Τα προγράμματα της Μέσης Εκπαίδευσης (1833-1929), τ. Β

ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (1833 -1929)

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ Σ Π Υ Ρ Ο ς I. Α ς Δ Ρ Α Χ Α ς , Γ Ι Α Ν Ν Η ς

ΓΙΑΝΝΟΥΛΟΠΟΥΛΟς,

ΦΙΛΙΠΠΟς ΗΛΙΟΥ, ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟς Ε. ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗς

© ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ Αχαρνών417.Τηλ.25 30 872 και 25 30 873

ΔΑΥΙΔ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (1833 -1929) ΤΟΜΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ Γ Ε Ν Ι Κ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ

17

ΑΘΗΝΑ 1988

ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Γ'

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ

1

ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ (Νόμος: Ναύπλιο 6/18 Φεβρουαρίου 1834) Αντιβασιλεία

ΝΟΜΟΣ[1]

Περί δημοτικών

σχολείων

ΟΘΩΝ ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Ακούσαντες την γνώμην του υπουργικού συμβουλίου απεφασίσαμεν και διατάττομεν. ΤΜΗΜΑ Α'. Περί δημοδιδασκαλίας εν γένει. Άρθρ. 1. Εις έκαστον δημοτικόν, ή του λαού σχολείον, θέλουν διδάσκεσθαι τα εξής: Κατήχησις, στοιχεία ελληνικής, ανάγνωσις, γραφή, αριθμητική, η γνώσις των κατά τους νόμους παραδεδεγμένων σταθμών και μέτρων, η γραμμική ιχνογραφία και η φωνητική μουσική, ει δυνατόν δε, και στοιχεία της γεωγραφίας, της ελληνικής ιστορίας, και εκ των φυσικών επιστημών τα αναγκαιότερα. Άρθρ. 2. Ε κ τ ό ς τούτου, θέλουν γίνεσθαι υπό την εποπτείαν του διδασκάλου δις της εβδομάδος σωματικαί γυμνασίαι (σωμασκίαι), και θέλει διδάσκεσθαι πρακτικώς η αγρονομία, η κηπουρική, και κυρίως η δενδροκομία, βομβυκοτροφία και μελισσοτροφία. Εις κορασίων σχολεία (άρθ. 58) θέλει γίνεσθαι γύμνασις εις γυναικεία εργόχειρα. Άρθρ. 3. Περί διδαχής της κατηχήσεως εις τους παίδας θέλει αποφασίζει πάντοτε ο πατήρ, ή η μήτηρ εις έλλειψιν του πατρός ή ο επίτροπος εις έλλειψιν αμφοτέρων.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 11/Ναύπλιο, 3 Μαρτίου 1834.

ΤΜΗΜΑ Β'.

Περί των δημοσυντηρήτων δημοτικών σχολείων. Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν Α'

Γενικοί όροι

Άρθρ. 4. Εις έκαστον δήμον θέλει συστηθή ολίγον κατ' ολίγον ανά εν σχολείον δημοτικόν, διατηρούμενον, κατά τα οριζόμενα εις τον περί δήμων νόμον. Άρθρ. 5. Προς το παρόν θέλουν ενώνεσθαι πολλοί γειτνιάζοντες δήμοι προς ανέγερσιν και διατήρησιν ενός δημοτικού σχολείου. Η ένωσις αύτη θέλει γίνει ή κατ' ελευθέραν θέλησιν των διαφόρων δήμων, ή, όπου η χρεία το καλέσοι, κατ' επίσημον διαταγήν της επί των Εκκλησιαστικών κτλ. Γραμματείας της Επικρατείας. Πάντοτε όμως, διά να έχη κύρος η τοιαύτη ένωσις, προαπαιτείται η έγκρισις της Κυβερνήσεως, ήτις θέλει δίδεσθαι κατά γνωμοδότησιντηςεπίτων Εσωτερικών, και της επί των Εκκλησιαστικών και της δημοσίου εκπαιδεύσεως Γραμματείας της Επικρατείας. Άρθρ. 6. Όλοι οι εις δήμον, έχοντα σχολείον δημοτικόν, ανήκοντες παίδες από του 5 συμπεπληρωμένου μέχρι του 12 συμπεπληρωμένου έτους της ηλικίας των, χρεωστούν να φοιτώσιν εις το σχολείον. Εις γονείς μη υποχρεούντας τα τοιαύτης ηλικίας τέκνα των να φοιτώσιν εις το σχολείον, επιβάλλεται, δι' εκάστην ώραν απουσίας του παιδόςαπότο σχολείον, πρόστιμον όχι ολιγώτερον των δέκα λεπτών, μη υπερβαίνονδετας πεντήκοντα δραχμάς. Διά τους εβδομάδας ή και μήνας λείψαντας παίδας από το σχολείον, επαυξάνεται η άνω ποινή διά της αναλόγως βραδυτέρας αυτών απολύσεως από το σχολείον. Άρθρ. 7. Εξαιρούνται των όρων του 6 άρθρου όσοι παίδες 1) Διδάσκονται εις άλλο τι σχολείον, ή αγωγής κατάστημα (παιδοτροφείον). 2) Δ ι δ ά σ κ ο ν τ α ι τα α π α ι τ ο ύ μ ε ν α εις ιδιαίτερον διδάσκαλον, και περί

του-

τ ο υ δίδουσι την ανήκουσαν β ε β α ί ω σ ι ν οι γ ο ν ε ί ς .

3) Κηρύττονται παρά της εξεταστικής επιτροπής, πριν διατρέξωσιν έτι το 12 έτος της ηλικίας των, ικανώς δεδιδαγμένοι. Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν Β'

Περί διδασκάλων και δημοτικών σχολείων.

Α'. Περί των γνώσεων και του διορισμού των. Άρθρ. 8. Κατά τας γνώσεις και την περί διδασκαλίαν ικανότητα θέλουν διαιρείσθαι οι διδάσκαλοι των δημοτικών σχολείων εις τρεις τάξεις:

1) Εις διδασκάλους νομών και επαρχιών 2) Εις διδασκάλους δήμων α', τάξεως" 3) Εις διδασκάλους δήμων β'. Και γ', τάξεως. Άρθρ. 9. Η πρώτη τάξις σύγκειται από διδασκάλους, έχοντας όλην την προς απαρτισμόν τελείου διδασκάλου δημοτικού σχολείουαπαιτουμένηνικανότητα, και τας ακολούθους γνώσεις, διά την πρόσκτησιν των όποιων χρεωστεί να σπουδάζη ενδελεχώς έκαστος διδάσκαλος' 1) Ακριβής γνώσις της χριστιανικής κατηχήσεως" 2) Ορθή, ευκρινής και εμφαντική ανάγνωσις" 3) Καλλιγραφία με κρητίδα, πετροκόνδυλον και κονδύλι" 4) Η κατά θεωρίαν και πράξις γνώσις της Ελληνικής γραμματικής, ορθογραφίας, και εγγράφου εκθέσεως των ιδεών. 5) Γνώσις και έξις του από στήθους και δι' αριθμητικών χαρακτήρων υπολογισμού" 6) Ιδέα ζωγραφικής" 7) Γνώσις της ιεράς και της ελληνικής ιστορίας" 8) Γνώσις των στοιχείων της γεωγραφίας" 9) Των της γεωμετρίας και μηχανικής" 10) Των διά τον λαόν αναγκαιοτέρων εκ των φυσικών επιστημών 11) Της παιδαγωγικής και διδακτικής" 12) Της γυμναστικής" 13) Της φωνητικής μουσικής, και έξις εις αυτήν" 14) Πρακτικαί γνώσεις της αγρονομίας, κηπουρικής, δενδροκομίας, βομβυκοτροφίας και μελισσοτροφίας" Αρθρ. 10. Αι προς απαρτισμόν διδασκάλου β' τάξεως, ή υποδιδασκάλου εις σχολείον α' τάξεως απαιτούμεναι γνώσεις και η ικανότης του τοιούτου είνε: 1) Γνώσις της ελληνικής κατά τοσούτον, ώστεναορθογράφη,καιναεκθέτη καθαρώς και ορθώς τας ιδέας του, να δύναται δε να διδάξηαυτάταύτακαι εις τους μαθητάς" 2) Γνώσις των στοιχείων της γεωγραφίας" 3) Της ιεράς και της ελληνικής ιστορίας" 4) Της κατηχήσεως. 5) Ιδέα της ζωγραφικής και της φωνητικής μουσικής" 6) Γνώσεις πρακτικαί αγρονομίας, κηπουρικής, δενδροκομίας, βομβυκοτροφίας και μελισσοτροφίας. Άρθρ. 11. Ο διδάσκαλος τρίτης τάξεως χρεωστεί τουλάχιστον ν' αναγινώσκη, να γράφη και να αριθμή ελευθέρως, να εξηγή την κατήχησιν, να γνωρίζη οπωσούν την φωνητικήν μουσικήν, και να έχη πρακτικάς γνώσεις της δενδροκομίας, αγρονομίας, κηπουρικής, βομβυκοτροφίας και μελισσοτροφίας. Άρθρ. 12. Εις διδασκαλικήν θέσιν δεν διορίζεται ο καταδικασθείς διά

κακουργήματα, η δι' εν των εις το 22 άρθρ. Του ποινικού νόμου αναφερομένων πλημμελημάτων. Άρθρ. 13. Επιτροπή, συγκειμένη από τα μέλη του διδασκαλείου, θέλει εξετάσει όλους τους υποψηφίους δημοτικούς διδασκάλους, και, ερευνήσασα αν έχωσιταςκατά τα άρθρ. 9-11 απαιτουμένας γνώσεις, θέλει προσδιορίσει την τάξιν εις ην έκαστος ανήκει. απαιτήσωσι μετά ταύτα διδασκαλικήν θέσιν εντός της Ελλάδος. Άρθρ. 14. Η εξέτασις γίνεται δημοσίως, και ειςουδέναεμποδίζεταιη εις αυτήν είσοδος. Περί του αποτελέσματος των εξετάσεων θέλουν γίνει κατάλογοι, εις τους όποιους θέλουν καταγραφή όλοι οι εξετασθέντες υποψήφιοι κατά τάξεις, κατ' όνομα και παρώνυμον, κατά τόπον διατριβής και καθ' ηλικίαν. Ο επιθυμών να προβιβασθή από κατωτέρας εις ανωτέραν τάξιν, καθυποβάλλεται εις νέαν εξέτασιν. Περί του τρόπου της εξετάσεως θέλουν συντεθή οδηγίαι και καθυποβληθή εις την ημετέραν επικύρωσιν. Άρθρ. 15. Οι επιθυμούντες να εξετασθώσι θέλουν διευθύνεσθαι εγγράφως προς τον διευθυντήν του διδασκαλείου, επισυνάπτοντες εις την αναφοράν των αποδεικτικάτωνσπουδών και της αγωγής των. Άρθρ. 16. Οι διδάσκαλοι β' και τρίτης τάξεως, και όλοι οι υποδιδάσκαλοι, εκλεγόμενοι παρά του κατά τόπων Νομάρχου εκ των εις τα άρθρα 10-14 μνησθέντων καταλόγων των υποψηφίων, θέλουν επικυρούσθαι παράτηςεπί των Εκκλησιαστικών κτλ. Γραμματείας της Επικρατείας. στικών κτλ. Γραμματείας της Επικρατείας από τους αυτούς καταλόγους. Άρθρ. 17. Πριν αναλάβωσι τα χρέη των, θέλουν ορκίζεσθαι οι μεν διδάσκαλοι και υποδιδάσκαλοι β' και γ' τάξεως ενώπιον του κατά τόπον επάρχου, οιδεδιδάσκαλοι α' τάξεως ενώπιον του Νομάρχου, τον ακόλουθον όρκον της υπηρεσίας· «Ομνύω πίστιν εις τον Βασιλέα, υποταγήν εις τους νόμους και τα εις την εκπαίδευσιν αναγόμενα διατάγματα και οδηγίας, καιακριβήεκτέλεσιντων καθηκόντων της υπηρεσίας μου». εις τα αρχεία του Νομαρχείου.

[

]

ΤΜΗΜΑ ΠΕΜΠΤΟΝ

Περί του διδασκαλείου και του γενικού επιθεωρητού των σχολείων. Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν Α'

Περί του διδασκαλείου εν γένει.

Άρθρ. 65. Διά να κατορθωθή η ολίγον κατ' ολίγον ανέγερσις δημοτικών σχολείων εις έκαστον δήμον, θέλει συστηθή εις την πρωτεύουσαν της Κυβερνήσεως εν διδασκαλείον ή διδασκαλοδιδακτήριον (Schullehrerseminarium). (Professeurs) τουλάχιστον, εξ ων ο εις εξ άπαντος πρέπει να ήναι ιερωμένος. κτλ. Γραμματείας παρά του Βασιλέως, και παρά του Βασιλέως μόνον δύνανται να λάβωσιν την αφεσίν των.

Άρθρ. 66. Σκοπός του διδασκαλείου είναι: 1) Να σχηματίζη ικανούς διδασκάλους και διδασκαλίσσας. 2) Να εξετάζη τους υποψηφίους διδασκάλους και τας διδασκαλίσσας, και να καταστρώνη τους καταλόγους αυτών, κατά τους όρους των άρθρ. 13, 14 κα 58. γητών, και, εν ελλείψει αυτού, ο διδάσκαλος του προτύπου σχολείου. Εις τας εξετάσεις (άρθρ. 13, 14, 58 και 79) αποφασίζει η πλειοψηφία, η δε απόφασις δεν επιδέχεται ακύρωσιν. Άρθρ. 67. Πλησίον του διδασκαλείου θέλει συστηθή και σχολείον πρότυπον, εις το οποίον οι εν τω διδασκαλείω θέλουν γυμνάζεσθαι πρακτικώς το σχολαρχείν. τυπον. Διευθυντής του προτύπου σχολείου πρέπει να ήναι πάντοτε εις εκ των διδασκάλων της α' τάξεως, διοριζόμενος από τον Βασιλέα, και παρά του Βασιλέως μόνον λαμβάνων την αφεσίν του. Άρθρ. 68. Αν ήναι δυνατόν να συντεθή το διδασκαλείον με εν σχολείον κορασιών, τότε το σχολείον τούτο θέλει χρησιμεύει επίσης ως πρότυπον, προς γύμνασιν των διδασκαλισσών.

Άρθρ. 69. Περί των καθηκόντων του διευθυντού και των καθηγητών, περί της σχέσεως του προτύπου σχολείου προς το διδασκαλείον, περί των απαιτουμένων προς παραδοχήν των εν αυτώ διδαχθησομένων, περί της εσωτερικής τάξεως και του λοιπού σχηματισμού του διδασκαλείου, περί των εν αυτώ παραδοτέων μαθημάτων, του τρόπου της διδασκαλίας, και περί των παραδεκτέων διδακτικών βιβλίων, θέλουν συντεθή παρά της επί των εκκλησιαστικών κτλ.

Γραμματείας ιδιαίτεραι οδηγίαι, αι οποίαι θέλουν καθυποβληθή εις την επικύρωσιν του Βασιλέως.

[

]

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν Δ'

Περί της εις το διδασκαλείον παραδοχής.

Άρθρ. 79. Της παραδοχής ενός υποψηφίου διδασκάλου ειςτοδιδασκαλείον προηγείται πάντοτε εξέτασις. Η εις τα άρθρ. 13 και 66 ορισθείσα εξεταστική επιτροπή θέλει ενεργεί και ταύτην την εξέτασιν δημοσίως, και θέλει αποφασίζει περί της παραδοχής, κατά τας δοθησομένας οδηγίας (άρθρ. 69). Άρθρ. 80. Οι επιθυμούντες να γένωσι δεκτοί εις το διδασκαλείον θέλουν αναφέρεσθαιεγγράφωςεις τον διευθυντήν αυτού, επισυνάπτοντες ειςτηναναφοράν των αποδεικτικά της χρηστοηθείας των και των προλαβουσών σπουδών των. Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν Ε'

Αριστείοντωνεντωδιδασκαλείω προκαταρτιζομένων.

Άρθρ. 81. Προς εμψύχωσιν των επιμελών μεν και ευφυών, αλλά πτωχών του διδασκαλείου φοιτητών, θέλουν δοθή εις 12, τους αριστεύσαντας, χρηματικά βραβεία παρά του Βασιλέως, κατά πρότασιν της επί των εκκλησιαστικών κτλ. Γραμματείας της Επικρατείας. ρωνόμενον τακτικώς εις το τέλος εκάστου μηνός από το εκκλησιαστικόν ταμείον, δίδεται δι' εν ολόκληρον έτος. Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν ΣΤ"

Περί της ενάρξεως των εργασιών του διδασκαλείου.

Άρθρ. 82. Το διδασκαλείον θέλει κάμει έναρξιν των εργασιών του εν Ναυπλίω την 2/14 Απριλίου' 8 ημέρας τουλάχιστον πριν της εποχής ταύτης θέλουν δοθή αι εις το άρθρ. 80 ειρημέναι αναφοραί, και αι εξετάσεις θέλουν αρχίσει αμέσως. Άρθρ. 83. Εις το ημέτερον υπουργικόν συμβούλιον ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του παρόντος διατάγματος. Εν

Ναυπλίω, την 6/18 Φεβρουαρίου 1834

Εν

ονόματι του βασιλέως

Η

Αντιβασιλεία

Ο Οι

Κόμης ΑΡΜΑΝΣΠΕΡΓ Πρόεδρος. ΜΑΟΥΡΕΡ, ΕΙΔΕΚ. γραμματ.

Της

Επικρατ.

Α. ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟΣ Πρόεδρος,

Ν.Γ. ΘΕΟΧΑΡΗΣ, Κ. Δ. ΣΧΙΝΑΣ, I. ΚΩΛΕΤΤΗΣ, ΣΜΑΛΤΣ,

[1] ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΟΘΩΝ ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Λαβόντες υπ' όψιν τα άρθρα 13, 14, 19, 69 και 79 του περί δημοτικών σχολείων νόμου, επί τη προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών καιτηςδημοσίας εκπαιδεύσεως Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. ΚΕΦ. Α'.

Γενικοί ορισμοί. Τ Μ Η Μ Α Α'

Περί των εξετάσεων και των εξεταζομένων.

Άρθρον 1. Ε ν τω Βασιλικώ Διδασκαλείω υπό των εν αυτώ Καθηγητών και Διδασκάλων, προεδρευομένων υπό του Διευθυντού αυτού, εξετάζονται 1) Οι προσερχόμενοι ίνα καταταχθώσιν εις αυτό ως μαθηταί, είτε υπότροφοι της Κυβερνήσεως ή ιδιοσυντήρητοι" 2) Οι ούτω καταταχθέντες και επί τον ωρισμένον χρόνον τα εν αυτώ κατά νόμον παραδιδόμενα μαθήματα διδαχθέντες, όταν πρόκηται να λάβωσι δημοδιδασκαλικόν πτυχίον (δίπλωμα)" 3) Όσοι, κατά τον περί δημοτικών σχολείων νόμον, υποβάλλονται, μετά διετίαν από των απολυτηρίων εξετάσεων, εις δευτέραν δοκιμασίαν 4) Όσοι, μη μαθητεύσαντες εν τω Διδασκαλείω, κτησάμενοι δ' αλλαχού, ταςαπαιτουμέναςεις δημοδιδασκάλους γνώσεις, θέλουσι ν' αναγνωρισθώσι τοιούτοι ή να διορισθώσι, και 5) Όσοι των ανεγνωρισμένων ήδη δημοδιδασκάλων ζητούσι προβιβασμόν από κατωτέρας εις ανωτέραν διδασκαλικήν τάξιν. Τ Μ Η Μ Α Β'

Περί των προσόντων των προσερχομένων ίνα καταταχθώσιν εις το Διδασκαλείον.

Άρθρον 2. Ο προσερχόμενος ίνα διδαχθή εν τω Διδασκαλείω πρέπει να έχηταεξήςπροσόντα: α') Συμπεπληρωμένον τουλάχιστον το 18 έτος της ηλικίας αυτού, β') Υγείαν, και να ή άνευ σωματικών ελλείψεων,

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 31/18 Ιουλίου 1856.

γ') Ηθικάς και θρησκευτικάς αρχάς και διαγωγήν ανεπίληπτον, δ') Ευμάθειαν και δεξιότητα νοός, και, ει δυνατόν, καλλιφωνίαν και μουσικήν ακοήν, ε') Ως προπαρασκευαστικάς δε γνώσεις, το ελευθέρως αναγινώσκειν, το ευκρινώς και ευαναγνώστως γράφειν, γνώσιν και έξιν των τεσσάρων απλών πράξεων της αριθμητικής, στοιχειώδεις γνώσεις της κατηχήσεως, της Ιεράς και κοσμικής ιστορίας και γεωγραφίας, ιδίως μάλιστα της γεωγραφίας της Ελλάδος και των κυριωτέρων άλλων του κόσμου μερών. Άρθρον 3. Ως εμπόδια προς παραδοχήν μαθητών εν τω Διδασκαλείω θεωρούνται και α') Η υπέρ το δέον βραχύτης του αναστήματος, β') Η ισχυρά μυωπία, γ') Η του στήθους ασθένεια και η περί την απαγγελίαν δυσκολία, προερχομένη εκ τραυλότητος ή άλλης αιτίας. ΚΕΦ. Β'.

Περί των προσερχομένων εις εξέτασιν εν γένει. Τ Μ Η Μ Α Α'

Περί των απαιτουμένων εγγράφων προς απόδειξιν των προσόντων.

Άρθρον 4. Έκαστος επιθυμών να εξετασθή ίνα, εκπαιδευθείς εν τω Διδασκαλείω, προέλθη εις το δημοδιδασκαλικόν επάγγελμα, οφείλει, κατάτοαρθρον 80 του περί δημοδιδασκαλίας νόμου, να εμφανίζη εις τον Διευθυντήν του Διδασκαλείου, ένα τουλάχιστον μήνα προ της ενάρξεως των ενιαυσίων ή φθινοπωρινών εξετάσεων του Καταστήματος τούτου, τα εξής αποδεικτικά: Α'. Αποδεικτικόν γεννήσεως και βαπτίσεως" Β'. Αποδεικτικόν ιατρού περί της σωματικής του καταστάσεως,καιέτι απόδειξιν, ότι ενεβολιάσθη διά δαμαλίδος" Γ'. Αποδεικτικόν της τε δημοτικής και εκκλησιαστικής αρχής του τοπου της διαμονής αυτού, περί της αμώμου διαγωγής του, και ότι θρησκευτικώς τε και ηθικώς εστίν αρμόδιος διά το διδασκαλικόν επάγγελμα" Δ'. Αποδεικτικά των σπουδών, της ανατροφής και των διδασκαλικών αυτού εκδουλεύσεων, εάν τυχόν εδίδαξέ που δημοσία ή ιδία" Ε'. Δηλοποίησιν της επιτοπίου αρχής, ή πιστοποιητικόν επικυρωμένον του πατρός, ή του κηδεμόνος, ή άλλου τινός αξιοπίστου και φερεγγύου ανδρός ότι ο μέλλων να μαθητεύση εις το Διδασκαλείον κέκτηται τα προς συντήρησιν και διατροφήν αυτού μέσα καθ' όλην την διάρκειαν της εν αυτώ μαθητείας αυτού" ΣΤ'. Την βιογραφίαν αυτού εν συνόψει, γεγραμμένην παρ' αυτού του ιδίου εν είδει αναφοράς, επισυνημμένα φερούσης τα άνω αποδεικτικά.

Τ Μ Η Μ Α Β'

Περί του τρόπου των εξετάσεων και περί παραδοχής των προσερχομένων.

Άρθρον 5. Η παραδοχή εις το Διδασκαλείον γίνεται μόνον άπαξ του ενιαυτού μετά τας νενομισμένας περί το φθινόπωρον διακοπάς· αι εξετάσεις δ' άρχονται συνήθως από της α'. Σεπτεμβρίου. Άρθρον 6. Προσαχθείσας τας ανωτέρω αποδείξεις μετά της αναφοράς εξετάζειακριβώςοΔιευθυντής- εάν δε θεωρήση αυτάς αποχρώσας, παραπέμπει αυτάς προς τον Επιτηρητήν του Διδασκαλείου εγκεκριμένας, ούτος δε κατατάττει αυτάς χρονολογικώς, σημειών εν ιδίω συνοπτικώ καταλόγω το όνομα, τοεπώνυμον,τηνηλικίαν,τηνπατρίδα και τον αριθμόν ή την χρονολογίαν της αναφοράςεκάστου,καικατ' αυτόν εισάγει εν καιρώ τον αναφερόμενον προς εξέτασιν. Άρθρον 7. Η εξέτασις γίνεται δημοσία εν ωρισμένη ημέρα, ήτοι κατά κλήρον ή κατά χρονολογικήν σειράν της εμφανίσεωςτωνπροσερχομένων.Προς έλεγχον των γνώσεων και του μνημονικού των εξεταζομένων, έτι δε του ύφους καιτουγραφικού χαρακτήρος αυτών, αναγινώσκεται η απαγγέλλεται αυ σύντομος υπόθεσις ιστορική, ή μύθος, τούτον δε οι εξεταζόμενοι εκθέτουσιν ιδία έκαστος εγγράφως, προστιθέντες ό,τι κρίνωσιν αρμόδιον προς τε ανάπτυξιν καιεπεξήγησιναυτούκαιδήλωσιν της από τούτου πρακτικής ωφελείας. Μετά τούτο εξετάζονται, ήτοι προφορικώςηεγγράφως,ειςτηνιεράνιστορίαν και κατήχησιν της πίστεως, την γλώσσαν, την ανάγνωσιν και ερμηνείαν τουαναγνωσθέντοςτεμαχίου μετά της εφαρμογής των γραμματικών κανό εις την αριθμητικήν, την γεωγραφίαν, την ιστορίαν και την καλλιγραφίαν. Αρθρον 8. Έκαστος των εξεταζόντων σημειοί ιδίως τας κρίσεις αυτού περί της εις έκαστον των ανωτέρω μαθημάτων ικανότητος του εξεταζομένου.

εξετασάντων και εξ αυτών ορίζεται κατά πλειονοψηφίαν η ικανότης εκάστου τωνεξετασθέντων.Ενπεριπτώσει διχοψηφίας νικά η ψήφος του Διευθυντο

κτικοίς των συνεδριάσεων. Άρθρον 9. Μετά ταύτα κοινοποιείται, όσον ένεστι τάχιον, η απόφασις τωνεξετασάντων,δηλ. αν γίνεται δεκτός ως μαθητής ο εξετασθείς, ή αποβ λεται, διδομένης εν τοιαύτη περιπτώσει και συμβουλής, ή να παραιτήση όλως την πρόθεσιν αυτού, εάν κριθή εντελώς ανεπιτήδειος προς το διδασκαλικ πάγγελμα, ή να προπαρασκευασθή εντελέστερον και εμφανισθή κατάταςτου επιόντοςέτουςεξετάσεις.Δηλούται δε αυτώ εις τινα των μαθημάτων ανάγκη να βελτιωθή. Άρθρον 10. Ο εγκριθείς ίνα καταταχθή μαθητήςειςτοΔιδασκαλείον οφείλειναπαραδώση εις τον Διευθυντήν, πριν ή καταγραφή εις το μαθητολόγιον,

καιυπότινος αξιοχρέου εγγυητού: (Τύπος εγγράφου)

του δήμου της επαρχίας συμφώνως προς τον από 8 Ιου νίου 1856 κανονισμόν περί εξετάσεως των προσερχομένων εν τω Βασιλικώ διδασκαλείω προς μαθήτευσιν, και συναινέσει του προσυπογραφομένου εγγυητού μου (δείνα), υποχρεούμαι ίνα επί τρία έτη συνεχή εκ της από του Διδασκαλείου εξόδου μου, δεχθώ απροφασίστως, εάν η Βασιλική Κυβέρνησις θελήσηναμε διορίση, οποιανδήποτε θέσιν αύτη εγκρίνη, καθ' ον τύχω εξετασθείς βαθμόν, χωρίς να ζητήσω περαιτέρω συμφωνίας, αντιβαινούσας εις την υπόσχεσιν ταύτην. Α ν δ' αποποιηθώ ταύτην, να πληρόνω τα διά την εκπαίδευσίν μου γενόμενα εξοδα, Α', δι' εκάστην εξάμηνον διαμονήν και μαθήτευσιν εν τω διδασκαλείω δραχμάς εξήκοντα, και Β', την ποσότητα του τυχόν δοθέντος μοι σιτηρεσίου, ή άλλου τινός βοηθήματος. Υπόσχομαι προσέτι, εάν, πριν τελειώσω τα μαθήματά μου και εξετασθώ, αναχωρήσωτουΔιδασκαλείου άνευ αδείας του Διευθυντού,ήαποβληθώένεκα παραβάσεων ή άλλων λόγων προβλεπομένων υπό του κανονισμού, των νόμων καιτωνδιατάξεων του καταστήματος τούτου, ν' αποδίδω εις την Κυβέρνησιν απροφασίστως τα δίδακτρα και ό,τι άλλο μοι εχορηγήθη παρ' αυτής, ως ανωτέρω ορίζεται. Αθήνησι τη (δείνα) (δείνα). δίας αρχής. Τ Μ Η Μ Α Γ'

Περί των απολυτηρίων εξετάσεων των υποψηφίων δημοδιδασκάλων.

Άρθρον 11. Η εξέτασις των διερχομένων τα μαθήματα του Διδασκαλείου κατά τον ωρισμένον χρόνον ίνα καταστώσιν ούτως υποψήφιοι δημοδιδάσκαλοι, γίνεται, καθ' ους τύπους ορίζει το άρθρον 7 και τα επόμενα του παρόντος κανονισμού" εξετάζονται δε εις πάντα τα μαθήματα μετά πάσης ακριβείας και δοκιμάζονται ου μόνον εάν γνωρίζωσι καλώς τα διδαχθέντα, αλλά και εάν ώσιν ικανοί ίνα μεταδώσωσιν αυτά.

εκπαιδεύσεωςυπουργόν,παρευρεθέντα ή μη εις τας εξετάσεις, το αποτέλεσμα αυτών εν περιληπτική εκθέσει. Άρθρον 12. Οι επιτυγχάνοντες εν ταις εξετάσεσιν αυτών και διδασκαλικού βαθμού αξιούμενοι καταγράφονται κατά τα άρθρα 8, 9, 10, 11 και 14 του Νόμου, εν τοις καταλόγοις Α'. Β'. Γ', τάξεως, και λαμβάνουσι το περί τούτου πτυχίον, υπογεγραμμένον παρά του Διευθυντούκαιεπιθεωρημένονυπότου υπουργού της εκπαιδεύσεως κατά τον εξής τύπον. (Τύπος πτυχίου). ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Πιστοποιεί ότι Κυρ γεννηθεί τω και εκπαιδευθεί εν εξητάσθη υπότηςεξεταστικήςεπιτροπήςτουΔιδασκαλείου, κατά τα άρθρα 13, 14 και 66 του περί δημοτικών σχολείων νόμου, εις τας παρά των δημοδιδασκάλων απαιτουμένας γνώσεις, και ενεκρίθη παρ' αυτής δημοδιδάσκαλος τάξεως μετά του χαρακτηριστικού Διό δίδοται αυτώ το παρόν προς πληροφορίαν των Βασιλικών αρχών, ότι επιτρέπεται αυτώ διδάσκειν ακωλύτως εν δημοτικοίς σχολείοις τάξεως εντός του Βασιλείου της Ελλάδος, εν όσω εκτελεί ακριβώς πάντας τους περί δημοτικών σχολείων νόμους και τας περί αυτών οδηγίας. 18

Αθήνησι Ο

τη

του των

επί Εθεωρήθη Αθήνησι

τη

18 δημοτικών σχολείων Γενικός Διευθυντής 18

Υπουργός

Ε ν τω πτυχίω τούτω σημειούται επί μεν της πρώτης σελίδος ο βαθμός των γνώσεων και της προς το διδάσκειν ικανότητος του απολυομένου μετά επισημειώσεως Σ χ ε δ ό ν κ α λ ώ ς , Κ α λ ώ ς , Ά ρ ι σ τ α , προσεπισημειουμένης και της τάξεως, ης εκρίθη άξιος. Επί δε της δευτέρας σελίδος γράφονται τα πρακτικά της εξετάσεως, περιλαμβάνοντα πάντας τους κλάδους της διδασκαλίας, μετά των περί του ηθικού χαρακτήρος του μαθητού και της επιμελείας αυτού παρατηρήσεων. δεν θέλωσι να εξακολουθήσωσι τας σπουδάς των,απολύονταιμεν,αλλάδενεγγράφονταιειςτουςκαταλόγους των δημοδιδασκάλων, ουδέ λαμβάνουσι πτυχίον

χίον δύνανται όμως ει βούλονται, να λάβωσιν άδειαν γραμματοδιδασκάλου και να διδάσκωσιν επί χρόνον ωρισμένον, εις τόπον ένθα δεν υπάρχει δημοτικόν σχολείον. Εννοείταιδεότι δύνανται, επαυξάνοντες, τας γνώσεις των, να καθυποβάλωσιν εαυτούς εις δευτέρας εξετάσεις. Άρθρον 13. Το πτυχίον τούτο εμφαίνει την διά την δείνα η δείνα τάξιν της διδασκαλίας ικανότητα του εξετασθέντος και ισχύει διά δύο μόνονέτη,ων διελθόντων, οφείλει ο εξετασθείς κατά το άρθρον 72 του περί δημοτικών σχολείων νόμου, να προσέλθη εις δευτέρας εξετάσεις, μεθ' ας καταγράφεται οριστικώς εις τους δημοδιδασκαλικούς καταλόγους, εάν κριθή άξιος και ηύξησε ταςαποκτηθείσαςεντω Διδασκαλεία γνώσεις, ή τουλάχιστον δεν απέμαθεν α εδιδάχθη. ΤΜΗΜΑ

Α'

Περί των διετίας εξετάσεων των δημοδιδασκάλων.

Άρθρον 14. αι της διετίας εξετάσεις γίνονται μετά τας απολυτηρίους" ορίζεται δε η ημέρα αυτών συνήθως μετά την 14 Σεπτεμβρίου. Άρθρ. 15. Εν ταις εξετάσεσι ταύταις πρέπει κυρίωςναεξακριβώταιη πρακτική έξις και ικανότης, ην εκτήσατο ο δεύτερον εξεταζόμενος κατά το διετές μετά την απόλυσιν αυτού διάστημα. Άρθρον 16. Περί της δευτέρας ταύτης εξετάσεως δίδεταιεπίσηςαποδεικτικόν, συνενούμενον μετά του πρώτου, προσδιορίζεται δε εν αυτώ επ' ακριβές η εκ των δευτέρων εξετάσεων αποδειχθείσα διδασκαλική ικανότης του εξετασθέντος. Άρθρον 17. Ο μη εξετασθείς εκ δευτέρου εν τω Διδασκαλείω, κατά τας ανωτέρω διατυπώσεις, δεν δύναται εις το εξής από της λήξεως της διετίας ούτε ιδία ούτε δημοσία να διδάσκη, έως ου, καθυποβαλών εαυτόν εις δευτέραν εξέ τασιν, και εμφανίσας τα απαιτούμενα πιστοποιητικά περί της διαγωγής αυτού καιτηςκατά την διετίαν εκτελέσεως των διδασκαλικών αυτού καθηκόντων καιτηςπερί το πρακτικόν της μεθόδου μέρος έξεως αυτού, και εγκριθείς ούτω, καταταχθή εις τον οριστικόν κατάλογον του δημοδιδασκάλου. Εάνειςταςδευτέρας εξετάσεις αποδειχθή ο δημοδιδάσκαλος, ου μόνον κατά προσδοκίαν βελτιωθείς κατά τε τας γνώσεις και την πείραν, ας εκτήσατο περί την διδασκαλίαν, αλλά και ότι προσεκτήσατο έτι εξ ιδίας μελέτης η διδασκαλίας τας απαιτουμένας γνώσεις διά την αμέσως ανωτέραν τάξιν του βαθμού αυτού, δύναται συγχρόνως και να προβιβασθή.

Τ Μ Η Μ Α Ε'

και

Περί της εξετάσεως τον μη εν τω Διδασκαλείω μαθητευσάντων ζητούντων δημοδιδασκαλικόν πτυχίον.

Άρθρον 18. Οι μη εν τω Διδασκαλείω μαθητεύσαντες, κτησάμενοι δ' αλλαχού τας εις δημοδιδάσκαλον παρά του νόμου απαιτουμένας γνώσεις, θέλοντες δε ν' αναγνωρισθώσιν υπό της Κυβερνήσεως ως δημοδιδάσκαλοικαινα διορισθώσι παρ' αδαής, χρείας υπαρχούσης, υποβάλλονται εις εξετάσεις εν τω Διδασκαλείω απαραλλάκτως, ως οι κατά πρώτον απολυόμενοι αυτού μαθηταί. Αι τούτων όμως εξετάσεις γίνονται ακριβέστεραι και αυστηρότεραι" διότι η κρίσις των εξεταζόντων δεν ευκολύνεται υπό προηγουμένης πείρας των καθ' έκαστα γνώσεων των διδαχθέντων παρ' αυτών τούτων. πρότερον, προς το Διευθυντήριον τα εις το 15 άρθρον του περί δημοτικών σχολείων νόμου αναφερόμενα και εν τω 2 άρθρω του παρόντος κανονισμού οριζόμενα αποδεικτικά των σπουδών, της θρησκείας και της διαγωγής αυτών. Άρθρον 19. Οι ούτως εξετασθέντες και διδασκαλικού τυχόντες πτυχίου δύνανται να διορισθώσι παρά του Υπουργείου της Δημοσίας εκπαιδεύσεως προσωρινώς διά δύο μόνον έτη. Διδάξαντες δε κατά τα έτη ταύτα ευδοκίμως, υποβάλλονται εις τας υπό του 75 άρθρου του νόμου οριζομένας δευτέρας εξετάσεις, εις ας εμφανίζουσι και αποδεικτικά των ανωτέρων αυτών διδασκαλικών αρχών και των επιθεωρητικών επιτροπών περί του θρησκευτικού και ηθικού αυτών χαρακτήρος, και της εις το επάγγελμα αυτών αφοσιώσεως" ευδοκιμούντες δε εις τας εξετάσεις ταύτας, κατατάσσονται εις τον οριστικόν των δημοδιδασκάλων κατάλογον και διορίζονται οριστικώς, όπου αν η Κυβέρνησις εγκρίνη και υπάρχη ανάγκη. Τ Μ Η Μ Α ΣΤ'

Περί εξετάσεων των εξαιτουμένων προβιβασμόν από μιας εις άλλην διδασκαλικήν τάξιν

Άρθρον 20. Αι αφορώσαι τον προβιβασμόν των δημοδιδασκάλων εξετάσεις, ως και αι μνημονευόμεναι εν τω άρθρω 71 του περί δημοτικών σχολείων νόμου, εν περιπτώσει αμφιβολίας περί της ικανότητος δημοδιδασκάλου τινός, δεν διαφέρουσι παντελώς των επί τη απολύσει των φοιτητών του Διδασκαλείου καιτωνμετά διετίαν έκτοτε απαιτουμένων. Εφιστάται δε πλείων προσοχή, επίτωνδι' αμφιβολίαν εξεταζομένων, εις τας παρεσχηκυίας την αμφιβολίαν ταύτην αιτίας. Ειδικαί διατάξεις. Άρθρον 21. Έκαστος εξετασθείς και αναγνωρισθείς δημοδιδάσκαλος, μένων αργός, οφείλει να γνωστοποιήση εις το υπουργείον της Δημοσίας εκπαιδεύσεως τον τόπον της διαμονής του, ίνα κληθή, χρείας επιστάσης, εις υπηρεσίαν. Εάν δε θέληση να εξετασθή εκ νέου, οφείλειναεμφανίσηαποδεικτικάτων

τικής αρχής περί της διαγωγής του. Άρθρον 22. Οι εκ του Διδασκαλείου εξελθόντες και ικανοί διά το διδασκαλικόν επάγγελμα αναγνωρισθέντες προτιμώνται, εν περιπτώσει ισότητος ωςπροςταςγνώσεις και την ικανότητα, παντός άλλως πως εκπαιδευθέντος διά τοεπάγγελματούτο. Άρθρον 23. ο αποβληθείς του Διδασκαλείου η αυθαιρέτως άνευ απολυτηρίου απελθών αυτού δεν γίνεται δεκτός εις εξέτασιν. Άρθρον 24. Ο μετά νόμιμον εξέτασιν λαβών μεν πτυχίον δημοδιδασκάλου, μη ασχοληθείς δε εις διδασκαλίαν εξ οιασδήποτε αιτίας επί δέκα συνεχώς έτη,εάνθελήση να διορισθή διδάσκαλος ή και ιδιωτικώς να διδάξη, υποβάλλεται εις νέαν περιληπτικήν εξέτασιν εν τω Διδασκαλείω κατά τους εκτεθέντας ανωτέρω τύπους. Άρθρον 25. Τα περί των εξετάσεων των δημοδιδασκάλων, εφαρμόζονται καιειςταςτωνδημοδιδασκαλισσών, καθόσον ιδιαίτεραι περιπτώσεις δεν υπάγορεύουσι τροποποίησα ως προς τον χρόνον και τον τόπον των εξετάσεων αυτών συμφώνως προς το άρθρον 58 του περί δημοδιδασκαλίας νόμου. Άρθρον 26. Αι καθ' εξαμηνίαν και ενιαύσιοι γενικαί εξετάσεις των διαφόρων τάξεων του Διδασκαλείου, αι αποβλέπουσαι τον έλεγχον της προόδου των μαθητών και τον από τάξεως εις τάξιν προβιβασμόν αυτών γίνονται, όπως αιεσωτερικαίτουΔιδασκαλείου διατάξεις ορίζουσι, μη υπαγόμεναι εις τον παρόντα κανονισμόν. σεως Υπουργόν ανατίθεται η εκτέλεσις του παρόντος διατάγματος. Αθήνησιτη8 Ιουνίου 1856. Εν ονόματι του Βασιλέως. Η

Βασίλισσα ΑΜΑΛΙΑ Χ. ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

2 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ Φ.Ε. 1842 § Α'. Περί του σκοπού αυτού. 1. Το εν Αθήναις Διδασκαλείον της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας είναι μεν συστημένον κυρίως προς μόρφωσιν διδασκαλισσών κατάτηναπόφασιντης τρίτης συνελεύσεως αυτής, δέχεται δε και έτερα κοράσια προς εκπαίδευσιν είτ' εν αυτώ διαιτώμενα είτ' έξωθεν φοιτώντα. § Β'. Περί

μαθημάτων.

1. Μαθήματα διδασκόμενα εν αυτώ είναι : α') Ελληνική γλώσσα αρχαία και νεωτέρα, β') Γαλλική γλώσσα. γ') Ιερά ιστορία. δ') Κατήχησις της ορθοδόξου ημών πίστεως, ε') Χριστιανική ηθική. στ') Αριθμητική και τα στοιχειωδέστερα της Γεωμετρίας. ζ') Ελληνική και γενική ιστορία. η') Γεωγραφία. θ') Φυσιογραφία και Φυσική. ι') Ωδική. ια') Καλλιγραφία. ιβ') Ιχνογραφία και ιγ') Χειροτεχνήματα. 2. Των ειρημένων μαθημάτων η περίοδος συμπληρούται εν τετραετία" διδάσκονται δε I.

το

μεν

πρώτον

έτος"

α) Ελληνική γλώσσα αρχαία και νεωτέρα: σης μετά παραθέσεως μεν προς την νεωτέραν, εφαρμογής δε εις τα του πρώτου τόμου της Χρηστομαθείας του Φαρμακίδου, πλην των μυθολογικών. Καθ' εβδομάδας ώρας 10

Αναδημοσιεύεταιαπότο:Κανονισμός του εν Αθήναις Διδασκαλείου της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, Αθήνα 1842, σ. 3-8.

β') Γύμνασις εις το ορθώς αναγινώσκειν, απαγγέλλειν και γράφειν υπαγόρευσιν. γ') Ιερά ιστορία της Παλαιάς Διαθήκης. δ') Πρακτική αριθμητική μέχρι των δεκαδικών κλασμάτων ε') Γεωγραφία πολιτική της Ευρώπης. στ') Καλλιγραφία και ευθύγραμμος Ιχνογραφία

καθ'

3 2 3 3 3 24

ζ') Χειροτεχνήματα, τας λοιπάς εργασίμους ώρας. II.

το

δε

δεύτερον

έτος"

περί παραγωγής και συνθέσεως.—Το ενύπνιον του Λουκιανού, και αποσπάσματα εκ της Κύρου Παιδείας του Ξενοφώντος και των Παραλλήλων βίων του Πλουτάρχου, εκ της ειρημένης Χρηστομάθειας.—Γύμνασις εις την εκέκθεσιν ιδεών εν τη νεωτέρα γλώσση" Καθ' εβδομάδα ώρας 10 β') Ανάγνωσις, γραφή και αρχαί της Γαλλικής γλώσσης. 3 γ') Ιερά ιστορία της Νέας Διαθήκης. 2 δ') Εξακολούθησις και τέλος της πρακτικής Αριθμητικής. 2 ε') Σύνοψις Γενικής ιστορίας των αρχαίων εθνών μέχρι των Μηδικών της Ελληνικής. 2 στ') Πολιτική Γεωγραφία της Ασίας, Αφρικής, Αμερικής και Νέας Ολλανδίας. 2 ζ') Φυσιογραφία, το περί ανοργάνων σωμάτων και το περί φυτών. 2 η') Ωδική. 3 θ') Καμπυλόγραμμος Ιχνογραφία. 3 29 ι') Χειροτεχνήματα, τας λοιπάς εργασίμους ώρας. III. το δε τ ρ ί τ ο ν

έτος"

Ξενοφώντος και τεμάχια εκλεκτά εκ του Πλάτωνος και ετέρων συγγραφέων.—Ο περί Προσευχής Ιωάννου του Χρυσοστόμου λόγος.—Γύμνασις ειςέκθεσινιδεών. Καθ' εβδομάδα ώρας 10 β') Το περί ρημάτων και έναρξις του Συντακτικού της Γαλλικής γλώσσης.—Μετάφρασις εκλεκτών τεμαχίων. 3 γ') Κατήχησις της ορθοδόξου ημών πίστεως. 2 δ') Γεωμετρίας οι ορισμοί των σχημάτων, μέτρησις αυτών, αι σημαντικώτεραι προτάσεις. 2 ε') Ελληνική ιστορία μέχρι του Πελοποννησιακού πολέμου. 2 στ') Πολιτική Γεωγραφία της Ελλάδος αρχαία και νεωτέρα. 2

ζ') Φυσιογραφίας το περί ζώων και ιδίως περί η') Ωδικής το περί μελωδίας. θ') Σκιαγραφία.

ανθρώπου.

1 3 3 28

ι') Χειροτεχνήματα, τας λοιπάς εργασίμους ώρας. IV.

το

δε

τ έ τ α ρ τ ο ν έτος'

α') Εξακολούθησις και τέλος του Συντακτικού της Ελληνικής γλώσσης, θεματογραφία και παράφρασις. Σύντομόν τι περί διαλέκτων.—Εκλεκτά τεμάχια εκ της Οδυσσείας του Ομήρου και εκ των γνωμικών ποιητών. Γενική επανάληψις της Γραμματικής. Καθ' εβδομάδα ώρας 10 β') Τέλος του Συντακτικού της Γαλλικής γλώσσης. — Εξήγησις έκλεκτών συγγραφέων. —Θεματογραφία. 3 γ') Χριστιανική Ηθική. 2 δ') Επιτομή της μαθηματικής και φυσικής γεωγραφίας. 2 ε') Εξακολούθησις και τέλος της Ελληνικής ιστορίας. 3 στ') Στοιχεία της πειραματικής φυσικής. 2 ζ') Ωδικής το περί χορωδίας. 3 η') Σκιαγραφία. 3

28 θ') Χειροτεχνήματα, εν οις και η ανθοποιΐα, τας λοιπάς εργασίμους ώρας. II. Σημειωτέον δε'

α') Κατά την τελευταίαν εξαμηνίαν αι μέλλουσαι να γείνωσι διδάσκαλοι, διδάσκονται την αλληλοδιδασκαλίαν και την εφαρμογήν αυτής εις το επί τουτω επίτηδες εις το διδακτήριον προσηρτημένον αλληλοδιδασκαλείον κορασιών υπότηςΕταιρίας διατηρούμενον. β') Μετά την θείαν λειτουργίαν εκάστης Κυριακής τε και επισήμου εορτής γίνεται εν τω Διδασκαλείω ερμηνεία του Ιερού Ευαγγελίου της ημέρας καιηθικήανάπτυξις,ενίοτεδετοεσπέραςτινός των ειρημένων εορτών δύναται να γίνεται οικιακή εν αυτώ των συγγενών των ενδιαιτουμένων κορασιών συγκάλεσις. γ') Οργανική μουσική διά κυμβάλου και χορόν διδάσκονται μόνον όσα των κορασιών πληρόνουσιν ωρισμένα δίδακτρα επί τοις ειρημένοις μαθήμασιν

[

]

3 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ Φ.Ε. 1851 ΚΕΦΑΛ. Α'.

Περί του σκοπού του Διδασκαλείου. 1. Σκοπός του εν Αθήναις διδασκαλείου της Φιλεκπαιδευτικής Ε τ α ι ρίας είναι κυρίως η μόρφωσις διδασκαλισσών' είναι δε δεκτά εν αυτώ και έτερα κοράσια προς εκπαίδευσιν, είτ' εν αυτώ διαιτώμενα, είτ' έξωθεν φοιτώντα. ΚΕΦΑΛ. Β'.

Περί μαθημάτων. 2. Μαθήματα διδασκόμενα εν αυτώ είναι' α'.—Ιερά ιστορία, β'.—Κατήχησις. γ'.—Χριστιανική ηθική. δ'.—Ελληνική γλώσσα αρχαία και νεωτέρα, ε'.—Γαλλική γλώσσα, στ'.—Αριθμητική και τα στοιχειωδέστερα της γεωμετρίας, ζ'.—Ελληνική και γενική ιστορία, η'.—Γεωγραφία, θ'.—Φυσιογραφία, ι'.—Καλλιγραφία. ια'.—Ιχνογραφία, ιβ'.—Φωνητική μουσική, ιγ'.—Χειροτεχνήματα, ιδ'.—Οικιακή οικονομία. 3 . Των ειρημένων μ α θ η μ ά τ ω ν η περίοδος συμπληρούται εν π ε ν τ α ε τ ί α .

4. Μαθήματα του πρώτου έτους α'. Συνοπτική ιερά ιστορία, β'. Ελληνική γλώσσα Γυμνασις εις το

ορθώς

Καθ' εβδομάδα ώρας

2

αναγινώσκειν

10

Αναδημοσιεύεταιαπότο:Κανονισμός του εν Αθήναις Διδασκαλείου της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας, Αθήνα 1851, σ. 8-11.

γ'. Πρακτικής αριθμητικής τας 4 πράξεις συμπεριλαμβανομένων κλασμ. δ'. Γεωγραφία πολιτική της Ευρώπης. ε'. Καλλιγραφία και ευθύγραμμος ιχνογραφία. στ'. Χειροτεχνήματα, τας λοιπάς εργασίμους ώρας.

3 2 2

5. Μαθήματα του δευτέρου έτους α'. Ιερά ιστορία διεξοδικωτέρα. Παλαιά και Καινή Δαιθήκη. β'. Ελληνική γλώσσα. Εξακολούθησις και τέλος του τεχνολογικού. Γύμνασις εις έκθεσιν ιδεών, γ'. Γαλλική γλώσσα. δ'. Εξακολούθησις και τέλος της πρακτικής αριθμ. ε'. Αρχαία ιστορία συνοπτική. στ'. Πολιτική γεωγραφία της Ελλάδος αρχαία και νεωτέρα. ζ'. Φωνητική μουσική. η'. Καμπυλόγραμμος ιχνογραφία. θ'. Χειροτεχνήματα, τας λοιπάς εργασίμους ώρας.

ώρας 2 7 1/2 5 2 2 2 2 2

6. Μαθήματα του τρίτου έτους. α'. Κατήχησις της ορθοδόξου πίστεως. β'. Ελληνική γλώσσα μετά του παραγωγικού και συνθετικού μέρους Γύμνασις εις έκθεσιν ιδεών, γ'. Γαλλική γλώσσα. δ'. Εφαρμογή εις την πρακτική αριθμητικήν ε'. Αρχή της Ελλ. ιστορίας εν εκτάσει. στ'. Πολιτική γεωγραφία της Ευρώπης. ζ'. Φωνητική μουσική. η'. Σκιαγραφία. θ'. Χειροτεχνήματα, τας λοιπάς εργασίμους ώρας.

ώρας 2

5 2 2 2 2

7. Μαθήματα του τετάρτου έτους. α'. Χριστιανική ηθική. β'. Ελλην. γλώσσα και αρχή του συντακτικού. Γυμνασις εις έκθεσιν ιδεών, γ'. Γαλλική γλώσσα. δ'. Εξήγησις των κοινοτέρων φυσικών φαινομένων. ε'. Εξακολούθησις της ελληνικής

ώρας 1

8

ιστορίας.

5 2 2

στ'. ζ'. η'. θ'. ι'.

Εξακολούθησις της πολιτικής γεωγραφίας. Οι ορισμοί των σχημάτων της γεωμετρίας. Φωνητική μουσική. Σκιαγραφία. Χειροτεχνήματα, τας λοιπάς εργασίμους ώρας

2 2 2 2

8. Μαθήματα του πέμπτου έτους. α'.

Εξήγησις

του

Ευαγγελίου.

β'. Χριστιανική ηθική. γ'. Εξήγησις πεζογράφων και ποιητών. Εξακολούθησιςτουσυντακτικού μετά θεματογραφίας. Γύμνασις εις έκθεσιν ιδεών. δ'. Γαλλική γλώσσα. ε'. Συνοπτική γενική ιστορία. στ'. Επανάληψις της αριθμητικής μετά των λόγων αυτής. ζ'. Επανάληψις της πολιτικής γεωγραφίας. η'. Επιτομή της μαθηματ. και φυσικής γεωγραφίας. θ'. Φωνητική μουσική. ι'. Χειροτεχνήματα, και άσκησις εις τα της οικιακής οικονομίας,

1 1

5 2 2 2 2 2

9. Κατά το τελευταίον εξάμηνον αι μέλλουσαι να γείνωσι διδάσκαλοι διδάσκονται την αλληλοδιδακτικήν μέθοδον, και γυμνάζονται εις την εφαρμογήν αυτής εν τω σχολείω της Εταιρίας. 10. Μετά την θείαν λειτουργίαν εκάστης Κυριακής ερμηνεύει ο κατηχητης το ιερόν Ευαγγέλιον της ημέρας. 11. Οργανικήν διά κυμβάλου μουσικήν και χορόν διδάσκονται μόνον όσα των κορασιών πληρόνουσι τα ωρισμένα δίδακτρα.

[

]

4

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ (Β. Διάταγμα/20 Μαρτίου 1856) Κυβέρνηση Δ. Βούλγαρη Υπουργός Χ. Χριστόπουλος

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί εσωτερικής τάξεως του Διδασκαλείου ΟΘΩΝ ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Έ χ ο ν τ ε ς υπ' όψιν το άρθρο 69 του περί δημοτικών σχολείων νόμου της 6 (18) Φεβρουαρίου 1834, επιτρέπομεν εις τον Η μ έ τ ε ρ ο ν επί των Ε κ κ λ η σ ι α στικών και της Δημοσίας εκπαιδεύσεως Υπουργόν να ρύθμιση διά προσωρινού κανονισμού τα περί εσωτερικής τάξεως του Διδασκαλείου. Εις τον Η μ έ τ ε ρ ο ν επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Ε κ π α ι δεύσεως Υπουργόν ανατιθέμεθα την εκτέλεσιν του παρόντος Διατάγματος. Εν Αθήναις, την 20 Μαρτίου 1856. ΟΘΩΝ Χ. ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 18/25 Μαΐου 1856.

5 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ (25 Μαρτίου 1856) Κυβέρνηση Δ. Βούλγαρη Υπουργός Χ. Χριστόπουλος

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ Β. ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ.

Έχοντες υπ' όψιν το άρθρ. 69 του περί Δημοτικών Σχολείων Νόμου της 6 [18] Φεβρουαρίου 1834, ται αι περί των εν τω Δημοδιδασκαλείω εξετάσεων οδηγίαι του υπουργείου τούτου, ημίνναρυθμίσωμεν διά κανονισμού τα περί εσωτερικής τάξεωςτουΔημοδιδασκαλείου, Διαττάτομεν τα εξής. ΚΕΦ. Α'.

Γενικοί ορισμοί. 1.—Εν τω Δημοδιδασκαλείω παραδίδονται όσα μαθήματα απαιτεί ο περί δημοδιδασκαλίας νόμος (άρθρ. 1-9) να γνωρίζωσιν οι δημοδιδάσκαλοι. 2. — Οι του Δημοδιδασκαλείου καθηγηταί οφείλουσι να έρχωνται ακριβώς την ωρισμένην ώραν της παραδόσεως' να προαναγγέλλωσι δε εγκαίρως την δι' ασθένειαν ή άλλον ευλογον κώλυμα απουσίαν των. 3. — Οφείλουσι να σημειώσι καθ' ημέραν επί των μαθητολογίων της κλάσεώς των τας από των ακροάσεων απουσίας των μαθητών, να παρατηρώσι την απροσεξίαν αυτών και την αμέλειαν, ως και τα λοιπά σφάλματα, αφιλοπροσώπως, προς όλους επίσης προσφερόμενοι. Εκ των μερικών των καθη-

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 18/25 Μαΐου 1856.

καθηγητώνκαιδιδασκάλων σημειώσεων, παραδιδομένων εις το Επιτηρητήν καθ' εβδομάδα, σχηματίζει ούτος τας μηνιαίας αυτού σημειώσεις,ταςοποίαςε γράφειεντω επί τούτω βιβλίω αυτού. 4. — Τα σημεία, δι' ων χαρακτηρίζεται εκάστη των ελλείψεων των μαθητών, είναι αυτά ταύτα, δι' ων σημειούνται και οι βαθμοί της ικανότητός των δηλαδή 1, 2 και 3, προστιθεμένων εις έκαστον των αριθμητικών τούτων χαρακτήρων και κλασματικών άλλων αριθμών προς ένδειξιν του μείζονος ή ελάσσονος βάρους της ελλείψεως' θέλουσι δε λαμβάνεσθαι υπ' όψιν κατά τας εξετάσεις εκάστου και εκπίπτεσθαι, από τα των βαθμών σημεία της τάξεως, ώστε να δίδηται το δίπλωμα μικροτέρου βαθμού- εξ εναντίας η επιμέλεια, η ευταξία, και η λοιπή καλή διαγωγή, παρομοίως σημειούμενα, θέλουσι, προσλογιζόμενα κατά τας εξετάσεις, αυξάνουν τον βαθμόν της τάξεως του δημοδιδασκάλου. 5. — Οι εις το Δημοδιδασκαλείον γενόμενοι δεκτοί, υπότροφοί τε και μη, πρέπει να έχωσι τα προς ενδυμασίαν και ύπνον αναγκαία ιμάτια,ακριβώςσεσημειωμένα εν ιδιαιτέρω καταλόγω. 6. — Όλοι ανεξαιρέτως οι μαθηταί, και αυτοί οι έξωθεν φοιτώντες, ακροώνται των παραδιδομένων μαθημάτων, όσα είναι ωρισμένα εις την τάξιν της κλάσεως, εις ην έκαστος αυτών είναι κατατεταγμένος, καθώς και των κατά Κυριακήν και τας εορτασίμους ημέρας γινομένων εν τω ακροατηρίω αναγνώσεων εκ τε των ιερών Γραφών και των περί ηθικής ανατροφής και των καθηκόντων των δημοδιδασκάλων περιεχομένων εν τω οδηγώ και τω Παιδαγωγώ. Εις ουδένα δε επιτρέπεται να λείψη της παραδόσεως, ειμή δι' ασθένειαν, ην οφείλει αμέσως να γνωστοποιήση εις τον Επιτηρητήν. — Προς τον διδάσκαλον ερχόμενον και αναχωρούντα της παραδόσεως απονέμουσι πάντες το όφειλόμενον σέβας υπανιστάμενοι. 7. — Οι μαθηταί λαμβάνουσι παρά του καταστήματος τα αναγκαία εις την σπουδήν αυτών βιβλία, επί αποδείξει και υποχρεώσει να τα πληρόνωσιν εξιδίωντων, εάν δεν δυνηθώσιν εν καιρώ να αποδώσωσιν αυτά, οποία τα έλαβον, η εάν τα απώλεσαν. 8. — Τα γραφεία, όσα τοις δοθώσιν εις χρήσιν, εάν (παρεκτόςτηςαπότου χρόνου και της τακτικής χρήσεως βλάβης) φθαρώσιν υπ' αυτών, διορθούνται ή αναπληρούνται, καθώς και πάσα άλλη ζημία, γενομένη ειςτουλικόντου Δημοδιδασκαλείου, διά δαπάνης του ποιήσαντος την ζημίαν. ΚΕΦ. Β'.

Καθήκοντα των μαθητών. 9. — Απαγορεύεται τοις εν τω Δημοδιδασκαλείω διαιτωμένοις μαθηταίς να έχωσιν επάνω των ή και εις τα κιβώτιά των χρήματα, ειμή μόνα τ' απαιτούμενα διά τα εβδομαδιαία αυτών έξοδα' το δε περιπλέονοφείλουσιν,άμαεισέλθωσιν

θωσιν εις το κατάστημα, ή και μετά ταύτα ό,τι λάβωσι, να το παρακαταθέτωσιν εις συγγενή ή φίλον, τοιούτου δε μη υπάρχοντος, να το παραδίδωσιν εις τον Επιτηρητήν, και παρ' αυτού να λαμβάνωσι κατά Κυριακήν μόνα τα διά την εβδομάδα απαιτούμενα. Επί τούτω κρατεί ο Επιτηρητής βιβλίον, όπου εις ιδιαίτερον φύλλον σημειοί έκαστος των μαθητών ιδιοχείρως, όσαέδωκεκαι οπόσα εκάστοτε λαμβάνει. Απαγορεύεται δε παν συνάλλαγμα και πάσα χρηματική ληψοδοσία μεταξύ των μαθητών, άνευ της του Επιτηρητού αδείας.

10. — Οφείλουσιν είναι κόσμιοι και καθάριοι το σώμα και τα περί το σώμα, δηλαδή την ενδυμασίαν, την στρωμνήν κτλ., χρηστοήθεις, ευτακτοι, ευπειθείς, φιλήσυχοι και επιμελείς εις τα αυτών μαθήματα' προ πάντων, εκκλησιάζεσθαι ανελλιπώς, κατά τα περί τούτου εν τω παρόντικανονισμώωρισμένα, προσφέρεσθαι προς αλλήλους μετά κοσμιότητος και αιδούς, και συμβοηθείν αλλήλοις και εις τας ανάγκας και εις τας μελέτας των, μετά αδελφικής αγάπηςκαιειλικρίνειας, αποφεύγοντες τους θορύβους και τας έριδας, και προσέχοντες μη παρεμποδίζωσι τους άλλους από τας μελέτας των. Υποχρεούνται επίσης ν' αποδίδωσι πανταχού εις τας καθεστώσας αρχάς τοοφειλόμενονσέβας. 11. — Λοιδορίαι, ύβρεις, χλευασμοί, αισχραί και βάρβαροι λέξεις, και εν γένει πάσα απρεπής έκφρασις, και πολύ μάλλον βιαιοπραγίαι προς αλλήλους καιαπείθειαπρος τους ανωτέρους απαγορεύονται αυστηρώς, γενόμεναι δε τιμωρούνται κατά τας περί παραβάσεων του παρόντος κανονισμού διατάξεις. — Αιδεσυνδιαλέξεις, αι συζητήσεις, αι σπουδαιολογίαι, οι αστεϊσμοί ενίοτε, πρέπει να γίνωνται διά τρόπου πρέποντος πεδαιδευμένοις και εξευγενισμένοις, ουχί χλευαστικώς ή αποτόμως, και προ πάντων άνευ κραυγών και θορύβου. 12. — Οι υπότροφοι κατοικούσιν υποχρεωτικώς εντός του Δημοδιδασκαλείου. Κατατάσσονται δε, ως προς την σπουδήν μεν αυτών, εις κλάσεις, ως προςτηνοικιακήν δε οικονομίαν, εις κοιτώνας, καταχωριζόμενοι εν αυτοίς αναλόγως της χωρητικότητος και κατά τον αύξοντα αριθμόν του μαθητολογίου, λαμβανομένων υπό του επιτηρητού υπ' όψιν και των ιδιαιτέρων εκάστου αυτών περιστάσεων, των πατρίδων, φέρ' ειπείν, της ηλικίας, η του ηθικού χαρακτήρος και των προς αλλήλους συμπαθειών η αντιπαθειών και όσα τοιαύτα. Έ κ α στος κοιτών σημειούται υπεράνωθεν της θύρας διά τοιχοκολλήτου χαρτιού, φέροντος στοιχείον τι του αλφαβήτου. Εκάστη δε των εν τω κοιτώνι κλινών δι' αριθμού σεσημειωμένου- επομένως έκαστος των ενοικούντων είναι γνωστός δ τουαριθμούτουκοιτώνος και της κλίνης του. 13. — Οι ασθενούντες μεταφέρονται εις κοιτώνα χωριστόν, χρησιμεύοντα εις νοσοκομείον, τιθέμενοι υπό την θεραπείαν του ιατρού εκάστη δε κλίνη, του νοσοκομείου είναι ωσαύτως ηριθμημένη. Δεν επιτρέπεται εις τους μαθητάςναενδιατρίβωσινεντοις κοιτώσιν, ειμή μόνον κατάταςωρισμέναςτης αναπαύσεωςκαιτουύπνουώρας.

14. — Αι μελέται γίνονται κοινώς, καθώς και αι παραδόσεις των μαθημάτων, εις τα δωμάτια τα χρησιμεύοντα προς τούτο και κατά τας ωρισμένας εν τω προγράμματι ώρας. 15. — Μεταξύ των εν τω Δημοδιδασκαλείω μαθητών υπάρχει εντελής ισότης, ουδείς δε εξαιρείται των κοινών υποχρεώσεων, και πάντες οι εν τω αυτω κοιτώνι θεωρούνται υπεύθυνοι της εν αυτώ καθαριότητος, και οφείλουσιν απροφασίστωςνακαθαρίζωσιν αυτόν κατά σειράν και καθ' εκάστην έκαστος δετωνεντω κοιτώνι οφείλει να φυλάττη την ιδίαν αυτού κλίνην, όσον ένεστι καθαριωτέραν, ανακινών και εκκορίζων αυτήν, ει δυνατόν, τρις, απροφασίστως δεαπαξτηςεβδομάδος,καιιδίωςκατά Σάββατον. 1 6 . — Η θύρα του Δημοδιδασκαλείου ανοίγεται το μεν πρωΐαπότης 7ης άχρι της 8ης τον χειμώνα και το θέρος' την δε μεσημβρίαν από της 12ης άχριτης1ης μ.μ., και την εσπέραν από της 5ης άχρι της 7ης μ.μ. τον χειμώνα, καιαπότης6ης άχρι της 8ης μ.μ. το θέρος' καθ' όλας δε τας λοιπάς ώρας μένει κεκλεισμένη υπό την επαγρύπνησιν του θυρωρού. 17. — Ουδείς των υποτρόφων, ως και των ενοικούντων μεν, μη όντων δε υποτρόφων,εξέρχεταιτουκαταστήματος, ειμή κατά τας ωρισμένας ώρας, ούτε δύναται να μένη την ημέραν, και πολύ ολιγώτερον την νύκτα, εκτός του καταστήματος, άνευ γραπτής αδείας του Επιτηρητού, ήτις σημειούται εν τω ημερολογίω. Μόνον εις τας δημοσίους εορτάς εξέρχονται μεν όλοι, ή οι βουλόμενοι, δι' αδείας του Επιτηρητού προς θεωρίαν των δημοσίων πομπών και τελετών, επιστρέφουσι δε πάλιν εις την ωρισμένην ώραν, ίνα καταγίνωνται εις τας μελέτας των, χωρίς να διανοηθή τις, ότι, επειδή είναι δημόσιος εορτή, έχει τηνάδειανναπαραμελή των αυτού καθηκόντων και θορυβή. Επομένως εις

ουδένα συγχωρείται ν' αποκοιτή επ' ουδενί λόγω' προς τούτο εμπορεί να γένη εξαίρεσις μόνον, εάν ο πατήρ η ο επίτροπος του υποτρόφου παρουσιασθείς ζητήση άδειαν, ήτις δίδεται παρά του Επιτηρητού υπό τους εξής όρους και τύπους.

α'.) Υπάρχουσιν εν τω γραφείω του Επιτηρητού δελτίαομοιάριθματων κοιτώνων και των εν τω κοιτώνι κλινών' επομένως έκαστος, εξερχόμενος μεν, λαμβάνει παρά του Επιτηρητού το δελτίον της θέσεώς του,επιστρέφωνδετο αποδίδειειςαυτόν. β'.) Όστις, δι' ασθένειαν ή άλλην κατεπείγουσαν ανάγκην οικιακήν αποδεδειγμένην, έχει χρείαν ν' αποδημήση, ημπορεί, ζητών δι' αναφοράς του να λάβη παρά του Διευθυντού γραπτήν άδειαν απουσίας επί ωρισμένη προθεσμία εντός της όποιας οφείλει να επιστρέψη' ή, αν αδυνατή να επιστρέψη δι' ευλογοφανές εμπόδιον, ν' αναφέρη εγκαίρως τας αίτιας δι' αναφοράς του, επικυρωμένης παρά της επιτοπίου αρχής, ζητών παράτασιναδείας'άλλωςυπόκειταιεις αποστέρησιν του υποτροφικού μισθού του, αναλόγως της υπερημερίας της απουσίαςτου'εάνδεπαρέλθωσι τριάκοντα ημέραι από της λήξεωςτηςπροθεσμίας

σμίας και δεν επανέλθη, υπόκειται περιπλέον και εις καταδίωξιν προς απόδοσιν των διδάκτρων και του μισθού, κατά τον περί εξετάσεων και παραδοχής των υποτρόφων κανονισμόν. ΚΕΦ. Γ'. Π ε ρ ί εσωτερικής ευταξίας.

Τμήμα Ιον Περί των επιτηρούντων αυτήν 18. — Την εσωτερικήν ευταξίαν και ησυχίαν των μαθητών επιτηρούσι α'.) Ο Επιτηρητής, διοριζόμενος παρά του Υπουργού, μεταξύ των ενοικούντων εν τω καταστήματι διδασκάλων' β'.) Οι επιστάται, τέσσαρες εκ των φρονιμωτέρων,ευτακτοτέρωνήκαι ευμαθεστέρων μαθητών, αριστίνδην παρά του Επιτηρητού διοριζόμενοιγ'.) Οι βοηθοί αυτών, άλλοι τέσσαρες, οίτινες και αναπληρούσιν απόντας τους πρώτους. Τμήμα 2ον Περί των καθηκόντων του Επιτηρητού

19. — Ο Επιτηρητής επιβλέπει την εσωτερικήν ευταξίαν και την διαγωγήν των μαθητών, διατάττων και διευθύνων τους επιστάτας, επιβάλλων πειθαρχικάς ποινάς, αφ' ου προηγουμένως αναφέρη εις τον Διευθνυτήν περί τούτου, προς το οποίον οφείλει ν' αναγγέλλη αμέσως και παν ό,τι δήποτε εκτακτον συμβαίνον' φροντίζει ώστε τας κυριακάς και τας εορτάς οι μαθηταί να εκκλησιάζωνται ανελλιπώς, οδηγών αυτούς ο ίδιος η διά τίνος των επιστατών ειςτηνεκκλησίανεφοράτηνδιατήρησιν του εν τω Δημοδιδασκαλείω υλικού, της βιβλιοθήκης, των προς χρήσιν των μαθητών βιβλίων κτλ. Ε π ί τούτω α'.) Κρατεί ονοματολόγιον των μαθητών, όπου καθ' εβδομάδα σημειοί τας περί εκάστου αυτών παρατηρήσεις των διδασκάλων, κατά τα προεκτεθέντα' β'.) Παρατηρεί εάν έκαστος των μαθητών μελετά εν τάξει τα διδασκόμενα μαθήματα κατά τον σεσημειωμένον κατάλογον γ'.) Σημειοί τους εκπληρούντας καλώς η μη τα χρέη των επιστάτας' δ'.) Δίδει αδείας εξόδου εις τους μαθητάς παρά τας ωρισμένας ώρας·

αναγκαίαν δαπάνην προς επανόρθωσιν της ζημίας από των μισθών των αιτίων αυτής' στ'.) Φροντίζει, ίνα έκαστος των υποτρόφων μαθητών υπογράφη ιδιοχείρως τον κατάλογον της μισθοδοσίας του, τον όποιον επικυρών παραδίδει εις τον Διευθυντήν.

Τμήμα 3ον Περί των καθηκόντων των επιστατών.

20.— Οι επιστάται επιμελούνται κυρίως της διατηρήσεως του υλικού, της καθαριότητος των κοιτώνων και των ακροατηρίων και της εν τάξει τοποθετήσεως των πραγμάτων, σημειούντες επί ιδία αυτών ευθύνη τους φθείροντάς τι του υλικού, ίνα καταμηνύσωσιν αυτούς προς τον Επιτηρητήν. Έ τ ι δε σημειούσι τους ατακτούντας και παραβαίνοντας τα χρέη των μαθητάς, διαστέλλοντες τους πρωταιτίους των συνενόχων σημειούσι την παρουσίαν ή την απουσίαν των μαθητών εις τας μελέτας και παραδόσεις και εις τους κοιτώνας, καθώς και τας παρά την ωρισμένην ώραν εξόδους, πληροφορούμενοι περί αυτών και παρά του θυρωρού' φροντίζουσι περί διατηρήσεως της ησυχίας και ευταξίας εν καιρώ των τε παραδόσεων και της αναπαύσεως, κατά τας περί τούτων ιδιαιτέρας διατάξεις' επαγρυπνούσι τους εν τω νοσοκομείω θεραπευομένους καιτονπρος θεραπείαν αυτών διωρισμένον υπηρέτην βεβαιούνται, αν τα καθ' εκάστην ώραν διατεταγμένα εκτελώνται εντός του καταστήματος, εάν μετά τοαπόδειπνονήναι παρόντες όλοι οι μαθηταί, ότε και απέρχονται εις τους κοιτώνας των, και εάν οι βοηθοί εκτελώσιν ακριβώς τα ίδια αυτών χρέη. Επί τουτω, παρεκτός του εβδομαδιαίου μαθητολογίου, κρατούσικαιιδιαίτερονημερολόγιον, όπου σημειούσιν άπαντα τα διατρέχοντα. Αμφότερα τα βιβλία ταύτα παρουσιάζουσι εις το τέλος εκάστης εβδομάδος εις τον Επιτηρητήν. 21. — Οι επιστάται οφείλουσι προς τούτοις να εγείρωνται την ωρισμένην πρωϊνήν ώραν, ως και οι βοηθοί αυτών, ίνα εν ησυχία, εξυπνίζωσι τους κοιμωμένους, πρώτον διά κωδωνοκρουσίας, έπειτα δε και όνομαστί. Περί πάντων των εν τοις ανωτέρω άρθρ. (20-21) διαλαμβανομένων αναφέρονται εις τον Επιτηρητήν και ακούουσι τας διαταγάς του. 22. — Απαγορεύεται αυτοίς και τοις βοηθοίς αυτών, επί ποινή διπλασία των άλλων, πάσα αισχρά και υβριστική λέξις' επ' ουδεμιά δε περιστάσει επιτρέπεται αυτοίς ίνα επιβάλωσι χείρα κατά τίνος των μαθητών, αρκούμενοι μόνον ν' ανακαλώσιν ευπρεπώς εις τα καθήκοντά τωντουςαμαρτάνοντας,ή να σημειώσι και καταγγέλλωσιν εις τον Επιτηρητήν τους απειθούντας και αδιορθώτους. Τμήμα 4ον Περί των καθηκόντων του θυρωρού ή επιστάτου. 23. — Ο θυρωρός, α'.) είναι υπεύθυνος διά τας παρά τας ωρισμένας ώρας ηάνευρητής η γραπτής αδείας εξόδους των μαθητών β'.) Κρατεί επομένως την κλείδα της αυλείου θύρας, και δεν ανοίγει παρά την ωρισμένην ώραν, ειμή αφ' ου ίδη τις ο κρούων, και, εν αμφιβολία, λάβη τας περί τούτου διαταγάς του Επιτηρητού'

γ'.) Εις αυτόν είναι ανατεθειμένη η καθαριότης της αυλής, των προδόμων και των ακροατηρίων, καθώς και των αποπάτων. ΚΕΦ. Δ'. Π ε ρ ί συστάσεως Συμβουλίου και των

καθηκότων

αυτού.

24. — Προς εκδίκασιν των παραβάσεων του παρόντος κανονισμού, καθώς και προς συζήτησιν των αφορώντων την εσωτερικήν του καταστήματος διακόσμησιν, η την τάξιν και τα είδη των μαθημάτων, τα προς διδασκαλίαν παραδεκτά βιβλία και την βαθμοθέτησιν των εξεταζομένων μαθητών η δημοδιδασκάλων, υπάρχει Συμβούλιον, συγκείμενον εκ του Διευθυντού, ως προέδρου, καιτωνΚαθηγητών και Διδασκάλων του καταστήματος, και λογιζόμενον πλήρες, οπόταν ώσι παρόντες, εκτός του Διευθυντού, εις Καθηγητής και δύο Διδάσκαλοι. Του συμβουλίου γραμματεύει ο νεώτερος των Διδασκάλων. Κατά συναίνεσιν και ρητήν άδειαν του Διευθυντού αναπληροί αυτόν απόντα ο αρχαιότερος των Καθηγητών - άνευ δε τούτου αι αποφάσεις του Συμβουλίου εισίν άκυροι. 25. — Εις τας αποφάσεις του Συμβουλίου ισχύει η πλειονοψηφία' εν περιπτώσει δε διχοψηφίας, ο πρόεδρος έχει την νικώσαν. Αι αποφάσεις δε του Συμβουλίου εισίν ανέκκλητοι. 26. — το Συμβούλιον συνέρχεται τακτικώς μεν το Σάββατον εκάστης εβδομάδος, κατά την 1 ώραν μ.μ. εκτάκτως δε οσάκις συγκαλεσθήυπ προέδρου. ΚΕΦ. Ε'.

Περί πειθαρχικών μέτρων εν γένει. Τμήμα 1. 27. — Τα κατά των παραβάσεων του παρόντος κανονισμού λαμβανόμενα μέτρα εισί πειθαρχικά και σωφρονιστικά. α'.) Η δι' αριθμού σημείωσις αναλόγως του αμαρτήματος· β'.) Η κώλυσις της εκ του Δημοδιδασκαλείου εξόδου, καθ' ώρας και περιστάσεις ο παρών κανονισμός επιτρέπει τούτο. Σωφρονιστικαί δε, α'.) Ξηροφαγία επί μίαν ημέραν και εκφώνησις του ονόματος του αμαρτήσαντος εν επηκόω των μαθητών και επί παρουσία του συλλόγου των Καθηγητών και Διδασκάλωνβ'.) Η εφάπαξ αποστέρησις του δείπνου η του γεύματος' γ'.) Η καταναγκαστική εργασία, συνισταμένη εις την εφάπαξ κάθαρσιν της αυλής του Δημοδιδασκαλείου.

δ'.) Η προσωρινή κράτησις, μη υπερβαίνουσα τας δώδεκα ώρας. 28. — Εκτός των ανωτέρω οι μαθηταί κολάζονται και διάτηςαπότου καταστήματος αποβολής, καθ' ας περιστάσεις και καθ' ο5ς όρους διαλαμβάνει ο παρών κανονισμός.

στηλογραφείται εν τη αιθούση των παραδόσεων επί μελανής σανίδος. 29. — Τα μεν πειθαρχικά μέτρα εφαρμόζονται υπό του Επιτηρητού κατάταδιατεταγμένα'ταδεσωφρονιστικά κατ' απόφασιν του Συμβουλίου' διά δετηνεκτουΔημοδιδασκαλείου απέλασιν απαιτείται η έγκρισις του Υπουργείου, εκτελούνται δε όλα ταύτα επιμελεία του Επιτηρητού κατά τας εφεξής διατάξεις. α'.) Όστις δεν έλθη εις την πρωϊνήν προσευχήν, ή έλθη ανένδυτος ή άνιπτος, σημειούται ως αμελής. β'.) Όστις υπό του επιστάτου σημειωθή δύω ημέρας κατά συνέχειαν ως ρυπαρός λαμβάνει τον αριθμόν 1 μετά ή άνευ κλάσματος, κατά τας ιδιαιτέρας επιβαρυντικάς περιστάσεις. Όστις δε σημειωθή υπό του Επιτηρητού τοιούτος, ει μεν άπαξ, λαμβάνει τον αριθμόν 2 μετά η άνευ κλάσματος' ει δε δις, κρατείται επί δώδεκα ώρας. γ'.) Όστις υβρίση τον άλλον, ή τον είπη ψεύστην έμπροσθεν του Διδασκάλου η και παρόντων άλλων, σημειούται ως υβριστής. δ'.) Όστις συκοφαντήση τον άλλον, διϊσχυριζόμενος να τον αποδείξη μη παρόντα εις την πρόσκλησιν των ονομάτων, ή ως ειπόντα λόγους κατά τινο πειρακτικούς, σημειούται ως φλύαρος και συκοφάντης. ε'.) Όστις ήθελεν επιπλήξη τον άλλον, ως αμελήσαντα ή μη γνωρίζοντα τα χρέη του, σημειούται ως λοίδορος' εκτός μόνον, όταν ο μεν συμβουλεύη αδελφικώς, ο δε δέχεται τους λόγους ως συμβουλάς, και τότε πρέπει όμως να γίνηται τούτο διά τρόπου κοσμίου και χωρίς ταραχής και θορύβου. ζ'.) Όστις αποδειχθή αστειευόμενος προς άλλους διά τρόπου ειρωνικού καιεπαχθούς,οτοιούτος, μετά πρώτην και δευτέραν νουθεσίαν, σημειούται ως απειθής και υποβάλλεται εις σωφρονιστικήν ποινήν. η'.) Όστις γένη αίτιος σκανδάλου η συγχύσεως, εις οιανδήποτε περίστασιν, μάλιστα δε εν καιρώ μελέτης, τιμωρείται σωφρονιστικώς. θ'.) Οι αφ' εαυτών εκδικούμενοι τιμωρούνται, οι μεν διά λόγων, πειθαρχικώς, οι δε δι' έργων, σωφρονιστικώς. ι'.) Ο εγκαλέσας τινά των συμμαθητών του, ως αδικηθείς οπωσδήποτε υπ' αυτού, ή καταγγείλας αυτόν επί παραβάσει καθήκοντος, εάν δεν αποδείξη την κατηγορίαν, τιμωρείται σωφρονιστικώς ως συγκοφάντης. κ'.) Όστις προφέρη προς ένα ή και πλείονας λέξις ή λόγους υβριστικούς και βαρβάρους, αναφερομένους εις το γένος η την πατρίδα των, καθώς και όστις χλευάση, ή διά χειρονομιών περιύβριση τον άλλον τιμωρείται πειθαρχικώς' εν

δε υποτροπή, καθώς και εάν εκ των τοιούτων λόγων προκύψωσικαιάλλαιαταξίαι, σωφρονιστικώς. λ'.) Όστις ερεθίση τινά εναντίον άλλου δι' οποιανδήποτε αιτίαν, ο τοιούτος ως σκανδαλοποιός τιμωρείται σωφρονιστικώς. μ'.) Ό σ τ ι ς παρασύρη ένα ή και πλείονας προς σύστασιν συνωμοσίας εναντίον ενός ή και πλειόνων, επί σκοπώ ίνα καταφρονώσιν αυτούς και φέρωνται προς αυτούς εχθροπαθώς και να ζητώσιν εκ προμελέτης να τους βλάπτωσι, τιμωρείται σωφρονιστικώς' εάν δε καταστή ένοχος της πράξεως ταύτης καθ' υποτροπήνκαιμετ' επιβαρυντικών περιστάσεων, αποβάλλεται. ν'.) Το καπνίζειν απαγορεύεται αυστηρώς εντός και εκτός του Δημοδιδασκαλείου- όστις δε ευρεθή καπνίζων τιμωρείται πειθαρχικώς και σημειούται ως άτακτος. ξ'.) Ό σ τ ι ς δεν εκτελέση αμέσως τας παραγγελίας του Επιτηρητούήτου επιστάτου τιμωρείται πειθαρχικώς- εάν δε αυθαδιάση κατ' αυτού, τιμωρείται σωφρονιστικώς. ο'.) Τούς ταραξίας, τους διαπληκτιζομένους, τους στασιάζονταςήαυθαδιάζοντας προς τους ανωτέρους δύναται μεν να βάλη προς ώραν υπό κράτησιν ο Επιτηρητής και προ της δίκης, αναφέρει όμως αμέσως το συμβάν εις τον Διευθυντήν. π'.) Η κράτησις γίνεται εντός ωρισμένου κοιτώνος, ο δε υπό κράτησιν παρουσιάζεται μεν εις τας παραδόσεις των μαθημάτων, αλλά κάθηταιειςτην εσχάτην θέσιν, και ο διδάσκαλος ουδεμίαν προς αυτόναπευθύνειερώτησιντας δε λοιπάς της ποινής αυτού ώρας διάγει μελετών το επιβληθέν εις αυτόν έργο εν τω ορισμένω διά την ποινήν ταύτην κοιτώνι. ρ'.) Η κράτησις συνεπιφέρει και την ξηροφαγίαν ή μονοφαγίαν. σ'.) Αποβάλλεται αδυσωπήτως του Διδασκαλείου, 1) Ο γενόμενος αρχηγός στάσεως, ή παροξύνων τους άλλους μαθητάς εις στάσιν κατά των διατεταγμένων εν τω Διδασκαλείω2) Ο φωραθείς ένοχος υπεξαιρέσεως' 3) Ο υποπεσών εις τα πλημμελήματα τα κωλύοντα αυτόν από του διδάσκειν, ως ορίζει το 12 Άρθρ. του περί δημοτ. σχολείων Νόμου. Ούτος επομένως δεν δύναται να λάβη δίπλωμα 4) Ο φωραθείς ότι χαρτοπαικτεί ή κυβεύει όπου δήποτε, μετά πρώτην και δευτέραν παραίνεσιν. τ'.) Πας μαθητής, θεωρών εαυτόν αδικούμενον, εχει το δικαίωμα να εγκαλή τον αδικούντα εις τον Επιτηρητήν, ή εις το Συμβούλιον, οφείλει όμως ν' αποδείξειτηνκατηγορίαν- καθότι άλλως τιμωρείται σωφρονιστικώς ως συκοφάντης. 30. — Οι επιστάται και οι βοηθοί αυτών τιμωρούνται, προς τοις ανωτέρω, α.) διά καθαιρέσεως εκ της υπηρεσίας των, εάν δεν δικαιώσωσιτηνεκλογήν

γήν των, όπερ σημειούται και εις τας γενικάς του μαθητολογίου παρατηρήσεις' β.) Διά της διαπλάσεως της ποινής, εάν παραβώσι τα του μαθητού καθήκοντα. Τμήμα 2. 31.—Αι αμοιβαί, παρεκτός των προειρημένων (άρθρον 3) σημειώσεων, ταςοποίαςπερί της διαγωγής ενός εκάστου των μαθητών κρατεί ο Επιτηρητηςτουκαταστήματος, συνίστανται και εις την κατά το τέλος εκάστου μηνός γινομένην ωσαύτως εν πλήρει των καθηγητών και διδασκάλων συλλόγω και εν επηκόω όλων των μαθητών έντιμον μνείαν του ευ διάγοντος. 32. — Ο επιστάτης, καθώς και οι βοηθοί αυτού, οι εκπληρούντες ακριβώς τα καθήκοντά των, λαμβάνουσι παρά του επιτηρητού απόδειξιν μετά του επιθέτου Κ α λ ώ ς η Ά ρ ι σ τ α ' το πρώτον ισοδυναμεί τω αριθ. 1,τοδε δεύτερον τω 2, και, προσλογιζόμενον εις την εξέτασιν της διαγωγής των, όταν μέλλωσι να λάβωσι το δίπλωμα των, θέλει αυξάνει αναλόγως τον βαθμόν της ηθικότητοςκαιικανότητοςαυτών. Ειδικαί διατάξεις. 33. —· Δι' ιδιαιτέρου κανονισμού, εκδηθησομένου τη γνωμοδοτήσει του Διευθυντού του Διδασκαλείου, θέλουσι κανονισθή τα περί συσσιτήσεως και ομοιομόρφου ενδύματος των μαθητών. Η εκτέλεσις του παρόντος κανονισμού ανατίθεται εις τον Διευθυντήν καιτουςΚαθηγητάς του Διδασκαλείου. Αθήνησι,την25 Μαρτίου 1856. Ο της

επί

των

Εκκλησιαστικών δημοσίας εκπαιδεύσεως Υπουργός Χ. ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

6 ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΤΗΣ Φ.Ε. (Β. Διάταγμα/13 Οκτωβρίου 1861) Κυβέρνηση Α. Μιαούλη Υπουργός Μ. Ποτλής

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί των εξετάσεων των υποψηφίων

διδασκαλισσών.

ΟΘΩΝ ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Έχοντες υπ' όψιν το άρθρον 66 § 1 και 2 του περί δημοδιδασκαλίας Νόμου 6 Φεβρουαρίου 1834, καθ' δ σκοπός του διδασκαλείου είναι προς τοις άλλοις ο σχηματισμός ικανών διδασκαλισσών, η εξέτασις και η κατάταξις του βαθμού αυτών κατά τα άρθρα 13 και 14 του ιδίου Νόμου. Θεωρήσαντες, ότι το υπάρχον διδασκαλείον, ως έχει μέχρι τούδε, εκπληροί μόνον τον σκοπόν της εξετάσεως και της βαθμολογήσεως των διδασκαλισσών ουχί δε και τον της μορφώσεως αυτών. Θεωρούντες, ότι το προς μόρφωσιν διδασκαλισσών εγκρίσει Ημετέρα συσταθέν και υπό της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας συντηρουμενον σχολείον παρέχει πλήρη εχέγγυα της εντελούς εκπληρώσεως του σκοπού του Νόμου καθόσον αφορά τας μελλούσας ν' αναλάβωσι την εκπαίδευσιν του γυναικείου φύλου διδασκαλίσσας. Κατά πρότασιν του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάττομεν τα εξης· Α'. το σχολείον της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείαςαναγνωρίζεταιως συμπληρούν το Διδασκαλείον καθ' όσον αφορά την μόρφωσινκαιεξέτασιντων διδασκαλισσών. Β'. Η κατάταξις εις το σχολείον τούτο θέλει γίνεσθαι συμφώνως προς τον ισχύοντα οργανισμόν αυτού. Γ'. Αι εξετάσεις των υποψηφίων διδασκαλισσών κατά τα άρθρα 13 και Αναδημοσιεύεται

από την ΕτΚ, αρ. 66/1 Νοεμβρίου 1861.

14 του ειρημένου Νόμου θέλουσι γίνεσθαι υπό επιτροπής, συγκειμένης από Διευθυντήν του Διδασκαλείου ως Πρόεδρον, και τους εν τω σχολείω διδασκάλους της ανωτάτης τάξεως, όσοι έχουσι παρά της Κυβερνήσεως την προς το διδάσκειν άδειαν και έδοσαν, ή δώσουσι, τον νενομισμένον όρκον κατάτοάρθρον 77 συνδυασμένον με το 17 του ιδίου Νόμου,άλλωςαναπληρούνταιυπό των ιδίως καθηγητών του Διδασκαλείου. Η αναπλήρωσις αύτη λαμβάνει χώραν και εν περιπτώσει απουσίας ή άλλου κωλύματος. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται αι περί των εξετάσεων κείμεναι διατάξεις του Νόμου. παρόντος Διατάγματος.

ΑΜΑΛΙΑ Μ. Π Ο Τ Λ Η Σ

7 ΤΟ ΑΡΣΑΚΕΙΟ ΠΑΡΘΕΝΑΓΩΓΕΙΟ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΤΑΙ ΩΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ ΤΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΣΣΩΝ (Β. Διάταγμα/11 Μαΐου 1867) Κυβέρνηση Α. Κουμουνδούρου Υπουργός Χ. Χριστόπουλος

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί του Αρσακείου, ως διδασκαλείου

διδασκαλισσών

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν τα άρθρα 66 § 1 και 68 του περί δημοτικών σχολείων Νόμου, και θεωρούντες, ότι το Διδασκαλείον κατηργήθη από του 1864, ανάγκη δε παρίσταται ν' αντικατασταθή ως προς τας εξετάσεις των δημοδιδασκαλισσών υπό ετέρου καταλλήλου εκπαιδευτικού καθιδρύματος, μέχρις ου ληφθή εν δέοντι οριστική πρόνοια περί αναδιοργανώσεως αυτού, Θεωρούντες, ότι το εν Αθήναις Αρσάκειον Παρθεναγωγείον σκοπόν κύριον έχει κατά τον Κανονισμόν αυτού την μόρφωσιν διδασκαλισσών, Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της δημοσίας εκπαιδεύσεως Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάττομεν. Άρθρον 1. το εν Αθήναις Αρσάκειον Παρθεναγωγείον αναπληροί επί του παρόντος το πρώην Διδασκαλείον, όσον αφορά εις την μόρφωσιν και εξέ τασιν των διδασκαλισσών. Άρθρον 2. Εις το επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργείον θέλει υποβάλλεσθαι καθ' έκαστον σχολικόν έτος δύο μήνας προ της ενάρξεως αυτού το πρόγραμμα των εν τω Παρθεναγωγεία διδαχθησομένων μαθημάτων προς εξέτασιν. Ουδέν δε μάθημα και ουδέν βιβλίον δύναται να διδαχθή εν αυτώ χωρίς προηγουμένης του Υπουργείου εγκρίσεως. Άρθρον 3. Η εποχή των πτυχιακών εξετάσεων ορίζεται εκάστοτε υπό του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως μετά

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 33/26 Μαΐου 1867.

προηγουμένην πρότασιν του διοικητικού συμβουλίου του Αρσακείου Παρθεναγωγείου. Άρθρον 4. Αι κατά το προηγούμενον άρθρον εξετάσεις ενεργούνται υπό του συλλόγου των διδασκάλων της ανωτάτης τάξεως του Παρθεναγωγείου, προεδρευομένου υπό του Διευθυντού των δημοτικών σχολείων, και, τούτου κωλυομένου η απόντος, υπό του παρά του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως διορισθησομένου αναπληρωτού αυτού. Εφαρμόζονται δε επί των εξετάσεων τούτων κατά τα λοιπά αι περί αυτών κείμεναι διατάξεις του περί Δημοτικών σχολείων νόμου.

Εν Αθήναις, την 11 Μαΐου 1867.

ΙΩΑΝΝΗΣ Χ. ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

8 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ Φ.Ε. 1870 [

]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'.

Περί Διδασκαλίας. [ ] Άρθρον 5. το Διδασκαλείον, διαιρούμενον εις εσωτερικόν και εξωτερικόν, ως ανωτέρω, απαρτίζεται εκ πέντε τάξεων, εν αις διδάσκονται τα εξής μαθήματα διά πενταετίας. Τάξις Α'. α) Ιερά ιστορία (Π. Διαθήκη) καθ' εβδομάδα ώρας 2 β) Ελληνικά, ήτοι εξήγησις, διδασκαλία της Γραμματικής μέχρι τέλους των εις μι ρημάτων, τεχνολογία, ορθογρ. γυμνάσματα επί πίνακος, και έκθεσις ιδεών επί του χάρτου » 9 γ) Αριθμητική. Επανάληψις των τεσσάρων πράξεων και τα περί κλασμάτων μετά προβλημάτων και γυμνασμάτων » 3 δ) Γενική εισαγωγή εις την Γεωγραφίαν και η Γεωγραφία της Ελληνικής Χερσονήσου » 2 ε) Σύνοψις ιστορίας των αρχαίων εθνών » 2 στ) Γαλλικά » 5 ζ) Γυμναστική » 2 η) Καλλιγραφία » 2 θ) Ωδική » 3 Εργόχειρα και ραπτική κατά τας λοιπάς εργασίμους ώρας. 30 Τάξις Β'. α) Ιερά ιστορία (Κ. Διαθήκη)

ώρας 3

ετυμολογικού, τεχνολογία, ορθογραφικαί ασκήσεις επί του πίνακος και έκθεσις ιδεών επί του χάρτου Αναδημοσιεύεταιαπότο:Κανονισμός των Παρθεναγωγείων Εταιρίας (Αθήνα 1870), σ. 2-7.

της

»

9

Φιλεκπαιδευτικής

γ) Αριθμητικής συνέχεια μετά προβλημάτων και γυμνασμάτων ώρας 2 δ) Γεωγραφία της Ευρώπης μετά γυμνασμάτων και πινακογραφίας » 2 ε) ιστορία' Σύνοψις της αρχαίας Ελλ. ιστορίας » 3 στ) Γαλλικά » 5 ζ) Καλλιγραφία » 2 η) Γυμναστική » 2 θ) Ωδική » 3 30 Εργόχειρακαιραπτική τας λοιπάς εργασίμους ώρας. Τάξις Γ ' . α) Κατηχήσεως Α', μέρος ώρας 2 β) Ελληνικά' εξήγησις, τεχνολογία και τα κυριώτερα του συντακτικού μετ' αναλύσεως του λόγου, θεματογραφία και έκθεσις Ιδεών, εκστήθισιςποιητικών περικοπών και αποφθεγμάτων » 9 γ) Γαλλικά » 5 δ) Επανάληψις αριθμητικής μετά γυμνασμ » 2 ε) Γεωγραφία. Ασία, Αφρική, Αμερική και Αυστραλία » 2 στ) Σύνοψις της Ρωμαϊκής και μέσης Ιστορίας » 3 ζ) Ιχνογραφία » 2 η) Ωδική » 2 θ) Γυμναστική » 2 29 Εργόχειρα και ραπτική κατά τας λοιπάς εργασίμους ώρας. Τάξις Δ'. α) Κατηχήσεως τέλος ώρας 1 β) Ελληνικά, εξήγησις, τεχνολογία και συντακτικόν, θεματογραφία, και έκθεσις Ιδεών » 9 γ) Γαλλικά » 5 δ) Φυσική Ιστορία » 2 ε) Ιστορία νεωτέρα, και ιδίως της Ελλάδος » 2 στ) Γενικαί γνώσεις της Γεωμετρίας » 2 ζ) Ωδική » 2 η) Σκιαγραφία » 2 θ) Γυμναστική » 1 26

Χειροτεχνήματα τας λοιπάς εργασίμους ώρας.

Τάξις Ε'. α) Χριστιανική Ηθική ώρας 1 β) Ελληνικά' εξήγησις πεζογράφων και Ομήρου. Εξακολούθησις του συντακτικού μετά θεματογραφίας. Γύμνασις εις έκθεσιν ιδεών, και συνοπτική Γραμματολογία » γ) Γαλλικά » 5 δ) Οικιακή οικονομία . » 1 ε) Παιδαγωγία » 1 στ) Φυσική πειραματική » 3 ζ) Κοσμογραφία » 1 η) Ωδική » 2 θ) Διδακτική μετ' εφαρμογής εν τοις προκαταρκτικοίς » 3 ι) Μέθοδος της νηπιαγωγίας θεωρητικώς και πρακτικώς » 2

5

25 Χειροτεχνήματα και άσκησις εις τα της οικιακής οικονομίας, κατά τας λοιπάς εργασίμους ώρας.

Άρθρον 6. Κατά παν σάββατον ερμηνεύεται το ιερόνΕυαγγέλιοντης επιούσης Κυριακής. Άρθρον 7. Η διδασκαλία των τε εσωτερικών και των εξωτερικών είναι η αυτή, εξαιρουμένων των Γαλλικών και της Ωδικής, τα οποία άρχονται εν τω εξωτερικω τμήματι επί του παρόντος από της τρίτης τάξεως. τως, από του Νοεμβρίου μέχρι της Απόκρεω. Άρθρον 8. Διδάσκονται προς τούτοις αι βουλόμεναι μαθήτριαι του Αρσακείου οργανικήν διά κυμβάλου μουσικήν. Πιάνο, επί ιδίοις διδάκτροις. Άρθρον 9. Άπαντα τα μαθήματα θέλουσι διδάσκεσθαι κατά εγκεκριμένα υπό της Κυβερνήσεως βιβλία και υπό δοκίμων και ανεγνωρισμένων διδασκάλων και διδασκαλισσών. Άρθρον 10. Περί το τέλος του Ιουνίου συντάσσεται το πρόγραμμα των μαθημάτων του επιόντος σχολικού έτους, του οποίου αντίγραφον στέλλεται εις το Υπουργείον, και δημοσιεύεται. Άρθρον 11. Τα μαθήματα άρχονται την πρώτην εβδομάδα του Σεπτεμβρίου και λήγουσι περί το τέλος Μαΐου' η δε διδασκαλία από της 8 πρωινής ώρας μέχρι μεσημβρίας, και από της 2ας μέχρι της 4ης' αι από της 12-2 μ.μ. ώραι ορίζονται εις το γεύμα και την άνεσιν των κορασιών. Άρθρον 12. Αι δημόσιαι εξετάσεις άρχονται την αην Κυριακήν του Ιουνίου, και εξακολουθούσι παρόντων πάντοτε τινών μελών του Συμβουλίου, και ιδίωςτηςεπίτωνσχολείων Επιτροπής. Εις τας δημοσίας εξετάσεις η επί των Σχολείων Επιτροπή σημειοί την

ειςέκαστονμάθημα ικανότητα των εξεταζομένων. Μετά δε το τέλος των εξετάσεων συνέρχονται οι διδάσκαλοι και συζητούσι τα περί των προβιβαστέων, παρούσης της Επιτροπής - είτα δε συντάσσεται υπό των διδασκάλων εκάστης τάξεως κατάλογος των τε προβιβαστέων και μη μαθητριών, υπογράφεται υπ' αυτών και παραδίδεται εις την Επιτροπήν. Αύτη δε εξελέγχουσα τας παρά των διδασκάλων προβιβασθείσας διά των ανωτέρω σημειώσεών της, παραδέχεται αυτάς όλας, ή διαγράφει κατά την κρίσιν της τινάς εξ αυτών, και ούτω κατηρτισμένον και υπογεγραμμένον παρ' αυτής υποβάλλει εις το Συμβούλιον τον κατάλογον προς δημοσίευσιν. Άρθρον 13. Μετά την δημοσίευσιν του αποτελέσματος υπό του Συμβουλίου, ούτε μεταβολή τις επιτρέπεται, ούτε δεύτεραι εξετάσεις συγχωρούνται. έκθεσιςτουπορίσματος αυτών υπό του Εισηγητού της επί των σχολείων Ε π ι τροπής. Άρθρον 14. Αι μαθήτριαι της πέμπτης τάξεως εξετάζονται υπό της διά Β. Διατάγματος ανεγνωρισμένης εξεταστικής Επιτροπής του Αρσακείου Διδασκαλείου, όπως λάβωσι παρά της Κυβερνήσεως πτυχίον διδασκαλικόν όσαι δε δεν επιθυμούσι να λάβωσι πτυχίον διδασκαλικόν οφείλουσι να δηλώσωσι τούτο προ ενός μηνός, και τότε αύται δίδουσι τας τακτικάς αποφοιτηρίους εξετάσεις ενώπιον των τε διδασκάλων και της επί των σχολείων Επιτροπής, και λαμβάνουσιν απολυτήριον παρά του Συμβουλίου. Άρθρον 15. Εκάστη τάξις του Διδασκαλείου, η έκαστον τμήμα αυτής, αν χρειασθή η διαίρεσις αυτής εις τμήματα, δεν δύναται να περιλάβη πλείονας των 45 μαθητριών.

[

]

9 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ Φ.Ε. ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 1876-1877

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

των

επί το σχολικόν έτος 1876-77 διδαχθησομένων εν τω εσωτερικώ διδασκαλείω της ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ μαθημάτων. ΤΑΞΙΣ ΠΡΩΤΗ

(Επιμελήτρια

η

κυρία Αιμιλ.

Σμιτ.).

Διδάσκεται : Ι ε ρ ά ν ιστορίαν της Παλαιάς Διαθήκης, δις της εβδομάδος, τρίτην και πέμπτην, από ώρας 11ης-12ης, υπό της κυρίας επιμελητρίας της τάξεως. Ε ξ ή γ η σ ι ν του Ευαγγελίου της Κυριακής, κατά παν σάββατον, από ώρας 11ης-12ης, υπό του κυρίου Κωνστ. Κοντογόνου (α) . Ελληνικά, εκ του πρώτου μέρους της Ελληνικής Χρηστομάθειας Ν. Φωσκίδου τους Αισωπείους μύθους, και γραμματικήν Γενναδίου μέχρι των εις μι ρημάτων, μετά τεχνολογικών και ορθογραφικών γυμνασμάτων, και εκθέσεως Ιδεών, καθ' εκάστην, από ώρας 8ης-9 1/2ας, υπό του κ. Πέτρου Ραζέλου. Γαλλικά, ανάγνωσιν και εξήγησιν εκ της Γαλλικής Χρηστομαθείας Γ.Ν. Οικονομίδου, και γραμματικήν Desrues, από των άρθρων μέχρι και των βοηθητικών ρημάτων, καθ' εκάστην, πλην του σαββάτου, από ώρας 10ης-11ης, υπό του κ. Γ.Ν. Οικονομίδου. Ιστορίαναρχαίαν,τρις της εβδομάδος, τρίτην και πέμπτην, από ώρας 2ας-3ης μ.μ., και σάββατον, από ώρας 10ης-11ης π.μ., υπό της κυρίας επιμελητρίας. ΕισαγωγήνειςτηνΓεωγραφίαν, και γεωγραφίαν της Ελλάδος, δις της

(α) Την εξήγησιν του Ευαγγελίου ακροώνται η τε α', και η β', και η γ' τάξις ομού, συνερχόμεναι εις το αυτό ακροατήριον. Αναδημοσιεύεταιαπότο:Πρόγραμμα των επί το σχολικόν έτος 1876-1877 διδαχθησομένων εν τε τω εσωτερικώ και εξωτερικώ διδασκαλείω της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας μαθημάτων (Αθήνα 1876), σ. 1 - 9 (Στις σ. 11-24 δημοσιεύεται το πρόγραμμα του εξωτερικού διδασκαλείου).

εβδομάδος, δευτέραν και τετάρτην, από ώρας 3ης-4ης μ.μ., υπό της κυρίας επιμελητρίας. Αριθμητικήν, τας τέσσαρας πράξεις των ακεραίων αριθμών και τα κοινά κλάσματα μετά γυμνασμάτων και προβλημάτων, κατά το προ μικρού εκδοθέν εγχειρίδιον αριθμητικής Γ. Γεράκη, τρις της εβδομάδος, δευτέραν, τετάρτην και παρασκευήν, από ώρας 11ης-12ης, υπό του κ. Λεων. Ράνδα. Καλλιγραφίαν, δις της εβδομάδος, τρίτην και πέμπτην, από ώρας 3ης4ης μ.μ., υπό του κυρίου Αθανασούλα. Φωνητικήν μουσικήν, τρις της εβδομάδος, τρίτην, πέμπτην και παρασκευήν, από ώρας 4ης-5ης, υπό του κ. Φαβρικέζη(α). Εργόχειρον, πεντάκις της εβδομάδος, δευτέραν από ώρας 1ης-3ης, και τετάρτην, πέμπτην και παρασκευήν από ώρας 1ης-2ας, υπό της κυρίας Haukol. Γυμναστικήν, καθ' ορισθησομένας ημέρας και ώρας, υπό του κ. Έννιγκ. ΤΑΞΙΣ

ΔΕΥΤΕΡΑ

(Επιμελήτρια η κυρία Ελίζα Δελενάρδου). Διδάσκεται : Ιεράν Iστορίαν της Καινής Διαθήκης, δις της εβδομάδος, τρίτην και πέμπτην, από ώρας 3ης-4ης μ.μ., υπό του κυρίου Αρσενίου Γουμπούρου. ΕξήγησιντουΕυαγγελίου της Κυριακής, κατά παν σάββατον, από ώρας 11ης-12ης, υπό του Κυρίου Κ. Κοντογόνου. Ελληνικά, εκ του δευτέρου μέρους της Ελληνικής Χρηστομαθείας Ν. Φωσκίδου, και γραμματικήν Γενναδίου μέχρι τέλους του ετυμολογικού, μετά τεχνολογικών και ορθογραφικών γυμνασμάτων και εκθέσεως ιδεών, καθ' εκάστην, από ώρας 8ης-9 1/2ας, υπό του κ. Θεμιστ. Ιωαννίδου. Γαλλικά, εκ της Γαλλικής Χρηστομαθείας Γ.Ν. Οικονομίδου, και γραμματικήν Desrues, από των βοηθητικών μέχρι τέλους του τεχνολογικού, μετά προηγουμένης επαναλήψεως του εν τη πρώτη τάξει διδαχθέντος μέρους, καθ' εκάστηνπληντουσαββάτου, από ώρας 2ας-3ης, υπό του κ. Γ.Ν. Οικονομίδου. Αρχαίανιστορίαν,τρις της εβδομάδος, δευτέραν, τετάρτην και παρασκευήν, από ώρας 11ης-12, υπό του κ. Γ. Βιώνη. Γεωγραφίαν της Ευρώπης και Ασίας, δις της εβδομάδος δευτέραν και τετάρτην, από ώρας 3ης-4ης, υπό του κ. Μαργαρ. Δήμιτσα. Αριθμητικήν,επανάληψιντωνκοινών [κλασμάτων], τα των δεκαδικών καιτατωνσυμμιγών αριθμών, μετά προβλημάτων και γυμνασμάτων, κατά το προμικρούεκδοθένεγχειρίδιοναριθμητικήςΓ. Γεράκη, δις της εβδομάδος, τρίτην και πέμπτην, από ώρας 11ης-12ης, υπό του κ. Λεων. Ράνδα. (α) Την μουσικήν διδάσκονται ομού η τε α', και η β', και η γ', και η δ' τάξις.

Καλλιγραφίαν, δις της εβδομάδος, δευτέραν και τετάρτην, από ώρας 1ης2ας, υπό του κυρίου Αθανασούλα. Ιχνογραφίαν, δις της εβδομάδος, δευτέραν από ώρας10ης-11ης,και παρασκευήν, από ώρας 3ης-4ης, υπό του κ. Αθανασούλα. Φωνητικήν μουσικήν, τρις της εβδομάδος, τρίτην, πέμπτην και παρασκευήν, από ώρας 4ης-5ης, υπό του κ. Φαβρικέζη. Εργόχειρον, πεντάκις της εβδομάδος, καθ' εκάστην, πλην της δευτέρας, από ώρας 10ης-12ης, υπό της κυρίας Haukol. Γυμναβτικήν, καθ' ορισθησομένας ημέρας και ώρας. ΤΡΙΤΗ

ΤΑΞΙΣ.

(Επιμελήτρια η κυρία

).

Διδάσκεται :

Κατήχησιν (α' μέρος), δις της εβδομάδος, δευτέραν και τετάρτην, από ώρας 3ης-4ης μ.μ., υπό του κ. Αρσεν. Γουμπούρου. Εξήγησιν του Ευαγγελίου της κυριακής, κατά παν σάββατον, από ώρας 11ης-12ης, υπό του κ. Κ. Κοντογόνου. Ελληνικά, εκ της Ξενοφώντος Αναβάσεως Κύρου, τεχνολογίαν, διδασκαλίαν συντακτικού (κατά το υπό Παπανικολάου εγχειρίδιον) μετ' αναλύσεως του λόγου, έκθεσιν διανοημάτων, και εκστήθισιν περικοπών ποιητικώνκαιαποφθεγμάτων, καθ' εκάστην, από ώρας 9 1/2-11ης, υπό του κ. Λεων. Ράνδα. Γαλλικά, εκ της Χρηστομαθείας Γ.Ν. Οικονομίδου, εξ ης μεταφράζουσι πρώται αι μαθήτριαι, και έπειτα ο διδάσκαλος (δις δε της εβδομάδος μεταφράζουσιν αι μαθήτριαι και εκ του Ελληνικού εις το Γαλλικόν),επανάληψιντου τεχνολογικού της γραμματικής, συντακτικόν μέχρι των περί αμέσου συμπληρώματος (régime direct), κατά την γραμματικήν του Desrues, καθ' εκάστην πληντουσαββάτου, από ώρας 8ης-9ης, υπό του κ. Γ. Ν. Οικονομίδου. ιστορίανΡωμαϊκήνκαι μεσαιωνικήν, τρις της εβδομάδος, τρίτην, πέμπτην και παρασκευήν, από ώρας 2ας-3ης, υπό του κ. Γ. Βιώνη. Γεωγραφίαν Αφρικής, Αμερικής και Αυστραλίας, μετ'επαναλήψεωςτης της Ευρώπης και Ασίας, δις της εβδομάδος, δευτέραν και τετάρτην, από ώρας 2ας-3ης, υπό του κ. Μ. Δήμιτσα. Αριθμητικήν, επανάληψιν των κοινών και των δεκαδικών κλασμάτων, καιτωνσυμμιγών αριθμών, και έπειτα τα των αναλογιών, κατά το προ μικρού εκδοθέν εγχειρίδιον αριθμητικής Γ. Γεράκη, δις της εβδομάδος, τετάρτην και παρασκευήν από ώρας 11ης-12ης, υπό του κ. Μ. Νικολαΐδου. Καλλιγραφίαν, άπαξ της εβδομάδος, παρασκευήν, από ώρας 1ης-2ας, υπότουκ. Αθανασούλα.

Ιχνογραφίαν, δις της εβδομάδος, τρίτην και πέμπτην, από ώρας 3ης-4ης, υπό του κ. Λάντσα. Φωνητικήν μουσικήν, τρις της εβδομάδος, τρίτην, πέμπτην και παρασκευήν, από ώρας 4ης-5ης υπό του κ. Φαβρικέζη. Εργόχειρον, πεντάκις της εβδομάδος, δευτέραν μεν και τρίτην και πέμπτην, από ώρας 11ης-12ης, παρασκευήν δε από 3ης-4ης, και σάββατον από 8ης-9ης π. μ. Γυμναστικην, καθ' ορισθησομένας ημέρας και ώρας. ΤΑΞΙΣ ΤΕΤΑΡΤΗ

(Επιμελήτρια η κυρία Tromp) Διδάσκεται :

Κατήχησιν (β' μέρος), άπαξ της εβδομάδος, τετάρτην, από ώρας 10ης11ης, υπό του κ. Αναστ. Δ. Κυριακού. Ελληνικά, Πλουτάρχου Τιμολέοντα, Ξενοφώντος οικονομικόν, και Πλάτωνος Κρίτωνα, συντακτικού συνέχειαν και τέλος, κατά το εγχειρίδιον Παπανικολάου, θεματογραφικάς ασκήσεις επί του πίνακος, και έκθεσιν ιδεών, μη παραλειπομένης της τεχνολογίας, καθ' εκάστην, από ώρας 8ης-9 1 /2ας,υπότου κυρίου Λ. Ράνδα. Γαλλικά, Τηλέμαχον Φενελώνος, εξακολούθησιν του συντακτικού κατά την γραμματικήν Desrues, και θεματογραφίαν κατά το δεύτερον μέρος της σειράς θεμάτων γαλλικών υπό Καμβιόλου, καθ' εκάστην, πλην του σαββάτου, από ώρας 1ης-2ας, υπό του κ. Pottin. ιστορίαν νεωτέραν, δις της εβδομάδος, δευτέραν και τετάρτην, από ώ 2ας-3ης, υπό του κ. Γ. Βιώνη. Γεωγραφίαν, επαναλήψεις αυτής, άπαξ της εβδομάδος, παρασκευήν, από ώρας 2ας-3ης, υπό του κ. Μαργαρ. Δήμιτσα. Γεωμετρίαν, κατά το στοιχειώδες εγχειρίδιον Γεωμετρίας Γ. Γεράκη, διςτηςεβδομάδος,τρίτην και πέμπτην, από ώρας 2ας-3ης, υπό του κ. Μιχ. Νικολαΐδου. Ζωολογίαν, δις της εβδομάδος, δευτέραν και τρίτην, από ώρας 11ης12ης, υπό του κ. Η ρ . Μητσοπούλου. Καλλιγραφίαν, άπαξ της εβδομάδος, πέμπτην, από ώρας 11ης-12ης, υπό του κ. Αθανασούλα. Ιχνογραφίαν, δις της εβδομάδος, τρίτην και πέμπτην, από ώρας 10ης11ης, υπό του κ. Λάντσα. Φωνητικήν μουσικήν, τρις της εβδομάδος, τρίτην, πέμπτην και παρασκευήν, από ώρας 4ης-5ης, υπό του κ. Φαβρικέζη.

Εργόχειρον, καθ' εκάστην, πλην του σαββάτου, από ώρας 3ης-4ης, υπό της κυρίας Haukol. Γυμναστικήν, καθ' ορισθησομένας ημέρας και ώρας. ΤΑΞΙΣ ΠΕΜΠΤΗ.

(Επιμελήτρια

η

κυρία

Vanier).

Η τάξις αύτη κατά πάσαν δευτέραν της εβδομάδος, από ώρας 8ης-12ης, π.μ., και από 1ης-4ης μ.μ., ασκείται εις τα της αλληλοδιδακτικής και συνδιδακτικής μεθόδου εν τω προτύπω Τοσιτσείω σχολείω, διδασκομένηκαιτον οδηγόντηςμεθόδου επί μίαν ώραν της ημέρας ταύτης υπό του κ. Γ. Κωνσταντινίδου. Κατά δε τας λοιπάς ημέρας διδάσκεται η τάξις αύτη: Χριστιανικήν ηθικήν, άπαξ της εβδομάδος, σάββατον, από ώρας 11ης12ης, υπό του κ. Αναστ. Δ. Κυριακού. Ελληνικά, εκ των ιστορικών Θουκυδίδου, και Ηρόδοτον, κατ' εκλογήν Ομήρου Ιλιάδος το Ζ', σύντομον γραμματικήν της Ομηρικής διαλέκτου, ασκήσεις εις την ορθογραφίαν, και εκθέσεις ιδεών, καθ' εκάστην πλην της δευτέρας, από ώρας 10ης-11ης, υπό του κ. Εμμ. Γαλάνη. Γαλλικά, εξήγησιν του υπό Βολταίρου αιώνος Λουδοβίκου του ΙΔ', συνέχειαν και τέλος του συντακτικού, και θεματογραφίαν εκ των υπό Δέφνερ εκδοθέντων ανεκδότων, καθ' εκάστην πλην της δευτέρας, από ώρας 9ης-10ης, υπότουκ. Pottin. Φυσικήν πειραματικήν, τρις της εβδομάδος, τετάρτην, πέμπτην και παρασκευήν, από ώρας 11ης-12ης, υπό του κ. H p . Μητσοπούλου. Μαθηματικήν γεωγραφίαν, άπαξ της εβδομάδος, τρίτην, από ώρας 11ης12ης, υπό του κ. Μ. Νικολαΐδου. Παιδαγωγικήν, δις της εβδομάδος, τρίτην και πέμπτην, από ώρας 3ης4ης, υπό του κ. Σπαθάκη. Οικιακήν οικονομίαν, δις της εβδομάδος, τετάρτην και παρασκευήν, από ώρας 1ης-2ας, υπό της κυρίας Vanier. Ιχνογραφίαν, δις της εβδομάδος, τρίτην και παρασκευήν, από ώρας 2ας3ης, υπό του κ. Λάντσα. Μουσικήν, τρις της εβδομάδος, τρίτην και παρασκευήν, από ώρας 4ης5ης, υπό του κ. Φαβρικέζη. Εργόχειρον, τρις της εβδομάδος, τρίτην από ώρας 1ης-2ας, τετάρτην από 2ας-4ης και πέμπτην από 1ης-3ης μ.μ., υπό της κυρίας Haukol. ΣΗΜ. Τινές των συσσίτων μαθητριών του εσωτερικού διδασκαλείου της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας, πλην των μαθημάτων των εν αις είναι κατατεταγμέναι τάξεων, διδάσκονται επίιδιαιτέροιςδιδάκτροις και κλειδοκύμβαλον υπό των μουσικών διδασκάλων του καταστήματος.

10 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ Φ.Ε. 1877 ΤΜΗΜΑ Α'.

Περί των εν Αθήναις Παρθεναγωγείων ΚΕΦΑΛ. Α'.

Άρθρ. 1. Τα υπό της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας συντηρούμενα Παρθεναγωγεία είναι α) το Διδασκαλείον, διαιρούμενον εις το Αρσάκειον, περιέχον ίδιον Προκαταρκτικόν Σχολείον, και εις το εξωτερικόν μετά του Τοσιτσείου Προκαταρκτικού προτύπου Σχολείου. [ . . . ] . ΚΕΦΑΛ. Β'.

Περί διδασκαλίας [ ] Άρθρ. 6. το Διδασκαλείον διαιρούμενον εις εσωτερικόν και εξωτερικόν. ως ανωτέρω, απαρτίζεται εκ πέντε τάξεων, εν αις διδάσκονται τα εξής μαθήματα επί πενταετίαν. ΤΑΞΙΣ Α' α) Ιερά ιστορία (Π. Διαθήκη) καθ' εβδομάδα ώρας β) Ελληνικά, ήτοι εξήγησις, διδασκαλία της Γραμματικής μέχρι τέλους των εις μι ρημάτων, τεχνολογία, ορθογραφ. γυμνάσματα επί του πίνακος, και έκθεσις ιδεών επί του χάρτου » γ) Αριθμητική, επανάληψις των τεσσάρων πράξεων των ακεραίων αριθμών μετά προβλημάτων και γυμνασμάτων » δ) Γενική εισαγωγή εις την Γεωγραφίαν και Γεωγραφία της Ελληνικής Χερσονήσου ε) Σύνοψις ιστορίας των αρχαίων εθνών » στ) Γαλλικά »

Αναδημοσιεύεταιαπότο:Κανονισμός των Παρθεναγωγείων Εταιρίας, Αθήνα 1877, σ. 1-7.

της

2

9 2

2 5

Φιλεκπαιδευτικής

ζ) Καλλιγραφία η) Ιχνογραφία και σχηματογραφία θ) Ωδική ι) Γυμναστική

(1/2+1/2)=

ώρας » » »

2 2 3 1 30

Εργόχειρα και ραπτική κατά τας λοιπάς εργασίμους ώρας. ΤΑΞΙΣ Β'

α) Ιερά ιστορία (Κ. Διαθήκη) ώρας 2 β) Ελληνικά, εξήγησις κειμένου, Γραμματική μέχρι τέλους του Ετυμολογικού, τεχνολογία, ορθογραφικαί ασκήσεις επί πίνακος, καιέκθεσιςιδεώνεπίχάρτου » 9 γ) Αριθμητικής τα κοινά και δεκαδικά κλάσματα μετά προβλημάτων και γυμνασμάτων » 2 δ) Γεωγραφία της Ευρώπης μετά γυμνασμάτων και πινακογραφίας » 2 ε) ιστορία, σύνοψις της αρχαίας Ελλ. ιστορίας » 3 στ) Ιχνογραφία και ζωγραφική » 2 ζ) Γαλλικά » 5 η) Καλλιγραφία » 2 θ) Γυμναστική » 1 ι) Ωδική » 2 Εργόχειρα και ραπτική τας λοιπάς εργασίμους ώρας. ΤΑΞΙΣ Γ '

α) Κατηχήσεως πρώτον μέρος ώρας 2 β) Ελληνικά' εξήγησις, τεχνολογία και τα κυριώτερα του συντακτικού μετά αναλύσεως του λόγου, έκθεσις ιδεών, εκστήθησις ποιητικών περικοπών και αποφθεγμάτων » 9 γ) Γαλλικά » 5 δ) Αριθμητική' αναλογίαι » 2 ε) Γεωγραφία, Ασία, Αφρική, Αμερική και Αυστραλία . . . » 2 στ) Σύνοψις της Ρωμαϊκής και μέσης ιστορίας » 3 ζ) Ιχνογραφία » 2 η) Ωδική » 2 θ) Γυμναστική (1/2+1/2) » 1 ι) Καλλιγραφία » 2

30 Εργόχειρα και ραπτική κατά τας λοιπάς εργασίμους ώρας.

ΤΑΞΙΣ Δ-

α) Κατηχήσεως τέλος β) Ελληνικά - εξήγησις, τεχνολογία, συντακτικόν, και έκθεσις ιδεών . γ) Γαλλικά δ) Φυσική ιστορία, Ζωολογία και Φυτολογία (2+2) ε) ιστορία νεωτέρα, και ιδίως της Ελλάδος στ) Γενικαί γνώσεις της Γεωμετρίας ζ) Αριθμητική- επανάληψις των της Γ' τάξεως, σύνθετοι αναλογίαι, είτα δε αι λοιπαί μέθοδοι μετά γυμνασμάτων θ) Ωδική ι) Ιχνογραφία » ια) Γυμναστική ιβ) Καλλιγραφία

ώρας 1 » » » » »

9 5 4 2 3

» »

2 2 2 » 1 » 1 — 32

Χειροτεχνήματα τας λοιπάς εργασίμους ώρας ΤΑΞΙΣ Ε '

α) Χριστιανική Ηθική β) Ελληνικά - εξήγησις πεζογράφων και Ομήρου, εξακολούθησις του συντακτικού, Γύμνασιςειςέκθεσινιδεών γ) Γαλλικά δ) Οικιακή Οικονομία ε) Παιδαγωγία στ) Φυσική Πειραματική ζ) Κοσμογραφία η) Ωδική θ) Ιχνογραφία και ζωγραφική ι) Καλλιγραφία ια) Γυμναστική ιβ) Διδακτική μετ' εφαρμογής εν τοις προκαταρκτικοίς μίαν κληρον ημέραν ήτοι

ώρας 1 » 5 » » » » » » » » »

5 1 2 3 1 2 2 1 1 ολό» 7 31 Χειροτεχνήματα και άσκησις εις τα της οικιακής οικονομίας, κατά τας λοιπάς εργασίμους ώρας. Άρθρ. 7. Εις τας πέντε τάξεις των Γαλλικών αι μαθήτριαι θέλουν κατατάττεσθαι αναλόγως των δυνάμεων αυτών. Άρθρ. 8. Κατά παν σάββατονερμηνεύεταιτοιερόνΕυαγγέλιοντηςεπιούσης Κυριακής. Άρθρ. 9. Η διδασκαλία των τε εσωτερικών και των εξωτερικών είναι η αυτή.

Ο χορός διδάσκεται μόνον εις τας συσσίτους και ημισυσσίτους μαθήτριας τουΑρσακείουανεξαιρέτως,απότουΝοεμβρίου μέχρι της Απόκρεω. Άρθρ. 10. Διδάσκονται προς τούτοις αι βουλόμεναι μαθήτριαι του Α ρ σακείου οργανικήν διά κυμβάλου μουσικήν, επί ιδίοις διδάκτροις. Άρθρ. 11. Άπαντα τα μαθήματα θέλουσι διδάσκεσθαι κατά βιβλία εγκεκριμένα υπό της Κυβερνήσεως και κατ' εκλογήν του Συμβουλίου. Άρθρ. 12. Προ του τέλους του Αυγούστου μηνός συντάσσεται το πρόγραμμα των μαθημάτων του επιόντος σχολικού έτους, του οποίου αντίγραφον στέλλεται εις το Υπουργείον της Δημοσ. Εκπαιδεύσεως, και δημοσιεύεται. Άρθρ. 13. Τα μαθήματα άρχονται την πρώτην εβδομάδα του Σεπτεμβρίου και λήγουσι περί το τέλος Μαΐου- η δε διδασκαλία από της 8ης πρωινής ώρας μέχρι μεσημβρίας, και από της 2ας μέχρι της 4ης' αι από της 12-2 μ.μ. ώραι ορίζονται εις το γεύμα και την άνεσιν των κορασιών. Άρθρ. 14. Αι δημόσιαι εξετάσεις άρχονται την 1ην Κυριακήν του Ιουνίου, και εξακολουθούσι παρόντων πάντοτε τινών μελών του Συμβουλίου, και ιδίωςτηςεπίτωνσχολείων Επιτροπής. ειςέκαστονμάθημα ικανότητα των εξεταζομένων- όμοιας σημειώσεις κρατεί καιοεπόπτης.Μετά δε το τέλος των εξετάσεων τη προσκλήσει της Επιτροπής και του Επόπτου, συνέρχονται οι διδάσκαλοι και συζητούσι τα περί των προβιβαστέων' είτα δε συντάσσεται υπό των διδασκάλων εκάστης τάξεως κατάλογος των τε προβιβαστέων και μη μαθητριών, υπογράφεται υπ' αυτών και παραδίδεται εις την Επιτροπήν. Αύτη δε ούτω κατηρτισμένον και υπογεγραμμένον παρ' αυτής υποβάλλει εις το Συμβούλιον τον κατάλογον προς δημοσίευσιν. Άρθρ. 15. Μετά την υπό του Συμβουλίου δημοσίευσιν του αποτελέσματος, ούτε μεταβολή τις επιτρέπεται, ούτε δεύτεραι εξετάσεις συγχωρούνται, εκτός όσαι των μαθητριών ένεκα κωλύματος αποχρώντως δεδικαιολογημένου δενεμφανισθώσινεις τας γενικάς εξετάσεις, αύται εξετάζονται την 25ην Αυγούστου μέχρι 5ης Σεπτεμβρίου. έκθεσιςτουπορίσματος αυτών υπό του Εισηγητού της επί των σχολείων Ε π ι τροπής. Άρθρ. 16. Αι μαθήτριαι της πέμπτης τάξεως εξετάζονται υπό της διά Β. Διατάγματος ανεγνωρισμένης εξεταστικής Επιτροπής του Αρσακείου Διδασκαλείου, όπως λάβωσι παρά της Κυβερνήσεως πτυχίον διδασκαλικόν, οφείλουσιναδηλώσωσι τούτο προ ενός μηνός, και τότε δίδουσι τας τακτικάς αποφοιτηρίουςεξετάσειςεντοιςμαθήμασι του 5ου έτους ενώπιον των τε διδασκάλων και της επί των σχολείων Επιτροπής, και λαμβάνουσι απολυτήριον παρά του Συμβουλίου. [...................] Αθήναι,την11 Μαΐου 1877.

11 ΙΔΡΥΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ (Νόμος

ΧΘ'/11

Ιανουαρίου 1878) Κυβέρνηση Α. Κουμουνδούρου ΥπουργόςΘ. Δηλιγιάννης

ΝΟΜΟΣ ΧΘ'.

Περί συστάσεως του Διδασκαλείου εν Αθήναις. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Άρθρον 1. Η στοιχειώδης εκπαίδευσις αποτελείται από την διδασκαλίαν τωνεξήςγνώσεων α'.) της Ιεράς ιστορίας και της κατηχήσεως' β'.) της αναγνώσεως και της γραφής της νέας Ελλ. γλώσσης' γ'.) της αριθμητικής και των αναγκαίων ειδήσεων περί των εν χρήσει μέτρων, σταθμών και νομισμάτων' δ'.) των πρακτικών ορισμών των γεωμετρικών σχημάτων ε'.) της στοιχειώδους γεωγραφίας (φυσικής, μαθηματικής και πολιτικής) και ακριβέστερον της γεωγραφίας της Ελλάδος και των Ελληνικών χωρών στ'.) της στοιχειώδους ιστορίας, και ιδίως της ελληνικής' ζ'.) της στοιχειώδους ζωολογίας, της ορυκτολογίας και της στοιχειώδους βοτανικής' η'.) της στοιχειώδους ανθρωπολογίας' θ'.) της στοιχειώδους φυσικής και των αναγκαίων πρακτικών οδηγιών γεωργίας και δενδροκομίας' ι'.) της γραμμικής ιχνογραφίας' ια'.) της φωνητικής μουσικής και της ωδικής' ιβ'.) της γυμναστικής. Άρθρον 2. Προς παρασκευήν και προς αναγνώρισιν διδασκάλων, δυνα-

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 7/24 Ιανουαρίου 1878.

δυναμένωνναδιδάξωσιν εν τοις σχολείοις της στοιχειώδους εκπαιδεύσεως τας ανωτέρω γνώσεις, εκμεμαθηκότων δε την παιδαγωγικήν και την διδακτικήν, καθιδρύεται εν Αθήναις Διδασκαλείον. Άρθρον 3. Εν τω Διδασκαλεία διδάσκονται τα εξής μαθήματα. 1. Θρησκευτικά. Α'. Ιερά ιστορία της παλαιάς και της νέας διαθήκης. Β'. ΕισαγωγήειςταςΙεράς Γραφάς. Γ'. Κατήχησις. Δ'. Εκκλησιαστική ιστορία. Ε'. Ανάγνωσις και ερμηνεία περικοπών της Ιεράς Γραφής. ΣΤ'. Περιληπτική λειτουργική Ζ'. Στοιχεία της κατά Χριστόν ηθικής. 2. Παιδαγωγικά. Α'. Θεωρία της παιδαγωγικής και της διδακτικής. Β'. ιστορίατηςπαιδαγωγικής. Γ'. Ανθρωπολογία. Δ'. Ψυχολογία και Λογική. Ε'. Μεθοδική, διδασκαλικαί ασκήσεις. 3. Ελληνικά. Α'. Ερμηνεία Ελλήνων συγγραφέων και εκκλησιαστικών πατέρων. Β'. Γραμματική της αρχαίας Ελληνικής γλώσσης. Γ'. Ανάγνωσις καιερμηνείαεκλεκτώνσυγγραφέων της καθομιλουμένης γλώσσης. Δ'. Συνθέσεις εν αυτή. 4. Ιστορία. 5. Αριθμητική και γεωμετρία. 6. Γεωγραφία. 7. Φυσική και μηχανική. 8. » ιστορία περιληπτική. 9. Χημεία. 10. Πρακτικαί γνώσεις γεωργίας και δενδροκομίας. 11. Ιχνογραφία και καλλιγραφία. 12. Μουσική, φωνητική και οργανική. 13. Γυμναστική. 14. Υγιεινή. Άρθρον 4. το Διδασκαλείον διαιρείταιειςεκπαιδευτήριονκαιειςπρότυπον. και εν μεν τω πρώτω γίγνεται η διδασκαλία, εν δε τω προτύπω αι πρακτικαί ασκήσεις. Άρθρον 5. Εν τω Διδασκαλεία» υπάρχουσι τρεις τάξεις και επομένως τριετίαν διαρκεί η εν αυτώ μαθητεία. Κατά το πρώτον όμως έτος κατ' εξαίρεσιν θέλουσι συσταθή αι δύω πρώται τάξεις αυτού. Άρθρον 6. Γίνονται δεκτοί εις το Διδασκαλείον ως μαθηταί μόνον οι έχοντες τα εξής γενικά προσόνταα'.) Την ελληνικήν ιθαγένειαν, ή πιστοποίησιν ελληνικής κοινότητος, βεβαιούσαν ότι ο κομιστής είναι μέλος αυτήςβ'.) Ηλικίαν μηδέ νεωτέραν των δέκα και εξ ετών, μηδέ πρεσβυτέραν των είκοσι και πέντεγ'.) Σώμα αρτιμελές.

Αλλ' ίνα τις καταταχθή εις την α', τάξιν αυτού, απαιτείται προσέτι να έχηενδεικτικόνπροβιβασμού από της α', εις την β', τάξιν Γυμνασίου.Ίναδε καταταχθή εις την β', τάξιν του Διδασκαλείου, να έχη ενδεικτικόν προβιβασμού απότηςβ', εις την γ', τάξιν Γυμνασίου.

θή και εις τινα εξέτασιν επί μαθημάτων, υπό του συλλόγου των εν τω Διδασκαλείω διδασκόντων καθηγητών προσδιωρισμένων. Άρθρον 7. Αλλ' οι ανεγνωρισμένοι ήδη δημοδιδάσκαλοι δύνανται να γίνωνται δεκτοί ως μαθηταί του Διδασκαλείου και άνευ των εν τωανωτέρωάρθρω προσόντων κατατάσσονται δ' εν τοιαύτη περιπτώσει οι μεν τριτοβάθμιοι ειςτηνα', τάξιν, οι δε δευτεροβάθμιοι εις την δευτέραν. Άρθρον 8. Διά Β. Διατάγματος θέλουσι κανονισθή α') η εσωτερική τάξις του τε εκπαιδευτηρίου και του προτύπου' β') τα των προς αποδοχήν των μαθη τώνεπιβληθεισώνδιά της τελευταίας διατάξεως του άρθρου 6 εξετάσεων' γ') η κατανομή των μαθημάτων δ') τα καθ' έκαστον της διδασκαλίας' ε')τατων περιοδικών εξετάσεων, στ') τα των απολυτηρίων και τα περί των διπλωμάτων, δι' ων θέλουσιν αναγνωρίζεσθαι εις το μέλλον οι δυνάμενοιναεκπληρώσωσιτο έργον του δημοδιδασκάλου. Άρθρον 9. Δεν επιτρέπεται όμως να δοθή δίπλωμα δημοδιδασκάλου α', τάξεως, ειμή εις τους κατά τας απολυτηρίους εξετάσεις τυχόντας του βαθμού αρκττα' ουδέ δίπλωμα δημοδιδασκάλου β', τάξεως ειμή εις τους κατάταςειρημένας εξετάσεις τυχόντας του βαθμού πάνυ καλώς- ωσαύτως ουδέ δίπλωμα δημοδιδασκάλου γ', τάξεως, ειμή εις τους τυχόντας του βαθμού καλώς.

Άρθρον 10. Οι δημοδιδάσκαλοι γ', τάξεως διορίζονται εν τοις σχολείοις των χωρίων και εν τοις των πρωτευουσών των δήμων. Οι δημοδιδάσκαλοι β' τάξεως, εν τοις σχολείοις των πρωτευουσών των Επαρχιών, και εν ελλείψει δημοδιδασκάλων α', τάξεως και εν τοις των πρωτευουσών των Νομών,οιδε της α', τάξεως, εν τοις των πρωτευουσών των Νομών. Εάν όμως εν τινι των δημοτικών σχολείων υπάρχωσι δημοδιδάσκαλοι πλείους του ενός, επιτρέπεται να μη τηρήται η τάξις αύτη επί των πλέον του ενός διδασκόντων, οίτινες έχουσι πάντοτε υποδεέστερον αυτού βαθμόν. Άρθρον 11. Οι εφωδιασμένοι διά διπλώματος του Διδασκαλείου τούτου δημοδιδάσκαλοι διορίζονται αμέσως εις θέσιν ανάλογον του βαθμού αυτών, οι δεανεγνωρισμένοιτανύν δημοδιδάσκαλοι διορίζονται μόνον, εάν μετά την εξάντλησιν του αριθμού των ανωτέρω υπάρχωσι θέσεις χηρεύουσαι.

Άρθρον 12. Ο μηνιαίος μισθός των διά διπλωμάτων του κατά τον νόμον τούτον καθιδρυομένου Διδασκαλείου εφωδιασμένων προσδιορίζεται ως επεται' των δημοδιδασκάλων γ', τάξεως, εις δραχμάς ογδοήκοντα' των της β', εκα τόνκαιτωντηςπρώτης εις δραχμάς εκατόν τεσσαράκοντα, πλην των προϊ-

προϊσταμένωντωνενΑθήναις,Σύρω, Πάτραις και Κερκύρα δημοτικών σχολείων, ωνομηνιαίος μισθός προσδιορίζεται εις δραχμάς εκατόν ογδοήκοντα.

[

]

Άρθρον 20. Κατά τα λοιπά αι σχετικαί διατάξεις περί των Γυμνασίων καιτωνεναυτοίς καθηγητών, μαθητών και μαθημάτωνισχύουσικαιεπίτου Διδασκαλείου. κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Θ.Π.

ΔΗΛΙΓΙΑΝΝΗΣ.

12

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ 1878111 (Β. Διάταγμα/25 Μαΐου 1878) Κυβέρνηση Α. Κουμουνδούρου Υπουργός Θ. Δηλιγιάννης

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί κατανομής των διδακτέων μαθημάτων εν τω διδασκαλείου. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν το άρθρον 8 του από 21 Ιανουαρίου 1878 νόμου ΧΘ' περί συστάσεως Διδασκαλείου εν Αθήναις, επί τη προτάσει του Ημετέρου επίτωνΕκκλησιαστικώνκαιτηςδημοσίας εκπαιδεύσεως Υπουργού, εγκρίνομεν ίνα τα κατά το άρθρον 3 του ειρημένου νόμου διδακτέα μαθήματαεντω συσταθησομένω Διδασκαλείω κατανεμηθώσιν εις τας κατά το άρθρον 5 τρεις τάξεις αυτού ως εξής: Άρθρον 1. Εν τη Α' τάξει Θρησκευτικά. Ιερά ιστορία και εισαγωγή εις τας Γραφάς. γνωσις περικοπών αυτών Ελληνικά.Ισοκράτης,Ξενοφών, Ηρόδοτος, Ομήρου Οδύσσεια, γραμματική και τα τρία τμήματα - Τεχνολογικόν, Ετυμολογικόν, Συντακτικόν Ανάγνωσιςεκλεκτώνσυγγραφέων της καθωμιλημένης μετά συγκριτικής προς την αρχαίαν Γραμματικήν Ιστορία—αρχαία.Ανατολικάέθνη,Ελληνική, Ρωμαϊκή του μέσου αιώνος μέχρι Κωνσταντίνου Γεωγραφία. Φυσική και Πολιτική, ιδίως η της Ευρώπης . . . . Φυσική. Γενικαί Ιδιότητες των σωμάτων—Βαρύτης, υδροστατική, τριχοειδή φαινόμενα

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 33/6 Ιουνίου 1878.

Ανάώρας 3

»

8

»

3 και » » 2 »

2

3

Ζωολογία ώρας Αριθμητική. Θεωρητική και Πρακτική κατά την μέθοδον, μέλλουσι να διδάσκωσι τους παίδας » Γεωμετρία. Επιπεδομετρία μετά πρακτικών ασκήσεων » Μουσική. Φωνητική (ωδική) μετά θεωρίας και ασμάτων » Οργανική » Καλλιγραφία » Ιχνογραφία » Γυμναστική και κηπουρική »

3 3 2 3 2 2 2 2

Άρθρον 2. Εν τη Β' τάξει. Θρησκευτικά. Κατήχησις και Ηθική ώρας Παιδαγωγικά, 1 Μεθοδική και διδακτική επί το πρακτικώτερον » 2. Υποδειγματική διδασκαλία, ήτοι διδακτική μετ' εφαρμογής εν τω προτύπω υπό του διευθύνοντος αυτό 3. Ασκητική των μαθητών εν τη διδακτική επί των μαθητών του προτύπου, υπό την επίβλεψιν του διευθύνοντος αυτό » Φιλοσοφικά. Ψυχολογία και λογική » Ελληνικά. 1. Δημοσθένης, Ηρόδοτος, Ομήρου Ιλιάς, Συντακτικού συμπλήρωσις μετά θεμάτων » 2. Ανάγνωσις νεοελληνικού λόγου και γραπταί ασκήσεις καθ' εκάτερον ιδίωμα της Ελληνικής γλώσσης » ιστορία.ΙδίωςΒυζαντινή και Ελληνική από Μεγάλου Κωνσταντίνου » Γεωγραφία. αι λοιπαί Ήπειροι συνοπτικώς και ακριβέστερον η Ελληνική χερσόνησος, αι νήσοι και τα παράλια της μικράς Ασίας Φυσική. Ακουστική, Οπτική, Μαγνητισμός και Ηλεκτρογαλβανισμός μετά πειραμάτων » Σωματολογία και Βοτανική ολόκληρος εν επιτομή » Γεωμετρίας συμπλήρωσις . » Μουσική. Θεωρία και φωνητική » Οργανική » Καλλιγραφία » Ιχνογραφία » Γυμναστική » Κηπουρική »

3 3 » 2 3 8 3 3 » 2 2 3 2 2 2 1 2 1

Άρθρον 3. Εν τη Γ' τάξει. Θρησκευτικά. Εκκλησιαστική ιστορία και λειτουργική. γνωσις εκ του Γρηγορίου, Βασιλείου και Χρυσοστόμου

»

2

Ανά3

2

Παιδαγωγικά.

Θεωρία της Παιδαγωγικής

»

2

Διδακτικά. Ασκητική διδασκαλία εν τω προτύπω καθ' ην ο μαθητής θέλει διδάσκει τους παίδας το ανατιθέμενον αυτώ μάθημα προεσχεδιασμένον εγγράφως υπ' αυτού του διδάσκοντος μαθητού, επιτηρούμενος υπό του διευθύνοντος το πρότυπον » 10 Ελληνικά. 1. Πλάτων, ιδίως ο Πρωταγόρας, Μενέξενος, Απολογία, Γοργίας, Πολιτεία, Νόμος και Πλουτάρχου παράλληλοι αναγνωσματικώτερον . . » 10 2. Ασκήσεις έγγραφοι εν τη καθωμιλημένη και ανάγνωσις νεοελληνικών » 3 Χημεία επί το πρακτικώτερον » 2 Φυσική. Στοιχεία μηχανικής και επανάληψις των κυριωτέρων της φυσικής » Ιχνογραφία . » 2 Μουσική » 2 Οργανική » 1 Γυμναστική » 1 Υγιεινή » 2 Εις τον αυτόν Ημέτερον Υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του παρόντος Διατάγματος. Εν

Αθήναις,

την

25 Μαΐου 1878. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ Π. Δ Η Λ Ι Γ Ι Α Ν Ν Η Σ

3

[1] Κανονισμός του εν Θεσσαλονίκη

διδασκαλείου

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'. ΣΚΟΠΟΣ

ΤΟΥ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ

§ ι.

σεως της πρώτης παρ' ημίν παιδεύσεως χριστιανικώς και εθνικώς και επιστημονικώς κατά τας απαιτήσεις των νυν καιρών συντελουμένης,εμμέσωςδενα συντελέση και εις την βελτίωσιν της λοιπής παιδεύσεως, παρέχον μεν τοις εν αυτώ μαθητευουσι τας αναγκαίας ειδικάς γνώσεις και το προσήκον ήθο πάντα διδάσκαλον, υποδεικνύον δε και εθίζον αυτούς εις τον τρόπον του ορθώς διδάσκειν και καλώς παιδεύειν τους νεαρούς ελληνόπαιδας.

[

]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ'. ΤΑ ΤΗΣ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

§ ι. Η εις το διδασκαλείον φοίτησις των μαθητών διαρκεί τρία έτη, συμπεριλαμβανομένου του χρόνου του αναγκαίου προς τας εν τοις προτύποις δημοτικοίς σχολείοις πρακτικάς ασκήσεις αυτών. §2. Αι

δύο πρώται τάξεις του διδασκαλείου διδάσκονται 30 ώρας καθ' εβδομάδα,μησυμπεριλαμβανομένων των τεχνικών μαθημάτων, άτινα ορίζονται εις 14 μεν ώρας την εβδομάδα διά την κατωτάτην τάξιν, εις 12 δε διά την τέραν. Η δε ανωτάτη τάξις διδάσκεται εν συνόλω ώρας 34. Τα διαλείμματα δεκαιτατεχνικά μαθήματα παρενείρονται μεταξύ των λοιπών μαθημάτων κ τάταςαπαιτήσειςτηςυγιεινής και της παιδαγωγίας.

§ 3. Σκοπός της διδασκαλίας εν μεν τη κατωτάτη τάξει του διδασκαλείου είναι μάλιστα να αφομοιώνται μεν όσον ενδέχεται πλείστον ως προς τας γνώσεις Αναδημοσιεύεταιαπότο:Κανονισμός του εν Θεσσαλονίκη Διδασκαλείου, Αθήνα 1872. σ. 3-42. Βλ. επίσης στον τόμο: ο εν Αθήναις προς διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων Σύλλογος, Έκθεσις των κατά το 1876 και 1877 πεπραγμένων, Αθήνα 1978, σ. 171-225.

οιεκδιαφόρων σχολείων προσερχόμενοι μαθηταί, διατάττοντες και συμπληρούντες τας γνώσεις ταύτας, να καταθέτωσι δε τα θεμέλια της ειδικής αυτών διδασκαλικής παιδείας και να προσκτώνται την παντί ανεπτυγμένω ανθρώπω αρμόζουσανσυμπεριφοράν. Εν δε τη δευτέρα τάξει είναιναευρυνθώσιμεν κατά το προσήκον μέτρον αι γνώσεις αι αποκτηθείσαι κατά την προηγουμένην τάξιν, να αυξηθή δε η επιτηδειότης του πνεύματος εις την ακριβή και ταχείαν λογικήν ενέργειαν, να αποκτηθή δε διά της επιμόνου ασκήσεως πλείων ευχέρεια περί τας τεχνικάς επιτηδειότητας, να προαχθή δε η διδασκαλική μόρφωσις διά της θεωρίας και να διαπλασθή το ήθος διά των διαφόρων θεσμών και εθίμων του διδασκαλείου. Κατά δε την ανωτάτην τάξιν επικρατούσι μάλλον τα ειδικά διδασκαλικά μαθήματα, δι' ων ο μέλλων να αποφοιτήση μαθητής δύναται να αποβή κατά τε τας γνώσεις και τους καθ' όλου τρόπους διδάσκαλος ικανόςναεμφυτεύσηειςτουςνέους ελληνόπαιδας ανθρωπίνας και ελληνικάς αρετάς. Η διδασκαλία γίνεται κατά ειδικόν πρόγραμμα, τα μαθήματακαιτους καθηγητάς και τας ώρας ορίζον, τούτο βασίζεται επί του γενικού τούτου κανονισμού και συντάσσεται μεν κατά τας αρχάς εκάστου σχολικούέτουςυπότου διευθυντού συσκεπτομένου μετά των καθηγητών,επικυρούταιδευπότωνανωτάτων του διδασκαλείου αρχών. Τα δε διδακτικά βιβλία ορίζονται εκάστοτε υπότουδιευθυντούκαιτωνκαθηγητών εκάστου των μαθημάτων. § 5. Η ακρόασις πάντων των μαθημάτων, των εμπεριεχομένων εν τοις κατ' έτος προγράμμασιν, είναι υποχρεωτική διά πάντας τους μαθητάς. § 6.

Η διδασκαλία πρέπει να ήναι σύμφωνος προς το διδακτέον αντικείμενον καιτηνπνευματικήν κατάστασιν των μαθητών' πρέπει δε ωσαύτως να ήναι, ένθα είναι δυνατόν, πρότυπον της εν τω δημοτικώ σχολείω μελλούσης διδασκαλίας των μαθητών του διδασκαλείου. Η δε υπό τούτων ερμηνεία των διδαχθέντων ως και παν υπ' αυτών γραφόμενον πρέπει να επιδιώκωσι το ακριβές και σαφές και ορθόν. Η υπαγόρευσις δεν επιτρέπεται, ειμή μόνον ένθα υπάρχει ομολογουμένη αυτής ανάγκη' επίσης απαγορεύεται η κατά τας παραδόσεις υπότωνμαθητών γραφή των υπό του διδασκάλου λεγομένων, ότι μη πάσα ανάγκη. Πρέπει δε, ει δυνατόν, διά παν μάθημα να υπόκηται τω μαθητή διδακτικόν τι βιβλίον' εάν δε τοιούτον δεν υπάρχη, τότε ο διδάσκαλος πρέπει να παραδίδη ούτω το μάθημα αυτού, ώστε να ήναι δυνατόν τοις μαθηταίς να γράφωσι τα παραδοθέντα κατ' οίκον και από μνήμης συμπληρούντες και διορθούντες τα ελλείποντα και τα εσφαλμένα κατά την δευτέραν επανάληψιν των αυτών. Προ παντός δε οι διδάσκαλοι πάντων των μαθημάτων, πρέπει να προσέχωσιν

ειςτηνπραγματικήν και την γλωσσικήν και την λογικήνορθότητατωνυπό των μαθητών λεγομένων και γραφομένων. §

7

;

νώσκουσιν οίκοι και άλλα βιβλία οριζόμενα εκάστοτε υπό των καθηγητών, οίτινες μετά την ανάγνωσιν και εξετάζουσι τους μαθητάς περί του περιεχομένου αυτών και της εκείθεν ωφελείας· προτιμότερον δ' είναι, ει δυνατόν, να δίδωνται πάσι τοις μαθηταίς κατά τας αναγνώσεις ταύτας τα αυτά βιβλία η τουλάχιστον βιβλία όμοιας ύλης.

[

]

Κεφάλαιον ΤΑ ΤΩΝ

Ζ'.

ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ §

1.

είναι 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14)

θρησκευτικά. φιλοσοφικά. παιδαγωγικά. ελληνικά. μαθηματικά. φυσική. χημεία. φυσική ιστορία. σωματολογία. γεωγραφία. κοσμογραφία. γενική ιστορία. ελληνική ιστορία. μουσική.

15) ιχνογραφία.

16) καλλιγραφία. 17) γυμναστική. Διδάσκονται δ' έκαστα τούτων κατά τας διαφόρους τάξειςαναλόγωςτου χρόνου και των πνευματικών και σωματικών δυνάμεων των μαθητών. § 2. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ.

Τάξις Α', καθ' εβδομάδα ώραι 3. Η ιστορία της παλαιάς και καινής διαθήκης εν συνεχεία. Ενταύθα ανα-

αναπτύσσονταιτακαθ' έκαστον ιστορήματα κατά το θρησκευτικόν και ηθικόν περιεχόμενον αυτών και ασκούνται οι μαθηταί εις την ελευθέραν και αξιοπρεπή απαγγελίαν των ιστορημάτων τούτων.—Ανάγνωσις εκ των ψαλμών του Δαβίδ και εξ άλλων ποιητικών της παλαιάς διαθήκης βιβλίων.—Ερμηνεία τροπαρίων σχέσιν εχόντων προς την παλαιάν διαθήκην και από στόματος απαγγελία των αξιολογωτάτων εκ των ερμηνευθέντων χωρίων της Γραφής. Τάξις Β', ώραι 3. Εξήγησιςτουτελετουργικού μέρους της χριστιανικής θρησκείας.—Η κατήχησις της χριστιανικής ορθοδόξου εκκλησίας εν σχέσει προς τα αντιστοιχούντα χωρία της Γραφής.—Ανάγνωσις του κατά Λουκάν Ευαγγελίου.—Ερμηνεία τροπαρίων σχέσιν εχόντων προς την καινήν διαθήκην.—Από στόματος απαγγελία εκλεκτών τεμαχίων της αγίας Γραφής. Τάξις Γ', ώραι 2. Ανάγνωσις εκ των πράξεων των Αποστόλων,εκτωνεπιστολώντου Παύλου, πασών των παραβολών του Ευαγγελίου και της επί του όρους διδασκαλίας μετ' απαγγελίας από στόματος των εκλεκτοτάτων αυτών.— Τα σπουδαιότατα εκ της εκκλησιαστικής ιστορίας' ως η ιστορική εικών της αρχικής καταστάσεως του χριστιανισμού, η ανάπτυξις της θρησκευτικής συνειδήσεως πάντων των χριστιανικών εθνών από των πρώτων του χριστιανισμού χρόνων μέχρι σήμερον. Σύντομος έκθεσις του θρησκευτικού πνεύματος των μη χριστιανικών λαών και αι λατρείαι αυτών αι θρησκείαι των φυσικών και των σπουδαιοτάτων πεπολιτισμένων εθνών της αρχαιότητος, η γένεσις και η ανάπτυξις της θρησκείας του Ισλάμ του Βούδα και του Μωάμεθ. κλησιαστική ιστορία, ιερά ιστορία και κατήχησις) πρέπει ούτω να υπόκεινται τη διδασκαλία, ώστε να δύναται βραδύτερον ο μαθητής αυτενεργώς να μεταχειρίζηται και να εξηγή ου μόνον αυτά, αλλά και άλλα ομοίας φύσεως βιβλία. § 3. ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΑ.

Τάξις Α', ώραι 3. Ψ υ χ ο λ ο γ ί α . Εισαγωγή.—Αι αισθήσεις.—Αι έννοιαι.—Τα συναισθήματα και η αυτοσυνειδησία.—Αι κινήσεις.—Αι υλιστικαί δοξασίαι. Τάξις Β', ώραι 3. Ψ υ χ ο λ ο γ ί α . Η έδρα της ψυχής.—Τα είδη των ψυχοφυσικών αλληλεπιδράσεων.—Η βούλησις. Η ανομοιότης των ψυχών. Λ ο γ ι κ ή . Εισαγωγή. Περί του σχηματισμού των εννοιών.—Περί των κρίσεων.—Περί των συλλογισμών.

Τάξις Γ', ώραι 2. Λ ο γ ι κ ή . Συστηματική σύνοψις των διαφόρων ειδών των συλλογισμών.—Περί των ανακοινώσεων και των ορισμών.—Περί των αποδείξεων. Η θ ι κ ή . Συνοπτικώς τα χρησιμώτατα διά την παιδαγωγίαν. Λ ο γ ι κ ή α ν ά λ υ σ ι ς εκ των διαλόγων του Πλάτωνος κατ' εκλογήν. §4. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ

Τάξις Α', ώραι 3. ιστορίατηςπ α ι δ α γ ω γ ί α ς . Κατά το πλείστον βιογραφικώς μετ' ιδίας προσοχής εις την αγωγήν παρά τοις αρχαίοις Έλλησι, και παρά τοιςευρωπαϊκοίςέθνεσιμετά τους χρόνους του Λουθήρου. Σκοπός και ωφέλεια της ιστορίας της παιδαγωγίας. Η ιστορία της αγωγής παρά τοις Ελλησιν.—Η χριστιανική αγωγή.—Τα εν τοις μοναστηρίοις καιταιςεκκλησίαιςσχολεία.—Κάρολος ο μέγας.—Οι ιππόται και αι πόλεις κατά τον μεσαίωνα.—Οι ανθρωπισταί (Humanisteh).—Η κατάστασις της αγωγής και της παιδείας ολίγον προ της θρησκευτικής αναμορφώσεως.—Οι αναμορφωταί Λούθηρος, Μελάγχθων και Μπουγενχάγεν.—Τροτζενδόρφ.—Κομένιος.—Ο μέγας δουξ της Γόθης Ερνέστος ο ευσεβής.—Οι ευσεβόφρονες (Pietisten).—Σπένερ.—Φράγκε.—Η μόρφωσις της πρωσσικής δημοτικής σχολής υπό του βασιλέως Φριδερίκου του μεγάλου.—Ρουσσώ. Τάξις Β', ώραι 3. ιστορίατηςπ α ι δ α γ ω γ ί α ς . Οι φιλάνθρωποι (Philanthropinisten) Μπάσεδοφ, Κάμπε, Σάλτζμαν, Ρόχοβ και Πεσταλότσης. Η κατάστασις της παιδείας εν Πρωσσία κατά το 1806.—Αρντ, Δίντερ και Δίτεμβεργ. ΤαενΕλλάδι σχολεία από της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως μέχρι των καθ' ημάς χρόνων. Π α ι δ α γ ω γ ί α . Ο άνθρωπος κατά το σώμα, την ψυχήν και το πνεύμα.—Η θεραπεία του σώματος.—Η ανάπτυξις του γνωστικού, του συναισθητικού και του β ο υ λ η τ ι κ ο ύ . — Δ ι δ α κ τ ι κ ή . Γενικά περί διδασκαλίας διδάγματα και η ουσία της διδασκαλίας, η διδακτέα ύλη, τα προς εκλογήν αυτής αξιώματα, η εκ της ύλης και του είδους της διδασκαλίας ανάπτυξις του πνεύματος, αι του σχολείου διατάξεις, ο διδάσκων διδάσκαλος κατά τε το σχήμα αυτού και τον λόγον και τους άλλους εξωτερικούς τρόπους, τα κυριώτατα είδη της διδασκαλίας (η επίδειξις, η υφήγησις, η ερώτησις, η ανάλυσις, η εξήγησις, η συγκεφαλαίωσις, η ανάπτυξις), τα κυριώτατα είδη της ασκήσεως (το μνημονεύειν, το μελετών και το ερμηνεύειν τα μεμαθημένα).

Τάξις Γ', ώραι 4. Γενική περί της αγωγής διδασκαλία.—Έννοια της αγωγής.—Η χριστιανική της αγωγής αρχή.—Η παιδευτική δύναμις αυτού του διδασκάλου.—Η διάπλασις της θελήσεως.—Η εξις, η πειθαρχία (νόμος, έπαινος, τιμωρία). Μ ε θ ο δ ο λ ο γ ί α . Ειδική μέθοδος της διδασκαλίας πάντωντωνεντοις δημοτικοίς σχολείοις διδακτέων μαθημάτων.

σχέσις αυτών προς τα άλλα σχολεία.—Η του σχολείου διοίκησις.—Σχέσις του σχολείου προς την οικογένειαν, την πολιτείαν και την εκκλησίαν.—Η κατάστασις των δημοτικών σχολείων εν τοις χριστιανικοίς έθνεσι της Ευρώπης καιτηςΑμερικής.—Ηπεραιτέρω ανάπτυξις του διδασκάλου.—Ανάγνωσις του περί παίδων αγωγής του Πλουτάρχου και των περί παιδείας και τροφής περιεχομένων εν τη πολιτεία και τους νόμους του Πλάτωνος. Σημ. Η εν τω προτύπω δημοτικώ σχολείω πρακτική άσκησις των μαθητών θα ορισθή· δι' ειδικωτέρου κανονισμού.

§ 5. ΕΛΛΗΝΙΚΑ.

Τάξις Α', ώραι 7. Γ ρ α μ μ α τ ι κ ή . Συμπληρωματική διδασκαλία της ελληνικής γραμματικής και τα κυριώτατα της ελληνικής συντάξεως εν εφαρμογή κατά τε την ερμηνείαν και τας ορθογραφικάς και συγγραφικάς ασκήσεις.—Ηρωϊκόν εξάμετρον και οι κυριώτατοι επικοί τύποι. Α ν ά γ ν ω σ ι ς και ε ρ μ η ν ε ί α . Ξενοφών, Θουκυδίδου το ιστορικόν,Λυσίας. Λυκούργος, Ομήρου Οδύσσεια. ορθογραφικάκαιερμηνευτικάεκτουπροχείρου γυμνάσματα' συγγραφικών ασκήσεων βαθμίς πρώτη.—Από στόματος απαγγελία εκλεκτών αρχαίων χωρίων, αφού ταύτα πρώτον ερμηνευθώσιν.—Απαγγελία από στόματος εκλεκτώνχωρίων εκ των δοκιμωτάτων νέων Ελλήνων ποιητών. Κατά μεν το πρώτον εξάμηνον δις μεν της εβδομάδος ερμηνεία, τρις δε τάλλα, κατά δε το δεύτερον τανάπαλιν. Τάξις Β', ώραι 6.

Γ ρ α μ μ α τ ι κ ή . Τα συνθετώτερα της ελληνικής γραμματικήςκαιτης ελληνικής συντάξεως εν εφαρμογή κατά τε την ερμηνείαν και τας ορθογρα και συγγραφικάς ασκήσεις. Α ν ά γ ν ω σ ι ς και ε ρ μ η ν ε ί α . Ξενοφών, Δημοσθένης, Θουκυδίδης, Πλάτων, Όμηρος. Συγγραφικών και ορθογραφικών ασκήσεων βαθμίς δευτέρα.—Από στόματος απαγγελία εκλεκτών αρχαίων χωρίων ερμηνευθέντων.

Κατά την ερμηνείαν των Ελλήνων πεζών και ποιητών και κατά τας συγγραφικάς ασκήσεις εξηγούνται οι κυριώτατοι κανόνες της ρητορικής και ποιητικής. Κατά δεκαπενθημερίαν ανάγνωσις και ερμηνεία εκλεκτών ποιημάτων της νέας ελληνικής γλώσσης και των αρίστων δημοτικώνασμάτωνκαιαπό στόματος απαγγελία αυτών. Τάξις Γ', ώραι 5. Α ν ά γ ν ω σ ι ς και ε ρ μ η ν ε ί α . Ξενοφών, Θουκυδίδης, Δημοσθένης, Πλάτων, Όμηρος. Συγγραφικών ασκήσεων βαθμίς τρίτη. Α π ό στόματος απαγγελία εκλεκτών αρχαίων χωρίων ερμηνευθέντων. Επανάληψιςτωνδιδαχθέντων εκ της ελληνικής συντάξεως και περαιτέρω συμπληρωματική διδασκαλία. τάξει και τα διάφορα είδη του πεζού λόγου και της ποιήσεως. Συνοπτική ιστορία της ελληνικής φιλολογίας από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι του καθ' ημάς, εκτενέστερον διδασκομένης της νεωτέρας ελληνικής φιλολογίας από της γενέσεως της καθομιλουμένης γλώσσης. Κατά δεκαπενθημερίαν ανάγνωσις και ερμηνεία εκλεκτών ποιημάτων της νέας ελληνικής γλώσσης (Ζαλοκώστα, Βαλαωρίτου, Σούτσων, Ραγκαβή, Βερναρδάκη κ.άλ.) και των αριστων δημοτικών ασμάτων εκ της συλλογής του Passow και από στόματος απαγγελία αυτών. Σημ. Εκ των άνω ωρισμένων συγγραφέων λαμβάνονται κατ' εκλογήν οι εκάστοτε κατάλληλοι προς τας δυνάμεις των μαθητών.

πρέπει μεγάλη προσοχή να καταβάλληται εις την ορθήν και μετά ήθους ανάγνωσιν και εις την άπταιστον και ζωηράν και φυσικήναπαγγελίανκαιειςτην παντός τοπικού ιδιώματος απηλλαγμένην προφοράν και εις την ορθήν τε και καλήν έκφρασιν εν δε τοις γραπτοίς γυμνάσμασιν απαιτείται προ παντός καθαριότης των τετραδίων και σαφήνεια εν τη εκφράσει και λόγος απηλλαγμένος γραμματικών και λογικών σφαλμάτων καίπως καλλιεπής διότι σκοπός των τοιούτων γυμνασμάτων είναι να αποβώσιν ικανοί οι μαθηταί ύλην, ην κατενόησαν, να εκθέτωσιν ως προσήκει εις διδάσκοντας. Ούτω δε πρέπει να προβαίνωσι τα τοιαύτα γυμνάσματα από τάξεως εις τάξιν. Η δε ύλη δύναται να λαμβάνηται εκ πάντων των διδασκομένων μαθημάτων. Η ανάγνωσις των μαθητών δύναται να ήναι και ιδία μη έχουσα σχέσιν προς τα διδακτικά μαθήματα' εν τοιαύτη περιπτώσει δίδονται τα βιβλία εκ της βιβλιοθήκης του διδασκαλείου' ταύτα δε πρέπει να ήναι οι δοκιμώτατοι των νέων ελλήνων ποιητών και

έργα ιστορικά. Ωσαύτως πρέπει ενταύθα να διδάσκωνται οι μαθηταί τον τρόπον, καθ' ον ούτοι θα διδάξωσιν την νέαν ελληνικήν γλώσσαν εν τοις δημοτικοίς σχολείοις. § 6. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ.

Τάξις Α', ώραι 4.

Αριθμητική (θεωρητική). Ασκήσεις επί πλείστων παραδε των και προβλημάτων της πρακτικής αριθμητικής.—Προκαταρκτικαί έννοιαι.—Αρίθμησις.—Πρόσθεσις, αφαίρεσις, πολλαπλασιασμός και διαίρεσις των ακεραίων αριθμών μετά των αξιωμάτων και θεωρημάτων αυτών.—Διαιρετότης και μέγιστος κοινός διαιρέτης.—Πρώτοι αριθμοί.—Κλάσματα.—Προβλήματα απλά και σύνθετα. Γ ε ω μ ε τ ρ ί α . Εκ της επιπέδου γεωμετρίας πάντα τα περί γραμμών και γωνιών και τριγώνων και τετραπλεύρων.—Εφαρμογαί αυτών. Τάξις Β', ώραι 4.

Α ρ ι θ μ η τ ι κ ή .Οιδεκαδικοί αριθμοί και οι συμμιγείς.—Δεκαδικόν σύστημα μέτρων και σταθμών.—Τετραγωνική και κυβική ρίζα.—Λόγοι και αναλογίαι.—Μέθοδοςτωντριών.—Σύνθετος μέθοδος των τριών.—Προβλήματα. Γ ε ω μ ε τ ρ ί α . Τα περί του κύκλου και των πολυγώνων. Ά λ γ ε β ρ α (πρακτική). Ορισμός της Αλγέβρας, Αλγεβρικά σύμβολα, Αλγεβρικαί παραστάσεις.—Όροι ή μονώνυμα, πολυώνυμα, όμοιοι όροι καιαναγωγήαυτών.—Πρόσθεσις, αφαίρεσις, πολλαπλασιασμός και διαίρ μονωνύμων και πολυωνύμων.—Αλγεβρικά κλάσματα.—Λύσις των πρωτοβαθμίων εξισώσεων μεθ' ενός αγνώστου.—Προβλήματα. Τάξις Γ', ώραι 2.

Α ρ ι θ μ η τ ι κ ή .Ταπροβλήματα του τόκου,τηςυφαιρέσεωςκαιτης εταιρίας.—Συνεζευγμένη μέθοδος.—Προβλήματα. Γ ε ω μ ε τ ρ ί α . Τα χρησιμώτατα θεωρήματα εκ της στερεομετρίας λαμβανόμενα δίκην αιτημάτων. Ορισμός της διέδρου και στερεάς γωνίας, του πρίσματος, του παραλληλεπιπέδου, του κύβου, της πυραμίδος, του κυλίνδρου, του κώνου και της σφαίρας.—το εμβαδόν των κυρτών επιφανειών των α ρω στερεών.—Οι Ορισμοί του μεγίστου κύκλου, της σφαίρας, των παραλλήλων κύκλων, των πόλων, της σφαιρικής ζώνης, του σφαιρικού τμήματοςκαιτου σφαιρικού τομέως.—Οι κανόνες δι' ων ευρίσκεται ο όγκοςτωνστερεών.—Εφαρμογαί τούτων και η διδακτική αυτών μέθοδος.

§ 7. ΦΥΣΙΚΗ.

Τάξις Α', ώραι 2. δυνάμεις και η κίνησις.—Ο μοχλός.—Η κεντρόφυξ δύναμις.—Η βαρύτης, το βάρος, κέντρον βάρους, ισορροπία.—Ζυγός.—Υγρά.—Πειράματα. Τάξις Β', ώραι 2. Αέρια.—Θερμότης.—Νέφη, βροχή, χιών και χάλαζα.—Πειράματα. Τάξις Γ', ώραι 2. Μαγνητισμός. — Στατικός ηλεκτρισμός.—Ακουστική.—Οπτική. Πειράματα. §8. ΦΥΣΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Τάξις Β', ώραι 3. Β ο τ α ν ι κ ή (το θέρος).— Η γνώσις των εκλεκτοτέρων φυτών των ανηκόντων εις τας κοινοτέρας οικογενείας.—Η γνώσις του συστήματος του Λιναίου και τα σπουδαιότατα εκ της βοτανικής μορφολογίας. Ζ ω ο λ ο γ ί α (τον χειμώνα).— Τα σπουδαιότατα όργανα του σώματος των ζώων και συστηματική σύνοψις σύμπαντος του βασιλείου των ζώων εν σχέσει προς την οργανικήν αυτών διάπλασιν. Τάξις Γ', ώραι 2. Β ο τ α ν ι κ ή (το θέρος). Ο οργανισμός, ο βίος και η διάδοσις των φυτών. Ζ ω ο λ ο γ ί α (τον χειμώνα). Τα αυτόχθονα ζώα και εκ των ξένων τα αντιπροσωπεύοντα τας οικογενείας του ζωικού βασιλείου. § 9. ΧΗΜΕΙΑ.

Τάξις Γ', ώρα 1. σμόν και θέρμανσιν χρήσιμα.—Η χρήσις των μετάλλων.—Αι θρεπτικαί ουσίαι των φυτών.—Τεχνολογία. § ίο. ΣΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ.

Τάξις Α', ώραι 2. Εισαγωγή.—Οργανογραφία.—Τι συμβαίνει εν τη κινήσει.—Κυκλοφορία.

—Αναπνοή.—Πέψις.—Θρέψις.—Έκκρισις. — Αίσθησις.—Υγιειναί παρατηρήσεις. § 11. ΚΟΣΜΟΓΡΑΦΙΑ.

Τάξις Γ', ώρα 1. ορίζων.—Άξωντηςγης και άξων του κόσμου.—Πόλοι, πολικοί κύκλοι, παράλληλοι κύκλοι, ζώναι.—Μεσημβρινοί, Ισημερινοί.—Ορθήανάβασις,απόκλισις. Πλανήται, απλανείς.—Αστρονομικά όργανα, προσδιορισμός του ύψους του πόλου.—Αστερισμοί. Ζωδιακός κύκλος.—Γη, ήλιος, σελήνη, εκλείψεις, παράλλαξις, κομήται.—Κινήσεις του ήλιου, της γης και της σελήνης, ισημερίαι. —Ημερολόγια. § 12. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ.

Τάξις Α', ώραι 2. γεωγραφίας.—Γενική έποψις της επιφανείας της γης.—Αι ήπειροιεκτόςτης Ευρώπης. Οδηγίαι προς κατανόησιν και κατασκευήν γεωγραφικών χαρτών. Τάξις Β', ώραι 2. Ευρώπη.—Εν πλείονι εκτάσει Ελλάς και Τουρκία.—Διδασκαλία περί τηςορθήςχρήσεως των ατλάντων, των επί του τοίχου κρεμαστών χαρτών, των σφαιρών και των άλλων μέσων των αρμοδίων προς την αισθητοποιόν διδασκαλίαν της γεωγραφίας. § 13. ΓΕΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ.

Τάξις Α', ώραι 2. χώνευσις του ελληνικού και ανατολικού πολιτισμού κατάτηναλεξανδρινήνεποχήν.—Οι Ρωμαίοι.—Η Pώμη υπό τους βασιλείς.— Η δημοκρατουμένη Ρώμη.—Εξακολούθησις των πολέμων προς κατάκτησιν της Ιταλίας.—Οι χρόνοι των εκτός της Ιταλίας πολέμων και κατακτήσεων.— Οι εμφύλιοι πόλεμοι. Τάξις Β', ώραι 2.

Η Ρώμη υπό τους αυτοκράτορας.—Αύγουστος.—Οιαυτοκράτορεςεκ του οίκου του Αυγούστου.—Οι Φλαβιανοί και οι Αντωνίνοι.—ΗΡώμηυπό την στρατοκρατίαν.—Γενικώτατά τινα περί του πολιτεύματος, της θρησκείας

και της φιλολογίας των Ρωμαίων.— Η επικράτησις του Χριστιανισμού.— Κωνσταντίνος ο μέγας και Ιουλιανός ο παραβάτης.— Η μετανάστευσις των εθνών.—Θεοδόσιος ο μέγας.—Η κατάλυσις του δυτικούρωμαϊκούκράτους.— Το Βυζαντινόν κράτος, ο αιών του Ιουστιανού, οι Λογγοβάρδοι, οι εικονομάχοι βασιλείς, πολιτισμός και φιλολογία του Βυζαντινούκράτους.—ΟιΣλαύοι.—Οι Άραβες και το Ισλάμ.—Κάρολος ο μέγας.—Η εκκλησία και ο χριστιανικός πολιτισμός εν τη δύσει.— Αύξησις της παπικής εξουσίας.—Φεουδαλισμός.—Η γερμανική αυτοκρατορία.— Η επικράτησις της εκκλησίας κατά τους χρόνους των σταυροφοριών, εκβασις και συνέπειαι αυτών.— Ο πολιτισμός κατά την 13ην εκατονταετηρίδα.— Κατάπτωσις του φεουδαλισμού και διαφθορά της εκκλησίας.—Συνοπτική ιστορία των λοιπών ευρωπαϊκών πολιτειών κατά τον μεσαιώνα.— Το βασίλειον των Οσμανιδών. Τάξις Γ', ώραι 2.

ιστορία των ν ε ω τ έ ρ ω ν χ ρ ό ν ω ν . — Εφευρέσειςκαιανακαλύψεις.—Η αναγέννησις των τεχνών και επιστημών.—Οι χρόνοιτηςαναμορφώσεως.— Η εν Γερμανία και Ελβετία θρησκευτική μεταρρύθμισις.—Οι εν Γερμανία θρησκευτικοί πόλεμοι.— Η μεταρρύθμισις του Καλβίνου.—Η αγγλικανική και η πρεσβυτεριανή εκκλησία.— Η καθολική εκκλησία.—Η εποχή του Φιλίππου και της Ελισάβετ.— Οι υπέρ ελευθερίας αγώνες των Κάτω χωρών.— Ο πολιτισμός και η φιλολογία από της θρησκευτικής μεταρρυθμίσεως μέχρι Λουδοβίκου του 14ου.— Σχολεία και ΠανεπιστήμιαενΓερμανία'ηαστρονομία, αι λοιπαί επιστήμαι και η φιλοσοφία.— Η 17 εκατονταετηρίς.—Οι χρόνοι του τριακονταετούς πολέμου και των αγγλικών επαναστάσεων.—Η εποχή Λουδοβίκου του 14ου.— Ο επταετής πόλεμος.—Ο αιών των επαναστάσεων.— Οι πρόδρομοι της επαναστάσεως, οι άγγλοι ελευθερόφρονες και η αντεκκλησιαστική γαλλική φιλολογία.— Οι υπέρ ελευθερίας αγώνες της Βορείου Αμερικής.— Η Γερμανία επί Φρειδερίκου του μεγάλου.—Η Ρωσία επί Αικα τερίνης της Β'.— Η γαλλική επανάστασις.—Ναπολέων ο Βοναπάρτης.—Οι λαοί και αι πολιτείαι της Ευρώπης από της ιεράς συμμαχίας μέχρι της Ιουλιακής επαναστάσεως.— Περιληπτική αφήγησις της πολιτικής καταστάσεως καιτουβαθμούτουπολιτισμού των χριστιανικών κρατών και εθνών της Ευρώπης και της Αμερικής από της Ιουλιακής επαναστάσεως μέχρι σήμερον. § 14. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ.

Τάξις Α', ώραι 2. Εισαγωγή.— Οι αρχαίοι κάτοικοι και έποικοι της Ελλάδος.—Ο ηρωικός αιών.—Η δωρική μετανάστευσις και αποτελέσματα αυτής.— Λυκούργου και Σόλωνος νομοθεσίαι.:—Πεισίστρατος, Ιππίας και Ίππαρχος.— Κλεισθένης.—

Ελληνικαί αποικίαι.—Η ενότης του ελληνισμού.— Ο προ των Μηδικών πολιτισμός της Ελλάδος.—Τα Μηδικά.— Η ηγεμονία των Αθηναίων.—Κίμων και Περικλής.— Η κατάστασις της Ελλάδος προ της εκρήξεως του Πελ νησιακού πολέμου.— Ο Πελοποννησιακός πόλεμος.—Η ηγεμονία των Σπαρτιατών.—Η κατάβασις των μυρίων.—Αγησίλαος.— Η ηγεμονία των Θηβαίων.— Πελοπίδας και Επαμεινώνδας.— Η ηγεμονία των Μακεδόνων.—Η εν Χαιρώνεια μάχη.— Η πνευματική κατάστασις της Ελλάδος από των Μηδικών μέχρι της εν Χαιρώνεια μάχης. Τάξις Β', ώραι 2.

Αλέξανδρος ο μέγας.— Η συγχώνευσις του ασιανού και ελληνικού κόσμου.— Οι διάδοχοι και οι προς αλλήλους πόλεμοι.—Η επί την Μακεδονίαν καιτηνάλληνΕλλάδα επιδρομή των Γαλατών.— Η διάδοσιςτουελληνισμο εν τη Ανατολή.—Πύρρος.— Η αχαϊκή και αιτωλική συμπολιτεία.—Άρατος και Φιλοποίμην.— Η υποδούλωσις των Ελλήνων υπό των Ρωμαίων.— χναι και επιστήμαι εν Ελλάδι από της εν Χαιρώνεια μάχης μέχρι της επικρατήσεως των Ρωμαίων.—Αι απ' άρκτου βαρβαρικαί επιδρομαί.— Ο χριστιανισμός.—Σχέσις του ελληνισμού προς τον χριστιανισμόν.— Ο μέγας Κωνσταντίνος.—Ιουλιανός ο παραβάτης.— Ο θρίαμβος της ορθοδοξίας διά του Θεοδοσίου.— Η διάστασις μεταξύ των εκκλησιών Ρώμης και Κωνσταντινουπόλεως.—Ιουστινιανός.—Βελισσάριος.—Ναρσής.— Οι νέοι περσικοί πόλεμοι.—Οι αβαροσλαυϊκοί πόλεμοι.—Ηράκλειος.— Οι Σλαύοι εντεύθεν του Ίστρου.—Η πρώτη μεγάλη πολιορκία της Κωνσταντινουπόλεως.— Ο Ισλαμισμός, σχέσεις αυτού προς τον χριστιανισμόν.— Οι προς τους Σλαύους και Άραβας και Βουλγάρους πόλεμοι.— Η δευτέρα πολιορκία της Κωνσταντινουπόλεωςυπότων Μωαμεθανών. Τάξις Γ', ώραι 2.

Η ηθική κατάστασις του Βυζαντινού κράτους κατά την 8ην εκατονταετηρίδα.— Οι Σλαύοι εν Πελοποννήσω. Λέων ο Γ' και ΚωνσταντίνοςοΕ'.—Αι 7 οικουμενικαί σύνοδοι.— Οι προς τους Άραβας και Σλαύους και Βουλγάρους αγώνες του ελληνισμού.—ο Φώτιος.— Βασίλειος ο Μακεδών.—Η επιδρομή τωνΡώσσων.—ΚωνσταντίνοςοΠορφυρογέννητος.—Οοίκος των Φωκάδων.— Οι κατά των Ρώσσων πόλεμοι.— Βασίλειος Β' ο Βουλγαροκτόνος.—Ο τους Σελτσουκίδας Τούρκους πόλεμοι.—Αι σταυροφορίαι.— Ιωάννης κα μανουήλ Κομνηνοί.— Η επιδρομή των Νορμανδών της Σικελίας επί την Ελλάδα.—Η βλαχοβουλγαρική επανάστασις.— Η νέα του ελληνισμού φάσις.— ΗυπότωνΦράγγων άλωσις της Κωνσταντινουπόλεως.— Περιληπτική αφ γησις των τυχών του ελληνισμού από της υπό των Φράγγων κατακτήσεως της Κωνσταντινουπόλεως μέχρι σήμερον.

§ 15. ΜΟΥΣΙΚΗ.

Σκοπός της διδασκαλίας της μεν ω δ ι κ ή ς είναι η παίδευσις των μαθητώντουδιδασκαλείου εις διδασκάλους της εν τοις σχολείοις ωδικής-τουδε τετραχόρδου η χρήσις αυτού ως αναποφεύκτου βοηθητικού μέσου διά την διδασκαλίαν της ωδικής- της δε αρμονικής το να γείνη ο μαθητής του διδασκαλείου επιτήδειοςκαινααναλύημουσικόν τι τεμάχιον και να γράφη την αρμονίαν δοθέντος τινός μέλους. Τάξις Α', ώραι 6. Ω δ ι κ ή (ώραι 3). Πρακτικαί ασκήσεις εν συστηματική σειρά.— Ασκήσεις της φωνής, δι' ων θα αναπτύσσηται του μαθητού η φωνή και θα καθίσταται ούτος επιτήδειος εις το να αντιλαμβάνηται και εκθέτη τας μελωδικάς, τα ρυθμικάς και δυναμικάς σχέσεις των τόνων- η δε εκμάθησις διφώνων και τριφώνων ασμάτων θα συμπληρώση τας ασκήσεις ταύτας. Τ ε ρ ά χ ο ρ δ ο ν (2 ώραι). Ενάσκησις των γυμνασμάτων των περιεχομένων εν τω α', μέρει της υπό Mettner συγγραφείσης σχολής του τετραχόρδου. Α ρ μ ο ν ι κ ή (1 ώρα). το πεντάγραμμον.—Το σύστημα των φθογγοσήμων.— Η γραφή αυτών.— Τα σημεία των αλλοιώσεων (Versetzungszeichen). — Αι κλίμακες.—Τα είδη των ρυθμών.— Τα είδη των τροπών (Bewegungsarten).—Τα σπουδαιότατα των δυναμικών σημείων. Τάξις Β', ώραι 6.

Ω δ ι κ ή (ώραι 3). Εξακολούθησις των προκαταρκτικών ασκήσεων.— Τα διαστήματα (Intervalle).— Αι συμφωνίαι και η διάφορος αυτών μόρφωσις.— Αι κλίμακες αδόμεναι διά των φωνηέντων επί λα (Vocalisen).—Αι συμφωνίαι και αι κλίμακες κατά τας δυναμικάς και ρυθμικάς αυτών μεταβολάς (Solfeggien).— Εκμάθησις τριφώνων και τετραφώνων ασμάτων.—Εκμάθησις χορωδιών (Chören). Τ ε τ ρ ά χ ο ρ δ ο ν (ώραι 2). Διωδίαι (Duetten) κατά βαθμολογικήν ακολουθίαν. Α ρ μ ο ν ι κ ή (1 ώρα). Τριφωνία.— Συμφωνία μετά της μικράς εβδόμης (Septimenaccord).— Η ηγουμένη μετά προσθήκης της τρίτης (διτόνου ή τριημιτονίου) της μικράς εβδόμης αυτής (Nonenaccord).— Αι μεταθέσεις καιοινόμοι της συνθέσεως αυτών. Τάξις Γ', ώραι 6. Ω δ ι κ ή(ώραι 3). Εξακολούθησις των ασκήσεων.— Η μέθοδος της διδασκαλίας της ωδικής.—Πρακτικαί ασκήσεις εν τη διδασκαλία.— Η εκκλησιαστική μουσική.

Η

Τ ε τ ρ ά χ ο ρ δ ο ν (ώραι 2).— Αι ανώτεραι θέσεις επί του τετραχόρδου. Α ρ μ ο ν ι κ ή . Η αρμονική των εν τοις σχολείοις αδομένων ασμάτων.— μεταμελώδησις (Modulation).—Τα διάτονα γένη των αρχαίων.

Σημ. 1. Η κατά την φύσιν Σημ. 2. Η πληρεστέρα εάν

εις τάξεις διαίρεσις των μαθητών προς εκμάθησιν του τετραχόρδου γίνεται εκάστου. διδασκαλία της μουσικής εν παντί καλώς διωργανισμένω διδασκαλείω είναι διδάσκηται και το κλειδοκύμβαλον.

§ 16. ΙΧΝΟΓΡΑΦΙΑ.

Σ κ ο π ό ς . ο μέλλων να γείνη διδάσκαλος πρέπει να έχη την δύναμιν ναιχνογραφήβεβαίως και ταχέως και καθαρώς επί του μαύρου πίνακος τα διάφορα αντικείμενα της διδασκαλίας, τα κατά τα διάφορα είδη των μαθημάτων αναγκαιούντα,καιναδιδάσκη επισταμένως εν τοις διαφόροις σχολείοις το μάθημα τούτο. Τάξις Α', ώραι 2. Η ευθεία γραμμή.— Η γραφή γωνιών και επιφανειών διά του τετραπλεύρου. Η καμπύλη γραμμή' η χρήσις αυτής προς παράστασιν κυκλικών κοσμημάτων (Arabesken).— Εξ υποδειγμάτων ιχνογραφία απλών τοποθεσιών και διαφόρων ειδών φύλλων. Τάξις Β', ώραι 2. Η σκιαγραφία (Perspective).— Η περί του φωτισμούκαιτουσκιασμού διδασκαλία.—Η από της φύσεως Ιχνογραφία. Τάξις Γ', ώραι 7. Συνέχεια των προηγουμένων ασκήσεων και η μέθοδος της διδασκαλίας της ιχνογραφίας. § 17. ΚΑΛΛΙΓΡΑΦΙΑ.

Σ κ ο π ό ς . Η απόκτησις καλής και ευκρινούς γραφής διά τε της γραφίδος και της κιμωλίας και η επιτηδειότης της μετά λόγου διδασκαλίας του μαθήματος τούτου. Τάξις Α', ώραι 2. Η παρασκευή του τετραδίου.— Η ορθή θέσις και του σώματοςκαιτης γραφίδος και του τετραδίου.— Αι γραμμαί ως τα πρώτα συστατικά του μικρού αλφαβήτου.—Ταγράμματα του μικρού και του μεγάλου αλφαβήτου (κεφαλαία) πρώτον κατά τας γραμμάς ταύτας και είτα κατά την αλφαβητικήν σειράν κα-

κατατεταγμένα.—Επαναλήψειςτωνγραμμάτων εις λέξειςκαιπροτάσεις.—Οι αριθμοί. Τάξις Β', ώρα 1. Η εκ διαφόρων εντύπων κειμένων αντιγραφή κατά τους κανόνας της καλλιγραφίας είτε επί γραμμών απλών είτε και άνευ τοιούτων. Τάξις Γ', ώρα 1. Συνέχεια των ασκήσεων τούτων και οδηγίαι προς την μετά λόγου διδασκαλίαν της καλλιγραφίας. § 18. ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ.

Ε λ ε ύ θ ε ρ α ια σ κ ή σ ε ι ς . — Τ α κ τ ι κ α ί α σ κ ή σ ε ι ς . — Γ υ μναστικαί παιδιαί.— Ενόργανος γυμναστική.—Κολυμβητική. Σ κ ο π ό ς . Η διάπλασις του σώματος εις ρώμην και κάλλοςκαιηεπιτηδειότης προς την διδασκαλίαν του μαθήματος τούτου. Τάξις Α', ώραι 4. των γυμναστικών παιδιών.— Τα προκαταρκτικά δι' οργάνων γυμνάσια ήτοι τατηςα', κλίμακος της ενοργάνου γυμναστικής. Τάξις Β', ώραι 3. φορα είδη των αλμάτων.—Αι συνθετώτεραι γυμναστικαί παιδιαί.— Τα της β', κλίμακος της ενοργάνου γυμναστικής ήτοι τα δι' ων ασκούνται ωρισμένοι μύες. Τάξις Γ', ώραι 2.

Εξακολούθησιςτωνασκήσεωνκατά τας κινήσεις και τα βαδίσματα.— Ά λ μ α επί κοντώ, πήδημα υπέρ τα εσκαμμένα μετά και άνευ κοντού.—Πεζοδρομίαι.—Αι συνθετώταται των γυμναστικών παιδιών.— Τα γυμνάσια της γ', κλίμακος της ενοργάνου γυμναστικής ήτοι τα γυμνάσια, δι' ων ασκείται όλον το μυικόν σύστημα του ανθρωπίνου σώματος.— Οδηγίαι προς την διδασκαλίαν της γυμναστικής.

Σημ. Η Κ ο λ υ μ β η τ ι κ ή γίνεται κατ' έτος υπό την επιτήρησιν του διδασκάλου της γυμναστικής κατά τους θερινούς μήνας και κατά τας ώρας τας διά την γυμναστικήν εν τω προγράμματι οριζομένας.

§ 19. Σπουδείον μειονέκτημα παντός διδασκαλείου, αν μέλλη να ήναι τέλειον, είναι η έλλειψις της διδασκαλίας της κηπουρικής, της ανθοκομίας και της δενδροκομίας, της ξυλουργικής και της βιβλιοδετικής τέχνης. Ηδεέλλειψιςτης διδασκαλίας του κλειδοκυμβάλου και η έλλειψις σχολείων προτύπων σωφρόνως και κατά τας ανάγκας του διδασκαλείου κατηρτισμένων είναι λίανεπιβλαβήςεις την πρόοδον αυτού.

13

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ (Β. Διάταγμα/23 Αυγούστου 1878) Κυβέρνηση Α. Κουμουνδούρου Υπουργός Θ. Δηλιγιάννη;

ΔΙΑΤΑΓΜΑ Περί οργανιστικού του Διδασκαλείου και του Προτύπου ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν τας §§ δ' και α' του άρθρου 8 του από 11 Ιανουαρίου 1878 περί συστάσεως Διδασκαλείου εν Αθήναις ΧΘ' νόμου, επί τη προτάσει του ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υ πουργού, αποφασίζομεν και διατάσσομεν τάδε. Α'. Περί των καθ' έκαστον της διδασκαλίας. Άρθρον 1. Το σχολικόν έτος του Διδασκαλείου αρχόμενον από της 1 Σεπτεμβρίου λήγει την 1 Ιουλίου, διακοπτομένων των μαθημάτων κατά τους μήνας Ιούλιον και Αύγουστον. Διαιρείται δε το σχολικόν έτος εις δύο εξάμηνα, το χειμερινόν λήγον την εβδομάδα της τυροφάγου, και το θερινόν την 1 Ιουλίου. Άρθρον 2. Τα μαθήματα του Διδασκαλείου άρχονται κατά μεν το χειμερινόν εξάμηνον από της 8 π. μ. ώρας, κατά δε το θερινόν από της 7. Αναγκαίως δε γίνεται διακοπή μεταξύ των της πρωίας και των μετά μεσημβρίαν μαθημάτων επί μίαν μεν τουλάχιστον ώραν μέχρι τέλους Μαρτίου, επί δύο δε από 1 Απριλίου. Άρθρον 3. Τα μαθήματα της Γ' τάξεως του Διδασκαλείου τάσσονται καθ' ώρας μη συμπιπτούσας προς τας της εν τω προτύπω διδασκαλίας των μαθητών αυτής. Άρθρον 4. Βάσις της διδασκαλίας εκάστου μαθήματος πρέπει να ήνε βιβλίον έντυπον εγκριθέν υπό του συλλόγου των καθηγητών.

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 49/28 Αυγούστου 1878.

Μόνον εν ελλείψει καταλλήλων βιβλίων επιτρέπεται συντομωτάτη υπαγόρευσις. Άρθρον 5. Η διδασκαλία συμφώνως τω προορισμώ του διδασκαλείου δέον να γίνηται επί το πρακτικώτερον, τείνουσα να καταστήση τους μαθητάς όσον οίον τε επιτηδειοτέρους εις το διδασκαλικόν έργον και να διαπλάσση το ήθος αυτών. Άρθρον 6. Άπαντα τα μαθήματα του Διδασκαλείου είνε υποχρεωτικά. Άρθρον 7. Ο αριθμός των μαθητών εκάστης τάξεως δεν δύναταιναυπερβή τους πεντήκοντα. Β'. Περί εσωτερικής τάξεως του Διδασκαλείου Άρθρον 8. Ο διευθυντής του Διδασκαλείου έχει την γενικήν εποπτείαν του τε Διδασκαλείου και του προσηρτημένου αυτώ προτύπου σχολείου. Ως τοιούτος υπόκειται αμέσως εις το επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργείον - έχει ίδιον γραφείον μετάτωναπαιτουμένωνεις αυτό βιβλίων και σφραγίδα κατά τα περί τούτου κεκανονισμένα. Όθεν έχει ταεξήςκαθήκοντα. α') ο διευθυντής επαγρυπνεί εις την ακριβή εφαρμογήν των προγραμμάτων του τε Διδασκαλείου και του προτύπου κατά τε το ποσόντωνωρώνκαι την παραδεδεγμένην υπό του συλλόγου των καθηγητών μέθοδονκαιειςτην εκτέλεσιν των κανονισμών, των Β. Διαταγμάτωνκαιτωνοδηγιώντουεπί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργείου, αναφερομένων εις τε το Διδασκαλείον και το πρότυπον σχολείον. β') Ο διευθυντής του Διδασκαλείου προεδρεύει του συλλόγου των καθηγητών και διδασκάλων του Διδασκαλείου κατά τας κεκανονισμένας συνεδριάσεις. Δύναται δε να συγκαλή τον σύλλογον και εκτάκτως οπότε ήθελε νομίζει τούτο αναγκαίον. γ') Προς τους καθηγητάς και διδασκάλους έχει το δικαίωμα ν' απευθύνη κατ' ιδίαν παρατηρήσεις, αν δεν εκτελώσιν ακριβώς τα καθήκοντά των. Εν περιπτώσει δε καθ' ην διά του μέσου τούτου δεν ήθελενεπιτευχθήήειςτην ακριβή εκπλήρωσιν του καθήκοντος επάνοδος αυτών, ο διευθυντής οφείλει ναυποβάληεις το Υπουργείον έκθεσιν και ητιολογημένην γνώμην περί του πρακτέου. δ') Οφείλει άπαξ τουλάχιστον του μηνός να παρευρίσκηται εις την διδασκαλίαν εκάστου μαθήματος, να επισκέπτηται δ'άπαξτουλάχιστοντηςεβδομάδοςτοπρότυπον. ε') Ο διευθυντής οφείλει να επαγρυπνή επί της ευκοσμίας και επιμελείας καιτηςακριβούςεκτελέσεωςτωνκαθηκόντων των μαθητών του Διδασκαλείου. στ') Ο διευθυντής έχει το δικαίωμα να επιβάλη τοις μαθηταίς τας εξής ποινάς.

Α' Επίπληξιν κατ' ιδίαν. Β' Επίπληξιν ενώπιον του συλλόγου των καθηγητών. Γ' Κράτησιν εν τω καταστήματι καθ' απάσας τας από πρωίας μέχρι

Δ'. Κράτησιν εν αυτώ καθ' απάσας τας ώρας της διδασκαλίαςαπότης πρωίας μέχρι της εσπέρας. Ε' Πρόσκαιρον αποβολήν μέχρι τριών ημερών. ζ') Μετά το πέρας των εξετάσεων εκάστης εξαμηνίας, ο διευθυντής υποβάλλει εις το επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργείον το αποτέλεσμα των εξετάσεων κατά δε το τέλοςτουσχολικούέτους υποβάλλει και λεπτομερή περί των πεπραγμένων έκθεσιν και υποδεικνύει τας τυχόν επενεκτέας διορθώσεις εν τε τω Διδασκαλεία) και προτύπω. η') ο διευθυντής οφείλει να διδάσκη δέκα και οκτώ ώρας τουλάχιστον εν τω Διδασκαλεία) καθ' εβδομάδα, έχων και δικαίωμα εκλογής επί των Ε λ ληνικών μιας τάξεως και παντός άλλου μαθήματος. θ') Τον διευθυντήν απόντα η κωλυόμενοναναπληροίοαρχαιότεροςτων δύο διδακτόρων του φιλολογικού τμήματος καθηγητών. ι') ο διευθυντής δύναται να χορηγή εις καθηγητήν ή διδάσκαλον άδειαν απουσίας διημερον. ια') ο διευθυντής ορίζει τα καθήκοντα του επιστάτου και των δύο υπηρετών του καταστήματος, οίτινες υπάγονται εις τας αμέσους διαταγάς αυτού. Άρθρον 9. Έκαστος των καθηγητών και διδασκάλων του Διδασκαλείου οφείλει: α') Να διδάσκη ανελλιπώς τα διά του προγράμματοςανατεθέντααυτώ μαθήματα, μεριμνών περί της ευκοσμίας των μαθητών κατά τας ώρας της διδασκαλίας. β') Να παρευρίσκηται εν ταις τακτικαίς και εκτάκτοις συνεδριάσεσι του συλλόγου των καθηγητών και διδασκάλων του Διδασκαλείου. Μετάτηναπόφασιν δε του συλλόγου επί των αντικειμένων των προς διάσκεψιν υπό του διευθυντού προβαλλομένων, δύναται καθηγητής η διδάσκαλος να προτείνη τι προς συζήτησιν. γ') Να εκτελή τας διατάξεις των κανονισμών και τα τυχόν ανατιθέμενα αυτώ καθήκοντα διά διαταγής του Υπουργείου των Εκκλησιαστικώνκαιτης Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. δ') Ει μεν είνε τακτικός καθηγητής, να διδάσκη είκοσι και μίαν ώρας τουλάχιστον καθ' εβδομάδα, ει δε καθηγητής η διδάσκαλος ειδικού μαθήμ πάσας τας ώρας του μαθήματος του τας εν τω προγράμματι ωρισμένας. Αλλ' ο καθηγητής του Διδασκαλείου, εις ον είνε ανατεθειμένη η διεύθυνσις του προ τύπου, οφείλει να διδάσκη πάσας τας κεκανονισμένας εν τω προτύπω ώρας και ναεκτελήπάντα τα ανατεθειμένα αυτώ καθήκοντα' εν δε τω Διδασκαλείω οφεί-

οφείλειναδιδάσκη την μεθοδικήν (ή διδασκαλικήν καλουμένην)καιενανάγκηκαι άλλον τι μάθημα. ε') Να αναλαμβάνη το μάθημα ασθενούντος καθηγητού η διδασκάλου προσκαλούμενος εγγράφως υπό του διευθυντού του Διδασκαλείου. στ') Να μεριμνά περί της τακτικής φοιτήσεως, επιμελείας και προκοπής εν τω υπ' αυτού διδασκομένω μαθήματι εκάστου των μαθητών και να κρατή καθημερινόν έλεγχον των απουσιών και της προόδου και διαγωγής αυτών εντός καιεκτόςτουκαταστήματος. Άρθρον 10. Οι καθηγηταί και οι διδάσκαλοι του Διδασκαλείουκαιτου προτύπου οφείλουσι να διδάσκωσι τα ανατεθειμένα αυτοίς μαθήματα συμφώνως προς την παραδεδεγμένην υπό του συλλόγου των καθηγητών μέθοδον. Άρθρον 11. Ουδείς των καθηγητών και διδασκάλων, ουδέ ο διευθυντής δύναται, διαρκούντος του σχολικού έτους, να λάβη άδειαν απουσίας, ειμή δι' ασθένειαν πιστοποιουμένην ενόρκως υπό δύο Ιατρών ενώπιον του αρμοδίου ειρηνοδίκου. Άρθρον 12. Έκαστος καθηγητής η διδάσκαλος έχει το δικαίωμαναεπιβάλη εις τους μαθητάς τας έξης σωφρονιστικάς ποινάς. α') Επίπληξιν το πρώτον κατ' ιδίαν, είτα δε εν τη παραδόσει. β') Απομόνωσιν επί δύο το πολύ ώρας εν τινι δωματίω του καταστήματος μετά η άνευ γραφικής εργασίας. γ') Έξωσιν από της παραδόσεως. Άρθρον 13. ο σύλλογος των καθηγητών του Διδασκαλείου αποτελείται απότουςκαθηγητάς αυτού υπό την προεδρείαν του διευθυντού του Διδασκαλείου η, τούτου κωλυομένου, υπό την του κατά τον νόμον αναπληρωτού αυτού, κατά τοάρθρον8, εδάφ. θ'· οι δε διδάσκαλοι της ιχνογραφίας, καλλιγραφίας, μουσικής και γυμναστικής παρευρίσκονται μεν εις τας συνεδριάσεις, όταν κληθώσι προς τούτο υπό του διευθυντού, δικαίωμα όμως ψήφου έχουσι μόνον όταν γίγνεται διάσκεψις περί του μαθήματος αυτών.

Άρθρον 14. Ο σύλλογος των καθηγητών του Διδασκαλείου συνέρχεται πάντοτε τη προσκλήσει του διευθυντού καθ' ώραν ωρισμένην υπό τούτουεκτων μη τεταγμένων προς διδασκαλίαν, τακτικώς μεν άπαξ του μηνός, εκτάκτως δε Οπότε ήθελε κρίνει τούτο αναγκαίον ο διευθυντής. Άρθρον 15. Έ ρ γ α του συλλόγου είνε τα εξής. α') ορίζει διά πρακτικού κατά την αρχήν του σχολικού έτους την μέθοδον της διδασκαλίας εκάστου μαθήματος, τα διδακτικά βιβλία και όργανα, καθ' αοφείλειοκαθηγητής η διδάσκαλος να διδάσκη· ωσαύτως δε και το διδαχθησόμενον ποσόν του μαθήματος καθ' εκάτερον εξάμηνον. β') Προσδιορίζει τον διευθυντήν του προτύπου συμφώνως τοις ορισμοίς τουάρθρου14 του περί συστάσεως του Διδασκαλείου νόμου και κατανέμει εις

τους μαθητάς του Διδασκαλείου τα εν τω προτύπω διδακτέα υφ' έκαστου μαθήματα. γ') Συντάττει το πρόγραμμα εκατέρας εξαμηνίας κατανέμων τα μαθήματα ειςέκαστοντωνδιδασκόντων και ορίζων τας ώρας της διδασκαλίας αυτών. δ') Γνωμοδοτεί περί της μεθόδου της διδασκαλίας εν τώ προτύπω' εν διαφωνία δε περί τούτου μεταξύ των διευθυντών του προτύπου και του Διδασκαλείου αποφασίζει το Υπουργείον. ε') Κρίνει περί του αποτελέσματος των εξετάσεων των μαθητών, στ') Συσκέπτεται περί της προόδου, της επιμελείας και της διαγωγής των μαθητών και περί παντός ληπτέου μέτρου αφορώντος εις την πρόοδον των εργασιών του Διδασκαλείου και προτύπου' συντάσσει περί τούτου πρακτικά υποβαλλόμενα εις την έγκρισιν του Υπουργείου. ζ') Αποφασίζει περί τιμωρίας ατακτημάτων μαθητού ή μαθητών έχων δικαίωμα αποβολής παντελούς ή προσκαίρου. Άρθρον 16. Ε ν απαρτία θεωρείται ο σύλλογος όταν είνε τέσσαρα τουλάχιστον μέλη αυτού παρόντα, ων τα τρία αναγκαίως πρέπει να ήνε εκ των καθηγητών' αποφαίνεται δε επί πάντων των ζητημάτων κατά πλειοψηφίαν, του προέδρου εχοντος εν ισοψηφία την νικώσαν. Άρθρον 17. Ο διευθυντής, εάν κρίνη επιβλαβή η αλυσιτελή απόφασίν τινα του συλλόγου, έχει το δικαίωμα να αναστείλη ή να διακόψη την εκτέλεσιν αυτής. Αλλά τότε οφείλει να υποβάλη αμέσως αναφοράν λεπτομερή και ητιολογημένην εις το επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργείον, ότι αποφασίζει οριστικώς εγκρίνον, τροποποιούνήακυρούντην απόφασιντουσυλλόγου. Άρθρον 18. Τα πρακτικά του συλλόγου αναγράφονται εν ιδίω βιβλίω υπότουνεωτέρου την ηλικίαν καθηγητού' ο δε μειονοψηφών έχει το δικαίωμα νααναγράφηεναυτοίς αιτιολογίαν της γνώμης του.

[

]

δεύσεως υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του παρόντος Διατάγματος. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Θ. Π. ΔΗΛΙΓΙΑΝΝΗΣ

14

ΤΟ ΖΑΠΠΕΙΟ ΠΑΡΘΕΝΑΓΩΓΕΙΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΙΣΟΤΙΜΟ ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ ΤΗΣ ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ (Έγγραφο και απόφαση 4180/3-4 Ιουλίου 1879) Κυβέρνηση Α. Κουμουνδούρου Υπουργός Α. Αυγερινός Αριθ.

Πρωτ. 4180.

Περί αναγνωρίσεως

του

εν Κωνσταντινουπόλει

Ζαππείου

Π α ρ θ ε ν α γ ω γ ε ί ο υ ως ισοβαθμίου τω εν Αθήναις Α ρ σ α κ ε ί ω Διδασκαλείω ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ

Προς του

τον κ. Πρόεδρον του Διοικητικού Συμβουλίου εν Κωνσταντινονπόλει Ζαππείου.

αποφάσεώς μου, δι' ης αναγνωρίζεται ως ισοβάθμιον τω ενταύθα υπό της φιλεκπαιδευτικής εταιρίας συντηρουμένω Αρσακείω διδασκαλεία», το καθ' υμάς Ζάππειον Παρθεναγωγείον. Αθήναιτη4 Ιουλίου 1879. Ο

Υπουργός Α. Δ. ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ

Αναδημοσιεύεταιαπότο:Βενθύλος, τ. Α', σ. 97-98.

Αριθ.

Πρωτ. 4180. ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ Τ Η Σ Ε Λ Λ Α Δ Ο Σ ΤΟ Υ Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Ν

ΤΩΝ Ε Κ Κ Λ Η Σ Ι Α Σ Τ Ι Κ Ω Ν ΚΑΙ Τ Η Σ Δ Η Μ Ο Σ Ι Α Σ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ

Προς τον φιλογενέστατον κ. Κωνστ. Ζάππαν.

Λαβόντες εν όψει τας περί του φερωνύμου υμίν εν Κωνσταντινουπόλει Παρθεναγωγείου αξιώσεις υμών, ας διά της από 28 παρελθόντος Μαΐου υμετέρας αιτήσεως προς το καθ' ημάς Υπουργείον απηυθύνατε, περί αναγνωρίσεως του εν Κωνσταντινουπόλει Ζαππείου ως ισοβαθμίου τωενΑθήναιςΑρσακείωΠαρθεναγωγείωτω υπό της φιλεκπαιδευτικής εταιρίας συντηρουμένω, καιτοσυνημμένον εν τη επιστολή υμών ταύτη αντίτυπον του κανονισμού του Ζαππείου και του γενικού προγράμματος των εν αυτώ διδασκομένων μαθημάτων,[1,2] εξ ου προκύπτει ότι εν τω Ζαππείω διδάσκονται τω όντι κύκλος μαθημάτων ευρύτερος και πληρέστερος των εν τω Αρσακείω Διδασκαλείω διδασκομένων και την επίδοσιν των μαθητριών του Ζαππείου εν τοις διδασκομένοις μαθήμασιν εκ των υπό της διευθυντρίας αυτού παρουσιασθέντων εις το καθ' ημάς Υπουργείον θεματογραφικών αγωνισμάτων των μαθητριών του Ζαππείου, ων το γνήσιον προσεπιμαρτυρεί η υπογραφή λίαν αξιοτίμων και σεβασμίων ανδρών παραστάντων κατά την έγγραφον των μαθητριών εξέτασιν, τεκμηράμενοι και επιθυμούντες να συντελέσωμεν εις παγίωσιν του εθνωφελεστάτου τουτου καθιδρύματος, του επαγγελλομένου την διάδοσιν της ελληνικής παιδείας και γλώσσης κατά την Ανατολήν, αποδεχόμεθα την ευλογωτάτην αίτησιν υμών ταύτην και ανακηρύσσομεν διά της παρούσης ημών αποφάσεως το εν Κωνσταντινουπόλει Ζάππειον Παρθεναγωγείον ισοβάθμιον τω εν Αθήναις Αρσακείω Διδασκαλείω, παρέχοντες αυτώ την προνομίαν όπως αι εξ αυτού απολυόμεναι τελειοδίδακτοι μαθήτριαι έχωσι το δικαίωμαναυποβάλωνταιειςεξέτασινεπί δημοδιδασκαλικω πτυχίω υπό της προς τούτο τεταγμένης εξεταστικής επιτροπείας της υπό του Γενικού επιθεωρητού των δημοτικών σχολείων προεδρευομ έ ν η ς , όπως υποβάλλονται και αι από του Αρσακείου Παρθεναγωγείου απολυόμεναι τελειοδίδακτοι αυτού μαθήτριαι. Αντίγραφα της παρούσης αποφάσεως υμών θέλουσι κοινοποιηθή τω τε Διοικητικώ συμβουλίω του Ζαππείου και τω της φιλεκπαιδευτικής εταιρίας. Εν Αθήναις τη 3 Ιουλίου 1879. Ο

Υπουργός Α. Δ. Α Υ Γ Ε Ρ Ι Ν Ο Σ

[1] Γενικόν πρόγραμμα

[ Γ'.

μαθημάτων

] ΓΥΜΝΑΣΙΟΝ

Τάξις Α'. Ελληνική γλώσσα' ερμηνεία' Ισοκράτους προς Δημόνικον, Πλούταρχος, ανάγνωσιςεπίτουΧρυσοστόμου και Λουκιανού μετά γυμνασμάτων συντακτικών και θεματογραφίας, καθ' εκάστην ανά δύο ώρας. Απαγγελία ποιημάτων της νεωτέρας φιλολογίας, δις της εβδομάδος, έκθεσις ιδεών. Εκκλησιαστική ιστορία, δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Γεωγραφία φυσικοπολιτική Ευρώπης, δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν μετά γυμνασμάτων εθνολογικών και πινακογραφικών. Θεωρητική Αριθμητική, δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Φυσική ιστορία' Ζωολογία και το οργανογραφικόν της Βοτανικής, δις τηςεβδομάδοςανάμίαν ώραν. Ελληνική ιστορία, δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Ιχνογραφία και ζωγραφική, τρις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Γαλλικά, καθ' εκάστην ανά μίαν ώραν. Ωδική και Οργανική μουσική, δις της εβδομάδος εκάστη μετά γυμνασμάτων γραπτών. Καλλιγραφικαί ασκήσεις, εργόχειρα, γυμναστική και χορός. Τάξις

Β'.

Ελληνική γλώσσα' ερμηνεία, Ξενοφών, Λυσίας, Ισοκράτης· ανάγνωσις εκτουΑρριανού,Πολυβίου, Μεγάλου Βασιλείου, Πλουτάρχου, μετά γυμνασμάτων συντακτικών και θεματογραφίας, καθ' εκάστην ανά δύο ώρας. Απαγγελία ποιημάτων της νεωτέρας και της αρχαίας φιλολογίας εκ παραλλήλου, δις της εβδομάδος· έκθεσις ιδεών.

Αναδημοσιεύεταιαπότο:Κανονισμός του Ζαππείου Ανωτάτου Ελληνικού Εκπαιδευτηρίου του θήλεος φύλου εν Κωνσταντινουπόλει, ιδρυθέντος τω 1875 ( Α ν ε γ ν ω ρ ι σ μ έ νον υπό της Ελληνικής Κυβερνήσεως ισοβαθμίου τω Α ρ σ α κ ε ί ω ) , Κωνσταντινούπολη 1879, σ. 51-54.

Εκκλησιαστική ιστορία (συνέχεια) άπαξ της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Γεωγραφία φυσικοπολιτική των τεσσάρων Ηπείρων, δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Φυσική Γεωγραφία, άπαξ της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Θεωρητική Αριθμητική και Γεωμετρία, δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Φυσική Ιστορία, Βοτανική, το φυσιολογικόν,καιΟρυκτολογία,διςτης εβδομάδοςανάμίαν ώραν. Ελληνική ιστορία, δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Ιχνογραφία και Ζωγραφική, τρις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Γαλλικά, καθ' εκάστην ανά μίαν ώραν. Ωδική και Οργανική μουσική, δις της εβδομάδος εκάστη μετά γυμνασμάτων γραπτών. Αντιγραφαί, οικιακά, εργόχειρα και χορός. Τάξις

Γ'.

Ελληνική γλώσσα' ερμηνεία, Πλάτωνος Απολογία και Κρίτων ανάγνωσις εκ της Κύρου Αναβάσεως του Ξενοφώντος και εκ του Ηροδότου το δεύτερον βιβλίον κατ' εκλογήν, μετά γυμνασμάτων συντακτικών θεματογραφίας και ποιήσεως, καθ' εκάστην ανά δύο ώρας. Απαγγελίααρχαίωνποιημάτων, δις της εβδομάδος έκθεσις ιδεών. Κατήχησις. Ερμηνεία Ψαλμών και Αποστόλων,διςτηςεβδομάδοςανά μίαν ώραν. Κοσμογραφία, δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Φυσική άπαξ της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Μαθηματικά, ανακεφαλαίωσις, άπαξ της εβδομάδος μίαν ώραν. Γενική Ιστορία (αρχαία), δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Ψυχολογία, δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Γαλλικά, καθ' εκάστην ανά μίαν ώραν. Ωδική και Οργανική μουσική, δις της εβδομάδος εκάστη μετά γυμνασμάτων γραπτών. Αντιγραφαί, οικιακά, εργόχειρα και χορός. Ανθρωπολογίακαιφυσιολογία στοιχειώδης δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Τάξις Δ'. Ελληνική γλώσσα' ερμηνεία' Πλάτων, Δημοσθένης, Θουκυδίδου τας δημηγορίας, Ομήρου Ιλιάς, ανάγνωσις εκ του Ηροδότου,εκτηςΟδυσσείας μετά γυμνασμάτων γραμματικών και καλλιλογικών, πεντάκις της εβδομάδος ανά δύο ώρας.

Απαγγελία αρχαίων ποιημάτων, δις της εβδομάδος· έκθεσις ιδεών. Κατά Χριστόν Ηθική, δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Ελληνική Γραμματολογία (αρχαία και νεωτέρα),διςτηςεβδομάδοςανά μίαν ώραν. Φυσική, δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Γενική ιστορία (μέση), δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Οικιακή Οικονομία, δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Λογική, δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Παιδαγωγική, δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Καλλιτεχνία, δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Ιχνογραφία και Ζωγραφική, Γαλλικά, Ωδική μετά γυμνασμάτων γραπτών και Οργανική μουσική. Αντιγραφαί, εργόχειρα, παιδαγωγικαί ασκήσεις ήτοι διδασκαλείον και χορός. Τάξις Ε'. Ελληνική γλώσσα- ερμηνεία- τραγικοί και λυρικοί ποιηταί, ανάγνωσις εκτουΔημοσθένους και Πλάτωνος- Θουκυδίδου δημηγορίαι μετά καλλιλογικών ασκήσεων, τετράκις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Ελληνική Γραμματολογία (αρχαία και νεωτέρα)διςτηςεβδομάδοςανά μίαν ώραν. Φιλοσοφική Ηθική, δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Χημεία, δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Γενική Ιστορία (νεωτέρα) δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Υγιεινή, δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Ελληνική Καλλιτεχνία, δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Πολιτική Οικονομία, δις της εβδομάδος ανά μίαν ώραν. Ιστορίατωνπ α ι δ α γ ω γ ι κ ώ ν και διδακτικών σ υ σ τ η μ ά τ ω ν ,

δις

μάδοςανάμίαν ώραν.

Γαλλικά, καθ' εκάστην ανά μίαν ώραν. Συνθέσεις, Ασκήσεις παιδαγωγικαί, καθ' εκάστην ανά δύο ώρας. Καταστιχογραφία, άπαξ της εβδομάδος μίαν ώραν.

της

εβδο-

[2] Γενικόν πρόγραμμα

[ Γ'.

Α'.

μαθημάτων

] ΓΥΜΝΑΣΙΟΝ

Γυμνασίου.

-

Ιερά Εκκλησιαστική Ιστορία μέχρι Φωτίου ώραι 2 Ελληνικά' Ξενοφών, Λυσίας, Λυκούργος κατά Λεωκράτους. Συντακτικού Α' μέρος, Θεματογραφικά. Εκθέσεις » 12 Μαθηματικά' Θεωρητική αριθμητική » 3 Ιστορία'ΤαανατολικάέθνηκαιεκτηςΕλληνικήςΙστορίαςμέχρι των Μηδικών » 3 Γεωγραφία' Ελληνική Χερσόνησος » 2 Ζωολογία. Το φυσιολογικόν μέρος » 2 Γαλλικά » 4 Ιχνογραφία » 2 Ωδική » 2 Καλλιγραφία » 2 Εργόχειρον » 6 Γυμναστική και χορός » 2 42 Β'

Γυμνασίου.

Ιερά' Εκκλησιαστική Ιστορία μέχρι των ημερών μας ώραι 2 Ελληνικά' Πλουτάρχου, παράλληλοι Βίοι. Ισοκράτης. Δημοσθένης Β' και Γ' μέρος του Συντακτικού μετά Θεμαρογραφίας. Εκθέσεις » 12 Μαθηματικά' Επανάληψις Γεωμετρίας και Αριθμητικής » 2 Ιστορία· Συνέχεια και τέλος Ελληνικής και Ρωμαϊκή Φυσική Γεωγραφία » 2 Βοτανική' Το φυσιολογικόν μέρος » 2 Χημεία » 2 Γαλλικά » 4 Ιχνογραφία » 2 Ωδική » 2 Αναδημοσιεύεταιαπότο:Κανονισμός Κωνσταντινουπόλει,

ιδρυθέντος

τον Ζαππείου

Εθνικού

Παρθεναγωγείου

τω 1875, Κωνσταντινούπολη 1885, σ. 3 8 - 4 1 .

εν

»

Καλλιγραφία Εργόχειρον Γυμναστική και χορός

ώραι 2 » 6 » 2 42 Γ'

Γυμνασίου.

Ιερά Κατήχησις ώραι 2 Ελληνικά' Δημοσθένης, Πλάτων, κατ' εκλογήν. Ομήρου Οδύσσεια, Ηροδότου ανάγνωσις. Γραμματική των διαλέκτων. Εκθέσεις Θεματογραφία » 12 Φυσική Πειραματική » 2 ιστορία. Μεσαιωνική, επικρατούσης της βυζαντινής Καλλιτεχνία » 2 Οικιακή Οικονομία » 2 Οικιακής Οικονομίας ασκήσεις » 3 Κοσμογραφία » 2 Ορυκτολογία » 2 Γαλλικά » 3 Ωδική » 2 Ιχνογραφία και Καλλιγραφία » 2 Εργόχειρον » 4 Γυμναστική και χορός » 2

»

42 Δ'

Γυμνασίου.

Ιερά' Παραβολαί Ευαγγελίου. Λειτουργική ώραι 2 Ελληνικά' Ομήρου Ιλιάς, Θουκυδίδου ιστορικόν, Τραγικοί ποιηταί. Γραμματική των διαλέκτων. Θεματογραφικά γυμνάσματα » 12 Ελληνική Γραμματολογία » 2 Φυσική Πειραματική » 3 Εμπειρική Ψυχολογία » 3 Οικιακή Οικονομία μετ' ασκήσεων » 4 Καλλιτεχνία » 1 ιστορία Νεωτέρα Γαλλικά » 3 Ωδική » 2 Ιχνογραφία και Καλλιγραφία » 2 Εργόχειρον ώραι 4 Γυμναστική και χορός » 2 42

»

Δ'. ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΝ Α ' Διδασκαλείου.

Ιερά' Κατά Χριστόν ηθική ώραι 1 Ελληνικά' Θουκυδίδου Δημηγορίαι, Τραγικοί ποιηταί » 6 Ελληνική Γραμματολογία » 2 Εμπειρικής Ψυχολογίας συνέχεια. Λογικής αρχαί » 3 Παιδαγωγική » 2 Ιστορία Παιδαγωγίας » ΙστορίαΕλληνικούΠολιτισμού » 2 Παιδαγωγικαί και Οικιακής Οικονομίας ασκήσεις » 9 Διδακτικαί ασκήσεις επί των εν τω σχολείω διδασκομένων μαθημάτων » 3 Μαθηματικαί ασκήσεις » 2 Γαλλικά » 3 Ωδική » 2 Ιχνογραφία και Καλλιγραφία » 2 Εργόχειρον » 3 42 Β' Διδασκαλείου. Ιερά' Κατά Χριστόν ηθική ώραι 1 Ελληνικά' Καλολογικαί αναπτύξεις αττικών συγγραφέων πεζών και ποιητών » 4 Λογική » 2 Ιστορία Ελληνικού Πολιτισμού Μαθηματικαί ασκήσεις και Καταστιχογραφία » 3 Παιδαγωγική » 2 Ιστορία Παιδαγωγίας Παιδαγωγικαί και Οικιακής Οικονομίας ασκήσεις » 10 Διδακτικαί ασκήσεις επί των εν τω σχολείω διδασκομένων μαθημάτων » 6 Υγιεινή » 2 Ιχνογραφία και Καλλιγραφία » 2 Γαλλικά » 3 Εργόχειρον » 3 42

»

»

15

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ (Β. Διάταγμα/16

Ιουλίου

1879) Κυβέρνηση Α. Κουμουνδούρου Υπουργός Α. Αυγερινός

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί τροποποιήσεως του από 25 Μαΐου 1878 Β . Δ . Περί κατανομής των

μαθημάτων

εις τας 3 τάξεις του εν

Αθήναις

Διδασκαλείου

Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Ο Σ Α' κλπ.

Λαβόντες υπ' όψει το από 25 Μαΐου π.ε. Η μ έ τ ε ρ ο ν Διάταγμα περί κατανομής εις τας τρεις τάξεις του εν Αθήναις Διδασκαλείου των διά του Χ Θ ' Νόμου περί συστάσεως Διδασκαλείου εν Αθήναις Ορισθέντων μαθημάτων,καιεπιθυμούντες να διατάξωμεν ευσκοπώτερον και προς καρποφόρον διδασκαλίαν λυσιτελέστερον τα εν τ ω Διδασκαλείω διδασκόμενα μαθήματα, κατά πρότασιν του Η μ ε τ έ ρ ο υ επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύ Υπουργού τροποποιούμεν το ειρημένον Διάταγμα κατά τα εξής: α') Η διδασκαλία της Πειραματικής φυσικής περιορίζεται εν τη β' και γ ' τάξει του εν Αθήναις Διδασκαλείου προστιθεμένης μιας καθ' εβδομάδα ώρας διδασκαλίας εν εκατέρα των τάξεων τούτων. β') Η διδασκαλία της Χριστιανικής Ηθικής μετατίθεται από της δευτέρας εις την τρίτην τάξιν, της δε Εκκλησιαστικής ιστορίας από της τρίτης εις την δευτέραν τάξιν. γ ' ) Η διδασκαλία της Υ γ ι ε ι ν ή ς θέλει συναφθή μετά της διδασκαλίας της Σωματολογίας. δ') Εν τη γ ' τάξει θέλει διδάσκεσθαι Μαθηματική Γεωγραφία. Εις τον επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Ε κ π α ι δ ε ύ σ ε ω ς Υπουργόν ανατίθεμεν την εκτέλεσιν του παρόντος Διατάγματος.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α. Δ. Α Υ Γ Ε Ρ Ι Ν Ο Σ Αναδημοσιεύεταιαπότο:Βενθύλος, τ. Α', σ. 98.

16

ΣΥΣΤΑΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΤΑΝΗΣΑ (Νόμος ρΝΘ'/6 Μαΐου 1880) Κυβέρνηση Χ. Τρικούπη Υπουργός Ν. Μαυροκορδάτος

ΝΟΜΟΣ φΝΘ'.

Περί συστάσεως διδασκαλείων εν Πελοποννήσω και Επτανήσω ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάττομεν. Άρθρον 1. Προς μόρφωσιν και αναγνώρισιν διδασκάλων ικανών να διδάσκωσιν εν τοις δημοτικοίς Σχολείοις του Βασιλείου, θέλουσι συσταθή προς τοενΑθήναις,δύο έτι Διδασκαλεία, το μεν εν Πελοποννήσω,τοδεενΕπτανήσω. Η πόλις, εν η θέλει συσταθή εκάτερον, και ο χρόνοςτηςενάρξεωςτων εργασιών αυτών ορισθήσεται υπό του αρμοδίου Υπουργού διά Βασιλικού Διατάγματος. Άρθρον 2. Πάσαι αι διατάξεις των 20 άρθρων του από 11 Ιανουαρίου 1878 περί συστάσεως Διδασκαλείου εν Αθήναις ΧΘ' νόμου, αι μη τροποποιούμεναι διά του παρόντος νόμου, ισχύουσι και εφαρμόζονται και εν τοις συσταθησομένοις διδασκαλείοις' ωσαύτως αι διά του νόμου οριζόμεναι συμπληρωτικαιεκείνουδιατάξεις ισχύουσι και εφαρμόζονται και εν τω εν Αθήναις Διδασκαλεία· Καταργούνται δε αι εις τον παρόντα νόμον αντικείμεναι. Άρθρον 3. Διευθυνταί Διδασκαλείων δύνανται να διορισθώσι και διδάκτορες της Φιλολογίας ειδικώς τα Παιδαγωγικά σπουδάσαντες και ευδοκίμως διδάξαντες. Άρθρον 4. ο αριθμός των κατά το άρθρον 15 του ΧΘ' νόμου διοριζομένων επί επιμισθίω καθηγητών διδασκαλείων, δεν δύναται να υπερβή τους τρεις, τωνδεδιδασκάλων τους τέσσαρας. Αλλ' η διδασκαλία της Μουσικής, Ιχνο-

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 52/12 Μαΐου 1 8 8 .

Ιχνογραφίας, Καλλιγραφίας και Γυμναστικής δύναται να ανατεθή και εις ένα καθη γητήν, φέροντα αποδείξεις ότι εσπούδασεν ειδικώς τα μαθήματα ταύτα,ηκαι ειςαλλοδαπόνέχονταταανωτέρωπροσόντα. ο δε μισθός του αναλαβόντος την διδασκαλίαν των μαθημάτων τούτων δεν δύναται να υπερβή τας δραχ. 300 Άρθρον 5. Κατά των παραβαινόντων ή αμελούντων το καθήκον των διευθυντών, καθηγητών και διδασκάλων των Διδασκαλείων έχει ο Υπουργός της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως πειθαρχικήν εξουσίαν, δυνάμενος να επιβάλλη αυτοίς μετ' απολογίαν τας εξής ποινάς. 1) Επίπληξιν 2) Πρόστιμον από 10 έως 50 δραχμών 3) Προσωρινήν παύσιν το πολύ ενός μηνός μετά στερήσεως του μισθού. Άρθρον 6. Τα διδασκαλεία διατελούσινυπότηνάμεσονεποπτείαντου Υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως, ασκούντος αυτήν το μεν διά του Γενικού Επιθεωρητού, οφείλοντος άπαξ τουλάχιστον του έτουςναεπιθεωρήαυτά, το δε δι' Εφορίας συγκειμένης εκ του Επισκόπου, ως Πρόεδρου, του Προέδρου των Εφετών η των Πρωτοδικών, αν Εφετείον δενυπάρχη,καιτουΓυμνασιάρχου η των νομίμως αναπληρούντων αυτούς. Τα καθήκοντα και η εξουσία της Εφορίας ταύτης θέλουσι κανονισθή διά Βασ. Διατάγματος. Άρθρον 7. Οι από των Διδασκαλείων αναγνωρισθησόμενοι διδάσκαλοι δευτέρας τάξεως διορίζονται ως Διευθυνταί δημοτικού σχολείου εν ταις πρωτευούσαις δήμων η Επαρχιών, οι δε αναγνωρισθησόμενοι πρωτοβάθμιοι διορίζονται τοιούτοι εν πρωτευούση Επαρχιών η Νομών. Εν ελλείψει δε δευτεροβαθμίων δημοδιδασκάλων, διορίζονται και τριτοβάθμιοι εν πρωτευούσαις δήμων ως δεύτεροι δε δημοδιδάσκαλοι σχολείου, έχοντος ανάγκην πλειόνων του ενός διδασκάλων, δύνανται να διορισθώσιν εν Σχολείοις πρωτευουσών Νομών η Επαρχιών και δευτεροβάθμιοι η τριτοβάθμιοι, εν δε τοις σχολείοις κωμών διορίζονται τριτοβάθμιοι' δύναται κατ' ιδίαν βούλησιν να διορισθή και πρωτοβάθμιος η δευτεροβάθμιος εν Σχολεία κώμης, αλλ' έχων τον μισθόνκαιτας αποδοχάς τριτοβαθμίου. Ο παρών νόμος, ψηφισθείς παρά της Βουλής, και παρ' Η μ ώ ν σήμερον κυρωθείς, θέλει δημοσιευθή διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθή ως νόμος του Κράτους.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ. Ν. ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟΣ

17

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ Φ.Ε. (Β. Διάταγμα/24 Απριλίου 1881) Κυβέρνηση Α. Κουμουνδούρου Υπουργός Ν. Παπαμιχαλόπουλος

Περί διδασκαλίας των παιδαγωγικών μαθημάτων και των εξετάσεων των υποψηφίων διδασκαλισσών εν τοις Παρθεναγωγείοις της Φιλεκπαιδευτικής εταιρίας ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α'

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν α'.) τα άρθρα 13, 14 και 58 του περί δημοδιδασκαλίας νόμου της 6 Φεβρουαρίου 1834, β.) τα άρθρα 1 και 5-15 του κανονισμού των Παρθεναγωγείων της Φιλεκπαιδευτικής εταιρίας, του διά του Ημετέρου Διατάγματος της 21 Ιανουαρίου 1870 κεκυρωμένου, και γ'.) το Ημέτερον Διάταγμα της 11 Μαΐου 1867 περί του Αρσακείου ως διδασκαλείου διδασκαλισσών, και επιθυμούντες να κανονίσωμεν εν αυτοίς τα της διδασκαλίας των παιδαγωγικών μαθημάτων και των πρακτικών ασκήσεων των υποψηφίων διδασκαλισσών, ως και τα των επί πτυχίω εξετάσεων αυτών, συμφώνως προς τα διά των νόμων ΧΘ' της 11 Ιανουαρίου 1878 και ΩΝΘ' της 6 Μαΐου 1880 περί συστάσεως Διδασκαλείων και των προς εκτέλεσιν αυτών εκδοθέντων Η μ ε τ έ ρων Διαταγμάτων δεδογμένα, ώστε η των αρρένων και των θηλέων προκαταρκτική παίδευσις εν απασι τοις δημοτικοίς σχολείοις του Βασιλείου να χωρή ομόρρυθμος και προς τας αναπτυσσομένας όσημέραι κοινωνικάς σχέσεις και χρείας ηρμοσμένη, επί τη προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών καιτηςΔημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού απεφασίσαμεν και διατάσσομεν τάδεΆρθρ. 1. Τα υπό της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας συντηρούμενα εν Αθήναις δύο Παρθεναγωγεία, το Εσωτερικόν ΑρσάκειονκαιτοΕξωτερικόν,ως καιτοενΚερκύρατούτοις ισοβάθμιον, αναγνωρίζονται προσωρινώς ως Διδα-

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 41/11 Μαΐου 1881.

ΔιδασκαλείατηςΚυβερνήσεως προς μόρφωσιν και εξέτασιν διδασκαλισσών υπό τους όρους των επομένων διατάξεων. Άρθρ. 2. Το πρόγραμμα των κατά παν επιόν έτος διδαχθησομένων εν τοις Παρθεναγωγείοις τούτοις μαθημάτων υποβάλλεται κατά Μάϊον εκάστου έτουςυπότηνέγκρισιντουεπίτηςΔημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργείου, αι δ' επ' αυτού τροποποιήσεις εφαρμόζονται αναγκαίως από της αρχής του επομένου σχολικού έτους. Άρθρ. 3. Σκοπός της διδασκαλίας πάντων των εν τοις Παρθεναγωγείοις τούτοις διδασκομένων μαθημάτων τίθεται η ηθική κυρίως μόρφωσις των νεανίδων και η προπαρασκευή αυτών εις το διδασκαλικόν έργον. Προς τον σκοπόν δε τούτον ρυθμίζεται η διδασκαλία των μαθημάτων επί το πρακτικώτερον. Άρθρ. 4. Εν ταις ανωτέραις τάξεσι των Παρθεναγωγείων τούτων, τη τετάρτη και πέμπτη διδάσκονται τα εξής Παιδαγωγικά μαθήματα. 1) Εμπειρική Ψυχολογία μετά στοιχειώδους Λογικής, 2) Παιδαγωγική, 3) Διδακτική και Μεθοδική μετ' ασκήσεων καθ' εκατέραν τάξιν εν προσηρτημένω προτύπω δημοτικώ σχολείω θηλέων δι' υποδειγματικής διδασκαλίας υπό εμπείρου καθηγητού αποδεδειγμένως, εν Πανεπιστήμια» και Διδασκαλεία) τα Παιδαγωγικά ειδικώς σπουδάσαντος. Εις την θέσιν του καθηγητού τούτου, όστιςέσταικαι Διευθυντής του προτύπου, εν ώ αι ασκήσεις των υποψηφίων διδασκαλισσών, δύναται να διορισθή και Διευθύντρια κεκτημένη τα αυτά προσόντα.

[

]

Άρθρ. 6. Αι κατά τα άρθρα 13 και 14 του περί δημοδιδασκαλίας νόμου της 6 Φεβρουαρίου 1834 εξετάσεις επί πτυχίω ή επί προβιβασμώ των διδασκαλισσών ενεργούνται εν τε τω εν Αθήναις και εν Κερκύρα Αρσάκειω κατά μήνα Οκτώβριον ή Μάρτιον οριζομένης της ημέρας της ενάρξεως και των καθ' εκάστην εργασίμων ωρών υπό του αρμοδίου Υπουργείου. Εις τας εξετάσεις παρίστανται μόνον οι βουλόμενοι των συμβούλων της Φιλεκπαιδευτικής Ε τ α ι ρίας και οι γονείς η κηδεμόνες των Εξεταζομένων, αναγκαίως δ' η Διευθύντρια η η υποδιευθύντρια. Άρθρ. 7. Αι υποψήφιοι εξετάζονται εν Αθήναις μεν υπό επιτροπείας συγκειμένης εξ επτά μελών, ήτοι του Γενικού επιθεωρητού των δημοτικών σχολείων, ως Προέδρου, τριών καθηγητών του εν Αθήναις Διδασκαλείου διοριζομένων υπό του αρμοδίου υπουργείου και τριών καθηγητώνεκτωνεντοις Παρθεναγωγείοις της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας διδασκόντωνυπότουαυτού Υπουργείου διοριζομένων, αλλά κατά πρότασιν του Συμβουλίου της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας. Εν Κερκύρα δε υπό Επιτροπείας ωσαύτως εξ επτά μελών, ήτοι του Γενικού Επιθεωρητού ως Προέδρου, και τριών καθηγητών τουενΚερκύρα Γυμνασίου, μέχρις ου συσταθή το εν Επτανήσω Διδασκαλείον, και μετά τούτο, εκ καθηγητών του Διδασκαλείου τούτου,υπότου

Υπουργείου διοριζομένων, και τριών καθηγητών εκ των διδασκόντων εν τω εν Κερκύρα Αρσακείω τη προτάσει του Συμβουλίου της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας υπό του Υπουργού διοριζομένων.

Άρθρ. 8. Τον Πρόεδρον της εξεταστικής των δημοδιδασκαλισσών Επιτροπείας απόντα η κωλυόμενον αναπληροί εν Αθήναις μεν ο υπό του Υπουργείου διοριζόμενος η Διευθυντής Διδασκαλείου ή καθηγητής Πανεπιστημίου ή Γυμνασιάρχης, εν Κερκύρα δε ο Διευθυντής του εν Επτανήσω Διδασκ ου η ο Γυμνασιάρχης του εν Κερκύρα Γυμνασίου.

Άρθρ. 9. Αι διατάξεις των άρθρων 5-14 περιλαμβανομένουπληντης του 6 άρθρου του Ημετέρου Διατάγματος της 6 Μαΐου 1880 «περί κανον τωναπολυτηρίωνεξετάσεωνεντω εν Αθήναις Διδασκαλείω»ισχύουσικαι εφαρμόζονται κατ' αναλογίαν και επί των εξετάσεων των διδασκαλισσών.

Άρθρ. 10. Τα μαθήματα εν οις εξετάζονται αι υποψήφιοιανάγονταιεις επτάκύκλους, ων έκαστος ανατίθεται υπό του Υπουργείουειςέκαστοντων τηςεξεταστικήςΕπιτροπείας μελών ορίζονται δε οι κύκλοι των μαθημάτ οι εξής' 1) Ο των Θρησκευτικών. 2) Ο των Παιδαγωγικών. 3) Ο των της Μεθοδολογίας και πρακτικής διδασκαλίας. 4) Ο της Ελληνικής γλώσσης. 5) Ο των Φυσικομαθηματικών. 6) Ο της ιστορίας και Γεωγραφίας· και 7) Ο των τεχνικών μαθημάτων.

Άρθρ. 11. Εις εξέτασιν επί διδασκαλικώ πτυχίω γίνονται δεκταίαιως τακτικαί μαθήτριαι διανύσασαι τουλάχιστον τας δύο ανωτέρας τάξεις των εν τω άρθρω 1 του παρόντος Διατάγματος οριζομένων Παρθεναγωγείων της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας και παρουσιάζουσαι τρειςτουλάχιστονημέραςπρο τηςενάρξεωςτων εξετάσεων εις τον Πρόεδρον της Επιτροπείας αποδεικ κόν μαρτυρούν ότι εξετασθείσαι εν τοις μαθήμασι της ανωτάτης τάξεως κατά τας δημοσίους του Παρθεναγωγείου εξετάσεις ηξιώθησαν απολυτηρίου, κ ησκήθησαν τας εν τω προτύπω διά του άρθρου 5ου του παρόντος Διατάγματος κανονιζομένας ασκήσεις.

Άρθρ. 12. Αι μη σκοπούσαι να επιδοθώσιν εις το διδασκαλικόν επάγγελμα μαθήτριαι των Παρθεναγωγείων της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας απαλλάσσονται της υποχρεώσεως να ακροώνται των μεθοδολογικών μαθημάτων και ναασκώνταιεντοιςπροτύποις, εξεταζόμεναι δε κατά τας δημοσίας εξετάσε λαμβάνουσιν απολυτήριον. Άρθρ. 13. Εκάστω των παρά του Υπουργείου διοριζομένων τριών μελών τηςεξεταστικήςτωνδημοδιδασκαλισσών Επιτροπείας, δίδεται αποζημίωσις

ραχμών εξ καθ' ημέραν, τω δε Προέδρω η τωαναπληρωτήαυτούοκτώ,εκτης προς εξέτασιν δημοδιδασκάλων οριζομένης πιστώσεως εν τω προϋπολογισμω τουεπίτηςΕκπαιδεύσεωςΥπουργείου. Άρθρ. 14. Κατά το εφεστώς έτος αι εξετάσεις των διδασκαλισσών ενεργηθήσονται κατά τα μέχρι τούδε νενομισμένα δυνάμει του από 11 Μαΐου 1867 Ημετέρου Διατάγματος. Άρθρ. 15. Πάσα διάταξις αντικειμένη εις το παρόν Διάταγμα καταργείται. δεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την εκτέλεσιν του παρόντος Διατάγματος. Εν

Αθήναις,

τη

24 Απριλίου 1881. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ν. ΠΑΠΑΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ

18

ΣΥΣΤΑΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ (Νόμος 4ΙΒ'/12 Ιουνίου 1882) Κυβέρνηση Χ. Τρικούπη Υπουργός Κ. Λομβάρδος

ΝΟΜΟΣ 4.ΙΒ'.

Περί συστάσεως Διδασκαλείου εν Θεσσαλία ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, έγνωμεν να διατάξωμεν και διατάσσομεν τάδε. Άρθρον. 1. Προς μόρφωσιν και αναγνώρισιν διδασκάλων, ικανών να διδάσκωσιν εν τοις δημοτικοίς σχολείοις του Κράτους, συνιστάται προς τοις υπάρχουσι νέον Διδασκαλείον εν Θεσσαλία. Άρθρον 2. Ο χρόνος της συστάσεως και ενάρξεως των εργασιών του εν Θεσσαλία Διδασκαλείου ορισθήσεται διά Βασιλικού Διατάγματος, προκληθησομένου υπό του αρμοδίου Υπουργού. ρωθείς, δημοσιευθήτω διά της εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ. Κ. ΛΟΜΒΑΡΔΟΣ

Αναδημοσιεύεταιαπότην ΕτΚ, αρ. 53/23 Ιουνίου 1882.

19 ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ (Νόμος 4 Μ ' / 2 2 Ιουνίου 1882) Κυβέρνηση Χ. Τρικούπη Υπουργός Κ. Λομβάρδος

ΝΟΜΟΣ 4 M '

Περί τροποποιήσεως και προσθήκης διατάξεων αναφερομένων εις τα Διδασκαλεία ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Άρθρον 1. Διευθυνταί Διδασκαλείων δύνανται να διορισθώσι και διδάκτορες της φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού η αλλοδαπού τινός Πανεπιστημίου, προσάγοντες αποδείξεις περί ειδικής σπουδής των παιδαγωγικών μαθημάτων. Άρθρον 2. Εν τοις Διδασκαλείοις διδάσκονται και τα εξής μαθήματα: 1) Οπλασκία, διδασκομένη υπό Ανθυπολοχαγού, λαμβάνοντος μηνιαίον επιμίσθιον μέχρι δραχμών εκατόν και διοριζομένου διά Βασιλικού Διατάγματος. 2) Οι παρ' ημίν κείμενοι θεμελιώδεις νόμοι περί της δημοτικής εκπαιδεύσεως και ερμηνεία αυτών. διά Βασιλικού Διατάγματος. Άρθρον 3. Εν εκάστω Διδασκαλείω διορίζονται υπό του επί των Ε κ κλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, αλλ' επί τη προτάσει του Διευθυντού του Διδασκαλείου, εις παρασκευαστής των μαθημάτων των φυσικών επιστημών, εις επιστάτης και εις υπηρέτης. Άρθρον 4. Ο παρασκευαστής, έχων μισθόν δραχμών ογδοήκοντα κατά

Αναδημοσιεύεταιαπότην ΕτΚ,

αρ.

60/2

Ιουλίου

1882.

μήνα, ανάγκη να έχη αποδείξεις φοιτήσεως ενός τουλάχιστον έτους εις το εν τω Πανεπιστημίω φαρμακευτικόν σχολείον. Ο επιστάτης έχει μισθόν δραχμών εβδομήκοντα κατά μήνα, ο δε υπηρέτης δραχμών τεσσαράκοντα. Ο παρών νόμος, εγκριθείς υπό της Βουλής, και παρ' Η μ ώ ν κυρωθείς, θέλει δημοσιευθή διά της εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθή ως νόμος του Κράτους. Εν Αθήναις τη 22 Ιουνίου 1882. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Κ. ΛΟΜΒΑΡΔΟΣ

20

ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΦΟΙΤΗΣΗΣ ΣΤΑ ΠΑΡΘΕΝΑΓΩΓΕΙΑ ΤΗΣ Φ. Ε. (Β. Διάταγμα/17 Σεπτεμβρίου 1882) Κυβέρνηση Υπουργός

Χ. Κ.

Τρικούπη Λομβάρδος

ΔΙΑΤΑΓΜΑ Περί Αναστολής της ισχύος του άρθρου 11 του από 22

Απριλίου

1881 Β.

Διατάγματος.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ. Ε π ί τη προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε. Άρθρον 1. Αναστέλλεται διά μόνον το ενεστώς έτος η εν τω άρθρω 11 τουαπό22 Απριλίου 1881 Διατάγματος αναγραφομένη υποχρέωσις της φοιτήσεως των μελλοδιδασκαλισσών εις τουλάχιστον τας δύο ανωτέρας τάξεις τωνεντω άρθρω 1 του αυτού Διατάγματος οριζομένων Παρθεναγωγείων της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας. Άρθρον 2. Αι θέλουσαι να καταταχθώσιν απ' ευθείας εις την έκτην τάξιν των Παρθεναγωγείων της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας, οφείλουσι να προσαγάγωσι μεν αποδείξεις περί της είτε εν άλλω παρθεναγωγείω, ανεγνωρισμένω υπό της Κυβερνήσεως η παρά καθηγητών ανεγνωρισμένων, κατ' ιδίαν ακροάσεως απάντων των εν τη πέμπτη τάξει αυτών διδασκομένων μαθημάτων ουδενός εξαιρουμένου, να υποστώσι δε τας κεκανονισμένας εισιτήριους εξετάσεις. Άρθρον 3. Η κατάταξις των μαθητριών της έκτης τάξεως κατάτοάρθρον 2 του παρόντος Διατάγματος επ' ουδενί όρω δύναται να γείνη μετά την τριακοστήν Σεπτεμβρίου ε.έ.

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 108/20 Σεπτεμβρίου 1882.

Εις τον αυτόν επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την εκτέλεσιν του παρόντος Διατάγματος, Εν Αθήναις, τη 17 Σεπτεμβρίου 1882. Εν ονόματι του Βασιλέως Το

Υπουργικόν

Συμβούλιον Χ. ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ, Δ. Γ. ΡΑΛΛΗΣ, Κ. ΛΟΜΒΑΡΔΟΣ, Π. ΚΑΛΛΙΓΑΣ Κ. ΛΟΜΒΑΡΔΟΣ.

21

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ Φ.Ε. ΣΧΟΛ. ΕΤΟΥΣ 1882 - 1883 ΠΡΩΤΗ ΤΑΞΙΣ.

Θρησκευτικά. ιστορία της Π. Διαθήκης μέχρι τέλους κατά το εγχειρίδιον Α. Δ. Κυριακού καθ' εβδομάδα ώραι 2 ΕξήγησιςΕυαγγελίουκαθ' εβδομάδα ώρα 1 Ελληνικά. Ερμηνεία εκ του Α' τόμου της Χρηστομάθειας Φωσκίδου, Γραμματική απ' αρχής μέχρι των εις ΜΙ, ορθογραφικαί ασκήσει εκθέσειςάπαξτηςεβδομάδος,ήτοι αντιγραφή προτάσεων, αποφθεγμάτων, μύθων κλπ. εξηγηθέντων, α') εκ του βιβλίου, β') καθ' γ') από μνήμης. 9 Μαθηματικά. Αριθμητική περί ακεραίων αριθμών, περί διαιρετότητος αυτών και περί κοινών κλασμάτων κατά το εγχειρίδιον Γ. Γεράκη. 2 ιστορικά. ιστορία των Ασιανών και Λιβυκών εθνών κατά το εγχειρίδιον Γ. Βακαλοπούλου. 1 Γεωγραφικά. Γεωγραφία της Ελλάδος και Τουρκίας κατά το εγχειρίδιον Μ. Δήμιτσα. 2 Φυσικά. Αρχαί φυσικής ιστορίας κατά το εγχειρίδιον Μηλιαράκη. 2 Γαλλικά. Ανάγνωσις και ερμηνεία του κειμένου (Historiettes véritables) Γραμματική Desrues, οι τύποι μέχρι των δύο βοηθητικών ρημάτων. 5 Ιχνογραφία. 2 Καλλιγραφία. Κατά σύστημα. 2 Εργόχειρον. Στρήφωμα, διπλορραφή, γαζί, αρχαί κεντήματος. Ωδική μουσική. 3 36 ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΑΞΙΣ.

εγχειρίδιονΑ. Δ. Κυριακού καθ' εβδομάδα ώραι Εξήγησις Ευαγγελίου

2 1

Αναδημοσιεύεταιαπότο:Πρόγραμμα των επί το σχολικόν έτος 1882-1883 διδαχθησομένων μαθημάτων εν τοις Διδασκαλείοις της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας, Αθήνα 1882, σ. 3-13.

Ελληνικά. Ερμηνεία εκ του Β' τόμου Χρηστομάθειας Φωσκίδου κατ' εκλογήν, Γραμματική από των εις ΜΙ ρημάτων τέλους, ορθογραφικαίασκήσειςεπίτου πίνακος άπαξ της εβδομάδος,εκθέσειςιδεώνάπαξ του μηνός, ήτοι κατ' οίκον έκθεσις μικρών γεγονότων κατά διήγησιν διδάσκοντος, διορθούμεναι άπασαι υπό του καθηγητού. 9 Μαθηματικά. Σύντομος επανάληψις των εν τη Α' τάξει διδαχθέντων, συμμιγείς αριθμοί, και δεκαδικά κλάσματα, κατά το εγχειρίδιον Γ. Γεράκη. 2 Ιστορικά.ιστορίατουΕλληνικού έθνους μέχρι της αλώσεως της Κορίνθου υπό των Ρωμαίων κατά το εγχειρίδιον Γ. Βακαλοπούλου. 2 Γεωγραφικά. Γεωγραφία της Ευρώπης κατά το εγχειρίδιον Μ. Δήμιτσα. 2 Φυσικά. Φυτολογία κατά το εγχειρίδιον Σ. Μηλιαράκη. 2 Γαλλικά. Ερμηνεία εκ της Χρηστομάθειας Καρασούτσα, ανέκδοτα και διάλογοι, Γραμματική Desrues, επανάληψις των εν τη Α' τάξει διδαχθέντων τύπων μετά κανόνων, και εξακολούθησις μέχρι των συνηθεστέρων ανωμάλωνρημάτων, απομνημόνευσις ποιητικών τεμαχίων. 5 Ιχνογραφία. 2 Καλλιγραφία. 2 Ωδικήμουσική. 2 Εργόχειρον.Ράψιμον,μάρκα, κέντημα, πλέξιμον με το βελονάκι και κουμβότρυπα.

5

36 ΤΡΙΤΗ ΤΑΞΙΣ.

Θρησκευτικά. Κατήχησις (στοιχειωδώς) κατά το εγχειρίδιον Αναστασίου Δ. Κυριακού καθ' εβδομάδα ώραι 2 Εξήγησις Ευαγγελίου 1 Ελληνικά. Ερμηνεία εκ των Ελληνικών του Ξενοφώντος και εκ της Κύρου Παιδείας κατ' εκλογήν, Συντακτικόν Ασωπίου το Α' μέρος, ορθογραφικαί ασκήσεις επί του πίνακος άπαξ της εβδομάδος, εκθέσεις ιδεών άπαξτουμηνός, ήτοι κατ' οίκον έκθεσις του υπό του διδάσκοντος περιγραφέντος αντικειμένου, διορθούμεναι άπασαι υπό του διδάσκοντος καθηγητού. 9 Μαθηματικά. Αριθμητική, σύντομος επανάληψις των προδιδαχθέντων και τα περί αναλογιών και μεθόδων μέχρι τέλους κατά το εγχειρίδιον Γ. Γεράκη. 2 Ιστορικά. Ρωμαϊκή Ιστορία και τα κυριώτερα της Μεσαιωνικής κατά το εγχειρίδιον Γ. Βακαλοπούλου. 2 Γεωγραφικά. Γεωγραφία Ασίας και Αφρικής κατά το εγχειρίδιον Μ. Δήμιτσα. 2

Γαλλικά. Ερμηνεία εκ της αυτής Χρηστομάθειας εκλεκτών τεμαχίων πεζών συγγραφέων, Γραμματική η αύτη από των ανωμάλων ρημάτων μέχρι τέλους του τεχνολογικού, συντακτικού οι στοιχειωδέστεροι κανόνες, ανάλογος θεματογραφία εκ της αυτής γραμματικής και του συμπληρώματος αυτής, απομνημόνευσις εκλεκτών τεμαχίων. 5 Φυτολογία (συνέχεια). 2. Ιχνογραφία. 2 Καλλιγραφία. 2 Εργόχειρον ράψιμον χιτωνίου νυκτικού και υποκαμίσου με κέντημα. 34 ΤΕΤΑΡΤΗ ΤΑΞΙΣ.

Θρησκευτικά. Κατήχησις (εκτενέστερον) κατά το εγχειρίδιον Αναστασίου Δ. Κυριακού καθ' εβδομάδα ώρα 1 Ελληνικά. Εκ των απομνημονευμάτων του Ξενοφώντος κατ' εκλογήν. Πλάτωνος, Κρίτων και τις των παραλλήλων βίων του Πλουτάρχου, Συντακτικού συνέχεια και τέλος μετ' εφαρμογής, ανάγνωσις εκ των του Διοδώρου,ορθογραφικαίασκήσειςάπαξτηςεβδομάδος,καιεκθέσειςιδεών άπαξτουμηνός, ήτοι της δοθείσης υπό του διδάσκοντος ύλης, μεταβολή τωναριθμών,τωνπροσώπων, των χρόνων, του πλαγίου λόγου εις ορθόν και τανάπαλιν, του ποιητικού εις πεζόν, του διαλογικού εις διηγηματικόν ήεπιστολιμαίον,τουσυντετμημένου εις εκτεταμένον και τανάπαλιν, διορθούμεναι άπασαι υπό του διδάσκοντος καθηγητού. 9 Ιστορικά.ιστορίατωννεωτέρων χρόνων κατά το εγχειρίδιον Γ. Βακαλοπούλου. 2 Γεωγραφικά. Γεωγραφία Αμερικής και Ωκεανίας και επανάληψις τωνάλλωνηπείρωνκατά το εγχειρίδιον Μ. Δήμιτσα. 1 Μαθηματικά. Γεωμετρία κατά το εγχειρίδιον Γ. Γεράκη. 2 Φυσικά. Ζωολογία. 2 Γαλλικά. Ερμηνεία πεζών συγγραφέων εκ της αυτής Χρηστομάθειας, συντακτικόν κατ' έκτασιν και θεματογραφία, απομνημόνευσις ποιητικών τεμαχίων και απαγγελία, επανάληψις των ανωμάλων ρημάτων. 5 Ιχνογραφία. 2 Καλλιγραφία. 1 Ωδική μουσική. 3 Εργόχειρον.Ράψιμον,κέντημα εμβάλωμα περιποδίων (καλτσών) 5 '33 ΠΕΜΠΤΗ ΤΑΞΙΣ.

Θρησκευτικά. Η κατά Χριστόν ηθική κατά το εγχειρίδιον Αναστασίου Δ. Κυριακού, καθ' εβδομάδα ώρα

1

Ελληνικά. Θουκυδίδου βιβλ. Δ' το ιστορικόν, Πλάτωνος απολογία. 4 Ομήρου Οδύσσεια I. Κ. Λ. 3 ΑνάγνωσιςενμεντηΑ' εξαμηνία Κύρου ανάβασις, εν δε τη Β' εκ τωντουΗροδότου διηγημάτων. 1

σεις ιδεών, ήτοι διαπραγμάτευσις ύλης τινός, καθ' ωρισμένον είδος του λόγου (διηγηματικον, διαλογικόν, ρητορικόν), και ανάπτυξις βραχείας τινός εννοίας (χρεία), διορθούμεναι άπασαι υπό του διδάσκοντος καθηγητού. 1 Μαθηματικά. Επανάληψις της αριθμητικής 2 Μαθηματικά. Μαθηματική Γεωγραφία κατά το εγχειρίδιον Μ. Νικολαΐδου. 1 Παιδαγωγικά. Παιδαγωγική μετά συντόμου διδασκαλίας των δυνάμεων της ψυχής. 2 Ιστορικά.ΙστορίατουΕλληνικού έθνους απ' αρχής μέχρι των ημερών ημών κατά το εγχειρίδιον Γ. Βακαλοπούλου 2 Φυσικά. Φυσική Πειραματική. 3 Γαλλικά. 5 Οικιακή οικονομία. 1 Ιχνογραφία. 1 Ωδική μουσική. 3 Εργόχειρον. Κόψιμον και ράψιμον ανδρικού και γυναικείου χιτώνος (υποκαμίσου), εμβάλωμα εις ύφασμα. 3 33 ΕΚΤΗ ΤΑΞΙΣ.

εκτωντουΔιοδώρου και άλλων ευλήπτων συγγραφέων οδηγίαι προς το ερμηνεύειν και διδάσκειν τοιούτους Ελληνας συγγραφείς κοράσιατηςανωτάτης τάξεως πλήρους δημοτικού σχολείου θηλέων καθ' εβδομάδα ώραι 3 Ασκήσειςέγγραφοιεντηκαθωμιλημένη γλώσση, γενόμεναι ελευθέρως και αυτενεργώς υπό των μαθητριών αλλ' επί δεδομένου σχεδίου, και πραγματευόμεναι θέματα χρήσιμα εις τον βίον και συντελεστικά προς το διδασκαλικόν έργον, ήτοι εκθέσεις σχολικαί, αιτήσεις προς τας δημοσίας αρχάς, επιστολαί, λογίδρια και τα τοιαύτα. 1 ποιητών, καταλλήλων εις παίδευσιν και αγωγήν της γυναικός, σύγκρισις προς την αρχαίαν γλώσσαν και οδηγίαι προς τεχνικήνανάγνωσινκαιαπαγγελίαν. Παιδαγωγικά. ιστορία της Παιδαγωγίας (μετά συντόμου εισαγωγικής εκθέσεως των νόμων του διανοείσθαι και της εφαρμογής αυτών) επι-

2

επιτομώτερονμενηπαρά τοις αρχαίοις Ασιανοίς και Αιγυπτίοις, εκτενέστερον δε παρά τοις Έλλησι και μάλιστα παρά τοις Αθηναίοις και Σπαρτιάταις, μετά δε ταύτα παρά τοις Ρωμαίοις και καθεξής, μέχρι των νεωτέρων χρόνων και ιστορία του δημοτικού σχολείου απ' αρχής της εμφανίσεως αυτού μέχρι σήμερον. 3 Διδακτικά. Θεωρία της διδακτικής καθόλου και ιδία περί των διδακτικών μεθόδων, ήτοι η γενική και ειδική μεθοδολογία, διδασ του διευθύνοντος το πρότυπον. 2 Υποδειγματική διδασκαλία ήτοι εφαρμογή των κανόνων της διδακτικής και μεθοδολογίας εν τω έργω του διδάσκειν, γινομένη εν τω προτύπω υπότουδιευθύνοντος αυτό. Ασκητική διδασκαλία εν τω προτύπω, εν ω αι μαθήτριαι θα διδάσκωσι κατά σειράν προσδιωρισμένον μάθημα, προηγηθείσης γραπτής επεξεργασίας, γινομένης μεν υπ' αυτών, επιδιορθουμένης δε υπό του διευθύνοντος το πρότυπον. 10 Συνεδρίαι διδασκαλικαί, εν αις θα επικρίνωνται αι διδάξασαι καθ' εβδομάδα,καιεξελέγχωνταιτασφάλματα αυτών υπό των τακτικών, διδασκάλων και του διευθύνοντος το πρότυπον. 2 ιστορία. Γενική ιστορία (επανάληψις). Χημεία. Αι απλούστεραι γνώσεις της χημείας και μάλιστα αι διδασκόμεναι εις την ανωτάτην τάξιν πλήρους δημοτ. σχολείου, ήτοι χημικής συνθέσεως των ωφελιμωτάτων και αναγκαιοτάτων εν τω βίω (ύδατος, αέρος), κατάδειξις των κυριωτέρων οργανικών συνθέσεων των χρησίμων εν τε τη βιομηχανία και τω οικιακώ βίω (οίνου, όξους, ζύθου, κηρού, σάπωνος, χάρτου, υλών χρωματιστικών) πηλοπλαστική, υελοποιΐα, βυρσοδεψική, λιθογραφία, χαλκογραφία, τυπογραφία κτλ. 2 Μουσική. Μουσική ευρωπαϊκή, ήτοι ωδική μετά θεωρίας και ασμάτων ψαλλομένων εν τοις σχολείοις. 2 Γαλλικά. Ερμηνεία και άσκησις εις το ομιλείν και γράφειν. 3 Εργόχειρον. Κόψιμον και ράψιμον γυναικείων φορεμάτων. 37

22 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΑ ( Β . Διάταγμα/14

Απριλίου

1883) Κυβέρνηση

Υπουργοί Χ. Τρικούπης,

Χ. Κ.

Τρικούπη Λομβάρδος

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί εισαγωγής των στρατιωτικών ασκήσεων εις τα Διδασκαλεία του Κράτους ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Έ χ ο ν τ ε ς υπ' όψιν το εδάφιον 2 του άρθρου 2 του από 2 2 Ιουνίου π.έ. Α.Μ' νόμου περί προσθήκης και τροποποιήσεως διατάξεων,αναφερομένωνεις τα διδασκαλεία, επί τη προτάσει των Η μ ε τ έ ρ ω ν Υπουργών του τεεπίτων Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως και του επί των στρατιωτικών, διατάσσομεν τάδε' Άρθρον 1. Αι στρατιωτικαί ασκήσεις εισάγονται εις τα διδασκαλεία του Κράτους ως μάθημα υποχρεωτικόν, επιδρών επί του γενικού βαθμού κατά τους προβιβασμούς. Κατά δε την εξαγωγήν του γενικού βαθμού ο μερικός βαθμός, ουηξιώθηομαθητής εν ταις στρατιωτικαίς ασκήσεσι, πολλαπλασιάζεται επί τοναριθμόν2. Άρθρον 2. Του περί διδασκαλείων Χ Θ ' νόμου απαιτούντος σώμα αρτιμελές παρά των εις το διδασκαλείον νεωστί κατατασσομένων, ουδείς δύναται ναεξαιρεθήτωνστρατιωτικών ασκήσεων πλην αν, ων εκ των παλαιών δημοδιδασκάλων, προσαγάγη απόδειξιν δύο Ιατρών, ενόρκως ενώπιον του ειρηνοδίκου μαρτυρούντων, ότι έχει οργανικήν τινα πάθησιν, παρακωλύουσαν αυτόν απότωνστρατιωτικών ασκήσεων. Άρθρον 3. Αι απουσίαι από των στρατιωτικών ασκήσεων καταλογίζονται κατά την ώραν της προσκλήσεως και επιδρώσιν επί του δικαιώματος της ειςεξέτασινπροσελεύσεως. ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 1 4 9 / 2 1

Απριλίου

1883.

Άρθρον 4. Οι μαθηταί φέρουσι κατά την ώραν των ασκήσεων πιλίσκιον κυανούν και χιτώνιον κυανούν, άτινα χορηγούνται υπό του Υπουργείου έτοιμα εις αυτούς. Ταύτα παραδίδονται τοις μαθηταίς κατά την έναρξιν του σχολικού έτουςεπίαποδείξεικαιφέρουσιν έκαστον ίδιον αριθμόν, ανταποκρινόμενον προς τον των μαθητών, αναγεγραμμένων εν ιδίω μητρώω, τηρουμένω υπότουγυμνάζοντος αξιωματικού. Μετά δε την ώραν των ασκήσεων οι μαθηταί, επιστρέφοντες εν σώματι εις το διδασκαλείον, καταθέτουσιν αυτά εν τη οικεία θέσει. Ταυτά δε ισχύουσι και περί του όπλου και της σκευής εκάστου μαθητού,ωνο καθαρισμός επιβάλλεται εις έκαστον. Άρθρον δον. Ουδείς των μαθητών δύναται να λάβη ενδεικτικόν ή απολυτήριον, αν μη εγχειρίση εις τον διευθυντήν του διδασκαλείου απόδειξιν, υπογεγραμμένην παρά του γυμνάζοντος αξιωματικού, βεβαιούσαν, ότι παρέδωκε το χορηγηθέν αυτώ όπλον, την σκευήν, το πιλίσκιον και το χιτώνιον. Άρθρον 6ον. Οι μαθηταί της πρώτης τάξεως διδάσκονται τας ασκήσεις, τας περιλαμβανομένας εν τω δευτέρω τμήματι των ασκήσεων του στρατιώτου του πεζικού, κατά τον κανονισμόν της 9 Απριλίου 1876, οι της δευτέρας τάξεως τατουτρίτου τμήματος των αυτών ασκήσεων, και οι της τρίτης τάξεως τας του τετάρτου τμήματος. Άρθρον 7ον. Η ανωτέρα στρατιωτική αρχή της έδρας του διδασκαλείου οφείλειναεπιβλέπητηνπρόοδον των ασκήσεων, επιτηρούσα την παρά του γυμνάζοντος αξιωματικού επιμελή και ακριβή εφαρμογήν των κεκανονισμένων. Άρθρον 8ον. Κατά τα δύο πρώτα έτη της εφαρμογής του παρόντος διατάγματος, επιτρέπεται η εκγύμνασις πασών των τάξεων του διδασκαλείου ομού, όπως εκγυμνασθώσι και οι ήδη εις τας ανωτέρας τάξεις κατατεταγμένοι μαθηταί. π ο υ ρ γ ό ν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος δ ι α τ ά γ μ α τ ο ς . Εν Αθήναις, τη 14 Απριλίου 1883. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Οι Ο

Υπουργοί επί

των

Στρατιωτικών Χ. ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ

Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών κλπ. Κ. ΛΟΜΒΑΡΔΟΣ

23

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ Φ.Ε. ΣΧΟΛ. ΕΤΟΥΣ 1883-1884 ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΝ.

Τάξις Α'. Καινή εν εκτάσει. Ώραι Εξήγησις Ευαγγελίου. Ώρα Ελληνικά. Ερμηνεία εκ του Β' τόμου της χρηστομαθείας Φωσκίδου κατ' εκλογήν, Γραμματική Γενναδίου από των εις Μι ρημάτων μέχρι τέλους. ορθογραφικαί ασκήσεις επί του πίνακος άπαξ της εβδομάδος. Εκθέσεις ιδεών άπαξ της εβδομάδος (ήτοι κατ' οίκον έκθεσις μικρών γεγονότων κατά διήγησιν του διδάσκοντος) διορθούμεναι άπασαι υπό του καθηγητού. Ανάγνωσις και απομνημόνευσις εκ νεοελληνικού βιβλίου. Ώραι Μαθηματικά. Αριθμητική μέχρι των αναλογιών μετ' ασκήσεων. Ώραι Ιστορικά. ιστορία του Ελληνικού έθνους μέχρι της αλώσεως Κορίνθου υπό των Ρωμαίων. Ώραι Γεωγραφικά. Γεωγραφία της Ευρώπης. Ώραι Γαλλικά. Ερμηνεία εκ της Χρηστομαθείας Καρασούτσα τουλάχιστον 12 σελ. Ανέκδοτα και διάλογοι... Γραμματ. Desrues το περί άρθρων, περί σχηματισμού του πληθυντικού, περί σχηματισμού του θηλυκούτωνεπιθέτων, περί διακρίσεως του γένους, περί σχηματισμού των παραθετικών, περί των αριθμητικών, περί των αντωνυμιών, το τυπικόν των ομαλών ρημάτων,καιοιγενικοί μόνον κανόνες πάντων τούτων των κεφαλαίων γραμματικής μετ' εφαρμογής επί των 24 θεμάτων της Γραμματικής Desrues, απομνημόνευσις λέξεων, φράσεων και ποιητικών τεμαχίων. Ώραι Τεχνικά, α) Ιχνογραφία. Ώραι β) Καλλιγραφία Ώραι. γ) Ωδική μουσική. Ώραι δ) Εργόχειρον (ραφή, σημάτιον (μάρκα), ποίκλισις (κέντημα), πλέ-

2 1

9 2 2 2

5 2 2 2

Αναδημοσιεύεταιαπότο:«Πρόγραμμα των κατά το σχολικόν έτος 1883-1884 διδαχθησομένων μαθημάτων εν τοις Προτύποις και Διδασκαλείοις της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας» (σ. 5-12), στο : Πρακτικά της εν Αθήναις ΦιλεκπαιδευτικήςΕταιρίαςτουέτους 1882-1883, Αθήνα 1883 (και σε αυτοτελές τεύχος).

πλέκειν μετά βελονίδος, πλέκειν περιπόδια (κάλτσαις), κομβιότρημα (κουμβρότυπα). Ώραι 5 ε) Γυμναστική. Ώραι 2 Τάξις Β'. Θρησκευτικά. Κατήχησις μετά συντομωτάτης εξηγήσεως της λειτουργίας Ώραι 2 ΕξήγησιςΕυαγγελίου.Ώ ρ α 1 Ελληνικά. Ερμηνεία εκ των Ελληνικών του Ξενοφώντος και εκ της Κύρου Αναβάσεως κατ' εκλογήν. Συντακτικόν Ασωπίου το Α' μέρος, ορθογραφικαίασκήσειςεπίτουπίνακος άπαξ της εβδομάδος. Εκθέσεις ιδεών άπαξτηςεβδομάδος(ήτοι κατ' οίκον έκθεσις του υπό του διδάσκοντος περιγραφέντος αντικειμένου), διορθούμεναι άπασαι υπό του διδάσκοντος καθηγητού. Ανάγνωσις και απομνημόνευσις εκ νεοελληνικού βιβλίου Ώραι 9 Μαθηματικά. Αριθμητική Μ. Νικολαΐδου, σύντομος επανάληψις των προδιδαχθέντων και τα περί αναλογιών και μεθόδων μέχρι τέλους Ώραι 2 Ιστορικά. Ρωμαϊκή ιστορία και τα κυριώτερα της Μεσαιωνικής. Ώραι 2 Γεωγραφικά. Γεωγραφία της Ασίας και Αφρικής. Ώραι 2 Φυσιογνωστικά. Ζωολογία και σύντομος ανθρωπολογία. Ώραι 2 Γαλλικά. Ερμηνεία εκ της αυτής χρηστομαθείας εκλεκτών τεμαχίων πεζών συγγραφέων, τουλάχιστον 18 σελίδων. Γραμματικήηαυτήαπότων ανωμάλων ρημάτων μέχρι τέλους του τεχνολογικού. Συντακτικόν οι στοιχειωδέστεροι κανόνες. Ανάλογος θεματογραφία εκ της αυτής γραμματικής καιτουσυμπληρώματος αυτής, ήτοι από του 24 θέματος μέχρι του 51 του συμπληρώματος Ώραι Τεχνικά, α) Ιχνογραφία. Ώραι 2 β) Καλλιγραφία. Ώραι 2 γ) Γυμναστική 2 δ) Εργόχειρον ραφή χιτωνίου νυκτικού και χιτώνος (υποκαμίσου) μετά ποικίλματος. Ώ ρ . 5 ε) Ωδική μουσική Ώραι. 2 Τάξις Γ ' . Θρησκευτικά. Εκκλησιαστική ιστορία, συνοπτικώς. Ώραι ΕξήγησιςΕυαγγελίου.Ώ ρ α

2 1

εκτωνπαραλλήλων βίων του Πλουτάρχου κατ' εκλογήν. Λυσίου επιτάφιος. Ισοκράτους Αρεοπαγιτικός η Πλαταϊκός. Συντακτικού συνέχεια και τέλος μετ' εφαρμογής. Ανάγνωσις εκ των του Διοδώρου. Ορθογραφικαί ασκήσεις

5

άπαξ της εβδομάδος, και εκθέσεις ιδεών άπαξ της εβδομάδος (ήτοι της δοθείσης υπό του διδασκάλου ύλης μεταβολή των αριθμών, των προσώπων, των χρόνων, του πλαγίου λόγου εις ορθόν και τανάπαλιν, του ποιητικού εις πεζόν, του διαλογικού εις διηγηματικον ή επιστολιμαίον, του συντετμημένου εις εκτενέστερον και τανάπαλιν, διορθούμεναι άπασαι υπό του διδάσκοντος καθηγητού. Ώραι 9 Μαθηματικά. Γεωμετρία. Ώραι 2 ιστορικά.ιστορίατωννεωτέρων χρόνων. Ώ ρ . 2 Γεωγραφικά. Γεωγραφία Αμερικής και Ωκεανίαςκαιεπανάληψιςτων άλλων ηπείρων. Ώ ρ α 1 Φυσιογνωστικά. Βοτανική και Ορυκτολογία. Ώραι 2 Γαλλικά. Ερμηνεία πεζών συγγραφέων εκ της αυτής Χρηστομαθείας, τουλάχιστον 24 σελίδων. Επανάληψις των ανωμάλων ρημάτων. Συντακτ κόν κατ' έκτασιν, και θεματογραφία από του 52 θέματος μέχρι τέλους κατ' εκλογήν. Απομνημόνευσις ποιητικών τεμαχίων και απαγγελία. Ώραι 5 Τεχνικά, α') Ιχνογραφία. Ώραι 2 β) Καλλιγραφία. Ώρα 1 γ) Ωδική μουσική. Ώραι 2 δ) Γυμναστική. Ώραι 2 ε') Εργόχειρον, ραφή, ποίκιλσις (κέντημα), επίρραμμα (εμβάλωμα, περιποδίων (καλτσών) Ώραι 5 Τάξις Δ'. Θρησκευτικά. Κατά Χριστόν Ηθική. Ώρα 1 Εξήγησις Ευαγγελίου Ώρα 1 Ελληνικά. Ερμηνεία εκ του ιστορικού του Θουκυδίδου, το Β', βιβλίον. Πλάτωνος Μενέξενος. Ομήρου Οδύσσεια κατ' εκλογήν. Συνοπτική Ελληνική Γραμματολογία. Ανάγνωσις εν μεν τη α', εξαμηνία της Κύρου Αναβάσεως, εν δε τη β', των του Ηροδότου ιστοριών κατ' εκλογήν. Ασκήσεις συντακτικαί άπαξ της εβδομάδος, και εκθέσεις ιδεών άπαξ της εβδομάδος (ήτοι διαπραγμάτευσις ύλης τινός καθ' ωρισμένον είδος, τουτέστι διηγηματικον, διαλογικόν, ρητορικόν, και ανάπτυξις βραχείας τινός εννοίας) διορθούμεναι άπασαι υπό του διδάσκοντος καθηγητού. Ώραι 9 Μαθηματικά. Ασκήσεις πρακτικαί αριθμητικής και γεωμετρίας. Ώραι 2 Μαθηματική Γεωγραφία. Ώ ρ α 1 Ιστορικά.ιστορίατουΕλληνικού έθνους απ' αρχής μέχρι των ημερών ημών. Ώραι Φυσιογνωστικά. Φυσική Πειραματική. Ώραι 2 Παιδαγωγικά. Στοιχειώδης εμπειρική ψυχολογία και Παιδαγωγική. Ώραι 2

2

Διδακτικά. Μεθοδολογία και εφαρμογή (υποχρεωτικώς μόνον εις τας μελλούσας να μαθητεύσωσι και εν τη Ε', τάξει). Ώραι Οικιακή οικονομία. Ώρα Γαλλικά. Ερμηνεία εκ της Χρηστομαθείας Καρασούτσα πλέον των 24 σελίδων. Γραμματική Desrues τεχνολογικού και Συντακτικού επανάληψις. Θεματογραφία από του 52 μέχρι του 112 κατ' εκλογήν. Απομνημόνευσις εκλεκτών τεμαχίων. Ώραι Τεχνικά, α') Ιχνογραφία. Ώρα β') Ωδική μουσική. Ώραι γ) Γυμναστική. Ώραι δ') Εργόχειρον, κόπτειν και ράπτειν ανδρικόν και γυναικείον χιτώνα (υποκάμισον) και επίβλημα επί ιματίω. Ώραι

2 1

5 1 2 2 3

Τάξις Ε'. Ελληνικά. Ερμηνεία εκ των γνωμικών ποιητών Ανάγνωσις εκ της του Ξενοφώντος Κύρου Αναβάσεως και εκ των του Διοδώρουκαιάλλων ευλήπτων συγγραφέων. Ώραι 4 Ασκήσειςέγγραφοιεντηκαθωμιλημένη γλώσση, γινόμεναι ελευθέρωςκαιαύτενεργώς υπό των μαθητριών, αλλ' επί δεδομένου σχεδίου, πραγματευόμεναι θέματα χρήσιμα εις τον βίον και συντελεστικά προς διδασκαλικόν έργον (οίον σχολικαί εκθέσεις, αιτήσεις προς τας δημοσίας αρχάς,επιστολαί,λογίδρια και τα παρόμοια). Ώ ρ α 1 Ανάγνωσις νεοελληνικών κειμένων πεζών και ποιητικών μετά νεοελληνικής Γραμματολογίας. Ώ ρ α 1 ιστορικά. Γενική ιστορία, οι νεώτεροι χρόνοι. Ώραι Φυσιογνωστικά. Στοιχεία χημείας. Ώραι 2 Παιδαγωγικά. Στοιχειώδης λογική και ιστορία της παιδαγωγίας. Ώραι 2 Διδακτικά, α'). Ειδική διδακτική. Ώραι 2 β') Υποδειγματική και ασκητική διδασκαλία εν τω προτύπω. Ώραι 12 γ') Συνεδρίαι διδασκαλικαί. Ώραι 2 Γαλλικά. Ερμηνεία και ασκήσεις εις το ομιλείν και γράφειν Γαλλιστί. Ώραι 5 Τεχνικά, α') Γυμναστική. Ώραι 2 β) Εργόχειρα, Ιματιουργική (κόπτειν και ράπτειν γυναικεία ιμάτια). Ώραι 5 γ') Ωδική μουσική. Ώραι 2

24

ΠΕΡΙ ΥΠΟΔΙΔΑΣΚΑΛΩΝ (Νόμος 4ΡΠΕ'/17 Απριλίου 1884) Κυβέρνηση Χ. Τρικούπη Υπουργός Δ. Βουλπιώτης

Περί υποδιδασκάλων. ΝΟΜΟΣ ΑΡΠΕ'. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής έγνωμεν να διατάξωμεν και διατάσσομεν τάδε' Άρθρον 1. Πτυχίου υποδιδασκάλου δύνανται να τύχωσι μετά τρίμηνον φοίτησιν εις εν των διδασκαλείων του Κράτουςοιέχοντεςαπολυτήριοντων προτύπων, των προσηρτημένων εις τα διδασκαλεία, των κατ' αυτά διωργανωμένων πλήρων δημοτικών σχολείων και των ελληνικών σχολείων, τυχόντες δε τουλάχιστοντουβαθμού «καλώς» και έχοντες ήδη συμπεπληρωμένον το δέκατον πέμπτον έτος της ηλικίας των, ως και οι επί τω αυτώ βαθμώ εξ ιερατικών σχολών απολυθέντες. σκάλων και τα κατά τας πτυχιακάς αυτών εξετάσεις ορισθήσονται διά Β. διατάγματος. Άρθρον 2. Η εις τα διδασκαλεία φοίτησις προς απόκτησιν πτυχίου υποδιδασκάλου επιτρέπεται τοις έχουσι τα κατά το άρθρον 1 του παρόντος νόμου προσόντα μόνον κατά την πρώτην τριετίαν από της λήψεως του απολυτηρίου αυτών. Άρθρον 3. Οι πτυχιούχοι υποδιδάσκαλοι λαμβάνουσι μισθόν δραχμών εξήκοντακατά μήνα. Άρθρον 4. Οι υποδιδάσκαλοι το πρώτον σχολικόν έτος από της λήψεως του πτυχίου αυτών διορίζονται εις θέσεις βοηθών εν σχολείοις δημοτικοίς, εν οις υπάρχουσιν ήδη δημοδιδάσκαλοι πλείους του ενός, διδάσκουσιδευπότην ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 174/5 Μαΐου 1884.

οδηγίαντουδιευθύνοντος το σχολείον. Μετά δε ενιαύσιον διδασκαλίαν εν σχολείοις τοιούτοις, δύνανται, ελλειπόντων τριτοβαθμίων δημοδιδασκάλων, να διορισθώσι και εν τριτοβαθμίοις σχολείοις ως μόνοι διδάσκαλοι. Άρθρον 5. Οι υποδιδάσκαλοι μετά τριετή εν όλω υπηρεσίαν συνεχή δύνανται η να υποστώσιν εν τινι των διδασκαλείων του Κράτους εξετάσεις επί προαγωγή, δι' ιδίου Β. διατάγματος κανονισθησομένας, μεθ' ας ευδοκιμήσαντες, προάγονται εις δημοδιδασκάλους τρίτης τάξεως το πολύ, ουδεμιάς το εξής επιτρεπομένης αυτοίς προαγωγής, η μετ' επιτυχείς εισιτήριους εξετάσεις να καταταχθώσιν εις την δευτέραν τάξιν του διδασκαλείου. Άρθρον 6. Μαθηταί των διδασκαλείων, άμα τη εγγραφή αυτών εις την πρώτην τάξιν δηλούντες ότι θέλουσι κατά το τέλος του σχολικού έτους να υποστώσιν εξετάσεις υποδιδασκάλου, υποχρεούνται να διακούσωσιν ωρισμένων μόνον μαθημάτων εκ των εν τω διδασκαλείω διδασκομένων και να ασκηθώσιν ιδίαεντω προτύπω. Τα μαθήματα ταύτα και αι ασκήσεις ορισθήσονται δι' ιδίου Β. διατάγματος. Άρθρον 7. Οι διανύσαντες ήδη την πρώτην εξαμηνίαν του δευτέρου σχολικού έτους εν τινι των διδασκαλείων του Κράτους και ευδοκίμως υποστάντες τας χειμερινάς εξετάσεις δύνανται να λάβωσιν επί προσαγωγή της σχετικής πιστοποιήσεως του διευθυντού του οικείου διδασκαλείου πτυχίον υποδιδασκάλου. Οι τοιούτοι μετά διετή εν όλω υπηρεσίαν συνεχή δύνανται να καταταχθώσιν άνευ εξετάσεων εισιτηρίων εις την τρίτην τάξιν του διδασκαλείου. Ο νόμος ούτος, ψηφισθείς υπό της Βουλής και παρ' Η μ ώ ν σήμερον κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν

Αθήναις

τη

17 Απριλίου 1884. ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Ο

Υπουργός

των

Εκκλησιαστικών κλπ. Δ. Σ. ΒΟΥΛΠΙΩΤΗΣ

25 ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΣΧΟΛΗ ΓΥΜΝΑΣΤΩΝ (Β. Διάταγμα/9 Ιουνίου 1884) Κυβέρνηση Υ π ο υ ρ γ ό ς Δ.

Χ.

Τρικούπη Βουλπιώτης

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί προσωρινής σχολής

γυμναστών.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τα άρθρα 7 και 8 του από 8 Δεκεμβρίου 1862 ψηφίσματος της προσωρινής Κυβερνήσεως περί εισαγωγής της γυμναστικήςειςταεκπαιδευτήρια του Κράτους, επί τη προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, έγνωμεν να διατάξωμεν και διατάσσομεν τάδε Άρθρον 1. Προς μόρφωσιν γυμναστώνενεργηθήσονταιενΑθήναιςειδικαιασκήσειςαπότης2 Ιουλίου μέχρι της 25 Αυγούστου ε.ε. Άρθρον 2. Των ασκήσεων δύνανται να μετάσχωσι, συμπεπληρωμένον έχοντες το 18ον έτος της ηλικίας των και φέροντεςαπόδειξιναρτιμελείαςκαι ευεξίας, μεμαρτυρημένων υπό δύο ιατρών, 1) οι από των νέων διδασκαλείων απολυθέντες δημοδιδάσκαλοι 2) οι έχοντες απολυτήριον γυμνασίου, εν ω λει τουργεί η γυμναστική τουλάχιστον από διετίας 3) εκ των εχόντων τουλάχιστον απολυτήριον γυμνασίου, οι έχοντες αρχάς γυμναστικής ή υπηρετήσαντες εν τω στρατω. Άρθρον 3. Αι ασκήσεις έσονται θεωρητικαί και πρακτικαί. Και αι μεν θεωρητικαί θέλουσι περιλάβει επίτομον ιστορίαν της γυμναστικής, παιδαγωγίαν της γυμναστικής, διδασκαλίαν των αναγκαίων φυσιολογικών και ανατομικών γνώσεων, τας κυριώδεις θεωρητικάς περί κολυμβητικής γνώσεις και οδηγίας προς διδασκαλίαν της γυμναστικής εν τε τοις δημοτικοίς σχολείοις, τοιςελληνικοίςσχολείοις και τοις γυμνασίοις. Πρακτικώς δε θέλουσιν ασκηθή ειςασκήσειςελευθέραςστρατιωτικάς, διά κορυνών, δι' αλτήρων, δι' αμφισφαίρω Α ν α δ η μ ο σ ι ε ύ ε τ α ι από την ΕτΚ,

αρ.

241/12

Ιουνίου

1884.

ρων σιδηρών ράβδων, επί του μονοζύγου, διζύγου και των λοιπών πεπηγμένων Οργάνων και περί την κολυμβητικήν. Άρθρον 4. Η θεωρητική διδασκαλία γενήσεται εν τω διδασκαλείω Αθηνώναπότης7 μέχρι της 9 πρωινής ώρας. Αι δε πρακτικαί ασκήσεις, περί μεντηνγυμναστικήν καθ' εκάστην γενήσονται εν τω δημοσίω γυμναστη Αθηνώναπότης5ης μέχρι της 7ης μ.μ., περί δε την κολυμβητικήν εν τω καταστήματι των θαλασσίων λουτρών Αθηνών κατά δευτέραν, τετάρτην και παρασκευή ν από της 10 μέχρι της 12 π.μ. Άρθρον 5. Η διεύθυνσις των ασκήσεων και η διδασκαλία των θεωρητικών και πρακτικών μαθημάτων ανατίθεται τω διευθυντή του δημοσίου γυμν ρίου κ. Ιωάννη Φωκιανώ. Η δε διδασκαλία του φυσιολογικούκαιανατομικού μαθήματος τω ιατρώ του δημοσίου γυμναστηρίου κ. Χρήστω Μαλανδρίνω. Άρθρον 6. Αι επί πτυχίω εξετάσεις των υποψηφίων γυμναστών άρξονται τη 26 Αυγούστου ε.ε. ενώπιον εξεταστικής επιτροπείας, αποτελουμένης υφ'ενόςτωνειδικώςτηνγυμναστικήν σπουδασάντων διδασκάλων των διδασκαλείων του Κράτους, του διοικούντος τον εν Αθήναις λόχον των πυροσβεστών και ενός Ιατρού, καθηγητού του Πανεπιστημίου. Άρθρον 7. Αι εξετάσεις έσονται θεωρητικαίκαιπρακτικαί.Καιαιμεν θεωρητικαί, γραπταί ούσαι, θ' αναφέρωνται 1) περί την ιστορίαν της γυμναστικής 2) περί την γυμναστικήν παιδαγωγίαν και μεθοδολογίαν και 3) περί την φυσιολογίαν και την ανατομίαν, των υποψηφίων γυμναστών λυόντων ανά εν ζήτημα δι' έκαστον μάθημα εκ δύο ζητημάτων, κληρουμένων μεταξύ είκοσιν εξ εκάστου μαθήματος και οριζομένων υπό της εξεταστικής επιτροπείας. Αι δε πρακτικαί αναφέρονται εις την διδασκαλίαν των διαφόρων ειδών των σεων των εν τω άρθρω 2 ωρισμένων και ενεργουμένων υπό των υποψηφίων γυμναστών, οίτινες θέλουσι διδάξει κατά κλήρον εκ της διδακτέας ύλης, διαιρουμένης εις ζητήματα οριζόμενα υπό της αυτής εξεταστικής επιτροπείας. Άρθρον 8. Οι βαθμοί εν εκάστω μαθήματι έσονται τρεις, ήτοι 3=άριστα, 2=καλώς και 1=μετρίως. Ο δε γενικός βαθμός εξάγεται εκ του αθροίσματος των μερικών βαθμών των μαθημάτων, διαιρουμένων διάτουαθροίσματοςτ αξιών των μαθημάτων, αίτινες ορίζονται ως εξής· Α' ανά εν διά το μάθημα, α') της ανατομίας και φυσιολογίας, β') το της ιστορίας της γυμναστικής, και γ') το της παιδαγωγίας και μεθοδολογίας της γυμναστικής· Β' τρία διάτοτης πρακτικής διδασκαλίας. Άρθρον 9. Οι μη τυχόντες τουλάχιστον του γενικού βαθμού 2=καλώς δεναξιούνταιπτυχίου. Άρθρον 10. Τα πτυχία εκδίδονται επί χαρτοσήμου δραχμής, κατά τύπον ορισθησόμενον υπό του επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, και υπογράφονται υπό των μελών της εξεταστικής επιτροπείας, θεωρούνται δε υπό του Υπουργού.

τέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν

Αθήναις

τη

Εν Το

9 Ιουνίου 1884 ονόματι του Βασιλέως

Υπουργικόν

Συμβούλιον Χ. ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ, Δ. Σ. ΒΟΥΛΠΙΩΤΗΣ, Κ. ΛΟΜΒΑΡΔΟΣ, Γ. ΤΟΜΠΑΖΗΣ Α. Α. ΚΟΝΤΟΣΤΑΥΛΟΣ

Ο

Υπουργός

των

Εκκλησιαστικών κλπ. Δ. Σ. ΒΟΥΛΠΙΩΤΗΣ

26

ΟΔΗΓΙΕΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΑ (Εγκύκλιος 52802/8 Οκτωβρίου 1884) Κυβέρνηση Χ. Τρικούπη Υπουργός Χ. Τρικούπης Αρ. Πρωτ. 52802.

Περί στρατιωτικών ασκήσεων εν τοις Διδασκαλείοις ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ

ΠροςαπάσαςταςΣτρατιωτικής

Αρχάς.

Διά Βασιλ. Διατάγματος της 5 αρξανομένου μηνός, και προς εκτέλεσιν τουάρθρου2 από 22 Ιουνίου 1882 ,ΑΜ' Νόμου περί τροποποιήσεως διατάξεων αναφερομένωνειςταΔιδασκαλεία και εν τω από 14 Απριλίου 1883 Βασιλικώ Διατάγματι ωρίσθησαν τα εξής. ως μάθημα υποχρεωτικόν. τωνειςτοΔιδασκαλείοννεωστί κατατασσομένων, ουδείς δύναται να εξαιρεθή των στρατιωτικών ασκήσεων πλην αν, ων εκ των παλαιών δημοδιδασκάλων προσαγάγη απόδειξιν δύο ιατρών, ενόρκως ενώπιον του Ειρηνοδίκου μαρτυρούντων, ότι έχει οργανικήν τινα πάθησιν κωλύουσαν αυτόν από των στρατιωτικών ασκήσεων.

ώραν της προσκλήσεως και επιδρώσιν επί του δικαιώματος της εις εξέτασιν προσελεύσεως. Τα περί των ωρών των ασκήσεων, των πλατειών εν αις θέλουσιν εκτελείσθαι αύται, της στολής ην οι μαθηταί θέλουσι φέρει κατάταςασκήσειςκαι τα περί του όπλου και της σκευής εκάστου μαθητού, ων ο καθορισμός επιβάλλετ

Αναδημοσιεύεταιαπότο:Βενθύλος, τ. Β', σ. 214-215.

λεται εις έκαστον, διαταχθήσονται υπό του Υπουργείου της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως, καθ' δ αναγόμενα εις την αρμοδιότητά του. Ανατίθεται δε η διδασκαλία των στρατιωτικών ασκήσεων εν τοις Διδασκαλείοις του Κράτους εις τους κάτωθι ανθυπολοχαγούς

μάς έκαστος ως επιμίσθιον, πληρωνόμενον εκ της ωρισμένης ειδικής πιστώσεως του προϋπολογισμού του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. Απαλλάσσονται δε της εν τοις οικείοις Τάγμασιν υπηρεσίας μόνον καθ' ας ημέρας θ' ασχολώνται εις την πρόσθετον ταύτην υπηρεσίαν του Υπουργείου της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. θυπολοχαγούς να παρουσιασθώσιν, ο μεν του Διδασκαλείου Αθηνών προς τον κ. επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργόν, οι δετωνλοιπών Διδασκαλείων προς τους Διευθυντάς αυτών, όπως λάβωσι τας διαταγάς και οδηγίας του κ. Υπουργού περί της ανατεθείσης αυτοίς διδασκαλίας των ασκήσεων του Πεζικού. βανομένας εν τω δευτέρω τμήματι των ασκήσεων στρατιώτου του πεζικού, οι της δευτέρας τάξεως τας του τρίτου τμήματος των αυτώνασκήσεωνκαιοιτης τρίτης τάξεως τας του τετάρτου τμήματος' άπαντες δε το πρακτικόν μέρος της βολής. Κατά τα δυο πρώτα έτη της εφαρμογής του Β. Διατάγματος της 14 Απριλίου 1883, επιτρέπεται η εκγύμνασις πασών των τάξεων του Διδασκαλείου ομού, όπως εκγυμνασθώσι και οι ήδη εις τας ανωτέρας τάξεις κατατεταγμένοι μαθηταί. Η ανωτέρα Στρατιωτική Α ρ χ ή της έδρας του Διδασκαλείουοφείλεινα επιβλέπητηνπρόοδον των ασκήσεων, επιτηρούσα την παρά του γυμνάζοντος αξιωματικού επιμελή και ακριβή εφαρμογήν των κεκανονισμένων. Αθήναιτην8 Οκτωβρίου 1 8 8 4 .

Χ.

ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ

27 ΤΟ «ΟΜΗΡΕΙΟ» ΠΑΡΘΕΝΑΓΩΓΕΙΟ ΣΜΥΡΝΗΣ ΙΣΟΤΙΜΟ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΑΡΘΕΝΑΓΩΓΕΙΟ ΤΗΣ Φ.Ε. (Απόφαση 3 4 7 6 / 2 6

Ιουλίου

1885). Κυβέρνηση Θ. Δηλιγιάννη Υπουργός Α. Ζυγομαλάς

Αριθ.

Πρωτ. 3476. ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ

ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ Προς τον Πρόεδρον εταιρίας

της κύριον

εν Σ μ ύ ρ ν η Π.

Φιλεκπαιδευτικής

Όμηρον

Λαβόντες υπ' όψιν την από 22 Μαρτίου π. ε. υμετέραν αίτησιν περί αναγνωρίσεως του αυτόθι « Ε λ λ η ν ι κ ο ύ Παρθεναγωγείου και Οικοτροφείου» του υπότηςΦιλεκπαιδευτικής Ε τ α ι ρ ε ί α ς της Σμύρνης ιδρυθέντος, ως ισοβαθμίου τω εν Αθήναις Αρσακείω Παρθεναγωγείω, υποβληθείσαν εις το καθ' ημάς

υπουργείον διά του κ. Γενικού Προξένου Σμύρνης, και την από 4 Μαρτίουε.έ. απάντησιν υμών εις το από 22 Ιανουαρίου του ιδίου έτους υπ' αριθ. 4697, 15731 έγγραφον του αυτού υπουργείου, δι' ου γνωρίζετε ημίν ότι, αποδέχεσθε τους όρους της αφομοιώσεως του υπό την διοίκησιν υμών Παρθεναγωγείου, προς το Αρσάκειον, και ότι αποδέχεσθε την υποχρέωσιν να συμμορφούσθε προς το κατ' έτος εγκρινόμενον υπό του καθ' ημάς υπουργείου πρόγραμμα των διδακτέων εν τω Αρσακείω μαθημάτων. Αποδεχόμεθα την αίτησιν υμών ταύτην υπό τον όρον της αναγραφής εν τω προγράμματι των μαθημάτων του υμετέρου Παρθεναγωγείου, πάντων των παιδαγωγικών μαθημάτων των διαλαμβανομένων εν τω 4ω άρθρω του από 24 Απριλίου 1881 Β . διατάγματος, ως προς τας δύο ανωτέρας τάξειςτουΑρσακείου Παρθεναγωγείου και ανακηρύσσομεν αυτό ισοβάθμιον τω εν Αθήναις Αρσακείω διδασκαλείω, παρέχοντες αυτώ την προνομίαν, όπως τα ενδεικ κά και απολυτήρια αυτού έχωσι την αυτήν ισχύν, ην και τα του Αρσακείου,

Αναδημοσιεύεταιαπότο: Βενθύλος, τ. Α', σ. 1 0 0 - 1 0 1 .

