÏǨχ}∞_»x J==∂xOK«HOõ _ç. =∞\˜xì "≥H¯˜ iOz# J„QÆÇ¨ s‰õΩÅ "å~°ã∞¨ _»x Ѩ^ÑÕ ^¨ Õ Kå\˜O¿ÑÜ«∞HõO_ç. Ãã·^•÷OuHõ QÆO^Œ~Q° Àà◊O =∂@∞# Ѩ|ƒOQÆ_∞» ѨÙHÀx ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ Hõ=¸ºxã¨∞ì J`«_∞» â◊`åÉÏÌÅ "å~°ã`¨ fi« OQÍ Ñ¨ÖÖ ¡ˇ ’¡H˜ =ã¨∞#Î fl F@q∞x ri‚OK«∞HÀÖËHõ ™êÊ~°Hì ãõ π *Ï_»Å∞ "≥`∞« ‰õΩ¯#fl ã¨`åº<Õfi+≤. zO`«H,© KÕ`#« H© =∞^躌 ~°OQÆ∞Å∞ Ѩӿã "≥∞~°"∞≥ K«∞ÛÅ "ÕëêÅ#∞ ^ŒQOúÆ KÕã#≤ xHõ¯"≥∞#ÿ JyflǨϟ„f‰õΩ_»∞. K«@Oì K«∞@∂ì ‰õΩ|∞ã¨O q_»=‰õΩO_® Ѩ_∞» ‰õΩ#fl <åÅ∞æÑ_¨ Q» Å Æ ÃÇ·ÏO^Œ= <åQÆ~åA ÉÁOkÖ’x „áê}~°ÇϨ 㨺O `≥eã≤# ÉÏÅK«O„^Œ∞_çq. ÉÏkè`∞« ʼnõΩ Pã¨~å J~Ú#"å_»=Ù. HÀ~°∞ì É’#∞Å g∞^Œ P~°x <≥`∞« \ Î ˜ =∞~°HÅ õ #∞ `«∞_»∞ѨÙ`«∂ xOK«∞x <ÕÅ g∞^Œ =∂#gÜ«∞ "≥ÚHõ¯Å∞ <å\ÏÅx `«ÅáÈã≤#"å_»=Ù. =∂@H©, <À\˜H© =∞^躌 JHõ~Δ åxH©, PK«~} ° H© =∞^躌 , QÆO^Œ~Q° Àà◊O ã¨$+≤ãì ∞¨ #Î fl „ѨÑO¨ pHõ~} ° ÃÑ#∞Éè∂í `åÅ Pã¨~åx =ÚQÆ∞æ wã≤ =∞s xÅɡ\#ì˜ #g# <åºÜ«∞ =∂O„u‰õΩ_»∞. J`«_∞» ÖË_<» Õ =∂@<Õ q#ÖË=∞O@∂ #Å¡HÀ@∞¡ ǨωõΩ¯Å kHõ¯~ˆ _»O@∂ k‰õΩ¯ÖË qÅÑ≤ã∞¨ <Î åfl~Ú. J`«_∞» =∞m¡ ..~å_»O>Ë LQÆ|æ \˜#ì ^Œ∞:YO`À =O^ŒÖÏk K«∞O_»∂~°∞¡ K«∂~°∞Hõ=`«Å á⁄~ÚºÅ∞ Pi¿Ñã≤ Ѩã∞¨ Å Î ∞ Ѩ_∞» ‰õΩO@∞<åfl~Ú. ÉÏÅQÀáêÖò ™ê~°∂..Hõ#flaè~å<£..Z™êû~ü â◊OHõ~<° .£ . ~å=ÚÅ∞ QÍ~°∂.. K«O„^ŒâY ı ~°∂.. g∞~°O`å XHõ¯~˘Hõ¯~°∞QÍ "≥oá¡ È`«∞O>Ë.. 31

ǨωõΩ¯Å Ñ¨^•xH˜ _çH#Δõ sÖ’ z~°∞<å=∂<Õ ÖˉΩõ O_® áÈ`«∞#flk. J=∂#gÜ«∞ Ö’HõO g∞^Œ =Úã≤i# ÃÑ#∞Éè∂í `« ~å[ºO ѨÖÅ ¡ˇ LxH˜ g∞^Œ ѨQ|Æ \˜ì K«∂ã¨∞#Î flk J`«ºO`«OQÍ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’OKÕ XH˘¯~˘Hõ¯~°∞QÍ Hõ#∞=∞~°∞QÆ=Ù`«∂O>Ë ‰õΩO\˜#_»Hõ „Ѩ*Ï™êfi=∞ºO g∞^Œ ~å|O^Œ∞Å #Ü«∂ ã¨"ås ã¨*Ï=ÙQÍ ™êyáÈ`«∂<Õ LOk. ... ... ... g∞HÀã¨O qÅÑ≤OK«@O JO>Ë =∞iO`«QÍ Ç¨Ï‰õΩ¯Å HÀã¨O HõÅ|_»@O g∞ =∂@Ö’¡H˜ =∞=∞‡efl "Õ∞O Ѩ~å=~°#Î O KÕã∞¨ HÀ=@O JO>Ë =∞iO`«QÍ [#O áÈ~å\ÏÖ’¡ Ѩ^∞Œ <≥H¯õ @O. ǨωõΩ¯Å "åHͺxH˜ q~å=∞zǨÏflOQÍ q∞=∞‡efl ѨiQÆ}O˜ K« ‰õÄ_»^OŒ >Ë<Õ "Õ∞O „H˜Ü∂« jÅ =∞#∞+¨μÅ∞QÍ =∞iO`«QÍ ~å}˜OK«@O. ѨÖÅ ¡ˇ ‰õΩ JK«Û"≥∞#ÿ "å~°ã∞¨ Å∞QÍ Hõeã¨∞O_»@O. Ѩ֡ˇ P`«‡Q“~°=O HÀã¨O „Hõ=∞tHõ} Δ `À WO`«eO`«Å∞QÍ Ñ≤_Hç à˜ ¡Â‹ H˘`«QÎ Í "≥ÚÅÔH`«@ Î O ........ g∞Ô~ѨÙÊ_≥<· å =Úã≤i# `«∞á¶ê#∞ =∞^躌 "≥∞i¿ã nѨY_®æxfl K«∂âß~å ? =Úã¨∞~°∞‰õΩ#fl Ѩã∞¨ Å Î =∂@∞# „áê}O xÅɡ\#ì˜ ~°∞zHõ~"° ∞≥ #ÿ =∂_»∞K≥H¯õ Å *Ï˝ÑH¨ Íxfl =_»áÈã¨∞‰õΩ<åfl~å ? P nѨ Y_»Oæ , J=#`«O HÍx P..ǨωõΩ¯Å Ñ¨„`« ǨÏi`«O Éè∞í =#yi K«O„^ŒâY ı ~ü..ÖÏÖòãÖ ¨ Ï"£∞ ..ÖÏÖòãÖ ¨ Ï"£∞ ~°K~« Ú`« ÃãÖò : 9848187416 Y

32

9. K«O„^ŒâYı ~ü HÀãO¨ ã¨*Ï˚ "≥OHõ>Ëâ◊fi~°∞¡, KÕ<`Õ « HÍi‡‰õΩ_»∞ KÕ<`Õ « HÍi‡‰õΩ_»∞ q^•ºiú L^Œº=∂ÅÖ’ ѨÖÅ ¡ˇ ã≤QÖ Æ ’ qiã≤# =∞OÔH#ѨÙ=Ùfi! J`«<˘Hõ <åºÜ«∞"åkQÍ |Ü«∞Å∞^Õi <åºÜ«∞=¸~°∞Å Î #∞ „ѨÉÏè q`«O KÕã#≤ ''#Å¡—— HÀ@∞! ZÅ¡Å∞ ^•\˜# ã¨`åº<Õfi+¨}Ö’ âßH˘¯ – "åO*ˇ\Å ì˜ #∞ <≥uHÔÎ `«∞‰Î Ωõ #fl J~°∞^≥#· #=ÖÏ HÍ~°∞_»∞! HÍ~°OKÕ_∞» HõO_»HÍ=~åxH˜ Hõhfl~°∞ HÍiÛ# Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_»∞! K«∞O_»∂~°∞ =∂~°}HÍO_»Ö’ ^Œo`« [# ~°HHˆÎõ „Δ `åxH˜ HÀ~°∞#ì ∞`≥zÛ Ñ≤_∞» QÆ∞Å [_ç"å<≥· ã¨OK«iOz# |∞kúâße! q[Ü«∞=~°#ú K«ÅѨ`∞« ʼnõΩ TÑ≤i xeÑ≤# ™œ[<åº~å=Ù! PÖò Z<£H“O@~üû P~ü áÈbã¨∞ =∞~°~¤ ûü Jx #q∞‡#"å_»∞! |∂@HõÑÙ¨ Z<£H“O@~°¡ |O_®~åefl HÀ~°∞ì QÆ∞=∂‡Å HÔ O_»Q\ Æ #ì˜ Ñ¨ÖÏfl_»∞a_»!¤ J`«<˘Hõ JÅ∞ÃÑ~°∞QÆx 33

ǨωõΩ¯Å L^Œº=∞ Ãã·x‰õΩ_»∞! <åºÜ«∞áÈ~å\ÏÅ K«i„`«Ö’ x~°O`«~O° [fieOKÕ K≥~Q° xÆ ã¨O`«HOõ K«O„^ŒâY ı ~ü! S^Œ∞ Ѩ^∞Œ Å rq`«"∞≥ <ÿ å xO_»x Éè∞í =#yi K«O„^ŒâY ı ~ü#∞ QÆ∞iOz WÖÏ =∞#O J„_»ãπ KÕã∂¨ Î ~åÜ«∂eû#~ÀA ~å=@O... HÍÅO Hõhflà◊§`À<≥<· å f~°∞ÛHÀÖËx ~°∞}O. K«∞O_»∂~°∞Hˆ ã¨∞ <≥y#æ P#O^ŒO XHõÑH¨ ¯õ , |∂@HõÑÙ¨ Z<£H“O@~°#¡ ∞ HÀ~°∞Å ì Ö’ x~°∂Ñ≤Oz# q[Ü«∞ QÆ~fi° O ѨOK«∞‰õΩ#fl Hõ} Δ ÏÅ∞ HõiyáÈHõ =ÚO^Õ WÖÏ =∞#O^Œifl =ke "≥o§áÈ=@O x[OQÍ qëê^ŒO. ã¨iQÍæ ~Ô O_»∞ ã¨O=`«û~åʼnõΩ =ÚO^Œ∞ =∂ J=∞‡‰õΩ QÆ∞O_≥ [|∞ƒ KÕãO≤ k. p~åÅ "≥^· ºŒ xѨÙ}∞Å∞ KÕ`∞« Öˇ`¿Î≥ ãÎ, UO K≥Ü∂« ºÖ’ áêÅ∞áÈHõ P~ÀQƺN HÍ~°∞¤ KÕuÖ’ ÃÑ@∞ìH˘x QÆ∞O@∂~°∞ Åe`å ã¨∂Ѩ~ü ÃãÊëêe\© Ǩã≤Ê@ÖòÖ’ J=∞‡#∞ KÕ~åÛ#∞. "≥O@ fã¨∞HÔ o§# _»|∞ƒ J<ÕHõ ~°∂áêÖ’¡ ã¨QOÆ HõiyáÈ`Õ, ~Ô O_À ~ÀA _®Hõ~ì ∞° Ñ≤ez g∞ J=∞‡‰õΩ P~ÀQƺN =iÎOK«^∞Œ . Hõ#∞Hõ "≥^· •ºxHõÜ∞Õ º Y~°∞Û g∞ˆ~ Éèií OK«QÅ Æ ~å? JO@∂ ÃãÅqKåÛ~°∞. P~ÀQƺN P^Œ∞‰õΩO@∞O^Œx Pâ◊Ñ_¨ `ç Õ WÖÏ uiy ã¨=∞㨺 Z^Œ∞~°∞HÍ=_»O TÑ≤i P_»Ö^Ë ∞Œ . ֒ѨŠS.ã≤.Ö’ J=∞‡ <≥ÑÊ≤ `«y#æ @∞ìQÍK≥ÑÊ≤ Ok. Ys^≥#· "≥^· ºŒ O =ÚO^Œ∞ ¿Ñ^Œ"åà◊§ „áê}ÏÅ∞ XHõ ÖˇH¯õ ‰õΩ^Œ~x° JOâ◊"∞Õ . Hõà§◊ =ÚO^Œ∞ =KÕÛ~ÀQÆ∞Å∞ – "≥o§áÈÜÕ∞ ~ÀQÆ∞Å∞. ~Ú<£ ¿Ñ+¨O@¡ HÀã¨O HÍK«∞H˘x LO_Õ "åi ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅ∞. <Õ#∂ D "å`å=~°}OÖ’H˜ KÕi JѨC_Õ ~Ô O„_ÀAÅ∞ QÆ_z ç Ok. =∞m§ _®Hõ~ì ∞° Ñ≤ez g∞ J=∞‡ P~ÀQƺO ‰õΩ^Œ@ Ѩ_∞» `«∞O^Œx K≥áêÊ~°∞. J^À ã¨O`À+¨O Hõey# q+¨Ü∞« O. x„^ŒÖ^Ë ∞Œ . ™êfl<åÅ∞ ÖË=Ù. "Õà‰◊ Ωõ Éè’[#O ÖË^∞Œ . JѨC_»∞ QÆ∞O@∂~°∞Ö’ LO_Õ q∞„`«∞ÖˇO^Œ~À QÆ∞~°∞HÎ ˘KåÛ~°∞. J~Ú<å Z=i ™êÜ«∞O á⁄O^•ÅxÑ≤OK«Ö^Ë ∞Œ . FÑ≤ Q Íæ XO@iQÍ<Õ J=∞‡‰õ Ω Ñ¨ Ó iÎ "≥ · ^ Œ º O KÕ ~ ÚOK« ∞ H˘x uiy "≥àϧÅxÑ≤OzOk. JO^Œ∞Hˆ Z=iH© á¶È<£û K≥Ü∞« ºÖË^∞Œ . =¸_À ~ÀA ™êÜ«∞O„`«O Ǩã≤Ê@Öò =ÚO^Œ∞ `À\˜~ÀQÆ∞Å |O^è∞Œ =ÙÅ`À =∂\Ï¡_∞» `«∞<åfl#∞. Z=~À "≥#Hõ #∞Oz =zÛ, Éè∞í [O g∞^Œ K≥~Úº"Õã≤ – UO ã¨*Ï˚ WHõ¯_»∞<åfl"£? J<Õ K«O„^ŒâıY~ü Pf‡Ü«∞ ѨÅHõiOѨÙ. P =∂@ÅH˜ J`«xHÔ o§ K«∂ã¨∂<Î Õ U_ÕÛâß#∞. <å QÆ∞O_≥Ö’¡ JѨÊ\˜ =~°‰Ωõ L#fl XO@i 34

`«#Ѩ٠ÉÏ^èŒ `˘ey áÈÜÕ∞O`« =~°‰Ωõ U_ÕÛâß#∞. J`«x F^•~°∞Ê `«~åfi`« ֒ѨŠJ=∞‡ LO^Œx K≥áêÊ#∞. S.ã≤. "å~°∞Ö ¤ ’ LO^Œx K≥áêÊ#∞. ~Ô O„_ÀAÅ∞QÍ WHõ¯_» KÕ~åO. D ~ÀA =¸_À~ÀA J<åfl#∞. P =∂@‰õΩ K«O„^Œ‰Ωõ HÀѨO =zÛOk. =∂ QÆ∞O@∂~°∞ =zÛ, WÖÏ XO@iQÍ W|ƒO^Œ∞Å∞ Ѩ_∞» `«∂ XHõ¯ á¶È<£ ‰õÄ_® K≥Ü∂« ºÅxÑ≤OK«#O^Œ∞‰õΩ ÉÏ^èQŒ Í LO^Œ<åfl_»∞. =ÚO^Œ∞ J=∞‡#∞ K«∂ã≤=^•ÌO. q∞QÆ`å q+¨Ü∂« Å∞ Jhfl `«~∞° "å`« =∂\Ï¡_∞» ^•OѨ^• J<åfl_»∞. S.ã≤. Ö’ L#fl =∂ J=∞‡`À =∂\Ï¡_∞» `«∂, QÆ∞~°∞ÑÎ > ¨ Ö ì ^Ë • J=∞‡ <Õ#∂ g∞ ~ÚO\˜ H˘KåÛ#∞. #∞=Ùfi <å‰õΩ Pqi ѨHÀ_ôÅ∞ =O_ç ÃÑ\Ïì"£ J<åfl_»∞. ɡ_g£ ∞^Œ #∞Oz ÖËz J=∞‡ K«O„^Œ =OHõ `Õiáê~° K«∂ã≤ #qfiOk. <åÔHo§ K«∂ã¨∂Î J=∞‡Hõà§◊ hà◊√§ ÃÑ@∞ì‰Ωõ Ok. K«O„^ŒâY ı ~ü JѨC_»∞ K«∂Ñ≤# „¿Ñ=∞ Z#fl\˜H© =∞iÛáÈÖË#∞. J=∞‡`À =∞iH˘O`«¿ãѨ٠QÆ_¿ç Ñ J=HÍâ◊O ÖËHõ =∞m§ =™êÎ#x |Ü«∞\˜H˜ J`«x`À áê@∞ <Õ#∂ =KÕÛâß#∞. Ü≥∂QÆHˆ =Δ ∂Å ã¨OÉèÏ+¨} =∞~À J~°QOÆ @`À =Úyã≤Ok. =∞~°∞ã¨\˜ ~ÀA ™êÜ«∞O„`«O =∞m§ K«O„^ŒâıY~ü =KåÛ_»∞. =ã¨∂Î<Õ *Ë|∞Ö’Oz _»|∞ƒfã≤ |Å=O`«OQÍ <å *Ë|∞Ö’ ÃÑ\Ïì_»∞. J=∞‡#∞ |uH˜OK«∞‰õΩO^•O. J=ã¨~"° ∞≥ `ÿ Õ "≥ÚǨÏ=∂@O =^Œ∞.Ì WOHÍ U"Õ"À JÖÏO\˜ =∂@ÖË K≥áêÊ_»∞. =∞m§Ö’ѨeHÔ o§ J=∞‡#∞ ѨÅHõiOK«@O. =∞~˘ J~°QOÆ @ QÆ_çÑ≤ "≥à◊§áÈÜ«∂_»∞. =∞~À Ô~O_»∞ ~ÀAÅ∞ á¶È<£Ö’<Õ Ñ¨ÅHõiOKå_»∞. Ѩx XuÎ_=ç Å¡ HõÅ=ÖËHõ áÈ`«∞<åfl#x K≥áêÊ_»∞. J=∞‡ P~ÀQƺO ‰õΩ^Œ∞@Ѩ_Oç k. QÆ∞O@∂~°∞ #∞O_ç P~À ~ÀA uiy |Ü«∞Å∞^Õ~åO. JÖÏ K«O„^ŒâY ı ~ü ™êÜ«∞O F^•~°∞Ê P ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’ ÅaèOKå~Ú. K« O „^Œ â ı Y ~ü ` À Ѩ i K« Ü « ∞ "≥ ∞ ÿ O k J`« # ∞ P~ü Z ãπ Ü « Ú Ö’ q^•ºiú <åÜ«∞‰õΩ_»∞QÍ LO_»QÍ<Õ. p~åÅ „áêO`«OÖ’ LѨ<庙êe=fi_®xH˜ =KåÛ_»∞. JѨÊ\˜ˆH <Õ#∞ q~°ã¨O ã¨Éèí∞º_»#∞. H˘OK≥O ÃÑ^ŒÌ"å}˜‚ HÍ=@O =¸ÅOQÍ =ÚÉèÏ=OQÍ =∂\Ï¡_®_»∞. ã¨ÉÏè "ÕkHõ g∞^Œ JѨÊ\˜ q~°ãO¨ <åÜ«∞‰õΩÅ∞<åfl~°∞. JO^ŒiÖ’#∂ K«O„^Œ<Õ z#fl=Ü«∞ã¨∞ LѨ<åºã¨‰Ωõ _»∞, J~Ú<å, J`«x LѨ<åºã¨ ^èÀ~°}˜ JO^ŒiHõ<åfl KåÖÏ q∞#flQÍ#∂, K≥¿ÑÊ q^è•#O ~å[H©Ü∂« Å∞ `≥eÜ«∞x "åix Ãã·`O« PHõiO¬ zOk. JO^Œ∞Ö’ J`«x ~°∂ѨO – PHõiO¬ KÕ HõO~î° ã¨fi~°O 35

JO^Œsfl Hõ\˜ì Ѩ_Õã≤Ok. LѨ<åºã¨‰õΩ_çQÍ [#O KÕ`« Z‰õΩ¯= =∂~°∞¯Å∞ á⁄O^•_»∞. JÖÏ q^•ºiú L^Œº=∂Ö’¡ #∞Oz „ѨÜ∂« }O ™êyã¨∂,Î PO„^è„Œ Ѩ^âÕ ò áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å ã¨OѶ∞¨ OÖ’ HõxÑ≤OKå_»∞. |Ǩïâ◊ `«# ''ÖÏ—— K«^∞Œ =٠ѨÓiÎ J~Úº =KåÛ_»#∞‰õΩO\Ï#∞. =∞m§ K«O„^ŒâY ı ~ü âßH˘¯ – "åO*ˇ\Å ì˜ ‰õΩ ã¨O|OkèOz# ~°K#« KÕã∂¨ Î =KåÛ_»∞. x*ÏxH˜ KåÖÏ=∞OkH˜, P W^ŒiÌ Hˆ ã¨∞ ÃѶ෠√◊ § P^è•~°OQÍ ™êyOz#@∞ì JxÑ≤Oz<å Jk áêH˜HΔ õ ã¨`º« "Õ∞. K«O„^ŒâY ı ~ü P ÃѶ෠√◊ §`À `«# J^躌 Ü«∞#O J"≥∞iHõ<£ ~å[ºã¨fiÉèÏ=O "≥Ñ· Ù¨ =∞m§Ok. Jk `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ<Õ `«ÅOѨ٠`«$+¨‚ =∞m§ "Õ@áêÖˇO =O\˜ ѨÙ~å`«# „QÆO^è•ÅÜ«∂Å"≥Ñ· Ù¨ ™êyOk. KåÖÏ "å\˜x ѨijeOKå_»∞. =ÚO^Œ∞ `«#∞ #q∞‡# ã≤^•úO`åÅ∞ J^茺ܫ∞#OÖ’Oz q∞QÆ`å"å\˜x ÖˇH¯õ Å∞ Hõ\,ì˜ âßHÀ¯– "åO*ˇ\Å ì˜ ‰õΩ XHõ ã¨r= ~°∂ѨOÖ’ #=ÖÏ ~°K#« KÕâß_»∞. `«# Hõq∞\ò"∞≥ O\ò Uq∞\’ P #=ÖÏ =ã¨∞=Î Ù ^•fi~å<Õ K«O„^ŒâY ı ~ü K≥Ñʨ Hõ<Õ K≥áêÊ_»∞. P `«~∞° "å`«<Õ K«ÅѨu – q[Ü«∞=~°#ú OÅ Z*ˇO_® =zÛOk. âßH˘¯ – "åO*ˇ\˜ì ~°K«# ^•fi~å á⁄Ok# ѨiѨHõfi`« D W^ŒÌi ˆHã¨∞ q+¨Ü∞« OÖ’ =∞iO`« Ѩ^∞Œ #∞ `ÕeOk. q[Ü«∞=~°#ú O – K«ÅѨuÅ LitHõΔ ~°^∞Œ HÌ Àã¨O PO„^è~Œ å„+¨=ì ∞O`«\Ï HÍeH˜ |ÅѨO Hõ@∞ì‰Ωõ uiQÍ_»∞. ~å„+¨Ñì u¨ H˜ áÈã¨∞ìHÍ~°∞¤ L^Œº=∞O #_çáê_»∞. `«#∞ |Ü«∞Å∞ ^Õi#ѨC_»∞#fl „Ѩu‰õÄŠѨ i ã≤ ÷ ` « ∞ Å#∞ J^Œ ∞ ƒù ` « qâı ¡ + ¨ } Å ^•fi~å J#∞‰õ Ä Å "å`å=~° } OQÍ =∂~°ÛQÆeQÍ_»∞. JѨC_»∞ `«#∞ ѨxKÕã∞¨ #Î fl ZÑ≤ãZ≤ ÖòãH≤ ˜ K«O„^ŒâY ı ~ü ѨÓxHõ ^•fi~å =∞Oz¿Ñ~°∞ `≥KåÛ_»∞. K«ÅѨu q[Ü«∞=~°#ú OÅ LitHõΔ ~°^∞Œ Ì J~ÚºOk. "åo§^Œ~Ì ∂° W"åà◊ K«O„^ŒâY ı ~ü =∞~°}Ïxfl ZÖÏ ri‚OK«∞HÀQÆeQÍ~À? ZHõ¯_» "åi ã¨ÊO^Œ# ~åÖË^∞Œ . JÖψQ HÍ~°OKÕ_∞» Hˆ ã¨∞Ö’ "≥Ú^Œ\#˜ ∞O_ç ^Œo`«∞ŠѨHÍΔ # #_çz# f~°∞ ZO`À „ѨâO◊ ã¨hÜ«∞O. K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞#∞ ã¨OѶ∞¨ @# [iy# KÀ@<Õ ''HÀ~°∞—ì —#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ∞« @OÖ’#∂, J„QÆ=~°O‚ Ö’ ѨÙ\˜<ì å, J@ì_∞» QÆ∞ „Ѩ[Å <åºÜ«∞ áÈ~å\ÏʼnõΩ `«#∞ TÑ≤iQÍ z=i =~°‰Ωõ xez QÔ eKå_»∞. WÖÏO\˜ J~°∞^≥#· =ºH˜`Î fi« OQÆÅ K«O„^ŒâY ı ~ü‰Äõ H˘xfl |ÅÇ‘Ï#`«Å∂ L<åfl~Ú. 36

<å‰õΩ "≥Ú^Œ@ HõxÑ≤Oz# K«O„^ŒâY ı ~ü q^•ºi÷QÍ U K≥_∞» JÅ"å@∞ ÖËx =ºH˜ÎQÍ<Õ Ñ¨iK«Ü«∞O. ǨωõΩ¯Å <Õ`«QÍ ZkQÍHõ âßH˘¯ – "åO*ˇ\˜ì ~°K«# KÕ¿ã<å\˜ˆH áê<£ =∞™êÅ – ã≤QÆÔ~\ò`À K«∂âß#∞. KåÖÏ |ÅOQÍ "å\˜x qxÜ≥∂yOKå_»∞. Ѩ~û° #Öò JO@∂ WÖÏ =∞`«∞‰Î Ωõ Ö’#∞HÍ=@O =Å¡<Õ W"åà◊ K«O„^ŒâY ı ~ü =∞# JO^Œsfl qëê^ŒOÖ’ =ke "≥o§áÈÜ«∂_»∞. H˘xfl |ÅÇ‘Ï#`«ÅH˜ ÉÏxã¨Ö,·ˇ J<å~ÀQƺOáêÖˇ· XH˘¯Hõ¯~°∞ JHÍÅ =∞$u K≥O^Œ@O x[OQÍ Ñ¨Ó_»ÛÖËxÖ’@∞. =∞^Œ∂iÌ #ˆQ+πÉÏ|∞ WÖÏ<Õ "≥o§áÈ`Õ "åà◊§ J=∞‡ ZO`« ÉÏ^èÑŒ _¨ Oç ^À K«∂âßO. P `«e¡ =∂@ÖË ÃÇÏK«ÛiHõ =∞#O^ŒiH˜. K«O„^ŒâıY~ü 㨇$uÖ’ D „Ѩu# ѨÓx #_»∞^•ÌO. =∞# "Õ∞^è•â◊‰õΩÎÅ#∞ HÍáê_»∞‰õΩO^•O. J^Õ x["≥∞#ÿ x"åo. ~°K~« Ú`« ÃãÖò : 9951169967 Y

37

10. x~°O`«~° zO`«<åje K«O„^Œ... „á⁄.a.u~°∞Ѩu~å=Ù, WOw¡+μ¨ _çáê~ü"ì ∞≥ O\ò, „^Œq_çÜ∞« <£ Ü«¸x=i≈\©, ‰õΩѨÊO #HõûÖò|s, NH͉õΩà◊O ã¨$+≤ìOz# Ü«Ú= "Õ∞^è•=ÙÖ’¡ a. K«O„^ŒâıY~ü J~Ú^Œ∞Ѩ^∞Œ Å∞ xO_»‰Ωõ O_®<Õ J~°Oú `«~O° QÍ rq`åxfl KåeOz#"å_»∞. K«O„^Œ `≥Å∞QÆ∞ ã¨=∂[OÃÑ· =¸_»∞ ^ŒâßÉÏÌÅáê@∞ `«#^≥#· =Ú„^Œ"âÕ ß_»∞. 1980ÅÖ’ ~å_çHÖ õ ò q^•ºiú ã¨OѶ∞¨ OÖ’ „H˜Ü∂« jÅHõ ã¨É∞íè º_»∞QÍ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ `«# ~å[H©Ü∞« rq`«O K«xáÈÜÕ∞O`«=~°‰õΩ KåÖÏ K«∞~°∞‰õΩQÍ ™êyOk. `«#∞ ZѨÊ\˜H© U q+¨Ü«∂xfl #=Ú‡`å_À JѨÊ\˜H˜ P q+¨Ü«∂xH˜ ã¨O|OkèOz ѨÓiΙê÷~Ú *Ï˝#O`À PK«~} ° Ö’H˜ kˆQ"å_»∞. 1980ÅÖ’ q^•º~°∞Å ú ã¨=∞㨺ÅHÀã¨O #_çz# L^Œ º =∂Å#∞Oz x#fl "≥ Ú #fl\˜ =~° ‰ õ Ω K« ∞ O_» ∂ ~° ∞ Ǩ Ï `åºHÍO_» ‰ õ Ω ã¨O|OkèOz# xOk`«∞ʼnõΩ tHõÅ Δ ∞ Ѩ_OÕ `«=~°‰Ωõ `«#∞ KÕã#≤ áÈ~å@O =~°‰Ωõ JxflO\˜Ö’#∂ D x|^Œ`ú « K«O„^ŒÖ’ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. x|^Œ`ú ,« x*Ï~Úf D ~Ô O_»∞ JOâßÅ∞ K«O„^Œ =ºH˜`Î fi« OÖ’ q_»nÜ«∞~åx JOâßÅ∞. =º‰õΩÅ Î ∞U J=HÍâßÅ∞ ~åHÍ x*Ï~ÚfQÍ q∞QÆÅ@OÖË^Œ∞. Jxfl J=HÍâßÅ∞ LO_ç Z@∞=O\˜ „Ѩ֒ÉèÏʼnõΩ ÖÁOQƉΩõ O_® x*Ï~ÚfQÍ xÅ|_»QÅ Æ QÆ@O "Õ~∞° . K«O„^Œ D ~Ô O_»= HÀ=‰õΩ K≥O^Œ∞`å_»∞. Jaè„áêÜ«∂Å∞ ÖËHõ ÉèÏ"åÅ∞ K«O„^Œ q+¨Ü∞« OÖ’ KåÖÏ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ qâßfi™êÅ∞QÍ =∂iáÈÜÕ∞q. qâßfiã¨OÖ’ L#fl =ºH˜Î `«#∞ #q∞‡# q+¨Ü∞« O HÀã¨O „áê}O`À ã¨Ç¨ ^Õhfl ÖˇH¯õ KÕÜ∞« ‰õΩO_® ѨxKÕ™êÎ_»∞. K«O„^Œ ѨxKÕã≤# q^•ºiú L^Œº=∂Å∞HÍh, áœ~° ǨωõΩ¯Å L^Œº=∂Å∞HÍh, K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞ q+¨Ü∞« OÖ’HÍh, K«ÅѨu, q[Ü«∞=~°<ú Å £ Hˆ ã¨∞ q+¨Ü∞« OÖ’ HÍh, „Ѩã#¨ fl ÅH©‡Δ Hˆ ã¨∞ q+¨Ü∞« OÖ’HÍh K«O„^ŒÖ’ D xsƒùu KåÖÏ „Ѩã¨∞Êù@OQÍ HõxÊã¨∞ÎOk. QÆ`« =¸_»∞ ^ŒâßÉÏÌÅ HÍÅOÖ’ `≥Å∞QÆ∞ 38

ã¨=∂[OÖ’ [iy# Jxfl H©ÅHõ L^Œº=∂Ö`À K«O„^Œ‰Ωõ ã¨O|O^èOŒ LOk. H˘xfl ã¨OѶ∞¨ @#ÖÖ’ `å<Õ =ÚO^Œ∞O_ç ѨxKÕâß~°∞. L^Œº=∂ÅÖ’ ѨxKÕ¿ã HÍ~°ºHõ~Šΰ ‰õΩ J^躌 Ü«∞<åxH˜ ã¨=∞Ü«∞O JO`«QÍ ^˘~°H^õ ∞Œ . HÍh K«O„^Œ ѨxQÆ@∞ìH˘x ã¨=∞Ü«∂xfl ^˘~°Hõ |∞K«∞ÛH˘x x~°O`«~O° J^躌 Ü«∞#O KÕã∂¨ Î LO_Õ"å_»∞. J^躌 Ü«∞#O PyáÈ~Ú# =º‰õΩÖ Î ’¡ PÖ’K«#Å∞ ‰õÄ_® PyáÈ~Ú "≥Ú^ŒÖ#·ˇ ^ŒQ~æÆ Hˆ° Z@∞=O\˜ =∂~°∞ÊÖˉΩõ O_® q∞yeáÈ`å~°∞. K«O„^Œ WO^Œ∞‰õΩ Ñ¨ÓiÎ q~°∞^ŒOú . q^•ºiú L^Œº=∂ÅÖ’ L„^ÕHÑõ Ó¨ i`« „ѨãO¨ QÍÅ∞ KÕã#≤ K«O„^Œ‰Ωõ , 2000 ã¨OII #∞O_ç `≥Å∞QÆ∞ ã¨=∂[OÖ’ „Ѩ=ÚY ™ê=∂lHõ âß„ã¨"Î `Õ Î« lQƇO\ò É∫=∞<£ ÉèÏ"åÅ#∞ QÆ∞iOz ~åã¨∞#Î fl K«O„^Œ‰Ωõ =∞^躌 =zÛ# =∂~°∞Ê#∞ K«∂¿ãÎ J`«x J^躌 Ü«∞#O U™ê÷~ÚÖ’ LO^À `≥Å∞ã¨∞OÎ k. XHÍ<˘Hõ ™êO„Ѩ^•ÜÕ∞`«~° ^èÀ~°}˜ K«O„^Œ =¸iÎ=∞`«fiOÖ’ ÉèÏQÆ=∞~ÚºOk. JO^Œ∞=Å¡ K«O„^Œ KåÖÏ q+¨Ü∂« ÅÖ’ `«# K«∞@∂ì L#fl "åà◊§‰õΩ aè#flOQÍ PÖ’zOKÕ"å_»∞. D qaè#fl ÅHõ} Δ O `å#∞ LitHõ‰Δ Ωõ =ºuˆ~HõOQÍ #_çÑ#≤ L^Œº=∞OÖ’#∂, âßHÀ¯–"åO*ˇ\ì˜ QÆ∞iOz ~åÜ«∞\OÖ’#∂, ã¨=∂[OÖ’ Z‰õΩ¯= ÉèÏQÆO =º‰õΩÅ Î ∞ _»|∞ƒÅ∞ "≥O@ Ѩ_çáÈ`«∂ =ÙO>Ë `«#∞ ѨÙã¨ÎHÍÅ "≥O@, „ѨHõ$u "≥O@ Ѩ_áç È=@OÖ’#∂ K«∂_»=K«∞Û. ~Ô O_»∞ ^ŒâßÉÏÌʼnõΩÃÑ·QÍ Hõ} Δ O fiHõ ÖˉΩõ O_® <åºÜ«∞"å^Œ =$uÎÖ’ QÆ_çÑ≤# =ºH˜Î K«O„^Œ. `«# „áêH©ìã¨∞Ö’ Z‰õΩ¯=ÉèÏQÆO ã¨=∞Ü«∂xfl ^Œo`«∞ÅHÀã¨O, Ñ‘_`ç ∞« Å HÀã¨O "≥zÛOKå_»∞. K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞Ö’ q[Ü«∞O™êkèOKÕO^Œ∞‰õΩ "ÕÅH˘kÌ ¿ÑrÅ∞ <À\òû ~åã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. =O^ŒÅH˘kÌ Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ∞ u~°Q"Æ âÕ ß_»∞. 1995 #∞O_ç K«O„^Œ‰Ωõ P^è∞Œ xHõ`Ñ« @ ¨ ¡ =∞øeHõ „Ѩâfl◊ Å∞ "≥Ú^ŒÅÜ«∂º~Ú. P^è∞Œ xHõ`Ö « ’ =∞#∞+¨μÅ∞ =º‰õΩÅ Î ∞QÍ kQÆ*Ïi áÈ=\Ïxfl, _»ÉƒË Jxfl qÅ∞=efl xˆ~ÌtOK«\Ïxfl K«O„^Œ ÉèíiOK«ÖËHõ áÈÜ«∂_»∞. P^èŒ∞xHõ`«Ö’ ÉèÏQÆOQÍ#∂, P^è∞Œ xHõ`#« ∞ =∞iO`« "ÕQ=Æ O`«O KÕ¿ã ÅHõºΔ O`À<Õ =∂i¯ûã¨∞,ì Hõ=¸ºxã¨∞ì áêsìÅ∞ "å\˜ L^Œº=∂Å∞ #_»∞ã¨∞Î<åflÜ«∞x #=∂‡_»∞. D #=∞‡HõOÖ’Oz =∂i¯û*Ïxfl ã¨Oâ◊~ÚOz#ѨÊ\˜H© Early Marx ~°K#« ŠѨ@¡ =ÚYºOQÍ Economic and Philosophical Manuscripts Ö’ HõxÑ≤OKÕ =∂~ü¯û Ѩ@¡ K«O„^Œ‰Ωõ „ѨQÍ_è» #=∞‡HõO LO_Õk. Later Marx ~°K«#ÅÖ’, Ç≤ÏOã¨, „ѨHõ$ug∞^Œ PkèÑ`¨ º« O <≥ÅH˘ÖËÊ ÅHõ} Δ O KåÖÏ „Ѩã∞¨ Êù@OQÍ HõxÑ≤™êÎÜ∞« x K«O„^Œ #=∂‡_»∞. 39

PO„^èŒ ^ÕâO◊ Ö’ WOHÍ JkèHÍ~°ÑÙ¨ ~°∞z <å=∞=∂„`«OQÍ ‰õÄ_® K«qK«∂_»x Hõ=¸ºxã¨∞ì áêsìÅ∞ =ÚYºOQÍ =∂i¯ûã¨∞ì, Öˇxxã¨∞ì áêsìÅ∞ WѨÊ\˜ˆH ~å*Ϻx‰õΩO_Õ Jxfl J=ÅHõ} Δ ÏÅ#∞ ã¨O`«iOK«∞‰õΩ<åflÜ«∞x ÉèÏqOKå_»∞. P „Hõ=∞OÖ’ „Hõ=∞OQÍ Hõ=¸ºxã¨∞ì áêsìÅ L^Œº=∂ʼnõΩ ^Œ∂~°"∞≥ <ÿ å, áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å L^Œº=∞O`À =ÚYºOQÍ U.Ñ≤.ã≤.ZÖò.ã≤. HÍ~°ºHõÖÏáêÅÖ’ QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡Ö’ KåÖÏ qã¨$Î `«OQÍ Ñ¨xKÕâß_»∞. lÖÏ¡ =∂~°∞=¸Å „áêO`åʼnõΩ ‰õÄ_® "≥o§ |∂@HõÑÙ¨ Z<£H“O@~°#¡ ∞ |Ç≤Ï~°`æ O« KÕâß_»∞. PK«~} ° Ï`«‡Hõ „Hõ=∞OÖ’<Õ `å#∞ J^躌 Ü«∞#O KÕã∞¨ #Î fl J~åK«H"õ å^Œ ã≤^•úO`« ã¨O|O^èŒ Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ∞ `«##∞ „ѨÉÏè q`«O KÕ™ê~Ú. âßHÀ¯ – "åO*ˇ\ì˜ Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ ~åÜ«∞_»O =Å¡ D ÉèÏ"åÅ∞ XHõ ~°H"õ ∞≥ #ÿ ã¨Ê+¨`ì #« ∞ `«#‰õΩ HõeyOKå~Ú. âßHÀ¯ – "åO*ˇ\ì˜ Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ "≥Ú`«OÎ J"≥∞iHÍ <åºÜ«∞=º=ã¨÷#∞ |Ç≤Ï~°æ`«O KÕ¿ã ѨÙã¨ÎHõO. ǨωõΩ¯Å q+¨Ü«∞OÖ’ q∞QÆ`å ã¨=∂*ÏÅHõO>Ë ZO`À =ÚO^Œ∞#fl@∞¡ „ѨKå~°O KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ J"≥∞iHÍ ã¨fi~°∂Ѩ ã¨fiÉèÏ"åÅ#∞ `Õ@`≥ÅO¡ KÕ¿ã ѨÙã¨HÎ Oõ . ZѨC_À J"≥∞iHõ<£ ã¨=∂[OÖ’ [iy# XHõ ã¨OѶ∞¨ @##∞ =∞# ã¨=∂*ÏxH˜ ѨÓiÎ ™ê÷~ÚÖ’ q=iOK« QÆÅQÆ@O, P „Hõ=∞OÖ’ J"≥∞iHõ<£ ã¨=∂[OÖ’x ‰õΩ`«O„`åÅ#∞ "≥Å_¡ Oç K«QÅ Æ QÆ@O JO`« ã¨∞Å∞=Ù HÍ^Œ∞. K«O„^Œ PѨxx KåÖÏ ã¨∞<åÜ«∞ã¨OQÍ KÕâß_»∞. "ÕÅH˘kÌ ¿ÑrÅ∞ P ѨÙã¨HÎ Oõ ~åÜ«∞@OHÀã¨O K«O„^Œ K«k"å_»∞. `«#∞ KÕã∂¨ Î L#fl J^躌 Ü«∞#O, `«#x, `«#`Àáê@∞ L#fl H˘O`«=∞Ok q∞„`«∞Å#∞, ǨωõΩ¯Å `åufiHõ`« QÆ∞iOz Ö’`«∞QÍ PÖ’zOKÕ@@∞¡ KÕÜ∞« _»O [iyOk. D ã¨Ê$ǨÏ`À `«# q∞„`«∞Å`À Hõeã≤ U.Ñ≤.ã≤.ZÖò.ã≤.H˜ "≥Å∞ѨŠHuman Rights Forum U~åÊ@∞ KÕÜ∞« _®xH˜ ^•ifã≤Ok. ^•O\’¡ ѨxKÕ¿ã „Hõ=∞OÖ’ K«O„^Œ PÖ’K«#ÅÖ’ =∞øeHõ =∂~°∞ÊÅ∞ KÀ@∞ KÕã¨∞HÀ=@O "≥Ú^ŒÖ~ÚºOk. =∞# ã¨=∂[OÖ’ ǨωõΩ¯Å∞QÍ „ѨKå~°OÖ’ =Ù#fl"å\˜H˜ „¿Ñ~°}QÍ=Ù#fl áêâßÛ`«º „ѨÑO¨ K«ÑÙ¨ qHÍ㨠ܫÚQÆ (Age of Enlightenment) PÖ’K«#Å QÆ∞iOz `«#∞ Ö’`«∞QÍ PÖ’zOK«@O „áê~°OaèOKå_»∞. „QÍOã‘`À "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜,ì P `«~∞° "å`« `«#∞ K«^∞Œ =Ù`«∂ =zÛ# P^è∞Œ xHÍO`«~"° å^Œ `åufi‰õΩÅ PÖ’K«#Å∞ `«# ÉèÏ"åÖ’¡ XHÍ<˘Hõ Paradigm Shift ‰õΩ ^•ifâß~Ú. ǨωõΩ¯Å QÆ∞iOz# ^ÕjÜ«∞ ѨÙ<å^Œ∞Å∞ QÆ∞iOz, =∞# ã¨=∂[Ѩ٠QÆ`åxfl QÆ∞iOz =∞iO`« Ö’`«∞QÍ PÖ’zOK«@O "≥Ú^ŒÖO·ˇ k. D J^躌 Ü«∞#O =∞# ^ÕâO◊ Ö’ ѨxKÕã∞¨ =Î Ù#fl Zh˚"ÀÅ ÅHΔͺŠÃÑ·H˜ ‰õÄ_® #_çzOk. =∞# ^ÕâO◊ Ö’ Zh˚"ÀÅ∞ áêâßÛ`«º „ѨÑO¨ K«ÑÙ¨ Ѩ^HŒä ÍÅ#∞ ÅHΔͺÅ#∞ ^ÕjÜ«∞OKÕ 40

P"≥∂kOѨ *Ë¿ãO^Œ∞‰õΩ Ñ¨xKÕã∞¨ <Î åflÜ«∞h, JO^Œ∞Hˆ "å\˜H˜ Ford Foundation ÖÏO\˜ ã¨Oã¨÷Å #∞Oz x^èŒ∞Å∞ JO^Œ∞`«∞<åflÜ«∞x `«#∞ KåÖÏ ã¨Ê+¨ìOQÍ „QÆÇÏ≤ OKå_»∞. P „QÆÇÏ≤ OѨÙÖ’Oz 'Zh˚"ÀÅ Hõ^—Œä ѨÙã¨HÎ Oõ ~åâß_»∞. World Social ì Ö’ [~°∞QÆ∞`«∞#flѨC_»∞ ‰õÄ_® Forum H˜ ã¨O|OkèOz# g∞\˜OQÆ∞Å∞ =∞# ~å„+¨O K«O„^Œ P HÍ~°ºHõÖÏáêÅ`À qÉèkË Oz ^Œ∂~°OQÍ L<åfl_»∞. J~Ú`Õ lÖÏ¡Ö’ Z<£ H “O@~° ¡ ‰ õ Ω , áÈbãπ J}z"Õ ` « ‰ õ Ω =ºuˆ ~ Hõ O QÍ [~° ∞ QÆ ∞ `« ∂ =Ù#fl HÍ~°ºHõÖÏáêÅÖ’ K«∞~°∞QÍæ áêÖÁæ<åfl_»∞. 2005= ã¨OII #∞Oz K«O„^Œ ^ÕjÜ«∞"≥∞ÿ# `åufiHõ ã≤^•úO`åÅ QÆ∞iOz K«^Œ=@O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞. P K«^Œ∞=Ù =Å¡ `«#∞ JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ #=Ú‡`«∂=zÛ# ÉèÏ"åÖ’¡ H˘O`«ã¨_»eOѨ٠HõxÑ≤OzOk. 2010 <å\˜H˜ D ã¨_»eOѨ٠f„=™ê÷~ÚH˜ KÕi H˘xfl ã¨O„Ѩ^•~ÚHõ ÉèÏ"åefl qâ◊fiã≤OK«_»O, PK«iOK«_O» ‰õÄ_® KÕã∂¨ Î L<åfl_»∞. J~Ú`Õ U q+¨Ü∞« =¸ Z=iflOz ^•K«Ö^Ë ∞Œ . `«#∞ #q∞‡#^•x<Õ PK«iã¨∂Î rqã¨∂Î =KåÛ_»∞. `«#∞ =∞~°}O˜ K«\ÏxH˜ =ÚO^Œ∞ Pˆ~_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ K«O„^Œ „Ѩ=ÚY áÈe+π ™ê=∂lHõâß„ã¨"Î `Õ Î« lQƇO\ò É∫=∞<£ ~°K#« Å#∞ qã¨$Î `«OQÍ K«^∞Œ =Ù`«∂ =KåÛ_»∞. P^èŒ∞xHõ`« g∞^Œ É∫=∞<£ KÕã≤# qâı¡+¨}Å∞ K«O„^Œ#∞ qâı+¨OQÍ PHõiO¬ Kå~Ú. =~°=Î ∂# ã¨=∂[OÖ’ =º‰õΩÅ Î ∞, ™ê=¸Ç≤ÏHõ`« #∞Oz ^Œ∂~°"∞≥ ÿ Hˆ =ÅO qx=∞Ü«∞^•~°∞Å∞QÍ =∂~°\Ïxfl =ã¨∞Î qx=∞Ü«∞OÖ’ =∂„`«"∞Õ =º‰õΩÅ Î ∞ QÆ∞iÎOѨÙ#∞ `≥K∞« Û‰õΩ<Õ „ѨÜ∞« `«flO KÕÜ∞« \Ïxfl QÆ∞iOz É∫=∞<£ KÕã#≤ qâı+¡ } ¨ Å∞ K«O„^ŒÖ’ qâı+"¨ ∞≥ #ÿ L`åûǨxfl xOáê~Ú. P L`åûǨÏOÖ’#∞Oz É∫=∞<£ QÆ∞iOz XHõ ѨÙã¨ÎHõO ~åÜ«∂Åx PÖ’zOKå_»∞. JÖψQ QÆ∞~°*Ï_»#∞ ѨÙ#~°∂‡ÖϺOHõ#O KÕã∂¨ Î =∞~˘Hõ ѨÙã¨HÎ Oõ ~åÜ«∂Åx PÖ’zOKå_»∞. J=hfl ѨÓiÎKÜ Õ ∞« ‰õΩO_®<Õ J~°Oú `«~O° QÍ Hͺ#û~ü ~°H¯õ ã≤ `«# rq`åxfl q∞OˆQã≤Ok. rqOz L#fl@¡~Ú`Õ `≥Å∞QÆ∞ ã¨=∂*ÏxH˜ K«O„^Œ K≥áêÊeû#, K≥ѨÊQÆey# q+¨Ü∂« Å∞ KåÖÏ L<åfl~Ú. J`«x =∞~°}O, ã¨=∂*ÏxH˜ =∂„`«"∞Õ Ö’@∞HÍ^Œ∞. Jk J`«x q∞„`«∞Å rq`åÖ’¡ XHÍ<˘Hõ JQÍ^è•xfl U~°ÊiÛOk. J`«#∞ ~åÜ«∞^ŒÅ∞K«∞‰õΩ#fl "å\˜x ~åã≤ J`«x PÖ’K«#ʼnõΩ ~°∂ѨO W=fi@"Õ∞ q∞„`«∞Å∞QÍ =∞#O KÕÜ∞« QÆeyOk. ~°K~« Ú`« ÃãÖò : 9440408982 41

11. x`åº<Õfi+≤ „á⁄ÃѶã~¨ ü l. ǨÏ~°QÀáêÖò, `≥Å∞QÆ∞ : HõÖ‰Ë Äõ i „Ѩ™ê^£ QÆ∞O@∂~°∞ K«O„^ŒâY ı ~ü (KåÖÏ =∞Ok ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞, „¿Ñ=∞QÍ K«O„^Œ Jx Ñ≤Å∞K«∞ ‰õΩO\Ï~°∞) Ju z#fl =Ü«∞ã¨∞Ö’ rq`«O #∞O_ç x„+¨¯q∞OKå_»∞. x"£∞û P=~°}Ö’ QÆ∞q∞QÆ∂_ç# ZO`À =∞Ok K«O„^Œ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞, "å^Œ#Å∞, QÆ∞}QÆ}Ïefl K«iÛOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.PÜ«∞# `«Ñ#¨ O`å rq`« ™ê~åOâßxfl Hõ#∞Q˘#_»O. JO^Œ∞HÀã¨"∞Õ x~°O`«~° J^躌 Ü«∞#jeQÍ ÃÑ#∞QÆ∞ÖÏ_®_»∞. PÜ«∞# `«`fi« âß„™êÎxfl J^躌 Ü«∞#O KÕâß_»∞. ™êÇ≤Ï`åºxfl J^躌 Ü«∞#OKÕâß_»∞. <åºÜ«∞âß„ã¨Î „QÆO^è•Å#∞ J^躌 Ü«∞#O KÕâß_»∞. J`«x "≥∞^Œ_∞» x~°O`«~O° J<Õfi+¨}Ö’<Õ LO_Õ^`Õ Ñ« ʨ U<å_»∂ q~å=∞O Z~°∞QÆ^∞Œ . ZѨC_»∂ U^ÀXHõ „Ѩâfl◊ K«∞@∂ì ^•xH˜ ["å|∞Å∞ "≥^Œ∞‰õΩ`«∂ =ÙO_Õ"å_»∞. JO`ÕHÍHõ `«# q∞„`«∞Å#∞ ‰õÄ_® P „Ѩâ◊fl"≥·Ñ¨Ù‰õΩ ÖÏH˘¯KÕÛ"å_»∞. J`«x`À [iy# ã¨∞n~°…"≥∞#ÿ K«~Û° Ö’¡ XHõ™êi <Õ#∞ KåÖÏ Jeã≤áÈ~Ú qã≤yáÈ~Ú#@∞¡QÍ JxÑ≤Oz WHõ K«~Û° KåÖË¡ J<åfl#∞. <Õ#∞ XHõ ã¨∂„fHõ~} ° KÕ™êÎ#∞. „ѨÑO¨ K«O ZO`À xiú+"ì¨ ∞≥ #ÿ k. ^•xK«∞@∂ì L#fl [<åOQÆ=∞O`å Z<Àfl ÉÏ^èeŒ fl J#∞Éèqí ã¨∞<Î åfl~°∞. P ÉÏ^èeŒ fl `˘ÅyOK«\ÏxH˜ =∞#O U^À XHõ\˜ KÕÜ∂« e. Z=fiÔ~<· å ã¨~ˆ U^≥<· å q+¨Ü∞« O =ÚO^Œ∞‰õΩ =¿ãÎ ^•xH˜ "≥#∞fl K«∂Ñ≤ áêiáȉõÄ_»^∞Œ J<Õ "å_»∞. K«O„^Œ TǨ"åkHÍ^Œ∞. J`«#∞ ѨxKÕã∞¨ #Î flѨC_»∞ <Õ#∞ ^ŒQ~æÆ Q° Í K«∂âß#∞. ZO`À Hõ+Ñì¨ _¨ "Õ å_»∞. `«#∞ Wk <åºÜ«∞"≥∞Oÿ k Jx #q∞‡`Õ ^•xHÀã¨O Zxfl HõëêìÖfl·ˇ <å Éèií OKÕ"å_»∞. zÅHõÅ∂i¿Ñ@ |ã¨∞û ^ŒÇ¨Ï#O ˆHã¨∞Ö’ LitHõΔѨ_ç# W^ŒÌ~°∞ ^Œo`« Ü«Ú=‰õΩʼnõΩ =∞~°}tHõ#Δ ∞`«ÑÊ≤ OK«\ÏxH˜ K«O„^Œ ZO`« Jq„âßO`«OQÍ, ~årÖËx 42

áÈ~å@O KÕâß_À <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. J`«#∞ q„âßOu fã¨∞HÀHõ, =∂Ö’ Z=ih q„â◊q∞OK«xÜ«∞ºHõ J`«#∞ #_çÑ#≤ XHõ J~°∞^≥#· Hˆ ã¨∞ Wk. nxH˜ ã¨O|OkèOz J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ „Ѩu =ºH˜xÎ <Õ#∞ Hõeâß#∞. "Õ∞=Ú _èbç Ö ¡ ’x Hõ<åfl\ò ¿Ñ¡ãÖ π ’ „Ѩu =ºH˜xÎ HõÅ∞ã¨∞#Î fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J`«#∞ =∂\Ï¡_#ç =∂@Å∞ WOHÍ QÆ∞~°∞<Î åfl~Ú. JѨC_»∞ K«O„^Œ ã¨Ç¨ Ü«∞OHÀã¨O ~À_»∞„¤ ѨH¯õ *’ºu+¨μ¯xfl ã¨O„ѨkOK« =Åã≤OkQÍ ã¨ÅǨ WKåÛ_»∞. Wk ÃÑ^ŒÌ Ñ≤zÛѨx Jx <Õ#∞ JO@∞O_»QÍ _èbç Ö ¡ ’x ZO`À=∞Ok q.S.Ñ≤.Å∞ D *’ºu+¨μ¯_»∞ ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ =zÛ *Ï`«HÍÅ∞ K«∂Ñ≤OK«∞‰õΩO\Ï~°x "åiÖ’ Z=~À XHõ~∞° =∞#‰õΩ LѨÜ∂≥ QÆÑ_¨ Q» eÆ y#"å~°∞ D *’ºu+¨μ¯_ç^•fi~å ѨiK«Ü∞« O HÍ=K«∞Û#x "åºMϺxOKå_»∞. J`«x `«Ñ¨# K«∂ã≤ <Õ#∞ ZO`«QÍ<À Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂#∞. J^Õq^èŒOQÍ K«∞O_»∂~°∞ TK«HÀ`« Hˆ ã¨∞Ö’#∂ ZO`À `«Ñ#¨ Ѩ_®¤_∞» . `«=∞ Hˆ ã¨∞#∞ K«O„^ŒâY ı ~ˆ "åkOKåÅx K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞Å∞ UHõ„w=OQÍ x~°~‚ ÚOK«∞HÀ=_»O J<Õk ZO`À Q˘Ñ¨Êq+¨Ü∞« O. Jk J`«x ‰õΩÅO <ÕÑ^¨ •è ºxfl K«∂ã≤ =∂„`«O HÍ^Œ∞. Wk J@∞ K«O„^ŒâY ı ~üH˜ áœ~° ǨωõΩ¯Å L^Œº=∂xH˜‰Äõ _® ZO`À Q“~°"åxfl `≥zÛÃÑ\Ïì~Ú. =∞Ǩâ◊H=Θ O`«"∞≥ #ÿ ‰õΩÖÏxH˜ K≥Ok#"åiH˜ =ºuˆ~HõOQÍ #_çz# D Hˆ ã¨∞Ö’ q[Ü«∞O ™êkèOK«_O» J<Õk KåÖÏ J~°∞^≥#· q+¨Ü∞« O. Wk K«O„^Œ ѨxKÕ¿ã f~°∞. rq`«O Ü≥ÚHõ¯ =ÚYº"≥∞#ÿ JOâßÅxflO\˜Ö’#∂ W^Õ q^èOŒ QÍ PÜ«∞# L<åfl_»∞. ZO`À=∞Ok `«# =Ü«∞ã¨∞ Ü«Ú=‰õΩÖÏ¡QÍ<Õ K«O„^ŒâıY~ü `«# HÍÖËr ~ÀAÖ’¡ ~å_çHÖ õ ò ~å[H©Ü∂« Å"≥Ñ· Ù¨ PHõi`¬ ∞« _»Ü∂« º_»∞. J`«#∞ ~å_çHÖ õ ò q^•ºiú ã¨OѶ∞¨ O („Ѩã∞¨ `Î O« x¿+kèOK«|_ç# q^•ºiú ã¨OѶ∞¨ O) ã¨É∞íè º_çQÍ =ÙO_Õ"å_»∞. „Ѩ=ÚY =∂"À~Úã¨∞ì <Õ`« Pˆ~¯‰õΩ =∞Oz ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞. K«O„^Œ Pˆ~¯`À `«#‰õΩ#fl ™êxflÇ≤Ï`åºxfl QÆ∞iOz, J`«x`À [iÑ≤# ã¨OÉèÏ+¨}Å#∞QÆ∞iOz ZѨC_»∂ QÆ∞~°∞K Î ãÕ ∞¨ ‰õΩ<Õ "å_»∞. JO`ÕH͉õΩO_® =~°=~°~å=Ù "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "åi`À #_çz# ~å[H©Ü∞« tHõ} Δ Ï `«~Q° `Æ ∞« Å#∞ QÆ∞iOz ‰õÄ_® K≥¿ÑÊ"å_»∞.P `«~åfi`« K«O„^Œ PO„^è„Œ Ѩ^âÕ ò áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å ã¨OѶ∞¨ O ã¨É∞íè º_»∞QÍ#∂, J#O`«~O° QÆ∞O@∂~°∞lÖÏ¡ HÍ~°º^Œi≈QÍ#∂ ѨxKÕâß_»∞. "åã¨"Î åxH˜ QÆ∞O@∂~°∞lÖÏ¡ âßY ZO`À K«∞~°∞HÔ #· k. Jk áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å L^Œº=∞O Ѩi^ä∞Œ Å#∞ ^•\˜ ѨxKÕãO≤ k. QÆ∞O@∂~°∞âßY 43

ZO`« K«∞~°∞‰õΩQÍ Ñ¨xKÕãO≤ ^ŒO>Ë lÖÏ¡Ö’x ÉÏkè`∞« ÅO^Œ~∂° `«=∞ˆH ã¨=∞㨺 =zÛ<å áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å ã¨OѶ∞¨ O lÖÏ¡ âßY ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ ѨiQÔ `«∞‰Î Ωõ "≥à§ı "å~°∞. PâßY ZO`« K«∞~°∞QÍæ ѨxKÕã¨∞ÎO_»@O=Å# áÈbã¨∞Å ^Œ$+≤ì ^•xÃÑ·# Ѩ_çOk. JO`ÕQ͉õΩO_® ã¨OѶ¨∞ã¨Éèí∞ºÅ#∞ áÈbã¨∞Å∞ ÅHõΔºOQÍ ZOK«∞HÀ=_®xH˜ HÍ~°}"≥∞ÿOk. Z<Àfl ™ê~°∞¡ L„kHõÎѨiã≤÷`«∞Å∞ <≥ÅH˘<åfl~Ú. ã¨OѶ¨∞ã¨Éèí∞ºÅ ˆHΔ=∂xflQÆ∞iOz =ÚYºOQÍ K«O„^Œ ˆHΔ=∞O QÆ∞iOz "Õ∞"≥∞O`À PO^Àà◊# K≥O^Õ"åà◊§O. J`«x WO\˜ Z^Œ∞~°∞QÍ x~°ã¨# „Ѩ^Œ~°≈#Å∞ [iÑ≤ J`«xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ x<å^•Å∞ WKÕÛ"å~°∞. P ɡ^ŒiOѨÙÅxflO\˜x Z^Œ∞~˘¯#fl ^è~·≥ º° =O`«∞_≥#· K«O„^Œ#∞ "Õ∞O K«∂âßO. K«O„^Œ ÖÏO\˜ =º‰õΩeÎ zÛ# ^è~·≥ º° O, ÃÑOá⁄OkOz# „Ѩu+¨Ö ì Ë áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å ã¨OѶ∂¨ xH˜ *ÏfÜ«∞ ™ê÷~Ú QÆ∞iÎOѨÙ#∞ fã¨∞‰õΩ=zÛOk. áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å ã¨OѶ∞¨ O #∞O_ç =∂#= ǨωõΩ¯Å "ÕkHõ q_çáÈ~Ú#ѨC_»∞ K«O„^Œ ÉÏÅQÀáêÖò`À, `«# q∞„`«∞Å`À Hõeã≤ ѨxKÕâß_»∞. P `«~åfi`« K«O„^Œ P^èŒ∞xHõ`«Ñ¨@¡ f„="≥∞ÿ# =ºuˆ~Hõ`«#∞ ÃÑOK«∞H˘<åfl_»∞. JO^Œ∞Ö’ =∂#= ǨωõΩ¯Å ÉèÏ=# ‰õÄ_® LOk. P `«~åfi`« K«O„^Œ P^è∞Œ xHÍ#O`«~° ÉèÏ"åÅ"≥Ñ· Ù¨ PHõi`¬ ∞« _»Ü∂« º_»∞. K«O„^ŒÖ’ =zÛ# D =∂~°∞Ê =∂ JO^Œsfl ZO`«QÍ<À Pâ◊Û~°º ѨizOk. =∂#=ǨωõΩ¯Å ÉèÏ=# ‰õÄ_® ™ê„=∂[º"å^Œ Z*ˇO_®Ö’ ÉèÏQÆ"∞Õ #x =∞#O‰õÄ_® `≥e™È`≥eÜ«∞HÀ P ‰õΩ„@Ö’ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ =∞ø`«∞<åfl=∞x q=∞i≈OKÕ"å_»∞. D q+¨Ü∞« OÃÑ·# =∂ =∞^躌 Z<Àfl ™ê~°∞¡ "å^ÀѨ"å^•Å∞ [iQÍ~Ú. D ^ŒâÖ ◊ ’<Õ K«O„^Œ ZO`À=∞Ok `«`fiΫ "Õ`ŠΫ Ѩ@¡ H˘`«ÉÎ Ïè "åÅѨ@¡ PHõi`¬ ∞« _»Ü∂« º_»∞. "Õ∞=Ú WO`«=~°‰Ωõ qx Z~°∞QÆx `«`fi« "Õ`ŠΫ #∞QÆ∞iOz =∂ˆHq∞ `≥eÜ«∞x JOâßÅ#∞ QÆ∞iOz PÜ«∞# K≥¿ÑÊ"å_»∞. P^è∞Œ xHõ`#« ∞Oz ɡ@ · Ѩ__» ®xH˜ =∞m§ ã¨O„Ѩ^•Ü«∞ ÉèÏ"åÖ’¡H˜ "≥àϧÅx PÜ«∞# J#∞‰õΩ<åfl_»∞. J`«x rq`«O J`«x PK«~} ° #∞ K«∂ã≤ "Õ∞=Ú Pâ◊Û~°ºO `«~åfi`« Pâ◊Û~åºxfl á⁄O^Õ"åà◊§O. J`«x "≥∞^Œ_∞» `≥eq ZO`À *Ï˝#=O`«"∞≥ #ÿ ^Œx "Õ∞=Ú JO^Œ~O° UHõ„w=OQÍ JOwHõiOKÕ"åà◊§O. âßHÀ¯–"åO*ˇ\Å ì˜ Hˆ ã¨∞ q+¨Ü∞« OÖ’ PÜ«∞# KÕã≤# ѨijÅ#Å∞ "åºYºÅ∞ <åQÆiHõ`«‰õΩ ã¨O|OkèOz#, J^Õq^èŒOQÍ <åºÜ«∞âß„™êÎxH˜ ã¨O|OkèOz# JOâßÅ#∞ xÅn¿ã =∞øeHõ"≥∞ÿ# „Ѩâ◊flÅ∞. 44

ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’ Pã≤Ü∂« ™È+¨Öò á¶È~°"∞£ ã¨ÉÅ íè ∞ [iy#ѨC_»∞ Z<£.l.F.Å Jã¨Å∞ ã¨fiÉèÏ"åxfl q=iã¨∂Î PÜ«∞# ~åã≤# ѨÙã¨HÎ Oõ ZO`À q"å^•ã¨Ê^ŒO J~ÚºOk. =∞#O #_»∞ã¨∞#Î fl HÍÅO ZO`À H˜+¡ "ì¨ ∞≥ #ÿ k. ^•xH˜ ã¨O|OkèOz# =∞Å∞ѨÙÅ∞, ZQÆ∞_»∞kQÆ∞_»∞Å#∞ QÆ∞iOz PÜ«∞# =∂\Ï¡_®~°∞. "Õ∞^èÀã¨OѶ∞¨ ~°} ¬ J<Õk „Ѩã∞¨ `Î O« `å=Ú rqã¨∞#Î fl HÍÅOÖ’HÍHõ Éèqí +¨º`«∞Î QÆ∞iOz PÖ’zOKÕk. x~°∞+Ì Oì¨ QÍ ^•xѨÜ∞« #O Z@∞"≥á· È ã¨iQÍæ Z=iH© `≥eÜ«∞^Œ∞. K«O„^ŒÑ@ ¨ ¡ „Ѩ[Å∞ Z‰õΩ¯=QÍ PHõi`¬ ∞« Å∞ HÍ=\ÏxH˜ =ÚYº"≥∞#ÿ HÍ~°}O J`« x x*Ï~Úu. J`« < À¡ U=∂„`« O HÍѨ @ ºOÖË ^ Œ ∞ . Z@∞=O\˜ "≥#∞HõO*Ï"ÕÜ«∞‰õΩO_® `«# "Õ∞^èÀѨ~°"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å QÆ∞iOz PÜ«∞# K«iÛOKÕ"å_»∞. =ºH˜QÎ `Æ O« QÍ PÜ«∞# ZO`À Pf‡Ü«∞"≥∞#ÿ ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞. <Õ#∞ QÆ∞O@∂~°∞ "≥o§#ѨC_»ÖÏ¡ <å ã¨ÉèíÅxflO\˜H˜ J`«#∞ Ǩ[~°ÜÕ∞º"å_»∞. <å Jaè„áêÜ«∂Å`À J`«xH˜ Zxfl qÉè^Ë •Å∞ L#flѨÊ\˜H© ã¨É‰íè Ωõ =∂„`«O =KÕÛ"å_»∞. ZѨC_»∂ `«#`À<Õ LO_»=∞x |Å=O`«ÃÑ>Ëì"å_»∞. QÆO@Å`«~°|_ç "Õ∞=Ú =∂\Ï¡_∞» ‰õΩO@∂ QÆ_¿ç Ñ"åà◊§O. J`«xÖ’x D =∞OzQÆ∞}"Õ∞ ã¨=∂*OÖ’x qaè#fl=~åæÅH˜ K≥Ok#"åix J`«xH˜ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ =∞ezOk. K«O„^Œ‰Ωõ ZO`À JkfifÜ«∞"≥∞#ÿ , L^•~°"∞≥ #ÿ Jaè#O^Œ#Å∞ JO^•~Ú. "å\˜#OkOz# =ºH˜Î Z=~ÀHÍ^Œ∞. Q˘Ñ¨Ê =∂#= ǨωõΩ¯Å <åÜ«∞‰õΩ_≥·# Hõ#fla~å<£. <Õ#∞ K«O„^Œx z=i™êi K«∂ã≤#ѨC_»∞ J`«#∞ `«# â◊s~åxfl P=Ç≤ÏOz# "åºkè`À Ü«Ú^ŒOú KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. J`«x JO^Œ"∞≥ #ÿ , qâßÅ"≥∞#ÿ <Õ„`åÅ∞ =∞iO`«QÍ qáêÊ~å~Ú. JѨC_»∞ K«O„^Œ =∞~˘Hõ"å^Œ#‰õΩ ã≤^ŒúOQÍ L<åfl_»x |Ǩïâß P "å^Œ# =∞$`«∞º=Ù QÆ∞iOKÕ#x <å‰õΩ JxÑ≤OzOk. `«#‰õΩ ZO`«QÍ<À P`«‡qâßfiã¨O LOkHÍ|\˜ì `«# "åºkè`À áÈ~å_®Åx <Õ#∞ K≥ÑÊ≤ #ѨC_»∞ J`«#∞ z~°∞#=Ùfi #"åfi_»∞. J`«x #=ÙfiÖ’ ã¨OѨÓ~°"‚ ∞≥ #ÿ rq`«O LOk. P z~°∞#=Ùfi ZO`À ã¨ÇϨ [OQÍ LOk. J`«x z=i Hõ} Δ ÏÖ’¡‰Äõ _® r=O `˘}˜Hã˜ Ö ¨ Ï_»∞`«∂<Õ LOk. J`«x PHõã‡≤ Hõ qëê^ŒH~õ "° ∞≥ #ÿ =∞~°}O XHõ QÍ_è"» ∞≥ #ÿ J^躌 Ü«∞# Ѩ~O° Ѩ~‰° Ωõ r=# "åã¨qÎ Hõ J<Õfi+¨}‰õΩ `«∞kѨÅ∞‰õΩÖÏ¡QÍ L<åfl~Ú. Y 45

12. JO^Œ"∞≥ #ÿ Jã¨=∂ѨHõ "åHõºO, K«O„^ŒâYı ~ü ÔH. Nx"åãπ ˆH#û~ü HõO>ˇ Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ#k ‰õΩ+¨μª JO\Ï_»∞ JÖˇQÍ˚O_»~ü ™Èe˚xuû<£ P`«‡Hõ^äŒ<å`«‡Hõ #=Å 'ˆH#û~ü "å~ü¤—Ö’x Hõ^ä•<åÜ«∞‰õΩ_»∞ H˘™êÎQ˘¡`˘"£. J\Ï¡JO\Ï_»∞ HÍh, `«# ^Œ$+≤ìÖ’ J`«ºO`« ^Œ∞~å‡~°æ"≥∞ÿ#^≥·# ™ÈqÜ«∞\ò =º=ã¨#÷ ∞ Hˆ #û~ü`À<Õ áÈÅ∞™êÎ_∞» . ''=∞x+≤H˜ Hˆ #û~ü ‰õΩ~°∞Ѩ٠"≥Úe¿ãÎ K«zÛáÈ`å_»∞. =∞i XO\˜xO_® ÖË|~ü Hˆ OѨÙÅ∞, „Ѩ"å™êÅ∞ "≥ÚÅ∞ã¨∞#Î fl ^ÕâO◊ U=∞=Ù`«∞Ok?—— Jx J`«#∞ „Ѩtfl™êÎ_∞» . '‰õΩ+¨μª =º=㨗÷ J#fl =∂@ kQÆO|~° Hõ=ÙÅk. U=yOѨÙ#∞, =ºuˆ~Hõ`#« ∞ „ѨH\ õ O˜ K«_®xH˜ qÅ∞=Å K«~Û° ÖˉΩõ O_® "≥Q@ Æ ∞ =∂@Å<Õ "å_®Å<Õ ^èÀ~°}˜ "åà◊k¡ . HõO\˜H˜ XO\˜H˜ J„Ñ≤Ü∞« OQÍ HõxÑ≤OKÕ ^ŒÜ∞« hÜ«∞"≥∞#ÿ [É˃ `«Ñʨ , =º=ã¨Ö ÷ ’ L#fl ^Œ∞~å‡~°Oæ ‰õΩ+¨μÖ ª ’ ÖË^∞Œ . Ѩ^„Œ ѨÜ∂≥ QÍÖ’¡ Ѩ\Oì˜ Ñ¨ÙÅ∞#fl qѨ=¡ ~°K~« Ú`«Å∞ ã¨ÇϨ [OQÍ<Õ =º=㨉÷ Ωõ '‰õΩ+¨μ—ª qâı+} ¨ Ïxfl W+¨Ñì _¨ Ö » ^Ë ∞Œ . ^ÀÑ≤_ç =º=㨠÷ =O\˜ =∂@Å<Õ "å~° ∞ LѨ Ü ≥ ∂ yOKÕ " å~° ∞ . K≥ ~ ° | O_» ~ åA =∞~°}â◊Ü«∞ºg∞^Œ L#flѨC_»∞ =∂„`«O ˆH#û~ü =º=ã¨÷ J#fl=∂@ `«~°K«∞ qxÑ≤OzOk. =º=ã¨`÷ À#∂, Hˆ #û~ü`À#∂ áÈ~å_ç# XHõ HõqÜ≥∂^è∞Œ _»∞ P ~Ô O\˜ =∞^蕺 áÈeHõ#∞ ™êkèOKå_»∞. PO„^茄Ѩ^Õâò „ѨÉèí∞`«fiO ÃÑ\˜ì# Ç≤ÏO™ê, ˆH#û~ü "åºnè [q∞eQÍ K≥~|° O_»~åA#∞ Hõ|oOz#ѨC_»∞ J`«xOHÍ Ü«Ú=‰õΩ_Õ. P =Ü«∞ã¨∞Ö’ JO`«\˜ [|∞ƒ ~å=_»O HÍh, Jã¨Å∞ Hˆ #û~ü "åºkè„QÆã∞¨ Å Î ∞ `«~K ° ∞« `å~°ãѨ _¨ _» O» HÍh JѨÊ\˜H˜ J~°∞^Õ. „¿Ñ=∞Hõ^Å Œä ã≤x=∂Ö’¡<Õ Hˆ #û~ü ¿Ñ~°∞ Z‰õΩ¯=QÍ qxÑ≤OKÕk. JѨÊ\˜H© WѨÊ\˜H© |Ü«∞@Ѩ__» O» Z‰õΩ¯"≥O· ^À, "åºkè"åºÑ≤Î Z‰õΩ¯"≥O· ^À HÍh 46

^Õâ◊"Õ∞ ÃÑ^ŒÌ ˆH#û~ü"å~ü¤ÖÏQÍ JxÑ≤™ÈÎOk. É’Öˇ_»∞ rq`«O L#fl"åix, JO^Œ∞Ö’#∂ rq`ÕK«Ûù Hõey#"åix, [#OHÀã¨O |`«Hõ_»OÖ’<Õ ¿ãfiK«Ûù#∞ Y~°∞ÛKÕ¿ã"åix "≥kH˜ "≥kH˜ „_À<£ ^•_»∞Å∞ KÕã≤ =∞s Hˆ #û~ü K«OѨÙ`ÀOk. Q˘„Ô~áê\˜ #ˆ~O„^Œ<å^ä,£ HÔ Z<£"·≥ Ѩ`O« [e, K«O„^ŒN, |∞„~å ~å=ÚÅ∞... *Ïa`å KåÖÏ ÃÑ^ŒkÌ . WѨC_»∞ `å*ÏQÍ a. K«O„^ŒâY ı ~ü. Ѩ~åº=~°}"Õ`«Î _Ò<£@∞ Z~üÎ ã¨Oáê^Œ‰õΩ_»∞ J~Ú# JxÖò JQÆ~åfiÖò eOá¶È=∂ J<Õ XHõ J~°∞^≥#· Hˆ #û~üÉÏi# Ѩ_,ç ^•x`À áÈ~å_»∞`«∞#flѨC_»∞ Ç≤ÏO^Œ∂ Ѩ„uHõÖ’ XHõ "åºã¨O ~åâß~°∞. Hˆ O„^Œ =∞O„u "≥∂ǨÏ#‰õΩ=∂~° =∞OQÆàO◊ =∞~°}ÏxH˜ Pã¨Ê„`«∞Å<À, "≥^· ∞Œ ºÅ<À xOkOK«_O» HÍ^Œ∞, Hˆ #û~ü"åºkèx PÅHõºΔ O KÕã∞¨ #Î fl „ѨÉ∞íè `åfixfl É’#∞Ö’ xÅɡ\ÏìÅx JxÖò JQÆ~åfiÖò J<åfl~°∞. _èbç ¡ =∞Ǩ#QÆ~O° Ö’x HÍÅ∞+¨º=¸ HÍÅ∞+¨ºHÍ~°Hõ r=#q^è•<åÖË Hˆ #û~ü‰Ωõ uO_ç ÃÑ_»∞`«∞<åflÜ«∞x PÜ«∞# P~ÀÑ≤OKå~°∞. zH˜`û« Å g∞^Œ HÍ^Œ∞, =¸ÖÏÅ g∞^Œ QÆ∞iÃÑ@ì=∞x HÀ~å_»∞. ǨωõΩ¯Å <åºÜ«∞"åk, ~°K~« Ú`« J~Ú# K«O„^ŒâY ı ~ü ‰õÄ_® XHõ J~°∞^≥#· ~°HOõ Hˆ #û~ü ™ÈH˜, J~°O÷ `«~O° QÍ K«xáÈÜ«∂~°∞ HÍh, D QÆO_»O QÆ_z ç LO>Ë, Hˆ #û~ü q[$OÉè} í "≥#∞Hõ L#fl P^è∞Œ xHõ`« ‰õΩ„@#∞ Kå\˜ K≥¿ÑÊ"å~°∞. JO`å „Ñ¨Hõ$u|^ŒúOQÍ [iyO^Œx, =∞# KÕuÖ’ Ug∞ ÖË^Œx JxÑ≤ã∞¨ OÎ k HÍh, D ~åK«ÑÙ¨ O_»∞ "≥#∞Hõ K«i„`«Q=Æ ∞#OÖ’ =∞#∞+¨μÅ∞ "Õã#≤ `«Ñ¨Ê@_»∞QÆ∞Å∞, Jaè=$kú „Hõ=∞OÖ’ Ѩ_ç# `«Ñ¨C@_»∞QÆ∞Å∞, ™êfi~°÷OÖÏÉèíO HõÅQÆÅã≤# áêÅ#Å qHõ$`«q^è•<åÅ∞ L<åflÜ«∞x J~°=÷ ∞=Ù`«∂<Õ LOk. D [|∞ƒÅHõΔ}O J~Ú# J™ê^è•~°} Hõ}ÏÅ JxÜ«∞`« =$kúH˜ =¸ÅHÍ~°}O Uq∞\’ âß„ã¨Îq*Ï˝<åxH˜ WѨÊ\˜H© J~°÷O HÍ=_»O ÖË^Œ∞. D "åºkè =$kúH˜ =º=™ê÷Q`Æ « HÍ~°}ÏÅ∞ =∂„`«O ™ê=∂lHõâß„™êÎʼnõΩ `≥Å∞ã¨∞. "≥Ú^Œ\k˜ `≥e¿ãÎ zH˜`û« ‰õΩ =∂~°Oæ ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok. ~Ô O_Àk `≥eã≤<å KÕÜ∞« QÆeyOk `«‰Ωõ ¯=. Z<Àfl xѨCÅ QÆ∞O_®Å#∞ ^•@∞‰õΩx =zÛ, =¸ÅO `≥eÜ«∞x ѨÙ@ì‰Ωõ ~°∞Ѩ٠KÕuÖ’ F_çáÈÜ«∂_»∞ K«O„^ŒâıY~ü. =∞# ã¨=∂[OÖ’ ‰õΩÅO J#flk ˆH#û~ü HõO>ˇ, ã¨HÅ õ =∞ǨÏ=∂‡~°∞Å HõO>ˇ ^Œ∞~å‡~°"æ ∞≥ #ÿ "åºkè. ^•xfl [~ÚOz#"å_»∞ K«O„^ŒâY ı ~ü. ^Œo`« L^Œº=∞ „âı}∞Åhfl J`«x 㨇$ux QÆ∞O_≥ʼnõΩ J^Œ∞‰Ì Ωõ x x"åà◊√ÅiÊã¨∞<Î åfl~Ú. ã¨HÅ õ ~°∞QƇ`«Å HõO>ˇ z„`«ÇÏ≤ O™ê`«‡Hõ"∞≥ #ÿ k ~å[ºÇ≤ÏOã¨. 47

^•xfl ZkiOz# "å_»∞ K«O„^ŒâıY~ü. áêuˆHà◊¡ H˜O^Œ@ ~å_çHõÖò q^•ºi÷QÍ L#flѨÊ\˜ #∞Oz *Ï[fiź=∂#"≥∞ÿ#, ã¨$[<å`«‡Hõ"≥∞ÿ# „Ѩ*Ïrq`«OÖ’ L#fl"å_»∞. ǨωõΩ¯Å HÍ~°ºHõ~Qΰ Í, <åºÜ«∞"åkQÍ =º=ã¨÷ ‰õΩ`«~å¯xfl J=QÆ`O« KÕã¨∞‰õΩ#fl"å_»∞. ã¨HõÅ „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ L^Œº=∂Å∂ J`«x ™êǨÏK«~åºxfl ã¨q#Ü«∞OQÍ ã¨‡iOK«∞‰õΩO@∞<åfl~Ú. K«∞O_»∂~°∞ ÉÏkè`«∞ŠѨHΔÍ# z=i^•HÍ áÈ~å_ç#"å_»∞. ã¨=∂[Ѩ٠™ê#∞Éè∂í u ÅaèOK«x zÅHõÅ∂i¿Ñ@ xOk`«∞ŠѨHÍΔ # LitHõΔ ~°^∞Œ Ì HÀã¨O L^Œºq∞Oz#"å_»∞. âßHÀ¯, "åO*ˇ\xì˜ q™êÎ~O° QÍ Ñ¨iK«Ü∞« O KÕã#≤ "å_»∞. P J#∞Éè"í åÅ#∞, PK«~} ° #∞ x~åHõiOK« ‰õΩO_®<Õ "≥∂ã¨∞‰õΩ=zÛ# P^è∞Œ xHõ`« – ÉèÏ~°fÜ«∞ ™êO„Ѩ^•Ü«∞ *Ï˝<åxfl, ¿ÇÏ`«∞=Ù#∞, qâßfi™êÅ#∞ Z\Ï¡ ÉèíQÆflO KÕã≤O^Œ<Õ zO`«#Ö’H˜ kQÍ_»∞. P^èŒ∞xHõ ǨωõΩ¯Å ÉèÏ=# ™ê÷#OÖ’ Ѩ ~ ° O Ѩ ~ åQÆ ` « " ≥ ∞ ÿ # J#∞|O^è Œ Éè Ï =##∞ ã‘ fi Hõ i OKå_» ∞ . áêâßÛ`« º ¿ÇÏ`«∞*Ï˝<À^ŒÜ∞« O (Z<£Ö> ·ˇ <ˇ "£ ∞≥ O\ò) =∞# ^Õâßxfl ZO`«QÍ ã¨~fi° <åâ◊#O KÕãO≤ ^À ~åÜ«∂Åx `«ÑO≤ Kå_»∞. PiáÈ=_®xH˜ ~Ô O_»∞ =¸_»∞ ~ÀAÅ =ÚO^Œ∞#∞Oz, `«##∞ HõÅ=_®xH˜ =zÛ# q∞„`«∞Å`À Hõ<åº â◊√ůOÖ’x =∞^èŒ∞~°"å}˜H˜ „¿Ñ~°}x, ^Õ=^•ã‘Å#∞ ã¨O㨯iOKåÅ<Õ QÆ∞~°*Ï_» P^èŒ∞xHõ`å ÉèÏ=#x K«iÛOKå_»∞. #ÅÉè·ˇ `˘q∞‡^ÕàHˆ¡◊ PyáÈ~Ú# J`«x rq`«O H˘#™êyLO>Ë, D *Ï˝# „ѨÜ∂« }O ZO`«^•HÍ "≥à^¡ı À `≥eÜ«∞^Œ∞ HÍh, J`«#∞ `«Ñʨ xã¨iQÍ H˘xfl „Ѩâfl◊ Å#∞ =ke"≥àÏ¡_∞» . q∞„`«∞ʼnõΩ KåÖÏ<Õ Ç¨ÏŸ"£∞=~ü¯ WzÛ "≥àÏ¡_∞» . Hˆ #û~ü‰Ωõ `˘O^Œ~Ö ° ’<Õ "ÕHû˜ <£Ö’, =∞O^Œ∞Ö’ Hõ#∞HÀ¯=K«∞Û. Pâ◊Û~°º "Õ∞g∞ ÖË^∞Œ . =∞$`«∞º=Ù |Ǩïâß JѨC_»∞ =∞~À "åÇ≤ÏHõ#∞ "≥^∞Œ ‰õΩ¯O@∞Ok. Ñ≤_∞» H©¯ aÜ« ∂ ºxH© Hõ Ö ’xÜ« ∞ e["£ ∞ =∞O„`« O Ѩ x H˜ ~ åHõ á È=K« ∞ Û. HÍh, =O^•Ô~O_»∞=O^ŒÖàË ¡◊ =∞# „ѨÜ∂« }OÖ’ ZHõ¯_À U^À á⁄~°áê@∞ [iyOk. H˘O`« "≥#‰õΩ¯ "≥o¡ ã¨iK«∂ã¨∞ HÀ=_»O, ã¨iKÕã∞¨ HÀ=_»O `«Ñʨ xã¨i. â◊s~°OÖ’<Õ HÍ^Œ∞, =∞ˆ~ ~°OQÆOÖ’ J~Ú<å J^Œ∞Ѩ٠ÖˉΩõ O_® [iˆQ =$kú ÃÑ^ŒÌ [|∞ƒ. QÆ∞iÎ^•Ì=∂? Pk"å~°O, PO„^è*Œ ’ºu ™œ[#ºO`À Y 48

13. „Ѩâfl◊ ¿+H±£ Hõs=ÚÖÏ¡ rq`«O „Ѩâfl◊ QÍ =∞Åz#"å_»∞ „Ѩâfl◊ QÍ qÅÑ≤Oz#"å_»∞ z\Ï~°∞H˘=∞‡ #∞O_ç zÅ∞ÔH· ZyiáÈÜ«∂_»∞ á¶êã≤[O LiH˘Ü«∞ºÅÃÑ· „Ѩâfl◊ Å [_ç"å<≥· ‰õΩiã≤#"å_»∞ HÍÅO HÍ@∞‰õΩ Hõ#∞=∞~°∞QÆÜ∂« º_»∞ WHõ =∂ gѨÙÅ "≥#∞Hõ `«KåÛ_»∞`«∞#fl Li`åà◊§#∞ „ѨtflOKÕ^≥=~°∞? =∞#∞+¨μÅ∞ „Ѩâfl◊ Å∞ HÍÖËx KÀ@ „Ѩâfl◊ Å∞QÍ q∞QÆÅx KÀ@ XHõ „Ѩâ◊fl WÖÏ ~åeáÈ=_»O =∂ Éèqí +¨º`«∞‰Î Ωõ XHõ „Ѩâflı Hõ^•! ~°K~« Ú`« ÃãÖò : 9441502990 49

14. ǨωõΩ¯Å âıY~°∞_»∞! EÅ∂~°∞ Q“sâ◊OHõ~,ü J^躌 ‰õΩΔ Å∞, `≥ÅOQÍ} ~°K~« Ú`«Å "ÕkHõ J`«_∞» ǨωõΩ¯Å Ñ¨O@‰õΩ HÍѨÖÏ^•~°∞_»∞ T~°∞|Ü«∞@ =¸Å∞QÆ∞Å#∞ LKèåfi㨠xâßfi㨠KÕã∞¨ ‰õΩ#fl"å_»∞ WO\˜ =ÚOy@ JÅ∞¡‰Ωõ #fl ѨOkiÖÏ QÍ|∞HÍ_» K≥O|∞ÖÏQÍ hà◊É¡ Ï~Ú yÅHõÖÏQÍ Ç¨Ï‰õΩ¯Å ™ê~°^·≥ä ™êy<À_»∞ HÍÅO`À HõÅã≤ #Å∞QÆ∞i`À <å~åÜ«∞} HÍ^Œ∞ HÍÖÏxfl [~Úã¨∂ΠǨωõΩ¯Å *ˇO_®QÍ ~Ô Ñ¨~Ô Ñ¨ÖÏ_ç<À_»∞ ѨÙ@∞ìH#õ ∞, Kå=Ù#∞, Lix, |`«∞‰õΩ#∞ XHõ¯\˜QÍ K«∂ã≤# ǨωõΩ¯Å Ü≥∂^è∞Œ _»∞ `«e¡ ã¨#Î ºO HÀã¨O a_»¤ HõO~îåxflzÛ J„QÆ=~°‚ HÀ@efl <åºÜ«∞|^ŒOú QÍ ‰õÄeÛ<À_»∞ ^è~Œ ‡° HÍ\Ï u~°Q|Æ _»∞`«∞#flѨC_»∞ <åºÜ«∂xfl ã¨=∞OQÍ H˘ez ^Œo`«∞ʼnõΩ Ñ¨Oz<À_»∞ ^Õâ◊ ^ÕâßÅ#∞ ã¨kq<À_® HÍÅ=∂<åefl H˘ez<À_® Z~°∞ѨÙ#∞, #Å∞ѨÙ#∞ XO\˜H˜ ~åã¨∞‰õΩx 50

=∂#= ǨωõΩ¯Å J=Ú‡Åá⁄kQÍ =∂i<À_® á⁄^Œ∞#Ì ∞ ǨωõΩ¯QÍ á⁄_çÑO≤ z L^Œº=∞ ã¨∂s_»∞QÍ Jã¨qÎ ∞Oz<À_® K«O„^Œ... F L_»∞=Ú Ñ¨@∞ì K«∞O_»∂~°∞Å∞ QÍÜ«∂Öˇ· ã¨Å∞ѨÙ`«∞#flѨC_»ÖÏ¡ K«O„^Œ JHõ¯_» "≥∞~°∞ã¨∞OÎ \Ï_»∞ Li ~°^∞Œ #Ì ∞ HÀ~°∞`«∞#flѨC_»ÖÏ¡ <åºÜ«∞HõO~î"° ∞≥ ÿ L~°∞=Ú`«∞O\Ï_»∞ J`«_˘Hõ *Ï˝#ã¨O„^ŒO ^ŒiKÕ~Ö ° xË "åiH˜, Pã¨~åÖËx J<åfl~°∞Å Î ‰õΩ K«O„^Œ.. F~°H} Δõ Hõ=K«O 'Z~°∞Hõ—QÆÅ K«O„^Œ∞Å#∞ Hõ#_®xˆH HÍÅ=ÚO^Œ#∞‰õΩO\Ï! „Ѩu QÆ_Ñ» ¨ ^ŒQ~æÆ ° K«O„^Œ.. F „Ѩâfl◊ Å "≥ÚHÔ ¯· "≥ÚÅ∞ã¨∂<Î Õ LO\Ï_»∞ K«O„^Œ JO>Ë... ǨωõΩ¯Å<Õ „ѨtflOz# ǨωõΩ¯, qÅ∞"≥#· =∂@Å =ÚÖˇ¡ ^Õ<fl·≥ <å `«i¯OKÕ@ѨC_»∞... f~°∞ÊÅ∞ K≥¿ÑÊ@ѨC_»∞ K«O„^Œ#∞ K«i„`« `«Å∞ã¨∞‰õΩO@k. ~°K~« Ú`« ÃãÖò : 9440169896 Y

51

15. "≥O@=K«∞Û#^Œ^Õ Ü«∞â◊ã∞¨ û... a. â◊âßOH± 'J#fl^Œ=Ú‡Å∞#∞, PÅ∞a_»¤Å∞#∞, Hõ#fl `«e¡^ŒO„_»∞Å∞, ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞, |O^è∞Œ =ÙÅ∞ "≥O@~å~°∞ `«∞k<£. "≥O@=K«∞Û #k J^Õ Ü«∞â◊ã∞¨ û. J^Õã`¨ º« =Ú. ã≤~÷ "° ∞≥ ÿ ã¨OѨ^Ö Œ Å ˇ ¡ "≥O@ XHõ su<£ ™êy~å=Ù. UiH˜ Uã¨iH˜ U áê\˜ qkèOK≥<À qkè. J^Õ J=â◊º„áêѨÎO|∞— J<Õ Ç¨Ïiâ◊ÛO„^Œ <å@HõOÖ’x Ѩ^Œº=Ú <å#fl Z‰õΩ¯=QÍ qO@∂ `«#‡Ü«∞`«fiO á⁄O^Õ"å_»∞. J^Õ rq`« ã¨`º« OQÍ QÆ∞iÎOz# JuH˘kÌ=∞OkÖ’ <å#fl XHõ_∞» . P Ѩ^ºŒ O J~å÷<flÕ HÍHõ ^•x ÉèÏ=™ê~åxfl ‰õÄ_® ѨÓiÎQÍ J=QÆ`O« KÕã∞¨ ‰õΩ#fl =ºH˜Î PÜ«∞#. ã¨OѨ^#Œ ∞ QÆ_á¤ç ÈK«`À ã¨=∂#OQÍ ÉèÏqOz x["≥∞#ÿ ã¨OѨ^Œ J#QÍ '*Ï˝#O— Jx <å‰õΩ ZѨC_»∂ K≥ÑÙ¨ OÎ _Õ"å_»∞. Pã¨∞Å Î ∞ =∂#= ã¨O|O^è•Å‰õΩ J=~À^è•Å∞ J<Õ L^ÕâÌ O◊ Hõey# =ºH˜Î PÜ«∞#. ã¨=∂[ Ç≤Ï`«=Ú HÀˆ~ =º‰õΩÅ Î ∞ ZO^Œ~∞° <åfl ™ê=∂lHõ ã¨=∞㨺ŠѨ@¡ PÜ«∞# ^Œ $ Hõ Ê ^ä Œ O KåÖÏ aè # flOQÍ LO_Õ k . 㨠= ∞㨠º Å =¸Å HÍ~° } ÏÅ#∞ J<Õfi+≤OK«_O» Ö’ PÜ«∞# x=∞QÆflO JÜÕ∞º"å_»∞. P^è∞Œ xHõ`#« ∞ Jxfl ã¨=∞㨺ʼnõΩ =¸Å HÍ~°}OQÍ QÆ∞iÎOz# =ºH˜Î PÜ«∞#. P^è∞Œ xHõ`« =∂#=Ù_çfl „ѨH$õ u #∞Oz ^Œ∂~°O KÕã≤ =∞x+≤x XHõ qxÜ≥∂QÆ ^•~°∞xQÍ =∂iÛ"Õã≤O^Œx PÜ«∞# ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» `«∞O_Õ "å_»∞. =∂#= ã¨OÉO^è•Å#∞ PiúHõ ã¨O|O^è•Å∞QÍ =∂iÛ "ÕÜ∞« _»OÖ’ =∂Ô~¯\ò „Ѩ^•è # Éè∂í q∞Hõ áÈ+≤OzO^Œx ^•xÖ’ ÉèÏQÆOQÍ<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯Å L^Œº=∂Å∞ ѨÙ@∞ìH˘KåÛÜ«∞x PÜ«∞# JO@∞O_Õ"å~°∞. ǨωõΩ¯Å<Õq =∂Ô~¯\ò "ÕQOÆ QÍ qã¨iÎ Oz ã¨=∂[OÖ’ K˘K«∞Û‰õΩáÈ=_®xH˜ ^ÀǨÏ^ŒÑ_¨ Õ ~°ÇϨ ^•~°∞Å =O\˜=x PÜ«∞# Jaè„áêÜ«∞O. =∞x+≤ J<Õ "å_»∞ ã¨=¸Ç¨ÏOÖ’ L<åfl#<Õ „Éè=í ∞Ö’ L<åfl_»∞ QÍh J`«xx P^è∞Œ xHõ`« XHõ 'atomistic individual' H˜OkH˜ 52

=∂iÛ"ÕãO≤ ^Œx, ^•O`À =∞x+≤ ã¨=∂[ xÜ«∞O„`«} #∞Oz |Ü«∞@Ѩ_ç XHõ ™êfi~°úѨÓi`« "≥·Yix JÅ=~°∞Û‰õΩ<åfl_»x PÜ«∞# `«~°K«∞ K≥|∞`«∞O_Õ"å~°∞. JO^Œ∞Hˆ PÜ«∞# P^è∞Œ xHõ`#« ∞ q_çzÃÑ\˜ì „ѨH$õ ux P™êfikã¨∂Î Hõ$ëê‚#n f~å# ^≥^· Œ J=∞~°eOQÆ™êfiq∞ QÆ∞_ç KÕ~∞° =Ö’ á⁄ÅO H˘x =º=™êÜ«∞O KÕã∞¨ ‰õΩO@∂ ѨÙã¨HÎ ÍÅ∞ K«^∞Œ =Ù‰õΩO@∂ *Ï˝<åáê~°#˚ KÕã∞¨ ‰õΩO@∂ SÇ≤ÏHõ ã¨∞MÏefl q_»<å_ç HÍÅO QÆ_»Ñ¨_®xH˜ x~°‚Ü«∞O fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. #QÆ~°O Ѩ@¡ PÜ«∞#‰õΩ#fl UǨϺÉèÏ"åxfl J~°Oú KÕã∞¨ HÀ=_®xH˜ ã¨O_Õ WO_çÜ∞« <£Ö’ „ѨK∞« i`«"∞≥ #ÿ PÜ«∞# "åºã¨O K«kq`Õ KåÅ∞. PÜ«∞# „Ѩ™ê÷#O J<ÕHõ ™ê=∂lHõ L^Œº=∂Å∞ ^•@∞`«∂ „ѨH$õ u "≥Ñ· Ù¨ ™êyOk. ^•xfl H˘O^Œ~∞° u~ÀQÆ=∞#O Jx ÉèÏqOz<å Jk P^è∞Œ xHõ Jaè=$kú ~åHõãΔ ≤ KÕ¿ã q^èfiŒ Oã¨O Hõ<åfl „áêHõ$uHõ r=#O =Å¡ HõeQˆ P`«‡ã¨O`«$Ñ≤Î KåÖÏ Q˘Ñ¨Êk. Jã¨Öˇ·# u~ÀQÆ=∞#O JO>Ë P^èŒ∞xHõ Jaè=$kú Ѩ^èŒO J<Õ =∂Ü«∞Ö’ ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈ=_»O `«Ñʨ =∞ˆ~nHÍ^Œx PÜ«∞# J<Õ"å~°∞. P^è∞Œ xHõ`Ö « ’ 'solution is the cause of the problem' Jx QÆ∞iÎOz# =ºH˜Î PÜ«∞#. ^è~ ·≥ º° O. `≥Q∞Æ =, `≥eq, PÖ’K«# Jhfl f„=™ê÷~ÚÖ’ Hõey# =ºH˜Î =∂ <å#fl. U^≥<· å XHõ Hˆ ã¨∞ XѨC‰õΩO>Ë Zxfl Hõ+#ì¨ ëêìÅ∞ Z^Œ∞~˘¯<≥<· å ѨÓiÎK¿Õ ã"å_»∞. L^•: 'defacto complainant' `«~Ñ ° Ù¨¶ # lÖÏ¡ HÀ~°∞Ö ì ’<Õ "≥Ú^Œ\™˜ êiQÍ 'bail opposition petition' "åkOK«∞@‰õΩ XѨC‰õΩ<åfl~°∞. Jk qKå~°}‰õΩ =KÕÛ<å\˜H˜ PÜ«∞# Pã¨∞Ѩ„uÖ’ Z=ÚHõÅ#∞ Ñ≤O_ç KÕ¿ãO`« f„="≥∞#ÿ "≥#∞fl<˘Ñ≤Ê`À Ѩ_∞» ‰õΩ<åfl~°∞. HÍh `«##∞ #q∞‡# Hõ¡~ÚO\ò‰õΩ J<åºÜ«∞O [~°QƉõÄ_»^Œx HÀ@∞, Q“#∞, ѨÙã¨HÎ ÍÅ∞ Ǩã≤Ê@ÖòH˜ `≥ÑÊ≤ OK«∞‰õΩx JHõ¯_Õ "å^Œ##∞ ã≤^OúŒ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. 60 ZOl =∂iÊù<£ aà◊§Å∞ "Õã∞¨ ‰õΩx HÀ~°∞Ö ì ’ ‰õÄ~ÀÛÖËx Ѩiã≤u÷ Ö’ HÍ~°∞Ö’ Ѩ_∞» H˘x [_ç˚ Ñ≤ÅfiQÍ<Õ <˘Ñ≤Êx ÖˇH¯õ KÕÜ∞« ‰õΩO_® "≥o§ QÆO@¿ãѨ٠xÅ∞Ûx HÀ~°∞ì ǨÅ∞ ^Œ^iÌŒ ÖË¡ q^èOŒ QÍ "åkOz Hõ~¡ ÚO\òH˜ <åºÜ«∞O KÕã≤ uiy Ǩã≤Ê@ÖòH˜ "≥o§ Ѩ_∞» ‰õΩ<åfl~°∞. J^Õ PÜ«∞# z=iQÍ "åkOz# Hˆ ã¨∞. PÜ«∞#‰õΩ Hͺ#û~ü Jx `≥eã≤#ѨÊ\˜ #∞Oz PÜ«∞#`«Ñʨ WO\’¡ q∞QÆ`å"å~°O`å ~ÀkOKå~°∞. PÜ«∞# =∂„`«O P <åÅ∞QÆ∞ <≥ÅÅHÍÅOÖ’ ZѨC_»∂ kQÆ∞Å∞QÍ HõxÊOK«Ö^Ë ∞Œ . J^è~·≥ º° =¸ Ѩ_Ö » ^Ë ∞Œ . ÃÑ·QÍ <å`À '<Õ#∞ Z<Àfl HõëêìÅ#∞ ^è~·≥ º° OQÍ Z^Œ∞~˘¯x q*Ë`Q« Í xeKå#∞. Hͺ#û~ü XHõ ÖˇHͯ ... XHõ"àÕ ◊ <Õh áÈ~å@OÖ’ F_ç<å <å P`«‡ J#O`« qâ◊fiOÖ’ Hõeã≤ LO@∞Ok. <≥<Ñ≥ C¨ _»∂ h K«∞@∂ì<Õ 53

LO\Ï#∞. h=Ù =∂„`«O hu, x*Ï~ÚfH˜ Hõ@∞ì|_ç U^≥<· å Ѩx XѨC‰õΩO>Ë Ñ¨Ó~°Ü Î ∞Õ º ^•HÍ =^ŒÅ‰õΩ. *Ï˝#"Õ∞ =∞#‰õΩ Pã≤—Î Jx K≥¿ÑÊ"å~°∞. =∞$`«∞º=Ù `«~∞° =ÚH˘ã¨∞<Î åfl WOH˘kÌ QÆO@ÅÖ’ K«xáÈ`å~°#QÍ ‰õÄ_® 'I will come back' Jx `«# â‹e· Ö’ QÆOcè~° ã¨fi~°O`À ѨeHÍ~°∞. Hͺ#û~ü`À <åÅ∞QÆ∞ <≥ÅÅ áÈ~å@"Õ∞ PÜ«∞# "≥ÚO_ç`#« O, ^è~·≥ åºxH˜ x^Œ~≈° #O. K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞ q+¨Ü∞« OÖ’ Z@∞=O\˜ XuÎà√◊ §, PiúHõ „Ѩ֒ÉèÏʼnõΩ `«ÖÁQƉæ Ωõ O_®, U<å_»∂ K«∞O_»∂~°∞ "≥ÚǨÏO K«∂_»x H˘O^Œ~∞° ^Œo`« <Õ`Å « ∞, „ÉÏǨχ}∞_»∞ =∞#ˆHO KÕ™êÎ_∞» Jx HÍ"åÅx q+¨O zq∞‡<å Jxfl\˜h Éèií Oz „ѨÑO¨ K«OÖ’ ^Õx<≥<· å _»|∞ƒ`À H˘#QÆÅO J#fl nè=∂`À L#fl "åiH˜ Jk `«ÑC¨ K«O„^ŒâıY~ü L<åfl_»∞... Y|_®Ì~ü Jx Kå\Ï_»∞. ˆHã¨∞x H˜Ö’Å ÖˇHõ¯# J=Ú‡‰õΩO^•=∞x ^Œ∞HÍ}ÏÅ∞ `≥iz# Z<£rFH˜, W`«~° ^Œ∞+¨ì â◊‰Ωõ Å Î H˜ H˘~°H~õ åx H˘Ü«∞ºQÍ =∂~å~°∞. _»|∞ƒ HõO>Ë Pâ◊Ü∞« O Q˘Ñ¨Ê^Œx Kå\Ï~°∞. =∂ <å#fl Kå=Ù`À =∞m§ P â◊‰õΩÎÅ∞ ѨÙ#~°∞r˚=O áÈã¨∞‰õΩ<åfl~Ú. HÍh ^èŒ~°‡"Õ∞ K«∞O_»∂~°∞ ÉÏkè`«∞ʼnõΩ ~°HõΔ. PÜ«∞<˘Hõ x`«º q^•ºi÷. ѨÙã¨ÎHÍÅ#∞ Jq∞`«OQÍ „¿Ñq∞OKÕ"å_»∞. „Ѩu ѨÙã¨HÎ Íhfl XHõ aè#fl HÀ}OÖ’ qâı+¡ O≤ KÕ"å_»∞. „ѨÑO¨ K«O "≥Ú`«OÎ PHÍâßxH˜ ZuÎ# áêÖ’ H˘~ÚÖ’ ~åã≤# 'k JÖˇ¯q∞ãπ—ì #=Å#∞, Ü«∂O\© =Úã≤O¡ #=Å Jx ^•xg∞^Œ K«i„`«Ö’ XHõ "≥∞Å ÿ ∞~å~ÚQÍ xezáÈÜÕ∞ q=∞~°≈ ~åã≤# =ºH˜Î PÜ«∞#. Ǩã≤Ê@ÖòÖ’ _®Hõ~ì xü ‰õÄ_® '<å‰õΩ ÃÑ#∞fl ¿ÑѨ~∞° W=fiO_ç <Õ#∞ KåÖÏ ~åÜ«∂e— Jx J_çQÍ_»∞ PÜ«∞#. QÆ∞~°*Ï_» ã≤^•úO`åxfl ѨÓ~°fiѨHOΔõ KÕã∂¨ Î XHõ ѨÙã¨HÎ Oõ ~åÜ«∂Å#∞‰õΩ#fl PÜ«∞# HõÅO J~°O÷ `«~O° QÍ PyáÈ~ÚOk. PÜ«∞# P`«‡ JYO_®`«‡Ö’ b#"≥∞Oÿ k. <å‰õΩ `≥eã≤# <å#fl "≥ÚO_ç"å_»∞. ÉèÜ í ∞« O `≥eÜ«∞x"å_»∞. P_ç`Ñ« ʨ x"å_»∞. P^è∞Œ xHõ`‰« Ωõ =ºuˆ~H˜. K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞Å P`«‡Q“~°=O xÅɡ\˜ì# XHõ „ÉÏǨχ}∞_»∞. PÜ«∞# "≥o§áÈ`«∂ <å g∞^Œ KåÖÏ ÉÏ^躌 `« =ke "≥o§áÈÜ«∂_»∞. PÜ«∞# Pâ◊Ü∞« ™ê^è#Œ ‰õΩ <Õ#∞ <å =O`«∞ Hõ$+≤K™Õ êÎ... – "åºã¨H~õ ΰ a. K«O„^ŒâY ı ~ü ‰õΩ=∂~°∞_»∞ PO„^è*Œ ’ºu ™œ[#ºO`À Y 54

16. „ÉÏǨχ} ^Œo`« áÈ~å@ Ü≥∂^è∞Œ _»∞ K«O„^ŒâYı ~ü ~ÚO„^Œ"≥e¡ ~°"Õ∞+π K«O„^Œ JO`«º„H˜Ü«∞Ö’¡ =∂\Ï¡_»É’`Õ 'K«∞O_»∂~°∞— ÉÏkè`«∞Å áÈ~å@ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ "≥∂*ˇãπ (P ã¨OѶ¨∞@#Ö’ ǨÏ`«ºKÕÜ«∞|_»¤ *ÏÖÏk =∞`«ÎÜ«∞º ‰õΩ=∂~°∞_»∞) ‰õΩ =∂@ ÃÑQÆÖ^¡Ë ∞Œ . ^Œ∞YO`À "≥#H˜¯ "≥oá¡ ÈÜ«∂_»∞. =O^ŒÖÏk Jaè=∂#∞Å =∞^躌 Hõ$ëê‚#n f~°OÖ’ ^≥^· Œ J_»=ÙÖ’¡ `«=∞ <åºÜ«∞"åk â◊=O HÍÅ∞`«∞#fl =∞O@Å ÃãQÆ J`«_ç =∂@#∞ Hõ>ãìË ≤ LO_®e. JѨC_»`_« ∞» K«O„^Œ *Ï˝ÑH¨ ÍÖ’¡H˜ "≥o=¡ ÙO_®e. P ™êÜ«∞OHÍÅѨ٠L^ÕfiQÆ "å`å=~°}OÖ’ <Õ#∞ ‰õÄ_®, K«∞O_»∂~°∞ ÃãÊ+¨Öò HÀ~°∞ì "å^Œ#Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú 2007 (?) "≥Ú^Œ\’¡H˜ "≥àÏ¡#∞. JHõ¯_» "å^ÀѨ"å^•Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. JѨÊ\˜H˜ Ѩ^ÇŒ ¨ ~ˆ à◊¡ „H˜`O« P HÀ~°∞ì L#fl KÀ>Ë J„QƉΩõ ÖÏÅ∞ =∂Å, =∂kQÆÅ#∞ "≥O\Ï_ç, "Õ\Ï_ç K«OÑ≤# =∂~°}HÍO_»ÃÑ· K«~ÀÛѨ K«~°ÛÅ∞ [~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. Ñ‘_ç`«∞ŠѨHΔÍ# Ѩa¡H± „áêã≤‰Äõ º@~üQÍ Éè∞í =#yi K«O„^ŒâY ı ~ü "å^Œ<å Ѩ\=˜ ∞‰õΩ [_ç˚ <À@ ‰õÄ_® =∂@ ~åÖË^Œ∞. P „Ѩ`ÕºHõ <åºÜ«∞™ê÷#O P=~°}Ö’ =∞ǨHõq t=™êQÆ~ü, QÆ∞O@∂~°∞ HÍi‡Hõ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ ~å*ËO„^Œ „Ѩ™ê^£, ^Œo`« <åºÜ«∞"åk ~°`fl« „Ѩ™ê^£, <Õ#∞ `«KåÛ_»∞`«∞<åflO. "≥∂*ˇãπ JѨC_»∞ [#O =∞^躌 Ö’ ZHõ¯_»∞<åfl_À QÆ∞~°∞Ö Î ^Ë ∞Œ . =∂‰õΩ JxÑ≤OzOk XHõ>Ë – `«fi~°Ö’ HÀ~°∞ì „Ñ¨H\ õ O˜ K«É’ÜÕ∞ K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞Å q[Ü«∞OÖ’ K«O„^ŒâY ı ~ü XHõ ã¨Q~Æ fi° "≥∞#ÿ ÉèÏQÆO Jx. x x x

D ~ÀA K«O„^ŒâıY~ü ÖË_»∞. K«ÅѨu, q[Ü«∞=~°ú#~å=Ù Lif`« PyáÈ=_»OÖ’ ‰õÄ_® „Ѩ^•è # áê„`«^•è i J~Ú# K«O„^ŒâY ı ~ü ÖË_∞» . K«xáÈ~Ú <≥Å J~ÚO^À ÖË^À J`«_ç PÖ’K«#Å K«∞@∂ì q"å^ŒO <≥ÅH˘Ok. P q"å^ŒOÖ’ 55

‰õÄ_® `«Å^Œ∂~°∞Û`åO. K«~Û° Ö’¡ áêÖÁæO\ÏO. J`«_∞» 'J~åK«H"õ å^ŒO— g∞^Œ KÕã#≤ PÖ’K«#Å#∞, 'É∫=∞hÜ«∞O— g∞^Œ KÕã#≤ PÖ’K«#Å#∞, 'P^è∞Œ xHõ`—« g∞^Œ KÕã#≤ PÖ’K«#Å#∞ Ѩ\Oì˜ K«∞‰õΩO\ÏO. YO_ç`O« QÍ =∂ Jaè„áêÜ«∂Å∞ K≥ÑÙ¨ `åO. =∂ "å^Œ##∞ qxÑ≤™êÎO. JHõ¯_ç`À PyáÈ=Ú. XHõ"àÕ ◊ J`«_∞» ѨHͯ „ÉÏǨχ}"åk Jx PY~°∞‰õΩ `Õe<å, J`«_ç ѨÓ~°fi PK«~°} ~°^ŒÌ~Ú áÈ^Œ#∞‰õΩO\ÏO. Jk XHõ ã¨`º« OQÍ iHÍ~°∞¤ KÕ™êÎO. K«i„`«Ö’ J}QÍi# ‰õΩÖÏŠѨHΔÍ# ~årÖËx <åºÜ«∞áÈ~å@O KÕã≤# "å_çQÍ Ñ¨kÅѨ~°∞K«∞‰õΩO\ÏO. ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ Ö’ XHõ qÅ∞"≥#· '„ÉÏǨχ} ^Œo`« áÈ~å@ Ü≥∂^è∞Œ x—QÍ H©iãÎ ∂¨ <Î Õ LO\ÏO. ~°K~« Ú`« ÃãÖò : 9985440002 Y

56

17. k‰õΩ¯ÖËx "åi rq`åʼnõΩ "≥Å∞QÆ∞xKÕÛ nѨO PiáÈ~ÚOk ^Œ∞_»∞¤ „ѨÉÏè Hõ~,ü ‰õΩÅx~°∂‡Å# ã¨q∞u J^躌 ‰õΩΔ _»∞ L^Œº=∞HÍ~°∞efl, ~“_ô+@ ‘ ~üÅ#∞ |∂@HõÑÙ¨ Z<£H“O@~üÅÖ’ K«O¿Ñ áÈbã¨∞ JkèHÍ~°∞ʼnõΩ ã≤OǨÏã¨fiѨflO a. K«O„^ŒâY ı ~ü. ǨÏ`«ºÅ∞ KÕã∞¨ #Î fl áÈbã¨∞ʼnõΩ „ѨÉèí∞`«fiO i"å~°∞¤, J"å~°∞¤Å∞, „Ѩ"≥∂+¨#∞¡ „ѨHõ\˜ã¨∞Î#fl HÍÅOÖ’ „Ѩ[Å∞ ÉèíÜ«∞„ÉèÏO`«∞Öˇ· =∞ø#OQÍ ~Àkã¨∞Î#fl ~ÀAÖ’¡ ÉÏkè`«∞Å ‰õΩ@∞OÉÏʼnõΩ K«O„^ŒâYı ~ü JO_»QÍ xÅ|_®¤~∞° . JkèHÍ~° ^Œ∞ifixÜ≥∂QÍxH˜ áêÅÊ_»∞`«∂ K«\Ïìxfl KÕ`«∞Ö’¡H˜ fã¨∞H˘x ǨÏ`«ºÅ∞KÕã¨∂Î J_»∞¤K≥¿ÑÊ"å_ÕÖË_»x q„~°gˆQ SÑ≤Zãπ JkèHÍ~°∞efl Ãã·`O« HÀ~°∞Hì ˜ D_çÛ É’#∞Ö’ xÅɡ\ì˜ <Õ~åxfl |∞∞A=ÙKÕã#≤ nèâße K«O„^ŒâY ı ~ü. Z=fi~°∂ K≥Ü∞« ºÖËx Ѩx `«#∞ KÕÜ∞« _»O K«O„^ŒâY ı ~ü „Ѩ`ºÕ Hõ`.« zÅHõÅ∂i¿Ñ@ |ã¨∞û^ŒÇ¨Ï#O ˆHã¨∞Ö’ =Ú^•Ì~ÚÖˇ·# ^Œo`« Ü«Ú=‰õΩÅ∞ K«ÅѨu, q[Ü«∞=~°#ú ~å=ÙʼnõΩ HÀ~°∞ì =∞~°}tHõΔ qkèOz# ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’ "åi LitHõ#Δ ∞ ~°^∞Œ K Ì Ü Õ ∂« Åx L^Œº=∂xfl #_çáê~°∞. Ö’Hõ=∞O`å "åiH˜ LitHõΔ qkèOK«_O» ã¨~Ô O· ^Õ J#∞‰õΩO@∞#fl P ~ÀAÖ’¡ JO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ L^Œº=∞O #_»Ñ_¨ O» z#fl q+¨Ü∞« O HÍ^Œ∞. D ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ HÔ .l.ã¨`º« =¸iÎ (t=™êQÆ~)ü ™êǨϙêxfl ‰õÄ_® QÆ∞~°∞K Î ãÕ ∞¨ HÀ"åe. ã¨ÉÅ íè #∞ ÉèQí flÆ O KÕÜ∞« _®xH˜ áÈbã¨∞Å∞ K≥Ü∞« ºx „ѨÜ∞« `«flOÖË^∞Œ . |ã¨∞û ^ŒÇϨ #OÖ’ =∞$u K≥Ok# "åi |O^è∞Œ =Ùefl ‰õÄ_»Q\ Æ ì˜ gig∞kH˜ ^•_çH˜ Lã≤Q˘ÖËÊ"å~°∞. ã¨ÉÏè "ÕkHõÃÑ·H˜ ~åà◊√§ "Õ~ÚOKÕ"å~°∞. J<ÕHõ ~°HÍÅ∞QÍ áÈbã¨∞Å #∞O_ç ɡkiOѨÙÅ∞ =KåÛ~Ú. HÍh JÖÏO\˜ ɡkiOѨÙʼnõΩ ÉˇOÉËÖ`ˇ ÎÕ =∞x+≤ HÍ^Œ∞ K«O„^ŒâY ı ~ü. WOHÍ KèåÖˇO*òQÍ fã¨∞H˘x 57

=ÚO^Œ∞HÔ àϧ_»∞. „Ѩã∞¨ `Î O« K«ÅѨu, q[Ü«∞=~°<ú ~£ å=ÙʼnõΩ Li ~°^~ÌŒ Ú rq`« Mˇ^· ∞Œ J#∞Éèqí ã¨∞<Î åfl~°∞. XHõ =ÚYº q+¨Ü∞« O QÆ∞~°∞Î KÕÜ∂« e. 1991 PQÆã∞¨ ì 6 K«∞O_»∂~°∞ #~°"∞Õ ^èOŒ [iy#ѨÊ\˜ #∞O_ç ÉÏkè`∞« Å `«~∞° ѨÙ# xÅ|_ç "åà◊§ Jaè=∂# Ç‘Ï~À JÜ«∂º_»∞. K«∞O_»∂~°∞ ã¨OѶ∞¨ @#ѨC_»∞ K«O„^ŒâY ı ~ü PO„^è„Œ Ѩ^âÕ ò áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å ã¨OѶ∞¨ OÖ’ =Ù<åfl_»∞. JHõ¯_»∞<åfl, =∂#=ǨωõΩ¯Å "ÕkHõÖ’=Ù<åfl, z=~°‰Ωõ JO^Œ∞Ö’ #∞O_ô |Ü« ∞ @H˘zÛ<å K« ∞ O_» ∂ ~° ∞ ÉÏkè ` « ∞ Å QÆ ∞ O_≥ Ö ’¡ DÜ« ∞ # ™ê÷ # O ѨkÅOQÍ<Õ=ÙOk. K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞Å∞ áÈ~å_ç ™êkèOK«∞‰õΩ#fl „Ѩ`ºÕ Hõ HÀ~°∞Ö ì ’ ^Œo`«∞Å `«~°Ñ¨Ù "å^Œ#Å∞ qxÑ≤OK«_®xH˜ „Ѩ`ÕºHõ Ѩa¡H± „áêã≤‰õĺ@~üQÍ K«O„^ŒâYı ~ü HÍ"åÅx ^Œo`«∞ÅO^Œ~∂° L=∞‡_çQÍ HÀ~°∞HÀ=_»O ^•fi~å K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞ʼnõΩ PÜ«∞#ÃÑ· =Ù#fl Jaè=∂#O, Q“~°=O, Jxfl\˜HõO>Ë q∞Oz PÜ« ∞ #g∞^Œ ∞ #fl #=∞‡HÍxfl `≥ e Ü« ∞ *Ë ã ¨ ∞ Î O k. K« O „^Œ â ı Y ~ü x Ñ≤ . Ñ≤ . QÍ `«ÑÊ≤ OK«_®xH˜ =Ú^•Ì~ÚÅ∞, H˘O^Œ~∞° ^Œo`«<åÜ«∞‰õΩÅ∞ J<ÕHõ „ѨÜ∞« `åflÅ∞ KÕ â ß~° ∞ . HÍx K« ∞ O_» ∂ ~° ∞ ^Œ o `« ∞ ŠѨ @ ∞ì ^ Œ Å =ÚO^Œ ∞ U ‰õ Ω „@Å∞ ѨxK≥Ü∞« ºÖË^∞Œ . PÜ«∞# ‰õÄ_®, Hˆ ã¨∞#_»z# ~Ô O_Õà√◊ § ZO`À nHõ,Δ Ñ¨@∞ì^Å Œ `À „Ѩ`ÕºHõ HÀ~°∞ì‰õΩ Ç¨[~°ÜÕ∞º"å_»∞.`«# ã¨fiO`« ~°HõÎã¨O|Onè‰õΩÅ∞ ǨÏ`«º‰õΩ QÆ∞Ô~·#O`«QÍ Ñ¶‘Öˇ· "å^Œ#Å∞ qxÑ≤OKå_»∞. 22–01–2013# ˆH#û~ü "åºkè`À =∞~°}O˜ Kå_»∞. ^Œo`«,Ñ‘_`ç « ‰õΩÖÏÅ, ¿Ñ^Œ „Ѩ[ŠѨHáΔõ êu K«O„^ŒâY ı ~ü WHõ ÖË~x° K«∞O_»∂~°∞ =∂Å, =∂kQÆ Ñ¨ÖÅ ¡ˇ ∞ Ѷ∞¨ ÁÅ∞¡=∞<åfl~Ú. WѨC_»∞ K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞ ÃÇ·ÏHÀ~°∞Ö ì ’ =ÙOk. ^Œo`« |Ǩï[# L^Œº=∂Å∞ JO`« |ÅOQÍ #_çz# PO„^è„Œ Ѩ^âÕ Ö ò ’ K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞Å Hˆ ã¨∞ ÃÇ·ÏHÀ~°∞Ö ì ’ "åkOK«_®xH˜ Ñ≤.Ñ≤. HÀã¨O ÉÏkè`«∞Å "≥`«∞‰õΩÖÏ@ „áê~°OaèOKå~°∞. Z=ifl Ñ≤.Ñ≤.QÍ HÀ~°∞‰õΩO>Ë ÉÏQÆ∞O@∞O^À x~°~‚ ÚOK«∞HÀÖˉΩõ <åfl~°∞. J^Õ =∞i K«O„^ŒâY ı ~ü JO>Ë. ~°K~« Ú`« ÃãÖò : 9959567818 Y

58

18. HÍQÆ_® KÕ`|« >Ëì^=≥ ~°∞..? |O_®~°∞ ã¨∞ˆ~+π ÉÏ|∞ (|ã¨∞) ã≤^•ÌO`åÅ∞ J^茺ܫ∞#O KÕ¿ã"å~°∞ H˘O^Œ~°∞... J^茺ܫ∞#O KÕã≤# ã≤^•úO`åefl "ÕkHõÅÃÑ· =Öˇ¡ "Õ¿ã "å~°∞ =∞iH˘O^Œ~∞° ... P ã≤^•ÌO`åÅ ™ê^è#Œ HÀã¨"∞Õ "Õ∞=Ú Ñ¨Ù\Ïì=∞x á¶ÈAeã¨∂Î <åÜ«∞‰õΩÅ∞QÍ K≥ÖÏ=∞}˜ JÜÕ∞º"å~°∞ =∞iH˘O^Œ~∞° ... g~°O`å K≥¿ÑÊ^˘Hõ\.˜ . KÕ¿ãk =∞~˘Hõ\.˜ ... =∂@ʼnõΩ.. KÕ`Å « ‰õΩ á⁄O`«# LO_»^∞Œ ... á⁄O`«# ‰õΩ^Œ~^° ∞Œ ‰õÄ_®... ZO^Œ∞HõO>Ë K≥ÑÊ≤ # =∂@efl KÕ ` « Ö ’¡ K« ∂ áêÅO>Ë H˘O_» O `« QÆ ∞ O_≥ ^è ≥ · ~ ° º O HÍ"åe.. #q∞‡# =∂~°æOÖ’#_çKÕ@ѨC_»∞ ZÖÏO\˜ J"åO`«~åÅ∞ Z^Œ∞~˘zÛ<å "≥#∞uiy K«∂_»‰Ωõ O_® =ÚO^Œ_∞» QÆ∞ "ÕÜ∞« QÆeQˆ ^Œ=Ú‡O_®e.. qâ◊fiã≤Oz# ã≤^•úO`«O HÀã¨O „áê}ÏÅiÊOK«_®xÔH<· å "≥#∞HÍ_»Hõ áÈ~å_Õ #HõûÖˇ@ · ∞¡ KåÖÏ ^è~·≥ º° =O`«∞Å∞ Jx XHõÑC¨ _»∞ <Õ#∞ J#∞‰õΩ<Õ"å_çx... HÍx "åi HõO>Ë ^è~·≥ º° =O`«∞Å∞ HõO^•à◊O ÉÏÅQÀáêÖò, Éè∞í =#yi K«O„^ŒâYı ~ü ÖÏO\˜ "åà◊√.¡ ã¨=∂[OÖ’ LO@∂ #Hõ¯Å∞, `À_Õà¡◊ ÖÏO\˜ =∞#∞+¨μÅ`À <Õ~∞° QÍ áÈ~å@O KÕ¿ã ã¨`åÎ ZO^Œi‰õΩO@∞Ok. J_»qÖ’ LO_ç áÈ~å_Õ"åà◊¡ HõO>Ë gˆ~ "≥Ú#QÍà◊x¡ <å‰õΩ P `«~åfi`« KåÖÏ™ê~°∞¡ JxÑ≤OzOk. ÉÏÅQÀáêÖò rq`åO`«O |∂@HõÑÙ¨ Z<£H“O@~°∞¡ ZHõ¯_» [iy<å "≥o¡ x[x~åú~} ° KÕã≤ x"ÕkHõÅ#∞ WKÕÛ"å_»∞. WHõ K«O„^ŒâY ı ~ü ã¨OQÆu ã¨~ˆ ã¨i... UHõOQÍ Zã‘ÊÃÑ· HÀ~°∞Ö ì ’ Hˆ ã¨∞ "Õã≤ `«ÑÊ≤ ^•xfl x~°∂Ñ≤OKå_»∞. 18 Z<£H“O@~°∞¡ KÕã#≤ áÈbã¨∞ JkèHÍix _èHô ˘#_»O JO>Ë =∂=¸Å∞ q+¨Ü∞« =∂....? JO^Œ∞Hˆ "åix `«ÅK«∞HÀQÍ<Õ QÆ∞O_≥ Lá⁄ÊOQÆ∞`«∞Ok. ã¨ÇϨ [OQÍ Z=Ô~<· å „Ñ¨=ÚY∞Å∞ K«xáÈ~Ú#ѨC_»∞ PÜ«∞# =∞$u f~°x Ö’@∞ JO@∂ Ѩ„uHÍ „ѨH@ õ #Å∞ QÆ∞Ñ≤ÊOKÕã∞¨ OÎ \Ï~°∞. HÍx ÉÏÅQÀáêÖò K«xáÈ~Ú#ѨC_»∞ <åHõxÑ≤OzOk x[OQÍ 59

P Ö’@∞ ѨÓ_ÕÛ^≥=~°∞...? Jx. ã¨~ˆ QÆ∞O@∂~°∞Ö’ K«O„^ŒâY ı ~ü XHõ_∞» <åfl_»∞ÖË Jx ã¨iÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl. PÜ«∞# QÆ∞iOz, =$uÎÑ~¨ O° QÍ PÜ«∞# KÕã#≤ ™êǨϙêÅ QÆ∞iOz KåÖÏ q<åfl#∞ HÍx... <å‰õΩ PÜ«∞#`À x*ÏxH˜ W\©=e =~°‰Ωõ „Ѩ`º« HõΔ Ñ¨iK«Ü«∞O ÖË^Œ∞. ˆH=ÅO PÜ«∞# K«xáÈ=_®xH˜ =¸_»∞ <≥ÅÅ H˜O^Œ>Ë ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #∞Oz XHõ =∂r [~°fleã¨∞ì q∞„`«∞_»∞ `å#∞ ~åã≤# XHõ ѨÙã¨HÎ Oõ HÍÑ‘x W=fi_®xH˜ K«O„^ŒâYı ~ü#∞ HõÅ"åÅx QÆ∞O@∂~°∞ =¿ãÎ <Õ#∞ "≥O@ɡ@∞ì‰Ωõ x "åo¡O\˜H˜ fã¨∞‰õΩ"≥àÏ¡#∞. P ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ "åiO\’¡ F L^ŒÜ∞« O PÜ«∞#`À ^•^•Ñ¨Ù QÆO@#fl~° ¿ãѨ٠QÆ_¿ç Ñ J=HÍâ◊O HõeyOk. P H˘kÌ ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ PÜ«∞# KåÖÏ q+¨Ü«∂Å∞ „Ѩ™êÎqOKå~°∞. =~°Î=∂# Ѩiã≤÷`«∞ÅÃÑ· `«# Jaè„áêÜ«∂Å#∞ xã¨ûOHÀK«OQÍ "≥Å_¡ Oç Kå~°∞. H˘xfl q+¨Ü∂« Ö’¡ PÜ«∞# `«# QÆ`« Jaè„áêÜ«∂Å#∞ aè#flOQÍ "≥à√◊ `«∞<åfl_Õq∞\Éσ.. Jx JxÑ≤OzOk. HÍx Uq+¨Ü«∞"≥∞ÿ<å PÜ«∞# KÕ¿ã J^茺ܫ∞#O, z`«Îâ◊√kú, ã¨∞xt`« ^Œ$+≤ìx "≥∞K«∞ÛHÀ‰õΩO_® LO_»ÖOË . J~Ú`Õ PÜ«∞# `«# P~ÀQƺO q+¨Ü∞« O =∂„`«O =∂=^ŒÌ „Ѩ™êÎqOK«ÖË^Œ∞. f~å PÜ«∞# ǨÏ~îå#‡~°} "å~°Îqx <Õ#∞ ëêH± JÜ«∂º#∞. Uq∞\˜.. Z„~°QÍ, |∞„~°QÍ, Ü«∂Éè·ˇ Uà◊√<¡ åfl.... #ÅÉèÖ ·ˇ Ï HõxÑ≤OKÕ "å_» ∞ ... DÜ« ∞ #‰õ Ω Hͺ#û~ü ~å=_» " Õ ∞ q∞\˜ . . WÖÏ J~° ú O `« ~ ° O QÍ JO`«~å÷#=∞=_»"∞Õ q∞\˜ J#∞‰õΩx XHõ¯ Hõ} Δ O "≥∞^Œ_∞» "≥Ú^Œ∞ÉÌ ÏiáÈ~ÚOk. =∞~°∞<å_»∞ PÜ«∞# áêiú= â◊s~åxfl ^Œi≈OK«∞‰õΩO^•=∞x "≥àÏ¡#∞. PÜ«∞#ÃÑ· <å‰õΩ L#fl Jaè„áêÜ«∂xfl U^À <åÅ∞QÆ∞ =ÚHõ¯Ö’¡ ~åâß#∞. Jk XHõ „ÃѶO_£‰Ωõ K«∂Ñ≤¿ãÎ KåÖÏ ÉÏQÆ∞Ok. Wk JO^ŒiH© KÕ~ˆ ÖÏ K«∂_»∞ Jx ã¨ÅǨ W=fi_»"∞Õ HÍHõ Ѩ~∞° ûÖ’ #∞Oz ~Ô O_˘O^ŒÅ∞ fã≤ 200 HÍÑ‘Å∞ á¶È\’™êì\ò f~ÚOz WKåÛ~°∞. <Õ#∞ "å\˜x K«O„^ŒâY ı ~ü Éè∫uHõHÍÜ«∂xfl K«∂_»_®xH˜ =zÛ# "åiH˜ ѨOzÃÑ\Ïì#∞. Jk K«kq# H˘O^Œ~∞° g∞‰õΩ K«O„^ŒâY ı ~ü ÉÏQÍ Ñ¨iK«Ü∞« =∂ Jx J_çQÍ~°∞. ÖË^∞Œ .. Hˆ =ÅO =¸_»∞ <≥ÅÅ H˜O^Œ@ XHõ™êi Hõeâß#∞. JO`Õ.. HÍx PÜ«∞# Ѩ@¡ <å‰õΩ L#fl Jaè„áêÜ«∂xfl WÖÏ #Å∞QÆ∞iH˜ K≥áêÊÅxÑ≤Oz K≥áêÊ#∞ Jx ã¨=∂^è•#q∞KåÛ#∞. XHõ q∞„`«∞_»∞ K«O„^ŒâY ı ~ü z=i ~ÀAÖ’¡ "≥Å_¡ Oç z# ÉèÏ"åÅ#∞ ^Œ$+≤Ö ì ’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x #∞=Ùfi `«ÑC¨ ~åâß=Ù Jx J<åfl~°∞. z=i ~ÀAÖ’¡ Jaè„áêÜ«∂Å#∞ <Õ#∞ ѨiQÆ}#Ö’xH˜ fã¨∞HÀÖË^∞Œ . PÜ«∞# 60

JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ^•HÍ KÕã#≤ Hõ$+≤x q㨇iOK«Ö=Ë Ú Hõ^•... Jx J<åfl#∞. P`«~åfi`« H˘O`«=∞Ok q∞„`«∞Å∞ KåÖÏ =∞Oz ѨxKÕâß=Ù q∞„`«=∂ Jx Jaè#OkOKå~°∞. J~Ú<å Wk <Õ#∞ Z=i "≥∞ѨCHÀÅ∞ HÀã¨"∂≥ KÕÜ∞« ÖË^∞Œ . QÆ∞O_≥Ö’x P"Õ^#Œ #∞ JÖÏ |Ü«∞@ÃÑ\Ïì#∞. JO`Õ... <Õ#∞ ~åã≤# ^•xÖ’ „Ѩ^•è #"≥∞#ÿ k Uq∞@O>Ë... ''S^Œ∞ Ѩ^∞Œ ÖË rqOz<å..S^˘O^ŒÅ Uà◊‰¡ Ωõ ã¨iѨ_® KÕã≤ "≥oá¡ ÈÜ«∂_»∞. PÜ«∞# K«∂Ñ≤# =∂~°Oæ Ö’ |_»∞QÆ∞ʼnõΩ JO_»QÍ xeKÕ =∞~À 'K«O„^À^ŒÜ∞« O HÀã¨O J<Õfi+¨} "≥Ú^ŒÖO·ˇ k—— Jx ~åâß#∞. P ã¨O^Õâßxfl JO^ŒiH© JOkOKåÅ#∞ ‰õΩ<åfl#∞. XHõ ÉÏÅQÀáêÖò... XHõ K«O„^ŒâY ı ~ü WÖÏO\˜ "åà◊√¡ ÖËx Ö’@∞ x[OQÍ ã¨=∂[OÖ’ ѨÓ_»ÛÖËxk."åi z`«âÎ √◊ kúH,˜ PK«~} ° Ï`«‡Hõ r=<åxH˜ Ǩº\ÏûѶπ. gi^ŒÌ~°∂ `«=∞ `«=∞ rq`«HÍÅOÖ’ D ã¨=∂*ÏxH˜ `å=Ú KÕÜ∞« QÆey#O`« KÕã≤ J~°Oú `«~O° QÍ x„+¨¯q∞OKå~°∞. "åi Pâ◊Ü∂« Å∞ H˘#™êQÍÅO>Ë =∞~À „ѨѨOK«O HÀã¨O ™êˆQ D rq`«HÍÅ iÖË Ñ¨~°∞QÆ∞Ö’ "å~°OkOz# HÍQÆ_®#∞ KÕ`|« ∂x Ѩ~∞° QÆ∞ JO^Œ∞‰õΩ<Õ =∞~À ~°#fl~ü D ã¨=∂*ÏxH˜ KåÖÏ J`«º=ã¨~O° . JÖÏO\˜ ~°#fl~°#¡ ∞ `«Ü∂« ~°∞ KÕÜ∂« eû# tHõ‰Δ Ωõ Å J=ã¨~O° ‰õÄ_® KåÖÏ LOk. P ~°#fl~°∞¡ ZHõ¯_» L<åfl~À =ÚO^Œ∞ "≥uH˜ Ѩ@∞ìHÀ"åe. HÍQÆ_®#∞ "åi KÕuHõOkOKåe. HÍQÆ_®#∞ JO^Œ∞‰õΩx ѨiQÔ `«QÎ eÆ Qˆ ^Œ=Ú‡#fl =º‰õΩÅ Î ‰õΩ W^Õ ™êfiQÆ`O« .. ~°K~« Ú`« ÃãÖò : 970544341 Y