αιδεαπολυόμεναιεξαυτούμαθήτριαι της ανωτάτης τάξεως της αντιστοιχούσης προς την Τετάρτην τάξιν του Διδασκαλείου του Αρσακείου, να υποβάλωνται εις εξέτασιν, επί Πτυχίω δημοδιδασκαλικώ, υπό της προς τούτο τεταγμένης επιτροπείας, όπως υποβάλλονται και αι από του Αρσακείου Παρθεναγωγείου απολυόμεναι μαθήτριαι.1'1 Αντίγραφατηςπαρούσης ημών αποφάσεως θέλουσι κοινοποιηθή τω τε Διοικητικώ συμβουλίω του ελληνικού ΠαρθεναγωγείουκαιΟικοτροφείουτης Σμύρνης και τη εν Αθήναις Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία. Εν Αθήναις, τη 26 Ιουλίου 1885. Ο

Υπουργός Α. Α. ΖΥΓΟΜΑΛΑΣ

[1] Κανονισμός του Ομηρείου Παρθεναγωγείου Κεφάλαιον

1895

Α'.

ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΑΓΩΓΕΙΟΥ

Άρθρον 1. Το υπό της εν Σμύρνη Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας ιδρυθέν Ομήρειον (πρώην Ελληνικόν Παρθεναγωγείον μετ' Οικοτροφείου) σκοπόν προτίθεται την κατά τα πάτρια χριστιανικήν και ελληνοπρεπή αγωγήν και παίδευσιν των εν αυτώ παιδευομένων κορασιών πλην δε τούτου και την όσον ένεστι τελειοτέραν εκμάθησιν των ευχρηστοτέρων εν Σμύρνη ευρωπαϊκών γλωσσών Γαλλικής και Αγγλικής. Επειδή δε ο σκοπός ούτος επιτυγχάνεται διά της σκοπίμου διδασκαλίας και της ορθής αγωγής υπό την επίβλεψιν του Διοικητικού Συμβουλίου, της Διευθυντρίας, των Καθηγητών και Διδασκάλων, ορίζονται τα δέοντα περί τουτων εν τοις εφεξής.

Αναδημοσιεύεταιαπότο:Κανονισμός του Ομηρείου Ανωτάτου Ελληνικού Παρθεναγωγείου μετ' οικοτροφείου, ιδρυθέντος τω 1881 υπό της εν Σμύρνη Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας και αναγνωρισθέντος ισοβαθμίου τω Αρσακείω περιλαμβάνοντος δε Νηπιαγωγείον, Ελληνικόν σχολείον, πλήρες Γυμνάσιον και Διδασκαλείον, Σμύρνη 1895, σ. 7-9 και 17-18.

Κεφάλαιον

Β'.

ΠΕΡΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ

Άρθρον 2. Η διδασκαλία εις την της ψυχής διάπλασιν και την προς το αγαθόναγωγήνπασών αυτής των δυνάμεων αφορώσα γίνεται υπό των επί τουτω τεταγμένων Καθηγητών και Διδασκάλων αμφοτέρων των φύλων. Άρθρον 3. Το Παρθεναγωγείον περιλαμβάνει: α. Νηπιαγωγείον διετές. β'. Ελληνικού Σχολείου τάξεις πέντε. γ'. Γυμνασίου τάξεις τέσσαρας. δ'. Διδασκαλείον. Άρθρον 4. Εν τω Παρθεναγωγείω διδάσκεται η Ελληνική, Γαλλική, Αγγλική, Γερμανική, Αρμενική και Ιταλική γλώσσα, φωνητική και οργανική μουσική, Ιχνογραφία, καλλιγραφία, εργόχειρα, χορός και γυμναστική. Άρθρον 5. Τα μαθήματα πάντα εισίν υποχρεωτικά, πλην της Γερμανικής, ΑρμενικήςκαιΙταλικήςγλώσσης, έτι δε της οργανικής μουσικής, δι'ααι μαθήτριαι καταβάλλουσιν ιδιαίτερα δίδακτρα. Άρθρον 6. Τα μαθήματα άρχονται το πρώτον δεκαπενθημερον του Σεπτεμβρίου, λήγουσι δε περί τα τέλη Ιουνίου, ότ' επέρχονται αι διακοπαί. Άρθρον 7. Τα καθ' όλας τας τάξεις του Παρθεναγωγείου διδακτέα μαθήματα κατατάσσονται εν τω επομένω γενικώ προγράμματι, καθ' δ περί τας αρχάς εκάστου σχολικού έτους η Διευθύντρια μετά των Καθηγητών και Διδασκάλων συντάσσουσι, τη εγκρίσει του Διοικητικού Συμβουλίου, το ενιαύσιον πρόγραμμα των μαθημάτων, ορίζοντες την καθ' ημέρας και ώρας διδακτέαν ύλη ν. Επειδή όμως η Γαλλική και Αγγλική είναι υποχρεωτικαί, η μεν δι' απάσαςταςτάξεις του Παρθεναγωγείου από του Νηπιαγωγείου μέχρι του Διδασκαλείου η δε από της Α' του Γυμνασίου μέχρι του Διδασκαλείου και τουτου συμπεριλαμβανομένου, τα των Γλωσσών τούτων Μαθήματα κανονίζονται εν ιδιαιτέρω προγράμματι, διαιρουμένων των μεν Γαλλικών εις οκτώ τάξεις τωνδεΑγγλικών εις τέσσαρας, αι δε μαθήτριαι συνωδά τω σχετικώ Προγράμματι μεταβαίνουσι καθ' εκάστην εις τας οικείας τάξεις ακολουθούσαι τακτικώς τα μαθήματα των ανωτέρω Γλωσσών. ΓΕΝΙΚΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ [ ] ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΝ

Είνε γνωστόν τοις πάσιν ότι κατά τους νεωτέρους χρόνους πολλαί εγένοντο βελτιώσεις εις τον τρόπον του διδάσκειν εκ των παρατηρήσεων διακε-

διακεκριμένωντηςΕυρώπης παιδαγωγών, και το σύνολον των παρατηρήσεων τουτων απετέλεσε την διαφοράν του νέου διδακτικού συστήματος από του παλαιού. Σκοπός λοιπόν του ημετέρου Διδασκαλείου είνε να παρασκευάση διδασκάλους δυναμένας να εφαρμόσωσι το νέον τούτο σύστημα, δι' ου αι μέλλουσαι μητέρες θα διδαχθώσι τα προς την ορθήν και Ελληνοπρεπή αγωγήν την τε σωματικήν και την ψυχικήν των τέκνων αυτών συντείνοντα. Προς επίτευξιν δετουσκοπού τούτου εν ευρυτέρω κύκλω το Ομήρειον παραλαμβάνει συνωδά τω 16ω άρθρω και άλλων Παρθεναγωγείων μαθητρίας επί επιμελεία και νοημοσύνη διακρινομένας και εκπαιδεύει αυτάς εν τω αυτώ διδασκαλείω, όπως αύται χρησιμεύσωσιν έπειτα ως διδάσκαλοι εν ταις Ελληνικαίς κοινότησι της καθ' ημάςΑνατολήςταμάλιστα χρηζούσης καλής και ορθής διδασκαλίας του γυναικείου φύλου. Επειδή δε εν τω Διδασκαλείω θα διδάσκωνται και ανώτερα μαθήματα συμπληρωματικά της όλης παιδεύσεως, προσέτι δε επειδή το μέλλον παντός είναι άδηλον, ωφέλιμον και αναγκαίον κρίνομεν να φοιτώσιν εις το Διδασκαλείον και των ευπορωτέρων τα τέκνα άλλως τε και εν αυτώ θα προσκτώνται υγιά και πρακτικά παιδεύματα, αφ' ων να οδηγώνται εις την σκόπιμον αγωγήν των εαυτών τέκνων και καθίστανται ούτω αγαθαί μητέρες και άξιαι του προορισμού αυτών. ΜΑΘΗΜΑΤΑ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ

Ελληνικά. Θουκυδίδου δημηγορίαι κατ' εκλογήν, Ξενοφών, Πλάτων, Πλούταρχος, Ομήρου Οδύσσεια και Ιλιάς, τραγικοί ποιηταί. Ερμηνευτικόν φροντιστήριον εις ευκολωτέρους Έλληνας συγγραφείς προς εξάσκησιν του διδάσκειν. Εκθέσεις και ασκήσεις εις το γράφειν Ελληνιστί εν τη καθ' ημάς γλώσση. Απαγγελία. ιστορικά. Ελληνική ιστορία κατ' έκτασιν και συνοπτικώςήτωνάλλων εθνών. Φυσιογνωστικά. Στοιχειώδης χημεία. Παιδαγωγικά: Στοιχειώδης Λογική και ιστορία της Παιδαγωγίας. Δ ι δ α κ τ ι κ ά , α') Ειδική Διδακτική, β') Υ π ο δ ε ι γ μ α τ ι κ ή και ασκητική Δ ι δασκαλία.

Τεχνικά. α'.)

Ωδική.

β'.) Γυμναστική. γ'.) Χειροτεχνήματα.

[

]

28

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ ΑΡΡΕΝΩΝ 1886 (Β. Διάταγμα/5 Σεπτεμβρίου 1886) Κυβέρνηση Χ. Τρικούπη ΥπουργόςΠ. Μανέτας

της

Περί κατανομής των μαθημάτων και των ωρών διδασκαλίας εν τοις Διδασκαλείοις ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ

ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν τα άρθρα 3 και 8 του ΧΘ' νόμου της 21 Ιανουαρίου 1878 περί συστάσεως του Διδασκαλείου εν Αθήναις και το 2 άρθρον του νόμου της 22 Ιουνίου 1882 περί τροποποιήσεως και προσθήκης διατάξεων αναφερομένωνειςταΔιδασκαλεία, προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού,αποφασίζομενκαι διατάσσομενΆρθρον 1. Η κατανομή των μαθημάτων και αι ώραι της διδασκαλίας εκάστου τούτων εν τοις Διδασκαλείοις ορίζεται ως έπεται' Ε ν τη Α'

τάξει.

Ελληνικά. Ερμηνεία συγγραφέων. Θουκυδίδου καθαρώς ιστορικά μέρη, πλην του προοιμίου. Ισοκράτους ο πανηγυρικός. Ομήρου Οδύσσεια δις της Εβδομάδος κατά το β' εξάμηνον (ποσόν ουχί ολιγώτερον των 40 σελίδων της εκδόσεως Teubner). Εφαρμογή του τεχνολογικού του ετυμολογικού και του συντακτικού Καθ' εβδομάδα ώραι 6 Θέματα και εκθέσεις ιδεών » 2 Ανάγνωσις νεωτέρων Ελλήνων λογογράφων και ποιητών. Ε φαρμογή γραμματικών κανόνων προς κατάδειξιν των διαφορών εν τω τυπικώ της αρχαίας και της νυν γραφομένης γλώσσης » 3 Μαθηματικά. Αριθμητική » 3

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 247/8 Σεπτεμβρίου 1886.

Φυσική. Γενικαί Ιδιότητες των σωμάτων. Βαρύτης, υδροστατική. Στοιχεία μηχανικής ώραι 2 Φυσική Ιστορία. Περιληπτική. Στοιχεία Ζωολογίας και ιδίως σωματολογίας » 2 Θρησκευτικά. Ιερά ιστορία της παλαιάς και της καινής διαθήκης » 2 ΙστορίατηςΡώμηςμέχρι κτίσεως της Κωνσταντινουπόλεως και τα κυριώτερα της μεσαιωνικής » Καλλιγραφία και Ιχνογραφία » 2 Μουσική. Ωδική μετά θεωρίας και ασμάτων » 3 Οργανική (τετράχορδον) » 2 Γυμναστική » 3

2

Ε ν τη Β' τάξει

Φιλιππικοί, ο περί του Στεφάνου, Θουκυδίδου δημηγορίαι, πλην του Ε π ι ταφίου και του διαλόγου των Μηλιών. Πλάτωνος απολογία. Ομήρου Ιλιάς (ποσόν ουχί ολιγώτερον των 50 σελίδων εκδόσεως του Teubner). Εφαρμογή γραμματικών κανόνων ώραι 6 Θέματα και εκθέσεις ιδεών » 2 Παιδαγωγικά. ιστορία της παιδαγωγίας ιδία παρά τοις αρχαίοις Έλλησι. Υποδειγματική διδασκαλία κατά το β' εξάμηνον » 1 Μαθηματικά. Στοιχεία Γεωμετρίας » 2 Φυσική. Μαγνητισμός, ηλεκτρισμός, μετεωρολογία » 2 Φυσική Ιστορία. Στοιχεία βοτανικής και Ορυκτολογίας » 1 Θρησκευτικά. Εκκλησιαστική Ιστορία και λειτουργική περιληπτικώς. Κατήχησις » 2 Φιλοσοφικά. Ψυχολογία και Λογική » 2 ΙστορίατουΒυζαντινού Κράτους και των νέων χρόνων μέχρι της εν Βιέννη συνθήκης. Γεωγραφία της Ευρώπης και ιδία της Ελλάδος » 3 Μουσική, Ωδική μετά θεωρίας » 2 Οργανική (τετράχορδον)

Καλλιγραφία Γυμναστική Οπλασκία

και

Ιχνογραφία

»

2

» » »

2 3 3

Ε ν τη Γ ' τάξει Ελληνικά. Ερμηνεία συγγραφέων. Θουκυδίδου Επιτάφιος. Πλάτωνος, Πρωταγόρας, Γοργίας, Σοφοκλής κατά το β' εξάμηνον (ποσόν χίολιγώτεροντων50 σελίδων της εκδόσεως Teubner). Ανάγνωσις του Πλουτάρχου ώραι 6

Θέματα και εκθέσεις ιδεών ώραι Παιδαγωγικά. Θεωρία της παιδαγωγικής και μεθοδολογία . . . . » ιστορίατηςνεωτέρας παιδαγωγίας. Ερμηνεία των παρ' ημίν κειμένων νόμων της δημοτικής Εκπαιδεύσεως, και ανάπτυξις των υπό της πολιτείας επιβαλλομένων καθηκόντων τοις δημοδιδασκάλοις Διδακτική. Ασκητική διδασκαλία εν τω Προτύπωυπότηνεπιτήρησιντουδιευθυντού τούτου, καθ' ην ο μαθητής θα διδάσκη παίδας μάθημα ορισθέν αυτώ και προεσχεδιασμένον εγγράφως υπ' αυτού του διδάσκοντος μαθητού »

2 2

....

8

τηςτουΒυζαντινού Κράτους. ιστορία των Ελλήνων από της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως μέχρι της συστάσεως του Ελληνικού Κράτους. Γεωγραφία της Ασίας, Αφρικής, Αμερικής και Ωκεανίας . . . » 3 Φυσική. Ακουστική. Οπτική. Στοιχεία χημείας » 1 Θρησκευτικά. Χριστιανική ηθική. Ερμηνεία περικοπών του Ευαγγελίου » 1 Μουσική, Ωδική » 2 Οργανική (τετράχορδον) » 1 Ιχνογραφία » 1 Κηπουρικής και δενδροκομίας πρακτικαί γνώσεις » 1 Γυμναστική και Υγιεινή » 2 Οπλασκία » 3 Άρθρον 2ον. Ο σύλλογος των καθηγητών του διδασκαλείου συντάσσει το πρόγραμμα των εν εκατέρα εξαμηνία διδακτέων μαθημάτων κατανέμω μαθήματα εις έκαστον των διδασκόντων και ορίζων τας ώρας της διδασκαλίας αυτών και τα διδακτικά βιβλία. Της συντάξεως του προγράμματος μετέχουσι καιοιδιδάσκαλοι των τεχνικών μαθημάτων, κατά τας διατάξεις του άρθ 18 του από 23 Αυγούστου 1878 Ημετέρου διατάγματος περί οργανισμού του Διδασκαλείου. κλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως προς έγκρισιν το μεν πρόγραμμα των διδακτέων μαθημάτων κατά την θερινήν εξαμηνίαν δέκα ημέρας προ της ενάρξεως ταύτης, το δε των κατά την χειμερινήν τη 1 Ιουλίου. Η διδασκαλία γίνεται κατά το υπό του Υπουργείου εγκριθέν ή μεταβληθέν πρόγραμμα. Άρθρον 3ον. Μέχρι του κανονισμού ιδίου προγράμματος των εν τοις διδασκαλείοις των θηλέων διδασκομένων μαθημάτων, το πρόγραμμα τούτων συντάσσεται επί τη βάσει του παρόντος υπό του Συμβουλίου της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας, συμφώνως προς το από 24 Απριλίου 1881 Ημέτερον διάταγμα περί διδασκαλίας κτλ. εν τοις παρθεναγωγείοις της Φιλεκπαιδευτικής

Εταιρίας. Προστίθενται δ' εν τούτω ώραι διδασκαλίας γαλλικής και εργόχειρων εν εκάστη τάξει και παραλείπεται η διδασκαλία της κηπουρικής και της οπλασκίας, περιοριζομένου και του χρόνου της διδασκαλίας των άνω μαθημάτων αναλόγως, ώστε αι ώραι της καθ' εβδομάδα διδασκαλίας εν εκάστη τάξει ναμηυπερβαίνωσιτας33. Άρθρον 4ον. Καταργούνται τα Ημέτερα διατάγματα της 25 Μαΐου 1878 περί κατανομής των διδακτέων μαθημάτων εν τω διδασκαλείω, της 16 Ιουλίου 1879 περί τροποποιήσεως τούτου, και της 8 Σεπτεμβρίου 1880 περί εφαρμογής αμφοτέρων των μνημονευθέντων διαταγμάτων και ως προς το ενΠελοποννήσω Διδασκαλείον. λεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν

Αθήναις

Εν

ονόματι

Το

Υπουργικόν

τη του

5 Σεπτεμβρίου 1886. Βασιλέως Συμβούλιον

Χ. ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ, Κ. ΛΟΜΒΑΡΔΟΣ, Γ. Ν. ΘΕΟΤΟΚΗΣ, Δ. Σ. ΒΟΥΛΠΙΩΤΗΣ, Π. ΜΑΝΕΤΑΣ, Σ. ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ. Ο

Υπουργός

των

Εκκλησιαστικών κλπ. Π. ΜΑΝΕΤΑΣ

29 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΤΗΣ Φ.Ε. ΚΑΤΑ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 1887 -1888 ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΝ Τάξις

Α'.

Θρησκευτικά. Κατήχησις μετά συντόμου εξηγήσεως της λειτουργίας καθ' εβδομάδα ώραι 2 ΑρχαίαΕλληνικά.Ε ρ μ η ν ε ί α εκ των Ελληνικών του Ξενοφώντος και της Κύρου Παιδείας κατ' εκλογήν. Ισοκράτους ο προς Ευαγόραν καιοΠλαταϊκός. Επανάληψις της γραμματικής μετ' εφα παραδειγμάτων και Συντακτικόν

Δ . Κυριακοπούλου

»

6

Ορθογραφικαι ασκήσεις επί του μελανοπίνακος άπαξ της μάδος,εκθέσειςγραπταί, διορθούμεναι υπό του διδάσκοντος καθηγητού κατά τον εν τέλει του προγράμματος επισυνημμένον τρόπον » 2 Ανάγνωσις τεμαχίων νεωτέρων Ελλήνων λογογράφων και ποιητών » 1 Μαθηματικά. Αριθμητική Μ. Νικολαΐδου απ' αρχής μέχρι των αναλογιών » 2 Ελληνικού μέχρι της υπό των Ρωμαίων αλώσεως της Κορίνθου Α. Αντωνιάδου Γεωγραφικά. Φυσιογνωστικά.

Γεωγραφία της Ευρώπης Μ. Δήμιτσα Φυτολογία

και

Ορυκτολογία

» »

2 2

)»

2

Γαλλικά. Ε ρ μ η ν ε ί α τεμαχίων Γάλλων λογογράφων και ποιητών. Γραμματική Καρασούτσα και τεχνολογικόν μετ' εφαρμογής δι' απλουστάτων γραπτών γυμνασμάτων, άτινα απαγγέλλουσιν αι μαθήτρ γράφουσιν επί του πίνακος γαλλιστί, υπαγορευομένου του Ελληνικού κειμένου υπό του καθηγητού » 3

Αναδημοσιεύεταιαπότο:«Πρόγραμμα των κατά το σχολικόν έτος 1887-1888 διδαχθησομένων μαθημάτων εν τε τοις Προτύποις και τοις Διδασκαλείοις της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας, εγκριθέν διά του υπ' αριθ. 9576/9931 εγγράφου του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως», στον τόμο: Πρακτικά της εν Αθήναις Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας του έτους 1886-1887, Αθήνα 1887, σ. 43-50 (και αυτοτελές τεύχος — όπου το πρόγραμμα του διδασκαλείου στις σ. 8-15).

Τεχνικά. Χ) Ιχνογραφία β') Καλλιγραφία γ') Ωδική δ') Γυμναστική ε') Χειροτεχνήματα' ραφή χιτωνίου νυκτικού μετά ποικίλματος, και χιτώνος ανδρικού

» 1 » 2 » 2 » 2 »

3

~32 Τάξις Β'

Θρησκευτικά. Εκκλησιαστική ιστορία συνοπτικώς καθ' εβδομάδα ώραι 2 Αρχαία Ελληνικά. Ερμηνεία εκ των απομνημονευμάτων του Ξενοφώντος και εκ των παραλλήλων βίων του Πλουτάρχου ο Κλεομένης καιοΤιμολέων » 6 Ορθογραφικαι ασκήσεις επί του μελανοπίνακος άπαξ της μάδος. Εκθέσεις γραπταί, διορθούμεναι υπό του διδάσκοντος καθηγητού κατά τον εν τέλει του προγράμματος εκτιθέμενον τρόπον' ασκήσεις γραμματικαί και συντακτικαί » 3 Μαθηματικά. Αριθμητική το περί αναλογιών και μεθόδων, και ασκήσεις πολλαί επί προβλημάτων του βίου » 2 Ιστορικά.Ιστορίαρωμαϊκή εν συντόμω, και της Μεσαιωνικής τα σχέσιν έχοντα προς την Βυζαντινήν, και εκτενέστερον τα της Βυζαντινής » 2 Γεωγραφικά. Γεωγραφία της Ασίας, Αφρικής, Αμερικής και Ωκεανίας κατά το εγχειρίδιον Μ. Δήμιτσα » 2 Φυσιογνωστικά. Ζωολογία και σύντομος ανθρωπολογία » 2 Γαλλικά. Ερμηνεία τεμαχίων γάλλων λογογράφων και ποιητών. Γραμματική Καρασούτσα. Ασκήσεις τεχνολογικαί. Συντακτικόν μετ' εφαρμογής διά γραπτών γυμνασμάτων. Απομνημόνευσις ποιητικών τεμαχίων » 3 Τεχνικά. α') Ιχνογραφία β') Ωδική γ') Γυμναστική δ') Χειροτεχνήματα' ραφή, ποίκιλσις, επίρραμμα (εμβάλωμα καλτσών)

» » »

1 2 2

»

4

περιποδίων

31

Τάξις Γ ' . Θρησκευτικά. Η κατά Χριστόν ηθική καθ' εβδομάδα ώραι 1 ΑρχαίαΕλληνικά.Ερμηνεία εκ του ιστορικού του Θουκυδίδου- ο προς Φίλιππον του Ισοκράτους. Ομήρου Οδύσσεια. Ανάγνωσις εκ τωντουΗροδότου. Συνοπτική Ελληνική γραμματολογία » 6 Θεματογραφία άπαξ της εβδομάδος' εκθέσεις γραπταί διορθούμεναι υπό του διδάσκοντος καθηγητού κατά τον εν τέλει του προγράμματος εκτιθέμενον τρόπον » 2 Οικιακή Οικονομία » 1 Μαθηματικά. Γεωμετρία μικρά Χατζηδάκη » 2 Κοσμογραφία Μ. Νικολαΐδου » 1 Ιστορικά.Ιστορίατωννεωτέρων χρόνων » 2 Γεωγραφικά. Επανάληψις της όλης Γεωγραφίας » 1 Φυσιογνωστικά. Φυσική πειραματική Β. Λάκωνος » 2 Παιδαγωγικά. Στοιχειώδης ψυχολογία και παιδαγωγική Α. Σπαθάκη » 2 Διδακτικά. Μεθοδολογία » 1 Γαλλικά. Ερμηνεία τεμαχίων Γάλλων λογογράφων και ποιητών. Γραμματική, τεχνολογικού επανάληψις και εφαρμογή, και συντακτικού συμπλήρωσις' θέματα κατ' οίκον, ασκήσεις εις το ομιλείν, απομνημόνευσις ποιηματίων » 4 Τεχνικά. α') Ιχνογραφία » 1 β') Οδική » 2 γ') Γυμναστική » 2 δ') Χειροτεχνήματα' κόπτειν και ράπτειν ανδρικόν και γυναικείον χιτώνα, επίβλημα επί ιματίω (εμβάλωμα φορεμάτων) » 3 33 Τάξις Δ'. ΑρχαίαΕλληνικά.Πλάτωνος Κρίτων, Απολογία, Μενέξενος και Ευθύφρων, οι δύο κατ' εκλογήν. Ομήρου Ιλιάς και Οδύσσεια κατ' εκλογήν ώραι 3 Ερμηνεία Ξενοφώντος μετά επιμελούς μεταφράσεως και γραμματικών ασκήσεων » 2 Εκθέσεις γραπταί, γινόμεναι ελευθέρως και αυτενεργώς κατά τον εν τέλει του προγράμματος εκτιθέμενον τρόπον » 3 Ιστορικά.ΙστορίατουΕλληνικούΈθνους απ' αρχής μέχρι και των νεωτάτων χρόνων κατά το Δ', τεύχος της ιστορίας Γ. Βακαλοπούλου »

2

Αριθμητικοί ασκήσεις και ιδίως γνώσεις περί μέτρων, σταθμών και νομισμάτων Φυσιογνωστικά. Στοιχειώδης εμπειρική χημεία Παιδαγωγικά. Λογική και ιστορία της παιδαγωγίας κατά τα εγχειρίδια Α. Σπαθάκη και ερμηνεία των παρ' ημίν νόμων της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως Διδακτικά, α') Ειδική διδακτική β') Υποδειγματική και ασκητική διδασκαλία εν τω Προτύπω . . γ') Συνεδρίαι διδασκαλικαί Γαλλικά. Ερμηνεία τεμαχίων Γάλλων λογογράφων και ποιητών ασκήσεις εις το ομιλείν την Γαλλικήν Τεχνικά. α') Ωδική β') Χειροτεχνήματα. Ιματιουργική (κόπτειν και ράπτειν γυναικεία φορέματα)

» »

1

» » » »

2 2 8 1

»

4

»

2

»

1

4 35

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ

Οδηγίαι περί των γραπτών

εκθέσεων.

ορθώς εκφράζειν και διατυπούν τα αισθήματα και διανοήματα αυτών' τούτου ένεκατομάθημα τούτο ανατίθεται εις τους διδάσκοντας την Ελληνικήν γλώσσα ν. Η ύλη των εκθέσεων πρέπει να ήναι σύμφωνος και ανάλογος προς την ηλικίαντωνμαθητριών και την πνευματικήν αυτών ανάπτυξιν. Διό καλόν είναι ν' αντλήται συνήθως εκ του κύκλου των εν εκάστη τάξει διδασκομένων μαθημάτων τούτο δε μεγάλως συντελεί ου μόνονειςτηνεμπέδωσιναλλάκαι την συγκέντρωσιν των διαφόρων γνώσεων ας εκ των διαφόρων της τάξεως μαθημάτων πορίζονται αι μαθήτριαι.

αι μαθήτριαι είναι ήδη εις κατάστασιν να αυτενεργώσι' προπαρασκευάζεται όμως προς ταύτας η των μαθητριών διάνοια από των τάξεων του Προτύπου διά τε των προφορικών και γραπτών ασκήσεων α) εν τω ονομάζειν τα διάφορα αντικείμενα και παρατηρείν τας διαφόρους αυτών ιδιότητας' β) εν τω διαιρείν το όλον εις τα μέρη αυτού και ενώνειν ταύτα προς αποτέλεσιν του όλου' γ) εν τω ανευρίσκειν την αρχήν εκάστου αντικειμένου και προσδιορίζειν τον σκοπόν και την χρησιμότητα αυτού' δ) εν τω συγκρίνειν και αντιπαραβάλλειν τα διάφορα αντικείμενα και ανευρίσκειν τας μεταξύ αυτώνομοιότηταςκαι διαφοράς' ε) εν τω σχηματίζειν απλάς και μικράς προτάσεις επί γνωστών αντι-

αντικειμένων,καιστ) εν τω ακροάσθαι, αντιγράφειν, απομνημονεύειν και απαγγέλλειν διαφόρους εκλεκτάς περιγραφάς και διηγήματα. απλουστέρου και ευκολωτέρου είδους εις το συνθετώτερον και δυσκολώτερον. Διακρίνονται δε τέσσαρα είδη εκθέσεων αναλόγως του αριθμού των του Διδασκαλείου τάξεων. τικείμενόν τι, όπερ αυτός ο διδάσκαλος εν τω σχολείω αφηγήσατο ή περιέγραψε προφορικώς. μενόν τι, όπερ αυτός ο διδάσκαλος εν τω σχολείω υπέδειξεν, υποτυπώσας μόνον τα ουσιώδη της εκθέσεως η περιγραφής σημεία. κείμενόν τι, προταθέν απλώς υπό του διδασκάλου, η αναπτύσσει βραχύ τι γνωμικόν η απόφθεγμα, ή παροιμίαν, βεβαιούσα την εν αυτοίς εγκειμένην αλήθειαν διά παραδειγμάτων, λαμβανομένων εκ τε της ιστορίας και του βίου' ο τρόπος όμως της τοιαύτης των μαθητριών εργασίας υποδεικνύεται προηγουμένως υπ' αυτού του διδασκάλου.

ζητήματα, προτεινόμενα μεν υπό του διδασκάλου αναγόμενα δε εις αντικείμενα του μέλλοντος αυτής βίου ως μητρός, οικοδεσποίνης, διδασκάλου και των ομοίων αι εκθέσεις αύται θέλουσι φέρει τον τύπον οτέ μεν επιστολής, οτέ δε λόγου, οτέ δε αναφοράς κλπ. του κοινού χάρτου. Άπασαι αι μαθήτριαι υποχρεούνται να μετέχωσι των εν ταις εκθέσεσιν ασκήσεων. ασκήσεως γίνεται ως εξής: τηςεκθέσεως,αιδεμαθήτριαι οφείλουσι να επιδείξωσι την εργασίαν αυτών τηνμενμίαν εβδομάδα μίαν ημέραν προ της προς άσκησιν τεταγμένης ημέρας, οπότεοδιδάσκαλος διά κλήρου παραλαμβάνει 5 εκ των εκθέσεων, και ταύτας διορθώσας κατ' οίκον επιδίδει την επιούσαν εις τας δικαιούχους μετά την δημοσία ακριβή κατάδειξιν των διορθωθέντων σφαλμάτων,τηνδεετέρανεβδομάδατηναυτήν ημέραν της εν ταις εκθέσεσιν ασκήσεως, οπότε ο διδάσκαλος υπανιστάς διά κλήρου μαθήτριάν τινα, επιτάσσει αυτήν να εκθέση επί του πίνακος το προταθέν αντικείμενον κατά την υπ' αυτής γενομένηνεργασίαν.Εν αμφοτέραις ταις περιστάσεσι λαμβάνει κατάλληλον αφορμήν ο διδάσκαλος ου μόνον όπως διορθώνη τα γραμματικά, πραγματικά και λογικά σφάλματα των

μαθητριών, αλλά και όπως υποδεικνύη αυταίς τον τρόπον, καθ' ον γίνονται αι εκθέσεις συνωδά προς την φύσιν έκαστου αντικειμένου. Μετά την εργασίαν ταύτην δίδει ο διδάσκαλος έτερον θέμα προς έκθεσιν διά την επιούσαν εβδομάδα. διορθώσεων οφείλουσι να επιφέρωσιν εις τας εαυτών εκθέσεις τας δεούσας διορθώσεις και βελτιώσεις. Τας ούτω διορθωθείσας εκθέσεις μετά των επί του πίνακος επεξειργασμένων οφείλουσιν αι μαθήτριαι να τηρώσιν εν καθαρώ και επιδείξωσιν εν καιρώ τοις εαυτών προϊσταμένοις.

30

ΤΟ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟ (Νόμος 4 Χ Η ' / 2 0 Δεκεμβρίου 1887) Κυβέρνηση Υπουργός

Περί του κεντρικού ΝΟΜΟΣ

Χ. Π.

Τρικούπη Μανέτας

γυμναστηρίου. ΑΧΗ'

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν'

Άρθρον 1. Σκοπός του εν Αθήναις κεντρικού γυμναστηρίου είνε η μόρφωσις γυμναστών προς διδασκαλίαν της γυμναστικής εν τοις εκπαιδευτηρίοις της μέσης και της στοιχειώδους εκπαιδεύσεως και η εν αυτώ άσκησις των φοιτητών του Πανεπιστημίου και άλλων πολιτών.

Άρθρον 2. Οι εν τ ω κεντρικώ γυμναστηρίω ασκούμενοι πληρόνουσι δραχμάς 5 ως δικαίωμα εγγραφής, εισπραττομένας κατά τα περί εισπράξεως των δημοσίων εσόδων κεκανονισμένα. Άρθρον 3. Εν τ ω κεντρικώ γυμναστηρίω διορίζονται εις διευθυντής επί βαθμώ και μισθώ υπουργικού γραμματέως πρώτης τάξεως, αυξανομένω κατά πενταετίαν κατά το πεμπτημόριον μέχρι δραχμών 320, εις ιατρός, επί μηνιαίω μισθώ ουχί ανωτέρω των δραχμών 150 κατά μήνα, δύο γυμνασταί, δύο βοηθοί της γυμναστικής, εις επιστάτης επί μηνιαίω μισθώ δραχμών εξήκοντα, εις υπεπιστάτης επί μηνιαίω μισθώ δραχμών πεντήκοντα και εις υπηρέτης επί μηνιαίω μισθω δραχμών τεσσαράκοντα. Η προ της δημοσιεύσεως του παρόντος νόμου υπηρεσία του διευθυντού συνυπολογίζεται εν τ ω προς αύξησιν του μισθού αυτού οριζομένω χρόνω. Άρθρον 4. Ο διευθυντής του κεντρικού γυμναστηρίου διευθύνει την διδασκαλίαν της γυμναστικής εν αυτώ' διδάσκει εν τη προσηρτημένη ειςτοκεντρικόν γυμναστήριον σχολή της γυμναστικής ιστορίαν και παιδαγωγίαν της

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 349/24 Δεκεμβρίου 1887.

γυμναστικής και όσα άλλα μαθήματα ανατεθώσιν αυτώ διά Βασιλικού διατάγματος, έχει την εποπτείαν των εν Αθήναις και εν Πειραιεί δημοσίων γυμναστηρίων, και διαταγή του Υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως επιθεωρεί τα εκτός των Αθηνών δημόσια γυμναστήρια. Ο ιατρός διδάσκει εν τη προσηρτημένη εις το κεντρικόν γυμναστήριον ειδική σχολή φυσιολογίαν, ανατομίαν, και υγιεινήν, καθ' όσον σχετίζονται τη γυμναστική, και εξετάζει την σωματικήν ικανότητα των εις το γυμναστήριον προς άσκησιν προσερχομένων. Άρθρον 5. Τα του εσωτερικού οργανισμού του κεντρικού γυμναστηρίου καιτοπρόγραμμα της διδασκαλίας εν τη προσηρτημένη αυτώ σχολή της γυμναστικής κανονισθήσονται διά Βασιλικού διατάγματος. κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν

Αθήναις

τη

20 Δεκεμβρίου 1887. ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών κλπ. Υπουργός Π. ΜΑΝΕΤΑΣ

31 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ 1888 (Β. Διάταγμα/13 Σεπτεμβρίου 1888) Κυβέρνηση Χ. Τρικούπη Υπουργός Π, Μανέτας

Περί κατανομής των μαθημάτων και ωρών της διδασκαλίας εν τοις διδασκαλείοις. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τα άρθρα 3 και 8 του ΧΘ' νόμου της 11 Ιανουαρίου του 1878 περί συστάσεως του διδασκαλείου εν Αθήναις και το άρθρον 2 του νόμου της 22 Ιουνίου 1882 περί τροποποιήσεως και προσθήκης διατάξεων αναφερομένων εις τα διδασκαλεία, προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργούαποφασίζομενκαι διατάσσομεν' Άρθρον 1. Η κατανομή των μαθημάτων και αι ώραι της διδασκαλίας εκάστου τούτων εν τοις διδασκαλείοις ορίζεται ως εξής: Τάξις Α' Θρησκευτικά. Συντομώτατα τα κυριώτερα της Παλαιάς Διαθήκης, εκτενέστερον τα της Καινής. Εκ της Εκκλησιαστικής ιστορίας τα περί εξαπλώσεως του Χριστιανισμού, το περί σχίσματος της Α' και Δ' Εκκλησίας,ταπερί μεταρρυθμίσεως συνοπτικώτατα, τα περί πατέρων Εκκλησίας των 8 πρώτων αιώνων, βίου και συγγράμματα. Ανάγνωσις Χρυσοστόμου μετά διδασκαλίας των κυριωτέρων κανόνων της εκκλησιαστικής ρητορικής 2 Ελληνικά. Ισοκράτης, Ξενοφών, εφαρμογή τυπικού, ετυμολογικού, συντακτικού, ανάγνωσις (άπαξ της εβδομάδος) νεωτέρων Ελλήνων πεζών και ποιητών και απομνημονεύσεις των εκλεκτοτέρων τεμαχίων, συγγραφικαιασκήσεις,Γραμματολογία Ελληνική (ιδία περί ιστοριογραφίας) 12 Μαθηματικά. Επανάληψις των κυριωτέρων μερών της θεωρητικής ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 242/17 Σεπτεμβρίου 1888.

Αριθμητικής μετ' ασκήσεων και Γεωμετρίας στοιχειώδους το Α' και Β' βιβλίον μετά πρακτικών ασκήσεων 3 Φυσική. Γενικαί ιδιότητες των σωμάτων, Βαρύτης, Υδροστατική, Αεροστατική. Ακουστική και στοιχεία Μηχανικής 2 Φυσιογραφία. Ανθρωπολογία, Ζωολογίας διαίρεσις, γενικοί χαρακτήρες εκάστης συνομοταξίας, ιστορία και περιγραφή των γνωστοτέρων και χρησιμωτέρων ζώων 2 Γεωγραφία. Ευρώπη (μετά πινακογραφίας) 2 Ιστορία.ΑρχαίαΕλληνική μέχρις αλώσεως της Κορίνθουυπότων Ρωμαίων 2 Παιδαγωγικά. Η αρχαία Παιδαγωγία 2 Εκκλησιαστική Μουσική 2 Ιχνογραφία και Καλλιγραφία 3 Γυμναστική 2 Τετράχορδον προαιρετικοί> 2 Ωδική 2 Τάξις Β'.

Θρησκευτικά. Κατήχησις, το δογματικόν και τα κυριώτερα της λειτουργικής,ερμηνείατηςεπίτουόρους ομιλίας και των παραβολών, γνωσιςτουμεγάλου Βασιλείου, συνέχεια των κυριωτέρων κανόνων της εκκλησιαστικής ρητορικής μετ' ασκήσεων 2 Ελληνικά. Πλουτάρχου παράλληλοι βίοι, Δημοσθένους Ολυνθιακοί και Φιλιππικοί, Όμηρος, συγγραφικαί ασκήσεις, Ελληνική Γραμματολογία (περί ρητόρων και έπους) 9 Παιδαγωγικά. Εκ της ψυχολογίας και λογικής ταναγκαιότατα. Διδακτική και κατά την επανάληψιν αυτής υποδειγματική διδασκαλία 4 Μαθηματικά. Αλγέβρας στοιχειώδεις γνώσεις μετ' ασκήσεων εις λύσεις προβλημάτων. Συνέχεια και τέλος στοιχειώδους γεωμετρίας. Πρακτικαίασκήσειςδιά των γεωμετρικών εργαλείων επί του χάρτου και γηπέδου και προβλήματα 3 Φυσική. Περί θερμότητος, φωτός, μετεωρολογίας, ηλεκτρισμού και μαγνητισμού 2 Φυσιογραφία. Φυτολογία. Στοιχεία ορυκτολογίας και γεωλογίας (εποπτικώς). Στοιχειώδεις γνώσεις γεωργίας και δενδροκομίας 2 Γεωγραφία. Των τεσσάρων ηπείρων τα σπουδαιότερα 2 Ιστορία. Ελληνική μέχρι της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως υπότωνΤούρκων 2 Ωδική 2

Εκκλησιαστική Μουσική Ιχνογραφία και Καλλιγραφία Γυμναστική Τετράχορδον προαιρετικόν Οπλασκία

2 2 2 2 2 Τάξις Γ ' .

Θρησκευτικά. Χριστιανική Ηθική σύντομος μετά ερμηνείας των κατά τας Κυριακάς αναγινωσκομένων Ευαγγελίων και περικοπών εκ των πράξεων και επιστολών των Αποστόλων 2 Ελληνικά. Ε π ί το αναγνωστικώτερον Πλουτάρχου Ηθικά, Κρίτων, Απολογία Σωκράτους, Ξενοφώντος κατ' εκλογήν και Θουκυδίδου ισ ρικόν. Όμηρος και καθόλου περικοπαί από διαφόρων συγγραφέων σχέσιν έχουσαι προς την παιδαγωγικήν. Ελληνική Γραμματολογία (λυρική και δραματική ποίησις) 9 Παιδαγωγικά, 1) Παιδαγωγική 2 2) ιστορία της νεωτέρας παιδαγωγικής, ερμηνεία των παρ' ημίν κειμένων Νόμων της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως, και διδασκαλία της πολιτείας επιβαλλομένων τοις διδασκάλοις καθηκόντων 2 3) Διδακτικαί ασκήσεις (αναλόγως του αριθμού των μαθητών) και υποδειγματική διδασκαλία 9 Φυσική. Χημεία μετ' ασκήσεως εις τον χειρισμόν των οργάνων και εκτέλεσιν των πειραμάτων κτλ. 2 Κοσμογραφία 1 Φυσιογραφία. Στοιχειώδεις γνώσεις γεωργίας και δενδροκομίας (συνέχεια) 2 Ιστορία. Α π ό της αλώσεως και εξ. μέχρι των καθ' ημάς χρόνων Ωδική 2 Εκκλησιαστική Μουσική 2 Ιχνογραφία εκ φύσεως 1 Γυμναστική και υγιεινή 2 Τετράχορδον προαιρετικόν 1 Οπλασκία 2 Άρθρον 2ον. Ο Σύλλογος των καθηγητών του Διδασκαλείου συντάσσει το πρόγραμμα των εν εκατέρα εξαμηνία διδακτέων μαθημάτων, κατανέμων τα μαθήματα εκάστω των διδασκόντων και ορίζων τας ώρας της διδασκαλίας αυτώνκαιταδιδακτικά βιβλία' της συντάξεως του προγράμματος μετέχουσι και οι διδάσκαλοι των τεχνικών μαθημάτων κατά τας διατάξεις του άρθρου 13 τουαπό23 Αυγούστου 1878 Ημετέρου διατάγματος περί οργανισμού του Διδασκαλείου.

Ο διευθυντής του διδασκαλείου υποβάλλει εις το Υπουργείον των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως προς έγκρισιν το μεν πρόγραμμα των διδακτέων μαθημάτων κατά την θερινήν εξαμηνίαν δέκα ημέρας προ της ενάρξεως ταύτης, το δε των κατά την χειμερινήν τη 1 Ιουλίου. Η διδασκαλία γίνεται κατά το υπό του Υπουργείου εγκριθέν η μεταβληθέν πρόγραμμα. Άρθρον 3ον. Μέχρι του κανονισμού ιδίου προγράμματος των εν τοις διδασκαλείοις των θηλέων διδασκομένων μαθημάτων το πρόγραμμα τούτων συντάσεται επί τη βάσει του παρόντος υπό του Συμβουλίου της Φιλεκπαιδευτικής εταιρίας συμφώνως τω από 24 Απριλίου 1881 Ημετέρα διατάγματι περί διδασκαλίας κλπ. εν τοις Παρθεναγωγείοις της Φιλεκπαιδευτικής εταιρίας. Προστίθενται δ' εν τούτω το μάθημα της Γαλλικής γλώσσηςκαιτοτων εργόχειρων εν εκάστη τάξει, παραλειπομένης της διδασκαλίας της κηπουρικής και οπλασκίας. Άρθρον 4ον. Καταργούνται τα Ημέτερα διατάγματα της 25 Μαΐου 1878 περί κατανομής των διδακτέων μαθημάτων εν τω Διδασκαλείω της 16 Ιουλίου 1879 περί τροποποιήσεως τούτου, της 8 Σεπτεμβρίου 1880 περί εφαρμογής αμφοτέρων των μνημονευθέντων διαταγμάτων και ως προς το εν Πελοποννήσω Διδασκαλείον, και της 5 Σεπτεμβρίου του 1886 περί μεταβολής των προγραμμάτων των εν τοις διδασκαλείοις διδασκομένων μαθημάτων. τέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν Εν

Αθήναις

τη

ονόματι

Το

13 Σεπτεμβρίου 1888. του

Υπουργικόν

Βασιλέως Συμβούλιον

Χ. ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ, Δ. Σ. ΒΟΥΛΠΙΩΤΗΣ, Σ. ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ, Γ. Ν. ΘΕΟΤΟΚΗΣ, II. ΜΑΝΕΤΑΣ Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών κλπ. Υπουργός Π. ΜΑΝΕΤΑΣ.

32

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΓΡΑΠΤΩΝ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ ΤΗΣ Φ.Ε. ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 1888-1889

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ Α'.

Περί του τρόπου της διδασκαλίας της Ελληνικής γλώσσης εν ταις τάξεσι του Διδασκαλείου.

α') Η εν τω Διδασκαλείω διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσης, χωρούσα βαθμηδόν και ομοιομόρφως από της Α', τάξεως μέχρι και της Γ', (της Δ', ούσης καθαρώς πρακτικής), αποτελεί πλήρες και οργανικόν σύστημα, σκοπούν να καταστήση τας μαθήτριας να εννοώσι μεν ευχερώς τους ευληπτοτέρου χαίους Έλληνας συγγραφείς, να γράφωσι δε ορθώς και απταίστως την νέαν Ελληνικήν γλώσσαν. β') Η διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσης γίνεται επί το πρακτικώτερον. Ιδία δε 1) Εν τη Α', τάξει του Διδασκαλείου το Ελληνικόν κείμενονεξηγείαυτός ο διδάσκαλος, αι δε μαθήτριαι γράφουσι την εξήγησιν κατ' οίκον, ην διορθοί κατόπιν ο διδάσκαλος εν τη παραδόσει- εν δε ταις λοιπαίς τάξεσιν εξηγούσι το κείμενον αυταί αι μαθήτριαι, καθοδηγούμεναι υπό του διδασκάλου' γρ σι δε και αύται την εξήγησιν κατ' οίκον, ην διορθοί ο διδάσκαλος εν τη παραδόσει. 2) Εννέα ορισθεισών καθ' εβδομάδα ωρών προς διδασκαλίαν της Ελληνικής γλώσσης, ήτοι τριών μονών και τριών διπλών, κατά μεν τας μονάς ώρας γίνεται η μετ' ήθους απαγγελία επί νεοελληνικού κειμένου, αι γραπταί ασκήσεις και αι εκθέσεις ιδεών, κατά δε τας διπλάς ή ερμηνεία του κειμένου, η διόρθωσις των εξηγήσεων, η ανάγνωσις εξ αρχαίου ευλήπτου συγγραφέως (άπαξ τηςεβδομάδος)καιηδιδασκαλία της Γραμματικής και του Συντακτικού. γ') Η των Ελληνικών διδασκαλία κανονίζεται ως εξής 1) Εν μεν τη Α' τάξει γίνεται επανάληψις της Γραμματικής, διδασκαλία

Αναδημοσιεύεταιαπότο:«Πρόγραμμα των κατά το σχολικόν έτος 1888-1889 διδαχθησομένων μαθημάτων εν τε τοις Προτύποις και τοις Διδασκαλείοις της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας», στον τόμο: Πρακτικά της εν Αθήναις ΦιλεκπαιδευτικήςΕταιρίαςτου

λία του Συντακτικού επί καταλλήλων παραδειγμάτων, και σύγκρισις των τύπων της αρχαίας Ελληνικής γλώσσης προς τους της νεωτέρας και τανάπαλιν. 2) Εν δε τη Β', τάξει γίνεται επανάληψις του Συντακτικού και ασκήσεις γραμματικαί και συντακτικαί επί παραδειγμάτων της τε αρχαίας και νέας Ε λ ληνικής γλώσσης, τρεπομένων των μεν της αρχαίας γλώσσης εις την νέαν, των δετηςνέας εις την αρχαίαν προσέτι δε γίνονται ασκήσεις εις το μετατρέπειν διαφόρους προτάσεις κατά χρόνον, έγκλισιν, αριθμόν και πρόσωπον. 3) Εν δε τη Γ', τάξει γίνεται ανάλυσις λόγου και τροπή αυτού από πλαγίου εις Ορθόν και τανάπαλιν, έτι δε φρασεολογία, και καθόλου ακριβεστέρα εξέτασις της Ελληνικής γλώσσης. 4) Εν δε τη Δ' τάξει η διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσης έχει καθαρώς πρακτικόν χαρακτήρα, γινομένη αφθόνως επί ευλήπτων συγγραφέων (οίον Ξενοφώντος, Διοδώρου και των ομοίων)· εν τη αυτή τάζει καθοδηγούνται προσέτι αι μαθήτριαι υπ' αυτού του διδάσκοντος τα Ελληνικά και προς το διδάσκειν καταλλήλως την Ελληνικήν γλώσσαν. ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ

Β'.

Οδηγίαι περί των γραπτών εκθέσεων. ορθώς εκφράζειν και διατυπούν τα αισθήματα και διανοήματα αυτών' τούτου ένεκατομάθημα τούτο ανατίθεται εις τους διδάσκοντας την Ελληνικήν γλώσσαν. Η ύλη των εκθέσεων πρέπει να ήναι σύμφωνος και ανάλογος προς την ηλικίαντωνμαθητριών και την πνευματικήν αυτών ανάπτυξιν. Διό καλόν είναι να αντλήται συνήθως εκ του κύκλου των εν εκάστη τάξει διδασκομένων μαθημάτων' τούτο δε μεγάλως συντελεί ου μόνον ειςτηνεμπέδωσιν,αλλάκαι εις την συγκέντρωσιν των διαφόρων γνώσεων, ας εκ των διαφόρων της τάξεως μαθημάτων πορίζονται αι μαθήτριαι.

αι μαθήτριαι είναι ήδη εις κατάστασιν να αυτενεργώσι. Προπαρασκευάζετα όμως προς ταύτας η των μαθητριών διάνοια από των τάξεων του Προτύπου διά τε των προφορικών και γραπτών ασκήσεων. Α') Εν τω ονομάζειν τα διάφορα αντικείμενα και παρατηρείν τας διαφόρους αυτών ιδιότητας, β') Εν τω διαιρείν το όλον εις τα μέρη αυτού και ενώνειν ταύτα προς αποτέλεσιν του όλου. γ') Εν τω ανευρίσκειν την αρχήν εκάστου αντικειμένου και προσδιορίζειν τον σκοπόν και την χρησιμότητα αυτού. δ') Εν τω συγκρίνειν και αντιπαραβάλλειν τα διάφορα αντικείμενα και ανευρίσκειν τας μεταξύ αυτών ομοιότητας και διαφοράς, ε') Εν τω σχηματίζειν απλάς και μικράς προτάσεις επί γνωστώ

αντικειμένωνκαιστ') εν τω ακροάσθαι, αντιγράφειν, απομνημονεύειν και απαγγέλλειν διαφόρους, εκλεκτάς περιγραφάς και διηγήματα. στέρου και ευκολωτέρου είδους εις το συνθετώτερον και δυσκολώτερον. Διακρίνονται δε τέσσερα είδη εκθέσεων αναλόγως του αριθμού των του Διδασκαλείου τάξεων. τικείμενόν τι, όπερ αυτός ο διδάσκαλος εν τω σχολείω αφηγήσατο ή περιέγραψε προφορικώς. μενόν τι, όπερ αυτός ο διδάσκαλος εν τω σχολείω υπέδειξεν, υποτυπώσας μόνον τα ουσιώδη της εκθέσεως η περιγραφής σημεία. μενόν τι, προταθέν απλώς υπό του διδασκάλου, ή αναπτύσσει βραχύ τι γνωμικόν ή απόφθεγμα, ή παροιμίαν, βεβαιούσα την εν αυτοίς εγκειμένην αλήθειαν διά παραδειγμάτων, λαμβανομένων εκ τε της ιστορίας και του βίου. Ο τρόπος όμως της τοιαύτης των μαθητριών εργασίας υποδεικνύεται προηγουμένως υπ' αυτού του διδασκάλου. ζητήματα, προτεινόμενα μεν υπό του διδασκάλου, αναγόμενα δε εις αντικείμενα του μέλλοντος αυτής βίου ως μητρός, οικοδεσποίνης, διδασκάλουκαιτων ομοίωναιεκθέσεις αύται θέλουσι φέρει τον τύπον οτέ μεν επιστολής, οτέ δε λόγου, οτέ δε αναφοράς κτλ. τουκοινούχάρτου. Άπασαι αι μαθήτριαι υποχρεούνται να μετέχωσι των εν ταις εκθέσεσιν ασκήσεων.

ασκήσεως γίνεται ως εξής: Ο επί των εκθέσεων διδάσκαλος προ μιας εβδομάδος προτείνει το θέμα τηςεκθέσεως,αιδεμαθήτριαι οφείλουσι να επιδείξωσι την εργασίαν αυτών τηνμενμίαν εβδομάδα μίαν ημέραν προ της προς άσκησιν τεταγμένης ημέρας, οπότε ο διδάσκαλος διά κλήρου παραλαμβάνει 5εκτωνεκθέσεων,και ταύτας διορθώσας κατ' οίκον, επιδίδει την επιούσαν εις τας δικαιούχους μετά την δημοσία ακριβή κατάδειξιν των διορθωθέντων σφαλμάτων την δε ετέραν εβδομάδατηναυτήν ημέραν της εν ταις εκθέσεσιν ασκήσεως, οπότε ο διδάσκαλος υπανιστάς διά κλήρου μαθήτριάν τινα, επιτάσσει αυτήνναεκθέσηεπίτου πίνακος το προταθέν αντικείμενον κατά την υπ' αυτής γινομένηνεργασίαν.Εν αμφοτέραις ταις περιστάσεσι λαμβάνει κατάλληλον αφορμήν ο διδάσκαλος ου μόνον όπως διορθώνη τα γραμματικά, πραγματικά και λογικά σφάλματα των

μαθητριών, αλλά και όπως υποδεικνύη αυταίς τον τρόπον, καθ' ον γίνονται αι εκθέσεις συνωδά προς την φύσιν εκάστου αντικειμένου. Μετά την εργασία ταύτην δίδει ο διδάσκαλος ετερον θέμα προς έκθεσιν διά την επιούσαν εβδομάδα. διορθώσεων οφείλουσι να επιφέρωσιν εις τας εαυτών εκθέσεις τας δεούσας διορθώσεις και βελτιώσεις. Τας ούτω διορθωθείσας εκθέσεις, μετά των επί του πίνακος επεξειργασμένων, οφείλουσιν αι μαθήτριαι να τηρώσιν εν καθαρώ και επιδείξωσιν εν καιρώ τοις εαυτών προϊσταμένοις.

33

ΙΔΡΥΣΗ ΥΠΟΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ (Νόμος ,ΒΟΘ'/6 Αυγούστου 1892) Κυβέρνηση Χ. Τρικούπη Υπουργός Σ. Σκουλούδης

Περί υποδιδασκαλείων. ΝΟΜΟΣ ,ΒΟΘ' ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομενΆρθρον 1. Ιδρύεται εις έκαστον Νομόν ανά εν υποδιδασκαλείον. Άρθρον 2. Η διάρκεια της εν τοις υποδιδασκαλείοις μαθητείας είνε μονοετής. Άρθρον 3. Το προσωπικόν των υποδιδασκαλείων συνίσταται εκ δύο δημοδιδασκάλων αποφοίτων των από του 1878 λειτουργούντων διδασκαλείων του Κράτους. Άρθρον 4. Οι δημοδιδάσκαλοι οι διδάσκοντες εν τοις υποδιδασκαλείοις πρέπει να είνε πρωτοβάθμιοι, να έχωσι τουλάχιστον τριετή ευδόκιμον υπηρεσίαν και να μη υπέστησάν ποτε πειθαρχικήν τινα ποινήν. Άρθρον 5. Ουδείς των πρωτοβαθμίων δημοδιδασκάλων γίνεται διευθυντης των υποδιδασκαλείων, εάν προς τοις εν τοις άρθροις 3 και 4δενέχηκαι εις τα τεχνικά μαθήματα και ιδίως εις την ώδικήν τον βαθμόν άριστα. Άρθρον 6. Των δημοδιδασκάλων των διδασκόντων εν τοις υποδιδασκαλείοις ο μεν διευθυντής λαμβάνει μισθόν δραχμάς 210 κατά μήνα, ο δε έτερος 200. Άρθρον 7. Ο διευθυντής λαμβάνει και 10 δραχμάς περιπλέον κατά μήνα διά γραφικά και λοιπά μικρά έξοδα του σχολείου. Άρθρον 8. Διά πάσαν φθοράν του διδακτηρίου και των οργάνων των δι-

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 277/11 Αυγούστου 1892.

διδακτικών, προερχομένην είτε εκ των διδασκόντων είτε εκ των μαθητών, ο διευθυντής είνε προσωπικώς υπεύθυνος. Άρθρον 9. Διορίζεται υπό του Υπουργού των Εκκλησιαστικώνκαιτης Δημοσίας Εκπαιδεύσεως τη προτάσει του διευθυντού εις επιστάτης λαμβάνων μηνιαίον μισθόν δραχμάς τεσσαράκοντα. Άρθρον 10. Οι θέλοντες να σπουδάσωσιν εις τα υποδιδασκαλεία πρέπει' α') Να έχωσιν απολυτήριον σχολαρχείου. β') Διαγωγήν άμεμπτον, μαρτυρουμένην είτε υπό των δημοτικών αρχών είτε υπό των διευθυντών και των διδασκάλων των σχολείων, εις α εφοίτησαν. γ') Ηλικίαν ούτε μικροτέραν των 16 ούτε μεγαλητέραν των 30 ετών, μαρτυρουμένην υπό των επιτοπίων αρχών. δ') Υγείαν στερεάν και σώμα αρτιμελές, υπό δύο ιατρών πιστούμενα. Άρθρον 11. Μόνον μετά ευδόκιμον εισιτήριον δοκιμασίαν καταγράφονται εν τοις μαθηταίς των υποδιδασκαλείων οι εις αυτά προσερχόμενοι. Άρθρον 12. Μαθήματα διδάσκονται εν τοις υποδιδασκαλείοις. α')Θρησκευτικά. Ευαγγέλιον εν μεταφράσει, ιερά ιστορία και κατήχησις. β') Παιδαγωγικά. γ') Ανάγνωσις και ερμηνεία κειμένων νεοελληνικών,εκθέσειςιδεώνκαι γραμματική της νεοελληνικής γλώσσης. δ') ιστορία Ελληνική και ιδίως της Ελληνικής επαναστάσεως. ε') Γεωγραφία της Ευρώπης και ιδίως της Ελλάδος, στ') Πρακτική αριθμητική, ιδίως προβλήματα, ζ') Άσματα εκκλησιαστικά και λαϊκά, η') Καλλιγραφία. ι' ) Γυμναστική. Άρθρον 13. Μετά του υποδιδασκαλείου συνημμένον υπάρχει και πρότυπον γραμματείον εχον ουχί πλειοτέρους των 40 μαθητών. Άρθρον 14. Οι μαθηταί των υποδιδασκαλείων ασκούνται μεν εις το διδάσκειν επί 12 ώρας την εβδομάδα εις το πρότυπον γραμματείον, διδάσκονται δε επί 10 τα τεχνικά μαθήματα και επί 20 τα λοιπά. Άρθρον 15. Των δύο δημοδιδασκάλων ο μεν διευθυντής ασκεί τους μαθηταςτουυποδιδασκαλείουπρακτικώς εις το διδάσκειν και διδάσκει αυτούς θρησκευτικά, τα τεχνικά και παιδαγωγικά μαθήματα, ο δε έτερος διδάσκει πάντα τα λοιπά μαθήματα τους μαθητάς του υποδιδασκαλείου και διδάσκει καιεντω προτύπω ως τακτικός διδάσκαλος. Άρθρον 16. Μετά το τέλος των ωρισμένων σπουδών υποβάλλονται οι μαθηταί πάντων των υποδιδασκαλείων του Κράτους εις απολυτήριον δοκιμασίαν εν τινι των διδασκαλείων του Κράτους, υπό του Υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως εκάστοτε οριζομένω ενώπιον μιας

δημοτικής εκπαιδεύσεως ως προέδρου, εκ του διευθυντού του διδασκαλείου, εν ω η απολυτήριος δοκιμασία θα γίνηται, αντιπροσωπεύοντος και τον πρόεδρον κωλυόμενον, και εκ των διδασκάλων των τεχνικών μαθημάτων του αυτού διδασκαλείου. Άρθρον 17. Απολυόμενοι εκ των υποδιδασκαλείων οι μαθηταί αυτών διορίζονται υπό του επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού γραμματισταί εις τα γραμματεία, τα Ιδρυμένα κατά τας κώμας τας εχούσας αριθμόν κατοίκων ολιγώτερον των 600. Διορίζονται δε εις μενταςκώμας τας εχούσας 500-600 κατοίκους οι λαβόντες τον βαθμό εις δε τας εχούσας 400-500 οι τον βαθμόν λίαν καλώς και εις τας εχούσας ολιγώτερον των 400 μέχρις 150 κατοίκων οι τον βαθμόν καλώς. Άρθρον 18. Μισθόν λαμβάνουσιν οι γραμματισταί 75 μεν δραχμάς οι έχοντες βαθμόν άριστα, 65 οι έχοντες λίαν καλώς και 55 οι έχοντες καλώς. Κατοικούσι δε πάντες ανεξόδως εν τοις διδακτηρίοις, όπου τούτο είνε δυνατόν. Άρθρον 19. Ο μισθός αυτών αυξάνει επί δύο πενταετίας ανά πέντε δραχμάς εκάστοτε. Άρθρον 20. Οι γραμματισταί οι έχοντες βαθμόν λίαν καλώς και καλώς μετά ευδόκιμον πενταετή υπηρεσίαν δικαιούνται να προσέλθωσιν εις τι των διδασκαλείων του Κράτους, όπως υποστώσι εξετάσεις προς βελτίωσιν του βαθμού αυτών. Άρθρον 21. Οι γραμματισταί οι έχοντες τον βαθμόν άριστα δικαιούνται, επί πενταετίαν πρότερον υπηρετήσαντες εν τοις γραμματείοις, να κα σιν εν τοις μαθηταίς της δευτέρας τάξεως των διδασκαλείων μετά την νενομισμένην δοκιμασίαν, αν η ηλικία αυτών δεν υπερβαίνη τα 30 έτη και αν ευδοκιμήσωσι κατά την εις το διδασκαλείον εισιτήριον δοκιμασίαν αυτών. Άρθρον 22. Προσωρινώς, μέχρις ου συμπληρωθή ο απαιτούμενος αριθμός των γραμματιστών προς πλήρωσιν των αναγκών συμπάσης της χώ ται να διορίζωνται και κατωτέρων βαθμών γραμματισταί εις θέσειςανωτέρας.Τοεναν

Άρθρον 23. Οι των υποδιδασκαλείων απόφοιτοι αντικαθιστώσι τους λοιπούς γραμματοδιδασκάλους, τους μη αποφοιτήσαντας εκ των υποδιδασκαλείων, άμα παρουσιασθώσι τοιούτοι. Προσέτι οι όντες τοποθετημένοι εις θ τέρας υποχωρούσι πάραυτα, άμα εμφανισθώσι γραμματισταί δικαιούμενοι να τοποθετηθώσι συνωδά τω ανωτέρω 17 αρθρω του παρόντος νόμου. Άρθρον 24. Τα υποδιδασκαλεία λειτουργούσιν, όταν οι μαθηταί αυτών δεν είναι ολιγώτεροι των 15 και ενόσω αι εκπαιδευτικαί ανάγκαι, α θεραπευόμεναι, υφίστανται, άλλως διαλύονται- ανιδρύονται δε πάλιν, όταν αι αύται ανάγκαι απαιτήσωσι τούτο.

Άρθρον 25. Οι φοιτώντες κατ' έτος εις τα υποδιδασκαλεία δεν επιτρεπεται να υπερβαίνωσι τους 50. Άρθρον 26. Διά Β. διαταγμάτων θα ορισθώσιν αι πόλεις, εν αις θα εδρεύωσι τα υποδιδασκαλεία, ο αριθμός των κατ' έτος Ιδρυομένων, τα της διδασκαλίας εν τε τω προτύπω γραμματείω και τω υποδιδασκαλείω, τα κατά τας εισιτήριους και απολυτηρίους και προαγωγικάς εξετάσεις, αι διακοπαί, το εορτολόγιον και πάντα τα εις τον παρόντα νόμον αναφερόμενα. ρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν

Τατοΐω τη 6 Αυγούστου 1892.

Εν

ονόματι του Βασιλέως

Ο

Αντιβασιλεύς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ

Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών κλπ. ΣΤΕΦ. ΣΚΟΥΛΟΥΔΗΣ

Υπουργός

34

ΑΔΕΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΣΣΩΝ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΡΘΕΝΑΓΩΓΕΙΑ (Β. διάταγμα/27 Οκτωβρίου 1892) Κυβέρνηση Χ. Τρικούπη Υπουργός Σ. Σκουλούδης

του

Περί της υπό των ανωτέρωνιδιωτικώνΠαρθεναγωγείων κράτους μορφώσεως των δημοδιδασκαλισσών.

[1]

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν το άρθρον 16 του Συντάγματος της Ελλάδος, το άρθρον 60, 13 και 66 § 1 του από 6 Φεβρουαρίου 1834 «περί των δημοτικών σχολείων νόμου» το εδάφιον Α' του από 13 Οκτωβρίου 1861 «περί των εξετάσεων των υποψηφίων διδασκαλισσών» Β. διατάγματος,τοάρθρον1οντου από 11 Μαΐου 1867 «περί του Αρσακείου ως διδασκαλείου διδασκαλισσών» Β. διατάγματος, το άρθρον 1 του από 24 Απριλίου 1881 «περί διδασκαλίας των παιδαγωγικών μαθημάτων και των εξετάσεων των υποψηφίων διδασκαλισσών εν τοις Παρθεναγωγείοις της φιλεκπαιδευτικής εταιρίας» Β. διατάγματος, το τηςισχύοςτουάρθρου11 του από 22 Απριλίου 1881 Β. διατάγματος» και θέλοντες να συνεπιλαμβάνωνται του έργου της μορφώσεως των δημοδιδασκαλισσών πλην των υπό της φιλεκπαιδευτικής εταιρίας συντηρουμένων εν Αθήναις Παρθεναγωγείων και τα υπ' άλλων Ιδιωτών η και εταιριών ενταύθα τε και αλλαχού του κράτους συντηρούμενα ανώτερα Παρθεναγωγεία,απεφασίσαμενκαι διατάσσομεν, Άρθρον 1ον. Παρέχομεν πάσι τοις ανά το κράτος λειτουργούσιν είτε υπό Ιδιωτών είτε υπό εταιριών συντηρουμένοις Παρθεναγωγείοις το δικαίωμα του μορφόνειν διδασκαλίσσας. Άρθρον 2ον. Η ενάσκησις του κατά το ανωτέρω 1ον άρθρον παρεχομένου δικαιώματος της μορφώσεως διδασκαλισσών συνεπάγεται την τήρησιν πάντων

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 391, τχ. Α'/31 Οκτωβρίου 1892.

των περί μορφώσεως των δημοδιδασκάλων κειμένων νόμων του κράτους και πασών των περί τούτου διατάξεων αυτού. Άρθρον 3ον. Η άδεια προς εξάσκησιν του δικαιώματος του διάτουανωτέρω 1ου άρθρου παρεχομένου δίδεται παρά του Υπουργείου των εκκλησιαστικών και της δημοσίας εκπαιδεύσεως. Προς τούτο προαπαιτείταινααποστέλληται αυτώ το πρόγραμμα του αιτούντος τοιαύτην άδειαν Παρθεναγωγείου και σαφώς να καταφαίνηται εν αυτώ ότι τα τε εν τω άρθρω 4 του από 24 Απριλίου 1881 περί διδασκαλίας των παιδαγωγικών μαθημάτων κτλ. Β. διατάγματος μαθήματα συγκαταλέγονται και ότι οι διδάξαντες αυτά καθηγηταί και διδάσκαλοι κέκτηνται τα υπό του νόμου απαιτούμενα προς την διδασκαλίαν τοιούτων μαθημάτων προσόντα. Άρθρον 4ον. Πάσαι αι λοιπαί διατάξεις, αι περιεχόμεναι μεν εν τοις προτέροις Β. διατάγμασι, μη συμφωνούσαι δε προς τας του παρόντος Β. Η μ ώ ν διατάγματος, καταργούνται. τέλεσιν του παρόντος διατάγματος.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΣΤΕΦ. ΣΚΟΥΛΟΥΔΗΣ

[1] Περί εξετάσεων επί πτυχίω των υποψηφίων

διδασκαλισσών.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν τα άρθρα 13, 14 και 58 του περί δημοτικών σχολείων νόμου της 6 Φεβρουαρίου 1834 και τα Ημέτερα διατάγματα της 24 Απριλίου 1882 και της 16 Αυγούστου 1883 περί εξετάσεων των υποψηφίων διδασκαλισσών κλπ., αποφασίζομεν και διατάσσομεν: ως εξής. ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 11/14 Ιανουαρίου 1888.

Άρθρον 7. Αι υποψήφιοι εξετάζονται υπό εξεταστικής επιτροπείας συγκροτουμένης εκ του γενικού επιθεωρητού των δημοτικών σχολείων, δύο καθηγητών της φιλοσοφικής η της θεολογικής σχολής του εθνικού Πανεπιστημίου, τουδιευθυντούτουδιδασκαλείου η ενός γυμνασιάρχου και του συλλόγου των καθηγητών του διδασκαλείου, της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας, ων τρεις μόνον έχουσι δικαίωμα ψήφου, εγκρινόμενοι υπό του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως προ των εξετάσεων, μεταξύ εξ προτεινομένων υπό του συμβουλίου της εταιρίας· αντί των καθηγητώντουεθνικού Πανεπιστημίου δύνανται να διορισθώσι προς συμπλήρωσιν της εν Κερκύρα εξεταστικής επιτροπείας δύο καθηγηταί του γυμνασίου η του διδασκαλείου, εκ τωνμηδιδασκόντων εν τω αυτόθι διδασκαλείω της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας. Άρθρον 9. Αι διατάξεις των άρθρων 5-15, συμπεριλαμβανομένου του Ημετέρου διατάγματος της 6 Μαΐου 1880 περί κανονισμού των απολυτηρίων εξετάσεων εν τω Αθήνησι διδασκαλείω και του τροποποιούντος τούτο ετέρου διατάγματος Η μ ώ ν υπό σημερινήν χρονολογίαν ισχύουσι και εφαρμόζονται κατ' αναλογίαν και επί των εξετάσεων των υποψηφίων δημοδιδασκαλισσών. Τα κατά το άρθρον 12 του μηνομονευθέντος διατάγματος πρακτικά των εξετάσεων υποβάλλονται εις το Υπουργείον των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως, φυλαττομένου αντιγράφου αυτών εν τοις διδασκαλείοις της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας. Η δε κατά το άρθρον 15 πρότασις περί ορισμού του χρόνου προς δευτέραν απολυτήριον εξέτασιν υποβάλλεται εις το Υ πουργείον υπό του προέδρου της εξεταστικής επιτροπείας. Άρθρον 10. Εις τους κατά το άρθρον 6 του Ημετέρου διατάγματος της 6 Μαΐου 1880, ως ετροποποιήθη διά του υπό σημερινήν χρονολογίαν διατάγματος Η μ ώ ν , κύκλους των μαθημάτων, εν οις εξετάζονται αι υποψήφιοι διδασκάλισσαι, προστίθεται και ο της γαλλικής γλώσσης, το δε μάθημα της όπλασκίας αντικαθίσταται διά των εργόχειρων. Άρθρον 11. Εις εξέτασιν επί διδασκαλικώ πτυχίω γίνονται δεκταί μαθήτριαι κατά τα κεκανονισμένα εγγραφείσαι και τακτικώς διακούσασαι τα μαθήματα των δύο ανωτέρων τάξεων των διδασκαλείων της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας, ή των ως ομοταγών τούτοις ανεγνωρισμένων παρθεναγωγείων, της αλλοδαπής, ή ιδιωτικών παρθεναγωγείων, εν οις αδεία του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως η διδασκαλία γίνεται συμφώνως προς το εγκεκριμένον πρόγραμμα των διδασκαλείων της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας. Τα αποδεικτικά των σπουδώντωνυποψηφίωνεξελέγχειο πρόεδρος της εξεταστικής επιτροπείας, τη εισηγήσει δε τούτου η εξεταστική επιτροπεία αποφασίζει κατά πλειονοφηψίαν περί μη παραδοχής εις εξέτασιν των προσαγαγουσών ελλιπή η ανεπαρκή αποδεικτικά σπουδών.

τέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν Αθήναις τη 11 Ιανουαρίου 1888. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Π. ΜΑΝΕΤΑΣ

35 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ Φ.Ε. 1892-1893

ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΝ

Τάξις Α' 1 ) Θρησκευτικά.

διδασκαλίαν του Ιησού Χριστού. 2) Ελληνικά.

α') Ερμηνεία εκ των Ελληνικών και της Κύρου παιδείας του Ξενοφώντος, και του Ισοκράτους Ευαγόρου εγκώμιον. β') Επανάληψις της γραμματικής. (Γ. Γενναδίου), και συντακτικόν επίτομον (Ιω. Κοφινιώτου) γ') Ορθογραφικαί ασκήσεις επί του μελανοπίνακος δ') Εκθέσεις γραπταί κατά τον εν τέλει του προγράμματος εκτιθέμενον τρόπον. ε') Ανάγνωσις εκ της εκλογής του Χρυσοστόμου

1 1

3) Μαθηματικά.

Αριθμητική μέχρι του περί λόγων μετά των απλουστέρων θεωριών και πρακτικών ασκήσεων ( Ι . Χατζηδάκη) 2 4) ιστορικά.

ιστορίατωναρχαίωνανατολικώνεθνώνσυνοπτικώς, του δε Ελληνικού εκτενέστερον μέχρι της υπό των Ρωμαίων αλώσεως της Κορίνθου (Θ. Β ε ν ι ζ έ λ ο υ )

2

5) Γεωγραφικά.

Γεωγραφία της Ευρώπης, εκτενεστέρα δε η της Ελληνικής χερσονήσου (Ν. Παπαγιαννοπούλου).

2

6) Φυσιογνωστικά.

Ζωολογία (Φυσιογνωσία Σ. Μηλιαράκη).

2

Αναδημοσιεύεταιαπότο:«Πρόγραμματωνκατά το σχολικόν έτος 1892-93 διδαχθησομένων μαθημάτων εν τοις Προτύποις και Διδασκαλείοις της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας,εγκριθένδιά του υπ' αριθ. 10665/7598 εγγράφου του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως» στο: Της εν Αθήναις Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας τα κατά το έτος 1891-92 πεπραγμένα, Αθήνα 1892, σ. 46-55.

7) Γαλλικά. Ερμηνεία γαλλικών διηγημάτων και απομνημόνευσις μύθων και ποιηματίων,επίτομςγαλλική γραμματική εν γαλλική γλώσση μέχρι ρημάτων της Β ' συζυγίας μετ' εφαρμογής, ασκήσεις διαλογικαί. 3 8) Τεχνικά. α') Ιχνογραφία β') Καλλιγραφία γ') Ωδική δ') Χειροτεχνήματα (κοπή και ραφή επιχιτωνίου (καμιζόλα), κέντημα προς διακόσμησιν αυτού και άλλα κεντήματα διά μετάξης). ε') Γυμναστική

1 2 2 3 2 32

Τάξις Β ' 1) Θρησκευτικά. Κατήχησις Δ . Κυριακού και εκ της Εκκλησιαστικής ιστορίας τα σπουδαιότατα.

2

2) Ελληνικά. τωνιστοριώντουΗροδότου. β') Επανάληψις του συντακτικού ( Χ . Πούλιου). γ ' ) Ανάγνωσις εκ της εκλογής των του Χρυσοστόμου, δ') Α σ κ ή σ ε ι ς γραπταί εις την αρχαίαν Ελληνικήν γλώσσαν γραμματικαί και συντακτικαί. ε') Ε κ θ έ σ ε ι ς γραπταί κατά τον εν τέλει του προγράμματος εκτιθέμενον τρόπον. 3) Μαθηματικά. Α ρ ι θ μ η τ ι κ ή συνέχεια και τέλος, μετά πρακτικών ασκήσεων ( Ι . Χατζηδάκη). 4) Γεωγραφικά. Γεωγραφία των λοιπών ηπείρων (Ν. Παπαγιαννοπούλου). 5) ιστορικά. Ρωμαϊκή Ιστορία συνοπτικώς, εκ δε της μέσης και μάλιστα της βυζαντιακής τα σπουδαιότερα. (Δ. Πατσοπούλου, Θ. Βενιζέλου). 6) Φυσιογνωστικά. Φυτολογία και Γεωλογία. ( Σ . Μηλιαράκη).

7

1 1

2 2

2 2

7) Γαλλικά. Ερμηνεία γαλλικών διηγημάτων, απομνημόνευσις διαφόρων τεμαχίων, επανάληψις και εξακολούθησις της γραμματικής μέχρι των ανωμάλων ρημάτων, θεματογραφία, ασκήσεις διαλογικαί. 3

8) Οικονομικά.

Οικιακή οικονομία (Ξ. Ζύγουρα).

1

9) Τεχνικά.

α') Ιχνογραφία β') Ωδική γ') Χειροτεχνήματα (κοπή και ραφή χιτώνος γυναικείου και περισκελίδος, κέντημα προς διακόσμησιν αυτών, άλλα είδη κεντήματος διά μετάξης και διαρραφή (μαντάρισμα) περιποδίων) δ') Γυμναστική

1 2

4 2 32

Τάξις Γ . 1) Θρησκευτικά.

Χριστιανική ηθική (Α. Δ. Κυριακού)

1

2) Ελληνικά.

α') Ερμηνεία εκ των διαλόγων του Πλάτωνος (Απολογίας και ΕυθύφρονοςκαιεκτηςΟδυσσείαςτουΟμήρου κατ' εκλογήν. β') Ανάγνωσις εκ της εκλογής των του Χρυσοστόμου. γ') Θεματογραφικαί ασκήσεις. δ') Εκθέσεις γραπταί κατά τον εν τέλει του προγράμματος εκτιθέμενον τρόπον.

5 2 1 1

3) Μαθηματικά.

α') Γεωμετρία επί το πρακτικώτερον. (Δ. Γεωργιάδου λιθογραφ.). β') Κοσμογραφία (Δ. Γεωργιάδου λιθογραφ.).

2 1

4) ιστορικά.

Νέα ιστορία εκτενεστέρα δε η της Ελλάδος (Δ. Πατσοπούλου).

2

5) Φυσιογνωστικά.

Φυσική πειραματική

2

6) Παιδαγωγικά.

Στοιχειώδης (Α. Σπαθάκη)

ψυχολογία και παιδαγωγική οικιακή τε και σχολική 2

7) Διδακτικά.

Μεθοδολογία. Θεωρία και πράξις.

2

8) Γαλλικά.

Ερμηνεία εκλεκτών τεμαχίων λογογράφων και ποιητών, συμπλήρωσις της γραμματικής, αρχαί του συντακτικού, θεματογραφία, διαλογικαί ασκήσεις, απομνημόνευσις εκλεκτών τεμαχίων. 4 9) Τεχνικά.

α')

Ιχνογραφία

1

β') Ωδική γ') Χειροτεχνήματα (κοπή και ραφή γυναικείων φορεμάτων, χιτώνων γυναικείων και ανδρικών, νυκτικών γυναικείων, διαρραφή (μαντάρισμα) και εμβάλωμα επί ιματίω) δ') Γυμναστική

2

4 4 32

Τάξις Δ'. 1) Θρησκευτικά.

Διδασκαλία επί το πρακτικώτερον εις τα προδιδαχθέντα θρησκευτικά μαθήματα.

1

2) Ελληνικά.

των απομνημονευμάτων του κατ' εκλογήν, εκ των του Πλουτάρχου περί παίδωναγωγής,εκτωνιστοριώντουΗροδότου και εκ της εκλογής των του Χρυσοστόμου. β') Εκθέσεις γραπταί κατά τον εν τέλει του προγράμματος εκτιθέμενον τρόπον. 1

5

3) Ιστορικά.

Επανάληψις της Ελληνικής

ιστορίας.

2

4) Γεωγραφικά.

Επανάληψις της όλης γεωγραφίας και μάλιστα της Ελληνικής χερσονήσου (Ν. Παπαγιαννοπούλου) και στοιχειώδης γνώσις του Ελληνικού πολιτεύματος.

2

5) Μαθηματικά.

Αριθμητικοίασκήσειςκαιτοπερί μέτρων και σταθμών και νομισμάτων. (I. Χατζηδάκη). 2 6) Φυσιογνωστικά.

Χημεία και στοιχειώδης γνώσις της ορυκτολογίας. (Π. Κονδύλη.).

2

7) Παιδαγωγικά.

Στοιχειώδης λογική και ιστορία της παιδαγωγικής, εις ην προσαρτάται ηερμηνείατωνπαρ' ημίν νόμων της δημοσίας εκπαιδεύσεως (Α. Σπαθάκη)

2

8) Διδακτικά.

α') Υποδειγματική και ασκητική διδασκαλία εν τω προτύπω. β') Συνεδρίαι διδασκαλικαί.

8 1

9) Γαλλικά.

Ερμηνείαεκλεκτώντεμαχίων λογογράφων και ποιητών, μετάφρασις εκτουΕλληνικού εις το γαλλικόν, διαλογικαί ασκήσεις, συνέχεια και τέλος του συντακτικού. 4

10) Τεχνικά. α') Ωδική β') Χειροτεχνήματα (κοπή και ραφή) γυναικείων φορεμάτων και ε π ι στήθιων (μπουστάκια) λευκών). γ') Ιχνογραφία δ' ) Γυμναστική

2 4 1 2

39

36

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΠΟΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ (Β. Διάταγμα/7 Απριλίου 1893) Κυβέρνηση Χ. Τρικούπη Υπουργός Κ. Κοσσονάκος

Περί του οργανισμούτωνυποδιδασκαλείωνκαιτων μετ' αυτών συνημμένων προτύπων γραμματειών. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν το άρθρο 26 του ,ΒΟΘ' περί υποδιδασκαλείων νόμου, τη προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, αποφασίζομεν και διατάσσομεν τάδε' ΤΜΗΜΑ

Α'.

Περί του οργανισμού των υποδιδασκαλείων. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'

Περί των εν τοις υποδιδασκαλείοις διδασκόντων.

Άρθρ. 1. Των δύο διδασκάλων των εν εκάστω των υποδιδασκαλείων διδασκόντων ο διευθυντής είνε ο αμέσως υπεύθυνος διά τε την πρόοδονκαιτην ευκοσμίαντωνμαθητών, και διά την εύτακτον και σεμνοπρεπή του σχολείου εμφάνειαν και ενέργειαν, αυτός πρώτος παρέχων εαυτόν τέλειον και αμώμητον παράδειγμα ανδρός κοσμίου και σεμνού και διδασκάλου χρηστού και φιλοπόνου. Άρθρ. 2. Χρέη του διευθυντού είνε τάδεα') Να εκπληροί απροφασίστως τα διδασκαλικά αυτού καθήκοντα, ανελλιπώς διδάσκων πάντα τα μαθήματα, τα δι' αυτόν ωρισμένα. β') Να προσπαθή εκ παντός τρόπου λέγων και υποδεικνύων και πράττων να μετασχηματίζη και να μεταπλάττη τους εαυτού μαθητάς, εις ανθρώπους χρηστούς και εις διδασκάλους γνώσεως και εμπειρίας διδακτικής μεστούς και

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 71/20 Απριλίου 1893.

ζήλου ενθέου και αφοσιώσεως ειλικρινούς εις το διδακτικόν έργον αυτών εμπεφορημένους. γ') Να ασκή τα διευθυντικά καθήκοντα αυτού εν σεμνότητι φιλανθρώπω, ούτε χαλεπός και δύσκολος προς τους υποδεεστέρους και αδυνάτους αυτού συναδέλφους τε και μαθητάς επιδεικνύμενος, ούτε μαλακός και σκυλακώδης προς τουςανωτέρουςαυτούκαιισχυρούςπροφαινόμενος. Μετά του συναδέλφου του διδασκάλου δέον να συνεννοήται περί πάντων, να συμπράττη μετ' αυτού εν ομονοία και να καθοδηγή αυτόν σφαλλόμενον, αν ποτε τούτο συμβή, μετά πραότητος και ηπιότητος αδελφικής. Προς τους μαθητάς του δέον να φέρηται ως αγαθός πατήρ, αείποτε αόκνως και μετ' άκρας υπομονής να προσπαθήναπροβιβάζη την διδασκαλικήν αυτών επιτηδειότητα και να επανορθοί αυτούς πταίοντας, παραινών, νουθετών, επιπλήττων, και εν ανάγκη και απομακρύνων προσωρινώς εκ του σχολείου τον βαρέως οπωσούν αμαρτήσαντα κατά τα και εν τοις διδασκαλείοις του κράτους νενομισμένα. δ') Να εκτελή απαρεγκλίτως και επακριβώς πάντα τα καθήκοντα αυτού προς τας προϊσταμένας αυτού αρχάς. Να πέμπη προς αυτάς κατά την αρχήν εκάστου σχολικού έτους τα προγράμματα των υπό την διεύθυνσιν αυτού σχολείων και ονομαστικόν κατάλογον των υπό την διεύθυνσιν του μαθητών του υποδιδασκαλείου, να αναγγέλλη εις αυτάς παν το δυνάμενον είτε να συνταράξη την εναρμόνιονμετά του συναδέλφου του συμβίωσιν και σύμπραξιν, είτε να παρακωλύση ή και να παραβλάψη την απρόσκοπτον και αξιοπρεπή λειτουργίαν των σχολείων, ων προΐσταται. Διαφωνίας μετά του συναδέλφου του, βαρέα αμαρτήματα των μαθητών, έλλειψιν οργάνων διδακτικών και τα τούτοις όμοια είνε υπόχρεωςοδιευθυντής να αναγγέλλη εις τας προϊσταμέναςαυτούαρχάςκαι παρ' αυτών να επιζητή την θεραπείαν αυτών. Αρθρ. 4. Ο έτερος των διδασκάλων είνε ο αμέσως υπεύθυνος διά την πρόοδον και ευκοσμίαν των μαθητών του γραμματείου, του συνημμένου μεθ' εκάστου των υποδιδασκαλείων, μετερχόμενος πάντα τα νενομισμένα και πάσι τοιςευπαιδεύτοιςδιδασκάλοις γνωστά μέσα, όπως κατ αστή ση τούτο πρότυ γραμματείον, εν ω οι εν τοις υποδιδασκαλείοις παιδευόμενοι θα διαβλέπωσι τον τέλειον τύπον του σχολείου, προς ον θα μεθαρμόσωσι τα γραμματεία, εις α θα διδάξωσί ποτε από των υποδιδασκαλείων αποφοιτήσαντες. Άρθρ. 5. Κατά παν ουσιώδες ζήτημα του προτύπου γραμματείου, ως κατά την σύνταξιν του προγράμματος, κατά την εισαγωγήν των προσηκόντων καιεπαρκώνδιδακτικών βιβλίων, κατά τας αποφάσεις περί των πειθαρχι μέτρων κατά των βαρέως αμαρτανόντων μαθητών του προτύπου γραμματείου, ο διδάσκαλος ζητεί την γνώμην του διευθυντού και προβαίνει εις ενέ μετά προηγουμένην μετ' αυτού συνεννόησιν και ομογνωμοσύνην. Εν διαφωνία ζητείται διά της νομίμου οδού η γνώμη της προϊσταμένης αυτών αρχής. Άρθρ. 6. Αμφότεροι οι εν τω υποδιδασκαλείω διδάσκοντες διδάσκαλοι

οφείλουσι μετά προθυμίας να υποδεικνύωσιν εκάστοτε τοις μαθηταίς αυτών ταεαυτώνκαθήκοντα, μετ' ευμενείας να καθοδηγώσι και μεθ' υπομονής επανορθώσιν αυτούς πταίοντας και σφαλλομένους, μετά στοργής να επιτηρώσι πάσας τας πράξεις αυτών και μετ' αυστηρότητος να τιμωρώσιν αυτούς παρανοούντας τα καθήκοντα αυτών και δυστροπούντας περί την εκπλήρωσιν αυτών. Έ τ ι οφείλουσι να καταρρυθμίζωσιν αείποτε την σχολικήν αυτών ενέργειαν κατάτουςκειμένους σχολικούς νόμους και σχολικάς διατάξεις,ουδέποτεεπ'ουδενί λόγω από τούτων εκτρεπόμενοι, να συνεννοώνται προς αλλήλους εν παντί ουσιώδει εκπαιδευτικώ ή πειθαρχικώ ζητήματι, αναφυομένω κατά την διδασκαλικήν αυτών ενέργειαν, να συμπράττωσιν εις την εκ παντός τρόπου προαγωγήν του ανατεθειμένου αυτοίς εέγου, να διδάσκωσι μετά ζήλου και προθυμίας ταεκάστωωρισμέναμαθήματα και να τηρώσι πάντα τα επίσημα βιβλία του σχολείου εν τάξει και ακριβεία. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'

Περί των μαθητών των

υποδιδασκαλείων.

Άρθρ. 7. Οι βουλόμενοι να καταταχθώσιν εν τοις μαθηταίς του υποδιδασκαλείου προσέρχονται κατά το πρώτον δεκαημερον του Σεπτεμβρίου εις το διευθυντήριον αυτού προσάγοντες πάντα τα νόμιμα πιστοποιητικά και καταγράφονται υπό του διευθυντού εν τοις καταλόγοις των μελλόντων να υποστώσι την εισιτήριον δοκιμασίαν. Άρθρ. 8. Μέχρι της 15 Σεπτεμβρίου επιτρέπεται να παραταθή η εισιτήριος δοκιμασία. Μετά την ημέραν ταύτην άρχονται αμέσως τα μαθήματα. Άρθρ. 9. Η εισιτήριος δοκιμασία τελείται υπ' αμφοτέρων των διδασκάλων του υποδιδασκαλείου και είναι διττή· γραπτή και προφορική. Η γραπτή συνίσταται εις την εκτέλεσιν πράξεών τ ι ν ω ν και εις την λύσιν προβλημάτων τηςαριθμητικήςουχίσυνθετωτάτων και εις την έκθεσιν ενός θέματος ειλημμένου εκ των γνώσεων, ας οφείλει εκ της προτέρας του παιδείας να έχη. Κατά τηνέκθεσινταύτην ο δοκιμαζόμενος πρέπει να επιδείξη ότι γνωρίζει να γράφη ορθώς τας ρίζας των συνηθεστάτων λέξεων, τας καταλήξεις των ρημάτων και ονομάτων,ταςτροπάς των εγκλιτικών φωνηέντων και τας παραγωγικάς καταλήξεις. Άρθρ. 10. Μόνον ο κατά την γραπτήν δοκιμασίαν αποδείξας ότι κέκτηται τας γνώσεις τας διαγραφομένας εν τω άρθρω 9επιτρέπεταιναυποστήκαι την προφορικήν δοκιμασίαν. Άρθρ. 11. Κατά την προφορικήν δοκιμασίαν οι δοκιμαζόμενοι εξετάζονται' α') Εις τα θρησκευτικά. β') Εις τα ελληνικά.

γ') Εις την αριθμητική, δ') Εις την γεωγραφίαν και ε') Εις την ιστορίαν. Άρθρ. 12. Οι δοκιμαζόμενοι κατά την προφορικήν δοκιμασίαν αυτών πρέπει να αποδείξωσιν α') Εν τοις Θρησκευτικοίς ότι γνωρίζουσι τα κυριώτατα της Ιεράς Ιστορίαςκαιιδίωςτακεφαλαιωδέστατα του βίου του Ιησού Χριστού, το Σύμβολον της πίστεως, τας δέκα εντολάς, τα Μυστήρια και την Κυριακήν προσευχή ν. β') Εν τοις Ελληνικοίς ότι δύνανται απταίστως, λογικώς και μετ' ήθους νααναγινώσκωσινοιονδήποτε εν τη καθαρευούση γλώσση γεγραμμένον βιβλίον μη αποστατούν ως προς το περιεχόμενον εκ του κύκλου της αναπτύξεως των μαθητών, ότι δύνανται να ερμηνεύωσι το τοιούτον περιεχόμενον άνευ σπουδαίων γλωσσικών και λογικών σφαλμάτων, ότι γνωρίζουσι το τυπικόν, το κανονικόν και το ετυμολογικόν μέρος της γραμματικής και ότιδεναγνοούσιτους στοιχειωδεστάτους κανόνας του συντακτικού. γ') Εν τη Αριθμητική ότι γνωρίζουσι και δύνανται μάλιστα και να εκτελώσιν ασφαλώς και μετά τίνος ταχύτητος τας 4 πράξειςεπίτωνακεραίων,των κλασματικών, δεκαδικών και συμμιγών αριθμών και ότι έχουσιν επιτηδειότητα τινα εις το να λύωσι και προβλήματα ουχί σύνθετα εκ του κύκλου των γνώσεων τούτων. δ') Εν τη Γεωγραφία ότι γνωρίζουσι τα γενικώτατα και στοιχειωδέστατα αυτής, ως το σχήμα της γης, τα ονόματα των Ηπείρων και των Ωκεανών, τα μέγιστα όρη και τους μέγιστους ποταμούς της γης, τα επισημότατα Κράτη της Ευρώπης και τας πρωτευούσας αυτών και ιδίως την Γεωγραφίαν της Ε λ λάδος. ε') Εν τη Ιστορία ότι γνωρίζουσι τα επισημότατα της Ελλην. Ιστορίας, ωςτηναργοναυτικήνεκστρατείαν, τα Τρωικά, την κάθοδον των Ηρακλείδων, τα Μηδικά, την άλωσιν της Κωνσταντινουπόλεως και την Ελλ. Επανάστασιν Άρθρ. 13. Εάν ο δοκιμασθείς και εις εν μόνον των ανωτέρω μαθημάτων λάβη τον βαθμόν μετρίως δεν γίνεται παραδεκτός εν τοις μαθηταίς του υποδιδασκαλείου. Άρθρ. 14. Αμφότεροι οι διδάσκαλοι του υποδιδασκαλείου βαθμολογούσι καιυπογράφουσιταπρακτικά των εισιτηρίων εξετάσεων, άτινα ο διευθυντής ευθύς μετά το πέρας των εξετάσεων, το πολύ μέχρι της 20 Σεπτεμβρίου, καθυποβάλλει εν αντιγράφω προς το Υπουργείον, συνοδεύων ταύτα και με τα τετράδια των γραπτών εξετάσεων παρ' αμφοτέρων των διδασκάλων προσυπογεγραμμένα. Άρθρ. 15. Οι καταγραφέντες μετά την ευδόκιμον αυτών εισιτήριον δοκιμασίαν εν τοις μαθηταίς του υποδιδασκαλείου οφείλουσι πάραυτανααναγγείλωσι

λωσι τω διευθυντή την κατοικίαν αυτών, τους εν αυτή οικούντας και τα μέρη, εν οις τρέφονται και ενδιαιτώνται. Άρθρ. 16. Οι μαθηταί των υποδιδασκαλείων οφείλουσι να έχωσι διαυγή συνείδησιν των καθηκόντων αυτών, να εκπληρώσι πιστώς και απροφασίστως ταύτα, να είνε επιμελείς και ακριβείς και τακτικοί εις τας εργασίας και κόσμιοι και σεμνοί εις τον βίον αυτών και να έχωσιν απόλυτον ευπείθειανπροςτο προϊσταμένους αυτών. Άρθρ. 17. Οι μη βουλόμενοι η οι δυστροπούντες να συμμορφωθώσι προς τας διατάξεις του ανωτέρω 16 άρθρου τιμωρούνται κατά τους εν τοις σχο νενομισμένους τρόπους. Άρθρ. 18. Αι μεν άλλαι τιμωρίαι επιβάλλονται υπό εκατέρου των διδασκάλων του υποδιδασκαλείου ιδία, αλλ' η τιμωρία της αποβολής προσωρινής ηκαιδιαρκούς αποφασίζεται από κοινού υπό αμφοτέρων των διδασκάλων, ταγραφόντων εν ιδίω πρακτικώ την τε απόφασιν αυτών ταύτην και τον λόγον αυτής. Άρθρ. 19. Πάσα τιμωρία ανεξαιρέτως σημειούται υπό του διευθυντού ειςταεπίσημαβιβλία του σχολείου, μάλιστα ίνα κατά ταύτα καταρρυθμισθ ο βαθμός και η ποιότης της διαγωγής, άτινα θα σημειούνται εκάστοτε κα απολυτήριακαιταδιπλώματα. Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν Γ'

Άρθρ. 20. Τα κατά το άρθρον 12 του από 6 Αυγούστου 1892 ,ΒΟΘ' περί υποδιδασκαλείων νόμου διδακτέα μαθήματα εγκρίνομεν να διδάσκωνται ως έπεται' α') Θρησκευτικά 4 ώρας την εβδομάδα. Η ιστορία της Παλαιάς και Καινής διαθήκης εν συνεχείς, της κατηχήσεως τα ούσιωδέστατα,ανάγνωσιςκαι ερμηνεία του κατά Ματθαίον και του κατά Λουκάν Ευαγγελίου εις την καθωμιλημένην γλώσσαν, ανάγνωσις και ερμηνεία πασών των παραβολώντουΕυαγγελίου και της επί του όρους διδασκαλίας του Ιησού Χριστού. β') Παιδαγωγικά 4 ώρας την εβδομάδα. Τα περί οργάνων και σκευών του δημοτικού σχολείου, αι παντοδαπαί μορφαί της διδασκαλίας- η μορφή της υφηγήσεως τουτέστιτουαποστοματισμού,τηςεπιδείξεωςτηςαφηγήσεωςκαιτης ερωτήσεως. Αι μέθοδοι της διδασκαλίας εκάστου μαθήματος και τα περί της ενκαθαριότητι και φιλαλήθεις και προσοχή και επιμελεία και ευπειθεία και κοσμιότητι και φιλοφροσύνη και ευπροσηγορία και θεοσεβεία και φιλόπατρις παιδείας. Ανάγνωσις και ερμηνεία των παιδαγωγικών γνωμών των Ελλήνων ποιητών και συγγραφέων και ιδίως των παιδαγωγικών γνωμών του Πλάτωνος και Πλουτάρχου εν τη καθωμιλημένη γλώσση.

γ') Ελληνικά 5 ώρας την εβδομάδα. Ανάγνωσις άπταιστος, λογική και μετ' ήθους. Ελληνική γραμματική, τα κυριώτατα της ελλην. συντάξεως. Ανάγνωσις και ερμηνεία των υπό του Δημητρ. Μαυροκορδάτου μεταφρασθεισών θρησκευτικών μελετών του Τσόκκε και της Αναβάσεως του Ξενοφώντος εκ του πρωτοτύπου. Γραφικαί και συγγραφικαί ασκήσεις πυκνόταται και απαγγελία ηθική ποιημάτων, ποιητικών καλλονών και παιδευτικού περιεχομένου μεστών. δ') Έλλην. Ιστορία 3 ώρας την εβδομάδα. Τα Μηδικά, η εποχή του Περικλέους, τα κατά τον μέγαν Αλέξανδρον, τον Ηράκλειον, τον Βασίλειον τον Μακεδόνα και τον Βασίλειον τον Βουλγαροκτόνον. Η άλωσις της Κωνσταντινουπόλεως, η Τουρκοκρατουμένη Ελλάς και η Ελλ. επανάστασις. ε') Γεωγραφία 2 ώρας την εβδομάδα. Τα απλούστατα εκ της μαθηματικής γεωγραφίας. Γενική άποψις της επιφανείας της γης. Η Ευρώπη εν εκτάσει η Ελλάς και τα όμορα αύτη Κράτη. Προϊόντα της Ελλάδος και πολιτικός διοργανισμός αυτής. στ') Αριθμητική 2 ώρας την εβδομάδα. Ασκήσεις επί παραδειγμάτων και προβλημάτων των ακεραίων αριθμών. Πάσα η πρακτική αριθμητική. ζ') Άσματα 3 ώρας την εβδομάδα. Ασκήσεις μελωδικαί, ρυθμικαί', δυναμικαί και άσματα εν μονοφωνία και διφωνία εκ των εν τοις σχολείοις τοις δημοτικοίς εν χρήσει. η') Καλλιγραφία 2 ώρας την εβδομάδα. Παντοδαπαί προασκήσεις διά τα μικρά γράμματα. Τα εκ τούτων προκύπτοντα μικρά γράμματα, και εκ τούτων προκύπτουσαι λέξεις. Αι προασκήσεις των κεφαλαίων γραμμάτων,καιταεκ τούτων προκύπτοντα κεφαλαία γράμματα. Ασκήσεις επί των κυρίων ονομάτων. Λέξεις εις φράσεις διά γραμμάτων μικρυνομένων εκάστοτε. Αριθμοί ακέραιοι, κλασματικοί και μικτοί. θ') Ιχνογραφία 2 ώρας την εβδομάδα. Στιγμογραφικήιχνογραφία.Αι ευθείαι γραμμαί. Απεικόνισις διαφόρων σχημάτων εξ ευθειών γραμμών συγκειμένων. Καμπύλη γραμμή και απεικόνισις διαφόρων σχημάτων διά της καμπύλης γραμμής διαπεραινομένων. Εξ υποδειγμάτων ιχνογράφησις απλών τοποθεσιών και διαφόρων ειδών φύλλων. ι ' ) Γυμναστική 3 ώρας την εβδομάδα. Παιδιαί, τακτικαί ασκήσεις, ελεύθεραι ασκήσεις, πεζοδρομίαι και κολυμβητική, όπου δυνατόν. ια') Πρακτικαί ασκήσεις 12 ώρας την εβδομάδα. Κατά σειράν πάντα τα στάδια των πρακτικών ασκήσεων, κατ' αρχάς η φοίτησις εν ταις παραδόσεσι του τακτικού διδασκάλου του προτύπου γραμματείου, είτα η κατά μόνας διδα σκαλία άνευ ουδεμιάς γραπτής προπαρασκευής, είτα η ενώπιον άλλων διδασκαλία μετά προηγουμένην γραπτήν προπαρασκευήν και τελευταίον η μετά των άλλων μαθητών εν κοιναίς συνεδριάσεσι έρευνα των κατά τας ασκήσεις γενομένων διδακτικών σφαλμάτων.

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν Δ'

Περί της διδασκαλίας.

Άρθρ. 21. Η διδασκαλία πρέπει πάντοτε να γίνηται κατά τι ειδικόν προγραμμα, βασιζόμενον μεν επί των εν τω ανωτέρω 20 άρθρω διατεταγμένων, καθορίζον δε τους διδασκάλους, τα διδακτικά βιβλία και τας ημέρας και ώρας της διδασκαλίας εκάστου των μαθημάτων. Άρθρ. 22. Το ειδικόν πρόγραμμα της διδασκαλίας συντάσσεται κατά τας αρχάς εκάστου σχολικού έτους υπό αμφοτέρων των διδασκάλων και καθυποβάλλεται εκάστοτε υπό του διευθυντού εις την έγκρισιν της προϊσταμένης εκπαιδευτικής αρχής. Άρθρ. 23. Η διδασκαλία των μαθημάτων των τευποδιδασκαλείωνκαι των μετ' αυτών συνημμένων προτύπων γραμματειών άρχεται από της ο μεν πρωινής ώρας κατά τον χειμώνα, από της εβδόμης δε κατά το θέρος. μεσημβρίαν από της 2-4. Α π ό της 10-11 π.μ. Και από της 3-4 μ.μ. δέον να γίνονται αι εν τω προτύπω γραμματείω πρακτικαί ασκήσεις των μα τωνυποδιδασκαλείων,μεθ' ας σχολάζουσι μεν οι μαθηταί των γραμματει διδάσκουσι δε τους μαθητάς των υποδιδασκαλείων τα αυτοίς ωρισμένα μαθήματα οι διδάσκαλοι των υποδιδασκαλείων. Άρθρ. 24. Πάντα τα μαθήματα διά πάντας τους μαθητάς είνε υποχρεωτικά. Άρθρ. 25. Η διδασκαλία πρέπει να μη εκχέηται εις θεωρίας ούτενακαταναλίσκηται εις την εξακρίβωσιν λεπτομερειώνειςάλλαεκπαιδευτήριαάλλον προορισμόν έχοντα προσηκουσών. Η διδασκαλία εν τοις υποδιδασκαλείοις πρέπει να είνε σύμφωνος προς το εκάστοτε διδασκόμενοναντικείμενονκαιτην πνευματικήν ανάπτυξιν των μαθητών και να είνε, όσον το δυνατόν, πρότυπον τηςεντοις γραμματείοις διδασκαλίας των μελλόντων από των υποδιδασκαλ να αποφοιτήσωσιν. Άρθρ. 26. Κατά πάντα τα μαθήματα οι διδάσκαλοι προ παντός πρέπει να προσέχωσιν άμα μεν εις την από παντός τοπικού Ιδιώματος απηλλαγ προφοράν και εις την άπταιστον, ζωηράν και άπλαστον απαγγελίαν των υπό των μαθητών αυτών λεγομένων, άμα δε εις την πραγματικήν, την γλωσ καιτηνλογικήν ορθότητα αυτών. Άρθρ. 27. Εις την διδασκαλίαν παντός μαθήματος πρέπει να υπόκειται τω μαθητή έντυπόν τι διδακτικόν βιβλίον, προκρινόμενον μεν εκ πάντων των ομοειδών υπό αμφοτέρων των διδασκάλων, εγκρινόμενον δε υπό της προϊσταμένης εκπαιδευτικής αρχής. Ε ά ν δε ποτε συμβή να μη υπάρχη τι τούτων, τότε ο διδάσκαλος πρέπει να διδάσκη το οικείον μάθημα, ούτως, ώστε να δύ οι μαθηταί από μνήμης να γράφωσι κατ' οίκον τα παραδοθέντα, συμπληρ

είτα και διορθούντες τα ελλείποντα και τα εσφαλμένα κατά την εν τω σχολείω δευτέραν και τρίτην επανάληψιν. Άρθρ. 28. Η υπαγόρευσις των μαθημάτων αυστηρώς απαγορεύεται. [Ακολουθούν : Κεφ. Ε' περί της εσωτερικής οικονομίας των υποδιδασκαλείων (άρθρα 29-35). Κεφ. ΣΤ' Περί των απολυτηρίων εξετάσεων (άρθρα 36-53). Κεφ. Ζ' Περί των διακοπών των μαθημάτων (άρθρο 54). Τμήμα Β' Περί του οργανισμού των Προτύπων γραμματειών (άρθρα 55-68)]

Άρθρ. 29. Η εποπτεία των τε υποδιδασκαλείων και των μετ' αυτών συνημμένων προτύπων γραμματειών ανατίθεται εις το Υπουργείο των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως και ασκείται διά του γενικού επιθεωρητού των δημοτικών σχολείων του Κράτους. σεως Υπουργόν, ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του παρόντος διατάγματος. Εν Αθήναις τη 7 Απριλίου 1893. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο

Υπουργός

των

Εκκλησιαστικών Κ. ΚΟΣΣΟΝΑΚΟΣ

κλπ.

37 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ ΘΗΛΕΩΝ 1893 (Β. Διάταγμα/20 Αυγούστου 1893) Κυβέρνηση Σ. Σωτηρόπουλου ΥπουργόςΑ. Ευταξίας

Περί ωρολογίου και αναλυτικού προγράμματος των μαθημάτων των πλήρων παρθεναγωγείων και των διδασκαλείων των θηλέων. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν τα άρθρα 1 , 2 , 18 και 58 του από 6 Φεβρουαρίου 1834 περί δημοτικών σχολείων νόμου, τα άρθρα 1, 3, 6καί 8 του από 21 Ιανουαρίου 1878 περί συστάσεως του Διδασκαλείου εν Αθήναις ΧΘ' νόμου, το άρθρον 2 τουαπό22 Ιουνίου 1882 περί τροποποιήσεως και προσθήκης διατάξεων αναφερομένων εις τα Διδασκαλεία ΑΜ' νόμου, τα άρθρα 19-46 του από 23 Αυγούστου 1878 περί οργανισμού του Διδασκαλείου και του Προτύπου Η μ ε τ έ ρου Β. διατάγματος, τα άρθρα 4, 5 και 10 του από 24 Απριλίου 1881 περί διδασκαλίας των παιδαγωγικών μαθημάτων και των εξετάσεων των υποψηφίων διδασκαλισσών εν τοις Παρθεναγωγείοις της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας Ημετέρου Β. διατάγματος, το άρθρον 3 του περί κατανομής των μαθημάτων καιτωνωρών της διδασκαλίας εν τοις Διδασκαλείοις Ημετέρου Β. διατάγματος και τα άρθρα 7 και 10 του από 11 Μαΐου 1893 περί των επί πτυχίω εξετάσεων των υποψηφίων δημοδιδασκαλισσών Ημετέρου Β. διατάγματος, και επιθυμούντεςνακαταστήσωμεν, όσον εκ των μαθημάτων και της αλληλουχίας αυτών εξαρτάται, την εν τοις πλήρεσι Παρθεναγωγείοις και τοις Διδασκαλείοις των θηλέων τελουμένην παίδευσιν άμα μεν προσαρμοζομένην προς τας εκάστοτε προφαινομένας ψυχικάς τε και σωματικάς δυνάμεις, άμα δε μη αφισταμένην του φύλου και του προορισμού αυτών προς το τέλος, όπως αι Ελληνίδες νεάνιδες και διδασκάλισσαι μάλιστα θρησκευτικώς, ηθικώς και εθνικώς διαπλασθώσι, προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού αποφασίζομεν και διατάσσομεν' ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 163, τχ. Α'/21 Αυγούστου 1893 (και διόρθωση ΕτΚ, αρ. 171, τχ. Α'/26 Αυγούστου 1893).

Άρθρον 1. Τα μαθήματα, η κατά τας διαφόρους τάξεις κατανομή, η αλληλουχία και ο χρόνος της διδασκαλίας αυτών κατά τα πλήρη Παρθεναγωγεία καιταΔιδασκαλεία των θηλέων ορίζονται ως έπεται' Ωρολόγιον των μαθημάτων, πλήρους Παρθεναγωγείου και Διδασκαλείου των θηλέων. Διδασκαλείου

Πλήρουςπαρθεναγωγείου τάξεις

τάξεις Μαθήματα

Α'

Β'

Γ'

Δ'

Ε'

ΣΤ'

Ώρ.

Ώρ.

Ώρ. Ώρ. Ώρ.

3

3

3

3

2

2

2

3

9

Ώρ. Ώρ. Ώρ.

Θρησκευτικά Ελληνικά Αριθμητική Γεωμετρία ιστορία Γεωγραφία Φυσική

ιστορία

Θ'

Α'

Β'

Ώρ. Ώρ. Ώρ.

3

12

12

9

9

9

9

9

9

9

6

3

3

3

3

2

2

1

1 —

1

—

—

—

—

2

2

2

I

1 —

1

—

_

_

_

2

2

2

2

2

2

3

2

—

—

2

2

2

2

1

1

2

—

2

—

—

2

—

2

—

_

_

—

—

—

Οικιακή οικονομία . . .

—

—

—

—

—

—

Οικιακή παιδαγωγική

—

—

—

—

—

—

Γραμματολογία

—

—

—

—

—

—

Υγιεινή

Η'

3

—

Φυσική (Χημεία)

Ζ'

2 _

2 _

2 _

—

2 _

—

_ —

2 —

2 —

3

2

1

—

—

—

—

1

—

—

—

—

—

2

—

—

—

—

3

—

Ιστορία της Καλλιτεχνίας

--

—

—

—

—

—

—

—

3

—

—

Γαλλικά

—

—

—

—

—

—

3

3

3

—

—

Παιδαγωγικά

—

—

—

—

—

—

—

—

—

4

4

Ασκήσεις

διδακτικαί . —

Χειροτεχνήματα . . . . . Οδική

—

—

—

—

—

—

—

—

3

3

3

3

4

4

6

6

4

3

3

2

2

2

3

3

3

3

3

3

3

3

Καλλιγραφία

—

2

2

2

2

2

—

—

—

1

—

Ιχνογραφία

—

—

2

2

2

2

2

2

2

2

1

3 26

3 28

3 31

3 36

3 36

3 36

3 36

2 36

2 38

2 38

2 38

Γυμναστική

2

Αναλυτικόν πρόγραμμα των μαθημάτων πλήρους και Διδασκαλείου των θηλέων

Παρθεναγωγείου

ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ

Τάξις Α'. Ερμηνείαειςταςπερικοπάς των Ευαγγελίων τας αναγινωσκομένας κατά τας Κυριακάς του έτους. Αποστήθησις των εξής χωρίων εκ του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου, α', 3, 4 και 5. γ', 16-22, 31,32 και 33. δ', 24. στ', 63. η', 12, 34. Ι', 1-19. Ιβ', 24 και 25, 44-48. Ιγ\ 34-36. Ιδ', 6. Ιε', 1-18. ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Θρησκευτική και ηθική κατάστασις του κόσμου κατά τηνεμφάνισιντου χριστιανισμού. Ίδρυσις και εξάπλωσις της χριστιανικής Εκκλησίας κατά τους 8 πρώτους αιώνας. Διωγμοί κατά των χριστιανών. Μέγας Κωνσταντίνος και διάδοχοι αυτού. Πατέρες της Εκκλησίας κατά τους 8 πρώτους αιώνας. Διοίκησις, λατρεία και ήθη των χριστιανών κατά τους 8 πρώτους αιώνας. Ε ξουσία των επισκόπων της Ρώμης και οικουμ. σύνοδοι.—Σχίσμα Α. Και Δ. Εκκλησίας και απόπειρα προς ένωσιν. Διοίκησις, ήθη και λατρεία εν τη Α . Εκκλησία.Επιστροφή Βουλγάρων και Ρώσσων εις τον χριστιανισμόν.— Δύναμις παπών κατά τους μέσους αιώνας. Λατρεία και ήθη της δυτ. Εκκλησίας. Διωγμοί κατά των αιρετικών. Ανατολική Εκκλησία υπό τους Τούρκους. Διοίκησις, λατρεία και ήθη αυτής. Ανατολική Εκκλησία εν Ελλάδι. Ανατολική Εκκλησία εν Ρωσσία. Περί μεταρρυθμίσεως. Περί δυτ. Εκκλησίας κατά τους νεωτέρους χρόνους. Κατήχησις Τί είνε Κατήχησις. Τί είνε θρησκεία. Πολυθεϊστικαί και μονοθεϊστικαί θρησκείαι. Αποκάλυψις. Αγία Γραφή. Διαίρεσις Κατηχήσεως εις δογματικόν και ηθικόν μέρος. Α'. Δ ο γ μ α τ ι κ ό ν μ έ ρ ο ς .—Περί υπάρξεως Θεού. Περί ενότητος και Ιδιοτήτων του Θεού. Περί αγ. Τριάδος. Ο Θεός δημιουργός και προνοητής του κόσμου. Προορισμός του ανθρώπου. Πτώσις του ανθρώπου. Αμαρτία και αποτελέσματα αυτής. Σωτηρία του ανθρώπου. Περί Ι. Χριστού. Προσπαρασκευή εις Χριστόν. Διδασκαλία, βίος και θάνατος Ι. Χριστού. Περί αγ. Πνεύματος. Περί αναγεννήσεως, δικαιώσεως και αγιασμού. Περί εκκλησίας. Διδασκαλία Ευαγγελίου. Προευχή. Μυστήρια. Περί μελλούσης ζωής. Β'. Μ έ ρ ο ς η θ ι κ ό ν . Περί δεκάλογου. Περί των εντολών.

Τάξις Β'. Π α ύ λ ο υ του Α π ο σ τ ό λ ο υ πρώτη και δευτέρα προς Τιμόθεον επιστολή.Το13 κεφάλ. Της προς Κορινθίους Α' επιστολής αυτού. Ανάγνωσις καιερμηνείαεκτουπρωτοτύπου. Αποστήθησις των εξής χωρίων. Α' προς Τιμόθεον β', 1-16, δ', 4 και 5, 7 και 8. ε', 1-5, 8. στ', 6-13, 17-20.—Β' προς Τιμόθεον 2, 22-26. γ'. 12-17. Το 13 Κεφάλ. Της προς Κορινθίους Α' επιστολής Παύλου του Αποστόλου. Ερμηνεία εις τας περικοπάς των Αποστόλων, τας αναγινωσκομένας ταταςΚυριακάς του έτους. Αποστήθησις των εξής χωρίων. ΠράξειςτωνΑποστόλων β', 42-47. δ', 31-35. Ιζ', 22-32. Προς Ρωμαίους η', 35-39. β', 14-19, γ', 13-18. Α'. Ιωάννου α', 5-β', 2. β', 3-12. δ', 7-21.

Ιβ',

Λειτουργική. Περί ιερωμένων προσώπων. Περί Ναού. Περί συμβολικών παραστάσεων. Περί ιερών αμφίων και σκευών. Περί λειτουργικών βιβλίων. Περί ομολογίας. Περί εορτών. Περί εκκλησιαστικών ακολουθιών. Περί λειτουργιών Ιακώβου, Χρυσοστόμου, Βασιλείου. Περί προηγιασμένης λειτουργίας. Περί λειτουργίας των κατηχουμένων. Περί λειτουργίας των πιστών. Χριστιανική Ηθική. Εισαγωγή. Ορισμός, περιεχόμενον, διαίρεσις και αξία της Χριστ. Ηθικής. Σχέσις του ανθρώπου προς τον Θεόν και προς τον πλησίον. Υψιστος ηθικός νόμος. Καθήκον, δικαίωμα, δικαιοσύνη, αδικία, επιείκεια, αυστηρότης, συνειδός, ελευθέρα βούλησις, καταλογισμός, αρετή, κακία. Καθήκοντα προς τον Θεόν, προς τον πλησίον και προς εαυτόν. ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Τάξις Α'. Ανάγνωσις και ερμηνεία—Γραμματική—Συντακτικόν—Ποιήματα Α' Ανάγνωσις και ερμηνεία Ξενοφών.—Κύρου παιδείας Βιβλ. Α' 1-4, 27. Λουκιανός (τόμος 3).—Ανάχαρσις η περί Γυμνασίων. Πλούταρχος—Περί παίδων αγωγής. Πλάτων.—Κρίτων. Πολιτείας Βιβλ. β'. Κεφ. 17 μέχρι τέλους Βιβλ. γ'. Β' Γραμματική και Συντακτικόν. Γραμματική της Αττικής διαλέκτου.—Επανάληψις. Συντακτικόν τα περί της κυρίως λεγομένης συντάξεως εκτενέστερον.

Συγγραφικαί ασκήσεις. Συνέχεια των συγγραφικών ασκήσεων της β' βαθμίδος*. Συγγραφικών ασκήσεων βαθμίς γ' ήτοι γραπταί εκθέσεις θεμάτων, εν οις το τε περιεχόμενον καιημορφή δημιουργούνται υπό του γράφοντος. Γ' Ποιήματα. Σοφοκλέους Αντιγόνη κατά μετάφρασιν Α λ . Ραγκαβή. Τάξις Β'. Ανάγνωσις και ερμηνεία—Συντακτικόν—Ποιήματα Α' Ανάγνωσις και ερμηνεία. Πλούταρχος.—Περί του ακούειν. Πλάτων.—Των Νόμων το Στ' βιβλίον. Φαίδων. Β' Συντακτικόν. κτικών σχημάτων και Ιδιωμάτων εκτενέστερον. Συγγραφικαί ασκήσεις. Συγγραφικών ασκήσεων βαθμίς β' και γ'ωςκαι εν τη προηγουμένη τάξει. Γ' Ποιήματα. Σοφοκλέους Οιδίπους επί Κολωνώ κατά μετάφρασιν Αγγέλου Βλάχου». ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ

Επανάληψιςτηςπρακτικής αριθμητικής.—Ασκήσεις εις το από στόματος λογίζεσθαι.—Εφαρμογή των λογιστικών κανόνων προς λύσιν παντοδαπών προβλημάτων. ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ

Τάξις Α'

Επανάληψιςτωνκατά τας τάξεις Δ' Ε' και ΣΤ'**τουανωτέρουπαρθεναγωγείου

* Κατά το πρόγραμμα της Η' τάξεως του Παρθεναγωγείου «συγγραφικών ασκήσεων βαθμίς β' ήτοι γραπταί εκθέσεις, θεμάτων, ων μόνον το περιεχόμενον δίδεται υπό του διδασκάλου, την δε μορφήν δημιουργεί ο γράφων». ** Κατά το πρόγραμμα του Παρθεναγωγείου: «Τάξις Δ' Τα γεωμετρικά σχήματα εξ αμέσου αντιλήψεως κατανοούμενα (κύβος, ορθογώνιον παραλληλεπίπεδον, τριγωνική πυραμίς, ορθογώνιον τριγωνικόν πρίσμα, ρόμβος, ρομβοειδές, τραπέζιον). Τάξις Ε'ταγεωμετρικά

ναγωγείου διδαχθέντων.—Καταμέτρησις επιφανειών και στερεών σωμάτων μετά ασκήσεων. ΙΣΤΟΡΙΑ

Τάξις Α'.

Ελληνική ιστορία — Εσωτερική ιστορία του ελληνικού έθνους. Κοινωνική και ηθική κατάστασις του έθνους κατά τους προϊστορικούς χρόνους. (Όμηρος, Ησίοδος, θρήσκευμα, λατρεία και θυσίαι,ελεύθεροικαι δούλοι, θήτες, νόμοι, δίκαι, θέμιστες, τεκμήριαεθνικήςενότητος,προσωπικαί σχέσεις, πατρικόν κράτος, γάμος, αξία αποδιδομένη εις τας γυναίκας, κακίαι αυτών και αρεταί, αδελφοί και φίλοι, ξένοι και ικέται, παραβάσεις των κοινωνικών καθηκόντων και υποχρεώσεων, υπεροχή των Ελλήνων, πειρατεία, επιστήμη και τέχνη, γεωγραφία, ναυτιλία, αστρονομία, εμπορία, πολεμική τέχνη, ποίησις, μουσική, όρχησις, αρχιτεκτονική, έργα γλυπτικής, γραφή).—Αμφικτυονικόν συνέδριον και το εν Δελφοίς χρηστήριον. Πύθια, Νέμεα, Ίσθμια. Ολυμπιακός αγών. Σπαρτιατών ανατροφή και βίος. Αθηναίων ανατροφή. Η επί Σόλωνος εμψύχωσις της τέχνης και της εμπορίας. Ηθική ενότης του έθνουςκατά τους πρώτους ιστορικούς χρόνους. Αποικίαι. Εξελληνισμός των ιθαγενών διά των αποικιών. Αντίθεσις και πάλη του ασιανού και του ελληνικού κόσμου. Η ηθική κατάστασις των Αθηνών κατά τους Περσικούς πολέμους. Εθελοθυσία των Αθηναίων κατά τους πολέμους τούτους. Τα αίτια της νίκης κατά τους πολέμους τούτους. Ακμή της δραματικής ποιήσεως εν Αθήναις κατά την εποχήν του Περικλέους. Πολλά και μεγαλοπρεπή δημόσια κατασκευάσματα εν Αθήναις επί Περικλέους. Κοινωνική και ηθική κατάστασις τωνΑθηνώνεπίΠερικλέους. Ηθική ανατροπή της κοινωνίας κατά τον Πε λοποννησιακόν πόλεμον. Τα ολέθρια αποτελέσματα του Πελοποννησιακού πολέμου. Η θλιβερά κατάστασις του ελληνικού κόσμου κατά τους χρόνους της ηγεμονίαςτηςΣπάρτης. Κοινή της Ελλάδος έκλυσις μετά τον θάνατον του Επαμεινώνδου. Χαρακτήρ του μακεδονικού ελληνισμού. Παρακμή του πρώτου ελληνισμού κατά τους χρόνους του Φιλίππου. Ο υπό του Μεγάλου Αλεξάνδρου διαδοθείς εις Ασίαν ελληνισμός και σχέσεις αυτού προς τον αρχαιότερον. Διάδοσις του ελληνισμού εν τη ανατολή. Στρατός, εμπόριον, θρησκεία, γράμματα κατά τους χρόνους τούτους. Θρήσκευμα μουσείον, φόροι, ναυτιλία. Θησαυροί εν τω βασιλείω των Πτολεμαίων. Πάλητουελληνισμούπροςτον Ιουδαϊσμόν εν Παλαιστίνη. Ο χαρακτήρ του ανατολικού ελληνισμού. Οι σοφισταί επί της ρωμαϊκής κυριαρχίας. Αι εν Αθήναις σχολαί. Ολική παρακμή.

τρικά σχήματα εξ αμέσου αντιλήψεως κατανοούμενα. Επιπεδομετρία (κώνος, κύλινδρος, κανονικά πολύγωνα, πρίσμα, σφαίρα). Τάξις ΣΤ', Επιπεδομετρία και στερεομετρία».

Ο ελληνισμός πρώτος κήρυξ του χριστιανισμού. Ο ελληνικός του χριστιανισμού οργανισμός. Σύγκρουσις της εθνικής και χριστιανικήςκοινωνίας.Το εν Κωνσταντινουπόλει πανδιδακτήριον. Ηθικαί και υλικαί του ελληνισμού δυνάμεις κατά τον μεσαιωνικόν ελληνισμόν. Κτίσματα του Ιουστινιανού. Ο ακάθιστος ύμνος. Η δύναμις της θρησκείας ως εθνικού ελατηρίου. Η ηθική του ελληνικού κράτους κατάστασις κατά τους χρόνους της μεταρρυθμίσεως. Επιστήμηκαιτέχνη κατά τους χρόνους τούτους. Η δημοσία εκπαίδευσις κατά τους χρόνους του Βάρδα. Η βαθμιαία ελάττωσις του ελληνικού πληθυσμού επί της μακεδονικής δυναστείας. Ο εν τη μικροί Ασία ελληνισμός. Η εθνική και ηθική των κατοίκων αλλοίωσις. Η Ολέθρια επίδρασις των λογίων κατά τους χρόνους των Κομνηνών. Η ηθική υπεροχή των Σελζουκιδών. Η υλική και ηθική παρακμή του κράτους κατά τους χρόνους των Κομνηνών. Χαρακτήρ του όλου μεσαιωνικού βίου του ελλην. έθνους. Η γλώσσα του νέου ελληνισμού. Εξέγερσις του εθνικού φρονήματος εν Ασία, εν Ηπείρω, εν Πελοποννήσω, εν Θράκη. Ιστορική σπουδαιότης της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως. Αι περί της εθνικής παιδεύσεως φροντίδες τινών πατριαρχών. Οι πατριάρχαι πιστοί εις τα πάτρια. Οργάνωσις του νέου ελληνισμού, κοινότητες, πεζικαί και ναυτικαί δυνάμεις, διανοητικός βίος, δημοσία παίδευσις. Η καρτερία του εθνους κατά τον μέγαν υπέρ της ανεξαρτησίας αγώνα. Προσπάθειαιτουέθνους μετά την απελευθέρωσιν προς ανάπτυξιν των ηθικών και διανοητικών δυνάμεων αυτού. Τάξις

Α'.

Ιστορίατωννεωτέρων χρόνων.—Εφευρέσεις. Ανακάλυψις της διά θαλάσσης οδού εις τας Ινδίας. Ανακάλυψις της Αμερικής. Κτήσεις των Ευρωπαίων εν αυτή. Λούθηρος. Θρησκευτική μεταρρύθμισις εν Γερμανία. Καλβίνος και μεταρρύθμισις εν Γαλλία. Η νυξ του αγίου Βαρθολομαίου. Μεταρρύθμισις εν Αγγλία. Αγγλικανική εκκλησία. Ελισάβετ και Μαρία Στούαρτ. Ολιβιέρος Κρόμβελ. Τριακονταετής πόλεμος. Λουδοβίκος ΙΔ', ΙΕ' και ΙΣΤ'. Ρωσσία. Ό λ γ α , Πέτρος ο μέγας και Αικατερίνη Β'. Σουηδία' Κάρολος ο ΙΒ', Πρωσσία- Φρειδερίκος ο μέγας. Οι υπέρ ανεξαρτησίας αγώνες των αμερικανών' Ουάσιγκτων, Φραγκλίνος. Γαλλική επανάστασις. Ναπολέων ο μέγας. Αγώνες των Ιταλών και Γερμανών υπέρ της εθνικής αυτών ενώσεως. Ελληνική ιστορία. Επανάληψις των ουσιωδεστάτων εκ της όλης προδιδαχθείσης ιστορίας μετ' Ιδιαζούσης προσοχής εις τα προς διδασκαλίανεντη Δ', Ε' και ΣΤ' τάξει του πλήρους Παρθεναγωγείου οριζόμενα μέρη της ιστορίας. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

Τάξις Β'. Επανάληψις των ουσιωδεστάτων εκ της όλης προδιδαχθείσης Γεωγραφίας

μετά ιδιαζούσης προσοχής εις τα προς διδασκαλίαν εν τη Γ', Δ', Ε' και ΣΤ' τάξει του πλήρους παρθεναγωγείου οριζόμενα μέρη της Γεωγραφίας*. ΦΥΣΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Τάξις Α'. Ανθρωπολογία.—Οργανικά και ανόργανα σώματα. Διαφοραί αυτών. Υποδιαίρεσις των οργανικών όντων. Διαφοραί αυτών. Η επιστήμη των ενοργάνων όντων. —Ανθρωπολογία.

του κορμού, σκελετός της κεφαλής, σκελετός των άκρων.—Το μυϊκόν σύστημα οι μύες του σκελετού, του αυχένος, του θώρακος, των χειρών. Το νευρικόν σύ στημα' το κεντρικόν νευρικόν σύστημα, το περιφερικόν νευρικόν σύστημα (εγκέφαλος, νωτιαίος μυελός), το συμπαθητικόν νευρικόν σύστημα. Τα αισθητήρια όργανα. Διάμειψις της ύλης' πέψις, απομύζησις των θρεπτικώνουσιώνκαι αιματοποίησις, αίμα και κίνησις αυτού, αλλοίωσις του αίματος κατά τον δρόμον αυτού, αναπνοή, άδηλος διαπνοή, εκκρίσεις, παραγωγή ζωϊκή θερμότης. Η φωνή. Περιοδικότης φαινομένων τινών της ζωής. Το α ν θ ρ ώ π ι ν ο ν γ έ ν ο ς . Αι φυλαί. Διαφοραί ως προς την οργάνωσιν των ανθρώπων, χρώμα του δέρματος και των οφθαλμών, χρώμα, κατασκευή και διάταξις του τριχώματος, το ανθρώπινον πρόσωπον, η λεκάνη, ο θώραξ, ο πους, αι 5 φυλαί. Φυσική ιστορία.—Επανάληψις της εν τη Ζ'** τάξει του πλήρους Παρθεναγωγείου διδαχθείσης φυσ. ιστορίας. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ.

Τάξις Α'. Ιστορίατηςπ α ι δ α γ ω γ ί α ς . — Α ιπαιδευτικαί διατάξεις της νομοθεσίας του

Λυκούργου και του Σόλωνος. Αι παιδαγωγικαί και διδακτικαί γνώμαι του Πυθαγόρου, του Πλάτωνος, του Αριστοτέλους, του Πλουτάρχου, του Ιωάννου του Χρυσοστόμου, του Βασιλείου του Μεγάλου, του Κομενίου, του Φράγκε του Ρουσώ, του Ρόχωβ και του Πεσταλότση. Ψυχολογία.—Ουσία και δυνάμεις της ψυχής. Τα αισθήματα.Αιπαραστάσεις * Κατά το πρόγραμμα του Παρθεναγωγείου «Τάξις Γ' Πατριδογραφία. Τα γενικώτατα εκτηςΓεωγραφίας. Τάξις Δ' Τα αναγκαιότατα εκ της Γεωγραφίας. Ευρώπη και Ελλάς. Τάξις Ε' Ευρώπη. Ελλάς. Αι περί την Ελλάδα χώραι. Τάξις ΣΤ'. Α' πολιτική Γεωγραφία. Β' Μαθηματική Γεωγραφία. Γ' Φυσική Γεωγραφία». ** «Τάξις Ζ' Συστηματική διδασκαλία της φυσικής ιστορίας : Εισαγωγή, ο άνθρωπος, Τα ζώα, Τα φυτά, Τα ορυκτά».

σεις. Η μνήμη. Η φαντασία. Ο διασκεπτικός νούς. Ο εποπτικός λόγος. Τα συναισθήματα. Αι κινήσεις. Αι ορέξεις. Η βούλησις. Λογική.—Οι θεμελιώδεις νόμοι του διανοείσθαι. Αι εννοιαι. Αι κρίσεις. Οι συλλογισμοί. Μέθοδος αναλυτική και συνθετική. Ορισμός. Διαίρεσις. δειξις. Παιδαγωγική. Η διδασκαλία εν γένει. (Γενική Διδακτική). — Τα απαιτούμενα προς διδασκαλίαν. α') Το υποκείμενον της διδασκαλίας. Η προς διδασκαλίαν επιτηδειότης του παιδός. Η προς μάθησιν επιθυμία του παιδός. Η ανάγκη διδασκαλία παιδός. β') Η διδακτική ύλη' γλώσσα, άσμα, φύσις, ιστορία, αριθμός, χώρος, θρησκεία. γ') Η μεθοδική διάταξις της διδακτικής ύλης κατάταςαρχάςαπότων πλησιεστέρων επί τα απωτέρω, εκ των γνωστώνεπίταάγνωστα,απότων ευκολωτέρων επί τα δυσκολώτερα. δ') Αι μορφαί της διδασκαλίας' η δεικτική, η υφηγητική, η αφηγηματική, ηερωτηματική,ητουαποστοματισμού,ητωνασκήσεων,ητηςκατ' οίκον εργασίας. Τάξις Β'. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ.

1. Η διά της διδασκαλίας παιδεία. (Παιδαγωγική σχολική γενική).—Η παιδευτική δύναμις του σχολείου γενικώς, α') Η παιδευτική δύναμις των σχολικών διατάξεων, της προσωπικότητος του διδασκάλου, της σχολικής πειθαρχίας, της κατανοήσεως των διδασκομένων, των παντοδαπών μαθητικών ασκήσεων, της μαθητικής εργασίας και του περιεχομένου των μαθημάτων.

2. Η παιδευτική δύναμις του σχολείου επί το μερικώτερον. (Παιδαγωγική σχολική ειδική).— Τα μέσα και οι τρόποι, καθ' ους το σχολείον παιδεύει τους μαθητάς εις την ευπείθειαν, εις την φιλοπατρίαν, εις την θεοσέβεια τηνησυχίαν,εις την π ρ ο σ ο χ ή ν , εις την επιμέλειαν, εις την τάξιν, εις την ευσχ μοσύνην, εις την φιλαλήθειαν, εις την πραότητα, εις την καθαριότητα.—Το κράτιστον πάντων των σχολικών μέσων προς παιδείαν υγιά (ο διδάσκαλος). 3. Σχολικά και μαθητικά όργανα και σκεύη. Ειδική διδακτική (Μεθοδολογία) Ωρολόγιον των μαθημάτων. Πρόγραμμα των μαθημάτων. Αναλυτικόν πρόγραμμα των μαθημάτων. Η μέθοδος της διδασκαλίας των θρησκευτικών (των προσευχών, ιστορημάτων, ρητών, τροπαρίων, κατηχήσεως, Ευαγγελίου κτλ.), της μητρικής γλώσσης (των τακτικών ασκήσεων, αναγνώσεως,

γραμματικής, συγγραφικών ασκήσεων) της αριθμητικής, της γεωμετρίας, της ιστορίας,τηςγεωγραφίας, της φυσικής ιστορίας, της ωδικής, της Ιχνογραφίας, της καλλιγραφίας, των χειροτεχνημάτων και της γυμναστικής. Η γένεσις και η ανάπτυξις των δημοτ. σχολείων. Αι σχέσεις του δημοτ. σχολείου προς την οικογένειαν, την πολιτείανκαιτηνεκκλησίαν.Αξίατου διδασκάλου, υποχρεώσεις και καθήκοντα αυτού. Η νομοθεσία των δημοτικών σχολείων. Οι τρόποι της περαιτέρω αναπτύξεως του διδασκάλου. ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΑΙ

Τάξις Α'. Η πρώτη βαθμίς των διδακτικών ασκήσεων ήτοι αι ασκούμεναι διδακτικώς παρευρίσκονται εν ταις αιθούσαις των παραδόσεων των μαθητριών των κατωτέρων τάξεων του Παρθεναγωγείου κατά τας ώρας της παραδόσεως των μαθημάτων, θεώμεναι μόνον τα εκεί κατά την διδασκαλίαν τελούμενα και ακροώμεναι των διδασκομένων μαθημάτων. Τάξις Β'.

Η δευτέρα βαθμίς των διδακτικών ασκήσεων ήτοι αι ασκούμεναι διδάσκουσι τας μικράς μαθήτριας κατά μόνας, ουδενός άλλου κατά την παράδοσιν του μαθήματος παρισταμένου. Η τρίτη βαθμίς των διδακτικών ασκήσεων ήτοι αι ασκούμεναι διδάσκουσι τας μικράς μαθήτριας παρισταμένων των συμμαθητριών και των διδασκόντων αυτάς. Η τετάρτη βαθμίς των διδακτικών ασκήσεων ήτοι αι ασκούμεναι μετά το πέρας της διδακτικής ασκήσεως αυτών εξελέγχονται υπό των διδασκόντων αυτάς και καθοδηγούνται εις την αποφυγήν των διδακτικών σφαλμάτων, συμπαρισταμένων, η και μη των συμμαθητριών αυτών. ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΗΜΑΤΑ

Τάξις Γ ' . Κοπτική, ραπτική, πλεκτική και ποικιλτική. Κοπή γυναικείων επιστηθίων (μπουστάκι) και ραφή αυτών. Κοπή και ραφή παιδικών ενδυμάτων. Πλοκή δικτύου και επ' αυτού ποικιλτική (filet guipures). Τάξις ΙΑ'. Κοπτική, ραπτική και ποικιλτική. Κοπή και ραφή γυναικείων ενδυμάτων. Τρίχαπτα διά βελόνης (Dentelle anglaise). Ο τρόπος του λαμβάνειν μέτρα.

ΩΔΙΚΗ

Τάξις Α'. Θεωρία της μουσικής μετ' ασκήσεων εγγράφων. Γραφή της μουσικής' φθογγόσημα, παύσεις, κλείδες. Περί ρυθμού. Περί των γενών των κλιμάκων. Περί τριφωνιών και τετραφωνιών. Τα μουσικά διαστήματα (δευτέρα, τρίτη κτλ) και εφαρμογή αυτών επί ασμάτων. Μετάθεσις άσματος τίνοςειςάλλον τρόπον (κλίμακα). Άσματα. Σύντονοι και επιμεμελημέναι ασκήσεις προς καλήν και τελείαν εκτέλεσιν των διά τα δημοτικά σχολεία ωρισμένων ασμάτων. Ακριβής κατανόησις της κατασκευής των μελωδιών και των δυσκολιών, ας τινας παρέχουσιν αύται εις την διδασκαλίαν. Εύρεσις της αρχής του άσματος τη οδηγία του φθογγοδότου (Διαπασών). Νέα τινά άσματα δίφωνα και τρίφωνα. Τάξις Β'. σική. Δοκιμή προς ανεύρεσιν δευτέρας φωνής εις πρώτην δεδομένην. Άσματα. Συνέχεια των διδαγμάτων, των αναγραφομένων εν τη προηγουμένη τάξει. Τρίφωνος και ει δυνατόν και τετράφωνος χορός εις αμφοτέρας τας τάξεις του Διδασκαλείου. ΚΑΛΛΙΓΡΑΦΙΑ

Α'. Τάξις Τα μικρά και μεγάλα ελληνικά γράμματα κατά τας διατάξεις της μεθοδικής της καλλιγραφίας. Λατινικά στοιχεία. Γραφή μετά κοσμημάτων. Οι αριθμοί. ΙΧΝΟΓΡΑΦΙΑ

Τάξις Α'. Ιχνογραφίαεξόψεως φυσικών αντικειμένων εκ ξύλου και εκ γύψου. Ιχνογραφία εξ όψεως φύλλων και ανθέων φυσικών. Χρωματισμοί κοσμημάτων (Arabesken) και κρασπεδώσεων (Bordüren) δι' απλών και συμμίκτων χρωμάτων. Περί της αρμονίας των χρωμάτων. Μεθοδική επεξεργασία της διά το δημοτικόν σχολείον ωρισμένης ύλης της ιχνογραφίας. Τάξις Β'. Συνέχεια των εκ φύσεως αντιγραφών και της μεθοδικήςεπεξεργασίαςτης διά τα δημοτικά σχολεία ωρισμένης ύλης της Ιχνογραφίας. ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ

Τάξις Α'. Συνέχεια των κατά τας ανωτέρας τάζεις του πλήρους Παρθεναγωγείου

γενομένων γυμναστικών ασκήσεων. Μεθοδική επανάληψις των διά τα δημοτικά σχολεία των θηλέων ωρισμένων γυμναστικών ασκήσεων. Ιστορίας της γυμναστικής τα κυριώτατα. Τάξις Β'. Συνέχεια της εργασίας της εν τη προηγουμένη τάξειορισθείσης.Ταεκτης ανθρωπολογίας και της υγιεινής πρόσφορα προς κατανόησιν των διά της γυμναστικής εις το ανθρώπινον σώμα γενομένων. Άρθρον 2. Πάσα προγενεστέρα διάταξις αντιβαίνουσα εις τας του παρόντος διατάγματος καταργείται. λεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν Τατοΐω τη 20 Αυγούστου 1893. Εν ονόματι του Βασιλέως Ο

Αντιβασιλεύς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ

Ο

Υπουργός ΑΘ. ΕΥΤΑΞΙΑΣ

Ανόρθωσις ημαρτημένων εν τω της 20 Αυγούστου 1893 Β. Λ. «περί ωρολογίου και αναλυτικού προγράμματος μαθημάτων των πλήρων παρθεναγωγείων και των διδασκαλείων των θηλέων».

τω

αναλυτικού προγράμματος των μαθημάτων των πλήρων παρθεναγωγείων και των διδασκαλείων των θηλέων» περί της εν τη Β' τάξει των διδασκαλείων των θηλέων διώρου διδασκαλίας της Φυσικής (Χημείας) και το εκ 38ωρώντης διδασκαλίας εν τη Β' τάξει των διδασκαλείων, δημοσιευθέντι εν τω υπ' αριθ. 163, μέρος Α' τεύχος Α', φύλλω της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως, ως εσφαλμένως δημοσιευθέντα, διορθωτέα εις το ακριβές: «Ουδεμία ώρα Φυσικής και Χημείας εν τη Β' τάξει των διδασκαλείων και 36 ώραι το σύνολον της διδασκαλίας εν τη αυτή τάξει».

ΑΘ. ΕΥΤΑΞΙΑΣ

38 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ (Β. Διάταγμα/29 Σεπτεμβρίου 1893) Κυβέρνηση Σ. Σωτηρόπουλου Υπουργός Α. Ευταξίας

Περί κανονισμού του κεντρικού γυμναστηρίου και παρά της ειδικής γυμναστικής σχολής. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν τον νόμον ΑΧΗ' περί του κεντρικού γυμναστηρίου' Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας ΕκπαιδεύσεωςΥπουργούδιατάσσομεν τάδε: ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'.

Σκοπός του κεντρικού γυμναστηρίου. Άρθρον 1. Σκοπός του εν Αθήναις κεντρικού γυμναστηρίου είναι η μόρφωσις γυμναστών, προς διδασκαλίαν της γυμναστικής εν τοις εκπαιδευτηρίοις της μέσης και της στοιχειώδους εκπαιδεύσεως και η εν αυτώ άσκησις των φοιτητών του Πανεπιστημίου και των άλλων πολιτών. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'.

Περί του προσωπικού των γυμναστηρίων και των καθηκόντων αυτού. Άρθρον2.Τοπροσωπικόν του γυμναστηρίου σύγκειται εξ ενός διευθυντού, εξ ενός ιατρού, εκ δυο γυμναστών, εκ δύο βοηθών, εξ ενός επιστάτου και εξ ενός υπηρέτου. Άρθρον 3. Ο διευθυντής του κεντρικού γυμναστηρίου διευθύνει την διδασκαλίαν της γυμναστικής εν αυτώ, διδάσκει εν τη προσηρτημένηειςτο

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 198, τχ. Α'/5 Οκτωβρίου 1893.

κεντρικόν γυμναστήριον σχολή της γυμναστικής ιστορίαν και παιδαγωγίαν της γυμναστικής, περιγραφήν και σχεδιαγράφησιν των διαφόρων γυμναστικών μηχανημάτων και πάντα τ' αφορώντα εις την κατασκευήν και πήξιν αυτών, έχει την εποπτείαν των εν Αθήναις και Πειραιεί δημοσίων γυμναστηρίων και διαταγή του Υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως επιθεωρεί τα εντός των Αθηνών δημόσια γυμναστήρια. Άρθρον 4. Ο ιατρός διδάσκει εν τη προσηρτημένη εις το κεντρικόν γυμναστήριον ειδική σχολή φυσιολογίαν, ανατομίαν και ύγιεινήν, καθόσον σχετίζονται τη γυμναστική, εξετάζει την σωματικήν ικανότητα των εις το γυμναστήριον προς άσκησιν προσερχομένων, προς δε, κατά παραγγελίαν του διευθυντού, εξετάζει και εκείνους εκ των μαθητών των γυμνασίων και ελλ. σχολείων, όσοι δι' αναφοράς προς τον οικείον γυμνασιάρχην ή σχολάρχην αιτούσι τηναπαλλαγήναυτών από του μαθήματος της γυμναστικής, ένεκα σωματικής βλάβης, και αποφαίνεται εγγράφως, εάν αι σωματικαί ασκήσεις αντενδείκνυνται εις την σωματικήν αυτών βλάβην, όπως ο οικείος γυμνασιάρχης η σχολάρχης απαλλάξη αυτούς από του μαθήματος τούτου. Άρθρον 5. Τον διευθυντήν, κωλυόμενονήενεκενασθενείαςήένεκατης εποπτείας των λοιπών δημοσίων γυμναστηρίων ή ένεκα άλλης τινός δημοσίας υπηρεσίας,αναπληροίοαρχαιότεροςγυμναστής του κεντρικού γυμναστηρίου. Άρθρον 6. Ο διευθυντής και ο αρχαιότερος γυμναστής μετά την ιατρικήν εξέτασιν διαιρούσι τους μαθητάς εις κλάσειςαναλόγωςτηςηλικίαςκαι της σωματικής αυτών καταστάσεως και ορίζουσι τα είδη των ασκήσεων δι' εκάστηνκλάσιν. Άρθρον 7. Οι γυμνασταί και οι βοηθοί διδάσκουσι τας διαφόρους κλάσεις και προσέρχονται εις το γυμναστήριον εν τέταρτον της ώραςτουλάχιστονπρο τηςαρχήςτωνασκήσεων,προς δε διδάσκουσι πάντα τα είδη των σωματικών ασκήσεων εις τους μαθητάς της ειδικής γυμναστικής σχολής. Άρθρον 8. Ο διευθυντής, οι γυμνασταί και οι βοηθοί οφείλουσι να εργάζωνται εν τω γυμναστηρίω τουλάχιστον 4 ώρας καθ' ημέραν, ο δε ιατρός 2, οδεεπιστάτηςκαιουπηρέτης τουλάχιστον 6, οίτινες αμφότεροι κατάμεντας εργασίμουςώρας του γυμναστηρίου προσέρχονται τη τεταγμένη υπό του διευθυντού ή του αναπληρούντος αυτόν αρχαιοτέρου γυμναστού ώρα, τον δε λοιπόν χρόνον ασχολούνται περί την ευπρέπειαν του γυμναστηρίου και την διατήρησιν του κήπου αυτού. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ'.

Περί των καθηκόντων των εν τω γυμναστηρίω ασκουμένων. Άρθρον 9. Εις ουδένα των ασκουμένων επετρέπεται να συνδιαλέγηται εν τω γυμναστηρίω μετά των συμμαθητών αυτού μεγαλοφώνωςήχαριεντίζηται

ται, να σκώπτη και να λοιδορή. Οφείλει δε πάς ασκούμενος να γυμνάζηται διαρκώς προσέχων εις τον προγυμνάζοντα και εις τα εκάστοτε υπ' αυτού παραγγελλόμενα, προσέτι δε να γυμνάζηται κατά τον αριθμόν καθ' ον ήθελε ταχθή υπ' αυτού και να φυλάττη την τάξιν εις ην ετάχθη. Άρθρον 10. Οι προσκτησάμενοι ικανάς γυμναστικάς γνώσεις, προς δε κατανοήσαντες το διδασκόμενον εν τω γυμναστηρίω γυμναστικόν σύστημα, δύνανται και εκτός των ωρισμένων κλάσεων κατά θέλησιν ν' ασκώνται εγκρίσει του διευθυντού, εάν τηρώσι πάσας τας διατάξεις του παρόντος κανονισμού. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ'.

Περί εγγραφών.

Άρθρον 11. Αι εγγραφαί άρχονται από της 1ης Σεπτεμβρίου και λήγουσι τη 1 Μαΐου, τα δε μαθήματα άρχονται τη 15 Σεπτεμβρίου και λήγουσι τη 1 Ιουνίου. Άρθρον 12. Ο διευθυντής η τούτου κωλυομένου ο αναπληρών αυτόν γυμναστής εγγράφει τους φοιτητάς και τους λοιπούς πολίτας εν βιβλίω περιέχοντι στήλας, εν αις αναγράφεται το όνομα και το επώνυμον αυτών, η ηλικία, η πατρίς, το επάγγελμα, το εν τω γυμναστηρίω έτος φοιτήσεως και η περί της σωματικής αυτού καταστάσεως δήλωσις του ιατρού. Έκαστοςδετων εγγραφομένων καταβάλλει δραχμάς πέντε ως δικαίωμα εγγραφής, εισ μένας κατά τα περί εισπράξεως των δημοσίων εσόδων κεκανονισμένα. Άρθρον 13. Αι εγγραφαί ανανεούνται καθ' έκαστον έτος ως εν τοις προηγουμένοις άρθροις ορίζεται. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε'

Περί της ειδικής γυμναστικής σχολής.

Άρθρον 14. Η διεύθυνσις της σχολής ανατίθεται τω διευθυντή του κεντρικού γυμναστηρίου. Άρθρον 15. Εκάστη περίοδος της ειδικής γυμναστικής σχολής διαρκεί h> και ήμισυ σχολικόν έτος, αρχομένη από της 1 Οκτωβρίου και λήγουσα τη 30 Μαρτίου του επομένου έτους, διδάσκονται δε εν αυτή τα επόμενα μαθήματαα') ιστορία της γυμναστικής από των παλαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ' ημάς,τρειςώρας καθ' εκάστην εβδομάδα, περιλαμβάνουσα και την των Ολυμπιακών αγώνων, β') παιδαγωγία της γυμναστικής μετά το τέλος της ιστορίας, τρεις ώρας καθ' εβδομάδα' γ') εκ της πειραματικής φυσικής το μηχανικόν μέρος, η υδροστατική και η θερμότης, δύο ώρας, καθ' εβδομάδα' δ') φυσιολογία, ανατομία και υγιεινή καθόσον σχετίζονται τη γυμναστική, τρεις ώρας καθ' εκάστην εβδομάδα' ε') περιγραφή των διαφόρων γυμναστικών μηχανημάτων

μάτων, η ύλη εξ ης ταύτα σύγκεινται, αι διαστάσεις αυτών και ο τρόπος της πήξεως των ακινήτων μηχανημάτων μετά το τέλος της παιδαγωγίας, δύο ώρας καθ' εκάστην εβδομάδα. Άρθρον 16. Γίνονται δεκτοί εν τη ειρημένη σχολή οι έχοντες συμπεπληρωμένον το 20 έτος της ηλικίας αυτών, μη υπερβαίνοντες δε το 26 και φέροντες πιστοποιητικόν δυο ιατρών περί της αρτιμελείας και ευεξίας αυτών,προςδεοι έχοντεςήαποδεικτικόντηςανωτέραςτάξεως του διδασκαλείου ή απολυτήριον γυμνασίου. Άρθρον 17. Οι προσαγαγόντες τα πιστοποιητικά τα αναφερόμενα εν τω προηγουμένω άρθρω και εξετασθέντες υπό του διευθυντού και του ιατρού σωματικώς εγγράφονται εν ιδιαιτέρα» βιβλίω, εν ω υπάρχουσι στήλαι του τίτλου, τηςηλικίας,τηςπατρίδος και των παρατηρήσεων. Άρθρον 18. Η θεωρητική διδασκαλία γίνεται επί του παρόντος εν τω καταστήματι του διδασκαλείου Αθηνών καθ' ημέρας και ώραςοριζομέναςυπό του διευθυντού, η δε πρακτική εν τω κεντρικώ γυμναστηρίω Αθηνών. Άρθρον 19. Έκαστος των διδασκόντων εν τη σχολή έχει κατάλογον των ονομάτων των μαθητών, εν ω αναγράφει τας απουσίας αυτών και τους βαθμούς των καθημερινών εξετάσεων. Άρθρον 20. Ο μαθητής ο έχων εις τα διάφορα μαθήματα πεντήκοντα απουσίαςενσυνόλω, αποκλείεται των εξετάσεων. Άρθρον 21. Αι επί πτυχίω εξετάσεις των υποψηφίων γυμναστών γίνονται ενώπιονεξεταστικήςεπιτροπής αποτελουμένης εξ ενός καθηγητού της ιατρικής σχολής του πανεπιστημίου, εξ ενός των εν Αθήναις γυμνασιαρχών, οριζομένου υπό του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Ε κ παιδεύσεως, του διευθυντού της σχολής, του ιατρού και του αρχαιοτέρου γυμναστού του κεντρικού γυμναστηρίου. Άρθρον 22. Αι μεν εξετάσεις της ιστορίας και παιδαγωγίας της γυμναστικής, της φυσιολογίας, της ανατομίας και υγιεινής και αι εις τα γυμναστικά μηχανήματα γίνονται γραπταί, των υποψηφίων γυμναστών λυόντων δύο ζητήματα εκ τριών κληρουμένων μεταξύ δέκα εξ εκάστου μαθήματος.Αιδετων πρακτικών ασκήσεων ενεργούνται υπό των υποψηφίων γυμναστών διδασκόντων κατά κλήρον επί της διδαχθείσης ύλης, διαιρουμένης εις ζητήματα αναλόγως του αριθμού των υποψηφίων γυμναστών. Άρθρον 23. Οι βαθμοί εκάστου μαθήματος είναι οι εξής· Άριστα = 1 0 . Λίαν καλώς = 8 και 9. Καλώς = 6 και 7. Σχεδόν καλώς = 5 . Μετρίως = 3 και 4. Δίδεται δε εις βαθμός διά την ιστορίαν και παιδαγωγίαν, δύο διά την φυ-

φυσιολογίαν,ανατομίανκαιυγιεινήν,ειςδιά τα διάφορα είδη των πρακτικών ασκήσεων και εις διά τα αφορώντα εις τα γυμναστικά μηχανήματα' ο δε γενικός βαθμός κανονίζεται κατά τα διατεταγμένα περί βαθμολογίας. Και ο μεν συντελεστής των θεωρητικών μαθημάτων είναι 2, των δε πρακτικών ασκήσεων 4' ομητυχών τουλάχιστον του γενικού βαθμού «καλώς» δεν αξιούται πτυχίου. Άρθρον 24. Τα πτυχία εκδίδονται επί χαρτοσήμου πέντε δραχμών κατά τονακόλουθοντύπον·

ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ Τ Η Σ ΕΛΛΑΔΟΣ

Πτυχίον

Ο κύριος δόκιμος της γυμναστικής σχολής, εξετασθείς εις πάντα τα μαθήματα τα οριζόμενα εν τω άρθρω 15 του κανονισμού του Κεντρικού Γυμναστηρίου θεωρητικώς τε και πρακτικώς,ηξιώθητου βαθμού , εφ' ώ και παρέχεται αυτώ το πτυχίον τόδε. Εν

Αθήναις

τη

1ο..

Τίθεται δε και η σφραγίς του κεντρικού γυμναστηρίου, μεθ' δ πέμπονται μετά του πρακτικού της συνεδριάσεως υπό του διευθυντού εις το Υπουργείον, όπως θεωρηθώσιν υπό του Υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΣΤ'.

Γενικαί διατάξεις. Άρθρον 25. Εις ουδένα επιτρέπεται να φέρη όπλα εντός του γυμναστηρίου ηάλλοτι των τοιούτων. Άρθρον 26. Πάσα τυχόν βλάβη των οργάνων του γυμναστηρίου γενομένη ουχί εκ τακτικής ασκήσεως, εκτίνεται υπό του αίτιου αυτής. Άρθρον 27. Ό σ τ ι ς των φοιτητών η των πολιτών παραβαίνει τον παρόντα κανονισμόν, συμπεριφερόμενος απρεπώς ή αποπειρώμενος ν' ασκηθή παραβόλως, αποπέμπεται του γυμναστηρίου, το μεν πρώτον προσκαίρως, εν υποτροπή δε και διά παντός υπό του διευθυντού του γυμναστηρίου. Άρθρον 28. Το κεντρικόν γυμναστήριον αργεί κατά τας κοινώς ανεγνωρισμένας διά των ισχυόντων Βασιλικών διαταγμάτων εορτάς.

Ουδείς δύναται να εισέλθη εις το γυμναστήριον άνευ της αδείας του διευθυντού η του αναπληρούντος αυτόν γυμναστού. Εις τον αυτόν Ημέτερον Υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του παρόντος διατάγματος. Εν

Τατοΐω τη 29 Σεπτεμβρίου 1893.

Εν

ονόματι του Βασιλέως

Ο

Αντιβασιλεύς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ

Ο

Υπουργός ΑΘ. ΕΥΤΑΞΙΑΣ

39

ΝΕΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ ΤΗΣ Φ.Ε. (Β. Διάταγμα/18 Ιουνίου 1896) Κυβέρνηση Θ. Δηλιγιάννη Υπουργός Δ. Πετρίδης

Περί αναγνωρίσεως ως διδασκαλείων θηλέων των υπό της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας συντηρουμένων εκπαιδευτηρίων εν Αθήναις, Πάτραις και Κερκύρα ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν το από 13 Οκτωβρίου 1861, περί εξετάσεων των υποψηφίων διδασκαλισσών Β. διάταγμα και το άρθρον 1 του από 11 Μαΐου 1867 «περί του Αρσακείου ως διδασκαλείου διδασκαλισσών Ημέτερον διάταγμα», τοαπό23 Αυγούστου 1878, «περί οργανισμού του διδασκαλείου και του προτύπου» Ημέτερον διάταγμα, το άρθρον 1 του από 24 Απριλίου 1881 «περί διδασκαλίας των παιδαγωγικών μαθημάτων και των εξετάσεων των υποψηφίων διδασκαλισσών εν τοις παρθεναγωγείοις της Φιλεκπαιδευτικής Ε τ α ι ρείας» Ημετέρου διατάγματος, το από 27 Οκτωβρίου 1892 «περίτηςυπό τωνανωτέρωπαρθεναγωγείων του Κράτους μορφώσεως των δημοδιδασκαλισσών» Ημέτερον διάταγμα, το περί ωρολογίου κλπ. Των πλήρων παρθεναγωγείων και των διδασκαλείων των θηλέων της 20 Αυγούστου 1893 Ημέτερον διάταγμα και το 23 άρθρον εδάφ. β' του ,ΒΤΜΘ' νόμου,απεφασίσαμενκαι διατάσσομεν τάδε: Άρθρον 1. Μέχρις ου ιδρυθώσιν υπό του Κράτους διδασκαλεία θηλέων προς μόρφωσιν και εξέτασιν διδασκαλισσών, αναγνωρίζονται ως τοιαύτα τα υπότηςΦιλεκπαιδευτικής Εταιρείας συντηρούμενα εν Αθήναις δύο παρθεναγωγεία το τε εσωτερικόν και το εξωτερικόν, ως και τα εν Κερκύρα και Πάτραις τούτοις ισοβάθμια, τάσσονται δε υπό την επιθεώρησιν του Γενικού Ε π ι θεωρητού. Άρθρον 2. Το πρόγραμμα των διδαχθησομένων μαθημάτων εν τοις ανωτέρω παρθεναγωγείοις, συντασσόμενον συμφώνως προς το υπό του Υπουργείου ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 82, τ χ . Α ' / 2 2 Ιουνίου 1896.

οριζόμενον, υποβάλλεται κατά μήνα Μάϊον προς έγκρισιν εις το επί των Ε κ κλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργείον. Άρθρον 3. Προς εξέτασιν επί διδασκαλικώ πτυχίω γίνονται δεκταί αι ως τακτικαί μαθήτριαι ακροασθείσαι των μαθημάτων των δύο ανωτέρω τάξεων των διδασκαλείων της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας και ασκηθείσαι εν τοις προσηρτημένοις αυτοίς προτύποις τας διδακτικάς ασκήσεις. Άρθρον 4. Εξαιρετικώς γίνονται δεκταί εις εξέτασιν κατά το τέλος του σχολικού έτους 1896 μέχρι 1897, επί διδασκαλικώ πτυχίω και αι καταταχθησόμεναι τον προσεχή Σεπτέμβριον εν τη ανωτάτη τάξει των διδασκαλείων της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Άρθρον 5. Τα παιδαγωγικά μαθήματα διδάσκονται αι μαθήτριαικαιασκούνται εις την πρακτικήν διδασκαλίαν υπ' ανδρών κεκτημένων τα εν τω άρθρω 3 του ΩΝΘ' νόμου και τα εν τω άρθρ. 1 του ΑΜ' νόμου οριζόμενα προσόντα. Άρθρον 6. Τας διδακτικάς ασκήσεις ασκούνται εν τοις προτύποις τοις προσηρτημένοις τοις διδασκαλείοις της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας αι μαθήτριαι διηρημέναι εις τμήματα ανά πεντήκοντα το πολύ πρόσωπα, συμφώνως προςταδιατεταγμένα περί ασκήσεων εν τοις διδασκαλείοις των αρρένων. Άρθρον 7. Τα σχέδια, καθ' α γίνεται υφ' εκάστης των δοκίμων η διδασκαλία των μαθημάτων, γράφονται εν τετραδίω φέροντι εξώφυλλα εκ χονδρού χάρτου, όπερ τηρείται μέχρι του τέλους των εξετάσεων εν τω γραφείω του επόπτου. Εις το τέλος της εγγράφου παρασκευής του μαθήματος, ου διδασκομένου υπό της δοκίμου, ηκροάσατο ο καθηγητής, σημειοί ολογράφως τον βαθμόν, ονέκρινεναυτήν αξίαν και άλλας παρατηρήσεις, αν έχη τοιαύτας. Άρθρον 8. Δις η τρις της εβδομάδος συγκροτούνται παιδαγωγικαί συνεδριάσεις, καθ' ας ελέγχονται τα σφάλματα εκάστης των δοκίμων κατά την διδασκαλίαν και συζητούνται παιδαγωγικά ζητήματα. Κατά τριμηνίαν υποβάλλεται προς τον γενικόν επιθεωρητήν της δημοτικής εκπαιδεύσεως υπό του διευθύνοντος τας ασκήσεις ακριβής περί αυτών έκθεσις. Άρθρον 9. Η ισχύς του παρόντος διατάγματος άρχεται από της 1ης Σεπτεμβρίου 1896. Αρθρον 10. Πάσα διάταξις αντιβαίνουσα εις το παρόν διάταγμα καταργείται. Εις τον αυτόν Ημέτερον Υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του διατάγματος τούτου. Εν Αθήναις τη 18 Ιουνίου 1896. Ο

Υπουργός

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ.

ΠΕΤΡΙΔΗΣ

40 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ ΘΗΛΕΩΝ 1897 (Β. Διάταγμα/11 Νοεμβρίου 1897) Κυβέρνηση Α. Ζαΐμη Υπουργός Α. Παναγιωτόπουλος

Περί προγράμματος μαθημάτων διδασκαλείου θηλέων ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Εχοντες υπ' όψει το 22ον και 23ον άρθρον του νόμου ,ΒΤΜΘ', το 1, 2, 3 και 8 άρθρ. Του ΧΘ' νόμου, τα άρθρα 5 και 6 του περί οργανισμού του Διδασκαλείου και του προτύπου Ημετέρου διατάγματος της 23 Αυγούστου 1878, ταάρθρα3 και 4 του περί διδασκαλίας των παιδαγωγικών μαθημάτωνεντοις παρθεναγωγείοις της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας Ημετέρου διατάγματος της 24 Απριλίου 1881 και το περί αναγνωρίσεως ως διδασκαλείων θηλέων του Κράτους των υπό της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας συντηρουμένων τοιούτων Ημέτερον διάταγμα της 18 Ιουνίου 1896, Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν τάδε: Άρθρον 1. Τα υπό της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας συντηρούμενα διδασκαλεία θηλέων, τα ως διδασκαλεία του Κράτους ανεγνωρισμένα, θέλουσιν αποτελείσθαιεκτάξεων ενιαυσίων τριών. Άρθρον 2. Τα εν τοις μνημονευθείσι διδασκαλείοις διδακτέα μαθήματα κατανέμονται εν ταις τρισίν αυτών τάξεσιν ως εξής: Ε ν τη Α',

τάξει,

Θρησκευτικά. Σύνοψις της Εβραϊκής ιστορίας. Εκκλησιαστική ώρας 2 Ιστορία Ελληνικά. Ερμηνεία και καλλιλογική ανάλυσις έργων Ισοκράτους, Ξενοφώντος, Ομήρου, Πλουτάρχου και Λουκιανού. Συγγραφικά γυμνά» 9 σματα » 2 Γεωμετρία. Τα τρία πρώτα βιβλία της επιπεδομετρίας ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 168, τχ. Α'/15 Νοεμβρίου 1897.

Ιστορία. Σύνοψις της όλης Ελληνικής ιστορίας Φυσική περαματική Γεωγραφία φυσική και πολιτική κυρίως της Ευρώπης και των Η νωμένων Πολιτειών της Αμερικής Φυσική ιστορία. Σωματολογία του ανθρώπου. Ζωολογία Γαλλικά Καλλιγραφία και Ιχνογραφία Χειροτεχνήματα Ωδικήκαιτετράχορδον Γυμναστική

ώρα »

2

» 2 » 2 » 3 » 3 » 3 » 4 » 2 36

Ε ν τη Β' τάξει Θρησκευτικά. Κατήχησις και χριστιανική ηθική ώρας 2 Ελληνικά. Ερμηνεία έργων Πλουτάρχου, Ηροδότου, Θουκυδίδου, Δημοσθένους, Ομήρου » 7 Γραμματολογία αρχαία Ελληνική και της νεωτέρας Ελλάδος » 1 ιστορίατωννεωτέρων Εθνών » 3 Φυσική ιστορία. Φυτολογία. Γεωλογία. Ορυκτολογία » 2 Γεωμετρία. Συνέχεια επιπεδομετρίας. Εκ της στερεομετρίας τα χρησιμώτατα εις τον καθ' ημέραν βίον » 1 Χημεία » 2 Ψυχολογία » 2 Διδακτική μετ' ασκήσεων » 3 Γαλλικά » 3 Ιχνογραφία » 2 Χειροτεχνήματα » 3 Ωδικήκαιτετράχορδον » 3 Γυμναστική » 2 36 Ε ν τη Γ ' τάξει Θρησκευτικά. Ανάγνωσις περικοπών Γραφικών μετά παρατηρήσεων ερμηνευτικών και καλλιλογικών ώρας 2 Ελληνικά. Ερμηνεία έργων Πλουτάρχου, Δημοσθένους, Πλά- » τωνος, Λυκούργου, Ομήρου, Ευριπίδου » 7 Παιδαγωγική και ιστορία αυτής » 4 Διδακτικαί ασκήσεις » 12 Ιχνογραφία » 1 Ιστορίατηςτέχνης » 1

Κοσμογραφία Χειροτεχνήματα Ωδικήκαιτετράχορδον Γυμναστική

» » » »

1 3 3 2 36

Άρθρον 3. Κατά το πρόγραμμα τούτο θέλει λειτουργεί η μεν πρώτη η κατωτάτη τάξις από Σεπτεμβρίου 1898, η δε δευτέρα από Σεπτεμβρίου 1899, ηδετρίτη από Σεπτεμβρίου 1900. Άρθρον 4. Εγγράφεται μαθήτριά τις από του 1899 και εξής εν τη β' τάξει και από του 1900 και εξής εν τη γ', μόνον εάν προσαγάγη ενδεικτικόν προαγωγής από της αμέσως κατωτέρας τάξεως. Εν τη α' τάξει εγγράφεται, μόνον εάν προσαγάγη απολυτήριον από του α' τμήματος ανωτέρου πλήρους παρθεναγωγείου, εν άλλαις λέξεσιν, ενδεικτικόν προαγωγής από της ογδόης τάξεως τοιούτου εκπαιδευτηρίου, και εάν υποστή δοκίμως εξετάσεις ενώπιον επιτροπείαςαποτελουμένηςεκκαθηγητών διατελούντων εν δημοσία υπηρεσία, υπό του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών κλπ.εκάστοτεοριζομένων.Της εξετάσεωςταύτης τα καθ' έκαστον ορισθήσονται διά νεωτέρου Η μ ώ ν διατάγματος. Άρθρον 5. Πάσα προγενεστέρα διάταξις αντιβαίνουσα εις τας του παρόντος Η μ ώ ν διατάγματος καταργείται. λεσις του διατάγματος τούτου. Εν Αθήναις τη 11 Νοεμβρίου 1897. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο

Υπουργός

Α.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ

41 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ (Β. Διάταγμα/14 Δεκεμβρίου 1897) Κυβέρνηση Α. Ζαΐμη Υπουργός Α. Παναγιωτόπουλος

Κανονισμός της εν Αθήναις ιδρυμένης ειδικής γυμναστικής ΓΕΩΡΓΙΟΣ

σχολής Α'.

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Εχοντες υπ' όψει τον νόμον Α.ΧΗ' περί κεντρικού γυμναστηρίουκαιτο από 2 9 Σεπτεμβρίου 1 8 9 3 σχετικόν Ημέτερον διάταγμα' Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας ΕκπαιδεύσεωςΥπουργούδιατάσσομεν τάδε' Άρθρον 1. Η διεύθυνσις της ειδικής γυμναστικής σχολής της προσηρτημένης εις το κεντρικόν γυμναστήριον ανατίθεται εις τον διευθυντήν του κεντρικού γυμναστηρίου ή εις τινα των εχόντων ειδικάς γνώσειςαξιωματικώνή ιατρώντουκατά γην στρατού. σκόντων.

Άρθρον 2. Ε κ ά σ τ η περίοδος της σχολής ταύτης διαρκεί δύο σχολικά έτη,αρχομένηαπό1 Οκτωβρίου και λήγουσα τη 15 Ιουνίου. Εξαιρετικώς το πρώτον έτος της πρώτης περιόδου άρχεται από της 2 0 τρέχοντος μηνός και λήγει τη πρώτη Ιουλίου του προσεχούς έτους. Άρθρον 3. Αι εγγραφαί άρχονται τη πρώτη Οκτωβρίου και λήγουσι τη 15 του αυτού μηνός, πλην του πρώτου έτους της πρώτης περιόδου, καθ' ο αιεγγραφαίάρχονταιτη2 0 τρέχοντος μηνός και λήγουσι τη 31 του αυτού. Δικαίωμα εγγραφής ορίζονται δραχμαί πέντε. Άρθρον 4. Τα εν τη σχολή διδασκόμενα μαθήματα είναι' 1) Ιστορία της γυμναστικής από των παλαιοτάτων μέχρι των καθ' ημάς

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕ τ Κ , αρ. 189, τχ. Α ' / 1 9 Δεκεμβρίου 1897.

χρόνων και παιδαγωγία της γυμναστικής μετά το τέλοςτηςιστορίας,άπαξτης εβδομάδος. 2) Φυσική (μοχλός, θερμαντικόν, υδροστατική και περί δυνάμεων και κινήσεως) άπαξ της εβδομάδος. 3) Ανατομική, φυσιολογία και υγιεινή, καθ' όσον σχετίζονταιπροςτην γυμναστικήν, δις της εβδομάδος το πρώτον έτος και άπαξ το δεύτερον. 4) Περιγραφή, κατασκευή, πήξις και διατήρησις των διαφόρων γυμναστικών οργάνων άπαξ της εβδομάδος το δεύτερον έτος. 5) Ωδική άπαξ της εβδομάδος. 6) Ανόργανος και διά κινητών οργάνων γυμναστική τέσσαρας ώρας καθ' εβδομάδα. 7) Γυμναστική επί ακινήτων οργάνων δύο ώρας καθ' εβδομάδα. 8) Αθλητικαί ασκήσεις τρεις ώρας καθ' εβδομάδα. 9) Επιχώριοι και ξέναι παιδιαί άπαξ της εβδομάδος. 10) Οπλομαχητική άπαξ της εβδομάδος. 11) Στρατιωτικαί ασκήσεις και βολή άπαξ της εβδομάδος. 12) Πορείαι, κολυμβητική και κωπηλασία (αι ώραι της διδασκαλίας των μαθημάτων τούτων ορισθήσονται δι' ειδικού προγράμματος της σχολής). Άρθρον 5. Των ανωτέρω μαθημάτων την μεν ιστορίαν και παιδαγωγίαν της γυμναστικής διδάσκει, κατά το άρθρον 4 του ΑΧΗ' νόμου, ο διευθ του κεντρικού γυμναστηρίου, η ο νόμιμος αυτού αναπληρωτής. Την ανατο φυσιολογίαν και υγιεινήν διδάσκουσι διδάκτορες της ιατρικής, τα δε λοιπά μαθήματα εκτός της οπλομαχητικής, στρατιωτικών ασκήσεων και βολής, άτινα διδάσκει αξιωματικός του κατά γην στρατού, διδάσκονται άπαντα υπό πτυχιούχων γυμναστών, μόνης της κολυμβητικής και κωπηλασίας δυναμένων να ανατεθώσινενανάγκηκαιειςειδικούς διδασκάλους. Άρθρον 6. Η κατανομή των άνω μαθημάτων, και ο ορισμός των ωρών της διδασκαλίας εκάστου αυτών κανονίζονται υπό του συλλόγου των διδα των εν τη σχολή άμα τη ενάρξει εκάστου σχολικού έτους διά προγράμματος υποβαλλομένου εις το Υπουργείον της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. Αρθρον 7. Εφ' όσον δεν υπάρχει εν τω κεντρικό) γυμναστηρίω χώρος διά την διδασκαλίαν των θεωρητικών μαθημάτων, αύτη γίνεται εν οιαδήποτε άλλω δημοσία διδακτηρίω οριζομένω υπό του Υπουργείου της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. Η δε πρακτική διδασκαλία γίνεται εν τω κεντρικώ γυμναστηρίω. Άρθρον 8. Γίνονται δεκτοί προς φοίτησιν εν τη σχολή οι απόφοιτοι του γυμνασίου, οι πτυχιούχοι δημοδιδάσκαλοι μετά προηγουμένην εν τη σχολή εξέτασιν,αν έχωσι τα αναγκαία σωματικά και ηθικά προσόντα και εάν ευρίσκωνται ικανοί εις το γυμνάζεσθαι και γυμνάζειν. Πλην τούτων γίνονται δεκτοίκαιυπαξιωματικοίτουστρατούδιδασκόμενοι

μενοι εκ των μαθημάτων τα αναγκαιούντα αυτοίς, όπως καταστώσιν ικανοί να διδάξωσι την γυμναστικήν μόνον εν τω στρατώ, λαμβάνοντες προς τούτο ειδικόν πτυχίον. Άρθρον 9. Οι έχοντες τα άνω προσόντα υφίστανται εισιτήριους εξετάσεις ενώπιοντουσυλλόγου της Σχολής, καθ' ας κρίνεται αν κέκτηνται τας αναγκαίας προς κατάταξιν εν τη σχολή προκαταρκτικάς γνώσεις των στοιχειω στικών ασκήσεων. Άρθρον 10. Μετά το πέρας εκάστου σχολικού έτους οι μαθηταί της σχολής υποβάλλονται εις εξέτασιν, διά μεν τα θεωρητικά μαθήματα, προφορικήν τε και γραπτήν, διά δε τας πρακτικάς ασκήσεις και την πρακτικήν διδασκαλίαν, μόνον προφορικήν μετά πρακτικής εφαρμογής. Άρθρον 14. Η ικανότης των εξεταζομένων εκτιμάται διά των επομένων βαθμών, δηλουμένων διά των απέναντι αυτών γεγραμμένων αριθμών, απαγορευομένης της βαθμολογίας διά κλασματικών αριθμών. Άριστα=18, 19, 20. Καλώς=14, 15, 16, 17. Σχεδόν καλώς= 10, 11, 12, 13. Μετρίως=1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. Κακώς=0. Άρθρον 15. Ουδείς κρίνεται επιτυχών, αν δεν λάβη κατά τας εξετάσεις τον βαθμόν «καλώς», ήτοι τα 7/10 τουλάχιστον του ανωτέρου όρο νότητος εφ' εκάστω των εν τω άρθρω 4 αναφερομένων μαθημάτων. Συντελεστής δε εκάστου των μαθημάτων είναι ο αριθμός 5 διά τα θεωρητικά μαθήματα, οαριθμός10 διά τα πρακτικά μαθήματα και ο αριθμός 12 διά την π δάσκειν ικανότητα ενός εκάστου των μαθητών, ήτις εκτιμάται υπό του συλλόγου των διδασκάλων της Σχολής, επί θεμάτων οριζομένων υπ' αυτού εν καιρώ. Άρθρον 16. Ο γενικός βαθμός εξάγεται λαμβανομένου του μέσου όρου της βαθμολογίας του σχολικού έτους και. Των εξετάσεων.

Άρθρον 17. Οι απολυόμενοι της σχολής λαμβάνουσι πτυχίον, ου ο τύπος κανονίζεται διά διαταγής του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. Άρθρον 19. Πάσα διάταξις προγενεστέρα, αντικειμένη εις τας διατάξεις του παρόντος διατάγματος, καταργείται. λεσις του διατάγματος τούτου. Εν Αθήναις τη 14 Δεκεβρίου 1897.

ο

επί

των

Εκκλησιαστικών

ΓΕΩΡΓΙΟΣ και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργός Α. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ

42 ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΓΥΜΝΑΣΤΡΙΩΝ (Β. Διάταγμα/30 Μαΐου 1898) Κυβέρνηση Α. Ζαΐμη Υπουργός Α. Παναγιωτόπουλος

Περί εξετάσεως

υποψηφί(ον

γυμναστριών

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Προτάσει του Η μ ε τ έ ρ ο υ επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υ π ο υ ρ γ ο ύ απεφασίσαμεν και διατάσσομεν τάδε' Ά ρ θ ρ ο ν 1. Παρά του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως, χορηγείται επί πενταδράχμου χαρτοσήμου δίπλωμα γυμνάστριας πάση π τ υ χ ι ο ύ χ ε δημοδιδασκαλίσση η μαθήτρια διδασκαλείου θηλέων, [1] υποστάση δοκίμως εξέτασιν εις τα κατωτέρω μνημονευόμενα μαθήματα ενώπιον επιτροπείας, ην αποτελούσι α') ο γενικός επιθεωρητής της δημοτικής εκπαιδεύσεως, ως πρόεδρος η, τούτου κωλυομένου η απόντος, ο διευθυντής του εν Α θ ή ν α ι ς διδασκαλείου β') ο διευθυντής του δημοσίου κεντρικού γυμναστηρίου, γ') ο διευθυντής της εν Αθήναις ειδικής γυμναστικής σχολής, αν είνε

ιατρός, ειδέ μη, άλλος τις των εν Α θ ή ν α ι ς ιατρών, υπό του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών διοριζόμενος, δ') ο καθηγητής των τεχνικών μαθημάτων εν τω διδασκαλείω Α θ η ν ώ ν , η ο διδάσκωνεναυτώτηνωδικήν,ανέκαστοντων τεχνικών μαθημάτων διδάσκηται υπό ιδίου διδασκάλου εν τω μνημονευθέντι εκπαιδευτηρίω'καιε') μία των εν ανωτέρω παρθεναγωγείω διδασκουσών γυμναστικήν, κατ' εκλογήν του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών. Ά ρ θ ρ ο ν 2. Αι υποψήφιοι γυμνάστριαι εξετάζονται θεωρητικώς εις την ιστορίαντηςγυμναστικής, εις την παιδαγωγίαν της γυμναστικής, εις την υγιεινήν, εις την φυσικήν και εις την φυσιολογίαν, της επιτροπείας αποφαινομένης εκάστοτε εις τίνα των μαθημάτων τούτων πρέπει να εξετάζωνται αι υποψήφιοι προφορικώς τε και γραπτώς και εις τίνα κατά τον έτερον των τρόπων. Πρακτικώς δ' εξετάζονται πρώτον μεν γυμναζόμεναι αύται αι υποψήφιοι

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 95, τχ. Α'/2 Ιουνίου 1898.

κατά παράγγελμα εις την ανόργανον και την διά κινητών οργάνων γυμναστικήν, δεύτερον δε διδάσκουσαι μικράς μαθήτριας παιδιάς και γυμναστικάς ασκήσεις μετ' ασμάτων. Ε κ της φυσικής οφείλουσιν αι υποψήφιοι να γνωρίζωσι τα περί μοχλού, τα περί θερμαντικού, τα περί υδροστατικής, τα περί δυνάμεων και κινήσεως, εκδετηςφυσιολογίας και της υγιεινής τα προς την γυμναστικήν σχετιζόμενα. Άρθρον 3. Τα ζητήματα των εξετάσεων ορίζονται υπό της επιτροπείας κατά πλειονοψηφίαν, αν μη ομοψήφως, κατ' αυτήν την ημέραν, καθ' ην γίνεται ηεξέτασιςεκάστουμαθήματος και γραφέντα επί δελτίων κατατίθενται εις κληρωτίδα. Ορισθέντος διά κληρώσεως του ζητήματος, δύνανται ν'αποτείνωσιτας ερωτήσεις προς την εξεταζομένην προφορικώς υποψήφιον προς τω διδάξαντι αυτήν το μάθημα και της επιτροπείας τα μέλη. Άρθρον 4. Βαθμοί δηλούντες την ικανότητα εκάστης των εξεταζομένων είνε οι εξής: 1, 2, 3 κακώς. 4, 5, 6 μετρίως. 7, 8, 9 σχεδόν καλώς. 10, 11, 12, 13 καλώς. 14, 15, 16, 17 λίαν καλώς. 18, 19, 20 αριστα. Άρθρον 5. Ε φ ' εκάστου μαθήματος βαθμολογούσιν ο πρόεδρος και δύο άλλα μέλη της επιτροπείας υπό του προέδρου εκλεγόμενα κατά τας ειδικάς εκάστου σπουδάς, ο δε μέσος όρος των βαθμών τούτων (αν είνε μικτός αριθμός, παραλείπεται το κλασματικόν μέρος), καταγράφεται ως βαθμός του μαθήματος. Αν δ' εν τινι μαθήματι ο βαθμός ούτος είνε κατώτερος του «καλώς», κρίνεται ως αποτυχούσα η υποψήφιος, πλην αν βαθμού τοιούτου έτυχεν εν ενί μόνω θεωρητική μαθήματι, ηξιώθη δε του βαθμού «άριστα» εν τη διδασκαλία της γυμναστικής. Άρθρον 6. Οι βαθμοί της ιστορίας της γυμναστικής, της παιδαγωγίας της γυμναστικής, της υγιεινής, της φυσικής και της φυσιολογίας πολλαπλασιάζονται επί 5, ο της γυμναστικής επί 10, και ο της διδασκαλίας της γυμναστικής επί 12. Ο μέσος όρος των επτά τούτων γινομένων σημειούται ως γενικός βαθμός εν τω διπλώματι. Άρθρον 7. Εκάστη των υποψηφίων προκαταβάλλει, επί αποδείξει, εις το λογιστήριον του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκ παιδεύσεως δραχ. 15, ως αμοιβήν των εξεταστών, οίτινες το ποσόν τούτο διανέμονται εξ ίσου προς αλλήλους. Άρθρον 8. Ο χρόνος και ο τόποςτωνεξετάσεωνορίζεταιεκάστοτεδιά προκηρύξεως του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκ-

Εκπαιδεύσεως,αλλάδενγίνονται εξετάσεις, εάν αι υποψήφιοι δεν είνε τουλάχιστον 15. λεσις του διατάγματος τούτου. Εν

Αθήναις

τη

30 Μαΐου 1898 ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Ο

Υπουργός Α. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ

[1]

Περί τροποποιήσεως του από 30 Μαΐου 1898 Β. διατάγματος «περί εξετάσεως υποψηφίων γυμναστριών» ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε. ' το από 30 Μαΐου 1898 Ημέτερον διάταγμα «περί εξετάσεως υποψηφίων γυμναστριών» τροποποιείται ως εξής: Εις το άρθρον 1 μετά τας λέξεις «μαθητρία Διδασκαλείου θηλέων» προστίθενται αι λέξεις «η κεκτημένη και απολυτήριον μόνον της ογδόης τάξεως ανωτέρου παρθεναγωγείου, αλλ' εκ των υποδούλων επαρχιών καταγομένη». λεσις του διατάγματος τούτου. Εν

Αθήναις

τη

30 Ιουνίου 1905 ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Ο

Υπουργός Δ. ΚΑΛΛΙΦΡΟΝΑΣ

Αναδημοσιεύεταιαπότην ΕτΚ,

αρ.

127,

τχ.

Α'/12

Ιουλίου

1905.

43 ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ( Β . Διάταγμα/11 Ιουνίου 1 8 9 8 ) Κυβέρνηση Α. Ζαΐμη Υπουργός Α. Παναγιωτόπουλος

Περί εξετάσεως υποψηφίων νηπιαγωγών ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Έ χ ο ν τ ε ς υπ' όψει το άρθρον 3 του , Β Τ Μ Θ ' νόμου και το από 3 0

Απριλίου

1 8 9 6 περί συστάσεως νηπιαγωγείου Ημετέρον διάταγμα' Προτάσει του Η μ ε τ έ ρ ο υ επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν τάδε' Άρθρον 1. Δίπλωμα νηπιαγωγού χορηγείται παρά του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως εκ χαρτοσήμου πέντε δραχμών, ταις πτυχιούχοις δημοδιδασκαλίσσαις, αν υποστώσι δοκίμως εξέτασιν ενώπιον Επιτροπείας οριζομένης εκάστοτε υπό του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως, αποτελουμένης δ'εκτου γενικού επιθεωρητού της στοιχειώδους εκπαιδεύσεως, προεδρεύοντος,καιεκ τεσσάρων άλλων υπαλλήλων του Κράτους η ιδιωτών ασχολουμένων εις τα κατά τηναγωγήντωνπαίδων. Άρθρον 2. Τον γενικόν επιθεωρητήν κωλυόμενον αναπληροί Διδασκαλείου τινός διευθυντής. Άρθρον 3 . Αι επί πτυχίω νηπιαγωγού υποψήφιοι εξετάζονται εις τας γενικάς αρχάς της παιδαγωγικής, εις την θεωρίαν της μεθόδου F r o e b e l ,ειςτην υγιεινήν και την νοσηλείαν των παίδων, και ιδία εις τα εν τοις παιδικοίς κήποις διδασκόμενα, ήτοι πραγματογνωσίαν, άσματα, ρυθμικά παίγνια,εργασίαςκαι παιδιάς. Άρθρον 4. Περί των υποψηφίων αποφαίνεται γνώμην

η

Επιτροπεία

βαθμολογούσα ουχί κατά μάθημα, αλλά συλλήβδην περί της καθόλου παιδεύσεως και της εις το διδάσκειν εν νηπιαγωγεία) ικανότητος εκάστης αυτών κρί-

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 105, τχ. Α'/12 Ιουνίου 1898.

κρίνουσα,καιταςμενδοκιμωτέρας αναγνωρίζει νηπιαγωγούς, τας δε λοιπάς απορρίπτει. Άρθρον 5. Ο χρόνος και ο τόπος των εξετάσεων ορίζεται κατ' έτος διά δηλώσεως του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. λεσις του διατάγματος τούτου. Εν

Αθήναις

τη

11 Ιουνίου 1898 ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Ο

Υπουργός Α. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ

44

ΝΕΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ (Β. Διάταγμα/11 Δεκεμβρίου 1898) Κυβέρνηση Α. Ζαΐμη Υπουργός Α. Μομφερράτος

Κανονισμός

της

εν Αθήναις Ειδικής

Γυμναστικής

Σχολής

Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Ο Σ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τον νόμον ,ΑΧΗ' περί Κεντρικού Γυμναστηρίου και τααπό29 Σεπτεμβρίου 1893 και 14 Δεκεμβρίου 1897 Ημέτερα σχετικά διατάγματα' Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού διατάσσομεν τάδε' Άρθρον 1. Ως προσωπικόν της Ειδικής Γυμναστικής Σχολής της προσηρτημένης εις το Κεντρικόν Γυμναστήριον χρησιμεύει κατά τα άρθρα 3 και 4 του ,ΑΧΗ' νόμου το προσωπικόν του Κεντρικού Γυμναστηρίου. Άρθρον 2. Η διδασκαλία των διαφόρων της Γυμναστικής Σχολής μαθημάτων μέχρι της διά του προϋπολογισμού συμπληρώσεως του προσωπικού του Κεντρικού Γυμναστηρίου δύναται νανατεθή επί επιμισθίω εις γυμναστάς τωνενταύθαγυμνασίων, του Βαρβακείου Λυκείου και του Διδασκαλείου,ηδε τηςανατομικήςφυσιολογίας και υγιεινής, εις διδάκτορα της ιατρικής έχοντα αποδείξειςειδικώνγυμναστικών σπουδών. διδασκόντων γυμναστών. Άρθρον 3. Εκάστη περίοδος της σχολής διαρκεί εν σχολικόν έτος, αρχομένη από 1 Σεπτεμβρίου και λήγουσα τη 15 Ιουνίου. Αι δ' εγγραφαί αρχόμεναι τη 1 λήγουσι τη 15 Σεπτεμβρίου. Κατ' εξαίρεσιν το δικαίωμα της εγγραφής κατά το έτος τούτο παρατείνεται μέχρι τη 25 Δεκεμβρίου.

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 216, τχ. Α'/14 Δεκεμβρίου 1898.

Άρθρον 4. Οι εγγραφόμενοι εν τη Γυμναστική Σχολή καταβάλλουσιν ως δικαίωμα εγγραφής δραχμάς 5, εισπραττομένας κατά τα περί εισπράξεως των δημοσίων εσόδων κεκανονισμένα. Άρθρον 5. Τα εν τη σχολή διδασκόμενα μαθήματα είνε: 1) Ιστορία της Γυμναστικής από των αρχαιοτάτων μέχρι των καθ' ημάς χρόνων, 2 ώρας της εβδομάδος. 2) Παιδαγωγία της Γυμναστικής και πρακτική περί το διδάσκειν, άσκησιςτωνμαθητών μετά το τέλος της ιστορίας. 3) Ανατομική, φυσιολογία και υγιεινή, καθ' όσον σχετίζονταιπροςτην γυμναστικήν, 3 ώρας της εβδομάδος. 4) Εκ της πειραματικής φυσικής η μηχανική, η υδροστατική και η θερμότης, 1 ώραν της εβδομάδος. 5) Περιγραφή, διαστάσεις, διατήρησις των διαφόρων κινητών και ακινήτων γυμναστικών οργάνων, ύλη εξ ης ταύτα συνίστανται και ο τρόπος της πήξεως των ακινήτων, 1 ώραν της εβδομάδος. 6) Στοιχειώδεις περί κολυμβητικής γνώσεις, μετά το τέλος της περιγραφής κλ.π. Των διαφόρων γυμναστικών οργάνων. 7) Μουσική' διάφορα άσματα εφαρμοζόμενα εις τας διαφόρους ανοργάνους η διά κινητών οργάνων ασκήσεις εν χώρα η εν βαδίσματι, μετά πρακτικής εφαρμογής αυτών, 2 ώρας της εβδομάδος. 8) Ανόργανος και διά κινητών οργάνων γυμναστική, 4 ώρας της εβδομάδος. 9) Επί ακινήτων οργάνων γυμναστική, 3 ώρας της εβδομάδος. 10) Αθλητικαί ασκήσεις και διάφοροι επιχώριοι και ξέναι παιδιαί, 3 ώρας της εβδομάδος. 11) Στρατιωτικαί ασκήσεις, 1 ώραν της εβδομάδος και 12) Οπλομαχητική, 1 ώραν της εβδομάδος. Άρθρον 6. Η κατανομή των μαθημάτωνκαιοορισμόςτωνωρώντης διδασκαλίας εκάστου αυτών κανονίζονται συμφώνως τω νόμω υπό του συλλόγου των εν τη σχολή διδακόντων άμα τη ενάρξει του σχολικού έτους διά προγράμματος υποβαλλομένου προς έγκρισιν εις το Υπουργείον των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. Άρθρον 7. Ε φ ' όσον εν τω κεντρικώ γυμναστηρίω δεν υπάρχει χώρος προς διδασκαλίαν εκάστου των θεωρητικών μαθημάτων, γίνεται αύτη εν οιωδήποτε άλλω δημοσίω διδακτηρίω, οριζομένω υπό του Υπουργείου της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως, τα δε πρακτικά διδάσκονται εν τω κεντρικώ γυμναστηρίω. Άρθρον 8. Μαθητής έχων εν τω συνόλω των μαθημάτων απουσίας πλέον των είκοσι (20)αποκλείεταιτωνεξετάσεων,υποχρεούμενοςναεπαναλάβηεπί εν έτι έτος τα μαθήματα. Άρθρον 9. Γίνονται προς εγγραφήν και φοίτησιν εν τη σχολή δεκτοί οι

έχοντες απολυτήριον γυμνασίου, οι μαθηταί της τρίτης τάξεως του Διδασκαλείου, οι διδάσκαλοι της καλλιγραφίας και ιχνογραφίας και οι προς σπουδήν των τεχνικών μαθημάτων ως υπότροφοι εκ της έξω Ελλάδος προερχόμενοι μετά προηγουμένην εξέτασιν, εάν έχωσι ταναγκαία σωματικά προσόντα περί τε το γυμνάζεσθαι και γυμνάζειν.

Άρθρον 10. Οι τα ανωτέρω προσόντα φέροντες υφίστανται εισιτηρίους εξετάσεις ενώπιον του συλλόγου των εν τη σχολή διδασκόντων, καθ' ας κρίνεται αν κέκτηνται τας αναγκαίας προς κατάταξιν εν τη σχολή προκαταρκτικάς των στοιχειωδών γυμναστικών ασκήσεων γνώσεις. Άρθρον 11. Κατά το πρώτον δεκαπενθημερον του μηνός Ιουνίου οι μαθηταί της σχολής υποβάλλονται εις εξετάσεις καθ' ημέρας και ώραςυπότου συλλόγου των εν τη σχολή διδασκόντων οριζομένας, διά μεν τα θεωρητικά μαθήματα προφορικά τε και γραπτά των μαθητών λυόντων δύο ζητήματα εκ τριών κληρουμένων μεταξύ δέκα εξ εκάστου μαθήματος, διά τας πρακτικάς ασκ σεις (άρθρον 5 εδάφ. 8, 9, 10, 11, 12) και την μουσικήν προφορικώς και πρακτικώς μετ' εφαρμογής ασμάτων επί διαφόρων εν χώρα ή εν κινήσει ασκήσεων, ηδεπρακτική περί το διδάσκειν δοκιμασία ενεργείται υπό των μαθητών, διδασκόντων διά κλήρου εκ της διδαχθείσης ύλης, διαιρουμένης εις ζητήματα αναλόγως του αριθμού των υποψηφίων γυμναστών μαθητών. Άρθρον 12. Οι βαθμοί, δι' ων εκτιμάται η ικανότης των μαθητών εν εκάστω μαθήματι, εισίν οι ακόλουθοι: Άριστα = 1 0 Λίαν καλώς = 8 και 9 Καλώς = 6 και 7 Σχεδόν καλώς = 5 Μετρίως = 3 και 4.

Δίδεται εις βαθμός διά την ιστορίαν και παιδαγωγίαν της γυμναστικής, εις διά την ανατομικήν, φυσιολογίαν και υγιεινήν, εις διά την πειραματικήν φυ σικήν και τας στοιχειώδεις περί κολυμβητικής γνώσεις, εις διά την μουσικήν, εις διά την ανόργανον και διά κινητών οργάνων γυμναστικήν, εις διάτηνεπί τωνακινήτωνοργάνων,άσκησινκαιτηνπεριγραφήν, πήξιν κλπ. Των διαφόρων γυμναστικών οργάνων εις διά τας αθλητικάς ασκήσεις, και τας παιδιάς, εις διά τας στρατιωτικάς ασκήσεις και την οπλομαχητικήν και εις διά την περί το διδάσκειν πρακτικήν, δοκιμασίαν ο δε γενικός βαθμός εξάγεται κατά τα περί βαθμολογίαν διατεταγμένα. Συντελεστής των μεν θεωρητικών μαθημάτων και της μουσικής είνε ο αριθμός 2, των πρακτικών 4 και της πρακτικής δοκιμασία 6, ήτις εκτιμάται υφ' απάντων των εν τη σχολή διδασκόντων. Άρθρον 13. Ουδείς κρίνεται άξιος πτυχίου, αν δεν λάβη κατά τας εξετάσεις τουλάχιστον τον βαθμόν «καλώς» (6).

Άρθρον 14. Ο γενικός βαθμός εξάγεται, λαμβανομένου του μέσου όρου της βαθμολογίας του σχολικού έτους και των εξετάσεων. Άρθρον 15. Οι απολυόμενοι λαμβάνουσι πτυχίονυπογεγραμμένονυπό του συλλόγου των εν τη Σχολή διδασκόντων. Άρθρον 16. Κατά των εν τη σχολή ατακτούντων επιβάλλονται αι εξής ποιναί'. α') Επίπληξις κατ' ιδίαν. β') Επίπληξις ενώπιον του συλλόγου των εν τη σχολή διδασκόντων, δ') αποβολή τελεία. φάσει μόνον του συλλόγου των εν τη σχολή διδασκόντων, διά πρακτικού προσηκόντως ητιολογημένου, καθ' ης επιτρέπεται έφεσις εις μόνον το αρμόδιον Υπουργείον. Άρθρον 17. Πάσα προγενεστέρα διάταξις αντικειμένη εις τας του παρόντος διατάγματος καταργείται. λεσις του διατάγματος τούτου. Εν Αθήναις τη 11 Δεκεμβρίου 1898 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο

Υπουργός Α. ΜΟΜΦΕΡΡΑΤΟΣ

45 ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΩΝ (Νόμος , Β Χ Κ Α ' / 1 0 Ιουλίου 1899) Κυβέρνηση Γ. Υπουργοί Γ. Θεοτόκης, Α.

[

Θεοτόκη Ευταξίας

]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'

Α κ α δ η μ α ϊ κ ό ν Γυμναστήριον και Σχολή [ ]

Γυμναστών.

Ά ρ θ ρ ο ν 16. Εν Αθήναις Ιδρύεται και Σ χ ο λ ή Γυμναστών, εν η διδάσκονται τα της γυμναστικής και ασκούνται εν αυτή οι υποστάντες ήδη την νενομισμένην εν τ ω Ακαδημαϊκώ Γυμναστηρίω εξέτασιν και βουλόμενοι να καταστώσι διδάσκαλοι της γυμναστικής εν τοις σχολείοις της μέσης εκπαιδεύσεως εν τοις γυμναστηρίοις των εκασταχού γυμναστικών και αθλητικών συλλόγων, εν τ ω Α κ α δ η μ α ϊ κ ώ Γυμναστηρίω, εν τη Σ χ ο λ ή των Γυμναστών, εν τ ο ι ς Διδασκαλείοις του Κράτους και εν ταις στρατιωτικαίς και ναυτικαίς σχολαίς. Οι εγγεγραμμένοι εν τη, περί ης ο λόγος, Σχολή, καταβάλλουσι δικαίωμα ε γ γ ρ α φ ή ς εκ πέντε δραχμών, εισπραττόμενον διά κινητού χαρτοσήμου επικολλωμένου επί του μαθητολογίου. Ά ρ θ ρ ο ν 17. Εν τη Σ χ ο λ ή των Γυμναστών διδάσκονται αι παιδιαί θεωρητ ι κ ώ ς τε και εφηρμοσμένως, η ανόργανος και ενόργανος γυμναστική θεωρητικ ώ ς τ ε και εφηρμοσμένως εν τινι γυμναστηρίω της μέσης εκπαιδεύσεως, προς δεαιαθλητικαίασκήσεις,ηο π λ ο μ α χ η τ ι κ ήκαικολυμβητική, η ιστορία και διδακτική της γυμναστικής, διάφορα ασματα, εφαρμοζόμενα εις τας διαφόρους

ασκήσεις εν χ ώ ρ α η βαδίσματι, αι α ν α γ κ α ί α ι εις την γυμναστικήν γνώσεις της ανατομικής, φυσιολογίας και υγιεινής και τέλος τα περί κατασκευής, π ή ξ ε ω ς και διατηρήσεως των διαφόρων κινητών και ακινήτων γυμναστικών οργάνων και μηχανημάτων. ην οι φοιτηταί υφίστανται γ ρ α π τ ώ ς και προφορικώς και δι' ασκήσεων σ ω μ α τ ι κών και εφηρμοσμένων επί τίνος σχολείου της μέσηςεκπαιδεύσεωςταςεπί

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 141, τχ. Α'/12 Ιουλίου 1899' βλ. Και Α84.

πτυχίω γυμναστού εξετάσεις ενώπιον επιτροπής, απαρτιζομένης εκ του τμηματάρχου της ανωτέρας εκπαιδεύσεως, ως προέδρου, του τμηματάρχου της μέσης εκπαιδεύσεως και του κοσμήτορος της Φιλοσοφικής του Πανεπιστημίου Σχολής. δράχμου χαρτοσήμου πτυχίον, υπογραφόμενον υπό της εξεταστικής επιτροπής καιτουΔιευθυντού της Σχολής και επικυρούμενον υπό του Υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως.

[

]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε'

Προσωριναί διατάξεις

Άρθρον 46. Μέχρις ότου μορφωθώσι γυμνασταί διά της συνωδάπροςτον παρόντα νόμον ίδρυθησομένης Σχολής των Γυμναστών, διορίζονται γυμνασταί εν τοις σχολείοις της μέσης εκπαιδεύσεως, α') οι έχοντες υπερδιετή ευδόκιμον υπηρεσίανεναυτοίς, β') οι διαγωνισθέντες ευδοκίμως προς τούτο εν έτει 1893 και γ') οι πτυχιούχοι της Γυμναστικής Σχολής της λειτουργησάσης εν Αθήναις απότουέτους1897-99. Άρθρον 47. Κατά τα δύο πρώτα έτη της λειτουργίας της Σχολής των Γυμναστών γίνονται δεκτοί εις εγγραφήν εν αυτή απόφοιτοι του Πανεπιστημίου η και φοιτηταί αυτού μετά διετή τουλάχιστον φοίτησιν, κατ' ακολουθίαν εισιτηρίων εξετάσεων, καθορισθησομένων διά Β. διατάγματος. Δεν πρέπει όμως να έχωσιν ούτοι υπερβή το 25 έτος της ηλικίας των.

[

]

45α ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΩΝ 1899 (Β. Διάταγμα/10 Αυγούστου 1899) Κυβέρνηση Γ. Θεοτόκη Υπουργός Α. Ευταξίας

Περί οργανισμού της Σχολής των Γυμναστών ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τα άρθρα 16, 17, 19, 20, 47, 51 και 53 του από 10 Ιουλίου ε.έ. ,ΒΧΚΑ' νόμου «περί γυμναστικής και γυμναστικών και αθλητικών αγώνων». Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας ΕκπαιδεύσεωςΥπουργούδιατάσσομεν τάδε: Άρθρον 1. Σκοπός της Σχολής των Γυμναστών είνε η μόρφωσις Γυμναστών προς διδασκαλίαν των γυμναστικών και αθλητικών ασκήσεων και των παιδιών εν τοις σχολείοις της μέσης Εκπαιδεύσεως, εν τοις γυμναστηρίοις τωνεκασταχούΓυμναστικών και αθλητικών συλλόγων, εν τω Ακαδημαϊκώ γυμναστηρίω, εν τη Σχολή των Γυμναστών, εν τοις Διδασκαλείοις και εν ταις στρατιωτικαίς και ναυτικαίς σχολαίς του Κράτους. Άρθρον 2. Η διάρκεια των μαθημάτων της σχολής των Γυμναστών είνε διετής. Περιλαμβάνει δε η Σχολή αύτη δύο τάξεις, την Πρώτην και την Δευτέραν, εκάστης των οποίων η διάρκεια είνε εν σχολικόν έτος. βρίου και λήγει τη 15η Ιουνίου, διαιρείται δε εις δύο εξάμηνα, ων το πρώτον αρχόμενον άμα τη ενάρξει του όλου σχολικού έτους λήγει τη Τετάρτη της Τυροφάγου καλουμένης εβδομάδος, το δε δεύτερον αρχόμενον τη Καθαρά καλουμένη Τρίτη λήγει συν τη λήξει του όλου σχολικού έτους. Άρθρον 3. Τα εν τη Σχολή διδασκόμενα μαθήματα είνε1) Ιστορία και Διδακτική της Γυμναστικής. 2) Ανατομική, Φυσιολογία και Υγιεινή του ανθρωπίνου σώματος εν σχέσει προς την γυμναστικήν. ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 179, τχ. Α'/14 Αυγούστου 1899.

3) Ωδική. 4) Παιδιαί. 5) Ανόργανος και ενόργανος γυμναστική. 6) Αθλητικαί ασκήσεις. 7) Οπλομαχητική. 8) Κολυμβητική και 9) Περί κατασκευής, πήξεως και διατηρήσεως των διαφόρων κινητών καιακινήτωνγυμναστικών οργάνων και μηχανημάτων. Άρθρον 4. Η κατανομή των εν τω προηγουμένη άρθρω μνημονευομένων μαθημάτων εις εκατέραν των δύο τάξεων και αι ώραι της καθ' εβδομάδα διδασκαλίας εκάστου των μαθημάτων θα έχωσιν ώδε: 1) Η διδακτική της γυμναστικής 2 ώρας καθ' εβδομάδα. 2) Η Ανατομική, εφ' όσον σχετίζεται προς την γυμναστικήν, 2 ώρας καθ' εβδομάδα. 3) Διάφορα άσματα εφαρμοζόμενα εις τας διαφόρους ασκήσεις εν χώρα ή ενβαδίσματι 2 ώρας καθ' εβδομάδα. 4) Επιχώριοι και ξέναι παιδιαί 2 ώρας καθ' εβδομάδα. 5) Ανόργανος και διά κινητών οργάνων γυμναστική 3 ώρας καθ' εβδομάδα. 6) Αι ευχερέστεραι επί των διαφόρων ακινήτων οργάνων ασκήσεις 3 ώρας καθ' εβδομάδα. 7) Εκ των αθλητικών ασκήσεων τα διάφορα είδη του δρόμου και του άλματος, η δισκοβολία και η σφαιροβολία 3 ώρας καθ' εβδομάδα. 8) Κολυμβητική, το μεν πρώτον εξάμηνον θεωρητικώς μίαν ώραν καθ' εβδομάδα,τοδεδεύτερον και πρακτικώς εν όλω 3 ώρας καθ' εβδομάδα. 9) Οπλομαχητική 3 ώρας καθ' εβδομάδα και 10) Υποδειγματική και δοκιμαστική διδασκαλία εν τω προτύπω γυμνασίω ή λυκείω. 1) Η ιστορία της γυμναστικής από των αρχαιοτάτων μέχρι των καθ' ημάς χρόνων 2 ώρας καθ' εβδομάδα. 2) Φυσιολογία και Υγιεινή καθόσον σχέσιν έχει προς την γυμναστικήν 2 ώρας καθ' εβδομάδα. 3) Διάφορα άσματα εφαρμοζόμενα εις τας διαφόρους ασκήσεις εν χώρα ή εν βαδίσματι 2 ώρας καθ' εβδομάδα. 4) Επιχώριοι και ξέναι παιδιαί 2 ώρας καθ' εβδομάδα. 5) Ανόργανος και διά κινητών οργάνων γυμναστική 3 ώρας καθ' εβδομάδα.

6) Γυμναστική επί των ακινήτων οργάνων 3 ώρας καθ' εβδομάδα. 7) Αθλητικαί ασκήσεις 3 ώρας καθ' εβδομάδα. 8) Οπλομαχητική 3 ώρας καθ' εβδομάδα. 9) Τα περί κατασκευής, πήξεως και διατηρήσεως των διαφόρων κινητών καιακινήτωνγυμναστικών οργάνων και μηχανημάτων 2 ώρας καθ' εβδομάδα το πρώτον εξάμηνον. 10) Κολυμβητική πρακτικώς 3 ώρας καθ' εβδομάδα το δεύτερον εξάμηνον. 11) Πρακτική των μαθητών περί το διδάσκειν την γυμναστικήν άσκησις εν τω προτύπω γυμνασίω ή λυκείω, ή εν ελλείψει τοιούτου, εν τινιάλλωτων Αθήνησι ελληνικών σχολείων και γυμνασίων οριζομένω δι' υπουργικής διαταγής. Άρθρον 5. Εν τη Σχολή των Γυμναστών διορίζεται εις Διευθυντής, τρεις γυμνασταί, εις διδάσκαλος της Οπλομαχητικής, εις επιστάτης και εις υπηρέτης. γυμναστικής εν τω προτύπω γυμνασίω ή Λυκείωήενοιςεκπαιδευτηρίοιςοι της Σχολής μαθηταί θα ασκώνται πρακτικώς.

γωγικής εν τω Πανεπιστημίω η τον Διευθυντήν του εν Αθήναις Διδασκαλείου η διδασκαλία της Ιστορίας και Διδακτικής της γυμναστικής, εις τον εν τω Δι δασκαλεία Αθηνών διδάσκαλον της Ωδικής η διδασκαλία διαφόρων ασμάτων καιειςτονκαθηγητήν της Ανατομικής η Φυσιολογίαςήειςιατρόνέχοντακαι πτυχίον γυμναστού η διδασκαλία των αναγκαίων εις την γυμναστικήν γνώσεων της Ανατομικής, της Φυσιολογίας και της Υγιεινής.

[

]

Άρθρον 7. Το πρόγραμμα εκάστου σχολικού έτους συντάσσεταιυπότου Συλλόγου των εν τη Σχολή διδασκόντων άμα τη ενάρξει του σχολικού έτους, υποβάλλεται δε εις το επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργείον προς έγκρισιν. Άρθρον 8. Η διδασκαλία πάντων των θεωρητικών μαθημάτωνκαιτης Μουσικής γίνεται εν μιά των αιθουσών του Πανεπιστημίου, των δε πρακτικών επίτουπαρόντος εν τω Κεντρικώ Γυμναστηρίω. Η του Πανεπιστημίου αίθουσα χορηγείται τη Σχολή των Γυμναστών υπότουΠρυτάνεως μετά έγγραφον αίτησιν του Διευθυντού της Σχολής. Άρθρον 9. Ίνα τις γείνη δεκτός προς εγγραφήν και φοίτησιν εις την πρώτην τάξιν της Σχολής ανάγκη: 1) Ο εν τη Σχολή διδάσκων ιατρός να γνωμοδοτήση ότιοεφιέμενοςνα καταταχθή εις την Σχολήν κέκτηται τα προς ειδικήν σπουδήν της γυμναστικής αναγκαία σωματικά προσόντα.

2) Να προσαγάγη πιστοποιητικόν, εμφαίνον ότι υπέστη την νενομισμένην εξέτασιν εν τω Ακαδημαϊκώ Γυμναστηρίω. γυμναστών της Σχολής. Άρθρον 10.Αιεγγραφαίαρχόμεναιάματηενάρξειτουσχολικούέτους λήγουσι τη 30 Σεπτεμβρίου. Καταβάλλουσι δε οι εγγραφόμενοι δικαίωμα εγγραφής δραχμών πέντε εισπραττόμενον διά κινητού χαρτοσήμου επικολλωμένου επί του μαθητολογίου. Άρθρον 11. Εντός του πρώτου δεκαπενθημέρου του μηνός Ιουνίου εκάστου έτους και καθ' ημέρας και ώρας αποφάσει του συλλόγου των εν τη Σχολή διδασκόντων οριζομένας γίνονται αι προαγωγικαί και απολυτήριοι εξετάσεις, προηγουμένων των πρώτων. σκόμενα μαθήματα, αι δε απολυτήριοι εις πάντα τα εν τη Σχολή διδασκόμενα. Κατά τας τελευταίας ταύτας οι εξεταζόμενοι μετά το τέλος της λοιπής δοκιμασίας διδάσκουσιν ομάδα μαθητών ζητήματα εκ της γυμναστικής οριζόμενα αυτοίς υπό της επιτροπής. Άρθρον 12. Η εξέτασις των θεωρητικών μαθημάτων γίνεται γραπτώς καιπροφορικώς'παρέχονται δε εν τη γραπτή εξετάσει τρία ζητήματα εκ της διδαχθείσης ύλης λαμβανόμενα, και οριζόμενα διά κλήρου, εξ ων οι εξεταζόμενοι οφείλουσι να λύσωσι τα δύο. κτικώς. Άρθρον 13. Την εξεταστικήν επιτροπήν αποτελούσιν οι εν τη Σχολή διδάσκοντες, παρίστανται δ' όμως κατά τας απολυτηρίους εξετάσεις ως μέλη ταύτης, συμβουλευτικήν μόνον ψήφον έχοντες, ο τμηματάρχης της ανωτέρας εκπαιδεύσεως,ωςπρόεδρος, ο τμηματάρχης της μέσης εκπαιδεύσεως και ο κοσμήτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής. Άρθρον 14. Μαθητής απουσιάσας από τίνος των μαθημάτων 20 απουσίας ηαπόπάντων εν όλω 60 αποκλείεται πάσης εξετάσεως, υποχρεούται δε να επαναλάβη τα μαθήματα της αυτής τάξεως. Άρθρον 15. Βαθμών γίνεται χρήσις εν τη Σχολή των αυτών τοις νυν εν χρήσει εν τη μέση εκπαιδεύσει. Συντελεστής κατά τας προαγωγικάς και απολυτηρίους εξετάσεις είνε εν μεντοιςθεωρητικοίςμαθήμασιν ο αριθμός 4, εν τοις πρακτικοίς ο αριθμός 5 καιεντηπερί το διδάσκειν ίκανότητι ο αριθμός 6. Ο ολικός βαθμός εκάστου μαθήματος εξάγεται λαμβανομένου του μέσου όρου των δύο αριθμών των δύο εξαμήνων και του των εξετάσεων ο δε ολικός

βαθμός πάντων των μαθημάτων εξάγεται κατά τα ισχύοντα εν τη μέση εκπαιδεύσει περί του αυτού πράγματος. Άρθρον 16. Ουδείς μαθητής προάγεται η απολύεται, αν μη τύχη ολικού βαθμού Καλώς πλήρους. Άρθρον 17. Οι ευδοκίμως υποστάντες τας επί απολύσει εξετάσεις λαμβάνουσιν επί πενταδράχμου χαρτοσήμου πτυχίον υπογεγραμμένον υπό του Διευθυντού της σχολής και των συμβουλευτικήν ψήφον εχόντων μελών της εξεταστικής επιτροπής, επικυρούμενον δε υπό του επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού.

[

]

Προσωρινή διάταξις

Άρθρον 21. Κατά τα δύο πρώτα έτη της λειτουργίας της Σχολής των Γυμναστών γίνονται δεκτοί εις εγγραφήν εν αυτή απόφοιτοι του Πανεπιστημίου η και φοιτηταί αυτού, μετά διετή τουλάχιστον φοίτησιν μη υπερβαίνοντες το εικοστόν πέμπτον έτος της ηλικίας των, αφού υποστώσιν ευδοκίμως εισιτήριον εξέτασιν ενώπιον του Διευθυντού και των γυμναστών της Σχολής. Η εισιτήριος αύτη δοκιμασία περιλαμβάνει τας στοιχειωδεστέρας των τακτικών και ελευθέρων ασκήσεων, έτι δε των διά κινητών και επ' ακινήτων γυμναστικών οργάνων, γίνεται δε μόνον προ της ενάρξεως των μαθημάτων καθ' ημέρανκαιώραν οριζομένην υπό της εν τω προηγουμένω εδαφίω μνημονευομένης επιτροπής. Περί των αποτελεσμάτων της εισιτηρίου δοκιμασίας συντάσσεται πρακτικόν. λεσις του Διατάγματος τούτου. Εν Εν Ο

Τατοΐω τη 10 Αυγούστου 1899 ονόματι

του

Βασιλέως Αντιβασιλεύς

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ Ο

Υπουργός Α. ΕΥΤΑΞΙΑΣ

Λ Λ

46 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ ΘΗΛΕΩΝ 1902 (Β. Διάταγμα/6 Ιουλίου 1902) Κυβέρνηση Α. Ζαΐμη Υπουργός Α. Μομφερράτος

Περί προγράμματος μαθημάτων Διδασκαλείου θηλέων ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τα άρθρα 22 και 23 του νόμου ,ΒΤΜΘ', το 1,2,3 και 8 του ΧΘ' νόμου, τα άρθρα 5 και 6 περί οργανισμού του Διδασκαλείου και του Προτύπου Ημετέρου Διατάγματος της 23 Αυγούστου 1878, τα άρθρα 3 και 4 του περί διδασκαλίας των παιδαγωγικών μαθημάτων εν τοις Παρθεναγωγείοις της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας Ημετέρου Διατάγματος της 24 Απριλίου 1881, το περί αναγνωρίσεως ως Διδασκαλείων θηλέων του Κράτους των υπό της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας συντηρουμένων τοιούτων Ημέτερον Διάταγμα της 18 Ιουνίου 1896 και την υπ' αριθμόν 128 της 22 Ιουνίου εν. ταχθέν υπό τούτου πρόγραμμα μαθημάτων Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού απεφασίσαμεν και διατάσσομεν τάδε: Άρθρον 1. Τα υπό της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας συντηρούμενα Διδασκαλεία θηλέων, τα ως Διδασκαλεία του Κράτους ανεγνωρισμένα, θέλουσιν αποτελείσθαιεκτάξεων ενιαυσίων τριών. Άρθρον 2. Τα εν τοις μνημονευθείσι Διδασκαλείοις διδακτέα μαθήματα κατανέμονται εν ταις τρισίν αυτών τάξεσιν ως εξής: Α' ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΠΑΙΔΕΥΣΙΣ

1. Ιερά.

Α'

Τάξις.

Εισαγωγήειςταβιβλία της Π. Και Κ. Διαθήκης. Αναγνώσματα εξ αυΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 154, τχ. Α'/22 Αυγούστου 1902.

αυτώνεξαιρέτωνπερικοπών. Απομνημόνευσις και απαγγελία ψαλμών, τροπαρίων, γνωμικών. Β' Τάξις.

Ερμηνεία περικοπών Ευαγγελίου, Ιερά Κατήχησις και Λειτουργικ Απομνημόνευσις εκλεκτών περικοπών, τροπαρίων, προσευχών. Γ' Ερμηνεία

Τάξις.

επιστολών των Αποστόλων, Εκκλησιαστική

ιστορία.

2. Ελληνικά.

Α'

Τάξις.

ΕρμηνείαεκτωνΞενοφώντος απομνημονευμάτων, εκ των Ισοκράτους, Εύαγόρου, Πλαταϊκού, του Λυκούργου κατά Λεωκράτους, Ιστορικών μερών Θουκυδίδου. Κατά δε το β' εξάμηνον γίγνεται και ερμηνεία εκ της Ομήρου Οδύσσειας μετά συντόμου εισαγωγής εις την Ιωνικήν διάλεκτον. Γραμματολογία περί ρητορικής και ιστοριογραφίας. Θεματογραφικαί ασκήσεις προς επανάληψιν καιεμπέδωσιντηςτε γραμματικής και του συντακτικού. Εκθέσεις. Αναγνώσματα κλασσικών περιγραφών τόπων, φυσικών φαινομένων, γεγονότων ιστορικών, επικών ποιημάτων και αναπαράστασις αυτών διά συγγραφικών ασκήσεων. Β' Τάξις.

ΕρμηνείαΔημοσθένους Φιλιππικών, Ολυνθιακών, Θουκυδίδου δημηγοριών, Πλάτωνος απολογίας Σωκράτους, Κρίτωνος, Λάχητος, Ευθύφρονος, Ομήρου Ιλιάδος. Γραμματολογία. Περί επικής και λυρικής ποιήσεως. Θεματογραφικαί ασκήσεις προς επανάληψιν και εμπέδωσιν της τε γραμματικής και του συντακτικού. Εκθέσεις ιδεών. Χαρακτηρισμοί προσώπων και πραγμάτων ανάπτυξις παροιμιών, ρητών, αποφθεγμάτων. Γ'

Τάξις.

Ερμηνεία Πλάτωνος, Φαίδωνος, Πρωταγόρου, Δραμάτων Σοφοκλέου μάλιστα της Ηλέκτρας και Αντιγόνης, Δραμάτων Ευριπίδου, μάλιστα της Ιφιγενείας εν Ταύροις, Αισχύλου Προμηθέως δεσμώτου, Ομήρου Ιλιάδος. Γραμματολογία περί Δράματος και Φιλοσοφίας. Έκθεσις ιδεών, διατριβαί εκτενείς εκ των εκάστοτε διδασκομένων ως και επί άλλων θεμάτων. Ιστορίατηςτέχνης.

Β' Τάξις. Η τέχνη παρά τοις Αιγυπτίοις, Ασσυρίοις, Πέρσαις και Φοίνιξιν. Η Ελληνική τέχνη.

Γ ' Τάξις. Η τέχνη παρά Ρωμαίοις, τα μικροτεχνήματα παρ' Έλλησι και Ρωμαίοις. Αγγεία, κόραι, σφραγίδες, ψηφιδωτά, νομίσματα, μετάλλινα σκεύη. 3. Γαλλικά.

Α'

Τάξις.

Ανάγνωσιςκαιερμηνείαπεζού συγγραφέως. Επανάληψις της γραμματικής. Ασκήσεις εις το ομιλείν και γράφειν. Β'

Τάξις.

Μετάφρασις και ερμηνεία ρήτορος Γάλλου. Εκ του συντακτικού διδάσκονται τα κυριώτατα. Ασκήσεις εις το ομιλείν και γράφειν. Γ'

Τάξις.

Μετάφρασις και ερμηνεία ποιητών, λυρικών και δραματικών. Ασκήσεις ειςτοομιλείνκαιγράφειν. 4. Ιστορία.

Α'

Τάξις.

Εισαγωγή εις την ιστορίαν. Ιστορία των Ανατολικών εθνών, Ελληνική ιστορία μέχρι του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Β' Τάξις. Γενική Ιστορία. Ελληνική Ιστορία από του Μεγάλου Κωνσταντίνου μέχρι της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Τούρκων. Γ'

Τάξις.

Γενική Ιστορία. Ελληνική Ιστορία από της αλώσεως μέχρι των ημερών ημών. 5. Μαθηματικά.

Α'

Τάξις.

Ai τέσσαρες πράξεις των ακεραίων και κλασμάτων, κοινών και δεκαδικών, ως και συμμιγών. Γεωμετρία, Επιπεδομετρία, καταμετρήσεις, ευθυγράμμων σχημάτων. Β' τάξις. συνεζευγμένης. Γεωμετρία. Καταμετρήσεις επιφανειών και όγκων.

6. Φυσικοί επιστήμαι.

Α'

Τάξις.

Φυσική. Στατιστική και Μηχανική των στερεών, υγρών και αερίων. Μαγνητισμός. Φυσική ιστορία. Α π ό Σεπτεμβρίου-Ιανουαρίου Ζωολογία των σπονδυλωτών, Ιχθύων, ερπετών, πτηνών, θηλαστικών από δε του Ιανουαρίου έως τέλους του σχολικού έτους το σύστημα του Λινναίου. Κατάταξις φυτών. Τα σπουδαιότατα εκ της μορφολογίας, ανατομίας, φυσιολογίας, γεωγραφίας των φυτών. Β' Τάξις. Φυσική. Ηλεκτρισμός, Γαλβανισμός, Ακουστική, Οπτική, Θερμαντικόν. Φυσική ιστορία. Από Σεπτεμβρίου-Ιανουαρίου Ζωολογία των ασπονδύλων από δε του Ιανουαρίου-τέλους του σχολικού έτους το φυσικόν σύστημα των φυτών. Ασκήσεις εις το κατατάσσειν τα φυτά. Τα σπουδαιότατα των εις τον πρακτικόν βίον χρησίμων φυτών εντοπίων και ξένων. Γ'

Τάξις.

Χημεία, Σύντομος Γεωλογία και Ορυκτολογία. 7. Γεωγραφία.

Α'

Τάξις.

Εισαγωγή εις την Γεωγραφίαν. Αυστραλία, Αμερική, Αφρική και Ασία. Β'

τάξις.

Ευρώπη ιδία δε η Ελλάς. Β'. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΠΑΙΔΕΥΣΙΣ

8. Φιλοσοφική προπαιδεία.

Α'

Τάξις.

Ψυχολογία μέχρι των συναισθημάτων. Στοιχεία λογικής. Β' Τάξις. -

Ψυχολογία τα συναισθήματα και το βουλητικόν. Στοιχεία αισθητικής και ηθικής. 9 και 10. Παιδαγωγικά.

Α' Τάξις. Η αποστολή του δημοδιδασκάλου. Οι μεγάλοι άνδρες εν τη ιστορία ως διδάσκαλοι του λαού.

Περί μεθοδικής διδασκαλίας, αναγνώσεως, γραφής, αριθμητικής, Ιχνογραφίας μετ' εφαρμογών εν τω προτύπω σχολείω. Β'

Τάξις.

Διδακτικής συνέχεια και τέλος μετ' εφαρμογών εν τω προτύπω σχολείω. Γ'

Τάξις.

Παιδαγωγική και ιδία περί ηθικής ανατροφής. ιστορίατηςΠαιδαγωγικής από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι ημερών ημών. Ασκήσεις εις το διδάσκειν και παιδεύειν επιστημονικώς εν τω προτύπω σχολείω. Γ' ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΥΣΙΣ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗ

11. Ωδική και οργανική μουσική. 12. Καλλιγραφία, Ιχνογραφία και Ζωγραφική. 13. Ιματιουργική. 14. Οικιακή οικονομία. 15. Γυμναστική και Παιδιαί και τα άλλα του ωρολογίου προγράμματος. Περί της πρακτικής και τεχνικής παιδεύσεως των μαθητριών του διδασκαλείου εκπονηθήσεται λεπτομερές πρόγραμμα αναλυτικόν εγκριθησόμενον υπότουΔιοικητικού Συμβουλίου της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Ωρολόγιον πρόγραμμα διδασκαλείου θηλέων

Διδακτέα

μαθήματα

Α' Εγκύκλιος παίδευσις 1 Ιερά 2 Ελληνικά α' Ερμηνεία Θεματογραφικαί ασκήσεις και έκθεσις ιδεών εναλλάξ Γραμματολογία και ιστορία της τέχνης 3 Γαλλικά 4 Ιστορία 5 Μαθηματικά 6 Φυσικαί επιστήμαι 7 Γεωγραφία Β' Παιδαγωγική παίδευσις 8 Φιλοσοφική προπαιδεία 9 Διδακτική, Παιδαγωγική και ιστορία αυτής 10 Παιδαγωγικαί ασκήσεις

Α'

Τάξις Β' Γ'

2 6 1 1 2 2 2 2 2

2 6 1 2 2 2 2 2 1

2 6 1 2 2 2 — 1 —

2 1 1

2 2 1

— 3 6

24

25

25

Γ' ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΥΣΙΣ

Μουσική (ωδική και κλειδοκύμβαλον). Ζωγραφική, Καλλιγραφία, Χειροτεχνήματα, Ποικιλτική και πλεκτική. Μαγειρική και Ζαχαροπλαστική. Ι μ α τιουργική (κοπτική και ραπτική). Κολλαριστική. Επιπλοστιλβωτική. Πηλοπλαστική. Εκμαγειοποιία. Γυμναστική. Άρθρον 3. Πάσα προγενεστέρα διάταξις αντιβαίνουσα εις τας του παρόντος Η μ ώ ν Διατάγματος καταργείται. λεσις του Διατάγματος τούτου. Εν

Τατοΐω, τη 6 Ιουλίου 1902 ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Ο

επί.

Των

Εκκλησιαστικών κλπ. Υπουργός Α. ΜΟΜΦΕΡΡΑΤΟΣ

47 ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ (Β. Διάταγμα/2 Ιουνίου 1904) Κυβέρνηση Γ. Θεοτόκη Υπουργός Σ. Στάης

Περί αναγνωρίσεως του υπό της Ενώσεως των Ελληνίδων ιδρυθέντος Διδασκαλείου Νηπιαγωγών ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το Β. διάταγμα της 3/15 Απριλίου 1833 «περί του σχηματισμού και της αρμοδιότητος της επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Γραμματείας της Επικρατείας», τον ,ΒΤΜΘ' νόμον «περί δημοτικής εκπαιδεύσεως» και το από 30 Απριλίου 1896 «περί συστάσεως νηπιαγωγείων» Ημέτερον διάταγμα' Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν τάδε: Άρθρον 1. Προς μόρφωσιν νηπιαγωγών διά τε τα νηπιαγωγείακαιτας οικογενείας προς γε το παρόν αναγνωρίζεται το υπό της Ενώσεως των Ε λ ληνίδων συντηρούμενον Διδασκαλείον νηπιαγωγών και το εις τούτο προσηρτημένον πρότυπον νηπιαγωγείον. Άρθρον 2. Το Διδασκαλείον των νηπιαγωγών απαρτίζεται εκ δύο ενιαυσίων τάξεων!11, το δε πρότυπον νηπιαγωγείον λειτουργεί ως ορίζει το από 30 Απριλίου 1896 Ημέτερον διάταγμα. Άρθρον 3. Δεκταί προς κατάταξιν εις το Διδασκαλείον των νηπιαγωγών είναι πτυχιούχοι διδασκάλισσαι και αι κεκτημέναι απολυτήριον της ογδόης τάξεως ανωτέρου παρθεναγωγείου. Εκείναι μεν κατατάσσονται εις την δευτέραν τάξιν αυτού, αύται δε μετ' εισιτήριον εξέτασιν εις την πρώτην. Άρθρον 4. Τα εν τω Διδασκαλεία των νηπιαγωγών διδασκόμενα μαθήματα είνε η ψυχολογία, η διδακτική, η παιδαγωγική, η θεωρία της μεθόδου του Φροιβέλου, η υγιεινή ιδία των παίδων και τα εν τοις παιδικοίς κήποις διδα-

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 120, τχ. Α'/

Ιουνίου

1904.

διδασκόμενα, ήτοι πραγματογνωσία, φδική, ρυθμικά παίγνια, χειροτεχνία και πα διαί, κατανεμόμενα εις τας δύο αυτού τάξεις. Άρθρον 5. Το διδακτικόν προσωπικόν του Διδασκαλείου των νηπιαγωγών, αποτελείταιεξανεγνωρισμένων παιδαγωγών η πτυχιούχων διδασκαλισσών. Άρθρον 6. Αι επί προβιβασμώ εξετάσεις των μαθητριών της πρώτης τάξεως του Διδασκαλείου ως και αι επί πτυχίω γίνονται κατ' Ιούνιον.Αιμεν επί προβιβασμώ διενεργούνται ενώπιον του διδακτικού προσωπικού,αιδεεπί πτυχίω ενώπιον επιτροπής διοριζομένης υπό του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως και αποτελουμένης εκ προσώπων ασχολουμένων εις τα της αγωγής των παίδων. Αι επί απολύσει εξετάσεις είναι γραπταί, προφορικαί και πρακτικαί. Αι γραπταί συνίστανται εις την ανάπτυξιν ενός θέματος εξ εκάστου μαθήματος, αι δε πρακτικαί εις δοκιμαστικήν διδασκαλίαν των υποψηφίων νηπιαγωγών εν τω νηπιαγωγείω. Η ημέρα των απολυτηρίων εξετάσεων ορίζεται υπό του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. Άρθρον 7. Περί της επιδόσεως των υποψηφίων νηπιαγωγών αποφαίνεται γνώμην η επιτροπή, βαθμολογούσα ουχί κατά μάθημα, αλλά συλλήβδην περί της καθόλου παιδεύσεως και της εις το διδάσκειν εν νηπιαγωγείω ικανότητος εκάστης. Αι τυχούσαι γενικού βαθμού «άριστα» και «λίαν καλώς» αναγνωρίζονται νηπιαγωγοί, αι δε λαβούσαι κατώτερον βαθμόν απορρίπτονται. Άρθρον 8. Το Υπουργείον των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως έχον υπ' όψει τα αποτελέσματα των εξετάσεων των νηπιαγωγών, χορηγεί αυταίς επί χαρτοσήμου πενταδράχμου το προσήκον πτυχίον, εν ώ αναγράφεται και το προσόν, ο εκέκτηντο κατά την εις το Διδασκαλείον κατάταξιν. Άρθρον 9. Η εξεταστική επιτροπή μετά το πέρας των εξετάσεων υποβάλλει εις το Υπουργείον των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως πίνακα των εξετασθεισών νηπιαγωγών μετά της βαθμολογίας αυτών και το σχετικόν πρακτικόν. Άρθρον 10. Πάσα προγενεστέρα διάταξις αντικειμένη εις τας του παρόντος διατάγματος καταργείται. λεσις του διατάγματος τούτου. Εν Τατοΐω τη 2 Ιουνίου 1904 ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Σ. Ε. ΣΤΑΗΣ

[1] Περί τροποποιήσεως του άρθρου 2 του από 2 Ιουνίου 1904 Β. Δ. Περί αναγνωρίσεως του υπό της Ενώσεως των Ελληνίδων ιδρυθέντος Διδασκαλείου Νηπιαγωγών ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε: γνωρίσεως του υπό της Ενώσεως των Ελληνίδων ιδρυθέντος Διδασκαλείου Νηπιαγωγών τροποποιείται ούτω: «Το Διδασκαλείον των Νηπιαγωγών απαρτίζεται εκ τριών ενιαυσίων τάξεων, το δε Πρότυπον Νηπιαγωγείον λειτουργεί, ως ορίζει το από 30 Απριλίου1896 Ημέτερον διάταγμα». λεσις του διατάγματος τούτου. Εν Αθήναις τη 17 Σεπτεμβρίου 1908

Ο

Εν ονόματι του Βασιλέως Αντιβασιλεύς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ

Σ. Ε. ΣΤΑΗΣ

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 239, τχ. Α'/19 Σεπτεμβρίου 1908.

48 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ 1908 α («Εσωτερικός οργανισμός του Εκπαιδευτικού Τμήματος της Ενώσεως

[

]

Άρθρον 22. Αι εις την Α' τάξιν των Νηπιαγωγών εισαγόμεναι μαθήτριαι πρέπει να έχωσι πτυχίον της Αρσακείου Σχολής ή απολυτήριον της ανωτάτης τάξεως των πλήρων παρθεναγωγείων. [...] Άπασαι αι προσερχόμεναι μαθήτριαι πρέπει να είναι ηλικίας 16 ετών και άνω και αρίστης συμπεριφοράς. Άρθρον 23. Η εν τω Διδασκαλείω φοίτησις διά μεν τας πτυχιούχους μαθήτριας της Αρσακείου Σχολής είναι διετής, διά δε τας λοιπάς όλας τριετής. Άρθρον 24. Σκοπός του Διδασκαλείου των Νηπιαγωγών και των Παιδονόμων, πλην της παρ' ημίν εισαγωγής και διαδόσεως του φροεβελιανού συστήματος, είναι η ειδική μόρφωσις Ελληνίδων Νηπιαγωγών και Παιδονόμων, καταλλήλων να συντελέσωσιν εις την διατήρησιν και διάδοσιν της γλώσσης ημώνκαιεις την ενίσχυσιν βαθέων θρησκευτικών και Ελληνοπρεπών εν γένει αισθημάτων και φρονημάτων, διά της αγωγής και διαπλάσεως των Ελληνοπαίδων, εν τω οίκω και εν τω Νηπιαγωγείω, εν τε τη ελευθέρα και τη αλυτρώτω Ελλάδι και εν αυτή τη Αλλοδαπή, όπου Ελλ. Κοινότητες. Άρθρον 25. Σκοπός λοιπόν της Εφορείας του Διδασκαλείου είναι η φροντίς και μέριμνα υπέρ του Διδασκαλείου εν γένει και ιδίως υπέρ της όσον ένεστι πληρεστέρας εκπληρώσεως του σκοπού τούτου, διά της κατά το φροεβελιανόν σύστημα και επί υγιών βάσεων θρησκείας και φιλοπατρίας ειδικής μορφώσεως Ελληνίδων Νηπιαγωγών και Παιδονόμων, καταλλήλων να συντελώσινειςτην ενίσχυσιν και διάδοσιν του Ελληνισμού. [...]

Αναδημοσιεύεταιαπότοντόμο: Εσωτερικός κανονισμός του Εκπαιδευτικού Τμήματος της Ενώσεως των Ελληνίδων. Ιδιαίτεροι κανονισμοί των Εφορειών αυτού μετά

περιλήψεως περί του Φροεβελιανού συστήματος, Αθήνα 1909, σ. 13-14, 34-35 και 46-51.

β («Ιδιαίτεροι κανονισμοί των Εφορειών του Εκπαιδευτικού Τμήματος: Εφορεία του Διδασκαλείου των Νηπιαγωγών και των Παιδονόμων»)

[

]

Άρθρον 23. Εν τω Διδασκαλείω των Νηπιαγωγών και των Παιδονόμων, συμφώνως προς τον Κανονισμόν αυτού, είναι δεκταί εις μεν τας τάξεις των Νηπιαγωγών, νεάνιδες κεκτημέναι απολυτήρια της ανωτάτης τάξεως των πλήρων Παρθεναγωγείων, ηλικίας άνω των 16 ετών και αμέμπτου συμπεριφοράς. Ειςδεταςτάξεις των Παιδονόμων, κοράσια ηλικίας από 16 ετών και άνω, αρίστης συμπεριφοράς, έχοντα απολυτήρια πλήρους Δημοτικού Σχολείου. Άρθρον 24. Τα εν τω Διδασκαλείω διδασκόμενα μαθήματα είναι : Παιδαγωγία, Ψυχολογία και Διδακτική. Θεωρία του φροεβελιανού Συστήματος, των φροεβελιανών Δώρων και των φροεβελιανών Εργασιών. Πραγματογνωσία, Ιστορία Βυζαντινή και των υποδούλων χωρών, Στοιχεία Αρχαιολογίας μετ' επισκέψεων των τε Μουσείων και των ενταύθα αρχαίων Μνημείων. Υγιεινή, Ανθρωπολογία και Νοσηλευτική των Παίδων. Εκθέσεις ιδεών και Διηγήματα. Θρησκευτικαί Ομιλίαι μετ' αναπτύξεως του Ευαγγελίου. Καλλιτεχνικά δε: Καλλιγραφία, Γραμμογραφία, Ιχνογραφία, Ζωγραφική, Πλαστική, Απαγγελία, Ωδική, Εκκλησιαστική Μουσική, Άσματα Νηπίων, Ρυθμικά Παίγνια, Ρυθμικοί χοροί και Χορός.

[

] γ

(« Υποχρεώσεις και καθήκοντα των μαθητριών του Διδασκαλείου

[

]

Άρθρον 9. Κατά τας 8-12 και 1 1/2-5 η 2-6 ώρας του προγράμματος των κατά το Σχολ. έτος διδασκομένων εν τω Διδασκαλείω μαθημάτων, εργασιών και χειροτεχνιών, αι μαθήτριαι των τριών τάξεων του Διδασκαλείου των Νηπιαγωγών διδάσκονται τα εξής: Α'. ΤΑΞΙΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ

Ιερά (Ερμηνεία Ευαγγελίου) καθ' εβδομάδα Ανάγνωσιν και ορθογραφικάς ασκήσεις καθ' εβδομάδα Μάθημα Αριθμητικής (τας τέσσαρας πράξεις)

ώρας » »

1 2 1

Φροεβελιανά Δώρα (Α' Β' Γ', πλινθίδας, ξυλάρια, όσπρια, θεωρητικώς ιστορίαν (Ελληνικήν αρχαίαν μέχρι του 146 π.Χ.) Ανθρωπολογίαν καθ' εβδομάδα Γαλλικά » » Εργόχειρα (μανδαρίσματα, βελονιές, πλεκτά, φεστόνι, κοπανέλια) Κοπτικήν και Ραπτικήν (μικρά ασπρόρρουχα άνευ μηχανής) Τεχνικάς εργασίας (χάρτινα απλά: σημαίας, μύλους, σακκούλες, δέματα, μπομπονιέρες, κυτία, ψάθινα έργα και καλάθια εκ ροκανιδιών, έπιπλα απλά, κούκλας, εργασίας εκ σπάγγου και απλά ξύλινα, Α' βαθμίς Sloyd). Γυμναστικήν (ασκήσεις τρις της εβδομάδος, θεωρίαν ήτοι ανθρωπολογίαν, Φυσικήν, Μυολογίαν, τρις της εβδομάδος) Φροεβελιανάς εργασίας (Κεντητήν και ραπτήν συλλογήν νηπίων

» » » » »

3 3 3 3

»

4

»

6

» » »

1 και 3 1

στερεά ταύτα) Ιχνογραφίαν (χάραξιν διαφόρων γραμμών, γωνιών, τριγώνων, πολυγώνων κύκλου και ελλείψεως. Εφαρμογήν των γεωμετρικών τούτων σχημάτων εις την ιχνογράφησιν διαφόρων αντικειμένων εκ του φυτικού και ζωϊκού βασιλείου και εκ του οικιακού βίου και ιδία των αντικειμένων εκείνων, άτινα υποπίπτουσιν

»

2

Πρακτικήν Κηπουρικήν

»

1

Ρυθμικά παίγνια (ευθύγραμμα) Ωδικήν (ρυθμικήν ανάγνωσιν, θεωρίαν μουσικής, γυμνάσματα άσματα νηπίων) Εκκλησιαστικήν Μουσικήν (Λειτουργία) Πλαστικήν (κατασκευήν εκ πηλού των διαφόρων στερεών σωμάτων.

Ολικός αριθμός ωρών καθ'

εβδομάδα

41

Β' ΤΑΞΙΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ

Ιερά (Ερμηνεία Ευαγγελίου) καθ' εβδομάδα ώρας 1 Έκθεσιν ιδεών γραπτήν και προφορικήν » » » 1 Φροεβελιανήν Θεωρίαν (Προορισμόν του ανθρώπου, περί Παιδαγωγού, και Παιδαγωγικάς αρχάς κατά το Φροβελιανόν σύστημα » 2 Φροβελιανά Δώρα (επανάληψιν Α' Β' Γ' και Δ' Ε'), σχίδακας, δακτυλίους, πλινθίδας » 2 Πρακτικάς ασκήσεις Φροεβελιανών Δώρων » 2

Ψυχολογίαν (Σκοπόν και μέθοδον, διαίρεσιν, νευρικόν σύστημα, γένεσιν και έννοιαν του αισθήματος, αντίληψιν, παράστασιν, συνείδησιν, ανάπλασιν παραστάσεων, μνήμην, φαντασίαν, πρόσληψιν, προσοχήν, εποπτείαν, προσδοκίαν, ελπίδα και φόβον, έκπληξιν, ανίαν και εργασίαν, συναίσθημα: διανοητικόν, καλαισθητικόν, ηθικόν, συμπαθητικόν : θρησκευτικόν, αψιθυμίαν, ορμήν, χαρακτήρα, βούλησιν) ώρας Ιστορίαν (Βυζαντινήν) Υγιεινήν (αέρα, φωτισμόν, ύδωρ, γάλα, κατοικίαν, τροφήν, ποτά, γαλούχησιν) » Διήγημα » Παίγνια χειρός και αισθήσεων (Πραγματογνωσίαν) » Γυμναστικήν (τρις θεωρίαν, τρις ασκήσεις, Θεωρητικώς: επανάληψιν των εν τω πρώτη τάξει και ιστορίαν της Γυμναστικής, Κινησιολογίαν, Παιδαγωγίαν της Γυμναστικής » Γαλλικά » Φροεβελιανάς Εργασίας (Κεντητήν και ραπτήν συλλογήν μεγάλην, Γραμμογραφίαν) » Εργόχειρα (Μανταρίσματα λεπτά, διάφορα κεντήματα λευκά δαντέλλας' λεπτά πλεκτά και δίκτυα (filets). Κούκλες πάνινες, δεσίματα (φιόγκους) και άνθη χάρτινα) » Κοπτικήν και Ραπτικήν (Ραπτομηχανήν, ασπρόρρουχα μεγάλα, φορέματα και εμπροσθέλλας παίδων) » Τεχνικάςεργασίας(Διάφορα ψάθινα, χαρτόνια τελειότερα, κυτία ύφασμα, επιπλα τελειότερα (δωμάτια κούκλας). Βιβλιοδετικήν, ξύλινα έργα, β' βαθμίς Sloyd). » Ωδικήν (θεωρίαν μουσικής, άσματα παιδαγωγικά, πατριωτικά άσματα νηπίων) » ΕκκλησιαστικήνΜουσικήν » Ρυθμικά παίγνια (Κυκλικά και επανάληψιν των του Α' έτους) » Ιχνογραφίαν και Ζωγραφικήν (Γραφικήν παράστασιν των ακεραίων αριθμών και των εν αυτοίς θεμελιωδών πράξεων, προς εμπέδωσιν των θεωρητικών γνώσεων. Προβολικήν Ιχνογραφίαν. Παράστασιν των γεωμετρικών σωμάτων (κύβου, παραλληλεπιπέδου, πυραμίδας, κώνου κ.τ.λ.) εν προσάψει, κατόψει και πλαδιαφόρων αντικειμένων (κυτίων κ.τ.λ.) βάσιν εχόντων τα γεωμετρικά ταύτα σώματα. Συνέχειαν της εν τη Α' τάξει γραμμικής Ιχνογραφίας και Ζωγραφικής)

»

2 » 1 1 1

6 3 2

3 3

4 και 2 1 1

2

Πλαστικήν (Κατασκευήν εκ πηλού διαφόρων αντικειμένων, φύλλων και απλών ανθέων κατά φύσιν και κατά τέχνην. Κατασκευήν γύψινων εκμαγείων) ώρας 2 Απαγγελίαν » 1 Πρακτικήν Κηπουρικήν » 1 Ολικός αριθμός ωρών καθ' εβδομάδα 45 Γ'. ΤΑΞΙΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ

Ιερά (Ερμηνεία Ευαγγελίου) καθ' εβδομάδα Καταστιχογραφίαν (απλήν) » » Φροεβελιανήν θεωρίαν (ορμάς, βίον του Φρόεβελ,

ώρας 1 » 1 επανάληψιν των

Φροεβελιανά Δώρα (ΣΤ'. Ζ'). Σχίδακας, Δακτυλίους, επανάληψιν Πραγματογνωσίαν (Θέματα) Εξάσκησινεντω Νηπιαγωγείω Διήγημα Παιδαγωγικήν (Περί αγωγής, παράγοντας, προσταγήν, περί ποινών

» » »

πώς εκπαιδεύει το σχολείον εις την ησυχίαν, τάξιν, φιλοπατρίαν, θεοσέβειαν, θεραπείαν, σχολήν και οικίαν, άσκησιν και εθισμόν, ενιαίον αγωγής) » Διδακτικήν (Έννοιαν Διδακτικής, έννοιαν διδασκαλίας, πορείαν, ενδιαφέρον, ερωτηματικήν μορφήν, απόκρισιν, διηγηματικήν, μέθοδον αναλυτικήν και συνθετικήν, δογματικήν και γενετικήν, δεικτικήν μορφήν πραγματογνωσίαν, άσμα, αριθμητικήν, εποπτικήν διδασκαλίαν περί διδασκαλίσσης) » Ιστορίαν (Μακεδονίας και Νεωτ. Ελλ. Επαναστάσεως) Αρχαιολογίαν (περί ρυθμών μετ' επισκέψεως αρχαίων μνημείων) » Υγιεινήν (επανάληψιν των του Β' έτους' ιδιαιτέρως την υγιεινήν της βρεφικής και νηπιακής ηλικίας. Λουτρά) » Νοσηλευτικήν και ιδίως των Παίδων (Μικρόβια, Μολυσματικά νοσήματα, Ιλαράν, Οστρακιάν, Διφθερίτιδα, Ανεμοβλογιάν Ευλογιάν, Φθίσιν, Ελώδεις πυρετούς, Τυφοειδείς πυρετούς, αντισηψία. Η γυνή ως νοσοκόμος, κοιτών, δίαιτα ασθενούς, καταπλάσματα, λουτρά τραύματος, αιμορραγίας, επίσταξιν και συγκοπήν, ασφυξίαν Οικιακόν φαρμακείον, δίαιταν πολυσάρκου και αδυνάτου. Αποκηλίδωσιν) » Γυμναστικήν (ασκήσεις) »

1 4 1

1

1 » 1 1

1 3

Ρυθμικά (Επανάληψιν των προηγουμένων και ελευθέρους συνδυασμούς) ώρας 1 Γαλλικά » 3 Φροεβελιανάς Εργασίας (Κοπτήν και Διπλωτήν συλλογήν) » 2 Εργόχειρα (Διάφορα κεντήματα χρωματιστά, χειροτεχνήματα παντός είδους. Καπέλλα κούκλας, τελειότερα ανθη χάρτινα και δεσίματα (φιόγκους). Ιστόν) » 2 Κοπτικήν και Ραπτικήν (φορέματα) » 2 Τεχνικάς εργασίας (Δωμάτια ξύλινα διαφόρων ρυθμών- εργασίας εκ δέρματος, ξυλογλυπτικήν, επικοσμήσεις διά εγκαύματος και διά μετάλλων. Γ' βαθμίς ξύλινων έργων (Sloyd)· δέσιμον δεμάτων) » 3 Ωδικήν (Αρμονίαν, άσματα διάφορα παιδαγωγικά και πατριωτικά) » 2 Εκκλησιαστικήν Μουσικήν (Λειτουργίαν και διάφορα τροπάρια) » 1 Απαγγελίαν » 1 Ιχνογραφίαν και Ζωγραφικήν (Ιχνογράφησιν διαφόρων τοπίων, μορφών, κ.τ.λ. εκ του φυσικού και εκ γύψινων εκμαγείων, Ζωγραφικήν). » 2 Πλαστικήν (Συνέχειαν των εν τη Β' τάξει διδαχθέντων. Κατασκευήν μαιάνδρων, μορφών κ.τ.λ. εκ πηλού και γύψου κατά φύσιν και κατά τέχνην) » 2 Πρακτικήν κηπουρικήν » 1 Ολικός αριθμός ωρών καθ' εβδομάδα 44 Άρθρον 10. Εις τ' ανωτέρω μαθήματα από του παρόντος σχολικού έτους προστίθεται και η διδασκαλία του Αρμονίου, όπερ θέλει του λοιπού εισαχθή εις το Διδασκαλείον, θεωρούμενον ως απαραίτητον όργανον των Νηπιαγωγείων, προς ευκολωτέραν και τελειοτέραν εκγύμνασιν της φωνής των Νηπίων.

49 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΤΑΞΕΩΣ ΤΩΝ ΓΥΜΝΑΣΤΡΙΩΝ 1908 α της

(«Εσωτερικός οργανισμός του Εκπαιδευτικού Τμήματος Ενώσεως των Ελληνίδων» / 5 Ιουνίου 1908)

Άρθρον 41. Χάριν της παρ' ημίν διαδόσεως της Γυμναστικής, η Γυμναστική Σχολή έχει και δύο επί διδάκτροις τάξεις προς μόρφωσιν ειδικών Γυμναστριών της Σουηδικής Γυμναστικής, εν αις αι μαθήτριαι, επί διετίαν θεωρητικώς και πρακτικώς ασκούμεναι, παρασκευάζονται διά τας επί πτυχίω γυμναστρίας, ενώπιον επισήμου εξεταστικής επιτροπής εξετάσεις. Άρθρον 42. Εις τας τάξεις των Γυμναστριών είναι δεκταί, συμφώνως τω Κανονισμώ του Διδασκαλείου των Νηπιαγωγών, αι πτυχιούχοι Διδασκάλισσας αι μαθήτριαι των Διδασκαλείων, από δε του Ιουνίου 1905 διά Βασιλικού Διατάγματος και αι απόφοιτοι των ανωτέρων Παρθεναγωγείων της υποδούλου Ελλάδος. β («Ιδιαίτερος

Κανονισμός Εφορείας Γυμναστικής Σχολής θηλέων»)

Άρθρον 11. Σπουδαιότατον μέλημα της Εφορείας της Γυμναστικής Σχολής είναι ο πλήρης καταρτισμός της τάξεως των Γυμναστριών. Χάριν της ευοδώσεωςτουσκοπού τούτου απαιτούνται: α') Αι προσερχόμεναι μαθήτριαι να έχωσι τα υπότουεσωτερικούοργανισμού της Εφορείας της Γυμναστικής Σχολής των θηλέων απαιτούμενα προσόντα. β') Ο Ιατρός της Γυμναστικής Σχολής η του Διδασκαλείου των Νηπιαγωγών να πιστοποιήση, μετά επισταμένην εξέτασιν, ότι η προσερχομένη εις την τάξιν των Γυμναστριών μαθήτρια έχει την εις την Γυμνάστριαν απαραίτη τον υγιείαν και αντοχήν. Αρθρον 12. Τα μαθήματα της τάξεως των Γυμναστριώνάρχονταιαπό της 1 Οκτωβρίου εκάστου έτους και λήγουσι την 30 Απριλίου. Η δε διάρκεια της φοιτήσεως χάριν αποκτήσεως πτυχίου Γυμναστρίας είναι διετής.

Αναδημοσιεύεταιαπότοντόμο: Εσωτερικός κανονισμός..., και 68-69.

ό.π.

[Γ 48], σ. 17-18

Άρθρον 13. Ώραι θεωρητικής διδασκαλίας υπό ειδικού διδασκάλου ορίζονται 6 την εβδομάδα- μαθήματα δε διδάσκονται τα υπό του Υπουργείου ορισθέντα(Υγιεινή, Ανθρωπολογία, Φυσική, ιστορία της Γυμναστικής και Παιδαγωγική της Γυμναστικής). Έ τ ι δε Ωδική (άσματα Γυμναστικής και ρυθμικών Παιγνίων) τρεις ώραι καθ' εβδομάδα. Άρθρον 14. Ώραι δε πρακτικών ασκήσεων μετά του ειδικού Διδασκάλου απαιτούνται 6 την εβδομάδα' ως και δύο ώραι την εβδομάδα ασκήσεως ρυθμικών Παιγνίων. Άρθρον 15. Αι διανύσασαι το πρώτον έτος της φοιτήσεώς των μαθήτριαι της τάξεως των Γυμναστριών υποβάλλονται κατά τας αρχάς του μηνός Μαΐου εις γραπτάς και πρακτικάς εξετάσεις, ενώπιον του Συμβουλίου του Εκπαιδευτικού Τμήματος και βαθμολογούνται υπό του διδάξαντος αυτάς. Μετά δε το πέρας της διδασκαλίας του δευτέρου έτους υποβάλλονται αι υποψήφιαι Γυμνάστριαι εις τας επί πτυχίω Γυμναστρίας γραπτάς, προφορικάς και πρακτικάς, ενώπιον επισήμου εξεταστικής Επιτροπής, εξετάσεις, συμφώνως τω από 2 Ιουνίου 1898 περί εξετάσεων Γυμναστριών Βασ. Διατάγματι.

50 ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΠΕΡΙ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΣΧΟΛΗ ΓΥΜΝΑΣΤΩΝ (Νόμος ,ΓΥΛΗ' (υπ' αριθ. 3438)/27 Νοεμβρίου 1909) Κυβέρνηση Κ. Μαυρομιχάλη Υπουργός Π. Ζαΐμης

Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του ΒΧΚΑ' νόμου «περί γυμναστικής κλπ.» ΝΟΜΟΣ ,ΓΥΛΗ' (υπ' αριθ. 3438) ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν: Άρθρον 1. Η πρώτη παράγραφος του άρθρου 16 αντικαθίσταται διά της εξής: «Εν Αθήναις ιδρύεται και σχολή προς μόρφωσιν καθηγητών και διδασκάλων της γυμναστικής διά τα σχολεία της μέσης εκπαιδεύσεως, το διδασκαλείον, το ακαδημαϊκόν γυμναστήριον, την σχολήν των γυμναστώνκαιτας στρατιωτικάς και ναυτικάς σχολάς του Κράτους. Εγγράφονται δ' εν αυτή, μετά εισιτήριον δοκιμασίαν, οι κεκτημένοι α') τουλάχιστον απολυτήριον λυκείου η των μέχρι τούδε γυμνασίων ή άλλου ομοταγούς εκπαιδευτηρίου ή διδασκαλείου μετά διαγωγής αμέμπτου, β') ηλικίαν ουχί ανωτέραν των 25 ετών, γ') ανάστημα ουχί μικρότερον του 1,65 του μέτρου και δ') σωματικήν διάπλασιν κανονικήν και αρτίαν, επισήμως μεμαρτυρημένην υπό του εν τη σχολή των γυμναστών διδάσκοντος ιατρού». Εις το άρθρον 16 προστίθεται και τρίτη παράγραφος η εξής: «Οι μαθηταί της σχολής των γυμναστών, αν τυγχάνωσι φοιτηταί του εθνικού πανεπιστημίου, απαλλάσσονται των εν τοις άρθροις 14 και 15 του ,ΒΧΚΑ' αναγραφομένωνυποχρεώσεωνπροσάγοντες κατά τας διδακτορικάς αυτών εξετάσεις επίσημον αντίγραφον του πτυχίου της σχολής των γυμναστών.

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 284, τχ. Α'/

Δεκεμβρίου

1909.

Η πρώτη παράγραφος του άρθρου 17 αντικαθίσταται διά της εξής: «Εν τη σχολή των γυμναστών διδάσκονται θεωρητικώς, πρακτικώς και εφηρμοσμένως η παιδαγωγική γυμναστική μετά της συμπληρούσης αυτήν αγωνιστικής, αι επιχώριοι και ξέναι παιδιαί, η στοιχειώδης στρατιωτική προάσκησις, η οπλομαχία, η σκοποβολία, η κολυμβητική,έτιδεηανατομικήκαι η φυσιολογία του ανθρώπου και η υγιεινή». Εις το άρθρον 17 προστίθεται και τετάρτη παράγραφος, η εξής: «Μαθητής οπωσδήποτε απουσιάσας κατά την διάρκειαν ενός σχολικού έτους 25άκις από ενός μαθήματος η από πάντων 80άκις, αποκλείεται πάσης εξετάσεως και υποχρεούται να επαναλάβη τα μαθήματα επί εν έτι έτος σχολικόν.

[

]

κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν Αθήναις τη 27 Νοεμβρίου 1909 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο επί των Εκκλησιαστικών και της

Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργός ΠΑΝΑΓ. ΘΡ. Ζ Α Ϊ Μ Η Σ

51 ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ (ΜΑΡΑΣΛΕΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ) (Νόμος ,ΓΧ^Β' (υπ' αριθ. 3692)/1 Απριλίου 1910) Κυβέρνηση Σ. Δραγούμη Υπουργός Α. Παναγιωτόπουλος

Περί του εν Αθήναις Διδασκαλείου της Δημοτικής

Εκπαιδεύσεως

ΝΟΜΟΣ ,ΓΧ^Β' (υπ' αριθ. 3692) ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσοσομεν τάδε' Άρθρον 1. Προς μόρφωσιν των διδασκάλων των δημοτικών σχολείων των αρρένων λειτουργεί το εν Αθήναις Διδασκαλείον εν τω Μαρασλείω διδακτηρίω. Άρθρον 2. Μαθήματα διδασκόμενα εν τω Διδασκαλείω εισί τα εξής: 1) Θρησκευτικά. 2) Ψυχολογία, κοινωνική και πολιτειακή ηθική μετά παιδαγωγικών εφαρμογών, και παιδαγωγικά μετά της νομοθεσίας της δημοτικής εκπαιδεύσεως. 3) Ελληνικά. 4) Ιστορία του πολιτισμού και ιδία η του Ελλην. έθνους. 5) Γεωγραφία. 6) Μαθηματικά. 7) Φυσιογνωστικά. 8) Στοιχεία γεωπονίας, κηπουρικής, δενδροκομίας και ζωοτεχνίας. 9) Υγιεινή. 10) Στοιχεία της πολιτικής οικονομίας και εμπορικά μαθήματα. 11) Γαλλική γλώσσα, έτι δε η Γερμανική προαιρετικώς. 12) Ωδική, εκκλησιαστική μουσική και τετράχορδον ή αρμόνιον. ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 132, τχ. Α'/5 Απριλίου 1910.

13) Ιχνογραφία και καλλιγραφία. 14) Γυμναστική. 15) Χειροτεχνία. 16) Σκοποβολία και στρατιωτική εκπαίδευσις. Διά Βασ. Διαταγμάτων δύνανται να προστεθώσι και άλλα μαθήματα, καινακανονισθή, όπως η ακρόασις μαθημάτων γίνηται και εν άλλοις παρά το Μαράσλειον Διδακτήριον ίδρύμασιν. άρχονταικαιαιδοκιμαστικαί, συνεχιζόμεναι και συμπληρούμεναι εν τη τετάρτη τάξει και διαρκούσαι επί δώδεκα ώρας καθ' εβδομάδα, ήτοι ανά δύο καθ' εκάστην.

[

]

Άρθρον 4. Εις το Διδασκαλείον γίνονται δεκτοί εις μόνην την πρώτην τάξιν οι μέλλοντες να μαθητεύσωσιν εν αυτώ, και δη μετ' ευδόκιμον εισιτήριον εξέτασιν, οι έχοντες τα εξής προσόντα' α') Συμπεπληρωμένον το 15ον και μη υπερβάντες το 20όν της ηλικίας έτος, όπερ πιστοποιείται επί μεν των ημεδαπών δι' αντιγράφου της ληξιαρχ κής πράξεως η του μητρώου, επί δε των έξωθεν προερχομένων διά πιστοποιητικού της οικείας Δημογεροντίας, επικεκυρωμένου υπό του αρμοδίου αρχιερέως. β') Σωματικήν αρτιμέλειαν και ευεξίαν, βεβαιουμένην δι' επιθεωρήσεως, διενεργουμένης υπό του Διευθυντού του Διδασκαλείου και του εν αυτώ ιατρού, ηενελλείψειτοιούτουυπόάλλουιατρού,οριζομένουυπότουΥπουργούτων Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. γ') Ενδεικτικόν προαγωγής τουλάχιστον από της β' εις την γ' τάξιν του Γυμνασίου μετά βαθμού τουλάχιστον «καλώς» πλήρους και διαγωγής αμέμπτου.

[

]

Άρθρον 6. Εκάστη τάξις του Διδασκαλείου περιλαμβάνει ουχί πλείονας των 30 μαθητών, εκάστη δε τάξις του μεν πολυταξίου δημοτικού σχολείου ουχ πλείους των 30, του δε μονοταξίου ουχί περισσοτέρους των 12.

[

]

Άρθρον 8. Αι εισιτήριοι εξετάσεις εις το Διδασκαλείον ως και αι εγγραφαί διενεργούνται από 1 μέχρι 15 Σεπτεμβρίου, τα δε μαθήματαάρχονταιαπό της 16 Σεπτεμβρίου και διαρκούσι μέχρι τέλους Ιουνίου. Άρθρον 9. Εν τω Διδασκαλείω Αθηνών δύναται να ιδρυθή και τμήμα προωρισμένον διά την μόρφωσιν διδασκάλων των εκτός της επικρατείας Ε λ λήνων. Οι εκ τούτου αποφοιτώντες δεν δικαιούνται να διορίζωνταιεντόςτου Κράτους.

σιμοποιεί προς άσκησιν των μαθητών περί το διδάσκειν τα αυτά πρότυπα δημοτικά σχολεία, άτινα και το Διδασκαλείον Αθηνών. γράμματος αυτού θέλει κανονίσει ίδιον Βασ. Διάταγμα.

[

]

Άρθρον 14. Μαθητής απουσιάσας από τίνος μαθήματος τριακοντάκις, από πάντων δε πεντηκοντάκις και εκατόν, επαναλαμβάνει τα μαθήματα αυτής τάξεως, πλην αν διά νόσον βεβαιουμένην ήτο αδύνατον να φοιτήση' δύναται δε να υποστή εξετάσεις επί προαγωγήηαπολύσει,ανηεπιμέλειααυτού υπήρξε καθ' όλον το έτος λίαν καλή, αποφάσει του συλλόγου των καθηγητών. Άρθρον 15. Δημοδιδάσκαλοι απόφοιτοι του κατά τον παρόντα νόμον λειτουργήσαντος Διδασκαλείου, έχοντες απολυτήριον με τον βαθμόνάριστακαι με διαγωγήν κοσμιωτάτην, και ηλικίαν ουχί ανωτέραν των 25 ετών, γνωρ τες δε την Γαλλικήν, ή Γερμανικήν, ή Αγγλικήν, ή Ιταλικήν, έτι δε δημοδιδάσκαλοι απόφοιτοι των μέχρι τούδε λειτουργησάντων Διδασκαλείων, έχοντεςαπολυτήριονμετονβαθμόν άριστα και με διαγωγήν κοσμιωτάτην, και η κίαν ουχί ανωτέραν των 30 ετών, γνωρίζοντες επίσης μίαν των άνω τεσσάρων γλωσσών, αποστέλλονται εκάστοτε κατόπιν διαγωνισμού εις την Εσπερίαν εις βάρος των εισοδημάτων των εις την διαχείρισιν του Υπουργείου των Ε κ κλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως κληροδοτημάτων, των μη καθωρισμένων υπό ειδικών σκοπών, προς περαιτέρω σπουδήν των τε παιδαγωγικών και των αφορώντων εις τα της δημοτικής εκπαιδεύσεως. τος.

Εάν δημοδιδάσκαλος εν υπηρεσία διατελών ζητήση άδειαν απουσίας προς τελειοτέραν αυτού μόρφωσιν, ιδία δαπάνη εντός η εκτός του Κράτο Υπουργείον των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως υποχρεούταιναχορηγήση την ζητηθείσαν άδειαν, και διορίζεται κατά τας ισχυούσας περί πληρώσεως κενής θέσεως δημοδιδασκάλου διατάξεις προσωρινός αναπληρωτής αυτού, καταλαμβάνοντος την θέσιν αύτοδικαίως μετά την επάνοδόν του, αν υπέβαλε κατά τριμηνίαν εις το ΥπουργείοντωνΕκκλησιαστικώνκαιτης Δημοσίας Εκπαιδεύσεως αποδείξεις επισήμους περί των σπουδών αυτού εν Ωδείω, Διδασκαλείω, Ιχνογραφική, Γυμναστική η Αγρονομική Σχολή, η καιεντωφιλολογικώ τμήματι Φιλοσοφικής Σχολής. Η απουσία δεν επιτ πεται να διαρκέση πλέον των δύο ετών, ούτεολιγώτεροντωνέξιμηνών.Το χρονικόν διάστημα των σπουδών τούτων του δημοδιδασκάλου προσμετρείται ως χρόνος υπηρεσίας. Άρθρον 16. Διά Βασ. Διαταγμάτων θέλουσι κανονισθή ο εσωτερικός ορ-

οργανισμόςτουΔιδασκαλείου και των εις τούτο προσηρτημένων προτύπων δημοτικών σχολείων, ο τρόπος της από τάξεως εις τάξιν προαγωγής, τα του προγράμματος των μαθημάτων του τε Διδασκαλείου και των εις τούτο προσηρτημένων προτύπων και της εις εκάστην τάξιν κατανομής αυτών, αι εισιτήριοι και αιεπίπτυχίω εξετάσεις και τα των διπλωμάτων των δημοδιδασκάλων, το εορτολόγιον και παν εν γένει το αφορών εις την λειτουργίαν του Διδασκαλείου καιτωνειςτούτο προσηρτημένων προτύπων δημοτικών σχολείων. Άρθρον 17. Κατά το σχολικόν έτος 1910-1911 καταρτισθήσεται η πρώτη ή κατωτάτη τάξις του Διδασκαλείου, ως κελεύει ο παρών νόμος, αι δε δύο άλλαι λειτουργήσουσι κατά τας μέχρι τούδε ισχυούσας διατάξεις των καταργουμένων νόμων μέχρις απολύσεως των μαθητών αυτών. Καταργούνται οι νόμοι ΧΘ' «περί συστάσεως Διδασκαλείου εν Αθήναις», ΩΝΘ' «περί συστάσεως Διδασκαλείου εν Θεσσαλία», AM' «περί τροποποιήσεως και προσθήκης διατάξεων αναφερομένων εις τα Διδασκαλεία», ως και πάσα άλλη διάταξις αντιβαίνουσα εις τας του παρόντος νόμου. κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν

Ο και

Αθήναις,

τη

επί

των της

1

Απριλίου

1910

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Εκκλησιαστικών Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργός ΑΝΔΡ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ

52 ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΩΝ (Β. Διάταγμα/10 Μαΐου 1910) Κυβέρνηση Σ. Δραγούμη Υπουργός Α. Παναγιωτόπουλος

Περί οργανισμού της Σχολής των Γυμναστών ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το 53 άρθρον του ,ΒΧΚΑ' νόμου «περί γυμναστικής και γυμναστικών και αθλητικών αγώνων» της 10 Ιουλίου 1899,καιτον ,ΓΥΛΗ' νόμον της 27 Νοεμβρίου 1909 «περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του ,ΒΧΚΑ' νόμου περί γυμναστικής και γυμναστικών και αθλητικών αγώνων»' Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν τάδεΆρθρον 1. Σκοπός της Σχολής των Γυμναστών είνε η μόρφωσις καθηγητών και διδασκάλων της γυμναστικής προς διδασκαλίαν της παιδαγωγικής γυμναστικής, της συμπληρούσης αυτήν αγωνιστικής, των επιχωρίων και ξένων παιδιών, των εθνικών χορών, της στοιχειώδους στρατιωτικής προασκήσεως καιτηςσκοποβολίας εν πάσι τοις σχολείοις της μέσης εκπαιδεύσεως, εν τοις διδασκαλείοις, εν τοις γυμναστηρίοις των ανά το Κράτος γυμναστικών και αθλητικών σωματείων, εν τω Ακαδημαϊκώ Γυμναστηρίω, εν τη Σχολή των Γυμναστών και εν ταις λοιπαίς ιερατικαίς, εμπορικαίς, στρατιωτικαίς και ναυτικαίς Σχολαίς του Κράτους. Άρθρον 2. Η διάρκεια των μαθημάτων της Σχολής είνε διετής. Περιλαμβάνει δ' η Σχολή αύτη δύο τάξεις, την πρώτην (κατωτέραν) και την δευτέραν, εκάστης των οποίων η διάρκεια είνε εν σχολικόν έτος, αρχόμενον τη 1 Σεπτεμβρίου και λήγον τη 15 Ιουνίου. Άρθρον 3. Τα εν τη Σχολή διδασκόμενα μαθήματα είνε τα εξής:

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 193, τχ. Α'/9 Ιουνίου 1910.

1) Η παιδαγωγική γυμναστική πασών των βαθμίδων της γενικής παιδείας. 2) Η αγωνιστική, ήτοι οι δρόμοι, τα άλματα, αι ρίψεις και η πάλη. 3) Αι επιχώριοι και ξέναι παιδιαί. Οι εθνικοί χοροί. 4) Η στοιχειώδης στρατιωτική προάσκησις. 5) Η σκοποβολία. 6) Η οπλομαχία. 7) Η κολυμβητική. 8) Η ανατομική και φυσιολογία του ανθρώπου και η υγιεινή, καθ' όσον σχετίζονται προς την γυμναστικήν, και 9) Η πρακτική των μαθητών περί το διδάσκειν την γυμναστικήν άσκησις γινομένη διά τε υποδειγματικών και δοκιμαστικών διδασκαλιών. Άρθρον 4. Η κατανομή των εν τω προηγουμένη άρθρω μνημονευομένων μαθημάτων εις εκατέραν των τάξεων και αι ώραι της καθ' εβδομάδα διδασκαλίας εκάστου των μαθημάτων έχουσιν ως εξής·

1) Η παιδαγωγική γυμναστική 6 ώρας καθ' εβδομάδα. 2) Η αγωνιστική 3 ώρας καθ' εβδομάδα. 3) Αι επιχώριοι και ξέναι παιδιαί και οι εθνικοί χοροί 2 ώρας καθ' εβδομάδα. 4) Η οπλομαχία 2 ώρας καθ' εβδομάδα. 5) Η σκοποβολία 2 ώρας καθ' εβδομάδα. 6) Η ανατομική του ανθρώπου 3 ώρας καθ' εβδομάδα. 7) Πρακτική των μαθητών άσκησις υποδειγματικώς εν τινι των σχολείων της μέσης εκπαιδεύσεως, οριζομένω δι' Υπουργικής διαταγής, 2 ώρας καθ' εβδομάδα και 8) Στοιχειώδης στρατιωτική προάσκησις δύο ώρας καθ' εβδομάδα. 1) Η παιδαγωγική γυμναστική 6 ώρας καθ' εβδομάδα. 2) Η αγωνιστική 3 ώρας καθ' εβδομάδα. 3) Συνέχεια της στοιχειώδους στρατιωτικής προπαιδεύσεως 2 ώρας καθ' εβδομάδα. 4) Η σκοποβολία 2 ώρας καθ' εβδομάδα. 5) Συνέχεια επιχωρίων και ξένων παιδιών και των εθνικών χορών 2 ώρας καθ' εβδομάδα. 6) Οπλομαχία 2 ώρας καθ' εβδομάδα. 7) Η φυσιολογία του ανθρώπου και η υγιεινή 3 ώρας καθ'εβδομάδακαι μετά το πέρας αυτής περί το τέλος του δευτέρου εξαμήνου τα περί κολυμβήσεως 2 ώρας καθ' εβδομάδακαι 8) Πρακτική περί το διδάσκειν άσκησις δοκιμαστικώς εν τινι των σχο-

σχολείωντηςμέσης εκπαιδεύσεως, οριζομένου υπό του Υπουργού, 3 ώρας καθ' εβδομάδα. Άρθρον 5. Η Σχολή έχει ιδίαν σφραγίδα φέρουσαν εν τω μέσω το Ε λ ληνικόν στέμμα, πέριξ δε τας λέξεις «Σχολή γυμναστών εν Αθήναις».

[

]

Άρθρον 7. Το πρόγραμμα των μαθημάτων εκάστου επομένου σχολικού έτους συντάσσεται υπό του συλλόγου των καθηγητών άμα τω πέρατι εκάστου σχολικού έτους και υποβάλλεται προς έγκρισιν εις το Υπουργείον. Άρθρον 8. Ίνα τις γίνη δεκτός προς εγγραφήν και φοίτησιν εις την πρώτην τάξιν της Σχολής, ανάγκη: α') ο εν τη Σχολή διδάσκων ιατρός να γνωμοδοτήση επισήμως και δη εγγράφως, ότι ο εφιέμενος να καταταχθή εις την Σχολήν έχει σωματικήν διάπλασιν κανονικήν και αρτίαν, β') να προσαγάγη απολυτή ριον γυμνασίου ή λυκείου ή άλλου ομοταγούς εκπαιδευτηρίου ή διδασκαλείου μετά διαγωγής αμέπτου, ή επίσημον αντίγραφον αυτών, γ') να προσαγάγη πιστοποιητικόν, εξ ου να εμφαίνηται ότι έχει ηλικίαν ουχί ανωτέραν των 25 ετων, δ') να υποβληθή εις μέτρησιν του αναστήματος αυτού, ώστε να εξακριβωθή ότι τούτο δεν είνε μικρότερον του 1,65 του μέτρου, και ε')ναυποστήεισιτήριον εξέτασιν ενώπιον του συλλόγου των καθηγητών όσον αφορά την δεξιότητα και τάλλα προς ειδικήν σπουδήν της γυμναστικής αναγκαία σωματικά αυτού προσόντα. Περί των αποτελεσμάτων της εισιτηρίου δοκιμασίας συντάσσεται πρακτικόν. Άρθρον 9. Αι εγγραφαί εν τη Σχολή αρχόμεναι τη 1, λήγουσι τη 30 Σεπτεμβρίου. Καταβάλλουσι δε οι εγγραφόμενοι δικαίωμα εγγραφής δραχμάς πέντε, εισπραττόμενον διά χαρτοσήμου επικολλωμένου επί του μαθητολογίου. Άρθρον 10. Εις το τέλος εκάστης διμηνίαςεκάστουσχολικούέτουςοι καθηγηταί καταθέτουσιν εις τον διευθυντήν της Σχολής βαθμολογίαν της εν τω μαθήματι αυτών επιδόσεως εκάστου των μαθητών. Ομοίαν βαθμολογίαν καταθέτει και ο επόπτης της σκοποβολίας, ως διδάσκων αυτήν εις τους μαθηταςτηςΣχολής των Γυμναστών. Άρθρον 11. Εντός του πρώτου δεκαπενθημέρου του μηνός Ιουνίου εκάστου έτους, καθ' ημέραν και ώραν υπό του Συλλόγου των καθηγητών οριζομένην, γίνονται αι προαγωγικαί και αι επί πτυχίω εξετάσεις, προηγουμένων των πρώτων. διδασκόμενα μαθήματα, αι δ' επί πτυχίω εις πάντα τα εν τη Σχολή διδασκόμενα. Κατά τας επί πτυχίω εξετάσεις, οι εξεταζόμενοι, μετά το τέλος της λοιπής δοκιμασίας, διδάσκουσιν ομάδα μαθητών ημερήσιον γυμναστικόν πρόγραμμα διά κλήρου οριζόμενον.

Άρθρον 12. Η εξέτασις των θεωρητικών μαθημάτων γίνεται γραπτώς και προφορικώς, των μαθητών επιλυόντων εν τη γραπτή εξετάσει τα δύο εκ των τριών παρεχομένων αυτοίς ζητημάτων.

κώς, αι δε εις την πρακτικήν περί το διδάσκειν δοκιμασίαν εν τινι των σχολείων της μέσης εκπαιδεύσεως γίνονται προφορικώς, πρακτικώς και εφηρμοσμένως, τωνοποίωνόμως προηγείται έγγραφος προπαρασκευήτωνεξεταζομένωνεπί του κληρωθέντος ζητήματος. Άρθρον 13. Την εξεταστικήν επιτροπείαν αποτελεί ο Σύλλογος των Καθηγητών της Σχολής, περιλαμβανομένου και του επόπτου της σκοποβολίας παρίστανται δ' όμως κατά τας επί πτυχίω εξετάσεις, συμβουλευτικήν μόνον ψήφον έχοντες, ο τμηματάρχης της ανωτέρας εκπαιδεύσεως, ως Πρόεδρος, ο τμηματάρχης της μέσης εκπαιδεύσεως και ο κοσμήτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού Πανεπιστημίου. Άρθρον 14. Μαθητής οπωσδήποτε απουσιάσας κατά την διάρκειαν ενός σχολικού έτους εικοσιπεντάκις από ενός μαθήματος ή από πάντων ογδοηκοντάκις, αποκλείεται πάσης εξετάσεως και υποχρεούται να επαναλάβη τα μαθήματα της αυτής τάξεως επί εν σχολικόν έτος. Άρθρον 15. Βαθμών γίνεται χρήσις εν τη Σχολή των αυτών τοις νυν εν χρήσει εν τη μέση εκπαιδεύσει. Συντελεστής κατά τας προαγωγικάς και τας επί πτυχίω εξετάσεις είνε ενμεντοις εδαφίοις 2, 3, 6 και 7 του άρθρου 3 του παρόντος Β. διατάγματος οαριθμός3, εν δε τοις εδαφίοις 1, 4, 5, 8 και 9 ο αριθμός 5. Επίσης διά του 5 πολλαπλασιάζεται ο βαθμός του ήθους και της παιδονομικής επιβολής του υποψηφίου γυμναστού- το ήθος διαιρείται εις τρεις βαθμούς ανεκτόν (1), κόσμιον (6), και κοσμιώτατον (10), η δε παιδονομική επιβολή εις μετρίαν (1), καλήν (6) και τελείαν (10). όρου των αριθμών των τεσσάρων διμηνιών και του των εξετάσεων, ο δε ολικός βαθμός πάντων των μαθημάτων εξάγεται κατά τα ισχύοντα εν τη μέση εκπαιδεύσει περί του αυτού πράγματος. νομικής επιβολής. Άρθρον 16. Ουδείς μαθητής προάγεται ή αξιούται πτυχίου, αν μη τύχη ολικού βαθμού καλώς (6) πλήρους. Μαθητής τυχών κατά τας επί πτυχίω εξετάσεις ολικού βαθμού (6) πλήρους η και ανωτέρου, μη τυχών δε καλώς (6) πλήρους εν τη πρακτική περί το διδάσκειν δοκιμασία, υποχρεούται να επαναλάβη τα μαθήματα της δευτέρας τάξεως επί εν έτι σχολικόν έτος.

[

]

Άρθρον 18. Οι ευδοκίμως υφιστάμενοι τας επί πτυχίω εξετάσεις λαμβάνουσιν επί πενταδράχμου χαρτοσήμου πτυχίον υπογραφόμενον υπό του διευθυντού της Σχολής και των συμβουλευτικήν ψήφον εχόντων μελών της εξεταστικής επιτροπείας, επικυρούμενον δε υπό του Υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως.

[

]

Άρθρον 23. Πάσα διάταξις αντικειμένη εις τας του παρόντος διατάγματος καταργείται. λεσις του διατάγματος τούτου.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΑΝΔΡ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ

53 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ Α ΤΑΞΕΩΣ ΤΟΥ ΜΑΡΑΣΛΕΙΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ (Β. Διάταγμα/30 Οκτωβρίου 1910) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Α. Αλεξανδρής

Περί κατανομής των μαθημάτων και των ωρών της διδασκαλίας εν τη κατωτάτη τάξει του διδασκαλείου της δημοτικής εκπαιδεύσεως ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τα άρθρα 2 και 17 του ,ΓΧ^Β' νόμου' Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού απεφασίσαμεν και διατάσσομενΆρθρον 1. Η κατανομή των μαθημάτων και αι ώραι της διδασκαλίας εκάστου τούτων εν τη κατωτάτη τάξει του διδασκαλείου της δημοτικής εκπαιδεύσεως ορίζονται ως εξής: Θρησκευτικά. Σύντομος πολιτική ιστορία του Ιουδαϊκού λαού. Ανάπτυξιςτουπολιτισμού αυτού. Η κατάστασις της εν Παλαιστίνη κοινωνίας από επόψεως πολιτικής, πνευματικής και ηθικής κατά τηνεμφάνισιντουΙ η σ ο ύΧριστού. Βίος και διδασκαλία του Σωτήρος. Διάδοσις του χριστιανισμού. Ο ελληνικός πολιτισμός επίκουρων εις την διάδοσιν του χριστιανισμού και την οργάνωσιν των πρώτων εκκλησιών. Ανάγνωσις περικοπών της Γραφής και των θρησκευτικών μελετών Μαυροκορδάτου ώραι 3 Ελληνική γλώσσα. Ερμηνεία αρχαίων κειμένων (κατ' διδασκόντων εν τω διδασκαλείω την ελληνικήν γλώσσαν καθηγητών καιτουδιευθυντού του διδασκαλείου). Γραπτή έκθεσις των νοημάτων των περιεχομένων εν τοις κατ' οίκον η εν τη τάξει αναγνωσθείσιν ερ-

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ,

αρ.

7, τχ. Α'/3 Νοεμβρίου 1910.

έργοιςαρχαίωνΕλλήνων πεζογράφων η ποιητών. Συζήτησις περί αυτών. Γραμματολογία ελληνική (περί έπους και ιστοριογραφίας). Ανάγνωσις έργων εμμέτρων ή πεζών νεωτέρων Ελλήνων ώραι 8 Ιστορίατουπολιτισμού των σπουδαιοτάτων λαών της αρχαιότητος, ιδία δε του ελληνικού. Πολιτεύματα, θρησκείαι, μέσα συγκοινωνίας, τέχναι κλπ. » 2 Μαθηματικά. Πρακτική γεωμετρία. Άσκησις των μαθητών ειςτηνχρήσιν τοπογραφικώνεργαλείων.Επανάληψιςτηςεντη β' γυμνασιακή τάξει διδαχθείσης αλγέβρας μετά πολλών ασκήσεων εις λύσιν αλγεβρικών προβλημάτων Πολιτικής οικονομίας στοιχεία » 1 Πειραματική φυσική (μηχανική, βαρύτης, υδροστατική). Περί αερίων. Ακουστική. Άσκησις των μαθητών εις παρασκευήν προχείρων οργάνων χρησίμων εις την διδασκαλίαν της φυσικής » 2 Ζωολογία (το γενικόν μέρος ιδία) και ανθρωπολογία. (Οι μαθηταί ασκούνται εις συλλογήν και διατήρησιν οστών, πτερωμάτων, τριχωμάτων ή και ολοκλήρων ζώων δι' εμβαπτίσεως εν οινοπνεύματι, » 2 διά ταριχεύσεως κλπ.) » 2 Γαλλική γλώσσα Γεωπονική (Γενική γεωργία. Ανθοκομία και λαχανοκηπία). Σηροτροφία » 3 Ωδική » 2 Τετράχορδον » 2 Εκκλησιαστική μουσική » 2 Ιχνογραφία και καλλιγραφία » 3 Γυμναστική και σκοποβολία » 3 Χειροτεχνία » 3 ώραι 41 Άρθρον 2. Καταργείται το από 13 Σεπτεμβρίου 1888 Ημέτερον διάταγμα «περί κατανομής των μαθημάτων εν τοις διδασκαλείοις» καθ' όσον αφορά εις την εν τη πρώτη τάξει του διδασκαλείου διδασκαλίαν των μαθημάτων.

»

τέλεσις του διατάγματος τούτου. Εν

Ο

Αθήναις

επί

τη

των

30 Οκτωβρίου 1910 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Εκκλησιαστικών Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργός ΑΠ. Γ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ

και

54 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ ΜΑΡΑΣΛΕΙΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ (Β. Διάταγμα/8 Οκτωβρίου 1911) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Α. Αλεξανδρής

Περί κατανομής των μαθημάτων και των ωρών διδασκαλίας εν ταις τάξεσι του Διδασκαλείου της δημοτικής εκπαιδεύσεως ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τα άρθρα 2 και 17 του ,ΓΧ^Β' νόμου' Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε: Άρθρον 1. Η κατανομή των μαθημάτων και αι ώραι της διδασκαλίας εκάστουτούτων εν εκάστη τάξει του Διδασκαλείου της δημοτικής εκπαιδεύσεως ορίζονται ως εξής: Εν

τη

Α'

τάξει

Θρησκευτικά. Ιστορία του Ιουδαϊκού λαούκαιτουπολιτισμούαυτού μετ' αναγνώσεως και ερμηνείας περικοπών της Π. Διαθήκης. Ώραι 2 Ελληνικά. Ανάγνωσις και ερμηνεία Ηροδότου. Ομήρου Οδυσσείας, Δημοσθένους και Πλουτάρχου (κατ' εκλογήν) Ανάγνωσις νεοελληνικής λογοτεχνίας. Συνθετικαί ασκήσεις (περίγραφα!, επιστολαί). Ώραι 8 Ιστορία. Ιστορία του Ελληνισμού από του Μ. Κ ω ν σ τ α ν τ ί ν ο υ μέχρι της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Τούρκων μετά των συναφών γεγονότων της άλλης μεσαιωνικής ιστορίας. Ώραι 2. Μαθηματικά. Πρακτική Αριθμητική και Γεωμετρία. Άσκησις περί την μεθοδικήν διατύπωσιν και λύσιν αριθμητικών και γεωμετρικών προβλημάτων. Άσκησις περί την χρήσιν γεωμετρικών και τοπογραφικών εργαλείων.

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 292, τχ. Α'/18 Οκτωβρίου 1911.

ΑσκήσειςειςεφαρμογήντηςεντηΒ' Γυμνασιακή τάξει διδαχθείσης Αλγέβρας. Ώραι 3. Πειραματική Φυσική. Μηχανική, βαρύτης, υδροστατική, περί αερίων, ακουστική.Άσκησις εις την παρασκευήν προχείρων οργάνων χρησίμων εις την διδασκαλίαν της Φυσικής. Ώρα Ζωολογία. Το γενικόν μέρος ιδία. Άσκησις εις την περιγραφήν ζώων. Άσκησις εις την συλλογήν και διατήρησιν οστών, τριχωμάτων, πτερωμάτων ήκαιολοκλήρωνζώων. Βιολογική διδασκαλία ζώων. Ώραι 2 Γαλλικά. Ώραι 2. Χημεία. Ώραι 3. Γεωπονική. Ανθοκομία και λαχανοκομία. Ώρα 1. Ωδική. Ώραι 2. Τετράχορδον ή αρμόνιον. Ώραι 2. Εκκλησιαστική Μουσική. Ώραι 2. Ιχνογραφία και Καλλιγραφία. Ώραι 3. Γυμναστική και Σκοποβολία. Ώραι 3. Χειροτεχνία Ώραι 3. 40 Ε ν τη Β' τάξει Θρησκευτικά. Ο βίος και το έργον του Σωτήρος και των Αποστόλων. Χριστιανική Ηθική επί τη βάσει αναγνώσεως και Ερμηνείας της Κ. Διαθήκης. Ώραι 2. Ελληνικά. Ανάγνωσις και ερμηνεία Πλάτωνος, ΟμήρουΙλιάδοςκαι Πλουτάρχου, κατ' εκλογήν. Ανάγνωσις νεοελληνικής λογοτεχνίας. Συνθετικαί ασκήσεις (περιγραφαί, περίληψις) ανάλυσις. Ώραι 7. Ιστορία.ΙστορίαΕλληνική και Ευρωπαϊκή από της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως μέχρι των παραμονών της Γαλλικής επαναστάσεως. Ώραι 2. Μαθηματικά. Κοσμογραφία. Ώραι 2. Φυσική Πειραματική. Θερμότης. Ηλεκτισμός, μαγνητισμός, οπτική, μετεωρολογία. Άσκησις εις κατασκευήν προχείρων φυσικών οργάνων. Ώ ρ α ι 2. Φυσική Ιστορία, α') Ορυκτολογία. Τα παρ' ημίν συνήθη και ειςταςανάγκας του συγχρόνου βίου απαραίτητα ορυκτά. Σχέσιςτωνορυκτώνπροςτην λοιπήν φύσιν. Άσκησις εις περιγραφήν ορυκτών, β') Γεωλογία. Σύγχρονα γεωλογικά φαινόμενα προερχόμενα εκ της επιδράσεως του ύδατος, των ανέμων καιτουεγγείουπυρός.Τοπαρελθόν και το πιθανόν μέλλον του πλανήτου ημών. γ') Φυτολογία. Ανατομία και φυσιολογία και μορφολογία των φυτών. Σχέσις των φυτών προς άλληλα και την λοιπήν φύσιν. Άσκησις εις την διά-

διάκρισιντωνπαρ' ημίν φυομένων δηλητηριωδών φυτών και την διατήρησιν φλοιών, φύλλων, ανθέων, σπόρων και καρπών. Άσκησις εις την περιγραφήν. Βιολογική διδασκαλία φυτών. Ώραι 2. Ψυχολογία και πολιτειακή ηθική. Ώραι 4. Πολιτική οικονομία και Εμπορικόν Δίκαιον. Ώραι 2. Γεωπονική. Γενική και ειδική γεωργική, δενδροκομία, λιπασματολογία. Ώραι 2. Ωδική. Ώραι 2. Τετράχορδον ή αρμόνιον. Ώραι 2. Εκκλησιαστική Μουσική. Ώραι 2. Ιχνογραφία και Καλλιγραφία. Ώραι 3. Γυμναστική και σκοποβολία. Ώραι 3. Ανθρωπολογία και υγιεινή. (Γενική και σχολική). Ώ ρ α 1. Χειροτεχνία Ώραι 2. 40. Ε ν τη Γ ' τάξει

Θρησκευτικά. Εκκλησιαστική Ιστορία. Ιερά κατήχησις. Ασκήσεις ειςτοκήρυγμα του θείου λόγου. Ώραι 2. Ελληνικά. Ανάγνωσις και ερμηνεία Πλάτωνος, Πλουτάρχου και Ευριπίδου, κατ' εκλογήν. Ανάγνωσις νεοελληνικής λογοτεχνίας. Συνθετικαί ασκήσεις (ανάλυσις και χαρακτηρισμός). Ώραι 7. Γενική και ειδική Διδακτική. Υποδειγματικαί διδασκαλίαι και ασκήσεις. Ώραι 6. Ανθρωπολογία και Υγιεινή (γενική και σχολική). Ώραι 3. Ιστορία Ευρωπαϊκή και Ελληνική ιστορία, από της Γαλλικής επανα σεως μέχρι των καθ' ημάς. Ώραι 2. Γεωγραφία. Το γενικόν μέρος της φυσικής και πολιτικής γεωγραφίας. ΑιΉπειροι,πληντηςΕυρώπης. Ώραι 3. Γαλλικά. Ώραι 2. Μελισσοκομία, κτηνοτροφία, γαλακτοκομία, τυροκομία, πτηνοτροφία, οινοποιία. Ώραι 2. Ωδική. Ώραι 2. Τετράχορδον ή αρμόνιον Ώραι 2. ΕκκλησιαστικήΜουσική. Ώραι 2. Ιχνογραφία και καλλιγραφία. Ώραι 2. Γυμναστική και σκοποβολία. Ώραι 2. Χειροτεχνία. Ώραι 2.

39.

Ε ν τη Δ' τάξει Ελληνικά. Ανάγνωσις και ερμηνεία Πλάτωνος, Αριστοτέλους και Σοφοκλέους. Ανάγνωσις νεωτέρας ξένης λογοτεχνίας, εν μεταφράσει. Συνθετικαί ασκήσεις (χαρακτηρισμοί και μικραί πραγματείαι). Ώραι 6. Παιδαγωγική. Ιστορία του δημ. σχολείου και νομοθεσία της δημοτικής ημών εκπαιδεύσεως. Ώραι 4. Διδακτικαί ασκήσεις και συνεδρίαι προς έλεγχον των διδασκαλιών. Ώραι 14. Ιστορίατουπολιτισμού και ιδία του Ελληνικού. Ώραι 2. Γαλλικά. Ώραι 2. Γεωγραφία. Η Ευρώπη και ιδίως η Ελλάς και αι παρακείμεναι χώραι. Ώραι 3. Ελαιοκομία και γεωργική οικονομία. Ώραι 2. Ωδική και τετράχορδον ή αρμόνιον. Ώραι 2. Εκκλησιαστική Μουσική. Ώ ρ α 1. Ιχνογραφία. Ώ ρ α 1. Γυμναστική και σκοποβολία. Ώραι 2. Χειροτεχνία. Ώραι 2. 41. εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν Εν Ο

Αθήναις ονόματι

τη

8 Οκτωβρίου 1911 του

Βασιλέως Αντιβασιλεύς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ

O Υπουργός ΑΠ. Γ. Α Λ Ε Ξ Α Ν Δ Ρ Η Σ

55 ΣΥΣΤΑΣΗ ΜΟΝΟΤΑΞΙΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ (Ν. Β. Διάταγμα/17 Αυγούστου 1913) Κυβέρνηση Υπουργός

Ελ. Βενιζέλου I. Τσιριμώκος

Περί συστάσεως και λειτουργίας τριών έτι μονοταξίων διδασκαλείων αρρένων ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Προτάσει του Ημετέρου Υπουργικού Συμβουλίου,απεφασίσαμενκαι διατάσσομεν Άρθρον 1. Κατά το σχολικόν έτος 1913-1914 δύνανται να συσταθώσι διά Β.Δ. Και λειτουργήσωσι τρία κατ' ανώτατον όρον μονοτάξια διδασκαλεία αρρένων, ων το εν εν Αθήναις και εν τω Μαρασλείω διδακτηρίω, τα δε δύο άλλα εν πόλεσιν οριζομέναις διά πράξεως του επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού.111 Άρθρον 2. Δεκτοί προς φοίτησιν εις τα διδασκαλεία ταύτα γίνονται οι τουλάχιστον «καλώς» πλήρους και διαγωγής αμέμπτου, β') ηλικίαν ουχί τέραν των 25 ετών, και γ') σωματικήν αρτιμέλειαν και ευεξίαν. Η τε ηλικία καιησωματική αρτιμέλεια και ευεξία βεβαιούται κατά τας διατάξεις του άρθρου 4 του ,ΓΧ^Β' νόμου. μαθητών. Οι βουλόμενοι να εγγραφώσιν υποβάλλουσι μέχρι της 10 Σεπτεμβρίου 1913 αίτησιν μετά των αναγκαίων δικαιολογητικών εις τον διευθυντήν του διδασκαλείου, όστις εγγράφει αυτούς προτιμών εν περιπτώσειυπερβάσεωςτου ανωτέρω αριθμού, τους φέροντας απολυτήριον μετά μείζονος βαθμού. Άρθρον 3. Εις τα μονοτάξια διδασκαλεία διδάσκονται τα εξής μαθήματα: α') Ψυχολογία και τα αναγκαιότατα εκ της λογικής και ηθικής.