61

19. PѨÎq∞„`«∞_çx HÀÖ’ÊÜ«∂#∞... _˘Hͯ =∂}˜Hºõ =~°„Ѩ™ê^Œ~å=Ù, ~å„+¨ì „QÍg∞}Ïaè=$kúâßMÏ=∞O„u K«O„^ŒâY ı ~ü K«xáÈ=_»O <å rq`«OÖ’<Õ J`«ºO`« qëê^ŒH~õ ° ã¨OѶ∞¨ @#. PÜ«∞# K«xáÈÜ«∂_»<Õ q+¨Ü∞« "Õ∞ <Õ#∞ ri‚OK«∞HÀÖËHõ áÈ`«∞<åfl#∞. "Õ∞=Ú 1979 #∞Oz QÆ∞O@∂~°∞lÖÏ¡ =∂K«~Ö ¡° ’ WO@s‡_çÜ∞« \ò, _ç„w Hõeã≤ K«^∞Œ =Ù ‰õΩ<åfl=Ú. "Õ∞q∞^Œ~Ì O° ~°∂"£∞ "Õ∞\òû ‰õÄ_®. P ѨiK«Ü∞« O, =∂‰õΩ W^ŒiÌ H© ÃÑo§ J~Ú# `«~åfi`« ‰õÄ_® H˘#™êyOk. =∂ ~Ô O_»∞ ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞ Hõeã≤"∞≥ eã≤ LO@∂ =KåÛ~Ú. HÍÖËl ~ÀAÖ’¡ W^Œ~Ì O° Hõeã≤ áê`« ã≤x=∂Å∞ qѨs`«OQÍ K«∂¿ã "åà◊§O. _»|∞ƒÅ∞ Y~°∞ÛÃÑ@ì_O» K«O„^Œ‰Ωõ =∞Ozhà◊§ „áêÜ«∞OQÍ =ÙO_Õk. =∂ ¿ãflǨÏOÖ’ _»|∞ƒÅ∞ Y~°∞ÛÃÑ>ì_»OÖ’ W^ŒÌ~°O áÈ\©Ñ¨_Õ"åà◊§O. ÖÏ K«^∞Œ =Ù‰õΩ<Õ ~ÀAÖ’¡ QÆ∞O@∂~°∞Ö’x â◊OHõ~ü qÖÏãπH˜ \© `åQÆ\ÏxH˜ L^ŒÜ∞« O 5 QÆOIIňH =KÕÛ"åà◊§O. K«O„^Œ#∞ u>Ëì K«#∞=Ù WO\’¡ "åà◊§HõO>Ë <åˆH Z‰õΩ¯=ÙQÍ =ÙO_Õk. K«^∞Œ =Ù‰õΩ<Õ@ѨC_»∞ W^Œ~Ì O° XˆH =∞OK«OÃÑ· Ѩ_∞» ‰õΩ<Õ"åà◊§O. =∂ W^ŒiÌ =∞^躌 ‰õΩÅѨ~"° ∞≥ #ÿ , PiúHÑõ ~¨ "° ∞≥ #ÿ ÉË^•è Å∞O_ÕqHÍ=Ù. K«O„^Œ ã¨=∂[OÖ’ q~°∞^Œ"ú ∞≥ #ÿ PÖ’K«#Å`À H˘`«^Î #Œ O "≥`∞« ‰õΩ¯O@∂ =ÙO_Õ =ºH˜.Î "Õ∞"≥∞ѨC_»∂ PÖ’K«#Å=∞^躌 Ѷ∞¨ ~°} ¬ Ѩ_∞» `«∂ ‰õÄ_® =∂ ¿ãflǨxfl H˘#™êyã¨∂Î =KåÛO. PÜ«∞# "≥ÚǨÏO ZѨC_»∂ K«∂_®ÅxÑ≤OKÕk. W`«~∞° Å#∞ ã¨∞ÅÉèOí QÍ PHõiO¬ KÕ ã¨fiÉèÏ=O PÜ«∞#k. D =∞^躌 HÍÅOÖ’ PÜ«∞#‰õΩ Hˆ º#û~ü ~åHõ=ÚO^Õ „QÍ"£∞ã‘, lQƇO\ò É∫=∞<£ ÖÏO\˜ `«`fiΫ "Õ`ŠΫ ѨiK«Ü∞« O <å‰õΩ PÜ«∞# =Å¡<Õ HõeyOk. =∂ =∞^躌 ÃÑ· "åà◊§‰õΩ ã¨O|OkèOz ã≤^•úO`« K«~Û° Å∞ ‰õÄ_® [iˆQq. 62

W\©=Å ã≤x=∂ÅÖ’ „ÉÏǨχ}∞Å#∞ H˜OK« Ѩ~°∞ã¨∞Î<åfl~°x "å^Œ#Å∞ =ã¨∞#Î flѨC_»∞ '^ÕxHÔ <· å ~Ô _ô— J<Õ ã≤x=∂#∞ "Õ∞q∞^Œ~Ì O° Hõe¿ã K«∂âßO. ã≤x=∂ K«∂ã≤# K«O„^Œ ã≤x=∂#∞ =ºuˆ~H˜OKÕ "åà◊§‰õΩ x~°ã#¨ QÍ QÆà"◊ ∞≥ `åÎ_∞» . K«O„^Œ LѨ<庙êÅ∞, Ѩxf~°∞‰õΩ PHõi`¬ ∞« Öˇ· L^Œº=∂Ö’¡H˜ =zÛ#"åà‹§O^Œ~À =Ù<åfl~°∞. ZѨC_»∂ ¿Ñ^Œ"åiHÀã¨O PÖ’zOKÕ, „â◊q∞OKÕ `«`fi« O HõÅ"å_»∞. =∂ ¿ãflǨÏOÖ’ Z@∞=O\˜ ^•Ñ¨iHõOÖË^∞Œ . PÜ«∞# =∞~°}ÏxH˜ H˘kÌ~ÀAÅ∞ =ÚO^Œ∞ =∂ WO\’¡<Õ =Ù<åfl_»∞. XˆH =∞OK«OÃÑ· Ѩ_∞» H˘x Z<Àfl q+¨Ü∂« Å∞ K«iÛOK«∞‰õΩ<åflO. Hˆ #û~ü =∞ǨÏ=∂‡i#∞O_ç K«O„^Œx ~°HOΔ˜ K«_®xH˜ <Õ#∞ KÕÜ∞« x „ѨÜ∞« `«fl=∞O@∂ ÖË^∞Œ . PÜ«∞# ÖË_<» Õ "å~°Î #<≥flO`À HõÅz"Õã∞¨ OÎ k. PÜ«∞# ‰õΩ@∞OÉO`À "Õ∞=Ú QÆ`O« Ö’ ZÖÏ=ÙO_Õ"å~°"∂≥ P ã¨O|O^è•Å∞ =Ú#∞‡O^Œ∞ ‰õÄ_® JÖψQ H˘#™êy™êÎ#∞. K«O„^Œ ‰õΩ@∞OÉÏxH˜ <å ã¨Ç¨ Ü«∞ ã¨ÇϨ HÍ~åÅ∞ ZѨC_»∂ JOk™êÎ#∞. Y

63

20. ^Œo`«∞Å P`«‡Q“~°"åxfl xÅɡ\ì˜# K«O„^ŒâYı ~ü *ÏÖÏk "≥∂*ˇã,π l. t=<åˆQâ◊fi~°~å=Ù a.K«O„^ŒâY ı ~ü JO>Ë XHõ =ºH˜Î =∂„`«"∞Õ HÍ^Œ∞, J<ÕHõ áê~å≈fiÅ∞#fl F â◊H.Θ #∂#∂QÆ∞ g∞™êÅ #∂`«flÜ«∞=fi#OÖ’ ~å_çHÖ õ ò q^•ºi÷ ã¨OѶ∞¨ O`À "≥Ú^ŒÖ#·ˇ PÜ«∞# ™ê=∂lHõ rq`«O K«∞O_»∂~°∞ ˆHã¨∞Ö’ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ ÃãÊ+¨Öò Ѩa¡H± „áêã≤‰õĺ@~ü QÍ =Úyã≤Ok. D 30 ã¨OIIÅ HÍÅOÖ’ PÜ«∞#Ö’ =zÛ# `åufiHõ =∂~°∞ÊÅ QÆ∞iOz "Õ∞^ä•=ÙÅ∞ K«iÛã¨∞<Î åfl~°∞. ™ê=∂#º „Ѩ[ʼnõΩ P K«~Û° `À ã¨O|O^èOŒ ÖË^∞Œ . F =ºH˜Î U q^èOŒ QÍ „|uHÍ_»∞, „|uH˜#O`«HÍÅO UO KÕâß_»∞ J<Õ q+¨Ü∂« Å∞ =∂„`«"∞Õ ™ê=∂#º [#O Ѩ\Oì˜ K«∞‰õΩO\Ï~°∞. PÜ«∞# xѨ C ÖÏQÍ „|uHÍ_» ∞ . x*Ï~ÚfQÍ „|uHÍ_» ∞ . J=HÍâ◊ " å^•xH˜ ZHõ¯_®KÀ\˜=fiÖË^∞Œ . JO^Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞##∞ J@ì_∞» QÆ∞=~åæÅ, J}QÍi# ‰õΩÖÏÅ „Ѩ[Å∞ JO`«QÍ „¿Ñq∞ã¨∞<Î åfl~°∞. PÜ«∞# =∞~°}ÏxH˜ â’H˜ã∞¨ <Î åfl~°∞. J<åºÜ«∂xH©, JkèHÍ~åxH© =ºuˆ~HõOQÍ x~°O`«~O° ~årÖËx áÈ~å@O KÕâß_»∞. HÀ~°∞Ö ì ’Ñ¨ÖÏ, HÀ~°∞ì |Ü«∞\Ï PÜ«∞# KÕã#≤ áÈ~å\ÏÅxflO\˜ QÆ∞iOp ~åÜ«∂ÅO>Ë F „QÆO^ä"Œ ∞Õ J=Ù`«∞Ok. PÜ«∞# =ºH˜`Î åfixfl J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=\ÏxH˜ P áÈ~å\ÏÅÖ’Oz H˘xfl =∞K«∞Û `«∞#Hõefl =∂„`«"∞Õ WHõ¯_» „Ѩ™êÎqã¨∞<Î åflO. g∞<å, ã‘`å~å=∂O[<ÕÜ«ÚÅ∞ ÖÏO\˜ áÈbã¨∞ xÜ«∞O`«Å ^è•\˜H˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç, „Ѩ*Ïã¨OѶ¨∂Å <åÜ«∞‰õΩÅ∞ Z=~°∂ <À~°∞ "≥∞^ŒÑ¨_®xH˜ ‰õÄ_® ™êǨÏã≤OK«x HÍÅOÖ’ P áÈbã¨∞ PѶ㑠~¨ ¡° J„Hõ=∂Å#∞ J_»∞QÆ_∞» QÆ∞<å „Ñ¨u Ѷ∞¨ \˜Oz# ^è~·≥ º° âße K«O„^ŒâY ı ~ü. K«ÅѨu, q[Ü«∞=~°ú#~å=ÙÅ LitHõΔ#∞ =ºuˆ~H˜¿ãÎ, ã¨=∂[O #∞O_ç f„= x~°ã¨##∞ Z^Œ∞~À¯"åeû =ã¨∞ÎO^Õ"≥∂, J„Ѩu+¨ì áêÅ=Ù`å"Õ∞"≥∂ Jx 64

„Ѩ Q Æ u jÅ "Õ ∞ ^è • =ÙÅ∞ Ãã· ` « O 㨠O ^Õ Ç ≤ Ï ã¨ ∞ Î # fl HÍÅOÖ’, U =∂„`« O 㨠O â◊ ~ ÚOK« ‰ õ Ω O_® K« ŠѨ u , q[Ü« ∞ =~° ú # ~å=ÙÅ LitHõ Δ Å =ºuˆ ~ Hõ L^Œº=∂xH˜ NHÍ~°O K«∞\˜#ì "å_»∞ K«O„^ŒâY ı ~ü. P Li tHõÅ Δ ∞ ~°^Ü ÌŒ ∞Õ º =~°‰Äõ QÆb¡ #∞O_ç _èbç ¡ ^•HÍ x~°O`«~O° áÈ~å_ç#"å_»∞ K«O„^ŒâY ı ~ü. „Ѩ`ÕºHõ <åºÜ«∞™ê÷#OÖ’ K«∞O_»∂~°∞ ˆHã¨∞#∞ ÔQeÑ≤Oz, 250 ã¨OIIÅ P^è∞Œ xHõ <åºÜ«∞ K«i„`«Ö’ ^Œo`«∞Å P`«‡Q“~°"åxfl xÅɡ\#ì˜ "å_»∞ K«O„^ŒâY ı ~ü. K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞Å q[Ü«∞OHÀã¨O Z<Àfl x„^ŒÖxË ~å„`«∞Å#∞ QÆ_Ñç #≤ "å_»∞ K«O„^ŒâıY~ü. K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞Ö’ ™êkèOzOk áêH˜HΔ õ q[Ü«∞O =∂„`«"∞Õ Jx ã¨OѨÓ~°‚ q[Ü«∞O ™êkèOK«\ÏxH˜ ÃÇ·ÏHÀ~°∞Ö ì ’ ^Œo`«∞ÅѨHÍΔ # ‰õÄ_® JÑ‘Êà◊√§ "ÕÜ∂« Åx „Ѩ`ÕºHõ Ѩa¡H±„áêã≤‰õĺ@~ü Ǩϟ^•Ö’ „ѨÉèí∞`åfixH˜ iHõ"≥∞O_£ KÕã≤#"å_»∞ K«O„^ŒâıY~ü. ÉÏkè`∞« ŠѨHÍΔ # ÃÇ·ÏHÀ~°∞Ö ì ’ „ѨÉ∞íè `«fiO JÑ‘Êà◊√§ ^•YÅ∞ KÕÜ∞« HõáÈ=_®xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ H˘\Ï¡_,ç ÖÏ Ãã„Hõ@s QÍi ^•fi~å J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ L`«~Î ∞° fiÅ∞ *Ïs KÕ~ÚOz, `«<Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ P JÑ‘Êà◊§xflO\˜h `«Ü∂« ~°∞KÕã≤ ÃÇ·ÏHÀ~°∞Ö ì ’ ^•YÅ∞ KÕ¿ã^•HÍ q„â◊q∞OK«x =ºH˜Î K«O„^ŒâY ı ~ü. ѨÙ@∞ìH`õ À „ÉÏǨχ}∞_≥<· å ZHõ¯_® „ÉÏǨχ}`«fiO „Ѩ^iŒ ≈OK«‰Ωõ O_® J„QƉΩõ Å J}z"Õ`‰« Äõ , PkèÑ`¨ åºxH© =ºuˆ~HõOQÍ x~°O`«~O° áÈ~å_ç# =ºH˜Î K«O„^ŒâY ı ~ü. ÃÇ· Ï HÀ~° ∞ ì Ö ’ ‰õ Ä _® K« ∞ O_» ∂ ~° ∞ ˆ H 㨠∞ Ö’ PÜ« ∞ #<Õ „Ѩ ` Õ º Hõ Ѩ a ¡ H ± „áêã≤‰Äõ º@~üQÍ xÜ«∞q∞OKåÅx K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞Å∞ HÀ~°∞HÀ=@O, ÃÇ·ÏHÀ~°∞Ö ì ’ uiy PÜ«∞<Õfl ѨaH¡ ± „áêã≤‰Äõ º@~üQÍ xÜ«∞q∞OѨ KÕã∞¨ HÀ=@O ^•fi~å PÜ«∞# x*Ï~ÚfH˜, ~årÖËx `«<åxH© K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞Å∞ xÅ∞"≥`∞« ΠѨ@Oì Hõ\Ïì~∞° . „ÉÏǨχ}∞_»x PÜ«∞#∞fl q=∞i≈OKÕ "åà◊§ <Àà◊√§=¸~ÚOKå~°∞. ysâßÅ∞ Z<≥fl· <å ‰õΩq=∞~°≈Å∞ KÕÜ∞« =K«∞ÛQÍHõ J}z"Õ`‰« Ωõ QÆ∞~°=Ù`«∞#fl ‰õΩÖÏÅ, =~åæÅ „Ѩ[Å∞ =∂„`«O PÜ«∞#∞fl QÆ∞O_≥Ö’¡ ÃÑ@∞ì‰Ωõ O\Ï~°∞. PÜ«∞# *Ï˝ÑH¨ ÍÅ#∞ ǨÏ$^ŒÜ∂« Ö’¡ xOѨÙH˘x, „¿Ñ=∞`À *Ï˝ÑH¨ ÍÅ#∞ z~°HÍÅO <≥=∞~°∞"Õã∞¨ ‰õΩO\Ï~°∞. J@∞=O\˜ =∞x+≤`À H˘O`«HÍÅOáê@∞ ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ "≥∞ÅQÆ@O =∂ J^Œ$+¨Oì QÍ ÉèÏqã¨∂Î.... ~°K~« Ú`« ÃãÖò : *ÏÖÏk "≥∂*ˇã:π 9966356601, l. t=<åˆQâ◊fi~°~å=Ù: 9703759523 65

21. K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞Å TK«HÀ`« ˆHã¨∞Ö’ „áêã≤‰Äõ º+¨<¨ ‰£ Ωõ =<≥fl`≥zÛ# ÃãÊ+¨Öò Ѩa¡H± „áêã≤‰Äõ º@~ü K«O„^ŒâYı ~ü #∂Hõ`À\˜ ÉÏ|∞~å=Ù, PO„^è„Œ Ѩ^âÕ ò ^Œo`« =∞Ǩã¨Éíè ~åR „Ѩ^•è # HÍ~°º^Œi≈ K«∞O_»∂~°∞ =∂~°}HÍO_»..D ^Õâ◊OÖ’ ^Œo`«∞ÅÃÑ· J=∞Å=Ù`«∞#fl J=∂#gÜ«∞ ^•~°∞}HÍO_»‰Ωõ Ѩ~åHÍ+¨.ì J^Œ∞QÀ.. J\Ï¡O\˜ K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞Ö’ „áêã≤‰Äõ º+¨
K≥Ok P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»O>Ë W^≥O`« ^Œ∞~å‡~°æ ã¨OѶ∞¨ @<À K≥áêÊeû# ѨxÖË^Œ∞. K«∞O_»∂~°∞Ö’ =∞O„_»∞ ~°"∞Õ +π ÉÏQÍ K«^∞Œ =Ù‰õΩ<Õ Ü«Ú=‰õΩ_»∞. =∞O„_»∞ ~°"∞Õ +π L#fl`« K«^∞Œ =Ù K«^∞Œ =Ù‰õΩx L^ÀºQÆO KÕã,≤ `«# ‰õΩ@∞OÉÏxfl áÈ+≤™êÎ_x» J#∞‰õΩO>Ë `«=Ú‡_»∞ â◊=O ‰õΩo¡áÈ~Ú, ѨÙ~°∞QÆ∞Å∞ Ѩ\ì˜ LO_»\Ïxfl K«∂ã≤ J#fl =∞O„_»∞ Ѩiâ◊√^Œú~å=Ù QÆ∞O_≥áÈ@∞`À 9–8–1991# =∞~°}˜OKå_»∞. 19–8–1991# =Ú^•Ì~ÚÅ#∞ tH˜OΔ KåÅx P=∞~°} x~åǨ~°nHõΔ KÕã∞¨ #Î fl H˘"≥∞‡~°¡ JxÖò ‰õΩ=∂~ü J<Õ „Ѩ`«ºHõΔ ™êH˜Δx áÈbã¨∞Å∞ ^•~°∞}OQÍ HÍeÛK«Oáê~°∞. K«∞O_»∂~°∞ ^•~°∞} ã¨OѶ∞¨ @##∞ x~°ãã≤ ∂¨ Î =Ú^•Ì~ÚÅ#∞ tH˜OΔ KåÅx, „Ѩ`ºÕ Hõ HÀ~°∞ì K«∞O_»∂~°∞Ö’ U~åÊ@∞ KÕÜ∂« Åx PO„^è„Œ Ѩ^âÕ ò ^Œo`« =∞Ǩã¨Éíè P^èfiŒ ~°ºOÖ’ _èçb¡Ö’ PO^Àà◊<å HÍ~°º„Hõ=∞O x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞. D PO^Àà◊#Ö’ áêÖÁæ#fl K«∞O_»∂~°∞ ÉÏkè`∞« ~åÅ∞ QÆ∂_»∂i ÖËÜ∞« =∞‡ _èbç Ö ¡ ’ „\ÏѶH≤ Ö ± ’ „Ѩ=∂^•xH˜ QÆ∞Ô~· 3–10–1991# =∞~°}˜OzOk. P"≥∞ â◊"åxfl _èçb¡Ö’<Õ Ñ¨Ó_çÛ"ÕÜ«∂eû# qëê^ŒH~õ ° Ѩiã≤u÷ . K«∞O_»∂~°∞ =∞$`«∞ºˆHo, "åi |O^è∞Œ =ÙÅ∞ ‰õÄ_® =∞$`«∞Å∞QÍ =∂iáÈ=@O.. =O\˜ ǨÏ$^ŒÜ∞« q^•~°Hõ ã¨OѶ∞¨ @#Å∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl Éè∞í =#yi K«O„^ŒâıY~ü <åºÜ«∞"åkQÍ `«# =O`«∞ ÉÏ^茺`«#∞ x~°fiiÎOK«\ÏxH˜ =ÚO^Œ∞H˘KåÛ_»∞. HÍ~°OKÕ_∞» Hˆ ã¨∞Ö’ „Ѩ`ºÕ Hõ ѨaH¡ ± „áêã≤‰Äõ º@~üQÍ ã‘xÜ«∞~ü J_»fiHˆ \ò `å_çÑi¨ Î ~å"≥∂‡Ç¨Ï<£~å=Ù#∞ xÜ«∞q∞Oz<å~°∞. "åi=^ŒÌ K«O„^ŒâY ı ~ü Jã≤ÃãìO\òQÍ ã¨=∞~°ú=O`«OQÍ Ñ¨xKÕã≤<å~°∞. K«O„^ŒâıY~üÖ’ xMÏ~°û~Ú# <åºÜ«∞"åk áê„`«#∞ QÆ∞iÎOz# K«∞O_»∂~°∞ ÉÏkè`«∞Å∞ „Ѩ`ÕºHõ Ѩa¡H± „áêã≤‰Äõ º@~üQÍ PÜ«∞##∞ xÜ«∞q∞OKåÅx „ѨÉ∞íè `åfixfl HÀ~å~°∞. J^Õ„Hõ=∞OÖ’ ÉÏkè`∞« ŠѨHÍΔ # <åºÜ«∞O HÀã¨O áÈ~å_»∞`«∞#fl PO„^èŒ „Ѩ^âÕ ò ^Œo`« =∞Ǩã¨Éíè K«∞O_»∂~°∞Ö’<Õ „Ѩ`ºÕ Hõ HÀ~°∞ì U~åÊ@∞ KÕã≤ qKå~°} KÕÜ∂« Å<Õ _ç=∂O_£`À ÃÑ^ŒZÌ `«∞#Î áÈ~å@O KÕãO≤ k. D <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ 11–11–1991# „Ѩ`ºÕ Hõ HÀ~°∞Hì ˜ „ѨÉ∞íè `«fiO J#∞=∞u WzÛ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì J#∞=∞u HÀã¨O _çÃãO|~ü 4,1991# ǨϟO HÍ~°º^Œi≈H˜ ÖËY ~åã≤Ok. K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞ „Ѩ`ºÕ Hõ HÀ~°∞Ö ì ’ qKå~°} [~°Q@ Æ O =Ú^•Ì~ÚʼnõΩ W+¨Oì ÖË^∞Œ . D J~Ú+¨Oì `À 1993 [#=iÖ’ ÃÇ·ÏHÀ~°∞Ö ì ’ Ñ≤\+˜ <¨ £ ÃѶŠ· ∞ "Õâß~°∞. 1994= ã¨OIIÖ’ xOk`«∞Å Ñ≤\˜+¨<£#∞ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ H˘\˜ì"Õâß~°∞. S#ѨÊ\˜H© 67

1995Ö’ QÆ∞O@∂~°∞Ö’ „Ѩ`ºÕ Hõ HÀ~°∞Ö ì ’ Hˆ ã¨∞ qKå~°}#∞ „áê~°OaèOKå~°∞. D „Hõ=∞OÖ’<Õ ™ê‰õΩΔ Å∞ QÆ∞O@∂~°∞ HÀ~°∞Ö ì ’ `«=∞‰õΩ ~°H} Δõ ÖË^xŒ x~åHõiOKå~°∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© HÀ~°∞‰ì Ωõ Ǩ[~°∞ HÍ"åeûO^Õ#O@∂ "åiH˜ QÆ∞O@∂~°∞ „Ѩ`ºÕ Hõ HÀ~°∞ì ã¨=∞#∞¡ *Ïs KÕãO≤ k. JO`ÕHÍ^Œ∞, HÀ~°∞ì kèHͯ~°O H˜O^Œ 1996 ã¨O=`«û~°O [#=iÖ’ 20=∞Ok ™ê‰õΩΔ Å‰õΩ JÔ~ãπì "åÔ~O\ò ‰õÄ_® WKåÛ~°∞. D <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’<Õ 1995= ã¨OIIÖ’ ÃãÊ+¨Öò ѨaH¡ ± „áêã≤‰Äõ º@~ü a.K«O„^ŒâY ı ~ü, Jã≤ÃãìO\ò ѨaH¡ ± „áêã≤‰Äõ º@~ü l. t=<åˆQâ◊fi~°~å=Ù#∞ xÜ«∞q∞OKåÅx K«∞O_»∂~°∞ ™ê‰õΩΔ Å∞ „ѨÉ∞íè `åfixfl HÀ~å~°∞. 20–8–2000# a.K«O„^ŒâıY~ü ÃãÊ+¨Öò Ѩa¡H± „áêã≤‰õĺ@~üQÍ, l. t=<åˆQâ◊fi~°~å=Ù Jã≤ÃãìO\ò Ѩa¡H± „áêã≤‰õĺ@~üQÍ xÜ«∞q∞ã¨∂Î „ѨÉèí∞`«fiO L`«~Î ∞° fiÅ∞ *Ïs KÕãO≤ k. J~Ú`Õ, 2001 E<£Ö’ JѨÊ\˜ HõÖHˇ ~ìõ ,ü Zã‘ÊÅ∞ gi^ŒÌ~°∂ =∂#= ǨωõΩ¯Å HÍ~°ºHõ~°ÎÅx, ёѨÙÖòû "å~ü áêsì`À giH˜ ã¨O|O^è•Å∞<åflÜ«∞x P~ÀÑ≤ã∂¨ Î „ѨÉ∞íè `åfixH˜ ÖËY ~åâß~°∞. HÍh, nxH˜ aè#flOQÍ ™ê‰õΩΔ Å∞ gi^Œ~Ì ∂° ѨaH¡ ± „áêã≤‰Äõ º@~üÅ∞QÍ LO_®Åx, "åi ã¨=∞HõOΔ Ö’<Õ Hˆ ã¨∞ qKå~°} [~°QÍÅx „ѨÉ∞íè `åfixfl HÀ~å~°∞.J@∞ L^Œº=∞O, W@∞ ™ê‰õΩΔ Å _ç=∂O_£ <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ 3–7–2003Ö’ JѨÊ\˜ HõÖHˇ ~ìõ ü gix „áêã≤‰Äõ º@~üÅ∞QÍ xÜ«∞q∞ã¨∂Î L`«~Î ∞° fiÅ∞ *Ïs KÕâß~°∞. ÃãÊ+¨Öò Ѩa¡H± „áêã≤‰õĺ@~üQÍ =zÛ# K«O„^ŒâıY~ü `«# "å^Œ#Å#∞ „áê~°OaèOKå~°∞. ™ê‰õΩΔ Å‰õΩ QÆ∞O@∂~°∞ „Ѩ`ºÕ Hõ HÀ~°∞Ö ì ’ ~°H} Δõ ÖË^xŒ , JO^Œ∞=Å¡ ™ê‰õΩΔ Å∞ HÀ~°∞‰ì Ωõ Ǩ[~°∞ HÍÖËHáõ È`«∞<åfl~°x x"ÕkOK«@"Õ∞ HÍ^Œ∞, „Ѩ`ºÕ Hõ HÀ~°∞ì Ü≥ÚHõ¯ =Ù^ÕâÌ O◊ , <Õ~O° [iy# KÀ>Ë HͺOѨ٠HÀ~°∞ì ÃÑ\˜ì qKåiOKåÅx lÖÏ¡ [_ç˚ QÍiH˜q#flqOz<å~°∞. JO^Œ∞=Å¡ PO„^è„Œ Ѩ^âÕ ò ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì L`«~Î ∞° fiÅ „ѨHÍ~°O „Ѩ`ºÕ Hõ HͺOѨ٠HÀ~°∞ì K«∞O_»∂~°∞Ö’ U~åÊ@∞ J~ÚOk. JO^Œ∞‰õΩ K«O„^ŒâY ı ~ü Hõ$+≤ Z#ÖËxk. Z@ìHˆ ʼnõΩ 4–8–2003# K«∞O_»∂~°∞Ö’ HͺOѨ٠HÀ~°∞ìÖ’ qKå~°}#∞ „áê~°OaèOKå~°∞.1–12–2004# ™ê‰õΔΩÅ qKå~°} „áê~°OaèOKå~°∞. JѨÊ\’¡ x~°O`«~° L„kHõ`Î Å « =∞^躌 qKå~°}Å∞ [iQÍ~Ú. K«O„^ŒâıY~ü#∞ =∂#ã≤Hõ "ÕkèOѨÙʼnõΩ Ñ¨~ÀHõΔOQÍ QÆ∞iKÕã≤# "åà◊√¡ ZO^Œ~À. J~Ú#ѨÊ\˜H© K≥‰Ωõ ¯K≥^~Œ x° <åºÜ«∞ =ºH˜`Î fi« O`À K«O„^ŒâYı ~ü x~°O`«~° ™ê^è#Œ `À, K«\ÏìŠѨijÅ#`À 13–3–2007 <å\˜H˜ ™ê‰õΔΩÅ qKå~°}#∞ ѨÓiÎKÕ™ê~°∞. 68

70=∞Ok ™ê‰õΩΔ Å#∞ „áêã≤‰Äõ º+¨<£ "≥Ñ· Ù¨ #∞O_ç <åºÜ«∞OQÍ [iyOk [iy#@∞ì, K«∂zOk K«∂z#@∞ì, Hõà‰¡◊ Ωõ Hõ\#ì˜ @∞ìQÍ ã¨=∞~°=÷ O`«OQÍ ™ê‰õΩΔ Å KÕ`« ™êHõºΔ O K≥ÑÊ≤ Oz# nèâße. JO`ÕHÍ^Œ∞, _çÃѶ<û£ J_˘fiˆH\òû „HÍãπZQÍ˚q∞<Õ+<¨ Ö £ ’ ‰õÄ_® ™ê‰õ Δ Ω Å∞ K≥ ‰ õ Ω ¯K≥ ^ Œ ~ ° ‰ õ Ω O_® x[O "≥ · Ñ ¨ Ù xÅ|_» \ ÏxH˜ K« O „^Œ â ı Y ~ü ã¨=∞~°=÷ O`«OQÍ Hõ$+≤ KÕâß_»∞. `«^•fi~å ™ê‰õΩΔ Ö’¡ =∞<À^ä~·≥ º° O HõeyOKå~°∞. z=~°‰Ωõ 18–7–2007# „áêã≤‰Äõ º+¨<£ `«# "å^Œ#Å∞ qxÑ≤ã∂¨ Î 183 ¿ÑrÅ i>ˇ<£ P~°∞ºæ "≥∞O\ò ã≤^OúŒ KÕãO≤ k. WO^Œ∞‰õΩ ã¨O|OkèOz =Ú^•Ì~ÚÅ <Õ~åÅ#∞ ~°∞A=Ù KÕã∂¨ Î Hˆ Ãããπ Ãã·>_ˇ £ 82 Hˆ ã¨∞Ö’¡ qq^èŒ ~å„ëêìÅÖ’x ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì f~°∞ÊÅ#∞, ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì f~°∞ÊÅ#∞ HͺOѨ٠HÀ~°∞ì‰õΩ ã¨=∞iÊOK«@OÖ’ K«O„^ŒâıY~ü ã¨Ñb¨¶ Hõ$`«∞ÅÜ«∂º~°∞. JO`«\Ï LkfiQÆflO. PO^Àà◊#. ZѨÙÊ_»∞ U=∞=Ù`«∞O^À K≥Ñʨ ÖËx L`«¯O~î.° WOHÀ"≥Ñ· Ù¨ K«∞O_»∂~°∞ <Õ~ã° ∞¨ Å ÷ ∞ `«=∞ ~Ô _çQ¤ Íi JkèHÍ~° „ѨÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤OKåÅ<Õ „Ѩܫ∞`åflÅ∞.. WÖÏ ÖˇHõ¯ÖË#xfl „Ѩܫ∞`åflÅ∞ [~°∞QÆ∞`«∞#flѨÊ\˜H© K«O„^ŒâYı ~ü `˘}Hõx, ɡ}Hõx =ºH˜`Î fi« O`À "å^Œ#Å∞ qxÑ≤Oz ѨÓiÎ KÕâß~°∞. D ˆHã¨∞Ö’ ǨÏ`åº<Õ~°OÖ’x =Ú^•Ì~ÚʼnõΩ =∞~°} tHõΔ qkèOKåÅx K«O„^ŒâY ı ~ü "åkOKå_»∞. JO^Œ∞‰õΩ ã¨O|OkèOz K«∞O_»∂~°∞Ö’ S^Œ∞ H˜Ö’g∞@~°¡ #∞O_ç U_»∞ H˜Ö’g∞@~°¡ "≥â· ßźOÖ’ =¸_»∞ QÆO@Å áê@∞ ^•_ç [iyO^Œx, =Ú^•Ì~ÚÅ∞ ÉèÜ í ∂« #Hõ ǨÏ`«ºÅ∞ ~°HáÎõ ê`« K«~º° Å #∞Oz `«=∞#∞ HÍáê_Õ U â◊HΩ Éè∂í g∞‡^Œ ÖË^xŒ ^Œo`«∞Å∞ #"Õ∞‡ÖÏ „Ѩ=iÎOKå~°x, Zã‘ûÅ#∞ ã¨OǨÏiOKÕO^Œ∞‰õΩ =Ú^•Ì~ÚÅ∞ ÃÑ#∞ ã¨=¸Ç¨ÏOQÍ KÕã#≤ ÉèÜ í ∂« #Hõ ^•_ç, P^è∞Œ xHõ ~å[ºOѨ@¡ U =∂„`«O cèuÖˉΩõ O_® ^ÕâO◊ Ö’x K«\ÏìÅѨ@¡ Wã¨∞=∞O`« Q“~°=OÖˉõΩO_® „áê}ÏO`«Hõ^•_çH˜ =Ú^•Ì~ÚÅ∞ áêÅÊ_®¤~°x, fiHõQÍ â◊"åÅ∞ QÀ`åÖ’¡H\ õ ì˜ HÍÅfiÖ’¡ qã≤i "Õ™ê~°x, ã¨O‰õΩ~°∞ âßOã¨<£ Hõ#∞„QÆ∞_»∞¡ fâß~°x, =∞O„_»∞ ~°"∞Õ +π =∞~°} "å~°Î qx `«# J#flÜ«∞º =∞O„_»∞ Ѩiâ◊√^Œ~ú å=Ù QÆ∞O_≥áÈ@∞`À =∞~°}˜OKå_»x, D ˆHã¨∞#∞ „Ѩ`ÕºHõ ˆHã¨∞QÍ Ñ¨iQÆ}˜Oz ǨÏ`«ºHˆ ã¨∞Ö’x =Ú^•Ì~ÚʼnõΩ =∞~°}tHõΔ qkèOKåÅx K«O„^ŒâY ı ~ü Ѩ\+˜ "ì¨ ∞≥ #ÿ "å^Œ##∞ qxÑ≤Oz<å~°∞. ^•xH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì f~°∞ÊÅ#∞ L@OH˜ã∂¨ Î =∞~°}tHõΔ "ÕÜ∂« Åx K«∞O_»∂~°∞ „Ѩ`ºÕ Hõ HÀ~°∞‰ì Ωõ x"ÕkOKå_»∞. 31–7–2007# Ãã+¨<û£ Hˆ ã¨∞ <≥O|~ü 36/93 Hˆ ã¨∞Ö’ K«∞O_»∂~°∞ „Ѩ`ºÕ Hõ HÀ~°∞ì 21 =∞OkH˜ Ü«∂=r˚= HÍ~åQÍ~° tHõ,Δ 35 =∞OkH˜ U_®k *ˇÅ · ∞tHõΔ qkèOzOk. 69

J~Ú`Õ, Hˆ ã¨∞Ö’ L#fl =∞~À 123=∞Ok =Ú^•Ì~ÚÅ#∞ x~ÀÌ+μ¨ Å∞QÍ „ѨH\ õ 㘠∂¨ Î 270 ¿ÑrÅ f~°∞Ê#∞ "≥Å∞=iOzOk. J~Ú`Õ, K«O„^ŒâY ı ~ü Hõ~Àî ~° Hõ$+≤ =Å# J<ÕHõ x„^ŒÖËx ~å„`«∞Å∞QÆ_çÑ≤ <åºÜ«∞âß„™êÎÅ#∞ ‰õΔΩ}‚OQÍ Ñ¨ijeOz "åkOz#O^Œ∞# P "Õ∞~°HÔ <· å tHõÅ Δ ∞ Ѩ_®¤~Ú. D f~°∞Ê Ñ¨@¡ ã¨O`«$Ñ≤Î K≥O^Œx K«O„^ŒâY ı ~ü D Hˆ ã¨∞Ö’ H˘O`«=∞Ok xOk`«∞ÅÔH<· å =∞~°} tHõΔ qkèOKåeû =ÙO^Œx, ™êHõºΔ =ÚO_ç ‰õÄ_® tHõÑΔ _¨ x» "å~°∞<åfl~°x, f~°∞ÊÖ’ ZHõ¯_» ‰õÄ_® ‰õΩ„@ <Õ~O° H˜O^Œ tHõÅ Δ ∞ "ÕÜ∞« ÖË^xŒ , J„Hõ=∞OQÍ XHõ ã¨=¸Ç¨ÏOQÍ U~°Ê_ç, XHõ ^èºÕ Ü«∞O`À 8=∞Okx TK«HÀ`« HÀã≤# ã¨OѶ∞¨ @#Ö’ 35=∞OkH˜ ã¨O=`«û~°O tˆHΔ Ñ¨_çO^Œx, giH˜ ‰õÄ_® SÑ≤ã≤ 302 ÃãHõΔ<£ H˜O^Œ <Õ~°O KÕã≤# "åiQÍ Ñ¨iQÆ}˜OKåÅx, "≥Ú`«ÎO 120=∞Ok =Ú^•Ì~ÚÅÃÑ· ™êHΔͺÅ∞ L#flѨÊ\˜H˜ tHõÅ Δ ∞Ѩ_Ö » ^Ë xŒ , <Õ~ã° ∞¨ Å ÷ Ö’ 56=∞OkˆH tHõΔ Ñ¨_Oç ^Œx, q∞ye#"åiH˜ ‰õÄ_® tHõÅ Δ ∞ Ѩ_®Åx, JO^Œ∞‰õΩ ÃÇ·ÏHÀ~°∞Ö ì ’ „H˜q∞#Öò JÑ‘ÊÅ∞ KÕÜ∂« Åx „ѨÉ∞íè `åfixH˜ x"ÕkHõ#∞ ѨOÑ≤OKå~°∞. PO„^茄Ѩ^Õâò ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ <åºÜ«∞"åk ÔH.ÉÏÅQÀáêÖò ^•fi~å „H˜q∞#Öò iq[<£ Hˆ ã¨∞#∞ K«O„^ŒâY ı ~ü "Õ~ÚOKå~°∞. JѨÊ\˜ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì ѨaH¡ ± „áêã≤‰Äõ º@~ü ã≤.<åˆQâ◊fi~°~å=Ù W^Œ~Ì ∞° =Ú^•Ì~ÚÅÃÑ· Hˆ ã¨∞ JÑ‘ÊÅ∞ KÕâß~°∞. K«∞O_»∂~°∞ „Ѩ`ºÕ Hõ HÀ~°∞ì 21 =∞OkH˜ Ü«∂=r˚= HÍ~åQÍ~° tHõΔ 35=∞OkH˜ U_®k *ˇ·Å∞ tHõΔ qkèOz#ѨÊ\˜H© =Ú^•Ì~ÚÅ#∞ ~°HOΔ˜ K«\ÏxH˜ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì Ñ≤.Ñ≤. ã≤.<åˆQâ◊fi~°~å=Ù „Ѩܫ∞uflOKå~°∞. K«∞O_»∂~°∞ ÉÏkè`«∞Å∞ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ ‰õÄ_® ÃãÊ+¨Öò Ѩa¡H± „áêã≤‰õĺ@~üQÍ K«O„^ŒâıY~ü#∞ Jã≤ÃãìO\ò Ñ≤Ñ≤QÍ t=<åˆQâ◊fi~°~å=Ù#∞ xÜ«∞q∞OKåÅx HÀ~°∞`«∂ q#flqOKå~°∞. ÃãÊ+¨Öò Ñ≤Ñ≤QÍ K«O„^ŒâıY~ü#∞ xÜ«∞q∞Oz# `«~åfi`« ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì „H˜q∞#Öò JÑ‘ÊÅ∞, iHÍ~°∞Å ¤ #∞ ѨijeOK«QÍ ˆH=ÅO W^ŒÌ~°∞ =Ú^•Ì~ÚÅ g∞^Œ =∂„`«"Õ∞ ˆHã¨∞ ÃѶ·Å∞ KÕÜ«∞_®xfl QÆ=∞xOKå~°∞.JѨÙÊ_»∞ „ѨÉ∞íè `«fiO ^Œ$+≤Hì ˜ D q+¨Ü∂« xfl K«O„^ŒâY ı ~ü fã¨∞HÔ o¡ =∞~À 114=∞OkÃÑ· „H˜q∞#Öò JÑ‘ÊÅ∞ KÕã≤ J_ç‡\ò KÕ~ÚOKå~°∞. WOHÀ"≥Ñ· Ù¨ K«∞O_»∂~°∞ HÀ~°∞Ö ì ’ K«O„^ŒâYı ~ü "å^Œ<å Ѩ\=˜ ∞#∞, ÉÏkè`∞« ŠѨHÍΔ # „Ѩ^iŒ ≈Oz# x*Ï~Úfx K«qK«∂ã≤=Ù#fl xOk`«∞Å∞ K«O„^ŒâıY~ü#∞, t=<åˆQâ◊fi~°~å=Ù#∞ xÜ«∞q∞OK«=^ŒxÌ ÃÇ·ÏHÀ~°∞‰ì Ωõ "≥àÏ¡~∞° . HÍh, HÀ~°∞ì "åi "å^Œ#Å#∞ „`Àã≤ÑÙ¨ zÛOk. J~Ú`Õ, qëê^Œ"Õ∞=∞O>Ë, Ju H˘kÌ ~ÀAÖ’¡ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ K«∞O_»∂~°∞ ˆHã¨∞ 70

qKå~°}‰õΩ =ã¨∞Î#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ K«O„^ŒâıY~ü ÖËHõáÈ=@O K«∞O_»∂~°∞ ÉÏkè`«∞ʼnõΩ f~°x Ö’@∞. ÅH˜Δ‡O¿Ñ@Ö’<Õ K«∞O_»∂~°∞ÖÏQÍ „Ѩ`ÕºHõ HÀ~°∞ì U~åÊ@∞ KÕ Ü « ∂ Å<Õ _ç = ∂O_£ # ∞ ^Œ o `« „Ѩ * Ï㨠O Ѷ ¨ ∂ Å∞ KÕ â ß~Ú. ™êkèOK«∞‰õΩ<åfl~Ú. J^Œ∞QÀ.. JÖÏO\˜ ^ŒâÖ ◊ ’ NH͉õΩà◊OÖ’<Õ „Ѩ`ºÕ Hõ HÀ~°∞ì U~åÊ@∞ KÕã∞¨ #Î fl@∞ì r"À#∞ ‰õÄ_® q_»∞^ŒÅ KÕâß~°∞. JÖÏO\˜ Ѩiã≤`÷ ∞« Ö’¡ K«O„^ŒâY ı ~ü K«∞O_»∂~°∞Ö’<Õ „Ѩ`ºÕ Hõ HͺOѨ٠HÀ~°∞ì [iy# ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì „Ñ¨^•è # <åºÜ«∞=¸iÎ L`«~Î ∞° fiÅ∞ K«O„^ŒâYı ~ü W=fi@O =Å¡ Jq ÅH˜‡Δ O¿Ñ@ ÉÏkè`∞« Å∞, ^Œo`« ã¨OѶ∂¨ Å∞ "å~°∞ <åºÜ«∞âßY HÍ~°º^Œi≈H˜, „ѨÉ∞íè `«fi „Ѩ^•è # HÍ~°º^Œi≈H˜ K«∂Ñ≤OK«@O ^•fi~å K«∞O_»∂~°∞ ÖÏQÍ ÅH˜‡Δ O¿Ñ@Ö’<Õ „Ѩ`ºÕ Hõ HÀ~°∞ì U~åÊ@∞ KÕã∞¨ #Î fl@∞ì r"À#∞ ã¨=iOz WKåÛ~°∞. K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞Ö’ ÉÏkè`∞« ʼnõΩ JO_»QÍ xez# =∞K«ÛÖËx <åºÜ«∞"åk K«O„^ŒâY ı ~ü#∞ ÅH˜‡Δ O¿Ñ@ ÉÏkè`∞« Å∞ ÃãÊ+¨Öò ѨaH¡ ± „áêã≤‰Äõ º@~üQÍ xÜ«∞q∞OKÕÖÏ KÕã∞¨ HÀ"åÅx Pâ◊Ñ_¨ ®¤~∞° . PO„^è„Œ Ѩ^âÕ ò ^Œo`« =∞Ǩã¨Éèí ^•fi~å JO^Œ∞‰õΩ ã¨O|OkèOz# HÀ~°∞ì iHÍ~°∞¤ fã¨∞‰õΩx QÆ∞O@∂~°∞ |Ü«∞Å∞ ^Õ~åÅ#∞‰õΩO@∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ PÜ«∞# =∞~°} "å~°Î q<åeû~å=@O ÅH˜ Δ ‡ O¿Ñ@ ÉÏkè ` « ∞ ň H HÍ^Œ ∞ ^Œ o `« L^Œ º =∂xˆ H Ñ≤_∞» QÆ∞áê@~ÚOk. WѨÙÊ_»∞ K«O„^ŒâY ı ~ü ÖË#ѨÊ\˜H© PÜ«∞# Pâ◊Ü∂« Å∞ =∞# =ÚO^Œ∞<åfl~Ú. K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞ ÃÇ·ÏHÀ~°∞Ö ì ’ L#fl „H˜q∞#Öò JÑ‘ÊÖò, „H˜q∞#Öò iq[<£ Hˆ ã¨∞ ã¨=∞~°÷=O`«"≥∞ÿ# <åºÜ«∞"åkx „Ѩ`ÕºHõ Ѩa¡H± „áêã≤‰õĺ@~üQÍ K«∞O_»∂~°∞ ÉÏkè`∞« Å∞ xÜ«∞q∞OK«∞‰õΩx =Ú^•Ì~ÚʼnõΩ =∞~°}tHõÅ Δ ∞, tHõÅ Δ ∞ Ѩ_qÕ ^èOŒ QÍ ˆHã¨∞#∞ #_çÑ≤Oz Hõ$+≤ KÕÜ«∞@O ^•fi~å K«O„^ŒâıY~ü =∞#H˜zÛ# ã¨∂ÊùiÎx „|uH˜OK«∞ HÀQÆÅ∞QÆ∞`åO. x*ÏxH˜ PÜ«∞#‰õΩ =∞#q∞KÕÛ x["≥∞#ÿ x"åo ‰õÄ_® J^Õ. =∂#= ǨωõΩ¯Å∞, ^Œo`« ǨωõΩ¯Å∞ ™êkèOK«\ÏxH˜ L^Œºq∞OK«@O =Å¡<Õ K«O„^ŒâY ı ~ü ÖÏO\˜ "åà◊#¡ ∞ =∞#Ö’ „Ѩu+≤Oì K«∞ HÀQÆÅ∞QÆ∞`åO. ^Œo`« ǨωõΩ¯ÖË =∂#= ǨωõΩ¯Åx Kå\˜# =∞Ǩϟ#fl`« =∂#=`å"åk K«O„^ŒâY ı ~ü. ^Œo`« L^Œº=∂ʼnõΩ "≥#∞fl^Œ#∞flQÍ, ^Œo`«∞Å P`«‡Q“~°"åxfl xÅɡ\˜ì# K«O„^ŒâYı ~ü‰Ωõ PO„^è„Œ Ѩ^âÕ ò ^Œo`« =∞Ǩã¨Éíè Hõ$`«[`˝ Å « `À x"åà◊√Å∞ JiÊã¨∞#Î flk. ~°K~« Ú`« ÃãÖò : 9848186277 71

22. K«∞O_»∂~°∞ ˆHã¨∞Ö’ x„^ŒÖxË ~å„`«∞Å∞ a. ~å=∂~å=Ù Pk #∞Oz PÜ«∞#q JÉèí∞º^ŒÜ«∞ ÉèÏ"åÖË... q^•ºi÷ ^Œâ◊ #∞OKÕ L^Œº=∂Ö’¡ áêÖÁæ<åfl~°∞. #q∞‡# ã≤^•úO`«O HÀã¨O ~årÖËx áÈ~å@O KÕâß~°∞... "≥Ú^Œ\’¡ =∂"À~Ú[O Ѩ@¡ PHõi`¬ ∞« Öˇ<· å `«^#Œ O`«~° =∂~°∞ÊÅ`À q=ÚY`« K≥O^•~°∞... =∂#= ǨωõΩ¯Å Ñ¨i~°H} Δõ HÀã¨O Ѩi`«ÑO≤ Kå~°∞... =∞x+≤ Pã≤HÎ ˜ Ö’|_»\Ïxfl =ºuˆ~H˜OKå~°∞. ~å*ϺxH˜ =∞x+≤x K«O¿Ñ ǨωõΩ¯ ÖË^Œx x#kOKå~°∞... PkèÑ`¨ º« â◊‰Ωõ Å Î ∞ =∂#= ǨωõΩ¯Å#∞ LÅ¡OѶ∞≤ ã¨∞<Î åflÜ«∞O@∂ ^Œo`«∞ŠѨHÍΔ # xÅ|_®¤~∞° ... "åi `«~Ñ° Ù¨¶ # H©ÅHõ Hˆ ã¨∞Ö’¡ q[Ü«∞O ™êkèOKå~°∞... ã¨Oáê^Œ<åѨ~°OQÍ ~å}˜OK«HõáÈ~Ú<å ZO`À=∞Ok KÕ`« '`«=∞— =H©Å∞QÍ K≥ÑC¨ ‰õΩ<Õ ™ê÷~ÚH˜ ZkQÍ~°∞... PÜ«∞<Õ Éè∞í =#yi K«O„^ŒâY ı ~ü. ^Õâ◊ "åºÑ¨OÎ QÍ ã¨OK«Å#O ã¨$+≤Oì z# K«∞O_»∂~°∞ =∂~°}Ǩϟ=∞OÖ’ ^Œo`«∞ŠѨHÍΔ # xez <åºÜ«∞áÈ~å@OÖ’ q[Ü«∞O ™êkèOz JO^Œi „ѨâO◊ ã¨Å#∂ JO^Œ∞‰õΩ<åfl~°∞. PÜ«∞#`À [iÑ≤# '=∂iflOQ∑ "åH±—Ö’x qâıëêÅ∞.... ÉÏźO ... =∂k QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡ ѨÖÏfl_»∞ „áêO`åxH˜ K≥Ok# ÃÑ^ŒH˘^Œ=∞QÆ∞O_».¡ =∂ J=∞‡ ¿Ñ~°∞ ™êq„u. W\©=ÖË =∞~°}O˜ Kå~°∞. `«O„_ç ã¨∞„|Ǩχ}º âß„ã≤.Î =∂k ™ê=∂#º ‰õΩ@∞O|O. W^Œ~Ì ∞° ™È^Œ~∞° Å∞, XHõ ™È^Œi =Ù<åfl~°∞. =∂K«=~°O, ^•KÕѨe¡, #_ç‰õΩ_çÖ’ „áê^äŒq∞Hõ q^•ºÉèϺã¨O ѨÓiÎKÕã≤ WO@~ü, _ç„wÅ#∞ =∂K«~Ö ¡° ’ K«k"å#∞. XHõ ^ŒâÖ ◊ ’ _®Hõ~ì ü J=Ù^•=∞#∞‰õΩ<åfl#∞. HÍx qѨ=¡ ÉèÏ"åÅ PHõ~°¬}`À P PÖ’K«# =∂#∞‰õΩ<åfl#∞. 1982Ö’ _ç„w z=i 72

ã¨O=`«û~°OÖ’ =ÙO_»QÍ q~°ãO¨ ã¨ÉÅ íè ∞ =∂K«~Ö ¡° ’ x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞. JO^Œ∞Ö’ PǨfi# Hõq∞\© ã¨É∞íè º_»∞QÍ Ñ¨xKÕâß#∞. `«~åfi`« QÆ∞O@∂~°∞ Zã≤ HõàÏâßÅÖ’ ÖÏ K«k"å#∞. ZÖòZÖòZO K«k"Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ü«¸x=i≈\©Ö’ XHõ q^•ºi÷x =∞~°}˜OzOk. nxÃÑ· aè#flHõ^äŒ<åÅ∞ =ºHõÎ=∞Ü«∂º~Ú. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „Ñ≤xûáêÖò‰Ωõ =ºuˆ~HõOQÍ [iy# L^Œº=∞OÖ’ ##∞fl ã¨ÃãÊO_£ KÕâß~°∞. `«~åfi`« HÍÅOÖ’ ^•xfl ѨÓiÎKâÕ ß#∞. WO\~üÖ’<Õ <å@∞‰õΩ#fl qѨ¡= ÉèÏ"åÅ∞.... <Õ#∞ =∂K«~°¡Ö’ WO@~ü K«k"Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ™êO|t=~å=Ù J<Õ ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞ =ÙO_Õ"å_»∞. J`«x „ѨÉèÏ=O`À ~å_çHõÖò Ü«¸`ü HÍ~°º„Hõ=∂ŠѨ@¡ PHõi`¬ ∞« _»#Ü«∂º#∞. JѨÊ\˜Hˆ Ñ‘ÑÙ¨ Öòû"å~ü ™ê#∞Éè∂í uѨ~∞° _»∞QÍ =Ù#fl ѨÓ~°K ‚ O« „^ŒâY ı ~°~å=Ù JeÜ«∂ãπ ÉÏÅÜ«∞º `«# „ѨãO¨ QÍÅ`À =∂Ö’ L`Õ*Î Ïxfl xO¿Ñ"å~°∞. JH˜¯~åA ǨÏ~°QÀáêÖò (~å=∞Hõ$+¨,‚ „Ѩã∞¨ `Î « =∂"À~Úã¨∞ì áêsì Hˆ O„^Œ Hõq∞\© ã¨É∞íè º_»∞) #∞ ‰õÄ_® áêsì Ѩ@¡ PHõi`¬ ∞« Å#∞ KÕÜ∞« @OÖ’ PÜ«∞<Õ „Ѩ=ÚY áê„`« áÈ+≤OKå~°∞. H˘O`« HÍÖÏxH˜ ÉÏÅÜ«∞º „ѨHÍâ◊OlÖÏ¡ HÍ~°º^Œi≈QÍ "≥o`Õ, ~å=∞Hõ$+¨‚ QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡ Ñ‘ÑÙ¨ Öòû"å~ü ÉÏ^躌 `«Å∞ KÕÑ\ ¨ Ïì~∞° . 1985Ö’ HÍ~° O KÕ _ » ∞ 㨠O Ѷ ¨ ∞ @# [iy# `« ~ åfi`« ÉÏÅÜ« ∞ º L^Œ º =∞O #∞Oz "≥o§áÈÜ«∂~°∞. ~å=∞Hõ$+¨‚ J*Ï˝`O« Ö’H˜ "≥àϧ~°∞. ÖÏ JO>Ë "≥∂ǨÏO <å‰õΩ Hõq`«fiO J<Õk f~°x ^•Ç¨ÏO JO\Ï~°∞ Hõ^•. <å‰õΩ ÖÏ J<Õk ‰õÄ_® JÖÏ ~˘=∂O\˜H±QÍ =∂iOk. q^•ºi÷QÍ =Ù#flѨC_»∞ QÆ∞~°*ÏÅ HÍÖËrÖ’ H˘@∞ì‰Ωõ O>Ë ##∞fl *ˇÅ · ∞Ö’ ÃÑ\Ïì~∞° . XHõ ÖÏÜ«∞~ü =zÛ ##∞fl =keÃÑ\˜Oì Kå~°∞. JѨÊ\˜ #∞Oz <å‰õΩ ÖÏ g∞^Œ "≥∂A ѨÙ\˜Oì k. <å‰õΩ ÖÏÜ«∞~üQÍ =ÙO_ÕO^Œ∞‰õΩ P^Œ~°≈O Hõ#fla~å<£. ÖÏ J~ÚáÈ~Ú# "≥O@<Õ g∞ ^ŒQÆæiˆH =zÛ „áêH©ìãπ KÕ™êÎ#O>Ë, PÜ«∞# hÖÏO\˜ "åà◊√§ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ =¿ãÎ lÖÏ¡ Hˆ O„^ŒOÖ’ =∂#= ǨωõΩ¯Å QÆ∞iOz Z=~°∞ =∂\Ï¡_»`å~°x „ѨtflOKå~°∞. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ "≥o`Õ =∞x+≤x Pã≤Î ÖÁOQÆn¿ã Ѩiã≤÷u. <Õ#∞ ^•xx ÉèíiOK«ÖË#∞. JO^Œ∞Hõ<Õ QÆ∞O@∂~°∞Ö’ áê`«∂i "≥OHõ>Ëâ◊fi~°~å=Ù QÍi ^ŒQÆæ~° KÕ~å#∞. PÜ«∞# 73

x*Ï~ÚfѨ~∞° _»∞. Hõ#fla~å<£ <å‰õΩ `«O„_ç`À ã¨=∂#O. =∂ <å#fl‰õΩ "å~åxH˜ ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ á¶È<£ KÕã#≤ >Ë¡ Hõ#fla~å<£‰Ωõ KÕ¿ã"å_çx. J"≥∞iHõ<£ „@Ü«∞Öò ÖÏÜ«∞~ü eÉ’q_£Ã˚ Ñ· J"≥∞iHÍÖ’ „ѨMϺ`« „ÔHO· iáÈ~°~ì ü „H˜O\˜<£ ~Ô <åÖòû¤ ~åã≤# 'HÀ~°∞ì ~°∂O— J<Õ Ñ¨Ùã¨ÎHõO K«k"å#∞ KåÖÏ Uà◊§ „H˜`«O. WHõ¯_» ‰õÄ_® JÖÏ =ÙO@∞O^Œ#∞‰õΩ<åfl#∞. J~Ú`Õ |Ü«∞\˜H˜ =zÛ K«∂¿ãÎ x~°∞`åûÇ¨Ï "å`å=~°}O =ÙOk. Hõ¡~ÚO\òÅ`À =∂\Ï¡_ç _»|∞ƒÅ∞ ÉË~°=∂_»∞‰õΩ<Õ Ñ¨iã≤÷u W|ƒOk JxÑ≤OzOk. [~°fleã¨∞ìQÍ "≥àϧÅ#∞‰õΩ<åfl... q[Ü«∞"å_» "≥o§ JѨÊ\˜ 'L^ŒÜ∞« O— Ѩ„uHõÖ’ =Ù#fl =ã¨O`«QÍi WO\’¡ =ÙO_ç HÔ . ~å=∞K«O„^Œ=¸iÎ QÍix HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<åfl. JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ PÜ«∞# Ñ≤ez#ѨC_»∞ <Õ#∞ "≥à§◊ ÖË^∞Œ . =¸iÎQÍ~°∞ ##∞fl #∞=Ùfi ÖÏÜ«∞~üQÍ<Õ ÉÏQÍ Ñ¨xH˜ =™êÎ=Ù "≥à§◊ =∞x K≥áêÊ~°∞. <Õ#∞ "≥O@<Õ "≥#H˜¯ =zÛ HÀ@∞ "Õã∞¨ ‰õΩ<åfl#∞. WHõ uiy K«∂_»Ö^Ë ∞Œ . <Õ#∞ ÅHõÅ Δ ~°∂áêÜ«∞Å∞ Pi˚OK«Ö^Ë ∞Œ . HÍx ÅHõÅ Δ ~°∂áêÜ«∞Å∞ ã¨OáêkOz# "åi HõO>Ë KåÖÏ ˆHã¨∞Ö’¡ XHõ WO„ÃÑ+¨<£#∞ ã¨$+≤Oì Kå#∞. J^Õ <å‰õΩ `«$Ñ≤.Î _»|∞ƒÅ`À H˘e¿ãÎ <Õ#∞ áê`åà◊OÖ’ =ÙO\Ï#∞. <å‰õÄ, =∂ Pq_»H˜ Hõeã≤ H˘O`« ÉϺO‰õΩ ÉÏºÖˇ<û£ , XHõ HÍ~°∞ =ÙOk. HÍh ~Ô O_»∞ ÅHõÅ Δ ~°∂áêÜ«∞ŠѨÙã¨HÎ ÍÅ∞ =Ù<åfl~Ú. *Ë|∞ „Ѩ"åǨÏOÖÏ =ÙO_®e. H˘`«Î h~°∞ =zÛ áê`« h~°∞ H˘@∞ì‰Ωõ áÈÜÕ∞ÖÏ =ÙO_®e. Pã≤xÎ HÍáê_»∞‰õΩ<Õ =ºH˜QÎ Í <Õ#∞ =ÙO_»^Å Œ ∞K«∞HÀÖË^∞Œ . <Õ#∞ ~å*ϺxH˜, =ºH˜QÎ `Æ « Pã≤HÎ ˜ ‰õÄ_® =ºuˆ~HõO. "å~ü LÅ¡OѶ∞¨ #Å#∞ „ѨtflOKå... JO^Œ∞ˆH |Ü«∞\˜H˜ =KåÛ áœ~° ǨωõΩ¯Å HÍ~°ºHõ~Qΰ Í, ÉÏ^è∞Œ º_»∞QÍ 1984 #∞Oz 1998 =~°‰Ωõ ѨxKÕâß. #HõûÖˇ·@∞¡ KÕ¿ã =∂#= ǨωõΩ¯Å LÅ¡OѶ¨∞##∞ áœ~° ǨωõΩ¯Å ã¨OѶ¨∞O „ѨtflOKåÅx ÉÏÅQÀáêÖò, =∞iH˘O`« =∞Okq∞ ÉèÏqOKåO. `«~åfi`« ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’ ã¨=∂"Õâ"◊ ∞≥ ÿ ÉÏÅQÀáêÖò <Õ`$« `«fiOÖ’ =∂#= ǨωõΩ¯Å "ÕkHõ#∞ U~åÊ@∞ KÕâßO. H˘O`« HÍÅO `«~åfi`« =∂#= ǨωõΩ¯Å `åufiHõ`ë Ñ· ‰õÄ_® <å‰õΩ KåÖÏ „Ѩâfl◊ Å∞ =KåÛ~Ú. ^•O`À =∂#= ǨωõΩ¯Å "ÕkHõÖ’ ‰õÄ_® <Õ#∞ ÉÏ^è∞Œ º_»∞QÍ =ÙO_®Å#∞HÀÖË^∞Œ . U+≤Ü∂« ™È+¨Öò á¶È~°"∞£ ã¨=∂"ÕâßÖ’¡ =∂#= 74

ǨωõΩ¯Å "ÕkHõ ÉÏ^è∞Œ ºÅ∞ áêÖÁæ#_»OÃÑ· U~°Ê_ç# qÉè^Ë •Å`À P "ÕkHõÖ’ ‰õÄ_® ÉÏ^茺`«Å∞ =^Œ∞Å∞‰õΩ<åfl#∞. =∂#= ǨωõΩ¯Å∞ =∂Ô~¯\ò ǨωõΩ¯Å<Õ Jaè„áêÜ«∂xH˜ =KåÛ#∞. ^Œo`« ǨωõΩ¯Å∂ =∂#= ǨωõΩ¯ÖË... áœ~° ǨωõΩ¯Å L^Œº=∞OÖ’ ѨxKÕ¿ã@ѨC_Õ ^Œo`« ǨωõΩ¯Å∂ =∂#= ǨωõΩ¯ÖË J<Õ ÉèÏ=# <å‰õΩOk. HÍ~°OKÕ_»∞ ã¨OѶ¨∞@# `«~åfi`« ~å[ºO, ‰õΩ@∞O|"Õ∞ HÍ^Œ∞, áœ~° ã¨=∂[OÖ’ H˘xfl PkèÑ`¨ º« â◊‰Ωõ Å Î ∞ ‰õÄ_® =∂#= ǨωõΩ¯Å LÅ¡OѶ∞¨ # KÕÜ∞« =K«Û<Õ K≥`· #« ºO HõeyOk. HÍ~°OKÕ_∞» Hˆ ã¨∞Ö’ \˜. ~å"≥∂‡Ç¨Ï#~å=Ù =^ŒÌ Jã≤ÃãìO\ò Ñ≤ÑQ≤ Í Ñ¨x KÕâß#∞. zÅHõÅ∂i¿Ñ@ |ã¨∞û ^Œ Ç ¨ Ï #O ˆ H 㨠∞ Ö’ =Ú^•Ì ~ ÚÅ∞ ™ê`« ∞ Å∂i K« ŠѨ u ~å=Ù, QÆ O >ˇ Å q[Ü«∞=~°ú#~å=Ù#∞ =∞~°} tHõΔ #∞Oz `«Ñ≤ÊOKÕO^Œ∞‰õΩ ã¨`«º=¸iÎ ^Œo`« ã¨OѶ∂¨ Å#∞ HõkeOKå~°∞. nO`À Jk ^Œo`« L^Œº=∞OÖÏ =∂iOk. <Õ#∞ JѨÊ\’¡ <åºÜ«∞Ѩ~O° QÍ "åà◊§ HÀã¨O ÉÏQÍ Ñ¨x KÕâß#∞. <å‰õΩ ^Œo`«∞Ö’¡ =∞Oz ¿Ñ~°∞ =zÛOk. K«∞O_»∂~°∞ ˆHã¨∞Ö’ x„^ŒÖxË ~å„`«∞Å∞ QÆ_áç ê... K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞Ö’ <Õ#∞ ѨaH¡ ± „áêã≤‰Äõ º@~üQÍ xÜ«∞q∞`«∞_çx J=fi@O, P `«~åfi`« D Hˆ ã¨∞#∞ "åkOK«@OÖ’ <Õ#∞ Z<Àfl x„^ŒÖxË ~å„`«∞Å∞ QÆ_áç ê#∞. Hõ#fla~å<£ <å "≥#‰õΩO_ç #_çáê~°∞. <Õ#∞ D Hˆ ã¨∞Ö’ „áêã≤‰Äõ º@~üQÍ Ñ¨xH˜~å#x ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ Ñ≤\©+¨<£ "Õ¿ãÎ PÜ«∞#, ÉÏÅQÀáêÖò <å ѨHΔÍ# xÅ|_ç ˆHã¨∞ QÔ eÑ≤OKå~°∞. K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞Ö’ ™ê‰õΩΔ Å#∞ Zxfl ^è#Œ „Ѩ֒ÉèÏÅ∞ K«∂ÃÑ\˜<ì å "å~°∞ xÅ|_®¤~°∞. ‰õΩÅ x~°∂‡Å# áÈ~å@ ã¨q∞u, ^Œo`« ÉÏkè`«∞Å áÈ~å@ã¨q∞u `«~Ñ° Ù¨¶ # *ÏÖÏk "≥∂*ˇãπ (K«∞O_»∂~°∞ TK«HÀ`«Ö’ `«O„_çx, z<åfl#fl#∞ HÀÖ’Ê~Ú# =ºH˜)Î ÉèÏ~°º "≥∞_»Ö’x #QÆÅ∞ Ãã·`O« `åHõ@∞ì ÃÑ\Ïì~∞° . Jã≤ÃãìO\ò Ñ≤Ñ≤ t=<åˆQâ◊fi~°~å=Ù <å`Àáê@∞ ZO`À „â◊=∞Ѩ_®¤~∞° . <åºÜ«∞=¸iÎ FÑ≤HõQÍ 70 QÆO@Å∞ "å^Œ# qx Ju ÃÑ^ŒÌ f~°∞Êx `«‰õΩ¯= HÍÅOÖ’ "≥Å∞=iOKå~°∞. ™ê=∂lHõ <åºÜ«∂xfl „ѨH\ õ O˜ K«@OÖ’ P"≥∞ K«∂Ñ≤# ^è~·≥ º° O q∞QÆ`å "åiH˜ P^Œ~≈° O HÍ"åe. 60 ã¨O=`«û~åÅ ™êfi`«O„`«º K«i„`«Ö’ „H˜q∞#Öò 75

<åºÜ«∞ =º=ã¨÷ #∞Oz ™ê=∂lHõ <åºÜ«∞ ^•Ç¨iÎ`À ^Œo`«∞Å∞ =Ù<åfl~°#\ÏxH˜ D f~°∞ʉõΩ "å~°∞ Ѩ\#ì˜ „|Ǩχ~°^"Œä ∞Õ ™êHõºΔ O. LitHõΔ =^Œ<Ì kÕ <å =ºH˜ÎQ`Æ « Jaè„áêÜ«∞O... LitHõΔ =^Œ∞Ì J<Õk <å =ºH˜ÎQÆ`« Jaè„áêÜ«∞O. „ѨѨOK«OÖ’ ZHõ¯_® =ÙO_»‰Äõ _»^xŒ WѨÊ\˜H© K≥|∞`å. ~å*ϺxH˜ =∞x+≤x K«O¿Ñ JkèHÍ~°O ÖË^<Œ kÕ <å xtÛ`åaè„áêÜ«∞O. D Hˆ ã¨∞Ö’ ÃãÊ+¨Öò ѨaH¡ ± „áêã≤‰Äõ º@~üQÍ <Õ#∞ „H˜q∞#Öò ÖÏH˜ Q˘O`«∞Hõ WzÛ# "å_çx. K«@Oì Uq∞ K≥|∞`«∞O^À Jk K≥áêÊeQÍx, <å =ºH˜QÎ `Æ « Jaè„áêÜ«∂xfl <åºÜ«∞™ê÷#O QÆkÖ’H˜ "≥∂ã¨∞HÔ à◊§‰õÄ_»^∞Œ . Hõ$+¨Ü ‚ ∞« º~ü ÖÏO\˜ „ѨMϺ`« <åºÜ«∞=¸~°∞Ö Î Ë LitHõ#Δ ∞ =ºH˜QÎ `Æ O« QÍ =ºuˆ~H˜Oz<å H˘xfl Hˆ ã¨∞Ö’¡ =Ù#fl "åã¨"Î åÅ ^Œ$ëêìº Li tHõΔ qkèOKå~°∞. <å rq`«OÖ’ "≥·~∞° ^躌 O... <å rq`«OÖ’ XHõ "≥~· ∞° ^躌 O =ÙOk. áêâßÛ`«º <åQÆiHõ`#« ∞, =∞#∞+¨μÅÃÑ· ÃÑ@∞ì|_ç ÃÑ`«<Î åxfl f„=OQÍ =ºuˆ~H˜OKÕ `åufiHõ Jaè„áêÜ«∂ʼnõΩ =KåÛ#∞ <Õ#∞. P^è∞Œ xHõ`#« ∞ =ºuˆ~H˜ã∞¨ <Î åfl#∞ WѨC_»∞. áêi„âßq∞Hõ qѨ=¡ O ã¨$+≤Oì z# P^è∞Œ xHõ ã¨=∂[O =∞#∞+¨μÅ#∞ "åi ã¨=¸Ç¨ÏO #∞Oz "Õ~∞° KÕã≤ =º‰õΩÅ Î ∞QÍ =∂iÛ _»|∞ƒ HÀã¨O "≥OѨ~å¡_Õ hK« =∂#=ÙÅ∞QÍ =∂iÛOk. nx #∞Oz ZO`« `˘O^Œ~Q° Í |Ü«∞@Ѩ_`ç Õ JO`« =∞Ozk. =∞#∞+¨μÅO^Œ~∂° uiy ã¨=¸Ç¨Ï rq`«OÖ’H˜ ~å"åÅ<Õk <å PHÍOHõΔ. <Õ#∞ JO^Œ∞ˆH „Ѩã¨∞Î`«O ^Õ=Ù_çx #=Ú‡`«∞<åfl#∞. =∂"À~Ú[O`À ã¨=¸Ç¨Ï r=#O #∞Oz q_ç=_ç P^è∞Œ xHõ áêâßÛ`«∞º_ç<#·≥ <Õ#∞ WѨC_»∞ ^•xx =keOK«∞‰õΩx ã¨=¸Ç¨Ï r=#OÖ’H˜ uiy =KÕÛO^Œ∞‰õΩ P~å@Ѩ_∞» `«∞<åfl#∞. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ áêâßÛ`«∞ºÅ∞ =∞# ^Õâ◊OÃÑ· ~°∞kÌ# POQÀ¡ – âßHõû<£ <åºÜ«∞ =º=ã¨÷Ö’ HÀ@∞ "Õã¨∞‰õΩx J`åº^èŒ∞x‰õΩ_çQÍ WOw¡+¨μ =∂\Ï¡_»∞`«∂ K«∞O_»∂~°∞ ˆHã¨∞Ö’ "åkOKåeû =zÛOk. Wk <årq`«OÖ’x ÃÑ^ŒÌ "≥·~°∞^茺O. 60 UàÁ§KåÛHõ =∂ T~°∞ (ÃÑ^ŒH˘^Œ=∞QÆ∞O_»)¡ "≥o§ á⁄ÅO H˘#∞‰õΩ¯x =º=™êÜ«∞^•~°∞_»∞QÍ ã≤~÷ Ñ° _¨ ®Å<Õk <å HÀiHõ JO@∂ =ÚyOKå~°∞. – PO„^è*Œ ’ºu ™œ[#ºO`À Y 76

23. ^Œo`« ѨHáΔõ êu K«O„^ŒâYı ~üH˜ *’Ǩ~°∞¡.... ^Õ=~°Ñe ¨ ¡ g~°Ü∞« º, K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞Å P`«‡Q“~°= áÈ~å@ Hõq∞\˜ Éè∞í =#yi K«O„^ŒâY ı ~ü QÍ~°∞ K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞Å Hˆ ã¨∞ "åkOz J„QƉΩõ Å Éè∂í ™êfi=∞º #~°ÇϨ O`«‰Ωõ ʼnõΩ tHõÅ Δ ∞ Ѩ_@ Õ ∞¡ KÕÜ∞« _»OÖ’ KÕã#≤ Hõ$+≤ J##º ™ê=∂#º"≥∞#ÿ k. "å~°∞ JHÍÅ =∞~°}O K≥O^Œ_O» K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞ÖˆHHÍHõ D ~å„+¨Oì Ö’=Ù#fl ZO`À=∞Ok ^Œo`«∞ʼnõΩ, J<åºÜ«∂ʼnõΩ QÆ∞~Ô #· JÉèÏQÆ∞ºÅ‰õΩ, ¿Ñ^Œ "åiH˜ f~°x Ö’@∞QÍ ÉèÏqã¨∞Î<åfl#∞. K«O„^ŒâıY~ü QÍix "Õ∞=Ú XHõ =ºH˜ÎQÍ K«∂_»ÖË^Œ∞. JÜ«∞<˘flHõ =º=ã¨÷QÍ K«∂âßO. U^≥·<å =∂\Ï¡_®ÅO>Ë x~°ƒÜ ù ∞« OQÍ, x~˘‡Ç¨Ï=∂@OQÍ =∂\Ï¡__» O» ^ŒQ~æÆ Q° Í K«∂ã≤# "åà◊Ö ¡ ’ <Õ<˘Hõ_xç . K«∞O_»∂~°∞ ˆHã¨∞ [~°∞QÆ∞`«∞#flѨC_»∞ HÀ~°∞ì "å^Œ#ÅÖ’ ZO`« QÆOcè~°OQÍ =∂\Ï¡_"Õ å_À ^ŒQ~æÆ Q° Í K«∂âßO. |Ü«∞\˜H˜ ~åQÍ<Õ Ö’Ñ¨Å Ug∞ [~°Q#Æ @∞¡ KåÖÏ ã¨O`À+¨OQÍ Ti [<åÅ`À#∞ ™ê‰õΩΔ Å`À#∞ =∂\Ï¡_@ » =¸ K«∂âßO. x[OQÍ "åi JHÍÅ =∞~°}O =∂„`«O =∞=∞‡efl ZO`À Hõ$OQÆfã≤Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë K«∞O_»∂~°∞ J„QƉΩõ Å #~°ÇϨ O`«Hõ =Ú^•Ì~ÚʼnõΩ ÃÇ·ÏHÀ~°∞Ö ì ’ ‰õÄ_® Z‰õΩ¯= =∞OkH˜ tHõÅ Δ ∞ Ѩ_^Õ •xH˜ "åkOK«∞@‰õΩ L^Œ∞º‰õΩÖ Î ·ˇ L#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åi =∞~°}O x[OQÍ ri‚OK«∞HÀÖËxk. ~Ú^ÕHÍHõ Z<Àfl ǨωõΩ¯Å L^Œº=∂Å∞ #_çÑ≤Oz# K«i„`«, "åi`À ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ L#fl"å~°O^ŒiH˜ `≥eã≤#^Õ. <å‰õΩ `≥eã≤ ã¨∞=∂~°∞ 10 ã¨OIIÅ „H˜`«=Ú zÅHõÅ∂i¿Ñ@ |ã¨∞û ^ŒÇ¨Ï#O ˆHã¨∞Ö’ =Ú^•Ì~ÚʼnõΩ ã¨fisæÜ«∞ ÔH.l.ã¨`«º=¸iÎ,ã¨fisæÜ«∞ Hõ#fla~å<£ =∞iÜ«Ú ÔH. ÉÏÅQÀáêÖò ÖÏO\˜ L^ŒÌO_»∞Å`À HõÅã≤ KÕã≤# =∞~°}^ŒO_»# =ºuˆ~Hõ L^Œº=∞O J`«ºO`« 77

H©ÅHõ"∞≥ #ÿ ^Õ. P Hˆ ã¨∞Ö’ *ÏfÜ«∞, JO`«~å˚fÜ«∞ ǨωõΩ¯Å L^Œº=∞ <åÜ«∞‰õΩÅ`À á¶È#∞Ö’ ã¨OÉèÏ+≤Oz#O^Œ∞ňH ™⁄O`« _»|∞ƒÅ∞ ã¨∞=∂~°∞ ÅHõΔ ~°∂áêÜ«∞Å∞ ÃÑ·QÍ Y~°∞ÛÃÑ\˜#ì @∞¡ `≥Å∞ã¨∞H˘x Pâ◊Û~°ºK«H`˜ ∞« Å=∞Ü«∂º=Ú. J^ÕH͉õΩO_® ^•xH˜ q∞Oz ÃÇ·ÏHÀ~°∞,ì ã¨∞„Ñ‘O HÀ~°∞Å ì Ö’ K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞ q+¨Ü∞« "≥∞ÿ `«# ™⁄O`« _»|∞ƒ ÅHõΔÖÏk ~°∂áêÜ«∞Å∞ Y~°∞Û ÃÑ@ì_»O, P ˆHã¨∞Ö’ Ѩa¡H± „áêã≤‰õĺ@~üQÍ `«# "åQÍú\˜`À =Ú^•Ì~ÚʼnõΩ, _çÃѶ#∞û ÖÏÜ«∞~°¡‰õΩ =ÚK≥Û=∞@Å∞ Ѩ\˜ìOK«_»O tHõΔÅ∞ "Õ~ÚOK«_»=¸ K«∂âßO. K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞ÖËHÍHõ ^ÕâO◊ Ö’x ^Œo`«∞ÅO^Œ~∞° K«O„^ŒâY ı ~ü QÍiH˜ ~°∞}Ѩ_ç LO\Ï~°x Pâ◊$#Ü«∞<åÅ`À *’Ǩ~°∞¡ JiÊã¨∞<Î åfl#∞. Y

78

24. J`«_Õ F Ãã·#ºO... ‰õÄ#ѨÔ~_ç¤ ~°q‰õΩ=∂~ü, QÆ∞O@∂~°∞ ÉèÏ~°`«^Õâ◊ ǨωõΩ¯Å L^Œº=∞OÖ’ =∞<ÀǨÏ~°OQÍ "≥ey# XHõ =ºH˜Î, =º‰õΩÅ Î `À ã¨O|O^èOŒ ÖˉΩõ O_® XHõ â◊HQΘ Í áÈ~å_ç J`«_Õ F Ãã·#º"≥∞ÿ U Ѩx KÕѨ\˜ì<å ^•x `åÅ∂‰õΩ qÅ∞=ÅÔH· áÈ~å_Õ ^è≥·~°ºâße, hu, x*Ï~Úf, x|^Œú`«‰õΩ =∂~°∞¿Ñ~°∞QÍ xÅ|_ç# =∞Ǩϟ#fl`« =∂#=`å =¸iÎ, =∂ QÆ∞~°∞=ÙQÍÔ~#· Éè∞í =#yi K«O„^ŒâY ı ~ü JHÍÅ =∞~°}O =∂‰õΩ f~°x Ö’@∞. ÉÏ^è•`«ÑΨ ǨÏ$^ŒÜ∂« Å`À, P„~°`Ì `« À JO[e Ѷ∞¨ \˜ã∂¨ .Î ... Y

79

25. JO`«\˜ JOH˜`É« Ïè =O Hõey# ÖÏÜ«∞~ü#∞ K«∂_»ÖOË l. t=<åˆQâ◊fi~°~å=Ù, <åºÜ«∞"åk K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞Ö’ Jã≤ÃãìO\ò ѨaH¡ ± „áêã≤‰Äõ º@~ü

K«O„^ŒâY ı ~ü QÍ~°∞ XHõ Hˆ ã¨∞ >ËHÑõ π KÕ¿ãÎ JOH˜`É« Ïè =O`À „Ñ≤¿Ñ~°=Ù`å~°∞. =Ú‰õΩ¯ã¨∂\˜QÍ =∂\Ï¡_»∞`«∂ ã≤xûÜ«∞~üQÍ =º=ǨÏi™êÎ~°∞. Hͺ#û~°∞`À ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∞<åfl Hõ¡~ÚO\òH˜zÛ# =∂@#∞ q㨇iOK«ÖË^Œ∞. _çÃãO|~°∞ =¸_À"å~°OÖ’ J#∞‰õΩO\Ï...<åOѨe¡ HÀ~°∞Ö ì ’ ǨÏ`«º Hˆ ã¨∞ P~°∞ºæ "≥∞O@∞Ok. PÜ«∞# "≥àÏ¡eû# ѨxÖË^Œ∞. <Õ#∞ "≥o¡ P~°∂æº KÕ™êÎ#x K≥áêÊ. 'ÖË^Œ∞ <åˆQâ◊fi~°~å"£.. <Õ#∞ =zÛ K≥áêÎ#x Hõ~¡ ÚO\ò‰Ωõ K≥áêÊ#∞.. h=Ù Hõ~Ô ‰õΩQì Í K≥ÑÊ≤ <å <Õ#∞ ~åÖË^Œx _ç[áêÊ~ÚO@=Ù`å~°∞— JO@∂ "åiã¨∞Î<åfl q#‰õΩO_® |Ü«∞Å∞^Õ~å~°∞. ‰õÄ~˘Û<Õ FÑ≤HÖ õ HË ,õ HÍ~°∞Ö’ "≥#∞Hõã@ ‘ ∞ "åÅ∞Û‰õΩx Ѩ_∞» ‰õΩx =zÛ =∞s P~°∞ºæ "≥∞O@∞ WKåÛ~°∞. K«O„^ŒâY ı ~ü Hõ#∞fl=¸ã≤# =∞OQÆà"◊ å~°"∞Õ HÍ~°OKÕ_»∞Ö’ ^Œ∞QÆæáê\˜ K≥OK«∞~å=∞Ü«∞º ǨÏ`«º ˆHã¨∞ qKå~°} LOk. 'Ѩk~ÀAÅ∞ "å~Ú^• J_»QÆO_ç.. <Õ<˘zÛ P~°∞æº"≥∞O@∞ K≥|∞`å#∞— Jx 'x"£∞û—Ö’ =∞~°}â◊Ü∞« ºÃÑ· LO_ç ‰õÄ_® J<åfl~°∞. JO`«\˜ JOH˜`É« Ïè =O Hõey# ÖÏÜ«∞~ü#∞ K«∂_»ÖOË . Y

80

26. xѨCÃÑ· #_»z# ™êǨÏã≤‰Ωõ _»∞ X\˜ì„áÈÅ∞ *Ï#û<£ (JѨÊ\˜ K«∞O_»∂~°∞ ѨÙ#~å"å㨠Ѩ~º° "ÕH‰Δõ Ωõ Å∞, <Õ_∞» K«∞O_»∂~°∞Ö’ POQÆ¡ Láê^蕺ܫÚ_»∞)

h\˜ÃÑ· #_»==∞O>Ë [„~°∞# *Ïi =Úxy# JÅÊ qâßfiã¨∞Å #_»∞=∞ xѨCÃÑ· #_»K∞« , ™êǨÏã≤‰Ωõ _çx "≥^HŒ _õ O» "≥„i`«#"Õ∞<å? ~å~ÚfÅÔH· HÍ~Ú`åÅ∞QÍ JkèHÍ~°∞Å HÍà◊§@∞ìH˘x q#flqOKÕ "≥#∞flÖËx =º‰õΩÖ Î ’¡ ayOz# Ñ≤_Hç e˜ x `«_=» ∞_»O =$^䕄ѨÜ∂« ¿ã<å? L^Œº=∞O ѨÙ#~å"åã¨"∞≥ ÿ L„HÀ+¨O LѨâ=◊ ∞<åÅ∞QÍ `«~∞° =˚ ∂ KÕã∞¨ H˘<Õ `«~#˚° Éè~í #˚° Ö’¡ =Úxy `«#∞fl‰õΩ<Õ "åà◊§ #_»∞=∞ 81

Åaú^•~°∞Å∞ HÍHõ Ö_®~Ú KÕ¿ã "åà◊§HÔ · ѨãΑ "ÕÜ∞« _»O J#=ã¨~° ‰õΩã‘<Î å? r`åÅ∞ H˘Öˇ„™êìÖQò Í =∂i Uã≤ QÆ^∞Œ Ö’¡ ^˘ˆ~¡ â◊"åÅ∞QÍ Ys^≥#· ÃÑO‰õΩ (Shell) Kå@∞ `«Å^•K«∞H˘x ÅH˜OΔ ¿Ñ@ ÉÏkè`∞« Å "å~°Ö Î ÁzÛ#ѨÙ_»∞ Kèå<≥Öò =∂ˆ~Û K«=HõÉÏ~°∞ ^Œo`« „ÉÏǨχ}∞Å∞#fl HÍÅOÖ’ hÖÏO\˜"å_»∞ ZHõ¯_»∞<åfl_»x J_»Q_Æ O» J=∂Ü«∞Hõ`fi« =∂? <å J#flQÆ∞O_≥Ö’¡ ѨÅ∞QÆ∞ kOÑ≤<À_ç¿Ñ~°∞ ZѨÙ_À =∞~°záÈ~Ú# <å‰õΩ hHÀã¨O U~åÊ@~Ú# ã¨O`åѨãɨ íè <Õ#∞ K«zÛ# ã¨OQÆu <å‰õΩ QÆ∞~°∞K Î ãÕ O≤ k g~°∞xH˜ =∞~°}O LO@∞O^•! ǨωõΩ¯Å áÈ~å@O KÕã#≤ h"Õ kHõ¯~Ú# ã¨OQÆu `«ÅK«∞‰õΩO@∞O>Ë <å `«Å Q“~°=O`À =Oy h‰õΩ #=∞㨯iã¨∞OÎ k. ~°K~« Ú`« ÃãÖò : 9963868603 Y

82

27. =∂K≥~¡° K«O„^Œ=OHõ =~°=~°~å=Ù <å‰õΩ `≥eã≤# K«O„^ŒâY ı ~ü 1980ÅÖ’ #∂#∂QÆ∞ g∞™êÅ =∂K≥~¡° HÍÖËl q^•ºi÷. `≥Å∞QÆ∞ ã¨=∂[ "Õ∞^èÀ K«~Û° ‰õΩ f„="≥∞#ÿ #ëêìxfl Hõeyã¨∂Î Hͺ#û~ü "åºkè`À PÜ«∞# x"£∞ûÖ’ =∞~°}O˜ KÕ <å\˜H˜ J`«x =Ü«∞ã¨∞û 47. JO>Ë 1982Ö’ Ѩk¿ÇÏ_»∞ Ѩ^xÌ≥ q∞k ^•@x \©<û£ . W@∞ 1978 Ѷ„≤ |=i =~°OQÆÖò P~üZãπÜÚ « Ô~O_»= =∞Ǩã¨ÉèíÅ∞, J@∞ 1978 "Õ∞ QÆ∞O@∂~°∞ P~ü"≥·ZÖò Pq~åƒù= =∞Ǩã¨ÉÅ íè ∞ WzÛ# '„QÍ=∂ʼnõΩ `«~Å ° O_ç— Ñ≤Å∞Ѩ٠JO^Œ∞‰õΩ#fl #=Ü«∞=fi# `«~O° Ö’x ~å_çHÖ õ ò q^•ºi÷ K«O„^Œ. <å =∞#ã¨∞Ö’ 1982 "Õ∞ <≥ÅHõ<åfl =ÚO^Œ∞ `«~K ° ∞« QÍ =∂K≥~¡° „ѨÜ∂« }ÏÖ’¡ JHõ¯_» q~°ãO¨ =∞Ǩã¨ÉÅ íè ÉÏ^è∞Œ º_»∞QÍ <å‰õΩ ã¨xflÇ≤Ï`«"≥∞ÿ# K«O„^Œ J\Ï¡ˆQ LO_»_»∞ Hõ^•. JѨC_»∞ #=#"À<Õ‡+¨OQÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl fQÆ Jk. PÅO|#Å#∞ |\˜ì JÅ∞¡‰Ωõ áÈ~ÚOk. 1978 "Õ∞ P~ü"≥·ZÖò Ñ≤Å∞Ѩ٠`«~åfi`« QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡ ~å_çHõÖò L^Œº=∞OÖ’ ‰õÄ_® H˘`«Î QÍÅ∞Å∞ gz#q. =ÚYºOQÍ 1980Ö’ Ñ‘ÑÙ¨ Öòû "å~ü áêsì U~°Ê_ç QÆ∞~°∞=Ü«∞º QÍi #∞Oz lÖÏ¡ <åÜ«∞Hõ`«fiO ã¨∂~°ºO QÍ~°∞ fã¨∞HÀ=_»O`À J#∞Éè"í åK«~} ° ‰õΩ Ü«∞=fi<åK«~} ° `À_»~ÚOk. qѨ"¡ À^Œº=∞ <åÜ«∞‰õΩ_»∞QÍ `å#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ Ü«∞=fi# „áêÜ«∞OÖ’ L#fl ã¨∂~°ºO QÍ~°∞ QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡ qѨ=¡ „âı}∞ʼnõΩ H˘`«Î \ÏxH± JOkOKå_»∞. P <ÕÑ^¨ ºŒä O P „ѨÉÏè =O =∂K≥~¡° q~°ãO¨ ã¨ÉÖ íè ’¡ ã¨Ê+¨Oì QÍ HõxÑ≤OzOk. 1982 <å\˜H˜ =~°OQÆÖÖ ò ’ x~°ƒO^èOŒ f„=`«~"° ∞≥ Oÿ k. <Õ#∞ <å `≥ÅOQÍ} q"≥∂K«<À^Œº=∞O – ™êÇ≤Ï`«º ã¨=∂[ ã¨O|O^è•Å∞ Ѩiâ’^èHŒ õ „QÆO^ä•xfl JK«∞Û 83

"Õ~ÚOK«∞‰õΩO@∂ `«~K ° ∂« q[Ü«∞"å_»‰Ωõ "≥o¡ =ã¨∞<Î åfl#∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ x~°~‚ ÚOKåO =∂K≥~¡° q~°ãO¨ ã¨ÉÅ íè ∞. ZѨC_»∂ [#=iÖ’ [~°QÍeû#q "Õ∞_Õ‰Ωõ =∂i#q. K«O„^Œ ã¨fiÜ«∞OQÍ `˘e #∞Op „uѨÙ~°<xÕ =∞^è∞Œ ã¨∂^Œ#~å=Ù QÍi `åufiHÀѨ<庙êÅ`À PHõi`¬ ∞« _≥· L<åfl, =∞Ǩã¨ÉÅ íè ‰õΩO_Õ ~å[H©Ü∞« ÅHõºΔ O ^Œ$ëêìº ##∞fl =ÚO^Œ∞ =∂K≥~Ö ¡° ’ HÍ¡ã∞¨ K≥Ñʨ _®xH˜ Ñ≤eKå_»∞. JHõ¯_ç #∞Oz ã¨ÉÅ íè HͺOÃÑ~Ú<£ "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\ÏìO. K«O„^Œ‰Ωõ ‰õÄ_® Z‰õΩ¯=QÍ P ~ÀAÖË =∞#ã¨∞Ö’ QÆ∞~°∞OÎ _çáÈÜ«∂ÜÕ∞"≥∂. W\©=Å XHõ áÈã¨Ö ì ò L^Àºy Ѩ^gŒ q~°=∞} ã¨ÉÖ íè ’ =∂\Ï¡__» ®xH˜ <Õ#∞, ǨÏ~°QÀáêÖò QÆ∞O@∂~°∞ "≥àÏ¡O. #∂`«# „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ qѨ=¡ O – L^ÀºQÆ∞Å áê„`« =O\˜ q+¨Ü∞« O J#∞‰õΩO\Ï#∞ <Õ#∞ =∂\Ï¡_Oç k. JѨÊ\˜Hˆ K«O„^Œ <åºÜ«∞"å^Œ =$uÎÖ’ Hõ#fla~å<£#∞, ™ê=∂lHõ J^躌 Ü«∞#, PK« ~ ° } Å q+¨ Ü « ∞ OÖ’ Ǩ Ï ~° Q ÀáêÖò # ∞ #=¸<åÅ∞QÍ ZOK«∞‰õΩ<åfl_»#∞‰õΩO\Ï#∞ – ǨÏ~°QÀáêÖò#∞ q#_®xH˜ =KåÛ_»∞. J~Ú`Õ JѨÊ\˜H˜ <å „Ñ¨ã¨OQÆO ѨÓiÎ HÍÖË^Œ∞. ã¨Éèí J~ÚáÈÜ«∂Hõ "Õ∞O u~°∞QÆ∞ „ѨÜ∂« }OÖ’ LO_»QÍ Ç¨Ï~°QÀáêÖò‰Ωõ á¶È<£ KÕã≤ ѨOK«∞‰õΩ#fl Jaè„áêÜ«∂Ö’¡ 'P ~ÀAÖ’¡ =∞=∞‡efl L`Õ[ΠѨ~z ° # „ѨãO¨ QÍÅ =Öˇ ÖË^∞Œ qq ã‘ÊKü, K«Ñʨ QÍ LOk— J#fl@∞¡<åfl_»∞. P HÍ~°}=¸ x["Õ∞ HÍ=K«∞Û. HÍx JO`«H<õ åfl áê^Œ~ã° ¨ ã¨^$Œ â◊OQÍ =∂i# K«O„^Œ l*Ï˝ã‰¨ Ωõ , *Ï˝<åxH˜ <å „Ñ¨ãO¨ QÆO K«ifi`«K~« } ° O JxÑ≤Oz LO@∞Ok. HÔ qP~ü, \˜ZOZãπ =O\˜ Ju~°^∞Œä Å∞, JHõ¯_Õ U~°Ê_»É’ÜÕ∞ USZÖòP~üã≤ QÆ∞iOz# K«~Û° Å HÀã¨O =zÛ# HÍOK«#‰õΩ=∂~ü, ^Õ=„=`« áêO_®, J#∞~å^èŒ QÍOnè =O\˜ qq^èŒ ~å¢ëêìÅ „Ѩ=ÚY ™êO㨯$uHõ HÍ~°ºHõ~Šΰ ∞ – XHõ"Ñ·≥ Ù¨ – =∂K≥~,¡° QÆ∞O@∂~°∞ HõàÏ |$O^ŒO – ÉÏÅÜ«∞º "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "å~°∞ ã¨∂~°ºOQÍi „Ѩ`º« HõΔ Ñ¨~º° "ÕH} Δõ Ö’ J^Œ∞ƒù`O« QÍ ~°∂á⁄OkOz# ™êfiQÆ`« ^•fi~°O, ã¨ÉÏè "ÕkHõ, J=∞~°∞_»∞ Kå~°∞ =∞AO^•~ü "≥Ú^ŒÅ∞ NH͉õΩà◊, QÆ∞O@∂~°∞ J=∞~° qѨ=¡ HÍ~°∞Å, ã¨∞Éσ~å=Ù áê}˜„QÍÇ≤Ï =O\˜ qѨ=¡ HõàÏHÍ~°∞Å z„`åÅ∞ XHõ"Ñ·≥ Ù¨ – =∂K≥~¡° ǨÏ#∞=∞O`«∞ ѨÙÅ¡i áÈ~å\ÏÅ z„`åÅ∞ XHõ"Ñ·≥ Ù¨ . ZO`À L`Õ[Î Hõ~"° ∞≥ #ÿ P ã¨ÉÖ íè ’¡ ™ê÷xHõ q~°ãO¨ ã¨É∞íè º_»∞QÍ K«O„^Œ =∞Ǩã¨ÉÅ íè ã¨^㌠∞¨ ºÅ‰õΩ ™êfiQÆ`O« K≥ÑÙ¨ OÎ >Ë P K«∞~°∞Hõ~Ú# K«∂ѨÙ, =∂@ – K«O„^Œ=OHõ [Åáê`«"∞Õ . J\Ï¡ 1984 84

=~°‰õΩ Z‰õΩ¯=QÍ<Õ HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<åfl"Õ∞"≥∂, Hõeã≤ „Ѩܫ∂}O KÕ™ê"Õ∞"≥∂. =∂K≥~°¡Ö’<Õ Éèíq+¨º`ü q~°ã¨O <åÜ«∞Hõ`åfixH˜ K«O„^ŒÖ’ =∂‰õΩ „áêq∞ãπ HõxÑ≤OzOk. Éèqí +¨º`ü <åÜ«∞Hõ`åfixfl `«Ü∂« ~°∞ KÕã∞¨ HÀ=_®xH˜ tHõ} Δ W=fi_®xH˜ P~°∞QÆ∞~°∞ Ü«Ú= ã¨É∞íè ºÅ#∞ ZOK«∞‰õΩx Hõ$ëê‚ lÖÏ¡ =Öˇ~¡ =¡° ¸_çÖ’ P~°∞ ~ÀAÅ áê@∞ ~å[H© Ü « ∞ `« ~ ° Q Æ ` « ∞ Å∞ 1984 "Õ ã ¨ q Ö’ x~° fi Ç≤ Ï OKåO. P~°∞QÆ∞iÖ’K«O„^Œ XHõ_∞» . áê~îåÅ∞ – \˜ZOZãπ `«`fi« âߢã¨OÎ – HÔ qP~ü – K«i„`« – ã¨∞~å ~å[H©Ü∂« i÷Hõ âߢã¨OÎ – „Ѩu XHõ¯~°∂ ~Ô O_Õã≤ ~ÀAÅ∞. =∂ ZxflHõ ã¨iÜ≥∞ÿ O^Õ#x `«~åfiu HÍÅO ~°∞A=Ù KÕãO≤ k. K«O„^Œ`À ã¨Ç¨ D P~°∞QÆ∞~°∂ "Õ~∞° "Õ~∞° „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ ~°OQÍÖ’¡ <åÜ«∞‰õΩÅÜ«∂º~°∞. ~å¢+¨ì ™ê÷~Ú QÆ∞iÎOѨÙ#∞ á⁄O^•~°∞. K«„Hõ"} Õ ∞ XHõ_∞» J~åúO`«~O° QÍ qëê^Œ =∞~°}ÏxH˜ QÆ∞~°Ü∂« º_»∞. 1985–89 QÆ_∞» ¤ ~ÀAÅ `«~åfi`« K«O„^Œ#∞ <Õ#∞ HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<Õ =~°‰Ωõ PÜ«∞# ÉÏÅQÀáêÖò <åÜ«∞Hõ`fi« OÖ’ QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡Ö’<Õ HÍ^Œ∞ ~å¢+¨Oì Ö’<Õ „Ѩ=ÚY áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å <åÜ«∞‰õΩ_»Ü∂« º_»∞. P `«~åfi`« XHõ\˜ ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ ǨÏ~°QÀáêÖò WO\’¡<À, #∂~ü ÉÏëê, K«O„^Œ ѨÙã¨HÎ ÍÅ∞ Ѩ~Ãü ãÊH˜"ì û£ "Õ¿ã ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’<À =∂ Z<£H“O@~°∞¡ H˘OK≥O "Õ_ç "Õ_ç K«~Û° Å∞QÍ<Õ =∞∞y¿ãq. '#∂~°∞ ѨÓÅ∞ qHõãO≤ K«h, "≥~Úº PÖ’K«#Å∞ Ѷ∞¨ ~°} ¬ Ѩ_h» — J#fl ÅHõºΔ „ѨH@ õ # ã¨=∞Ü«∞O ã¨O^Œ~ƒ° Où QÆ∞iOz, ^ÕâO◊ Ö’ L#fl L`«ÊuÎ ã¨O|O^è•Å QÆ∞iOz =∂ J=QÍǨÏ#Å∞ XHõ\Q˜ Í ÖË=xÑ≤OzOk. ~å[H©Ü∞« ѨiÉèÏ+¨ "å_Õ q+¨Ü∞« OÖ’ KåÅ *Ï„QÆ`,Ϋ ã¨Ê+¨`ì ,« xiÌ+`ì¨ « – ^•x `åufiHÍ~°O÷ Ö’ áê\˜OKåe Jx K≥¿ÑÊ \˜ZOZãπ Jaè=∂x J~Ú#ѨÊ\˜H© PÜ«∞# '#∂~°∞ ѨÓÅ∞..— q+¨Ü∞« OÖ’ <å =∂"À~Úã¨∞ì KèåO^Œ™êxH˜ H˘O>ˇQÍ #qfi#@¡xÑ≤OzOk. J@∞=O\˜^Õ J~°ú=Å㨠– J~°ú Éèí∂™êfi=∞º ™ê„=∂[º"å^Œ ^ŒàÏs L`«ÊuÎ ã¨O|O^è•Å "≥Å∞QÆ∞Ö’<Õ #∂~ü ÉÏëê ѨÙã¨HÎ Íxfl K«∂_®Å#fl <å Kå^Œã=Ψ ¸ PÜ«∞#‰õΩ #=Ùfi `≥Ñ≤ÊOz#@∞¡#flk. =∂i¯û*Ï<Õfl P^èŒ∞xHõ ã≤^•úO`«=∞x J#∞=∂xOKÕ ã≤u÷ H˜ KÕ~∞° ‰õΩ<åflHõ W@∞=O\˜ ~å[H©Ü∞« qâı+¡ } ¨ Å q+¨Ü∞« OÖ’ PÜ«∞# Jaè„áêÜ«∂Å∞ ZÖÏ =∂~åÜ≥∂ <å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞ QÍh 1992Ö’ QÆ∞O@∂~°∞Ö’ [iy# q~°ãO¨ =∞Ǩã¨ÉÖ íè ’¡ K«O„^Œ q~°ãO¨ ã¨Éºíè `åfixH˜ WzÛ# 85

~år<å=∂ =∂Ö’ XHõ ÃÑ^ŒÌ K«~Û° hÜ«∂Oâ◊"∞≥ Oÿ k. ZÑ≤ãZ≤ Öòã≤ „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ ǨωõΩ¯Å ã¨OѶ¨∞OQÍ ~å[ºÇ≤ÏOã¨#∞ =ºuˆ~H˜ã¨∞ÎOk QÆ#∞Hõ ZOZÖòZO (=∂i¯û[O – Öˇxx[O – =∂"À PÖ’K«<å q^è•#O) `«# „Ѩ}ÏoHõÖ’ ã¨Éºíè `«fi J~°›`«QÍ ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl q~°ã¨OÖ’ `å#∞ LO_»ÖËHõáÈ=_»"Õ∞ HÍ^Œ∞ ǨωõΩ¯Å ã¨OѶ∂¨ Å HÍ~°ºHõ~Šΰ ∂ Z=~°∂ LO_»~å^Œx PÜ«∞# "åkOKå_»∞. P =∞Ǩã¨ÉÅ íè ∞ „áê~°OaèOK«_®xH˜ =zÛ# ÉÏÅQÀáêÖò#∞ ‰õÄ_® ~år<å=∂ KÕÜ∂« Åx KåÖÏ "åkOKå_»∞. q~°ãO¨ ‰õÄ_® XHõ\’, JO`«H#õ fl Z‰õΩ¯= =~åæÅ∞ ~å*ϺkèHÍ~åxH˜ ~å"åÅx HÀ~° ∞ ‰õ Ω O@∞Ok. JѨ C _» ∞ ‰õ Ä _® J@∞=O\˜ ~å*Ϻxfl =ºuˆ~H˜OK«=Åã≤# ǨωõΩ¯Å HÍ~°ºHõ~Šΰ ∞ q~°ãO¨ Ö’ Z\Ï¡ LO\Ï~°∞ J#fl^Õ PÜ«∞# "å^Œ#. PÜ«∞# ~år<å=∂ ÖËYÖ’ P "å^Œ# ÃÑ\Ïì_∞» . J~Ú`Õ P `«~åfi`« Ju`«fi~°Ö’<Õ "Õ∞O K«ÅѨu, q[Ü«∞=~°#ú ~å=ÙÅ LitHõΔ ~°^∞Œ Ì L^Œº=∞OÖ’ (=ÚYºOQÍ QÆ∞O@∂~°∞, =∞i XHõ\˜ ~Ô O_»∞ KÀ@¡ [iy# ã¨ÉÖ íè ’¡), K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞ÅÃÑ· JHõ¯_» ~Ô _ç¤ `«k`«~° J„QƉΩõ ÖÏÅ ^•_çH˜ =ºuˆ~HõOQÍ [iy# <åºÜ«∞áÈ~å@OÖ’ JѨC_»ÑC¨ _»∞ HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<åflO. D ~Ô O_»∞ L^Œº=∂ÅÖ’ <åºÜ«∞"åkQÍ, ÃãÊ+¨Öò Ѩa¡H± „áêã≤‰õĺ@~üQÍ PÜ«∞# x~°fiÇ≤ÏOz# áê„`« PÜ«∞##∞ ^Œo`« |O^è∞Œ =Ù#∞ =∂„`«"∞Õ HÍ^Œ∞, „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ ǨωõΩ¯Å KèåOÑ≤Ü∞« <£QÍ ‰õÄ_® xÅɡ\Ïì~Ú. J~Ú`Õ XHõ LitHõΔ ~°^∞Œ Ì ã¨ÉÖ íè ’ PÜ«∞# =∞~°}tHõ#Δ ∞ ZO`À `åufiHõ ѨÙ<å^Œ∞Å #∞Oz =ºuˆ~H˜ã∂¨ <Î Õ Ç¨Ï‰õΩ¯Å L^Œº=∞O, ™ê„=∂[º"å^Œ ‰õΩ„@ Jx =∂\Ï¡__» O» ‰õÄ_» q<åfl#∞. „áêp#=¸, „áêK«º=∞O`å ã¨iÜ≥∞ÿ Ok, P^è∞Œ xHõ=¸, áêâßÛ`«º=∞O`å =ºuˆ~Hõ"∞≥ #ÿ k J<Õ H˘ã¨HÍÜ«∞# "≥àÏ¡_O» \Ï~°∞ QÍh <åHõ@∞=O\˜ Éè\ Ë Å © ∞ [~°∞QÆÖ^Ë ∞Œ . K«O„^Œ`À =ÚHõÎã¨i ã¨OÉèÏ+¨}ÅÔH·<å =∂‰õΩ =∂^茺=∞O Hõ#fla~å<£. PÜ«∞# WOy¡+πÖ’ ~åã≤# "庙êÅ∞ ÃÑ^ŒÌ"≥·`Õ J#∞"å^•xH˜ K«O„^Œ‰õΩ Ñ¨OÑ≤OKÕ"å_»∞. `≥Å∞QÆ∞ KÕã≤#q <å‰õΩ Ñ¨OÑ≤OK«=∞x K≥¿ÑÊ"å_»∞. J\Ï¡ J~°∞}`å~° HÀã¨O ZÖò\\ ˜ W˜ ÃÑ· q=∞~°≈<å`«‡HõOQÍ Hõ#fla~å<£ ~åã≤# "åºã¨O `≥Å∞QÆ∞ J#∞"å^ŒO K«O„^Œ ã¨fi^Œã∂¨ iÎ Ö’ WѨÊ\˜H© <å ^ŒQ~æÆ ° LOk. *Ï˝# `«$+¨‚ =Å¡ HÍHõáÈ`Õ Jxfl q^è•ÖÏ áêâßÛ`«º P^è∞Œ xHõ „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ ÉèÏ=*ÏÅOÖ’x 86

J#∞‰õÄÖÏOâßʼnõΩ, JO^Œ∞Ö’#∂ =∂i¯û*ÏxH˜ qѨs`«OQÍ PHõi¬`«∞_≥·# Hõ#fla~å<£ z=i ^•HÍ K«O„^Œ ~ÀÖò=∂_»ÖòQÍ LO_»_®xH˜ =∞~À HÍ~°}O LO_»^∞Œ . |Ǩïâß <åºÜ«∞"åkQÍ `«`fi« âߢ™êÎxfl, ™êÇ≤Ï`åºxfl "å^Œ#ʼnõΩ *’_çOKÕ J™ê^è•~°} „Ѩ[#˝ ∞ PÜ«∞# Hõ#fla~å<£ #∞OKÕ JÅ=~°∞K«∞‰õΩ<åfl_»∞. Hõã¨Éò#∞ Lifã≤#ѨC_»∞ Hͺ#û~ü zH˜`«û HÀã¨O =ÚOɡ· "≥o¡#"å_»∞ uiy =zÛ K«~Û° Ö’ áêÖÁæx =∞s "≥o#¡ K«O„^Œ ™êǨÏã¨O, qâßfi㨠|ÅO ##∞fl qK«e`«∞}˜fl KÕã#≤ q. JO`« z#fl =Ü«∞ã¨∞Ö’<Õ JO`« J^躌 Ü«∞#O, „H˜Ü∂« jÅ`« XHõ"Ñ·≥ Ù¨ , qÅ∞=Å∞, qâßfi™êŠѨ@¡ Hõ~Àî ~°"∞≥ #ÿ x*Ï~Úf =∞~À"≥Ñ· Ù¨ – Jaè„áêÜ«∞ Éè^Ë •Å`À Q“~°qOz ¿ãflǨÏO KÕÜ∞« ^Œy# =ºH˜`Î fi« O. ZO^Œ∞Hõ#∞‰õΩ<åfl_À x"£∞ûÖ’ KÕ~åHõ PYi ~ÀAÖ’¡ ##∞fl K«∂_®Åx XHõi^Œ~Ì ∞° ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å`À K≥ÑÊ≤ ѨOáê_»∞. <åˆH gÅ∞ HÍÖË^∞Œ . JO`« J<å~ÀQƺO`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» `«∞#fl =∞x+≤x PYi Hõ} Δ ÏÖ’¡ K«~Û° ʼnõΩ, qÉè^Ë •Å‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ „ѨâßO`«OQÍ LO_»x^•Ì=∞#∞‰õΩ<åfl<å! Hõe¿ãÎ QÆ∞~°∞*Ï_» QÆ∞iOz "≥Ú`«OÎ QÍ H͉õΩ<åfl =∞^è∞Œ ~°"å}˜ QÆ∞iOz J~Ú<å `«QÍ^• Ѩ_‰» Ωõ O_® LO_Õ ã¨fiÉèÏ=O <åk ‰õÄ_® HÍ^Œ∞. U=∞~Ú`Õˇ z~°∞#=Ùfi`À kèH¯õ iOKÕ P „Ѩ"åǨÏO WѨC_»∞ „Ѩ"åǨÏOQÍ ÖË^∞Œ . =∞\˜Qì Í q∞yeOk. J=Ù#∞ PÜ«∞# HÀ~°∞‰õΩ#fl ^Õj =∞\˜ì `«e¡ X_çÖ’ Jxfl "å^•Å‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ PÜ«∞# x„^ŒáÈ`«∞<åfl_»∞. Y

87

28. P ѨÙ#flq∞ "≥Å∞QÆ∞Å *Ï_» K≥~Q° ^Æ ∞Œ Z<£. "Õ}∞QÀáêÖò JHÍÅOQÍ, J~åúO`«~O° QÍ "≥o§áÈ~Ú# Éè∞í =#yi K«O„^ŒâY ı ~ü QÆ∞iOz W"åà◊ PÖ’zã¨∞OÎ >Ë, `«#`À ^Œ∂~°"∞≥ ÿ KåÖÏ ~ÀAÅ∞ QÆ_z ç <å, ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ QÆ_Ñç #≤ ~ÀAÅ∂, HõÅã≤ KÕã#≤ PÖ’K«#Å∂ Ѩ#∞Å∂ QÆ∞~˘Îã∞¨ <Î åfl~Ú. `«##∞ 1981 Ѷ„≤ |=iÖ’ QÆ∞O@∂~°∞Ö’ [iy# ~å_çHÖ õ ò q^•ºi÷ ã¨OѶ∞¨ O =∞Ǩã¨ÉÖ íè ’¡ "≥Ú^Œ\™˜ êi K«∂ã≤ LO\Ï#∞. ѨiK«Ü∞« O ‰õÄ_» J~Ú LO\Ï_»∞ QÍx Jk JO`«QÍ QÆ∞~°∞Î ÖË^∞Œ . P `«~åfi`« U_®kH˜ 1982Ö’ =∂K≥~Ö ¡° ’ qѨ=¡ ~°K~« Ú`«Å ã¨OѶ∞¨ O =∞Ǩã¨ÉÅ íè ∞ [iQÍ~Ú. P =∞Ǩã¨ÉÅ íè JHõ~} ¬° Ü © ∞« "≥∞#ÿ ™êfiQÆ`« ^•fi~°O ^ŒQiæÆ #∞Oz „áêOQÆ}O JO`«\Ï L#fl JÅOHÍ~åÅ∞, z„`åÅ∞ JO^Œih PHõ@∞ì‰Ωõ <åfl~Ú. P ã¨ÉÅ íè Ö’ KåÅ L`åûǨÏOQÍ, K«∞~°∞QÍæ JxflKÀ\Ï¡ `å<Õ J~Ú áêÖÁæ#fl XHõ HÍ~°ºHõ~Qΰ Í K«O„^Œ ZO`À =∞Ok ^Œ$+≤xì PHõiO¬ Kå_»∞. JѨÊ\˜H˜ WOHÍ ~åÜ«∞_»O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜#ì @∞ì ÖË_∞» QÍx, =∂@Ö’¡, "å^Œ#Ö’¡, Ѩ#∞Ö’¡ Ѩ^∞Œ #∞, "ÕQOÆ JO^Œi ^Œ$+≤Hì © =KåÛ~Ú. |Ǩïâß P Jaè„áêÜ«∞O`À<Õ ã¨$[# HÀã¨O K«O„^Œ`À ~°K#« Å∞, ѨÙã¨HÎ õ ã¨g∞HõÅ Δ ∞ KÕ~ÚOKåÅx ™êÇ≤Ïf q∞„`«∞Å∞Ö’ J#∞‰õΩ#fl@∞ì<åflO. "Õ∞"Õ∞ P ѨÙã¨HÎ Oõ g∞^Œ ã¨g∞HõΔ ~åÜ«∞=∞x J_çQÍ"≥∂, `«#O`«@ `å<Õ ~åã≤ ѨOáê_À QÆ∞~°∞Î ÖË^∞Œ QÍx ^˘q∞uÖÏ ÉÏiÜ≥∂ãπ k K«∞OQÍ~å ~åã≤# ÉÁbqÜ«∂ QÆx HÍi‡Hõ =∞Ç≤Ïà◊Å áÈ~å@ QÍ^èŒ =∂ Hõ^Œä g∞^Œ ã¨g∞HõΔ ~åã≤ ѨOáê_»∞. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ |∞H± „@ãπì „Ñ¨K∞« ~°}QÍ =zÛ# P ѨÙã¨HÎ Oõ <å `˘e J#∞"å^ŒO. ã¨g∞HõΔ ÉÏQÍ ~åâß_»∞ QÍx, ^˘q∞uÖÏ áÈ~å@O qѶŠ¨ O J~ÚO^Œh, JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O 88

ÉÁbqÜ«∂ ã¨=∂*Ïxfl J~°úÉèí∂™êfi=∞º J~°ú=Åã¨QÍ J~°úO KÕã¨∞‰õΩx `«^#Œ ∞QÆ∞}"≥∞#ÿ áÈ~å@ ~°∂áêÅ∞ KÕÑ@ ¨ Hì áõ È=_»"∞Õ #h q=∞~°≈ ‰õÄ_» ~åâß_»∞. ÉÁbqÜ«∂ J~°úÉèí∂™êfi=∞º J~°ú=Å㨠Jx J#ÖË=∞x, ÉèÏ~°`« qѨ¡= J=QÍǨÏ#Å#∞ ÉÁbqÜ«∂ ã¨=∂*ÏxH˜ J#fi~ÚOK«_O» ‰õΩ^Œ~^° "Õ ∂≥ #x, U ã¨=∂*ÏxH˜ U áÈ~å@O `«y#^À P „Ѩ[ÖË x~°~‚ ÚOK«∞HÀ"åÅh, Hõ#∞Hõ P ÉèÏQÍxfl u~°QÆ~åÜ«∞=∞h "Õ∞ ~åã≤#@∞ì QÆ∞~°∞Î. HÍx `å#∞ P =∂~°∞ʉõΩ JOwHõiOz#@∞ì ÖË_∞» . WѨC_»∞ áê`« ã¨$[# ã¨OzHõÅ∞ K«∂¿ãÎ P ã¨g∞HõΔ Jã¨Å∞ JKÕÛ HÍÖË^OŒ >Ë `å#∞ u~°Q~Æ åã≤ ѨOÑ≤Oz#@∞ì ÖË_∞» . K«O„^ŒÖ’ `å#∞ #q∞‡# ÉèÏ"åÅѨ@¡ ZO`« f„=`« LO_Õ^À K≥Ñʨ _®xH˜ XHõ L^•Ç¨Ï~°} Wk. JѨÊ\˜H˜ P~üZãπÜÚ « HÍ~°ºHõ~Qΰ Í L<åfl_»∞ QÆ#∞Hõ, J~°=ú Å㨠J~°Éú ∂íè ™êfi=∞º ÉèÏ=##∞ #=Ú‡`«∞<åfl_»∞ QÆ#∞Hõ ^Õ#fl~Ú<å P f„=`« `À<Õ K«∂âß_»∞. P `«~åfi`« H˘<Õflà◊‰¡ Ωõ ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ #Ü«∂=Å㨠J~ÚáÈ~ÚO^Œh, *Ï`«∞Å ã¨=∞¿ãº „Ѩ^•è #=∞h ‰õÄ_» JO`Õ f„=OQÍ ÉèÏqOKå_»∞. P `«~åfi`« ~Ô O_»∞ ^ŒâßÉÏÌÅÖ’ `«# ÉèÏ"åÅ∞ <åÅ∞ÔQ·^Œ∞™ê~°∞¡ QÆ∞iÎOK«^Œy# =∂~°∞ÊÅ∞ á⁄O^•~Ú. „Ѩu ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’#∂ JO`Õ f„=OQÍ P ÉèÏ"åÅ∞ „ѨH\ õ O˜ Kå_»∞. "å^Œ#ÅÖ’H˜ kQÍ_»∞. P ~ÀAÖ’¡<Õ <å‰õΩ ÉÏQÍ QÆ∞~°∞OÎ _çáÈ~Ú# =∞~˘Hõ ã¨xfl"ÕâO◊ , |Ǩïâß K≥~|° O_»~åA "≥Ú^Œ\˜ ã¨O㨇~°} 1983 EÖˇ· HÍ=K«∞Û. ã¨∂~庿Ñ@Ö’ ã¨É.íè <Õ#∞ JѨC_»ÑC¨ _Õ =HõQÎ Í ã¨ÉÅ íè ‰õΩ "≥à√◊ <Î åfl#∞. P ã¨ÉÖ íè ’ K«O„^Œ, <Õ#∞ =HõÅ Î O. K«O„^Œ KåÖÏ ÉÏQÍ =∂\Ï¡_®_»h, <Õ#∞ JO`«QÍ ÉÏQÍ =∂\Ï¡_Ö » HË áõ ÈÜ«∂#h J#∞‰õΩ<åfl#∞. P `«~åfi`« =∞m§ K«O„^Œ`À HõÅ~ÚHõ QÆ∞~°∞Î <Õ#∞ 1986 PQÆ+¨μìÖ’ ɡ["å_»Ö’ PO„^èÑŒ „¨ uHõÖ’ KÕi# `«~åfi`«<.Õ JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ QÆOQÍ^è~Œ ü ^•fi~å K«O„^Œ QÆ∞iOz q+¨Ü∂« Å∞ `≥Å∞ã¨∞OÎ _Õq QÍx, Hõeã≤# QÆ∞~°∞Î ÖË^∞Œ . ɡ["å_»Ö’ P ~ÀAÖ’¡ =∞Oz ™êÇ≤Ï`«º, ~å[H©Ü∞« q∞„`« |$O^ŒO LO_Õk. QÆ∞O@∂~°∞ #∞Oz QÆOQÍ^è~Œ ü `«~K ° ∞« QÍ =ã¨∞OÎ _Õ"å_»∞. XHõ ã¨_ì ãô i¨ ¯Öò U~åÊ@∞ KÕÜ∂« Åh, `«`«fiâßGO, ~å[H©Ü«∂i÷Hõ âßGO K«^Œ∞=ÙHÀ"åÅh, K«iÛOK«∞HÀ"åÅh XHõ 89

„ѨÜ∞« `«flO "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\ÏìO. P ã¨_ì ãô i¨ ¯Öò ã¨=∂"ÕâßÅ∞ <åÅ∞ÔQ^· ∞Œ ™ê~°H¡ #õ fl Z‰õΩ¯= [~°QÖ Æ ^Ë ∞Œ QÍx K«O„^Œ ~Ô O_»∞ =¸_»∞™ê~°∞¡ =KåÛ_»∞. JѨC_Õ `å#∞ „uѨÙ~°<Õx =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ# ~å=Ù „ѨÉèÏ=O #∞Oz |Ü«∞@Ѩ_»∞`«∂ L<åfl_»∞. JѨC_»∞ QÆ∞O@∂~°∞ – <åQÍ~°∞˚# qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞ |$O^ŒOÖ’ ÉèÏ~°`«^Õâ◊O #Ü«∂=Å㨠J<Õ JÖ’K«#Å∞, ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ qaè#fl *Ï`«∞Å xÅÜ«∞O QÆ#∞Hõ XˆH ^Õâ◊"åºÑ¨Î áêsì LO_»_»"Õ∞ `«Ñ¨C J<Õ PÖ’K«#Å∞ ÉÏQÍ „ѨÉèÏ=O K«∂ѨÙ`«∞<åfl~Ú. ã¨ÇϨ [OQÍ<Õ ZѨC_»∂ Jxfl H˘`«Î QÍÅ∞ʼnõÄ `«Å∞ѨÙÅ∞ `≥izÃÑ>Ëì K«O„^Œ D QÍÅ∞Å#∞ ‰õÄ_» PǨfixOKå_»∞. XHõÑC¨ _»∞ J~°Éú ∂íè ™êfi=∞º J~°=ú Å㨠Jx ZO`« f„=OQÍ "åkOKÕ"å_À WѨC_»∞ #Ü«∂=Å㨠Jx ‰õÄ_» JO`Õ f„=OQÍ "åkOK«_O» "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì_∞» . JѨÊ\˜Hˆ `å#∞ áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å ã¨OѶ∞¨ O <åÜ«∞‰õΩ_»Ü∂« º_»∞. P ~ÀAÖ’¡ áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å ã¨OѶ∞¨ O ã¨ÉÖ íè ’¡<À, W`«~° ã¨ÉÖ íè ’¡<À ~Ô QÆ∞ºÅ~üQÍ HõÅ∞ã¨∞OÎ _Õ "å_»∞. H˘kÌ HÍÖÏxˆH PO„^èÑŒ „¨ uHõ =¸`«Ñ_¨ ç <Õ#∞ ɡ["å_» =ke, L^ÀºQÍ<Õfi+¨}Ö’ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞‰õÄ, JHõ¯_çflOz ɡOQÆà¥◊ ~°∞‰õÄ =Å㨠áÈÜ«∂#∞ QÆ#∞Hõ K«O„^Œ#∞ HõÅ=_»=¸, K«O„^Œ QÆ∞iOz q#_»=¸ `«yáæ ÈÜ«∂~Ú. =∞m§ K«O„^Œ#∞ K«∂_»_O» QÆ∞O@∂~°∞Ö’ 1992 [#=iÖ’ q~°ãO¨ ã¨ÉÖ íè ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ. "ÕOHõ>âË fi◊ ~° q*Ï˝# =∞Ok~°OÖ’ ã¨Éíè [~°∞QÆ∞`«∞O_»QÍ ã¨ÉÖ íè ’H˜ áÈbã¨∞Å∞ `Àã¨∞‰õΩx =KåÛ~°∞. JѨÊ\˜Hˆ <åºÜ«∞"åkQÍ#∂, áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å ã¨ O Ѷ ¨ ∞ O <åÜ« ∞ ‰õ Ω _ç Q Í#∂ L#fl K« O „^Œ P ã≤ . S. h áÈb㨠∞ Å#∂ xÅ∞=iOz „Ѩ^•è # ^•fi~°O ^ŒQ~æÆ ° QÆ\Qì˜ \ Æ Qì˜ Í "åkã¨∞#Î fl ^Œ$â◊ºO <åH˜OHÍ HõàÖ ¡◊ ’ P_»∞`ÀOk. `«~åfi`« ~Ô O_»∞ =¸_ÕàH¡◊ #õ ∞‰õΩO\Ï#∞ Ѩ~Ãü ãÊH˜"ì û£ „ѨK∞« ~°}QÍ `«# `˘e ѨÙã¨HÎ Oõ âßHÀ¯ "åO*ˇ\ì© "≥Å∞=_çOk. Ѩiâ’^艌 Ωõ _çQÍ, ã¨$[<å`«‡Hõ ~°K~« Ú`«QÍ `«# â◊HHΘ ˜ Q˘Ñ¨Ê x^Œ~≈° #O P ѨÙã¨HÎ Oõ . P ~ÀAÖ’¡ LO_ç# "å^Œq"å^•Å‰õΩ ã¨∂zHõQÍ P ѨÙã¨HÎ ÍxH˜ ~å=Åã≤#O`« „ѨâO◊ 㨠~åÖË^∞Œ . ѨÙã¨HÎ Oõ Hõ#fl Z‰õΩ¯=QÍ ^•xH˜ ÉÏÅQÀáêÖò ~åã≤# =ÚO^Œ∞=∂@ g∞^Œ<Õ K«~Û° , q"å^ŒO [iQÍ~Ú. `«~åfi`« HÍÅOÖ’ áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å ã¨OѶ∞¨ O #∞Oz pe, =∂#= ǨωõΩ¯Å "ÕkHõ 90

U~°Ê_ç K«O„^Œ ^•x`À "≥o§áÈ=_»O, áÈãπì =∂_»ifl[O K«~Û° Ö’ J@∞"ÕÑÙ¨ `«∂QÆ_O» qh K«∂ã‘ HÍã¨Î qKå~°O Hõey<å, zÅHõÅ∂i¿Ñ@ LitHõΔ ÉÏkè`∞« Å Hˆ ã¨∞Ö’#∂, K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞ŠǨÏ`åºHÍO_» Hˆ ã¨∞Ö’#∂, Zh˚"ÀÅ Hõ^Œä ѨÙã¨HÎ õ ~°K#« Ö’#∂ `«# Hõ$+≤, HÍ~°ºnHõΔ `«#g∞^Œ Q“~°"åxfl W#∞=∞_çOѨ*âË ß~Ú. P `«~åfi`« <Õ#∞ ã¨ÉÅ íè HÀã¨O KåÖÏ™ê~°∞¡ QÆ∞O@∂~°∞ "≥o§#ѨÊ\˜H© P ã¨ÉÅ íè ‰õΩ K«O„^Œ ~å=_»O `«yáæ È~ÚOk. <Õ#∂ "≥o§ `«##∞ HõÅ=ÖËHõ áÈÜ«∂#∞. 2000 `«~åfi`« <åÅ∞ÔQ·^Œ∞™ê~°∞¡ ‰õÄ_» Hõeã≤ LO_»O. `«# PÖ’K«#ÅÖ’ =∂~°∞ÊÅ∞, áœ~°Ç¨Ï‰õΩ¯Å PÖ’K«#Å#∞ P^èŒ∞xHõ`«Ö’ ÉèÏQÆOQÍ K«∂ã≤ u~°ã¯¨ iã¨∞<Î åfl_»h, =∂#= ǨωõΩ¯Å "ÕkHõ#∞ ‰õÄ_» =kÖËâß_»h q=~åÅ∞, HÍã¨Î Z‰õΩ¯=QÍ<Õ =∞^ŒºO ¿ãqã¨∞<Î åfl_»<Õ Ñ¶~≤ åº^Œ∞Å∞, P^è∞Œ xHõÑÓ¨ ~°fi ^Œâ‰◊ Ωõ "≥àÏ¡ÅO@∂ ^≥=· ÉèHí ,Ω ѨÓ*Ï Ñ¨Ù#™ê¯~åÅ∂ ‰õÄ_» "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì_<» Õ =∂@Å∞ qO@∂ =KåÛ#∞ QÍx Jq =∞Op J#∞HÀÖË^∞Œ , K≥_∂» J#∞HÀÖË^∞Œ . JѨÊ\˜H˜ W~°"≥· Uà◊¡‰õΩ ÃÑ·QÍ K«O„^ŒÖ’ J<ÕHõ =∂~°∞ÊÅ∞ K«∂ã¨∞Î#fl"å_çQÍ D ^Œâ◊ ZO`«HÍÅ"≥∂ J#∞‰õΩ<åfl#∞. D =∞^躌 Ö’ K«O„^Œ QÆ∞iOz „Ѩ™êÎ=# `«~K ° ∞« QÍ Hõ#fla~å<£ QÍi ^ŒQ~ˆæÆ =ã¨∞OÎ _Õk. PÜ«∞#‰õΩ K«O„^Œg∞^Œ KåÖÏ „Ѩ`ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ Jaè=∂#O LO_Õk. `«# Öˇ„· |s #∞Oz Z<Àfl ѨÙã¨HÎ ÍÅ∞ K«O„^Œ‰Ωõ WKåÛ~°∞. <å`À Z<Àfl™ê~°∞¡ K«O„^Œ QÆ∞iOz KåÖÏ „ѨâO◊ ã¨QÍ =∂\Ï¡_®~°∞. |Ǩïâß KåÖÏ Uà◊¡ `«~åfi`« Hõãɨ ò LitHõΔ „ѨH\ õ O˜ z# ~ÀA K«O„^Œ‰Ωõ á¶È<£ KÕâß#∞. #∞=Ùfi #∞=Ùfi J#∞‰õΩ<Õ "åà◊"¡ ∞Õ QÍx, <Õ#∞ #∞=fix "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\˜<ì å `å#∞ g∞~°<åfl_»∞ QÆ#∞Hõ <Õ#∂ g∞~°∞Ö’H˜ kQÆ=Åã≤ =zÛOk. á¶È<£Ö’ "≥ # ∞Hõ # ∞Oz =∞O„`ÀKåÛ@# q#|_» ∞ `ÀOk, `å<≥ H õ ¯ _À QÆ ∞ _ç Ö ’ L<åfl_»xÑ≤OzOk. Hõãɨ ‰ò Ωõ LitHõΔ "Õâß~°∞. D™êi gHõ} Δ O‰õΩ g∞~°∞ "åºã¨O ~å¿ãÎ ÉÏQÆ∞O@∞Ok. ~åÜ«∞QÆÅ~å J<åfl#∞. LitHõ,Δ áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å∞, P^è∞Œ xHõ`Å « g∞^Œ <å Jaè„áêÜ«∂Å∞ =∂iáÈÜ«∂~Ú, <ÕxѨC_Õg∞ ~åÜ«∞ÖË#∞ J<åfl_»∞. J~Ú<å WѨC_»∞ <Õ#∞ Hˆ ~°à,◊ `«q∞à◊<å_»∞ QÆ∞à◊√¡ u~°∞QÆ∞`«∞<åfl#∞, ~å^•Ì=∞#∞‰õΩ<åfl ~å¿ã fiHõÖ^Ë ∞Œ J<åfl_»∞. 91

=¸_»∞ ã¨O=`«û~åÅ H˜O^Œ <å rq`«OÖ’x J`«ºO`« ^Œ∞~°^$Œ +¨Hì ~õ "° ∞≥ #ÿ Ѷ¨∞@ìOÖ’ XHõ >ˇeq[<£ WO@~°∂fiºÖ’ <å QÆ∞iOz J<åºÑ¨^Õâ◊OQÍ `«# Jaè„áêÜ«∞O q<åfl#∞. `«##∞ K«~Û° ‰õΩ Ñ≤eKå~À, `å<Õ [~°∞QÆ∞`«∞#fl K«~Û° Ö’ *’HõºO KÕã¨∞‰õΩx =∂\Ï¡_®_À QÆ∞~°∞ÎÖË^Œ∞ QÍx, XHõ áêÅHõ=~°æ ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩx g∞^Œ XHõ qѨ=¡ HõàÏHÍ~°∞_»∞ áê@ ~åã≤# ã¨O^Œ~ƒ° Où ÃÑ· K«~Û° Jk. W@∞=O\˜ J=∂Ü«∞‰õΩÅ#∞ ZO^Œ∞‰õΩ „Ѩtfl™êÎ~°∞. Jhfl `≥eã≤#"å~°∞, <åÜ«∞‰õΩÅ∞QÍ LO_Õ"å~°∞ W@∞=O\˜ `«ÑC¨ Å∞ KÕã≤ =∞ø#OQÍ LO@∞<åfl~°∞ Jx J~°O÷ =KÕÛ =∂@Å∞ KåÖÏ U=yOѨÙ`À, JHÍ~°}, J#=ã¨~° ^Õfi+¨O`À J<åfl_»∞. <Õ#∞ KÕã#≤ `«ÑC¨ g∞^Œ JѨÊ\˜Hˆ <Õ#∞ XHõ\H˜ ˜ ~Ô O_»∞™ê~°∞¡ |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ HõΔ=∂Ѩ} K≥Ñ≤Ê L<åfl#∞. `«# ã¨ÊO^Œ# K«∂ã≤ Pâ◊Û~°ºO HõeyOk. <å Jaè„áêÜ«∂Å∞ =∂~åÜ«∞x JáÈǨÏѨ_ç<å, `å<Õ Z<Àfl™ê~°∞¡ Jaè„áêÜ«∂Å∞ =∂~°∞Û‰õΩ#fl"å_»∞ =∂~°∞Ê#∞ JOwHõiOK«ÖHË áõ ÈÜ«∂_®? <å Jaè„áêÜ«∂Å∞ =∂~°Ö^Ë xŒ , Ѷ∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ `«ÑÊ≤ ^ŒO KÕâß#x, JO^Œ∞‰õΩ „Ѩ[Å =ÚO^Œ~,° L^Œº=∞O =ÚO^Œ~° `«Å=OK«∞‰õΩx xÅ|_ç L<åfl#x K≥ÑÊ≤ # `«~åfi`« `å#∂ =∞~˘Hõ ~å~Ú qã¨~°_®xH˜ ѨÓ#∞‰õΩ<åfl_®? "≥O@<Õ á¶È<£ KÕã≤ J_»∞QÆ∞^•=∞x J#∞‰õΩ<åfl#∞. P PÖ’K«# JÖÏ "≥∞~°"∞≥ ~°ÖÏ_»∞`«∂, =¸_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ QÆ_K ç å~Ú. <Õ
92

29. K«O„^ŒâYı ~ü`À <å ѨiK«Ü∞« O ^Õ=~°H˘O_» ÉÏÅQÆ}Ѩu, J™Èã≤Ü∞Õ \ò „á⁄ÃѶã~¨ ,ü ѶÖ≤ Ïã¨Ñ‘¶ _çáê~ü"ì ∞≥ O\ò, „^Œq_» Ü«¸x=i≈\©, ‰õΩѨÊO

K«O„^ŒâY ı ~ü`À <å ѨiK«Ü∞« O B.T.R. ^•fi~å [iyOk. <Õ#∞ [=Ú‡Ö’x =∂`å "≥ë· È‚^qÕ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞O Indian Theory of Language and Logic g∞^Œ Prof. V.N. Jha P^èfiŒ ~°ºOÖ’ [~°∞QÆ∞`«∞#fl =~ü¯ëêÑπH˜ "≥à^◊ •O ~°=∞‡x B.T.R.x J_çy`Õ ^•xH˜ B.T.R., <å q∞„`«∞_»∞ ÖÏÜ«∞~ü XHÍÜ«∞# ‰õÄ_® =~ü¯ëêÑπH˜ ~å=_®xH˜ Interest K«∂ѨÙ`«∞<åfl_»x K≥áêÊ~°∞. P ÖÏÜ«∞~ü q∞„`«∞_Õ K«O„^Œ. D Interest K«O„^ŒH˜ QÆÅ *Ï˝# `«$+¨x‚ `≥eÜ«∞K≥¿ÑÊ XHõ L^•Ç¨Ï~°} =∂„`«"∞Õ . Jk 15 ~ÀAÅ =~ü¯ëêÑπ. Prof. V.N. Jha is a serious Intellectual. 15 ~ÀAÅ∞ XHõ Non-Academic Person P =~ü¯ëêÑπÖ’ áêÖÁæ#_»O H˘OK≥O Hõ+"ì¨ ∞≥ #ÿ q+¨Ü∞« ÜÕ∞. In fact <å‰õΩ B.T.R H˜ ‰õÄ_® K«O„^Œ HõOÃÑh =Å¡<Õ P =~ü¯ëêѨ٠H˘OK≥O LÖÏ¡ãO¨ QÍ WOH˘OK≥O L`åûǨÏOQÍ [iyO^ŒO>Ë Juâ◊Ü∂≥ H˜Î HÍ^Õ"∂≥ . "Õ∞O =ÚQÆ∞~æ O° ~ÀE ™êÜ«∞O„`«O KåÖÏ q+¨Ü∂« Å∞ K«iÛOK«∞‰õΩ<Õ "åà◊§O. H˘O`«=∞Ok `«=∞ Jaè„áêÜ«∂Åx `«=∞ =ºH˜`Î åfixfl KåÖÏ `˘O^Œ~Q° Í KåÖÏ forceful QÍ |Ü«∞@ ÃÑ>Ë™ì êÎ~∞° . =∞iH˘O^Œ~∞° JO`« `˘O^Œ~Q° Í |Ü«∞@Ѩ_~» ∞° . K«O„^Œ "≥Ú^Œ\˜ HÀ=Ö’H˜ =¿ãÎ <Õ#∞ |Ǩïâß ~Ô O_»= HÀ=Ö’H˜ =™êÎ#∞. HÍx B.T.R.H˜ K«O„^ŒH˜ QÆÅ Z<Àfl Uà◊§ K«#∞=Ù, clarity in Intellectual stand points =Å¡ D K«~°ÛÅ∞ KåÖÏ =~°‰õΩ K«∂¿ã"åà◊§H˜ Ü«Ú^•úÅ∞QÍ Hõ#Ѩ_∞» `«∂ LO\Ï~Ú. ã¨fi`«Ç¨ QÍ ÖÏÜ«∞~ü J=_»O=Å¡ =∂@Å`À K«O„^Œx QÔ Å=_»O – JO`« =~°‰Ωõ ZO^Œ∞‰õΩ 'XÑ≤ÊOK«_O» — ‰õÄ_® KåÖÏ Hõ+Oì¨ . 93