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 166, τχ. Α'/27 Αυγούστου 1913(καιορθήαναδημοσίευση ΕτΚ, αρ. 172, τχ. Α'/5 Σεπτεμβρίου 1913).

β') Παιδαγωγική και γενική και ειδική διδακτική μετά πρακτικών ασκήσεων. γ') Ιστορία της δημοτικής εκπαιδεύσεως και η περί ταύτης εν Ελλάδι ισχύουσα νομοθεσία. δ') Στοιχεία γεωπονίας, κηπουρικής, δενδροκομίας και ζωοτεχνίας, ε') Υγιεινή, στ') Ωδική και εκκλησιαστική μουσική, ζ') Ιχνογραφία και καλλιγραφία. η') Γυμναστική και σκοποβολία. θ') Χειροτεχνία. Η διδασκαλία των μαθημάτων τούτων άρχεται τη 15 Σεπτεμβρίου και διαρκεί μέχρι τέλους Ιουλίου αι δε πρακτικαί ασκήσεις των μαθητών αρχόμεναι τουλάχιστον από 1ης Φεβρουαρίου γίνονται εν δημοτικοίς σχολείοις οριζομένοις υπό του Υπουργού. μως ταύτας υποστάντες αναγνωρίζονται τριτοβάθμιοι δημοδιδάσκαλοι, αφομοιούμενοι καθ' όλα προς τους εκ του κατά τον νόμον ,ΓΧ^Β' λειτουργούντος διδασκαλείου απολυομένους δημοδιδασκάλους. Μαθητής απουσιάσας από τίνος μαθήματος εικοσάκις ή από πάντων εκατοντάκις στερείται του δικαιώματος να υποστή την επί πτυχίω εξέτασιν.

[

]

Άρθρον 7. Το άρθρον 6 του ,ΓΧ^Β' νόμου τροποποιείται εν αρχή ως εξής: «Εκάστη τάξις του διδασκαλείου περιλαμβάνει ουχί πλείονας των 60 μαθητών».

[

]

Άρθρον 8. Δι' υπουργικής πράξεως θέλουσι κανονισθήτοαναλυτικόνκαι ωρολόγιον πρόγραμμα των μαθημάτων των μονοταξίων διδασκαλείων,τατων απολυτηρίωνεξετάσεωνκαιπανενγένει το αφορών εις την λειτουργίαν των διδασκαλείων τούτων. δεύσεως Υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του παρόντος διατάγματος, όπερ υποβληθήσεται εις την κύρωσιν της Βουλής, άμα συνερχομένης. Εν Αθήναις τη 17 Αυγούστου 1913 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β. Το Υπουργικόν ο

Συμβούλιον

Πρόεδρος

ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ

Τα

μέλη

Δ. ΚΟΡΟΜΗΛΑΣ, Κ. ΡΑΚΤΙΒΑΝ, EMM. ΡΕΠΟΥΛΗΣ, I. Δ. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ ΑΛ. Ν. ΔΙΟΜΗΔΗΣ, Α. MIXΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, Ν. Α. ΣΤΡΑΤΟΣ

[1] Περί ιδρύσεως κατά το σχολικόν έτος 1913-1914 τριών μονοταξίων διδασκαλείων αρρένων ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το 1 άρθρον του περί συστάσεως και λειτουργίας μονοταξίων διδασκαλείων αρρένων Ημέτερον διάταγμα της 17 Αυγούστου 1913, προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών κλπ. Υπουργού, διατάσσομεν τάδε' Ιδρύονται κατά το σχολικόν έτος 1913-1914 τρία μονοτάξια διδασκαλεία αρρένων. τέλεσιν του διατάγματος τούτου. Εν Schlossfriedrichshof τη 31 Αυγούστου 1913 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β. Ο

Υπουργός I. Δ. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 172, τχ. Α'/5 Σεπτεμβρίου 1913.

Αριθ.

17991.

Περί ορισμού των εδρών των συσταθέντων διδασκαλείων αρρένων

μονοταξίων

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ

Έχοντες υπ' όψει το άρθρον 1 του περί συστάσεως και λειτουργίας μονοταξίων διδασκαλείων αρρένων νομοθετικού Β. διατάγματος της 17 Αυγούστου ε.έ., και το Β. διάταγμα της 31 του αυτού μηνός και έτους, δι' ου συνιστώνται κατά το σχολικόν έτος 1913-1914 τρία μονοτάξια διδασκαλεία αρρένων, ορίζομεν πλην της πόλεως Αθηνών ήτις έχει ορισθή διά του νομοθετικού Β. διατάγματος ως έδρα του ενός των διδασκαλείων τούτων, και τας πόλεις Θεσσαλονίκην και Ιωάννινα ως έδρας των δύο άλλων διδασκαλείων. Εν Ο

Αθήναις

τη

5 Σεπτεμβρίου 1913 Υπουργός I. Δ. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ

56 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΟΝΟΤΑΞΙΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ (Απόφαση 21193/3 Οκτωβρίου 1913) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου ΥπουργόςI. Τσιριμώκος Αριθ.

21193.

Περί ορισμού των εν τοις μονοταξίοις διδασκαλείοις

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ

Έχοντες υπ' όψει το 8 άρθρον του περί συστάσεως και λειτουργίας μονοταξίων διδασκαλείων αρρένων Β. διάταγμα της 17 Αυγούστου ε.έ. Και την 262 πράξιν του κεντρικού εποπτικού συμβουλίου της δημοτικής εκπαιδεύσεως, κανονίζομεν το πρόγραμμα των εν τοις διδασκαλείοις τούτοις διδαχθησομένων κατά το σχολικόν έτος 1913-1914 μαθημάτων ως ακολούθως. Ώραι Εξάμηνον Α' Β' 1 Ψυχολογία μετά παιδαγωγικών εφαρμογών στοιχεία λογικής και ηθικής και γενική διδακτική 10 2 Παιδαγωγική. Ιστορία της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως και η περί ταύτης παρ' ημίν νομοθεσία 3 3 Ειδική διδακτική και άσκησις των μαθητών εις το διδάσκειν 15 4 Ζωοτεχνία και Γεωπονία 4 6 5 Υγιεινή 2 6 Ωδική και Εκκλησιαστική Μουσική 8 6 7 Ιχνογραφία και Καλλιγραφία 6 6 8 Γυμναστική και Σκοποβολία 4 4 9 Χειροτεχνία 6 4 42 42 —

Εν Αθήναις τη 3 Οκτωβρίου 1913 Ο

Υπουργός I. Δ. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 198, τχ. Α'/5 Οκτωβρίου 1913.

57 ΚΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΣΥΣΤΑΣΗ ΜΟΝΟΤΑΞΙΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ (Νόμος 169/9 Μαρτίου 1914) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός I. Τσιριμώκος

Περί κυρώσεως του περί συστάσεως μονοταξίων Διδασκαλείων αρρένων και τροποποιήσεως διατάξεών τινων του νόμου ,ΓΧ^Β' περί του εν Αθήναις Διδασκαλείου της δημοτικής εκπαιδεύσεως Β. Διατάγματος ΝΟΜΟΣ 169 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν Άρθρον 1. Κυρούται το από 17 Αυγούστου 1913 Β. διάταγμα «περί συστάσεως και λειτουργίας τριών μονοταξίων Διδασκαλείων αρρένων». Άρθρον 2. Δεκτοί προς φοίτησιν εις τα μονοτάξια Διδασκαλεία γίνονται καιοιέχοντεςαπολυτήριοντηςενΤριπόλει Ιερατικής Σχολής, υφ' ους καιοιέχοντεςαπολυτήριονγυμνασίου. ρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν Αθήναις τη 9 Μαρτίου 1914 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β. I. Δ. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 63, τχ. Α'/13 Μαρτίου 1914.

58 ΙΔΡΥΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ «ΕΚΑΤΕΡΟΥ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ» ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ (Β. Διάταγμα/26 Αυγούστου 1914) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός I. Τσιριμώκος

Περί ιδρύσεως διδασκαλείων εκατέρου των φύλων προς μόρφωσιν διδασκάλων της δημοτικής εκπαιδεύσεως ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Προτάσει του Ημετέρου Υπουργικού Συμβουλίου,απεφασίσαμενκαι διατάσσομεν τάδε' ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'

Σκοπός, μαθήματα Άρθρον 1. Προς μόρφωσιν διδασκάλων της δημοτικής εκπαιδεύσεως λειτουργούσιν εν τω Κράτει διδασκαλεία δημόσια η ανεγνωρισμένα κατ' ανώτατον όρον επτά εκατέρου των φύλων. διατάγματος, προτάσει του εκπαιδευτικού συμβουλίου, ορίζοντος εκάστοτε τοναριθμόντωναναγκαίωνειςτοΚράτος διδασκαλείων εκατέρου των φύλων, τηνέδραναυτών και τον αριθμόν των εισακτέων κατ' έτος μαθητών και μαθητριών. αρρένωνδιατηρούνται, μετασχηματιζόμενα από του αμέσως προσεχούς σχολικού έτους κατά τας διατάξεις του παρόντος διατάγματος. εξ άλλων ειδικών πόρων συντηρούμενα διδασκαλεία θηλέων μετασχηματιζόμενα και λειτουργούντα κατά τας διατάξεις του παρόντος διατάγματος δύνανται νααναγνωρισθώσινωςισότιμαπροςτατουΚράτους. Άρθρον 2. Τα διδασκαλεία εκατέρου των φύλων απαρτίζονται εκ τριών ενιαυσίων τάξεων εν αις διδάσκονται' ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 247, τχ. Α'/3 Σεπτεμβρίου 1914.

α') θρησκευτικά, β') φιλοσοφικά και παιδαγωγικά, γ') η ιστορία και η ισχύουσα νομοθεσία της παρ' ημίν δημοτικής εκπαιδεύσεως, δ') νέα και αρχαία ελληνική γλώσσα, ε') γαλλική γλώσσα, στ') ιστορία και ιδία η του ελληνικού έθνους, ζ') γεωγραφία, η') μαθηματικά, θ') φυσιογνωστικά, ι') υγιεινή και νοσηλευτική, ια') στοιχεία του ισχύοντος δικαίου και της πολιτικής οικονομίας,εντοις ιβ') στοιχεία γεωπονίας, κηπουρικής, δενδροκομίας, ζωοτεχνίας, μελισσοκομίας και σηροτροφίας, ιγ') ωδική και τετράχορδον ή αρμόνιον- εν δε τοις των αρρένων και εκκλησιαστική μουσική, ιδ') ιχνογραφία και καλλιγραφία, ιε') χειροτεχνία' εν δε τοις των θηλέων και οικιακά έργα, ιστ') γυμναστική' εν δε τοις των αρρένων και στρατιωτικαίασκήσειςκαι σκοποβολία. τάσει του εκπαιδευτικού συμβουλίου. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'

Μαθηταί,

εξετάσεις.

Άρθρον 3. Δ ε κ τ ο ί εις εισιτήριον εξέτασιν διά την α' τ ά ξ ι ν των διδασκαλείων γίνονταιοιέχοντες'

α') σωματικήν αρτιμέλειαν και ευεξίαν βεβαιουμένην υπό του σχολικού ιατρού της περιφερείας η τούτου ελλείποντος η κωλυομένου υπό τίνος των βοηθών αυτού και ηλικίαν 15 έως 20 ετών, και β') απολυτήριον αστικού σχολείου και κατά την πρώτην τριετίαναπότης εφαρμογής του παρόντος διατάγματος ενδεικτικόν προαγωγής εκ της β' τάξεως του γυμνασίου των τεσσάρων τάξεων η της γ' του γυμνασίου των εξ τάξεων ή αντιστοίχου τάξεως ανεγνωρισμένου παρθεναγωγείου ή απολυτήριον υποδιδασκαλείου. εξέτασιν δύνανται να έχωσιν ηλικίαν και μέχρι 30 ετών.

σκαλείων προερχόμενοι εγγράφονται τη αδεία του γενικού επιθεωρητού της περιφερείας, επί τη βάσει των ενδεικτικών η αποδεικτικών της σπουδής. Άρθρον 4. Αι εγγραφαί και αι εισιτήριοι εξετάσεις ως και η έναρξις και λήξις των μαθημάτων γίνονται καθ' ον και εν τοις σχολείοις της μέσης εκπαιδεύσεως χρόνου. Τα μαθήματα της γ' τάξεως διακόπτονται κατά το τέλος Μαΐου, αι δε απολυτήριοι εξετάσεις γίνονται κατά το δεύτερον δεκαπενθημερον του Ιουνίου. Οι κωλυόμενοι να εξετασθώσιν εντός του χρόνου τούτου ένεκεν ασθενείας, βεβαιουμένης υπό του αρμοδίου σχολικού ιατρού η τούτου ελλείποντος η κωλυομένου υπό τίνος των βοηθών αυτού, δύνανται να υποστώσι τηνεξέτασινκατά τον χρόνον των εγγραφών. Μετεγγραφή επιτρέπεται υπό τους αυτούς και εν τοις σχολείοις της μέσης εκπαιδεύσεως όρους. Οι αποβαλλόμενοι εκ τίνος διδασκαλείου εις ουδέν τωνάλλωνγίνονται δεκτοί προς εγγραφήν η μεταγραφήν. Η εγγραφή εν τοις διδασκαλείοις δεν υπόκειται εις τέλος. Τα ενδεικτικά, τααποδεικτικάκαιτααπολυτήριαγράφονται επί πενταδράχμου χαρτοσήμου εκπαιδευτικών τελών, τα δε πτυχία εκδιδόμενα υπό του Υπουργείου επί καδράχμου. Άρθρον 5. Οι μαθηταί και αι μαθήτριαι των διδασκαλείων προάγονται ανογενικός βαθμός της ετησίας προόδου αυτών συναγόμενος εκ των ετησίων εν εκάστω μαθήματι βαθμών είνε τουλάχιστον καλώς. Ο ετήσιος εν εκάστω μαθήματι βαθμός συνάγεται εκ τριών εντός του έτους μερικών βαθμών παριστώντων το αποτέλεσμα της καθ' ημέραν εξετάσεως και των γραπτών εργασιών και δοκιμασιών. Οι έχοντες βαθμόν ετήσιον κατώτερον του σχεδόν καλώς εις πλείονα του ενός μαθήματα υποχρεούνται να επαναλάβωσι τα μαθήματα της αυτής τάξεως. Οι υστερούντες εις εν μόνον μάθημα προάγονται, αλλ' αν και κατά το επόμενον έτος υστερώσιν εις το αυτό μάθημα υποχρεούνται να επαναλάβωσι τα μαθήματα της αυτής τάξεως. Η απολυτήριος εξέτασις γίνεται γραπτή και προφορική υπό του συλλόγου των διδασκόντων. Πτυχίου άξιοι κρίνονται οι εξεταζόμενοι αν ο γενικός βαθμός της επιδόσεως αυτών, συναγόμενος εκ των εν εκάστω μαθήματι βαθμών, είνε τουλάχιστον καλώς. Ο εν εκάστω μαθήματι βαθμός συνάγεταιεκτουετησίου βαθμού του μαθήματος και του των εξετάσεων. Οι λαμβάνοντες βαθμόν κατώτερον του σχεδόν καλώς εις πλείονα του ενός μαθήματαυποχρεούνταινα επαναλάβωσι τα μαθήματα της ανωτάτης τάξεως. Οι και το δεύτερον αποτυγχάνοντες δεν δικαιούνται να εγγραφώσιν εις διδασκαλείον. σθήσονται διά Βασ. διατάγματος. λοι, δυνάμενοι να προαχθώσιν εφεξής εις δευτεροβαθμίους και πρωτοβαθμίους

μετά διετή υπηρεσίαν εν εκάστω βαθμώ και ευδόκιμον μετ' αυτήν εξέτασιν κανονιζομένην διά Βασ. διατάγματος. Άρθρον 6. Περί απουσιών και ποινών των μαθητών και ημερών αργίας ισχύουσιν αι αύται και διά τα σχολεία της μέσης εκπαιδεύσεως διατάξεις.

[

]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ'

Προσηρτημένα

σχολεία

Άρθρον 8. Δύναται το Υπουργείον κατά γνωμοδότησιν του εκπαιδευτικού συμβουλίου να προσαρτά εις τινα η πάντα τα διδασκαλεία του Κράτους τάξιν εν η να διδάσκηται σειρά φιλοσοφικών και παιδαγωγικών, πρακτικών και τεχνικών μαθημάτων διαρκείας ενός έτους. Τα μαθήματα ταύτα διδάσκε το προσωπικόν του διδασκαλείου, εν ανάγκη δε και άλλων δημοσίων σχολείων κατά τας διατάξεις του άρθρου 7 του παρόντος διατάγματος. Δεκτοί εις την τάξιν ταύτην γίνονται μετά δοκιμασίαν α') δημοδιδάσκαλοι έχοντες απολυτήριον γυμνασίου αναπληρούμενοι εν τη θέσει αυτών διά διορισμού, προσωρινού αναπληρωτού μέχρι της αρχής του επομένου σχολικού έτους, β') και μη διδάσκαλοι έχοντες απολυτήριον γυμνασίου ή ισοβάθμου ι τικής σχολής και ηλικίαν ουχί ανωτέραν των 22 ετών, αλλ' οι δεύτεροι ούτοι μόνον εντός της πρώτης τριετίας από της εφαρμογής του παρόντος διατάγματος. Οι εις την απολυτήριον εξέτασιν ευδοκιμούντες λαμβάνουσι πτυχίον δημοδιδασκάλου. Διά Βασ. διατάγματος θα κανονισθή το ωρολόγιον και αναλυτικόν προγραμμα των μαθημάτων της τάξεως ταύτης και τα των εισιτηρίων και πτυχιακών εξετάσεων ως προς τα λοιπά ισχύουσιν αι διατάξεις του παρόντος διατάγματος. Α ρ θ ρ ο ν 9. Δ ύ ν α τ α ι ω σ α ύ τ ω ς το Υ π ο υ ρ γ ε ί ο ν κ α τ ά γ ν ω μ ο δ ό τ η σ ι ν του εκπαιδευτικού συμβουλίου να π ρ ο σ α ρ τ ά

εις τα δ ι δ α σ κ α λ ε ί α των θηλέων και

διδασκαλείον ν η π ι α γ ω γ ώ ν αποτελούμενον εκ δύο τ ά ξ ε ω ν ενιαυσίων εν αις διδάσκονται'

α') β') γ') δ') ε')

θρησκευτικά, νηπιαγωγικά μαθήματα, ελληνική γλώσσα, φυσιογνωστικά μετά πρακτικών εφαρμογών. οικιακή οικονομία και οικιακά έργα,

ζ ) τεχνικά μαθήματα. ται διδασκαλείον διεύθυνσιν, τα δε μαθήματα αυτού διδάσκει το προσωπικόν

κατά τας διατάξεις του άρθρου 7 του παρόντος διατάγματος, πλην των νηπιαγωγικών μαθημάτων άτινα διδάσκει καθηγήτρια των νηπιαγωγικών και τεχνικών μαθημάτων η πτυχιούχος νηπιαγωγός έχουσα τριετή υπηρεσίαν διδασκαλίσσης νηπιαγωγικών μαθημάτων εν διδασκαλείω νηπιαγωγών, επί μισθώ δραχμών 200 κατά μήνα η δεκαετή υπηρεσίαν νηπιαγωγού επί μισθώ δραχμών 140 κατά μήνα.

Δεκταί εις το διδασκαλείον των νηπιαγωγών γίνονται μετά δοκιμασίαν απόφοιτοι αστικών σχολείων θηλέων και κατά τα πρώτα δύο έτη απόφοιτοι ανωτέρων παρθεναγωγείων οκτώ τουλάχιστον τάξεων ή εχουσαι ενδεικτικόν της α' τάξεως του γυμνασίου των τεσσάρων τάξεων ή της β' τάξεως του γυ σίου των εξ τάξεων. Αι ευδοκιμούσαι εις την απολυτήριον εξέτασιν λαμβάνουσι πτυχίον νηπιαγωγού. Διά Βασ. διατάγματος θα κανονισθή το ωρολόγιον και αναλυτικόν πρόγραμμα των μαθημάτων και τα των εισιτηρίων και πτυχιακών εξετάσεων· ως προςταλοιπά ισχύουσιν αι διατάξεις του παρόντος διατάγματος. ται μετασχηματιζόμενον κατά τας διατάξεις του παρόντος διατάγματος. ηρτημένα εις διδασκαλεία θηλέων υπό ιδίαν διεύθυνσιν, καθ' α Βασ. διάταγμα θέλει κανονίσει. Άρθρον 10. Το υπό της ενώσεως των Ελληνίδων συντηρούμενον διδασκαλείον των νηπιαγωγών μετασχηματιζόμενον και λειτουργούν κατά τας διατάξεις του παρόντος διατάγματος, αναγνωρίζεται ως ισότιμον προς τα του Κράτους. αποτελούμενονεκδύο ενιαυσίων τάξεων εν αις διδάσκονταια') χειροτεχνία και οικιακά έργα, β') καλλιγραφία, Ιχνογραφία και ζωγραφική, γ') μουσική, δ') νηπιαγωγικά μαθήματα μετά της αναγκαίας φιλοσοφικής προπαιδείας, και ε') ελληνική και γαλλική γλώσσα. νηπιαγωγού, αίτινες μετ' ευδόκιμον απολυτήριον εξέτασιν, λαμβάνουσι πτυχίον καθηγητρίας των νηπιαγωγικών και τεχνικών μαθημάτων, δυνάμεναι να διδάσκωσι τα μαθήματα ταύτα εις τα διδασκαλεία και τα σχολεία της μέσης εκπαιδεύσεως των θηλέων. Τμήμα τοιούτο δύναται προτάσει του εκπαιδευτικού Συμβουλίου να λειτουργήση και εις τα υπό του Κράτους συντηρούμενα διδασκαλεία νηπιαγωγών.

καθ' εκαστα της λειτουργίας του ανωτέρου τούτου τμήματος του νηπιαγωγείου, θέλουσι κανονισθή διά Βασ. διατάγματος.

[

]

Άρθρον 17. Καταργείται ο ,ΓΧ^Β' νόμος «περί του εν Αθήναις διδασκαλείου της δημοτικής εκπαιδεύσεως» και πάσα άλλη διάταξις αντικειμένη ταις του παρόντος διατάγματος. Εκπαιδεύσεως ανατίθεται η δημοσίευσις και η εκτέλεσις του διατάγματος τουτου, όπερ υποβληθήσεται εις την κύρωσιν της Βουλής, αμα συνερχομένης. Εν

Αθήναις

τη

26 Αυγούστου 1914 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β.

Το Ο

Υπουργικόν

Συμβούλιον Πρόεδρος ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

Γ. Σ Τ Ρ Ε Ϊ Τ , Κ. ΡΑΚΤΙΒΑΝ, EMM. ΡΕΠΟΥΛΗΣ I. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ, Α. ΔΙΟΜΗΔΗΣ, Α. ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, Δ. Α. ΔΙΑΜΑΝΤΙΔΗΣ, Κ. ΔΕΜΕΡΤΖΗΣ

59 ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ, ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ, ΙΔΡΥΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ (Β. Δ ι ά τ α γ μ α / 1 7 Σεπτεμβρίου 1914) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός I. Τσιριμώκος

Περί διατηρήσεως,

αναγνωρίσεως και ιδρύσεως διδασκαλείων αρρένων και θηλέων ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έ χ ο ν τ ε ς υπ' όψει το β' εδάφιον του 1 αρθρου του Β . διατάγματος της 2 8 Αυγούστου ε.έ. «περί Ιδρύσεως διδασκαλείων εκατέρου των φύλων προς μόρφωσιν διδασκάλων της δημοτικής εκπαιδεύσεως» και την 19 πράξιντουεκπαιδευτικού Συμβουλίου, προτάσει του Η μ ε τ έ ρ ο υ επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υ π ο υ ρ γ ο ύ , διατάσσομεν τάδε: Α ' ) Μετασχηματιζόμενα και λειτουργούντα κατά τας διατάξειςτουανωτ έ ρ ω μνημονευομένου Β . διατάγματος, διατηρούνται μεν τα εν Α θ ή ν α ι ς και Θεσσαλονίκη διδασκαλεία αρρένων και το εν Η ρ α κ λ ε ί ω Κρήτης θηλέων, αναγνωρίζονται δε ως Ισότιμα προς τα του Κράτους τα εξής διδασκαλεία θηλέων. 1) Τα υπό της Φιλεκπαιδευτικής Ε τ α ι ρ ε ί α ς συντηρούμενα το ενεκτων ενΑ θ ή ν α ι ς , το εν Πάτραις, το εν Κερκύρα και το εν Λαρίση και 2) το εν Πειραιεί υπό του δήμου Πειραιώς συντηρούμενον. Β ' ) Ι δ ρ ύ ο ν τ α ι νέα διδασκαλεία της δημοτικήςεκπαιδεύσεωςαρρένωνμεν εν Τριπόλει, εν Ιωαννίνοις, εν Λαμία, εν Κοζάνη, εν Σ ά μ ω , θηλέων δε εν Θεσσαλονίκη. Γ ' ) Ορίζεται ο αριθμός των εις την Α ' τάξιν κατά το σχολικόν έτος 19141 9 1 5 εισακτέων μαθητών και μαθητριών εις τεσσαράκοντα μεν δι'έκαστοντων άλλων διδασκαλείων, εις εξήκοντα δε διά το εν Αθήναις διδασκαλείον θηλέων. Εις τον αυτόν Η μ έ τ ε ρ ο ν επί των Ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ώ ν και της Δημοσίας

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 267, τχ. Α'/20 Σεπτεμβρίου 1914.

Εκπαιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν Αθήναις τη 17 Σεπτεμβρίου 1914 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β. Ο

Υπουργός I. Δ. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ

17

60 ΤΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ ΙΣΟΤΙΜΟ ΠΡΟΣ ΤΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ (Β. Διάταγμα/5 Οκτωβρίου 1914) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου ΥπουργόςI. Τσιριμώκος

Περί αναγνωρίσεως ως ισοτίμου προς τα του Κράτους διδασκαλεία του εν Αθήναις (Καλλιθέα) διδασκαλείου των νηπιαγωγών της Ενώσεως των Ελληνίδων κλπ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Εχοντες υπ' όψει το 9 άρθρον του περί Ιδρύσεως διδασκαλείων εκατέρου των φύλων προς μόρφωσιν διδασκάλων της δημοτικής εκπαιδεύσεως νομοθετικού Β.Δ. Της 26 Αυγούστου ε.έ. Και την 21 πράξιν του εκπαιδευτικού συμβουλίου, προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε: Μετασχηματιζόμενον και λειτουργούν κατά τας διατάξεις του ανωτέρω μνημονευομένου Β. διατάγματος, αναγνωρίζεται ως ισότιμον προς τα του Κράτους διδασκαλεία των νηπιαγωγών το υπό της Ενώσεως των Ελληνίδων συντηρούμενον εν Αθήναις (Καλλιθέα) διδασκαλείον των νηπιαγωγών. Ιδρύεται εν Θεσσαλονίκη διδασκαλείον νηπιαγωγών, προσαρτώμενον ειςτοεκείδιδασκαλείον των θηλέων. Εκπαιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν Αθήναις τη 5 Οκτωβρίου 1914 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β. Ο

Υπουργός I. Δ. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 288, τχ. Α'/10 Οκτωβρίου 1914.

61 ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΕΝΗ ΤΑΞΗ ( =ΜΟΝΟΤΑΞΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΑ) (Β. Διάταγμα/6 Οκτωβρίου 1914) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου ΥπουργόςI. Τσιριμώκος

Περί προσαρτήσεως τάξεως εις τα διδασκαλεία αρρένων προς διδασκαλίαν φιλοσοφικών κλπ. μαθημάτων ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το 8 άρθρον του περί Ιδρύσεως διδασκαλείων εκατέρου των φύλων προς μόρφωσιν διδασκάλων της δημοτικής εκπαιδεύσεως νομοθετικού Β. διατάγματος της 26 Αυγούστου ε.έ., το περί διατηρήσεως, αναγνωρίσεως και ιδρύσεως διδασκαλείων αρρένων και θηλέων Β. διάταγμα της 17 Σεπτεμβρίου ε.έ. Και την 21 πράξιν του εκπαιδευτικού συμβουλίου, προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού διατάσσομεν τάδε: Εις πάντα τα διδασκαλεία αρρένων του Κράτους προσαρτάται τάξις εν η διδάσκεται σειρά φιλοσοφικών και παιδαγωγικών, πρακτικών και τεχνικών μαθημάτων διαρκείας ενός έτους. Η τάξις αύτη θα λειτουργή οσάκις οι προς εγγραφήν εις ταύτην προσερχόμενοι μαθηταί είναι είκοσι πέντε τουλάχιστον. Εκπαιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν

Αθήναις

τη

6 Οκτωβρίου 1914 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β.

Ο

Υπουργός I. Δ.

ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 294, τχ. Α'/16 Οκτωβρίου 1914.

62 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΕΝΗΣ ΤΑΞΗΣ 1914 ( Β . Διάταγμα/6 Οκτωβρίου 1 9 1 4 ) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός I. Τσιριμώκος

Περί ορισμού των εν τοις διδασκαλείοις διδασκομένων μαθημάτων, ωρών

διδασκαλίας, κλπ.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Έ χ ο ν τ ε ς υπ' όψει τα άρθρα 2 και 8 του από 2 6 Αυγούστου 1 9 1 4 νομοθετικού διατάγματος «περί διδασκαλείων της δημοτικήςεκπαιδεύσεως»,αποφασίζομεν και διατάσσομεν τάδε: Άρθρον 1. Η κατανομή των εν τοις διδασκαλείοις διδασκομένων μαθημάτων εις τας διαφόρους τάξεις αυτών, η εξ εκάστου μαθήματος διδακτέα ύλη καιαιώραι της διδασκαλίας ορίζονται ως εξής: Α' ΤΑΞΙΣ Θρησκευτικά. Ιστορία της θρησκείας και του πολιτισμού του Ιουδαϊκού λαού μετ' αναγνώσεως και ερμηνείας σχετικών περικοπών της Παλαιάς Διαθήκης. Ο βίος και το έργον του Σωτήρος εξ αναγνώσεως και ερμηνείας σχετικών περικοπών του Ιερού Ευαγγελίου. Ανάγνωσις και ερμηνεία των εν τω δημοτικώ σχολείω διδασκομένων απολυτικίωντωνΔεσποτικών και Θεομητορικών εορτών ώραι 2 Ελληνικά : α') Αρχαία ελληνικά. Ανάγνωσις και ερμηνεία κατ' εκλογήν εκ του Η ροδότου, του Οικονομικού του Ξενοφώντος, των μικροτέρων διαλόγων του

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕ τ Κ , αρ. 299, τχ. Α ' / 2 0 Οκτωβρίου 1 9 1 4 (και ορθή αναδημοσίευση Ε τ Κ , αρ. 322, τχ. Α ' / 8 Νοεμβρίου 1 9 1 4 ) .

Πλάτωνος των παραλλήλων βίων του Πλουτάρχου των σχετιζομένωνπροςτην διδασκαλίαν της ιστορίας της τάξεως ταύτης, και της Ομήρου Οδυσσείας. β') Νέα ελληνικά. Ανάγνωσις εκλεκτών έργων εκ νέων Ελλήνων ποιητών και λογογράφων του ΙΘ' αιώνος. γ') Εκθέσεις. (Περίγραφα! και διηγήσεις). δ') Γραμματολογία. Γραμματολογικαί γνώσεις αι σχετικαί προς τα διδασκόμενα νέα και αρχαία ελληνικά κείμενα ώραι 8 Γαλλικά. Ασκήσεις εις το ομιλείν και γράφειν. Σχετικά διδάγματα εκτηςΓραμματικής και του Συντακτικού. Ανάγνωσις και ερμηνεία εκλεκτών τεμαχίων Γάλλων πεζογράφων ώραι 2 Φιλοσοφικά. Παιδαγωγική ψυχολογία και Φιλοσοφική ηθική . .ώραι 3 ιστορία. Ιστορία της αρχαίας Ελλάδος και του πολιτισμού αυτής ώραι 2 Γεωγραφία. Η Ευρώπη και κυρίως η Ελλάς, εξεταζομένων ιδία των αιτιωδών σχέσεων των γεωγραφικών στοιχείων εκάστης χώρας ώραι 2 Μαθηματικά. Πρακτική αριθμητική και γεωμετρία μετ' εφαρμογών και ασκήσεις περί την χρήσιν γεωμετρικών και τοπογραφικών εργαλείων ώραι 2 Φυσική ιστορία. Βιολογική εξέτασις ζώων και φυτών, κατά συμβιωτικάς κοινότητας, ιδία της Ελλάδος (δρα αναλυτικόν προγραμμα δημοτ. σχολ. Του 1913). Ασκήσεις εις τον καταρτισμόν φυσιογνωστικών συλλόγων (εις την διατήρησιν οστών, τριχωμάτων, πτερωμάτων και ολοκλήρων ζώων, έτι δε φύλλων, ανθέων, σπόρων, καρπών και φλοιών) ώραι 2 Χημεία. Τα κυριώτερα των χημικών φαινομένων,ιδίαδετααναφερόμενα εις τον βίον των ζώων και των φυτών, ως και εις τας καθημερινάς ανάγκας της ζωής του ανθρώπου, διδασκόμενα πειραματικώς. Ασκήσειςτωνμαθητών εις την εκτέλεσιν των πειραμάτων και τον χειρισμόν των σχετικών οργάνων ώραι 2 Πολιτική οικονομία. Εν τοις διδασκαλείοις των αρρένων ώρα 1 Οικιακή οικονομία, μετά πρακτικών εφαρμογών εν τοις διδασκαλείοις των θηλέων ώραι 2 Γεωπονικά. Ανθοκομία και λαχανοκομία » 2 Ωδική » 2 Ενόργανος μουσική » 2 Εκκλησιαστική μουσική. Εν τοις διδασκαλείοις των αρρένων » 2 Ιχνογραφία. Αρχαί προοπτικής. Ιχνογράφησις εκ του φυσικού επίτουχάρτου και του πίνακος ώραι 2 Καλλιγραφία. Τα διάφορα είδη της γραφής και ιδία η ελευθέρα καιηστρογγύλη ώρα 1

Χειροτεχνία: α') Εν τοις διδασκαλείοις των αρρένων. Κατασκευή διαφόρων αντικειμένων και ιδία εποπτικών μέσων της διδασκαλίας. Εργασίαι βελόνης επί χάρτου διά χρωματιστού νήματος, χαρτοπλεκτική, ψαθοπλεκτική και πηλοπλαστική ώραι 2 β') Εν τοις διδασκαλείοις των θηλέων. Τα ανωτέρω, έτι δε και χειροτεχνήματα ώραι 3 Γυμναστική. Γυμναστική και εθνικοί χοροί, εν δε τοις των αρρένων και στρατιωτικαί ασκήσεις και σκοποβολία ώραι 3 Β' ΤΑΞΙΣ

Θρησκευτικά. Ο βίος και το έργον των Αποστόλων και τα κυριώτατα τηςΕκκλησιαστικήςιστορίαςμετ' αναγνώσεως σχετικών περικοπών πράξεων των Αποστόλων και των έργων Βασιλείου και Χρυσοστόμου. Ανάγνωσιςκαιερμηνείατωνεντω δημοτικώ σχολείω διδασκομένων απολυτικίων των εορτών των Αγίων ώραι 2 Ελληνικά:

των διαλόγων του Πλάτωνος, των Ηθικών του Πλουτάρχου και Ομήρου Ιλιάδος. β') Νέα ελληνικά. Ανάγνωσις εκ της νεοελληνικής λογοτεχνίας του ΙΘ' αιώνος και δοκίμων μεταφράσεων αρχαίων ποιητών, ιδία δραματικών. γ') Εκθέσεις. Περιγραφαί υποκειμενικαί μετά διηγήσεως, περιλήψεις, αναλύσεις, χαρακτηρισμοί ατόμων. δ') Γραμματολογία. Γραμματολογικαί γνώσειςαισχετικαίπρος τα διδασκόμενα αρχαία και νέα ελληνικά κείμενα ώραι 7 Γαλλικά. Ασκήσεις εις το ομιλείν και γράφειν. Σχετικά διδάγματα της γραμματικής και του συντακτικού- ανάγνωσις και ερμηνεία εκλεκτών τεμαχίων. Γάλλων πεζογράφων και ποιητών ώραι 2 Παιδαγωγικά. Γενική και ειδική διδακτική, υποδειγματικαί διδασκαλίαι και ασκήσεις ώραι 5 Ιστορία.ΙστορίατηςΕλλάδος από του Μεγάλου Κωνσταντίνου μέχριτηςαλώσεωςτηςΚωνσταντινουπόλεως υπό των Τούρκων του πολιτισμού του Μεσαιωνικού Ελληνισμού μετά των συναφών γεγονότων της άλλης Μεσαίων. Ιστορίας ώραι 2 Κοσμογραφία ώρα 1 Στοιχεία του ισχύοντος δικαίου. Εν τοις διδασκαλείοις των αρρένων ώρα 1 Γεωγραφία. Γεωγραφία των λοιπών Ηπείρων, εξεταζομένων ως

εντηα' τάξει, μετά τούτο δε συντόμως το γενικόν μέρος της φυσικής, μαθηματικής και πολιτικής γεωγραφίας, εξαγόμενον εκ της συγκεκριμένης εξετάσεως των διδαχθεισών εν τη πρώτη και δευτέρα τάξει χωρών ώραι 2 Φυσική ιστορία: φυτών πρώτη τάξει.

κατά συμβιωτικάς κοινότητας. Άσκησις κλπ. όπως

ανάγκαςτουσυγχρόνου βίου απαραιτήτων ορυκτών και αι σχέσεις αύτωνπροςτηνλοιπήν φύσιν. Άσκησις εις τον καταρτισμόν απλών ορυκτολογικών συλλογών. γ') Γεωλογία. Τα συνηθέστατα των γεωλογικών φαινομένων, των προερχομένων εκ της επιδράσεως του ύδατος και του εγγείου πυρός' το παρελθόν και το πιθανόν μέλλον του πλανήτου ημών ώ Φυσική πειραματική. Το θερμαντικόν, η μετεωρολογία, η μηχανική, η βαρύτης, η υδροστατική, η αεροστατική. Άσκησις των μαθητών εις την διά προχείρων μέσων αισθητοποίησιν των φυσικών φαινομένων. Οδηγίαι εις τον καταρτισμόν συλλογής απλουστάτων οργάνων φυσικής ώραι 2 Γεωπονικά : 1) Εν τοις διδασκαλίοις των αρρένων. Γενική και ειδική γεωργική, δενδροκομία, λιπασματολογία. 2) Εν τοις διδασκαλείοις των θηλέων. Μελισσοκομία, σηροτροφία και πτηνοτροφία ώραι 2 Ωδική » 2 Ενόργανοςμουσική » 2 Εκκλησιαστική μουσική. Εν τοις διδασκαλείοις των αρρένων ώραι 2 Ιχνογραφία. Ιχνογράφησις ως εν τη α' τάξει και κρητιδογραφία ώραι 2 Καλλιγραφία. Ταχυγραφική καλλιγραφία » 1 Χειροτεχνία : 1) Εν τοις διδασκαλείοις των αρρένων. Πηλοπλαστική, γυψουργία, χειροτεχνία, βιβλιοδετική και ξυλοτεχνία ώραι 2 2) Εν τοις διδασκαλείοις των θηλέων. Πηλοπλαστική και χαρτοτεχνία, ποικιλτική και πλεκτική ώραι 4 πτικών μέσων της διδασκαλίας. Γυμναστική. Ό π ω ς και εν τη πρώτη τάξει

ώραι 3

Γ' ΤΑΞΙΣ

Θρησκευτικά. Τα κυριώτατα της Χριστιανικής Ηθικής και Κατηχήσεως μετ' αναγνώσεως σχετικών περικοπών εκ των Επιστολών του Παύλου και άλλων μερών της Κ. Δ. Στοιχεία Λειτουργικής ώραι 2 Ελληνικά : α') Αρχαία ελληνικά. Ανάγνωσις και ερμηνεία εκλεκτών μερών της Πολιτείας του Πλάτωνος του Αριστοτέλους και ενός δράματος Σοφοκλέους. β') Νέα ελληνικά. Ανάγνωσις Νεοελληνικής λογοτεχνίας και ξένης (εν μεταφράσει) γ') Εκθέσεις. Χαρακτηρισμοί ομάδων, διάλογοι διηγηματικοί, λόγοι πανηγυρικοί και μικραί πραγματείαι. δ') Γραμματολογία. Γραμματολογικαί γνώσεις αι σχετικαί προς τα διδασκόμενα αρχαία και νέα ελληνικά κείμενα ώραι 6 Γαλλικά. Ασκήσεις εις το ομιλείν και γράφειν και ερμηνεία εκλεκτών μερών Γάλλων πεζογράφων και ποιητών ώραι 2 Παιδαγωγικά : 1) Παιδαγωγική, ιστορία του δημοτικού σχολείου και της νομοθεσίας της δημοτικής ημών εκπαιδεύσεως, σχέδιαυπηρεσιακώνεγγράφωνώραι 3 2) Διδακτικαί ασκήσεις και συνεδρίαι προς ελεγχον των δοκιμαστικών διδασκαλιών ώραι 10 Ιστορία. Η ιστορία της Ελλάδος από της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Τούρκων μέχρι των ημερών ημών και του πολιτισμού αυτής, έτι δε τα σπουδαιότατα της Νέας Ευρωπαϊκής ιστορίας, ιδίατασχετιζόμενα προς την ιστορίαν του Ελληνικού Έθνους νεώτερον πολιτισμόν. Γενική επισκόπησις της εξελίξεως του Ελληνικού πολιτισμού και των συναφών προς αυτόν ξένων πολιτισμών . . . . ώραι 2 Φυσική ιστορία. Το συστηματικόν μέρος της ζωολογίας και βοτανικής ώρα 1 Υγιεινή (Γενική και Σχολική) και Νοσηλευτική μετά των αναγκαίων προεισαγωγικών γνώσεων εκ της ανθρωπολογίας ώραι 2 Ηλεκτρισμός. Ασκήσεις εις αισθητοποίησιν κλπ. ως και εν τη δευτέρα τάξει ώραι 2 Γεωπονικά : 1) Ε ν τοις διδασκαλείοις των αρρένων. Μελισσοκομία, σηροτροφία, οικιακή κτηνοτροφία, οινοποιία, ελαιουργία και στοιχεία Γεωργικής οικονομίας ώρα 1

2) Ε ν τοις διδασκαλείοις των θηλέων. Οικιακή κτηνοτροφία, γαλακτοκομία και τυροκομία ώρα 1 Ωδική » 2 Ενόργανος μουσική » 2 Εκκλησιαστική μουσική. Εν τοις διδασκαλείοις των αρρένων . . . ώρα 1 Ιχνογραφία. Ως εν τη δευτέρα τάξει και υδατογραφία ώρα 1 Χειροτεχνία : α') Εν τοις διδασκαλείοις των αρρένων. Ξυλοτεχνία και συρματοπλεκτική ώραι 2 β') Εν τοις διδασκαλείοις των θηλέων. Πυρογραφία, κοπτική και ραπτική ώραι 3 Γυμναστική. Ό π ω ς και εν τη α' και β' τάξει ώραι 3 Άρθρον 2. Τα διδακτέα μαθήματα εν τη τάξει τη προσηρτημένη εις τα διδασκαλεία και αι ώραι της διδασκαλίας εκάστου εξ αυτών ορίζονται ως εξής: Εξάμηνα Α' Β' 1) Ψυχολογία, στοιχ. φιλοσοφικής ηθικής και Γενική διδακτική ώραι 10 2) Παιδαγωγική, ιστορία της δημοτικής εκπαιδεύσεως και η περί ταύτης παρ' ημίν νομοθεσία » 3) Ειδική διδακτική και άσκησις των μαθητών εις το διδάσκειν » 15 4) Ζωοτεχνία και γεωπονία » 5 4 5) Υγιεινή » 2 — 6) Ωδική και Εκκλησιαστική μουσική » 8 6 7) Καλλιγραφία » 2 1 8) Ιχνογραφία » 5 5 9) Χειροτεχνία » 6 4 10) Γυμναστική και σκοποβολία » 4 4 Σύνολο ωρών 42 42 Η ύλη των εν τω μονοταξίω διδασκαλείω διδασκομένων μαθημάτων είνε ηαυτήπροςτηναναγραφομένηνεντω Αναλυτικώ προγράμματι του τριταξίου διδασκαλείου. Εκπαιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν

Αθήναις

τη

6 Οκτωβρίου 1914 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β.

Ο

Υπουργός I. Δ. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ

63 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ ΤΩΝ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ (Β. Διάταγμα/31 Οκτωβρίου 1914) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός I. Τσιριμώκος

Περί προγράμματος των μαθημάτων των νηπιαγωγείων ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το 9 άρθρον του περί ιδρύσεως διδασκαλείου αμφοτέρων των φύλων προς μόρφωσιν διδασκάλων της δημοτικής εκπαιδεύσεως νομοθετικού Β. διατάγματος της 26 Αυγούστου εν. έτους, προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε: Αρθρον μόνον, και η κατά τάξεις κατανομή της διδακτέας ύλης ορίζονται ως έπεται διά τα διδασκαλεία των νηπιαγωγών. Α'. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ

Α' Τάξις, ώρα 1. Ανάγνωσις και ερμηνεία περικοπών του Ευαγγελίου. Β' Τάξις, ώρα 1. Ανάγνωσις και ερμηνεία περικοπών του Ευαγγελίου. Β'. ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Α' Τάξις, ώραι 6. α') Ανάγνωσις εκ του διά την πρώτην τάξιν του γυμνασίου εγκεκριμένου βιβλίου νεοελληνικών αναγνωσμάτων.

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 328, τχ. Α'/12 Νοεμβρίου 1914.

Ανάγνωσις κατ' οίκον νεοελληνικής λογοτεχνίας, και αρχαίας Ελληνικής και ξένης εν δοκίμω μεταφράσει εξελεγχομένη καθ' εβδομάδα εν τω σχολείω Εξέτασιςκαιεκλογήεπιχωρίωνμύθων και παιδικών ποιημάτων καταλλήλων διά το νηπιαγωγείον. β') Συνθέσεις (μία καθ' εβδομάδα). 1) (Προφορικώς). Συχναί ασκήσεις αναλύσεως εποπτειών: α') Αντικειμένων εις τα συστατικά αυτών μέρη β') Ενεργειών εις τας συστατικάς αυτών μερικωτέρας ενεργείας γ') Φαινομένων εις τα συστατικά αυτών στοιχεία. 2) (Γραπτώς). Περιγραφαί αντικειμένων και εικόνων, εκθέσεις γεγονότων της αμέσου αντιλήψεως. Περιγραφαί και εκθέσεις εξ αναγνώσεως. Β' Τάξις, ώραι 6. α') Ανάγνωσις εκ του διά την δευτέραν τάξιν του γυμνασίου εγκεκριμένου βιβλίου νεοελληνικών αναγνωσμάτων. Ανάγνωσις κατ' οίκον ως εν τη πρώτη τάξει. Εξέτασιςκαιεκλογήμύθων κλπ., ως εν τη πρώτη τάξει, β') Συνθέσεις (μία καθ' εβδομάδα). 1) (Προφορικώς). Συχναί ασκήσεις αναλύσεως εποπτειών κλπ., όπως εν τη πρώτει τάξει. 2) (Γραπτώς). Περιγραφαί και εκθέσεις συνθετώτεραι. 3) Επιστολαί, έγγραφα κοινωνικά και υπηρεσιακά. Γ' ΝΗΠΙΑΓΩΓΙΚΑ

Α' Τάξις, ώραι 6. α') Εποπτική ανάπτυξις των κυριωτάτων ψυχικών φαινομένων, β') Εξέτασις της βαθμιαίας αναπτύξεως του ψυχικού βίου του παιδός· λεπτομερέστερον τα περί ορμών και γλώσσης. γ') ο βίος και το έργον του Froebel. Φρεβελιανά δώρα και παίγνια. Β' Τάξις, ώραι 2. Α') Η εξέλιξις του Φρεβελιανού συστήματος. β') Διδακτική του νηπιαγωγείου· λεπτομερέστερον τα περί της πρώτης γλωσσικής διδασκαλίας ξενοφώνων. γ') Υποδειγματικαί διδασκαλίαι, ακροάσεις και ασκήσεις εν τω προτύπω νηπιαγωγείω.

Δ' ΦΥΣΙΟΓΝΩΣΤΙΚΑ

Α' Τάξις, ώραι 6. α') Εποπτική ανάπτυξιςτών σπουδαιοτάτων φυσικών και χημικών φαινομένων εν σχέσει προς τον βίον των ζώων και των φυτώνκαιταςανάγκαςτης ζωής του ανθρώπου. β') Τα σπουδαιότατα των κατοικίδιων ζώων μετά σχετικών γνώσεων ζωοτεχνίας. γ') Φυτά καλλωπιστικά και κηπευτά μετά γνώσεων ανθοκομίας, λαχανοκομίας, δενδροκομίας και οπωροκομίας. δ') Τα χρήσιμα εις τον βίον ορυκτά. Ε' ΟΙΚΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΙΑΚΑ ΕΡΓΑ

Α' Τάξις, ώραι 6. Οικιακάέργα.Κοπτική και ραπτική ασπρορρούχων και εξωτερικών ενδυμάτων. Κέντημα, πλέξιμον, επιδιόρθωσις. Πλύσις, σιδέρωμα κολλάρισμα. Υφαντική, η απαραίτητος εις την οικοδέσποιναν του χωρίου. Στοιχεία μαγειρικής' διατήρησις τροφίμων και εδεσμάτων. Β' Τάξις, ώραι 4. α') Οικιακά έργα, ως και εν τη πρώτη τάξει. β') Οικιακή οικονομία. Γνώσεις οικιακής οικονομίας αι απαραίτητες εις την οίκοδέσποιναν. γ') Οικιακή λογιστική. ΣΤ' ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ

Β' Τάξις, ώραι 3. Ανθρωπολογία υγιεινή και νοσηλευτική ιδία των νηπίων. Οικιακόν φαρμακείον. Ζ' ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΑ

Α' Τάξις, ώραι 4. Εργασία χάρτου, ψαθοπλεκτική, πλαστική. Β' Τάξις, ώραι 4. Εργασίαι χάρτου, ψαθοπλεκτική, πλαστική, πυρογραφία.

Η' ΚΑΛΛΙΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΙΧΝΟΓΡΑΦΙΑ

Α' Τάξις, ώραι 4. Α')Καλλιγραφία. ώρα 1. β') Ιχνογραφία. Ιχνογράφησις εκ του φυσικού και από μνήμης, επίτουχάρτου και του πίνακος, κρητιδογραφία, ώραι 3. Β' Τάξις, ώραι 3. Ιχνογραφία. Ιχνογράφησις όπως και εν τη πρώτη τάξει και υδατογραφία. Θ' ΩΔΙΚΗ

Α' Τάξις, ώραι 6. α') Θεωρία και ασκήσεις ωδικής. Άσματα μονόφωνα ιδία τα κατάλληλα διά το νηπιαγωγείον εκ μουσικής αναγνώσεως. β') Δημώδη άσματα πατριωτικά και χορευτικά. Β' Τάξις, ώραι 5. α') Θεωρία και ασκήσεις ωδικής. Άσματα ποικίλα μονόφωνα και δίφωνα εκ μουσικής αναγνώσεως. β') Δημώδη άσματα πατριωτικά και χορευτικά. Γ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ

Α' Τάξις, ώραι 3. Γυμναστική, παιδιαί και Ελληνικοί χοροί. Β' Τάξις, ώραι 3. Γυμναστική κλπ. ως και εν τη πρώτη τάξει. τίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν Αθήναις τη 31 Οκτωβρίου 1914 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β. Ο

Υπουργός I. Δ. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ

64 ΚΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΙΔΡΥΣΕΩΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ (Νόμος 381/13 Νοεμβρίου 1914) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου ΥπουργόςI. Τσιριμώκος

Περί κυρώσεως του από 26 Αυγούστου προς

ε. ε. Β.

διατάγματος

«περί ιδρύσεως διδασκαλείων εκατέρου των φύλων μόρφωσιν διδασκάλων της δημοτικής εκπαιδεύσεως» ΝΟΜΟΣ 381 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν Άρθρον 1. Κυρούται το από 26 Αυγούστου ε.έ. Β. Διάταγμα «περί Ιδρύσεως διδασκαλείων εκατέρου των φύλων προς μόρφωσιν διδασκάλων της δημοτικής εκπαιδεύσεως». Άρθρον2.Τοα' εδ. ια' του άρθρ. 2 τροποποιείται εν τέλει ως εξής: «οικιακή δε οικονομία εν τοις των θηλέων». τράχορδον ή κλειδοκύμβαλον ή μανδολίνον». [·

]

Άρθρον 9. Η ισχύς του παρόντος νόμου άρχεται από της δημοσιεύσεώς του εν τη Εφημερίδι της Κυβερνήσεως. Ο παρών νόμος ψηφισθείς υπό της Βουλής και παρ' ημών σήμερον κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν Αθήναις τη 13 Νοεμβρίου 1914 Ο

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β. Υπουργός I. Δ. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ

[Ακολουθεί το κείμενο του Β. Διατάγματος της 26 Αυγούστου, πού είναι το ίδιο ακριβώς με τον αριθ. 58]. ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 335, τχ. Α'/19 Νοεμβρίου 1914.

65 ΙΔΡΥΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ (Νόμος 572/31 Δεκεμβρίου 1914) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου ΥπουργόςI. Τσιριμώκος

Περί ιδρύσεως διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως[1] ΝΟΜΟΣ 572 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, αποφασίζομεν και διατάσσομεν τάδε'

Άρθρον 1. Προς μόρφωσιν του διδακτικού προσωπικού των κατωτέρων τεχνικών σχολών και των καθηγητών των τεχνικών μαθημάτων εν τοις διδασκαλείοις και τοις σχολείοις της μέσης εκπαιδεύσεως ιδρύεται εν Αθήναις διδασκαλείον της τεχνικής εκπαιδεύσεως. Άρθρον 2. Το διδασκαλείον της τεχνικήςεκπαιδεύσεωςαποτελείταιεκ τριών ενιαυσίων τάξεων, εν αις διδάσκονται τα εξής μαθήματα' α') φυσικοτεχνία' αι διά τας τέχνας χρήσιμοι γενικαί ιδιότητες των στερεών, υγρών και αερίων, απλαί μηχαναί χρήσιμοι εις τας τέχνας, στοιχεία οπτικής, αρχαί ηλεκτροτεχνικής, ενέργειαι ηλεκτρικού ρεύματος, ηλεκτρικαί μονάδες, μέτρησις, ενέργεια και χρήσις αυτών, ηλεκτρικαί μηχαναί' β ) χημικοτεχνία' γενικαί αρχαί της χημείας αμέταλλα και μέταλλα, χημικαί ενώσεις και αναλύσεις, οξείδωσις, καύσις, αναγωγή, οξέα, βάσεις και άλατα, γενικαί ιδιότητες των χημικών ανοργάνων και οργανικών ενώσεων των χρησίμων εις τας τέχνας και χρησιμοποίησιν αυτών Υ ) τεχνολογία- οικοδομήσιμοι και ορυκταί εν γένει ύλαι, μέταλλα, κράματα και κατασκευή αυτών, εργαλεία και βοηθητικαί μηχαναί, χειρισμός και έλεγχο των διαφόρων τεχνολογικών προϊόντων, τεχνολογία των ξύλων, τρόποι απομι-

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 6, τχ. Α'/13 Ιανουαρίου 1915.

απομιμήσεωςτωνπολυτίμων ξύλων, στιλβώσεις, εμπορική αξία διαφόρων τεχνολογικών προϊόντων. δ') μαθηματικά και εμπορικά' υπολογισμός επιφανειών, στερεών και υλικών, κανονισμός των τιμών και τεχνικοί προϋπολογισμοί εργασιών εκ ξύλου, σιδήρου και λοιπών υλικών, εισαγωγή και εξαγωγή των υλικών, δαπάναι και επιβάρυνσιςτηςαξίαςαυτών διά των μέσων συγκοινωνίας, απλή λογιστική και καταστιχογραφία' ε') σχολική χειροτεχνία, πλεκτική διά ταινιών εκ χάρτου η ξύλου, πλαστική, χαρτοδετική, βιβλιοδεκτική, ξυλουργική, σιδηρουργική, μεθοδική αυτών διάταξις εν τω σχολείωστ') ελευθέρα ιχνογραφία' γραμμαί και εφαρμογαί αυτών, μαίανδροι, ελλείψεις ωοειδείς, σπειροειδείς, κοχλίαι, ρόδακες, κυμάτια, ανθέμια κλπ. εκτελούμενα δι' άνθρακος, κιμωλίας και χρωστήρος' εφαρμογαί προς κατακευήν σχεδίων χρησίμων εις τας τέχνας, φύλλα δάφνης, φοινικοειδούς,ακάνθουκαι εφαρμογή αυτών εν τη κοσμηματογραφία των διαφόρων ρυθμώνκαιιδίωςτων ελληνικών ζ') γεωμετρική' προβολική ιχνογραφία και προοπτική, γεωμετρικαί κατασκευαί, προβολαί των στερεών σωμάτων εις τα προβολικά επίπεδα, προβολαί ορθίακαιπλαγία, σχεδίασις υπό κλίμακα η εις φυσικόν μέγεθος, τομαί, σκοπός και διάταξις αυτών, αναγραφή των μέτρων, απλά σώματα, ενώσεις εκ ξύλου, λίθου, και μετάλλου, αναπτύγματα, θύραι, κιγκλιδώματα, φωταγωγοί, γυγγλισμοί κλπ. υπολογισμός της αντοχής αυτώνη') τεχνικά σχέδια αναφερόμενα εις την επιπλοποιΐαν, οικοδομικήν, μηχανουργικήν, ηλεκτροτεχνίαν και αρχιτεκτονικήνθ') πλαστική και γυψουργία- κατασκευή εκ πηλού και λοιπών πλαστικών ουσιώναντικειμένωναναφερομένωνεις τας τέχνας εξ εκτύπων και εκ του φυσικούι') καλλιγραφία- τα διάφορα είδη των γραμμάτων και αριθμών- τα διάφορα είδη της γραφήςια') χειρισμός των εργαλείων και απλών βοηθητικών μηχανών- επεξεργασία μετάλλων και ξύλου εν ειδικοίς εργαστηρίοις, κατασκευήαντικειμένωνεπί τη βάσει μεθοδικού προγράμματος' ιβ') ιστορία των τεχνών ιγ') υγιεινή των εργαστηρίων και των επαγγελμάτων ιδ') γυμναστική και σκοποβολία. Διά Β.Δ. Προτάσει του συμβουλίου της εκπαιδεύσεως, μετά γνωμοδότησιν του συλλόγου των καθηγητών, δύνανται να προστεθώσι και άλλα μαθήματα ήκαινααφαιρεθώσιτινα τούτων.

[

·····]

Άρθρον 4. Μαθηταί γίνονται δεκτοί μόνον εν τη α' τάξει μετ' ευδόκιμον

εισιτήριον εξέτασιν εις τα φυσικά, μαθηματικά και τεχνικά μαθήματαοιέχοντεςταεξήςπροσόντα: α') συμπεπληρωμένον το 16ον και μη υπερβάντες το 30όν έτος της ηλικίας, όπερ πιστοποιείται επί μεν των ημεδαπών δι' αντιγράφου του μητρώου των αρρένων, επί δε των έξωθεν προερχομένων διά πιστοποιητικού των οικείων αρχών' β') σωματικήν αρτιμέλειαν και ευεξίαν, βεβαιουμένας δι' επιθεωρήσεως διενεργουμένης υπό του διευθύνοντος το γραφείον της σχολικήςυγιεινήςτου Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεωςιατρούή του σχολικού ιατρού της περιφερείαςγ') απολυτήριον δημοσίου η ανεγνωρισμένου υπό του Κράτους γυμνασίου, μετά βαθμού τουλάχιστον καλώς και διαγωγής αμέμπτου ή πτυχίον διδασκαλείου της δημοτικής εκπαιδευσεως. Άρθρον 5. Αι εγγραφαί και αι εισιτήριοι εξετάσεις διενεργούνταιαπότης 1ης μέχρι της 15ης Σεπτεμβρίου, τα δε μαθήματα άρχονται από της 16ης Σεπτεμβρίου και διαρκούσι μέχρι της 1ης Ιουνίου. Μετά την λήξιν των μαθημάτων τελείται κατ' έτος σχολική έκθεσις έργων των μαθητών, ήτις διαρκεί μέχρι της 15ης Ιουνίου. Άρθρον 6. Εκάστη τάξις περιλαμβάνει μαθητάς όχι πλείονας των είκοσι πέντε. Άρθρον 7. Εις το διδασκαλείον προσαρτώνται Ιδρυόμενα διά Βασ. Διαταγμάτων α') μία πρότυπος προπαρασκευαστική τεχνική σχολή, ενηεκτελούνται αι πρακτικαί ασκήσεις των μαθητών του διδασκαλείου, β') τρία εργαστήρια, ήτοι ξυλουργίας, μεταλλοτεχνίας, και πλαστικής, και γ') εν εσπερινόν σχολείον διά την περαιτέρω θεωρητικήν και πρακτικήν μόρφωσιν των τεχνιτών. σκαλείου και της προπαρασκευαστικής τεχνικής σχολής, επί τω κεκανονισμένω διά τους καθηγητάς των γυμνασίων επιμίσθιω. Άρθρον 8. Οι μαθηταί του διδασκαλείου, τη αποφάσει του συλλόγου των καθηγητών και τη εγκρίσει του Υπουργείου, δύνανται να διδάσκωνται μαθήματά τινα και εν άλλω δημοσίω εκπαιδευτικώ ιδρύματι, να ασκώνται δε πρακτικώς εν τοις εργαστηρίοις της Σεβαστοπουλείου Εργατικής Σχολήςκαιτου Ορφανοτροφείου Χατζηκώνστα, χρησιμοποιουμένων των ιδρυμάτων τούτων προσωρινώς και ως προτύπων, επί αναλόγω αποζημιώσει της καταναλισκομένης κινητηρίου δυνάμεως και της φθοράς οργάνων και υλικών αυτών, αναγραφομένης προς τούτο ειδικής πιστώσεως εν τω προϋπολογισμώ του Κράτους. Άρθρον 9. Δύναται το Υπουργείον διά Β.Δ. μετά γνωμοδότησιν του εκπαιδευτικού συμβουλίου να προσαρτά εις το διδασκαλείον και ιδίαν τάξιν, εν η να διδάσκηται σειρά τεχνικών μαθημάτων διαρκείας ενός έτους προς τελειότερον καταρτισμόν των ήδη διδασκόντων τα τεχνικά μαθήματα εν τοις σχολείοις

της μέσης εκπαιδεύσεως η των εκτός υπηρεσίας τοιούτων και να δίδη μετ' εξέτασιν εις τους ευδοκίμως τα μαθήματα παρακολουθήσαντας πτυχίον. Την σειράν των μαθημάτων θα διδάσκη το προσωπικόν του διδασκαλείου,επίτω κεκανονισμένω διά τους καθηγητάς επιμισθίω, θα παρακολουθώσιδεαυτάοι υπότουΥπουργείου μετά γνωμοδότησιν του εκπαιδευτικού συμβουλίου προσκαλούμενοι, προτιμωμένων των εχόντων υποβάλει περί τούτου αιτήσεις. Εις τουςενυπηρεσίαλειτουργούς τους μέλλοντας να φοιτήσωσιν εις το διδασκαλείον παρέχεται αδεια εκπαιδευτική μετά πλήρων αποδοχών ισχύουσα καθ' όλον τον χρόνον των σπουδών. ταύτης και τα των πτυχιακών εξετάσεων θα κανονισθώσι διά Β.Δ., προτάσει τουεκπαιδευτικούσυμβουλίου'ωςπροςταλοιπά ισχύουσιν αι διατάξεις του παρόντος νόμου. Άρθρον 10. Διά Β. Διατάγματος θέλουσι κανονισθή ο εσωτερικός οργανισμός του διδασκαλείου και των εξαρτημάτων αυτού, ο τρόπος της από τάξεως εις τάξιν προαγωγής, τα των απουσιών και ποινών των μαθητών,τατων εισιτηρίωνκαιεπίπτυχίω εξετάσεων, το αναλυτικόν και ωρολόγιον πρόγραμμα, τοεορτολόγιονκαιπανενγένει το αναγόμενον εις την λειτουργίαν αυτού. Άρθρον 11. Τα ενδεικτικά και αποδεικτικά των μαθητών του διδασκαλείου συντάσσονται επί πενταδράχμου χαρτοσήμου, τα δε πτυχία επί δεκαδράχμου. Τατουπροτύπου και εσπερινού σχολείου είναι ατελή.

[

]

Άρθρον 14. Διά Βασ. Διατάγματος το διδασκαλείον της τεχνικής εκπαιδεύσεως δύναται να αποτελέση ίδιον τμήμα του Βαρβακείου Λυκείου εν τοιαύτη δε περιπτώσει αι δαπάναι εν γένει της λειτουργίας αυτού καταβάλλονται εκ των πόρων του κληροδοτήματος Ιω. Βαρβάκη. Διά Β. Διατάγματος, επίσης μετά γνωμοδότησιν του εκπαιδευτικού συμβουλίου, η διεύθυνσις του διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως δύναται να ανατεθή εις τον διευθυντήν του Βαρβακείου Λυκείου. Άρθρον 15. Η έναρξις της ισχύος, ως και πάσαι αι λεπτομέρειαι του παρόντος νόμου, κανονισθήσονται διά Β. Διαταγμάτων. Ο παρών νόμος ψηφισθείς υπό της Βουλής και παρ' Η μ ώ ν σήμερον κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν

Αθήναις

τη

31 Δεκεμβρίου 1914 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β. Υπουργός I. Δ. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ

[1] Περί μεταρρυθμίσεως και συμπληρώσεως διατάξεων τίνων του νόμου 572 «περί ιδρύσεως διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως» ΝΟΜΟΣ 940 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ

ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Άρθρον 1. Εις την υπό στοιχ. Α' κατηγορίαν του 1 εδαφίου του άρθρου 8 του νόμου 572 αι λέξεις «η διπλωματούχος μηχανουργός... επί διετίαν τουλάχιστον» αντικαθίστανται διά των λέξεων «σπουδάσας εν τη Εσπερία τεχνικά μαθήματα, επί βαθμώ και μισθώ καθηγητού γυμνασίου». γραφος έχουσα ως εξής: «ζ') εις καθηγητής της στενογραφίας εχων πτυχίον στενογράφου ανεγνωρισμένης στενογραφικής σχολής ή εκ των υπηρετούντων ως τοιούτων εν τη Βουλή επί μισθώ δραχ. 120 κατά μήνα».

κής εκπαιδεύσεως» προστίθεται β' εδάφιον το εξής: «Δύναται ο Υπουργός των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως, κατά πρότασιν του Ε κ παιδευτικού Συμβουλίου, ν' αναθέση προσωρινώς την διδασκαλίαν της καλλιγραφίας, της δι' ελευθέρας χειρός ιχνογραφίας της πλαστικής και άλλων μαθημάτων, εις ειδικούς δι' έκαστον των μαθημάτων τούτων καθηγητάς ή διδασκάλους, επί επιμισθίω μέχρι δραχμών δώδεκα κατά μήνα δι' εκάστην ώραν καθ' εβδομάδα διδασκαλίας η επί μισθώ τριτοβαθμίων ελληνοδιδασκάλων, με λόγω πενταετιών προσαυξήσεων αυτών, εις κανονισμόν των οποίων υπολογίζεται και ο μέχρι τούδε χρόνος της υπηρεσίας αυτών.

εκπαιδευτικού συμβουλίου, να διδάσκωσι μαθήματα της ειδικότητος αυτ καιεντω διδασκαλείω της τεχνικής εκπαιδεύσεως' ομοίως δε οι τούτου καθηγηταί εις το Βαρβάκειον Λύκειον». μονίμων καθηγητών του διδασκαλείου διορίζεται τη προτάσειτουεκπαιδευτικού

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 223, τχ. Α'/11 Οκτωβρίου 1917.

κού συμβουλίου, διά Β.Δ. διευθυντής του διδασκαλείου. Ούτος λαμβάνει επιμίσθιον δραχμών εκατόν κατά μήνα, μη δικαιούμενος να διδάσκη επί μισθώ ή επιμισθίω εν άλλω ιδιωτικώ ή δημοσίω εκπαιδευτηρίω». τωνεκτόςυπηρεσίας τοιούτων» προστίθενται αι λέξεις «η δημοδιδασκάλων». Άρθρον 2. Μετά το 11ov άρθρον του αυτού νόμου 572 προστίθεται άρθρον 11 β' έχον ούτω: «Οι πτυχιούχοι του διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως διορίζονται επί βαθμώ και μισθώ τριτοβαθμίων ελληνοδιδασκάλων, δικαιούμενοι και εις τας λόγω πενταετίων προσαυξήσεις του μισθίου τούτων, ως διδάσκαλοι των τεχνικών μαθημάτων εν τοις σχολείοις της μέσης εκπαιδεύσεως καιεντοιςδιδασκαλείοις της δημοτικής εκπαιδεύσεως, προτιμώμενοι παντός άλλου διδασκάλου των τεχνικών μαθημάτων. Η ισχύς του νόμου τούτου άρξεται από της δημοσιεύσεωςαυτούεντη ΕφημερίδιτηςΚυβερνήσεως». ρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν Αθήναις τη 9 Οκτωβρίου 1917 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

ΔΗΜ. ΔΙΓΚΑΣ

66 ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ ΘΗΛΕΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (Β. Διάταγμα/31 Ιανουαρίου 1915) Κυβέρνηση Υπουργός

Ελ. Βενιζέλου I. Τσιριμώκος

Περί διδασκαλίας φιλοσοφικών και παιδαγωγικών μαθημάτων εν τω διδασκαλείω θηλέων Θεσσαλονίκης κατά το έτος 1914-1915 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το άρθρον 2 του περί ιδρύσεως διδασκαλείων Β. διατάγματος της 26 Αυγούστου π.έ., τον κυρώσαντα τούτον 381 νόμον, το περί ορισμού των εν τοις διδασκαλείοις διδασκομένων μαθημάτων κλπ. Β. διάταγμα της 6 Οκτωβρίου π.έ. Και την 61 πράξιν του εκπαιδευτικού συμβουλίου, προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε: λικόν έτος 1914-1915 φιλοσοφικά και παιδαγωγικά μαθήματα. Παιδαγωγική ψυχολογία. Γενική διδακτική και εκ της ειδικής η μεθοδική των μαθηματικών, των φυσιογνωστικών και της γεωγραφίας. Υποδειγματικαί διδασκαλίαι παραλλήλως και εν συναφείς προς την διδακτικήν.(τουπόλοιπον της ειδικής διδακτικής διδαχθήσεται κατά το επιόν έτος εν τη Γ' τάξει). Α') Παιδαγωγική ψυχολογία. Γενική και ειδική διδακτική μετάτωναναγκαίωνυποδειγματικώνδιδασκαλιών. Διδακτικαί ασκήσεις, ώραι καθ' εβδομάδα 12. (Μέχρι του Πάσχα μόνον θεωρητική διδασκαλία, εφεξής δε 6 ώραι θεωρητική διδασκαλία και 6 ώραι διδακτικαί ασκήσεις, αίτινες δύνανται κατ' ολίγον να αυξηθώσι και μέχρις 9, περιοριζομένωναναλόγωςτωνωρώντης θεωρητικής διδασκαλίας).

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 55, τχ.Α ' / 6Φ ε β ρ ο υ α ρ ί ο υ1915.

Β') Γ') Δ') Ε') ΣΤ') Ζ') Η')

Ζωοτεχνία και γεωπονία, Υγιεινή Ωδική Καλλιγραφία Ιχνογραφία Χειροτεχνία Γυμναστική

ώραι

καθ' εβδομάδα 6 2 6 1 5 6 4 42

Εκπαιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. ΕνΑθήναιςτη31 Ιανουαρίου 1915 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β. Ο

Υπουργός I. Δ. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ

67 ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΕΝΗ ΤΑΞΗ (Β. Διάταγμα/31 Ιανουαρίου 1915) Κυβέρνηση Υπουργός

Περί προσθήκης μαθήματος εις τα εν διδασκαλείοις

Ελ. Βενιζέλου I. Τσιριμώκος

διδασκόμενα

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν το άρθρον 8 του περί ιδρύσεως διδασκαλείων κλπ. Β. διατάγματος της 26 Αυγούστου 1914, και τον κυρώσαντα τούτο 381 νόμον, προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε:

μαθημάτων, ωρών διδασκαλίας κλπ. Β. διατάγματος της 6 Οκτωβρίου π. έτους, προστίθεται μετά το πέμπτον μάθημα ως 6ον: στοιχεία του ισχύο δικαίου και της πολιτικής οικονομίας. Ώρα μία καθ' εβδομάδα κατ' αμφότερα τα εξάμηνα, περιοριζομένης της διδασκαλίας της ωδικής και εκκλησιαστικής μουσικής εις ώρας 7 κατά το α' εξάμηνον και 5 κατά το β'. Εις τον αυτόν Ημέτερον επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν

Αθήναις

τη

31 Ιανουαρίου 1915 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β.

Ο

Υπουργός I. Δ. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 55, τχ.Α ' / 6Φ ε β ρ ο υ α ρ ί ο υ1915.

68 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α' ΤΑΞΕΩΣ (Β. Διάταγμα/21 Σεπτεμβρίου 1915) Κυβέρνηση Υπουργός

Ελ. Βενιζέλου I. Τσιριμώκος

Περί εφαρμογής του νόμου 572 «περί ιδρύσεως εν Αθήναις διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως» ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τον νόμον 572 «περί ιδρύσεως εν Αθήναις διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως», προτάσει του Ημετέρου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε' Άρθρον 1. Από της ημέρας της δημοσιεύσεως του διατάγματος τουτου εν τη Εφημερίδι της Κυβερνήσεως τίθενται εις ισχύν και εφαρμογήν αι διατάξεις του υπ' αριθ. 572 νόμου «περί ιδρύσεως εν Αθήναις διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως». Άρθρον 2. Η λειτουργία του Διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως το της πρώτης τάξεως αυτού. ται διαδοχικώς κατά τα σχολικά έτη 1916-1917 και 1917-1918.

σλείου διδασκαλείου. Άρθρον 3. [1) Μαθηταί γίνονται δεκτοί εις την α' τάξιν του διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως εάν έχωσι τα εν τω 4ω άρθρω του νόμου 572 οριζόμενα προσόντα και ευδοκιμήσωσιν εις εισιτήριον εξέτασιν. Η εξέτασις αύτη ενεργείται εντός του πρώτου δεκαπενθημέρου του μηνός Σεπτεμβρίου ενώπιον επιτροπής απαρτιζομένης εξ ενός μέλους του εκπαι-

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 327, τχ. Α'/23 Σεπτεμβρίου 1915.

εκπαιδευτικού συμβουλίου, ως προέδρου, και των καθηγητών του διδασκαλείο Τοεντηεπιτροπήμέλος του εκπαιδευτικού συμβουλίου, το οποίον θα είναι καιεπόπτηςτουδιδασκαλείου της τεχνικήςεκπαιδεύσεως,ορίζεταιυπ'αυτού του συμβουλίου. Κατά την εισιτήριον εξέτασιν οι μαθηταί δοκιμάζονται εις την φυσικήν, την χημείαν, την καλλιγραφίαν και την Ιχνογραφίαν. Α') Πραγματευόμενοι γραπτώς εν θέμα της φυσικής και εν της χημείας αναφερόμενα εις την εν τοις γυμνασίοις διδασκομένην ύλην των μαθημάτων τούτων. Τα θέματα ταύτα ορίζονται διά κλήρου εκ δέκα τοιούτων, καταρτιζομένων υπό των οικείων καθηγητών και του προέδρου ολίγον προ των εξετάσεων. Β') Καλλιγραφούντες απαγγελλόμενον τεμάχιον ελληνικού κειμένου εξ οκτώ μέχρι δέκα στίχων, και Γ') Ιχνογραφούντες δι' ελευθέρας χειρός και εξ αποστάσεως αντικείμενόν τι υπό της επιτροπής οριζόμενον. Η εξεταστική επιτροπή έχουσα υπ' όψει τα γραπτά δοκίμια των μαθητωνκαιτηνπερί το καλλιγραφείν και ιχνογραφείν δεξιότητα αυτών, ορίζει τους εισακτέους κατά σειράν επιτυχίας, οίτινες δεν δύνανται να είναι πλείονες των 25. Άρθρον 4. Τα μαθήματα του διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως άρχονταιαπότης16 Σεπτεμβρίου και διαρκούσι μέχρι της 1 Ιουνίου, διακόπτονται δε καθ' ας ημέρας αργούσι και τα σχολεία της μέσης εκπαιδεύσεως. Κατά το σχολικόν έτος 1915-1916 θέλουσι διδαχθή τα εξής μαθήματα: 1) Φυσικοτεχνία, χημικοτεχνία, τεχνολογία και μαθηματικά ανά δύο ώρας καθ' εβδομάδα. 2) Χειροτεχνία, επί 5 ώρας καθ' εβδομάδα. 3) Ελευθέρα ιχνογραφία, επί 3 ώρας καθ' εβδομάδα. 4) Π ρ ο β ο λ ι κ ή ιχνογραφία, επί 3 ώρας καθ' εβδομάδα.

5) 6) 7) 8) 9)

Προοπτική ιχνογραφία, επί 2 ώρας καθ' εβδομάδα. Καλλιγραφία, επί 3 ώρας καθ' εβδομάδα. Πλαστική και ξυλοτεχνία, ανά 3 ώρας καθ' εβδομάδα. Ανθρωπολογία και υγιεινή, επί 3 ώρας καθ' εβδομάδα. Γυμναστική και σκοποβολία, επί 5 ώρας καθ' εβδομάδα.

λεία), χρησιμοποιουμένων διά την διδασκαλίαν αυτών και την πρακτικήν εξάσκησιν των μαθητών, των εργαστηρίων αυτού, τα δε υπ' αριθ. 8 και 9εντη σχολή των γυμναστών και υπό των καθηγητών της σχολής ταύτης, άνευ ουδεμιάς προς τούτο αποζημιώσεως. Άρθρον 5.111 Ουδείς μαθητής του διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως προάγεται από τάξεώς τινος αυτού εις την αμέσως ανωτέραν αν μη φοι-

φοιτήσηειςαυτό ανελλιπώς και τύχη βαθμού ετησίας προόδου τουλάχιστον «καλώς». Ο βαθμός της ετησίας προόδου των μαθητών συνάγεται εκ του βαθμού τωνεντοιςεργαστηρίοιςκατά το έτος εργασιών αυτών, και των τριμηνιαίων βαθμών της εν εκάστω θεωρητικώ και πρακτικώ μαθήματι επιδόσεως αυτών, οίτινες μετά των απουσιών αναγράφονται εν τω ειδικώ ελέγχω εντός του πρώτου πενθημέρου εκάστου των μηνών Δεκεμβρίου, Μαρτίου και Ιουνίου.

διατάξεις περί απουσιών, ποινών και χαρακτηρισμού των βαθμών της προόδου και της διαγωγής αυτών εφαρμόζονται και διά τους μαθητάς του διδασκαλείου. Άρθρον 6. Μέχρις ου λειτουργήσωσι πάσαι αι τάξεις του διδασκαλείου και πάντα τα εις αυτό προσηρτημένα κατά τον προμνημονευόμενον νόμον σχολεία, τον αριθμόν των διδασκόντων ορίζει το εκπαιδευτικόν συμβούλιον εν αρχή εκάστου σχολικού έτους. Προσωρινή διάταξις Άρθρον 7. Κατά το σχολικόν έτος 1915-1916 επιτρέπεται όπως ενεργώνται εξετάσεις καθ' όλον τον Σεπτέμβριον. Εις τον αυτόν Ημέτερον των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Ε κ παιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. ΕνΤατοΐωτη21 Σεπτεμβρίου 1915 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β. Ο

Υπουργός I. Δ. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ

[1] Περί εξετάσεων κτλ. του διδασκαλείου της τεχνικής (αναδημοσίευσις

εκπαιδεύσεως

)

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν τα άρθρα 4 και 10 του νόμου 572 «περί ιδρύσεως διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως», προτάσει του Ημετέρου Υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως,αποφασίζομενκ διατάσσομεν: ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'

Εισιτήριοι εξετάσεις Άρθρον 1. Ό π ω ς εγγραφή τις εν τη πρώτη τάξει του διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως πρέπει να έχη τα εν τω 4ω άρθρω του 572 οριζόμενα προσόντα και να ευδοκιμήση εις εισιτήριον εξέτασιν. θηγητών του διδασκαλείου εντός του πρώτου δεκαπενθημέρου του Σεπτεμβρίου. Άρθρον 2. Η εισιτήριος εξέτασις συνίσταται α'] εις λύσιν δύο εκ τριών προτεινομένων ζητημάτων εξ εκάστου των εξής μαθημάτων: 1) της πειραματικής φυσικής, 2) της χημείας, 3) της πρακτικής αριθμητικής και 4) της γεωμετρίας· β'] εις καλλιγραφίαν καθ' υπαγόρευσιν 8 μέχρι 10 μικρών και μεγάλων γραμμάτων της αλφαβήτου και 6 μέχρις 8 στίχων ελληνικού κειμένου και γ'] εις ιχνογραφίαν δι' ελευθέρας χειρός απλού αντικειμένου. κα τοιούτων εξ εκάστου μαθήματος, τα οποία καταρτίζονται υπό των αρμοδίων καθηγητών και του διευθυντού, τα δε θέματα της καλλιγραφίαςκαιτης ιχνογραφίας εκλέγονται υπό του συλλόγου των καθηγητών του διδασκαλείου. προ της εξετάσεως του οικείου μαθήματος. σφραγίδα του διδασκαλείου και την μονογραφήν του διευθυντού αυτού. Μονογραφούνται δε υπό των παρά του διευθυντού διοριζομένωνεπιτηρητώνκαι παραδίδονται εις τους οικείους καθηγητάς, οι οποίοι οφείλουσιν εντός δύο ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 79, τ χ. Α'/27 Απριλίου 1917.

ημερών από της εξετάσεως να θεωρήσωσι και βαθμολογήσωσι ταύτα, υπογραμμίζοντες τα σφάλματα δι' ερυθράς. μέχρι τέλους του σχολικού έτους. Άρθρον 3. Ά μ α τω πέρατι των εισιτηρίων εξετάσεων ο σύλλογος των καθηγητών του διδασκαλείου, εν συνεδρία υπό την προεδρίαν του διευθυντού καθορίζει διά πράξεως αυτού την σειράν επιτυχίας των εξετασθέντων αναλόγως προς τους γενικούς βαθμούς, ων ηξιώθησαν οότοι κατά την εξέτασιν. Γενικός βαθμός εν ταις εισιτηρίοις εξετάσεσιν είνε ο μέσος όρος των βαθμών, ους έλαβον οι δοκιμασθέντες εν εκάστω των εν τω προηγουμένω άρθρω αναφερομένων μαθημάτων. γενικός βαθμός αναγράφονται εν τω βιβλίω πράξεων του συλλόγου των καθηγητών παρά το όνομα εκάστου εξετασθέντος. γενικόν βαθμόν, η σειρά της επιτυχίας αυτών κανονίζεται εκ των του μέσου όρου των βαθμών, ων ηξιώθησαν ούτοι εν τη καλλιγραφία και τη ιχνογραφία. Επιτυχώντεςθεωρούνται οι λαμβάνοντες γενικόν βαθμόν ουχί κατώτερον του καλώς.

σειράν επιτυχίας. Άρθρον 4. Οι βαθμοί ικανότητος και προόδου εν τοις μαθήμασιν χαρακτηρίζονται ως εξής: α') Κακώς διά του ο,β') μετριώτατα διά του ο,01-2, γ') μετρίως διά του 2,01-4, δ') σχεδόν καλώς διά του 4,01-5, ε') καλώς διά του 5,01-7, στ') λίαν καλώς διά του 7,01-9 και ζ') άριστα διά του 9,01-10. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'

Περί προαγωγής των μαθητών του διδασκαλείου Άρθρον 5.

Όπως

π ρ ο α χ θ ή τις εκ τ ά ξ ε ώ ς τινος του διδασκαλείου εις

τηνα μ έ σ ω ςανωτέραντ α ύ τ η ς π ρ έ π ε ι ν' αξιωθή γ ε ν ι κ ο ύ βαθμού ετησίας π ρ ο όδου ουχί κ α τ ω τ έ ρ ο υ του κ α λ ώ ς .

Μαθητής αξιωθείς γενικού μεν βαθμού προβιβαστικού, ετησίου δε εν ενί μαθήματι κατωτέρου του σχεδόν καλώς, προάγεται, αλλ' αν και κατά το επόμενον έτος υστερήση εις το αυτό μάθημα υποχρεούται να επαναλάβη τα μαθήματα της αυτής τάξεως. Ουδείς μαθητής προάγεται, οίος δήποτε και αν είναι ο γενικός βαθμός αυτού, αν λάβη ετήσιον βαθμόν κατώτερον του σχεδόν καλώς εις πλείονα του ενός μαθήματα.

Άρθρον 6. Γενικός βαθμός της ετησίας προόδου των μαθητών του διδασκαλείου είνε ο μέσος όρος των εν εκάστω μαθήματι ετησίων βαθμών αυτών. βαθμών, ελαττουμένου του μέσου όρου αυτών κατά το εν μεν δέκατον τουτου, αν ο αριθμός των από του μαθήματος απουσιών του μαθητού είναι μεγαλείτερος του 1/5 και μικρότερος του 1/3 των γενομένων σχετικών μαθημάτων, κατά τα δύο δέκατα δε τούτου αν ο αυτός αριθμός των απουσιών υπερβαίνητο1/3 των γενομένων μαθημάτων.

(φυσικοτεχνία, χημικοτεχνία, τεχνολογία, μαθηματικάκαιεμπορικά,ιστορία των τεχνών και υγιεινή) εκ των βαθμών των κατά τρίμηνον προφορικών και γραπτών δοκιμασιών, εν δε τη καλλιγραφία και τη γυμναστικήεκ ειςταύταεπιδόσεως των μαθητών και εν εκάστω των άλλων τεχνικών μα μάτων, εκ των βαθμών των εκτελεσθέντων αντικειμένων διαιρουμένου του αθροίσματος των βαθμών τούτων διά του αριθμού των διδαχθέντων έργων. ριθμού των απουσιών των μαθητών εντός του τελευταίου πενθημέρου, των μηνών Νοεμβρίου, Φεβρουαρίου και Μαΐου. Άρθρον 7. Εν εκάστω θεωρητικώ μαθήματι γίνονται καθ' έκαστον τρίμηνον δύο τουλάχιστον γραπταί δοκιμασίαι, εν αις δίδονται τοις μαθηταίς δύο ζητήματα, εξ ων υποχρεούνται ούτοι να διαπραγματευθώσι το έτερον. ταύτης υπό του διδάξαντος καθηγητού και του διευθυντού εξ απάσης της διδαχθείσης ύλης. Μαθητής δι' οίονδήποτε λόγον μη μετάσχων γραπτής τίνος δοκιμασίας καλείται υπό του διευθυντού και υποβάλλεται εις ταύτην κατ' άλλην τινά ημέραν, αν δε και πάλιν δεν εμφανισθή, λαμβάνη τον βαθμόν 0.

της Ιχνογραφίας και των τεχνικών σχεδίων, τεθεωρημένα και βεβαθμολογ υπότωνδιδαξάντων καθηγητών, καθώς και τα υφ' εκάστου μαθητού εκτ λεσθέντα έργα της σχολικής χειροτεχνίας, της ξυλοτεχνίας, της μεταλλοτεχνίας και της πλαστικής και γυψουργίας, φυλάττονται εν τω διδασκαλείω μέχρι τέλους του σχολικού έτους. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ'

Απολυτήριοι εξετάσεις Άρθρον 8. Ό π ω ς λάβη τις πτυχίον του διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως πρέπει να διαπεράνη τα εν τούτω διδασκόμενα μαθήματα και

μετ' ευδόκιμον απολυτήριον εξέτασιν να τύχη γενικού βαθμού τουλάχιστον καλώς.

νου κατά το 14ον άρθρον του παρόντος διατάγματος, εν δυσί το πολύ μαθήμασι κατωτέρου του σχεδόν καλώς, δύναται μετά εν έτος να λάβη πτυχίον του διδασκαλείου, αν υποστή συμπληρωματικήν εξέτασιν εις τα μαθήματα εις αυστέρησεν,αξιωθήδεενεκάστωτούτων βαθμού τουλάχιστον καλώς. Ο λαμβάνων ολικόν βαθμόν κατώτερον του σχεδόν καλώς εις πλείονα των δύο μαθήματα, υποχρεούται να επαναλάβη τα μαθήματα της ανωτάτης τάξεως του διδασκαλείου, οισοδήποτε και αν είνε ο γενικός βαθμός αυτού. Η τε γενική και συμπληρωματική απολυτήριος εξέτασις είναι θεωρητική και πρακτική. Γίνονται δε αμφότεραι ενώπιον των καθηγητών του διδασκαλείου και διενεργούνται η μεν θεωρητική γραπτώς εντός του πρώτου πενθημέρου του μηνός Ιουνίου, η δε πρακτική από της 15ης Απριλίου μέχρι της 25ης Μαΐου. Άρθρον 9. Η εν εκάστω θεωρητικώ μαθήματι (άρθρον 6 και γ' του παρόντος διατάγματος) απολυτήριος εξέτασις συνίσταται εις την λύσιν δύο εκ τριών ζητημάτων τα οποία ορίζονται ως εξής: θήματος, αναλόγως του ποσού αυτής εις 20 η 30 μέρη, τα οποία καταγράφουσιν επί χάρτου κατ' αυξόμενον αριθμόν. Εκ τούτων κληρούνται τρία ευθύς προ της εξετάσεως, εκ δε της ύλης εκάστου τούτων καταρτίζεται υπό του διδάξαντος και του διευθυντού ανά εν ζήτημα. Τα ζητήματα ταύτα υπαγορεύονται τοις μαθηταίς προς λύσιν. Κατά την εξέτασιν παρίσταται, πλην του διδάξαντος και ειςτωνάλλων καθηγητών, υπό του διευθυντού οριζόμενος ως συνεπιτηρητής. μονογραφάς του διευθυντού και του συνεπιτηρητού, παραδίδονταιειςτονοικείον καθηγητήν, ο οποίος οφείλει εντός δύο ημερώναπότηςεξετάσεωςνα θεωρήση, βαθμολογήση και παραδώση ταύτα εις τον διευθυντήν του διδασκαλείου.

δασκαλεία επί εν έτος. Άρθρον 10. Η πρακτική εξέτασις συνίσταται α') εις δοκιμαστικήν διδασκαλίαν εν τω προτύπω τεχνικώ σχολείω δύο των εν τούτω διδασκομένων μαθημάτων, β') εις καλλιγραφίαν καθ' υπαγόρευσιν, και καθ' όλα τα διδαχθέντα είδη της γραφής, ρητών συναποτελούντων 8 μέχρι 10 στίχους, γ') ειςιχνογράφησινσυνθέτου αντικειμένου δι' ελευθέρας χειρός και γεωμετρικού σχήματος τη βοηθεία των γεωμετρικών εργαλείων, δ') εις εκπόνησιν σχεδίου και ε') εις κατασκευήν ενός αντικειμένου σχετικού προς έκαστον των λοιπών

τεχνικών μαθημάτων (σχολικής χειροτεχνίας, ξυλοτεχνίας, μεταλλοτεχνίας και πλαστικής και γυψουργίας). Δύο ημέρας προ της ενάρξεως των πρακτικών εξετάσεων ο σύλλογος των καθηγητών του διδασκαλείου εν συνεδρία αυτού' α') ορίζει διά κλήρου αφ' ενός μεν την σειράν, καθ' ην έκαστος μαθητής θα εκτελέση τας εν τω προτύπω σχολείω δοκιμαστικάς διδασκαλίας αυτού,αφ'ετέρουδεταυπό στοιχ. δ' και ε' εκτελεστέα έργα, και β') καταρτίζει το ωρολόγιον πρόγραμμα τωνεξετάσεωνκαιτωνεντοις εργαστηρίοις εργασιών των μαθητών προς εκτέλεσιν των κληρωθέντων αντικειμένων και δημοσιεύει τούτο προς γνώσιν των εξεταζομένων. Άρθρον 11. Τα υφ' εκάστου μαθητού διδακτέα εν τω προτύπω σχολείω μαθήματα ορίζονται διά κλήρου, δύο ώρας προ της οικείας διδασκαλίας, καθ' ας ο εξεταζόμενος προπαρασκευάζει και γράφει ταύτην ενώπιον της εξεταστικής επιτροπής.

Άποτελείται δ' εκάστη εκ του οικείου καθηγητού και δύο εκ των άλλων καθηγητών, υπό του διευθυντού οριζομένων. Έκαστον των μελών της εξεταστικής επιτροπής βαθμολογεί κατ' ιδίαν την γραπτήν προπαρασκευήν και την γενομένην διδασκαλίαν. Ο δε μέσος όρο των εξ τούτων βαθμών παριστά τον βαθμόν της δοκιμαστικής διδασκαλίας, όστις αναγράφεται επί της εγγράφου προπαρασκευής και κυρούται διά των μονογραφών των τριών εξεταστών. Εκάστη δοκιμαστική διδασκαλία διαρκεί 40 μέχρι 55 λεπτά της ώρας ρω, παραδίδονται εις τον διευθυντήν του διδασκαλείου, άμα τω πέρατι εκάστης διδασκαλίας. Ο μέσος όρος των βαθμών, των υπό του αυτού εξεταζομένου γενομένων δύο δ ο κ ι μ α σ τ ι κ ώ ν διδασκαλιών εμφαίνει τον εν τω μ α θ ή μ α τ ι τούτα» βαθμόν

εξετάσεων αυτού. Άρθρον 12. Τα προς καλλιγραφίαν ρητά και τα προς ιχνογράφησιν αντικείμενα και γεωμετρικά σχήματα ορίζονται υπό των οικείων καθηγητών και του διευθυντού ευθύς προ της σχετικής εξετάσεως. Η εξέτασις εν μεν τη καλλιγραφία δεν δύναται να παραταθή πέρα της μιάς ώρας, εν δε τη ελευθέρα ιχνογραφία και τη γεωμετρική πέρα των τριών ωρών δι' εκάτερον των μαθημάτων τούτων. του, φερόντων την σφραγίδα του διδασκαλείου και την μονογραφήν του διευθυντού αυτού, βαθμολογούνται δε υπό των διδαξάντων τα μαθήματα ταύτα καθηγητών. Άρθρον 13. Τα προς εξέτασιν αντικειμένου της σχολικής χειροτεχνίας,

το τεχνικόν σχέδιον κληρούνται εκ δέκα τοιούτων εξ εκάστου μαθήματος, τα όποια εκλέγονται υπό του συλλόγου των καθηγητών και καταγράφονται υπ' αυξόμενον αριθμόν επί φύλλων χάρτου.

Η σχεδίασις και η κατασκευή των κληρωθέντων αντικειμένων γίνονται εντοις εργαστηρίοις του διδασκαλείου, εις τα όποια προσέρχονται και εργάζονται οι μαθηταί μέχρι της περατώσεως των έργων, κατά τας εν τω προγράμματι των πρακτικών εξετάσεων οριζομένας ώρας, επιτηρούμενοι υπό του διδάξαντος καθηγητού η του υπό του διευθυντού οριζομένου αναπληρωτού αυτού. Ε φ ' εκάστου εκτελουμένου έργου επικολλάται το οικείον σχέδιον, φέρον το όνομα του μαθητού. Τοποθετούνται δε ταύτα καθ' υπόδειξιν του διευθυντού εν τινι αιθούση του διδασκαλείου, αμα τη περατώσει αυτών. Εντός του τελευταίου πενθημέρου του Μαΐου τριμελείςεπιτροπαί,υπό του διευθυντού καταρτιζόμεναι, εκάστης των οποίων μετέχει και ο διδάξας το οικείον μάθημα καθηγητής, κρίνουσι και βαθμολογούσιταέργακαιτα σχέδια αυτών. τους βαθμούς εξετάσεων και αναγράφονται εν πίνακι, φέροντι τας υπογραφάς των μελών της εξεταστικής επιτροπής. Οι πίνακες δ' ούτοι παραδίδονται ειςτονδιευθυντήν μέχρι της 31 Μαΐου. Άρθρον 14. Ολικός βαθμός εν εκάστω μαθήματι είναι ο μέσος όρος του κατά τας διατάξεις του 6 αρθρου του παρόντος διατάγματος συναγομένου ετησίου βαθμού και του των απολυτηρίων εξετάσεων. νου του αθροίσματος αυτών διά του αριθμού των μαθημάτων. κός βαθμός είναι ο της εξετάσεως ταύτης. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ'

Γενικαί διατάξεις. Άρθρον 15. Τα ενδεικτικά και τα αποδεικτικά σπουδών των μαθητών του διδασκαλείου γράφονται επί πενταδράχμου χαρτοσήμου μαθητικών τελών, ταδεπτυχία επί δεκαδράχμου. ραν της πρώτης, αν μη ούτος προσαγάγη ενδεικτικόν προαγωγής, εκ της αμέσως κατωτέρας τάξεως αυτού. έχουσι τον τύπον των πτυχίων των διδασκαλείων της δημοτικής εκπαιδεύσεως

σεως, αναγράφονται πλην του γενικού και οι εν εκάστω μαθήματι ολικοί βαθμοί του μαθητού. Άρθρον 16. Εντός του πρώτου πενθημέρου του Ιουνίου οι μαθηταί του διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως εκθέτουσιν εν ταις υπό του διευθυντουοριζομέναιςαιθούσαις του διδασκαλείου πάντα τα του έτους και των εξετάσεων έργα αυτών κατά μάθημα και κατά χρονολογικήν σειράν εκτελέσεως, αφ' ου αναγράψωσιν ή επικολλήσωσιν εφ' εκάστου το ονοματεπώνυμον αυτών,καιτηντάξιν εις ην ανήκουσιν. κατά τας υπό του διευθυντού οριζομένας ώρας, μέχρι της 15 Ιουνίου. Μετά την λήξιν της εκθέσεως τα υπό του συλλόγου των καθηγητών προκρινόμενα έργα των μαθητών χρησιμοποιούνται προς πλουτισμόν του μουσείου του διδασκαλείου, η και των άλλων δημοσίων σχολείων, τα δε λοιπά παραδίδονται τοις μαθηταίς. Άρθρον 17. Καταργούνται τα άρθρα 3 και 5 του Ημετέρου διατάγματος της 21 Σεπτεμβρίου 1915 «περί εφαρμογής του νόμου 572». Άρθρον 18. Η ισχύς του διατάγματος τούτου άρχεται από του σχολικού έτους 1916-1917. Εις τον αυτόν Ημέτερον των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Ε κ παιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν

Αθήναις

τη

4 Απριλίου 1917 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β.

Ο

Υπουργός ΣΠΥΡ. Π. ΛΑΜΠΡΟΣ

69

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ (Β. Διάταγμα/14 Οκτωβρίου 1916) Κυβέρνηση Σ. Λάμπρου Υπουργός Σ. Λάμπρος

της

Περί του προγράμματος των εντωδιδασκαλείω τεχνικής εκπαιδεύσεως διδασκομένων μαθημάτων ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τα άρθρα 2 και 10 του νόμου 572 «περί ιδρύσεως διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως», προτάσει του Ημετέρου Υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως, λαβόντος προ οφθαλμών την υπ' αριθ. 66 εν. έτους πράξιν του εκπαιδευτικού συμβουλίου, αποφασίζομενκαιδιατάσσομεν τάδε. Το πρόγραμμα των εν τω Διδασκαλείω της τεχνικής εκπαιδεύσεως διδακτέων μαθημάτων, κανονίζεται από του σχολικού έτους 1916-1917 ως εξής. ΤΑΞΙΣ Α'

α') Γενική τεχνολογία — 3 ώραι καθ' εβδομάδα. Πρώτον εξάμηνον—Φυσική τεχνολογία. Μέτρα και μηχανικαί μετρήσεις. Απλαί μηχαναί. ΕφαρμογαίτηςΙσορροπίας και κινήσεως των ρευστών (υγρών και αερίων). Αντλίαι και είδη αυτών. Θερμότης (παραγωγή, μέτρησις και χρήσις αυτής εν τη βιομηχανία), θερμομηχαναί και ιδιότητες αυτών. Τρόποι θερμάνσεως και αερισμού χώρων. Δεύτερον εξάμηνον—1) Χημική τεχνολογία. Χρήσις του οξυγόνου,υδρογόνου,αζώτου,αμμωνίας,νιτρικούοξέοςκαι νιτρικών αλάτων, άνθρακος, χλωρίου, βρώμιου, Ιωδίου, φθορίου, θείου, θειϊκού οξέος, φωσφόρου, βορίου και πυριτίου εν τη βιομηχανία. Υαλουργία. ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 227, τχ. Α'/15 Δεκεμβρίου 1916.

2) Μηχανική τεχνολογία—σίδηρος, χαλκός, μόλυβδος, αντιμόνιον, βισμούθιον, νικέλιον, υδράργυρος, αργίλιον, άργυρος, χρυσός και λευκόχρυσος· (εκκαμήνευσις, κράματα και χρήσις αυτών εν ταις τέχναις και τη βιομηχανία). β') Μαθηματικά—1 ώρα καθ' εβδομάδα.

σχετικά προς την βιοτεχνίαν και τας εις ταύτην αναφερομένας εμπορικάς πράξεις. γ') Ελευθέρα ιχνογραφία—4 ώραι καθ' εβδομάδα. Ιχνογράφησιςγραμμών και επιπέδων σχημάτων επί του μαυροπίνακος— γεωμετρικών στερεών μετά γραμμοσκιάσεως, και συνδυασμού δύο η περισσοτέρων στερεών μετά φωτοσκιάσεως. Απλών εργαλείων ξυλουργικής και σκευών σχολικής και οικιακής χρήσεως των μεν μετά γραμμοσκιάσεως, των δε μετά φωτοσκιάσεως. Εκτύπων γυψίνων μετά γραμμοσκιάσεως και φ σκιάσεως. Συνθετωτέρων εκτύπων μερών του ανθρωπίνου σώματος. Ανθρακογραφία, κρητιδογραφία και υδατογραφία. δ') Προβολική ιχνογραφία—4 ώραι καθ' εβδομάδα. Γεωμετρικαί κατασκευαί ευθειών, γωνιών, πολυγώνων και ευθειών εφαπτομένων εις κύκλους. Κύκλοι και διαίρεσις αυτών. Κατασκευή διαφόρων γεωμετρικών κοσμημάτων. Έλλειψις, παραβολή, υπερβολή, ελικοειδείς και κυκλοειδείς γραμμαί μετ' εφορμογών εν τη κοσμηματογραφίς. Προβολικαί κατασκευαί επί των τριών προβολικών επιπέδων. Ορθή και πλαγία προβολή. Προβολαί και αναπτύγματα τομών των γεωμετρικών στερεών υπό επιπέδων παραλλήλων και πλαγίων τω άξονι. Προβολαί τεμνομένων στερεών, εργαλείων και μερών μηχανής. Διαγράμμισις (skizzieren) εν προόψει, κατόψει, π όψει και τομή εργαλείων, μηχανών, και αντικειμένων της ξυλοτεχνίας και σιδηροτεχνίας. ε') Προοπτική—2 ώραι καθ' εβδομάδα. Οπτικός κώνος και οπτική γ ω ν ί α . Ο ρ ί ζ ω ν , σημεία οράσεως, αποστάσεως συνδρομής. Γραμμαί τεμνόμεναι εις το σημείοντηςαποστάσεωςκαι ειςτοσημείον της οράσεως. Προοπτική απεικόνισις τετραγώνου, οκταγών κύκλου, κύβου, πυραμίδος, του εσωτερικού δωματίου, κλιμάκων, κορνιζών και οικοδομήματος. Σκιαί ήλιου και σκιαί τεχνητού φωτός. Προοπτική εν υπαίθρω. στ') Τεχνικά σχέδια—3 ώραι καθ' εβδομάδα. Εκάστης τεχνικής εργασίας της ξυλοτεχνίας και της σιδηροτεχνίας προηγείται το τεχνικόν σχέδιον ταύτης και από τούτου οδηγείται ο μαθητής εις την εκτέλεσιν της εργασίας. ζ') Καλλιγραφία—2 ώραι καθ' εβδομάδα. Πρώτον το ι και τα εξ αυτού σχηματιζόμενα και δεύτερον το οκαιτα εξ αυτού σχηματιζόμενα. Ασκήσεις επί εκάστου τούτων. Σχηματισμός λέξεων

και φράσεων εκ δεδιδαγμένων γραμμάτων. Ασκήσεις προς καλήν και ταχείαν αυτών γραφήν. Βαθμιαία σμίκρυνσις των γραμμάτων μέχρι 0.003. Οι αραβικοί αριθμοί, ασκήσεις επ' αυτών. η') Σχολική χειροτεχνία—3 ώραι καθ' εβδομάδα. Παιδιαί διά ξύλινων κύβων η παραλληλεπιπέδων αισθητοποιούσαι τους αριθμούςκαιταγράμματα. Σύνθεσις σχεδίων εκ χάρτινων θρυψάλων, κεκομμένων γεωμετρικών επιπέδων σχημάτων και ηλειμμένων διά κόλλαςεπίτης μιάς επιφανείας. Δίπλωσις του χάρτου και κοπή διά ψαλλιδίου διαφόρων χάρτινων σχημάτων και εικόνων. Ραπτική διά βελόνης και νήματος επί λεπτού χαρτονιού. Υφαντική διά χάρτινων ταινιών. Χαρτοτεχνία και βιβλιοδετική, καλαθοπλαστική. θ') Ξυλοτεχνία—3 ώρες καθ' εβδομάδα. Χειρισμός των διαφόρων εργαλείων του ξυλουργού. Κατασκευή διαφόρων αντικειμένων της ξυλογλυπτικής. 1) Λαβή αξίνης εκ πρίνου ή οξυάς, 2) κανών κυλινδρικόςεξοξυάςή φλαμουρίου, 3) κρεμαστήρ κλείθρων εκ φλαμουρίου, 4) λαβή σφύρας εξ οξυάς, 5) φορεύς θερμού ύδατος τετραγωνικός, κυκλικόςηελλειψοειδήςεξοξυάςή φλαμουρίου, 6) πτύον βουτύρου εξ οξυάς, 7) στεγνωτήρ μάλλινων περικνημίδων εξ ελάτης, 8) ξύλον αιώρας (κούνιας) εξ ελάτης, 9) δίσκος χρωμάτων εκ καρυάς, 10) κρεμάστρα εξ ελάτης, 11) πίναξ σχεδιογραφίας ή μαυροπίναξ εξ ελάτης, 12) τρίγωνα εκ καρυάς, 13) πήχυς εμπορικός εκ φλαμουρίου, 14) σκαμνίον εξ ελάτης, 15) μέγα κοχλιάριον εξ οξυάς, 16) διαβήται κιμωλίας και πλαστικής εξ οξυάς. Διάφοροι τρόποι στιλβώσεως του ξύλου. ι') Σιδηροτεχνία—3 ώραι καθ' εβδομάδα. (Υλικά, χαλκός, ορείχαλκος, σίδηρος κλπ.). Αναγνώρισιςκαιχειρισμός των διαφόρων υλικών και εργαλείων του εργαστηρίου. Κατασκευή των εξής αντικειμένων: 1) Κύβου, 2) πρίσματος εξαγωνικού, τριγωνικού κλπ., 3) σφυρίου, 3) σιδηράς πλακός γραφείου, 5) Ορθής γωνίας, 6) γωνίας 60°, 7) διαβήτου, 8) σημειωτήρος (πόντος), γωνίας 45°. ια') Π λ α σ τ ι κ ή και γυψουργία—2 ώραι καθ' εβδομάδα.

Χειρισμός του πηλού και των της πλαστικής εργαλείων. Πλάσις γεωμετρικών στερεών, εκτύπων φύλλων και καρπών. Ρόδακες, κυμάτια, ανθέμια και φοινικοειδή. Κεφαλαί ζώων εν ημιαναγλύφω θέσει. Ανάγλυφα ζώων. Σημ. Η γυψουργία συνδιδάσκεται μετά της πλαστικής. ιβ') Ανάγνωσις γαλλικών βιβλίων τεχνολογικού περιεχομένου—2 ώραι καθ' εβδομάδα. Ανάγνωσιςκαιερμηνείακατ' εκλογήν μερών εκ του L'art à l'école par Ch. M. Couyba. ιγ') Υγιεινή—1 ώρα καθ' εβδομάδα.

στεώδους και μυϊκού συστήματος. Υγιεινή τούτων. ιδ') Γυμναστική και σκοποβολία—3 ώραι καθ' εβδομάδα. Περιγραφή, υπόδειξις και εκτέλεσις των κατά το πρόγραμμα του 1909 πινάκων του δημοτικού και ελληνικού σχολείου και του γυμνασίου. Θεωρητική και πρακτική διδασκαλία της σκοποβολίας. ΤΑΞΙΣ Β'

α') Γενική τεχνολογία—3 ώραι καθ' εβδομάδα. Πρώτον εξάμηνον—Φυσική τεχνολογία. Σύντομος επανάληψις και συμπλήρωσις των διδαχθέντων εν τη Α' τάξει. Πηγαί φωτός, φωτισμός χώρου, φωτομετρία. Εφαρμογαί της ανακλάσεως καιτηςδιαθλάσεως του φωτός. Πρίσματα, φακοί, οπτικά όργανα. Δεύτερον εξάμηνον—Χημική τεχνολογία. Σύντομος επανάληψις και συμπλήρωσις των διδαχθέντων εν τη πρώτη τάξει. Χημικαί ενώσεις των μετάλλων από βιομηχανικής απόψεως. Διάφοροι χρωστικαί ουσίαι των ξύλων και χρωματισμός αυτών. Μηχανική τεχνολογία.—Καύσιμοι ύλαι, αμίαντος, σμύρις και λοιπά λειαντικά μέσα. Όργανα μετρήσεως, σιδηρουργικά εργαλεία, έλαια χρήσιμα εις την βιομηχανίαν. Ιχθυόκολλα, λιθόκολλα (στόκος), δέρματα, αραβικόν κόμμι, γουταπέρκα, μηχανικαί σφύραι και μηχανικά έλαστρα. Μηχανικά εργαλεία προςεπεξεργασίανμετάλλων, ξύλων κλπ. β') Μαθηματικά—2 ώραι καθ' εβδομάδα. Επέκτασις των εν τη Α' τάξει διδαχθεισών δυσκολωτέρων ασκήσεων τηςαριθμητικής,γεωμετρίας και αλγέβρας. Περί αντιστάσεως της ύλης εν γένει. Έλξις, πίεσις, κάμψις, τάσις, ρήξις (ιδία των μετάλλων). Προσδιορισμός των διαφόρων κρισίμων σημείων. γ') Ελευθέρα ιχνογραφία—4 ώραι καθ' εβδομάδα. Ιχνογράφησις γύψινων εκτύπων και φωτοσκίασις αυτών. Ιχνογράφησις του όλου ανθρωπίνου σώματος. Κρητιδογραφία και υδατογραφία. Αρχαί ελαιογραφίας. δ') Προβολική Ιχνογραφία—3 ώραι καθ' εβδομάδα. Συνέχεια των εν τη Α' τάξει διδαχθέντων. συνθέτων στερεών, αναπτύγματα βολαί εργαλείων και σκευών. ε') Προοπτική—1 ώρα καθ' Συμπλήρωσις και επέκτασις στ') Τεχνικά σχέδια—4 ώραι

αυτών και εφαρμογαί εις τας τέχνας. Προεβδομάδα. των εν τη Α' τάξει διδαχθέντων. καθ' εβδομάδα.

Σχέδια επιπλοποιίας, οικοδομικής, μηχανουργικής και ηλεκτροτεχνίας. ζ') Καλλιγραφία—2 ώραι καθ' εβδομάδα. άλλακατά την γενετικήν αυτών σειράν. Ασκήσειςεπίεκάστουτούτων. Βαθμιαία σμίκρυνσις των κεφαλαίων γραμμάτων μέχρι 0.006. Ασκήσεις προς καλήν και ταχείαν γραφήν των κεφαλαίων και των μικρών γραμμάτων, επί ρητών, γνωμικών κλπ. η') Σχολική χειροτεχνία—3 ώραι καθ' εβδομάδα. Συμπλήρωσις και επέκτασις των εν τη Α' τάξει διδαχθέντων. Ξυλουργική, σιδηρουργική. Πυρογραφία, δερματοπλαστική και μεταλλοπλαστική. θ') Ξυλοτεχνία—3 ώραι καθ' εβδομάδα. Συμπλήρωσις και επέκτασις των εν τη Α' τάξει διδαχθέντων. 1) Γωνία απεριόριστος εξ οξυάς ή καρυάς. 2) Γωνία 90°εξοξυάςή καρυάς. 3) Γωνία 45° εξ οξυάς ή καρυάς. 4) Δοχείον μαχαιριών και πηρουνίων εξ ελάτης. 5) Ταφ. σχεδιογραφίας εξ οξυάς. 6) Θήκη γραφίδων εξ οξυάς; καρυάς ή φλαμουρίου. 7) Βιβλιοθήκη επιτραπέζιος εξ οξυάς ή φλαμουρίου. 8) Αριθμητήριον εξ οξυάς ή πρίνου. 9) Πτυάριον αλεύρου (σέσουλα) εξ οξυάς. 10) Τράπεζα τρίπους εξ οξυάς ή ελάτης. 11) Ψηκτροθήκη εξ ελάτης. 12) Χαρτοθήκη εξ οξυάς. 13) Πλαίσιον εξ οξυάς ή φλαμουρίου. 14) Κιβώτιον ταμιευτηρίου εξ ελάτης. 15) Ερμάριον αναρτώμενον εξ ελάτης. 16) Ξυλομάχαιρον προς αποκοπήν χάρτου εκ καρυάς κλπ. ι') Σιδηροτεχνία—3 ώραι καθ' εβδομάδα. Εργασίαι καμίνου, τόρνου, τρυπάνου, πλάνης και πάγκου. Κατασκευή διαφόρων μικρών εργαλείων και στόμωσις αυτών. ια') Πλαστική και γυψουργία—2 ώραι καθ' εβδομάδα. Ημιανάγλυφα διαφόρων ζώων. Ανάγλυφα ζώων εν κινήσει. Απεικόνισις διαφόρων αφηρημένων παραστάσεων. Κατασκευή διά γύψου των ανωτέρω αντικειμένων. ιβ') Ανάγνωσις γαλλικών βιβλίων τεχνολογικού περιεχομένου—2 ώραι καθ' εβδομάδα. Ανάγνωσις και ερμηνεία κατ' εκλογήν μερών εκ του Leçons Techniques à l'atelier scholair par M. A. Julius. ιγ') Υγιεινή—1 ώρα καθ' εβδομάδα. νευρικού συστήματος, περί πέψεως και αναπνοής. Υγιεινή αυτών. ιδ') Γυμναστική και σκοποβολία—3 ώραι καθ' εβδομάδα. ΕπανάληψιςτωνεντηΑ' τάξει διδαχθέντων. Θεωρητικαί γνώσεις περί γυμναστικής καθ' όλου.

ΤΑΞΙΣ Γ'

α') Γενική τεχνολογία—2 ώραι καθ' εβδομάδα. Πρώτον εξάμηνον: Φυσική τεχνολογία. Σύντομος επανάληψις και συμπλήρωσις των εν τη Α' τάξει και τη Β' διδαχθέντων. Μαγνητισμός και ιδία εφαρμογαί της πυξίδος. Ηλεκτρισμός και σπουδή των ηλεκτρικών ιδιοτήτων των σωμάτων από βιομηχανικής απόψεως. Η λ ε κτρικόν ρεύμα, παραγωγή και μέτρησις των στοιχείων αυτού. Ηλεκτρικαί μηχαναί. Ηλεκτροχημεία, ηλεκτροφωτισμός, ηλεκτροθέρμανσις και εφαρμογαί αυτών. Τηλεγραφία κοινή και ασυρματος. Τηλέφωνον και μικρόφωνα. Δεύτερον εξάμηνον: Χημική τεχνολογία. Σύντομος επανάληψις των κυριωτέρων εκ των διδαχθέντων εν τη Α' και Β' τάξει. Αι σπουδαιότεραι βιομηχανίαι. Έρια, κατεργασία και χρωματισμός αυτών, βαμβακοπυρίτις, κολλώδιον, εκρηκτικαί ύλαι. Διάφορα είδη ξύλων και βιομηχανία του χάρτου. Μέταλα, άμυλον και σάκχαρον, λευκωματώδεις ουσίαι, ωόν, γάλα, κρέας, σιτηρά, παρασκευή άρτου, καρποί, γεώμηλα κλπ. λαχανικά. Καφές, τέϊον, κακάον, σοκολάτα, καπνός, οίνος, οινόπνευμα, όξος, τα κυριώτερα οργανικά οξέα. Αι κυριώτεραι οργανικαί χρωστικαί ουσίαι. Συντήρησις τροφίμων και βιομηχανικών προϊόντων. β') Εμπορικά—1 ώρα καθ' εβδομάδα. Στοιχεία λογιστικής και καταστιχογραφίας. Λογιστική απλή και διπλογραφική. Λογαριασμός, χρέωσις, πίστωσις. Δούναι και λαβείν. Άνοιγμα, περάτωσις και μεταφορά λογαριασμού. Ενεργητικόν και παθητικόν. Κεφάλαιον, κέρδη και ζημίαι. Απογραφή και ισολογισμός. Λογιστικά βιβλία (πρόχειρον ημερολόγιον, καθολικόν, ταμείον, βιβλίον απογραφής και ισολογισμού). Σύνταξις εγκυκλίων, παραγγελιών, τιμολογίων και διαφημίσεων. γ') Ελευθέρα ιχνογραφία—3 ώραι καθ' εβδομάδα. Συμπλήρωσις των εν τη Α' και Β' τάξει διδαχθέντων. Υδατογραφία και ελαιογραφία. δ') Τεχνικά σχέδια—3 ώραι καθ' εβδομάδα. Συμπλήρωσις και επέκτασις των εν τη Α' και Β' τάξει διδαχθέντων. Ηλιοτυπία. ε') Καλλιγραφία—1 ώρα καθ' εβδομάδα. Συμπλήρωσις και επέκτασις των εν τη Α' και Β' τάξει διδαχθέντων. Ανεστραμμένηκαιστρογγύλη γραφή. Γοτθικά γράμματα. Καλλιτεχνικά γράμματα. στ') Σχολική χειροτεχνία—2 ώραι καθ' εβδομάδα. Συμπλήρωσις και επέκτασις των εν τη Α' και Β' τάξει διδαχθέντων, δερματοπλαστική, πυρογραφία, μεταλλοπλαστική. ζ') Ξυλοτεχνία—3 ώραι καθ' εβδομάδα.

Συμπλήρωσις και επέκτασις των εν τη Α' και Β' τάξει διδαχθέντων. 1) Κλίμαξ εξ ελάτης 2) οκρίβας ζωγραφικής εξ ελάτης, 3) οκρίβας πλαστικής εξ ελάτης, 4) θρανίον εξ ελάτης, 5) κάθισμα εξ οξυάς, 6) δοκός εξ ελάτης, 7) πολύζυγον εξ οξυάς, 8) εσχάρα εξ οξυάς, 9) πλινθίον (εσφαλτήριον) εξ ελάτης, 10) τράπεζα μαγειρείου εξ ελάτης, 11) εργαλειοθήκη εξ ελάτης, 12) τράπεζα νυκτός (κομοδίνον) εξ ελάτης. Έ π ι π λ α διαφόρων ρυθμών και ιδίωςελληνικού.Προϋπολογισμοί διαφόρων εργασιών της ξυλοτεχνίας. η') Σιδηροτεχνία—3 ώραι καθ' εβδομάδα. Συμπλήρωσις και επέκτασις των εν τη Α' και Β' τάξει διδαχθέντων. Επιπέδωσις, λείανσις, στίλβωσις, οξειδίωσις ή βερνίκωσις μετάλλων. Κατασκευή μικρών τρυπάνων και μικτού τόρνου μετά των εξαρτυμάτων αυτών. θ') Πλαστική και γυψουργία—2 ώραι καθ' εβδομάδα. Συμπλήρωσις και επέκτασις των εν τη Α' και Β' τάξει διδαχθέντων. ι') ιστορία των τεχνών—1 ώρα καθ' εβδομάδα. ια') Περί ρυθμών εν γένει. Γένεσις των διαφόρων εργατικών σωματείων. Νομοθεσία και προστατευτικοί νόμοι. ιβ') Ανάγνωσις γαλλικών βιβλίων τεχνολογικού περιεχομένου—2 ώραι καθ' εβδομάδα. Ανάγνωσιςκαιερμηνείακατ' εκλογήν μερών εκ του L'art simples entrétiens par E. Pécaut et G. Baude, ιγ') Υγιεινή—2 ώραι καθ' εβδομάδα. Σύντομος επανάληψις των διδαχθέντων εν τη Α' και Β' τάξει. Υγιεινά εργαστήρια και υγιειναί εργατικαί κατοικίαι. Αερισμός, φωτισμός, καθαρισμός, θέρμανσις. Θρέψις. Ασκήσεις διορθωτικαί των δυσμορφιών του κορμού, των προερχομένων εκ της ενασκήσεως διαφόρων βιοτεχνικών επαγγελμάτων. Πρώται βοήθειαι διαφόρων ατυχημάτων. ιδ') Γυμναστική και σκοποβολία—3 ώραι καθ'εβδομάδαωςκαιεντη Β' τάξει. ιε') Διδακτικαί ασκήσεις—8 ώραι καθ' εβδομάδα. Ωρολόγιον πρόγραμμα των εν τω διδασκαλείω της τεχνικής εκπαιδεύσεως διδασκομένων μαθημάτων

Αριθ.

1) 2) 3)

Μαθήματα

Γενική τεχνολογία Μαθηματικά και εμπορικά Ελευθέρα ιχνογραφία

το Τάξεις των Α' Β' Γ' 3 3 1 2 4 4

2 1 3

όλον ωρών

8 4 11

Αριθ.

Μαθήματα Α'

4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13)

Προβολική ιχνογραφία Προοπτική Τεχνικά σχέδια Καλλιγραφία Χειροτεχνία Ξυλοτεχνία Σιδηροτεχνία Πλαστική και Γυψουργία ιστορία των τεχνών Ανάγνωσις γαλλικών βιβλίων τεχνολογικού περιεχομένου 14) Υγιεινή 15) Γυμναστική και σκοποβολία 16) Διδακτικαί ασκήσεις

4 2 3 2 3 3 3 2 -

Τάξεις των Β' Γ' 3 1 4 2 3 3 3 2 —

2 1 3

2 1 3

—

—

36

36

ωρών

3 1 2 3 3 2 1

7 3 10 5 8 9 9 6 1

2 2 3 8

6 4 9 8

36

108

— —

παιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν

Αθήναις

τη

14 Οκτωβρίου 1 9 1 6 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Ο

Β.

Υπουργός ΣΠΥΡ.

II.

ΛΑΜΠΡΟΣ

70 Τ Ρ Ο Π Ο Π Ο Ι Η Σ Η ΣΤΟ Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ (Β. Διάταγμα/18 Δεκεμβρίου 1917)

ΚυβέρνησηΕλ.Βενιζέλου Υπουργός Δ. Δίγκας

Περί της

τροποποιήσεων εις το πρόγραμμα των εν τω διδασκαλείω τεχνικής εκπαιδεύσεως διδασκομένων μαθημάτων ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ

ΤΩΝ

ΕΛΛΗΝΩΝ

Έ χ ο ν τ ε ς υπ' όψει τον νόμον 572, ως ετροποποιήθη διά του νόμου 940, προτάσει του Η μ ε τ έ ρ ο υ Υ π ο υ ρ γ ο ύ των Εκκλησιαστικών και της Δημόσιας Εκπαιδεύσεως, λαβόντος προ οφθαλμών και την υπ' αριθ. 334 πράξιν του εκπαιδευτικού συμβουλίου, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Ά ρ θ ρ ο ν μόνον Εις το Β. διάταγμα της 14 Οκτωβρίου 1916 «περί προγράμματος των των εν τ ω διδασκαλείω της τεχνικής εκπαιδεύσεως διδασκομένων μαθημάτων» επιφέρονταιαικάτωθι τροποποιήσεις' «ειδική διδακτική των εν τω διδασκαλείω διδασκομένων τεχνικών μαθημάτων 3 ώραι καθ' εβδομάδα». Το ιε' εδάφιον των μαθημάτων της Γ' τάξεως αντικαθίσταται διά του εξής «διδακτικαί ασκήσεις 6 ώραι καθ' εβδομάδα». τέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν Αθήναις τη 18 Δεκεμβρίου 1917 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο

Υπουργός

των

Εκκλησιαστικών ΔΗΜ.

ΔΙΓΚΑΣ

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 300, τ . Α'/23 Δεκεμβρίου 1917.

κτλ.

71

ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΩΡΑΡΙΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 1917-1918 (Β. Διάταγμα/25 Δεκεμβρίου 1917) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου ΥπουργόςΔ. Δίγκας

[Βλ. Το άρθρο 7 του Β. διατάγματος στο κείμενο Α103]

72

ΙΔΡΥΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΤΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ (Νόμος 1406/30

Απριλίου

1918) Κυβέρνηση

Ελ.

Υπουργός

Περί

διδασκαλείου

της

Βενιζέλου Δ.

Δίγκας

γυμναστικής

Ν Ο Μ Ο Σ 1406 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Άρθρον 1. Η θεωρητική και πρακτική εκπαίδευσις των καθηγητών και διδασκάλων της γυμναστικής καθώς και των διδασκαλισσών του μαθήματος τούτου διά πάντα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της ανωτέρας και της μέσης εκπαιδεύσεως αμφοτέρων των φύλων γίνεται εν τ ω διδασκαλείω της γυμναστικής. Άρθρον 2. Το διδασκαλείον της γυμναστικής, υπαγόμενον εις τα σχολεία της Μέσης Εκπαιδεύσεως, περιλαμβάνει δύο τμήματα' εν τμήμα αρρένων, εκ τριών ενιαυσίων τάξεων, και εν θηλέων εκ δύο' εν τοις τμήμασι δε τούτοις διδάσκονται τα εξής μαθήματα. α') Τμήμα αρρένων 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Παιδαγωγική γυμναστική. Α γ ω ν ι σ τ ι κ ή , παιδιαί και χορός. Οπλομαχητική. Προσκοπισμός. Στρατιωτική προπαίδευσις και σκοποβολία. Κολυμβητική και κωπηλασία. Ανατομική του ανθρώπου και ιστολογία. Φυσιολογία του ανθρώπου.

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ,

αρ.

101,

τχ. Α ' / 9 Μαΐου 1918.

9. 10. 11. πεία. 12. 13. 14.

Υγιεινή. Μηχανική και φυσιολογία των ασκήσεων. Ορθοπεδική και θεραπευτική γυμναστική, τρίψις και κινησιοθεραιστορία της γυμναστικής. Παιδαγωγική. Ωδική. β') Τμήμα θηλέων

1. Παιδαγωγική γυμναστική. 2. Παιδιαί και χορός. 3. Κολυμβητική. 4. Ανατομική του ανθρώπου και Ιστολογία. 5. Φυσιολογία του ανθρώπου. 6. Υγιεινή. 7. Μηχανική και φυσιολογία των ασκήσεων. 8. Ορθοπεδική και θεραπευτική γυμναστική, τρίψις και κινησιοθεραπεία. 9. Νοσηλευτική και παιδοκομία. 10. Ιστορία της γυμναστικής. 11. Παιδαγωγική. 12. Ωδική. Άρθρον 3. 1. Εις το τμήμα των αρρένων γίνονται δεκτοί προς εγγραφήν οι έχοντες' α') Απολυτήριον γυμνασίου η εμπορικής σχολής η διδασκαλείου της δημοτικής εκπαιδεύσεως ή άλλου ομοταγούς προς ταύτα και ανεγνωρισμένου εκπαιδευτηρίου. β') Ηλικίαν ουχί ανωτέραν των 25 ετών. γ') Ανάστημα ουχί μικρότερον του 1,65 μ., και δ') Υγείαν και σωματικήν διάπλασιν τελείαν και τελειότητα των πέντε αισθήσεων βεβαιουμένην δι' εξετάσεως υφ' ολοκλήρου του συλλόγου των καθηγητών του διδασκαλείου. 2. Εις το τμήμα των θηλέων γίνονται δεκταί αι έχουσαι' α') Απολυτήριον γυμνασίου η εμπορικής σχολής θηλέων η διδασκαλείου της δημοτικής εκπαιδεύσεως των θηλέων η διδασκαλείου νηπιαγωγών ηάλλουόμοταγούς προς ταύτα εκπαιδευτηρίου. β') Ηλικίαν ουχί ανωτέραν των 25 ετών. γ') Ανάστημα ουχί μικρότερον των 1,55 μ., και δ') Υγείαν και σωματικήν διάπλασιν τελείαν και τελειότητα των αισθήσεων βεβαιουμένην υφ' ολοκλήρου του συλλόγου των καθηγητών και διδασκαλισσών του τμήματος.

Άρθρον 4. 1. Το σχολικόν έτος άρχεται την 1 Σεπτεμβρίου και λήγει την 30 Ιουνίου, διαιρούμενον εις δύο εξάμηνα, εκ των οποίων το μεν π λήγει την 31 Ιανουαρίου, το δε δεύτερον την 30 Ιουνίου. 2. Αι εγγραφαί εν τω διδασκαλείω γίνονται εντός του πρώτου δεκαπενθημέρου του Σεπτεμβρίου, τα δε μαθήματα άρχονται την 16 Σεπτεμβρίου και λήγουσι την 31 Μαΐου- αι εξετάσεις γίνονται εντός του β' δεκαπενθη τουΙουνίου,μεσολαβούσης και διακοπής δύο εβδομάδων προς παρασκευ των μαθητών, καθ' ην διακόπτονται μόνον τα θεωρητικά μαθήματα. 3. Τέλη εγγραφής ορίζονται δραχμαί πεντήκοντα ετησίως, καταβαλλόμεναι καθ' ον τρόπον και εν τοις γυμνασίοις του Κράτους, τα δε ενδεικτικά, απολυτήριακαιπτυχία του διδασκαλείου της γυμναστικής υπάγονται εις τα αυτά τέλη σημάνσεως ως και τα των διδασκαλείων της δημοτικής εκπαιδεύσεως. Άρθρον 5. 1. Οι μαθηταί και αι μαθήτριαι του διδασκαλείου της γυμναστικής προάγονται από τάξεως εις τάξιν και απολύονται κατόπιν εξετάσεων κανονισθησομένων διά Β. διατάγματος. 2. Οι έχοντες πτυχίον του διδασκαλείου της γυμναστικής διορίζονται διδάσκαλοι της γυμναστικής εν τοις σχολείοις της μέσης εκπαιδεύσεως των αρρένων, εν ελλείψει δε ειδικών διδασκαλισσών και εν τοις των θηλέων, επί βαθμώ και μισθώ πρωτοβαθμίου διδασκάλου, λαμβάνοντες και τας προσαυξήσεις του μισθού τούτου. 3. Αι έχουσαι πτυχίον του διδασκαλείου της γυμναστικής διορίζονται διδασκάλισσαι της γυμναστικής εν τοις σχολείοις της Μέσηςεκπαιδεύσεωςτων θηλέων, επί βαθμώ και μισθώ δευτεροβαθμίου διδασκάλου, λαμβάνουσαι και τας προσαυξήσεις του μισθού τούτου. 4. Οι κατά το τρέχον σχολικόν έτος 1917-1918 προαχθησόμενοι μαθηταί της α' τάξεως της σχολής των γυμναστών καθώς και της σχολής των γυμναστριών του εκπαιδευτικού τμήματος της Ενώσεως των Ελληνίδων, εγγράφονταιάνευεξετάσεωνειςτηνβ' τάξιν του διδασκαλείου της γυμναστικής, οιδετηςδευτέρας υφίστανται την επί πτυχίω της σχολής των γυμναστώ εξέτασιναυτών κατά τας μέχρι τούδε ισχύουσας διατάξεις.Απόδετηςεπιψηφίσεως του παρόντος νόμου παύει η αναγνώρισις της ήδη υφισταμένης σχολής γυμναστριών.

[

]

Αρθρον 14. 1. Κατά τριετίαν και κατόπιν διαγωνισμού αποστέλλονται προς τελειοποίησιν εις Σουηδίαν, παρά τω Κεντρικώ Γυμναστικώ Ινστιτούτ α της Στοκχόλμης, τρεις των εχόντων διετή ευδόκιμον υπηρεσίαν πτυχιούχων του διδασκαλείου της γυμναστικής, αμφοτέρων των τμημάτων, διά δε την πρώτην τριετίαν και της σχολής των γυμναστών καθώς και γυμνάστριαι

έχουσαι και πτυχίον διδασκαλείου θηλέων ή ομοταγούς τούτω εκπαιδευτηρίου. Εις τους ούτω αποστελλομένους καταβάλλεται υπό του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών ο μισθός αυτών και επίδομα 100 δραχμών κατά μήνα καθώς καιαιδαπάναι της μεταβάσεως και επιστροφής. Τα του διαγωνισμού της αποστολήςκαιτουτρόπου των σπουδών κανονισθήσονται διά Β. Διατάγματος. 2. Οι ούτω συμπληρούντες την ειδικήν αυτών μόρφωσιν διδάσκαλοι της γυμναστικής διορίζονται απ' ευθείας ως δευτεροβάθμιοι καθηγηταί εν τω Διδασκαλείω της γυμναστικής, τω Ακαδημαϊκώ γυμναστηρίω, τοις διδασκαλείοις καιτοιςγυμνασίοις του Κράτους, λαμβάνοντες τας προσαυξήσειςτουμισθού ας και οι λοιποί όμοιόβαθμοι αυτοίς λειτουργοί της μέσης Εκπαιδεύσεως και δυνάμενοι μετά πενταετή υπηρεσίαν να προαχθώσιν εις πρωτοβαθμίους,αιδε διδασκάλισσαι διορίζονται εις τα διδασκαλεία της γυμναστικής και τα σχολεία της μέσης Εκπαιδεύσεως των θηλέων επί αρχικώ βαθμώ και μισθώ πρωτοβαθμίου διδασκάλου, δυνάμεναι μετά πενταετήευδόκιμονυπηρεσίαννα προαχθώσι και εις τον βαθμόν του δευτεροβαθμίου καθηγητού. Άρθρον 15. Διά Β. Διαταγμάτων κανονισθήσονταιοοργανισμός,τοαναλυτικόν πρόγραμμα και η καθόλου λειτουργία του διδασκαλείου της γυμναστικής.

[

]

Άρθρον 17. Καταργούνται τα άρθρα 16-26 καθώς και τα άρθρα 46-54 του ,ΒΧΚΑ' νόμου περί γυμναστικής, το άρθρον 1 του ,ΓΥΛΗ' νόμου περ τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του ,ΒΧΚΑ' νόμου περί γυμναστικής, ο νόμος ,ΓΥΟΗ' περί επόπτου της σχολικής σκοποβολίας, καθώς και τα εκτελεστικά τούτων Β. Διατάγματα και πάσα εν γένει διάταξιςαντικειμένηειςτον παρόντα νόμον, ούτινος η ισχύς άρχεται από της εν τη Εφημερίδι της Κυβερνήσεως δημοσιεύσεως αυτού. κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. ΕΝΑΘΉΝΑΙςΤΗ30 ΑΠΡΙΛΊΟΥ 1918 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο

Υπουργός

των

Εκκλησιαστικών ΔΗΜ. ΔΙΓΚΑΣ

κλπ.

73

ΩΡΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 1918-1919 (Β. Διάταγμα/15 Σεπτεμβρίου 1918) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Δ. Δίγκας

[Βλ. Το άρθρο 2, παρ. 2 του Β. διατάγματος στο κείμενο Α104].

74

ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ (Νόμος 1612/15 Δεκεμβρίου 1918) Κυβέρνηση Ελ Βενιζέλου Υπουργός Δ. Δίγκας

Περί συμπληρώσεως του νόμου 381 εν τω διδασκαλείω των νηπιαγωγών

Καλλιθέας

ΝΟΜΟΣ 1612 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν: Άρθρον 1. Το ανώτερον τμήμα του διδασκαλείου των νηπιαγωγών Καλλιθέας, το προβλεπόμενον υπό του άρθρου 10 του νόμου 381, θέλει λειτουργή όταν αι εν εκάστη τάξει αυτού εγγραφόμεναι μαθήτριαι δεν είνε ολιγώτεραι των δέκα (10) και εν όσω αι εκπαιδευτικαί ανάγκαι αι δι' αυτού θεραπευόμεναι υφίστανται, άλλως διαλύεται. Επανιδρύεται δε όταν αι αύται ανάγκαι απαιτήσωσι τούτο. Όμοιον τμήμα δύναται να λειτουργήση και εν άλλω Διδασκαλείω νηπιαγωγών. Η έναρξις της λειτουργίας του ανωτέρου τούτου τμήματος του διδασκαλείου νηπιαγωγών Καλλιθέας και η ίδρυσις ομοίου τμήματος εν άλλω διδασκαλείω νηπιαγωγών, ως και η διάλυσις αυτών γίνεται διά Β. Δ. Προτάσει του ΕκπαιδευτικούΣυμβουλίου.ΤοΕκπαιδευτικόνΣυμβούλιον ορίζει και το ανώτατον όριον του αριθμού των εισακτέων κατ' έτος μαθητριών. Άρθρον 2. Δεκταί προς φοίτησιν εις την Α' τάξιν αυτού γίνονται μετά ευδόκιμον εξέτασιν αι φέρουσαι πτυχίον νηπιαγωγού η διδασκαλίσσης. Προσλαμβάνονται όμως κατά προτίμησιν εκ της τάξεως των πτυχιούχων νηπιαγωγών

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 2, τχ. Α'/3 Ιανουαρίου 1919.

γών εφόσον προέρχονται εκ τούτων προς εξέτασιν και επιτυγχάνουσι κατ' αυτάς.

Άρθρον 3. Περί εγγραφών, απουσιών, ποινών, ημερών αργίας, βαθμολογίας, προαγωγής και απολύσεως ισχύουσι τα αυτά και εν τοις διδασκαλείοις των νηπιαγωγών εφόσον δεν ήθελον κανονισθή ταύτα άλλως διά Β. Δι ματος. Άρθρον 4. Αι μαθήτριαι της β' τάξεως μετ' ευδόκίμον απολυτήριον εξέτασιν ενεργουμένη κατά το τέλος του σχολικού έτους λαμβάνουσι πτυχίον διδασκαλίσσης και δύνανται να διορίζωνται εις τα διδασκαλεία των νηπιαγωγών, τα διδασκαλεία των θηλέων της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως και τα σχ Μέσης Εκπαιδεύσεως επί μισθώ πρωτοβαθμίου διδασκάλου κατά τον νόμον 1381 των νήπιαγωγικών μαθημάτων, της χειροτεχνίας, των οικιακών εργων και της καλλιγραφίας και ιχνογραφίας.

[

]

Άρθρον 7. Το ωρολόγιον και αναλυτικόν πρόγραμμα των μαθημάτων ωςαναγράφονταιταύταενάρθρω10 του νόμου 381 και τα καθέκαστα της λειτουργίας του σχολείου τούτου κανονίζονται διά Β. Διατάγματος. Άρθρον 8. Καθ' έκαστον έτος δύναται ο Υπουργός των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως να χορηγή εκπαιδευτικάς αδείας μετά πλήρων αποδοχών διά μίαν διετίαν εις δέκα κατ' ανώτατον όρον εκ των εν υπηρεσία νηπιαγωγών, όπως φοιτήσωσιν εις το ανώτερον τούτο τμήμα. Αι άδειαι αύται χορηγούνται αιτήσει των ενδιαφερομένων μετά γνωμοδότησιν των οικείων επιθεωρητών και καθ' α θέλει ορίσει Β. Διάταγμα. Επίσης δύνανται να χορηγώνται υποτροφίαι εξ 100 δραχμών μηνιαίως και Sta 12 μήνας εις δέκα κατ' ανώτατον όριον εν συνόλω μαθήτριαςτουα τέρου τούτου τμήματος εκ των εκτός υπηρεσίας ευρισκομένων νηπιαγωγών η διδασκαλισσών των κατά το άρθρον 2 του παρόντος νόμου προσλαμβανομένων. Άρθρον 9. Προς λειτουργίαν του σχολείου τούτου αναγράφεται κατ' έτοςειςτονπροϋπολογισμόν του Κράτους πίστωσις μέχρι 30.000 δραχμώ δι' υποτροφίας, διά μισθούς και επιμίσθια των διδασκόντων και διά προμήθειαν των αναγκαιούντων υλικών προς διδασκαλίαν των τεχνικών και πρακτικών μαθημάτων. Άρθρον 10. Κατά το ενεστώς έτος θέλει αναγραφή εν τω προϋπολογισμώ πίστωσις δραχ. 5.000 μεν υπέρ του ταμείου της «Ενώσεως των Ελληνίδων» προς κάλυψιν του προκύψαντος ελλείμματος εκ της λειτουργίας του διδ λείου νηπιαγωγών κατά το σχολικόν έτος 1917-1918, ετέρα δε 10.000 δραχμών ως συνδρομή εις τας δαπάνας του τρέχοντος σχολικού έτους 1918-1919.

κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν Αθήναις τη 15 Δεκεμβρίου 1918 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

ΔΗΜ. ΔΙΓΚΑΣ Εθεωρήθη και ετέθη η μεγάλη του Κράτους σφραγίς.

75

ΥΠΟΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΩΝ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ (Νόμος 1627/3 Ιανουαρίου 1919) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Δ. Δίγκας

Περί συστάσεως υποδιδασκαλείων προς μόρφωσιν υποδιδασκάλων διά τα Μουσουλμανικά σχολεΐα[1] ΝΟΜΟΣ 1627 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν Άρθρον 1. Δύναται ο Υπουργός των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως, προτάσει του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, να ιδρύση διά Β.Δ. μέχρι δύο υποδιδασκαλεία εκ τριών ενιαυσίων τάξεων αποτελούμενα, προς μόρφωσιν διδασκάλων διά τα στοιχειώδη μουσουλμανικά σχολεία. Τα υποδιδασκαλεία ταύτα ιδρύονται ένθα λειτουργεί διδασκαλείον δημοτικής εκπαιδεύσεως, καταργούνται δε καθ' ον και ιδρύονται τρόπον. Άρθρον 2. Δεκτοί εις την πρώτην τάξιν των υποδιδασκαλείων τούτων γίνονται μετά ευδόκιμον εισιτήριον εξέτασιν Μουσουλμανόπαιδες απόφοιτοι στοιχειωδών σχολείων εξ τουλάχιστον τάξεων, έχοντες ηλικίαν ουχί μικροτέραν των 12 ετών συμπεπληρωμένων, ουδέ μεγαλυτέραν των 20 και σωματικήν αρτιμέλειαν. Απόφοιτοιανωτέρωνσχολείων δύνανται να φοιτήσωσιναμέσωςειςτην β' τάξιν μετά ευδόκιμον κατατακτήριον εξέτασιν. Άρθρον 3. Μαθήματα εν τοις σχολείοις τούτοις διδάσκονται τα εξής: 1) Παιδαγωγικά, μετά της αναγκαίας φιλοσοφικής προπαιδείας. 2) Νέα Ελληνική γλώσσα. 3) Τουρκική γλώσσα και η μουσουλμανική θρησκεία. Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 3, τχ. Α'/7 Ιανουαρίου 1919.

4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13)

Ιστορία. Γεωγραφία. Αριθμητική και γεωμετρία πρακτική. Φυσιογνωστικά. Υγιεινή και νοσηλευτική. Στοιχεία γεωπονίας, κηπουρικής, δενδροκομίας, ζωολογίας. Ιχνογραφία και καλλιγραφία. Χειροτεχνία. Μουσική. Γυμναστική.

[

]

Άρθρον 11. Πάντες οι μαθηταί των υποδιδασκαλείων είναι υπότροφοι του Κράτους και η διαιτώνται εν οικοτροφείω δωρεάν η λαμβάνουσιν έκαστος δρχ. 60 κατά μήνα. Αι χορηγούμεναι υποτροφίαι δεν δύνανται να είναι πλείονες των 60 δι' όλας τας τάξεις και διαρκούσι 10 μήνας κατ' έτος.

[

]

Άρθρον 14. Τα καθέκαστα του νόμου τούτου κανονισθήσονται διά Β. διατάγματος, προτάσει του εκπαιδευτικού συμβουλίου. Ο παρών νόμος ψηφισθείς υπό της Βουλής και παρ' Η μ ώ ν σήμερον κυρωθείς δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν Αθήναις τη 3 Ιανουαρίου 1919 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο

Υπουργός

των

Εκκλησιαστικών

κτλ.

ΔΗΜ. ΔΙΓΚΑΣ

[1]

Περί του προσωπικού των σχολείων

Θράκης

ΝΟΜΟΣ 3179 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Δ' εν Αθήναις Συντακτικής Συνελεύσεως, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν·

[

]

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 186, τχ. Α'/7 Αυγούστου 1924.

Άρθρον 8. Προς μόρφωσιν Μουσουλμάνων υποδιδασκάλων δύναται να ιδρυθή διά Διατάγματος προτάσει του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου εν μιά των πόλεων της περιφερείας της Γενικής Διοικήσεως Θράκης υποδιδασκαλείον εκ 3 ενιαυσίων τάξεων, το προσωπικόν του όποιου θ' αποτελήται εξ ενός διευθυντού, διδάσκοντος τα φιλοσοφικά και παιδαγωγικά, ενός λογίου Μουσουλμάνου, διδάσκοντος την τουρκικήν γλώσσαν και θρησκείαν και εξ αναλόγου αριθμούάλλωνκαθηγητών η διδασκάλων λαμβανομένων εκ των εν τη αύτη πάλει λειτουργούντων σχολείων της Μέσης Εκπαιδεύσεως και διδασκόντων μαθήματα της ειδικότητος των είτε προς συμπλήρωσιν των υποχρεωτικών ωρών της καθ' εβδομάδα διδασκαλίας, είτε επί τω νομίμω επιμισθίω. Διευθυντής του υποδιδασκαλείου διορίζεται επί βαθμώ και αποδοχαίς διευθυντού β' τάξεως διδάκτωρ της φιλολογίας, έχων διετείς παιδαγωγικάς σπουδάς εν Εσπερία και τριετή τουλάχιστονεκπαιδευτικήνυπηρεσίαν,ηεπί βαθμω και αποδοχαίς τμηματάρχου α' τάξεως διδάκτωρ της φιλολογίας έχων πτυχίον δημοδιδασκάλου και δεκαετή εκπαιδευτικήν υπηρεσίαν. Καθηγητής της μουσουλμανικής γλώσσης και θρησκείας διορίζεται λόγιος Μουσουλμάνος. συμφώνως προς τας περί λειτουργών της μέσης εκπαιδεύσεως ισχυούσας διατάξεις. Άρθρον 9. Το υπηρετικόν προσωπικόν του υποδιδασκαλείου, διοριζόμενον και απολυόμενον υπό του αρμοδίου Γεν. Επιθεωρητού, τη προτάσει του διευθυντού, αποτελείται εξ ενός επιστάτου επί βαθμώ και μισθώ κλητήρος α' τάξεως και ενός υπηρέτου ή μιας υπηρετρίας επί βαθμω και μισθώ κλητήρος γ' τάξεως.

Άρθρον 10. Διά Διατάγματος, εκδιδομένου μετά πρότασιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, θα κανονισθώσι, το πρόγραμμα των μαθημάτων, τα προσόντα και η ηλικία των μαθητών του υποδιδασκαλείου, ο τρόπος των εισιτηρίων εξετάσεων, ο τρόπος των προαγωγικών και απολυτηρίωνεξετάσεωνκαι τα περί ημερών αργίας, απουσιών, ποινών, εγγραφών ή μετεγγραφών των μαθητών. Διά Διατάγματος επίσης θα κανονισθώσι τα των συνεδριών του συλλόγου των καθηγητών, και πάσα λεπτομέρεια του παρόντος. Η εν τω υποδιδασκαλείω εγγραφή είνεατελής,ταδεαπολυτήριακαι πτυχία αυτού εκδίδονται καθ' ον τρόπον και τα των διδασκαλείων της δημοτικής εκπαιδεύσεως. Άρθρον 11. Οι πτυχιούχοι του υποδιδασκαλείου διορίζονται εις τα Μουσουλμανικά σχολεία επί βαθμώ και αποδοχαίς νηπιαγωγού. Ο παρών νόμος, ψηφισθείς υπό της Δ' εν Αθήναις Συντακτικής Συνε-

Συνελεύσεωςκαιπαρ' Η μ ώ ν σήμερον κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίτης Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν

Αθήναις

τη

Ο

5 Αυγούστου 1924 Πρόεδρος της Δημοκρατίας

ΠΑΥΛΟς ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΏΤΗς Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών

κλπ. Υπουργός

Θ. ΒΕΛΛΙΑΝΙΤΗΣ

76

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΤΩΝ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ (Β. Διάταγμα/16 Ιανουαρίου 1919) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου ΥπουργόςΔ. Δίγκας

Περί προγράμματος των μαθημάτων του ανωτέρου των διδασκαλείων των νηπιαγωγών

τμήματος

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το 10ον άρθρον του νόμου 381 και το άρθρον 7 του νόμου 1612, προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε· Άρθρον μόνον μενα μαθήματα, ο προς διδασκαλίαν εκάστου αυτών αναγκαίος χρόνοςκαιη κατά τάξεις κατανομή της εξ εκάστου τούτων διδακτέας ύληςορίζονταιως έπεται: 1) Ελληνική γλώσσα. Α' τάξις, ώραι 6. α') Ανάγνωσις εκλεκτών έργων εκ νέων Ελλήνων ποιητών και λογογράφων. β') Γραμματολογικαί γνώσεις σχετικαί προς τα αναγιγνωσκόμενα λογοτεχνικά έργα. γ') Εκθέσεις, μία τουλάχιστον κατά δεκαπενθημερον (περιγραφαί, διηγήσεις, περιγραφαί υποκειμενικαί μετά διηγήσεως, περιλήψεις, αναλύσεις, χαρακτηρισμοί ατόμων). Β' τάξις, ώραι 5. α') Ανάγνωσις δοκίμων μεταφράσεων αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, κατά προτίμησιν ποιητών, και ξένων λογοτεχνών. ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 18, τχ. Α'/25 Ιανουαρίου 1919.

β') Γραμματολογικαί γνώσεις αι σχετικαί προς τα διδασκόμενα ελληνικά ξένα λογοτεχνικά έργα. γ') Εκθέσεις, μίαν τουλάχιστον κατά δεκαπενθημερον (περιλήψεις, αναλύσεις, χαρακτηρισμοί ατόμων και ομάδων, διάλογοι διηγηματικοί, επιστολαί, υπηρεσιακά έγγραφα και μικραί πραγματείαι κατά προτίμησιν παιδαγωγικαί). 2) Γαλλική

γλώσσα.

Τάξις Α', ώραι 6. Ανάγνωσιςκαιερμηνείαεκλεκτώνγαλλικών έργων απλού παιδαγωγικού περιεχομένου. Ασκήσεις εις το ομιλείν και γράφειν σχετικαίπροςτααναγιγνωσκόμενα. Σχετικά διδάγματα εκ της γραμματικής και του συντακτικού. Τάξις Β', ώραι 5. Ανάγνωσιςκαιερμηνείαεκλεκτώνγαλλικών έργων απλού παιδαγωγικού περιεχομένου. Ασκήσεις εις το ομιλείν και γράφειν σχετικαί προς τα αναγιγνωσκόμενα. Σχετικά διδάγματα εκ της γραμματικής και του συντακτικού. Σημ. Αι εις το ομιλείν και γράφειν ασκήσεις θα έχωσι κύριον σκοπόν την εξακρίβωσιν και την εξασφάλισιν της κατανοήσεως των αναγιγνωσκομένων υπότωνμαθητριών. 3) Φιλοσοφική προπαιδεία και νηπιαγωγικά

μαθήματα.

Τάξις Α', ώραι 6. α') Παιδαγωγική ψυχολογία, ιδία δε εξέτασις της βαθμιαίας αναπτύξεως τουψυχικούβίου του παιδός. β') Φρεβελιανόν σύστημα, υπό την σημερινήν ιδίως αυτού μορφήν. Τα νεώτερα νηπιαγωγικά συστήματα. Τάξις Β', ώραι 9. α') Η διδακτική του νηπιαγωγείου. β') Η πρώτη διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσης διά τους ξενοφώνους. γ') Υποδειγματικαί διδασκαλίαι, ακροάσεις και ασκήσεις εν τω προτύπω νηπιαγωγείω. δ') Η ισχύουσα σχολική νομοθεσία, η σχετική προς τον προορισμόν των αποφοίτωντουτμήματος. 4)

Καλλιγραφία,

ιχνογραφία

και

ζωγραφική.

Τάξις Α', ώραι 6. α') Καλλιγραφία. Τα διάφορα είδη της γραφήςκαιιδίαηελευθέρακαι στρογγύλη. Ώραι 2.

β') Ιχνογραφία ελευθέρα. Ιχνογράφησις εκ του φυσικού και από μνήμης επίτουχάρτου και του πίνακος. Ώραι 3. γ') Ζωγραφική. Κρητιδογραφία. Ώρα 1. Τάξις Β', ώραι 6. α') Καλλιγραφία. Τα διάφορα είδη της γραφής. Ταχυγραφική καλλιγραφία. Μεθοδική της διδασκαλίας της καλλιγραφίας. Ώραι 2. β') Ιχνογραφία. Γραμμική και προβολική ιχνογραφία και προοπτική. Μεθοδική της διδασκαλίας της ιχνογραφίας. Ώραι 2. γ') Ζωγραφική, υδατογραφία και ελαιογραφία, Μεθοδική της διδασκαλίας της ζωγραφικής, Ώραι 2. 5) Ωδική. Τάξις Α', ώραι 2. Θεωρία και ασκήσεις ωδικής. Τα κατάλληλα ιδία διάτονηπιαγωγείον άσματαεκμουσικής αναγνώσεως. Δημώδη, πατριωτικά και χορευτικά άσματα. Τάξις Β', ώραι 2. Θεωρία, και ασκήσεις ωδικής. Ποικίλα άσματα, μονόφωνα, και δίφωνα εκ μουσικής αναγνώσεως. Δημώδη, πατριωτικά και χορευτικά άσματα. 6)

Χειροτεχνία.

Τάξις Α', ώραι 6. Χαρτοπλεκτική, ψαθοπλεκτική, πλαστική και γυψουργία, χαρτοτεχνία και βιβλιοδετική. Τάξις Β', ώραι 6. Πλαστική και γυψουργία, ξυλοτεχνία, συρματοπλεκτική και πυρογραφία, Μεθοδική της διδασκαλίας της χειροτεχνίας. 7) Οικιακά έργα. Τάξις Α', ώραι 6. Κοπτική και ραπτική εσωρρούχο^ν και εξωτερικών ενδυμάτων. Επιδιόρθωσις, κέντημα και πλέξιμον. Η κατοικία, αερισμός, φωτισμός, θέρμανσις, επίπλωσις και καθαρισμός. I I ενδυμασία, μαγειρική. Τάξις Β', ώραι 6. α') Συνέχεια των εν τη Α' τάξει διδαχθέντων, έτι δε, β') Πλύσις, σιδέρωμα, κολλάρισμα, καθαρισμός κηλίδων. Στοιχεία υφαντικής, οικιακή οικονομία και λογιστική. Μεθοδική της διδασκαλίας των οικιακών έργων.

παιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν

Αθήναις

τη

16 Ιανουαρίου 1919 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

Ο

Υπουργός

των

Εκκλησιαστικών

κτλ. ΔΗΜ. ΔΙΓΚΑΣ

77

ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ (Νόμοι 1242Α' και 1242Β'/24 Ιουνίου 1919) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Δ. Δίγκας

ΝΟΜΟΣ 1242Α'

Περί Μέσης Εκπαιδεύσεως ΜΕΡΟΣ I.

Στοιχεία της μέσης

[

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

Διδασκαλείον

τεχνικής

Εκπαιδεύσεως

]

Δ'

εκπαιδεύσεως.

Άρθρον 18. 1) Προς μόρφωσιν του διδακτικού προσωπικού των κατωτέρων τεχνικών σχολών και των καθηγητών των τεχνικών μαθημάτων εν τοις διδασκαλείοις και τοις σχολείοις της Μέσης Εκπαιδεύσεως ιδρύεται εν Αθήναις διδασκαλείον της τεχνικής εκπαιδεύσεως. (ν. 572, άρθρ. 1). 2) το διδασκαλείον της τεχνικής εκπαιδεύσεως αποτελείται εκ τριών ενιαυσίων τάξεων, εν αις διδάσκονται τα εξής μαθήματα: α') Φυσικοτεχνία· αι διά τας τέχνας χρήσιμοι γενικαί ιδιότητες των στερεών, υγρών και αερίων, απλαί μηχαναί χρήσιμοι εις τας τέχνας, στοιχεία οπτικής, αρχαί ηλεκτροτεχνικής, ενέργειαι ηλεκτρικού ρεύματος, ηλεκτρικαί μονάδες, μέτρησις, ενέργεια και χρήσις αυτών, ηλεκτρικαί μηχαναί. β') Χημικοτεχνία· γενικαί αρχαί της χημείας, αμέταλλα και μέταλλα, χημικαί ενώσεις και αναλύσεις, καύσις, αναγωγή, οξέα, βάσεις και άλατα, γενικαιιδιότητεςτωνχημικών ανοργάνων και οργανικών ενώσεων των χρησίμων ειςταςτέχνας και χρησιμοποιήσις αυτών. γ') Τεχνολογία· οικοδομήσιμοι και ορυκταί εν γένει ύλαι, μέταλλα, κράματα και κατασκευή αυτών, εργαλεία και βοηθητικαί μηχαναί, χειρισμός και έλεγχος των διαφόρων τεχνολογικών προϊόντων, τεχνολογία των ξύλων, τρό-

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 190, τ/. Α'/28 Αυγούστου 1919.

τρόποιαπομιμήσεωςτωνπολυτίμων ξύλων, στιλβώσεις, εμπορική αξία διαφόρων τεχνολογικών προϊόντων. δ') Μαθηματικά και εμπορικά· υπολογισμοί επιφανειών, στερεών και υλικών, κανονισμός των τιμών και τεχνικοί προϋπολογισμοί εργασιών εξ ξύλου, σιδήρου και λοιπών υλικών, εισαγωγή και εξαγωγή των υλικών, δαπάναι και επιβάρυνσις της αξίας αυτών διά των μέσων συγκοινωνίας, απλή λογιστική και καταστιχογραφία. ε') Σχολική χειροτεχνία, πλεκτική διά ταινιών εκ χάρτου η ξύλου, πλαστική, χαρτοδετική, βιβλιοδετική, ξυλουργική, σιδηρουργική, μεθοδική αυτών διάταξις εν τω σχολείω. στ') Ελευθέρα ιχνογραφία· γραμμαί και εφαρμογή αυτών, μαίανδροι, ελλείψεις ωοειδείς, σπειροειδείς, κοχλίαι, ρόδακες, κυμάτια, ανθέμια, κλπ. εκτελούμενα δι' άνθρακος, κιμωλίας και χρωστήρος· εφαρμογαί προς κατασκευήν σχεδίων χρησίμων εις τας τέχνας, φύλλα δάφνης, φοινικοειδούς,άκανθαικαι εφαρμογή αυτών εν τη κοσμηματογραφία των διαφόρων ρυθμώνκαιιδίωςτων Ελληνικών. ζ') Γεωμετρική προβολική ιχνογραφία και προοπτική, γεωμετρικαί κατασκευαί, προβολαί των στερεών σωμάτων εις τα προβολικά επίπεδα, προβολαί ορθία και πλαγία, σχεδίασις υπό κλίμακα η εις φυσικόν μέγεθος, τομαί, σκοπός και διάταξις αυτών, αναγραφή των μέτρων, απλά σώματα, ενώσεις εκ ξύλου, λίθου και μετάλλου, αναπτύγματα, θύραι, κιγκλιδώματα, φωταγωγοί, γυγγλισμοί κλπ., υπολογισμός της αντοχής αυτών. η') Τεχνικά σχέδια αναφερόμενα εις την επιπλοποιΐαν, οικοδομικήν, μηχανουργικήν, ηλεκτροτεχνίαν και αρχιτεκτονικήν. θ') Πλαστική και γυψουργία, κατασκευή εκ πηλού και λοιπών πλαστικών ουσιώναντικειμένωναναφερομένωνειςταςτέχνας εξ εκτύπων και εκ του φυσικού. ι') Καλλιγραφία' τα διάφορα είδη των γραμμάτων και αριθμών τα διάφορα είδη της γραφής, ια') Στενογραφία. ιβ') Χειρισμός των εργαλείων και απλών βοηθητικών μηχανών, επεξεργασία μετάλλων και ξύλου εν ειδικοίς εργαστηρίοις, κατασκευή αντικειμένων επίτηβάσει μεθοδικού προγράμματος, ιγ') ιστορία των τεχνών. ιδ') Υγιεινή των εργαστηρίων και των επαγγελμάτων. ιε') Γυμναστική και σκοποβολία. (ν. 572 άρθρ. 2 εδ. 1). 3) Διά Β. διατάγματος, προτάσει του εκπαιδευτικού συμβουλίου, μετά γνωμοδότησιν του συλλόγου των καθηγητών, δύνανται να προστεθώσι και άλλα μαθήματα η και να αφαιρεθώσι τινα τούτων, (ν. 572 άρθρ. 2 εδ. 2). Άρθρον 19. 1) Μαθηταί γίνονται δεκτοί μόνον εν τη α' τάξει μετ' ευδο-

ευδόκιμονεισιτήριονεξέτασιν,ειςταφυσικά, μαθηματικά και τεχνικά μαθήματα, οιέχοντεςταεξήςπροσόντα· α') Συμπεπληρωμένον το 16ον και μη υπερβάντες το 30όν έτος της ηλικίας, όπερ πιστοποιείται επί μέν των ημεδαπών δι' αντιγράφου του μητρώου τωναρρένων,επίδετωνέξωθενπροερχομένων διά πιστοποιητικού των οικείων αρχών. β') Σωματικήν αρτιμέλειαν και ευεξίαν, βεβαιουμένας δι' επιθεωρήσεως διενεργουμένης υπό του διευθύνοντος το γραφείον της σχολικής υγιεινής του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως ιατρού ητουσχολικού ιατρού της περιφερείας. γ') Απολυτήριον δημοσίου η ανεγνωρισμένου υπό του Κράτους γυμνασίου μετά βαθμού τουλάχιστον καλώς και διαγωγής αμέμπτου ή πτυχίον διδασκαλείου της δημοτικής εκπαιδεύσεως. (ν. 572 άρθρ. 4). 2) Εκάστη τάξις περιλαμβάνει μαθητάς όχι πλείονας των είκοσι πέντε, (ν. 572 άρθρ. 6). 3) Αι εγγραφαί και αι εισιτήριοι εξετάσεις διενεργούνται από της 1ης μέχρι της 15ης Σεπτεμβρίου, τα δε μαθήματα άρχονται από της 16ης Σεπτεμβρίου και διαρκούσι μέχρι της 1ης Ιουνίου. Μετά την λήξιν των μαθημάτων τελείται κατ' έτος σχολική έκθεσις έργων των μαθητών, ήτις διαρκεί μέχρι της 15 Ιουνίου, (ν. 572 άρθρ. 5). 4) Η εγγραφή των μαθητών του διδασκαλείου είνε ατελής.

δραχμών 10, τα δε πτυχία εκδίδονται επί χαρτοσήμου δραχμών 15. Αι εγγραφαί και τα πιστοποιητικά σπουδών των μαθητών του προτύπου και του εσπερινού σχολείου είνε ατελή. (ν. 572 άρθρ. 11 και ν. 1385 άρθρ. 1 εδάφ. 4 και 5). Άρθρον 20. 1) Εις το διδασκαλείον προσαρτώνται ιδρυόμενα διά Β. Διαταγμάτων· α') Μία πρότυπος προπαρασκευαστική τεχνική σχολή, εν η εκτελούνται αι πρακτικαί ασκήσεις των μαθητών του διδασκαλείου, β') τρία εργαστήρια, ήτοι ξυλουργίας, μεταλλοτεχνίας και πλαστικής και γ') εν εσπερινόν σχολείον διά την περαιτέρω θεωρητικήν και πρακτικήν μόρφωσιν των τεχνιτών, (ν. 572 άρθρ. 7 εδ. 1). 2) Τα μαθήματα εν τω εσπερινώ σχολείω διδάσκουσιν οι καθηγηταί του διδασκαλείου και της προπαρασκευαστικής τεχνικής σχολής, επί τω κεκανονισμένω διά τους καθηγητάς επιμισθίω. (ν. 572, άρθρ. 7 εδ. 2). 3) Οι μαθηταί του διδασκαλείου, τη αποφάσει του συλλόγου των καθηγητωνκαιτη εγκρίσει του Υπουργείου, δύνανται να διδάσκωνται μαθήματά τινα καιενάλλωδημοσίω εκπαιδευτικώ ιδρύματι, να ασκώνται δε πρακτικώς εν τοιςεργαστηρίοιςτηςΣεβαστουπολείου εργατικής σχολήςκαιτουορφανοτροφείου

φείου Χατζηκώστα, χρησιμοποιουμένων των ιδρυμάτων τούτων προσωρινώς καιωςπροτύπων, επί αναλόγω αποζημιώσει της καταναλισκομένης κινητηρίου δυνάμεως και της φθοράς οργάνων και υλικών αυτών, αναγραφομένης προς τουτο ειδικής πιστώσεως εν τω προϋπολογισμω του Κράτους, (ν. 572, άρθρ. 8). Άρθρον 21. Δύναται το Υπουργείον διά Β. Διατάγματος μετά γνωμοδότησιν του εκπαιδευτικού συμβουλίου να προσαρτά εις το διδασκαλείον και ιδίαν τάξιν, εν η να διδάσκηται σειρά τεχνικών μαθημάτων διαρκείας ενός έτουςπροςτελειότερον καταρτισμόν των διδασκόντων τα τεχνικά μαθήματα εν τοις σχολείοις της μέσης εκπαιδεύσεως η των εκτός υπηρεσίας τοιούτων η δημοδιδασκάλων και να δίδη μετ' εξέτασιν εις τους ευδοκίμως τα μαθήματα παρακολουθήσαντας πτυχίον. Την σειράν των μαθημάτων θα διδάσκη το προσωπικόν του διδασκαλείου, επί τω κεκανονισμένω διά τους καθηγητάς επιμισθίω, θα παρακολουθώσι δε αυτά οι υπό του Υπουργείου μετά γνωμοδότησιν τουεκπαιδευτικούσυμβουλίου προσκαλούμενοι, προτιμωμένων των εχόντων υποβάλη περί τούτου αιτήσεις. Εις τους εν υπηρεσία λειτουργούς τους μέλλοντας να φοιτήσωσιν εις το διδασκαλείον παρέχεται άδεια εκπαιδευτική μετά πλήρων αποδοχών, ισχύουσα καθ' όλον τον χρόνον των σπουδών, (ν. 572 άρθρ. 9 εδ. 1 και ν. 940 άρθρ. 1 εδ. 6). 2) Το αναλυτικόν και ωρολόγιον πρόγραμμα των μαθημάτων της τάξεως ταύτης και τα των πτυχιακών εξετάσεων θα κανονισθώσι διά Β. Διατάγματος προτάσει του εκπαιδευτικού συμβουλίου, ως προς τα λοιπά δε ισχύουσιν αι διατάξεις του παρόντος κεφαλαίου, (ν. 572 άρθρ. 9 εδ. 2).

[

]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε'. Διδασκαλείον

γυμναστικής

Άρθρον 23. 1) Η θεωρητική και πρακτική εκπαίδευσις των καθηγητών και διδασκάλων της γυμναστικής, καθώς και των διδασκαλισσών του μαθήματος τούτου διά πάντα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της ανωτέρας και της μέσης εκπαιδεύσεωςαμφοτέρωντωνφύλων γίνεται εν τω διδασκαλείω της γυμναστικής, (ν. 1406 άρθρ. 1). 2) Το διδασκαλείον της γυμναστικής λογιζόμενον και ως φίλαθλον γυμναστικόν σωματείον μετέχει ως τοιούτο των Πανελληνίων και των Ολυμπιακών αγώνων, αντιπροσωπευόμενον και εν τω Συνδέσμω των Ελληνικών Αθλητικών και Γυμναστικών Σωματείων δι' ιδίου αντιπροσώπου εκ του διδακτικού αυτού προσωπικού, (ν. 1406 άρθρ. 13). Άρθρον 24. 1) Το διδασκαλείον της γυμναστικής υπαγόμενον εις τα σχολεία της μέσης εκπαιδεύσεως, περιλαμβάνει δύο τμήματα· εν τμήμα αρρένων, εκ τριών ενιαυσίων τάξεων, και εν θηλέων εκ δύο· εν τοις τμήμασι δε τούτοις διδάσκονται τα εξής μαθήματα:.

α') Τμήμα 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14)

αρρένων'

Παιδαγωγική γυμναστική. Αγωνιστική, παιδιαί και χορός. Οπλομαχητική. Προσκοπισμός. Στρατιωτική προπαίδευσις και σκοποβολία. Κολυμβητική και κωπηλασία. Ανατομική του ανθρώπου και ιστολογία. Φυσιολογία του ανθρώπου. Υγιεινή. Μηχανική και φυσιολογία των ασκήσεων. Ορθοπεδική και θεραπευτική γυμναστική, τρίψις και κινησιοθεραπεία. ιστορία της γυμναστικής. Παιδαγωγική. Ωδική. β') Τμήμα θηλέων'

1) Παιδαγωγική γυμναστική. 2) Παιδιαί και χορός. 3) Κολυμβητική. 4) Ανατομική του ανθρώπου και ιστολογία. 5) Φυσιολογία του ανθρώπου. 6) Υγιεινή. 7) Μηχανική και φυσιολογία των ασκήσεων. 8) Ορθοπεδική και θεραπευτική γυμναστική, τρίψις και κινησιοθεραπεία. 9) Νοσηλευτική και παιδοκομία. 10) Ιστορία της γυμναστικής. 11) Παιδαγωγική. 12) Ωδική (ν. 1406 άρθρ. 2). Άρθρον 25. 1) Εις το τμήμα των αρρένων γίνονται δεκτοί προς εγγραφήν οι έχοντες· α') Απολυτήριον γυμνασίου η εμπορικής σχολής η διδασκαλείου της δημοτικής εκπαιδεύσεως ή άλλου ομοταγούς· προς ταύτα και ανεγνωρισμένου εκπαιδευτηρίου. β') Ηλικίαν ουχί ανωτέραν των 25 ετών. γ') Ανάστημα ουχί μικρότερον του 1,65μ.Και δ') Υγείαν και σωματικήν διάπλασιν τελείαν και τελειότητα των πέντε αισθήσεων βεβαιουμένην δι' εξετάσεως υφ' ολοκλήρου του συλλόγου των καθηγητών του διδασκαλείου, (ν. 1406, άρθρ. 3, εδ. 1). 2) Εις το τμήμα των θηλέων γίνονται δεκταί αι εχουσαι·

α') Απολυτήριον γυμνασίου η εμπορικής σχολής θηλέων η διδασκαλείου της δημοτικής εκπαιδεύσεως των θηλέων η διδασκαλείου νηπιαγωγών ή λου ομοταγούς προς ταύτα εκπαιδευτηρίου. β') Ηλικίαν ουχί ανωτέραν των 25 ετών. γ') Ανάστημα ουχί μικρότερον των 1,55μ.Και δ') Υγείαν και σωματικήν διάπλασιν τελείαν και τελειότητα των αισθήσεων βεβαιουμένην υφ' ολοκλήρου του συλλόγου των καθηγητών και διδασκαλισσών του τμήματος, (ν. 1406, άρθρ. 3, εδαφ. 2). [

1

Άρθρον 27.

[

]

5) Καταργούνται τα άρθρα 16-26 καθώς και τα άρθρα 46-54 του ,ΒΧΚΑ' νόμου «περί γυμναστικής», το άρθρον 1 του ,ΓΥΛΗ' νόμου «περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του ,ΒΧΚΑ' νόμου «περί γυμναστικής», ο νόμος ,ΓΥΟΗ' «περί επόπτου της σχολικής σκοποβολίας», καθώς και τα εκτελεστικά τούτων Β. διατάγματα.

[

]

ΝΟΜΟΣ 1242Β'

Περί Δημοτικής

Εκπαιδεύσεως

[

]

ΜΕΡΟΣ III.

Διδασκαλεία και υποδιδασκαλεία δημοτικής

εκπαιδεύσεως

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'. Διδασκαλεία δημοτικής εκπαιδεύσεως

Άρθρον 49. 1) Προς μόρφωσιν διδασκάλων της δημοτικής εκπαιδεύσεως λειτουργούσιν εν τω Κράτει διδασκαλεία δημόσια η ανεγνωρισμένα κατ' ανώτατον όρον επτά εκατέρου των φύλων. (Β. Ν. Διάταγμα 26 Αυγ. 1914, άρθρ. 1, εδαφ. 1). 2) Τα διδασκαλεία ιδρύονται, αναγνωρίζονται και καταργούνται διά Β. διατάγματος, προτάσει του εκπαιδευτικού συμβουλίου, ορίζοντος εκάστοτε τον αριθμόν των αναγκαίων εις το Κράτος διδασκαλείων εκατέρου των φύλων, τηνεδραναυτών και τον αριθμόν των εισακτέων κατ' έτος μαθητών και μα τριών. (Β. Ν. Διάταγμα 26 Αυγ. 1914, άρθρ. 1, εδ. 2).

3) Καθ' υπέρβασιν του ως ανωτέρω οριζομένου αριθμού διδασκαλείων ιδρύεταιενΚοζάνη διδασκαλείον θηλέων προς μόρφωσιν διδασκαλισσών της δημοτικής εκπαιδεύσεως. Κατά το σχολικόν έτος 1918-1919 θέλει λειτουργήση μόνον η πρώτη τάξις αυτού. Ο τρόπος της προαγωγής των μαθητριών της τάξεως ταύτης κανονισθήσεται διά Β. διατάγματος, (ν. 1614, άρθρ. μόνον). 4) Τα υπό της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας Αθηνών η υπό δήμων και κοινοτήτων η εξ άλλων ειδικών πόρων συντηρούμενα διδασκαλεία θηλέων, μετασχηματιζόμενα και λειτουργούντα κατά τας διατάξεις του παρόντος νόμου, δύνανται ν' αναγνωρισθώσιν ως ισότιμα προς τα του Κράτους. (Β. Ν. Διάταγμα 26 Αυγ. 1914, άρθρ. 1, εδ. 4). 5) Επιτρέπεται εις τον Υπουργόν των Εσωτερικών ν'αναγράφηετησίως εν τω προϋπολογισμώ του Υπουργείου τούτου πίστωσιν διά συνδρομήν του Κράτους υπέρ της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας Αθηνών προς συντήρησιν διδασκαλείων θηλέων εν Πάτραις, Αθήναις, Κερκύρα και Λαρίση δραχ. 50000.

(ν. ,γψκ', άρθρ. 1). Άρθρον 50. 1) Τα διδασκαλεία εκατέρου των φύλωναπαρτίζονταιεκ τριών ενιαυσίων τάξεων, εν αις διδάσκονται· α') Θρησκευτικά, β') Φιλοσοφικά και παιδαγωγικά. γ') Η ιστορία και η ισχύουσα νομοθεσία της παρ' ημίν δημοτικής εκπαιδεύσεως. δ') Νέα και αρχαία ελληνική γλώσσα. ε') Γαλλική γλώσσα, στ') Ιστορία και ιδία του Ελληνικού Έθνους, ζ') Γεωγραφία, η') Μαθηματικά, θ') Φυσιογνωστικά. ι' ) Υγιεινή και νοσηλευτική. ια') Στοιχεία του ισχύοντος δικαίου και της πολιτικής οικονομίας, εν τοις των αρρένων, οικιακή δ' οικονομία εν τοις των θηλέων. ιβ') Στοιχεία γεωπονίας, κηπουρικής, δενδροκομίας, ζωοτεχνίας, μελισσοκομίας και σηροτροφίας. ιγ') Ωδική και τετράχορδον ή κλειδοκύμβαλον ή μανδολίνον, εν δε τοις των αρρένων και εκκλησιαστική μουσική, ιδ') Ιχνογραφία και καλλιγραφία. ιε') Χειροτεχνία, εν δε τοις των θηλέων και οικιακά έργα. ιστ') Γυμναστική, εν δε τοις των αρρένων και στρατιωτικαίασκήσειςκαι σκοποβολία. (Β. Ν. Δ. 26 Αυγ. 1914, άρθρ. 2, εδ. 1 και ν. 381, άρθρ. 2. εδ. 1). 2) Το πρόγραμμα των μαθημάτων κανονίζεται διά Β. Διατάγματος, προτάσει του εκπαιδευτικού συμβουλίου. (Β. Ν. Δ. 26 Αυγ. 1914, άρθρ. 2, εδ. 2).

Άρθρον 51. 1) Δεκτοί εις εισιτήριον εξέτασιν διά την α' τάξιν των διδασκαλείων γίνονταιοιέχοντες' α') Σωματικήν αρτιμέλειαν και ευεξίαν βεβαιουμένην υπό του σχολικού ιατρού της περιφερείας, η τούτου ελλείποντος η κωλυομένου, υπό τίνος των βοηθών αυτού και ηλικίαν 15 έως 20 ετών και β') Απολυτήριον αστικού σχολείου η ενδεικτικόν προαγωγής εκ της β' τάξεως του γυμνασίου των τεσσάρων τάξεων ή της γ' του γυμνασίου των εξ τάξεων ή αντιστοίχου τάξεως ανεγνωρισμένου παρθεναγωγείου ή απολυτήριον υποδιδασκαλείου. (Β. Ν. Δ. 26 Αυγ. 1914 άρθρ. 3 εδ. 1 και ν. 794 άρθρ. μόνον εδ. 1). 2) Οι δυνάμει απολυτηρίου υποδιδασκαλείου γινόμενοι δεκτοί εις εισιτήριον εξέτασιν δύνανται να έχωσιν ηλικίαν και μέχρι 30 ετών εισαγόμενοι δε εις τα διδασκαλεία θεωρούνται ως εν εκπαιδευτική αδεία διατελούντες και λα νουσι το ήμισυ του μισθού των. (Β. Ν. Δ. 26 Αυγ. 1914 άρθρ. 3 εδ. 2 και ν. 381 άρθρ. 3 εδ. 1). 3) Εις τας λοιπάς τάξεις των διδασκαλείων εγγράφονται οι προαγόμενοι εκτηςαμέσωςκατωτέρας τάξεως του αυτού διδασκαλείου. Οι εξ άλλων διδ σκαλείων προερχόμενοι εγγράφονται τη αδεία του γενικού επιθεωρητού της περιφερείας, επί τη βάσει των ενδεικτικών η αποδεικτικών της σπουδής. (Β. Ν. Δ. 26 Αυγ. 1914 άρθρ. 3 εδ. 3). 4) Η κατάταξις εις τα διδασκαλεία της δημοτικής εκπαιδεύσεως των μαθητών του ιεροδιδασκαλείου Σάμου και των μαθητριών των γυμνασιακών τμημάτων των ανωτέρων παρθεναγωγείων των νέων χωρών θέλει κανονισθή δι' αποφάσεως του Υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύ σεως, μετά γνωμοδότησιν του εκπαιδευτικού συμβουλίου, (ν. 381 άρθρ. 8 εδ. 3).

[

]

κεφαλαιον β'. Διδασκαλεία

νηπιαγωγών

Άρθρον 59. 1) Δύναται το Υπουργείον κατά γνωμοδότησιν του εκπαιδευτικού συμβουλίου να προσαρτά εις τα διδασκαλεία των θηλέων και διδασκαλείον νηπιαγωγών, αποτελούμενον εκ δύο τάξεων ενιαυσίων, εν αις διδάσκονται: α') Θρησκευτικά, β') Νηπιαγωγικά μαθήματα, γ') Ελληνική γλώσσα. δ') Φυσιογνωστικά μετά πρακτικών εφαρμογών. ε') Οικιακή οικονομία και οικιακά έργα. ζ') Τεχνικά μαθήματα. (Β.Ν.Δ. 26 Αυγ. 1914, άρθρον 9, εδαφ. 1).

2) Το διδασκαλείον των νηπιαγωγών έχει την αυτήν και το εις ο προσαρτάται διδασκαλείον διεύθυνσιν' τα δε μαθήματα αυτού διδάσκει το προσωπικόν του διδασκαλείου των θηλέων η και άλλων σχολείων της μέσης εκπαιδεύ κατά τας διατάξεις του άρθρου 57, εδάφια 4, 5 και 6 του νόμου 1242 α' «περί μέσης εκπαιδεύσεως», πλην των νηπιαγωγικών μαθημάτων, άτινα διδάσκει καθηγήτρια των νηπιαγωγικών μαθημάτων η πτυχιούχος νηπιαγωγός έχουσα τριετή υπηρεσίαν διδασκαλίσσης νηπιαγωγικών, μαθημάτων εν διδασκαλείω νηπιαγωγών. (Β.Ν.Δ. 26 Αυγ. 1914, άρθρ. 9, εδάφ. 2). 3) Δεκτοί εις το διδασκαλείον των νηπιαγωγών γίνονται μετά δοκιμασίαν απόφοιτοιαστικώνσχολείων θηλέων ή απόφοιτοι ανωτέρων παρθεναγωγείων οκτώτουλάχιστοντάξεων ή έχουσαι ενδεικτικόν της α' τάξεως του γυμνασίου των τεσσάρων τάξεων ή της β' τάξεως του γυμνασίου των εξ τάξεων. Αι ε κιμούσαι εις την απολυτήριον εξέτασιν λαμβάνουσι πτυχίον νηπιαγωγού. (Β. Ν. Δ. 26 Αυγ. 1914, άρθρ. 9, εδ. 3, και ν. 794, άρθρ. μόνον). 4) Το εν Θεσσαλονίκη λειτουργούν διδασκαλείον των νηπιαγωγών διατηρείται μετασχηματιζόμενον κατά τας διατάξεις του παρόντος. (Β.Ν.Δ. 26 Αυγ. 1914, άρθρ. 9, εδ. 5). 5) Το υπό της Ενώσεως των Ελληνίδων συντηρούμενον διδασκαλείον των νηπιαγωγών μετασχηματιζόμενον και λειτουργούν κατά τας διατάξε παρόντος νόμου αναγνωρίζεται ως ισότιμον προς τα του Κράτους. (Β.Ν.Δ. 26 Αυγ. 1914, άρθρον 10, εδαφ. 1). 6) Τα διδασκαλεία νηπιαγωγών δύνανται να λειτουργήσωσι και μη προσηρτημένα εις διδασκαλεία θηλέων, υπό ιδίαν διεύθυνσιν, καθ' α Β. διάταγμα θέλει κανονίση. (Β.Ν.Δ. 26 Αυγ. 1914, άρθρ. 9, εδαφ. 6). 7) Το προσωπικόν των αυτοτελών διδασκαλείων των νηπιαγωγών αποτελείται εκ της διευθυντρίας και καθηγητών και διδασκάλων, οίτινες δύνανται να είνε πρώτου η δευτέρου βαθμού. (ν. 1422, άρθρ. 3, εδ. 6). 8) Διά Β. Διατάγματος θα κανονισθή το ωρολόγιον και αναλυτικόν πρόγραμμα των μαθημάτων και τα των εισιτηρίων και πτυχιακών εξετάσεων κατά τα λοιπά ισχύουσιν αι διατάξεις του παρόντος. (Β.Ν.Δ. 26 Αυγ. 1914, 9 εδ. 4). Άρθρον 60. 1) Εις το υπό της ενώσεως των Ελληνίδων συντηρούμενον εν Καλλιθέα διδασκαλείον των νηπιαγωγών, δύναται να λειτουργήσηκαιανώτερον τμήμα, αποτελούμενον εκ δύο ενιαυσίων τάξεων, εν αις διδάσκονται: α') Χειροτεχνία και οικιακά έργα. β') Καλλιγραφία, ιχνογραφία και ζωγραφική. γ') Μουσική. δ') Νηπιαγωγικά μαθήματα μετά της αναγκαίας φιλοσοφικής προπαιδείας, και Ελληνική και γαλλική γλώσσα. (Β.Ν.Δ. 26 Αυγ. 1914 άρθρ. 10 εδ. 2).

2) Το ανώτερον τμήμα του διδασκαλείου τούτου θέλει λειτουργή όταν αι εν εκάστη τάξει αυτού εγγραφόμεναι μαθήτριαι δεν είνε ολιγώτεραι των δέκα (10) και εν όσω αι εκπαιδευτικαί ανάγκαι αι δι' αυτού θεραπευόμεναι υφίστανται, άλλως διαλύεται. Επανιδρύεται δε όταν αι αύται ανάγκαι απαιτήσωσι τουτο. Όμοιον τμήμα δύναται να λειτουργήση και εν άλλω διδασκαλείω νηπιαγωγών. (ν. 1612 άρθρ. 1 εδ. 1). 3) Η έναρξις της λειτουργίας του ανωτέρου τούτου τμήματος του διδασκαλείου νηπιαγωγών Καλλιθέας και η ίδρυσις όμοιου τμήματος εν άλλω διδασκαλείο) νηπιαγωγών, ως και η διάλυσις αυτών γίνεται διά Β. διατάγματος, προτάσει του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου. Το Εκπαιδευτικόν Συμβούλιον ορίζει και το ανώτερον όριον του αριθμού των εισακτέων κατ' έτος μαθητριών, (ν. 1612 άρθρ. 1 εδ. 2). 4) Δεκταί προς φοίτησιν εις την α' τάξιν αυτού γίνονται μετά ευδόκιμον εξέτασιν αι φέρουσαι πτυχίον νηπιαγωγού η διδασκαλίσσης. Προσλαμβάνονται όμως κατά προτίμησιν εκ της τάξεως των πτυχιούχων νηπιαγωγών, εφ' όσον προσέρχονται εκ τούτων προς εξέτασιν και επιτυγχάνουσι κατ' αυτάς. (ν. 1612 άρθρ. 2 εδ. 1). 5) Τα των εισιτηρίων εξετάσεων κανονισθήσονται διά Β. Διατάγματος, (ν. 1612 άρθρ. 2, εδ. 2).

[

]

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν Γ'.

Υποδιδασκαλεία προς μόρφωσιν Ελλήνων υποδιδασκάλων

Άρθρον 63. 1) ιδρύεται εις έκαστον νομόν ανά εν υποδιδασκαλείον. (ν. ,ΒΟΘ' άρθρ. 1). 2) Τα υποδιδασκαλεία λειτουργούσιν όταν οι μαθηταί αυτών δεν είνε ολιγώτεροι των 15 και εν όσω αι εκπαιδευτικαί ανάγκαι αι δι' αυτών θεραπευόμεναι υφίστανται, άλλως διαλύονται, ανιδρύονται δε πάλιν, όταν αι αύται νάγκαιαπαιτήσωσιτούτο. (ν. ,ΒΟΘ' άρθρ. 24). 3) Η διάρκεια της εν τοις υποδιδασκαλείοις μαθητείας είνε μονοετής, (ν. ,ΒΟΘ' άρθρ. 2). 4) Οι θέλοντες να σπουδάσωσιν εις τα υποδιδασκαλεία πρέπει να έχωσιν· α') Απολυτήριον σχολαρχείου. β') Διαγωγήν άμεμπτον μαρτυρουμένην είτε υπό των δημοτικών αρχών είτε υπό των διευθυντών και των διδασκάλων των σχολείων, εις α εφοίτησαν. γ') Ηλικίαν ουχί μικροτέραν των 16 ούτε μεγαλειτέραν των 30 ετών, μαρτυρουμένην υπό των επιτοπίων αρχών.

δ') Υγείαν στερεάν και σώμα αρτιμελές υπό δύο ιατρών πιστούμενα. (ν. ,ΒΟΘ', άρθρ. 10). 5) Μόνον μετά ευδόκιμον εισιτήριον δοκιμασίαν καταγράφονται εν τοις μαθηταίς των υποδιδασκαλείων οι εις αυτά προσερχόμενοι, (ν. ,ΒΟΘ', άρθρ. 11). 6) Οι φοιτώντες κατ' έτος εις τα Υποδιδασκαλεία δεν επιτρέπεται να υπερβαίνωσι τους 50. (ν. ,ΒΟΘ', άρθρ. 25). Άρθρον 64. 1) Μαθήματα διδάσκονται εν τοις Υποδιδασκαλείοις: α') Θρησκευτικά, Ευαγγέλιον εν μεταφράσει, ιερά ιστορία και κατήχησις. β') Παιδαγωγικά. γ') Ανάγνωσις και ερμηνεία κειμένων νεοελληνικών, εκθέσειςιδεώνκαι γραμματικής της νεοελληνικής γλώσσης. δ') Ιστορία Ελληνική και ιδίως της Ελληνικής Επαναστάσεως, ε') Γεωγραφία της Ευρώπης και ιδίως της Ελλάδος, στ') Πρακτική αριθμητική και ιδίως προβλήματα, ζ') Άσματα εκκλησιαστικά και λαϊκά, η') Καλλιγραφία. θ') ιχνογραφία, και ι') Γυμναστική, (ν. ,ΒΟΘ', άρθρ. 12). 2) Μετά του Υποδιδασκαλείου συνημμένον υπάρχει και πρότυπον κοινόν δημοτικόν σχολείον έχον ουχί πλειοτέρους των 40 μαθητών (ν. ,ΒΟΘ', άρθρ. 14).

[

]

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν Γ'.

Υποδιδασκαλεία προς μόρφωσιν μουσουλμάνων

υποδιδασκάλων

Άρθρον 67. 1) Δύναται Ο Υπουργός των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως, προτάσει του εκπαιδευτικού συμβουλίου, να ιδρύση διά Β. Δ. μέχρι δύο Υποδιδασκαλεία εκ τριών ενιαυσίων τάξεων αποτελούμενα, προς μόρφωσιν διδασκάλων διά τα στοιχειώδη Μουσουλμανικά σχολεία. Τα Υποδιδασκαλεία ταύτα ιδρύονται ένθα λειτουργεί διδασκαλείον δημοτικής εκπαιδεύσεως καταργούνται δε καθ' ον ιδρύονται τρόπον, (ν. 1627, άρθρ. 1). 2) Δεκτοί εις την πρώτην τάξιν των υποδιδασκαλείων τούτων γίνονται μετά ευδόκιμον εισιτήριον εξέτασιν Μουσουλμανόπαιδες απόφοιτοι στοιχειωδών σχολείων εξ τουλάχιστον τάξεων, έχοντες ηλικίαν ουχί μικροτέραν των 12 ετών συμπεπληρωμένων, ουδέ μεγαλειτέραν των 20 και σωματικήν αρτιμέλειαν. (ν. 1627, άρθρ. 2, εδ. 1). 3) Απόφοιτοι ανωτέρων σχολείων δύνανται να φοιτήσωσιν αμέσως εις την β' τάξιν μετά ευδόκιμον κατατακτήριον εξέτασιν. (ν. 1627, άρθρ. 2, εδαφ. 3).

78

ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ (Νόμος 2242/24 Ιουνίου 1920) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Δ. Δίγκας

Περί τροποποιήσεως διατάξεών τινων του νόμου 572 «περί Διδασκαλείου της Τεχνικής Εκπαιδεύσεως» ΝΟΜΟΣ 2242 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν Άρθρον 1. Το άρθρον 2 του νόμου 572 τροποποιείται ως έπεται : 1.) το διδασκαλείον της τεχνικής εκπαιδεύσεως έχει τέσσαρας ενιαυσίους τάξεις. 2.) Τα εν τω διδασκαλείω τούτω διδασκόμενα μαθήματα είναι γενικά και ειδικά. Και γενικά μεν είναι τα εξής α') Ελληνικά και ιστορία, β') φυσικομαθηματικά και υγιεινή, γ') ωδική και δ') γυμναστική. Ειδικά δε α') ιχνογραφία ελευθέρα, γεωμετρική και προβολική μετά προοπτικής, β') σχεδιογραφία,) ζωγραφική, δ) καλλιγραφία, ε') πλαστική και γυψουργία, στ') χειροτεχνία, ζ') ιστορία των τεχνών, η') στοιχειώδεις παιδαγωγικαί γνώσεις και μεθοδική της διδασκαλίας των τεχνικών μαθημάτων μετά πρακτικών ασκήσεων, θ') στενογραφία και ι') κοπτική και εν γένει γυναικεία χειροτεχνία διά τας μαθήτριας μόνον. 3) Διά Β. Διατάγματος κατά πρότασιν του εκπαιδευτικού συμβουλίου δύνανται να προστεθώσι και άλλα μαθήματα η και ν' αφαιρεθώσι τινάτωνανωτέρω.

[

]

Άρθρον 3. Το άρθρον 4 του αυτού νόμου 572 τροποποιείται ως εξής. 1. Εις την α' τάξιν του διδασκαλείου εγγράφονται μετ' ευδόκιμον εισιΑναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 144, τχ. Α'/30 Ιουνίου 1920.

εισιτήριονεξέτασινκαικατά σειράν επιτυχίας, οι έχοντες ενδεικτικόν προαγωγής εκτηςΒ' τάξεως τετραταξίου γυμνασίου ή λυκείου ή αντιστοίχου εις ταύτην άλλου σχολείου της Μέσης Εκπαιδεύσεως. 2. Επιτρέπεται μετ' ευδόκιμον κατατακτήριον εξέτασιν η απ' ευθείας κατάταξις εις την γ' και την δ' τάξιν του διδασκαλείου, αποφοίτων του σχολείου των καλών τεχνών, αν κέκτηνται και ενδεικτικόν προαγωγής εκ της δευτέρας τάξεως τετραταξίου γυμνασίου. 3. Τα καθέκαστα των εισιτηρίων και κατατακτηρίων τούτων εξετάσεων θέλουσι κανονισθή διά Β. Διατάγματος. Άρθρον 4. Το άρθρον 7 του αυτού νόμου 572 τροποποιείται ως εξής. 1. Εις το διδασκαλείον προσαρτώνται εν εργαστήριον φυσικής και χημείας, εν πλαστικής και γυψουργίας και εν χειροτεχνίας. Εν εκάστω δε τούτων διορίζεται εις επιμελητής, βοηθός του οικείου καθηγητού. 2. Επιμεληταί επί βαθμώ και μισθώ πρωτοβαθμίου διδασκάλου διορίζονται μετά διαγωνισμόν, εν μεν τω φυσικοχημικώ εργαστηρίω, απόφοιτοι του Βαρβακείου Λυκείου η άλλων σχολείων της Μέσηςεκπαιδεύσεως,των τεχνικών εργαστηρίων, απόφοιτοι του διδασκαλείου τούτου η του σχολείου των καλών τεχνών. 3. Τα καθ' έκαστα των διαγωνισμών τούτων θέλουσι κανονισθή διά Β. Διατάγματος. Άρθρον 5. Το άρθρον 9 του αυτού νόμου 572, ως τούτο μετερρυθμίσθη διά του νόμου 940, τροποποιείται ως έπεται: 1. Δύναται ο Υπουργός των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως, μετά γνωμοδότησιν του εκπαιδευτικού συμβουλίου, να προσαρτά εις το διδασκαλείον της τεχνικής εκπαιδεύσεως ιδίαν τάξιν προς τελειότερον καταρτισμόν των διδασκόντων τα τεχνικά μαθήματα εν τοις σχολείοις της Μέσης Εκπαιδεύσεως η των εκτός υπηρεσίας τοιούτων. 2. Εν τη τάξει ταύτη διδάσκονται τα εξής μαθήματα α) ιχνογραφία ελευθέρα, γεωμετρική και προβολική μετά προοπτικής, β) σχεδιογραφία, γ) ζωγραφική, δ) καλλιγραφία, ε) χειροτεχνία, στ) ιστορία των τεχνών και ζ) στοιχειώδεις παιδαγωγικαί γνώσεις και μεθοδική της διδασκαλίας των τεχνικών μαθημάτων μετά πρακτικών ασκήσεων. Το δε αναλυτικόν και το ωρολόγιον πρόγραμμα των μαθημάτων τούτων θέλουσι κανονισθή διά πράξεωςτουΥπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως, δημοσιευομένης εν τηΕφημερίδιτηςΚυβερνήσεως, μετά γνωμοδότησιν του συλλόγου των διδασκόντων. 3. Τα εν τη τάξει ταύτη τεχνικά μαθήματα διδάσκει το μόνιμον προσωπικόν του διδασκαλείου μέχρι μεν συμπληρώσεωςτουαριθμούτωνωρώντης καθ' εβδομάδα υποχρεωτικής δι' έκαστον διδασκαλίας, άνευ ουδεμιάς προσθέτου αμοιβής, πέραν δε τούτου, επί μηνιαίω επιμισθίω δραχ. 15 δι' εκάστην

ώραν καθ' εβδομάδα διδασκαλίας, η αλλοδαποί καθηγηταί άλλων εν Αθήναις δημοσίων σχολείων επί τω δι' Ιδιαιτέρας συμβάσεως κεκανονισμένω επιμισθίω αυτών, τα δε παιδαγωγικά ειδικός τούτων καθηγητής επί μηνιαία αποζημιώσει δρχ. 25 δι' εκάστην ώραν καθ' εβδομάδα διδασκαλίας. 4. Εις την τάξιν ταύτην φοιτώσιν, οπόταν κληθώσιν υπό του Υπουργού, υποχρεωτικώςμεν,οιάνευπτυχίου του διδασκαλείου τούτου εν δημοσία υπηρεσία διδάσκαλοι των τεχνικών μαθημάτων, οι έχοντες μικροτέραν των 15 ετων διδασκαλικήν υπηρεσίαν, προαιρετικώς δε οι εκτός υπηρεσίας διατελούντες καιοιυπερβάντεςτο15ον έτος της υπηρεσίας των. 5. Η διδασκαλία των εν τη τάξει ταύτη μαθημάτων διαπεραίνεται εντός ενός σχολικού έτους. Μετά δε την λήξιν των μαθημάτων υφίστανται οι δόκιμοι θεωρητικήν τε τεχνικήν και πρακτική δοκιμασίαν, οι δε ευδοκιμούντες εις ταύτην λαμβάνουσι πτυχίον του διδασκαλείου, εξομοιούμενοι προς τους αποφοίτους αυτού. Άρθρον 6. Οι πτυχιούχοι του διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως διορίζονται εν τοις σχολείοις της Μέσης Εκπαιδεύσεως, εν τοις διδασκαλείοις της δημοτικής και εν άλλαις τεχνικαίς σχολαίς επί βαθμώ και μισθώ πρωτοβαθμίου διδασκάλου, δυνάμενον να προαχθώσιν και εις δευτεροβαθμίους καθηγητάς κατά πρότασιν του εκπαιδευτικού συμβουλίου μετά πενταετή ευδόκιμον υπηρεσίαν.Ειςτονχρόνον τούτον συνυπολογίζεται και η κατά τον τελευταίον πόλεμον στρατιωτική υπηρεσία των τε πτυχιούχων της σχολής ταύτηςωςκαι των ως μαθητών αυτής διανυσάντων την στρατιωτικήν των υπηρεσίαν. Άρθρον 7. 1. Οι μέχρι τούδε μαθητεύσαντες εν τω Διδασκαλείω της Τεχνικής εκπαιδεύσεως και μη τυχόντες πτυχίου αυτού δύνανται κατ'απόφασιντου συλλόγου των εν τω διδασκαλείω διαδασκόντων ή να τύχωσι μετ' εξέτασιν πτυχίου του διδασκαλείου ή και να καταταχθώσιν αναλόγως της ικανότητος αυτών ειςτηνγ', η δ', τάξιν του διδασκαλείου, ως τούτο μεταρρυθμίζεται διά του παρόντος νόμου. 2. Η ισχύς των διατάξεων του προηγουμένου εδαφίου ως και των άρθρων 1 και 3 του παρόντος νόμου λογίζεται αρχομένη αναδρομικώς από της ενάρξεως του σχολικού έτους 1919-1920. 3. Ά π α ν το προσωπικόν εν γένει το υπηρετούν κατά την δημοσίευσιν του παρόντος νόμου εν τω Διδασκαλείω της Τεχνικής Εκπαιδεύσεως θεωρείται ως κεκτημένον τα υπό του παρόντος νόμου απαιτούμενα προσόντα και διατηρείται εις τας θέσεις του άνευ άλλης τινός διατυπώσεως. 4. Τα καθέκαστα της εφαρμογής των διατάξεων του νόμου τούτου θέλουσι κανονισθή διά Β. Διατάγματος. 5. Καταργείται πάσα διάταξις αντικειμένη εις τας του παρόντος νόμου, τουοποίουηισχύςάρχεταιαπότηςδημοσιεύσεωςαυτούεντηΕφημερίδιτης Κυβερνήσεως.

Ο παρών νόμος, ψηφισθείς υπό της Βουλής και παρ' Η μ ώ ν σήμερον κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν

Αθήναις

τη

24 Ιουνίου 1920. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

Ο

Υπουργός

των

Εκκλησιαστικών

κλπ. ΔΗΜ. ΔΙΓΚΑΣ

79 ΙΔΡΥΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ (Νόμος 2 2 4 6 / 2 4

Ιουνίου

1920) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Δ. Δίγκας

Περί της

ιδρύσεως διδασκαλείου προς μόρφωσιν Γαλλικής γλώσσης

καθηγητών

Ν Ο Μ Ο Σ 2246 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Ά ρ θ ρ ο ν 1 . 1 . Ιδρύεται εν Αθήναις διδασκαλείον προς μόρφωσιν ειδικών καθηγητών της Γαλλικής γλώσσης. 2. Δύναται Ο Υπουργός των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Ε κ π α ι δεύσεως διά Β. Δ ι α τ α γ μ ά τ ω ν να προσαρτεί εις το διδασκαλείον κατά τα ε π ό μ ε να έτη και άλλα τ μ ή μ α τ α προς μόρφωσιν ειδικών καθηγητών και άλλων ξένων γλωσσών. 3. το διδασκαλείον τούτο διατελεί υπό την εποπτείαν του Υ π ο υ ρ γ ο ύ των Ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ώ ν και της Δημοσίας Ε κ π α ι δ ε ύ σ ε ω ς , ενασκουμένην, καθ' α Β. Δ ι ά τ α γ μ α θέλει ορίσει, διά του διευθυντού αυτού και του προέδρου του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου. Ά ρ θ ρ ο ν 2. 1. Το διδασκαλείον έχει τέσσαρας ενιαυσίους τάξεις. 2. Εις την πρώτην τάξιν αυτού εγγράφονται κ α τ ά σειράν επιτυχίας οι π ρ ω τεύοντες εν διαγωνισμώ και οι ευδοκιμούντες εις εισιτήριους εξετάσεις. Γίνονται δε δεκτοί εις διαγωνισμόν η εισιτήριον εξέτασιν οι κεκτημένοι ενδεικτικόν π ρ ο α γ ω γ ή ς εκ της δευτέρας τάξεως τετραταξίου γυμνασίου η αντιστοίχου εις ταύτην άλλου γυμνασίου η λυκείου δημοσίου η Ιδιωτικού, μη υπερβάντες δε το 18ον έτος της ηλικίας των. 3. Απόφοιτοι γυμνασίου η λυκείου δύνανται μετ' ευδόκιμον κατατακτηριον εξέτασιν, αν χειρίζωνται ευχερώς την Γαλλικήν γλώσσαν εν τε τω γ ρ α π τ ώ ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 144, τχ. Α ' / 3 0 Ιουνίου 1920.

καιτωπροφορικώ λόγω, να εγγράφωνται εις την Β' η την Γ' τάξιν του διδασκαλείου. 4. Εκάστη τάξις δεν δύναται να περιλαμβάνη μαθητάς πλείονας των 30. 5. Αι εγγραφαί των μαθητών του διδασκαλείου είνε ατελείς. Τα δε ενδεικτικά προαγωγής αυτών και τα πτυχία εκδίδονται τα μεν πρώτα επί δεκαδράχμου, τα δε δεύτερα επί δεκαπενταδράχμου χαρτοσήμου εκπαιδευτικών τελών. 6. Οι πτυχιούχοι του διδασκαλείου διορίζονται εν τοις σχολείοις της μέσης εκπαιδεύσεωςεπίβαθμώ και μισθώ δευτεροβαθμίου καθηγητού δυνάμενοι να προαχθώσιν εις πρωτοβαθμίους μετά πενταετήευδόκιμονυπηρεσίανειςτον βαθμόν του δευτεροβαθμίου καθηγητού. 7. Τα καθ' έκαστα των διαγωνισμών και των εισιτηρίων και κατατακτηρίων εξετάσεων, των εγγραφών, της ενάρξεως και λήξεως των μαθημάτων,τηςαπό τάξεως εις τάξιν προαγωγής των μαθητών και των επί πτυχίω εξετάσεων αυτώνκαιοτύπος των πτυχίων τούτων θέλουσι κανονισθή διά Β. Διατάγματος. Άρθρον 3. 1. Τα εν τω διδασκαλείω προς μόρφωσιν καθηγητών της Γαλλικής γλώσσης διδασκόμενα μαθήματα είνε γενικά και ειδικά. 2. Γενικά μαθήματα είνε τα εξής: α') Ελληνικά νέα και αρχαία, β') λατινικά, γ') στοιχειώδη μαθηματικά και φυσικά, δ') γενική ιστορία, ε) γαλλικά, στ') γεωγραφία και κοσμογραφία και ζ') γυμναστική, ειδικά δε α') Γαλλική γλώσσα και λογοτεχνία, β') ιστορία της τέχνης και του νεωτέρου πολιτισμού, ιδίατουγαλλικούκαιγ') παιδαγωγικά μετά φιλοσοφικής προπαιδείας και πρακτικών ασκήσεων.

3. Επιτρέπεται διά Β. Διαταγμάτων, προτάσει του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, να προστεθώσι και άλλα μαθήματα η και ν' αφαιρεθώσί τινατωνανωτέρω. 4) Αι επί πτυχίω εξετάσεις των μαθητών του διδασκαλείου, θεωρητικαί και πρακτικαί ούσαι, διενεργούνται εντός του δευτέρου δεκαπενθημέρου του Απριλίου, μετά δε την λήξιν τούτων, οι αξιούμενοι πτυχίουυπότροφοιτου Κράτους δύνανται αποφάσει του Υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως να μεταβαίνωσι δημοσία δαπάνη, οι δε λοιποί ιδίαις αυτών δαπάναις και υπό την οδηγίαν του διευθυντούητουυποδιευθυντού,η ενόςαλλοδαπούκαθηγητού του διδασκαλείου, υπό του Υπουργού οριζομένου, εις Γαλλίαν προς επίσκεψιν εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και άσκησιν εις τον χειρισμόν της γαλλικής γλώσσης εν τω προφορικώ λόγω. Η αποδημία αύτη δεν δύναται να διαρκέση πέραν των πέντε μηνών. Αναγράφεται δε προς τον σκοπόν τούτον κατ' έτος εν τω προϋπολογισμώ του Υπουργείου της Παιδείας πίστωσις ουχί ανωτέρα των 60.000 δραχμών διατιθεμένη καθ' α Β. Διάταγμα θέλει ορίσει. 5. Το αναλυτικόν και το ωρολόγιον πρόγραμμα των μαθημάτων και τα

πουργού, δημοσιευομένης εν τη Εφημερίδι της Κυβερνήσεως μετά γνωμοδότησιν του Συλλόγου των διδασκόντων.

Άρθρον 4. 1. Προτάσει του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου,επιτρέπεταινα προσαρτάται εις το διδασκαλείον διά Β. Διατάγματος ιδία τάξις προς αρτιωτέταν επιστημονικήν και διδακτικήν μόρφωσιν των μέχρι τούδε ή και εν τοις εξής, άνευ φοιτήσεως εις το διδασκαλείον της Γαλλικής γλώσσης, τυχόντων πτυχίου καθηγητού της Γαλλικής γλώσσης, ως και των αναγνωρισθέντων ως τοιούτων. 2. Εν τη τάξει ταύτη διδάσκονται υπό των οικείων καθηγητών του διδασκαλείου τα εξής μαθήματα: α') Γαλλική γλώσσα και λογοτεχνία, β') ιστορία της τέχνης και του γαλλικού πολιτισμού, και γ') παιδαγωγικά και μεθοδική της διδασκαλίας των ξένων γλωσσών. Προτάσει του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, δύνανται να προστεθώσι και άλλα μαθήματα διά Β. Διατάγματος. Το δε αναλυτικόν και το ωρολόγιον προγραμμα των μαθημάτων τούτων θέλουσι κανονισθή διά πράξεως του Υπουργού, δημοσιευομένης εν τη Εφημερίδι της Κυβερνήσεως, μετά γνωμοδότησιν των διδασκόντων. 4. Η διδασκαλία των μαθημάτων τούτων και η πρακτικήάσκησιςτων δοκίμων δύνανται να διαπεραίνωνται εις δύο η πλείονα πεντάμηνα εντός δύο η πλειόνων διαδοχικών σχολικών ετών. 5. Εις την τάξιν ταύτην φοιτώσιν, οπόταν κληθώσι υπό του Υπουργού, οιενδημοσία υπηρεσία η εκτός ταύτης διατελούντες καθηγηταί της Γαλλικής γλώσσης. Είνε δε η φοίτησις αύτη υποχρεωτική διά τους μη κεκτημένους πτυχίον Πανεπιστημίου η του διά του παρόντος νόμου ιδρυομένου διδασκαλείου, τουςεχονταςκαθηγητικήν υπηρεσίαν ολιγωτέραν των 10 ετών. 6. Οι τυχόντες τοιαύτης μετεκπαιδεύσεως υφίστανται θεωρητικήν και πρακτικήν εξέτασιν, οι δε ευδοκιμούντες εκ τούτων λαμβάνουσι πτυχίον του Διδασκαλείου δυνάμενοι να προαχθώσιν και εις πρωτοβαθμίους καθηγητάς, αν έχωσιναπολυτήριονγυμνασίου και πενταετή ευδόκιμον υπηρεσίαν δευτεροβαθμίου καθηγητού της γαλλικής. 7. Τα καθ' έκαστα της εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου τούτου θέλουσι κανονισθή διά Β. Διατάγματος.

[

]

7. Ο εσωτερικός κανονισμός του οικοτροφείου, τα καθ' έκαστα της λειτουργίας αυτού και τα καθήκοντα και δικαιώματα των εποπτών,τουιατρού καιτωνεναυτώυπηρετούντωνθέλουσι κανονισθή διά Β. Διατάγματος. Ο παρών νόμος, ψηφισθείς υπό της Βουλής και παρ' Ημών σήμερον κυ-

κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν Αθήναις τη 24 Ιουνίου 1920. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο

Υπουργός

των

Εκκλησιαστικών

κτλ. ΔΗΜ. ΔΙΓΚΑΣ

80 Τ Ρ Ο Π Ο Π Ο Ι Η Σ Ε Ι Σ Σ Χ Ε Τ Ι Κ Ε Σ ΜΕ Τ Α Δ Ι Δ Α Σ Κ Α Λ Ε Ι Α ΑΓΡΟΤΙΚΑ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΑ

(Νόμος 2249/24

Ιουνίου

1920) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Δ. Δίγκας

Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως διατάξεών τινων των νόμων 2145 και 1242β' «περί δημοτικής εκπαιδεύσεως» Ν Ο Μ Ο Σ 2249 [ ] Ά ρ θ ρ ο ν 3. Το α' εδαφ. Του άρθρ. 49 του νόμου 1242β' τροποποιείται ως εξής. «Προς μόρφωσιν διδασκάλων της δημοτικής εκπαιδεύσεως λειτουργούσιν εν τ ω Κράτει Διδασκαλεία αμφοτέρων των φύλων δημόσια η ανεγνωρισμένα κ α τ ' ανώτατον όρον είκοσι». Η πρώτη περίοδος του εδ. 1 του άρθρου 50 του αυτού νόμου τροποποιείται ως εξής· «Τα Διδασκαλεία εκατέρου των φύλων απαρτίζονται εκ τριών ή πέντε ενιαυσίων τάξεων εις τας όποιας διδάσκονται.» Το β' εδάφιον του αυτού άρθρου αντικαθίσταται διά του εξής: Διά Β. διατάγματος εκδιδομένου μετά γνώμην του Εκπαιδευτικού Σ υ μ βουλίου δύνανται να προστεθώσι μαθήματα εις τινα η πάντα τα Διδασκαλεία του Κράτους η να αφαιρεθώσι τοιαΰτα. Πεντατάξια Διδασκαλεία ιδρύονται ιδία μεταξύ αγροτικών πληθυσμών, διδάσκονται δ' εις αυτά τα υπό το στοιχείον ιβ' μαθήματα εν μείζονι εκτάσει και μετά πολλών πρακτικών εφαρμογών και ασκήσεων των μαθητών. εις τας τάξεις των Διδασκαλείων εκατέρου των τύπων κανονίζεται διά Β. διατάγματος μετά γνώμην του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου· των δε υπό το στοιχείον ιβ' μαθημάτων και μετά γνώμην της αρμοδίας υπηρεσίας του Υπουργείου Γεωργίας. ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 142, τχ. Α'/29 Ιουνίου 1920.

Η υπό στοιχείον β' παράγραφος του εδαφίου 1 του άρθρου 51τουαυτού νόμου αντικαθίσταται διά της εξής. β') Εις μεν τα τριτάξια Διδασκαλεία απολυτήριον αστικού σχολείου ή ενδεικτικόν προαγωγής εκ της β' τάξεως του γυμνασίου των τεσσάρων τάξεων ήτηςγ' του γυμνασίου των εξ τάξεων ή αντιστοίχου τα έως ανεγνωρισμένου παρθεναγωγείου η απολυτήριον υποδιδασκαλείου. Εις δε τα πεντατάξια απολυτήριον ελληνικού σχολείου ή ενδεικτικόν αντιστοίχου τάξεως εξαταξίου ή πενταταξίου γυμνασίου ή ημιγυμνασίου ή απολυτήριον επταταξίου δημοτικού σχολείου, ή προκαταρκτικής τάξεως συνιστωμένης παρά τοις Διδασκαλείοις τούτοις. 5. Επτατάξια δημοτικά σχολεία συνιστώνται διά πράξεωςτουΥπουργού ειςαγροτικούςσυνοικισμούς. Ομοίως δύναται να συστηθή προκαταρκτική τάξις παρ' εκάστω πενταταξίω Διδασκαλείω, εις ην φοιτώσιν απόφοιτοι εξαταξίων δημοτικών σχολείων. Το πρόγραμμα των μαθημάτων των τοιούτων σχολείων και της προκαταρκτικής τάξεως κανονίζεται διά Β. διατάγματος προτάσει του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου. 6. Διά Β. διατάγματος εκδιδομένου μετά γνώμην του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, δύναται να επιτραπή όπως εις τα πεντατάξια αγροτικά Διδασκαλεία εισάγωνται απόφοιτοι των εξαταξίων δημοτικών σχολείων μετά εισιτήριον δοκιμασίαν, μεταρρυθμιζομένου αναλόγως εν τοιαύτη περιπτώσει του προγράμματος των μαθημάτων εν τοις Διδασκαλείοις τούτοις.

[

]

Η φάσις του εδαφ. 1 του άρθρου 59 του νόμου 1242β' «αποτελούμενον εκ δύο τάξεων ενιαυσίων» τροποποιείται ως εξής· «αποτελούμενον εκ τριών τάξεων ενιαυσίων». Η δε πρώτη περίοδος του εδαφ. 3 του αυτού άρθρου τροποποιείται ως εξής· «Δεκταί εις το Διδασκαλείον των νηπιαγωγών γίνονται μετά δοκιμασίαν απόφοιτοι δημοτικών σχολείων των εξ τάξεων». γών αναγράφεται κατ' έτος πίστωσις εν τω προϋπολογισμώ του Κράτους εκ δραχ. 90 χιλιάδων δι' έκαστον τούτων. ται διά Β. διατάγματος. ρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν Αθήναις τη 24 Ιουνίου 1920 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών

κλπ. Υπουργός ΔΗΜ. ΔΙΓΚΑΣ

81

«ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ» ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΤΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ (Β. Διάταγμα/24 Ιουνίου 1920) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου ΥπουργόςΔ. Δίγκας

Περί του τρόπον προαγωγής των μαθητών της Α' και Β' τάξεως του τμήματος των αρρένων του Διδασκαλείον της Γυμναστικής ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το εδάφιον α' του άρθρου 5 του νόμου 1406, προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, αποφασίζομεν και διατάσσομεν·[1] ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'.

Περί προαγωγής των μαθητών της Α' και Β' τάξεως του τμήματος των αρρένων, του Διδασκαλείου της Γυμναστικής. Άρθρον 1. 1. Οι μαθηταί των δύο κατωτέρων τάξεων του τμήματος των αρρένων προάγονται αν ο τε γενικός βαθμός της επιδόσεως αυτών και οι δύο μερικοί εξ ων ούτος εξάγεται είναι τουλάχιστον κ α λ ώ ς . 2. Ο γενικός βαθμός της επιδόσεως συνάγεται εκ δύο μερικών βαθμών, ενόςτωνθεωρητικών μαθημάτων έχοντος συντελεστην 3 και ετέρου των πρακτικών έχοντος συντελεστήν 5. 3. Εκάτερος των δύο τούτων μερικών βαθμών συνάγεται εκ των εν εκάστω μαθήματι βαθμών, ο δ' εν εκάστω μαθήματι βαθμός συνάγεταιεκτουετησίου βαθμού του μαθήματος και του των προαγωγικών εξετάσεων. 4. Ο ετήσιος βαθμός εκάστου μαθήματος καθορίζεται ευθύς προ των προαγωγικών εξετάσεων εν συνεδρία του συλλόγου των διδαξάντων ούτινος προεδρεύει ο διευθύνων το διδασκαλείον. Άρθρον 2. 1. Τα θεωρητικά μαθήματα, εν οις βαθμολογείται η επίδοσις των μαθητών της Α' τάξεως, είναι τα εξής:

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 172, τχ. Α'/1 Αυγούστου 1920.

α') Ανατομική β') Μηχανική των ασκήσεων γ') Ιστορία της γυμναστικής δ') Ορθοπεδική και θεραπευτική γυμναστική τρίψις και κινησιοθεραπεία. α') Παιδαγωγική γυμναστική β') Αγωνιστική και παιδιαί γ') Στρατιωτική προπαίδευσις και σκοποβολία δ') Οπλομαχητική και ε') Ωδική και χορός. 2. Τα θεωρητικά μαθήματα, εν οις βαθμολογείται η επίδοσις των μαθητών της Β' τάξεως, είναι τα εξής: α') Ανατομική β') Φυσιολογία γ') Μηχανική και φυσιολογία των ασκήσεων δ') ιστορία της γυμναστικής και ε') Ορθοπεδική και θεραπευτική γυμναστική τρίψις και κινησιοθεραπεία. α') Παιδαγωγική γυμναστική β') Αγωνιστική και παιδιαί γ') Στρατιωτική προπαίδευσις και σκοποβολία δ') Οπλομαχητική ε') Προσκοπισμός και στ') Ωδική και χορός. 3. Βαθμοί χαρακτηριστικοί της προόδου των μαθητών είναι οι εξής: Ά ρ ι στα 10=10-9, 01, λίαν καλώς 9-7, 01, καλώς 7-5, 01, σχεδόν καλώς 5-4, 01, μετρίως 4-2, 01, μετριώτατα 2-0, 01, και κακώς 0.

[ ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

] Β'

Περί απολύσεως των μαθητών του Διδασκαλείου Άρθρον 9. 1. Οι μαθηταί της Γ' τάξεως του τμήματοςτωναρρένωναπολύονται, αν ο τε γενικός αυτών [βαθμός] και οι δύο μερικοί εξ ων ούτος εξάγεται, είναι τουλάχιστον «καλώς». 2. Ο τε γενικός βαθμός της επιδόσεως και εκάτερος των δυο μερικών βαθμών και ο ετήσιος βαθμός εκάστου μαθήματος καθορίζεται καθ' ον τρόπον και οιαυτοίτωνδύο κατωτέρων τάξεων. 3. Ο ετήσιος βαθμός εν εκάστω μαθήματι καθορίζεται ευθύς προ

απολυτηρίων εξετάσεων εν συνεδρίαις του συλλόγου των διδαξάντων, καθ' ας προεδρεύει ο διευθύνων το διδασκαλείον. Άρθρον 10. I. Τα θεωρητικά μαθήματα, εν οις βαθμολογείται η επίδοσις, είναι τα εξής: α') Ανατομική β') Φυσιολογία Υ ) Μηχανική και φυσιολογία των ασκήσεων ε') Ορθοπεδική και θεραπευτική γυμναστική, τρίψις και κινησιοθεραπεία. α') Παιδαγωγική γυμναστική β') Αγωνιστική και παιδιαί γ') Στρατιωτική προπαίδευσις, σκοποβολία και οπλομαχητική ε') Ωδική και χορός. 2. Βαθμοί χαρακτηριστικοί της προόδου των μαθητών είναι οι εν τω εδαφ. 3 του άρθρου 2.

[

]

Εν Αθήναις τη 24 Ιουνίου 1920. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο

Υπουργός

των

Εκκλησιαστικών

κτλ. ΔΗΜ. ΔΙΓΚΑΣ

[1] Περί κανονισμού της προαγωγής και απολύσεως των μαθητών αμφοτέρων των τμημάτων του διδασκαλείου της γυμναστικής κατά το σχολικόν έτος 1918-1919 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Εχοντες υπ' όψει το εδάφιον α' του άρθρου 5 του νόμου 1406, προτάσει τουΗμετέρουεπίτωνΕκκλησιαστικώνκαιτηςΔημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, αποφασίζομεν και διατάσσομεν: ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 143, τχ. Α'/27 Ιουνίου 1919.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'. Π ε ρ ί προαγωγής του

τμήματος

των

των

αρρένων

μαθητών της Α' και Β' τάξεως του

διδασκαλείου

της

γυμναστικής

Άρθρον 1. 1. Οι μαθηταί των δύο κατωτέρων τάξεων του τμήματος των αρρένων προάγονται αν ο τε γενικός βαθμός της επιδόσεως αυτών και οι δυο μερικοί εξ ων ούτος εξάγεται είνε τουλάχιστον καλώς. 2. Ο γενικός βαθμός της επιδόσεως συνάγεται εκ δύο μερικών βαθμών, ενός των θεωρητικών μαθημάτων έχοντος συντελεστην 3 και ετέρου των πρακτικών έχοντος συντελεστην 5. 3. Εκάτερος των δύο τούτων μερικών βαθμών συνάγεται εκ των εν εκάστω μαθήματι βαθμών, ο δ' εν εκάστω μαθήματι βαθμός συνάγεταιεκτουετησίου βαθμού του μαθήματος και του των προαγωγικών εξετάσεων. 4. Ο ετήσιος βαθμός εκάστου μαθήματος καθορίζεται ευθύς προ των προαγωγικών εξετάσεων εν συνεδρίαις του συλλόγου των διδαξάντων, ούτινος προεδρεύει ο διευθύνων το διδασκαλείον. Άρθρον 2. 1. Τα θεωρητικά μαθήματα, εν οις βαθμολογείται η επίδοσις των μαθητών της Α' τάξεως, είνε τα εξής: α') Ανατομική β') Μηχανική των ασκήσεων γ') Ιστορία της γυμναστικής α') β') γ') δ') ε')

Παιδαγωγική γυμναστική Αγωνιστική και παιδιαί Στρατιωτική προπαίδευσις και σκοποβολία Οπλομαχητική, Ωδική και χορός.

και

2. Τα θεωρητικά μαθήματα, εν οις βαθμολογείται η επίδοσις των μαθητών της Β' τάξεως, είνε τα εξής: α') Ανατομική β') Φυσιολογία γ') Μηχανική και φυσιολογία των ασκήσεων, και δ') Ιστορία της γυμναστικής. α') Παιδαγωγική γυμναστική β') Αγωνιστική και παιδιαί γ') Στρατιωτική προπαίδευσις και σκοποβολία δ') Οπλομαχητική, ε') Ωδική και χορός. 3. Βαθμοί χαρακτηριστικοί της προόδου των μαθητών είνε οι εξής:

και

Άριστα 10-9,01, λίαν καλώς 9-7,01, καλώς 7-5,01, σχεδόν καλώς 5-4,01, μετρίως 4-2,01, μετριώτατα 2-0,01 και κακώς 0. Άρθρον 3. Αι προαγωγικαί εξετάσεις, ούσαι θεωρητικαί (γραπταί και προφορικαί) και πρακτικαί, γίνονται εντός του πρώτου οκταημέρου του Ιουλίου, ενεργούνται δε ενώπιον επιτροπείας αποτελουμένης εκ των διδαξάντων και προεδρενομένης υπό του διευθύνοντος το διδασκαλείον. Άρθρον 4. 1. Αι γραπταί θεωρητικαί εξετάσεις, ενεργούμεναι προ των προφορικών, γίνονται εις πάντα τα διδαχθέντα εν τη τάξει θεωρητικά μαθήματα. 2. Οι εξεταζόμενοι γράφουσιν επί χάρτου φέροντος εν αρχή την σφραγίδα του διδασκαλείου και την υπογραφήν του προέδρου της επιτροπείας. 3. το προς έγγραφον ανάπτυξιν διδόμενον εν εκάστω μαθήματιειςτους μαθητάς θέμα ορίζεται διά κληρώσεως εξ 20 τουλάχιστον ζητημάτων,ειςα διαιρείται υπό του διδάξαντος η υπ' αυτού διδαχθείσα ύλη. 4. Υπό του προέδρου της επιτροπείας ορίζεται εις τους εξεταζομένους ο προςεπεξεργασίανεκάστουτωνθεμάτων επιτρεπόμενος χρόνος. 5. Τα παραδιδόμενα υπό των εξεταζομένων γραπτά παραλαμβάνει ο προεδρος της επιτροπείας, βαθμολογεί δε ο διδάξας εν τω καταστήματι του διδασκαλείου, εξ ου δεν επιτρέπεται να εξαχθώσιν. Άρθρον 5. 1. Προφορικώς εξετάζονται οι μαθηταί εις πάντα τα διδαχθέντα εν τη τάξει θεωρητικά μαθήματα. Η εξέτασις γίνεται υπό του διδάξαντος το μάθημα, εκάστου των εξεταζομένων αναπτύσσοντος ζήτημα οριζόμενον διά κληρώσεως του ιδίου, εκ του αριθμού των ζητημάτων, εις α έχει διαιρεθή η ύλη του μαθήματος. Άρθρον 6. 1. Πρακτικώς εξετάζονται οι μαθηταί εις πάντα τα εν τη τάξει διδαχθέντα πρακτικά μαθήματα. 2. Εν τη εξετάσει της παιδαγωγικής γυμναστικήςεκτελείέκαστοςτων εξεταζομένων δύο τουλάχιστον ασκήσεις, επεξηγων αυτάς περιγραφικώς και αναλύωνανατομικώς,έτιδε,ανείνε της β' τάξεως, και φυσιολογικώς. 3. Εν τη εξετάσει της αγωνιστικής και των παιδιών διδάσκει μίαν αγωνιστικήν άσκησιν και μίαν παιδιάν εν τάξει αρρένων. 4. Εν τη στρατιωτική προπαιδεύσει και τη σκοποβολία εξετάζεται προφορικώς και πρακτικώς εις εν θέμα διδόμενον αυτώ διά κλήρου, εκ των ζητημάτων εις άτινα έχει διαιρεθή η ύλη των μαθημάτων τούτων. 5. Εν τη ωδική άδει εν των διδαχθέντων εν τη τάξει ασμάτων, εν δε τω χορώ εκτελεί ένα των διδαχθέντων ελληνικών χορών εν τάξει αρρένων. Άρθρον 7. Βαθμός εξετάσεως λογίζεται εν μεν τοις πρακτικοίς μαθήμασιν ο βαθμός της πρακτικής εξετάσεως, εν δε τοις θεωρητικοίς ο μέσος όρος των βαθμών της γραπτής και προφορικής εξετάσεως. Άρθρον 8. 1. Τα κατά την προαγωγήν των μαθητών της Α' και Β' τα-

τάξεως καθορίζονται μέχρι της 10 Ιουλίου εν συνεδρίαις της εξεταστικής επιτροπείας, καθ' ας ο πρόεδρος αυτής πρώτον μεν αναγράφει εν τω ειδικώ ελέγχω της τάξεως τον εκ της εξετάσεως βαθμόν εκάστου μαθήματος παρά τον σιον βαθμόν αυτού, μετ' αμφοτέρους δε τον μέσον όρον αυτών, τον παριστώντα τονενεκάστωμαθήματι βαθμόν των εξετασθέντων, είτα δε καταρτίζει τον γ νικόν έλεγχον της επιδόσεως αυτών, εν ώ αναγράφονται αριθμητικώς οι δύο μερικοί βαθμοί, ο των θεωρητικών και ο των πρακτικών μαθημάτων, παρ' αυτούς δεοεξαυτών συναγόμενος γενικός βαθμός της επιδόσεως εκάστου μαθητο ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'

Περί απολύσεως των μαθητριών του τμήματος των θηλέων του διδασκαλείου της γυμναστικής Άρθρον 9. 1. Αι μαθήτριαι της β' τάξεως του τμήματος των θηλέων απολύονται, αν ο τε γενικός βαθμός της επιδόσεως αυτών και οι δύο μερικοί, εξ ων ούτος εξάγεται, είναι τουλάχιστον «καλώς». 2. Ο τε γενικός βαθμός της επιδόσεως και εκάτερος των δύο μερικών βαθμών και ο ετήσιος βαθμός εκάστου μαθήματος των μαθητριών καθορίζεται καθ' ον τρόπον και οι αυτοί βαθμοί των μαθητών των δύο κατωτέρων τάξεων του τμήματος των αρρένων. 3. Ο ετήσιος βαθμός των μαθητριών εν εκάστω μαθήματι καθορίζεται ευθύς προ των απολυτηρίων εξετάσεων εν συνεδρίαις του συλλόγου των διδαξάντων, καθ' ας προεδρεύει ο διευθύνων το διδασκαλείον. Άρθρον 10. 1. Τα θεωρητικά μαθήματα, εν οις βαθμολογείται η επίδοσις των μαθητριών, είνε τα εξής· α') Ανατομική, β') Φυσιολογία. γ') Μηχανική και φυσιολογία των ασκήσεων, και δ') Ιστορία της γυμναστικής. α') Π α ι δ α γ ω γ ι κ ή γ υ μ ν α σ τ ι κ ή .

β') Παιδιαί, και γ') Ωδική και χορός. 2. Βαθμοί χαρακτηριστικοί της προόδου των μαθητριών είναι οι εν τω εδαφ.3 του άρθρου 2. Άρθρον 11. 1. Αι απολυτήριοι εξετάσεις, ούσαι θεωρητικαί (γραπταί προφορικαί) και πρακτικαί, γίνονται εντός του τρίτου δεκαημέρου του Ιουνίου, ενεργούνται δε ενώπιον επιτροπείας, αποτελουμένης εκ των διδαξάντων προεδρευομένης υπό του διευθύνοντος το διδασκαλείον. 2. Εις τας εξετάσεις δύναται να παρίσταται ως επόπτης, οριζόμενος υπό

του Υπουργείου μετά γνωμοδότησιν του εκπαιδευτικού συμβουλίου, εις εκπαιδευτικός σύμβουλος. Άρθρον 12. 1. Aι γραπταί θεωρητικαί εξετάσεις, ενεργούμεναι προ των προφορικών, γίνονται εις πάντα τα διδαχθέντα εν τη τάξει θεωρητικά μαθήματα και ενεργούνται κατά τον εν τοις εδαφίοις 2,3, 4 και 5τουάρθρου 4 καθοριζόμενον τρόπον. 2. Προφορικώς εξετάζονται αι μαθήτριαι εις πάντα τα διδαχθένταεντη τάξει θεωρητικά μαθήματα κατά τον εν τω άρθρω 5 καθοριζόμενον τρόπον. 3. Πρακτικώς εξετάζονται αι μαθήτριαι εις πάντα τα εν τη τάξει διδαχθέντα πρακτικά μαθήματα. Εν μεν τη εξετάσει της παιδαγωγικής γυμναστικής εκτελεί εκάστη των εξεταζομένων 3τουλάχιστονασκήσεις,επεξηγούσα αυτάς περιγραφικώς και αναλύουσα ανατομικώς και φυσιολογικώς,έτιδε σύνθεσιν μιας ημερησίας γυμνάσεως, ην και διδάσκει εν τάξει κορασιών. Εν τηεξετάσειτωνπαιδιών διδάσκει ομοίως δύο παιδιάς,ενδετηεξετάσειτης ωδικήςκαιτουχορούδιδάσκει ένα ελληνικόν χορόν και το συναφές ασμα. 4. Βαθμός εξετάσεως λογίζεται εν μεν τοις πρακτικοίς μαθήμασιν ο βαθμός της πρακτικής εξετάσεως, εν δε τοις θεωρητικοίς ο μέσος όρος των βαθμών της γραπτής και προφορικής εξετάσεως. Άρθρον 13. Τα κατά την απόλυσιν των μαθητριών καθορίζονται μέχρι της 5 Ιουλίου εν συνεδρίου της εξεταστικής επιτροπείας, κατάτονεντοις εδαφίοις 1 και 2 του άρθρου 8 καθοριζόμενον τρόπον. Αρθρον 14. 1. Εντός 8 ημερών από του πέρατος των απολυτηρίων εξετάσεων, ο μεν πρόεδροςτηςεξεταστικήςεπιτροπείαςυποβάλλειειςτο Υπουργείον αντίγραφον του γενικού ελέγχου της επιδόσεως των εξετασθεισών, όπερ δημοσιεύεται εν τη Εφημερίδι της Κυβερνήσεως,οδεεπόπτηςτων εξετάσεων, εις τε το Υπουργείον και το εκπαιδευτικόν συμβούλιον, έκθεσιν περί των εξετάσεων και της γενομένης καθ' όλου εργασίας εν τω τμήματι εις ούτινος τας εξετάσεις παρέστη. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ'

Γενικαί διατάξεις Άρθρον 15. 1. Τα ενδεικτικά, απολυτήρια και πτυχία του διδασκαλείου της γυμναστικής εκδίδονται υπό τον τύπον υφ' ον τα των διδασκαλείων της δημοτικής εκπαιδεύσεως, αναγράφονται δε εν αυτοίς,αριθμητικώςκαι ολογράφως, ο τε γενικός βαθμός της επιδόσεως εκάστου μαθητού και οι δύο μερικοί βαθμοί, εξ ων ούτος συνάγεται. 2. Μαθητής δικαιούμενος να υποστή την προαγωγικήν ή απολυτήριον εξέτασιν και αποχωρήσας ή μη παρουσιασθείς κατ' αυτήν,υποχρεούταινα επαναλάβη τα μαθήματα της αυτής τάξεως. Οι δε αποχωρήσαντες ή μη προ-

προσελθόντες διά λόγον αποχρώντα, κατά την κρίσιν του διευθύνοντος το διδασκαλείον, υποβάλλονται εις την κατά νόμον εξέτασιν εν χρόνω οριζομένω υπότουσυλλόγου των καθηγητών του διδασκαλείου. παιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν

Αθήναις

τη

24 Ιουνίου 1919 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

Ο

Υπουργός

των

Εκκλησιαστικών

κτλ. ΔΗΜ. ΔΙΓΚΑΣ

82

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ ΤΩΝ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ (Β. Διάταγμα/10 Σεπτεμβρίου 1920) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Δ. Δίγκας

Περί προγράμματος των μαθημάτων του κατωτέρου τμήματος των Διδασκαλείων Νηπιαγωγών ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το άρθρον 59 του νόμου 1242β' και το άρθρον 3 του νόμου 2249, προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Άρθρον μόνον νος και η κατά τάξεις κατανομή της διδακτέας ύληςορίζονταιωςέπεται διά το κατώτερον τμήμα των Διδασκαλείων των Νηπιαγωγών. Α')

Θρησκευτικά.

Α' Τάξις, ώραι 2. Ο βίος και το έργον του Σωτήρος εξ αναγνώσεως των σχετικών περικοπών του Ιερού Ευαγγελίου. Ερμηνεία και απομνημόνευσις τροπαρίων των δεσποτικών και θεομητορικών εορτών. Β' Τάξις, ώραι 2. ευλαβείς και χριστιανικω ζήλω γυναίκες. Ανάγνωσις και ερμηνεία σχετικών περικοπών εκ των πράξεων των Αποστόλων. Ερμηνεία και απομνημόνευσις τροπαρίων των Αγίων Μαρτύρων.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 214, τχ. Α'/17 Σεπτεμβρίου 1920.

Γ' Τάξις, ώραι 2. κοντα. Ο κατά Χριστόν οικογενειακός βίος και ανάγνωσις και ερμηνεία σχετικών περικοπών εκ των επιστολών του Παύλου. Τα κυριώτατα της Κατηχήσεως. Ε κ της Λειτουργικής τα σπουδαιότερα και ιδία ερμηνεία της ιεράς λειτουργίας. Β' )

Ελληνικά.

α') Ανάγνωσις εκ του διά την τρίτην τάξιν των ελληνικών σχολείων εγκεκριμένου βιβλίου νεοελληνικών αναγνωσμάτων. Εξέτασιςκαιεκλογήεπιχωρίωνμύθων και παιδικών ποιημάτων καταλλήλων διά το νηπιαγωγείον. β') Συνθέσεις (μία καθ' εβδομάδα). 1) (Προφορικώς). Συχναί ασκήσεις αναλύσεως εποπτειών α') Αντικειμένων εις τα συστατικά αυτών μέρη. β'). Ενεργειών εις τας συστατικάς αυτών μερικωτέρας ενεργείας. γ') Φαινομένων εις τα συστατικά αυτών στοιχεία. 2) (Γραπτώς). Περιγραφαί αντικειμένων και εικόνων, εκθέσεις γεγονότων της αμέσου αντιλήψεως, ως και επεισοδίων της Ελληνικής ιστορίας. Β' Τάξις, ώραι 6. α') Ανάγνωσις εκ του διά την πρώτην τάξιν του γυμνασίου εγκεκριμένου βιβλίου νεοελληνικών αναγνωσμάτων. Ανάγνωσις κατ' οίκον νεοελληνικής λογοτεχνίας και αρχαίας Ελληνικής εν δοκίμω μεταφράσει, εξελεγχομένη καθ' εβδομάδα εν τω σχολείω. Εξέτασιςκαιεκλογήμύθιον και παιδικών ποιημάτων κλπ.ωςεντη πρώτη τάξει. β') Συνθέσεις (μία καθ' εβδομάδα). 1) (Προφορικώς). Συχναί ασκήσεις αναλύσεων, εποπτειών κλπ., ως εν τη πρώτη τάξει. 2) (Γραπτώς). Περιγραφαί και εκθέσεις, ως εν τη πρώτη τάξει, αλλά συνθετώτεραι, έτι δε επιστολαί. Γ' Τάξις, ώραι 4. α') Ανάγνωσις εκ του διά την Β' τάξιν του γυμνασίου εγκεκριμένου βιβλίου νεοελληνικών αναγνωσμάτων. Ανάγνωσις κατ' οίκον ξένης λογοτεχνίας εν δοκίμω μεταφράσει, εξελεγχομένη καθ' εβδομάδα εν τω σχολείω. β') Συνθέσεις (μία καθ' εβδομάδα).

Περιγραφαί και εκθέσεις επί τη βάσει αναγνωσθέντων νεοελληνικών κειμένων, έγγραφα κοινωνικά και υπηρεσιακά. Γ')

Νηπιαγωγικά.

Β' Τάξις, ώραι 6. α') Στοιχειώδης και επί συγκεκριμένων παραδειγμάτων στηριζομένη ανάπτυξιςτωνκυριωτάτων ψυχικών φαινομένων. β') Στοιχειώδης εξέτασις της βαθμιαίας αναπτύξεως του ψυχικού βίου του παιδός· λεπτομερέστερον τα περί ορμών και γλώσσης. γ') Ο βίος και το έργον του Froebel, Φρεβελιανά δώρα και παίγνια. Γ' Τάξις, ώραι 12. α') Η εξέλιξις του Φρεβελιανού συστήματος και τα νεώτερα νηπιαγωγικά συστήματα (Montessori κ.άλ.). β') Διδακτική του νηπιαγωγείου· λεπτομερέστερον τα περί της πρώτης γλωσσικής διδασκαλίας ξενοφώνων. γ') Υ'ποδειγματικαί διδασκαλίαι, ακροάσεις και ασκήσεις εν τω. Προτύπω νηπιαγωγείω. Δ') Φυσιογνωστικά. Α' Τάξις, ώραι 4. α')Εποπτική ανάπτυξις των σπουδαιοτάτων φυσικών και χημικών φαινομένων των σχετικών προς τον βίον των ζώων και των φυτών και τας ανάγκας της ζωής και της εργασίας του ανθρώπου. β') Τα σπουδαιότατα των κατοικίδιων ζώων μετά σχετικών γνώσεων ζωοτεχνίας. Β' Τάξις, ώραι 4. α') Τα σπουδαιότερα των κηπευτικών και καλλωπιστικών φυτών μετά γνώσεων ανθοκομίας, λαχανοκομίας, δενδροκομίας και οπωροκομίας. β') Τα χρήσιμα εις τον βίον ορυκτά. Ε ' ) Οικιακά έργα και οικιακή οικονομία. Α' Τάξις, ώραι 4. Οικιακά έργα: Απλούν κέντημα και πλέξιμον. Επιδιορθώσεις φορεμάτων (μαντάρισμα και εμβάλωμα). Στοιχεία μαγειρικής. Β' Τάξις, ώραι 4. Οικιακά έργα: Κοπτική και ραπτική απλών ασπρορρούχων. Στοιχεία μαγειρικής, διατήρησις τροφίμων και εδεσμάτων. Πλύσις, σιδέρωμα, κολλάρισμα.

Γ' Τάξις, ώραι 3. α') Οικιακά έργα: Κοπτική και ραπτική απλών εξωτερικών ενδυμάτων. Υφαντική· η απαραίτητος εις την οικοδέσποιναν του χωρίου, β') Οικιακή οικονομία- Γνώσεις οικιακής οικονομίας, αι απαραίτητοι εις την οίκοδέσποιναν. Οικιακή λογιστική. Σημ. Η προκειμένη διδασκαλία θα περιορίζεται εις απλά οικιακά έργα, προσιδιάζοντα εις λιτόν βίον, θα αποφεύγη δε την μετάδοσιν έργων πολυτελείας. Σ Τ ' ) Υγιεινή και νοσηλευτική. Γ' Τάξις, ώραι 3. Ανθρωπολογία, υγιεινή και νοσηλευτική, ιδία των νηπίων. Οικιακόν φαρμακείο ν. Ζ') Χειροτεχνία. Α' Τάξις, ώραι 4. Εργασίαι βελόνης επί χάρτου, διά χρωματιστού νήματος, χαρτοπλεκτική, ψαθοπλεκτική, αρχαί πλαστικής. Β' Τάξις, ώραι 4. Ως

εν τη πρώτη τάξει, έτι δε εργασίαι διά χαρτονιού και πλαστική. Γ' Τάξις, ώραι 3. Πλαστική, πυρογραφία. Η') Καλλιγραφία και ιχνογραφία. Α' Τάξις, ώραι 4.

α') Καλλιγραφία, ώρα 1. β') Ιχνογραφία. Ιχνογράφησις εκ του φυσικού και από μνήμηςεπίτου χάρτου και του πίνακος και κρητιδογραφία, ώραι 3. Β' Τάξις, ώραι 3. Ιχνογραφία.Ιχνογράφησις,όπως και εν τη πρώτη τάξει και υδατογραφία. Γ' Τάξις, ώραι 3. Ιχνογραφία,ιχνογράφησις,όπως και εν τη δευτέρα τάξει. Θ') Ωδική. Α' Τάξις, ώραι 4. διά το νηπιαγωγείον εκ μουσικής αναγνώσεως. β') Δημώδη άσματα, πατριωτικά και χορευτικά.

Β' Τάξις, ώραι 4. φωνα εκ μουσικής αναγνώσεως. β') Δημώδη άσματα, πατριωτικά και χορευτικά. Γ' Τάξις, ώραι 4. φωνα εκ μουσικής αναγνώσεως. β') Δημώδη άσματα, πατριωτικά και χορευτικά. Γ ) Γυμναστική. Α' Τάξις, ώραι 3. Γυμναστική, παιδιαί και Ελληνικοί χοροί. Β' Τάξις, ώραι 3. Γυμναστική κλπ., ως και εν τη πρώτη τάξει. Γ' Τάξις, ώραι 3. ελλην. χοροί. τίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν Αθήναις τη 10 Σεπτεμβρίου 1920. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο

Υπουργός

των

Εκκλησιαστικών

κ.τ.λ. ΔΗΜ. ΔΙΓΚΑΣ

83 ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ Τ Η Σ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ (Β. Διάταγμα/21 Σεπτεμβρίου 1920) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Δ. Δίγκας

Περί λειτουργίας του Διδασκαλείου της Τεχνικής Εκπαιδεύσεως και περί εισιτηρίων και επί πτυχίω εξετάσεων, προαγωγών κλπ. των μαθητών αυτού ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τον νόμον 2242, δι' ου ετροποποιήθη ο περί Διδασκαλείου της Τέχνης Εκπαιδεύσεως νόμος 572, προτάσει του Ημετέρου Υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως,απεφασίσαμενκαι διατάσσομεν Άρθρον 1. 1. Συνιστάται από του σχολικού έτους 1920-1921 και η Β' τάξις του τετραταξίου διδασκαλείου της Τεχνικής Εκπαιδεύσεως, της λειτουργίας της Α' τάξεως αυτού αρξαμένης από του λήξαντος έτους 1919-1920. 2. Η Γ' τάξις του τετραταξίου τούτου διδασκαλείου θέλει λειτουργήσει απότουσχολικού έτους 1921-1922, η δε Δ' από του 1922-1923. 3. Κατά το σχολικόν έτος 1920-1921 θέλει λειτουργήσει παραλλήλως προς τας δύο κατωτέρας τάξεις του τετραταξίου διδασκαλείου και η Γ' τάξις του διά του νόμου 572 ιδρυθέντος τριταξίου τοιούτου, προς συμπλήρωσιν των σπουδών των μέχρι τούδε μαθητευσάντων εν τούτω και μη τυχόντων πτυχίου αυτού. Το πρόγραμμα των μαθημάτων της τάξεως ταύτης θέλει καταρτισθή ανάλογον προς το της Δ' τάξεως του τετραταξίου διδασκαλείου. Άρθρον 2. 1. Το σχολικόν έτος του διδασκαλείου της Τεχνικής Εκπαιδεύσεως άρχεται την 1 Σεπτεμβρίου και λήγει την 30 Ιουνίου. 2. Αι εγγραφαί των μαθητών του διδασκαλείου είνε ατελείς' γίνονται δε εντός του πρώτου εικοσαημέρου του Σεπτεμβρίου, δυνάμεναι να παραταθώσιν

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 228, τχ. Α'/5 Οκτωβρίου 1920.

μέχρι της 10 Οκτωβρίου, αποφάσει του Υπουργού των Εκκλησιαστικών καιτηςΔημοσίας Εκπαιδεύσεως, μετ' έκθεσιν του διευθυντού του διδασκαλείου, επαρκώς ητιολογημένη. 3. Τα μαθήματα του διδασκαλείου άρχονται άμα τη λήξει των εγγραφών και λήγουσι τα μεν της ανωτάτης τάξεως αυτού την 20 Μαΐου, τα δε των τριών κατωτέρων τάξεων την 15 Ιουνίου. Άρθρον 3. 1. Εις την Α' τάξιν του τετραταξίου διδασκαλείου της Τεχνικής Εκπαιδεύσεως εγγράφονται μετ' ευδόκιμον εισιτήριον εξέτασιν και κατά σειράν επιτυχίας, οι έχοντες ενδεικτικόν προαγωγής εκ της Β' τάξεως τετραταξίου ή της Γ' πενταταξίου ή της Δ' εξαταξίου γυμνασίου ή Λυκείου,έτιδε καιαικεκτημέναι απολυτήριον αστικού σχολείου των θηλέων ή ανωτέρου ή γυμνασιακού παρθεναγωγείου δημοσίου ή ιδιωτικού. 2. Οι απόφοιτοι του σχολείου των Καλών Τεχνών, οι κεκτημένοι και πιστοποιητικόν σπουδής των εν τω προηγουμένω εδαφίω αναφερομένων τάξεων των σχολείων της Μέσης Εκπαιδεύσεως, δύνανται να καταταχθώσι μετ' ευδόκιμον κατατακτήριον εξέτασιν εις την Γ' η την Δ' τάξιν του διδασκαλείου, αναλόγως της ικανότητος αυτών. 3. Αι εισιτήριοι και αι κατατακτήριοι εξετάσεις διενεργούνται ενώπιον του συλλόγου των διδασκόντων εν τω διδασκαλείω, εντός του πρώτου δεκαπεν θημέρου του Σεπτεμβρίου. Δύνανται δε να παραταθώσιν αύται μέχρι της 5 ΟκτωβρίουαποφάσειτουΥπουργού, μετ' έκθεσιν του διευθυντού του διδασκαλείου, επαρκώς ητιολογημένην. Άρθρον 4. 1. Αι εισιτήριοι και αι κατατακτήριοι εξετάσεις του διδασκαλείου γίνονται γραπτώς· συνίστανται δε, αι μεν εισιτήριοι: α') Εις σύνθεσιν κατά το επίσημον πρόγραμμα των εν τη Β' τάξει των τετραταξίων γυμνασίων διδασκομένων μαθημάτων, β') εις την λύσιν δύο εκ τριών αριθμητικών και δύο εκ τριών γεωμετρικών προβλημάτων, σχετικών προς τα εν τη Α' και τη Β' γυμνασιακή τάξει διδασκόμενα μαθηματικά, και γ') εις ιχνογράφησιν εκ του φυσικού δι' ελευθέρας χειρός απλού τίνος αντικειμένου. Αι δε κατατακτήριοι: α') Εις καλλ.ιγραφίαν καθ' υπαγόρευσιν 8 μέχρι 10 στίχων νεοελληνικού κειμένου, άμα δε και των αριθμητικών συμβόλων και 10 μικρών και 10 κεφαλαίων γραμμάτων της ελληνικής αλφαβήτου, β') εις ελευθέραν εκ του φυσικού ιχνογράφησιν αντικειμένου τινός, γ') εις την γεωμετρικήν, και παραβολικήν ιχνογραφίαν και την σχεδιογραφίαν, και δ') εις την ζωγραφικήν. 2. Τα προς εξέτασιν θέματα ορίζονται ολίγον προ της εν εκάστω μαθήματι δοκιμασίας, υπό του οικείου καθηγητού και του διευθυντού του διδασκαλείου. Τα δε δοκίμια των εξετασθέντων ελέγχονται και βαθμολογούνται υφ' εκάστου των διδασκόντων εν τω διδασκαλείω. 3. Εκ των γραπτών δοκιμίων της συνθέσεως και των λύσεωντωνμαθηματικών

ματικών προβλημάτων ελέγχεται προς τοις άλλοις και η περί το καλλιγραφείν δεξιότης των υποστάντων την εισιτήριον εξέτασιν. 4. Ά μ α τη λήξει των εισιτηρίων και των κατατακτηρίων εξετάσεων, ο σύλλογος των διδασκόντων εν τω διδασκαλείω συνερχόμενος εις συνεδρίαν και λαμβάνων υπ' όψει τα γραπτά δοκίμια των εξετασθέντων, αποφαίνεται, κατά πλειονοψηφίαν διά πράξεως αυτού υποβαλλομένης εις το Υπουργείον, περί της εισαγωγής και κατατάξεως αυτών εις το διδασκαλείον. 5. Δεν επιτρέπεται η εγγραφή μαθητών εν εκάστη τάξει του διδασκαλείου πλειόνων των 30. Άρθρον 5. 1. Εκ των εν τω διδασκαλείω διδασκομένων γενικών μαθημάτων, τα μεν Ελληνικά, η ιστορία, τα φυσικομαθηματικά και η υγιεινή διδάσκονται μόνον εις την Α' και την Β' τάξιν αυτού, η δε ωδική και η γυμναστική καιειςτηνΓ' και την Δ'. Εκ δε των ειδικών μαθημάτων, η καλλιγραφία και η στενογραφία διδάσκονται εις την Α' και την Β' τάξιν, της εις τα μαθήματα ταύτα ασκήσεως των μαθητών συνεχιζομένης υπό την εποπτείαν των οικείων καθηγητών και εις την Γ' και την Δ' τάξιν, η ιστορία των τεχνών και τα στοιχειώδη παιδαγωγικά εις την Γ', η σχεδιογραφία, η ζωγραφική και η πρακτική άσκησις εις το μεθοδικώς διδάσκειν τα τεχνικά μαθήματα εις την Δ' και τα λοιπά εις πάσας τας τάξεις. 2. Η διδασκαλία εκάστου των ανωτέρω μαθημάτων και αι εις ταύτα ασκήσεις των μαθητών δεν επιτρέπεται να γίνωνται εν εκάστη τάξει, ούτε εις περισσοτέρας των εξ, ούτε εις ολιγωτέρας των δύο ωρών καθ' εβδομάδα. 3. Το αναλυτικόν και το ωρολόγιον πρόγραμμα των διδακτέων μαθημάτων καιτωνασκήσεωνκαταρτίζονται υπό του συλλόγου των διδασκόντων. Υπόκεινται δε εις την έγκρισιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, όπερ δύναταικαινα τροποποιήση αυτό. 4. Η πρακτική περί το διδάσκειν άσκησις των μαθητών του διδασκαλείου γίνεται εις σχολεία της Μέσης Εκπαιδεύσεως, οριζόμενα υπό του Υπουργού. Άρθρον 6. 1. Η από τάξεως εις τάξιν προαγωγή των μαθητών του διδασκαλείου εξαρτάται εκ της τακτικής εις αυτό φοιτήσεως και της καθ'άπαντο σχολικόν έτος επιδειξαμένης υπ' αυτών επιμελείας, της καθ' όλου εις τα τεχνικά μαθήματα επιδόσεως και της φυσικής και επικτήτου εις ταύτα δεξιότητος αυτών. 2. Ό π ω ς τύχη τις πτυχίου του διδασκαλείου οφείλει να φοιτήση επί εν σχολικόν έτος εις την ανωτάτην ή την προσηρτημένην τάξιν αυτού και να υποστηευδοκίμωςθεωρητικήν και πρακτικήν επί πτυχίω εξέτασιν. 3. Αι επί πτυχίω εξετάσεις περιλαμβάνουσι πάντα τα εν τω διδασκαλείω διδασκόμενα μαθήματα· διενεργούνται δ' ενώπιον του συλλόγουτωνεναυτώ διδασκόντων, εντός του πρώτου εικοσαημέρου από της λήξεως των μαθημάτων τηςανωτάτηςτάξεως και είνε θεωρητικαί και πρακτικαί. Τα καθ'έκαστατων

σκάλων του διδασκαλείου, οίτινες εν συσκέψει μετά του διευθυντού ορίζουσι καιταενεκάστωμαθήματι προς εξέτασιν θέματα. 4. Α π ό της 1 μέχρι της 15 Ιουνίου γίνεται έκθεσις των έργων των μαθητών, ήτις είνε προσιτή εις πάντα επισκέπτην καθ' ώραςοριζομέναςυπότου διευθυντού του διδασκαλείου. 5. Ά μ α τη λήξει των επί πτυχίω εξετάσεων, συνερχόμενος εις συνεδρίαν ο σύλλογος των καθηγητών και διδασκάλων του διδασκαλείου και λαμβάνων προ οφθαλμών, διά μεν τους μαθητάς των τριών κατωτέρων τάξεων,ταέργα αυτών και τα εν τω εδαφίω 1 του παρόντος άρθρου αναφερόμενα στοιχεία, διά δετουςυποστάνταςτηνεπίπτυχίω εξέτασιν και την κατά ταύτην επιδειχθείσανικανότητααυτών, αποφαίνεται κατά πλειονοψηφίαν διά πράξεως αυτού τίνες των πρώτων είνε άξιοι προαγωγής και τίνες των τελευταίων άξιοι πτυχίου. Της πράξεως ταύτης αντίγραφον υποβάλλεται αμέσως εις το Υπουργείον. 6. Οι μη κρινόμενοι άξιοι προαγωγής, δύνανται, ασκούμενοι κατά το θέρος εις τα μαθήματα εις τα οποία υστέρησαν, να προαχθώσι μετ'ευδόκιμονεις ταύτα κατά Σεπτέμβριον εξέτασιν. Οι δε μη κριθέντες άξιοι πτυχίου, δύνανται, ασκούμενοι κατ' ιδίαν η εν τω διδασκαλείω, να γίνωσι δεκτοί εις επανεξέτασιν μετά εξ μήνας η μετά εν έτος από της πρώτης εξετάσεώς των, κατ' απόφασιν του συλλόγου, και να τύχωσι πτυχίου αν ευδοκιμήσωσι κατά την εξέτασιν ταύτην των διδασκόντων εν τω διδασκαλείω. 7. Τα ενδεικτικά προαγωγής των μαθητών του διδασκαλείου εκδίδονται επί πενταδράχμου χαρτοσήμου εκπαιδευτικών τελών, τα δε πτυχία, επί δεκαπενταδράχμου. σίας Εκπαιδεύσεως ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του διατάγματος τούτου. Εν Αθήναις τη 21 Σεπτεμβρίου 1920. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών

κλπ. Υπουργός ΔΗΜ. ΔΙΓΚΑΣ

84

ΤΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ ΤΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΔΙΤΑΞΙΟ (Ν. Διάταγμα/6 Οκτωβρίου 1922) Κυβέρνηση

Σ. Κροκιδά

Υπουργός

Περί παρατάσεως των

προθεσμίας

προς

I. Σιώτης

επανεξέτασιν

κατά το τέλος του λήξαντος σ χ ο λ ι κ ο ύ έτους απορριφθέντων

μαθητών

μέχρι 15

Οκτωβρίου

1922

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Προτάσει του Ημετέρου Υπουργικού Συμβουλίου,απεφασίσαμενκαι διατάσσομεν·

[

]

Άρθρον 2. Η εν τω τμήματι των αρρένων του διδασκαλείου της γυμναστικής φοίτησις ορίζεται από του σχολικού έτους 1920-1921 διετής. Εκπαιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος νομοθετικού διατάγματος. Εν Αθήναις τη 6 Οκτωβρίου 1922.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β' Το

Υπουργικόν

Συμβούλιον. Σ. Κ Ρ Ο Κ Ι Δ Α Σ

ΕΥΘ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ, Φ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, I. ΣΙΩΤΗΣ, Α. ΔΙΟΜΗΔΗΣ, Π. ΚΑΛΛΙΓΑΣ, Α. ΔΟΞΙΑΔΗΣ, Γ. ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ, Α. ΧΑΡΑΛΑΜΠΗΣ, Δ. ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ.

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 196, τχ. Α'/10 Οκτωβρίου 1922.

85

ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 1922-1923 (Β. Δ ι ά τ α γ μ α / 2 2 Ο κ τ ω β ρ ί ο υ 1922) Κυβέρνηση Σ. Κροκιδά Υπουργός I. Σιώτης

Περί των κατά το αρξάμενον σχολικόν έτος εν τω Διδασκαλείω της Τεχνικής Εκπαιδεύσεως μαθημάτων ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Έ χ ο ν τ ε ς υπ' όψει τον νόμον 2242, προτάσει του Η μ ε τ έ ρ ο υ επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Ε κ π α ι δ ε ύ σ ε ω ς Υ π ο υ ρ γ ο ύ ,εκτελούντεςτην υπ' αριθ. 593 πράξιν του Ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ο ύ Συμβουλίου, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν·

1) Κ α τ ά το αρξάμενον σχολικόν έτος εκ των εν τ ω Διδασκαλείω της Τ ε χ ν ι κής Ε κ π α ι δ ε ύ σ ε ω ς διδασκομένων μαθημάτων αφαιρούνται πάντα τα γενικά μαθήματα, ήτοι· α') τα ελληνικά και η ιστορία, β') τα φυσικομαθηματικάκαιη υγιεινή, γ ' ) η ωδική, και δ') η γυμναστική. Εκ δε των ειδικών μαθημάτ στενογραφία και η κοπτική και η εν γένει γυναικεία χειροτεχνία, τα οποία διδαχθέντα άλλως εις τας δύο κατωτέρας τάξεις του Διδασκαλείου, δύνανται, λαμβανομένου υπ' όψιν του σκοπού του Διδασκαλείου, να χαρακτηρισθώσιν ως δευτερεύοντα μαθήματα, και 2) Το διδακτικόν προσωπικόν του ειρημένου Διδασκαλείου αποτελείται κατά το ενεστώς έτος εκ του Διευθυντού αυτού Γ . Γιαβάση, των καθηγητών Μ. Γεωργαντή και Κ. Τράκα και της εν τ ω 5 ω ελληνικώ σχολείω θηλέων Αθηνών διδασκαλίσσης της καλλιγραφίας και ιχνογραφίας Μαρίας Παπανικολάου. Εις τον αυτόν Η μ έ τ ε ρ ο ν επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 216, τχ. Α'/29 Οκτωβρίου 1922.

Εκπαιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν

Αθήναις

τη

22 Οκτωβρίου 1922 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β'

Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών κλπ. I. ΣΙΩΤΗΣ

Υπουργός

86 «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ» ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΤΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ (Β. Διάταγμα/4 Ιουνίου 1923) Κυβέρνηση Σ. Γονατά Υπουργός Κ. Γόντικας

Περί εξετάσεων της

μαθητών

και μαθητριών

του

Διδασκαλείου

Γυμναστικής ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το εδάφιον 1 του άρθρου 5 του νόμου 1406 «περί Διδασκαλείου της γυμναστικής», προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, αποφασίζομεν και διατάσσομεν· ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

Α'

Περί προαγωγής των μαθητών και μαθητριών της Α' τάξεως των τμημάτων του Διδασκαλείου.

αμφοτέρων

Άρθρον 1. 1. Οι μαθηταί και αι μαθήτριαι της Α' τάξεωςαμφοτέρωντων τμημάτων προάγονται αν δ τε βαθμός της επιδόσεως αυτών και οι δυο μερικοί εξ ων ούτος εξάγεται είνε τουλάχιστον καλώς. 2. Ο γενικός βαθμός της επιδόσεως συνάγεται εκ δύο μερικών βαθμών, ενόςτωνθεωρητικών μαθημάτων έχοντος συντελεστην 3 και ετέρου των πρακτικών έχοντος συντελεστην 5. 3. Εκάτερος των δύο τούτων μερικών βαθμών συνάγεται εκ των εν εκάστω μαθήματι βαθμώ, ο δ' εν εκάστω μαθήματι βαθμός συνάγεταιεκτουετησίου βαθμού του μαθήματος και του των προαγωγικών εξετάσεων. 4. Ο ετήσιος βαθμός εκάστου μαθήματος καθορίζεταιευθύςπροτων προαγωγικών εξετάσεων εν συνεδρία του συλλόγου των διδαξάντων, ούτινος προεδρεύει ο διευθυντής του Διδασκαλείου.

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 151, τχ. Α'/7 Ιουνίου 1923.

Άρθρον 2. 1. Τα θεωρητικά μαθήματα, εν οις βαθμολογείται η επίδοσις α') β') γ') δ') α') β') γ') δ') ε') στ')

Ανατομική του ανθρώπου και ιστολογία. Μηχανική των ασκήσεων. Ιστορία της γυμναστικής, Παιδαγωγική. Παιδαγωγική γυμναστική, Αγωνιστική και παιδιαί και χορός, Στρατιωτική προπαίδευσις και σκοποβολία. Οπλομαχητική. Κολυμβητική και κωπηλασία. Προσκοπισμός.

α') Παιδαγωγική γυμναστική, β') Παιδιαί και χορός. Βαθμοί χαρακτηριστικοί της προόδου των μαθητών είνε οι εξής: Άριστα 10-9, λίαν καλώς 9-7, 01 καλώς 7-5, 01, σχεδόν καλώς 5-4, 01, μετρίως 4-2, 01, μετριώτατα 2-0,01 και κακώς 0.

[

]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'

Περί απολύσεως των μαθητών και μαθητριών του Διδασκαλείου. Άρθρον 8. 1. Οι μαθηταί και μαθήτριαι της Β' τάξεως του τμήματος τωναρρένωναπολύονταιανοτε γενικός βαθμός της επιδόσεως αυτών και δύο μερικοί εξ ων ούτος εξάγεται είνε τουλάχιστον καλώς. 2. Ο τε γενικός βαθμός της επιδόσεως και εκάτερος των δύο μερικών βαθμών και ο ετήσιος βαθμός εκάστου μαθήματος καθορίζεται καθ' ον τρόπον οι της κατωτέρας τάξεως. 3. Ο ετήσιος βαθμός εν εκάστω μαθήματι καθορίζεταιευθύςπροτων απολυτηρίωνεξετάσεωνενσυνεδρίαις του συλλόγου των διδαξάντων, καθ' ας προεδρεύει ο διευθυντής του Διδασκαλείου. Άρθρον 9. 1. Τα θεωρητικά μαθήματα εν οις βαθμολογείται η επίδοσις αυτών, είνε των μεν μαθητών α') Ανατομική του ανθρώπου και Ιστολογία. β') Φυσιολογία. γ') Υγιεινή. δ') Μηχανική και φυσιολογία των ασκήσεων. ε') Ορθοπεδική και θεραπευτική γυμναστική, τρίψις και κινησιοθεραπεία.

στ') Ιστορία της γυμναστικής, ζ') Παιδαγωγική.

α') β') γ') δ') ε') στ') ζ')

Παιδαγωγική γυμναστική, Αγωνιστική και παιδιαί και χορός, Στρατιωτική και προπαίδευσις και σκοποβολία. Κολυμβητική και κωπηλασία, Οπλομαχητική, Προσκοπισμός, Ωδική.

α') Παιδαγωγική γυμναστική, β') Παιδιαί και χορός, γ') Κολυμβητική, δ') Ωδική. 2. Βαθμοί χαρακτηριστικοί της προόδου των μαθητών είνε οι εν τω εδαφίω 2 του άρθρου 2.

[ Εν

Αθήναις

] τη

4 Ιουνίου 1923. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β'

Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών

κλπ. Υπουργός Κ.

ΓΟΝΤΙΚΑΣ

87 ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ ΣΕ ΕΞΑΤΑΞΙΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ (Ν. Διάταγμα/2 Ιουνίου 1923) Κυβέρνηση Σ. Γονατά ΥπουργόςΚ. Γόντικας

Περί καθορισμού της λειτουργίας του εν Αθήναις Διδασκαλείου της Τεχνικής Εκπαιδεύσεως μετονομαζομένου εις Τεχνικόν Διδασκαλείον ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Εχοντες υπ' όψει την υπ' αριθ. 1 παράγραφον της από 15 Σεπτεμβρίου 1922 αποφάσεως της Επαναστατικής Επιτροπής, προτάσει του Ημετέρου Υπουργικού Συμβουλίου, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν· Άρθρον 1. Το εν Αθήναις Διδασκαλείον της Τεχνικής Εκπαιδεύσεως, μετονομαζόμενον εις Τεχνικόν Διδασκαλείον, λειτουργεί κατά τα κατωτέρω οριζόμενα. Άρθρον 2. Σκοπός του Τεχνικού Διδασκαλείου είνε α') Η μόρφωσις ειδικών διδασκάλων των τεχνικών μαθημάτων, καταλλήλων προς διδασκαλίαν των μαθημάτων τούτων εις δημοτικά σχολεία, εις τα σχολεία της μέσης εκπαιδεύσεως παντός βαθμού, ως και εις τα Διδασκαλεία, β') η μετεκπαίδευσις διδασκάλων των τεχνικών μαθημάτων, μη πτυχιούχων του διά του παρόντος νομοθετικού διατάγματος ιδρυομένου Τεχνικού Διδασκαλείου, διατελούντωνήμη ενυπηρεσία,γ') η συμπλήρωσις της τεχνικής μορφώσεως των δημοδιδασκάλων αμφοτέρων των φίλων. Άρθρον 3. 1. Το Τεχνικόν Διδασκαλείον αποτελείται από εξ τάξεις. 2. Διδάσκονται δε εν αυτώ τα εξής μαθήματα: α') Θρησκευτικά, β) Νέα Ελληνικά, γ') Ιστορία, δ') Γεωγραφία, ε') Μαθηματικά, στ') Φυσιογνωστικά καιΥγιεινή,ζ') Γαλλικά, η') Παιδαγωγική και Μεθοδολογία των τεχνικών

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 182, τχ. Α'/4 Ιουλίου 1923.

μαθημάτων, θ') ιστορία των Καλών Τεχνών και Ρυθμολογία, ι') Πλαστική ανατομία, ια') Ελευθέρα ιχνογραφία εκ του φυσικού, ιβ') Ζωγραφική και δια κοσμητικαί συνθέσεις, ιγ') Γεωμετρικόν σχέδιον, ιδ') Χειροτεχνία (Χαρτοτεχνία, ξυλοτεχνία και μεταλλοτεχνία), ιε') Πλαστική, ιστ') Γυναικεία χειροτεχνία, ιζ') Καλλιγραφία, ιη') Ωδική, ιθ') Γυμναστική. 3. Το αναλυτικόν πρόγραμμα της εξ εκάστου των ανωτέρω μαθημάτων διδακτέας ύλης και των σχετικών προς ταύτην πρακτικώνασκήσεων,ηειςτας τάξεις κατανομή αυτών, ως και διά την διδασκαλίαν εκάστου μαθήματοςκαιτων σχετικών ασκήσεων διατιθέμενος εν εκάστη τάξει χρόνος κανονίζεται διά Β. Δ. μετά πρότασιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου. Δι' ομοίου διατάγματος, τη προτάσει του αυτού Συμβουλίου, δύνανται να προστεθώσιν ή και να αφαιρεθώσι μαθήματα. Άρθρον 4. 1. Εις την πρώτην τάξιν του Τεχνικού Διδασκαλείου εγγράφονται, μετά πιστοποίησιν της αρτιμελείας αυτώνυπότουυγιειονομικούεπιθεωρητού Αθηνών, μαθηταί αμφοτέρων των φύλων έχοντες απολυτήριον εξαετούς δημοτικού σχολείου η δευτέρας τάξεως του ελληνικού σχολείου, μαθηταί έχοντεςανωτέρανταύτης γενικήν μόρφωσιν και ανάλογον ηλικίαν, δύνανται να καταταχθώσι μετ' ευδόκιμον εις τα τεχνικά μαθήματα δοκιμασίανκαιειςτην δευτέραν η και την τρίτην τάξιν του Τεχνικού Διδασκαλείου. Αι λεπτομέρειαι της κατατακτήριου ταύτης δοκιμασίας κανονισθήσονται διά Β. διατάγματος. 2. Ομοίως διά Β. διατάγματος, μετά πρότασιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, κανονίζονται τα της εγγραφής, φοιτήσεως, προαγωγής και απολυτηρίου δοκιμασίας των μαθητών του Τεχνικού Διδασκαλείου. Άρθρον 5. 1. Εις τους πρωτεύοντας μαθητάς του Τεχνικού Διδασκαλείου και μέχρι 10 εν εκάστη τάξει δύναται ν' απονέμηται, μετά πρότασιν του καθη γητικού συλλόγου του Διδασκαλείου εγκρινομένην υπό του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, υποτροφία εκ δραχ. 150, δυναμένη και να ανασταλή κατά τον αυτόν τρόπον εφ' όσον ο έχων αυτήν ήθελεν επιδείξει αμέλειαν ώστε να μη ευρίσκεται μεταξύ των πρωτευόντων της τάξεώς του. Η πρότασις προς απονομήν υποτροφιών γίνεται υπό του καθηγητικού συλλόγου διά μεν τους μαθητάς της πρώτης τάξεως του Διδασκαλείου μετά την πρώτην τριμηνίαν του σχολικού έτους, διά δε τας των λοιπών μέχρι τέλους Σεπτεμβρίου εκάστου έτους. 2. Οι τυχόντες υποτροφίας υποχρεούνται μετά το πέρας των σπουδών των ναυπηρετήσωσινειςδημόσια σχολεία, ως διδάσκαλοι των τεχνικών μαθημάτων επί χρόνον ίσον προς τα έτη της υποτροφίας των. Ε φ ' όσον δε δεν ήθελον συμμορφωθή προς την ανωτέρω διάταξιν, είνε υπόχρεοι αυτοί η οι γονείς και κηδεμόνες των να επιστρέψωσιν εις το Δημόσιον τα λόγω υποτροφίας καταβληθέντα εις αυτούς ποσά, εισπραττόμενα, κατά τον νόμον περί εισπράξεως δημοσίων εσόδων, καθ' α Β. διάταγμα θέλει ορίσει. Η διάταξις του παρόντος εδα-

εδαφίουισχύεικαιδιά τους κατά το κατωτέρω 3εδάφιοναποστελλομένουςειςΕσπερίαν. 3. Ο Υπουργός των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως αποφασίζει διά πράξεως αυτού, προ της ενάρξεως εκάστου σχολικού έτους, αν θα χορηγηθώσι κατ' αυτό αι ανωτέρω οριζόμεναι υποτροφίαι και πόσαι. 4. προς συμπλήρωσιν της μορφώσεώς των δύνανται να αποστέλλωνται κατ' έτος εις Εσπερίαν, μετά διαγωνισμόν κανονισθησόμενον διά Β. διατάγματος, επί εκπαιδευτική αδεία δώδεκα μηνών, δύο εκ των εν υπηρεσία πτυχιούχων Τεχνικού Διδασκαλείου μετά πλήρων αποδοχών και οδοιπορικών οριζομένων εκάστοτε διά πράξεως του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου. Άρθρον 6. 1. Οι πτυχιούχοι του Τεχνικού Διδασκαλείου διορίζονται α') εις πολυτάξια σχολεία της δημοτικής εκπαιδεύσεως, οριζόμενα εκάστοτε υπό του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, μετά γνώμην του αρμοδίου Εποπτικού Συμβουλίου, β') εις σχολεία της μέσης εκπαιδεύσεως και γ') εις διδασκαλεία. 2. Οι πτυχιούχοι του Τεχνικού Διδασκαλείου, οπουδήποτε υπηρετούντες, έχουσιβαθμόν και μισθόν πρωτοβαθμίου διδασκάλου της μέσης εκπαιδεύσεως. Μετά πενταετή ευδόκιμον υπηρεσίαν, προτάσει του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, προάγονται εις δευτεροβαθμίους καθηγητάς, μετά δε πενταετή υπηρεσίαν, επιτυγχάνοντες εις προαγωγικήν δοκιμασίαν, κανονισθησομένην διά Β. διατάγματος, δύνανται να προαχθώσιν εις πρωτοβαθμίους καθηγητάς, εφ' όσον ήθελον τοποθετηθή εις γυμνάσια, πρακτικά Λύκεια η Διδασκαλεία. Διδάσκαλοι τεχνικών μαθημάτων κατωτέρου βαθμού δεν δύνανται να υπηρετώσιν εις Γυμνάσια, Πρακτικά Λύκεια και Διδασκαλεία, εφ' όσον υπάρχουσιν οι κεκτημένοι το δικαίωμα της προαγωγής εις πρωτοβαθμίους καθηγητάς. Άρθρον 7. 1. Προς μετεκπαίδευσιν των διδασκάλων των τεχνικών μαθημάτων των μη κεκτημένων πτυχίον του διά του παρόντος νομοθετικού διατάγματος ιδρυομένου Τεχνικού Διδασκαλείου, ως και προς συμπλήρωσιν της τεχνικής μορφώσεως πτυχιούχων δημοδιδασκάλων μη υπερβάντων το 35ον έτος τηςηλικίαςτων, λειτουργώσιν εν τω Τεχνικώ Διδασκαλείω δύο ιδιαίτερα ενιαύσια τμήματα. 2. Οι φοιτώντες εις εκάτερον των τμημάτων δεν δύνανται να υπερβαίνωσι τους 25. Χορηγείται δε εις αυτούς, εάν διατελώσιν εν υπηρεσία, ετησία άδεια μετά πλήρων αποδοχών. 3. Διδάσκαλοι των τεχνικών μαθημάτων μη κεκτημένοι πτυχίον του Τεχνικού Διδασκαλείου, δεν δύνανται να μετάσχωσι της κατά το άρθρον 5 εδ. 2 προαγωγικής δοκιμασίας. 4. Οι φοιτήσαντες εις εκάτερον των ανωτέρω τμημάτων υφίστανται μετά το πέρας των μαθημάτων εξετάσεις. Και οι μεν του πρώτου τμήματος, ευδο μούντες εις αυτάς, λαμβάνουσι πτυχίον του Τεχνικού Διδασκαλείου και αφομοιούνται καθ' όλα προς τους αποφοίτους αυτού, συνυπολογιζομένων διά την

προαγωγήν των και των προ της φοιτήσεως εις το Διδασκαλείον ετών της υπηρεσίας των. Οι δε του δευτέρου τμήματος δημοδιδάσκαλοι, επιτυγχάνοντες, λαμβάνουσι πιστοποιητικόν τεχνικής μορφώσεως και έχουσιν, οπουδήποτε υπηρετούντες, ως ειδικόν επιμίσθιον το 1)5 του αρχικού μηνιαίου μισθού των, ως δημοδιδασκάλων. 5. Ο τρόπος της παροχής των εκπαιδευτικών αδειών εις τους εκπαιδευτικούς λειτουργούς, το πρόγραμμα των μαθημάτων των τμημάτων τούτων, ως καιαιλεπτομέρειαι της φοιτήσεως και των εξετάσεων των εις αυτά φοιτώ κανονίζονται διά Β. διαταγμάτων εκδιδομένων μετά πρότασιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου.

[

]

Άρθρον 13. Αι διδακτικαί ασκήσεις των μαθητών του Τεχνικού Διδασκαλείου και των εν αυτώ μετεκπαιδευομένων διδασκάλων διεξάγονται εις εν η περισσότερα εκ των εν Αθήναις σχολείων της Δημοτικής η της Μέση παιδεύσεως, οριζόμενα υπό του Υπουργού. Άρθρον 14. Διά Β. διατάγματος, εκδιδομένου μετά πρότασιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, δύναται να ανασταλή η λειτουργία του Τεχνικού Διδασκαλείου εν όλω η εν μέρει η και να επαναληφθή κατά τον αυτόν τρόπον. Άρθρον 15. Η λειτουργία του κατά τους νόμους 572 και 940 και 2242 υφισταμένου Διδασκαλείου της Τεχνικής Εκπαιδεύσεως παρατείνεται μέχρι 30 Ιουνίου ε. έτους, οπότε οι εις αυτό νυν φοιτώντες μαθηταί, υφίστανται απολυτήριον εξέτασιν. Α π ό 1ης Ιουλίου 1923 κατργείται το Διδασκαλείον της Τεχνικής Ε κ παιδεύσεως. Ομοίως καταργούνται από του αυτού χρόνου οι νόμοι 572, 940 και 2242, ως και πάσα άλλη διάταξις αντικειμένη εις το παρόν νομοθετικό ταγμα, ου η ισχύς άρχεται από της δημοσιεύσεως αυτού εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. σεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος νομοθετικού διατάγματος. Εν Αθήναις τη 2 Ιουλίου 1923. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β' Το Ο

Υπουργικόν

Συμβούλιον Πρόεδρος Σ. ΓΟΝΑΤΑΣ

Τα

Μέλη Μ. ΜΙΣΙΟΣ, Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, Κ. ΓΟΝΤΙΚΑΣ, Γ. ΚΟΦΙΝΑΣ, Α. ΧΑΤΖΗΚΥΡΙΑΚΟΣ, Λ. ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΣ, Γ. ΣΙΔΕΡΗΣ, Α. ΔΟΞΙΑΔΗΣ, Κ. ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ.

88 ΙΔΡΥΣΗ ΜΟΝΟΤΑΞΙΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ (Ν. Διάταγμα/27 Ιουλίου 1923) Κυβέρνηση Σ. Γονατά Υπουργός Κ. Γόντικας

Περί ιδρύσεως μονοταξίων διδασκαλείων ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει την παράγραφον 1 της από 15 Σεπτεμβρίου 1922 αποφάσεως της Επαναστατικής Επιτροπής, προτάσει του Ημετέρου Υπουργικού Συμβουλίου, απεφασίσαμεν και διατάσσομενΆρθρον 1. 1. Προς μόρφωσιν δημοδιδασκάλων αμφοτέρων των φύλων δύνανται να ιδρύωνται, προτάσει του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, μονοτάξια διδασκαλεία εις πόλεις ένθα λειτουργεί γυμνάσιον πλήρες η Πρακτικόν Λύκειον η Διδασκαλείον Δημοτικής Εκπαιδεύσεως. 2. Διά πράξεως του Υπουργού, εκδιδομένης μετά πρότασιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου και δημοσιευομένης εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως κατά μήνα Μάϊον εκάστου έτους, ορίζεται ο αριθμός των μονοταξίων διδασκαλείων, ως και αι πόλεις, εις ας θα λειτουργήσωσι ταύτα κατά το επόμενον σχολικόν έτος. Η αυτή πόλις δεν δύναται να χρησιμεύση συνεχώς ως έδρα μονοταξίου διδασκαλείου επί πλείονα των πέντε ετών. Κατά το έτος 1923, η ανωτέρω πράξις θέλει εκδοθή εντός 15 ημερών από της δημοσιεύσεως του παρόντος. Άρθρον 2. 1. Η φοίτησις εις το μονοτάξιον διδασκαλείον διαρκεί επί εν έτος,καιαιμενεγγραφαίάρχονταιαπό1 Σεπτεμβρίου και λήγουσι την 15 του αυτού, τα δε μαθήματα διαρκούσιν από 15 Σεπτεμβρίου μέχρι της 20 Ιουνίου, αι δε εξετάσεις των μαθητών διεξάγονται κατά το τελευταίον δεκαημερον του Ιουνίου. 2. Παρελθούσης της 15 Σεπτεμβρίου εγγραφή μαθητού επιτρέπεται μόνον κατόπιν ητιολογημένης πράξεως του Διευθυντού του Διδασκαλείου, αλλ' ενουδεμιάπεριπτώσει πέραν της 15 Οκτωβρίου. ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 217, τχ. Α'/6 Αυγούστου 1923.

3. Διά πράξεως του Υπουργού, μετά πρότασιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, δύνανται να παραταθώσιν τα μαθήματα μονοταξίου διδασκαλείου, αλλ' ουχί πέραν της 10 Αυγούστου, αι δε εξετάσεις των μαθητών διεξάγονται εν τοιαύτη περιπτώσει ευθύς μετά την λήξιν των μαθημάτων. 4. Η παράτασις αύτη των μαθημάτων είνε υποχρεωτική, εφ' όσον πάντες οι μαθηταί του μονοταξίου δεν ήθελον διδάξει δις τουλάχιστον εν τω προτύπω προτύπω δημοτικώ σχολείω έκαστον των εν αυτώ διδασκομένων μαθημάτων.

Διευθυντής του Διδασκαλείου εις το Υπουργείον εντός του δευτέρου δεκαημέρου του Ιουνίου. Άρθρον 3. 1. Εις το μονοτάξιον διδασκαλείον εγγράφονται, μετά πιστοποίησιν του αρμοδίου σχολικού ιατρού περί της αρτιμελείας των και μετά ευδόκιμον εισιτήριον δοκιμασίαν: α') δημοδιδάσκαλοι διωρισμένοι ως προσωρινοί επίτηβάσει απολυτηρίου γυμνασίου, οίτινες, επιτυγχάνοντες εις την εισιτήριον δοκιμασίαν, λαμβάνουσιν ετησίαν εκπαιδευτικήν άδειαν μετά πλήρων αποδοχών, αναπληρούνται δε διά διορισμού προσωρινών αναπληρωτών, β') απόφοιτοι γυμνασίου ή Πρακτικού Λυκείου, αμφοτέρων των φύλων, μη υπερβάντες το εικοστόν πέμπτον έτος της ηλικίας των, και έχοντες εν τω απολυτηρίω των βαθμόν εις τα ελληνικά και μαθηματικά τουλάχιστον 5 και διαγωγήν κοσμίαν. Τη αιτήσει των ενδιαφερομένων οι γυμνασιάρχαι οφείλουσι να σημειώνωσιν ιδιαιτέρως επί των απολυτηρίων τον βαθμόν, ον έλαβον οι απόφοιτοι του γυμνασίου εις τα ελληνικά και μαθηματικά κατά την εξαγωγήν του γενικού βαθμού τουαπολυτηρίουτων. 2. Εις έκαστον μονοτάξιον διδασκαλείον δεν δύνανταιναεγγράφωνταιετησίως πλείονες των τριάκοντα μαθητών και δέκα μαθητριών.Εγγράφονταιδε οι πρώτοι επιτυγχάνοντες εκ των υφισταμένων την εισιτήριον δοκιμασίαν, οι δε λοιποί εκ των επιτυχόντων μετά την συμπλήρωσιν των ανωτέρω αριθμών δύ νανται να εγγραφώσιν εις έτερα διδασκαλεία έχοντα ολιγωτέρους των τεσσαράκοντα μαθητών, διατηρούσι δε και το δικαίωμα της εγγραφής των κατά το επόμενον έτος. Η εγγραφή εις ουδέν υπόκειται τέλος. Εφ' όσον κατά την ενεργουμένην εν τινι μονοταξίω διδασκαλείω εισιτήριον δοκιμασίαν δεν καλύπτεται εκ των επιτυχόντων μαθητών ο αριθμός 30 η εκτωνεπιτυχουσώνμαθητριών ο αριθμός 10 δύνανται να συμπληρωθώσιν αι παραμένουσαι εξ εκατέρου των αριθμών τούτων κεναί θέσεις διά των επιτυχόντων εκ του ετέρου φύλου. 3. Η εισιτήριος δοκιμασία συνίσταται εις την σύνταξινεκθέσεωςεις την νέαν Ελληνικήν γλώσσαν και ανάγνωσιν και προφορικήν ανάλυσιν νεοελληνικού κειμένου. Αι λεπτομέρειαι της δοκιμασίας ταύτης κανονισθήσονται διά Β. Δ. 4. Η εγγραφή των μαθητών της δευτέρας κατηγορίας του εδ. 1 του π α -

παρόντοςάρθρουεις το μονοτάξιον διδασκαλείον ισχύει ως διορισμός αυτών εις θέσιν προσωρινού δημοδιδασκάλου, λαμβάνουσι δ' ούτοι από την επομένην της ορκωμοσίας των αποδοχάς προσωρινού δημοδιδασκάλου. Η ορκωμοσία αυτών διεξάγεται ενώπιον του Διευθυντού του Διδασκαλείου. 5. Πάντες οι μαθηταί του μονοταξίου διδασκαλείου υπόκεινται εις πάσας ταςυποχρεώσειςτωνδημοσίων υπαλλήλων και εις την δοσιδικίαν των δημοδιδασκάλων του Διευθυντού του Διδασκαλείου ασκούντος επ' αυτών δικαιώματα επιθεωρητούτωνδημοτικών σχολείων. 6. Το διά τους μαθητάς τούτους εποπτικόν συμβούλιοναπαρτίζεταιεκ τουΔιευθυντούτουΔιδασκαλείου ως εισηγητού και ως προέδρου, εκ του γυμνασιάρχου του εν τη πόλει γυμνασίου και ενός των πρωτοβαθμίων καθηγητώντουγυμνασίου ή του Λυκείου, οριζομένου υπό του Γενικού Επιθεωρητού,ωςτρίτου μέλους. 7. Εάν εν τη αυτή πόλει λειτουργούσι πλείονα γυμνάσια ο μετέχων του Συμβουλίου γυμνασιάρχης και πρωτοβάθμιος καθηγητήςορίζονταιυπότου Γενικού Επιθεωρητού της περιφερείας. Εάν το Διδασκαλείον λειτουργή εις έδραν επιθεωρητού των δημοτικών σχολείων, τρίτον μέλος του Συμβουλίου είνε ο επιθεωρητής. 8. Την 30 Σεπτεμβρίου εκάστου έτους ο Διευθυντής του μονοταξίου διδασκαλείου οφείλει να αναφέρη τηλεγραφικώς εις τον πρόεδρον του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου τον αριθμόν των εγγραφέντων μαθητών. 9. Εάν μέχρι της 30 Σεπτεμβρίου έχωσιν εγγραφή εις μονοτάξιόν τι διδασκαλείον ολιγώτεροι των δέκα μαθητών, το διδασκαλείον διά πράξεως του Υπουργού, μετά πρότασιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, καταργείται η συγχωνεύεται προς ετερον τοιούτον. 10. Εν περιπτώσει καταργήσεως η συγχωνεύσεως, το προσωπικόν του Διδασκαλείου, τιθέμενον εις την διάθεσιν του Υπουργείου, τοποθετείται εις άλλην θέσιν ανάλογον προς τα προσόντα του, οι δε μαθηταί του συγχωνευομένου η καταργουμένου διδασκαλείου εγγράφονται αυτοδικαίως εις έτερα μονοτάξια διδασκαλεία. ανωτάτου ορίου των εγγραφομένων μαθητών. 11. Μαθητής, λόγω απουσιών η αμελείας περί την εκπλήρωσιν των καθηκόντων του η λόγω ασυμβιβάστου διαγωγής απολυθείς της θέσεώς του ή μετά τηναποφοίτησίντου εκ του διδασκαλείου μη αποδεχθείς την θέσιν,ειςην ήθελε διορισθή ή μη υπηρετήσας επί τριετίαν τουλάχιστον πραγματικήν υπηρεσίαν δημοδιδασκάλου εν δημοσίω δημοτικώ σχολείω, υποχρεούται να αποδώση εις το Δημόσιον Ταμείον τους μισθούς, ους ελαβεν ως μαθητής του διδασκαλείου, εισπραττομένους κατά τον νόμον περί εισπράξεως δημοσίων εσόδων,

τουυποχρέουεις απόδοσιν τιμωρουμένου και κατά το περίαπιστίαςάρθρον 402 του ποινικού νόμου, απαλλασσομένου δε των συνεπειών μόνον επί τη καταβολή του ως άνω οφειλομένου ποσού. 12. Ε φ ' όσον οι εις το μονοτάξιον διδασκαλείον εγγραφόμενοι μαθηταί είναι δυνατόν κατά την γνώμην του οικείου Γενικού Επιθεωρητού να διαιτώνται εις οικοτροφεία συντηρούμενα υπό του Κράτους, λαμβάνουσι μόνον τον κατά τας κειμένας διατάξεις μισθόν, ουχί δε και τας λοιπάς αποδοχάς τωνομοιοβάθμωνδιδασκάλων. Άρθρον 4. 1. Εις τα μονοτάξια διδασκαλεία διδάσκονται τα εξής μαθήματα: 1) Ψυχολογία, 2) Γενική παιδαγωγική, 3) Γενική και ειδική διδακτική, 4) Υγιεινή και πρώται βοήθειαι, 5) Ιχνογραφία και Καλλιγραφία, 6) Χειροτεχνία, 7) Γεωπονία και Ζωοτεχνία, 8) Ωδική και Εκκλησιαστική Μουσική, 9) Γυμναστική. 2. Διά Β. Δ. εκδιδομένου μετά πρότασιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου δύναται να γίνη τροποποίησις εις τα διδασκόμενα μαθήματα. Ομοίως διά Β. Δ. κανονίζεται η ύλη και δ χρόνος της διδασκαλίας των ανωτέρω μαθημάτων, ως και των διδακτικών ασκήσεων.

[

]

Άρθρον 14. Καταργείται η περί προσηρτημένης τάξεως διάταξις του άρθρου 54 του νόμου 1242β', ως και πάσα διάταξιςαντικειμένηειςταςτου παρόντος νομοθετικού διατάγματος, ούτινος η ισχύς άρχεται από της δημοσιεύσεως αυτού εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Εκπαιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος νομοθετικού διατάγματος. Εν

Αθήναις

τη

27 Ιουλίου 1923. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β'

Το Ο

Υπουργικόν

Συμβούλιον Πρόεδρος Σ. ΓΟΝΑΤΑΣ

Τα

Μέλη Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ, Μ. ΜΙΣΙΟΣ, Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, Κ. ΓΟΝΤΙΚΑΣ, Γ. ΚΟΦΙΝΑΣ, Α. ΧΑΤΖΗΚΥΡΙΑΚΟΣ, Λ. ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΣ, Γ. ΣΙΔΕΡΗΣ.

89 ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΜΑΡΑΣΛΕΙΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ (Ν. Διάταγμα/11 Οκτωβρίου 1923) Κυβέρνηση Σ. Γονατά Υπουργός Κ. Γόντικας

Περί του εν Αθήναις Μαρασλείου ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Διδασκαλείου

Β'

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει την παράγρ. 1 της από 15 Σεπτεμβρίου 1922 αποφάσεως της Επαναστατικής Επιτροπής, προτάσει του Ημετέρου Υπουργικού Συμβουλίου αποφασίσαμεν και διατάσσομεν' Άρθρον 1. Α π ό του σχολικού έτους 1923-24 το εν Αθήναις Μαράσλειον Διδασκαλείον, προσαρτώμενον εις την Παιδαγωγικήν Ακαδημίαν ως πρότυπον αυτής, λειτουργεί κατά τας επομένας διατάξεις. Άρθρον 2. Το Διδασκαλείον τούτο διατελείυπότηνεποπτείαντουεπί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, ενασκουμένην ως προς μεν τον Διευθυντήν αυτού υπό του Προέδρου του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου η του νομίμου αυτού αναπληρωτού, ως προς δε το λοιπόν προσωπικόν του τε Διδασκαλείου και των προσηρτημένων εις αυτό προτύπων υπό του Διευθυντού του Διδασκαλείου, ασκούντος καθήκοντα και έχοντας δικαιώματα ως προς τούτο Γενικού Επιθεωρητού της Μέσης Εκπαιδεύσεως, εφ'όσον δε διευθύνει το Διδασκαλείον εκπαιδευτικός Σύμβουλος ή ανώτερος επόπτης, εισηγείται αυτοπροσώπως και μετά δικαιώματος ψήφου ειςτοΕκπαιδευτικόν Συμβούλιον τας περί του προσωπικού του Διδασκαλείουκαιτων προτύπων προτάσεις του ουδεμιάς μεταβολής γιγνομένης εις το προσωπικόν Άρθρον 3. Το Μαράσλειον Διδασκαλείον αποτελείται εκ τεσσάρων ενιαυσίων τάξεων, διδάσκονται δ' εν αυτώ τα αυτά μαθήματα, άτινα διδάσκονται και εις τα λοιπά Διδασκαλεία της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως. Είνε δυνατόν διά Β. διατάγματος, εκδιδομένου μετά γνωμοδότησιν του

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 292, τχ. Α'/15 Οκτωβρίου 1923.