JÖÏ Jx `å#∞ UkѨ_`ç Õ Jk #=Ú‡`å_»<À, #q∞‡# ^•xx QÆ∞_çQ¤ Í á¶êÖ’ J=Ù`å_»<À HÍ^Œ∞. „Ѩu q+¨Ü∂« xfl ‰õÄÅOHõ+O¨ QÍ K«iÛOKåˆH #=Ú‡`å_»∞. JÖÏ Jx K«O„^Œ rationalist JO>Ë U"≥∂ nxH˜ B.T.R. ÖÏO\˜ PѨqÎ ∞„`«∞ÖË ã¨=∂^è•#O K≥áêÊe. K«O„^Œ, B.T.R., <Õ#∞ HõÅã≤ "≥ë· È‚^qÕ QÆ∞_çH˜ #_»∞K«∞‰õΩO@∂ "≥à§◊ _»O XHõ =∞Oz J#∞Éè=í O. ™êÜ«∞O„`«O 3 QÆOIIÅH˜ |Ü«∞Å∞^Õi`Õ ~å„u 10 QÆOIIÅH˜ H˘O_»ÃÑ·H˜ KÕ~∞° H˘<åflO. JHõ¯_ç "≥ë· È‚^qÕ ^Œ~≈° #O KÕã∞¨ H˘<åflHõ, u~°∞QÆ∞ „ѨÜ∂« }O QÆ∞iOz H˘OK≥O Discussion [iyOk. '~å„u JHõ¯_» Ѩ_∞» ‰õΩO^•O uiy „á⁄^Œ∞> Ì Ë "≥#H˜¯ |Ü«∞Å∞^Õ~∞° ^•O— Jx <Õ#∞ – 'HÍ^Œ∞ "≥O@<Õ |Ü«∞Å∞ ^Õ~∞° ^•O— Jx K«O„^Œ. '7 QÆO@Å∞ #_çKåHõ, WOHõ #_»=_»O Hõ+Oì¨ Jx, JHõ¯_Õ HõO|à◊√§ J^≥HÌ ˜ fã¨∞‰õΩx P~°∞|Ü«∞@ Ѩ_∞» H˘x „á⁄^Œ∞<Ì flÕ |Ü«∞Å∞^Õ~∞° ^•O— Jx <Õ#∞ – 'ÖË^∞Œ . WѨÊ\˜ =~°‰Ωõ Hõ+Ñì¨ _¨ ç #_çKåO – WѨC_»∞ iÖÏH±û J~Ú`Õ WOHõ muscles Ѩ>™ ìË êÎ~Ú. – Hõ#∞Hõ iÖÏH±û J=‰õΩO_® slow QÍ "≥#H˜¯ |Ü«∞Å∞^Õi`Õ *Ï„QÆ`QΫ Í ~°∂"£∞H˜ KÕ~∞° ‰õΩx – `«~åfi`« iÖÏH±û J=fi=K«∞Û#flk— K«O„^Œ "å^Œ#. ÃѶ#· ÖòQÍ K«O„^Œ K≥ÑÊ≤ #@∞ìQÍ<Õ "≥O@<Õ |Ü«∞Å∞^Õ~åO. L^ŒÜ∞« O 5 QÆO@Å HõÖÏ¡ "≥#H˜¯ H˘O_» H˜O^ŒH˜ KÕ~∞° ‰õΩ<åflO. WHõ¯_» Interesting q+¨Ü∞« O UO@O>Ë K«O„^Œ Ü≥ÚHõ¯ knowledge of psychology helped us in coming back quickly ¡ Í „â◊=∞Ѩ_‰» Ωõ O_®. and comfortably "≥<fl≥ Ö’¡ K«ÅQ XHõ™êi 'ã≤\[˜ <£+Ñ≤ —π g∞^Œ Seminar organize KÕã∂¨ Î K«O„^Œx Invite KÕâß#∞. `«Ñʨ ‰õΩO_® =™êÎ#<åfl_»∞ HÍx somehow because of some unexpected program change =Å¡ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞‰õΩ "≥à§◊ =Åã≤ =zÛOk K«O„^Œ. HÍx PÜ«∞#H˜ L#fl Intellectual love =Å¡ ~å„uH˜ ~å„u HÍ~À¡ |Ü«∞Å∞^Õi Ããq∞<å~ü ~Ô O_À ~ÀA =∞^蕺ǨflxH˜ KÕ~∞° ‰õΩ<åfl_»∞. PÜ«∞# Present KÕã#≤ ideas QÆ∞iOz KåÖÏ =∞Oz discussion [iyOk. PÜ«∞# ‰õÄ_® academic discussion x in and outside seminar hall ÉÏQÍ ZO*ÏÜü∞ KÕâß_»∞. His commitment to the academics is really many times greater than the academicians of the University. 94

##∞fl KåÖÏ™ê~°∞¡ QÆ∞O@∂~°∞H˜ ~°=∞‡x Ñ≤ÖÏÛ_»∞ K«O„^Œ. HÍx ^Œ∞~°^$Œ +¨Oì H˘nÌ <Õ#∞ "≥à§◊ ÖËHáõ ÈÜ«∂#∞. QÆ∞O@∂~°∞Ö’ K«O„^Œx HõÅã≤ PÜ«∞# Öˇ„· |s K«∂_®Å<Õ HÀiHõ JÖψQ LO_çáÈ~ÚOk. K«O„^Œ <å‰õΩ audio form Ö’ ѨiK«Ü∞« O KÕãO≤ k, Ü«∞Å¡O~åA Nx"åã¨~å=ÙQÍi J^≥fi· `« lectures. Wq <å‰õΩ ZO`À #KåÛ~Ú. WO^Œ∞‰õΩQÍ#∞ <Õ#∞ K«O„^ŒH˜ ZO`À |∞∞}Ѩ_ç LO\Ï#∞. ~°K~« Ú`« ÃãÖò :9347579967 Y

95

30. HõÅ=Hõ=ÚO^Õ q_çáÈ`Õ... (K«O„^Œ∞x K«Å¡x *Ï˝ÑH¨ ÍÅ∞) „Ѩã∂¨ #, \©K~« ,ü ~ˆ }˜Q∞Æ O@ L^ŒÜ∂« <Õfl HÍѶ‘ HõÅ∞ѨÙH˘x, KÕuÖ’H˜ k#Ѩ„uHõ fã¨∞‰õΩ<åfl#∞. K«H¯õ x, Ѩiz`« ~°∂ѨO... K«O„^ŒâY ı ~üQÍ~°∞. ''D™êi U q[Ü«∞O ™êkèOKå~À...—— #x J#∞‰õΩO@∂ á¶È\’ H˜O^Œ JHõ~Δ åÅ#∞ K«∂¿ãã¨iH˜ XHõ¯™êi QÆ∞O_≥ÅÜ«∞ `«ÑÊ≤ Ok. ''=¸QÆ"À~Ú# ǨωõΩ¯Å ã¨fi~°O—— Jx K«∂_»QÍ<Õ Hõà§◊ Ö’¡ y„~°∞# hà◊√§ uiQÍ~Ú. JHõΔ~åÅ#∞ ‰õÄ_» |Å∞‰õΩ¯O@∂ QÆ|QÆÉÏ K«k"å#∞. XHõ¯™êiQÍ ^Œ∞óYO á⁄OQÆ∞H˘zÛOk. ÃÑ^ŒQÌ Í \˜.q. K«∂¿ã JÅ"å@∞ ÖËx <å‰õΩ, D "å~°Î F ѨÓ@ PÅ㨺OQÍ `≥eã≤Ok. <å XO@i rq`«OÖ’ <å ^Œ∞óMÏxfl ѨOK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ Z=~°∂ ÖË~∞° ѨH¯õ #. F Ѩ„uHõÖ’ ѨxKÕã∞¨ #Î PѨqÎ ∞„`«∞xH˜ á¶È<£KãÕ ≤ Éè’~°∞# U_ÕÛ™ê#∞. '"≥àϧe. `«##∞ Hõ_™» êi K«∂_®e. ZÖÏ? Z=i`À "≥à§◊ #∞?— J#∞‰õΩO@∂ K«O„^ŒQÍi á¶È<£Hˆ call KÕ™ê#∞. "åà◊§ J#flÜ«∞º fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. q=~åÅ∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞. ÉÏ^è,Œ "Õ^#Œ , ^Œ∞óYO... WÖÏ [~°Q_Æ ®xH˜ gÖË^¡ ∞Œ . HÍh [iyOk. x[O! #=∂‡e, `«Ñʨ ^Œ∞. D ÉÏ^è#Œ ∞ Éèií OKåe... JO^Œ~∂° J#∞HÀ=K«∞Û Z=~À QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡Ö’ ¿Ñ^ŒÅ ѨHÍΔ # áÈ~å_Õ F ÖÏÜ«∞~ü HÀã¨O, ZHõ¯_À z`«∂~Î ∞° lÖÏ¡Ö ¡ ’ áê~îåÅ∞ K≥ÑC¨ ‰õΩ<Õ F \©K~« ü WÖÏ Hõhflà◊√§ ÃÑ@∞ìHÀ=_»"∞Õ O@x...?! KÕuÖ’ L#fl D k# Ѩ„uˆH Hõ^∂Œ ...! <å PÖ’K«#Å∞ ã¨O=`«û~°O "≥#H˜¯ "≥àϧ~Ú. „áê} „Ѩ^OŒ QÍ „¿Ñq∞Oz# r=# ã¨ÇϨ K«~∞° _ç JHÍÅ =∞~°}O`À r=K«Û=ù OÖÏ „|`«∞‰õΩ`«∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«# ѨiK«Ü∞« O ZO`À ^è~·≥ åºxfl, T~°@#∞ WzÛOk. Hõ#fla~å<£QÍi =∞~°}O `«~∞° "å`« PÜ«∞#`À L#fl J#∞|O^è•xfl "åºã¨OQÍ ~å™ê~°∞ K«O„^ŒQÍ~°∞. z=~°fl 96

`«# Phone Number =ÙO_»_O» `À, Jaè#Okã¨∂Î Message ÃÑ\Ïì#∞. JÖÏ J~Ú# ѨiK«Ü∞« O, K«O„^ŒQÍi W`«~° "庙êÅ∞ ‰õÄ_® K«k"ÕÖÏ KÕ™ê~Ú. =ÚYºOQÍ áêÖ’H˘~ÚÖ’ ~åã≤# 'PÖò HÔ q∞ãπ—ì ÃÑ· `«# q=∞~°≈<å`«‡Hõ "åºã¨O. `«~∞° "å`« `«#∞ ~åã≤# ''âßH˘¯ – "åO*ˇ\—ì˜ Ñ¨Ùã¨HÎ Íxfl Jaè#O^Œ#Å`À ѨOѨ_O» ZѨÊ\˜H© =∞~°záÈÖË#∞. `«#KÕu „"å`«#∞ Hõhflà◊§`À `«_qç ∞ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï#∞ WѨÊ\˜H©... =∂@Ö’¡ XHõi QÆ∞iOz XHõ~∞° K≥ÑC¨ ‰õΩ#flq QÆ∞~˘Îã∞¨ <Î åfl~Ú. XHõiH˜ `≥eÜ«∞‰õΩO_® XHõ~O° XˆH L^Œº=∞ ÉÏ@Ö’ #_çKå=∞x W^ŒiÌ H© Pâ◊Û~°ºO, P#O^ŒO. K«∞O_»∂~°∞, zÅHõÅ∂i¿Ñ@ Hˆ ã¨∞Ö’ q[Ü«∂ʼnõΩ <å‰õΩ ã¨O`À+¨O "Õ¿ãÎ, <å rq`«OÖ’x qëê^•Å‰õΩ `«#‰õΩ ÉÏ^èÕã≤Ok. L^Œº=∞OÖ’ XHõ ã¨ÇϨ K«~∞° }˜,‚ `«~∞° "å`« =∞~˘Hõifl áÈQ˘@∞ì‰Ωõ #fl <å‰õΩ ZO`À ^è~·≥ º° O K≥áêÊ~°∞. ZѨÊ\˜H© `À_»∞QÍ, =∞Oz ¿ãflÇ≤Ï`«∞xÖÏ LO\Ï#x =∂\˜KåÛ~°∞. rq`«ÑÙ¨ Z_®iÖ’ XÜ«∂ã≤ã¨∞ûÖÏO\˜ `«# ¿ãflǨÏO <å PÜ«Ú+¨μ¬x á⁄_çyOzOk. ''#∞"≥fiѨC_»∂ ã¨O`À+¨OQÍ LO_®e~å—— J#fl K«O„^ŒQÍi =∂@efl <Õ<Ñ≥ ʨ \˜H© =∞~°∞=ÖË#∞. ã¨Q@ Æ ∞, =∞^躌 `«~Q° uÆ J=∂º~Ú =∞#ã¨`÷ åfixfl JkèQqÆ ∞OK«ÖxË <Õ#∞ K«O„^ŒQÍi g∞^Œ =∂#ã≤HOõ QÍ P^è•~°Ñ_¨ _» O» "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì#∞ <å‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ... H˘kÌ~ÀAÖ’¡<Õ D q+¨Ü«∞O W^ŒÌiH© J~°úO HÍ™êyOk. U=∞#∞‰õΩ<åfl~À U"≥∂... ǨÏ~îå`«∞QÎ Í <Õ#∞ ѨOÑ≤# gift pack x uiy ѨO¿Ñâß~°∞. KåÖÏ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» `«∂ HÍ~°}O J_çy`Õ.... "I don't want to be your agony Jx Message WKåÛ~°∞. JѨÊ\˜H ˆ `«#‰õΩ cancer L#fl@∞¡ `≥eã≤O^Õ"∂≥ ?! <Õ#∞, <å =∞#ã¨`÷ fi« O J~°"ú ∞≥ Oÿ k Hõ#∞Hõ<Õ Ñ¨ÓiÎQÍ =∂\Ï¡_O¤» =∂<Õ™ê~°∞. ZѨC_≥<· å ''ZÖÏ L<åfl~°x—— Message ÃÑ\˜<ì å reply WKÕÛ"å~°∞ HÍ^Œ∞. `«#∞ J#∞‰õΩ#flk PK«~} ° Ö’ ÃÑ@ìQÅ Æ Ñ¨@∞ì^Å Œ HõxÑ≤OzOk <å‰õΩ K«O„^ŒQÍiÖ’. H˘<åflà◊§‰õΩ "Õãq¨ â‹Å=ÙÖ’¡ PÜ«∞#∞fl XHõ¯™êÔ~<· å K«∂_®Åx, =∂ Hõl<£#∞ `À_»∞fã¨∞H˘x, QÆ∞O@∂~°∞Ö’x `«# Office ‰õΩ "≥àÏ¡#∞. Z=~À Co-lawyers L<åfl~°∞. K«O„^ŒQÍ~°∞ ã≤Q~ÔÆ \ò `åQÆ∞`«∂ |Ü«∞@H˘KåÛ~°∞. P "åã¨# #K«Ûx <Õ#∞, =Ú‰õΩ¯ =¸ã¨∞‰õΩO>Ë... Z=~°x J_çy ֒ѨŠ‰õÄ~ÀÛ=∞<åfl~°∞. ZO_»#Ѩ_ç =zÛ# |_»eHõ HõxÑ≤Oz^Õ"∂≥ , =ÚO^Œ∞ `åQÆ_®xH˜ ho§KåÛ~°∞. ‰õΩâ◊Å „Ѩâfl◊ ʼnõΩ ÉèÜ í ∞« Ѩ_∞» `«∂<Õ ["å|∞ K≥áêÊ#∞. 'Hit and run' incident Ö’ 97

K«xáÈ~Ú# =∂ Hõl<£ case QÆ ∞ iOz 㨠ŠǨ  J_ç Q Í#∞. q=~åÅ∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åflHõ, Uq∞ KÕÜ∂« Ö’ K≥áêÊ~°∞. z=~À¡ HÍã¨Î ÉèÜ í ∞« OQÍ<Õ ''g∞Ô~O^Œ∞‰õΩ <å`À =∂\Ï¡_O¤» ÖË^∞Œ —— Jx J_çQÍ#∞. ''K≥áêÊ#∞QÍ emotional dependence ÃÑ~°∞QÆ∞`ÀOk g∞‰õΩ. Jk W^ŒiÌ H© W|ƒO^Õ Hõ^•! JO`ÕQÍx WOˆHO ÖË^∞Œ —— J<åfl~°∞. ''<Õ#∞ balance KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï#∞—— JO>Ë #qfi T~°∞‰õΩ<åfl~°∞... J^Õ "≥Ú^Œ\™˜ êi, z=i™êi PÜ«∞xfl K«∂_»_O» ... P `«~åfi`« ‰õÄ_® K«O„^ŒQÍix ѨÅ∞Hõiã¨∂<Î Õ L<åfl Message ^•fi~å. ZѨC_»∂ Reply ~åÖË^∞Œ . =∞m§ qQÆ`« r=Ù_çQÍ D Ѩ„uHõ ^•fi~å<Õ K«∂_»_O» ZO`« ÉÏ^è•Hõ~O° ?! L^ÀºQÆ ÉÏ^躌 `«Å∞, XO@iQÍ ZHõ¯_çH© "≥à§◊ ÖËx <å |ÅÇ‘Ï# =∞#ã¨`÷ fi« O =Å# K«O„^ŒQÍix z=i™êi K«∂_»ÖHË áõ ÈÜ«∂#∞. „|u‰õΩ#fl PÜ«∞# ~°∂Ѩ"∞Õ =∞#ã¨∞Ö’ xezáÈ~ÚOk. K«O„^ŒQÍi JOu=∞Ü«∂„`«`À QÆ∞O@∂~°∞ [#ã¨O„^Œ"∞≥ Oÿ k. âßâ◊fi`«OQÍ "≥o§áÈÜ«∂~°∞ `«# ‰õΩ@∞OÉÏxfl, ÉÏ^躌 `«efl, `«# HõÅefl, =∞#efl =ke... WHõ ZѨÊ\˜H© HõxÑ≤OK«~O° >Ë P "Õ^#Œ x J#∞Éèqí OKÕ "åà◊§Hˆ `≥Å∞ã¨∞. „¿Ñq∞Oz, ÃÑàϧ_ç# ã¨ÇϨ K«~∞° }˜‚ áÈQ˘@∞ì‰Ωõ #fl "Õ^#Œ , "≥eu, ^Œ∞óYO <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. PÜ«∞# r=# ã¨ÇϨ K«i K«O„kHõQÍix ѨÅ∞HõiOKåÅ<Õ `«Ñ#¨ ##∞fl x„^ŒáÈx=fiÖË^∞Œ . „Ѩu ~ÀE Ѩ„uHõÖ’¡ PÜ«∞# HÀã¨O ~°K#« Å "≥Å∞¡=. K«^∞Œ =Ù`«∞O>Ë Z<Àfl q+¨Ü∂« Å∞ `≥e™ê~Ú. K«O„^ŒQÍi ã¨O㨇~°} ã¨Éíè Cards ‰õÄ_® <åˆH ѨOáê~°∞ PÜ«∞# assistant ~°qQÍ~°∞. u~°∞ѨuÖ’x q∞„`«∞ʼnõΩ JO^Œ*Ë™ê#∞ "å\˜x. JѨC_»∞ Hõeâß~°∞ Dr. D.V.R. QÍ~°∞. H˘O_»O`« JO_»QÍ _®Hõ~ì Qü Í~°∞O_»QÍ ~å„`«O`å „Ñ¨Ü∂« }˜Oz, `≥Å"¡ å~°∞~°≠Ï=Ú# #_ç‰Ωõ _çÖ’ kQÍ=Ú. ¿ãì+<¨ Ö £ ’ P=Å L#fl =O`≥# ^•@QÍ<Õ ^•KÕÑe¨ .¡ K«O„^ŒQÍ~°∞ ѨÙ\˜ì ÃÑiy# ѨÖÏfl\˜ã=‘ ∞Ö’x F z#fl T~°∞. K«eQÍe i=Ùfi# `åHõQÍ<Õ K«O„^ŒQÍ~°∞ ѨÅ∞HõiOz# J#∞Éè∂í u. #_»∞ã¨∞OÎ >Ë D KÀ@<Õ PÜ«∞# J_»∞QÆ∞Å∞Ѩ_ç LO\ÏÜ«∞<Õ ÉèÏ=# QÆ∞O_≥#∞ =∞iO`« |~°∞"≥H¯˜ OzOk. Hõà§◊ Ö’¡ hà◊√¡ u~°∞QÆ∞`«∞O>Ë =Oy <ÕÅ`«ex¡ `åHÍ#∞. HÍã¨Î ^Œ∂~°O "≥à◊§QÍ<Õ 'Éèí∞=#yi K«O„^ŒâıY~ü J=∞~ü ~°¿ÇÏ— J<Õ banners HõxÑ≤OKå~Ú. K«O„^Œ∞_≥<· å ã¨∂~°∞ºxÖÏ „ѨHÍtOz# PÜ«∞# `Õ[ã¨∞û QÆ∞iOz =∂\Ö =∂eHõÅe¡ Hõ\Ïì~∞° PÜ«∞# q∞„`«∞Å∞, Jaè=∂#∞Å∞. Jk PÜ«∞# 98

ѨÙ\˜ì, ÃÑiy# WÅ¡x `≥bHõ, P `≥Å¡"å~°∞ ~°≠Ï=Ú# JÖÏ ÉϺ#~°¡hfl K«^∞Œ =Ù‰õΩO@∂ T~°O`å uiQÍ=Ú <Õ#∞, _®Hõ~ì Qü Í~°∞. ÉÏQÍ K«eQÍ LOk X}∞‰õΩ¯O@∂ HÍã¨Î ¿ã^Œfi, L^ŒÜ∂« <Õfl |Ü«∞Å∞^Õi, ^•i á⁄_»=Ù<å Hõeã≤# q∞„`«∞Å`À_ç K«O„^ŒOQÍiO\˜HÔ àϧ=Ú. <å Hõà√◊ § K«O„^ŒQÍi ã¨ÇϨ K«i HÀã¨O "≥^∞Œ ‰õΩ`«∞<åfl~Ú. JO`«Ö’ Z=~À =zÛ Ñ¨Å∞Hõiã¨∞OÎ >Ë 'ZO`À x|ƒ~°OQÍ xÅ|_ç— |^Œ∞eã¨∞#Î fl K«O„kHõQÍ~°∞ HõxÑ≤OKå~°∞. P"≥∞#∞ ZÖÏ Ñ¨Å∞HõiOKåÖ’, U=∞x F^•~åÛÖ’ J~°Oú HÍHõ JÖÏ Hõhflà◊§`À K«∂ã¨∞OÎ _çáÈÜ«∂#∞. Z=~°∞ ѨÓ_»ÛÖËx "≥eux Éèíiã¨∂Î xÅ|_»¤ P"≥∞ Ãã÷Â~åºxfl K«∂ã≤, <Õ#∞ ^è≥·~°ºO `≥K∞« Û‰õΩ<åfl#∞. ^ŒQ~æÆ HÔ° o§ =∞ø#OQÍ P"≥∞ K≥Ü∞« ºO^Œ∞H˘x x|_®¤#∞. JO`«Ö’ K« O „kHõ Q Íi J=∞‡QÍ~° ∞ , K≥ Ö ˇ ¡ Å ∞ Hõ x Ñ≤ ¿ ãÎ ZÖÏ [iyO^À q=~åÅ∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞. CMC Hospital ‰õΩ fã¨∞HÔ à◊√§O>Ë PÜ«∞# „|uˆH"åˆ~"≥∂#<Õ ÉèÏ=# #xflѨÊ\˜H© g_»Ö^Ë ∞Œ . HÍã¨Î `Õ~∞° ‰õΩ<åflHõ Ѩiã¨~åÅ#∞ QÆ=∞xOKå#∞. ZѨC_À Hõ\˜ì# áê`«HÍÅO WÅ∞¡. WO\˜=ÚO^Œ∞ ѨÓÅ "≥ÚHõ¯Å∞, ÉÏq. ѨOkà◊√§"Õã≤ Éè’[<åÅ∞ `«Ü∂« ~°∞ KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. K«O„^ŒQÍi UÔHH· õ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ â◊âßOH±, "åà◊§ <å#flQÍ~°∞, ™È^Œ~∞° ÅÖ’ PÜ«∞# áÈeHõÅ∞ HõxÑ≤OKå~Ú. PÜ«∞<Õfl K«∂ã≤#O`« ã¨O`À+¨O <å‰õΩ. ™ê=∂lHõ L^Œº=∞ <ÕѨ^䌺OÖ’ U~°Ê_ç# |O^èŒ∞=ÙÖË Z‰õΩ¯==∞Ok HõxÑ≤OKå~°∞. _®Hõì~üQÍ~°∞ ##∞fl H˘O`«=∞OkH˜ ѨiK«Ü∞« O KÕâß~°∞. JO^Œ~∂° PÜ«∞# q^•ºi÷ ^Œâ◊ #∞Oz, =$uÎ ^Œâ◊ =~°‰Ωõ L#fl PK«~°}, áÈ~å@Ѩ\˜=∞, Ѩ@∞ì^ŒÅ, [#OѨ@¡ QÆÅ „¿Ñ=∞ QÆ∞iOKÕ =∂\Ï¡_∞» ‰õΩO@∞<åfl~°∞ QÆ∞OѨÙÅ∞ QÆ∞OѨÙÅ∞QÍ. <Õ#∞ =∂„`«O K«O„^ŒQÍi á¶È\’ P ѨOk\’¡ LO>Ë ^•xH˜ ѨÓÅ=∂Å"Õã≤ K«∂ã¨∂,Î JO^Œi =∂@Å∞ qO@∂ ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞. XHõ>Ë ^Œ∞óYO. PQÆx Hõhflà◊§`À L#fl ##∞fl H˘O^Œ~∞° Pâ◊Û~°ºOQÍ QÆ=∞xOKå~°∞. =∞^蕺ǨÏflO Éè’[#O KÕã∞¨ OÎ >Ë =Ú^ŒÌ kQÆÖ^Ë ∞Œ . XHõ¯™êÔ~<· å K«O„^ŒQÍi`À HõÅã≤ Éè’[#O KÕÜ∂« eû# <Õ#∞, PÜ«∞# ÖˉΩõ O_® ã¨O㨇~°} Éè’[#O KÕÜ∂« eû ~å=_»O ZO`« qëê^ŒO?! ™êÜ« ∞ O„`« O ^•KÕ Ñ ¨ e ¡ ExÜ« ∞ ~ü Hõ à ÏâßÅÖ’ JO^Œ ~ ° ∂ ã¨=∂"Õâ◊=∞Ü«∂º~°∞. lÖÏ¡ "åºÑ¨ÎOQÍ<Õ HÍ^Œ∞ ZHõ¯_≥Hõ¯_ç#∞O_À „Ѩ*Ï áÈ~å\ÏÅ`À J#∞|O^èOŒ L#fl „Ѩu XHõ¯~°∂ K«O„^ŒQÍi`À QÆ`« J#∞|O^è•xfl QÆ∞~°∞K Î ãÕ ∞¨ ‰õΩO@∂ =∂\Ï¡_®~°∞. "ÕkHõÃÑ· #∞#fl Banner Ö’x JHõ~Δ åÅ∞ #<≥flO`À 99

PHõ@∞ì‰Ωõ <åfl~Ú. ''q∞„`«∞_»∞, l*Ï˝ã,≤ J<Õfi+≤, x~°O`«~° Ѩiâ’^艌 Ωõ _»∞, x`«º „âßq∞‰õΩ_»∞... H˘`«Î Ö’HÍÅ#<Õfi+≤ã∂¨ Î =∞Ǩ„Ѩ™ê÷#O KÕâß_»∞. =∞m§ =™êÎ_∞» . |Ǩïâß =∞~À ¿Ñ~°∞`À, =∞~À ~°∂ѨO`À... JO`« =~°‰Ωõ J`«x`À ã¨OÉèÏ+≤OK«_O» ‰õΩ^Œ~^° ∞Œ . 㨇iOK«∞HÀ=_»"∞Õ =∞#O KÕÜ∞« QÆeQˆ k. ''... q∞„`«∞Å, Jaè=∂#∞Å =∂@Å ^•fi~å PÜ«∞# rq`åxfl =∞iO`«QÍ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞. rq`åxfl ™ê~°Hú Oõ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl"å_»∞, P ^è#Œ ºrq WOHÍ LO_»=Åã≤#"å_»∞. 49 Uà◊§Hˆ WO`« K«i„`«#∞, „Ѩ[Å Jaè=∂<åxfl q∞QÆ∞Å∞Û‰õΩO>Ë WOH˘O`« HÍÅO LO_ç LO>Ë WOÔHO`« "Õ∞Å∞ KÕ¿ã"å_À D „Ѩ[ʼnõΩ..! ''*’Ǩ~°∞ Éè∞í =#yi K«O„^ŒâY ı ~ü—— JO@∂ x<å^•Å`À P „áêOQÆ}=∞O`å =∂~°∞„"≥∂yOk. _®Hõ~ì Qü Í~°∞, <Õ#∞ q∞„`«∞Å =^ŒÌ â‹Å=Ù fã¨∞H˘x, K«O„^ŒQÍi *Ï˝ÑH¨ ÍÅ#∞ QÆ∞O_≥xO_® xOѨÙH˘x, PÜ«∞xzÛ# ã¨∂Êùi`Î À =ÚO^Œ∞HÔ àϧÅx, PÜ«∞# Pâ◊Ü∂« Å#∞ H˘#™êyOKåÅx, |~°∞"≥H˜¯# QÆ∞O_≥Å`À u~°∞QÆ∞„Ѩܫ∂}=∞Ü«∂º=Ú. Hõà◊√§=¸ã¨∞‰õΩx ‰õÄ~°∞ÛO>Ë K«O„^ŒQÍi ~°∂ѨO JHõ~Δ åÖˇ· HõxÑ≤OzOk. ''Z~°∞ѨÙ#∞, #Å∞ѨÙ#∞ XO\˜H˜ ~åã¨∞H˘x =∂#= ǨωõΩ¯Å J=ڇŠá⁄kQÍ =∂i<À_»∞ á⁄^Œ∞#Ì Ç¨Ï‰õΩ¯QÍ á⁄_çÑO≤ z L^Œº=∞ ã¨∂s_»∞QÍ Jã¨qÎ ∞Oz<À_»∞ K«O„^Œ.. F L_»∞OѨ@∞ì K«∞O_»∂~°∞‰õΩ QÍÜ«∂Öˇ· ã¨Å∞ѨÙ`«∞#flѨC_»ÖÏ¡ K«O„^Œ JHõ¯_» "≥∞~°∞ã¨∞OÎ \Ï_»∞ Li ~°^∞Œ #Ì ∞ HÀ~°∞`«∞#flѨC_»ÖÏ¡ <åºÜ«∞HõO~î"° ∞≥ ÿ L~°∞=Ú`«∞O\Ï_»∞. J`«_˘Hõ *Ï˝# ã¨=Ú„^ŒO K«O„^Œ JO>Ë Ç¨Ï‰õΩ¯Å<Õ „ѨtflOz# ǨωõΩ¯ qÅ∞"≥#· =∂@Å=ÚÖˇ¡ ^Õ<fl·≥ <å K«iÛOKÕ@ѨC_»∞, f~°∞Ê#∞ K≥¿ÑÊ@ѨC_»∞ K«O„^Œ#∞ K«i„`« 㨇iOK«∞‰õΩO@∞Ok.—— Y 100

31. ǨωõΩ¯Å =∂#gÜ«Ú_»∞ a. K«O„^ŒâYı ~ü‰Ωõ x"åà◊√Å∞ ã≤."≥·. ѨÙÅ¡Ü«∞º (Ñ≤."≥.· ZÖò) =∂#= ǨωõΩ¯Å Q˘O`«∞Hõ =¸QÆáÈ~ÚOk. áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å áÈ~å@OÖ’ ~å@∞^Õe# "≥ÚO_ç =∞x+≤. ^ŒO_ç QÆ∞O_≥ L<Àfl_»∞. „Ѩ[Å#∞ #q∞‡<À_»∞. `« # áÈ~å\ÏxH˜ „Ѩ[Å∞ `«Ñʨ ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å∞, ÃÑ`«OÎ ^•~°∞Å∞, QÆ∞`≥^Î •~°∞Å∞ |ÖÏ^Œ∂~ü J<åfl_»∞. qѨ"¡ À^Œº=∞ ѨÙ~°∞_»∞ áÈã¨∞‰õΩx, ~å_çHÖ õ Qò Í Ñ≤_Hç à˜ √◊ § ayOz, áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å HÍ~°ºHõ~Qΰ Í, ÉÏÅQÀáêÖò =∂#=`«#∞ ZÅ∞ÔQuÎ Kå\˜<À_»∞. |∂~°∞"˚ å HÀ~°∞Å ì <Õ `«# áÈ~å@ "ÕkHõQÍ =∞Å∞K«∞‰õΩ<Àfl_»∞. [# <åºÜ«∞O Ѩ@Ñì Q¨ Å Æ ∞ #Å¡HÀ@∞ =∂@∞# Q˘O`«∞ #∞Å∞=∞Ѩ_∞» `«∞#flѨC_»∞, `«# Q˘O`«∞xzÛ, xÅ∞=iOKå_»∞. P "≥„iQ˘O`«∞Hõ<,Õ Ç¨Ï‰õΩ¯Å K«∞Hõ¯<Õ Éè∞í =#yi K«O„^ŒâY ı ~ü – áêÅHõ „Ѩ*Ï™êfi=∞ºO =Úã¨∞QÆ∞ ^èiŒ Oz, peHõ, ¿ÑeHõÅ∞ KÕã∞¨ #Î fl ^ÀÑ≤_ç qâ◊fi~°∂áêÅ#∞ ZO_»Q@ Æ ì |Ü«∞Öˇe#¡ [# ǨÏ$^ŒÜÚ « _»∞, „Ѩ*Ï <åºÜ«∞"åkx Hͺ#û~ü "åºkè |eQ˘#flk. =º=㨉÷ Ωõ Ѩ\#ì˜ Hͺ#û~ü ѨÙ~°∞QÆ∞#∞ `˘ÅyOKÕ â◊G zH˜`«û KÕѨ\˜ì# ™ê=∂lHõ "≥·^Œ∞º_çH˜ Hͺ#û~ü â◊GzH˜`«û KÕÜ«∂eû =zÛ#O^Œ∞‰õΩ Hõhfl\˜`À q#„=∞OQÍ x"åà◊√ÅiÊOK«∞^•O. q+¨}=‚ ^Œ<åÅ`À Ñ≤_Hç à˜ √◊ § ayOz *’Ǩ~°∞¡ K≥ÑÙ¨ Ê^•O. h Pâ◊Ü∞« O, h ѨÜ∞« #O PyáÈ^Œx X>Ëãì ≤ ÉÏã¨K^Õ •ÌO. Jk 1987 ã¨O=`«û~°O. PO„^è„Œ Ѩ^âÕ ò ~Ô `· ∞« –‰õÄb ã¨OѶ∞¨ O ~åR 3 = =∞Ǩã¨ÉÅ íè ∞ QÆ∞O@∂~°∞ #QÆ~O° Ö’ [~°QÉÆ ’ÜÕ∞ =ÚO^Œ∞ <å`Àáê@∞ PDSU, 101

PYL

q∞„`«∞ÅO "≥àϧ=Ú. JѨC_»∞ J|∞ÌÖò #∂~ü ÉèÏëêH˜ ™ê~ü ~Ô O_À™êi ѨiK«Ü∞« O JÜ«∂º~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞# P~ü.ã≤.Ü«∞ãπ. =∞Ǩã¨ÉÅ íè ‰õΩ PǨfi# ã¨OѶ∂¨ ^躌 ‰õΩΔ _»∞. J=∞~°∞_»∞ HÍII JOQÆ_ç K≥#flÜ«∞º QÍix HõÅ=_®xH˜ =zÛ `«#∞ =∂\Ï¡_»∞`«∞#fl q+¨Ü«∂Å#∞ "Õ∞O „â◊^ŒúQÍ qO@∂ ѨijÅ# KÕã∞¨ <Î åfl=Ú. P `«~åfi`« H˘xfl ~ÀAÅ∞ QÆ_z ç <åHõ, a. K«O„^ŒâY ı ~ü#∞ áÈbã¨∞Å∞ ~å_çHÖ õ ò "åà◊§`À ã¨O|O^è•Å∞<åflÜ«∞x <Õ~å~ÀѨ} KÕã≤ KÕ`∞« ʼnõΩ ÉË_Å ô ∞"Õã≤ áÈb㨠∞ ¿ãì + ¨ < £ Ö ’ LOKå~° x , P PÔ ~ 㨠∞ ì # ∞ YO_ç O KåÅx, "≥ o § Ѩ~å=∞i≈OKåÅx JOQÆ_ç K≥#flÜ«∞ºQÍ~°∞ H˘O^Œ~∞° J#∞‰õΩO@∞O>Ë q<åfl=Ú. "Õ∞=Ú ã¨ÉÅ íè „Ñ¨Kå~°OHÔ · QÆ∞O@∂~°∞ #QÆ~=° ∞O`å P\’ÅÖ’, ã≤\© |ã¨∞ûÅÖ’ HõeÜ«∞ u~°∞QÆ∞`«∂, a. K«O„^ŒâıY~ü#∞ x~°ƒOkèOz# áÈbã¨∞ ¿ãì+¨<£#∞ ~Ô Å · ∞Ѩ\ÏìʼnõΩ ^ŒQ~æÆ ° LO_»QÍ K«∂âß=Ú. ^•^•Ñ¨Ù 26 ã¨O=`«û~åÅ<å_»∞ [iy# ã¨OѶ¨∞@# QÆ∞~°∞ΉõΩ `≥K«∞ÛHÀ=_»=∞O>Ë PÜ«∞##∞ 㨇iOK«∞HÀ=_»"Õ∞. "≥Ú@ì"Ú ≥ ^Œ\™˜ êiQÍ P<å_»∞ a. K«O„^ŒâY ı ~ü ¿Ñ~°∞ q<åfl#∞. JѨÊ\˜ #∞O_ç áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å ~°OQÆOÖ’ `«~K ° ∞« QÍ PÜ«∞# ¿Ñ~°∞ qO@∞<åfl=Ú. PÜ«∞# QÆ∞iOz K≥áêÊÅO>Ë, 1988Ö’ QÆ∞O@∂~°∞lÖÏ¡ K«∞O_»∂~°∞Ö’ ^Œo`«∞Å#∞ J„QƉΩõ Å ^Œ∞~°ÇϨ OHÍ~°∞Å∞ J<åºÜ«∞OQÍ "Õ\Ï_ç K«OÑ≤, â◊"åÅ#∞ QÀ<≥ ã¨OK«∞ÅÖ’ ‰õΩH˜¯ `«∞OQÆÉ„íè ^• „_≥<· lÕ Ö’ Ѩ_âÕ ß~°∞. JѨC_»∞ "åi ǨÏ`«ºÅ‰õΩ ÉÏ^è∞Œ ºÅ#∞ JÔ~ã¨∞ì KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ „Ѩ[Å#∞ ‰õÄ_»Q\ Æ Ïì_∞» . áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å ã¨OѶ∞¨ O `«~Ñ° Ù¨¶ # áÈ~å\Ïxfl x~°fiÇ≤ÏOKå_»∞. K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞Å∞ KÕã#≤ <Õ~"° ∞Õ q∞@x „Ѩtflã¨∂Î ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ #QÆ~°O #_çÉÁ_»∞¤# ^Œo`« ã¨OѶ¨∂Å∞, qѨ¡= ã¨OѶ¨∂Å`À Hõeã≤ J„QƉõΩÅ ^Œ∞~°ÇϨ OHÍ~åxfl YO_çã∂¨ ,Î `«∞`«∞xÎ Ü«∞Å∞ KÕÜ∞« _®xH˜ ã¨Éíè [iÑ≤<å_»∞. P<å_»∞ `« # ‰õ Ω „¿Ñ~° } xzÛ#"å_» ∞ , qѨ ¡ = ~å[H© Ü « ∂ Å#∞ âßã≤ O z#"å_» ∞ , #_çÑO≤ z#"å_»∞, q~°™êxH˜ ÉÏ~°™êÅ KÕã#≤ HÍII HÔ .l. ã¨`º« =¸iÎQÍi`À KÕ~Ú HõeÑ≤ ^Œo`« ã¨OѶ∞‘ ÉÏ= L^Œº=∂xfl #_çÑ<≤ å_»∞. ^Õâ◊ "åºÑ¨OÎ QÍ ã¨OK«Å#O HõeyOz# ^Œo`«∞Å TK«HÀ`«‰õΩ x~°ã¨#QÍ KÕѨ\˜ì# L^Œº=∞O ‰õÄ_® ã¨OK«Å<åÅ∞, ã¨ÊO^Œ#Å∞, áÈ~°∞^•~°∞Å∞ "Õ~ÚOzOk. HõuΠѨ^•‡~å=Ù, "≥.· HÀ>Ëâfi◊ ~°~å=Ù, HõÖ‰Ë Äõ i „Ѩ™ê^£, QÆ^~ÌŒ ,ü =∂~ÀA g~°#fl, JOQÆ_ç K≥#flÜ«∞ºÖÏO\˜ "åi`À Hõeã≤ K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞ʼnõΩ <åºÜ«∞O KÕÜ∂« Åx L^Œºq∞OKå_»∞. 102

^Œo`«∞ʼnõΩ <åºÜ«∞O [~°QÍÅO>Ë, K«∞O_»∂~°∞Ö’<Õ „Ѩ*ÏHÀ~°∞#ì ∞ <≥ÅH˘ÖÏÊÅx KÕã#≤ áÈ~å@O Ѷe¨ OzOk. `«<Õ ÉÏkè`∞« Å `«~Ñ° Ù¨ # <åºÜ«∞"åkQÍ "å^Œ#Å∞ qxÑ≤Oz<å_»∞. P Hˆ ã¨∞#∞ QÔ ez q[Ü«∞O ™êkèOKå_»∞. 20 ã¨O=`«û~åÅ∞ ã¨∞n~°… áÈ~å@O KÕã<≤ å_»∞. ǨÏO`«‰Ωõ ʼnõΩ tHõÅ Δ ∞ Ѩ_Ö Õ Ï KÕâß_»∞. P q[Ü«∂xfl g∞_çÜ∂« ÃÑ^ŒZÌ `«∞#Î „áê^è•#º`«#∞ HõeÊã¨∂Î „ѨKå~°O KÕãO≤ k. a. K«O„^ŒâY ı ~ü =∞~˘Hõ ™ êi „Ѩ Ñ ¨ O KåxH˜ `≥ e ã≤ á ÈÜ« ∂ _» ∞ . J„QÆ ‰ õ Ω Å Hõ @ ∞O| <ÕѨ^茺=Ú#fl"å_≥·<å H˜Oz`«∞Î ‰õÄ_® P "åã¨#Å *’eH˜ "≥à◊§‰õΩO_®, ÖÁOQƉõΩO_®, Z~°Å‰õΩ |eH͉õΩO_® „Hõ=∞tHõΔ}`À, x*Ï~Úf`À <åºÜ«∞ áÈ~å@O KÕâß_»∞. ZO^Œ~À PÜ«∞##∞ „ѨâO◊ ã¨Å`À á⁄y_ç<å, =∞iH˘O^Œ~∞° y@ìx"åà◊√§ ^Œ∞"≥∞‡uÎáÈã≤<å, „áê} ÉèíÜ«∞O HõeyOz<å ÖËâ◊=∂„`«O ‰õÄ_® `˘}Hõ‰Ωõ O_®, J^Œ~‰° Ωõ O_®, ɡ^~Œ ‰° Ωõ O_® =Ú#∞=ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyáÈÜ«∂_»∞. D áÈ~å@OÖ’ HÔ .l. Hõ#fla~å<£, HÔ . ÉÏÅQÀáêÖò, Zãπ.P~ü. â◊OHõ~<° Å £ ã¨ÇϨ HÍ~åxfl fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. "åi`À Hõeã≤ ã¨OÉèÏ+≤OKå_»∞. ã¨ÅǨÅ∞ fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. =ÚO^Œ∞‰õΩ J_»∞QÆ∞"Õâß_»∞. P L^Œº=∞OÖ’ Zxfl=∞Å∞ѨÙÖ’, Zxfl xÅ∞ѨÙÖ’, Zxfl HõÅ∞ѨÙÖ’, "≥#∞fláÈ@∞¡, `«#∞fláÈ@∞¡, =∞Ô~xfl q=∞~°≈Å∞ =zÛ<å K«∂ã¨∂,Î ã¨Ç¨Ï#O, FÑ≤HÍ, Ѩ@∞ì^ŒÅ#∞ „Ѩ^Œi≈OKå_»∞. P áÈ~å@O PÜ«∞#‰õΩ =<≥fl`≥zÛÃÑ\˜<ì å á⁄OyáÈÖË^∞Œ . JÅÊ ã¨O`À+¨O, ^Œ~Ê° O „Ѩ^iŒ ≈OK«Ö^Ë ∞Œ . QÆ~fi° OQÍ áÈÖË^∞Œ . ™⁄OuO\’¡#∞, Hõ@∞ì‰Ωõ #fl WÅ∞¡#∞ HÍáê_»∞HÀ"åÅ<Õ@ѨC_»∞ J<ÕHõ `å*Ï q+¨Ü∂« ÅÃÑ· "Õ_,ç "å_ç K«~Û° Å∞ [iy#ѨC_»∞ QÆ∞O_≥ x|ƒ~°O`À xO_»∞QÍ =ÙO_®Åx ™ê^è•~°} xÜ«∞=∞O K≥|∞`«∞Ok. HÍh, áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å ã¨OѶ∞¨ OÖ’ Zxfl qÉè^Ë •Å∞, Z<Àfl q=∞~°≈Å∞, ZQÆ`åà◊√Å∞, SHõº`«‰Ωõ hà◊√§ =^ŒÅ_®Å∞, K«~Û° #∞ áêl\˜"Q£ Í ã‘fiHõiOK«ÖxË ã≤u÷ , ~å[ºO J=∞Å∞KÕã∞¨ #Î fl Ç≤ÏOã¨#∞ „Ѩu Ç≤ÏOã¨<\ ≥ Ï¡ K«∂_®Å<Õ ^•O\’¡ qÉè^Ë •Å∞<åfl Hõeã≤ #_çKÕ "å`å=~°}O HõeÊOz# ã≤u÷ Ö’ ǨωõΩ¯Å ã¨∂s_»∞ ÉÏÅQÀáêÖò, ã¨∞„|=∞}ºO, r=<£‰Ωõ =∂~ü, ÖÏO\˜ L^ŒOÌ _»∞Å∞ |Ü«∞\˜HÔ o§áÈ~Ú =∂#= ǨωõΩ¯Å "ÕkHõ#∞ U~åÊ@∞ KÕã∞¨ HÀ"åeû =zÛOk. JѨC_»∞ `«#∞ Ѩx ~åHõãΔ ∞¨ _»∞QÍ, =∂~°∞Ê#∞ HÀi# ÉÏÅQÀáêÖò"Ñ·≥ Ù¨ xeKå_»∞. „ÃÑ·"\ Õ ò Ç≤ÏOã¨ÃÑ· [iy# _çÉ\ Ë Ö ò ’ QÆ\Qì˜ Í xÅ|_ç<å_»∞. ~å[ºÇ≤ÏOã¨, 103

„ѨuÇ≤ÏOã¨ÅÃÑ· áÈ~å_»#O^Œ∞‰õΩ ~å*ϺxH˜ ^ŒQiæÆ "å_»x, `«#`À Hõeã≤ #_çz# ã¨ÇϨ K«~∞° Å q=∞~°≈Å <≥^∞Œ ~À¯"åeû =zÛOk. =∞~˘Hõ =ÚYº"≥∞#ÿ "≥∞Å ÿ ∞~å~ÚQÍ xez# áÈ~å@O QÆ∞O@∂~°∞ Ü«∞ãπ.Ñ≤. QÍ Ñ¨xKÕã#≤ Ñ≤.Zãπ.P~ü. PO[<ÕÜÚ « Å∞ x~°fiÇ≤ÏOz# áœ~°∞ŠǨÏ`«ºÅ#∞ ZÅ∞ÔQuÎ Kå\Ï_»∞. qѨ=¡ HÍ~°∞Å#∞ |∂@HõÑÙ¨ Z<£H“O@~üÅ`À HÍeÛ K«OѨ_O» , ~“_ô+@ ‘ ~°¡ =Ú„^Œ"ãÕ ≤ ÖÏHõÑC¨ _≥`ü KÕã≤ K«OѨ_O» , Z<£H“O@~ü KÕã≤ K«OѨ_O» , ã¨=∂O`«~° áêÅ# #_çÑO≤ K«_O» , Ü«∞^ÕKÛ« Qù Í `«# ^Œ∞~å‡~åæÅ#∞ H˘#™êyOK«_O» ÃÑ· ǨωõΩ¯Å HÍ~°ºHõ~Qΰ Í „‰õÄ~°∞_≥#· Ü«∞ãπ.Ñ≤. PO[<ÕÜÚ « Å∞ÃÑ· ǨÏ`åº<Õ~O° Hˆ ã¨∞Å∞ #"≥∂^Œ∞ KÕ~ÚOz tHõÅ Δ ∞ "Õ~ÚOKåÅx áÈ~å_®_»∞. MÏH© ^Œ∞ã¨∞Å Î ∞ ^èŒiOz, HõO_»HÍ=~°O`À „Ѩ[ÅÃÑ· J<åºÜ«∞OQÍ J}z"Õ`«‰õΩ Ñ¨Ó#∞‰õΩO>Ë „Ѩ * Ï™êfi=∞º=∂? J@qHõ 㨠= ∂[=∂? Jx „Ѩ t flOz, Ü« ∞ ãπ . Ñ≤ . PO[<ÕÜÚ « Å∞`À áÈ~å\ÏxH˜ ѨÓ#∞‰õΩ<åfl_»∞. K«\ÏìÅ#∞ KÕ`∞« ÅÖ’xH˜ fã¨∞‰õΩx ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆO KÕã¨∞ÎO>Ë =∞ø#OQÍ LO_»_»=∞O>Ë <Õ~°ã¨∞ÎÅ#∞ Ѩ~ÀHõΔOQÍ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_"» ∞Õ #x ''<Õ~"° ∞Õ JkèHÍ~°"∞≥ ÿ „Ѩ[Å#∞ J}z"Õã∞¨ OÎ >Ë, K«∂ã¨∂Î T~°∞‰õΩ<Õ „Ѩu XHõ¯~°∞ <Õ~ã° ∞¨ Ö Î #Ë x—— áÈ~å_®Åx `«#=O`«∞QÍ<Õ H͉õΩO_® L^Œº=∞~°∂ѨOQÍ Hõ^eŒ <å_»∞. QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡Ö’ Ñ≤.Ü«∞ãπ.P~ü. PO[<ÕÜÚ « Å∞ XHõ =∞O„u Ǩ Ï Ÿ^•Ö’ K≥ Ö Ï=∞}˜ J~Ú *’Hõ º O^•s, ÃÑ`« Î O ^•s, #~°ÇϨ O`«‰Ωõ _»∞QÍ „Ѩ[Å „áê}ÏÅ#∞ ǨÏiOKå_»∞. P ǨÏO`«Hõ =Ú~îåÅÖÏO\˜ K«~º° Å∞ K≥Å=¡ x Z^Œ∞~°∞ uiQÍ_»∞. a. K«O„^ŒâY ı ~ü <åºÜ«∞"åkQÍ H͉õΩO_®, ~°K~« Ú`«QÍ, =HõQÎ Í, HõqQÍ, J#∞"å^Œ‰Ωõ _»∞QÍ Hõ$+≤ KÕâß_»∞. ^Œo`«∞ŠǨωõΩ¯Å g∞^Œ, áœ~°ÇϨ ‰õΩ¯Å g∞^Œ, q^•º~°OQÆO g∞^Œ, =∞`À<å‡^ŒO g∞^Œ, ‰õΩÖ’<å‡^ŒO g∞^Œ, <åºÜ«∞ q+¨Ü∂« Å g∞^Œ, q^•º~°∞Å ú P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ g∞^Œ ~°K#« Å∞ KÕâß_»∞. J^躌 Ü«∞#O JO>Ë Jq∞`åã¨HxΘ ÃÑOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. ѨÙã¨HÎ ÍŠѨ~#°î "Õ∞ H͉õΩO_®, J^躌 Ü«∞#O KÕã,≤ PK«iOKå_»∞. `«# =ºH˜QÎ `Æ « „QÆO^ä•ÅÜ«∂xfl x~°fiÇ≤ÏOKå_»∞. ÅHõÅ Δ Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ∞ ¿ãHõiOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. POQÆ¡O, `≥Å∞QÆ∞ ѨÙã¨ÎHÍÅ∞ qѨs`«OQÍ K«k"Õ"å_»∞. ÉÏÅQÀáêÅO>Ë Jq∞`«OQÍ „¿Ñq∞OKå_»∞. PÜ«∞# t+¨μº_çQÍ q∞yeáÈ"åÅx x~°~‚ ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. PÜ«∞# PK«~} ° , J^躌 Ü«∞#O, x*Ï~Úfx `«#‰õΩ 104

P^Œ~≈° OQÍ fã¨∞HÀ"åÅx #q∞‡<å_»∞. x*Ï~ÚfQÍ =∞ã¨Å∞‰õΩ<åfl_»∞. `«# q∞„`«∞Å∞ #„~å „Ñ¨ÉèÏHõ~ü Ô~_ç¤, ѨÙ~°∞ëÈ`«ÎO, P[O Pb, Hõ#HÍKås, _®II ~å=∞<å^èOŒ , QÀÑ≤ ~å[#flÅ∞ áÈbã¨∞Å, ǨÏO`«H=õ Ú~îåÅ KÕ`∞« ÖÖ’ |֡ᷠÈ~Ú<å, "åi ÉÏ@Ö’<Õ Ñ¨Ü∞« xOKåÅx =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈÜ«∂_»∞. ÉÏÅQÀáêÖò, HÔ .l. Hõ#fla~å<£Å∞ J<å~ÀQƺO`À =∞~°}O˜ z<å ^Œ$_èO» QÍ xÅ|_®¤_∞» . P `«~åfi`« KåÅ „Ѩ=ÚY ~°K#« '=∞x+≤–=∂i¯û[O – =∂#= „Ѩ=$u—Î ã≤^•úO`åxfl #=∂‡_»∞. ã≤Q‡Æ O_£ „á¶ê~Ú_£ÃÑ· ã≤^•úO`« Ѩiâ’^è#Œ „áê~°OaèOKå_»∞. =∞x+≤H˜ ™êfi~°Oú J#O`«=∞x #=∂‡_»∞. WHõ `«# =∂<å# `«#∞ „|`«H^õ eŒ z. WO\˜=^Œ‰Ì Ωõ KÕ~å_»∞. Hõ$ëê‚#k X_»∞#¤ WÅ∞¡ xi‡OK«∞‰õΩx, =º=™êÜ«∂xfl "åºÑ¨HOõ QÍ ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞. ~Ô `· ∞« QÍ =º=™êÜ«∞ ~°OQÍxfl #=Ú‡‰õΩ<åfl_»∞. =∂#= ǨωõΩ¯Å HÍ~°ºHõ~Qΰ Í L#fl #ˆ~O„^Œ<å^è#£ ∞ P^Œ~≈° OQÍ fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. ѨÙã¨HÎ ÍÅ∞ K«^=Œ _»O PѨÖ^Ë ∞Œ . JHÍÅOQÍ `«##∞ ѨO@#∞ ѨÙ~°∞QÆ∞ Ѩ\ì˜ u#fl@∞¡QÍ Hͺ#û~ü ~ÀQÆO "≥#∞flѨÓã¨#∞ u<Õã≤Ok. `«# <åºÜ«∞áÈ~å\Ïxfl `«#"å~°ã¨∞_»∞QÍ H˘_»∞H˜¯ JOkOKå_»∞. _»|∞ƒ`À ^Õxx H˘Å= =^ŒxÌ L^ÀƒùkOè Kå_»∞. #Å¡HÀ@∞#∞ `«# H˘_»∞‰õΩÃÑ·# HõáêÊ_»∞. `«#∞ =∂„`«O `≥ÅH¡ À@∞#∞ LOK«∞‰õΩx zug∞^Œ Ѩ_∞» ‰õΩx, HÍeáÈÜ«∂_»∞. ÉÏÅQÀáêÖò t+¨μº_»∞ HõxÑ≤OK«_»O ÖË^Œ∞. HÀ~°∞ìÅ∞ =¸QÆÉ’Ü«∂~Ú. ǨωõΩ¯Å ã¨ÉÅ íè ∞ "≥euQÍ L<åfl~Ú. k#Ѩ„uHõÅÖ’ `«# ~°K#« Å∞ HõxÑ≤OK«_O» ÖË^∞Œ . `«#∞ ~°K#« Å∞ KÕã#≤ Ѩ„uHõÅÖ’<Õ `«# =∞~°}O QÆ∞iOz ~°K#« Å∞ KÕâß~°∞. Éè∞í =#yi K«O„^ŒâY ı ~ü Éè∞í qH˜ UQÍ_»∞. =∂#= ǨωõΩ¯Å HÍ~°ºHõ~ΰ WѨC_»∞ =∞#O^ŒiH˜, =∂#= ǨωõΩ¯Å‰õΩ ã¨O㨇~°}Ü © Ú « _»∞. PÜ«∞# Pâ◊Ü∂« ÅHÀã¨O, ã¨=∂[ =∂~°∞ÊHÀã¨O =∞#O XHõ Q˘O`«H=õ Ù^•=Ú. QÆ∞O@∂~°∞ #∞Oz |Ü«∞Å∞^Õi# ǨωõΩ¯Å x<å^•xfl P^Œ~≈° OQÍ fã¨∞‰õΩx ^Õâ=◊ ∞O`å qxÑ≤OK«∞^•O. *’Ǩ~ü Éè∞í =#yi K«O„^ŒâY ı ~ü. Y

105

32. D K«O„^Œ∞_çH˜ J=∂"å㨺 ÖË^∞Œ ! ѨÙ<åfl Hõ$+¨=‚ ¸iÎ '=¸_≥H~õ åÅ á⁄ÅO H˘<åfl. ^≥^· Œ t"å~À¡ J=∞~°eOˆQâ◊fi~° ™êfiq∞ QÆ∞_ç ^ŒQ~æÆ .° JHõ¯_» ѨQÅ Æ ∞ ѨQÖ Æ .Ë ~å„u ~å„`Õ. á⁄ÖÏxfl P#∞‰õΩx J_»q. ǨÜ≥∞ÿ # "å`å=~°}O. XHõ ѨO>Ë "Õâß. ÉÏQÍ =zÛOk. „Ѩã∞¨ `Î O« QÆ∞O@∂~°∞ #∞Oz gÔHO_£ =º=™êÜ«∞O. =∂"å_»∞ (ÖÏ Ñ¨ÓiÎ KÕã#≤ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ â◊âßOH±) ^•~À¡ Ѩ_®¤Hõ á⁄ÅOÖ’<Õ HÍѨÙ~°O. ã¨∞„|Ǩχ}ºO =∂ëêì~∂° =™êÎ#<åfl~°∞. g∞~°O`å =∂ KÕ#∞‰õΩ ~å"åe...— x#flQÍHõ "≥Ú#fl =∞OQÆà"◊ å~°O ~å„u 10 QÆO@Å "Õà◊ x"£∞ûÖ’ K«O„^Œ ZѨÊ\˜ÖÏ L^ÕfiQÆOQÍ =∂\Ï¡_∞» `«∂<Õ L<åfl_»∞. âßfi㨉Ωõ ã¨ÇϨ HõiOKÕO^Œ∞‰õΩ `«yeOz# =∂ãπ¯ „\Ï<£ûѨÔ~O\òQÍ LOk. 'Ö’–"≥Å∞`«∞~°∞—Ö’#∂ Hõà◊√¡ „ѨHÍtã¨∞<Î åfl~Ú. `å#∞ HÀÅ∞‰õΩO\Ï#<Õ JO`«∞ÖËx #=∞‡HõO „Ѩu =∂@Ö’ ^èfiŒ xOzOk. _®Hõ~ì ¡° ã¨∂K«#`À ÃãÅ=Ù fã¨∞‰õΩ<åfl#∞. á⁄^Œ∞<Ì flÕ 10 QÆO@Å∞ ^•\˜O^À ÖË^À K«O„^Œ `«=Ú‡_»∞, ã¨∞„|Ǩχ}ºOQÍ~°∞ á¶È<£ KÕã≤ 'HÍi¤Ü∂« H± JÔ~ãπ—ì J<åfl~°∞. 'JÔ~ãπ—ì Å#∞ J}∞=}∞=Ù<å =ºuˆ~H˜OKÕ K«O„^Œ‰Ωõ 'JÔ~ãπ—ì Uq∞\˜? =$uÎs`åº QÆ∞O@∂~À¡ K«O„^Œ`À ѨiK«Ü∞« O. lÖÏ¡Ö’ J`«_∞» ѨiK«Ü∞« O ÖËx [~°fleã¨∞ì Z=Ô~<· å L<åfl~°O>Ë Juâ◊Ü∂≥ Hˆ .Î lÖÏ¡ Hˆ O„^ŒOÖ’x Ѩ„uHÍ HÍ~åºÅÜ«∂ʼnõΩ ^•^•Ñ¨Ù „Ѩu~ÀA Hõhã¨O XHõ¯>ˇ<ÿ å Ѩ„uHÍ „ѨH@ õ # =KÕÛk. U ~À*ˇ<· å „Ñ¨H@ õ # ÖË^∞Œ JO>Ë iáÈ~°~ì ∞° ¡ Pâ◊Û~°ºáÈÜÕ∞"å~°∞. D ~ÀA 'Z.a—Å 106

¿ãì\"ò ∞≥ O\òû Ug∞ ÖË"å? Jx! Z Ѷ~¨ ü Z. ã¨∞„|Ǩχ}ºO, a Ѷ~¨ ü a. K«O„^ŒâYı ~ü! ѨiK«Ü∞« O ÃÑiˆQH˘kÌ K«O„^ŒâY ı ~ü =∂ T~°∞ =∂K«~Ö ¡° ’ _ç„w KÕâß_»x, =∂ "Õ∞#`«Î T~°∞ ÃÑ^Œ=∂K«=~°OÖ’ Ze"≥∞O@s K«^∞Œ =Ù K«k"å_»x `≥eã≤Ok! "Õ∞O Hõeã≤ K«^=Œ HõáÈ~Ú<å "Õ~ˆ fi~°∞ ã¨O^Œ~åƒùÖ’¡ cg =∂ëêì~∞° q^•º~°∞Å ú O! K«O„^ŒÖ’ ѨÖÏfl_çÜ∞« <£ HͺÔ~Hõ~ì ü ã¨Ê+¨Oì QÍ `˘}˜Hã˜ Ö ¨ Ï_Õk! K«O„^Œ [~°fleãπÅ ì ‰õΩ _®i¡OQ∑. 'Z.a— Å ¿Ñ~°`¡ À „ѨH@ õ # =zÛ<å ~å¿ãk K«O„^ŒâıYˆ~. ‰õΩ^Œ∞~°∞QÍ, XHõ¯ H˘\˜ì"Õ`« ÖˉõΩO_®, >ˇe„Ñ≤O@~ü PѨˆ~@~ü >Ë|∞Öò g∞^Œ ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl ã¨Ê+¨Oì QÍ HõxÑ≤OKÕ suÖ’ LO_Õk. Ü«∞^ä•`«^OŒä QÍ HõOáÈ*ò KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û. lÖÏ¡Ö’ U ‰õΩ„QÍ=∞O #∞OKÀ, `«O_® #∞OKÀ á¶È<£ =KÕÛk. Ѷ¨ÖÏ# KÀ@ J`åºKå~°O ÖË^• ǨÏ`åºKå~°O Jx. 'Z.a— Å∞ `≥Å"¡ åˆ~ã¨iH˜ JHõ¯_»‰Ωõ KÕ~∞° ‰õΩ<Õ"å~°∞. x[x~åú~} ° KÕã≤ QÆ∞O@∂~°∞‰õΩ =zÛ iáÈ~üÅ ì ∞ WKÕÛ"å~°∞. 'Jxfl Ѩ„uHõÅ∂ XˆH q^èOŒ QÍ ~åâß~Ú— JxÑ≤OK«x q^èOŒ QÍ K«O„^Œ fã¨∞‰õΩ<Õ b_£ áê~ÚO\òûÖ’ "≥·q^茺O KåÖÏ `«‰õΩ¯= =∞Ok J#∞Éè=í A˝Ö#·ˇ [~°fleãπÅ ì ∞ =∂„`«"∞Õ K«∂ѨQÅ Æ ~°∞. g∞~°∞ [~°fleãπì HÍ"åeûOk JO>Ë 'JÜÕ∞º"å_ç<.Õ ~å=∞K«O„^Œ =¸iÎ HÍx=fiÖË^∞Œ . h=Ù WHõ¯_» W=∞_»Ö=Ë Ù. hÖÏO\˜ "åi J=ã¨~O° lÖÏ¡Ö’<Õ LOk Jx uÑ≤Ê Ñ¨OѨHáõ È`Õ— J<Õ"å_»∞. K«O„^Œ [~°fleãπì J~Ú`Õ "ÕÅÖ’¡ XHõ_Ü » ∞Õ º"å_»∞. ÖÏÜ«∞~ü HÍ|>Ëì XˆH XHõ¯_»∞ HÍQÆeQÍ_»∞. _èçb¡Ö’ W\©=Å [iy# *’ºuã≤OQ∑ áêO_Õ Ñ¶¨∞@# W~°=ÜÕ∞ºà◊¡ „H˜`"« ∞≥ `ÿ Õ ã≤OyÖò HÍÅ"£∞ S@"£∞ J<åfl~°∞ q<À^£ "≥∞ǨÏ`å. x["Õ∞ W~°=ÜÕ∞ºà◊¡ „H˜`O« =∂K«~¡° J=∂‡~Ú ^è#Œ ÅH˜‡Δ J`åºKå~åxH˜ QÆ∞~Ô `· Õ JÖψQ [iyOk. HÍx, JHõ¯_» K«O„^Œ L<åfl_»∞. P ã≤OyÖò HÍÅ"£∞ S@"£∞x L^Œº=∞O "Õ_`ç À Ѩ„uHõÅÖ’ ÉϺ#~°∞¡ KÕ~ÚOKå_»∞. ^ŒâßÉÏÌÅ∞ áÈ~å_ç ÉÏkè`∞« ʼnõΩ <åºÜ«∞O [iˆQÖÏ KÕâß_»∞. XHõ ÖÏHõÑπ ǨÏ`«º Hˆ ã¨∞Ö’ ǨÏ`«∞_ç ÉÁ@# "Õe=Ú„^Œ`À `«ÑC¨ _»∞ P^è•~åÅ∞ ã¨$+≤ìOKå~°x, á¶ÈÔ~xûH± q*Ï˝#O ã¨Ç¨Ü«∞O`À x~°∂Ñ≤OK«QÆeQÍ_»∞. K«O„^Œ =∂@Å∞ q#Hõ =ÚO^Œ∞ q<åflHõ XHõ¯ÖψQ LO_»@O Hõ+Oì¨ . J`«_ç "å^Œ<å Ѩ\=˜ ∞, ã¨fi~°O, Ǩ=ÉèÏ"åÅ∞ ã¨ÇϨ *Ïuã¨ÇϨ [OQÍ f„"åu f„=OQÍ LO\Ï~Ú. 107