συλλόγου των εν τω Διδασκαλείω τούτω διδασκόντων και πρότασιν του Ε κ παιδευτικού Συμβουλίου, να προστεθώσι και άλλα μαθήματα η ν' αφαιρεθώσι τινα των εν τοις λοιποίς Διδασκαλείοις διδασκομένων. τώνειςταςδιαφόρους τάξεις του Διδασκαλείου τούτου κανονίζεται διά Β. διατάγματος μετ' εισήγησιν του Διευθύνοντος το Διδασκαλείον, εφ' όσον ούτος είναι εκπαιδευτικός Σύμβουλος η ανώτερος επόπτης, προτάσει του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου. Άρθρον 4. 1. Δεκτοί εις εισιτήριον εξέτασιν διά την Α' τάξιν του Μαρασλείου Διδασκαλείου γίνονταιοιέχοντες' α') Σωματικήν αρτιμέλειαν και ευεξίαν βεβαιουμένην υπό του εν τω Διδασκαλείω τούτω διδάσκοντος την σχολικήν υγιεινήν και τούτου ελλείποντος υπό τουΥγειονομικούΕπιθεωρητού της Α' εκπαιδευτικής περιφερείας ή τινος τωνεναυτήσχολικών ιατρών. β') Ηλικίαν δέκα και τεσσάρων ετών συμπεπληρωμένων, ουχί δ' ανωτέραν των δέκα και εξ ετών. γ') Ενδεικτικόν προαγωγής από της πρώτης τάξεως του τετραταξίου γυμνασίου ή αντιστοίχου τάξεως πενταταξίου ή εξαταξίου γυμνασίου ή Πρακτικού Λυκείου. 2. Εγγραφή μαθητριών εις το Διδασκαλείον επιτρέπεται μόνον ως εξωτερικών. 3. Εις τας λοιπάς τάξεις του Διδασκαλείου τούτουεγγράφονταιοιεκ τηςαμέσωςκατωτέρας τάξεως αυτού προαγόμενοι. Οι εξ άλλων Διδασκαλείων προερχόμενοι εγγράφονται εις τας αντιστοίχους τάξεις αυτού, της πρώτης τάξεως των άλλων Διδασκαλείων αντιστοιχούσης προς την δευτέραν του Μαρασλείου Διδασκαλείου και ούτω καθεξής, αλλά μόνον κατά την αρχήν του σχολικού έτους, επί τη βάσει των ενδεικτικών αυτών. 4. Τα των εγγραφών, μετεγγραφών, εισιτηρίων και απολυτηρίων εξετάσεων, τα κατά την διάρκειαν του σχολικού έτους και τα περίαπουσιώνκαι ποινών των μαθητών κανονισθήσονται διά Β. διατάγματος, μετά πρότασιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου εκδιδομένου. 5. Εις εκάστην τάξιν του Διδασκαλείου τούτου εγγράφονται κατ' ανώτατον όρον 40 μαθηταί. Όταν δε το σύνολοντωνεναυτώεγγεγραμμένωνκαι φοιτώντων μαθητών είναι κατώτερον των 40 επί τρία συνεχή έτη, το Διδασκαλείον τούτο καταργείται μετά πρότασιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, τοδεπροσωπικόν αυτού μετατίθεται αναλόγως των προσόντωναυτούεις άλλασχολεία του Κράτους.

[

]

Άρθρον 12. Καταργείται πάσα διάταξις αντικειμένη εις τας του παρόντος

τος Ν. διατάγματος, ούτινος η ισχύς άρχεται από της δημοσιεύσεως αυτού εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. δεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος νομοθετικού διατάγματος. Εν Αθήναις τη 11 Οκτωβρίου 1923. ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Β'

ΤοΥπουργικόνΣυμβούλιον Ο

Πρόεδρος

Σ. ΓΟΝΑΤΑΣ Τα Μ. ΜΙΣΙΟΣ, Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, Κ. ΓΟΝΤΙΚΑΣ, Γ. ΚΟΦΙΝΑΣ, Α. ΧΑΤΖΗΚΥΡΙΑΚΟΣ, Λ. ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΣ, Α. ΔΟΞΙΑΔΗΣ, Π. ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ, Κ. ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ.

Μέλη

90 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΜΟΝΟΤΑΞΙΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ ( Β . Διάταγμα/2 Φεβρουαρίου

1924) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός I. Βαλαλάς

Περί του προγράμματος των μονοταξίων Διδασκαλείων Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Ο Σ Β' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Έ χ ο ν τ ε ς υπ' όψει

το

άρθρον

4

του

νομοθετικού διατάγματος

της

27

Ιουλίου 1 9 2 3 «περί ιδρύσεως Μονοταξίων Διδασκαλείων», προτάσει του Η μετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας

Εκπαιδεύσεως

Υπουρ-

γού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Ά ρ θ ρ ο ν μόνον. Η

ύλη και ο χρόνος της διδασκαλίας των εν τοις Μονοταξίοις Διδασκα-

λείοις διδασκομένων μαθημάτων, ορίζονται κατά τα εξής: 1) Ψυχολογία Ώραι

(κατά τους μήνας Ο κ τ ώ β ρ ι ο ν , Νοέμβριον και Δεκέμβριον.

6 καθ' εβδομάδα). Τα κυριώτερα κεφάλαια της ψυχολογίας

και

ιδία

της ψυχολογίας του παιδός, ήτοι τα περί εξελίξεως του ψυχικού βίου του παιδός εκ παραλλήλου προς την σωματικήν του ανάπτυξιν, τα περί αισθημάτων, εποπτειών, παραστάσεων και παραστατικών τύπων, τα περί μνήμης, απομνημονεύσεως και μνημονικών τύπων, τα περί φαντασίας και προσοχής, τα περί νοήσεως και των μορφών αυτής (έννοιας, κρίσεως, συλλογισμού), τα περί Ιδιοφυΐας, τα περί των συναισθημάτων και των διαφόρων ειδών αυτών, τα περί βουλήσεως και χαρακτήρος, τα περί υποβολής, υποβλητικότητος και αυθυποβολής, και τα περί ιδεώδους και περί της προσωπικότητος. 2) Γενική

και

Ειδική

Δ ι δ α κ τ ι κ ή (κατά τους μήνας

Οκτώβριον,

Νοέμ-

βριον και Δεκέμβριον ώραι 6 καθ' εβδομάδα, είτα δε μέχρι τέλουςτουέτους ώραι 3 καθ' εβδομάδα). Ε ι σ α γ ω γ ή εις την Διδακτικήν εκ της Γενικής Π α ι δ α γωγικής:

Η έννοια και το περιεχόμενον της Π α ι δ α γ ω γ ι κ ή ς

α γ ω γ ή . Η έννοια της α γ ω γ ή ς . Ο

Επιστήμης.

Η

σκοπός της α γ ω γ ή ς και ιδία του δημοτικού

Αναδημοσιεύεται από την Ε τ Κ , αρ. 26, τχ. Α'/7 Φεβρουαρίου 1 9 2 4 .

σχολείου. Τα μέσα της αγωγής, η κυρίως αγωγή ή οδηγία και η διδασκαλία. Οι κλάδοι της Παιδαγωγικής. Η Διδακτική Γενική και Ειδική Διδακτική. Η Γενική Διδακτική. Η έννοια της διδασκαλίας. Ο σκοπός της διδασκαλίας και η σχέσις αυτής προς τον σκοπόν της αγωγής. Η ύλη της διδασκαλίας. Ο σκοπός της διδασκαλίας του δημοτικού σχολείου και τα εν αυτώ διδακτέα μαθήματα. Το πρόγραμμα του δημοτικού σχολείου. Ηεκλογήτης ύλης. Η διάταξις αυτής. Η διδακτική επεξεργασία της ύλης και η μέθοδος της διδασκαλίας. Η σημασία της μεθόδου. Η Ειδική Διδακτική. Ο σκοπός, ηεκλογήκαιηδιάταξις της ύλης και η μέθοδος της διδασκαλίας των διαφόρων μαθημάτων εις πάντα τα είδη του δημοτικού σχολείου, ιδία δε εις τα ολιγοτάξια και μονοτάξια δημοτικά σχολεία. Η διδακτική καθόλουεργασίαεις ταολιγοτάξιακαιμονοτάξια δημοτικά σχολεία. 3) Γενική Παιδαγωγική και Οδηγητική μετά στοιχείων εκ της Ιστορίαςκαι της Νομοθεσίας της παρ' ημίν ΔημοτικήςΕκπαιδεύσεως(απότου Ιανουαρίου μέχρι τέλους του έτους, ώραι 3 καθ' εβδομάδα). Γενική Παιδαγωγική. Σύντομος επανάληψις των κεφαλαίων αυτής των διδαχθέντωνεντη Εισαγωγή εις την Διδακτικήν και συνέχισις αυτής. Η παιδαγωγική επιστήμη. Η αγωγή. Η έννοια της αγωγής. Ο σκοπός της αγωγής και ιδία του δημοτικού σχολείου. Το δυνατόν της αγωγής. Η κληρονομικότης. Η μέθοδος της Παιδαγωγικής. Aι βοηθητικαί αυτής επιστήμαι. Τα μέσατηςαγωγήςκαιοι κύριοι κλάδοι της Παιδαγωγικής. Η κυρίως Παιδαγωγική η Οδηγητική. Η κυρίως αγωγή η Οδηγία. Τα μέσα αυτής. Η διδασκαλία, η υποβολή, το παράδειγμα, η άσκησις και ο εθισμός, η εργασία και αι παιδιαί, η εποπτεία. Η προσταγή, η ποινή και η αμοιβή. Το ηθικόν κύρος του διδασκάλου. Η αγάπη του διδασκάλου. Ο σχολικός βίος. Η ανατροφή. Η εργατική κοινότης. Η καλλιέργεια των αρετών και η καταπολέμησις των αντιστοίχων ελαττωμάτων των παίδων. Στοιχεία εκ της Ιστορίας και της Νομοθεσίας της παρ' ημίν δημοτικής εκπαιδεύσεως. Τα εξ αυτών προκύπτοντα σημερινά προβλήματα του παρ' ημίν δημοτικού σχολείου και αι περί αυτών σύγχρονοι παιδαγωγικα ίδέαι. 4) Υγιεινή και Πρώται Βοήθειαι (ώρα μία καθ' εβδομάδα). Υγιεινή του διδακτηρίου. Υγιεινή του μαθητού. Υγιεινή της διδασκαλίας, ιδία δε περί της κοπώσεως και της προλήψεως αυτής. Περί καταρτισμού του ωρολογίου προγράμματος από υγιεινής απόψεως. Περί ανωμάλων και αρρώστων μαθητών. Υγιεινή του διδασκάλου. Περί υπαιθρίων σχολείων. Περί ηλιοθεραπείας. Περί ειδικών σχολείων. Περί σχολικών λουτρών και παιδικών εξοχών. 5) Ιχνογραφία (ώραι 6 καθ' εβδομάδα). Ιχνογράφησις από μνήμης. Ιχνογράφησιςαπλώναντικειμένωντηςφύσεως.Ιχνογράφησιςζωντανών προτύπων. Ιχνογράφησις αντικειμένων των διαφόρων μαθημάτων. Επί του χάρτου και του πίνακος. Ιχνογραφικαί συνθέσεις και καλλιτεχνικά σχέδια. Δια-

Διακοσμητικαί συνθέσεις. Κρητιδογραφία, υδατογραφία. Γραμμικήιχνογραφίακαι προοπτική. 6) Καλλιγραφία (ώρα μία καθ' εβδομάδα). Τα διάφορα είδη της γραφής, ιδία δε η ελευθέρα και η στρογγύλη. Ταχυγραφική καλλιγραφία. 7) Χειροτεχνία (ώραι 6 καθ' εβδομάδα). α') Πλαστική. Πλαστική αντικειμένων της φύσεως. Πλαστική υλικών λαμβανομένων εκ των διαφόρων μαθημάτων. Ανάγλυφα. Διακοσμητικαί πλαστικαί συνθέσεις. Αμμοπλαστική. Γυψοτεχνία. β') Χαρτοτεχνία. Κοπή και συγκόλλησις χάρτου και χαρτονιού. Βιβλιοδετική, γ') Σχολική ξυλοτεχνία και συρματολογία. 8) Γεωπονία και ζωοτεχνία (ώραι 3 καθ' εβδομάδα). Σχολικός κήπος. Ανθόκηπος και Λαχανόκηπος. Τα συνηθέστερα Οπωροφόρα δένδρα. Τα δημητριακά, η ελαια και η άμπελος. Οικιακή ζωοκομία. Γαλακτοφόρα ζώα και γαλακτοκομία, μέλισσαι και μελισσοκομία, σηροτροφία. 9) Ωδική και Εκκλησιαστική Μουσική (ώραι 6 καθ' εβδομάδα). Θεωρία της Ευρωπαϊκής Μουσικής. Μελωδικαί ασκήσεις. Άσματα μονόφωνα και δίφωνα. Σχολικά και δημώδη άσματα. (Τα συνηθέστερα εκκλησιαστικά τροπάρια διά της Ευρωπαϊκής παρασημαντικής). 10) Γυμναστική (ώραι 3 καθ' εβδομάδα). Παιδαγωγική γυμναστική. Πάσαι αι κατά το Σουηδικόν σύστημα ελεύθεραι ανόργανοι ασκήσεις. Παιδιαί. Αγωνιστική. Τακτικαί ασκήσεις και σκοποβολία. Άσκησις των μαθητών την σύνθεσιν ημερησίας γυμνάσεως. Περί εκδρομών και οργανώσεως αυτών. 11) Διδακτικαί ασκήσεις (κατά μεν το πρώτον τρίμηνον 4 κατάδετο λοιπόν έτος ώραι 10 καθ' εκάστην εβδομάδα). Γενικαί οδηγίαι. 1) Το ωρολόγιον πρόγραμμα του Διδασκαλείου καταρτίζεται κατά το δυνατόν ούτως, ώστε τα μεν θεωρητικά μαθήματα να διδάσκωνται κατά τας πρώτας ώρας της πρωίας, όλη δε η λοιπή ημέρα να διατίθεται διά τα πρακτικά μαθήματα. 2) Η Γυμναστική διδάσκεται, ει δυνατόν, κατά την τελευταίαν πρωϊνήν ώραν. 3) Διά τας τρεις ώρας της Γεωπονίας και Ζωοτεχνίας δέον να διατίθεται, ει δυνατόν, εν απόγευμα εν συνεχεία, συνδυαζομένης της Θεωρητικής διδασκαλίας μετά των πρακτικών εργασιών εν τω κήπω κλπ. 4) Επίσης πρέπει να μένη ελεύθερον μαθημάτων το απόγευμα του Σαββάτου, διατιθέμενον εις συζητήσεις φροντιστηριακάς επί των διδακτικών ασκήσεων ή άλλων θεμάτων, οριζομένων υπό του διευθυντού και εις ψυχαγωγικάς συγκεντρώσεις των μαθητών μετά των διδασκόντων. 5) Αι διδακτικαί ασκήσεις πρέπει να αρχίζουν από της αρχής του σχολικού έτους. Κατά το πρώτον τρίμηνον, καθ' ο δεν θα διδάσκουν αυτοί οι μα-

μαθηταίθαπαρίστανται εις διδασκαλίας γινομένας εν τω προτύπω δημοτικώ σχολείω υπό του Διευθυντού του Διδασκαλείου και των διδασκάλων του προτύπου και θα παρακολουθούν πάσαν την διδακτικήν και παιδαγωγικήν εν τω προτύπω εργασίαν. Η ισχύς του παρόντος διατάγματος άρχεται από της δημοσιεύσεως αυτούειςτηνΕφημερίδα της Κυβερνήσεως. Εκπαιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν Αθήναις τη 2 Φεβρουαρίου 1924. Εν ονόματι του Βασιλέως Ο

Αντιβασιλεύς Π. ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ

Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών

κλπ. Υπουργός I.

ΒΑΛΑΛΑΣ

91

ΠΟΛΥΤΑΞΙΑ (ΠΕΝΤΑΤΑΞΙΑ ΚΑΙ ΕΞΑΤΑΞΙΑ) ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΑ (Νόμος 3182/5 Αυγούστου 1924) Κυβέρνηση Θ. Σοφούλη Υπουργός Θ. Βελλιανίτης

Περί Διδασκαλείων της Δημοτικής

Εκπαιδεύσεως

ΝΟΜΟΣ 3182 Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Δ' εν Αθήναις Συντακτικής Συνελεύσεως, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν' ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'

Σκοπός, μαθήματα Άρθρον 1.1. Προς μόρφωσιν διδασκάλων της Δημοτικής Ε κ π α ι δ ε ύ σεως λειτουργούσιν εν τ ω Κράτει και πολυτάξια διδασκαλείαεκατέρουτων φύλων η μικτά δημόσια η ανεγνωρισμένα. Πλην των πολυταξίων Διδασκαλείων διατηρούνται και τα κατά το Νομοθετικόν Διάταγμα της 27 Ιουλίου 1923 λειτουργούντα η ιδρυόμενα μονοτάξια. 2. Τα πολυτάξια Διδασκαλεία ιδρύονται, αναγνωρίζονται και καταργούνται διά Διατάγματος, προτάσει του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, ορίζοντος εκάστοτε τον αριθμόν των αναγκαίων εις το Κράτος Διδασκαλείων, τον τύπον αυτών, την έδραν, το αναγκαίον προσωπικόν και τον αριθμόν των εισακτέων κατ' έτος μαθητών και μαθητριών. Ο μ ο ί ω ς διά Διατάγματος προτάσει του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου δύναται να μετατεθή η έδρα του Διδασκαλείου ή να μεταβληθή ο τύπος αυτού. 3. Τα υπό της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας η υπό δήμων η κοινοτήτων ηεξάλλωνειδικών πόρων συντηρούμενα Διδασκαλεία θηλέων μετασχηματιζόμενα και λειτουργούντα κατά τας διατάξεις του παρόντος νόμου δύνανται προτάσει του Εκπαιδευτικού Συμβουλίουνααναγνωρισθώσινωςισότιμαπρος τατουΚράτους. Η αναγνώρισις αύτη δύναται ομοίως μετά πρότασιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου να αρθή.

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 187, τχ. Α'/7 Αυγούστου 1924.

Άρθρον 2. 1. Τα Διδασκαλεία εκατέρου των φύλων απαρτίζονται εκ πέντε η εξ ενιαυσίων τάξεων εις τας οποίας διδάσκονται: α') Θρησκευτικά, β') Φιλοσοφικά και παιδαγωγικά. γ') Η ιστορία και η ισχύουσα νομοθεσία της παρ' ημίν Δημοτικής Ε κ παιδεύσεως. δ') Νέα και Αρχαία Ελληνικά, ε') Γαλλική, Αγγλική ή Γερμανική γλώσσα, στ') ιστορία, ζ') Γεωγραφία. η') Μαθηματικά και Κοσμογραφία. θ') Φυσιογνωστικά. ι') Υγιεινή και νοσηλευτική, ια') Πολιτειακή Αγωγή, ιβ') Οικιακή οικονομία εν τοις των θηλέων, ιγ') Γεωπονία και ζωοτεχνία. ιδ') Ωδική και τετράχορδον, ή αρμόνιον, ή κλειδοκύμβαλον, ή μανδολίνον, εν δε τοις των αρρένων και εκκλησιαστική μουσική, ιε') Ιχνογραφία και Καλλιγραφία. ιστ') Χειροτεχνία. ιζ') Γυμναστική, παιδιαί, αθλητικαί παιδιαί, και προσκοπισμός, εν δε τοις τωναρρένωνκαισκοποβολία. 2. Διά Διατάγματος, εκδιδομένου μετά πρότασιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, δύνανται να προστεθώσι μαθήματα εις τινα ή πάντα τα Διδασκαλεία του Κράτους η να αφαιρεθώσιν η να συγχωνευθώσι τοιαύτα, προστιθεμένου εκάστοτε δι' αποφάσεως του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου του σχετικού προσωπικού και αναγραφομένης της σχετικής πιστώσεως εν τω προϋπολογισμέ του Υπουργείου. 3. Πεντατάξια Διδασκαλεία αρρένων ιδρύονται εν αις περιφερείαις του Κράτους λειτουργούσιν Ελληνικά σχολεία, εξατάξια δε εν αις δεν λειτουργούσι τοιαύτα. 4. Τα νυν υφιστάμενα τριτάξια Διδασκαλεία εξακολουθούσι λειτουργούντα επί τη βάσει των περί αυτών κειμένων διατάξεων μέχρις ου διά Διατάγματος, μετά πρότασιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου μεταρρυθμισθώσι κατά τας διατάξεις του παρόντος νόμου. 5. Το πρόγραμμα των μαθημάτων, ως και η έκτασις και η κατανομή αυτών εις τας τάξεις των πολυταξίων Διδασκαλείων εκατέρου των τύπων κανονίζεται διά Διατάγματος, προτάσει του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου. 6. Το πρόγραμμα των Διδασκαλείων δύναται να παραλλάσση αναλόγως τωνεκασταχούτοπικών συνθηκών.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'

Μαθηταί,

εξετάσεις

Άρθρον 3. 1. Δεκτοί εις εισιτήριον εξέτασιν διά την Α' τάξιν των Διδασκαλείων γίνονται οι έχοντες: α') Σωματικήν αρτιμέλειαν και ευεξίαν, βεβαιουμένην υπό του διδάσκοντος την σχολικήν ύγιεινήν και τούτου ελλείποντος υπό του ύγειονομικού επιθεωρητού της περιφερείας η τίνος των σχολικών Ιατρών. β') Ηλικίαν δώδεκα ετών συμπεπληρωμένων διά τα εξατάξια και δέκα τριών ετών συμπεπληρωμένων διά τα πεντατάξια, ουχί δ' ανωτέραν των δέκα εξ ετών δι' αμφότερα. γ') Διά μεν τα εξατάξια Διδασκαλεία απολυτήριον πλήρους δημοτικού σχολείου, διά δε τα πεντατάξια απολυτήριον της γ' τάξεως των ελληνικών σχολείων. 2. Μαθήτριαι γίνονται δεκταί εις τα Διδασκαλεία αρρένων μόνον ως εξωτερικαί. 3. Εις τας λοιπάς τάξεις των Διδασκαλείων εγγράφονται οι προαγόμενοι εκτηςαμέσουκατωτέρας η αντιστοίχου τάξεως Διδασκαλείου.Οιεξάλλων Διδασκαλείων του αυτού τύπου προερχόμενοι εγγράφονται επί τη βάσει των ενδεικτικών η αποδεικτικών της σπουδής. 4. Τα των εγγραφών, μετεγγραφών εισιτηρίων και απολυτηρίων εξετάσεων, τα περί προαγωγής των μαθητών, τα κατά την διάρκειαντουσχολικού έτους,ωςκαιταπερί απουσιών και ποινών των μαθητών και τα περί ημερών αργίας κανονισθήσονται διά Διατάγματος κατά πρότασιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου.

[

]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ'

Επιμεληταί και υπηρέται

Άρθρον 6. 1. Εν τοις Δημοσίοις Διδασκαλείοις διορίζονται,ενμεντοις τωναρρένωνεις επιμελητής, εν δε τοις των θηλέων επιμελήτρια επί βαθμώ και μισθώ γραφέως α' τάξεως, εις κηπουρός επί βαθμώ και μισθώ κλητήρο α' τάξεως και εις ή δύο υπηρέται ή υπηρέτριαι. 2. Επιμεληταί διορίζονται οι έχοντες απολυτήριον ελληνικού σχολείου ήενδεικτικόναντιστοίχουτάξεως άλλου σχολείου, πιστοποιητικόν ότι εξεπλήρωσαν την στρατιωτικήν των υποχρέωσιν ή απηλλάγησαν ταύτης νομίμως καιδενκατεδικάσθησαν εις ποινήν στερούσαν αυτούς των πολιτικών δικαιωμάτων και ηλικίαν ανωτέραν των 30 ετών, επιμελήτριαι δε διορίζονται αι εχουσαι ηλικίαν ανωτέραν των 25 ετών και απολυτήριον ελληνικού σχολείου ή αστικού σχολείου θηλέων, η εξαταξίων δημοτικών σχολείων. Συνταξιούχοι

εκπαιδευτικοί λειτουργοί διοριζόμενοι ως επιμεληταί Διδασκαλείων λαμβά νουσι προς τη συντάξει των 300 δραχμάς μηνιαίως, μη υποκειμένας εις κράτησιν. 3. Ο διορισμός και η απόλυσις του επιμελητού και του υπηρετικού προσωπικού γίνεται διά πράξεως του Διευθυντού του Διδασκαλείου, δημοσιευομένης εις την εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Ο Διευθυντής ασκεί επ' αυτών και πειθαρχικήν εξουσίαν έχων δικαίωμα να τιμωρή αυτούς δι' επιπλήξεως και προστίμου μέχρι του ημίσεος του μηνιαίου μισθού αυτών. Άρθρον 7. Εις τους Διευθυντάς των Διδασκαλείων παντός τύπου παρέχονται δι' έξοδα γραφείου και καθαριότητος του Διδασκαλείου και των προσαρτημένων σχολείων δραχμαί 150 κατά μήνα, της δαπάνης εγκρινομένης δι' αποφάσεωςτουΣυλλόγου των Καθηγητών. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε'

Προσηρτημένα σχολεία

Άρθρον 8. 1. Εις έκαστον Διδασκαλείον προσαρτώνται ιδρυόμενα διά Διατάγματος δύο πρότυπα δημοτικά σχολεία, εν πολυτάξιον και εν μονοτάξιον. Τα πρότυπα των Διδασκαλείων δύνανται να είνε και μικτά. 2. Οι εν τοις σχολείοις τούτοις διδάσκοντες δημοδιδάσκαλοι και δημοδιδασκάλισσαι, διοριζόμενοι μετά πρότασιν του διευθυντού του Διδασκαλείου και έγκρισιντουΕκπαιδευτικού Συμβουλίου δι' υπουργικής πράξεως,εκτωνεχόντων τα αυτά με το προσωπικόν των άλλων δημοτικών σχολείων προσόντα, λαμβάνουσι πλην του κανονικού μισθού και ειδικόν επιμίσθιον δραχμών 250 κατά μήνα, ο δε διδάσκων εις το μονοτάξιον πρότυπον δραχ. 350 κατά μήνα, μη δικαιούμενοι να διδάσκωσιν εκτός του σχολείου, παραμένοντες εν τω προτύπω καθ' όλας τας εργασίμους ώρας και μετέχοντες της σχολικής ζωής των διδακτικών συνεδριών. Μετατίθενται δε εις άλλα σχολεία, τιμωρούνται και απολύονται κατ' απόφασιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου μετά γνωμοδότησιν του διευθυντού του Διδασκαλείου, όστις ασκεί επ' αυτών και πειθαρχικήν εξου σίαν, δυνάμενος να επιβάλλη επίπληξιν και πρόστιμον μέχρι δραχμών 50. Διά το Μαράσλειον Διδασκαλείον ισχύει η διάταξις του άρθρου 7 του Νομοθ. Διατάγματος της 11 Οκτωβρίου 1923 διαγραφομένων εν αυτή των λέξεων «πέραν των εξ ωρών καθ' εβδομάδα» και αντικαθιστωμένων «του μηνιαίου αυτών μισθού» διά των λέξεων «των μηνιαίων αυτών αποδοχών». 3. Δημοδιδάσκαλοι εκ των εχόντων διετείς εν Εσπερία παιδαγωγικάς σπουδάς ή πτυχίον παιδαγωγικής μορφώσεως εν τω Πανεπιστημίω και τριετή τουλάχιστον προϋπηρεσίαν διορίζονται διευθυνταί των προτύπων κατά προτίμησιν και λαμβάνουσιν επιμίσθιον κατά μήνα δραχμάς 150 επί πλέον τουενεδαφίω2 οριζομένου. Η διάταξις αύτη ισχύει και διά το Μαράσλειον

Διδασκαλείον, εφ' όσον ελλείπουσιν η δεν κρίνονταιακατάλληλοιοιέχοντες τα προσόντα του εδ. 2 του άρθρου 9 του Νομοθ. Διατάγματος της 11 Οκτωβρίου 1923. 4. Τα μαθήματα των προσηρτημένων εις τα Διδασκαλεία προτύπων δημοτικών σχολείων παρατείνονται μέχρι της λήξεως των απολυτηρίων εξετάσεων των Διδασκαλείων. Άρθρον 9. 1. Αι γεωπονικά! ασκήσεις των μαθητών των Διδασκαλείων διεξάγονται εν τω αγροκηπίω του εν τη έδρα του Διδασκαλείου Γεωργικού Σταθμού. 2. Εν ελλείψει τοιούτου ιδρύεται παρ' εκάστω Διδασκαλείω ίδιον αγροκήπιον ου προΐσταται ο καθηγητής των γεωπονικών μαθημάτων. Προς καλλιέργειαν τούτου προσλαμβάνονται προτάσει του οικείου καθηγητούυπότου διευθυντού του Διδασκαλείου κηπουροί μέχρι τριών επί ημερομισθίω, κανονιζομένω διά της πράξεως της προσλήψεώς των ή οριζομένω εκάστοτε δι' ιδίας πράξεως του διευθυντού του Διδασκαλείου. Πάσαι αι πράξεις αύται γνωστοποιούνται αμέσως εις τον οικείον Γενικόν Επιθεωρητήν. 3. Εν τω προϋπολογισμώ του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως αναγράφεται κατ' έτος η προς ίδρυσιν και συντήρησιν των αγροκηπίων απαιτουμένη πίστωσις, κατανεμομένη διά πράξεως τουΥπουργούειςταδιάφορα Διδασκαλεία επί τη βάσει ήτιολογημένων προτάσει των οικείων διευθυντών μετά γνώμην του καθηγητού των γεωπονικών μαθημάτων. Aι λεπτομέρειαι του παρόντος άρθρου κανονίζονται διά Διατάγματος.

[

]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Η'.

Ποινικαί διατάξεις ΆΡΘΡΟΝ 16. 1. ΟΙ ΔΙΕΥΘΥΝΤΑΊ, ΥΠΟΔΙΕΥΘΥΝΤΑΊ, ΚΑΘΗΓΗΤΑΊΚΑΙΔΙΔΆΣΚΑΛΟΙ

των μέχρι τούδε λειτουργούντων τριταξίων Διδασκαλείων της Δημοτικής Ε κ παιδεύσεως εκατέρου των φύλων ως και οι διευθυντά! και οι δημοδιδάσκαλοι τωνειςαυτάπροσηρτημένων προτύπων διατηρούνται εν τη υπηρεσίαάνευάλλης τινός διατυπώσεως. Το προσωπικόν των κατά τας διατάξεις του παρόντος Νόμου μεταρρυθμιζομένων Διδασκαλείων διατηρείται εις ας θέσεις κατέχει, εφ'όσον αι θέσεις αύται δεν καταργούνται υπό του παρόντος νόμου και έχουσι τα διά ταύτας υπ' αυτού απαιτούμενα προσόντα. 2. Εάν εν τη έδρα του Διδασκαλείου υπάρχουσι δημόσια κτίρια δυνάμενα να χρησιμεύσωσιν ως διδακτήρια του Διδασκαλείου, παραχωρούνται ταύτα κατά προτίμησιν προς εγκατάστασιν του Διδασκαλείου. 3. Εάν εις μονοτάξιον Διδασκαλείον επιτύχωσι κατά τας εισιτηρίους εξετάσεις ενενήκοντα ή πλείονες μαθηταί, διαιρείται το Διδασκαλείον εις δύο

τμήματα, διορίζεται δε βοηθός διευθυντής εκ των εχόντων τα προσόντα όπως διορισθώσι διευθυνταί μονοταξίων Διδασκαλείων κατά το άρθρον 6 του Ν. Δ. της 27 Ιουλίου 1923 βοηθών τον διευθυντήν εις την διδασκαλίαν των παιδαγωγικών μαθημάτων και εις τας διδακτικάς ασκήσεις και αναπληρών αυτόν απόνταηκωλυόμενον. 4. Εις το εδ. 1 του άρθρου 3 του Νομ. Διατάγματος της 27 Ιουλίου 1923 περί ιδρύσεως μονοταξίων Διδασκαλείων μετά τας λέξεις της β' παραγράφου «απόφοιτοι Γυμνασίου η Πρακτικού Λυκείου» προστίθενται αι λέξεις «ή τετραταξίου Ιερατικής Σχολής ή του Ιεροδιδασκαλείου της Μονής Βελλάς, οίτινες εφεξής μόνον μετά την απόκτησιν πτυχίου μονοταξίου διδασκαλείου λαμβάνωσι το δικαίωμα να διορίζωνται ως δημοδιδάσκαλοι». 5. Εις το δεύτερον εδάφιον του πρώτου άρθρου του αυτού Νομ. Διατάγματος «περί ιδρύσεως Μονοταξίων Διδασκαλείων» μετά τας λέξεις «κατά μήνα Μάϊον» προστίθενται αι λέξεις «η Ιούνιον». 6. Οι απόφοιτοι των Μονοταξίων Διδασκαλείων διορίζονταιυπότου Υπουργείου εις τας κενάς θέσεις των δημοτικών σχολείων μόνον της Ηπείρου, Μακεδονίας και Θράκης και υποχρεούνται ούτοι να υπηρετήσωσιν επί μίαν τουλάχιστον τριετίαν εις τα σχολεία των ειρημένων χωρών, άλλως υποχρεούνται να αποδώσωσιν εις το δημόσιον Ταμείον τους μισθούς ους έλαβον ως μαθηταί, ως ορίζει το 4 εδάφιον του άρθρου 7 του Ν. Διατάγματος της 27 Ιουλίου 1923 «περί μονοταξίων Διδασκαλείων». 7. Κατά το σχολικόν έτος 1924-1925 επιτρέπεται, κατόπιν κατατακτήριου δοκιμασίας, να καταταχθώσιν εις την δευτέραν τάξιν του τετραταξίου Μαρασλείου Διδασκαλείου μαθηταί απόφοιτοι της Β' τάξεως τετραταξίου Γυμνασίου η αντιστοίχου σχολείου μέσης εκπαιδεύσεως. Επί των ούτω εγγραφομένων εφαρμόζονται αι διατάξεις του άρθρου 10 του παρόντος Νόμου. 8. Δύναται Ο Υπουργός των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Ε κ παιδεύσεως να αναγράψη εν τω προϋπολογισμώ του Υπουργείου πίστωσιν μέχρι 1 εκατομμυρίου δραχμών προς οικοδομήν εν τω περιβόλω του Μαρασλείου Διδασκαλείου οικήματος μέλλοντος να χρησιμεύση ως οικοτροφείον του Μαρασλείου, ομοίως δε ετέραν πίστωσιν μέχρις 1 0 0 χ ι λ . δραχ. Προς ε γ κ α τ ά -

στασιν γυμναστηρίου εν τω αυτώ περιβόλω. 9. Διατηρείται εν ισχύϊ το Ν. Διάταγμα της 11 Οκτωβρίου 1923 πλην των διά του παρόντος νόμου τροποποιουμένων διατάξεων αυτού. 10. Το κατά το άρθρον 6 του νόμου 2243 «περί ιδρύσεως Παιδαγωγικής Ακαδημίας» επιμίσθιον των διδασκόντων εν αύτη ορίζεται διά μεν τα θεωρητικά μαθήματα εις δραχ. 200 μηνιαίως δι' εκάστην καθ' εβδομάδα ώραν διδασκαλίας, διά δε τα τεχνικά μαθήματα εις δραχ. 75. 11. Ο κατά το άρθρον 9 του νόμου 2243επιμελητήςτουεργαστηρίουκαι της Βιβλιοθήκης της Παιδαγωγικής Ακαδημίας δύναται να είνε και πρωτο-

πρωτοβάθμιος καθηγητής, το δε επιμίσθιον των βοηθούντων αυτόν δημοδιδασκ ορίζεταιειςδραχ. 250 κατά μήνα. 12. Αι πιστώσεις του άρθρου 11 του νόμου 2243 ορίζονται ως εξής: η μεν προς εγκατάστασιν της Παιδαγωγικής Ακαδημίας εφ' άπαξ εις δραχμάς 50.000, η δε προς γραφικά έξοδα, θέρμανσιν και συντήρησιν εις 5.000, η δε προς πλουτισμόν της βιβλιοθήκης και του εργαστηρίου και έκδοσιν της επετηρίδος εις δραχμάς 25.000 ετησίως. Άρθρον 17. Καταργείται πάσα διάταξις αντικειμένη εις τας του παρόντος νόμου, ούτινος η ισχύς άρχεται από της δημοσιεύσεως αυτού εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Ο παρών νόμος, ψηφισθείς υπό της Δ' εν Αθήναις Συντακτικής Συνελεύσεως και παρ' Η μ ώ ν σήμερον κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν Αθήναις τη 5 Αυγούστου 1924 Ο

Πρόεδρος της Δημοκρατίας ΠΑΥΛΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ

Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών

κλπ. Υπουργός Θ. ΒΕΛΛΙΑΝΙΤΗΣ

92 Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α Τ Η Σ Α' Τ Α Ξ Ε Ω Σ Π E N T A T Α Ξ Ι Ω Ν ΚΑΙ Ε Ξ Α Τ Α Ξ Ι Ω Ν Δ Ι Δ Α Σ Κ Α Λ Ε Ι Ω Ν (Π. Διάταγμα/16

Οκτωβρίου

1924) Κυβέρνηση Α. Μιχαλακόπουλου Υπουργός Κ. Σπυρίδης

Περί καθορισμού τον προγράμματος των εν τη πρώτη τάξει των πενταταξίων και εξαταξίων Διδασκαλείων της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως διδασκομένων μαθημάτων ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Έ χ ο ν τ ε ς υπ' όψει το άρθρον 2 του νόμου 3 4 8 2 «περί Διδασκαλείων της Δημοτ. Ε κ π α ι δ ε ύ σ ε ω ς » , προτάσει του Υ π ο υ ρ γ ο ύ των Ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ώ ν και της Δημοσίας Ε κ π α ι δ ε ύ σ ε ω ς , λαβόντος προ οφθαλμών και την υπ' αριθ. 6 9 9 πράξιν του Ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ο ύ Συμβουλίου, αποφασίζομεν και διατάσσομεν τάδε: Ά ρ θ ρ ο ν 1. Τα εν τη π ρ ώ τ η τάξει των πενταταξίων Διδασκαλείων της Δημοτικής Ε κ π α ι δ ε ύ σ ε ω ς διδασκόμενα μαθήματα, η εξ εκάστου μαθήματος διδακτέα εν τη τάξει ταύτη ύλη και αι ώραι της διδασκαλίας αυτής καθορίζονται ως εξής: 1. Θρησκευτικά. Σύντομος Ιστορία της θρησκείας και του καθόλου πολιτισμού του Ιουδαϊκού λαού, βασιζομένη κατά το δυνατόν επί της αναγνώσεως σχετικών περικοπών της Παλαιάς Διαθήκης. Έ ξ α ρ σ ι ς ιδία του έργου του Μωϋσέωςκαιτων Προφητών, ως προδρόμων του Σωτήρος. Ο βίος και το έργον του Σ ω τ ή ρ ο ς εξ αναγνώσεως σχετικών περικοπών εκτωντεσσάρων Ευαγγελίων. Α ν ά γ ν ω σ ι ςκαιερμηνείατωνεντ ω δ η μ ο τ ι κ ώ σχολείω διδασκομένων Απολυτίκιωντωνδεσποτικών και θεομητορικών εορτών. Ώραι 2.

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 265, τχ. Α'/24 Οκτωβρίου 1924.

2. Ελληνικά. Α') Αρχαία Ελληνικά. Ανάγνωσιςκαιερμηνείαα') εκλογών εκ του ιστορικού μέρους της Αθηναίων Πολιτείας του Αριστοτέλους, β') εκλογών εκ των τα Ελληνικά πραγματευομένων βιβλίων του Ηροδότου, γ') ενός εκ των μικρών λόγων του Λυσίου και δ') εκλογών εκ της Ομήρου Οδυσσείας.

ιδίαδετουΑττικούπεζού λόγου, διδασκόμενα επί τη βάσει των αναγιγνωσκομένων αρχαίων κειμένων και εν αντιπαραβολή προς το Συντακτικόν της δημοτικής γλώσσης. Γραπταί συντακτικαί ασκήσεις των μαθητών κατ' οίκον και εν τω σχολείω και προφορικαί εν τω σχολείω. Στοιχειώδης διδασκαλία της γλώσσης του Ηροδότου και του Ομήρου εν αντιπαραβολή προς τον πεζόν Αττικόν λόγον. Σύντομος διδασκαλία του δακτυλικού εξαμέτρου. Β') Νέα Ελληνικά. Ανάγνωσις εν νεοελληνική μεταφράσει τινών εκ των παραλλήλων βίων του Πλουτάρχου των σχετιζομένων προς την εν τη τάξει διδασκομένην ιστορίαν Ανάγνωσιςενεμμέτρωμεταφράσει εις την δημοτικήν γλώσσαν εκλεκτών μερών εκ της Ομήρου Οδυσσείας, μη αναγνωσθέντων εν τω πρωτοτύπω. Ανάγνωσιςεκλεκτώννεοελληνικών πεζογραφημάτων και ποιημάτων, γεγραμμένων εις την δημοτικήν γλώσσαν και αναφερομένων ιδία εις την αρχαίαν Ελλάδα. γλώσσης, διδασκόμενα επί τη βάσει της ανωτέρω αναγνώσεως. Σύντομος διδασκαλία της τονικής ρυθμοποιΐας και των νέων Ελληνικών μέτρων επί τη βάσει των αναγιγνωσκομένων νεοελληνικών ποιημάτων. Αυτοτελείς συνθέσεις υπό των μαθητών περιγραφών και διηγήσεων, ως και σύνθεσις μικρών ποιημάτων. Β') Γραμματολογία. Γραμματολογικαί γνώσεις αι σχετικαί προς τα διδασκόμενααρχαίακαι νέα κείμενα. Ώραι 9. 3. Γαλλικά η Γερμανικά η Αγγλικά. Γαλλικά. Ασκήσειςειςτοομιλείνκαιγράφειν ελεύθεραι ή και βασιζόμεναι επί βιβλίου Μεθόδου, εγκεκριμένου διά τα Γυμνάσια. Σχετικά διδάγματαεκτης Γραμματικής και του Συντακτικού. Ανάγνωσις και ερμηνεία εκλεκτών τεμαχίων Γάλλων λογογράφων εκ Γαλλικής Χρηστομάθειας εγκεκριμένης διά την Α' τάξιν των Γυμνασίων. Γερμανικά ή Αγγλικά.

Ασκήσειςτωνμαθητών εις το ομιλείν, γράφεινκαιαναγιγνώσκεινεπί τη βάσει αμέσου εποπτικής διδασκαλίας. Ανάγνωσις και ερμηνεία απλών αναγνωσμάτωνεκκαταλλήλου Αναγνωσματαρίου ή βιβλίου Μεθόδου. Στοιχειώδη διδάγματα εκ της Γραμματικής και του Συντακτικού. 4. Ιστορία. ΙστορίατηςαρχαίαςΕλλάδος μέχρι της υποταγής αυτής εις τους Ρωμαίους, εξαιρομένων ιδία των διαφόρων στοιχείων του Ελληνικού πολιτισμού (πολιτικής καταστάσεως η δημοσίου βίου, ιδιωτικού και οικογενειακού βίου, θρησκευτικού βίου, ηθικών ιδεών, επιστημών, καλών τεχνών και βιοτεχνιών) κατά τας διαφόρους περιόδους αυτής, ήτοι την προϊστορικήν, την ηρωϊκήν, τηντωνμεγάλων νομοθετών, την των Μηδικών πολέμων, την του Περικλέους, τηντηςκαταπτώσεως και την Μακεδονικήν. Ώραι 2. 5.

Μαθηματικά.

Α') Πρακτική Αριθμητική, ιδία η σχετική προς την εν τω δημοτικώ σχολείω διδασκομένην αριθμητικήν ύλην. Β') Πρακτική Γεωμετρία. Γεωμετρικά σώματα (πρίσματα, πυραμίδες, κύλινδρος, κώνος, σφαίρα) και διακριτικά γνωρίσματα εκάστου. Ε φ ' εκάστου των γεωμετρικών σωμάτων διδασκαλία γεωμετρικών στοιχείων, τα οποία παρουσιάζει. Μετρήσεις των επιπέδων τούτων στοιχείων και των σωμάτων. Λύσεις σχετικών προβλημάτων. Χρήσις γεωμετρικών και τοπογραφικών εργαλείων. Γεωμετρικαί κατασκευαί επί του πίνακος και του χάρτου. Κατασκευή γεωμετρικών σχημάτων και σωμάτων διά χαρτονιού και πηλού. Ώραι 2. 6. Φυσιογνωστικά.

Α') Πειραματική Φυσική. Το θερμαντικόν μετά της Μετεωρολογίας, και ηΑκουστική.Άσκησις των μαθητών εις την παρατήρησιν των σχετικών φαινομένων και εις την εκτέλεσιν απλών σχετικών πειραμάτων. Άσκησις αυτώνειςτονκαταρτισμόν συλλογών προχείρων φυσικών οργάνων. Ώρα 1. Β') Χημεία και ορυκτολογία. Τα κυριώτερα των χημικών φαινομένων, ιδίαδετααναφερόμενα εις τον βίον των ζώων και των φυτών και εις τας καθημερινάς ανάγκας της ζωής του ανθρώπου. Τα σπουδαιότερα των ορυκτών. Άσκησις των μαθητών εις την εκτέλεσιν απλών χημικών πειραμάτων και εις τον καταρτισμόν συλλογών προχείρων χημικών οργάνων και άλλων ορυκτολογικών συλλογών. Ώραι 2. Γ') Βιολογία. Βιολογική εξέτασις κοινοτήτων ζώων και φυτών της Ελλάδος. Άσκησις των μαθητών εις βιολογικάς παρατηρήσεις και εις την εκτέλεσιν απλών βιολογικών πειραμάτων, ως και εις τον καταρτισμόν σχολικού κήπου και συλλογών εποπτικών μέσων χρησίμων εις την δασκαλίαν της Βιολογίας. Ώραι 2.

7. Ωδική, εν δε τοις των αρρένων και Εκκλησιαστική Μουσική. Ώραι 2. 8. Ενόργανος Μουσική. 9. Ιχνογραφία και

Ώραι

2.

Καλλιγραφία.

Α') Ιχνογραφία. Ιχνογράφησις εκ του φυσικού αντικειμένων επιπέδου επιφανείας,ωςκαιαπλών σωμάτων, ιδία εκ των παρουσιαζομένων κατάτηνδιδασκαλίαν των φυσιογνωστικών μαθημάτων. Εφαρμογή κατά την ιχνογράφησιν των σωμάτων των στοιχειωδών κανόνων της προοπτικής. Ιχνογράφησιςαπόμνήμης των εκ του φυσικούιχνογραφηθέντωνεπίτου πίνακος και του χάρτου. Β') Καλλιγραφία. Τα διάφορα είδη της γραφής, ιδία δε η ελευθέρα γραφή καιηστρογγύλη. Ώραι 10.

Χειροτεχνία.

Εργασίαι βελόνης επί χάρτου διά χρωματιστού νήματος. Χαρτοπλεκτική και Ψαθοπλεκτική. Πηλοπλαστική και Στοιχεία Χαρτοτεχνίας. Ώραι 11.

Γυμναστική.

Γυμναστικαί ασκήσεις και παιδιαί, εν δε τοις των αρρένων και αθλητικαί παιδιαί, προσκοπισμός και σκοποβολία. Ώραι 3. (Διαιρούμεναι εις 6 ημιώρια). Άρθρον 2. Τα εν τη πρώτη τάξει των εξαταξίων Διδασκαλείων της δημοτικής εκπαιδεύσεως διδασκόμενα μαθήματα, η εξ εκάστου μαθήματος διδακτέα εν τη τάξει ταύτη ύλη και αι ώραι της διδασκαλίας αυτής καθορίζονται ως εξής: 1.

Θρησκευτικά.

Σύντομος ιστορία της θρησκείας και του καθόλου πολιτισμού του Ιουδαϊκού λαού, βασιζομένη κατά το δυνατόν επί της αναγνώσεως σχετικών περικοπών της Παλαιάς Διαθήκης εν μεταφράσει παρασκευαζομένη υπό του διδάσκοντος. Ώραι 2. 2. Ε λ λ η ν ι κ ά .

Α') Νέα Ελληνικά. Ανάγνωσις νεοελληνικών πεζογραφημάτων, και ποιημάτων, γεγραμμένων ειςτηνδημοτικήν γλώσσαν και αναφερομένων ιδία εις την αρχαίαν Ελλάδ τικής γλώσσης, διδασκόμενα επί τη βάσει της ανωτέρω αναγνώσεως. Στοιχειώδης διδασκαλία της τονικής ρυθμοποιΐας και των νέων Ελληνικών μέτρων επί τη βάσει των αναγιγνωσκομένων νεοελληνικών ποιημάτων.

Β') Αρχαία Ελληνικά. Ανάγνωσιςκαιερμηνείαα') εκλογών εκ της Βιβλιοθήκης του Απολλοδώρου και β') εκλογών εκ της Κύρου Αναβάσεως του Ξενοφώντος. Ε κ της Γραμματικής του Αττικού πεζού λόγου τα μέχρι των εις- μι, διδασκόμενα ιδία επί τη βάσει των αναγιγνωσκομένων αρχαίων κειμένων και εν αντιπαραβολή προς την Γραμματικήν της δημοτικής γλώσσης. Γραπταί γραμματικαί ασκήσεις των μαθητών κατ' οίκον και εν τω σχολείω και προφορικαί εν τω σχολείω. τικού πεζού λόγου, τα στοιχειωδέστερα, διδασκόμενα επί τη βάσει των αναγιγνωσκομένων αρχαίων κειμένων και εν αντιπαραβολή προς το Συντακτικόν της δημοτικής γλώσσης. Γραπταί συντακτικαί ασκήσεις των μαθητών κατ' οίκον και εν τω σχολείω και προφορικαί εν τω σχολείω. Γ' Γραμματολογία· Γραμματολογικαί γνώσεις σχετικαί προς τα διδασκόμενα αρχαία και νέα κείμενα. Ώραι 9. 3. Γαλλικά ή Γερμανικά

ή

Αγγλικά.

Ώραι

3.

Ασκήσειςτωνμαθητών εις το ομιλείν, γράφεινκαιαναγιγνώσκεινεπί τη βάσει αμέσου εποπτικής διδασκαλίας. Ανάγνωσις και ερμηνεία απλών αναγνωσμάτων εκ καταλλήλου Αναγνωσματαρίου ή βιβλίον Μεθόδου. Στοιχειώδη διδάγματα εκ της Γραμματικής και του Συντακτικού. Ώραι 3. 4.

Ιστορία.

ΙστορίατηςαρχαίαςΕλλάδος μέχρι του θανάτου Φιλίππου του Μακεδόνος, εξαιρομένων ιδία των διαφόρων στοιχείων του Ελληνικού πολιτισμού (πολιτικής καταστάσεως και δημοσίου βίου, Ιδιωτικού και οικογενειακού βίου, θρησκευτικού βίου, ηθικών ιδεών, επιστημών, καλών τεχνών και βιοτεχνιών) κατά τας διαφόρους περιόδους αυτής, ήτοι την προϊστορικήν, την ηρωϊκήν, τηντωνμεγάλων νομοθετών, την των Μηδικών πολέμων, την του Περικλέους καιτηντηςκαταπτώσεως. Ώραι 2. 5.

Μαθηματικά.

Πρακτική Αριθμητική, ιδία η σχετική προς την εν τω δημοτικά) σχολείω διδασκομένην αριθμητικήν ύλην. Ώραι 2. 6. Φυσιογνωστικά. Α' Πειραματική φυσική. παρατήρησιν των σχετικών φαινομένων και εις την εκτέλεσιν απλών σχετικών

κών πειραμάτων. Άσκησις αυτών εις τον καταρτισμόν προχείρων φυσικών οργάνων. Ώρα 1. Β') Χημεία και Ορυκτολογία.

των ζώων και φυτών και εις τας καθημερινάς ανάγκας της ζωής του ανθρώπου. ΤαευχρηστότερατωνενΕλλάδι υπαρχόντων ορυκτών. Άσκησις των μαθητών ειςτηνεκτέλεσιναπλώνχημικών πειραμάτων και εις τον καταρτισμόν συλλογών προχείρων χημικών οργάνων και απλών ορυκτολογικών συλλογών. Ώραι 2. Β') Βιολογία Βιολογική εξέτασις των εξής κοινοτήτων ζώων και φυτών της Ελλάδος, τηςοικίαςκαιτηςαυλής, του κήπου, και του αγρού. Άσκησις των μαθητών εις βιολογικάς παρατηρήσεις και εις την εκτέλεσιν απλών βιολογικών πειραμάτων, ωςκαιειςτον καταρτισμόν σχολικού κήπου και συλλογών, εποπτικών μέσων χρησίμων εις την διδασκαλίαν της Βιολογίας. Ώραι 2. 7. Ωδική, εν δε τοις των αρρένων και Εκκλησιαστική Μουσική. Ώραι 2. 8.

Ενόργανος

Μουσική.

Ώραι 2.

9. Ιχνογραφία και Καλλιγραφία. Α')

ιχνογραφία. Ιχνογράφησιςεκτουφυσικούαντικειμένων,επιπέδου επιφανείας, ιδία εκτωνπαρουσιαζομένων κατά την διδασκαλίαν των φυσιογνωστικών μαθημάτων. Ιχνογράφησις από μνήμηςτωνεκτουφυσικούιχνογραφηθέντωνεπίτου πίνακος και του χάρτου. Β') Καλλιγραφία. Η ελευθέρα γραφή. Ώραι 2. 10. Χειροτεχνία.

Εργασία βελόνης επί χάρτου διά χρωματιστού νήματος. Χαρτοπλεκτική και ψαθοπλεκτική. Στοιχεία πηλοπλαστικής. Ώραι 2. 11.

Γυμναστική.

Γυμναστικαί ασκήσεις και παιδιαί, εν δε τοις των αρρένων και αθλητικαί παιδιαί, προσκοπισμός και σκοποβολία. Ώραι 3, διαιρούμεναι εις 6 ημιώρια. Εις τον αυτόν επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος Διατάγματος. Εν

Ύδρα

Ο

τη

16 Οκτωβρίου 1924. Πρόεδρος της Δημοκρατίας

ΠΑΥΛΟς ΚΟΥΝΤΟΥΡΙωΤΗς Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών

κλ.π Υπουργός

Κ. ΣΠΥΡΙΔΗΣ

93 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ Β' ΤΑΞΗΣ ΠΕΝΤΑΤΑΞΙΩΝ ΚΑΙ ΕΞΑΤΑΞΙΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ (Π. Διάταγμα/13 Σεπτεμβρίου 1925) Κυβέρνηση Θ. Πάγκαλου Υπουργός I. Τσιριμώκος

Περί καθορισμού του προγράμματος των εν τη δευτέρα τάξει των πενταταξίων και εξαταξίων Διδασκαλείων της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως διδασκομένων μαθημάτων ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Έχοντες υπ' όψει το άρθρον 2 του νόμου 3182 «περί Διδασκαλείων της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως», προτάσει του Υπουργού των Εκκλησιαστικών καιτηςΔημοσίας Εκπαιδεύσεως, λαβόντος προ οφθαλμών και την υπ' αριθ. 746 πράξιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, αποφασίζομεν και διατάσσομεν τα εξής: Άρθρον 1. Τα εν τη δευτέρα τάξει των πενταταξίων Διδασκαλείων της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως διδασκόμενα μαθήματα, η εξ εκάστου μαθήματος διδακτέα εν τη τάξει ταύτη ύλη και αι ώραι της διδασκαλίας αυτής καθορίζονται ως εξής: Α'. Θρησκευτικά. στικής Ιστορίας εξ αναγνώσεων σχετικών περικοπών εκ των πράξεων των Αποστόλων και των έργων του Βασιλείου, του Χρυσοστόμου και άλλων Πατέρων της Εκκλησίας. Ανάγνωσις και ερμηνεία των εν τω δημοτικώ σχολείω διδασκομένων απολυτικίων των εορτών των Α γ ί ω ν . 2. Ελληνικά. Α') Αρχαία Ελληνικά. Ανάγνωσιςκαιερμηνείαεκλογών:α')εκτωνΑπομνημονευμάτωντου

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 267, τχ. Α'/24 Σεπτεμβρίου 1925.

Ξενοφώντος, β') εκ των διαλόγων του Πλάτωνος, γ') εκ των Ηθικών του Πλουτάρχου, και δ') εκ της Ομήρου Οδυσσείας και Ιλιάδος. Συμπλήρωσις του Συντακτικού της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης, ιδία. δετουΑττικούπεζούλόγου, επί τη βάσει των αναγιγνωσκομένων αρχαίων κειμένων και εν αντιπαραβολή προς το Συντακτικόν της δημοτικής γλώσσης. Γραπταί συντακτικαί ασκήσεις των μαθητών κατ' οίκον και εν τω σχολείω και προφορικαί εν τω σχολείω. Επανάληψιςκαισυμπλήρωσις της διδασκαλίας της γλώσσης του Ο μ ή ρου και του δακτυλικού εξαμέτρου. Ανάγνωσις μετά των αναγκαιοτάτων μόνον διασαφήσεων ανά μίαν ώρα καθ' εβδομάδα εκλογών εκ της Κύρου Παιδείας του Ξενοφώντος, εκ των Χαρακτήρων του Θεοφράστου και του Αναχάρσιδος του Λουκιανού. Β') Νέα Ελληνικά. Ανάγνωσιςεννεοελληνική μεταφράσει τινών εκ των Παραλλήλων βίων του Πλουτάρχου, των σχετιζομένων προς την εν τη τάξει διδασκομένην Ι ρίαν. Ανάγνωσιςενεμμέτρωμεταφράσει εις την δημοτικήν γλώσσαν εκλεκτών μερών εκ της Ομήρου Ιλιάδος, μη αναγνωσθέντων εν τω πρωτοτύπω. Ανάγνωσιςεκλεκτώννεοελληνικών πεζογραφημάτων και ποιημάτων, γεγραμμένων εις την δημοτικήν γλώσσαν και αναφερομένων ιδία εις την Ελλάδα των εν τη ιστορία εξεταζομένων χρόνων. Συνέχισις της Γραμματικής και του Συντακτικού της Δημοτικής γλώσσης, διδασκομένων επί τη βάσει της ανωτέρω αναγνώσεως. Συνέχισις της διδασκαλίας της νέας Ελληνικής Μετρικής επί τη βάσει των αναγιγνωσκομένων νεοελληνικών ποιημάτων. Αυτοτελείς συνθέσεις υπό των μαθητών περιγραφών μετά διηγήσεων, επιστολών,έτιδεπεριλήψεων και αναλύσεων δεδιδαγμένης ύλης. Γ') Γραμματολογία. Γραμματολογικαί γνώσεις σχετικαί προς τα διδασκόμενα αρχαία και νέα κείμενα. Ώραι 8. 3. Γαλλικά η Γερμανικά ή Αγγλικά. Γαλλικά. Ώραι 2. Ασκήσεις εις το ομιλείν και γράφειν ελεύθεραι ή και βασιζόμεναι επί βλίου Μεθόδου, εγκεκριμένου διά τα Γυμνάσια. Σχετικά διδάγματα εκ της Γραμματικής και του Συντακτικού. Ανάγνωσις και ερμηνεία εκλεκτών τεμαχίων Γάλλων λογογράφων εκ Γαλλικής Χρηστομαθείας, εγκεκριμένης διά την Β' τάξιν των Γυμνασίων. Γερμανικά ή Αγγλικά. Ώραι 2. Ασκήσειςτωνμαθητών εις το ομιλείν, γράφεινκαιαναγιγνώσκεινεπίτη βάσει αμέσου εποπτικής διδασκαλίας η και καταλλήλου βιβλίου μεθόδου. Ανά-

Ανάγνωσιςκαιερμηνείααναγνωσμάτωνεκκαταλλήλου Χρηστομάθειας ή βιβλίου μεθόδου. Σχετικά διδάγματα εκ της Γραμματικής και του Συντακτικού. 4. Ιστορία. ΙστορίατηςΕλλάδος και του πολιτισμού αυτής από της υποταγής αυτής ειςτουςΡωμαίους μέχρι της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Το κων μετά των συναφών γεγονότων της άλλης Μεσαιωνικής Ιστορίας. Ώραι 2. 5. Μαθηματικά. Στοιχεία Θεωρητικής Αριθμητικής και Αλγέβρας. Σύνθεσις απλών αλγεβρικών προβλημάτων, καταλλήλων διά το δημοτικόν σχολείον. Ώραι 2. 6. Φυσιογνωστικά. Α') Πειραματική Φυσική. Μαγνητισμός. Οπτική και Μηχανική των στερεών, υγρών και αερίων. Άσκησις των μαθητών εις την παρατήρησιν των σχετικών φαινομένων και εις την εκτέλεσιν απλών σχετικών πειραμάτων. Άσκησις αυτών εις τον καταρτισμόν συλλογών προχείρων φυσικών Οργάνων. Ώραι 2. Β') Βιολογία. Βιολογική εξέτασις κοινοτήτων ζώων και φυτών της ξένης. Βιολογική εξέτασις του ανθρώπου. Άσκησις των μαθητών εις βιολογικάς παρατηρήσεις και εις την εκτέλεσιν απλών βιολογικών πειραμάτων,ωςκαιεις τον καταρτισμόν σχολικού κήπου και συλλογών εποπτικών μέσων, χρη ειςτηνδιδασκαλία της Βιολογίας. Ώραι Γ') Γεωλογία, ιδία της Ελλάδος. Άσκησις των μαθητών εις γεωλογικάς παρατηρήσεις και εις την εκτέλεσιν απλών γεωλογικών πειραμάτων. Ώρα 1. 7. Γεωγραφία. Η Ελλάς και η λοιπή Ευρώπη, εξεταζομένων ιδία των αιτιωδών σχέσεων των γεωγραφικών στοιχείων εκάστης χώρας. Ώραι 2. 8. Γεωπονία και Ζωοτεχνία. Ανθοκομία. Λαχανοκομία και οικιακή Κτηνοτροφία μετά πρακτικών εφαρμογών εν τω σχολικώ κήπω. Ώραι 2. 9. Ωδική, εν δε τοις των αρρένων και Εκκλησιαστική Μουσική. Ώραι 2. 10. Ενόργανος Μουσική. Ώραι 2. 11. Ιχνογραφία. Ιχνογράφησιςεκτουφυσικούσυνθετωτέρων σωμάτων, ιδία εκ των παρουσιαζομένων κατά την διδασκαλίαν των φυσιογνωστικών μαθημάτων. Εφαρμογή κατά την ιχνογράφησιν των στοιχειωδών κανόνων της προοπτικής. Ιχνογράφησιςαπόμνήμης των εκ του φυσικούιχνογραφηθέντωνεπίτου πίνακος και του χάρτου. 12. Χειροτεχνία. Πηλοπλαστική. Γυψουργία και Χαρτοτεχνία. Ώραι 2. 13. Γυμναστική. Γυμναστικαί ασκήσεις και παιδιαί, εν δε τοις των αρρένων και αθλητικαί

παιδιαί, προσκαπισμός και σκοποβολία. Ώραι 2, διαιρούμεναι εις 4 ημιώρια. Άρθρον 2. Τα εν τη δευτέρα τάξει των εξαταξίων Διδασκαλείων της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως διδακόμενα μαθήματα, η εξ εκάστου μαθήματος διδακτέα εν τη τάξει ταύτη ύλη και αι ώραι της διδασκαλίας αυτής καθορίζονται ως εξής: 1. Θρησκευτικά. Ο βίος και το έργον του Σωτήρος εξ αναγνώσεως σχετικών περικοπών εκτωντεσσάρων Ευαγγελίων. Ανάγνωσις και ερμηνεία των εν τω δημοτικώ σχολείω διδασκομένων απολυτικίωντωνδεσποτικών και θεομητορικών εορτών. Ώραι 2. 2. Ελληνικά. Α') Αρχαία Ελληνικά. Ανάγνωσις και ερμηνεία α') εκλογών εκ του ιστορικού μέρους της Αθηναίων πολιτείας του Αριστοτέλους, β') εκλογών εκ της Αρριανού Αναβάσεως, γ') ενός εκ των μικρών λόγων του Λυσίου. ριστοι των εις -ω κατά τα εις -μι, κλίσις των ρημάτων ειμί, είμι, φημί, κείμαι, κάθημαι, οίδα, δέδοκα, τέθηκα και χρη, τα συνηθέστερα ανώμαλα ρήματα, τα άκλιτα μέρη του λόγου και τα περί παραγωγής και συνθέσεως συντόμως, διδασκόμενα ιδία επί τη βάσει των αναγιγνωσκομένων αρχαίων κειμένωνκαιεντη αντιπαραβολή προς την γραμματικήν της δημοτικής γλώσσης. Γραπταί γραμματικαί ασκήσεις των μαθητών κατ' οίκον και εν τω σχολείωκαιπροφορικαί εντω σχολείω. Συνέχισις της διδασκαλίας του Συντακτικού της αρχαίας Ελληνικής γλώσσης, ιδία δε του αττικού πεζού λόγου, γινομένης επί τη βάσει των αναγιγνωσκομένων αρχαίων κειμένων και εν αντιπαραβολή προς το Συντακτικόν της δημοτικής γλώσσης. Γραπταί συντακτικαί ασκήσεις των μαθητών κατ' οίκον καιεντω σχολείω και προφορικαί εν τω σχολείω. Β') Νέα Ελληνικά. Ανάγνωσις εν νεοελληνική μεταφράσει τινών εκ των Παραλλήλων βίων του Πλουτάρχου, των σχετιζομένων προς την εν τη τάξει διδασκομένην Ιστορίαν. Ανάγνωσις εν εμμέτρω μεταφράσει εις την δημοτικήν γλώσσαν εκλεκτών μερών εκ της Ομήρου Οδυσσείας. Ανάγνωσις εκλεκτών νεοελληνικών πεζογραφημάτων και ποιημάτων, γεγραμμένων εις την δημοτικήν γλώσσαν και αναφερομένων ιδία εις την Ελλάδα της αρχαίας, της Αλεξανδρινής και της Ρωμαϊκής εποχής. γλώσσης, διδασκόμενα επί τη βάσει της ανωτέρω αναγνώσεως. Σύντομος διδασκαλία της τονικής ρυθμοποιΐας και των νέων Ελληνικών

μέτρων επί τη βάσει των αναγιγνωσκομένων νεοελληνικών ποιημάτων. Αυτοτελείς συνθέσεις υπό των μαθητών περιγραφών, και διηγήσεων, ως και σύνθεσις μικρών ποιημάτων. Γ') Γραμματολογία. Γραμματολογικαί γνώσεις σχετικαί προς τα διδασκόμενα αρχαία και νέα κείμενα. Ώραι 9. 3. Γαλλικά η Γερμανικά ή Αγγλικά. Γαλλικά. Ώραι 3. Ασκήσεις εις το ομιλείν και γράφειν ελεύθεραι ή και βασιζόμεναι επ βλίου μεθόδου, εγκεκριμένου διά τα Γυμνάσια. Σχετικά διδάγματα εκ της Γραμματικής και του Συντακτικού. Ανάγνωσις και ερμηνεία εκλεκτών τεμαχίων Γάλλων λογογράφων εκ Γαλλικής Χρηστομάθειας εγκεκριμένης διά την Α' ταξιν των Γυμνασίων. Γερμανικά ή Αγγλικά. Ώραι 3. Ασκήσειςτωνμαθητών εις το ομιλείν, γράφεινκαιαναγιγνώσκεινεπίτη βάσει αμέσου εποπτικής διδασκαλίας. Ανάγνωσις και ερμηνεία απλών αναγνωσμάτων εκ καταλλήλου Αναγνωσματαρίου ή βιβλίου μεθόδου. Σχετικά διδάγματα εκ της Γραμματικής και του Συντακτικού. 4. Ιστορία. ΙστορίατηςΕλλάδος και του πολιτισμού αυτής από Φιλίππου του Μακεδόνος μέχρι του Μεγάλου Κωνσταντίνου, εξαιρομένης ιδία της επιδράσεως του πολιτισμού των Ελλήνων επί τους λοιπούς λαούς, μεθ' ων ήλθον ούτοι κατά την περίοδον ταύτην εις ιστορικάς σχέσεις. Ώραι 2. 5. Μαθηματικά. Πρακτική Γεωμετρία. Γεωμετρικά σώματα (πρίσματα, πυραμίδες, κύλινδρος, κώνος, σφαίρα) και διακριτικά γνωρίσματα εκάστου. Ε φ ' εκάστου των γεωμετρικών σωμάτων διδασκαλία των επιπέδων γεωμετρικών στοιχείων ταοποίαπαρουσιάζει. Μετρήσεις των επιπέδων τούτων στοιχείωνκαιτων σωμάτων. Λύσεις σχετικών προβλημάτων. Χρήσις γεωμετρικών και τοπογραφικών εργαλείων. Γεωμετρικαί κατασκευαί επί του πίνακος και του χάρτου. Κατασκευή γεωμετρικών σχημάτων και σωμάτων διά χαρτονιού και πηλού. Ώραι 2. 6. Φυσιογνωστικά. Α') Πειραματική Φυσική. Η Μετεωρολογία και η Ακουστική. Άσκησις των μαθητών εις την παρατήρησιν των σχετικών φαινομένων και εις την εκτέλεσιν απλών σχετικών πειραμάτων. Άσκησις αυτών εις τον καταρτισμόν συλλογών προχείρων φυσικών οργάνων. Ώ ρ α 1. Β') Χημεία και Ορυκτολογία. Συνέχισις της εξετάσεως των κυριοτέρων χημικών φαινομένων. Ιδία δε των αναφερομένων εις τον βίον των ζώων καιτωνφυτών και εις τας καθημερινάς ανάγκας της ζωής του ανθρώπου.

Τα λοιπά εκ των σπουδαιοτέρων ορυκτών. Άσκησις των μαθητών εις την εκτέλεσιν απλών χημικών πειραμάτων και εις τον καταρτισμόν συλλογών προχείρων χημικών οργάνων και απλών ορυκτολογικών συλλογών. Ώραι 2. Γ') Βιολογία. Βιολογική εξέτασις των λοιπών κοινοτήτων ζώων και φυτών της Ελλάδος. Άσκησις των μαθητών εις βιολογικάς παρατηρήσειςκαιειςτην εκτέλεσιναπλώνβιολογικών πειραμάτων, ως και εις τον καταρτισμόν σχολικού κήπου και συλλογών εποπτικών μέσων χρησίμων εις την διδασκαλίαν της Βιολογίας. Ώραι 2. 7. Ωδική, εν δε τοις των αρρένων και Εκκλησιαστική Μουσική. Ώραι 2. 8. Ενόργανος Μουσική. Ώραι 2. 9. Ιχνογραφία και Καλλιγραφία. Α') Ιχνογραφία. Ιχνογράφησις εκ του φυσικού αντικειμένων επιπέδου επιφανείαςκαιαπλώνσωμάτων, ιδία εκ των παρουσιαζομένων κατά την διδασκαλίαν των φυσιογνωστικών μαθημάτων. Εφαρμογή κατά την ιχνογράφησιν των σωμάτων των στοιχειωδών κανόνων της προοπτικής. Ιχνογράφησις από μνήμης των εκ του φυσικού ιχνογραφηθέντων επί του πίνακοςκαιτου χάρτου. Β') Καλλιγραφία. Τα διάφορα είδη της γραφής, ιδία δε η ελευθέρα γραφή καιηστρογγύλη. Ταχυγραφική καλλιγραφία. Ώραι 2. 10. Χειροτεχνία. Πηλοπλαστική και στοιχεία Χαρτοτεχνίας. Ώραι 2. 11. Γυμναστική. Γυμναστικαί ασκήσεις και παιδιαί, εν δε τοις των αρρένων και αθλητικαί παιδιαί, προσκοπισμός και σκοποβολία. Ώραι 3, διαιρούμεναι εις 6 ημιώρια. σεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος Διατάγματος. Εν Ύδρα τη 13 Σεπτεμβρίου 1925 Ο

Πρόεδρος της Δημοκρατίας ΠΑΥΛΟς

Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών

ΚΟΥΝΤΟΥΡΙωΤΗς κλπ.

I. Δ. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ

Υπουργός

94 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Γ' ΤΑΞΕΩΣ ΠΕΝΤΑΤΑΞΙΩΝ ΚΑΙ ΕΞΑΤΑΞΙΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ (Π. Διάταγμα/3 Φεβρουαρίου 1927) Κυβέρνηση Α. Ζαΐμη Υπουργός Α. Αργυρός

Περί καθορισμού του προγράμματος των εν τη τρίτη τάξει των πενταταξίων και εξαταξίων Διδασκαλείων της δημοτικής εκπαιδεύσεως διδασκομένων μαθημάτων ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Έχοντες υπ' όψει το άρθρον 2 του νόμου 3182 «περί Διδασκαλείων της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως», προτάσει του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, λαβόντες προ οφθαλμών και την υπ' αριθ. 16 πράξιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, αποφασίζομεν και διατάσσομεν τα εξής: Άρθρον 1. Τα εν τη τρίτη τάξει των πενταταξίων Διδασκαλείων της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως διδασκόμενα μαθήματα, η εξ εκάστου μαθήματος διδακτέα εν τη τάξει ταύτη ύλη και αι ώραι της διδασκαλίας αυτής, καθορίζονται ως εξής: 1. Θρησκευτικά. σιαστικών ύμνων και τροπαρίων εκ των αναγινωσκομένο^ν εν ταις Εκκλησίαις κατά τας Κυριακάς και άλλας εορτάς. Ώραι 2. 2) Ελληνικά. Α') Αρχαία Ελληνικά. Ανάγνωσις και ερμηνεία: α') Εκλογών εκ της Πολιτείας του Πλάτωνος, β') Εκλογών εκ της Ομήρου Ιλιάδος, γ') ενός εκ των Ολυνθιακών του Δημοσθένους.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 22, τχ. A'/11 Φεβρουαρίου 1927.

Ανάγνωσις μετά των αναγκαιοτάτων μόνον διασαφήσεων ανά μίαν ώρα κατά δεκαπενθήμερον εκλογών εκ των χαρακτήρων του Θεοφράστου. Β') Νέα Ελληνικά. Ανάγνωσιςενεμμέτρωμεταφράσει εις δημοτικήν γλώσσαν εκλεκτών μερών εκ της Ιλιάδος μη διδαχθέντων εν πρωτοτύπω. Ανάγνωσις εκλεκτών αποσπασμάτων εκ του έπους του Διγενή Ακρίτα και του Ερωτοκρίτου. Ανάγνωσις εκλεκτών έργων νέων Ελλήνων ποιητών και λογογράφων. Συνθέσεις υπό των μαθητών ποικίλης μορφής και περιεχομένου. Γ') Γραμματολογία. Γραμματολογικαί γνώσεις σχετικαί προς τα διδασκόμενααρχαίακαι νέα κείμενα. Ώραι 7. 3) Ξέναι

Γλώσσαι.

Γαλλικά. Ασκήσειςειςτοομιλείνκαιγράφειν ελεύθεραι ή και βασιζόμεναι επί βιβλίου Μεθόδου, εγκεκριμένου διά τα Γυμνάσια. Σχετικά διδάγματα εκ της γραμματικής και του Συντακτικού. Ανάγνωσις και ερμηνεία εκλεκτών πεζών και ποιητικών έργων Γάλλων λογοτεχνών εκ Γαλλικής Χρηστομαθείας εγκεκριμένης διά την γ' τάξιν των Γυμνασίων. Ώραι 2. Γερμανικά ή Αγγλικά. (Προαιρετικά). Ασκήσειςτωνμαθητών εις το ομιλείν, γράφεινκαιαναγιγνώσκεινεπίτη βάσει αμέσου εποπτικής διδασκαλίας η και καταλλήλου βιβλίου μεθόδου. Ανάγνωσις και ερμηνεία αναγνωσμάτων εκ καταλλήλου Χρηστομαθείας η βιβλίου μεθόδου. Σχετικά διδάγματα εκ της γραμματικής και του Συντακτικού. Ώραι 2. 4)

ιστορία.

Η ιστορία της Ελλάδος και του πολιτισμού αυτής από της Αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Τούρκων, μέχρι του τέλους της Ελληνικής Επαναστάσεως. Τα σπουδαιότερα της νεωτέρας Ευρωπαϊκής ιστορίας και ιδία τα σχετιζόμενα προς την ιστορίαν του Ελληνικού Έθνους και την ανάπτυξιν του νεωτέρου πολιτισμού. Ώραι 2. 5) Μαθηματικά. Άλγεβρα. Συστήματα πρωτοβαθμίων εξισώσεων, λύσις δευτεροβαθμίων εξισώσεων, λογάριθμοι, χρήσις λογαριθμικών πινάκων, πρόοδοι αριθμητικαί και γεωμετρικαί, προβλήματα ανατοκισμού, ίσων καταθέσεων και χρεωλυσίας.

Θεωρητική Γεωμετρία. Εκ της επιπέδου γεωμετρίας και της στερεομετρίας τα σχετικά προς τα διδαχθέντα εκ της πρακτικής γεωμετρίαςειςτην πρώτην τάξιν. Ώραι 2. 6) Φυσιογνωστικά. Α'. Πειραματική Φυσική. Στατικός και δυναμικός ηλεκτρισμός μετά των ποικίλων αυτού εφαρμογών εις την τέχνην και βιομηχανίαν. Ώρα 1. Β') Οργανική Χημεία. Αι συνηθέστεραι και σπουδαιότεραι εν τω καθ' ημέραν βίω εκ των οργανικών ενώσεων. Ασκήσεις των μαθητών, ως εις τας προηγουμένας τάξεις. Κατά το πρώτον εξάμηνον ώραι 2, κατά δε το δεύτερον ώρα 1. Γ') Γεωλογία. Η γεωλογική εξέλιξις του Πλανήτου ημών το παρελθόν και πιθανόν μέλλον αυτού. Α π ό του δευτέρου εξαμήνου. Ώρα 1. 7)

Γεωγραφία.

Γεωγραφία των λοιπών Ηπείρων, εξεταζομένων ιδία των αιτιωδών σχέσεων των γεωγραφικών στοιχείων εκάστης Ηπείρου. Στοιχεία εκ της φυσικής και μαθηματικής γεωγραφίας. Ανεύρεσις γεωγραφικών νόμων εκ των δεδομένων της πολιτικής και φυσικής γεωγραφίας. Ώραι 2. 8) Σωματολογία του παιδός και Ψυχολογία.

ακοής και οράσεως. Πορεία της σωματικής εξελίξεως. Παράγοντες επιδρώντες ειςτηνσωματικήν εξέλιξιν. Σωματικαί διαφοραί του γένους. Σωματικαί μετρήσεις του παιδός. Γραφικαί παραστάσεις τούτων και ασκήσεις των μαθητών εις αυτάς· εκ της ψυχολογίας τα σχετικά προς τα αισθήματα και τα εξ αυτών ανώτερα νοητικά φαινόμενα. Ώραι 2 9) Γεωπονία και Ζωοτεχνία. Γενική και ειδική γεωργική, μελισσοκομία, σηροτροφία και οικιακή κτηνοτροφία. Ώραι 2. κιακή κτηνοτροφία.

Ώ ρ α 1. 10)

Στοιχεία γενικής υγιεινής.

Υγιεινή. Ώρα

1.

11) Οικιακή Οικονομία. Οικιακά έργα μετά πρακτικών εφαρμογών εν τοις Διδασκαλείοις των θηλέων. Ώρα 1. 12)

Ωδική.

13) Ενόργανος Μουσική.

Ώραι 2.

14) Ιχνογραφία. Ιχνογράφησιςεκτουφυσικού συνθέτων σωμάτων ιδία εκ των παρουσιαζομένων κατά την διδασκαλίαν των λοιπών μαθημάτων. Εφαρμογή κατά την ίχνογράφησιν των κανόνων της προοπτικής. Ιχνογράφησις από μνήμηςτωνεκ του φυσικού ιχνογραφηθέντων επί του πίνακος και του χάρτου. Ώραι 2. Κρητιδογραφία. 15) Χειροτεχνία. Πηλοπλαστική, γυψουργία, πλεκτική και χαρτοτεχνία, έτι εν τοις των αρρένων και στοιχεία ξυλοτεχνίας, εν δε τοις των θηλέων κοπτική και ραπτική. Κατασκευή διαφόρων αντικειμένων και εποπτικών μέσων διδασκαλίας. Ώραι 2. 17)

Γυμναστική.

Γυμναστικαί ασκήσεις, Παιδιαί, Αθλητικά αγωνίσματα. Εθνικοί χοροί, Προσκοπισμός και Σκοποβολία. Ώραι 3. Άρθρον 2. Τα εν τη τρίτη τάξει των εξαταξίων Διδασκαλείων της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως διδασκόμενα μαθήματα, η εξ εκάστου μαθήματος διδακτέα εν τη τάξει ταύτη ύλη και αι ώραι της διδασκαλίας αυτής καθορίζονται ως εξής: 1)

Θρησκευτικά.

2) Ελληνικά. Α') Αρχαία Ελληνικά. Ανάγνωσις και ερμηνεία εκλογών: α')εκτωναπομνημονευμάτωντου Ξενοφώντος, β') εκ του «περί παίδων αγωγής» του Πλουτάρχου και γ')εκτης Ομήρου Οδυσσείας. Συμπλήρωσις της διδασκαλίας του συντακτικού της αρχαίας Ελληνικής γλώσσης, ιδία δε του Αττικού πεζού λόγου επί τη βάσειτωναναγινωσκομένων

νων αρχαίων κειμένων και εν αντιπαραβολή προς το συντακτικόν της δημοτικής γλώσσης. Γραπταί και προφορικαί συντακτικαί ασκήσεις των μαθητών κατ' οίκον και προφορικαί εν τω σχολείω. Σύντομος διδασκαλία του δακτυλικού εξαμέτρου. Ανάγνωσις μετά των αναγκαιοτάτων μόνον διασαφήσεων ανά μίαν ώραν καθ' εβδομάδα εκλογών εκ της Κύρου Παιδείας του Ξενοφώντος και του Αναχάρσιδος του Λουκιανού. Β') Νέα Ελληνικά. Ανάγνωσιςενεμμέτρωμεταφράσει εις την δημοτικήν γλώσσαν εκλεκτών μερών εκ της Ομήρου Οδυσσείας μη αναγνωσθέντων εν τω πρωτοτύπω. Ανάγνωσις εκλεκτών νεοελληνικών πεζογραφημάτων και ποιημάτων, γεγραμμένων εις την δημοτικήν γλώσσανκαιαναφερομένωνιδίαειςτηνεντη τάξει ταύτη διδασκομένην Ιστορίαν. Συμπλήρωσις και συστηματοποίησις της διδασκαλίας της Γραμματικής και του Συντακτικού της Δημοτικής γλώσσης. Συνέχισις της διδασκαλίας της νεοελληνικής Μετρικής επί τη βάσειτωναναγινωσκομένων νεοελληνικών ποιημάτων. Συνθέσεις υπό των μαθητών ποικίλης μορφής και περιεχομένου. Γ') Γραμματολογία. Γραμματολογικαί γνώσεις σχετικαί προς τα διδασκόμενααρχαίακαι νέα κείμενα. Ώραι 8. 3) Ξέναι Γλώσσαι. Γαλλικά και προαιρετικώς Γερμανικά ή Αγγλικά. 4)

Ιστορία.

ΙστορίατηςΕλλάδος και του πολιτισμού αυτής από του Μεγάλου Κωνσταντίνου μέχρι της Αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Τούρκων μετά των συναφών γεγονότων της άλλης Μεσαιωνικής ιστορίας. Ώραι 2. 5) Μαθηματικά.

6)

Φυσιογνωστικά.

Α') Πειραματική Φυσική. Μηχανική των στερεών, υγρών και αερίων. Οπτική. Ασκήσεις των μαθητών ως εις την προηγουμένην τάξιν. Ώραι 2.

Β') Βιολογία. Βιολογική εξέτασις ζώων και φυτών των ξένων χωρών, ταξινόμησις των ζώων και φυτών, γενικώτατα το συστηματικόν μέρος της ζωολογίας και φυτολογίας. Ώραι 2. Γ') Χημεία. Στοιχεία και σύνθετα σώματα, μηχανικόν μίγμα και χημική ένωσις. Νόμοι των χημικών ενώσεων, σύμβολα των στοιχείων, χημικοί τύποι, ονοματοθεσία, οξέα, βάσεις, άλατα. Τα συνηθέστερα μέταλλα και τα εξ αυτών σπουδαιότερα προϊόντα. Ασκήσειςτωνμαθητών ως εις τας προηγουμένας τάξεις ώρα 1, διά το εξάμηνον. Δ') Γεωλογία. εξάμηνον. 7) Γεωγραφία. 8) Γεωπονία και Ζωοτεχνία. Ομοίως.

Ώραι 2. 9)

Ωδική.

10) Ενόργανος Μουσική.

Ώραι 2.

11) Ιχνογραφία. Η διδασκομένη εν τη β' τάξει των πενταταξίων Διδασκαλείων.

Ώραι 2.

12) Χειροτεχνία. Ομοίως.

Ώραι 2. 13)

Ομοίως.

Γυμναστική. Ώραι

3.

μεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος Διατάγματος. Εν

Αθήναις

Ο

τη

3 Φεβρουαρίου 1927 Πρόεδρος της Δημοκρατίας ΠΑΥΛΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ

Ο

επί

της Παιδείας και Θρησκευμάτων Υπουργός Α.

ΑΡΓΥΡΟΣ

95 ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΑ (Π. Διάταγμα/12 Απριλίου 1927) Κυβέρνηση

Α . Ζαΐμη

Υπουργός Α .

Περί

διδασκαλίας εις τα διδασκαλεία και ναυτικών

εισφορών

του

κωδικός

Αργυρός

στρατιωτικών

και αυλώσεων κ λ π . [ 1 , 2]

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Έχοντες υπ' όψει το άρθρ. 188 του κώδικος «περί στρατιωτικών και ναυτικών εισφορών και ναυλώσεων», προτάσει του επί της Παιδείας και Θρησκευμάτων Υπουργού, λαβόντος προ οφθαλμών και την υπ' αριθ. 69 πράξιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Άρθρον 1 . 1 . Εις άπαντα τα διδασκαλεία του Κράτους εισάγεταιαπότου παρόντος σχολικού έτους η διδασκαλία του κώδικος των στρατιωτικών, και ναυτικών εισφορών και ναυλώσεων, ως και των συναφών διαταγμάτων και εγκυκλίων διαταγών του Υπουργείου των Στρατιωτικών. 2. Η διδασκαλία αύτη γενήσεται εις την τελευταίαν τάξιν των πολυταξίων διδασκαλείων και εις τα μονοτάξια τοιαύτα επί 1 ώραν καθ' εβδομάδα, υπό αξιωματικών οριζομένων υπό των διοικητών των Σωμάτων Στρατού,ειςτην περιοχήν των οποίων ευρίσκονται τα διδασκαλεία. Άρθρον 2. Χαρακτηριστικοί βαθμοί της επιδόσεως των μαθητώνειςτο μάθημα τούτο είνε οι βαθμοί των άλλων μαθημάτων των διδασκαλείων. Άρθρον 3. 1. Οι μαθηταί των διδασκαλείων βαθμολογούνται καθ' έκαστον τρίμηνον εις το εν λόγω μάθημα, του τριμηνιαίου αυτού βαθμού παριστώντος το αποτέλεσμα της καθ' ημέραν εξετάσεως και των δοκιμασιών εκάστου τριμήνου. 2. Ο ολικός βαθμός της επιδόσεως και εις το μάθημα τούτο συνάγεται, καθ' ον τρόπον και ο ολικός βαθμός των άλλων μαθημάτων. 3. Ο γενικός βαθμός της επιδόσεως των απολυομένων μαθητών εξάγεται διά συνυπολογισμού και του ολικού βαθμού του εν λόγω μαθήματος.

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 69, τχ. Α'/27 Απριλίου 1927.

μεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν Αθήναις τη 12 Απριλίου 1927 Ο

Πρόεδρος

της

Δημοκρατίας

ΠΑΥΛΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ Ο

επί

της

Παιδείας

και

των

Θρησκευμάτων Υπουργός

Α. ΑΡΓΥΡΟΣ

[1]

Κώδιξ περί στρατιωτικών και ναυτικών εισφορών και ναυλώσεων (Ν. Διάταγμα/16 Σεπτεμβρίου 1926) [ ] Άρθρον 188. 1. Εις άπαντα τα διδασκαλεία του Κράτους εισάγεται της δημοσιεύσεως του κώδικος η διδασκαλία της ερμηνείας του, συναφών διαταγμάτων και εγκυκλίων διαταγών του Υπουργείου των Στρατιωτικών. 2. Γενήσεται αύτη εις τα μονοτάξια και εις την τελευταίαν τάξιν των λοιπών 4 ώρας κατά μήνα υπό αξιωματικών οριζομένων υπό των διοικητών σωμάτων στρατού, εις την περιοχήν των όποιων υπάγονται κατόπιν συνεννοήσεως μετά του Υπουργείου των Θρησκευμάτων και Παιδείας. 3. Εξομοιούνται δε προς διδασκαλίαν εν ανεγνωρισμένη στρατιωτική σχολή. [...]

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 324, τχ. Α'/21 Σεπτεμβρίου 1926.

[2] Ο εις I. II. III.

τα

«Κώδιξ περί εισφορών» διδασκαλεία και ιεροδιδασκαλεία του Κράτους

Σκοπός της εισαγωγής της διδασκαλίας τούτου. Μέθοδος διδασκαλίας αυτού. Αντικείμενον του Νόμου. I

Είναι δεδικαιολογημένη ίσως ποιά τις απορία διά την καινοτομίαν της εισαγωγής μαθήματος στρατιωτικού εις τα ΔιδασκαλείακαιΙεροδιδασκαλεία του Κράτους. φορών και Ναυλώσεων» δεν είναι προφανώς απαραίτητος διά την γενικήν μόρφωσιν των μαθητών, δεν πρόκειται δ' εξ άλλου να προαγάγη την καθαρώς επαγγελματικήν των κατάρτησιν. Δεν δύναται τις επίσης να ισχυρισθή ότι προσετέθη εν μάθημα τερπνόν. Οι Νόμοι είναι πάντοτε ξηροί η δ' επ' αυτών μελέτη ανιαρά και διά τους εξ επαγγέλματος ακόμη ασχολουμένους με τούτους.

υπήρξε διά το Κράτος κατάστασις ανάγκης και εξηγούμαι: Η πολιτεία, επιθυμούσα να ωθήση την χώραν προς τον πολιτισμόν και να βελτιώση την Διοίκησιν, εθέσπισε μεταξύ άλλων και τον Νόμον περί Δήμων και Κοινοτήτων, σκοπούντα την αποκέντωσιν της Διοικήσεως. Παρηκολούθησε και κατά τούτο άλλας μάλλον προηγμένας χώρας εις ας είχεν εφαρμοσθή από πολλού με άριστα αποτελέσματα. Η εφαρμογή του νέου συστήματος Διοικήσως προσέκρουσεν, ως ανεμένετο άλλως τε, εις το απαράσκευον των πολιτών όπωςανταποκριθώσινειςωρισμένα καθήκοντα επιβαλλόμενα από τα αξιώματα, άτινα κατελάμβανον δυνάμει τούτου' η μεγίστη δε των δυσχερειών οφείλεται εις την πολύ μικράν δυστυχώς αναλογίαν των εγγραμμάτων παρ' ημίν, αποτέλεσμα της οποίας είναι ότι ταωςάνωαξιώματαειςταχωρία κατέχονται παρ' ατόμων μικράς μορφώσεως, πολλάκις δε και εντελώς αγραμμάτων. Η παρά τοιούτων ατόμων ερμηνεία και εφαρμογή των νόμων φυσικόν είναι να αποβαίνη ελλιπής και να συνεπάγεται ζημίας, προκειμένου μάλιστα περί νόμων, οίος ο περί εισφορών, ως εκ της φύσεως αυτών αυστηρών και συνε-

Αναδημοσιεύεταιαπότοντόμο: Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή,Επετηρίςτου σχολικού έτους 1927-1928, Αθήνα 1928, σ. 37-40.

συνεπαγομένων σχετικώς βαρείας ιδία δε χρηματικάς ποινάς διά τους μη συμμορφ μένους. Αι τοιαύται παραλείψεις, μη οφειλόμεναι πολλάκις εις κακήν πρόθεσιν των ιδιωτών ή των δημοτικών και κοινοτικών οργάνων, επιφέρουσα δε ποινάς ανεκκλήτους, προυκάλουν συχνάς διαμαρτυρίας των πολιτών. Ιδού διατί το Κράτος ηναγκάσθη ν' αναθέση εις ωρισμένους εκπαιδευτικούς λειτουργούς του όπως παρέχωσι την αρωγήν των εις δημοτικούς και κοινοτικούς τοιούτους, καθοδηγούντες αυτούς εν τη εκτελέσει ωρισμένων καθηκόντων των. Της τοιαύτης αποφάσεως αποτέλεσμα υπήρξεν η εισαγωγή του νόμου περί εισφορών ως μαθήματος εις τα διδασκαλεία. Οι μέλλοντες διδάσκαλοι διά να είναι εις θέσιν να παράσχωσι την συνδρομήν των πρέπει να έχωσι προσανατολισθή προηγουμένως προς ωρισμένας διατάξεις του Κώδικος, επί των οποίων ίσως κληθώσι βραδύτερον ν' ασχοληθώσιν. II Η διδασκαλία δεν αποβλέπει βεβαίως εις αποστήθησιν των διατάξεων τούτων τας οποίας δυνάμεθα εις πάσαν στιγμήν να μελετήσωμεν, αλλά: 1) Ειςτοναπαράσχη γενικήν γνώσιν και αντίληψιν των διατάξεων τούτων, ώστε να γνωρίζωμεν εις ποίαν τοιαύτην δέον να αναγάγωμεν εκάστην παρουσια,ζομένην περίπτωσιν και εις ποίαν συνεπώς δέον ν' ανατρέξωμεν προς μελέτην και καθοδήγησιν και 2) Να εξετάσωμεν εκάστην των διατάξεων τούτων, ίνα κατανοήσωμεν το πνεΰμα του νομοθέτου και καθορίσωμεν σύστημα εφαρμογής εν τη πράξει, αιροντες πάσαν τυχόν αμφιβολίαν ως προς την έννοιαν εκάστου άρθρου και τον σκοπόν εις ον αποβλέπει.

καιτηςερμηνείαςαυτού. Προς επίτευξιν του πρώτου θα προσπαθήσωμεν να καθορίσωμεν λεπτομερεστέραν κατανομήν του νόμου εις κεφάλαια περισσότερα και αποκλειστικώτερα ούτως ειπείν εκείνων των γενικών, εις α είναι κατανεμημένος, ήτοι εις κεφάλαια, έκαστον των οποίων θα περιλαμβάνη τα το αυτό ακτικείμενον καθορίζοντα άρθρα και θα προκύπτη εκ της αναζητήσεως, διακρίσεως και συνδυασμού των άρθρων τούτων, εις οιονδήποτε μέρος και γενικόν κεφάλαιον του νόμου και αν ευρίσκωνται. έχωσινέκαστονίδιον τίτλον, 2) θα αναγράφωσιν αριθμητικώς τα άρθρα άτινα θατοαπαρτίζωσι,και3) θα περιλαμβάνωσι τας σημειώσεις τας οποίας κατά τηνερμηνείανεκάστουάρθρουθακαταρτίσωμεν. Η κατανομή συνεπώς αύτη θα μάς χρησιμεύση όχι μόνον προς διευκόλυνσιν της μελέτης μας τώρα, αλλά και ως βοήθημα διάτηνεφαρμογήντου νόμου εν τω μέλλοντι.

Ωρισμέναεπίσηςγενικά μέρη του νόμου θα προσπαθήσωμεν να τα συμπτύξωμεν εις ολίγας λέξεις, τας οποίας και θα σημειώσωμεν, ίνα αποφύγωμεν υπερβολικήν εργασίαν την οποίαν θα απήτει η μελέτη των εκ του νόμου, εις ον διεξοδικώς εκτίθενται. III Στρατός εστι το σύνολον του εμψύχου και αψύχου υλικού του αναγκαιούντος διά την άμυναν της χώρας. Σκοπός του Στρατού εν ειρήνη είναι η προς πόλεμον παρασκευή της χώρας.

τούς οι οποίοι δεν αποτελούνται από εθελοντικάς μάζας, αλλά τους οποίους συγκεντρούσιν εν ειρήνη μεν ωρισμέναι κτηγορίαι πολιτώνεκτελούντωντην θητείαν των επί τη βάσει ωρισμένων νόμων, εν πολέμω δε ολόκληρον το έθνος ένοπλον, η εν λόγω προπαρασκευή εις δύο τινά κυρίως στρέφεται: 1) Εις την εξασφάλιιν και την εκπαίδευσιν από του καιρού, της ειρήνης τουαναγκαιούντοςδιά την άμυναν της χώρας ανθρωπίνου υλικούωςκαιτου αριθμού κτηνών, ων η από του καιρού της ειρήνης προμήθεια και εκπαίδευσ κρίνονται απαραίτητοι. 2) Εις την εξασφάλισιν εν πολέμω του λοιπού παντοειδούς υλικούκαιτων απαιτουμένων μέσων διά την πλήρη εμπόλεμον συγκρότησιν, στέγασιν, διατροφήν, κίνησιν κλπ. Του στρατεύματος. υλικόν και μέρος των κτηνών του στρατού, ων η εκπαίδευσις καθίσταται ωσαύτως απαραίτητος από του καιρού της ειρήνης, εις την δευτέραν δε τα υπόλοιπα κτήνη και πάντα τα λοιπά μέσα και υλικά, από της στέγης μέχρι του αχύρου, απότουαυτοκινήτου μέχρι του ημιόνου και από του αεροπλάνου μέχρι της μαχαίρας χαρακωμάτων. ισχυόντων στρατολογικών νόμων και η εκπαίδευσίς του παρά των νόμων περί Σχολών και των διαφόρων κανονισμών, ασκήσεων, συγκεντρώσεων κλπ.

μηθειών ενεργουμένων από του καιρού της ειρήνης και β) διά συμπληρώσεως ταχείας εκ των πόρων της χώρας, των ελλιπόντων εν τω στρατώ της ξηράς και της θαλάσσης μέσων και υλικών εν επιστρατεύσει, και εν ετέραις επειγούσαις περιστάσεσιν. Ο εκ των πόρων της χώρας όμως προσπορισμός των αναγκαιούντων εις το στράτευμα δεν δύναται να διενεργήται εική και ως έτυχεν, αλλ' επί τη βάσε εκτωνπροτέρων ωρισμένων κανόνων, οίτινες, παρέχοντες πλήρη και ακριβή στοιχεία εις το κράτος περί των πόρων αυτού από των καιρών της ειρήνης, και την συμπλήρωσιν των ελλείψεων θα εξασφαλίζωσιν και εις τους ιδιοκτήτας θα

παρέχωσι δικαίαν και άμεσον αποζημίωσιν, ώστε και αι εισφοραίναμηέχωσι δημευτικόν χαρακτήρα, αλλά και το δημόσιον να προασπίζηται από πάσης ελευθεριότητος των εκτιμητών. Τούτο ακριβώς αποτελεί το αντικείμενον του Κώδικος περί στρατιωτικών και ναυτικών εισφορών και ναυλώσεων του έτους 1926, έχοντος ουχ' ήττον και γενικωτέραν σημασίαν, ως παρέχοντος ακριβή στατιστικά στοιχεία προς γενικωτέρας κριτικάς μελέτας, και ως παρακωλύοντος αποτελεσματικώς την ζωοκλοπήν κτλ. Αι εισφοραί ερρυθμίζοντο μέχρι τούδε παρά παλαιών νόμων, μη προσαρμοζομένων τελείως προς τας κρατούσας παρ' ημίν συνθήκας και δη τας μεταπολεμικάς. Παρέστη συνεπώς ανάγκη νέας νομοθεσίας καταρτισθείσης παρά του Γεν. Επιτελείου του Στρατού, εν συνεργασία μετά του Ναυτικού Γενικού Επιτελείου, ήτις απετέλεσε κυρωθείσα τον ανωτέρω κώδικα. Εν

Αθήναις

τη

12 Ιουνίου 1928 NIK. Α. ΜΠΙΖΑΝΗΣ

Ταγματάρχης Πεζικού παρά τω Γεν. Επιτελείς Στρατού

96 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ Δ' ΤΑΞΕΩΣ ΠΕΝΤΑΤΑΞΙΩΝ ΚΑΙ ΕΞΑΤΑΞΙΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ (Π. Διάταγμα/27 Σεπτεμβρίου 1927) Κυβέρνηση

Υπουργός Θ.

Περί καθορισμού των

διδακτέας ύλης εις την τετάρτην πενταταξίων

Α . Ζαΐμη

Νικολούδης

τάξιν

διδασκαλείων

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Έ χ ο ν τ ε ς υπ' όψει τον νόμον 3182 (άρθρ. 2) προτάσει του επί της Παιδείας και Θρησκευμάτων Υπουργού, στηριζομένη εις την υπ' αριθ. 190 ε.έ. πράξιν του εκπαιδευτικού συμβουλίου, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Άρθρον 1. Τα εν τη τετάρτη τάξει των πενταταξίων Διδασκαλείων της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως διδασκόμενα μαθήματα, η εξ εκάστου μαθήματος διδακτέα εν τη τάξει ταύτη ύλη και αι ώραι της διδασκαλίας αυτής καθορίζονται ως εξής: 1 ) Θρησκευτικά: Χριστιανική Ηθική μετά παραδειγμάτων εκ της κοινωνικής ζωής, ώρα 1. 2 ) Ελληνικά: Α') Αρχαία Ελληνικά: Α ν ά γ ν ω σ ι ς και Ερμηνεία. α') Εκλογών εκ της Πολιτείας του Πλάτωνος, β') εκ του Μάρκου Αυρηλίου, των εις Ε α υ τ ό ν , γ') Εκλεκτών λυρικών ποιημάτων (Σόλωνος, Τυρταίου κλπ.), δ') Ε ν ό ς δράματος του Ευριπίδου ( Ι φ ι γένεια η εν Αυλίδι, Ιφιγένεια ή εν Ταύροις, Μήδεια, Ε κ ά β η , Φοίνισσαι, Ι π πόλυτος). Ε λ λ η ν ι κ ά Νέα: α') Ανάγνωσις εν ποιητική μεταφράσει εις την δημώδη ενός δράματος του Ευριπίδου, εκ των ανωτέρω, μη διδαχθέντοςειςτην αρχαίαν, β') Α ν ά γ ν ω σ ι ς εκλεκτών έργων νέων Ελλήνων των ποιητών και

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕ τ Κ , αρ. 208, τχ. Α ' / 3 0 Σεπτεμβρίου 1927.

λογογράφων και ξένων εν καταλλήλω μεταφράσει, γ') Συνθέσεις ποικίλου περιεχομένου. Μικραί πραγματείαι. Γ'. Γραμματολογία. Γραμματολογικαί γνώσεις σχετικαί προς τα διδασκόμενα αρχαία και νέα Ελληνικά κείμενα, ώραι 6. 3) Ξέναι γλώσσαι. Γαλλικά. Ασκήσειςειςτοομιλείνκαιγράφειν ελεύθεραι ή και βασιζόμεναι επί βιβλίων Μεθόδου εγκεκριμένων διά τα γυμνάσια. Σχετικά διδάγματα εκ της γραμματικής και του Συντακτικού. Ανάγνωσις και ερμηνεία εκλεκτών πεζών και ποιητικών έργων Γάλλων λογοτεχνών εκ Γαλλικής Χρηστομάθειας εγκεκριμένης διά την δ' τάξιν των γυμνασίων, ώραι 2. Γερμανικά ή Αγγλικά. Προαιρετικά. Ασκήσειςτωνμαθητών εις το ομιλείν, γράφεινκαιαναγινώσκεινεπί τη βάσει αμέσου εποπτικής διδασκαλίας η και καταλλήλων βιβλίων μεθό Σχετικά διδάγματα εκ της γραμματικής και του Συντακτικού, ώραι 2. 4) Ιστορία: Γενική επισκόπησις της εξελίξεως των διαφόρων στοιχείων του Ελληνικού πολιτισμού και των συναφών προς αυτόν ξένων πολιτισμών, ώραι 2. 5) Μαθηματικά: Κοσμογραφία. Σκοπός της κοσμογραφίας, ουρανός και σχήμα αυτού' προσδιορισμός της θέσεως των ουρανίων σωμάτων εν τη χώρα, φαινομένη κίνησις της ουρανίας σφαίρας. Γη. Ήλιος, Σελήνη και οι κυριώτεροι άλλοι πλανήται του ηλιακού πλανητικού συστήματος, εξέτασις του σχήματος, του μεγέθους και της κινήσεως αυτών, των φαινομένων, τα οποία προκαλούνταιεκτης κινήσεών τ ω ν προσδιορισμός της θέσεως σημείου τινός επί της επιφανείας τηςγης'μέτησις του χρόνου' ημερολόγια, κομήται, βολίδες, διάττοντες αστ ρες, απλανείς αστέρες, νεφελώματα, διαλυτά και αδιάλυτα. Κοσμογονική θεωρία του Λαπλάς, ώραι 2. 6) Φυσιογνωστικά : Α'. Βιολογία. Συστηματική Ζωολογία και Φυτολογία. Περιγραφή της συνομοταξίας των σπονδυλωτών και εξεύρεσις διά συγκρίσεως των γνωρισμάτων των ομοταξιών και των τάξεων αυτής. Περιγραφή αντιπροσώπων εκ των άλλων συνομοταξιών και διά συγκρίσεως,εύρεσιςτων γνωρισμάτων αυτών. Μνεία εν εκάστη εξεταζομένη κατηγορία των σπουδαιοτάτων διά τας χρείας του ανθρώπου ζώων και διαγραφή της γεωγραφικής διαδόσεως αυτών. Συντομωτάτη επιθεώρησις του συστήματος της ταξινομήσεως επίτηβάσει των ανθέων και αδροτάτη περιγραφή εγχωρίων τινών φανερο μων φυτών και σποριοφύτων.

Γεωγραφική διάδοσις των φυτών, ιδία δε των ωφελίμωνεγχωρίωνκαι ξένων. Αι εν τω οργανισμώ των ζώων και των φυτών τελούμεναι χημικαί διεργασίαι. Φυσιολογία του ανθρώπου, ώραι 2. Β'. Φυσική. Ατμομηχαναί. Μηχαναί δι' εκρήξεως. Μαγνητοηλεκτρικαί και Δυναμοηλεκτρικαί μηχαναί. Ηλεκτρικός φωτισμός και κίνησις. Ηλεκτρικαί εκκενώσεις, σωλήνες Geissler y Croohus. Καθοδικαί ακτίνες, ακτίνες Χ ή Boëntgan. Ασύρματος, τηλεγραφία, ώρα 1. 7) Παιδαγωγικά: α') Ψυχολογία. Το συναισθάνεσθαι. Το βούλεσθαι. Εκ δε της παιδαγωγικής ψυχολογίας το εξής: Αρχική φύσις του ατόμου. Ένστικτα. Αξία τούτων ειςτηνσχολικήν ζωήν. Το παιγνίδιον. Νοημοσύνη. Πορεία της πνευματικής αναπτύξεωςτουπαιδός. Παράγοντες επιδρώντες εις την πνευματικήν ανάπτυξιν του παιδός. Μάθησις και χαρακτηριστικά αυτής· Πνευματική κόπωσις. Πνευματικαί διαφοραί των φύλων. Ατομικότης. Προσωπικότης. Ευφυή και Ανώμαλα παιδία. Κληρονομικότης. Υποβολή και αυθυποβολή. Μέτρησις νοημοσύνης. Κλίμαξ Binet Limor. Σημασία της μετρήσεως νοημοσύνης των μαθητών εις την σχολικήν ζωήν. Αντικειμενική μέτρησις σχολικών ικανοτήτων του παιδός. Πάντα τα κεφάλαια θα διδάσκωνται μετά παρατηρήσεων και εφαρμογών ειςτηνζωήν των προτύπων, ώραι 2. β') Διδακτική. 1) Ειδική διδακτική πάντων των εν τω δημοτικώ σχολείω διδασκομένων μαθημάτων μετ' αφθόνων υποδειγματικών διδασκαλιώνυπότου διδάσκοντος το μάθημα τούτο μετά το πέρας της ειδικής διδακτικής εκάστου μαθήματος και 2) Μετά το τέλος της ειδικής Διδακτικής των διαφόρων μαθημάτων, σύγκρισις αυτών προς άλλην και συναγωγή του γεν. σκοπού όλων των μαθημάτων και του γενικού κανόνος περί της ύλης, του προγράμματοςκαιτης μεθόδου διδασκαλίας, ώραι 4. 8) Γεωπονία και Ζωοτεχνία: Φυτοκομία, Διάκρισις γαιών. Λιπασματολογία. Φυτοπαθολογία. Πτηνοτροφία. Η διδασκαλία θα γίνεται εποπτικώς και μετά πρακτικών εφαρμογών εντός και εκτός των Διδασκαλείων, ώραι 2. 9) Υγιεινή: Σχολική υγιεινή ήτοι: Υγιεινή των διδακτηρίων, υγιεινή των μαθητών. Υγιεινή του διδασκάλου. Υγειονομική υπηρεσία των σχολείων. Σχολικά υγειονολογικά ιδρύματα. Νοσηλευτική και πρόχειροι βοήθειαι. Πρόχειρον φαρμακείον. Αρχαί παιδοκομίας. Η διδασκαλία θα γίνεται εφ' όσον τούτο είνε δυνατόν, εποπτικώς και μετά πρακτικών ασκήσεων, ώρα 1. 10) Οικιακή Οικονομία: Κοπτική και ραπτική εν τοις Διδασκαλείοις θηλέων, ώρα 1.

11) Ωδική, ώρα 1. 12) Ενόργανος μουσική, ώραι 2. 13) Ιχνογραφία. Ιχνογράφησις συνθέτων σωμάτων, φυτών και ζώων εκ των φυσικών μετ' εφαρμογής κατά την ιχνογράφησιν τούτων των κανόνων της προοπτικής. Ιχνογράφησις από μνήμης των εκ του φυσικού ιχνογραφηθέντος επί του πίνακος καιτουχάρτου. Υδατογραφία, ώραι 2. 14) Χειροτεχνία. Βιβλιοδετική, συρματοπλεκτική και συνέχισις ξυλοτεχνίας, εν δε τοις Διδασκαλείοις θηλέων ποικιλτική και κεντήματα εγχώρια, ώραι 2. 15) Γυμναστική : Γυμναστικαί ασκήσεις. Παιδιαί. Αθλητικά αγωνίσματα. Κολύμβησις. Εθνικοί χοροί. Προσκοπισμός, εν δε τοις Διδασκαλείοις αρρένων και σκοποβολία, ώραι 3. Άρθρον 2. Τα εν τη τετάρτη τάξει των εξαταξίων Διδασκαλιών της Δημοτικής εκπαιδεύσεως διδασκόμενα μαθήματα, η εξ εκάστου μαθήματος διδακτέα εν τη τάξει ταύτη ύλη και ώραι της διδασκαλίας αυτής καθορίζονται ως εξής: 1 ) Θρησκευτικά. 2) Ελληνικά : ώραι 7. 3) Ξέναι γλώσσαι. Γαλλικά και προαιρετικώς Γερμανικά ή Αγγλικά. 4)

Ιστορία:

ΙστορίατηςΕλλάδος και του πολιτισμού αυτήςαπότηςΑλώσεωςτης Κωνσταντινουπόλεως υπό των Τούρκων μέχρι των καθ' ημάς χρόνων. Εν γενικαίς γραμμαίς τα σπουδαιότερα της νεωτέρας Ευρωπαϊκής Ιστορίας, ήτοι η διαμόρφωσις της Νέας Ευρώπης 1453-1648, η απόλυτος μοναρχίαενΕυρώπη 1648-1789, η Αμερικανική και η Γαλλική επανάστασις, η συνταγματική βασιλεία και η αρχή των εθνικοτήτων κατά τον 19ον αιώνα, ο παγκόσμιος πόλεμος. Μείζων έμφασις και τα σχετιζόμενα προς την ιστορίαν του Ελληνικού Έθνους και την ανάπτυξιν του νεωτέρου πολιτισμού, ώραι 2. 5)

Μαθηματικά:

6)

Φυσιογνωστικά:

7)

Γεωγραφία.

8) Σωματολογία του παιδός και Α'. Σωματολογία:

Ψυχολογία.

κοής και οράσεως. Πορεία της σωματικής εξελίξεως. Παράγοντες επιδρώντες ειςτηνσωματικήν εξέλιξιν. Σωματικαί μετρήσεις του παιδός. Γραφικαί παραστάσεις τούτων και ασκήσεις των μαθητών εις αυτάς. Β') Εκ της ψυχολογίας τα σχετικά προς τα αισθήματα και εξ αυτών ανώτερα νοητικά φαινόμενα ήτοι, περί παραστάσεων, εννοιών, μνήμης, φαντασίας, κρίσεως, συλλογισμών, αφομοιώσεως προσδοκίας και προσοχής, ώραι 2. 9) Γεωπονία και Ζωοτεχνία. Γενική και ειδική γεωργική, μελισσοκομία, σηροτροφία και οικιακή κτηνοτροφία, ώραι 2. κτηνοτροφία, ώρα 1. Η διδασκαλία των μαθημάτων τούτων δέον να γίνεταιεποπτικώςκαι μετά σχετικών εφαρμογών εντός και εκτός των Διδασκαλείων. 10) Υγιεινή. 11) Οικιακή

Οικονομία:

12) Ωδική: ώρα 1. 13. Ενόργανος μουσική, ώραι 2. 14) Ιχνογραφία: 15)

Χειροτεχνία:

16) Γυμναστική : Γυμναστικαί ασκήσεις, Παιδιαί, Αθλητικά αγωνίσματα. Κολύμβησις (Volley Ball, Bask et Ball, Tennis, Water Ball). Εθνικοί χοροί. Προσκοπισμός, εν δε τοις Διδασκαλείοις αρρένων και Σκοποβολία, ώραι 3.

θεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος Διατάγματος. Εν Ύδρα τη 27 Σεπτεμβρίου 1927 Ο

Πρόεδρος

της

Δημοκρατίας

ΠΑΥΛΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ Ο

επί

της

Παιδείας

και

των Θ.

Θρησκευμάτων Υπουργός

ΝΙΚΟΛΟΥΔΗΣ

97

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ε' ΤΑΞΕΩΣ ΠΕΝΤΑΤΑΞΙΩΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ (Π. Διάταγμα/25Ιανουαρίου 1929) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Κ. Γόντικας

Περί καθορισμού των διδακτέων μαθημάτων εις τα πεντατάξια διδασκαλεία ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Έχοντες υπ' όψει τον νόμον 3182 (άρθρ. 2) προτάσει του επί της Παιδείας και Θρησκευμάτων Υπουργού, στηριζομένην εις την υπ' αριθ. 24 πράξιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν: Άρθρον 1. Τα εν τη πέμπτη τάξει των πενταταξίων και τη έκτη των εξαταξίων διδακτέα μαθήματα καθορίζονται ως εξής: 1. Θρησκευτικά. Ανάγνωσις περικοπών εκ προφητικών βιβλίων της Π. Διαθήκης. Ο Χριστιανικός πολιτισμός. Ώρα 1. 2. Ελληνικά. Α') Αρχαία Ελληνικά. Ανάγνωσιςκαιερμηνείαεκτων Πλάτωνος νόμων η του Γοργίου η Πρωταγόρα. Ώραι 2. Β') Νέα Ελληνικά. Ανάγνωσις εν καλή Νεοελληνική εμμέτρω κατά προτίμησιν μεταφράσει δύο τουλάχιστον τραγωδιών του Σοφοκλέους και μιας του Αισχύλου. Ανάγνωσις και ερμηνεία εκ του Ερωτοκρίτου και της θυσίας του Αβραάμ. Ανάγνωσιςέργωννεωτέρων Ελλήνων πεζογράφων και ποιητών και ξένων εν μεταφράσει. Εκθέσεις ιδεών ποικίλαι (περιγραφαί, πραγματείαι, αναλύσεις έργων κτλ.). Ώραι 4. Γραμματολογία αναλόγως προς τα διδασκόμενα κείμενα. 3. Γενική Παιδαγωγική. Εννοια της Παιδαγωγικής επιστήμης. Εννοια της Γενικής Παιδαγωγικής. Η αγωγή. Ο σκοπός της αγωγής καθόλου. Ο σκοπός της αγωγής των Ελληνοπαίδων. Το δυνατόν και τα όρια της αγω-

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 33, τχ. Α'/29 Ιανουαρίου 1929.

αγωγής.Αιβοηθητικαίεπιστήμαιτηςπαιδαγωγικής. Οι τόποι και η διάρκεια τηςαγωγής(Οικογένεια, σχολείον, είδη και βαθμίδες σχολείων κ.τ.λ.). Η σωματική αγωγή. Έννοια, σκοπός και αξία της σωματικής αγωγής. Η σωματική αγωγή εν τω δημοτικώ σχολείω, πρακτικαί εφαρμογαί. Η ψυχική αγωγή, έννοια, σκοπός και αξία της ψυχικής αγωγής. Η σχέσις της σωματικής αγωγήςπρος την ψυχικήν. Η ανάπτυξις της γνώσεως ως μέσου αγωγής. Χαρακτήρ, αξία και κύριοι όροι αναπτύξεως της γνώσεως.Εφαρμογαίεις το δημοτικόν σχολείον. Η μόρφωσις του συναισθήματος ως μέσου αγωγής Χαρακτήρ, αξία και κύριοι όροι μορφώσεως του συναισθήματος. Εφαρμογαί ειςτοδημοτικόν σχολείον. Η μόρφωσις της βουλήσεως ως μέσον αγωγής. Χαρακτήρ, σκοπός και αξία της μορφώσεως της βουλήσεως. Τρόποι μορφώσεως της βουλήσεως. Η άσκησις και ο εθισμός. Η ενασχόλησις. Η διά της χειρός εργασία. Η επιτήρησις. Η διαταγή. Η τιμωρία. Η αμοιβή. Το κύρος του Παιδαγωγού. Η προς τον παιδαγωγόν αγάπη του τροφίμου. Το παράδειγμα του παιδαγωγού. Η ανατροφή του τροφίμου. Η καλλιέργεια αρετών καιηκαταπολέμησις αντιστοίχων ελαττωμάτων των τροφίμων. Ο σχολικός βίος και η οργάνωσις αυτού. Η ελευθερία και αυτοτελής εργασία του τροφίμου.

(Σημ. Ευθύς μετά την εξέτασιν εκάστου μορφωτικού της βουλήσεως μέτρου, δέον να ζητώνται αι προσήκουσαι εις το δημοτικόν σχολείον εφαρμογαί, να πραγματοποιώνται υπό των δοκίμων εν τοις προτύποις, να παρακολουθώνται τα αποτελέσματα και να συζητώνται εν ταις φροντιστηριακαίς ασκήσεσιν). Ώραι 3. 4. Γενική Διδακτική. Η διδασκαλία της Γενικής Διδακτικής θα αρχίση, αφού προηγουμένως διδαχθώσι τα θεμελιώδη της Γενικής Παιδαγωγικής και δή ευθύς μετά την εξέτασιν του ζητήματος «η ανάπτυξις της γνώσεως ως μέσου αγωγής». Τα κύρια σημεία της Γενικής Διδακτικής θα είνε τα εξής: Έννοια της Διδακτικής. Βοηθητικαί επιστήμαι της διδακτικής. Η Γερμανική και η Ειδική Διδακτική. Η Παιδαγωγική Διδασκαλία,έννοιακαι σκοπός αυτής ως μέσου της αγωγής. Όροιυφ'ους είνε δυνατόν να πραγματοποιηθή ο σκοπός της παιδαγωγικής διδασκαλίας. Η ύλη της διδασκαλίας, ήτοι τα μαθήματα. Η παιδαγωγική αξία εκάστου μαθήματος. Η εκλογή της ύλης. Η διάταξις της ύλης. Το πρόγραμμα της καθ' εκάστην εν τω σχολείω εργασίας. Η μεθοδική ενότης. Η μάθησις από ψυχολογικής και λογικής απόψεως και η διδακτική επεξεργασία της διδακτέας ύλης. Μέθοδος της εν τω σχολείω μαθήσεως. Η αξία της μεθόδου. Αι διάφοροι μέθοδοι. Αι μορφαί της διδασκαλίας. Η διδασκαλία εν τοις ολιγοταξίοις και τοις μονοταξίοις δημοτικοίς σχολείοις.Αισιωπηλαί εν τω σχολείω εργασίαι του μαθητού. Αι κατ' οίκον εργασίαι του μαθητού. Ώραι 2-3.

5. Ειδική Διδακτική και Πρακτικαί Ασκήσεις. Ανασκόπησιςεφ'όσον είνε ανάγκη των εν τη δ' τάξει εκ της Ειδικής Διδακτικής διδαχθέντων εξ αφορμής των εν τη Γενική Παιδαγωγικήκαιτη Γενική Διδακτική διδασκομένων. Υποδειγματικαί διδασκαλίαι υπό του διδάσκοντος την διδακτικήν, ευθύς μετά το πέρας της περί έκαστον μάθημα διατριβής. Συζήτησις επί εκάστης τωνυποδειγματικώνδιδασκαλιών και συναγωγή πορισμάτων. Άφθονοι έπειτα δοκιμαστικαί διδασκαλίαι των μαθητών επί της ύλης του αυτού μαθήματος. Συζητήσεις επί εκάστης διδασκαλίας και συναγωγή πορισμάτων. Άφθονοι δοκιμαστικαί διδασκαλίαι των μαθητών εις πάντα τα μαθήματα πρώτον εν τω πολυταξίω προτύπω και είτα εν τω μονοταξίω. Συζητήσεις σχετικαί κατά τα ανωτέρω. Κατά το τελευταίον δεκαπενθημερον του σχολικού έτους οι μαθηταί της τελευταίας τάξεως των πολυταξίων διδασκαλείων εργάζονται ως εάν ήσαν τακτικοί διδάσκαλοι πάσας τας εργασίμους ώρας εν τω μονοταξίω προτύπω και ενπλείοσι μονοταξίοις δημοτικοίς σχολείοις σχηματιζομένοις διά τας ημέρας ταύτας εκ του πολυταξίου προτύπου διακοπτομένης της διδασκαλίας των αλλων μαθημάτων. Ώραι 10. 6. Ιστορία της Παιδαγωγικής. Έλλησι και Ρωμαίοις. Αι κυριώτεραι περί αγωγής αντιλήψεις και παιδαγωγικαιενέργειαιεντηΔυτική Ευρώπη και τω Ελληνισμώ κατά το μέσον αιώνα. Αι κυριώταται των νεωτέρων παιδαγωγικών αντιλήψεων και προσπαθειών. Ώ ρ α 1. 7. Φροντιστηριακαί Ασκήσεις. Αύται θα αναφέρωνται εις ζητήματα παιδαγωγικά, διδακτικά και σχετικά προς την εν τω σχολείω δράσιν και τον εν τη κοινωνία βίον του διδασκάλου. Θα είνε κατ' εξοχήν συζητήσεις περί του τρόπου καθ' ον πρέπει ή θα έπρεπε να διδαχθή μάθημά τι, θα σκοπώσι την άσκησιν των μαθητώνειςτον καταρτισμόν μεθοδικών ενοτήτων ωρισμένου εκάστοτε μαθήματος,ειςτην προσήκουσαν διάταξιν της ύλης, εις την κατανόησινκαιεφαρμογήντουεπισήμου προγράμματος της διδακτέας υλης, εις τον καταρτισμόν προγραμμάτων εβδομαδιαίας εργασίας' διά τα διάφορα δημοτικά σχολεία, μάλιστα δε τα μονοτάξια θα είνε κρίσεις βιβλίων και γνωμών παιδαγωγικών, κοινωνικών η ψυχολογικών. Θα αναφέρωνται εις οργάνωσιν σχολικών κοινοτήτων, καταρτισμόν και διατήρησιν σχολικών μουσείων, σχολικών συλλογών, σχολικών κήπων κ.τ.λ., εις πορίσματα μελέτης των μαθητών επί ωρισμένων ζητημάτων η φαινομένων του σχολικού βίου, της διδασκαλίας κ.τ.λ., της παρακολουθήσεως τωναποτελεσμάτωνωρισμένωνπαιδαγωγικών η διδακτικών μέτρων κ.τ.λ.

εβδομάδα. 8. ιστορία της παρ' ημίν Δημοτικής Εκπαιδεύσεως και η ισχύουσα Νομοθεσία. Η εκπαίδευσις κατά τους χρόνους της δουλείας. Η εκπαίδευσις του Ε λ ληνικού Κράτους επί Καποδιστρίου. Η δημοτική εκπαίδευσις και η μόρφωφωσις δημοδιδασκάλων επί Όθωνος και Γεωργίου Α'. Ο Νόμος ,ΒΤΜΘ' καιοιτροποποιήσαντες αυτόν νόμοι. Η μόρφωσις δημοδιδασκάλων κατά τους νύν ισχύοντας νόμους. Οι ισχύοντες νόμοι περί διοικήσεως της εκπαιδεύσεως (νόμοι 1242 κ.τ.λ.) Ώρα 1, από του Φεβρουαρίου μέχρι τέλουςτουσχολικού έτους. 9. Πολιτειακή Αγωγή. Ώρα 1. 10. Φυσιογνωστικά. Ποικίλαι πρακτικαί εφαρμογαί των εν ταις προηγουμέναις τάξεσι διδαχθέντων, ιδία άσκησις εις το εκτελείν πειράματα φυσικής και χημείας δι' όσον οίον τε απλουστάτων οργάνων και προχειροτάτων υλικών. Ώρα 1. 11. Γεωπονικά. Καλλιέργεια και διατήρησις του σχολικού κήπου. Ώραι κατά τας εκασταχού ανάγκας. 12. Ιχνογραφία. Εφαρμογή αυστηρά των κανόνων της προοπτικής. Iχνογράφησις εκ του φυσικού άχρωμος. Ιχνογράφησις έργων χειροτεχνίας, Κρητιδογραφία, Υδατογραφία, Ελαιογραφία, Διακοσμητικόν σχέδιον (ως εφαρμογή, ούχί ως μέσον ιχνογραφικής διδασκαλίας). Ώραι 1.30 (συνεχής). 13. Χειροτεχνία. Συνέχισις των εν ταις προηγουμέναις τάξεσι διδαχθέντων, ιδία πηλοπλαστική, χαρτοτεχνία αναφερομένη εις τα εκ της γεωμετρίας εντω Διδασκαλείω και τω δημοτικώ σχολείω διδασκόμενα, ξυλοτεχνία, διά δεταθήλεα, αντί της ξυλοτεχνίας κοπτική, ραπτική, μαντάρισμα, χειροτεχνήματα. Κατασκευή μέσων αισθητοποιήσεως των εν τω δημοτικώ σχολείω διδασκομένων. Έκτυποι χάρται επί τη βάσει τοπογραφικών χαρτών.Εργασίαιεπίτη βάσει της Ελληνικής (αρχαίας, μεσαιωνικής και νεωτέρας τέχνης). Ώραι 1.30 (συνεχής): 14. Ωδική και Ενόργανος Μουσική. Η Διδασκαλία θα είναι συνέχισις τωνενταιςπροηγουμέναις τάξεσι διδαχθέντων, γενομένη πάντοτε επί τη βάσει εγκεκριμένου υπό του Υπουργείου της Παιδείας ή των Ωδείων βιβλίου (μεθόδου) και των συναφών βιβλιαρίων ασκήσεως, μέχρι δε της τρίτης το πολύ θέσεως, εφ' όσον το διδασκόμενον όργανον είνε το τετράχορδον. Άσκησις πολλή εις το εκτελείν και διδάσκειν εν τω δημοτικώ σχολείω και τω διδασκαλεία, άσματα εγκεκριμένα υπό του Υπουργείου της Παιδείας. Ώραι 2-3. 15. Γυμναστική, Γυμναστικαί Ασκήσεις. Παιδιαί. Αγωνιστική. Εθνικοί χοροί. Κολυμβητική. Εν τοις των αρρένων και σκοποβολία. Άσκησις

ειςτοκαταρτίζειν προγράμματα ημερησίας γυμνάσεως διά πάσαν τάξιν δημοτικού σχολείου. Ώραι 3, διαιρούμεναι όπου δυνατόν εις 6 ημίωρα, ώστε γυμνάζωνται καθ' εκάστην οι μαθηταί ανά εν ημίωρον. Το αυτό γίνεται εις πάσας τας τάξεις των πολυταξίων διδασκαλείων. σίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος Διατάγματος. Εν Αθήναις τη 25 Ιανουαρίου 1929 Ο

Πρόεδρος

της

Δημοκρατίας

ΠΑΥΛΟς ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΏΤΗς Ο

επί

της

Παιδείας

και

Θρησκευμάτων Υπουργός Κ. ΓΟΝΤΙΚΑΣ

98

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΣΤΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΑ (Ν. Διάταγμα/22 Μαρτίου 1929) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Κ. Γόντικας

[Βλ. Το κείμενο του διατάγματος στο Α112],

ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Δ'

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ ΚΑΙ ΙΕΡΑΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ (ΣΧΟΛΩΝ)

1

ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ (Β. Διάταγμα/25 Ιανουαρίου (6 Φεβρουαρίου) 1843) Κυβέρνηση Α. Κριεζή Υπουργός I. Ρίζος Αριθ.

213

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περίτουοργανισμού της εν Αθήναις Ριζαρείου Εκκλησιαστικής σχολής ΟΘΩΝ ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Α φ ' ου διά του Ημετέρου Διατάγματος 12 (24) Μαΐου 1841 υπ' αριθ. 1624 απεδέχθημεν ευμενώς την πρότασιν του αοιδίμου Γεωργίου Ραδιόνοφ Ριζάρη περί συστάσεως Εκκλησιαστικής σχολής εν Αθήναις, καθ' ον τρόπον ο ευγενής εκείνος ανήρ εξέθεσεν εις την Ημετέραν επί των Εκκλησιαστικών κτλ. Γραμματείαν διά της αναφοράς αυτού 25 Απριλίου 1840' ιδόντες τας διατάξεις της τε από 1 Ιανουαρίου 1840 διαθήκης του αοιδίμου εκείνου ανδρός και των εις αυτήν προσθηκών 10 Ιανουαρίου, 25 Απριλίου και 1 Ιουνίου 1840 των μετά της διαθήκης δημοσιευθεισώνκαιεπιθυμούντεςνα επιταχύνωμεντηνσύστασιν της Εκκλησιαστικής σχολής, επί τη υπ' αριθ. 17,865 εκθέσει της Ημετέρας επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Γραμματείας, απεφασίσαμεν να διατάξωμεν και διατάττομεν. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'.

1. Καθιδρύεται εν τη Πρωτευούση του Ημετέρου Βασιλείου Εκκλησιαστική σχολή υπό το όνομα « Ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ή Σ χ ο λ ή Μ ά ν θ ο υ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ,αρ.4/13Φ ε β ρ ο υ α ρ ί ο υ1843.

και Γ ε ω ρ γ ί ο υ Ρ ι ζ ά ρ ι δ ω ν » σκοπόν έχουσα την προσήκουσαν εκπαίδευσιν και την ηθικήν μόρφωσιν των μελλόντων να ιερατεύσωσιν.

2. Η Κυβέρνησις αναδέχεται κατά την έφεσιν τους αοιδίμου Γεωργίου Ραδιόνοφ Ριζάρη την εν γένει εφορείαν επί της σχολής, διοικουμένης κατά τας διατάξεις της τε διαθήκης και των εις αυτήν προσθηκών του διαθέτου. ΚΕΦΑΛ. Β'.

Περί υποτρόφων.

3. Η σχολή αύτη έχει δαπάνη της Ριζαρείου περιουσίας είκοσι τουλάχιστον υποτρόφους. Επιφυλαττόμεθα δε να εκλέξωμεν, δαπάνη του δημοσίου ταμείου και έτερον υποτρόφων αριθμόν. 4. Άπαντες οι εν τη σχολή ταύτη μαθητεύοντες ζώσι κοινοβιακώς εν τω καταστήματι αυτής και υπόκεινται εις τας αυτάς διατάξεις. 5. Διά να γένη τις δεκτός ως υπότροφος της Εκκλησιαστικής σχολής απαιτείται να είναι: α') Ελλην, υπήκοος Ημών εξαιρούνται δε της διατάξεως ταύτης οι περί ων γίνεται λόγος εις το άρθρον 109 της διαθήκης και εις το άρθρον 6 του παρόντος Οργανισμού. β') Όχι νεώτερος των δεκαπέντε ετών, η πρεσβύτερος των δεκαοκτώ. Κατά τα πρώτα πέντε έτη γίνονται δεκτοί κατ' εξαίρεσιν και πρεσβύτεροι των δεκαοκτώ ετών. γ') Υγιής και αρτιμελής το σώμα, ευφυής δε τον νουν και χρηστοήθης. δ') Τέκνον γονέων εγνωσμένων, χριστιανών της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας. Ε ά ν δε είναι ιερόπαις, ή τέκνονεχόντωνιδιαιτέραςπροςτην πατρίδα εκδουλεύσεις, εν ισότητι των λοιπών περιστάσεων, προτιμάται. ε') Διδαγμένος τα εν τοις Ελληνικοίς σχολείοις παραδιδόμενα μαθήματα. στ') Να ομολογήση πρώτον ενώπιον του διευθυντού της σχολήςκαιτου αρμοδίου υπουργικού Συμβουλίου της επί των εκκλησιαστικών κτλ. Γραμματείας της Επικρατείας, αφ' ου ούτοι τω παραστήσωσιν εξ ενός μεν την Ιερότητα των καθηκόντων, εξ ετέρου δε και τα βάρη του Εκκλησιαστικού επαγγέλματος, ότι εμμένει εκουσίως εις την πρόθεσίν του- και έπειτα ν' αναφέρη εις την επί των Εκκλησιαστικών Ημετέραν Γραμματείαν, ότι μετάτηναποπεράτωσιν των μαθημάτων του και όταν φθάση εις την υπό των ιερών κανόνων οριζομένην ηλικίαν, θέλει δεχθή το της ιερωσύνης επάγγελμα, παρέχων εγγύησιν αξιόχρεων, ότι εάν εν καιρώ δεν θελήση να χειροτονηθή ιερεύς έγγαμος, ή άγαμος, ή εάν διά κακοήθειαν ή έλλειψιν προόδων εις τας σπουδάς αποβληθή της σχολής, θέλει αποδίδει πάσαν την δι' αυτόν γενομένην δα-

δαπάνην. Εξαιρούνται δε οι εξ ασθενείας ή άλλης φυσικής τίνος, επελθούσης ελλείψεως κωλυόμενοι. 6. Προσλαμβάνονται ως υπότροφοι καθ' Ημετέραν έγκρισιν και όσοι ιδία δαπάνη αφίενται να εισέλθωσιν εις το κατάστημα της Εκκλησιαστικής σχολής, προπληρόνοντες κατά πάσαν τριμηνίαν 150 δραχμάς' υπόκεινταιδεκαι ούτοι εις τας ανωτέρω 4 και 5 εδ. β'-στ' διατάξεις. ΚΕΦΑΛ. Γ'.

Περί των μαθημάτων. 7. Οι υπότροφοι θέλουν διδάσκεσθαι. α') Άπαν, εν γένει το σύστημα των εξ Αποκαλύψεως δογματικών και τωνηθικώντηςπίστεως αληθειών, οίον την Ιεράν και την Εκκλησιαστικήν ιστορίαν.

β') Την Ελληνικήν γλώσσαν και την Λατινικήν, όσον ένεστιν εντελώς, ειςτουςκλασσικούς συγγραφείς και τους αγίους πατέρας αμφοτέρων. γ') Την γενικήν ιστορίαν και την γεωγραφίαν. δ') Τα στοιχειώδη μαθηματικά. ε') Την στοιχειώδη φιλοσοφίαν. στ') Μίαν ξένην γλώσσαν εκ των νεωτέρων, οίον την Γαλλικήν, ως κοινοτέραν. 8. Η σχολή έχει πέντε τάξεις, εκάστης δε τούτων η διάρκεια είναι ενιαύσιος. και η μεν πρώτη είναι προπαρασκευαστική διά τους μη διδαχθέντας πάντα τα του Ελληνικού σχολείου μαθήματα- αι δε ανώτεραι τρεις, αντιστοιχούσι προς τας τρεις τάξεις του γυμνασίου με την διαφοράν, ότι η ιερά κατήχησις και η ιερά ιστορία θέλουν διδάσκεσθαι εν αυτή πλατύτερον. Παραλλήλως δε με τους κλασσικούς Έλληνας και Λατίνους θέλουν εξηγείσθαι αρμόδια μέρη εκ των πατέρων της Εκκλησίας' εις δε την πέμπτην τάξιν θέλουν διδάσκεσθαι συνοπτικώς α') η εισαγωγή εις τας θείας Γραφάς και β') η δογματική καιηθικήΘεολογία. 9. Καθ' όσον δεν ήθελεν εμποδισθή η τοποθέτησις των εκ της Ριζαρείου περιουσίας υποτρόφων, και ήθελε δοθή ρητή άδεια παρά της Κυβερνήσεως,

νανται, αντί να μεταβαίνωσιν εις την πέμπτην, να φοιτώσιν εις το Βασιλικόν Πανεπιστήμιον, όπου διδάσκονται επί τριετίαν τα γενικά λεγόμενα μαθήματα εκτηςφιλοσοφικής σχολής, και τα ωρισμένα μαθήματα της Θεολογικής, εν οις συμπεριλαμβάνεται και το μάθημα της Εβραϊκής, εξακολουθούντες να διαμένωσιν εν τη σχολή και να θεωρώνται ως οι λοιποί υπότροφοι. Η δε χορήγησις της εκ της Ριζαρείου περιουσίας συντάξεωςειςενκαι τοαυτόατομον,δενδύναται να παρεκταθή υπέρ τα πέντε έτη. 10. Την τάξιν των μαθημάτων και τας ώρας διδασκαλίας εκάστου, θέλει διαγράψει Ιδιαίτερος περί τούτων κανονισμός, υποβαλλόμενος παρά του πρώτου συμβουλίου των εκτελεστών της Ριζαρείου διαθήκης ειςτηνέγκρισιντης Ημετέρας επί των Εκκλησιαστικών κτλ. Γραμματείας.

[

]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΣΤ'.

Περί στολής των μαθητών. 16. Η στολή όλων εν γένει των υποτρόφων της σχολής είναι ομοιόμορφος και σεμνή, φορούσι δε σκούφον μαύρον, χιτώνα ποδήρη μαύρον, ζώνην κυανήν βαθείαν, περίποδα μαύρα, ή υποδήματα τον χειμώνα και επενδύτην τουαυτούχρώματος.

[ Εν

Αθήναις

την

] 25 Ιανουαρίου (6 Φεβρ.) 1843 ΟΘΩΝ

Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών κτλ. Γραμματεύς I. ΡΙΖΟΣ

2

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ 1844 (Κανονισμός: Έγγραφο 25604/902/29 Απριλίου 1844) Κυβέρνηση Α. Μαυροκορδάτου Υπουργός Σπ. Τρικούπης

25604 Αριθ. —902 ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ

Προς τους εκτελεστάς της διαθήκης του μακαρίτου Γ. Ριζάρη. Θεωρήσαντες τον διά της αναφοράς υμών 15 του παρόντος μηνός υποβληθέντα εις το Υπουργείον Κανονισμόν της Ριζαρείου Σχολήςέχονταως έπεται: Κανονισμός της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής σχολής. «Τύπος γίνου των Πιστών, εν λόγω, εν αναστροφή, εν αγάπη, εν πίστει, εν αγνεία», Α. Τιμόθ. Κεφ. Δ' 12. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'

της

Περί της εν τη Σχολή κατατάξεως και περί δοκιμασίας των μαθητών.

1) Οι θέλοντες να καταταχθώσιν εις τους υποτρόφους της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής, οφείλουσι, προς τοις άλλοις, όσα κατά την διαθήκην του καθιδρυτού της Σχολής και κατά τον οργανισμόν αυτής απαιτούνται διά την παραδοχήν εκάστου, να φέρωσιν ιδίως εις τον Διευθυντήν και μαρτυρικόν του πνευματικού πατρός αυτών περί της ευσεβείας των και περί του ότι δεν έχουν πνευματικόν τι κώλυμα εις το να ιερωθώσιν εν καιρώ. Αναδημοσιεύεται από τον τόμο: Τα κατά την Ριζάρειον Εκκλησιαστικήν Σχολήν από της συστάσεως αυτής μετά της εικόνος του ιδρυτού, δαπάνη της Ριζαρείου περιουσίας κατ έγκρισιν του επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργείου και επιμελεία Νικολάου Ράδου, εκτελεστού της Ριζαρείου Διαθήκης. Έκδοσις Β' μετά προσθηκών μέχρι τέλους του έτους 1902, Αθήνα 1903, σ. 109-124.

2) Η πρώτη τριμηνία από της εισαγωγής εκάστου εις την Σχολήν λογίζεται ως χρόνος δοκιμασίας του ήθους και της περί την σπουδήν επιμελείας και δεξιότητός του. και οι μεν εν τω διαστήματι τούτω δόντες δείγματα φύσεως δεξιάς, ήθους χρηστού και επιμελείας, εγγράφονται οριστικώς εις τον κατάλογον των μαθητών, και τότε ενδύονται και την στολήναυτών.Οδε αδόκιμοςφανείς, οποίος και αν είναι, αποπέμπεται, και εάν τύχηωνεκτου αριθμούτωνκατά το άρθρον 101 της Διαθήκης εκλελεγμένων, η εκ των κατά τον δεύτερον παράγραφον του 3 άρθρου του οργανισμού της Σχολής δημοσία δαπάνη εκπαιδευομένων, ούτος υποβάλλεται εις την απότισιν της τριμηνιαίας δαπάνης εκατόν πεντήκοντα δραχμών, καθά ορίζουσι και το 103άρθροντης διαθήκης, και ο στ' § του 5 άρθρου του οργανισμού' η δε απότισις γίνεται υπό του μαθητού η υπό του εγγυητού αυτού, εις το της Σχολής μεν Ταμείον, εάνομαθητής ήναι εκ της τάξεως των πρώτων, τουτέστιν εκ των υποτρόφων τηςΡιζαρείουπεριουσίας, εις δε το Κεντρικόν Ταμείον, εάν ούτος ήνε εκ της τάξεως των δευτέρων, τουτέστι των υποτρόφων της Κυβερνήσεως. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'.

Περί των μαθημάτων. 3) Των εν τω οργανισμώ της Σχολής (Κεφ. γ') διαγεγραμμένων μαθημάτων η περίοδος συμπληρούται εις πενταετίαν κατά την εξής τάξιν και διαίρεσιν. Η πρώτη τάξις διδάσκεται. Α') Εις την Ελληνικήν γλώσσαν δέκα ώρας της εβδομάδος, ήτοι: α') το ετυμολογικόν της Γραμματικής ακριβέστερον και λεπτομερέστερον ή όσον διδάσκεται εις τας δύο κατωτέρας τάξεις των Ελληνικών Σχολείων. Ιδίως δε το περί παραγωγής και συνθέσεως των λέξεων και της δυνάμεως εκάστου τύπου αυτών, έτι δε και το περί προτάσεων, συμφωνίας και εξαρτήσεως των λέξεων, ακροθιγώς καθ' εκάστην εβδομάδα ώρας 5. β') Εξήγησιν λόγων εξ Ελλήνων τε και Εκκλησιαστικών συγγραφέων, οιον του περί προσευχής και άλλων εκ των του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου κατ' εκλογήν' εκ των του Πλουτάρχουαποφθεγμάτωνκαιτωντου Επικτήτου ηθικών παραγγελμάτων καθ' εβδομάδα ώρας 5. Β'. Αρχάς της Λατινικής γλώσσης, οίον τους τύπους της Γραμματικής και το τεχνολογικόν και ερμηνείαν εκ της Λατινικής Χρηστομάθειας η εκτουΚορνηλίου Νέπωτος καθ' εβδομάδα ώρας 4. Γ ' . Εισαγωγήν εις την γενικήν Γεωγραφίαν και εις την της Α γ ί α ς Γραφής, καθ' εβδομάδα ώρας 2.

Δ'. Ιεράν ιστορίαν εκ της παλαιάς τε και Καινής Διαθήκης, καθ' εβδομάδα ώρας 2.

Ε'. Καλλιγραφίαν και Ιχνογραφίαν, καθ' εβδομάδα ώρας 4. ΣΤ'. Αριθμητικήν, καθ' εβδομάδα ώρας 3. Ζ'. Εκκλησιαστικήν μουσικήν, καθ' εβδομάδα ώρας 4.

Η

δευτέρα τάξις κατά το δεύτερον έτος διδάσκεται

Α'. Εις την Ελληνικήν, καθ' εβδομάδα ώρας 10, ήτοι: α') το Συντακτικόν της Γραμματικής, ότε και άσκησις εις θεματογραφίαν γίνεται, καθ' εβδομάδα ώρας 5. β') Εξήγησιν λόγων εκ των Αγίων μεν Πατέρων κατ' εκλογήν, οίον της περί ιερωσύνης του Χρυσοστόμου —του λθ' εις τα Φώτα, και του Συντακτηρίου και του περί της εν ταις διαλέξεσιν ευταξίας και άλλων του Αγίου Γρηγορίου του Ναζιανζηνού— του κατά μεθυόντων και του προς τους νέους παραινετικού και άλλων του Μεγάλου Βασιλείου. Εκ των Ελλήνων δε συγγραφέων, επίσης κατ' εκλογήν εκ της Κύρου Παιδείας και εκ του Οικονομικού του Ξενοφώντος, και εκ των του Πλουτάρχου Ηθικών και των παραλλήλων βίων- καθ' εβδομάδα ώρας 5. Β'. Κατήχησιν εις πλάτος καθ' εβδομάδα ώρας 3. Γ'. Γενικήν ιστορίαν των αρχαίων εθνών καθ' εβδομάδα ώρας 2. Δ'. Πολιτικήν Γεωγραφίαν της μεν Ελλάδος ακριβέστερον και λεπτομερέστερον, των δε άλλων της Ευρώπης επικρατειών συνοπτικώτερον, ίνα τελειόνη εις το έτος. Παρατίθενται δε πάντα τα νεώτερα προς τα αρχαία ονόματα, και μάλιστα τα Ελληνικά' καθ' εβδομάδα ώρας 2. Ε'. Άλγεβραν καθ' εβδομάδα ώρας 3. ΣΤ'. Της Λατινικής γλώσσης το τεχνολογικόν ακριβέστερον, και ερμηνείαν εκ των του Ιουλίου Καίσαρος απομνημονευμάτων και εκ του Λαχτεντίου και του Σαλλουστίου- καθ' εβδομάδα ώρας 4. Ζ ' . Ιχνογραφίαν καθ' εβδομάδα ώρας 3.

Η'. Εκκλησιαστικήν μουσικήν καθ' εβδομάδα ώρας 3.

Η τρίτη τάξις διδάσκεται κατά το τρίτον έτος Α'. Τα Ελληνικά ώρας 12 της εβδομάδος, ήτοι: α') Ασκείται εις το Συντακτικόν, θεματογραφούσα και εφαρμόζουσα πρακτικώς τους κανόνας της θεωρίας, διά να αποκτήση έκαστος μαθητής την έξιν του γράφειν, όσον το δυνατόν ορθώς και κανονικώς, την αρχαίαν γλώσσαν. Διδάσκεται δε και το περί Ιδιωμάτων των τριών διαλέκτων, ήτοι της Ιωνικής, της Δωρικής και της Αιολικής' καθ' εβδομάδα ώρας 6. β') Εν τη αύτη τάξει ερμηνεύονταί τινες εκ των λόγων του Ισοκράτους, του Δημοσθένους, του Αισχίνου —εκ των διαλόγων του Πλάτωνος— εκ

του Θουκυδίδου μέρος ικανόν μετά των δημηγοριών, και εκ του Ηροδότου τα Περσικά μάλιστα, και εκ των Πυθαγορικών αποσπασμάτων καθ' εβδομάδα ώρας 6. Β'. Ρητορικήν τέχνην, χωρίς πολλάς λεπτολογίας, εφαρμοζομένην μάλιστα εις τους όποιους η τάξις αύτη έχει ανά χείρας λόγους των Εκκλησιαστικών ρητόρων καθ' εβδομάδα ώρας 3. Γ'. Γυμνάζονται εις την κατ' ήθος απαγγελίαν οι μαθηταί, αποστοματίζονται τα κάλλιστα των κλασικών συγγραφέων τεμάχια, και εις την ομιλουμένην δε γλώσσαν συντάττουσι προς γύμνασιν μύθους, διηγήματα, επιστολάς, λογίδρια και θέματα ηθικά άπαξ της εβδομάδας το σάββατον. Δ'. Της Λατινικής το συντακτικόν και θεματογραφίαν. Ερμηνεύονται δεκαιλόγοι εκ του Ιερού Αυγουστίνου, εκ του ΚικέρωνοςκαιεκτηςΙστορίας του Τίτου Λιβίου- καθ' εβδομάδα ώρας 5. Ε'. Γεωγραφίαν των λοιπών μερών της γης' καθ' εβδομάδα ώρας 2. ΣΤ'. Γενικήν ιστορίαν του μεσαιώνος' καθ' εβδομάδα ώρας 2. Ζ'. Ηθικήν του Ευαγγελίου κατ' επιτομήν καθ' εβδομάδα ώρας 3. Η'. Γαλλικήν γλώσσαν καθ' εβδομάδα ώρας 3. Θ'. Εκκλησιαστικήν μουσικήν καθ' εβδομάδα ώρας 4.

Η τετάρτη τάξις διδάσκεται κατά το τέταρτον

έτος

Α'. Ποιητάς, οίον Όμηρον, Ησίοδον και λοιπούς εκ των γνωμικών, τωνοποίωναποστοματίζουσικαιτεμάχιά τινα, τα ωφελιμώτατα. Έ τ ιενη δύο των ποιημάτων του Θεολόγου Γρηγορίου, τινάς εκ των κανόνων των μεγάλων εορτών, ύμνους του Συνεσίου, μετά δε τούτο τραγωδίας τινάςεκτων του Αισχύλου, του Σοφοκλέους και του Εύριπίδου, επιγράμματά τινα κατ' εκλογήν, και εκ των Πινδαρικών ύμνων τινάς· καθ' εβδομάδα ώρας 6. Β'. Την ποιητικήν τέχνην και την μετρικήν μετά παρατηρήσεων περί τηςαρχαίαςμουσικής και ρυθμικής· καθ' εβδομάδα ώρας 3. Γ'. Οι της τάξεως ταύτης μαθηταί συνθέτουσι και ποιημάτια εις διάφορα μέτρα, εις τε την αρχαίαν και εις την ομιλουμένην γλώσσαν, μιμούμενοι τα καλά και παθητικά χωρία των ενδόξων ποιητών, και μάλιστα τα του Ψαλμωδού και των άλλων θεοπνεύστων συγγραφέων. Εις επιθεώρησιν και διόρθωσιν των τοιούτων ποιηματίων ορίζονται καθ' εβδομάδα ώραι 3. Δ'. Εκ της Λατινικής γλώσσης διδάσκονται ωσαύτως ποιητάς, οίον Ουιργίλιον, Οράτιον και λοιπούς κατά την ανωτέρω τάξιν, μεθερμηνευομένους εις την Ελληνικήν παρατηρείται δε πάντοτε η διαφορά και η συγγένεια των δύο τούτων γλωσσών' καθ' εβδομάδα ώρας 6. Ε'. Εβραϊκήν γλώσσαν καθ' εβδομάδα ώρας 4. ΣΤ'. Εις την κατ' ήθος απαγγελίαν ασκούνται καθ' εβδομάδα ώρας 2.

Ζ'. Εκκλησιαστικήν μουσικήν' καθ' εβδομάδα ώρας 4. Η πέμπτη τάξις σχηματίζεται διαρκούσα εν έτος χάριν των δι' ευλόγους αίτιας αναγκαζομένων ν' απολαύσωσι της Σχολής, χωρίς να φοιτήσωσιν επί τριετίαν εις το Πανεπιστήμιον. Εις Α'. θήκης. Β'. Γ'. Δ'. Ε'.

ταύτην την τάξιν διδάσκεται συνοπτικώς Εισαγωγή εις τας Αγίας Γραφάς της Παλαιάς τε και Καινής ΔιαΕκκλησιαστική ιστορία. Δογματική Θεολογία και Χριστιανική Ηθική. Ποιμαντορική, και το περί των Ιερών κανόνων της Εκκλησίας. Η περί τους Αγίους Πατέρας φιλολογία. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ'.

Περί των εξετάσεων. [ ]

8) Εις όσους των υποτρόφων ήθελεν επιτρέψει η Κυβέρνησις, κατά το 9 άρθρον του γ' κεφαλαίου του οργανισμού της Σχολής, να φοιτώσινειςτο Πανεπιστήμιον, διά να διδαχθώσι τα υψηλότερα μαθήματα της Θεολογίας καιεκτωνγενικών επιστημών, όσας συνήθως σπουδάζουσιν οι φοιτηταί πάσης σχολής, εις τούτους ορίζει καθ' εξαμηνίαν ο Διευθυντής συμφώνως μετά του Συμβουλίου των εκτελεστών της Διαθήκης κατά τους ορισμούς του 10 άρθρουτουοργανισμού,τίνα μαθήματα πρέπει να σπουδάζωσιν, ίνακαιη σπουδή κατά την τάξιν χωρή, και η των μαθητών προσοχή δίδηταιειςτα προςτοεπάγγελματουκληρικούμάλλον πρέποντα.

[ 1 Εγκρίνομεναυτόν, ον τρόπον ενταύθα εξετέθη, δυνάμει των άρθρ. 10 και 19 του περί οργανισμού της εν Αθήναις Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής Βασιλικού Διατάγματος, 25 Ιανουαρίου 1843. Αθήνησιν, Ο

29 Απριλίου 1844

Υπουργός Σ. ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ

Ο

επί

της Διεκ. Γραμματεύς Μ. ΚΑΛΛΙΦΡΟΝΑΣ

3 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ 1852 (Κανονισμός: Έγγραφο 3896/2838/9 Σεπτεμβρίου 1852) Κυβέρνηση Α. Κριεζή ΥπουργόςΣ. Βλάχος Αριθ. Πρωτ. 3896. Διεκπ. 2838. ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ

Θεωρήσαντες τον διά της αναφοράς υμών 1 του παρόντος μηνός υποβληθέντα εις το υφ' Η μ ά ς Υπουργείον κανονισμόν της Ριζαρείου εκκλησιαστικής σχολής, επί το βέλτιον μετερρυθμισμένον, μετά τίνων προσθέτων διατάξεων, μη περιεχομένων μεν εις τον εκ της 29 απριλίου 1844 κατά πρώτον εγκριθέντα, αναγκαίων δε εκ της μέχρι τούδε πείρας γνωρισθεισών, δεν έχομεν να φέρωμεν επ' αυτού ειμή μόνον τας ακολούθους μικράς παρατηρήσεις. α) Εις το άρθρον 44, αμέσως μετά τας λέξεις «να κείρη την κόμην», να προστεθώσι και αι εξής: ή τον π ώ γ ω ν α . β) Εις το άρθρον 69, αμέσως μετά τας τελευταίας λέξεις «παρά του τριμελούς συμβουλίου,» να προστεθώσι και τα εξής: «Εάν ο ζητών την άδειαν ήναι εκ των υποτρόφων της Κυβερνήσεως η των μοναστηριών, τότε ειδοποιείται και το υπουργείον παρά του συμβουλίου.» Δυνάμει δε των άρθρων 10 και 19 του περί οργανισμού της εν Αθήναις Ριζαρείου εκκλησιαστικής σχολής βασιλικού διατάγματος 25 Ιανουαρίου 1843, εγκρίνομεν τον υποβληθέντα ημίν ως είρηται κανονισμόν αυτής της σχολής, συνιστάμενον εις άρθρα 78, μετά τωνεντοις άρθροις 44 και 69 γενομένων από ημάς δύο προσθηκών. Εν

Αθήναις

τη

9 Σεπτεμβρίου 1852

Ο

Υπουργός ΣΤΑΥΡΟΣ ΒΛΑΧΟΣ Έγκρισιςτουκανονισμού

Ο

διεκπεραιωτής Μ. ΚΑΛΛΙΦΡΟΝΑΣ Αναδημοσιεύεται από το: Κλάδος, τ. Α', σ. 118-133.

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

Α'.

Περί της εις την σχολήν εισδοχής και της δοκιμασίας των μαθητών.

1. Ο θέλων να καταταχθή εις τους υποτρόφους της Ριζαρείου εκκλησιαστικής σχολής οφείλει α') να έχη όσα κατά την διαθήκηντουκαθιδρυτού της σχολής και κατά τον οργανισμόν αυτής (Κεφ. Β'. 5)απαιτούνταιεις παραδοχήν εκάστου' διό και εξετάζεται ιδίως υπό του ιατρού κατά την υγείαν καιαρτιμέλειανπρο της εις την σχολήν εισελευσεως, και η τοιαύτη εξέτασις επαναλαμβάνεται κατά την πρώτην τριμηνίαν μετά την εισέλευσίν του' β') να φέρη εις τον διευθυντήν της σχολής μαρτυρικόν του πνευματικού αυτού πατρός περί τε της ευσεβείας του και περί του ότι δεν έχει πνευματικόν τι κώλυμα εις το να ιερωθή εν καιρώ. 2. Οι προσλαμβανόμενοι εις την σχολήν, ίνα εκπαιδευθώσιν ιδία δαπάνη, παρέχουσιν εγγυητήν αξιόχρεων, ότι η ωρισμένη συμβολή των δραχμών 50 κατά μήνα θέλει προκαταβάλλεσθαι κατά τριμηνίαν τακτικώς εις το ταμείον της σχολής. Οι δε κατά το άρθρον 101 της διαθήκης εκλεγόμενοι, και οι κατά τον δεύτερον παράγραφον του 3 άρθρου του οργανισμού της σχολής εκπαιδευόμενοι παρέχουσιν εγγυητήν αξιόχρεων και υποθήκην, οι μεν εις το συμβούλιον τωνεκτελεστώντηςΡιζαρείουδιαθήκης, οι δε εις το υπουργείον των εκκλησιαστικών, προς εξασφάλισιν των απαιτήσεων της σχολής και του δημοσίου εν ταις περιπτώσεσι των άρθρων 3, 43, 74, 75, 76, του παρόντος κανονισμού. 3. Η πρώτη τριμηνία από της εισελεύσεως εκάστου εις την σχολήν λογίζεται ως χρόνος δοκιμασίας του ήθους και της περί τα μαθήματα δεξιότητος και επιμελείας αυτού. και ο μεν εν τω χρόνω τούτω δους δείγματα ήθους χρηστού, επιμελείας και φύσεως δεξιάς εγγράφεται οριστικώς εις τον κατάλογον των μαθητών, και τότε ενδύεται την στολήν αυτών ο δε αδόκιμος δειχθείς αποπέμπεται - και εάν τύχη ων εκ του αριθμού των κατά το άρθρον 101 της διαθήκης εκλεγομένων, η εκ των κατά τον δεύτερον παράγραφον του 3 άρθρουτουοργανισμούτηςσχολής δημοσία δαπάνη εκπαιδευομένων, υποχρεούται να αποτίση την γενομένην δι' αυτόν δαπάνην, καθάορίζουσικαιτο 103 άρθρον της διαθήκης και ο στ' § του 5 άρθρου του οργανισμού. Γίνεται δε ηαπότισιςυπότουμαθητού η υπό του εγγυητού αυτού εις το της σχολής μεν ταμείον, εάν ο μαθητής ήναι εκ των υποτρόφων της Ριζαρείου περιουσίας ειςτοκεντρικόν δε ταμείον, εάν ούτος ήναι εκ των υποτρόφων της Κυβερνήσεως.

[

]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

Β'.

Περί των εν τη σχολή διδασκομένων

μαθημάτων.

5. Των εν τω οργανισμώ της σχολής (Κεφ. γ') Οριζομένων μαθημάτων η περίοδος συμπληρούται εις πενταετίαν κατά την εξής τάξιν και διαίρεσιν. Η πρώτη, ήτοι κατωτάτη τάξις, διδάσκεται. Α'. Την ελληνικήν γλώσσαν δέκα ώρας καθ' εβδομάδα' ήτοι α') το ετυμολογικόν της γραμματικής ακριβέστερον και λεπτομερέστερον ή όσον διδάσκεται εις τας δύο κατωτέρας τάξεις των ελληνικών σχολείων,ιδίωςδετο περί παραγωγής και συνθέσεως των λέξεων και της δυνάμεως εκάστου τύπου αυτών έτι δε και το περί προτάσεων, συμφωνίαςκαιεξαρτήσεωςτων λέξεων ακροθιγώς, καθ' εβδομάδα ώρας 4. β') Εξήγησιν Ελλήνων τε και εκκλησιαστικών συγγραφέων οίον των του Πλουτάρχου αποφθεγμάτων, των απομνημονευμάτων και της Κύρου παιδείας του Ξενοφώντος, του πίνακος του Κέβητος, των ηθικών παραγγελμάτων του Επικτήτου, του περί προσευχής και άλλων τινών λόγων του Χρυσοστόμου καθ' εβδομάδα ώρας 6. Β'. Αρχάς της λατινικής γλώσσης- δηλονότι τους τύπους της γραμματικής και το τεχνολογικόν, και ερμηνείαν εκ της λατινικής χρηστομαθείας, η εκ του Κορνηλίου Νέπωτος, καθ' εβδομάδα ώρας 5. Γ'. Την γενικήν γεωγραφίαν και κατόπιν την της Αγίας Γραφής, καθ' εβδομάδα ώρας 2. Δ'. Ιεράν ιστορίαν εκ της παλαιάς και καινής Διαθήκης καθ' εβδομάδα ώρας 2. Ε'. Αριθμητικήν, καθ' εβδομάδα ώρας 3. ΣΤ'. Εκκλησιαστικήν μουσικήν, καθ' εβδομάδα ώρας 4. Σημείωσις. Εάν μένη χρόνος ικανός, διδάσκεται προς τούτοιςκαιτην καλλιγραφίαν και Ιχνογραφίαν ανά δύο ώρας καθ' εβδομάδα. Η δε δευτέρα τάξις κατά το δεύτερον έτος διδάσκεται. Α'. Ελληνικήν γλώσσαν καθ' εβδομάδα ώρας 10' ήτοι: α'). Το συντακτικόν της γραμματικής, μεθ' ου συνδέεται και άσκησις εις θεματογραφίαν, καθ' εβδομάδα ώρας 4. β'). Εξήγησιν 1) εξ Ελλήνων συγγραφέων οίον εκ της Κύρου αναβάσεως, των ελληνικών και των οικονομικών του Ξενοφώντος, εκ των ηθικών και των παραλλήλων βίων του Πλουτάρχου. 2) Εκ των αγίων Πατέρων κατ' εκλογήν οίον εκ των περί ιερωσύνης λόγων του Χρυσοστόμου, του περί της εν ταις διαλέξεσιν ευταξίας και άλλων του αγίου Γρηγορίου του Ναζιανζηνού, του κατά μεθυόντων, του προς τους νέους παραινετικού και άλλων του μεγάλου Βασιλείου, καθ' εβδομάδα ώρας 6.

Β'. Λατινικήν γλώσσαν ήτοι το τεχνολογικόν πληρέστερον και ακριβέστερον και ερμηνείαν εκ των απομνημονευμάτων του Ιουλίου Καίσαρος, εκ του Σαλλουστίου και εκ του Λακταντίου, καθ' εβδομάδα ώρας 5. Γ'. Ιεράν κατήχησιν εις πλάτος- καθ' εβδομάδα ώρας 3. Δ'. Γενικήν Ιστορίαν των αρχαίων εθνών καθ' εβδομάδα ώρας 3. Ε'. Πολιτικήν γεωγραφίαν, της μεν Ελλάδος λεπτομερέστερον,τηςδε λοιπής Ευρώπης συνοπτικώτερον, ίνα τελειώνη εις το έτος· (παρατίθενται δεειςτανεώτερα τα αρχαία γεωγραφικά ονόματα και μάλιστα εις την γεωγραφίαν της Ελλάδος) καθ' εβδομάδα ώρας 3. ΣΤ'. Άλγεβραν, καθ' εβδομάδα ώρας 3. Ζ'. Εκκλησιαστικήν μουσικήν, καθ' εβδομάδα ώρας 3. Σημείωσις. Ε ά ν μένη χρόνος ικανός, διδάσκεται και αύτη ιχνογραφίαν, ώρας καθ' εβδομάδα 3. Η δε τρίτη τάξις, διδάσκεται κατά το τρίτον έτος. Α'. Ελληνικήν γλώσσαν καθ' εβδομάδα ώρας 12, ήτοι, α') ασκείται εις το συντακτικόν, θεματογραφούσα και εφαρμόζουσα πρακτικώς τους κανόνας της γραμματικής· διδάσκεται δε και περί το διαλέκτων· καθ' εβδομάδα ώρας 4. β') Ερμηνεύονται τίνες εκ των λόγων του Ισοκράτους, του Δημοσθένους, του Αισχίνου, εκ των διαλόγων του Πλάτωνος, εκ της ιστορίας του Θουκυδίδου, εκ του Ηροδότου, εκ των Πυθαγορικώναποσπασμάτων,έτιδεκαιεκ των Πατέρων της εκκλησίας· καθ' εβδομάδα ώρας 8. Β'. Ρητορικήν τέχνην συνοπτικήν, εφαρμοζομένην εις τους εν τη αυτή τάξει διδασκομένους λόγους των Ελλήνων και των εκκλησιαστικών ρητόρων, ώρας καθ' εβδομάδα 2. Γ'. Λατινικήν γλώσσαν- δηλονότι το συντακτικόν μετά θεματογραφίας και ερμηνείαν εκ των του Κικέρωνος, της ιστορίας του Τίτου Λιβίου, των λόγων τουΙερούΑυγουστίνου, καθ' εβδομάδα ώρας 5. Δ'. Γεωγραφίαν των λοιπών μερών της γης, ώρας 2. Ε'. Γεωμετρίαν καθ' εβδομάδα ώρας 3. ΣΤ'. Γενικήν ιστορίαν έως τέλους, καθ' εβδομάδα ώρας 3. Ζ'. Ηθικήν του Ευαγγελίου επίτομον, ώρας 2. Η'. Εκκλησιαστικήν Μουσικήν, καθ' εβδομάδα ώρας 3.

Σημείωσις. Ε ά ν μένη χρόνος ικανός γυμνάζονται οι μαθηταίάπαξτης εβδομάδοςκαιειςτηνκατ' ήθος απαγγελίαν, αποστοματίζοντες τα κάλλιστα των κλασσικών συγγραφέων τεμάχια, και εις την νεωτέραν δε γλώσσαν συντάσσουσιν εις γύμνασιν άπαξ της εβδομάδος, το σάββατον, μύθους, διηγήματα,

επιστολάς,λογίδρια και θέματα ηθικά, των οποίων η υπόθεσις δίδοται παρά του προσήκοντος καθηγητού. Η δε τετάρτη τάξις διδάσκεται κατά το τέταρτον έτος. Α'. Ελληνικήν γλώσσαν, ώρας καθ' εβδομάδα 12, ήτοι α') Ποιητικήν τέχνην και μετρικής τα κυριώτερα ώρας 2 β') Ερμηνείαν ποιητών, οίον Ομήρου, Ησιόδου, των ύμνων Καλλιμάχου, των γνωμικών, των οποίων τεμάχιά τινα, τα κάλλιστα, αποστοματίζουσιν οι μαθηταί. Συν τούτοις ποιημάτων τινών Γρηγορίου του θεολόγου, ύμνων του Συνεσίου, εμμέτρων τινών κανόνων των μεγάλωνεορτών.Έπειτα δε τραγωδίας τινός του Ευριπίδου, του Σοφοκλέους, του Αισχύλου, επιγραμμάτων τινών κατ' εκλογήν και τίνων ύμνων του Πινδάρου, καθ' εβδομάδα ώρας 7. γ') Η τάξις αύτη συνθέτει και ποιημάτιά τινα εις διάφορα μέτρα εις τε τηναρχαίανκαιειςτηννεωτέραν γλώσσαν, μιμουμένη τα καλά και υψηλά χωρία των ενδόξων ποιητών και τα του Ψαλμωδού. Όθεν ορίζονται εις επιθεώρησιν και διόρθωσιν των τοιούτων γυμνασμάτων, καθ' εβδομάδα ώραι 3. Β'. Λατινικήν γλώσσαν· ήτοι α') ερμηνείαν ποιητών· οίον του Ουιργιλίου, των Μεταμορφώσεων του Οβιδίου, του Οράτιου και άλλων κατ' εκλογήν, παρατηρουμένης εκάστοτε της διαφοράς και της συγγενείας της λατινικής γλώσσης προς την ελληνικήν- β') τας κυριωτέρας διαφοράς της λατινικής μετρικής προςτηνελληνικήν·ώρας καθ' εβδομάδα 6. Γ'. Τριγωνομετρίαν επίπεδον, ώρας καθ' εβδομάδα 2. Δ'. Στοιχειώδη φιλοσοφίαν επίτομον, ώρας καθ' εβδομάδα 4. Ε'. Εκκλησιαστικήν ιστορίαν, ώρας καθ' εβδομάδα 2-3. ΣΤ'. Εκκλησιαστικήν μουσικήν, ώρας καθ' εβδομάδα 3. Ζ'. Εισαγωγήν εις τας αγίας Γραφάς, ώρας καθ' εβδομάδα 2. Σημείωσις. Εάν μένη ικανός χρόνος, θέλει διδάσκεσθαι η παρούσακαιη επομένη πέμπτη τάξις και την γαλλικήν γλώσσαν, τρις καθ' εβδομάδα. Η δε πέμπτη τάξις διδάσκεται κατά το πέμπτον έτος συνοπτικώς τα εξής: Α'. Εκκλησιαστικής ιστορίας εξακολούθησιν, ώρας καθ' εβδομάδα 2. Β'. Ερμηνευτικήν και ερμηνείαν των Γραφών, ώρας 4. Γ'. Δογματικήν θεολογίαν, ώρας 4. Δ'. Ποιμαντορικήν και το περί των ιερών κανόνων της εκκλησίας, ώρας 3. Ε'. Την περί τους αγίους Πατέρας φιλολογίαν, ώρας 3. ΣΤ'. Εκκλησιαστικήν μουσικήν, ώρας 4. Σημείωσις. Εις την τάξιν ταύτην γυμνάζονται οι μαθηταί και εις την σύνταξιν εκκλησιαστικών λόγων.

[

]

4

ΙΔΡΥΣΗ ΙΕΡΑΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ (Νόμος /ΓΞΖ'/27 Σεπτεμβρίου 1856) Κυβέρνηση Δ. Βούλγαρη Υπουργός Χ. Χριστόπουλος

ΝΟΜΟΣ ,ΤΞΖ'

Περί ιερατικών

Σχολείων

ΟΘΩΝ ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής και της Γερουσίας απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Άρθρ. 1. Συνιστώνται σχολεία ιερατικά, εντός των οποίων εκπαιδεύονται οι προπαρασκευαζόμενοι διά την διακονίαν της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας. Εν αυτοίς γίνονται δεκτοί και όσοι των ήδη τεταγμένων εις τον εκκλησιαστικόν Κλήρον εισί δεκτικοί μαθήσεως. Βασιλικού διατάγματος, μετά γνωμοδότησιν της Ιεράς Συνόδου της εκκλησίας της Ελλάδος. Άρθρ. 2. Τα σχολεία ταύτα τίθενται υπό την άμεσον διεύθυνσιντουυπουργείου των εκκλησιαστικών και της δημοσίαςεκπαιδεύσεως,καιυπότην επιτήρησιν της Ιεράς Συνόδου. Άρθρ. 3. Έκαστον των σχολείων τούτων έχει μαθητάς, ούτε των δέκα ελάττους, ούτε των τεσσαράκοντα πλείους, εντός αυτού κατοικούντας και κοινοβιακώς ζώντας. Καθόσον δε υπάρχουσιν εις αυτά τα σχολεία θέσεις κεναί, προτιμώνται οι ιερόπαιδες εν ισότητι των λοιπών περιστάσεων. Άρθρ. 4. Ίνα γένη τις δεκτός εν αυτοίς τοις σχολείοις απαιτείται να ήναι: α') Έλλην, τέκνον γονέων του ορθοδόξου Ανατολικού δόγματος.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 54/5 Οκτωβρίου 1856.

β') Έ χ ω ν ηλικίαν ούτε κατωτέραν των δεκαπέντε ούτε ανωτέραν των δεκαοκτώ ετών. Κατά τα πρώτα πέντε έτη γίνονται δεκτοί κατ' εξαίρεσιν και μαθηταί υπερβάντεςτοδέκατον όγδοον έτος της ηλικίας των. γ') Υγιής και αρτιμελής το σώμα, ευφυής δε τον νουν και χρηστοήθης. δ') Να φέρη απολυτήριον του δημοτικού σχολείου της πατρίδος του, ή εάν εκεί δεν υπάρχη τοιούτον σχολείον, να γνωρίζη τουλάχιστον ν'αναγινώσκηελεύθερως και να γράφη[1] και ε') Να παράσχη διά των γονέων η των κηδεμόνων αυτού εγγύησιν αξιόχρεων, ότι εάν μετά την εκπαίδευσίν του, και όταν φθάση εις την υπό των ιερών κανόνων οριζομένην ηλικίαν, μεταμεληθείς, δεν θελήση να χειροτονηθή ιερεύς έγγαμος ή άγαμος, η εάν αποβληθή του σχολείου θέλει αποδίδει πάσαν την διά τα δίδακτρα αυτού γενομένην δαπάνην, προς απότισιν της οποίας εφαρμόζονται κατ' αυτού αι διατάξεις του νόμου περί καθυστερούντωνοφειλετώντου δημοσίου. Κατ' αμφοτέρας τας προμνησθείσας περιπτώσεις, ήτοι την της μεταμελείας ή την της αποβολής, υπόκειται και εις τας υποχρεώσεις του στρατευσίμου κατά τον νόμον. Εξαιρούνται δε οι εξ ασθενείας επαγούσης ανικανότητα, η εξ άλλης τινός, αίφνης επελθούσης, φυσικής ελλείψεως κωλυόμενοι: Άρθρ. 5. Εις έκαστον των ιερατικών σχολείων διορίζονται διά Βασιλικού διατάγματος, δύω η και πλείονες διδάσκαλοι εκ της τάξεως των ιερωμένων, εν δε ανάγκη, δύνανται να ώσιν οι διδάσκαλοι και μοναχοί η λαϊκοί, μεμαρτυρημένοι επί αρετή και ικανότητι. Διορίζονται προσέτι υπό του υπουργείου των εκκλησιαστικών εις έκαστον σχολείον εις επιστάτης και εις η πλείονες, κατά την ανάγκην, υπηρέται. Και οι διδάσκαλοι, και οι επιστάται και οι υπηρέται λαμβάνουσι τον διά τουςομοιοβαθμίουςαυτών νεονομισμένον μισθόν κατά μήνα, εκ των πόρων των εν τω 7 αρθρω του παρόντος νόμου οριζομένων. Άρθρ. 6. Εις έκαστον των σχολείων τούτων διορίζεται εφορευτική επιτροπή, συγκροτουμένη εκ 5 μελών, και έχουσα καθήκον να φροντίζη περί παντων όσα τείνουσιν εις την συντήρησιν του σχολείου και εις την πρόοδον των εν αυτώ μαθητευομένων. πά τέσσερα μέλη λαμβάνονται κατά το ήμισυ εκ των μάλλον ευμαθών κληρικών καιεξεναρέτωνλαϊκών, προτεινόμενα μεν υπό του αρμοδίου επισκόπου συνεννοουμένου μετά του αρμοδίου νομάρχου, εγκρινόμενα δε υπό του υπουργείου των Εκκλησιαστικών.

[

]

Η μ ώ ν σήμερον κυρωθείς, θέλει δημοσιευθή διά της εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθή ως νόμος του Κράτους. Εν

Αθήναις,

την

27 Σεπτεμβρίου 1856

ΑΜΑΛΙΑ Χ. ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

[1] Περί τροποποιήσεως

του

των

εδαφίων β' και δ'του1ονάρθρου

, Τ Ξ Ζ ' νόμου περί ιερατικών σχολείων ΝΟΜΟΣ ,ΓΥΛΕ' (υπ' αριθ. 3435) ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν· Άρθρον 1ον «Έχων ηλικίαν ούτε κατωτέραν του 14 έτους, ούτε ανωτέρα του 21 έτους της ηλικίας». «Να κέκτηται απολυτήριον ελληνικού σχολείου». κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν

Αθήναις

τη

27 Νοεμβρίου 1909 ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών

κλπ. Υπουργός ΠΑΝΑΓ. ΘΡ. Ζ Α Ϊ Μ Η Σ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 282, τχ. Α'/4 Δεκεμβρίου 1909.

5 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΙΕΡΑΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ (Β. Διάταγμα/27 Οκτωβρίου 1856) Κυβέρνηση Δ. Βούλγαρη ΥπουργόςΧ. Χριστόπουλος

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί του Κανονισμού των Ιερατικών Σχολείων ΟΘΩΝ ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

δου της Εκκλησίας της Ελλάδος- και κατά πρότασιν του Ημετέρου Υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως, απεφασίσαμεν και διατάττομεν τα εξήςΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'

Περί των μαθητών.

Άρθρ. 1. Ο θέλων να εισαγάγη εις Ιερατικόν Σχολείον τον εαυτού υιόν ήτονκηδεμονευόμενον απ' αυτόν, ίνα τύχη καταλλήλου και πρεπούσης εις μέλλοντα λειτουργόν του Θεού αγωγής και παιδεύσεως, οφείλει, τρεις μήνας προ τηςενάρξεωςτουσχολειακούέτους,ναεπιδώσητηνπερί τούτου αναφοράν μετά τωναπαιτουμένωνπιστοποιητικών, εις τον προεδρεύοντα της κατά το 6 άρθρον του Νόμου Εφορευτικής Επιτροπής Επίσκοπον, εν τη Επισκοπή του οποίου υφίσταται το Σχολείον. Άρθρ. 2. Ο Επίσκοπος μετά των μελών της Εφορευτικής Επιτροπής εξετάζει περί των προσώπων του νέου κατά το 4 άρθρον αυτού του Νόμου, και αποφαίνεταιεπίτηςαναφοράςδιά πράξεως ητιολογημένης, την οποίαν υπο-

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 79/24 Νοεμβρίου 1856.

υποβάλλει προς έγκρισιν εις το Υπουργείον των Εκκλησιαστικών, ένα τουλάχιστον μήνα προ της ενάρξεως του σχολειακού έτους. Άρθρ. 3. Η έγκρισις του Υπουργείου κοινοποιείται εις τον Επίσκοπον, οοποίοςεκδίδεικαιχορηγεί εις τον νέοντοεισιτήριον,αφούειςεπίτηδεςεντη Επισκοπή κρατουμενον βιβλίον σημειώσει υπό αύξοντα αριθμόν τ' όνομα, το επωνύμιον, την πατρίδα και την ηλικίαν του νέου, προς δε και τ' όνομακαιτο επάγγελμα των γονέων ή του κηδεμόνος του. Εν ιδιαιτέρα δε στήλη και τ' όνομα του αξιοχρέου εγγυητού, και το είδος της δοθείσηςεγγυήσεως.Τοεισιτήριον φέρει την αυτήν χρονολογίαν και τον αύξοντα αριθμόν της εις το βιβλίον εγγραφής· επιθεωρείται δε και προσυπογράφεται υπό του αρμοδίου Νομάρχου άνευ τινός άλλης διατυπώσεως. Άρθρ. 4. Εν εκάστω ιερατικώ Σχολείω κρατείται υπό του Σχολάρχου βιβλίον, όμοιον κατά πάντα προς το παρά τη Επισκοπήτηρούμενον.Καιομεν νέος, άμα εισερχόμενος εις το Σχολείον, επιδίδει το εισιτήριον του εις τον Σχολάρχην· ούτος δε το εγγράφει απαραλλάκτως, εν αύτη τη ημέρα της εις το Σχολείον εισελεύσεως του μαθητού. ΚΕΦΑΛ.

Β'.

Περί των μαθημάτων. Άρθρ. 5. Η διδασκαλία των εν τοις Ιερατικοίς Σχολείοις παιδευομένων νέων διαιρείται εις δύο·

α') Η Ιερά Κατήχησις, διαιρουμένη εις δύο μέρη, εις σύντομονκαιεις διεξοδικήν. Τούτων η πρώτη διδάσκεται κατά το πρώτον και δεύτερον έτος, καιηδευτέρα κατά το επόμενον. β') Η Ιερά Ιστορία, ωσαύτως. γ') Η Εκκλησιαστική ιστορία, πλήρης μεν, αλλά κατ' επιτομήν. δ') Η ερμηνεία των Θείων Γραφών, ε') Η γεωγραφία των Αγίων Τόπων, ζ') Εκκλησιαστική μουσική. α') Η σπουδή της αρχαίας Ελληνικής γλώσσης εκ των θείων Πατέρων τηςΕκκλησίαςκαιεξΕλλήνων συγγραφέων. β') Η πολιτική ιστορία, καθολική τε και ιδιαιτέρα, η της Ελλάδος, γ') Η Γεωγραφία ωσαύτως. δ') Η Αριθμητική.

ε') Στοιχειώδεις γνώσεις, της Φυσικής· και στ') Στοιχειώδης Γεωπονία. Παρεκτός των ανωτέρω, οι μαθηταί ασκούνται και εις την Καλλιγραφίαν. Όληησειρά των μαθημάτων εις τα ιερατικά Σχολεία διανύεται εν τω διαστήματι τεσσάρων ετών. Εάν αι περιστάσεις το επιτρέψωσι, δύναταιναπροστεθή εις την Εκκλησιαστικήν διδασκαλίαν η Δογματικήενεπιτομή,καιη Ποιμαντική, εν η και κανόνες τινές της ομιλητικής μετά παραδειγμάτων εξ ομιλιών των θείων Πατέρων, αλλά τότε θέλει προστεθή και πέμπτον έτος διδασκαλίας. Άρθρ. 6. Την τάξιν, έκτασιν και μέθοδον, και τας ώρας της διδασκαλίας εκάστουμαθήματος θέλει διαγράψει ιδιαίτερος κανονισμός, εκδοθησόμενος υπό του Ημετέρου Υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. Άρθρ. 7. Οι ορισμοί των άρθρων 17 και 18 του περί Ελληνικών Σχολείων και Γυμνασίων Ημετέρου Διατάγματος, εισί κοινοί και διά τα ιερατικά Σχολεία.

[

] Αθήνησι, τη 27 Οκτωβρίου 1856 Εν Ονόματι του Βασιλέως

ΑΜΑΛΙΑ Χ.

ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

6 ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ — ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΕΡΑΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ 1857 (Απόφαση 2 6 8 9 / 3 0 Απριλίου 1857) Κυβέρνηση Δ. Βούλγαρη Υπουργός Χ. Χριστόπουλος Αριθ.

Πρωτ. 2689.

Ε Σ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Ο Σ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ Ι Ε Ρ Α Τ Ι Κ Ω Ν

ΣΧΟΛΕΙΩΝ

Τ Ο Υ Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Ν ΤΩΝ Ε Κ Κ Λ Η Σ Ι Α Σ Τ Ι Κ Ω Ν ΚΑΙ Τ Η Σ ΔΗΜΟΣΙΑΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ

Έχοντες υπ' όψιν το κατά την 27 Οκτωβρίου 1 8 5 6 εκδοθέν Βασιλικόν Διάταγμα περί κανονισμού των ιερατικών σχολείων, και ιδίως τα άρθρ. 5, 6

και 27 αυτού προς ακριβή εκτέλεσιν των εν τω Διατάγματι διατασσομένων· μετά γνωμοδότησιν της ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, ορίζομεν τα εξής. Περί διατάξεως της εν τοις ιερατικοίς σχολείοις διδασκαλίας. Ά ρ θ ρ . 1. Έκαστον ιερατικόν σχολείον εκ τεσσάρων προς το παρόν σύγκειται τάξεων, και ενιαύσιος εν εκάστη αυτών η των μαθημάτων περίοδος ορίζεται.

Ά ρ θ ρ . 2. Αι τάξεις αύται διδάσκονται τα εν τω μνησθέντι διατάγματι ωρισμένα μαθήματα, κατά την εξής σειράν. — Η πρώτη τάξις, ήτοι κα τη, διδάσκεται.—Α'. Ελληνικήν γλώσσαν, ώρας καθ' εβδομάδα 13· ήτοι γραμματικήν, το τυπικόν αυτής μέρος μετά των κυριωτέρων κανόνων και μετά γραπτών, εις αυτό ασκήσεων, ώρας καθ' εβδομάδα 4. Εξήγησιν εκ των πατέρων τηςεκκλησίαςκαιμάλιστα του Χρυσοστόμου εκ της Αιλιανού ποικίλης ιστορίας, εκτωναποφθεγμάτωντουΠλουτάρχου και εκ των γνωμικών κατ' εκλογήν εξ αυτών ηθικών γνωμών, ώρας καθ' εβδομάδα 9. Η εξήγησις δε αρχομένη το πρώτον εξ απλών προτάσεων και περιόδων, προβαίνει εις συνθετώτερον βαθμηδόν

Αναδημοσιεύεταιαπότο:Κλάδος, τ. Α', σ. 1 9 2 - 2 0 2 ' βλ. Και Δεληγιάννης-Ζηνόπουλος, τ. Σ Τ ' , σ. 3 9 6 - 4 1 5 (μαζί με τον «Κανονισμό»), Πβ. Και Π . Κλάδου, Ο περί ιερατικών σχολείων νόμος και τα προς εκτέλεσιν αυτού Β. Διατάγματα και Κανονισμοί κτλ., Αθήνα 1857, σ. 22-33.

δόν λόγον, καθ' όσον οι μαθηταί προχωρούσι και επί τέλους γίνεται εις ακέραια κεφάλαια, βιβλία η λόγους, αλλ' ευλήπτους και κατάλληλον διά παίδας ύλην περιέχοντας. — Β'. Σύντομον ιεράν ιστορίαν, διαρκούσαν καθ'όληντην χειμερινήν εξαμηνίαν, δεικνυομένων συγρόνως εν πινάκι των εν αυτή μνημονευομένων τόπων· την δε θερινήν εξαμηνίαν, σύντομον ιεράν κατήχησιν, εκατέραν ώρας καθ' εβδομάδα 6. — Γ'. Πολιτικήν γεωγραφίαν, την της Ελλάδος δε λεπτομερέστερον, ώρας καθ' εβδομάδα 3. — Εκ της αριθμητικής τας τέσσαρας πράξεις των απλών και μικτών αριθμών και τα κοινά κλάσματα, ώρας καθ' εβδομάδα 2. — Ε'. Εκκλησιαστικήν μουσικήν, ώρας καθ' εβδομάδα 3. δε δευτέρα τάξις διδάσκεται· — Α'. Ελληνικήν γλώσσαν, ώρας καθ' εβδομάδα 13, ούτω- τους λοιπούς της γραμματικής κανόνας μετάτωνεξαιρέσεωνκαι ανωμαλιών, και το περί παραγωγής και συνθέσεως λέξεων, μετά γραπτών ωσαύτως ασκήσεων εις τα μέρη ταύτα της γραμματικής, ώρας καθ' εβδομάδα 4. Εξήγησινεκτωνπατέρων της εκκλησίας, Χρυσοστόμου και Βασιλείου, εκ της Κύρου αναβάσεως του Ξενοφώντος, εκ των γεωγραφικών του Στράβωνος καιεκτουΔιοδώρου, κατά πρόσφορον εξ αυτών εκλογήν κεφαλαίων, βιβλίων η λόγων, ώρας καθ' εβδομάδα 9. — Β'. Ιεράν, ήτοι των αγίων τόπων, γεωγραφίαν, ώρας καθ' εβδομάδα 5. — Γ'. Καθολικήν ιστορίαν, πραγματευομένην περί μεν των άλλων εθνών συνοπτικώτερον, περί δε της Ελλάδος εκτενέστερον, ώρας καθ' εβδομάδα 4. — Δ'. Το υπόλοιπον της αριθμητικής έως τέλους, και κατόπιν προβλήματα προς επανάληψιν και εφαρμογήν των αριθμητικών κανόνων απ' αρχής, ώρας καθ' εβδομάδα 2. — Ε'. Εκκλησιαστικήν μουσικήν, ώρας καθ' εβδομάδα 3. — Η δε τρίτη τάξις διδάσκεται· — Α'. Ελληνικήν γλώσσαν, ώρας καθ' εβδομάδα 13, ούτοι· στοιχειώδες συντακτικόν μετά συντόμου θεματογραφίας, προς εφαρμογήν των συντακτικών κανόνων, ώρας καθ' εβδομάδα 4. Εξήγησινεκτωνπατέρων της εκκλησίας Χρυσοστόμου, Βασιλείου και Γρηγορίου, εκ του Ξενοφώντος, εκ του Ισοκράτους και του Επικτήτου, εκλεγομένων εξ αυτών λόγων, βιβλίων και κεφαλαίων αρμοδίων εις τας δυνάμειςκαιτην κλήσιν των μαθητών, ώρας καθ' εβδομάδα 9. — Β'. Διεξοδικήν ιεράν ιστορίαν, ώρας καθ' εβδομάδα 5. — Γ'. Διεξοδικήν ιεράν κατήχησιν, ώρας καθ' εβδομάδα 5. — Δ'. Τας αναγκαιοτέρας γνώσεις εκ της μαθηματικής και φυσικής γεωγραφίας, ώραν καθ' εβδομάδα 1. — Ε'. Στοιχειωδώς τας αναγκαιοτέρας ωσαύτως της φυσικής γνώσεις, ώρας καθ' εβδομάδα 2. — ΣΤ'. Εκκλησιαστικήν μουσικήν, ώρας καθ' εβδομάδα 3. — Η δε τετάρτη τάξις,ούσακαιηανωτέραπρος το παρόν, διδάσκεται. — Α'. Εξήγησιν εκ των πατέρων της εκκλησίας, Χρυσοστόμου, Βασιλείου και Γρηγορίου, εκ του Ισοκράτους, εκ των παραλλήλων του Πλουτάρχου και εκ του Ηροδότου, ώρας καθ' εβδομάδα 9. — Β'. Πλήρη αλλ' ευσύνοπτον εκκλησιαστικήν ιστορίαν, εν η λαμβάνων ο διδάσκαλος αφορμήν εκτωνδιαφόρων αιρέσεων, θέλει εκθέτει συντόμως, αλλά σαφώς, τα ιερά εκείνα της εκκλησίας δόγματα, προς α αι ιστορούμεναι αιρέσεις αντιβαίνουσιν, ώ-

ώρας καθ' εβδομάδα 6. — Γ'. Ερμηνείαν των θείων γραφών μετά σύντομον εις αυτάς εισαγωγήν, ώρας καθ' εβδομάδα 3. — Δ'. Κατά Χριστόν ηθικήν, ώρας καθ' εβδομάδα 3. — Ε'. Τελετουργικόν, ώρας καθ' εβδομάδα 2. — ΣΤ'. Στοιχειώδη γεωπονίαν, ώρας καθ' εβδομάδα 2. — Ζ'. Εκκλησιαστικήν μουσικήν, ώρας καθ' εβδομάδα 3. Άρθρ. 3. Όταν, προϊόντος του χρόνου, οριστικώς κριθή αναγκαία η εισαγωγή και ανωτέρων έτι μαθημάτων εν τοις ιερατικοίς σχολείοις, και η προσθήκη επομένως εν αυτοίς πέμπτης τάξεως, κατά την έννοιαν του τελευταίου εδαφίου του 5 άρθρου του ανωτέρω μνημονευθέντος βασ. διατάγματος, τότε διαταχθήσονται της τάξεως ταύτης τα μαθήματα και αι προς διδασκαλίαν αυτών ώραι. Άρθρ. 4. Καθ' όλας τας τάξεις, η των ιερών μαθημάτων διδασκαλία δεν πρέπει να προτίθεται απλώς την ανάπτυξιν προς τους μαθητάς των θείων αληθειών, αλλά συνάμα το βαθέως εγκολάπτειν εις τας ψυχάς αυτών την ευσέβειαν καιταςάλλαςχριστιανικάς αρετάς' διότι εκ θρησκευτικής εκπαιδεύσεως τοιαύτης προσδοκάται η μόρφωσις αξίων της εκκλησίας λειτουργών και ηθικών τουλαούδιδασκάλων. — Η δε της ελληνικής γλώσσης διδασκαλία γίνεται μετά παραλληλισμού πάντοτε προς την καθ' ημάς, το μεν ίνα ευκολώτερον τα εκείνης κατανοώνται, το δε ίνα πλουτίζηται και επί το πλειότερον βαθμηδόν διαπλάσσηται η ημετέρα' οι δε εν εκάστη τάξει οριζόμενοι προς ερμηνείαν συγγραφείς, οι τε θύραθεν και εκκλησιαστικοί, εναλλάσσονται κατ' έτος. — Εκ δετωνμαθημάτων τα τε διηγηματικά, και όσα άλλα από μνήμης λέγονται, δεν πρέπει να αποστηθίζωνται παρά των μαθητών κατά λέξιν, εις τας ανωτέρας μάλιστα τάξεις, αλλ' οι διδάσκοντες, εξετάζοντες εις αυτά τους μαθητάς, οφείλουσι να συνειθίζωσιν αυτούς, εις το αποκρίνεσθαι κατ' έννοιαν διά φράσεων ιδίων διότι ούτω πραγματικώς βεβαιούται, αν το διδαχθέν μάθημα ενοήθη υπ' αυτών, ή ου' γυμνάζεται δε ο νους και αποκτάται κατά μικρόν η τόσον αναγκαία έξις της ελευθέρας των ιδεών εκθέσεως. — Προσέτι, επειδή η ορθή, καθαρά και ελευθέρα ανάγνωσις και απαγγελία είναι εις ιερείς απαραίτητος, οι διδάσκοντες οφείλουσι πολλήν επιμέλειαν, όπως οι μαθηταί αποκτήσωσι βα θμηδόν τοιαύτης αναγνώσεως και απαγγελίας έξιν. Όθεν οφείλουσι να προσέχωσιν εις τούτο κατά τε τα καθημερινά μαθήματα, και οπόταν άλλοτε οι μαθηταί αναγιγνώσκωσιν ή απαγγέλλωσιν. Άρθρ. 5. Καθ' ώρας υπό του σχολάρχου οριζομένας, αι μεν τρεις κατώτεραι τάξεις γυμνάζονται δις της εβδομάδος εις την καλλιγραφίαν, η δε ανωτέρα ειςτοσυνθέτειν εν τη καθ' ημάς γλώσση, συντάττουσα διηγήματα, επιστολάς ή λογίδρια, ων το θέμα, εκκλησιαστικήν ή ηθικήν πάντοτε υπόθεσιν έχον, δίδεται υπό του σχολάρχου. Ταύτα δε τα γυμνάσματα, καλώς εξετασθέν διορθωθέντα, αναγιγνώσκονται η απαγγέλλονται ενώπιον των διδασκάλων εν τητουσχολείου αιθούση, εν κατά κυριακήν ή άλλην τινα εορτήν, μετά την λει-

λειτουργίαν,υπότουσυντάξαντος αυτό οριζομένου διά κλήρου. Μετά δε γνωσιν ή απαγγελίαν του γυμνάσματος, οι συνταξιώταί του κάμνουσινεπ'αυτού παρατηρήσεις προς ας ο μαθητής αποκρίνεται, σπουδάζων να λύση τας ενστάσεις. Η περί τούτου συζήτησις γίνεται μετά πάσης της ευσχημοσύνης, οι δε διδάσκαλοι αποφασίζουσιν επί τέλους τις ο το δίκαιον έχων. Άρθρ. 6. Πάντων εν γένει των μαθημάτων η διδασκαλία γίνεται κατά τα υπότουυπουργείου,μετά γνωμοδότησιν της ιεράς συνόδου της εκκλησίας της Ελλάδος εγκρινόμενα ειδικώς διά τα σχολεία ταύτα διδακτικά βιβλία.

[

]

Άρθρ. 16. Κατά πάσαν κυριακήν και εορτήν από της δεκάτης πρωινής μέχρι της δωδεκάτης ώρας, οι μαθηταί της μεν ανωτέρας τάξεως μελετώσιν τωναγίωνγραφών μέρη, οριζόμενα αυτοίς υπό του σχολάρχου, κατά χρονολογικήν σειράν· των δε κατωτέρων τάξεων εις άλλα ιερά, ή απλώςηθικάαναγνώσματα ενασχολούνται, υπό των αρμοδίων διδασκάλωναυτοίςοριζόμεναωσαύτως. Τα απαντώμενα εν τη μελέτη περίεργα σημειούσιν, ως και τας απορίας αυτών, ων την λύσιν ζητούσιν έπειτα εν ευκαιρία παρά του ανήκοντος διδασκάλου.

[

] Εν Αθήναις, την 30 Απριλίου 1857 Ο

Υπουργός

Χ. ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

7

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ 1867 ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ (Β. Διάταγμα/7 Οκτωβρίου 1867) Κυβέρνηση Α. Κουμουνδούρου ΥπουργόςΧ. Χριστόπουλος

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Οργανισμόςτηςεν Αθήναις Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Λαβόντες υπ' όψιν τον κατά την 25 Ιανουαρίου 1813 εκδοθέντα διοργανισμόν της εν Αθήναις Ριζαρείου εκκλησιαστικής σχολής και τας διατάξεις της τε από 1 Ιανουαρίου 1840 διαθήκης του αοιδίμου Γεωργίου Ριζάρη, καθιδρυτού αυτής της σχολής και των κωδηκέλλων 10 Ιανουαρίου, 25 Απριλίου και 1 Ιουνίου 1840 των μετά της διαθήκης δημοσιευθέντων, και θεωρήσαντες ότι η πείρα κατέδειξε την ανάγκην να τροπολογηθώσιν επί το βέλτιον και συμφώνως προς τον προορισμόν της σχολής διατάξεις τινές του ειρημένου διοργανισμού. Ιδόντες και τα άρθρα 157 και 158 της διαθήκης έχοντα ούτως αύτολεξεί. 157 «Εις την παρούσαν διέταξα όσα έκρινα αναγκαία περί του προϋπολογισμού και απολογισμού. Απόκειται όμως εις την σύνεσιν της Ελληνικής Κυβερνήσεως να τροποποιήση τα περί τούτου, αν το κρίνη αναγκαίον, θέλω όμως να ακολουθώνται αι διατάξεις μου μέχρις εκδόσεως Υψηλού Βασιλικού Διατάγματος τροπολογούντος τα περί τούτου»· και 158 «Εις την σύνεσιν της Κυβερνήσεως απόκειται να επιφέρη και άλλας βελτιώσεις επί αντικειμένων εφ' όσα σιωπά η παρούσα μου». Κατά πρότασιν του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάττομεν.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 68/18 Νοεμβρίου 1867.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'.

Περί της Σχολής. 1. Η εν Αθήναις εκ του έτους 1843 καθιδρυμένη Εκκλησιαστική Σχολή, υπότοόνομαΕ κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ή σ χ ο λ ή Μ ά ν θ ο υ και Γ ε ω ρ γ ί ο υ των Ρ ι ζ α ρ ώ ν , σκοπόν έχουσα την προσήκουσανεκπαίδευσινκαι τηνηθικήνμόρφωσιν των μελλόντων να ιερατεύσωσι, διατελεί ούσα, κατά την έφεσιν του αοιδίμου ιδρυτού αυτής Γεωργίου Ριζάρη, υπό την εν γένει εφορείαν της Κυβερνήσεως, διοικουμένη κατά τας διατάξεις της τε διαθήκης και των κωδηκέλλων του διαθέτου. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'.

Περί υποτρόφων. 2. Η σχολή έχει δαπάνη της Ριζαρείου περιουσίας είκοσι τουλάχιστον υποτρόφους. Επιφυλαττόμεθα δε να εισαγάγωμεν εν αύτη δαπάνη του δημοσίου, λογιζομένη εις δραχ. 60 κατά μήνα, και έτερον υποτρόφων αριθμόν. 3. Άπαντες οι εν τη σχολή μαθητεύοντες ζώσι κοινοβιακώς εν τω καταστήματι αυτής, και υπόκεινται εις τας αυτάς διατάξεις. 4. Ίνα γένηταί τις δεκτός ως υπότροφος της εκκλησιαστικής σχολής δαπάνη αυτής ταύτης η του δημοσίου, απαιτείται να ήναι: α'.) Πολίτης Έλλην. Εξαιρούνται δε της διατάξεως ταύτης οι περί ων γίνεται λόγος εις το άρθρον 109 της διαθήκης, και εις το άρθρον 5 του παρόντος οργανισμού. β'.) Ό χ ι νεώτερος των δεκαπέντε ετών, η πρεσβύτερος των δεκαοκτώ. γ'.) Υγιής και αρτιμελής το σώμα, ευφυής δε τον νουν και χρηστοήθης. δ'.) Τέκνον γονέων εγνωσμένων χριστιανών της ορθοδόξου ανατολικής εκκλησίας. Ε ά ν δε ήναι ιερόπαις ή τέκνον εχόντων ιδιαιτέρας προς την πατρίδα εκδουλεύσεις εν ισότητι των λοιπών περιστάσεων προτιμάται. ε'.) Δεδιδαγμένος τα εν τοις ελληνικοίς σχολείοις παραδιδόμενα μαθήματα, στ'.) Να ομολογήση πρώτον ενώπιον του αρμοδίου ανωτέρου υπαλλήλου του επί των Εκκλησιαστικών και της δημοσίας εκπαιδεύσεως Υπουργείου καιτουΔιευθυντού της εκκλησιαστικής σχολής, αφ' ου ούτοι τω παραστήσωσι το τε μέγεθος και τα βαρέα της ιερωσύνης καθήκοντα, ότι αναδέχεται αυτοθελώς και προθύμως την υποχρέωσιν να ιερωθή, όταν φθάση εις την υπό των ιερών κανόνων οριζομένην ηλικίαν- της ομολογίας ταύτης συντάσσεται εις επί τούτω βιβλίον έκθεσις υπογραφομένη υπό των ανωτέρω τριών προσώπων.Αυτόδε τούτο δηλοί και δι' εγγράφου αυτού αναφοράς προς το Ημέτερον επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργείον, παρέχων άμα εγγύησιν αξιόχρεων μεθ' υποθήκης, ότι, εάν εν καιρώ δεν θελήσηναχειροτονηθή

νηθή ιερεύς έγγαμος ή άγαμος, η εάν αποβληθή της σχολής, θέλει αποδίδει πάσαν την δι' αυτόν γενομένην δαπάνην, λογιζομένην εις δραχμάς 60 κατά μήνα καιτοννόμιμον αυτής τόκον έως της αποτίσεως' ουδ' απαλλάσσεται της υποχρεώσεως ταύτης προφάσει ότι δεν εδιδάχθη τυχόν μαθήματά τινα των εν τω οργανισμώοριζομένων.Απαλλάσσονται δε οι τυχόν αποθανόντες, και οι κωλυόμενοι εκ νόσου ή άλλης τινός επελθούσης φυσικής ελλείψεως, ι α τ ρ ι κ ώ ς αποδεδειγμένης. 5. Προσλαμβάνονται ως υπότροφοι κατ' έγκρισιν του επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Ημετέρου Υπουργού και όσοι ιδία δαπάνη επιθυμούσι να εισέλθωσιν εις την εκκλησιαστικήν σχολήν, προπληρόνοντες κ α τ ά π ά σ α ν τ ρ ι μ η ν ί α ν 210 δραχμάς· υπόκεινται δε και ούτο εις τας ανωτέρω άρθρ. 3 και 4 εδ. β.-στ. διατάξεις. Και εάν μη χειροτονηθώσιν ιερείς, υποχρεούνται να πληρώνωσιν εις την σχολήν προς πλήρη αποζημίωσιν δραχμάς 300 δι' έκαστον έτος της εν αυτή διαμονής των. 6. Εις τας παραδόσεις δύνανται κατά το 128 άρθρον της Ριζαρείου διαθήκης να παρευρίσκονται, συγκαταθέσει των καθηγητών,καιακροαταί'οι τοιούτοι όμως ουδέν εκ της ακροάσεως προσκτώνται μαθητικόν δικαίωμα, κατά τους περί τούτου κανονισμούς των Γυμνασίων και Ελληνικών Σχολείων. 7. Πάντες οι εν τη σχολή οικούντες μαθηταί έχουσι στολήν ομοιόμορφον, κάλυμμα της κεφαλής μέλαν, επιχιτώνιον ποδήρες μέλαν, ζώνην κυανήν, περιπόδια και εμβάδας μέλανα, και επενδύτην του αυτού χρώματος, εις δε το περιλαίμιον αυτού τίθεται ένθεν και ένθεν το στοιχείον Ρ διά μετάξης κυανής. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ'.

Περί των μαθημάτων. 8. Οι μαθηταί διδάσκονται εν τη σχολή. Α'.) Θεολογικά μεν τα εξής· α.) Ιεράν ιστορίαν. β.) Ιεράν κατήχησιν. γ.) Εισαγωγήν εις τας αγίας Γραφάς και ερμηνείαν αυτών. δ.) Δογματικήν. ε.) Χριστιανικήν ηθικήν. στ.) Εκκλησιαστικήν ιστορίαν. ζ.) Ομιλητικήν μετ' ασκήσεως, λειτουργικήν, και τα λοιπά της ποιμανικής. η.) Εκκλησιαστικήν μουσικήν. Β'.) Εγκύκλια δε τα εξής· α.) Την Ελληνικήν γλώσσαν και την Λατινικήν κατ' έκτασιν εις τους κλασσικούς συγγραφείς και τους αγίους πατέρας αμφοτέρων. β.) Την γενικήν ιστορίαν και την γεωγραφίαν.

γ.) Τα στοιχειώδη μαθηματικά. δ.) Την στοιχειώδη φιλοσοφίαν και την στοιχειώδη φυσικήν. ε.) Εκ των ξένων γλωσσών την Γαλλικήν δύναται δε να εισαχθήκαιη στοιχειώδης διδασκαλία της Εβραϊκής και της Σλαβωνικής, αν τούτο κριθή αναγκαίον. 9. Η σχολή έχει πέντε τάξεις, ων εκάστη ενιαύσιος' και αι μεν αυτών τέσσαρες κατώτεραι αντιστοιχούσι προς τας του γυμνασίου, διαφέρουσαι κατά ταύτα, α'.) ότι διδάσκεται εν αυταίς κατ' έκτασιν ήτε ιερά ιστορία και ιερά κατήχησις' β'.) ότι, παραλλήλως προς τους δοκίμους Έλληνας και λατίνους συγγραφείς, διδάσκονται αρμόδια μέρη των Πατέρων της Εκκλησίας - και γ'.) ότι εντητρίτη και τετάρτη τάξει διδάσκονται και τινα των θεολογικών μαθημάτων' ηδεπέμπτη τάξις είναι καθαρώς θεολογική. 10. Η διαμονή και διατήρησις εκάστου υποτρόφου εν τη σχολή ορίζεται πενταετής- δύναται δε κατ' εξαίρεσιν να παραταθή εις εξαετίαν, εάν τις ήθελεν ευρεθή εν τη εξετάσει ανίκανος να προβιβασθή εις τάξιν ανωτέραν- αλλά τούτο μόνον άπαξ συγωρείται κατά τον χρόνον της μαθητείας. 11. Την τάξιν των μαθημάτων και τας ώρας της διδασκαλίας εκάστου, θέλει ορίσει ιδιαίτερος περί τούτου κανονισμός, υποβληθησόμενος υπό του πρώτου συμβουλίου των εκτελεστών της Ριζαρείου διαθήκηςειςτηνέγκρισιντουεπί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Ημετέρου Υπουργού.

[

]

29. Ουδείς των κατά τα 2 και 5 αρθρα υποτρόφων της Εκκλησιαστικής Σχολής γίνεται δεκτός εν τω Εθνικώ Πανεπιστημίω αν δεν φέρη απολυτήριον αυτής.

ΙΩΑΝΝΗΣ Χ. ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

8

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 1867 (Απόφαση 8054/9 Οκτωβρίου 1867) Κυβέρνηση Α. Κουμουνδούρου Υπουργός Χ. Χριστόπουλος Αριθ.

8054.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ.

Έχοντες υπ' όψιν το κατά την 7 μηνός Ισταμένου εκδοθέν Βασιλικόν Διάταγμα περί του οργανισμού της εν Αθήναις Ριζαρείου Εκκλησιαστικής σχολής, και ιδίως το άρθρον 27 αυτού, προς ακριβή εκτέλεσιν των εν τω Διατάγματι οριζομένων, μετά γνωμοδότησιν του συμβουλίου των εκτελεστών της διαθήκης του αοιδίμου Γεωργίου Ριζάρη καθιδρυτού αυτής της σχολής, ορίζομεν τα εξής: ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ Τ Η Σ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ. ΚΕΦ. Α'.

Περί της εις την σχολήν εισδοχής και της δοκιμασίας των μαθητών

1. Ο θέλων να καταταχθή εις τους υποτρόφους της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής σχολής οφείλει- α) να έχη όσα κατά την διαθήκηντουκαθιδρυτούτης σχολής και κατά τον οργανισμόν αυτής (Κεφάλαιον Β', άρθρον 4) απαιτούνται εις παραδοχήν εκάστου· διό και εξετάζεται ιδίως υπό του ιατρού κατά την υγεί αν και αρτιμέλειαν προ της εις την σχολήν εισελεύσεως, και η τοιαύτη εξέτασις επαναλαμβάνεταιπερί το τέλος της α', τριμηνίας μετά την εισέλευσίν του' β) να φέρη εις τον διευθυντήν της σχολής, 1) μαρτυρικόν του πνευματικού αυτού πατρός περί τε της ευσεβείας του και περί του ότι δεν έχει πνευματικόν τι κώλυμα να ιερωθή εν καιρώ και 2) πιστοποιητικόν ιατρού, ότι είναι εμβολιασμένος. 2. Οι κατά το 5 άρθρον του οργανισμού προσλαμβανόμενοι εις την σχολήν,

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 68/18 Νοεμβρίου 1867. 9Q

ίνα εκπαιδευθώσιν ιδία δαπάνη, παρέχουσιν εν Αθήναις εγγυητήν αξιόχρεων, ότι η ωρισμένη συμβολή των δραχμών 70 κατά μήνα θέλει προκαταβάλλεσθαι κατά τριμηνίαν τακτικώς εις το ταμείον της σχολής· και ότι θέλουσι πληρόνει προσέτι εις την σχολήν και 300 κατ' έτος δραχμάς εάν εν καιρώ μη ιερωθώσι. Ταύτην δε την ποσότητα δύνανται να πληρώσωσι, κατ' απόφασιν του συμβουλίου των εκτελεστών της Ριζαρείου διαθήκης και έγκρισιν ημετέραν, εφάπαξ η κατά δόσεις ετησίως· και αν οι περί ων ο λόγος μαθηταί ιερωθώσιν εν καιρώ ήτοι μέχρι του τριακοστού έτους της ηλικίας των, τότε η χρηματική αύτη καταβολή τοις επιστρέφεται ατόκως· οι δε κατά το άρθρον 101 της διαθήκης εκλεγόμενοι, και οι κατά την δευτέραν παράγραφον του 2άρθρουτουοργανισμού της σχολής εκπαιδευόμενοι, παρέχουσιν εγγυητήν αξιόχρεων εν Αθήναις και υποθήκην,οιμενεις το συμβούλιον των εκτελεστών της Ριζαρείου διαθήκης, οιδεεις το επί των Εκκλησιαστικών και της δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργείον, προς εξασφάλισιν των απαιτήσεων της σχολής και του δημοσίου εν ταις περιπτώσεσι των άρθρων 3, 41, 75, 76 και 77 του παρόντος κανονισμού. Η υποθήκη θέλει εγγράφεσθαι επί κτημάτων κειμένων εν τη έδρα Επαρχείου ή Νομαρχείου. Επτακόσιαι δε δραχμαί θέλουσι κατατίθεσθαι απέναντι τηςεγγυήσεωςειςτηνΕθνικήνΤράπεζαν, παρ' ης θέλουσι λαμβάνει οι καταθέτοντες αυτάς τον τόκον· αλλά το ποσόν αυτό των δραχμών 700 θέλει παραδίδοσθαι εις το ταμείον της σχολής, όταν δεν ιερωθή ο υπότροφος μέχρι του τριακοστού έτους της ηλικίας του. 3. Η πρώτη τριμηνία από της εισελεύσεως εκάστου εις την σχολήν λογίζεται και χρόνος δοκιμασίας του ήθους και της περί τα μαθήματα δεξιότητος καιεπιμελείαςαυτού.Καιομενεντω χρόνω τούτω δους δείγματα ήθους χρηστού, επιμελείας και φύσεως δεξιάς, εγγράφεται οριστικώς εις τον κατάλογον των μαθητών, και τότε ενδύεται την στολήν αυτών· ο δε αδόκιμος δειχθείς αποπέμπεται- και, εάν τύχη ων εκ του αριθμού των κατά το άρθρον 101 της διαθήκης εκλεγομένων, η εκ των κατά την δευτέραν παράγραφον του 2άρθρουτου οργανισμούτηςσχολής δαπάνη του δημοσίουεκπαιδευομένων,υποχρεούταινα αποτίσητηνγενομένην δι' αυτόν δαπάνην καθά ορίζουσι και το 106άρθροντης διαθήκης και ο στ' § του 4 άρθρου του οργανισμού. Γίνεται δε η απότισις υπό του μαθητού η υπό του εγγυητού αυτού εις το της σχολής μεν ταμείον,εάνο μαθητής ήναι εκ των υποτρόφων της Ριζαρείου περιουσίας· εις το κεντρικόν δε ταμείον, εάν ούτος ήναι εκ των υποτρόφων του δημοσίου. 4) Η σχολή έχει ίδιον βιβλίον, καλούμενον Μαθητολόγιον το οποίον κρατεί ο Διευθυντής· εγγράφεται δ' εις αυτό ακριβώς το όνομακαιτοεπωνύμιον,η ηλικία,ηπατρίς και ο χρόνος της εισόδου εκάστου μαθητού- προσέτιδεκαιτο όνομα και επωνύμιον και ο τόπος της διαμονής του εγγυητού αυτού- εν τω αυτώ βιβλίω σημειούται συντόμως το εξαγόμενον των καθ' εξαμηνίαν σημειώσεων της διαγωγής και επιμελείας εκάστου μαθητού- επί τέλους δε, σημειούταιοχρόν

νος της εξελεύσεως εκάστου μαθητού, προσδηλουμένης της εν τη σχολή, καθ' όλον το διάστημα της μαθητείας του, δειχθείσης επιμελείας και διαγωγής και τηςεντηαπολυτηρίωεξετάσειαποδειχθείσηςεπιδόσεως,καθ' α συντάσσεται το διδόμενον εις αυτόν απολυτήριον η αποφοιτήριον. ΚΕΦ. Β'.

Περί των εν τη σχολή διδασκομένων

μαθημάτων

5) των εν τω οργανισμώ της σχολής (Κεφ. Γ'.) οριζομένων μαθημάτων η περίοδος συμπληρούται εις πενταετίαν, κατά την εξής τάξιν και διαίρεσιν. Η πρώτη, ήτοι κατωτάτη, τάξις διδάσκεται: Α'. Ιεράν ιστορίαν εκ της Παλαιάς Διαθήκης και Καινής κατ' έκτασιν' καθ' εβδομάδα ώρας 3. Β'. Την Ελληνικήν γλώσσαν· δέκα ώρας καθ' εβδομάδα, ήτοι, α'.) το ετυμολογικόν της Γραμματικής ακριβέστερον και λεπτομερέστερον η όσον διδάσκεται εις τα Ελληνικά σχολεία, ιδίως δε το περί παραγωγής και συνθέσεως των λέξεων και της δυνάμεως εκάστου τύπου αυτών·έτιδεκαιτο περί προτάσεων, συμφωνίας και εξαρτήσεως των λέξεων ακροθιγώς, καθ' εβδομάδα ώρας 4. β'.) εξήγησιν Ελλήνων τε και Εκκλησιαστικών συγγραφέων- οίον, των του Πλουτάρχου αποφθεγμάτων, των απομνημονευμάτων, της Κύρου Παιδείας η Αναβάσεως και έτι των Ελληνικών του Ξενοφώντος, του Αιλιανού, του Πίνακος του Κέβητος, του περί προσευχής και άλλων τινών λόγων του Θείου Χρυσοστόμου- καθ' εβδομάδα ώρας 6. Γ'. Αρχάς της Λατινικής γλώσσης- δηλονότι τους τύπους της γραμματικής και το τεχνολογικόν, και ερμηνείαν εκ της Λατινικής Χρηστομαθείας, εκ του Κορνηλίου Νέπωτος η του Ιουστίνου, καθ' εβδομάδα ώρας 5. Δ'. Την γενικήν Γεωγραφίαν και κατόπιν την της Αγίας Γραφής- καθ' εβδομάδα ώρας 2. Ε'. Αριθμητικήν, καθ' εβδομάδα, ώρας 3. ΣΤ'. Εκκλησιαστικήν μουσικήν, καθ' εβδομάδα ώρας 5. Εάν μένη χρόνος ικανός, διδάσκεται προς τούτοις και την καλλιγραφίαν καιιχνογραφίανανάδύω ώρας καθ' εβδομάδα. I I δευτέρα τάξις κατά το δεύτερον έτος διδάσκεται. Α'. Ιεράν Κατήχησιν- εις πλάτος, καθ' εβδομάδα ώρας 3. Β'. Ελληνικήν γλώσσαν, καθ' εβδομάδα ώρας 10- ήτοι, α.) Το συντακτικόν της Γραμματικής, μεθ' ου συνδέεταιηάσκησιςεις θεματογραφίαν- καθ' εβδομάδα ώρας 4. β'.) Εξήγησιν,

1. εξ Ελλήνων συγγραφέων, οίον εκ των ηθικών και των παραλλήλων βίων του Πλουτάρχου, εκ των απλουστέρων λόγων του Ισοκράτους, Λυσίου καιτωνλοιπών ρητόρων 2. εκ των αγίων πατέρων κατ' εκλογήν· οίον εκ των περί ιερωσύνης λόγων του Θείου Χρυσοστόμου, του περί της εν ταις διαλέξεσιν ευταξίας και άλλωντουαγίουΓρηγορίου του Ναζιανζηνού, του κατά μεθυόντωνκαιτου προς τους νέους παραινετικού και άλλων του μεγάλου Βασιλείου· καθ' εβδομάδα ώρας 6. Γ'. Πολιτικήν γλώσσαν· ήτοι, το τεχνολογικόν πληρέστερον και ακριβέστερον, και ερμηνείαν εκ των απομνημονευμάτων του Ιουλίου Καίσαρος, εκ του Σαλλουστίου, του Λιβίου, εκ των λόγων του ιερού Αμβροσίουκαιτου Λακταντίου, και αρχάς του Συντακτικού- καθ' εβδομάδα ώρας 5. Δ'. Γενικήν ιστορίαν των αρχαίων εθνών, καθ' εβδομάδα ώρας 3. Ε'. Πολιτικήν γεωγραφίαν- της μεν Ελλάδος λεπτομερέστερον,τηςδε λοιπής Ευρώπης συνοπτικώτερον, ίνα τελειώνη εντός του έτους· (παρατίθενται δε εις τα νεώτερα, τα αρχαία γεωγραφικά ονόματα και μάλισταειςτην γεωγραφίαν της Ελλάδος)· καθ' εβδομάδα ώρας 3. ΣΤ'. Άλγεβραν· καθ' εβδομάδα ώρας 3. Ζ'. Εκκλησιαστικήν μουσικήν' καθ' εβδομάδα ώρας 3. Ε ά ν μένη χρόνος ικανός, διδάσκεται και αύτη ιχνογραφίαν, ώρας καθ' εβδομάδα 2. Α'. Εισαγωγήν εις τας αγίας Γραφάς και ερμηνείαν εις την Παλαιάν Διαθήκην· καθ' εβδομάδα ώρας 3. Β'. Ελληνικήν γλώσσαν, καθ' εβδομάδα ώρας 10· ήτοι: α'.) ασκείται εις το Συντακτικόν, θεματογραφούσα και εφαρμόζουσα πρακτικώς τους κανόνας της Γραμματικής· διδάσκεται δε και το περί διαλέκτων, καθ' εβδομάδα ώρας 4. β'.) Ερμηνεύονται τίνες εκ των λόγων του Δημοσθένους, του Αισχίνου, εκτωνδιαλόγων του Πλάτωνος, εκ της ιστορίας του Θουκυδίδου,εκτου Ηροδότου, έτι δε και εκ των Πατέρων της Εκκλησίας, καθ' εβδομάδα ώρας 6. Γ'. Ρητορικήν τέχνην συνοπτικήν, εφαρμοζομένην εις τους εν τη αύτη τάξει διδασκομένους λόγους των Ελλήνων και των Εκκλησιαστικών ρητόρων, ώρας καθ' εβδομάδα 2. Δ'. Λατινικήν γλώσσαν, δηλονότι το συντακτικόν μετά θεματογραφίας καιερμηνείανεκτωντουΚικέρωνος, της ιστορίας Τίτου Λιβίου, των λόγων τουιερούΑύγουστίνου· καθ' εβδομάδα ώρας 5. Ε'. Γεωγραφίαν των λοιπών μερών της γης, ώρας 2. ΣΤ'. Γεωμετρίαν, καθ' εβδομάδα ώρας 3.

Ζ'. Γενικήν ιστορίαν έως τέλους, καθ' εβδομάδα ώρας 3. Η'. Εκκλησιαστικήν μουσικήν, καθ' εβδομάδα ώρας 3. Θ'. Ανάγνωσιν πατέρων, καθ' εβδομάδα ώρα 1.

Ε ά ν μένη χρόνος ικανός, γυμνάζονται οι μαθηταί άπαξ της εβδομάδος καιειςτηνκατ' ήθος απαγγελίαν, αποστοματίζοντες τα κάλλιστα των δοκ μων συγγραφέων τεμάχια· και εις την νεωτέραν δε γλώσσαν συντάσσουσιν εις γύμνασιν άπαξ της εβδομάδος, το Σάββατον, μύθους, διηγήματα, επ λάς, λογίδρια και θέματα ηθικά, των οποίων η υπόθεσις δίδοται παρά του προσήκοντος καθηγητού. Η τετάρτη τάξις διδάσκεται κατά το τέταρτον έτος: Α'. Εκκλησιαστικήν ιστορίαν, καθ' εβδομάδα ώρας 3. Β'. Ερμηνείαν εις το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, ώρας 3. Γ'. Ελληνικήν γλώσσαν, ώρας, καθ' εβδομάδα 10· ήτοι, α'.) Ποιητικήν τέχνην και μετρικής τα κυριώτερα' ώρας 2. β'.) Ερμηνείαν ποιητών, οίον Ομήρου, Ησιόδου, των ύμνων Καλλιμάχου των γνωμικών, των οποίων τεμάχιά τινα, τα κάλλιστα, αποστοματίζουσιν οι μαθηταί· συν τούτοις, ποιημάτων τινών Γρηγορίου του Θεολόγου, ύμνων του Συνεσίου· έπειτα δε τραγωδίας τινάς του Ευριπίδου, του Σοφοκλέους, του Αισχύλου, επιγραμμάτων τινών κατ' εκλογήν, και τίνων ύμνων του δάρου, καθ' εβδομάδα ώρας 8. γ'.) Η τάξις αύτη συνθέτει και ποιημάτιά τινα εις διάφορα μέτρα εις τε την αρχαίαν και την νεωτέραν γλώσσαν, μιμουμένη τα καλά και υψηλά χωρία των ενδόξων ποιητών και τα του ψαλμωδού. Δ'. Λατινικήν γλώσσαν· ήτοι, α'.) Ερμηνείαν Τακίτου και ποιητών· οίον του Ουϊργιλίου, του Ορατίου και άλλων κατ' εκλογήν, παραδεικνυομένης εκάστοτε της διαφοράς και της συγγενείας της Λατινικής γλώσσης προς την Ελληνικήν. β'.) Τας κυριωτέρας διαφοράς της Λατινικής μετρικής προς την Ελληνικήν- καθ' εβδομάδα ώρας 5. Ε'. Τριγωνομετρίαν επίπεδον και Μαθηματικήν Γεωγραφίαν, καθ' εβδομάδα ώρας 2. ΣΤ'. Στοιχειώδη φιλοσοφίαν επίτομον, καθ' εβδομάδα ώρας 3. Ζ'. Στοιχειώδη φυσικήν, καθ' εβδομάδα ώρας 3. Η'. Ανάγνωσιν πατέρων, καθ' εβδομάδα ώραν 1. Θ'. Γαλλικήν γλώσσαν, ώρας 3 καθ' εβδομάδα. Η δε πέμπτη τάξις διδάσκεται κατά το πέμπτον έτος τα εξής: Α'. Εκκλησιαστικήν ιστορίαν (συνέχειαν και τέλος), ώρας καθ' εβδομάδα 3.

Β'. Δογματικήν, ώρας 4. Γ'. Ερμηνείαν εις τας Γραφάς, μάλιστα δε εις το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον και εις τας του Αποστόλου Παύλου επιστολάς, καθ' εβδομάδα ώρας 4. Δ'. Ομιλητικήν, μετ' ασκήσεων εις εκκλησιαστικούς λόγους, ώρας 4. Ε'. Χριστιανικήν Ηθικήν μετά της Λειτουργικής, καθ' εβδομάδα ώρας 3. ΣΤ'. Ανάγνωσιν πατέρων, καθ' εβδομάδα ώραν 1. Προσέτι ασκείται υπό του αρμοδίου καθηγητού εις την Ελληνικήν και Λατινικήν, δις της εβδομάδας ανά μίαν τουλάχιστον ώραν, θεματογραφούσα και μεταφράζουσα. Διδάσκεται έτι και την Γαλλικήν γλώσσαν, τρις της εβδομάδος. 6. Πάντα πασών των τάξεων τα μαθήματα εισίν υποχρεωτικά δι' όλους τους μαθητάς, μηδαμώς εξαιρουμένης της Εκκλησιαστικής μουσικής.

[

] Εν Αθήναις την 9 Οκτωβρίου 1867.

Ο

Υπουργός Χ. ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΑΛΕΞ. I. ΒΛΑΧΟΣ

9 Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α Χ Ε Ι Μ Ε Ρ Ι Ν Ο Υ ΚΑΙ Θ Ε Ρ Ι Ν Ο Υ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 1890-1891 [α] « Π ρ ό γ ρ α μ μ α των εν τη Εκκλησιαστική Ρ ι ζ α ρ ε ί ω Σχολή κατά το χειμερινόν εξάμηνον του σ χ ο λ ι κ ο ύ έτους 1890-1891 διδαχθησομένων μαθημάτων»:

Τάξις Μαθήματα

Ελληνικά

Λατινικά Θεολογικά Ιστορικά Μαθηματικά Γεωγραφικά Ανάγν. πατέρων Μουσικά Γυμναστική

Α'. Ώραι

διδασκαλίας

α') Ερμηνεία του Α' βιβλ. των Ξενοφ. Ελλην, β') Ανάγνωσις του Α' βιβλ. της Ξενοφ. Κύρου Αναβάσεως, γ') Γραμματική, δ') Ορθογραφικαί ασκήσεις α') Γραμματική Λατινική, β') Ερμηνεία εκ της Λατινικής Χρηστομαθείας. γ') Γραμματικαί ασκήσεις Ιστορία της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης Ιστορία των Ανατολικών εθνών μέχρι του Μ. Αλεξάνδρου Αριθμητική Θεωρητική Χατζιδάκη Εισαγωγή εις την Γεωγραφίαν και δη εις την της Αγίας Γης Ανάγνωσις εκ του των Χρυσοστόμου και Βασιλείου κατ' εκλογήν Προκαταρκτικά γυμνάσματα εξαγγελίας μετά συντόμου θεωρητικής εισαγωγής Γυμναστική

Αναδημοσιεύεταιαπότο:Ράδος, Μέρος Έ κ τ ο ν : Προγράμματα μαθημάτων μερινής και θερινής εξαμηνίας 1890-1891 και χειμερινής 1891 (μετά τη σ. 156).

12 4 2 2 3 1 1 3 2

χει-

Τ ά ξ ι ς Β' Μαθήματα

Ελληνικά

Ώραι διδασκαλίας α') Ερμην. Του κατά Λεωκράτους λόγου του Λυκούργου

Ανάγν. του β' και γ' βιβλ. της Ξεν. Κύρου Αναβάσ. γ') Συντακτικόν. δ') Θεματ. ασκήσεις Λατινικά α') Ερμηνεία του Α' βιβλ. Των περί Γαλατικού πολέμου Απομνημονευμάτων του Ιουλίου Καίσαρος, β') Συντακτικαί ασκήσεις επί παραδειγμάτων Θεολογικά Κατήχησις και Λειτουργική Ιστορικά Ρωμαϊκή Ιστορία Μαθηματικά Εισαγωγή Αλγέβρας και Άλγεβρα Χατζιδάκη Γεωγραφικά Γεωγραφία της Ελλάδος λεπτομερής και της Ευρώπης σύντομος Ανάγν. Πατέρων Ανάγνωσις εκ των του Χρυσοστόμου και Βασιλείου κατ' εκλογήν Γαλλικά Ανάγνωσις. Ερμηνεία. Αποστοματισμός του αναγινωσκομένου κειμένου και εκμάθησις λέξεων και απλών φράσεων Μουσικά Εξαγγελία εκ του αναστασιματαρίου και άλλων ασμάτων κατ' εκλογήν μετά θεωρητικής εισαγωγής Γυμναστική Γυμναστική

Τάξις Ελληνικά

12

4 3 2 3 1 1

3 3 2

Γ'

α') Ερμηνεία εις λόγους του Δημοσθένους κατ' εκλογήν. β') Ανάγνωσις εκ του Ηροδότου κατ' εκλογήν μετά μικρας

νιστί γράφειν α') Εκ των του Κικέρωνος λόγων κατ'έκλογήν. β') Συντακτικόν μετά θεματογραφικών ασκήσεων Θεολογικά Εισαγωγή εις τας Αγίας Γραφάς και ανάγνωσις εκλεκτών μερών αυτών Ιστορικά Μεσαιωνική ιστορία Μαθηματικά Συνέχεια Αλγέβρας, και επιπεδομετρία Χατζιδάκη . . Γεωγραφικά Γεωγραφία της Ασίας, Αφρικής και Αμερικής . . . . Ανάγν. Πατέρων Ανάγνωσις Κατηχήσεων Κυρίλλου, και εκ των ομιλιών

12

Λατινικά

Γαλλικά Μουσικά

Γυμναστική

α') Ερμηνεία περικοπών εκ της Χρηστομαθείας. β') Γραμματική μέχρι των ανωμ. ρημάτων, γ') Θεματογραφία . α') Συνέχεια εξαγγελίας εκ του Αναστασι. β') Εξαγγελία γ') Θεωρία της Μουσικής Γυμναστική

4 2 2 3 1

3

2 2

Τάξις

Δ'.

Μαθήματα

Ώραι διδασκαλίας

Ελληνικά

α') Ερμηνεία εις τινας ραψωδίας εκ τε

της

Ιλιάδος

και

γράφειν α') Ερμηνεία εις το Η' βιβλ. Της Αινηΐδος του Βιργιλίου, β') Περί Λατινικής προσωδίας και μετρικής, γ') Θεματογραφικαί ασκήσεις Ερμηνεία εις το Άγιον Ευαγγέλιον

7

Ανθρωπολογία και εμπειρική ψυχολογία Συνέχεια Γεωμετρίας Χατζιδάκη α') Ερμηνεία εκ του Τηλεμάχου, β') Επανάληψις Γραμματικής και τα ανώμαλα ρήματα, γ') Θεματογραφία και δ') ασκήσειςειςτοΓαλλιστί διαλέγεσθαι Ανάγν. Πατέρων Ανάγνωσις ομιλιών του Χρυσοστόμου εις το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον (έκδ. Καρυοφύλλη) Μουσικά α') Συνέχεια εξαγγελίας εκ του Αναστασιματαρ. β') εξαγγελία εκ του Δοξασταρίου και άλλων ασμάτων κατ' εκλογήν. γ') Θεωρία της Μουσικής Γυμναστική Γυμναστική

3 3

Λατινικά

Θεολογικά

Φιλοσοφικά Μαθηματικά Γαλλικά

4 2

3 1

1 2

Τ ά ξ ι ς Ε' Ελληνικά Λατινικά Θεολογικά

α') Ερμηνεία εις τον Αίαντα του Σοφοκλέους, β') Ασκήσεις εις το Ελληνιστί γράφειν α') Ερμηνεία εις το ΙΑ' βιβλ. Της Αινηΐδος του Βιργιλίου. β') Ασκήσεις θεματογραφικαί και Ερμηνευτικαί . . . . Ερμηνεία εις τας ποιμαντορικάς επιστολάς του αποστόλου

» » » » » Φιλοσοφικά Φυσικά Μαθηματικά Γαλλικά

Γυμναστική

Παύλου

3 2 2

Δογματική 3 Χριστιανική Ηθική 2 Εκκλησιαστική Ιστορία από του σχίσματος μέχρι των καθ' ημάς χρόνων 3 Ερμηνευτική ανάγνωσις Ιωάννου του Δαμασκηνού και Γρηγορίου του Νύσσης 2 Ομιλητική μετ' ασκήσεων εις Εκκλησιαστικούς λόγους, Λογική Φυσική Πειραματική Κοσμογραφία και μαθηματικαί ασκήσεις Λάκωνος . . . α') Ερμηνεία περικοπών εκ της Χρηστομαθείας. β') Συντακτικόν. γ') Θεματογραφία, και δ') Ασκήσεις εις το Γαλλιστί διαλέγεσθαι Γυμναστική

2 3 3

3 2

[β] « Π ρ ό γ ρ α μ μ ατωνεν τη Εκκλησιαστική Ριζαρείω Σχολή κατά το θερινόν εξάμηνον του σχολικού έτους 1890 -1891 διδαχθησομένων μαθημάτων»:

Τάξις Μαθήματα Ελληνικά

Α'. Ώραι διδασκαλίας

α') Ερμηνεία του Α' βιβλ. Των Απομνημονευμάτων Ξενοφ. β') Ανάγνωσις του α' και β' βιβλ. της Ξενοφ. Κύρου Αναβάσεως, γ') ορθογραφικαί ασκήσεις και δ') Αρχαί Συντακτικού Λατινικά α') Γραμματική Λατινική, β') Ερμηνεία του βίου του Μιλτιάδου κατά Κορνήλ. Νέπωτα και γ') Γραμματικαί ασκήσεις Θεολογικά ιστορία της Καινής Διαθήκης Ιστορικά Συνέχεια της Ελλ. Ιστορίας μέχρι του Μ. Αλεξάνδρου Μαθηματικά Συνέχεια και τέλος της Θεωρητικής Αριθμητικής . . . Γεωγραφικά Γεωγραφία της Αγίας Γης Ανάγν. Πατέρων Ανάγνωσις εκ των του Χρυσοστόμου και Βασιλείου κατ εκλογήν Μουσικά ΣυνέχειαεξαγγελίαςεκτουΑναστασιμ.Καιάλλωνασμάτων κατ' εκλογήν, μετά συντόμου θεωρητικής εισαγωγής Καλλιγραφία Καλλιγραφία Γυμναστική Σωματικαί ασκήσεις

του

12

4 2 3 3 1 1

3 2 3

Τ ά ξ ι ς Β' Ώραι διδασκαλίας

Μαθήματα

ΕΛΛΗΝΙΚΑ α') Ερμηνεία των κατά Πλάταιαν του Θουκυδ. β') γνωσις του γ' και δ' βιβλ. Της Ξενοφ. Κύρου Αναβάσεως και γ') Θεματογραφικαί ασκήσεις Λατινικά α') Ερμηνία του de conjuratioiie Catilinae κατά Σαλούστιον, και β') Συντακτικαί ασκήσεις Θεολογικά Συνέχεια Ορθοδόξου Κατηχήσεως και Λειτουργικής . Ιστορικά Συνέχεια και τέλος της Ρωμαϊκής Ιστορίας Μαθηματικά Συνέχεια και τέλος Β' βιβλίου Αλγέβρας Γεωγραφικά Γεωγραφία της Ελλάδος λεπτομερήςκαιτηςΕυρώπης σύντομος Ανάγν. Πατέρων Ανάγνωσις εκ των του Χρυσοστόμου και Βασιλείου κατ' εκλογήν Γαλλικά α') Ανάγνωσις. β') Ερμηνεία, γ') Αποστοματισμός αναγινωσκομένου κειμένου, και δ') εκμάθησις λέξεων Μουσικά Καλλιγραφία Γυμναστική

Συνέχειαεξαγγελίαςεκτουαναστασιματαρίουκαιάλλων ασμάτωνκατ' εκλογήν μετά συντόμου θεωρίας Καλλιγραφία Σωματικαί ασκήσεις

12 4 3 2 3 1 1 του

3 1 3

Τ ά ξ ι ς Γ' Ελληνικά

α') Ερμηνεία εις τον Κρίτωνα του Πλάτωνος και εις τον Α'

Ηροδότου κατ' εκλογήν και γ') Ασκήσεις εις το Ε λ ληνιστί γράφειν 12 Λατινικά α') Ερμηνεία εκ του Β' βιβλ. Του Λιβίου και β') Συντακτικόν μετά θεματογραφικών ασκήσεων 4 Θεολογικά Συνέχεια της εισαγωγής εις τας Αγίας Γραφάςκαιανάγνωσις εκλεκτών μερών της Αγίας Γραφής 3 Ιστορικά Συνέχεια και τέλος της 'ιστορίας των μέσων και νεωτέρων χρόνων 2 Μαθηματικά Συνέχεια Αλγέβρας, και Γεωματρίας Χατζιδάκη . . . . 3 Γεωγραφικά Γεωγραφία της Ασίας, Αφρικής και Αμερικής . . . . 1 Ανάγν. Πατέρων Ανάγνωσις εκ των ομιλιών του Χρυσοστόμου εις το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον 1 Γαλλικά α') Ερμηνεία περικοπών εκ της Χρηστομαθείας. β') Επα-

Μουσικά

Καλλιγραφία Γυμναστική

τούτων συμπεριλαμβανομένων και γ') Θεματογραφία . . α') Εξαγγελία εκ του Δοξασταρίου και της Ανθολογίας μετ' σικής Καλλιγραφία Σωματικαί

ασκήσεις

3

3 1 3

Τ ά ξ ι ς

Δ'

Μαθήματα

Ώραι διδασκαλίας

Ελληνικά

α') Ερμηνεία εις τον Οιδίποδα Τύραννον του Σοφοκλέους. β') Μετρικής τα κυριώτερα και γ') Ασκήσεις εις τα Ε λ ληνιστί γράφειν Λατινικά α') Ερμηνεία εις το Γ' βιβλ. του Ορατίου. β') Περί Λατινικής προσωδίας και μετρικής και γ') Θεματογραφικαί ασκήσεις Θεολ. ερμηνευτικά Ερμηνεία εις το Άγιον Ευαγγέλιον Θεολ. εκκλ. Ιστορία Εκκλησιαστική ιστορία απ' αρχής μέχρι του σχίσματος του Θ' αιώνος Φιλοσοφικά Εμπειρική ψυχολογία Μαθηματικά Συνέχεια και τέλος Γεωμετρίας Γαλλικά α') Ερμηνεία εκ του Τηλεμάχου, β') Αρχαί Συντακτικού

Ανάγν.

διαλέγεσθαι Ανάγνωσις εκ κατά Καλλιγραφία Σωματικαί

Πατέρων

Καλλιγραφία Γυμναστική

Λατινικά Θεολογικά

3 3 3

εις

ασκήσεις

το 1 1 3

Ε'.

α') Ερμηνεία εις τον Αίαντα του Σοφοκλέους, β') Ασκήσεις εις το Ελληνιστί γράφειν α') Ερμηνεία εις το Α' βιβλ. Της Αινηΐδος του Βιργιλίου Ερμηνεία

4 2

3 των ομιλιών του Χρυσοστόμου Ιωάννην Ευαγγέλιον

Τ ά ξ ι ς Ελληνικά

8

3

εις τας ποιμαντορικάς επιστολάς του αποστόλου Παύλου 2 » Δογματική 3 » Χριστιανική Ηθική 2 » Εκκλησιαστική ιστορία από του σχίσματος μέχρι των καθ' ημάς χρόνων 3 » Ερμηνευτική ανάγνωσις Ιωάννου του Δαμασκηνού και Γρηγορίου του Νύσσης » Ομιλητική μετ' ασκήσεων εις Εκκλησιαστικούς λόγους 3 Φιλοσοφικά Λογική 2 Φυσικά Φυσική 3 Μαθηματικά Συνέχεια και τέλος Κοσμογραφίας 2 Γαλλικά α') Ερμηνεία εκ των επικηδείων λόγων του Bossuet, β') 2 Συνέχεια Συντακτικού, γ') Θεματογραφία και δ') Ασκήσεις εις το Γαλλιστί διαλέγεσθαι 3 Γυμναστική Σωματικαί ασκήσεις 3

10

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 1891-1892

«Πρόγραμματωνεν τη Εκκλησιαστική Ριζαρείω Σχολή κατά το χειμερινόν εξάμηνον του σχολικού έτους 1891 - 1892 διδαχθησομένων μαθημάτων».

Τάξις Μαθήματα

Α'. Ώραι

διδασκαλίας

Ελληνικά

α') Ερμηνεία του Β' βιβλ. Των Ελληνικών του Ξενοφώντος. β') Ανάγνωσις του α' βιβλίου της Ξενοφώντος Κύρου Αναβάσεως, γ') Γραμματικής το τεχνολογικόν, δ') Ορθογραφικαί ασκήσεις Λατινικά α') Γραμματική Λατινική, β') Ερμηνεία της Λατινικής Χρηστομάθειας, γ') Θεματογραφικαί ασκήσεις Θεολογικά Ιστορία της Παλαιάς Διαθήκης μετά Εισαγωγής γεωγραφικής της Παλαιστίνης Ιστορικά Ιστορία των Ανατολικών Εθνών μέχρι του Μ. Αλεξάνδρου Μαθηματικά Πρακτική Αριθμητική και στοιχεία της Γεωμετρίας .

Γεωγραφικά Γαλλικά Ανάγνωσις και αποστήθισις Μουσική Γυμναστική Σωματικαί Καλλιγρ. και Ιχνογρ. Καλλιγραφία και

Αναδημοσιεύεται από το: Ράδος, ό.π. [Δ9],

12 4 2 3 3

1 λέξεων ασκήσεις Ιχνογραφία

2 4 2 3

Τ ά ξ ι ς Β' Μαθήματα

Ώραι διδασκαλίας

Ελληνικά

Λατινικά

Θεολογικά » Ιστορικά Μαθηματικά Γεωγραφικά Γαλλικά

α') Ερμηνεία του κατά Αγοράτου λόγου του Λυσίου, β') νάγνωσις του γ' βιβλ. της Ξενοφ. Κύρου Αναβάσεως, γ') Γραμματικής το Συντακτικόν. δ') Θεματογραφικαί ασκήσεις α') Ερμηνεία του β' βιβλίου των περί Γαλατικού πολέμου Υπομνημάτων του Ιουλίου Καίσαρος, β') Θεματογραφικαί ασκήσεις Ορθόδοξος Χριστιανική Κατήχησις Λειτουργική Ελληνική ιστορία επί των διαδόχων του Μεγ. Αλεξάνδρου και Ρωμαϊκή ιστορία Θεωρητική Αριθμητική Γεωγραφία εκτενεστέρα της Ελλάδος και συντομωτέρα

Ανάγνωσις

Γυμναστική Μουσική Καλλιγρ. και

Ιχνογρ.

και Ερμηνεία. Αποστήθισις κειμένου. Προφορικαί γραμματικαί στοιχειώδεις γνώσεις Σωματικαί ασκήσεις Καλλιγραφία

και

Τάξις Ελληνικά

Ιχνογραφία

12

4 3 1 2 3

3 2 3 2

Γ'.

α') Ερμηνεία της Πλάτωνος απολ. τού Σωκράτους, β')

κυριώτατα περί της του Ηροδότου διαλέκτου, δ') Ασκήσεις εις το Ελλην. γράφειν Λατινικά Κικέρωνος λόγον pro Murena Θεολογικά Εισαγωγή εις την Αγίαν Γραφήν » Ερμηνεία εις την Καινήν Διαθήκην κατ' εκλογήν . . . . Ιστορικά Ιστορία των μέσων αιώνων και ειδικώτερον η Βυζαντιακή Μαθηματικά Έπιπεδομετρία Γεωγραφικά Γεωγραφία Ασίας, Αφρικής και Αμερικής Γαλλικά Ερμηνεία εκ της Χρηστομαθείας. Γραμματική μέχρι

Γυμναστική Μουσική Ιχνογραφία Φυσική ιστορία

Α-

σεις Σωματικαί

ασκήσεις Ιχνογραφία

Α-

11 4 2 2 2 3 1

3 2 2 2 2

Τάξις

Δ'.

Μαθήματα

Ελληνικά )) Λατινικά Θεολογικά » Μαθηματικά Ιστορικά Φυσική Ψυχολογία Γαλλικά

Ώραι διδασκαλίας Ερμηνεία εις τινας ραψωδίας του Ομήρου. Μετρικής τα κυριώτερα Εισαγωγή εις Θουκυδίδην. Θουκυδίδου δημηγορίαι. Θέματα. Συνθέσεις Βιργιλίου Αινηΐδος βιβλίον IX'. Λατινική προσωδία και μετρική, Θεματογραφία Εκκλησιαστική Ιστορία απ' αρχής μέχρι του Σχίσματος Χριστιανική Ηθική Εξακολούθησις αλγέβρας και γεωμετρίας Ιστορία των νεωτέρων χρόνων Φυσική Ψυχολογία Ερμηνεία εκ του Τηλεμάχου. Επανάληψις και συμπλήρωσις τής Γραμματικής. Θεματογραφία. Διαλεκτικαί ασκήσεις Σωματικαί ασκήσεις

Γυμναστική Ιχνογραφία Ανάγν. πατέρων

6 fi 4 3 2 3 2 2 3

3 2 2 1

Τ ά ξ ι ς Ε' Ελληνικά » Ερμηνεία

Εισαγωγή εις Πλάτωνα. Πλάτωνος Λάχης και Μένων. εις την Αντιγόνην του Σοφοκλέους. Ασκήσεις εις το Ελληνιστί γράφειν. Μετρικής τα κυριώτερα.. Λατινικά Τακίτου Χρονικών βιβλίον Α'. Θεματογραφικαί ασκήσεις Θεολογικά Δογματική » Εκκλησιαστική Ιστορία από του Σχίσματος μέχρι καθ' ημάς χρόνων » Ομιλητική » Ασκήσεις εις Εκκλησιαστικούς λόγους Φιλοσοφικά Λογική Φυσική Φυσική Λάκωνος Ιστορικά Ιστορία του Ελληνικού Έθνους απ' αρχής μέχρι καθ' ημάς χρόνων Κοσμογραφία Κοσμογραφία Γαλλικά Ερμηνεία εκ των επικηδείων του Bossuet. Συντακτικόν. Θεματογραφία. Διαλεκτικαί ασκήσεις Γυμναστική Σωματικαί ασκήσεις Ιχνογραφία Ιχνογραφία Αναγν. Πατέρων

Ν. ΚΡΙΣΠΗΣ

5 5 3 3 των 2 2 1 2 2 των 2 1 3 2 1 1

11 ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ 1893α (Β. Διάταγμα/2 Οκτωβρίου 1893) Κυβέρνηση Σ. Σωτηρόπουλου ΥπουργόςΑ. Ευταξίας

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ

Μεγαλειότατε ! Πάσα ειδική σχολή έχει λόγον υπάρξεως, μόνον καθ' όσον πληροί τον προορισμόν αυτής, καθ' όσον δηλαδή παιδεύει και παρασκευάζει τους μαθητευομένους εν αυτή, δι' ον ειδικόν σκοπόν έχει ιδρυθή. Ούτως αι Στρατιωτικαι,αιΝαυτικαί και αι Γεωργικαί σχολαί έχουσι λόγον υπάρξεως, μόνον καθ' όσον παιδεύουσι και παρασκευάζουσι τους εις το στρατιωτικόν, ναυτικόν και γεωργικόν στάδιον αποδυομένους. Ε ά ν οι απόφοιτοι αυτών απεδεικνύοντο ικανοί εις παν άλλο στάδιον, πλην μόνου εκείνου, δι' ο αι περίωνο λόγος σχολαί είνε προωρισμέναι, έκαστος θα είχε βεβαίως το δικαίωμα να εΐπη ότι αύται αστοχούσι τέλεον του προορισμού των, εις δε τους εντεταλμένους την εποπτείαν της κανονικής αυτών λειτουργίας θα επεβάλλετο το καθήκον ή να μεριμνήσωσι συντόνως περί μεταρρυθμίσεως αυτών τοιαύτης, δι' ης θ' αποκαθιστώντο εις τον αρχικόν προορισμόν των και θ'απέφεροντους εξ αυτών προσδοκωμένους καρπούς, η να προβώσιν εις κατάργησιν αυτών. ήττον τον προορισμόν αυτών. Ούτως αι Στρατιωτικαί σχολαί παιδεύουσι και παρέχουσιν εις το Κράτος στρατιωτικούς, η Ναυτική ναυτικούς και αι Γεωργικαί γεωργούς. Μόνον η Εκκλησιαστική Ριζάρειος Σχολή, διαψεύδουσα μέχρι τούδε και την πρόθεσιν του ιδρυτού της και τον ιδιαίτερον αυτής χαρακτηρισμόν, έχει από πολλού εκπέσει του προορισμού της και συντελείειςπανάλλο η εις την μόρφωσιν λειτουργών της Εκκλησίας. Απόδειξις τούτου τρανή και αναντίλεκτος πρόκειται το γεγονός αυτό, καθ' ο οι απόφοιτοι αυτής παν λει, νομίζω, εις τους τεταγμένους να μεριμνήσωσι περί αυτής το καθήκον,

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 199, τχ. Α'/6 Οκτωβρίου 1893.

ήναπροβώσιν εις ριζικήν αυτής μεταρρύθμισιν, δι'ηςθαεπανέφεροντην Σχολήν εις τον αρχικόν προορισμόν της, ή να καταργήσωσιν αυτήν εντελώς ακολουθούντες εν τούτω το ευαγγελικόν παράγγελμα, καθ' ο «παν δένδρον, μη ποιούν καρπόν καλόν, εκκόπτεται και εις πύρ βάλλεται». καταργήσεως της Ριζαρείου Σχολής έπρεπε να γίνη ειλικρινής τις απόπειρα προςαποκατάστασιναυτής εις τον αρχικόν προορισμόν της, συνέταξε, καθ' ο έχει δικαίωμα και καθήκον, τον εις την κύρωσιν της Υ. Μ. υποβαλλόμενον σήμερον νέον Οργανισμόν της. Δι' αυτού ουδένάλλοεπιδιώκεταιήηανάκλησις εις ενέργειαν πασών των εις αργίαν ήδη περιελθουσών θεμελιωδών διατάξεων της Διαθήκης του ιδρυτού της Ριζαρείου Σχολής, αποδεικνυομένης ταύτης, όντως Εκκλησιαστικής, της δε εν αύτη παιδεύσεως διαρρυθμιζομένης ούτως, ώστε ο θέλων εφεξής να καταταχθή εις αυτήν να γινώσκη εκ του προτέρου ότι ουδέν άλλο στάδιον διανοίγεται προ αυτού η μόνον το εκκλησιαστικόν, ως καταδειχθήσεται τούτο διά της προκειμένης αιτιολογικής εκθέσεως.

[

] Β'.

α') Κυρία και θεμελιώδης μεταρρύθμισις είνε εκείνη, καθ' ην η Σχολή παύεται πλέον ούσα απλούν γυμνάσιον και αποκαθίσταται εις τον αρχικόν προορισμόν της, γινομένη καθαρώς Εκκλησιαστική Σχολή, μόνονκαιαποκλειστικόν σκοπόν έχουσα την αναγκαίαν επιστημονικήν παίδευσιν καθ' όλους τους κλάδους της Θεολογίας εις τους μέλλοντας να περιβληθώσι το ιερόν σχήμα της ιερωσύνης. Εν τούτω ουδέν άλλο επιζητείται ή η αυστηρά εφαρμογή του σαφούς και ανεπιδέκτου αμφιβολίας γράμματος και πνεύματος του άρθρου 72 εν συνδυασμώ προς το εδάφ. ζ' του άρθρ. 76. Απέναντι της σαφούς και αναντιλέκτου ταύτης θελήσεως του Διαθέτου ουδεμιάς βεβαίως προσοχής πρέπει να κριθή αξία η γνώμη εκείνων, οίτινες θέλουσι να υποβιβάσωσι την Σχολήν εις απλήν ιερατικήν, προορισμόν έχουσαν να παιδεύη στοιχειωδώς ιερείς διά τα χωρία. Τοιαύτας Ιερατικάς Σχολάς έχει ιδρύσει ήδη το Κράτος τρεις, ων επίσης σκέπτεται το καθ' ημάς Υπουργείον να επιδιώξη την ριζικήν μεταρρύθμισιν, αφού και αυταί, ως έχουσι νυν, ηστόχησαν τέλεον τουσκοπούτων. Η Ριζάρειος Σχολή είχεν αρχήθεν υψηλότερον προορισμόν, ούσα παρεμφερής ουχί προς τα Σεμινάρια, αλλά προς τας Πνευματικάς Ακαδημίας της Ρωσσίας. Εν τοις Ιερατικοίς Σεμιναρίοις της ομοδόξου εκείνης χώρας ούτε η διδασκαλία των Εβραϊκών είνε απαραίτητος ούτε η Θεολογία καθ' όλους τους κλάδους της διδάσκεται, ούτε είναι η παίδευσιςεναυτοίς τοιαύτη ώστε να συντελή και εις την επιστημονικήν μόρφωσιντηςμαθητιώσης

σης εν αυτοίς νεολαίας, ως απαιτεί ο ιδρυτής της Ριζαρείου Σχολής διά των άρθρ. 72 και 76 της Διαθήκης του. Διαφέρει δε και ούτως η Σχολή αύτη τη Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου, ει και η παίδευσις πρέπει να είνε καιενεκείνηκαιενταύτη επιστημονική' διότι εν μεν τη τελευταία Σχολή επ διώκεται προ πάντων η προαγωγή της επιστήμης, ως και εν πάση άλλη Σχολή του Πανεπιστημίου, κατά δεύτερον δε λόγον επιζητείται η δι' αυτής πλήρωσις των πρακτικών επιστημονικών αναγκών της κοινωνίας, εν δε τη Ριζαρείω Σχολή η παίδευσις οφείλει ν'αποβλέπηαποκλειστικώςειςτονεπιστημονικόν καταρτισμόν εκείνων, οίτινες μέλλουσι ν'αφοσιωθώσινειςτην διακονίαν της Εκκλησίας και κέκληνται να πληρώσωσι τας πρακτικάς επιστημονικάς αυτής ανάγκας, ως ιεροδιδάσκαλοι, ιεροκήρυκες και εφημέριοι των πόλεων και κωμοπόλεων. Ο ανίκανος να κάμη την τοιαύτην διάκ δυνατόν μεν να επαγγέληται τον θεολόγον, αλλ' ελέγχεται ούτως ως μη γευσάμενος άκρω καν δακτύλω της Θεολογίας.

Υπάρχουσι και οι νομίζοντες ότι η Σχολή δεν έχει εκκλησιαστικόν προορισμόν, ως προς τους εκ Ζαγορίου υποτρόφους. Ούτοι έχουσι την παράδοξον αληθώς γνώμην ότι η Σχολή πρέπει να χρησιμεύη ως γυμνάσιον προπαρασκευαστικόν εις την σπουδήν άλλων επιστημών. Αλλ' η διάκρισις αύτη δεν γίνεται εν τοις προμνημονευθείσιν άρθροις 72 και 76. Αν δε οι εκ Ζαγορίου υπότροφοι δεν υποβάλλωνται εις ην εγγύησιν και οι εκ της ελευθέρας Ελλάδος υπότροφοι, διά το δύσκολον, αν όχι πάντη αδύνατον του πράγματος, ουδέν ήττον υποχρεούνται και αυτοί, ως και οι λοιποί, προ της κατατάξεώς των εις την Σχολήν να υποβάλωσιν έγγραφον δήλωσιν «ότι μετά την αποπεράτωσιν των μαθημάτων των θέλουν γίνει ιερείς» (άρθρ. 114). Κατωτέρω δεενάρθρω119 επιφέρει ο Διαθέτης· «Θέλω να αποβάλωσιν οι εκτελεστ της παρούσης μου εκείνον εκ των δέκα αυτών νέων (των εκ Ζαγορίου), αποδειχθή ανάξιος του ιερού επαγγέλματος της ιερωσύνης». Δύναται λοιπόν ναυπάρξηκατά ταύτα η ελαχίστη αμφιβολία, ότι η Σχολή και διάτουςε Ζαγορείου υποτρόφους ένα και μόνον προορισμόν έχει, το να τους προπαρασκευάζη δηλαδή διά το ιερατικόν στάδιον και να γίνωνται και αυτοί ιερείς μετά την αποφοίτησίν των και ουχί ιατροί, δικηγόροι και φιλόλογοι, ως μεχρι τούδε; β') Ό π ω ς επιτευχθή η ανωτέρω κυρία και θεμελιώδης της Σχολής μεταρρύθμισις, εδέησε να τροποποιηθή ριζικώς το πρόγραμμα των μαθημάτων της. Προς τούτο περιορίζεται η διδασκαλία των εγκυκλίων μαθημάτων και επεκτείνεται η της Θεολογίας καθ' όλους αυτής τους κλάδους κατά την ρητήν απαίτησιν του ιδρυτού της Σχολής. Ούτω πως ανακτά αύτη τον ειδικόν προορισμόν της, τον εκκλησιαστικόν, πάς δε ο θέλων να φοιτήση εις αυτήν θα γινώσκη εκ του προτέρου ότι αδύνατον πλέον να καταδολιευθή την Διαθήκην τουιδρυτούτης και ν' αθετήση είτα την οποίαν αναλαμβάνει κατά την κα

κατάταξίν του υποχρέωσιν, ίνα αφοσιωθή εις την διακονίαντηςΕκκλησίας.Τουλάχιστον η Σχολή μη ούσα πλέον γυμνάσιον, μη προπαρασκευάζουσα δηλαδή αυτόν εις την περαιτέρω σπουδήν άλλης επιστήμης, αφού ούτε το απολυτήριον της ούτε η εν αυτή μόρφωσις θα παρέχη εις τούτο το δικαίωμα, θα κλείση ούτως ερμητικώς τας πύλας της εις τους ασεβείς παραβάτας των υποχρεώσεων, τας οποίας προς αυτήν αναλαμβάνουσιν. Ό π ω ς δε μη καταστρατηγηθή εν τη εφαρμογή ο νέοςΟργανισμός,εδέησε να περιληφθή εν αυτώ πλήρες πρόγραμμα των διδαχθησομένων εφεξής εν τη Σχολή μαθημάτων, κατανέμων μάλιστα αυτά κατά τάξιν και επισυνάπτων ωρολόγιον της διδασκαλίας αυτών, εξ ου καταφαίνεται και ότι οι μαθηταί δεν επιβαρύνονται δι' ωρών διδασκαλίας πέραν του δέοντος. Και εις τον καθορισμόν των εδρών ενόμισα επάναγκες να προβώ, όπως μη εφεξής τινά μεν αυτών έχωσιν υπεραρίθμους, άλλα δε στερώνται και αυτών των απολύτως αναγκαίων καθηγητών, ως μέχρι τούδε. γ') Αι προπαιδευτικαί γνώσεις, αι απαιτούμεναι κατά τον νέον Οργανισμόν παρά των μελλόντων να εισαχθώσιν εις την Σχολήν, είνε το ελάχιστον μέτρον εκείνου, όπερ κατά το πνεύμα της Διαθήκης και τον σκοπόν της Σχολής οφείλει ν' απαιτήση τις. Ο θόρυβος, ον ήγειραν, ως προς τούτο, οι ενδιαφερόμενοι υπέρ της διαιωνίσεως της νυν θλιβεράς αυτής καταστάσεως, ελέγχεται υπό των πραγμάτων αυτών πάντη μάταιος. Και ο Ριζάρης εν τη Διαθήκη αυτού και οι μέχρι τούδε εφαρμοσθέντες Διοργανισμοί απήτησαν γνώσεις ελληνικού σχολείου παρά των θελόντων να καταταχθώσιν εις την Σχολήν. Οι υφιστάμενοι τας εισιτήριους των εξετάσεις ενταύθα οφείλουσι να προσαγάγωσιν απολυτήριον ελληνικού σχολείου, όπως γείνωσι δεκτοί εις αυτάς. Τί άλλο απαιτείται και νυν διά του νέου Οργανισμού; Και επέρχεται ζημία τις εις την Σχολήν, εάν αναγράφηται εν αυτώ ότι πρέπει να προσαγάγωσι τουλάχιστοναπολυτήριονελληνικούσχολείου; Ποία διάταξις της Διαθήκης, ποία λογική απαγορεύει να γείνωσι δεκτοί εις την Σχολήν και μαθηταί, κεκτημένοι ανωτέρας του ελληνικού σχολείου γνώσεις; Αλλ'οικύριοι αυτοί, οι τον μάταιον θόρυβον εγείραντες, είχον κατορθώσει μέχρι τούδε, ως πάσας τας άλλας, και τας περί εισιτηρίων εξετάσεων διατάξεις της Διαθήκης και των Διοργανισμών της Σχολής να καταστρατηγήσωσι καιαθετήσωσιν,εισάγοντες εις αυτήν μαθητάς κεκτημένους μόλις τας γνώσεις τουδημοτικούσχολείου. Βεβαίως η θυρίς της τοιαύτης καταστρατηγήσεως κλείεται πλέον διά των διατάξεων του νέου Οργανισμού, αφού οι μέλλοντες να καταταχθώσιν εις την Σχολήν θα υποβάλλωνται εφεξής εις εξετάσεις γραπτάς και προφορικάς, αίτινες πάλιν θα υπόκεινται εις τον έλεγχον του Υπουργείου. Παρερμηνεύουσι την σχετικήν διάταξιν του άρθρου 110 της διαθήκης, καθ' ηνοιεκΖαγορίου υπότροφοι οφείλουσι να γινώσκωσι τουλάχιστον τα δύο μέρη του λόγου και ισχυρίζονται ότι τα μέρη ταύτα του λόγου είνε το άρθρον και το

όνομα. Αλλά τότε πώς σχετίζουσι προς την διάταξιν αυτήν το άρθρον 102, καθ' οοιυπότροφοι της Σχολής οφείλουσι να έχωσι διανύσει το Ελληνικόν Σχολείον;Καιμόνον το άρθρον και το όνομα διδάσκονται εν τω Ελληνικώ Σχολείω ήτοετυμολογικόνκαισυντακτικόν μέρος της Γραμματικής; Τι δε άλλο επιζητεΐται διά της σχετικής διατάξεως του νέου Οργανισμού; δ') Ως προς την ηλικίαν των μελλόντων να καταταχθώσιν εις την Σχολήν μαθητών, αντεγράφη σχεδόν αυτολεξεί η υφισταμένη διάταξις του εν ισχύϊ Διοργανισμού. Διά του νέου Οργανισμού επιζητούνται μόνον μείζονες εγγυήσεις προςαποφυγήντηςμέχρι τούδε καταστρατηγήσεώς της. Βεβαίωςδενθαεπιτραπή εφεξής η εισαγωγή εις την Σχολήν παίδων 12, 11 και 10ετώντηνηλικίαν, ως νυν, εξ ου έχουσι προκύψει μύρια όσα άτοπα εν αυτή. Η Σχολή έχει μεταβληθή ως εκ τούτου εις απλούν παιδαγωγείον, χρήζον παιδονόμων αν όχι και τροφών ! ε') Διά του νέου Οργανισμού καθιερούνται και πάσαι αι προληπτικαί διατάξεις, δι' ων ματαιούται εφεξής η καταδολίευσις του στρατολογικού νόμου υπό πολλών, κατατασσομένων μέχρι τούδε εις την Σχολήν μόνον επί τω σκοπώ τηςαπαλλαγήςεκτηςεντω στρατώ θητείας. Ούτω πως η απαλαγή θα περιορισθή εις μόνους εκείνους, οίτινες πράγματι προαλείφονται διά το ιερατικόν αξίωμα. στ') Η διδασκαλία της Εβραϊκής γλώσσης, ως ενός των πρωτευόντων μαθημάτων από της πρώτης της Σχολής τάξεως, υπαγορεύεται ήδη υπό κατηγορηματικής της Διαθήκης διατάξεως (εδ. θ' άρθρ. 76). Επειδή δε η ερμηνεία της Παλαιάς Διαθήκης θα γίνηται, ως τούτο συμβαίνει εν παντί τω θεολογικώ κόσμω, επί του Εβραϊκού πρωτοτύπου εν αντιπαραβολή προς την μετάφρασιν των Ο' και την Βουλγάταν και θα διαρκή επί τέσσαρα σχεδόνέτηέπρεπενη διδασκαλία της Εβραϊκής εξ ανάγκης να καθιερωθή από της πρώτης τάξεως. Τούτο βεβαίως θα συντελέση συν τοις άλλοις και εις την απόκρουσιν ευθύς εν αρχή εκ της Σχολής παντός μαθητού, κατατασσομένου εις αυτήνμεντηνπροθεσιν του ν' ασεβήση εις την ιεράν θέλησιν του ιδρυτού αυτής και ν' αποδοθή είτα εις άλλο στάδιον. ζ') Επί του Διευθυντού και του Οικονόμου της Σχολής καθιερούνται διά τουενσχεδίω Οργανισμού προσόντα, εν οις το πρώτον είνε το ιερατικόν αυτών αξίωμα. Ό π ω ς δε μη επαναληφθή εν τω μέλλοντι το εν τω παρελθόντι παρατηρηθέν ατοπον, καθ' ο επί έτη πολλάκις προς χλευασμόν και της θελήσεως του ιδρυτού και του σκοπού της Σχολής παρέμενον λαϊκοί Διευθυνταί και Οικονόμοι, λαμβάνονται νυν πάντα τα δυνατά μέτρα, δι' ων θα καταστή εφεξής αδύνατος η τοιαύτη καταστρατήγησις της Διαθήκης και του προορισμού της Σχολής. Επίσης προσόντα καθιερούνται και επί των καθηγητών της Σχολής. Τοιούτοι θα γίνωνται εφεξής μόνοι, όσοι κατά το άρθρ. 74 της Διαθήκης «διαπρέπουν διά την παιδείαν αυτών και διά την ηθικήν των».

Περιττή κρίνεται η αιτιολόγησις ενταύθα των λοιπών διατάξεων του προκειμένου Οργανισμού, καθ' όσον επ' αυτών ουδεμία δύναται να εγερθή αντίρρησις. Μεγαλειότατε !

μελέτης τόσον των αφορώντων εις την Εκκλησιαστικήν Ριζάρειον Σχολήν, οσον και των αναγομένων καθόλου εις την μόρφωσιν του Κλήρου, κατά τας σημερινάς ανάγκας της Εκκλησίας και κοινωνίας ημών και κατά τα κρατούντα εν άλλαις χριστιανικαίς και ιδία ορθοδόξοις χώραις, μάλλον της ημετέρας προηγουμέναις, τουλάχιστον ως προς την εκκλησιαστικήν παίδευσιν. Τα πορίσματα της τοιαύτης μελέτης υπεβλήθησαν εις επιτροπήν εξ ειδικών περί τα τοιαύτα ανδρών, οίοι ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αθηνών κ. Γερμανός, ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Μαντινείας κ. Θεόκλητος, ο αντιπρύτανις του Εθν. Πανεπιστημίου κ. I. Πανταζίδης, ο τέως καθηγητήςτουΕκκλησιαστικούκαι νυντουΡωμαϊκούΔικαίου εν τω Πανεπιστήμιω κ. Ιωάννης Ευταξίας, ο Νομικός Σύμβουλος του Κράτους κ. Χρ. Πετρόπουλος και ο τμηματάρχης του τμήματος των Εκκλησιαστικών εν τω καθ' ημάς Υπουργείω κ. Κ. Φρειδερίκος. Η πεποίθησις και τούτων πάντων και εμού αυτού είνε, ότι μόνον διά του προκειμένου οργανισμού είνε δυνατόν ν' ανορθωθή η Ριζάρειος Σχολή, ν' αποκατασταθή εις τον αρχικόν προορισμόν της, να γείνη πράγματι Εκκλησιαστική Σχολή και ν' αποφέρη τους αγλαούς καρπούςυπέρτηςΕκκλησίαςκαιτου Έθνους, ους απεξεδέχετο εξ αυτής ο αείμνηστος ιδρυτής της. εις την κύρωσιν της Υμετέρας Μεγαλειότητος το προκείμενον σχέδιον Οργανισμού της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής. Υποσημειούμαι μετά βαθυτάτουσεβασμούτηςΥ.Μ.Πιστόςυπήκοοςκαι ταπεινός θεράπων. Ο και

επί

των

Εκκλησιαστικών Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργός ΑΘ. ΕΥΤΑΞΙΑΣ

της

Περί οργανισμού της Εκκλησιαστικής Ριζαρείου Σχολής ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ

ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει την από 1 Ιανουαρίου 1840 Διαθήκην του αοιδίμου Γ. Ριζάρη, ιδρυτού της εν Αθήναις Εκκλησιαστικής Ριζαρείου Σχολής,καιτας από 10 Ιανουαρίου, 25 Απριλίου και 1 Ιουνίου του αυτού έτους προσθήκης

αυτής, ομού μετά του από 21 Μαΐου 1841 Κωδικέλλου, προς δε τους από 25 Σεπτεμβρίου 1843 και 7 Οκτωβρίου 1867 Διοργανισμούς της περί ης ο λόγος της σχολής, αποβλέψαντες εις την μέχρι τούδε πείραν, εξ ης απεδείχθη ότι οι Διοργανισμοί ούτοι, χωρίς ν' ανταποκρίνωνται εν πάσι προς την θέλησιν τουαειμνήστουΔιαθέτου, απέβησαν ανεπαρκείς προς πλήρωσιν των όρων, υφ' ους ηδύνατο να επιτευχθή ο ιερός της Σχολής σκοπός, ον προέθετο ο ιδρυτής αυτής, καθόσον, εν ω κατά το άρθρον 72 εν συνδυασμώ προς το άρθρον 76 της Διαθήκης προϋποτίθεται ότι οι μέλλοντες να καταταχθώσιν εν τη Σχολή κέκτηνται ήδη τας απαιτουμένας προπαιδευτικάς γνώσεις η δε μόρφωσις αυτώνεντη σχολή οφείλει να είνε επιστημονική και να επεκτείνηται καθ' όλους τους κλάδους της θεολογίας, ούτως ώστε εν διαστήματι πενταετίας, διανυομένωντωνεναυτή σπουδών, οι απόφοιτοι να ώσιν ικανοί, ίνα περιβληθώσι το ιερόν της ιερωσύνης σχήμα, ουδέν ήττον, κατά τους προμνημονευθέντας Διοργανισμούς, ως μάλιστα ούτοι εν τη πράξει εφηρμόσθησαν, η εν τη Σχολή παίδευσις περιωρίσθη κατά το πλείστον εις απλήν γυμνασιακήν, και ταύτην ουχί πλήρη και τελείαν, ένεκα δετηςεπικρατήσεωςτωνεγκυκλίωνγυμνασιακών μαθημάτων ανέφικτος κατέστη η επιστημονική μόρφωσις των μαθητευομένων εν τη σχολή καθ' όλους τους κλάδους της Θεολογίας, ούτω δε ανετράπη αρδην ο πρώτος και κύριος σκοπός της Σχολής, ον προέθετο ο ιδρυτής αυτής· Θέλοντες κατά ταύτα ν' αποκαταστήσωμεν την Εκκλησιαστικήν Ριζάρειον Σχολήν εις τον αρχικόν αυτής προορισμόν, και Λαβόντες υπ' όψιν και το άρθρον 158 της διαθήκης του αοιδίμου Ριζάρη, καθ' ο «εις την σύνεσιν αυτής (της Κυβερνήσεως) απόκειται να επιφέρη και άλλας βελτιώσεις, εφ' όσα σιωπά η παρούσα μου», κατά πρότασιν του Ημετέρου επίτωνΕκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού απεφασίσαμεν και διατάσσομεν ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'

Περί της Σχολής Άρθρον 1. Η εν Αθήναις από του έτους 1843 Ιδρυμένη Εκκλησιαστική Σχολή Μάνθου και Γεωργίου των Ριζάριδων η λειτουργούσα υπό το όνομα « Ε κ κλησιαστική Ριζάρειος Σχολή» προτίθεται την διά το ιερόν της ιερωσύνης αξίωμα εκπαίδευσιν, ήτις επιστημονική ούσα περιλαμβάνει όλους τους κλάδους της Θεολογίας. Άρθρον 2. Η Σχολή αύτη, διοικουμένη κατά τας διατάξεις της Διαθήκης καιτουΚωδικέλλου αυτής, διατελεί κατά την έφεσιν του αοιδίμου αυτής ιδρυτουυπότηνενγένει εφορείαν της Κυβερνήσεως και κέκτηται ιδίαν σφραγίδα φέρουσα πέριξ Σταυρού την επιγραφήν «Εκκλησιαστική Ριζάρειος Σχολή».

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'

Περί μαθητών.

Άρθρον 3. Οι μαθηταί της Σχολής είνε είτε εσωτερικοί, είτε εξωτερικοί, οιμενπρώτοι ενδιαιτώμενοι εν αυτή ως εν κοινοβίω και όντες υπότροφοι της Ριζαρείου περιουσίας, ων ο αριθμός δεν δύναται να είνε κατώτερος των είκοσιν, ή υπότροφοι άλλων ειδικών κληροδοτημάτων η και μονών, ή και ιδιοσυντήρητοι, οι δε δεύτεροι, έξωθεν φοιτώντες, απολαύουσι των αυτών μαθητικών δικαιωμάτων προς τους εσωτερικούς, υποβαλλόμενοι και εις τας αυτάς προς τούτους υποχρεώσεις, ως προς την εν τη Σχολή φοίτησιν και αναστροφήν αυτών. Άρθρον 4. Όπως γίνη τις δεκτός ως μαθητής εν τη Σχολή, οφείλει" α') Να είνε Έλλην πολίτης, πλην της περιπτώσεως της προβλεπομένης εν τω άρθρω 109 της διαθήκης. β') Να έχη συμπεπληρωμένον το δέκατον πέμπτον και να μη έχη υπερβή το δέκατον ένατον έτος της ηλικίας του, εξαιρέσει των κληρικών, οίτινες δύναν ται να ώσι και πρεσβύτεροι την ηλικίαν μέχρι του τριακοστού πέμπτου το πολύ έτους. Η ηλικία των μη κληρικών πιστούται, ως προς μεν τους εκ γενετής ληνας πολίτας, είτε διά ληξιαρχικής πράξεως, είτε διά του μητρώου των αρρένων, ως προς δε τους μη τοιούτους, διά πρωτοκόλλου, ενώπιον του αρμοδίου ελληνικού προξενείου συντασσομένου και καθ' ο δύο συμπολίται του υποψ μαθητού της σχολής, ων ο έτερος ιερεύς, θα εμαρτύρουν ενόρκως περί της ηλικίας αυτού" και ως προς εκείνους δε και ως προς τούτους προσεπιβεβαιούται ηηλικίακαιδι' Ιατρικής εξετάσεως, γινομένης ενταύθα εν Αθήναις. γ') Να είνε υγιής και αρτιμελής το σώμα, επιβεβαιουμένου τούτου δι' Ιατρικής εξετάσεως. δ') Να προσαγάγη πνευματικήν συμμαρτυρίαν, εξ ης θ' απεδεικνύετο ότι δενέχειήδη υποπέσει εις εκκλησιαστικόν παράπτωμα, αποκλείον αυτόν κατά τουςΙ.Κανόνας εκ του ιερατικού αξιώματος. ε') Να προσαγάγη τουλάχιστον απολυτήριον ελληνικού σχολείου και υποστήτηνεξήςεισιτήριονεξέτασινωςπρος μεν την ελληνικήν γλώσσανεντω ετυμολογικώ και συντακτικώ αυτής διά γραπτής και προφορικής δοκιμασίας, καθ' ην θα ηρμήνευε χωρίον τι, διά κλήρου οριζόμενον, είτε εκ του Ξενοφώντος, είτε εκ του Ισοκράτους, τεχνολογών και συντάκτων αυτό" ως προς δε την λατινικήν γλώσσαν εν τη γραμματική μέχρι των ρημάτων,καιεντηαναγνώσεί"ως προςδεταιερά μαθήματα εν τη ιερά Ιστορία και τη ιερά Κατηχήσει, αποδεικνύων εν εκείνη μεν ότι είναι εις θέσιν ν' αφηγηθή γραπτώς τε και προφορικώς εν εκ των κυριωτέρων ιστορικών γεγονότων της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, διά κλήρου οριζόμενον, εν δε ταύτη επίσης γραπτώς τε και προφορικώς να ερμηνεύση στοιχειωδώς το Σύμβολον της πίστεως, τα μυστήρια και τας εντολάς, του θέματος οριζομένου ωσαύτως διά κλήρου" ως προς δε την ιστορίαν εν τοις

κυριωτάτοις της αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας, ως προς δε τα μαθηματικά εν τηαριθμητική.Τααποτελέσματατωνεισιτηρίων εξετάσεων συνυποβάλλονται ομού μετά των γραπτών των υποψηφίων εις το Υπουργείον των Εκκλησιαστικών, όπερ εγκρίνει τους μέλλοντας να καταταχθώσιν εν τη σχολή μετά προηγούμενον ελεγχον των γραπτών αυτών. στ') Να ομολογήση ενώπιον του επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, παρισταμένων και του τμηματάρχουτουεπίτου εκκλησιαστικού τμήματος του Υπουργείου και του διευθυντού της σχολής, αφούοτελευταίος ούτος τω παραστήση το μέγεθος και τα βαρέα της ιερωσύνης καθήκοντα, ότι αναδέχεται οικεία βουλήσειτηνυποχρέωσιντουναιερωθή·άμα τη συμπληρώσει της υπό των Κανόνων οριζομένης ηλικίας, συντασσομένου επί τούτω πρωτοκόλλου και καταχωριζομένου εν ιδίω βιβλίω, εν ω προσυπογράφονται ο τε ποιούμενος την ομολογίαν και εκείνοι, ενώπιον των οποίων γίνεται αύτη. Άρθρον 5. Προκειμένου περί διορισμού υποτρόφων μεταξύ των κεκτημένων ίσα προσόντα και τυχόντων του αυτού βαθμού κατά την εισιτήριον εξέτασιν προτιμώνται οι ιερόπαιδες και οι ανήκοντες εις οικογενείας, παρασχούσας Ιδιαιτέρας προς την πατρίδα εκδουλεύσεις. Άρθρον 6. Όσοι εκ της ελευθέρας Ελλάδος μέλλουσι να διορισθώσιν υπότροφοι είτε της Ριζαρείου περιουσίας, είτε ειδικού κληροδοτήματος, είτε μονής τινός του Κράτους, οφείλουσι να παράσχωσι προηγουμένως εγγύησιν, καθ' ην αναλαμβάνουσι την υποχρέωσιν ίνα, αποβαλλόμενοι της σχολής, ή αποδεικνυόμενοι άλλως ανίκανοι διά το ιερατικόν αξίωμα, ή αποδυόμενοι μετάτηναποφοίτησιν εξ αυτής εις αλλότριον του προορισμού αυτής στάδιον, ή εν περιπτώσει μη χειροτονίας μέχρι του τριακοστού πέμπτου της ηλικίας αυτώνέτους,αποτίσωσι την δι' αυτούς γενομένην δαπάνην, λογιζομένην εις δραχμάς ογδοήκοντα κατά μήνα μετά του νομίμου αυτών τόκου μέχρις εξοφλήσεως. Η υποχρέωσες αύτη αίρεται εξ αιτίας θανάτου η νόσου η άλλης τινός σωματικής ανικανότητος, ενόρκως πιστοποιουμένης υπ' Ιατρών. Οι απαρτίζοντες το τριμελές διοικητικόν συμβούλιον της Σχολής, κατά την διάρκειαν της υπηρεσίας του οποίου θα εβεβαιούτο η αθέτησις της υποχρεώσεως ταύτηςτουυποτρόφου,ολιγωρούντεςνα επιδιώξωσιτηνείσπραξιν της οφειλής τούτου, καθίστανται αυτοί προσωπικώς υπόλογοι κατά το άρθρον 1 του από 20 Δεκεμβρίου 1887 ΑΧΘ' νόμου. Άρθρον 7. Οι ιδιοσυντήρητοι εσωτερικοί της σχολής μαθηταί προπληρόνουσι κατά πάσαν τριμηνίαν δραχμάς 210 εις το ταμείον της Σχολής και προκαταβάλλουσιν εν αρχή εκάστου έτους δραχμάς τριακοσίας, ως εγγύησιν του ότι άματησυμπληρώσει της υπό των κανόνων οριζομένης ηλικίας θα ιερωθώσι. Τοολικόνποσόν των ετησίων τούτων καταβολών επιστρέφεται προς εκείνους τουςιδιοσυντηρήτους,οίτινες ήθελον ιερωθή.

Άρθρον 8. Πάντες οι της Σχολής μαθηταί οι τε εσωτερικοί και οι εξωτερικοί φέρουσι στολήν ομοιόμορφον, ήτοι κάλυμμα της κεφαλής, επιχιτώνιον ποδήρες, ζώνην, περιπόδια, εμβάδας και επενδύτην, τα πάντα μέλανος χρώματος. Επίτουπεριλαιμίου του επενδύτου αυτών φέρεταιένθενκαιένθεντοστοιχείον Ρ, διά μετάξης κυανής κεντημένον. Άρθρον 9. Η διαμονή και διατήρησις εκάστου μαθητού εν τη Σχολή είναι κυρίως πενταετής. Αλλ' επί μεν των υποτρόφων επιτρέπεται εν μιά και μόνη τάξει να μείνωσιν ούτοι απροβίβαστοι, οπότε η μαθητεία αυτών καθίσταται εξαετής, επί δε των ιδιοσυντηρήτων και των εξωτερικών μαθητών επιτρέπεται καιηειςπλείονας τάξεις παραμονή αυτών επί δύο το πολύ έτη. Πάς υπότροφος μένων απροβίβαστος και εν άλλη τάξει, αποβάλλεται της Σχολήςκαιυποχρεούται εις την απότισιν της δι' αυτόν γενομένης δαπάνης, αν ούτος έχη παράσχει εγγύησιν. Όστις δε των ιδιοσυντηρήτων και εξωτερικών μαθητών δεν ήθελε προβιβασθή μετά διετή φοίτησιν εν μιά τάξει, και ούτος αποβάλλεται και κηρύττεται έκπτωτος παντός δικαιώματος απέναντι της σχολής. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ'.

Περί των μαθημάτων. Άρθρον 10. Εν τη σχολή διδάσκονται τα εξής μαθήματα" Α' Θεολογικά. α') Ιερά ιστορία κατ' έκτασιν β') Ιερά Κατήχησις γ') Εγκυκλοπαίδεια της Θεολογίας. δ') Εισαγωγή, Ερμηνευτική και Κριτική των ιερών Γραφών, ε') Ερμηνεία της Παλαιάς Διαθήκης επί του Εβραϊκού κειμένου εν αντιπαραβολή προς την μετάφρασιν των εβδομήκοντα και την Βουλγάταν. στ') Ερμηνεία της Καινής Διαθήκης, ζ') Γραφική αρχαιολογία. η') Εκκλησιαστική Ιστορία, θ') Ιστορία των Δογμάτων. ι') Πατρολογία μετ' αναγνώσεως των εκλεκτοτέρων έργων των Ελλήνων και Λατίνων Πατέρων και Διδασκάλων της Εκκλησίας. ια') Συμβολική, ιβ') Χριστιανική Αρχαιολογία, ιγ') Απολογητική, ιδ') Δογματική, ιε') Αντιρρητική, ιστ') Ομιλητική, ιζ') Ποιμαντική.

ιη') Λειτουργική. θ') Κατηχητική, κ') Παιδαγωγική, κα') Κανονικόν δίκαιον. II. Εγκύκλια. α') Ελληνική γλώσσα, β') Λατινική γλώσσα, γ') Εβραϊκή γλώσσα, δ') Γαλλική γλώσσα, ε') Γερμανική γλώσσα, στ') Γενική και δεξοδικώτερον Ελληνική Ιστορία, ζ') Γεωγραφία. η') Στοιχειώδη Φυσικομαθηματικά, θ') Φιλοσοφία, ι') Εκκλησιαστική μουσική, ια') Γυμναστική. Άρθρον 11. Η σχολή έχει πέντε τάξεις, εν αις διδάσκονται εν μεν τη Α' α') Ιερά ιστορία κατ' έκτασιν β') Εισαγωγή εις τας Γραφάς. γ') Ερμηνεία Θουκυδίδου, πλην των δημηγοριών, Πλάτωνος και Ομήρου μετ' αναγνώσεως των περί ιερωσύνης λόγων Ιωάννου του Χρυσοστόμου. δ') Ερμηνεία Σαλλουστίου, Κικέρωνος και Οβιδίου μετ'αναγνώσεωςτου Λακταντίου. ε') Στοιχειώδης γεωμετρία, στ') Ιστορία των αρχαίων χρόνων κατ' επιτομήν και περιεκτικώτερον η της αρχαίας Ελλάδος. ζ') Στοιχειώδης φυσική. η') Στοιχειώδης ζωολογία και ιδία ανθρωπολογία. θ') Εβραϊκή γλώσσα μεθ' ερμηνείας ιστορικού τίνος βιβλίου της Παλαιάς Διαθήκης. ι') Γαλλική γλώσσα, ια') Εκκλησιαστική μουσική, ιβ') Γυμναστική. α') Ιερά Κατήχησις κατ' έκτασιν. β') Εγκυκλοπαίδεια της Θεολογίας, γ') Εβραϊκή αρχαιολογία. δ') Ερμηνεία της Καινής Διαθήκης. ε') Ερμηνεία δημηγοριών του Θουκυδίδου, Πλάτωνος, και Σοφοκλέους μετ' αναγνώσεως λόγων Γρηγορίου του Θεολόγου και Βασιλείου του Μεγάλου.

στ') Ερμηνεία Τακίτου και Ορατίου μετ' αναγνώσεως του de civitate Dei τουιερούΑυγουστίνου. ζ') Στοιχειώδης Άλγεβρα. η') Στοιχειώδης μαθηματική και φυσική Γεωγραφία, θ') Στοιχειώδης Ψυχολογία. ι') Γενική ιστορία των μέσων χρόνων και ιδία κατ' έκτασιν του Βυζαντιακού Ελληνισμού. ια') Εβραϊκή γλώσσα μεθ' ερμηνείας ιστορικού τίνος βιβλίου της Παλαιάς Διαθήκης. ιβ') Γαλλική γλώσσα. ιγ') Εκκλησιαστική μουσική. α') Ανάγνωσις ελλήνων συγγραφέων ιδίως Πατέρων και Διδασκάλων της Εκκλησίας. β') Ανάγνωσις Λατίνων συγγραφέων ιδίως Πατέρων και Διδασκάλων της Εκκλησίας. γ') Ερμηνεία της Παλαιάς Διαθήκης, δ') Ερμηνεία της Καινής Διαθήκης. ε') Εκκλησιαστική ιστορία μέχρι του σχίσματος των Εκκλησιών, στ') Πατρολογία, ζ') Απολογητική, η') Χριστιανική αρχαιολογία. θ') Λογική, ι') Γενική ιστορία, ια') Γαλλική γλώσσα, ιβ') Γερμανική γλώσσα, ιγ') Στοιχειώδης πολιτική Γεωγραφία, ιδ') Εκκλησιαστική Μουσική, ιε') Γυμναστική. α') Ανάγνωσις Ελλήνων συγγραφέων ιδία Πατέρων και Διδασκάλων της Εκκλησίας. β') Ανάγνωσις Λατίνων συγγραφέων ιδία Πατέρων και Διδασκάλων της Εκκλησίας. γ') Ερμηνεία της Παλαιάς Διαθήκης, δ') Ερμηνεία της Καινής Διαθήκης. ε') Εκκλησιαστική ιστορία από του Σχίσματος μέχρι των καθ' ημάς χρόνων. στ') Ιστορία των Δογμάτων, ζ') Συμβολική.

η') Δογματική. θ') Αντιρρητική, ι') Ομιλητική, ια') Μεταφυσική, ιβ') Γαλλική γλώσσσα. ιγ') Γερμανική γλώσα. ιδ') Γυμναστική. α') β') γ') δ') ε') στ') ζ') η') θ') ι') ια') ιβ')

Ερμηνευτικόν φροντιστήριον της Παλαιάς Διαθήκης, Ερμηνευτικόν φροντιστήριον της Καινής Διαθήκης, Ομιλητικαί ασκήσεις. Φροντιστηριακαί ασκήσεις εν τη Εκκλησιαστική ιστορία, Φροντιστηριακαί ασκήσεις εν τη Δογματική, Χριστιανική Ηθική, Ποιμαντική, Κατηχητική, Λειτουργική, Παιδαγωγική, Κανονικόν Δίκαιον, Ιστορία της Φιλοσοφίας.

ιγ') Ανάγνωσις Ελλήνων και Λατίνων Πατέρων και διδασκάλων Εκκλησίας. ιδ') Ανάγνωσις Γάλλων συγγραφέων, ιε') Γερμανική γλώσσα, ιστ') Γυμναστική. Άρθρον 12. Έδραι της Σχολής ορίζονται αι εξής δέκα και τέσσαρες, α') Η της Γραφικής Αρχαιολογίας, της Εβραϊκής γλώσσης και της ερμηνείας της Παλαιάς Διαθήκης. β') I I της Εισαγωγής Ερμηνευτικής και Κριτικής των Γραφών Ερμηνείας της Καινής Διαθήκης. γ') Η της Εκκλησιαστικής ιστορίας και της Συμβολικής, δ') Η της εγκυκλοπαιδείας της Χριστιανικής Αρχαιολογίας, της ιστορίας των Δογμάτων και της Πατρολογίας. ε') Η της Απολογητικής, της Δογματικής,τηςΑντιρρητικήςκαιτης Ηθικής. στ') Η της Ομιλητικής, της Λειτουργικής, της Ποιμαντικής και της Κατηχητικής. ζ') Η του Κανονικού Δικαίου. η') Μία της Ελληνικής φιλολογίας και της αρχαίας ιστορίας. θ') Ετέρα της Ελληνικής φιλολογίας και της Ιστορίας των μέσων χρόνων.

ι') της Λατινικής και της Παιδαγωγικής, ια') της Φιλοσοφίας, της Ζωολογίας και Ανθρωπολογίας και της Ιστορίας των νεωτέρων χρόνων. ιβ') των Φυσικομαθηματικών και της Γεωγραφίας, ιγ') της Γαλλικής γλώσσης, ιδ') της Γερμανικής γλώσσης. Άρθρον 13. Οι καθηγηταί της Σχολής διαιρούνται εις τακτικούς και επίτιμους. Και οι μεν τακτικοί διδάσκουσι 11-15 ωρών καθ'εβδομάδα,οιδεεπίτιμοι 8-10. Εξαίρεσιν ποιείται ο του Κανονικού Δικαίου επίτιμος καθηγητής, όστις δύναται να διδάξη και έλαττον των ωρών τούτων. Άρθρον 14. Αι ώραι της διδασκαλίας των άνω μαθημάτων ορίζονται διά του προσηρτημένου τω παρόντι Διατάγματι ωρολογίου αυτών. Άρθρον 15. Μία των καθ' εβδομάδα ωρών, των ωρισμένων προς διδασκαλίαν της Ελληνικής, αφιερούται εις εκθέσεις ιδεών και εις συγγραφικάς ασκήσεις, αίτινες από τάξεως εις τάξιν βαίνουσινεκτωναπλουστέρωνεπίτα συνθετώτερα, εως ου εν τη πέμπτη τάξει καταλήξωσιν εις τας διαφόρους φροντιστηριακάς ασκήσεις και ιδία εις τας ομιλητικάς. Άρθρον 16. Α π ό της πρώτης μέχρι της πέμπτης τάξεως οι μαθηταί οφείλουσι ν' αποστηθίζωσι διάφορα εκλεκτά τεμάχια Ελλήνων συγγραφέων ιδία Πατέρων και διδασκάλων της Εκκλησίας και κατ' εξοχήν ψαλμούς και προφητείας εκ των μάλλον ευχρήστων εν τη Εκκλησία, προς δε διάφορα μέρη της Καινής Διαθήκης, ως την επί του όρους διδασκαλίαν, τα κυριωτέρας παραβολάς, την τελευταίαν διδασκαλίαν του Ιησού προς τους μαθητάς αυτού (Ιωάνν. ιγ' 31-38 και ιδ', ιε', ιστ' και ιζ') και τας κατά τας Κυριακάς, Δεσποτικάς και Θεομητορικάς εορτάς αναγιγνωσκομένας περικοπάς των Ευαγγελίων, Πράξεων των Αποστόλων και των Επιστολών αυτών. Άρθρον 17. Τα καθέκαστα των ερμηνευτέων και αναγνωστέων Βιβλίων της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, Ελλήνων και Λατίνων συγγραφέων και Πατέρων και Διδασκάλων της Εκκλησίας, Γάλλων και Γερμανών συγγραφέων, εντός πάντοτε των ορίων των διαγραφομένων εν τοις άρθροις 10, 11 και 12, ωςκαιτωναφορώντωνεις τας εκθέσεις ιδεών, συγγραφικάς και φροντιστηριακάς ασκήσεις και αποστηθίσεις χωρίων και περικοπών, θα κανονίζωνται εκάστοτε διά του προγράμματος, όπερ συντασσόμενον υπό του συλλόγου των Καθηγητών, θα υποβάλληται διά του Διοικητικού Συμβουλίουειςτηνέγκρισιντου επίτωνΕκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Ημετέρου Υπουργού. Άρθρον 18. Τα μαθήματα της Σχολής διαιρούνται εις πρωτεύοντα και δευτερεύοντα. Και δευτερεύοντα μεν είνε τα Φυσικομαθηματικά, η Γενική Ιστορία,ταΓαλλικά, τα Γερμανικά, η Εκκλησιαστική Μουσική και η Γυμναστική" πρωτεύοντα δε τα Θεολογικά, τα Ελληνικά, τα Λατινικά, τα Εβραϊκάκαιτα

Φιλοσοφικά. Ο εν ενί των τελευταίων τούτων μαθημάτων μη λαβών κατά τας ετησίας εξετάσεις τουλάχιστον τον βαθμόν «καλώς», οιονδήποτε βαθμόν και αν λάβη εν τοις λοιποίς μαθήμασι, δεν προάγεται από τάξεως εις τάξιν. Ε π ί σης δεν προάγεται ο εις πλείονα των δύο εκ των δευτερευόντων μαθημάτων μη λαβών βαθμόν προβιβάσιμον.

[

]

Άρθρον 42. Ο παρών Οργανισμός τίθεται εν πλήρει ισχύϊ, ως προςτααφορώντα εις το πρόγραμμα των διδακτέων μαθημάτων, από του επομένου σχολικού έτους, ήτοι από του 1894-1895. "Ως προς δε το ήδη αρξάμενον σχολικόν έτος 1893-1894, το πρόγραμμα τούτο θα προσαρμοσθή κατά το εφικτόν εις την μέχρι τούδε διδασκαλίαν εν τη Σχολή μετά προηγουμένην συνεννόησιν του Διοικητικού Συμβουλίου προς το Υπουργείον των Εκκλησιαστικών. Άρθρον 43. Καταργούνται τα από 25 Ιανουαρίου 1843, 7 Οκτωβρίου 1867, 14 Σεπτεμβρίου 1883, 19 Μαρτίου 1886 και 31 Αυγούστου 1891 Βασιλικά Διατάγματα. σεως Υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του Διατάγματος τούτου. Εν Αθήναις τη 2 Οκτωβρίου 1893. Εν

ονόματι του Βασιλέως

Ο

Αντιβασιλεύς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ

Ο

Υπουργός ΑΘ. ΕΥΤΑΞΙΑΣ

Μαθήματα

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

ερά ιστορία Ιερά Κατήχησις Εγκυκλοπαίδεια Θεολογίας . . . Εισαγωγή κ.λ.π. εις Γραφάς . . . Γραφική Αρχαιολογία Ερμηνεία Παλ. Διαθήκης Ερμηνεία Καινής Διαθήκης . . . Εκκλησιαστική Ιστορία Πατρολογία Ιστορία των Δογμάτων Συμβολική Χριστιανική Αρχαιολογία Απολογητική Δογματική Αντιρρητική Ηθική Ομιλητική Κατηχητική

20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35

Λειτουργική Κανονικόν δίκαιον Παιδαγωγική Ελληνικά Λατινικά Εβραϊκά Γαλλικά Γερμανικά Φιλοσοφικά Μαθηματικά Φυσική Γεωγραφία Ζωολογία και ανθρωπολογία. . . . Ιστορία Εκκλησιαστική Moυσική Γυμναστική

τάξις τάξις Α'. Β'.

τάξις Γ.

τάξις Δ'.

τάξις Ε'.

Ο 3 1 2 3 3 3 2

3

Ο Ο 3

2 2 1

3 2 2 2 3 2

ι 2

2 2 2

9 ο 2

2 2

2 3 2 2 2

2

2 1

3 2

2 3 2

2

2

2

3 2 2 38

3 2 2 36

2 36

3 2 1 ι 1

2 2

'ί 3 2 2 36

2 30

12

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ 1893β (Β. Διάταγμα/3 Δεκεμβρίου 1893) Κυβέρνηση Χ. Τρικούπη Υπουργός Δ. Καλλιφρονάς

Περί οργανισμού της Εκκλησιαστικής Ριζαρείου Σχολής ΓΕΩΡΓΙΟΣ Λ' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντεςυπ'όψει την από 1 Ιανουαρίου 1840 διαθήκην του αοιδίμου Γ. Ριζάρη, ιδρυτού της εν Αθήναις Εκκλησιαστικής Ριζαρείου Σχολής,καιτας από 10 Ιανουαρίου, 25 Απριλίου και 1 Ιουνίου του αυτού έτους προσθήκας αυτής ομού μετά του από 21 Μαΐου 1841 Κωδικέλλου, προς δε τους από 25 Σεπτεμβρίου 1843 και 7 Οκτωβρίου 1867 διοργανισμούς της περί ης ο λόγος σχολής, αποβλέψαντες εις την μέχρι τούδε πείραν, εξ ης απεδείχθη, ότι οι διοργανισμοί ούτοι, χωρίς ν' ανταποκρίνωνται εν πάσι προς την θέλησιν του αειμνήστου διαθέτου, απέβησαν ανεπαρκείς προς πλήρωσιν των όρων, υφ' ους ηδύνατο να επιτευχθή ο ιερός της σχολής σκοπός, ον προέθετο ο ιδρυτής αυτής, καθόσον ενωκατά το άρθρον 72 εν συνδυασμώ προς το άρθρον 76 της διαθήκης προϋποτίθεται, ότι οι μέλλοντες να καταταχθώσιν εν τη σχολή κέκτηνται ήδηταςαπαιτουμένας προπαιδευτικάς γνώσεις, η δε διδασκαλία εν τη σχολή οφείλει να συντελή εις την επιστημονικήν μόρφωσιν των μαθητών της επεκτεινομένη καθ' ολους τους κλάδους της θεολογίας, ούτως ώστε εν διαστήματι πενταετίας, διανυομένων των εν αύτη σπουδών, οι απόφοιτοι να ώσιν ικανοί, ίνα περιβληθώσιν το ιερόν της ιερωσύνης σχήμα, ουδέν ήττον κατά τους προμνημονευθέντας διοργανισμούς, ως μάλιστα ούτοι εν τη πράξει εφηρμόσθησαν, η εν τη σχολή παίδευσις περιωρίσθη κατά το πλείστον εις απλήν γυμναστικήν,ένεκαδετηςεπικρατήσεως των εγκυκλίων γυμνασιακών μαθημάτων ανέφικτος κατέστηηεπιστημονική μόρφωσις των μαθητευομένων εν τη σχολή καθ' όλους τους κλάδους

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 234, τχ. Α'/14 Δεκεμβρίου 1893.

της Θεολογίας, ούτω δε ανετράπη άρδην ο πρώτος και κύριος σκοπός της λής, ον προέθετο ο ιδρυτής αυτής. Θέλοντες κατά ταύτα ν' αποκαταστήσωμεν την Εκκλησιαστικήν Ριζάρειον Σχολήν, εις τον αρχικόν αυτής προορισμόν, και Λαβόντες υπ' όψει και το άρθρον 158 της διαθήκης του αοιδίμου Ριζάρη, καθ' ο «εις την σύνεσιν αυτής (της Κυβερνήσεως)απόκειταιναεπιφέρηκαι άλλας βελτιώσεις, εφ' όσα σιωπά η παρούσα μου»· κατά πρότασιν του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'. Περί της Σχολής

Άρθρον 1. Η εν Αθήναις από του έτους 1843 Ιδρυμένη Εκκλησιαστική Σχολή Μάνθου και Γεωργίου των Ριζάριδων η λειτουργούσα υπό το όνομα «Εκκλησιαστική Ριζάρειος Σχολή» προτίθεται την προς το ιερόν της ιερωσύνης αξίωμα εκπαίδευσιν, ήτις οφείλει να συντελή και εις την επιστημονικήν μόρφωσιν των μαθητών της επεκτεινομένη καθ' όλους τους κλάδους της θεολογίας. Άρθρον 2. Η σχολή αύτη, διοικουμένη κατά τας διατάξεις της διαθήκης καιτουΚωδικέλλου αυτής, διατελεί κατά την έφεσιν του αοιδίμου αυτής ιδ τούυπότηνενγένει εφορείαν της Κυβερνήσεως και κέκτηται ιδίαν σφραγίδ φέρουσαν πέριξ Σταυρού την επιγραφήν «Εκκλησιαστική Ριζάρειος Σχολή». ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'. Περί μαθητών

Άρθρον 3. Οι μαθηταί της σχολής είνε είτε εσωτερικοί, είτε εξωτερικοί εκτουκλήρου της Ορθοδόξου ανατολικής εκκλησίας (πρεσβύτεροι, διάκονοι μοναχοί), οι μεν πρώτοι ενδιαιτώμενοι εν αυτή ως εν κοινοβίω και όντες υπότροφοι της Ριζαρείου περιουσίας, ων ο αριθμός δεν δύναται να είνε κατώτερος των είκοσιν, ή υπότροφοι άλλων ειδικών κληροδοτημάτων ή και μονών, ή και ιδιοσυντήρητοι, οι δε δεύτεροι εξωθεν φοιτώντες απολαύουσι των αυτών μαθητικών δικαιωμάτων προς τους εσωτερικούς υποβαλλόμενοι και εις τας αυτάς υποχρεώσεις ως προς την εν τη σχολή φοίτησιν και αναστροφήν αυτών. Άρθρον 4. Ό π ω ς γείνη τις δεκτός ως μαθητής εν τη σχολή οφείλει, α') Να είνε ελλην πολίτης, πλην της περιπτώσεως της προβλεπομένης εν τω αρθρω 109 της διαθήκης"εξαιρούνταιεπίσηςοιιδιοσυντήρητοικαιοιεκ κληροδοτημάτων υπότροφοι. β') Να έχη συμπεπληρωμένον το δέκατον πέμπτον και να μη έχη υπερβή το δέκατον ένατον έτος της ηλικίας του, εξαιρέσει των ειρημένων εν τω αν άρθρω κληρικών, οίτινες δύνανται να είναι και πρεσβύτεροι την ηλικίαν μέχρι

του τριακοστού πέμπτου το πολύ έτους. Η ηλικία των μη κληρικών π ται ως προς μεν τους εκ γενετής έλληνας πολίτας, είτε διά ληξιαρχικής πράξεως, είτε διά του μητρώου των αρρένων, ως προς δε τους μη τοιούτους, διά πρωτοκόλλου, ενώπιον του αρμοδίου ελληνικού προξενείου συντασσομένου και καθ' ο δύο συμπατριώται του υποψηφίου μαθητού της σχολής, ων ο έτερος ιερεύς, μαρτυρούσιν ενόρκως περί της ηλικίας αυτού. γ') Να είνε υγιής και αρτιμελής το σώμα κατά βεβαίωσιν ιατρικήν. δ') Να προσαγάγη πνευματικήν συμμαρτυρίαν βεβαιούσαν ότι δεν υπέπεσεν εις εκκλησιαστικόν παράπτωμα, αποκλείον αυτόν κατά τους ιερούς Κανόνας εκ του ιερατικού αξιώματος. ε') Να προσαγάγη τουλάχιστον απολυτήριον ελληνικού σχολείουκαινα υποστήτηνεντοις δημοσίοις γυμνασίοις νενομισμένην δοκιμασίαν.

των γραπτών των υποψηφίων εις το Υπουργείον των Εκκλησιαστικών, όπερ εγκρίνει τους μέλλοντας να καταταχθώσιν εν τη σχολή μετά προηγούμενον έλεγχον των γραπτών αυτών. Της ειρημένης δοκιμασίας εξαιρούνται οι εκ Ζαγορίου υπότροφοι κατά τα άρθρα 108-114 της Ριζαρείου διαθήκης. στ') Να ομολογήση ενώπιον του επί των Εκκλησιαστικών Υπουργού, παρισταμένου και του τμηματάρχου του επί του Εκκλησιαστικού τμήματος του Υπουργείου και του Διευθυντού της σχολής, αφού ο τελευταίος ούτος τω παραστήση το μέγεθος και τα βαρέα της ιερωσύνης καθήκοντα, ότι αποδέχεται οικεία βουλήσει την υποχρέωσιν να ιερωθή άμα τη συμπληρώσειτηςυπότων Κανόνων οριζομένης ηλικίας, συντασσομένου επί τούτω πρωτοκόλλου και καταχωριζομένου εν οικείω βιβλίω, εν ω προσυπογράφονται ο τε ποιούμενος την ομολογίαν και εκείνοι, ενώπιον των οποίων γίνεται αύτη. Άρθρον 5. Προκειμένου περί διορισμού υποτρόφων μεταξύ των κεκτημένων ίσα προσόντα και τυχόντων του αυτού βαθμού κατά την εισιτήριον εξέτασιν προτιμώνται οι ιερόπαιδες και οι ανήκοντες εις οικογενείας παρασχούσας ιδιαιτέρας προς την πατρίδα εκδουλεύσεις. Άρθρον 6. Όσοι εκ της ελευθέρας Ελλάδος μέλλουσι να διορισθώσιν υπότροφοι είτε της Ριζαρείου περιουσίας, είτε ειδικού κληροδοτήματος, είτε μονής τίνος του κράτους, οφείλουσι να παράσχωσι προηγουμένωςεγγύησινκαι νααναλάβωσιντηνυποχρέωσινίνα αποβαλλόμενοι της σχολής, ή αποδεικνυόμενοι άλλως ανίκανοι προς το ιερατικόν αξίωμα, η αποδυόμενοι μετάτηναποφοίτησιν εξ αυτής εις αλλότριον του προορισμού αυτής στάδιον, η εν περιπτώσει μη χειροτονίας μέχρι του τριακοστού πέμπτου της ηλικίας αυτών έτους, αποτίωσι την δι' αυτούς γενομένην δαπάνην, λογιζομένην εις δραχμάς ογδοήκοντα κατά μήνα μετά του νομίμου αυτών τόκου μέχρις εξοφλήσεως. Η υποχρέωσις αύτη αίρεται εξ αίτιας θανάτου η νόσου η άλλης τίνος σωματικής ανικανότητος ενόρκως πιστοποιουμένης υπό Ιατρών. Οι απαρτίζοντες το τριμελές διοικητικό

κόν συμβούλιον της σχολής, κατά την διάρκειαν της υπηρεσίας του οποίου βεβαιούται η αθέτησις της υποχρεώσεως ταύτης του υποτρόφου, ολιγωρούντες ναεπιδιώξωσιτηνείσπραξιν της οφειλής τούτου καθίστανται αυτοί προσωπικώς υπόλογοι κατά το άρθρ. 1 του από 20 Δεκεμβρίου 1887 ΑΧO' νόμου. Άρθρον 7. Οι ιδιοσυντήρητοι εσωτερικοί της σχολής μαθηταί καταβάλλουσι κατά πάσαν τριμηνίαν δραχμάς 210 εις το ταμείον της σχολής και εν αρχή εκάστου έτους δραχμάς τριακοσίας ως εγγύησιν, ότι άμα τη συμπληρώσει της υπότωνΚανόνων οριζομένης ηλικίας θα ιερωθώσι. Το ολικόν ποσόντωνετησίων τούτων καταβολών επιστρέφεται προς τους ιεροθησομένους ιδιοσυντηρήτους. Άρθρον 8. Πάντες οι της σχολής μαθηταί φέρουσι στολήν ομοιόμορφον, ήτοι κάλυμμα της κεφαλής, επιχιτώνιον ποδήρες, ζώνην, περιπόδια, εμβάδας καιεπενδύτην,πάντα μέλανος χρώματος. Επί του περιλαιμίου του επενδύτου τών φέρεται ένθεν και ένθεν το στοιχείον Ρ, διά μετάξης κυανής κεκεντημ Άρθρον 9. Η διαμονή και διατήρησις εκάστου μαθητού εν τη σχολή είνε κυρίως πενταετής. Αλλ' επί μεν των υποτρόφων επιτρέπεται εν μιά και μόνη τάξει να μείνωσιν ούτοι απροβίβαστοι, οπότε η μαθητεία αυτών καθίσταται εξαετής, επί δε των ιδιοσυντηρήτων και εξωτερικών μαθητών επιτρέπεται καιηειςπλείονας τάξεις παραμονή αυτών επί δύο το πολύ έτη. Πάς υπότροφ μένων απροβίβαστος και εν άλλη τάξει αποβάλλεται της σχολήςκαιυποχρεούται εις την απότισιν της δι' αυτόν γενομένης δαπάνης, αν ούτος παρέσχεν εγγύησιν. Όστις δε των ιδιοσυντηρήτων και εξωτερικών μαθητών δεν προβιβάζεται μετά διετή φοίτησιν εν μιά τάξει, αποβάλλεται και κηρύττεται έκπτωτος παντός δικαιώματος προς την σχολήν. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ'.

Περί των μαθημάτων. Άρθρον 10. Εν τη σχολή διδάσκονται τα εξής μαθήματα. Α') Θεολογικά 1. Ιερά ιστορία. 2. Ιερά Κατήχησις. 3. Εγκυκλοπαίδεια της Θεολογίας. 4. Εισαγωγή εις την Παλαιάν και Καινήν Διαθήκην. 5. Ερμηνεία της Παλαιάς Διαθήκης επί του Εβραϊκού κειμένου εν αντιπαραβολή προς την μετάφρασιν των εβδομήκοντα. 6. Ερμηνεία της Καινής Διαθήκης. 7. Εκκλησιαστική Ιστορίαι. 8. Πατρολογία. 9. Απολογητική.

10. 11. 12. 13. 14.

Δογματική. Ομιλητική. Λειτουργική. Χριστιανική Ηθική. Ποιμαντική. Β'

Εγκύκλια.

1. Ελληνική γλώσσα. 2. Τα στοιχεία της Λατινικής γλώσσης. 3. Τα στοιχεία της Εβραϊκής γλώσσης. 4. Γαλλική γλώσσα. 5. Ιστορία. 6. Γεωγραφία. 7. Μαθηματικά. 8. Φυσική, Φυσική ιστορία και Κοσμογραφία. 9. Εκκλησιαστική μουσική. 10. Γυμναστική. 11. Ιχνογραφία και Καλλιγραφία. 12. Ψυχολογία και Λογική. Άρθρον 11. Η Σχολή έχει πέντε τάξεις, εν αις διδάσκονται: 1. ιερά ιστορία της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης και απομνημόνευσις περικοπών τίνων του Ευαγγελίου. 2. Ερμηνεία Ξενοφώντος και Λυσίου η Ισοκράτους. Ελληνική Γραμματική και Συντακτικόν μέχρι του περί λόγων μέρους. 3. Ερμηνεία εκ της Λατινικής Χρηστομάθειας και Λατινική γραμματική. 4. Στοιχειώδης γεωμετρία. Ασκήσεις αριθμητικής. 5. Ιστορία των εθνών της Ασίας και της Αιγύπτου και της Ελλάδος μέχρι τέλους του Πελοποννησιακού πολέμου. 6. Γεωγραφία της Ελλάδος και της Παλαιστίνης. 7. Ανάγνωσις Ελλήνων πατέρων (Κυρίλλου κατηχήσεων και Χρυσοστόμου). 8. Γαλλική γλώσσα. Γραμματική και ανάγνωσις και ερμηνεία εκ της γαλλικής Χρηστομαθείας. 9. Εκκλησιαστική μουσική. 10. Φυσική ιστορία. 11. Καλλιγραφία και Ιχνογραφία. 12. Γυμναστική. 1. Ιερά Κατήχησις (εν πλάτει), εν η διδάσκονται και αι κυριώταται δια-

διαφοραί της Εκκλησίας ημών από της των Λατίνων και των αξιολογωτέρων Εκκλησιών των διαμαρτυρομένων. 2. Εισαγωγή της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης. 3. Ερμηνεία απομνημονευμάτων του Ξενοφώντος και εκ του ιστορικού μέρους του Θουκυδίδου. Διδασκαλία και εφαρμογή του Συντακτικού. 4. Ερμηνεία εκ του Κορνηλίου Νέπωτος και του Καίσαρος. 5. Θεωρητική αριθμητική πλην του περί πρώτων αριθμών και της τετραγωνικής και κυβικής ρίζης μέρους. 6. Φυσική Ιστορία. 7. Ιστορία της αρχαίας Ελλάδος από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι τηςαλώσεωςτηςΚορίνθου υπό των Ρωμαίων. 8. Γεωγραφία της Ευρώπης. 9. Ανάγνωσις και Ερμηνεία των Πατέρων (εκ των λόγων του Χρυσοστόμου). 10. Γαλλικά. Ερμηνεία και Θεματογραφία. 11. Εκκλησιαστική μουσική. 12. Ιχνογραφία και Καλλιγραφία. 13. Γυμναστική. 1. Ερμηνεία της εν τω Όρει διδασκαλίας και παραβολών εκ των Ευαγγελίων. 2. Εκκλησιαστική ιστορία μέχρι του σχίσματος. 3. Στοιχειώδης Εγκυκλοπαίδεια της Θεολογίας. 4. Ερμηνεία Δημοσθένους και Πλάτωνος. 5. Στοιχειώδης Άλγεβρα (μέχρι της επιλύσεως των συστημάτων εξισώσεων συγκαταλαμβανομένων). 6. Φυσική. 7. Γαλλική γλώσσα. Συντακτικόν, Ερμηνεία, Ασκήσεις. 8.ιστορία των Ρωμαίων και του Βυζαντιακού Κράτους μέχρι της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως. 9. Γεωγραφία Ασίας, Αφρικής, Αμερικής και Αυστραλίας. 10. Ανάγνωσις και ερμηνεία Ελλήνων Πατέρων (εκ των Λόγων του Γρηγορίου και Βασιλείου). 11. Ψυχολογία. 12. Εκκλησιαστική μουσική. 13. Γυμναστική. 14. Στοιχεία Εβραϊκής. 15. Ιχνογραφία. 1. Εκκλησιαστική ιστορία (από του σχίσματος μέχρι τέλους).

2. Πατρολογία. 3. Ερμηνεία εκ των Ευαγγελίων και των Πράξεων. 4. Δογματική. 5. Ομιλητική. 6. Στοιχεία της Εβραϊκής γλώσσης. Γραμματική. Ανάγνωσις. 7. Ερμηνεία του Ομήρου και δράματος τίνος του Σοφοκλέους, ασκήσεις ειςτηνσύνταξιν εκθέσεων εν τη καθωμιλημένη. 8. Επιπεδομετρία. Κοσμογραφία. 9. Γαλλικά. Ερμηνεία Γάλλων εκκλησιαστικών ρητόρων και διάλογος. 10. Εκκλησιαστική μουσική. 11. Γυμναστική. 12. Ιστορία των μέσων και των νεωτέρων χρόνων. 13. Λογική. 14. Ψυχολογία. 15. Ιχνογραφία. 1. Λειτουργική. 2. Απολογητική. 3. Δογματικόν φροντιστήριον. 4. Ερμηνεία της Παλαιάς Διαθήκης και ερμηνευτικόν φροντιστήριον. 5. Ερμηνεία της Καινής Διαθήκης και ερμηνευτικόν φροντιστήριον. 6. Χριστιανική Ηθική. 7. Ομιλητικαί γραπταί ασκήσεις και ασκήσεις εις την απαγγελίαν. 8. Ασκήσεις εις το γράφειν την καθωμιλημένην γλώσσαν. 9. Γαλλική γλώσσα. Ερμηνεία Γάλλων εκκλησιαστικών ρητόρων και διάλογος. Άρθρον 12. Έδραι εν τη σχολή ορίζονται αι εξής ένδεκα. 1. Η της Ιστορίας της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, εισαγωγής και ερμηνείας της Καινής Διαθήκης. 2. Η της Κατηχήσεως, Ομιλητικής, Λειτουργικής και Ποιμαντικής. 3. 4. Τρεις της Ελληνικής Φιλολογίας και των στοιχείων της Λατινικής. 5. 6. Η της Ιστορίας και Γεωγραφίας. 7. Η των Μαθηματικών, της Φυσικής, της Φυσικής Ιστορίας και Κοσμογραφίας. 8. Η της Γαλλικής γλώσσης. 9. Η της Εκκλησιαστικής Ιστορίας και Πατρολογίας. 10. Η της Απολογητικής, της Δογματικής και της Χριστιανικής Ηθικής.

11. Η της Ερμηνείας της Παλαιάς, Διαθήκης μετά των στοιχείων της Εβραϊκής γλώσσης και της εγκυκλοπαιδείας της Θεολογίας. Άρθρον 13. Οι καθηγηταί της σχολής διαιρούνται εις τακτικούςκαιεπιτίμους. Και οι μεν τακτικοί διδάσκουσιν έως 15 ωρών καθ' εβδομάδα, οι δ' επίτιμοιέως10. Άρθρον 14. Αι ώραι της διδασκαλίας των άνω μαθημάτων ορίζονται διά του προσηρτημένου τω παρόντι διατάγματι ωρολογίου αυτών. Άρθρον 15. Μία των καθ' εβδομάδα ωρών, των ωρισμένων προς διδασκαλίαν της Ελληνικής, αφιερούται εις εκθέσεις ιδεών και εις συγγραφικάς ασκήσεις, αίτινες από τάξεως εις τάξιν, βαίνουσινεκτωναπλουστέρωνέωςτα συνθετώτερα, έως ου εν τη πέμπτη τάξει καταλήξωσιν εις τας διαφόρους φροντιστηριακάς ασκήσεις και ιδία εις τας ομιλητικάς. Άρθρον 16. Α π ό της πρώτης μέχρι της πέμπτης τάξεως οι μαθηταί οφείλουσι ν' αποστηθίζωσι διάφορα εκλεκτά τεμάχια Ελλήνων συγγραφέων ιδία Πατέρων και διδασκάλων της Εκκλησίας και κατ' εξοχήν ψαλμούς και προφητείας εκ των μάλλον ευχρήστων εν τη Εκκλησία, προς δε διάφορα μέρη της Καινής Διαθήκης, ως την επί του ορούς διδασκαλίαν, τας κυριωτέρας παραβολάς, την τελευταίαν διδασκαλίαν του Ιησού προς τους μαθητάς αυτού (Ιωάνν. ιγ', 31-38 ιδ', ιε', ιστ' και ιζ') και τας κατά τας Κυριακάς και Δεσποτικάς και Θεομητορικάς εορτάς αναγινωσκομένας περικοπάς των Ευαγγελίων, Πράξεων τωνΑποστόλωνκαιτωνεπιστολώναυτών. Άρθρον 17. Τα καθέκαστα των ερμηνευτέων και αναγνωστέων βιβλίων της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, Ελλήνων και Λατίνων συγγραφέων και Πατέρων και διδασκάλων της Εκκλησίας, Γάλλων και Γερμανών συγγραφέων, εντός των Ορίων των διαγραφομένων εν τοις άρθροις 10, 11 και 12,ωςκαι τωναφορώντωνειςταςεκθέσειςιδεών,συγγραφικάς και φροντιστηριακάς ασκήσεις και αποστηθίσεις χωρίων και περικοπών, θα κανονίζωνται εκάστοτε διά του προγράμματος, όπερ συντασσόμενον υπό του συλλόγου των καθηγητών, θαυποβάλληταιδιά του διοικητικού συμβουλίου ειςτηνέγκρισιντουεπίτων Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Ημετέρου Υπουργού. Άρθρον 18. Τα μαθήματα της σχολής διαιρούνται εις πρωτεύοντα και δευτερεύοντα. Και δευτερεύοντα μεν είνε τα φυσικομαθηματικά,ηΓεν.Ιστορία, τα Λατινικά, τα Εβραϊκά, τα Φιλοσοφικά, η Εκκλησιαστική μουσική καιηΓυμναστική" πρωτεύοντα δε τα Θεολογικά, τα Ελληνικά, και η Γαλλική γλώσσα. Ο εν ενί των τελευταίων τούτων μαθημάτων μη λαβών κατά τας έτησίας εξετάσεις τουλάχιστον τον βαθμόν «καλώς» οιονδήποτε βαθμόν και αν λάβη εν τοις λοιποίς μαθήμασι, δεν προάγεται από τάξεως εις τάξιν. Επίσης δεν προάγεται ο εις πλείονα των δύο εκ των δευτερευόντων μαθημάτων μη λα βών βαθμόν προβιβάσιμον.

[

]

Άρθρον 43. Καταργούνται τα από 25 Ιανουαρίου 1843, 7 Οκτωβρίου 1867, 14 Σεπτεμβρίου 1883, 19 Μαρτίου 1886, 31 Αυγούστου 1891 και 2 Οκτωβρίου 1893, Βασιλικά διατάγματα. δεύσεως Υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του διατάγματος τούτου. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Εκπαιδεύσεως Υπουργός Δ. Μ. ΚΑΛΛΙΦΡΟΝΑΣ

Ωρολόγιον μαθημάτων Εκκλησιαστικής Ριζαρείου Σχολής Μαθήματα Αύξ. αριθ. 1 2 3 4 5 6 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Ιερά ιστορία Ιερά Κατήχησις Εγκυκλοπαίδεια Θεολογίας . . Εισαγωγή κλπ. εις Γραφάς . . . Ερμηνεία Παλ. Διαθήκης . . . . Ερμηνεία Καινής Διαθήκης . . 7 Εκκλησιαστική ιστορία Πατρολογία Δογματικόν Φροντιστήριον . . . . Απολογητική Δογματική Ανάγνωσις Ελλήνων Πατέρων Ηθική Χριστιανική Ομιλητική Ποιμαντική Λειτουργική Καλλιγραφία και Ιχνογραφία Λογική Ελληνικά Λατινικά Εβραϊκά Γαλλικά Ψυχολογία Μαθηματικά Φυσική

Τάξις Τάξις Τάξις Τάξις Τάξις Α'. Β'. Γ'. Δ'. Ε'.

Αύξ. αριθ. 26 27 28 29 30

Μαθήματα

Γεωγραφία Φυσική Ιστορία Ιστορία Εκκλησιαστική Μουσική . . . . Γυμναστική

Τάξις Α'. 2 3 1 1 32

Τάξις Β'.

Τάξις Γ'.

2 2 3 1 1 35

2 3 1 1 34

Τάξις Δ'.

Τάξις Ε'.

3 1 1 36

1 24

13

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ 1894 (Β. Διάταγμα/21 Σεπτεμβρίου 1894) Κυβέρνηση Χ. Τρικούπη Υπουργός Δ. Καλλιφρονάς

Περί τροποποιήσεως του 11ου άρθρον του από 3 Δεκεμβρίου 1893 Β. διατάγματος περί οργανισμού της Εκκλησιαστικής Ριζαρείου Σχολής και του προσηρτημενού ωρολογίου των μαθημάτων ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Κατά πρότασιν του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε" Οργανισμού της Εκκλησιαστικής Ριζαρείου Σχολής και το προσηρτημένον ωρολόγιον των μαθημάτων τροποποιούνται ως εξής. Άρθρον 11. Η σχολή έχει πέντε τάξεις, εν αις διδάσκονται: 1. Ιερά ιστορία της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης και απομνημόνευσις περικοπών τίνων του Ευαγγελίου. 2. Ερμηνεία Ξενοφώντος και Λυσίου ή Ισοκράτους—Ελληνική Γραμματική και Συντακτικόν μέχρι του περί λόγων μέρους. 3) Ερμηνεία εκ της Λατινικής Χρηστομάθειας και Λατινική γραμματική. 4) Στοιχειώδης γεωμετρία. Ασκήσεις αριθμητικής. 5) Ιστορία των Εθνών της Ασίας και της Αιγύπτου και της Ελλάδος μέχρι της υποταγής αυτής υπό τους Ρωμαίους. 6) Ιερά Γεωγραφία. 7) Ανάγνωσις Ελλήνων πατέρων (Κυρίλλου κατηχήσεων και Χρυσοστόμου). 8) Γαλλική γλώσσα. Γραμματική και ανάγνωσις και ερμηνεία εκ της Γαλλικής Χρηστομαθείας.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 104, τχ. Β'/26 Σεπτεμβρίου 1894.

9) 10) 11) 12)

Εκκλησιαστική μουσική. Φυσική Ιστορία. Καλλιγραφία και Ιχνογραφία. Γυμναστική.

1) ιερά Κατήχησις (εν πλάτει εν η διδάσκονται και αι κυριώταται διαφοραί της Εκκλησίας ημών από της των Λατίνων και των αξιολογωτέρων Ε κ κλησιών των διαμαρτυρομένων). 2) Εισαγωγή της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης. 3) Ερμηνεία απομνημονευμάτων του Ξενοφώντος και εκ του ιστορικού μέρους του Θουκυδίδου. Διδασκαλία και εφαρμογή του Συντακτικού. 4) Ερμηνεία εκ του Κορνηλίου Νέπωτος και του Καίσαρος. 5) Θεωρητική αριθμητική πλην του περί πρώτων αριθμών και της τετραγωνικής και κυβικής ρίζης μέρους. 6) Φυσική Ιστορία. 7) Ιστορία των Ρωμαίων και του Βυζαντινού Κράτους μέχρι της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως. 8) Γεωγραφία της Ευρώπης και εκτενέστερον της Ελλάδος. 9) Ανάγνωσις και ερμηνεία των Ελλήνων Πατέρων (εκ των λόγων του Χρυσοστόμου). 10) Γαλλικά, ερμηνεία και θεματογραφία. 11) Εκκλησιαστική μουσική. 12) Ιχνογραφία και Καλλιγραφία. 13) Γυμναστική. 1) Ερμηνεία της εν τω Όρει διδασκαλίας και παραβολών εκ των Ευαγγελίων. 2) Εκκλησιαστική ιστορία μέχρι του σχίσματος. 3) Στοιχειώδης Εγκυκλοπαίδεια της Θεολογίας. 4) Ερμηνεία Δημοσθένους και Πλάτωνος. 5) Στοιχειώδης Άλγεβρα (μέχρι της επιλύσεως των συστημάτων εξισώσεων, συγκαταλαμβανομένων). 6) Φυσική. 7) Γαλλική γλώσσα, συντακτικόν, ερμηνεία, ασκήσεις. 8) Ιστορία των μέσων και των νεωτέρων χρόνων και της Ελληνικής επαναστάσεως. 9) Γεωγραφία Ασίας, Αφρικής, Αμερικής και Αυστραλίας. 10) Ανάγνωσις και ερμηνεία Ελλήνων Πατέρων (εκ των λόγων του Γρηγορίου και Βασιλείου).

11) Ανάγνωσις και ερμηνεία Λατίνων Πατέρων εκ των λόγων Λακταντίου και Τερτουλιανού. 12) Ψυχολογία. 13) Εκκλησιαστική μουσική. 14) Γυμναστική. 15) Στοιχεία Εβραϊκής. 16) Ιχνογραφία. 1) Εκκλησιαστική ιστορία (από του σχίσματος μέχρι τέλους). 2) Ερμηνεία εκ των Ευαγγελίων και των πράξεων. 3) Δογματική. 4) Ομιλητική. 5) Στοιχεία της Εβραϊκής γλώσσης, γραμματική, ανάγνωσις. 6) Ερμηνεία του Ομήρου και δράματος τίνος του Σοφοκλέους, ασκήσεις εις την σύνταξιν εκθέσεων εν τη καθωμιλημένη. 7) Επιπεδομετρία, Κοσμογραφία. 8) Γαλλικά. Ερμηνεία Γάλλων εκκλησιαστικών ρητόρων και διάλογος. Χρυσοστόμου). 10) Ανάγνωσις Λατίνων Πατέρων (ιδία εκ των λόγων του Κυπριανού). 11) Εκκλησιαστική μουσική. 12) Γυμναστική. 13) Λογική. 14) Ψυχολογία. 15) Ιχνογραφία. 1) 2) 3) 4)

Λειτουργική. Απολογητική. Δογματικόν φροντιστήριον. Πατρολογία.

5) ΕΡΜΗΝΕΊΑ ΤΗς ΠΑΛΑΙΆς ΔΙΑΘΉΚΗς ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΌΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΉΡΙΟΝ.

6) 7) 8) 9)

Ερμηνεία της Καινής Διαθήκης και ερμηνευτικόν φροντιστήριον. Χριστιανική Ηθική. Ομιλητικαί γραπταί ασκήσεις και ασκήσεις εις την απαγγελίαν. Ασκήσεις εις το γράφειν την καθωμιλημένην γλώσσαν.

διάλογος. 11) Ανάγνωσις Ελλήνων και Λατίνων Πατέρων (εκ των λόγων Γρηγορίου του Νύσσης και ιερού Αυγουστίνου). 12) Εκκλησιαστική μουσική.

13) Γυμναστική. Ε ι ς τον αυτόν

Ημέτερον

λ ε σ ι ς του δ ι α τ ά γ μ α τ ο ς τούτου . Εν Αθήναις

Υ π ο υ ρ γ ό ν α ν α τ ί θ ε τ α ι η δ η μ ο σ ί ε υ σ ι ς και ε κ τ έ τη

21 Σεπτεμβρίου 1894

Εν

ονόματι του Βασιλέως

Ο

Αντιβασιλεύς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ

Ο

Υπουργός Δ. Μ. ΚΑΛΛΙΦΡΟΝΑΣ

Ωρολόγιον μαθημάτων Εκκλησιαστικής Ριζαρείου Σχολής Αύξ. αρ. Μ α θ ή μ α τ α

Τάξις Τάξις Τάξις Τάξις Τάξις Α'. Β'. Γ'. Δ'. Ε'.

1 Ιερά ιστορία 3 2. Ιερά Κατήχησις — 3 Εγκυκλοπαίδεια Θεολογίας 4 Εισαγωγή κλπ. εις Γραφάς 5 Ερμηνεία Παλ. Διαθήκης 6 Ερμηνεία Καινής Διαθήκης 7 Εκκλησιαστική ιστορία 8 Πατρολογία 9 Δογματικόν Φροντιστήριον 10 Απολογητική 11 Δογματική 12 Ανάγνωσις Ελλήνων Πατέρων 2 13 Ανάγνωσις Λατίνων Πατέρων 14 Ηθική Χριστιανική 15 Ομιλητική 16 Ποιμαντική 17 Λειτουργική 18 Καλλιγραφία και Ιχνογραφία . . . . 1 19 Λογική 20 Ελληνικά 10 21 Λατινικά 3 22 Εβραϊκά 23 Γαλλικά 3 24 Ψυχολογία 25 Μαθηματικά 3 26 Φυσική 27 Γεωγραφία 2

3 1 2 2 3

2

3 3

2 2

3 2 2 3

1

1

10 3

8

3 2 2

2 3 1 2 2 2

1 1 6 2 3 1 2

3 3 .... 2 2 2 .... 2 2 2 3 1 2 .... .... 2

3

Αύξ. αρ.

28 29 30 31 32

Μαθήματα

Φυσική Κοσμογραφία

Ιστορία

Ιστορία Εκκλησιαστική μουσική Γυμναστική

Τάξις Τάξις Τάξις Α'. Β'. Γ'.

Τάξις Τάξις Δ'. Ε'.

2

1

3 1 1

3 1 1

3 1 1

1 1

1 1

34

36

36

35

31

1

14

ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΔΡΩΝ ΤΗΣ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ (Β. Δ ι ά τ α γ μ α / 1 3 Νοεμβρίου 1895) Κυβέρνηση Θ. Δηλιγιάννη ΥπουργόςΔ. Πετρίδης

Περί ορισμού των εδρών των της Εκκλησιαστικής

μαθημάτων

Ριζαρείου

Σχολής

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Λαβόντες υπ' όψει το 158 άρθρον της διαθήκης του αοιδίμου Ριζάρη, καθ' ο «εις την σύνεσιν αυτής (της Κυβερνήσεως) απόκειται να επιφέρη και άλλας βελτιώσεις, εφ' όσα σιωπά η παρούσα μου», και το από 3 Δεκεμβρίου 1893 Η μ έ τ ε ρ ο ν διάταγμα «περί οργανισμού της Ριζαρείου Σχολής». Ε π ε ι δ ή ο κ α τ ά το άρθρον 12 του ανωτέρου διατάγματος ορισμός των εδρών εφάνη επιδεής των παιδευτικών αναγκών του ιδρύματος τούτου Προτάσει του Η μ ε τ έ ρ ο υ επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, αποφασίζομεν και διατάσσομεν τάδε" Ά ρ θ ρ ο ν μόνον. Το άρθρον 12 του διατάγματος της 3 Δεκεμβρίου 1893 «περί οργανισμού της Ριζαρείου σχολής» τροποποιείται ως εξής: Άρθρον 12. Έ δ ρ α ι εν τη σχολή ορίζονται αι ακόλουθοι δώδεκα: α') Η τ η ς Ιστορίας της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης και εισαγωγής και ερμηνείας τ η ς Καινής Διαθήκης. β') Η της Λειτουργικής, Κατηχησεως, Ομιλητικής και Ποιμαντικής.

γ')

Τρεις της Ε λ λ η ν ι κ ή ς Φιλολογίας και των στοιχείων της Λατινικής. δ') ε') στ') Η της Ιστορίας και Γεωγραφίας. ζ') Η των μαθηματικών μετά τ η ς Κοσμογραφίας. η') Η της Φυσικής, Φυσικής Ιστορίας, Λογικής και Ψυχολογίας.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 138, τ χ . Β ' / 1 4 Νοεμβρίου 1895.

θ') Η της Γαλλικής γλώσσης. ι') Η της Εκκλησιαστικής ιστορίας και Πατρολογίας, ια') Η της Απολογητικής της Δογματικής και της χριστιανικής ηθικής, ιβ') Η της ερμηνείας της Παλαιάς Διαθήκης μετά των στοιχείων Εβραϊκής γλώσσης και της εγκυκλοπαιδείας της Θεολογίας. λεσις του διατάγματος τούτου. Εν Αθήναις τη 13 Νοεμβρίου 1895. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο

Υπουργός ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. Π Ε Τ Ρ Ι Δ Η Σ

15

ΝΕΟ ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ 1895 (Β. Διάταγμα/15 Δεκεμβρίου 1895) Κυβέρνηση Θ. Δηλιγιάννη Υπουργός Δ. Πετρίδης

της

Περί τροποποιήσεως του ωρολογίου των εδρών Ριζαρείου εκκλησ. σχολής ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το από 13 του παρελθόντος μηνός Νοεμβρίου Ημέτερον διάταγμα, το τροποποιήσαν το 12 άρθρον του από 3 Δεκεμβρίου 1893 Ημετέρου διατάγματος περί του νέου Οργανισμού της Εκκλησιαστικής Ριζαρείου Σχολής, και κατά πρότασιν του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδεΤροποποιούμεν το ωρολόγιον των διά του Ημετέρου διατάγματος της 13 Νοεμβρίου 1895 κανονισθεισών εδρών της Ριζαρείου Σχολής, ορίζοντες τούτο ως εξής. πέντε, ορίζοντες τρεις και μίαν διά την Την διδασκαλίαν την Γ' τάξιν και

μεν ώρας διά την Α' τάξιν, εξ ων δύο διά την Ζωολογίαν Ορυκτολογίαν, δύο δε διά την Βοτανικήν της Β' τάξεως. της Φυσικής ορίζομεν εις πέντε ώρας, ων τρεις μεν διά ανά μίαν διά την Δ' και Ε'.

διά την Ψυχολογίαν, ων δύο διά την Δ' τάξιν και μίαν διά την Ε', μίαν δε διά την Λογικήν διδασκομένην εν τη Ε' τάξει. Την διδασκαλίαν των Μαθηματικών ορίζομεν εις ώραςενδεκα,ωνανά τρεις διά την Α', Β' και Δ' τάξιν και δύο διά την Γ'. Την διδασκαλίαν της Κοσμογραφίας ορίζομεν εις μίαν ώραν διά την Ε' τάξιν.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 159, τχ. Α'/21 Δεκεμβρίου 1895.

Εις τον αυτόν Ημέτερον Υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του διατάγματος τούτου. Εν

Αθήναις

τη

15 Δεκεμβρίου 1895 ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Ο

Υπουργός ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΠΕΤΡΙΔΗΣ

16 ΝΕΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ 1897 (Β. Διάταγμα/9 Σεπτεμβρίου 1897) Κυβέρνηση Δ. Ράλλη Υπουργός Α. Ευταξίας

Μεγαλειότατε

!

Αρχομένου του Οκτωβρίου του 1893, εγένετο τη προτάσει μου η πρώτη απόπειρα, όπως η Ριζάρειος Σχολή αποδοθή εις τον πρώτον και κύριον προορισμόν της, ον αρχήθεν προέθετο ο αοίδιμος αυτής ιδρυτής, αποκαθισταμένη πράγματι Εκκλησιαστική Σχολή, εν η αποκλειστικώς να διδάσκονται όσοι σκοπούσι να ενδυθώσιν ιερωσύνης ένδυμα (Διαθήκης άρθρ. 71 και 78), να είνε δ' επιστημονική η μόρφωσις τούτων (άρθρ. 72) και να επεκτείνηται καθ' όλους τους κλάδους της Θεολογίας (άρθρ. 76). Παρεξηγήσεις όμως αναφυείσαι τότε, ως μη ώφειλε, μεταξύ του Υπουργείου και του Συμβουλίου της Σχολής, προεκάλεσαν αντίδρασιν σφοδράν κατά της πρώτης εκείνης αποπείρας, αγαγούσαν εις μεταρρυθμίσεις του Οργανισμού της 2 Οκτωβρίου 1893 διά των Διαταγμάτων της 3 Δεκεμβρίουτουαυτού έτουςκαιτης21 Σεπτεμβρίου 1894. Οφείλω να ομολογήσω ότι αι μεταρρυθμίσεις αύται δεν επανήγαγον την Σχολήν εις ο σημείον διετέλει αύτη μέχρι του Οκτωβρίουτου1893, ουσα μέχρι της εποχής εκείνης κυρίως ειπείν εν των πληρεστέρων και τελειοτέρων ημών γυμνασίων, ου οι απόφοιτοι επιδίδοντες εις πάσαν επιστήμην διεκρίνοντο και ως νομικοί και ως ιατροί, πλην ευαρίθμων τροφίμων της Σχολής, οίτινες θεολογίαν σπουδάσαντες έγνωσαν να εξυπηρετήσωσι την Εκκλησίαν, ως διδάσκαλοι και καθηγηταί της θεολογίας και ως κληρικοί. Και διά του Οργανισμού της 3 Δεκεμβρίου 1893 και διά του Διατάγματος της 21 Σεπτεμβρίου 1894 η Ριζάρειος επαύσατο ούσα απλούν γυμνάσιον χωρί όμως ν' αποβή και πλήρης και τελεία Εκκλησιαστική Σχολή, δυναμένηναπαιδεύη ιερείς τοιούτους, οίων έχει ανάγκην κατ' εξοχήν την σήμερον η Εκκλησία καιτοέθνοςημών. Δυστυχώς δεν απητήθησαν παρά των θελόντων να καταταχθώσινεναυτή γνώσεις ανώτεραι των του ελληνικού σχολείου, ως δε η έκτοτε πείρα απέδειξεν,

Αναδημοσιεύεται από την Ε τ Κ , αρ. 129, τχ. Α'/11 Σεπτεμβρίου 1897.

οέχωντοιαύτας μόνον προπαιδευτικάς γνώσεις δεν ηδύνατο εντός πέντε ε να συμπληρώση μεν τας εγκυκλίους γυμνασιακάς σπουδάς, δι'αςτηνσήμερ θεωρούνται ανεπαρκή και αυτά τα τέσσερα έτη, να διακούση δε και πάντων των της θεολογίας μαθημάτων, δι' α απαιτείται σπουδή τριετής τουλάχιστον τούτο εδέησε να συμπτυχθώσι πάντα σχεδόν τα εγκύκλια μαθήματα, να κολοβωθώσι δε πολλά των θεολογικών μαθημάτων και τινα αυτών τέλεον ν' αποκοπώσι διά του Οργανισμού της 3 Δεκεμβρίου 1893, ως ούτος ετροποποιήθη διά του Διατάγματος της 21 Σεπτεμβρίου 1894. Αναγκαίον τούτου επακολο υπήρξεν ότι έκτοτε η Ριζάρειος Σχολή επαύσατο ούσα πλήρες γυμνάσιον, χωρίς να γείνη και πλήρης εκκλησιαστική σχολή, αφού και εξ αυτών των διδασ νων εν αυτή θεολογικών μαθημάτων ουκ ολίγα είνε δυσπρόσιτα εις μαθητάς, μη όντας προσηκόντως παρεσκευασμένους διά της εγκυκλίου παιδεύσεωςει κατάληψιν αυτών. Υπό τον εν ισχύϊ Οργανισμόν απέβη, ως εικός, ελλιπής η διδασκαλία των ελληνικώνκαιπάντων των άλλων εγκυκλίων μαθημάτων, ελλιπεστάτη δε ιδία η διδασκαλία της λατινικής γλώσσης, ης άνευ αδύνατον την σήμερον να θεολόγος. Αλλ' επειδή πρόκειται περί εκκλησιαστικής σχολής, επιβαλλόμενόν μοι νομίζω να καταδείξω λεπτομερέστερον τας ελλείψεις αυτής υπό έποψιν θεολογικής παιδεύσεως. Βάσις και κρηπίς ταύτης είνε ο ερμηνευτικός λεγόμενος κλάδος. Η ερμηνεία μετά Εισαγωγήν εις τε την Παλαιάν και Καινήν Διαθήκην. Εισαγωγήν περιέχουσαν και στοιχεία Ερμηνευτικής και Κριτικής μετά Βιβλιογνωσίας, πρέπει να γίνηται επί των πρωτοτύπων κειμένων, να επεκτείνηται δε εις όλα τα είδη αυτών, το ιστορικόν, το προφητικόν, το ποιητικόν και διδακτικό θόλου. Και ως προς μεν το πρωτότυπον κείμενον της Κ.Δ. Ουδείς υπάρχει εν ημίνοαντιλέγων'δενσυμβαίνει όμως το αυτά και ως προς το πρωτότυπον κείμενον της Π.Δ. Βεβαίως η μετάφρασις των Ο' είνε και θα παραμείνηεςαείτο αυθεντικόν κείμενον της ημετέρας Εκκλησίας, το καθαγιασθέν διά της χρήσεως αυτού και υπό των Αποστόλων και υπό των Πατέρων και Διδασκάλων καιυπότηςΕκκλησίας ημών καθόλου από της συστάσεώς της. Αλλ' η μετ φρασις αύτη και μόνη δεν αρκεί εις επιστημονικήν μελέτην και κατανόησιν της Π.Δ. Γενομένη, ως εγένετο αυτή, υπό διαφόρων ερμηνευτών, άλλων μεν εντριβεστέρων περί ταύτην ή περί εκείνην, και τούτων και εκείνων μη δυναμένων ναεγκύψωσιβαθύτερον εις την κατανόησιν του πρωτοτύπου κειμένου,άτεμ ασχοληθέντων ειδικώτερόν πως περί τούτο γενομένη, λέγω, ως εγένετο, η μετάφρασις των Ο', δύναται να χρησιμεύση ως όρος συγκρίσεως, ώσπερκαιη Βουλγάτα, η παρά τοις Λατίνοις εν χρήσει, ουδέποτε όμως και ως βάσις ερμηνείας της Π.Δ. Ως βάσις τοιαύτης ερμηνείας πρέπει να χρησιμεύση κατ' ανάγκην το πρωτότυπον εβραϊκόν κείμενον, ως παρ' άλλοις, και παρ' ημίν. Εντεύθεν καθίσταται πρόδηλος η ανάγκη της εκμαθήσεως της εβραϊκής γλώσσης και

δη από της πρώτης τάξεως της Σχολής, όπως εν ταις ανωτέραις αυτής τάξεσι συμπληρώται αυτή και γίνηται ούτως απροσκόπτως η ερμηνεία της του πρωτοτύπου κειμένου. Αλλ' υπό τον εν ισχύϊ Οργανισμόν της Σχολής παρωδείται κυρίως ειπείν η διδασκαλία της εβραϊκής εν τη γ' και δ' αυτής τάξει" παρωδείται δ' έτι μάλ λον η ερμηνεία της Π.Δ. επί του εβραϊκού κειμένου γινομένη εν μόνη τη ε' τάξει" παρωδείται ωσαύτως και η διδασκαλία της εισαγωγής εις την Π. Και Δ., περιοριζομένη εις μίαν και μόνην τάξιν μετά διώρου καθ' εβδομάδα διδασκαλίας. Δεν είνε δε κρείττων και η τύχη της ερμηνείας της Κ.Δ. αφού άρχεται αύτη απότηςγ' τάξεως, εν η ερμηνεύονται η επί του όρους διδασκαλία και παραβολαί εκτωνΕυαγγελίων,όπως εν τη δ' τάξει κατέλθη εις ερμηνείαν ιστορικών τεμαχίων των Ευαγγελίων και των Πράξεων των Αποστόλων και εν τη ε' τάξει αν-

έλθη εις ερμηνείαν καθόλου της Κ.Δ. Και ερμηνευτικόν φροντιστήριον. Συμπλήρωμα του ερμηνευτικού κλάδου είνε η Εβραϊκή Αρχαιολογία. Εναυτήπεριλαμβάνεται η ιερά λεγομένη γεωγραφία, η ιερά φυσική, η εθνογραφία, η αι κατ' ιδίαν αρχαιότητες παρ' Εβραίοις, ως ο εθνολογικός χαρακτήρ των, τα ήθη και έθιμα, τα διάφορα επιτηδεύματα και αι κοινωνικαί των σχέσεις, τα νόμιμα και το πολίτευμα, τα ιερά αυτών, η επιστήμη και αι τέχναι εν σχέσει προς τους όμορους λαούς. Έκαστος εννοεί, οπόσον απαραίτητον είνε το μάθημα τούτο εις πλήρη και τελείαν κατανόησιν της τε Παλαιάς και της Κ Διαθήκης" και όμως αγνοεί αυτό παντάπασιν ο εν ισχύϊ Οργανισμός της Σχολής.

και δ' τάξει της Σχολής, χωρίς όμως να καταλήγη αύτη εις φροντιστηριακάς ασκήσειςεντηε' και ανωτάτη τάξει, δι' ων εμπεδούνται μεν τα ήδη διδαχθέντα, εξοικειούνται δε οι μαθηταί και προς αυτοτελείς μελέτας. Παραλείπεται δ' ολως η διδασκαλία της Χριστιανικής Αρχαιολογίας, της Συμβολικήςκαιτης ιστορίαςτωνΔογμάτων, δι' ων συμπληρούται κυρίως η διδασκαλίατηςεκκλησιαστικής ιστορίας και δι' ων δύνανται οι μαθηταί να έχωσιν έννοιαν του τε δημοσίου και του κατ' ιδίαν βίου της Εκκλησίας, των ομολογιών της πίστεως καιτωνδιαφορών της διδασκαλίας των διαφόρων Εκκλησιών και τέλος της βαθμιαίας ανελίξεως και διατυπώσεως των δογμάτων της πίστεως. Πολεμικής η Αντιρρητικής, καίτοι ον απαραίτητον εις πάντα θεολόγον, μάλιστα δε εις τους μέλλοντας ιερείς της ημετέρας Εκκλησίας, οίτινες έχοντες ν' αντεπεξέλθωσιπολλάκις κατά των προπαγανδών των άλλων Εκκλησιών, οφείλουσι να ώσιν εις θέσιν, ίνα υπεραμύνωνται μεν της ορθότητος των δογμάτων και της διδασκαλίας της ημετέρας Εκκλησίας, να ελέγχωσι δε τας πλάνας τωνετεροδόξωνκαιούτως αποκρούωσι πάσας τας των υπεναντίων επιβουλάς καιεφόδουςκατά του διαπεπιστευμένου αυτοίς ποιμνίου. Εκτουπρακτικούτέλος κλάδου ελλείπει η διδασκαλία της Κατηχητικής

καιτουΚανονικούΔικαίου, αμφοτέρων απολύτως αναγκαίων εις τους μέλλον ιεροδιδασκάλους και εφημερίους. Ούτοι κέκληνται προ παντός να κατηχήσωσι τα τέκνα του Ελληνικού λαού την πίστιν των πατέρων τ ω ν αλλά πώς θα κατορθώσωσι, τούτο, αν θεωρητικώς και εμπράκτως δεν διδαχθώσι τον τρόπον του κατηχείν: ή πρέπει να εξακολουθήση παρ' ημίν ες αεί η ξηρά και αμέθοδος εκείνη διδασκαλία της κατηχήσεως, δι' ης συνήθως δεν εξεγείρεται αλλά τούναντίον απονεκρούται το θρησκευτικόν του παιδός αίσθημα; Πώςδεθαεπιτελέσωσιν αυτοί ως εφημέριοι, ως δει, τα επιβαλλόμενα αυτοίς καθήκοντα, όταν αγνοώσιτοδίκαιον της Εκκλησίας των, το τε δημόσιον και το κατ' ιδίαν: Μεγαλειότατε !

Οφείλωναομολογήσωότι πάσας ταύταςταςελλείψειςκαιατελείαςτης Ριζαρείου Σχολής υπέρ πάντα άλλον βαθύτερον συνησθάνθησαννυναυτοίοι Σύμβουλοι της, οίτινες και έσχον την πρωτοβουλίαν εις την σύνταξιν του νέου τούτου Οργανισμού, ον λαμβάνω την τιμήν να υποβάλω σήμερον εις την κύρωσιν της Υ. Μεγαλειότητος. Αυτοί με παρώτρυναν εις την εργασίαν ταύτην υποδείξαντές μοι μάλιστα και δύο πολυτίμους κατ' αυτήν συνεργάτας, τον Διευθυντήν και τον αρχαίον και δόκιμον καθηγητήν, νυν δε και σύμβουλον αυτής κ. I. Αργυριάδην. Οι αυτοί έσπευσαν άμα συντελεσθέν το έργον να το επιδοκιμάσωσιν ομοθύμως. Διά του προκειμένου Οργανισμού πάσα δυνατή προσπάθεια κατεβλήθη, όπως η Ριζάρειος Σχολή αποδειχθή αληθής εκκλησιαστική σχολή. Διάτουανωτέρου μέτρου των γνώσεων —ενδεικτικού β' διά την γ' τάξιν του γυμνασίου, αντί του τέως απολυτηρίου του ελληνικού σχολείου— όπεροφείλουσιναέχωσιο μέλλοντες να καταταχθώσιν εφεξής εις την α' της Σχολής τάξιν, η εγκύκλιος αυτών παίδευσις αύξάνει κατά δύο έτη, συμπληρουμένη μόνον κατάτηνειςαυτήν φοίτησιν και δη καθ' όσον αυτή σχετίζεται προς τον κύριον της Σχολής σκοπόν, τον θεολογικόν. Αι ανώτεραι δε προπαιδευτικαί γνώσειςεπιτρέπουσιτην επέκτασιν του κυρίου αυτής προγράμματος κατά τε πλάτος και βάθος, ως δύναται να πείση εκαστον απλή τις αντιβολή του εν ισχύϊ προς τον προκείμενον Οργανισμόν.

κάς τάξεις, θα διδάσκονται ευρύτερον και πληρέστερον ή πριν. Εις τους Έλληνας συγγραφείς συμπεριλαμβάνονται και οι λυρικοί ποιηταί και αυτός ο Πίνδαρος" εις τους Λατίνους ο Τάκιτος και ο Οράτιος' εις τα φιλοσοφικά μαθήματα ηιστορίατηςπαρ' Έλλησι Φιλοσοφίας, άνευ της γνώσεως της οποίας ακα τανόητος θα έμενεν εν πολλοίς η εν τη αρχαία Εκκλησία ανάπτυξις και διατύπωσις των δογμάτων και της διδασκαλίας του χριστιανισμού. Εις τα πραγματικά λεγόμενα μαθήματα προστίθεται και η διδασκαλία της Γεωλογίας,ηςη

παντελής άγνοια περιάγει τον θεολόγον εις την εσχάτην απορίαν εν τω ζητήματι της δημιουργίας.

μόνη θα ευρίσκωσιν οι μαθηταί αποφοιτώντες της σχολής άφθονα τα βοηθήματα εις περαιτέρω επιστημονικάς μελέτας. Εγώ θα ήμην της γνώμης ότι έπρεπε να εισαχθή εν τη σχολή και η διδασκαλία της ρωσσικής γλώσσης, εν η η θ γική επιστήμη ομοδόξου χώρας έχει να επιδείξη πολλά πολλού λόγου άξια θεολογικά έργα' ώφειλον όμως ν' απόσχω της αμέσου εφαρμογής της γνώμης μου ταύτης, όπως μη οι μαθηταί επιβαρυνθώσι συγχρόνως με την διδασκαλίαν πλειόνων ξένων γλωσσών. Αλλ' ως προεδήλωσα ήδη, ριζικωτέραυπήρξενη μεταρρύθμισις, ως προς την θεολογικήν εν τη σχολή παίδευσιν.

αποβαίνει ούτως ειπείν ο επιούσιος πνευματικός άρτος των μαθητώναπότης κατωτάτης μέχρι της ανωτάτης τάξεως, ούτως ώστε απ' αρχής μέχρι τέλους τας θεολογικάς των γνώσεις ν' αντλώσιν αυτοί εκ της πρώτης και ακενώτο γής της ιεράς ημών πίστεως, εκ των υγιών και ακηράτων ναμάτων της Αγίας Γραφής. Η Εισαγωγή εις ταύτην δεν περιορίζεται, ως μέχρι τούδε, εις μίαν και μόνην τάξιν και δη επί δίωρον καθ' εβδομάδα, αλλ' επεκτείνεται εις δύο τάξεις, εν εκάστη ανά τρεις, ήτοι εν όλω ανά εξ καθ' εβδομάδα ώρας, και περιλαμβάνει προςτοιςστοιχείοις της Ερμηνευτικής και Κριτικής και στοιχειώδη Βιβλ γνωσίαν (Bibelkunde). Η διδασκαλία της εβραϊκής αρχομένη από της α' τάξεωςεπιτρέπεικαι τηνέναρξιντηςερμηνείαςτηςΠ. Δ. επί του πρωτοτύπου εβραικού κειμένου, εν αντιβολή προς την μετάφρασιν των Ο' και την Βουλγάταν, από της β' τάξεως και από των ιστορικών βιβλίων μεταβαίνει εν τη γ' εις την ερμηνείαν των προφητικών, εν τη δ' εις την των ποιητικών αυτής βιβλίων και κατα εν τη ε' τάξει εις ερμηνευτικόν φροντιστήριον. Η ερμηνεία της Κ. Δ. άρχεται εντηβ' τάξει από των τριών συνοπτικών λεγομένων Ευαγγελίων και των Πράξεων των Αποστόλων, μεταβαίνει εν τη γ' εις την ερμηνείαν του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου, εν τη δ' εις την της προς Ρωμαίους επιστολής και καταλήγει εν τη ε' τάξει εις ερμηνευτικόν φροντιστήριον. Ούτω και μόνον είνε δυνατόν οι μαθηταί της Σχολής εξοικειούμενοι προς την ερμηνείαν όλων των ειδών των βιβλίων της τε Π. Και της Κ. Δ. να μελετήσωσιν είτα και μόνοι και να ερμηνεύσωσι πάσας τας Γραφάς. Διά του προκειμένου Οργανισμού επιβάλλεται καιηαπομνημόνευσιςεκλεκτώνπερικοπών εκατέρας Διαθήκης, εισάγεται δ καιηδιδασκαλία της Εβραϊκής Αρχαιολογίας, αναγκαίου συμπληρώματος απεδείχθη ήδη, της ερμηνείας της ιεράς Γραφής. στρέφεται διά των φροντιστηριακών εν αυτή ασκήσεων εν τη ανωτάτη τάξει.

Συμπληρούται δε ο περί ου ο λόγος κλάδος διά της διδασκαλίας της Χριστιανικής Αρχαιολογίας, της ιστορίας των Δογμάτων και της Συμβολικής,ωνη σπουδαιότης προεδηλώθη ήδη. Ο συστηματικός η θεωρητικός κλάδος συμπληρούται διά του απαραιτήτου μαθήματος της ΠολεμικήςήΑντιρρητικής,οδε πρακτικός διά των μαθημάτων της Κατηχητικής και του Κανονικού Δικαίου. Εν τέλει παρατηρώ ότι εις τα φιλοσοφικά προστίθεται νυν και το της Παιδαγωγικής μάθημα, ει και τούτο μέλλει να διδάσκηται ουχί κατά τας νυν ελευθεριαζούσας πως ενιαχού φιλοσοφικάς αρχάς, αλλά εν πνεύματι συντηρητικώ εν πνεύματι συνάδοντι μάλλον προς τας αιωνίους αληθείας της πίστεως ημών της διαπαιδαγωγούσης εις Χριστόν. Η διδασκαλία της Παιδαγωγικής γινομένη εν τη ανωτάτη τάξει θα συνοδεύηται και υπό διμήνου φοιτήσεως των μαθητών της Σχολής εις το ενταύθα Διδασκαλείον και εις το προσηρτημένονειςαυτό Πρότυπον Δημοτικόν Σχολείον, όπως εν αυτοίς γνωρίσωσιν εκ του σύνεγγυς και δή εμπράκτως τον Οργανισμόν της δημοτικής εκπαιδεύσεως και την κατ' αυτήν διδασκαλίαν καθ' ολα τα είδη του δημοτικού σχολείου του τε αδιαιρέτου μονοταξίου και των διηρημένων πολυταξίων. Ο σκοπός της τοιαύτης παιδεύσεως εν τη Ριζαρείω Σχολή είνε ο εξής.

ηλικίας έτους, κατά τους θείους και ιερούς κανόνας, μηδέ να χρησιμοποιηθώσιν εις τι στάδιον επί τη βάσει της μέχρι τούδε ατελούς παιδεύσεώς των, αναγ ζονται να εγγράφωνται εις την θεολογικήν του Πανεπιστημίου σχολήν, όπως μετά τετραετή εν αυτή φοίτησιν υφιστάμενοι την επί πτυχίωεξέτασιναποκτήσωσι το δικαίωμα του να διορισθώσι τριτοβάθμιοι ελληνοδιδάσκαλοι. Κατά τούτο συνεξομοιούμενοι αυτοί προς τους αποφοίτους των γυμνασίων του Κράτους δεν ηδύναντονααποφύγωσιπολλάκις τον πειρασμόν του να εγγραφώσι και εις άλλας του Πανεπιστημίου σχολάς, εξ ων απεξεδέχοντο βιοποριστικώτερον και ευμαρέστερον στάδιον αποξενούμενοι ούτω τέλεον του προορισμού, δι' ον εξεπαιδεύθησαν εν τη σχολή. Το άτοπον τούτο αποφεύγομεν διά του προκειμένου Οργανισμού, δι' ου οι μαθηταί αυτής παιδεύονται ούτως αρτίως, ώστε ευθύς μετά την αποφοίτησίν των να χρησιμοποιώνται υπό της Πολιτείας ως διδάσκαλοι των ιερών μαθημάτων και ως κήρυκες του θείου λόγου μέχρι της συμπληρώσεως του τριακοστού της ηλικίας έτους, ότε ιερούμενοι θα γίνωνται εφημέριοι. των δημοτικών σχολείων κατ' επαρχίας η και κατά δήμους. Τοιούτοι επιθεωρηταί καθίστανται οι εφημέριοι και εν άλλαις χώραις, ων η δημοτική εκπαίδευσις θεωρείται την σήμερον πρότυπος. Μόνη η κατά νομούς επιθεώρησις της δημοτικής εκπαιδεύσεως, ως μάλιστα αύτη διενεργείται την σήμερον εν ημίν υπ' ανδρών κατά το πλείστον αγεύστων της παιδαγωγικής και ουδεμίαν έννοιαν εχόντων του Οργανισμού και της διδασκαλίας των δημοτικών σχολείων, είνε πάντη ανεπαρκής. Πρέπει δε η πρώτη και άμεσος επιθεώρησις της δημοτικής εκπαι-

εκπαιδεύσεωςναανατεθή,ωςαλλαχού,καιπαρ' ημίν εις ιερείς, προσηκόντως επί τούτω κατηρτισμένους, αφού αυτή δεν είνε απλή μετάδοσις γνώσεων, αλλά κυρίως και κατ' εξοχήν αγωγή, εδραζομένη επί του μόνου ασφαλούς θεμελίου της θρησκείας, επί των αιωνίων αληθειών της πίστεως και της ηθικής του χριστιανισμού. Διά τοιαύτης δημοτικής εκπαιδεύσεως εμεγαλούργησαν άλλοι λαοί, διά τοιαύτης, είνε δυνατόν και το έθνος ημών να ανακύψη εκ της νυν κακοδαιμονίας καιναεπίδηαισιωτέρας ημέρας εν τω μέλλοντι. Μεγαλειότατε

!

Διά του προκειμένου Οργανισμού της Ριζαρείου Σχολής πέποιθα ότι είνε δυνατόν ου μόνον εις την ιεράν θέλησιν του αοιδίμου αυτής ιδρυτού ν' ανταποκριθώμεν πληρέστατα, αλλά και ν' αποδείξωμεν αυτήν εν των ευεργετικωτάτων ιδρυμάτων διά την Εκκλησίαν και το Γένος καθόλου. Ούτω πως μόνον θ' αποκτήσωμενιερείςκαικήρυκας του θείου λόγου, εμφορουμένους ενθέου ζήλου υπέρ του υψηλού και μεγάλου προορισμού των, ιερείς δυναμένους ν' αναρριπίσωσι το θρησκευτικόν αίσθημα του λαού και να ποδηγετήσωσιν αυτόν εις τηνοδόντουκαθήκοντος και της αρετής. Ούτω πωςθαυποβοηθήσωμενκαι την δημοτικήν εκπαίδευσιν, όπως αναδειχθή αύτη όργανον διαπλάσεως του ήθους και του χαρακτήρος του Ελληνικού λαού, όργανον ανυψώσεως του φρονήματος και εξευγενίσεως του αισθήματος αυτού. Υ. Μεγαλειότητα, δεν διστάζω ότι Αύτη θα ευδοκήση να περιβάλη αυτόν διά τουυψηλούΑυτής κύρους.

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΕΥΤΑΞΙΑΣ

Α'.

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει την από 1 Ιανουαρίου 1840 διαθήκην του αοιδίμου Γ. Ριζάρη, ιδρυτού της εν Αθήναις Εκκλησιαστικής Ριζαρείου Σχολής, και τας από 10 Ιανουαρίου, 25 Απριλίου και 1 Ιουνίου του αυτού έτους προσθήκας αυτής, ομού μετά του από 21 Μαΐου 1841 Κωδικέλλου, προς δε τους Διοργανισμούς της περί ης ο λόγος Σχολής από 25 Σεπτεμβρίου 1843, 7 Οκτωβρίου 1867, 2 Οκτωβρίου και 3 Δεκεμβρίου 1893 και 21 Σεπτεμβρίου 1894 και θέ-

θέλοντες ν' αποδείξωμεν την Σχολήν ταύτην ικανήν, ίνα παιδεύη υποψηφίους ιερείς,δυναμένους ν' ανταποκρίνωνται εις τας σημερινάς πνευματικάς ανάγκας τηςΕκκλησίαςκαιτουΈθνους, λαβόντες υπ' όψιν το άρθρον 72 εν συνδυασμώ προς το άρθρον 76 της διαθήκης, καθ' α οι μέλλοντες να καταταχθώσιν εν τη Σχολή οφείλουσι να έχωσι τας απαιτουμένας προπαιδευτικάς γνώσεις, η δε παίδευσις αυτών εν τη Σχολή πρέπει να είναι επιστημονική και να επεκτείνηται καθ' όλους τους κλάδους της θεολογίας, προς δε το άρθρον 158 της αυτής διαθήκης, καθ' ο «εις την σύνεσιν αυτής (της Κυβερνήσεως) απόκειται να επιφέρη και άλλας βελτιώσεις εις όσα αποσιωπά η παροΰσα μου», προτάσει του Ημετέρου επίτωνΕκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάττομεν. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Λ'.

Περί της Σχολής. Άρθρον 1. Η εν Αθήναις από του έτους 1843 ιδρυμένη Εκκλησιαστική Σχολή Μάνθου και Γεωργίου των Ριζάριδων, η λειτουργούσα υπό το όνομα «Εκκλησιαστική Ριζάρειος Σχολή», προτίθεται την εις το ιερόν της ιερωσύνης αξίωμα προπαρασκευήν και εκπαίδευσιν, ήτις, επιστημονική ούσα, περιλαμβάνει όλους τους κλάδους της θεολογίας. Άρθρον 2. Η Σχολή αύτη, διοικουμένη κατά τας διατάξεις της διαθήκης καιτουΚωδικέλλου αυτής, διατελεί κατά την έφεσιν του αοιδίμου αυτής ιδρυτούυπότηνενγένει εφορείαν της Κυβερνήσεως και κέκτηται, ιδίαν σφραγίδα, φέρουσαν πέριξ σταυρού την επιγραφήν «Εκκλησιαστική Ριζάρειος Σχολή». ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'.

Περί των μαθητών Άρθρον 3. Οι μαθηταί της Σχολής είνε είτε εσωτερικοί είτε εξωτερικοί, οιμενπρώτοι ενδιαιτώμενοι εν αυτή, ως εν κοινοβίω, και όντεςυπότροφοιτης Ριζαρείου περιουσίας, ων ο αριθμός δεν δύναται να είναι κατώτερος των είκοσιν, η υπότροφοι άλλων ειδικών κληροδοτημάτων, η και μονών,ηκαιιδιοσυντήρητοι, οι δε δεύτεροι, έξωθεν φοιτώντες, απολαύουσι των αυτών μαθητικών δικαιωμάτων προς τους εσωτερικούς, υποβαλλόμενοι και εις τας αυτάς προς τούτους υποχρεώσεις, ως προς την περιβολήν, την εν τη Σχολή φοίτησιν και αναστροφήν αυτών. Ο αριθμός δε των εξωτερικών ορίζεται κατ'έτοςυπότου Πολυμελοΰς Συμβουλίου της Σχολής αναλόγως του χώρου των αιθουσών των παραδόσεων αυτής. Άρθρον 4. Όπως γείνη τις δεκτός ως μαθητής εν τη Σχολή, οφείλει: α') Να είνε Έλλην πολίτης' εξαιρούνται της υποχρεώσεως ταύτης οι εκ

Ζαγορίου και εκ κληροδοτημάτων υπότροφοι, προς δε οι εσωτερικοί και εξωτερικοί ιδιοσυντήρητοι μαθηταί. β') Να έχη συμπεπληρωμένον το δέκατονέκτονκαιναμηέχηυπερβήτο εικοστόν έτος της ηλικίας του εξαιρέσει των κληρικών, οίτινες δύνανται να ώσι και πρεσβύτεροι την ηλικίαν μέχρι του τριακοστού το πολύ έτους. Η η τωνμηκληρικών πιστούται, ως προς μεν τους εκ γενετής Έλληνας πολίτ είτε διά ληξιαρχικής πράξεως, είτε διά του μητρώουτωναρρένων,ωςπροςδε τουςμητοιούτους, διά πρωτοκόλλου ενώπιον του αρμοδίου ελληνικού προ νείου συνταττομένου και καθ' ο δύο συμπολίται του υποψηφίου μαθητού της Σχολής, ων ο έτερος ιερεύς, θα εμαρτύρουν ενόρκως περίτηςηλικίαςαυτού,και ωςπροςεκείνουςδεκαιωςπροςτούτους προσεπιβεβαιούται η ηλικία και δι' ιατρικής εξετάσεως, γινομένης ενταύθα. γ') Να είνε υγιής και αρτιμελής το σώμα, επιβεβαιουμένου τούτου δι' ιατρικής εξετάσεως. δ') Να προσαγάγη πνευματικήν συμμαρτυρίαν, εξ' ης θ' απεδεικνύετο, ότι δεν έχει ήδη υποπέσει εις εκκλησιαστικόν παράπτωμα, αποκλείον αυτόν κατά τους ιερούς κανόνας εκ του ιερατικού αξιώματος.

ε') Να προσαγάγη τουλάχιστον ενδεικτικόν της β' τάξεως του γυμνασίου καιναυποστήτηνεξήςεισιτήριονεξέτασινωςπροςμεντηνΕλληνικήνγλώσσαν εν τω ετυμολογικω και συντακτικώ αυτής διά γραπτής και προφορικής δοκιμασίας, καθ' ην θα ήρμήνευε χωρίον τι, διά κλήρου οριζόμενον είτεεκτου Ξενοφώντος, είτε εκ του Λυσίου, τεχνολογών και συντάττων αυτό' ως προς δε την Λατινικήν γλώσσαν εν τη γραμματική και τω συντακτικώ διά γραπτή προφορικής δοκιμασίας, καθ' ην θα ηρμήνευε χωρίον τι, διά κλήρου οριζόμενον είτε εκ του Κορνηλίου Νέπωτος, είτε εκ του Ιουλίου Καίσαρος, τεχνολογών και συντάττων αυτό" ως προς δε τα ιερά μαθήματα εν τη Ιερά Ιστορία και τη ιερά Κατηχήσει αποδεικνύων εν εκείνη μεν, ότι είνε εις θέσιν ν' αφηγηθή γραπτώς τε και προφορικώς εν εκ των κυριωτάτων ιστορικών γεγονότων της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, διά κλήρου οριζόμενον, εν δε ταύτη επίσης γραπτ και προφορικώς να ερμηνεύση στοιχειωδώς το Σύμβολον της πίστεως, τα μ ρια και τας εντολάς, του θέματος ωσαύτως οριζομένου διά κλήρου-ωςπροςδετην ιστορίαν,εντοις κυριωτάτοις της αρχαίας Ελληνικής ιστορίας, της Ρωμαϊκής, Βυζαντιακής και νεωτέρας του Ελληνικού Έθνους ιστορίας προφορικώς" ωςπροςδεταΜαθηματικά εν τη Αριθμητική και στοιχειώδει Ζωολογία" ω προς δε την Γεωγραφίαν τα στοιχειωδέστατα της Μαθηματικής και Φυσικής Γεωγραφίας, εκ δε της πολιτικής τα της Ελλάδος και της Ελληνικής Χερσονήσου ευρύτερον, συνοπτικώτερον δε τα της λοιπής Ευρώπης. Τα αποτελέσματα των εισιτηρίων εξετάσεων συνυποβάλλονται ομού μετά των γραπτών των ψηφίων εις το Υπουργείον των Εκκλησιαστικών, όπερ εγκρίνει τους μέλλον-

τας να καταταχθώσιν εν τη Σχολή μετά προηγούμενον έλεγχον των γραπτών αυτών, προτιμωμένων των μάλλον επιτυχόντων. στ') Να ομολογήση ενώπιον του επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, παρισταμένων και του Τμηματάρχουτουεπί των Εκκλησιαστικών τμήματος του Υπουργείου και του Διευθυντού της Σχολής, αφού ο τελευταίος ούτος τω παραστήση το μέγεθος και τα βαρέα της ιερωσύνης καθήκοντα, ότι αναδέχεται οικεία βουλήσει την υποχρέωσιν του να ιερωθή, άμα τη συμπληρώσει της υπό των κανόνων οριζομένης ηλικίας, συνταττομένου επί τούτω πρωτοκόλλου και καταχωριζομένου εν ιδίω βιβλίω, εν ώ προσυπογράφονται ο τε ποιούμενος την ομολογίαν και εκείνοι, ενώπιον των όποιων γίνεται αύτη. Άρθρον 5. Προκειμένου περί διορισμού υποτρόφων μεταξύ των κεκτημένων ίσα προσόντα και τυχόντων του αυτού βαθμού κατά την εισιτήριον εξέτασιν, προτιμώνται οι ιερόπαιδες και οι ανήκοντες εις οικογενείας, παρασχούσας Ιδιαιτέρας προς την πατρίδα εκδουλεύσεις. Άρθρον 6. Όσοι εκ της ελευθέρας Ελλάδος μέλλουσι να διορισθώσιν υποτροφοι είτε της Ριζαρείου περιουσίας, είτε ειδικού κληροδοτήματος, είτε μονής τίνος του Κράτους, οφείλουσι να παράσχωσι προηγουμένως εγγύησιν διά του νομίμου αντιπροσώπου, καθ' ην αναλαμβάνουσι την υποχρέωσιν, ίνα αποβαλλόμενοι της Σχολής, ή αποδεικνυόμενοι άλλως ανίκανοι διά το ιερατικόν αξίωμα, ή αποδυόμενοι μετά την αποφοίτησιν εξ αυτής εις αλλότριον του προορισμού αυτής στάδιον, ή εν περιπτώσει μη χειροτονίας μέχρι του τριακοστού πέμπτου της ηλικίας αυτών έτους, αποτίσωσι την δι' αυτούς γενομένην δαπάνην, λογιζομένην εις δραχμάς ογδοήκοντα κατά μήνα μετά του νομίμου αυτών τόκου μέχρις εξοφλήσεως. Η υποχρέωσις αύτη αίρεται εξ αίτιας θανάτου η νόσου, ή άλλης τίνος σωματικής ανικανότητος, ενόρκως πιστοποιουμένης υπό ιατρών. Οι απαρτίζοντες το τριμελές Διοικητικόν Συμβούλιον της Σχολής, κατάτηνδιάρκειαν της υπηρεσίας του οποίου θα εβεβαιούτο η αθέτησις της υποχρεώσεως ταύτης του υποτρόφου, ολιγωρούντες να επιδιώξωσι την είσπραξιν της οφειλής τούτου, καθίστανται αυτοί προσωπικώς υπόλογοι κατάτοάρθρον 1 του από 20 Δεκεμβρίου 1887 ΑΧΘ' νόμου. Άρθρον 7. Οι ιδιοσυντήρητοι εσωτερικοί της Σχολής μαθηταί προπληρόνουσι κατά πάσαν τριμηνίαν δρ. 210 εις το ταμείον της Σχολής και προκαταβάλλουσιν εν αρχή εκάστου έτους δραχμάς τριακοσίας ως εγγύησιν του ότι άμα τη συμπληρώσει της υπό των ιερών κανόνων οριζομένης ηλικίας θα ιερωθώσι. Τοολικόνποσόν των ετησίων τούτων καταβολών επιστρέφεται προς εκείνους τουςιδιοσυντηρήτους,οίτινες ήθελον ιερωθή. Άρθρον 8. Πάντες οι της Σχολής μαθηταί οι τε εσωτερικοί και εξωτερικοί φέρουσι στολήν ομοιόμορφον, ήτοι κάλυμμα της κεφαλής, επιχιτώνιον ποδήρες, ζώνην, περιπόδια, εμβάδας και επενδύτην, τα πάντα μέλανας χρώματος. Επί

του περιλαιμίου του επενδύτου αυτών φέρεται ένθεν και ένθεν το στοιχείον Ρ διά μετάξης κυανής κεντημένον. Άρθρον 9. Η διαμονή και διατήρησις εκάστου μαθητού εν τη Σχολή είναι κυρίως πενταετής. Αλλ' επί μεν των υποτρόφων επιτρέπεται εν μια και μόνη τάξει να μείνωσιν ούτοι απροβίβαστοι, οπότε η μαθητεία αυτών καθίσταται εξαετής, επί δε των ιδιοσυντηρήτων και των εξωτερικών μαθητών επιτρέπεται καιηειςπλείονας τάξεις παραμονή αυτών επί δύο το πολύ έτη. Πάς υπότροφος, μένων απροβίβαστος και εν άλλη τάξει, αποβάλλεται της Σχολής και υποχρεούται εις την απότισιν της δι' αυτόν γενομένης δαπάνης, αν ούτος έχη παράσχη εγγύησιν. Όστις δε των ιδιοσυντηρήτων και εξωτερικών μαθητών δεν ήθελε προβιβασθή μετά διετή φοίτησιν εν μιά τάξει, και ούτοςαποβάλλεταικαι κηρύττεται έκπτωτος παντός δικαιώματος απέναντι της Σχολής. Άρθρον 10. Οι εκ Ζαγορίου υπότροφοι της Ριζαρείου περιουσίας δύνανται εξαιρετικώς κατά τα άρθρα 109 και επόμενα της Ριζαρείου διαθήκηςναεισάγωνται εν τη Σχολή, έχοντες συμπεπληρωμένον και μόνον το 15έτοςτης ηλικίας αυτών. Υφιστάμενοι δε την εισιτήριον εξέτασιν εις τα του ελληνικού σχολείου μαθήματα, ου φέρουσι το απολυτήριον επικεκυρωμένον παρά του Μητροπολίτου Ιωαννίνων, προπαιδεύονται προσηκόντως ενδιαιτώμενοι εν τω της Σχολής καταστήματι όπως καταστώσιν ικανοί να καταταχθώσιν εις την α'τάξιν αυτής. Επίσης δύνανται κατά το άρθρον τούτο να εισάγωνται και οι εκ κληροδοτημάτων και της àvoj Ηπείρου υπότροφοι. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ'.

Περί των μαθημάτων Άρθρον 11. Α'. Θεολογικά, α) Ιερά Κατήχησις κατ' έκτασιν. β') Εγκυκλοπαίδεια και Μεθοδολογία της Θεολογίας, γ') Εισαγωγή εις την Π. Και Κ. Διαθήκην μετά στοιχείων Κριτικής και Ερμηνευτικής και μετά Βιβλιογνωσίας. δ') Ερμηνεία της Π. Διαθήκης επί του πρωτοτύπου κειμένου εν αντιβολή προς την μετάφρασιν των Ο' και την Βουλγάταν. ε') Ερμηνεία της Κ. Διαθήκης, στ') Εβραϊκή Αρχαιολογία μετά ιεράς Γεωγραφίας, ζ') Εκκλησιαστική ιστορία. η') Πατρολογία μετ' αναγνώσεως εκλεκτών έργων Ελλήνων και Λατίνων Πατέρων και Διδασκάλων της Εκκλησίας. θ') Ιστορία των Δογμάτων, ι' ) Χριστιανική Αρχαιολογία.

ια') Συμβολική, ιβ') Δογματική, ιγ') Απολογητική, ιδ') Αντιρρητική, ιε') Χριστιανική Ηθική, ιστ') Ομιλητική, ιζ') Ποιμαντική, ιη') Λειτουργική, ιθ') Κατηχητική, κ') Κανονικόν Δίκαιον. Β'. Φιλολογικά. α') β') γ') δ') ε') α') β') γ') δ') α') β') γ') δ') ε') α') β')

Ελληνική γλώσσα Λατινική » Εβραϊκή » Γαλλική » Γερμανική » Γ'. Φιλοσοφικά. Ψυχολογία, Λογική. ιστορία της Φιλοσοφίας, Παιδαγωγική. Δ'. Πραγματικά. Γεωμετρία. Άλγεβρα. Πειραματική Φυσική. Κοσμογραφία και Γεωλογία. Γενική ιστορία. Ε'. Τεχνικά, Εκκλησιαστική Μουσική, Γυμναστική.

Άρθρον 12. Η Σχολή έχει πέντε τάξεις, εν αις διδάσκονται: α') Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην μετά στοιχείων της Κριτικής, Ερμηνευτικής, και Βιβλιογνωσίας και αποστηθίσεως εκλεκτών περικοπών αυτής. β') Ιερά Κατήχησις κατ' έκτασιν. γ') Στοιχεία Εβραϊκής γλώσσης μετ' αναγνώσεως μεταφράσεως τεχνολογήσεως ιστορικών τεμαχίων του Εβραϊκού κειμένου της Παλαιάς Διαθήκης.

δ') Ερμηνεία δημηγοριών του Θουκυδίδου, διαλόγων του Πλάτωνος, λόγων του Δημοσθένους, Αισχίνου και Λυκούργου και Ο μ ή ρ ο υ , μετ' αναγνώσεως των περί ιερωσύνης λόγων Ιωάννου του Χρυσοστόμου και αποστηθίσεως εκλεκτών τεμαχίων. ε') Ερμηνεία Κικέρωνος και Λιβίου μετ' αναγνώσεως Λατίνων Πατέρων, στ') Ιστορία των αρχαίων χρόνων κατ' επιτομήν και περιεκτικώτερον η ζ') η') θ') ι') ια') ιβ')

Γαλλική γλώσσα, Στοιχειώδης ψυχολογία, Φυσική στοιχειώδης και Επιπεδομετρία. Εκκλησιαστική μουσική, Γυμναστική, Ιχνογραφία.

α') Εγκυκλοπαίδεια και Μεθοδολογία της θεολογίας, β') Εισαγωγή εις την Καινήν Διαθήκην μετά Βιβλιογνωσίας και αποστηθίσεως εκλεκτών τεμαχίων. γ ' ) Ε β ρ α ϊ κ ή Αρχαιολογία. δ') Ε β ρ α ϊ κ ή γλώσσα, μεθ' ερμηνείας ιστορικών κειμένων της Παλαιάς Διαθήκης. ε') Ερμηνεία των τριών συνοπτικών Ευαγγελίων. στ') Ερμηνεία Πλάτωνος, Λυρικών ποιητών. Σοφοκλέους, Ευριπίδου μετ' αναγνώσεως Ο μ ή ρ ο υ και λόγων Γρηγορίου του Θεολόγου και Βασιλείου του Μεγάλου και αποστηθίσεως εκλεκτών τεμαχίων. ζ') Ερμηνεία Τακίτου και Βιργιλίου μετ' αναγνώσεως Λατίνων πατέρων, η') Στοιχειώδης Ά λ γ ε β ρ α . θ') Γενική ιστορία των μέσων χρόνων και κατ' έκτασιν του βυζαντιακού ελληνισμού. ι') Λογική, ια') Γαλλική γλώσσα, ιβ') Εκκλησιαστική μουσική, ιγ') Γυμναστική, ιδ') Ιχνογραφία. α') β') γ') δ') ε') στ')

Ερμηνεία των προφητών επί του εβραϊκού κειμένου, Ερμηνεία του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου. Ιστορία Εκκλησιαστική μέχρι του σχίσματος των Εκκλησιών, Πατρολογία, Απολογητική, Χριστιανική Αρχαιολογία.

ζ') Συμβολική. η') Ερμηνεία Αισχύλου μετ' αναγνώσεως Ελλήνων συγγραφέων, δε Πατέρων και Διδασκάλων της Εκκλησίας. Θ') Ερμηνεία Οράτιου μετ' αναγνώσεως Λατίνων πατέρων, ι') ιστορία της Φιλοσοφίας, ια') Στερεομετρία. ιβ') Γαλλική γλώσσα. ιγ') ιστορία των νεωτέρων χρόνων και κατ' έκτασιν της Ελλάδος, ιδ') Εκκλησιαστική μουσική, ιε') Γυμναστική. α') Ερμηνεία ποιητικών βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης, β') Ερμηνεία της προς Ρωμαίους επιστολής του Αποστόλου Παύλου, γ') Εκκλησιαστική ιστορία από του σχίσματος μέχρι των καθ' ημάς χρόνων. δ') Ιστορία των Δογμάτων, ε') Δογματική, στ') Ομιλητική, ζ') Κατηχητική. η') Ερμηνεία Πινδάρου μετ' αναγνώσεως Πατέρων και Διδασκάλων Εκκλησίας. θ') Ανάγνωσις Λατίνων Πατέρων και Διδασκάλων της Εκκλησίας. ι') Γαλλική γλώσσα, ια') Γερμανική » ιβ') Κοσμογραφία και Γεωλογία, ιγ') Εκκλησιαστική μουσική, ιδ') Γυμναστική. α') β') γ') δ') ε') στ') ζ') η') θ') ι') ια') ιβ')

Ερμηνευτικόν φροντιστήριον της Παλαιάς Διαθήκης, Ερμηνευτικόν φροντιστήριον της Καινής Διαθήκης, Ομιλητικαί ασκήσεις, Κατηχητικαί ασκήσεις. Φροντιστηριακαί ασκήσεις εις την Εκκλησιαστικήν ιστορίαν. Φροντιστηριακαί ασκήσεις εις την Δογματικήν. Αντιρρητική, Χριστιανική Ηθική, Λειτουργική, Κανονικόν δίκαιον, Ποιμαντική, Παιδαγωγική.

ιγ') Γερμανική γλώσσα. ιδ') Ανάγνωσις Ελλήνων Πατέρων και Διδασκάλων της Εκκλησίας. ιε') Ανάγνωσις Λατίνων Πατέρων και Διδασκάλων της Εκκλησίας. ιστ') Ανάγνωσις Γάλλων εκκλησιαστικών ρητόρων, ιζ') Εκκλησιαστική μουσική, ιη') Γυμναστική. Άρθρον 13. Έδραι της Σχολής ορίζονται αι εξής δέκα και εξ. α') Η της Εισαγωγής εις την Π. Διαθήκην μετά της διδασκαλίας της εβραϊκής γλώσσης, της ερμηνείας της Π. Δ. Και της Βιβλικής Αρχαιολογίας. β') Η της Εισαγωγής εις την Κ. Δ. Και της ερμηνείας ταύτης μετά της Χριστιανικής Αρχαιολογίας. γ') Η της Εκκλησιαστικής ιστορίας της Πατρολογίας και της ιστορίας των Δογμάτων. δ') Η της Δογματικής, Απολογητικής, Αντιρρητικής και Ηθικής, ε') Η της Εγκυκλοπαίδειας και Μεθοδολογίας της θεολογίας, της Συμβολικής, Ομιλητικής και Κατηχητικής. στ') Η της ιεράς Κατηχήσεως και Ποιμαντικής, η ανατεθειμένη τω εκάστοτε Διευθυντή της Σχολής. ζ') Η του Κανονικού Δικαίου. η') Η της ερμηνείας των Ελλήνων ποιητών και της αναγνώσεως Ελλήνων συγγραφέων μετά της ιστορίας των αρχαίων χρόνων. θ') Η της ερμηνείας των Ελλήνων και Λατίνων πεζολόγων συγγραφέων, ι') Η των φιλοσοφικών μαθημάτων και της ερμηνείας των Λατίνων ποιητών μετ' αναγνώσεως Λατίνων Πατέρων και διδασκάλων της Εκκλησίας. ια') Η της Γαλλικής γλώσσης και ιστορίας των νεωτέρων χρόνων, ιβ') Η της Γερμανικής γλώσσης. ιγ') Η των φυσικομαθηματικών και της ιστορίας των μέσων χρόνων, ιδ') Η της Εκκλησιαστικής μουσικής, ιε') Η της Γυμναστικής, ιστ') Η της Ιχνογραφίας. Άρθρον 14. Πάντα τα διδακτέα εν τη Σχολή μαθήματα κανονίζονται δι' οσον ούπω δημοσιευθησομένου αναλυτικού προγράμματος του επί των Ε κ κλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργείου μετά προηγουμένην συνεννόησιν προς το Πολυμελές Συμβούλιον. Άρθρον 15. Οι καθηγηταί της Σχολής διαιρούνται εις τακτικούς και επίτιμους. Και οι μεν τακτικοί διδάσκουσι 13-15 ώρας καθ'εβδομάδα,οιδεεπίτιμοι 10-12. Εξαίρεσιν δε ποιούνται οι του Κανονικού Δικαίου, της Γερμανικής, της Γυμναστικής και της Ιχνογραφίας επίτιμοι καθηγηταί, οίτινες δύνανται να διδάξωσι και ελαττον των ωρών τούτων και δη επί επιμισθίω. Άρθρον 16. Αι ώραι της διδασκαλίας των άνω μαθημάτων ορίζονται διά

του προσηρτημένου τω παρόντι Διατάγματι ωρολογίου αυτών. Άρθρον 17. Μία των καθ' εβδομάδα ωρών, των ωρισμένων προς διδασκαλίαν της Ελληνικής, αφιερούται εις εκθέσεις ιδεών και εις συγγραφικάς ασκήσεις, αίτινες από τάξεως εις τάξιν βαίνουσινεκτωναπλουστέρωνεπίτα συνθετώτερα, έως ου εν τη πέμπτη τάξει καταλήξωσιν εις τας διαφόρους φροντιστηριακάς ασκήσεις και ιδία εις τας ομιλητικάς. Άρθρον 18. Α π ό της πρώτης μέχρι της πέμπτης τάξεως οι μαθηταί οφείλουσι να αποστηθίζωσι διάφορα εκλεκτά τεμάχια Ελλήνων συγγραφέων, ιδία Πατέρων και Διδασκάλων της Εκκλησίας και κατ' εξοχήν ψαλμούς και προφητείας εκ των μάλλον ευχρήστων εν τη Εκκλησία προς διάφορα μέρη της Καινής Διαθήκης, ως την επί του Όρους διδασκαλίαν, τας κυριωτάτας παραβολάς, την τελευταίαν διδασκαλίαν του Ιησού προς τους μαθητάς αυτού (Ιωαν. ιγ' 31-38 και ιδ', ιε' ιστ' και ιζ') και τας κατά τας Κυριακάς, Δεσποτικάς και Θεομητορικάς εορτάς αναγινωσκομένας περικοπάς των Ευαγγελίων, Πράξεων των Αποστόλων και των Επιστολών αυτών. Άρθρον 19. Τα καθέκαστα των ερμηνευτέων και αναγνωστέων βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης, Ελλήνων και Λατίνων συγγραφέων και Πατέρων και Διδασκάλων της Εκκλησίας, Γάλλων και Γερμανών συγγραφέων, εντός πάντοτε των ορίων, των διαγραφομένων εν τοις άρθροις 11, 12, 13 και 14,ωςκαι εν τω εκδοθησομένω αναλυτικώ προγράμματι, θα κανονίζωνται εκάστοτε διά του προγράμματος, όπερ συνταττόμενον υπό του συλλόγου των Καθηγητών θα υποβάλληται διά του Διοικητικού Συμβουλίου εις την έγκρισιν του επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Ημετέρου Υπουργού. Άρθρον 20. Μετά το πέρας των σπουδών των οι μαθηταί της Σχολής φοιτώσιν επί δίμηνον εις το ενταύθα Διδασκαλείον παρακολουθούντες ιδία την διδασκαλίαν εν τω προσηρτημένω εις αυτό Προτύπω καθ' όλα τα είδη του δημοτικού σχολείου του τε αδιαιρέτου μονοταξίου και των διηρημένων πολυταξίων.

[

]

Άρθρον 47. Ο παρών Οργανισμός τίθεται εν ισχύϊ από του επιόντος σχολικού έτους 1897-1898, ως προς ταφορώντα εις τας εισιτήριους εξετάσεις και ειςτοπρόγραμμα των διδακτέων μαθημάτων επί μόνης της πρώτης της Σχολής τάξεως, ην θα υποκαταστήση η τρίτη αυτής τάξις κατά τον τέως ισχύοντα Οργανισμόν. Ως προς δε τα μαθήματα των δύο ανωτέρων της Σχολής τάξεων μέχρις αποπερατώσεως των σπουδών των νυν μαθητών των θα εξακολουθήση εφαρμοζόμενοςοτέως εν ισχύϊ Οργανισμός, επίσης ως και προς τα μαθήματα της β' κατά τον αυτόν Οργανισμόν τάξεως, αποκοπτομένου εξ αυτής μόνου του μαθήματος της ιεράς Κατηχήσεως. Άρθρον 48. Καταργούνται τα από 25 Ιανουαρίου 1843, 7 Οκτωβρίου 1867, 14 Σεπτεμβρίου 1883, 19 Μαρτίου 1886, 31 Αυγούστου 1891, 2

Οκτωβρίου Διατάγματα.

1893, 3 Δεκεμβρίου 1893 και 21 Σεπτεμβρίου 1894 Βασιλικ

δεύσεως Υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του Διατάγματος τούτου. Εν Αθήναις τη 9 Σεπτεμβρίου 1897. ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΑΘ.

ΕΥΤΑΞΙΑΣ

Ωρολόγιον μαθημάτων Εκκλησιαστικής Ριζαρείου Σχολής Μαθήματα 1 2 3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25

26 27

28

Τάξις

Τάξις

Α'.

Β'.

Ιερά Κατήχησις κατ' έκτασιν . . . Εγκυκλοπαίδεια θεολογίας Εισαγωγή εις Παλαιάν Διαθήκην . Εισαγωγή εις Καινήν Διαθήκην . . Ερμηνεία Παλαιάς Διαθήκης . . . Ερμηνεία Καινής Διαθήκης .... Εβραϊκή Αρχαιολογία Εκκλησιαστική Ιστορία Πατρολογία Ιστορία Δογμάτων Συμβολική Απολογητική Δογματική Π ο λ ε μ ι κ ή ή Αντιρρητική Χριστιανική Ηθική Ομιλητική Κατηχητική Λειτουργική Ποιμαντική Κανονικόν δίκαιον Ελληνική φιλολογία Λατινική φιλολογία Γαλλική γλώσσα Γερμανική γλώσσα Στοιχ. Ψυχολογία Λογική ΙστορίατηςΦιλοσοφίας Παιδαγωγική

Τάξις Γ'.

Τάξις Δ'.

Τάξις Ε'.

Μαθήματα

29) 30) 31) 32) 33) 34) 35) 36)

Φυσική στοιχειώδης Γεωμετρία Άλγεβρα Κοσμογραφία και Γεωλογία Ιστορία Εκκλησιαστική μουσική Γυμναστική Ιχνογραφία

Τάξις Α'.

Τάξις Τάξις Τάξις Τάξις Β'. Γ'. Δ'. Ε'.

3 2

2 2 2

3 2 2 1

3 2 2 1

3 2 2 1

37

35

34

2 30

17

ΙΔΡΥΣΗ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ (Β. Διάταγμα/20 Οκτωβρίου 1897) Κυβέρνηση Υπουργός

Περί οργανισμού

συμπληρώσεως της

από

9 Σεπτεμβρίου

Εκκλησιαστικής

Ριζαρείου

Α . Ζαΐμη

Παναγιωτόπουλος

Α.

1897 Σχολής[{]

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Έχοντες υπ' όψιν τον από 9 Σεπτεμβρίου εν. έτους οργανισμόν της Εκκλησιαστικής Ριζαρείου σχολής, προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού διατάσσομεν τάδε: ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'. Άρθρον 1. Δυνάμει του άρθρου δεκάτου, καθ' ο οι εκ Ζαγορίου υπότροφοι της Ριζαρείου περιουσίας και οι εκ κληροδοτημάτων και της άνω Ηπείρου υπότροφοι προπαιδεύονται προσηκόντως εν τω της σχολής καταστήματι, ιδρύεται προπαιδευτικόν τμήμα εκ δύο τάξεων προς προπαιδείαν των άνω κατονομασθέντων διά την εν τη πρώτη τάξει της σχολής φοίτησιν. Άρθρον 2. Η λειτουργία του προπαιδευτικού τούτου τμήματος τίθεται εν ισχύι από του αρξαμένου σχολικού έτους 1897. Άρθρον 3. Του εν τω πρώτω άρθρω δικαιώματος της προπαιδείας θέλουσιν απολαύει πλην των εν τω δεκάτω αρθρω του οργανισμού αναφερομένων υποτρόφων και οι ιδιοσυντήρητοι και οι των μονών υπότροφοι, τηρουμένων και ωςπροςτούτους των διατάξεων του αυτού δεκάτου άρθρου. Άρθρον 4. Η δευτέρα τάξις, ήτις κατά το άρθρον 47 του εν ισχύι οργανισμού ήθελε λειτουργήσει κατά τας διατάξεις του τέως εν ισχύι οργανισμού, αναγνωρίζεταιωςηδευτέρα προπαιδευτική τάξις. Άρθρον 5. Εν ταις προπαιδευτικαίς τάξεσι κατατάσσονται,ενμεντη πρώτη τάξει οι φέροντες τα διά του άρθρου δεκάτου του οργανισμού οριζόμενα προσόντα, εν δε τη δευτέρα δύνανται να καταταχθώσιν οι φέροντες ενδεικτικόν Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 154, τχ. Α'/22 Οκτωβρίου 1897.

της Α' τάξεως του γυμνασίου μετά προηγουμένην δοκιμασίαν εν τοις μαθήμασι της πρώτης προπαιδευτικής τάξεως. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'.

Άρθρον 6. Τα εν τω προπαιδευτικώ τμήματι διδακτέα μαθήματα εισί τα εξής· α') ιστορία της Παλαιάς Διαθήκης κατ' έκτασιν και ερμηνείαν του δεκάλογου. β') Ερμηνευτική ανάγνωσις και απομνημόνευσις εκλεκτών περικοπών της Παλαιάς Διαθήκης. γ') Ερμηνεία εκ των ιστορικών του Ξενοφώντος και Κύρου Παιδείας του αυτού και εκ των λόγων του Ισοκράτους κατ' εκλογήν. δ') Ελληνική Γραμματική μετ' ασκήσεων γραμματικών και οι στοιχειώδεις κανόνες του Ελληνικού συντακτικού μετ' εφαρμογής επί παραδειγμάτων. ε') Απομνημόνευσις φράσεων και εκλεκτών περικοπών εκ του ερμηνευομένου συγγραφέως. στ') Ανάγνωσις εκ των λόγων του Χρυσοστόμου κατ' εκλογήν. ζ') Ερμηνεία εκ της Λατινικής Χρηστομαθείας και εκ του de viris illustribus urbis Romae του Lhomond. η') Επανάληψις της Λατινικής Γραμματικής μετά γραμματικών ασκήσεων. θ') Πρακτική αριθμητική μετ' ασκήσεων. ι') Ανθρωπολογία, τα στοιχειωδέστατα, ια') Τα κυριώτερα της αρχαίας Ελληνικής και Ρωμαϊκής Ιστορίας, ιβ') Γαλλική γραμματική. Στοιχειώδεις ασκήσεις περί ανάγνωσιν Γαλλικού κειμένουκαιερμηνείααυτού. ιγ') Μουσική. ιδ') Καλλιγραφία και Ιχνογραφία. ιε') Ασκήσεις ενόργανοι και ανόργανοι. α') ιστορία της Καινής Διαθήκης κατ' έκτασιν μετά συντόμου ερμηνείας τουιερούσυμβόλου της Πίστεως. β') Ερμηνευτική ανάγνωσις και απομνημόνευσις περικοπών εκ της Καινής Διαθήκης. γ') Ερμηνεία του Οικονομικού του Ξενοφώντος εκ των απομνημονευμάτων του αυτού, εκ των του Λυσίου λόγων κατ'εκλογήν,εκτουιστορικούτου Θουκυδίδου και των του Ηροδότου Ελληνικών. δ') Ελληνικόν Συντακτικόν μετά συντακτικών ασκήσεων και σύντομος διδασκαλία της καθ' Ηρόδοτον διαλέκτου.

ε') Ανάγνωσις εκ των Χρυσοστόμου ομιλιών, στ') Ερμηνεία εκ του Κορνηλίου Νέπωτος και του Ιουλίου Καίσαρος, ζ') Λατινικόν Συντακτικόν μετ' ασκήσεων. η') Θεωρητική αριθμητική, πλην των περί πρώτων αριθμών, και εξαγωγή της τετραγωνικής ρίζης πρακτικώς. θ') Στοιχειώδεις γνώσεις της φυτολογίας. ι') Τα κυριώτατα της μέσης και νεωτέρας Ελληνικής ιστορίας, ια') Τα στοιχειωδέστατα της μαθηματικής και φυσικής γεωγραφίας, δετηςπολιτικής Γεωγραφίας τα της Ελληνικής Χερσονήσου, συντομώτερον τα της λοιπής Ευρώπης. ιβ') Ερμηνεία Γαλλικού κειμένου, Γραμματική και Θεματογραφία, ιγ') Εκκλησιαστική Μουσική, ιδ') Ιχνογραφία. ιε') Ασκήσεις ενόργανοι και ανόργανοι. Ειςτοναυτόν Ημέτερον Υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις τέλεσις του διατάγματος τούτου. Εν

Αθήναις

τη

20 Οκτωβρίου 1897. ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ο

Υπουργός Α. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ

Ωρολόγιον μαθημάτων Προπαιδευτικού τμήματος Εκκλησιαστικής Ριζαρείου Σχολής Τάξις Τάξις

Α' 1) Ιστορία της Παλαιάς Διαθήκης κατ' έκτασιν και ερμηνεία του Δεκάλογου 2 2) Ερμηνευτική ανάγνωσις και απομνημόνευσις εκλεκτών περικοπών της Παλαιάς Διαθήκης 1 3) Ιστορία της Καινής Διαθήκης κατ' έκτασιν μετά συντόμου ερμηνείας Ι.Συμβόλου της Πίστεως 4) Ερμηνευτική ανάγνωσις και απομνημόνευσις περικοπών εκ της Καινής Διαθήκης 5) Ερμηνεία του Οικονομικού του Ξενοφώντος κλπ 6) Ελληνικόν Συντακτικόν μετά συντακτικών ασκήσεων κλπ 7) Ανάγνωσις εκ των Χρυσοστόμου ομιλιών 8) Ερμηνεία εκ των ιστορικών του Ξενοφώντος κλπ 6 9) Ελληνική Γραμματική μετ' ασκήσεων κλπ 2 10) Απομνημόνευσις φράσεων και εκλεκτών περικοπών κλπ 1 1 1) Ανάγνωσις εκ των λόγων του Χρυσοστόμου κλπ 1

Β'

του 2 1 6 3 1

Τάξις Τάξις

Α' 12) 13) 14) 15) 16) 17) 18) 19) 20) 21) 22) 23) 24) 25) 26) 27) 28) 29)

Ερμηνεία εκ της Λατινικής Χρηστομαθείας κλπ Επανάληψις της Λατινικής Γραμματικής Ερμηνεία εκ του Κορνηλίου Νέπωτος κλπ Συντακτικόν Λατινικόν μετ' ασκήσεων κλπ Θεωρητική αριθμητική πλην των περί πρώτων αριθμών κλπ Πρακτική αριθμητική μετ' ασκήσεων κλπ Ανθρωπολογίας τα στοιχειωδέστατα Τα στοιχειωδέστατα της μαθητικής και φυσικής Γεωγραφίας Στοιχειώδεις γνώσεις Φυτολογίας Τα κυριώτατα της μέσης και νεωτέρας Ελλ. Ιστορίας Τα κυριώτατα της αρχαίας Έλλην. και Ρωμαϊκής ιστορίας Γαλλική Γραμματική, στοιχειώδεις ασκήσεις κλπ Ερμηνεία Γαλλικών κειμένων κλπ Εκκλησιαστική Μουσική Μουσική Καλλιγραφία και ιχνογραφία Ιχνογραφία Ασκήσεις ενόργανοι και ανόργανοι

Β'

2 1 2 1 2 2 1 2 1 2 2 2 3 2 2 2 2

2 2

29

32

[1] Περί της διδασκαλίας των μαθημάτων τμήματος της εκκλησιαστικής

του

Ριζαρείου

προπαιδευτικού σχολής

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ Ε Λ Λ Η Ν Ω Ν

Έχοντες υπ' όψει το από 20 Οκτωβρίου ε.έ. Ημέτερον διάταγμα, περί ιδρύσεως προπαιδευτικού τμήματος της Εκκλησιαστικής Ριζαρείου σχολής.

Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας ΕκπαιδεύσεωςΥπουργούδιατάσσομεν τάδε" Η διδασκαλία των μαθημάτων του προπαιδευτικού τμήματος της σχολής, περί ων ουδέν ώρισε το περί εγκαταστάσεων των καθηγητών της σχολής Ημέτερον διάταγμα, ανατίθεται εις τους τακτικούς καθηγητάς αυτής.

Αναδημοσιεύεται από την Ε τ Κ , αρ. 168, τχ. Α'/15 Νοεμβρίου 1897.

λεσις του διατάγματος τούτου. Εν

Αθήναις

τη

13 Νοεμβρίου 1897. ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Ο

Υπουργός Α. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ

18

ΝΕΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ 1900 (Β. Διάταγμα/2 Σεπτεμβρίου 1900) Κυβέρνηση Γ. Θεοτόκη Υπουργός Σ. Στάης

Περί οργανισμού της Εκκλησιαστικής Ριζαρείου Σχολής ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α'

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει την από 1 Ιανουαρίου 1840 διαθήκην του αοιδίμου Γ. Ριζάρη, ιδρυτού της εν Αθήναις Εκκλησιαστικής Ριζαρείου Σχολήςκαιτας από 10 Ιανουαρίου, 25 Απριλίου και 1 Ιουνίου, του αυτού έτους, προσθήκας αυτής, ομού μετά του από 21 Μαΐου 1841 κωδικέλλου. Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού απεφασίσαμεν και διατάσσομεν τάδε: Εγκρίνομεν, ίνα από τούδε ισχύη ο επόμενος εκ 43 αρθρων συγκείμενος οργανισμός της Εκκλησιαστικής Σχολής. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Τ Η Σ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Λ'

Περί της Σχολής.

Άρθρον 1. Η εν Αθήναις από του έτους 1843 ιδρυμένη «Μάνθου και Γεωργίου των Ριζάριδων Εκκλησιαστική Σχολή» σκοπόν προτίθεται κατά το άρθρ. 72 της Ριζαρείου Διαθήκης, να χορηγή εις νέους έχοντας τας απαιτου μένας προπαιδευτικάς γνώσεις τοιαύτα διδακτικά μέσα, ώστε εις διάστημα πέντε ετών να είναι εις θέσιν να ενδυθώσι το ιερόν σχήμα της ιερωσύνης, γινόμενοι ιερείς μετά την αποπεράτωσιν της πενταετούς σπουδής, ήτις πρέπει να ειναι προ πάντων τοιαύτη, ώστε να συντελή και εις την επιστημονικήν μόρφωσιν της νεολαίας διά των εν 76ω άρθρω της Διαθήκης οριζομένων μαθημάτων.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 210, τχ. Α'/6 Σεπτεμβρίου 1900.

Αρθρον 2. Η Σχολή αύτη διοικουμένη κατά τας διατάξεις της διαθήκης καιτουΚωδικέλλου αυτής, διατελεί κατά την έφεσιν του αοιδίμου αυτής ιδρυτούυπότηνενγένει εφορείαν της Κυβερνήσεως και κέκτηται ιδίαν σφραγίδα, φέρουσαν πέριξ σταυρού την επιγραφήν «Εκκλησιαστική Ριζάρειος Σχολή». ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'

Άρθρον 3. Οι μαθηταί της Σχολής είναι είτε εσωτερικοί είτε εξωτερικοί, οιμενπρώτοι ενδιαιτώμενοι εν αυτή, ως εν κοινοβίω, και όντεςυπότροφοιτης Ριζαρείου περιουσίας, ων ο αριθμός δεν δύναται να ήναι κατώτερος των είκοσιν, η υπότροφοι άλλων ειδικών κληροδοτημάτων, η και μονών, η και ιδιοσυντήρητοι, οι δε δεύτεροι, έξωθεν φοιτώντες, απολαύουσι των αυτών μαθητικών δικαιωμάτων προς τους εσωτερικούς, υποβαλλόμενοι και εις τας αυτάς προς τουτους υποχρεώσεις, ως προς την περιβολήν, την εν τη Σχολή φοίτησινκαιαναστροφήν αυτών. Ο αριθμός δε των εξωτερικών ορίζεται κατ' έτος υπό του πολυμελούς Συμβουλίου της Σχολής αναλόγως του χώρου των αιθουσών των παραδόσεων αυτής[Ι]. Άρθρον 4. Όπως γείνη τις δεκτός ως μαθητής εν τη Σχολή οφείλει α') να είναι χριστιανός ορθόδοξος. Πολίται δε Έλληνες οφείλουσι να είναι οι κατά τοάρθρ.101 της Ριζαρείου Διαθήκης εισαγόμενοι υπότροφοι εξ οικογενειών τηςελευθέραςΕλλάδος, ως και οι άλλοι εκ της ελευθέρας Ελλάδος υπότροφοι εκ κληροδοτημάτων ρητώς απαιτούτων τούτο β') να έχη συμπεπληρωμένον το δέκατον πέμπτον και να μη έχη υπερβή το εικοστόν έτος της ηλικίας του εξαιρέσει των κληρικών, οίτινες δύνανται να ώσι και πρεσβύτεροι την ηλικίαν μέχρι του τριακοστού το πολύ έτους. Η ηλικία του μη κληρικού πιστούται, ως προςμεντουςεκγενετής Έλληνας πολίτας, είτε διά ληξιαρχικής πράξεως, είτε διά του μητρώου των αρρένων, ως προς δε τους μη τοιούτους, διά πρωτοκόλλου ενώπιον του αρμοδίου Ελληνικού Προξενείου συνταττομένου και καθ' ο δύο συμπολίται του υποψηφίου μαθητού της Σχολής, ων ο έτερος ιερεύς, θα εμαρτύρουν ενόρκως περί της ηλικίας αυτού, και ως προςεκείνουςδεκαιως προς τούτους προσεπιβεβαιούται η ηλικία και δι' Ιατρικής εξετάσεως γενομένης ενταύθα. γ') Να είναι υγιής και αρτιμελής το σώμα, επιβεβαιουμένου τούτου διά Ιατρικής εξετάσεως. δ') Να προσαγάγη πνευματικήν συμμαρτυρίαν εξ ης θα απεδεικνύετο, ότι δενέχειήδη υποπέσει εις εκκλησιαστικόν παράπτωμα, αποκλείον αυτόν κατά τουςιερούςκανόνας εκ του ιερατικού αξιώματος. ε') Να προσαγάγη τουλάχιστον απολυτήριον Ελληνικού Σχολείουκαινα υποστή εισιτήριον εξέτασιν ελέγχουσαν την ικανότητα αυτού ίνα καταταχθή ειςτηνα' τουλάχιστον τάξιν της Σχολής. Περί δε των εκ Ζαγορίου υποτρόφων ισχύειτο110 άρθρον της Ριζαρείου Διαθήκης.

στ') Να ομολογήση ενώπιον του επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας εκπαιδεύσεως Υπουργού, παρισταμένων και του Τμηματάρχουτουεπί των Εκκλησιαστικών τμήματος του Υπουργείου και του διευθυντού της Σχολής, αφού ο τελευταίος ούτος τω παραστήση το μέγεθος και τα βαρέατηςιερωσύνης καθήκοντα, ότι αναδέχεται οικείς βουλήσει την υποχρέωσιν να ιερωθή, άμα τη συμπληρώσει της υπό των κανόνωντηςεκκλησίαςοριζομένηςηλικίας, συνταττομένου επί τούτω πρωτοκόλλου και καταχωριζομένου εν ιδίω βιβλίω, εν ω προσυπογράφονται ότε ποιούμενος την ομολογίαν και εκείνοι ενώπιον των οποίων γίνεται. Άρθρον 5. Προκειμένου περί διορισμού υποτρόφων μεταξύ των κεκτημένων ίσα προσόντα και τυχόντων του αυτού βαθμού κατά την εισιτήριον εξέτασιν, προτιμώνται οι ιερόπαιδες και οι ανήκοντες εις οικογενείας παρασχούσας ιδιαιτέρας προς την πατρίδα εκδουλεύσεις. Άρθρον 6. Όσοι εκ της ελευθέρας Ελλάδος μέλλουσι να διορισθώσιν υπότροφοι είτε της Ριζαρείου περιουσίας, είτε ειδικού κληροδοτήματος, είτε μονής τίνος του Κράτους, οφείλουσι να παράσχωσι προηγουμένως εγγύησιν διά του νομίμου αντιπροσώπου, καθ' ην αναλαμβάνουσι την υποχρέωσιν, ίνα αποβαλλόμενοι της Σχολής, ή αποδεικνυόμενοι άλλως ανίκανοι διά το ιερατικόν αξίωμα, ή αποδυόμενοι μετά την αποφοίτησιν εξ αυτής εις αλλότριον του προορισμού αυτής στάδιον, ή εν περιπτώσει μη χειροτονίας μέχρι του τριακοστού πέμπτου της ηλικίας αυτών έτους, αποτίσωσι την δι' αυτούς γενομένην δαπάνην, λογιζομένην εις δραχμάς ογδοήκοντα κατά μήνα μετά του νομίμου αυτών τοκου μέχρις εξοφλήσεως. Η υποχρέωσις αύτη αίρεται εξ αιτίας θανάτου, η νόσου η άλλης τινός σωματικής ανικανότητος, ενόρκως πιστοποιουμένης υπό ιατρών. Οι απαρτίζοντες το τριμελές διοικητικόν συμβούλιον της Σχολής κατά την διάρκειαν της υπηρεσίας του οποίου θα εβεβαιούτο η αθέτησις της υποχρεώσεως ταύτης του υποτρόφου, ολιγωρούντες να επιδιώξωσι την είσπραξιν της οφειλής τούτου καθίστανται αυτοί προσωπικώς υπόλογοι κατά το άρθρον 1 του από 20 Δεκεμβρίου 1887 ΑΧΘ' νόμου. Άρθρον 7. Οι ιδιοσυντήρητοι εσωτερικοί της Σχολής μαθηταί προπληρόνουσι κατά πάσαν τριμηνίαν δρ. 210 εις το ταμείον της Σχολής και προκαταβάλλουσιν εν αρχή εκάστου έτους δραχμάς τριακοσίας ως εγγύησιν του ότι, άμα τη συμπληρώσει της υπό των ιερών κανόνων οριζομένης ηλικίας, θα ιερωθώσι. Τοολικόνποσόν των ετησίων τούτων καταβολών επιστρέφεται προς εκείνους τωνιδιοσυντηρήτων,οίτινες ήθελον ιερωθή. Άρθρον 8[2]. Πάντες οι της Σχολής μαθηταί, οι τε εσωτερικοί και εξωτερικοί, φέρουσι στολήν ομοιόμορφον, ήτοι κάλυμμα της κεφαλής, επιχιτώνιον ποδήρες, ζώνην, περιπόδια, εμβάδας και επενδύτην, τα πάντα μέλανος χρώματος. Επί του περιλαιμίου του επενδύτου αυτών φέρεται ένθεν και ένθεν το στοιχείον Ρ διά μετάξης κυανής κεντημένον.

Άρθρον 9. Η διαμονή και διατήρησις εκάστου μαθητού εν τη Σχολή είναι κυρίως πενταετής. Αλλ' επί μεν των υποτρόφων επιτρέπεται εν μια και μόνη τάξει να μείνωσιν ούτοι απροβίβαστοι, οπότε η μαθητεία αυτών καθίσταται εξαετής, επί δε των ιδιοσυντηρήτων και των εξωτερικών μαθητών επιτρέπεται και η εις πλείονας τάξεις παραμονή αυτών επί δύο το πολύ έτη. Πας υπότροφος μένων απροβίβαστος και εν άλλη τάξει, αποβάλλεται της Σχολής και υποχρεούται εις την απότισιν της δι' αυτόν γενομένης δαπάνης, αν ούτος έχη παράσχει εγγύησιν. Όστις δε των ιδιοσυντηρήτων και εξωτερικών μαθητών δεν ήθελε προβιβασθή μετά διετή φοίτησιν εν μιά τάξει, και ούτος αποβάλλεται και κηρύττεται έκπτωτος παντός δικαιώματος απέναντι της Σχολής. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ'

Μαθήματα διδασκόμενα εν τη Ριζαρείω Σχολή. Άρθρον 10. Α'

Θεολογικά.

α') β') γ') δ') ε') στ')

Ιερά ιστορία της Π. και Κ. Διαθήκης, Ανάγνωσις Π. και Κ. Διαθήκης, Ιερά Κατήχησις κατ' έκτασιν. Εγκυκλοπαίδεια της Θεολογίας, Εισαγωγή εις την Π. και Κ. Διαθήκην. Ερμηνεία της Π. Διαθήκης επί του πρωτοτύπου κειμένου εν αντιβολή

ζ') η') θ') ι') ια') ιβ') ιγ') ιδ') ιε') ιστ') ιζ')

Ερμηνεία της Κ. Διαθήκης, Εβραϊκή Αρχαιολογία, Εκκλησιαστική ιστορία, Πατρολογία, Ανάγνωσις Πατέρων, Δογματική, Χριστιανική Ηθική. Εκκλησιαστική Ρητορική και τα κυριώτατα της Κατηχητικής, Ποιμαντική, Λειτουργική, Ιερά Γεωγραφία. Β' ' Εγκυκλοπαιδικά. 1. Φιλολογικά

α') Ελληνική γλώσσα, β') Λατινική » γ') Εβραϊκή »

δ') Γαλλική γλώσσα. 2. Φιλοσοφικά α') Ψυχολογία, β') Λογική. 3. Πραγματικά Θεωρητική Αριθμητική. Γεωμετρία, Άλγεβρα, Φυσική ιστορία Πειραματική Φυσική και στοιχεία χημείας, Κοσμογραφία. Γενική ιστορία, Γεωγραφία. Γ ' Τεχνικά α') Εκκλησιαστική Μουσική, β') Γυμναστική, γ') Ιχνογραφία. Άρθρον 11. Γενικόν Πρόγραμμα των μαθημάτων της Εκκλησιαστικής Ριζαρείου Σχολής. Α'. Τάξις. 1) Θρησκευτικά, α') ιστορία της Παλαιάς Διαθήκης και ανάγνωσις περικοπών Π. Διαθήκης ώραι καθ' εβδομάδα 2 β') Ιερά Γεωγραφία 1 γ') Ανάγνωσις Ελλήνων Πατέρων 2 2) Ελληνικά. Ξενοφώντος Κύρου Ανάβασις, Κύρου Παιδεία, Ελληνικά. Συντακτικόν (αρχή), θέματα, συνθέσεις 9 3) Λατινικά. Αναγνωστικόν και θεματικόν Λατινικόν εκ του Lhomond, γραμματική και συντακτικόν 2 4) Γαλλικά 3 5) Μαθηματικά. Σύντομος επανάληψις της Πρακτικής Αριθμητικής και Θεωρητική Αριθμητική 3 6) Ιστορία. Η των Ανατολικών Εθνών συντόμως και η Αρχαία Ελληνική εκτενής 2 7) Γεωγραφία. Η της Ελλάδος και της λοιπής Ευρώπης 2 8) Φυσικά. Ζωολογία 1 27 9) Μουσική. Εκκλησιαστική 2 10) Καλλιγραφία και Ιχνογραφία 2 11) Γυμναστική 3 α') β') γ') δ') ε') στ') ζ') η')

Β'. Τάξις 1) Θρησκευτικά, α') ιστορία της Κ. Διαθήκης και ανάγνωσις περικοπών εξ αυτής, ώραι καθ' εβδομάδα β') Ανάγνωσις Ελλήνων Πατέρων 2) Ελληνικά. Λυσίας, Ισοκράτους μικροί λόγοι, Πλουτάρχου βίοι, Ξενοφώντος Απομνημονεύματα, Θουκυδίδου ιστορικά, Πλάτωνος Κρίτων και Απολογία, Συντακτικόν (τέλος), θέματα, συνθέσεις 3) Λατινικά. Θεματικόν Λατινικόν περί την σύνταξιν, εκ του Γαλατικού πολέμου του Καίσαρος, Κορνήλιος Νέπως, Κικέρωνος Κατιλινιακός, Γραμματική και Συντακτικόν 4) Γαλλικά 5) Μαθηματικά. Άλγεβρα και Επιπεδομετρία 6) ιστορία. Η Ρωμαϊκή και τα κυριώτατα της ιστορίας των Ευρωπαϊκών Εθνών 7) Γεωγραφία. Η των λοιπών Ηπείρων 8) Φυσικά. Φυτολογία και Ορυκτολογία και Γεωλογία 9) Μουσική. Εκκλησιαστική 10) Καλλιγραφία και 11) Γυμναστική

Ιχνογραφία

Γ'. Τάξις 1) Εγκυκλκοπαιδείας της Θεολογίας, ώραι καθ' εβδομάδα 2) Εισαγωγή εις την Π. Διαθήκην 3) Εισαγωγή εις την Κ. Διαθήκην 4) Ερμηνεία της Κ. Διαθήκης 5) Ιερά Κατήχησις κατ' έκτασιν 6) Ανάγνωσις Ελλήνων Πατέρων 7) Ελληνικά. Ισοκράτους μεγάλοι λόγοι, Λυκούργος, Δημοσθένους Φιλιππικός, Ηρόδοτος, Όμηρος. Θέματα, συνθέσεις 8) Εβραϊκά 9) Λατινικά, Λίβιος, Κικέρωνος μεγάλοι λόγοι Συντακτικόν. Θέματα 10) Γαλλικά 11) Μαθηματικά. Άλγεβρα και Επιπεδομετρία 12) Ιστορία. Η Βυζαντιακή και η Νεωτέρα Ελληνική 13) Φυσικά. Φυσική Πειραματική

3 2

9

2 3 3 2 1 2 27 2 2 3

1 2 2 3 2 2 8 2 2 2 2 2 2

32

14) Μουσική. 15) 16) Γυμναστική

Εκκλησιαστική Ιχνογραφία

Δ'. Τάξις 1) Εβραϊκή Αρχαιολογία, ώραι καθ' εβδομάδα 2) Ερμηνεία της Π. Διαθήκης εκ του Εβραϊκού κειμένου εν αντιβολή προς το των Ο' 3) Ερμηνεία της Κ. Διαθήκης 4) Εκκλησιαστική ιστορία 5) Εκκλησιαστική Ρητορική και τα κυριώτατα της Κατηχητικής 6) Ανάγνωσις Ελλήνων Πατέρων 7) Ελληνικά. Δημοσθένους μεγάλοι λόγοι, Πλάτωνος μεγάλοι διάλογοι, Θουκυδίδου δημηγορίαι, Όμηρος (ανάγνωσις), θέματα, συνθέσεις 8) Λατινικά. Κικέρωνος, Τουσκουλανικά, Τάκιτος, Οβίδιος, Θέματα, Λατίνων Πατέρων ανάγνωσις 9) Γαλλικά 10) Μαθηματικά. Στερεομετρία και Κοσμογραφία 11) Φυσικά. Φυσική πειραματική και στοιχεία χημείας 12) Ψυχολογία. Εμπειρική 13) Μουσική Εκκλησιαστική 14) Καλλιγραφία και 15) Γυμναστική

Ιχνογραφία Το όλον

1 1 2

2 3 2 2 3 2

8 3 2 2 2 1 32 1 1 2 36

Ε'. Τάξις

ώραι καθ' εβδομάδ 1) Ερμηνεία Π. Διαθήκης εκ του εβρ. κτλ. ως εν τη Δ', τάξει, . . . . 2 2) Ερμηνεία Κ. Διαθήκης 2 3) Εκκλησιαστική ιστορία 3

ΣΗΜ. 1. Προ της ερμηνείας εκάστου είδους συγγραφέων ή ποιητών ή μετ' αυτήν διδάσκονται τα προσήκοντα γραμματολογικά. ΣΗΜ. 2. Αι ώραι της διδασκαλίας των άνω μαθημάτων φαίνονται και εν τω προσηρτημένω τω παρόντι Διατάγματι ωρολογίω[3].

4) Πατρολογία . . . 5) Δογματική 6) Χριστινική Ηθική 7) Λειτουργική 8) Ομιλητικόν Φροντιστήριον και Ανάγνωσις Εκκλησιαστικών Ρητόρων 9) Ποιμαντική 10) Ανάγνωσις Δογματικών Πατέρων 11) Ελληνικά. Δραματικοί ποιηταί. Όμηρος (Ανάγνωσις) 12) Λατινικά. Ουϊργίλιος και Οράτιος. Ανάγνωσις Λατίνων Πατέρων 13) Γαλλικά 14) Λογική 15) Γυμναστική

2 3 2 2 3 2 2 6 3 2 1 1

Άρθρον 12. Έδραι της Σχολής Ορίζονται αι εξής: α') η της Εισαγωγής εις την Π. Διαθήκην μετά της διδασκαλίας της Εβραϊκής γλώσσης, της ερμηνείας της Π. Διαθήκης και της Εβραϊκής Αρχαιολογίας και ιεράς Γεωγραφίας" β') η της Εισαγωγής εις την Κ. Διαθήκην και της Ερμηνείας ταύτης, γ') η της Εκκλησιαστικής ιστορίας και Πατρολογίας" δ') η της Δογματικής και Ηθικήςε') η της ιεράς ιστορίας και της αναγνώσεως της Αγίας Γραφής, της Εγκυκλοπαίδειας της Θεολογίας, της Εκκλησιαστικής Ρητορικής και Κατηχητικής και της Λειτουργικής" στ') η της ιεράς Κατηχήσεως και Ποιμαντικής, η ανατιθεμένη τω εκάστοτε Διευθυντή της Σχολής" ζ'-ι') αι των Ελληνικών και Λατινικών, της ιστορίας των Ανατολικών Εθνών και των Ελλήνων, και των Φιλοσοφικών" ια') η της Γαλλικής γλώσσης και της ιστορίας των Ρωμαίωνκαιτων Ευρωπαϊκών Εθνών" ιβ') η των φυσικομαθηματικών" ιγ') η της Εκκλησιαστικής Μουσικής" ιε') η της Ιχνογραφίας. Άρθρον 13. Οι καθηγηταί της Σχολής διαιρούνται εις τακτικούςκαιεπιτίμους και οι μεν τακτικοί διδάσκουσι 12-16 ώρας καθ'εβδομάδαοιδεεπίτιμοι 7-11 ώρας. Εξαίρεσις γίνεται διά τους επιτίμους καθηγητάς των τεχνικών μαθημάτων, οίτινες δύνανται να διδάξωσι και έλαττον των ωρών τούτων

ΕθνικώΠανεπιστημίωέχουσιβαθμόν και μισθόν επιτίμου καθηγητού. Άρθρον 14. Α π ό της πρώτης μέχρι της πέμπτης τάξεως οι μαθηταί οφείλουσι να αποστηθίζωσι εκλεκτά τεμάχια ελλήνων συγγραφέων, ιδία Πατέρων και Διδασκάλων της Εκκλησίας και κατ' εξοχήν ψαλμούς και προφητείας εκ των μάλλον ευχρήστων εν τη εκκλησία προς δε διάφορα μέρη της Καινής Διαθήκης. Άρθρον 15. Τα καθέκαστα των ερμηνευτέων και αναγνωστέων βιβλίων της Παλαιάς και Κ. Διαθήκης, Ελλήνων και Λατίνων συγγραφέων και Πατέρων και Διδασκάλων της Εκκλησίας και Γάλλων συγγραφέων, εντός πάντοτε τωνορίωντουενάρθρω12 γενικού προγράμματος, θα κανονίζονται εκάστοτε διά του ενιαυσίου προγράμματος, όπερ συνταττόμενον υπό του συλλόγου των καθηγητών, θα υποβάλληται διά του Διοικητικού Συμβουλίου εις την εγκρισιν τουεπίτωνΕκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Ημετέρου Υπουργού.

[

]

Άρθρα ακροτελεύτια Άρθρον 41. Τα καθέκαστα των αφορώντων εις την δίαιταν των υποτρόφων εν τη Σχολή, εις την προς αλλήλους διαγωγήν των μαθητών και την πειθαρχίαν αυτών, ως και εις τα παραδοτέα καθ' εξαμηνίαν μαθήματα, ορίζονται δι' ιδιαιτέρου κανονισμού και διά των εκάστοτε προγραμμάτων υποβαλλομένων υπό των Εκτελεστών της διαθήκης του αειμνήστου Γ. Ριζάρη εις την έγκρισιν του επί των Εκκλησιαστικών Ημετέρου Υπουργού. Άρθρον 42. Ο παρών Οργανισμός τίθεται εν ισχύϊ από του ενεστώτος σχολικού έτους 1900-1901. Άρθρον 43. Ανακαλούνται τα από 25 Ιανουαρίου 1843, 7 Οκτωβρίου 1867, 14 Σεπτεμβρίου 1883, 19 Μαρτίου 1886, 31 Αυγούστου 1891, 2 8βρίου 1893, 3 Δεκεμβρίου 1893, 21 Σεπτεμβρίου 1894, 9 Σεπτεμβρίου 1897, 20 8βρίου 1897, 13 Νβρίου 1897 και 30 Νοεμβρίου 1897 Βασιλικά Διατάγματα. σεως Υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του Διατάγματος τούτου. Εν

Αθήναις

Εν

ονόματι

Το

Υπουργικόν

τη

2 Σεπτεμβρίου 1900 του

Βασιλέως Συμβούλων

Γ. Ν. ΘΕΟΤΟΚΗΣ, Α. ΡΩΜΑΝΟΣ, Α. Ν. ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ, Σ. Ε. ΣΤΑΗΣ, Ν. ΤΣΑΜΑΔΟΣ, Β. ΒΟΥΔΟΥΡΗΣ Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών κλπ. Υπουργός Σ. Ε. ΣΤΑΗΣ

Ωρολόγιον Αύξ. αριθ.

μαθημάτων της Εκκλησιαστικής Ριζαρείου σχολή

„ , Μαθήματα

Τάξις

Τάξις Τάξις Τάξις Τάξις

Α΄

1 ΙστορίατηςΠ. Δ. και Γεωγραφία της ιεράς Γης3 2 ΙστορίατηςΚ. Διαθήκης 3 Ιερά Κατήχησις 4 ΕγκυκλοπαίδειατηςΘεολογίας 5 Εισαγωγή εις την Π. Διαθήκην 6 Εισαγωγή εις την Κ. Διαθήκην 7 Ερμηνεία Π. Διαθήκης εκ του εβρ 8 Ερμηνεία Κ. Διαθήκης 9 Εβραϊκή Αρχαιολογία 10 Εκκλησιαστική Ιστορία 11 Πατρολογία 12 Δογματική 13 Χριστιανική Ηθική 14 Ομιλητικήκαιτακυριώτατα της Κατηχητικής 15 Ομιλητικόν φροντιστήριον και ανάγνωσις εκκ. ρητόρων 16 Ποιμαντική 17 Λειτουργική 18 Ελληνική γλώσσα 9 19 ΑνάγνωσιςΕλλήνωνΠατέρων 2 20 Λατινική γλώσσα 2 21 Ανάγνωσις Λατίνων Πατέρων 22 Γαλλική γλώσσα 3 23 Εβραϊκή γλώσσα 24 Ψυχολογία 25 Λογική 26 Φυσική Ιστορία 1 27 Φυσική Πειραματική και στοιχεία χημείας . . . . 28 Θεωρητική Αριθμητική 3 Επιπεδομετρία -, 29 30 Άλγεβρα 31 Στερεομετρία και Κοσμογραφία 32 Γεωγραφία 2 33 Ιστορία 2 34 Εκκλησιαστική Μουσική 2 35 Γυμναστική 3 36 Ιχνογραφία 2

1 2 2 3 2

2 1 2 1

1 2 1

1

34

34

36

36

36

3 2 1 2 2 3

3 2 2 2

3 2 3 2

3

9 2 2

8 2 ' 2

3

2 2

8 2 2 1 2

3 2 2 6 2 2 1 2

1 1 2 2

3

2

2 2

Ακριβές αντίγραφον Αθήναι 14 Αυγούστου 1900. Ο (υπογραφή)

2 2

[1]

Άρθρον 3. Οι μαθηταί της Σχολής είναι είτε εσωτερικοί, είτε εξωτερικοί, αλλ' ούτοι εκ του κλήρου της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας (πρεσβύτεροι, διάκονοι και μοναχοί), οι μεν πρώτοι ενδιαιτώμενοι εν αυτή ως εν κοινοβίω και όντες υπότροφοι της Ριζαρείου περιουσίας, ων ο αριθμός δεν δύναται να είναι, κατά την Ριζάρειον διαθήκην, κατώτερος των είκοσιν, ή υπότροφοι άλλων ειδικών κληροδοτημάτων ή και μονών, ή και ιδιοσυντήρητοι, οι δε δεύτεροι, εκ του κλήρου, έξωθεν φοιτώντες απολαύουσι των αυτών μαθητικών δικαιωμάτων προς τους εσωτερικούς, υποβαλλόμενοι και εις τας αυτάς προς τούτους υποχρεώσεις ως προς την εν τη Σχολή φοίτησιν και αναστροφήν αυτών. Ο αριθμός δε των εξωτερικών κληρικών τούτων μαθητών ορίζεται κατ' έτος υπότουΠολυμελούς συμβουλίου της Σχολής, αναλόγως του χώρου των αιθουσών των παραδόσεων. [Β. Διάταγμα/12 Ιουλίου 1903, ΕτΚ, αρ. 163, τχ. Α'/15 Ιουλίου 1903]

Άρθρον 3. Οι μαθηταί της σχολής είτε είνε εσωτερικοί, είτε εξωτερικοί, αλλ' ούτοι εκ του κλήρου της ορθοδόξου ανατολικής εκκλησίας (πρεσβύτεροι, διάκονοι, μοναχοί) η τέκνα συμβούλων και καθηγητών της σχολής, οι μεν πρώτοι (οι εσωτερικοί) ενδιαιτώμενοι εν αυτή ως εν κοινοβίω και όντες υπότροφοι της Ριζαρείου περιουσίας, ων ο αριθμός δεν δύναται να είνε κατά την Ριζάρειον διαθήκην κατώτερος των είκοσιν, η υπότροφοι άλλων ειδικών κληροδοτημάτων ηκαιιδιοσυντήρητοι,οιδεδεύτεροι έξωθεν φοιτώντες, απολαύουσι των αυτών μαθητικών δικαιωμάτων προς τους εσωτερικούς,υποβαλλόμενοικαιειςτας αυτάς προς τούτους υποχρεώσεις ως προς την εν τη σχολή φοίτησινκαιανατροφήν αυτών. Ο αριθμός των εξωτερικών τούτων μαθητών ορίζεται κατ' έτος υπότουπολυμελούς συμβουλίου της σχολής, αναλόγως του χώρου των αιθουσών των παραδόσεων. [Β. Διάταγμα/21 Ιανουαρίου 1906, ΕτΚ, αρ. 22, τχ. Α'/23 Ιανουαρίου 1906]

[2] Άρθρον 8. Οι μαθηταί της Σχολής φέρουσι στολήν ομοιόμορφον, ήτοι κάλυμμα της κεφαλής, επιχιτώνιον ποδήρες, ζώνην, περιπόδια, εμβάδας, και επενδύτην, τα πάντα μέλανος χρώματος. Επί του περιλαιμίου του επενδύτου αυτών φέρεται ένθεν και ένθεν το στοιχ. Ρ διά μετάξης κυανής κεντημένον. [Β. Διάταγμα/12 Ιουλίου 1903, ΕτΚ, αρ. 163, τχ. Α'/15 Ιουλίου 1903]

[3]

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 1902-1903 «Πρόγραμματωνεν τη Εκκλησιαστική Ριζαρείω Σχολή κατά το σχολικόν έτος 1902 -1903 διδαχθέντων μαθημάτων»:

Τ ά ξ ι ς Α΄ Ώραι καθ' εβδομάδα

Μαθήματα Θεολογικά » » Ελληνικά

Ιστορία

της Παλαιάς Διαθήκης και ανάγνωσις περικοπών εξ αυτής Ιερά Γεωγραφία Ανάγνωσις εκ του Χρυσοστόμου του περί προσευχής

των Ελληνικών του Ξενοφώντος εκ της Κύρου Αναβάσεως και εκ της Κύρου παιδείας κατ' εκλογήν Συντακτικού αρχαί. Θέματα και συνθέσεις Λατινικά Γραμματικής το ομαλόν τυπικόν. Θέματα. Δέφνερ τεύχος Α'. Συντακτικού τα περί αφαιρετικής. Ερμηνεία εκ Lhomond Γαλλικά Ανάγνωσις και Ερμηνεία. Γραμματική μέχρι των ανωμάλων ρημάτων. Θέματα εκ της μεθόδου του Ahn Μαθηματικά Σύντομος επανάληψις της Πρακτικής Αριθμητικής. Θεωρητική Αριθμητική Ιστορία Η των Ανατολικών Εθνών σύντομος και η αρχαία Ε λ ληνική κατ' έκτασιν Γεωγραφία Η της Ελλάδος και της λοιπής Ευρώπης Φυσικά Ζωολογία Εκκλησ. μουσική Ερμηνεία των σημείων. Άσκησις επί της κλίμακος παραλλαγή ψάλλειν. Εκμάθησις της Λειτουργίας, λυτίκιων, Κοντακίων Κυριακών και πασών των εορτών κατά παραλλαγ. και μέλος Καλλιγραφία Καλλιγραφία και Ιχνογραφία Γυμναστική Ελεύθεραι ασκήσεις. Ασκήσεις διά κινητών οργάνων . .

2 1 και

Εκ

9 του 2 3 3 2 2 1

2 2 3 34

Αναδημοσιεύεται από το: Ράδος [ό.π., Δ2 ], Μέρος Δέκατον Τρίτον. Πρόγραμμα των μαθημάτων διά το σχολικόν έτος 1902-1903 (μετά τη σ. 510).

Τάξις

Β'. Ώραι καθ' εβδομάδα

Μ α θ ή μ α τ α

Θεολογικά

Ιστορία

της Καινής Διαθήκης και ανάγνωσις περικοπών εξ αυτής 3 » Ανάγνωσις κατηχήσεων Κυρίλλου 2 Ελληνικά Ξενοφώντος Απομνημονεύματα κατ' εκλογήν. Θουκυδίδου Β' και Γ' Βιβλίων. Πλάτωνος απολογία Σωκράτους. Συντακτικού συνέχεια. Θέματα και συνθέσεις 9 Λατινικά Καίσαρος Γαλ. Πολ. Βιβλ. Α'. Κορνηλίου Νέπωτος Ευμένης. Γραμματικής συνέχεια. Συντακτικού περί πτώσεων, αντωνυμιών και χρόνων. Θέματα Δέφνερ τεύχος Β' . . . . 2 Γαλλικά Ερμηνεία εκ του Τηλεμάχου. Επανάληψις και τέλος Γραμματικής. Θέματα εκ της μεθόδου του Ahn 3 Μαθηματικά Αλγέβρας και Επιπεδομετρίας τα δύο πρώτα βιβλία . . 3 Ιστορία Η Ρωμαϊκή και τα κυριώτερα της των Ευρωπαϊκών Εθνών 2 Γεωγραφία Η της Ασίας, Αφρικής, Αμερικής και Αυστραλίας . . 1 Φυσικά Φυτολογίας, ορυκτολογίας και γεωλογίας τα στοιχειωδέστατα 2 Εκκλησ. μουσική Εκμάθησις των ασμάτων των οκτώ ήχων, των προσομ. Καλλιγραφία Γυμναστική

Καλλιγραφία Ασκήσεις ελεύθεραι. οργάνων

και Ασκήσεις

επί

Ιχνογραφία κινητών και ακινήτων

2 3

34 Τάξις

Γ'.

Θεολογικά » » » Ερμηνεία

» » Ελληνικά Εβραϊκά Λατινικά

Γαλλικά

Εγκυκλοπαίδεια της Θεολογίας Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην Εισαγωγή εις την Καινήν Διαθήκην της επί του όρους Ομιλίας και άλλων περικοπών της Καινής Διαθήκης. Ερμηνεία εις αναγινωσκομένους Αποστόλους Ανάγνωσις πατέρων της Εκκλησίας Ιερά Κατήχησις κατ' έκτασιν Δημοσθένους Φιλιππικοί. Ηροδότου Η'. Ομήρου Οδ. Ζ'

1 2 2

3 2 2

Γραμματική, Ανάγνωσις, Μετάφρασις και τεχνολόγησις Λίβιος βιβλ. 21 και 22. Κικέρωνος pro Ligario. Συντακτικού τα περί χρήσεως των εγκλίσεων. Θέματα Δέφνερ, τεύχος Γ' Ερμηνεία εκ της Χρηστομαθείας. Αρχαί Συντακτικού μετ' εφαρμογής διά γραπτών θεμάτων. Αποστήθισις εκλεκτών τεμαχίων

2

2

Ώραι καθ' εβδομάδα

Μ α θ ή μ α τ α

Ιστορία Μαθηματικά Φυσικά Εκκλησ. Ιχνογραφία Γυμναστική

Η

Βυζαντινή και η νεωτέρα Ελληνική 2 Συνέχεια Αλγέβρας και Επιπεδομετρίας 2 Φυσική πειραματική 2 μουσική Εκμάθησις των ασμάτων της Μεγ. εβδομάδος και του Τριωδίου μετά θεωρίας των περί το μέλος συμβαινόντων . . . 1 1 Ασκήσεις ελεύθεραι. Ασκήσεις επί κινητών και ακινήτων οργάνων 2 36

Τάξις Θεολογικά »

Δ'.

Εβραϊκή Αρχαιολογία 2 της Γενέσεως εκ του Εβραϊκού κειμένου εν αντιβολή προς το των Ο' 3 » Ερμηνεία του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου και του κατά Ματθαίον 2 » Εκκλησιαστική Ρητορική και τα κυριώτερα της Κατηχητικής 3 » Εκκλησιαστική Ιστορία μέχρι του Σχίσματος 2 » Ανάγνωσις Βασιλείου του Μεγάλου παραίνεσις προς τους νέους και ομιλία εν λιμώ και αυχμώ 2 Ελληνικά Πλάτωνος Φαίδων και Θουκυδίδου το προοίμιον (Ερμηνεία). Ομήρου Οδυσσείας το Ζ' και εξής (ανάγνωσις). . . 8 Λατινικά Κικέρωνος Τουσκουλανικών εκ IV και V, Οβιδίου μεταμορφώσεις κατ' εκλογήν θέματα, ανάγνωσις εκ του Κυπριανού και Αμβροσίου 3 Γαλλικά Ερμηνεία εκ της Χρηστομάθειας, επανάληψις και τέλος Συντακτικού μετά γραπτών ασκήσεων. Διαλεκτικαί ασκήσεις 2 Μαθηματικά Στερεομετρία και Κοσμογραφία 2 Φυσικά Φυσική Πειραματική. Στοιχεία Χημείας 2 Φιλοσοφικά Εμπειρική Ψυχολογία 1 Εκκλησ. μουσική Εκμάθησις των ασμάτων του Εορτολογίου και Πεντηκοσταρίου μετ' ασκήσεων περί την μουσικήν σύνθεσιν και μετρικήν και ρυθμικήν. Ιστορία Υμνογράφων 1 Ιχνογραφία 1 Γυμναστική Ελεύθεραι ασκήσεις. Ασκήσεις επί κινητών και ακινήτων οργάνων 2 36 Ερμηνεία

Ώραι καθ' εβδομάδα

Μαθήματα

Τάξις Θεολογικά » » » » » » » » » Ελληνικά Λατινικά Γαλλικά Φιλοσοφία Γυμναστιή

Ε\

Ερμηνεία

του Ησαΐου εκ του Εβραϊκού κειμένου εν αντιβολή προς το των Ο' Ερμηνεία των ποιμαντορικών επιστολών του Αποστ. Παύλου και ηθικών διδασκαλιών του αυτού Αποστόλου Εκκλησιαστική ιστορία από του Σχίσματος μέχρι σήμερον Πατρολογία Δογματική Χριστιανική Ηθική Λειτουργική Ομιλητικόν φροντιστήριον" ανάγνωσις Εκκλ. ρητόρων Ποιμαντική Ανάγνωσις δογματικών πατέρων Ερμηνεία Σοφοκλέους Αντιγόνης, ανάγνωσις Ομήρου, Ιλιάδος το Χ Βιργιλίου Αινειάδος Β'. Οράτιου ωδαί κατ' εκλογήν, γνωσις εκ του Αυγουστίνου και Λακταντίου Ερμηνεία εκ των επικηδείων του Βοσσυέτου, μετάφρασις Λογική Ασκήσεις ελεύθεραι, των οργάνων

2 2 3 2 3 2 2 εκ 2 2 6 ανά3

1 και

ασκήσεις

επί

κινητών και ακινή1 36

Ο Διευθυντής Αθήναι, τη 10 Σεπτεμβρίου 1902.

19 ΣΥΣΤΑΣΗ ΙΕΡΑΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ Σ Τ Η Ν Α Ρ Τ Α (Β. Διάταγμα/9 Ιουνίου 1903) Κυβέρνηση θ. Δηλιγιάννη Υπουργός Κ. Μαυρομιχάλης

και

Περί συστάσεως Ιερατικής Σχολής εν Άρτη περί οργανισμού αυτής ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το 1 άρθρον του ,ΤΞΖ' νόμου περί ιερατικών σχολείων, μετά γνωμοδότησιν της ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και κατά πρότασιν του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού διατάσσομεν τάδεΣυνιστάται Ιερατική Σχολή εν Άρτη, ης ο οργανισμός είνε ο επόμενος. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Τ Η Σ ΙΕΡΑΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΑΡΤΗΣ Περί της Σχολής Άρθρον 1. Έδρα της σχολής ορίζεται η πόλις Άρτα και κατάστημα, εν ω θα λειτουργή αύτη, είνε το μέγαρον της Αρχιεπισκοπής μετά της περιοχής αυτής. Αρθρον 2. Η σχολή αύτη διατελεί υπό την άμεσον διεύθυνσιν του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών κλπ. και υπό την επιτήρησιν της ιεράς Συνόδου και του οικείου Αρχιεπισκόπου, κέκτηται δε σφραγίδα ιδίαν φέρουσαν πέριξ Σταυρού την επιγραφήν «Ιερατική Σχολή Άρτης». Άρθρον 3. Οι μαθηταί της Σχολής είνε εξωτερικοί, ο δε αριθμός αυτών ορίζεται κατ' έτος υπό της εφορευτικής Επιτροπής αναλόγως του χώρου των αιθουσών των παραδόσεων αυτής. Άρθρον 4. Όπως γίνη τις δεκτός εν αυτή, απαιτείται να είνεα') Έλλην, τέκνον γονέων του ορθοδόξου ανατολικού δόγματος. β') Να έχη ηλικίαν ούτε κατωτέραν των 28, ούτε ανωτέραν των 35 ετών. Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 128, τχ. Α'/13 Ιουνίου 1903.

γ') Να είνε υγιής και αρτιμελής το σώμα. δ') Να έχη ενδεικτικόν μεν της β' τάξεως του γυμνασίου ο μέλλων να χειροτονηθή διά την πόλιν Άρτης ή δι' άλλην πρωτεύουσαν Νομού, απολυτήριον δε σχολαρχείου ο διά πρωτεύουσαν επαρχίας η δήμου β' τάξεως και απολυτήριον δε του δημοτικού σχολείου ο δι' ενοριακήν εκκλησίαν κώμης ή χωρίου, να ομολογήση δε ενώπιον του Αρχιεπισκόπου, του Νομάρχου και του Διευθυντουτηςσχολής, ότι αναδέχονται οικεία βουλήσει να ιερωθώσι, συντασσομένου επί τούτω πρωτοκόλλου προσυπογραφομένου υπό του ομολογούντος και εκείνων ενώπιον των οποίων γίνεται η ομολογία. Άρθρον 5. Εν τη σχολή γίνονται δεκτοί και όσοι των ήδη τεταγμένων εις τον εκκλησιαστικόν κλήρον εισί δεκτοί μαθήσεως. Προσέτι δεκτοί γίνονται καιοιέξωθενερχόμενοιπροςφοίτησιν. Άρθρον 6. Πάντες οι της σχολής μαθηταί φέρουσι στολήν όμοιόμορφον, ήτοι κάλυμμα της κεφαλής (σκουφάκι), ιμάτιον και επενδύτην μέλανος χρώματος και ποδήρεις. Επί του περιλαιμίου του επενδύτου αυτών φέρεταιένθενμεν το στοιχείον «I», ένθεν δε το στοιχείον «Σ», διά μετάξης κυανής κεντημένα. Άρθρον 7. Η εν τη Σχολή εκπαίδευσις εκάστου μαθητού είνε διετής. Άρθρον 8. Μαθήματα διδασκόμενα. Η διδασκαλία των εν τη σχολή παιδευομένων διαιρείται εις εκκλησιαστικήν και κοσμικήν- και την μεν εκλησιαστικήν διδασκαλίαν αποτελούσι" α') Η Ιερά Κατήχησις συντόμους και διεξοδικώς, β') Η Ιερά Ιστορία ωσαύτως. γ') Η Εκκλησιαστική Ιστορία, δ') Η Ερμηνεία των θείων γραφών, ε') Η γεωγραφία των αγίων τόπων, στ') Η Εκκλησιαστική μουσική. α') Η σπουδή της αρχαίας ελληνικής γλώσσης εκ των θείων πατέρων της Εκκλησίαςκαιεξελλήνων συγγραφέων, β') Η ιστορία της Ελλάδος και γ')

Η

αριθμητική.

Άρθρον 9. Η έκτασις της διδακτέας υλης και ο προσδιορισμός αυτής θα κανονίζηται εκάστοτε διά του ενιαυσίου προγράμματος υπό των διδασκόντων εντησχολή αναλόγως της κατηγορίας εις ην ανήκουσιν οι μαθηταί, οίτινες ανήκουσιν εις τρεις κατηγορίας, ως το από 15 Μαρτίου ε.έ. Β. διάταγμα διακελεύεται, πλην της πρώτης κατηγορίας, της αφορώσης τας πόλεις Αθηνών και Πειραιώς, μη περιλαμβανομένης ενταύθα. [

]

Εις τον αυτόν επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Ημέτερον Υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του διατάγματος τούτου. Εν Αθήναις τη 9 Ιουνίου 1903 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο

Υπουργός Κ. Π. ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ

20 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ 1906 (Β. Διάταγμα/21 Ιανουαρίου 1906) Κυβέρνηση Γ. Θεοτόκη ΥπουργόςΑ. Στεφανόπουλος

Περί τροποποιήσεως του προγράμματος των μαθημάτων της Εκκλησιαστικής Ριζαρείου Σχολής ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Κατά πρότασιν του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε" τροποποιείται εν τοις εξής: Εν

τη

τρίτη τάξει

Ελαττούται κατά μίαν ώραν καθ' εβδομάδα η διδασκαλία, α') της εισαγωγής εις την Π. Διαθήκην, β') της εισαγωγής εις την Καινήν Διαθήκην και γ') της ερμηνείας της Κ. Διαθήκης. Εν

τη τετάρτη τάξει Ελαττούται κατά μίαν ώραν καθ' εβδομάδα η διδασκαλία, α') της εβραϊκής αρχαιολογίας, β) της Κατηχητικής (καταργουμένης ούτω) και γ') των Ε λ ληνικών.

Εν

τη πέμπτη τάξει Ελαττούται κατά μίαν ώραν καθ' εβδομάδα, η διδασκαλία των Λατινικών. Εις τον αυτόν Ημέτερον Υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του διατάγματος τούτου. Εν Αθήναις τη 21 Ιανουαρίου 1906 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο

Υπουργός Λ. ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 22, τχ. Α'/23 Ιανουαρίου 1906.

21 Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α Ρ Ι Ζ Α Ρ Ε Ι Ο Υ Σ Χ Ο Λ Η Σ 1907 (Β. Διάταγμα/7 Φεβρουαρίου 1907) Κυβέρνηση Γ. Θεοτόκη Υπουργός Α. Στεφανόπουλος

της

Περί τροποποιήσεως άρθρων του ενισχύιοργανισμού Εκκλ. Ριζαρείου Σχολής ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α'

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε: Α') Εκ του άρθρου 10ου του εν ισχύι οργανισμού της Εκκλ. Ριζαρείου Σχολής, περί των μαθημάτων των διδασκομένων εν αυτή,αφαιρείταιμενη Εγκυκλοπαίδεια της Θεολογίας (Κεφ. Α', εδάφ. δ'), προστίθεται δε η Γεωπονία (πρακτική) εν κεφαλαίω Γ', ως εδάφιον δ'. Β') το εν άρθρω 11ω Γενικόν πρόγραμμα των μαθημάτων της Εκκλησιαστικής Ριζαρείου Σχολής και το εν τέλει αυτού προσηρτημένον Ωρολόγιον κανονίζομεν ως εξής: Άρθρον 11ov Τάξις Α' Ώραι καθ' εβδομάδα 1) Θρησκευτικά" α') Ιστορία της Παλαιάς Διαθήκης 1 β') ιερά Γεωγραφία 1 γ') Ανάγνωσις Ελλήνων Πατέρων 1 2) Ελληνικά. Ξενοφώντος Κύρου Ανάβασις, Κύρου Παιδεία, Ελληνικά, Συντακτικόν (αρχή), θέματα, συνθέσεις 9 3) Λατινικά. Αναγνωστικόν και θεματικόν Λατινικόν, εκ του Lhomond, Γραμματική και Συντακτικόν 2

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 29, τχ. Α'/14 Φεβρουαρίου 1907.

4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11)

Ώραι καθ' εβδομάδα Γαλλικά 3 Μαθηματικά. Σύντομος επανάληψις της πρακτικής Αριθμητικής και θεωρητική Αριθμητική 3 Ιστορία. Η των Ανατολικών Εθνών συντόμως, και η Αρχαία Ε λ ληνική εκτενής 2 Γεωγραφία. Η της Ελλάδος και της λοιπής Ευρώπης 2 Φυσικά. Ζωολογία 1 25 Μουσική. Εκκλησιαστική 2 Καλλιγραφία και Ιχνογραφία 1 Γυμναστική j 2 Τάξις Β'

1) Θρησκευτικά" α') Ιστορία της Κ. Διαθήκης και ανάγνωσις περικοπών εξ αυτής 2 β') Ανάγνωσις Ελλήνων Πατέρων 1 2) Ελληνικά. Λυσίας, Ισοκράτους μικροί λόγοι, Πλουτάρχου βίοι και Πλάτωνος Κρίτων και Απολογία, συντακτικόν (τέλος), θέματα, συνθέσεις 9 3) Λατινικά. Θεματικόν Λατινικόν περί την σύνταξινεκτουΓαλατικού πολέμου του Καίσαρος, Κορνήλιος Νέπως, Κικέρωνος Κατιλινιακός, Γραμματική και Συντακτικόν 2 4) Γαλλικά 3 5) Μαθηματικά. Άλγεβρα και Επιπεδομετρία 3 6) Ιστορία. Η Ρωμαϊκή και τα κυριώτατα της Ιστορίας των Ευρωπαϊκ. Εθνών 2 7) Γεωγραφία. Η των λοιπών Ηπείρων 1 8 ) Φυσικά. Φυτολογία, Ορυκτολογία και Γ ε ω λ ο γ ί α

9) Μουσική. Εκκλησιαστική 10) Καλλιγραφία 11) Γυμναστική

και

Ιχνογραφία

2

25 2 1 ^ 2

Τάξις Γ ' 1) Εισαγωγή εις την Π. Διαθήκην 2) Εισαγωγή εις την Κ. Διαθήκην

1 1

3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13)

Ερμηνεία της Κ. Διαθήκης ιερά Κατήχησις κατ' έκτασιν Ανάγνωσις Ελλήνων Πατέρων Ελληνικά. Ισοκράτους μεγάλοι λόγοι, Λυκούργος, Δημοσθένους Φιλιππικός, Ηρόδοτος, Όμηρος, θέματα, συνθέσεις Εβραϊκά Λατινικά. Λίβιος, Κικέρωνος μεγάλοι λόγοι, Συντακτικόν, θέματα Ψυχολογία Γαλλικά Μαθηματικά. Άλγεβρα και Επιπεδομετρία Ιστορία. Η Βυζαντιακή και η Νεωτέρα Ελληνική Φυσικά. Φυσική Πειραματική

14) Μουσική. Εκκλησιαστική 15) 16) Γυμναστική

Ιχνογραφία

2 2 1 9 1 2 1 2 2 2 2 28 1 1 2

Τάξις Δ' 1) Εβραϊκή Αρχαιολογία 2) Ερμηνεία της Π. Διαθήκης εκ του Εβραϊκού κειμένου εν αντιβολή προς το των Ο' 3) Ερμηνεία της Κ. Διαθήκης 4) Εκκλησιαστική Ιστορία 5) Εκκλησιαστική Ρητορική 6) Ανάγνωσις Ελλήνων Πατέρων 7) Ελληνικά. Δημοσθένους μεγάλοι λόγοι, Πλάτωνος μεγάλοι διάλογοι, Θουκυδίδου δημηγορία, Όμηρος (ανάγνωσις), θέματα συνθέσεις . . . 8) Λατινικά. Κικέρωνος Τουσκουλανικά, Τάκιτος, Οβίδιος θέματα, Λατίνων Πατέρων ανάγνωσις 9) Γαλλικά 10) Μαθηματικά. Στερεομετρία και Κοσμογραφία 11) Φυσικά. Φυσική Πειραματική και στοιχεία χημείας 12) Λογική . 13) Μουσική. Εκκλησιαστική 14) Καλλιγραφία και 15) Γυμναστική

Ιχνογραφία

1 2 2 2 2 2 7 3 2 2 2 1 28 1 1 2

Τάξις Ε ' . 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14) 15)

Ερμηνεία Π. Διαθήκης εκ του Εβραϊκού κλπ. ως εν τη Δ' τάξει . . . Ερμηνεία Κ. Διαθήκης Εκκλησιαστική Ιστορία Πατρολογία Δογματική Χριστιανική Ηθική Λειτουργική Ομιλητικόν φροντιστήριον και ανάγνωσις Εκκλησιαστικών ρητόρων Ποιμαντική Ανάγνωσις δογματικών Πατέρων Ελληνικά. Δραματικοί ποιηταί, Όμηρος (ανάγνωσις) Λατινικά. Ουϊργίλιος και Οράτιος, ανάγνωσις Λατίνων Πατέρων . . . Γαλλικά Ιχνογραφία ! Γυμναστική

Ωρολόγιον Αύξ. αριθ. 1 2 3 4 5 6 1

μαθημάτων της Εκκλησιαστικής Ριζαρείου σχολής.

Μαθήματα

Τάξις Τάξις Τάξις Τάξις Τάξις Α'. Β'. Γ'. Δ'. Ε'.

Ιστορία της Π. Διαθήκης και Γεωγραφίας Ιεράς Γης Ιστορία της Κ. Διαθήκης και Γεωγραφία Ιεράς Γης Ιερά Κατήχησις Εισαγωγή εις την Π. Διαθήκην » » » Κ. » Ερμηνεία Π. Διαθήκης εκ του »

Κ.

»

1 2 2 2 3 2 2 3 1 2 6 2 2 1 1

»

»

8 Εβραϊκή Αρχαιολογία 9 Εκκλησιαστική Ιστορία 10 Πατρολογία 11 Δογματική .... 12 Χριστιανική Ηθική 13 Ομιλητική 14 Ομιλητικόν Φροντιστήριον και ανάγνωσις Εκκλ. Ρητόρων

της 2 της 2 2 1 1 Εβραϊκού 2

2

1

2

2

1 2

.... 2

2 2 3 2 .... 3

Τάξις Α'. 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35

Ποιμαντική Λειτουργική Ελληνική Γλώσσα ΑνάγνωσιςΕλλήνωνΠατέρων Λατινική Γλώσσα Ανάγνωσις Λατίνων Πατέρων Γαλλική Γλώσσα Εβραϊκή Γλώσσα Ψυχολογία Λογική Φυσική Ιστορία » Πειραματική και στοιχεία χημείας . . Θεωρητική Αριθμητική Επιπεδομετρία Άλγεβρα Στερεομετρία και Κοσμογραφία Γεωγραφία Ιστορία Εκκλησιαστική Μουσική Γυμναστική Ιχνογραφία

Τάξις Τάξις Τάξις Β'. Γ'. Δ'.

9 1 2

9 1 2

3

3

9 1 2 1 2 1 1

7 2 2 2

1 1 6 2 2 1 2

1 1 2 3

1 .... . | .... 2 2 2 2 2 1

1 2 2 2 1

2 1 2 1

1 2 1

1 1

30

30

32

32

32

Γεωπονία εις τα διαλείμματα.

τέλεσιν του διατάγματος τούτου. Εν Αθήναις τη 7 Φεβρουαρίου 1907 ΓΕΩΡΓΙΟΣ ο

Τάξις Ε'.

Υπουργός Α. ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

22 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ 1910 (Β. Διάταγμα/9 Δεκεμβρίου 1910) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου ΥπουργόςΑ. Αλεξανδρής

Περί αντικαταστάσεως των άρθρων 10 και 11 του εν ισχύι οργανισμού της Εκκλησιαστικής Ριζαρείου Σχολής ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α'

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας ΕκπαιδεύσεωςΥπουργού, διατάσσομεν τάδε: ρείου Σχολής μετά των επενεχθεισών αυτοίς τροποποιήσεων αντικαθίστανται διά των εξής: Άρθρον 10. α' β' γ' δ' ε' στ' ζ' η' θ' ι' ια' ιβ'

Α'. Θεολογικά Ιερά Ιστορία Εισαγωγή εις την Παλαιάν και Καινήν Διαθήκην Ερμηνεία Παλαιάς και Καινής Διαθήκης Ιερά γεωγραφία Εκκλησιαστική ιστορία Πατρολογία Ανάγνωσις εκκλησιαστικών πατέρων Ιερά κατήχησις Δογματική Χριστιανική ηθική Λειτουργική Ομιλητική

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 373, τχ. Α'/16 Δεκεμβρίου 1910.

Β'.

Εγκυκλοπαιδικά 1ον Φιλολογικά

α' β' γ' δ'

Ελληνική γλώσσα Λατινική γλώσσα. Εβραϊκή γλώσσα Γαλλική γλώσσα 2ον Φιλοσοφικά

α' β'

Ψυχολογία Λογική 3ον

α' β' γ' δ' ε' στ' ζ' η' θ' ι'

Πραγματικά

Ιστορία Γεωγραφία Γεωμετρία Άλγεβρα Αριθμητική Τριγωνομετρία Κοσμογραφία Πειραματική φυσική Χημεία Φυσική Ιστορία Γ'. Τεχνικά

α' β' γ' δ'

Εκκλησιαστική μουσική Καλλιγραφία Ιχνογραφία Γυμναστική ΓΕΝΙΚΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ Τ Η Σ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ Άρθρον 11. Τάξις

1) 2) 3) 4)

Α'

Ώραι καθ' εβδομάδα Ιστορία της Π. Διαθήκης 1 Ανάγνωσις Ελλήνων Εκκλ. πατέρων 1 Ιερά γεωγραφία 1 Ελληνικά, Ξενοφών, Ισοκράτης, Λυσίας, επανάληψις της γραμματικής, συντακτικόν, θέματα, συνθέσεις 9

5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14)

Λατινικά, αναγνωσματάριον Lhomond, γραμματική Γαλλικά, εκ της εγκεκριμένης μεθόδου Ιστορία από των Ρωμαίων μέχρι Μ. Κωνστ. Γεωγραφία, η της Ελλάδος και της λοιπής Ευρώπης Μαθηματικά, επανάληψις της πρακτικής αριθμητικής, θεωρητική αριθμητική Φυσικά, ζωολογία Εκκλησιαστική μουσική Καλλιγραφία Ιχνογραφία Γυμναστική

2 4 2 2 3 1 2 1 1 2

Τάξις Β' 1) 2) 3)

4) 5)

7) 8) 9) 10) 11)

Ώραι καθ' εβδομάδα Ιστορία της Κ. Διαθήκης 2 Ανάγνωσις Ελλήνων Εκκλ. πατέρων 1 Ελληνικά, Ξενοφώντος απομνημονευματα, Θουκυδίδου Ιστορικά, Δημοσθένης, Ισοκράτης, Πλουτάρχου βίοι, Ομήρου Οδύσσεια, συντακτικόν, θέματα συνθέσεις 9 Λατινικά, εκ του Γαλατικού πολέμου του Καίσαρος, Κορνήλιος Νέπως, Κικέρων, γραμματική, συντακτικόν, θέματα 3 Γαλλικά, εκ της εγκεκριμένης μεθόδου 4 6)ΙστορίααπότουΜ. Κωνσταντίνου μέχρι του έτους 1453 μετά κυρίων γεγονότων της δύσεως κατά τον μέσον αιώνα 2 Μαθηματικά. Άλγεβρα, γεωμετρία 3 Φυσικά. Φυτολογία, στοιχεία γεωλογίας 2 Εκκλησιαστική μουσική 2 Ιχνογραφία 2 Γυμναστική 2 Τάξις Γ '

1) 2) 3) 4) 5) 6)

Ώραι καθ' εβδομάδα Εισαγωγή εις την Π. Διαθήκην 1 Εισαγωγή εις την Κ. Διαθήκην 1 Ερμηνεία Κ. Διαθήκης 2 Ανάγνωσις Ελλήνων Εκκλ. πατέρων 1 Ιερά κατήχησις 2 Ελληνικά. Δημοσθένης, Θουκυδίδου δημηγορίαι, Πλάτωνος Κρίτων

7) Λατινικά, Κικέρων, Σαλλούστιος, συντακτικόν και γραμματική 2 8) Εβραϊκά, αναγνωσματάριον, γραμματική, θέματα 2 9) Γαλλικά, ερμηνεία εκ του Biographies des hommes illustres des temps anciens et modernes, γραμματική συντακτικόν 2 10) Φιλοσοφικά, ψυχολογία 1 11) Ιστορία, η της Ελλάδος μέχρι του έτους 146 π.Χ. 2 12) Μαθηματικά, Άλγεβρα, γεωμετρία 2 13) Φυσικά, πειραματική φυσική 2 14) Εκκλησιαστική Μουσική 2 15) Ιχνογραφία 2 16) Γυμναστική 2 Τάξις Δ' 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14) 15)

Ώραι καθ' εβδομάδα Ερμηνεία Π. Διαθήκης 2 Ερμηνεία Κ. Διαθήκης 2 Εκκλησιαστική Ιστορία 2 Ανάγνωσις Εκκλησιαστικών πατέρων 1 Ομιλητική 2 Ελληνικά, Πλάτων, Θουκυδίδου δημηγορίαι, Σοφοκλής, Ευριπίδης, Ομήρου Ιλιάς, θέματα, συνθέσεις 7 Λατινικά, Τάκιτος, Οράτιος θέματα 3 Γαλλικά, ερμηνεία εκ του Les enfants de Marced, συντακτικόν, διαλεκταί ασκήσεις 2 Φιλοσοφικά, Λογική 1 Ιστορία η της νέας Ευρώπης μέχρι του 1815 και η της Ελλην. επαναστάσεως 2 Μαθηματικά, και γεωμετρία, τριγωνομετρία, Κοσμογραφία 2 Φυσικά, φυσική πειραματική, στοιχεία χημείας 2 Εκκλησιαστική μουσική 2 Ιχνογραφία 1 Γυμναστική 2 Τάξις Ε '

1) Ερμηνεία Π. Διαθήκης 2) Ερμηνεία Κ. Διαθήκης

Ώραι καθ' εβδομάδα 2 2

3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12)

Εκκλησιαστική Ιστορία Ανάγνωσις Ελλήνων Εκκλ. πατέρων Πατρολογία Δογματική Χριστιανική ηθική Λειτουργική Ομιλητικόν φροντιστήριον Ελληνικά, ερμηνεία Ελλήνων συγγραφέων, θέματα Λατινικά, ανάγνωσις Λατίνων Εκκλησιαστικών πατέρων Γαλλικά, ερμηνεία εκ των επικηδείων λόγων του Bossuet, θέματα, διαλεκτικαί ασκήσεις 13) Ιχνογραφία 14) Γυμναστική

τέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν Αθήναις τη 9 Δεκεμβρίου 1910 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο

Υπουργός ΑΠ. Γ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ

2 2 2 3 2 1 3 6 3 2 1 1

23 Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α Ι Ε Ρ Α Τ Ι Κ Ω Ν Σ Χ Ο Λ Ω Ν 1911 (Β. Διάταγμα/8 Οκτωβρίου 1911) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Α. Αλεξανδρής

Περί των διδακτέων μαθημάτων ενταιςιερατικαίςσχολαίς ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α'

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Προτάσει της ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και του Η μ ε τέρου επί των Εκκλησιαστικών και της ΔημοσίαςΕκπαιδεύσεωςΥπουργού, διατάσσομεν τάδε: Διδακτέα μαθήματα εν ταις ιερατικαίς σχολαίς είναι εν μεν τη Α' τάξει 1) ιερά Ιστορία της Π. και Κ. Διαθήκης (ώραι3). 2) ιερά Γεωγραφία (ώρα 1). 3) Ανάγνωσις Ελλήνων Πατέρων (ώρα 1). 4) Ελληνικά (Πλούταρχος, Ξενοφών, Ισοκράτης, Γραμματική, Συντακτικόν, θέματα, εκθέσεις κλ.π. ώραι 10). 5) Θεωρητική αριθμητική (ώραι 3). 6) Ζωολογία (ώρα 1). 7) Ιστορίατωνανατολικών Εθνών συντόμως και Αρχ. ελληνική εν εκτάσει (ώραι 3). 8) Γεωγραφία της Ελλάδος και λοιπής Ευρώπης (ώραι 2). 9) Καλλιγραφία και Ιχνογραφία (ώρα 1). 10) Γυμναστική (ώραι 2). 11) Εκκλησιαστική μουσική (ώραι 3). Εν όλω ώραι 30 καθ' εβδομάδα. (ώραι 3). 3) Εισαγωγή εις την Π. και Κ. Διαθήκην (ώραι 3). Ανάγνωσις Ε λ λήνων πατέρων (ώρα 1). 5) Ελληνικά Λυσίας, Λυκούργος, Ηρόδοτος, Δημοσθένης, συντακτικόν εκθέσεις κλπ. (ώραι 9). 6) Επιπεδομετρία (ώραι 2). 7) Φυσική (φυσιολογία, Ορυκτολογία, γεωλογία) (ώραι 2). 8) Γεωγραφία των λοιπών Ηπείρων (ώραι 2). 9) Ιστορία Ρωμαϊκή και τα κυριώτερα εκ της ιστορίας των Ευρωπαϊκών Εθνών (ώραι 2). 10) Γυμναστική (ώραι 2). 11) Εκκλησια στική μουσική (ώραι 2). Εν όλω ώραι 30 καθ' εβδομάδα. (ώραι 2). 3) Ερμηνεία των ιερών Γραφών (ώραι 3). 4)ΕλληνικάΔημοσθένης

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 287, τχ. Α'/13 Οκτωβρίου 1911.

νης, Πλάτων, Θουκυδίδης, Όμηρος, θέματα εκθέσεις κλπ. (ώραι 9). 5) Ψυχολογία (ώρα 1). 6) Ανάγνωσις Πατέρων (ώρα 1). 7) Ιστορία Βυζαντινή και νεωτέρα Ελληνική (ώραι 2). 8) Ιστορία της Παιδαγωγικής (ώραι 2). 9) Παιδαγωγική (ώραι 2). 10) Άλγεβρα και Τριγωνομετρία (ώραι 2). 11) Φυσική Πειραματική (ώραι 2). 12) Γυμναστική (ώραι 2). 13) Εκκλησιαστική μουσική (ώραι 2). Ήτοι εν όλω ώραι 32. Κανονικόν Δίκαιον (ώρα 1). 4) Ερμηνεία ιερών Γραφών (ώραι 3). 5) Ομιλητική (ώραι 2). 6) Ελληνικά (Όμηρος, και Δραματικοί συγγραφείς) (ώραι 9). 7) Διδακτική (ώραι 2). 8) Κοσμογραφία (ώρα 1). 9) Υγιεινή (ώρα 1). 10) Γυμναστική (ώρα 1). 11) Εκκλησιαστική μουσική (ώραι 2). Ήτοι εν όλω ώραι 25. Πάσα διάταξις αντικειμένη εις το παρόν διάταγμα καταργείται. εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν Εν Ο

Αθήναις

τη

8 Οκτωβρίου 1911. ονόματι του Βασιλέως Αντιβασιλεύς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ

Ο

Υπουργός ΑΠ. Γ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ

24 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ 1912

Επειδή δ' αι από του 1900 γενόμεναι εν τω Προγράμματι των μαθημάτων μεταβολαί είτε αφήρεσαν μαθήματά τινα θεολογικά είτ' εμείωσαν τας ώρας της διδασκαλίας αυτών ανεθεωρήθη το Πρόγραμμα τω 1912, εισήχθησανειςαυτό τα μαθήματα Εκκλησιαστικόν Δίκαιον, Ποιμαντική, Απολογητικ λική και ενισχύθη η ανάγνωσις των συγγραμμάτων των Πατέρων της Εκκλησίας. Ούτω δε το Πρόγραμμα αποκατασταθέν, εγκρίσει της Κυβερνήσεως, είχεν ως εξής, Μαθήματα

Τάξις Τάξις Τάξις Τάξις Τάξις Α'. Β'. Γ'. Δ'. Ε'.

Ιστορία Π. Διαθ. και Γεωγρ. της Αγ. Γης Ιστορία της Καινής Διαθήκης Ιερά Κατήχησις Εισαγωγή εις την Παλ. Διαθήκην Εισαγωγή εις την Κ. Διαθήκην Ερμηνεία Π. Διαθήκης Ερμηνεία Κ. Διαθήκης Εκκλησιαστικόν Δίκαιον Εκκλησιαστική Ιστορία Πατρολογία Δογματική, Απολογητική και Συμβολική Χριστιανική Ηθική Ομιλητική Ομιλητικόν Φροντιστήριον και ανάγν. εκκλησιαστικών ρητόρων Ποιμαντική Λειτουργική Ελληνική γλώσσα Ανάγνωσις Ελλ. και Λατ. Πατέρων Λατινική γλώσσα Γαλλική γλώσσα Εβραϊκή γλώσσα Ψυχολογία

2 2 2 1 2 2 4 2

2 2 1 2 2 4 2

2

9 2 3 4

9 2 3 4

8 2 2 3 2 2

7 2 2 3

2 1 1 6 2 2 2

Αναδημοσιεύεται από το: Χρυσοστόμου Α. Παπαδοπούλου, Ιστορία της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής επί τη εβδομηκονταπενταετηρίδι αυτής, Αθήνα 1919, σ. 184-185·

Μαθήματα Λογική Φυσική Ιστορία Φυσική Πειραμ. και στοιχεία χημείας Θεωρητική Αριθμητική Επιπεδομετρία 1 Άλγεβρα Ι Στερεομετρία και Κοσμογραφία Γεωγραφία Ιστορία Εκκλησιαστική Μουσική Γυμναστική Ιχνογραφίακαικαλλιγραφία

Τάξις Τάξις Τάξις Τάξις Β'. Δ'. Α'. Γ'.

Τάξις Ε'·

1 1

2 2

2

3 3 2 2 2 3 3 2 2

3 3 2 2

3 3 2 2

2 2 2

1 1

25 Η ΡΙΖΑΡΕΙΟΣ ΣΧΟΛΗ ΠENTATΑΞΙΟ ΙΕΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ ΙΔΡΥΣΗ ΙΕΡΑΤΙΚΟΥ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟΥ (Νόμος 1432/16 Απριλίου 1918) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Δ. Δίγκας

Περί οργανισμού της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής και ιερατικού φροντιστηρίου [1] ΝΟΜΟΣ 1432 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι Ομοφώνως μετά της Βουλής απεφασίσαμεν και διατάσσομεν: Άρθρον 1. Η εν τη Ριζαρείω Εκκλησιαστική Σχολή εκπαίδευσις είνε πενταετής. Α' τάξιν τετραταξίου Γυμνασίου, κατόπιν εισιτηρίων εξετάσεων. Διδάσκονται δ' εν αυτή πλην των γενικής μορφώσεως μαθημάτων και πάντα τα υπό των κειμένων νόμων προς μόρφωσιν διδασκάλων της δημοτικής εκπαιδεύσεως οριζόμενα ειδικά μαθήματα, ως και τα προς μόρφωσιν ιερέων απαιτούμενα τοιαύτα. λύσεως των μαθητών κανονίζονται διά Βασ. Διαταγμάτων, μετά γνωμοδότησιν επιτροπής, απαρτιζομένης εκ 4 μελών του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, του εν τω Υπουργείς Τμηματάρχου του Εκκλησιαστικού Τμήματος, του Διευθυντου της Σχολής και ενός καθηγητού της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου. φωσιν, ασκεί το Υπουργείον διά του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου και του αρμοδίου Γεν. Επιθεωρητού. Άρθρον 2. Τα παιδαγωγικά και τεχνικά μαθήματα εν όλω η εν μέρει, ως Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 115, τχ. Α'/26 Μαΐου 1918.

καιταςδιδακτικάς ασκήσεις δύνανται οι μαθηταί της Ριζαρείου Σχολής να παρακολουθώσιν εν τω Μαρασλείω Διδασκαλείω ομού μετά των μαθητών αυτού ηκαιΙδιαιτέρως διδασκόμενοι υπό του προσωπικού αυτού. Τα της κοινής ταύτης φοιτήσεως, διδασκαλίας και του τρόπου των σχετικών εξετάσεων κανονίζονται διά Β. Διαταγμάτων, κατά πρότασιν του αρμοδίου Τμήματος του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, μετά γνώμην της Διευθύνσεως εκατέρας των Σχολών. Διά την πρόσθετον ως άνω διδασκαλίαν το προσωπικόν του Μαρασλείου Διδασκαλείου αμείβεται κατά τας περί τούτου διατάξεις των κειμένων νόμων. Άρθρον 3. το πτυχίον της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής παρέχει δικαίωμα διορισμού εις θέσιν δημοδιδασκάλου μόνον επί μίαν δεκαπενταετίαν απότηςεκδόσεως αυτού. Πέραν ταύτης μόνον οι ιερούμενοι εκ των πτυχιούχων δύνανται να διορίζωνται δημοδιδάσκαλοι εις χωρία έχοντα πληθυσμόν μικρότερον των 1000 κατοίκων, δυνάμενοι να διορίζωνται συγχρόνως κατά τους κειμένους νόμους και εφημέριοι εν αυτοίς. Άρθρον 4. Συνιστάται εν τη Ριζαρείω Σχολή τάξις προπαρασκευαστική διά την εις την Θεολογικήν Σχολήν του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου φοίτησιν εις ην δύνανται να καταταχθώσιν οι έχοντες ενδεικτικόν της τετάρτης τάξεως της Ριζαρείου Σχολής διδασκόμενοι επί εν έτος μαθήματα, απαιτούμενα προςαπόκτησιντωνδιά την εις την ειρημένην Σχολήν του Πανεπιστημίου φοίτησιν αναγκαιουσών συμπληρωτικών γνώσεων. καθορισθή διά Β. Διατάγματος.

πτυχίον παρέχει το δικαίωμα εγγραφής εις μόνην την Θεολογικήν Σχολήν του ημετέρου Πανεπιστημίου, μη επιτρεπομένης της εκ ταύτης μετεγγραφής εις ετέραντούτου Σχολήν. Άρθρον 5. προς ιερατικήν μόρφωσιν των αποφοίτων των γυμνασίων και διδασκαλείων, των εφιεμένων να ιερωθώσιν, ως και προς συμπλήρωσιν των αναγκαίων γνώσεων των ήδη κληρικών, των εχόντων τα ανωτέρω προσόντα και πρακτικήν εκκλησιαστικήν μόρφωσιν των λαϊκών τελειοφοίτων της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου η της Ριζαρείου Σχολής, κατά τον παλαιόν οργανισμόν, ιδρύεται ως παράρτημα της Ριζαρείου Σχολής μονοτάξιον ιερατικόν φροντιστήριον, εν τω οποίω διδάσκονται ούτοι ως εξωτερικοί μαθηταί τα απαραίτητα ιερατικά μαθήματα και υποβάλλονται εις τας συναφείς πρακτικάς του ιερατικού σταδίου ασκήσεις κατά πρόγραμμα εκδοθησομένον διά Β. Διατάγματος. Άρθρον 6. Διά Β. Διατάγματος επιτρέπεται η μετατροπή των εν τω Κράτει λειτουργουσών ιερατικών σχολών, συμφώνως προς την διά του παρόντος νομού καθοριζομένην μορφήν της Ριζαρείου Σχολής ή η ίδρυσις ομοίων ταύτη νέων ιερατικών σχολών εις βάρος του Γενικού Εκκλησιαστικού Ταμείου, εφ' όσον

επαρκούσιν οι πόροι αυτού και μετά πρότασιν του Διοικητικού Συμβουλίου. Επίσης επιτρέπεται η διά Β. Διαταγμάτων ίδρυσις μονοταξίων ιερατικών φροντιστηρίων κατά το άρθρον 5 του παρόντος νόμου παρ' άλλαις του Κράτους ιερατικαίςΣχολαίς, η μεταβολή του προγράμματος και της μορφής των εν τω Κράτει ιεροδιδασκαλείων ως και η κατάργησις υφισταμένων ιεροδιδασκαλείων καιιερατικώνΣχολών. Άρθρον 7. Η ισχύς του παρόντος νόμου άρχεται από της δημοσιεύσεως αυτού εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, αι δε λεπτομέρειαι αυτού κανονισθήσονται διά Β. Διατάγματος. ρωθείς δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν

Αθήναις

τη

16 Απριλίου 1918.

ο Ο

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Υπουργός

των

Εκκλησιαστικών

κλπ. ΔΗΜ. ΔΙΓΚΑΣ

[1]

ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ (Νόμος 1242Α'/24 Ιουνίου 1919) [βλ. και Α108] Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου ΥπουργόςΔ. Δίγκας

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΣΤ'

Ριζάρειος και Ιερατικαί σχολαί

Άρθρον 28. 1) Η εν Ριζαρείω Εκκλησιαστική σχολή εκπαίδευσις είνε πενταετής. Εις την α' τάξιν αυτής εισάγονται οι έχοντες προσόντα εισαγωγής ειςτηνα' τάξιν τετραταξίου γυμνασίου, κατόπιν εισιτηρίων εξετάσεων. Διδάσκονται δ' εν αυτή πλην των γενικής μορφώσεως μαθημάτων και πάντα τα υπό των κειμένων νόμων προς μόρφωσιν διδασκάλων της δημοτικής εκπαιδεύσεως οριζόμενα μαθήματα ειδικά, ως και τα προς μόρφωσιν ιερέων απαιτούμενα τοιαύτα (ν. 1432, άρθρ. 1, εδαφ. 1 και 2). 2) Το πρόγραμμα των μαθημάτων, ως και ο τρόπος της προαγωγής και

απολύσεως των μαθητών κανονίζονται διά Β. Διατάγματος, μετά γνωμοδότησιν επιτροπής, απαρτιζομένης εκ 4 μελών του εκπαιδευτικού συμβουλίου, του εν τω Υπουργείω τμηματάρχου του Εκκλησιαστικού τμήματος, του διευθυντουτηςσχολής και ενός καθηγητού της Θεολογικής σχολής του Πανεπιστημ (ν. 1432, άρθρ. 1, εδάφ. 3). 3) Την εποπτείαν της σχολής εις ό,τι αφορά την διδασκαλικήν εν αυτή μόρφωσιν ασκεί το Υπουργείον διά του Εκπαιδευτικού συμβουλίου και του αρμοδίου Γεν. Επιθεωρητού (ν. 1432, άρθρ. 1, εδάφ. 4). 4) Τα παιδαγωγικά και τεχνικά μαθήματα εν όλω η εν μέρειωςκαιτας διδακτικάς ασκήσεις δύνανται οι μαθηταί της Ριζαρείου σχολής να παρακολουθώσιν εν τω Μαρασλείω διδασκαλείω ομού μετά των μαθητών αυτού ή και ιδιαιτέρως διδασκόμενα υπό του προσωπικού αυτού. Τα της κοινής ταύτης φοιτήσεως, διδασκαλίας και του τρόπου των σχετικών εξετάσεων κανονίζονται διά Β. Διαταγμάτων κατά πρότασιν του αρμοδίου τμήματος του εκπαιδευτικού συμβουλίου μετά γνώμην της διευθύνσεως εκατέρας των σχολών (ν. 1432, άρθρ. 2, εδάφ. 1). 5) Διά την πρόσθετον ως άνω διδασκαλίαν το προσωπικόν του Μαρασλείου διδασκαλείου αμείβεται κατά τας περί τούτου διατάξεις του παρόντος νόμου (ν. 1432, άρθρ. 2, εδάφ. 2). 6) Το πτυχίον της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής σχολής παρέχει δικαίωμα διορισμού εις θέσιν δημοδιδασκάλου μόνον επί μίαν δεκαπενταετίαναπότης εκδόσεωςαυτού. Πέραν ταύτης μόνον οι ιερούμενοι εκ των πτυχιούχων δύνανται να διορίζωνται δημοδιδάσκαλοι εις χωρία έχοντα πληθυσμόν μικρότερον των 1000 κατοίκων, δυνάμενοι να διορίζωνται συγχρόνως κατά τους κειμ νόμους και εφημέριοι εν αυτοίς (ν. 1432, άρθρ. 3). Άρθρον 29. 1) Συνιστάται εν τη Ριζαρείω σχολή τάξις προπαρασκευαστική διά την εις την Θεολογικήν σχολήν του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου φοίτησιν, εις ην δύνανται να καταταχθώσιν οι έχοντες ενδεικτικόν της τετάρτης τάξεως της Ριζαρείου σχολής, διδασκόμενοι επί εν έτος μαθήματα, απαιτούμενα προς απόκτησιν των διά την εις την ειρημένην σχολήν του Πανεπιστημίου φοίτησιν αναγκαιουσών συμπληρωματικών γνώσεων (ν. 1432, άρθρ. 4, εδάφ. 1). 2) Το πρόγραμμα των μαθημάτων της μονοετούς τούτης φοιτήσεως θέλει καθορισθή διά Β. διατάγματος (ν. 1452, άρθρ. 4, εδάφ. 2). 3) Το εις τους αποφοίτους της τάξεως ταύτης μετά εξετάσεις απονεμόμενον πτυχίον παρέχει δικαίωμα εγγραφής εις μόνην την Θεολογικήν σχολήν του ημετέρου Πανεπιστημίου, μη επιτρεπομένης της εκ ταύτης μεταγραφής εις ετέραν τούτου σχολήν (ν. 1432, άρθρ. 4, εδάφ. 3). Άρθρον 30. 1) Προς ιερατικήν μόρφωσιν των αποφοίτων των γυμνασίων και διδασκαλείων, των εφιεμένων να ιερωθώσιν, ως και προς συμπλήρ

ντα και πρακτικήν εκκλησιαστικήν μόρφωσιν των λαϊκών τελειοφοίτων της Θεολογικής σχολής του Πανεπιστημίου η της Ριζαρείου σχολής, κατά τον παλαιόν οργανισμόν, ιδρύεται ως παράρτημα της Ριζαρείου σχολής μονοτάξιον ιερατικόν φροντιστήριον, εν τω οποίω διδάσκονται ούτοι ως εξωτερικοί μαθηταί τα απαραίτητα ιερατικά μαθήματα και υποβάλλονται εις τας συναφείς πρακτικάς του ιερατικού σταδίου ασκήσεις κατά πρόγραμμα εκδοθησόμενον διά Β. διατάγματος (ν. 1432, άρθρ. 5). 2) Εις το φροντιστήριον τούτο δύνανται να φοιτώσι και οι υποδιδάσκαλοι οι κατά τον νόμον ; ΒΟΘ' τυχόντες πτυχίου υποδιδασκάλου,ωςκαιοιέχοντες τοιούτο εκ των υποδιδασκαλείων Μοναστηρίου και Θεσσαλονίκης" ούτοι δύνανται να διορισθώσιν ιερείς εις χωρία ων ο'ι κάτοικοιδενυπερβαίνουσιτους τριακοσίους, δυνάμενοι συγχρόνως να διορισθώσιν εν αυτοίς και ως υποδιδάσκαλοι (ν. 1432, άρθρ. 1, εδ. 1). Άρθρον 31. 1) Συνιστώνται σχολεία ιερατικά εντός των οποίων εκπαιδεύονται οι προπαρασκευαζόμενοι διά την διακονίαν της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας. Εν αυτοίς γίνονται δεκτοί και όσοι των ήδη τεταγμένωνειςτον εκκλησιαστικόνκλήρον εισί δεκτικοί μαθήσεως. ο αριθμός και αι εδραι των σχολείων τούτων προσδιορισθήσονται διά Β. διατάγματος, μετά γνωμοδότησιν τηςιεράςΣυνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος (ν. ( ΤΞΖ', άρθρ. 1). 2) Τα σχολεία ταύτα τίθεντα υπό την άμεσον διεύθυνσιν του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως και υπό την επιτήρησιν της ιεράς Συνόδου (ν. ΤΞΖ', άρθρ. 2). Άρθρον 32. 1) Έκαστον των σχολείων τούτων έχει μαθητάς, ούτε των δέκα ελάττους, ούτε των τεσσαράκοντα πλείους, εντός αυτού κατοικούντας και κοινοβιακώς ζώντας. Καθόσον δε υπάρχουσιν εις αυτά τα σχολεία θέσεις κεναί, προτιμώνται οι ιερόπαιδες εν ισότητι των λοιπών περιστάσεων (ν. ΤΞΖ', άρθρ. 3). 2) Ίνα γίνη τις δεκτός εν αυτοίς τοις σχολείοις, απαιτείται να είνε: α') Έλλην, τέκνον γονέων του Ορθοδόξου Ανατολικού δόγματος, β') Έχων ηλικίαν ούτε κατωτέραν των δεκαπέντε, ούτεανωτέραντων δέκα Οκτώ ετών. γ') Υγιής και αρτιμελής το σώμα, ευφυής δε τον νουν και χρηστοήθης. δ') Να φέρη απολυτήριον του δημοτικού σχολείου της πατρίδος του, ή εάν εκεί δεν υπάρχει τοιούτο σχολείον, να γνωρίζη τουλάχιστον ν' αναγινώσκη ελευθέρωςκαιναγράφη, και ε') Να παράσχη διά των γονέων η των κηδεμόνων αυτού εγγύησιν αξιόχρεων, ότι εάν μετά την εκπαίδευσίν του, και όταν φθάση εις την υπό των ιερών κανόνων οριζομένην ηλικίαν, μεταμεληθείς, δεν θελήση να χειροτονηθή ιερεύς έγγαμος ή άγαμος, η εάν αποβληθή του σχολείου, θέλει αποδίδη πάσαν την διά

τα δίδακτρα αυτού γενομένην δαπάνην, προς απότισιν της οποίας εφαρμόζονται κατ' αυτού αι διατάξεις του νόμου περί καθυστερούντων οφειλετών του δημοσίου. Κατ' αμφοτέρας τας προμνησθείσας περιπτώσεις, ήτοι την της μεταμέλειας η την της αποβολής, υπόκειται και εις τας υποχρεώσεις του στρατευσίμου κατά τον νόμον. Εξαιρούνται δε ol εξ ασθενείας επαγούσης ανικανότητα, ηεξαλληςτινός, αίφνης επελθούσης, φυσικής ελλείψεως κωλυόμενοι (ν. ,ΤΞΖ', άρθρ. 4).

[

]

Άρθρον 36. 1) Διά Β. διαταγμάτων επιτρέπεται η μετατροπή των εν τω Κράτει λειτουργουσών ιερατικών σχολών, συμφώνως προς την διά των άρθρων 28-29 του παρόντος καθοριζομένην μορφήν της Ριζαρείου σχολής η η ίδρυσις ομοίων ταύτη νέων ιερατικών σχολών εις βάρος του Γενικού Εκκλησιαστικού Ταμείου, εφ' όσον επαρκούσιν οι πόροι αυτού και μετά πρότασιν του διοικητικού συμβουλίου. Επίσης επιτρέπεται η διά Β. διαταγμάτων ίδρυσις μονοταξίων ιερατικών φροντιστηρίων κατά το άρθρον 30 του παρόντος παρ' άλλαις του Κράτους ιερατικαίς σχολαίς, η μεταβολή του προγράμματος και της μορφής των εν τω Κράτει ιεροδιδασκαλείων ως και η κατάργησις υφισταμένων ιεροδιδασκαλείωνκαιιερατικώνσχολών (ν. 1432, άρθρ. 6). 2) Α π ό της 26 Μαΐου 1918 απαγορεύεται εν πάσαιςταιςεπισκοπαίςτου Κράτους η χειροτονία εις εφημερίους η διακόνους των μη κεκτημένων πτυχίων της Θεολογικής σχολής του Πανεπιστημίου ή της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής σχολής ή άλλων ανεγνωρισμένων εν τω Κράτει ιερατικών σχολών ή αποφοιτήριον του μονοταξίου ιερατικού φροντιστηρίου (ν. 1433, άρθρ. 1, εδάφ. 1). 3) Η ανωτέρω απαγόρευσις δεν αφορά τους κεχειροτονημένους τη 26 Μαΐου 1918 διακόνους, ως και τους διά τας Μονάς ιερομονάχους, μη επιτρεπομένης της μεταθέσεως των τελευταίων τούτων εις πόλεις η χωρία (ν. 1433, άρθρ. 1, εδάφ. 2). 4) Αι διατάξεις του δευτέρου εδαφίου του παρόντος άρθρου δύνανται να τεθώσιν εις εφαρμογήν και εις ωρισμένας περιφερείας των Νέων Χωρών διά Β. Διαταγμάτων, μετά γνώμην του Εκκλησιαστικού Αρχιερατικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης (ν. 1433, άρθρ. 1, εδαφ. 2). 5) Αι λεπτομέρειαι του παρόντος άρθρου κανονισθήσονται διά Β. διατάγματος (ν. 1452, άρθρ. 7 και ν. 1433, άρθρ. 3, εδάφ. 3).

[

]

26 ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Τ Η Σ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ Σ Χ Ο Λ Η Σ 1918 (Β. Διάταγμα/7 Σεπτεμβρίου 1918) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Δ. Δίγκας

Περί οργανισμού της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής

[

]

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ

Σκοπός και διοίκησις της Σχολής. Άρθρον 1. Η εν Αθήναις από του έτους 1843 ιδρυθείσα υπό των αειμνήστων Μάνθου και Γεωργίου Ριζάρη και από του 1844 λειτουργούσα Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή, διοικουμένη κατά τας διατάξεις της διαθήκης, των προσθηκών αυτής και του κωδικέλλου της, έχει αποκλειστικόν και μόνον σκοπόν την προπαρασκευήν των εφιεμένων να προσέλθωσιν εις τας τάξεις του κλήρου και εν γένει την επιστημονικήν εκπαίδευσιν κληρικών της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

[ ΜΕΡΟΣ

] ΤΡΙΤΟΝ

Εκπαίδευσις εν τη Σχολή Άρθρον 24. Ουδείς απολύτως εκπαιδεύεται εν τη Ριζαρείω Εκκλησιαστική Σ χ ο λ ή μη έ χ ω ν σκοπόν και υποχρέωσιν να προσέλθη εις τας τάξεις του κλήρου. Άρθρον 25. Πάντες οι εις την σχολήν εισερχόμενοι μαθηταί πρέπει να «καλώς» και μετά διαγωγής τουλάχιστον «κοσμίας» και ηλικίαν ουχί μείζονα των 18 ετών ουδ' ελάσσονα των 13 ετών, συμπεπληρωμένων η συμπληρουμένων κατά την 31 Δεκεμβρίου του έτους της εισαγωγής των εις την Σχολήν. Άρθρον 26. 1.—Η εν τη σχολή εκπαίδευσις είναι πενταετής. 2. Διδάσκονται δ' εν αυτή, εκτός των προς γενικήν μόρφωσιν χρησίμων μαθημάτων, πάντα τα θεολογικά μαθήματα, τα απαιτούμενα προς μόρφωσιν

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 195, τχ. Α'/8 Σεπτεμβρίου 1918.

δημοδιδασκάλων παιδαγωγικά και τεχνικά μαθήματα, την γαλλικήν γλώσσαν, τηνεκκλησιαστικήνμουσικήν και ώδικήν και γίνονται αι δέουσαι διά την αρτίαν ιερατικήνκαιπαιδαγωγικήν κατάρτισιν σχετικαί πρακτικαί ασκήσεις. 3. Το πρόγραμμα των μαθημάτων, ως και πάσα εν τω μέλλοντι μεταβολή αυτού κανονισθήσεται διά Β. διατάγματος, μετά γνωμοδότησιν του συλλόγου των καθηγητών της σχολής και της ιεράς Συνόδου, διά του προέδρου aU-της. 4. Την ακριβή τήρησιν του προγράμματος και την κανονικήν λειτουργίαν της σχολής, όσον αφορά εις την διδασκαλίαν των εγκυκλίων και παιδαγωγικών μαθημάτων αυτής, εξελέγχει ο Υπουργός των Εκκλησιαστικών εκάστοτε διά του προς επιθεώρησιν των διδασκαλείων αρμοδίου επιθεωρητού όσον αφορά δε εις τα θεολογικά μαθήματα διά της ιεράς Συνόδου από του προέδρου αυτής εκπροσωπουμένης. Άρθρον 28. Ό π ω ς γείνη τις δεκτός εν τη σχολή οφείλει: α') Να είνε χριστιανός ορθόδοξος. Επί πλέον δε οφείλουν να είνε πολίται Έλληνες οι εκ της ελευθέρας Ελλάδος υπότροφοι της Ριζαρείου περιουσίας, ως καιοιυπότροφοικληρονομιών κληροδοτημάτων, δωρεών και μονών, ρητώς απαιτουσών την ελληνικήν ιθαγένειαν. β') Να έχη ηλικίαν ουχί κατωτέραν των 13 ετών, ουδέ ανωτέραν των 18 ετών, συμπεπληρωμένων ή συμπληρουμένων κατά την 31 Δεκεμβρίουτουέτους της εισαγωγής του εις την σχολήν. Εξαιρέσει των κληρικών, οίτινες δύνανται να είνε και πρεσβύτεροι την ηλικίαν μέχρι του εικοστού πέμπτου το πολύ της ηλικίας, συμπεπληρωμένου. Η ηλικία πιστοποιείται, ως προς μεν τους Έλληνας πολίτας διά της ληξιαρχικής πράξεως η διά του μητρώου των αρρένων, ως προς δε τους μη τοιούτους διά πιστοποιητικού υπό του οικείου ιερέως και της οικείας δημογεροντίας, αρμοδίως κεκυρωμένου υπό της εκκλησιαστικής η πολιτικής αρχής. κία δι' εξετάσεως, γενομένης υπό του Ιατρού της σχολής. γ') Να είνε υγιής και αρτιμελής, επιβεβαιουμένου τούτου δι' εξετάσεως υπό του ιατρού της σχολής. υγείας και αρτιμελείας των μαθητών έχει αμφιβολίαν τινά, αιτείται δι' αναφοράς του παρά του διοικητικού συμβουλίου την εξέτασιν των μαθητών και παρ' άλλων δύο Ιατρών, οριζομένων υπό του συμβουλίου. δ') Να προσαγάγη πνευματικήν συμμαρτυρίαν, δηλούσαν ότι δεν έχει υποπέσει εις εκκλησιαστικόν παράπτωμα αποκλείον αυτόν, κατά τους ιερούς κανόνας της ιερωσύνης. ε') Να προσαγάγη τουλάχιστον απολυτήριον Ελληνικού σχολείου.

[

]

Άρθρον 52. Πάντες οι προηγούμενοι οργανισμοί και κανονισμοί της Ριζαρείου Σχολής καταργούνται. παιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν Αθήναις τη 7 Σεπτεμβρίου 1918 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών

κλπ. Υπουργός Δ. ΔΙΓΚΑΣ

27 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ρ Ι Ζ Α Ρ Ε Ι Ο Υ Σ Χ Ο Λ Η Σ 1918 ( Β . Διάταγμα/19 Οκτωβρίου 1 9 1 8 ) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Δ. Δίγκας

Περί προγράμματος των μαθημάτων της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Έχοντες υπ' όψει τον νόμον 1 4 3 2 και το από 7 Σεπτεμβρίου ε.έ. Η μ έ τ ε ρον Διάταγμα «περί οργανισμού της Ριζαρείου Σχολής», προτάσει του Η μ ε τέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε: μαθημάτων κανονίζεται από του σχολικού έτους 1 9 1 8 - 1 9 1 9 , ως εξής: 1)

Θεολογικά.

Τάξις Α ' — Ι ε ρ ά Ιστορία της Π . Δ . μεθ' ερμηνευτικής αναγνώσεως Ιστορικών περικοπών εκ της Π . Δ . Ώ ρ α ι 2. Τάξις Β ' . — α ' )

Ιερά

Ιστορία της Κ . Δ . μεθ' ερμηνευτικής αναγνώσεως

Ιστορικών περικοπών εκ της Κ . Δ . Ώ ρ α ι 3 . β') Ιερά κατήχησις. Ώ ρ α ι 2. Τάξις Γ ' . — α ' ) Εισαγωγή και ερμηνεία Π . Δ . Ώ ρ α ι 3. β') Εισαγωγή και ερμηνεία Κ . Δ . Ώ ρ α ι 3 . γ') Λειτουργική. Ώ ρ α ι 2. Τάξις Δ ' . — α ' ) Εκκλησιαστική Ιστορία. Ώ ρ α ι 2. β')

Ερμηνεία

Π.Δ.

Ώ ρ α ι 2. γ ' ) Ερμηνεία Κ . Δ . Ώ ρ α ι 2. δ') Χριστιανική ηθική. Ώ ρ α ι 2. ε') Ε κ κλησιαστική ρητορική. Ώ ρ α ι 2. Τάξις Ε ' . — α ' ) Εν αμφοτέροις τοις τμήμασι: 1) Εκκλησιαστική Ιστορία. Ώ ρ α ι 2. 2) Δογματική. Ώ ρ α ι 3 . 3 ) Εκκλησιαστική ρητορική μετά πρακτικής εφαρμογής. Ώ ρ α ι 2. 4) Τελετουργική. Ώ ρ α ι 2. 5) Ποιμαντική και Κανονικόν

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 231, τχ. Α'/5 Νοεμβρίου 1918.

δίκαιον. Ώραι 2. β') Εν τω προπαρασκευαστική τμήματι: 1) Ερμηνεία Π.Δ. Ώ ρ α ι 3. 2) Ερμηνεία Πατέρων. Ώ ρ α ι 3. 2) Ελληνικά. Τάξις Α'. α') Αρχαία Ελληνικά: Κατά το α' τρίμηνον- Ερμηνεία μερών κατ' εκλογήν εκ της των Αθηναίων Πολιτείας του Αριστοτέλους ή εκ της Αρριανού αναβάσεως(απότου11ου κεφ. του α' βιβλίου και εξής). Κατά δε το β' τρίμηνον· Ερμηνεία δύο εκ των μικροτέρων λόγων του Λυσίου (υπέρ Μαντιθέου, υπέρ του αδυνάτου, δήμου καταλύσεως απολογίας κατά Φίλωνος, κατά σιτοπωλών) ή του Αεροπαγιτικού ή του Ευαγόρου του Ισοκράτους. Κατάδετο τρίτον τρίμηνον- Ερμηνεία μερών κατ' εκλογήν εκ των τα Ελληνικά πράγματα πραγματευομένων βιβλίων του Ηροδότου. Ώ ρ α ι 3 καθ' εβδομάδα. Ανάγνωσις μετά των αναγκαιοτάτων διασαφήσεων μιας ή δύοεκτων ομιλιών του Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Ανά μίαν ώραν καθ' εβδομάδα καθ' όλον το σχολικόν έτος. Ομοία ανάγνωσις μερών κατ' εκλογήν εκ των παραλλήλων βίων του Πλουτάρχου, των σχετιζομένων προς την εν τη τάξει διδασκομένηνιστορίαν,ανά μίαν ώραν καθ' εβδομάδα καθ' όλον το σχολικόν έτος. Συντομωτάτη επανάληψις του τυπικού και ετυμολογικού της γραμματικής τηςαρχαίαςΕλληνικής γλώσσης και μάλιστα του Α τ τ ι κ ο ύ πεζού λόγου, από δε της ενάρξεως της ερμηνείας του Ηροδότου, πρακτική όλως διδασκαλία των γραμματικών φαινομένων της Ιονικής διαλέκτου, εν αντιπαραβολή προς την Αττικήν. κρίσεως και επιθυμίας, ερωτηματικών προτάσεων, ονοματικών και επιρρηματικών διορισμών, αντωνυμιών, διαθέσεων του ρήματος σημασίας των χρόνων καιτωνεγκλίσεων, απροσώπων ρημάτων, ρηματικών επιθέτων και προθέσεων. Γραπτή και προφορική άσκησις των μαθητών εις τα εκάστοτε διδασκόμενα μέρη του συντακτικού διά καταλλήλων θεμάτων και εν τη παραδόσει και κατ' ιδίαν. Ώ ρ α ι εν όλω 2. β') Νέα Ελληνικά: Ανάγνωσις περικοπών νεωτέρων πεζογράφων και ποιητών (εκ της διά την Α' τάξιν των γυμνασίων εγκεκριμένης συλλογής νεοελληνικών αναγνωσμάτων). Απομνημόνευσις και απαγγελία εξαιρέτων ποιημάτων εκ των εν τη τάξει αναγινωσκομένων. Συνθέσεις δύο τουλάχιστον κατά μήνα (διηγήσεις και περιγραφαί γεγονότων του καθ' ημέραν βίου,εορτών,εκδρομών κλπ. η επί τη βάσει εικόνων, περιλήψεις ερμηνευθέντων μερών των εν τη τάξει διδασκομένων συγγραφέων). Ώ ρ α ι εν όλω 2. Τάξις Β'. α') Αρχαία Ελληνικά: Κατά το πρώτον τρίμηνον Ερμηνεία κατ' εκλογήν

γήν ιστορικών μερών του Θουκυδίδου. Κατά το β' τρίμηνον Ερμηνεία δύο εκ τωνΟλυνθιακώντουΔημοσθένους η του κατά Λεωκράτους λόγου του Λυσίου (κατ' εκλογήν). Κατά το γ' τρίμηνον. Ερμηνεία απομνημονευμάτων του Ξενοφώντος (κατ' εκλογήν). Ώραι 3 καθ' εβδομάδα. Ερμηνεία μερών κατ' εκλογήν (1000 τουλ. στίχ.) εκ των 12 πρώτων ψωδιών της Ομήρου Οδυσσείας κατά δε την ερμηνείαν πρακτική διδασκαλία των γραμματικών φαινομένων της Ομηρικής γλώσσηςεναντιπαραβολήπρος το πεζόν Αττικόν ιδίωμα, σύντομος διδασκαλία του δακτυλικούεξαμέτρουκαι έμμετρος ανάγνωσις του εκάστοτε ερμηνευομένου μέρους επί μίαν ώραν καθ' εβδομάδα καθ' όλον το σχολικόν έτος. Ανάγνωσις μερών κατ' εκλογήν εκ των παραλλήλων βίων του Πλουτάρχου, των σχετιζομένων προς την εν τη τάξει διδασκομένην ιστορίαν ανά μίαν ώραν καθ' εβδομάδα καθ' όλον το σχολικόν έτος. Ανάγνωσις μιας ομιλίας του Χρυσοστόμου και μιας του Μ. Βασιλείου, ανά μίαν ώραν καθ' εβδομάδα καθ' όλον το σχολικόν έτος. Συμπλήρωσις του συντακτικού της αρχαίας Ελληνικής γλώσσης και μάλιστα του Αττικού πεζού λόγου μετά των καταλλήλων προφορικών και γραπτών γλωσσικών ασκήσεων, ως και εν τη Α' τάξει. Ώραι 2. β') Νέα Ελληνικά: Ανάγνωσις περικοπών νεωτέρων πεζογράφων και ποιητών (εκ της διά την Β' τάξιν των γυμνασίων εγκεκριμένης συλλογής νεοελληνικών αναγνωσμάτων). "Ωρα 1. Συνθέσεις: (Περιγραφαί τοπίων η γεγονότων του καθ' ημέραν βίου, περιλήψεις ή αναλύσεις ερμηνευθέντων μερών των αναγινωσκομένων συγγραφέων ή μικραί διατριβαί, ων επίσης η ύλη λαμβάνεται εκ των ερμηνευομένων συγγραφέων), δις του μηνός κατά τας ώρας των γλωσσικών ασκήσεων. Τάξις Γ'. α') Αρχαία Ελληνικά: Κατά το πρώτον τρίμηνον Ερμηνεία ενός η δύο εκτωνεξήςλόγων του Δημοσθένους" των Φιλιππικών, του περί ειρήνης, του περί των εν Χέρσο νήσω, του περί στεφάνου (κατ' εκλογήν). Κατά το β' τρίμηνον ερμηνεία δημηγοριών του Θουκυδίδου σχετικών προς τα εν τη προηγουμένη τάξει διδαχθέντα ιστορικά μέρη του συγγραφέως. Κατά δε το τρίτον τρίμηνον, ερμηνεία ενός των μικροτέρων διαλόγων του Πλάτωνος (του Κρίτωνος η Λάχητος η της απολογίας του Σωκράτους). Ώραι 3 καθ' εβδομάδα. Ερμηνεία μερών κατ' εκλογήν εκ των 12 πρώτων ραψωδιών της Ομήρ Ιλιάδος, απομνημόνευσις και εμμετρος απαγγελία εξαιρέτων μερώνεκτων ερμηνευομένωνραψωδιών ανά μίαν ώραν καθ' εβδομάδα καθ' όλον το σχολικόν έτος. α') Ανάγνωσις μιας ομιλίας του Χρυσοστόμου και μιας του Γρηγορίου τουΝαζιανζηνούανάμίαν ώραν καθ' εβδομάδα καθ' όλον το σχολικόν έτος. Θεματογραφία επί του πίνακος. Άσκησις εις το μεταφέρειν τεμάχια εκ

του νέου ιδιώματος εις το αρχαίον και τανάπαλιν εναλλάξ καθ' εβδομάδα. Ώ ρ α 1 β') Νέα Ελληνικά: Ανάγνωσις περικοπών δοκίμων έργων νεωτέρων πεζογράφων και ποιητών. Ώρα 1. Συνθέσεις ως και εν τη προηγουμένη τάξει, έτι δε και ανάπτυξις παροιμιών, αποφθεγμάτωνκαιρητών, δις κατά μήνα κατά τας ώρας της θεματογραφίας. Τάξις Δ'. α') Αρχαία Ελληνικά: Κατά το α' τρίμηνον ερμηνεία μερών κατ' εκλογήν εκ του Φαίδωνος ή του Πρωταγόρου του Πλάτωνος. Κατά το β' τρίμηνον ερμηνεία του επιταφίου του Περικλέους εκ του β' βιβλίου του Θουκυδίδου και εκλεκτών μερών εκ των ηθικών του Πλουτάρχου. Κατά το γ' τρίμηνον ερμηνεία ενόςεκτωνδραμάτων του Σοφοκλέους. Ώραι 3. Ανάγνωσις μερών κατ' εκλογήν α' τρίμηνον εκ των 12 τελευταίων ραψωδιών της Ομήρου Ιλιάδος. β') τρίμηνον, εκ της αρχαίας λυρικής ποιήσεως (Σόλωνος Θεόγνιδος). γ') τρίμηνον, εκ της Χριστιανικής λυρικής ποιήσεως (Γρηγορίου Ναζιανζηνού, Ρωμανού, Κοσμά, Δαμασκηνού, Κασσιανής κλπ.) Ώ ρ α 1 καθ' εβδομάδα. Ανάγνωσις πατέρων της Εκκλησίας (Γρηγορίου Νύσσης και Αθανασίου), καθ' όλον το σχολικόν έτος 1 ώρα καθ' εβδομάδα. δ') Θεματογραφία, ως και εν τη προηγουμένη τάξει 1 ώρα καθ' εβδομάδα. β') Νέα Ελληνικά: Ανάγνωσις εκλεκτών έργων της νεωτέρας Ελληνικής λογοτεχνίας. Ώ ρ α 1. Συνθέσεις: Περιγραφαί ως και εν τη προηγουμένη τάξει, χαρακτηρισμοί προσώπων, ανάπτυξις παροιμιών, αποφθεγμάτων και ρητών, περίληψιςηανάλυσις όλων έργων, διαφόρων ρητορικών λόγων, μικραί διατριβαί. Δις του μηνός εν τη παραδόσει και κατ' ιδίαν εναλλάξ. Σημ. Η εν τη παραδόσει σύνθεσις γράφεται εν μια ώρα λαμβανομένη εκ τηςαναγνώσεωςτωνπατέρων της Εκκλησίας, ο δε έλεγχος αυτής γίνεται ετέρα ώρα εκ της αυτής αναγνώσεως λαμβανομένη. της δε κατ' ιδίαν συνθέσεως ο έλεγχος γίνεται εν μιά ώρα λαμβανομένη εκ της αναγνώσεως του Ο μ ή ρου και των λυρικών ποιημάτων. Τάξις Ε' (εν αμφοτέροις τοις τμήμασι). α') Αρχαία Ελληνικά: α') τρίμηνον: Ερμηνεία εκλεκτών μερώνεκτης Πολιτείας του Πλάτωνος, β') τρίμηνον Ερμηνεία εκ των Πολιτικών του Αριστοτέλους, γ') τρίμηνον Ερμηνεία ενός δράματος του Ευριπίδου (Ιφιγενείας εν Αυλίδι, Ιφιγ. εν Ταύροις, Εκάβης Ιππολύτου) ή ενός δράματος του Αισχύλου (Περσών, Προμηθέως δεσμώτου). Ώραι 3. Ανάγνωσις μερών κατ' εκλογήν εκ των ηθικών του Πλουτάρχου,απόδε του Μαρτίου εκ των χαρακτήρων του Θεοφράστουηεκτουεγχειριδίουτου Επικτήτου, 1 ώρα καθ' εβδομάδα καθ' όλον το σχολικόν έτος. Θεματογραφία ως και εν τη προηγουμένη τάξει. Ώρα 1.

β') Νέα Ελληνικά: Ανάγνωσις εκλεκτών έργων πεζών και ποιητικών της Νέας Ελληνικής και ξένης (εν μεταφράσει) λογοτεχνίας. Ώρα 1. Συνθέσεις- (Χαρακτηρισμοί Ομάδων, ανάλυσις όλων έργων (δραμάτων), διάλογοι διηγηματικοί, πραγματείαι και λόγοι πανηγυρικοί). Δις του μηνός. Η γραφή και ο έλεγχος των συνθέσεων ως και εν τη προηγουμένη τάξει. Σημ. Κατά την ερμηνείαν εκάστου συγγραφέως πεζού η ποιητού, αρχαίου η νέου, γίνεται συντόμως κατάλληλος εισαγωγή, και διδάσκονται τα απολύτως αναγκαία σχετικά γραμματολογικά στοιχεία. 3. Λατινικά.

Τάξις Α'. Ώραι 3. α') Α π ό της αρχής του σχολικού έτους μέχρι τέλους Φεβρουαρίου' 1) Ανάγνωσις και ερμηνεία προτάσεων και διηγημάτων εκ του διά την Α' τάξιν των γυμνασίων εγκεκριμένου αναγνωσματαρίου. Απομνημόνευσις λέξεων μετά της σημασίας και ορθογραφίας αυτών. Ώ ρ α 1 καθ' εβδομάδα. 2) Γραμματική Λατινική. Ώραι δύο. β') Α π ό Μαρτίου και επ. ΑνάγνωσιςεκτουLhomond μετά απομνημονεύσεως λέξεων και φράσεων. Ώραι 2. Γραμματική Λατινική. Ώ ρ α 1. Σημ. Εκ της Λατινικής Γραμματικής θα διδαχθώσιν εν τη τάξει ταύτη το φθογγολογικόν και το ομαλόν τυπικόν μετά των απολύτως αναγκαίων κανόνων και καταλλήλων προφορικών και γραπτών ασκήσεων, εκ δε του συντακτικού εμπειρικώς τα περί χρονικών και τοπικών διορισμών, αφαιρετικής οργανικής και των συνηθεστάτων προθέσεων και συνδέσμων. Cum, postquan, ut. ne. Τάξις Β'. 1) Ερμηνεία βίων του Κορνηλίου Νέπωτος σχετιζομένωνπροςτηνεντη τάξει διδασκομένην ιστορίαν, από δε του Φεβρουαρίου μερών κατ'εκλογήνεκ του de bello civili η του de bello gallico του Καίσαρος. Απομνημόνευσις φράσεων και λέξεων, ως και εν τη προηγουμένη τάξει. Ώ ρ α 1. 2) Γραμματικής συμπλήρωσις και του συντακτικού τα περί πτώσεων, αντωνυμιών, χρόνων εγκλίσεων, υπτίου, γερουνδίου, και γερουνδιακού, εν αντιπαραβολή προς τα αντίστοιχα της Ελληνικής γλώσσης, μετά καταλλήλων προφορικών και γραπτών ασκήσεων. Ώ ρ α 1. Τάξις Γ'. Ώραι 2. Ερμηνείαενόςεκτωνεξήςλόγων του Κικέρωνος του III ή του IV εκ Catilinam του pro Archia poeta de imperio cai pompei ή ενός των κατά του Αντωνίου Φιλιππικών (ή του I η III ή του V ή XIV).

Συμπλήρωσις του συντακτικού μετά καταλλήλων προφορικών και γραπτών ασκήσεων. Ώραι εν όλω 2. Τάξις Δ'. Ώρα 1. Ερμηνεία μερών κατ' εκλογήν εκ της Αινειάδος του Βιργιλίου,άπαξδε του μηνός θεματογραφία γραπτών. Ώρα 1. Τάξις Ε'. (Τμήμα προπαρασκευαστικόν). Ώραι 4. Ερμηνεία μερών κατ' εκλογήν εκ του officies και το Sommi Scipio του Κικέρωνος. Ώραι 2. Ανάγνωσις λατίνων Εκκλησιαστικών Πατέρων κατ' εκλογήν. Ώραι 2. Θεματογραφία δις του μηνός ανά μίαν ώραν λαμβανομένην εκ της αναγνώσεως. 4. Γαλλικά. Τάξις Τάξις Τάξις Τάξις Τάξις

Α' Ώραι καθ' εβδομάδα 3. Β'. » » » 3. Γ'. » » » 2. Δ'. » » » 2. Ε'. Εν τω προπαρασκευαστικοί τμήματι. Ώραι 2. 5. Ιστορία.

Τάξις Α'. Ιστορία της αρχαίας Ελλάδος μέχρι των Περσικών πολέμωνκαιτων ανατολικώνεθνών.Ώραι καθ' εβδομάδα 2. Τάξις Β'. Ιστορία της αρχαίας Ελλάδος, του πολιτισμού αυτής από των Περσικών πολέμων και εξής. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. Τάξις Γ'. Ιστορία της Ελλάδος από του Μ. Κωνσταντίνου μέχρι της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Τούρκων και του πολιτισμού του μεσαιωνικού Ελληνισμού μετά των συναφών γεγονότων της άλλης μεσαιωνικής Ιστορίας. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. Τάξις Δ'. Ιστορία της Ελλάδος από της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Τούρκων μέχρι των ημερών ημών και του πολιτισμού αυτής,έτιδετα σπουδαιότερα της νέας Ευρωπαϊκής Ιστορίας, ιδία τα σχετιζόμεναπροςτην Ιστορίαν του Ελληνικού έθνους και τον νεώτερον πολιτισμόν. Γενική επισκόπησις της εξελίξεως του Ελληνικού πολιτισμού και των συναφών προς αυτόν ξένων πολιτισμών. Ώραι καθ' εβδομάδα 2.

6. Γεωγραφία. Τάξις Α'. Η της Ευρώπης και κυρίως της Ελλάδος. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. Τάξις Β'. Η των λοιπών Ηπείρων. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. 7. Μαθηματικά. Τάξις Α'. Ώραι καθ' εβδομάδα 3. Αριθμητική. Ονοματολογίακαιγραφή των ακεραίων αριθμών. Δεκαδικόν αριθμητικόν σύστημα, Ισότης και ανισότης των αριθμών. Αριθμητικαί πράξεις—πρόσθεσις, αφαίρεσις, πολλαπλασιασμός και διαίρεσις.—Θεμελιώδεις ιδιότητες τούτων.— Δυνάμεις των αριθμών.—Ασκήσεις και προβλήματα. Πρώτοι αριθμοί και πρώτοι προς αλλήλους, θεμελιώδεις ιδιότητες αυτών. Σύνθετοι αριθμοί, διαιρετότης και ανάλυσις τούτων εις τους πρώτους αυτών παράγοντας. Εφαρμογή της αναλύσεως των συνθέτων αριθμών. Μέγιστος κοινός διαιρέτης ελάχιστον κοινόν πολλαπλάσιον, θεμελιώδεις ιδιότητες αυτών. Ασκήσεις. Κοινά κλάσματα, θεμελιώδεις ιδιότητες αυτών. Πράξεις επί των κοινών κλασμάτων, λύσεις σχετικών προβλημάτων. Δεκαδικοί αριθμοί, Ιδιότητες αυτών. Πράξεις επί των δεκαδικών αριθμών. Περιοδικά δεκαδικά κλάσματα, τροπή τούτων εις Ισοδύναμα κοινά και τανάπαλιν. Ασκήσεις και λύσεις σχετικών προβλημάτων. Δυνάμεις εν γένει και ρίζαι των αριθμών. Τετραγωνική ρίζα, εξαγωγή ταύτης. Ασκήσεις. Μέτρα, σταθμά και νομίσματα. Σχέσεις προς αλλήλας των μονάδων, μετρήσεις του αυτού ποσού. Συμμιγείς αριθμοί, πράξεις επ' αυτών, λύσεις σχετικών προβλημάτων. Ποσά κατ' ευθείαν και αντιστρόφως ανάλογα. Αναλογίαι, αι κυριώτεραι τούτων Ιδιότητες λίαν συντόμως. Προβλήματα απλού τόκου, υφαιρέσεως, μερισμού εις μέρη ανάλογα, εταιρείας, μίξεως, μέσου όρου. Ασκήσεις. Ασκήσεις και λύσεις συνθέτων προβλημάτων αναφερομένων εις πλείονα του ενός κεφάλαια της Αριθμητικής. Τάξις Β'. Ώραι καθ' εβδομάδα 3. Α'. Άλγεβρα. Περί του ο ως αριθμού. Θετικοί και αρνητικοί αριθμοί. Αλγεβρικαί παραστάσεις, πράξεις επ' αυτών—πρόσθεσις, αφαίρεσις, πολλαπλασιασμός και διαίρεσις. Ασκήσεις. Εξισώσεις του πρώτου βαθμού, λύσεις αυτών. Συστήματα εξισώσεων

του πρώτου βαθμού, λύσεις αυτών, λύσεις σχετικών αλγεβρικών προβλημάτων Τύποι εξισώσεων δευτέρου βαθμού, λύσεις τούτων όλως πρακτικώς. Πρόοδοι αριθμητικαί και γεωμετρικαί. Λύσεις σχετικών προβλημάτων. Λογάριθμοι, ιδιότητες αυτών. Χρήσις των λογαριθμητικών πινάκων. Προβλήματα συνθέτου τόκου, ίσων καταθέσεων και χρεωλυσίας. Ασκήσεις. Β'. Γεωμετρία. Ορισμοί και θεμελιώδεις ιδιότητες των επιπέδων γεωμετρικών σχημάτων. Τα συνηθέστερα και απλούστερα προβλήματα γεωμετρικών κατασκευών. Χρήσις του κανόνος, του γνώμονος, του μοιρογνωμονίου και του διαβήτου. Τάξις Γ'. 7Ωραι καθ' εβδομάδα 2. Γεωμετρία. Μέτρησις ευθυγράμμων σχημάτων. Ανάλογα γεωμετρικά μεγέθη, εφαρμογή. Όμοια ευθύγραμμα σχήματα, ιδιότητες αυτών. Μέτρησις κύκλου. Χωρομετρία. Θέσεις επιπέδων προς άλληλα και ευθειών γραμμών προς επίπεδα. Δίεδροι και στερεαί γωνίαι, θεμελιώδεις ιδιότητες αυτών. Στερεά, εποπτική εξέτασις αυτών. Κύβος, παραλληλεπίπεδα, πρίσματα, εν γένει πυραμίδες, διακριτικά γνωρίσματα και στοιχειώδεις ιδιότητες αυτών. Ιχνογράφησιςτωνστερεών τούτων και κατασκευή αυτών διά χαρτονιού και σύρματος. Τάξις Δ'. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. Α'. Γεωμετρία. Σύντομος επανάληψις των εν τη τρίτη τάξει διδαχθέντων μερών της στερεομετρίας. Κύλινδρος, κώνος, σφαίρα, διακριτικά γνωρίσματα και στοιχειώδεις ιδιότητες αυτών. Κύκλοι σφαίρας, ζώναι, άτρακτοι, όνυχες, σφαιρικά τμήματα και σφαιρικοί τομείς. Μέτρησις στερεών (κύβων, παραλληλεπιπέδων, πρισμάτων, πυραμίδων, κυλίνδρου, κώνων, σφαίρας). Κωνικαί τομαί. Κατασκευή των γεωμετρικών στερεών διά χαρτονιού και πηλού. Β'. Κοσμογραφία. Ουράνιος σφαίρα και περιστροφή ταύτης περί άξονα. Οριζόντιοι, ισημεριναί και ουρανογραφικαί συντεταγμέναι. Αστερισμοί και μεγέθηαστέρων.Αναγνώρισις επί της ουρανίου σφαίρας των κυριωτέρων αστερισμών και αστέρων. Γή. Σχήμα, κινήσεις ταύτης και μέγεθος αυτής. Ατμόσφαιρα, αποτελέσματα ταύτης. Γεωγραφικαί συντεταγμέναι (πλάτος και μήκος). Αστρονομικά όργανα. Προσδιορισμός του γεωγραφικού πλάτους και του γεωγραφικού μήκους, χρήσις του γεωγραφικού χάρτου.

Ήλιος. Φαινομενική και εκλειπτική κίνησις του ήλιου, απόστασις τούτου απότηςγηςκαιμέγεθος αυτού, φυσική σύστασις του ήλιου. Μέτρα του χρόνου. Αληθής και μέση ηλιακή ημέρα. Αρχή της ημέρας. Έτος και ώραι αυτού. Ζώναι της γης. Ηλιακά ωρολόγια. Ημερολόγια. (Ιουλιανόν και Γρηγοριανόν). Σελήνη.—Φαινομενική και ελλειπτική τροχιά της Σελήνης. Αστρικός και συνοδικός μην. Απόστασις από της γης, και μέγεθος και φυσική σύστασις της Σελήνης. Φάσεις αυτής. Εκλείψεις του ηλίου και της σελήνης. Πλανήται.—Φαινομενική, πραγματική κίνησις αυτών. Διάκρισις τούτων ειςανωτέρουςκαικατωτέρους και περιγραφή αυτών. Κομήται και μετέωρα. Μορφή και φυσική σύστασις των κομητών. Περιοδικοί κομήται. Διάττοντες αστέρες, τροχιά αυτών. Απλανείςαστέρες.Φυσική τούτων σύστασις. Μέγεθοςτωναπλανώνκαι απόστασις τούτων από της γης. Ίδιαι κινήσειςτωναπλανώναστέρωνκαιτου ηλίου. Μεταβλητοί αστέρες. Νεφελοειδείς. Κοσμογονία. Σημ. Α'. Εν τη Β' τάξει προτάσσεται η διδασκαλίατηςαλγέβραςκαι επιτάσσεταιητηςγεωμετρίας, εν δε τη Α' η κοσμογραφία διδάσκεται μετά την διδασκαλίαν της γεωμετρίας. Σημ. Β'. Εν τη διδασκαλία της αριθμητικής, αλγέβρας και γεωμετρίας πρέπει αι θεωρητικαί αποδείξεις να είναι όσω το δυνατόναπλούστεραικαινα περιορίζονται εις τας απολύτως αναγκαίας. Ο διδάσκων τα μαθήματα ταύτα οφείλει,έχωνπροοφθαλμών τον διπλούν σκοπόν της Ριζαρείου Σχολής, να καθοδηγή τους μαθητάς διά πολλών ασκήσεων εις την κατανόησιν του εκάστοτε διδασκομένου και εις την άμεσον εφαρμογήν τούτων εν τη πράξει και τω καθ' ημέραν βίω και ν' αναπτύσση την αυτενέργειαν αυτών, να εμφανίζη δε την διδασκαλίαν του ως υπόδειγμα μεθοδικής εν τω δημοτικώ σχολείω διδασκαλίας της πρακτικής αριθμητικής και της πρακτικής γεωμετρίας. 8. Φυσικά, γεωπονικά και υγιεινή. Τάξις Α'. Ώραι καθ' εβδομάδα 3. Α'. Φυσικά. Ιδιότητεςτωνσωμάτων και φυσικαί καταστάσεις αυτών, ύλη, κενόν, ατμόσφαιρα. Βαρύτης. Κατακόρυφον και οριζόντιον επίπεδον. Βάρος, κέντρον αυτού. Ισορροπία σώματος στερεού επί οριζοντίου επιπέδου και οριζοντίου αξονος. Δύναμις και αντίστασις. Αδράνεια. Σύνθεσις και ανάλυσις δυνάμεων. Μηχαναί.—Μοχλός, τροχαλίαι, πολύσπαστον, βαρούλκον, κεκλιμένον επίπεδον. Ζυγός, στατήρ, πλάστιγξ. Μεταβολαί του βάρους μετά του τόπου. Μάζα. Υδροστατική. Ελευθέρα επιφάνεια των υγρών. Πίεσις αυτών επί των

παρειών και του πυθμένος των περιεχόντων ταύτα δοχείων. Αρχαί του Πασκάλ και του Αρχιμήδους, συνέπειαι και εφαρμογαί των αρχών τούτων. Υδραυλικόν πιεστήριον, συγκοινωνούντα δοχεία.

φαινόμενα. Αεροστατική.—Αέρια, μετάδοσις των πιέσεων αυτών.Ατμόσφαιρακαι πίεσις αυτής. Βαρόμετρα. Μεταβολαί της ατμοσφαιρικής πιέσεως. Χρήσις του βαρομέτρου. Ελαστικότης των αερίων. Μανόμετρα. Αρχή του Αρχιμήδους. Α ε ρόστατα. Αντλίαι. Σίφων. Θερμότης.—Πηγαί της θερμότητας' τρόπος μεταδόσεως αυτής. Εκπομπή καιαπορρόφησιςτηςθερμότητος. Διαστολή των στερεών, υγρών και αερίω Θερμοκρασία. Θερμόμετρα. Θερμιδομετρία. Τήξις και πήξις. Ψυκτικά μίγματα. Διάλυσις και κρυστάλλωσις, εξαέρωσις και υγροποίησις. Εξάτμησις. Ψύξις δι' εξατμίσεως. Βρασμός. Απόσταξις. Υδρατμοί της ατμοσφαίρας. Υγρομετρία. Ομίχλη, νέφη, βροχή, βροχόμετρον, χιών, δρόσος, πάχνη, καταιγίδες. Θερμοκρασία της ατμοσφαίρας και αίτια επιδρώντα επ' αυτής. Μέσαι θερμοκρασίαι. Ισόθερμοι. Θερμοκρασία των θαλασσών, λιμνών και πηγών. Ατμοσφαιρική πίεσις. Ισοβαρείς. Άνεμοι και χαρακτήρες αυτών. Ανεμοδείκται. Άνεμοι διηνεκείς και περιοδικοί. Κυκλώνες. Μετεωρολογία. Κλίμα, είδος και σταθερότης αυτού. Πρόγνωσις του καιρού. Επίδρασις του κλίματοςεπίτων φυτών. Γεωγραφικά μέτρα προφυλακτικά κατά των μετεώρων. Β'. Χημεία. Ύδωρ, φυσικόν και καθαρόν, σύνθεσις, ανάλυσις και ιδιότητες του ύδατος. Υδρογόνον και οξυγόνον, παρασκευή και ιδιότητες αυτού. Ατμοσφαιρικόςαήρ,σύστασις αυτού. Πείραμα του [κενό], Διοξείδιον του άνθρακος και υδρατμοί του αέρος. Άζωτον και ιδιότητες αυτού. Παρουσία τούτου εις το ζωϊκόν και φυτικόν βασίλειον. Καύσις και αναπνοή. Σώματα απλά και σύνθετα. Μίγμα και χημική ένωσις. Ανάλυσις και σύνθεσις. Αντιδράσεις και χημική συγγένεια. Μέσα προκαλούντα τας αντιδράσεις. Οξέα, βάσεις, άλατα, κράματα. Συμβολική παράστασις των στοιχείων. Ατομικά βάρη. Τύποι. Υπόθεσις των ατόμων και των μορίων. Αμμωνία και αμμωνικά άλατα. Θείον και θειικόν οξύ. Χρήσις αυτών. Υδρόθειον. Χλωριούχον νάτριον, εξαγωγή και ιδιότητες αυτού. Νιτρικόν νατριον, νιτρικόν οξύ. Παρασκευή, ιδιότητες και χρήσις αυτών. Φωσφορικόν ασβέστιον, φωσφορικόν οξύ, φώσφορος, ιδιότητες τούτων. Άνθραξ, διάφοροι ποικιλίαι αυτών. Φυσικαί και χημικαί ιδιότητες του άνθρακος. Ανθρακικόν ασβέστιον, διοξείδιον και μονοξείδιον του άνθρακος. Τάξις Β'. Ώραι καθ' εβδομάδα 3. Α'. Φυσική.

Ηλεκτρισμός.—Ηλέκτρησιςτωνσωμάτων διά της τριβής και εξ επιδράσεως. Ηλεκτροσκόπια, καλοί και κακοί αγωγοί του ηλεκτρισμού. Θετικός και αρνητικός ηλεκτρισμός. Πυκνωταί. Ατμοσφαιρικός ηλεκτρισμός.—Ηλέκτρησις των νεφών, αστραπή, βρονντή, κεραυνός, αλεξικέραυνον. Πολικόν σέλας. Μαγνητισμός.—Φυσικοί και τεχνητοί μαγνήται. Πόλοι των μαγνητών. Άλλη επίδρασις τούτων. Μαγνητική βελόνη. Ναυτική πυξίς. Ηλεκτρικαί μηχαναί.—Ηλεκτρικόν ρεύμα, γένεσις και αποτελέσματα τούτου. Ρεύματα εξ επαγωγής. Ηλεκτρομαγνήται. Γαλβανόμετρον. Ηλεκτρικός κώδων. Ηλεκτρικός τηλέγραφος. Εναλλασσόμενα ρεύματα, εφαρμογαί αυτών. Ακτίνες του [κενό]. Πειράματα [κενό]. Τηλέγραφος άνευ σύρματος. Μηχανική. Κινητόν. Κίνησις ομαλή, γραφική παράστασις ταύτης. Αρχή τηςαδρανείας.Κίνησις μεταβαλλομένη, αίτια, νόμοι και γραφική παράστα ταύτης. Κίνησις κυκλική, φυγόκεντρος δύναμις, νόμοι και εφαρμογαί ταύτης. Βαρύτης και παγκόσμιος έλξις. Νόμος των έλξεων. Εκκρεμές, νόμοι, εφαρμογαί και χρήσις αυτού. Πτώσις των σωμάτων, νόμος ταύτης. Αντίστασις των στών, αεροπλάνα, υποβρύχια. Β'. Χημεία. Μέταλλα και κράματα. Επίδρασις του ύδατος και του αέρος επ' αυτών. Μεταλλουργία. Ορυκτά και γενικαί μέθοδοι κατεργασίας αυτών. Μεταλλουργία του σιδήρου, χαλκού, ψευδαργύρου, μολύβδου, αργύρου, χρυσού, λευκοχρύσου, νικελίου κλπ. χημικαί ιδιότητες, κυριώτεραι ενώσεις και χρήσις αυτών. Αργίλλιον, οξείδιον του αργιλλίου κρυσταλλικόν. Άργιλλος και αγγειοπλαστική. Θειϊκόν αργίλλιον. Στυπτήρια. Κοβάλτιον, αντιμόνιον, μαγνήσιον, ασβέστιον, υδράργυρος. Καυστικόν νάτριον και καυστικόν κάλι. Πετρώματα ασβεστολιθικά. Άσβεστος, γύψος, τσιμέντα, ύαλος, υαλουργία. Γ'. Φυσική Ιστορία. α') Ζωολογία. Διακριτικοί χαρακτήρες των οργανικών από των ανοργάνων σωμάτων και των ζώων από των φυτών, ορισμός των ζώων. Ειδική περιγραφή, φυσιολογία και ανατομία των κυριωτέρωνεκτωναντιπροσώπωντου ζωϊκού βασιλείου και ιδία των εν Ελλάδι απαντώντων ζώων. Ταξινόμησις αυτών. Θεμελιώδεις τύποι των μορφών των ζώων, σημασία του χρώματος και του σχήματος αυτών διά την διαβίωσίν των. Μετανάστευσις και τεχνικαί τητες των ζώων. Σπουδαιότης του ζωϊκού κόσμου διά τον άνθρωπον. Ωφέλιμα καιεπιβλαβήζώα. β') Φυτολογία. Ορισμός του φυτού, εξωτερική μορφή και όργανα αυτού. Ταξινόμησις των φυτών εις θαλλόφυτα, βρυόφυτα, αγγειοκρυπτόγαμα, γυμνό-

γυμνόσπερμακαιαγγειόσπερμα.Ειδικωτέραεξέτασιςγυμνοσπέρμων και αγγειοσπέρμων και ιδία των δένδρων, τα οποία αποτελούσι δάση της Ελλάδος. Σύλληψις, θανάτωσις και παρασκευή εν ξηρώ ή εν οινοπνεύματι προς καταρτισμόν διδακτικών συλλογών, διαφόρων ζώων και ιδία πτηνών, εντόμων καιενύδρων.Συλλογή και διατήρησις διά τον αυτόν σκοπόν διαφόρων ανθ φύλλων, καρπών, σπόρων κλπ. Τάξις Γ'. Ώραι καθ' εβδομάδα 3. Α') Χημεία οργανική. Οργανικά και ανόργανα σώματα. Συστατικά αυτών. Ποιοτική και ποσοτική ανάλυσις των οργανικών σωμάτων. Υδρογονάνθρακες. Μεθάνια, ανθυλένιον, οξυλένιον, πετρέλαιον, προϊόντα δι' αποστάξεως, φωταέριον, βενζόλιον, τυλονόη, ναφθαλίνη, νιτροβενζόλη, ανιλίνη, φαινόλη. Παρασκευή, ιδιότητες και χρήσις αυτών. Κυτταρίνη, νιτροκυτταρίνη, κολλόδιον. Χάρτης. Χάρτης περγαμηνός. Άλευρα, άμυλον, γλοίνη, άμυλον γεωμήλων. Δεξτρίνη, γλυκόζη, σάκχαρον κοινόν, υδατάνθρακες εν γένει. Ζύμωσις και φυράματα. Οινόπνευμα, οίνος, ζύθος, και άλλα οινοπνευματώδη ποτά. Αρτοποιία. Αιθυλικόν πνεύμα. Αιθεροποίησις και σαπωνοποίησις. Οξείδωσις. Κοινός αιθήρ, μεθυλικόν πνεύμα. Πνεύματα εν γένει και αιθέρες. Οξική ζύμωσις, όξος, οξικόν οξύ. Οργανικά οξέα, οξαλικόν, τρυγικόν, νιτρικόν, γαλακτικόν, τανίνη. Λίπη, προέλευσις, εξαγωγή και ιδιότητες αυτών. Σαπωνοποίησις, έλαια, βούτυρον, μαργαρίνη, τυρός. Στεατικά κηρία. Σάπωνες. Γλυκερίνη, νιτρογλυκερίνη, δυναμίτις. Λεύκωμα, λευκωματώδεις ουσίαι, θρεπτικαί ουσίαι, σήψις και συντήρησις αυτών. Αιθέρια ελαια και ρητίναι. Αλκαλοειδή. Υφαντικαί ύλαι. Στοιχεία βαφικής. Β') Φυσική ιστορία. α') Ζωολογία. Σύντομος επανάληψις των εν τη προηγουμένη τάξει διδαχθέντων εκ της ζωολογίας, όργανα των ζώων, κύτταρα και Ιστοί. Γενική επισκόπησις του ανθρωπίνου σώματος, περιγραφή των αποτελούντων αυτό οργάνων. Οστά, σκελετός, αρθρώσεις, μύες, κίνησις, νευρικόν σύστημα εν γένει. Αίσθησις και αισθητήρια όργανα. Θρέψις του σώματος, όργανα πέψεως, απομυζήσεως, κυκλοφορίας του αίματος και εκκρίσεων. Φωνητικά όργανα του ανθρώπου. β') Φυτολογία. Σύντομος επανάληψις των εν τη προηγουμένη τάξει διδαχθέντων εκ της φυτολογίας. Φυσιολογία των φυτών, θρέψις, αύξησις και φαινόμενα ερεθιστικά αυτών. Γονιμοποίησις και διάδοσις των σπερμάτων και καρπών.Ενοφθαλμιασμόςκαι

εμβολιασμός. Ασθένεια των φυτών. Φυσικά και τεχνικά λιπάσματα. Φαινόμενα της ζωής κοινά εις τε τα ζώα και τα φυτά. Βιολογική εξέτασις ζώων και φ κατά συμβιωτικάς κοινότητας. Γ') Φυσική. α') Ακουστική. Ήχος, παραγωγή, μετάδοσις, ταχύτης και χαρακτήρες αυτού. Μετάδοσις των παλμικών κινήσεων. Φωνογράφος. Ανάκλασις του ήχου, ηχώ, αντήχησις. Μουσική κλίμαξ, όρια μουσικών ήχων. Παλλόμεναι χορδαί, ηχητικοί σωλήνες, αντηχεία. β') Οπτική. Φως, σώματα φωτεινά, σκοτεινά, διαφανή, σκιερά, διαφώτιστα. Ευθύγραμμος μετάδοσις του φωτός. Σκιά, σκοτεινός θάλαμος. Περίθλασις του φωτός, ταχύτης αυτού. Φωτομετρία. Ισότης εντάσεων και φωτισμού, μονάδες φωτός. Νόμος φωτομετρίας. Φωτόμετρα, περιγραφή και χρήσις αυτών. Ανάκλασις του φωτός, επίπεδα και σφαιρικά κάτοπτρα. Διάθλασις του φωτός, νόμοι αυτής. Ολική ανάκλασις. Πρίσμα: Φακοί και ιδιότητες αυτών, οπτικά όργανα, μικροσκόπια, τηλεσκόπια. Φωτογραφία. Προβολείς, κινηματογράφος. Οφθαλμός, σχηματισμός του ειδώλου. Προσαρμοστία. Οφθαλμός κανονικός, μύωψ, υπερμέτρωψ, πρεσβύωψ. Διόφθαλμος όρασις, στερεοσκόπιον. Ανάλυσις του φωτός, φάσμα ηλιακόν, σύνθεσις του φωτός. Φωτεινά μετέωρα. Φασματοσκοπία, φασματοσκόπιον. Χρώμα των σωμάτων. Ακτινοβολία φωτογόνων σωμάτων. ιδιότητες του φωτός θερμαντικαί και χημικαί. Τάξις Δ'. Ώραι καθ' εβδομάδα 3. Α') Φυσική Ιστορία. α') Γεωλογία. Σκοπός της γεωλογίας. Επίδρασις του αέρος, του ύδατος, των πάγων και του ενοργάνου κόσμου επί της επιφανείας της γης. Εσωτερική θερμότης και θερμοκρασία της γης. Υπόθεσις επί της ηφαιστειότητος της γης. Ηφαίστεια, θερμαί πηγαί. Κινήσεις του εδάφους, σεισμοί. Πετρώματα, διακριτικά γνωρίσματα αυτών. Μεταμόρφωσις και σχηματισμός των πετρωμάτων δι' επιδράσεων χημικών μηχανικών και του ενοργάνου κόσμου. Στολιδώσεις και ρήγματα του φλοιού της γης. Διπλασιογνωσία. Απολιθώματα. Γεωλογικοί αιώνες, χαρακτηριστικά τούτων απολιθώματα εκ του ενοργάνου κόσμου. β') Ορυκτολογία. Σκοπός ταύτης. Ορισμός του ορυκτού. Άμορφα και έμμορφα ορυκτά. Κρύσταλλα. Σχηματισμός εμμόρφων ορυκτών. Σχισμός, θραύσις, σκληρότης, ανθεκτικότης, ειδικόν βάρος, χρώμα, λάμψις και διαφάνεια των ορυκτών, μαγνητοηλεκτρικαί ιδιότητες και φυσιολογικά γνωρίσματα αυτών.

Περιγραφή των εξής ορυκτών: Αδάμαντος, γραφίτου, αυτοφυσηθείου, χρυσού, αργύρου, υδραργύρου, χαλκού και σιδήρου, σιδηροπυρίτου, χαλκοπυρίτου, γαληνίτου, αντιμονίου, σφαλερίτου, κορονδίου, σμύριδος, χαλαζίου, οπαλλίου, αιματίτου, λειμονίτου, πυρολουσίτου, μαλαχίτου, αζουρίτου, ασβεστίτου, μαγνησίτου, δολομίτου, σιδηρίτου, αστρίων, τοπαζίου, τουρμαλίνης, ανθρακίων, σμαράγδου, οφείτου, σηπίου, χλωρίτου, μαρμαριγίνης, απατίτου, γύψου, μαγειρικού άλατος, αργυροδάμου, οργανικών ορυκτών. Β') Γεωπονικά. Όργανα του φυτού, όροι αναπτύξεως αυτού. Σπόρος και αναπαραγωγή των φυτών, θρέψις αυτών, απορρόφησις του αζώτου. Σύστασις του εδάφους, ιδιότητες φυσικαί και χημικαί και σχηματισμός αυτού. Όροι επιδρώντες επί της παραγωγής. Λιπάσματα, διορθωτικαί ουσίαι, ποτισμός, αποστράγγισις, εκχέρσωσις και ανασκαφή. Ανθοκομία, λαχανοκομία και δενδροκομία. Γ') Υγιεινή. Ορισμός, σκοπός και κυριώτεραι υποδιαιρέσεις αυτής. καθαρισμός αυτών. Ο αήρ απαραίτητος εις την ζωήν. Ασφυξία. Αήρ ακάθαρτος, κίνδυνοι εκ τούτου. Αερισμός, κονιορτός, μικρόβια του αέρος. Μόλυνσις του οργανισμού διά του αέρος. Εξάσκησις των αναπνευστικών οργάνων. Τροφαί.—Τροφαί φυτικαί. Άρτος, νοθεία αυτού, λάχανα, όσπρια, καρποί. Τροφαί ζωικαί. Κρέατα, ιχθύες, όστρακα, γάλα, βούτυρον, τυρός, ώά, κλπ. Έξάσκησις των πεπτικών οργάνων. Όροι αναγκαίοι καλής πέψεως. Κανονικότης γεύματος και λειτουργιών, λαιμαργία, εκλογή των τροφών. Δηλητηρίασις του οργανισμού διά των τροφών (νοθείαι, σήψις κλπ.) Διατήρησις των τροφών. Αντισηπτικά. Ποτά αρωματικά (καφές, τέϊον κλπ.) διά ζυμώσεως, δι' αποστάξεωςκαιμετ' αιθερίων ελαίων. Μέθη. Αλκοολισμός, οι εκ τούτου κίνδυνοι. Οίκος.—Κατασκευή. Θέρμανσις, αερισμός, φωτισμός και καθαρισμός αυτού. Παράσιτα.—Επιμέλεια του σώματος, λουτρά, καθαριότης, σωμασκία, περίπατος, ανάπαυσις. Υγιεινή των αισθητηρίων οργάνων, ενδυμασία. Μεταδοτικαί ασθένειαι, μικρόβια, κυριώτερα είδη μεταδόσεως αυτών. Άνθραξ, διφθερίτις, ελώδεις πυρετοί, τύφος, χολέρα, φυματίωσις [κενό] κλπ. Μέσα προφυλακτικά κατ' αυτών. Νόσοι μεταδιδόμενα', εκ των ζώων. Αιφνίδια δυστυχήματα. Τάξις Ε'. α') Εν αμφοτέροις τοις τμήμασιν. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. Ασκήσεις και εφαρμογαί επί των κυριωτέρων εκ των εν ταις κατωτέραις

τάξεσι διδαχθέντων μερών της φυσικής, της χημείας και της φυσικής ιστορίας. β') Εν τω δημοδιδασκαλικώ τμήματι. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. 1) Γεωπονικά. Οινοποιία.—Άμπελος (κλίμα, εδαφος, ποικιλίαι, πολλαπλασιασμός αυτής, φύτευμα, εγκεντρισμός, κλάδευμα και εν γένει καλλιέργεια της αμπέλου. Ασθένειαι αυτής. Σταφυλαί, γλεύκος, οινοπνευματική ζύμωσις, χημικά φαινόμενα, εξωτερικαί επιδράσεις, δοκιμή και διόρθωσις της οξύτητος του γλεύκους, οινοποιεία, οιναποθήκη, περιποίησις του οίνου μετά βελτιώσεως αυτού. Ποικιλίαι οίνου. Κυριώτεραι ασθένειαι αυτού. Ελαιουργία.—Ελαία, πολλαπλασιασμός και καλλιέργεια αυτής. Συγκομιδή και παθολογία των ελαιών, διατήρησις αυτών, εξαγωγή ελαίου, καθαρισμός και διατήρησις αυτού, χρησιμοποίησις των πυρήνων. Ζωοτεχνία.—Σκοπός ταύτης. Χρήσις των οικιακών ζώων, τροφαί αυτών. Υγιεινή των οικιακών ζώων. Μέθοδοι αναπαραγωγής. Ασθένειαι των ζώων. Γαλακτοκομία, βουτυροκομία, τυροκομία. Πτηνοτροφία. Μελισσοκομία. Σηροτροφία. Στοιχεία γεωργικής οικονομίας. 2) Σχολική υγιεινή. Διδακτήριον, φωτισμός, αερισμός, θέρμανσις και καθαριότης αυτού. Παραρτήματα του διδακτηρίου. Έπιπλα, σκεύη αυτού, διδακτικά όργανα. Σωματική και πνευματική κόπωσις των μαθητών, σωμασκία και παιδιαί, μαθήματα εν υπαίθρω, περίπατοι κλπ. 9.

Παιδαγωγικά.

Τάξις Γ'. Παιδαγωγική ψυχολογία. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. Λογική. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. Τάξις Δ'. Διδακτική. Ώραι καθ' εβδομάδα 5. Τάξις Ε'. σεων και φροντιστηρίου. Ώραι καθ' εβδομάδα 14. 10. Μουσική. Τάξις Τάξις Τάξις Τάξις Τάξις

Α'. Β'. Γ'. Δ'. Ε'.

Ώραι καθ' εβδομάδα 4. » » » 3. » » » 3. » » » 3.

11. Καλλιγραφία και Ιχνογραφία. Τάξις Α'. Καλλιγραφία. Ώ ρ α ι καθ' εβδομάδα 1. Ιχνογραφία.Ώ ρ α ι καθ' εβδομάδα 2. Τάξις Β'. Ιχνογραφία. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. Τάξις Γ'. Ιχνογραφία. Ώραι καθ' εβδομάδα 1. Τάξις Δ'. Ιχνογραφία. Ώραι καθ' εβδομάδα 1. Τάξις Ε'. Εν

τω ιεροδιδασκαλικώ τμήματι ιχνογραφία ώ 12.

Τάξις Τάξις Τάξις Τάξις Τάξις

Χειροτεχνία.

Α'. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. Β'. » » » 2. Γ'. » » » 2. Δ'. » » » 1. Ε'. » » » Εν τω ιεροδιδασκαλικώ τμήματι ώραι καθ' εβδο 13. Γυμναστική.

Τάξις Τάξις Τάξις Τάξις Τάξις

Α'. Β'. Γ'. Δ'. Ε'.

Ώραι καθ' εβδομάδα 3. » » » 3. » » » 3. » » » 3.

Εναμφοτέροιςτοιςτ μ ή μ α σ ι ν . Ώ ρ α ι καθ'

εβδομάδα

3.

Ωρολόγιον

Μαθήματα

Α'

1) Ιερά Ιστορία της Παλαιάς Διαθήκης μεθ' έρμηνευτικής αναγνώσεως ιστορικών περικοπών εκ της Π . Δ 2) ιερά ιστορία της Καινής Διαθήκης μεθ' ερμηνευτικής αναγνώσεως ιστορικών περικοπών εκ της Κ.Δ 3) ιερά κατήχησις 4) Εισαγωγή και ερμηνεία Παλαιάς Διαθήκης 5) Εισαγωγή και ερμηνεία Καινής Διαθήκης 6) Εκκλησιαστική Ιστορία 7) Δογματική 8) Χριστιανική ηθική 9) Εκκλησιαστική ρητορική 10) Λειτουργική 11) Τελετουργική 12) Ποιμαντική και κανονικόν δίκαιον 13) Ερμηνεία Πατέρων 14) Ελληνικά 15) Λατινικά 16) Γαλλικά 17) Ιστορία 18) Γεωγραφία 19) Μαθηματικά 20) Φυσικά, Γεωπονικά και Υγιεινή 21) Παιδαγωγικά. Ψυχολογία και Λογική . . . 22) Παιδαγωγικά 23) Διδακτική 24) Μουσική και Ωδική 25) Καλλιγραφία και Ιχνογραφία 26) Χειροτεχνία 27) Γυμναστική

πρόγραμμα

Ώ ρ α ι καθ' εβδομάδα κατά τάξεις Β' Γ' Δ' Ε'

2

—

—

—

—

-

—

3 2 — — — — — — — — — — 9 3 3 2 2 3 3 — — — 4 3 2 3

— — — — — — — — — — — — 9 2 3 2 2 3 3 — — — 3 2 2 3

— — 3 3 — — — — 2 — — — 7 2 2 2 — 2 3 4 — — 3 1 2 3

— — 2 2 2 — 2 2 — — — — 7 1 2 2 — 2 3 — — 5 3 1 1 3

— — — — 2 3 — 2 — 2 2 — 6 — — — — — 2 — — — — — — 3

— — — — — — — — — — — — — — — — — — 2 — 14 — 2 1 1 —

— — 3 4 — — — — — — — 3 — 4 2

παιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν

Αθήναις

τη

19 Οκτωβρίου 1918 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

Ο

Υπουργός

των

Εκκλησιαστικών ΔΗΜ.

ΔΙΓΚΑΣ

κλπ.

28 ΔΙΑ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΙΕΡΑΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΤΡΙΠΟΛΕΩΣ ΚΑΙ ΑΡΤΑΣ (Β. Διάταγμα/21 Νοεμβρίου 1919) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου ΥπουργόςΔ. Δίγκας

Περί διαρρυθμίσεως των ιερατικών σχολών Τριπόλεως και Άρτης ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τον νόμον 1432 και τον άρθρον 34 του ΓΥΙΔ' νόμου, προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε: Αι κατά τον νόμον ΤΞΖ' και το από 9Ιουνίου 1903 Ημέτερον διάταγμα ιδρυμέναι Ιερατικαί Σχολαί Τριπόλεως και Άρτης διαρρυθμίζονται ως έπεται" Άρθρον 1. Αι Ιερατικαί Σχολαί Τριπόλεως και Άρτης υπάγονταιειςτην δικαιοδοσίαν του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Ε κ παιδεύσεως. Η δε Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος γνωματεύειπροςτο Υπουργείον κατά τον διορισμόν του διευθυντού και του καθηγητού των θεολογικών μαθημάτων και έχει το δικαίωμα και το καθήκον της ανωτέρας πνευματικής επιβλέψεως επί της ιερατικής μορφώσεως,επίτηςευκοσμίαςτων ήθών των μαθητών των σχολών, δικαιουμένη να υποδεικνύει διά του ειρημένου Επισκόπου εις το Υπουργείον παν ληπτέον υπό την ανωτέρω έποψιν μέτρον.

[

]

Άρθρον 4. το πρόγραμμα των Σχολών ως και ο εσωτερικός κανονισμός τούτων τίθενται εις εφαρμογήν διά πράξεως εγκριτικής του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως, μετά γνώμην της ανωτέρας Εφορευτικής Επιτροπής των ιερατικών Σχολών.

[

]

Άρθρον 7. Ίνα γίνη τις δεκτός εν ταις Σχολαίς ταύταις απαιτείται να είνε 1) Έλλην, τέκνον γονέων Ορθοδόξου Ανατολικού δόγματος. Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 266, τχ. Α'/1 Δεκεμβρίου 1919.

2) Έ χ η ηλικίαν ούτε κατωτέραν του 15ου έτους, ούτε ανωτέραν του 20ού έτους,τουτελευταίου τούτου ορίου δυναμένου να επεκταθή μέχρι του 35ου έτους τηςηλικίας,εφ'όσον τούτο θεωρείται αναγκαίον, μετά πρότασιν της Ανωτέρας Εφορευτικής Επιτροπής των ιερατικών Σχολών και κατ'απόφασιντου Υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. 3) Υγιής και αρτιμελής κατά το σώμα. 4) Να φέρη απολυτήριον ελληνικού σχολείου μετά διαγωγής τουλάχιστον κοσμίας. 5) Να παράσχη διά των γονέων η των κηδεμόνων αυτού εγγύησιν αξιόχρεων ότι εάν, μετά την εκπαίδευσίν του και όταν φθάση εις την υπό των ιερών κανόνων οριζομένην ηλικίαν, μεταμεληθείς δεν ήθελε χειροτονηθή ιερεύς εγγαμος η αγαμος η εάν αποβληθή του σχολείου, θέλει αποδίδει πάσαν την διά τα δίδακτρα αυτού γενομένην δαπάνην, προς απότισιν της οποίας εφαρμόζονται κατ' αυτού αι διατάξεις του νόμου περί καθυστερούντων οφειλετών του Δημοσίου. Εξαιρούνται δε οι εξ ασθενείας επαγούσης ανικανότητα ή εξ άλλης τινός αίφνης επελθούσης φυσικής ελλείψεως κωλυόμενοι.

τήριον εξέτασιν, οριζομένην συμφώνως τω εσωτερικώ των Σχολών οργανισμώ. Άρθρον 8. Οι απόφοιτοι των ιερατικών Σχολών Άρτης και Τριπόλεως δύνανται να φοιτήσωσι χάριν ανωτέρων σπουδών εις την εν Αθήναις Ριζάρειον Εκκλησιαστικήν Σχολήν, εγγραφόμενοι μετά κατατακτήριον εξέτασιν εις την 3ην τάξιν αυτής. Άρθρον 9. το πτυχίον των κατά το παρόν διάταγμαοργανουμένωνκαι και λειτουργουσών ιερατικών Σχολών παρέχει το δικαίωμα προς χειροτονίαν, λογίζεται δε ως προσόν διά τον διορισμόν συμφώνως προς τας διατάξεις του περί ενοριών νόμου. Άρθρον 10. Οι κατά τους ισχύοντας οργανισμούς μαθηταί της β' τάξεως των σχολών τούτων δύνανται να φοιτήσωσιν εις την κατά τον νέον οργανισμόν β' τάξιν των ιδίων ιερατικών Σχολών εγγραφόμενοι εις ταύταςαμέσως.Οιδε μαθηταί των καταργουμένων τάξεων γ' και δ' της Σχολής Τριπόλεως ακολουθούσι μέχρι πέρατος των σπουδών αυτών ιδιαίτερον κύκλον μαθημάτων κατά τοάχριτούδε ισχύον πρόγραμμα.

[

]

Άρθρον 13. Αι Σχολαί αύται διαιρούνται εις δύο τμήματα. Εις μεν πρώτον η φοίτησις είνε διετής, εις δε το έτερον τετραετής. Εις το πρώτον γίνονται δεκτοί απόφοιτοι της γ' τάξεως του ελληνικού σχολείου και ηλικίας απ του 22 μέχρι του 23 έτους. Εις δε το έτερον απόφοιτοι της α' γυμνασίου η τουλάχιστον απόφοιτοι του ελληνικού σχολείου ηλικίας δε συμφώνως προς τα εν τω άρθρω 7 οριζόμενα. Οι μαθηταί της β' τάξεως του δευτέρου τούτου τμήματος

τος δύνανται, εάν επιθυμώσι να εξακολουθήσωσιν ανωτέραν μόρφωσιν, να εγγραφώσιν εις την αυτήν τάξιν της Ριζαρείου Σχολής μετά κατατακτήριον εξέτασιν. Η λειτουργία ως και το πρόγραμμα του δευτέρου τούτου τμήματος θέλουν τεθή εις εφαρμογήν διά Β. διατάγματος. Ο αυτός Ημέτερος Υπουργός δημοσιεύσει και εκτελέσει το διάταγμα τούτο. Εν

Αθήναις

τη

21 Νοεμβρίου 1919 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

Ο

Υπουργός

των

Εκκλησιαστικών

κλπ. ΔΗΜ.

ΔΙΓΚΑΣ

29 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΕΡΑΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΤΡΙΠΟΛΕΩΣ ΚΑΙ Α Ρ Τ Α Σ (Β. Διάταγμα/25 Ιουλίου 1920) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Δ. Δίγκας

Περί καθορισμού τον ωρολογίον και αναλντικού προγράμματος των μαθημάτων των εν Τριπόλει και Άρτη ιερατικών σχολών ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τον νόμον 1432, προτάσει του Ημετέρου επί των Ε κ κλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε: λει και Ά ρ τ η ιερατικών σχολών καθορίζεται ως εξής: ΤΑΞΙΣ Α'

Θεολογικά' 1) Ιερά Ιστορία της Παλαιάς Διαθήκης μεθ' ερμηνευτικής αναγνώσεως ιστορικών περικοπών εκ της Παλαιάς Διαθήκης, ώραι 3. 2) Κατήχησις, ώραι 2. 3) Λειτουργική, ώραι 2. 4) Εκκλησιαστική Ιστορία, ώραι 3. Ελληνικά. 1) Αρχαία Ελληνικά. Κατά το α' τρίμηνον: Ερμηνεία μερών κατ' εκλογήν εκ της των Αθηναίων Πολιτείας του Αριστοτέλους η εκ της Αρριανού αναβάσεως(απότου11ου κεφ. του α' βιβλίου και εξής). Κατά το β' τρίμηνον ερμηνεία δύο εκ των μικροτέρων λόγων του Λυσίου (υπέρ Μαντιθέου, υπέρ του αδυνάτου, δήμου καταλύσεως, απολογίας κατά Φίλωνος, κατά σιτοπωλών) ή του Αεροπαγιτικού ή του Ευαγόρου του Ισοκράτους. Κατά δε το γ' τρίμηνον: Ερμηνεία μερών κατ' εκλογήν εκ των τα Λατινικά πράγματα πραγματευομένων βιβλίων του Ηροδότου. Ώραι 3 καθ' εβδομάδα.Ανάγνωσιςμετά των αναγκαιοτάτων διασαφήσεων μιας η δύοεκτων

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 192, τχ. Α'/26 Αυγούστου 1920.

ομιλιών του Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Ανά μίαν ώραν καθ' εβδομάδα καθ' όλον το σχολικόν έτος. Ομοία ανάγνωσις μερών κατ' εκλογήν εκ των παραλλήλων βίων του Πλουτάρχου των σχετιζομένων προς την εν τη τάξει διδασκομένην Ιστορίαν, ανά μίαν ώραν καθ' εβδομάδα καθ' όλον το σχολικόν έτος. Συντομωτάτη επανάληψις του τυπικού και ετυμολογικού, της γραμματικής της αρχαίας Ελληνικής γλώσσης και μάλιστα του Αττικού πεζού λόγου, απόδετηςενάρξεωςτηςερμηνείαςτουΗροδότου πρακτική όλως διδασκαλία των γραμματικών φαινομένων της Ιωνικής διαλέκτουεναντιπαραβολήπρος την Αττικήν. Ε κ του Συντακτικού της αρχαίας Ελληνικής γλώσσης τα περί προτάσεως, κρίσεως και επιθυμίας, ερωτηματικών προτάσεων, ονοματικών και επιρρηματικών διορισμών, αντωνυμιών, διαθέσεων του ρήματος, σημασίας των χρόνων καιτωνεγκλίσεων,απροσώπωνρημάτων, ρηματικών επιθέτων και προθέσεων. Γραπτή και προφορική άσκησις των μαθητών και τα εκάστοτε διδασκόμενα μέρη του συντακτικού διά καταλλήλων θεμάτων και εν τη παραδόσει και κατ' ιδίαν ώραι 2. 2) Νέα Ελληνικά: Ανάγνωσις περικοπών νεωτέρων πεζογράφων και ποιητών (εκ της διά την Α' τάξιν των γυμνασίων εγκεκριμένης συλλογής νεοελληνικών αναγνωσμάτων). Απομνημόνευσις και απαγγελία εξαιρέτων ποιημάτων εκ των εν τη τάξει αναγινωσκομένων. Συνθέσεις δύο τουλάχιστον κατά μήνα (διηγήσεις και περιγραφαί γεγονότων του καθ' ημέραν βίου,εορτών,εκδρομών κλπ. η επί τη βάσει εικόνων, περιλήψεις ερμηνευθέντων μερών των εν τη τάξει διδασκομένων συγγραφέων). Ώ ρ α 1. Ιστορία. Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδος από των Περσικών πολέμωνκαιτωνανατολικών εθνών μέχρι της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. Γεωγραφία. Η της Ευρώπης και κυρίως της Ελλάδος. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. Μαθηματικά" 1) Πρακτική Αριθμητική. Αι τέσσαρες πράξεις επί των ακεραίων, κλασματικών και δεκαδικών αριθμών. Διαιρετότης. Αριθμοί πρώτοι προς αλλήλους. Αριθμοί πρώτοι και σύνθετοι. Ανάλυσις συνθέτων αριθμών εις γινόμενα παραγόντων πρώτων. Μέγιστος κοινός διαιρέτης και ελάχιστον κοινόν πολλαπλάσιον. Μέτρα, σταθμά και νομίσματα. Συμμιγείς αριθμοί. Ποσά εξαρτώμενα απ' αλλήλων. Ποσά κατ' ευθείαν και αντιστρόφως ανάλογα. Λύσεις προβλημάτων διά της αναγωγής εις την μονάδα. Λόγοι μεγεθών ομοειδών και αριθμών. Αναλογίαι. Απλαί και σύνθετοι μέθοδοι των τριών. Προβλήματα υπολογισμού ποσοστών, απλού τόκου, υφαιρέσεως, μίξεως, μερισμού εις μέρη κατ' ευθείαν

καιαντιστρόφωςανάλογα,εταιρείαςκαιμέσου ορού. Τετραγωνική ρίζα του αριθμού. Στοιχεία Λογιστικής και καταστιχογραφίας. Προβλήματααπλάκαι σύνθετα. Ασκήσεις. 2) Πρακτική γεωμετρία. Επίπεδα σχήματα, γραμμαί, γωνίαι, ευθύγραμμα σχήματα, κύκλοι. Γνωρίσματα και πρακτικαί αποδείξεις των Ιδιοτήτων αυτών. Γεωμετρικαί κατασκευαί τη βοήθεια κανόνος, διαβήτου, γνώμονος και μοιρογνωμονίου. Κανονικά και όμοια γεωμετρικά σχήματα, γνωρίσματα και κατασκευή και ιδιότητες αυτών, όλως πρακτικώς αποδεικνυόμενοι. Μέτρησις ευθειών γραμμών, γωνιών, ευθυγράμμων σχημάτων και του κύκλου. Χάραξις ευθειών επί του εδάφους, καθέτων, και παραλλήλων προς αλλήλας. Χωρομετρία. Σχεδιαγράφησις ευθυγράμμων σχημάτων υπό κλίμακα. Ώραι 4 καθ' εβδομάδα. Φυσική. 1) Φυσικά. Ιδιότητες των σωμάτων και φυσικαί καταστάσεις αυτών. Ύλη, κενόν, ατμόσφαιρα. Βαρύτης. Κατακόρυφον και οριζόντιον επίπεδον. Βάρος, κέντρον αυτού. Ισορροπία σώματοςστερεούεπίοριζοντίουεπιπέδουκαι οριζοντίουάξονος.Δύναμις και αντίστασις. Αδράνεια. Σύνθεσις και ανάλυσις δυνάμεων. Μηχαναί. Μοχλός, τροχαλίαι, πολύσπαστον, βαρούλκον, κεκλιμένον επίπεδον. Ζυγός, στατήρ, πλάστιγξ. Μεταβολαί του βάρους μετά του τοπου. Μάζα. Υδροστατική. Ελευθέρα επιφάνεια των υγρών. Πίεσις αυτών επί των παρειών και του πυθμένος των περιεχόντων ταύτα δοχείων. Αρχαί του Πασκάλ και του Αρχιμήδους, συνέπειαι και εφαρμογαί των αρχών τούτων. Υδραυλικόν πιεστήριον, συγκοινωνούντα δοχεία. Ειδικόν βάρος των σωμάτων, μέτρησις αυτών. Αραιόμετρα. Τριχοειδή φαινόμενα. Αεροστατική. Αέρια, μετάδοσις των πιέσεων αυτών.Ατμόσφαιρακαι πίεσις αυτής. Βαρόμετρα. Μεταβολαί της ατμοσφαιρικής πιέσεως. Χρήσις του βαρομέτρου. Ελαστικότης των αερίων. Μανόμετρα. Αρχή του Αρχιμήδους. Αερόστατον. Αντλίαι. Σίφων. Θερμότης. Πηγαί της θερμότητος, τρόπος μεταδόσεως αυτής. Εκπομπή καιαπορρόφησιςτηςθερμότητος. Διαστολή των στερεών, υγρών και αερίων. Θερμοκρασία. Θερμόμετρα. Θερμιδομετρία. Τήξις και Πήξις. Ψυκτικά μίγματα. Διάλυσις και κρυστάλλωσις, εξαέρωσις και υγροποίησις. Έξάτμισις. Ψύξις δι' εξατμίσεως. Βρασμός. Απόσταξις. Υδρατμοί της ατμοσφαίρας. Υγρομετρία. Ομίχλη, νέφη, βροχή, βροχόμετρον, χιών, δρόσος, πάχνη, καταιγίδες. Θερμοκρασία της ατμοσφαίρας και αίτια επιδρώντα επ' αυτής. Μέσαι θερμοκρασίαι. Ισόθερμοι. Θερμοκρασία των θαλασσών, λιμνών και πηγών. Ατμοσφαιρική πίεσις. Ισοβαρείς. Άνεμοι διηνεκείς και περιοδικοί. Κυκλώνες. Μετεωρολογία. Κλίμα, είδος και σταθερότης αυτού. Πρόγνωσις του καιρού. Επίδρασις του κλίματος επί των φυτών. Γεωργικά μέτρα, προφυλακτικά κατά των

μετεώρων. 2) Χημεία. Ύδωρ φυσικόν και καθαρόν. Σύνθεσις,ανάλυσιςκαι ιδιότητεςτουύδατος. Υδρογόνον και οξυγόνον. Παρασκευή και ιδιότητες αύτου.Ατμοσφαιρικόςαήρ,σύστασις αυτού. Διοξείδιον του άνθρακος και υδρατμοί του αέρος. Άζωτον και ιδιότητες αυτού. Παρουσία τούτου εις το ζωϊκόν και φυτικόν Βασίλειον. Καΰσις και αναπνοή. Σώματα απλά και σύνθετα. Μίγμα και χημική ενωσις. Ανάλυσις και σύνθεσις. Αντιδράσεις και χημική συγγένεια. Μέσα προκαλούντα τας αντιδράσεις. Οξέα, βάσεις, άλατα, κράμματα. Συμβολική παράστασις των στοιχείων. Ατομικόν βάρος. Τύποι. Υπόθεσις τωνατόμωνκαιτωνμορίων. Αμμωνία και αμμωνιακά άλατα. Θείον και θεϊικόν οξύ. Χρήσις αυτού. Υδρόθειον. Χλωριούχον νάτριον. Εξαγωγή και ιδιότητες αυτού. Νιτρικόν νάτριον, νιτρικόν οξύ. Παρασκευή, ιδιότητες και χρήσις αυτών. Φωσφορικόν ασβέστιον, φωσφορικόν οξύ, φώσφορος. Ιδιότητες τούτων. Άνθραξ, διάφοροι ποικιλίαι αυτού. Φυσικαί και χημικαίιδιότητεςτου άνθρακος.Ανθρακικόνασβέστιον,διοξείδιον και μονοξείδιον του άνθρακος. Ώραι καθ' εβδομάδα 4. Μουσική. Ώραι καθ' εβδομάδα 3. Καλλιγραφία. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. Ιχνογραφία. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. Γυμναστική. Ώραι καθ' εβδομάδα 1. ΤΑΞΙΣ Β'

Θεολογικά. 1) ιερά Ιστορία της Καινής Διαθήκης μεθ' ερμηνευτικής αναγνώσεως Ιστορικών περικοπών εκ της Καινής Διαθήκης. Ώραι 3. 2) Διοίκησις της Εκκλησίας. Ώραι 2. 3) Λειτουργική. Ώραι 2. 4) Εκκλησιαστική Ιστορία. Ώραι 3. 5) Χριστιανική Ηθική. Ώραι 2. Ελληνικά 1) Αρχαία Ελληνικά. Κατά το α' τρίμηνον: Ερμηνεία κατ' εκλογήν Ιστορικών μερών του Θουκυδίδου. Κατά το β' τρίμηνον: Ερμηνεία δύο εκ των Ολυνθιακών του Δημοσθένους η του κατά Λεωκράτους λόγους του Λυσίου (κατ' εκλογήν), κατάδετο γ' τρίμηνον: Ερμηνεία απομνημονευμάτων του Ξενοφώντος (κατ' εκλογήν). Ώραι 2 καθ' εβδομάδα. Ερμηνεία μερών κατ' εκλογήν (1000 τουλάχιστον στίχων) εκ των πρώτων ραψωδιών της Ομήρου Οδυσσείας κατά δε την ερμηνείαν πρακτική διδασκαλία των γραμματικών φαινομένων της Ομηρικής γλώσσης εν αντιπαραβολή προς το πεζόν Αττικόν ιδίωμα, σύντομος διδασκαλίατουδακτυλικού εξαμέτρου και έμμετρος ανάγνωσις του εκάστοτε ερμηνευομένου μέρους επί μίαν ώραν καθ' εβδομάδα καθ' όλον το σχολικόν έτος.

Ανάγνωσις μιας ομιλίας του Χρυσοστόμου και μιας του Μ. Βασιλείου, ανά μίαν ώραν καθ' εβδομάδα, καθ' όλον το σχολικόν έτος. Συμπλήρωσις του συντακτικού της αρχαίας Ελληνικής γλώσσης και μάλιστα του Αττικού πεζού λόγου μετά των καταλλήλων προφορικών και γραπτών γλωσσικών ασκήσεων ως και εν τη α' τάξει. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. 2) Νέα Ελληνικά. Ανάγνωσις περικοπών νεωτέρων πεζογράφων και ποιητών (εκ της διά την β' τάξιν των γυμνασίων εγκεκριμένης συλλογής νεοελληνικών αναγνωσμάτων), ώρα 1. 3) Συνθέσεις. Περιγραφαί τοπίων η γεγονότων του καθ' ημέραν βίου, περιλήψεις ή αναλύσεις ερμηνευθέντων μερών των αναγινωσκομένων συγγραφέων ή μικραί διατριβαί, ων επίσης η ύλη λαμβάνεται εκ των ερμηνευομένων συγγραφέων. Δις του μηνός κατά τας ώρας των γλωσσικών ασκήσεων. Ιστορία" Η Ιστορία της Ελλάδος από της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως μέχρι των καθ' ημάς χρόνων. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. Γεωγραφία" Η των λοιπών Ηπείρων. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. Μαθηματικά" 1) Στοιχεία Αλγέβρας. Ποσά αντίθετα. θετικοί αρνητικοί και αντίθετοι αριθμοί.Αιτέσσαρες επί των αριθμών τούτων πράξεις. Γενικοί αριθμοί. Ρηταί παραστάσεις. Μετασχηματισμοί, απλοποιήσεις. Βαθμός και αριθμητικαί τιμαί των ρητών παραστάσεων. Αι τέσσαρες επ' αυτών πράξεις. Εξισώσεις του πρώτου βαθμού με ένα και περισσοτέρους αγνώστους. Μετασχηματισμοί και λύσεις αυτών. Μέθοδος της διά των εξισώσεων λύσεως προβλημάτων. Πρόοδοι αριθμητικαίκαιγεωμετρικαί. Λογάριθμοι, ιδιότητες αυτών. Χρήσις των λογαριθμικών πινάκων. Προβλήματα συνθέτου τόκου, ίσων καταθέσεωνκαιανατοκισμού. 2) Πρακτική γεωμετρία. Στερεά σχήματα. Κύβος, παραλληλεπίπεδα, πρίσματα, πυραμίδες, δίεδρα, στερεά, γωνίαι, δίεδρα, γνωρίσματα και ιδιότητες αυτών. Θέσεις ευθείας και επιπέδου προς έτερον επίπεδον. Κύλινδρος και κώνος. Σφαίρα. Τομαί αυτής, μέγιστοι και μικροί κύκλοι της σφαίρας. Σφαιρικαί ζώναι, τομείς, τμήμα, όνυξ και άτρακτος. Εύρεσις της ακτίνος δεδομένης σφαίρας. Μέτρησις των πολυέδρων, του κυλίνδρου, του κώνου και της σφαίρας. Σημ. α') Έκαστον των μαθημάτων (αριθμητική, άλγεβρα και γεωμετρία) διδάσκονται εντηοικεία τάξει ανά δύο ώρας καθ' εβδομάδα απ' αρχής του σχολικού έτους. Σημ. β') Η διδασκαλία της αριθμητικής γίνεται υπό τρόπον επαναλήψεως διά της λύσεως σχετικών προβλημάτων, μετά δε την διδασκαλίαν εκάστου κεφαλαίου γίνονται πολλαπλαί ασκήσεις εις λύσεις συνθέτων προβλημάτων αναφερομένων εις διάφορα προδιδαχθέντα κεφάλαια. Σημ. γ'). Η διδασκαλία της αλγέβρας δέον να έχη όλως πρακτικόν χαρακτήρα. Σημ. δ'). Η διδασκαλία της

γεωμετρίας δέον ν' άρχεται πάντοτε από της εποπτείας σχετικού γεωμετρικού στερεού. Αι αποδείξεις των Ιδιοτήτων των γεωμετρικών σχημάτων να περιορίζωνται εις τας κυριωτέρας εξ αυτών, να γίνωνται δε όλως πρακτικώς δι' επιδείξεως. Σημ. ε'). Να ασκώνται οι μαθηταί α') εις την χρήσιν του κανόνος του διαβήτου, του γνώμονος και του μοιρογνωμονίου προς κατασκευήν κανονικών γεωμετρικών σχημάτων και την λύσιν των απλουστέρων γεωμετρικών προβλημάτων, και β') εις την κατασκευήν γεωμετρικών στερεών εκ χαρτονιού, γ') ειςτηνεπίτουεδάφουςχάραξιν ευθειών γραμμών (καθέτων και παραλλήλων προςαλλήλας),δ') εις την μέτρησιν γηπέδων και την επί του χάρτου μεταφοράν του σχήματος αυτού υπό κλίμακα, και ε') εις την μέτρησιν γεωμετρικών στερεών και την εύρεσιν του βάρους αυτών εκ του όγκου και του ειδικού βάρους της ύλης των, έτι δε της χωρητικότητος δοχείων. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. Φυσικάα') Φυσική. Ηλεκτρισμός. Ηλέκτρισις των σωμάτων διά της τριβής και εξ επιδράσεως. Ηλεκτροσκόπια, καλοί και κακοί αγωγοί του ηλεκτρισμού. Θετικός και αρνητικός ηλεκτρισμός. Ηλέκτρισις των νεφών, αστραπή, βροντή, κεραυνός, αλεξικέραυνον. Πολικόν σέλας. Μαγνητισμός. Φυσικοί και τεχνητοί μαγνήται. Πόλοι των μαγνητών. Άλλη επίδρασις τούτων. Μαγνητική βελόνη. Ναυτική πυξίς. Ηλεκτρικαί μηχαναί. Ηλεκτρικόν ρεύμα. Γένεσις και αποτελέσματα τούτου. Ρεύματα εξ επαγωγής. Ηλεκτρομαγνήται. Γαλβανόμετρον. Ηλεκτρικός κώδων. Ηλεκτρικός τηλέγραφος. Εναλλασσόμενα ρεύματα, εφαρμογή αυτών. Ακτίνες του Raentgen. Πειράματα. Τηλέγραφος άνευ σύρματος. Μηχανική. Κινητόν. Κίνησις ομαλή και γραφική παράστασις ταύτης. Αρχή της αδρανείας. Κίνησις μεταβολλομένη. Αίτια, νόμοι και γραφική παράστασις ταύτης. Κίνησις κυκλική, φυγόκεντρος δύναμις, νόμοι και εφαρμογή ταύτης. Βαρύτης και παγκόσμιος έλξις. Νόμος των έλξεων. Εκκρεμές. Νόμοι, εφαρμογαί και χρήσις αυτού. Πτώσις των σωμάτων, νόμος ταύτης. Αντίστασις των ρευστών, αεροπλάνα, υποβρύχια. β') Χημεία: Μέταλλα και κράματα. Επίδρασις του ύδατος και του αέρος επ' αυτών. Μεταλλουργία. Ορυκτά και γενικαί μέθοδοι της κατεργασίας αυτών. Μεταλλουργία του σιδήρου, χαλκού, ψευδαργύρου, μολύβδου,αργύρου,χρυσού, λευκοχρύσου, νικελίου κλπ. Χημικαί ιδιότητες, κυριώτεραι ενώσεις και χρήσις αυτών. Αργίλλιον. Οξείδιον του αργιλλίου κρυσταλλικόν. Άργιλλος και αγγειοπλαστική. Θειϊκόν αργίλλιον. Κοβάλτιον. Αντιμόνιον. Μαγνήσιον, ασβέστιον, υδράργυρος. Καυστικόν νάτριον και καυστικόν κάλι. Τα κυριώτερατωναλάτωντου καλίου. Πετρώματα ασβεστολιθικά. Άσβεστος. Γύψος, τσιμέντα, ύαλος υελουργία. Γ') Φυσική ιστορία-

α') Ζωολογία: Διακριτικοί χαρακτήρες των οργανικών από των ανοργάνων σωμάτων και των ζώων από των φυτών. Ορισμός των ζώων. Ειδική περιγραφή. Φυσιολογία και ανατομία εκ των αντιπροσώπων του ζωϊκού Βασιλείου καιιδίατωνενΕλλάδι απαντώντων ζώων. Ταξινόμησις αυτών. Θεμελιώδεις τύποι των μορφών των ζώων, σημασία του χρώματος και του σχήματος αυτών διά την διαβίωσίν των. Μετανάστευσις και τεχνηταί δεξιότητες των ζώων. Σπουδαιότης του ζωϊκού κόσμου διά τον άνθρωπον. Ωφέλιμα και επιβλαβή ζώα. β') Φυτολογία: Ορισμός του φυτού, εξωτερική μορφή και όργανα αυτού. Ταξινόμησις των φυτών εις θαλλόφυτα, βρυόφυτα, αγγειοκρυπτόγαμα, γυμνόσπερμα και αγγειόσπερμα. Ειδικωτέρα εξέτασις γυμνοσπέρμων και αγγειοσπέρμων και ιδία των δένδρων τα οποία αποτελούσι δάση της Ελλάδος. Σύλληψις, θανάτωσις και παρασκευή εν ξηρώ ή εν οινοπνεύματι προς καταρτισμόν διδακτικών συλλογών ζώων και ιδία πτηνών, εντόμων και ενύδρων. Συλλογή και διατήρησις διά τον αυτόν σκοπόν διαφόρων ανθέων, φύλλων, καρπών, σπόρων κλπ. Ώραι καθ' εβδομάδα 3. Μουσική: Ώραι καθ' εβδομάδα 4. Καλλιγραφία και Ιχνογραφία. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. Χειροτεχνία. Ώραι καθ' εβδομάδα 2. Γυμναστική. Ώραι καθ' εβδομάδα 1. λεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν Αθήναις τη 25 Ιουλίου 1920 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο

Υπουργός

των

Εκκλησιαστικών

κλπ. ΔΗΜ. ΔΙΓΚΑΣ

30 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΥ (ΤΕΤΡΑΕΤΟΥΣ) ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΙΕΡΑΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ 1921 (Β. Δ ι ά τ α γ μ α / 2 3 Σεπτεμβρίου 1921) Κυβέρνηση Δ. Γούναρη Υπουργός Θ. Ζαΐμης

των

Περί Ιερατικών Σχολών και εν αυταίς διδασκομένων

προγράμματος μαθημάτων

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Έ χ ο ν τ ε ς υπ' όψει το 13 αρθρον του από 21 Νοεμβρίου 1919 Η μ ε τ έ ρ ο υ διατάγματος προτάσει, του Η μ ε τ έ ρ ο υ επί των Ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ώ ν κλπ. Υ π ο υ ρ γού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν -

Ά ρ θ ρ ο ν 1. Τίθεται από του προσεχούς σχολικούέτουςειςεφαρμογήνη λειτουργία του δευτέρου (τετραετούς) τμήματος των κατά το διαληφθέν διάτ α γ μ α λειτουργουσών ιερατικών Σχολών, καταργουμένου του πρώτου (διετους) τοιούτου. Οι μαθηταί της δευτέρας τάξεως του καταργουμένου τ μ ή μ α τ ο ς θέλουσι περατώσει τας σπουδάς αυτών επί τη βάσει του νυν ισχύοντος προγράμματος. Ά ρ θ ρ ο ν 2. Ε ν τ ω 7 άρθρω του ανωτέρω Β. διατάγματος μεταξύ 4 και 5 παραγράφου προστίθενται τάδε" «Να προσαγάγη πιστοποιητικόν του οικείου εφημερίου, κεκυρωμένου υπό του αρμοδίου Ε π ι σ κ ό π ο υ , περί της χρηστότητος και κλίσεως αυτού προς το ιερατικόν ε π ά γ γ ε λ μ α » . Ά ρ θ ρ ο ν 3. Εις το τετραετές τ μ ή μ α των ιερατικών Σχολών διδάσκονται τα εξής μαθήματα: Τάξις Α ' ιερά Ιστορία της Π . Διαθήκης ιερά Γεωγραφία Ανάγνωσις Ε λ λ ή ν ω ν πατέρων Ελληνικά

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 182, τχ. Α'/28 Σεπτεμβρίου 1921.

ώραι »

3 1 »

»

10

1

Θεωρητική αριθμητική Γεωγραφία Ιστορία των Ανατολικών Εθνών και της Αρχαίας Εκκλησιαστική Μουσική Καλλιγραφία και Ιχνογραφία Γυμναστική

Ελλάδος

ώραι » » » » »

3 2 3 3 2 1

ώραι » » » » » » » » » » »

3 2 3 1 9 2 2 2 2 3

ώραι » » » » » » » » » »

3 2 3 2 9

Τάξις Β'. Ιερά Ιστορία της Καινής Διαθήκης Ιερά Κατήχησις Εκκλησιαστική Ιστορία Ανάγνωσις Ελλήνων πατέρων Ελληνικά Φυσική Πειραματική Επιπεδομετρία Γεωγραφία της Ευρώπης Ιστορία Ρωμαϊκή Εκκλησιαστική Μουσική Καλλιγραφία και Ιχνογραφία Γυμναστική

1

1

Τάξις Γ'. Εκκλησιαστική Ιστορία Δογματική Ερμηνεία Παλαιάς Διαθήκης μετ' εισαγωγής Ανάγνωσις Ελλήνων πατέρων Ελληνικά Ψυχολογία Ιστορία Βυζαντινή και Νέας Ελλάδος Κοσμογραφία Φυτολογία Εκκλησιαστική Μουσική Γυμναστική

1

3 2 2 3 1

Τάξις Δ'. Χριστιανική Ηθική Ποιμαντική και Κανονικόν Δίκαιον Ερμηνεία Κ.Δ. μετ' εισαγωγής

ώραι 2 » 3 » 3

Ο μ ι λ η τ ι κ ή και Ο μ ι λ η τ ι κ ά Φροντιστήρια Λειτουργική Τελετουργική Απολογητική Ελληνικά Λογική Εκκλησιαστική Μουσική

ώραι » » » » » »

3 2 2 2 8 1 2

Ε κ π α ι δ ε ύ σ ε ω ς Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του π α ρόντος διατάγματος. Εν

Αθήναις

τη

23 Σεπτεμβρίου 1921 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β.

ο

επί

των

Εκκλησιαστικών

κλπ. Θ. Ζ Α Ϊ Μ Η Σ

Υπουργός

31 ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΙΕΡΑΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ (Ν. Διάταγμα/17 Οκτωβρίου 1927) Κυβέρνηση Α.

Ζαΐμη

Περί κυρώσεως του από 10 Μαρτίου 1926 Ν.Δ. «περί καταργήσεως Ιερατικών Σχολών κλπ.» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Έχοντες υπ' όψει την από 27 Αυγούστου 1927 απόφασιν της Βουλής «περί των Νομοθετικών διαταγμάτων της δικτατορικής περιόδου κλπ»., την από 4 Οκτωβρίου 1927 σύμφωνον γνωμοδότησιν της επί της Παιδείας και Θρησκευμάτων Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, προτάσει του Ημετέρου Υπουργικού Συμβουλίου, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν Κυρούμεν το από 10 Μαρτίου 1926 Νομοθετικόν Διάταγμα «περί καταργήσεως ιερατικών σχολών κλπ.», ως τούτο ετροποποιήθη υπό της επί της Παιδείας κλπ. Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, εχον ούτω: Άρθρον 1. Α π ό της ενάρξεως του οικονομικού έτους 1926-1927 απαντες οι κείμενοι νόμοι οι επιτρέποντες την αναγραφήν πιστώσεων εν τω προϋπολογισμώ του Κράτους υπέρ του Γενικού Εκκλησιαστικού Ταμείου καταργούνται. Άρθρον 2. Διά διατάγματος, εφ' άπαξ εκδοθησομένου, θέλει καθορισθή μετά σύμφωνον γνώμην της ιεράς Συνόδου, ο αριθμός και αι έδραι των ιερατικών Σχολών, ως και ο οργανισμός αυτών περιλαμβάνων τα της διοικήσεως αυτών αφορώντα την σύστασιν Εποπτικού Συμβουλίου Εκκλησιαστικών, εφ' ο θα υπάγωνται αι Ιερατικαί Σχολαί, τα της Εφορείας αυτών, τα προσόντα του τε διδακτικού και κατωτέρου προσωπικού, τον τρόπον του διορισμού, της προαγωγής, μεταθέσεως και απολύσεως αυτού, τα περί των καθηγητών των παιδαγωγικών, δι' ους ατονεί η διάταξις του άρθρου 14 του Ν.Δ. της 13 Οκτωβρίου 1923, το πρόγραμμα της διδασκαλίας, την λειτουργίαν εν αυτοίς προτύπου δημοτικού σχολείου και ει τι άλλο εξυπηρετικόν της κανονικής λειτουργίας των ιερατικών Σχολών. Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 223, τχ. Α'/17 Οκτωβρίου 1927.

φονται άνευ εξετάσεων εις αντιστοίχους τάξεις των λοιπών ιερατικών Σχολών, οιδεμεταβαίνοντες εις τετρατάξια γυμνάσια κατατάσσονται άνευ δοκιμασίας ειςτηναμέσωςκατωτέραν τάξιν εκείνης εξ ης προέρχονται. του εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, δημοσιευθήσεται και εκτελεσθήσεται υπό του Υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. Εν Αθήναις τη 17 Οκτωβρίου 1927 Ο

Πρόεδρος

της

Δημοκρατίας

ΠΑΥΛΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ Το Ο

Υπουργικόν

Συμβούλιον Πρόεδρος ΑΛ.

Τα

ΖΑΪΜΗΣ Μέλη

Θ. ΤΟΥΡΚΟΒΑΣΙΛΗΣ, Θ. ΝΙΚΟΛΟΥΔΗΣ, Ν. ΒΕΛΕΝΤΖΑΣ, I. ΜΕΤΑΞΑΣ, Α. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ, Α. ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ, Π. ΜΕΡΛΟΠΟΥΛΟΣ, Μ. ΚΙΡΚΟΣ

32 ΝΕΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΙΕΡΑΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ (Π. Διάταγμα/11 Νοεμβρίου 1927) Κυβέρνηση Α. Ζαΐμη Υπουργός Θ. Νικολούδης

Περί οργανισμού των Δημοσίων ιερατικών Σχολών ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Έχοντες υπ' όψει το 2ον άρθρον του Ν.Δ. της 17 Οκτωβρίου 1927 «περί κυρώσεως και τροποποιήσεως του Ν.Δ. της 10 Μαρτίου 1926 «περί καταργήσεως ιερατικών Σχολών», μετά σύμφωνον γνώμην της ιεράς Συνόδου, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν" ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'.

Σκοπός — Μαθήματα Άρθρον 1. Σκοπός των ιερατικών Σχολών είναι, η προπαρασκευή των μελλόντων να καταταχθώσιν εις τας τάξεις του κλήρου και η συμπλήρωσις των σπουδών κληρικών της ορθοδόξου Εκκλησίας. Άρθρον 2. 1. Η εν ταις ιερατικαίς Σχολαίς εκπαίδευσις είναι πενταετής. 2. Διδάσκονται δ' εν αυταίς, εκτός των προς γενικήν μόρφωσιν εγκυκλίων μαθημάτων, τα αναγκαιούντα θεολογικά μαθήματα, τα απαιτούμενα προς μόρφωσιν δημοδιδασκάλων παιδαγωγικά και τεχνικά μαθήματα, η γαλλική γλώσσα, η εκκλησιαστική μουσική και ωδική, η γεωπονία και η γυμναστική και γίνονται αι δέουσαι διά τον άρτιον ιερατικόν και παιδαγωγικόν καταρτισμόν σχετικαί πρακτικαί ασκήσεις και εφαρμογαί. 3. Το πρόγραμμα των μαθημάτων καθορισθήσεται διά Διατάγματος μετά γνώμην του εποπτικού συμβουλίου της εκκλησ. εκπαιδεύσεως. Μέχρι του καθορισμού αυτού ισχύει διά τας ιερατικάς Σχολάς το πρόγραμμα των μαθημάτων της Ριζαρείου Σχολής. 4. Εις το κοινώς ισχύον πρόγραμμα των ιερατικών σχολών δύναται να προστίθενται υποδείξει των εφορειών και αποφάσει του εποπτικού συμβουλίου

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 251, τχ. Α'/12 Νοεμβρίου 1927.

τηςεκκλησ.εκπαιδεύσεωςκαιάλλαμαθήματα αναλόγως των εκασταχού τοπικών συνθηκών. 5. Ως διδακτικά βιβλία εν ταις Ιερ. Σχολαίς χρησιμεύουσι τα εκάστοτε κατά τας ισχυούσας διατάξεις εγκεκριμένα διά τα πολυτάξια διδασκαλεία και τα λοιπά σχολεία της Μέσης Εκπαιδεύσεως. 6. Τα δύο υφιστάμενα τμήματα της πέμπτης τάξεως συγχωνεύονται εις εν, το δε πτυχίον των ιερατικών Σχολών παρέχει δικαίωμα διορισμού εις θέσιν δημοδιδασκάλου και εγγραφής εις μόνην την θεολογικήν σχολήν του Πανεπιστημίου. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'.