Ñ¶Ö ¨ Ï<å "å_»∞ <Õ~ã° ∞¨ _Î ∞» J`«_Hç ˜ Ñ¶Ö ¨ Ï<å tHõΔ qkèOKåe Jx f~å‡xOK«∞‰õΩ#fl <åºÜ«∞=¸~°∞Å Î ∞ K«O„^Œ "å^Œ#Å∞ q<åflHõ, =Ú^•Ì~Ú <Õ~O° Ö’ ã¨=∂*ÏxH©, JO^Œ∞Ö’ ÉèÏQÆOQÍ `«=∞‰õÄ áê„`« LO^Œx PO`«~O° yHõOQÍ JOwHõiOz# ã¨O^Œ~åƒùÅ∞<åfl~Ú. |àϧi ~åѶ∞¨ = QÆ∞iOz q#_»"∞Õ . K«O„^Œ#∞ HÀ~°∞Ö ì ’ "åkã¨∞OÎ _»QÍ K«∂ã≤# "å~°∞ ~åѶ∞¨ =#∞ `«ÅK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞. HÍ~°OKÕ_∞» Hˆ ã¨∞Ö’ ã‘xÜ«∞~°¡ ^ŒQ~æÆ ° ѨxKÕã#≤ J#∞Éè=í O K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞Ö’ ÉÏkè`∞« ʼnõΩ ÉÏã¨@QÍ xeKÕO^Œ∞‰õΩ LѨHiõ OzOk. ^ÕâO◊ Ö’ `˘e™êiQÍ <Õ~O° [iy# KÀ@<Õ HÀ~°∞#ì ∞ <≥ÅH˘ÅÊ_»O Hˆ =ÅO K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞ q+¨Ü∞« OÖ’<Õ [iyOk. =∂‰õΩ <åºÜ«∞O KÕÜ∞« QÆeQˆ k K«O„^ŒâY ı ~ü =∂„`«"∞Õ Jx K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞Å∞ =ÚHõHÎ Oõ ~îO° `À f~å‡xOzOk ZO^Œ∞HÀ f~°∞Ê „ѨÑO¨ KåxH˜ ã¨Ê+¨Oì KÕãO≤ k. <Õ\˜ ™ê=∂lHõ =~°=Î ∂#OÖ’ 'Ñ¶Ö ¨ Ï<å =ºH˜Î Ñ¶Ö ¨ Ï<å =∞`«O "å_»∞, ‰õΩÅO "å_»∞ HÍ|>Ë.ì ..— J<Õ P~ÀѨ}Å#∞ Z^Œ∞~À¯x =º‰õΩÅ Î ∞ P~°∞^Œ∞. <å‰õΩ `≥eã≤# "åiÖ’ K«O„^Œ =∂„`«"∞Õ JO^Œ∞‰õΩ Jf`«∞_»∞! 'K«O„kHõ— J`«_Hç ˜ `«y# rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞. â◊âßOHõ <À\’¡Oz T_çÑ_¨ > ¤» ìË LO\Ï_»∞. '"å>ˇ Å∞<å\˜H± á¶êºq∞b!— XHõ áœ~°q‚ ∞ ~ÀA# ^≥^· Œ ѨO@ KÕ#∞Ö’ `«∞o¡O`«Å`À QÆ_á» êÅ<Õ h HÀÔ~¯#∞ q∞„`«∞Å∞ áê\˜™êÎ~∞° ! #∞=fiHõ¯_» ZÖÏ HõxÑ≤OK«"À K«∂™êÎO! Y

108

33. K«O„^ŒâYı ~°=∂ K«HÀ~° w`«=∂ QÀ~\ ° ˜ "≥OHõ#fl |`«∞HõO`å huQÍ |uH˜<å =∂ <Õ`« ÉÏÅQÀáêÖò h_»Ö’ Hõke<å *Ï_»ÖÏ |OQÍ~°∞ Ѩো OÖ’ ã≤~∞° Å∞ =Å™⁄zÛ# H˘#QÀ@`åHõx É’à◊ â◊OHõ~∞° O_» PKå~°=∞<Õ =∞#∞=Ù q+¨w`«efl `Àã≤ J„QÆÇ¨ ~°ÑÙ¨ ǨÏ^Œ∞Å Ì hfl K≥i¿Ñã≤ JO@~åx Ѩ֡ˇ =∞Oz<Õ „¿Ñq∞Oz ǨωõΩ¯Å L^Œº=∞ HÍQÆ_·≥ "≥eQÍ=Ù "≥O\Ï_Õ HÍ=~°ÑÙ¨ HõuÎ HõãQ≤ \ Æ #ì˜ J}∞=O`« [_»=x ǨωõΩ¯Å nèâße K«∞@∞ì pHõ\˜ QÆq∞‡ x\Ïì_∞» xÅ∞"˘Oy h_» K≥ki# ^Œo`« "å_»Å‰õΩ Q˘_»∞QÆ~Úº `«e¡ áêÅ á⁄^Œ∞QÆ∞ `«_^ç •è ~°QÍ h=Ù "≥e"å_»Q˘O`«∞Å#∞`«_=ç ∂=Ù K≥eq∞`À Ѩ~∞° QÆÖ`ˇ ÎÕ #k `«~Q° Æ "ÀÖË h=Ù =∞#∞"å^Œ=∞e<åÅ ‰õΩà◊√§QÆ_Qˆç âß=Ù U=∂@ K≥áêÊ"À J^Õ PK«iOKå=Ù `åºQÍÅ^•iH˜ `«Å=Oz "≥ÚHͯ=Ù 109

‰õΩÅ ~å[º Ç≤ÏOã¨ÃÑ· =Ùi=∂=Ù xáÈÊÖË =∂#gÜ«∞`« ã≤Q#Æ "≥∞iâß=Ù H˘áÈÊÖË =∞x+≤֒Ѩe |Ü«∞@ =∂Ü«∞á⁄~°ÖÁ^ŒxÌ „ѨuHõ} Δ =¸ `«Ñ~≤ ÚOz â’^è<Œ ·≥ #_çKå=Ù =∞x+≤ qHõãO≤ KÕ\˜ =∂~°Oæ |∞ "≥uHÔ uH˜ QÆ`=« ~°=Î ∂<åÅ =¸ÖÏÅ K«k"å=Ù XHõ™êi x@∂ì~∞° Ê XHõ™êi F^•~°∞Ê Ö’Ö’# `≥eÜ«∞x Ö’HÍÅ QÍeOѨ٠qÅ∞=Å∂ qÅ∞=Åx HõÅ=iO`«Å`Àx h^≥#· JÅ[_ç`À x#∞ h"Õ =∞iKå=Ù Z=~°∞ U f~°∞<åfl "≥#∞"≥O@ ~å‰õΩ<åfl UHÍH˜"<·≥ å hux =^ŒÅ#<åfl=Ù ÖÏ"åÅ =Ù_çHˆ \˜ Jyfl Ѩ~fi° `«g∞=Ù ÉèÏ"åÅ H˘Å∞ÃÑ·# "Õ∞^äÀ=∞^Œ#Oc=Ù Ü≥∂K«#Ö’ Ö’Hõ=Ú`À `Õ_®Å∞ Z#∞fl<åfl =OK«#‰õΩ <Õ<Ñ≥ Ù¨ _»∞ `«Å"˘OK«#<åfl=Ù áêˆ~\˜ ÜÕ∞~°∞ÖÏ Ñ¨KÛ« x K≥@∞ìÖÏ „â◊=∞rq K≥=∞@ÖÏ =∂e#º=∞O@Hõ Hõ_^» •Hõ |uHÍ=Ù =∞~°}=∞x `≥eã≤<å z~°∞#=Ùfi =^ŒÅHõ Hõ#∞Ãã·Q`Æ À ^•xfl HõqfiOz Hõeâß=Ù gKÕ\Q˜ Íe=ÖË "≥∂KÕ\˜ <ÕÅ=Öˇ á⁄OˆQ QÆOQÍ"ÀÖË á⁄_çKÕ á⁄^Œ∂"Ì ÀÖË xeKÕ=Ù =∂ Ü«∞^ŒÖ’ K«O„^ŒâY ı ~°=∂ K«HÀ~° w`«=∂ "≥<fl≥ ÖÏ`åѨ=∂ =∂ Hõhfl\˜ ~°∂Ѩ=∂ `«Å"˘Oz "≥ÚHˆ ¯=Ú =∂ `«O„_ç hÔHѨÙ_»∞ Y 110

34. S JɡH˚ ì± Ü«Ú=~å#~ü! HÀ>Ëâ◊√ JѨC_Õ K≥¿ÑÊâß"å? JOu=∞ f~°∞Ê Ü«Ú=~å#~ü J~åúO`«~O° QÍ K≥iyáÈ`Õ ZÖÏ? =∂#= ǨωõΩ¯Å ÉϺ#~ü áÈ>ˇuΠѶ∞¨ ’+≤OzOk „Ѩ*Ï™êfi=∞º ǨÏ$^ŒÜ∂« O|∞kè á⁄ye á⁄ye U_çÛOk ~°HÎõ Hˆ „Δ `«OÖ’ g~°∞x ã¨=∂kè ^Œo`« [<å=o `«ÅÖ’x <åÅ∞HõÖÏ ÉèÏ+≤OKå=Ù ^è~Œ ‡° ^Õ=`« Hõà§◊ QÆO`«Å∞ qÑ≤Ê <åºÜ«∂xfl áÈ+≤OKå=Ù x*Ï~Úf r=#â‹e· H˜ WOÔH=~°∞ h‰õΩ ã¨i*’_»∞ x#∞flK«∂ã≤ =∞#™ê~å QÆifiã¨∞OÎ k WO_çÜ∞« <£ Ñ‘#Öò HÀ_»∞ L#fl`« `åufiHõ qÅ∞=efl ~åtáÈã≤# nèâßb! LѨ"å™êÅ [_çÖ’ =Úxy`ÕÖ"Ë O≥ ^Œ∞‰õΩ? XHÀ¯áêe

111

35. K«O„^Œ ^Œ~≈° #O ~å}˜ t=â◊OHõ~° â◊~‡° K«O„^Œ`À <å‰õΩ QÆÅ ™êxflÇ≤Ï`«ºO Z@∞=O\˜k? K«O„^Œ =∞~°}O =Å¡ <Õ#∞ ~ÚO`«QÍ â◊¥<åºxfl ZO^Œ∞=Å¡ ѶŠ‘ =Ù`«∞<åfl#∞. „uѨÙ~°<xÕ Nx"åãπ =∞~°}O˜ z#ѨC_»∞ ‰õÄ_® <Õ#∞ XHõ MÏmh JQÍ^è•hfl K«∂âß#∞. Nx"åãπ =∞~°}O˜ z# H˘xfl ~ÀAÅ `«~åfi`« <Õ#∞ =∞m§ Nx"åãπx XHõ |ãπ™êìO_£Ö’ K«∂âß#∞. J`«x "≥#HÍÖË "ÕQOÆ QÍ #_»∞K«∞H˘O@∂ "≥àϧ#∞. HÍx J`«_∞» Nx"åãπ HÍ^Œx, <Õ#∞ „Éè=í ∞Ѩ_®¤#x `≥Å∞ã¨∞H˘<åfl#∞. =∞~°}Ï#O`«~°O Pã≤Î`åfiÅhfl "˘Hõ „Éèí=∞QÍ q∞yeáÈ`åÜ«∂! =\˜ì â◊¥<åºxfl =∂„`«"Õ∞ =∞#∞+¨μºÅ∞ q∞QÆ∞Å∞™êÎ~å! „Ѩu~ÀE á¶È<£KÕã≤ `«# Jaè„áêÜ«∂Åx `≥eÜ«∞*Ë¿ã K«O„^Œ Q˘O`«∞ q#|_»HõáÈ=_®xfl ZÖÏ J~°úO KÕã∞¨ HÀ"åe? ~ÚHõ K«O„^ŒÖ_Ë ®? J`«_∞» =\˜ì JÉèÏ="Õ∞<å? `≥<åeÖ’ [iy# ã¨O㨇~°} ã¨ÉÖ íè ’ K«O„^Œ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_=» ∞#flѨC_»∞ <Õ#∞ =∂\Ï¡__» ®xH˜ u~°ã¯¨ iOKå#∞. HÍ~°}O HõiyáÈ~Ú# Pã≤`Î åfixfl ÉèÏ+¨`À Ѩ@∞ìHÀQÆÅ=∂ J<Õ <å ã¨=∞㨺. ~ÚÖÏ ~åã¨∂áÎ È`«∂ LO>Ë =\˜ì Ѩ^•_»O|~°"∞Õ q∞QÆ∞Å∞`«∞O^Õ"∂≥ . x[OQÍ P =∞x+≤ QÆ∞iOz P „Ѩ`ºÕ Hõ LxH˜ QÆ∞iOz ÜÕ∞n ѨÅHõ<"Õ ∂≥ #x ÉèÜ í ∞« O. H˘O^Œ ~ ° ∞ ÖË H õ KåÖÏ=∞Ok q∞„`« ∞ Å∞ P~ÀÑ≤ O KÕ @ @∞¡ ZO`À JǨÏOÉèÏ=O`À ÖËHõ P`«‡ qâßfiã¨O`À XHõ <åºÜ«∞"åkÖÏ ~ÚǨÏѨ~åÅ QÆ∞iOz, ~å[H©Ü∂« Å QÆ∞iOz, `«`fi« âßGO QÆ∞iOz J#~°àæ O◊ QÍ =∂\Ï¡_Õ P Q˘O`«∞ 112

~ÚHõ q#|_»^Œ∞. P =ºOQƺO ~ÚHõ ѨÅHõ^Œ∞. Jxfl q+¨Ü«∂Ö’¡#∂ <åºÜ«∞"åkQÍ<Õ Hõ#|_Õ P =ÚY"≥Y · i ~ÚOHõ „Ѩ`º« HõOΔ HÍ^Œ∞. K«O„^ŒÖ’x „Ѩ`ÕºHõ`« <åºÜ«∞"åkÖψQ "˘Hõ ѨHΔÍhfl "˘Hõ "åã¨Î"åhfl ¿ÇÏ`«∞|^ŒOú QÍ ™ê÷Ñã≤ ∂¨ Î áÈ=_»O, "˘Hõ qÅ∞=x ™ê÷ÑO≤ K«_O» . J`«_∞» ™ê¿ÑHõΔ "åkHÍ^Œ∞. x*ÏxH˜ K«O„^Œx K«∂ã¨∞Î#flѨC_»∞ ѨO^˘q∞‡^Œ= â◊`åÉÏÌxH˜ K≥Ok# ÉˇÅ¡OH˘O_» ~å=∞~åÜ«∞Hõq J<Õ ã¨O㨯$`« ѨO_ç`«∞_»∞ QÆ∞~°∞ΉõΩ =™êÎ_»∞. ~¸Ü«∞# #~°ã~¨ å=Ù¿Ñ@ „áêO`åxH˜ K≥Ok#"å_»∞. "≥Ú^Œ@ q∞+¨#s áê~îâ° ßÅÖ’ P^è∞Œ xHõ q^Œº JÉèºí ã≤OKå_»∞. P^è∞Œ xHõ q^Œºx JÉèºí ã≤OK«_O» =Å¡ ~ÀQÆ„QÆã∞¨ _Î Ü » ∂« º_»∞. P "åã¨"Î åxfl QÆ∞iÎOz „ÔHã· =Ψ q^ŒºH˜ ã¨fiã≤ΠѨeHÍ_»∞. ã¨O㨯$`åxfl „â◊^ŒúQÍ JÉèíºã≤OKå_»∞. ‰õΩ@∞O| ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xH˜ K≥Ok# "≥+· "‚¨ åhfl, qtëêì^fi·≥ `åxfl YO_çOKå_»∞. J^≥fi· `åxfl ã¨=∞iúOKå_»∞. ɡÅO¡ H˘O_» ~å=∞~åÜ«∞Hõq ~°zOz# J^≥fi· `« q[Ü«∞O J<Õ „QÆO^äOŒ "˘Hõ HÀ~°∞Ö ì ’x "å^Œ „Ѩu"å^•Å ~°∂áêÖ’¡ ™êQÆ∞`«∞Ok. |Ǩïâß ÉˇÅO¡ H˘O_» ~å=∞~åÜ«∞Hõq JO`« f„=OQÍ ^≥fi· `åxfl YO_çOK«_®xH˜ HÍ~°}O =Å㨠„ÔHã· "Ψ åxfl `åufiHõOQÍ Z^Œ∞~À¯"åÅ<Õ `«Ñ<¨ Õ HÍ~°}O HÍ=K«∞Û. JO`Õ HÍx ~å=∂#∞Ax Ѩ@¡ =ºuˆ~Hõ`« HÍ~°}O HÍHõáÈ=K«∞Û#∞. ~å=∞~åÜ«∞ Hõq ~°zOz# J^≥fi· `« q[Ü«∞OÖ’ "åk – „Ѩu "å^Œ∞Å =∞^躌 ™êˆQ ^≥fi· `« J^≥fi· `« K«~Û° ÖψQ, K«O„^Œ ‰õÄ_® P^è∞Œ xHõ`H« ˜ =ºuˆ~HõOQÍ f„= K«~Û° x H˘#™êyOKÕ"å_»∞. JO`Õ kè+} ¨ ÏǨÏOHÍ~°O`À ã¨<å`«# ™ê÷Ñ#¨ H˜ ã≤^=úŒ ∞ÜÕ∞º"å_»∞. ã¨<å`«#O JO>Ë Hˆ =ÅO „Ñ‘"∂≥ _»~flü Jx J#∞=kOz YO_çOK«_®xH˜ ã≤^ŒúѨ_Õ P^èŒ∞xHõ q^•º=O`«∞Öˇ·# =¸~°∞öÅx ѨHõ¯#ɡ_»^•O. ã¨<å`«#O #∞Oz =∞#O `«ÑÊ≤ áÈÜ«∂O. ^•xfl "≥`H« Íe. x*ÏxH˜ Jk L#flKÀ@<Õ LOk. xÅ|_ç# KÀ@<Õ =ÙOk. HÍx x#∞fl #∞=Ùfi KÕ~∞° HÀ=_®xH˜ "˘Hõ rq`« HÍÅO Ѩ_»∞ÎOk. 113

D rq`«HÍÅ J<Õfi+¨}H˜ K«O„^Œ ã≤^=úŒ ∞Ü«∂º_»∞. ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xH˜ ѨÓiÎQÍ ^Œ∂~°"∞≥ #ÿ ~¸ #g# K«O„^Œ∞_»∞ ã¨<å`«# K«O„^Œ∞_çQÍ =∂~å_»∞. `«# `«eH¡ ˜ Hõ~‡° x "≥k· Hõ ^è~Œ ‡° Ѩ^uúŒ Ö’ PK«iOKå_»∞. qz„`«O Uq∞@O>Ë – ã¨O㨯$`«O `«Ñʨ =∞ˆ~q∞ K«^=Œ x <Õ#∞, P^è∞Œ xHõ q^Œº~Úã¨∞=∞O`≥<· å ÖËx, Ucã‘_Å ô ∞ ~ÚѨÊ\˜H© =~°ãQ¨ Í JѨÊK≥Ñʨ ÖËx <Õ#∞ ~å}˜ t=â◊OHõ~° â◊~‡° Jx Ñ≤Å=|_Õ HÀ#ã‘=∞ „^•q_» „ÉÏǨχ}∞}˜‚ `«e^¡ OŒ „_»∞ÅH˜ Hõ~‡° HÍO_»x u~°ã¯¨ iOK«_O» . Hõ~‡° [iˆQ ~ÀAÖ’¡ =∞\˜Ö ì ’ H˘xfl q`«<Î åefl "≥ÚÅÔH`ÕÖ Î Ï KÕ™êÎ~∞° . JO>Ë r=O H˘#™êQÆ∞`«∞Ok. rqH˜ =∞~°}O ÖË^∞Œ . HÍH˜ =zÛ Ñ≤O_®xfl P~°yã¨∞OÎ k. ѨÙ#ó ѨÙ#~å˚Ü∞« =∂<å – L+¨ã∞¨ û uiy uiy [x‡ã¨∞OÎ k Jx |∞∞ˆQfi^ŒOÖ’ LOk. ~Ú^ŒO`å J#O`« „Ѩ„H˜Ü∞« . ÉÏQÍ<Õ LOkHÍx =∞$`«∞º ÉèÜ í ∂« xH˜ J~°Oú ÖË^•? =∞~°}O˜ z# "åà◊§ P`«‡Å∞ =∞# K«∞@∂ì u~°∞QÆ∞`«∞O\ÏÜ«∂? ѨÙ#~°x˚ ‡™êÎÜ∂« ? ~¸ „QÆÇϨ OÖ’<å? ~Ú`«~° „QÆÇ¨ Ö’¡<å? D „Ѩâfl◊ Åx „ѨH¯õ #ɡ\ì˜ =∞#O ZO^Œ∞‰õΩ =∞$`«∞º=ÙH˜ ÉèÜ í ∞« Ѩ_®e? JO>Ë rq`åxH˜ XHõ J~°Oú =ÙO^• ™ê~°Hú `õ « LO^•? ÅHõºΔ O LO^•? K«O„^Œ ~ÀQÆ „QÆã∞¨ _Î Ü » ∂« ºHõ "˘Hõ~ÀA K≥ÖÏ¡ K≥^∞Œ ~°∞QÍ Ñ¨_ç L#fl `«# ѨÙã¨HÎ ÍÅxfl\˜h *Ï„QÆ`QΫ Í H˘`«QÎ Í H˘xfl JÅ=∂~°∞Ö’¡ ã¨~åÌ_∞» . P ѨÙã¨HÎ ÍÅ QÆkx JÖÏ JO`« K«H¯õ QÍ ã¨i#Ì ã¨O^Œ~ƒ° Où Un ÖË^∞Œ . JÖÏ fiÛkkÌ# ѨÙã¨HÎ ÍÅ QÆk QÆ∞=∞‡O ^ŒQ~æÆ ° K«O„^Œ xÅ|_ç L<åfl_»∞. ''<Õ#∞ ~åÜ«∞=Åã≤O^ŒO`å `˘O^Œ~Ö ° ’ ~åÃãÜ«∂ºe. |Ǩïâß <ÕxOHõ Ü≥∞‰õΩ¯= HÍÅO LO_»Háõ È=K«∞Û—— J<åfl_»∞. K«O„^Œ HõàÖ ¡◊ ’¡ hà◊√§ ~å=_»"∞Õ `«‰Ωõ ¯=. <Õ#∞ P QÆkH˜ QÆ∞=∂‡xH˜ ~Ú=`«Å xÅ|_ç P "åHͺxfl q<åfl#∞. `«~åfi`« PÖ’zOKå#∞. <Õ#∞ H˘xfl ~ÀAÅÖ’ H˘xfl QÆO@ÅÖ’ ÖËHõ XHõ QÆO@Ö’ XHõ áê=ÙQÆO@Ö’ =∞~°}˜¿ãÎ U=∞=Ù`«∞Ok Jx PÖ’zOKå#∞. =∞OK«O g∞^Œ =∞~°}O˜ z#@∞¡ [_»OQÍ Ñ¨~∞° O_ç PÖ’zOKå#∞. Ug∞ HÍ^Œ∞, Ug∞ HÍ^Œ∞. 114

Jn K«O„^ŒH© <å‰õÄ =Ù#fl `Õ_®. JO^Œ∞Hˆ ÉèQí =Æ O`«∞}˜‚ „áêi÷OKå#∞. ''ÉèíQÆ"å<£ <å PÜ«Ú+¨μ¬x `«yæOz "≥~Úº. K«O„^Œx |uH˜OK«∞. J`«_»∞ ™êkèOK«=Åã≤#"≥<Àfl =Ù<åfl~Ú. ã¨=∂[O HÀã¨O, ã¨`«ºO HÀã¨O J`«_»∞ „ѨÜ∂« }˜OK«=Åã≤O^≥O`À LOk. J`«x H˘Hõ QÆ=∞ºO LOk. ÅHõºΔ O J~°Oú LOk. J`«_∞» x["≥∞#ÿ J~°Oú Ö’ ™ê~°Hú "õ ∞≥ #ÿ =ºH˜.Î J`«_∞» rqOKåÅx „ѨHõ$u `«Ñ≤™ÈÎOk. ÉèíQÆ"å<£ <Õ#∞ âßѨ„QÆã¨∞Î}˜‚, =º~°∞ú}˜‚. <å =ÚyOѨ٠q∞yÖËÛ^Õg∞ ÖË^∞Œ . HÍh K«O„^Œ =ÚyOѨ٠â◊¥<åºxfl q∞QÆ∞Å∞ã¨∞OÎ k.—— K«O„^Œ =∞~°}O˜ Kå_»∞ ã¨~ˆ <ÕË Ñ¨‰ΩΔõ Å [O`«∞=ÙÅ â◊ÉÏÌÖÏ¡Qˆ ÅÜ«∞|^ŒOú , „â◊√u|^ŒOú , „ѨH$õ u ã¨ÇϨ [O. J^˘Hõ ã¨ÇϨ [ ã¨Ow`«O. J~°Oú =º~°Oú . JO^Œ∞Hˆ "Õ^Œ â◊|OÌ ã¨∞ã¨fi~°OQÍ Ñ¨~O° Ѩ~Q° Í H˘#™êQÆ∞`ÀOk, J~°Oú HÍ^Œ∞ Jx „áêp# J~åfip# „Ѩ=∂}ÏÖ’Î K«O„^Œ`À "åkOKå#∞ HÍx XÑ≤ÊOK«ÖHË áõ ÈÜ«∂#∞. ''J~°Oú ÖËHáõ È`Õ ™ê~°Hú `õ « Uq∞\˜, rq`åxÔH<· å â◊ÉÏÌxHÔ <· å—— ~Ún K«O„^Œ „Ѩâ◊fl. <Õ#∞ â◊ÉÏÌxfl, K«O„^Œ J~°Oú . â◊ÉÏÌ~åúÅ∞ Hõeã≤áÈÜÕ∞ J^≥fi· `åxfl ‰õÄ_® K«O„^Œ u~°ã¯¨ iOKå_»∞. ''<Õ#∞ J^≥fi· `åxfl ZO`À Jaè=∂x™êÎ#∞. HÍx J^≥fi· `«O ^Õ<fl·≥ <å ™ê÷ÑO≤ K« QÆÅ^•? XHõ qÅ∞=x xÅ∞ѨQÅ Æ ^•? XHõ huh ã¨`åºhfl ™ê÷ÑO≤ K«QÅ Æ ^•? JO^Œ∞=Å¡<Õ ™ê~å HÍO„\ÏHõì~°∞Ö’ ‰õÄ_® Ѩ~°„|Ǩ‡xfl K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞ <Õ\˜ J^≥fi· `«∞Å∞—— J<åfl_»∞ K«O„^Œ. 115

^ŒfiO^•fif`« ã≤÷ux É’kèOKÕ J^≥·fi`«O U Ѩ~°=∞"≥∞ÿ# qÅ∞=h ™ê÷Ñ≤OK« ÖË^Œ∞. ^•xfl ™ê=∂lHõO KÕÜ«∂Å#∞H˘#flѨC_»∞ qtëêì^≥·fi`«OQÍ =∂iáÈ`«∞Ok (Ü«¸r). HÍx x["≥∞#ÿ J^≥fi· `åxH˜ ã≤k`ú Ñ« ʨ ™ê^躌 O ÖË^∞Œ † QÆ=∞ºO ÖË^∞Œ . W\˜ì J^≥fi· `« ã≤u÷ x K«O„^Œ HÀ~°∞HÀÖË^∞Œ † Hõhã¨O P"≥Ñ· Ù¨ „ѨÜ∂« }˜OKåÅ<Õ `«Ñ#¨ ‰õÄ_® J`«xH˜ ÖË^∞Œ . JO^Œ∞=Å¡<Õ =Å㨠„ÔHã· =Ψ O ™ê÷#OÖ’ XHõ ÉèÏ~°fÜ«∞ ^≥fi· `« ã≤u÷ <Õ K«O„^Œ HÀ~°∞‰õΩ<åfl_»xÑ≤ã∞¨ OÎ k. q∞„`«∞Å∞ ã¨∞„|Ǩχ}ºO QÍ~°∞ K«O„^ŒÖ’x ^≥=· ÉèHí Θ `«`Ê« ~°`« J^≥fi· `« âß„ã¨Î q~°∞^ŒOú J<åfl~°∞. J^≥fi· `«O P`å‡<Õfi+¨}Ë HÍx ^≥"· å<Õfi+¨} HÍ^Œ<åfl~°∞. x["Õ∞ HÍ=K«∞Û. â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ ~°zOz# ^ŒH} Δ˜ Ï=¸iÎ ™È΄`«O ‰õÄ_® x*ÏxH˜ ™È΄`«O HÍ^Œ∞. JO`å J^≥fi· `«"∞Õ , x~°∞} æ ã≤`÷ Õ P ™È΄`«O xO_®. K«O„^Œ x~°∞} æ ∞_»∞ HÍ_»∞. J`«xk ã¨Q∞Æ }Àáêã¨#. rq`«OÖ’ â◊$OQÍ~åxH˜ QÆÅ „áê^è•<åºxfl K≥ÑÙ¨ `«∞O_Õ"å_»∞ K«O„^ŒO. ''P`å‡~å=Ú_çQÍ P`å‡#O^ŒOÖ’ rqOK«_"» ∞Õ =∞Ozk. ѨÓiÎQÍ aè#fl =∂#ã≤Hõ ã≤`÷ ∞« Ö’¡ rqOKÕ ~Ú^ŒiÌ =∞^躌 HõÅ~ÚHõ J™ê^躌 O, ÉèÏ=„áêÑ≤Î q∞^躌 —— J<åfl#∞ <Õ#∞. ~ÚkQÀ ~Ú@∞=O\˜ rq`« =ºuˆ~Hõ =ºH©ÎHõ~°}Ö’¡ <Õ#∞ J^≥·fiuQÍ `ÕÖÏÎ#∞, K«O„^Œ HÍ^Œ∞. =∞$`«∞º qǨÏOQÆO "˘Hõ Éè∞í [Og∞^Œ "åe=ÙO^Œ<Õ ã¨Ê$ǨÏ`À rqOKåe =∞x+≤ JO\Ï_»∞ #~°Ç¨Ïi. K«O„^Œ ã≤÷u JkHÍ^Œ∞. J`«_»∞ =∞$`«∞º=Ùx [~ÚOKåÅ#∞H˘<åfl_»∞. f„= JǨÏOÉèÏ=O`À [~ÚOKåÅ#∞H˘<åfl_»∞. t"ÀǨÏO t"ÀǨÏO Jx J`«_∞» ÉèÏqOK«Ö^Ë ∞Œ . <Õ#∂ t=Ù_»∂ "Õ~∞° . <Õ#∞ KÕ~=° Åã≤# QÆ=∞ºO t=Ù_»∞. t=Ù_»∞ ^èŒ~å‡xH© huH© zǨÏflO. J`«x ã¨xflkèH˜ =∞#O x~å_»O|~°OQÍ „ѨÜ∂« }˜OKåe Jx K«O„^Œ ÉèÏqOKå_»∞. JO^Œ∞Hˆ ##∂fl ã¨∞„|Ǩχ}ºOQÍih `«# t"å~å^è#Œ Ö’ ÉèÏQÆO KÕâß_»∞. 㨄`«âßÅÖ’, ^≥·^Œ QÆ∞ǨÏÖ’ t=eOQÍ~°Û#Ö’ =∞=∞‡efl ÉèÏQÆã¨∞Îefl KÕâß_»∞. x*ÏxH˜ <Õ#∞ ^≥=· ÉèHí HΘ ˜ ^Œ∂~°"∞≥ ÿ KåÖÏHÍÅ"≥∞Oÿ k. 116

''h‰õΩ Ñ≤KÛ≥ H˜¯Ok #∞=Ùfi Ñ≤KåÛã¨∞Ѩ„uÖ’ KÕ~åe—— J<åfl_»∞ K«O„^Œx "˘Hõ q∞„`«∞_»∞. ~¸ q+¨Ü∞« O K≥ÑÊ≤ ÉÏ^èÑŒ _¨ ®¤_∞» . Ju~å„`« =∞ǨÜ«∂QÍxfl QÆ∞iOz K«O„^Œ ~åã≤# "庙êxfl QÆ∞iOz P Hõ=¸ºxã¨∞ì q∞„`«∞_»∞ KÕã#≤ "åºMϺ#O ~Úk. HÍx K«O„^ŒH˜ Ñ≤KÛ≥ H˜¯<å P Ñ≤zÛH˜ ‰õÄ_® ™ê~°Hú `õ « LO@∞Ok. „ÔHã· =Ψ Hõà^¡◊ •ÌÅÖ’Oz ÉèÏ~°fÜ«∞ Hõ~‡° HÍO_»h, qâßfi™êbfl, âß„™êÎbfl u~°ã¯¨ iOK«_®xfl PÜ«∞# =ºuˆ~H˜OKå_»∞. `«$fÜ«∞ „ѨÑO¨ K« ^ÕâßÅÃÑ· =Úã≤O¡ ÖÃÑ· áêâßÛ`«º ¿ÇÏ`«∞|^Œ`ú « KÕã∞¨ #Î fl ^•_çx K«O„^Œ "˘Hõ ã¨<å`«# L<å‡^ŒO`À u~°ã¯¨ iOKå_»∞. JO^Œ∞ˆH áê~°¡"≥∞O@∞ÃÑ· ^•_ç ˆHã¨∞Ö’ LitHõΔ‰õΩ QÆ∞Ô~·# Hõã¨ÉòH˜ LitHõΔ qkèOK«_®xfl =ºuˆ~H˜OKå_»∞. "˘Hõ =Ú‰õΩ¯Ñ¨KÛ« ÖÏ~°x Ü«Ú=‰õΩ_çx Lifã≤ ѨO_»QÆ *Ëã∞¨ HÀ=_®xfl ã≤Q∞Æ Ñæ _¨ =» Åã≤# K«~º° QÍ Jaè=i‚OKå_»∞. HõOK≥ SÅÜ«∞ºÖÏO\˜ „ÔHã· =Ψ "Õ∞^è•=ÙÅ∞ ~Ú@∞=O\˜ q+¨Ü∂« Ö’¡ =∞ø#O =Ç≤Ï™êÎ~∞° . JO^Œ∞Hˆ ™êH˜Δ \©g 'ÖÏ áê~ÚO\ò— HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ HõOK≥ SÅÜ«∞ºx áêâßÛ`«∞ºÅ `˘`«∞QÎ Í, =Å㨠„ÔHã· =Ψ Ù_çQÍ xÅnâß_»∞. =∂@ ‰õÄ_® PK«~} ° .Ë PÖ’K«# ‰õÄ_® PK«~} ° .Ë =Å㨠„ÔHã· =Ψ O, ™êO㨯$uHõ ^•™êºÅѨ@¡ K«O„^Œ f„= =ºuˆ~Hõ "≥·Yi K«∞O_»∂~°∞ ˆHã¨∞x "åkOK«_O» Hõ<åfl =ÚO^Œ∞K«∂Ѩ٠Hõey# K«~º° . ~¸ f„= â◊HxΘ ã¨<å`«# â◊OHõ~∞° _Õ PÜ«∞#H˜ „Ѩ™êkOKå_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë K«∞O_»∂~°∞ ǨÏ`«ºÅ=O\˜q QÆ`« K«i„`« =∂„`«"Õ∞. =Åã¨"å^ŒO fã¨∞‰õΩ=zÛ# #∂`«# =º=™ê~ÚHõ Ѩ^Œú`«∞ÅÖ’ ÉèÏQÆOQÍ P ǨÏ`«ºÅ∞ [iQÍ~Ú. ~ÚѨC_»∞ =º=™êÜ«∞O ‰õÄ_® J_»∞QÆO\˜ Ѩ@} ì H© ~õ } ° [~°∞QÆ∞`ÀOk. =º=™êÜ«∞O ÖÏÉè™í ê\˜Ü∞ÿ≥ # "åºáê~°O HÍ^Œ∞. iÜ«∞Öˇ¿ãì\ò al<≥¿ãû ÖÏÉè™í ê\˜ J<Õ Jaè„áêÜ«∞O |ÅѨ_ÀÎOk. Ç≤ÏO㨠ã¨∂Hõ‡Δ Ç≤ÏOã¨QÍ =∂~°∞`ÀOk. JO^Œ∞=Å¡ „Ѩ`º« HõΔ ^•_»∞Å∞ `«Q∞Æ `æ ∞« <åfl~Ú. ^•x`Àáê@∞ ™êO㨯$uHõ ^•_ç =Ú=∞‡~°"∞≥ Oÿ k. PÖ’K«#H˜ J=HÍâ◊O ÖˉΩõ O_® áÈ`ÀOk. q^•º q^è•#O PÖ’K«#ÖËx `«~åxfl ã¨$+≤™ì ÈÎOk. ~Ú^ŒO`å J"≥∞iH©H~õ } ° H©, =ã¨∞Î "åº"≥∂ǨxH© ^•if™ÈÎOk. 117

D ^ŒâÖ ◊ ’ „ѨH$õ uÖ’H© ѨÙ~å}ÏÖ’¡H© u~ÀQÆq∞OKåÅx „ѨÜ∞« uflOKå_»∞ K«O„^Œ. ѨÙ~ÀQÆ=∞#"Õ∞ HÍ^Œ∞ u~ÀQÆ=∞#=¸ qѨ=¡ "Õ∞. K«O„^Œ K«∞O_»∂~°∞ ÉÏkè`∞« Å `«~Ñ° Ù¨¶ # "åkOK«_"» ∞Õ HÍ^Œ∞, J@∞=O\˜ Ç≤ÏO㨠#∞Oz ѨÙ@∞ìH˘zÛ# „ѨQuÆ jÅ "åºáê~åxfl ‰õÄ_® =ºuˆ~H˜OKå_»∞. ^Œo`« L^Œº=∂Å∞ áêâßÛ`«º „ÔHã· =Ψ ™ê„=∂[º"å^•xH˜ ÉÏxã¨Å∞QÍ =∂~°_®xfl, J"Õ ^ÀÑ≤_ô ã¨Oã¨Å ÷ ∞QÍ =∂~°_®xfl |@ì|Ü«∞Å∞ KÕâß_»∞. ^Œo`« ^ŒàÏsÅH˜ HõO\˜g∞^Œ ‰õΩ#∞‰õΩ ÖˉΩõ O_® KÕâß_»∞. Z<£r"ÀÅ Hõ^Œè |@ì|Ü«∞Å∞ KÕâß_»∞. ~Ú^ŒO`å K«O„^Œ J<Õ „ÉÏǨχ}∞_»∞ KÕã#≤ Ju~å„`« =∞ǨÜ«∂QÆO. K«O„^Œ ^≥fi· u. g∞=∂O㨉Ωõ _≥#· ^≥fi· u. Hõ~‡° HÍO_»x J^è=Œ ∞"≥∞#ÿ kQÍ ÉèÏqOKÕ J^≥·fi`åxfl ã¨O^ÕÇ≤ÏOKå_»∞. J`«xH˜ „áêp# Hõ~°‡HÍO_» JO>Ë Jaè=∂#O. JO^Œ∞Hˆ ѨÖÏfl\˜ g~À`«û"åÅ<åfl, u~°∞<åà◊<¡ åfl Ѩ_K ç K « ÛÕ "å_»∞. "≥k· Hõ J"≥k· Hõ Hõ~‡° HÍO_»efl ~Ú+¨Ñì _¨ ®¤_∞» . Ü≥∞O^Œ∞HõO>ˇ ~Úq ™êO㨯$uHõ =ºH©HÎ ~õ } ° Å∞. g\˜x =ÚyOKÕ¿ãÎ q∞yÖËk =Å㨠„ÔHã· =Ψ "Õ∞. J~Ú`Õ K«O„^Œ J^≥fi· `åxfl ZO^Œ∞‰õΩ J^躌 Ü«∞#O KÕâß_»∞? J^≥fi· `« LѨ<庙êÅH˜ JO`« ~îO° K«#∞QÍ ZO^Œ∞‰õΩ Ç¨[~°Ü∂« º_»∞? J=^è∞Œ Åx K≥i¿Ñ¿ã qâßÅ`«fiO J^≥fi· `«OÖ’ =ÙOk. HÍx J=^è∞Œ Å∞ ÖËx^Õ ã¨O㨯$u ÖË^∞Œ . ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O ÖË^∞Œ . "˘Hõ *Ïu LxH˜ ÖË^∞Œ . JO^Œ∞Hˆ qâ◊fi=∂#=Ù_»∞ J<Õ ÉèÏ"åxfl K«O„^Œ =ºuˆ~H˜OKå_»∞. x*ÏxH˜ J^≥fi· `«O Ѩ@¡ ~¸ ã¨O^ÕÇϨ O ~¸ <å\˜k HÍ^Œ∞. „Ѩ=ÚY ~°K~« Ú`« K«ÅO ‰õÄ_® J^≥fi· `åxfl ã¨O^ÕÇ≤ÏOKå_»∞. J^≥fi· `«=¸, Ãã·#∂û J#∞Éè∂í uH˜ ™ê÷#O ÖˉΩõ O_® KÕâßÜ«∞x, rq`åxfl x™êû~°O KÕâßÜ«∞x K«ÅO q=∞i≈OKå_»∞. (w`åO[e =ÚO^Œ∞=∂@). J^≥fi· `«O, Ãã·#∞û ~¸ ~Ô O_çO\˜Ö’#∂ ã¨ÉH˚ˇ qì˜ \©H˜ ™ê÷#O ÖËHáõ È=_»O K«ÖÏxH˜ qã¨∞QÆ∞ `≥ÑÊ≤ OzOk. QÆQ<Æ åxH˜ ~ÚʼnõÄ |Ǩï^Œ∂~°O|x<å_À J<Õ `åºQÆ~å[ Hõ$uÖ’x P"Õ^#Œ K«ÖÏxfl HõkeOzOk. x*ÏxH˜ J^≥fi· `« ã≤u÷ Ö’ =ºH©HÎ ~õ } ° J™ê^躌 O. â◊OHõ~∞° x QÆ∞~°∞"≥#· Q“_» áê^•Kå~°∞ºÅ∞ J*Ï`«"å^•xfl „ѨuáêkOKå~°∞. Jã¨Å∞ ã¨$¿+ì [~°QÖ Æ ^Ë ∞Œ . 118

JO^Œ∞=Å¡ |O^è=Œ ¸ ÖË^∞Œ "≥∂Hõ=Δ ¸ ÖË^∞Œ . Ü«∞`À "åKÀ x=~°OÎ `Õ. =∞#ã¨∞û`À Hõeã≤ "å‰õΩ¯Å∞ ‰õÄ_® x+¨ÊÅ ù OQÍ "≥#∞u~°∞QÆ∞`åÜ«∞x LѨx+¨`ü "å}˜. JO^Œ∞=Å¡ J^≥fi· `«OÖ’ =ÚxyáÈ`Õ `ÕÅ_»O Hõ+Oì¨ . ZO`À qâßÅ ^Œ$+≤xì Hõ#|~°KÕ J^≥·fi`«O ^•fi~å =zÛ# ™ê=∂lHõ =∂~°∞Ê Ug∞ ÖËHõáÈ=_»O â’K«hÜ«∞=∞x K«O„^Œ q∞„`«∞Å∞ =∞O„u _˘Hͯ =∂}˜Hõº =~°„Ѩ™ê^£ QÍ~°∞ J<åfl~°∞. ~¸ ã¨OQÆu K«O„^ŒÜ∞Õ <å`À K≥áêÊ_»∞. J~Ú`Õ J^≥fi· `«O #∞Oz ^Õ<fl·≥ <å PtOK«_O» J™ê^躌 O. Jk ѨÓiÎQÍ JO`«~∞° ‡v# ã≤u÷ . ^•xfl ÉèÏ+¨Ö’ "≥Å∞=iOK«_=» ¸ J™ê^躌 "Õ∞. x[OQÍ J@∞=O\˜ ã≤u÷ L#fl^• J<Õ „Ѩâfl◊ H˜ ã¨=∂^è•#O ^˘~°H_õ O» Hõ+Oì¨ . Jã¨Å∞ P ã≤u÷ Uq∞\˜ J<Õ^Õ JO`«∞zHõ¯x „Ѩâfl◊ . JO^Œ∞Hˆ ''"å_»O`å J^≥fi· `«O—— JO>Ë JÜ≥∂=∞Ü«∞O J<Õ J~°Oú Ö’ ™ê"≥∞`« ã≤~÷ Ñ° _¨ Oç k. HÍx "≥∂HõΔ ÉèÏ=# ÉèÏ~°fÜ«∞ PÖ’K«#Ö’ Ju „Ѩ^•è #"≥∞#ÿ k. J@∞=O\˜ J=^è∂Œ `«Å∞ ÖˇH¯õ ‰õΩ q∞H˜¯eQÍ Hõ#|_®Î~∞° . WO`«H© "å‰õΩ¯ÅH˜ JO^Œx J^≥fi· `«O ^•fi~å ™ê÷ÑO≤ K«^yŒ #^Õg∞ ÖË^∞Œ . #∞=Ùfi ^Õxfl QÆ∞iOz =∂\Ï¡_<ç å Jk ^≥fi· `« ã≤u÷ H˜ ^•ifã¨∞OÎ k. J^≥fi· `«OÖ’ q<Õ"å_»∞ q#|_Õk, K«∂¿ã"å_»∞ K«∂_»|_Õk J<Õ"gÕ ∞ ÖË=Ù. JO^Œ∞=Å¡ Uk =∂\Ï¡_<ç å „Ñ¨=zOz<å Jk ^≥fi· `«ãu÷≤ Ö’ =∂„`«"∞Õ ™ê^躌 O. `«#H© „ѨÑO¨ KåxH© ã¨=∞#fiÜ«∞O ‰õΩkˆ~^•HÍ Hõq KÕ¿ã JO`«~ü |Ç≤Ï~ü Ü«Ú^•ú~å="Õ∞ Hõq`«fiO JO\Ï_»∞ K«ÅO. WHõ¯_» `å#∂, `å#∞ ã¨OѶ∞¨ i¬OK« =Åã≤# „ѨÑO¨ K«=¸ "Õ~∞° . Wk ^≥fi· `«ãu÷≤ . D ^≥fi· `«ãu÷≤ HõiyáÈ`Õ Hõq`«fi=¸ ÖË^∞Œ , ™êÇ≤Ï`«º=¸ ÖË^∞Œ . Jã¨Ê+¨ì J=ºHõÎ â◊ÉÏÌÅ∞ =∂„`«"∞Õ q∞QÆ∞ÖÏÎ~Ú. `«# JǨÏOÉèÏ"åxfl *ˇO_®QÍ ZQÆ~°"Õã≤# K«O„^Œ J^≥·fi`åxH˜ KåÖÏ ^Œ ∂ ~° O Ö’ =Ù<åfl_» x K≥ Ñ ¨ Ê =K« ∞ Û. xi¡ Ñ ¨ Î ` « x =Ç≤ Ï OK« _ ®xH˜ J`« _ » ∞ „ѨÜ∞« uflOK«Ö^Ë ∞Œ . Ü«∂H˜"ì Q£ Í LO_»^Å Œ K«∞H˘<åfl_»∞. <åÅ∞QÆ= H©"∂≥ ^ä~≥ Ñ° ‘ [iy# `«~åfi`« ‰õÄ_® ''<Õ#∞ KåÖÏ Ü«∂H˜"ì —£ — Jx „ѨH\ õ O˜ K«∞H˘<åfl_»∞. <Õ<Ñ≥ C¨ _»∂ Ü«∂H˜"ì Q£ Í<Õ LO\Ï#∞. HÍx D "åºkè ##∞fl =∞s ~Ú|ƒOk ÃÑ_ÀÎOk J<åfl_»∞ K«O„^Œ. 119

"åº^è∞Œ Å∂, ÉèÜ í ∂« Å∞, =∂#= ã¨O|O^è•Ö’¡x Jã¨O|^Œ`ú « ~Ú=hfl ##∞fl ÉèíÜ«∞„QÆã¨∞Î}˜‚ KÕ™êÎ~Ú. xi¡Ñ¨ÎOQÍ =ÙO_»=∞x |Å=O`«ÃÑ_®Î~Ú. ~¸ Éèí∂=∞O_»ÅO g∞^Œ p=∞H˜ L#fl *ÏQÆ~°∂Hõ`«`À rqOKåÅx âßã≤™êÎ~Ú. Hõ=¸ºxˆH+¨<£ D*ò WOáêl|∞Öò a\©fi<£ Ǩ˙º=∞<£ c~ÚOQ∑û J<Õk <å‰õΩ ~Ú+¨"ì ∞≥ #ÿ "åHõºO. Uq∞ "≥^∞Œ ‰õΩ`«∞<åfl=Ó ~¸ rq`« tkäÖÏÖ’¡ h=Ù J<Õ Éˇ~· åy Hõq`å "åHõºO x~°O`«~O° <åÖ’ Hõ^∞Œ Å∞`«∂ LO@∞Ok. <åÖ’x "≥·nHõ qëê^•xH˜ ÉÇ≤Ï~° =ºH©ÎHõ~°}Ü≥ÿ∞# #~°Ç¨Ïi ##∞fl ÃÇÏK«Ûiã¨∞OÎ \Ï_»∞. ''#∞=Ùfi h =ÚMÏxfl J^ŒOÌ Ö’ K«∂ã¨∞HÀ‰õΩ. ZO^Œ∞HõO>Ë h‰õΩ =ÚYO ÖË^∞Œ . #∞=Ùfi =\˜ì â◊ÉÏÌxq, "≥k· Hõ â◊ÉÏÌxq. XHõ â◊|OÌ K«eã¨∂OÎ k JO`Õ. JO^Œ∞Hˆ h Kå=٠ѨÙ@∞ìHÅ õ H˜ ™ê~°Hú `õ « ÖË^∞Œ . ã¨fi~°O `«Ñʨ J~°Oú ÖËx"å_çq #∞=Ùfi.—— K«O„^Œ J#<Õ J<åfl_»∞ ''â◊~å‡ #∞=Ùfi K«kq *Ï˝#O ã¨OáêkOz =∂\Ï¡_∞» #Î fl@∞¡O_»^∞Œ . h HõO>ˇ ÉÏQÍ K«kq# "åà◊√§ KåÖÏ=∞Ok =ÙO\Ï~°∞. #∞"˘fiHõ ã¨Ç¨Ï[ ã≤÷uÖ’ =∂\Ï¡_»∞ÎO\Ï=Ù J^Õ x#∞fl ã¨`åºxH˜ ^ŒQÆæ~°QÍ xÅ∞ѨÙ`«∞Ok—— J<åfl_»∞ K«O„^Œ ^≥^· Ö Œ ’x ã‘fiÜ«∞ Hˆ „Δ `«OÖ’. JѨC_Õ "˘Hõ HõÑ¨Ê =∂ ѨHõ¯#∞Oz ÔQOuOk. HõѨÊx K«∂ã≤ KåÖÏ HÍÅ"≥∞Oÿ k J<åfl_»∞ K«O„^Œ. Jk "≥k· Hõ ^è~Œ å‡xH˜ „ѨfHõ. P^è∞Œ xHõ`« ^•xx =∞~°∞QÆ∞ѨizOk J<åfl#∞ <Õ#∞. |∞∞ˆQfi^ŒO, "Õ^OŒ =Öˇ"¡ Ü Õ ∞« _®xfl HõÑʨ Å J~°∞ѨÙÅ`À áÈeÛOk. XHõ HõÑ¨Ê J~°∞ã¨∞ÎOk. =∞~˘Hõ HõÑ¨Ê J#∞Hõiã¨∂Î Jiz#@∞¡ LO@∞Ok. "å<åHÍÅOÖ’ ~¸ ɡHÉõ Hˇ Å õ ∂ J#O`«OQÍ ™êQÆ∞`å~Ú. WO`«H© 'K«O„^Œ— â◊|OÌ HÍ^Œ∞, J~°Oú =∂„`«"∞Õ . JO^Œ∞Hˆ qâı+¡ } ¨ Ï â◊H,Ω `«~°¯=¸ K«O„^ŒÖ’ „áê^è•#º`« =Ç≤ÏOKÕq. „Ѩ`«ºiúx <À~°∞=¸~ÚOKÕ JǨÏOÉèÏ=ѨÓi`« <åºÜ«∞"åkQÍ ‰õÄ_® H˘O^ŒiH˜ á⁄_»Q> Æ "ìË å_»∞. J`«_ç #=ÙfiÖ’ ‰õÄ_® JǨÏOHÍ~°O ã¨∞Êùiã¨∞OÎ ^Œx "˘Hõ ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞ J<åfl_»∞. J~Ú`Õ JǨÏOÉèÏ=O J<Õk J<åkQÍ JÅOHÍ~°OQÍ<Õ ÉèÏqOK«|_ÀÎOk. qâ◊fi<å^äŒ ã¨`º« <å~åÜ«∞}QÍ~°∞ K≥à§◊ Ñ≤à§◊ "≥OHõ@ âß„ã≤Î QÍiH˜ `«#ÖÏO\˜ t+¨μº_»∞ 120

^˘~°H_õ O» QÆ∞~°∞=ÙQÍi J^Œ$+¨Oì , ##flÜ«∞H© uHõ¯#H© ‰õÄ_® `«#ÖÏO\˜ t+¨º ѨÙOQÆ=Ù_»∞ ^˘~°HÖ õ ^Ë ∞Œ Jx Ѩ^ºŒ O ~°zOKå_»∞. u~°∞Ѩu "≥OHõ@Hõ=ÙÅ∞ `å=Ú g∞™êÅ∞ ÃÑOK«_®xH˜ HÍ~°}O ã¨O㨯$`« PO„^èŒ LÉèíÜ«∞ ÉèÏ+¨Ö’¡#∞ ѨO_ç`∞« Å∞QÍ „ѨH\ õ O˜ K«∞HÀ=_®xˆH#x L^•…\˜OKå~°∞. =∂‰õΩ~°∞ ^è#Œ [# Ü«∞ø=# QÆ~fi° O J<Õ Éè[í QÀqO^Œ â’¡HOõ Ö’ áêO_ç`º« QÆ~åfixfl KÕ~Û° ÖË^∞Œ â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞. kè+} ¨ ÏǨÏOHÍ~°O J<Õ Ñ¨^OŒ ã¨∞„Ѩã^≤ OúŒ . JO>Ë <Õ#∞ |∞kúâßex J<Õ QÆ~fi° O. ~Úk K«O„^ŒÖ’ LO_Õk. J=ã¨~O° ‰õÄ_®. J^˘Hõ Kåi„`«Hõ J=ã¨~O° QÍ =∂iOk. D JǨÏOHÍ~°O=Å¡<Õ QÆ∞~°*Ï_» JO`«\"˜ å}˜‚ ™ê„=∂[º"å^Œ ^•ã¨∞_»∞, ysâßxH˜ #HõÅ∞ Jx J#QÆeQÍ_»∞. qâßYѨ@flOÖ’ <Õ#∞ ~Ú=fiÉ’`«∞#fl LѨ<åºã¨OÖ’ QÆ∞~°*Ï_»ÃÑ· q=∞~°≈x Z‰õΩ¯ÃÑ@ì=∞x ã¨ÅǨ ~ÚKåÛ_»∞. JáêÊ~å=Ù <å <ÕãOΨ PO„^è`Œ fi« O <å âßѨO J<åfl_»∞ NN – PO„^è`Œ fi« O âßѨ"∞Õ . ZO^Œ∞HõO>Ë `≥Å∞QÆ∞<å@ <å@HõO Jaè=$kú K≥O^ŒÖ^Ë ∞Œ . U HõàÅ ◊ ∞ Jaè=$kú K≥O^ŒÖ^Ë ∞Œ . =\˜ì ã≤x=∂ =∂„`«"∞Õ Jaè=$kú K≥OkOk. Jn Ѷ‰¨ Ωõ Î "åºáê~° ã≤x=∂. <Õ\˜ ã≤x=∂Ö’ _≥·ÖÏQÆ∞ÅH˜ QÆ∞~°*Ï_Õ =¸ÅO J<åfl~°∞ q∞„`«∞Å∞ ~å*Ëâ◊fi~°~å=Ù QÍ~°∞. PÖ’K«# HõO>ˇ ~î°‰õΩ¯# "≥∞~°=_»"Õ∞ P _≥·ÖÏQÆ∞Ö’¡x ™ê~°O. QÆ∞~°*Ï_» g∞^Œ "˘Hõ "åºã¨O ~å™êÎ#x, JO^Œ∞Ö’ Ãã>ˇ~ÿ xü ‰õÄ_® HõeÑ≤ H˘`«Î Ѩ^uúŒ Ö’ ~å™êÎ#x K«O„^Œ J<åfl_»∞. \ϺOH± |O_£g∞^Œ q„QÆÇ¨ Ö’¡x JÅ∂¡i ã‘`å~å=∞~åA QÆ∞~°*Ï_» g∞^Œ Z^Œ∞~°∞ uiy#@∞¡, <å „Ñ¨H¯õ # #∞"≥fiO^Œ∞‰õΩ xÅ|_®¤=Ù Jx QÆ∞~°*Ï_»x xÅnã≤#@∞¡ =ºOQƺOQÍ ~å™êÎ#x J<åfl_»∞. Hõ<åºâ◊√ůO ~åã≤ áêˆ~ã≤# <å@HõO. ''QÆ∞~°*Ï_» – ã‘`å~å=∞~åA—— K«O„^Œ ~å™êÎ#x ~åÜ«∞x ~°∂ѨHOõ . JO^Œ∞Hˆ PO„^è`Œ fi« O <å âßѨO J<åfl_»∞. 121

D J~°z`« ~°∂ѨHOõ Ö’ `«#^≥#· JǨÏOÉèÏ=O`À ã‘`å~å=∞~åA ^è#Œ ã¨∞ûx QÆ∞~°*Ï_»ÃÑ· Z‰õΩ¯ÃÑ\ÏìÅx ã¨OHõeÊOKå_»∞ K«O„^Œ. JǨÏOÉèÏ=O. Wk K«O„^ŒÃÑ· =Ù#fl P~ÀѨ} =∂„`«"∞Õ HÍ^Œ∞. J`«xÖ’x â◊HΘ ‰õÄ_®. Wk <å ã¨fiÉèÏ"åxH˜ q~°∞^ŒOú . Hõhã¨O <å ^≥#· OkxHõ „Ѩ=~°#Î H˜ q~°∞^ŒOú . „Ѩu ^•xH© ã¨=∂^è•#O ~Úã¨∂Î ‰õÄ~ÀÛ=_»O KåÖÏ Hõ+Oì¨ . J_çQˆ "å_çH˜ K≥¿ÑÊ"å_»∞ Ö’‰õΩ=. Ѩiëê¯~°O K≥Ñʨ O_ç „Ñ¨`åº=∂flÜ«∞O K≥Ñʨ O_ç J<Õ "åà◊√¡ KåÖÏ=∞Ok HõxÑ≤™êÎ~∞° . „Ѩf "åà◊§H© ~Ô _ô"∞Õ _£ Ѩiëê¯~åÅ∂ ã¨=∂^è•<åÅ∂ HÍ"åe. JO^Œ∞Hˆ ~ÚO^Œ~∞° ™êfi=ÚÅ∂, _®Hõ~ì ∂° ,¡ ~Úxfl "Õâߺ QÆ$ǨÅ∂, ^Õ"åÅÜ«∂Å∂. =∂Ô~¯\ò ZHÍ#g∞Ö’ ѨÙ\˜ì ÃÑiy# <Õ\˜ `«~åxH˜ ã¨`fi« ~° Ѩiëê¯~åÅ∞ HÍ"åe. P^èŒ∞xHõ`«x q=∞i≈OKå=Ú. J~Ú`Õ ^•xH˜ Ѩiëê¯~°O Uq∞\˜ „Ѩ`åº=∂flÜ«∞O Uq∞\˜ Jx xÅn™êÎ~∞° . ã¨<å`«#O J<åfl=∂ "≥#H˜¯ áÈ`«∞<åfl~å Jx QÆQÀæÅ∞ ÃÑ_®Î~∞° . gà◊§Hˆ ^À ã¨Ê+¨Oì QÍ ^•i`≥Å∞ã¨∞#fl@∞¡. <åÅ∞QÆ∞ áêâßÛ`«º ã≤^•úO`« „QÆO^ä•Å∞ K«k"å_® "å}˜‚ Ѩ@∞ìHÀÖËO. g@xfl\˜H© ã¨=∂^è•#O K«O„^Œ JǨÏOÉèÏ=O. K«O„^Œ áêâßÛ`«º „QÆO^ä•Å #∞Oz „Hõ"∞Õ Ñ‘ ã¨fi^Õj „QÆO^ä•Ö’¡H,˜ ã¨O㨯$`« HÍ"åºÖ’¡H,˜ "Õ^ÑŒ Ù¨ ~å}ÏÖ’¡H© ^•iѨ\Ïì_∞» . ã¨O㨯$`«O JÉèºí ã≤OK«_O» "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_∞» . ã¨O㨯$`« ÉèÏ+¨ qt+¨`ì « QÆ∞iOz "˘Hõ ã¨ÉÖ íè ’ LѨ#ºã≤OKå_»∞ ‰õÄ_®. =Å㨠„Ô H · ã ¨ Î = ÙÅ∞ Éè Ï ~° f Ü« ∞ ^Œ $ Hõ Ê ^ä • xfl `« = ∞H˜ J#∞QÆ ∞ }OQÍ =∞Å∞K«∞HÀ=_»O HÀã¨O ã¨O㨯$`åhfl, ѨiÜ ¬ ∞« <£ ÉèÏ+¨h |ÅÇ‘Ï# ѨiKå~°∞. "å\˜H˜ áÈ\©QÍ ™ê÷xHõ ÉèÏ+¨efl xÅɡ\Ïì~∞° . JO^Œ∞Hˆ QÆ∞~°*Ï_»ÖÏO\˜ "≥`· åo‰õΩÅ∞ ã¨fi^è~Œ ‡° x~°ã#¨ x, =Å㨠„ÔHã· =Ψ ^•™êºhfl `«=∞ rq`« ÅHõºΔ OQÍ =∂~°∞ÛH˘<åfl~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ^ÕâÉ◊ Ïè +¨Å L^Œ~ú } ° ¿Ñ~°∞`À [iyO^ŒO`å „ÔHã· =Ψ ™ê„=∂*ϺxH˜ ™ê÷xHõ`#« ∞ KÕ‰Äõ ~°Û_»"∞Õ . 122

K«O„^Œ „Ѩ=~°#Î ~¸ POˆQÜ ¡ ∞« QÆ∞~°*Ï_»ÅH˜ q~°∞QÆ∞_»∞QÍ Hõ#|_»_O» "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\˜Oì k. K«O„^ŒH˜ áœ~å}˜Hõ <å@HÍÅO>Ë KåÖÏ ~Ú+¨Oì . ǨÏiâ◊ÛO„^Œ <å@HõO JO>Ë =∞s W+¨Oì . ѨÖÏfl\˜ g~°QÍ^èxŒ ã¨∞n~°…OQÍ QÍ#O KÕ™êÎ~x° , =∞#O Hõeã≤ "≥o§ qO^•=∞<åfl_»∞ HÍx ‰õΩ^Œ~<° Õ ÖË^∞Œ . ~Úk áœ~å}˜Hõ QÍ^èÅ Œ ÃÑ·# QÆ∞~°*Ï_» ^Œ$HõÊ^ä•xH˜ q~°∞^ŒOú . x™êû~° P^è∞Œ xHõ ¿ÇÏ`«∞|^Œ`ú H« ˜ Z^Œ∞s^Œ_O» . P^è∞Œ xHõ ¿ÇÏ`«∞=ÙÃÑ· K«O„^Œ KåÖÏ ~°HÍÅ∞QÍ ^•_ç "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì_∞» . =∂#= ǨωõΩ¯Å HÍ~°ºHõ~Qΰ Í z~°HÍÅO ѨxKÕã#≤ K«O„^ŒâY ı ~ü =∂#= ǨωõΩ¯Å∞ J<Õ ÉèÏ=#<Õ =ºuˆ~H˜OKå_»∞. x~°ƒO^èŒ q^Œº ¿Ñ~°∞`À Ñ≤Å¡Å∞ JO^Œsfl áê~îâ° ßÅÖ’¡H˜ <≥\ì˜ =º=™êÜ«∞O, KÕÑÅ ¨ ∞ Ѩ@_ì O» =O\˜ ã¨O„Ѩ^•Ü«∞ =$`«∞eÎ fl |ÅÇ‘Ï# Ѩ~°∞ã¨∞Î<åfl~°x q~°∞K«∞‰õΩѨ_®¤_»∞. Jxfl ~°OQÍÅh =∂Ô~¯@∞ìH˜ JѨÊ*ˇ¿ÑÊ ‰õΩ„@QÍ ã¨Ê+¨Oì KÕâß_»∞. Ѩ~O° Ѩ~Q° Í JOk=zÛ# *Ï˝#O *Ï˝#O H͉õΩO_®áÈ`ÀOk J<åfl_»∞. z=iÖ’ ^Õ=^•ã‘ =º=ã¨÷ QÆ∞iOz J^茺ܫ∞#O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞. ^Õ=^•ã‘ =º=ã¨÷ ~°^∞Œ Ì Ç¨Ï‰õΩ¯Å LÅ¡OѶ∞¨ <Õ Jx ã¨Ê+¨Oì K≥Ü∞« º^ŒÅK«∞H˘<åfl_»∞. ~¸ K«@Oì Pã≤`Î À ã¨O㨯$u`À „áêp# q^ŒºÅ`À P =~åæxH˜ QÆŠǨωõΩ¯efl HÍÅ~åÜ«∞_»"Õ∞#x ÉèÏqOKå_»∞. QÀ^•=i lÖÏ¡ÅH˜ "≥o§ XHõ ^Õ=^•ã≤x ~ÚO@~°∂fiº K≥Ü∂« ºÅx ‰õÄ_® ÉèÏqOKå_»∞. „ÉÏǨχ} ã¨O㨯~°Ö Î Ë HÍ^Œ∞ *’ºuÉÏѶӨ ÖË, JOÉË^¯Œ ~ü ÖÏO\˜ ^Œo`« ã¨O㨯~°Å Î ∞ ‰õÄ_® ^Õ=^•ã‘ =º=ã¨÷ ~°^∞Œ xÌ |ÅѨiKå~°∞. HÍx ɡOQÆ∞Å∂~°∞ <åQÆ~°`«fl=∞‡=O\˜ ^Õ=^•ã‘ÖË ^Õ=^•ã‘ =º=ã¨÷ H˘#™êQÍÅx HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. ɡOQÆ∞à◊¥~°∞ <åQÆ~`° fl« =∞‡ <Õ#∞ ^Õ=^•ã‘x Jx ã¨Q~Æ fi° OQÍ „ѨH\ õ O˜ K«∞H˘x =∞s =∂\Ï¡_Õ"å~°∞. `«=∞ `«=∞ Jã≤`Î åfiefl |Ç≤Ï~°OQÆÑ~¨ ∞° K«∞HÀ=_»O P^è∞Œ xHõ`ë Ñ· u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ ÉÏ=Ù\Ï ZQÆ∞~°"Ü Õ ∞« _»"∞Õ . ~¸ Ѩx K«O„^Œ ‰õÄ_® KÕâß_»∞. z=iH˜ `å#∞ „ÉÏǨχ}∞_çx J<Õ "åã¨"Î åxfl |@ì|Ü«∞Å∞ KÕâß_»∞. „ÉÏǨχ} ã¨OѶ∞¨ OÖ’ ã¨É∞íè º_çQÍ ‰õÄ_® =∂~å_»∞. K«O„^Œ =∞~°}O˜ KåHõ „ÉÏǨχ} ã¨OѶ∞¨ O Ѩ„uHõÖ’ ã¨O`åѨ „ѨH@ õ #x „ѨK∞« i™êÎ=∞x „ÉÏǨχ} ã¨OѶ∞¨ O "å~°∞ J<åfl~°∞. 123

nx ^•fi~å „ÉÏǨχ}∞Å∞ ZÖÏ rqOKåÖ’ Z@∞=O\˜ qÅ∞=Å`À rqOKåÖ’ K«O„^Œ kâßxˆ~âÌ O◊ KÕâß_»xÑ≤ã∞¨ OÎ k. K«O„^Œ Ü≥∞ѨC_»∂ J<Õ"å_»∞ ~¸ P^蕺u‡Hõ É’^èŒÅ∞ KÕ¿ã "åiH˜, J^Œ∞ƒù`O« QÍ J^≥fi· `«O É’kèOKÕ "åiH˜ P^è∞Œ xHõ`Ñ« @ ¨ ¡ J=QÍǨÏ#, =ºuˆ~Hõ`« ÖËHáõ È=_»O qëê^ŒH~õ O° J<Õ"å_»∞. „Ѩf H˘O_»g∞^Œ XHõ ^Õ"åÅÜ«∞O xi‡¿ãÎ H˘O_»bfl QÆ∞@ìbfl <åâ◊#O KÕ¿ã "åºáê~°``« åfixH˜ QÆO_çÑ_¨ ∞» OÎ ^Œx J<Õ"å_»∞. P^è∞Œ xHõ`H« ,© P^è∞Œ xHõ`« fã¨∞‰õΩ=zÛ# ^è#Œ HÍOHõHΔ © K«O„^Œ Z^Œ∞s^•_»∞. ^èŒ<å~°˚#Ѩ@¡ =ºuˆ~Hõ`« „ÉÏǨχ} ^èŒ~°‡âß„™êÎÅÖ’ =Ù#fl^Õ. É∫^ŒúO =_ô¤ "åºáê~åxfl ã¨=∞iú¿ãÎ, „ÉÏǨχ} ^è~Œ ‡° âß„™êÎÅ∞ =ºuˆ~H˜OKå~Ú. D q+¨Ü∂« xfl „Ѩ=ÚY K«i„`«HÍ~°∞_»∞ _ç.Z<£.~°≠Ï ‰õÄ_® QÆ∞iÎOKå_»∞. W™ê¡O ‰õÄ_® =_ô¤ "åºáê~åxH˜ q~°∞^Œ"ú ∞Õ . K«O„^Œ =∞~°}˜OKÕ<å\˜H˜ ™⁄O`« ~ÚO\˜x ‰õÄ_® ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀÖËHõ áÈÜ«∂_»∞. ~¸ ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ HõOz Ѩ~=° ∂Kå~°∞ºÅ "åi „Ѩɒ^èOŒ <å‰õΩ QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =™ÈÎOk. ^èŒ#HÍOHõΔ ÃÑ~°QÆ_»O=Å¡ „ÉÏǨχ}∞_ç Q“~°=O H©Δ}˜OzO^Œ<åfl~°∞ Ѩ~°=∂Kå~°∞ºÅ∞. D ã¨~à° "◊ ∞≥ #ÿ rq`« q^è•#"Õ∞ „ÉÏǨχ}∞ÅÖ’x r=â◊HxΘ ~ÚOHÍ xeÑ≤ LOK«∞`ÀOk. PÜ«∞# „ÉÏǨχ}∞_»∞, hu=∞O`«∞_»∞ J<åfl, PÜ«∞# „ÉÏǨχ}∞_≥· #ѨÊ\˜H© huQÍ ^è~Œ ‡° OQÍ rqOKå_»x Ö’HõO „Ѩã∞¨ uÎ Oz<å ~¸ ã¨~à° "◊ ∞≥ #ÿ x~å_»O|~°"∞≥ #ÿ r=# â‹Ö · Ë HÍ~°}O. <åHÀ ã¨OQÆu QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =™ÈÎOk. <Õ<˘Hõ™êi #~°ÇϨ i`À J<åfl#∞. „Ѩ=ÚY =∂#= ǨωõΩ¯Å <åÜ«∞‰õΩ_»∞ HÔ . ÉÏÅQÀáêÖò J<ÕH=õ ∞Ok q^Õj `«`fi« "Õ`ŠΫ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_®~°∞ HÍx "≥+· =‚¨ Ù_≥#· ѨÊ\˜H© ~å=∂#∞[ "Õ^•O`åxfl QÆ∞iOz Hõhã¨O „Ѩ™êÎqOK«Háõ È=_®xfl Ü≥∞ÖÏ J~°Oú KÕã∞¨ HÀ"åe Jx J_çQÍ#∞. ''PÜ«∞<Õ ~å=∂#∞A_»∞—— J<åfl_»∞ #~°ÇϨ i. „Ѩf q+¨Ü∂« xfl =∂\Ï¡_=» Åã≤# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . "åK«ºO K≥Ü∞« º=Åã≤# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . r=# â‹Ö · Ë ã≤ãÖ ¨ #·ˇ ÉèÏ+¨ºO. 124