Μαθηταί — Εξετάσεις Άρθρον 3. 1. Όπως γίνη τις δεκτός εν ταις Ιερατικαίς Σχολαίς οφείλει: α') Να είναι χριστιανός ορθόδοξος, να είναι δε εγγεγραμμένος εις μητρώον

τωναρρένων,εφ'όσον κατάγεται εκ της ελευθέρας Ελλάδος. β') Να είναι υγιής και αρτιμελής επιβεβαιουμένου τούτου διά πιστοποιήσεως του Ιατρού της Σχολής. γ') Να φέρη πιστοποιητικόν του εφημερίου της ενορίας αυτού περί της χρηστοηθείας και του ιερατικού ζήλου του, επικεκυρωμένον παρά του οικείου Επισκόπου και κατά το περιεχόμενον. δ') Να έχη απολυτήριον ελληνικού σχολείου μετά του βαθμού τουλάχιστον «Καλώς» και διαγωγής τουλάχιστον «κοσμίας». 2. Η εισαγωγή εις τας Ιερατικάς Σχολάς γίνεται διά διαγωνισμού, διενεργουμένου εν ωρισμένη ημέρα του β' δεκαπενθημέρου του Σεπτεμβρίου εκάστου έτους κατόπιν σχετικής προκηρύξεως υπό της οικείας εφορείας, δημοσιευομένης εν τω επισήμω δελτίω της Εκκλησίας και εν μια τουλάχιστον των ημερησίων εφημερίδων κατά μήνα Ιούνιον. Αι κατατακτήριοι εξετάσεις απαγορεύονται. 3. Ο διαγωνισμός διενεργείται επί πάντων των μαθημάτων των διδασκομένων εν τη γ' τάξει του Ελληνικού σχολείου. Άρθρον 4. 1. Αι περί των πολυταξίων διδασκαλείων ισχύουσαι διατάξεις ως προς τας εισιτηρίους, προαγωγικάς και απολυτηρίους εξετάσεις, την β λογίαν, τας απουσίας και τας ποινάς ισχύουσι και διά τας ιερατικάς Σχολάς, θεωρουμένων ως κυρίων μαθημάτων των θρησκευτικών και των παιδαγωγικών. 2. Μαθητής απορριφθείς δις κατά το διάστημα της εν τη σχολή φοιτήσεώς του, αποβάλλεται της σχολής, μη δυνάμενος να εγγραφή εις οιανδήποτε ιερατικήν σχολήν. Εις την διάταξιν ταύτην δεν υπάγονται οι δι' ασθένειαν πιστοποιουμένην υπό του ιατρού της σχολής μη ακροασθέντος επί ένα τουλάχιστον μήνα τα μαθήματα.

3. Μαθητής μη επιδεικνύμενος ζήλον ιερατικόν και βίον καθόλου σύμφωνον προς τον σκοπόν της σχολής, αποφάσει του συλλόγου των καθηγητών και εγκρίσει της εφορείας, αποβάλλεται της σχολής οριστικώς. Ο ούτως αποβληθείς δεν δύναται να γείνη δεκτός εις άλλην ιερατικήν σχολήν. 4. Το σχολικόν έτος άρχεται και λήγει κατά τα διατεταγμένα περί των σχολείων της μέσης εκπαιδεύσεως. 5. Οι μετά τας διακοπάς επανερχόμενοι εις τας σχολάς μαθηταί, οφείλουσι να προσαγάγωσι εις τον διευθυντήν πιστοποιητικόν του οικείου ιερέως περί της εκτός της σχολής διαγωγής αυτών. 6. Αι εορταί καθ' ας τυχόν αργούσιν αι σχολαί εκτός των διά τα σχολεία της Μέσης Εκπαιδεύσεως ως ημερών αργίας καθωρισμένων, ορίζονται προτάσει του Ε. Σ. Ε. εκπαιδεύσεως διά Διατάγματος. 7. Αι σχολαί έχουσι ιδίαν σφραγίδα του καθωρισμένου ήδη τύπου.Αιδε εφορείαι έχουσι σφραγίδα φέρουσαν εν τω μέσω τον τύπον του Σταυρού μετά περιγραφής «Εφορεία της ιερατικής Σχολής...». 8. Αι ιερατικαί σχολαί αποτελούσι νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου εκπροσωπούμενα υπό των οικείων εφορειών. 9. Προς πρακτικήν άσκησιν των μαθητών των ιερατικών σχολών ορίζεται διά πράξεως του Υπουργού, δημοτικόν σχολείον,ενωυπότηνοδηγίαντου καθηγητού των παιδαγωγικών ασκούνται οι μαθηταί. 10. Τα περί της εσωτερικής καθόλου ζωής των μαθητών θέλει ορίσει εσωτερικός κανονισμός συνταχθησόμενος υπό της Εφορείας της Σχολής μετά γνωμοδότησιν του συλλόγου των καθηγητών και έγκρισιν του Εποπτικού Συμβουλίου της Εκκλησ. Εκπαιδεύσεως. 11. Ο αριθμός των Ιερατικών Σχολών μετά των νυν λειτουργουσών δεν δύναται να υπερβή τας δέκα πέντε. 12. Αι Ιερατικαί Σχολαί Ιδρύονται, καταργούνται η μετατίθενται εις ετέραν έδραν διά Διατάγματος, προτάσει του Εποπτικού Συμβουλίου της Εκκλησιαστικής Εκπαιδεύσεως. 13. Οι μαθηταί των ιερατικών σχολών υποχρεωτικώς φέρουσι την συνήθ η των ιεροσπουδαστών ενδυμασίαν, διαιτώνται δε εν τω οικοτροφείω της Σ χ ο -

λής. 14. Ιερατική σχολή εν η δεν ήθελε καταστή δυνατόν εντός διετίας από της Ισχύος του παρόντος να λειτουργήση οικοτροφειον καταργείται.

[

]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ζ'

Προπαρασκευαστικοί Σχολαί Άρθρον 13. 1. Παρ' εκάστη ιερατική σχολή εν η υπηρετούσι πλην του

Διευθυντού δύο θεολόγοι καθηγηταί προτάσει της εφορείας και αποφάσει του εποπτικούσυμβουλίου της Εκκλησιαστικής εκπαιδεύσεως δύναται να ιδρυθή Προπαρασκευαστική σχολή, ης οι πτυχιούχοι χειροτονούνται εφημέριοι μόνον εις χωρία αριθμούντα κάτω των χιλίων κατοίκων και εφ' όσον δεν υπάρχουσ υποψήφιοι πτυχιούχοι των πενταταξίων ιερατικών σχολών. 2. Εις τας προπαρασκευαστικάς σχολάς εγγράφονται οι έχοντες απολυτήριον γ' τάξεως του ελληνικού σχολείου, μετά την κατά νόμον εκλογήν αυτών υπό των ενοριτών και την έγκρισιν της εκλογής αυτών υπό του οικείου Αρχιερέως. 3. Δεν δύναται να ιδρυθή προπαρασκευαστική σχολή εφ' όσον δεν υπάρχουσι προς εγγραφήν εις αυτήν πέντε τουλάχιστον έχοντες τα προς τούτο προσόντα. 4. Τα διδακτέα μαθήματα, το πρόγραμμα αυτών και την διάρκειαν των σπουδών, ήτις δεν δύναται να είναι μικροτέρα του ενός έτους, καθορίζει το εποπτικόν συμβούλιον της Εκκλησ. Εκπαιδεύσεως. 5. Έκαστος των μαθητών υποχρεούται να καταβάλλη εκατόν πεντήκοντα δραχμάς μηνιαίως εφ' όσον χρόνον διαρκούσι τα μαθήματα. το ούτω δε συγκεντρούμενον μηνιαίως ποσόν διανέμεται αναλόγως των ωρών της διδασκαλίας ειςτουςεκτωνκαθηγητών της σχολής διδάσκοντας εν τη Προπαρασκευαστική Σχολή. Άρθρον 14. Πάσα διάταξις αντικειμένη εις το παρόν του οποίου η ισχύς άρχεταιαπότηςδημοσιεύσεως αυτού εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως καταργείται. ανατίθεμεντηνδημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν Αθήναις τη 11 Νοεμβρίου 1927 Ο

Πρόεδρος

της

Δημοκρατίας

ΠΑΥΛΟς Ο

επί

της

Παιδείας

και

ΚΟΥΝΤΟΥΡΙωΤΗς Θρησκευμάτων Υπουργός

Θ. ΝΙΚΟΛΟΥΔΗΣ

33 ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ (Ν. Διάταγμα/22 Μαρτίου 1929) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Κ. Γόντικας

[Βλ. το κείμενο του διατάγματος Α112]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ E'

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ

ΣΧΟΛΩΝ

1

ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΥΡΟΥ (Β. Διάταγμα/18

Ιουνίου 1856) Κυβέρνηση Υπουργός Χ.

Α. Βούλγαρη Χριστόπουλος

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί εμπορικών

μαθημάτων

ΟΘΩΝ ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΣ Τ Η Σ Ε Λ Λ Α Δ Ο Σ

Επιθυμούντες μέχρι της συστάσεως ειδικών εμπορικών εκπαιδευτηρίων, ίνα oι επιδιδόμενοι εις το εμπόριον αποκτώσι συστηματικώτερον τας αναγκαιοτέρας τουλάχιστον εις το επιτήδευμα τούτο γνώσεις. Προτείνοντος του Η μ ε τ έ ρ ο υ επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Παιδείας Υ π ο υ ρ γ ο ύ , αποφασίσαντες διατάττομεν. Ά ρ θ ρ ο ν 1. Προστίθενται παρά τω εν Σύρω Γυμνασίω, α'.) Μαθήματα στοιχειώδους εμπορικού δικαίου, ων η διδασκαλία θέλει γίνεσθαι επί το πρακτικώτερον και περιλαμβάνει τας απαραιτήτως αναγκαίας γνώσεις εις τους ασπαζομένους το εμπόριον β') Μαθήματα διπλογραφίας και εμπορικής γεωγραφίας. Άρθρον 2. Τον κατάλληλον σύνδεσμον των ρηθέντων μαθημάτωνπροςτα γυμνασιακά επιτρέπομεν να κανονίση ο Η μ έ τ ε ρ ο ς επί των Εκκλησιαστικών καιτηςΔημοσίας Παιδείας Υπουργός. Του παρόντος Διατάγματος η εκτέλεσις ανατίθεται εις αυτόν τούτον τον Υπουργόν. Αθήνησιτη18 Ιουνίου 1856

ΑΜΑΛΙΑ Αναδημοσιεύεται από την EτK, αρ. 32/23 Ιουνίου Χ. 1856. ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

2 ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ (Απόφαση 2541, 3168, 3535/10 Ιουλίου 1856) Κυβέρνηση Δ. Βούλγαρη Υπουργός Χ. Χριστόπουλος Αρ. 2541, 3168, 3535.

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Του επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας

της

Παιδείας

Υ π ο υ ρ γ ε ί ο υ , αφορώσαι την εκτέλεσιν του Β. Διατάγματος 18 Ιουνίου ενεστώτος έτους περί διδασκαλίας εν τω Γυμνασίω Σύρου εμπορικών μαθημάτων ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ.

Έχοντες υπ' όψιν το δεύτερον άρθρον του κατά την 18 Ιουνίου ενεστώτος μάτων παρά τω εν Σύρω Γυμνασίω, τινά των μαθητών, εκτεινομένην τουλάχιστον άχρι της πρώτης γυμνασιακής τάξεως εμπεριλαμβανομένης, Μετά γνωμοδότησιν και του συλλόγου των καθηγητών του εν Σύρω Γυμνασίου, Ορίζομεν τα εξής" Άρθρον 1. Διδάσκονται, Η μεν Εμπορική Γεωγραφία εν τη δευτέρα του Γυμνασίου τάξει, Η δε Διπλογραφία εν τη τρίτη, μενα εν τη τετάρτη, ήτοι τη ανωτέρα. Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 34/30 Ιουλίου 1856' βλ. και Παρίσης, τ. Α', σ. 283-284" βλ. και Κλάδος, τ. Α', σ. 411-412.

Άρθρον 2. και τα γυμνασιακά δε μαθήματα, τα εις τας ρηθείσας τάξεις διδασκόμενα, υποχρεωτικά εΙσίν εις τους, όσοι, σκοπούντεςναεπιδοθώσινεις το εμπόριον αναλαμβάνουσι την σπουδήν των εμπορικών μαθημάτων, ως γνώσεις λίαν αναγκαίαι ίνα μορφωθώσι δεξιώτεροι εις το επάγγελμα - πλην των Λατινικών, ων η εξακολούθησις ή μη αφίνεται εις την θέλησιν αυτών. Άρθρον 3. Η περίοδος, εκάστου εμπορικού μαθήματος, τρις η τετράκις της εβδομάδος διδασκομένου, επί μόνον σχολαστικόν έτος διαρκεί. Άρθρον. 4. Αι προς διδασκαλίαν αυτών ώραι λαμβάνονται εκ των όλως διαθεσίμων,1 ίνα μη κωλύωνται της ακροάσεως των Λατινικών οι βουλόμενοι και ταύτα τακτικώς να διδαχθώσιν. Άρθρον 5. Ο άπαξ εγγραφείς μαθητής των εμπορικών μαθημάτων, εάν δι' οιονδήποτε λόγον θελήση μετά ταύτα να διακόψη την εξακολούθησιν αυτών, διαγράφεται του καταλόγου των μαθητών του γυμνασίου, εκτός μόνον αν ούτος τύχη ανήκων εις τους και τα Λατινικά διδασκομένους. Άρθρον 6. Το διδόμενον απολυτήριον εις τους γυμνασιακούς μαθητάς του εμπορικού τμήματος συντάσσεται κατά τον τύπον του συνήθους γυμνασιακού απολυτηρίου, μετά μόνης της προσθήκης, εν αυτώ των τριών εμπορικών μαθη μάτων κατ' όνομα, και προς διάκρισιν ονομάζεται εμπορικόν πτυχίον. Άρθρον 7. Το εμπορικόν δε πτυχίον δεν παρέχει δικαίωμαεγγραφήςεις το Πανεπιστήμιον, παρ' όταν ο φέρων αυτό ανήκεν εις τους και τα Λατινικά διδαχθέντας, περί ου, υπάρχοντος, πρέπει διά τούτο ρητώς να γίνηται μνεία εν τω πτυχίω. Άρθρον 8. Η φοίτησις ακροατών εις τα εμπορικά μαθήματα απαγορεύεται. Άρθρον 9. Η εκτέλεσις των διατάξεων τούτων ανατίθεται εις τον Γυμνασιάρχην του εν Σύρω Γυμνασίου. Αθήνησιτη10 Ιουλίου 1856 Ο και

επί

των της

Εκκλησιαστικών Δημοσίας Παιδείας Υπουργός Χ.

1. Από εκείνες δηλ. πού είναι τελείως ελεύθερες.

ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

3 Ε Μ Π Ο Ρ Ι Κ Α Μ Α Θ Η Μ Α Τ Α ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Π Α Τ Ρ Ω Ν (Β. Διάταγμα/3 Αυγούστου 1857) Κυβέρνηση Δ. Βούλγαρη Υπουργός Χ. Χριστόπουλος

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί εισαγωγής

εμπορικών μαθημάτων εν τω Γνμνασίω

Πατρών

ΟΘΩΝ ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΣ Τ Η Σ Ε Λ Λ Α Δ Ο Σ

Επιθυμούντες ίνα, μέχρι της συστάσεως ειδικών εμπορικών εκπαιδευτηρίων, οι μέλλοντες ν' ακολουθήσωσι το εμπορικόν στάδιον αποκτώσι συστηματικώτερον τας αναγκαιοτέρας προς επιτυχή εξάσκησιν αυτού γνώσεις. Ε π ί τη προτάσει του Η μ ε τ έ ρ ο υ των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υ π ο υ ρ γ ο ύ απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Άρθρον 1. Προστίθενται εις την διδασκαλίαν του εν Πάτραις Γυμνασίου α) Μαθήματα Στοιχειώδους Ε μ π ο ρ ι κ ο ύ Δικαίου επί το πρακτικώτερον διδασκόμενα διά τους εφιεμένους ν' ασπασθώσι το εμπόριον, β') Μαθήματα Έ μ π ο ρικής Γεωγραφίας και Διπλογραφίας διά τους αυτούς μαθητάς. Άρθρον 2. Εις τον προμνησθέντα Η μ έ τ ε ρ ο ν Υπουργόνανατιθέμενοιτην εκτέλεσιντουπαρόντος, επιτρέπομεν συγχρόνως να κανονίση τα του καταλλήλου συνδέσμου των ανωτέρω μαθημάτων προς τα λοιπά γυμνασιακά μαθήματα. Εν Κηφισιά, τη 3 Αυγούστου 1857 ΟΘΩΝ Χ.

ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 26/27 Αυγούστου 1857.

4 ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΩΝ (Απόφαση 4781/27 Αυγούστου 1857) Κυβέρνηση Δ. Βούλγαρη Υπουργός Χ. Χριστόπουλος Αριθ.

πρωτ. 4781.

Περί εισαγωγής εμπορικών μαθημάτων εν τω Γυμνασίω Πατρών ΤΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΕΚΚΛ. ΚΑΙ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ αφορώσαι την εκτέλεσιν του από 3 Αυγούστου ε.ε. Β. Διατάγματος περί προσθήκης εμπορικών μαθημάτων εν τω Γυμνασίω Πατρών Έχοντες υπ' όψιν το άρθρ. 2 του από 3 του ήδη λήγοντος μηνός Β. Διατάγματος περί προσθήκης μαθημάτων εμπορικού δικαίου, εμπορικής γεωγραφίας και διπλογραφίας εν τω γυμνασίω Πατρών. Ορίζομεν τα εξής: Α'. Αι υπό ημερομηνίαν 10 Ιουλίου π.έ. διατάξεις ημών, αι αφορώσαι τηνεκτέλεσιντουΒ. Διατάγματος της 18 Ιουνίου π.έ. περί διδασκαλίας τω γυμνασίω Σύρου εμπορικών μαθημάτων και δημοσιευμέναι εν τω 34ω αριθμώ της εφημερίδος της Κυβερνήσεως του αυτού έτους, θέλουσιν Ισχύει και διά την διδασκαλίαν των αυτών μαθημάτων εν τω γυμνασίω Πατρών. Β'. Η εκτέλεσις της παρούσης διατάξεως ανατίθεται εις τον γυμνασιάρχην τουενΠάτραις γυμνασίου. Εν Αθήναις τη 27 Αυγούστου 1857 ο

Υπουργός Χ. ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

Αναδημοσιεύεται από το: Παρίσης, τ. Α', σ. 302' βλ. και Κλάδος, τ. Α', σ. 473-474.

5 ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΣΤΗΝ Α' ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΥΡΟΥ (Απόφαση 5761/9 Οκτωβρίου 1859) Κυβέρνηση Α. Μιαούλη Υπουργός Θ. Ζαΐμης Αριθ.

πρωτ. 5761.

Περί διδασκαλίας του εμπορικού δικαίου εν τη πρώτη τάξει του Γυμνασίου Σύρου ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΤΩΝ ΕΚΚΛ. ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ

Λαβόντες υπ' όψιν την υπ' αριθ. 906 υπό χρονολογίαν 3 Οκτωβρίου ε.ε. αναφοράντουγυμνασιάρχου Σύρου μετά της εις αυτήν επισυνημμένης του παρά τω αυτώ γυμνασίω καθηγητού των εμπορικών μαθημάτων, περί της ενάρξεως των μαθημάτων αυτών από της Α' γυμνασιακής τάξεως. Ιδόντες τον υπό χρονολογίαν 10 Ιουλίου 1856 κανονισμόντουεπίτων Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού περί της ακροάσεως των ως είρηται μαθημάτων, εκδοθέντα επί τη βάσει του από 18 Ιουνίου 1856 Βασιλικού διατάγματος περί εμπορικών μαθημάτων.

σιάρχου και του καθηγητού των εμπορικών μαθημάτων εκτιθεμένων, ότι ίνα αποβαίνη λυσιτελής η γόνιμος των περί ων ο λόγος εμπορικών μαθημάτων δι δασκαλία, η μέχρι τούδε από της δευτέρας τάξεως του γυμνασίου αρχομένη απαιτείται η υπό των εις την τάξιν ταύτην προσερχομένων μαθητών προηγουμένη γνώσις των προκαταρκτικών περί εμπορίου και εμπορευμάτωναρχών,ταδε περί των αρχών τούτων δύνανται να διδάσκωνται οι μαθηταί δις της εβδομάδος εις την πρώτην τάξιν του γυμνασίου διατελούντες, απαλλαττόμενοι της υποχρεώσεως προς ακρόασιν των Λατινικών μαθημάτων, καθ' ον τρόπον τούτο επιτρέπεται και εις τας λοιπάς ανωτέρας τάξεις. Ορίζομεν να προστεθώσι τα επόμενα εις τα άρθρα 1 και 3 του εν αρχή μνησθέντος από 10 Ιουλίου 1856 κανονισμού, ήτοι

Αναδημοσιεύεται από το: Παρίσης, τ. Α', σ. 315-316' βλ. και Κλάδος, τ. Α', σ. 522.

α') εις μεν το άρθρ. 1 ότι «διδάσκονται εις την πρώτην του γυμνασίου ταξιν αι προκαταρκτικαί αρχαί περί εμπορίου και εμπορευμάτων», β) εις το άρθρ. 3 ότι «εις την πρώτην του γυμνασίου τάξιν διδάσκονται τα εμπορικά μαθήματα δις μόνον της εβδομάδος». Κατά τα λοιπά διαμένει εν ισχύι ο καθ' α μέμνηται κανονισμός περί διδασκαλίας των εμπορικών μαθημάτων εις το γυμνάσιον Σύρου.

Θ. Α. Ζ Α Ϊ Μ Η Σ

6 ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΤΑΞΗ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΥΡΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ (Απόφαση 8398/10 Σεπτεμβρίου 1864) Κυβέρνηση Κ. Κανάρη Υπουργός Α. Λόντος Αριθ.

πρωτ. 8398.

Περί κανονισμού των εις τα γυμνάσια παραδιδομενων εμπορικών μαθημάτων ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΤΩΝ ΕΚΚΛ. ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ

Έχοντες υπ' όψιν α) το 2 αρθρον του από του 18 Ιουνίου 1856 εκδοθέντος Β. Διατάγματος περί διδασκαλίας εμπορικών μαθημάτων εν τώ γυμνασίω Σύρου, β) την από 18 Δεκεμβρίου 1863 γνωμοδότησιν του συλλόγου των εν Σύρω καθηγητών περί διαχωρισμού των εμπορικών μαθημάτων από των γυμνασιακών, και θεωρούντες, ότι προς αποτελεσματικωτέραν διδασκαλίαν των τε εμπορικών και γυμνασιακών μαθημάτων και επίδοσιν των μαθητών εις αυτά συμφέρει, ως η πείρα απέδειξεν, ο διαχωρισμός των εμπορικών μαθημάτων από των γυμνασιακών και η εν μια τάξει ετησία διδασκαλία αυτών εν ώραις, μη συμπιπτούσαις ταις των γυμνασιακών, μεταρρυθμίζομεν τον από 10 Ιουλίου 1856 κανονισμόν του υπουργείου τούτου περί της ακροάσεως των ειρημένων εμπορικώνμαθημάτων ώδε. Άρθρ. 1. Εν Ιδιαιτέρα τάξει εν τω γυμνασίω Σύρου διδάσκονται τα επόμενα εμπορικά μαθήματα υπό των επί τούτω καθηγητών. Στοιχεία του εμπορικού δικαίου επί το πρακτικώτερον ερμηνευόμενα. Εμπορική Γεωγραφία. Διπλογραφία. Άρθρ. 2. Η περίοδος εκάστου των ειρημένων μαθημάτων διαρκεί επί εν μόνον σχολικόν έτος. Άρθρ. 3. Αι προς διδασκαλίαν αυτών ώραι κανονίζονται υπό των καθηγητων των ειρημένων μαθημάτων και του γυμνασιάρχου ούτως, ώστεοιβουλόμενοι

Αναδημοσιεύεταιαπότο:Παρίσης, τ. Α', σ. 326-327.

μενοι των μαθητών των γυμνασίων ν' ακροώνται και τούτων χωρίς να κωλύωνται υπό της ακροάσεως των άλλων του γυμνασίου μαθημάτων. Άρθρ. 4. Εις τα εμπορικά μαθήματα δύναται να εγγραφή πάς ων μαθητής της Β'. Γ', και Δ', τάξεως του γυμνασίου, η και υπάρξας μαθητής μιας των ει ρημένων τάξεων και φέρων ενδεικτικόν αυτής. Άρθρ. 5. Μαθητής του γυμνασίου εγγραφείς άπαξ και μαθητής των εμπορικών μαθημάτων, εάν δι' οιονδήποτε λόγον διακόψη μετά ταύτα την ακρόασιν αυτών, διαγράφεται του καταλόγου των μαθητών του γυμνασίου, εκτός μόνον αν ούτος ήναι εκ των διδασκομένων και τα λατινικά. Άρθρ. 6. Κατ' έτος μετά το τέλος των εξετάσεων των γυμνασιακών μαθημάτων αρχονται αμέσως και αι των εμπορικών μαθημάτων και δίδοται τω εξετασθέντι και ενδεικτικόν, καλούμενον «εμπορικόν πτυχίον», όπερ όμως ουδεν δικαίωμα εγγραφής εις το πανεπιστήμιον παρέχει. Άρθρ. 7. Εις τους μαθητάς του γυμνασίου τους εγγραφέντας και μαθητάς εις τα εμπορικά μαθήματα επιτρέπεται η μη ακρόασις του λατινικού μαθήματος, εάν αιτήσωσι αυτό. Άρθρ. 8. Η φοίτησις ακροατών εις τα εμπορικά μαθήματα επιτρέπεται αδεία του γυμνασιάρχου η του αρμοδίου καθηγητού. Άρθρ. 9. Η εκτέλεσις τούτων ανατίθεται εις τον γυμνασιάρχην του εν Σύρω γυμνασίου. Εν Αθήναις τη 10 Σεπτεμβρίου 1864

Α. Χ. ΛΟΝΤΟΣ

7α ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΑ ΕΠΤΑΝΗΣΑ (Νόμος ΡΗ'/20 Δεκεμβρίου 1865) Κυβέρνηση Μπ. Ρούφου ΥπουργόςΚ. Δαρειώτης

[

]

Άρθρον 4 [§ 2]. Εις το εν Κερκύρα Γυμνάσιον θέλουσι προς τοις άλλοις διδάσκεσθαι η Αγγλική και Ιταλική γλώσσα και το Εμπορικόν δίκαιον κατά τους περί τούτων οργανισμούς, [βλ. το κείμενο του νόμου στο Α19].

7β

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΑ ΕΠΤΑΝΗΣΑ

[Βλ. σχετικά με τα εμπορικά μαθήματα στα κείμενα Α20-21]

8 ΣΥΣΤΑΣΗ ΔΗΜΟΣΥΝΤΗΡΗΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ ΜΕ ΤΜΗΜΑ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ (Νόμος Α Ι Δ ' / 1 6 Ιουνίου 1882) Κυβέρνηση Χ. Τρικούπη Υπουργός Κ. Λομβάρδος

ΝΟΜΟΣ

ΑΙΔ'.

Περί συστάσεως εν Πειραιεί δημοσυντηρήτου

γυμνασίου

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Ψηφισάμενοι Ομοφώνως μετά της Βουλής, έγνωμεν να διατάξωμεν και διατάσσομεν τάδε. Ά ρ θ ρ ο ν 1. Συνιστάται εν Πειραιεί δημοσυντήρητον πλήρες γυμνάσιον, περιλαμβάνον και τ μ ή μ α εμπορικών μαθημάτων. και το μεν γυμνάσιον θέλει είναι διωργανωμένον ό π ω ς και τα δημόσια, τα δε του εμπορικού τμήματος κανονισθήσονται διά Βασιλικού Δ ι α τ ά γ μ α τ ο ς . Ά ρ θ ρ ο ν 2. Ο γυμνασιάρχης, οι καθηγηταί και διδάσκαλοι του συγκροτηθησομένου γυμνασίου, έχοντες τα υπό του νόμου και των σχετικών Δ ι α τ α γ μ ά των απαιτούμενα προσόντα, διορίζονται και παύονται διά Β. Διατάγματος, προτάσει του Υ π ο υ ρ γ ε ί ο υ των Ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ώ ν και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως και μετά προηγουμένην γνωμοδότησιν του δημάρχου Πειραιέων, στηριζομένην εις πράξιν του δημοτικού συμβουλίου.

Ά ρ θ ρ ο ν 3. Οι κ α θ η γ η τ α ί και διδάσκαλοι του γυμνασίου τούτου απολαύουσι των ε υ ε ρ γ ε τ η μ ά τ ω ν των άρθρων 41 και 107 του κανονισμού των Ε λ ληνικών σχολείων και γυμνασίων του 1836 και της κ α τ ά πενταετίαν αύξήσεως του μισθού του βαθμού των και των περί συντάξεως των πολιτικών υπαλλήλων νόμων, υποβαλλόμενοι διά τούτο εις τας δι' αυτών κεκανονισμένας υποχρεώσεις, επί τη βάσει του μισθού της αντιστοίχου ομοιοβάθμου θέσεως τ ω ν . Ά ρ θ ρ ο ν 4. Τα περί διδασκαλίας, ενδεικτικών και απολυτηρίων των γ υ μ ν α σίων, Ισχύουσι και ως προς το γυμνάσιον Πειραιώς.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ,

αρ.

53/23

Ιουνίου

1882.

Π ά σ α μεταρρύθμισις, επενεχθησομένη εις τε το σύνολον και τα κ α θ έ κ α στα των δημοσίων γ υ μ ν α σ ί ω ν , θέλει εφαρμόζεσθαι και εις το του Π ε ι ρ α ι ώ ς . Ά ρ θ ρ ο ν 5. το απολυτήριον του εμπορικού τ μ ή μ α τ ο ς δεν χορηγεί δ ι κ α ί ω μ α εγγραφής εις τινα των σχολών του Π α ν ε π ι σ τ η μ ί ο υ . κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσ θ ή τ ω ως νόμος του Κράτους.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Κ. ΛΟΜΒΑΡΔΟΣ

9

ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΝΟΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ (Β. Διάταγμα/18 Ιανουαρίου 1883) Κυβέρνηση Χ. Τρικούπη Υπουργός Κ. Λομβάρδος

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί καταρτίσεως του γυμνασίου Πειραιώς κατά τον ΑΙΔ' νόμον ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α'.

ΒΑΣΙΛΕΥΣ Τ Ω Ν Ε Λ Λ Η Ν Ω Ν

Λαβόντες υπ' όψιν τον περί δημοσυντηρήτου γυμνασίου εν Πειραιεί ΑΙΔ' νόμον της 16 Ιουνίου 1882. Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε*

τας διατάξεις του ειρημένου νόμου και διέπεται κατ' αυτάς. Προστίθετ εις αυτό και τμήμα εμπορικόν, κανονισθησόμενον ακολούθως. Τηρούνται, συμφώνως τη αποφάσει του δημοτικού Συμβουλίου Πειραιώς και τη γνωμοδοτήσει του δημάρχου Πειραιέων, εις τας θέσεις τωνοικαινυν εν τω αυτώ γυμνασίω διδάσκοντες, ήτοι ο Γ. Κρέμος γυμνασιάρχης, οι καθηγηταί Ιάκωβος Δραγάτσης, Χρ. Γιαννόπουλος, Γ. Ανδριάς, Αθ. Κρητικός, Φ. Δημακόπουλος, Ιω. Μεσολωράς και ο την χημείαν εν αυτώ διδάσκων Εύστ. Πονηρόπουλος. τέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν

Αθήναις

τη

18 Ιανουαρίου 1883 ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Ο επί των Εκκλησιαστικών και της Δ. Εκπαιδεύσεως Υπουργός Κ. Λ Ο Μ Β Α Ρ Δ Ο Σ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 24/21 Ιανουαρίου 1883.

10 ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ (Έγγραφο 13376/29 Σεπτεμβρίου 1884) Κυβέρνηση Χ. Τρικούπη Υπουργός Δ. Βουλπιώτης Αριθ.

πρωτ. 13376

Περί εμπορικών

μαθημάτων

ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΤΩΝ ΕΚΚΛ. ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ

Τω γυμνασιάρχη του εν Τρικκάλοις γυμνασίου. Η των εμπορικών μαθημάτων διδασκαλία, ης ουδεμίαν ποιείται μνείαν Β. διάταγμα περί κανονισμού των ελληνικών σχολείων και γυμνασίων της 31 Δεκεμβρίου 1836, εισήχθη μέχρι τούδε κατ' εξαίρεσιν διά μεταγενεστέρων Β. διαταγμάτων εις τα γυμνάσια Σύρου και Πατρών, θεωρηθέν ως χρήσιμον συμπλήρωμα της γυμνασιακής παιδεύσεως εν ταις κατ' εξοχήν εμπορικαίς πόλεσι ταύταις και εις το Αθήνησι Βαρβάκειον Λύκειον, οπού διά το πολυάριθμον των εις τα γυμνάσια της πρωτευούσης φοιτώντων μαθητών εκρίθη αναγκαίονναληφθή τις μέριμνα περί πρακτικής προπαρασκευής των εφιεμένων εκ τούτων να επιδοθώσιν εις το εμπόριον. Όθεν απαραίτητον είναι, κύριε γυμνασιάρχα, όπως αποφασισθή η αναγραφή εν τω προγράμματι νέου μαθήματος, επιφέρουσα καταβάρησίν τίνων μαθητών διά προσθέτων ωρών διδασκαλίας, να συντρέχωσιν εις τούτο λόγοι κοινωνικοί, εν τοιαύτη δε περιπτώσει δέον και να κανονισθή ως διαρκές και ουχί προσωρινόν το μάθημα τουτο, μη εξαρτωμένης της αναγραφής αυτού εν τω προγράμματι εκ της φιλόμουσου και επαινετής προθυμίας ενός μόνουανδρός,αλλ'ασφαλιζομένηςτης διδασκαλίας αυτού καθ' όλον τον χρόνον, καθ' ον θα υφίσταται η ανάγκη ταύτης και ουχί εφ' όσον μόνον θα διαμένη εν η το γυμνάσιον πόλει ο προσφερόμενος ν' αναλάβη την διδασκαλίαν ταύτην. Διά τους λόγους τούτους λυπούμεθα μη δυνάμενοι ν'αποδεχθώμεντην φιλότιμον και αφιλοκερδή πρότασιν του προέδρου των πρωτοδικών κ. Α. Πε-

Αναδημοσιεύεταιαπότο:Παρίσης,τ. Α', σ. 521-522.

Πεταλά,τηνανακοινωθείσανημίνδιά της υπ' αριθ. 196 ημετέρας αναφοράς της 14 φθίνοντος. Αλλ' επιτρέπομεν υμίν να χορηγήσητε αυτώ πάσαν δυνατήν ευκολίαν, παρέχοντες αίθουσάν τινα εν τω γυμνασίω, αν ο κ. Πεταλάς εγκρίνη διά νυκτερινών μαθημάτων να συντελέση εις την εμπορικήν μόρφωσιν βουλομένων. Εν

Α θ ή ν α ι ς τη 29 Σεπτεμβρίου 1 8 8 4 Ο

Υπουργός

Δ . Σ. Β Ο Υ Λ Π Ι Ω Τ Η Σ

11 Κ Α Τ Α Ρ Γ Η Σ Η ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ (Νόμος Α Σ Ξ Β ΄ / 30 Ιουλίου 1885) Κυβέρνηση Θ. ΥπουργόςΑ.

Δηλιγιάννη Ζυγομαλάς

Περί του δημοσυντηρήτου γνμνασίου Πειραιώς ΝΟΜΟΣ ΑΣΞΒ' ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν τάδε Άρθρον 1. Ο νόμος ΑΙΔ' της 16 Ιουνίου 1882 περί συστάσεως εν Πειραιεί δημοσυντηρήτου γυμνασίου καταργείται. Διατηρείται δε το δυνάμει αυτού συσταθέν γυμνάσιον πλήρες και ισότιμον τοις δημοσίοις γυμνασίοις, υπότωναυτών διεπόμενον νόμων, Β. διαταγμάτων και κανονισμών. Άρθρον 2. Αι δαπάναι του γυμνασίου Πειραιώς καταβάλλονται υπό τουομωνύμουδήμου" δύναται δ' εν ανάγκη να επικουρήση και το δημόσιον μέχρι του ποσού δεκακισχιλίων δραχμών, αναγραφομένων εν τω προϋπολογισμοί του επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργείου. Άρθρον 3. Οι καθηγηταί και διδάσκαλοι του γυμνασίου Πειραιώς διορίζονται όπως και οι των δημοσίων γυμνασίων. Ισχύουσι δε περί των προσόντων, των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων τούτων τε και εκείνων οι αυτοί νόμοι και τα αυτά Β. διατάγματα οι τε άλλοι και οι περί της συντάξεως. Μόνον το υπηρετικόν του γυμνασίου προσωπικόν διορίζεται υπό του δημάρχου Πειραιώς προτάσει του γυμνασιάρχου. Ο παρών νόμος, ψηφισθείς υπό της Βουλής και παρ' Η μ ώ ν σήμερον

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 87/31 Ιουλίου 1885.

κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτ ω ως νόμος του Κράτους.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α. Α. ΖΥΓΟΜΑΛΑΣ

11α ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ Σ Χ Ο Λ Η Σ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ (Σχέδιο νόμου/22 Ιουλίου 1892) Κυβέρνηση Χ. Τρικούπη Υπουργός Κ. Κοσσονάκος

Αριθ.

312.

ΣΧΕΔΙΟΝ ΝΟΜΟΥ

Περί συστάσεως εμπορικής σχολής εν Πειραιεί και περί καταργήσεως του αυτόθι γυμνασίου Άρθρον 1. Ιδρύεται εν Πειραιεί σχολή εμπορική, σκοπόνέχουσατην διά της διδασκαλίας ειδικών μαθημάτων εμπορικήν παίδευσιν και κατάρτισιν των εις αυτήν φοιτώντων. εις την εποπτείαν του επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού. Άρθρον 2. Η εμπορική σχολή σύγκειται εκ τεσσάρων τάξεων,εναίς η διδασκαλία των μαθημάτων είνε ενιαύσιος. Είνε δε τα διδασκόμενα μαθήματα κυρίως η αριθμητική, η λογιστική, τα στοιχεία των φυσικών επιστημών, η νέα ελληνική γλώσσα, η γαλλική, γερμανική και αγγλική γλώσσα, η γεωγραφία και ιδία η εμπορική, η Ιστορία και ιδία του εμπορίου, τα ιερά μαθήματα, τα στοιχεία του δικαίου και ιδία του εμπορικού και της πολιτικής η δημοσίας οικονομίας, αι εν τω εμπορίω και ταις τέχναις εφηρμοσμέναι φυσικαί επιστήμαι, η εμπορευματολογία, η εμπορική αλληλογραφία και διπλογραφία, η τεχνολογία, η ιχνογραφία και η καλλιγραφία.

να είνε μακρότερος των 33 ωρών, ουδέ βραχύτερος των 24 καθ' εβδομάδα. Άρθρον 3. Ε ν τη πρώτη και κατωτάτη τάξει της εμπορικής Σχολής εγγράφονται μαθηταί έχοντες απολυτήριον Ελληνικού σχολείου, υποστάν δ' ευδόκιμον εν αυτή εισιτήριον δοκιμασία ν. Άρθρον 4. Οι εν τη Εμπορική Σχολή διδάσκοντες διορίζονται και απο-

Αναδημοσιεύεταιαπότοντόμο: Παράρτημα της Εφημερίδος της Βουλής της Α' Συνόδου της ΙΓ' Βουλευτικής Περιόδου, Αθήνα 1893, σ. 394-395 (αριθ. εγγράφου 312).

απολύονται διά Β. Διατάγματος προτάσει του επί των Εκκλησιαστικώνκαιτης δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, εκ των υπό του δημοτικού Συμβουλίου του δήμου Πειραιέων υποδεικνυομένων. Εκ τούτων οι διδάσκοντες μαθήματα ωνηδιδασκαλία απαιτεί τουλάχιστον 18 ώρας καθ' εβδομάδα αφομοιούνται κατά τε τον βαθμόν και τον μισθόν προς καθηγητάς γυμνασίου, οι δε βραχύτερον χρόνον διδάσκοντες έχουσι μεν τον αυτόν βαθμόν, λαμβάνουσι δε μισθόν ολιγώτερον οριζόμενον υπό του δημοτικού Συμβουλίου του δήμου Πειραιέων, εγκρίσει του επί των Εκκλησιαστικών και της δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού" ο δε μισθός του διδασκάλου της Ιχνογραφίας και καλλιγραφίας δύναται να ορισθή ανώτερος του νενομισμένου διά τους διδάσκονταςτααυτά μαθήματα εν τοις Ελληνικοίς σχολείοις αναλόγως του επί πλέον χρόνου της διδασκαλίας αυτού, ουδέποτε όμως δύναται να υπερβή τας 200 δραχμάς κατά μήνα. Άρθρον 5. Την Εμπορικήν Σχολήν διευθύνει εις των εν αυτή διδασκόντων καθηγητών διοριζόμενος διά Β. Διατάγματος κατά τα εν τω προηγουμένη άρθρω οριζόμενα" ούτος έχων βαθμόν και μισθόν γυμνασιάρχου επιβλέπει την εν τη Σχολή διδασκαλίαν και την διαγωγήν των μαθητών, προΐσταται του συλλόγου των καθηγητών, φροντίζει περί της ακριβούς εκπληρώσεως των καθηκόντων των εν τη σχολή διδασκόντων και περί εκτελέσεως των διατεταγμένων και μεριμνά περί της θεραπείας των αναγκών της Σχολής" είνε δε υπεύθυνος διά την φύλαξιν και συντήρησιν των σκευώνκαιεπίπλων,των διδακτικών οργάνων και συλλογών της Σχολής. Άρθρον 6. Ο εσωτερικός κανονισμός των γυμνασίων και αι διατάξεις περί πειθαρχικών ποινών των μαθητών των Ελληνικών Σχολείων και γυμνασίων, εφαρμόζονται και εν τη εμπορική Σχολή. Άρθρον 7. Το εν Πειραιεί υπό του δήμου συντηρούμενον Γυμνάσιον καταργείται, διαλυομένης της μεν πρώτης αυτού τάξεως κατά το σχολικόν έτος 1892-93, της δε δευτέρας και των λοιπών κατά τα επόμενα έτη εφεξής Άρθρον 8. Διά Β. διατάγματος θα ορισθώσι τα του προγράμματος της Σχολής, τα των προσόντων του Διευθυντού και των εν αυτή διδασκόντων, τα της λειτουργίας εκάστης τάξεως, τα της καταργήσεως του εν Πειραιεί Γυμνα σίου και πάντα τα προς εκτέλεσιν του παρόντος νόμου. Άρθρον 9. Πάσα διάταξις αντικειμένη εις τον παρόντα νόμον καταργείται. Εν Αθήναις τη 22 Ιουλίου 1892. Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών

και της δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργός Κ. ΚΟΣΣΟΝΑΚΟΣ

12

ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΤΟ ΛΗΞΟΥΡΙ (Β. Δ ι ά τ α γ μ α / 2 1 Σεπτεμβρίου 1900) Κυβέρνηση Γ. Θεοτόκη Υπουργός Σ. Στάης

Περί συστάσεως εμπορικής Σχολής εν

Ληξουρίω

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Προτάσει του Η μ ε τ έ ρ ο υ επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υ π ο υ ρ γ ο ύ διατάσσομεν τ ά δ ε : Ά ρ θ ρ ο ν 1. Λαβόντες υπ' όψιν την διαθήκην του αειμνήστου Σ τ ά μ ο υ Πετ ρ ί τ σ η της 19ης Νοεμβρίου 1832, ιδρύομεν εν Ληξουρίω εμπορικήν Σχολήν φέρουσαν το όνομα «Πετρίτσειος Ε μ π ο ρ ι κ ή Σ χ ο λ ή » και σκοπόνέχουσαντην εμπορικήν κατάρτισιν και παίδευσιν των εις αυτήν φοιτώντων. Η Σ χ ο λ ή αύτ η συντηρείται εκ των προσόδων του κληροδοτήματος του Σ . Π ε τ ρ ί τ σ η και εκτωνπόρων των οριζομένων υπό των Νόμων Α Σ Π Ε ' της 11 Νοεμβρίου 1 8 8 5 και , Β Τ Π Β ' της 2 0 Μαρτίου 1896, δι' ων συντηρείται μέχρι τούδε το

εν Ληξουρίω φερώνυμον Γυμνάσιον. Ά ρ θ ρ ο ν 2. Η Ε μ π ο ρ ι κ ή Πετρίτσειος Σ χ ο λ ή σύγκειται εκ τριών τάξεων, εν αις η διδασκαλία των μαθημάτων είνε ενιαύσιος. Είνε δε τα διδασκόμενα μαθήματα, κυρίως τα μαθηματικά, η λογιστική, η νέα Ε λ λ η ν ι κ ή γλώσσα, η Γαλλική και η Α γ γ λ ι κ ή γ λ ώ σ σ α , η γ ε ω γ ρ α φ ί α και ιδία η Ε μ π ο ρ ι κ ή , η ι στορία και μάλιστα η Ε λ λ η ν ι κ ή , και η του εμπορίου, τα στοιχεία του εμπορικού δικαίου και της πολιτικής η δημοσίας οικονομίας, η εμπορευματολογία, ηεμπορικήαλληλογραφίακαιδιπλογραφία η καταστιχογραφία, η ιχνογραφία, η καλλιγραφία και η γ υ μ ν α σ τ ι κ ή . Ά ρ θ ρ ο ν 3. Εν τη π ρ ώ τ η και κ α τ ω τ ά τ η τάξει της Πετριτσείου Ε μ π ο ρ ι κής Σ χ ο λ ή ς εγγράφονται μαθηταί έχοντες απολυτήριον Ε λ λ η ν ι κ ο ύ σχολείου, υποστάντες δ' ευδόκιμον εν αυτή εισιτήριον δοκιμασίαν. σίου η ισοτίμου Λυκείου.

Αναδημοσιεύεται από την Ε τ Κ , αρ. 228, τχ. Α'/23 Σεπτεμβρίου 1900.

Άρθρον 4. Οι εν τη Πετριτσείω Εμπορική Σχολή διδάσκοντες διορίζονται και απολύονται διά βασιλικού διατάγματος προτάσει του οικείου Υ πουργού. Ε κ τούτων οι διδάσκοντες μαθήματα ανώτερα αφομοιούνται κατά τον μισθόν προς καθηγητάς γυμνασίου, οι δε κατώτερα διδάσκοντες λα νουσι μισθόν ολιγώτερον οριζόμενον υπό της επιτροπής επί της διαχειρίσεως του Πετριτσείου κληροδοτήματος. Ο δε μισθός του διδασκάλου της ιχνογραφίας και καλλιγραφίας δύναται ναορισθήανώτεροςτουνενομισμένου διά τους διδάσκοντας τα μαθήματα τα τα εν ταις Ελληνικοίς σχολείοις, ουδέποτε όμως δύναται να υπερβή τας 200 δραχμάς κατά μήνα. Άρθρον 5. Την Πετρίτσειον Εμπορικήν Σχολήν διευθύνει εις των εν αυτή διδασκόντων καθηγητών διοριζόμενος διά Β. Διατάγματος και έχων δίπλωμα διδάκτορος των μαθηματικών η φυσικών επιστημών. Ούτος έχων μισθόν Γυμνασιάρχου επιβλέπει την εν τη σχολή διδασκαλίαν και την διαγωγήν των μαθητών, προΐσταται του συλλόγγου των διδασκόντων, φροντίζει τηςακριβούςεκπληρώσεωςτωνκαθηκόντων αυτών, περίεκτελέσεωςτων διατεταγμένων και περί της αναπληρώσεως πάσης χρείας της Σχολής, είναι δευπεύθυνοςδιά την φύλαξιν και την συντήρησιν των σκευών και επίπλ των διδακτικών οργάνων και Συλλογών της Σχολής. Άρθρον 6. Ο εσωτερικός κανονισμός των γυμνασίων και αι διατάξεις περί εξετάσεων και περί πειθαρχικών ποινών των μαθητών των Ελληνικών σχολείων και γυμνασίων εφαρμόζονται και εν τη Πετριτσείω Εμπορική Σχολή· Άρθρον 7. το εν Ληξουρίω Πετρίτσειον Γυμνάσιον καταργείται, της δενυνιδρυομένηςΕμπορικήςΣχολής συνιστάται μόνον η πρώτη τάξις εν τω ισταμένω σχολικώ έτει. Άρθρον 8. Καταργούνται τα Β. διατάγματα της 18 Ιανουαρίου 1873 καιτης30 Δεκεμβρίου 1885 και πάσα άλλη διάταξιςαντικειμένηειςταειρημένα. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ της

Πετριτσείου Εμπορικής Σχολής

Έ τ ο ς Α'. Ελληνική γλώσσα / ανάγνωσις και ερμηνεία νέου Ελληνικού κειμένου / ορθογραφικαί και συντακτικαί ασκήσεις ώραι 6 Γαλλική γλώσσα, η Γαλλική και η Αγγλική γλώσσα διδάσκονται διά φρασεολογίας και θεματογραφίας, ήτοι διά των καλουμένων μεθόδων, ούτως ώστε εκ των γραμματικών παρατηρήσεων να προβάλλωνται ειςτουςμαθητάς όσαι μόνον είνεαναγκαίαιειςτηνορθογραφίανκαιτην

εφηρμοσμένην σύνταξιν. Ως κείμενα προτιμώνται μάλιστα τα περιέχοντα εμπορικήν ύλην και επιστολογραφίαν ώραι 5 Αγγλική γλώσσα » 4 Αριθμητική εμπορική. Επανάληψις και συμπλήρωσις της πρακτικής αριθμητικής » 3 Εμπορική Γεωγραφία. Επανάληψις και συμπλήρωσις της πολιτικής Γεωγραφίας » 3 Ιστορία. Ελληνική αρχαία και νεωτέρα » 2 Καλλιγραφία και Ιχνογραφία » 4 Γυμναστική » 5 32 Έ τ ο ς Β' Νέα Ελληνική γλώσσα Γαλλική γλώσσα Αγγλική γλώσσα Λογιστική και καταστιχογραφία Εμπορική Γεωγραφία χημικής συστάσεως αυτών, περί τύπων παραγωγής και αγορών καταναλώσεως. Περί τύπων εμπορικών εγγράφων, περί νομισμάτων, μέτρων κλπ Εμπορική Αριθμητική Καλλιγραφία Ιστορία του εμπορίου Γυμναστική

ώραι 6 » 5 » 4 » 3

» » » » »

4 2 2 2 5 35

Έ τ ο ς Γ' Ελληνική γλώσσα ώραι 5 Γαλλική γλώσσα » 4 Αγγλική γλώσσα » 3 Λογιστική, καταστιχογραφία, εμπορική αλληλογραφία » 3 Στοιχεία εμπορικού δικαίου (εν οις πάντα τάναγόμενα πρακτικώς εις το εμπόριον, περί τιμολογίων, ασφαλειών, συναλλαγματικών, χρηματιστικών πράξεων κλπ. ) » 6 Εμπορευματολογία » 2 Στοιχεία πολιτικής, ή δημοσίας Οικονομίας » 2 ΕμπορικήΑλληλογραφία[Ελληνική, Γαλλική και Αγγλική] » 3 Καλλιγραφία » 2

Γυμναστική

ώραι

λεσις του Διατάγματος τούτου. Εν Εν το

Αθήναις

τη

Ονόματι

21 Σεπτεμβρίου 1900 του

Βασιλέως

Υπουργικόν

Συμβούλιον

Γ. Ν. ΘΕΟΤΟΚΗΣ, Α. ΡΩΜΑΝΟΣ, Α. ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ Ν. ΚΑΡΑΠΑΥΛΟΣ, Σ. Ε. ΣΤΑΗΣ, Ν. ΤΣΑΜΑΔΟΣ, Β. ΒΟΥΔΟΥΡΗΣ Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών Σ. Ε. ΣΤΑΗΣ

κλπ.

Υπουργός

4 34

13 ΙΔΡΥΣΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ (Β. Δ ι ά τ α γ μ α / 8

Ιουνίου

1901) Κυβέρνηση Γ. Θεοτόκη Υπουργός Σ. Στάης

Περί ιδρύσεως εν Αθήναις Εμπορικής Σχολής ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Προτάσει του Η μ ε τ έ ρ ο υ επί των Ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ώ ν και της Δημοσίας Ε κ π α ι δ ε ύ σ ε ω ς Υ π ο υ ρ γ ο ύ , διατάσσομεν τάδε:

Ά ρ θ ρ ο ν 1. Ι δ ρ ύ ο μ ε ν εν Αθήναις Εμπορικήν Σχολήν σκοπόν έχουσαν την εις τα του εμπορίου παίδευσιν και κατάρτισιν των εις αυτήν φοιτώντων. Ά ρ θ ρ ο ν 2. Η Εμπορική Σ χ ο λ ή σύγκειται εκ τριών τάξεων,εναιςη διδασκαλία των μαθημάτων είνε ενιαύσιος· είνε δε τα διδακόμενα μ α θ ή μ α τ α η νέα Ε λ λ η ν ι κ ή γ λ ώ σ σ α , τα Φυσικά και τα Μαθηματικά, η Γαλλική, η Α γ γ λ ι κ ή και η Γερμανική γ λ ώ σ σ α , η Λ ο γ ι σ τ ι κ ή , η Γ ε ω γ ρ α φ ί α , η Ε λ λ η ν ι κ ή Ι σ τ ο ρ ί α και η του Εμπορίου, τα στοιχεία του Ε μ π ο ρ ι κ ο ύ Δικαίουκαιτης Πολιτικής ή Δημοσίας Οικονομίας, η Εμπορευματολογία, η Εμπορική Α λ ληλογραφία, Διπλογραφία και Καταστιχογραφία, η Καλλιγραφία και η Γ υ μ ν α στική. Ά ρ θ ρ ο ν 3. Εις την πρώτην και κ α τ ω τ ά τ η ν τάξιν της Εμπορικής Σ χ ο λής εγγράφονται μαθηταί φέροντες απολυτήριον ελληνικού σχολείου, υποστάντες δ' ευδόκιμον εν αυτή εισιτήριον δοκιμασίαν. σίου η Ισοτίμου Λυκείου 111 . Ά ρ θ ρ ο ν 4. Οι εν τη Εμπορική Σ χ ο λ ή διδάσκοντες διορίζονταικαιαπολύονται διά Βασιλικού Δ ι α τ ά γ μ α τ ο ς προτάσει του οικείου Υ π ο υ ρ γ ο ύ , βαθμός δεκαιμισθός αυτών ορίζονται κατά τα εν τοις Γυμνασίοις και Έ λ λ η ν . σχολείοις νενομισμένα. Ά ρ θ ρ ο ν 5. Την Εμπορικήν Σχολήν διευθύνει εις των εν αυτή διδασκόντων

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 123, τ χ . Α ' / 8 Ιουνίου 1901.

των καθηγητών έχων δίπλωμα διδάκτορος φυσικών επιστημών, ή πτυχίον Εμπορικής Σχολής της Εσπερίας, ή αποδείξεις, ότι εσπούδασεν εν τοιούτω εκπαιδευτηρίω τουλάχιστον επί τριετίαν ούτος έχων μισθόν Γυμνασιάρχ επιβλέπειτηνεντηΣχολή διδασκαλίαν και την διαγωγήν των μαθητών, προΐσταται του συλλόγου των διδασκόντων, φροντίζει περί της ακριβούς εκπληρώσεως των καθηκόντων αυτών, περί εκτελέσεως των διατεταγμένων και περί εκπληρώσεως πάσης χρείας της σχολής, είνε δε υπεύθυνος διά την φύλαξιν καιτηνσυντήρησιν των σκευών και επίπλων, των διδακτικώνοργάνωνκαι των συλλογών της Σχολής[1]. Άρθρον 6. Ο εσωτερικός κανονισμός των Γυμνασίων και αι διατάξεις περί εξετάσεων και περί πειθαρχικών ποινών των μαθητών των Έλλην. σχολείων και Γυμνασίων εφαρμόζονται και εν τη Εμπορική Σχολή. Άρθρον 7. Εν τω ισταμένω έτει ιδρύεται μία μόνον τάξις της Εμπορικής Σχολής, η πρώτη, και από του επιόντος μηνός Σεπτεμβρίου, το δε προγραμμα των μαθημάτων αυτής θα εκδοθή ένα μήνα πρότερον. λεσις του Διατάγματος τούτου. Εν

Αθήναις

τη

8 Ιουνίου 1901 ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών

κλπ. Υπουργός

Σ. Ε. Σ Τ Α Η Σ

[1] Περί μεταρρυθμίσεως και προσθήκης άρθρων του Β. διατάγματος της 8 Ιουνίου ε. ε. περί ιδρύσεως εν Αθήναις Εμπορικής σχολής ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α'

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε" ισταμένου έτους περί ιδρύσεως εν Αθήναις Εμπορικής Σχολής, μεταρρυθμίζεται ούτω:

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 154, τχ. Α'/23 Ιουλίου 1901.

Γυμνασίου η Ισοτίμου Λυκείου. Η διεύθυνσις της Εμπορικής Σχολής δύναται ν' ανατεθή και εις καθηγητήν του φυσικού η του μαθηματικού τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής τουΕθνικούΠανεπιστημίου, επί επιμισθίω. Εκπαιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του Διατάγματος τούτου. Εν Αθήναις τη 20 Ιουλίου 1901 Εν Το

ονόματι του Βασιλέως Υπουργικόν

Συμβούλιον Γ. Ν. ΘΕΟΤΟΚΗΣ, Α. ΡΩΜΑΝΟΣ, Α. ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ Σ. Ε. ΣΤΑΗΣ, Β. ΒΟΥΛΟΥΡΗΣ, Ν. ΤΣΑΜΑΔΟΣ, Ν. ΚΑΡΑΠΑΥΛΟΣ

Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών Υπουργός Σ. Ε. Σ Τ Α Η Σ

κλπ.

14 Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α Τ Η Σ 1ης Τ Α Ξ Η Σ Τ Η Σ Ε Μ Π Ο Ρ Ι Κ Η Σ ΣΧΟΛΗΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ (Β. Διάταγμα/27 Ιουλίου 1901) Κυβέρνηση Γ. Θεοτόκη Υπουργός Σ. Στάης

Περί του προγράμματος των μαθημάτων της 1ης τάξεως της εν Αθήναις ιδρυθείσης Εμπορικής σχολής[1] ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α'.

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντεςυπ'όψει το Ημέτερον διάταγμα της 8 Ιουνίου Ισταμένου έτους περί της εν Αθήναις Εμπορικής σχολής. Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού διατάσσομεν τάδε: το πρόγραμμα τ ορίζεται ώδε: 1. Ελληνική γλώσσα (ανάγνωσις και ερμηνεία νέου Ελληνικού κειμένου), ορθογραφικαί και συντακτικαί ασκήσεις κλπ. καθ'εβδομάδαώραι 5 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

Εμπορικά μαθήματα Φυσική και Χημεία Αριθμητική (πρακτική και εμπορική) και στοιχεία Αλγέβρας Γαλλική γλώσσα Α γ γ λ ι κ ή γλώσσα Γερμανική γλώσσα Γεωγραφία Ιστορία (Ελληνική) Καλλιγραφία και Ιχνογραφία Γυμναστική

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 159, τχ. Α'/28 Ιουλίου 1901.

» » » » » » » » » »

3 2 4 4 4 4 2 2 3 3 36

λεσις του Διατάγματος τούτου. Εν Αθήναις τη 27 Ιουλίου 1901 Ονόματι του Βασιλέως Υπουργικόν Συμβούλιον Γ. ΘΕΟΤΟΚΗΣ, Α. ΡΩΜΑΝΟΣ, Α. ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ Ν. ΣΤΑΗΣ, Ν. ΤΣΑΜΑΔΟΣ, Β. ΒΟΥΔΟΥΡΗΣ επί των Εκκλησιαστικών κλπ. Υπουργός Σ. Ε. Σ Τ Α Η Σ

Εν Το

Ο

[1] Περί συστάσεως εν Πάτραις εμπορικής σχολής εκ τριών τάξεων κλπ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α'.

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού διατάσσομεν τάδε. Συνιστάται εν Πάτραις εμπορική σχολή εκ τριών τάξεων, ων η πρώτη άρχεται από του μηνός Σεπτεμβρίου του ισταμένου έτους. Ε ν τη σχολή ταύτη ισχύουσι τα διατεταγμένα υπό των Ημετέρων διαταγμάτων της 8 Ιουνίου «περί Ιδρύσεως εν Αθήναις εμπορικής σχολής», καιτης20 και 27 Ιουλίου, περί του προγράμματος των εν αυτή διδασκομένων μαθημάτων. λεσις του διατάγματος τούτου. Εν Εν Το

Αθήναις

τη

10 Αυγούστου 1901 ονόματι του Βασιλέως

Υπουργικόν

Συμβούλιον

Γ. Ν. ΘΕΟΤΟΚΗΣ, Α. ΡΩΜΑΝΟΣ, Α. ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ Σ. ΣΤΑΗΣ, Ν. ΤΣΑΜΑΔΟΣ, Β. ΒΟΥΔΟΥΡΗΣ Ο ο

επί

των

Εκκλησιαστικών

κλπ.

Υπουργός Σ. Σ Τ Α Η Σ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 187, τχ. Α'/1 Σεπτεμβρίου 1901.

15 ΙΔΡΥΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ (Νόμος , Β " Α 7 2 2 Ιουλίου 1903) Κυβέρνηση Δ. Ράλλη Υπουργός Θ. Φαρμακόπουλος

ΝΟΜΟΣ Β ^ Α ' (υπ' αριθ. 2991)

Περί συστάσεως εμπορικών σχολών[1] ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α'

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν" Άρθρον 1. Συνιστώνται δαπάναις του Κράτους, ων η έδρα ορίζεται διά Β. διατάγματος, εμπορικαί σχολαί, ανήκουσαι εις την τάξιν των εκπαιδευτηρίων της μέσης εκπαιδεύσεως, σκοπούσαι την διά καταλλήλου θεωρητικής και πρακτικής διδασκαλίας προπαρασκευήν των εις αυτάς φοιτώντωνειςτο εμπορικόν στάδιον. Άρθρον 2. Αι εμπορικαί αύται σχολαί αποτελούνται εκ τεσσάρων τάξεων, εν εκάστη των οποίων η διδασκαλία είναι μονοετής. Διδάσκονται δ' εν αυταίς υποχρεωτικώς τα εξής μαθήματα- α') τα θρησκευτικά, β') η ελληνική γλώσσα, γ') εκ των ξένων γλωσσών η γαλλική, η αγγλική και η γερμανική, δ') εκ των μαθηματικώνηαριθμητική,καιιδίαη εμπορική, μετά των στοιχείων της γεωμετρίας και της αλγέβρας, ε') στοιχεία φυσικής, χημείας και φυσικής Ιστορίας, μετά της εμπορευματολογίας, στ') η Ιστορία (γενική και εμπορική), ζ') η γεωγραφία (γενική και εμπορική,) η') γενικαί γνώσεις του εμπορίου (εμποριολογία), η λογιστική (καταστιχογραφία και η εμπορική αλληλογραφία μετά πρακτικών ασκήσεων, θ') στοιχεία πολιτικής οικονομίας και στοιχεία του εμπορικού δικαίου, ι') η καλλιγραφία και ια') η γυμναστική. Διά Β. διατάγματος δύνανται να προστεθώσι και άλλα μαθήματα, συμ-

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 169, τχ. Α'/23 Ιουλίου 1903.

συμφώνωςπροςταςτοπικάς ανάγκας, οίον Ιταλική γλώσσα, Ιχνογραφία, στενογραφία κλπ., είτε ως υποχρεωτικά, είτε ως προαιρετικά. Άρθρον 3. Εν τη πρώτη και κατωτάτη τάξει των σχολών τούτων κατατάσσονται, μετά ευδόκιμον εισιτήριον δοκιμασίαν, μαθηταί φέροντες απολυτήριον ελληνικού σχολείου η ενδεικτικόν της τρίτης τάξεως του Βαρβακείου Λυκείου.

[

]

Άρθρον 7. Ο εσωτερικός κανονισμός των γυμνασίων ισχύει και διά τας εμπορικάς σχολάς. Άρθρον 8. Τα προσόντα των διδασκόντων εν ταις εμπορικαίς σχολαίς, τατουπρογράμματος των μαθημάτων και τα της λειτουργίας αυτών καθό ορισθήσονται διά Β. διαταγμάτων. Άρθρον 9. Οι μαθηταί άλλων Ιδιωτικών εμπορικών σχολών δύνανται να εγγραφώσιν εις ισόβαθμον τάξιν δημοσίας εμπορικής σχολής, αν κριθώσιν άξιοι μετά εξέτασιν. Άρθρον 10. Οι αποφοιτώντες ευδοκίμως εκ της τετάρτης τάξεως των σχολών τούτων λαμβάνουσι πτυχίον επί είκοσιπενταδράχμου χαρτοσήμου. Άρθρον 11. Εν εκάστη των εμπορικών σχολών συσταθήσεται, πλην βιβλιοθήκης, εργαστήριον φυσικής και χημείας και εμπορευματολογικόν μουσείον, χάριν τελειοτέρας διδασκαλίας των σχετικών μαθημάτων. Άρθρον 12. Διά Β. διατάγματος ορισθήσεται η αποζημίωσις των κατά το παρελθόν παρασχόντων τας υπηρεσίας των εις τας μη αναγνωρισθ Εμπορικάς Σχολάς, επιτρέπεται δε ίνα διά του αυτού διατάγματος χο θή η αναγκαία προς τούτο πίστωσις. Ο παρών νόμος, ψηφισθείς υπό της Βουλής και παρ' Η μ ώ ν σήμερον κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν Αθήναις τη 18 Ιουλίου 1903 Εν ονόματι του Βασιλέως Ο

Αντιβασιλεύς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ

Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών

κλπ. Υπουργός

Θ. Κ. ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

[1] Περί επεκτάσεως εις τας Γενικάς Διοικήσεις, Η π ε ί ρ ο υ , νήσων Αιγαίου Πελάγους, και την Διοίκησιν Σάμου της εν τη παλαιά υφισταμένης νομοθεσίας περί εμπορικών

Μακεδονίας, Κρήτης Ελλάδι σχολών

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει 1) τον νόμον ,ΔΡΛΔ' της 28 Φεβρουαρίου 1913 «περί διοικήσεως των στρατιωτικών κατεχομένων χωρών», 2) τον νόμον 80 (άρθρ. 2 εδάφ. β') της 16 Νοεμβρίου 1913 «περί τροποποιήσεως του ,ΔΡΛΔ' νόμου» και 3) το αρθρον 36 εδάφ. β' του νόμου 147 της 5 Ιανουαρίου 1914 «περί της εν ταις προσαρτωμέναις χώραις εφαρμοστέας νομοθεσίας και της δικαστικής αυτών οργανώσεως», προτάσει του Ημετέρου Υπουργικού Συμβουλίου, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν: Άρθρον μόνον. Α π ό της δημοσιεύσεως του διατάγματος τούτου επεκτείνεται εις τας Γενικάς Διοικήσεις Μακεδονίας, Ηπείρου, νήσων Αιγαίου πελάγους, Κρήτης και την Διοίκησιν Σάμου, η Ισχύς της εν τη παλαιά Ελλάδι υφισταμένης νομοθεσίας περί εμπορικών σχολών, ήτοι του νόμου , Β ^ Α ' της 18 Ιουλίου 1903 «περί συστάσεως εμπορικών σχολών» και των εκτελεστικών αυτού Βασιλικών διαταγμάτων. δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του διατάγματος τούτου. Εν Αθήναις τη 11 Μαρτίου 1915 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β. Το ο Τα

Υπουργικόν

Συμβούλιον Πρόεδρος Δ. ΓΟΥΝΑΡΗΣ μέλη Γ. Χ Ρ Η Σ Τ Α Κ Η ΖΩΓΡΑΦΟΣ, II. ΤΣΑΛΔΑΡΗΣ, Ν. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑΚΟΣ, Χ. Κ. ΒΟΖΙΚΗΣ, Π . E . ΠΡΩΤΟΠΑΠΑΔΑΚΗΣ, ΑΘ. ΕΥΤΑΞΙΑΣ, Γ. ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ, Ν. Α. ΣΤΡΑΤΟΣ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 97, τχ. Α'/13 Μαρτίου 1915.

16 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 1903 (Β. Διάταγμα/11 Σεπτεμβρίου 1903) Κυβέρνηση Δ. Ράλλη Υπουργός Θ. Φαρμακόπουλος

Περί εκτελέσεως των περί εμπορικών σχολών ,Β^Α' ΓΕΩΡΓΙΟΣ

νόμον

Ά.

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τον περί συστάσεως εμπορικών σχολών , Β ^ Α ' νόμον της 18 Ιουλίου 1903. Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού αποφασίζομεν και διατάσσομεν. [

J

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ'

Περί προγράμματος

των μαθημάτων

Άρθρον 4. Η κατά τάξεις χρονική διανομή των μαθημάτων γενήσεται κατά τον εξής πίνακα:

Μαθήματα Α' Θρησκευτικά Ελληνικά Μαθηματικά Φυσικά (Φυσική, Χημεία, Φυσική Ιστορία) Εμπορευματολογία Γαλλικά

Ώραι καθ' εβδομάδα Τ αξεις Β' Δ' Γ'

1 4 5 2

.. . — 5

1 4 5 2 —

5

—

—

3 4 2 2 4

—

4 —

2 4

το όλον

2 11 18 6 4 18

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 216, τχ. Α'/16 Σεπτεμβρίου 1903. Ας σημειωθεί ότι κατά καιρούς δημοσιεύτηκαν διάφορα διατάγματα πού αφορούσαν τα προσόντα των διδασκόντων, τα όποια όμως δεν συμπεριλαμβάνονται στη συλλογή αυτή.

ΏΡΑΙ ΜΑΘΉΜΑΤΑ Α' ΑΓΓΛΙΚΆ 4 ΓΕΡΜΑΝΙΚΆ 4 2 ΓΕΝΙΚΉ ΙΣΤΟΡΊΑ ΙΣΤΟΡΊΑ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΊΟΥ — ΓΕΩΓΡΑΦΊΑ 2 ΕΜΠΟΡΙΚΆ (ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΊΑΚΑΙΛΟΓΙΣΤΙΚΉ) . . . . 2 ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΊΑΚΑΙΠΡΑΚΤΙΚΑΊ ΑΣΚΉΣΕΙς — ΠΟΛΙΤΙΚΉ ΟΙΚΟΝΟΜΊΑ — ΕΜΠΟΡΙΚΌΝ ΔΊΚΑΙΟΝ ΚΑΛΛΙΓΡΑΦΊΑ 2 ΣΤΕΝΟΓΡΑΦΊΑ — ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΉ 3

ΤΆΞΕΙς Β' Γ' 4 4 2 — 2

5 5 2 — 2

2 2 —

2 2 — —

2 — 3

ΌΛΟΝ Δ' 5 5 — — 2 1 3 5 2 —

— 2 3

18 18 6 2 7 9 9 2 —

— 1 3

3 4 3 12

Άρθρον 5. Τα του προγράμματος και τα της μεθόδου, διδασκαλίας των μαθημάτων θέλουσιν ορισθή λεπτομερέστερον διά Β. διατάγματος, εκδοθησομένου εν αρχή του σχολικού έτους 1903-1904. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ'

Περί εξετάσεων. Άρθρον 6. Αι εισιτήριοι εξετάσεις των επιθυμούντων να καταταχθώσιν ειςτηνπρώτην τάξιν των εμπορικών σχολών περατούνται εντός των δύο πρώτων δεκαημέρων του μηνός Σεπτεμβρίου. Μόνον διά μαθητάς προσερχομένους εκ του εξωτερικού επιτρέπεται να επεκταθή η προθεσμία αύτη μέχρι της 10ης Οκτωβρίου. Άρθρον 7. Η εισιτήριος δοκιμασία γίνεται επί μαθημάτων διδασκομένων εν τοις ελληνικοίς σχολείοις, γραπτώς μεν εις τα ελληνικά, μαθηματικά, γεωγραφίαν και καλλιγραφίαν, προφορικώς δ' εις τα ελληνικά, μαθηματικά, γαλλικά και φυσικήν. τικά βαθμόν κατώτερον του 6 απορρίπτονται. Επίσης απορρίπτονται και εκείνοιόσων ο γενικός βαθμός είναι κατώτερος του 6. θηματικά και καλλιγραφίαν προστίθεται ο συντελεστής 5, εις δε την γεωγραφίαν, γαλλικά και φυσικήν ο συντελεστής 4.

Άρθρον 8. Αι ετήσιοι εξετάσεις, αι τε προαγωγικαί και αι απολυτήριοι, γίνονται κατά Ιούνιον, οριζομένης της ενάρξεως δι' Υπουργικής διαταγής, προτάσει του διευθυντού. Άρθρον 9. Ουδείς μαθητής γίνεται δεκτός εις τας ετησίους εξετάσεις, αν κατά το ετήσιον διάστημα των μαθημάτων εποιήσατο είκοσιν απουσίας μη δικαιολογηθείσας. Άρθρον 10. Εκ των μη προσελθόντων εις τας κατά Ιούνιον εξετάσεις μαθητών, μόνον οι δικαιολογήσαντες επαρκώς και προ της ενάρξεως των εξετάσεων η κατ' αυτάς την μη προσέλευσιν ταύτην επιτρέπεται να εξετασθώσι κατά Σεπτέμβριον. Άρθρον 11. Αι προαγωγικαί εξετάσεις και αι απολυτήριοι γίνονται επί πάντων των μαθημάτων της αντιστοίχου τάξεως γραπτώς και προφορικώς, καθ' όσον επιτρέπει τούτο η φύσις του μαθήματος. Άρθρον 12. Εν τη βαθμολογία εκάστου μαθήματος λαμβάνεται ως τελικός βαθμός ο μέσος όρος της ετησίας προόδου (δηλ. του μέσου όρου των βαθμών προόδου των δύο εξαμήνων) και του βαθμού του κατά τας εξετάσεις δοθέντος (δηλ. του μέσου όρου των βαθμών των προφορικών και γραπτών εξετάσεων). Άρθρον 13. Ουδείς προβιβάζεται από τάξεως εις τάξιν, ουδέ απολύεται, αν μη τύχη εν μεν τοις μαθηματικοίς και εμπορικοίς του τελικού βαθμού 6 τουλάχιστον,ενδετοις λοιποίς μαθήμασι του βαθμού 5, και εν γένει του ολικού βαθμού 6 τουλάχιστον. λάχιστον, υπολειφθέντες δ' εν ενί η δυσί μαθήμασιτουάνωορισθέντοςβαθμού, οφείλουσιναεξετασθώσικαιπάλιν εις τα μαθήματα ταύτα κατά Σεπτέμβριον. Άρθρον 14. Εν τω υπολογισμώ του ολικού βαθμού εις μεν τα μαθηματικά, τα εμπορικά και την καλλιγραφίαν προστίθενται ο συντελεστής 5,ειςδε τα λοιπά μαθήματα ο συντελεστής 4. Άρθρον 5. Αι εξετάσεις των εξ ιδιωτικών εμπορικών σχολών προσερχομένων και επιθυμούντων να καταταχθώσιν εις άλλην τινά τάξιν των εμπορικών σχολών πλην της πρώτης, γίνονται μόνον κατά Σεπτέμβριον, ως και αι εισιτήριοι. οίαν τάξιν κρίνη αυτούς αξίους ο σύλλογος των καθηγητών της Σχολής, τηρουμένων κατά τας εξετάσεις ταύτας των άνω ορισθέντων εν τοις άρθροις 13, 15 και 16. Άρθρον 16. Ή τε προφορική και η γραπτή εξέτασις παντός μαθήματος κατά τας εισιτήριους, προαγωγικάς, κατατακτήριους και απολυτηρίους εξετάσεις γίνεται ενώπιον τριμελούς επιτροπείας, αποτελουμένης υπό του καθηγητού του διδάσκοντος το μάθημα και ετέρων δύο καθηγητών της Σχολής.

Ο βαθμός ο διδόμενος εις έκαστον μαθητήν επί τη προφορική η εγγράφω δοκιμασία εκάστου μαθήματος είναι ο μέσος όρος των βαθμών των διδομένων υπότωντριών μελών της εξεταστικής επιτροπείας. Άρθρον 17. Τα γραπτά των εγγράφων εξετάσεων γίνονται επί φύλλων χάρτου φερόντων προσκεκολλημένον τεμάχιον αμαυρού χάρτου προς κάλυψιν του Ονόματος του εξεταζομένου. Άρθρον 18. προς βαθμολογίαν της προόδου των μαθητών χρησιμεύουσιν οιαριθμοίαπόοέως10 μεν το δηλοί κάκιστα και το 0 δε 1 --2 » το κακώς το δε » το μετρίως 3 - -4 το δε 5 » το σχεδόν καλώς το δε 6 - -7 το καλώς » το δε λίαν καλώς 8 - -9 » το δε » 10 το άριστα το Άρθρον 19. Προς ένδειξιν της διαγωγής των μαθητών χρησιμεύουσιν οίοι και εν τοις γυμνασίοις όροι.

[

]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

Συμπληρωματικοί

Ε'

διατάξεις

Άρθρον 22. Περί παντός αντικειμένου περί ου δεν λαμβάνεται πρόνοια εν τω παρόντι Διατάγματι, ισχύουσιν αι ανάλογοι περί των γυμνασίων διατάξεις. κλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. λεσις του διατάγματος τούτου. Εν Αθήναις τη 11 Σεπτεμβρίου 1903

Ο

Εν ονόματι του Βασιλέως Αντιβασιλεύς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ

Ο

Υπουργός Θ. Κ. ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

17 ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΠΑΤΡΑ (Β. Διάταγμα/11 Σεπτεμβρίου 1903) Υπουργός

Κυβέρνηση Δ. Ράλλη Θ. Φαρμακόπουλος

Περί συστάσεως εμπορικών σχολών εν Αθήναις και Πάτραις ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α'.

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τον περί συστάσεως εμπορικών σχολών , Β ^ Α ' νόμον καιτουπόσημερινήν ημερομηνίαν Ημέτερον διάταγμα περίεκτελέσεωςτου νόμου τούτου. Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας ΕκπαιδεύσεωςΥπουργούδιατάσσομεν τάδε: Άρθρον 1. Συνιστώνται μία εν Αθήναις και ετέρα εν Πάτραις εμπορικαί σχολαί, ανήκουσαι εις την τάξιν των εκπαιδευτηρίων Μέσης εκπαιδεύσεως. Άρθρον 2. Εν ταις σχολαίς ταύταις συσταθήσεται επί του παρόντος η πρώτη τάξις. Δύνανται κατά το παρόν σχολικόν έτος να συσταθώσιν και δευτέρα και τρίτη τάξις, εάν προσέλθωσιν εξ Ιδιωτικών εμπορικών σχολών επαρκείς μαθηταί και μετά την προσήκουσαν δοκιμασίαν κριθώσιν ικανοί προς κατάταξιν εν τη οικείς τάξει. Άρθρον 3. Εν ταις σχολαίς ταύταις διδαχθήσονται προς τοις εν τω εδαφ. β' του άρθρ. 2 του , Β ^ Α ' νόμου μνημονευομένοις μαθήμασι και η στενογραφία ωςυποχρεωτικόνμάθημα. λεσις του διατάγματος τούτου. Εν

Αθήναις

τη

Εν Ο

11 Σεπτεμβρίου 1903 ονόματι του Βασιλέως Αντιβασιλεύς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ

Ο επί των Εκκλησιαστικών και

της

Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργός Θ. Κ. ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 216, τ.χ. Α'/16 Σεπτεμβρίου 1903.

18 ΣΥΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Τ Η Σ ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΣΑΓΚΑΡΑΔΑΣ (Β. Διάταγμα/7 Νοεμβρίου 1903)

Υπουργός

εν

Κυβέρνηση Δ. Ράλλη Θ. Φαρμακόπουλος

Περί συστάσεως Αχιλλοπουλείου εμπορικής Σχολής Τσαγκαράδα του δήμου Μυρεσίου του Νομού Μαγνησίας ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α'

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τον περί συστάσεως εμπορικών σχολών , Β ^ Α ' νόμον, την από 15 Μαρτίου 1900 διαθήκην του Ευαγγέλου Κ. Αχιλλοπούλου καιτηναπό3 Μαΐου 1902 αίτησιν του Σοφοκλέους Κ. Αχιλλοπούλου, συμπληρωθείσαν διά της από 25 Οκτωβρίου 1903 αιτήσεως του αυτού περί συστάσεως ιδία αυτών δαπάνη, εμπορικής Σχολής εν Τσαγκαράδα του δήμου Μυρεσίου του νομού Μαγνησίας" Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργών διατάσσομεν τάδε: Άρθρον 1. Συνιστώμεν εμπορικήν Σχολήν εν Τσαγκαράδα του δήμου Μυρεσίου του νομού Μαγνησίας υπό την επωνυμίαν «Αχιλλοπούλειος Εμπορική Σχολή», εγκατασταθησομένην εν τω ιδιοκτήτω οικήματι των αδελφών Αχιλλοπούλων, εν ω ελειτούργει η τέως υπ' αυτών συντηρουμένη Σχολή. Άρθρον 2. Η δαπάνη του προσωπικού, διδακτικού και υπηρετικού και εν γένει της συντηρήσεως της Σχολής θα καταβάλληται το μεν εκ των πόρων του κληροδοτήματος Ευαγγέλου Κ. Αχιλλοπούλου, το δε εξ ειδικής ετησίας χορηγίας του αυταδέλφου αυτού Σοφοκλέους Κ. Αχιλλοπούλου. Άρθρον 3. της Σχολής ταύτης συσταθήσεται επί του παρόντος η πρώτη τάξις, βραδύτερον και δε δευτέρα.

[

]

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 268, τχ. Α'/13 Νοεμβρίου 1903.

Άρθρον 6. Η λειτουργία της Σχολής ταύτης διαρρυθμισθήσεται συνωδά τω από 11 Σεπτεμβρίου ε. έτους «περί εκτελέσεως του περί εμπορικών Σχολών, , Β ^ Α ' νόμου» Β. διατάγματι,τροποποιουμένωειδικώςωςπροςτην συνισταμένην Σχολήν μόνον καθ' α εν τοις επομένοις άρθροις ορίζεται.

[

]

Άρθρον 8. Η εν ταις δυσί τάξεσι της Σχολής χρονική διανομή των μαθημάτων γενήσεται κατά τον εξής πίνακα:

Μαθήματα

εβδομάδα όλον

Α' Θρησκευτικά Ελληνικά Μαθηματικά Φυσικά Γαλλικά Αγγλικά Γενική Ιστορία Γεωγραφία Εμπορικά ΕμποριολογίακαιΛογιστική ΑλληλογραφίακαιΠρακτικαί Καλλιγραφία Γυμναστική

1 4 5 3 6 5 2 3

Ασκήσεις

Β' — 4 5 3 6 5 2 2

1 8 10 6 12 10 4 5

2

3

3 2 3

4 2 3

39

39

5 7 4 6

Άρθρον 9. Οι εκ της Σχολής ταύτης προερχόμενοι μαθηταί δύνανται καταταχθώσιν εις αντίστοιχον τάξιν δημοσίας τινός εμπορικής Σχολής, διδάσκονται τα γερμανικά από των δύο κατωτέρων τάξεων, μετά προηγουμένην ευδόκιμον εξέτασιν εις τα γερμανικά. Εις τον αυτόν Ημέτερον Υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του διατάγματος τούτου. Εν Εν Ο Ο

Αθήναις

τη

7 Νοεμβρίου 1903 ονόματι του Βασιλέως Αντιβασιλεύς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ Υπουργός Θ. Κ. ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

19

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 1906 (Β. Διάταγμα/7 Σεπτεμβρίου 1906) Κυβέρνηση Γ. Θεοτόκη Υπουργός Α. Στεφανόπουλος

Περί της κατά τάξεις χρονικής

διανομής

των

μαθημάτων

ενταιςε μ π ο ρ ι κ α ί ςσ χ ο λ α ί ς ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α'

Β Α Σ Ι Λ Ε Υ Σ ΤΩΝ Ε Λ Λ Η Ν Ω Ν

Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε: Η κατά τάξεις χρονική διανομή των μαθημάτων εν ταις εμπορικαίς σχολαίς κανονίζεται από του σχολικού έτους 1906-1907 ως εξής.

Μαθήματα

Ελληνικά Μαθηματικά Φυσικά (φυσική, χημεία, φυσική ιστορία) Εμπορευματολογία Γαλλικά

Αγγλικά

καθ' Α' Β'

5 3 2

4 3 2

5

4 5 4

4 Γερμανικά Γενική Ιστορία 3 Ιστορία του Εμπορίου Γεωγραφία 2 2 Εμπορικά (εμποριολογία, λογιστική, αλληλογραφία και πρακτικαί ασκήσεις) 3 4 Στοιχεία Πολιτικής Οικονομίας, Δημοσιονομίας, φορολογικής νομοθεσίας και ιδία τελωνειακής νομομοθεσίας

Ώραι εβδομάδα Γ' Δ'

2 3 2 2 3 5 4

2 3 2 4 4 4

Σύνολ. ωρών

13 12 6 4 16 14 16 3

1 1

1

2 5

6

18

3

3

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 214, τχ. Α'/13 Σεπτεμβρίου 1906.

7

Ώραι καθ' εβδομάδα Σύνολ. Α' Β' Γ' Δ' ωρών

Μαθήματα Εμπορικόν Καλλιγραφία Γυμναστική

δίκαιον

Προαιρετικόν Στενογραφία

3 3

3 3

3 3

3 1 3

3 10 12

34

34

34 2

37 2

139 4

ΕκπαιδεύσεωςΥπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του διατάγματος τούτου. Εν Εν

Αθήναις

τη

7 Σεπτεμβρίου 1906 ονόματι του Βασιλέως

Ο Αντιβασιλεύς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ Υπουργός Α. ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

20 ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ (Β. Διάταγμα/16 Σεπτεμβρίου 1908) Κυβέρνηση Γ. Θεοτόκη Υπουργός Σ. Στάης

Περί μεταρρυθμίσεως

του

από

7 Νοεμβρίου

περί συστάσεως Α χ ι λ λ ο π ο υ λ ε ί ο υ εμπορικής του δήμου Μυρεσίου

του

1903 σχολής

νομού

Β. εν

διατάγματος Τσαγκαράδα

Μαγνησίας

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε: ρυθμίζεται ως εξής: Άρθρον 2ον. Προς συντήρησιν των τριών τάξεων της Αχιλλοπουλείου Εμπορικής Σχολής διατίθενται ετησίως παρά του Σοφ. Κ. Αχιλλοπούλου, προκαταβαλλόμεναι παρ' αυτού τω δημοσίω ταμείω εις τρεις τετραμήνους δόσεις: δραχμαί 15000 προερχόμεναι το μεν εκ κληροδοτήματος του Ευαγγέλου Κ. Αχιλλοπούλου, το δε εκ χορηγίας του Σοφ. Κ. Αχιλλοπούλου, συμπληρούντος εξ ιδίων το υπολειπόμενον μέχρι συμπληρώσεως των 15000 ποσόν. Άρθρον 3ον. της Σχολής ταύτης θέλουσι λειτουργεί τρεις τάξεις, εάν υπάρχηεπαρκήςαριθμόςμαθητών.

[

]

Άρθρον 8ον. Τα εν ταις τρισί τάξεσι της Σχολής διδασκόμενα μαθήματα καιηχρονική τούτων καθ' εβδομάδα κατανομή ορίζονται ως εξής.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 265, τχ. Α'/22 Οκτωβρίου 1908.

ΏΡΑΙ ΚΑΘ' ΕΒΔΟΜΆΔΑ Α' ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΆ ΕΛΛΗΝΙΚΆ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΆ ΦΥΣΙΚΆ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΊΑ ΓΕΩΓΡΑΦΊΑ ΙΣΤΟΡΊΑ ΙΣΤΟΡΊΑ ΕΜΠΟΡΊΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΆ ΓΑΛΛΙΚΆ ΑΓΓΛΙΚΆ ΚΑΛΛΙΓΡΑΦΊΑ

Β'

Γ' ΌΛΟΝ

1 — — 4 4 2 4 4 4 2 3 3 2 .. — — 2 1 2 2 2 — 1 — .. — 4 . . .6 2 (ΕΜΠΟΡΙΟΛΟΓΊΑ, ΕΠΙΣΤΟΛΟΓΡΑΦΊΑ, ΛΟΓΙΣΤΙΚΉ) 4 4 4 5 6 5 2 2 3 30 30 30

[

1 10 12 8 2 5 4 1 12 12 16 7 90

]

Άρθρον 11ov. το επί τη βάσει του Βασιλικού διατάγματος της 7 Νοεμβρίου 1903 καθεστώς θέλει παύσει από της 31 Αυγούστου 1908. Εις τον αυτόν Ημέτερον Υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του διατάγματος τούτου. ΕΝΑΘΉΝΑΙςΤΗ16 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ 1908 ΕΝ ΟΝΌΜΑΤΙΤΟΥΒΑΣΙΛΈΩς Ο ΑΝΤΙΒΑΣΙΛΕΎς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ Ο

ΥΠΟΥΡΓΌς Σ. Ε. ΣΤΑΗΣ

21 Η ΙΤΑΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ (Β. Διάταγμα/29 Οκτωβρίου 1908) Κυβέρνηση Γ, Θεοτόκη Υπουργός Σ. Στάης

Περί διδασκαλίας της Ιταλικής γλώσσης εν ταις εμπορικαίς σχολαίς ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α'.

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τον νόμον , Β ^ Α ' «περί συστάσεως Εμπορικών Σχολών», προτάσει του επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Ημετέρου Υπουργού, διατάσσομεν τάδε: Ορίζομεν, ίνα εν ταις Εμπορικαίς Σχολαίς διδάσκηται και η Ιταλική γλώσσα ως μάθημα προαιρετικόν, ανά τρεις τουλάχιστον ώρας εν εκάστη τάξει καθ' εβδομάδα. σις του διατάγματος τούτου. Εν

Αθήναις

Εν

τη

29 Οκτωβρίου 1908 ονόματι του Βασιλέως

Ο Αντιβασιλεύς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ ο

Υπουργός Σ. Ε. ΣΤΑΗΣ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 276, τχ. Α'/1 Νοεμβρίου 1908.

22 ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΛΛΙΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ (Β. Διάταγμα/15 Δεκεμβρίου 1909) Κυβέρνηση Κ. Μαυρομιχάλη Υπουργός Π . Ζαΐμης

Περί κανονισμού της κατά τάξεις χρονικής διανομής των μαθημάτων καλλιγραφίας και γυμναστικής ενταιςεμπορικαίςσ χ ο λ α ί ς ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Ά

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν τον νόμον , Β ^ Α ' περί συστάσεως εμπορικών σχολών Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε: Η κατά τάξεις χρονική διανομή των μαθημάτων καλλιγραφίας και γυμναστικής εν ταις εμπορικαίς σχολαίς, κανονίζεταιαπότουσχολικούέτους 1909-1910 ως εξής: Ώραι καθ' εβδομάδα. τάξις Α' τάξις Β' τάξις Γ' τάξις Δ' Καλιγραφία. 3 3 2 1 Γυμναστική. 3 2 2 2 Ο αυτός Ημέτερος Υπουργός δημοσιεύσει και εκτελέσει το διάταγμα τούτο. Εν Αθήναις τη 15 Δεκεμβρίου 1909 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο

Υπουργός ΠΑΝΑΓ. ΘΡ. Ζ Α Ϊ Μ Η Σ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 25, τχ. Α'/15 Ιανουαρίου 1910.

23 Η ΙΤΑΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΣΥΡΟΥ (Β. Διάταγμα/15 Απριλίου 1911) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Ε. Μπενάκης

Περί ορισμού ως υποχρεωτικού μαθήματος της Ιταλικής γλώσσης εν τη Εμπορική Σχολή Σύρου ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν το άρθρον 2, εδ. 3, του νόμου , Β ^ Α ' του 1903, περί συστάσεως εμπορικών σχολών, προτάσει του Ημετέρου επί της Γεωργίας, του Εμπορίου και της Βιομηχανίας Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν Ορίζομεν, ίνα η εν τη Εμπορική Σχολή Σύρου ως προαιρετικόν μάθημα διδασκομένη μέχρι τούδε Ιταλική γλώσσα, από του προσεχούς Σεπτεμβρίου διδάσκηται ως μάθημα υποχρεωτικόν. ανατίθεμεντηνδημοσίευσιν και εκτέλεσιν του διατάγματος τούτου.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ

EMM. Α. ΜΠΕΝΑΚΗΣ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 97, τχ. Α'/28 Απριλίου 1911.

24 Η ΑΛΒΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΚΕΡΚΥΡΑΣ (Β. Διάταγμα/22 Ιουλίου 1911) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου ΥπουργόςΕ. Μπενάκης

Περί ορισμού ως προαιρετικών μαθημάτων της διδασκαλίας της Αλβανικής και Τουρκικής γ λ ώ σ σ η ς [ 1 ] εν τη Εμπορική Σχολή Κερκύρας ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το άρθρον 2 παράγρ. γ' του νόμου , Β ^ Α ' περί συστάσεως Εμπορικών Σχολών, προτάσει του Ημετέρου επί της Εθνικής Οικονομίας Υπουργού, διατάσσομεν τάδε Ορίζομεν ίνα εν τη Εμπορική Σχολή Κερκύρας διδάσκηται η Αλβανική και η Τουρκική γλώσσα ως μαθήματα προαιρετικά, εν μεν ταις Α' και Β' τάξεσιν ανά δύο ώρας καθ' εβδομάδα εις εκάστην, εν δε ταις Γ' και Δ' ανά 2 ώρας καθ' εβδομάδα εις εκάστην. διατάγματος τούτου. Εν Αθήναις τη 22 Ιουλίου 1911 Ενονόματι του Βασιλέως Ο Αντιβασιλεύς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ Ο

Υπουργός

της

Εθνικής

Οικονομίας

EMM. Α. ΜΠΕΝΑΚΗΣ

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 197, τχ. Α'/27 Ιουλίου 1911.

650

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

[1] ως

Περί προσθήκης της Τουρκικής γλώσσης προαιρετικού μαθήματος εν τη Ε μ π ο ρ ι κ ή Σχολή Ηρακλείου ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το άρθρον 2 παράγρ. γ' του νόμου , Β ^ Α ' του 1903, προτάσει του Ημετέρου επί της Εθνικής Οικονομίας Υπουργού' Προστίθεμεν εν τη Εμπορική σχολή Ηρακλείου ως μάθημα προαιρετικόν την Τουρκικήν γλώσσαν επί Ιξ ώρας καθ' εβδομάδα. Η απαιτουμένη διά την αμοιβήν του διδασκάλου δαπάνη θα καταβάλληταιπαρά της Οθωμανικής Δημογεροντίας Ηρακλείου. τούτο. Εν Αθήναις τη 4 Μαΐου 1920 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο

επί

της

Εθνικής

Οικονομίας Υπουργός Κ.

ΣΠΥΡΙΔΗΣ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 109, τχ. Α'/14 Μαΐου 1920.

25 Η ΙΤΑΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΚΕΡΚΥΡΑΣ (Β. Διάταγμα/11 Οκτωβρίου 1911) Κυβέρνηση Υπουργός

Περί διδαχής εν τη Ε μ π ο ρ ι κ ή Σχολή της

Ιταλικής

γλώσσης ως προαιρετικού

Ελ. Βενιζέλου Ε. Μπενάκης

Κέρκυρας μαθήματος

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν το άρθρον 2 εδ. 3 του , Β ^ Α ' νόμου της 18 Ιουλίου 1903, περί συστάσεως Εμπορικών Σχολών, προτάσει του Ημετέρου επί της Εθνικής Οικονομίας Υπουργού, ορίζομεν όπως διδάσκηται εν τη Εμπορ Σχολή Κερκύρας η Ιταλική γλώσσα ως μάθημα προαιρετικόν. διατάγματος τούτου. Εν

Αθήναις

τη

Εν

11 Οκτωβρίου 1911 ονόματι του Βασιλέως

Ο Αντιβασιλεύς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ Ο

επί

της

Εθνικής

Οικονομίας Υπουργός EMM.

ΜΠΕΝΑΚΗΣ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 286, τχ. Α'/12 Οκτωβρίου 1911.

26 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΟΛΟΓΙΑΣ (Β. Διάταγμα/14 Ιουνίου 1912) Κυβέρνηση Υπουργός Α.

του

Ελ. Βενιζέλου Μιχαλακόπουλος

Περί εισαγωγής εν τη εν Αθήναις Εμπορική Σχολή μαθήματος της Νομισματικής και Μετρολογίας κλπ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α'

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν τα άρθρα 2, 4 και 8 του ,Β"-^ Α' περί Εμπορικών Σχολών νόμου της 18 Ιουλίου 1903, προτάσει του Ημετέρου επί της Εθνικής Οικονομίας Υπουργού, αποφασίζομεν και διατάσσομεν. Άρθρον 1. Εν τη εν Αθήναις Εμπορική Σχολή εισάγεται ως υποχρεωτικόν το μάθημα της Νομισματικής και Μετρολογίας, όπερ θα διδάσκηται εν ταις δυσίν ανωτέραις τάξεσι και εν εκάστη αυτών δύο καθ' εβδομάδα ώρας, λαμβανομένας εκ των ήδη ωρισμένων διά τε την Καλλιγραφίαν και τα Ελληνικά και εν τω υπολογισμώ του ολικού βαθμού προσδίδεται αυτώ ως συντελεστής ο αριθμός 4. Άρθρον 2. Του μαθήματος της Νομισματικής και Μετρολογίας διορίζεται καθηγητής διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου, κεκτημένος τα προς διορισμόν προσόντα καθηγητού του Γυμνασίου και σπουδάσας εν τη Εσπερία Ευρώπη ειδικώς την Νομισματικήν υπέρ την διετίαν τουλάχιστον.

Επιτρέπεται ωσαύτως ν' ανατεθή η διδασκαλία του μαθήματος τούτου επί επιμισθίω και εις υπηρετούντας εν άλλω δημοσίω διδακτηρίω, κεκτημένους όμως πάντα τα ανωτέρω οριζόμενα προσόντα.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 186, τχ. Α'/16 Ιουνίου 1912.

παρόντος διατάγματος.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΑΝΔΡ.

ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

27 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΟΛΟΓιΑς (Β. Διάταγμα/13 Απριλίου 1915) Κυβέρνηση Δ. Γούναρη Υπουργός Α. Ευταξίας

Περί κανονικού της κατά τάξεις χρονικής του

μαθήματος

των

ελληνικών εν ταις Εμπορικαίς σ χ ο λ α ί ς

και του μαθήματος

της

νομισματικής

εν τη Εμπορική Σχολή του επιμισθίου

του

διανομής

διδάσκοντος

Αθηνών

και μετρολογίας και περί

ορισμού

νομισματικήν

εν τη Εμπορική Σχολή

και

μετρολογίαν

Αθηνών

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τα άρθρα 2, 4 και 8 του νόμου , Β ^ Α ' «περί συστάσεως Εμπορικών Σχολών», προτάσει του Ημετέρου επί της Εθνικής ΟΙκονομίας Υπουργού διατάσσομεν τάδε: Άρθρον 1. Η κατά τάξεις χρονική διανομή του μαθήματοςτωνελληνικών εν ταις Εμπορικαίς Σχολαίς και του μαθήματος της νομισματικής και μετρολογίας εν τη Εμπορική Σχολή Αθηνών, κανονίζεται εφεξής, ως έπεται: Ώραι καθ' εβδομάδα Σύνολο Τάξ. Τάξ. Τάξ. Τάξ. ωρών Α' Β' Γ' Δ' Ελληνικά Νομισματική και μετρολογία

6

6

3 1

3 1

18 2

Άρθρον 2. το επιμίσθιον του διδάσκοντος εν τη Εμπορική Σχολή Αθηνών

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 140, τχ. Α'/15 Απριλίου 1915.

νών το μάθημα της νομισματικής και μετρολογίας καθηγητού ορίζεται εφεξής εις δραχμάς ογδοήκοντα κατά μήνα. Ο αυτός Υπουργός δημοιεύσει και εκτελέσει το διάταγμα τούτο. Εν

Αθήναις

τη

13 Απριλίου 1915 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β.

Ο

επί

της

Εθνικής Οικονομίας Υπουργός ΑΘΑΝ.

ΕΥΤΑΞΙΑΣ

28 Η ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ Σ Χ Ο Λ Η ΧΙΟΥ ΙΣΟΤΙΜΗ ΜΕ ΤΙΣ Δ Η Μ Ο Σ Ι Ε Σ (Νόμος 6 7 1 / 1 6 Σεπτεμβρίου 1915) Κυβέρνηση ΥπουργοίΓ. Καφαντάρης, Α.

Ελ. Βενιζέλου Μιχαλακόπουλος

Περί αφομοιώσεως της εν Χίω Κοινοτικής Εμπορικής Σχολής προς τας δημοσίας εμπορικάς σχολάς του Κράτους και διαχειρίσεως της περιουσίας αυτής ΝΟΜΟΣ

671

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β Α Σ Ι Λ Ε Υ Σ ΤΩΝ Ε Λ Λ Η Ν Ω Ν

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν Ά ρ θ ρ ο ν 1. Η εν Χ ί ω κοινοτική εμπορική σχολήαφομοιούταιπροςτας δημοσίας εμπορικάς σχολάς.

[

]

Ά ρ θ ρ ο ν 8. το πρόγραμμα των διδακτέων μαθημάτων, αι ώραι διδασκαλίας, τα προσόντα του διδακτικού προσωπικού και λοιπαί λεπτομέρειαι της λειτουργίας της σχολής, και της εκτελέσεως του παρόντος νόμου, κανονισθήσονται διά Β. διατάγματος. Ά ρ θ ρ ο ν 9. Η Ισχύς του παρόντος νόμου άρχεται από της δημοσιεύσεως αυτού εν τη Εφημερίδι της Κυβερνήσεως. Ο παρών νόμος, ψηφισθείς υπό της Βουλής και π α ρ ' Η μ ώ ν σήμερον

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 324, τχ. Α'/21 Σεπτεμβρίου 1915.

κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν

Τατοΐω τη 16 Σεπτεμβρίου 1915

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣΒ.ΟεπίτωνΕσωτερικώ Γ. Ο

επί

της

Εθνικής

ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ Οικονομίας Υπουργός

ΑΝΔΡ.

ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

29 Η ΣΤΕΝΟΓΡΑΦΙΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ (Β. Δ ι ά τ α γ μ α / 7

Απριλίου 1916) Κυβέρνηση Σ. Σκουλούδη Υπουργός Δ. Γούναρης

Περί διδασκαλίας

εν ταις εμπορικαίς σ χ ο λ α ί ς της στενογραφίας ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β Α Σ Ι Λ Ε Υ Σ ΤΩΝ Ε Λ Λ Η Ν Ω Ν

Έ χ ο ν τ ε ς υπ' όψει τον νόμον , Β ^ Α '

«περί συστάσεως ε μ π ο ρ ι κ ώ ν σ χ ο -

λ ώ ν » , π ρ ο τ ά σ ε ι του Η μ ε τ έ ρ ο υ επί της Ε θ ν ι κ ή ς Ο ι κ ο ν ο μ ί α ς Υ π ο υ ρ γ ο ύ , ορίζομεν ό π ω ς δ ι δ ά σ κ η τ α ι εν ταις ε μ π ο ρ ι κ α ί ς σχολαίς ως μ ά θ η μ α υποχρεωτικόν και η στενογραφία ανά δύο ώρας κ α θ ' εβδομάδα εν ε κ ά σ τ η των τελευταίων ξεων, τ ρ ί τ η και τετάρτη. Ο Εν

αυτός Υ π ο υ ρ γ ό ς δημοσιεύσει και εκτελέσει το δ ι ά τ α γ μ α τούτο. Αθήναις

τη

7 Απριλίου 1916 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Ο

επί

της

Εθνικής

Β.

Οικονομίας

Υπουργός

Δ. Π. Γ Ο Υ Ν Α Ρ Η Σ

Α ν α δ η μ ο σ ι ε ύ ε τ α ι από την Ε τ Κ , αρ. 73, τ χ .

Α'/13

Απριλίου

1916.

τά-

30 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΧΙΟΥ (Β. Διάταγμα/21 Αυγούστου 1916) Κυβέρνηση Α. Ζαΐμη Υπουργός Π. Καλλιγάς

Περί των προσόντων των εν τη κοινοτική εμπορική σχολή Χίου διδασκόντων και κανονισμού των μαθημάτων αυτής ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το άρθρον 8 του νόμου 671 «περί αφομοιώσεως της εν Χίω Κοινοτικής Εμπορικής σχολής προς τας δημοσίας εμπορικάς σχολάς Κράτους και της διαχειρίσεως της περιουσίας αυτής», προτάσει του Ημετέρου επίτηςΕθνικήςΟικονομίας Υπουργού, αποφασίζομεν και διατάσσομεν. [

1

Άρθρον 2. Η κατά τάξεις διανομή των μαθημάτων εν τη σχολή ταύτη κανονίζεται από του σχολικού έτους 1916-1917 ως εξής: Ώραι καθ' εβδομάδα Μαθήματα Θρησκευτικά Ελληνικά Μαθηματικά Φυσικά (Φυσική. Χημεία. Φυσική Ιστορία) Εμπορευματολογία Γαλλικά

Α' Β' Τάξ. Τάξ. 1 5 3

Σύν. ωρών

4 3

4 3

1 18 12

2

2 2 5

2 2 5

8 4 20

—

—

5

Δ' Τάξ.

5 3

—

2 —

Γ' Τάξ.

5

—

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 159, τχ. Α'/26 Αυγούστου 1916.

Ώραικαθ' εβδομάδα Μαθήματα

Α' Τάξ.

Β' Τάξ.

Αγγλικά 5 5 Γενική Ιστορία 2 2 Ιστορία του Εμπορίου Γεωγραφία 2 2 Εμπορικά (Εμποριολογία, Λογιστική, αλληλογραφία, ασκήσεις) 4 3 Στοιχεία Πολ. Οικονομίας και Δημοσιονομίας Φορολ. νομοθεσία και ιδία τελών, νομοθεσία Εμπορικόν Δίκαιον 2 2 Καλλιγραφία 1 Δακτυλογραφία 3 3 Γυμναστική —

4 2

—

—

—

—

—

34

33

[

2

2 2

18 6 2 8

5

6

18

2 2 1 1 2

2 2 1 1 2

4 4 6 3 10

37

38

:142

—

—

Σύν. ωρών

Δ' Γ' Τάξ. Τάξ. 4 —

]

Άρθρον 4. Η σχολή αύτη θέλει λειτουργή συμφώνως προς τας διατάξεις τουαπό11 Σεπτεμβρίου 1903 Βασιλικού διατάγματος «περί εκτελ περί εμπορικών σχολών , Β ^ Α ' νόμου», τροποποιουμένουειδικώςωςπρος τηνειρημένηνσχολήν, καθ' α εν τοις προηγουμένοις άρθροις ορίζεται. διατάγματος τούτου. Εν

Αθήναις

Ο

επί

τη

21 Αυγούστου 1916 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β.

της

Εθνικής

Οικονομίας Π. ΚΑΛΛΙΓΑΣ

Υπουργός

31

ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ (Β. Διάταγμα/16 Σεπτεμβρίου 1916) Κυβέρνηση Ν.

Καλογερόπουλου

Υπουργός Α.

Μπασιάς

Περί μεταρρυθμίσεως της διδασκαλίας μαθημάτων εν τη Εμπορική Σχολή Αθηνών ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τα άρθρα 2 (εδάφ. γ') και 8 του νόμου , Β ^ Α ' της 18 Ιουλίου 1903 «περί συστάσεως Εμπορικών σχολών», προτάσει του Ημετέρου επίτηςΕθνικήςΟικονομίας Υπουργού, διατάσσομεν τάδε: Άρθρ. 1. Καταργείται η εν τη Εμπορική Σχολή Αθηνών διδασκαλία του μαθήματος της νομισματικής και μετρολογίας. Άρθρ. 2. Εισάγεται εν τη Εμπορική Σχολή Αθηνών ως υποχρεωτικόν το μάθημα «άρχαί του Ισχύοντος εν Ελλάδι δικαίου». Ορίζονται δε ώραι διδασκαλίας του μαθήματος τούτου ανά μία καθ' εβδομάδα εν εκάστη τάξει της Σχολής και προσδίδεται αυτώ εν τω υπολογισμώ του ολικού βαθμού ο συντελεστής 4. Άρθρ. 3. Η διδασκαλία του μαθήματος τούτου ανατίθεται εις διδάκτορας της νομικής, κεκτημένους προσόντα διδασκαλίας του μαθήματος του εμπορικού δικαίου και της πολιτικής οικονομίας εν ταις Εμπορικαίς Σχολαίς. διατάγματος τούτου. Εν

Αθήναις

τη

16 Σεπτεμβρίου 1916 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β.

Ο

επί

της

Εθνικής

Οικονομίας

Υπουργός

Α. Τ. ΜΠΑΣΙΑΣ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 171, τχ. Α'/19 Σεπτεμβρίου 1916.

32 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 1916 (Β. Διάταγμα/21 Σεπτεμβρίου 1916) Κυβέρνηση Α. Ζαΐμη ΥπουργόςΑ. Μπασιάς

Περί εκτελέσεως του νόμον ,Β^ΗΑ' «περί συστάσεως Εμπορικών σχολών» ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν: 1) Τόν νόμον , Β ^ Α ' της 18 Ιουλίου 1903 «περί συστάσεως εμπορικών σχολών». 2) Τα άρθρα 140 και 189 του νόμου 241 «περί οργανισμού της κεντρικής υπηρεσίαςτουΥπουργείου της Εθνικής Οικονομίας», ως εκωδικοποιήθη διά τουαπό20 Σεπτεμβρίου 1916 Β. διατάγματος. 3) Τα άρθρα 23 και 183 του νόμου 241, ως εκωδικοποιήθησαν διά του από 20 Σεπτεμβρίου 1916 Β. διατάγματος, εν συνδυασμώ προς τον νόμον 240 «περί διοικήσεως της δημοτικής και μέσης εκπαιδεύσεως», και 4) Τον νόμον 671 της 16 Σεπτεμβρίου 1915 «περί αφομοιώσεως της εν Χίω Κοινοτικής και Εμπορικής σχολής προς τας δημοσίας εμπορικάς του Κράτους και της διαχειρίσεως της περιουσίας αυτής». Προτάσει του Ημετέρου επί της ΕθνικήςΟικονομίαςΥπουργού,αποφασίζομεν και διατάσσομεν. Περί συστάσεως εμπορικών σχολών.

Άρθρ. 1. Προκειμένου να συσταθή εμπορική σχολή,οεπίτηςΕθνικής Οικονομίας Υπουργός ζητεί, συμφώνως προς το άρθρον 140τουΟργανισμού του Υπουργείου της Εθνικής Οικονομίας, την γνώμην του Διοικητικού Συμβουλίου του Υπουργείου τούτου περί τε της ανάγκης της ιδρύσεως και της έδρας της συσταθησομένης σχολής.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 191, τχ. Α'/10 Οκτωβρίου 1916.

Η γνώμη του Διοικητικού Συμβουλίου ζητείται επίσης και διά την προσθήκην η κατάργησιν μαθημάτων, εκτός των εν άρθρω 2 του , Β ^ Α ' νόμου ως υποχρεωτικών αναγραφομένων.

[

]

Περί προγράμματος των μαθημάτων. Άρθρον 8. Η κατά τάξεις χρονική διανομή των μαθημάτων κανονίζεται ως εξής:

Μαθήματα

Ώραι καθ' εβδομάδα Α'.

Υποχρεωτικά

Β'.

Θρησκευτικά 1 Ελληνικά 5 5 Μαθηματικά 4 3 Φυσική (Φυσική, Χημεία, Φυσ. Ιστορία) 2 2 Εμπορευματολογία 4 Γαλλικά 5 5 Αγγλικά Γερμανικά 3 4 Γενική Ιστορία 3 Ιστορία του Εμπορίου 2 2 Γεωγραφία Εμπορικά (Εμποριολογία, λογιστική αλληλογραφία, άσκήσεις) 4 3 Στοιχεία πολιτικής οικονομίας και δημοσιονομίας (και ιδία φορολογικά και τελωνειακά) Στοιχεία Εμπορ. Δικαίου και του αποτελούντος την βάσιν αυτού μέρους του Αστικού Δικαίου 2 Καλλιγραφία 2 Γυμναστική 3 2 Δακτυλογραφία 1 1

Γ'.

2

1 1

5

6

18

2

2

4

2 1 2 1

2 1 2 2

4 6 9 5

37

37

142

—

3 3 2 2 3 5 4

—

—

—

—

Άθροισμα

—

—

—

—

—

—

—

34

34

Δ'. 1 16 13 6 4 16 14 15 3 1 7

—

—

Σύνολον ωρών

—

3 3 —

2 4 4 4 —

Προαιρετικά Ιταλικά Στενογραφία

μαθήματα 3

3

-

-

3 2

3 2

12

4 16

Άρθρον 9. Τα του αναλυτικού προγράμματος των μαθημάτων και της μεθόδου της διδασκαλίας θέλουσιν ορισθή δι' Ιδιαιτέρου Β. διατάγματος.

[

]

Άρθρον 11. Εις εισιτήριον διά την πρώτην τάξιν της εμπορικής σχολής δοκιμασίαν υποβάλλονται οι φέροντες απολυτήριον δημοσίουήιδιωτικούελληνικού σχολείου ή ενδεικτικόν της τρίτης τάξεως του πρακτικού Λυκείου.

[

]

Άρθρον 13. Η εισιτήριος δοκιμασία γίνεται επί μαθημάτων διδασκομένων εν τοις ελληνικοίς σχολείοις, γραπτώς μεν εις τα ελληνικά (ιδία έκθεσιν ιδεών), μαθηματικά, γεωγραφίαν και καλλιγραφίαν, προφορικώς δ'ειςταελληνικά, μαθηματικά, γαλλικά και φυσικήν. κά βαθμόν κατώτερον του 6 απορρίπτονται. Επίσης απορρίπτονται και εκείνοι, όσων ο ολικός βαθμός είνε κατώτερος του 6 (άρθρον 19, εδάφ. α'). Εκτουυπολογισμού του ολικού τούτου βαθμού εις μεν τα ελληνικά μαθηματικά και καλλιγραφίαν λαμβάνεται ως συντελεστής 5, εις δε την γεωγραφίαν, γαλλικά και φυσικήν 4.

[ Τελικοί

] διατάξεις.

Άρθρον 41. Περί παντός αντικειμένου, περί ου δεν λαμβάνεται πρόνοια εν τω διατάγματι τούτω, ισχύουσιν αι ανάλογοι περί γυμνασίων διατάξεις, εφ' όσον δεν αντίκεινται εις τον όλον οργανισμόν των εμπορικών σχολών και το διέπον αυτάς σύστημα. Οικονομίας. Άρθρον 42. Αι διατάξεις του παρόντος διατάγματοςεπεκτείνονταικαιεπί τηςενΧίωκοινοτικής εμπορικής σχολής, εφ' όσον αύται δεν αντίκεινται εις τα άρθρα 1, 2 και 3 του από 21 Αυγούστου 1916 Β. διατάγματος «περί των προσόντων των εν τη κοινοτική εμπορική σχολή Χίου διδασκόντωνκαικανονισμού μαθημάτων αυτής». Άρθρον 43. Καταργούνται 1) το από 11 Σεπτεμβρίου 1903 Β. διάταγμα

«περί εκτελέσεως του περί εμπορικών σχολών , Β ^ Α ' νόμου» ως τούτο ετροποποιήθη διά των εξής Β. διαταγμάτων, συγκαταργουμένων α') του από 28 Απριλίου 1904 Β. διατάγματος, β') του από 7 Σεπτεμβρίου 1906 «περί της κατά ταξεις χρονικής διανομής των μαθημάτων εν ταις εμπορικαίς σχολαίς» Β. διατάγματος, γ') του από 16 Σεπτεμβρίου 1908 Β. διατάγματος, δ') του από 31 Οκτωβρίου 1912 Β. διατάγματος «περί παραδοχής ακροατών εις τας εμπορικάς σχολάς», ε') των από 24 Ιουλίου 1912 και από 7 Απριλίου 1916 Β. διαταγμάτων, στ') του από 15 Δεκεμβρίου 1909 Β. διατάγματος «περί κανονισμού της κατά τάξεις χρονικής διανομής των μαθημάτων, καλλιγραφίας και γυμναστικής εν ταιςεμπορικαίςσχολαίς», ζ') του από 13 Απριλίου 1915 Β. διατάγματος και η') του από 7 Απριλίου 1916 Β. διατάγματος «περί διδασκαλίας της στενογραφίας ως μαθήματος υποχρεωτικού» και θ') του από 1 Σεπτεμβρίου 1916 Β. διατάγματος. 2) Το άρθρον 3 του από 11 Σεπτεμβρίου 1903 Β. διατάγματος, «περί συστάσεως εμπορικών σχολών εν Αθήναις και Πάτραις». 3) Το άρθρον 3 του από 9 Ιουλίου 1908 Β. διατάγματος, «περί ιδρύσεως εν Κερκύρα εμπορικής σχολής». 4) Το από 29 Οκτωβρίου 1908 Β. διάταγμα, «περί διδασκαλίας της Ι τ α λικής γλώσσης εν ταις εμπορικαίς σχολαίς». 5) Το από 15 Απριλίου 1911 Β. διάταγμα «περί ορισμού ως υποχρεωτικού μαθήματος της Ιταλικής γλώσσης εν τη εμπορική σχολή Σύρου». 6) Το από 22 Ιουλίου 1911 Β. διάταγμα «περίορισμούωςπροαιρετικού μαθήματος της αλβανικής γλώσσης εν τη εμπορική σχολή Κερκύρας». 7) Το από 14 Ιουνίου 1912 Β. διάταγμα, «περί εισαγωγής εν τη εν Αθήναις Εμπορική σχολή του μαθήματος της νομισματικής και μετρολογίας», και 8) Το άρθρον 4 του από 21 Αυγούστου 1916 Β. διατάγματος «περί των προσόντων των εν τη κοινοτική εμπορική σχολή Χίου διδασκόντων και κανονισμού των μαθημάτων αυτής». την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του διατάγματος τούτου. Εν

Αθήναις

τη

21 Σεπτεμβρίου 1916 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β.

Ο

επί

της

Εθνικής

Οικονομίας Α. Τ. ΜΠΑΣΙΑΣ

Υπουργός

33 Η ΔΑΚΤΥΛΟΓΡΑΦΙΑ ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ (Β. Διάταγμα/16 Νοεμβρίου 1916) Κυβέρνηση Υπουργός

Περί διδασκαλίας ως προαιρετικού μαθήματος της εν ταις δημοσίαιςε μ π ο ρ ι κ α ί ςσ χ ο λ α ί ς

Ν.

Σ.

Λάμπρου

Αποστολίδης

δακτυλογραφίας

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τον νόμον , Β ^ Α ' της 18 Ιουλίου 1903 (άρθρ. 2, εδάφ. β'), προτάσει του Ημετέρου επί της Εθνικής Οικονομίας Υπουργού, ορίζομεν όπως εν ταις δημοσίαις Εμπορικαίς σχολαίς η δακτυλογραφία διδάσκεται ως προαιρετικόν μάθημα. Ο αυτός Υπουργός δημοσιεύσει και εκτελέσει το διάταγμα τούτο. Εν

Αθήναις

τη

16 Νοεμβρίου 1916 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β.

Ο

επί

της

Εθνικής

Οικονομίας Υπουργός Ν. Χ. ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 212, τχ. Α'/22 Νοεμβρίου 1916.

34 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 1919 (Β. Διάταγμα/31 Οκτωβρίου 1919) Κυβέρνηση Ελ. Υπουργός Κ.

Περί εκτελέσεως του νόμον «περί σνστάσεως εμπορικών

Βενιζέλου Σπυρίδης

Β>Α' σχολών»

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τον νόμον , Β ^ Α ' της 18 Ιουλίου 1903 «περί συστάσεως εμπορικών σχολών», το άρθρον 23 του νόμου 241, ως εκωδικοποιήθη ούτος διά τουαπό20 Σεπτεμβρίου 1916 Β. διατάγματος, το άρθρον 1 § 27 του νόμου 780 του Οργανισμού του Υπουργείου της Εθνικής Οικονομίας, προτάσει του Ημετέρου επί της Εθνικής Οικονομίας Υπουργού, αποφασίζομεν και διατάσσομεν Περί συστάσεως εμπορικών σχολών. Άρθρον 1. Η έδρα των εφεξής συσταθησομένων, εμπορικών σχολών ορίζεται αναλόγως των εκασταχού αναγκών, γνωμοδοτήσειτουεπιθεωρητούτης Εμπορικής εκπαιδεύσεως. Περί προσόντων των διδασκόντων. Άρθρον 2. Η διδασκαλία των μαθημάτων ανατίθεται εφεξής: α') Των θρησκευτικών, εις πτυχιούχους της Θεολογίας του ημετέρου Πανεπιστημίου η της εν Χάλκη Θεολογικής Σχολής η της Φιλολογικής σχολής ημετέρου ή ξένου ομοταγούς Πανεπιστημίου. β') Των Ελληνικών και της Γενικής Ιστορίας, εις πτυχιούχους της Φιλολογικής σχολής του ημετέρου ή ξένου ομοταγούς Πανεπιστημίου. γ') Των μαθηματικών, εις πτυχιούχους των μαθηματικών ημετέρου ή ξένου ομοταγούς Πανεπιστημίου.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 241, τχ. Α'/5 Νοεμβρίου 1919.

δ') Των εμπορικών μαθημάτων, εις πτυχιούχους εμπορικών Πανεπιστημίων η ανωτέρων εμπορικών σχολών της Εσπερίας. ε') Της φυσικής Ιστορίας, φυσικής, χημείας και εμπορευματολογίας, εις πτυχιούχους των φυσικών επιστημών ημετέρου η ξένου ομοταγούς Πανεπιστημίου η του χημικού τμήματος του ημετέρου η ξένου ομοταγούς Πολυτεχνείου. στ') Της γεωγραφίας, εις διδάκτορας των φυσικών η πολιτικώνκαιοικονομικών επιστημών η της φιλοσοφίας ημετέρου η ξένου Πανεπιστημίου. ζ') Των ξένων γλωσσών: 1) εις πτυχιούχους φιλολογικής σχολής ξένων Πανεπιστημίων, και 2) εις τους μετά την κεκανονισμένην δοκιμασίαν λαβόντας άδειαν παρά του Υπουργείου της Εθνικής Οικονομίας ή του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. η') Της δημοσιονομίας, πολιτικής οικονομίας και εμπορικού δικαίου, εις πτυχιούχους των νομικών η πολιτικών επιστημών ημετέρου η ξένου ομοταγούς Πανεπιστημίου. θ') Της καλλιγραφίας και γυμναστικής, εις τους μετά την κεκανονισμένην δοκιμασίαν λαβόντας άδειαν διδασκαλίας παρά του Υπουργείου της Εθνικής Οικονομίας ή έχοντας τα προσόντα να διδάξωσι τα μαθήματα ταύτα εις τα δημόσια σχολεία της μέσης εκπαιδεύσεως. ι') Της στενογραφίας, εις τους έχοντας απολυτήριον γυμνασίου η πρακτικού Λυκείου ή πτυχίον εμπορικής σχολήςκαιυπηρετήσανταςευδοκίμωςως στενογράφους της Βουλής η τυχόντας σχετικού πτυχίου παρά του Υπουργείου της Εθνικής Οικονομίας μετά ειδικήν δοκιμασίαν ή έχοντας πτυχίον στενογράφου και δακτυλογράφου παρ' ειδικής σχολής της Εσπερίας. ια') Της δακτυλογραφίας, εις τους έχοντας απολυτήριον γυμνασίου η πρακτικού Λυκείου η πτυχίου εμπορικής σχολής η δίπλωμα Αρσακείου η πτυχίον καλλιγράφου και λαβόντας άδειαν διδασκαλίας παρά του Υπουργείου της Εθνικής Οικονομίας, μετά ειδικήν δοκιμασίαν ή έχοντας πτυχίον στενογράφου και δακτυλογράφου παρ' ειδικής σχολής της Εσπερίας. Άρθρον 3. Διά τον διορισμόν εφεξής καθηγητού η διδασκάλου εν εμπορικαίς σχολαίς απαιτείται, πλην των εν άρθρω 2 του παρόντος οριζομένων τυπικών προσόντων, και γνωμοδότησιν του επιθεωρητού της Εμπορικής εκπαιδεύσεως. Τον επιθεωρητήν της Εμπορικής εκπαιδεύσεως ελλείποντα, απόντα ή κωλυόμενον αναπληροί εις την προβλεπομένην κατά τας διατάξειςτουάρθρου τούτου και των άρθρων 1 και 6 γνωμοδότησιν περί ορισμού της έδρας των συνιστωμένων εμπορικών σχολών και περί διορισμού εν αυταίς καθηγητών και διδασκάλων ο τμηματάρχης του τμήματος Επαγγελματικής εκπαιδεύσεως.

[

]

Περί προγράμματος των μαθημάτων. Άρθρον 8. Η κατά τάξεις χρονική διανομή των μαθημάτων κανονίζεται ως εξής:

Μαθήματα

και

α') Υποχρεωτικά" Θρησκευτικά Ελληνικά Μαθηματικά Φυσικά (φυσ. ιστορία, φυσ. πειραμ., χημεία) Εμπορευματολογία Γαλλικά Αγγλικά Γερμανικά Γενική Ιστορία Ιστορία του Εμπορίου Γεωγραφία Εμπορικά (εμποριολογία, λογιστική, αλληλογραφία, ασκήσεις) Στοιχεία πολιτικής οικονομίας και δημοσιονομίας (και ιδία φορολογικά και τελωνειακά) Στοιχεία Εμπορικού Δικαίου και του αποτελούντος την βάσιν αυτού μέρους

Ώραι καθ' εβδομάδα Σύνολον τάξεις ωρών Α' Β' Γ' Δ' 1 5 4 2

Άθροισμα β') Προαιρετικά μαθήματα" Ιταλικά Στενογραφία

—

5 3

3 3

2

2 2 4 5 3

—

3 3

1 16 13

2

1 1

6 4 17 14 14 4 1 7

4

5

6

19

—

2

2

4

3

2 1 2

2 1 1 2

2 1 2 2

4 7 4 9

34

36

37

37

3

3 2

3 2

—

5 —

3 2 —

—

4 5 4 2 —

2

2

4

—

—

Καλλιγραφία Δακτυλογραφία Γυμναστική

—

3 —

3 —

—

—

— —

—

2 4 4 4 —

12 4

Όταν δι' έλλειψιν καθηγητού δεν διδάσκηται μία των υποχρεωτικών ξένων γλωσσών, τότε αι αντίστοιχοι ώραι διδασκαλίας της γλώσσης ταύτης κατα-

καταμερίζονταιυπότουδιευθυντού της Σχολής μετά γνωμοδότησιν του επιθεωρητουτηςΕμπορικήςεκπαιδεύσεωςπροςόφελος μαθημάτων, εις α οι μαθηταί φαίνονται χωλαίνοντες, ιδία δε των ελληνικών και μαθηματικών και κατά δεύτερον λόγον των δύο άλλων ξένων γλωσσών και των εμπορικών, υπό τον όρον όπως ο συνολικός αριθμός εβδομαδιαίων ωρών εκάστης των δύο μεν κατωτέρων τάξεων μη υπερβαίνη τας 35 των δε λοιπών τας 36. Άρθρον 9. Τα του αναλυτικού προγράμματος των μαθημάτων και της μεθόδου της διδασκαλίας θέλουσιν ορισθή δι' ιδιαιτέρου Β. διατάγματος.

[

]

Άρθρον 11. Εις εισιτήριον διά την πρώτην τάξιν της εμπορικής σχολής δοκιμασίαν υποβάλλονται οι φέροντες απολυτήριον δημοσίουήιδιωτικούελληνικού σχολείου ή ενδεικτικόν της τρίτης τάξεως του πρακτικού Λυκείου ή ενδεικτικόν Α' τάξεως της αστικής σχολής θηλέων (Αρσακείου).

[

]

Άρθρον 13. Η εισιτήριος δοκιμασία γίνεται επί μαθημάτων διδασκομένων εν τοις ελληνικοίς σχολείοις, γραπτώς μεν εις τα ελληνικά (ιδία έκθεσιν ιδεών), μαθηματικά, γεωγραφίαν και καλλιγραφίαν, προφορικώς δε εις τα ελληνικά, μαθηματικά, γαλλικά και φυσικήν. βαθμόν κατώτερον του 6 απορρίπτονται. Επίσης απορρίπτονται και εκείνοι, όσων ο ολικός βαθμός είνε κατώτερος του 6 (άρθρ. 19, εδ. α'). μαθηματικά και καλλιγραφίαν λαμβάνεται ως συντελεστής 5, εις δε την γεωγραφίαν, γαλλικά και φυσικήν 4.

[ . .

]

Άρθρον 83. AI διατάξεις του παρόντος διατάγματος επεκτείνονται και επίτηςενΧίω κοινοτικής εμπορικής σχολής, εφ' όσον αύται δεν αντίκεινται εις τα άρθρα 1, 2 και 3 του από 21 Αυγούστου 1916 Β. διατάγματος «περί των προσόντων των εν τη κοινοτική εμπορική σχολή Χίου διδασκόντων και κανονισμού μαθημάτων αυτής». Άρθρον 84. Καταργείται το από 21 Σεπτεμβρίου 1916 Β. διάταγμα «περί εκτελέσεως του νόμου , Β ^ Α ' περί εμπορικών σχολών» ως τούτο ετροποποιήθη διά των α') από 16 Νοεμβρίου 1916, β') 2 Νοεμβρίου 1917, γ') 5 Σεπτεμβρίου 1918 Β. διαταγμάτων συγκαταργουμένων, ως και πάσα ετέρα διάταξις αντικειμένη εις τας του παρόντος.

Εις τον Ημέτερον επί της Εθνική δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του διατάγματος τούτου. Εν Αθήναις τη 31

Οκτωβρίου

1919

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο

επί

της

Εθνικής

Οικονομίας

Υπουργός Κ. Σ Π Υ Ρ Ι Δ Η Σ

35 ΝΕΟΣ ΝΟΜΟΣ ΠΕΡΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ (Νόμος 2261/25 Ιουνίου 1920) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργοί Κ. Σπυρίδης, Μ. Νεγροπόντης

Περί Μέσης

Εμπορικής

Εκπαιδεύσεως

ΝΟΜΟΣ 2261 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ

ΤΩΝ

ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν· Άρθρον 1. Σύστασις νέας εμπορικής σχολής η μεταφορά έδρας συσταθείσης, γίνεται διά Β. διατάγματος, μετά σύμφωνον γνωμοδότησιν του συμβουλίου της επαγγελματικής εκπαιδεύσεως. Άρθρον 2. 1. Το διδακτικόν προσωπικόν των δημοσίων εμπορικών σχολών διαιρείται εις τακτικόν και έκτακτον. 2. Το τακτικόν εν εκάστη σχολή αποτελείται α') από ένα διευθυντήν, ένα υποδιευθυντήνκαιτέσσαρας καθηγητάς, πρωτοβαθμίους ή δευτεροβαθμίους, και β') εκ δύο πρωτοβαθμίων η δευτεροβαθμίων διδασκάλων. 3. Το προσωπικόν της α' κατηγορίας καταλαμβάνει τας εξής εξ έδρας μαθημάτων 1) Ελληνικών, ιστορίας και θρησκευτικών, 2) μαθηματικών, 3) εμπορευματολογίας, φυσικών και γεωγραφίας, 4) Γαλλικών, 5) Αγγλικών, 6) εμπορικών (Λογιστικής, εμποριολογίας και εμπορικής αλληλογραφίας). το δε προσωπικόν της β' κατηγορίας καταλαμβάνει τας εξής έδρας" 1) καλλιγραφίας και δακτυλογραφίας, και 2) γυμναστικής. 4. Εάν χηρεύη έδρα καθηγητού, τα μαθήματα αυτής ανατίθενται διά πράξεως του Υπουργού εις ένα ή πλείονας εκτάκτους καθηγητάς, δημοσίους υπαλλήλους ή ιδιώτας, των οποίων το μηνιαίον επίδομα ορίζεται διά της αυτής πράξεως ή άλλης μετεγενεστέρας, αναλόγως των ανατιθεμένων αυτοίς ωρών διδασκαλίας, υπολογιζομένης εκάστης εβδομαδιαίας ώρας προς 25-40 δραχμάς.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 144, τχ. Α'/30 Ιουνίου 1920.

Ειςέκτακτονκαθηγητήν επίσης ανατίθεται υπό τους αυτούς όρους το μάθ των νομικών. 5. Εάν χηρεύη έδρα διδασκάλου, τα μαθήματα αυτής ανατίθενται εις εκτάκτους διδασκάλους, δημοσίους υπαλλήλους ή ιδιώτας, κατά τον αυτόν ως άνω τρόπον, με την διαφοράν ότι δι' αυτούς εκάστη εβδομαδιαία ώρα υπολογίζεται προς 20-30 δραχ. 6. Υποχρεωτικαί ώραι διδασκαλίας καθ' εβδομάδα διά μεν τους τακτικούς καθηγητάς και διδασκάλους ορίζονται εις 18 διά τον υποδιευθυντήν εις 16, και διά τον διευθυντήν εις 14. προς συμπλήρωσιν δε του ορίου τούτου δύναται να ανατεθήηδιδασκαλία και άλλων μαθημάτων εκτός των μαθημάτων της εδρας, ειςηνδιορίζεται τις, εάν κατά την κρίσιντουεπιθεωρητούτηςεμπορικήςεκπαιδεύσεως έχη ούτος την απαιτουμένην ειδικότητα. Διά τας πέραν των υποχρεωτικών τούτων ωρών διδασκαλίας, αίτινες δύνανται να ανατεθώσιν αυτοίς είτε διά το μάθημα της έδρας αυτών, είτε δι' άλλο, λαμβάνουσι μηνιαίον επίδομα καθ' εβδομαδιαίαν ώραν από δραχ. 15-30. το σύνολον των ωρών τούτων δεν επιτρέπεταιναυπερβήτας12. 7. Εν σχολαίς ένθα προστίθενται λόγω διαιρέσεως τάξεων τρία τουλάχιστον τμήματα, δύναται να διορισθή και δεύτερος τακτικός καθηγητής εν εκάστη τωνεντω εδαφίω 3 οριζομένων εδρών, εφόσον δεν είναι δυνατή η εφαρμ των διατάξεων των εδαφίων 4 και 6. 8. Διά την διδασκαλίαν των προστιθεμένων μαθημάτων είτε υποχρεωτικών είτε προαιρετικών, εφόσον αι ώραι διδασκαλίας αυτών ορίζονται από 8 και άνω δύναται να διορίζωνται διδάσκαλοι, προστιθεμένων και νέων τοιούτων 9. Τα ως άνω επιδόματα παρέχονται και κατά τον χρόνον της διακοπής των μαθημάτων. 10. Διά Β. διατάγματος δύνανται αι υποχρεωτικαί ώραι διδασκαλίας να αυξηθώσιν. Άρθρον 3. Οι διατελούντες εν υπηρεσία κατά την δημοσίευσιν του παρόντος νόμου υπέρ τον αριθμόν των κανονιζομένων κατά το άρθρον 2 εδρών, τακτικοί καθηγηταί και διδάσκαλοι διατηρούσι τας θέσεις αυτών και τους βαθμούς των προσωπικώς.

[

]

Άρθρον 12. 1. Διά την συγγραφήν διδακτικών βιβλίων των εμπορικών σχολών προκηρύσσεται διαγωνισμός. το εγκρινόμενον βιβλίον εκτυπούται δαπάναις του Κράτους, εισάγεται δε υποχρεωτικώς εις τας σχολάς και πωλείται εις τιμήν καλύπτουσαν τα έξοδα της εκτυπώσεως και αφίνουσαν υπέρ του γραφέως ανάλογον κέρδος. 2. Διά την εκτέλεσιν των διατάξεων του προηγουμένου εδαφίου εγγράφεται εν τω προϋπολογισμώ του Υπουργείου της Εθνικής Οικονομίας, κατά το

τρέχον έτος και τα δύο επόμενα αυτού έτη ετησία πίστωσις εκ δραχμών 30.000. 3. Ο τρόπος του διαγωνισμού και της εγκρίσεως των βιβλίων, ο τρόπος τηςεκτυπώσεωςκαιπωλήσεως αυτών και αι λοιπαί λεπτομέρειαι του παρόντος άρθρου κανονισθήσονται διά Β. διατάγματος.

[

]

Άρθρον 17. Τα προσόντα των διδασκόντων εν ταις δημοσίαις εμπορικαίς σχολαίς, το πρόγραμμα μαθημάτων αυτών, τα των εξετάσεων εν γένει, τα καθήκοντα του προσωπικού και τα της πειθαρχικής εξουσίας αυτού επί των μαθητών, τατηςεσωτερικήςλειτουργίας των σχολών και πάσα λεπτομέρεια του παρόντος νόμου, ως και των διατηρουμένων εν ισχύϊ διατάξεων του νόμου , Β ^ Α ' του 1903 κανονίζονται διά Β. διαταγμάτων.

[

]

Άρθρον 19. Πάσα διάταξις αντικειμένη εις τον παρόντα νόμον, καταργείται, τον δε χρόνον αφ' ου άρξεται η ισχύς του παρόντος νόμου είτε εν όλω είτε εν μέρει θέλει ορίσει Β. διάταγμα. Ο παρών νόμος, ψηφισθείς υπό της Βουλής και παρ' Η μ ώ ν σήμερον κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν Αθήναις τη 24 Ιουνίου 1920. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Επί της Εθνικής Οικονομίας Κ. Σ Π Υ Ρ Ι Δ Η Σ Επί των Οικονομικών Μ. Ν Ε Γ Ρ Ο Π Ο Ν Τ Η Σ

36 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 1920 (Β. Διάταγμα/16 Αυγούστου 1920) Κυβέρνηση Ελ. Υπουργός Κ.

Βενιζέλου Σπυρίδης

Περί εκτελέσεως του νόμου 2261 «περίΜέσης Εμπορικής Εκπαιδεύσεως» ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το άρθρον 17 του νόμου 2261 «περί μέσης εμπορικής εκπαιδεύσεως»καιτοάρθρον2 § γ' του νόμου , Β ^ Α ' του 1903, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν Άρθρον 1. το σχολικόν έτος της μέσης εμπορικής εκπαιδεύσεως αρχεται από 1 Σεπτεμβρίου και λήγει την 30 Ιουνίου εκάστου έτους. Άρθρον 2. 1. Εις τας κατωτέρω αναφερομένας δημοσίας εμπορικάς σχολάς προστίθονται τα ακόλουθα μαθήματα: α') Η Γερμανική γλώσσα, ως προαιρετικόν, εις τας σχολάς Αθηνών, Πειραιώς, Θεσσαλονίκης, Πατρών, Κερκύρας, Σύρου, Ηρακλείου και Πύργου. β') Η Ιταλική γλώσσα, ως προαιρετικόν, εις τας σχολάς Αθηνών, Πειραιώς, Πατρών, Κερκύρας, Πύργου και Ηρακλείου. γ ' ) Η Τουρκική γ λ ω σ σ ά , ως προαιρετικόν, εις τας σχολάς Θεσσαλονίκης και Η ρ α κ λ ε ί ο υ .

δ') Η στενογραφία, ως προαιρετικόν, εις πάσας τας σχολάς, και ε') Η υγιεινή εις πάσας τας σχολάς, ως υποχρεωτικόν μάθημα,αλλάμη βαθμολογούμενον. 2. Συμφώνως προς τας διατάξεις του άρθρου 2 § 8 του νόμου 2261 δι' εκαστον των υπό στοιχείον α'-γ' προστιθεμένων μαθημάτων συνιστάται ανά μία έδραδιδασκάλου. Δι' αμφότερα δε τα υπό στοιχείον δ' και ε' συνιστάται μία μόνον έδραν διδασκάλου.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 189, τχ. Α'/21 Αυγούστου 1920.

Άρθρον 3. 1. Τα μαθήματα κατανέμονται κατά τάξεις και εβδομαδιαίας ώρας ως εξής: Μαθήματα

Ώραι καθ' εβδομάδα Σύνολον

α') Υποχρεωτικά

Α'

Θρησκευτικά 1 Ελληνικά 6 4 Μαθηματικά Εμπορευματολογία (μετά των στοιχείων 2 1 Φυσική Πειραματική 6 Γαλλικά — Αγγλικά 2 Γενική Ιστορία — Ιστορία του Εμπορίου 2 Γεωγραφία Εμπορευματολογία 2 2 Εμπορικά Λογιστική και ασκήσ. Αλληλογραφία Εμπορικόν δίκαιον — Πολιτική Οικονομία — Καλλιγραφία και Δακτυλογραφία3 Γυμναστική Υγιεινή [2 ώραι]) 3 34 Ασκήσεις εργαστηρίου 34 —

Β'

Γ' _

—

—

4 4

5 4 2 1 5 6 2

—

— —

2 2 35 35

3 4

2 —

2 —

5 6

5 6 —

—

1 18 16 8 2 21 18 4 1 7 6 11 2 4 3 8

2 1 3 1 2 1 2

1 1 1 4 1 2 2 1

2 35 1 36

2 35 1 36

9

3 3 3 3

3 3 3 3

12 12 12 6

—

2 2 2

Δ'

2

β') Προαιρετικά. 3 3 3

Γερμανικά

Ιταλικά Τουρκικά Στενογραφία

—

3 3 3 —

2. Όσον αφορά τας ασκήσεις εργαστηρίου εν τη τρίτη τάξει, η έναρξις τούτων θα γίνηται από της 1 Δεκεμβρίου, του πρώτου τριμήνου χρησιμοποιουμένου διά την συμπλήρωσιν του τυχόν μη διδαχθέντος εν τη β' τάξει μέρους της Φυσικής Πειραματικής. 3. Η υγιεινή διδάσκεται εν τη πρώτη και δευτέρα τάξει ανά μίαν ώραν

καθ' εβδομάδα, λαμβανομένην εκ των ωρών της γυμναστικής, καθ' ον τρόπον θέλει ορίσει ειδική απόφασις του Υπουργού. Εν τη πρώτη τάξει δύναται διά της αυτής αποφάσεως να προστεθή και ιδιαιτέρα ώρα διά την διδασκαλία μαθήματος τούτου. Άρθρον 4. Εκ των προαιρετικών μαθημάτων δεν επιτρέπεται έκαστος μαθητής να παρακολουθή διδασκαλίαν πλέον των τριών ωρών καθ' εβδομάδα. Εγγραφόμενος δε εις αυτά, υποχρεούται να φοιτά καθ' όλον το σχολικόν έτος, δυνάμενος να απαλλαγή της φοιτήσεως μόνον κατόπιν αποφάσεως του συλλόγου των καθηγητών. Άρθρον 5. 1. Η διδασκαλία της Τουρκικής γλώσσης ανατίθεται εις πρόσωπα επαρκώς κατέχοντα την γλώσσαν ταύτην, μετά γνωμοδότησιντηςεντη έδρα της Σχολής υφισταμένης Οθωμανικής κοινότητος. 2. Η διδασκαλία της υγιεινής ανατίθεται εις τους εν τη έδρα της Σχολής υπηρετούντας ιατρούς των σχολείων της Μέσης Εκπαιδεύσεως, υποχρεουμένους εκτός της διδασκαλίας να επιβλέπωσι και την υγιεινήν της Σχολής, καθ' ον τρόπον και εις τα σχολεία της Μέσης Εκπαιδεύσεως. Άρθρον 6. Το αναλυτικόν πρόγραμμα των μαθημάτων και η μέθοδος διδασκαλίας αυτής ορίζονται δι' αποφάσεως του Υπουργού της Εθνικής Οικονομίας. Άρθρον 7. Η εισιτήριος εις τας Σχολάς δοκιμασία γίνεται γραπτώς και προφορικώς επί των διδασκομένων εν τοις ελληνικοίς σχολείοις ελληνικών (ιδία εκθέσεωςιδεών)καιμαθηματικών. μάτων βαθμόν κατώτερον του 6 απορρίπτονται.

[

]

Άρθρον 10. Μέχρις εκδόσεως νεωτέρου Β. διατάγματος όσοναφοράτα προσόντα των διδασκόντων, τα των εξετάσεων κλπ. ισχύουσιν αι διατάξεις του από 31 Οκτωβρίου του 1919 Β. διατάγματος,εφόσονδεναντίκεινταιειςτο παρόν διάταγμα και εις τας διατάξεις του νόμου 2261. παρόντος διατάγματος. Εν Αθήναις τη 16 Αυγούστου 1920. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο

επί

της

Εθνικής

Οικονομίας Κ. Σ Π Υ Ρ Ι Δ Η Σ

Υπουργός

37 Η ΙΤΑΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΧΑΝΙΩΝ (Β. Διάταγμα/1 Φεβρουαρίου 1921) Κυβέρνηση Ν. Καλογερόπουλου Υπουργός Π. Μαυρομιχάλης

Περί προσθέσεως του μαθήματος

της

Ιταλικής

γλώσσης

ως προαιρετικού εις την Εμπορικήν Σχολήν

Χανίων

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το άρθρον 2 του νόμου , Β ^ Α ' του 1903 «περί συστάσεως εμπορικών σχολών», προτάσει του Ημετέρου επί της Εθνικής Οικονομίας Υπουργού, προστίθεμεν το μάθημα της Ιταλικής γλώσσης ως προαιρετικόν εις την εμπορικήν σχολήν Χανίων. ο αυτός Υπουργός δημοσιεύσει και εκτελέσει το παρόν διά Εν

Αθήναις

τη

1 Φεβρουαρίου 1921 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Ο

επί

της

Εθνικής

Β.

Οικονομίας

Υπουργός Π. ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 20, τχ. A ' / 8 Φεβρουαρίου 1921.

38 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 1921 (Β. Διάταγμα/15 Αυγούστου 1921) Κυβέρνηση Α. Γούναρη ΥπουργόςI. Ράλλης

Περί οργανισμού των Δημοσίων Εμπορικών Σχολών ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το άρθρον 17 του νόμου 2261 «περί μέσης εμπορικής εκπαιδεύσεως»καιτοάρθρον2 § γ' του νόμου , Β ^ Α ' του 1903, προτάσει του Ημετέρου επί της Εθνικής Οικονομίας Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν Άρθρον 1. Το σχολικόν έτος της μέσης εμπορικής εκπαιδεύσεως αρχεται από 1 Σεπτεμβρίου και λήγει την 30 Ιουνίου εκάστου έτους.

[

]

Άρθρον 3. 1. Εις τας κατωτέρω αναφερομένας δημοσίας εμπορικάς σχολάς προστίθενται τα ακόλουθα μαθήματα: α') Η Γερμανική γλώσσα ως προαιρετικόν εις τας σχολάς Αθηνών, Πειραιώς, Θεσσαλονίκης, Πατρών, Κερκύρας, Σύρου, Ηρακλείου και Πύργου. β') Η Ιταλική γλώσσα ως προαιρετικόν εις τας σχολάς Αθηνών, Πειραιώς, Πατρών, Κερκύρας, Πύργου, Ηρακλείου και Χανίων. γ') Η Τουρκική γλώσσα ως προαιρετικόν εις τας σχολάς Θεσσαλονίκης και Ηρακλείου. δ') Η Στενογραφία ως προαιρετικόν εις απάσας τας σχολάς. ε') Η Υγιεινή (και Νοσηλευτική εις τας σχολάς θηλέων) εις πάσας τας σχολάς ως υποχρεωτικόν μάθημα, αλλά μη βαθμολογούμενον εις τας σχολάς αρρένων. στ') Η Χειροτεχνία (κοπτική και ραπτική) εις τας σχολάς θηλέων ως υποχρεωτικόν μάθημα.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 154, τχ. Α'/26 Αυγούστου 1921.

ζ') Η Οικιακή παιδαγωγική και οικιακή οικονομία εις τας σχολάς θηλέων ωςυποχρεωτικόνμάθημα. 1. Συμφώνως προς τας διατάξεις του άρθρου 2 § 8 του νόμου 2261 δι' έκαστοντωνυπόστοιχείον α-γ προστιθεμένων μαθημάτων συνιστάται ανά μία έδρα διδασκάλου, διά δε τα υπό στοιχείον δ-ζ ομού μία έδρα διδασκάλου. Άρθρον 4. 1. Τα μαθήματα κατανέμονται κατά τάξεις και εβδομαδιαίας ώρας εν ταις σχολαίς αρρένων ως εξής: Μαθήματα

Ώραι

καθ'

Υποχρεωτικά

Α'

Θρησκευτικά Ελληνικά Μαθηματικά Εμπορευματολογία (μετά των στοιχ.

1 6 4

Φυσική Πειραματική Γαλλικά Αγγλικά Γενική Ιστορία Ιστορία του Εμπορίου Γεωγραφία (Εμποριολογία , (ασκήσεις (Αλληλογραφία Εμπορικόν Δίκαιον Πολιτική Οικονομία Καλλιγραφία και δακτυλογραφία Γυμναστική και Υγιεινή (2 ώρας)

—

5 4

2 1 5 5 2

2

2 2

1 1 1

2

3 1 2 1 1 2

4 1 2 2 1 2

11 2 4 3 7 9

35 1 36

35 1 36

2

—

2 —

—

—

—

—

2 2

34

35

—

—

34

35

2 —

—

5 6

5 6 —

— —

—

3 3

4 3

1 21 15

2 1

2 2 2

Δ' —

6 4

Σύνολον

8 2 21 17 4 1 7 6

—

—

Γ' —

2 1 6

Εμπορικά

Ασκήσεις εργαστηρίου Σύνολον

Β'

εβδομάδα

2. Η Υγιεινή διδάσκεται εν τη πρώτη και δευτέρα τάξει ανά μίαν ώραν καθ' εβδομάδα, λαμβανομένην εκ των ωρών της γυμναστικής, καθ' ον τρόπον θέλει ορίσει ειδική απόφασις του Υπουργού. Εν τη πρώτη τάξει δύναται διά

μαθήματος τούτου. 3. Εν δε ταις σχολαίς θηλέων τα μαθήματα κατανέμονται ως εξής: Ώραι καθ'

Μαθήματα Υποχρεωτικά θρησκευτικά Ελληνικά Μαθηματικά Εμπορευματολογία Φυσικής Ιστορίας και Χημείας) Φυσική Πειραματική Γαλλικά Αγγλικά Γενική Ιστορία Ιστορία του Εμπορίου Γεωγραφία (Εμποριολογία Εμπορικά (Λογιστική και (ασκήσεις (Αλληλογραφία Εμπορικόν Δίκαιον Πολιτική και Οικιακή Οικονομία Καλλιγραφία και δακτυλογραφία Γυμναστική Υγιεινή και Νοσηλευτική Χειροτεχνία Οικιακή παιδαγωγική Ασκήσεις εργαστηρίου

Α'

εβδομάδα

Β'

Γ'

_ 1 5 6 6 4 3 4 (μετάτωνστοιχ.Της 2 2 2 1 1 6 5 5 6 5 2 1 1 —

Δ' —

4 3 2 —

5 6

—

2 2 2 — .

2 2

2 2

2

2 1

—

—

—

—

—

2 2 1 1

3 2 —

2 —

—

—

35

36

—

—

36 1 37

35

11 1 2 2 1 2 2

36

1 21 14 8 2 21 17 4 1ι 7 8

2

8 2 2 3 7 8 2 4 2

35 1 36

2 [144]

—

1 2 2 1 1

Σύνολον

—

2 — —

4. Τα προαιρετικά μαθήματα εις τε τας σχολάς αρρένων και θηλέων κατακατανέμονται ως εξής: 3 3 3 3 12 Γερμανικά 3 3 3 3 12 Ιταλικά 3 3 Τουρκικά 3 12 3 Στενογραφία 3 6 — — 3

5. Όσον αφορά τας ασκήσεις εργαστηρίου εν τη τρίτη τάξει εις αμφοτέρας τας σχολάς η έναρξις τούτων θα γίνηται από 1 Δεκεμβρίου του πρώτου τριμήνου χρησιμοποιουμένου διά την συμπλήρωσιν του τυχόν μη διδαχθέντος εν τη β' τάξει μέρους της Φυσικής Πειραματικής. Άρθρον 5. 1. Η φοίτησις εις τα προαιρετικά μαθήματα επιτρέπεται μόνον εις τους μαθητάς οίτινες έχουσιν επαρκή επίδοσιν εις τα λοιπά μαθήματα καιεφ'όσονκρίνονται υπό του συλλόγου των καθηγητών ικανοί να παρακολουθήσωσιν ανευ βλάβης της υγείας αυτών. 2. Εις έκαστον μαθητήν δεν επιτρέπεται φοίτησις εις προαιρετικά μαθήματα πλέον των τριών ωρών καθ' εβδομάδα. 3. Οι εγγεγραμμένοι εις τα προαιρετικά μαθήματα υποχρεούνται να φοιτώσιν εις αυτά καθ' όλον το σχολικόν έτος, δυνάμενοι να απαλλαγώσι της φοιτήσεως μόνον κατόπιν αποφάσεως του συλλόγου των καθηγητών. Αι απουσίαι τωνεγγραφομένωνειςταμαθήματα ταύτα λογίζονται ως απουσίαι εις υποχρεωτικά μαθήματα.

[

]

Άρθρον 7. Το αναλυτικόν πρόγραμμα των μαθημάτων και η μέθοδος διδασκαλίας αυτών ορίζονται δι' αποφάσεως του Υπουργού της Εθνικής Οικονομίας,εκδιδόμεναειςέντυποντεύχος.

[

]

Άρθρον 12. Εις εισιτήριον διά την πρώτην τάξιν της εμπορικής σχολής δοκιμασίαν υποβάλλονται οι φέροντες απολυτήριον δημοσίου ή ιδιωτικού ελληνικού σχολείου ή ενδεικτικόν της τρίτης τάξεως του Πρακτικού Λυκείου ή ενδεικτικόν Α' τάξεως της αστικής σχολής θηλέων (Αρσακείου). Άρθρον 13. 1. Αι εισιτήριοι εξετάσεις ενεργούνται ενώπιον εξεταστικής επιτροπής,αποτελουμένηςεκτουΔιευθυντού της Σχολής και του εκ αρμοδίου καθηγητού, δικαιουμένουτουΔιευθυντούναορίζηεπιτηρητάςκαιεκτωνάλλων καθηγητών η διδασκάλων της Σχολής. 2. Εξαιρετικώς ο Υπουργός δύναται να καταρτίση την επιτροπήν και εξ άλλων καθηγητών της αυτής ή άλλων σχολών. Άρθρον 14. 1. Η εισιτήριος εις τας σχολάς δοκιμασία γίνεται γραπτώς μόνον επί των διδασκομένων εν τοις ελληνικοίς σχολείοις ελληνικών (α') ορθογραφία αδιδάκτου αρχαίου η νεοελληνικού κειμένου, β') ζήτημα γραμματικής, και γ') έκθεσις ιδεών) και μαθηματικών (τριών ζητημάτων εκ της όλης αριθμητικής της διδασκομένης εν τοις ελληνικοίς σχολείοις, εξ ων λύονται υποχρεωτικώς τα δύο). 2. Τα ως άνω ζητήματα των τε ελληνικών και μαθηματικών εγκρίνονται υπό του διευθυντού της σχολής.

3. Βαθμός εκάστου των μαθημάτων τούτων λαμβάνεται ο μέσος όρος των δύο βαθμών των εξεταστών. 4. Οι κατά την δοκιμασίαν ταύτην λαμβάνοντες εις εν εκ των ως άνω μαθημάτων βαθμόν κατώτερον του πλήρους 6 απορρίπτονται. 5. Ολικός βαθμός των επιτυγχανόντων είνε ο μέσος όρος των επί των δύο ωςάνωμαθημάτων βαθμών, λαμβανομένων ως συντελεστών του μεν 4 διά τα Ελληνικά,του3 δε διά τα μαθηματικά. Τα κλάσματα λαμβάνονται υπ' όψιν. 6. Οι επιτυγχάνοντες εισέρχονται εις την σχολήν κατά σειράν επιτυχίας μέχρι συμπληρώσεως του ορισθέντος κατά το κατωτέρω άρθρον 15 αριθμού εισακτέων.Επίμαθητών τυχόντων ίσου βαθμού ενεργείται κλήρωσις. 7. Οι επιτυχόντες και μη δυνάμενοι να εισαχθώσιν εις την σχολήν λόγω συμπληρώσεως αριθμού εισακτέων δύνανται να εγγραφώσιν εις ετέραν σχολήν του Κράτους, εφ' όσον εν αυτή δεν συνεπληρώθη ο αριθμός των εισακτέων.

[

]

Άρθρον 38. 1. Εκ του Β. διατάγματος της 31 Οκτωβρίου 1919 «περί εκτελέσεως του νόμου , Β ^ Α ' του 1903» καταργούνται τα άρθρα 1-36, 73, 74, 82 και 84. 2. Επίσης καταργείται ολόκληρον το Β. Διάταγμα της 16 Αυγούστου 1920 «περί εκτελέσεως του νόμου 2261». 3. Διατηρούνται όμως εν ισχύϊ αι ως άνω καταργούμεναι διατάξεις ειδικώς δε διά τους μαθητάς τους μέλλοντας να υποστώσι συμπληρωματικάς εξετάσεις κατά Σεπτέμβριον 1921. 4. Η ισχύς του διατάγματος τούτου άρχεται από 1 Σεπτεμβρίου 1921. παρόντος διατάγματος. Εν Δορυλαίω τη 15 Αυγούστου 1921 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β. Ο

επί

της

Εθνικής

Οικονομίας

Υπουργός I. Δ. Ρ Α Λ Λ Η Σ

39

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ (Εγκύκλιος 6726/20 Φεβρουαρίου 1922) Κυβέρνηση Δ. Γούναρη Υπουργός I. Ράλλης Υπ. αριθ. 6726 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ

Ο

Υπουργός

της

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ

Εθνικής

Οικονομίας

Έχοντες υπ' όψει το άρθρ. 7 του από 15 Αυγούστου 1921 Β, Διατάγματος «περί οργανισμού των Δημοσίων εμπορικών σχολών» εγκρίνομεν το υπό της διά της υπ' αριθ. 64682 διαταγής ημών συγκροτηθείσης επιτροπής καταρτισθέν αναλυτικόν πρόγραμμα μετά των σχετικών οδηγιών διά την μεθοδικήν διδασκαλίαν των μαθημάτων εν ταις εμπορικαίς σχολαίς και παραγγέλλομεν την εκτύπωσιν αυτού εις ίδιον τεύχος. Εν Αθήναις τη 20 Φεβρουαρίου 1922 Ο

Υπουργός ΙΩΑΝΝΗΣ Δ. ΡΑΛΛΗΣ

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΕΝ ΤΑΙΣ ΕΜΠΟΡΙΚΑΙΣ ΣΧΟΛΑΙΣ ΔΙΔΑΣΚΟΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ 1) ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ Α' Σκοπός

Η διδασκαλία των Θρησκευτικών εν ταις Εμπορικαίς Σχολαίς σκοπόν Την μόρφωσιν του Θρησκευτικού συναισθήματος των μαθητών και δια-

Αναδημοσιεύεται από το αυτοτελές τεύχος: Αναλυτικόν πρόγραμμα των εν ταις ΕμπορικαίςΣ χ ο λ α ί ςδιδασκομένων μαθημάτων, Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Αθήνα 1922.

διάπλασιντηςψυχής αυτών κατά τα διδάγματα της Θρησκείας και της ορθοδόξου Εκκλησίας. Β' διδακτέα ϋλη

Τάξις

Α' (1 ώρα καθ' εβδομάδα)

1) Ερμηνεία της επί του όρους ηθικής διδασκαλίας του Χριστού, απομνημόνευσις πολλών ρητών του ιερού Ευαγγελίου και ερμηνεία διαφόρων τροπαρίων. 2) Περί προσευχής. Γενικαί γνώσεις περί των καθηκόντων του ανθρώπου. 3) Σύντομος ερμηνεία της Θείας Λειτουργίας.... Γ ' Μεθοδολογικοί οδηγίαι

Ο διδάσκων δέον κατά την ανάλυσιν των σπουδαιοτέρων θεμάτων να προσελκύη το διαφέρον και την προσοχήν των μαθητών επί της σημασίας των διδαγμάτων της Θρησκείας διά παραδειγμάτων εκ του καθημερινού βίου λαμβανομένων και να τονίζη, ότι εν παντί και πάντοτε πρέπει προ οφθαλμών να έχωσι εις τον βίον αυτών τους λέγοντας και πράττοντας την σωφροσύνην και ευσέβειαν ως και την δικαιοσύνην κατά την Εμπορικήν σταδιοδρομίαν των. 2)

ΕΜΠΟΡΙΚΑ

I. ΕΜΠΟΡΙΟΛΟΓΙΑ

Α ' διδακτέα ύλη

Τ ά ξ ι ς Α'. (3 ώραι καθ' εβδομάδα κατά το α' εξάμηνον και 1 ώρα κατά το β') Α' Γένεσις του εμπορίου 1. Σκοπός της Εμποριολογίας. Ανάγκαι του ανθρώπου και μέσα θεραπείας αυτών. Παραγωγή των μέσων τούτων. Καταμερισμός των έργων. Α ν ταλλαγή εις είδος. 2. Αξία. Δυσχέρειαι της εις είδος ανταλλαγής. Άρσις τούτων διά του νομίσματος. ιδιότητες του νομίσματος, αντικείμενα χρησιμεύσαντα ως νομίσματα. Νομισματική μονάς. Τιμή. Ανταλλαγή τη μεσολαβήσει του νομίσματος (αγορά, πώλησις). 3. Νομισματικαί μονάδες της Ελλάδος και των κυριωτέρων Κρατών. 4. Εμπόριον. Έμπορος. Εμπορεύματα. Κέρδος η ζημία. Β' Επίδρασις του εμπορίου Ευεργετική επίδρασις του εμπορίου επί των κλάδων της παραγωγής, της συγκοινωνίας, της αναπτύξεως του πολιτισμού και της κοινωνικής καθόλου προόδου.

Γ ' Διαίρεσις του εμπορίου 1) Α π ό της απόψεως του αντικειμένου με το όποιον ασχολείται. 2) Α π ό οικονομικής απόψεως. 3) Α π ό απόψεως της εγκαταστάσεως. 4) » » οδού μεταφοράς. 5) » » των ενεργούντων αυτό. 6) » » της ευθύνης του διενεργούντος αυτό. 7) » » πληρωμής. 8) » » γεωγραφικής (εσωτερικόν, εξωτερικόν, εισαγωγή, εξαγωγή, διαμετακόμισις. Εμπορικόν ισοζύγιον). 9) » » στατιστικής (γενικόν εμπόριον, ειδικόν). Δ' Ελευθερία, Περιορισμός τον εμπορίου (Μονοπώλια, Επιτάξεις, Φαρμακεία, εμπόριον Οινοπνευμάτων, εκκρηκτικών υλών κ.λ.π.). Ε ' Περί εμπόρων από νομικής απόψεως 1. Τι καλείται κατά τον Εμπορικόν Νόμον έμπορος και τίνες πράξεις θεωρούνται εμπορικαί. 2. Υποχρεώσεις του Εμπόρου. 3. Κατοικία του εμπόρου. Εμπορική Επωνυμία. 4. Κεφάλαιον Επιχειρήσεως. Επιχείρησις ατομική. Επιχείρησις Εταιρική. Σ Τ ' Κυριώτερα εμπορικά επαγγέλματα.

Υπάλληλοι

καταστημάτων.

1. Κυρίως Έμποροι. 2. Βιομήχανοι. 3. Τραπεζίται. 4. Μεσάζοντα πρόσωπα εν τω εμπορίω, α') αγωγιάτης η εργολάβος μεταφοράς, β') παραγγελιοδόχος μεταφοράς, γ') παραγγελιοδόχος εμπορευμάτων, δ') αντιπρόσωπος η πράκτωρ, ε') μεσίται, διάφοροι κατηγορίαι τοιούτων, ζ') χρηματισταί και μεσίται χρηματιστηρίου, η') ασφαλισταί, 5) Εφοπλισταί, πλοίαρχοι, 6) υπάλληλοι καταστημάτων: Διευθυντής, ταμίας, λογιστής, αλληλογράφος, πωλητής, αποθηκάριος, εισπράκτωρ, περιοδεύοντες υπάλληλοι κλ.π. Ζ'. Περί

αγοραπωλησιών

1. Εμπορική αγοραπωλησία. Στοιχεία της συμβάσεως ταύτης. Υποχρεώσεις και δικαιώματα του αγοραστού και του πωλητού. 2. Αγοραπωλησία άμεσος. Αγοραπωλησία έμμεσος. 3. Δημοπρασίαι α') εκούσιαι β') αναγκαστικαί. Π ' . Όροι αγοραπωλησιών Διαίρεσις των αγοραπωλησιών επί τη βάσει τούτων.

1. Ως προς την εποχήν της παραδόσεως και τα έξοδα της μεταφοράς. 2. Ως προς τον τρόπον της πληρωμής. Θ'. Περί της τιμής της πωλήσεως 1. Μονάς πωλήσεως. 2. Τιμή πωλήσεως. Τιμή ωρισμένη. Συμβολική γραφή ταύτης. Τιμοκατάλογοι. Εκπτώσεις επί της τιμής της πωλήσεως. 3. Μεταβολή της τιμής της πωλήσεως. Νόμος της προσφοράς και της ζητήσεως. Ανταγωνισμός η συναγωνισμός. Αθέμιστος ανταγωνισμός. Γ. Περί της ποιότητος του εμπορεύματος Τρόποι, καθ' ους ορίζεται η ποιότης του εμπορεύματος εν ταις αγοραπωλησίαις. Δείγματα. Δειγματολόγια. ΙΑ'. Περί της ποσότητος του εμπορεύματος 1. Μονάδες πωλήσεως εις ας αναφέρεται η τιμήτουεμπορεύματοςενταις αγοραπωλησίαις.(Μέτρα βάρους, μήκους, όγκου η χωρητικότητος, τεμάχια, ζεύγος, δωδεκάς, δώδεκα δωδεκάδες, εκατοντάς, χιλιάς, κ.λ.π.). 2. Συσκευασία. Δέμα. Σημεία. Μικτόν βάρος. Απόβαρονκαιάλλαιεκπτώσεις επί του βάρους. Καθαρόν βάρος. ΙΒ'. Οικονομικόν αποτέλεσμα αγοραπωλησιών 1. Αρχική τιμή του εμπορεύματος. (Prix de revient Γαλλ., Cost Αγγλ.) Διαφορά μεταξύ αρχικής τιμής και τιμής πωλήσεως (κέρδος η ζημία η ουδέτερον τούτων). 2. Στοιχεία της αρχικής τιμής των εμπορευμάτων. ΙΓ'.

Εμπορικαί

Βραχυλογίαι

ΙΔ'. Εμπορικά έγγραφα σχετιζόμενα προς τας αγοραπωλησίας 1. Παραγγελία προς αγοράν εμπορεύματος. 2. Διαβίβασις ταύτης προφορικώς αμέσως ή διά του τηλεφώνου 3. Διαβίβασις αυτής γραπτώς α) διά τηλεγραφήματος και επιστολής ή μόνης επιστολής β) διά δελτίου παραγγελίας γ) διά σημειώματος. 4. Εκτέλεσις της παραγγελίας. Τιμολόγιον. Διάφορα είδη τιμολογίων (έπιτόπιον, τιμολόγιον αποστολής, τιμολόγιον προξενικόν, τιμολόγιον αγοράς επί προμηθείς, τιμολόγιον πωλήσεως επί προμήθεια (ή εκκαθάρισις). Ασκήσειςεπίόλων των άνω κατηγοριών των τιμολογίων μέχρι πλήρους εμπεδώσεως των διδαχθέντων. ΙΕ'. Αποτελέσματα της αγοραπωλησίας από απόψεως ευθύνης 1. Χρεώστης, χρέος 2) Πιστωτής, πίστις 3. Εγγυητής, εγγύησις.

ΙΣΤ'. Διακανόνησις αγοραπωλησιών I. των πωλήσεων τοις μετρητοίς.—α') διά χρήματος (πληρωμή ολοκλήρου του ποσού, πληρωμή απέναντι λογαριασμού). Αποδείξεις πληρωμής β') δι' επιταγής γ') δι' επιταγής αλληλοχρεωπιστώσεως (Virement), εξόφλησις. II. των πωλήσεων επί πιστώσει α) διά γραμματίου εις διαταγήν, β) διά Συναλλαγματικής και γ) δι' εγγραφής εις λογαριασμόν. Ασκήσεις επί των άνω εγγράφων. ΙΖ'. Ταχυδρομεία, Τηλέγραφοι. Τηλέφωνα 1. Σκοπός τούτων και σημασία διά το καθόλου εμπόριον και την όλην κοινωνικήν δράσιν. Βραχεία εξέτασις της ιστορικής τούτων εξελίξεως. Διεθνείς συμβάσεις. Ταχυδρομικά τέλη διά την διαβίβασιν επιστολών, δεμάτων και επιταγών. Σχετικαί διατάξεις ενδιαφέρουσαι τον εμπορικόν κόσμον. Άλλαι υπηρεσίαι παρεχόμεναι εις το κοινόν υπό των ταχυδρομείων. (Ταμιευτήρια, εισπράξεις και πληρωμαί διά λογαριασμόν τρίτων κ.λ.π.) τηλεγραφικά τέλη διά τηλεγραφήματα και τηλεγραφικάς επιταγάς. Κρυπτογραφικά τηλεγραφήματα. Βραχυλογίαι συμβολικαί. Τηλέφωνα και τηλεφωνικά τέλη. Τάξις

Β'.

(2 ώραι καθ' εβδομάδα) III'. Περί πίστεως 1. Πίστις—πίστωσις 2. Είδη πιστώσεως. Πιστωτικά όργανα α') Επιταγή β) Γραμμάτιον εις διαταγήν. Στοιχεία αυτού. Διατάξεις διέπουσαι τα κατ' αυτό. γ) Συναλλαγματική και στοιχεία αυτής. Τέλη χαρτοσήμου. Πρόβλεψις. Αποδοχή. Οπισθογράφησις, προσάρτημα. Πληρωμή. Εξόφλησις. Δικαιώματα και υποχρεώσεις του κομιστού. Διαμαρτυρικόν. Επισυναλλαγματική και σημείωμα εξόδων επιστροφής. Αποδοχή, κατά παρέμβασιν. Ειδοποίησις, Ανέξοδος επιστροφή. Συναλλαγματική εις διαταγήν του εκδότου. Συναλλαγματική πληρωτέα εις την κατοικίαν τρίτου. Πληρωμή κατά παρέμβασιν. Εγγύησις. Συναλλαγματική εις πλείονα αντίτυπα. Συναλλαγματική αρεσκείας. Προεξόφλησις συναλλαγματικής και πινάκιον προεξοφλήσεως δ') έτερα πιστωτικά όργανα. Ασκήσεις σχετικαί προς πάσας τας περιπτώσεις των άνω εγγράφων.

ΙΘ'. Περί Εμπορικών συνηθειών Κ'. Περί συγκοινωνίας 1. Μεταφοραί. Γενικά περί μεταφορών. Σύμβασις μετακομίσεως, αγωγιαστήριον. Νομικαί συνέπειαι απορρέουσαι εξ αυτής διά τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα. 2. Μεταφορά δι' αμαξών και διά πλοίων εν ποταμω και διά διωρύγων. Σχετικοί όροι και έγγραφα. 3. Μεταφορά διά σιδηροδρόμων. Όροι των σιδηροδρομικών μεταφορών (τιμολόγια σιδηροδρομικά και έγγραφα σχετικά δι' εκάστην αποστολήν). 4. Μεταφορά διά θαλάσσης α) Όργανα των τοιούτων μεταφορών (Πλοία διάφορα), β)Εθνικότηςτου πλοίου.γ) γ) Ναυτιλιακά έγγραφα, δ) Ναύλωσις, ναυλωτικόν, ναύλος, ε) Περί φορτώσεως, φορτωτού, παραλήπτου, αδείας φορτώσεως, αποδείξεως παραλαβής και φορτωτικής, ζ') Περί δηλωτικού εισαγωγής εμπορευμάτων. ΚΑ'. Περί τελωνείων

Σκοπός των τελωνείων. Όργάνωσις τούτων εν Ελλάδι. Δασμολόγιον και αρχαί εφ' ων τούτο στηρίζεται το εν Ελλάδι ισχύον δασμολόγιον. Δασμολογικαι κατηγορίαι των εμπορευμάτων. Εκτελωνισμός εμπορεύματος κ διατυπώσεις. Δηλωτικόν. Διασάφησις. Αζήτητα εμπορεύματα. Αποταμίευσις. Διαμετακόμισις και σχετικαί αποθήκαι. Ελευθέρα ζώνη. Ελεύθερος λιμήν. Δημοτικός φόρος. Λιμενικός φόρος. Εξαγωγή Εμπορευμάτων. Τελωνειακή Στατιστική. Λαθρεμπόριον. Ασκήσεις επί των Τελωνειακών εγγράφων. KB'. Περί Γενικών αποθηκών

Σκοπός των Γενικών Αποθηκών. Γενικαί Αποθήκαι εν Ελλάδι και σχετικός Νόμος. Καθήκοντα και δικαιώματα των ΓενικώνΑποθηκώνκαι τωναποθετών.Τίτλοι αποθηκεύσεως. Δάνεια επί ενεχύρω εμπορε Διαπραγμάτευσις ενεχυρογράφου. Πώλησις των εν ταις Γενικαίς Αποθήκαις εμπορευμάτων, μεταβίβασις αποδείξεως αποθηκεύσεως. Ασκήσεις σχετικαί. Τάξις

Γ'.

(1 ώραν καθ' εβδομάδα) ΚΓ. Οργάνωσις εμπορικής επιχειρήσεως 1. Εκλογή της έδρας του καταστήματος. Μελέτη των οικονομικών συνθηκών της περιφερείας εις ην η έδρα υπάγεται και ανάλογος προσαρμογή της επιχειρήσεως 2. Εσωτερική του Οίκου οργάνωσις. Ανάγκαι του καταστήματος και συγκρότησις του προσωπικού.

Ανάλυσις του έργου των διαφόρων μελών του προσωπικού. Ηθικαί αρχαί, αίτινες δέον να τηρώνται εν τω καταστήματι. Διαφήμισις 3. Πρόσωπα τρίτα μεθ' ων συναλλάσσεται το κατάστημα 4. Ταξινόμησις των εμπορικών εγγράφων. Οργάνωσιςαρχείουεμπορικούκαταστήματος. ΚΑ'.

Εταιρικοί

επιχειρήσεις

1. Γενικαί περί Εταιρειών. Εμπορικαί Εταιρείαι, σκοπός και είδη αυτών. Περί ομορρύθμων και ετερορρύθμων εταιρειών. Περί Συμμετοχικών επιχειρήσεων. 2. Ανώνυμοι Εταιρείαι και οικονομική σημασία τούτων. Σύστασις, διοίκησις και διάλυσις ανωνύμου Εταιρείας. Μετοχαί και ομολογίαι. Συγχώνευσις Οίκων προς συγκρότησιν ανωνύμου εταιρείας. Συγχώνευσις ανωνύμων εταιρειών. Νέος Νόμος περί ανωνύμων εταιρειών εν Ελλάδι. 3. Εταιρείαι μετά μεταβλητού κεφαλαίου. Συνεργατικαί εταιρείαι εν γένει. Σκοπός και κυριώτερα είδη τούτων. Περί των εν Ελλάδι λειτουργούντων τοιούτων ιδρυμάτων. ΚΕ'. Δάνεια Κρατών και Κοινοτήτων 1. Δημόσια Δάνεια. Διάφοροι τύποι τοιούτων δανείων (κυμαινόμενον, πάγιον, χρεωλυτικόν κ.λ.π.). Απόσβεσις Δανείου. Μετατροπή Δανείου. Ιστορία των Εθνικών Δανείων της Ελλάδος. 2. Ομολογίαι Δημοσίων Δανείων. Αγορά και πώλησις τίτλων. ΚΣΤ'. Άγοραι

και

χρηματιστήρια

Αίθουσα Πλειστηριασμού. Αγοραί. Εμπορικαί πανηγύρεις. Χρηματιστήρια. Σκοπός και κατηγορίαι τούτων. Χρηματιστήρια εμπορευμάτων. Δελτίον Χρηματιστηρίου. Πράξεις ενεργούμεναι εν τω Χρηματιστηρίω. Μηχανισμός των πράξεων εκάστης κατηγορίας. Παράδοσις του εμπορεύματος κατά τας πωλήσεις επί προθεσμία· Ιδρύματα Συμψηφισμού των τοιούτων πράξεων και λειτουργία αυτών (Clearing house). Πρόκρισις επί εμπορευμάτων. Διεξαγωγή των πράξεων του μεγάλου Εμπορίου. Τάξις

Δ'.

(1 ώρα καθ' εβδομάδα) ΚΖ'. Περί νομίσματος 1. Γενικά περί νομίσματος. Μεταλλικόν νόμισμα. Μονομεταλλισμός και διμεταλλισμός. Χαρτονομίσματα και Τραπεζογραμμάτια και είδη κυκλοφορίας τούτων. (Ταύτα πάντα συνοπτικώς).

ΚΗ'.

Περί τραπεζών

1. Αντικείμενον των Τραπεζιτικών επιχειρήσεων και οικονομική σημασία αυτών. Λεπτομερής εξέτασις των συνηθεστέρων και σπουδαιοτέρων εργασιών των Τραπεζών. Καταθέσεις. Ταμιευτήριον. Άνοιγμα τρεχουμένων λογαριασμών, ηγγυημένων, σχετική προμήθεια και μικροέξοδα. Έπιταγαί και Βιβλιάρια επιταγών. Επιταγαί Αλληλοχρεωπιστώσεως (Bons de virement). Προεξόφλησις εμπορικών γραμματίων, σχετικοί όροι. Έκδοσις πιστωτικών επιστολών. Άνοιγμα πιστώσεως άνευ εγγυήσεως. Αποδοχήκαιπληρωμή συναλλαγματικών διά λογαριασμόν τρίτων. Δάνεια επί ενεχύρω εμπορευμάτων η τίτλων. Δάνεια ενυπόθηκα. Δάνεια απλά. Δάνεια Χρεωλυτικά. Δάνεια εις ανωνύμους εταιρείας, κοινότητας και Κράτη. Συμμετοχή εις εταιρικάς επιχειρήσεις. Αγορά και πώλησις εξωτερικού Συναλλάγματος. Αγορά και πώλησις εξωτερικών νομισμάτων και πολυτίμων μετάλλων. Αγορά και πώλησις τίτλων κατά διαταγήν και διά λογαριασμόν τρίτων. Εισπράξεις εμπορικών γραμματίων τιμολογίων και λοιπών τίτλων διά λογαριασμόν τρίτων. Πληρωμαί διά λογαριασμόν τρίτων. Φύλαξις τίτλων και τιμαλφών αντικειμένων. Εκμίσθωσις χρηματοκιβωτίων. Άσφάλισις κατά τηςειςτοάρτιονκληρώσεως ομολογιών. Παροχή πληροφοριών. 2. Περί της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος. Ιστορικόν και οικονομική ταύτης σημασία. Μελέτη συνοπτική των κυριωτέρων αυτής εργασιών. Μελέτη επί του Ισολογισμού ταύτης και σχετικά συμπεράσματα. 4. Περί των άλλων εν Ελλάδι Τραπεζών. 5. Περί των Συμψηφιστηρίων Τραπεζιτικών ιδρυμάτων (Cham bres de compensation) εν Λονδίνω και Παρισίοις. Σκοπός και λειτουργία αυτών. 6. Υποκαταστήματα και ανταποκριταί Τραπεζών. 7. Όροι, ους δέον να λαμβάνη υπ' όψει ο μελετών την ίδρυσιν τραπεζιτικής επιχειρήσεως. ΚΘ'. Χρηματιστήρια αξιών 1. Αντικείμενον των χρηματιστηρίων τούτων. Πράξεις ενεργούμεναι εν αυτοίς. 2. Χρηματιστήριον Αθηνών, ιστορικόν τούτου και συνοπτική εξήγησις του οργανισμού αυτού. Εξέτασις των εν αυτώ ενεργουμένων διαπραγματεύσεων. 3. Ξένα Χρηματιστήρια του είδους τούτου εν γένει. Συνοπτική αλλά σαφής εξήγησις των εν αυτοίς εφαρμοζομένων διατάξεων και συνηθειών (ιδία εν Λονδίνω και Παρισίοις). Δ'. Περί βιομηχανικών επιχειρήσεων 1. Βιομηχανία εν γένει. Κυριώτατοι Βιομηχανικοί κλάδοι της Ελλάδος. 2. Οργάνωσις Βιομηχανικής επιχειρήσεως. Όροι σχετικοί και ανάλογον προ-

προσωπικόν. δι ισχύοντα.

3. Προστατευτικά μέτρα υπέρ της Βιομηχανίας και ιδία τα εν Ελλά ΛΑ'. Περί ασφαλιστικών

επιχειρήσεων

1. Σύμβασις ασφαλείας και στοιχεία ταύτης. Διάκρισις των ασφαλειών εις είδη. Α'. Ασφάλειαι πραγμάτων. Οι κυριώτεροι κλάδοι αυτών. Διατυπώ σεις σχετικαί προς την καταβολήν αποζημιώσεως εν περιπτώσει πραγματοποιήσεως του κινδύνου. Β'. Ασφάλειαι προσώπων. Σχετικοί Κλάδοι. Εξέτασις των κυριωτέρων περιπτώσεων. 2. Αι σπουδαιότεραι ασφαλιστικαί εταιρείαι εν Ελλάδι και σχετική περί τούτων νομοθεσία. 3. Περί αλλοδαπών τίνων ασφαλιστικών εταιριών και ιδία του Αγγλικού Lloyd και της Γαλλικής Verità. 4. Οργάνωσις Ασφαλιστικής επιχειρήσεως. Όροι αναγκαίοι. των

ΛΒ'. Καθιδρύματα συμβάλλοντα εις την ενίσχυσιν οικονομικών επιχειρήσεων

1. Διοίκησις εν γένει. Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας. Προξενεία. Τεχνική και Εμπορική Εκπαίδευσις, Επιμελητήρια. Εμπορευματολογικά Μουσεία. Παγκόσμιοι Εκθέσεις κ.λ.π. Λ Γ ' . Γενικαί γνώσεις εμπορικής

στατιστικής

Β' Μεθοδολογικαί οδηγίαι.

νωσιν του εμπορίου, τας πράξεις της εμπορικής ζωής, τα πρόσωπα,άτιναεκτελούσι τας πράξεις ταύτας και τα έγγραφα τα λαμβάνοντα χώραν κατά την διεξαγωγήν αυτών. ματικώς τας πράξεις, αίτινες διέπουσι το εμπόριον και εισέρχεται ειςόλαςτας λεπτομερείας τας αφορώσας τον εν γένει μηχανισμόν του εμπορίου. Ο καθηγητής κατά την διδασκαλίαν της Εμποριολογίας πρέπει να θέτη υπό τα όμματα των μαθητών και πραγματικά εμπορικά έγγραφα, δελτία εμπορικών αγορών, εμπορικούς οδηγούς, διαφημίσεις καταστημάτων, δασμολόγια, διατιμήσεις, κανονισμούς, εκθέσεις εμπορικών αγορών, εμπορικάς εφημερίδας, εμπορικά περιοδικά, τιμοκαταλόγους, δείγματα εμπορευμάτων κλπ. Επιπροσθέτως δε πρέπει να γίνωνται και επισκέψεις εμπορικών καταστημάτων, εργοστασίων, Τραπεζών, Τελωνείων, Σιδηροδρόμων, Χρηματιστηρίων, Γενικών αποθηκών, κλπ. Η διδασκαλία πρέπει να είναι θεωρητική και πρακτική, έκαστον δε κεφάλαιον να συνοδεύηται υπό γυμνασμάτων και ερωτημάτων.

Σημείωσις. Κατά την διδασκαλίαν ο διδάσκων είνε ελεύθερος να ακολουθήση κατά την κρίσιν του διάφορον σειράν ταξινομήσεως της ύλης του προγράμματος εκάστης τάξεως. Παρατηρήσεις διά τας Σχολάς θηλέων.

Κατά την διδασκαλίαν της Εμποριολογίας παραλείπονται εκ της ύλης του προγράμματος εν μεν τη Β' τάξει τα εξής: Περί Τελωνείων και Γενικών Αποθηκών, εν δε τη Γ' τάξει τα περί Αγορών και Εμπορικών Χρηματιστηρίων και εν τη Δ' τάξει τα περί Χρηματιστηρίου αξιών και βιομηχανικών επιχειρήσεων, το δε περί ασφαλειών διδάσκεται εν συνόψει. II.

ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

Α ' Διδακτέα ύλη.

Τ ά ξ ι ς Α'. (2 ώραι καθ' εβδομάδα κατά το β' εξάμηνον). Αντικείμενον και σκοπός της Λογιστικής. Σημασία της λογιστικής τάξεως εν τω Εμπορίω. Τα δικαιολογητικά έγγραφα εν τη Λογιστική. Ό ρ γ α να της Λογιστικής: τα λογιστικά βιβλία και οι λογαριασμοί. στικόν, η πιστωτικόν. Λειτουργία μεμονωμένων λογριασμών (μεθ' υποδειγμάτων και εφαρμογών) α') Χρεωστών η πελατών. β') Πιστωτών. γ') Τραπέζης. δ') Ταμείου. ε') Εμπορεύματος κλ.π. Κλείσιμον και άνοιγμα των λογαριασμών. Κανόνες χρεώσεως και πιστώσεως των άνω λογαριασμών. Κατάστασις οικονομική. Τ ά ξ ι ς Β'. (2 ώραι καθ' εβδομάδα) Ατέλειαι του απλογραφικού συστήματος. Ασκήσεις απλογραφικαί. Α'. Γενική θεωρία της Διπλογραφικής

Λογιστικής.

Εργασία,παραγωγή, οικονομία, σύστασις περιουσίας.

Η περιουσία ως αντικείμενον εκμεταλλεύσεως, στοιχεία της περιουσίας. Ενεργητικόν, παθητικόν, καθαρά περιουσία ή κεφάλαιον. Ισολογισμός. Αποστολή της Λογιστικής. Όργανα της Λογιστικής: οι λογαριασμοί και τα λογιστικά βιβλία. Ορισμόςτουλογαριασμού. Θεωρία της χρεώσεως και της πιστώσεως των λογαριασμών. Διπλογραφική εγγραφή η διατύπωσις των οικονομικών πράξεων. Λειτουργία των συνηθεστέρων εν τη Εμπορική Λογιστική λογαριασμών· Ίσοζύγιον λογαριασμών. Σχηματισμός του Ισολογισμού εκ των λογαριασμών. Ανάλυσις του λογαριασμού καθαράς περιουσίας εις απλούς λογαριασμούς (Κεφαλαίου, ΖημιωνκαιΚερδών και Γενικών Εξόδων). Προσδιορισμός των αποτελεσμάτων της πωλήσεως: άμεσος και έμμεσος διά της απογραφής των εμπορευμάτων. Πράξεις απογραφής (τέλους της χρήσεως). Ισοζύγιον οριστικόν. Ισολογισμός μετά ταξινομήσεως των λογαριασμών εις λογαριασμούς, 1) ενεργητικού 2) παθητικού και 3) καθαράς περιουσίας. Ανάλυσις του λογαριασμού ζημιών και κερδών και του λογαριασμού των γενικών εξόδων. Κατάστασις κερδών και ζημιών. Μεταφορά από σελίδος εις σελίδα και από λογαριασμού εις λογαριασμόν. Κλείσιμον και άνοιγμα των λογαριασμών. Εφαρμογαίεπίτηςλειτουργίας των λογαριασμών. Λύσις ποικίλων γυμνασμάτων αυτοτελών κατά την ανάπτυξιν της γενικής θεωρίας. Β'. Λογιστικά

βιβλία

Νομικαί διατυπώσεις περί των Εμπορικών Βιβλίων. Ημερολόγιον πρόχειρον και διπλογραφικόν. Καθολικόν (Γενικόν) Καθολικόν Αποθήκης, καθολικόν χρεωστών, καθολικόν πιστωτών μετά τωναντιστοίχωνπεριληπτικών λογαριασμών εν τω Γενικώ Καθολικώ. Βιβλίον Ισοζυγίων. Βιβλίον απογραφών και ισολογισμών. Βιβλία τάξεως: βιβλίον λήξεως γραμματίων εισπρακτέων, βιβλίον λήξεως γραμματίων πληρωτέων. Κλείσιμον και άνοιγμα των βιβλίων. ΕφαρμογαίεπίτωνΛογιστικών βιβλίων. Λύσις διαφόρων γυμνασμάτων ποικίλης συνθέσεως. Χρήσις δικαιολογητικών εγγράφων (επί εντύπων) εις τινα των γυμνασμάτων τούτων. Μικρά μονογραφία μεθ' όλων των Βιβλίων.

Τάξις

Γ'.

(3 ώραι καθ' εβδομάδα). Α'. Συγκεντρωτικό ν σύστημα εγγραφών Αναλυτικά Ημερολόγια: Ταμείου, Αγορών, Πωλήσεων, Διαφόρων πράξεων. Αναλυτικά Καθολικά: Χρεωστών, Πιστωτών, Αποθήκης. Συνθετικόν Ημερολόγιον. Συνθετικόν Καθολικόν. Βιβλίον Ισοζυγίων. Βιβλίον Απογραφών και Ισολογισμών. Βιβλία τάξεως. Κλείσιμον και άνοιγμα των Βιβλίων. Β'.

Εφαρμογαί

Μονογραφία εμπορικού καταστήματος χονδρικής πωλήσεως κατά το συγκεντρωτικόν σύστημα μεθ' όλης της σειράς των βιβλίων και μετά δικαιολογητικών εγγράφων. ριπτώσεις των οικονομικών πράξεων ενός εμπορικού καταστήματος, μεταξύ δε αυτών αι αποσβέσεις, των οποίων αναπτύσσεται ενταύθα η θεωρία, επιστροφαί εμπορευμάτων, εκπτώσεις, τόκοι, αγοραί εκ του εξωτερικού και διακανόνισις εξωτερικού συναλλάγματος, πράξεις επί γραμματίων εισπρακτέων και πληρωτέων, διαπραγμάτευσις συναλλαγματικών κλπ. Στατιστικαί πληροφορίαι εκ των λογαριασμών. Μικρά Μονογραφία καταστήματος λιανικής πωλήσεως μετ' ανοίγματος διπλογραφικών βιβλίων εξ απογραφής. Διόρθωσις των λογιστικών σφαλμάτων. Λογιστική Συμμετοχικών επιχειρήσεων εξ 1)2 εξ 1)3 κλ.π. Έγγραφαί εις τα βιβλία των ενδιαφερομένων. Λύσις σχετικών αιτοτελών γυμνασμάτων κατά τους δύο τρόπους αμέσου και τελικού χωρισμού και μετά τοκοφόρων λογαριασμών. Γ'. Λογιστική

Εταιρειών

α') Ομορρύθμων, β') Ετερορρύθμων, γ') Ανωνύμων δ') Συνεταιρισμών. Εγγραφαί: α') Σχηματισμού κεφαλαίου, β') Απολήψεων συνεταίρων, γ') Διανομής κερδών και ζημιών, δ') Φορολογίας καθαράς προσόδου, ε') Αυξήσεως ή ελαττώσεως κεφαλαίου.

στ') Συγχωνεύσεως εταιρειών. ζ') Διαλύσεως. η') Εκκαθαρίσεως α') υπό ξένου εκκαθαριστού και β') υπό των ιδίων συνεταίρων. θ') Εκδόσεως μετοχών, ομολογιών, ιδρυτικών τίτλων, ι') Μετατροπής μιας εταιρείας από ενός είδους εις έτερον. Λύσις διαφόρων αυτοτελών γυμνασμάτων. Σύνταξις και ανάλυσις ισολογισμών ανωνύμων εταιρειών. Δ'. Λογιστική

παραγγελιοδοχικών

επιχειρήσεων

Παραγγελιοδοχικαί επιχειρήσεις αγοράς και πωλήσεως εμπορευμάτων διά λ/σμόν τρίτων. Εφαρμογαίεπίδιαφόρων γυμνασμάτων. Τήρησις λογαριασμού εις δύο νομίσματα, το εθνικόν και το ξένον. Τήρησις των βιβλίων του τε παραγγελιοδότου και παραγγελιοδόχου. Λειτουργία ' Ημερολογίου—Καθολικού. Τάξις

Δ'.

(3 ώραι καθ' εβδομάδα) Α'. Λογιστική

Τραπεζιτικών

Επιχειρήσεων.

Λογιστική οργάνωσις των Τραπεζιτικών επιχειρήσεων. Καταμερισμός εργασίας. Τμήματα. Διπλογραφική διατύπωσις των διαφόρων τραπεζιτικών πράξεων. Λογιστική Μονογραφία Τραπέζης μετά τρεχουμένων τοκοφόρων λ/σμών και των κυριωτέρων δικαιολογητικών εγγράφων. Λογιστική υποκαταστημάτων. Ανάλυσις Ισολογισμών Τραπεζών. της

Β'. Λογιστική Βιομηχανικών Επιχειρήσεων Σκοπός της βιομηχανικής Λογιστικής. Σκόπιμος οργάνωσις της Λογιστικής εκάστης βιομηχανικής επιχειρήσεως. Μελέτη των ειδικών λογαριασμών της Βιομηχανικής Λογιστικής και προσδιορισμός του αρχικού τιμήματος των βιομηχανικών προϊόντων δι' αυτών. Μικραί Μονογραφίαι Βιομηχανικών επιχειρήσεων και γυμνάσματα Βιομηχανικής Λογιστικής. Γ ' . Διάφοροι εφαρμογαί της Λογιστικής. Γενικαί γραμμαί της Λογιστικής: α') Γεωργικών επιχειρήσεων.

β') Ασφαλειών. γ') Ατμοπλοϊκών εταιρειών. δ') Σιδηροδρόμων. Ανάλυσις των Ισολογισμών των επιχειρήσεων τούτων, ε') Οικιακή Λογιστική. Χρήσις Ημερολογίου—Καθολικού, στ') Λογιστική Συλλόγων, ζ') Στοιχεία Δημοσίου Λογιστικού. Δ'. Πρακτικόν

Γραφείον

Κατά τους τελευταίους μήνας του σχολικού έτους λειτουργεί εφ' όσον έχει συμπληρωθή η ύλη του προγράμματος, συστηματικόν πρακτικόν γραφείον, αφιερουμένων προς τούτο και των ωρών της αλληλογραφίας και εμπορ ιολογίας. μίαν επιχείρησιν, ης τηρεί την λογιστικήν. Κατά περιόδους, καταλλήλως οριζομένας,γίνεται μετάθεσις των μαθητών από τμήματος εις τμήμα της ιδίας επιχειρήσεως ή και από οίκου εις οίκον. Ο καθηγητής προτείνει κατάλληλα θέματα εις τας ομάδας ταύτας. γασίαν των θεμάτων υπό την επίβλεψιν και οδηγίαν του καθηγητού. Β'. Μεθοδολογικοί οδηγίαι

δασκαλίας της Εμποριολογίας θα είναι εις θέσιν να κατανοήσωσι την Λογιστικήν, ήτις αντικείμενον έχει την εγγραφήν των πράξεων τούτων εν τοις βιβλίοις και τοις λογαριασμοίς. Η διδασκαλία της Λογιστικής πρέπει να γίνηται θεωρητικώς και πρακτικώς μετά πολλών γυμνασμάτων επί ενός εκάστου θέματος. λον και ήττον προς τα μαθήματα της Εμποριολογίας και των Μαθηματικών, άτινα κατά φυσικόν λόγον πρέπει να προηγώνται αυτής. Α π ό της ενάρξεως της διδασκαλίας της Λογιστικής ο Καθηγητής οφείλει να επιστήση την προσοχήν αυτού εις το καλλιτεχνικόν μέρος της Λογιστικής (καλλιγραφίαν εν γένει, κανονικήν θέσιν και γραφήντωναριθμών,των τίτλων των λογαριασμών και των επεξηγήσεων, κλείσιμονκαιάνοιγματων λογαριασμών κλπ.).

η περισσοτέρας συντόμους λογιστικάς μονογραφίας μετά των απαιτουμένων λογιστικών βιβλίων, λογαριασμών και δικαιολογητικών εγγράφων. Η όλη δε διδασκαλία της Λογιστικής οφείλει να καταστήσητοναπόφοιτον

τον της Εμπορικής Σχολής ικανόν να οργανώση και τηρήση τα βιβλία και τους λογαριασμούς μιας επιχειρήσεως κατά το νεώτερον της εποχής πνεύμα, καθ' δ επιδιώκεται το μέγιστον όριον της λογιστικής εν γένει τάξεως διά του ελαχίστου ορίου χρόνου τε και χρήματος. Σημείωσις. Κατά την διδασκαλίαν ο διδάσκων είνε ελεύθερος να ακολουθήση κατά την κρίσιν του διάφορον σειράν ταξινομήσεως της ύλης του προγράμματος εκάστης τάξεως. Παρατηρήσεις διά τας σχολάς Θηλέων Κατά την διδασκαλίαν της Λογιστικής παραλείπονται εκ της ύλης του προγράμματος εν τη Δ' Τάξει τα της Βιομηχανικής Λογιστικής και των διαφόρων εφαρμογών της Λογιστικής, διδάσκεται όμως εν ταις Σχολαίς Θηλέων αναλυτικώτερονηΟικιακή Λογιστική. Εν τη Γ' δε τάξει τα της Λογιστικής των Συμμετοχικών Επιχειρήσεων. III. Ε Μ Π Ο Ρ Ι Κ Η ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ

Διδακτέα

ύλη.

Τ ά ξ ι ς Γ'. (1 ώρα καθ' εβδομάδα) 1) Σκοπός της εμπορικής αλληλογραφίας. Νομική ταύτης σημασία. 2) Ταξινόμησις και φύλαξις των λαμβανομένων επιστολών και τηλεγραφημάτων. 3) Λήψις αντιγράφου των αποστελλομένων επιστολών και τηλεγραφημάτων. Τρόποι αντιγραφής. 4) Διάταξις της εμπορικής επιστολής. Κύρια μέρη του όλου περιεχομένου αυτής. 5) Αρεταί, ας δέον να παρουσιάζη εκάστη εμπορική επιστολή (τάξις, σαφήνεια, συντομία, καλλιγραφικός χαρακτήρ), υποδείγματα καλών επιστολών. Προεισαγωγικαί ασκήσεις εις την εμπορικήν αλληλογραφίαν. α') Φράσεις συνηθιζόμεναι εν τω προλόγω. β') » » » » κυρίω σώματι του κείμενου. γ') » » » » επιλόγω. δ') Μετά επαρκή άσκησιν περί τας τοιαύτας φράσεις γίνεταιέναρξιςτου συντακτικού συνδυασμού αυτών προς σύνταξιν πλήρους επιστολής, προηγουμένης εκάστοτε της λογικής κατατάξεως των διανοημάτων ! Η σύνταξις πλήρους επιστολής γίνεται επί τη βάσει του αντικειμένου αυτής. Διαδοχικώς δε εξετάζονται υποδείγματα επιστολών εκάστης κατηγορίας καταλλήλως εκλεγομένων, ώστε και ανάλογοι προς τας γνώσεις των μαθητών της τάξεως να είναι και σχετικαί πως προς τα διδασκόμενα μέρη της εμποριολογίας και της λογιστικής εν τη τάξει ταύτη.

Εφαρμογαί : Διάφοροι κατηγορίαι επιστολών: εγκυκλίων, προσφοράς εμπορευμάτων και υπηρεσιών κλπ. Τ ά ξ ι ς Δ'. (1 ώραν καθ' εβδομάδα)

Αλληλογραφία σχετική προς την παραγγελίαν και την εκτέλεσιν αυτής, προς το εισαγωγικόν και εξαγωγικόν εμπόριον, προς τας τραπεζιτικάς και βιομηχανικάς εργασίας. Σύνταξις της όλης σειράς της διαμειβομένης αλληλογραφίας μεταξύ δύο η περισσοτέρων εμπορικών οίκων επί μιας και της αυτής υποθέσεως (συναλ λαγής) μετά των σχετικών εμπορικών εγγράφων. Ασκήσεις επί διαφόρων συναλλαγών. 3) ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Α' Σκοπός της διδασκαλίας.

1) Γνώσις των γενικών γνωρισμάτων των πρωτευόντων εμπορευμάτων, ήτοι των αποτελούντων αντικείμενον παγκοσμίου εμπορίας φυσικών και τεχνικών προϊόντων διά συντόμου περιγραφής των ουσιωδεστέρων στοιχείων τούτων και δη των σχετικών προς τας νοθείας και παραποιήσεις. 2) Γνώσις των Έλλην. Έμπορευμάτων, ήτοι των γεωργικών και Βιομηχανικών προϊόντων της χώρας ημών των αποτελούντων αντικείμενον εξαγωγικού εμπορίου. Β'. Διδακτέα

ύλη.

Τ ά ξ ι ς Γ'. (2 ώραι καθ' εβδομάδα) Εισαγωγή.

1) Ορισμός του Εμπορεύματος και Σκοπός της Εμπορευματολογίας. 2) Στοιχεία περιγραφής και εξεταζόμενοι όροι των Εμπορευμάτων (Εμπορευματογνωσία). Χρησιμότης τούτων προς σπουδήν των Εμπορευμάτων. Διαίρεσις των Εμπορευμάτων: α') Εις άμεσα Εμπορεύματα (πρώται ύλαι) φυσικά η παραγωγικά προϊόντα φερόμενα αμέσως εις το εμπόριον και έμμεσα εμπορεύματα (Βιομηχ. προϊόντα).—Προϊόντα μετά κατεργασίαν φερόμενα εις το εμπόριον. β') Ως προς την προέλευσιν, ήτοι ορυκτά, φυτικά και Ζωϊκά. γ') Γενικώς κατά κόσμον της φύσεως, ήτοι ανόργανα, και οργανικά. Μέρος Α'.

Περιεχόμενα.—Μέταλλα και Κράματα. Χημικά προϊόντα, χρώματα, λιπά-

λιπάσματακαιεκρηκτικαίύλαι. Οικοδομικαί ύλαι. Βιομηχανικοί λίθοι. πλαστική και Υαλουργία. Πολύτιμοι λίθοι. Α'.

Αγγειο-

Μέταλλα

Φυσικαί και χημικαί ιδιότητες των μετάλλων. Μεταλλεύματα, διαίρεσις τούτων και κατεργασία. (Μεταλλουργία). Μέθοδοι και είδη καμίνων. Διαίρεσις των μετάλλων εις α') κοινά, β') ελαφρά και γ') πολύτιμα. Κοινά μέταλλα.—Σίδηρος και ορυκτά τούτου. Μεταλλουργία σιδήρου και είδη τούτου εν τω εμπορίω. Χαλκός, Κασσίτερος και Ψευδάργυρος. Μόλυβδος, ορυκτά τούτου. Εκκαμίνευσις τούτων εν Λαυρίω. Νικέλιον και Μαγγάνιον. Ελαφρά μέταλλα.—Κάλιον και Νάτριον. Μαγνήσιον και Αργίλλιον. Πολύτιμα μέταλλα.—Υδράργυρος, ορυκτά, αμαλγάματα και χρήσιμα τούτου άλατα. Άργυρος—ορυκτά τούτου. Ο Αργυρούχος Γαληνίτης της Ελλάδος. Χρυσός και Λευκόχρυσος. Νομίσματα και κοσμήματα, τίτλοι αυτών και έλεγχος διά Λυδίας λίθου. Κράματα, παρασκευή και χρήσις τούτων. Β'. Χημικά

Προϊόντα

Διαίρεσις τούτων χημικώς εις Στοιχεία, οξέα, Βάσεις και Άλατα. Στοιχεία.—Βρώμιον και Ιώδιον. Θείον και Φώσφορος. Αρσενικόν. Ανίχνευσις φωσφόρου και Αρσενικού κατά τας δηλητηριάσεις. Οξέα.—Θειϊκόν, νιτρικόν και υδροχλωρικόν. Βιομηχ. παρασκευή τούτων και είδη εν τω εμπορίω. Εκ των οργανικών οξέων, τα οξεικόν, τρυγικόν και οξαλλικόν. Βάσεις.—Καυστικά (Κάλι και Νάτριον). Άσβεστος και Αμμωνία. Άλατα.—Μαγειρικόν άλας, Σόδα, Ποτάσσα, Βόραξ και Νίτρα, Χλωρικόν κάλι. Πυρεία και είδη τούτων. Αμμωνιακόν άλας και Χλωριούχος ασβεστος. Στυπτηρία. Θειϊκά (Σίδηρος και Χαλκός). Νιτρικός Άργυρος. Σιδηροκυανιούχον Κάλλιον, είδη τούτου. Χλωριούχος Ψευδάργυρος. Χημ. Χρώματα.—Υδατοχρώματα και ελαιοχρώματα. Κυριώτερα τούτων εξ όλων των ειδών. Λευκά, Ερυθρά, Κίτρινα και Πράσινα. Κυανά και Μέλανα. Λιπάσματα.— Είδη του εδάφους και ανάγκη των λιπασμάτων. Είδη τουτων. Απλά και σύνθετα. Φυτικά και Ζωϊκά. Χημ. λιπάσματα. (Φωσφορούχα, Αζωτούχα και Καλιούχα). Βιομηχ. παρασκευή και εμπόριον τούτων. Εκρηκτικαί όλαι.—Κοινή πυρίτις, σύστασις και εμπόριον αυτής. Είδη πυρίτιδος. Πυροτεχνία και βεγγαλικά φώτα. Γ'.

Οικοδομικαί

ύλαι

Ασβεστόλιθος και μάρμαρα. Πυριτικοί λίθοι. Άμμος και Αμμοκονία.

Είδη αμμοκονιών. Φυσικαί αμμοκονίαι. Θηραϊκή γή. Τσιμέντα εν τω εμπορίω. Γύψος και είδη αυτής. Άσφαλτος, είδη αυτής και σφαλτώσεις. Δ'. Βιομηχανικοί

λίθοι.

Τάλκης και μαρμαγυρίας. Σμύρις και λιθογραφικαί πλάκες. Κιμωλία. Ε'. Αγγειοπλαστική και Υαλουργία. Άργιλλος.—Είδη αυτής. Παρασκευή της ζύμης. Σκεύη και είδη τούτων. Ύαλος.—Χημική σύστασις της υάλου και ιδιότητες αυτής. Είδη υάλων. Κατασκευή ύαλίνων σκευών και μέθοδοι κατ' αυτήν. ΣΤ'. Πολύτιμοι

λίθοι.

Διαίρεσις των πολυτίμων λίθων. Αδάμας. Εξαγωγή και κατεργασία τούτου. Εμπόριον του αδάμαντος. Σάπφειρος και Σμάραγδος. Ημιπολύτιμοι λίθοι. Καλλαΐτης και Αμέθυστος. Μέρος Β'.

Περιεχόμενα.—Ξυλεία και Καύσιμοι ύλαι. Α'.

Ξυλεία.

Δάση και Δασικά προϊόντα. Είδη ξυλείας, υλοτομία εν Ελλάδι: ιδιότητες και κατηγορίαι ξύλων. Περί της εγχωρίου ξυλείας. Εμπόριον της οικοδομήσιμου και ναυπηγησίμου ξυλείας. Περί του φελού. Παραγωγή και χρήσις τούτου. Β'. Καύσιμοι ύλαι. Περί καύσεως και καυσιμότητος. Θερμαντικαί μονάδες. Κατάταξις των καυσίμων υλών. α') Στερεαί.—(φυσικαί, ορυκταί και τεχνικαί) Ξύλα και είδη ανθράκων. β') Ρευσταί.—Πετρέλαιον, έλαια και οινόπνευμα. γ') Αερώδεις.—Φωταέριον, ασετυλίνη. Τάξις

Δ'.

(3 ώραι καθ' εβδομάδα και διά τας Σχολάς των θηλέων 2 ώραι). Περιεχόμενα.—οργανικά Εμπορεύματα (Φυτικά και Ζωϊκά). Μέρος Α'.

Φυτικά Εμπορεύματα.—Σιτηρά και Όσπρια. Αποικιακά. Οίνοςκαιοινοπνευματώδη ποτά. Έλαια και ρητίναι. Οπώραι και ξηροί καρποί. Φυτικαί, βαφικαί και υφαντικαί ύλαι. Καπνός, Χάρτης, Φαρμακευτικά φυτ. Εμπορεύματα. Κόμμεα. Σιτηρά.—Τροφαί λευκής φυλής και δημητριακοί καρποί. Αμυλώδεις τροφαί και σίτος. Καλλιέργεια και τόποι παραγωγής.Αρτοποιίακαιφυραματοποιΐα

ποιΐα. Άλλα σιτηρά, αραβόσιτος, σίκαλις, κριθή και βρώμη. Κονδυλώδη (Γεώμηλα και Μανιόκα). Όσπρια, θρεπτική τούτων δύναμις και εμπόριον των κυριωτέρων (φασίολοι, ερέβινθοι και πίσα). Αποικιακά.—Τροφαί κίτρινης φυλής και Όρυζα, Παραγωγή και μεταφορά ορύζης. Εμπόριον ορύζης και ποιότητας. Κακάον και Σοκολάτα. Καφές και Τέϊον. Ζάκχαρις και παρασκευή ταύτης εκ Σακχαροκαλάμου και τεύτλων. Το μέγα εμπόριον της Ζακχάρεως. Άλλα είδη σακχάρου, γλύκωμα και Σακχαρίνη. Οίνος—οινόπνευμα και συναφή οινοπνευματώδη ποτά. Ζύθος. Έ λαια. Έλαιον ελαίας και ελαιουργία. Σάπων και σαπωνοποΐα εκ φυτικών ελαίων. Σησαμέλαιον, λινέλαιον και σαπωνοποΐα εκ φυτικών ελαίων. Σησαμέλαιον, λινέλαιον και βαμβακέλαιον. Φαρμακευτικά και αιθέρια έλαια. Αμυγδαλέλαιον, κιτρέλαιον και ροδέλαιον. Τερεβινθέλαιον και Καφουρά. Ήλεκτρον. Οπώραι. Σταφίς και Σύκα. Αμύγδαλα. Κάρυα και Κάστανα. Κεράτια (χαρούπια). Βάλανοι και Φοίνικες. Εσπεριδοειδή. Πορτοκάλια, Λεμόνια και Κίτρα. Βαφικά.—Ερυθρόδανον (ριζάρι), Καμπεχιανόν ξύλον και Ινδικόν. Υφαντικά.—Βάμβαξ, Λίνον, και Κάνναβις. Κλωστικά και ύφανσις. Διάκρισις των υφασμάτων. Καπνός. Καλλιέργεια και βιομηχανία τούτου. Χάρτης. Χαρτοποιητικαί ύλαι και είδη του χάρτου. Φαρμακευτικά. Γλυκόρρυζα και Κροκόρριζα. Κανέλλα και Κίνα. Όπιον και Χασίς. Κόμμεα διάφορα. Αραβικόν καιελαστικόν.Χρήσις και εμπόριον του ελαστικού κόμμεος. Μέρος Β'.

Ζωικά εμπορεύματα.—Τρόφιμα Ζωικής προελεύσεως. Ζωικών Βιομηχανιών προϊόντα. Δέρματα. Ζωϊκαί υφ. ύλαι. Πολυτελείας εμπορεύματα. Τρόφιμα.—Γάλα και προϊόντα γαλακτοκομίας. Βούτυρον και μαργαρίνη Τυρός. Ωά. Κρέας. Ιχθύες και Χαβιάρι. Μέλι και Κηρός. Δέρματα. Σισυρουργία και Βυρσοδεψία. Προϊόντα και εμπόριον τούτων. Υφαντικά.—Έριον και Μέταξα. Τεχνητά είδη τούτων. Προϊόντα εριουργίας και Μεταξουργίας. Στεατοποιΐα και Σαπωνοποιΐα εκ ζωικής ύλης. Γλυκερίνη Ζωϊκή Κόλλα και είδη αυτής. Ελεφαντόδους και Μαργαρίται. Κοράλλιον και Σπόγγοι. Τρίχες και Πιλοποιΐα. Πτερά. Β'. Μεθοδολογικοί οδηγίαι

Κατά την διδασκαλίαν του μαθήματος τούτου δέον ο διδάσκων να κατατάσση το εκάστοτε διδασκόμενον θέμα δεόντως και εν πάση λεπτομερεία· να εκθέτηεπιγραφικώςτατε στοιχεία της περιγραφήςτουεμπορεύματοςκαιτους απαραιτήτουςεξεταζομένουςόρους τούτου. Εάν το εμπόρευμα τυγχάνη παραγωγικόν προϊόν συντόμως εκτίθενται τα στάδια της καλλιεργείας, αν όμως βιομηχανικόν προϊόν, δέον εν λεπτομερεία να περιγράφωνται τα στάδια της βιο-

βιομηχανικήςαυτούπαρασκευής και αι λαμβάνουσαι χώραν κατά τα διάφορα στάδια χημικαί αντιδράσεις, να παραλείπωνται δε αι πολύπλοκοι μηχανικαί κατεργασίαι των πρώτων υλών. Προς τούτο ο διδάσκων όπως καθιστά όσο ένεστι εύληπταταδιάφορα εξεταζόμενα αντικείμενα δέον να προσαγάγη κατά την διδασκαλίαν είδη εκ του Εμπορευματολογικού Μουσείου ή εικόνας καλλιεργειών, μηχανικών εγκαταστάσεων και εξελίξεων βιομηχανικής παρασκευής, αν δε τούτο δυσχερές και αδύνατον αποβαίνη, δύναται μετά την θεωρητικήν καιακριβήεντηαιθούση της διδασκαλίας ανάπτυξιν, να προβαίνη εις την εποπτικήν διδασκαλίαν προς συμπλήρωσιν του όλου διδακτικού έργου μεταβαίνων ειςεργοστάσιατηςπεριφερείας της σχολής μετά των μαθητών. Διά τας νοθείας τωνεμπορευμάτων,δέον να παρέχωνται στοιχειώδεις περί τούτων γνώσεις ως καιοιπρακτικώτεροι τρόποι της εξελέγξεως. Προκειμένου δε περί της διδασκαλίας του μαθήματος τούτου εν τη Δ' τάξει εις τας Σχολάς των θηλέων, ο διδάσκων δύναται συντομώτερον να διεξέλθη την ως άνω καθοριζομένην ύλην. 4)

ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ' Σκοπός.

Η διδασκαλία των Ελληνικών εν ταις Εμπ. σχολαίς σκοπόν έχει. 1) Να καταστήση τους μαθητάς αυτών ικανούς αφ' ενός μεν να κατανοώσιν ευχερώς, αφ' ετέρου δ' ομιλούντες η γράφοντες να μεταχειρίζωνται ορθώς και καλλιεπώς την νεωτέραν δόκιμον Ελληνικήν γλώσσανπροςέκφρασιντων εαυτών διανοημάτων και 2) Να οξύνη τον νουν, να ευρύνη την διάνοιαν, ν' αναπτύξη την καλαισθησίαν και την ηθικήν ως και την εθνικήν συνείδησιν αυτών διά μελέτης και καταλλήλου ερμηνείας των προϊόντων της τε αρχαίας και νέας Ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας. Β' Διδακτέα ύλη.

Τ ά ξ ι ς Α', (ώραι 6 εβδομαδιαίως.) 1) Νέα Ελληνικά.—(ώραι 2 καθ' εβδομάδα). Ανάγνωσις και ερμηνεία μικρών διατριβών, ων η ύλη λαμβάνεται εκ των εν τη τάξει ταύτη διδασκομένων μαθημάτων και περικοπών επικού και ιστορικού ιδία περιεχομένου προσαρμοζομένου με τας εμπορικάς σπουδάς εκ της νέας Ελληνικής πεζογραφίας και ποιήσεως ως και εκ της αρχαίας Ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας εν δοκίμω νεοελληνική μεταφράσει (π.χ. διηγήσεων εν στενωτέρα έννοια ιστορικών διηγήσεων, περιλήψεων ποικίλου περιεχομένου μικρών διατριβών εκ του κύκλου τωνενταιςεμπορικαίςσχολαίς διδασκομένων μαθημάτωνεκλεκτώνπερικοπών

πών εκ της Εθνικής ημών αρχαίας, μεσαιωνικής και νεωτέρας Επικής ποιήσεως, μικρών επιστολών οικογενειακών και φιλικών. Απομνημόνευσις εν εκάστω μαθήματι της σημασίας και ορθογραφίας των νέων λέξεων και επανάληψις αυτών διά καταλλήλων φράσεων γραπτώς και προφορικώς. Γραμματικοί κανόνες κατά την ερμηνείαν συναγόμενοι και αναφερόμενοι ειςτοτυπικόν και την σύνταξιν της νέας Ελληνικής γλώσσης (καθαρευ σης τε και δημοτικής). Ανάγνωσις κατ' οίκον εκλεκτών βιβλίων νεοελληνικών και αρχαίων Ελληνικώνκαιξένων εν δοκίμω νεοελληνική μεταφράσει προτιμωμένων κατά το δυνατόν των προς το πρόγραμμα της διδασκαλίας των νέων Ελληνικώ τη τάξει ταύτη συμφώνων. Εκθέσεις κατ' οίκον και εν τω σχολείω εναλλάξ εν αις και Γραμματικαί ασκήσεις εκ βιβλίου επί τούτω συντεταγμένου, αναφερομένου δε εις όλα τα κεφάλαια της Γραμματικής (ώραι 2 καθ' εβδομάδα). Ύλη των εκθέσεων. Αναπαραγωγή βραχείας διηγήσεως, διήγησις σκηνών και γεγονότων του βίου εξ αμέσου και εμμέσου αντιλήψεως, σύνθεσις διηγημάτων, ων το περιεχόμενον κατά τα κύρια μόνον μέρη προσφέρεται τοις μαθηταίς, περιλήψεις δεδιδαγμένων η και κατ' οίκον αναγνωσθέντος κειμένου, μικραί διατριβαί, ων την ύλην περιέχουσι τα αναγινωσκόμενα βιβλία, μετά την προσήκουσαν προπαρασκευήν, διάφορα είδη εκθέσεων επί τη βάσει του αναγνωστικού τεμαχίου 1) μεταβολαί περί τας λέξεις και φράσεις, 2) αφαίρεσις των προσώπων διηγήματος τίνος, 3) αφαίρεσις, ενός προσώπου διηγήματος τίνος, 4) μεταβολαί των χρόνων, προσώπων και αριθμών διηγήματος τίνος, 5) τροπή ευθέος λόγου εις πλάγιον, 6) τροπή πλαγίου λόγου εις ευθύν, 6) μετατροπή διηγήματος εις επιστολήν, 8) μετασχηματισμός διηγήματος, 9) μετατροπή ποιήματος εις πεζόν λόγον, 10) απομίμησιςαναγνωστικούτεμαχίου, 11) εκτενεστέρα περιεχομένου απόδοσις, 12) ανάπτυξις γεγονότος τινός εις αυτοτελές διήγημα, 13) σύντομοι επιστολαί οικογενειακαί και φιλικαί, σύνταξις τηλεγραφημάτων, απλών τίνων εν ταις εφημερίσι δημοσιευμάτων και των ομοίων. 2) Αρχαία Ελληνικά (2 ώραι καθ' εβδομάδα). Ερμηνεία Ξενοφώντος ΕλληνικώνήΚύρου Αναβάσεως ή Ισοκράτους προς Δημόνικον,απόδετων αρχών Μαρτίου, Λυσίου κατά σιτοπωλών εν ταις σχολαίς Θηλέων ώραι 2 καθ' εβδομάδα. Συνοπτικαί Γραμματολογικαί γνώσεις, σχετικαί προς τους ερμηνευομένους συγγραφείς και περί Ιστοριογραφίας. Επανάληψιςτουομαλούτυπικού της Γραμματικής του Αττικού πεζού λόγου ουχί συστηματικώς, αλλ' όταν και εφ' όσον θα παρέχηαφορμήνπρος τούτο η ερμηνεία, εκ βιβλίου ασκήσεων επί τούτων συντεταγμένου.

αναγνωσμάτωνκαιτηνερμηνείαντουαρχαίουκειμένου τα εξής άνευ πολλών θεωριών και λεπτομερειών άνευ βιβλίου Συντακτικού. Απλή πρότασις και όρ τής, παράλειψις και συμφωνία των όρων της προτάσεως, σύνθετος πρότασις και συμφωνία των όρων αυτής, επηυξημένη η πεπλατυσμένη πρότασις, προσ διορισμοί, 1) ονοματικοί ομοιόπτωτοι τω προσδιοριζομένω ουσιαστικώ, 2) ονοματικοί ετερόπτωτοι ή διά τίνος των πλαγίων πτώσεων εκφερόμενοι, 3) επιρρηματικοί και ως επιρρηματικοί, 4) εμπρόθετοι, 5) αντικείμενον (ώραι 2 η 1 καθ' εβδομάδα).

νων ούτω μερών του συντακτικού άσκησις εν τω σχολείω προφορική και γραπτή επίτουπίνακος και γραφή κατ' οίκον υπό των μαθητών γυμνάσματος σχετικού προςτοδιδαχθέν μέρος και διόρθωσις αυτού επί του πίνακος υπό του διδάσκοντος εν συνεργασία μετά των μαθητών κατά το αμέσως επόμενον μάθημα. Μετά την διδασκαλίαν αυτοτελούς τμήματος του συντακτικού εκ του βιβλίου ασκήσεων γραπτόν εν τω σχολείω γύμνασμα επί των τετραδίων των οικείων ασκήσεων, αναφερόμενον εις το διδαχθέν τούτο μέρος. Το γύμνασμα άμα τη υπό των μαθητών εκτελέσει διορθούται εν τη παραδόσει υπό του διδάσκοντος εν συνεργασία μετά των μαθητών. Αντί του γυμνάσματος τούτου άπαξ του μηνός επί μίαν ώραν μετάφρασις αρχαίου κειμένου εκ των διδαχθέντων κατά τον μήνα συμμέτρου προς τας δυνάμεις των μαθητών. Αντιγραφή κατ' οίκον στίχων τινών εκ του αναγινωσκομένου νέου και αρχαίουΕλληνικούκειμένου μετά η άνευ μεταβολών περί τας λέξεις και φράσεις (π.χ. αντιγραφή της δείνα παραγράφου τρεπομένων των ενεστώτων εις αορίστους η των θετικών επιθέτων εις υπερθετικά, της ενεργητικής συντάξεως εις παθητικήν ή του ευθέος λόγου εις πλάγιον κ.τ.τ.) και εν τω σχολείω γραφή καθ' υπαγόρευσιν η από μνήμης. Τ ά ξ ι ς Β', (ώραι 6 καθ' εβδομάδα) 1) Νέα Ελληνικά (ώραι 2 καθ' εβδομάδα). Ανάγνωσις και ερμηνεία μικρών διατριβών, ων η ύλη λαμβάνεται εκ των εν τη τάξει ταύτη διδασκομένων μαθημάτων και περικοπών επικού, λυρικού και Ιστορικού το πλείστον περιεχομένου σχετιζομένου κατά το δυνατόν με τας εμπορικάς σπουδάς εκ της νέας Ελληνικής Πεζογραφίας και ποιήσεως ως και εκ της αρχαίας Ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας εν δοκίμω νεοελληνική μεταφράσει (π.χ. εκλεκτών περικοπών εκ της εθνικής ημών αρχαίας, μεσαιωνικής και νεωτέρας επικής και λυρικής ποιήσεως, βραχειών επισκοπήσεων Ιστορικών περιόδων, περιγραφών ποικίλου περιεχομένου, διατυπώσεων, βιογραφιών, μικρών διατριβώνεκτης ύλης των εν ταις εμπορικαίς σχολαίς διδασκομένων μαθημάτων, επιστολών ποικίλου και συνήθους περιεχομένου, εκλεκτών χρονογραφημάτων κ.τ.τ.).

Απομνημόνευσις λέξεων και φράσεων και επανάληψις αυτών,ωςεντη προηγουμένη τάξει. Γραμματικοί κανόνες κατά την ερμηνείαν συναγόμενοι και αναφερόμενοι εις το τυπικόν ετυμολογικόν και την σύνταξιν της νέας Ελληνικής γλώσσης. Ανάγνωσις κατ' οίκον εκλεκτών βιβλίων νεοελληνικών και αρχαίων Ελληνικών και ξένων εν δοκίμω νεοελληνική μεταφράσει προτιμωμένων κατά το δυνατόν των προς το πρόγραμμα της διδασκαλίας των νέων Ελληνικών εν τη τάξει ταύτη συμφώνων. Εκθέσεις κατ' οίκον και εν τω σχολείω εν αις και Γραμματικαί ασκήσεις, απόδετουΙανουαρίου Συντακτικαί ασκήσεις, εκ βιβλίων ασκήσεων εναλλάξ (2 ώραι καθ' εβδομάδα). Ύλη των εκθέσεων. Διηγήματα εκτενέστερά πως, περιγραφή διαφόρων ειδών (γεγονότων του καθ' ημέραν βίουεκτουφυσικού, εορτών δηλ. υποδοχών, πανηγύρεων, εκδρομών, μετά οδοιπορικών σχεδίων, σχολικών ταξειδίων, κ.τλ. αντικειμένων, τοπίων και φυσικών φαινομένων υποπιπτόντων εις την άμεσον αντίληψιν των μαθητών και ιδία γεγονότων και αντικειμένων εχόντων σχέσιν με την πραγματογνωσίαν του εμπορίουκαιτης βιομηχανίας), διηγηματικαί περιγραφαί επισκέψεως εμπορικών και βιομηχανικών καταστημάτων, περιγραφικαί διηγήσεις γεγονότων του βίου καθόλου, διάφορα είδη εκθέσεων επί τη βάσει του αναγνωστικού τεμαχίου (μεταβολαί περί τας λέξεις και φράσεις, επιτομή αναγνωστικού τεμαχίου, τροπή ευθέος λόγου εις πλάγιον και τανάπαλιν, μετασχηματισμός περιγραφής, μετατροπή περιγραφής εις διήγημα, μετατροπή ποιήματος εις πεζόν λόγον, απομίμησις αναγνωστικού τεμαχίου, εκτενεστέρα του περιεχομένου απόδοσις, εξαγωγή περιγραφής εκ διηγήματος, μετατροπή περιγραφής εις επιστολήν) μικραί διατριβαί ως εν τη πρώτη τάξει επιστολαί ποικίλου περιεχομένου, αναφοραί και αιτήσεις, πιστοποιητικά, δημοσιεύματα εν ταις εφημερίσιν εκτενέστερά πως κ.τ.τ. 2) Αρχαία Ελληνικά (2 ώραι καθ' εβδομάδα). Ερμηνεία Πλουτάρχου περί παίδων αγωγής και διά τας σχολάς Θηλέων Πλουτάρχου Γυναικών αρεταί ή Γυναικών Λακαινών αποφθέγματα, μερών κατ' εκλογήν εκ της Αθηναίων Πολιτείας του Αριστοτέλους και των Απομνημονευμάτων του Ξενοφώντος. Συνοπτικαί Γραμματολογικαί γνώσεις σχετικαί με τους ερμηνευομένους συγγραφείς και περί επους. Επανάληψιςτουανωμάλουτυπικού και του ετυμολογικού της Γραμματικής του Αττικού Πεζού λόγου, ως και εν τη πρώτη τάξει εκ βιβλίου ασκήσεων.

των ρημάτων και περί των χρόνων και εγκλίσεων αυτών εν ταις κυρίαις και δευτερευούσαις προτάσεσι. Περί ονοματικών τύπων του ρήματος, περί των

εις τος και τέος ρηματικών περί λογίου λόγου, άρθρου, αντωνυμιών, περί των συνηθεστέρων μορίων, επιφωνημάτων και σχημάτων (ώραι 2 η 1 καθ' εβδομάδ Ασκήσεις εις το συντακτικόν και γραπτά γυμνάσματα, ως εν τη προηγουμένη τάξει. Αντιγραφή κειμένου ως εν τη προηγουμένη τάξει και γραφή καθ' υπαγόρευσιν η από μνήμης ωσαύτως. Τ ά ξ ι ς Γ. (ώραι 5 καθ' εβδομάδα)

1) Νέα Ελληνικά (ώρα 1 καθ' εβδομάδα). Ανάγνωσις και Ερμηνεία μικρών διατριβών εξηγμένων εκ της ύλης των εν τη τάξει ταύτη διδασκομένων μαθημάτων ιδία της Οικονομικής Γεωγραφίας και Πολιτικής Οικονομίας και εκλεκτών τεμαχίων λυρικού, ρητορικού και φιλοσοφικού περιεχομένου σχετικών με τα εμπορικά μαθήματα κατά το δυνατόν και ειλημμένων εκ της Νέας Ελληνικής Πεζογραφίας ως και εκ της αρχαίας Ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας εν δοκίμω νεοελληνική μεταφράσει (π.χ. Διατριβών, ων η ύλη εξάγεται εκ των εν τη τάξει ταύτη διδασκομένων μαθημάτων ρητορικών λόγων συμβουλευτικών ιδία και πανηγυρικών, συγκρίσεων παραλληλισμών παρατηρήσεων κ.τ.λ.). Απομνημόνευσιςλέξεων, φράσεων και εκλεκτών περικοπών απαντωσών κατά την ερμηνείαν. Ανάγνωσις κατ' οίκον εκλεκτών βιβλίων νεοελληνικών και αρχαίων Ελληνικώνκαιξένων εν δοκίμω νεοελληνική μεταφράσει, ως εν ταις προηγουμέναις τάξεσι. Εκθέσεις κατ' οίκον και εν τω σχολείω εναλλάξ (ώραι 2 καθ' εβδομάδα). Υλη των εκθέσεων. Διάφορα είδη εκθέσεων επί τη βάσει του αναγνωστικού τεμαχίου (μεταβολή περί τας λέξεις και φράσεις, επιτομή αναγνωστικού τ ε μ α χ ί ο υ , τ ρ ο π ή του ευθέος λόγου εις π λ ά γ ι ο ν και τανάπαλιν, μετατροπή ποιήματος εις πεζόν λόγον, απομίμησις αναγνωστικού τεμαχίου, σύγκρισις και συμπαράθεσις περιεχομένου πλειόνων αναγνωστικών τεμαχίων, εκτενεστέρα του περιεχομένου απόδοσις), ανάλυσις μερών ερμηνευθέντων ποιητών και συγ γραφέων, ανάλυσις ερμηνευθέντος ήδη ρητορικού λόγου, συγκρίσεις και παραλληλισμοί, παρατηρήσεις περί αντικειμένου τινός, σκέψεις περί του περιεχομένου αναγνωσθέντος συγγράμματος, σκέψεις περί προτάσεων περιεχουσών γενικήν τινα αλήθειαν, κοινωνικά, ιδιωτικά και δημόσια έγγραφα, διατριβαί,ωςενταις προηγουμέναις τάξεσιν, ιδία επί θεμάτων της Οικονομικής Γεωγραφίας και Πολιτικής Οικονομίας, εξάσκησις των μαθητών προς ανάπτυξιν ομοίων θεμάτων υπό τύπον ομιλιών απλών η και μετά συζητήσεων. 2) Αρχαία Ελληνικά (2 ώραι καθ' εβδομάδα). Ερμηνεία Ξενοφώντος, Οικονομικού η περί Προσόδων, Ισοκράτους Τραπεζιτικού, από δε των αρ-

αρχών Μαρτίου, Ομήρου Οδύσσεια Ε η Ζ, του Λυσίου και του κατά των Σιτοπωλών. Συνοπτικαί γραμματολογικαί γνώσεις σχετικαί προς τους ερμηνευομένους συγγραφείς και περί λυρικής ποιήσεως και ρητορείας. Ά π α ξ του μηνός ασκήσεις αναφερόμεναι εις πάντα τα κεφάλαια της γραμματικής και του Συντακτικού η γραπτά γυμνάσματα, ως εν ταις προηγουμέναις τάξεσι. Περιλήψεις ερμηνευθέντων τεμαχίων, κατ' οίκον. Τάξις

Δ'.

1) Νέα Ελληνικά (ώρα 1 καθ' εβδομάδα). Ανάγνωσις και ερμηνεία πραγματειών σχετικών με τον Οικονομικόν, Κοινωνικόν και Πολιτικόν βίον και εκλεκτών περικοπών, εκ της νέας ελληνικής δραματικής ποιήσεως και φιλοσοφίας των οικονομικών ιδία επιστημών ως και εκ της αρχαίας Ελληνικής και ξένης δραματικής ποιήσεως και φιλοσοφίας εν δοκίμω νεοελληνική μεταφράσει. Απομνημόνευσις λέξεων, φράσεων και εκλεκτών τεμαχίων, ως εν τη προηγουμένη τάξει. Γραμματικοί και συντακτικοί κανόνες κατά την Ερμηνείαν συναγόμενοι, ωςενταιςπροηγουμέναις τάξεσι. Ανάγνωσις κατ' οίκον εκλεκτών βιβλίων νεοελληνικών και αρχαίων Ε λ ληνικών και ξένων εν δοκίμω νεοελληνική μεταφράσει ως εν ταις προηγουμέναις τάξεσιν. Εκθέσεις κατ' οίκον και εν τω σχολείω εναλλάξ (ώρα 1 καθ' εβδομάδα). Ύλη των εκθέσεων. Πραγματείαι παντοίαι, ιδία πραγματείαι οικονομικού περιεχομένου, ανάπτυξις παροιμιών, ρητών και αποφθεγμάτων, χαρακτηρισμοί προσώπων, περίληψις ή ανάλυσις αρχαίων και νέων δραμάτων και σύγκρισις αρχαίου δράματος προς νέον αναγνωσθέν πρότερον κατ' οίκον μετά την προσήκουσαν προπαρασκευήν, εξάσκησις των μαθητών προς ανάπτυξιν διαφόρων θεμάτων υπό τύπον ομιλιών, ως εν τη προηγουμένη τάξει, σύνταξις εγγράφωνπροςδημοσίας Αρχάς ποικίλης υποθέσεως και ιδιωτικών πάσης φύσεως (π.χ. πρακτικών εκθέσεων επί ισολογισμών, λογοδοσιών, διαφημίσεως κ.τ.τ.). 2) Αρχαία Ελληνικά (ώραι 2 καθ' εβδομάδα). Ερμηνεία του Κρίτωνος ή Απολογίας Σωκράτους του Πλάτωνος και Ιλιάδος Α ή Ζ (των Τραγωδιών του Σοφοκλέους και Ευριπίδου). και Γενικαί Αρχαί Ελληνικής αρχαιολογίας. Συνοπτικαί γραμματολογικαί γνώσεις σχετικαί προς τους ερμηνευομένους συγγραφείς και περί δράματος και φιλοσοφίας. Άπαξ του μηνός ασκήσεις η γραπτά γυμνάσματα ως εν τη προηγουμένη τάξει, εκ βιβλίου ασκήσεων. (Περιλήψεις ερμηνευθέντων τεμαχίων).

Πίναξ καταλλήλων βιβλίων διά την κατ' οίκον ανάγνωσιν. Διάφορα βιβλία προς χρήσιν των μαθητών.

Τάξις

Α'

πλουσίου, 2) το εμπόριον, 3) το κράτος του πλούτου, 4) Ανακαλύψεις και εφευρέσεις, 5) Τα ωφέλιμα πτηνά της Ελλάδος, 6) Ο κύρ Σίμος, Αι μέλισσαι, 8) Ο Γεωργός, 9) Ο Εθνικός πλούτος, 10) Τα άνθη, 11) το δένδρον, 12) Αι όρνιθες, 13) Οι Αργοναύται, 14) Οι Μετανάσται, 15) Η αποταμίευσις, 16) Ο Καπνός, 17) Ιστορία της μετάξης, 18) Η ελαία. Διαφόρων δ' εκδοτών, 19) Η τένη του πλουτείν και ευτυχείν υπό Βενιαμίν Φραγκλίνου, 20) Πολεμικά Διηγήματα, 21) Ο Λουκής Λάρας του Βικέλα, 22) Εκ του έπους του Αντωνιάδου τα εξής: 1) Η έξοδος του Μεσολογγίου και 2) Η Χρυσομαλλούσα των Σφακίων, 23) Εκλεκταί περικοπαί εκ της Εθνικής ημώναρχαίαςμεσαιωνικής και νεωτέρας επικής ποιήσεως, 24) Διαφόρων εκδοτών τα Μεγαλουργήματα του 1821, 25) Διηγήματα Παπαδιαμάντη, 26) Μεταφράσεις αρχαίων Ελληνικών και ξένων έργων περιεχομένουαναλόγουπρος ταεντητάξει ταύτη διδασκόμενα λογοτεχνικά είδη κ.τ.λ. Τάξις

Β'.

2) ο Υλικός κόσμος; 3) Νοσήματα και Μικρόβια, 4) Η Βασίλισσα Βικτωρία, 5) Οι Μάρτυρες της Επιστήμης, 6) Η Ρωσσία, 7) Ο Μέγας Αλέξανδρος, 8) Βενιαμίν Φραγκλίνος, 9) Ο Βίος του Ιησού Χριστού, 10) Ο καθαρός αήρ, 11) Οι τρεις Μεγάλοι ιεράρχαι, 12) ο Μεταξοσκώληξ, 13) Η Σουηδία. Διαφόρων εκδοτών 14) το Εμπόριον υπό Καντακουζηνού, 15) Πολεμικά διηγήματα υπό Α. Παπαδοπούλου, 16) Εγκόλπιον των νέων υπό Βενεδέτη, 17) Αναμνήσεις και Εντυπώσεις υπό Δροσίνη, 18) Αναγνώσματα Πλάτωνος Κριτοβουλίδου, 19) Κατάλληλα χρονογραφήματα, 20) Διηγήματα Εμμ. Λυκούδη, 21) Η Κυρά Φροσύνη του Βαλαωρίτου, 22) ΜεταφράσειςαρχαίωνΕλληνικώνκαιξένων έργων περιεχομένου αναλόγου προς τα εν τη τάξει ταύτη διδασκόμενα λογοτεχνικά είδη κ.τ.λ. Τάξις

Γ'.

κατά τον 19ον αιώνα, 2) Ο Ήλιος, ζωή, κίνησις, 3) Τα Ελληνικά γράμματα, 4) Αι πρώται βοήθειαι, 5) Ο Οίνος, 6) Τα Μεταλλεία, 7) το άλας, 8) το έργον του Παστέρ, 9) Τα Ελληνικά γράμματα κατά τους χρόνους του Χριστιανικού Ελληνισμού. Διαφόρων εκδοτών, 10) Πέραν του Ισθμού υπό Σπ. Παγανέλη, 11) Αι Ελληνικαί Παροικία·, ανά τον κόσμον, υπό Δένδια, 12) Κατάλληλα χρονογ

ματα εξ εφημερίδων, 13) Αι Αποικίαι υπό Λαμπρίδου, 14) Βυζάντιον και Βυζαντινός Πολιτισμός, 15) Βοήθει σαυτόν υπό Σμάϊλς, 16) Η Πρόοδος των Ε π ι στημών υπό Βουκερίδου, 17) Νεοελληνική Ανθολογία εγκεκριμένη διά τα διδασκαλεία, 18) Ξέναι λογοτεχνίαι υπό Σιδέρη, έκδοσις ιδίου, 18) Μεταφράσεις αρχαίωνΕλληνικών και ξένων έργων περιεχομένουαναλόγουπροςταεντη τάξει ταύτη διδασκόμενα λογοτεχνικά είδη, 19) Συγγράμματα οικονομικού περιεχομένου ως είνε π.χ. Αι γενικαί αρχαί του Δημοσίου Λογιστικού του Βασιλείου Λαμπρινάκη, το Δελτίον του Υπουργείου της Εθνικής Οικονομίας κτλ. Τάξις

Δ'.

της, 2) Τα καθήκοντα του Πολίτου, 3) Ο Χαρακτήρ, 4) Ουάσιγκτων, 5) Φρειδερίκος ο Μέγας, 6) Ηράκλειος, 7) Ιουστινιανός, 8) Αυτοκράτωρ Διογένης ο Ρωμανός, 9) ο Κοραής, 10) ο Καποδίστριας, 11) Η αγωγή, του Σπένσερ,12) Ηθικά του Πλουτάρχου. Παραφράσεις αρχαίων δραμάτων και πεζών συγγραφέων. Διαφόρων δ' εκδοτών 13) Οικονομολογικά περιοδικά (ως ο αιών, το μέλλον), 14) Δελτία Εμπορικών Επιμελητηρίων και Συλλόγων, 15) το Δελτίον του Υπουργείου Εθν. Οικονομίας, 16) Προξενικαί εκθέσεις, 17) Λογοδοσίαι Διευθυντών Ανωνύμων Εταιριών, 18) Εκλεκταί περικοπαίεκτωνεξήςέργων του Β. Γαβριηλίδου. Τόμος Α' αι νέαι βιομηχανίαι, Τόμος Β' το Εμπορικόν ναυτικόν μας, Τόμος Γ' Εμπόριον και Τράπεζαι και Μεταφράσεις αρχαίων Έλλην. έργων ως και ξένων, περιεχομένου σχετικού προς τα εν τη τάξει ταύτη διδασκόμενα λογοτεχνικά είδη. Γ ' . Μεθοδολογικοί οδηγίαι.

Κατά την επεξεργασίαν του κειμένου δεν πρέπει να θυσιάζηται χρόνος υπέρμετρος εις την γραμματικήν και συντακτικήν ανάλυσιν του λόγου,αλλάνα καταβάλληται μέριμνα όπως κινήται το ενδιαφέρον των μαθητών και εισάγωνται ούτοι εις τον τρόπον της διαρθρώσεως των νοημάτων, εις το πνεύμακαιτο ύφος του συγγραφέως ούτως ώστε οι μαθηταί ν' αντλώσιν εκ του διδασκομένου παν δυνατόν δίδαγμα. Η απομνημόνευσις λέξεων και φράσεων εις τας δύο κατωτέρας τάξεις δέον ναενεργήταιεναυτώτω σχολείω, να προτάσσηται δε της γλωσσικής επεξεργασίας και ν' αποτελή ίδιον αυτής μέρος. Εις δε τας δύο ανωτέρας, δέον να συνυφαίνηται, μετά της όλης γλωσσικής του εκάστοτε ερμηνευομένου κειμένου επεξεργασίας, ν' αποτελή δ' έργον των μαθητών κατ' οίκον. τοις κειμένοις και διασώζονται από της λήθης διά της κατά την πρώτην απομνημόνευσιν συνδέσεως αυτών προς άλλας ήδη απομνημονευθείσας επί τη βάσει της ετυμολογικής η συνωνυμικής σχέσεως της μεταξύ αυτών υπαρχούσης.

Η ερμηνεία των τύπων και συντάξεων της νέας Ελληνικής γλώσσηςκαιη συναγωγή κανόνων, πόρρω απέχουσα του να λαμβάνη την μορφήν συστηματικής διδασκαλίας, οφείλει να περιορίζηται εις τα σημεία εκείνα, εις τα οποία η κατανόησις του ερμηνευομένου κειμένου απαιτεί ταύτην και η συνείδησις των μαθητών αισθάνεται ανάγκην προς τούτο. Η κατ' οίκον ανάγνωσις βιβλίων υπό των μαθητών ορίζεται υπό του διδάσκοντος και κατά δεκαπενθημερον τουλάχιστον ελέγχεται προφορικώς επί παραδόσεως υπ' αυτού κατά την ώραν της διδασκαλίας των νέων Ελληνικών. Προς πρόληψιν των συντακτικών, γραμματικών και ορθογραφικών σφαλμάτων, ων γέμουσιν αι εκθέσεις των μαθητών, αι άνευ ουδεμιάς προπαρασκευαστικής εργασίας συντασσόμεναι, οφείλει ο διδάσκων εις τας κατωτέρας ιδία τάξεις προ της υπό των μαθητών γραφής της εκθέσεως της τε κατ' οίκον καιτηςεντω σχολείω, να προπαρασκευάζη ταυτην εν συνεργασία μετά των μαθητών και να προσφέρη εις αυτούς όσα νομίζει αναγκαία στοιχεία προς διευκόλυνση (αφθονώτερα κατ' αρχάς, ολιγώτερα συν τω χρόνω)ωςπροςτην εύρεσινπ.χ.Τωνδιανοημάτων, την διάταξιν της ύλης, το λεκτικόν, την ορθογραφίαν, την στίξιν, την λογοτεχνικήν μορφήν κ.τ.τ. χωρίς να παρακωλύη καιτηναυτενέργειαναυτών. Διά την όσον ένεστιν ακριβεστέραν και ευστοχωτέραν διεξαγωγήν των οικονομικού εν γένει περιεχομένου εκθέσεων, καλόν είναι ο διδάσκων να συνεννοήται προηγουμένως μετά των αρμοδίων καθηγητών της σχολής, ίνα δε αφ' ενόςμενμοιράζηται το βάρος της διορθώσεως και εις τους διδάσκοντας τα αλλα μαθήματα, αφ' ετέρου δε αναγκάζωνται οι μαθηταί να προσέχωσιν εις την γλωσσικήν μορφήν, δι' ης περιβάλλεται η ύλη και των λοιπών μαθημάτων, ας δίδωσι δεκαιοικαθηγηταί των άλλων κλάδων θέμα τι εκ του κύκλου του μαθήματος, ο διδάσκουσι και ας διορθώνωσιν αυτό κατά τε το περιεχόμενον και κατά την μορφήν όταν δύνανται να πράξωσι και τούτο. εν τω σχολείω υπό των μαθητών γραφήν της εκθέσεως, ετέρα διάτονυπότου διδάσκοντος εν τη τάξει έλεγχον των ήμαρτημένων και η αμέσως επομένη ώρα τηςαλληςεβδομάδοςδιά τον έλεγχον της κατ' οίκον εκθέσεως. προκαλή μαθητήν τινα, όπως και προφορικώς διατυπώση τα της εκθέσεως αυτού,οσάκιςμάλιστα υποπτεύει ότι ο μαθητής ούτος δεν ειργάσθη κατ' οίκον αυτοτελώς. Τας εκθέσεις των μαθητών ο διδάσκων εξετάζει και μετά της δυνατής επιμελείας διορθοί εν τη τάξει μετά των μαθητών ενίοτε δε κατ' οίκον παραλαμβάνων αυτάς, ουχί αντικαθιστάς διά του ορθού το εσφαλμένον, αλλ' υπογράφων αυτό διά ερυθράς γραμμής και δηλών επί του περιθωρίου διά σημείων, ων η σημασία γνωρίζεται εκ των προτέρων τοις μαθηταίς των δύο κατωτέρων τάξεων,

(Ο=ορθογρ. σφάλμα, Γ=γραμματικόν, Σ = συντακτικόν, ;=άδιανόητον και ούτω καθ' εξής) το είδος του σφάλματος επιβάλλων δε είτα εις τους μαθητάς να εύρωσι το ορθόν (έκτος εάν τούτο υπερβαίνη τας δυνάμεις των οπότε αυτός ο διδάσκων προβαίνει εις την διόρθωσιν) και τούτο αντί του εσφαλμένου να θέσωσιν ουχί μεταξύ των γραμμών ουδ' εν τω περιθωρίω, αλλ' υπό την έκθεσιν, ίνα σαφώς και καθαρώς το ορθόν διακρίνηται.

τάξεων ν' αντιγράφωσιν εν ιδιαιτέροις τετραδίοις κατ' οίκον και να παραδίδωσιν εις τον διδάσκοντα, όστις διατηρεί ταύτα εν τω αρχείω εκάστης τάξεως. Κατά την εν τη αιθούση της διδασκαλίας διανομήν των τετραδίων δέον να δίδηται ουχί το ανήκον εκάστω τετράδιον, αλλ' άλλου μαθητού ίνα ούτος εύρη τα εν τω ξένω τετραδίω σφάλματα, ούτω γεννάται άμιλλα μεταξύ των μαθητών φιλοτιμουμένων να μη περιπίπτωσιν εις σφάλματα κατά την επομένην σύνθεσιν, αφού γνωρίζουσιν ότι άλλος μαθητής θα ελέγξη αυτούς. συνθέσεων. Η εκλογή των μερών των ερμηνευομένων αρχαίων συγγραφέων πρέπει να γίνηται μετά πολλής επιμελείας υπό των διδασκόντων ίναπληνάλλωντα εκλεγόμενα μέρη σχετίζονται κατά το δυνατόν προς τας οικονομικάς επιστήμας. ιδιαιτέρα όμως προσοχή πρέπει να καταβάλληται εν τη υπό των μαθητών γραπτή και προφορική μεταφράσει εκ της αρχαίας Ελληνικής εις το νέον Ε λ ληνικόν ιδίωμα μάλιστα δ' εν ταις ανωτέραις τάξεσιν. Η μετάφρασις ανάγκη να είνε ορθή, απηλλαγμένη ξενισμών, χυδαϊσμών και αρχαϊσμών, σύμφωνος δε προς την φύσιν της νέας Ελληνικής γλώσσης. Τέλος δε πιστήμενεντη αποδόσειτωννοημάτων του πρωτοτύπου, ελευθέρα δε κατά την γλωσσικήν έκφρασιν. μη προλαμβάνωσι τας επί της ερμηνείας εντυπώσεις των μαθητών περί των αρετών του συγγραφέως, περιορίζονται μόνον εις τα απολύτως αναγκαία διά τηνεξέλιξιντωνκυριωτέρων ειδών του τε πεζού και ποιητικού λόγου. Η επανάληψις της άνευ βιβλίου γραμματικής του πεζού Αττικού λόγου διά βιβλίου ασκήσεων επί τούτω συντεταγμένου περιορίζεται εις τους απολύτως αναγκαίους κανόνας, εν ιδιαιτέρα ώρα εκ των Ν. Ελληνικών εις την Α' και Β' τάξιν. Εις πάσας τας γραπτάς εργασίας των μαθητών εκτός του βαθμού καταχωριζομένου υπό του διδάσκοντος εν τω ημερησίω ελέγχω της προόδου αναγράφεφεται γενική τις παρατήρησις, παραίνεσις η οδηγία.

5) ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Α'. Διδακτέα

ύλη.

Τ ά ξ ι ς Α', (ώραι 4 καθ' εβδομάδα) 1. Εμπορική αριθμητική

Α'. Επί των ακεραίων.—Πρόσθεσις. Ιδιότης της εναλλαγής. Ασκήσεις προσθέσεως πολλών πολυψηφίων αριθμών. Αφαίρεσις. Ιδιότητες αυτής. Σύντομος αφαίρεσις πολλών αριθμών από ενός και του αυτού μειωτέου. Πολλαπλασιασμός. Πυθαγόρειος πίναξ από 1 μέχρι 10. Ιδιότητες, επιμεριστική ιδιότης. Συντομίαι εν τη εκτελέσει του πολλαπλασιασμού ερμηνευόμεναι διά των ιδιοτήτων αυτού. Διαίρεσις. Ιδιότητες αυτής. Συντομίαι εν τη εκτελέσει αυτής ερμηνευόμεναι διά των ιδιοτήτων αυτής. Ορισμόςκαισυμβολική παράστασις των δυνάμεων. Πολλαπλασιασμός και διαίρεσις αυτών. Χαρακτήρες διαιρετότητος. Ορισμός των πρώτωναριθμών.Πίναξτων πρώτων των περιλαμβανομένων από του 1 μέχρις 100. Ορισμός των πρώτων προςαλλήλουςαριθμών.Πρακτική εύρεσις του μεγίστου κοινού διαιρέτου και τουελαχίστουκοινούπολλαπλασίου. Β'. Επί των κλασματικών και δεκαδικών αριθμών.—Ιδιότητες και πράξεις επί αυτών. Τροπή κοινού κλάσματος εις δεκαδικόν. Σύνθετα κλάσματα. Συντομίαι εν τη εκτελέσει των πράξεων επί των κλασματικών και δεκαδικών αριθμών. Εύρεσις του αθροίσματος, της διαφοράς του γινομένου και του πη λίκου δεκαδικών κατά προσέγγισιν ωρισμένης δεκαδικής τάξεως. Προβλήματα του πρακτικού βίου λυόμενα και δι' αναγωγής εις την μονάδα και δι' αμέσου εκτελέσεως των αναγκαίων πράξεων. Γ'. Δεκαδικόν μετρικόν σύστημα.—Μονάδες μήκους επιφανείας, όγκου ή

χωρητικότητος και βάρους του συστήματος τούτου. Μονάδες με υποδαιρέσεις ουχί δεκαδικάς. Σύμβολα των μονάδων τούτων εν τω διεθνεί εμπορίω. Νομισματικαί μονάδες των διαφόρων κρατών. Προβλήματα μετατροπής μονάδων. Συμμιγεϊς αριθμοί. Πράξεις επί αυτών μετά των δυνατών και ευχρήστων συντομιών. Μέθοδος των απλών μερών. Εφαρμογαί ιδία επί ελληνικών και αγγλικών μονάδων. Δ'. Περί λόγο.)ν και αναλογιών.—Θεμελιώδεις ιδιότητες αυτών. Ποσά ανάλογα και αντίστροφα. Ε'. Προβλήματα απλής μεθόδου των τριών, λύσις δε ταύτης και προβλημάτων με αριθμούς συμμιγείς. ΣΤ. Προβλήματα ποσοστών.—Εύρεσις 1 %, 1 % και 1 % 0 . Εύρεσις του ποσοστού δι' αναλύσεως του η των τόσον τοις °/ 00 εις μέρη απλά. Τροπή

ποσοστού επί τοις °/ 0 Ισοδυνάμου επί τοις °/ 00 καί αντιστρόφως. Εφαρμογαί επί των μεσιτειών, προμηθειών, εκτάσεως, αποβάρου, ασφαλίστρων και λοιπών εν τω εμπορίω απαντωσών περιπτώσεων. Τροπή ποσοστού επί τιμής της αγοράςειςτοιούτο, επί της τιμής της πωλήσεως και τανάπαλιν. Ζ'. Προβλήματα της συνθέτου μεθόδου των τριών. Η'. Προβλήματα συνεζευγμένης μεθόδου.—Εφαρμογαί ιδία εις τον υπολογισμόν της τιμής μονάδος εμπορεύματος. Θ'. Προβλήματα μερισμού και εταιρείας.—Προβλήματα μίξεως, μέσου όρου και μέσης τιμής. I'. Εύρεσις της τετραγωνικής ρίζης κατά προσέγγισιν ωρισμένης δεκαδικής τάξεως. 2.

Γεωμετρία

Συντομωτάτη επανάληψις των κυριωτάτων εκ των δεδιδαγμένων εν τω ελληνικώ σχολείω περί επιπέδων και στερεών σχημάτων. Περί ομοίων σχ των. Εμβαδομέτρησις των επιπέδων σχημάτων. Απεικόνισιςυπόκλίμακα. Εφαρμογαί εις την απεικόνισιν οικοπέδου και ειςτηνγεωγραφίαν. Λόγος επιφανειών ομοίων σχημάτων.Εφαρμογαίεπίτου εδάφους. Εύρεσις της οριζόντιας προβολής κεκλιμένης η ανωμάλου εδαφικής εκτάσεως. Τύποι, παρέχοντες τον όγκον των στερεών σχημάτων και την χωρητικότητα βυτίου. Σχέσις όγκου και βάρους σώματος. Εύρεσις του βάρους εκ τουόγκουκαιτουειδικούβάρους και αντιστρόφως. Τ ά ξ ι ς Β'. 1. Εμπορική αριθμητική I. Θεμελιώδη προβλήματα απλού τόκου. Προβλήματα με κεφάλαιον ηνωμένον μετά του τόκου. Διάφοροι τρόποι καθ' ους λαμβάνονται το έτος και οι μήνες εις τας διαφόρους χώρας (έτος πολιτικόν, εμπορικόν, μικτόν). Εύρεσις του τόκου διά των τοκαρίθμων και των σταθερών διαιρετών. Εύρεσις του τόκου πολλών κεφαλαίων προς το αυτό επιτόκιον. Εύρεσις του τόκου διά των απλών μερών του χρόνου και του κεφαλαίου και διά βοηθητικών επιτοκίων. Α'. Περί προεξοφλήσεως εμπορικών γραμματίων.—Εξωτερική υφαίρεσις. Εσωτερική υφαίρεσις. Σύγκρισις των δύο υφαιρέσεων και σημασία της διαφοράς τούτων. Πρακτική εύρεσις της ονομαστικής αξίας εκ της παρούσης αξίας εξωτερικής υφαιρέσεως και της παρούσης αξίας εσωτερικής υφαιρέσεως εκτηςονομαστικής αξίας. Πινάκια προεξοφλήσεως. Προεξόφλημααπλούνκαι σύνθετον (αποτελούμενον εξ υφαιρέσεως, προμηθείας, εισπρακτικών κλπ.). Εύρεσις του πραγματικού επιτοκίου της προεξοφλήσεως. Πινάκια προεξοφλήσεως γραμματίων πληρωτέων εν ξέναις Αγοραίς (ιδία Αγγλίας). Εύρεσις

τηςονομαστικήςαξίαςτηςσυν)κής την οποίαν πρέπει να εκδώση (να σύρη) τις ίνα εισπράξη ωρισμένον ποσόν. Β'. Προβλήματα μέσης και κοινής λήξεως. Γ'. Υπολογισμός αρχικού τιμήματος (cost) εμπορευμάτων. 2.

Άλγεβρα.

Α'. Σκοπός της Αλγέβρας.—Σύστημα θετικών και αρνητικών αριθμών. Πράξεις επ' αυτών. Δυνάμεις και ιδιότητες αυτών. Αλγεβρικαί παραστάσεις και πράξεις επ' αυτών. Εφαρμογαί επί των αλγεβρικών κλασμάτων. Μερικαι τιμαί αλγεβρικών παραστάσεων. Β'. Εξισώσεις πρώτου βαθμού μεθ' ενός αγνώστου.—Λύσις δι' εξισώσεων προβλημάτων τόκου, υφαιρέσεως, εξωτερικής και εσωτερικής, μέσης και κοινής λήξεως, μίξεως κλπ. Γενικά προβλήματα. Τύποι εντεύθεν συναγόμενοι και σημασία τούτων. Γ'. Ορισμός συναρτήσεως.—Γραφική παράστασις παραστάσεων πρώτου βαθμού. Εφαρμογαί εις τον πρακτικόν βίον. Δ'. Σύστημα πρωτοβαθμίων εξισώσεων μετ' Ισαρίθμων αγνώστων.—Εφαρμογαίιδίαεπίμιγμάτων και κραμάτων. Τάξις

Γ.

(ώραι 4 καθ' εβδομάδα διά τας των θηλέων 3) 1. Εμπορική αριθμητική Α'. Αλληλόχρεοι τοκοφόροι λογαριασμοί. Λογαριασμοί με σταθερόν απλούν (αμοιβαίον) επιτόκιον, μέθοδος ευθεία, αντίστροφος, αμβουργική. Λογαριασμός με μεταβαλλόμενον απλούν επιτόκιον. Λογαριασμοί με διπλούν (διαφορικόν) επιτόκιον (μόνον κατά την αμβουργικήν μέθοδον). Εφαρμογαί ποικίλαι (ταμιευτηριακοί λογαριασμοί, λογαριασμοί μετ' εξόδων, λογαριασμοί με μεταβαλλόμενον διπλούν επιτόκιον, λογαριασμοί εις ξένον ν ό μ ι σ μ α ) .

Β' Αγορά και πώλησις όγκων πολυτίμων μετάλλων.—Διάφοροι αξίαι (αξία εις το άρτιον, αξία κατά την διατίμησιν, εμπορική αξία). Γ'. Περί συναλλαγής. Τρέχουσα τιμή εξωτερικού συναλλάγματος και σταθερά αξία. Αβέβαιον, βέβαιον. Δελτίον συναλλαγής. Τυπική λήξις και επιτόκιον προεξοφλήσεως. Υποδείγματα δελτίων συναλλαγής των σπουδαιοτέρων αγορών. Άμεσος και έμμεσος συναλλαγή. Δ'. Προβλήματα αμέσου συναλλαγής.—Μετατροπή δεδομένης τρεχούσης τιμής εις άλλην διαφόρου τυπικής λήξεως.—Μετατροπή εξωτερικού συναλλάγματος εις εγχώριον νόμισμα και τανάπαλιν. Ε'. Προβλήματα εμμέσου συναλλαγής. ΣΤ'. Προβλήματα αναφερόμενα εις το εκτελεστόν ή μη εντολής προς αγοράν ή πώλησιν εξωτερικού συναλλάγματος.

2. Άλγεβρα Α'. Δυνάμεις με εκθέτας κλασματικούς.—Δυνάμεις με εκθέτας αρνητικούς. Β'. Πρόοδοι.—α') αριθμητικαί, β') γεωμετρικαί. Γ'. Λογάριθμοι.—Ιδιότητες αυτών. Άσκησις εις την χρήσιν των λογαριθμικών πινάκων. Υπολογισμός της τιμής παραστάσεων (δυνάμεων αθροισμάτων, γεωμετρικών προσόδων κλπ.). Ποικίλαι εφαρμογαί δι' εμπορικών προβλημάτων. Τ ά ξ ι ς Δ'. (ώραι 3 καθ' εβδομάδα) 1. Εμπορική αριθμητική Α'. Πρόκρισις αμέσου συναλλαγής. —(περιπτώσεις χρεώστου, πιστωτού κερδοσκόπου). Πρόκρισις εμμέσου συναλλαγής. Πρόκρισις πωλήσεων όγκων πολυτίμων μετάλλων. Β'. Περί δημοσίων χρεωγράφων.—Μετοχαί και ομολογίαι. Γ'. Χρηματιστήρια και πράξεις.—Πράξεις τοις μετρητοίς και επί προθεσμία (οριστικαί, επί δώρω κλπ.). Πρόκρισις πωλήσεως τίτλων. Δ'. Υπολογισμός του τιμήματος εμπορεύματος.—Πρόκρισιςαγοράςη πωλήσεως εμπορεύματος. 2. Οικονομική άλγεβρα

Περίανατοκισμού.Ίσαι καταθέσεις και παροχαί. Χρεολυσία. Πίνακες αποσβέσεως (λύσις διά των λογαρίθμων και διά πινάκων). Χρεολυσία δανείων διαφόρων τύπων. Τιμή εκδόσεως δανείων και σχετικά ζητήματα. Β'

Μεθοδολογικού παρατηρήσεις

Ίνα οι μαθηταί αποκτήσωσι ευχέρειαν εις τον από μνήμης λογισμόν δέον να συνοδεύηται η διδασκαλία διαρκώς με ασκήσεις ως και πλείσται το επιβάλλεταιναενεργώνταιδι' έκαστον τμήμα της διδακοσμένης ύλης προς πλήρη και σαφεστέραν εφαρμογήν. Ανάγκη παρίσταται όπως κατά την διδασκαλίαν ο διδάσκων έχη προ οφθαλμών την ικανότητα των μαθητών διά την προσ του νέου διδασκομένου εκάστοτε μέρους της ύλης και επί τη βάσει ταύτη μόνον να προβαίνη εις την ανάλυσιν αυτού. Η εφαρμογή του προγράμματος δέον να αρχίση εκ της πρώτης τάξεως, ανάγκηδεειςταςλοιπάς τάξεις να μη παραλείπηται ουσιώδες και σημαντικόν κεφάλαιον της διδασκομένης ύλης και προς τούτο έστω οδηγός διά τον διδάσκοντα το βιβλίον της διδασκομένης ύλης. προς τον προορισμόν τούτων και έχων πάντοτε υπ' όψει την μικροτέραν επί-

επίδοσιντωνμαθητριών εις το μάθημα τούτο. Ανάγκη δε προς πλήρη επιτυχίαν της διδασκαλίας του μαθήματος τούτου εις τας Σχολάς Θηλέων ο διδάσκ ακολουθή πρακτικωτέραν οδόν και να περιορίζηται εις τα απλούστερα και μάλλον απαραίτητα μέρη της διδακτέας ύλης άνευ βαθυτέρας αναλύσεως εκάστου διδασκομένου τμήματος δι' αποδείξεων και αναπτύξεως θεωριών κατά την διδασκαλίαν, ήτις πλουσία εις αποδείξεις και θεωρίας ου μόνον απρόσιτος εις τα θήλεα τυγχάνει αλλά και ανιαρά εν πολλοίς. 6) ΓΑΛΛΙΚΑ Α'. Σκοπός.

Σκοπός της διδασκαλίας της Γαλλικής εν ταις μέσαις εμπορικαίς σχολαίς είναι: 1) όπως οι απόφοιτοι αυτών δύνανται να εννοώσιν ευχερώς την γλώσσαν ταύτην και να μεταχειρίζωνται αυτήν όσον το δυνατόν απταίστως προφορικώς τε και γραπτώς, 2) ιδία δε όπως κατέχωσι τελείως τους Γαλλικούς όρους και φράσεις, ων γίνεται χρήσις εν τω Εμπορίω. Β ' Διδακτέα ύλη.

Τάξις

Α'.

(5 ώραι καθ' εβδομάδα) 1. Εποπτική διδασκαλία αρχομένη από των εν τη τάξει αντικειμένων. Ονόματα των αντικειμένων τούτων και ιδιότης αυτών. Σχηματισμός απλών φράσεων περιεχουσών τα ευχρηστότερα ρήματα εν τη προστακτική και εν τω Ενεστώτι της οριστικής (montrez! je montre, vous montrez, etc; prenez! ej prends; posez! je pose), μετ' εκτελέσεως των αντιστοίχων κινήσεων. Αναγραφή επί του μελανοπίνακος και εν τοις τετραδίοις των διδασκομένων λέξεων και φράσεων και βαθμιαία διδασκαλία της προφοράς και της ορθογραφίας. Σχηματισμός του πληθυντικού των εν τη διδασκαλία απαντωμένων ουσιαστικώνκαιεπιθέτων.Σχηματισμός του θηλυκού. Κτητικά και δεικτικά επίθετα. 2. Διδασκαλία των λέξεων των αναφερομένων εις το ανθρώπινον σώμα, ταενδύματα,τοσχολείον, την αυλήν του σχολείου. Αφήγησις υπό του διδάσκοντος και ανάγνωσις απλών διηγημάτων αναφερομένων εις την διδαχθείσαν ύλην. Πρακτική διδασκαλία Passé indéfini και του Futur simple. 3. Διδασκαλία των εις την κατοικίαν αναφερομένων λέξεων επί τη βάσει εικόνος, οία η του Holzel: L' appartement. Απλά διηγήματα αναφερόμενα ειςτηνύλην της είκόνος ταύτης. Βαθμοί παραθέσεως. Αριθμητικά, εκτέλεσις απλών αριθμητικών πράξεων. 4. Διδασκαλία της εικόνος του χειμώνος. Ανάγνωσις, και εξήγησις σχετικών διηγημάτων. Προσωπικαί, δεικτικαί, κτητικαί,αναφορικαί,ερωτηματικαί

νων διά μικρών θεμάτων και υπαγορεύσεων. 5. Διδασκαλία των εικόνων του έαρος και του θέρους. Κλίσις και χρήσις του Imparfait de l'indicatif και του Présent du Subjonctif. Διηγήματα. 6. Αποστήθισις μικρών ποιημάτων προσιτών εις τας δυνάμεις των μαθητών. Τ ά ξ ι ς Β'. (5 ώραι καθ' εβδομάδα). 1. Επανάληψις των εν τη Αη τάξει διδαχθέντων και ιδία της ύλης των 4 εικόνων. 2. Διδασκαλία των εικόνων του φθινοπώρου, του δάσους, της επαύλεως καιτηςπόλεως. Συμπλήρωσις της διδασκαλίας των χρόνωντωνομαλώνκαι ανωμάλων ρημάτων (2 ώραι καθ' εβδομάδα). 3. Επεξεργασία διηγημάτων ως των εν τω Β' μέρει της μεθόδου Alge περιεχομένων. Συστηματική επανάληψις και συμπλήρωσις του τυπικού μέρους της Γραμματικής μετά σχετικής θεματογραφίας. Υπαγορεύσεις. Εκτέλεσις αριθμητικών προβλημάτων (3 ώραι καθ' εβδομάδα). Τάξις

Γ

(4 ώραι καθ' εβδομάδα) 1. Διδασκαλία των εικόνων της Οικοδομής οικίας, του σιδηρουργείου, του μεταλλείου και του λιμένος. Γραπταί εκθέσεις αναφερόμεναι εις την διδασκομένην ύλην. (1 ώρα καθ' εβδομάδα). 2. Ανάγνωσις εξ αναγνωστικού, οίον το του Guyau: La première année de Lecture Courante II e p. Connaissances usuelles. Εξήγησιςτωναγνώστωνλέξεων Ελληνιστί και Γαλλιστί και αφήγησις του περιεχομένου. Συστηματική επανάληψις και συμπλήρωσιςτουσυντακτικού μέρους της Γραμματικής μετά σχετικής θεματογραφίας (2 ώραι καθ' εβδομάδα). 3. Στοιχειώδης διδασκαλία της εμπορικής φρασεολογίας και σύνταξις απλών επιστολών ιδιωτικού και εμπορικού περιεχομένου (1 ώρα καθ' εβδομάδα). Τ ά ξ ι ς Δ'. (5 ώραι καθ' εβδομάδα και 4 ώραι εις τας των θηλέων).

1. Διδασκαλία της εικόνος της πόλεως των Παρισίων. Συνδιαλέξεις και εκθέσεις προφορικαί και γραπταί επί εικόνων εμπορικού και βιομηχανικού περιεχομένου. Εξήγησις των όρων εκφράσεων και συντομιών, ων γίνεται χρήσις εν τω Εμπορίω (1 ώρα καθ' εβδομάδα).

2. Ανάγνωσις, ελευθέρα μετάφρασις και αφήγησις γραπτή και προφορική κειμένου εμπορικού περιεχομένου οίον το «Tu seras commerçant» του Joseph Chailley—Bert. Ανάγνωσις Γαλλικών Εφημερίδων και περιοδικών. Μετάφρασιςειςτην Γαλλικήν άρθρων και ειδήσεων εξ Ελληνικών Εφημερίδων και περιοδικών. (2 η 3 ώραι καθ' εβδομάδα). 3. Εμπορική αλληλογραφία (1 ώρα καθ' εβδομάδα). Γ ' . Μεθοδολογικοί οδηγίαι.

Ο καθηγητής εν τη Αη τάξει οφείλει ν' αρχίση την διδασκαλίαν της Γαλλικής ως ει οι μαθηταί αυτού ήσαν εντελώς αστοιχείωτοι εν τη γλώσση ταύτη ηδεπεραιτέρω πορεία θα κανονίζηται ουχί επί τη βάσει των δυνάμεων ενίων μόνον μαθητών, αλλά συμφώνως προς τας γνώσεις όλης της τάξεως. Ό π ω ς φαίνεται εκ του αναλυτικού προγράμματος εν τη Α' τάξει ο διδάσκων θα μεταχειρίζηται κυρίως την Εποπτικήν λεγομένην μέθοδον και δι' αυτής ταύτης της μεθόδου θα διδάσκωνται και οι ρηματικοί τύποι, ο μαθητής δηλ. θα εκτελή την πράξιν την δηλουμένην υπό του ρήματος, ή θα βλέπη άλλον εκτελούντααυτήν, και ταύτοχρόνως θα την καθορίζη διά του καταλλήλου ρηματικού τύπου. Ας έχη δε πάντοτε υπ' όψει του ο διδάσκων ότι ο μαθητής πρέπει πρώτον ν' ακούση την εξηγουμένην λέξιν ή φράσιν,νατηνεπαναλάβηκαι αυτός ως την ήκουσεν, και τότε μόνον να την ίδη γραφομένην επί του μελανοπίνακος ή να την αναγνώση εν τω βιβλίω. Διά του τρόπου τούτου επιτυγχάνεται ευκολώτερον και ταχύτερον η εκμάθησις της ορθής προφοράς των λέξεων. μεθόδου καταλλήλως συντεταγμένης η θα συντάσσωνται υπ' αυτού του καθηγητού. Τα διάφορα Γαλλικά αναγνωσματάρια είναι ακατάλληλα ως συντεταγμένα διά Γαλλόπαιδα εις ους είναι γνωστοί πάντες οι χρόνοι των ρημάτων. Ιδιαιτέρα ώρα διδασκαλίας της Γραμματικής από βιβλίου δεν ορίζεται υπότουπρογράμματος της Αης τάξεως, καθόσον αύτη θα διδάσκηται πρακτικώς καιοιστοιχειώδεις κανόνες του τε τυπικού και του συντακτικού θα εξηγώνται παραλλήλως προς την διδασκομένην ύλην. πανάληψις και συμπλήρωσις του τυπικού μέρους της Γραμματικής και κατά τηνΕπανάληψινταύτην καλόν θα ήτο να εγίνετο χρήσις γραμματικής συντεταγμένης Γαλλιστί. τακτικού εν τη Γ' τάξει. Κατά την διδασκαλίαν της εμπορικής φρασεολογίας εν τη Γη και τη Δη ο καθηγητής δίδει εις τους μαθητάς του την μετάφρασιν πάντων των ήδη γνωστών αυτοίς Ελληνικών εμπορικών όρων, εκφράσεων, και συντομιών.

Κατά δε την διδασκαλίαν της Γαλλικής εμπορικής αλληλογραφίας ακολουθεί την σειράν την επιβαλλομένην υπό του προγράμματος της Ελληνικής Εμπορικής αλληλογραφίας. 7.

Α'.

ΑΓΓΛΙΚΑ

Σκοπός.

Ο σκοπός της διδασκαλίας της Αγγλικής είναι η γενική εις την αγγλικήν μόρφωσιν του μαθητού και η κατά το δυνατόν ειδική αυτής χρήσιςειςτας ανάγκας του εμπορίου. τάξει (δηλ. Τη πρώτη), αρχεται δε ειδικευμένη εν τη τρίτη και ενδιαμέσω ταξει, κατανεμομένου του χρόνου μεταξύ ειδικής και γενικής διδασκαλίας, εως ουεντηΔ' και τελευταία τάξει ειδικεύεται σχεδόν όλοτελώς,αφιεμένηςμιας μόνον ώρας διά την γενικήν διδασκαλίαν, δηλ. Τας αναγνώσεις και μεταφράσεις εξ εφημερίδων επί των γεγονότων της ημέρας. Β' Διδακτέα όλη

Τ ά ξ ι ς Β', (ώραι 5 καθ' εβδομάδα) Εισαγωγή.

1) Εποπτ. διδασκαλία. Κατά τα πρώτα είκοσι μαθήματα η διδασκαλία τηςΑγγλικήςγίνεται εποπτικώς άνευ της βοηθείας βιβλίου τινός. Κατ' αυτάδεδιδάσκονται εν είδει εισαγωγής τα γενικώτερα ζητήματα της γλώσσης, η Ονομασία των εν τη αιθούση αντικειμένων, οι αριθμοί, τα χρώματα, τα σχήματα, τα μεγέθη, η διαίρεσις του χρόνου, αι προθέσεις και σύντομοι τίνες πραγματογνωστικαί περιγραφαί. Επίσης συντελείται ηεπαρκήςάσκησιςτου μαθητού εις τους δύο τύπους του ενεστώτος, τον κοινόν και τον προοδευτικόν. 2) Ακολούθως γίνεται επεξεργασία των 4 εποχών του έτους επί τη βάσει των πινάκων Holezl. Η διδασκαλία αύτη γίνεται άνευ κειμένου. Ως βοήθημα προςοδηγίαντουΚαθηγητούσυνιστάται το υπό τον τίτλον «English Lessons» βιβλίον της S. Hamburger (έκδοτης, Frhe, Switzerland). Κατά την επί των εικόνων εποπτικήν διδασκαλίανδεναποκλείεταικαιη χρήσις βιβλίων εκ των υπό του υπουργείου εκάστοτε οριζομένων. 3. Ανάγνωσις, εξήγησις, γραφή καθ' υπαγόρευσιν, κλπ. εκ του Third Royal Reader ή άλλου τινός αναγνωστικού ( Reader) εκ των προς χρήσιν των εξαταξίων σχολείων εν Αγγλία και των διά την τρίτην τάξιν προωρισμένων, δηλ. Τον τρίτον τόμον. Τα κεφάλαια λαμβάνονται κατ' εκλογήν. Η Γραμματική διδασκαλία υπονοείται ως γινομένη κατά τον χρόνον της

εποπτικής διδασκαλίας, ως και της αναγνώσεως είτε εκ της υποδειχθείσης μεθόδου είτε εκ του Αναγνωστικού. Τάξις

Γ'.

(Ώραι 5 καθ' εβδομάδα και 4 εις τας των θηλέων). 1. Τα πρώτα είκοσι κατά σειράν μαθήματα αφιερούνται εις σύντομον επανάληψιν ή επισκόπησιν της κατά το προηγούμενον έτος διδαχθείσης ύλης. 2. Έπειτα άρχεται: α') Εποπτική διδασκαλία της Κατοικίας και της Πόλεως. Η διδασκαλία αύτη γίνεται απ' ευθείας εκ τευχών ως τα « Dwelling» υπό «Bowen and Schnell» και «The Town» υπό «Towers—Clark». β') Ανάγνωσις, μετάφρασις, γραφή καθ' υπαγόρευσιν, κλπ. εκ τίνος αναγνωστικού κειμένου εμπορικού περιεχομένου. Ως τοιούτον συνιστάται το Pitman's Commercial Reader (Intermediate Book). γ') Σύντομοι εμπορικαί επιστολαί κατ' εκλογήν. Επίσης σύντομοι εκθέσεις εμπορικού περιεχομένου και διαλογικαί επ' αυτών συζητήσεις. δ') Διηγήματα κατ' εκλογήν, ως τα Short Stories (έκδοτης Chambers, London). ε') Συμπλήρωσις των γραμματικών και συντακτικών γνώσεων κατά τας ωςάνωώρας διδασκαλίας. Τάξις

Δ'.

(Ώραι 6 καθ' εβδομάδα και 5 εις τας των θηλέων) 1. Ανάγνωσις, μετάφρασις, κ.τ.λ.εξεμπορικούαναγνώσματοςωςτο Pitman's Commercial Reader (Senior Book). 2. Επιστολογραφία - κατά προτίμησιν άνευ κειμένου. Αι επιστολαί δίδονται κατ' επανάληψιν εκ του ελληνικού όπως μεταφρασθώσιν εις την αγγλικήν και τανάπαλιν. .3. Εκθέσεις επί εμπορικών και οικονομικών ζητημάτων. 4. Μετάφρασις εξ Αγγλικών και ελληνικών εφημερίδων. Γ ' . Μεθοδολογικοί οδηγίαι.

Κατά την εποπτικήν διδασκαλίαν των εικόνων εν τη Βα τάξει γράφεται πρώτον το κείμενον της περιγραφής, είτε ως συνεχές τι όλον είτε υπό μορφήν ερωτήσεων και απαντήσεων τη βοηθεία της όλης τάξεως, μεθ' ο άρχεται η εξέτασις της κατά το προηγούμενον μάθημα δοθείσης περιγραφής καλουμένων μαθητών τίνων προς ατομικήν αποκλειστικώς εξέτασιν και βαθμολογίαν. Κατα ταύτην αφού ο Καθηγητής εξετάση το στερεότυπον, ούτως ειπείν, μάθημα, δηλ. Το κατά το προηγούμενον δοθέν, δεν θέλει οκνεί να υποβάλλη ερωτήσεις και επί των προηγουμένων μαθημάτων και προ παντός νέας ερωτήσεις

σεις εκ των ήδη γνωστών λέξεων, έχων υπ' όψιν κυρίως οτι ο μαθητής δεν προκειται να απομνημονεύση στερεοτύπως ωρισμένας φράσεις και λέξεις,αλλάνα ασκηθή εις το να μεταχειρίζηται την γλώσσαν προς εκ του προχείρου ποικίλλας και τυχαίας ερωτήσεις και συνθέσεις" εν άλλοις λόγοις, η εικών διά τον Καθηγητήν δεν είναι ειμή αφετηρία παρέχουσα το στάδιον της ελευθέρας και αυτοσχεδίου συζητήσεως. Κατά την εξέτασιν ταύτην δέον να τηρώνται υπό του καθηγητού αι γενικαί αρχαί της διδακτικής. Η επί των Αναγνωστικών μέθοδος ακολουθεί την εξής πορείαν Αναγιγνώσκεται κατ' αυτήν την έναρξιν του μαθήματος υπό του Καθηγητούτοδιά το επόμενον μάθημα χωρίον. Τούτο κατόπιν αναγιγνώσκεται εκ δευτέρου, αρχομένης της αναγνώσεως υπό τίνος εκ των μαθητών, συνεχίζοντος ετέρου και ούτω καθ' εξής μέχρι πέρατος. Τούτου γενομένου άρχεται κατόπιν η μετάφρασις κατά τον αυτόν τρόπον υπό τίνος των μαθητών, συνεχίζοντος ετέρου και ούτω καθ' εξής. Ολόκληρος η μετάφρασις του νέου κειμένου θα αποδοθήυπότωνμαθητών, όταν δε ο μεταφράζων αγνοή την λέξιν, θα ερωτηθή άλλος και όταν πάντες αγνοούν την λέξιν τότε ο Καθηγητής δι' άλλων λέξεων η διά παραδειγμάτων θα κάμη ώστε οι μαθηταί να νοήσωσι την έννοιαν της λέ ξεως. Κατά την ερμηνείαν οι μαθηταί δεν σημειούσιν εις το πρόχειρόν των τετράδιον ειμή τας αγνώστους των λέξεις. Μετά ταύτα άρχεται η ανάγνωσις καθ' όμοιον τρόπον και η εκ δευτέρου μετάφρασις του προηγουμένου μαθήματος, όπερ πάντες οφείλουν να έχωσιν αντιγεγραμμένον. Δέον ο διδάσκων κατά την εξέτασιν να επιμένη εις την κατά το δυνατόν επανάληψιν των κατά τα προηγούμενα διδαχθέντων. Κατά την διάρκειαν του μαθήματος καταβάλλεται υπό του διδάσκοντος πασα προσπάθεια όπως γίνηται χρήσις αποκλειστικώς της Αγγλικής γλώσσης. υπότουκαθηγητού, επαναλαμβάνοντος τα κατά την αντίληψίν του δυσκολώτερα σημεία και αναλαμβάνοντος εκάστοτε το νήμα της αφηγήσεως είτεεκτης αρχής ή άλλων περιόδων και πάντοτε υπό διαφορετικήν και ποικίλην μορφήν. καιαφούπεισθή ότι έγινε αντιληπτός αναγράψη δε και τας αγνώστους λέξεις επίτουπίνακος, ίνα και άλλως χρησιμεύσωσιν εις τους μαθητάς διά την συγκράτησιν των κυριωτέρων σημείων του διηγήματος, καλεί τον δυνάμενονεκτης τάξεως να αρχίση την αφήγησιν, δύο η τριών άλλων συνεχιζόντων αυτήν. Οι μαθηταί προσάγουσι το διήγημα τούτο γραπτόν εις το επόμενον μάθημα, και εξετάζεται διαλογικώς. Πάντα τα υπό των μαθητών γραφόμενα κατά την παράδοσιν εις το προχειρόν ως και η τακτική κατ' οίκον εργασία δέον να αντιγράφωνται εις ιδιαίτερα τετράδια, επί της καθαριότητος και τάξεως των οποίων επαγρυπνεί ο Καθηγητηςωςμέλλοντα να αποτελώσι μνημείον της όλης συντελεσθείσης εργασίας.

8)

ΦΥΣΙΚΑ

Α ' Σκοπός.

Η

διδασκαλία των Φυσικών και φυσιογνωστικών μαθημάτωνενταις Εμπορικαίς Σχολαίς σκοπόν έχει το μεν την γνώσιν των ποικίλων σω αμφοτέρων των κόσμων της Φύσεως διά περιγραφής των εν χρήσει μεθόδων καλλιεργείας (Ζωοτεχνικαί και Γεωπονικαί) προς παραγωγήν των εκ τούτων λαμβανομένων υλών, τα δε την ερμηνείαν των διαφόρων φαινομένων και περιγραφήν των εφαρμογών των μεγάλων αρχών (Φυσικοτεχνία και Τεχνολ. Χημεία) εν τη Βιομηχανική παρασκευή των τεχνικών προϊόντων. Β' Διδακτέα ύλη.

Τ ά ξ ι ς Α'. (3 ώραι καθ' εβδομάδα) Ε κ της Στοιχειώδους

Φυσιογνωσίας.

Ανθρωπολογία. Τα κυριώτερα περί σκελετού, νευρικού και μυϊκού συστήματος, αισθήσεων και των κυριωτέρων λειτουργιών. Ζωολογία. Ταξινόμησις των ζώων κατά ανιούσαν κλίμακα εκ του ειδους προς την συνομοταξίαν διά συγκρίσεως αντιπροσώπων εκάστης υποδιαιρέσεως συντόμως. Ουσιώδη γνωρίσματα εκάστης Συνομοταξίας ως και απαρίθμησις των γνωστότερων αντιπροσώπων εκάστης ομοταξίας. Ανατομικά στοιχεία του σώματος των ζώων συντόμως και όσον οίον τε στοιχειώδως 1) Περί σπονδυλωτών γενικώς και εκ των θηλαστικών διεξοδικώς περί Γαλής Λέοντος και Τίγρεως, των κυριωτέρων μηρυκαστικών Βοός, Προβάτου, Αιγός και Καμήλου ως ζώων σφαγίων και Βιομηχανικών, χοίρου, ίππου, όνου, ημιόνου και ελέφαντος 2) Περί πτηνών γενικώς ωού και πολλαπλασμού των κυριωτέρων πτηνών τεχνικώς, διεξοδικώς περί όρνιθος και ορνιθοκομίας Νήσσης. Στρουθοκαμήλου και Κολλυβρίων 3) Περί Βατραχιών και ερπετών γενικώς 4) περί ιχθύων και ιδία περί των ιχθύων των γλυκέων υδάτων, ιχθυοτροφείων και Αλιείας (τα ισχύοντα παρ' ημίν συστήματα) εκ των θαλασσίων περί Γάδου, ηρίγγης, σαρδίνης, Κεφάλου και θύνου αλιείας και βιομηχανικής τούτων κατεργασίας ως αλιπάστων, 5) Περί Μαλακίων και ιδία περί των κογχωδών μυτίλου, οστρέου (τεχνικής τούτου καλλιεργείας) και μελεαγρίνης της μαργαριτοφόρου, εκ δε των γαστροπόδων και κεφαλοπόδων περί πορφύρας, οκτάποδος και σηπίας, 6) Περί εντόμων και ιδία εν λεπτομερείας περί Μελίσσης και μελισσοκομίας (είδη κυψελών) και περί μεταξοσκώληκας και Σηροτροφίας, 7) Περί των Αρθρωτών και εκ της ομοταξίας των μαλακοστράκων περίτουαστακού, γενικώς δε και συντόμως τα κυριώτερα των αραχνοειδών και μυριαπόδων, 8) περί Σκωλήκων γενικώς και διεξοδικώς περί του Γηΐνου σκώληκος (ηβιολοβία καιησημασία τούτου διά την οικονομίαν της φύσεως), ταινίας και τρίχινης 9)

περί Σπόγγου και των εν χρήσει μεθόδων σπογγαλιείας, 10) Περί των Κοιλεντερωτών και ιδία περί Κοραλλιού. Φυτολογία. Περί των ανατομικών στοιχείων και των λειτουργιών της θρέψεως των φυτών. Γενικήν Διαίρεσιν των φυτών και επισκόπησιν του βίου τούτων εν σχέσει προς τα εξ αυτών λαμβανόμενα προϊόντα διά τον άνθρωπον, 1) Φυτά παρέχοντα θρεπτικάς ουσίας, Σιτηρά (σίτος, αραβόσιτος και όρυζα) Γεώμηλα και μέθοδοι καλλιεργείας τούτων. Όσπρια (Φασίολοι και κύαμοι) 2) οπώραι και κυριώτερα οπωροφόρα φυτά (μηλέα, κερασέα και άμπελος). 3) Βιομηχανικά απολαυστικά φυτά (Καπνός, Καφέα, τέα, κακαόδενδρον και Λυκίσκος) 4) οψαρτυρτικά φυτά (τεύτλα και σακχαροκάλαμον) 5) Δασικά φυτά (Πεύκη, Ελάτη, Δρυς, Καστανέα), 6) Κλωστικά (Βάμβαξ, λίνον, κάναβις) 7) Ελαιώδη φυτά (ελαία και σήσαμον) 8) Βαφικά φυτά (ερυθρόδανον, ινδικόν, ηλιοτρόπιον, 9) Καλλωπιστικά φυτά (Ροδή και Ματθιόλη και 10) Βολβώδη φυτά (κρόμυον). Ορυκτολογία.Ορισμός,χρησιμότης και διαίρεσις της ορυκτολογίας. Σχηματολογικοί χαρακτήρες των ορυκτών και φυσικοί χαρακτήρες τούτων. Περιγραφή των κυριωδεστάτων ορυκτών. Γεωλογία. Ιστορία της Γης. Γένεσις των ορέων. Ηφαίστεια. Σεισμοί θερμαί πηγαί πετρώματα (πυριγενή, στρωσιγενή). Διαμόρφωσις του φλοιού της γης. Γ ' Μεθοδολογικοί οδηγίαι.

Κατά την διδασκαλίαν των διαφόρων θεμάτων εκ της ζωολογίας και φυτολογίας, ο διδάσκων δέον να περιορίζηται εις ζώα και φυτά αποτελούντα αμέσως αντικείμενον εμπορίας ή παρέχοντα πρώτας ύλας διά Βιομηχανίας. Κατά την ανάπτυξιντωνκαλλιεργειών ζωικών τε και φυτικών εκτίθενται συντόμως και ευχρηστότεραι Ζωοτεχνίαι και Γεωπονικαί μέθοδοι προς βελτίωσιν κατά ποιότητα και ποσότητα των προϊόντων. Τ ά ξ ι ς Β'. (2 ώραι καθ' εβδομάδα κατά το α' τετράμηνον και 1 ώρα κατά το β'). Α

Πειραματική φυσική.

Εισαγωγή και εφαρμογαί αναφερόμεναι εις την βαρύτητα, υδροστατικήν καιυδροδυναμικήν.Περί αερίων. Περί θερμότητος και Ακουστικής μετ' αναπτύξεως των σχετικών εφαρμογών. Εισαγωγή. Ορισμός, φυσικά και χημικά φαινόμενα. Γενικαί και μερικαί ιδιότητες. Εφαρμογαί τούτων εις όργανα. Βαρύτης. Παγκόσμιος έλξις, βαρύτης, βάρος, κέντρον του βάρους, νήμα της στάθμης. Εκκρεμές, νόμοι τούτου και εφαρμογαί προς μέτρησιν του χρόνου.

Δυνάμεις, φυγόκεντρος δύναμις και εφαρμογαί αυτής. Αεροπλάνα, μοχλοί καιεφαρμογαίαυτών, βαρούλκου και τροχαλίαι, σταθμά, ζυγός, στατήρ, πλάστιξ. Υδροστατική. Αρχή του Pascal, υδραυλικόν πιεστήριον, συγκοινωνούντα αγγεϊα, αρτεσιανά φρεάτια, αρχή του Αρχιμήδους, υποβρύχια, ειδικόν βάρος και εφαρμογαί αυτού, πυκνόμετρα, αραιόμετρα του Baumé, οινοπνευματομετρον, εφαρμογαί των τριχοειδών φαινομένων και της διαπιδύσεως. Υδροδυναμική. Κυριώτεροι νόμοι αυτής και εφαρμογαί της πτώσεως ύδάτων (Λευκός άνθραξ). Περί αερίων. Ατμοσφαιρική πίεσις, βαρόμετρα, αερόστατα, νόμος του Mariotte, Μανόμετρα, πνευματικαί μηχαναί, εφαρμογαί του πεπιεσμένου αέρος, Σίφων, υδραντλίαι. Θερμαντικόν. Εφαρμογαί της διαστολής και συστολής, θερμόμετρα. Τήξις και πήξις, διάλυσις ψυκτικά μίγματα, ατμοί, ελαστική τάσις αυτών, χώρος κεκορεσμένος και μη, Βρασμός, εξάτμισις και νόμοι τούτων, ψύχος δι' εξατμίσεως, υγροποίησις αερίων, παγοποιητικαί μηχαναί, υγρόμετρον. Μετατροπή της θερμότητος εις έργον και τανάπαλιν. Μονάδες μετρήσεως του έργου, χιλιογραμμόμετρον, Joule. Δύναμις μηχανής, μονάδες, ατμόϊππος (cheval—vapeur. Αγγλ. Horse power=IP) βάττιον=w (Watt) εκατομβάττιον (hectewatt=HW) χιλιοβάττιον (Kilowatt) Ατμομηχαναί, Αερομηχαναί. Μετάδοσις της θερμότητος, εφαρμογαί της αγωγιμότητος και ακτινοβολίας. Θέρμανσις και θερμαντικά συστήματα. Υδρομετέωρα. Άνεμοι αληγείς και ανταληγείς (ή άνεμοι του εμπορίου). Κυκλώνες και μουσώνες. Ετησίαι ανεμοι και αύρα. Ακουστική. Περί ήχου μετάδοσις και χαρακτήρες τούτου. Τηλεβόας, Σειρήν, ακουστικά κέρατα. Περί π α λ λ ό μ ε ν η ς χορδής νόμοι τ α ύ τ η ς ( η χ ό μ ε τ ρ ο ν ) . Β' Χημεία.

(1 ώρα καθ' εβδομάδα κατά το α' τετράμηνον και 2 ώραι κατά το β'). 1. Εισαγωγή εις την ανόργανον χημείαν και περιγραφή στοιχείων τινων αμετάλλων και 2. Προκαταρκτικαί και στοιχειώδεις γνώσεις εκ της οργανικής χημείας. Εισαγωγή εις την Χημείαν.—Περί φαινομένων και διαίρεσις τούτων. Η Χημεία εις τας επιστήμας, το εμπόριον και την βιομηχανίαν. Μηχ. μείγμα και χημ. ένωσις. Απλά και σύνθετα σώματα. Ανάλυσις και Σύνθεσις. Στοι χεία και διαίρεσις τούτων. Κυριώτερος των χημ. νόμων υπό στοιχειώδη διατύπωσιν. Μοριακόν και Ατομικόν βάρος. Περί των χημ. παραστάσεων. Χημ. Σύμβολα και δύναμις των στοιχείων (ατομικότης). Χημ. Τυπικαί χημ. εξι-

εξισώσεις. Περί ριζών. Ηλεκτρόλυσις χημ. ενώσεων και διαίρεσις των στοιχείων (ηλεκτροθετικά, ηλεκτραρνητικά). Περί οξέων) (Θεωρητική τούτων παραγωγή και ταξινόμησις κατά σθένος). Βάσεις, Άλατα και μέθοδο παραγωγής τούτων. Αιενχρήσει μέθοδοι παρασκευής αλάτων εν τη βιομηχανία. Διαίρεσις των αλάτων και είδη τούτων. Ονοματολογία χημική. Βιομηχανική και συνήθης των χημικών σωμάτων. Αι εν χρήσει χημ. αντιδράσεις. Αλληλεπίδρασις οξέων, Βάσεων και αλάτων και νόμοι του Bertholet. Περί ύδατος και υδρογόνου. Περί οξυγόνου. Φαινόμενα Καύσεως. Όζον. Χλώριον (ιδιότητες και χρήσεις τούτου). Ατμοσφαιρικός αήρ και άζωτον. γονάνθρακες, και διαίρεσις τούτων. Καύσιμοι υδρογονάνθρακες και περί φλογός. Διαίρεσις των οργανικών ενώσεων και στοιχειώδης σύστασις τούτων. Περί Αλδεϋδών και πνευμάτων. Αιθέρες, οξέα (λιπαρά και φυτικά). Υδατάνθρακες. Περί ζυμώσεως και ζυμεγερτών. Αρωματικαί ενώσεις. Τάξις

Γ'.

(2 ώραι καθ' εβδομάδα). Α'. Πειραματική

φυσική

Οπτική.—-Γενικά περί φωτός, ανάκλασις και διάθλασις αυτού. Κάτοπτρα και είδωλα αυτών. Φακοί. Ηλιακόν φάσμα. Σκοτεινός θάλαμος. Προβολεύς. Κινηματογράφος. Μικροσκόπιον. Διόπτραι. Μαγνητισμός.—Φυσικός μαγνήτης. Ιδιότητες μαγνήτου. Μέθοδοι μαγνητίσεως. Γήινος μαγνητισμός.—Πυξίς. Στατικός ηλεκτρισμός.—Γενικά φαινόμενα. Αγωγοί του ηλεκτρισμού. Ηλεκτρικόν εκκρεμές. Υπόθεσις προς εξήγησιν των ηλεκτρικών φαινομένων. Διάχυσις του ηλεκτρισμού. Ηλεκτρισμός εξ επιδράσεως. Ηλεκτροσκόπιον. Ηλεκτρικαί μηχαναί. Πυκνωταί, Ηλεκτρική συστοιχία. Ατμοσφαιρικός ηλεκτρισμός. Αλεξικέραυνα. Δυναμικός ηλεκτρισμός. Ηλεκτρισμός εκ χημικής δράσεως. Απλούν στοιχείον. Νόμος Becquerel. Ηλεκτρικόν κύκλωμα. Πόλωσις. Στοιχεία Bunsen Gren Leclenché, Callaud. Ξηρά στοιχεία. Θερμοηλεκτρικά στοιχεία (ανά εν). Ηλεκτρικαί μονάδες. Σύγκρισις ηλεκτρικών και υδραυλικών φαινομένων. Αποτελέσματατουηλεκτρικού ρεύματος. Γαλβανόμετρα. Γαλβανοπλαστική. Συσσωρευταί. Ηλεκτρικός φωτισμός. Μετρηταί. Ηλεκτρική κάμινος. Ηλεκτρομαγνητισμός.—Σωληνοειδής. Μαγνήτισις διά ρεύματος. Ηλεκτρομαγνήτης. Ηλεκτρικός κώδων. Ηλεκτρικός διά σύρματος τηλέγραφος. Ρεύματα εξ επαγωγής.—Επαγωγή διά παραλλήλουαγωγού,διά πηνίου, διά μαγνήτου. Αυτεπαγωγή. Τηλέφωνον, απλούν μικρόφωνον, τηλέφωνον με-

μετά μικροφώνου. Ηλεκτρομηχαναί, μαγνητοηλεκτρικαί, δυναμοηλεκ ηλεκτροκινητήρες. Εναλλασσόμενα ρεύματα. Επαγωγικόν πηνίον του Ruhmkorff. Σωλήνες Geissler, Grookes. Ακτίνες Roentgen. Ακτινοσκοπία. Ηλεκτρικαί κυμάνσεις, υψίπυκνα ρεύματα Arsonval, πειράματα Tesla και Herz σωλήν Branly, ασύρματος τηλέγραφος, ασύρματον τηλέφωνον. 9. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α'. Σκοπός.