WO`«H© „ÉÏǨχ}∞ÅO^Œ~∂° XHõ~∞° HÍ^Œ∞. „ÉÏǨχ}Ï <å =∞<ÕH`õ fi« O. Z"≥∞‡Öò áêsìÖ’¡ UHõ`fi« O ZÖÏ ™ê^躌 O HÍ^À „ÉÏǨχ}∞Ö’¡#∂ UHõ`fi« O ™ê^躌 O HÍ^Œ∞. HÍx „|Ǩχ} r=#â‹e· J#^Œy#k "˘Hõ\˜ =ÙOk. "Õ^•O`«HÀ „ÉÏǨχ}ó ™êº`ü Hõ„Δ uÜ≥∂ q[~¸ Éè"í `Õ ü "≥â· ’º ^è#Œ ã¨=∞$^Œóú ™êº`ü â◊¥„^Œó ã¨∞Y=∞ "åѨÙflÜ«∂`ü. ã¨∞Y=¸, ^èŒ#=¸ „ÉÏǨχ}∞_çH˜ K≥O^Œ=Ù. q[Ü«∞=¸ J`«xH˜ ã¨O|OkèOz#k HÍ^Œ∞. "≥~· åQƺ"Õ∞ J`«x Pã≤.Î Hõhã¨O ~Ú@∞=O\˜ qÅ∞=Å∞ „ÉÏǨχ}∞_»∞ Hõey LO_®Åx âß„™êÎÅ∞ âßã≤OKå~Ú. J`«_∞» ^•i`«ÑÊ≤ LO_»=K«∞Û. HÍx „ѨÑO¨ K«O J`«x #∞Oz J@∞=O\˜ qÅ∞=Åx Ü«ÚQÍÅ∞QÍ Pt™ÈÎOk. J^Õ J`«x ™êO㨯$uHõ ÉèÏ~°O (HõÅÛ~°Öò |Ô~<¤ )£ ‰õÄ_®. ^•xfl J`«_∞» ѨÓiÎQÍ `«$}©Hiõ OK«Ö_Ë ∞» . =ÚO_ç`« t~°ã∞¨ û`À x~å_»O|~° "Õ+^¨ •è ~°}`À ‰õÄ_ç# „ÉÏǨχ}∞x ~°∂ѨO PHõ~} ¬° Ü © ∞« O HÍ^Œ∞. J`«_∞» JÖÏ rqOKåÅx ^è~Œ ‡° O âßã≤™ÈÎOk. ^è~Œ å‡xfl Ju„Hõq∞¿ãÎ, ^è<Œ å~°<˚ Õ Ñ¨~=° ∞^èºÕ Ü«∞OQÍ =∂i`Õ [iˆQ^Õq∞\˜? „|Ǩχ}∞xH˜ q∞yÖËk ^Œ∞óY"Õ∞. ^•x=Å¡ =KÕÛ xO^Œx ÉèíiOK«_»O Hõ#fl „ÉÏǨχ}∞xH˜ Kå"Õ â◊~} ° ºO. Wk „ÉÏǨχ}∞xH˜ xˆ~tÌ OK«|_ç# qÅ∞= =∂„`«"∞Õ . nxx JO^Œ~∂° J#∞ã¨iOKå~°x K≥Ñʨ ÖËO. HÍx Wk XHõ qÅ∞=QÍ „ÉÏǨχ}∞xfl "≥O\Ï_çOk. JO^Œ∞Hˆ ^è#Œ O ѨÙK«∞ÛH˘x q^Œº K≥Ñʨ ~å^Œx, "≥k· ‰õΩ_»∞ „Ѩu„QÆÇϨ O ^•<åxfl ã‘fiHõiOK«_O» K≥Ü∞« º~åx Ѩx Jx "≥k· Hõ „ÉÏǨχ}∞Å qâßfiã¨O. J@∞=O\˜ ^è~Œ å‡xfl Ju„Hõq∞¿ãÎ áêѨO ã¨O„Hõq∞ã¨∞OÎ k. W^ŒO`å P^è∞Œ xHõ ѨiÉèÏ+¨Ö’ ѶӨ º_»Öò =∞#ã¨`Î fi« O Jx‰õÄ_® Ñ≤Å==K«∞Û. ^è#Œ ™êfi=∞ºO Ѩ@¡ =ºuˆ~Hõ`,« =∂~°∞Êx =ºuˆ~H˜OK«_»O Jx ã¨∂„fHõiOK«=K«∞Û. ^èŒ#O ѨO@Å∞ ѨO_»=Öˇ<ÀÜü∞ J<Õ QÆ∞~°*Ï_» ^Œ$HõÊ^ä•xH˜ q~°∞^ŒOú Jx ‰õÄ_® J#=K«∞Û. 125

ã¨iQÍæ ~¸ =∂~°∞ÊѨ@¡ =ºuˆ~Hõ`Õ „ÉÏǨχ}∞}˜‚ â◊H=Θ ∞O`«∞_çQÍ xeÑ≤Ok. ^è#Œ ™êfi=∞ºOÖ’ H˘@∞ì‰Ωõ áȉõΩO_® KÕãO≤ k. K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞x QÔ eÑ≤OzOk ‰õÄ_® ~¸ „ÉÏǨχ}º"Õ∞. Jn 'K«O„^Œ— ^Œ~≈° #O. hu Hõey LO_»_O» ^•xHõ^Õ Ñ¨~=° ∞ ÅHõºΔ O HÍ^Œ∞. x~°¿ÑHõ"Δ ∞≥ #ÿ hux „ѨuáêkOK«_O» Jq"ÕHOõ . J<åflǨÏ*ψ~ Jqhu =ºuˆ~Hõ L^Œº=∞O z`«âÎ √◊ kú ÖËxk. ÅHΔͺxfl ™êkèOK«_®xH˜ hu J=ã¨~°O. Jk Ö’Ñ≤OK«_»O=Å¡ ã‘fiÜ«∞=~åæÅ#∞OKÕ Ñ‘_`ç ∞« ÅH˜ #=∞‡Hõ„^ÀǨÏO [iyO^Œx K«O„^Œ x~°∂Ñ≤OKå_»∞ P ~À*Ë K«O„^ŒH˜ H©"∂≥ ^ä~≥ Ñ° ‘ [~°QÉÆ ’`ÀOk. K«O„^Œ q∞ug∞i# #_»∞O <≥ÑÊ≤ `À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» <Î åfl_»∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© ##∞fl kQÆ=e¡ t=~å=Ù ~åã≤# Hõ^Å Œä ∞ QÍ^äÅ Œ ∞ ѨÙã¨HÎ Oõ #∞Oz "≥Ú^Œ\˜ KèåѨ~ì ü K«kq qxÑ≤OK«=∞<åfl_»∞. ÉèÏ~°fÜ«Úefl „ÔHã· gΨ HõiOK«_O» HÀã¨O „ÉÏǨχ} ã¨<åºã≤ "Õ+O¨ ^èiŒ Oz# „ÃѶOz q∞+¨#s rq`« =$`åÎO`«O Jk. P ã¨<åºã≤ `«`«fiÉ’^èŒHõ ™êfiq∞ Jx ¿Ñ~°∞‰õÄ_® =∂~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞. D =$`åÎO`åxfl <å@H©Hiõ ¿ãÎ J^Œ∞ƒù`O« QÍ =ÙO@∞O^Œ<åfl_»∞ K«O„^Œ. Ç≤ÏO^Œ∂"å^Œ∞Å∞ ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆO KÕ¿ã J=HÍâ◊O LO^Œx ‰õÄ_® "åºMϺxOKå_»∞. JO`« <≥ÑÊ≤ `À#∂ ‰õÄ_® JO`« „â◊^QúŒ Í q#_»"∞Õ HÍ^Œ∞, P q+¨Ü∂« xfl QÆ∞iOz K«~°Û‰õÄ_® KÕâß_»∞. ~Ú^ŒO`å ÉÏ^èŒ#∞Oz LѨâ◊=∞#OQÍ Ñ¨xKÕã∞¨ OÎ ^Œ<åfl_»∞. =∂#ã≤Hõ â◊HΘ ‰õÄ_® "åºkèÃÑ· q[Ü«∂xH˜ `À_»Ê_»∞OÎ ^Œ<åfl#∞ <Õ#∞. JÖÏ JO@∂ <å ã¨OpÖ’x ѨÙã¨HÎ Oõ |Ü«∞\˜H˜ fâß#∞. P ѨÙã¨HÎ Oõ ¿Ñ~°∞ >ˇ"ÿ ∞£ , ¿ãÊãπ JO_£ "≥∞_çã<≤ .£ XHõ POˆQÜ ¡ ∞« "≥^· ∞Œ º_»∞ ~åã≤# „QÆO^äOŒ . "≥^· ºŒ âßGO „ѨѨOKåxfl Ü«∞O„`«OQÍ ÉèÏqOz# #∂º@<£ HÍÅѨ٠Éè∫uHõ âßGO ^ŒQÆæˆ~ xezáÈ~ÚO^Œx P áêâßÛ`«º "≥^· ∞Œ º_»∞ "åºMϺxOKå_»∞. Ѩ^•~°=ú ¸, â◊HΩ XHõ>Ë J<Õ HÍÅOÖ’ =∞#O J_»∞QÆ∞ÃÑ\ÏìO. JÖψQ x~°¿ÑHõΔ HÍÅO, x~°¿ÑHõΔ ã¨Ö ÷ ÏÅ ™ê÷#OÖ’ Ѩ~㰠ʨ ~å^è•i`«"∞≥ #ÿ ¿ãÊãπ >ˇ"ÿ ∞£ Ö’H˜ =∞#O ѨÙ~ÀQÆq∞OKåO. HÍx "≥^· ºŒ âßGO â◊s~°O, P`«‡ ѨÓiÎQÍ aè#fl"≥∞#ÿ „áêp# „ÔHã· =Ψ qâßfiã¨OÖ’<Õ Ñ¶¨∞hÉèíqOzáÈ~ÚOk. K≥·`«#º=¸ Ѩ^•~°ú=¸ Ѩ~°ã¨Ê~°O ѨÓ~°HÍÅ∞. D 126

ã¨`åºxfl „QÆÇ≤Ï¿ãÎ "≥·^ŒºâßGOÖ’ =∂#ã≤Hõ JOâßÅH˜ QÆÅ „áê^è•#ºO É’^èÑŒ _¨ ∞» `«∞O^ŒO\Ï_»∞ P "≥^· ∞Œ º_»∞. W^ŒO`å K«O„^ŒH˜ q=iOKå#∞. DÖ’QÍ _®Hõ~ì ü ~°qÉÏ|∞QÍ~°∞ "Õ∞=Ú#fl QÆkÖ’ J_»∞QÆ∞ ÃÑ\Ïì~∞° . Ü«∞Å¡O~åA Nx"åã¨~å=ÙQÍi J^≥fi· `« LѨ<庙êÅH˜ "≥o#¡ ѨC_»∞, JHõ¯_» ~°qÉÏ|∞ QÍ~°∞ K«O„^Œ ^•fi~å ѨiK«Ü∞« =∞Ü«∂º~°∞. ~°q ÉÏ|∞QÍ~°∞ K«O„^Œx ѨÅHõiOz ##∞fl `«#`À ~°=∞‡<åfl~°∞. <å`À =∂\Ï¡_=» Åã≤ LO^Œ<åfl~°∞. K«O„^ŒâıY~ü ZO^Œ~À ˆH#û~ü "åºkè„QÆã¨∞ÎÅHõO>Ë ^è≥·~°ºOQÍ "åºkèx Z^Œ∞s^Œ∞`«∞<åfl~°∞ J<åfl~°∞ ~°qÉÏ|∞QÍ~°∞ "≥∞K«∞ÛHÀÅ∞QÍ. JѨC_»∞ <Õ#∞ ¿ãÊãπ >ˇ"ÿ ∞£ JO_£ "≥∞_çã<≤ £ J<Õ „QÆO^ä•xfl ~°qÉÏ|∞QÍiH˜ WKåÛ#∞. JO^Œ∞Ö’x ™ê~åxfl q=iOKå#∞. `«~åfi`« =∂ K«~Û° ^ÕÇϨ O, P`«‡Å K«∞@∂ì uiyOk. ^ÕÇϨ ÉÏ^èeŒ fl x[OQÍ =∞x+≤ Ju„Hõq∞OK«QÅ Æ _®? "≥∂HõOΔ á⁄Ok# J=^è∂Œ `«Ö<·ˇ å "˘à◊√H¡ Íe`Õ, Hˆ #û~ü ™ÈH˜`Õ p=∞‰õÄ_® ‰õΩ@ì#@∞¡ xi¡Ñ¨ÎOQÍ LO_»QÆÅ~å? J^≥·fi`«O ^•fi~å JkèQqÆ ∞OK«QÅ Æ ~å? ^ÕÇ¨ xfl Ü≥∞Hõ¯_À ^•iÖ’ `«ye# QÆ∞ÅHõ~å~Úx `«<flÕ ã≤#@∞¡, ã≤OѨÙÖòQÍ fã¨∞HÀQÆÅ~å? ~ÚÖÏ „Ѩâfl◊ Å g∞^Œ „Ѩâfl◊ Å∞ QÆ∞Ñ≤ÊOKå#∞ <Õ#∞. XHõ Hˆ #û~ü ÃãÊ+¨eã¨∞Hì ˜ ã¨O|O^èOŒ ÖËx „Ѩâfl◊ Å∞ ~Úq. HÍx ~°qÉÏ|∞QÍ~°∞ _®Hõ~ˆì HÍ^Œ∞, "Õ^•O`åxfl J^躌 Ü«∞#O KÕã#≤ „â◊^•úje ‰õÄ_®. ˆH#û~ü „=}Ïxfl ‰õÄ_® ~°=∞} =∞ǨÏi¬ xi¡Ñ¨ÎOQÍ ÉèíiOKå_»O\Ï~°∞ J<åfl~°∞ ~°qÉÏ|∞. =∂#ã≤Hõ â◊H`Θ À "åºkèx Éèií OK«^yŒ #kQÍ =∂~°∞ÛHÀ=KÕÛ"≥∂ J<åfl#∞ <Õ#∞. HÍ=K«∞Û HÍx "åºkè "åº^èÕ. ˆH#û~ü ˆH#ûˆ~. Jk Ñ≤iH˜"åà◊§h ^è~·≥ º° =O`«∞bfl, ~°∞+¨μbfl, „H˜q∞#Öòûx "˘ˆHÖÏ Hõ|oã¨∞OÎ k J<åfl~°∞ _®Hõ~ì .ü JO^Œ~∂° Ѩ~ål`«∞ÖË. ZO^Œ∞HõO>Ë z=iH˜ JO^Œ~∂° =∞~°}™˜ êÎ~∞° J<åfl_»∞ =∞à◊Ü∂« m ~°K~« Ú`« "≥H· Oõ =∞ǨÏ=∞‡^£ |+‘~.ü 127

HÍx K«O„^Œ Ѩ~å[Ü«∞O K≥O^Œ^Å Œ K«∞HÀÖË^∞Œ . Ѩ~å[Ü«∞O J<Õ =∂@ J`«xH˜ #K«Û^Œ∞. `«#^≥#· `åi¯Hõ â◊H`Θ À <åºÜ«∞ =º=ã¨h÷ , É∫kúHõ ~°OQÍhfl âßã≤OK«^Å Œ ∞K«∞‰õΩ#fl nè~∞° _»∞ J`«_∞» . |∞kúâße J`«_∞» . <åÖÏQÆ J`«_∞» Ѩ~å*Ü«∂xfl JOwHõiOK«_∞» . <åk ѨÙ~ÀÇ≤Ï`« =∞#ã¨`Î fi« O. Z=Ô~·<å Q˘O`≥uÎ JiKå~å Q˘_»"≥O^Œ∞Hõx "≥#H˜¯ `«QÆ∞æ`å#∞. `«HõΔ}O ™ê÷ÑO≤ K«=Åã≤# ã¨`º« O =ÙO^Œ#fl@∞¡ Z=i`À#∂ `«ÅѨ_#» ∞. <å Jaè„áêÜ«∞O K≥áêÎ#∞. T~°∞H˘O\Ï#∞. T~°∞HÀ_»=∞O`« L`«=Î ∞O ÖË^∞Œ . É’_çQ∞Æ O_»O`« ã¨∞YO ÖË^∞Œ Jx ÉèÏq™êÎ#∞. K«O„^Œ =∞#ã¨Î`«fiO JO^Œ∞‰õΩ aè#flO. YO_çOK«=Åã≤# q+¨Ü«∂xfl YO_çOKåe Jx ÉèÏqOKÕ"å_»∞. 'J`«_˘Hõ g~°â‹·=Ù_»∞— J<åfl_»∞ #~°Ç¨Ïi. xi¡Ñ`Ψ x« K«O„^Œ Éèií OK«Ö_Ë ∞» . É∫kúHõ ~°OQÆOÖ’ ‰õÄ_® =∞ø#O =Ç≤ÏOK«_O» J`«_∞» Jã¨ÇÏ≤ ºOK«∞H˘<Õ"å_»∞. h Jaè„áêÜ«∞O U^À #∞=Ùfi K≥áêÊe J<Õ"å_»∞. =∞ø#O`À `«ÑÊ≤ OK«∞‰õΩ uiˆQ ^è#Œ ∞ºefl peÛ K≥O_®_Õ"å_»∞. "åà◊√¡ Ñ≤iH˜ "åà◊√§ J<Õ"å_»∞. ™êkèOK«=Åã≤#n ™ê÷Ñ≤OK«=Åã≤#n x~°∂Ñ≤OK«=Åã≤#n LO^Œ#fl K«O„^Œ "≥·Yi J`«xfl ѨÓiÎ J^≥·fi`«OÖ’ b#O H͉õΩO_® xeÑ≤Ok. ~Úk Dâ◊fi~° ã¨OHõÅÊO HÍ=K«∞Û. Dâ◊fi~°∞_»∞ K«O„^Œ ^•fi~å ^è~Œ ‡° ™ê÷Ñ#¨ K≥Ü∞« º_»O HÀã¨O J`«<˘flHõ „uâ◊¥ÅOQÍ =∂~°∞ÛH˘<åfl_»xÑ≤ã∞¨ OÎ k. J`«_˘Hõ „uâ◊¥ÅO. ZѨC_»∂ JO`Õ. f„= "åºkè„QÆã∞¨ _Î #·≥ ѨC_»∞ ‰õÄ_® J`«_ç |∞nú "å‰õΩ¯ H©} Δ O˜ K«Ö^Ë ∞Œ . f„=OQÍ "åºkè`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» #Î fl HÍÅOÖ’<Õ =∞$`«∞ºO[Ü«∞~å=Ó, "˘Hõ [_ô,˚ K«O„^Œ, <Õ#∂ J`«x PѶ㑠∞¨ Ö’<Õ HõÅ∞ã¨∞H˘<åflO. K«O„^Œ f„="≥∞#ÿ <≥ÑÊ≤ `À |Å¡g∞^Œ Ѩ_∞» H˘<åfl_»∞. ™ê^è•~°} tHõÖ Δ Ï¡ LitHõÅ Δ ∞ "Õã∂¨ áÎ ÈÜÕ∞ XHõ [_çx˚ JѨÇ¨ 㨺O KÕã∂¨ Î =∂\Ï¡_®_»∞. J^Õ ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’ "≥Úáê™ê Hõ^xŒè XHõ^•xfl L^ŒÇϨ iOKå_»∞. XHõ [_ô˚ qiqQÍ LitHõÅ Δ ∞ "Õ¿ãã¨∞OÎ \Ï_»∞. WO`«H© ǨÏ`«ºÅ∞ KÕ¿ã „H˜q∞#Öò P [_çQ˚ ͈~. 128

„Ѩf ^•xfl P^è∞Œ xHõ <åºÜ«∞ ^Œ$+≤`ì À K«∂¿ã ^Œ$+≤xì ã¨O‰õΩz`« ^Œ$+≤Qì Í, =Åã¨"å^Œ ^•ã¨ºOQÍ K«O„^Œ Jaè=i‚OKå_»∞. ~¸ ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ QÀÑ≤x Hõ~∞° }ÏHõ~ü Hõ^xŒè ^Œ$ëêìO`«OQÍ K«∂áê_»∞. <åºÜ«∞ âß„™êÎhfl, ™êÇ≤Ï`åºhfl ~Ô O_çO\˜x HõeÑ≤ qâı+¡ O≤ KÕ"å_»∞ K«O„^Œ. WHõ¯_» J`«_˘Hõ PHõ~} ¬° Ü © ∞« "≥∞#ÿ <åºÜ«∞"åkQÍ Hõ#|_Õ"å_»∞. WO`« H © D P^è Œ ∞ xHõ <åºÜ« ∞ "åk x[OQÍ P^è Œ ∞ x‰õ Ω _Õ < å? PHõ~} ¬° Ü © ∞« "≥∞#ÿ P^è∞Œ xHõ ^Œ∞ã¨∞Ö Î ’¡ HÍ~°∞Ö’ qǨÏiã¨∂,Î áêâßÛ`«º `«`fi« "Õ`ŠΫ =∂@efl qiqQÍ qã≤~ˆ D "Õ∞^è•q P^è∞Œ x‰õΩ_Õ<å? <å „Ñ¨âfl◊ Ö’x "≥~· ∞° ^蕺xfl <Õ#∞ QÆ∞iÎã∞¨ <Î åfl#∞. HÍx <å „Ñ¨âfl◊ J~°ú ~°ÇÏ≤ `«O HÍ^Œ∞. <å „Ñ¨âfl◊ Ö’x JO`«~å~åúxfl XHõ ™ê"≥∞`« ^•fi~å ã¨Ê+¨Oì KÕ™êÎ#∞. `≥Åx¡ =hfl áêÅ∞HÍ=Ù #Å¡x=hfl hà◊√H¡ Í=Ù. K«O„^Œ P^è∞Œ x‰õΩ_»∞ HÍ^Œ∞. J`«_∞» ã¨<å`«#∞_»∞. K«O„^Œ =∞~°}Ï#O`«~O° ^•KÕÑe¨ ¡ ѨÙ~°g^è∞Œ Ö’¡ <Õ#∂, =∞$`«∞ºO[Ü«∞~å=Ù #_çz "≥à√◊ <Î åflO. XHõ =∞~°}Ï#O`«~° "≥k· Hõ Hõ~‡° JHõ¯_» [~°Q=Æ Åã≤ LOk. Jk K«O„^Œ ã¨fi„QÍ=∞O. =∞$`«∞ºO[Ü«∞~å=٠ǨÏ~îå`«∞QÎ Í Py ''JO`« Ü≥∞`«∞‰Î Ωõ Ü≥∞ky# <åºÜ«∞"åk, "Õ∞^è•q K«O„^ŒâY ı ~ü D W~°∞‰õΩ ã¨O^Œ∞Ö’¡<Õ ÉÏźOÖ’ P@ÖÏ_®_»x #=∞‡_»O Hõ+Oì¨ —— J<åfl_»∞. x*ÏxH˜ K«O„^Œ ѨÖÏfl\˜"å_»∞. P g~°â=·‹ O, P P"ÕâO◊ JO`å ѨÖÏfl\˜ áœ~°∞+¨"∞Õ . P ÉèHí Θ ÉèÏ=O ‰õÄ_® ѨÖÏfl\˜^.Õ J`«x ǨÏ$^ŒÜ∞« O „áêp#O. HÍ@<£ ^˘~° QÀ^•=s [ÖÏefl JѨq„`«O KÕâß_»∞. HÀ#ã‘=∞x J„áêK«ºO KÕâß_»∞. P qzÛùuÖ Î ’OKÕ P ѨQ∞Æ à◊Ö ¡ ’OKÕ h ~°K#« Å∞ =ã¨∞<Î åfl~Ú. #∞=Ùfi P^è∞Œ xHõ`å âßѨ„QÆã∞¨ _Î qç J<åfl_»∞ #~°ÇϨ i <å`À XHõ™êi. HÀ#ã‘=∞ KåÖÏ JO^Œ"∞≥ #ÿ „áêO`«O Jx <Õ##flѨC_»∞ K«O„^Œ "≥O@<Õ YO_çOKå_»∞. Jk Hõ$„u=∞"≥∞#ÿ ™œO^Œ~º° O J<åfl_»∞. HÀ#ã‘=∞Ö’ "≥q· ^躌 O `«‰õΩ¯=. ѨÖÏfl_»∞Ö’ `≥ÅOQÍ}ÏÖ’ L#fl „ѨHõ$u "≥·q^茺O HÀ#ã‘=∞Ö’ =∞K«∞ÛÔH<· å Hõ#|_»^∞Œ J<åfl_»∞. ÉÏ~°∞Å∞ fi# H˘|ƒiK≥@∞¡, ~Úà◊√§ `«Ñʨ HÀ#ã‘=∞Ö’ =∞ˆ~=ÚOk J<åfl_»∞. 129

P^è∞Œ xHõ h\˜áê~°∞^ŒÅ ™œHõ~åºÅ #∞Oz =zÛ# q#∂`«fl ~°∂ѨÙ~ˆ YÖË `« Ñ ¨ Ê HÀ#ã‘ = ∞Ö’ „áêp# ™œO^Œ ~ ° º O =∞@∞=∂Ü« ∞ "≥ ∞ ÿ O ^Œ x Ñ≤ ã ¨ ∞ Î O k. „Ѩ`åѨ~∞° „^Œ∞x Ѩ`#« O `«~åfi`« `≥ÅOQÍ}Ï „ÉÏǨχ} ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞ =Åã¨=zÛ HÀ#ã‘=∞Ö’ ã≤~÷ Ñ° _¨ ®¤~Ú. D q+¨Ü∞« O LѨCÅ∂i QÆ}Ѩuâß„ã≤QÎ Íi "Õ^™Œ ê~° ~°`åfl=oÖ’ L@OH˜Oz# XHõ âßã¨#O ^•fi~å `≥Å∞™ÈÎOk. „^•q_» „ÉÏǨχ}∞Å∞ `«q∞à◊<å_»∞ #∞Oz =Å㨠=KåÛ~°x JO\Ï~°∞. WÖÏ Ü≥∞Hõ¯_≥Hõ¯_ç „ÉÏǨχ}∞ÅH˜ xÅÜ«∞"≥∞ÿ ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# "Õ^ŒÑ¨~î°<åxH˜ xÅÜ«∞"≥∞ÿ# HÀ#ã‘=∞, „ÔHã· =Ψ =¸ h\˜áê~°∞^ŒÅ ™œHõ~åºÅ=Å¡ P^è∞Œ xHõ`Ö « ’H˜ J_»∞QÆ∞ÃÑ\˜Oì k. H˘O^Œ~∞° „ÉÏǨχ}∞Å∞ HÍ@<£ ^˘~°H˜ `«~Ê° }ÏÅ∞ =kÖË"å~°x ‰õÄ_® JO\Ï~°∞. HÍx P^è∞Œ xHõ`« ã¨<å`«# ã¨O„Ѩ^•Ü«∂efl ѨÓiÎQÍ q∞OÔQÜ«∞ºÖË^∞Œ . HÍx ã¨OHΔÀÉèÏxH˜ HÍ~°}"≥∞Oÿ k. ѨÓiÎQÍ h\˜ áê~°∞^ŒÅ g∞^Œ P^è•~°Ñ_¨ #ç "åº=™êÜ«∞Hõ q^è•<åxfl qâ◊fi<å^èŒ ã¨`«º<å~åÜ«∞} "Õ~ÚѨ_»QÆÅÖ’ q=∞i≈OKå_»∞. =Åã¨"å^Œ P^è∞Œ xHõ`H« ˜ =¸ÅO J^ÕH^õ •? ã¨iQÍ D =Åã¨"å^Œ J^è∞Œ xHõ`<« Õ K«O„^Œ peÛ K≥O_®_®_»∞. J`«_»∞ P^èŒ∞xHõ ™œHõ~åºÅH˜ ^Œ∂~°OQÍ xezáÈ~Ú# ѨÅ<å\˜Ö’ ѨÙ\˜ì ÃÑiQÍ_»∞. Jk J`«xÖ’ ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ ã¨<å`«# ^Œ$HõÊ^è•xH˜ HÍ~°}"≥∞Oÿ k JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. K«O„^Œ áêâßÛ`«º ™êÇ≤Ï`åºxfl, ã≤^•úO`« „QÆO^ä•efl JáÈâ◊# Ѩ\ì˜ =ÙO_» =K«∞Û. HÍx J`«xÖ’ P^è∞Œ xHõ =ºH˜"Î å^ŒO |ÅOQÍ „Ѩ"tÕ OK«Ö^Ë ∞Œ . JO^Œ∞Hˆ Ѩ^•ºxfl „¿Ñq∞OKå_»∞. Ѩ^ºŒ <å@HÍefl W+¨Ñì _¨ ®¤_∞» . ǨÏiâ◊ÛO„^Œ <å@HõO JO>Ë „áê}O. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =K«# Hõq`«fiO JO>Ë f„="≥∞#ÿ Jã¨ÇϨ #O. =K«# Hõq`«fiO ã¨<å`«# „QÍg∞} =º=ã¨÷ g∞^Œ ^•_ç J<Õ"å_»∞. Jk Hõ=¸ºx\©H˜ q~°∞^ŒOú Jx peÛ K≥O_®_Õ"å_»∞. #∞"≥fiO^Œ∞‰õΩ =K«# Hõq`«fi ѨOH˜ÅOÖ’ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈÜ«∂=Ù Jx xÅnâß_»∞ ##∞fl. "ÕQÆ∞O@ "≥∂ǨÏ# „Ѩ™ê^£x =ºH˜"Î åk J<åfl_»∞. D Ѩ^OŒ K«O„^Œ ^Œ$+≤Ö ì ’ u@∞ì. HÍx "ÕQ∞Æ O@ "≥∂ǨÏ# „Ѩ™ê^£ ‰õÄ_® "≥∞K«∞Û‰õΩ#fl =K«# Hõq`«fiO ~åã≤# "å_çx <Õ#∞. J\Ï¡QxÆ ÃÑ^ŒÌ ÉÏ^è• LO_»^∞Œ ÖÏO\˜ "åHͺÅ∞ <åÖ’ WѨÊ\˜H© `«KåÛ_®Î~Ú. Wk '"≥∂— Hõq`«Ö’xk. P^è∞Œ xHõ rq`«x™êû~°`Ö « ’Oz, UHÍO`«ÑÙ¨ É’~ü_"» ∞£ #∞Oz "≥Å∞=_ç# "åHõºO. 130

UHÍO`«OÖ’H˜ ‰õÄ~°∞‰õΩ áÈ=_®xfl K«O„^Œ W+¨Ñì _¨ Ö » ^Ë ∞Œ . H˘\Ï¡_∂» <Î <·≥ å [#OÖ’<Õ =ÙO_»_®xH˜ ~Ú+¨ìѨ_®¤_»∞. Wk ѨÓiÎQÍ „QÍg∞} =∞#ã¨Î`«fiO. JO^Œ∞Hˆ ~°∂ѨOÖ’<Õ P^è∞Œ xHõ`Ö « ’H˜ „Ѩ"tÕ OKå_»∞ HÍx ™ê~°OÖ’ HÍ^Œ∞. XHõ HÍá¶ê¯ Hõ^xŒè J#∞ã¨iã¨∂Î Hõ^Œè ~åâß_»∞. Jk <åºÜ«∞O HÀã¨O, f~°∞Ê HÀã¨O rq`«HÍÅO Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∂Î, <åºÜ«∞™ê÷#Ѩ٠QÆ∞=∞‡O =ÚO^Õ Hõ_`» iÕ # JÉèÏQÆ∞ºx Hõ^.Œè ^•xx P^è∞Œ xHõ <åºÜ«∞ =º=ã¨Ü ÷ Ú ≥ Hõ¯ Jã¨O|^Œ`ú h« , „H“~åºhfl, x~åÌH} Δ˜ º`«x =ºHõOÎ K≥Ü∞« º_®xH˜ K«O„^Œ ~åâß_»∞ HÍx áêâßÛ`«∞ºÅ "≥Ü · ∞« H˜HÎ `õ Ö « ’ K«O„^Œ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈÖË^∞Œ . D J~°Oú Ö’ áêâßÛ`«º q^•º=O`«∞_≥#· K«O„^Œ áêâßÛ`«ºOÖ’ „áêKåºxfl J<Õfi+≤OKå_»xÑ≤ã¨∞ÎOk. QÍOnèx QÆ∞iOz WÖÏO\˜ "åºMϺ#"Õ∞ Ü≥∞=~À KÕâß~°∞. P^è∞Œ xHõ`« f„=OQÍ =ÚOK≥u#ΠѨÊ\˜H© P =∞H˜e JO@x ã¨<å`«#∞_»∞ K«O„^Œ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. l`ÕO„^Œ "åºMϺ#O ~åã≤# =º=Ǩ~° zO`å=∞}˜ „QÆO^äOŒ QÆ∞iOz K«~Û° [iyOk. ^≥^· Œ Hˆ „Δ `«OÖ’ <Õ#∂, ã¨∞„|Ǩχ}ºOQÍ~°∞, l`ÕO„^Œ, K«O„^Œ Hõeã≤ "åK«ã¨Êu q∞„â◊√x =º=Ǩ~° zO`å=∞}˜ „QÆO^äŒOÜ≥ÚHõ¯ ã¨∞n~°…"≥∞ÿ# =ÚO^Œ∞=∂@x P=¸ÖÏ„QÆO K«k"åO. P =ÚO^Œ∞=∂@ l`ÕO„^Œ ~°zOz#k. JO^Œ∞Ö’ ~å[ºO Pq~åƒù"åxfl QÆ∞iOz, HÍ~°}ÏÅ QÆ∞iOz |∞^Œ∞_ú ∞» KÕã#≤ ã≤^•úO`åxfl QÆ∞iOz ‰õÄÅOHõ+O¨ QÍ K«iÛOKå_»∞ K«O„^Œ. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P^èŒ∞xHõ áêâßÛ`«º ã≤^•úO`åÅ`À QÆÅ ™ê=∂ºxfl „Ѩ™êÎqOKå_»∞. z=iH˜ ÜÕ∞=∞<åfl_»O>Ë – ~å[ºO, <åºÜ«∞ =º=ã¨Ö ÷ ÏO\˜ q+¨Ü∂« Å QÆ∞iOz ÉèÏ~°`« ^Õâ◊OÖ’ Ü≥∞<Àfl Q˘Ñ¨Ê ã≤^•úO`åÅ∞ ѨÙ\Ïì~Ú. ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH©ÎHõ~°} áêâßÛ`«ºOHõO>ˇ aè#fl"≥∞ÿ#k, QÍ_è»"≥∞ÿ#k, ^•xÃÑ· áêâßÛ`«ºO =∞|∞ƒÖÏ Hõ=Ú‡‰õΩáÈ~ÚOk J<åfl_»∞ K«O„^Œ. JO^Œ∞Hˆ =∞#O |∞∞ˆQfi^ŒOÖ’x ã¨∂~°∞ºh L+¨ã∞¨ ûh P"åǨÏ# KÕã∞¨ <Î åflO. P =∞|∞ƒefl K≥^~Œ Q° ˘@ì_®xH˜ ã¨OHõeÊOKåO J<åfl#∞ <Õ#∞. |∞∞ˆQfi^ŒO P^è•~°OQÍ ã¨<å`«<åxfl ѨÙ#~åq+¨¯iOK«_®xH˜ „ѨÜ∞« uflã¨∂Î „QÆO^ä~Œ K ° #« K≥Ü∂« ºÅx <Õ#∂, K«O„^Œ, l`ÕO„^Œ L=∞‡_çQÍ „Ѩ=∂}O KÕâßO. 131

HÍx, P „Ѩ=∂}Ïxfl <≥~°"Õ~°Û‰õΩO_®<Õ K«O„^Œ Jã¨Îq∞OKå_»∞. K«O„^Œ∞_»∞ ã¨∂~°ºH˜~} ° ÏÅ=Å¡<Õ „ѨHÍtã¨∞<Î åfl_»#fl ã¨`º« O |∞∞ˆQfi^ŒO |∞∞+¨μÅH˜ `≥Å∞ã¨∞#∞ Jx K«O„^Œ |∞∞ˆQfi^Œ „Ѩ=∂}O K«∂áê_»∞ XHõ™êi. J=∂"å㨺 Hõ=Ú‡‰õΩO^Õ HÍx K«O„^Œ Jã¨qÎ ∞OK«Ö^Ë ∞Œ . ѨÙ#ó ѨÙ#~å˚Ü∞« =∂<å. L+¨ã∞¨ û uiy uiy Pq~°ƒqù ™ÈÎOk, [x‡™ÈÎOk Jx |∞∞ˆQfi^Œ"∞Õ Ñ¶∞¨ ’+≤™ÈÎOk. L+¨ã∞¨ ûH© K«O„^Œ∞_çH© "≥Å∞Î~∞° H© =∞~°∞QÆ∞ HÍ=_»"∞Õ HÍx JO`«O ÖË^∞Œ . ÉÏ_ô D*ò W"≥∂‡~°Ö ì ò (Ü«¸r). „Ѩfn ~°∂áêO`«~O° K≥O^Œ∞`«∞O^Õ HÍx JÉèÏ=O K≥O^Œ^∞Œ . Jn ã¨<å`«#O. K«O„^Œ∞x HÍOu ã¨∂~°∞ºx^≥·`Õ =∂ "åHͺÅÃÑ· „Ѩã¨iOKÕ HÍOu K«O„^Œ∞xk. P "≥Å∞QÆ∞Ö’<Õ D "åHͺÅ∞ ~°zã¨∞<Î åfl#∞. =ºH˜"Î å^•hfl `«#Ö’H˜ `å#∞ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ=_®hfl =ºuˆ~H˜Oz# K«O„^Œ ##∞fl ‰õÄ_® â◊¥#ºã≤u÷ Ö’ LO_»xKÕÛ"å_»∞ HÍ^Œ∞. XHõ\˜ ~Ô O_»∞ ~ÀAňH á¶È#∞ "≥∂Qˆ k. XH˘Hõ¯™êi ~ÀAÖ’ J<ÕH™õ ê~°∞.¡ U^≥<· å XHõ „QÆO^äOŒ K«^∞Œ =Ù`«∞O>Ë XHõ "åHõºO "≥O\Ï_çO^•, XHõ Ѩ^ŒO ã¨Ê$tOzO^• Jk ~Ú`«~°∞Å`À ѨOK«∞HÀ=Åã≤O^Õ. Un â◊¥#ºOÖ’ JO`«~åú#O HÍ=_®xH˜ gÅ∞ÖË^∞Œ . WÖÏ „Ѩ u ^•xH© ~° ∂ Ѩ O ~Ú=fi_®xH˜ „Ѩ Ü « ∞ uflOKå_» ∞ ~° ∂ Ѩ Ö ÏÅ㨠∞ _» ∂ , ã¨Q∞Æ }Àáê㨉Ωõ _»∂ K«O„^Œ. W^˘Hõ =∞Ǩ"åHõºO QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀ h¿+ K≥ÑÊ≤ # =∂@ Wk JO@∂ WÖÏ K≥áêÊ_»∞: ''"≥∞^ÿ •ä Årx Ü«∂O„`˘áêÅrQÍ "åºMϺxOK«_O» , "≥∞^ÿ •ä År ™ê÷<åxfl ^Œ∞~å„Hõ=∞} K≥Ü«∞º_»"Õ∞#<åfl_»∞ h¿+.—— D =∂@x <Õ#∞ |ã¨∞ûÖ’ „ѨÜ∂« }˜ã∞¨ OÎ _»QÍ Ç¨Ï~îå`«∞QÎ Í á¶È#∞KÕã≤ K≥áêÊ_»∞ K«O„^Œ. ѨÙ~å}O, K«i„`«, ™È+¨Öò Ãã·#∞ûÅ∞, g\˜ =∞^躌 ã¨OÉO^èOŒ QÆ∞iOz K«~Û° KåÖÏ<Õ [iyOk. Jã¨Å∞ Ѩi}Ï=∞"å^•xfl JOwHõiOK«=KåÛ J<Õ =∞øeHõ"∞≥ #ÿ „Ѩâfl◊ =∂Ö’ K≥Å~ˆ yOk. ã¨<å`«#OÖ’ Ѩi}Ï=∞"å^ŒO LO^•? LOk, ÉèÏ~°fÜ«∞"≥∞#ÿ Ѩi}Ï=∞"å^ŒO LOk J<åfl#∞ <Õ#∞. ÉèÏ~°fÜ«∞ "åV‡Ü«∞OÖ’#∂ Ѩi}Ï=∞"å^ŒO LOk. Jk ã¨∂Hõ‡Δ O #∞Oz ã¨∂Ö ÷ ÏxH˜ [iˆQ =ºH©HÎ ~õ } ° . uiy ã¨∂Hõ‡Δ OÖ’H˜ u~ÀQÆq∞Oz Å~ÚOK«_O» . ~Ú^˘Hõ K«„Hõ„Éè=í ∞}O. 132

™ê=∂lHõ Ѩi}Ï=∂xfl QÆ∞iOz# „ѨãH¨ Θ ѨÙ~å}ÏÖ’¡ LOk. Ѩ$^ä∞Œ K«„Hõ=iÎ #QÆ~,° „QÍ=∞ qÉèÏQÆO KÕâß_»∞. JO`« „H˜`O« J_»=ÙÅ∂ H˘O_»ÖË `«Ñʨ „QÍ=∂Å∂ #QÆ~åÅ∂ J<Õ "å_»∞ˆH ÖË^Œ∞. "åÜ«Ú Ñ¨Ù~å}O ã¨Ê+¨ìO KÕã∞¨ #Î fl^Õq∞@O>Ë – =∞#∞+¨μºÅ∞ JO^Œ~∂° "≥Ú^Œ@ P@q‰õΩÖË. `«~∞° "å`« „Hõ " Õ ∞ Ñ‘ =G^è • ~° } h QÆ $ Ǩ Ï x~å‡}Ïhfl JÅ=~° K « ∞ H˘x, „QÍ=∂Å#∞ U~°Ê~°K∞« H˘<åfl~°∞. <åQÆi‰õΩÖÜ«∂º~°∞. "åº=ǨiHõ ã¨`åÎQÍ Ñ¨i}Ï=∞"å^•xfl JOwHõi™êÎ~°∞ J^≥·fi`«∞Å∞. áê~°=∂iúHOõ QÍ =∂„`«O ã¨$¿+ì q∞^二 . D q+¨Ü∂« <Õfl <Õ#∞ K«O„^ŒH˜ q=iOKå#∞. h¿+ ÉèÏqOz#>Ë¡ HõOz Ѩ~=° ∂Kå~°∞ºÅ"å~°∞ ‰õÄ_® "Õ^Œ ѨÙ~å}ÏÅH˜ ™ê=∂lHõ =∂#= âßG "åºMϺ<åÅ∞ K≥Ü∞« º_®xfl x~°ãO≤ Kå~°∞. J^ŒO`å =Åã¨"å^Œ K«i„`«HÍ~°∞Å "åºMϺ#OQÍ H˘\˜"ì âÕ ß~°∞. <å L^ÕâÌ º◊ OÖ’ ÉèÏ~°fÜ«∞ Ѩ^ŒúuÖ’ K«i„`«x xi‡OK«_»O ™ê^茺"Õ∞. Jk ѨÙ~å}ÏxH˜ H˘#™êyOѨÙQÍ LO@∞Ok. Jk K«i`«"∞Õ HÍx K«i„`« HÍ^Œ∞. Pɡ˚H˜ì"£QÍ QÆ`åxfl „Hõ=∞Ѩ^ŒúuÖ’ ¿Ñ~°Û_»O J<Õk J™ê^茺O. =∞# „áêѨOzHõ ^Œ$+≤gì ∞^Œ P^è•~°Ñ_¨ ç K«i„`« LO@∞Ok. JO^Œ∞=Å¡ K«i„`« ‰õÄ_® XHõ ѨÙ~å}"Õ∞. =∞#^≥#· ѨÙ~å}Ïxfl =∞#O ~°zOK«∞HÀ"åe. Ü≥∞ѨÊ\˜HÑõ C¨ _»∞ ã¨$lOK«∞HÀ"åe. WkQÀ WÖÏ ™êˆQq =∂ PÖ’K«#Å∞. JO^Œ∞Hˆ QÆ∞~°*Ï_» "≥„iѨÙ~å} QÍ^èÅ Œ ∞ J#_®xfl "Õ∞=Ú x~°fiÌ O^ŒfiOQÍ x~°ãO≤ KåO. QÆ∞~°*Ï_»k =Åã¨"å^Œ ^Œ$+≤.ì WO`«H© WѨC_»∞ K«O„^Œ ‰õÄ_® XHõ ѨÙ~å} ѨÙ~°∞+¨μ_Õ. J`«xH˜ Z@∞=O\˜ PHõ$ux W"åfiÅx Ü≥∞=iH˜ "å~°∞ PÖ’zã¨∞Î<åfl~°∞. q„QÆǨxfl K≥HͯÅx PÖ’zã¨∞<Î åfl~°∞. K«O„^Œ Hõà|ı ~°O =ÚO^Œ∞ xÅ|_ç =∞$`«∞ºO[Ü«∞~å=ÙQÍ~°∞ J<åfl~°∞: |∞^Œú ÉèQí "Æ å#∞x =∞~°}Ï#O`«~O° J`«x t+¨μºÅ∞ |∞^Œ∞xú â◊s~° J=âıëêefl ѨOK«∞H˘<åfl~°∞. XHõ~∞° "≥O„@∞Hõefl, =∞~˘Hõ~∞° A@∞ìx, =∞~˘Hõ~∞° =∞~˘Hõ\.˜ ... K«O„^Œ q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® ~Ú^Õ [~°∞QÆ∞`ÀOk. K«O„^Œx ã¨=∞„QÆOQÍ Z^Œ∞~À¯=_®xH˜ JO^Œ~∂° x~åHõiã¨∞<Î åfl~°x, J`«xÖ’x ÜÕ∞^À XHõ áê~å≈fixfl 133

=∂„`«"∞Õ K«∂_»_®xH˜ W+¨Ñì _¨ ∞» `«∞<åfl~°x PÜ«∞# Jaè„áêÜ«∞O. P XHõ¯ áê~åfi≈<Õfl ã¨=∞„QÆ"∞≥ #ÿ kQÍ z„uOKåÅx K«∂ã¨∞<Î åfl~°x ‰õÄ_® JO`«~å~°Oú . J^Õ „ѨQuÆ jÅO, P^è∞Œ xHõ"∞≥ #ÿ K«O„^Œ QÆ`O« . P P^è∞Œ xHõ``« À K«O„^Œ ~°∂áêxfl "≥Ú`«OÎ QÍ HõÃÑÊÜ«∂ºÅx K«∂ã¨∞<Î åfl~°∞. K«O„^Œ =∞~°}Ï#O`«~O° `«H} Δõ O [iyO^Œ^.Õ J`«x QÆ∞iOz ~åã≤# ÉË#~°Ö ¡ ’ x<å^•ÅÖ’ KåÖÏ ã¨O=`«û~åÅ „H˜`O« K«O„^ŒÜ∞Õ Hõà‰¡◊ Ωõ Hõ\Ïì_∞» . J`«_∞» <Õ\˜ K«O„^Œ HÍ^Œ∞. 15 ã¨O=`«û~åÅ „H˜`O« K«O„^Œ =∞~°}¿˜ ãÎ ÜÕ∞ x<å^•Å∞ ~Ú"åfiÖ’, P x<å^•Å∞ WѨC_»∞ Wã¨∞<Î åfl~°∞. ã¨=∂[O ã≤~÷ O° . Jk `å#∞ U~°Ê~°∞K«∞‰õΩ#fl W"Õ∞l<Õ |$ǨÏ`ü ~°∂ѨOÖ’ „Ѩ^iŒ ≈ã¨∞OÎ k. ÖˇÑãì≤¶ ∞¨ ,ì =∂#= ǨωõΩ¯Å L^Œº=∞HÍ~°∞_»∞... WkQÀ WÖÏO\˜ qâı+} ¨ ÏÖË K«O„^Œ Hõà|ı ~°O =ÚO^Œ∞ g~°qǨ~°O KÕâß~Ú. `«~åfi`« H˘O^Œ~∞° "Õ∞^è•=ÙÅ∞ ~åã≤# "庙êÖ’¡ áÈã¨∞ì "≥∂_»iflã¨∞Qì Í<À, =∞~À ~°∂ѨOÖ’<Õ K«O„^Œ ™êHΔÍ`«¯iOKå_»∞. =∞i J`«xÖ’x ã¨<å`«#O ã¨OQÆu Uq∞\˜? Jk XHõ aO^Œ∞=Ù =∂„`«"∞Õ <å? ã≤O^è∞Œ =ÙÖ’x aO^Œ∞"Õ<å? ÖËHõ K«O„^Œ KÕ~∞° H˘#fl z=i QÆ=∞º=∂? K«O„^Œ f„="≥∞#ÿ <≥ÑÊ≤ `À "≥∞eHõÅ∞ u~°∞QÆ∞`«∂ Pã¨∞Ѩ„uÖ’ ɡ_∞» g¤ ∞^Œ L<åfl_»∞. <Õ#∞ „ѨH¯õ # ã¨∂Å ì ∞g∞^Œ ‰õÄ~˘Ûx L<åfl#∞. K«O„^Œ ÃÑ^•Å g∞Oz Ô~O_»∞ HÍ"åºÅ¿Ñ~°∞¡ q#|_®¤~Ú. ''HÍ^ŒO|i——, ''<≥·+¨^èŒO——. Hõ+¨ìO g∞^Œ =∂\Ï¡_∞» <Î åfl_»∞. K«∂_»∞ â◊~å‡, #∞=Ùfi~å¿ã ã¨<å`«#O J<Õ „QÆO^äOŒ Ö’ XHõ ÉèÏQÆO HÍ=º ™êÇ≤Ï`åºxH˜ ˆH\Ï~ÚOK«∞. ã¨O㨯$`« HÍ=º ™êÇ≤Ï`åºxH˜ =ÚYº™ê÷#O HõeÊOK«∞. ~°™ê#O^ŒO HõO>ˇ k"åº#O^ŒO "Õˆ~ ÜÕ∞=ÚOk! <Õh ^Œ∞~°ƒ~ù ° ã≤u÷ Ö’ ‰õÄ_® P P#O^•xfl á⁄O^ŒQeÆ QÍ#∞. J=¸~°Î q+¨Ü∂« Åx ‰õÄ_® ÃÑ~åûxѶHˆ≤ +¨<£ ^•fi~å ~°∂ѨÙHõ\Oì˜ KÕ Q˘Ñ¨Ê „ѨuÉèí D HÍ"åºÖ’¡ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. =ÚYºOQÍ â◊$OQÍ~° <≥+· ^¨ OŒè Ö’ HõeѨÙ~°∞+¨μx =~°#‚ K«∂_»∞ J<åfl_»∞ K«O„^Œ. P Hõ} Δ OÖ’ K«O„^Œ <å Hõà=¡◊ ÚO^Œ∞ Hõ#∞=∞~°∞QÔ · H˘OÃÑÅ¡ ã¨∞|ƒ~åÜ«∞ âß„ã≤QÎ Íi „|Ǒχ=∞Ü«∞ =¸iÎ QÀK«iOzOk. HÍ=∞^è#Õ ∞=Ùx QÆ_"¤ç ∞Õ Ñ¨Ù`«∂, ѨOK« 134

HÍ"åºÅ∞, JO^Œe ™êfi~°ãº¨ O „QÆO^äOŒ K«∂_»‰Ωõ O_®<Õ QÆ@∞ìg∞^Œ ‰õÄ~˘Ûx É’kèOKÕ QÆ∞~°∞=¸iΠ㨇$uѨ^OŒè Ö’ "≥∞kÖÏ~°∞. |Ç¨ï „QÆO^èHŒ ~õ ,ΰ =∞Ǩ ѨO_ç`∞« _»∞, =∞Ǩ =∞Ǩϟáê^蕺ܫ∞ ѨÙÖˇ¡Å N~å=∞K«O„^Œ∞_ç QÍiH˜ QÆ∞~°∞=Ù ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ. J\˜ì =∞Ǩ ѨO_ç`«∞_»∞ "åºHõ~°}ÏOÉè’kè ã¨∞|ƒ~åÜ«∞âß„ã≤Î QÍi =^ŒÌ HÍ=ºÑ¨~} °î O KÕã#≤ ã¨∞Hõ$`«O <å‰õΩ ^ŒH¯õ _»O ѨÓ~°fi[#‡ ã¨∞Hõ$`«"∞Õ . #Å¡|Å¡ ÖË^∞Œ . ã¨∞^Œ=Ì ÚHõ¯ ÖË^∞Œ . áê~îO° ѨÓ~°Ü Î ∞Õ º@ѨÊ\˜H˜ â’¡HOõ <À\˜H˜ =KÕÛ¿ãk. PÜ«∞# ^ŒO_®#fiÜ«∞ Ѩ^uúŒ ^•fi~å â’¡HÍxfl âßâ◊fi`«OQÍ ã¨‡$uÖ’ xezáÈÜÕ∞ÖÏ KÕ¿ã"å~°∞. ^ŒO_®#fiÜ«∞ Ѩ^Œúu JO>Ë â’¡HÍxfl z#fl z#fl „Ѩâ◊flÅ∞QÍ, ã¨=∂^è•<åÅ∞QÍ qÉèlí ã¨∂Î É’kèOK«_O» . Ѩ^ºŒ <å@HÍÅ g∞^Œ LO_Õ ã¨ÇϨ [ áê=∞~° Pã¨HΘ #∞Oz, HÍ"åºÅÖ’x ã¨~ã° `¨ x« „¿Ñq∞OKÕ Ñ¨O_ç`Ö « ’Hõ qǨ~°OÖ’H˜ J_»∞QÆ∞ÃÑ\Ïì_∞» K«O„^Œ. ~Úk K«O„^Œ Ö’HõOÖ’ [iy# PO`«~O° yHõ „ѨÜ∂« }O. Wk [#h [#‡Éè∂í q∞â◊Û ã¨fi~åæ^ÑŒ ≤ QÆsÜ«∞ã‘ J<Õ ã¨`åºxfl Hõ#∞Q˘#fl Hõ} Δ O. D ѨÅ<å\˜ ÉÏÅK«O„^Œ∞_ç K« ∞ @∂ì 㨠∞ |ƒ~åÜ« ∞ âß„ã≤ Î Q Íi 㨠< å`« # P`« ‡ Ѩ i „Éè í q ∞™ÈÎ O ^• Jx Pâ◊Û~°ºáÈ`«∞O_Õ"å_çx <Õ#∞. K«O„^Œ HÍ=º ™êÇ≤Ï`«ºO Ѩ@¡ JO`« Ü≥∞‰õΩ¯=QÍ Ü≥∞O^Œ∞‰õΩ Pã¨H˜Î K«∂Ñ≤OKå_»∞? K«O„^Œ ã¨ÇϨ [OQÍ ™êfiÑ≤fl‰õΩ_»∞. JO^Œ∞Hˆ HÍ"åºÅÖ’x HõÅÊ<åâ◊HΘ J`«xfl L`ÕlÎ `«∞}˜‚ K≥Ü∞« º_»O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\˜Oì k. ÃÑ·QÍ P^è∞Œ xHõ Ü«∂O„uHõ Ü«ÚQÆO â◊$OQÍ~° ~°™êxH˜ ™ê÷#O ÖˉõΩO_® KÕ™ÈÎO^Œx K«O„^Œ ÉèÏqOKå_»∞. =ÚYºOQÍ P^è∞Œ xHõ`Ö « ’ TǨÏH©, HõÅÊ#H© ™ê÷#O ÖˉΩõ O_® áÈ~ÚOk. JO`å ZÃãû"≥∞‡ãπÅ Ü«ÚQÆO. ÉèÏ+¨ H©} Δ O˜ K«_O» `À ÉèÏ==¸ |ÅÇ‘Ï#Ѩ_Oç k. W\˜ì Ü«∂O„uHõ Ü«ÚQÆOÖ’ =ã¨∞Î "åº"≥∂Ç¨Ï Ñ¨~°`«O„`«`« =∞^茺 ǨÏ$^ŒÜ∂« OQÆ=∞ =~°#‚ ÅH©, K«`∞« ~° ã¨OÉèÏ+¨}ÅH©, <ÕÅ q_çz# TǨ qǨ~åxH©, ã¨OHÔ à◊√§ `≥OK«∞‰õΩ#fl Hõ^#Œè =∂^è∞Œ ~åºxH˜ xÅÜ«∂Öˇ#· „áêp# HÍ"åºÅ∞ K«O„^ŒH˜ ÃÑ~Ú<£ H˜Å¡~üûQÍ Ñ¨x KÕâß~Ú. P^èŒ∞xHõ HÍ~°ºHÍ~°} ã¨O|O^èŒO #∞Oz TÑ≤i Ñ‘Å∞Û‰õΩ<ÕÖÏ KÕâß~Ú. 135

=∞~À™êi K≥ѨÙÎ<åfl#∞. K«O„^Œ ™êfiÑ≤fl‰õΩ_»∞. ã¨∞O^Œ~° ã¨fiáêflÅÖ’ qǨÏiOKåÅx K«∂¿ã"å_»∞. nxfl ÃÇÏ_˘x[O J#QÆÅ=∂? ÉèÏ~åºÉè~í Šΰ =∞^躌 â◊$OQÍ~°bÅx „|Ǩ‡#∞Éè∂í u ™ê÷~ÚÖ’ =i‚Oz# qâ◊fi<å^è"Œ åi "Õ~ÚѨ_Q» eÆ fl "Õ<Àà◊¡ H˘xÜ«∂_®_»∞. â◊$OQÍ~°O #∞Oz „ѨH$õ u =~°‰Ωõ , „ѨH$õ uÖ’#∂, â◊$OQÍ~°OÖ’#∂, ã¨ÇϨ [ WO„kÜ«∞ J#∞Éè∂í `«∞Ö’¡#∞ =∞x+≤ J=^è∞Œ Å∞ `≥OK«∞H˘x b#O HÍ"åÅ<ÕO`« =~°‰Ωõ K«O„^ŒÖ’x ™êfiÑ≤fl‰õΩ_»∞ q[$OaèOKå_»∞. ^≥^· Œ J`«x ã¨fiѨflO. J~Ú`Õ K«O„^Œ „ÉÏǨχ} ã¨<å`«#∞_®, "å=∂KåiÜ«∂? ^ŒH} Δ˜ ÏKå~°OÖ’#∂ "å=∂Kå~°O LO^Œx ÉèÏqOKå_®? K«O„^ŒÖ’x ™êfiÑ≤fl‰õΩ_»∞ "≥∞KÕÛ Hõ^Œè |∞∞ˆQfi^ŒOÖ’#∂ =ÙOk. P Hõ^xŒè <Õ#∞ K«O„^Œ ^ŒQ~æÆ ° „Ѩ™êÎqOz#ѨC_»∞ KåÖÏ P#O^ŒO =ºHõOÎ KÕâß_»∞. =∞ǨÏi¬ JQÆã∞¨ ºÎ _»∞ f„= `«Ñ㨠∞¨ ûÖ’ =ÚxyáÈÜ«∂_»∞. ã¨HÅ õ ^Õ=`«efl P"åǨÏ# K≥Ü∂« ºÅ#∞H˘<åfl_»∞. Ѷ∞¨ ’~° `«Ñ㨠∞¨ ûÖ’ =Úxy ÉèÏ~°º`À â◊$OQÍ~åxfl `«ºlOKå_»∞. JѨC_»∞ J`«x ÉèÏ~°º Ö’áê=Ú„^Œ =t+¨μxì H˜ Ç≤Ï`«É’^èŒ KÕãO≤ k. â◊$OQÍ~°O `«áÈÉèíO[HõO HÍ^Œ∞ Jx q=iOzOk. P"≥∞ =∂@x =∞ǨÏi¬ t~°™ê=Ç≤ÏOKå_»∞. Jã¨Å∞ |∞∞ˆQfi^Œ"Õ∞ |∂`«∞ JO@∂ Ü«∞Å=∞Oze "≥OHõ@ѨÊÜ«∞º xO^•Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ ~åã≤# ѨÙã¨HÎ Íxfl XHõ lÖÏ¡ [_ç˚ K«O„^ŒH˜ `≥zÛ ~ÚKåÛ_»∞. K«O„^Œ Jk xO^Œ HÍ^Œ∞ ã¨∞uÎ J<åfl_»∞. â◊$OQÍ~°O áêѨO J<Õ „ÔHã· =Ψ ÉèÏ=#ÃÑ· qѨ=¡ O J<åfl_»∞. ~˘=∂O\˜ã[≤ O „Ѩ^•è #O HÍ=_»O =Å¡<Õ HÍ=K«∞Û, â◊√+¨¯"Õ^•O`« K«~Û° Å∞ HÍHõ Dâ◊fi~° ÉèHí Θ J=ã¨~"° ∞≥ Oÿ k K«O„^ŒH.˜ áê~°fif Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞Å â◊$OQÍ~åxfl HÍo^•ã¨ ∞ J=^è Œ ∞ Å∞ g∞i =i‚ O Kå_» ∞ . Éè í H ˜ Î , â◊ $ OQÍ~° = ¸ Hõ e ¿ã LO\ÏÜ«∞xÑ≤ã¨∞ÎOk. Ô~O_»∂ HÍÅÊxHõ Ö’HõOÖ’ HÍ=º~°™ê#O^ŒOÖ’ =Ú#HõÅ∞ "ÕÜ∞« _®xH˜ ~°ÇϨ ^•~°∞ÖË. K«O„^Œ Pã¨∞Ѩ„uÖ’ L#flѨC_»∞ Ѩ^ÑÕ ^¨ Õ <Õ#∞ uiy =™êÎ#∞ J<Õ =∂@x POQÆO¡ Ö’ K≥¿ÑÊ"å_»∞. <å HÀã¨O "ÕzK«∂_»∞ J<Õ Hõq`« J`«x =∞kÖ’ "≥∞ke LO@∞Ok. HÍÅÊx‰õΩ_»∞ HÍ=_»O=Å¡ t=™êQÆ~ü Hõq`«efl W+¨Ñì _¨ ®¤_∞» . t=™êQÆ~ü 136