1. Γνώσις των στοιχειωδών διδαγμάτων της Γενικής Γεωγραφίας και δητηςΦυσικής. 2. Γνώσις εκάστης χώρας η κράτους της γης της θέσεως των λοιπών αυτού γεωγραφικών όρων, του πλούτου και της εκμεταλλεύσεως, της βιομ κής προόδου, της μετ' άλλων κρατών εμπορικής συναλλαγής και των προς τούτο μέσων (οικονομική Γεωγραφία). Β' Διδακτέα ύλη.

Τ ά ξ ι ς Α'. (2 ώραι καθ' εβδομάδα) I. Εισαγωγή εις την καθόλου Γεωγραφίαν και διαίρεσις αυτής. II. Εκ της Μαθηματικής Γεωγραφίας. Ισημερινός και μικροί κύκλοι (η παράλληλοι). Γεωγραφικόν πλάτος. Μεσημβρινοί. Γεωγραφικόν μήκος. Τροπικοί και πολικοί κύκλοι. Ζώναι της γης. Η κίνησις της γης περί τον άξονα αυτής. Ημέρα και νυξ. Αιτία ανισότητος ημερών και νυκτών. Η κίνησις της γης περί τον ήλιον. Αι τέσσαρες ώραι του έτους. Το Ιουλιανόν και Γρηγοριανόν ημερολόγιον.

III. Εκ της Φυσικής Γεωγραφίας. Ατμόσφαιρα, υδρατμοί, υγρασία. Κλίμα. Επισκόπησις της επιφανείας τηςγης(ξηρά και θάλασσα). Μέγεθος των ηπείρων, νήσοι. Ωκεανοί και βά αυτών. Κίνησις της θαλάσσης. Η μορφή του εδάφους της ξηράς. Υδατογενή και πυριγενή πετρώματα, θέσις των πετρωμάτων. Αλλοιώσεις των πετ των. Καλλιεργήσιμος γη και είδη αυτής. Τα ύδατα της ξηράς. Ηεπίτηςγης διανομή των φυτών. Αθροίσματα των φυτών (δάση, χλόη). Χαρακτηρισμός των πεδιάδων εκ της χλόης η του είδους των θάμνων (λειμώνες, στέππα βάναι). Ο ζωϊκός κόσμος και η διανομή των ζώων επί της γης. Είδη ζώων εν τοις δάσεσι και εν ταις στέππαις. Ωφέλεια του ανθρωπίνου γένους εκ των καιτωνζώων. Φυσικοί όροι προς ανάπτυξιν της αγρονομίας χώρας τινός. σπουδαιότατα είδη των φυτών και των ζώων εις το παγκόσμιονεμπόριον.Τα ορκυτάτηςγης.Τασπουδαιότατα διά τον άνθρωπον ορυκτά. Φυσικοί όροι προς ανάπτυξιντηςβιομηχανίας χώρας τινός.

IV. Ε κ της Εμπ. Γεωγραφίας. Στοιχεία της φυσικής περιγραφής και ΟικονομικήςΕπισκοπήσεωςτης εξεταζομένης χώρας. Ταξινόμησις τούτων.

ρια, θαλάσσιος διαμελισμός, νήσοι, διάπλασις του εδάφους. Οι ποταμοίκαιη χρησιμότης αυτών. Λίμναι. Κλίμα. Αγρονομία (καλλιέργειατουεδάφουςκαι είδη γεωργικών προϊόντων, κτηνοτροφία, σηροτροφία. Δάση και δασικά προϊόντα). Αλιεία. Ορυκτά και εκμετάλλευσις τούτων. Βιομηχανία (προϊόντα εκ βιομηχανικών καλλιεργειών, ζώων και ορυκτών). Συγκοινωνία (ευνοϊκοί και δυσμενείς όροι διά την συγκοινωνίαν, μέσα συγκοινωνίας, σιδηροδρομικαί και ατμοπλοϊκαί γραμμαί. Εσωτερικόν εμπόριον. Εξωτερικόν εμπόριον. Εισαγωγικόν και εξαγωγικόν εμπόριον. Το εμπορικόν ναυτικόν. Κύριαι χώραι της εισαγωγής και εξαγωγής. Οι κυριώτατοι εμπορικοί λιμένες. Οι εν τω εξωτερικώ εμπορικοί Ελληνικοί οίκοι. Μέτρα και σταθμά ελληνικά εν συγκρίσει προς τα του δεκαδικού συστήματος. Η οικονομική κατάστασις της Ελλάδος. Ο πληθυσμός, αι διάφοροι των κατοίκων ασχολίαι, η γλώσσα, η παιδεία, η θρησκεία, η πυκνότης του πληθυσμού, αι μεταναστεύσεις. 3) Θεσσαλία, 4) Μακεδονία, 5) Ήπειρος, 6) Ιόνιοι νήσοι, 7) Κυκλάδες, 8) Κρήτη, 9) Νότιοι Σποράδες, 10) Βορειοανατολικαί νήσοι, 11) Θράκη. Σημ. Εν εκάστη των χωρών τούτων εξεταστέα η θέσις και τα όρια, το κλίμα, το ποιόν του εδάφους, η αγρονομία, τα ορυκτά, η βιομηχανία, η συγκοινωνία και αι σπουδαιότεραι πόλεις.

θος, θέσις, όρια. Διάπλασις του εδάφους. Κλίμα. Κυρία ασχολία των κατοίκων. Γεωργία, κτηνοτροφία, βιομηχανία. Σιδηροδρ. γραμμαί. Το εξωτερικόν εμπόριον. Το εμπόριον μετά της Ελλάδος. Ο πληθυσμός και η πυκνότης του πληθυσμού. Κύριαι πόλεις). Το Βασίλειον των Σέρβων. Κροατών και Σλοβένων (Μέγεθος, όρια, Ευνοϊκή θέσις ταύτης εν σχέσει του μεταξύ της Ελλάδος και της Κεντρικής Ευρώπης εμπορίου. Κλίμα. Κύρια ασχολία των κατοίκων. Γεωργία, κτηνοτροφία, ορυκτάκαιεκμετάλλευσιςτούτων.Το εμπόριον και η συγκοινωνία μετά της Ελλάδος. Αι κύριαι χώραι της εξαγωγής.Ηπυκνότης του πληθυσμού και αι κύριαι πόλεις. Η Αλβανία (θέσις, διάπλασις του εδάφους, γεωργία, κτηνοτροφία, ορυκτά, οικιακή βιομηχανία. Πόλεις). Η λοιπή χώρα του Αίμου (τμήμα ευρ. Τουρκίας) και αι χώραι της Μικράς Ασίας, Μικρασιατική Ελλάς. Τ ά ξ ι ς Β', (ώραι 2 καθ' εβδομάδα)

ακτών. Ποταμοί και χρησιμοποίησις αυτών. Κλίμα, Γεωργία, κτηνοτροφία, ορυκτάκαιβιομηχανία. Εμπόριον και συγκοινωνία. Ξέναι ατμοπλοϊκαί γραμμαί. Το εξωτερικόν εμπόριον. Το μετά της Ελλάδος εμπόριον. Πληθυσμός, κυριώταται πόλεις και λιμένες). Τα κράτη της Πυρηναϊκής χερσοννήσου (Γενικά, Κλίμα και ποταμοί). Ο πληθυσμός. Το βασίλειον της Ισπανίας. (Γεωργία, δασικά προϊόντα, κτηνοτροφία, ορυκτά, βιομηχανία, συγκοινωνία και εμπόριον, αι σπουδαιότατα', πόλεις). Το βασίλειον της Πορτογαλίας. Αγρονομία, ορυκτά, βιομηχανία, συγκοινωνία και εμπόριον. Εμπορικαί πόλεις. Η Γαλλική δημοκρατία (θέσις, μέγεθος, όρια. Διάπλασις του εδάφους, ύδατα. Αγρονομία. Γεωργία δασικά προϊόντα, κτηνοτροφία. Ορυκτά και βιομηχανία. Συγκοινωνία και εξωτερικόν εμπόριον. Το μετά της Ελλάδος εμπόριον. Ο πληθυσμός. Αι μέγισται εμπορικαί και βιομηχανικαί πόλεις. Οι κυριώτατοι λιμένες). Μεγάλη Βρεττανία και Ιρλανδία (θέσις, μέγεθος, θαλάσσιος διαμελισμός και ύδατα της ξηράς. Διάπλασις του εδάφους, Κλίμα και αγρονομία. Γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία, ορυκτά και βιομηχανία. Μέσα συγκοινωνίας. Εσωτερικόν καιεξωτερικόνεμπόριον.Διαμετακομιστικόν εμπόριον. Αι μέγισται βιομηχανικαί και εμπορικαί πόλεις. Οι κυριώτατοι λιμένες. Ο πληθυσμός). θυσμού, ύδατα, γεωργία, κτηνοτροφία, ορυκτά, βιομηχανία, εμπόριον, συγκοινωνία, θαλασσοπλοΐα). Το Βασίλειον της Ολλανδίας (θέσις κλπ. ως κατά τα ανωτέρω κράτη). Το Γερμανικόν κράτος. I I Ελβετία. Η Αυστρία. Η Τσεχοσλοβακία. Η Ουγγαρία. Το βασίλειον της Ρουμανίας. ΗΠολωνία.Το Βασίλειον της Δανιμαρκίας. Τα κράτη της Σκανδιναυικής χερσονήσου. (το Βασίλειον της Σουηδίας. Το Βασίλειον της Νορβηγίας). Φινλανδία. Εσθονία Λεττονία. Λιθουανία. Ρωσσία και Ουκρανία. Τάξις

Γ',

(ώραι 2 καθ' εβδομάδα).

L. Ταχεία επανάληψις των διδαχθέντων εν τη 15' τάξει. 2. Ασία και Αφρική. Α'. Ασία. Γενική άποψις (θέσις, όρια, θαλάσσιος διαμελισμός. Ποταμοί, Κλίμα. Η χλωρίς, τα ζώα και τα ορυκτά. Ο πληθυσμός). Ασιατική Ρο:ισσία (Σιβηρία, Κεντρική Ρωσσία, Καυκασία). Σινική. Η Αυτοκρατορία της Ιαπωνίας. Αι Ινδικαί ή Μαλαϊκαί νήσοι (Ολλανδικαί Ινδίαι, Φιλιππίναι νήσοι). Ινδίαι (Βρεττανικαί Ινδίαι, Κεϋλάνη, Νότιος Μαλάκκα, Γαλλικαί, Ινδίαι, το Βασίλειον του Σιάμ.). Τα κράτη της Αριανής ή του Ιράν. (Γενικά η Περσία, το Αφγανιστάν και το Βελουχιστάν. Αρμενία. Μεοποταμία. Μικρ Ασία(τοΤουρκικόν κράτος, η ελληνική Μικρά Ασία). Κύπρος, Συρία, Αραβία.

Β'. Αφρική. Γενική άποψις (θέσις, όρια και θαλάσσιος διαμελισμός. Διάπλασις του εδάφους. Υδατα. Κλίμα. Η χλωρίς, τα ζώα και τα ορυκτά. Ο πληθυσμός, θρησκεία. Πολιτική κατάστασις). Αίγυπτος και Αιγυπτιακόν Σουδάν. Αι Ιταλικαί αποικίαι της Αφρικής. Αι Γαλλικαί αποικίαι (Γαλλική Βόρειος Αφρική, η Γαλλική Σαχάρα, η Δυτική Γαλλική Αφρική, η Γαλλική Ισημερινή Αφρική, η Ανατολική Γαλλική Αφρική). Αι Ισπανικαί αποικίαι τηςΑφρικής(συντομώτατα). Η Λιβερία. Το Βελγικόν Κόγγον. Αι Πορτο γαλλικαί αποικίαι της Αφρικής. Αι Βρεττανικαί αποικίαι της Αφρικής. Η Αυτοκρατορία της Αβησσυνίας. Τ ά ξ ι ς Δ', (ώρα 1 καθ' εβδομάδα) Κατά το α' εξάμηνον. 1) Γενικήν (Φυσικήν και Οικονομικήν) Γεωγραφίαν Αμερικής και Αυστραλίας. Αμερική. Γενική άποψις (ως και εν τη Αφρική). Βόρειος Αμερική (Βρεττανική Βόρειος Αμερική. Ηνωμέναι πολιτείαι της Αμερικής, Μεξικόν). Κεντρική Αμερική και Δυτικαί Ινδίαι. (Τα κράτη της ΚεντρικήςΑμερικής,αι Δυτικαί Ινδίαι). Νότιος Αμερική (πληθυσμός και πολιτική διαίρεσις). Κολομβία, Βενεζουέλα, Ισημερινός, Περουβία, Βολιβία, Χιλή, Αργεντινή, OUpaγουάη, Παραγουάη, Βραζιλία, Γουαϋάνα. Αυστραλία. Γενική άποψις. Η ηπειρωτική Αυστραλία. Ωκεανία. 2) Θέματα γενικά διά συνδυασμού εμπορικής γεωγραφίας και εμπορευματολογίας. Κατά το β' εξάμηνον. Θέματα εξ όλης της οικονομικής γεωγραφίας συντομώτατα. Σπουδή ειδική εκάστου των πρωτευόντων εμπορευσίμων προϊόντων, πρώτων υλών και βιομηχανικών αντικειμένων (Γεωγραφία κυριωτέρων εμπορευμάτων) κατά το εξής πρόγραμμα: α') Συγκριτική παραγωγή των διαφόρων χωρών. β') Κυριώτατοι τόποι καταναλώσεως. γ') Οδοί, ας ακολουθούσι τα εν λόγω είδη, όπως μετακομισθώσιν από των παραγωγέων εις τους καταναλωτάς. δ') Δελτία των τρεχ. Τιμών εν ταις κυριωτέραις αγοραίς. Προσέτι. Σύγκρισις των σπουδαιοτέρων λιμένων, κίνησις αυτών ναυτιλιακή και εμπορική. Σύγκρισις του εμπορικού ναυτικού, των διαφόρων χωρών διά χρήσεως εικόνων, χαρτών συγκοινωνίας και προβολών προς διαφώτισιν πληρεστέραν των διδασκομένων θεμάτων.

Γ'. Μεθοδολογικαί οδηγίαι.

Κατά την εκλογήν της ύλης εν εκάστω κράτει ο διδάσκων περιορίζεται εις Ολίγα μεν ως προς την πολιτικήν γεωγραφίαν, επεκτείνεται δ' εις πλείονα ωςπροςτηνφυσικήν και οικονομικήν. προς αποτελεσματικήν δε διδασκαλίαν δέον ο διδάσκων να εχη υπ' όψει τας προσλαμβανούσας παραστάσεις των μαθητών, και δη, τας αποκομιζομένας εκ της αμέσου εποπτείας των διαφόρων γεωγραφικών στοιχείων. προς τούτο οφείλει να οδηγή τους μαθητάς εν καταλλήλω καιρώ είτε εις τους αγρούς είτε εις κήπους, λιμένας, βιομηχανικά καταστήματα και λοιπά, επιχειρών και ταξείδια ει δυνατόν μετά των μαθητών. Κατάδετηνπορείαν της διδασκαλίας να ακολουθή την ως ανωτέρω αναγραφομένην διάταξιν της ύλης εν εκάστη χώρα. Διαφαινομένης δ' ως επί το πολύ αμοιβαίας αιτιώδους σχέσεως των γεωγραφικών φαινομένων, ας προταθή όπως εξαρτά τα διάφορα γεωγραφικά στοιχεία εκ των προτασσομένων η εκ γενικών κανόνων, ους ο μαθητής γνωρίζει εκ της Γενικής Γεωγραφίας.

Προς τούτοις ενδείκνυται η συνεργασία του διδάσκοντος μετά των μαθητων.Οιμαθηταί οδηγούνται καταλλήλως όπως, αυτενεργούντες, διαγινώσκουσι το διδακτέον. Ούκ ολίγον δε προς τούτο συντελεί η χρήσις πρώτον του γεωγρα φικού φυσικού χάρτου και δεύτερον του οικονομικού. Διά του πρώτου ο μαθητής διακρίνει την θέσιν, την διάπλασιν του εδάφους κλπ. χώρας τινός εκ του πεδινού εδάφους και των υδάτων π.χ. Της Ουγγαρίας, διαγινώσκει ότι η αγρονομία

εν αυτή είνε ακεραία και ότι η Ουγγαρία είνε χώρα αγρονομική. Εννοείται όμως ότι η εξήγησις αύτη θα χωρή εφ' όσον αύτη δεν ήθελεν απαιτεί βαθείας ανθρωπογεωγραφικάς και πολιτειακάς γνώσεις, εν τοιαύτη περιπτώσει, προς αποφυγήναδιεξόδουκαιαποφυγήνπολυτίμου καταναλισκομένου χρόνου, πρέπει ο διδάσκων να προσφέρη αμέσως το δίδαγμα. Προσέτι ο διδάσκων δέον να αποφεύγη την χρήσιν μεγάλων αριθμών, ους ο μαθητής δεν δύναται να συγκρατήση εν τη μνήμη του, να περιορίζηται δ' εις στρογγύλους και κατά προσέγγισιν αριθμούς και δη να ορίζη ως βάσεις διά τας στατιστικάς των οικονομικών στοιχείων εκάστης, στρογγύλους αριθμούς μιας ευρωπαϊκής π.χ. Της Γαλλίας διά την σύγκρουσιν των ποσών των διαφόρων οίκον, στοιχείων. Προς εμπέδωσιν δε και εξέτασιν των γνώσεων των μαθητών συνιστάται η χρήσις των βωβών χαρτών, αφού προηγουμένως ασκηθώσιν ούτοι κατ' ιδία εις την χαρτογράφησιν των διδασκομένων χωρών. Ενδείκνυνται ως βοηθητικά μέσα: α') Προβολαί παριστώσαι την διάπλασιν του εδάφους, των κυριωτάτων τόπων και μνημείων, την των φυλών διασποράν, την των γλωσσών και θρησκειών. β') Στατιστικοί πίνακες, υπό διαγραμμάτων συνοδευόμενοι, διανέμονται τοις μαθηταίς και η προσοχή αυτών προσελκύεται μάλλον επί της αναλογίας

των διαφόρων γεωργικών και βιομηχανικών προϊόντων,τωνεισαγωγώνκαι εξαγωγώνπαρά επί της απομνημονεύσεως αριθμών ουσιωδώς μεταβλητών. γ') Χρήσις των διεθνών σιδηροδρομικών δρομολογίων. Συνδυασμός κατ' ευθείαν ή εμμέσων (κυκλικών) ταξειδίων κ.ά. 10. ΓΕΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Α' Σκοπός

Γνώσις εν γενικαίς γραμμαίς των κυριωτέρων γεγονότων των πεπολιτισμένων λαών και ιδία του Ελληνικού έθνους κατά τας διαφόρους περιόδους του ιστορικού και πολιτικού αυτού βίου. Β' Διδακτέα ύλη

Τ ά ξ ι ς Α'. ΟρισμόςτηςΓενικής Ιστορίας και διαίρεσις αυτής εις περιόδους (αρχαίαν, μέσην και νέαν). Αρχαία Ιστορία

1. Ανατολικοί λαοί. Σίναι, Ινδοί. Ασσύριοι και Βαβυλώνιοι, Μήδοι, και ΙΙέρσαι, Άραβες, Φοίνικες, Αιγύπτιοι και Καρχηδόνιοι (εκάστου των λαών τούτων η Ιστορία του πολιτισμού, εμπορίας και βιομηχανίας συνοπτικώς). 2. Έλληνες.—Διαίρεσις της Ιστορίας της Ελλάδος εις πέντε περιόδους. Περίοδος α'.—Σύντομος χωρογραφία της Ελλάδος εν σχέσει προς την ανάπτυξιντουιστορικούβίου των Ελλήνων. Οι αρχαιότατοι κάτοικοι της Ελλάδος, Μυθικά γεγονότα. Πολίτευμα και βίος της ηρωϊκής εποχής κατά τον Όμηρον. Αρχαιότατος Ελληνικός πολιτισμός, ο Κρητικός, ο Μυκηναϊκός, ο Τρωικός κλπ. Θρησκεία των Ελλήνων καθ' Όμηρον. Περίοδος β'.—Από της καθόδου των Δωριέων εις την Πελοπόννησον μέχρι των Μηδικών πολέμων. Ήτοι: Κάθοδος των Ηρακλειδών.Αιεπελθούσαι εν Ελλάδι μεταβολαί εκ της καθόδου των Ηρακλειδών. Αι πρώται αποικίαι εις Μικράν Ασίαν και εμπόριον αυτών. Ενότης των απανταχού Ελλήνων. Μαντεία. Πανελλήνιοι αγώνες. Οπλισμός. Ιστορία της Σπάρτης. Πόλεμοι προς κατάκτησιν της Πελοποννήσου. Ιστορία του Άργους, της Κορίνθου της Σικυώνος. Ιστορία των Αθηνών μέχρι των Περσικών πολέμων, ιδία νομοθεσία Σόλωνος, Κλεισθένους. Δευτέρα περίοδος των αποικιών και εμπόριον αυτών μετά της κυρίως Ελλάδος. Περίοδος γ'.—Από των Περσικών πολέμων μέχρι του Πελοποννησιακού. Αίτια και μνεία των σημαντικωτέρων γεγονότων των πολέμων των Περσών κατά της Ελλάδος. Σημασία αυτών. Χαρακτηρισμός προσώπων. Οι χρόνοι του Κίμωνος. Περικλής. Ακμή και μεγαλείον των Αθηνών. Η δύναμις της πόλεως επί Περικλέους. Καλλωπισμός των Αθηνών και του Πειραιώς

επί Περικλέους. Καλαί τέχναι και επιστήμαι. Ιδιωτικός βίος κατοικία, τροφή ενδυμασία. Ναυτιλία, εμπόριον, βιομηχανία των Αθηνών και του Πειραιώς επί Περικλέους. Περίοδος δ'. Α π ό του Πελοποννησιακού πολέμου μέχρι της εν Χαιρώνεια μάχης. Συνοπτικωτάτη διήγησις των σημαντικωτάτων γεγονότων του πολέμου τούτου και θλιβερά αποτελέσματα προκύψαντα εξ αυτού. Κύρου Ανάβασις. Σημασία αυτής. Ηγεμονία Θηβών. Η εν Λεύκτροις μάχη και σημασία αυτής. Χαρακτηρισμός του Φιλίππου. Περίοδος ε'. Α π ό της εν Χαιρώνεια μάχης μέχρις της υποταγής της Ε λ λάδος εις τους "Ρωμαίους. Ο μέγας Αλέξανδρος. Πόλεμοι κατά των Περσών. Κατάκτησις της Ασίας και Αιγύπτου. Χαρακτηρισμός του Αλεξάνδρου. Τα μετά τον θάνατον του Αλεξάνδρου προκύψαντα κυριώτερα βασίλεια, ήτοι Βασίλειον Περγάμου, Συρίας, Αιγύπτου. Τα εν Ελλάδι μετά τον θάνατον του Αλεξάνδρου. Αιτωλική και Αχαϊκή συμπολιτεία. Υποταγή της Ελλάδος εις τουςΡωμαίους.Σύνοψις των περί Ελλάδος. 3. Ρωμαίοι. Διαίρεσις της Ρωμαϊκής Ιστορίας εις τρεις περιόδους. Περίοδος α' της Βασιλείας από του 754-510 π.Χ. Τα σημαντικώτερα γεγονότα κατά την περίοδον ταύτην. Περίοδος β' 510-30 π.Χ. Δημοκρατία εν Ρώμη. Αγώνες μεταξύ Πατρικίων και πληβείων περί πολιτικής ισότητος. Καρχηδονικοί πόλεμοι.Οιαδελφοί Γράκχοι. Εμφύλιοι πόλεμοι. Μάριος και Σύλλας. Μιθριδατικοί πόλεμοι. Πομπήιος. Συνωμοσία του Κατιλίνα. Εποχή του Ιουλίου Καίσαρος. Οκταβιανός και Αντώνιος. Περίοδος γ', από 30 π.Χ. έως 476 μ.Χ. Αυτοκρατορία εν Ρώμη. Ο Αύγουστος και ο αιών αυτού. Βεσπεσιανός, Τίτος, Αδριανός, Μάρκος Αυρήλιος, Διοκλητιανός, Μέγας Κωνσταντίνος, Ιουλιανός ο παραβάτης, Κατάλυσις του Δυτικού Ρωμαϊκού Κράτους 476 μ.Χ. Κατάστασις της Αυτοκρατορίας. Οικονομική και Στρατιωτική διοίκησις. Βιομηχανία και Εμπόριον. Μεσαιωνική Ιστορία Βυζαντινή. Διαίρεσις της Βυζαντιακής Ιστορίας εις περιόδους. Περίοδος α' από του 395 - 1304 μ.Χ. Αρκάδιος, Ιουστινιανός, Ηράκλειος. Εσωτερική οργάνωσις του Κράτους, εξωτερικοί πόλεμοι και επέκτασις αυτού. Κωνσταντίνος ο Πωγωνάτος. Περίοδος των μεταρρυθμίσεων. Εικονομάχοι Αυτοκράτορες. Λέων ο Ίσαυρος. Νικηφόρος Α'. Μακεδονική Δυναστεία. Νικηφόρος Β' ο Φωκάς. Ιωάννης Τσιμισκής, Βασίλειος Β' ο Βουλγαροκτόνος, Νίκαι του Τσιμισκή και του Βασιλείου Β' κατά των Αράβων, Βουλγάρων και Ρώσων. Έκτασις της Αυτοκρατορίας. Δυναστεία των Κομνηνών.Αλέξιοςκαι

Μανουήλ Κομνηνός. Σταυροφορίαι, ιδία η πρώτη και η τετάρτη,άλωσιςτης Κωνσταντινουπόλεως υπό των Φράγκων 1204 μ.Χ. Αναδρομή εις την Ιστορίαν της Δυτικής Ευρώπης .Τα εκ της διαλύσεως του Δυτικού Ρωμαϊκού Κράτους παραχθέντα εν τη Δύσει νέα Ευρωπαϊκά κράτη. Λουδοβίκος, Κάρολος Μάρτελλος, Πιπίνος ο Βραχύς, Κάρολος ο μέγας. Δύναμις της Έκκλησίας εν τη Δύσει. Τ ά ξ ι ς Β' (ώραι 2 καθ' εβδομάδα) κτήσεις των Τούρκων εν ταις Ευρωπαϊκαίς χώραις και επέκτασις αυτών. Άλωσις της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Τούρκων 1453. Εμπόριον της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Νέα Ιστορία Διαίρεσις της Νέας Ιστορίας εις περιόδους.

Περίοδος Α' από του 1453-1648 μ.Χ. Γεγονότα εμφαίνοντα την μετάβασιν εκ της μεσαιωνικής Ιστορίας εις την των νέων Χρόνων. Αναγέννησις των γραμμάτων, τεχνών και επιστημών. Εφευρέσεις. Ανακαλύψεις νέων χωρών. Ανακάλυψις της Αμερικής και της νέας προς τας Ινδίας οδού. Αποτελέσματα των εφευρέσεων και των ανακαλύψεων. Θρησκευτική μεταρρύθμισις εις Γερμανίαν, Ελβετίαν, Γαλλίαν, Ολλανδίαν, Αγγλίαν και Αμερικήν. Αψβούργιος οίκος εν Γερμανία, Κάρολος ο Ε' και ο αντίπαλος αυτού Φραγκίσκος

ο Α' βασιλεύς της Γαλλίας. Πόλεμοι μεταξύ αυτών. Φίλιππος ο Β', βασιλεύς τηςΙσπανίας.Επανάστασιςτωνκάτω Χωρών. Φονικός γάμος των Παρισίων η νυξ του Αγίου Βαρθολομαίου. Αγγλία. Ελισσάβετ, ΜαρίαΣτούαρτ.Ο τριακονταετής πόλεμος εν Γερμανία. Βεστφαλική ειρήνη και σημασία αυτής. Περίοδος Β'. Α π ό του 1648-1789.

Κρομβέλλος. Παλινόρθωσις εν Αγγλία. Κάρολος ο Β' εν Γαλλία. Αιών Λουδοβίκου του ΙΔ'. Εσωτερική διοίκησις, εξωτερικοί πόλεμοι. Κατάστασις της Γαλλίας επί Λουδοβίκου ΙΔ'. Βίος της Αυλής. Τέχναι, επιστήμαι, εμπόριον, βιομηχανία. Φιλολογία. Κάρολος ο ΙΒ' βασιλεύς της Σουηδίας και πόλεμος αυτουπροςΡωσσίαν.Πέτρος ο μέγας της Ρωσσίας. Φρειδερίκος Β' ο μέγας της Πρωσσίας. Μαρία Θηρεσία της Αυστρίας. Αικατερίνη η Β'τηςΡωσσίαςκαι ο διαμελισμός της Πολωνίας. Ο υπέρ ανεξαρτησίας αγών των Ηνωμένων Πολιτειών της Βορείου Αμερικής. Περίοδος Γ'. Α π ό του 1789 μέχρι των ημερών ημών. Γαλλική επανάστασις αίτια αυτής, τα σημαντικώτερα γεγονότα της επαναστάσεως συνοπτικώς μέχρι της ανακηρύξεως του ΝαπολέοντοςειςΑυτοκράτορα

τορα της Γαλλίας. Επίδρασις της Γαλλικής επαναστάσεως εις άλλας χώρας της Ευρώπης. Ελληνική επανάστασις. Τα κυριώτερα γεγονότα του υπέρ ανεξαρτησίας αγώνος των Ελλήνων κατά το 1821. Καποδίστριας. Όθων, βασιλεύς Γεώργιος Α'. Ιουλιανή και Φεβρουαριανή επανάστασις εν Παρισίοις. Συμβάντα εν Ευρώπη μετά την Ιουλιανήν και Φεβρουαριανήνεπανάστασιντων Παρισίων α) εν Βελγίω, β) εν Πολωνία, γ) εν Γερμανία, δ) εν Αυστρία, ε) εν Ιταλία, στ) εν Ουγγαρία, ζ) εν Ισπανία, η) εν Ελβετία, θ) εν Μεγάλη Βρεττανία και ι') εν Γαλλία. Νεωτέρα

Ιστορία

Κριμαϊκός πόλεμος. Ιταλικός πόλεμος. Πόλεμος της Πρωσσίας και Ι τ α λίας κατά της Αυστρίας. Πόλεμος περί καταργήσεως της δουλείαςειςΑμερικήν. Μεξικανική αυτοκρατορία. Γαλλογερμανικός πόλεμος του 1870. Ρωσσοτουρκικός πόλεμος εν σχέσει προς την κατάστασιν των κρατών του Αίμου. Ρωσσο-Ιαπωνικός πόλεμος (1904-1905). Η Ελλάς από του Γεωργίου Α' μέχρι σήμερον, ήτοι αγώνες των Ελλήνων υπέρ της εθνικής αποκαταστάσεως. Πόλεμος των κρατών της Ελληνικής χερσοννήσου κατά της Τουρκίας. Ελληνοβουλγαρικός πόλεμος. Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος. Ευρωπαϊκός πόλεμος του 1914. Αγώνες των Ελλήνων εν Μικρά Ασία μετά τον Ευρωπαϊκόν πόλε μον. Ο πολιτισμός κατά τον ΙΘ' και Κ' αιώνα. Εμπόριον, γεωργία, βιομηχανία. Οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα προκύψαντα εκ του παγκοσμίου πολέμου. Αι πρόοδοι της επιστήμης. Γ' Μεθοδολογικοί οδηγίαι.

επιστήσητηνπροσοχήν εις την Ιστορίαν του πολιτισμού,τουεμπορίουκαι της Βιομηχανίας και τα σημεία ταύτα κυρίως να εξαίρη προκειμένου να μορφώση εμπορους. Η διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας δέον να γίνηται κατά τρόπον κινούντα το διαφέρον των μαθητών. Όσον αφορά εις τας χρονολογίας οφείλουσιν οι μαθηταί να απομνημονεύωσι τουλάχιστον εκείνας όσαι έχουσιν επίδρασιν επί της καθ' όλου ανθρωπότητος π.χ. Την της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Τούρκων, την τηςανακαλύψεωςτηςΑμερικής,τηςμεγάλης Γαλλικής Επαναστάσεως κλπ. κλπ. Των δε λοιπών γεγονότων κατά αιώνας.

11 ) ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ

Τ ά ξ ι ς Δ'. (2 ώραι καθ' εβδομάδα) Εισαγωγή.

1. Σκοπός της Ιστορίας του Εμπορίου και χρησιμότης αυτής. 2. Διαίρεσις της Ιστορίας ταύτης εις περιόδους. α') Την αρχαίαν περίοδον από του πρώτου πολιτισμού κατά τους μυθικούς χρόνους μέχρι του Ρωμαϊκού κράτους (395 μ.Χ.), β') Την μέσην περίοδον (395-1492 μ.Χ.), γ') Την νέαν περίοδον (από του 1492 μ.Χ. μέχρι σήμερον). ΥποδιαιρέσειςτηςΑρχαίας εις α') Παλαιάν Ανατολικήν Περίοδον β') Ελληνομακεδονικήνκαιγ') Ρωμαϊκήν περίοδον. Ωσαύτως της Μέσης εις α') την Βυζαντινήν και β') την Ιταλικήν μετά τηςτωνΣταυροφοριών και κήν και γ') εις την Βρεττανοαμερικανικήν η σύγχρονον περίοδον. ΜΕΡΟΣ

Α'.

Αρχαίοι χρόνοι. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

Α".

Παλαιά Ανατολική Περίοδος 1) Αιγύπτιοι. 2) Ασύριοι και Βαβυλώνιοι. 3) Εβραίοι. 4) Σύροι και Φοίνικες. 5) Ινδοί και Σίναι. 6) Μήδοι και Πέρσαι. Περί εκάστου των λαών τούτων αναφέρονται τα εξής εν συντομία. Φυλή—Παραγωγή—Ανταλλαγή—Οδοί—Συγκοινωνία—Σπουδαιότατα εμπορικά κέντρα—Πολιτισμός. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

Ελληνική

Β'.

περίοδος.

Παλαιόταται Εμπορικαί σχέσεις των Ελλήνων—Αποικίαι των Ε λ λήνων. Αγώνες των Ελλήνων προς τους Πέρσας, Φοίνικας, και Καρχηδονίους. Οικονομικοί όροι εν Ελλάδι προ και κατά τους Μηδικούς πολέμους.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ'.

Ελληνική

περίοδος

1) Μέγας Αλέξανδρος. Το κράτος αυτού. Ίδρυσις εμπορικών κέντρων καιανάπτυξιςκαθόλου του εμπορίου κατά την εποχήν αυτού. 2) Διάδοχοι του Μεγ. Αλεξάνδρου, ως η Αίγυπτος υπό τους Πτολεμαίους. 3) Περί του Ελληνικού κόσμου κατά την περίοδον ταύτην. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ'.

Ρωμαϊκή

περίοδος

1) Οικονομική ανάπτυξις της Ρώμης μέχρι της εποχής των Αυτοκρατόρων. 2) Ε π ο χ ή της παγκοσμίου ειρήνης. 3) Εποχή της παρακμής. 4) Άραβες. ΜΕΡΟΣ Β'. Μεσαιωνικοί χρόνοι 395-1492 μ. Χ. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε'.

Ιταλική

περίοδος

1) Σταυροφορίαι.—Κοινωνική και οικονομική κατάστασις της Ευρώπης κατά τας αρχάς των Σταυροφοριών. 2) Αποτελέσματα των Σταυροφοριών. 3) Ιταλικαί Δημοκρατίαι (Γένουα—Βενετία—Φλωρεντία—Πίζα). 4) Γερμανικαί ενώσεις. 5) Εμπορικαί πανηγύρεις και οδοί του εμπορίου—Βιομηχανικά κέντρα. ΜΕΡΟΣ Γ' Οι

νεώτεροι χρόνοι 1492-1815 μ.Χ. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ I T ' .

Πορτογαλοϊσπανική

περίοδος

1) Ο αιών των ανακαλύψεων και εφευρέσεων. 2) Η Αναγέννησις. Ο παλαιός και νέος κόσμος, τα παλαιά και νέα εμπορεία. 3) 4) 5) 6)

Αποτελέσματα των εφευρέσεων και ανακαλύψεων. Επίδρασις επί της Αναγεννήσεως του Ελληνικού Πολιτισμού. Οι Πορτογάλοι. Οι Ισπανοί.

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ν Ζ'.

Ολλανδοβρεττανική περίοδος. 1) 2) 3) 4) 5)

Ολλανδία. Μ. Βρεττανία. Ηνωμέν. Πολιτείαι και εμπόριον αυτών. Η Γαλλική Επανάστασις. Ναπολέων ο Μέγας. ΜΕΡΟΣ Δ'. Νεώτατοι χρόνοι (1815-1914). ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Η ' .

1) Το σύγχρονον εμπόριον γενικώς. 2) Εμπόριον και εμπορική πολιτική των κυριωτέρων του Κόσμου Κρατών, α') Αγγλία, β') Αυστροουγγαρία, γ') Βέλγιον, δ') Γαλλία, ε') Γερμανία, στ') Ιαπωνία, ζ') Ιταλία, η') Ολλανδία, θ') Κίνα, ι') Ρωσσία. ΜΕΡΟΣ Ε'. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Θ'.

1914-1922. Εισαγωγή.

Ευρωπαϊκός πόλεμος (1914-1918). Αίτια και επίδρασις αυτού επί του χάρτου της Ευρώπης και επί του παγκοσμίου Εμπορίου. (εμπόριον γενικώς μετά της Ελλάδος). 1) Γιουγκοσλαυΐα » » » » » 2) Βέλγιον 3) Αλβανία

4) Βουλγαρία 5) Ρουμανία 6) Αυστρία 7) Ουγγαρία 8) Ελβετία 9) Ιταλία 10) Γαλλία 11) Ισπανία 12) Αγγλία 13) Ολλανδία 14) Γερμανία 15) Τσεχοσλαβακία 16) Δανία 17) Πολωνία

»

»

»

»

»

»

»

»

» »

» » »

» » »

» » »

» » »

» » »

» » » »

» » » »

» » » »

» » » »

» » » »

»

»

»

»

»

» »

» »

» »

» »

» »

» » »

» » »

» » »

» » »

» » »

18) Τουρκία (εμπόριον γενικώς μετά 19) Σουηδία » » » 20) Νορβηγία » » » 21) Λιθουανία » » » 22) Λεττονία » » » 23) Εσθονία » » » 24) Φιλλανδία-Ιαπωνία » » » 25) Ουκρανία » » » 26) Γεωργία » » » 27) Ρωσσία » » » 28) Ηνωμέναι Πολιτείαι » » » Περί της Παγκοσμίου ειρήνης. Μεταπολεμικαί εμπορικαί ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ

Η

της Ελλάδος). » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » σχέσεις.

Ι'.

Ελληνική Εμπορία

Α π ό της ανεξαρτησίας της Ελλάδος μέχρι σήμερον (1830-1921) 1) Γενικώς περί της ζωτικότητος της Ελληνικής φυλής και δη:—Περί της Παλαιάς Ελλάδος εθνολογικώς.—2) Περί της Νέας Ελλάδος. 3) Περί της Νεωτάτης Ελλάδος. 4) Παλαιάς και Νέας Ελλάδος. Βιομηχανία—Γεωργία. Εμπορία. Ναυτιλία (επί τη βάσει στατιστικών). 5) Περί εμπορικής εκπαιδεύσεως. 6) Νεωτάτης Ελλάδος Πλουτοπαραγωγή και Εμπορία. 7) Συμπέρασμα. Μεθοδολογικοί παρατηρήσεις.

είναι Ισότιμος προς την ιστορίαν του πολιτισμού, καθ' όσον διδάσκει τα στοιχεία δι' ων καθίσταται στενώτερος ο υλικός και ηθικός σύνδεσμος μεταξύ των διαφόρων λαών της γης. Διά τούτο ο διδάσκων δέον μετά προσοχής να τονίζη τηνέρευνανδι' αυτενεργείας των μαθητών, των διαφόρων λαών από απόψεως ηθών και εθίμων και από απόψεως γενικής πνευματικήςεπιδόσεως,ναέχηδε ως βάσιν εις πάσαν εμπορικήν εκδήλωσιν σχετικόν τινά όρον επί της γενικής Ιστορίας. Επειδή ο ως άνω σύνδεσμος κατ' εξοχήν οικονομολογικόν χαρακτήρα φέρει κατά την εποχήν των νεωτέρων χρόνων, δέον να αναπτύσσωνται εκτενέστερον αι Νεώτεραι περίοδοι, συντόμως δε αι των Αρχαίων και Μεσαιωνικών χρόνων, ιδία δε τα αφορώντα την Ελληνικήν Εμπορίαν, εις ηνπληντης πλουτολογικής και εθνικήν ιδιότητα μετά υπερηφανίας δέον ο διδάσκων να αποδίδη.

12) ΓΕΝΙΚΑΙ ΑΡΧΑΙ ΔΙΚΑΙΟΥ

Στοιχειώδεις αναγκαίαι γνώσεις γενικών αρχών Αστικού Δικαίου, Πολιτικής Δικονομίας. Συνταγματικού Δικαίου κλπ. προσαρμοζόμενα προς την διδασκαλίαν του Εμπορικού Δικαίου και απαραίτητοι δι' αυτήν,ανάλογοιδε πάντοτε προς τας δυνάμεις και την αντίληψιν των μαθητών εκάστης σχολής κατάτηνκρίσιν του διδάσκοντος καθηγητού. 13) ΕΜΠΟΡΙΚΟΝ ΔΙΚΑΙΟΝ Α' Σκοπός.

Σκοπός της διδασκαλίας του εμπορικού δικαίου εν ταις εμπορικαίς σχολαίς είναι η εκμάθησις των νομικών εκείνων κανόνων, δι' ων διέπεται η εμπορία καθ' απάσας τας σχέσεις αυτής. Είναι απαραίτητος δε η διδασκαλία αύτη, δεδομένου ότι διά την εμπορίαν και τους εμπορους καθιερώθη υπό της Πολιτείας ιδία νομοθεσία διάφορος εκείνης, ήτις διέπει τας σχέσεις των μη εμπόρων. Β'. Διδακτέα ύλη.

Τάξις

Γ'.

(2 ώραι καθ' εβδομάδα).

Ορισμόςκαιδιακρίσεις της εμπορίας. Περί του εμπορικού δικαίου γενικά. Ιστορία και πηγαί του εμπορικού δικαίου. Πηγαίτουελληνικούεμπορικού δικαίου. Εμπορικαί πράξεις.—Περί εμπορικών πράξεων. Διάφορα είδη α Απαρίθμησις και ανάλυσις των εμπορικών πράξεων. Πρακτικαί συνέπειαι διακρίσεως εμπορικών πράξεων. Έμποροι.—Τι καλούνται έμποροι. Συνέπειαι ιδιότητος εμπόρου. Ικανότης προςτοεμπορεύεσθαι.Οιάνηλικοιωςέμποροι.Αιύπανδροιγυναίκες. Απαγόρευσις εμπορίας. Μονοπώλια. Δημοσιεύσεις, εις ας υποχρεούνται οι έμποροι. Απώλεια εμπορικής ιδιότητος. Εμπορικά βιβλία.—Περί εμπορικών βιβλίων γενικά. Διατυπώσεις ποδεικτική δύναμις. Περί εμπορικών και βιομηχανικών σημάτων. Αλληλόχρεος λογαριασμός. Εταιρείαι.—Περί Εταιρειών γενικώς. Περί εμπορικών Εταιρειών. Σ στασις, οργανισμός, διοίκησις εμπορικών Εταιρειών. Διάλυσις εμπορικών Ε ταιρειών, εκκαθάρισις και διανομή εταιρικής περιουσίας. Παραγραφή αγωγών κατά συνεταίρων. Διεκδίκησις ανωνύμων τίτλων. Χρηματιστήρια.—Περί χρηματιστηρίων συμφώνως προς τον νόμον 1308. Παραγγελιοδόχοι.—Περί παραγγελίας εν γένει. Παραγγελιοδόχοι. Δικαιώματα και υποχρεώσεις αυτών. Προνόμιον παραγγελιοδόχου. Ασφαλιστήριος

στήριος ρήτρα. Παραγγελιοδόχοι μετακομίσεως και αγωγιάται. Μεταφορά διά των σιδηροδρόμων. Λύσις παραγγελίας. Τ ά ξ ι ς Δ' (2 ώραι καθ' εβδομάδα) Περί αποδείξεως.—Γενικοί κανόνες συστάσεως και αποδείξεως εμπορικών συναλλαγμάτων. Έννοια εμπορικού συναλλάγματος. Δημόσια και ιδιωτικά έγγραφα επί των εμπορικών συναλλαγμάτων. Ειδικά αποδεικτικά μεσα, τιμολόγια, αλληλογραφία, μεσιτικαί αποδείξεις, μαρτυρικαί αποδείξεις. Αγοραπωλησία, ορισμός και σπουδαιότης, στοιχεία. Συναλλαγματικαί.—Συνάλλαγμα συναλλαγής. Τιμή συναλλαγής. Στοιχεία συναλλαγματικής. Λήξις, χαρτοσήμανσις, δευτερεύοντες όροι συναλλαγματικής. Συνέπειαι συναλλαγματικής, υποβολή. Οπισθογράφησις, είδη αυτής. Πρόβλεψις, αποδοχή, κατά παρέμβασιν, τριτεγγύησις. Αλληλεγγύη προσώπων. Πληρωμή συναλλαγματικής, κατά παρέμβασιν. Καθήκοντα και δικαιώματα κομιστού. Διαμαρτύρησις. Επισυναλλαγματική. Γραμμάτια εις διαταγήν, εις κατοικίαν, χρηματικά εντάλματα, πιστωτικαί επιστολαί, επιταγαί τραπεζικαί (νόμος 1338 του 1918). Παραγραφή συναλλαγματικών και γραμματίων εις διαταγήν. Ασφάλισις.—Ασφαλιστική σύμβασις, κατά τον νόμον ΓΨΙΖ' (1910). Εμπορικά Επιμελητήρια.—Κατά τον νόμον 184 (1914). Περί πτωχεύσεως, απλής χρεωκοπίας και δολίας χρεοκοπίας αι απαραίτητοι δι' αποφοίτους των εμπορικών σχολών γενικαί γνώσεις.

αι γενικαί γνώσεις. Γ' Μεθοδολογικοί οδηγίαι.

Η διδασκαλία του εμπορικού δικαίου δέον να γίνηται κατά μεθοδικόν καιεπαγωγόντρόπον, κανονίζοντος του οικείου καθηγητού κατά τας περιστάσεις την ανάπτυξιν και διδασκαλίαν εκάστου θέματος. παρατίθενται υπό γενικωτέραν μάλλον μορφήν, ώστε ο καθηγητής να κανονίζη κατά τας περιστάσεις και ιδίως αναλόγως της αντιλήψεως των μαθητών την διδακτέαν ύλην εξ εκάστου των οριζομένων εν τω αναλυτικώ προγράμματι θεμάτων. Προκειμένου μάλιστα περί πτωχεύσεως, χρεωκοπίας, και θαλασσίας εμπορίας εν τω προγράμματι ετέθησαν απλώς αι λέξεις γενικαί γνώσεις, αφίεται όμως εκάστοτε εις την κρίσιν του καθηγητού η κατά τας δυνάμειςτουμαθητού

εκτενεστέρα ή περιληπτικωτέρα διδασκαλία των μερών αυτών του εμπορικού δικαίου. 14) ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Α' Σκοπός.

Η διδασκαλία του μαθήματος της Πολιτικής Οικονομίας εν ταις εμπορικαίς σχολαίς σκοπόν έχει την επιστημονικήν έρευναν της παραγωγής, κυκλοφορίας, διανομής και καταναλώσεως του πλούτου, εις την επίτευξιν των οποίων κατά μέγα μέρος συντελούσι τα περί την εμπορίαν ασχολούμενα πρόσωπα. Β' Διδακτέα ύλη

Τάξις

Γ'

(2 ώραι καθ' εβδομάδα). ΟρισμόςτηςΠολιτικής Οικονομίας. Ιστορία αυτής. Νεώτεροι χρόνοι. Εμποροκρατικόν και φυσιοκρατικόν σύστημα. Σχέσις της Πολ. Οικονομίας προς τας λοιπάς επιστήμας. Αμφισβητήσεις και προλήψεις. Περί παραγωγής Διαίρεσις της Πολιτικής Οικονομίας. Παραγωγή και συντελεσταί αυτής (Φύσις, εργασία, κεφάλαιον) και ανάπτυξις των συντελεστών. Περιβάλλον, έδαφος, υπέδαφος, πρώται ύλαι, κινητήριοι δυνάμεις. Εργασία.—Ορισμός και διακρίσεις εργασίας. Καταμερισμός των έργων. Πλεονεκτήματα, μειονεκτήματα, όροι καταμερισμού. Τοπικός καταμερισμός, κληρονομικός καταμερισμός. Περί μηχανών. Αντιδράσεις κατά των μηχανών και μομφαί. Γενικαί γνώσεις περί βιομηχανίας. Διάφοροι εποχαί του πολιτισμού. Περί κεφαλαίου.—Ορισμός και είδη κεφαλαίου. Άϋλα κεφάλαια. Κυριώτεραι μορφαί του κεφαλαίου. Το κεφάλαιον εν τη ιστορία. Σύγκρισις παραγωγικότητος των στοιχείων της παραγωγής. Επιχείρησις και επιχειρηματίας. Μεγάλη και μικρά επιχείρησις η μεγάλη και μικρά παραγωγή και εφαρμογή εν τη βιομηχανία. Συγκοινωνία κατά τους αρχαιοτέρους χρόνους και νυν και προσαρμογή αυτής εν τω εμπορίω και τη βιομηχανία. Περί κυκλοφορίας Έννοια της κυκλοφορίας. Περί ανταλλαγής εν γένει. Περί αξίας. Νόμος προσφοράς και ζητήσεως. Περί τιμής. Περί νομίσματος. Γένεσις νομίσματος. Ουσιώδεις όροι καλού νομίσματος. Νομισματική μονάς. Διμεταλλισμός και μονομεταλλισμός. Λατινική νομισματική Ένωσις.

Περί πίστεως. Ιδιωτική πίστις. Παραγωγική και καταναλωτική. Ωφέλεια της πίστεως. Περί τραπεζών, Εργασίαι τραπεζιτικαί. Καταθέσεις και προεξοφλήσεις. Έκδοσις τραπεζικών γραμματίων. Δευτερεύουσαι τραπεζικαί εργασίαι. Διάφορα είδη τραπεζών. Δημοσία πίστις. Δάνεια του Κράτους. Χρεωλύσια. Χαρτονόμισμα. Διαφορά τραπεζογραμματίων και χαρτονομισμάτων. Τάξεις επιδιδόμεναι ειδικώς εις την ανταλλαγήν των εμπορευμάτων. Παλαιότεροι και νεώτεροι χρόνοι. Πανηγύρεις. Χρηματιστήρια εμπορευμάτων. Χονδρικόν και λιανικόν εμπόριον. Εμπορικά συστήματα. Ελεύθερον, προστατευτικόν. Εμπορικαί κρίσεις. Αίτια αυτών. Εμπορικαί συμβάσεις. Τ ά ξ ι ς Δ'. (Ώραι 2 καθ' εβδομάδα) Περί διανομής. Διανομής ορισμός και έννοια. Μεταξύ τίνων παραγόντων διανέμεται ο πλούτος και υπό τίνων εκπροσωπούνται εν τη κοινωνία οι παράγοντες ούτοι. Η μερίς του γαιοκτήμονος (έγγειος πρόσοδος). Περί ιδιοκτησίας. Μεγάλη και μικρά ιδιοκτησία. Τρόποι καλλιεργείας. Αγροτικοί συνεταιρισμοί. Η μερίς του εργάτου (ημερομίσθιον), μισθός, Σιδηρούς νόμος, Λασσάλ. Αύξησις ημερομισθίων, συμμετοχή εις τα κέρδη κλπ. Τρόποι βελτιώσεως καταστάσεως του εργάτου, Επαγγελματικά σωματεία. Ομοσπονδίαι,εργατικάκέντρα, απεργίαι. Είδη εργατικών συνεταιρισμών. Αγροτικοί συνεταιρισμοί. Τράστ. Καρτέλ. Η μερίς του κεφαλαίου (τόκος). Η μερίς του επιχειρηματίου η εργολάβου. Η μερίς του Κράτους(φόρος).Το Κράτος υπό δημοσιονομικήν έποψιν, περί φόρων, περί προϋπολογισμού του Κράτους. Περί καταναλώσεως Ορισμός καταναλώσεως. Δικαιώματα και υποχρεώσεις καταναλωτού. Συνεργατικαί Εταιρείαι καταναλώσεως. Αποταμίευσις. Ταμιευτήρια. Περί ασφαλίσεως.Περί πληθυσμού. Θεωρία του Μάλθου. Περί πενίας. Περί πολυτελείας. Γ' Μεθοδολογικοί οδηγίαι.

Η διδασκαλία των οικονομικών μαθημάτων εν ταις εμπορικαίς σχολαίς πρέπει να γίνηται όσον το δυνατόν ευρυτέρα, αλλά και κατά τρόπον σαφή και πρακτικόν μετά παραδειγμάτων, εφαρμογών, και στατιστικών, λαμβανομένων εκτηςοικονομικής ζωής της Ελλάδος. Η ανάπτυξις η σύμπτυξις τούτου η εκείνου του θέματοςαφίεταιειςτην κρίσιν του καθηγητού λαμβανομένων υπ' όψει της αντιλήψεως και των δυνά-

δυνάμεωντωνμαθητών. Δύναται δ' επίσης ο καθηγητής κατά την διδασκαλίαν να προτάσση και επιτάσση κατά την κρίσιν του την ανάπτυξιν των εν τω αναλυτικώ προγράμματι οριζομένων θεμάτων της Πολ.Οικονομίας.Τοαυτόδε σύστημα της αναπτύξεως η συμπτύξεως προτάσεως ή επιτάξεως της διδασκαλίας των θεμάτων κατά την κρίσιν του δύναται ο καθηγητήςναεφαρμόσηκαι εν τη διδασκαλία του εμπορικού δικαίου και των γενικών αρχών του δικαίου. 15) ΚΑΛΛΙΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΔΑΚΤΥΛΟΓΡΑΦΙΑ I. ΚΑΛΛΙΓΡΑΦΙΑ

Α' Σκοπός.

Διά της διδασκαλίας του μαθήματος της Καλλιγραφίαςενταιςεμπορικαίς σχολαίς επιδιώκεται η παρά των μαθητών βαθμιαία απόκτησις της αναγκαίας δεξιότητος ου μόνον προς καλλιτεχνικήν γραφήν των στοιχείων της Ελληνικής και Γαλλικής αλφαβήτου και των Αραβικών ψηφίων εν τη τηρήσει των λογιστικών βιβλίων και συντάξει εμπορικών εγγράφων παντός είδους,αλλάκαι προς ταχείαν ρυθμικήν και ευανάγνωστον γραφήν καθόλου. Β' Διδακτέα ύλη.

Τ ά ξ ι ς Α'. (3 ώραι καθ' εβδομάδα) 1. Καλλιγραφία (2 ώραι καθ' εβδομάδα) α' Πλαγία γραφή (η συνήθης στάσις του σώματος και χειρισμός της γραφίδος).—Σχηματισμός των γραμμάτων (μικρών κεφαλαίων) εις διάφορα μεγέθη κατά την γενετικήν αυτών σειράν. Ασκήσεις εις λέξεις και φράσεις διαφόρων μεγεθών (εν τε τη Ελληνική καιτηΓαλλική) επί των δεδιδαγμένων γραμμάτων, β') Στρογγύλη γραφή (ronde). Σχηματισμός των διαφόρων γραμμάτων αυτής και ασκήσεις και φράσεις διαφόρων μεγεθών εν τη Ελληνική. 2) Ταχυγραφία (1 ώρα καθ' εβδομάδα) Συστηματικαί ασκήσεις χωρούσαι απότωναπλώνσυμπλεγμάτων εις πλήρεις λέξεις και φράσεις. Γραφή καθ' υπαγόρευσιν, βραδείαν το πρώτον και είτα ταχυτέραν, περικοπών κειμένου και εμπορικών επιστολών επί των ήδη γνωστών ειδών γραφής. Τ ά ξ ι ς Β'. (2 ώραι καθ' εβδομάδα) 1) Καλλιγραφία (1 ώρα) α'.) Επανάληψις των εν τη Α' τάξει διδαχθέντων, β') Στρογγύλη γραφή Γαλλική. Σχηματισμός των γραμμάτων.Ασκήσειςεις λέξεις διαφόρων μεγεθών, γ') Κάθετος Ελληνική γραφή (κατά το Αγγλικόν εμπορικόν σύστημα), Σχηματισμός των γραμμάτων αυτής.—Σχετικαί ασκήσεις. 2) Ταχυγραφία (1 ώρα). Ασκήσεις γραφής καθ' υπαγόρευσιν διαφόρων Εμπορικών εγγράφων.

Τάξις

Γ'.

(1 ώρα καθ' εβδομάδα εναλλάξ. Καλλιγραφία και Ταχυγραφία εις τας σχολάς αρρένων και 2 ώραι εις τας των Θηλέων) 1) Καλλιγραφία. α') Επανάληψις των εν τη Β' τάξει διδασκομένων, β') Γοτθική γραφή (γωνιώδης). Σχηματισμός των γραμμάτων αυτής και ασκήσεις ειςεμπορικάςλέξεις με Ελληνικούς χαρακτήρας, γ') Γραφή διαφόρων εγγράφων εμπορικών με τους ήδη γνωστούς χαρακτήρας. 2) Ταχυγραφία. Ασκήσεις γραφής καθ' υπαγόρευσιν διαφόρων εμπορικών εγγράφων. Τ ά ξ ι ς Δ'. (1 ώρα καθ' εβδομάδα Αρρένων και Θηλέων.) Καλλιγραφία. α') Επανάληψις των εν τη Γ' τάξει διδασκομένων, β') Γοτθική γραφή. Σχηματισμός των Λατινικών γραμμάτων. Ασκήσεις εις εμπορικάς λέξεις διαφόρων μεγεθών, γ') Καλλιγραφική παρασκευήεμπορικώνεγγράφων (συναλ)κών, γραμ)ων, πινάκων κλ.). Μεθοδολογικοί οδηγίαι.

Ο διδάσκων δέον να προβαίνη εις το έργον του κατά τας καθιερωμένας αξιώσειςτηςμεθοδικής διδασκαλίας, να επιμένη δε εις την άσκησιν των μαθητων κατά πρωτεύοντα λόγον εις τα συνηθέστερα και χρησιμότερα είδη γραφής διά τας ανάγκας του καθόλου εμπορίου, ως λ.χ. εις την ελευθέραν γραφήν και την στρογγύλην ολιγώτερον δε εις τα λοιπά είδη αυτής. Επίσης η ταχυγραφία η αποτελούσα τον τελικόν σταθμόν κατευθύνσεως του μαθήματος της καλλιγραφίας, πρέπει να διδαχθή μετά προσοχής ιδιαζούσης αναλόγως προς την σπουδαιότητα ταύτης διά την παρά τω εμπορίω γραφικήν ενέργειαν. Προκειμένου να ορίση ο διδάσκων τον μέσον βαθμόν του μαθητού εις το μάθημα τούτο τον σημειωθησόμενον εν τω ελέγχω προόδου και διαγωγής θα λαμβάνη υπ' όψει και απάσας τας γραπτάς εργασίας ας ο μαθητής έχει παρασκευάσει εις τα διάφορα διδασκόμενα μαθήματα. Κατά την εξέτασιν ταύτην πρωτίστως θα έχη υπ' όψει την εν τοις τετραδίοις ενυπάρχουσαν τάξιν, καθαριότητα και το ευανάγνωστον της γραφής. 11. ΔΑΚΤΥΛΟΓΡΑΦΙΑ

Α' Σκοπός.

Διά της διδασκαλίας του μαθήματος της δακτυλογραφίας εν ταις μέσαις εμπορικαίς σχολαίς επιδιώκεται ο εξής σκοπός. α') Η από μηχανικής απόψεως ευχερής χρήσις γραφομηχανήςεκτων συνήθως απαντωμένων συστημάτων εν τω εμπορίω.

β') Η από καλλιτεχνικής απόψεως τελεία απόδοσις παντός εμπορικού εγγράφου. γ') Η ακριβής απόδοσις του δακτυλογραφημένου κειμένου μεθ' όλων των οικείων ειδικών ορών των συντομιών κ.ο.κ. δ') Η απόκτησις ικανής δεξιότητος προς ταχείαν και άπταιστον δακτυλογράφησα παντός κειμένου ου μόνον επί τη βάσει προσχεδίου, γραπτού και καθ' υπαγόρευσιν, αλλά και από ελευθέρας σκέψεως του μαθητού, όστις έχων υπ' όψιν τα αναγκαία στοιχεία σχεδιάζει εν τω νω το κείμενοντουεγγράφουκαι συγχρόνως δακτυλογραφεί τούτο. Β' Διδακτέα ύλη

Τ ά ξ ι ς Α'. (3 ώραι καθ' εβδομάδα κατά την διάρκειαν του μαθήματος της καλλιγραφίας). 1. Τεχνικαί γνώσεις. Πλήρης και πρακτική σπουδή του χειρισμού των εν τη σχολή χρησιμοποιουμένων γραφομηχανών. 2. Ασκήσεις δεξιότητος των δακτύλων. Σπουδήτουαλφαβήτου(απλού και διπλού). Απόστασις των σειρών, περιθώρια, κίνησις της ταινίας κλ.π. θώσεις. Γραφή φράσεων εμπορικού χαρακτήρος και μικρώνεπιστολώνήεγγράφων. Τ ά ξ ι ς Β'. (2 ώραι καθ' εβδομάδα κατά την διάρκειαν του μαθήματος της καλλιγραφίας). Ασκήσεις γραφής προς προαγωγήν της ευκινησίας των δακτύλων. Διάταξις εγκυκλίων και άλλων εμπορικών επιστολών, τιμολογίων, πινάκων αριθμητικών. Διάταξις επικεφαλιδίων κλπ. Ασκήσεις εις την δακτυλογράφησιν τοιούτων εγγράφων. Τ ά ξ ι ς Γ'. (Εις τας Σχολάς Αρρένων 1 ώρα καθ' εβδομάδα εις δε τας των θηλέων 2 ώραι). Κατά την διάρκειαν ωσαύτως του μαθήματος της Καλλιγραφίας. 1. Ασκήσεις προς την ακριβή και ταχείαν δακτυλογράφησιν εμπορικών επιστολώνκαιάλλωνεγγράφωνα') από χειρογράφων και β') καθ' υπαγόρευσιν εν τε τη Ελληνική και τη Γαλλική γλώσση. 2. Λήψις πολλών αντιγράφων του δακτυλογραφομένου εγγράφου ταύτοχρόνως. Τ ά ξ ι ς Δ'. (Εις μεν τας των Αρρένων 1 ώρ. καθ' εβδομάδα, εις δε τας των Θηλέων 2). Κατά την διάρκειαν του μαθήματος της Καλλιγραφίας. Ασκήσειςπροςαπόκτησινδεξιότητος περί τον χειρισμόντηςγραφομηχανής

νής εν τη δακτυλογραφήσει πλήρων εμπορικών εγγράφων παντός τύπου ως επιστολών, τιμολογίων, καταλόγων, γραμματίων, συνλ)κών, εκθέσεων, και ει τινος ετέρου. Λήψις πολλών αντιγράφων. 16) ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗ I. ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ

Α' Σκοπός.

Η διδασκαλία του μαθήματος της γυμναστικής εν ταις εμπορικαίς σχολαίς επιδιώκει τον αυτόν σκοπόν εν και ον τοις σχολείοις της Μέσης Εκπαιδεύσεως. Β' Διδακτέα ύλη

α ) Ε ν ταις σχολαίς Αρρένων. (Εν μεν τη Α' τάξει 3 ώραι, εν δε ταις λοιπαίς 2 καθ' εβδομάδα). Αύτη καθορίζεται συμφώνως προς την των αντιστοίχων τάξεων Τ ε τ ρ α ταξίων δημοσίων Γυμνασίων. β') Ε ν ταις σχολαίς Θηλέων. (2 ώραι καθ' εβδομάδα εν εκάστη τάξει). Αύτη είνε ανάλογος προς την των αντιστοίχων τάξεων τετραταξίου γυμνασίου θηλέων η μη επιτρέποντος του διατιθεμένου χρόνου και χώρου,προςτην τωναντιστοίχωντάξεως Αστικής Σχολής θηλέων διά συμπτύξεως των μαθητριών δύο τάξεων. Παρατηρήσεις.

Καθ' ον χρόνον λόγω κακοκαιρίας δεν δύναται να γίνη εν υπαίθρω διδασκαλία της Γυμναστικής γίνεται αύτη θεωρητικώς εν τη αιθούση της τάξεως. II. ΥΓΙΕΙΝΗ

Α'. Το μάθημα τούτο διδάσκεται εις τας δύο κατωτέρας τάξεις ανά μίαν η δύο ώρας καθ' εβδομάδα λαμβανομένας εκ των ωρών της Γυμναστικής. Β'. Διδάσκονται τα κυριώτερα εκ της ανθρωπολογίας (Σωματολογία μετά υγιεινών παραγγελμάτων) και ιδία τα περί κινήσεως αισθήσεως και ύγιεινής των χώρων διαμονής και συναθροίσεως. Περί των απολυμαντικών προχείρων μέσων. Περί ενδυμάτων. Περί λουτρών. Σχέσις Γυμναστικής και Υγιεινής.

ΚΩΝΣΤ. NT. ΑΔΡΙΑΝΟΣ

40 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 1922 (Β. Διάταγμα/29 Ιουλίου 1922) Κυβέρνηση Ν. Τριανταφυλλάκου Υπουργός Λ. Ρούφος

Περί του διδακτικού προσωπικού και του προγράμματος των μαθημάτων των Δημοσίων Εμπορικών Σχολών ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το άρθρον 17 του νόμου 2261 «περί μέσης εμπορικής εκπαιδεύσεως»καιτοάρθρον2 § γ' του νόμου , Β ' ^ Α ' του 1903, προτάσει του Ημετέρου επί της Εθνικής Οικονομίας Υπουργού, απεφασίσμεν και διατάσσαμε ν

[

]

Άρθρον 3. I. Εις τας κατωτέρω αναφερομένας Δημοσίας Εμπορικάς Σχολάς προστίθενται τα ακόλουθα μαθήματα: α') Η Γερμανική γλώσσα ως προαιρετικόν εις τας σχολάς Αθηνών, Πειραιώς, Θεσσαλονίκης, Πατρών, Κερκύρας, Σύρου, Ηρακλείου, Πύργου, Χαλκίδος, Καβάλλας και Βόλου. β') Η Ιταλική γλώσσα ως προαιρετικόν εις τας σχολάς Αθηνών (αρρένων μόνον), Πειραιώς, Πατρών, Κερκύρας, Πύργου, Ηρακλείου, Χανίων και Ξυλοκάστρου. γ') Η Τουρκική γλώσσα ως προαιρετικόν εις τας σχολάς Ηρακλείου και Θεσσαλονίκης. δ') Η Στενογραφία ως μάθημα υποχρεωτικόν μεν διά τας σχολάς Αθηνών, Πειραιώς, Θεσσαλονίκης, Πατρών και Βόλου διδασκόμενον πέραν των τακτικών σχολικών ωρών, των διατιθεμένων διά την διδασκαλίαν των λοιπών υποχρεωτικών μαθημάτων.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 151, τχ. Α'/20 Αυγούστου 1922 (και διόρθωση ΕτΚ, αρ. 165, τχ. Α'/12 Σεπτεμβρίου 1922).

ε') Η Χειροτεχνία (κοπτική, ραπτική και εργόχειρον) ως υποχρεωτικόν μάθημα εις τας σχολάς θηλέων. στ') Η Οικιακή οικονομία ως υποχρεωτικόν εις τας σχολάς θηλέων, διδασκόμενον εν αυταίς μετά της Πολιτικής Οικονομίας. ζ') Η Υγιεινή (και νοσηλευτική εις τας σχολάς θηλέων) ως υποχρεωτικόν εις πάσας τας σχολάς, αλλά μη βαθμολογούμενον. Το μάθημα τούτο διδάσκεται εις τας δύο κατωτέρας τάξεις, ανά μίαν ώραν καθ' εβδομάδα, λαμβανομένην εκ των ωρών της Γυμναστικής. Δύναται δε ελλείψει σχολικού ιατρού ή άλλου πτυχιούχου Ιατρικής εν τη έδρα της Σχολής να ανατεθή η διδασκαλία τούτου κατά το β' εξάμηνον εις τον καθηγητήν των Φυσικών επί τω κεκανονισμένω επιμισθίω. 2. Συμφώνως τω άρθρω 2 (παραγρ. 8) του νόμου 2261 δι'έκαστοντων προστιθεμένων μαθημάτων συνιστάται ανά μία εδρα διδασκάλου. Άρθρον 4. 1. Η φοίτησις εις τα προαιρετικά μαθήματα επιτρέπεται μόνον ειςτουςμαθητάς, οίτινες έχουσιν επαρκή επίδοσιν εις τα λοιπά μαθήματα και εφ' όσον κρίνονται από του Συλλόγου των καθηγητών ικανοί να παρακολουθήσωσιν άνευ βλάβης της υγείας αυτών. 2. Εις έκαστον μαθητήν δεν επιτρέπεται φοίτησις εις πλείονατουενόςεκ των προαιρετικών μαθημάτων. 3. Οι εγγεγραμμένοι εις τα προαιρετικά μαθήματα υποχρεούνται να φοιτώσιν εις αυτά καθ' όλον το σχολικόν έτος, δυνάμενοι να απαλλαγώσι της φοιτήσεως μόνον κατόπιν αποφάσεως του Συλλόγου των καθηγητών. Αι απουσίαι τωνεγγραφομένωνειςταμαθήματα ταύτα λογίζονται ως απουσίαι εις υποχρεωτικά μαθήματα.

[

]

Α'. Σχολαί αρρένων. Μαθήματα

Θρησκευτικά Εμποριολογία Εμπορ. (Λογιστική) Αλληλογρ. Εμπορευματολογία Ελληνικά Μαθηματικά Γαλλικά Αγγλικά

ώραι καθ' εβδομάδα και τάξεις Σύνολ, Α' Β'. Γ'. Δ'. ωρών 1 3 —

6 4 5 —

—

4 —

6 4 5 5

1

—

5

6

18

2 5 4 4 5

3 4 3 5 6

5 21 15 19 16

Μαθήματα

ώραι καθ' εβδομάδα Β'. Γ' Α'.

και τάξεις Σύνολ ωρών Δ'.

Φυσ. Ιστορία Φυσικά

3

2

Πειρ.

8

2 2 Γεωγραφία Γεν. Ιστορία 2 2 Ιστορία του εμπορίου Εμπ. Δίκαιο Πολ. Οικονομία 3 2 και Δακτυλογραφία Καλλιγραφία 2 3 Γυμναστική και Υγιεινή Σύνολον 32 35 Στενογραφία Β'. Σχολαί θηλέων

2

1

3 Στοιχ. Χημείας

2 2 1 2

2 2 2 1 2

7 4 2 4 4 7 9

—

36 3

37 3

6

—

—

—

1

—

—

—

—

—

—

1 Εμποριολ. Εμπορικά Λογιστική 3 Αλληλογρ. Εμπορευματολογία Ελληνικά 6 Μαθηματικά 4 5 Γαλλικά Αγγλικά Φυσ. Ιστορία 2 Φυσικά Στοιχ. Χημείας Γεωγραφία 2 Γεν. Ιστορία 2 Ιστορία του Εμπορίου Εμπορ. Δίκαιον — και Πολιτική Οικιακή Οικονομία Καλλιγραφία και Δακτυλογραφία 3 Χειροτεχνία (κοπτική, ραπτική, εργόχειρον) 2 Γυμναστική και υγιεινή (και στοιχ. νοσηλευτικής) 2 Σύνολον 32 Στενογραφία Θρησκευτικά

—

—

—

—

3

—

— —

5

5

16

5 4 4 5

2 5 3 4 4

2 4 3 5 4

4 21 14 18 13

3

2

—

2 2

2

1 2 2

2 1 2 2

2

2

2

8

2 34

3 36 3

3 36 3

10

— —

— —

1

7 6 4 2 2 4 9

—

1

Πειρ. —

—

6

2. Τα προαιρετικά μαθήματα εις τε τας σχολάς θηλέων και αρρένων κατανέμονται ως εξής: Γερμανικά Ιταλικά Τουρκικά

3 2 2

3 2 2

4 3 3

4 3 3

Άρθρον 7. Οι διδάσκοντες οφείλουσι να ακολουθώσι διά την διδακτέαν εν εκάστωμαθήματι ύλην εν όλαις αυτού ταις λεπτομερείαις το από 20 Φεβρουαρίου 1922 καταρτισθέν και εις ίδιον τεύχος εκδοθέν αναλυτικόν πρόγραμμα των διδασκομένων μαθημάτων εν ταις Εμπορικαίς Σχολαίς. Άρθρον 8. 1. Ε κ του Β. διατάγματος της 15 Αυγούστου 1921 «περί οργανισμού των Δημοσίων Εμπορικών Σχολών» καταργούνται τα άρθρα 2, 3, 4, 5, 6, 7 και εκ του άρθρου 37 τα εδ. 3 και 4. 2. Η ισχύς του παρόντος διατάγματος άρχεται από της δημοσιεύσεώς του. παρόντος διατάγματος. ΕΝΑΘΉΝΑΙςΤΗ29 ΙΟΥΛΊΟΥ 1922. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β. Ο ΕΠΊ ΤΗς ΕΘΝ. ΟΙΚΟΝΟΜΊΑς ΥΠΟΥΡΓΌς Α. Κ. ΡΟΥΦΟΣ

41 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 1925 (Π. Διάταγμα/30 Δεκεμβρίου 1925) Κυβέρνηση Θ. Πάγκαλου ΥπουργόςΓ. Σεχιώτης

Περί λειτουργίας των Μέσων Εμπορικών Σχολών ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Έχοντες υπ' όψει τα άρθρα:

α') 17 του νόμου 2261 «περί Μέσης Εμπορικής Εκπαιδεύσεως», β') 5 του νόμου 2648 «περί διδάκτρων και τελών Εμπορικής Εκπαιδεύσεως», γ') 2 εδάφ. γ' του νόμου , Β ^ Α ' «περί Εμπορικών σχολών», δ') 1, 2, 3 του νόμου 3336 «περί συμπληρώσεως της νομοθεσίαςτηςΕμπορικής Εκπαιδεύσεως». ε') 3 και 4 του από 20 Νοεμβρίου 1925 Ν. Διατάγματος «περί προσθήκης διατάξεών τίνων εν τη κειμένη νομοθεσία περί εμπορικής Εκπαιδεύσεως» και εν συνδυασμώ προς τας λοιπάς ισχυούσας γενικάς διατάξεις των άνω νόμων, ωςεπίσηςκαιτωννόμων 2494 «περί του προσωπικού των πολιτικών Υπουργείων» και 2258 «περί οργανισμού της Κέντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου της Εθνικής Οικονομίας» ως ούτος εκωδικοποιήθη διά του από 2 Φεβρουαρίου 1922 Διατάγματος, προτάσει του Ημετέρου επί της Εθνικής Οικονομίας Υ πουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν: ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'.

Άρθρον 1. 1. AI εν Ελλάδι λειτουργούσαι Δημόσιαι Εμπορικαί Σχολαί είναι τετρατάξιοι, ευρίσκονται δ' εν τη εκπαιδευτική τάξειεναντιστοιχίαπρος τα τετρατάξια Γυμνάσια της Μέσης Κλασσικής Εκπαιδεύσεως. 2. Εκάστη τάξις της τετραταξίου Εμπορικής Σχολής επιτρέπεται δι' αποφάσεωςτουΥπουργού της Εθνικής Οικονομίας, είτε κατά πάντα τα διδα-

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 63, τχ.Α ' / 1 8Φ ε β ρ ο υ α ρ ί ο υ1926.

διδασκόμενα μαθήματα, είτε κατ' ένια τούτων να διαιρεθή εις δύο τμήματα, ότα οαριθμόςτωνμαθητών αυτής υπερβαίνη τους 35, εις τρία δ' όταν υπερβαίνη τους 70 και ούτω καθεξής. 3. Αι Δημόσιαι Εμπορικαί Σχολαί είναι η αρρένων ή θηλέων και μικταί εν αις πόλεσι δεν υπάρχει ιδρυμένη Δημοσία Εμπορική Σχολή θηλέων η όπου δενυπάρχειεπαρκής αριθμός προς λειτουργίαν ιδίας Σχολής κατά φύλον. Διδασκόμενα μαθήματα

Άρθρον 6. 1. Τα εν εκάστη τετραταξίω μέση Εμπορική Σχολή διδασκόμενα μαθήματα είναι τα υπό των νόμων καθωρισμένα και τα υπό των εκάστοτε διαταγμάτων προστεθέντα και εν τω παρόντι περιλαμβανόμενα, υποχρεωτικά και προαιρετικά, κοινά διά τας Σχολάς αμφοτέρων των φύλων και ίδια διά της των θηλέων, εισί δε τα εξής. Α) Υποχρεωτικά διά τας Σχολάς αμφοτέρων των φύλων: 1) Θρησκευτικά, 2) Ελληνικά, 3) Μαθηματικά, 4) Εμπορευματολογία μετά στοιχείων Φυσικής Ιστορίας, Φυσικής Πειραματικής και Χημείας, 5) Γαλλικά, 6) Αγγλικά, 7) Γενική Ιστορία, 8) Ιστορία του Εμπορίου, 9) Γεωγραφία, 10) Εμπορικά: Εμποριολογία, Λογιστική, Αλληλογραφία, 11) Εμπορικόν Δίκαιον, 12) Πολιτική Οικονομία, 13) Καλλιγραφία και Δακ γραφία, 14) Γυμναστική, 15) Υγιεινή, 16) Στενογραφία επί πλέον δε διά τας καθαρώς Σχολάς θηλέων, 17) Χειροτεχνία (Κοπτική, Ραπτική, Εργόχειρον κλπ.) 18) Νοσηλευτική (της διδασκαλίας αυτής περιλαμβανομένης εν τη της Υγιεινής), 19) Οικιακή Οικονομία (της διδασκαλίας ταύτης περιλαμβανομένης εν τη της Πολιτικής Οικονομίας). Β') Προαιρετικά: 1) Η Γερμανική γλώσσα εις δύο των εν Αθήναις ΣχολώνΑρρένωνκαι μίαν θηλέων (εις ας δύνανται να προσέρχωνται προς διδασκαλίανκαιτωνάλλων Σχολών οι μαθηταί), εις την Α' εν Πειραιεί Σχολήν Αρρένων, εις την εν Θεσσαλονίκη, Πάτραις, Ηρακλείω, Βόλω και Καβάλλα. 2) Η Ιταλική γλώσσα εις μίαν των εν Αθήναις ΣχολώνΑρρένων,εις μίαν των εν Θεσσαλονίκη Δημοσίων η ανεγνωρισμένων, εις την Σχολήν Ιωαννίνων και την της Κερκύρας. 3) Η Σερβική γλώσσα εν μιά σχολή της Θεσσαλονίκης και τη της Κοζάνης. 2. Εκ των άνω οριζομένων μαθημάτων συνιστώσιν ανά μίαν εδραν: καθηγητού μεν 1) τα Ελληνικά—Ιστορία—Θρησκευτικά, 2) τα Μαθηματικά, 3) ηΕμπορευματολογίαμετά των Φυσικών μαθημάτων και της Γεωγραφίας, 4) τα Γαλλικά, 5) τα Αγγλικά, 6) τα Εμπορικά (Λογιστική—Εμποριολογία, Εμπ. Αλληλογραφία).

Διδασκάλου δε 1) η Καλλιγραφία και Δακτυλογραφία, 2) η Γυμναστική, ωςενάρθρω2 του νόμου 2261 ορίζεται. 3. Οσάκις διά την διδασκαλίαν των προστιθεμένων είτε υποχρεωτικών, είτε προαιρετικών μαθημάτων αι διατιθέμεναι ώραι είναι άνω των 8 επιτρέπεται να διορίζωνται διδάσκαλοι των μαθημάτων τούτων δημιουργουμένης ούτω δι' έκαστον αυτών μιας εισέτι έδρας διδασκάλου, ως εν εδαφ. 8 του άρθ του νόμου 2261 ορίζεται. 4. Εν αις Σχολαίς έχουσι προστεθή τρία τουλάχιστον τμήματα, λόγω διαιρέσεως τάξεων, ως εν εδαφ. 2 του άρθρου 1 του παρόντος ορίζεται, επιτρέπεται να συνιστάται παρ' εκάστη των υπό του εδαφ. 2 του άρθρου τούτου οριζομένων εδρών και δευτέρα του μαθήματος, διά το όποιον και διηρέθη η τάξις. Κατανομή διδασκομένων μαθημάτων Άρθρον 7. 1. Τα μαθήματα κατανέμονται κατά τάξεις και εβδομαδιαίας ώρας εν ταις Σχολαίς αρρένων και θηλέων ως εξής: Σύνολον ωρών

Ώραι καθ' εβδομάδα και κατά τάξεις ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Σχολαί

Σχολαί

Αρρένων Β'

Θηλέων

Γ'

Δ'

Α'

Β'

Γ'

Δ'

3 2

2

5 1 2

5 1 2

3 2

2 2

Ελληνικά Θρησκευτικά Νεοελληνικά (εκθέσεις ασκήσεις) Αρχ. Ελληνικά Γεν. Ιστορία Ιστορία του εμπορίου . .

1 5 1 2

5 1 2

1

2

1

1

15

15

6

6 4

1

4 2

3

15

14

2 3

2 3

2

Μαθηματικά

Στοιχ. Γεωμετρίας Στοιχ. Αλγέβρας . . . . Οικονομ.Άλγεβρα. . . Εμπορευματολογία Μετά στοιχείων Φυσικής Ιστορίας Χημείας

2

Σύνολον Ώραι καθ' εβδομάδα και κατά τάξεις Α

'

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Σχολαί Αρρένων

Εμπορευματολογία τική

Σχολαί Θηλέων

....

2

1 1

2 5

2 5 5

Εμποριολογία 2 Λογιστική και ασκήσεις 2 Αλληλογραφία

2 2

ωρών 3 -

2 1

1

3

1

2 4

3

7 19 16

7 18 13

1 1 2 1 1 1 6 3 4 2 2 3 4 11 1 1 1 1 2

5 11 2

Γεωγραφία

Γενική,

Φυσική,

Μα-

κή-Οικονομική . . . . Γαλλικά Αγγλικά

2 4 5

1 5 6

2 5

2 4 5

2 4 4

1 5 4

Εμπορικά

Νομικά

Εμπορικόν Δίκαιον . . . Πολ. Οικονομία

2 2 2 2

1

2 2

4 2 4

3 4

Τεχνικά

Καλλιγραφία Δακτυλογραφία Στενογραφία Χειροτεχνία Υγιεινή

3 2

^I lj 1

Γερμανική

\

1

2

^ 2 2

1 36

34

ρ, ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

<[

Ώραι

36

34

36

^1 1 1 ^ ^ 1J 2 2 1 1 2 4 4 3 2 2 8 1 1 1 2 3 36 36 36 142 142

Σχολαί Αρρένων και Θηλέων , καθ εβδομάδα και κατά τάξεις Β' Α' Γ' Δ'

3 2 2

3 2 2

3 3 3

3 3 3

η

Γερμανική Ιταλική . Σερβική .

καθ' ομάδας Α' ομάς

Β' ομάς

3 3 3

3 3 3

2. Εκτός των υπό του άνω προγράμματος οριζομένων μαθημάτων και ωρών,τουποχρεωτικόνμάθημα της Γυμναστικής διδάσκεται καθ'ομάδαςτων μαθητών ως εν άρθρω 9 εδαφ. 3 του παρόντος ορίζεται. Αι ώραι της Γυμναστικής ορίζονται υπό του Διευθυντού και του Γυμναστού, ο δε αριθμός αυτών δι' εκάστην ομάδα δέον να μη είναι κατώτερος των 3 εβδομαδιαίως. 3. Ασχέτως προς τα εν άρθρω 47 εδ. 2 του παρόντος περί πρακτικών ασκήσεων εις τινα των υποχρεωτικών μαθημάτων δύναται ο Διευθυντήςήο αρμόδιοςκαθηγητής να ενεργή πρακτικάς ασκήσεις εν τω μαθήματι αυτού καιενώραις εκτός των υπό του άνω προγράμματος καθοριζομένων. Άρθρον 8. 1. Εφ' όσον είνε εφικτόν επιτρέπεται η κατανομή των ωρών τουωρολογίουπρογράμματος εις τας εξ εργασίμους ημέρας της εβδομάδος κατά τοιούτον τρόπον ώστε να μένουν και περί το μέσον της εβδομάδος ελεύθεραι αι μιας ημέρας μεταμεσημβριναί ώραι της διδασκαλίας υποχρεωτικών μαθημάτων, 2. Αι ώραι αύται, ασχέτως προς τα εν άρθρω 4 § ΣΤ' οριζόμενα, χρησιμοποιούνται προς εκτέλεσιν η πρακτικής ασκήσεως μαθήματος τίνος η μαθητικής εκδρομής η επισκέψεως εις εμπορικόν, βιομηχανικόν, τραπεζικόν ίδρυμα ή δημόσιον κατάστημα ή Μουσείον ή εις παν άλλο αξιόλογον ίδρυμα, συντελεστικά εις την γενικήν η την ειδικήν μόρφωσιν των μαθητών των εμπορικών Σχολών, προσέτι δε και προς οργάνωσιν προσφορών διαλέξεων εν τω καταστήματι της Σχολής. 3. Το χρονικόν διάστημα εκάστης ώρας διδασκαλίας ορίζεται εις 50' της ώρας, των λοιπών 10' της αναψυχής διατιθεμένων προτηςενάρξεωςκαι μετά το πέρας του οικείου μαθήματος. 4. Επιτρέπεται η τροποποίησις του ωρολογίου προγράμματος, η περιστολή των ωρών ωρισμένων μαθημάτων, η αναστολή της διδασκαλίας μαθήματος τίνος, η σύντμησις του χρονικού διαστήματος της ώρας διδασκαλίας εν περιπτώσει ελλείψεως χώρου συνεπείς λειτουργίας δύο Σχολών εν τω αυτώ οικήματι η διαιρέσεως τάξεως της αυτής Σχολής εις τμήματα, η ετέρου εξαιρετικού λόγου, μόνον τη διαταγή του Υπουργού της Εθνικής Οικονομίας, εκτιμωμένων υπό τούτου των άνω περιπτώσεων και κατόπιν γνωμοδοτήσεως του Επιθεωρητού της Εμπορικής Εκπαιδεύσεως. 5. Η λειτουργία των Σχολών είνε καθ' όλην την διάρκειαν της ημέρας,

προμεσημβρινή και μεταμεσημβρινή. Επιτρέπεται δε εις τον Υπουργόν της Εθνικής Οικονομίας, κατόπιν γνωμοδοτήσεως του οικείου Επιθεωρητού να διατάξη πρωϊνήν ή μεταμεσημβρινήν την λειτουργίαν Σχολής τίνος, ένεκα η λειτουργίας δύο Σχολών εν τω αυτώ οικήματι, η δι' έλλειψιν χώρου η διά κλιματολογικούς λόγους η δι' αλλα αίτια, εκτιμώμενα υπ' αυτού. 6. Εν εκάστη Σχολή το μάθημα των Ελληνικών, των Εμπορικών και των Μαθηματικών δέον να ορίζωνται κατά τας πρώτας πρωϊνάς ώρας. 7. Το ωρολόγιον πρόγραμμα συντάσσεται υπό του Διευθυντού της Σχολής μετά προηγουμένην σύσκεψιν μεταξύ αυτού και των λοιπών μελών του διδακτικού προσωπικού και υποβάλλεται εν αντιγράφω προς το Υπουργείον της Εθνικής Οικονομίας εντός πέντε ημερών προς έγκρισιν, είτε ως έχει είτε και τροποποιημένον μετά γνωμοδότησιν του Επιθεωρητού της Εμπορικής Εκπαιδεύσεως. Το αυτό ισχύει και διά πάσαν μεταγενεστέραν τυχόν τροποποίησιν του αρχικού προγράμματος. Άρθρον 9. 1. Τα υποχρεωτικά μαθήματα διακρίνονται εις πρωτεύοντα, δευτερεύοντα και τριτεύοντα. Πρωτεύοντα είναι τα Ελληνικά, τα Εμπορικά και τα Μαθηματικά. Δευτερεύοντα η Εμπορευματολογία μετά των λοιπών φυσικών μαθημάτων, τα Γαλλικά, τα Αγγλικά, τα Νομικά (Εμπορικόν Δίκαιον-Πολιτική Οικονομία),ηΟικονομική Γεωγραφία και τα Τεχνικά (Καλλιγραφία, Δακτυλογραφία, Στενογραφία). Τριτεύοντα η Ιστορία (Γενική και του Εμπορίου), τα Θρησκευτικά, η Χειροτεχνία (εν ταις Σχολαίς θηλέων), η Υγιεινή (μετά της Νοσηλευτικής εν ταιςΣχολαίςθηλέων), τα προαιρετικά μαθήματα, η Γυμναστική. 2. Η εν τω σχολείω συμπεριφορά εκάστου μαθητού (σχολική συμπεριφορά) ορίζεται διά τας Εμπορικάς Σχολάς επέχουσα θέσιν και δύναμιν υποχρεωτικού μαθήματος πρωτεύοντος" ως εν άρθρα) 48 εδ. 2 § 5ορίζεταικαι ανεξαρτήτως του χαρακτηρισμού της διαγωγής του μαθητού. 3. Το μάθημα της Γυμναστικής διδάσκεται εν μεν ταις Σχολαίς αρρένων η θηλέων κατά δύο ομάδας των μαθητών, κατανεμομένων τούτων εις ταύτας αδιαφόρως τάξεως, λόγω αναστήματος μεγάλου ή μικρού και ασθενικής κράσεως, εν δε ταις μικταίς Σχολαίς κατανέμονται ομοίως εις δύοομάδαςοι άρρενες, εις τρίτην δε τα θήλεα. Ο αριθμός των μαθητών εκάστης ομάδος δεν δύναταιναυπερβαίνητους πεντήκοντα εν εναντία δε περιπτώσει οι μαθηταί της Σχολής κατανέμονται εις τρεις ομάδας. 4. Απαλλαγή μαθητού από του μαθήματος της Γυμναστικής επιτρέπεται διά λόγους υγείας η σωματικής βλάβης, μετ' απόφασιν επιτροπής απαρτιζομένης υπό του διευθυντού της Σχολής, του γυμναστού και του σχολικού η ετέρου ιατρού, οριζομένου υπό του διευθυντού. Η απόφασις αύτη δέον να κα-

καθορίζη ότι το μάθημα της Γυμναστικής θέλει αποβή πρόξενον βλάβηςειςτον μαθητήν, διά τούτο δε και προτείνεται η από τούτου απαλλαγή αυτού. 5. Ετερόδοξοι η αλλόθρησκοι μαθηταί απαλλάσσονται του μαθήματος των θρησκευτικών και του κατά Κυριακήν εκκλησιασμού. 6. Τα προαιρετικά μαθήματα διδάσκονται είτε κατά τάξεις είτε ανεξαρτήτως τάξεως καθ' ομάδας, αποφάσει του Διευθυντού της Σχολής μετά γνωμοδότησιν του αρμοδίου διδασκάλου. 7. Εις έκαστον μαθητήν, έχοντα επαρκή επίδοσιν εις τα υποχρεωτικά μαθήματα επιτρέπεται η παρακολούθησις ενός εκ των οριζομένων προαιρετικού μαθήματος, εκλεγομένου υπ' αυτού ελευθέρως, εν αρχή του εκπαιδευτικού έτουςκαιεφ'όσον κρίνεται υπό του Συλλόγου των καθηγητών ότι ο μαθητής ούτος είναι ικανός να παρακολούθηση το προαιρετικόν μάθημα άνευ βλάβης τηςυγείαςτου. 8. Ο εγγεγραμμένος εις προαιρετικόν μάθημα μαθητής υποχρεούται εις ανελλιπή εις αυτό φοίτησιν καθ' όλον το εκπαιδευτικόν έτος, δυνάμενος ν' απαλλαγή ταύτης μόνον κατόπιν αποφάσεως του Συλλόγου των καθηγητών, αιδεαπουσίαιαυτούλογίζονται ως απουσίαι εν υποχρεωτικώ μαθήματι. 9. Επιτρέπεται εις μαθητάς Εμπορικής Σχολής, όπως παρακολουθώσι προαιρετικόν τι μάθημα μη διδασκόμενον εν τη εν η φοιτώσι Σχολή, εις ετέραν τοιαύτην της αυτής πόλεως, κατόπιν γνωμοδοτήσεως του Συλλόγου της Σχολής εις ην ανήκουσιν. Η επίδοσις των μαθητών εις το μάθημα τούτο κρίνεται υπό του Συλλόγου της Σχολής εις ην ούτοι ανήκουσι, βάσει της βαθμολογίας και των απουσιών, ας υποχρεούται να ανακοινοί αυτή ο διδάσκων το προαιρετικόν μάθημα εν τη ετέρα Σχολή. 10. Η φοίτησις εις πλείονα του ενός προαιρετικά μαθήματα απαγορεύεται. Αναλυτικόν πρόγραμμα διδασκαλίας

Άρθρον 10. 1. Ως προς την διδακτέαν ύλην εκάστου μαθήματος κατά ποιόν, ποσόν και οικονομίαν, τηρούνται το εκάστοτε ισχύον αναλυτικόν προγραμμα και αι ιδιαίτεραι μεθοδικαί οδηγίαι. 2. Προκειμένου περί προαιρετικού μαθήματος ή και άλλου, μη συμπεριλαμβανομένου εις το ισχύον αναλυτικόν πρόγραμμα, το ποσόν και το ποιόν της ύλης αυτού ρυθμίζεται υπό του αρμοδίου επιθεωρητού της Εμπορικής Εκπαιδεύσεως τη προτάσει του Διευθυντού της Σχολής, στηριζομένης επί όμοιας, του διδάσκοντος αυτό, κατά τρόπον ανάλογον προς έτερον συγγενές μάθημα, αναγραφόμενον εν τω αναλυτικώ προγράμματι και ανταποκρινόμενον προς τε τον χαρακτήρα της Σχολής και την φύσιν του μαθήματος. 3. Το αναλυτικόν πρόγραμμα, καταρτιζόμενον υπό Επιτροπής υπό ειδικών, εγκρίνεται δι' Υπουργικής αποφάσεως και εκδίδεται εις εντυπον τεύ-

τεύχος. Κατά τον αυτόν, ως άνω τρόπον, επιτρέπεται η κατά τετραετίαν, αποφάσει του Υπουργού της Εθνικής Οικονομίας, κατόπιν γνωματεύσεως του αρμοδίου Επιθεωρητού της Εμπορικής Εκπαιδεύσεως, ανασύνταξις και μεταρρύθμισις του αναλυτικού προγράμματος συμφώνως προς τα διδάγματα της πείρας και της διδακτικής και τας αναφυείσας κατάτηνεφαρμογήναυτού ανάγκας.

4. Η κατά την διάρκειαν του εκπαιδευτικού έτους συμπλήρωσις, τροποποίησις, περιστολή, εν όλω η εν μέρει, εν απάσαις ταις Σχολαίς η ιδία τισι τούτων, του αναλυτικού προγράμματος γίνεται αποφάσει του Υπουργού της Εθνικής Οικονομίας, μετά πρότασιν του Επιθεωρητού της Εμπορικής Εκπαιδεύσεως, εκθέσασαν τους λόγους οίτινες επιβάλουσι την τοιαύτην εν τηεφαρμογήτουπρογράμματος μεταβολήν.

[

]

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ'.

Περί μαθητών. — Εισαγωγή και προσόντα

Άρθρον 30. Ό π ω ς εισαχθή μαθητής τις εν Δημοσία Εμπορική Σχολή απαιτείται: α') Να γίνη δεκτός εις τον εισιτήριον διαγωνισμόν διά την πρώτην ταξιν αυτής. β') Να επιτύχη εν τούτω. Άρθρον 31. α') Ίνα τις γίνη δεκτός εις τον εισιτήριον διαγωνισμόν δέον: 1) Να φέρη απολυτήριον δημοσίου η ιδιωτικού ελληνικού σχολείου τουλάχιστον ή ενδεικτικόν της τρίτης τάξεως Πρακτικού Λυκείου η ενδεικτικόν δευτέρας τάξεως Αστικής Σχολής θηλέων η της δευτέρας τάξεως εξαταξίου γυμνασίου ή ημιγυμνασίου ή αποδεικτικόν της προπαρασκευαστικής τάξεως των πενταταξίων Εμπορικών Σχολών του έξω Ελληνισμού και εν γένει πιστοποιητικόν σπουδής ελληνικής Σχολήςενημεδαπήήαλλοδαπήισότιμονπρος τοαπολυτήριονελληνικούσχολείου ή να φέρη πιστοποιητικόν σπουδής εκ ξένης Σχολής της αλλοδαπής η ημεδαπής, ισότιμον προς το απολυτήριον ελληνικού σχολείου, μετά πιστοποίησιν της δυνάμεως του τίτλου τούτουηυπότου Έλληνος Προξένου της περιφερείας εν η εδρεύει η εξ ης προέρχεται Σχολή ήυπότουΥπουργείου των Εξωτερικών ή του Υπουργείου της Δημοσίας εκπαιδεύσεως, προκειμένου περί ξένης Σχολής εν Ελλάδι. 2) Να έχη διαγωγήν πιστοποιουμένην εν τω προσαγομένω τίτλω σπουδής του τουλάχιστον κοσμίαν. 3) Να μη άγη ηλικίαν άνω των 16 ετών, η άνω των 17 εάν ο μαθητής είναι εκ των εχόντων ενδεικτικόν προαγωγής Α' γυμνασιακής τάξεως.

4) Να είναι εγγεγραμμένος εις το μητρώον των αρρένων δήμου η κοινότητος και 5) Να μη πάσχη νόσον, δυναμένην να επιδράση κακώς επί της υγείας καιτωνάλλωνμαθητών, ένεκα του συγχρωτισμού. [ . . . . ] 4. ο εισιτήριος διαγωνισμός ενεργείται ενώπιον εξεταστικής Επιτροπής, αποτελουμένης εκ των καθηγητών των Ελληνικών και των Μαθηματικών και του Διευθυντού της Σχολής, αν μη εν τω προσώπω αυτού συμπίπτη ηιδιότηςενόςτωνδύο ειρημένων καθηγητών. Ο Διευθυντής ορίζει επιτηρηταςκαιεκτωνάλλωνκαθηγητών η διδασκάλων της Σχολής. 5. ο εισιτήριος διαγωνισμός ενεργείται δημοσία και μόνον γραπτώς εν τοις Ελληνικοίς και τοις Μαθηματικοίς καθ' ην σειράν των μαθημάτων τούτων ήθελεν ορίσει το πρόγραμμα του διαγωνισμού. Εν αμφοτέροις τοις μαθήμασι οι υποψήφιοι εξετάζονται επί της εν τοις Ελληνικοίς Σχολείοις διδασκομένης ύλης, και διά μεν τα Ελληνικά: α') Ορθογραφίαν αδιδάκτου νεοελληνικού κειμένου, β') Ζήτημα γραμματικής, γ') Έκθεσιν ιδεών, διά δε τα Μαθηματικά τρία ζητήματα εξ όλης της πρακτικής Αριθμητικής, ων υποχρεούνται να λύσωσι τα δύο. στω μαθήματι ορίζονται υπό του οικείου καθηγητού και του Διευθυντού της Σχολής, αν μη άλλως ορίση απόφασις του Υπουργού της Εθνικής Οικονομίας. [ ] Άρθρον 68. Καταργούνται τα Διατάγματα: 1) Της 31 Οκτωβρίου 1919 «περί εκτελέσεως του νόμου , Β ^ Α ' περί συστάσεως Εμπορικών Σχολών», πλην των διατάξεων 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 45, 47, 48, 49, 50, 77, 78, 79 και 81. 2) Της 15 Αυγούστου 1921 «περί οργανισμού των Δημοσίων Εμπορικών Σχολών». 3) Της 21 Αυγούστου 1921 «περί του τρόπου της εισπράξεως των διδάκτρων εν ταις Δημοσίαις Εμπορικαίς Σχολαίς». 4) Της 20 Δεκεμβρίου 1921 «περί εγγραφής και εξετάσεων στρατευθέντων μαθητών Εμπορικών Σχολών κλπ.». 5) Της 2 Ιουνίου 1922 «περί τροποποιήσεως του από 15 Αυγούστου 1921 Β. διατάγματος περί οργανισμού των Δημοσίων Εμπορικών Σχολών». 6) Της 29 Ιουλίου 1922 «περί του διδακτικού προσωπικού και του προγράμματος των μαθημάτων των δημοσίων Εμπορικών Σχολών». 7) Της 24 Αυγούστου 1922 «περί τροποποιήσεως του από 2 Ιουνίου 1922 Β. διατάγματος».

Επίσης πάσα διάταξις αντικειμένη προς τας διατάξεις του παρόντος καταργείται. Εν

Αθήναις

τη

Ο

30 Δεκεμβρίου 1925 Πρόεδρος της Δημοκρατίας ΠΑΥΛΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ

Ο

επί

της

Εθνικής

Οικονομίας

Υπουργός Γ. ΣΕΧΙΩΤΗΣ

42 ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΕΤΡΑΤΑΞΙΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΣΕ ΠENTATΑΞΙΕΣ (11. Διάταγμα/20 Σεπτεμβρίου 1927) Κυβέρνηση Α. Ζαΐμη Υπουργός Ν. Βελέντζας

Περί μετατροπής εις

τετραταξίων Εμπορικών πενταταξίους

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Σχολών

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Έ χ ο ν τ ε ς υπ' όψει τας διατάξεις του άρθρου 25 του Ν. διατάγματος της 10 Σεπτεμβρίου 1926 «περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως των κειμένων περί ιδιωτικής εμπορικής εκπαιδεύσεως διατάξεων και προσθήκης ετέρων τοιούτων περί Εμπορικής Εκπαιδεύσεως εν γένει προτάσει του Η μ ε τ έ ρ ο υ Υ πουργού της Ε θ ν ι κ ή ς Οικονομίας, στηριζομένη επί συμφώνου γνωμοδοτήσεως του Συμβουλίου Ε π α γ γ ε λ μ α τ ι κ ή ς Εκπαιδεύσεως, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. ρένων και η θηλέων εν Αθήναις, Πειραιώς, Βόλου, Θεσσαλονίκης, Καβάλλας, Ιωαννίνων, Πατρών, Ηρακλείου, Σύρου, Καλαμών, Κερκύραςκαιαιπρος ταύτας αφομοιωμέναι: Κοινοτική Εμπορική Σχολή Χίου και εν Αργοστολίω « Ε μ π ο ρ ι κ ή Σχολή Παναγή Βαλλιάνου» μετατρέπονται από του αρξαμένου σχολικού έτους εις πενταταξίους, προστιθεμένης εις εκάστην των σχολών τούτων μιας κατωτέρας προπαρασκευαστικής τάξεως. τοιούτου, ως και πάσαι περί εφαρμογής του παρόντος λεπτομέρειαι κανονισθήσονται δι' ετέρου διατάγματος. Η ισχύς του παρόντος άρχεται από της δημοσιεύσεως αυτού εις την Ε φ η μ ε ρ ί δ α της Κυβερνήσεως.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 204, τχ. Α'/26 Σεπτεμβρίου 1927.

Εις τον αυτόν Ημέτερον Υπουργόν της Εθνικής Οικονομίας ανατίθεται δημοσίευσις και εκτέλεσις του παρόντος διατάγματος. Εν

Ύδρα

τη

Ο

20 Σεπτεμβρίου 1927. Πρόεδρος της Δημοκρατίας ΠΑΥΛΟς ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΏΤΗς

Ο

επί

της

Εθνικής

Οικονομίας

Υπουργός Ν. ΒΕΛΕΝΤΖΑΣ

43 ΙΔΡΥΣΗ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ (Ν. Διάταγμα/12 Νοεμβρίου 1927) Κυβέρνηση Α. Ζαίμη ΥπουργόςΝ. Βελέντζας

Περί κυρώσεως και τροποποιήσεωςτουΝ . Δ .Της 10 Σεπτεμβρίου 1926 «περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως των κειμένων περί ιδιωτικής εμπορικής εκπαιδεύσεως διατάξε και προσθήκης ετέρων τοιούτων περί εμπορικής εκπαιδεύσεως εν

γένει»

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Έχοντες υπ' όψει την από 27 Αυγούστου 1927 απόφασιν της Βουλής «περί των Ν. Διαταγμάτων της δικτακτορικής περιόδου και εκδόσεως τοιούτων διαταγμάτων επειγούσης φύσεως», προτάσει του Ημετέρου Υπουργικού Συμβουλίου, στηριζόμενη εις σύμφωνον γνωμοδότησιν της υπό στοιχ. Κ' Συνεδριάσεως της 30 Οκτωβρίου 1927 συνεδριάσεωςτηςαρμοδίαςεπίτων Υπουργείων Εθνικής Οικονομίας κλπ. Κοινοβουλευτικής Επιτροπής συμφώνως προς το άρθρον 77 του Συντάγματος, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Κυρούμεν το από 10 Σεπτεμβρίου 1926 Νομοθ. Διάταγμα «περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως των κειμένων περί ιδιωτικής Εμπορικής Ε κ παιδεύσεως διατάξεων και προσθήκης ετέρων τοιούτων περί Εμπορικής Ε κ παιδεύσεως εν γένει»1 τρποποιούμενον ως εξής.

[ Δ' Γενικαί διατάξεις περί

] Εμπορικής

Εκπαιδεύσεως

Άρθρον 20. 1) Υπό τας προϋποθέσεις και τους όρους του άρθρου 3 το Ν.Δ. Της 2 Ιουνίου 1926 «περί καταργήσεως Εμπορικών Σχολών» επιτρέπετα

1. Το Ν. Διάταγμα αυτό δημοσιεύτηκε στην ΕτΚ, αρ. 302, τχ. Α'/14 Σεπτεμβρίου 1926. Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 258, τχ. Α'/12 Νοεμβρίου 1927.

πεται η ίδρυσις Πρακτικών Εμπορικών Σχολών η η μετατροπή εις τοιαύτας λειτουργουσών Μέσων Δημοσίων η προς ταύτας αφομοιωμένων Εμπορικών Σχολών διά Διατάγματος εκδιδομένου, προτάσει του Υπουργού της Εθνικής Οικονομίας, κατόπιν συμφώνου γνωμοδοτήσεως του Συμβουλίου Επαγγελματικής Εκπαιδεύσεως. 2. Αι πρακτικαί Εμπορικαί Σχολαί, αποτελούσαι τον στοιχειώδη τύπον Εμπορικής Εκπαιδεύσεως, περιλαμβάνουσι τριετή φοίτησιν, με αυτ κύκλον μαθημάτων, και σκοπούσι την παροχήν στοιχειωδών Εμπορικών γνώσεων εις νέους προοριζομένους διά κατωτέρας λειτουργίαςτουΕμπορίουκαι διά τοπικάς περιφερείας εχούσας, λόγω του ασκουμένου εν αυταίς εμπορίου μικράς εκπαιδευτικάς εμπορικάς ανάγκας. 3. Εν τη πρώτη και κατωτάτη τάξει πρακτικής Εμπορικής Σχολής εισάγονται μαθηταί φέροντες είτε απολυτήριον εξαταξίου δημοτικού Σχολείου είτε ενδεικτικόν προαγωγής δευτέρας τάξεως Ελληνικού δημοσίου σχολείου ήομοίουςτοις ανωτέρω τίτλους σπουδών αντιστοίχων τάξεων σίων, ανεγνωρισμένων ή μη, ομοταγών προς τας δημοσίαςιδιωτικώνΕλληνικών εν ημεδαπή ή αλλοδαπή ή ξένων εν ημεδαπή Σχολών. 4. Τα εν ταις σχολαίς ταύταις διδασκόμενα μαθήματα είναι τα εξής: α') Θρησκευτικά. β') Νεοελληνικά. γ') Πρακτικαί γνώσεις εμπορίου, λογιστικής και εμπορικής αλληλογραφίας. δ') Εμπορική αριθμητική και στοιχειώδης πρακτική γεωμετρία, ε') Στοιχεία πολιτικής και οικονομικής γεωγραφίας, στ') Πρακτικαί γνώσεις και Εμπορευματολογίας. ζ') Στοιχεία φυσικής, πειραματικής και φυσικής Ιστορίας, η') Γαλλικά, θ') Ιστορία. ι') Καλλιγραφία και Δακτυλογραφία, ια') Γυμναστική. Διά Διατάγματος δύνανται να προστεθώσι και άλλα μαθήματα η ν' αφαιρεθή ή αντικατασταθή τι εκ των ως άνω, ορισθέντων, δι' άλλου συμφώνως προςταςτοπικάς ανάγκας πάντοτε όμως μετά προηγουμένην σ μοδότησιν του Συμβουλίου της Επαγγελματικής Εκπαιδεύσεως και κατόπιν προτάσεως του Επιθεωρητού της Εμπορικής Εκπαιδεύσεως. 5. Οι αποφοιτώντες ευδοκίμως εκ της τρίτης τάξεως των σχολών τούτων λαμβάνουσιν απολυτήριον, δυνάμει του οποίου δύνανται να γίνωσι δεκτοί προς κατάταξιν άνευ μεν εξετάσεων εις την β', μετ' ευδόκιμον δε κατατακτήριον εξέτασιν εις την γ' τάξιν Μέσης τετραταξίου Εμπορικής Σχολής είτε εις τας ισοδυνάμους τάξεις πενταταξίου μέσης Εμπορικής Σχολής.

6. Οι μαθηταί των δημοσίων τριταξίων πρακτικών εμπορικών Σχολών καταβάλλουσι δίδακτρα, οι δε των ομοταγών ιδιωτικών τοιούτων τέλη εγγραφής. Οι αυτοί μαθηταί καταβάλλουσι τέλη εκδόσεως σχολικών τίτλων και πιστοποιητικών σπουδών. 7. Δι' εκάστην δημοσίαν πρακτικήν σχολήν συνιστάται σχολικόν Ταμείον, εάντοιούτο δεν υφίσταται, ισχυουσών αναλόγως, ως προς τους πόρους, τον σκοπόν, την διοίκησιν, λειτουργίαν και διαχείρισιν αυτών, πασών των σχετικών διατάξεων των διεπουσών τα σχολικά ταμεία των μέσων δημοσίων Εμπορικών Σχολών. 8. Αι ισχύουσαι περί «Γενικού Ταμείου Εμπορικής Εκπαιδεύσεως» διατάξεις επί των μέσων Εμπορικών Σχολών εφαρμόζονται και επί των πρακτικών Εμπορικών Σχολών. Άρθρον 21. 1. Εν εκάστη πρακτική Εμπορική Σχολή συνιστώνται τρεις έδραι καθηγητών και μία διδασκάλου. 2. Τα εν άρθρω 20 οριζόμενα μαθήματα κατανέμονται ως εξής. α') Έδραι καθηγητών. 1) Έδρα Ελληνικών, Ιστορίας και Θρησκευτικών. 2) Έδρα Εμπορικών και Μαθηματικών. 3) Έδρα Εμπορευματολογίας Φυσικών και Γεωγραφίας. β') Έδρα διδασκάλου. 1) Έδρα Καλλιγραφίας, Δακτυλογραφίας και Γυμναστικής. 2) το μάθημα της Γαλλικής γλώσσης ανατίθεται εις τινα η πλείονας των καθηγητών των καταλαμβανόντων τας ως άνω τρεις έδρας καθηγητών, κατόπιν προτάσεως του Επιθεωρητού της Εμπορικής Εκπαιδεύσεως. κή προς διδασκαλίαν της Γαλλικής ειδικότητα επιτρέπεται ο διορισμός διά το μάθημα τούτο Ιδίου καθηγητού, ως δοκίμου, εκτάκτου η προσωρινού. 3) Το μεν μόνιμον διδακτικόν προσωπικόν πρακτικής Εμπορικής Σχολής, το καταλαμβάνον τας, ως άνω, οριζομένας έδρας, αποτελείται εκ τριών τακτικών πρωτοβαθμίων η δευτεροβαθμίων καθηγητών, αναλόγως της ειδικότητος των, εξ ων το πολύ οι δύο δύνανται να έχωσιν τον βαθμόν πρωτοβαθμίου καθηγητού, και εξ ενός διδασκάλου πρωτοβαθμίου η δευτεροβαθμίου, το δεμημόνιμον αποτελείται εκ δοκίμων καθηγητών η διδασκάλων και εξ εκτάκτων η προσωρινών τοιούτων. 4) Δόκιμοι καθηγηταί ή διδάσκαλοι καταλαμβάνουσι κενήν έδραν καθηγητού ή διδασκάλου αναλόγως της ειδικότητος τωνήαναπληρούσιτουςεις ταύτας διορισθέντας τακτικούς καθηγητάς κωλυομένους λόγω στρατεύσεως ή υπέρτουςεξμήνας, προβλεπομένης μακράς απουσίας λόγω ασθενείας τούτων. 5) Εις εκτάκτους καθηγητάς η διδασκάλους, είτε εις ένα, είτε εις πλείονας, δύναται να ανατεθή η διδασκαλία μαθήματός τινος, ή πλειόνων, ή και ό-

όλων, έδρας τινός κενής ούσης, και εν ελλείψει η αδυναμία τακτικού η δοκίμου καθηγητού η διδασκάλου.

μαθήματος τίνος η πλειόνων διαφόρων εδρών κατά πρότασιντουεπιθεωρητού τηςΕμπορικήςΕκπαιδεύσεως. 6) Εις προσωρινούς καθηγητάς η διδασκάλους δύναται να ανατεθή η διδασκαλία εν ταις πρακτικαίς σχολαίς ομοίως, ως κατά τα, ως άνω, οριζόμενα διά τους εκτάκτους, εν ελλείψει τακτικών δοκίμων η εκτάκτων. Άρθρον 22. 1) Η Διεύθυνσις πρακτικής Σχολής ανατίθεται εις τον κατά βαθμόν ανώτερον και μεταξύ ομοιοβάθμων, εις τον εν τη Εμπορική Εκπαιδεύσει αρχαιότερον μεταξύ των εν τη Σχολή υπηρετούντων καθηγητών τακτικών δι' αποφάσεως του Υπουργού της Εθνικής Οικονομίας κατόπιν συμφώνου γνωμοδοτήσεως του Συμβουλίου Επαγγελματικής Εκπαιδεύσεως, ανακαλουμένης κατά τον αυτόν τρόπον, είτε λόγω μεταθέσεως εκ της Σχολής, είτε αν κριθή αναγκαίον τούτο εξ ετέρου υπηρεσιακού λόγου. Τον Διευθυντήν απόντα η κωλυόμενον αναπληροί ο κατά βαθμόν ανώτερος ή αρχαιότερος των λοιπών τακτικών καθηγητών και ούτω καθ'εξήςκαι μέχρι του διδασκάλου της Σχολής. 2) Ο την Διεύθυνσιν της Σχολής αναλαμβάνων καθηγητής λαμβάνει μηνιαίον επίδομα ίσον προς το 1)5 του μηνιαίου μισθού του. 3) Εν εκάστη πρακτική Σχολή διορίζεται επί βαθμώ κλητήρος δευτέρας τάξεως, εις επιστάτης αυτής εκτελών και χρέη καθαριστού. Άρθρον 23. 1) Πάσαι αι διατάξεις αι αφορώσαι εις το διδακτικόν και υπηρεσιακόν προσωπικόν, τα προσόντα, τον τρόπον διορισμού, τας προαγωγάς και διαβαθμίσεις, τας αποδοχάς, τας προσαυξήσεις και συντάξεις, τας α την πειθαρχίαν και απόλυσιν, τα νοσήλεια, τας υποχρεωτικάς ώρας διδα ας, την ανάθεσιν προσθέτου διδασκαλίας, και εν γένειταςυποχρεώσειςκαιτα καθήκοντα αυτού, αι ισχύουσαι επί του προσωπικού των μέσων δημοσίων Εμπορικών Σχολών διατάξεις εφαρμόζονται και επί του προσωπικού των Πρα κτικών Εμπορικών Σχολών, εφ' όσον δεν αντίκεινται προς τας διατάξεις του παρόντος. 2) Η λειτουργία των Πρακτικών Εμπορικών Σχολών, το πρόγραμμα των μαθημάτων αυτών, ο καθορισμός των καταβλητέων διδάκτρων, τελώ γραφής και τελών εκδόσεως τίτλων, ως και πάσα ειδική λεπτομέρεια της λειτουργίας τούτων, μη προβλεπομένη υπό του παρόντος και υπό της κειμένης νομοθεσίας περί μέσων Εμπορικών Σχολών, καθορίζονται διά Διατάγματος. Άρθρον 24. Εκτός των ημερησίων πρακτικών Σχολώνεπιτρέπεταιη ίδρυσις νυκτερινών Σχολών του αυτού τύπου και του αυτού κύκλου μαθημάτων προςταςΠρακτικάς Εμπορικάς Σχολάς διά την πρακτικήν μόρφωσιν προ πων ανηκόντων εις Επαγγελματικάς τάξεις βοηθητικάς του εμπορίου υπό

«περί καταργήσεως εμπορικών σχολών», και καθ' ον τρόπον ιδρύονται και λειτουργούσιν αι ημερήσιαι πρακτικαί εμπορικαί σχολαί, επιτρεπομένης πάσης διά του Ιδρυτικού τούτου Διατάγματος, παρεκκλίσεως, κατόπιν γνωμοδοτήσεως του Συμβουλίου της Επαγγελματικής Εκπαιδεύσεως επιβαλλομένης εκτωνειδικών συνθηκών λειτουργίας των Σχολών τούτων. Άρθρον 25. 1) Επιτρέπεται, όπως διά διατάγματος, εκδιδομένου προτάσει του Υπουργού της Εθνικής Οικονομίας και μετά σύμφωνον γνωμοδότησιν του Συμβουλίου, εξ Επαγγελματικής Εκπαιδεύσεως, λειτουργούσαι δημόσιαι και προς ταύτας εξομοιούμεναι Μέσαι τετρατάξιοι Εμπορικαί Σχολαί, μετατρέπονται εις πενταταξίους, διά της προσθήκης μιας κατωτέρας τάξεως, προπαρασκευαστικής. 2) Εις την προπαρασκευαστικήν την και πρώτην τάξιν πενταταξίου Μέσης Εμπορικής Σχολής εισάγονται μετά ευδόκιμον εισιτήριον διαγωνισμόν, μαθηταί φέροντες είτε απολυτήριον εξαταξίου δημοτικού σχολείου είτε ενδεικτικόν προαγωγής β' τάξεως Ελληνικού σχολείου, η όμοιους τοις ανωτέρω τίτλους σπουδών αντιστοίχων τάξεων ετέρων Δημοσίων, ανεγνωρισμένων η μη, ομοταγώνπροςταΔημόσια Ιδιωτικών Ελληνικών εν ημεδαπή ή αλλοδαπή ή οιένων εν ημεδαπή Σχολών. 3) Αι περί Μέσων τετραταξίων Εμπορικών Σχολών ισχύουσαι διατάξεις εφαρμόζονται και επί των πενταταξίων εξαιρέσει των περί προγράμματος των διδασκομένων μαθημάτων και ωρολογίου τοιούτου, περί ων ίδιαι ορισθήσονται εν τω περί μετατροπής, ως άνω Διατάγματι διατάξεις ως και πάσαι αι εκ τούτου σχετικαί λεπτομέρειαι. 4) Επιτρέπεται η προσθήκη μέχρι δύο εδρών τακτικών καθηγητών εις ταςειςπενταταξίους μετατρεπομένας τετραταξίους Σχολάς, συμπληρουαένων δι α δευτεροβαθμίων καθηγητών. 5) Αι διατάξεις του άρθρου 7 του Ν.Δ. Της 20 Νοεμβρίου 1925 «περί προσθήκης διατάξεών τίνων εν τη κειμένη νομοθεσία, περί Εμπορικής Εκπαιδεύσεως» αι αφορώσαι εις την ανάθεσιν, προσθέτου διδασκαλίας εις το προσωπικόν των Δημοσίων Εμπορικών Σχολών ισχύουσιν ομοίως και διάτηνενταιςαυταίςσχολαίςανάθεσινδιδασκαλίας εις εκτάκτους καθηγητάς και διδασκάλους ίδιώτας η δημοσίους υπαλλήλους. 6) Χρόνος δημοσίας εμμίσθου πολιτικής υπηρεσίας κατάτηνέννοιαντων διατάξεων του άρθρου 5 του Ν.Δ. Της 25 Σεπτεμβρίου 1924 «περί των αποδοχών των δημοσίων υπαλλήλων κλπ.», είναι και ο ως συντάξιμος αναγνωρισθείς χρόνος προγενεστέρας πραγματικής εκπαιδευτικής υπηρεσίας δημοσίων λειτουργών της Εμπορικής Εκπαιδεύσεως. 7) Αι διατάξεις του εδ. 1 του άρθρου 3 του Νόμου 3336 έχουσιν εφαρμογήν καιεπίτωνυπηρετούντων εν Δημοσίαις Εμπορικαίς Σχολαίς τακτικών κα-

καθηγητώντωννομικών μαθημάτων, μη απαιτουμένου ως προς την διαβάθμισιν τούτων του οριζομένου εν εδαφ. 1 του άρθρου 3 του Ν.Δ. Της 18 Μαΐου 1923 «περί διαβαθμίσεως του διδακτικού και εποπτικού προσωπικού της Μέσης Εκπαιδεύσεως ποσοστού των υπηρετούντων».

[

]

Άρθρον 31. Κατά την πρώτην εφαρμογήν του παρόντος Ν.Δ. επιτρέπεται παρέκκλισις από των εν αυτώ τασσομένων προθεσμιών. Πάσαι αι λεπτομέρειαι των διατάξεων του παρόντος Διατάγματος κανονίζονται διά Διαταγμάτων. Πάσα διάταξις αντικειμένη αμέσως ή εμμέσως προς τας διατάξεις του παρόντος Ν.Δ. καταργείται. Η ισχύς του παρόντος Ν.Δ. υποβληθησομένου εις την μέλλουσαν να συνέλθη Βουλήν άρχεται από της δημοσιεύσεώς του εις την εφημερίδα της Κυβερνήσεως. μοσίευσις και εκτέλεσις του παρόντος Νομοθετικού Διατάγματος. Εν Ο

Αθήναις

τη

12 Νοεμβρίου 1927. Πρόεδρος της Δημοκρατίας

ΠΑΥΛΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ ο

Πρόεδρος ΑΛ. Ζ Α Ϊ Μ Η Σ

Τα

Μέλη Λ. ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, Θ. ΤΟΥΡΚΟΒΑΣΙΛΗΣ, Θ. ΝΙΚΟΛΟΥΔΗΣ, Γ. ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ, Ν. ΒΕΛΕΝΤΖΑΣ, I. ΜΕΤΑΞΑΣ, Α. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ, Μ. ΚΙΡΚΟΣ, Π. ΜΕΡΛΟΠΟΥΛΟΣ, Α. ΜΠΑΚΑΛΜΠΑΣΗΣ.

44 ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΤΕΤΡΑΤΑΞΙΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΕ ΠΕΝΤΑΤΑΞΙΕΣ (Π. Διάταγμα/21 Σεπτεμβρίου 1928) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Π. Βουρλούμης

των

Περί μετατροπής των τετραταξίων Εμπορικών Σχολών νέων χωρών εις πενταταξίους και καταργήσεως προσθέτων εδρών των λοιπών σχολών ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Έχοντες υπ' όψει τας διατάξεις του άρθρου 25 του νόμου 3633, προτάσει του Ημετέρου επί της Εθνικής Οικονομίας Υπουργού, στηριζομένη επί συμφώνου γνωμοδοτήσεως του Συμβουλίου της Επαγγελματικής Εκπαιδεύσεως, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν Άρθρον 1. Η δευτέρα παράγραφος του από 20 Σεπτεμβρίου 1927 Διατάγματος «περί μετατροπής τετραταξίων Εμπορικών Σχολών εις πενταταξίους» τροποποιείται ως εξής: «Από του σχολικού έτους 1928-29 αι εν Θεσσαλονίκη, Κοζάνη, Καβάλλα, Ιωαννίνοις, Νέω Καρλοβασίω, Ηρακλείω, Χανίοις και εν Αθήναις Β' αρρένων δημόσιαι μέσαι Εμπορικαί Σχολαί ως και η εν Χίω προς τας Δημοσίας αφομοιωμένη Κοινοτική Εμπορική Σχολή, θέλουσι λειτουργήσει ως μέσαι πεντατάξιοι Εμπορικαί Σχολαί, των λοιπών εν τω κράτει δημοσίωνκαιτων προς τοιαύτας εξωμοιωμένων Μέσων Εμπορικών Σχολών λειτουργουσών ως τετραταξίων». Άρθρον 2. Αι δυνάμει του κατά το άνω άρθρον τροποποιουμένου Διατάγματος της 20 Σεπτεμβρίου 1927 και των από 15 Οκτωβρίου 1927, 5 Νοεμβρίου 1927, 12 Νοεμβρίου 1927 και 27 Ιανουαρίου 1927 Διαταγμάτων συσταθείσαι λόγω μετατροπής, πρόσθετοι έδραι καθηγητών και διδασκάλων. α') Ελληνικών, εις τας Εμπορ. Σχολάς Α' και Γ' αρρένων Αθηνών,

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 2 0 , τχ. Α'/29 Σεπτεμβρίου 1928.

θηλέων Αθηνών, Πειραιώς, Κερκύρας, Πατρών, Καλαμών, Σύρου, Βόλου ως καιτηνενΑργοστολίωΒαλλιάνειον, β') Εμπορικών, εις τας Σχολάς Γ' αρρένων Αθηνών, Πατρών και Καλαμών, γ') Εμπορευματολογίας, Φυσικών και Γεωγραφίας, εις την Εμπορικήν Σχολήν Σύρου. δ') Υγιεινής, εις την Εμπορ. Σχολήν Α' αρρένων Αθηνών, και ε') Στενογραφίας, εις τας Εμπορικάς Σχολάς θηλέων Αθηνών και Θεσσαλονίκης, από της ισχύος του παρόντος Διατάγματος καταργούνται. Συνιστώνται δε από της ισχύος του παρόντος πρόσθετοι εδραι καθηγητών Ελληνικώνανάμία εις εκάστην των πενταταξίων Σχολών Κοζάνης, Ν. Καρλοβασίου και Χανίων. Πάσα διάταξις αντικειμένη εις τας διατάξεις του παρόντος Διατάγματος καταργείται. Η ισχύς του παρόντος άρχεται από της δημοσιεύσεώς του εις την Ε φ η μερίδα της Κυβερνήσεως. μοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος. Εν

Ύδρα

τη

Ο

21 Σεπτεμβρίου 1928 Πρόεδρος της Δημοκρατίας Π Α Υ Λ Ο Σ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ

Ο

επί

της

Εθνικής

Οικονομίας

Υπουργός Π. ΒΟΥΡΛΟΥΜΗΣ

45 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΝΤΑΤΑΞΙΩΝ ΚΑΙ ΤΡΙΤΑΞΙΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ (Π. Διάταγμα/28 Σεπτεμβρίου 1928) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Π. Βουρλούμης

Περί καθορισμού των διδακτέων εν ταις πενταταξίοις μέσαις εμπορικαίς σχολαίς και εν ταις τριταξίοις πρακτικαίς τοιαύταις μαθημάτων ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Έχοντες υπ' όψει τας διατάξεις των άρθρων 20, 21, 22, 23, 24 και 25 του Νομοθετικού Διατάγματος της 12 Νοεμβρίου 1927 «περί κυρώσεως και τροποποιήσεως του Νομ. Διατάγματος της 10 Σεπτεμβρίου 1926 περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως των κειμένων περί Ιδιωτικήςεμπορικήςεκπαιδεύσεως διατάξεων και προσθήκης ετέρων τοιούτων περί εμπορικής εκπαιδεύσεως εν γένει, προτάσει του Ημετέρου Υπουργού της Εθνικής Οικονομίας, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν Άρθρον 1. 1. Τα διδασκόμενα εν ταις πενταταξίοις μέσαις εμπορικαίς σχολαίς αρρένων και θηλέων μαθήματα κατανέμονται κατά τάξεις και εβδομαδιαίας ώρας, ως εξής: Προαιρετικά Γερμανική γλώσσα Ιταλική » Σερβική »

AB Γ Δ Ε - 3 3 3 3 - 2 2 3 3 — 2 2 3 3

AB Γ Δ Ε - 3 3 3 3 12 12 - 2 2 3 3 10 10 — 2 2 3 3 10 10

η καθ' ομάδας

Γερμαν. γλώσσα Ιταλική » Σερβική »

Α' ομάς Β' ομάς Γ' ομάς Σύνολον 3 3 3 3 4 4 10 10 2 2 3 3 3 3 10 10 2 2 3 3 4 4 9 9

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 205, τχ. Α'/8 Οκτωβρίου 1928.

Σύνολον ωρών

Ώραικαθ' ε|βδομάδα κατά τάξεις MAΘΗMAΤA

Σχολαί αρρένων Α

Β

Γ

Δ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Σχολαί θηλέων Ε

Α

Β

Γ

και

Δ

Ε

Υποχρεωτικά

Ελληνικά Γραμματική και Ασκήσεις Συντακτικόν Εκθέσεις Κείμενα (') Θρησκευτικά Τεχνική Ιστορία Ιστορία Εμπορίου Μαθηματικά Εμπορική Αριθμητική Στοιχεία Πρακτικής Γεωμετρ. Στοιχεία Αλγέβρας

(1) Εν οις και καθήκοντα πολίτου. (2) Η Γ και Δ των αρρένων και η Δ και Ε των θηλέων θα συνδιδάσκωνται υπό τύπον διαλέξεως κατά Σάββατον.

Εμποριολογία Στοιχεία Φυσικής Ιστορίας . » » Πειραματικής . . . » » Χημείας . » Εμπορευματολογίας Ασκήσεις Εργαστηριακαί . . .

(3) Κατά 15θημερον.

Ώραι καθ' εβδομάδα και κατά τάξεις

ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Σχολαί αρρένων Α

Β

Γ

Δ

Σχολαί θηλέων Ε

Α

Σύνολον ωρών ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Β

Γεωγραφία

Γενική Φυσική Μαθηματική Εμπορική Οικονομική

.

Γαλλικά Αγγλικά Εμπορικά

Εμποριολογία Λογιστική και Ασκήσεις Αλληλογραφία . . .

.

Νομικά

Στοιχεία »

Εμπορικού Δικαίου καίου ( 4 ) . . . Πολιτικής Οικονομίας ( 5 ) . . Οικιακής Οικονομίας

(4) Ώς επίσης νομοθεσίας συνεταιρισμών, Ναυτικού Δικαίου κτλ... (5)

Οικονομολογικών.

Τεχνικά

Καλλιγραφία . Δακτυλογραφία Στενογραφία Χειροτεχνία Γυμναστική Υγιεινή νοσηλευτική Σύνολον

·· •

(6) Ιχνογραφία, κοπτική, ραπτική, επιδιορθώσεις ειδών ιματισμού. πυρογραφία, χειροτεχνήματα και οίλλα. (7) Συμπεριλαμβανόμενης και της υγιεινής. (8) Υπό ιατρού γυναικός.

2. Το μάθημα της Υγιεινής, εν μεν ταις σχολαίς αρρένων διδάσκεται εν ελλείψει διωρισμένου εκτάκτου σχολικού ιατρού υπό του γυμναστού η του καθηγητού των φυσικών εν τω οίκείω τόπω και χρόνω ενεργουμένης και μιάς σειράς διαλέξεων μετά προβολών και άλλων μέσων προσφόρων κατάτοαπόγευμα της Πέμπτης υπό ιατρού και ιδίως εν σχέσει προς τα επιπολάζοντα νοσήματα παρά τοις νέοις, εν δε ταις σχολαίς θηλέων μετά της νοσηλευτικής υπό της γυμναστρίας και υπό ιατρού γυναικός. 3. Η εγγραφή εις προαιρετικόν τι μάθημα συνεπάγεται υποχρεωτικήν παρακολούθησιν του μαθήματος τούτου καθ' όλον το σχολικόν έτος, της διδομένης βαθμολογίας ουσης Ιδιαιτέρας και μη σχετιζομένης προς τον γενικόν βαθμόν του μαθητού, όστις και υστερών εις προαιρετικόν τι μάθημα δύναται μενναπροαχθή, εφ' όσον η εις τα υποχρεωτικά μαθήματα βαθμολογία του επιτρέπει τούτο, υποχρεούται όμως να επαναλάβη την σπουδήν του προαιρετικού μαθήματος εν τη αυτή τάξει, εν η εδιδάχθη τούτο και κατά το λήξαν σχολικόν έτος. 4. Ό π ο υ δεν διδάσκεται το μάθημα της στενογραφίας, ελλείψει διδασκάλου, αι αντίστοιχοι ώραι διατίθενται εξ ίσου μεταξύ των εμπορικών και άλλου μαθήματος πρωτεύοντος η δευτερεύοντος, εις δ τυχόν οι μαθηταί υστερούσι, κατά την κρίσιν του Καθηγητικού Συλλόγου, κατόπιν εγκρίσεως του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, παρεχομένης μετά σύμφωνον γνωμοδότησιν του Επιθεωρητού της Εμπορικής Εκπαιδεύσεως. Άρθρον 2. 1. Διά την εν ταις μέσαις εμπορικαίς σχολαίς διδασκαλίαν των κειμένων του μαθήματος των Ελληνικών χρησιμοποιούνται χωρία εκ δοκίμων μεταφράσεων εις την νεοελληνικήν γλώσσαν, αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων ηκαιεξάλλωνέργωντηςνεωτέρας Ελληνικής φιλολογίας σχετιζόμενα προς οικονομικά ζητήματα και εν γένει προσαρμοζόμενα προς τον πρακτικόν χαρακτήρα της εμπορικής εκπαιδεύσεως. 2. Δ ι ά

την

εν

ταις

αυταίς σ χ ο λ α ί ς διδασκαλίαν της γ ρ α μ μ α τ ι κ ή ς και

ασκήσεων και του συντακτικού ως και διά της ε φ α ρ μ ο γ ή ς τ ο ύ τ ω ν χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ούνται χ ω ρ ί α εκ των κειμένων των Ξ ε ν ο φ ώ ν τ ο ς

Ελληνικών

και

του

Ισοκρά-

τους.

3. Διά Π.Δ. καθορισθήσονται αι λεπτομέρειαι της εφαρμογής του παρόντος άρθρου. Άρθρον 3. 1. Το κατά το άρθρον 1 του παρόντος ωρολόγιον πρόγραμμα τωνενταιςμέσαις πενταταξίοις εμπορικαίς σχολαίς διδασκομένων μαθημάτων τίθεται εν ισχύϊ από του σχολικού έτους 1928-1929, της εφαρμογής τούτου αρχομένης κατά το σχολικόν τούτο έτος τμηματικώς από των δύο κατωτέρων τάξεων και επεκτεινομένης βαθμιαίως και εις τας ανωτέρας τάξεις κατάταεπόμενασχολικά έτη. 2. Μέχρι της κατά τας διατάξεις του προηγουμένου εδαφίου πλήρους επε-

επεκτάσεωςτουωρολογίουτούτου προγράμματος και εις τας υπολοίπους ανωτέρας τάξεις των πενταταξίων μέσων εμπορικών σχολών θέλουσιν εξακολουθήσει εφαρμοζόμεναι διά τας τάξεις ταύτας, καθόσον αφορά το ωρολόγιον πρόγραμμα των εν αυταίς διδακτέων μαθημάτων, αι διά τας αντιστοίχους τάξεις των μέσων τετραταξίων εμπορικών σχολών κείμεναι και ισχύουσαι διατάξεις. Άρθρον 4. 1. Επιτρέπεται η κατόπιν επιτυχούς κατατακτήριου εξετάσεως, συμφώνως ταις ισχυούσαις διά τας μέσας τετραταξίους εμπορικάς σχολάς διατάξεσι, κατάταξις εις την δευτέραν τάξιν πενταταξίου μέσης εμπορικής σχολής, την αντιστοιχούσαν προς την πρώτην τάξιν μέσης τετραταξίου εμπορικής σχολής, μαθητού κεκτημένου απολυτήριον Ελληνικού σχολείου. 2. Η εισιτήριος εξέτασις διά την κατωτάτην την και προπαρασκευαστικήν τάξιν μέσης πενταταξίου εμπορικής σχολής γίγνεται επί της διδαχθείσης εν τη Β' τάξει Ελληνικού σχολείου ή εν τη έκτη τάξειεξαταξίουδημοτικού σχολείου ύλης, ενεργείται δε κατά τα λοιπά συμφώνως προς τας περί εισιτηρίων εξετάσεων εν μέσαις τετραταξίοις εμπορικαίς σχολαίς ισχύουσας διατάξεις. Άρθρον 5. 1. Τα διδασκόμενα εν ταις τριταξίοιςπρακτικαίςεμπορικαίς σχολαίς αρρένων και θηλέων μαθήματα κατανέμονται κατά τάξεις και εβδομαδιαίας ώρας ως εξής:

Ώραι καθ' εβδομάδα και κατά τάξεις ΜΑΘΗMAΤA

Θρησκευτικά . . Ελληνικά Γραμματική και Ασκήσεις Συντακτικόν » Εκθέσεις . Κείμενα νεοελληνικά. Ιστορία Μαθηματικά Αριθμητική . Πρακτική Γεωμετρία Εμπορικά (1) Έμττοριολογία Λογιστική καί Ασκήσεις Αλληλογραφία Φυσικά Στοιχεία φυσικής Ιστορίας »

Εμπορευματολογίας

» Υγιεινής Υγιεινή και νοσηλευτική(3) Τεχνικά

Καλλιγραφία Δακτυλογραφία Χειροτεχνία

Σχολαί αρρένων Σχολαί θηλέων

Σύνολον ωρών

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

(1) Εναυτήθαεξετάζωνται συνοπτικώτατα καί απλούστατα τα κυριώτατα σημεία του Εμπορ. Δικαίου,ωςκαι τα περί συνεταιρισμών, εργατ. νομοθεσίας και»τελωνειακής τοιαύτης. » Γεωγραφίας. (2) Όλως στοιχειωδώς πραγματογνωστικώς μέ βαθυτέραν εξέτασιν τών κυρίων προϊόντων της περιφερείας εκάστης Σχολής. (3.) Διδακτέα υπό γυναικός ιατρού εφ' οσον τούτο είναι δυνατόν.

Γυμναστική Γαλλικά Σύνολον

2. Οι πτυχιούχοι των τριταξίων πρακτικών εμπορικών σχολών αρρένων και θηλέων δικαιούνται να υφίστανται κατατακτήριον εξέτασιν διά την τρίτην τάξιν πενταταξίου μέσης εμπορικής σχολής. Άρθρον 6. 1. Ο αριθμός των εν εκάστη τάξει πενταταξίου μέσης εμπορικής σχολής η τριταξίου πρακτικής εμπορικής σχολής εγγραφομένων μαθητωνδενεπιτρέπεταιναυπερβαίνητοκεκανονισμένον ανώτατον όριον των 15 μαθητών. 2. Εις περίπτωσιν συγκεντρώσεως μείζονος του ως άνω καθοριζομένου αριθμού μαθητών εν τάξει τινί εμπορικής σχολής επιτρέπεται η υποδιαίρεσι της τάξεως ταύτης εις δύο τμήματα. 3. Πάσαι αι διατάξεις αι διέπουσαι τα της λειτουργίας των μέσων τετραταξίων εμπορικών σχολών, όσαι δεν αντίκεινται προς τας διατάξεις του παρόντος διατάγματος εφαρμόζονται και εν τη λειτουργία των μεταταξίων μέσων, ωςκαιτωντριταξίων πρακτικών εμπορικών σχολών. Η ισχύς του παρόντος άρχεται από της δημοσιεύσεώς του εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν Ύδρα τη 28 Σεπτεμβρίου 1928

ΠΑΥΛΟς ΚΟΥΝΤΟΥΡΙωΤΗς Ο

επί

της

Εθνικής

Οικονομίας

Υπουργός Π.

ΒΟΥΡΛΟΥΜΗΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ'

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΙΔΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: ΝΑΥΤΙΚΩΝ - ΑΣΤΙΚΩΝ - ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ

1 ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΛΟΙΑΡΧΩΝ ΚΑΙ ΚΥΒΕΡΝΗΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΠΛΟΙΩΝ (Β. Διάταγμα/15 (27) Δεκεμβρίου 1836) Αντιβασιλεία

ΔΙΑΤΑΓΜΑ Περί αστυνομίας της εμπορικής

ναυτιλίας

ΟΘΩΝ ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Λαβόντες υπ' όψιν τας προτάσεις της επί των Ναυτικών Γραμματείας, και ακούσαντες την γνώμην του Ημετέρου Συμβουλίου της Επικρατείας, απεφασίσαμεν και διατάττομεν τα εφεξής:

[

]

ΜΕΡΟΣ Γ'.

και

Περί δοκιμασίας και αναγνωρίσεως πλοιάρχων κυβερνητών εμπορικών πλοίων

Άρθρ. 11. Οι διευθύνοντες τα πλοία β' κλάσεως ονομάζονται πλοίαρχοι, οιδεα' κυβερνήται. Άρθρ. 12. Μετά την έκπνευσιν της διά των επομένων άρθρων 17, 18, 19 και 23 διδομένης προθεσμίας, δε επιτρέπεται εις κανένα των Ημετέρων υπηκόων, να διευθύνη πλοίον, αν δεν έχη δίπλωμα πλοιάρχου ή κυβερνήτου πλοίου εμπορικού, ή άδειαν της αρμοδίου λιμενικής Αρχής, διά την κυβέρνησιν μικρού πλοιαρίου. Άρθρ. 13. Διά να λάβη τις δίπλωμα κυβερνήτου πλοίου εμπορικού, απαιτείται·

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 75/18 Δεκεμβρίου 1836.

α'. Να έχη πλήρη είκοσιν έτη· β'. Να μετήλθε την ναυτιλίαν τρία έτη τουλάχιστονηναεχρημάτισεν,η διευθυντής μικρού πλοίου εν έτος, ή ναύκληρος εμπορικού πλοίου τρίαέτη,η υπαξιωματικός β' τάξεως πολεμικού πλοίου δύωέτη,καιναεξεπλήρωσετα καθήκοντά του τιμίως και με ικανότητα. γ'. Εξεταζόμενος εις το πρακτικόν μέρος της ναυτικής, να αναγνωρισθή ικανός διά το οποίον μέλλει να μετέλθη επάγγελμα. Άρθρ. 14. Διά να λάβη τις δίπλωμα πλοιάρχου εμπορικού πλοίου απαιτείται· α'. Να έχη πλήρη εικοσιδύο έτη. β'. Να μετήλθε την ναυτιλίαν τέσσαρα έτη τουλάχιστον, η να εχρημάτισε κυβερνήτης υπέρ το εν έτος, η ναύκληρος εμπορικού πλοίου επέκεινα των 100 τόνων χωρητικότητος, τρία έτη, η υπαξιωματικός πρώτης τάξεως εις πολεμικό ν πλοίον δύο έτη. γ'. Εξεταζόμενος κατά το πρακτικόν και το θεωρητικόν μέρος της ναυτικής, να δώση αποχρώσας αποδείξεις ικανότητος, διά το οποίον μέλλει να μετέλθη έργον.

τάγματος· εωσού δε γείνη τούτο, αι εξετάσεις θέλουν περιορίζεσθαι εις μόνον το πρακτικόν μέρος, κατά τας οδηγίας τας οποίας η επί των Ναυτικών Γραμματείας της Επικρατείας θέλει δώσει εις τους λιμενάρχας. Άρθρ. 15. Εξαιρούνται των όρων των ανωτέρω άρθρων 13 και 14, οι αξιωματικοί του Ημετέρου πολεμικού ναυτικού. Ούτοι έχουν το δικαίωμα να διευθύνωσιν εμπορικά πλοία πάσης τάξεως, χωρίς να υποβάλλωνται εις εξετάσεις αφού λάβωσιν εντίμως την παραίτησίν των, ή άδειαν απουσίας με ειδικήν έγκρισιν ν' αναδεχθώσι τοιαύτην διεύθυνσιν. Άρθρ. 16. Δεν υπόκεινται εις τους όρους των §§ A.B. Γ. Των άρθρων 13 και 14, όσοι διηύθυναν η διευθύνουν ήδη πλοία α', η β' κλάσεως· αρκεί να παρουσιάσωσι περί τούτου έγγραφον επίσημον του αξιωματικού του λιμένος εις τονοποίονανήκουν,καιλαμβάνουν δικαιωματικώς το δίπλωμα. Εξαιρούνταικαιόσοι διηύθυναν η διευθύνουν ήδη πλοιάρια κατώτερα των πέντε τόνων, από τας υποχρεώσεις εις τας οποίας υπόκεινται κατά το άρθρ. 23 του παρόντος διατάγματος. Άρθρ. 17. Έκαστος θέλων να γενή εις το εξής πλοίαρχος η κυβερνήτης οφείλειναπαρουσιάζεται εις τον λιμενάρχην του ναυτικού τμήματος,εντόςτης περιφερείας του οποίου έχει την διαμονήν του, και να καθυποβάλλη την περί τούτου έκθεσίν του. α'. Το όνομα και το επώνυμον του αιτούντος το δίπλωμα, β'. Η ηλικία, η πατρίς, και το μέρος της διαμονής του.

γ'. Η εποχή από της οποίας μετέρχεται την ναυτιλίαν· δ'. Τα ονόματα και το είδος των πολεμικών η εμπορικών πλοίων,επίτων οποίων υπηρέτησε· τα ονόματα των πλοιάρχων αυτών· η διάρκεια της υπηρ σίας και ο βαθμός τον οποίον είχεν εφ' εκάστου των ρηθέντων πλοίων. Δι' εκάστην των περιστάσεων τούτων, οφείλει να εμφανίση αποδείξεις επικυρωμένας από τας επιτοπίους Αρχάς. Άρθρ. 18. Όλοι οι διευθύναντες ή διευθύνοντες ήδη πλοία, α', και β', κλάσεως, οφείλουν μετά την δημοσίευσιν του παρόντος διατάγματος, εντός τεσσάρων μηνών, εάν ευρίσκωνται εις το τμήμα της διαμονής των, ή εντός εξ μηνών, εάν εις έτερον τμήμα του Βασιλείου, να καθυποβάλωσιτηνανωτέρωεκθεσιν, συνάπτοντες και το κατά το άρθρον 16 επίσημον έγγραφον διά να λάβωσι το δίπλωμά των. Άρθρ. 19. Διά τους πλοιάρχους και τους κυβερνήτας εμπορικών πλοίων, τους όντας εκτός του κράτους κατά την δημοσίευσιν του παρόντος διατάγ ηεντω προηγουμένη άρθρω προθεσμία άρχεται από της ημέρας, καθ' ην φθάσωσιν εις πρώτον Ελληνικόν λιμένα. Άρθρ. 20. Η λιμενική Αρχή λαμβάνουσα την έκθεσιν, και πληροφορουμένη περί της ακριβείας των εν αυτή προχωρεί εις την εξέτασιν των περί τα ναυτικά γνώσεων του αναφερομένου, κατά τας περί εξετάσεων γενικάς οδηγίας, τηςεπίτωνΝαυτικών Γραμματείας της Επικρατείας, εις την οποίαν οφεί να διευθύνη την έκθεσιν αυτού και τα πρακτικά της εξετάσεως μετά της γ δοτήσεώς της. Άρθρ. 21. Εάν η γνωμοδότησις της λιμενικής Αρχής ήναι σύμφωνος με την αίτησιν του αναφερομένου, ει μεν αύτη αφορά την έκδοσιν διπλώματο βερνήτου εμπορικού πλοίου, η επί των Ναυτικών Γραμματεία της Επικρατείας εκδίδει απ' ευθείας αυτό, φέρον την υπογραφήν του Γραμματέως,καιτην σφραγίδα της Γραμματείας· ει δε αφορά την έκδοσιν διπλώματος πλοιάρχου, καθυποβάλλεται δι' αναφοράς της ιδίας Γ ρ α μ μ α τ ε ί α ς εις την Ημετέραν έγκρι-

σιν μετά την οποίαν εκδίδεται το δίπλωμα. Άρθρ. 22. Τα διπλώματα πέμπονται εις τους αρμοδίους λιμενάρχας, οίτινες προσυπογράφοντες και καταχωρούντες αυτά εις το πρωτόκολλον, τα διευθύνουν εις την τελωνικήν Αρχήν του μέρους της διαμονής του πλοιάρχου ή κυβερνήτου, διά να παραδοθώσιν εις αυτούς, λαμβανομένων δι' έκαστον μεν δίπλωμα πλοιάρχου, δραχ. δέκα, δι' έκαστον δε κυβερνήτου δραχ. εξ. ναυτικού. Άρθρ. 23. Οι ορισμοί των άρθρων 13 και 17 του παρόντος διατάγματος δεν εφαρμόζονται εις τους κυβερνήτας μικρών πλοιαρίων κατωτέρας τόνων χωρητικότητος. Ούτοι οφείλουν να παρουσιάζωνται μόνον ενώπιον της αρμοδίας λιμενικής

Αρχής,καιν' αποδεικνύιοσι δι' εγνωσμένων μαρτύρων ότι μετήλθον δύο έτη τηναλιείαν,ήτηνναυτιλίαν, και ότι έχουν την εις τούτο απαιτουμένην ικανότητα, διά να λάβωσι την άδειαν να κυβερνώσιν. Η άδεια αύτη εκδίδεται από τηνεπίτουλιμένος Αρχήν, καταχωρίζεται εις το βιβλίον του λιμένος και παραδίδεται εις ον τινα ανήκει, επί πληρωμή δικαιώματος δύο δραχμών κατατιθεμένων επίσης εις το ταμείον των απομάχων του ναυτικού. Η άδεια αύτη ισχύει διά βίου· ως προς τους κυβερνήσαντας, η κυβερνώντας ήδη τοιαύτα πλοιάρια ισχύουν οι όροι του άρθρου 18. Άρθρ. 24. Απαγορεύεται αυστηρώς εις τας επί των λιμένωνΑρχάς,να δίδωσι την κατά το προηγούμενον άρθρον 23, άδειαν της Κυβερνήσεως, εις παίδας ηλικίας κατωτέρας των 16 ετών, και αν άλλως ούτοι προκατετάχθησαν ως ναύται γ', τάξεως, επί πολεμικών η εμπορικών πλοίων. Πάσα παράβασις της απαγορεύσεως ταύτης, εκ μέρους της επί του λιμένος Αρχής, τιμωρείται πειθαρχικώς με πρόστιμον 25, μέχρις εκατόν δραχμών. ρών κανονισμός, κατατίθενται εις το ταμείον των απομάχων του ναυτικού. Άρθρ. 25. Όστις μετά την έκπνευσιν των κατά το άρθρον 17, 18, 19 και 23, προθεσμιών ευρεθή μετερχόμενος το έργον πλοιάρχου ή κυβερνήτου άνευ διπλώματος ή αδείας, ει μεν διευθύνη μικρόν πλοιάριον κατωτέρας των πέντε τόνων χωρητικότητος, υποβάλλεται εις πρόστιμον δέκα, μέχρι τεσσαράκοντα δραχμών, ειδέ κυβερνά πλοίον πρώτης κλάσεως, εις πρόστιμον πεντήκοντα έως εκατόνδραχμών. Εάν δε διευθύνη πλοίον δευτέρας κλάσεως, εις πρόστιμον 50 μέχρι 500 δραχμών.

[

] Εν Αθήναις την 15 (27) Δεκεμβρίου 1836

Εν

ονόματι και κατ' ιδιαιτέραν διαταγήντηςΑυτού Μεγαλειότητος του Βασιλέως,

Το

Υπουργικόν

Συμβούλιον, ΑΡΜΑΝΣΠΕΡΓ, I. ΡΙΖΟΣ, ΣΜΑΛΤΣ, ΔΡΟΣΟΣ ΜΑΝΣΟΛΑΣ, Α.Γ. Κ Ρ Ι Ε Ζ Η Σ Γ. ΛΑΣΣΑΝΗΣ

2

ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ ΤΗΣ ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΥΡΟΥ ΚΑΙ ΝΑΥΠΛΙΟΥ (Β. Διάταγμα/31 Ιουλίου (12 Αυγούστου) 1837 Κυβέρνηση Όθωνος Υπουργοί Α. Κριεζής, Α. Πολυζωΐδης

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί προσθέσεως διδασκάλου της ναυτικής εις τα Ελληνικά σχολεία Σύρου [1] και Ναυπλίας ΟΘΩΝ ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Θεωρούντες ότι διά την ανάπτυξιν και την πρόοδον της ναυτικήςκαιτου εμπορίου εις την Ελλάδα η κατά τε την θεωρίαν και την πράξιν εκπαίδευσις των μετερχομένων την ναυτικήν και Ιδίως των διευθυνόντων πλοία, είναι εκ τωνωνουκ άνευ, λαβόντες υπ' όψιν και το 14 άρθρον του από 15 Δεκεμβρίου 1836 νόμου, ακούσαντες και την γνώμην της τε επί των Ναυτικώνκαιτηςεπί της Δημοσίου Εκπαιδεύσεως Γραμματείας της Επικρατείας, και κατά την έννοιαν της Ημετέρας αποφάσεως της 18 Ιουνίου 1837,απεφασίσαμενκαι διατάττομεν' α'. τεθεί ανά εις διδάσκαλος της ναυτικής, διά τους επιθυμούντας να διδαχθώσι και θεωρητικώς την τέχνην ταύτην. β'· Η σειρά των ναυτικών μαθημάτων θέλει διδάσκεσθαι εις τριετίανειςτας τρεις τάξεις του ελληνικού σχολείου, και εις μεν την πρώτην αυτού τάξιν θέλει παραδίδεσθαι η αριθμητική μέχρι των λογαρίθμων.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 28/10 Αυγούστου 1837.

σφαιρικής τριγωνομετρίας. μική. γ· Διά να μένη εις τους μαθητάς της ναυτικής ο απαιτούμενος καιρός διά τας ναυτικάς μελέτας, και επειδή αυτός ο διδάσκαλος της ναυτικής θέλει τοις παραδίδει κατ' έκτασιν τ' αναγκαία δι' αυτούς μαθηματικά, θέλουν απαλλαχθή της υποχρεώσεως του ν' ακούωσι τα εις τους λοιπούς μαθητάς των ελληνικών σχολείων παραδιδόμενα μαθηματικά, την Λατινικήν και την Γερμανικήν γλώσσαν· όλα τα λοιπά μαθήματα του ελληνικού σχολείου είναι δι' αυτούς υποχρεωτικά. δ'. Επειδή κατά το άρθρον 14 του περί αστυνομίας της εμπορικής ναυτιλίας διατάγματος, οι πλοίαρχοι απαιτείται να γνωρίζωσι και θεωρητικώς την ναυτικήν, ουδείς θέλει λαμβάνει δίπλωμα πλοιάρχου, εάν μετά τριετίαναπότης εγκαθιδρύσεως των μαθημάτων δεν φέρη απολυτήριον από εν των προκειμένων σχολείων, η αν καθυποβληθείς εις εξέτασιν εντός ενός αυτών, δεν αποδείξη ότι έχειόλαςταςειςαυτόδιδασκομένας γνώσεις· εξαιρούνται μόνοι εκείνοι περί όσων διαλαμβάνει το αρ. 16 του ανωτέρω διατάγματος. ε'./ Η δαπάνη της συντηρήσεως των ναυτικών τούτων σχολείων και των δι' αυτά απαιτουμένων βιβλίων και εργαλείων ανήκει εις την επί των Ναυτικών Γραμματείαν της Επικρατείας. Εν

Αθήναις,

την

31 Ιουλίου (12 Αυγούστου) 1837 ΟΘΩΝ Εκπαιδ. Γραμματείας του Επικρατείας Α. Γ. ΚΡΙΕΖΗΣ, Α. ΠΟΛΥΖΩΙΔΗΣ

[1] ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί συστάσεως ναυτικής σχολής εις Σύρον ΟΘΩΝ ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΣ Τ Η Σ Ε Λ Λ Α Δ Ο Σ

Επικρατείας απεφασίσαμεν και διατάττομεν τα εφεξής: 1. Καθίστανται εκ νέου εις Σύρον, παρά τω ελληνικώ σχολείω, η καθέδρα της διδασκαλίας του εμπορικού ναυτικού. 2. Καθηγητής διορίζεται ο σημαιοφόρος Ν. Δομεστίνης, με μισθόν 150 δραχμών κατά μήνα. 3. Η διδασκαλία θέλει γίνεσθαι κατά το Ημέτερον Διάταγμα της 31 Ιουλίου 1837. Ο Ημέτερος επί των Ναυτικών Γραμματεύς της Επικρατείας να ενεργήση το παρόν Διάταγμα. Εν

Αθήναις,

την

24 Σεπτεμβρίου 1843 ΟΘΩΝ

Ο

επί

των Ναυτικών Γραμματεύς Κ. Κ Α Ν Α Ρ Η Σ

Αναδημοσιεύεται από την Ε τ Κ , αρ. 35/2 Οκτωβρίου 1843.

3

ΥΠΟΜΝΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΩΝ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ («Ειδοποίησις»/21 Φεβρουαρίου 1838) Κυβέρνηση Υπουργός Α.

Όθωνος Κριεζής

ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΙΣ

Περί των σπουδαζόντων ναυτών Η ΕΠΙ ΤΩΝ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

Διάταγμα δι' ου συνιστώνται δύο θέσεις ναυτικών διδασκάλων εις Ναύπλιον και Σύρον, και προσδιορίζονται τα μαθήματα τα οποία απαιτείται να γνωρίζωσιν οι μέλλοντες να διευθύνωσι του λοιπού πλοία εμπορικοί πλοίαρχοι. Επειδή εμάθομεν ότι πολλοί εκ των τελευταίων, είτε εξ αγνοίας, είτε εκ παραδρομής, δεν φροντίζουν να σπουδάζωσιν όλα τα μαθήματα όσα εις το ρηθέν Διάταγμα αναφέρονται, και επειδή η παράλειψις αύτη θέλει ακολούθως αποβή πολλά επιζήμιος εις αυτούς, καθόσον δεν θέλουν λάβει την άδειαν να διευ θύνωσι πλοία β', κλάσεως, εθεωρήσαμεν συμφέρον να δημοσιεύσωμεν και αύθις διά της Βασιλικής εφημερίδος, καθώς και διά των εφημερίδων του Ναυπλίου και της Σύρου το ανωτέρω Διάταγμα, και να είπωμεν κατ' επανάληψιν, ότι εάν κατά το αρ. δ', δεν αποδείξωσι μετά τριετίαν, από της συστάσεως των προκειμένων σχολείων, ότι γνωρίζουν τα εις αυτά ως και τα εις τα Ελληνικά διδασκόμενα μαθήματα, δεν θέλουν ποτέ αναγνωρισθή ως πλοίαρχοι εμπορικοί. Εν

Αθήναις,

Ο

επί

την των

21 Φεβρουαρίου 1838 Ναυτικών Γραμματεύς της Επικρατείας Α. Γ. ΚΡΙΕΖΗΣ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 8/4 Μαρτίου 1838.

4 ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ ΚΑΙ ΙΔΡΥΣΗ ΟΜΟΙΟΥ ΣΤΗΝ ΥΔΡΑ (Β. Διάταγμα/14(26) Δεκεμβρίου 1838) Κυβέρνηση Υπουργός Α.

Όθωνος Κριεζής

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί συστάσεως Ναυτικού Σχολίου εις Ύδραν ΟΘΩΝ ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ρίαν προς απόκτησιν και των θεωρητικών γνώσεων της Ναυτικής, απεφασίσαμεν να συστήσωμεν εις το εκεί Ελληνικόν Σχολείον, και Καθέδραν της Ναυτικής. Θεωρούντες δε τον ολίγον αριθμόν των μαθητών, των σπουδαζόντων εν Ναυπλίω την επιστήμην ταύτην, καταργούμεν συγχρόνως την διά του Ημετέρου Διατάγματος την 31 Ιουλίου παρελθόντος έτους συστηθείσαν εν τη ρηθείση πόλει καθέδραν αυτής. Ό λ α τα ναυτικά εργαλεία και τα λοιπά σκεύη, τα δημοσία δαπάνη προαποκτηθέντα θέλουν μετακομισθή εις Ύδραν. Περί της εκτελέσεως της παρούσης αποφάσεως η Ημετέρα επί των Ναυτικών Γραμματεία θέλει συνεννοηθή με την επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίου Εκπαιδεύσεως, κοινοποιούσα αυτήν και διά της εφημερίδος της Κυβερνήσεως. Εν Αθήναις, την 14 (26) Δεκεμβρίου 1838 ΟΘΩΝ ο

επί

των Ναυτικών Γραμματεύς της Α. Γ. ΚΡΙΕΖΗΣ

Επικρατείας

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 44/22 Δεκεμβρίου 1838 (όπου και επαναδημοσιεύση του διατάγματος της 31 Ιουλίου 1837).

5

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΟΠΛΟΙΑΡΧΩΝ (Β. Διάταγμα/24 Νοεμβρίου 1850) Κυβέρνηση Α. Κριεζή Υπουργός Ναυτικών Α. Κριεζής

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί εξετάσεων των Εμποροπλοιάρχων ΟΘΩΝ ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

βόντες υπ' όψιν το 14 άρθρον του περί Αστυνομίας της Εμπορικής Ναυτιλίας Διατάγματος, κατά το οποίον απαιτείται ου μόνον πρακτικώς, αλλά και θεωρητικώς να γνωρίζη την ναυτικήν τέχνην ο πλοίαρχος. Επιθυμούντεςδενα χορηγήσωμεν πλείονας εγγυήσεις εις την Ναυτιλίαν και το Εμπόριον, απεφασίσαμεν και διατάττομεν τα εξής: Άρθρον Α'. Ουδείς του λοιπού δύνανται να λάβη εμποροπλοιάρχου δίπλωμα, αν, παρεκτός των υπό του άρθρου 14 του ειρημένου περί Ναυτιλίας Διατάγματος απαιτουμένων προσόντων, δεν αποδείξη δι' εξετάσεων ότιεπίσταταιτα εξής: 1. Τα στοιχεία της καθομιλουμένης Ελληνικής. 2. Τας αρχάς της Γεωγραφίας. 3. Την πρακτικήν Αριθμητικήν. 4. Την Πλωτικήν, ήτοι αναμέτρησιν του Πλού. 5. Τας απαραιτήτους αρχάς της Ναυτικής Αστρονομίας. 6. Τον εξαρτισμόν και την κυβερνητικήν των Εμπορικών πλοίων· και 7. Τα κυριώτερα του εμποροπλοιάρχου καθήκοντα. Άρθρον Β'. Τη α'. Μαρτίου και τη α'. Σεπτεμβρίου εκάστου έτους, ο Η μέτερος επί των Ναυτικών Υπουργός θέλει διορίζει επιτροπήν εκ τριών ειδη-

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 44/76 Δεκεμβρίου 1850.

ειδημόνων αξιωματικών του Β. Ναυτικού, συνερχομένην εν Αθήναις προς εξέτασιν των επιθυμούντων να λάβωσι Πλοιαρχίας Δίπλωμα. Άρθρον Γ'. Αι αιτήσεις συντεταγμέναι καθ' ον τρόπον διαγράφει το 17 άρθροντουμνημονευθέντος περί Ναυτιλίας Διατάγματος υποβάλλονται προ επίτωνΝαυτικών Υπουργείον προ ενός τουλάχιστον μηνός πριν ή συνέλθ εξεταστική επιτροπή. αποδεικτικάτωναναφερομένων,διαβιβάζει εις την επιτροπήν κατάλογον των όσοι μεταξύ αυτών έχουσι τ' απαιτούμενα προσόντα. Άρθρον Δ'. Ο εξεταζόμενος ενώπιον της επιτροπής οφείλει ν' απαντήση καλώς· τουναντίον, παραπέμπεται εις την προσεχή εξάμηνον εξέτασιν. Άρθρον Ε'. Μετά τας εξετάσεις η επιτροπή υποβάλλει αμέσως εις το Υπουργείον πρωτόκολλον περί της ικανότητος ενός εκάστου των εξετασθέντων, και γνωμοδότησιν περί της παραδοχής η μη αυτών. Άρθρον ΣΤ'. Το Υπουργείον λαβόν υπ' όψιν τα πρωτόκολλα και την γνωμοδότησιν της επιτροπής, υποβάλλει εις την έγκρισιν Ημών, κατά το 21 άρθρον τουανωτέρωΔιατάγματος, τα ονόματα των αποδειχθέντων ικανών διά να βουσι το της Πλοιαρχίας Δίπλωμα. Εις το δίπλωμα τούτο θέλει μνημονεύεσθαι η περί τα ναυτικά θεωρητική τε και πρακτική ικανότης του εξετασθέντος. Άρθρον Ζ'. Τα μέχρι τούδε εκδοθέντα εμποροπλοιαρχίας διπλώματα μένωσιν εν ισχύϊ· όσοι δ' εκ των εχόντων αυτά Ναυτικοί δύνανται και θεωρητικώς ικανοί ν' αναδειχθώσι, διευθύνουν την περί τούτου αίτησίν τωνπροςτοεπίτων Ναυτικών Υπουργείον, υποβάλλονται εις τας προσδιορισθείσας ως ανωτέρω εξετάσεις, και λαμβάνουσι το νέον δίπλωμα, ακυρουμένου του παλαιού. Άρθρον Η'. Τα διπλώματα αποστέλλονται, ως μέχρι τούδε,προςτους αρμοδίους Λιμενάρχας, διά να ενεργηθώσι τα περαιτέρω σύμφωνα με το 22 άρθροντουειρημένουΔιατάγματος. Άρθρον Θ'. Το επί των Ναυτικών Υπουργείον θέλει εκδώσει και δημοσιεύσει το ανήκον Πρόγραμμα των ανωτέρω μαθημάτων προς γνώσιν των ναυτιλλομένων, άμα δε και οδηγίας προς την επιτροπήν περί τε του τρόπου των εξετάσεων και περί της συντάξεως των πρωτοκόλλων. σει το παρόν Διάταγμα. Εν Αθήναις τη 24 Νοεμβρίου 1850 Εν ονόματι του Βασιλέως ΑΜΑΛΙΑ Α. Γ. ΚΡΙΕΖΗΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Τ Η Σ ΕΞΕΤΑΣΕΩΣ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΟΠΛΟΙΑΡΧΩΝ Α'. Τα στοιχεία της καθομιλουμένης

Ελληνικής

Ήγουν,τογράφειν ευχερώς και ευανάγνωστα, υπαγορεύοντος του εξεταστού. Β'. Τας αρχάς της Γεωγραφίας Ήγουν, επιπολαίως μεν την Πολιτικήν Γεωγραφίαν,ειδικώτερονδετα παράλια των Ευρωπαϊκών επικρατειών, τα πλεόμενα συνήθως υπό της Ναυτιλίας μας πελάγη, και την θέσιν των επιφανεστέρων λιμένωνκαιεπινείωντης Οικουμένης.

των κύκλων της Σφαίρας και των Ζωνών, τα περί μήκους και πλάτους γεωγραφικού- περί Πολιτικής και Αστρονομικής αγωγής του χρόνου περί μεγέθους και σχήματος Γης, και περί κινήσεως και φάσεων Σελήνης. Γ ' . Την Πρακτικήν

Αριθμητικήν

Ήγουν,ταςτέσσαρας πράξεις διά παραδειγμάτων εκτελουμένας επί ακεραίων αριθμών και κλασμάτων· την μέθοδον των τριών και τους εμπορικούς κανόνας του τόκου και της Εταιρίας, και την έκθεσιν του συστήματος των μέτρων και σταθμών. Δ'. Την Πλωτικήν ή αναμέτρησιν τον Πλου 1) Την διαίρεσιν και ονοματολογίαν των μερών του ορίζοντος. 2) Την διαγραφήν και χρήσιν της Πυξίδος, ως ευθυντηρίας και διοπτηρίας (Compas de route et de relèvement). 3) Την διόρθωσιν της παραλλαγής της Πυξίδος. 4) Πώς αναμετράται η εκπτωσις και διορθούται ο Πλους. 5) Την διαγραφήν και χρήσιν του δρομομέτρου. 6) Την αναγωγήν του Πλου εις διαφοράν πλάτους και μήκους διά του Αβακίου (καρτέρι) ή διά των πλωτικών πινάκων. 7) Τον ημερήσιον λογισμόν του Στίγματος (point). 8) Πώς στίζεται ο ναυτικός χάρτης· πώς σημειούνται επ' αυτού οι πλοι, καιαιδιοπτεύσεις (relèvement) και μετρώνται αι αποστάσεις. 9) Την διά του χάρτου επίλυσιν των εξής προβλημάτων· α) Δοθέντος του αφετηρίου και του κακτιτηρίου Στίγματος (point de depart et d'arrivée), τον πλούν και το δίαρμα ευρείν. 10) » » β) Δοθέντος του αφετηρίου πλάτουςτουπλουκαι του κατιτηρίου Στίγματος, το δίαρμα και το αφετήριον ανευρείν μήκος.

11) Την ανεύρεσιν του Στίγματος εν όψει στερεάς διά της διοπτεύσεως δύο αντικειμένων. 12) Πώς υπολογίζεται η φορά των ρευμάτων εν τη αναμετρήσει του πλου. 13) Πώς συγγράφεται το του πλου ημερολόγιον. Ε'. Τας απαραιτήτους αρχάς της Ναυτικής

Αστρονομίας

1) Την αναγωγήν των μοιρών του μήκους εις ώρας, και πώς ευρίσκεται η ώρα του αρχικού μεσημβρινού. 2) Πώς αναλογίζεται η απόκλισις του Ηλίου εκ των Αστρονομικών εφημερίδων. 3) Την διαγραφήν και χρήσιν των κατοπτρικών εξάντος ή οκτάντος. 4) Πώς απορθούνται και παραλληλίζονται τα κάτοπτρα. 5) Τίνι τρόπω τηρείται εις το πέλαγος το του Ηλίου έξαρμα (μεσημβρινόν ύψος). 6) Τι εστί ταπείνωσις του ορίζοντος" τί δε διάκλασις, παράλλαξις και ημιδιάμετρος. 7) Την πρακτικήν διόρθωσιν του εξάρματος και την ανεύρεσιν του γεωγραφικού πλάτους. 8) Πώς λογίζεται η του Ηλίου δυσμοθεσία (ΑζιμούθτηςΑνατολήςή Δύσεως) και η εκ τούτου παραλλαγή της πυξίδος. 9) Περί παλιρροιών" τους ορισμούς της πλημμυρίδοςκαιαμπώτεως,της πλήμης και ρηχίας κ.τ.λ. 10) Τον πρακτικώτερον λογισμόν της ώρας της πλήμης. Σ Τ ' . Τον εξαρτισμόν και κυβερνητικήν των εμπορικών πλοίων 1) Την ονοματολογίαν και ένδεσιν των κυριωτέρων μερών του σκάφους. 2) Τον τρόπον του καθέλκειν εις την θάλασσαν τα εμπορικά πλοία. 3) Την διά δικρόας (γάβρια) ιστοθέτησίν των (αρμπορισμα). 4) Πώς εξαρτίζονται οι ιστοί και εντείνεται η εξαρτία. 5) Την ερμασίαν (σαβούρωμα) και την των φορτίων στοιβασίαν. 6) Πώς τέμνονται και συρράπτονται τα διάφορα ιστία. 7) Πώς κεροδετούνται (δένονται εις τας αντένας) τα ιστία, και περώνται ταεπίχειρα(σερβίτσια). 8) Πώς αγκυρούνται και αμφιδετούνται τα πλοία κατά τας περιστάσεις. 9) Πώς εκτείνονται και ισχάζονται (πινελάρονται) αι άγκυραι. 10) Πώς μετάγεται η ιερά άγκυρα από του κύτους εις το επώμιον (καπόνι). 11) Πώς γριπίζονται αι αποκεκομμέναι άγκυραι και αλύσεις. 12) Πώς αφέλκονται, επωμίζονται (καπονάρονται) και εχμάζονται (μποτζάρονται) αι άγκυραι εις πλουν.

13) Τας διαφόρους απάρσεις (σαρπάρισμα). 14) Την ιστιοφορίαν κατά την του ανέμου δύναμιν και την κερουλκίαν (μπρατσάρισμα) κατά τας πλεύσεις (αρμενισιαίς). 15) Τας ανατοιχήσεις (πώς πέρνουν την βόλταν) και διαδρομάς (βολτετζάρισμα). 16) Τας ανακωχεύσεις (αλακάπα). 17) Πώς αποσώζουσι τον πεσόντα εις την θάλασσαν. 18) Τας εν δυσπλοία (κακοκερία) προφυλάξεις του τε σκάφουςκαιτων φορτίων. 19) Περί αντλίας (όταν κάνη νερά). 20) Περί πυρκαϊάς. 21) Περί καθισμού και διαρείσεως (υποστηρίξεως) κατά παλίρροιαν. 22) Περί συγκρούσεως πλοίων αρμενιζόντων· κανών προς αποφυγήν αυτής. 23) Περί αποβολής ιστών (έξαρπορισμα)' αυτοσχέδιοι ιστοί (πρόστυχα κατάρτια). 24) Περί ναυαγίας και διασώσεως. 25) Περί επιβολής και ορμίσεως (πώς ατακάρουν την στεριά και αράζουν). 26) Περί ρυμουλκίας και παρολκής (γεντέκι). 27) Περί επισκευής εμπορικών πλοίων· διατοιχισμοί (καργάρισμα). Ζ' Τα καθήκοντα του Εμποροπλοιάρχου

Ήγουν,ενπεριλήψει τα διαγραφόμενα εν τοις Βασιλικοίς Διατάγμασι της 14ης Νοεμβρίου 1836, περί Εμπορικής Ναυτιλίας, της 15 και 27 Δεκεμβρίου 1836 περί Αστυνομίας της Εμπορικής Ναυτιλίας, τα οποία οι Εμποροπλοίαρχοι οφείλουν να σπουδάζωσι μετά προσοχής.

6

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΟΠΛΟΙΑΡΧΩΝ (Β. Διάταγμα/18 Οκτωβρίου 1852) Κυβέρνηση Α. Κριεζή Υπουργός Ναυτικών Α. Κριεζής

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί εξετάσεων των Ελλήνων εμποροπλοιάρχων [ 1 ] ΟΘΩΝ EΛΕΩ ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Επιθυμούντεςναδώσωμεν εις το περί εξετάσεως των Ελλήνων εμποροπλοιάρχων Ημέτερον Διάταγμα, το κατά την 24 Νοεμβρίου του 1850 έτους εκδοθέν, όσον ένεστι σαφήνειαν, κατά πρότασιν του Ημετέρου επί των Ναυτικών Υπουργού διατάσσομεν τα παραπόδας. Άρθρον Α'. Οι επιθυμούντες να λάβωσιν εμποροπλοιάρχου δίπλωμα, προ τοις άλλοις τοις οριζομένοις υπό του 14 άρθρου του περί αστυνομίας της εμπορικής ναυτιλίας Βασ. Διατάγματος, υποβάλλονται εις προφορικάς και εγγρά φους εξετάσεις, καθ' ας πρέπει ν' αποδείξωσιν ότι γινώσκουσι τα ακόλουθα. 1) Το αναγιγνώσκειν, το γράφειν, το αριθμείν. 2) Την χρήσιν των λογαριθμικών πινάκων. 3) Τας γεωγραφικάς της σφαίρας διαιρέσεις. 4) Τους ναυτικούς χάρτας και την χρήσιν αυτών. 5) Την κατασκευήν και την χρήσιν του δρομομέτρου και της πυξίδος. 6) Την κατά τας κυριωτέρας μεθόδους εμπειρικήν λύσιν του ναυτικού τριγώνου. 7) Την χρήσιν των ναυτικών αστροσκοπίων· (των κοινώς λεγομένων Σεττάντε, οττάντε). 8) Τον διά του μεσημβρινού ηλιακού εξάρματος προσδιορισμόν του πλάτους. 9) Τον τρόπον, καθ' ον εν θαλάσση προσδιορίζεται ο χρόνος.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 59/18 Νοεμβρίου 1852.

10) Τα μέσα, δι' ων γνωρίζεται η απόκλισις της μαγνητικής βελόνης. 11) Τον διά του πλάτους έμμεσον προσδιορισμόν του μήκους. 12) Τα περί ενιαυτού και μηνός και τα περί των φάσεων της σελήνης. 13) το συντάσσειν του διάπλου το ημερολόγιον. 14) Την κυβερνητικήν τέχνην κατά πράξιν. 15) Τα ναυκληρικά έργα. Άρθρον Β'. προς εξέτασιν των επιθυμούντων να λάβωσιν εμποροπλοιάρχου δίπλωμα, ο Ημέτερος επί των Ναυτικών Υπουργός κατά την α'. Μαρτίου και την α'. Σεπτεμβρίου εκάστου έτους διορίζει επιτροπήν εκ τριών ειδημόνων αξιωματικών του Βασ. ναυτικού συνισταμένην. Άρθρον Γ'. Η επιτροπή αύτη συνεδριάζει εν Αθήναις. Άρθρον Δ'. Αι συνεδριάσεις της εξεταστικής ταύτης επιτροπής δεν παρατείνονται επέκεινα των πεντήκοντα ημερών κατά πάσαν αυτής σύνοδον. Άρθρον Ε'. Οι θέλοντες να γίνωσιν εμποροπλοίαρχοι υποβάλλουσι διά των λιμεναρχών εις το επί των Ναυτικών Υπουργείον τας αιτήσεις των τουλάχιστον ένα μήνα προ των εξετάσεων. Άρθρ. ΣΤ'. προς έκδοσιν διπλώματος εμποροπλοιάρχου απαιτείται ιδιαιτέρα Η μ ώ ν εγκρισις. Άρθρ. Ζ'. Την περί της εγκρίσεως ταύτης αίτησιν υποβάλλει εις Η μ ά ς ο Υπουργός των Ναυτικών, αφού η εξεταστική επιτροπή εγγράφως αποφανθή υπέρτηςκατατάξεως του εξετασθέντος εις των εμποροπλοιάρχων την χορείαν. Άρθρον Η'. Ο εξετασθείς και αποτυχών δεν εξετάζεται εκ νέου, ειμή μετά παρέλευσιν μιάς τουλάχιστον εξαμηνίας. Άρθρον θ ' . Τα διπλώματα αποστέλλονται προς τους αναγνωρισθέντας εμποροπλοιάρχους διά των λιμεναρχών. Άρθρον I'. Πάσα εναντία τοις ειρημένοις καθεστώσα διάταξις καταργείται. η εκτέλεσις. Εν Αθήναις την 18 Οκτωβρίου 1852.

ΑΜΑΛΙΑ Λ. Γ. ΚΡΙΕΖΗΣ

[1] Περί υποβολής σχεδίου Διατάγματος «περί εξετάσεων των Ελλήνων εμποροπλοιάρχων»

Μεγαλειότατε !

θεσίας, αι περιεχόμεναι εν τοις άρθροις 14 και 17 του «περίαστυνομίαςτης εμπορικήςναυτιλίας» Β. Διατάγματος της 15ης Δεκεμβρίου 1836, καθορίζουσαι τα προσόντα, άτινα έδει να έχωσιν οι την απόκτησιν του διπλώματος της πλοιαρχίας προτιθέμενοι ναυτικοί, επεφύλασσον εις Β. Διάταγμα τον καθορισμόν του τρόπου της ενεργείας των εξετάσεων των υποψηφίων εμποροπλοιάρχων. Όντως δε το Β. Διάταγμα της 18ης Οκτωβρίου 1852 «περί εξετάσεως των Ελλήνων εμποροπλοιάρχων» και τα συμπληρώσαντα είτα αυτό Β. Διατάγ ματα της 2ας Μαΐου 1880 «περί βεβαιώσεως της θαλασσίουυπηρεσίαςτων ναυτικών των αξιούντων να λάβωσι δίπλωμα εμποροπλοιάρχου ή κυβερνήτου», της 6ης Ιουλίου 1897 «περί της εποχής των εξετάσεων των υποψηφίων εμποροπλοιάρχων και της βεβαιώσεως της επί ξένων πλοίων υπηρεσίας αυτών τε καιτωνυποψηφίωνκυβερνητών» και της 29ης Μαΐου 1894 «περί εξετάσεων προςαπόκτησινδιπλώματος εμποροπλοιάρχου», καθώρισαν,ωςκαιεκτων τίτλων αυτών καταφαίνεται, και τον τρόπον, καθ' ον έδει να διενεργώνται αι εξετάσεις και τα απαιτούμενα έγγραφα προς βεβαίωσιν της επί πλοίων υπηρεσίας αυτών, ην το ισχύν νόμου επέχον Β. Διάταγμα της 15ης Δεκεμβρίου 1836 απήτει από τους εφιεμένους την απόκτησιν διπλώματος πλοιαρχίας. λειότητος ο υπό της Βουλής ψηφισθείς νόμος ΑΛΘ' «περί συστάσεως εμπορικών ναυτικών σχολών», όστις, πλην του ειδικού θέματος όπερυπηγόρευετην ψήφισιν αυτού, περιείχε και διατάξεις σχετικάς προς τε τον τρόπον της ενεργείας των εξετάσεων των εμποροπλοιάρχων και προς τα προσόντα, άτινα έδει ναέχωσινούτοι, όπως λογισθώσιν ως υποψήφιοι διά την απόκτησιν διπλώματος. τουενλόγω νόμου ΑΛΘ' ουδέποτε, άχρι σήμερον τουλάχιστον, εφηρμόσθησαν καθ' όλην αυτών την έκτασιν, άτε μη λογισθείσαι ως δυνάμεναιεπωφελήπρος τοεμπορικόνναυτικόν υπηρεσίαν να παράσχωσιν, ουχ ήττον όμως αι περί του

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 276, τχ. Α'/1 Νοεμβρίου 1908.

τρόπου των εξετάσεων των εμποροπλοιάρχων και των προσόντων αυτών διατάξεις αυτού, αι άσχετοι προς την ίδρυσιν και λειτουργίαν των σχολών, υφίστανται, μη καταργηθείσαι έκτοτε υπό ουδενός μεταγενεστέρου νόμου.

ται αι των Β. Διαταγμάτων της 2ας Μαΐου 1880, της 6ης Ιουλίου 1897 και της 29ης Μαΐου 1894, προς δε τούτοις αι περιεχόμεναι εν τω Β. Διατάγματι της 18ης Οκτωβρίου του 1852 διατάξεις περί εξετάσεως των Ελλήνων εμποροπλοιάρχων, παν άλλο ή τας σημερινάς ανάγκας του εμπορικού ναυτικού πληρούσαι δύνανται να λογισθώσι. Προτιθέμενος όθεν, το μεν την τακτοποίησιν των ισχυουσών διατάξεων των μνησθέντων ανωτέρω Β. Διαταγμάτων και την προσαρμογήν αυτών εις τας διατάξεις του τε ισχύν νόμου επέχοντος Β. Διατάγματος της 15ης Δεκεμβρίου 1836 «περί αστυνομίας της εμπορικής ναυτιλίας» και του νόμου ΑΛΘ' της 16ης Ιουλίου 1882, το δε τον καθοριμόν του τρόπου των εξετάσεων συμφώνως προς τας σημερινάς απαιτήσεις της ναυτικής τέχνης, λαμβάνω την τιμήν να υποβάλω εις την κύρωσιν της Υμετέρας Μεγαλειότητος το συνημμένον σχέδιον Διατάγματος «περί εξετάσεων των Ελλήνων εμποροπλοιάρχων» μετά του προσηρτημένου εις αυτό προγράμματος των εξετάσεων τούτων. ΤΗς Ο

ΥΜΕΤΈΡΑς ΕΠΊ

ΤΩΝ

ΜΕΓΑΛΕΙΌΤΗΤΟς ΠΙΣΤΌςΥΠΉΚΟΟςΚΑΙΘΕΡΆΠΩΝ ΝΑΥΤΙΚΏΝ ΥΠΟΥΡΓΌς Ε. ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ

Περί εξετάσεων των ελλήνων εμποροπλοιάρχων

κλπ.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τα άρθρα 14 και 17 του «περί αστυνομίας της εμπορικής ναυτιλίας» Β. Διατάγματος της 15 Δεκεμβρίου 1836 και τα άρθρα 12 και 15 του «περί συστάσεως εμπορικών ναυτικών σχολών» νόμου ΑΛΘ' της 16 Ιουλίου 1882, προτάσει του Ημετέρου επί των Ναυτικών Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Άρθρον 1. Οι επιθυμούντες να λάβωσι δίπλωμα πλοιάρχου, πλην των εν εν τω 14 άρθρω του ανωτέρω Διατάγματος και των εν τω 12 αρθρω του ανωτέρω νόμου οριζομένων προσόντων, υποβάλλονται εις εγγράφους και προφορικάς εξετάσεις, συμφώνως προς τα κατωτέρω οριζόμενα. Άρθρον 2. Αι εξετάσεις ενεργούνται την πρώτην των μηνών Δεκεμβρίου και Ιουνίου εκάστου έτους ενώπιον της υπό του άρθρου 15 του νόμου ΑΛΘ'

οριζομένηςεπιτροπής,εκτόςεάνσυμπέση ημέρα εορτάσιμος, οπότε αναβάλλονται διά την επομένην. Αι εξετάσεις ενεργούνται εν τω Υπουργείω των Ναυτικών. γητού της επιτροπής. Άρθρον 3. Η κατά θάλασσαν υπηρεσία των αιτούντωνναυποστώσιτας προςαπόκτησινδιπλώματος πλοιάρχου εξετάσεις, ην ορίζει το άρθρον 14 του περί αστυνομίας της Εμπορικής ναυτιλίας Β. διατάγματος της 15 Δεκεμβρίου 1836, βεβαιούται· α') Αν μεν διήνυσε ταύτην ο αιτών επί Ελληνικών εμπορικών πλοίων, διά των παρά τω Ναυτικώ Απομαχικώ Ταμείω τηρουμένων μητρώων των εργατών θαλάσσης.

γραμμένη εις τα τοιαύτα μητρώα, επί τω λόγω ότι δεν περιήλθον εισέτιειςτο Ναυτικόν Απομαχικόν Ταμείον τα σχετικά ναυτολόγια η αποσπάσματα μεταβολών των ναυτολογίων, πιστοποιείται αύτη υπό της λιμενικής ή προξενικής αρχής, παρά τη οποία είναι κατατεθειμένον το σχετικόν ναυτολόγιον ή ενώπιον τηςοποίαςπροσάγεται τούτο. β') Αν δε επί πλοίων του πολεμικού ναυτικού, διά πιστοποιήσεων των κυβερνητών των πολεμικών πλοίων, η των προϊσταμένων των υπηρεσιών, κεκυρωμένων υπό του Διευθυντηρίου του Β. Ναυστάθμου. γ') Αν τέλος επί πλοίων ξένης εθνικότητος, διά πιστοποιητικού των πλοιάρχων η των κυβερνητών των πλοίων τούτων, εν τω οποίω δέον ν' αναγράφηται το όνομα, το είδος και η χωρητικότης του πλοίου, ο λιμήν, εις τον οποίον το πλοίον είναι εγγεγραμμένον, ο χρόνος και ο τόπος της ναυτολογήσεως και απολύσεωςτουαιτούντος, και ο βαθμός και η ειδικότης υπό την οποίαν ούτος υπηρέτησενεντω πλοίω. Τα τοιαύτα πιστοποιητικά, εκδιδόμενα εφ' εκάστη ΝΑυτολογία ΚΑΙ εντός 15νθημέρου από της απολύσεως το πολύ, εν τη επικρατεία της οποίας την σημαίαν φέρει το πλοίον, επικυρούνται διά τε το γνήσιον της υπογραφής των πιστοποιούντων πλοιάρχων η κυβερνητών και διά το περιεχόμενον αυτών υπό της επιτοπίου λιμενικής αρχής, εκδιδόμενα δε εν ετέρα επικρατεία,υπότηςοικείας προξενικής αρχής. Κατά τας τοιαύτας επικυρώσεις πρέπει να γίνεται μνεία ρητή ότι το περιεχόμενον του πιστοποιητικού συνάγεται εκ των εγγράφων του πλοίου. Άρθρον 4. Ως υπηρεσία κατά θάλασσαν, συμφώνως προς το ανωτέρω άρθρον, λογίζεται η διανυθείσα υπό την ειδικότητα, επί μεν των εμπ πλοίων, του ναυτόπαιδος, του μαθητευομένου ναύτου, ναύτου, ξυλουργού, ναυκλήρου, κυβερνήτου,λογιστού,ανθυποπλοιάρχουκαιυποπλοιάρχου,επίδετων πολεμικών πλοίων υπό την ειδικότητα παιδός, μαθητευομένου ναύτου, ναύτου

καταστρώματος, ναύτου και υπαξιωματικού αρμένων, πυροβολητού, τορπιλλητού, οπλίτου και οιακιστού. Άρθρον 5. Οι επιθυμούντες να μετάσχωσι των εξετάσεων δέον να υποβάλωσι, συμφώνως προς το άρθρον 17 του περί αστυνομίας της Εμπορικής ναυτιλίας Β. Διατάγματος, διά των αρμοδίων λιμενικών αρχών, τας αιτήσεις αυτών πρό της 15ης των μηνών Νοεμβρίου και Μαΐου. Μετά των αναφορών δέον να συνυποβάλλωνται· α') Πιστοποιητικόν ταυτότητος, εκδεδομένον υπό της αρμοδίας δημοτικής αρχής, εν τω οποίω ν' αναφέρηται η ηλικία αυτών και να βεβαιούται ότι είναι εγγεγραμμένοι εις το μητρώον των αρρένων. β') Τα υπό του άρθρου 3 του παρόντος Διατάγματος οριζόμενα της κατά θάλασσαν υπηρεσίας αυτών. γ') Πιστοποιητικά των αρμοδίων δικαστικών αρχών, εκ των οποίων να εμφαίνηται ότι δεν κατεδικάσθησαν εις ποινήν προβλεπομένηνυπότωνάρθρων 21, 22, 456-462, 470-472 και 482-486 του ποινικού νόμου. Άρθρον 6. Τα πιστοποιητικά των αιτούντων να υποβληθώσιν εις εξετάσεις ναυτικών εξελέγχονται υπό του τμηματάρχου της εμπορικής ναυτιλίας, παραδίδεται δε εις τον πρόεδρον της επιτροπής, προ της ενάρξεως των εξετάσεων πίναξ των υποψηφίων, υπό του εν λόγω τμηματάρχου κεκυρωμένος, των κεκτημένων τα απαιτούμενα προσόντα. Άρθρον 7. Των προφορικών εξετάσεων προηγούνται αι έγγραφοι. Ελληνικών Αριθμητικής Ναυτικών υπολογισμών Συντάξεως ημερολογίου εμπορικού πλοίου. Προφορικώς δε επί των: Κοσμογραφίας και ναυτιλίας Ναυτικής ονοματολογίας Εξαρτισμού και χειρισμού πλοίων Διεθνούς σηματολογίου Καθηκόντων πλοιάρχου, Γεωγραφίας.

και

διά του προσηρτημένου εις το παρόν Διάταγμα αναλυτικού προγράμματος. Άρθρον 8. Η έγγραφος εξέτασις εν εκάστω των εν τω ανωτέρω άρθρω οριζομένων θεμάτων ενεργείται από κοινού διά πάντας τους υποψηφίους, οριζομένου υπό του προέδρου της επιτροπής του χρόνου, εντός του οποίου έκαστος τωνεξεταζομένωνοφείλει να παραδώση την επί του δοθέντος θέματος έγγραφον εργασίαν του.

Αι έγγραφοι εξετάσεις ενεργούνται κεκλεισμένων των θυρών. Η προφορική εξέτασις ενεργείται δημοσία καλουμένου εκάστου υποψηφίου διά κλήρου. Άρθρον 9. Μετά το πέρας των εξετάσεων εκάστου θέματος η επιτροπή, προ της ενάρξεως της εξετάσεως ετέρου τοιούτου, συνεδριάζει προς βαθμολογίαν των υποψηφίων εις το εξετασθέν θέμα. Έκαστον μέλος από του νεωτέρου βαθμολογεί ένα έκαστον των υποψηφίων διά κλίμακος από ο έως 20, καθ' ην 20 παριστά το άριστα, μη επιτρεπομένης δεκαδικής βαθμολογίας· ο δε μέσος όρος των βαθμολογιών των μελών της επιτροπής αποτελεί την εις το εξετασθέν μάθημα βαθμολογίαν. βάλλεται αμέσως εις το επί τω Ναυτικών Υπουργείον. Άρθρον 10. Η αξία εκάστου θέματος ορίζεται διά των εξής συντελεστών: Ελληνικά 5 Αριθμητική 8 Ναυτικοί υπολογισμοί 10 Σύνταξις ημερολογίου εμπορικού πλοίου 5 Κοσμογραφία και ναυτιλία 8 Ναυτική ονοματολογία 5 Εξαρτισμόςκαιχειρισμός πλοίων 10 Διεθνές σηματολόγιον 5 Καθήκοντα πλοιάρχου 10 Γεωγραφία 5. επίτονσχετικόν συντελεστήν, αποτελεί την εις έκαστον θέμαικανότητατου υποψηφίου.

διά του αριθμού 1420. Άρθρον 11. Το Τμήμα της Εμπορικής Ναυτιλίας συντάσσει τον γενικόν πίνακα της βαθμολογίας και ικανότητος των υποψηφίων επί τη βάσειτωνεις το Υπουργείον των Ναυτικών υποβαλλομένων πρωτοκόλλων της εξεταστικής επιτροπής.Οπίναξ ούτος, εν ώ δέον ρητώς να σημειώνται οι επιτυχόντες, υπογράφεται υπό του Τμηματάρχου της Εμπορικής ναυτιλίας και κυρούται υπό τουΥπουργούτωνΝαυτικών. Άρθρον 12. Όπως θεωρηθή τις επιτυχών κατά τας εξετάσεις, δέον να λάβη τα 7/10 τουλάχιστον του ανωτάτου όρου της ικανότητοςειςάπαντατα εξεταζόμεναθέματα, ήτοι αριθμούς 994. Διά τους επιτυχόντας προκαλείται Βασιλικόν Διάταγμα προς χορηγίαν διπλωμάτων πλοιαρχίας. Άρθρον 13. Το παρόν Διάταγμα άρχεται ισχύον από 1ης Δεκεμβρίου

1908, από δε της δημοσιεύσεως αυτού καταργούνται αι περί εξετάσεων Ελλήνων πλοιάρχων και περί βεβαιώσεως του τρόπου της υπηρεσίας αυτών επί πλοίων ξένης εθνικότητος διατάξεις, αι περιεχόμεναι εις τα Β. Διατάγματα της 18 Οκτωβρίου 1852, της 2 Μαΐου 1880, της 6 Ιουλίου 1897 και της 29 Μαΐου 1894. Εις τον αυτόν Υπουργόν ανατίθεται η του παρόντος διατάγματος δημοσίευσις και εκτέλεσις. ΕΝ ΑΘΉΝΑΙς ΤΗ 17 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ 1908 ΕΝΟΝΌΜΑΤΙΤΟΥΒΑΣΙΛΈΩς Ο Ο

ΕΠΊ

ΤΩΝ

ΑΝΤΙΒΑΣΙΛΕΎς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟΣ ΝΑΥΤΙΚΏΝ ΥΠΟΥΡΓΌς Ε. ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

πλοιάρχου, προσηρτημένον εις το περί εξετάσεων

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

ΕΓΓΡΑΦΟΙ

Ελληνικά Γραφή καθ' υπαγόρευσιν κειμένου της ομιλουμένης γλώσσης εκ τριάκοντα τουλάχιστον στίχων. Αριθμητική Δύο προβλήματα αριθμητικά εκ των εξής θεμάτων: Μερισμός αριθμού εις μέρη ανάλογα προς δοθέντας αριθμούς. Τόκος—Χρεολύσιον—Προεξόφλησις. Μέθοδος των τριών απλή και σύνθετος. Μετατροπή συμμιγών αριθμών εις δεκαδικούς. Μέτρα—σταθμά—και νομίσματα εν χρήσει. η λύσις του ενός. Ναυτικοί υπολογισμοί Α π ό εν πρόβλημα εκ των εξής κατηγοριών.

Α' κατηγορία. Επίλυσιςενόςσυνθέτου προβλήματος. Θαλασσοπλοΐα διά τόξου μεγίστου κύκλου. Β' κατηγορία. Προσδιορισμός του γεωγραφικού πλάτους διά του μεσημβρινού η παραμεσημβρινού ύψους του ηλίου. Προσδιορισμός του πλάτους διά του ύψους του πολικού αστέρος. Γ' κατηγορία. Προσδιορισμός της απολύτου καταστάσεως του χρονομέτρου διά σειράς υψών του ηλίου. Προσδιορισμός του μήκους διά της ώρας του τόπου. Δ' κατηγορία. Προσδιορισμός της παραλλαγής της πυξίδος κατά τινα των εξής περιπτώσεων. α'. Διά της ώρας του πλοίου. β'. Διά του εύρους του αστέρος. γ'. Διά των αστρονομικών διοπτεύσεων. Σύνταξις ημερολογίου εμπορικού πλοίου. πής και περιλαμβάνοντος διάφορα επί του πλοίου περιστατικά, εν πλω η εν όρμω, συμβάντα επί ολόκληρον εικοσιτετράωρον. ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΦΟΡΙΚΑΙ

Κοσμογραφία και Ναυτιλία Σχήμα, άξων και πόλοι της γης — Κατακόρυφος γραμμή — Ζενίθ και ναδίρ — ορίζων αληθής και φαινόμενος — Κύρια σημεία του ορίζοντος — Αζιμούθ και εύρος — Ύψος και ζενιθιακή απόστασις — Ουρανία σφαίρα — Ημερησία κίνησις της γης και της ουρανίας σφαίρας — Παράλληλοι αστέρων — Τόξα ημερήσια και νυκτερινά — Διάφοροι θέσεις της ουρανίου σφαίρας — Αστέρες απλανείς και πλανήται — κομήται διάττοντες — βολίδες — Αστερισμοί — Ισημερινός, Παράλληλοι — Πρώτος μεσημβρινός και μεσημβρινοί της γης — ορισμόςτουναυτικούμιλίου — ορισμός του γεωγραφικού πλάτους και μήκους — Διαφορά πλάτους — Διαφορά μήκους — Αποχώρησις — Όργανα προς τήρησιν της πλεύσεως — Διάφορα είδη πυξίδων — Απόκλισις — Παρεκτροπή — Παραλλαγή — Έγκλισις — Η λοξοδρομία επί της σφαίρας — Ναυτικοί χάρται — Χάρται αυξομερείς και Ισομερείς — Η λοξοδρομία επί του χάρτου — Πλεύσεις λοξοδρομικαί —Χάραξις πλεύσεως λοξοδρομικής επί ναυτικού χάρτου— Προσδιορισμός επί του χάρτου σημείου διά του πλάτους και μήκους αυτού — Προσδιορισμός από του χάρτου του πλάτους και μήκους δοθέντος σημείου —

Μέτρησις επί του χάρτου της αποστάσεως δύο σημείων κατά λοξοδρομικόν τόξον — Διάστημα — Μέσα προς μέτρησιν του διαστήματος — Δρομόμετρον κοινόν, κόμβοι και ημικόμβια — Πρόμετρον — μήκος των κόμβων θεωρητικόν και εν τη εφαρμογή εν σχέσει προς το αμμωτόν — Αμμωτών είδη εν χρήσει — Δρομόμετρα τεχνικά — Περί θαλασσίων ρευμάτων — Επήρεια αυτών. Προβλήματα σχετιζόμενα προς την επήρειαν των ρευμάτων επί του πλου. Επίλυσιςεπίτουχάρτου των διαφόρων προβλημάτων της εξ αναμετρήσεως ναυτιλίας — Αντιστοιχίαι αντικειμένων — Διόπτευσιςαντικειμένωνπρος λήψιν της μαγνητικής αντιστοιχίας — μετατροπή της μαγνητικής αντιστοιχίας ειςαληθή— Προσδιορισμός της θέσεως του πλοίου εν όψει ακτής — Διάφ περιπτώσεις και λύσεις αυτών επί ναυτικού χάρτου. — Περί φάρων, φανών, σημαντήρων και εν γένει σημείων χρησίμων κατά την προσγείωσιν — Αναγνώρισις φάρων εν ημέρα ή νυκτί — Χάραξις επί ναυτικού χάρτου τόξου μεγίστου κύκλου διερχομένου διά δύο σημείων — Αντικείμενον της αστρονομικής ναυτιλίας — Ύψος των αστέρων, ύψη του ηλίου και της σελήνης — Ύψος αληθές, φαινόμενον, και παρατηρηθέν — Ζενιθιακή απόστασις, όργανα προς μέτρησιν των υψών — Περιγραφή του εξάντος — Σφάλματα και διόρθωσις αυτών — Σφάλμα του εργαλείου θετικόν ή αρνητικόν — Ανάγνωσις τόξου επί του εξάντος τρησις υψών ηλίου, σελήνης και αστέρων διά του εξάντος — μέτρησις του μεσημβρινού ύψους του ηλίου, — μέτρησις φαινομένων γωνιών αντικειμένων επί τηςακτής— Ατμοσφαιρική και γηίνη διάθλασις — Κλίσις του ορίζοντος Ημιδιάμετρος του ηλίου και της σελήνης — Παράλλαξις, ισημερινή, οριζόντια, καθ' ύψος. Διόρθωσις των παρατηρηθέντων ύψών προς λήψιν των αληθών — Σειραί υψών — Κλίσις και ορθή αναφορά των αστέρων, του ηλίου και της σελήνης — Περί χρόνου — Αστρικός, αληθής και μέσος χρόνος —Εξίσωσιςτου χρόνου — Περιγραφή αστρονομικής εφημερίδος — Λήψις στοιχείων από αστρονομικής εφημερίδος. Περί χρονομέτρου — ρύθμισις χρονομέτρου — απόλυτος κατάστασις, ημερησία πορεία — Μετατροπή μοιρών εις ώρας — Μετατροπή της ώρας τόπου τινός εις ώραν ετέρου τόπου, γνωστής ούσης της διαφοράς του μήκους — Φάσεις της σελήνης — Περί παλιρροιών— Πλημμυρίς — αμπωτις — πλήμμη και ρηχία — Πρακτικός υπολογισμός των παλιρροιών. Ναυτικόν ονοματολόγιον

Περί σκάφους και των μερών αυτού. — Διάφορα είδη ξυλίνων εμπορικών σκαφών — Σιδηρά σκάφη — Ιστιοφόρα η ατμοκίνητα —Ονοματολογίατων σιδηρών σκαφών — Διασκευή των σκαφών — Ονοματολογία των προς καθολικήν των σκαφών χρησίμων οργάνων — Σχοινιών είδη, κεδρωτά, ακέδρωτα η λευκά μονόπλοκα, δίπλοκα, έντριτα, εντέταρτα, καννάβινα, συρμάτινα, δερμά τινα, τρόχιλοι, σύσπαστα, πολύσπαστα και σκεύη εξαρτύσεως ιστιοφόρου πλοίου

ου — Σύσκευα και ιστιοθετικαί μηχαναί — Ιστοί και κεραίαι — Ιστία — διάφορα αυτών είδη και ονοματολογία των μερών αυτών — Αλύσσεις — Σκεύη αγκυροβολίας — Πρωρατικά έργα — Δεσμοί, σύνδεσμοι, αμματίσεις — Εξαρτία (αρματωσιά) πλοίων — αγόμενα (σερνάμενα) των Ιστίων. Σημ. Οι εξεταζόμενοι δύνανται να μεταχειρίζωνται όρους του κοινού ναυτικού Ονοματολογίου η τους εν τω πολεμικώ ναυτικώ χρησιμοποιουμένους. Εξαρτισμός και χειρισμός Ιστιοφόρα σκάφη

Ιστοθέτησις πλοίου δι' ιστοθετικής σχεδίας. Ιστοθέτησις πλοίου διά των ιδίωναυτούμέσων. Τροπισμός πλοίου, περιστάσεις κατά τας οποίας κατακλίνεται πλοίον τι. — Περιγραφή των εκτελουμένων χειρισμών προς τροπισμόν καιανόρθωσινιστιοφόρου πλοίου. — Άρμοσις και εξόρμοσις του πηδαλίου εν δρμω. Χειρισμοί των ιστίων εν όρμω και εν πλω. Παραλαβή επωτιδίου αγκύρας από φορτίδος και επωτισμός αυτής, τοποθέτησις των εφέδρων αγκυρών. — Παραλαβή και τοποθέτησις εφέδρου αγκύρας από φορτίδος. Παραλαβή και τοποθέτησις της ιεράς (σπεράντζας) αγκύρας από φορτίδος. — Υπόπρωρος τοποθέτησις ισχάδος. — Ευτρεπισμός των αλύσσεων. — Αμφιδεκτικός στρεπτήρ, συγκρίκωσις και αποκρίκωσις αυτού. — Στερέωσις των ιστών.— Έντασις τωνεξαρτίων.— Στερέωσις των κεραιών, των κεράτων και της κέρκου. — Οθόνη. — Κοπή και ραφή των Ιστίων. — Διάγραμμα κατασκευής των ιστίων. — Επιρράμματα και ενδυναμώματα. — Μυόμματα και λωμάτισις των ιστίων. — Ληπτέα μέτρα κατά τας απάρσεις. — Εξαμφιδέτησις της αλύσου του ναυδέτου. — Άπαρσις πλοίου αναπρώρου προς τον άνεμον. — Δυσχέρειαι δυνάμεναι να παρουσιασθώσιν εις τον επωτισμόν της αγκύρας. — Άπαρσις όταν το ρεύμ διευθύνεται πλαγίως προς τον ανεμον. — Άπαρσις πλοίουαναπρώρουπροςτον άνεμον, αλλ' έχοντος παρ' αυτώ εμπόδια η κινδύνους. — Άπαρσις διά πλαγιοδέτου. — Προπαρασκευαί προς αγκυροβολίαν. — Γενικαί παρατηρήσεις επί τωναγκυροβολιών.— Ζεύξις προς πλοίον ή κάτεργον, πρόσδεσις εις κρηπίδα, αγκυροβολία πλοίου προχωρούντος. — Αγκυροβολιά πλοίου ανακρουομένου. — Αγκυροβολιά επί μιας αγκύρας. — Αμφιδέτησις (δι' αμφοτέρων των αγκυρών). Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της αμφιδετήσεως. Πρόσδεσις πλοίου επί ναυδέτου. Αγκυροβολιά επί αγκύρας ισχασμένης. Πλαγιοδέτησις διά πλαγιοδέτου ή ισχάδος. — Αγκυροβολιά εν κακοκαιρία. Πόντισις εφέδρου αγκύρας και ανάσπασις αυτής μετά την πάροδον του κινδύνου. — Πόντισις της ιεράςαγκύρας.— Περί του βυθού της θαλάσσης, βυθού ποιότης. — Πώς αναγνωρίζομεν ότι το πλοίον σύρει τας αγκύρας αυτού. Αναστροφή συνήθης. — Αναστροφή όταν το πλοίον είναι οκνόν. — Αστοχία αναστροφής. — Αναστροφή όταν είναι απολύτως επιβεβλημένη η επιτυχία αυτής. — Υποστροφή. —

Υποστροφή όταν ο άνεμος είνε σκληρός. — Υποστροφή καθ' ην πρέπει να χάσωμεν όσον το δυνατόν ολιγώτερον εκ της προς τον άνεμον θέσεώς μας. Μετάπτωσις του ανέμου. Χειρισμός προς αποφυγήν της αναστροφής. — Διάφοροι ιστιοδρομίαι του πλοίου (εγγυτάτη, πλαγιοδρομία, φορός, επίφορος, ουριοδρομία). Διάφορα ανακωχών είδη, χειρισμός προς σωτηρίαν ανθρώπου πεσόντος ειςτηνθάλασσαν. — Επαναφορά του πλοίου από της ανακωχής εις την π τέραν αυτού ιστιοδρομίαν. — Εφαρμογή της ανακωχής εν τη ποταμοπλοία. — Ληπτέα μέτρα όταν η δύναμις του ανέμου αυξάνη' τάξις καθ'ηνελαττούταιη ιστιοφορία.—Σειροδέτησις των ιστίων εν συνήθει καιρώ και εν κακοκαιρία.— Περί λαιλάπων.— Μέτρα λαμβανόμενα όταν επίκειται λαϊλαψ.— Χειρισμοί εκτελεστέοι υπό πλοίου καταληφθέντος υπό λαίλαπος.— Πλοίον κατακεκλιμένον.— Χειρισμοί προς ανόρθωσιν αυτού.— Διάφορα αντιμονών είδη.— Υποστροφή κατά τα διάφορα είδη των αντιμονών.— Παράδοσις τω ανέμω.—Αποτέλεσμα της χρήσεως του ηπλωμένου ελαίου επί της θαλάσσης. Τρόπος της χρήσεως του ελαίου.— Ληπτέα μέτρα υπό ιστιοφόρου ηγκυροβολημένου όταν επίκειται κακοκαιρία.—Αποφυγή συγκρούσεως μετά πλοίου εκπίπτοντος.— Βλάβαι της εξαρτίας των ιστών ή της ιστιοφορίας εν κακοκαιρία και επισκευή των βλαβών.— Θραύσις του οιακοστροφίου ή του οίακος.—Απώλεια το δαλίου.— Μέσα προς πρόχειρον αυτού αντικατάστασιν.— Διάφορα αυτοσχέδια πηδάλια.— Χειρισμός εν περιπτώσει διαρροής.— Συνήθεις περιστάσεις προσαράξεως.— Ληπτέα μέτρα και χειρισμοί προς εκκάθισιν πλοίου προσαράξαντος.— Κατασκευή σχεδίας.— Συνηθέστερα πρόχειρα μέσα προς εκβύθισιν πλοίου βυθισθέντος.

Άνεμοι σταθεροί, περιοδικοί, μεταβλητοί.— Βαρόμετρα.— Πρόγνωσις του καιρού.—Ατμοσφαιρικαί διαταράξεις.— Κυκλώνες.— Θάλασσαιεναι απαντώσιν οι κυκλώνες.—Εποχή των κυκλώνων.— Μετέωρα και μετεωρολογικά φαινόμενα.—Αστραπή.— Βροντή.— Κεραυνός.— Σίφων.— Βόρειον σέλας —διόσκουροι—ίρις—άλως. Εκτελεστέοι χειρισμοί επί πλοίου υπό κυκλώνος καταληφθέντος εν όρμω. Εκτελεστέοιχειρισμοί επί πλοίου υπό κυκλώνος καταληφθέντος εν πλω.— Περιγραφή των κυριωτέρων θαλασσίων ρευμάτων.— Βολίδες απλαί και τεχνηταί.— Μέτρησις του βυθού.— Ρυμούλκησις ιστιοφόρου πλοίου υπό ιστιοφόρου.—Ανάδεσις των ρυμουλκίων επί πλοίου ευρισκομένου υπό ιστία.— Στροφαί ρυμουλκουμένων ιστιοφόρων.— Παρολκή ιστιοφόρου πλοίου.— Πυρκαϊά επί πλοίου εν πλω ιστιοδρομούντος.— Πυρκαϊά επί πλοίου ορμούντος.— τελεστέοι χειρισμοί κατ' αμφοτέρας τας περιπτώσεις. Πλοία τροχήλατα και ελικοκίνητα.— Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα αυτών.— Πλοία διπλέλικα.— Κελεύσματα εκτελεστέα υπό της μηχανής.— Μέσα προς μετάδοσιν των κελευσμάτων.—Ατμοκίνητα πηδάλια.— Προετοιμασίαι προς άπαρσιν.

Απάρσεις.— Διάφοροι περιπτώσεις απάρσεως ατμοπλοίων.— Στροφή ατμοπλοίου εις το ελάχιστον δυνατόν διάστημα.—Ελιγμοί των ατμοκινήτων σκαφών.— Χειρισμός προς διάσωσιν ανθρώπου πεσόντος εις την θάλασσαν από ατμοπλοίου εν πλω.—Ανακωχή.—Αγκυροβολίαι.— Διάφορα αυτών είδη. Πρόσδεσις ατμοπλοίου επί ναυδέτου.—Αμφιδέτησις και πρυμνοδέτησις ατμοπλοίου.— Ληπτέα μέτρα υπό ατμοπλοίου ηγκυροβολημένου όταν προαγγέλληται κακοκαιρία.— Συνθήκαι υπό τας οποίας τα ιστία βοηθούσι την μηχανήν.— Πλεονεκτήματα εκ της χρήσεως τριγωνικών και ήμιολικών ιστίων.— Στροφαί διά των ιστίων και του ατμού.—Ανακωχή ατμοπλοίου πλέοντος με ταημιόλικακαιτουςαρτέμοναςαυτούπροςδιάσωσιν ανθρώπου πεσόντος εις την θάλασσαν.— Θαλασσοπλοΐα διά μόνον των ιστίων.— Είδη ρυμουλκήσεως — Σχοινία χρησιμοποιούμενα προς ρυμουλκίαν. — Ληπτέα μέτρα όπως δοθώσι και παραληφθώσι τα ρυμούλκια προς ρυμούλκησιν συρτήν. Ανάδεσις των ρυμουλκουμένων επί πλοίου ηγκυροβολημένου.—Άπαρσις αμφοτέρων των πλοίων.— Θαλασσοπλοΐα κατά την ρυμούλκησιν.— Ρυμούλκησις διά ζεύξεως. — Αντιμοναί ατμοπλοίων.— Αντήνεμος αντιμονή. — Αντιμονή υπό τα ημιόλια.—Αντιμονή τροχηλάτου πλοίου. — Στροφή πλοίου εν αντιμονή μικρά υπό τα ιστία και ατμόν.— Χειρισμόςτωνατμοπλοίωνεντόςτων λιμένων.— Βραχεία στροφή.—Επιτόπιος στροφή.—Άπαρσις από κρηπιδώματος.— Διάφοροι χειρισμοί επί ατμοπλοίου προσδεδεμένου εις κρηπίδωμα. — Παρολκή των ατμοπλοίων άνευ μηχανής. Φωτισμός των πλοίων. — Κανόνες οιακίσεως εν περιπτώσει συναντήσεως δύο πλοίων.— Γενική άποψις του προς αποφυγήν συγκρούσεως διεθνούς κανονισμού.— Χειρισμοί εκτελεστέοι κατά τας διαφόρους περιπτώσεις συναντήσεων ιστιοφόρων ή ατμοπλοίων. Περιπτώσεις ομίχλης και σκότους. ΣΗΜ. Οι εξεταζόμενοι δύνανται να μεταχειρίζονται όρους και εκφράσεις είτε τας συνήθεις του κοινού ναυτικού ονοματολογίου, είτε τους εν τω πολεμικώ ναυτικώ καθιερωμένους. Διεθνές σηματολόγιον

Σκοπός, ον πληροί ο κώδιξ των διεθνών σημάτων.— Διακριτικά σήματα των πλοίων.— Περιγραφή του κώδικος.—Ανάγνωσις σημανθέντος σήματος.— Σήμανσις προς έτερον σκάφος.— Σηματοφορικοί σταθμοί. Καθήκοντα πλοιάρχου Δικαιώματα των πλοιοκτητών εν σχέσει προς τον πλοίαρχον, και υποχρεώσεις του πλοιάρχου προς αυτόν.— Περί της ευθύνης των πλοιάρχων εν γένει.— Πότε ευθύνεται ο πλοίαρχος διά τας υπ' αυτού συνομολογουμένας υπό τηνιδιότητάτου πράξεις.— Πότε δεν υπέχει ευθύνην ο πλοίαρχος.— Πότε

ευθύνεται ο πλοίαρχος διά τα πταίσματα των επιβατών η του πληρώματος.— Καθήκοντα του πλοιάρχου προ του απόπλου.— Περί συγκροτήσεως του πληρώματος του πλοίου.— Περί προμηθείας τροφίμων κτλ. διά το πλήρωμα και εφοδίων διά τον πλουν.— Κατά ποίας περιπτώσεις ο πλοίαρχος δύναται να ενεργήση τας προμηθείας ταύτας αυτοβούλως.— Κατά ποίαν περίπτωσιν επιτρέπεται η υπό του πλοιάρχου συνομολόγησις ναυτοδανείου. Διαδικασία καθ' ην λαμβάνεται η άδεια δικαστηρίου προς συνομολόγησιν ναυτοδανείου.— Περί επισκέψεωςτουπλοίου υπό του πλοιάρχου προ της φορτώσεως.— Περί απογραφής του πλοίου.— Περί των εγγράφων εν γένει και των βιβλίων, άτινα οφείλει να φέρη το πλοίον.— Περί εγγράφου εθνικότητος.— Περί ναυτολογίου.— Περί ναυλωτικών και φορτωτικών.— Περί εξοφλητικών των τελωνειακών δικαιωμάτων και της αδείας αναχωρήσεως. — Περί υγειονομικής πιστοποιήσεως.— Περί ημερολογίου. — Περί βιβλίου ναυτοδανείων, πράξεις καταχωρούμεναι εν αυτώ.— Κανονισμοί ους υποχρεούται να φέρη το πλοίον. — Περί της εν γένει εξουσίας και των καθηκόντων του πλοιάρχου κατά τον πλουν.— Πότε οφείλει να εκπλεύση.— Διακεκριμένα καθήκοντα του πλοιάρχου και του υπό του φορτωτού διοριζομένου επιμελητού του φορτίου.—Υποχρεώσεις του πλοιάρχου κατά τον είσπλουν και έκπλουν.— Υποχρεώσεις του πλοιάρχου ως προς τον αρξάμενον πλουν.— Πότε και υπό τίνων δύναται ούτος ν' αντικατασταθή.— Σχέσις του πλοηγού προς τον πλοίαρχον.— Τις διαδέχεται τον πλοίαρχον αν ούτος κατά τον πλουν αποθάνη.— Καθήκοντα του πλοιάρχου εν περιπτώσει κινδύνου κατά τον πλουν.—Εγκατάλειψις του πλοίου προς σωτηρίαν των επιβαινόντων.—Εγκατάλειψις πλοίου ρυμουλκουμένου.— Ποία τα του πλοιάρχου καθήκοντα εάν αναγκασθή να καταπλεύση εις λιμένα

άλλον ή τον του προορισμού.— Περί του εγκλήματος της πειρατείας.— Περί τουεγκλήματοςτηςναυταπάτης.— Καθήκοντα του πλοιάρχου εν περιπτώσει ναυαγίου.— Καθήκοντα του πλοιάρχου προς τα κινδυνεύοντα πλοίακαιτους ναυαγούς.— Καθήκοντα του πλοιάρχου προς αποφυγήν συγκρούσεως.— Καθήκοντα του πλοιάρχου εν ανάγκη εκβολής.— Περί συνομολογήσεωςυπότου πλοιάρχου δανείου κατά τον πλουν.—Ένεκεν τίνων περιστάσεων επιτρέπεται να δανεισθή ο πλοίαρχος κατά τον πλουν.— Μέσα υπό του νόμου παρεχόμενα τω πλοιάρχω προς θεραπείαν αναγκών παρουσιαζομένων κατά τον πλουν.— Δύναται ο πλοίαρχος να εκδώση και συναλλαγματικήν ; Όροι υφ' ους συνομολογείται κατά τον πλουν δάνειον.— Ευθύνη του πλοιάρχου προς τον πλοιοκτήτην διά τα συνομολογούμενα δάνεια.—Ενεχυρίασις η πώλησις πραγματειών διά τας ανάγκας του πλοίου.— Συνομολόγησις ναυτοδανείου επί του φορτίου.— Ευθύνη του πλοιάρχου δανεισθέντος άνευ ανάγκης.— Υποχρεώσεις του πλοιάρχου προς τους πλοιοκτήτας όταν πρόκειται ν' αναχωρήση από ξέ νου λιμένος ίνα επανέλθη εις ημεδαπόν.— Πότε δύναται ο πλοίαρχος να πώληση το πλοίον κατά τον πλουν άνευ πληρεξουσιότητος του ιδιοκτήτου.—

Περί της κατά τον πλουν ασκουμένης υπό του πλοιάρχου πειθαρχικής εξουσίας.— Καθήκοντα πλοιάρχου εν περιπτώσει γεννήσεως, ασθενείας, η θανάτου συμβάντος εν τω πλοίω κατά τον πλουν.— Καθήκοντα του πλοιάρχου προςτακατά τον πλουν συναντώμενα πολεμικά πλοία. Περί των καθηκόντων του πλοιάρχου κατά τον κατάπλουν εις τον λιμένα του προορισμού.— Τις η το ημερολόγιον επιθεωρούσα αρχή.— Λογοδοσία του πλοιάρχου προς τους πλοιοκτήτας. Διατάξεις περί της συγκροτήσεως των πληρωμάτων των εμπορικών πλοίων.— Υπό τίνος συνομολογείται η μίσθωσιςτωνανδρώντου πληρώματος.— Διάφοροι τρόποι μισθώσεως.— Πώς αποδεικνύεται η περί μισθώσεως σύμβασις.—Υποχρεώσεις των μεμισθωμένων ναυτών κατά την φόρτωσιν των εμπορευμάτων, την στοιβασίαν και την εκφόρτωσιν.—Υποχρεώσεις του πλοιάρχου και πλοιοκτήτου προς τους άνδρας του πληρώματος.— Τροφοδοσία. Καταβολή η προκαταβολή μισθοδοσίας.— Περί των εν τω εξωτερικώ απολυομένων ναυτών υποχρεώσεις του πλοιοκτήτου ή πλοιάρχου.— Διακοπή του ταξιδιού εκ πράξεων του πλοιάρχου, του πλοιοκτήτου ή του ναυλωτού' επακολουθήματα αυτής.—Επακολουθήματα διακοπής του ταξιδιού ένεκεν απαγορεύσεως της εμπορίας ή παρεμποδίσεως του έκπλου του πλοίου.— Παράτασις ταξιδιού, ή επιβράχυνσις του ταξιδιού και επακολουθήματα κατά τας περιπτώσεις ταύτας.—Άλωσις, διάρρηξις ή ναυάγιον του πλοίου.— Δικαιώματα του κατά τον πλουν ασθενήσαντος ή εν τη υπηρεσία τραυματισθέντος ναύτου.— Περίπτωσις, καθ' ην ο τραυματισμός οφείλεται εις ενέργειαν, σχετιζομένην με την κοινήν σωτηρίαν του πλοίου και του φορτίου.— Τραυματισμός ναύτου εν αδεία ή άνευ αδείας έξω του πλοίου διατελούντος.— Θάνατος ναύτου κατά τον πλουν.—Αναίτιοςαποβολήναυτών οφειλομένη αυτοίς αποζημίωσις.—Απαγόρευσις αποβολής ναυτών εν τω εξωτερικώ.—Εξαίρεσις του τοιούτου κανόνος. Περί ναυλώσεως του πλοίου- ναύλωσις ολική ή μερική, ναύλωσις κατά ταξίδιον, κατά μήνα, κατ' αποκοπήν, κατά τόννον, κατά στατήρα.—Υπό τίνων συνομολογείται η ναύλωσις.— Περί υποναυλώσεως.— Πώς καταρτίζεται η συμφωνία της ναυλώσεως.— Τέλος χαρτοσήμου, εις ο υπόκειται το ναυλοσυμφωνητικόν.— Τι δέον να διαλαμβάνη το ναυλοσυμφωνητικόν.—Όροι του ναυλοσυμφωνητικού.— Περί χρονοτριβής (σταλιών) ή υπερμονής (κοντρασταλιών), έναρξις και λήξις αυτών, εορτάσιμοι ημέραι.— Πρόσθετοι όροι εν τω ναυλοσυμφωνητικώ.— Φιλοδώρημα και επίναυλος.— Δαπάναι ρυμουλκίας. — Περί φορτωτικού, χρησιμότητος και περιεχομένου αυτού.— Εις πόσα όμοια συντάσσεται το φορτωτικόν.—Όροι αφορώντες την χρονολόγησιν αυτού.— Φορτωτικόν των διά λ/σμόν του πλοιάρχου, του πληρώματος ή των επιβατών εμπορευμάτων σκοπός αυτού. Ευθύνη του πλοιάρχου ως προς την φόρτωσιν και εκφόρτωσιν.—Εμπορεύματα επί του καταστρώματος.— Ευθύνη του πλοιάρχου διάτηνμηέγκαιρον

ρον αναχώρησιν αυτού, η διά την ένεκεν υπαιτιότητός του βραδύτητα του πλου. — Τις ο λιμήν του προορισμού κατά τας διαφόρους περιπτώσεις.— Ευθύνη του πλοιάρχου- διά την ένεκεν αυτού βραδύτητατηςεκφορτώσεως.—Τιςο παραλήπτης κατά τας διαφόρους περιστάσεις, προς ον δέον ο πλοίαρχος να παραδώση τα εμπορεύματα.— Τι πρέπει να πράξη ο πλοίαρχος εν περιπτώσει αρνήσεως του παραλήπτου, όπως παραλάβη το φορτίον ή μέρος αυτού.—Ο πλοίαρχος δύναται να παρακρατήση το φορτίον λόγω πληρωμής του ναύλου ; —Υποχρεώσεις του πλοιάρχου προς τους επιβάτας.—Αβαρίαι' υλικαί ζημίαι' έκτακτοι δαπάναι.— Τίνες βλάβαι του πλοίου και του φορτίου χαρακτηρίζονται ως αβαρίαι;— Τίνες έκτακτοι δαπάναι γενόμεναι διά το πλοίον και το φορτίον χαρακτηρίζονται ως αβαρίαι;—Χρόνος, καθ' ον αι ζημίαι του πλοίου, η αι χάριν αυτών γενόμεναι δαπάναι, χαρακτηρίζονται ως αβαρίαι. Τακτικαί δαπάναι εις βάρος του πλοίου και του φορτίου, μη αποτελούσαι αβαρίαν.— Διάκρισις των αβαριών εις γενικάς και μερικάς.— Περίτωνεκβαλλομένων εις την θάλασσαν πραγμάτων.— Τίνα πράγματα προτιμώνται εις τηνεκβολήν.—Χαρακτήρ των μερικών αβαριών.— Περί ασφαλείας.— Στοιχεία προς σύνταξιν του ασφαλιστικού συμβολαίου.—Ασφάλιστρα.—: Πολλαπλαί ασφάλειαι. Δύναται ο πλοίαρχος ν' ασφαλίση το πλοίον ή το φορτίον;—Ασφάλεια διά μεσιτών.—Ασφαλισταί διά λογαριασμόν.— Διάφορα είδη ασφαλειών.— Υποχρεώσεις του ασφαλιζομένου.— Περί εγκαταλείψεως.—Εγκατάλειψις εν περιπτώσει ναυαγίας, καθίσματος μετά διαρρήξεως, ανικανότητος προς πλουν, βλάβης του εμπορεύματος, απωλείας η βλάβης του πλοίου. — Δικαιούται ο πλοίαρχος να εγκαταλείψη ;— Τύποι συντάξεως διαφόρων εκθέσεων, διασκεμμάτων η εγγράφων σχετικών προς την εν γένει διαχείρισιν του πλοίου. Κανονισμοί λιμένων.— Κανονισμοί ναυσιπλοΐας διωρύγων και ποταμών. — Περί τελών υπό των πλοίων και υπό των εργατών θαλάσσης καταβαλλομένων. Καθήκοντα του πλοιάρχου κατά τον περί Ναυτ. Απομ. Ταμείου νόμον. ΣΗΜ. Η επί των καθηκόντων του πλοιάρχου εξέτασις δεν δύναται να διαρκέση δι' έκαστον υποψήφιον έλαττον του τετάρτου της ώρας. Γεωγραφία

Περί ξηράς και θαλάσσης.—Επιφάνεια της ξηράς και εσωτερική αυτής κατάστασις.—Όρη, βουνά, λόφοι.—Ακρωτήρια.—Ηφαίστεια.— Λίμναι.—Υποδιαίρεσις της ξηράς εις Ηπείρους.— Νήσοι και χερσόνησοι.—Ισθμοί.— Ποταμοί, χείμαρροι, ρύακες, ποταμοί πλωτοί. Υποδιαίρεσις της θαλάσσης εις ωκεανούς και θαλάσσας.— Κόλποι, όρμοι και λιμένες.— Πορθμοί.— Περί του βυθού των θαλασσών.— Πολιτική γεωγραφία.— Διαίρεσις των ηπείρων πολιτικώς.— Οι κυριώτεροι εμπορικοί λιμένες.— Θαλάσσιοι οδοί διεθνούς κινήσεως.

7 ΝΑΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ (Β. Διάταγμα/8 Απριλίου 1867) Κυβέρνηση Α. Κουμουνδούρου Υπουργός Χ. Χριστόπουλος

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί

ναυτικής διδασκαλίας ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν τα άρθρα 12 και επόμ. του περίΑστυνομίαςτης Εμπορικής Ναυτικής Βασιλικού Διατάγματος 15 Δεκεμβρίου 1836, κατ τασιν του επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Η μ ε τέρου Υπουργού, διατάσσομεν τάδε. Άρθρον 1. Εν τοις Ναυτικοίς Σχολείοις, τοις προς εκπαίδευσιν εμποροπλοιάρχων, δεκτός μαθητής γίνεται ο γινώσκων τουλάχιστον το αναγινώσκειν, το γράφειν, το αριθμείν. Άρθρον 2. Τα εν αυτοίς τοις Σχολείοις διδαχθησόμενα μαθήματα ορισθήσονται διά προγράμματος, εκδοθησομένου υπό του αυτού Ημετέρου Υ πουργού. Άρθρον 3. Των μαθημάτων αυτών η διδασκαλία είναι καθημερινή, διαρκεί δε εξ μήνας. Άρθρον 4. Δύω εν παντί Ναυτικώ Σχολείω θέλουσι σχηματισθή ταξεις, η ετέρα της ετέρας προτρέχουσα όλην τριμηνίαν. Άρθρον 5. Εις τα Ναυτικά Σχολεία διακοπαί δεν επιτρέπονται. τος Διατάγματος. Εν Αθήναις, την 8 Απριλίου 1807 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Χ. ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

Αναδημοσιεύεται από την Ε τ Κ , αρ. 28/4 Μαΐου 1867.

8 ΟΔΗΓΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ (Εγκύκλιος 2819/8 Απριλίου 1867) Κυβέρνηση Α. Κουμουνδούρου ΥπουργόςΧ. Χριστόπουλος

Αριθ.

πρωτ. 2819.

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ

Περί κανονισμού των δι' εμποροπλοιάρχους ναυτικών σχολείων ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΤΩΝ ΕΚΚΛ. ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ

Προς

δύναμιν και τον πλούτον των ημετέρων προγόνων ήτο κατά πρώτον λόγον και η ναυτιλία, όπως και τανύν συμβαίνει, και δι' αυτής, εν τη εθνική παρακμή ετηρείτο αδιαλείπτως η του γένους συγκοινωνία και ο σύνδεσμος, και δι' αυτήςεφαίνετοπανταχούότι εις το αποβαλόν την εαυτού αυτονομίαν έθνος υπελείπετο κίνησις και ζωή, και εναπέμενον τα στοιχεία της ελπίδος και προσδοκίας της εαυτού αναγεννήσεως εις την ελευθερίαν, εις ην πάλιν η ναυτιλία εφερε την εαυτής συμβολήν γενναίαν και τελεσφόρον. Η οσημέραι δε ανάπτυξις αυτής και επέκτασις δεν ηδύνατο να η περιορισμένη άνευ βλάβης και δυστυχημάτων εις της απλής ευφυΐας και πείρας ταςοδηγίας-διά τούτο και οίκοθεν συνεστήθησαν ναυτικαί σχολαί ιδιωτικαί ειςταςκυριωτέρας των παραλίων και ναυτικών πόλεων του περικλύστου ημών τόπου, εις ας εδιδάσκοντο και θεωρητικώς την ναυτικήν οι δυνάμενοι να εκτίσωσι και δίδακτρα. Επειδή δε αι σχολαί αύται ως ιδιωτικαί δεν είχοντηναπαιτουμένην εν τη διδασκαλία ενότητα, ούτε υπήρχον όροιωρισμένοιειςτους προσερχομένους, ίνα επί των απαιτουμένων θεμελίων επιτεθή η της ναυτικής διδασκαλία, έγνωμεν, αναλαμβάνοντες δαπάναις του δημοσίου τας σχολάς ταύτας, να διατυπώσωμεν επί το ομοιόμορφον την εν αυταίς διδασκαλίαν,καινα

Αναδημοσιεύεται από το Παρίσης, τ. Α', σ. 333-336.

ορίσωμεντηντε διάρκειαν αυτής και τα προσόντα των μελλόντων να διδαχθώσιν αυτήν. Φέρομεν δε εις γνώσιν υμών ταύτα, ίνα καταστήσετε γνωστά τα περί τούτων τοις εν τω διοικουμένω παρ' υμών νομώ ενδιαφερομένοις. Διά Β. διατάγματος, σήμερον εκδοθέντος και παρά πόδας δημοσιευομένου, ορίζεται η προκαταρκτική μάθησις των προς τοιαύτην εκπαίδευσιν προσερχομένων και η διάρκεια της ναυτικής αυτών διδασκαλίας" επί τη βάσει αυτού εξεδώκαμεν το πρόγραμμα των μαθημάτων, δι' ου εξηγείται αρκούντως το τε είδος και το ποσόν των γνώσεων των κατά τας Ιδέας της Κυβερνήσεως απαραιτήτων τοις πλοιάρχοις των εθνικών εμπορικών πλοίων.

μένων μαθημάτων παραγγελλόμενα εισίν ευκρινή και σαφή. Επειδή όμως ενδεχόμενον είναι να λάβωσι ταύτα εφαρμογήν διάφορον του κυρίουσκοπούτης συστάσεως των ναυτικών σχολείων και εναντίον του συμφέροντος των επ' εμπορία ναυτιλλομένων, το Υπουργείον σπεύδει να ερμηνεύση το πράγμα καθαρώτερον κατά το δυνατόν. Στάδιον εξαίρετον των ναυτικών αυτών επιχειρήσεων οι Έλληνες έχουσι τηνέσωθάλασσαν, την λεγομένην Μεσόγειον" την θάλασσαν ταύτη εκλάβη ως λίμνην και όχι ως πέλαγος μετέωρον, μεγάλως δε σφάλλει" διότι μόλις η εν όψει ξηρά αφανισθή, ξηρά άλλη επιφαίνεται. Διά τούτο το ναυτίλλεσθαι εν τοιαύτη θαλάσση είναι μάλλον μακράς πείρας έργον ή επιστημονικής θεωρίας κατόρθωμα. Τούτου ένεκα ούτε πολλήν απαιτούμεν παρά των ναυτικών μας προκαταρκτικήν μάθησιν, ούτε πολλά η δύσκολαεπιβάλλομεναυτοίς μαθήματα. Κατά ταύτην δε την ιδέαν θέλετε κανονίσει της διδασκαλίας την μέθοδον διότι δεν επιθυμούμεν, ουδ' αναγκαίον κρίνομεν να διδαχθώσιν οι μέλλοντες των ελληνικών πλοίων κυβερνήται θεωρίας αχρήστους η μαθήματα περιττά" αλλά περιορίζομεν άπασαν αυτών την προσοχήν εις τα κοινώς χρήσιμα, εις τα δεκτικά εφαρμογής, εις τα απαραίτητα. Επειδήδεδύσκολον είναι η των ναυτικών τάξις να μάθη των σχολείων την γλώσσαν και τας μεθόδους και να αναβή μέχρι των διδασκάλω σιν οι διδάσκοντες να καταβώσι μέχρις αυτών και να χειραγωγήσωσιν αυτούς ωςαρχάριαπαιδία, τοιουτοτρόπως δε θέλομεν κατορθώση να κατασ αυτοίς αγαπητά τα σχολεία και να αποκτήσωμεν εμποροπλοιάρχους κρείττονας των υπαρχόντων. Θέλουσα δε η Κυβέρνησις να τύχωσιν οι ημέτεροι Ναυτικοί πάσης ευκολίας εις απόκτησιν των απαραιτήτων αυτοίς γνώσεων, δύω ώρισε να σχηματισθώσιν εν παντί ναυτικώ σχολείω τάξεις, η ετέρα της ετέρας κατά τριμηνίαν προτρέχουσα" ούτω δε ανά πάντα τρίτον μήνα ο επ' εμπορία ναυτιλλόμενος, είτε παραχειμάζων, είτε το ίδιον σκάφος καταρτίζων εν ώρα θέρους, δύναται να εύρη εν τω ναυτικώ σχολείω τάξιν αρχομένην.

Βεβαίως δε θέλουσιν οι διδασκόμενοι ευδοκιμήσει, βεβαιουμένουτουεις αυτούς εξηγουμένου μαθήματος δι' εμπράκτων αποδείξεων. Ε π ί τούτω δε θέλουσι προικισθή τα σχολεία διά των χρειωδών ναυτικών εργαλείων και διά παντός άλλου βοηθήματος επιτηδείου. Δεν διστάζει δε το Υπουργείον να πιστεύση ότι το περί ναυτικής εκπαιδεύσεως διανόημα αυτού θέλει εντελώς πραγματοποιηθή, αν οι μεν διδάσκαλοι εκτελέσωσι πιστώς τα παραγγελλόμενα, οι δε μαθηταί δείξωσι τοσαύτην προς εκμάθησιν της τέχνης αυτών προθυ όσην υπέρ αυτών η Κυβέρνησις δεικνύει πρόνοιαν, διότι εν παντί έργω προθυμία αθυμίας διαφέρει. ΕΝ

ΑΘΉΝΑΙς

ΤΗ

Ο

8 ΑΠΡΙΛΊΟΥ 1867. ΥΠΟΥΡΓΌς Χ. ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Των

εν τοις Ναυτικοίς σχολείοις διδαχθησομένων

μαθημάτων

Έχοντες υπ' όψιν το 2 άρθρον του από 8 Απριλίου ε.ε. Βασιλικού Διατάγματος, κανονίζομεν τα εν τοις ναυτικοίς σχολείοις διδαχθησόμενα μαθήματα ως εξής" Αριθμητική. Επίτομος και πρακτική επανάληψις των τεσσάρων παθών των κλασμάτων (των τε κοινών και των δεκαδικών) και των συμμιγών αριθμών. Μέθοδος των τριών, της εταιρίας, του τόκου, επιτόμως και πρα κτικώς. Γεωμετρία. Απλαί ιδέαι της γραμμής της γωνίας, του τριγώνου, των παραλλήλων, του κύκλου, της σφαίρας, του κύκλου του μεγίστου της ζώνης. Διαίρεσις του κύκλου κατά μοίρας και λεπτά και υπολογισμοί των διαιρέσεων αυτών. Γεωγραφία. Πρακτική εξήγησις του ορίζοντος, του ισημερινού, του μεσημβρινού, των τροπικών, των πολικών του άξονος, των πόλων, της εκλειπτικής. Περί πλάτους και μήκους πρακτικώς. Πλάτους και μήκους αναγωγαί. Μήκος κατά μοίρας και κατά χρόνον. Υδρογραφία. Στοιχειώδης εξήγησις πίνακος υδρογραφικού, του σχήματος και του μεγέθους της γης. Μερκάτορος πίναξ. Πρακτικός προσδιορισμός του τόπου του πλοίου εν όψει ξηράς δι' αντιστοιχιών. Ναυτιλία. Κατασκευή και χρήσις του δρομομέτρου. Εξήγησις της ναυτικής πυξίδος. Τρόπος του μαγνητίζειν την βελόνην της πυξίδος. Ναυτικόν τρίγωνον. Αι τέσσαρες της λύσεως αυτού εξαίρετοι περιστάσεις. Πρακτική

λύσις του ναυτικού τριγώνου επί μερκατορικού πίνακος. Λύσις αυτού διά του τεταρτημορίου του κύκλου. Λύσις αυτού διά των Αγγλικών πινάκων. Ναυτική Αστρονομία. Πρακτική εξήγησις των κοινών ναυτικών αστρονομικών οργάνων. Παρασκευή αυτών προς χρήσιν. Προσδιορισμός του μεσημβρινού ηλιακού εξάρματος. Πρακτική εξήγησις της αποκλίσεως του ηλίου και των πινάκων αυτής. Εξήγησις και χρήσις των πινάκων της κλίσεως του ορίζοντος, της θλάσεως των ηλιακών ακτίνων, των ημιδιαμέτρων του ηλίου. Προσδιορισμός του τόπου του πλοίου τη βοηθεία του μεσημβρινού ηλιακού εξάρματος και της αποκλίσεως του ηλίου. Διορθώσεις διά του αστρονομικώς ευρεθέντος πλάτους. Κυβερνητική. Ημερολογίου σύνταξις. Ναυτικά παραγγέλματα. ΕΝ ΑΘΉΝΑΙς ΤΗ 8 ΑΠΡΙΛΊΟΥ 1867 Ο ΥΠΟΥΡΓΌς Χ. ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

9

ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ (Β. Διάταγμα/11 Απριλίου 1867) Κυβέρνηση Α. Κουμουνδούρου Υπουργός Χ. Χριστόπουλος

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί συστάσεως ναυτικών σχολείων ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α'.

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν το Ημέτερον Διάταγμα 8 Απριλίου ε.έ. κατά πρότασιν του επί των Εκκλησιαστικών και της δημοσίας εκπαιδεύσεως Ημετέρου Υπουργού διατάσσομεν. 1. Συσταίνονται ναυτικά σχολεία

2. Επιφυλασσόμεθα να καταστήσωμεν τοιαύτα σχολείακαιάλλοθιτου Κράτους, όπου η ανάγκη καλέσει. Εις τον αυτόν Ημέτερον Υπουργόν ανατίθεται η εκτέλεσις του Διατάγματος τούτου. Εν Εν

Αθήναις,

την

11 Απριλίου 1867

Ονόματι

του Βασιλέως

Ο

Αντιβασιλεύς ΙΩΑΝΝΗΣ Χ. ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 28/4 Μαΐου 1867.

10 ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ (Νόμος ΑΛΘ'/22 Ιουνίου 1882) Κυβέρνηση Χ. Τρικούπη Υπουργοί Κ. Λομβάρδος, Γ. Ρούφος

ΝΟΜΟΣ ΑΛΘ'.

Περί συστάσεως εμπορικών ναυτικών σχολών ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α'

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Άρθρον 1. Εν ναυτικαίς πόλεσι του Κράτους συνιστώνται βαθμηδόν σχολαί ναυτικαί, σκοπούσαι την εκπαίδευσιν των διά το επάγγελμα του εμποροπλοιάρχου προωρισμένων νέων. Υπουργείον των Ναυτικών. Άρθρον 2. Πρώτου βαθμού ναυτικαί σχολαί συσταθήσονται εν ναυτικαίς πόλεσιν, ένθα υπάρχουσι γυμνάσια, δευτέρου δε βαθμού εν ναυτικαίς πόλεσιν, ενθα υπάρχουσι σχολαρχεία. Εξαιρετικώς δύνανται να συσταθώσι πρώτου βαθμού ναυτικαί σχολαί καιενναυτικαίςπόλεσιν, ένθα υπάρχουσι μόνον σχολαρχεία, διά Β. Διατάγματος, μετά προηγουμένην απόφασιν του Υπουργικού Συμβουλίου. Άρθρον 3. Η διδασκαλία εν ταις ναυτικαίς σχολαίς ορίζεται εν μεν ταιςτουπρώτου βαθμού εις δύο έτη, αρχομένη μετά τον προβιβασμόνειςτην δευτέραν τάξιν του Γυμνασίου, εν δε ταις του δευτέρου βαθμού εις μήνας δέκα οκτώ, αρχομένη μετά την απόλυσιν εκ του σχολαρχείου. Όπου δε δεν υπάρχουσι Γυμνάσια, συσταθώσι δε πρώτου βαθμού ναυτικαί σχολαί, η διδασκαλία άρχεται μετά την εκ του σχολαρχείου απόλυσιν και διαρκεί τρία έτη. Άρθρον 4. Τα εν ταις ναυτικαίς σχολαίς παραδιδόμενα μαθήματα εισίν εν μεν ταις του πρώτου βαθμού, Ελληνικά, Γαλλικά, Γεωμετρία, κατωτέρα Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 60/2 Ιουλίου 1882.

Άλγεβρα, Τριγωνομετρία, Φυσικά, Κοσμογραφία και Γεωγραφία, Ναυτιλία, Κυβερνητική τέχνη, Ιστιοποιΐα, τα Ατμομηχανικά, Ναυτικόν δίκαιον, η συγγραφή του ημερολογίου, το ναυτικόν ονοματολόγιον. Εν δε ταις του δευτέρου βαθμού, τα αυτά, πλην των ατμομηχανικών, αλλ' επί το απλούστερον και διά πρακτικών τύπων. Β. Διάταγμα κανονίσει λεπτομερώς τα περίεξετάσεωνκαιπροβιβασμού των μαθητών.

[

]

Άρθρον 6. Προς διδασκαλίαν των ναυτικών μαθημάτων διορίζονται υπό τουΥπουργούτωνΝαυτικών, εν μεν ταις του πρώτουβαθμούναυτικαίς σχολαίς καθηγηταί μέχρι τεσσάρων, εν δε ταις του δευτέρου βαθμού διδάσκαλοι μέχρι τριών.

[

]

Άρθρον 8. Οι πολιτικοί καθηγηταί των πρωτοβαθμίων σχολών έχουσι τον μισθόν και τον βαθμόν των καθηγητών των γυμνασίων, οι δε των δευτεροβαθμίων τον μισθόν και τον βαθμόν του σχολάρχου. Οι δε εκ των αξιωματικών του ναυτικού καθηγηταί, εκτός του μισθού της αποστρατείας των, απολαμβάνουσι και το ήμισυ του μισθού του καθηγητού ή σχολάρχου.

[

]

Άρθρον 10. Μετά το πέρας των ναυτικών μαθημάτων χορηγείται τρίμηνος προθεσμία εις τους τελειοφοίτους των Ναυτικών σχολείων, μεθ' ην υποβάλλονται εις εξετάσεις δημοσίας καθ' άπαντα τα παραδοθέντα μαθήματα, και οιευδοκιμήσαντεςλαμβάνουσιν απολυτήριον ναυτικόν πρωτοβάθμιον η δευτεροβάθμιον, αναλόγως του βαθμού της σχολής, εν η εξεπαιδεύθησαν. Επιβαίνουσι δε αμέσως μετά τούτο πλοίου πολεμικού, εφ' ου υπηρετούσι μήνας εξ ως ναύται, διδασκόμενοι τα γυμνάσια του πυροβολικούκαιπεζικούκαιτους ναυτικούς κανονισμούς. Απαλλάσσονται της στρατιωτικής υποχρεώσεως οι τηνεξάμηνονδιανύσαντες υπηρεσίαν. Άρθρον 11. Οι έχοντες απολυτήριον ναυτικής σχολής μόνον δύνανται να ναυτολογηθώσιν ως γραμματείς εμπορικών πλοίων πέντε έτη από της δημοσιεύσεως του παρόντος νόμου. και οι μεν κεκτημένοι απολυτήριον πρωτοβαθμίου σχολής δύνανται να υπηρετήσωσιν ως γραμματείς πλοίων ιστιοφόρων θαλασσοπλοούντων εν τω Ωκεανώ ή ατμοπλοίων, οι δ' απολυτήριον δευτεροβαθμίου ναυτικής σχολής δύνανται να υπηρετήσωσιν ως γραμματείς πλοίων ιστιοφόρων, θαλασσοπλοούντων εν τη Μεσογείω. Εξαίρεσις της διατάξεως ταύτης γίνεται μόνον, όταν πλοίον τι, ναυλωθέν διά λιμένα της Μεσογείου, λάβη διαταγήν, άμα εκείσε αφικόμενον, να πλεύση εις λιμένα του Ωκεανού. Άρθρον 12. Ίνα λάβη τις δίπλωμα εμποροπλοιάρχου απαιτείται -

α'.) Να η πολίτης Έλλην. β'.) Να μη κατεδικάσθη εις ποινήν προβλεπομένην υπό των άρθρων 21, 22, 456-462, 470-472 και 482-486 του ποινικού νόμου. γ'.) Να η εγγεγραμμένος εν τοις μητρώοις των αρρένων. Άρθρον 13. Τα διπλώματα των εμποροπλοιάρχων είναι πρώτου η δευτέρου βαθμού. Ίνα λάβη τις δίπλωμα εμποροπλοιάρχου πρώτου βαθμού, πλην των εν τω άρθρω 11 οριζομένων, απαιτείται' α'.) Να έχη απολυτήριον πρωτοβαθμίου ναυτικής σχολής, β'.) Να εθαλασσοπλόησεν επί δύο έτη, ων το εν εν τω Ωκεανώ. γ'.) Να υπέστη ευδοκίμως εξετάσεις, κανονισθησομένας διά Β. Διατάγματος. Ίναλάβη τις δίπλωμα εμποροπλοιαρχίας δευτέρας τάξεως πλην των εν τω αρθρω 11 οριζομένων, απαιτείται α'.) Να έχη απολυτήριον δευτεροβαθμίου ναυτικής σχολής, β'.) Να εθαλασσοπλόησεν επί διετίαν εν τη Μεσογείω. γ'.) Να υπέστη ευδοκίμως εξετάσεις, κανονισθησομένας διά Β. Διατάγματος. Άρθρον 14. Οι δευτεροβάθμιοι εμποροπλοίαρχοι δύνανται να διορισθώσιν υποπλοίαρχοι πλοίων, θαλασσοπλοούντων εν τω Ωκεανώ ή και ατμοπλοίων. Μετά τετραετή δε υπηρεσίαν κατά θάλασσαν ως υποπλοίαρχοι, δύνανται νααποκτήσωσιδίπλωμα πρωτοβάθμιον,ανεξετασθέντεςευδοκιμήσωσινεις τα ναυτικά μαθήματα, τα παραδιδόμενα εν ταις πρωτοβαθμίοις ναυτικαί λαίς. Άρθρον 15.Αιεξετάσειςτωνεμποροπλοιάρχωνενεργούνταιδιςτουέτους εντω Υπουργείω των Ναυτικών υπό Επιτροπής, διοριζομένης υπό του Υ πουργού των Ναυτικών και αποτελουμένης εκ τριών ανωτέρων και μαχίμων αξιωματικών του Β. Ναυτικού, ων ο αρχαιότερος προεδρεύει. Διά Β. Διατάγματος κανονισθήσονται τα περί τούτου.

[

]

Άρθρον 18. Οι υπάρχοντες εμποροπλοίαρχοι προ της δημοσιεύσεως του παρόντος νόμου, διατηρούσι μεν τα διπλώματα αυτών, μόνον όμως υποβαλλόμενοι εις τας διατάξεις του παρόντος νόμου, δύνανταινααπολαύσωσιτωνεκ τούτου ευεργετημάτων. Άρθρον 19. Πάσα διάταξις, αντιβαίνουσα εις το παρόντα νόμον, καταργείται. Ο παρών νόμος, ψηφισθείς υπό της Βουλής, και παρ' Η μ ώ ν

κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθή τω ως νόμος του Κράτους. ΕΝ

ΟΙ ΕΠΊ ΕΠΊ

ΑΘΉΝΑΙς,

ΤΗ

ΤΩΝ ΤΩΝ

22 ΙΟΥΝΊΟΥ 1882 ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΥΠΟΥΡΓΟΊ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΏΝ ΚΛΠ. Κ. ΛΟΜΒΑΡΔΟΣ ΝΑΥΤΙΚΏΝ Γ. ΡΟΥΦΟΣ

11 ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ (Β. Διάταγμα/19 Αυγούστου 1882) Κυβέρνηση Χ. Τρικούπη Υπουργός Γ. Ρούφος

ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί συστάσεως εμπορικών ναυτικών σχολών ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν τον ΑΛΘ' νόμον της 22 Ιουνίου ε.ε. περί συστάσεως εμπορικών ναυτικών σχολών, κατά πρότασιν του Ημετέρου επί τω Ναυτικώ Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Άρθρον 1. Συνιστώμεν προς το παρόν εμπορικάς ναυτικάς σχολάς πρώτου μεν βαθμού τέσσαρας εν Πάτραις, Πειραιεί, Σύρω και Αργοστολίω, δευτέρου δε βαθμού τέσσαρας επίσης, εν Γαλαξειδίω, Ύδρα, Σπέτσαις και Θήρα.[1] Άρθρον 2. προς διδασκαλίαν των εμπορικών μαθημάτων διορισθήσονται ειςεκάστηντωνναυτικών σχολών, των μεν του πρώτου βαθμού τέσσαρες κ θηγηταί, των δε του δευτέρου βαθμού τρεις διδάσκαλοι. Προς διδασκαλίαν των Ελληνικών και Γαλλικών διορισθήσονται ειδικοί καθηγηταί και διδάσκαλοι δύο εν εκάστη σχολή πρώτου η δευτέρου βαθμού. Οι καθηγηταί και διδάσκαλοι εκλεχθησόμενοι μεταξύτωνεχόντωντα παρά του άρθρου 9 του ΑΛΘ' νόμου οριζόμενα προσόντα, διορισθήσονται παρ' Η μ ώ ν και κατά πρότασιν του επί των Ναυτικών Υπουργού επί πενταετίαν.[2] Άρθρον 3. Εις των εις εκάστην εμπορικήν ναυτικήν σχολήν διορισθησομένων καθηγητών η διδασκάλων ορισθησόμενος παρ' Ημών, θέλει εκπληροί καθήκοντα διευθυντού της σχολής. γματος.[3] Άρθρον 4. Εις εκάστην εμπορικήν ναυτικήν σχολήν διορισθήσεται εις

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 87/27 Αυγούστου 1882.

κλητήρ με μηνιαίον μισθόν δραχμών 60 διά τας του πρώτου βαθμού 50 δε διά ταςτουδευτέρου βαθμού σχολάς. Άρθρον 5. Τα ναυτικά μαθήματα, τα παραδιδόμενα εν ταις εμπορικαίς ναυτικαίς σχολαίς, διανέμονται ως εξής μεταξύ των καθηγητών εις τούτων διδάσκει τα μαθηματικά και την φυσικήν, εις την ναυτιλίαν, γεωγραφίαν και κοσμογραφίαν και την συγγραφήν του ημερολογίου, εις την κυβερνητικήν τέχνην, ιστιοποιΐαν και ιστοποιΐαν και το ναυτικόνονοματολόγιον,καιενταιςτου πρώτου βαθμού ναυτικαίς σχολαίς, εις τα ατμομηχανικά. Άρθρον 6. Η διδασκαλία του ναυτικού δικαίου θέλει γίνεσθαι εν ταις σχολαίς αμφοτέρων των βαθμών μόνον εν τη Β' τάξει.

τού καθηγητών και διδασκάλων κανονισθήσονται βραδύτερον διά Β. Διατ τος. Άρθρον 7. Δέκα ημέρας από της δημοσιεύσεως του παρόντος Διατάγματος, ο Υπουργός των Ναυτικών προκηρύξει διαγωνισμόν γενησόμενον εν τω Υπουργείω των Ναυτικών προς εξέτασιν των εφιεμένων να διορισθώσι καθηγηταί η διδάσκαλοι των κυρίως ναυτικών μαθημάτων των ναυτικών σχολών. Καθηγηταί η διδάσκαλοι των μαθηματικών και της φυσικής διορισθήσονται διδάκτορες των φυσικομαθηματικών επιστημών του Πανεπιστημίου ημών, ή άλλου ομοταγούς. Άρθρον 8. Δέκα ημέρας από της δημοσιεύσεως του παρόντος Διατάγματος άρχονται αι εγγραφαί των μαθητών των διαφόρων ναυτικών σχολών γινόμεναι επί του παρόντος ενώπιον των κατά τόπους λιμενικών αρχών. Α π ό του επιόντος δ' έτους αι εγγραφαί γενήσονται το τελευταίον δεκαημερον του μηνός Αυγούστου ενώπιον των οικείων διευθυντών των σχολών. Άρθρον 9. Δεκτοί γίνονταιενταιςεμπορικαίςναυτικαίςσχολαίςτου πρώτουμενβαθμούοιεχοντεςτουλάχιστονενδεικτικόνπροβιβασμούαπότης πρώτης τάξεως Γυμνασίου εις την δευτέραν, του δευτέρου δε βαθμού οι εχοντες απολυτήριον σχολαρχείου. Άρθρον 10. Η έναρξις των μαθημάτων γενήσεται τακτικώς το πρώτον δεκαημερον του μηνός Σεπτεμβρίου" εξαιρετικώς δε διά το τρέχονέτοςηέναρξιςτωνμαθημάτων δύναται ν' αναβληθή επί δύο μήνας το πολύ. νων μαθημάτων δι' έκαστον σχολικόν έτος και τα κεφάλαια εκάστου μαθήματος.[7] Άρθρον 11. Η διδασκαλία των μαθημάτων εν ταις ναυτικαίς σχολαίς διαιρείται εις τάξεις, και αι μεν του πρώτου βαθμού ναυτικαί σχολαί περιλαμβάνουσι τρεις τάξεις, αι δε του δευτέρου βαθμού ναυτικαί σχολαί περιλαμβάνουσι τάξεις δύο.

Ε ν εκάστη τάξει η διδασκαλία διαρκεί μήνας εννέα, καθ' εκάστην γινομένη, πλην των εορτών, και διαρκούσα μέχρι του πρώτου δεκαημέρου του μηνός Ιουνίου.

διαρκεί μόνον εξ μήνας, λήγουσα το πρώτον δεκαημερον του. Μαρτίου, μεθ' δ χορηγείται τοις τελειοφοίτοις τρίμηνος προθεσμία, όπως προπαρασκευασθώσιν εις απολυτηρίους εξετάσεις. Άρθρον 12. Διά τον από τάξεως εις τάξιν προβιβασμόν των μαθητών ενεργείται δημοσία εξέτασις κατά το πρώτον δεκαημερον του μηνός Σεπτεμβρίου, ενώπιον συλλόγου των καθηγητών της σχολής. Διά δε τους τελειοφοίτους πρώ του βαθμού ναυτικών σχολών, η εξέτασις γίνεται το πρώτον δεκαημερον του Ιουνίου. Μετά την εξέτασιν ταύτην, οι ευδοκιμήσαντες επιβαίνουσι πολεμικού πλοίου, εφ' ου υπηρετούσι μήνας εξ, κατά το άρθρον 10 του ΑΛΘ' νόμου. Άρθρον 13. Το Υπουργείον των Ναυτικών προνοήσει περί του καταλλήλου καταρτισμού και της καλής συντηρήσεως των εμπορικών ναυτικών σχολών, ως και περί της προμηθείας των αναγκαιούντων αυταίς βιβλίων, ναυτικών εργαλείων και λοιπών χρειωδών. Ά π α ξ δε του έτους αποστέλλεται και επιθεωρητής, ανώτερος μάχιμος αξιωματικός του Β.Ναυτικού,προςεξέτασιντης επιδόσεωςτωνμαθημάτων και της ευδοκίμου των σχολών λειτουργίας. Ο αυτός Υπουργός δημοσιεύσει και εκτελέσει το παρόν Διάταγμα. ΕΝ ΑΘΉΝΑΙς, ΤΗ 19 ΑΥΓΟΎΣΤΟΥ 1882 ΕΝ ΤΟ

ΟΝΌΜΑΤΙΤΟΥΒΑΣΙΛΈΩς ΥΠΟΥΡΓΙΚΌΝ

ΣΥΜΒΟΎΛΙΟΝ Χ. ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ, Δ.Γ. ΡΑΛΛΗΣ, Γ. ΡΟΥΦΟΣ, Κ. ΛΟΜΒΑΡΔΟΣ, Π. ΚΑΛΛΙΓΑΣ

Ο

ΕΠΊ

ΤΩΝ

ΝΑΥΤΙΚΏΝ ΥΠΟΥΡΓΌς Γ. ΡΟΥΦΟΣ

[1] ΔΙΑΤΑΓΜΑ Περί συστάσεως

εμπορικών

ναυτικών

σχολών

εν Βόλω και Ιθάκη

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν τον ΑΛΘ' νόμον της 22 Ιουνίου ε.ε. περί συστάσεως εμπορικών ναυτικών σχολών, κατά πρότασιν του Ημετέρου επί των Ναυτικών Υπουργού, συνιστώμεν εν Βόλω εμπορικήν ναυτικήν σχολήν πρώτου βαθμού καιενΙθάκη ετέραν τοιαύτην δευτέρου βαθμού. Κατά τα λοιπά περί των σχολών αυτών αι σχετικαί διατάξεις του από 19 Αυγούστου ε.ε. Η μετέρου διατάγματος περί συστάσεως εμπορικών ναυτικών σχολών. παρόντος Η μ ώ ν διατάγματος. ΕΝ

ΑΘΉΝΑΙς

ΤΗ

28 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ 1882 ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Ο

ΥΠΟΥΡΓΌς

ΤΩΝ

ΝΑΥΤΙΚΏΝ Γ. ΡΟΥΦΟΣ

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΎΕΤΑΙΑΠΌΤΗΝΕΤΚ, ΑΡ. 151/31 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ 1882.

[2] ΔΙΑΤΑΓΜΑ Περί τροποποιήσεως του άρθρου 2 του από 19 Αυγούστου 1882 Β. διατάγματος περί συστάσεως εμπορικών ναυτικών σχολών ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Επίτηπροτάσει του Ημετέρου επί των Ναυτικών Υπουργού, τ Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 16/15 Ιανουαρίου 1883.

τροποποιούμεντοντελευταίον παράγραφον του άρθρου 2 του από 19 Αυγούστου 1882 Ημετέρου διατάγματος περί συστάσεως εμπορικών ναυτικών σχολών, ως εξής.·

παρά του άρθρου 9 του ΑΛΘ' νόμου οριζόμενα προσόντα, διορίζονται παρ' Η μ ώ ν κατά πρότασιν του επί των Ναυτικών Υπουργού. ρόντος διατάγματος. ΕΝ ΑΘΉΝΑΙς ΤΗ 12 ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ 1883

Ο

ΥΠΟΥΡΓΌς

ΤΩΝ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΝΑΥΤΙΚΏΝ Γ. ΡΟΥΦΟΣ

[3] ΔΙΑΤΑΓΜΑ

Περί καθηκόντων των διευθυντών των εμπορικών ναυτικών σχολών και περί κανονισμού τούτων ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν το άρθρον 3 του από 19 Αυγούστου ε.έ. Β. διατάγματος περί συστάσεως εμπορικών ναυτικών σχολών, κατά πρότασιν του Ημετέρου επίτωνΝαυτικών Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν Άρθρον 1. Οι καθηγηταί και διδάσκαλοι των εμπορικών ναυτικών σχολών, οι την διεύθυνσιν των σχολών αυτών επιτετραμμένοι εξασκούσι την γενικήν επιτήρησιν και διεύθυνσιν των σχολών τούτων, εφαρμόζοντες τας περί ευταξίας και πειθαρχίας διατάξεις κατά τους όρους του από 31 Δεκεμβρίου 1836 Β. διατάγματος περί κανονισμού των ελληνικών σχολείων και γυμνασίων. Άρθρον 2. Οι την διεύθυνσιν των εμπορικών ναυτικών σχολών επιτετραμμένοι επαγρυπνούσιν όπως η διδασκαλία ενεργήται τακτικώς και ανελλιπώς κατά τας υπό του προγράμματος των διδασκομένων μαθημάτων οριζομένας ημέρας και ώρας, πλην των διατεταγμένων εορτών και διακοπών, φροντίζουσιν

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 4/5 Ιανουαρίου 1883.

ζουσιν «πως τηρήται παρά των μαθητών η προσήκουσα τάξις και ησυχία εντός καιεκτόςτουσχολείου, επιβάλλουσι τας προσηκούσας ποινάς,πληντηςαποβολής και του αποκλεισμού, αίτινες αποφασίζονται προηγουμένως υπό του συλλόγου των καθηγητών η διδασκάλων, σημειούσιν εν μηνιαίοιςελέγχοιςτην πρόοδον, την διαγωγήν και τας τυχόν απουσίας εκάστου των μαθητών, καθώς καιπαναξιοσημείωτονγεγονός, χρησιμεύον προς έλεγχον της διαγωγής και τηςεπιμελείαςτωνμαθητών.

Άρθρον 3. Οι την διεύθυνσιν των εμπορικών ναυτικών σχολών επιτετραμμένοι συγκαλούσι τακτικώς άπαξ του μηνός,ενανάγκηδεκαιεκτάκτως,τους καθηγητάς η διδασκάλους της σχολής εις συνεδρίασιν υπό την ιδίαν αυτών προεδρείαν, ανακοινούσιν αυτοίς τας εγκυκλίους και άλλας διαταγάς του Υπουργείου των Ναυτικών, υποβάλλουσιν εις την συσκεψιν και την απόφασιν αυτών τα αντικείμενα, εφ' ων δέον να αποφασίζη ο σύλλογος, τηρούντες πρακτικά των αποφάσεωντουσυλλόγου, υπογεγραμμένα παρά πάντων των παρόντωνειςτην συνεδρίασιν καθηγητών η διδασκάλων, εκτελούσι τας αποφάσεις ταύτας, εκδίδουσι τα αναγκαία έγγραφα, κρατούσι πρωτόκολλον των εισερχομένων και εξερχομένων εγγράφων, και αναφέρουσιν εγγράφως εις το Υπουργείον των Ναυτικών παν άξιον λόγου αντικείμενον, αιτούντες παρ' αυτού τας αναγκαίας διαταγάς και οδηγίας. Άρθρον 4. Οι την διεύθυνσιν των εμπορικών ναυτικών σχολών επιτετραμμένοι επιμελούνται, επί ιδία αυτών ευθύνη, της καλής συντηρήσεως και διαφυλάξεως των ναυτικών βιβλίων, εργαλείων και λοιπών σκευώνκαιεπίπλωντων σχολών, και διαφυλάττουσιν εν καταλλήλω τόπω πάντα τα έγγραφα και τα οικεία τουεκπαιδευτηρίουβιβλία. Πάντα ταύτα, μετατιθέμενοι ή άλλως απομακρυνόμενοι της έδρας της σχολής, οφείλουσι να παραδίδωσι διά τακτικού πρωτοκόλλου τοις διαδόχοις ή αναπληρωταίς αυτών, ή εις την επιτόπιον διοικητικήν αρχήν Άρθρον 5. Αι κατά τόπους υπάρχουσαι εφορίαι των ελληνικών σχολείων και γυμνασίων, κατά τα άρθρα 42-59 και 108 του από 31 Δεκεμβρίου 1836 Β. διατάγματος περί κανονισμού των ελληνικών σχολείων και γυμνασίων, εφορεύουσι. κατά τους αυτούς όρους και τας εμπορικάς ναυτικάς σχολάς, υπαγόμενοι ωςπροςτατοιαύτα αυτών καθήκοντα, εις το επί των Ναυτικών Υπουργείον. ται εις τας διατάξεις του αυτού διατάγματος, καθ' όσοναυταιαφορώσινεις τα καθήκοντα των καθηγητών και διδασκάλων. παρόντος Η μ ώ ν διατάγματος. Εν Αθήναις τη 31 Δεκεμβρίου 1882 Ο

ΕΠΊ

ΤΩΝ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΝΑΥΤΙΚΏΝ ΥΠΟΥΡΓΌς Γ. ΡΟΥΦΟΣ

[4] ΔΙΑΤΑΓΜΑ Περί εξετάσεων Καθηγητών και Διδασκάλων ναυτικών μαθημάτων εμπορικών ναυτικών σχολών ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α'. ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν το άρθρον 9 του ΑΛΘ' Νόμου της 22 Ιουνίου ε.ε. περί συστάσεως εμπορικών ναυτικών σχολών και το άρθρον 7 του από 19 παρελθόντος μηνός Αυγούστου Β. διατάγματος περί του αυτού αντικειμένου, κατά πρότασιν του Ημετέρου επί των Ναυτικών Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Άρθρον 1. Ημέρα ενάρξεως των εξετάσεων των εφιεμένων να διορισθώσι καθηγηταί και διδάσκαλοι των κυρίως ναυτικών μαθημάτων εν ταις εμπορικαίς ναυτικαίς σχολαίς ορίζεται η πρώτη του επομένου μηνός Οκτωβρίου. Άρθρον 2. Οι υποψήφιοι καθηγηταί διά την διδασκαλίαν της ναυτιλίας, γεωγραφίας, κοσμογραφίας και της συγγραφής του ημερολογίου εξετασθήσονται εις τα ακόλουθα μαθήματα. 1. Περί του σχήματος της γης, ορίζων κατακόρυφος — Ζενίθ — Ναδίρ — Αντίποδες. 2. Περί κινήσεως της γης. Ανατολή. Δύσις. 3. Περί του Ισημερινού και των παραλλήλων της γης. 4. Περί των ομωνύμων κύκλων της γηΐνης και ουρανίας σφαίρας. 5. Περί του πλάτους και. μήκους των τόπων της γης. 6. Περί αρχικού μεσημβρινού. 7. Περί της θέσεως της σφαίρας, μεταβαλλομένης της θέσεως του παρατηρητού. 8. Περί αρχικών και δευτερευόντων σημείων του ορίζοντος. 9. Περί πολιτικού και αστρονομικού χρόνου. Σχέσις μεταξύ των ωρών καιτωνμοιρών. Αναγωγή της ώρας τόπου τινός εις ώραν ετέρου τόπου. 10. Περί των ισομερών ή επιπέδων χαρτών. 11. Περί των αυξομερών ή αναγωγικών χαρτών. 12. Περί κατασκευής αναγωγικού χάρτου.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 99/10 Σεπτεμβρίου 1882.

13. Περί των μεσημβρινών τμημάτων. 14. Περί κοινού και τεχνικού δρομομέτρου. 15. Περί της ναυτικής πυξίδος και του ανεμολογίου αυτής. Σχέσεις των μερών του ναυτικού τριγώνου προς τας τριγωνομετρικάς γραμμάς. Θεωρήματα προς λύσιν των ναυτικών τριγώνων, λύσις των προβλημάτων διά γραφικής κατασκευής, λύσις των προβλημάτων διά του τετράντος, λύσις των προβλημάτων διά των πινάκων των αποχωρήσεων και των διαφορών πλάτους, ερμηνεία του πίνακος των μεσημβρινών τμημάτων, εξήγησις και αν αγωγή της λοξοδρομίας διά τίνος των μεθόδων. 16. Περί διοπτεύσεων εν γένει. 17. Περί ρευμάτων. 18. Περί συγγραφής ημερολογίου των εμπορικών πλοίων. 19. Περί του Ηλιακού συστήματος και των τροχιών των πλανητών. 20. Περί εκλειπτικής. 21. Περί ανωμαλιών. 22. Περί αστερισμού και των 9 Ζωδιακών αστέρων. 23. Περί ορισμών των κύκλων της Ουρανίας σφαίρας. 24. Περί του μήκους των αστέρων. 25. Περί του πλάτους των αστέρων. 26. Περί των Ισημερινών σημείων, Ηλιοστασίων, κύκλων κλίσεως και κύκλων του πλάτους. 27. Περί ορθής αναβάσεως και κλίσεως των αστέρων. 28. Περί κατακορύφων κύκλων. Πρώτου κατακορύφου και ύψους των αστέρων. 29. Περί εύρους των αστέρων. 30. Περί Αζιμούθ. 31. Περί ωρικής γωνίας. 32. Περί γωνίας της θέσεως του Αστέρος. 33. Περί τροπικών και πολικών κύκλων και ζωνών. 34. Περί καταμετρήσεως του χρόνου. 35. Περί αστρικού και τροπικού ενιαυτού. 36. Περί αστρικής αληθούς και μέσης ημέρας. 37. Περί εξισώσεως του χρόνου. 38. Περί του Ιουλιανού και Γρηγοριανού ημερολογίου. 39. Περί προσδιορισμού της θέσεως των αστέρων εις τον Ουρανόν. 40. Περί υπολογισμού της κλίσεως των αστέρων. 41. Περί υπολογισμού της ορθής αναβάσεως του ηλίου. 42. Περί της κλίσεως του ορίζοντος. 43. Περί της διαθλάσεως. 44. Περί παραλλαγής των αστέρων.

45. Περί ημιδιαμέτρων. 46. Περί της χρήσεως των αστρονομικών εφημερίδων. 47. Περί της κατασκευής και χρήσεως των λογαριθμικών πινάκων των τε τριγωνομετρικών γραμμών και των αριθμών. 48. Περί της σχέσεως μεταξύ της αστρικής ώρας τόπου τινόςκαιτης ορθής αναβάσεως και ωρικής γωνίας ενός αστέρος. 49. Περί της διαβάσεως των απλανών διά του μεσημβρινού τόπου τινός. 50. Περί της διαβάσεως των πλανητών διά του μεσημβρινού τόπου τινός. 51. Περί της Σελήνης. 52. Περί τροπικής αστικής και συνοδικής περιόδου της Σελήνης. 53. Περί των φάσεων και εκλείψεων της Σελήνης. 54. Περί χρυσού κύκλου και χρυσού αριθμού της Σελήνης. 55. Περί επακτής και ημερομηνίας της Σελήνης. 56. Περί διαβάσεως της Σελήνης, διά του μεσημβρινού. 57. Περί παλιρροιών. 58. Περί του οκτάντος και εξάντος. 59. Περί παρατηρήσεως του ύψους του Ηλίου και της Σελήνης. 60. Περί παρατηρήσεως του μεσημβρινού ύψους του Ηλίου. 61. Περί τεχνητού ορίζοντος. 62. Περί παρατηρήσεως των υψών διά του τεχνητού ορίζοντος. 63. Περί παρατηρηθέντος φαινομένου και αληθούς ύψους. 64. Περί προσδιορισμού της ώρας εν πελάγει. 65. Περί προσδιορισμού της αληθούς ανατολής και δύσεως. 66. Περί προσδιορισμού του πλάτους εν πελάγει διά πλειόνων μεθόδων. 67. Περί χρονομέτρων και κανονισμού αυτών. 68. Περί προσδιορισμού του μήκους διά πλειόνων μεθόδων. 69. Περί υπολογισμού του εύρους και του Αζιμούθ. 70. Περί προσδιορισμού της παραλλαγής της μαγνητικής βελόνης. 71. Περί κατασκευής εντός λιμένος ανεμολογίων ή πινάκων διορθωτικών των παρεκτροπών της βελόνης. 72. Περί ερμηνείας και χρήσεως του ισημερινού κύκλου. (Circle équatorial ή palinorium). Εις τα αυτά μαθήματα, αλλ' επί το απλούστερον και πρακτικώτερον, εξετασθήσονται και οι επιθυμούντες να διορισθώσι διδάσκαλοι των αυτών μαθημάτων εν ταις δευτεροβαθμίοις ναυτικαίς σχολαίς. Άρθρον 3. Οι υποψήφιοι καθηγηταί και διδάσκαλοι διά την διδασκαλίαν της κυβερνητικής τέχνης, ιστοποιΐας, ιστιοποιΐας, και του ναυτικού ονοματολογίου, εξετασθήσονται εις τα ακόλουθα μαθήματα. 1. Περί της ιστοθετήσεως του πλοίου εν γένει. 2. Περί του εξαρτισμού του πλοίου εν γένει.

3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39.

Περί διατάξεως των αγομένων. Περί εμβιβάσεως των αγκυρών και αναδέσεως των ιστίων. Περί ορμίσεως και μεθορμίσεως του πλοίου. Περί χειρισμού των αγκυρών. Περί των ληπτέων μέτρων, όταν σφοδρύνεται ο άνεμος εν όρμω. Περί εξαμφιδετήσεως πλοίου και παρασκευών απόπλου. Περί των παντοίων απάρσεων. Περί των παντοίων ανακωχών. Περί των παντοίων ιστιοδρομιών. Περί των παντοίων στροφών. Περί σειροδετήσεώς. Περί χειρισμού εν ώρα λαίλαπος εν πλω. Περί χειρισμού των ιστίων υπό παντοίους ανέμους. Περί των δυνατών αντιμονών. Περί πλοίου αντιμένοντος. Περί πλοίου παραδιδομένου τω ανέμω. Περί βλαβών των αγομένων. Περί βλαβών των εξαρτίων. Περί βλαβών των κεραιών. Περί βλαβών των ιστών. Περί βλαβών των ιστίων. Περί διαρροής και κλίσεως του πλοίου. Περί βολίσεως εν γένει. Περί αγκυροβολιών εν γένει. Περί προσαράξεως ναυαγίου και πυρκαϊάς. Περί κυβερνήσεως των ατμοκινήτων εν γένει. Περί χειρισμού διά του ατμού. Περί απάρσεων των ατμοκινήτων πλοίων. Περί αγκυροβολίας των ατμοκινήτων πλοίων. Περί προσαράξεως των ατμοκινήτων πλοίων. Περί εκκαθίσεως των ατμοκινήτων πλοίων. Περί της χρήσεως της μηχανής επ' αγκύρας. Περί ρυμουλκήσεως. Περί φωτισμού των πλοίων εν γένει. Περί επιθαλασσίων συναντήσεων. Περί διεθνών κανόνων προς αποφυγήν συγκρούσεων. Περί ιστιοποιΐας και συρραφής τετραγώνων ιστίων τριγώνων ιστίων

αμιολίων ιστίων αναδρομικών ιστίων. 40. Περί λωματισμού και εκλωματισμού. 41. Περί επιρραμάτων των ιστίων. 42. Περί παρεντομής και κυρτώματος των ιστίων. 43. Περί πρωρατικών έργων. 44. Περί απάντων των ναυτικών δεσμών και κόμβων. 45. Περί ερμηνείας των όρων του ναυτικού ονοματολογίου. Άρθρον 4. Εκτός των εν τοις ανωτέρω δύο άρθροις οριζομένων μαθημάτων, οι διαγωνισθησόμενοι οφείλουσι να γινώσκωσιν ορθήν καθ' υπαγόρευσιν γραφήν της ομιλουμένης και γραφομένης γλώσσηςκαιορθήνανάγνωσιναπλού έλληνοςσυγγραφέως. Άρθρον 5. Ο πρόεδρος και τα μέλη της εξεταστικής επιτροπής διορισθήσονται δι' ειδικού Διατάγματος. Άρθρον 6. Η Εξεταστική Επιτροπή αποφαίνεται κατά πλειονοψηφίαν περί της ικανότητος των εξετασθέντων και της αναγνωρίσεως αυτών ως καθηγητών και διδασκάλων. Άρθρον 7. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων μετά της επ' αυτών γνωμοδοτήσεως της εξεταστικής Επιτροπής υποβάλλονται εντός τριών ημερών μετά το πέρας των εξετάσεων υπό του Προέδρου της Επιτροπής εις τον Υπουργόν των Ναυτικών, όστις εντός δέκα ημερών εκδίδει τα οικεία διπλώματα επ' ονόματι των ευδοκιμησάντων και κατά τον βαθμόν της ικανότητος αυτών. Άρθρον 8. Οι εις το μέλλον παρουσιαζόμενοι, ίνα υποβληθώσιν εις εξετάσεις και αναγνωρισθώσιν ως καθηγηταί ή διδάσκαλοι των κυρίως ναυτικών μαθημάτων, υποβάλλουσι την περί τούτου αίτησίν των εις τον Υπουργόν των Ναυτικών. Ε π ί τη προτάσει δε του Υπουργού ιών Ναυτικών εκδίδεται εκάστοτε Διάταγμα, ορίζον την τε ημέραν των εξετάσεων και τα μέλη της Εξεταστικής Επιτροπής. Εις τον Ημέτερον επί των Ναυτικών Υπουργόν ανατίθεται του παρόντος Διατάγματος η δημοσίευσις και εκτέλεσις. Εν Αθήναις, τη 7 Σεπτεμβρίου 1882 Εν ονόματι του Βασιλέως

Χ. ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ, Δ.Γ. ΡΑΛΛΗΣ, Γ. ΡΟΥΦΟΣ, Κ. ΛΟΜΒΑΡΔΟΣ, Π. ΚΑΛΛΙΓΑΣ

Γ. ΡΟΥΦΟΣ

[4] ΔΙΑΤΑΓΜΑ του

Περί εξετάσεως υποψηφίων καθηγητών και διδασκάλων εμπορικού ναυτικού ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α'.

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν το άρθρον 9 του ΑΛΘ' νόμου της 22 Ιουνίου ε.ε. περί συστάσεως εμπορικών ναυτικών σχολών, κατά πρότασιν του Ημετέρου επί των Ναυτικών Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. των κυρίως ναυτικών μαθημάτων εν ταις εμπορικαίς ναυτικαίς σχολαίς, διορίζομεν εξεταστικήν Επιτροπήν αποτελουμένην εκ του Αντιπλοιάρχου Δημητρίου Λάσκαρη ως Προέδρου, των Πλωταρχών Κωνσταντίνου Σαχτούρη και Αριστείδου Ρέϊνεκ, του μηχανικού Επαμεινώνδα Τσακάλη και του Γυμνασιάρχου Γεωργίου Κρέμου ως μελών της Επιτροπής. Εις τον αυτόν επί των Ναυτικών Υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του παρόντος Διατάγματος. Εν

Αθήναις,

τη

Εν Το

7 Σεπτεμβρίου 1882 ονόματι του Βασιλέως

Υπουργικόν

Συμβούλιον Χ. ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ, Δ.Γ. ΡΑΛΛΗΣ, Κ. ΛΟΜΒΑΡΔΟΣ, Γ. ΡΟΥΦΟΣ, Π. ΚΑΛΛΙΓΑΣ

Ο

επί

των

Ναυτικών Υπουργός Γ. ΡΟΥΦΟΣ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 100/11 Σεπτεμβρίου 1882.

[6] ΔΙΑΤΑΓΜΑ Περί της Επιτροπής προς εξέτασιν των καθηγητών κλπ.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α'.

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν το από 7 του παρόντος μηνός Ημέτερον Διάταγμα περί εξετάσεων καθηγητών και διδασκάλων ναυτικών μαθημάτων Ναυτικών σχολών, κατά πρότασιν του Ημετέρου επί των Ναυτικών Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν Η προς εξέτασιν των ναυτικών καθηγητών και διδασκάλων Επιτροπή επίτωνμαθημάτων των οριζομένων εν τοις άρθροις 1, 2, 3 και 4 του ειρημένου Διατάγματος αποτελείται εκ των τριών ανωτέρων μαχίμων αξιωματικών του Β. Ναυτικού και του καθηγητού των Ελληνικών, των διορισθέντων διά του από 7 του παρόντος μηνός Ημετέρου Διατάγματος, παραλειπομένου του ατμομηχανικού. Εις τον Ημέτερον επί των Ναυτικών Υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και η εκτέλεσις του παρόντος Ημών Διατάγματος. Εν Αθήναις τη 29 Σεπτεμβρίου 1882 Εν Το

ονόματι του Βασιλέως Υπουργικόν

Συμβούλιον Χ. ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ, Π.

ΚΑΛΛΙΓΑΣ,

Κ. ΛΟΜΒΑΡΔΟΣ, Δ.Γ. Ο

επί

των

ΡΑΛΛΗΣ.

Ναυτικών Υπουργός Δ. Γ. ΡΑΛΛΗΣ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 124/1 Οκτωβρίου 1882.

[7] Αριθ. 12160

Περί εγκρίσεως προγράμματος των εν ταις εμπορικαίς ναυτικαίς σχολαίς διδασκομένων μαθημάτων Ο ΕΠΙ ΤΩΝ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΥΠΟΥΡΓΟΣ

Έχοντες υπ' όψιν το άρθρον 10 του από 19 Αυγούστου ε.έ. Β. Διατάγματος περί συστάσεως εμπορικών ναυτικών σχολών, εγκρίνομεν ίνα διδάσκωνται εν ταις εμπορικαίς ναυτικαίς σχολαίς τα μαθήματα, τα εν τω κατωτέρω προγράμματι οριζόμενα. Εν Αθήναις, τη 17 Δβρίου 1882

Γ. ΡΟΥΦΟΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΕΝ ΤΑΙΣ ΕΜΠΟΡΙΚΑΙΣ ΝΑΥΤΙΚΑΙΣ ΣΧΟΛΑΙΣ ΔΙΔΑΣΚΟΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΜΕΡΟΣ Α'. Πρωτοβάθμιοι σχολαί α', σ χ ο λ ι κ ό ν

έτος.

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ

Γεωμετρία

Αντικείμενον της Γεωμετρίας. Γραμμή ευθεία, τεθλασμένη, καμπύλη. Επιφάνεια επίπεδος — επιφάνεια καμπύλη. Ορισμός και γένεσις της γωνίας — Εξ ενός σημείου ευθείας τινός μίαν και μόνην δυνάμεθα να υψώσωμεν κάθετον επί της ευθείας ταύτης — Γωνίαι προσκείμεναι' γωνίαι κατά κορυφήν.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 209, Παράρτημα/31 Δεκεμβρίου 1882.

Τρίγωνα — Συνθήκαι ισότητος των τριγώνων — ιδιότητες του ισοσκελούς τριγώνου — ιδιότητες των καθέτων και των πλαγίων, αγομένων από σημείου τινός επί μιας ευθείας — Συνθήκαι ισότητος των ορθογωνίων τριγώνων — Ευθείαι παράλληλοι συναντώμεναι υπό τρίτης τεμνούσης — Γωνίαι έχουσαι τας πλευράς παραλλήλους ή καθέτους — Άθροισμα των γωνιών παντός τριγώνου η παντός πολυγώνου. Παραλληλόγραμμα — ιδιότητες των πλευρών, των γωνιών και των διαγωνίων αυτών. Περιφέρεια κύκλου — Σχέσις αμοιβαία τόξων και χορδών. — Αμοιβαία σχέσις του μεγέθους των χορδών και των αποστάσεων αυτών από του κέντρου — Εύθεία εφαπτομένη της περιφερείας — Παράλληλοι χορδαί — Συνθήκαι επαφής και τομής δύο κύκλων. Μέτρον των γωνιών. Κατασκευή γωνιών και τριγώνων — Αγωγή παραλλήλων και καθέτων. Χρήσις του κανόνος, του διαβήτου, του αναγωγέως και της ορθής γωνίας — Χρήσιμα προβλήματα. Γραμμή ανάλογος — Πάσα παράλληλος μιας των πλευρών τριγώνου τινός διαιρεί τας δύο άλλας πλευράς εις μέρη αμοιβαίως ανάλογα. Ιδιότητες της διχοτομούσης γωνίαν τινά οιουδήποτε τριγώνου. Όμοια πολύγωνα — Συνθήκαι ομοιότητος των πολυγώνων — Αποσύνθεσις ομοίων πολυγώνων εις όμοια τρίγωνα — Σχέσις των περιμέτρων. Σχέσις μεταξύ της καταβιβαζομένης καθέτου από της κορυφής της ορθής γωνίας ενός ορθογωνίου τριγώνου επί της υποτεινούσης, των τμημάτων της υποτεινούσηςκαιτωνκαθέτων πλευρών. Σχέσις μεταξύ του τετραγώνου, του κατασκευαζομένου επί μιας πλευράς τριγώνου τινός, κειμένης απέναντι ορθής γωνίας, οξείας γωνίας, αμβλείας γωνίας, και των τετραγώνων, των κατασκευαζομένων εκ των δύο άλλων πλευρών. Εάν εξ ενός σημείου ληφθέντος εντός κύκλου, αγάγωμεν δύο τεμνούσας, το γινόμενον των αποστάσεων του σημείου τούτου εξ αμφοτέρων των σημείων της συναντήσεως εκάστης τεμνούσης μετά της περιφερείας είναι σταθερόν, οπωσδήποτε αγομένων των τεμνουσών — Πότε η τέμνουσα καθίσταται εφαπτομένη. Διελείν δοθείσαν ευθείαν εις μέρη ανάλογα δοθεισών ευθειών γραμμών — Ευρείν τετάρτην ανάλογον τριών ευθειών— Ευρείν μέσην ανάλογον δύο ευθειών. Κατασκευάσαι επί δοθείσης ευθείας πολύγωνον όμοιον δοθέντι πολυγώνω. Κανονικά πολύγωνα — Παν κανονικόν πολύγωνον εγγράφεται και περιγράφεται εις κύκλον. Λόγος των περιμέτρων των κανονικών πολυγώνων ισαρίθμων πλευρών. Εγγράψαι εν κύκλω κανονικόν τετράγωνον και εξάγωνον. Υπολογίσαι τον προσεγγίζοντα λόγον της περιφερείας προς την διάμετρον

διά του υπολογισμού των περιμέτρων των κανονικών πολυγώνων, αποτελουμένων εκ 4, 8, 16, 32... πλευρών, εγγεγραμμένων εν κύκλω δοθείσης ακτίνος. Εμβαδόν του ορθογωνίου, του παραλληλογράμμου, του τριγώνου, του τραπεζίου, και οιουδήποτε πολυγώνου. — Λόγος των εμβαδών δύο ομοίων πολυγώνων. Εμβαδόν κανονικού πολυγώνου — Εμβαδόν κύκλου, τομέως, τμήματος, κλπ. — Λόγος των εμβαδών δύο κύκλων ανίσων ακτίνων. Περί επιπέδου και ευθείας γραμμής.— Συνθήκαι καθετότητος ευθείας τινός επί επιπέδου — ιδιότητες των καθέτων και των πλαγίων, των αγομένων από ενός σημείου επί τίνος επιπέδου — Παραλληλισμός ευθειών γραμμών και επιπέδων — Δίεδροι γωνίαι' ορθή δίεδρος γωνία" επίπεδος γωνία ανταποκρινομένη τη διέδρω γωνία" λόγος δύο διέδρων γωνιών — Επίπεδα κάθετα προς άλληλα" κοινή τομή δύο επιπέδων καθέτων τρίτω τινί επιπέδω — Τρίεδρος γωνία — Πολύεδρα — Παραλληλεπίπεδα. — Μέτρον του όγκου του ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου και οιουδήποτε παραλληλεπιπέδου, του τριγωνικού πρίσματος, και οιουδήποτε πρίσματος. Πυραμίς — Μέτρον του όγκου της πυραμίδος" της τετμημένης πυραμίδος με παραλλήλους βάσεις. — ορθός κώνος με βάσιν κυκλικήν, τομαί παράλληλοι της βάσεως — Επιφάνειαι και όγκος του κώνου, του κολούρου κώνου με βάσεις παραλλήλους. Κύλινδρος ορθός με βάσιν κυκλικήν — Μέτροντηςεπιφανείαςκαιτου όγκου αυτού. Σφαίρα — Τομαί δι' επιπέδου — Μέγιστοι κύκλοι" μικροί κύκλοι — Πόλος κύκλου — Ευρείν την ακτίνα γνωστής σφαίρας — Εφαπτόμενον επίπεδον — Σφαιρικόν τρίγωνον ιδιότητες των πλευρών αυτού — Μέτρον γωνίας σχηματιζομένης υπό δύο τόξων μεγίστων κύκλων — Πολικά τρίγωνα — Κυριώτεραι περιπτώσεις, Ισότητες σφαιρικών τριγώνων — Άθροισμα των γωνιών σφαιρικού τριγώνου — Εμβαδόν σφαιρικής ζώνης" σφαίρας ακεραίας — Όγκος σφαιρικού τομέως· σφαίρας ακεραίας. Άλγεβρα Χρήσις των γραμμάτων και των σημείων ως μέσων συντομίας και γενικότητος — Όμοιοι όροι. Πρόσθεσις και αφαίρεσις. Πολλαπλασιασμός. Κανών των σημείων. Διαίρεσις μονωνύμων — Περί αξίας α° — Διαίρεσις των πολυωνύμων. Πρωτοβάθμιος εξίσωσις — Λύσις των πρωτοβαθμίων εξισώσεων με μίαν η πλείονας αγνώστους διά της μεθόδου της εισαγωγής. Γενικοί τύποι διά την λύσιν ενός συστήματος εξισώσεων πρωτοβαθμίων με δύο αγνώστους.

Περί λόγων — Εν τινι σειρά ίσων λόγωντοάθροισματωναριθμητώνκαι των παρανομαστών σχηματίζει τον αυτόν λόγον. Μέθοδος των τριών, ευθεία και αντίστροφος — Μέθοδος του τόκου, της υφαιρέσεως, της εταιρίας και της μίξεως. Ιδιότητες των γεωμετρικών και αριθμητικών προόδων. Λογάριθμοι — Λογάριθμοι ενός γινομένου — λόγ. αμ — λογ. α/β — λόγ. Συμπληρώματα σχετικά διά την διαίρεσιν, την ύψωσιν εις δυνάμεις, και εξαγωγήν ριζών. Λογάριθμοι, ων η βάσις είναι 10. Λογαριθμικοί πίνακες — Χαρακτηριστικόν λογαρίθμου — Χρήσις των αρνητικών χαρακτηριστικών. Εφαρμογή των λογαρίθμων. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Γεωγραφία Φυσική

Περί ξηράς — Μέρη της ξηράς. Μέγεθος της ξηράς. Επιφάνεια της ξηράς και εσωτερική κατάστασις αυτής. — Όρη, βουνοί, λόφοι και μέρη αυτων. Φορά των ορέων- Ζυγός- πύλαι- εγκλίσεις. οροπέδια- ύψος των ορέων. Κύριαι σειραί ορέων της γης. — Πεδιάδες και κοιλάδες.Αμμώδειςέρημοικαι οάσεις.Στέππαι — Ερεικιαί — Ηφαίστια όρη. —· Άντρα. Περί των υδάτων της ξηράς. Κυκλοφορία των υδάτων. Πηγαί και διαίρεσις αυτών. Ποταμοί. Διεύθυνσις και πτώσις ποταμού. Πλάτος και κοίτη ποταμού. Ταχύτης ποταμού. Δίναι. Καταρράκται. Πλημμύραι —Λίμναι. Έλη. Περί της θαλάσσης. Ωκεανοί. Μεσόγειοι θάλασσαι. Κόλποι. Λιμένες. Ακταί — Έδαφος, βάθος και χρώμα της θαλάσσης. — Υψος θαλασσίου επιφανείας .— Φωσφορισμός. — Συστατικά θαλασσίου ύδατος, και ειδικόν βάρος αυτού. — Θερμοκρασία θαλασσίου ύδατος. — Κινήσεις θαλάσσης- παλίρροιαι' ρεύματα, δίναι" κυμάτωσις. Περί της ατμοσφαίρας. Συστατικά ατμοσφαιρικού αέρος. Βάρος και πίεσις αέρος. Πυκνότης. Υψος ατμοσφαίρας. Περί μετεώρων. Υδρομετέωρα: δρόσος, πάχνη, ομίχλη, νέφη, βροχή, χιών, χάλαζα. Ηλεκτρομετέωρα: αστραπή, βροντή, κεραυνός, σίφων-Βόρειον σέλας, διόσκουροι, Φωτομετέωρα: ίρις, κατοπτρισμός, άλως, παρήλιοι και παρασελήναι, λυκαυγές και ηώς — Πυρομετέωρα Π: πλανώμενα φώτα, διάττοντες αστέρες, βολίδες. Περί θερμοκρασίας. Πηγή της θερμότητος. Μέση θερμοκρασία. Ισόθερμοι γραμμαί. Τα επηρεάζοντα την θερμοκρασίαν. Περί

κλίματος.

Πολιτική

Γεωγραφία

Ηπειρογραφία. Θαλασσογραφία. Ωκεανογραφία. Εθνογραφία. Ορογραφία. Ποταμογραφία. Λιμενογραφία. ΦΥΣΙΚΗ

Περί βαρύτητος. — Περί διευθύνσεως της βαρύτητος — Περί Ισορροπίας.— Περί προσδιορισμού του κέντρου της βαρύτητος των σωμάτων. — Περί των νόμων της πτώσεως των σωμάτων, της εντάσεως της βαρύτητος και τουεκκρεμούς.Περί χρήσεως του εκκρεμούς. — Περί των αιτιών των μεταβαλλουσών την εντασιν της βαρύτητος. Περί πυκνότητος. Περί ειδικού βάρους. Περί υδροστάτου. Περί αρτεσιανών φρεάτων. Περί αραιομέτρων. Περί πυκνομέτρων. Περί ατμοσφαιρικής πιέσεως. — Περί μέτρου της ατμοσφαιρικής πιέσεως. Περί βαρομέτρων. — Περί διορθώσεως επί των υπό του βαρομέτρου δεικνυομένων υψών. — Περί κατασκευής του βαρομέτρου. — Περί χρήσεως του βαρομέτρου προς καταμέτρησιν των υψών. Περί μανομέτρων. Περί αεροστάτων. Περί αναρροφητικής υδραντλίας. — Περί καταθλιπτικής υδραντλίας. — Περί μικτής υδραντλίας. — Περί πνευματικής αντλίας. Περί σιφώνων. Περί αποτελεσμάτων της ατμοσφαιρικής πιέσεως. Περί θερμότητος. — Περί θερμομέτρων. — Περί κατασκευής του υδραργυρικού θερμομέτρου. — Περί βαθμολογίας του θερμομέτρου. — Περί προσδιορισμού των δύο σταθερών σημείων. — Περί κατασκευής της θερμομετρικής κλίμακος. — Περί ακριβούς θερμομέτρου. — Περί συνθηκώναναισθησίαςτου θερμομέτρου. — Περί καταπτώσεως του μηδενός. — Περί συγκρίσεως των διαφόρων θερμομετρικών κλιμάκων. — Περί ορίων του υδραργυρικού θερμομέτρου. — Περί οινοπνευματικού θερμομέτρου.