ã¨fi~°ãæ ∞¨ _Î #·≥ ѨC_»∞ ##∞fl ‰õÄ_® fã¨∞H˘x "≥o§ Hõq Hõà|ı ~°OÃÑ· ѨÙ+¨Ê=∂Åx LOKå_»∞. HÍ~°∞Ö’ uiy =ã¨∞Î#flѨC_»∞ t=™êQÆ~ü Hõq`«Ö’¡x „áêHõ$uHõ ™œO^Œ~åºxfl "≥∞K«∞Û‰õΩ<åfl_»∞. t=™êQÆ~üq =K«# Hõq`«Å∞ HÍ=Ù Jq ÅÜ«∞|^Œ"ú ∞≥ #ÿ q, „â◊=} ã¨∞ÉèQí "Æ ∞≥ #ÿ q J<åfl_»∞. ÅÜ«∞ `«ÑÊ≤ #, HõÅÊ# JO`«iOz# P^è∞Œ xHõ`« #∞Oz HÍÅÊxHõ Ö’Hõ qǨ~°OÖ’H˜ "≥o§áÈÜÕ∞"å_»∞ K«O„^Œ. J`«xH˜ ^≥=· O, ^≥^· ,Œ â◊$OQÍ~° ÉèÏ=#Å∞ W=hfl HÍÅÊxHõ [QÆ`∞« Ö Î ’ JqÉèÏ[º"≥∞#ÿ q. â◊$OQÍ~°=¸, ^≥=· =¸ XHõ>.Ë XHõ\˜ JO`«i¿ãÎ =∞~˘Hõ\˜ ‰õÄ_® JO`«iã¨∞OÎ k (Ü«¸r). ɡ·aÅ∞Ö’ ‰õÄ_® ^Õ=Ù}˜‚ „Ñ≤Ü«ÚxQÍ ã¨OÉ’kèOKÕ HÍÅÊxHõ w`åÅ∞ =Ù<åfl~Ú. HÍx „ÔH·ã¨Î=OÖ’ `«O„_ç ÉèÏ=# „Ѩ^è•#O. =∞# Hõ~°‡Éèí∂q∞Ö’ ^≥"· åxfl „Ñ≤ÜÚ « xQÍ ÉèÏqOK«_O» ™ê^è•~°}O. J@∞=O\˜ Hõq`«fiO KåÖÏ<Õ LOk. D ã¨OQÆu „Ѩ™êÎqOz ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ Ö’ ^≥"· åxH©, =∂#=Ù_çH© ^Œ∂~°O `«‰õΩ¯= J<åfl#∞ <Õ#∞. ''^≥·"åxfl „Ñ≤Ü«Ú_çQÍ K«∂_»_»OÖ’ Ñ≤`«$™êfiq∞Hõ ÉèÏ=*ÏÅO LOk. „ã‘Î ^Õ=`«x „Ñ≤Ü«Ú~åeQÍ K«∂_»QÆÅ=∂—— Jx K«O„^Œ „ѨtflOKå_»∞. nx QÆ∞iOz PÖ’zOKåe x["Õ∞. HÍx "å=∂Kå~°O LO_»<Õ LOk Hõ^•? x*ÏxH˜ Åe`å ã¨ÇϨ „ã¨<å=∂ÅH˜ ÉèÏ㨯~åKå~°∞º_»<Õ "å=∂Kå~° `åO„u‰õΩ_»∞ ~åã≤# ÉèÏ+¨ºO =∂„`«"Õ∞ „áêp#O. ^•xÖ’ ^Õq â◊$OQÍ~° ~°ãѨ Ó¨ ~°Q‚ Í Jaè=i‚OK«|_çOk Jx ã¨=∂^è•#O K≥áêÊ#∞ <Õ#∞. K«O„^ŒÖ’ ~˘=∂O\˜ã[≤ O KåÖÏ „Ѩ^•è #"≥∞#ÿ k. D HÍÅÊxHõ`« „ѨH$õ u P~å^è Œ # Ö’ f„=™ê÷ ~ ÚH˜ KÕ i Ok. „Ѩ H õ $ u ™œO^Œ ~ ° º O „Ѩ u KÀ@ ™êHΔÍ`«¯iOK«_O» =Å¡<Õ t=™êQÆ~ü Hõq`åfixfl K«O„^Œ „¿Ñq∞OKå_»∞. t=™êQÆ~ü Hõq`«fiOÖ’ KèO« ^Œã∞¨ û LOk, ÅÜ«∞ LOk „ѨH$õ uÖ’ÖψQ. ÃÑ·QÍ ã¨O㨯$`« Ѩ^•Å`À, „QÍOkèHõ "åã¨#Å`À XHõ „áêp# „Ѩ|O^èŒ ÉèÏ¿+ t=™êQÆ~Ö ü ’#∂ Hõ#|_»∞`«∞Ok. ˆQÜ«∞ ÅHõΔ}ÏÅ∞ Z‰õΩ¯=. JO^Œ∞ˆH K«O„^Œ Ѩ^•ºxfl „¿Ñq∞Oz#@∞¡QÍ<Õ t=™êQÆ~ü Hõq`åfihfl „¿Ñq∞OKå_»∞. J`«x Hõq`«fiOÖ’x <≥Å=OHõbfl P@qHõ ™œO^Œ~åºhfl K«∂ã≤ =ÚQÆ∞_ú Ü » ∂« º_»∞. Jã≤`Î fi« "Õ^#Œ Ö’ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ=_®xH˜ K«O„^Œ W+¨Ñì _¨ Ö » ^Ë ∞Œ . =ºH˜`Î åfixfl qzÛù#flO KÕ¿ã P^è∞Œ xHõ ѨiÉèÏ+¨Ö’H˜ „ѨÜ∂« }˜OK«Ö^Ë ∞Œ . 137

rq`«OÖ’#∂, Hõq`«fiOÖ’#∂ Kè«O^Œã¨∞û#∂ "åºHõ~°}Ïhfl ÅÜ«∞h W+¨Ñì _¨ ®¤_∞» . K«O„^Œ Hõ} Δ H˜ "õ åk HÍ^Œ∞. JO^Œ∞Hˆ â◊$OQÍ~° <≥+· ^¨ OŒè Ö’x Hõq =~°#‚ x W+¨Ñì _¨ ®¤_∞» . Hõe ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ É∫^Œ*ú #·ˇ ∞efl K«∂ã≤ ã¨O`«$Ñ≤Î K≥O^Œ∞`å_»#fl =~°#‚ x K«O„^Œ QÆ∞~°∞Î KÕâß_»∞. "Õ^ÑŒ O¨ _ç`∞« efl K«∂ã≤ ÉèÜ í ∞« Ѩ_®Î_#» fl ã¨OQÆu QÆ∞~°∞Î KÕâß_»∞. "Õ ^ Œ O Ö’x 㨠fi ~° | ^Œ ú ` « „Ѩ H õ $ u #∞Oz, Ѩ â ◊ √ Ѩ H Δ Í º^Œ ∞ Å #∞Oz ã‘fiHõiOz#^Õ##fl „Ѷ\ ≤ ûò ™êìÖò „Ѩuáê^Œ#x K«O„^ŒH˜ q=iOKå#∞. JÖψQ "≥k· Hõ Hõ~°‡HÍO_» ‰õÄ_® Ѩâ◊√ѨHΔͺ^Œ∞Å i@∞º=Öò <ÕK«~ü #∞Oz =zÛO^Õ#<åfl_»∞ „Ѷ\ ≤ ûò ™êìÖ.ò D q+¨Ü∂« xfl K«iÛã¨∞#Î flѨC_»∞ "Õ^OŒ Jáœ~°∞¿+Ü«∞O JO>Ë J~°Oú ~Ú^Õ J<åfl_»∞. "Õ^OŒ „ѨH$õ uÅÜ«∞Ö’#∞Oz =zÛ#^Õ J<åfl_»∞ K«O„^Œ. D ^≥^· Œ Hˆ „Δ `«OÖ’<Õ "Õ^OŒ ѨÙ\˜Oì k J<åfl_»∞ K≥@∂¡ Ѩ‰ΩΔõ ňHã≤ K«∂ã¨∂.Î K«O„^ŒH˜ "åºHõ~°}=∞<åfl Jaè=∂#"Õ∞. ã¨O㨯$`« Láê^蕺ܫÚx =^Œ#Ì ∞Oz "åºHõ~} ° Ѩi*Ï˝<åxfl á⁄O^Œ_®xH˜ ‰õÄ_® Hõ$+≤ KÕâß_»∞. "Õ^OŒ Ö’ =∂„`«"∞Õ LO_Õ ÖË\ò „ѨÜ∂≥ QÍxfl QÆ∞iOz ‰õÄ_® „Ѩ™êÎqOz ã¨O㨯$`«OÖ’ ѨÙ\˜ì ÃÑiy# ##∞fl Pâ◊Û~°ºK«H`˜ ∞« }˜‚ KÕâß_»∞. "åºHõ~°}=¸, ã¨Ow`«=¸, Kè«O^Œã¨∂û W=hfl „ѨHõ$uÖ’x ÅÜ«∞ =O\˜".Õ "Õ^OŒ =i‚Oz#@∞¡ „ѨH$õ ux ã¨∂„`« |^ŒOú QÍ #_ç¿Ñ ~°∞`«O =O\˜".Õ „ѨH$õ uÖ’ ÅÜ«∞h, ã¨Ow`åhfl, "åºHõ~} ° Ïhfl "≥uHÍ_»∞ K«O„^Œ. Wk É∫^Œú ^Œ$HõÊ^ä•xH˜ aè#fl"≥∞#ÿ g∞=∂O㨠^Œ$HõÊ^äOŒ . D ^Œ$HõÊ^ä"Œ ∞Õ =K«# Hõq`åfihfl P^è∞Œ xHõ rq`«âe·‹ x „ѨtflOKÕÖÏ KÕãO≤ k. q∞ug∞i# "≥Ü · ∞« H˜HÎ õ „ѨfHõÖ’¡H˜ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ=_®xfl K«O„^Œ ÉÏǨ@OQÍ<Õ q=∞i≈OKÕ"å_»∞ D „áêHõ$uHõ ^Œ$HõÊ^äŒ"Õ∞ =∂#=`å "å^ŒO g∞^Œ, =∂#= ǨωõΩ¯Å ÉèÏ=# g∞^Œ ^•_çH˜ HÍ~°}"≥∞ÿOk. ^Õâ◊=∞O>Ë =∞\˜ìHÍ^ÀÜü∞, ^Õâ◊=∞O>Ë =∞#∞+¨μÖ’Üü∞ J#fl QÆ∞~°*Ï_» ^Œ$HõÊ^ä•xfl f„=OQÍ q=∞i≈OKå_»∞ K«O„^Œ. HÍ~°}O Uq∞@O>Ë – =∞x+≤x =∞\˜#ì ∞Oz q_»nÜ«∞_»"∞Õ . =∞x+≤x „ѨH$õ u #∞Oz "Õ~∞° Ѩ~K ° _« "» ∞Õ . WHõ¯_» XHõ ~Ô _£ WO_çÜ∞« <£ÖÏ, ã¨<å`«#∞_çÖÏ ÜÕ∞Hõ HÍÅOÖ’ ™êHΔÍ`«¯i™êÎ_»∞. 138

QÆ ∞ ~° * Ï_» QÆ ∞ iOz "åºã¨ O ~åÜ« ∂ Å#∞‰õ Ω #flѨ C _Õ qâ◊ fi <å^è Œ ã¨`º« <å~åÜ«∞}QÍi "Õ~Ú Ñ¨_Q» Å Æ ∞ #=Åx ‰õÄ_® J^躌 Ü«∞#O K≥Ü∞« º_»O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_∞» . ã¨∞„|Ǩχ}ºOQÍ~°∞ qâ◊fi<å^èŒ "åi =∞#=_çx Hõeã≤ qâ◊fi<å^èŒ ™êÇ≤Ï`«ºO H˘x `≥zÛ~ÚKåÛ~°∞ K«O„^ŒH.˜ qâ◊fi<å^è"Œ å~°∞ P^è∞Œ xHõ Ü«∂O„uHõ <åQÆiHõ`« „Ѩ"âÕ O◊ =Å¡ „ѨH$õ u q^èfiŒ Oã¨O [~°Q_Æ ®xfl =i‚OKå~°∞ "Õ~ÚѨ_Q» Å Æ ∞Ö’. D Hõ~"ΰ åºxfl U „ѨQuÆ jÅ ~°K~« Ú`« x~°fiiÎOK«Háõ È=_®xfl K«O„^Œ q=∞i≈OKå_»∞. =∞i qâ◊fi<å^è"Œ åi ™êÇ≤Ï`åºxfl ~ÚO`« =~°‰Ωõ ZO^Œ∞‰õΩ K«^=Œ ÖË^xŒ „ѨtflOKå#∞. qâ◊fi<å^èŒ ™êÇ≤Ï`«ºOÃÑ· J„ѨH\ õ `˜ « x¿+^èOŒ LO_Õ^xŒ K«O„^Œ K≥¿ÑÊ"å_»∞. qâ◊fi<å^èŒ Ñ¨Ùã¨HÎ Íefl KÕuÖ’ Ѩ@∞ìH˘x uiˆQ ^è~·≥ º° O `«#H˜ XHõÑC¨ _»∞ LO_Õk HÍ^Œx K«O„^Œ J<åfl_»∞. ã¨<å`«# ^Œ$HõÊ^äŒO`À ‰õÄ_ç# qÅ∞"≥·# „QÆO^ä•efl "≥Ú^Œ\˜ #∞Oz ѨiOî K«Háõ È=_»O =Å¡ `«#Ö’ XHõ â◊¥#ºO ÜÕ∞~°Ê_çO^Œx K«O„^Œ JOwHõiOKå_»∞. HÍx `å#∞ "å=∞ѨH"Δõ åkQÍ rqOK«Háõ È~Ú L#fl@¡~Ú`Õ, D<å_»∞ ™êkèOz# "≥<Àfl ™êkèOK«ÖHË áõ ÈÜÕ∞"å}˜‚ J<åfl_»∞. Wk `«#x ^≥fi· nè ÉèÏ"åxH˜ QÆ∞iKÕ™ÈÎO^Œx J<åfl_»∞. áê`«H© H˘`«HÎ © =∞^躌 ã¨Okè ^ŒâÖ ◊ ’x "Õ^#Œ x K«O„^Œ `«# rq`« K«~=° ∂OHõOÖ’ J#∞Éèqí OKå_»∞. W@∞=O\˜ "Õ^#Œ `À<Õ ~å}˜ t=â◊OHõ~° â◊~‡° `«#x `å#∞ ã¨OkèÜÚ « QÆÑÙ¨ „ÉÏǨχ} Ãã·HH˜ Q± Í Jaè=i‚OK«∞H˘<åfl_»∞. D ã¨Okè ^Œâx◊ ^•@_®xH˜ „ѨÜ∞« uflã¨∞OÎ _»QÍ<Õ K«O„^Œ =∞~°}O˜ Kå_»∞. P^è∞Œ xHõ`« =ºH©HÎ ~õ } ° H˜ ã¨O|OkèOz# ã¨=∞㨺x ã¨$+≤Oì zOk. Jk ã¨ÇϨ [ Jaè=ºH˜Îx ‰õΩO@∞Ѩ~°zOk. =ÚYºOQÍ P^èŒ∞xHõ q^•ºq^è•#O. D q^•ºq^è•#O KÕã#≤ Ñ¨Ë „QÆO^è•xH˜ „áê^è•#ºO ÃÑOK«_O» , =∞ødHõ ã¨O㨯$ux J}QÆ„^˘Hõ¯_»O. ''K«O„^Œ ZѨC_»∂ ÃãO@~ü PѶπ Z„\ÏHõ<Δ Q£ Í LO_»_®xH˜ „ѨÜ∞« uflOKÕ"å_»∞. JO^Œ∞HÀã¨O J`«_∞» „Ѩu™ês XHõ #∂`«# „QÆO^äOŒ Ü≥ÚHõ¯ ¿Ñ~°∞ „Ѩ™êÎqOKÕ"å_»∞. ^•xfl QÆ∞iOz `≥eÜ«∞HõáÈ=_»O ã≤Q∞Æ Ñæ _¨ =» Åã≤# q+¨Ü∞« OQÍ #∂º#`åÉèÏ"åxfl ÃÑOKÕ"å_»∞—— JO\Ï~°∞ _®Hõ~ì ü ~°=∞}. DÜ«∞# QÆ∞O@∂~°∞Ö’ =∂#ã≤Hõ "≥^· ∞Œ ºÅ∞. ~°K~« Ú`«. K«O„^ŒH˜ z~°HÍÅ q∞„`«∞Å∞. K«O„^Œ K«^∞Œ =ÙH˘<Õ ~ÀAÅÖ’ ~å_çHÖ õ ò 139

ã¨∂ì_≥O\òû Ü«¸xÜ«∞<£Ö’ ѨxKÕã≤#ѨÊ\˜ #∞Op J`«x "≥·Yi J^Õ JO\Ï~åÜ«∞#. JÖψQ W`«~°∞Å Jaè„áêÜ«∂ÅH˜ `«‰õΩ¯= „áê^è•#ºO WKÕÛ"å_»Ë+¨<£ûx kQÆ∞=∞u KÕã∞¨ ‰õΩO@∂ =KåÛ~°∞. P L@OH˜OѨÙefl ÉèÏ~°fÜ«∞ =∞ø_躻 OÃÑ·# áêâßÛ`«º *Ï˝#OÜ≥ÚHõ¯ q[Ü«∞OQÍ ÉèÏqã¨∂Î =KåÛ~°∞. *Ï˝#=∂~°Oæ QÍ ÉèÏqã¨∂Î =KåÛ~°∞. WѨÊ\˜H© KåÖÏ=∞Ok JO`Õ. „Hõ"Õ∞Ñ‘ P^èŒ∞xHõ q^•º=O`«∞ÅÖ’ ^ÕjÜ«∞ ã¨O㨯$u, ^ÕjÜ«∞ ÉèÏ+¨Å *Ï˝#O Hõ#∞=∞~°∞QÔ á· È~ÚOk. P â◊¥<åºxfl áêâßÛ`«º ^ÕâßÅ „QÆO^äŒ Ñ¨i*Ï˝#O`À xOѨ_O» "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì~∞° . Wk WHõ¯_» ÃÑiy# "≥ÚHõ¯ HÍ^Œ∞. JO^Œ∞=Å¡ D "å`å=~°}ÏxH˜ Wq∞_ô W=∞_»#>Ë¡ LO_çáÈÜÕ∞k D *Ï˝#O. D â◊¥<åºxfl K«O„^Œ rq`« K«~°=∂OHõOÖ’ ã¨Ê+¨ìOQÍ QÆ∞iÎOKå_»∞. P^è∞Œ xHõ`=« Å¡ =∞#∞+¨μÅ∞ QÍ_è» |O^èOŒ ÖËx K≥ki# J}∞=ÙÅ∞QÍ J\Ïq∞ã≤Hì ± WO_çq_»∞º=ÖòûQÍ =∂iáÈÜ«∂~°x áêâßÛ`«º `åufi‰õΩ_»∞ É∫=∞<£ =∂@Å ^•fi~å QÆ∞iÎOKå_»∞. D qzÛùuÎ =ºH©HÎ ~õ } ° Ö’ ‰õÄ_® „ѨuѶe¨ OzO^Œx QÆ∞iÎOKå_»∞. =∂@, áê@ ™ê÷<åxfl ѨÓiÎQÍ Ñ¨Ùã¨HÎ õ *Ï˝#O P„Hõq∞OK«_O» Ö’x qëê^•xfl JOwHõiOKå_»∞. ÉèÏ~°fÜ«∞ =∞ødHõ ã¨O㨯$u"≥Ñ· Ù¨ „ѨÜ∂« }O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_∞» . ^•xÖ’ ÉèÏQÆ"∞Õ ã¨O㨯$`« ÉèÏëê J^躌 Ü«∞#O. ã¨∞„|Ǩχ}ºOQÍ~°∞ qâßYѨ@ì}OÖ’ L#flѨC_»∞ ##∂fl, K«O„^Œx, <åˆQâ◊fi~°~å=Ùh Ju^è∞Œ Å∞QÍ PǨfixOKå~°∞. JHõ¯_» [iy# XHõ ã¨OѶ∞¨ @# <å‰õΩ QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =™ÈÎOk. K«O„^Œ XHõ ã¨O㨯$`« â◊ÉÏÌxfl qq^èŒ qÉè‰í Ωõ Å Î Ö’ <å‰õΩ qxÑ≤OKå_»∞. `«$fÜ«∂ qÉèHí Θ `«ÑC¨ QÍ LK«Ûiù OKå=x <Õ#∞ J<åfl#∞. `«#^Õ Hõ~Ô Hõxì , `«ÑC¨ J~Ú#>ˇ`¡ Õ 500 ~°∂IIÅ∞ W™êÎ#x J<åfl_»∞. â◊|=Ì ∞O[i ѨijeOKå_»∞. `«# LKåÛù~} ° Ö’ z#fl `«ÑC¨ ^˘i¡# =∂@ x["Õ∞. <å‰õΩ _»|∞ƒ W=fiÉ’Ü«∂_»∞. =^Œ<Ì åfl#∞. D ã¨OѶ∞¨ @# Ü≥∞O^Œ∞‰õΩ K≥ÑÙ¨ <Î åfl#O>Ë K«O„^Œ UHÍO`«OÖ’ 140

ѨÙã¨HÎ Íxfl K«^∞Œ =Ù‰õΩ<Õ áêâßÛ`«º q^è•#O #∞Oz â◊|OÌ "≥Ñ· Ù¨ , „â◊√u "≥Ñ· Ù¨ „ѨÜ∂« }O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞. QÆ∞~°∞=Ù ^•fi~å t+¨μºxH˜ Ѩ~°OѨ~°Å∞QÍ =∞ødHõOQÍ JOkOK«|_Õ ã¨O㨯$`«O "≥Ñ· Ù¨ , ã¨O㨯$u "≥Ñ· Ù¨ ^Œ$+≤ì ™êiOKå_»∞. D ^Œ$+≤Ö ì ’x =∂~°∞Ê J<Õk J`«x =ºH˜`Î fi« OÖ’ ‰õÄ_® =∂~°∞Êx fã¨∞‰õΩ~å=_»O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\˜ìOk. JO^Œ∞Hˆ K«O„^Œ K«Ñʨ x ã≤^•úO`« "庙êÅ ™ê÷#OÖ’ =ºOQƺ=¸ q#∂`«fl Hõ^ä•q^è•#=¸ HõÅQÆÅã≤# ~°K«#Å∞ ~åÜ«∞_»O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞. `«# PÖ’K«#efl, `åufiHõ zO`«#h JHõ_q» ∞H± =¸ã¨Ö’ HÍHõ ÉÏ=∞‡Å∞ K≥¿ÑÊ Hõ^Ö Œä Ï K≥ѨÊ_®xH˜ W+¨ìѨ_®¤_»∞. HõOzѨ~°=∂Kå~°∞ºÅ "åi ã¨OÉèÏ+¨}Åhfl K«kq <å`À J<åfl_»∞ ''#∞=Ùfi ‰õÄ_® Ѩ~°=∂Kå~°∞ºÅ "åiÖψQ „Ѩ=zã¨∞ÎO\Ï=Ù. PÜ«∞# =∂@Ö’¡ÖψQ h ~°K#« Ö’¡ ‰õÄ_® Ñ≤@Hì ^õ Å Œè ∞, P~Àº‰õΩÅ Î ∞, â’¡HÍÅ∞, Ѩ^•ºÅ∞, Ñ≤KåÛáê\˜ ã¨OÉèÏ+¨}Å∞ HõÅQÆÅã≤ XHõ ǨÏiHõ^ä• Hõ^èŒ#OÖÏ H˘#™êQÆ∞`å~Ú. WѨC_»∞ ~°K#« H˘#™êQÆ=Åã≤# q^è•#O J^Õ—— J<åfl_»∞ K«O„^Œ <å`À XHõ™êi. Hõ^,Œè #=Å, Hõq`« WÖÏO\˜ qÉèÏQÍÅhfl P^è∞Œ xHõ"∞≥ #ÿ q. [QÆ`∞« Ö Î ’ ã¨~fi° =¸ L#fl>Ë¡ HÍ=º [QÆ`∞« Ö Î ’ ‰õÄ_® Jhfl LO_Õq, LO_®e ‰õÄ_® J<åfl#∞. „áêp# HÍ"åºÅ`À ѨiK«Ü∞« O U~°Ê_Õ H˘Ån <å Jaè„áêÜ«∂xfl |ÅѨ~K ° _« O» "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_∞» K«O„^Œ. P^è∞Œ xHõ q^Œº, ã¨O™ê¯~°=Ú ã¨ÇϨ [ =ºH©HÎ ~õ } ° x ‰õΩO@∞ѨiKåÜ«∞x QÆ∞iÎOK«_O» K«O„^ŒÖ’ [iy# ÃÑ^Œ=Ì ∂~°∞Ê. D =∂~°∞Êx „ѨuaOaOKÕ ~°K#« Å∞ J`«x #∞O_ç =ºHõOÎ HÍ=Åã≤ L<åfl~Ú. HÍx K«O„^Œ DÖ’QÍ<Õ Jã¨qÎ ∞OKå_»∞. `«##∞ `å#∞ JkèQqÆ ∞ã¨∂Î áÈ=_»O K«O„^ŒÖ’x „Ѩ`ºÕ Hõ ÅHõ} Δ O. HÍx K«O„^Œ `«# JǨÏOÉèÏ"åxfl JkèQqÆ ∞OK«Ö^Ë xŒ H˘O`«=∞Ok P~ÀѨ}. ~°=∞}QÍi ÉèÏ+¨Ö’ K≥áêÊÅO>Ë – K«O„^ŒÖ’x ÃãO@~ü PѶπ Z„\ÏHõΔ<£ J^Õ. `å#∞ K≥¿ÑÊ^•xH˜ JǨÏOÉèÏ"åxfl *’_çOK«_O» . |Ǩïâß K«O„^ŒÖ’x <åºÜ«∞"åk ‰õÄ_® ^•xH˜ HÍ~°}"Õ∞"≥∂. K«O„^Œ "≥Ú^Œ@ "å~åÎѨ„uHõÖ’¡ [~°fleã¨∞ìQÍ KÕ~åÅ#∞H˘<åfl_»∞. HÍx J`«xH˜ L^ÀºQÆO ÅaèOK«Ö^Ë ∞Œ . D ã¨OQÆu K«O„^ŒÜ∞Õ K≥áêÊ_»∞. 141

Ѩ„uHõÅ`À áê„uˆHÜ«ÚÅ`À J#∞|O^èŒO J<Õk "Õ∞^è•q =~åæxfl, „ѨѨOKåxfl QÆ∞iOz, ã¨=∂*Ïxfl QÆ∞iOz PÖ’zOKÕ J=HÍâßxfl qã¨Î$`« ѨiKå~Ú. ™ê=∂lHõ J=QÍǨÏ# ÖË#ѨC_»∞ „Ѩf^•xH© ÉèÜ í ∞« Ѩ_Õ ÅHõ} Δ O Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞O^Œx K«O„^Œ XHõ™êi J<åfl_»∞. "å=∞ѨHΔõ ã¨Oã¨Ö ÷ Ë HÍ^Œ∞ Ѩ„uHõÅ`À ã¨O|O^èOŒ ‰õÄ_® ~å_çHÖ õ ò ã¨fiÉèÏ=O QÆÅ Ü«Ú=‰õΩÅÖ’ ™ê=∂lHõ zO`«#x ÃÑOK«∞`«∂ =KåÛ~Ú. ~ÀA"ås ™ê=∂lHõ ã¨OѶ∞¨ @#efl ™ê=∂lHõ qâı+¡ } ¨ efl Ѩ„uHõÅ∞ JOkã¨∂Î ~å=_»"∞Õ HÍ~°}O. K«O„^Œ ÖˇHÛõ ~°~ü HÍ"åÅ#∞H˘<åfl_»∞, áê„uˆHÜ«Ú_»∞ HÍ"åÅ#∞H˘<åfl_»∞ D ~Ô O_»∂ HÍÖËHáõ ÈÜ«∂_»∞. D HÍÖËHáõ È~Ú# q+¨Ü∂« Å∞ ‰õÄ_® K«O„^Œ =ºH˜`Î åfixfl „ѨÉÏè q`«O KÕâß~Ú. JÉèÏ=O ‰õÄ_® ^ÕxHÀ XHõ ^•xH˜ ã¨O|OkèOz#^Õ. ''<åºÜ«∞"åkQÍ LO_»_O» =ÖË¡ #∞=Ùfi ™êkèOK«=Åã≤#q ™êkèOKå=Ù—— Jx J<åfl#∞ <Õ#∞. HÍx K«O„^Œ =\˜ì <åºÜ«∞"åk =∂„`«"∞Õ HÍ^Œ∞. ™ê=∂lHõ qâı+¡ ‰¨ Ωõ _»∞QÍ, "Õ∞^è•qQÍ, É’^艌 Ωõ _»∞ HÍx É’^艌 Ωõ _»∞QÍ K«O„^Œ =∂~°_O» Ö’ J`«_∞» J"åfiÅ#∞H˘x HÍÖËHáõ È~Ú# q+¨Ü∂« Å∞ ‰õÄ_® HÍ~°}O. K«O„^Œ Ѩ„uHõŠѨ@¡ g∞_çÜ∂« Ѩ@¡ xi¡ÑOΨ QÍ LO_»ÖHË áõ È=_»O =∂@ JÖÏ=ÙOz "å\˜Ñ@ ¨ ¡ q∞ug∞i# MÏ`«~∞° Hõey LO_Õ"å_»∞. nx=Å¡ =zÛ# #+¨"ì ∞Õ q∞@O>Ë `åufiHõ"∞≥ #ÿ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅH˜ Wk J_»O¤ H˜. nxfl K«O„^Œ `«# ^≥^· Œ „ѨÜ∂« }O`À JkèQqÆ ∞OKåÅx „ѨÜ∞« uflOKå_»∞. Ѩ„uHõÅ∂, g∞_çÜ∂« áêѨÙÅ~ü Ѩ^uúŒ "≥Ñ· Ù¨ =∞x+≤x <≥_®Î~Ú. ~ÀA"ås ã¨OѶ∞¨ @#Å∂, ~å[H©Ü∂« Å∂, "å\˜ qâı+¡ } ¨ Å∂ W"Õ „Ѩ^•è #OQÍ =∂iáÈ`å~Ú. q∞ug∞i# HÍÅ|^Œ`ú « ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. ã¨Å ÷ =¸, HÍÅ=¸ ‰õΩkOK«|_®Î~Ú. `ÕnÅ =∞^躌 ¿ÑrŠѨiq∞u =∞^躌 ~Ú~°∞‰õΩ¯áÈ`åO. ~ÀA"ås ã¨OѶ∞¨ @#Å K«∞@∂ì K«H¯õ ~°∞¡ H˘_®ÎO. Wk =∞$`«∞º ã¨=∂#O. K«O„^Œ nxfl JkèQqÆ ∞OK«_O» HÀã¨O ã¨<å`«#O "≥Ñ· Ù¨ „ѨÜ∂« }˜OKå_»∞. ã¨<å`«#"Õ∞ ã¨=∂^è•#O Jx q∞„`«∞_»∂, ã¨ÇϨ <åºÜ«∞"ån <åˆQâ◊fi~°~å=Ù`À K≥áêÊ_»∞ rq`«OÖ’ z=i™êi Hõeã≤#ѨC_»∞. ã¨<å`«#O JO>Ë ã¨Å ÷ HÍÅ|^ŒOú HÍxk Jx J~°Oú . J@∞"≥Ñ· Ù¨ „ѨÜ∂« }˜OKå_»∞ K«O„^Œ. 142

K«O„^Œ Jã¨Å∞ ã¨Å ÷ HÍÅ |^Œ∞_ú ∞» HÍ^Œ∞. J`«xÖ’ HÍÅÊx‰õΩ_≥#· =∞Ǩ Hõq qǨÏiã¨∞OÎ \Ï_»∞. Hõq <åºÜ«∞"åkx âßã≤OKÕ"å_»∞. D Hõq `«#^≥#· ÉèÏ+¨x Hõ#∞Q˘#=Åã≤ LOk. Jk POQÆ¡ ÉèÏ+¨Ö’ áêâßÛ`«ºOÖ’ ÖË^∞Œ . WO`«H© K«O„^Œ ѨÖÏfl\˜Ö’x XHõ ѨÖ@ ¡ˇ ∂iÖ’ ѨÙ\˜ì ÃÑiy# „ÉÏǨχ}∞_»∞. <Õ#∞ H˘O`« HÍÅO K«∞O_»∂~°∞Ö’ Láê^蕺ܫÚ_çQÍ Ñ¨xKÕâß#∞. K«∞O_»∂~°∞Ö’ ~Ô _»∞¡ TK«HÀ`« HÀã≤# ^Œo`«∞Å Hõà|ı ~åefl „QÍ=∞O #_çÉÁ_»∞#¤ Y##O KÕâß~°∞. ^•xx ~°HHˆÎõ „Δ `«O JO\Ï~°∞. P ~°HHˆÎõ „Δ `åxH˜ Z^Œ∞~°∞QÍ<Õ \© |_ô¤ LOk. ~ÀE <Õ#∞ \© `åQÆ_®xH˜ "≥à§ı "å_çx. JHõ¯_» KÕi# XHõ ^Œo`« =$^Œ∞_ú ∞» JO@∞<åfl_»∞. K«O„^ŒâY ı ~ü J<Õ XHõ „ÉÏǨχ}∞_»∞ K«∞O_»∂~°∞ Hˆ ã¨∞ "åkOK«É’`«∞<åfl~°∞. PÜ«∞# Q˘Ñ¨Ê x*Ï~ÚfѨ~°∞_»∞, x™êfi~°úrq Jx. K«^∞Œ =ÙH˘<Õ ~ÀAÖ’¡ áê`« PO„^èÑŒ „¨ uHõefl XHõ™êi "≥OHõ>âË fi◊ ~° qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞OÖ’ u~°Qˆ ã¨∞<Î åfl#∞. áê`« PO„^èÑŒ „¨ uHõÅÖ’ „Ѩu¿Ñ~°∞ z=~°# ‰õΩÅO ¿Ñ~°∞ LO_Õk. Jk ÉèÏ~°fÜ«∞ „QÍg∞} ã¨O㨯$u. ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ JO>Ë „QÍ=∂ÖË, ‰õΩÖÏÖË. K«O„^ŒâY ı ~ü J<Õ „ÉÏǨχ}∞_»∞ `«# ֒ѨeH˜ `å#∞ „ѨÜ∂« }O KÕâß_»∞. D „ѨÜ∂« }ÏxH˜ J~°Oú Uq∞\˜, ™ê~°Hú `õ « Uq∞\˜? D „Ѩܫ∂}Ѩ٠P#"åà◊√¡ ÃÑ^ŒÌQÍ Hõ#|_»=Ù. Z‰õΩ¯=QÍ J`«x =∂@ÅÖ’<Õ J`«x „ѨÜ∂« }O =ºHõ"Î ∞≥ Oÿ k. ed`«"∞≥ Oÿ ^Õ „QÆO^ä㌠"÷¨ ∞≥ #ÿ ^Õ ã¨`º« O J#∞H˘<Õ P^è∞Œ xHõ q^•º=O`«∞ÅH˜ ~Úk H˘~°∞‰õΩ_»∞Ѩ_x» q+¨Ü∞« O. „H©ã∞¨ Î HÍx |∞^Œ∞ú_»∞ HÍx U XHõ¯ "åHõº=¸ ~åÜ«∞ÖË^Œ<Õ q+¨Ü«∂xfl g~°∞ =∞~°záÈ`å~°∞. qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂Å∞ K«O„^ŒH˜ L^ÀºQÆO W=fi#O^Œ∞‰õΩ =∞#O Hõ$`«AÅ ˝ ∞QÍ LO_®e. áêâßÛ`«º ^ÕâßÅÖ’ ã¨OQÆu <å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞ HÍx ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ Ö’ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂Ö’¡ PKå~°º Ѩ^qŒ Ö’ KÕ~_° O» P`«‡Ç¨Ï`åº ã¨^$Œ â◊O. ZO^Œ∞HõO>Ë – ÉèÏ~°fÜ«∞ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞O áêâßÛ`«º qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂xH˜ "≥Ü∂≥ º#HõÅ∞. D<å_»∞ Jk‰õÄ_® J|^Œ"ú ∞Õ . JO^Œ∞Hˆ Q˘Ñ¨Ê Ѩiâ’^è#Œ Å∂, ™êÇ≤Ï`«º=Ú, `«`fi« âßG=¸ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂Å |Ü«∞>Ë =iúÅ∞¡`∂« =KåÛ~Ú. qâ◊fi<å^èŒ ã¨`º« <å~åÜ«∞}QÍi=O\˜ Hõq ѨO_ç`∞« ÅH˜ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂Å∞ ã¨Q“~°=OQÍ ™ê÷#O HõeÊOK«=Åã≤ LOk. HÍx JÖÏ [~°QÖ Æ ^Ë ∞Œ . J@∞=O\˜ 143

"å~°∞ „ÃÑ·"Õ@∞ HõàÏâßÅÖ’¡#∞ =∞~ÀKÀ\’ |`«∞‰õΩ`≥~°∞=Ù "≥`«∞H˘¯#=Åã≤ =zÛOk. Wk qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂Ö’¡ qÅ∞=Å∞ ÖËHõáÈ=_®xfl ã¨∂zã¨∞ÎOk J<Õ"å_»∞ K«O„^Œ. qÅ∞=ÅH˜ „áê^è•#º`«xKÕÛ K«O„^Œ ã¨~fi° ~°OQÍÖ’¡#∂ qÅ∞=Å∞ LO_®Åx ÉèÏqOKÕ"å_»∞. ÃѶ֒+≤ѨCÅ`À H˘O_»x `«qfi ZÅ∞HõÅ∞ Ѩ>Ëì qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞ r=ÙÅ QÆ∞iOz z#flK«∂Ѩ٠LO_Õk J`«xH˜. J~Ú`Õ ÉèÏ~°fÜ«∞ q^•ºq^è•#O ÉèÏ~°fÜ«∞ ã¨O㨯$uÖψQ Hˆ O„nHõ$`«"∞≥ ÿ ÖË^∞Œ . Jk KåÖÏ =~°‰Ωõ =∞ødHõO. ÉèÏ~°fÜ«∞ *Ï˝#O Hˆ O„nHõ$`«O HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>ˇ ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ Ö’ =∞`«O ÖË^∞Œ . XHõÑC¨ _»∞ ~å_çHÖ õ ò ã¨∂_ì O≥ @∞QÍ „QÍ=∂ÅH˜ `«~Å ° O_ç J<Õ x<å^•xfl JO^Œ∞H˘x „QÍ=∂Å"≥Ñ· Ù¨ ^Œ$+≤ì ™êiOKå_»∞. WѨC_»∞ `«# =¸ÖÏefl "≥`∞« H˘¯O@∂, ã¨fi^Õj *Ï˝<åxfl J<Õfi+≤ã∂¨ Î ^≥^· Œ J<Õ „QÍ=∂xH˜ ѨÜ∞« xOKå_»∞ K«O„^Œ. ^≥^· Ö Œ ’ á⁄ÅOH˘<åfl_»∞. ^≥=· ã¨xflkèÖ’<Õ H˘<åfl_»∞. JHõ¯_» P"åã¨O U~°Ê~°z q∞„`«∞Å`À Hõeã≤ ã¨<å`«# *Ï˝<å<Õfi+¨} K≥Ü∂« ºÅx ã¨OHõeÊOKå_»∞. <Õ#∞, K«i„`«HÍ~°∞_»∞, ã¨O㨯$`« ѨO_ç`∞« _»∞ l`ÕO„^Œ, ã¨∞„|Ǩχ}ºOQÍ~°∞ "Õ∞=Ú =ÚQÆ∞~æ O° KåÖÏ™ê~°∞¡ ^≥^· Œ t"åÅÜ«∞O „áêOQÆ}OÖ’ HõÅ=_»O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\ÏìO. <Õ#∞ <å ~°K#« efl K«kq qxÑ≤OKÕ"å_çx. l`ÕO„^Œ `«# „QÆO^ä•Å#∞Oz H˘xfl =ÚMϺOâßefl K«kq qxÑ≤OKÕ"å_»∞. f„=OQÍ K«~°Û ™êˆQk. q∞„`«∞Å∞ =∞$`«∞ºO[Ü«∞~å=ÙQÍix ‰õÄ_® PǨfixOKå_»∞. HÍx PÜ«∞#H˜ z=i =~°‰Ωõ ‰õΩ^Œ~Ö ° ^Ë ∞Œ . D q+¨Ü∂« <Õfl `«ÅK«∞H˘x ~ÚѨÊ\˜H© =∞$`«∞ºO[Ü«∞~å=Ù QÍ~°∞ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∂» Î LO\Ï~°∞. =∞~°}Ï#O`«~O° K«O„^Œ Hõà|ı ~åxfl ^≥^· Ö Œ ’x ã‘fiÜ«∞ ˆHΔ„`«OÖ’<Õ ^ŒÇ¨Ï#O KÕâß~°∞. `«#x JHõ¯_Õ ^ŒÇ¨Ï#O K≥Ü«∞º=∞x K«O„^Œ ã¨fiÜ«∞OQÍ HÀ~å_»∞. |Ǩïâß `«# P`«‡ „ѨâßO`« „ѨH$õ uÖ’, Ѩ‰ΩΔõ Å HõÅ ‰õÄl`åÅ =∞^躌 , ѨÓ*Ïi ã¨Orq ѨiOî KÕ "Õ^=Œ ∞O„`åÅ =∞^躌 ã¨OK«iã¨∞OÎ ^Œx PtOz LO_»=K«∞Û. `å<≥Hõ¯_» rqOKåÅx, ã¨OK«iOKåÅx, `«# PÖ’K«#ÅH˜ QÆ=∂ºxfl J<Õfi+≤OKåÅx, Ѩ~=° ∂~åúxfl KÕ~∞° HÀ"åÅx HÀ~å_À J^Õ Hˆ „Δ `«OÖ’ `«# =∞~°}Ï#O`«~° ã≤u÷ H˘#™êQÍÅx K«O„^Œ PtOKå_®? JHõ¯_˘Hõ ѨHQΔ˜ Í<≥<· å ѨÙ#~°x˚ ‡OKåÅx HÀ~°∞‰õΩ<åfl_®? 144

ˆHΔ„`«O JO>Ë ^ÕǨÏ=∞x J~°úO. ˆHΔ„`« ˆHΔ„`«[˝ qÉèÏQÆ Ü≥∂QÆO J<Õk ÉèQí =Æ næ`Ö « ’x XHõ J^蕺ܫ∞O. Hˆ „Δ `«A_˝ ∞» JO>Ë P`«‡ Jx J~°Oú . ^≥^· Œ Hˆ „Δ `åxH˜ Hˆ „Δ `«A_˝ ∞» K«O„^Œ. P`«‡ÖËx P Hˆ „Δ `åxH˜ K«O„^Œ „¿Ñ`« Hõ~‡° ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ `å#∞ ~åÖË#x =∞$`«∞ºO[Ü«∞~å=ÙQÍ~°∞ J<åfl~°∞. J`«_∞» „¿Ñ=∞QÍ Ñ≤ez#ѨC_»∞ `å#∞ ~åÖËHáõ ÈÜ«∂#x Hõà§◊ hà◊§ Ѩ~º° O`«=∞Ü«∂º~°∞. HÍx Ѩ<fl≥ O_»= ~ÀA# ^≥^· Œ Hˆ „Δ `åxH˜ <Õ#∂, =∞$`«∞ºO[Ü«∞~å=Ù QÍ~°∂, ã¨∞„|Ǩχ}ºOQÍ~°∞ Hõeã≤ "≥à_¡◊ O» `«@ã≤O÷ zOk. K«O„^ŒÖxË P =$HΔÍÅ∂, P Ѩ~fi° `« tÅÅ∂, P #n [ÖÏÅ∂ Jhfl â◊¥<åºxfl "≥∂ã¨∞<Î åfl~Ú. ^Õ=`«Å∞ ~å„uH˜ ~å„u XHõ t"åÅÜ«∂xfl ѨiѨÓ~°O‚ QÍ xi‡OK«_®xH˜ ã¨OHõeÊOKå~°∞. HÍx ѨÓiÎ H͉õΩO_®<Õ `≥Å"¡ åiáÈ~Ú [#ã¨OKå~°O ÃÑiyáÈ=_»O`À ^Õ=`«Å∞ `«=∞ Ö’HÍxH˜ "≥o§áÈÜ«∂~°∞. ^Õ"åÅÜ«∞ x~å‡}O PyáÈ~ÚOk. Jk Ü≥∞ѨÊ\˜H© JѨiѨÓ~°O‚ QÍ<Õ q∞yeáÈ~ÚOk. Wk XHõ â‹=· Hˆ „Δ `åxfl QÆ∞iOz <Õ#∞ q#fl ã¨Å ÷ ѨÙ~å}O. P Hˆ „Δ `«O ¿Ñ~°∞ <å‰õΩ QÆ∞~°∞Ö Î ^Ë ∞Œ . W@∞=O\˜ "≥eu ÜÕ∞^À ^≥^· Ö Œ ’ H˘@ì=zÛ#@∞¡ HõxÑ≤OzOk. ^≥·^ŒÖ’<Õ HÍ^Œ∞, JO[Ü«∞ºQÍi WO\˜Ö’#∂ W@∞=O\˜ â◊¥#ºã≤÷u ÜÕ∞~°Ê_ç LO@∞Ok. ÃÑ^ŒÌ „QÆO^ä•ÅÜ«∞OÖÏ JO^ŒOQÍ ¿ÑiÛ# ѨÙã¨HÎ ÍÅ`À xO_ç=ÙO_Õ P ã¨∞O^Œ~° QÆ$ǨÏO ÃÑ· JO`«ã∞¨ Ö Î ’ f„= `åufiHõ K«~Û° ʼnõΩ ^•if¿ã ã¨ÉÅ íè ∞ [iˆQq. "≥Ú^Œ\™˜ êiQÍ <Õ#∞ Ǩ[Ô~#· ã¨Éíè Pt+π#On 'WO\˜"∞Õ \ò Zxg∞—H˜ _ç. "≥OHõ„\Ï=ÙQÍ~°∞ KÕã#≤ J#∞"å^Œ „QÆO^äOŒ ÃÑ· K«~Û° . P ѨÙã¨HÎ ÍxH˜ "≥OHõ„\Ï=ÙQÍ~°∞ ~åã≤# =ÚO^Œ∞=∂@ K«O„^ŒH˜ ÉÏQÍ #zÛOk. <Õ#∞ ~°zOz# ѨÙ~å} "Õ^OŒ ÃÑ· ‰õÄ_® XHõ ã¨=∂"ÕâO◊ [iyOk. D ã¨=∂"ÕâO◊ f„="≥∞#ÿ "å^ÀѨ"å^•ÅH˜ ^•ifã≤ K«O„^ŒH˜ =∞~˘HõiH˜ =∞^躌 Ѷ∞¨ ~°} ¬ QÍ ‰õÄ_® =∂iOk. `åufiHõ K«~Û° Å∞ ‰õÄ_® WÖÏO\˜ Ѷ∞¨ ~°} ¬ ‰õΩ Ü≥∞O^Œ∞‰õΩ ^•if™êÎ~Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë „ѨuKÀ@ =∞x+≤ JǨÏ"Õ∞ ˆHO„^ŒOQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. Pɡ˚H˜ì"£QÍ K«iÛOK«_O» J<Õk q∞^躌 =∂„`«"∞Õ . K«O„^Œ JǨÏOÉèÏ"åxH˜ "≥Å∞QÆ∞h_»Å∞O_Õq. H˘xfl™ê~°∞¡ PÜ«∞# JǨÏOÉèÏ=O ^•i`«ÑÊ≤ O^Œ<Õ <Õ#∞ ÉèÏqOKå#∞. D q+¨Ü∞« "Õ∞ #~°ÇϨ i`À „Ѩ™êÎqOz#ѨC_»∞ ''JǨÏOÉèÏ==∞O>Ë<Õ ^•i `«Ñʨ _»O. h JǨÏOÉèÏ=O =∂„`«O 145

^•i `«Ñ¨ÊÖË^•? JǨÏOÉèÏ"åxfl QÆ∞„~°OÃÑ· ™êfis KÕã≤#@∞¡ Ü≥∞=~°∞ ™êfis KÕÜ∞« QÆÅ~°∞—— J<åfl_»∞ #~°ÇϨ i. K«O„^Œ JǨÏOÉèÏ=OÜ≥ÚHõ¯ =∞OzK≥_∞» efl „ѨH¯õ #ÃÑ_»^•O. JǨÏOHÍ~°O J<Õk #t¿ãÎ PÖ’K«# Hõ^eŒ Hˆ PyáÈ`«∞Ok. ã¨HÅ õ É∫kúHõ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∂ JǨÏOHÍ~°O Ü≥ÚHõ¯ f„= K«Å<åÖË. <Õ#∞ ''ÉèÏ= Hõqx HÍ^Œ∞ JǨÏOÉèÏ= Hõqx—— J#fl Ѩ~åî aª è "åHõºO Ѩ~åî aª Hˆè HÍ^Œ∞ JO^ŒiH© =iÎã∞¨ OÎ k. K«O„^ŒÖ’x JǨÏOHÍ~°O <å‰õΩ N<å^èŒ =∞ǨHõqx QÆ∞~°∞‰Î Ωõ `≥ã∞¨ OÎ k. kq[Hõq=~°∞ QÆ∞O_çÜ∞« Öò kQÆ∞~æ #° QÆ J~°∞QÆ∞K«∞<åfl_»∞ N<å^ä∞Œ _»=∞~°ÑÙ¨ iH˜. N<å^ä∞Œ _ç JǨÏOHÍ~åxH˜ J~°"ú ∞Õ q∞\˜? rq`« K«~=° ∂OHõOÖ’ JѨC f~°Û#O^Œ∞‰õΩ f„= J==∂<åÅH˜ QÆ∞~°Ü∂« º_»∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© JǨÏOHÍ~åxfl =^ŒÅ ÖË^∞Œ N<å^äŒ =∞ǨHõq. ZO^Œ∞=Å¡#O>Ë D JǨÏOHÍ~°O ^è#Œ O #∞Oz ~åÖË^∞Œ , q^•º^è#Œ O #∞Oz =zÛOk. Wk PO`«~O° yHõ"∞≥ #ÿ ã¨OѨ^,Œ ÃÑ·H˜ Hõ#|_Õk HÍ^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ =∞#∞+¨μÅ∞ ^Œ$+≤Qì ÀK«~"° ∞≥ #ÿ ^•xx |>Ëì Q“~°=O ~Ú™êÎ~∞° . ^è#Œ Ç‘Ï#∞_»∞ QÆifiOK«_®xfl ri‚OK«∞HÀÖË~∞° . ^•xfl Ñ≤zÛQÍ<≥<· å =¸~°`ö fi« OQÍ<≥<· å ÉèÏq™êÎ~°∞. ''D QÀ¡|Öˇ*· +Ë <¨ £ Ü«ÚQÆOÖ’ ^è#Œ O ã¨OáêkOK«QeÆ y ‰õÄ_»É@ ˇ Hì õ áÈ=_»O K≥Ü≥∞ºuÎ #=∞㨯iOK«=Åã≤# q+¨Ü«∞O—— JO\Ï~°∞ _®Hõì~ü ~°=∞}. K«O„^Œ QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqã¨∂Î D =∂@ J<åfl~°∞. K«O„^Œ =∞~°}O˜ z#ѨC_»∞ K«O„^Œ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ â◊âßOHõ XHõ "åºã¨O ~åâß_»∞. P "åºã¨OÖ’ K«O„^Œ ^èŒ<åxH˜ „áê^è•#ºO W=fiÖË^Œx, Ü«∞â◊ã¨∞ûH˜ =∂„`«"Õ∞ „áê=ÚYº`«xKåÛ_»x ~åâß_»∞. <ÕxHõ¯_Õ XHõ „Ѩâ◊fl"Õ™êÎ#∞. ^èŒ#OÖËx Ü«∞â◊ã¨∞ûH˜ qÅ∞= =Ù#fl^•? ^è#Œ =¸ Ü«∞â◊ã∂¨ û Hõe¿ãÎ<Õ XHõ qÅ∞= ÜÕ∞~°Ê_»∞OÎ k. =ÚYº=∞O„u ~å[âıY~° ~Ô _çQ¤ Í~°∞ =∞~°}O˜ z#ѨC_»∞ H˘O^Œ~∞° ^Œo`« Láê^蕺ܫÚÅ∞ ##∞fl ''#∞"≥fiO^Œ∞‰õΩ ~å*âıY~°~Ô _çQ¤ ÍiÃÑ· ~°K#« K≥Ü∞« º=x—— J_çQÍ~°∞. 146

<Õ#@∞=O\˜ ~°K#« Un K≥Ü∞« ºÖËHáõ ÈÜ«∂#∞. HÍx q~°ãO¨ q∞„`«∞_»∞ "Õ}∞QÀáêÖò `«# „ѨQuÆ jÅ H©iÎ „Ѩu+¨eª fl Ѩ}OQÍ ÃÑ\˜ì PÜ«∞#ÃÑ· K«H¯õ x "åºã¨O ~åâß_»∞. ÃãÅ„a\© J<Õ Ñ¨^•xH˜ xѶ∞¨ O@∞ J~°Oú <å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞ HÍx _»|∂ƒ Ü«∞â◊ã∂¨ û ~Ô O_»∂ P_»"åi [_»Ö’x áêÜ«∞ÖÏ¡ JÅ∞¡‰Ωõ áÈ~Ú# Q˘Ñ¨Ê =º‰õΩeÎ fl ÃãÅ„a\©Å∞ JO\Ï~°∞. P^è∞Œ xHõ L^Œº=∞HÍ~°∞Å∞ KåÖÏ=∞Ok W@∞=O\˜ ã≤u÷ <Õ HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. Pã≤Î Pâ◊Ü∞« =¸ HõÅQÆeã≤# ã≤u÷ x HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°∞, `«=∞H˜ L^Œº=∂Å ^•fi~å LѨ<庙êÅ ^•fi~å =zÛ# H©iÎx ^èŒ#OQÍ =∞ÅK«∞H˘O@∞<åfl~°∞. WѨÊ\˜Hˆ =∞ÅK«∞H˘<åfl~°∞. ã≤x=∂ "åà◊√¡ ™ê=∂lHõ ã¨=∞㨺efl ÃÑ@∞ì|_çQÍ =∂iÛ HÀ@∞¡ QÆ_çOz#@∞¡ gà◊√¡ K«∞O_»∂~°∞bfl, HÍ~°OKÕ_∞» bfl Pã¨∞Å Î ∞QÍ =∞ÅK«∞H˘<åfl~°∞. =∂#= K«i„`« z=iH˜ Ǩ™êºã¨Ê^ŒOQÍ =ÚQÆ∞ã¨∞OÎ k. W@∞=O\˜ Ǩ™êºã¨Ê^Œ ã≤u÷ H˜ QÆ∞iHÍx "å_Õ K«O„^Œ. J`«_∞» „ÉÏǨχ} ã¨OѶ∞¨ OÖ’ ã¨É∞íè º_»Ü∂« º_Õ HÍx Pâ◊Ü∂« Åx ÃÑ@∞ì|_çQÍ =_ô¤ "åºáê~°OQÍ =∂~°∞ÛHÀÖË^Œ∞. ã¨<å`«#O P<åfl_Õ HÍx, P^èŒ∞xHõ`« `≥zÛ# J=HÍâßefl LѨÜ∂≥ yOK«∞H˘O@∂ PHÍâ◊ÇϨ ~出Å∞ xi‡OK«Ö^Ë ∞Œ . z=iH˜ XHõ ™⁄O`« WÅ∞¡ ‰õÄ_® ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀÖË^∞Œ . ™⁄O`« Pã≤Î Pq~åƒù=O#∞OKÕ ‰õΩ@∞O|O =zÛO^Œx, ‰õΩ@∞O|O H˘#™êˆQk ™⁄O`«Pã≤Î H˘#™êyOѨÙHÀã¨"∞Õ #x Hõ=¸ºxã¨∞ì áê~îåÅ∞ K«kq#"å_Õ. HÍx ‰õΩ@∞O|OHÀã¨O Ü≥∞@∞=O\˜ Pã≤hÎ q∞QÆÅÛ‰õΩO_® "≥o§áÈÜ«∂_»∞. â◊âßOHõ z=iH˜ `«# `«O„_ç q∞yeÛ# Pã≤Î Ü«∞â◊¿ãû#<åfl_»∞. D =∂@H˜ =∞#O #=fi=K«∞Û ÖËHáõ È`Õ ÜÕ∞_»==K«∞Û HÍx Ü«∞â◊ã∞¨ û ZѨÊ\˜H© Pã≤HÎ Í^Œ∞. h =Ü«∞ã¨∞û `«‰Ωõ ¯=, JO^Œ∞Hˆ Ü«∞â◊¿ãû Pã≤Î J#‰õΩ Jx Pâ◊√ Hõq`« K≥áêÊ_»∞ #~°ÇϨ i. ZO^Œ∞HõO>ˇ Ü«∞â◊ã¨∞û HÀã¨O =∞Oz Ѩ#∞Å∂, ^•#^èŒ~å‡Å∂ KÕã≤ k"åàÏf¿ã Ѷ¨Óº_»Öò ^Œâ◊x =∞#O Ü≥∞ѨC_À ^•>ËâßO. =∞#O ~ÚѨC_»∞ ^è#Œ ™êfi=∞ºOÖ’H˜ Ñ‘HÖ õ ’¡`∞« =ÚxyáÈÜ«∂O. „Ѩ=ÚY ã≤h Ç‘Ï~À~Ú<£ „u+¨ Hˆ #û~ü ~ÀQÆ∞Å xq∞`«OÎ xkèx U~åÊ@∞ KÕãO≤ ^Œx "å~åÎÑ„¨ uHõÖ’¡ K«k"å#∞. aÖò Qˆ @∞û ÖÏO\˜"åà◊√¡ KÕ¿ã ^•#^è~Œ å‡Å∂, L^•~°`fi« =¸ <å‰õΩ J~°=ú ∞ø`å~Ú. 147

J=hfl "åiH˜ =„[ѨÙ@∞OQÆ~åÖÏ¡ â’aè™êÎ~Ú. "åiH˜ Ü«∞â◊ã∞¨ û XHõ Ys^≥#· JÅOHÍ~°O. JÖψQ H˘O^Œ~°∞ ^Œo`« "Õ∞^è•=ÙÅ∞ „ѨÉèí∞`«fiO Éèí∂=ÚÅ∞ ѨOKÕÖÏ KÕ™êÎ=∞x, Hõ_∞» ¿Ñ^Œ „ã‘Å Î #∞Oz =O^ŒÅ∞ =ã¨∂Å∞KÕã,≤ JÖÏ HÀ@∞¡ QÆ_Oç z q∞#fl‰õΩO_çáÈ=_»O "≥#∞Hõ JO`«~å~°Oú <å‰õΩ É’^èÑŒ _¨ ∞» OÎ k. "åà◊√¡ \©.gÖ’¡ Hõ#|_ç hu LѨ<庙êÅ∞ ~Úã¨∞Î#flѨC_»∞ Q˘Ñ¨Ê Bz`«ºO QÀK«iã¨∞ÎOk. ^è#Œ ™êfi=∞ºO Ü≥ÚHõ¯ ã¨ÇϨ [ K«Å<åÖË ~Úq. ^è#Œ OÖËx H©i,Î Pã≤xÎ ‰õÄ_»É@ ˇ Ö ì xË Pâ◊Ü∞« O Wq qz„`« „áê}∞Å∞. JO`«iOzáÈ`«∞#fl ÉèÏ+¨Å∞. JO^Œ∞Hˆ <Õ#∞ K«O„^Œ XHõ ѶӨ Öò Jx ÅH˜‡Δ `À J<åfl#∞. W^Õ =∂@ ~åã¨∞<Î åfl#x ‰õÄ_® J<åfl#∞. HÍx "Õ ∞ ^è • =ÙÅ∂, „Ѩ Q Æ u jÅ∞~° ∂ , hu=∞O`« ∞ Å∂, Pâ◊ Ü « ∂ Å∞ =e¡OKÕ"åà◊√¡ gà◊§`À „ѨÑO¨ K«O ‰õΩo¡áÈ~ÚOk. JO^Œ∞=Å¡ ѶӨ Öòû J=ã¨~O° D „ѨÑO¨ KåxH˜ ZO`À LOk. "åi =Å¡<Õ „ѨÑO¨ K«OÖ’ D =∂„`«O ™œO^Œ~º° O q∞ye LOk. K«O„^Œ =∂@Ö’¡#∞, #=ÙfiÖ’#∂, Hõ^eŒ HõÖ’#∂, ~°∂ѨOÖ’#∂ ™œO^Œ~º° O LOk. D =∂@ KåÖÏ=∞Ok JO\Ï~°∞. ^•O`Àáê@∞ JǨÏOHÍ~°O LO^Œx ‰õÄ_® JO\Ï~°#∞HÀO_ç Jk "Õ~ˆ ã¨OQÆu. K«O„^Œ ~å`«HÀ`«Ö’¡H˜ =ÚxyáȉõΩO_® ~°∂Ѩ=¸, ^•xH˜ `«y# "åHÍÛ`«∞~°º=¸ J_»∞H¤ ˘<åflÜ«∞xÑ≤ã∞¨ OÎ k. ~°gO„^Œ<å^è£ ~îåQÆ∂~ü ~°∂ѨO ‰õÄ_® áêâßÛ`«∞ºefl PHõi¬OzO^ŒO\Ï~°∞. J`«xx K«∂ã¨∂Î ™êHΔÍ`«∂Î Uã¨∞„H©ã¨∞Îx K«∂ã¨∞<Î åfl=∞x ÉèÏqOKå~°∞ "å~°∞ (P~°∞ºæ "≥∞O>Ë\"˜ £ WO_çÜ∞« <£ – J=∞~°ºÎ ¿ã<£). JO>Ë PHõ~} ¬° Ü © ∞« "≥∞#ÿ ~°∂ѨO P "Õ∞^è•q =∂@ÅH˜ qÅ∞=xã¨∞OÎ k. J\˜~ì ∂° ѨO ~°K#« Ü≥ÚHõ¯ P=â◊ºHõ`x« `«yOæ z "Õã∞¨ OÎ ^ŒO\Ï_»∞ q∞„`«∞_»∞ JO|\˜ ã¨∞~ˆ O„^Œ ~åA. JO>Ë K«∂ѨÙÖ`À#∂ =∂@Å`À#∞ `«=∞x `å=Ú JO^ŒOQÍ =ºHõOÎ KÕã∞¨ H˘<Õ"åà◊√¡ ~°K#« KÕ¿ã „â◊=∞x x"åiOK«∞H˘O\ψ~"≥∂! `«# L`åûǨÏѨÓi`«"∞≥ #ÿ K«`∞« ~À‰õΩÅ Î `À, ѨiѨÓ~°"‚ ∞≥ #ÿ ~°∂ѨO`À =∂ q∞„`«∞ÅO^ŒiH© XHõ J^茺HõΔ™ê÷#OÖ’ L#fl@∞¡O_Õ"å_»∞ K«O„^Œ. <Õ#∞ <å 148

qâßYѨ@flO LѨ<åºã¨O ''ã¨<å`«#O – P^è∞Œ xHõ`—« —x „Ѩu "åHõºO K«O„^ŒH˜ qxÑ≤OKå#∞. K«O„^Œ „Ѩu "åºHõO ^ŒQ~æÆ ° Py K«Ñʨ @∞¡ H˘>Ë"ì å_»∞. J^Œ∞ƒù`O« J<Õ"å_»∞. J\Ï¡ ~°™ê™êfi^Œ# KÕ¿ã =º‰õΩÅ Î ∞ J~°∞^Œ∞QÍ LO\Ï~°∞. ^≥^· Ö Œ ’ <å "åºã¨ Ѩ~<°î åxH˜ „Ѩ`º« HõΔ ™ê‰õΩΔ Å∞ ã¨∞„|Ǩχ}ºOQÍ~°∂, l`ÕO„^Œ. P^è∞Œ xHõ`x« q=∞i≈OK«_®xH˜ QÆ∞~°*Ï_»x `å~å¯}OQÍ fã¨∞H˘=∞‡x ã¨ÅǨ~ÚzÛOk K«O„^Õ. P áêѨO K«O„^Œ^.Õ XHõ =∂@H©, XHõ H˘`«Î PÖ’K«#H©, XHõ H˘`«Î TǨÏH© JO`« L`åûǨÏOQÍ ã¨ÊOkOKÕ =ºH˜Î =∞m¡ HõO@|_®Î_® J<Õk J#∞=∂#"Õ∞. q„QÆÇ¨ ~å^艌 Ωõ Å∞ `«Ñʨ , ã¨fi`«O„`« PÖ’K«<åѨ~∞° Å∞ J~°∞^≥á· ÈÜ«∂~°∞. K«O„^Œ q„QÆÇ¨ ~å^艌 Ωõ _»∞ HÍ_»∞. K«O„^Œ t"å~å^è#Œ XHõ HÍ=º ~°™ê™êfi^Œ# =O\˜^HÕ Íx =\˜ì =¸_è» ÉèHí Θ HÍ^Œ∞. HÍ"åºÅÖ’x J^Œ∞ƒù`« TǨâ◊HHΘ ˜ `«#‡Ü«Ú_»Ü∞Õ º"å_»∞ K«O„^Œ. <≥ÑÊ≤ `À f„=OQÍ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∂» <Î Õ ã¨O㨯$`« HÍ"åºÅ J#∞"å^•Å∞ K«^=Œ _»O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞. K«i„`« ѨÙ~°∞+¨μÅHõ#fl ѨÙ~å} ѨÙ~°∞+¨μÖË Ü≥∞‰õΩ¯= „ѨÉèÏ=jÅ∞~°∞ JO\Ï_»∞ ~å"£∞ =∞<ÀǨÏ~ü Ö’Ç≤ÏÜ«∂. â◊OHõ~∞° _»∞ K«O„^Œx „ѨÉÏè q`«O KÕãO≤ k JO^Œ∞=ÖË.¡ WO`«H© K«O„^Œ∞_»∞ t=Ùx ã≤QÑÆ Ù¨ "ÕfiHõ^•. t=Ùx K«∞@∂ì Ü≥∞xfl J^Œ∞ƒù`« HõÅÊ#Å∞? =∞#‡^è∞Œ }˜‚ ^ŒÇÏ≤ OzOk t=Ù_Õ. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ áê~°fiux J~°<ú åsâ◊fiiQÍ ã‘fiHõiOzOn t=Ù_Õ. <å\ϺxH˜ =¸ÅO t=Ù_Õ. JHõ~Δ =° ∂Åx _è=» ∞~°∞HõO ^•fi~å "≥Å∞=iOzOk t=Ù_Õ. t=Ù_Õ „ѨÑO¨ KåxH˜ "åºHõ~} ° O. K«∂_»O_ç Éè’àÏ â◊OHõ~°∞}˜‚ `«Å=QÍ<Õ ZÖÏ TǨÖ’HõOÖ’H˜ "≥o§ áÈ`«∞<åfl<À! HÍ=ºO HÍx, ѨÙ~å}O HÍx =∂#= J#∞Éè"í åÅ #∞Oz ѨÙ\˜#ì q HÍ=Ù. XHõi J#∞Éè=í O =∞~˘HõiH˜ ZO^Œ∞‰õÄ Ñ¨xH˜ ~å^Œ∞. =ºH˜QÎ `Æ « J#∞Éè"í åefl ‰õΩѨÊÉ’Ü«∞_»O, ^•xfl Hõ^Œè J#_»O P^è∞Œ xHõ ~°∞QƇ`«. HÍ=ºO XHõ #∂`«# ã¨$+≤,ì J^˘Hõ „|Ǩχã¨$+≤.ì Hõq „|¿Çχ. J`«_˘Hõ ^≥=· O. JO^Œ∞=Å¡ |Ü«∞@ Hõ#|_Õ "åã¨"Î åÅ #∞Oz HÍHõ, J#∞Éè=í O #∞Oz HÍHõ JO`«~O° QÆOÖ’<Õ ã¨$+≤ì KÕ™êÎ_∞» Hõq. JO^Œ∞Hˆ JO`« J^Œ∞ƒù`« HõÅÊ#Å∞ 149

™ê^茺=∞Ü«∂º~Ú. P^è∞Œ xHõ`« =∞#∞+¨μefl HÍÅ|^Œ∞eú fl KÕÜ∞« _»O`À HÍÖÏf`« ã≤u÷ Ö’ ™êˆQ TǨqǨ~°O HÍÅÊxHõ [QÆ`∂« Î =Úyã≤áÈ~Ú, ã¨Å ÷ HÍÅ|^Œ"ú ∞≥ #ÿ <ÕÅÉÏ~°∞ ~°K«#Å∞ „áê~°OÉèí=∞Ü«∂º~Ú. =∞$`«∞ºO[Ü«∞~å=ÙQÍix K«O„^Œ XHõ™êi J_çQÍ_»∞ ''`«xHÔ à◊§ Éè~í } ° Q˜ Í~°∞ Q˘Ñ¨Ê t=Éè‰í Ωõ Å Î ∞ Hõ^•, PÜ«∞# â◊OHõ~∞° x ã¨∞uÎ ã¨∂Î =∞Oz Hõq`«Å∞ QÍ#O KÕâß~°∞ Hõ^•? PÜ«∞# J^Õ ÉèíH˜Î „Ѩ"åǨÏOÖ’ =Úxy`ÕÅ∞`«∞<åfl~å?—— ~Úk K«O„^Œ J_çy# „Ѩâfl◊ . K«O„^Œ „Hõ"Õ∞Ñ‘ ѨÙ~å}ÏÅÖ’H˜, HÍ"åºÅÖ’H˜ ѨÙ~å} ѨÙ~°∞+¨μÅ Hõ^ä• =∂^è∞Œ ~°ºOÖ’H˜ u~ÀQÆq∞OKå_»xÑ≤ã∞¨ OÎ k. ~Úk P^è∞Œ xHõ`H« ˜ „Ѩu„H˜Ü∞« . W^˘Hõ QÔ iÖÏ¡"å~ü J<åfl_»∞ #~°ÇϨ i. K≥@∞ìKå@∞#∞Oz N~å=∞K«O„^Œ∞_»∞ ÉÏ}ÏÅ∞ "Õã#≤ @∞¡ ã¨<å`«#OÖ’Oz P^è Œ ∞ xHõ ` « à ѷ ÉÏ}ÏÅ∞ "≥ Ü « ∞ º_» O "≥ Ú ^Œ Å ∞ÃÑ\Ïì _ » ∞ K« O „^Œ . Wn „Ѩ*ÏÜ«Ú^ŒÉú iËè ÜÕ∞. Wk J`«x =ºOQƺ ~°K#« Ö’¡ ã¨Ê+¨Oì QÍ Hõ#|_»∞OÎ k. ã¨<å`«#O JO>Ë „Ñ‘"∂≥ _»ifl\©Ü∞Õ . P TaÖ’H˜ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ~Ú# â◊~‡° x#∞fl ‰õÄ_® ÖÏQÆ∞`«∞<åfl_»∞, ^Œ∂~°OQÍ `«~=° ∞=∞x ã¨ÅǨ ~ÚzÛ# "åà◊√§ L<åfl~°∞. D ã¨OQÆu K«O„^ŒÜ∞Õ z=i™êi Pã¨∞Ѩ„uÖ’ Hõeã≤#ѨC_»∞ K≥áêÊ_»∞. UHÀÇ≤Ï ^ÀëÈ QÆ∞} ã¨xfláê`Õ x=∞[˚fO^Àó H˜~} ° +Ë fi≤ "åOHõó (‰õΩ=∂~° ã¨OÉè=í O – HÍo^•ã¨∞) K«O„^Œ∞xÖ’x =∞K«Û J=∞$`« H˜~} ° ∞x H˜~} ° ѨÙO[OÖ’ =ÚxyáÈ`«∞Ok. JÖψQ z#fl^À+¨O J<Õk K«O„^ŒâıY~°∞x „ѨQÆujÅ QÆ∞}ÏÅ "≥Å∞¡=Ö’ H˘@∞ì‰Ωõ áÈ`«∞Ok Jx <Õ#∞ ã¨=∂^è•#O K≥áêÊ#∞. K«O„^Œ J<åfl_»∞ QÆOcè~O° QÍ ''K«O„^Œ∞x`À <å‰õΩ Ñ¨xÖË^∞Œ . K«O„^Œ∞xÖ’x #Å¡ ‰õΩO^ÕÖË <å‰õΩ HÍ"åe. J^Õ ã¨<å`«#O. Jã¨Å∞ HÍOu #Å∞¿Ñ. #ÖÏ¡x ã¨∂~°∞º_»∞ Jx t=™êQÆ~ü áê_®_»∞. HÍ~°∞ #Å∞Ѩ٠#∞OKÕ [QÆ`∞« ΠѨÙ\˜Oì k. [QÆnâ◊fi~°∞_»∞ #Å∞¿Ñ. #∞=Ùfi ѨÙ~å}"Õ^OŒ ѨÙã¨HÎ Oõ Ö’ K≥Ñʨ ÖË^•?—— 150

W"Õ K«O„^Œ`À <å z=i =∂@Å∞. WѨC_»∞ K«O„^Œ ÖË_∞» . K«O„^Œ `≥zÛ# P L`åûǨϟ„^ÕH=õ ¸ ÖË^∞Œ . pHõ\Ö ˜ ’ =ÚxyáÈ~Ú# "≥∞eHõÅ∞ uiy# "≥∞@¡g∞Oz ã¨`#Î≥ ѨeÖ ¡ ’x <å WO\˜ ֒ѨeH˜ KÕ~å#∞. WѨC_»∞ pHõ>,Ë #Å∞¿Ñ <å`À =∂\Ï¡_ÀÎOk. K«O„^Œ JÉèÏ=O ‰õÄ_® <åKÕ`« "åHͺefl Ѩ~∞° QÆ∞ÃÑ\˜™ì ÈÎOk. Jn K«O„^Œ. Jn ã¨<å`«#O. Jn K«O„^Œ ^Œ~≈° #O. ~°K~« Ú`« ÃãÖò :7396666942 Y

151