ΝΑΥΤΙΚΗ

Σχήμα της γης. — Ορίζων αισθητός, νοητός, ορατός. — Αντίποδες· κατακόρυφος" Ζενίθ" Ναδίρ. Κίνησις της γης ημερησία και ετησία. Άξων και πόλοι της γης. Ανατολή και δύσις ουρανίων σωμάτων. Ισημερινός και παράλληλοι της γης. Μεσημβρινοί. Ουράνιοι πόλοι. Ουράνιος άξων. Ουράνιοι παράλληλοι και μεσημβρινοί. Ουράνιος ισημερινός. Πλάτος και μήκος των τόπων της γης. Αρχικός μεσημβρινός. Προσδιορισμός της θέσεως επί της γης τόπου τινός. Θέσεις της Σφαίρας, πλαγίας, ορθής η παραλλήλου. Διαίρεσις του ορίζοντος εις αρχικούς και δευτερεύοντας ανεμορρόμβους. Πολιτικός και αστρονομικός χρόνος. Μεσημβρία. Μεσονύκτιον. Ώρα 1 πρωίας, εσπέρας. Τροπή πολιτικού χρόνου εις αστρονομικόν" και τανάπαλιν. Τροπή ωρών εις μοίρας" και τανάπαλιν. Αναγωγή της ώρας τόπου τινόςειςτον αρχικόνμεσημβρινόν ή άλλον μεσημβρινόν. Δρομόμετρον, κοινόν και τεχνικόν. Παντοία τεχνικά δρομόμετρα. Προσδιορισμός του μήκους των κόμβων του κοινού δρομομέτρου. Σχέσις μεταξύ των γαλλικών και αγγλικών ποδών. Ναυτική πυξίς και περιγραφή αυτής. Παραλλαγή της βελόνης. Ανεμολόγιον της πυξίδος. Ευθυντηρία πυξίς· διοπτηρία πυξίς. Διόρθωσις πορειών εκ της παραλλαγής και παρεκτροπής. Διόρθωσις της εγκλίσεως. Διόρθωσις της πορείας εκ της εκπτώσεως. Ναυτικόν τρίγωνον, και λύσις αυτού διά του τετράντος.Ερμηνείακαι χρήσις των πινάκων των διαφορών πλάτους και αποχωρήσεων. Λύσις των ναυτικών τριγώνων διά των πινάκων. Λύσις του ναυτικού τριγώνου διά γραφικής κατασκευής. Ερμηνεία του πίνακος των μεσημβρινών τμημάτων. Αναγωγή πολλών πορειών εις μίαν. Κατασκευή του λοξοδρομικού πίνακος. Περί των διοπτεύσεων. Προσδιορισμός ενός σημείου επί του χάρτου διά των παντοίων διοπτεύσεων. Ημερολόγιον των εμπορικών πλοίων" συγγραφή και τήρησις αυτού. Περί ρευμάτων και ταχύτητος αυτών. Προσδιορισμός της ταχύτητος των ρευμάτων. Διόρθωσις πορείας εκ των ρευμάτων. ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ

Διδασκαλία των αναγκαίων τη κυβερνητική ναυτικών όρων, συμφώνως τω ναυτικώ ονοματολογίω, τω εν χρήσει εις το πολεμικόν ναυτικόν. Ιστοθέτις. Τοποθετείν τας στήλας διά της ιστοθέτιδος. — Αμείβοντες. Ιστοθετείν διά των αμειβόντων. Τοποθετείν τον πρόβολον διά των αμειβόντων και ενός επιστηλίου δόλωνος. Τοποθετείν τον πρόβολον διά μόνης της κεραίας της δολωνίδος.

Εξαίρειντηνστήλην του επιδρόμου διά της μεγίστης κεραίας. — Ενθέτειν τα θωράκια και τοποθετείν αυτά. — Επίδεσμοι του προβόλου. — Κατασκευάζειν επιδέσμους — Ενδύειν τον πρόβολον — Κατασκευάζειν τας υπήνας· Τοποθετείν και εντείνειν αυτάς. — Τοποθετείν τους επιτόνους του προβόλου. — Διάφοροι τρόποι επιδέσμων, στρόφων, υπηνών και επιτόνων του προβόλου. — Τάξις του τραχηλώματος των στηλών. — Τραχηλούν τους επιτόνους. — Τοποθετείν τους προτόνους. — Προτονίζειν τας στήλας. — Παντοίοι τρόποι της εντάσεως. — Κατασκευάζειν βαθμίδας, ρίζας του θωρακίου, και τοποθετείν αυτάς — Ενθέτειν τα μεγάλα στηλόκρανα. Αίρειν αυτά επί του θωρακίου έτοιμα προς τραχήλωσιν.

Ενθέτειν και παραβάλλειν επιστήλιον μέγα — Τραχηλούν μέγα στηλόκρανον δι' ενός μεγάλου επιστηλίου η σφηκίσκου — Διαπεράν ανάγουσαν μεγάλου επιστηλίου. — Τοποθετείν τα δίζυγα επί των στηλοκράνων. — Τραχηλούν την εξαρτίαν των μεγάλων επιστηλίων. — Τάξις του τραχηλώματος. — Αριθμός επιτόνων και παρατόνων. Παντοίοι τρόποι του τοποθετείν τον ανάδρομον του αρτέμονος και τους παρατόνους του επιστηλίου. — Τοποθετείν προτόνους και αναδρόμους των μεγάλων επιστηλίων — Ανάγειν και προτονίζειν τα μεγάλα επιστήλια. — Παραβάλλειν δοράτιον αρτέμονος και τοποθετείν αυτό. — Τάξις του τραχηλώματος. — Τοποθετείν τας διατεινούσας και τον θαλασσομάχον. — Προέλκειν δοράτιον τουαρτέμονος.— Τρόποι του διαβάλλειν τα παντοία σχοινία του τραχηλώματος του δορατίου. — Δίκτυον του αρτέμονος. Ενθέτειν τας μεγάλας κεραίας και ενδύειν αυτάς. — Γινώσκειν τας παντοίας αγκοίνας, αρτάνας, ιστιούχους και τραχηλώματα. — Διαβάλλειν τους κεροίακας και ολκούς. — Στερεούν τας μεγάλας κεραίας. — Περί των ποικίλων συστημάτων κεραιών των δολώνων. Ενθέτειν και ενδύειν τας κεραίας. — Διαβάλλειν τους επάγοντας, τας υπέρας, τους κεροίακας και ολκούς. — ιδιαιτέρα τοποθέτησις των τραχίλων των μέσων συστολέων των δολώνων. — Τοποθετείν διαβάθρας. — Σταυρούν τους δόλωνας. — Τοποθετείν τα δοράτια των παριστίων των μειζόνων κεραιών και των δολώνων. — Ενδύειν την κέρκον. Διαβάλλειν τους πόδας και τους ορθωτήρας. Χρήσις και διάθεσις του νεύρου αυτής. — Παντοίοι τρόποι του τοποθετείν και ενδύειν το κέρας. — Διαβάλλειν την γναθίαν και τερθρίαν υπέραν. — Διαθέτειν τους τραχήλους της μεσουρίαςκαιτων άνω συστολέων. — Τοποθετείν τους κερούχους. — Αίρειν το κέρας — ιδιαίτεραι τοποθετήσεις των κεράτων του μεγάλου και του πρωραίου ιστού. — Παραστήλιον. — Τάξις του τραχηλώματος της εξαρτίας, των επιστηλίων, του φόσωνος και σιπάρου. Αριθμός των παρατόνων αυτών. — Καθαπτοί τράχιλοι του τραχηλώματος των επιστηλίων των φοσώνων. — Τάξις του τραχηλώματο τηςεπιδορατίδος.Διάθεσις των σχοινιών του τραχηλώματος αυτής. — Διαβάλλειν την ανάγουσαν μικρού επιστηλίου. — Ανάγειν επιστήλιον φόσωνος. Εν-

Ενδύειν κεραίαν φόσωνος και σταυρούν αυτήν. — Ενδύειν κεραίαν σιπάρου. —· Ενδύειν λεμβούχον. — Διαβάλλειντααγόμεναεπιδρόμουκαιαναδρομικώνιστίων. — Τοποθετείν τα μεσίστια και τέρθρια σύσπαστα — Εξαρτία συρμάτινος. Προτερήματα και ελαττώματα αυτής. — Εξαρτία των ημιολιών, κερκούρων, τροχαντηρίων, και όλων των ακτοπλοηγικών σκαφών. Προτερήματα εκάστης των εξαρτιών τούτων ως προς την ευπλοΐαν και οικονομίαν. — Σειροδέτησις των διαφόρων ιστίων. — Διάφορα συστήματα τροχίλων και σχοινιών. Πτύσσειν και ενδύειν τα ιστία προς εναπόθεσιν. — Αναδένειν δόλωνα καταταδιάφορα συστήματα των κεραιών και σειρών. — Αναδένειν τα μείζονα ιστία, αρτέμονα, επίδρομον, αναδρομικά και μικρά ιστία. —Επωτίζεινκαι μασχαλίζειν άγκυραν. Τοποθετείν έφεδρον επί των παρεξαρτίων. Ενθέτειν άγκυραν. — Τοποθετείν τας ισχάδας. Αγκυροδετείνταςαλύσεις.Κιονοδετείν αλύσεις. Αποδίδειν άλυσιν, ή κάλων εις βαρούλκον. — Εργάται και βαρούλκα. Διάφορα συστήματα αυτών. — Ενθέτειν άκατον ή μέγα βάρος διά της μεγίστης, υποστηριζομένης διά σφηκίσκων. — Γενικαί γνώσεις περί ευσταθείας φορτίου, βυθίσματος. — Αποτελέσματα ερματισμού εις διάφορα του πλοίου σημεία. — Επήρεια της θέσεως και κλίσεως των ιστών ως προς τας ναυτικάς ιδιότητας του πλοίου. — Ενέργειαι των ιστίων. Διάφορα αμοιβά σωσίβια και νυκτερινοί φανοί. Τοποθέτησις αυτών επί του πλοίου. Κεραυναγωγοί. Διάναξις. Επιχάλκωσις. Παντοίοι τρόποι ορμίσεως εις ανοικτόν όρμον. Προτερήματα και ελαττώματα εκάστου. Αποφεύγειντουκαταστήσαι την άγκυραν στυπόπλεκτον ή ονυχόπλεκτον. Αμφιδέτησις. Συνθήκαι καλής αμφιδετήσεως. Θεραπεύειν τα άτοπα της αμφιδετήσεως. Στρεπτήρ. Αμφιδετείν δι' ισχάδος. — Αμφιδετείν εν ποταμώ. — Ναύδετα. — Ποντίζειν ισχάδα ανασπάν ισχάδα και τοποθετείν αυτήν. — Εκτείνειν επωτίδιον άγκυραν διά τίνος κάλω ή διά τίνος αλύσεως. — Ανασπάν επωτίδιον άγκυραν διά της ακάτου. Ισχάζειν επωτίδιον, άγκυραν. Ανασπάν δύο ισχασμένας αγκύρας. — Τοποθετείν επί της επωτίδος έφεδρον άγκυραν. — Αγκυροδετείν κάλων. — Αίρειν το προκάθεμα και κιονοδετείν. — Καθιέναι άλυσινήκάλων. — Ανασπάν μεγάλην άγκυραν διά τίνος κάλω ή αλύσεως. — Ανακουφίζειν εργάτην ή βαρούλκον κατά τινα βαρείαν εργασίαν. — Μασχαλίζειν τας αγκύρας. — Γριπίζειν κάλω, άλυσιν ή άγκυραν. — Ευτρεπίζειν την στυπόπλεκτον ή ονυχόπλεκτον άγκυραν. — Ευτρεπίζειν τας αλύσεις. Ληπτέα μέτρα εν καταιγίδι. — Προετοιμάζεσθαι κατά λαίλαπος επ' αγκύρας· επί μιας αγκύρας· αμφιδετημένους και μη δυναμένους παρεάσαι άλυσιν. Εξαμφιδετείν. — Προετοιμασίαι απάρσεως. Γινώσκειν τα εν χρήσει κεκανονισμένα κελεύσματα.

ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Ερμηνεία απλού πεζού Έλληνος συγγραφέως. Τεχνολογία και σύνταξις. ΓΑΛΛΙΚΑ

Μεθοδική διδασκαλία, και μετάφρασις απλού πεζού Γάλλου συγγραφέως. Γραμματική. Θέματα. β', σ χ ο λ ι κ ό ν έτος ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ

Τριγωνομετρία ευθύγραμμος Τριγωνομετρικαί γραμμαί — Σχέσεις των τριγωνομετρικών γραμμών της αυτής γωνίας. — Έκφρασις του ημιτόνου και συνημίτονου συνεκθέσει της εφαπτομένης.— Ευρείν το ημίτονον και το συνημίτονον του αθροίσματος και της διαφοράς δύο τόξων.— Ευρείν την εφαπτομένην των τόξων τούτων. — Ευρείν τοημίτονον,συνημίτονον και εφαπτομένην τόξου διπλασίου. Υπολογίσαι ημίτονον και συνημίτονον τόξου υποδιπλασίου. Καταστήσαι το άθροισμα δύο τριγωνομετρικών γραμμών, ημιτόνων ή συνημίτονων, εφαπτομένων ή συνεφαπτομένων, υπό τοιούτον τύπον, ώστε να εφαρμόζωνται οι λογάριθμοι. Κατασκευή και χρήσις των τριγωνομετρικών πινάκων. — Λύσιςτωνευθυγράμμων ορθογωνίων, και οιωνδήποτε τριγώνων. Σφαιρική

τριγωνομετρία

Σχέσις μεταξύ των τριών πλευρών και μιας γωνίας. Σχέσις μεταξύ δύο πλευρών και των αντικειμένων γωνιών. Σχέσις μεταξύ τριών γωνιών και μιας πλευράς. Σχέσις μεταξύ τεσσάρων στοιχείων του τριγώνου. Απλοποίησις των τύπων τούτων, της μιας γωνίας υποτιθεμένης ορθής. Λύσις σφαιρικού τριγώνου οιουδήποτε. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

Γεωγραφία

φυσική

Γεωγραφική διαίρεσις της ατμοσφαίρας. Η κοίτη η λεκάνη του Βορείου Ατλαντικού Ωκεανού. — Η κοίτη του Νοτείου Ατλαντικού Ωκεανού.— ο Μέγας Νότειος Ωκεανός. — Η κοίτη του Βορείου Ειρηνικού Ωκεανού. — Η κοίτη του Νοτείου Ειρηνικού Ωκεανού. — I I κοίτη του Βορείου Ινδικού Ωκεανού. — Η κοίτη του Νοτείου Ινδικού Ωκεανού.

σεως της ατμοσφαίρας. — Θεωρία του Hudley και τροποποίησις αυτής. — Θερμότης, θεωρουμένη ως παραγωγός αιτία ανέμου — Επιρροή της περιστροφής της γης επί της διευθύνσεως του ανέμου. Εξάτμισιςκαιεξυδάτωσις.— Αίτια και γεωγραφική διανομή της βροχής. Κίνησις των ρευστών. — Ρεύματα του Βορείου Ατλαντικού Ωκεανού. — ΡεύματατουΝοτείου Ατλαντικού Ωκεανού. — Ρεύματα του Ειρηνικού Ωκεανού. — Ρεύματα του Ινδικού Ωκεανού. — Κλιματική επιρροή των ρευμάτων. — Αρχικά και δευτερεύοντα ατμοσφαιρικά ρεύματα. Βαρομετρική πίεσις. Κύκλονες. Περίστροφοι άνεμοι και θύελλα. Επήρεια των ουρανίων σωμάτων επί των ρευμάτων. Πολιτική Γεωγραφία Εμπορικοί λιμένες. Εθνικά προϊόντα και βιομηχανία. Διεθνής συγκοινωνία και ανταπόκρισις. ΦΥΣΙΚΗ

Περί πυρομέτρων. Περί βαρομετρικών διορθώσεων. Περί ατμών. Περί των νόμων του βρασμού. — Περί προσδιορισμού της θερμοκρασίας του βρασμού των υγρών. Περί υψομετρικών θερμομέτρων. Περί εξατμίσεως και των αιτιώντωνεπιταχυνουσώντηνεξάτμισιντων υγρών. Περί ψύχους παραγομένου διά της εξατμίσεως. Περί υγροποιήσεως ή συμπυκνώσεως των ατμών. Περί υγροποιήσεως ή συμπυκνώσεως των αερίων. Περί αποστάξεως. Περί ατμομηχανών. Περί υγρομέτρων. Περί χημικού υγρομέτρου. Περί ψυχομέτρου. Περί των νόμων της αντανακλάσεως της θερμότητος. Περί των κοίλων σφαιρικών κατόπτρων.— Περί των συζυγών κατόπτρων. Περί της φαινομένης του ψύχους αντανακλάσεως. Περί του ότι όλα τα σώματα ηλεκτρίζονται διά της τριβής. Περί ηλεκτρικού εκκρεμούς. — Περί διακρίσεως δύο ειδών ηλεκτρισμού. — Περί αποσυνθέσεως του ηλεκτρισμού δι' επιδράσεως. — Περίτουορίουτης

δι' επιδράσεως ηλεκτρίσεως. — Περί εξηγήσεως των έλξεων και απώσεων τωνηλεκτρισμένωνσωμάτων. — Περί ηλεκτρομέτρου του Άνλεν. — Περί των νόμων των ηλεκτρικών έλξεων και απώσεων. — Περί περιγραφής του ηλεκτρικού ζυγού. — Περί του ηλεκτρισμού, ότι μόνον επί της επιφανείας των ηλεκτραγωγών σωμάτων επισωρεύεται. — Περί πάχους του ηλεκτρικού στρώματος. — Περί των ιδιοτήτων των ακίδων και κόψεων. — Περί αιτιών της απωλείας τουηλεκτρισμού.— Περί ηλεκτρομέτρου. — Περί ηλεκτρικού σπινθήρος. — Περί πειράματος της χαλάζης. — Περί ηλεκτρικού στροβίλου. — Περί ηλεκτρικών συστοιχιών. — Περί δυναμικού ηλεκτρισμού. — Περί ηλεκτρικού ρεύματος. Περί ηλεκτρικής στήλης. Περί γαλβανοπλαστικής. ΝΑΥΤΙΚΗ

Ηλιακόν σύστημα. Πλανήται, κομήται, απλανείς αστέρες. Κατώτεροι καιανώτεροιπλανήται. Τροχιαί των πλανητών. Εκλειπτική. Κλίσιςτηςεκλειπτικής. Κλίσις των τροχιών των πλανητών. Δεσμοί. Ανιών και κατιών δεσμός. Αφήλιον και περιήλιον σημείον της τροχιάς των πλανητών. Απόγειον και περίγειον σημείον της εκλειπτικής. Αληθής, έκκεντρος και μέση ανωμαλία πλανήτου. Περιγραφή πλανητών. Αστερισμοί και Ζωδιακοί αστέρες. Ισημερινά σημεία. Μετάπτωσις αυτών. Ταλάντωσις του άξονος του Ι σημερινού. Παραπλάνησις των ακτίνων. Ηλιοστάσια. Κύκλοι του πλάτους καιτηςκλίσεως. Μήκος αστέρων. Πλάτος αστέρων. Ορθή ανάβασις αστέρων. Κλίσις των αστέρων. Κατακόρυφοι η κύκλοι του ύψους. Πρώτος κατακόρυφος. Αλμικαταράτ. Ύψος των αστέρων. Εύροςκαιαζιμούθτωναστέρων.Ωρική γωνία. Γωνία της θέσεως του αστέρος καθ' όλας τας θέσεις της σφαίρας. Τροπικοί και πολικοί κύκλοι. Διακεκαυμέναι, εύκρατοι και κατεψυγμέναι ζώναι. Ετησία κίνησις της γης και καταμέτρησις του χρόνου. Αστρικός και τροπικός ενιαυτός. Αστρική, αληθής και μέση ημέρα. Εξίσωσις του χρόνου. Ιουλιανόν και Γρηγοριανόν ημερολόγιον. Προσδιορισμός της θέσεως των αστέρων ειςτονουρανόν. Υπολογισμός της κλίσεωςτωναστέρων.Υπολογισμόςτης ορθήςαναβάσεως.Θέσις του ηλίου και των αστέρων σχετικώςπροςτηνεκλειπτικήν. Περί της κλίσεως του ορίζοντος. Περί της διαθλάσεως. Περί της παραλλαγής των αστέρων και του ηλίου. Περίτωνημιδιαμέτρωντουηλίουκαι της σελήνης. Περί της Σελήνης. Αστρική και τροπική περίοδος αυτής. Φάσεις της σελήνης. Εκλείψεις της σελήνης. Χρυσός κύκλος και χρυσός αριθμός. Επακτή. Ηλικίατηςσελήνης. Διάβασις της σελήνης διά του μεσημβρινού. Παλίρροιαι. Πλημμυρίς και άμπωτις. Προσδιορισμός της ώρας της πλημμυρίδος μετά ή άνευ αστρονομικών εφημερίδων. — Ερμηνεία και χρήσις των

αστρονομικώνεφημερίδωνδιά τον προσδιορισμόν των αστρονομικών στοιχ καθ' οιανδήποτε ώραν. Σχέσις μεταξύ της αστρικής ώρας τόπου τινός, της ορθής αναβάσεως και αστρονομικής ώρας ενός αστέρος. Διάβασις των απλανών αστέρων διά του μεσημβρινού τόπου τινός. — Διάβασις των πλανητών διά του μεσημβρινού τόπου τινός. Σχέσις των μερών του ναυτικού τριγώνου προς τας τρίγωνο μετρικάς γραμμάς, και λύσις αυτού διά του υπολογισμού. Κατασκευή των αναγωγικών χαρτωνκαιτουπίνακος των μεσημβρινών τμημάτων. Αντανακλαστικά όργανα. Εξάς, οκτάς. Ανάγνωσις των μοιρώνεπίτου εξάντος. Δοκιμασία και διόρθωσις των κατόπτρων. Επιβεβαίωσις της ακριβούς διαιρέσεως του τόξου. Προσδιορισμός του σφάλματος. Τρόπος της εκτελέσεως των παρατηρήσεων. Παρατήρησις του ύψους του ηλίου, της σελήνης καιτωναστέρων.Παρατήρησις του μεσημβρινού ύψους του ηλίου και της λήνης. Παρατήρησις της αποστάσεως του ηλίου από της σελήνης. Παρατήρησις της αποστάσεως της σελήνης από των αστέρων. Τεχνητός ορίζων. Παρατήρησις του ύψους του ηλίου διάτουτεχνητούορίζοντος. Διόρθωσις των υψών. Παρατηρηθέν, φαινόμενον και αληθές ύψος των αστέρων. ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ

Βροχίζειν την άγκυραν — Ευτρεπίζειν την στυπόπλεκτον ή ονυχόπλεκτον άγκυραν — Ευτρεπίζειν τας περιπεπλεγμένας αλύσεις. Προετοιμάζεσθαι σφοδουνομένου του ανέμου- επί μιας αγκύρας, ή αμφιδετημένους και αδυνάτους προς άπαρσιν. — Ανακουφίζειν το βαρούλκον — Εξαμφιδετείν — Ετοιμάζεσθαι προς άπαρσιν. Γινώσκειν τα εν χρήσει κανονισμένα κελεύσματα. Κυβερνητική ιδίως ιστιοφόρων Άπαρσις ανακρουστική πλοίου αναπρώρου τω ανέμω, ελευθέρου παντός εμποδίου, ή ηγκυροβολημένου εις πυθμένα βαθύτατον και περικυκλουμένου υπό κινδύνων, ή αναπρώρου τω ρεύματι και ετέρωθεν ανεμιζομένου, ή πρυμνοδετημένου, ή πλαγιοδετημένου μετά γειτνιάζοντος εμποδίου. Άπαρσις διά μόνου του αρτέμονος συνθήκαι απαιτούμεναι προς επίτευξιν. Άπαρσις από ναυδέτου και προετοιμασία — Τι ποιητέον όταν το πλοίον σύρη την άγκυράν του πρινήέλθηκάθετον — Τι ποιητέον όταν το πλοίον αποκλίνη αντιθέτως. Ποικίλαι ιστιοδρομίαι — Πλέειν τη εγγυτάτη. Πλέειν φορώ ανέμω. Πλέειν επιφόρω ανέμω. — Αίρειν τα παραδολώνια και παραφοσώνια — Αίρειν τα παρακάτια. Κυριώτεραι ανακωχαί. Πότε μεταχειριζόμεθα αυτάς —Ανακωχεύειν διά του δόλωνος προς την εγγυτάτην ή κατά την επίφορον πλεύσιν.

Διασώζειν τον πεσόντα εν θαλάσση, του πλοίου πλέοντοςτηεγγυτάτη,ή επιφορούντος. Εκπίπτειν εν ποταμώ. Βολίζειν εις μεγάλα βάθη- μέσα βάθη. Διορθούν τας βολίσεις και άγειν αυτάς εις το ο των χαρτών. Επιτρέπειν τω ανέμω τα ιστία. Αναστρέφειν κατά την εγγυτάτην πάσιν ιστίοις εκ κεραίας υπό λαμπρόν άνεμον και μετά τίνος βίας, της υποστροφής ούσης ακατορθώτου — Τι ποιητέον εν αποτυχία αναστροφής — Σειροδετείν μίαν η πλείονας σειράς των δολώνων κατά την εγγυτάτην, φορόν ή επίφορον πλεύσιν και ουριοδρομίαν — Διάφορα συστήματα σειροδετήσεως των δολώνων. Προτερήματα και ελαττώματα εκάστου — Σειροδετείν τα μείζονα ιστία και ημιόλια ιστία. Χειρισμός κατά του λαίλαπος εν εγγυτάτη πλεύσει πάσιν ιστίοις, ή πάσιν ιστίοις φορού όντος του ανέμου — Τίνα πλοία δέχονται τον λαίλαπα ανάπρωρα. Χειρισμός κατά του επερχομένου σίφωνος — Εκπεταννύειν ή πτύσσειν φόσωνα — Αντικαθιστάναι παραθρίοις δόλωνος η μείζονος ιστίου — Εκπεταννύειν ή πτύσσειν δόλωνα ή μείζον ιστίον — Χαλάν αρτέμονα — Πτύσσειν αναπεπταμένον ημιόλιον. Προφυλακτικά μέτρα εν κακοκαιρία επί του εξαρτισμού και του πλοίου έσωθεν. Ποικίλαι αντιμοναί και σκοπός αυτών — Κατά τινα βεβιασμένην αντιμονήν μεταβαλείν τους πρόποδας, ή κατ' αντιμονήν διά του δόλωνος — Αντιμονή αδύνατος — Πλωτή άγκυρα. Σκοπός και ποικίλαι αυτής χρήσεις. Ανακλίνειν πλοίον κατάκλιτον εν πελάγει καταλλήλω προς αγκυροβολίαν — Τι ποιητέον όταν το κατάκλιτον πλοίον δεν ανακλίνηται. Παραδίδοσθαι τω ανέμω — Χρήσις ενός κάλω πρύμνηθεν. Ρυμουλκείν έτερον πλοίον ιστιοφόρον — Χειρισμός ρυμουλκούντος και ρυμουλκουμένου κατά τας παντοίας περιστάσεις του πλου — Κανονικά σήματα μεταξύ ρυμουλκούντος και ρυμουλκουμένου. Τίνι τρόπω προσγειούμεν. Αναγνώρισις των φάρων. Χρησιμοποίησις των βολίσεων διά την εξακρίβωσιν της θέσεώς μας επί του χάρτου. Προετοιμασία αγκυροβολίας — Συνήθεις τρόποι αγκυροβολίας — Πρόχειρος προσδιορισμός της θέσεως του πλοίου επί του χάρτου διά δύο η πλειόνων διοπτεύσεων. — Αγκυροβολείν εν ρεύματι — Αγκυροβολείν υπό καταιγίδα — Αμφιδετείν πλοίον ηγκυροβολημένον ήδη — Αμφιδετείν πλοίον αναπεπταμένοις ιστίοις. — Χρήσις της ευθυντηρίας πυξίδος δι'αγκυροβολίανεπί ωρισμένων ανεμορρόμβων. Χρήσις της πυξίδος προς εκτίμησιν των σχετικών ταχυτήτων δύο φαινομένων πλοίων και προσδιορισμός της συντομωτέρας πλεύσεως προς συνάντησιν αυτών.

Τριών γνωστών σημείων φαινομένων, η επί γνωστής αντιστοιχίας, προσδιορίζειν την παρεκτροπήν της πυξίδος. Βλάβαι του οίακος του πηδαλίου' του οιακοσχοίνου και οιακοστροφίου — Αίτια της απωλείας του πηδαλίου — Πρόχειρος αντικατάστασις του πηδαλίου -— Ένθεσις του πηδαλίου — Τοποθετείν αμοιβήν ή επισκευασθέν πηδάλιον — Τα συνηθέστερα πηδάλια της τρικυμίας. Βλάβαι των υπηνέμων ολκών, των προσηνέμων ολκών, των πλαγιαστήρων, των ποδών και προπόδων, των επαγόντων, των υπερών και των θρίων — Βλάβαι των επιτόνων, των προτόνων και παρατόνων. Βλάβαι των υπηνών — Βλάβαι των αγκοινών των μειζόνων κεραυνών και των δολώνων. Χαλιναγωγείν κεραίαν δόλωνος επτυγμένω ιστίω, καταχθείσαν επί του στηλοκράνου ως εκτηςσυγχρόνου θλάσεως της τε αγκοίνης και του προσηνέμου ολκού. Επισκευάζειν βεβλαμμένα ιστία — λαμβάνειν αρμοδίως τα μέτρα προς κατασκευήν τετραγώνου ιστίου, αρτέμονος, επιδρόμου. Αλλάσσειν εν πλω, δόλωνα, μείζον ιστίον, αρτέμονα. Αλλάσσειν εν πλω κεραίαν δόλωνος θραυσθείσαν. Επισκευάζειν βλάβην μείζονος κεραίας — Α λ λάσσειν εν πλω επιστήλιον δόλωνος. Στερεούν στήλην διαρραγείσαν κατά το τραχήλωμα, η ανωθεν η κάτωθεν του τραχηλώματος — Αυτοσχεδιάζειν ιστούς εν τρικυμία — Χρησιμοποιείν στήλην θραυσθείσαν από του καταστρώματος. Αίτια προδίδοντα προξενηθείσαν διαρροήν. Μέσα, δι' ων γνωρίζομεν ως έγγιστα την θέσιν της διαρροής. Μέσα εμφράξεως αυτής. Διαφράγματα οριζόντια των σιδηρών πλοίων. Πλοίον παράλυτον, και τρόπος ανακουφίσεως αυτου. Έσχατος κίνδυνος. Εγκατάλειψις. Ευθύνη του πλοιάρχου. Αποκατάστασις των εφολκίων και οπλισμός αυτών όπωςαντέχωσινεις την θάλασσαν — Κατασκευή σχεδίας και προφυλάξεις κατά την εξαίρεσιν τής — Κατακλίνειν πλοίον διά σχεδίας εκ των ενόντων. Συνηθέστεραι περιπτώσεις ναυαγίου. — Εκκαθίζειν πλοίον κεκαθισμένον επί σκληρού βυθού. — Υποστηρίζειν πλοίον καθίσαν κατά την άμπωσιν. Περί των ληπτέων μέτρων κατά την προσάραξιν επί ακτής. Πλους εν τοις πάγοις. Πλοίον πεπηγμένον. Εξοκέλλειν. Διασώζειν πλήρωμα και φορτίον. Νεωλκείν πλοίον καθίσαν. Ληπτέα μέτρα εν καιρώ πυρκαϊάς. Κινήσεις ατμοπλοίων Προετοιμασίαι απάρσεως — Θέτειν πυρ εις τας εστίας — Άπαρσις εν λιμένι. Άπαρσις εν ανοικτώ όρμω εν γαλήνη, επειγούσης της στροφήςπροςτην ετέραν των πλευρών — Εκτελέσαι εν πλω στροφήν όσον τάχιστα — Ανακρούειν ατμόπλοιον κατ' ευθείαν εν γαλήνη, του ανέμου πρώραθεν, ή οθενδήποτε —

Αντιμονή υπ' ατμόν, πνέοντος του ανέμου πρώραθεν ή οθενδήποτε — Βολίζειν — Σώζειν άνθρωπον πεσόντα εν τη θαλάσση — Ανακωχεύειν — Παραδίδοσθαι τω ανέμω. Οικονομία των καυσίμων — Εξαρμόζειν τα πτερά και την έλικα— Παραλύειν τροχούς και έλικα — Πλέειν διά μιας μόνον μηχανής. —Ορμίζεινεπί σημαντήρος υφ' οιονδήποτε άνεμον — Αμφιδετείν προχωρούν ή ανακρουόμενον ατμόπλοιον. Κάθισμα — Πρώται προφυλάξεις — Παντοία μέσα προς εκκάθισιν. Πυρκαϊά εντός των γαιανθρακαποθηκών. — Σβέσις αυτής. Περίπτωσις καθ' ην το ατμόπλοιον σύρει τας αγκύρας — Ποντίζειν διά της μηχανής δευτέραν άγκυραν. Περί ρυμουλκήσεως εν γένει — Τίνι ανήκει η κυβέρνησις πολλών ομού ρυμουλκουμένων πλοίων — Αναδένειν πλοίον ηγκυροβολημένον υφ' οιονδήποτε άνεμον. Αναδένειν πλοίον αρμενίζον. — Αναδένειν πλοίον εν κακοκαιρία άνευ βοηθείας λέμβων. — Προφυλακτικά μέτρα διά την κίνησιν. — Ενέργεια της μηχανής κατά την ρυμούλκησιν. — Πηδαλιούχησις ρυμουλκούντος και ρυμουλκουμένου. — Στροφή σύγχρονος αμφοτέρων. Χρησιμοποίησις των ρυμουλκίων διά την επιτάχυνσιν της στροφής. Θλάσις ρυμουλκίων. — Παρέασις ρυμουλκίου. ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Ερμηνεία απλού πεζού Έλληνος συγγραφέως. Σύνταξις. Ορθογραφικαί ασκήσεις. Έκθεσις ιδεών. Θεματογραφία. ΓΑΛΛΙΚΑ

Μεθοδική θεματογραφία και μετάφρασις πεζού Γάλλου συγγραφέως. γ'. Σ χ ο λ ι κ ό ν

έτος.

ΦΥΣΙΚΗ

Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί

φυσικών και τεχνητών μαγνητών. πόλων και ουδετέρας γραμμής των μαγνητών. ομωνύμων και ετερωνύμων πόλεων. των μαγνητικών σωμάτων των μαγνητιζομένων δι' επιδράσεως. θεωρίας του μαγνητισμού. μαγνητικών των μαγνητών στοιχείων. συντηρητικής δυνάμεως. αποκλίσεως της μαγνητικής βελόνης. μεταβολών της αποκλίσεως. εγκλίσεως της μαγνητικής βελόνης.

Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί Περί

βορείων και νοτίων των μαγνητών πόλων. διαφόρων μαγνητικών βελονών. παραλλακτικής πυξίδος. αναστροφής της μαγνητικής βελόνης. εγκλιτικής πυξίδος. των τρόπων της μαγνητίσεως του βεβαμμένου χάλυβος. μεθόδου της απλής προστρίψεως. μεθόδου της χωριστής προστρίψεως. μεθόδου της διπλής προστρίψεως. μαγνητίσεως μέχρι κόρου. των τρόπων της παραγωγής διαμέσων σημείων. μαγνητικών δεσμών. γαλβανομέτρου. ηλεκτρομαγνητών. τηλεγράφων. τηλεφώνων. ταχύτητος του φωτός. φωτομέτρων. διαθλάσεως. αποτελεσμάτων της διαθλάσεως. μικροσκοπίων. μικρομέτρων. τηλεσκοπίων. ΝΑΥΤΙΚΗ

Προσδιορισμός της ώρας του πλοίου κατά θάλασσαν. Προσδιορισμός της ώρας διά του ύψους του ηλίου. Προσδιορισμός της ώρας διά του ύψους των αστέρων. Καταλληλότεραι περιστάσεις διά την παρατήρησιν των υψών. Αληθήςανατολήκαιδύσις. Προσδιορισμός αυτής προς εύρεσιν της ώρας. Αληθής ανατολή και δύσις του ηλίου. Υπολογισμός της ανατολής ή δύσεως διά της αναβατικής διαφοράς. Φαινομένη ανατολή η δύσις του κέντρου του ηλίου. Φαινομένη ανατολή η δύσις ενός χείλους του ηλίου. Ανατολή και δύσις των αστέρων. Υπολογισμός των υψών διά της ώρας του τόπου. Χρονόμετρον. Απόλυτος κατάστασις χρονομέτρου. Ημερησία μεταβολή χρονομέτρου. Κανονισμός χρονομέτρου. Προσδιορισμός διά του χρονομέτρου της ώρας του τόπου, εν τω οποίω εκανονίσαμεν αυτό. Προσδιορισμός της ώρας αρχικού τίνος μεσημβρινού διά του χρονομέτρου. Προσδιορισμός της ώρας του χρονομέτρου κατά την στιγμήν της μεσημβρίας του αρχικού μεσημβρινού. Προσδιορισμός της ώρας του πλοίου διά του χρονομέτρου εν οιαδήποτε στιγμή.

Τροπή των ωρών του χρονομέτρου της ώρας μέσου και αληθούς χρόνου. Τρόπος του κανονίζειν τα χρονόμετρα. Προσδιορισμός του πλάτους κατά θάλασσαν. — Διά της παρατηρήσεως του μεσημβρινού ύψους του ηλίου. — Διά των εγγύς του μεσημβρινού παρατη ρουμένων υψών. — Διά δύο υψών του αυτού αστέρος, παρατηρουμένων προ η μετά την μεσημβρίαν, και του παρερχομένου χρόνου κατά το διάστημα των παρατηρήσεων, η διά των ταυτοχρόνων υψών δύο διαφορετικών αστέρων. — Διά δύο υψών του αυτού αστέρος, παρατηρουμένων εκτός του μεσημβρινού, αλλά πολύ πλησίον αλλήλων. — Διά του ύψους του πολικού αστέρος. Προσδιορισμός του μήκους κατά θάλασσαν. — Διά του χρονομέτρου — Διά των αποστάσεων της σελήνης από του ηλίου και των ζωδιακών αστέρων διά δύο παρατηρητών η ενός παρατηρητού. — Διά των αποστάσεων της σελήνης από των αστέρων. Υπολογισμός του εύρους. Υπολογισμός του Αζιμούθ. Υπολογισμός της παραλλαγής της πυξίδος κατά θάλασσαν. Υπολογισμός της παρεκτροπής της πυξίδος κατά θάλασσαν και εν ορμώ. Κατασκευή των πινάκων της παρεκτροπής και χρήσις αυτών. Περί ερμηνείας και χρήσεως του Ισημερινού κύκλου (Circle équatorial ή palinotrium). ΑΤΜΟΜΗΧΑΝΙΚΑ

Στοιχειώδεις γνώσεις περί του μηχανικού έργου. — Βάρος του αέρος. — Πίεσις της ατμοσφαίρας. — Μέτρον της πιέσεως της ατμοσφαίρας. Περί θερμότητος και των αποτελεσμάτων αυτής. — Σχηματισμός, ψύξις και χρήσις του ατμού. Διαίρεσις των ατμομηχανών εις υψηλής και χαμηλής πιέσεως μηχανάς μετά ή άνευ ψυγείου. — Περί των κυριωτέρων συστημάτων ναυτικών μηχανών ελικοφόρων η τροχοφόρων. — Συσκευαί παράγουσαι τον ατμόν. — Περί των μάλλον εν χρήσει λεβήτων επί των πλοίων. — Αυλωτοί λέβητες. —Εστίαικαι φλογόδρομοι. — Αυλοί και αυλοδόχα ελάσματα. — Ενισχυταί και διαπήγματα αυτών. — Καπνοδόχοι. — Καύσιμα. — Μανόμετρα. —Ασφαλιστικάεπιστόμια. — Υδροδείκται και κρουνοί. — Θλιβόμετρα. — Ποικίλαι ποιότητες ύδατος. — Θαλάσσιον ύδωρ· κατακαθίσματα και καθαλατώσεις. — Εξαγωγή πρόχειρος. — Εξαγωγή συνεχής. — Κύλινδρος και οπαί αυτού. — Συρτάρια. — Εκτόνωσις. — Εμβολεύς. — Βάκτρον εμβολέως και παρέμβυσμα αυτού — Ψυγείον. — Αεραντλίαι. — Ράντισις. — Εμβολικός σωλήν. — Τροφοδοτικαί αντλίαι. — το κίνητρον. — Η άτρακτος και οι στρόφαλοι αυτής. — Τροχοί και πτερά. — Εξαρμόζειν και αρμόζειν τα πτερά εν πλω. — Διάφορα συστήματα ελίκων. — Αρμόζειν την έλικα μετά της ατράκτου. — Συντήρησις της μηχανής και των λεβήτων. — Φροντίδες εν όρμω και εν πλω. — Εφόδια

καιαμοιβά.— Βλάβαι των μερών της μηχανής και μέσα πρόχειρα προς επισκευή ν αυτών. ΓΑΛΛΙΚΑ

Εξάσκησιςειςτογράφειν και ομιλείν γαλλιστί. ΜΕΡΟΣ Β'. Δευτεροβάθμιοι σχολαί α', σ χ ο λ ι κ ό ν

έτος.

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ

Αριθμητική Αρίθμησις των ακεραίων και δεκαδικών αριθμών. Πρόσθεσις, αφαίρεσις, πολλαπλασιασμός και διαίρεσις. Κοινά κλάσματα. Εκτέλεσις πράξεων των κλασμάτων. Παραδεδεγμένα μέτρα. Αρχαία μέτρα εν χρήσει. ορισμόςτουλόγου και της αναλογίας. Χρήσις των λογαριθμικών πινάκων των αριθμών. ιδιότητες λογαρίθμων. Δύο γινομένων ίσων ευρείν τον άγνωστον συντελεστήν. Μέθοδος των τριών, του τόκου, της προεξοφλήσεως,τηςεταιρίας,της μίξεως. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

Γεωγραφία

φυσική

Περί ξηράς. Μέρη της ξηράς. Μέγεθος της ξηράς. Επιφάνεια της ξηράς και εσωτερική κατάστασις αυτής. Όρη, βουνοί, λόφοι και μέρη αυτών. Φορά των ορέων. Ζυγός, πύλαι, εγκλίσεις. Οροπέδια, ύψος των ορέων. Κύριαι σειραί ορέων της γης. — Πεδιάδες και κοιλάδες. Αμμώδεις έρημοι και οάσεις. Στέππαι. — Ερεικιαί. — Ηφαίστεια όρη. — Άντρα. Περί των υδάτων της ξηράς. — Κυκλοφορία των υδάτων. Πηγαί και διαίρεσις αυτών. — Ποταμοί. Διεύθυνσις και πτώσις ποταμού. Πλάτος και κοίτη ποταμού. Ταχύτης ποταμού. Δίναι. Καταρράκται. — Πλημμύραι — Λίμναι. Έ λ η . Περί της θαλάσσης. — Ωκεανοί. Μεσόγειοι θάλασσαι. Κόλποι. Λιμένες. Ακταί.— Έδαφος, βάθος και χρώμα της θαλάσσης. — Ύψος θαλασσίου επιφανείας. — Φωσφορισμός. — Συστατικά θαλασσίου ύδατος και ειδικόν βάρος αυτού. Θερμοκρασία θαλασσίου ύδατος. — Κινήσεις θαλάσσης, παλίρροιαι' δίναι' κυμάτωσις.

Περί της ατμοσφαίρας. — Συστατικά ατμοσφαιρικού αέρος. Βάρος και πίεσις αέρος. Πυκνότης. Υψος ατμοσφαίρας. Περί μετεώρων. — Υδρομετέωρα: δρόσος, πάχνη, ομίχλη, νέφη, βροχή, χιών, χάλαζα. — Ηλεκτρομετέωρα" αστραπή, βροντή, κεραυνός, σίφων, βόρειον Σέλας, Διόσκουροι. — Φωτομετέωρα: ίρις, κατοπτρισμός, άλως, παρήλιοι και παρασελήναι, λυκαυγές και ηώς. — Πυρομετέωρα: πλανώμενα φώτα, διάττοντες αστέρες και βολίδες. Περί θερμοκρασίας. — Πηγή της θερμότητος. Μέση θερμοκρασία. Ισόθερμοι γραμμαί. Τα επηρεάζοντα την θερμοκρασίαν. Περί κλίματος. Γεωγραφία

πολιτική

Ηπειρογραφία. Θαλασσογραφία. Ωκεανογραφία. Ορογραφία. Ποταμογραφία. Λιμενογραφία. ΦΥΣΙΚΗ

Περί βαρύτητος. — Περί διευθύνσεως της βαρύτητος. — Περί Ισορροπίας. — Περί προσδιορισμού του κέντρου της βαρύτητος των σωμάτων. —· Περί των νόμων της πτώσεως των σωμάτων, της εντάσεως, της βαρύτητος καιτουεκκρεμούς— Περί χρήσεως του εκκρεμούς. — Περίτωναιτιώντων μεταβαλλουσών την έντασιν της βαρύτητος. Περί πυκνότητος. Περί ειδικού βάρους. Περί υδροστάτου. Περί αρτεσιανών φρεάτων. Περί ατμοσφαιρικής πιέσεως. Περί βαρομέτρων. — Περί διορθώσεως επί των υπό του βαρομέτρου δεικνυομένων υψών. — Περί κατασκευής του βαρομέτρου. — Περί χρήσεως του βαρομέτρου προς καταμέτρησιν των υψών. Περί αεροστάτων. Περί αναρροφητικής υδραντλίας. Περί καταθλιπτικής υδραντλίας. Περί μικτής υδραντλίας. Περί πνευματικής υδραντλίας. Περί σιφώνων. ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΝΑΥΤΙΚΗ

Ορισμοί των συνηθεστέρων αστρονομικών όρων των εν χρήσειειςτους

υπολογισμούς των ναυτικών προβλημάτων. — Γνώσεις του αληθούς χρόνου και μέσου χρόνου, των εποχών του έτους, και των φάσεων της σελήνης. Χρήσις των αστρονομικών εφημερίδων. — Λύσις των αναφερομένων προβλημάτων. Περιγραφή, διόρθωσις και χρήσις του εξάντος και οκτάντος. — Βεβαιούσθαι περί της καλής αυτού κατασκευής. Τεχνητός ορίζων. Διορθούν το παρατηρηθέν ύψος του ηλίου η της σελήνης. Α π ό του αληθούς ύψους ευρίσκειν το παρατηρηθέν, και τανάπαλιν. ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ

Διδασκαλία των αναγκαίων τη κυβερνητική ναυτικών όρων, συμφώνως τω ναυτικώ ονοματολογίω, τω εν χρήσει εις το πολεμικόν ναυτικόν. Ιστοθέτις. Τοποθετείν τας στήλας διά της ιστοθέτιδος. — Αμείβοντες. Ιστοθετείν διά των αμειβόντων. — Τοποθετείν τον πρόβολον διά των αμειβόντων και ενός επιστηλίου δόλωνος. — Τοποθετείν τον πρόβολον διά μόνης της κεραίας της δολωνίδος. Εξαίρειντηνστήλην του επιδρόμου διά της μεγίστης κεραίας. — Ενθέτειν τα θωράκια και τοποθετείν αυτά. — Επίδεσμοι του προβόλου. — Κατασκευάζειν επιδέσμους. — Ενδύειν τον πρόβολον. — Κατασκευάζειν τας υπήνας" τοποθετείν και εντείνειν αυτάς — Τοποθετείν τους επιτόνους του προβόλου. — Διάφοροι τρόποι επιδέσμων, στρόφων, υπηνών και επιτόνων του προβόλου. — Τάξις του τραχηλώματος των στηλών. — Τραχηλούν τους επιτόνους. — Τοποθετείν τους προτόνους. — Προτονίζειν τας στήλας. — Παντοίοι τρόποι της εντάσεως. — Κατασκευάζειν βαθμίδας, ρίζας του θωρακίου, και τοποθετείν αυτάς. — Ενθέτειν τα μεγάλα στηλόκρανα. Αίρειν αυτά εκ του θωρακίου έτοιμα προς τραχήλωσιν. Ενθέτει και παραβάλλειν επιστήλιον μέγα. — Τραχηλούν μέγα στηλόκρανον δι' ενός μεγάλου επιστηλίου ή σφηκίσκου.— Διαπεράν ανάγουσαν μεγάλου επιστηλίου.— Τοποθετείν τα δίζυγα επί των στηλοκράνων.— Τραχηλούν την εξαρτίαν των μεγάλων επιστηλίων.— Τάξις του τραχηλώματος.—Αριθμός επιτόνων και παρατόνων. Παντοίοι τρόποι του τοποθετείν τον ανάδρομον του αρτέμονος και τους παρατόνους του επιστηλίου. — Τοποθετείν προτόνους και αναδρόμους των μεγάλων επιστηλίων. — Ανάγειν και προτονίζειν τα μεγάλα επιστήλια. — Παραβάλλειν δοράτιον αρτέμονος και τοποθετείν αυτό. — Τάξις του τραχηλώματος. — Τοποθετείν τας διατεινούσας και τον θαλασσομάχον. — Προέλκειν το δοράτιον του αρτέμονος. — Τρόπος του διαβάλλειν τα παντοία σχοινία του τραχηλώματος του δορατίου. — Δίκτυον του αρτέμονος. Ενθέτειν τας μεγάλας κεραίας και ενδύειν αυτάς. — Γινώσκειν τας παν-

παντοίαςαγκοίνας,αρτάνας,ιστιούχουςκαιτραχηλώματα. — Διαβάλλειν τους κεροίακας και ολκούς. — Σταυρούν τας μεγάλας κεραίας. — Περί των ποικίλων συστημάτων κεραιών των δολώνων. — Ενθέτειν και ενδύειν αυτάς. — Διαβάλλειν τους επάγοντας, τας υπέρας, τους κεροίακας και ολκούς. — ιδιαιτέρα τοποθέτησις των τροχίλων των μέσων συστολέων των δολώνων. — Τοποθετείν διαβάθρας. — Σταυρούν τους δόλωνας. — Τοποθετείν τα δοράτια των παριστίων των μειζόνων κεραιών και των δολώνων. — Ενδύειν την κέρκον. Διαβάλλειν τους πόδας και τους ορθωτήρας. Χρήσις και διάθεσις του νεύρου αυτής. — Παντοίοι τρόποι του τοποθετείν και ενδύειν το κέρας. — Διαβάλλειν την γναθίαν και τερθρίαν υπέραν. — Διαθέτειν τους τραχήλους της μεσουρίας καιτωνάνωσυστολέων. — Τοποθετείν τους κερούχους. — Αίρειν το κέρας. — Ιδιαίτεραι τοποθετήσεις των κεράτων του μεγάλου και του πρωραίου ιστού. — Παραστήλιον. — Τάξις του τραχηλώματος, της εξαρτίας, των επιστηλίων, του φόσωνος και σιπάρου. Αριθμός των παρατόνων αυτών. — Καθαπτοί τρόχιλοι του τραχηλώματος των επιστηλίων των φοσώνων. — Τάξις του τραχηλώματος της επιδορατίδος. Διάθεσις των σχοινιών του τραχηλώματος αυτής. — Διαβάλλειν την ανάγουσαν μικρού επιστηλίου. — Ανάγειν επιστήλιον φόσωνος. Ενδύειν κεραίαν φόσωνος και σταυρούν αυτήν. — Ενδύειν κεραίαν σιπάρου. ·— Ενδύειν λεμβούχον. Διαβάλλειν τα αγόμενα επιδρόμου, αναδρομικών ιστίων. — Τοποθετείν τα μεσίστια και τέρθρια σύσπαστα. —Έξαρτία συρμάτινος. Προτερήματα και ελαττώματα αυτής. — Εξαρτία των ημιολιών, κερκούρων, τροχαντηρίων και όλων των ακτοπλοηγικών σκαφών. Προτερήματα εκάστης των εξαρτιών τούτων ως προς την ευπλοΐαν και οικονομίαν. — Σειροδέτησις των διαφόρων ιστίων. — Διάφορα συστήματα τροχίλων και σχοινιών. Πτύσσειν και ενδύειν τα ιστία προς εναπόθεσιν. — Αναδένειν δόλωνα κατά τα διάφορα συστήματα των κεραιών και σειρών. — Αναδένειν τα μείζονα ιστία, αρτέμονα επίδρομον, αναδρομικά και μικρά ιστία. — Επωτίζειν και μασχαλίζειν άγκυραν. Τοποθετείν έφεδρον επί των παρεξαρτίων.Ενθέτεινάγκυραν. — Τοποθετείν τας ισχάδας. — Αγκυροδετείν τας αλύσεις. Κιονο τείν αλύσεις. Αποδίδειν άλυσιν, ή κάλων, εις βαρούλκον. —Εργάταικαι βαρούλκα. Διάφορα συστήματα αυτών. — Ενθέτειν άκατον ή μέγα βάρος διά της μεγίστης, υποστηριζομένης διά σφηκίσκων. — Γενικαί γνώσεις περί ευσταθείας φορτίου, βυθίσματος. — Αποτελέσματα ερματισμού εις διάφορα του πλοίου σημεία. — Επήρεια της θέσεως και της κλίσεως των ιστώνωςπρος τας ναυτικάς ιδιότητας του πλοίου. — Ενέργεια των ιστίων. Διάφορα αμοιβά σωσίβια και νυκτερινοί φανοί. Τοποθέτησις αυτών επί των πλοίων. Κεραυναγωγοί. Διάναξις. Επιχάλκωσις.

Παντοίοι τρόποι ορμίσεως εις ανοικτόν όρμον. Προτερήματα και ελαττώματα εκάστου. Αποφεύγειν του κασταστήσαι την άγκυραν στυπόπλεκτον ή ονυχόπλεκτον. Αμφιδέτησις. Συνθήκαι καλής αμφιδετήσεως. Θεραπεύεινταάτοπατης αμφιδετήσεως. Στρεπτήρ. Αμφιδετείν διά ισχάδος. —· Αμφιδετείν εν ποταμώ. — Ναύδετα. — Ποντίζειν ισχάδα" ανασπάν και τοποθετείν αυτήν. — Εκτείνειν επωτίδιον άγκυραν διά τίνος κάλω ή διά τίνος αλύσεως. — Ανασπάν επωτίδιον άγκυραν διά της ακάτου. Ισχάζειν επωτίδιον άγκυραν. Ανασπάν δύο σχασμένας αγκύρας. — Τοποθετείν επί της επωτίδος έφεδρον άγκυραν. Αγκυροδετείν κάλων. — Αίρειν το προκάθεμα και κιονοδετείν. — Καθιέναι, άλυσιν, κάλων. — Ανασπάν μεγάλην άγκυραν διά τίνος κάλω ή αλύσεως. Ανακουφίζειν εργάτην ή βαρούλκον κατά τινα βαρείαν εργασίαν. — Μασχαλίζειν τας αγκύρας. — Γριπίζειν, κάλω, άλυσιν ή άγκυραν. — Ευτρεπίζειν την στυπόπλεκτον ή ονυχόπλεκτον άγκυραν. — Ευτρεπίζειν τας αλύσεις. Ληπτέα μέτρα εν καταιγίδι. — Προετοιμάζεσθαι κατά λαίλαπος επ' αγκύρας· επί μιας αγκύρας· αμφιδετημένους και αδυνατούντας παρεάσαι άλυσιν. — Εξαμφιδετείν. — Προετοιμασίαι απάρσεως. Γινώσκειν τα εν χρήσει κεκανονισμένα κελεύσματα. Κινήσεις ατμοπλοίων Προετοιμασίαι απάρσεως. — θέτειν πυρ εις τας εστίας. — Χρήσις της μηχανής διά την άπαρσιν και ανάσπασιν — Άπαρσις εν λιμένι — Άπαρσις εν ανοικτώ όρμω εν γαλήνη, επειγούσης της στροφής προς την ετέραν των πλευρών. — Εκτελέσαι εν πλω στροφήν όσον τάχιστα — Ανακρούειν ατμόπλοιον κατ' ευθείαν εν γαλήνη, του ανέμου πνέοντος πρώραθεν ή οθενδήποτε — Αντιμονή υπ' ατμόν, του ανέμου πλέοντος πρώραθεν ή οθενδήποτε — Βολίζειν — Σώσειν άνθρωπον πεσόντα εν τη θαλάσση — Ανακωχεύειν — Παραδίδοσθαι τω ανέμω. Οικονομία των καυσίμων — Εξαρμόζειν τα πτερά και την έλικα — Παραλύειν τροχούς και έλικα — Πλέειν διά μιας μόνον μηχανής — Ορμίζειν επί σημαντήρος υφ' οιονδήποτε άνεμον — Αμφιδετείν πλοίον προχωρούνήανακρουόμενον. Κάθισμα. — Πρώται προφυλάξεις. — Παντοία μέσα προς εκκάθισιν. Πυρκαϊά εντός των γαιανθρακαποθηκών. Σβέσις αυτής. Περίπτωσις, καθ' ην το ατμόπλοιον σύρει τας αγκύρας. — Ποντίζειν διά της μηχανής δευτέραν άγκυραν. Περί ρυμουλκήσεως εν γένει — Τίνι ανήκει η κυβέρνησις πολλών ομού ρυμουλκουμένων πλοίων — Αναδένειν πλοίον ηγκυροβολημένον υφ' οιονδήποτε άνεμον — Αναδένειν πλοίον αρμενίζον — Αναδένειν πλοίον εν κακοκαιρία άνευ βοηθείας λέμβων — Προφυλακτικά μέτρα διά την κίνησιν — Ενέργεια

γεια της μηχανής κατά την ρυμούλκησιν — Πηδαλιούχησις ρυμουλκούντος και ρυμουλκουμένου — Στροφή σύγχρονος αμφοτέρων — Χρησιμοποίησις των ρυμουλκίων διά την επιτάχυνσιν της στροφής — Θλάσις ρυμουλκίων. Παρέασις ρυμουλκίου. ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Ερμηνείαπεζού απλού Έλληνος συγγραφέως. Τεχνολογία και σύνταξις. Ορθογραφικαι ασκήσεις. ΓΑΛΛΙΚΑ

Μεθοδική διδασκαλία μετά γραμματικής γαλλικής. β', σ χ ο λ ι κ ό ν

έτος.

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ

Στοιχειώδης γεωμετρία και τριγωνομετρία Περί γραμμών και επιφανειών. Περί της περιφερείας του κύκλου. Περί τηςευθυγράμμουγωνίας και του μέτρου αυτής. — Περί των ευθυγράμμων τριγώνων. Χρήσις του κανόνος, του διαβήτου και του αναγωγέως. Κατασκευή στοιχειωδών τίνων προβλημάτων. Κατασκευή Ισομερούς κλίμακος. Ορισμός των τριγωνομετρικών γραμμών. — Χρήσις των λογαριθμικών πινάκων των τριγωνομετρικών γραμμών. Προσδιορίζειν την επιφάνειαν ευθυγράμμου τριγώνου, του παραλληλογράμμου, του τραπεζίου, και οιουδήποτε πολυγώνου. Μήκος της περιφερείας — Επιφάνεια κύκλου. Προσδιορίζειν τον όγκον πυραμίδος, κώνου, κολούρου πυραμίδος, παραλληλεπιπέδου, πρίσματος και κυλίνδρου. Ορισμοί αναφερόμενοι εις την σφαίραν — Περί της επιφανείας της σφαίρας και του όγκου αυτής. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

Γεωγραφία φυσική Γεωγραφική διαίρεσις της ατμοσφαίρας. Η κοίτη η λεκάνη του Βορείου Ατλαντικού Ωκεανού. — Η κοίτη του Νοτίου Ατλαντικού Ωκεανού. — ο Μέγας Νότιος Ωκεανός. — Η κοίτη του Βορείου Ειρηνικού Ωκεανού. — Η κοίτη του Νοτίου Ειρηνικού Ωκεανού.— Η κοίτη του Βορείου Ινδικού Ωκεανού. — Η κοίτη του Νοτίου Ινδικού Ωκεανού.

νήσεως της ατμοσφαίρας. — Θεωρία του Hudley και τροποποίησις αυτής. — Θερμότης θεωρουμένη, ως παραγωγός αιτία ανέμου. — Επιρροή της περιστροφής της γης επί της διευθύνσεως του ανέμου. Εξάτμησιςκαιεξυδάτωσις.— Αίτια και γεωγραφική διαμονή της βροyjfiΚίνησις των ρευστών. — Ρεύματα του Βορείου Ατλαντικού Ωκεανού. — Ρεύματα του Νοτίου Ατλαντικού Ωκεανού. —· Ρεύματα του Ειρηνικού Ωκεανού. — Ρεύματα του Ινδικού Ωκεανού. — Κλιματική επιρροή των ρευμάτων. — Αρχικά και δευτερεύοντα ατμοσφαιρικά ρεύματα. Βαρομετρική πίεσις. Κύκλονες. Περίστροφοι άνεμοι και θύελλαι. Επήρεια των ουρανίων σωμάτων επί των ρευμάτων. Γεωγραφία

πολιτική

Εμπορικοί λιμένες. Εθνικά προϊόντα και βιομηχανία. Διεθνής συγκοινωνία και ανταπόκρισις. ΦΥΣΙΚΗ

Περί θερμομέτρων. — Περί κατασκευής της θερμομετρικής κλίμακος. — ΙΙερί ακριβούς θερμομέτρου. — Περί συγκρίσεως των διαφόρων θερμομετρικών κλιμάκων. — Περί οινοπνευματικού θερμομέτρου. — Περί βαρομετρικών διορθώσεων. — Περί ηλεκτρομέτρου. — Περί ηλεκτρικού σπινθήρος. Περί πειράματος της χαλάζης. Περί φυσικών και τεχνικών μαγνητών. — Περί ομωνύμων και ετερωνύμων πόλων. — Περί θεωρίας του μαγνητισμού. — Περί αποκλίσεως της μαγνητικής βελόνης. — Περί μεταβολών της αποκλίσεως. — Περίεγκλίσεωςτης μαγνητικής βελόνης. — Περί μεταβολών της εγκλίσεως. Περί παραλλακτικής πυξίδος. Περί εγκλιτικής πυξίδος. Περί των τρόπων της μαγνητίσεως του βεβαμμένου χάλυβος — Περί μεθόδου της απλής προστρίψεως — Περί μεθόδου της χωριστής προστρίψεως. — Περί μεθόδου της διπλής προστρίψεως. — Περί μαγνητίσεως μέχρι κόρου. Περί τηλεγράφων. Περί τηλεφώνων. Περί ταχύτητος του φωτός. — Περί διαθλάσεως. — Περί αποτελεσμάτων της διαθλάσεως. Περί μικροσκοπίων. Περί τηλεσκοπίων.

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΝΑΥΤΙΚΗ

Μέσα, δι' ων προσδιορίζεται η ώρα του τόπου διά τίνος παρατηρηθέντος ύψους του ηλίου. Ώρα της αληθούς ανατολής και δύσεως. — Ώρα της φαινόμενης ανατολής και δύσεως. Ευρίσκειν την απόλυτον κατάστασιν και ήμερησίαν μεταβολήν του χρονομέτρου προς τον μέσον χρόνον. Προσδιορίζειν διά του χρονομέτρου την ώραν των Παρισίων η την ώραν του πλοίου κατά μέσον χρόνον. Ευρίσκειν το πλάτος του πλοίου διά του μεσημβρινού ύψους του ηλίου καιτηςσελήνης. Ευρίσκειν το μήκος διά του χρονομέτρου. Ευθυντηρία πυξίς — Παραλλακτική πυξίς. — Ευρίσκειν την παραλλαγήν της πυξίδος διά τίνος ύψους του ηλίου" διά της αληθούς ή φαινομένης ανατολής τουηλίου"διά της διαβάσεως αυτού επί του πρώτου κατακορύφου. Διόρθωσις των πορειών. Δρομόμετρον. Ρεύματα. Βολίσεις. Παλίρροιαι. Ευρείν την ώραν και το ύψος της πλημμυρίδος διάτηςαποκαταστάσεως του λιμένος και διά των Εφημερίδων. Ευρείν εν οιαδήποτε ώρα το ύψος της θαλάσσης δι' επικίνδυνον σημείον του χάρτου. Ναυτικοί χάρται. Λύσις των συνηθεστέρων προβλημάτων επί του χάρτου. Τετράς. Πίνακες του στίγματος. Λύσις των προβλημάτων. ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ

Βροχίζειν την άγκυραν. — Ευτρεπίζειν την στυπόπλεκτον ή ονυχόπλεκτον άγκυραν. — Ευτρεπίζειν τας περιπεπλεγμένας αλύσεις. Προετοιμάζεσθαι σφοδρυνομένου του ανέμου' επί μιας αγκύρας· αμφιδετημένους και αδυνάτους προς άπαρσιν. — Ανακουφίζειν το βαρούλκον. — Εξαμφιδετείν. Ετοιμάζεσθαι προς άπαρσιν. Γινώσκειν τα εν χρήσει κεκανονισμένα

κελεύσματα.

Κυβερνητική ιδίως ιστιοφόρων Άπαρσις ανακρουστική πλοίου αναπρώρου τω ανέμω, ελευθέρου παντός εμποδίου, ή ηγκυροβολημένου εις πυθμένα βαθύτατον και περικυκλωμένου υπό κινδύνων, ή αναπρώρου τω ρεύματι και ετέρωθεν ανεμιζομένου, ή πρυμνοδετημένου, ή πλαγιοδετημένου μετά γειτνιάζοντος εμποδίου. — Άπαρσις διά μόνου του αρτέμονος' συνθήκαι απαιτούμεναι προς επίτευξιν. — Άπαρσις από ναυδέτου και προετοιμασίαι — Τι ποιητέον όταν το πλοίον σύρητηνάγκυραν πριν ή έλθη κάθετον. — Τι ποιητέον όταν το πλοίον αποκλίνη αντιθέτως.

Ποικίλαι ιστιοδρομίαι. Πλέειν τη εγγυτάτη. Πλέειν φορώ ανέμω. Πλέειν επιφόρωανέμω.— Αίρειν τα παραδολώνια και παραφοσώνια. — Αίρειν τα παρακάτια. Κυριώτεραι ανακωχαί. Πότε μεταχειριζόμεθα αυτάς. — Ανακωχεύειν διά του δόλωνος προς την εγγυτάτην, ή κατά την επίφορον πλεύσιν. Διασώζειν τον πεσόντα εν θαλάσση του πλοίου πλέοντος τη εγγυτάτη, ή επιφορούντος. Εκπίπτειν εν ποταμώ. Βολίζειν εις μεγάλα βάθη" μέσα βάθη. — Διορθούν τας βολίσεις και άγειν αυτάς εις το ο των χαρτών. Επιτρέπειν τω ανέμω τα ιστία. Αναστρέφειν κατά την εγγυτάτην πάσιν ιστίοις εκ κεραίας υπό λαμπρόν άνεμον και μετά τίνος βίας, υποστροφής ούσης ακατορθώτου. — Τι ποιητέον εν αποτυχία αναστροφής. — Σειροδετείν μίαν ή πλείους σειράς των δολώνων κατά την εγγυτάτην, φορόν ή επίφορον πλεύσιν και ουριοδρομίαν. — Διάφορα συστήματα σειροδετήσεως των δολώνων. Προτερήματα και ελαττώματα εκάστου. — Σειροδετείν τα μείζονα ιστία και ημιόλια ιστία. Χειρισμός κατά του λαίλαπος εν εγγυτάτη πλεύσει, πάσιν ιστίοις, ή πάσιν ιστίοις φορού όντος του ανέμου. — Τίνα πλοία δέχονται τον λαίλαπα ανάπρωρα. Χειρισμός κατά του επερχομένου σίφωνος. — Εκπεταννύειν ή πτύσσειν φόσωνα. — Αντικαθιστάναι παραθρίους δόλωνος ή μείζονος ιστίου. — Εκπεταννύειν ή πτύσσειν δόλωνα η μείζον ιστίον. — Χαλάν αρτέμονα — Πτύσσειν αναπεπταμένον ημιόλιον. Προφυλακτικά μέτρα εν κακοκαιρία επί του εξαρτισμού και του πλοίου έσωθεν. Ποικίλαι αντιμοναί και σκοπός αυτών. — Κατά τινα βεβιασμένην αντιμ ο ν ή ν μ ε τ α β α λ ε ί ν τους π ρ ό π ο δ α ς ή κ α τ ' α ν τ ι μ ο ν ή ν διά του δ ό λ ω ν ο ς . — Α ν τ ι -

μονή αδύνατος. — Πλωτή άγκυρα. Σκοπός και ποικίλαι αυτής χρήσεις. Ανακλίνειν πλοίον κατάκλιτον εν πελάγει καταλλήλω προς αγκυροβολίαν. — Τι ποιητέον όταν το κατάκλιτον πλοίον δεν ανακλίνηται. Παραδίδοσθαι τω ανέμω. — Χρήσις ενός κάλω πρύμνηθεν. Ρυμουλκείν έτερον πλοίον ιστιοφόρον. — Χειρισμός ρυμουλκούντος και ρυμουλκουμένου κατά τας παντοίας περιστάσεις του πλου. — Κανονικά σήματα μεταξύ ρυμουλκούντος και ρυμουλκουμένου. Τίνι τρόπω προσγειούμεν. — Αναγνώρισις των φάρων. — Χρησιμοποίησις των βολίσεων διά την εξακρίβωσιν της θέσεώς μας επί του χάρτου. Προετοιμασίααγκυροβολίας.— Συνήθεις τρόποι αγκυροβολίας. — Πρόχειρος προσδιορισμός της θέσεως του πλοίου επί του χάρτου διά δύο η πλειόνων διοπτεύσεων. — Αγκυροβολείν εν ρεύματι. — Αγκυροβολείν υπό καται-

καταιγίδα. — Αμφιδετείν πλοίον ηγκυροβολημένον ήδη. — Αμφιδετείν πλοίον πεπταμένοις ιστίοις. — Χρήσις της ευθυντηρίας πυξίδος δι'αγκυροβολίανεπί ωρισμένων ανεμορρόμβων. Χρήσις της πυξίδος προς εκτίμησιν των σχετικών ταχυτήτων δύο φαινομένων πλοίων και προσδιορισμόν της συντομωτέρας πλεύσεως προς συνάντησιν αυτών. Τριών γνωστών σημείων φαινομένων, ή επί γνωστής αντιστοιχίας, προσδιορίζειν την παρεκτροπήν της πυξίδος. Βλάβαι του οίακος του πηδαλίου, του οιακοσχοίνου και οιακοστροφίου — Αίτια της απωλείας του πηδαλίου. — Πρόχειρος αντικατάστασις του πηδαλίου —· Ένθεσις του πηδαλίου. — Τοποθετείν αμοιβόνήη επισκευασθέν πηδάλιον. — Τα συνηθέστερα πηδάλια της τρικυμίας. Βλάβαι των υπηνέμων ολκών, των προσηνέμων ολκών, των πλαγιαστήρων, των ποδών και προπόδων, των επαγόντων, των υπερών και των θρίων.— Βλάβαι των επιτόνων, των προτόνων και παρατόνων. — Βλάβαι των υπηνών. — Βλάβαι των αγκοινών, των μειζόνων κεραιών και των δολώνων. — Χαλιναγωγείν κεραίαν δόλωνος επτυγμένω ιστίω, καταταχθείσαν επί του στηλοκράνου ωςεκτηςσυγχρόνου θλάσεως της τε αγκοίνης και του προσηνέμου ολκού. Επισκευάζειν βεβλαμμένα ιστία — Λαμβάνειν αρμοδίως τα μέτρα προς κατασκευήν τετραγώνου ιστίου, αρτέμονος, επιδρόμου. Αλλάσσειν εν πλω δόλωνα, μείζον ιστίον, αρτέμονα. — Αλλάσσειν εν πλω κεραίαν δόλωνος θραυσθείσαν. — Επισκευάζειν βλάβην μείζονος κεραίας — Αλλάσσεινενπλω επιστήλιον δόλωνος. — Στερεούν στήλην διαρραγείσαν κατά το τραχήλωμα, ή ανωθεν ή κάτωθεν του τραχηλώματος. — Αυτοσχεδιάζειν ιστούςεντρικυμία — Χρησιμοποιείν στήλην θραυσθείσαν από του καταστρώματος. Αίτια προδίδοντα προξενηθείσα διαρροήν. Μέσα, δι' ων γνωρίζομεν ως έγγιστα την θέσιν της διαρροής. Μέσα εμφράξεως αυτής. — Διαφράγματα οριζόντια των σιδηρών πλοίων — Πλοίον παράλυτον και τρόπος ανακουφίσεως αυτού. Έ σ χ α τ ο ς κίνδυνος — Εγκατάλειψις — Ευθύνη του πλοιάρχου.

Αποκατάστασις των εφολκίων και οπλισμός αυτών ίνααντέχωσινεις την θάλασσαν — Κατασκευή σχεδίας και προφυλάξεις κατά την εξαίρεσιν αυτής — Κατακλίνειν πλοίον διά σχεδίας εκ των ενόντων. Συνηθέστεραι περιπτώσεις ναυαγίου — Εκκαθίζειν πλοίον κεκαθισμένον επί σκληρού βυθού — Υποστηρίζειν πλοίον καθίσαν κατά την άμπωσιν — Περί των ληπτέων μέτρων κατά την προσάραξιν επί ακτής. Πλους εν τοις πάγοις — Πλοίον πεπηγμένον. Εξοκέλλειν. — Διασώζειν πλήρωμα και φορτίον — Νεωλκείν πλοίον καθίσαν.

Ληπτέα μέτρα εν καιρώ πυρκαϊάς. ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Εκθέσεις ιδεών. ΓΑΛΛΙΚΑ

Μετάφρασις πεζού Γάλλου συγγραφέως μετά γαλλικής θεματογραφίας. ΜΕΡΟΣ Γ'. Πρωτοβάθμιοι και δευτεροβάθμιοι σχολαί β'. σ χ ο λ ι κ ό ν

έτος.

ΝΑΥΤΙΚΟΝ ΔΙΚΑΙΟΝ

Γενικοί ορισμοί

Περί δικαίου" περί νόμων" περί δικαίου των εθίμων. Περί συναλλαγών καιτωνεξαυτών πηγαζουσών ενοχικών σχέσεων. Περί συναλλαγμα και γραμματίων εις διαταγήν. Περί των εμπορικών

πλοίων

Ορισμός του πλοίου. Διάφορα είδη και ονομασίαι πλοίων. Άρμενα και εξάρτια. Εθνικοποίησις των εμπορικών πλοίων. Προνόμια των ελληνικών εμπορικών πλοίων. Περί ναυαγήσεως των πλοίων. Διάφοροι τρόποι συμβάσεων προς κατασκευήν πλοίων. Ενοχικαί σχέσεις πηγάζουσαι εκ των συμβάσεων τούτων. Περί καταμετρήσεως, ονομασίας, σηματολογήσεως και νηοκατατάξεως τωνεμπορικώνπλοίων. Περί του νηογνώμονος (Véritas). Περί αποσκευής των εμπορικών πλοίων. Εφοπλισμός. Εξαρτισμός. Ε π ι σκέψεις, εις ας υπόκεινται τα εμπορικά πλοία. Περί των ναυτιλιακών και λοιπών εγγράφων των εμπορικών πλοίων. Έγγραφον εθνικότητος. Ναυτιλιακόν δίπλωμα. Ναυτολόγιον. Ημερολόγιον. Βιβλίον ναυτοδανείων. Διάφορα άλλα έγγραφα και πιστοποιήσειςαφορώσαιεις το πλοίον, το φορτίον, το πλήρωμα του πλοίου, τους επιβάτας. Κυριότης των εμπορικών πλοίων. Διάφοροι τρόποι αποκτήσεως και απαλλοτριώσεως της κυριότητος. Διατυπώσεις, καθ'αςαναγνωρίζεταιηεπίτων πλοίων κυριότης.

Σχέσεις μεταξύ ιδιοκτήτου και πλοιάρχου. Τις λέγεταιεφοπλιστής.Επί πολλών συνιδιοκτητών πώς αποφασίζονται τα της διοικήσεως του πλοίου ως κοινού κτήματος. Εκουσία και αναγκαστική του πλοίου εκποίησις. Πότε και πώς ο μη ιδιοκτήτης πλοίαρχος δύναται να πωλήση το πλοίον. Δικαιώματα των δανειστών επί του εκποιουμένου πλοίου. Διατυπώσειςαναγκαστικήςκαι πάσης άλλης δικαστικής εκποιήσεως του πλοίου. Κατάταξις προνομιούχων απαιτήσεων επί του εκπλειστηριάσματος. Περί των υπό ξένην σημαίαν πλοίων, τωναγοραζομένωναπόΈλληνας υπηκόους. Υποχρεώσειςτωνιδιοκτητώνκαι των πλοιάρχων των ελληνικών εμπορικών πλοίων, των τελουμένων εις αλλοδαπούς. Περί των τελών των επιβαλλομένων εις τα ελληνικά εμπορικά πλοία εν τε τη αλλοδαπή και τη ημεδαπή. Περί των Ελλήνων ναυτικών, των επ' εμπορία ναυτιλλομένων

Βαθμολογική τάξις των την θάλασσαν εργαζομένων και των εξασκούντων ναυτικάς τέχνας ή βιομηχανικάς. Απαιτούμενα προσόντα διά την κατά βαθμούς αναγνώρισιν των εργατών θαλάσσης. Ατομικά διπλώματα. Περί απογραφής των εργατών θαλάσσης. Ναυτικά φυλλάδια. Στρατολογικαί υποχρεώσεις των ναυτικών. Περί ναυτολογίας εν τοις εμπορικοίς πλοίοις, και περί των εκ των ναυτολογίας πηγαζουσών υποχρεώσεων. Παρά τίνων δέον να συγκροτήται το πλήρωμα ελληνικού εμπορικού πλοίου. Διάφοροι τρόποι μισθώσεως. Ά ν ω πλούς" κάτω πλούς· αμφοτερόπλους. Περί συντάξεως του ναυτολογίου. Αμοιβαίαι υποχρεώσεις μεταξύ ιδιοκτήτου πλοιάρχου και ναυτών. Διάρκεια της ναυτολογικής υποχρεώσεως. Διάφοροι περιπτώσεις τροποποιούσαι τας της μισθώσεως συμφωνίας. Περί των εν γένει καθηκόντων των πλοιάρχων και κυβερνητών. Καθήκοντα αυτών προ του απόπλου- κατά τον πλουν μετά το πέρας του πλου. Εξουσία των πλοιάρχων και κυβερνητών κατά τον διάπλουν. Καθήκοντα αυτών ως αρχή πολιτικής. Καθήκοντα αυτών προς τα συναντώμενα κατά τον διάπλουν πολεμικά πλοία. Καθήκοντα αυτών προς πλοία κινδυνεύοντα. Καθήκοντα αυτών εν περιπτώσει ναυαγίου. Τις αναπληροί τον πλοίαρχον και κατά τινας περιπτώσεις. Περί των προσλαμβανομένων επί των πλοίων πλοηγών. Κατά τινας περιπτώσεις οφείλει ο πλοίαρχος να προσλαμβάνη πλοηγόν. Ευθύνη του πλοηγού. Περί των ληπτέων μέτρων προς αποφυγήν συγκρούσεων κατά την θαλασσοπλοΐαν. Περί συγκρούσεως πλοίων και των εκ ταύτης αποτελεσμάτων. Περί συμπλοΐας. Περί των συνεπειών των πράξεων του πλοιάρχου και κυβερνήτου, και

περί των ορίων της ευθύνης του ιδιοκτήτου διά τας πράξεις αυτών. Παραχώρησις του πλοίου. Διάφοροι θεσμοί αναγόμενοι εις την εμπορικήν ναυτιλίαν

Περί της εν τω Κράτει ακτοπλοΐας και αλιείας. Προνόμια των ελληνικών εμπορικών πλοίων. Αστυνομικαί περί λιμένων διατάξεις. Αρχαί λιμενικαί. Υγειονομικαί διατάξεις αναγόμεναι εις την εμπορικήν ναυτιλίαν. Όμοιαι τελωνειακαί. Περί ναυαγίων και ναυαγιαιρέσεων. Περί πειρατείας και ναυταπάτης. Διεθνή νόμιμα αναγόμενα εις την εμπορικήν ναυτιλίαν εν ειρήνη και εν πολέμω. Περί των προξενικών αρχών, καθ' όσον αφορά εις τα καθήκοντα και τηνεξουσίαναυτών επί της εμπορικής ναυτιλίας. Δίκαιον των συνθη εμπορίας και ναυτιλίας. Περί ελευθέρας ποταμοπλοίας εν τω Δουνάβει. Περί ναυτικού απομαχικού ταμείου. Περί ναυτικής εμπορίας

Περί ναυλώσεως πλοίων. Διάφοροι τρόποι ναυλώσεως. Περί του ναυλωτικού και του φορτωτικού. Αμοιβαίαι υποχρεώσεις του ναυλούντοςκαιτου ναυλωτού. Καθήκοντα και ευθύναι του πλοιάρχου του υπό φορτίον πλοίου. Περί του προμηθεύματος των ναυτών (pacotille). Περί των επιβατών. Αμοιβαίαι υποχρεώσεις και δικαιώματα μεταξύ πλοιάρχου και επιβατών. Περί των δι' ατμοπλοίων ταχυδρομικών γραμμών. Ειδικαί υποχρεώσεις των πλοιάρχων των ταχυδρομικών ατμοπλοίων. Περί ταχυδρομ βάσεων. Περί αβαριών. Διαίρεσις των εις γενικάς ή κοινάς,καιαβαριώνεις μερικάς ή απλάς. Τίνες θυσίαι ή δαπάναι αποτελούσι τας κοινάς αβαρίας, και κατά τινας περιπτώσεις. Περί συνεισφοράς και περί διανομής εν ταις κοιναίς αβαρίαις. Μερικαί αβαρίαι. Περί των καθηκόντων του πλοιάρχου του πλοίου του υποστάντος αβαρίαν. Περί ναυτικού δανείου. Ορισμός ναυτικού δανείου. Πότε και πώςομη ιδιοκτήτης πλοίαρχος δύναται να δανεισθή ναυτικώς. Ουσιώδεις οροί του συμβολαίου περί ναυτικού δανείου. Περί των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων του τε δανειστού και του δανειζομένου ναυτικώς. Περί των π ναυτικών δανείων. Περί εγκαταλείψεως του εις το ναυτικόν δάνειον επεγγύου πράγματις. Περί αναστροφής η ακυρώσεως του συναλλάγματος του ναυτικού δανείου.

Περί θαλασσίων ασφαλειών. Ορισμός της θαλασσίου ασφαλείας. Περί των ουσιωδών όρων του περί ασφαλείας συμβολαίου. Αντικείμενα επιδεικτικά ασφαλείας. Υποχρεώσεις του τε ασφαλιζομένου και του ασφαλιστού. Περί των εκ της ασφαλείας πηγαζουσών αγωγών. Εγκατάλειψις ασφαλισμένου πράγματος" πότε και πώς επιτρέπεται. Αγωγή περί αβαρίας" πότε είναι δυνατή. Περί λύσεως η ακυρώσεως του συναλλάγματος της ασφαλείας.

11α

ΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΝΑΥΤΟΔΙΔΑΣΚΑΛΩΝ (Β. Διάταγμα/21 Φεβρουαρίου 1886) Κυβέρνηση Θ. Δηλιγιάννη Υπουργός Α. Κοντογούρης

Περί ναυτοδιδασκάλων ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψιν το Ημέτερον διάταγμα της 11 Απριλίου 1867 περί συστάσεως ναυτικών σχολών και τον μετά ταύτα επελθόντα νόμον ΑΛΘ' περί συστάσεως εμπορικών ναυτικών σχολών, προς δε, τον υπό της νομοθετικής εξουσίας ψηφισθέντα προϋπολογισμόν του επί της Εκπαιδεύσεως Υ πουργείου διά το τρέχον έτος, δι' ου ωρίσθη πίστωσις δέκα χιλιάδων δραχμών διά τους διδασκάλους της ναυτικής" Προτάσει του Ημετέρου επί τον Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού διατάσσομεν τάδε" Άρθρον 1ον. Επιτρέπεται ο διά Βασιλικού διατάγματος διορισμός ναυτοδιδασκάλων μεν, ισοβαθμούντων προς ελληνοδιδάσκαλον τριτοβάθμιον η δευτεροβάθμιον, εν τοις ελληνικοίς σχολείοις Ερμουπόλεως, Ύδρας, Σπετσών, Γαλαξιδίου, Αργοστολίου της Κεφαλληνίας, ναυτοδιδασκάλου δε, ισοβαθμούντος προς βοηθόν ελληνικού σχολείου, εν αις ναυτικαίς νήσοις ήθελενορίσειο Ημέτερος επί της Εκπαιδεύσεως Υπουργός δι' Υπουργικής διαταγής. Άρθρον 2ον. Οι ναυτοδιδάσκαλοι διδάσκουσιν εν τοις ελληνικοίς σχολείοις την ναυτιλίαν και την κυβερνητικήν ή ό,τι άλλο ναυτικόν μάθημα ήθελεν ανατεθή αυτοίς προσθέτως δι' Υπουργικής διαταγής" λαμβάνονται δε οι μεν ισοβαθμούντες προς ελληνοδιδάσκαλον εκ των εν αποστρατεία μαχίμων αξιωματικών του Βασιλικού ναυτικού η των διατελεσάντων ήδη ναυτοδιδασκάλων ή τωνεπίδεκαετίαν θαλασσοπλοησάντων εμποροπλοιάρχων" οι δε προς βοηθόν ελληνικού σχολείου ισοβαθμούντες δύνανται να είναι και απλοί εμποροπ αρχοι θαλασσοπλοήσαντες επί πενταετίαν. Άρθρον 3ον. Ο μισθός των ναυτοδιδασκάλων, χορηγούμενος εκ της εν Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 73/21 Μαρτίου 1886.

τω κεφ. 3 αριθ. 16 του προϋπολογισμού του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών αναγεγραμμένης πιστώσεως, θέλει εξισούσθαι προς τον μισθόν των διδασκάλων, ων διά του 1ου άρθρου του παρόντος διατάγματος κηρύσσονται ισόβαθμοι. λεσιν του παρόντος διατάγματος. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α.

ΚΟΝΤΟΓΟΥΡΗΣ

12

ΙΔΡΥΣΗ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΤΡΙΤΣΕΙΟ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΛΗΞΟΥΡΙΟΥ (Β. Διάταγμα/26 Οκτωβρίου 1901) Κυβέρνηση Γ. Θεοτόκη Υπουργός Σ. Στάης

Περί συστάσεως ιδίου ναυτικού τμήματος εν τη Πετριτσείω Εμπορική Σχολή Ληξουρίου ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού, διατάσσομεν τάδε: Άρθρον 1. Λαβόντες υπ' όψιν το Ημέτερον διάταγμα της 21 Σεπτεμβρίου 1900 «περί συστάσεως Εμπορικής Σχολής εν Ληξουρίω», συνιστώμεν ίδιον Ναυτικόν τμήμα, σκοπόν έχον την θεωρητικήν και πρακτικήν μόρφωσιν νέων προωρισμένων διά τας θέσεις αξιωματικών και πλοιάρχων του Εμμορικού Ναυτικού. Άρθρον 2. Η Σχολή αύτη επονομάζεται του λοιπού «Πετρίτσειος ΕμπορικήκαιΝαυτική Σχολή Ληξουρίου», συγκειμένη εκ τριών τάξεων και δύο τμημάτων, του Εμπορικού και Ναυτικού- η μεν πρώτη τάξις της διά του διατάγματος της 21ης Σεπτεμβρίου 1900 συσταθείσης Σχολής θα χρησιμεύση ως προκαταρκτική και των δύο τμημάτων, αι δε δύο άλλαι θα συνιστώσι το ήδη υπάρχον Εμπορικόν τμήμα, αι δε του Ναυτικού τμήματος κανονίζονται διά του παρόντος διατάγματος τα δε κοινά των δύο τμημάτων μαθήματα θα διδάσκωνται εν τω αυτώ χρόνω και χώρω. Άρθρον 3. Τα εις τας δύο τάξεις διδασκόμενα μαθήματα είναι: Η νέα Ελληνική γλώσσα και ιδία ασκήσεις εις σύνταξιν εκθέσεων περί ναυτικών συμβάντων και εις την σύνταξιν ημερολογίων πλοίων, η Αγγλική γλώσσα, η Γεωγραφία, η Ναυτιλία εξ αναμετρήσεως και η Αστρονομική, οι ναυτικοί υπολογισμοί, ήτοι πρακτική εφαρμογή των τύπων και προβλημάτων της Ναυτιλίας, και η χρήσις των ναυτικών εργαλείων, η Φυσική,ταΜαθηματικά ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 233, τχ. Α'/27 Οκτωβρίου 1901.

τικά, ήτοι Αριθμητική (συμπλήρωσις των εν τη α' τάξει) Άλγεβρα, Γεωμετρία, και Τριγωνομετρία, Κυβερνητική και Ονοματολόγιον, Ναυτικόν Δίκαιον καιεκτωνπρακτικών μαθημάτων η κωπηλασία, οι χειρισμοί, τα πρωρατι έργα, η κοπή και ραφή ιστίων και η χρήσις του διεθνούς σηματολογίου. Άρθρον 4. Επιτρέπεται η απ' ευθείας κατάταξις μαθητών εις την β' τάξιν αμφοτέρων των τμημάτων μετά προηγουμένην δοκιμασίαν εις τα μαθήματα της πρώτης η προκαταρκτικής.

της 1 Δεκεμβρίου. Άρθρον 5. Τα καθαρώς ναυτικά μαθήματα εν τω Ναυτικώ τμήματι διδάσκονται υφ' ενός καθηγητού μεν τα θεωρητικά, τα δε πρακτικά υφ' ενός διδασκάλου. Ο καθηγητής οφείλει να είναι απόφοιτος Πολεμικής Ναυτικής Σχολής του Κράτους η Ευρωπαϊκής Εμπορικής Ναυτικής Σχολής- ο δε διδάσ δέον να είναι εκ των εν ενεργεία η αποστρατείαυπαξιωματικώντουΝαυτικού ήεμποροπλοίαρχος"ταδελοιπά μαθήματα διδάσκονται παρά των άλλων κα θηγητών της Σχολής. Άρθρον 6. Ο διδάσκων τα θεωρητικά ναυτικά μαθήματα διευθύνει το Ναυτικόν τμήμα και κανονίζει μετά του διευθύνοντος την Σχολήν τας λεπτομερείας της διδασκαλίας εν τω Ναυτικώ τμήματι. Άρθρον 7. Συνιστάται παρά τη Σχολή και ιδία τάξις σκοπόν ειδικόν εχουσα την θεωρητικήν προπαρασκευήν των εφιεμένων να τύχωσι διπλώματος εμποροπλοιάρχου ενώπιον της υπό του νόμου οριζομένης εξεταστικής των εμποροπλοιάρχων επιτροπής. Εν τη τάξει δε ταύτη η διδασκαλία περιορίζεται μόνον εις τας θεωρητικάς γνώσεις τας απαιτουμένας κατά το επίσημον πρόγραμμα του Υπουργείου των Ναυτικών. Η διδασκαλία εν τη τάξει ταύτη διαρκεί από τριών μέχρι πέντε μηνών, συνιστάται δ' η τάξις αύτη δις του έτους, εν αρχή του χειμερινού και εαρινού εξαμήνου' άρχονται δε τα μαθήματα αυτής ευθύς ως προσέλθωσι τουλάχιστον πέντε μαθηταί.

Κατά το τρέχον έτος δύναται να λειτουργήση η τάξις αύτη ευθύς άμα τη συμπληρώσει του οριζομένου αριθμού. κοντα πέντε προς όφελος του ταμείου της Σχολής εισπραττομένας παρά της διαχειριστικής επιτροπής. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ

Έτος Β'. Μαθηματικά

ώραι

6

Αριθμητική, συμπλήρωσις και επανάληψις (διδασκόμενη προς τούτοις κατ' έκτασιν), λογάριθμοι, χρήσις των λογαριθμικών πινάκων, ιδιότητες των λογαρίθμων και εφαρμογαί αυτών. Αλγέβρας τα στοιχεία μέχρι των πρωτοβαθμίων εξισώσεων, συμπεριλαμβανομένηςκαιτηςλύσεως συστήματος πρωτοβαθμίωνεξισώσεωνμε αγνώστους ισαρίθμους προς το πλήθος των εξισώσεων. Γεωμετρία, τα στοιχεία Επίπεδο μετρίας και Στερεομετρίας. Ναυτιλία και ναυτικοί υπολογισμοί ώραι 6 Η εξ αναμετρήσεως ναυτιλία και εφαρμογή ταύτης διά προβλημάτωνκαιυπολογισμών, Κοσμογραφία και εισαγωγή εις Αστρονομικήν ναυτιλίαν" εξάσκησις εις την χρήσιν τετράντος εξάντος των ναυτικών χαρτών, εις διοπτεύσεις κτλ. Ονοματολόγιον και πρακτικαί ασκήσεις » 6 Γεωγραφία » 3 Φυσική, πολιτική και εμπορική Φυσική » 3 Στοιχεία Φυσικής, Βαρύτης, Θερμαντικόν, Οπτική Ελληνικά » 3 Αγγλικά » 6 ώραι 33 Έ τ ο ς Γ'. Μαθηματικά ώραι Σύντομος επανάληψις Αριθμητικής, Αλγέβρας και Γεωμετρίας, Τριγωνομετρία κατ' έκτασιν ευθύγραμμος και σφαιρική, εφαρμογή των λογαρίθμων επί των τριγωνομετρικών τύπων, ασκήσεις εις λύσιν προβλημάτων επί των ευθυγράμμων και σφαιρικών τριγώνων. Ναυτιλία και υπολογισμοί » Αστρονομική ναυτιλία, επανάληψις Κοσμογραφίας, άσκησις εις τον εξάντα, άσκησις εις την λύσιν προβλημάτων της Ναυτιλίας, της Αστρονομίας διά της χρήσεως των λογαριθμικών πινάκων τωναστρονομικώνεφημερίδων.Άσκησις εις την ρύθμισιν των πυξίδων. Κυβερνητική » Επανάληψιςονοματολογίου,χειρισμοί ιστιοφόρων και ατμοπλοίων, ναυτική μετεωρολογία, στοιχειώδεις γνώσεις περί ατμομηχανών και ονοματολογία κατά τα παραδεδειγμένα εν τω πολεμικώ Ναυτικώ.

6

6

4

ώραι Ελληνικά » Αγγλικά » Ναυτικόν Δίκαιον Αρχαί Δικαίου και ερμηνεία Ναυτικών εμπορικών νόμων, περί τωνεμπορικώνπλοίων, περί των Ελλήνων ναυτικών, των επ' εμπορία ναυτιλλομένων, περί ατμοπλοΐας, περί αλιείας, περί αστυνομίας, λιμένων και περί λιμενικών αρχών, υγειονομικαί διατάξεις, τελωνειακαί διατάξεις κλ. Φυσική » Ηλεκτρισμός και μαγνητισμός Γεωγραφία » Συμπλήρωσις της Φυσικής, πολιτικής και εμπορικής Γεωγραφίας. Πρακτικά μαθήματα » Σηματολόγιον, χειρισμός λέμβων κτλ.

3 3 4

3 3

6

ώραι 38 λεσις του διατάγματος τούτου. Εν Αθήναις τη 26 Οκτωβρίου 1901 Ενονόματι του Βασιλέως Το

Υπουργικόν

Συμβούλιον

Γ. Ν. ΘΕΟΤΟΚΗΣ, Α. ΡΩΜΑΝΟΣ, Α. Ν. ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ, Σ. Ε. ΣΤΑΗΣ, Ν. ΤΣΑΜΑΔΟΣ, Β. ΒΟΥΔΟΥΡΗΣ Ο

ΕΠΊ

ΤΩΝ

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΏΝ Υπουργός Σ. Ε. ΣΤΑΗΣ

ΚΛΠ.

13

ΣΥΣΤΑΣΗ ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΕΜΠΟΡΟΠΛΟΙΑΡΧΩΝ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ (Νόμος ,ΓΨΚΒ'/9 Απριλίου 1910) Κυβέρνηση Σ, ΥπουργόςΑ.

Περί Σχολής

Δραγούμη Μιαούλης

εμποροπλοιάρχων

ΝΟΜΟΣ ,ΓΨΚΒ' (ύπ' αριθ. 3722) ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α' ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Άρθρον 1. Συνιστάται εν Πειραιεί Ναυτική Σχολή, σκοπούσατηνεκπαίδευσιν ναυτικών, προωρισμένων όπως πλοιαρχώσι των εμπορικών πλοίων. Η Σχολή αύτη, καλουμένη «Σχολή των Εμποροπλοιάρχων», υπάγεται υπότηνδικαιοδοσίαν του επί των Ναυτικών Υπουργείου και συντηρείται δαπάναις του Κράτους. Άρθρον 2. Ό π ω ς εγγραφή τις εις την Σχολήν των εμποροπλοιάρχων ως μαθητής, δέον α') Να η υπήκοος "Ελλην η αλλοδαπός. β') Να υπηρέτησεν επί διετίαν τουλάχιστον επί οιουδήποτεεμπορικούη πολεμικού πλοίου. γ') Να άγη ηλικίαν ουχί κατωτέραν των δέκα εξ ετών, ουδέ ανωτέραν των τριάκοντακαι δ') Να κέκτηται απολυτήριον ελληνικού σχολείου" ή απολυτήριον εξαταξίου δημοτικού Σχολείου. απ' ευθείας προς την Διεύθυνσιν της Σχολής το πολύ μέχρι τέλους Αυγούστου εκάστου έτους. Άρθρον 3. Η διδασκαλία εν τη Σχολή των εμποροπλοιάρχων ορίζεται Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 158, τχ. Α'/3 Μαΐου 1910.

ενιαυσία μεν διά τους προτιθεμένους ν' αποκτήσωσι δίπλωμα πλοιάρχου δευτέρας τάξεως, διετής δε διά τους προτιθεμένους ν' αποκτήσωσι δίπλωμα πλοιάρχου πρώτης τάξεως. μικού ναυτικού αρμένων και πηδαλιουχίας έχοντες τουλάχιστον βαθμόν υποκελευστού και υποστάντες ευδοκίμως τας υπό του παρόντος νόμου οριζομένας εξετάσεις ενώπιον της επί τούτω επιτροπής. Η διδασκαλία, κατά το πρώτον έτος των σπουδών, είναι κοινή διά παντας τους μαθητάς της Σχολής, το δε έτος των σπουδών άρχεται εντός του πρώτου δεκαημέρου του μηνός Σεπτεμβρίου και λήγει κατά το τέλος του μηνός Μαΐου. Άρθρον 4. Τα διδασκόμενα εις την Σχολήν των εμποροπλοιάρχων μαθήματά εισι τα εξής: Πρώτον

έτος

σπουδών

1. Ελληνικά. 2. Μαθηματικά. 3. Κοσμογραφία και Ναυτιλία. 4. Ναυτικοί υπολογισμοί. 5. Ναυτικόν ονοματολόγιον, εξαρτυσμός και χειρισμός πλοίων, ιστιοποιία και μετεωρολογία. 6. Διεθνές σηματολόγιον. 7. Γεωγραφία. 8. Καθήκοντα πλοιάρχου κατά το αστικόν και δημόσιον δίκαιον. 9. Στοιχεία αλληλεθνούς δικαίου. 10. Σύνταξις ημερολογίου. 11. Γαλλικά. 12. Αγγλικά. Δεύτερον έτος σπουδών 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

Ελληνικά. Κοσμογραφία και ναυτιλία (συνέχεια). Ναυτικοί υπολογισμοί (συνέχεια). Εμπορική γεωγραφία. Ιστορία της εμπορικής ναυτιλίας και του ναυτικού εμπορίου. Εμπορική αλληλογραφία. Ατμομηχαναί και ατμολέβητες πλοίων. Στοιχεία φυσικής πειραματικής. Ναυτικόν δίκαιον. Γαλλικά. Αγγλικά.

Διά Β. Διατάγματος θέλει ορισθή λεπτομερώς ο τρόπος της διδασκαλίας τωνανωτέρωμαθημάτων, άτινα δύνανται ν' αυξηθώσι διά Β. Διατάγματος μετά παρέλευσιν δύο ετών από της λειτουργίας της Σχολής. Επίσης μετά διετίαν από της λειτουργίας της σχολής δύνανται να ορισθώσι διά Β. Διατάγματος και προσόντα προς εγγραφήν εις την Σχολήν ανώτερα των οριζομένων εν άρθρω 2ω § δ' του παρόντος νόμου.

[

]

Άρθρον 8. Κατ' έτος και εντός του μηνός Ιουνίου ενεργούνται αι ενιαύσιοι και απολυτήριοι εξετάσεις της Σχολής των εμποροπλοιάρχων. γείου εις ανώτερος μάχιμος αξιωματικός του Β. Ναυτικού, όστις προεδρεύει πασών των τριμελών εξεταστικών Επιτροπών, ων τα λοιπά δύο μέλη η Διεύθυνσις της Σχολής των εμποροπλοιάρχων ορίζει εκ του προσωπικού των καθηγητών της Σχολής δι' έκαστον μάθημα. Ίνα μαθητής της Σχολής των εμποροπλοιάρχων θεωρηθή επιτυχών διά τε τας ενιαυσίους και απολυτηρίους εξετάσεις, δέον να λάβη τα 7/10 του ανωτάτου όρου της ικανότητος εις όλα ομού τα διδαχθέντα μαθήματα και τουλάχιστον τα 7/10 εις έκαστον των εξής μαθημάτων: ναυτιλίας, ναυτικών υπολογισμών, εξαρτυσμού και χειρισμού πλοίων, καθηκόντων πλοιάρχου κατά το δημόσιον και ιδιωτικόν δίκαιον και συγγραφής ημερολογίου. ταρτισμού των εκ καθηγητών διμελών επιτροπών και ο τρόπος εν γένει της διεξαγωγής των εξετάσεων ορισθήσονται διά Β. Διατάγματος. Άρθρον 9. Οι επιτυχώς αποφοιτώντες εξ οιασδήποτε τάξεως της Σχολής των εμποροπλοιάρχων ναυτικοί δύνανται να ναυτολογώνται ως ανθυποπλοίαρχοι, ως λογισταί ή ως ναύκληροι επί οιουδήποτε εμπορικού πλοίου συμφώνως προς τας διατάξεις των κειμένων νόμων, λογίζονται δε και ως κυβερνήται α' τάξεως, συμφώνως προς τας διατάξεις του περί κυβερνητών και πλοιάρχων των ελληνικών εμπορικών πλοίων νόμου, δυνάμενοι να διευθύνωσι πλοία μέχρις 100 κόρων καθαράς χωρητικότητος. Ουδείς όμως δύναται να ναυτολογηθή ως πρώτος η δεύτερος πλοίαρχος, εάν δεν κέκτηται πενταετή τουλάχιστον πραγματικήν κατά θάλασσαν υπηρεσίαν εξαγομένην εκ των Μητρώων τουΝαυτικούΑπομαχικούΤαμείου η εξ επισήμων εγγράφων ξένης αρχής καιδενέχεισυμπεπληρωμένον το 21ον έτος της ηλικίας του.

[

]

Άρθρον 14. Ο νόμος ΑΛΘ' «περί συστάσεως εμπορικών ναυτικών σχολών» της 16 Ιουλίου 1882 και πάσα διάταξις αντιβαίνουσα εις τον παρόντα νόμον καταργείται.

Άρθρον 15. Διά Β. Διατάγματος κανονισθήσεται λεπτομερώς ο τρόπος της εκτελέσεως του παρόντος νόμου, ο οργανισμός της Σχολής των εμποροπλοιάρχων και ο χρόνος της ενάρξεως της Ισχύος του παρόντος νόμου. Ο παρών νόμος, ψηφισθείς υπό της Βουλής και παρ' Η μ ώ ν κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν

Κερκύρα τη 9

Απριλίου

1910

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο επί των Ναυτικών

Υπουργός

ΑΝΔΡ. MIAOΥΛΗΣ

14

ΙΔΡΥΣΗ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΘΗΛΕΩΝ (Β. Διάταγμα/8 Σεπτεμβρίου 1914) Κυβέρνηση Υπουργός

Ελ. Βενιζέλου I. Τσιριμώκος

Περί χορηγίας αδείας εις την Φιλεκπαιδευτικήν Εταιρείαν ιδρύσεως αστικών σχολείων θηλέων ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τας κειμένας διατάξεις περί της εν Αθήναις Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, προτάσει του Ημετέρου Υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως λαβόντος υπ' όψιν γνωμοδότησιν του εκπαιδευτικού συμβουλίου, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν τάδε: Άρθρον 1. Επιτρέπεται εις την εν Αθήναις Φιλεκπαιδευτικήν Εταιρείαν να ιδρύη εν τω Κράτει αστικά σχολεία θηλέων. Σκοπός των αστικών τούτων σχολείων θηλέων είνε η συμπλήρωσις της μορφώσεως των εκ των πλήρων δημοτικών σχολείων αποφοιτώντων θηλέων.

εκπαιδεύσεως. Ο Υπουργός των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως ενασκεί την επί των αστικών τούτων σχολείων θηλέων εποπτείαν διά του εκπαιδευτικού συμβουλίου και των οικείων γενικών επιθεωρητών. Άρθρον 2. Προς ίδρυσιν αστικών σχολείων θηλέων η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία υποβάλλει εις το Υπουργείον των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως αίτησιν, εν η αναφέρει τα μέρη ένθα προτίθεται να ιδρύση τοιαύτα σχολεία και ορίζει τα υπό εκάστης μαθήτριας πληρωτέα δ δακτρα. Αύξησις των εγκριθέντων διδάκτρων άνευ αδείας του Υπουργού των Ε κ κλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως, δεν επιτρέπεται. Η ίδρυσις των αστικών σχολείων θηλέων γίνεται μετά γνωμοδότησιν

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 255, τ . Α'/11 Σεπτεμβρίου 1914.

τουεκπαιδευτικούσυμβουλίου διά πράξεως υπουργικής, δημοσιευομένηςεντη εφημερίδι της Κυβερνήσεως. Άρθρον 3. Τα αστικά σχολεία θηλέων έχουσι τρεις τάξεις ενιαυσίους. Εγγράφονται εις μεν την πρώτην, την κατωτάτην, αι κεκτημέναι απολυτήριον της έκτης τάξεως του πλήρους δημοτικού σχολείου των θηλέων ή ενδεικτικόν προαγωγής εκ της δευτέρας τάξεως των ελληνικών σχολείων, εις δετηνδευτέραν αι προαγόμεναι εκ της πρώτης τάξεως ή της εβδομης των νυν λειτουργούντων ανωτέρων παρθεναγωγείων και αι φέρουσαιαπολυτήριοντου ελληνικού σχολείου και εις την τρίτην αι εκ της δευτέρας τάξεως των ασ σχολείων θηλέων προαγόμεναι ή εκ της ογδόης των νυν λειτουργούντων ανωτέρων παρθεναγωγείων. Εάναιεγγραφείσαιμαθήτριαι τάξεώς τινος των αστικών σχολείων θηλέων υπερβαίνουσι τας 50, η τάξις αύτη διαιρείται εις τμήματα. ωμα της μετ' ευδόκιμον εισιτήριον δοκιμασίαν κατατάξεως εις την πρώτην τάξιν του διδασκαλείου των θηλέων η του διδασκαλείου των νηπιαγωγών ή άλλης επαγγελματικής σχολής. τριών, ως και τα του προγράμματος της διδασκαλίας αυτών κανονισθήσονται διά πράξεως του Υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως μετά γνωμοδότησιν του εκπαιδευτικού συμβουλίου. Άρθρον 4. Μαθήματα διδασκόμενα εν τοις αστικοίς σχολείοις θηλέων είνε τα εξής: 1) Θρησκευτικά, 2) Νέα και αρχαία ελληνική γλώσσα, 3) Γαλλική γλώσσα, 4) Ιστορία, 5) Γεωγραφία, 6) Πρακτική αριθμητική μετά λογιστικής και καταστιχογραφίας, 7) Πρακτική γεωμετρία, 8) Φυσική ιστορία, φυσική και χημεία μετ' εφορμογών εις την γεωργίαν, τοεμπόριονκαιτηνβιομηχανίαν, 9) Οικιακή οικονομία και οικιακά έργα, 10) Οικιακή παιδαγωγική, 11) Υγιεινή και νοσηλευτική, 12) Χειροτεχνίαι, 13) Καλλιγραφία και ιχνογραφία, 14) Μουσική, και 15) Γυμναστική και ελληνικοί χοροί.

[..................................]

Άρθρον 6. Υπό τους ανωτέρω όρους επιτρέπεται και εις δήμους και κοινότητας να ιδρύωσιν αστικά σχολεία θηλέων. ιδρύσεως τοιούτων σχολείων αιτήσεις των, οφείλουσι προς τοις άλλοις να κατονομάζωσι και τους προς συντήρησιν αυτών διατιθεμένους πόρους. Άρθρον 7. των μέχρι τούδε λειτουργούντων ανωτέρων παρθεναγωγείων αιμενδύο ανώτεραι τάξεις καταργούνται, αι δε εξ κατώτεραι διατηρούνται, αποτελούσαι πλήρες δημοτικόν σχολείον. Άρθρον 8. Πάσα άλλη διάταξις, αντικειμένη, εις τας του παρόντος διατάγματος, καταργείται. λεσις του διατάγματος τούτου. Εν Αθήναις τη 8 Σεπτεμβρίου 1914 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β. Ο

επί

των

Εκκλησιαστικών

κλπ. Υπουργός I. Δ. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ

15 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΘΗΛΕΩΝ (Απόφαση 34514/15 Νοεμβρίου 1914) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου ΥπουργόςI. Τσιριμώκος Αριθ. 34514

Περί προγράμματος των αστικών σχολείων θηλέων Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΛΠ.

Έχοντες υπ' όψει τα άρθρα 3 § 5 και 4 του Β. διατάγματος της 8 Σεπτεμβρίου 1914 «περί χορηγείας αδείας εις την Φιλεκπαιδευτικήν Εταιρείαν ιδρύσεωςαστικώνσχολείων θηλέων», και το άρθρον 3 § 2 του νόμου 240 της 16 Απριλίου 1914 «περί διοικήσεως της δημοτικής και μέσης εκπαιδεύσεως», κανονίζομεν το πρόγραμμα των εν τοις αστικοίς σχολείοις θηλέων διδακτέων μαθημάτων από του σχολικού έτους 1914-1915 ως εξής: ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ

Α' Τάξις πών του ιερού Ευαγγελίου. Ερμηνεία και απομνημόνευσις τροπαρίων και δεσποτικών και Θεομητορικών εορτών ώραι 2. Β' Τάξις βεία και χριστιανικω ζήλω γυναίκες. Ανάγνωσις και ερμηνεία σχετικών περικοπών εκ των πράξεων των Αποστόλων. Ερμηνεία και απομνημόνευσις τροπαρίων των αγίων και μαρτύρων ώραι 2. Γ

Τάξις

Εκ της Χριστιανικής ηθικής τα προς τον Θεόν και τον πλησίον καθήκοντα. Ο κατά Χριστόν οικογενειακός βίος και ανάγνωσις και ερμηνεία σχετικών περικοπών εκ των επιστολών του Παύλου. Τα κυριώτατατηςκατηχήσεως

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 333, τχ. Α'/17 Νοεμβρίου 1914.

σεως. Εκ της λειτουργικής τα σπουδαιότερα και ιδία ερμηνεία της Ιεράς λειτουργίας ώραι 2 ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Α' Τάξις, ώραι 8 1) Αρχαία ελληνικά, α') Εκ της βιβλιοθήκης του Απολλοδώρου κατ' εκλογήν, β') Λουκιανού ενύπνιον, γ') Ξενοφώντος Κύρου Ανάβασις κατ' εκλογήν (εκ της καθόδου των μυρίων ιδία). 2) Νέα ελληνικά. Εκ του διά την γ' τάξιν των ελλην. σχολείων εγκεκριμένου βιβλίου. Ανάγνωσις κατ' οίκον ποιημάτων και λογογραφημάτων νεωτέρων Ελλήνων, εξελεγχομένη καθ' εβδομάδα υπό του διδάσκοντοςεντη παραδόσει. 3) Συνθέσεις (μία καθ' εβδομάδα). Σύντομοι περιγραφαί αντικειμένων και γεγονότων εξ αμέσου αντιλήψεως. Β' Τάξις, ώραι 8

1) Αρχαία ελληνικά. Ξενοφώντος απομνημονεύματα. Εκ της Κύρου Παιδείας κατ' εκλογήν μέρη κατάλληλα διά μαθήτριας. Ομοίως εκ των ηθικών του Πλουτάρχου Γυναικών αρεταί. Λακαινών αποφθέγματα κλπ. 2) Νέα ελληνικά. Εκ του Αναγνωστικού βιβλίου του εγκεκριμένου διά την Α' τάξιν του γυμνασίου. Ανάγνωσις κατ' οίκον κλπ. όπως και εν τάξει. 3) Συνθέσεις (μία καθ' εβδομάδα). α') Διηγήματα των οποίων η υπόθεσις λαμβάνεται εκ ποιημάτων, αναγινωσκομένων εν τω σχολείω εξ εικόνων η μετά προφοράν των κυρίων σημείων υπό του διδασκάλου, β') περιγ μακρότεραι και συνθετώτεραι σκηνών του βίου εκδρομών, πανηγύρεων, γεγονότων οικογενειακών και κοινωνικών, γ') επιστολαί. Γ ' Τάξις, ώραι 8

1) Αρχαία ελληνικά. Εκ των παραλλήλων βίων του Πλουτάρχου Δίων. Κοριολανός, Άγις και Κλεομένης κλπ. και του Οικονομικού του Ξενοφώντος. 2) Νέα ελληνικά. Εκ του διά την Β' τάξιν των γυμνασίων εγκεκριμένου αναγνωστικού βιβλίου, προς δε ανάγνωσις νεοελληνικού δράματος η αρχαίου ελληνικούηξένου εν δοκίμω μεταφράσει. Κατ' οίκον ανάγνωσις κλπ. όπως και εν ταις προηγουμέναις τάξεσιν. 3) Συνθέσεις (μία καθ' εβδομάδα). α') Διηγήματα ως εν τη Β' τάξει, αλλάσυνθετώτερα. β') Περιγραφαί αντικειμένων συνθετωτέρων (εικόνων, έργων αρχιτεκτονικής, πλαστικής κλπ.). Τα αυτά θέματα και υπό μορφήν επιστολών.

γ') Περιλήψεις αναγνωσθέντων κειμένων. δ') Κοινωνικά έγγραφα. ΙΣΤΟΡΙΑ

Α' Τάξις, ώραι 8 Ιστορία της αρχαίας Ελλάδος εξαιρομένων ιδία των διαφόρων στοιχείων του πολιτισμού αυτής (οικογενειακού βίου, θρησκείας, ηθικών ιδεών, επιστημών, καλών τεχνών, πολιτικής καταστάσεως) και του δημοσίου βίου εν Ελλάδι κατά τας διαφόρους περιόδους, ήτοι την ηρωϊκήν, την των μεγάλων νομοθετών, την των Μηδικών πολέμων, την του Περικλέους και την Μακεδονικήν. Η θέσις της γυναικός εν ταις αρχαίαις Ελληνικαίς κοινωνίαις. Β' Τάξις, ώραι 2 Ιστορία του Βυζαντιακού Ελληνισμού μετά συντόμου προεισαγωγής εκτηςΡωμαϊκής ιστορίας, εξαιρομένων ιδία των διαφόρων στοιχείων του πολιτισμού αυτού, ως και εν τη Α' τάξει. Γ ' τάξις, ώραι 2 Ιστορία της Ελλάδος από της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Τούρκων, μέχρι των ημερών ημών, μετά των κυριωτάτων γεγονότων της Παγκοσμίου ιστορίας των νέων και νεωτάτων χρόνων. Εξέτασις ως και εν τη Α' και Β' τάξει. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

Α' Τάξις, ώραι 2 Γεωγραφία της Ελλάδος εξεταζομένης κατά την φυσικήν αυτής διαίρεσιν και τας αιτιώδεις σχέσεις των γεωγραφικών στοιχείων. Β' Τάξις, ώραι 2 Γεωγραφία της λοιπής Ευρώπης και των περί την Μεσόγειον χωρών των άλλων Ηπείρων, εξεταζομένης εκάστης χώρας ως και εν τη Α' τάξει. Γ ' Τάξις, ώραι 2 Γεωγραφία των λοιπών Ηπείρων, εξεταζομένης εκάστης χώραςωςκαι εν ταις προηγουμέναις τάξεσιν. ΦΥΣΙΚΟΪΣΤΟΡΙΚΑ

Α' Τάξις, ώραι 2 Ζωολογία, Φυσιολογία και Στοιχεία Γεωπονίας. Τα κατοικίδια ζώα της

Ελλάδος. Αι σχετικαί στοιχειώδεις ζωοτεχνικαί γνώσεις. Τα σπουδαιότατα καλλωπιστικά φυτά και τα καλλιεργούμενα εν τω τόπω λάχανα μετά των σχετικών γνώσεων ανθοκομίας και λαχανοκομίας. Β' Τάξις, ώραι 2 Ζωολογία, Φυτολογία και Στοιχεία Γεωπονίας. Τα σπουδαιότατα των εν Ελλάδι ζώων και οπωροφόρων δένδρων. Στοιχειώδεις γνώσεις ζωοτεχνίας, δενδροκομίας και οπωροκομίας. Δάση της Ελλάδος. Χρησιμότης αυτών. Δασικά προϊόντα. Γ ' Τάξις, ώραι 2 Ανθρωπολογία. Υγιεινή και νοσηλευτική. ΦΥΣΙΚΑ

Α' Τάξις, ώραι 2 Χημεία και Ορυκτολογία. Τα σπουδαιότατα των χημικών φαινομένων εν σχέσει προς τον βίον των ζώων και των φυτών και τας καθημερινάς ανάγκας της ζωής του ανθρώπου. Τα σπουδαιότατα ορυκτά. Β' Τάξις, ώραι 2 Φυσική πειραματική. Τα σπουδαιότατα εκ του Θερμαντικού, της Μετεωρολογίας, της Αεροστατικής και Υδροστατικής και της Μηχανικής. Γ ' Τάξις, ώρα 1 Φυσική πειραματική. Τα σπουδαιότατα εκ της ακουστικής, της οπτικής, του μαγνητισμού και του ηλεκτρισμού. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ

Α' Τάξις, ώραι 3 Α'. Αριθμητική. Ακέραιοι, δεκαδικοί και κλασματικοί αριθμοί. Μέθοδος διά της αναγωγής εις την μονάδα. Ασκήσεις εις την από μνήμης και την γραπτήν λύσιν σχετικών προβλημάτων. Β'. Γεωμετρία. Ευθύγραμμα σχήματα· Στοιχειώδεις ιδιότητες αυτών συναγόμενα εποπτικώς. Περί κύκλου εν γένει. Β' Τάξις, ώραι 3 Α') Αριθμητική. Τα περ! μέτρων και σταθμών. Συμμιγείς αριθμοί. Ποσά κατ' ευθείαν και αντιστρόφως ανάλογα. Αναλογίαι. Απλή και σύνθετος μέθοδος των τριών. Προβλήματα ποσοστών απλού τόκου και υφαιρέσεως. Ασκήσεις.

Β'. Γεωμετρία. Γεωμετρικά προβλήματα κατασκευής διά του κανόνος, του γνώμονος και του διαβήτου. Γεωμετρικά σώματα (πρίσματα, πυραμίδες, κύλινδρος, κώνος, σφαίρα). Διακριτικά γνωρίσματα αυτών. Κατασκευή στερεών διά χαρτονιού. Γ ' Τάξις, ώραι 3 Α'. Αριθμητική. Προβλήματα μερισμού εις μέρη ανάλογα και εταιρείας. Προβλήματα μείξεως και μέσου όρου. Περί δυνάμεων και τετραγωνικής ρίζης. Ασκήσεις συνθέτων προβλημάτων εξ όλων των κεφ. της αριθμητικής. Στοιχεία λογιστικής. Β'. Γεωμετρία. Όμοια και κανονικά ευθύγραμμα σχήματα. Μέτρησις των επιπέδων σχημάτων και των στερεών. Αριθμητικαί εφαρμογαί και ασκήσεις. Σημ. Η Γεωμετρία διδάσκεται εν απάσαις ταις τάξεσιν από του Φεβρουαρίου ανά 2 ώρας καθ' εβδομάδα. ΟΙΚΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΙΑΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ

Γ ' Τάξις, ώραι 2

1) Οικιακή οικονομία. Η κατοικία. Αερισμός, φωτισμός, θέρμανσις, επίπλωσις, καθαρισμός παραθύρων, λυχνιών, ταπήτων, επίπλων, σκευών (ξύλινων, αργυρών, χάλκινων, δερματίνων). Η ενδυμασία. Ενδύματα βαμβακερά, λινά, μάλλινα, μεταξωτά. Πλύσις βαμβακερών, λινών, μάλλινων, μεταξωτών και δαντελλών. Καθαρισμός κηλίδων. Βαφή ενδυμάτων. Καθαρισμός κτενίων, ψηκτρών, σαρώθρων. Σιδέρωμα. Κολλάρισμα. Επιδιόρθωσις φορεμάτων. Αι τροφαί. Είδη τροφών. Παρασκευή εδεσμάτων. Διατήρησις τροφίμων και εδεσμάτων . 2) Οικιακή παιδαγωγική. Έννοια και σκοπός της οικιακής αγωγής. Σωμωτική αγωγή. Τροφή, ενδυμασία, λουτρόν, κίνησις, ύπνος, θέρμανσις. Πνευματική αγωγή εν τη οικογένεια. Ηθική, θρησκευτική και καλαισθητική αγωγή. Τα μέσα της οικιακής αγωγής, πλεονεκτήματα της κατ' οίκον αγωγής. ΙΧΝΟΓΡΑΦΙΑ

Α' Τάξις, ώραι 2 Ιχνογράφησιςεκτουφυσικού. Β' Τάξις, ώραι 2 Ιχνογράφησις εκ του φυσικού και κρητιδογραφία. Γ ' Τάξις, ώραι 2 Ιχνογράφησις ως και εν τη Β' τάξει. Υδατογραφία.

ΚΑΛΛΙΓΡΑΦΙΑ

Α' Τάξις, ώρα 1 ταχυγραφική καλλιγραφία. ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΑ

Α' Τάξις, ώραι 3

Εργασίαι βελόνης επί χάρτου διά χρωματιστού νήματος. Χαρτοπλ κή, ψαθοπλεκτική και πηλοπλαστική. Ραπτική, ασπρόρρουχα. Κέντημα λευκόν προς στολισμόν ασπρορρούχων. Β' Τάξις, ώραι 3 Πηλοπλαστική, χαρτοτεχνία, κοπτική, ραπτική, ποικιλτική. Γ ' Τάξις, ώραι 3 Πυροτεχνία, κοπτική και ραπτική ασπρορρούχων και εξωτερικών ενδυμάτων. Επιδιόρθωσις φορεμάτων (μαντάρισμα και εμβάλωμα). ΩΔΙΚΗ

Ανά 3 ώρας καθ' εβδομάδα εις εκάστην τάξιν. ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ

Ανά 3 ώρας καθ' εβδομάδα εις εκάστην τάξιν, ελληνικοί χοροί. ΓΑΛΛΙΚΑ

Α' Τάξις, ώραι 2

Ανάγνωσιςκαιερμηνείακατά την άμεσον εποπτικήν διδασκαλίαν φράσεων, απλών περιγραφών και αφηγήσεων αναφερομένων κατ' αρχάς μεν εις τα σχολικά όργανα και σκεύη και τα ενδύματα, τα μέρη της οικίας και τα τοιαύτα, είτα δε εις τον βίον εν γένει των μαθητριών και την περιβάλλουσαν αυτάς φύσιν και εις την εικόνα της πόλεως του Χέλτσελ και ποιημάτωνεκτου εγκεκριμένου γαλλικού αναγνωσματαρίου. Απομνημόνευσις της σημασίας και ορθογραφίας των εν εκάστω μαθήματι απαντωσών και δι' αμέσου εποπτείας προδιδαχθεισών νέων λέξεων και συχνή επανάληψις αυτών διά καταλλήλων φράσεων. Εμπέδωσις του εκάστοτε διδασκομένου μέρους εκ του αναγνωσματαρίου διά καταλλήλων ερωτήσεων, γραφή κατ' οίκον της εν αυτώ οριζομένης σχετικής ασκήσεως και διόρθωσις αυτής επί του πίνακος εν τω σχολείω. Διδασκαλία

λία των εκάστοτε εν τω αναγνωστικώ παρατιθεμένων γραμματικών κανόνων μετά στοιχειώδους γραμματικής αναλύσεως του ερμηνευθέντος τεμαχίου. Ορθογραφικαί ασκήσεις: αντιγραφή κειμένου κατ' οίκον και γραφή καθ' υπαγόρευσινεντω σχολείω. Ά π α ξ της εβδομάδος σύντομον γραπτόν εν τω σχολείω επί των τετραδίων των οικείων ασκήσεων γύμνασμα, αναφερόμενον εις την κατά την εβδομάδα διδαχθείσαν υλην. Αντ' αυτού άπαξ του μηνός επί μίαν ώραν γραπτή εν τω σχολείω ωσαύτως μετάφρασις προτάσεων εκ του ελληνικού εις το γαλλικόν και τανάπαλιν, εκλεγομένων εκ της κατά τον μήνα διδαχθείσης ύλης. Β' Τάξις, ώραι 5

Ανάγνωσις και ερμηνεία τεμαχίων εκ Γαλλικής Χρηστομάθειας ποικιλωτάτου περιεχομένου μεθ' ερμηνευτικών σημειώσεων εν τω τέλει του βιβλίου. Επεξεργασία προς εμπέδωσιν του εκάστοτε ερμηνευομένου κειμένου διά καταλλήλων ερωτήσεων του διδάσκοντος και απομνημόνευσις της τε σημασίας και ορθογραφίας των εν εκάστω μαθήματι απαντωσών λέξεων νέων και νευθέντων ποιημάτων. Ορθογραφικαί ασκήσεις. Αντιγραφή κειμένου κατ' οίκον και γραφή καθ' υπαγόρευσιν εν τω σχολείω ώρα 1. Γραμματικής της Γαλλικής γλώσσης συστηματική διδασκαλία απ' αρχής μέχρι των αντωνυμιών μετ' ανελλιπούς εκτελέσεως των περιεχομένων εν εκάστω μαθήματι θεμάτων ώρα 1. Εποπτική διδασκαλία της εικόνος του έαρος εκ της εγκεκριμένης μεθόδου και εκτέλεσις των εν τω σχετικώ κεφαλαίω γυμνασμάτωνπροςάσκησινειςτοδιαλέγεσθαι και γράφειν γαλλιστί ώρα 1. Δις του μηνός γραπτή εργασία γινομένη κατά τινα των ωρών της διδασκαλίας των Γαλλικών εν τη τάξει και αναφερομένη είτε εις το διδασκόμενον μέρος της γραμματικής, είτε εις την ερμηνείαν είτε εις την μέθοδον. Αντί του γυμνάσματος τούτου κατά διμηνίαν επί μίαν ώραν γραπτή εν τω σχολείω μετάφρασις προτάσεων συμμέτρων προς τας δυνάμεις των μαθητώναναφερομένωνδεειςτηνκατά τον χρόνον τούτον διδαχθείσαν ύλην, κατ οίκον εξελεγχομένη και βαθμολογουμένη υπό του διδάσκοντος. Γ ' Τάξις, ώραι 5 Ανάγνωσις και ερμηνεία τεμαχίων εκ Γαλλικής Χρηστομαθείας, ποικίλου περιεχομένου μεθ' ερμηνευτικών σημειώσεων εν τω τέλει του βιβλίου. Επεξεργασία προς εμπέδωσιν του εκάστοτε ερμηνευομένου κειμένου. Απομνημόνευσις λέξεων, φράσεων και ποιημάτων και ορθογραφικαί ασκήσεις, ωςεντηπροηγουμένη τάξει ώρα 1.

Γραμματικής της Γαλλικής γλώσσης,αιαντωνυμίαι,ταομαλάκαιανώμαλα ρήματα, μετ' ανελλιπούς εκτελέσεως των εν εκάστω μαθήματι περιεχομένων ασκήσεων ώρα 1. Εποπτική διδασκον. των εικόνων του Φθινοπώρου, του χειμώνος και θέρους εκ της εγκεκριμένης γαλλικής μεθόδου μετ'ανελλιπούςεκτελέσεωςτων περιεχομένων γυμνασμάτων ώρα 1. Ά π α ξ του μηνός γραπτή εν τω σχολείω, ως εν τη προηγουμένη τάξει Σημ. Ο διδάσκων οφείλει εν ταις δυσίν ανωτέραις τάξεσι κατά την διδασκαλίαν να ποιήται χρήσιν της Γαλλικής γλώσσης. Ωρολόγιον 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14)

πρόγραμμα Αστικού σχολείου θηλέων

Θρησκευτικά Ελληνικά Ιστορία Γεωμετρία Φυσικοϊστορικά. Ανθρωπολογία και Υγιεινή Χημεία και Φυσική Μαθηματικά Οικιακή οικονομία και Οικιακή παιδαγωγική Ιχνογραφία Καλλιγραφία Χειροτεχνία Ωδική Γυμναστική Γαλλικά

Α' 2 8 2 2 2 2 3 2 1 3 3 3 5 38

Β' Γ' 2 2 9 8 2 2 2 2 2 2 2 1 3 3 2 2 2 3 3 3 5

38 38

Εν Αθήναις τη 15 Νοεμβρίου 1914 Ο

Υπουργός I. Δ. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ

3 3 3 5

16

ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΩΡΑΡΙΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 1917-1918 (Β. Διάταγμα/25 Δεκεμβρίου 1917) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου ΥπουργόςΔ. Δίγκας

[Βλ. το κείμενο του διατάγματος στο Α103].

17

Η ΑΒΕΡΩΦΕΙΟΣ ΜΕΣΗ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ (Νόμος 1278/10 Απριλίου 1918) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Ε. Ρέπουλης

Περί της εν Λαρίση Αβερωφείου μέσης Γεωργικής

Σχολής

ΝΟΜΟΣ 1278 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν: Άρθρον 1. Η παρά την Λάρισαν εις το δημόσιον κτήμα Ακ-Σεράϊ ιδρυθείσα «Αβερώφειος Γεωργική σχολή», διά κληροδοτήματος του Γεωργίου Αβέρωφ, σκοπεί την πρακτικήν διά το γεωργικόν επάγγελμα και την συναπαιτουμένην δι' αυτήν θεωρητικήν μόρφωσιν.

[

]

Άρθρον 5. Τρεις το πολύ κατ' έτος εκ των αποφοιτώντων της σχολής, πρώτωνκατά σειράν ευδοκιμήσεως, μαθητών δύνανται ν' αποστέλλωνται δαπάναις του Υπουργείου ως υπότροφοι εις ανωτέραν ειδικήν σχολήν ή ειδικόν γεωργικόν ίδρυμα της Εσπερίας προς σπουδήν ειδικού κλάδου της γεωργίας επί χρόνον μέχρι τριών ετών, λαμβάνοντες μέχρι δραχ. 250 μηνιαίως ως τροφεία και ανά δραχμάς 300 δι' έξοδα μεταβάσεωςκαιεπανόδου,ωςκαιτα οδοιπορικά αυτών διά μετακινήσεις εις την χώραν των σπουδών, γινομένας εγκρίσει του Υπουργείου. Οι αποστελλόμενοι δέον να γνωρίζουνεπαρκώςτην γλώσσαν της χώρας, εις ην αποστέλλονται, δοκιμαζόμενοι εις τούτο. Επιστρέφοντες και διοριζόμενοι εις δημοσίανυπηρεσίαν,υπέχουντας κατά το άρθρον 8 του νόμου 246 της 20 Απριλίου 1914 «περί αποστολής υποτρόφωνπροςσπουδήν της γεωπονίας» υποχρεώσεις και ποινικάς ευθύνας.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 82, τχ. Α'/16 Απριλίου 1918.

Άρθρον 6. Οι καλούμενοι κατά την διάρκειαν των σπουδών των μαθηταί εις τας τάξεις του στρατού ως κληρωτοί τυγχάνουν αναβολής κατατάξεως, πληνενώρα πολέμου. Άρθρον 7. Διά Β. Διαταγμάτων, εκδιδομένων μετά σύμφωνον γνωμοδότησιν του γνωμοδοτικού συμβουλίου της Γεωργίας κανονίζονται αι διατάξεις περί των προσόντων και τρόπου εισαγωγής μαθητών, περίτωνεξετάσεωνκαι διαγωνισμών, περί της διαρκείας των σπουδών, το πολύ τριετούς, περί των ακροατών, εσωτερικών η εξωτερικών μαθητών, περί της πειθαρχικής εξουσίας επ' αυτών και του κατωτέρου προσωπικού, περί των ετησίων τροφείων και του καθορισμού αυτών μέχρις 800 δραχμών εις δύο εξαμηνιαίας δόσεις κατά μαθητήν, περί των καθηκόντων του διδακτικού Συμβουλίου, του προσωπικού καιτωνδιδασκομένων, περί των μαθημάτων, της πρακτικήςασκήσεως,των μαθητών, εκδρομών, περί του προϋπολογισμού, απολογισμού και λογιστικής της σχολής, περί της αποστολής των υποτρόφων, διορισμού αυτών μετά την εκπαίδευσίν των και των υποχρεώσεων αυτών, και τέλος πάσα άλλη διάταξις, αναγκαία διά την λειτουργίαν της σχολής. Άρθρον 8. Καταργούνται οι περί της Αβερωφείου πρακτικής γεωργικής σχολής νόμοι , Γ ^ Α ' της 12 Αυγούστου 1911, πλην του άρθρου 1 αυτού, και ,ΔΡΟΑ' της 8 Απριλίου 1913. Μέχρι δημοσιεύσεως των εκτελεστικών του παρόντος νόμου Β. Διαταγμάτων δι' ωρισμένα θέματα, Ισχύουν αι μέχρι τούδε διατάξεις, αι διέπουσαι τα θέματα ταύτα. Ο παρών νόμος, ψηφισθείς υπό της Βουλής και παρ' Η μ ώ ν σήμερον κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν

Ο

Αθήναις

επί

τη

της

10 Απριλίου 1918

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Γεωργίας Υπουργός EMM. ΡΕΠΟΥΛΗΣ

18

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΒΕΡΩΦΕΙΟΥ ΜΕΣΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ (Β. Διάταγμα/23 Αυγούστου 1918) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου ΥπουργόςΑ. Μιχαλακόπουλος

Περί κατατάξεως σπουδών και καθηκόντων των μαθητών της Αβερωφείου Μέσης Γεωργικής Σχολής Λαρίσης ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το άρθρον 7 του νόμου υπ' αριθ. 1278 του 1918 «περί τηςενΛαρίση Αβερωφείου Μέσης Γεωργικής Σχολής», προτάσει του Η μ ε τέρου επί της Γεωργίας Υπουργού, μετά σύμφωνον γνωμοδότησιν του παρά τωαυτώΥπουργείω Γεωργικού Συμβουλίου, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Διάρκεια των σπουδών

Άρθρον 1. 1. Η διάρκεια των σπουδών εις την Αβερώφειον Μέσην Γεωργικήν Σχολήν ορίζεται τριετής, κατά το τελευταίον όμωςεξάμηνοντου γ' έτους γίνεται μόνον πρακτική εν τη γεωργία εξάσκησις. 2. Το μεν 1ον εξάμηνον εκάστου έτους άρχεται την 15 Σεπτεμβρίου και λήγει την 30 Ιανουαρίου του επομένου έτους, το δε δεύτερον την 1 Φεβρουαρίου και λήγει την 30 Ιουνίου του αυτού έτους. 3. Κατά τας θερινάς διακοπάς των μαθημάτων εξακολουθώσιν αι πρακτικαί ασκήσεις μη παρεχομένης υπό της Διευθύνσεως αδείας εις τους μαθητάς ειμή εις τους της α' τάξεως εκ περιτροπής και εις το ήμισυ του ολικού αριθμού αυτών εκάστοτε. Περί κατατάξεως των μαθητών Άρθρον 2. 1. Εις την Σχολήν γίνονται δεκτοί εσωτερικοί και εξωτερικοί μαθηταί.

Αναδημοσιεύεται από την Ε τ Κ , αρ. 190, -χ. Α΄/31 Αυγούστου 1918.

2. Ο αριθμός των εισακτέων κατ' έτος εσωτερικών μαθητών ορίζεται κατόπιν προτάσεως του Διευθυντού της Σχολής διά προκηρύξεως του Υπουργού της Γεωργίας, δημοσιευομένης διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και τουημερησίουτύπου εντός του μηνός Ιουλίου εκάστου έτους. Οι υποψήφ εσωτερικοί μαθηταί πρέπει να υποβάλωσιν εις το επί της Γεωργίας Υπουργείον μέχρι 15 Αυγούστου: α') Αίτησιν εν η αναγράφεται η κατοικία και η διεύθυνσις του αιτούντος. β') Ενδεικτικόν της σπουδής των, ήτοι απολυτήριον Δημοσίου Ελληνικού σχολείου με βαθμόν τουλάχιστον καλώς (6) και διαγωγήν κοσμίαν. γ') Πιστοποιητικόν γεννήσεως εκ του μητρώουτωναρρένων,εξουνα εμφαίνηται ότι κατά την 15 Σεπτεμβρίου του έτους της εισαγωγής των εις την Σχολήν θα έχωσι συμπληρώσει το 14ονέτοςτηςηλικίας,μηυπερβήδε το 18ον. Οι εκ της αλλοδαπής υποβάλλουσι πιστοποιητικόν της Προξε αρχής ή του ιερέως της κοινότητος. 3. Ο αριθμός των εισακτέων κατ' έτος εξωτερικών μαθητών ορίζεται κατά τα ανωτέρω, επίσης διά προκηρύξεως εντός του μηνός Αυγούστου. Σεπτεμβρίου τα αυτά ως και οι εσωτερικοί πιστοποιητικά. Η ηλικία όμως τούτων δέον κατά την 15 Σ/βρίου του έτους της εισαγωγής να είνε ανωτέρα των 18 ετών και κατωτέρα του 23ου. 4. Εάν ο αριθμός των εχόντων τα ανωτέρω προσόνταυπερβαίνητον αριθμόντωνορισθεισώνθέσεων, καταρτίζεται πίναξ αναλόγως του βαθμού, ον κέκτηται έκαστος εις το απολυτήριον του Ελληνικού σχολείου, μη λαμβανομένου υπ' όψει τυχόν παρουσιασθησομένου ενδεικτικού ανωτέρων σπουδών. 5. Μεταξύ πλειόνων εχόντων τον αυτόν βαθμόν προτιμώνται οι παρουσιάζοντες ενδεικτικόν δημοτικού η ελληνικού σχολείου εδρεύοντος εις αγροτικήν κοινότητα, όντες δε τέκνα γονέων ασκούντων το επάγγελμα του γεωργού. 6. Επί τη βάσει του ως άνω πίνακος καλούνται διά πράξεως του Υπουργού και εντός προθεσμίας οριζομένης εν αυτή όπωςεμφανισθώσινενώπιοντου διευθυντού της σχολής υποψήφιοι ισάριθμοι προς τους εν τη προκηρύξει οριζομένους εισακτέους δι' εκάστην κατηγορίαν (εσωτερικούς και εξωτερικούς). 7. Οι προσελθόντες υποβάλλονται προ της εγγραφής των εις ιατρικήν εξέτασιν υπό του ιατρού της Σχολής, εάν είναι υγιείς και σωματικώς ικανοί διά γεωργικάς εργασίας, οι δ' εκ τούτων κρινόμενοι ως ακατάλληλοι εξετάζονται υπό επιτροπής αποτελουμένης εκ του διευθυντού της σχολής και δύο ιατρών της Λαρίσης, ων εις ο της Σχολής. της επιτροπής ταύτης η απόφασις είναι τελεσίδικος περί της αποδοχής η μη αυτών. 8. Προς αναπλήρωσιν των μη εγκαίρως παρουσιασθησομένωνωςκαιτων κατά την ανωτέρω παράγραφον κριθησομένων ακαταλλήλων, ο Υπουργός προτάσει του Διευθυντού της Σχολής δύναται να καλέση τους αμέσως κατά σει-

σειράνεντωκατά την παράγρ. 4 πινάκι αναγραφομένους υποψηφίους, μέχρι συμπληρώσεως του ορισθέντος αριθμού εισακτέων, πάντως δ' εφ' όσονδενέχει παρέλθει εν τω μεταξύ η 1 Οκτωβρίου. 9. Εκ των εγγραφέντων Αποβάλλονται της Σχολής οι προσαγαγόντες ψευδή πιστοποιητικά και προβάντες εις ανακριβείς δηλώσεις περί των προσόντων αυτών, επιφυλασσομένης και της ποινικής διώξεως. 10. Τους μαθητάς εγγράφει ο Διευθυντής εις μαθητολόγιον άνευ τινός εκπαιδευτικού τέλους.

[

]

Διδακτέα ύλη Άρθρον 5. 1. Τα διδασκόμενα μαθήματα και η κατανομή αυτών εις εξάμηνα, ως και αι διατιθέμεναι δι' έκαστον ώραι καθ'εβδομάδαορίζονταιως εξής: Έτος Α'.

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13)

Πρακτική αριθμητική Γεωμετρία Φυσική πειραματική Βοτανική Ζωολογία και Γεν. Εντομολογία Γενική Πειραματ. Χημεία Ζωοτεχνία Γενική Γεωργία Στοιχεία τοπογραφίας Στοιχεία υδραυλικής και οικοδομικής Αρχαί μηχανικής Ελληνικά Αρχαί Πολιτικής Οικονομίας Γεωργικού Δικαίου

Εξάμ. Α' Εξάμ. Β' Ώραι Ώραι 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 3 2 2 2 και 2 18

18

Εξάμ. Α' Ώραι 3 2

Έξαμ. Β' Ώραι

Έτος Β'.

Γεωργική μηχανολογία Δενδροκομία

2

Εξάμ. Ώραι 2

Γενική Γεωργία Εδαφολογ. Λιπασματολογία στοιχεία γεωργίας Ειδική Γεωργία Γενική Ζωοτεχνία Γαλακτοκομία και Τυροκομία Οινοποιία Γεωργική Βιομηχανία Αμπελουργία Μελισσοκομία και σηροτροφία Γεωργ. Οικονομία Κηπουρική και

Α' Εξάμ. Β Ώραι και 3 3 3

3 3 3 3 2 2 ανθοκομία

2 18

Έτος

18

Γ

Εξάμ. Α' Δενδροκ. ειδική, δασική και Ειδική Γεωργία Ειδική Ζωοτεχνία και πτηνοτροφία Γεωργ. Οικονομία Γεωργική εντομολογία Γεωργική φυτοπαθολογία Πεταλωτική, κτηνιατρική κλπ. Γεωργική Λογιστική

ελαιοκ.

Ώραι 3 2 3 2 2 2 2 2 18

2. Η διδακτέα ύλη εκάστου των μαθημάτων ορίζεται λεπτομερώς δι' υπουργικής διαταγής, προτάσει του διδακτικού συμβουλίου. 3. Έκαστος καθηγητής υποχρεούται εντός προθεσμίας, οριζομένης υπό του Υπουργείου να παραδίδη εις την Διεύθυνσιν της Σχολής προς εκτύπωσιν το μάθημα, το οποίον διδάσκει, εκτός εάν έχωσι προηγουμένως εκτυπωθή τοιαύτα. Άρθρον 6. 1. Αι πρακτικαί ασκήσεις των μαθητών ορίζονται εις τέσσαρας ώρας καθ' εκάστην, κατά δε τας διακοπάς του θέρους εις πέντε. 2. Το είδος των ασκήσεων, ως και τα απαραίτητα εργαλεία τα όποια δέον και οι μαθηταί να προμηθεύονται ιδίαις δαπάναις, κανονίζονταιυπότης Διευθύνσεως αναλόγως των εργασιών της Σχολής.

3. Αι ασκήσεις των μαθητών γίνονται υπό την άμεσον επίβλεψιν των καθηγητών των διδασκόντων τους σχετικούς κλάδους, βοηθούμενωνυπότων επιμελητώνκαιεργοδηγών, εις έκαστον των οποίων ανατίθεται η επιστασία μιαςηπερισσοτέρων εργασιών του κτήματος της Σχολής. 4. Η εν τη Σχολή εκπαίδευσις των μαθητών συμπληρούται δι' εκδρομών εις τα εν Ελλάδι κτήματα. Άρθρον 7. Η κατανομή των ωρών του ημερησίου προγράμματος θα κανονίζεται διά πάσαν εποχήν υπό προγράμματος συντασσομένου υπό του Συμβουλίου της Σχολής.

[

]

Προαγωγικαί και απολυτήριοι

εξετάσεις

Άρθρον 9. 1. Η προαγωγή και η απόλυσις των μαθητών κανονίζεται εκτωνβαθμών των καθ' άπαν το έτος προφορικών και γραπτών δοκιμασιών αυτών εν τοις μαθήμασιν. 2. Εν εκάστω των μαθημάτων γίνεται εντός εκάστου διμήνου καθ' ημέρας, ουχί τακτικά, μία γραπτή δοκιμασία. 3. Αι γραπταί αύται δοκιμασίαι ενεργούνται ενώπιον του διδάσκοντος το οικείον μάθημα και του Διευθυντού ή τινος των άλλων καθηγητώνυπότου διευθύνοντος οριζομένου ως συνεπιτηρητού. Τα δε προτεινόμενα προς λύσιν ή διαπραγμάτευσιν θέματα καταρτίζονται ολίγον προ της ενάρξεως της υπό του διδάσκοντος δοκιμασίας σχετικά προς την τελευταίως προδιδαχθείσαν ύλη και τοιαύτα, ώστε να αποφεύγεται μεν η μηχανική απομνημόνευσις των μα θημάτων, να ελέγχεται δε η περί το αυτενεργείν ικανότης αυτών. 4. Μαθητής αποσχών από τινος γραπτής δοκιμασίας, ένεκα νόσου ή άλλης τινός αιτίας, δύναται να υποστή τοιαύτην εν άλλη ημέρα οριζομένη υπό του διδάσκοντος το οικείον μάθημα, αν δε και πάλιν δεν εμφανισθή βαθμολο γείται διά του μηδέν. 5. Επίσης λαμβάνει ως βαθμόν μηδέν, προφορικής δοκιμασίας κατά τι δίμηνον ο μηδόλως παρακολουθήσας κατά τούτο το οικείον μάθημα. 6. Τα δοκίμια των γραπτών δοκιμασιών φέροντα την σφραγίδα της Σχολής και τας μονογραφάς του διευθύνοντος και του διδάσκοντος το οικείον μάθημα κατατίθενται παρ' αυτού εις το γραφείον του Διευθυντού της Σχολής εντόςπέντε ημερών από της δοκιμασίας, φυλάσσονται δε μέχρι του επομένου σχολικού έτους. Εις το πρώτον δίμηνον περιλαμβάνεται άπαν το μέχρι τέλους Νοεμβρίου διάστημα. Άρθρον 10. Βαθμοί της επιδόσεως των μαθητών ορίζονται ως εξής. 1-4,99 κακώς 5-8,99 μετριώτατα 9-11,99 μετρίως

12-12,99 καλώς σχεδόν 13-15,99 καλώς 16-18,99 λίαν καλώς 19-20 αριστα. Άρθρον 11. 1. Εντός του τελευταίου πενθημέρου των μηνών Νοεμβρίου, Ιανουαρίου, Μαρτίου και Ιουνίου οφείλουσι να παραδίδωσιν οι διδάσκοντες εις τον Διευθυντήν της Σχολής επί φύλλου χάρτου φέροντος την υπογραφήν των, τους βαθμούς, ων ηξιώθη έκαστος μαθητής εν εκάστω μαθήματι κατά το λήξαν δίμηνον. Δίδονται δε δύο τοιούτοι βαθμοί, εξ ων ο μεν πρώτο φαίνει τον μέσον όρον των προφορικών δοκιμασιών, ο δε δεύτερος είναιοτης γραπτής δοκιμασίας. 2. Τα ημιαθροίσματα των βαθμών τούτων αναγράφονται υπό του Διευθυντού εν τω ειδικώ ελέγχω. 3. Ε κ των βαθμών των τεσσάρων διμήνων συνάγονται ως μέσοι όροι οιενεκάστωμαθήματι βαθμοί της ετησίας προόδου των μαθητών, οίτιν βαθμοί αναγράφονται εν τω γενικώ ελέγχω. 4. Η πράξις βαθμολογείται καθ' έκαστον δίμηνον υπό εκάστου των μελών του Συμβουλίου διά δύο βαθμών, ήτοι ενός της επιδόσεως και ενός εργατικότητος του βαθμολογουμένου. Άρθρον 12. 1. Προς εξαγωγήν του γενικού βαθμού προστίθενται. α') Ο μέσος όρος των εν εκάστω μαθήματι βαθμών με συντελεστήν τον αριθμόντωνειςταδύο εξάμηνα εβδομαδιαίων ωρών του μαθήματος. β') Ο μέσος όρος των βαθμών της πράξεως πολλαπλασιαζόμενος επί συντελεστήν ίσον προς το ήμισυ του αθροίσματος των συντελεστών των μαθημάτων, το δε άθροισμα διαιρούμενον διά του αθροίσματος όλων των συντελεστών δίδει ως γενικόν πηλίκον τον γενικόν βαθμόν του έτους δι' έκαστον μαθητήν. 2. της τρίτης τάξεως το δεύτερον εξάμηνον απασχολείται μόνονμετην πράξιν, ο δε γενικός βαθμός της τάξεως ταύτης ισούται προς τον μέσον όρον του βαθμού του πρώτου εξαμήνου, εξαγομένου κατά τον αυτόν τρόπον, καθ' ον και κατά τα προηγούμενα έτη και του βαθμού της πράξεως του δευτέρου μήνου. 3. Μαθητής μη τυχόν μέσου βαθμού τουλάχιστον 11 εις τα θεωρητικά μαθήματα η την πράξιν ή την διαγωγήν, απορρίπτεται. 4. Ωσαύτως απορρίπτεται μαθητής μη λαβών γενικόν βαθμόν τουλάχιστον 12. Εάν όμως ο γενικός βαθμός είνε μεταξύ 11 και 12, ο μαθητής υποχρεούται να υποβληθή και πάλιν εις εξετάσεις κατά τον Σεπτέμβριον και ναεργασθήκαθ' όλον το διάστημα των θερινών διακοπών, μόνονδεεάνεπιτύχη τότε βαθμού προβιβασίμου (12) μεταβαίνει εις την αμέσως ανωτέραν τάξιν.

5. Μαθητής διαμείνας δις εν τη αυτή τάξει και μη προαχθείς, δεν δύναται να επαναλάβη και εκ τρίτου τα μαθήματα της αυτής τάξεως, αλλ' αποπέμπεται της Σχολής. 6. Μαθητής απουσιάσας καθ' όλον το έτος δι' οιονδήποτε λόγονεκτων μαθημάτων η εκ των ασκήσεων άνω των 60 ημερών υποχρεούται να επαναλάβη τα μαθήματα της άνω γ' τάξεως[1] κατά το προσεχές σχολικόν έτος. 7. Η απουσία μαθητού και εξ ενός μόνου μαθήματος, ασκήσεων η γεωργικών εργασιών, λογίζεται απουσία ολοκλήρου ημέρας. 8. Οι απορριπτόμενοι μαθηταί ή οι οπωσδήποτε κατά τας διατάξεις του παρόντος διατάγματος υποχρεούμενοι να ακολουθήσωσι τα μαθήματατηςαυτής τάξεως, πράττουσι τούτο κατά το αμέσως επόμενον σχολικόν έτος, άλλως απολλύσιτοδικαίωμα της εν τω μέλλοντι φοιτήσεως εν τη Σχολή. 9. Ομοίως και οι από της πρώτης εις την δευτέραν τάξιν και από της β', ειςτηνγ' προαχθέντες μαθηταί, οφείλουσι να φοιτήσωσιν εις την επομένην τάξιν κατά το αμέσως επόμενον σχολικόν έτος, άλλως και ούτοι απολλύσι το δικαίωμα της εν τω μέλλοντι φοιτήσεως εν τη Σχολή. Άρθρον 13. Ο τελικός γενικός βαθμός του αποφοιτώντος μαθητού προκύπτει εκ της διαιρέσεως διά του 5 του αθροίσματος. α') Του γενικού βαθμού κατά το πρώτον έτος. β') Του γενικού βαθμού κατά το δεύτερον έτος διπλασιαζομένου. γ') Του γενικού βαθμού κατά το τρίτον έτος διπλασιαζομένου. Άρθρον 14. Εις τους αποφοιτώντας μαθητάς απονέμονται πτυχία φέροντα ολογράφως και αριθμητικώς τον βαθμόν της ικανότητος και της διαγωγής του μαθητού, την σφραγίδα της Σχολής και τας υπογραφάς του Συμβουλίου της Σχολής. Τα πτυχία ταύτα θεωρούνται υπό του Υπουργού της Γεωργίας. Ε ν τω αυτώ πτυχίω υπογράφει και ο λαμβάνων τούτο μαθητής. Ο πίναξ των αποφοιτώντων μαθητών της Σχολής μετά της βαθμολογίας δημοσιεύεται διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως. [

]

παρόντος διατάγματος. Εν Αθήναις τη 28

Ο

επί

της

Αυγούστου

1918

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Γεωργίας Υπουργός Α. ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

[1]

23

Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του από Αυγούστου 1918 Β. Δ. «περί κατατάξεως, σπουδών και καθηκόντων των μαθητών της Αβερωφείου Μέσης Γεωργικής Σχολής Λαρίσης» ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το άρθρον 7 του νόμου υπ' αριθ. 1278 της 10 Απριλίου 1918 «περί της εν Λαρίση Αβερωφείου Μέσης Γεωργικής Σχολής», προτάσει του Ημετέρου επί της Γεωργίας Υπουργού και μετά σύμφωνον γνωμοδότησιν του Γεωργικού Συμβουλίου, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Άρθρον 1. Αι λέξεις «της άνω γ' τάξεως» του 6ου εδαφ. του άρθρου 12 τουαπό23 Αυγούστου 1918 Ημετέρου διατάγματος, περί κατατάξεως, σπουδών και καθηκόντων των μαθητών της Αβερωφείου Μέσης Γεωργικής Σχολής Λαρίσης, αντικαθίστανται διά των λέξεων «της αυτής τάξεως». [

1

παρόντος διατάγματος. Εν Αθήναις τη 14 Μαρτίου 1919 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο

επί

της

Γεωργίας Υπουργός Γ.

ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 63, τχ. Α'/19 Μαρτίου 1919.

19

ΩΡΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΑ ΑΣΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 1918-1919 (Β. Διάταγμα/15 Σεπτεμβρίου 1918) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Δ. Δίγκας

[Βλ. το κείμενο του διατάγματος στο Α104]

"

20

Η ΜΕΣΗ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (Ν. Διάταγμα/31 Ιουλίου 1919)

ΥπουργόςI.

Περί λειτουργίας εν Θεσσαλονίκη Μέσης Γεωργικής

Τσιριμώκος

Σχολής[η

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Προτάσει του Ημετέρου Υπουργικού Συμβουλίου, εν απουσία της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν Άρθρον 1. Η εν Θεσσαλονίκη υφισταμένη πρακτική γεωργική σχολή θα λειτουργή εφεξής ως και η εν Λαρίση Αβερώφειος Γεωργική Σχολή, ως μέση σχολή υπό τον τίτλον «Μέση Γεωργική Σχολή Θεσσαλονίκης». Άρθρον 2. Αι διατάξεις των άρθρων 2, 5, 6 και 7 του Νόμου 1278 του 1918 «περί της εν Λαρίσση Αβερωφείου μέσης Γεωργικής Σχολής» ισχύουσι και διά την εν Θεσσαλονίκη τοιαύτην. Πάντα δε τα επί τη βάσειτουωςάνω 1278 νόμου εκδοθέντα η εκδοθησόμενα Β. διατάγματαθαεφαρμόζωνταικαι διά την εν Θεσσαλονίκη Μέσην Γεωργικήν Σχολήνπληντωναφορώντωντην λογιστικήν και διαχειριστικήν υπηρεσίαν αυτής, ήτις θα ενεργήται εν τη Σχολή ταύτη κατά τους περί των γεωργικών εν γένει ιδρυμάτων του Κράτους ισχύοντας νόμους και Β. διατάγματα, των αναγκαιουσών διά την λειτουργίαν αυτής δαπανών αναγραφομένων εις τον προύπολογισμόν των εξόδων του Υπουργείου Γεωργίας. Άρθρον 3. Οι διευθυνταί των Μέσων Γεωργικών Σχολών λαμβάνουσι βαθμόν και μισθόν τμηματάρχου α' τάξεως, υπάγονται όμως πειθαρχικώς υπό τον οικείον Επιθεωρητήν της Γεωργίας. Άρθρον 4. Εις τας μέσας Γεωργικάς Σχολάς δύνανται, κατόπιν υπουργικής διαταγής, να γίνωνται δεκτοί ως τακτικοί μαθηταί εσωτερικοί και εξωτερικοί άνευ καταβολής τροφείων και διδάκτρων ανάπηροι πολέμουκαιανέτιδεν κέκτηνται όλα τα δι' εισαγωγήν εις τας σχολάς ταύτας απαιτούμενα προσόντα. Άρθρον 5. Οι εις την β' τάξιν της τέως πρακτικής Γεωργικής Σχολής Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 173, τχ. Α ' / 4 Αυγούστου 1919.

Θεσσαλονίκης μέλλοντες να φοιτήσωσι μαθηταί κατά το σχολικόν έτος 19191920 θα παραμείνωσιν εν τη Σχολή μέχρι πέρατος των σπουδών των, διδασκόμενοι εις ιδίαν τάξιν τα κεκανονισμένα μαθήματα, υπό τους αυτούς ως και πρότερον όρους. Άρθρον 6. Καταργούνται τα εξής διατάγματα της Προσωρινής Κυβερνήσεως της Θεσσαλονίκης: 1) το υπ' αριθ. 508 «περί ανασυστάσεως της εν Θεσσαλονίκη Πρακτικής Γεωργικής Σχολής». 2) το υπ' αριθ. 971 «περί λογιστικής υπηρεσίας της Γεωργικής Σχολής». 3) το υπ' αριθ. 81 της 11 Ιανουαρίου 1917 «περί εγγραφής της εκ 15.000 παγίας προκαταβολής διά Γεωργικήν Σχολήν». 4) το υπ' αριθ. 1325 «περί τροποποιήσεως του νόμου ΒΩΛΣΤ' «περί του προσωπικού των γεωργικών ιδρυμάτων». Επίσης καταργείται το διά του άρθρου 7 εδάφ. 7 του νόμου 1651 του 1919 χορηγούμενον 50δραχμον μηνιαίον επιμίσθιον εις τους διευθυντάς των Μέσων Γεωργικών Σχολών. σιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος, ούτινος η ισχύς άρχεται από 7 Αυγούστου ε.έ., υποβληθησομένου δε εις την κρίσιν της Βουλής, άμα συνερχομένης. Εν

Το Ο Τα

Αθήναις

Υπουργικόν

τη

31 Ιουλίου 1919 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Συμβούλιον Αντιπρόεδρος EMM. ΡΕΠΟΥΛΗΣ μέλη

Α. ΔΙΟΜΗΔΗΣ, I.A. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ, Κ.Δ. ΡΑΚΤΙΒΑΝ, Δ. ΔΙΓΚΑΣ, ΜΙΛΤ. ΝΕΓΡΟΠΟΝΤΗΣ, Κ. ΣΠΥΡΙΔΗΣ, Α. ΙΙΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ, Γ. ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ, Π. ΒΟΥΡΛΟΥΜΗΣ, ΑΛ. ΓΡΙΒΑΣ, I. ΑΘΑΝΑΣΑΚΗΣ

[1]

της

Περί συμπληρώσεως του νομοθετικού διατάγματος 31 Ιουλίου 1910 περί λειτουργίας εν Θεσσαλονίκη Μέσης Γεωργικής Σχολής ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Προτάσει του Ημετέρου Υπουργικού Συμβουλίου, εν απουσία της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν : Άρθρον μόνον. 1) Εις το τέλος του άρθρου 3 του νομοθετικού διατάγματος της 31 Ιουλίου 1919 «περί λειτουργίας εν Θεσσαλονίκη Μέσης Γεωργικής Σχολής», προστίθεται : «Εις θέσιν διευθυντού Μέσης Γεωργικής Σχολής διορίζεται ή προάγεται οέχωνυπερεξαετήευδόκιμον υπηρεσίαν, επί βαθμώ νομογεωπόνου τουλάχιστον». 2) Εις το τέλος του άρθρου 4 του αυτού νομοθετικού διατάγματος προστίθεται: «Εκ των μαθητών των Μέσων Γεωργικών Σχολών δύνανται ν' απαλλαγώσι της καταβολής τροφείων και διδάκτρων, κατόπιν διαταγής του Υπουργού της Γεωργίας, μετά σύμφωνον γνωμοδότησιν του Γεωργικού Συμβουλίου, οιανήκοντεςεις οικογενείας αποδεδειγμένως απόρους». 3) Εις το τέλος του άρθρου 5 του αυτού νομοθετικού διατάγματος προστίθεται :

«Το εν τη τέως Πρακτική Γεωργική Σχολή Θεσσαλονίκης υπηρετούν προσωπικόν κατά την δημοσίευσιν του παρόντος νομοθετικού διατάγματος, δύναται να διατηρηθή εις τας θέσεις του, εφ' όσον αύται προβλέπονταιυπότου άρθρου 2 του νόμου 1278 του 1918. Ως διευθυντής αυτής δύναται να τοποθετηθή ο ήδη διευθυντής της μετασχηματιζομένης Πρακτικής Σχολής, ως λογιστής δε ο παρ' αυτή γραφεύς». Εις τον Ημέτερον επί της Γεωργίας Υπουργόνανατίθεμεντηνδημοσίευσιν

ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 212, τχ. Α'/25 Σεπτεμβρίου 1919.

ευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος, όπερ ισχύει από της δημοσιεύσεώς του, υποβληθήσεται δε προς κύρωσιν εις την Βουλήν, άμα ως αύτη συνέλθη. Εν

Το

Τα

Αθήναις

τη

Υπουργικόν

23 Σεπτεμβρίου 1919 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Συμβούλιον Ο Αντιπρόεδρος EMM. ΡΕΠΟΥΛΗΣ μέλη

Α. ΔΙΟΜΗΔΗΣ, Κ.Δ. ΡΑΚΤΙΒΑΝ, Κ. ΣΠΥΡΙΔΗΣ, Γ. ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ, Σ. ΣΙΜΟΣ, Π. ΒΟΥΡΛΟΥΜΗΣ, ΑΛΕΞ. ΓΡΙΒΑΣ, I. ΑΘΑΝΑΣΑΚΗΣ

21

ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ - ΑΝΩΤΕΡΩΝ ΠΑΡΘΕΝΑΓΩΓΕΙΩΝ (Απόφαση 32760 / 1 9 Αυγούστου 1919) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου ΥπουργόςΔ. Δίγκας Αριθ. 32760

Περί μεταρρυθμίσεως του προγράμματος των εν τοις αστικοίς σχολείοις των θηλέων και τοις ανωτέροις γυμνασιακοίς παρθεναγωγείοις διδασκομένων μαθηματικών Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΛΠ.

Έχοντες υπ' όψει τα άρθρα 3 και 4 του Β. διατάγματος της 8ης Σεπτεμβρίου 1914 «περί ιδρύσεως αστικών σχολείων των θηλέων», το άρθρον 3 § 2 του νόμου 567 και την υπ' αριθ. 289 πράξιν του εκπαιδευτικού συμβουλίου, μεταρρυθμίζομεν το πρόγραμμα των εν τοις αστικοίς σχολείοις των θηλέων και τοις ανωτέροις ή γυμνασιακοίς παρθεναγωγείοις διδασκομένων μαθηματικών, ως επεται: Α'. Τάξις, ώραι 3 καθ' εβδομάδα. Αριθμητική—Γραφή και απαγγελία των ακεραίων αριθμών. Θεμελιώδεις επ' αυτών πράξεις. Ασκήσεις εις την από μνήμης και επί του πίνακος εκτέλεσιν των πράξεων τούτων. Δυνάμεις των ακεραίων αριθμών. Προβλήματα προς άσκησιν. Διαιρετότης. Χαρακτήρες διαιρετότητος διά 2, 3, 4, 5, 8, 9, 10, 25 και 100. Αριθμοί π ρ ώ τ ο ι και π ρ ώ τ ο ι προς αλλήλους. Α ν ά λ υ σ ι ς συνθέτων αριθμών εις π ρ ώ τ ο υ ς π α ρ ά γ ο ν τ α ς (όλως π ρ α κ τ ι κ ώ ς ) .

Μέγιστος κοινός διαιρέτης και ελάχιστον κοινόν πολλαπλάσιον. Εύρεσις τούτων διά της αναλύσεως των αριθμών εις τους πρώτους αυτών παράγοντας (όλως πρακτικώς). Ασκήσεις. Κοινά κλάσματα. Εξέτασις των ιδιοτήτων αυτών (όλως πρακτικώς).

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 53, τχ. Β'/19 Αυγούστου 1919.

Θεμελιώδεις πράξεις επί των κλασματικών αριθμών. Προβλήματα προς άσκησιν. Σύνθετα κλάσματα. Τροπή τούτων εις απλά. Ασκήσεις. Δεκαδικοί αριθμοί, γραφή και απαγγελία αυτών. Θεμελιώδεις πράξεις επίτωνδεκαδικών αριθμών. Ασκήσεις και προβλήματα. Τροπή κοινών κ σμάτων εις ισοδύναμα (ακριβώς ή κατά προσέγγισιν) δεκαδικά, μετά πολλών ασκήσεων και τροπή δεκαδικών εις κοινά κλάσματα. Πράξεις επί κοινών κλασμάτων και δεκαδικών. Προβλήματα και ασκήσεις. Συμβολικαί διά γραμμάτων παραστάσεις επί συμμέτρων αριθμών. Μέτρα, σταθμά, και νομίσματα. Δεκαδικόν μετρικόν σύστημα. Προβλήματα αλλαγής της μονάδος. Συμμιγείς αριθμοί. Πράξεις επ' αυτών. Σχετικά προβλήματα. Ασκήσεις. Β') Γεωμετρία—εποπτική εξέτασις των απλουστέρων στερεών (κύβου, παραλληλεπιπέδων, πρισμάτων, πυραμίδων, κυλίνδρου, κώνου και σφαίρας). Γνωρίσματα και ορισμοί τούτων. Γραμμαί ευθείαι, τεθλασμέναι και καμπύλαι, επιφάνειαιεπίπεδοι,τεθλασμέναι και κυρταί ή κοίλαι. Επίπεδοι γωνίαι, κορυφαί και πλευραί αυτών. Είδη επιπέδων γωνιών, ιδιότητες αυτών και πρακτικαι τούτων αποδείξεις. Ευθείαι κάθετοι επ' αλλήλας και παράλληλοι, ον σίαι και ιδιότητες των γωνιών των σχηματιζομένων υπό δύο παραλλήλων ευθειών τεμνομένων υπό τρίτης. Ευθύγραμμα σχήματα. Τρίγωνα, είδη αυτών. ιδιότητες των ισοσκελών καιτωνισοπλεύρωντριγώνων εποπτικώς συναγόμεναι. Παραλληλόγραμμα ιδιότητες αυτών εποπτικώς συναγόμεναι. Κυρτά πολύγωνα, πλευραί, κορυφαί, γωνίαι και διαγώνιοι αυτών. Κύκλος και περιφέρεια αυτού, ακτίς, κέντρον, διάμετρος, χορδή, τόξον, τομεύς και τμήμα κύκλου. Τάξις Β', ώραι 3 καθ' εβδομάδα. Α') Αριθμητική. Ποσά εξαρτώμενα απ' αλλήλων, απλαί συναρτήσεις. Ποσά κατ' ευθείαν και αντιστρόφως ανάλογα. Λύσις προβλημάτων διά της μεθόδου της αναγωγής εις την μονάδα. Λόγοι μεγεθών ομοειδών και αριθμών» αναλογίαι (όλως συντόμως). Απλή και σύνθετος μέθοδος των τριών. Προβλήματα υπολογισμού ποσοστών. Ασκήσεις. Προβλήματα απλού τόκου. Εμπορικά γραμμάτια. Προβλήματα υφαιρέσεως, μίξεως, μερισμού εις μέρη ανάλογα, εταιρείας και μέσου όρου. Ασκήσεις. Τετραγωνική ρίζα των αριθμών, εύρεσις ταύτης όλως πρακτικώς. Στοιχεία λογιστικής και καταστιχογραφίας. Σκοπός της λογιστικής. Λογιστική, απλογραφική και διπλογραφική. Λογαριασμοί, χρέωσις, πίστοισις. Δούναι και λαβείν. Άνοιγμα, περάτωσις και μεταφορά λογαριασμών. Ενεργητικόνκαιπαθητικόν. Κεφάλαια, κέρδη και ζημίαι. Απογραφή και ισο-

ισολογισμός. Λογιστικά βιβλία (πρόχειρον, ημερολόγιον, καθολικόν, ταμείον, βιβλία απογραφής και ισολογισμού). Β') Γεωμετρία. Γεωμετρικαί κατασκευαί, χρήσις του κανόνος, του διαβήτου, του γνώμονος και του μοιρογνωμονίου. Απλά γεωμετρικά προβλήματα. Ασκήσεις. Όμοια και κανονικά ευθύγραμμα σχήματα, κατασκευή και ιδιότητες αυτών. Μεταφορά ευθυγράμμων σχημάτων υπό κλίμακα. Ασκήσεις. Μέτρησις γωνιών, ευθειών γραμμών, ευθυγράμμων σχημάτωνκαιτου κύκλου. Εύρεσις του σταθερού λόγου της περιφερείας προς την διάμετρον (όλως πρακτικώς). Εξήγησις και χρήσις των τύπων 2. π.α. και πα 2 ,εφαρμογαίκαι ασκήσεις. Γ' Τάξις, ώραι 3 καθ' εβδομάδα. Α') Αριθμητική. Ποσά επιδεχόμενα αντίθεσιν. Θετικοί και αρνητικοί αριθμοί,αριθμοίαντίθετοι.Πράξεις επί των αρνητικών και των ετεροσήμων αριθμών. Ασκήσεις. Γενικοί αριθμοί. Ρηταί παραστάσεις, μετασχηματισμοί, απλοποιήσεις, βαθμός και αριθμητικαί τιμαί των παραστάσεων τούτων, πράξεις επί των ρητών παραστάσεων, εξισώσεις του α' βαθμού, μετασχηματισμοί και λύσεις αυ τών. Συστήματα εξισώσεων του α' βαθμού με ισαρίθμους αγνώστους. Λύσεις των συστημάτων τούτων. Μέθοδος της διά των εξισώσεων λύσεως προβλημάτων. Ασκήσεις. Πρόοδοι αριθμητικαί και γεωμετρικαί. Σχηματισμός των όρων αυτών. Εύρεσις όρου κατέχοντος ωρισμένην τάξιν και αθροίσματος πλήθους εφεξής όρων. Προβλήματα. Ασκήσεις. Λογάριθμοι. Σπουδή των ιδιοτήτων αυτών κατά τον απλουστερον και πρακτικώτερον τρόπον. Χρήσις των λογαριθμικών πινάκων εν τη ευρέσει των τιμών των μονωνύμων και των δυνάμεων και ριζών των αριθμών. Εφαρμογαί και ασκήσεις. Προβλήματα συνθέτου τόκου, ίσων καταθέσεων και χρεωλυσίας. Ασκήσεις. Σ ύ ν θ ε τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α , αναφερόμενα εις π ά ν τ α τα κεφάλαια της α ρ ι θ μ η τικής.

Β') Γεωμετρία. Διάφοροι θέσεις ευθείαςκαιεπιπέδουπροςεπίπεδον.Απόστασις απ' αλλήλων δύο παραλλήλων επιπέδων. Δίεδροι και στερεαί γωνίαι και γνωρίσματα αυτών. Σφαίρα, σφαιρική επιφάνεια, κέντρον, ακτίς και διάμετρος της σφαίρας. Τομαί σφαίρας υπό παραλλήλων επιπέδων. Κύκλοι και πόλοι κύκλων σφαίρας. Μέγιστοι κύκλοι σφαίρας. Εύρεσις της ακτίνος δεδομένης σφαίρας. Σφαιρικαί ζώναι, βάσεις και ύψος αυτών, σφαιρικοί τομείς, τμήμα, όνυξ και άτρακτος. Μέτρησις του κύβου, του ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου, του ορθού πρί-

πρίσματος,τηςκανονικής πυραμίδος, του κυλίνδρου, του κύκλου και της σφαίρας. Εξήγησιςτωνσχετικών προς τας μετρήσεις ταύτας τύπων. Υπολογισμός της χωρητικότητος κάδου και βυτίου. Εφαρμογαί και ασκήσεις. αστικά σχολεία των θηλέων και τα ανώτερα γυμνασιακά παρθεναγωγεία από τουσχολικούέτους1919-1920.Καιδη, κατά μεν το πρώτον έτος θα εισαχθή ειςτηνΑ' τάξιν αυτών, κατά δε το αμέσως επόμενον και εις την Β' και κατά το μεθεπόμενον και εις την Γ' τάξιν. Οδηγίαι,

1. Η γεωμετρία διδάσκεται εν απάσαις ταις τάξεσιν από του Φεβρουαρίου ανά δύο ώρας καθ' εβδομάδα της τρίτης διατιθεμένης διά την συνέχειαν και συμ πλήρωσιν της διδασκαλίας της αριθμητικής. 2. Το περί λογιστικής και καταστιχογραφίας κεφάλαιον διδάσκεταιεντη δευτέρα τάξει από του Φεβρουαρίου, της εν τη τάξει ταύτη διδασκαλίας των άλλων κεφαλαίων της αριθμητικής διαπεραινομένης μέχρι τέλους του Ιανουαρίου. 3. Τα αριθμητικά και τα γεωμετρικά προβλήματα δέονναεκλέγωνταιεκ των συνηθεστέρων εις τας ασχολίας του θήλεος φύλου. 4. Αι μαθήτριαι δέον ν' ασκώνται εις τον χειρισμόν των γεωμετρικών οργάνων την εκ χάρτου και σύρματος κατασκευήν των διαφόρων στερεών και γεωμετρικών σχημάτων. 5. Μετά την διδασκαλίαν εκάστου κεφαλαίου η αυτοτελούς μέρους της αριθμητικήςκαιτηςγεωμετρίας δέον να γίνωνται συγκεντρωτικαί διά καταλλήλων προβλημάτων επαναλήψεις επί της προδιδαχθείσης ύλης αυτού και πολλαπλαί εφαρμογαί και ασκήσεις. Ταύτας δε να επανακολουθώσι γραπταί δοκιμασίαι, δι' ων να επιζητήται ο έλεγχος της περί το αυτενεργείν ικανότητος των μαθητριών. Εν

Αθήναις

τη

1 9 Αυγούστου 1 9 1 9 Ο Υπουργός ΔΗΜ. ΔΙΓΚΑΣ

22

ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΓΥΜΝΑΣΙΑΚΩΝ Ή ΑΝΩΤΕΡΩΝ ΠΑΡΘΕΝΑΓΩΓΕΙΩΝ (Β. Διάταγμα/24 Αυγούστου 1919) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Δ. Δίγκας

Περί αφομοιώσεως των εν τω κράτει δημοσίων γυμνασιακών ή ανωτέρων παρθεναγωγείων προς τα αστικά σχολεία των θηλέων, ωςπροςτοπρόγραμμα των μαθημάτων και τας διατάξεις περί εισαγωγής, προσαγωγής, απολύσεως και προσόντων των μαθητριών αυτών ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει τους νόμους 402 και 567 και το Β. διάταγμα της 8 Σεπτεμβρίου 1914 «περί ιδρύσεως αστικών σχολείων θηλέων», προτάσει Ημετέρου Υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως εκτελούντος την υπ' αριθ. 288 πράξιν των γενικών συνεδριών του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, απεφασίσαμεν και διατάσσομενΆρθρον 1. Α π ό του σχολικού έτους 1919-1920 τα εν τω Κράτει δημόσια γυμνασιακά η ανώτερα παρθεναγωγεία αφομοιούνται προς τα διά Β. διατάγματος της 8ης Σεπτεμβρίου 1914 ιδρυθέντα αστικά σχολεία των θηλέων, ως προς το πρόγραμμα των εν αυτοίς διδασκομένων μαθημάτων και περί εισαγωγής, προαγωγής, απολύσεως και προσόντων των μαθητριών αυτών ισχυούσας διατάξεις. Άρθρον 2. το πρόγραμμα των εν τοις αστικοίς σχολείοις των θηλέων διδασκομένων μαθημάτων θέλει εισαχθή εις τα προς ταύτα αφομοιούμενα γυμνασιακά η ανώτερα παρθεναγωγεία από του σχολικού έτους 1919-1920, διαδοχικώς από τάξεως εις τάξιν. Και δη, κατά μεν το έτος 1919-1920 θέλει ει-

Αναδημοσιεύεται από την Ε τ Κ , αρ. 193, τχ. Α'/30 Αυγούστου 1919.

εισαχθή τούτο εις την Α' τάξιν, κατά το αμέσως επόμενον και εις την Β' και κατά το μεθεπόμενον και εις την Γ' τάξιν των γυμνασιακών η ανωτέρων παρθενα γωγείων. Εις τον αυτόν Ημέτερον επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος διατάγματος. Εν

Αθήναις

τη

2 4 Αυγούστου 1919 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

Ο Υπουργός

επί

των

Ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ώ ν κλπ.

ΔΗΜ. ΔΙΓΚΑΣ

23

ΝΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΕΣΕΣ ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ (Νόμος 1956/27 Ιανουαρίου 1920) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου Υπουργός Γ. Καφαντάρης

Περί μέσων γεωργικών σχολών και κυρώσεως από 31 Ιουλίου και 23 Σεπτεμβρίου 1919 νομοθετικών διαταγμάτων

των

ης

ΝΟΜΟΣ 1956 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν· Άρθρον 1. 1. Διά Β. διαταγμάτων, εκδιδομένων μετά σύμφωνον γνωμοδότησιν του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου της Γεωργίας, δύνανται να συσταθώσι καθ' όλον το Κράτος μέχρις εξ μέσαι γεωργικαί σχολαί γενικαί ή ειδικαί περί τινα ή περί τινας κλάδους. 2. Επιτρέπεται να μετατραπώσι κατά τον αυτόν τρόπον εις τοιαύτας σχολάς υπάρχοντα κατώτερα πρακτικά γεωργικά σχολεία η γεωργικοί σταθμοί. Άρθρον 2. Σκοπός των σχολών τούτων είναι η θεωρητική και πρακτική μόρφωσις νέων, προωρισμένων ν' αναλάβωσι δι' ίδιον η διά λογ/σμόν άλλων επιχειρήσεις γεωργικάς, ή συναφείς προς ταύτας, μέσης κυρίωςεκτάσεωςήνα χρησιμοποιηθώσιν ως όργανα των γεωργικών υπηρεσιών του Κράτους.

[

]

Άρθρον 5. 1. Τρεις το πολύ εκ των κατ' έτος αποφοιτώντων εξ εκάστης μέσης γεωργικής σχολής πρώτων κατά σειράν ευδοκιμήσεως μαθητών, δύνανται ν' αποστέλλωνται δαπάναις του Υπουργείου ως υπότρφοι εις ανωτέραν ειδικήν σχολήν ή ειδικόν γεωργικόν ίδρυμα ή ειδικήν γεωργικήν εκμετάλλευσιν Εσπερίας επί χρόνον μέχρι τριών ετών προς σπουδήν ειδικών κλάδων της

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 30, τχ.Α'/3Φ ε β ρ ο υ α ρ ί ο υ1920.

γεωργίας η την εν Αθήναις ανωτέραν γεωπονικήν σχολήν, προς ευρυτέραν μόρφωσιν μέχρις αποπερατώσεως των εν αυτή σπουδών, λαμβάνοντες τα διά τους λοιπούς εν τη αλλοδαπή υποτρόφους προς σπουδήν της γεωπονίας κανονιζόμενα τροφεία και οδοιπορικά. Διά τους τοποθετουμένους εις την εν Αθήναις ανωτέραν γεωπονικήν σχολήν τα τροφεία δύνανται να ορίζωνται κατώτερα. 2. Οι αποστελλόμενοι εις την Εσπερίαν δέον να γνωρίζουνεπαρκώςτην γλώσσαν της χώρας, εις ην θα αποστέλλωνται, δοκιμαζόμενοι εις τούτο. 3. Επιστρέφοντες και διοριζόμενοι εις δημοσίανυπηρεσίανυπέχουντας κατά το άρθρον 8 του νόμου 246 του 1914 «περίαποστολήςυποτρόφωνπρος σπουδήν της γεωπονίας» υποχρεώσεις και ποινικάς ευθύνας. Άρθρον 6. Οι καλούμενοι κατά την διάρκειαν των σπουδών των μαθηταί ειςταςτάξεις του στρατού ως κληρωτοί, τυγχάνουν αναβολής κατατάξε πληνενώρα πολέμου. Άρθρον 7. 1. Εις τας μέσας γεωργικάς σχολάς δύνανται, κατόπιν υπουργικής διαταγής μετά σύμφωνον Γνωμοδότησιν του γεωργικού συμβουλίου, ναεισαχθώσινωςτακτικοί μαθηταί άνευ καταβολής τροφείων η διδάκτρω ανάπηροι πολέμου και αν έτι δεν κέκτηνται όλα τα δι' εισαγωγήν απαιτούμενα προσόντα. 2. της καταβολής τροφείων και διδάκτρων δύνανται ν' απαλλαγώσι, κατόπιν διαταγής του Υπουργού της Γεωργίας, μετά σύμφωνον γνωμοδότησιν του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου της Γεωργίας και οι ανήκοντες εις οικογ αποδεδειγμένως απόρους ή παθούσας εν πολέμω.

[

]

Άρθρον 9. 1. Η δυνάμει του άρθρου 4 του νόμου, , Γ ^ Α ' τ ο υ 1911 ιδρυθείσα παρά την Λάρισαν εις το δημόσιον κτήμα Ακ-Σεράϊ «Αβερώφειος Γεωργική Σχολή» διά κληροδοτήματος του Γεωργίου Αβέρωφ, και η δυνάμει του άρθρου 1 του Ν. διατάγματος της 31 Ιουλίου 1919 ιδρυθείσα εν Θεσσα «μέση γεωργική σχολή» διατηρούνται, διεπόμεναι εφεξής υπό των διατάξεων του παρόντος νόμου. 2. Εξαιρετικώς η Αβερώφειος μέση Γεωργική Σχολή θα δαπανά δι' εγκαταστάσεις, κτίρια, αγοράν εργαλείων, μηχανημάτων, ζώων, συλλογών, επίπλων, σκευών και γαιών εκ του σχετικού κληροδοτήματοςΑβέρωφ,θα συντηρήται δε εκ των ετησίων προσόδων αυτής, εκ των τροφείων των μαθητών, εξ αναλόγου ετησίας επιχορηγήσεως του Δημοσίου και εξ ενδεχομένων δωρεωνηκληροδοτημάτων. 3. Εις τον ειδικόν προϋπολογισμόν της σχολής ταύτης αναγράφονται πάντα τα έσοδα και έξοδα αυτής, και τα μεν έσοδα κατατίθενται εις το επαρχιακόν ταμείον Λαρίσης διά γραμματίων παραλαβής, διά δε τα έξοδα αυτής εκδίδονται

εντάλματα επί του αυτού ταμείου επί τη βάσει του ειδικού αυτής προϋπολογισμού, καθ' α ορίζει Β. διάταγμα. Άρθρον 10. Διά Β. διαταγμάτων, εκδιδομένων προτάσειτουΥπουργού της Γεωργίας, μετά σύμφωνον γνωμοδότησιν του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου της Γεωργίας, κανονίζονται αι διατάξεις περί των προσόντων και του τρόπου εισαγωγής των μαθητών, οίτινες είνε εσωτερικοί η εξωτερικοί η αμφοτέρων των κατηγοριών, δέον δε να κέκτηνται απολυτήριον δημοσίου Ελληνικού σχολείου ή άλλου ισοτίμου δημοσίου εκπαιδευτικού ιδρύματος, περί των εξετάσεων και διαγωνισμών, περί της διαρκείας των σπουδών, το πολύ τριετούς, περί ακροατών και μαθητών και της πειθαρχικής επ' αυτών εξουσίας της Διευθύνσεως και του Διδακτικού Συμβουλίου, περί των ετησίων τροφείων των εσωτερικών μαθητών και του καθορισμού αυτών μέχρι 800 δραχμών εις δύο εξαμηνιαίας δόσεις κατά μαθητήν, περί των διδάκτρων των εξωτερικών μαθητών, περί των καθηκόντων του Διδακτικού Συμβουλίου, του προσωπικούκαιτων διδασκομένων, περί των μαθημάτων, γενικώς δι' όλας τας μέσας σχολάς η ιδιαιτέρως δι' εκάστην των ειδικών τοιούτων, περί της πρακτικής ασκήσεως των μαθητών και των εκδρομών αυτών, περί της λογιστικής κλπ. υπηρεσίας, περί της αποστολής των υποτρόφων και των υποχρεώσεων αυτών και τέλος πάσα άλλη διάταξις διά την εφαρμογήν του παρόντος νόμου. Άρθρον 11. Κυρούται το εν απουσία της Βουλής εκδοθέν νομοθετικόν διάταγμα της 31 Ιουλίου 1919 «περί λειτουργίας εν Θεσσαλονίκη μέσης Γεωργικής Σχολής», δημοσιευθέν εν τω υπ' αριθ. 172 (Τεύχει Α') φύλλω της 4 Αυγούστου 1919 της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως, έχον ως εξής: [Παρατίθεται το κείμενο αρ. 1 8 ]

Άρθρον 12. Κυρούται το από 23 Σ/βρίου 1919 νομοθ. διάταγμα «περί συμπληρώσεως του νομοθετικού διατάγματος της 31 Ιουλίου 1919 «περί λειτουργίας εν Θεσ/νίκη Μέσης Γεωργικής Σχολής», δημοσιευθένειςτουπ'αριθ212 (Τεύχος Α') φύλλον της 25 Σ/βρίου ε.ε. της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως, έχον ως εξής: [Παρατίθεται το κείμενο πού υπάρχει στο τ έ λ ο ς του 1 8 ]

Άρθρον 13. 1. Καταργούνται α') οι περί πρακτικής Αβερωφείου Γεωργικής σχολής νόμοι Γ ^ Α ' του 1911 και ,ΔΡΟΑ' του 1913, β') ο νόμος 1278 του 1918 «περί της εν Λαρίση Μέσης Γεωργικής Σχολής» και τα σχετικά αρθρα 107-117 του κωδικοποιημένου νόμου 1651 του 1919 και γ') τα διά των άρθρων 11 και 12 του παρόντος νόμου κυρωθέντα νομοθ. διατάγματα,πληντων άρθρων 5 και 6 του πρώτου τούτων. 2. Οι δυνάμει τούτων διορισθέντες ή οπωσδήποτε τοποθετηθέντες υπάλληλοι διατηρούν τους βαθμούς και τας θέσεις των, εφόσον προβλέπονται υπό του παρόντος νόμου, μέχρι δε εκδόσεως των υπ' αυτού προβλεπομένων Β. δια

διαταγμάτων εξακολουθούν ισχύοντα τα επί τη βάσει των διατάξεων του νόμου 1278 εκδοθέντα τοιαύτα. Ο παρών νόμος, ψηφισθείς υπό της Βουλής και παρ' Ημών σήμερον κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεωςκαιεκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν Αθήναις τη 27

Ιανουαρίου

1920

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο

επί

της

Γεωργίας Γ.

Υπουργός

ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ

24 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΣΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ (Β. Διάταγμα/7 Αυγούστου 1920) Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου ΥπουργόςΓ. Καφαντάρης

Περί κατατάξεως, σπουδών και καθηκόντων των μαθητών γενικών μέσων γεωργικών σχολών [1] ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το άρθρον 10 του νόμου υπ' αριθ. 1956 του 1920 «περί Μέσων Γεωργικών Σχολών κλπ.», προτάσει του Ημετέρου επί της Γεωργίας Υπουργού, μετά σύμφωνον γνωμοδότησιν του παρά τω αυτώ Υπουργείω Γεωργικού Συμβουλίου, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν Διάρκεια

σπουδών

Άρθρον 1. 1. Η διάρκεια των σπουδών εις τας Μέσας Γεωργικάς Σχολάς γενικής γεωργικής εκπαιδεύσεως ορίζεται τριετής, κατά το τελευταίον όμως εξάμηνον του γ' έτους η διδασκαλία περιορίζεται μέχρι τέλους Απριλίου, αι πρακτικαί ασκήσεις εξακολουθούν μέχρι τέλους του σχολικού έτους. 2. Το μεν 1ον εξάμηνον εκάστου έτους άρχεται την 15 Σεπτεμβρίου και λήγει την 30 Ιανουαρίου του επομένου έτους, το δε δεύτερον την 1 Φεβρουαρίου και λήγει την 30 Ιουνίου του αυτού έτους. 3. Κατά τας θερινάς διακοπάς των μαθημάτων εξακολουθούσιν αι πρακτικαί ασκήσεις, μη παρεχομένης υπό της Διευθύνσεως αδείας εις τους μαθητάς ειμή εις τους της α' τάξεο^ς εκ περιτροπής και εις τοήμισυτουολικούαριθμού αυτών εκάστοτε. Περί κατατάξεως των μαθητών Άρθρον 2. 1. Εις τας Σχολάς ταύτας γίνονται δεκτοίεσωτερικοίήεξωτερικοί μαθηταί η και αμφοτέρων των κατηγοριών. 2. Ο αριθμός των εις εκάστην Σχολήν εισακτέων κατ' έτος εσωτερικών

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 184, τχ. Α'/ 17 Αυγούστου 1920

ήκαιεξωτερικώνμαθητών ορίζεται κατόπιν προτάσεως του Διευθυντού της Σχολής διά προκηρύξεως του Υπουργού της Γεωργίας, δημοσιευμένης διά της ΕφημερίδοςτηςΚυβερνήσεως και του ημερησίου τύπου εντός του μηνός Ιουλίου εκάστου έτους το βραδύτερον. 3. Οι υποψήφιοι εσωτερικοί μαθηταί πρέπει να υποβάλωσιν ειςτοεπί της Γεωργίας Υπουργείον (Διεύθυνσιν Γεωργίας) μέχρι της 10 Αυγούστου; α') Αίτησιν εν η αναγράφεται η κατοικία και η διεύθυνσις του αιτούντος καιηΣχολή εν τη οποία επιθυμούν να καταταχθούν. β') Ενδεικτικόν της σπουδής των, ήτοι απολυτήριον τουλάχιστον Δημοσίου Ελληνικού σχολείου (σχολαρχείου) ή άλλου ισοτίμου δημοσίου ιδρύματος με βαθμόν ουχί κατώτερον του καλώς (6) και διαγωγήν κοσμίαν. γ') Πιστοποιητικόν γεννήσεως εκ του μητρώου των αρρένων, εξ ου να εμφαίνηται ότι κατά την 15 Σεπτεμβρίου του έτους της εισαγωγής τωνειςτην Σχολήν θα έχωσι συμπληρώσει το 14ον έτος της ηλικίας, μη υπερβή δε το 18ον. Οιεκτηςαλλοδαπήςυποβάλλουσιπιστοποιητικόν της Προξενικήςαρχήςή τουιερέωςτηςκοινότητος. 4. Οι υποψήφιοι εξωτερικοί μαθηταί πρέπει να υποβάλωσιν εντός της αυτής προθεσμίας (10 Αυγούστου) τα αυτά ως και οι εσωτερικοί πιστοποιητικά. Η ηλικία όμως τούτων δέον κατά την 15 Σεπτεμβρίου του έτους της εισαγωγηςναείνε ανωτέρα του 14ου έτους και κατωτέρα του 23ου. 5. Διά τους μη προσάγοντας πιστοποιητικά αναγράφοντα την ημερομηνίαν γεννήσεως, ως τοιαύτη λογίζεται η 1 Ιανουαρίου του έτους της γεννήσεως. 6. Εάν ο αριθμός των εχόντων τα ανωτέρω προσόνταυπερβαίνητοναριθμόν των ορισθεισών θέσεων, καταρτίζεται πίναξ δι' εκάστην κατηγορίαν (εσωτερικών και εξωτερικών) αναλόγως του βαθμού, ον κέκτηται έκαστος υποψήφιος εις το απολυτήριον του Ελληνικού σχολείου. Εν περιπτώσει δε καθ' ην προσάγεται ενδεικτικόν ανωτέρας τάξεως δημοσίου εκπαιδευτικού ιδρύμα τος, τότε δι' εκάστην τάξιν υπέρ το σχολαρχείον προστίθεται ήμισυ βαθμού εις τονεντω ενδεικτικω αναγραφόμενον βαθμόν και ούτω κανονίζεται η εν τω πινάκι σειρά του αιτούντος. 7. Μεταξύ πλειόνων εχόντων τα αυτά προσόντα προτιμώνται οι παρουσιάζοντες ενδεικτικόν σχολείου εδρεύοντος εις αγροτικήν κοινότητα, όντες δε τέκνα γονέων ασκούντων το επάγγελμα του γεωργού. 8. Επί τη βάσει των ως άνω πινάκων καλούνται διά πράξεως του Υπουργού και εντός προθεσμίας οριζομένης εν αυτή, όπωςεμφανισθώσινενώπιοντου διευθυντού της σχολής υποψήφιοι ισάριθμοι προς τους εν τη προκηρύξει οριζομένους εισακτέους δι' εκάστην κατηγορίαν (εσωτερικούς και εξωτερικούς). 9. Οι προσερχόμενοι υποβάλλονται προ της εγγραφής των εις ιατρικήν εξέτασιν υπό επιτροπής αποτελουμένης εκ του διευθυντού και του ιατρού της σχολής και ενός έτι ιατρού οριζομένου υπό του Υπουργού της Γεωργίας, εάν

είναι υγιείς και σωματικώς ικανοί διά γεωργικάς εργασίας. της επιτροπής ταύτης η απόφασις είναι τελεσίδικος περί της αποδοχής η μη αυτών. 10. Προς αναπλήρωσιν των μη εγκαίρως παρουσιαζομένωνωςκαιτων κατά την ανωτέρω παράγραφον κρινομένων ακαταλλήλων, ο Υπουργός, προτάσει του Διευθυντού της Σχολής δύναται να καλέση τους αμέσως κατά σειράν ειςτουςκατά την παραγρ. 6 πίνακας αναγραφομένους υποψηφίους, μέχρι συμπληρώσεως του ορισθέντος δι' εκάστην κατηγορίαν αριθμού εισακτέων, παντως δε εφ' όσον δεν εχει παρέλθει εν τω μεταξύ η 15 Σεπτεμβρίου. 11. Εκ των εγγραφέντων αποβάλλονται της Σχολής οι μη προσερχόμενοι εντός 15 ημερών από της προσκλήσεώς των ως και οι προσάγοντες ψευδή πιστοποιητικά και προβάντες εις ανακριβείς δηλώσεις περί των προσόντων αυτών,επιφυλασσομένηςκαιτηςποινικής διώξεως. 12. Τους μαθητάς εγγράφει ο Διευθυντής εις μαθητολόγιον άνευ τινός εκπαιδευτικού τέλους.

[

]

Διδακτέα ύλη Άρθρον 5. 1. Τα διδασκόμενα μαθήματα εις τας σχολάς ταύτας και η κατανομή αυτών εις εξάμηνα, ως και αι διατιθέμεναι δι' έκαστον ώραι καθ' εβδομάδα ορίζονται ως εξής: Έτος Α'. Εξάμ. Α' Ώραι 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11)

Πρακτική αριθμητική Γεωμετρία Φυσική πειραματική και μετεωρολογία Βοτανική Ζωολογία και Γεν. Εντομολογία Γενική Πειραματική Χημεία Ζωοτεχνία Γενική Γεωργία Στοιχεία τοπογραφίας Αρχαί μηχανικής Ελληνικά

Εξάμ. Ώραι

3 2 2 2 2 3 2

2 2 1

2

2

18

18

2

2 2 3 2

Β'

Έτος Β'. Εξάμ. Ώραι 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13)

Γεωργική μηχανολογία Δενδροκομία Γεωργία (γενική και ειδική) Γεωλογία, Εδαφολογία, Λιπασματολογία Γενική Ζωοτεχνία Γαλακτοκομία και Τυροκομία Οινοποιία Γεωργικαί Βιομηχανίαι (ελαιουργία, μυρελαιοποιΐα κλπ.). Αμπελουργία Γεωργ. Εντομολογία Πολιτική Οικονομία Μελισσοκομία Σηροτροφία

Α'

3 2 2

Εξάμ. Ώραι

Β'

2 2

2 2 2 3

2 2 1

2 3 2 2 1 1 18

18

Έτος Γ'.

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13)

Ειδική Γεωγραφία Ειδική Ζωοτεχνία Γεωργική Οικονομία Γεωργική φυτοπαθολογία Γεωργική λογιστική και λογιστιστική συνεταιρισμών Δενδροκομία Ελαιοκομία Δασοκομία Κηπουρική, Ανθοκομία Πτηνοτροφία Κτηνιατρικής στοιχεία και πεταλωτική Υδραυλική και Οικοδομική Γεωργική νομοθεσία

Εξάμ. Ώραι 3 2 2 2 2 2 2

Α'

Εξάμ. Ώραι

3

2

2 3 3 2 1 18

1 2 2 18

Β'

2. Η διδακτέα ύλη εκάστου των μαθημάτων ορίζεται λεπτομερώς δι' υπουργικής διαταγής, προτάσει του διδακτικού συμβουλίου. 3. Έκαστος καθηγητής υποχρεούται εντός προθεσμίας, οριζομένης υπό του Υπουργείου, να παραδίδη εις την Διεύθυνσιν της Σχολής προς εκτύπωσιν ή λιθογράφησιν το μάθημα, το οποίον διδάσκει η περίληψιν αυτού, εκτός εά έχωσι προηγουμένως εκτυπωθή τοιαύτα. Άρθρον 6. 1. Αι πρακτικαί ασκήσεις των μαθητών ορίζονται εις τέσσαρας ώρας καθ' εκάστην, κατά δε τας διακοπάς του θέρους εις πέντε. 2. το είδος των ασκήσεων, ως και τα απαραίτητα εργαλεία τα όποια δέον καιοιμαθηταί να προμηθεύωνται ιδίαις δαπάναις, κανονίζονται υπό της Διευθύνσεως αναλόγως των εργασιών της Σχολής. 3. Αι ασκήσεις των μαθητών γίνονται υπό την άμεσον επίβλεψιν των καθηγητών των διδασκόντων τους σχετικούς κλάδους, βοηθουμένων υπό των επιμελητών, και ειδικών, εις έκαστον των οποίων ανατίθεται η επιστασία μιας η περισσοτέρων εργασιών του κτήματος της Σχολής. 4. Η εν τη Σχολή εκπαίδευσις των μαθητών συμπληρούται δι' εκδρομών ειςταενΕλλάδι κτήματα. Άρθρον 7. Η κατανομή των ωρών του ημερησίου προγράμματος θα κανονίζηται διά πάσαν εποχήν υπό προγράμματος συντασσομένου υπό του Συμβουλίου της Σχολής.

[ Προαγωγικαί

]

και απολυτήριοι εξετάσεις

Άρθρον 9. 1. Η προαγωγή και η απόλυσις των μαθητών κανονίζεται εκ των βαθμών των καθ' άπαν το έτος προφορικών και γραπτών δοκιμασιών αυ τώνεντοις μαθήμασιν, ως και εκ του βαθμού των προφορικώνεξετάσεωντου τέλους του σχολικού έτους. 2. Εν εκάστω των μαθημάτων γίνεται εντός μεν εκάστου διμήνου, καθ' ημέρανοριζομένηνυπότουδιδάσκοντος, μία γραπτή δοκιμασία, κατά το τέλος δε του σχολικού έτους και μία προφορική εξέτασις εφ' όλης της διδαχθείσης ύλης αυτού. 3. Αι γραπταί αύται δοκιμασίαι ενεργούνται ενώπιον του διδάσκοντος το οικείον μάθημα και του Διευθυντού ή τινος των άλλων καθηγητών υπό του διευθύνοντος οριζομένου ως συνεπιτηρητού. Τα δε προτεινόμενα προς λύσιν η διαπραγμάτευσιν θέματα καταρτίζονται υπό του διδάσκοντος ολίγον προ της ενάρξεως της δοκιμασίας σχετικά προς την τελευταίως προδιδαχθείσαν ύλην και τοιαύτα, ώστε να αποφεύγηται μεν η μηχανική απομνημόνευσις των μαθημάτων, να ελέγχηται δε η περί το αυτενεργείν ικανότης των μαθητών. 4. Μαθητής αποσχών από τινος γραπτής δοκιμασίας, ένεκα νόσου ή άλλης τινός αιτίας, δύναται να υποστή τοιαύτην εν άλλη ημέραοριζομένηυπότου

διδάσκοντος το οικείον μάθημα, αν δε και πάλιν δεν εμφανισθή βαθμολογείται διά του 0. 5. Επίσης λαμβάνει ως βαθμόν μηδέν προφορικής δοκιμασίας κατά τε δίμηνον ο μηδόλως παρακολουθήσας κατά τούτο το οικείον μάθημα. 6. Τα δοκίμια των γραπτών δοκιμασιών φέροντα την σφραγίδα της Σχολής και τας μονογραφάς του διευθύνοντος και του διδάσκοντος το οικείον μάθημα κατατίθενται παρ' αυτού εις το γραφείον του Διευθυντού της Σχολής εντός πέντε ημερών από της δοκιμασίας, φυλάσσονται δε μέχρι του επομένου σχολικού έτους. Εις το πρώτον δίμηνον περιλαμβάνεται απαν το μέχρι τέλους Νοεμβρίου διάστημα. Εις το τελευταίον δε δίμηνον, το από 1 Απριλίου μέχρι τέλους του σχολικού έτους τοιούτον. Άρθρον 10. Βαθμοί της επιδόσεως των μαθητών ορίζονται ως εξής: 1-4,99 κακώς 5-8,99 μετριώτατα 9-11,99 μετρίως 12-12,99 σχεδόν καλώς 13-15,99 καλώς 16-18,99 λίαν καλώς 19-20 αριστα. Άρθρον 11. 1. Εντός του τελευταίου πενθημέρου των μηνών Νοεμβρίου, Ιανουαρίου, Μαρτίου και Μαΐου οφείλουσι να παραδίδωσιν οι διδάσκοντες εις τον Διευθυντήν της Σχολής επί φύλλου χάρτου, φέροντος την υπογραφήν των τους βαθμούς, ων ηξιώθη έκαστος μαθητής εν εκάστω μαθήματι κατά το λή ξαν δίμηνον. Δίδονται δε δύο τοιούτοι βαθμοί, εξ ων ο μεν πρώτος εμφαίνει το μέσον όρον των προφορικών δοκιμασιών, ο δε δεύτερος είνε ο της γραπτή δοκιμασίας. Διά τους μαθητάς όμως της γ' τάξεως οι βαθμοί του τελευταίου διμήνου δίδονται υπό των διδασκόντων εντός του πρώτου πενθημέρου του Μαίου. Εντός δε του τελευταίου πενθημέρου του Ιουνίου δίδονται υπό των διδασκόντων εις τον Διευθυντήν και οι βαθμοί των προφορικών εξετάσεων του τέλους του έτους. 2. Τα ημιαθροίσματα των βαθμών των διμήνωναναγράφονταιυπότου Διευθυντού εν τω ειδικώ ελέγχω. 3. Ε κ των βαθμών των τεσσάρων διμήνων συνάγονται ως μέσοι όροι οι ενεκάστωμαθήματι βαθμοί της ετησίας προόδου των μαθητών, οίτινες βαθμοί αναγράφονταιεντω γενικώ ελέγχω, εν τω οποίω επίσης εις ειδικήν στήλην εγγράφονταιοιβαθμοί των προφορικών εξετάσεων του τέλους του έτους. 4. Η πράξις βαθμολογείται καθ' έκαστον δίμηνον υπό εκάστου των μελών του Συμβουλίου διά δύο βαθμών, ήτοι ενός της επιδόσεως και ενός της εργατικότητος του βαθμολογουμένου. Άρθρον 12. 1. Προς εξαγωγήν του γενικού βαθμού προστίθενται·

α') Ο μέσος όρος εξαγόμενος εκ των βαθμών εκάστου διμήνουκαιτων προφορικών εξετάσεων του τέλους του έτους, του βαθμού τούτου των προφορικών διπλασιαζομένου εάν το μάθημα διδάσκεται και κατά τα 2 εξάμηνα, εν τοιαύτη δε περιπτώσει ο μέσος όρος εξάγεται διά της διαιρέσεως του αθροίσματος των βαθμών τούτων διά του αριθμού των προστεθέντων ηυξημένου κατάεν.Ο μέσος ούτος όρος θα πολλαπλασιασθή επί συντελεστήν ίσον με το άθροισμα των εις τα 2 εξάμηνα εβδομαδιαίων ωρών του μαθήματος, αλλ' αι ώραι του β' εξαμήνου του γ' έτους θα υπολογισθούν διά τον συντελεστήν των μαθημάτων κατά μία ώραν ολιγώτερον. β') Ο μέσος όρος των βαθμών της πράξεως πολλαπλασιαζόμενος επί συντελεστήν ίσον προς το ήμισυ του αθροίσματος των συντελεστών των μαθημάτων. δίδει ως γενικόν πηλίκον τον γενικόν βαθμόν του έτους δι' έκαστον μαθητήν. 2. Μαθητής μη τυχών μέσου βαθμού τουλάχιστον 11 εις τα θεωρητικά μαθήματα η την πράξιν, η την διαγωγήν, απορρίπτεται. 3. Ωσαύτως απορρίπτεται μαθητής μη λαβών γενικόν βαθμόν τουλάχιστον 12. Ε ά ν όμως ο γενικός βαθμός είνε μεταξύ 11 και 12, ο μαθητής υποχρεούται να υποβληθή και πάλιν εις εξετάσεις κατά τον Σεπτέμβριον και να εργασθή καθ' όλον το διάστημα των θερινών διακοπών, μόνον δε εάν τύχη τότε βαθμού προβιβασίμου (12) μεταβαίνει εις την αμέσως ανωτέραν τάξιν. 4. Μαθητής διαμείνας δις εν τη αυτή τάξει και μη προαχθείς, δεν δύναται ναεπαναλάβηκαιεκτρίτου τα μαθήματα της αυτής τάξεως, αλλ' αποπέμπεται της Σχολής. 5. Μαθητής απουσιάσας καθ' όλον το έτος δι' οιονδήποτε λόγονεκτων μαθημάτων η εκ των ασκήσεων άνω των 90 ημερών ή ο λαβών αδικαιολογήτως άνωτων20 απουσιών εις τι μάθημα η άσκησιν, υποχρεούταιναεπαναλάβητα μαθήματα της αυτής τάξεως κατά το προσεχές σχολικόν έτος. Ο δεδικαιολογημένως απουσιάσας έλαττον των 90 ημερών, λαβών όμως άνω των 20 απουσιών εις τι μάθημα η άσκησιν υποβάλλεται εις εξετάσεις τον Σεπτέμβριον,αφούεργ α σ θ ή καθ' όλον το δ ι ά σ τ η μ α των θερινών διακοπών, μόνον δε εάν τ ύ χ η τ ό τ ε

γενικού βαθμού 12 προάγεται. 6. Οι απορριπτόμενοι μαθηταί ή οι οπωσδήποτε κατά τας διατάξεις του παρόντος διατάγματος υποχρεούμενοι να ακολουθήσωσι τα μαθήματατηςαυτής τάξεως, πράττουσι τούτο κατά το αμέσως επόμενον ή το πολύ το μεθεπόμενον σχολικόν έτος, άλλως χάνουσι το δικαίωμα της εν τω μέλλοντι φοιτήσεως εν τη σχολή. 7. Ομοίως και οι από της πρώτης εις την δευτέραν τάξιν και από της β' ειςτηνγ' προαχθέντες μαθηταί οφείλουσιν να φοιτήσωσιν εις την επομένην τάξιν κατά το αμέσως επόμενον ή μεθεπόμενον σχολικόν έτος, άλλως και ούτοι

χάνουν το δικαίωμα της εν τω μέλλοντι φοιτήσεως εν τη Σχολή. 8. Επιτρέπεται μετάθεσις μαθητού από της μιας Σχολής εις την άλλην μόνον όμως μετά την λήξιν του σχολικού έτους και προ της ενάρξεως του επομένου. Άρθρον 13. Ο τελικός γενικός βαθμός του αποφοιτώντος μαθητού προκύπτει εκ της διαιρέσεως διά του 5 του αθροίσματος· α') Του γενικού βαθμού κατά το πρώτον έτος. β') του γενικού βαθμού κατά το δεύτερον έτος διπλασιαζομένου. γ') Του γενικού βαθμού κατά το τρίτον έτος διπλασιαζομένου. Άρθρον 14. 1. Εις τους αποφοιτώντας μαθητάς απονέμονται πτυχία φέροντα ολογράφως και αριθμητικώς τον βαθμόν της ικανότητος και της διαγωγήςτουμαθητού, την σφραγίδα της Σχολής και τας υπογραφάς του διδακτικού Συμβουλίου της Σχολής. Τα πτυχία ταύτα θεωρούνταιυπότουΥπουργούη του Διευθυντού της Γεωργίας. 2. Εν τω αυτώ πτυχίω υπογράφει και ο λαμβάνων τούτο μαθητής. 3. Ο πίναξ των αποφοιτώντων μαθητών της Σχολής μετά της βαθμολογίας δημοσιεύεται διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως. Μεταβατικοί διατάξεις [ ] Άρθρον 16. Οι κατά την δημοσίευσιν του παρόντος διατάγματος ακολουθούντες μαθήματα εις τας σχολάς ταύτας ως ακροαταί, δύνανται, προτάσει της διευθύνσεως της σχολής και εγκρίσει του Υπουργείου της Γεωργίας, να καταταχθώσιν ως τακτικοί μαθηταί (εσωτερικοί ή εξωτερικοί) εφ' όσονέχουσιτα νόμιμα προσόντα, ακολουθήσει ανελλιπώς τα μαθήματακαιταςασκήσειςκαι υποστήεπιτυχώςταςσχετικάς δοκιμασίας οίας και οι λοιποί συμμαθηταί των και συγχρόνως μετ' αυτών. Αρθρον 17. το από 23 Αυγούστου 1918 Β. Διάταγμα «περί κατατάξεως, σπουδών και καθηκόντων, των μαθητών της Αβερωφείου μέσης γεωργικής σχολής Λαρίσης» ως και το από 14 Μαρτίου 1919 Β. Διάταγμα «περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του από 23 Αυγούστου 1918 Β. Διατάγματος περί κατατάξεως, σπουδών και καθηκόντων των μαθητών της Αβερωφείου μέσης γεωργικής σχολής Λαρίσης» καταργούνται. παρόντος διατάγματος. Εν Αθήναις τη 7 Αυγούστου 1920 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο

επί

της

Γεωργίας

Υπουργός

Γ. ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ

[1]

Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως «του περί κατατάξεως, σπουδών και καθηκόντων των μαθητών των Γενικών μέσων Γεωργικών Σχολών» Β. Δ. της 7 Αυγούστου 1920 ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Β'.

ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το άρθρον 10 του νόμου 1956 «περί μέσων γεωργικών σχολών κλπ.», ως ετροποποιήθη διά του άρθρου 4 του Ν. διατάγματος της 13 Δεκεμβρίου 1923 «περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως νόμων τινών γεωργικής και Εποικιστικής υπηρεσίας», προτάσει του Ημετέρου επί της Γεωργίας Υπουργού, μετά σύμφωνον γνωμοδότησιν του Γεωργικού Συμβουλίου, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Άρθρον 1. 1. Η περίπτωσις β' του εδαφίου 3 του άρθρου 2 του Β. διατάγματος της 7 Αυγούστου 1920 «περί κατατάξεως σπουδών και καθηκόντων των μαθητών των γενικών μέσων γεωργικών Σχολών» τροποποιείται ως εξής «ενδεικτικόν της σπουδής των ήτοι ενδεικτικόν β' τάξεως δημοσίου γυμνασίου, ήάλληςισοτίμουτάξεως δημοσίου εκπαιδευτικού ιδρύματος». 2. Η περίπτωσις γ' του αυτού εδαφίου και άρθρου του αυτού Β. διατάγματος τροποποιείται ως εξής· πιστοποιητικών γεννήσεως εκ του μητρώου των αρρένων, εξ ου να εμφαίνηται ότι κατά την 15 Σεπτεμβρίου του έτους της εισαγωγής των εις την Σχολήν θα έχωσι συμπληρώσει το δέκατονέκτονέτοςτης ηλικίας,μηυπερβήδετοδέκατον ένατον. Οι εκ της αλλοδαπής υποβάλλωσι πιστοποιητικόν της προξενικής αρχής η του Ιερέως της κοινότητος. 3. Εν εδαφίω 4 του αυτού άρθρου 2 του αυτού Β. διατάγματος η περικοπή «14ον έτος» αντικαθίσταται διά της «16ον έτος». [

]

Άρθρον 2. Οι κατά την δημοσίευσιν του παρόντος μαθηταί των μέσων γεωργικών Σχολών θα καταβάλλουν τα κατά τας άχρι τούδε ισχυούσας διατάξεις δίδακτρα και τροφεία.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 9, τχ. Α'/17 Ιανουαρίου 1924.

παρόντος διατάγματος. Εν Αθήναις τη 4 Εν

1924

ονόματι του Βασιλέως

Ο

Αντιβασιλεύς Π.

Ο

Ιανουαρίου

επί

ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΊΉΣ

της

Γεωργίας Α.

Υπουργός

ΔΟΞΙΑΔΗΣ

25

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΣΗΣ ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΤΡΩΝ (Β. Διάταγμα/31 Αυγούστου 1921) Κυβέρνηση Δ. Γούναρη Υπουργός Κ. Τερτίπης

Περί ιδρύσεως και λειτουργίας εν Πάτραις Μέσης Δενδροκομικής και Αμπελουργικής Σχολής ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Έχοντες υπ' όψει το άρθρον 1 του νόμου 1956 «περί μέσων γεωργικών σχολών κλπ.», εν συνδυασμώ προς το άρθρον 12 εδάφ. 4 του νόμου 2488 «περί οργανισμού της εξωτερικής γεωργικής υπηρεσίας κλπ»., προτάσει του Η μ ε τέρου επί της Γεωργίας Υπουργού, μετά σύμφωνον γνωμοδότησιν του Γεωργικού Συμβουλίου, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν Άρθρον 1. Ο εν Πάτραις Δενδροκομικός και Κηπουρικός Σταθμός μετατρέπεται εις Μέσην Γεωργικήν Σχολήν ειδικήν διά την δενδροκομίανκαιτην αμπελουργίαν υπό την ονομασίαν «Μέση Δενδροκομική και Αμπελουργική Σχολή Πατρών». Άρθρον 2. 1. Τα εις την Σχολήν ταύτην διδακτέα μαθήματα και η κατανομή αυτών εις εξάμηνα, ως και αι διατιθέμεναι δι' έκαστον ώραι καθ' εβδομάδα ορίζονται ως εξής: Ε τ ο ς Α'. Αύξων Εξάμ. αριθ. Μαθήματα 1 Ιχνογραφία 2 Ελληνικά 3 Πρακτική Αριθμητική 4 Γεωμετρία 5 Φυσική Πειραματική

Α' Ώραι — 2 3 2 2

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 166, τχ. Α'/7 Σεπτεμβρίου 1921.

Εξάμ.

Β' Ώραι 2 2 — — 2

Αύξων αριθ. 6 7 8 9 10 11

Μαθήματα Γενική Χημεία Βοτανική Ζωολογία και εντομολογία Γεωλογία και ορυκτολογία Κλιματολογία και εδαφολογία Δενδροκομία

Α' Εξάμ. Ώραι 2 3 2 2 — —

18

Εξάμ. Ώραι 2 3 2 1 2 2

Β

18

Ε τ ο ς Β'. Αύξων αριθ. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Α' Εξάμ. Ώραι

Μαθήματα Γενική Μηχανική Χωρομετρία Δενδροκομία Αμπελουργία Γεωργία (Γενική και Ειδική) Κτηνοτροφία και Πτηνοτροφία Οινολογία Ελαιοκομία Εντομολογία Μελισσοκομία Σηροτροφία Πολιτική Οικονομία

2 2 3 2 2 —

2 —

2 —

2 1 18

Εξάμ. Ώραι

Β'

—

2 3 2 2 2 2 2 —

2 —

1 18

Ετος Γ . Αύξων αριθ. 1 2 3 4 5 6 7 8

Μαθήματα Γεωργία (ειδική) Σχεδιογραφία πάρκων και κήπων Υδραυλική Κηπουρική Ανθοκομία Δενδροκομία Αμπελουργία Οινολογία

Α'. Εξάμ. Ώραι 2 —

2 2 —

2 2 —

Εξάμ. Ώραι —

2 —

2 2 2 2 2

Β'

Αύξων 9 10 11 12 13 14 15

Εξάμ. Ελαιουργία Κτηνοτροφία Γαλακτοκομία Γεωργική Οικονομία » Λογιστική » Νομοθεσία Συσκευή, διατήρησις και επεξεργασία οπωρών, λαχανικών, ανθέων και μυρελαιοποιΐα

Α'

Εξάμ.

Β'

2 2 1 2 1 —

— — — 2 1 1

—

2

18

18

2. Η διδακτέα ύλη εκάστου των μαθημάτων ορίζεται λεπτομερώς δι' υπουργικής διαταγής, προτάσει του διδακτικού συμβουλίου. 3. Έκαστος καθηγητής υποχρεούται εντός προθεσμίας, οριζομένης υπό του Υπουργείου, να παραδίδη εις την διεύθυνσιν της Σχολής προς εκτύπωσιν η λιθογράφησιν το μάθημα το οποίον διδάσκει η περίληψιν αυτού, εκτός εάν έχωσι προηγουμένως εκτυπωθή τοιαύτα. 4. Πρακτικαί ασκήσεις των μαθητών ορίζονται εις τέσσαρας ώρας καθ' εκάστην,κατά δε τας διακοπάς του θέρους εις πέντε. 5. Το είδος των ασκήσεων, ως και τα απαραίτητα εργαλεία τα οποία πρέπει και οι μαθηταί να προμηθεύωνται ιδίαις δαπάναις, κανονίζονταιυπότης διευθύνσεως αναλόγως των εργασιών της Σχολής και της εποχής του έτους' πάντως εκ των 50 εβδομάδων του έτους θα ασχολώνται: 14 εβδομάδας με την δενδροκομίαν 8 » με την αμπελουργίαν 6 » με την οίνοποιίαν 8 » με την κηπουρικήν και την ανθοκομίαν 4 » με την κτηνοτροφίαν και πτηνοτροφίαν 6 » με την γεωργίαν, μελισσοκομίαν και σηροτροφίαν 5 » με την συσκευήν, διατήρησιν και επεξεργασίαν οπωρών, λαχανικών, ανθέων και μυρελοποιΐαν. Η ως άνω κατανομή δύναται να τροποποιηθή δι' υπουργικής διαταγής μετά πρότασιν του Συμβουλίου της Σχολής και απόφασιν του Γεωργικού Συμβουλίου. 6. Αι ασκήσεις των μαθητών γίνονται υπό την άμεσον επίβλεψιν των καθηγητών των διδασκόντων τους σχετικούς κλάδους, βοηθουμένων υπό των επι-

επιμελητώνκαιειδικών, εις έκαστον των οποίων ανατίθεται υπό της διευθύνσεως ηεπιστασίαμιαςηπερισσοτέρων εργασιών του κτήματος της Σχολής. 7. Η εν τη Σχολή εκπαίδευσις των μαθητών συμπληρούται δι' εκδρομών ειςταενΕλλάδι κτήματα η γεωργοβιομηχανικάς εκμεταλλεύσεις. Άρθρον 3. 1. Η Σχολή αύτη θα λειτουργή κατά τας διατάξεις του νόμου 1956 «περί μέσων γεωργικών σχολών κλπ.» και των εκτελεστικών αυτού Β. διαταγμάτων, αι δε διά τας γενικάς μέσας Γεωργικάς Σχολάς ισχύουσαι διατάξεις περί διαρκείας σπουδών, κατατάξεως μαθητών, τροφείων και διδάκτρων, ιματισμού, κατανομής ωρών του ημερησίου προγράμματος πειθαρχικών ποινών, προαγωγικών και απολυτηρίων εξετάσεων, εφαρμόζονται και διά την Σχολήν ταύτην. 2. Οι πτυχιούχοι της Σχολής ταύτης έχουν τα αυτά προσόντα διά κατάληψιν δημοσίας θέσεως κλπ. με τους πτυχιούχους των άλλων δημοσίων μέσων γεωργικών σχολών. Άρθρον 4. το παρά τω μετατρεπομένω σταθμώ υπηρετούν προσωπικόν τοποθετείται αυτοδικαίως δυνάμει του παρόντος εις αντιστοίχους θέσεις της Σχολής ταύτης, εφ' όσον προβλέπονται τοιαύται υπό του νόμου 1956. Εις τον αυτόν Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσινκαιεκτέλεσιντου παρόντος διατάγματος. Εν Προύση τη 31 Αυγούστου 1921 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ο

επί

της

Γεωργίας

Β.

Υπουργός

Κ. Τ Ε Ρ Τ Ι Π Η Σ

26

ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ (Π. Διάταγμα/9 Ιουλίου 1925) Κυβέρνηση Θ. Πάγκαλου Υπουργός Κ, Σταμούλης

Περί κατατάξεως, σπουδών και καθηκόντων των μαθητών των γενικών μέσων γεωργικών σχολών ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Έχοντες υπ' όψει το άρθρον 10 του νόμου υπ' αριθ. 1956 του 1920 «περί μέσων γεωργικών σχολών κλπ.», ως και το Νομ. Διάταγμα της 13 Δεκεμβρίου 1923 «περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως νόμων τινών Γεωργικής κα Εποικιστικής Υπηρεσίας», προτάσει του Ημετέρου επί της Γεωργίας Υ πουργού, μετά σύμφωνον γνωμοδότησιν του παρά τω αυτώ Υπουργείω Γεωργικού Συμβουλίου, απεφασίσαμεν και διατάσσομενΆρθρον 1. 1. Η διάρκεια των σπουδών εις τας Μέσας Γεωργικάς Σχολάς γενικής γεωργικής εκπαιδεύσεως ορίζεται τριετής. 2. Το σχολικόν έτος άρχεται την 15 Σεπτεμβρίου και λήγει την 30ήν Ιουνίου του επομένου έτους. 3. Κατά τας θερινάς διακοπάς των μαθημάτων εξακολουθούν αι πρακτικαί ασκήσεις, μη επιτρεπομένης της απομακρύνσεως εκ της Σχολής των μαθητών, ειμή κατόπιν αδείας παρεχομένης υπό της Διευθύνσεως εις τους μαθητάς. Άρθρον 2. 1. Εις τας Σχολάς ταύτας γίνονται δεκτοί εσωτερικοί η εξωτερικοί μαθηταί η και αμφοτέρων των κατηγοριών. 2. Ο αριθμός των εις εκάστην Σχολήν εισακτέων κατ' έτος εσωτερικών ηκαιεξωτερικώνμαθητών ορίζεται κατόπιν προτάσεωςτουΔιευθυντούτης Σχολής διά προκηρύξεως του Υπουργού της Γεωργίας, δημοσιευομένης διά τη Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και του ημερησίου τύπου εντός του μηνός Ιουλίου εκάστου έτους το βραδύτερον. 3. Οι υποψήφιοι εσωτερικοί μαθηταί πρέπει να υποβάλωσιν εις το επί της Γεωργίας Υπουργείον (Διεύθυνσιν Γεωργίας) μέχρι της 15 Αυγούστου.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 188, τχ. Α'/22 Ιουλίου 1925.

α') Αίτησιν εν η αναγράφεται η κατοικία και η διεύθυνσις του αιτούντος καιηΣχολή εν τη οποία επιθυμεί να καταταχθή. β') Ενδεικτικόν της σπουδής των, ήτοι ενδεικτικόν τουλάχιστον β' τάξεως δημοσίου γυμνασίου της ημεδαπής ή άλλης ισοτίμου τάξεως δημοσίου εκπαιδευτικού ιδρύματος. γ') Πιστοποιητικόν γεννήσεως εκ του μητρώου,τωναρρένων,εξουνα εμφαίνηται ότι κατά την 15 Σεπτεμβρίου του έτους της εισαγωγής των εις την Σχολήν θα έχωσι συμπληρώσει το 16ον έτος της ηλικίας, μη υπερβή δε το 19ον. Οιεκτηςαλλοδαπήςυποβάλλουν πιστοποιητικόν της Προξενικήςαρχήςητου Ιερέως της κοινότητος. 4. Οι υποψήφιοι εξωτερικοί μαθηταί πρέπει να υποβάλωσιν εντός της αυτής προθεσμίας (15 Αυγούστου) τα αυτά ως και οι εσωτερικοί πιστοποιητικά. Η ηλικία όμως τούτων δέον κατά την 15 Σεπτεμβρίουτουέτουςτηςεισαγωγής να είνε ανωτέρα του 16ου έτους και κατωτέρα του 23ου. 5. Διά τους μη προσάγοντας πιστοποιητικά αναγράφοντα την ημερομηνίαν γεννήσεως, ως τοιαύτη λογίζεται η 1η Ιανουαρίου του έτους της γεννήσεως. 6. Εάν ο αριθμός των εχόντων τα ανωτέρω προσόντα υπερβαίνητοναριθμόν των ορισθεισών θέσεων, καταρτίζεται πίναξ δι' εκάστην κατηγορίαν (εσωτερικών και εξωτερικών) αναλόγως του βαθμού, ον κέκτηται έκαστος υποψήφιος εις το ενδεικτικόν της β' τάξεως γυμνασίου. Εν περιπτώσει δε καθ' ην προσάγεται ενδεικτικόν ανωτέρας τάξεως δημοσίου εκπαιδευτικού ιδρύματος τότε δι' εκάστην τάξιν υπέρ την β' τάξιν Γυμνασίου, προστίθεται ήμισυ βαθμού εις τον εν τω ενδεικτικώ αναγραφόμενον βαθμόν και ούτω κανονίζεται η εντω πίνακι σειρά του αιτούντος. Ενδεικτικά μη αναγράφοντα βαθμόν δεν λαμβάνονται υπ' όψιν. 7. Μεταξύ πλειόνων εχόντων τα αυτά προσόντα προτιμώνται οι παρουσιάζοντες ενδεικτικόν γυμνασίου εδρεύοντος εις αγροτικήν κοινότητα, όντες δε τέκνα γονέων ασκούντων το επάγγελμα του γεωργού. 8. Επί τη βάσει των ως άνω πινάκων καλούνται διά πράξεως του Υπουργού και εντός προθεσμίας οριζομένης εν αυτή, όπωςεμφανισθώσινενώπιοντου Διευθυντού της Σχολής υποψήφιοι ισάριθμοι προς τους εν τη προκηρύξει οριζομένους εισακτέους δι' εκάστην κατηγορίαν (εσωτερικούς και εξωτερικούς). 9. Οι προσερχόμενοι υποβάλλονται προ της εγγραφής των εις ιατρικήν εξέτασιν υπό επιτροπής, αποτελουμένης εκ του διευθυντού και του ιατρού της Σχολής και ενός έτι ιατρού, οριζομένου υπό του Διδακτικού Συμβουλίου, εάν είνε υγιείς και σωματικώς ικανοί διά γεωργικάς εργασίας. της Επιτροπής ταύτης η απόφασις είνε τελεσίδικος περί της αποδοχής η μη αυτών. 10. Προς αναπλήρωσιν των μη εγκαίρως παρουσιαζομένωνωςκαιτων κατά την ανωτέρω παράγραφον κρινομένων ακαταλλήλων, ο Υπουργός, προ-

προτάσειτουδιευθυντού της Σχολής, δύναται να καλέση τους αμέσως κατά σειράν ειςτουςκατά την παράγραφον 6 πίνακας αναγραφομένους υποψηφίους μέχρι συμπληρώσεως του ορισθέντος δι' εκάστην κατηγορίαν αριθμού εισακτέων, πάντως δε εφ' όσον δεν έχει παρέλθει εν τω μεταξύ η 15 Οκτωβρίου. 11. Εκ των γενομένων δεκτών μαθητών, αποβάλλονται της Σχολής προσερχόμενοι εντός 15 ημερών από της προσκλήσεώς των, ως και οι προσάγοντες ψευδή πιστοποιητικά και προβάντες εις ανακριβείς δηλώσεις περί προσόντων αυτών, επιφυλασσομένης και της ποινικής διώξεως. 12. Τους μαθητάς εγγράφει ο διευθυντής εις μαθητολόγιον άνευ τινός εκπαιδευτικού τέλους.

[

]

Άρθρον 5. 1. Τα διδασκόμενα μαθήματα εις τας Σχολάς ταύτας αι διατιθέμεναι δι' έκαστον ώραι καθ' εβδομάδα ορίζονται ως εξής.

ω

Έτος Α'. Ώραι 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10)

Μαθηματικά Φυσική και μετεωρολογία Χημεία Βοτανική Ζωολογία και Γεν. Εντομολογία Ορυκτολογία και Γεωλογία Γεωργική Μηχανική (αρχαί μηχανικής τοπογραφίας) Ιχνογραφία Γεωργία Ζωοτεχνία (Ανατομ. Φυσιολ. εξωτερικόν)

3 2 3 2 1 1 2 1 1 2 18

Έτος Β' 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)

Γεωργία Δενδροκομία Ζωοτεχνία Γεωργική Μηχανική (Υψομέτρησις, Γεωργ. μηχανολογία) Αμπελουργία, Ελαιοκομία Γεωργικαί Βιομηχανίαι Οινοποιία, Ελαιουργία Γαλακτοκομία (βουτυροκομία, τυροκομία) και παραγωγή τεχνικού ψύχους 8) Γεωργική Εντομολογία 9) Μελισσοκομία—Σηροτροφία

3 2 2 2 2 2 2 1 1

Ώραι 10) Πολιτική Οικονομία

1 18 Έτος

Γ

1) 2) 3) 4)

Γεωργία Δενδροκομία, Κηπουρική, Ανθοκομία Ζωοτεχνία Γεωργική Μηχανική (Κινητήρες Εσωτερικ. Καύσεως Υδραυλική, Οικοδομική) 5) Γεωργικαί Βιομηχανίαι (Συντήρησις προϊόντων, Αλευροποιία, Μυρελοποιΐα) 6) Γεωργική Οικονομία 7) Γεωργική Λογιστική 8) Εγκυκλοπαίδεια δικαίου και Γεωργ. Νομοθεσία', 9) Φυτοπαθολογία 10) Στοιχεία Κτηνιατρικής και Πεταλωτικής

3 2 2 2 1 2 2 1 1 2

18

2) Η διδακτέα ύλη εκάστου των μαθημάτων ορίζεται λεπτομερώς δι' Υπουργικής Διαταγής, προτάσει του διδακτικού συμβουλίου. 3) Έκαστος καθηγητής υποχρεούται εντός προθεσμίας οριζομένης υπό του Υπουργείου, να παραδίδη εις την Διεύθυνσιν της Σχολής, προς εκτύπωσιν ή λιθογράφησιν το μάθημα το οποίον διδάσκει η περίληψιν αυτού, εκτός εάν έχωσιεκτυπωθήτοιαύτα, και εγκριθώσιν υπό του Διδακτικού Συμβουλίου προτάσει του οικείου καθηγητού. Άρθρον 6. 1. Αι πρακτικαί ασκήσεις των μαθητών ορίζονται εις τρεις ώρας καθ' εκάστην, κατά δε τας διακοπάς του θέρους εις τέσσαρας. 2. Το είδος των ασκήσεων, ως και τα απαραίτητα εργαλεία, τα οποία δέον οι μαθηταί να προμηθεύωνται ιδίαις δαπάναις, κανονίζονται υπό της Διευθύν σεως αναλόγως των εργασιών της Σχολής. 3. Αι ασκήσεις των μαθητών γίνονται υπό την άμεσον επίβλεψιν των καθηγητών των διδασκόντων τους σχετικούς κλάδους βοηθουμένων υπό των επιμελητών και ειδικών,ειςέκαστοντωνοποίωνανατίθεταιηεπιστασίαμιαςη περισσοτέρων εργασιών του κτήματος της Σχολής. 4. Η εν τη Σχολή εκπαίδευσις των μαθητών συμπληρούται δι' εκδρομών ειςταενΕλλάδι κτήματα. Άρθρον 7. Η κατανομή των ωρών του ημερησίου προγράμματος θα κανονίζεται διά πάσαν εποχήν υπό προγράμματος συντασσομένου υπό του Συμβουλίου της Σχολής.

[

]

Προαγωγικαί και απολυτήριοι εξετάσεις

Άρθρον 9. 1. Η προαγωγή και η απόλυσις των μαθητών κανονίζεται εκ των βαθμών των καθ' άπαν το έτος προφορικών και γραπτών δοκιμασιών αυτώνειςταμαθήματα, ως και εκ του βαθμού των προφορικώνεξετάσεωντου τέλους του σχολικού έτους. 2. Εν εκάστω των μαθημάτων γίνεται εντός μεν εκάστου τριμήνου καθ' ημέρανοριζομένηνυπότουδιδάσκοντος, μία γραπτή δοκιμασία, κατά το τέλος δετουσχολικούέτουςκαιμία προφορική εξέτασις εφ' όλης της διδαχθείσης ύλης αυτού. 3. Αι γραπταί αύται δοκιμασίαι ενεργούνται ενώπιον του διδάσκοντος το οικείον μάθημα. 4. Μαθητής αποσχών από τίνος γραπτής δοκιμασίας, ένεκα νόσου ή άλλης τινός αιτίας, δύναται να υποστή τοιαύτηενάλληημέραοριζομένηυπότου διδάσκοντος το οικείον μάθημα, αν δε και πάλιν δεν εμφανισθή βαθμολογείται διά του 0. 5. Επίσης λαμβάνει ως βαθμόν μηδέν προφορικής δοκιμασίας κατά τι τρίμηνον ο μηδόλως παρακολουθήσας κατά τούτο το οικείον μάθημα. 6. Τα δοκίμια των γραπτών δοκιμασιών φέροντα την σφραγίδα της Σχολής και τας μονογραφίας του διευθύνοντος και του διδάσκοντος το οικείον μάθημα κατατίθενται παρ' αυτού εις το γραφείον του Διευθυντού εντός πέντε ημερώναπότηςδοκιμασίας, φυλάσσονται δε μέχρι του επομένου σχολικού έτους. 7. Το πρώτον τρίμηνον περιλαμβάνει άπαν το μέχρι τέλους Δεκεμβρίου διάστημα, το δεύτερον λήγει εις το τέλος Φεβρουαρίου, το δε τρίτον τρίμηνον λήγει τα μέσα Ιουνίου. Άρθρον 10. Βαθμοί της επιδόσεως των μαθητών ορίζονται οι εξής: 1-4.99 κακώς 5-8.99 μετριώτατα 9-11.99 μετρίως 12-12.99 σχεδόν καλώς 13-15,99 καλώς 16-18.99 λίαν καλώς 19-20 αριστα Άρθρον 11. Εντός του τελευταίου δεκαημέρου εκάστου τριμήνου οφείλουσι να παραδίδωσιν οι διδάσκοντες εις τον Διευθυντήν της Σχολής επί φύλλου χάρτου, φέροντος την υπογραφήν των, τους βαθμούς, ων ηξιώθη έκαστος μαθητής εν εκάστω μαθήματι κατά το λήξαν τρίμηνον. Δίδονται δε δύο τοιούτοι βαθμοί, εξ ων ο μεν πρώτος εμφαίνει τον μέσον όρον των προφορικών δοκιμασιών, ο δε δεύτερος είναι ο της γραπτής δοκιμασίας. Εντός δε του τελευταίου δεκαημέρου του Ιουνίου δίδονται υπό των διδα-

διδασκόντωνκαιοιβαθμοί των προφορικών εξετάσεων του τέλους του έτους. 2. Τα ημιαθροίσματα των βαθμών των τριμήνων αναγράφονται εν τω βιβλίω του γενικού ελέγχου, εν τω οποίω επίσης εις ειδικήν στήλην αναγράφονται οι βαθμοί των προφορικών εξετάσεων του τέλους του έτους. 3. Η πράξις βαθμολογείται καθ' έκαστον τρίμηνον υπό εκάστου των μελών του Συμβουλίου, επί τη βάσει προσωπικής αντιλήψεως και των πληροφοριών των οικείων επιμελητών, αναφέρεται δε εις το βιβλίον του γενικού ελέγχου εις βαθμός ανά τριμηνίαν, όστις είναι δ μέσος όρος της βαθμολογίας της δοθείσης υφ' όλων των μελών του Συμβουλίου. Άρθρον 12. 1. Ο γενικός βαθμός εκάστου έτους προκύπτει διά της διαιρέσεως διά του 3 του αθροίσματος. α') Του μέσου βαθμού της θεωρίας διπλασιαζομένου. β') Του μέσου βαθμού της πράξεως. 2. Ο μέσος βαθμός της θεωρίας προκύπτει εκ των βαθμών των θεωρητικών μαθημάτων. ο βαθμός εκάστου θεωρητικού μαθήματος είναι ο μέσος όρος των βαθμών εκάστου τριμήνου και των προφορικών εξετάσεων του τέλους έτους,αφούπολλαπλασιασθή επί συντελεστήν ίσον με τον αριθμόν των εβδομαδιαίων ωρών. Το άθροισμα των βαθμών όλων των θεωρητικών μαθημάτων, διαιρούμενον διά του αθροίσματος όλων των συντελεστών, δίδει τον μέσον βαθμόν της θεωρίας. 3. Ο μέσος βαθμός της πράξεως προκύπτει εκ της διαιρέσεως διά 3 των βαθμών όλων των τριμήνων. 4. Διά να προάγηται μαθητής τις πρέπει να έχη μέσον βαθμόν τουλάχιστον 12 και εις την θεωρίαν και εις την πράξιν. 5. Μαθητής μη τυχών μέσου βαθμού τουλάχιστον ένδεκα (11) εις την θεωρίαν ή την πράξιν ή την διαγωγήν, απορρίπτεται. 6. Μαθητής τυχών μέσου βαθμού μεταξύ 11 και 12, υποχρεούται να υποβληθή και πάλιν εις εξετάσεις κατά Σεπτέμβριον, και να εργασθή καθ' όλον το διάστημα των θερινών διακοπών, μόνον δε εάν τύχη τότε βαθμού προβιβασίμου (12) προάγεται εις την αμέσως ανωτέραν τάξιν. 7. Μαθητής μη τυχών μέσου βαθμού τουλάχιστον 8 εις δύο μαθήματα, απορρίπτεται, ανεξαρτήτως του γενικού βαθμού ον έχει. 8) Μαθητής διαμείνας δις εν τη αυτή τάξει και μη προαχθείς, δεν δύναται ναεπαναλάβηκαιεκτρίτου τα μαθήματα της αυτής τάξεως, αλλ' αποπέμπεται της Σχολής, εάν δε ο μέσος βαθμός της θεωρίας η της πράξεως ενός μαθητού είναι κατώτερος του 8, τότε δεν δύναται ούτος να επαναλάβη, και εκ δευ τέρου τα μαθήματα αλλ' αποπέμπεται της Σχολής. 9. Μαθητής λαβών καθ' όλον το έτος, δι' οιονδήποτε λόγον, άνω των 150 απουσιών, υποχρεούται να επαναλάβη τα μαθήματα της αυτής τάξεως κατά

το προσεχές σχολικόν έτος. Η μη παρακολούθησις μιας ώρας θεωρητικού τίνο μαθήματος ως και της πράξεως, λογίζεται ως μία απουσία. 10. Οι απορριπτόμενοι μαθηταί η οι όπως δήποτε κατά τας διατάξεις του παρόντος διατάγματος υποχρεούμενοι να ακολουθήσωσι τα μαθήματατηςαυτής τάξεως, πράττουσι τούτο κατά το αμέσως επόμενον σχολικόν έτος, άλλως χάνουν το δικαίωμα της εν τω μέλλοντι φοιτήσεως εν τη Σχολή. 11. Ομοίως και οι από της α' εις την β' τάξιν και από της β'ειςτην γ' προαχθέντες μαθηταί οφείλουσι να φοιτήσωσι εις επομένην τάξιν κατάτοαμέσως επόμενον σχολικόν έτος, άλλως και ούτοι χάνουν το δικαίωμα της εν τω μέλλοντι φοιτήσεως. Εξαίρεσις επιτρέπεται μόνον εάν η μη κατά το αμέσως επόμενον έτος προσέλευσις οφείλεται εις πρόσκλησιν του μαθητού εις τας τάξεις του στρατού, οπότε ούτος υποχρεούται ν' ακολουθήση τα μαθήματα κατά το αμέσως μετά την εκ των τάξεων του στρατού απόλυσίν του επόμενον έτος. 12. Επιτρέπεται μετάθεσις μαθητού από της μιας Σχολής εις την άλλην μόνον όμως μετά την λήξιν του σχολικού έτους και προςτηςενάρξεωςτου επομένου. 13. Οι μεταξεταστέοι μαθηταί υποβάλλονται κατά Σεπτέμβριον εις γραπτήν και προφορικήν εξέτασιν εφ' εκάστου μαθήματος και εφ' όλης της διδαχθείσης ύλης, δίδεται δε ανά εις βαθμός διά την γραπτήν και προφορικήν εξέτασιν, ο δε μέσος όρος αυτών αποτελεί τον γενικόν βαθμόν. Άρθρον 13. ο τελικός γενικός βαθμός του αποφοιτώντος μαθητού προκύπτει εκ της διαιρέσεως διά του 6 του αθροίσματος· α') του γενικού βαθμού κατά το πρώτον έτος" β') του γενικού βαθμού κατά το δεύτερον έτος διπλασιαζομένου' γ') του γενικού βαθμού κατά το τρίτον έτος τριπλασιαζομένου. Άρθρον 14. 1. Εις τους αποφοιτώντας μαθητάς απονέμονται πτυχία φέροντα ολογράφως και αριθμητικώς τον βαθμόν της ικανότητος και διαγωγής του μαθητού, την σφραγίδα της Σχολής και τας υπογραφάς του Διδακτικού Συμβουλίου της Σχολής. Τα πτυχία ταύτα θεωρούνταιυπότουΥπουργούη του διευθυντού της Γεωργίας. 2. Εν τω αυτώ πτυχίω υπογράφει και ο λαμβάνων τούτο μαθητής. 3. Ο πίναξ των αποφοιτώντων μαθητών της Σχολής μετά της βαθμολογίας δημοσιεύεται διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως. Άρθρον 15. Οι κατά την δημοσίευσιν του παρόντος μαθηταί των Μέσων Γεωργικών Σχολών θα καταβάλλουν τα κατά το έτος της εισαγωγής των ειςτηνΣχολήν καταβαλλόμενα δίδακτρα και τροφεία. Άρθρον 16. Το από 7 Αυγούστου 1920 Β. Διάταγμα «περί κατατάξεως, σπουδών και καθηκόντων των μαθητών των γενικών μέσων Γεωργικών Σχολών», ως και το από 4 Ιανουαρίου 1924 Β. Διάταγμα περί τροποποιήσεως

θητών των γενικών μέσων Γεωργικών Σχολών Β.Δ. Της 7 Αυγούστου 1920 καταργούνται. Εις τον αυτόν Υπουργόν ανατίθεμεν την δημοσίευσινκαιεκτέλεσιντου παρόντος. Εν

Αθήναις

τη

Ο

9 Ιουλίου 1925 Πρόεδρος της Δημοκρατίας Π Α Υ Λ Ο ς ΚΟΥΝΤΟΥΡΙωΤΗς

Ο

επί

της

Γεωργίας Υπουργός Κ. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ

27

ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (Ν. Διάταγμα/14 Σεπτεμβρίου 1925) Κυβέρνηση Θ. Πάγκαλου Υπουργός Α. Χατζηκυριάκος

Περί Ναυτικής

Εκπαιδεύσεως[1]

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Έχοντες υπ' όψει το από 1 Ιουλίου 1925 ψήφισμα της Δ' των Ελλήνων Συντακτικής Συνελεύσεως «περί συστάσεως ΚοινοβουλευτικήςΕπιτροπήςπρος ψήφισιν του Καταστατικού Χάρτου κλπ.», προτάσει του Ημετέρου Υπουργικού Συμβουλίου, μετά σύμφωνον γνωμοδότησιν της αρμοδίας Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν: Άρθρον 1. 1. ιδρύεται εν Πειραιεί υπό του Διευθυντού του Εμπορικού Ναυτικού, τη εγγράφω εντολή του Υπουργού των Ναυτικών, Δημοσία Ναυτική Σχολή προς τον σκοπόν της αρχαίας επαγγελματικής εκπαιδεύσεως πλοιάρχων και των μηχανικών του Εμπορικού Ναυτικού και των εντεταλμένων την Διοίκησιν του Εμπορικού Ναυτικού λειτουργών. 2. Εις την Σχολήν ταύτην δύναται να λειτουργή και παν Τμήμα, εξυπηρετούν την Εμπορικήν Ναυτιλίαν. Άρθρον 2. 1. Πάσαι αι διά του άρθρου 1 συνιστώμεναι Σχολαί, τελούσιν υπό την αμεσον διεύθυνσιν του Εμπορικού Ναυτικού. 2. Διοικητής των Σχολών ορίζεται ανώτερος μάχιμοςαξιωματικόςεκ των εν ενεργεία ή εφεδρείοι. 3. Καθηγηταί η διδάσκαλοι δύνανται να διορισθώσιναξιωματικοίκαι υπαξιωματικοίτουΠ. Ναυτικού και του Λιμενικού Σώματος εν ενεργεία ή εφεδρείοι. Άρθρον 3. Η εις τας ανωτέρω Σχολάς εκπαίδευσις παρέχεται δωρεάν. Άρθρον 4. 1. Διά πάσης φύσεως δαπάνας προς πλήρη λειτουργίαν των Σχολών τούτων διατίθενται τα δυνάμει του άρθρου 5 του νόμου 2993 «περί μεταβιβάσεως η υποθηκεύσεως εις αλλοδαπούς Ελληνικών πλοίων και ναυπηγημάτων» προερχόμενα χρηματικά ποσά, εκ προστίμων καταβληθέντων λόγω Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 310, τχ. Α'/17 Οκτωβρίου 1925.

παρανόμων πωλήσεων πλοίων ως και τα δυνάμει του άρθρου 1 παράγραφος 18 του νόμου 1285 «περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως διατάξεών τίνων του νόμου 1043 περί φορολογίας των εκτάκτων κερδών» καταβαλλόμενα ματικά ποσά. 2. Εν η περιπτώσει τα καταβαλλόμενα συμφώνως τοις ανωτέρω νόμοις χρηματικά ποσά δεν ήθελον επαρκέσει προς συντήρησιν των Σχολών, συνιστάται Ταμείον Ναυτικής Εκπαιδεύσεως, ου οι πόροι και η λειτουργία ορισθήσονται διά Διαταγμάτων. Άρθρον 5. Τα περί ων το άρθρον 3 χρηματικά ποσάαποδίδονταιεκτου δημοσίου Ταμείου και κατατίθενται εις την Εθνικήν Τράπεζαν επ' ονόματι του Διευθυντού του Εμπορικού Ναυτικού. Άρθρον 6. ο Διευθυντής του Εμπορικού Ναυτικού αναλαμβάνει διά χρηματικών εντολών υπογεγραμμένων υπ' αυτού και θεωρουμένων υπό του Υ πουργού των Ναυτικών τα απαιτούμενα χρηματικά ποσά. Άρθρον 7. 1. Επί των Ναυτικών ιδιωτικών Σχολών, ασκεί η Διεύθυνσις του Εμπορικού Ναυτικού εποπτείαν. 2. Διά Διατάγματος επιτρέπεται η αναγνώρισις εκ των κατά την προηγουμένην παράγραφον ιδιωτικών Σχολών, εφ' όσον ήθελε διαπιστωθή ότι οι όροι της εν αυταίς διδασκαλίας είνε οι αυτοί προς τους της Δημοσίας Σχολής καιηοικονομική ενίσχυσις αυτών. Η αναγνώρισις αύτη δύναται να ανακληθή εφ' όσον οι όροι της διδασκαλίας της Σχολής έπαυσαν ανταποκρινόμενοι προς τους της Δημοσίας. 3. Διά Διατάγματος επιτρέπεται η εν όλω ή εν μέρειεξομοίωσιςτων αποφοίτωντωνανεγνωρισμένωνιδιωτικών Σχολών προς τους της Δημοσίας. Άρθρον 8. 1. Τα άνω βιβλία των Ναυτικών Σχολών, ως και παν άλλο σύγγραμμα σκοπόν έχον την επαγγελματικήν μόρφωσινκαιεξυπηρέτησιντων εργατών θαλάσσης, η κωδικοποίησις νόμων, χρησίμων αυτοίς,εκτυπούνταιεπιμελεία και δαπάναις της Διευθύνσεως Εμπορικού Ναυτικού. 2. Τα άνω βιβλία και κώδικες, διατιμώμενα δι' αποφάσεως του Υπουργού των Ναυτικών, πωλούνται κατά τα Διατάγματος ορισθησόμενα. 3. Τα της συγγραφής, αποζημιώσεως των συγγραφέων και εκτυπώσεως των βιβλίων και κωδίκων, ορισθήσονται διά Διατάγματος προκαλουμένο τωνεπίτωνΟικονομικών και των Ναυτικών Υπουργών. Άρθρον 9. Διά Διατάγματος προτάσει του επί των Ναυτικών Υπουργού κανονισθήσονται : 1) Ο Οργανισμός των κατά το άρθρον 1 ιδρυομένων Σχολών. 2) Τα προσόντα, ο αριθμός και ο τρόπος της εισαγωγής των εν αυταίς εκπαιδευθησομένων. 3) Ο τρόπος της προσλήψεως και απολύσεως του διδακτικού προσωπικού και τα της αποζημιώσεως αυτού.

4) Ο χρόνος της φοιτήσεως, τα των διδασκομένων θεμάτων,τατης πρακτικής εκπαιδεύσεως, τα των εξετάσεων και απονομής διπλωμάτων. 5) Τα προνόμια των αποφοίτων των Σχολών. 6) Ο τρόπος της διαχειρίσεως των αναλαμβανομένων υπό του ΔιευθυντουτουΕμπορικούΝαυτικούχρηματικών ποσών. 7) Πάσα λεπτομέρεια προς πλήρη εφαρμογήν του παρόντος Ν. Διατάγματος. Άρθρον 10. Πάσα διάταξις αντικειμένη εις το παρόν Ν. Διάταγμα καταργείται. Η ισχύς του παρόντος, ανακοινωθησομένου εις την Δ' Εθνικήν Συνέλευσιν, άρχεται από της δημοσιεύσεώς του εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. σίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος. Εν Ύδρα τη 14 Σεπτεμβρίου 1925

Π Α Υ Λ Ο ς ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΏΤΗς

Θ. ΠΑΓΚΑΛΟΣ Κ. ΡΕΝΤΗΣ, I. ΚΟΥΝΔΟΥΡΟΣ, Α. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ, I. Δ. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ, Γ. ΚΟΦΙΝΑΣ, Α. ΤΑΒΟΥΛΑΡΗΣ, Κ. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ, Φ. ΜΑΝΟΥΗΛΙΔΗΣ, Α. ΧΑΤΖΗΚΥΡΙΑΚΟΣ

[1]

Περί Ναυτικής ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Εκπαιδεύσεως

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Έχοντες υπ' όψει το από 18 Φεβρουαρίου 1927 ψήφισμα της Βουλής «περί της περαιτέρω ισχύος συντακτικών τίνων πράξεων και νομοθετικών διαταγμάτων, εκδοθέντων απρακτούσης της Βουλής,» προτάσει του Υπουργού των Ναυτικών, μετ' απόφασιν του Υπουργικού Συμβουλίουκαισύμφωνον ΑναδημοσιεύεταιαπότηνΕτΚ, αρ. 143, τχ. Α'/14 Ιουλίου 1927.

νον γνωμοδότησιν της επί των Ναυτικών Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Άρθρον μόνον. Κυρούται τροποποιημένον ως κατωτέρω το από 14 Σ ε πτεμβρίου 1925 Ν. Διάταγμα «περί Ναυτικής εκπαιδεύσεως», εχον ούτω: Άρθρον 1. 1. ιδρύεται εν Πειραιεί Δημοσία Ναυτική Σχολήπροςτον σκοπόν της αρτίας επαγγελματικής εκπαιδεύσεως των πλοιάρχωνκαιτων μηχανικών του Εμπορικού Ναυτικού. Άρθρον 2. 1. Η διά του άρθρου 1 συνιστωμένη σχολή τελείυπότην άμεσον εποπτείαν του Εμπορικού Ναυτικού. 2. Διοικητής της Σχολής ορίζεται ανώτερος μάχιμοςαξιωματικόςεκτων εν ενεργεία ή εφεδρεία.

3. Καθηγηταί ή διδάσκαλοι δύνανται να διορισθώσιναξιωματικοίκαι υπαξιωματικοί του Π. Ναυτικού και του Λιμενικού Σώματος εν ενεργεία ή εφεδρεία. Άρθρον 3. Διά την ανωτέρου σχολήν η εκπαίδευσις παρέχεται δωρεάν. Άρθρον 4. 1. Διά πάσης φύσεως δαπάνας προς πλήρη λειτουργίαν της σχολής ταύτης διατίθενται τα δυνάμει του άρθρου 5 του νόμου 2993 «περί μεταβιβάσεως ή υποθηκεύσεως εις αλλοδαπούς Ελληνικών πλοίων και ναυπηγημάτων» προερχόμενα χρηματικά ποσά εκ προστίμων καταβληθέντων λόγω παρανόμων πωλήσεων πλοίων, ως και τα δυνάμει του άρθρου 1 παράγρ. 18 του νόμου 1927 «περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως διατάξεών τινων του νόμου 1043 περί φορολογίας των εκτάκτων κερδών» καταβαλλόμενα χρη ματικά ποσά. Άρθρον 5. Τα περί ων το άρθρον 4 χρηματικά ποσάαποδίδονταιεκτου Δημοσίου Ταμείου και κατατίθενται εις την Εθνικήν Τράπεζαν υπό ίδιον λογαριασμόν. Άρθρον 6. 1. Ο Διευθυντής του Εμπορικού Ναυτικού αναλαμβάνει διά χρηματικών εντολών υπογεγραμμένων υπ' αυτού και θεωρουμένωνυπότου Υπουργού των Ναυτικών τα απαιτούμενα χρηματικά ποσά. Άρθρον 7. 1. Επί των Ναυτικών ιδιωτικών σχολών ασκεί η Διεύθυνσις Εμπορικού Ναυτικού εποπτείαν. 2. Διά διατάγματος επιτρέπεται η αναγνώρισις των κατά την προηγουμένην παράγραφον ιδιωτικών σχολών εφ' όσον ήθελον αναλάβη την υποχρέωσιν της τηρήσεως ωρισμένου προγράμματος και όρων διδασκαλίας και εποπτείας κανονιζομένων υπό του Υπουργείου. 3. Προς οικονομικήν ενίσχυσιν των ούτως αναγνωριζομένων ιδιωτικών σχολών, μεταξύ των οποίοι περιλαμβάνονται και αι σχολαί ασυρμάτου, επιτρέπεται εις τον Υπουργόν των Ναυτικών να διαθέση εκ νέου δι' αποφάσεως αυτού, εφ' άπαξ ή δι' ωρισμένην χρονικήν περίοδον τα θεωρούμενα ως αναγκαία δι' εκάστην των σχολών τούτων χρηματικά ποσά λαμβανόμεναεκτου

κατά τα άρθρα 4 και 5 του παρόντος κονδυλίου του προερχομένουεκτου νόμου 2993 (άρθρον 5) και κατατεθειμένων εις την Εθνικήν Τράπεζαν της Ελλάδος, μη δυνάμενα δε να υπερβώσιν εν συνόλω το ποσόν των δραχμών 150 χιλιάδων. 4. Αι αναλήψεις των χρηματικών ποσών προς εφαρμογήν του παρόντος θα γίνωνται συμφώνως προς το άρθρον 6. 5. Η κατά το παρόν άρθρον αναγνώρισις ιδιωτικών ναυτικών σχολών δύνανται να ανακληθή εφ' όσον δεν ήθελον τηρηθή υπ' αυτών αι αναληφθείσαι κατά την αναγνώρισιν υποχρεώσεις. Άρθρον 8. 1. Τα διδακτικά βιβλία των Ναυτικών Σχολών εκτυπούνται επιμελείακαιδαπάναις της Διευθύνσεως Εμπορικού Ναυτικού. 2. Τα ανωτέρω βιβλία διατιμώμενα δι'αποφάσεωςτουΥπουργούτων Ναυτικών, πωλούνται κατά τα διά Διατάγματος ορισθησόμενα. 3. Τα της συγγραφής, αποζημιώσεως των συγγραφέων και εκτυπώσεως των βιβλίων ορισθήσονται διά διατάγματος, προκαλουμένουυπότωνεπίτων Οικονομικών και Ναυτικών Υπουργών. Άρθρον 9. Διά διατάγματος προτάσει του επί των Ναυτικών Υπουργού κανονισθήσονται : 1. Ο Οργανισμός της κατά το άρθρον 1 Σχολής. 2. Τα προσόντα, ο αριθμός και ο τρόπος της εισαγωγήςτωνεναυτή εκπαιδευθησομένων. 3. Ο τρόπος της προσλήψεως και απολύσεως του διδακτικού προσωπικού και τα της αποζημιώσεως αυτού. 4. Ο χρόνος της φοιτήσεως, τα των διδασκομένων θεμάτων,τατης πρακτικής εκπαιδεύσεως, τα των εξετάσεων και απονομής διπλωμάτων. 5. Τα προνόμια των αποφοίτων σχολών. 6. Ο τρόπος της διαχειρίσεως των αναλαμβανομένων υπό του ΔιευθυντούτουΕμπορικούΝαυτικούχρηματικών ποσών. 7. Πάσα λεπτομέρεια προς πλήρη εφαρμογήν του παρόντος Ν. Διατάγματος. Άρθρον 1 0 . Π ά σ α δ ι ά τ α ξ ι ς

α ν τ ι κ ε ί μ ε ν η εις τ ο π α ρ ό ν Ν . Δ ι ά τ α γ μ α κ α -

ταργείται.

Η ισχύς του παρόντος άρχεται από της δημοσιεύσεώς του εις την Ε φ η μερίδα της Κυβερνήσεως. σίευσιν και εκτέλεσιν του παρόντος. Εν

Ύδρα

τη

Ο

11

Ιουνίου

1927

Πρόεδρος της Δημοκρατίας ΠΑΥΛΟς ΚΟΥΝΤΟΥΡΙωΤΗς

Ο

επί

των

Ναυτικών Υπουργός Α. ΚΑΝΑΡΗΣ

28

ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΤΡΩΝ ( Π . Διάταγμα/6 Σεπτεμβρίου 1926) Κυβέρνηση Γ. Κονδύλη ΥπουργόςΛ. Νάκος

Περί τροποποιήσεως Β. Δ. 31 Αυγούστου 1921 «περί ιδρύσεως και λειτουργίας εν Πάτραις Μέσης Δενδροκομικής και Αμπελουργικής Σχολής» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Έ χ ο ν τ ε ς υπ' όψει το άρθρον 10 του νόμου 1925 «περί Γ ε ω ρ γ . Σχολών», προτάσει του Η μ ε τ έ ρ ο υ επί της Γεωργίας κ.λ.π. Υπουργού, μετά σύμφωνον γνωμοδότησιν του Γεωργικού Συμβουλίου κατά την συνεδρίασιν αυτού της 2 Σεπτεμβρίου ε.έ., απεφασίσαμεν και διατάσσομεν: Ά ρ θ ρ ο ν 1. Το εδάφ. 1 [του άρθρου 2] του Β.Δ. Της 31 Αυγούστου 1921 «περί ιδρύσεως και λειτουργίας εν Πάτραις Μέσης Δενδροκομικής και Αμπελουργικής Σχολής» τροποποιείται ως εξής: 1. Τα εις την Σχολήν ταύτην διδακτέα μαθήματα ως και αι διατιθέμεναι δι' έκαστον ώραι καθ' εβδομάδα ορίζονται ως εξής:

Έτος Μαθήματα

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9)

Φυσική Γεν. Μηχανική Χημεία Ζωολογία Γεωργικά Μαθήματα Χωρομετρία Γεωλογία Βοτανική Ζωοτεχνία (Ανατομία, Γεωργική Μηχανολογία

Α'.

Ώραι

καθ'

και Μετεωρολογία και

Εντομολογία

και

Ορυκτολογία

φυσιολογία,

εξωτερικόν)

εβδομάδα

3 2 3 2 1 1 3 2 1

18 Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 342, τχ. Α'/30 Σεπτεμβρίου 1926.

Έτος Β'. Μαθήματα Ώραι καθ' εβδομάδα 1) Γεωργική Χημεία (Εδαφολογία, λιπασματολογία, κλιματολογία) . 2 2) Δενδροκομία 2 3) Οινολογία 2 4) Ελαιουργία 1 5) Αμπελουργία 2 6) Γεωργία (γενική και ειδική) 3 7) Σηροτροφία 1 8) Μελισσοκομία 1 9) Ζωοτεχνία και Πτηνοτροφία 2 10) Πολιτική Οικονομία 1 11) Γαλακτοκομία και Τυροκομία 1 18 Έτος Γ'. 1) Γεωργία (ειδική) 1 2) Υδραυλική 1 3) Κηπουρική 2 4) Ανθοκομία και Σχεδιογραφία Πάρκων 1 5) Δενδροκομία 3 6) Αμπελουργία 2 7) Οινολογία 1 8) Ελαιοκομία 1 9) Φυτοπαθολογία 2 10) Γεωργική Οικονομία 2 11) Γεωργική Λογιστική και Νομοθεσία 1 12) Στοιχεία Κτηνιατρικής και Πεταλωτικής 1 13) Συσκευή και διατήρησις οπωρών, λαχανικών κ.λπ 1 18 Άρθρον 2. Το διδακτικόν συμβούλιον της Σχολής διά πράξεώς του καθορίζει τας τυχόν απαιτουμένας προσθέτους ώρας διδασκαλίας, ώστε εν συνόλω οι νυν φοιτώντες εις την Σχολήν μαθηταί να διδαχθώσι μέχρι πέρατος των σπουδών των τας υπό του παρόντος οριζομένας δ παρόντος. Εν Ύδρα τη 6 Σεπτεμβρίου 1926 Π Α Υ Λ Ο ς ΚΟΥΝΤΟΥΡΙωΤΗς Ο

επί της Γεωργίας κλπ. Υπουργός Α. ΝΑΚΟΣ

29 ΓΕΩΡΓΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ (Ν. Διάταγμα/7 Οκτωβρίου 1927) Κνβέρι·ηση Λ.

Ζαίμη

Περί Γεωργικών σχολείων Μέσης Εκπαίδευσεως[1] ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Έχοντες υπ' όψει το άρθρον 77 του Συντάγματος και την από 27)8)27 ειδικήνεξουσιοδότησιντηςΒουλής, μετά σύμφωνον γνώμην της επί της Γεωργίας κλπ. Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, προτάσει του Ημετέρου Υπουργικού Συμβουλίου, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν. Άρθρον 1. Σχολεία της Μέσης εκπαιδεύσεως, ήτοι κλασικά ημιγυμνάσια η πλήρη τετρατάξια, πεντατάξια και εξατάξια γυμνάσια, λειτουργούντα ειςαγροτικάςπεριφερείας, δύνανται να μετατραπώσιν εις γεωργικά τοιαύτα, διά Διατάγματος προκαλουμένου υπό των δύο Υπουργών Παιδείας και Γεωργίας κατόπιν γνώμης του εκπαιδευτικού συμβουλίου, εισαγομένης εις αυτά καιτηςδιδασκαλίας γεωργικών μαθημάτων. Άρθρον 2. Προς μετατροπήν σχολείων της μέσης εκπαιδεύσεως εις γεωργικά τοιαύτα απαιτείται όπως η κοινότης εις ην λειτουργεί το ημιγυμνάσιον ή πλήρες γυμνάσιον ή συνεταιρισμός ή γεωργικόν επιμελητήριον ή οιοσδήπορτ άλλος οργανισμός ή ιδιώτης παραχωρήση την κατοχήν υπό του εν λόγω σχολείου καλλιεργησίμου εκτάσεως επαρκούς κρινομένης παρά του Συμβουλίου Γεωργίας, πάντως ουχί μικροτέρας των πεντήκοντα στρεμμάτων. Άρθρον 3. Οι μαθηταί των γεωργικών ημιγυμνασίων η γυμνασίων θα διδάσκωνται υποχρεωτικώς τα γεωργικά μαθήματα και θα ασκώνται πρακτικώς εις τας γαίας αυτών και τας γεωργικάς ή και γεωργοβιομηχανικάς εγκαταστάσεις τούτων υπό την οδηγίαν του οικείου καθηγητού.

αι πρακτικαί ασκήσεις και ο τρόπος της βαθμολογίας, καθορίζονται δι' απ σεων των Υπουργών Γεωργίας και Παιδείας, μετά γνώμην του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου.

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 219, τχ. Α'/13 Οκτωβρίου 1927.

Άρθρον 4. Εις την συνεδρίασιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου, προς συζήτησιν ζητημάτων σχετικώς με την διδασκαλίαν γεωργικών μαθημάτο^ν ειςτασχολεία της μέσης εκπαιδεύσεως μετέχουν μετά δικαιώματος ψήφου και δύο γεωπόνοι ανώτεροι υπάλληλοι αντιπρόσωποι του Υπουργείου της Γεωργίας, οριζόμενοι υπό του Υπουργού της Γεωργίας. Άρθρον 5. Προς διδασκαλίαν των γεωργικών μαθημάτων διορίζεται η τοποθετείται ειδικός καθηγητής κεκτημένος πτυχίον ανωτέρας Γεωπονικής Σχολής εκ των υπαλλήλων του Υπουργείου Γεωργίας διατηρών τον βαθμόν και μισθόν του και προαγόμενος κατά τας περί προαγωγής διατάξεις των υπαλλήλων της γεωργικής υπηρεσίας χωρίς να έχη και το δικαίωμα προαγωγής ειςτονβαθμόν του γυμνασιάρχου. της Γεωργίας και μισθοδοτούνται υπό του Υπουργείου της Παιδείας. ηνκαιτοΥπουργείον Γεωργίας πειθαρχικήν εξουσίαν. Δύναται δε το Υπουργείον Παιδείας μετά σύμφωνον πρότασιν του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου να απομακρύνητονκρινόμενον ακατάλληλον εκ των ανωτέρω γεωπόνων καθηγητων,οπότετοΥπουργείον Γεωργίας υποχρεούται να τον αντικαταστήση δι' άλλου. Διά την πρακτικήν εξάσκησιν των μαθητών, την αναπλήρωσιν του καθηγητού και την εκμετάλλευσιν του κτήματος δύναται να διορισθή ως επιμελητής γεωπόνος εκ των επί βαθμώ δοκίμου νομογεωπόνου. χούσας οργανικάς θέσεις νομογεωπόνων, αι δε των επιμελητών εις τας των δοκίμων νομογεωπόνων. Εις την θέσιν του καθηγητού δύναται να διορισθή γεωπόνος κατωτέρου βαθμού, μη αποκλειομένων των προς τούτο το πρώτον προσλαμβανομένων εις την υπηρεσίαν.

γικών μαθημάτων δύνανται διά Διατάγματος, προτάσει των Υπουργών Παιδείας και Γεωργίας εκδιδομένου μετά γνώμην του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου να μονιμοποιηθούν εις τας θέσεις ταύτας επί βαθμώ και μισθώ νομογεωπόνου β' τάξεως, προαγόμενοι περαιτέρω μέχρι του νομογεωπόνου α' τάξεως, κατά τας περί τούτων διατάξεις. Άρθρον 6. Οι τελειόφοιτοι των Γεωργικών Γυμνασίωνέχουντααυτά προσόντα με τους κεκτημένους απολυτήριον Γυμνασίου, δεν δύνανται όμως να φοιτήσουν εις την Φιλολογικήν Σχολήν του Πανεπιστημίου αν δεν δώσουν εξετάσεις εις το μάθημα της Λατινικής κατά τρόπον κανονισθησόμενον διά Διατάγματος εκδιδομένου προτάσει του Υπουργού της Παιδείας. Άρθρον 7. Την διεύθυνσιν του κτήματος έχει ο καθηγητής των Γεωργικών μαθημάτων. Όλαι αι εκ της πωλήσεως των προϊόντων του πρόσοδοι,

αι τυχόν εισφοραί των σχετικών δήμων, κοινοτήτων, Γεωργικών Επιμελητη ρίων, Συνεταιρισμών ή άλλων οργανισμών η ιδιωτών ως και μέχρι 25% εκ τωνεσόδωντουσχολικού Ταμείου διατίθενται διά την καλλιέργειανκαιτην εκμετάλλευσιν εν γένει του κτήματος. Τα της διαχειρίσεως, αυτού, μη υποκειμένης εις τους περιορισμούς και τας διατυπώσεις του λογιστικού νόμου ρυθμισθήσονται διά Διατάγματος εκδιδομένου προτάσει των Υπουργών Οικονομικών, Παιδείας και Γεωργίας. Άρθρον 8. Γεωργικά πεντατάξια η εξατάξια της Μακεδονίας, Θράκης, Ηπείρου και Νήσων εφ' όσον έχουσι διηρημένας τας τρεις πρώτας τάξεις εις δύο τμήματα δύνανται να έχωσι Γεωργικόν και Κλασσικόν Τμήμα. Μαθητής μιας των κατωτέρων τάξεων του Κλασσικού τμήματος τυχών ενδεικτικούπροαγωγής δύναται να εγγραφή εις την αμέσως ανωτέραν τάξιν του γεωργικού τμήματος αλλ' ίνα προαχθή οφείλει κατά το τέλοςτουέτους ναυποστήεξέτασινκαιεπίτωνγεωργικών μαθημάτων των δύο προηγουμένων τάξεων του γεωργικού τμήματος. Άρθρον 9. Πάσαι αι λεπτομέρειαι του παρόντος νόμου κανονισθήσονται διά Διαταγμάτων εκδιδομένων μετά γνώμην του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου υπότωνΥπουργών της Παιδείας και Γεωργίας. Η ισχύς του παρόντος άρχεται από της δημοσιεύσεως εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, υποβληθήσεται δε προς κύρωσιν εις την μέλλουσαν να συνέλθη Βουλήν. Εν

Ύδρα

τη

Ο

7 Οκτωβρίου 1927 Πρόεδρος της Δημοκρατίας

ΠΑΥΛΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ Το ο

Υπουργικόν

Συμβούλιον Πρόεδρος ΑΛ. Ζ Α Ϊ Μ Η Σ

Τα

Μέλη Θ. ΤΟΥΡΚΟΒΑΣΙΛΗΣ, Θ. ΝΙΚΟΛΟΥΔΗΣ, Ν. ΒΕΛΕΝΤΖΑΣ, I. ΜΕΤΑΞΑΣ, Α. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ, Α. ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ, Π. ΜΕΡΛΟΠΟΥΛΟΣ

[1]

Περί κυρώσεως τον από 7 Οκτωβρίου 1927 Ν. Δ. «περί γεωργικών σχολείων Μέσης εκπαιδεύσεως» ΝΟΜΟΣ 3790 ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Έχοντες υπ' όψει το άρθρον 75 του Συντάγματος, εκδίδομεν τον επόμενον Νόμον ψηφισθέντα υπό της Βουλής. Άρθρον πρώτον. Κυρούται το από 7 Οκτωβρίου 1927 Ν.Δ. «περί γεωργικών σχολείων Μέσης εκπαιδεύσεως», εκδοθέν μετά σύμφωνον γνώμην της επίτηςΓεωργίας κλπ. Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, δημοσιευθέν εις το υπ' αριθ. 219 (Τεύχος Α') της 13 Οκτωβρίου 1927 φύλλον της Εφημερίδος τη Κυβερνήσεως, και έχον ως εξής: [Παρατίθεται το κείμενο 27]

Άρθρον 2. Εις το άρθρον 2 του ως άνω Διατάγματος προστίθενται μετά τας λέξεις «εις γεωργικά τοιαύτα απαιτείται όπως» αι λέξεις «ο Δήμος η». Ο παρών νόμος, ψηφισθείς υπό της Βουλής και παρ' Ημών σήμερον εκδοθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους. Εν Αθήναις τη 10 Ιανουαρίου 1929 Ο

Πρόεδρος της Δημοκρατίας Π Α Υ Λ Ο ς ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΏΤΗς

Οι Επί

Υπουργοί της

Γεωργίας I. ΚΑΝΝΑΒΟΣ

Επί

της

Παιδείας κλπ. Κ.

ΓΟΝΤΙΚΑΣ

Αναδημοσιεύεται από την ΕτΚ, αρ. 12, τχ. Α'/16 Ιανουαρίου 1929.

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ Βενθύλος: Γεώργιος Βενθύλος, Θεσμολόγιον της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως, τ. Α', 18331883, Αθήνα 1884" τ. Β', 1883-1884, Αθήνα 1887' τ. Γ', 1887-1892, Αθήνα 1892- τ. Δ', 1893-1898, Αθήνα 1898. ΓΑΚ:

Γενικά Αρχεία του Κράτους.

Δηλιγιάννης-Ζηνόπουλος: Θεόδωρος Π. Δηλιγιάννης - Γ. Κ. Ζηνόπουλος, Ελληνική Νομοθεσία (από του 1833 μέχρι τον 1875), τ. ΣΤ', Αθήνα 1875" τ. Ζ', Αθήνα 1876. Δημητριάδης: Συλλογή των περί Μέσης Εκπαιδεύσεως ιδία ισχυόντων Νόμων, Β. Διαταγμάτων, Εγκυκλίων διαταγών κ.λ.π από του 1833-1899 έτους, εκδοθείσα εγκρίσει του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως υπό Σωκράτους Χ. Δημητριάδου, Αθήνα 1899. Εκπαιδευτικός Κώδιξ: Χριστόδουλος Β. Λέφας, Εκπαιδευτικός Κώδιξ, τ. 2, Αθήνα 1924. ΕτΚ: Εφημερίς της Κυβερνήσεως. Κλάδος: Εκκλησιαστικά και Εκπαιδευτικά, ήτοι Νόμοι, Διατάγματα, Εγκύκλιοι οδηγίαι κ.λπ., αποβλέποντα εις την Εκκλησίαν και την Δημοσίαν Εκπαίδευσιν εν Ελλάδι, αδεία του επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργείου, εκδοθέντα υπό Πέτρου I. Κλάδου, Μέρος Α' (1833-1859), Αθήνα 1860' Μέρος Β' (1860-1868), Αθήνα 1869. Παρίσης: Ανωτέρα και Μέση Εκπαίδευσις, ήτοι Συλλογή των διεπόντων την Ανωτέραν και Μέσην Εκπαίδευσιν Νόμων, Β. Διαταγμάτων και Εγκυκλίων του επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργείου υπό Στεφάνου Μ. Παρίση, τ. Α' (1833-1884), Αθήνα 1884' τ. Β' (1884-1886), Αθήνα 1886' τ. Γ' (1886-1893), Αθήνα 1893.

με ται στον τρίτο τόμο.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ' ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΩΝ

7-418

1. Ίδρυση του πρώτου Διδασκαλείου (6/18 Φεβρουαρίου 1834) 2. Πρόγραμμα Διδασκαλείου Φ.Ε. 1842 3. Πρόγραμμα Διδασκαλείου Φ.Ε. 1852

9 23 26

4. Εσωτερική τάξη του Διδασκαλείου (20 Μαρτίου 1856) 5. Κανονισμός του Διδασκαλείου (25 Μαρτίου 1856)

29 30

6. Αναγνώριση του Διδασκαλείου της Φ.Ε. (13 Οκτωβρίου 1861) 7. Το Αρσάκειο Παρθεναγωγείο αναγνωρίζεται ως Διδασκασκαλείο των διδασκαλισσών (11 Μαΐου 1867)

42

8. Πρόγραμμα Διδασκαλείου Φ.Ε. 1 8 7 0

44

40

9. Πρόγραμμα εσο^τερικού Διδασκαλείου Φ.Ε.σχολικούέτους 1876-1877 10. Πρόγραμμα Διδασκαλείου Φ.Ε. 1877 11. Ίδρυση Διδασκαλείου στην Αθήνα (11 Ιανουαρίου 1878) 12. Πρόγραμμα Διδασκαλείου 1878 (25 Μαΐου 1878)

48 53 57 61

13. Κανονισμός του Διδασκαλείου ( 2 3 Αυγούστου 1 8 7 8 )

80

14. το Ζάππειο

Παρθεναγωγείο Κωνσταντινουπόλεως ισότιμο

Ιουλίου 1879) 15. Τροποποίηση στο πρόγραμμα του Διδασκαλείου (16 Ιουλίου 1879)

85 93

16. Σύσταση Διδασκαλείων στην Πελοπόννησο και τα Επτάνησα (6 Μαΐου 1880) 17. Παιδαγωγικά μαθήματα στα σχολεία της Φ.Ε. (24 Απριλίου 1881) 18. Σύσταση Διδασκαλείου στη Θεσσαλία (12 Ιουνίου 1882) 19. Προσθήκη μαθημάτων (22 Ιουνίου 1882) 20. Αναστολή φοίτησης στα Παρθεναγωγεία της Φ.Ε. (17 Σεπτεμβρίου 1882) 21. Πρόγραμμα Διδασκαλείων Φ.Ε. σχολ. έτους 1882-1883 22. Εισαγωγή των στρατιωτικών ασκήσεων στα Διδασκαλεία (14 Απριλίου 1883)

94 96 100 101 103 105 110

23. Πρόγραμμα Διδασκαλείων Φ.Ε. σχολ. έτους 1883-1884

112

24. Περί υποδιδασκάλων (17 Απριλίου 1884)

116

25. Προσωρινή σχολή γυμναστών (9 Ιουνίου 1884)

118

26. Οδηγίες του υπουργού των στρατιωτικών για τις στρατιωτικές ασκήσεις στα Διδασκαλεία (8 Οκτωβρίου 1884) 27. Το «Ομήρειο» Παρθεναγωγείο Σμύρνης ισότιμο προς το Παρθεναγωγείο της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας (26 Ιουλίου 1885) 28. Πρόγραμμα Διδασκαλείων αρρένων 1886 (5 Σεπτεμβρίου 1886)

123 127

29. Πρόγραμμα Διδασκαλείου της Φ.Ε. Κατά το σχολικό έτος 1887-1888 30. το Κεντρικό Γυμναστήριο (20 Δεκεμβρίου 1887) 31. Πρόγραμμα Διδασκαλείων 1888 (13 Σεπτεμβρίου 1888)

131 137 139

32. Οδηγίες διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας και των γραπτών εκθέσεων για το Διδασκαλείο της Φ.Ε. σχολ. έτους 1888-1889 " 33. Ίδρυση Υποδιδασκαλείων (6 Αυγούστου 1892) 34. Άδεια εκπαίδευσης διδασκαλισσών σε όλα τα Παρθεναγωγεία (27 Οκτωβρίου 1892) 35. Πρόγραμμα Διδασκαλείων Φ.Ε. 1892-1893 36. Οργανισμός - Πρόγραμμα Υποδιδασκαλείων (7 Απριλίου 1893) 37. Πρόγραμμα Διδασκαλείων θηλέων 1893 (20 Αυγούστου 1893) 38. Κανονισμός κεντρικού γυμναστηρίου και της ειδικής γυμναστικής σχολής (29 Σεπτεμβρίου 1893)

121

143 147 151 1:55 160 168 180

39. Νέα αναγνώριση των Διδασκαλείων της Φ.Ε. (18 Ιουνίου 1896) 40. Πρόγραμμα Διδασκαλείων θηλέων 1897 (11 Νοεμβρίου 1897) 41. Κανονισμός - πρόγραμμα της ειδικής γυμναστικής σχολής (14 Δεκεμβρίου 1897)

191

42. Εξετάσεις υποψηφίων γυμναστριών (30 Μαΐου 1898)

194

43. Εξετάσεις υποψηφίων νηπιαγωγών (11 Ιουνίου 1898)

197

44. Νέος κανονισμός - πρόγραμμα της ειδικής γυμναστικής σχολής (11 Δεκεμβρίου 1898) 45. Ίδρυση της σχολής γυμναστών (10 Ιουλίου 1899) 45α. Πρόγραμμα της σχολής γυμναστών (10 Αυγούστου 1899) 46. Πρόγραμμα Διδασκαλείων θηλέων 1902 (6 Ιουλίου 1902) 47. Αναγνώριση του Διδασκαλείου νηπιαγωγών (2 Ιουνίου 1904) 48. Πρόγραμμα Διδασκαλείου νηπιαγωγών: 1908 (5 Ιουνίου 1908) 49. Πρόγραμμα της τάξεως των γυμναστριών: 1908 (5 Ιουνίου 1908)

199 203 205 210 216 219

50. Τροποποίηση του νόμου περί γυμναστικής - Διδακτέα μαθήματα στη σχολή γυμναστών (27 Νοεμβρίου 1909) 51. Μετασχηματισμός του Διδασκαλείου Αθηνών (Μαράσλειο Διδασκαλείο) (1 Απριλίου 1910)

186 188

225 227 229

52. Οργανισμός - πρόγραμμα της σχολής γυμναστών (10 Μαΐου 1910) 53. Πρόγραμμα της Α' τάξεως του Μαρασλείου Διδασκαλείου (30 Οκτωβρίου 1910) 54. Πρόγραμμα όλων των τάξεων του Μαρασλείου Διδασκαλείου (8 Οκτωβρίου 1911)

240

55. Σύσταση μονοτάξιων Διδασκαλείων (17 Αυγούστου 1913)

244

56. Πρόγραμμα μονοτάξιων Διδασκαλείων (3 Οκτωβρίου 1913)

248

57. Κύρωση του διατάγματος για σύσταση μονοτάξιων Διδασκαλείων (9 Μαρτίου 1914) 58. Ίδρυση Διδασκαλείων «εκατέρου των φύλων» και Διδασκαλείων νηπιαγωγών (26 Αυγούστου 1914) 59. Διατήρηση, αναγνώριση, ίδρυση Διδασκαλείων (17 Σεπτεμβρίου 1914) 60. Το Διδασκαλείο νηπιαγωγών Καλλιθέας ισότιμο προς τα Διδασκαλεία του Κράτους (5 Οκτωβρίου 1914)

233 238

249 250 256 258

61. Προσαρτημένη τάξη (=μονοτάξια Διδασκαλεία) (6 Ο κ τ ω βρίου 1914) 62. Πρόγραμμα Διδασκαλείων και προσαρτημένης τάξης 1914 (6 Οκτωβρίου 1914) 63. Πρόγραμμα Διδασκαλείου των νηπιαγωγών (31 Οκτωβρίου 1914) 64. Κύρωση του διατάγματος ιδρύσεως Διδασκαλείου (13 Νοεμβρίου 1914) 65. Ίδρυση Διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως (31 Δεκεμβρίου 1914) 66. Φιλοσοφικά και παιδαγωγικά μαθήματα στο Διδασκαλείο θηλέων Θεσσαλονίκης (31 Ιανουαρίου 1915) 67. Προσθήκη μαθήματος στην προσαρτημένη τάξη (31 Ιανουαρίου 1915) 68. Λειτουργία του Διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως Πρόγραμμα Α' τάξεως (21 Σεπτεμβρίου 1915) 69. Πρόγραμμα του Διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως (14 Οκτωβρίου 1916) 70. Τροποποίηση στο πρόγραμμα του Διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως (18 Δεκεμβρίου 1917) 71. Καθορισμός ωραρίου διδασκαλίας των Διδασκαλείων κατά

259 260 266 270 271 277 279 280 290 298 το

σχολικό έτος 1917-1918 (25 Δεκεμβρίου 1917)

299

72. Ίδρυση Διδασκαλείου της γυμναστικής (30 Απριλίου 1918)

300

73. Ωράριο διδασκαλίας στα Διδασκαλεία κατά το σχολικό έτος 1918-1919 (15 Σεπτεμβρίου 1918)

304

74. Σύσταση του ανώτερου τμήματος του Διδασκαλείου νηπιαγωγών Καλλιθέας (15 Δεκεμβρίου 1918)

305

7 5 . Υ π ο δ ι δ α σ κ α λ ε ί α για π ρ ο σ ω π ι κ ό

των

μουσουλμανικών

σχο-

λείων (3 Ιανουαρίου 1919) 76. Πρόγραμμα ανώτερου τμήματος του Διδασκαλείου των νηπιαγωγών (16 Ιανουαρίου 1919) 77. Κωδικοποίηση νομοθεσίας (24 Ιουνίου 1919) 78. Μετασχηματισμός του Διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως (24 Ιουνίου 1920) 79. Ίδρυση Διδασκαλείου γιά τη μόρφωση καθηγητών της γαλλικής γλώσσας (24 Ιουνίου 1920)

308 312 316 327 331

80. Τροποποιήσεις σχετικές με τα Διδασκαλεία - Αγροτικά Διδασκαλεία (24 Ιουνίου 1920)

335

81. «Πρόγραμμα» Διδασκαλείου της γυμναστικής (24 1920)

337

Ιουνίου

82. Πρόγραμμα κατώτερου τμήματος των Διδασκαλείου των νηπιαγωγών (10 Σεπτεμβρίου 1920)

345

83. Μετασχηματισμός του Διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως (21 Σεπτεμβρίου 1920)

350

84. Το Διδασκαλείο της γυμναστικής διτάξιο (6 1920)

354

Οκτωβρίου

85. Τα μαθήματα του Διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως σχολ. έτους 1922-1923 (22 Οκτωβρίου 1922)

355

86. «Πρόγραμμα» Διδασκαλείου της γυμναστικής (4 Ιουνίου 1923)

357

87. Μετασχηματισμός του Διδασκαλείου της τεχνικής εκπαιδεύσεως σε εξατάξιο τεχνικό Διδασκαλείο (2 Ιουλίου 1923)

360

88. Ίδρυση μονοτάξιων Διδασκαλείων (27 Ιουλίου 1923)

364

89. Περί του Μαρασλείου Διδασκαλείου (11 Οκτωβρίου 1923)

368

90. Πρόγραμμα των μονοτάξιων Διδασκαλείων (2 Φεβρουαρίου 1924)

371

91. Πολυτάξια (πεντατάξια και εξατάξια) Διδασκαλεία (5 Αυγούστου 1924)

375

92. Πρόγραμμα της Α' τάξεως πεντατάξιων και εξατάξιων Διδασκαλείων (16 Οκτωβρίου 1924)

382

93. Πρόγραμμα της Β' τάξεως πεντατάξιων και εξατάξιων Διδα-

σκαλείων (13 Σεπτεμβρίου 1925)

388

94. Πρόγραμμα Γ' τάξεως πεντατάξιων και εξατάξιων Διδασκαλείων (3 Φεβρουαρίου 1927)

394

95. Προσθήκη μαθήματος στα Διδασκαλεία (12 Απριλίου 1927)

400

96. Πρόγραμμα της Δ' τάξεως πεντατάξιων και εξατάξιων Διδασκαλείων (27 Σεπτεμβρίου 1927)

406

97. Πρόγραμμα Ε' τάξεως πεντατάξιων Διδασκαλείων (25 νουαρίου 1929)

412

Ια-

98. Διδασκαλία της υγιεινής στα Διδασκαλεία (22 Μαρτίου 1929)

417

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ' ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ

ΣΧΟΛΗΣ

ΚΑΙ ΙΕΡΑΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ (ΣΧΟΛΩΝ)

1. Ίδρυση της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής (25 Ιανουαρίου/6 Φεβρουαρίου 1843) 2. Πρόγραμμα Ριζαρείου Σχολής 1844 (29 Απριλίου 1844) 3. Πρόγραμμα Ριζαρείου Σχολής 1852 (9 Σεπτεμβρίου 1852) 4. Ίδρυση Ιερατικών Σχολείων (27 Σεπτεμβρίου 1856) 5. Κανονισμός Ιερατικών Σχολείων: Διδακτέα μαθήματα (27 Οκτωβρίου 1856) 6. Εσωτερικός κανονισμός - Πρόγραμμα Ιερατικών Σχολείων 1857 (30 Απριλίου 1857) 7. Οργανισμός Ριζαρείου Σχολής 1867 - Διδακτέα μαθήματα (7 Οκτωβρίου 1867) 8. Κανονισμός Ριζαρείου Σχολής - Πρόγραμμα 1867 (9 Οκτωβρίου 1867)

419-600

421 425 430 435 438 441 445 449

9. Πρόγραμμα χειμερινού και θερινού ωραρίου σχολικού έτους 1890-1891 10. Πρόγραμμα χειμερινού εξαμήνου σχολικού έτους 1891-1892 11. Οργανισμός - πρόγραμμα Ριζαρείου Σχολής 1893α (2 Οκτωβρίου 1893)

464

12. Οργανισμός - πρόγραμμα Ριζαρείου Σχολής 1893β (3 Δεκεμβρίου 1893)

480

13. Πρόγραμμα Ριζαρείου Σχολής 1894 (21 Σεπτεμβρίου 1894)

490

14. Ορισμός των εδρών της Ριζαρείου Σχολής (13 Νοεμβρίου 1895)

495

15. Νέο ωρολόγιο πρόγραμμα Ριζαρείου Σχολής 1895 (15 Δεκεμβρίου 1895) 16. Νέος Οργανισμός - πρόγραμμα Ριζαρείου Σχολής 1897 (9 Σεπτεμβρίου 1897) 17. Ίδρυση - πρόγραμμα προπαρασκευαστικού τμήματος της Ριζαρείου Σχολής (20 Οκτωβρίου 1897) 18. Νέος Οργανισμός - πρόγραμμα Ριζαρείου Σχολής 1900 (2 Σεπτεμβρίου 1900) 19. Σύσταση Ιερατικής Σχολής στην Ά ρ τ α (9 Ιουνίου 1903) 20. Πρόγραμμα Ριζαρείου Σχολής 1906 (21 Ιανουαρίου 1906) 21. Πρόγραμμα Ριζαρείου Σχολής 1907 (7 Φεβρουαρίου 1907)

455 461

497 499 517 522 537 540 541

2 2 . Πρόγραμμα Ριζαρείου Σχολής 1 9 1 0 (9 Δεκεμβρίου 1 9 1 0 )

546

2 3 . Πρόγραμμα Ι ε ρ α τ ι κ ώ ν Σχολών 1 9 1 1 (8

551

24.

Οκτωβρίου

1911)

Πρόγραμμα Ριζαρείου Σχολής 1 9 1 2

25. Η

Ριζάρειος

Σχολή

πεντατάξιο

Ιερατικού φροντιστηρίου ( 1 6

553

Ιεροδιδασκαλείο Απριλίου

-

Ίδρυση

1918)

555

2 6 . Οργανισμός της Ριζαρείου Σχολής 1 9 1 8 (7 Σεπτεμβρίου 1 9 1 8 )

561

2 7 . Πρόγραμμα Ριζαρείου Σχολής 1 9 1 8 ( 1 9

564

Οκτωβρίου

1918)

2 8 . Διαρρύθμιση των Ι ε ρ α τ ι κ ώ ν Σχολών Τριπόλεως και Ά ρ τ α ς ( 2 1 Νοεμβρίου 1 9 1 9 ) 2 9 . Πρόγραμμα Ι ε ρ α τ ι κ ώ ν Σχολών Τριπόλεως και Ά ρ τ α ς

(25

Ιουλίου 1 9 2 0 )

584

3 0 . Πρόγραμμα του δεύτερου (τετραετούς) τμήματος των Ι ε ρ α τικών Σχολών 1 9 2 1 ( 2 3 Σεπτεμβρίου 1 9 2 1 ) 3 1 . Μετασχηματισμός

581

των

Ι ε ρ α τ ι κ ώ ν Σχολών (17

591

Οκτωβρίου

1927)

594

3 2 . Νέος οργανισμός Ι ε ρ α τ ι κ ώ ν Σχολών ( 1 1 Νοεμβρίου 1 9 2 7 )

596

3 3 . Διδασκαλία της υγιεινής ( 2 2 Μαρτίου 1 9 2 9 )

600 601-778

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε' ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ 1.

Εμπορικά

μαθήματα στο Γυμνάσιο Σύρου ( 1 8

Ιουνίου

1856)

2.

Ρυθμίσεις για τη διδασκαλία των εμπορικών μαθημάτων ( 1 0 Ιουλίου 1 8 5 6 )

3.

604

Ε μ π ο ρ ι κ ά μαθήματα στο Γυμνάσιο Πατρών (3 Αυγούστου 1857)

4.

606

Ρυθμίσεις για τη διδασκαλία των ε μ π ο ρ ι κ ώ ν μαθημ,άτο^ν Γυμνάσιο Πατρών (27 Αυγούστου 1 8 5 7 )

5.

Ιδιαίτερη

Οκτωβρίου

1859)

608

τάξη στο Γυμνάσιο Σύρου για τα εμπορικά μαθή-

ματα ( 1 0 Σεπτεμβρίου 1 8 6 4 ) 7α.

στο 607

Διδασκαλία του εμπορικού δικαίου στην Α ' τάξη του Γυμνασίου Σύρου ( 9

6.

603

610

Διοργάνωση της εκπαίδευσης στα Ε π τ ά ν η σ α ( 2 0 Δεκεμβρίου 1865)

612

7β. οδηγίες για την εκπαίδευση στα Ε π τ ά ν η σ α (3 Φεβρουαρίου

1866) 8.

'

613

Σύσταση δημοσυντήρητου Γυμνασίου στον Πειραιά με τμήμα εμπορικών μαθημάτων ( 1 6

Ιουνίου

1882)

614

9.

Εκτελεστικό διάταγμα του προηγούμενου νόμου για το Γυμνάσιο του Πειραιά (18 Ιανουαρίου 1883)

10.

Διευκρινήσεις για τη διδασκαλία

616

εμπορικών

μαθημάτων

(29 Σεπτεμβρίου 1884) 11.

617

Κατάργηση του νόμου για το Γυμνάσιο του Πειραιά (30 Ιουλίου 1885)

619

11α. Σύσταση 1892)

Εμπορικής

12.

Εμπορικής

Σύσταση

Σχολής

στον

Πειραιά

(22

Ιουλίου 621

Σχολής στο Ληξούρι (21 Σεπτεμβρίου

1900) 13. Ί δ ρ υ σ η

623

Εμπορικής

Σχολής στην Αθήνα (8 Ιουνίου 1901)

627

14.

Π ρ ό γ ρ α μ μ α της 1ης τάξης της Εμπορικής Σχολής της Αθή-

15.

Ιδρυτικός

16.

Π ρ ό γ ρ α μ μ α 1903 (11 Σεπτεμβρίου 1903)

635

17.

Σύσταση Εμπορικών Σχολών στην Αθήνα και Π ά τ ρ α (11 Σεπτεμβρίου 1903)

639

νας (27

Ιουλίου νόμος

1901)

των

630

Εμπορικών

Σχολών

(22

Ιουλίου

1903)

18.

632

Σύσταση και π ρ ό γ ρ α μ μ α

της

Αχιλλοπουλείου

Εμπορικής

Σχολής Τσαγκαράδας (7 Νοεμβρίου 1903)

640

19.

Π ρ ό γ ρ α μ μ α 1906 (7 Σεπτεμβρίου 1906)

20.

Μεταρρύθμιση και νέο πρόγραμμα της Αχιλλοπουλείου πορικής Σχολής (16 Σεπτεμβρίου 1908)

21.

Η

Ιταλική γλώσσα προαιρετικό

642

μάθημα (29

Εμ644

Οκτωβρίου

1908)

646

22. Ώ ρ ε ς διδασκαλίας καλλιγραφίας και γυμναστικής (15 Δεκεμβρίου 1909) 23.

Η

24.

Η

25.

Η

Ιταλική γλώσσα υποχρεωτικό μάθημα στην Σ χ ο λ ή Σύρου ( 1 5 Α π ρ ι λ ί ο υ 1 9 1 1 ) αλβανική

και

τουρκική γλώσσα προαιρετικά

Ιταλική γλώσσα προαιρετικό μάθημα Σχολή Κέρκυρας (11

26.

647

Εισαγωγή

στην

Οκτωβρίου

Εμπορική

στην

Εμπορική 648 μαθήματα Εμπορική

1911)

651

Σχολή Αθηνών της νομισματι-

κής και μετρολογίας (14 Ιουνίου 1912) 27.

Κανονισμός της χρονικής διανομής

των

652 ελληνικών

νομισματικής και μετρολογίας (13 Απριλίου 1915)

και

της 654

28.

Κοινοτική Εμπορική Σχολή Χίου ισότιμη με τις δημόσιες (16 Σεπτεμβρίου 1915) 29. Η στενογραφία υποχρεωτικό μάθημα (7 Απριλίου 1916) 30. Πρόγραμμα της Κοινοτικής Εμπορικής Σχολής Χίου (21 Αυγούστου 1916) 31. 32. 33. 34. 35 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42.

Η

Μεταρρύθμιση της διδασκαλίας ορισμένων μαθημάτων Εμπορική Σχολή Αθηνών (16 Σεπτεμβρίου 1916) Πρόγραμμα 1916 (21 Σεπτεμβρίου 1916) Η δακτυλογραφία προαιρετικό μάθημα (16 Νοεμβρίου 1916) Πρόγραμμα 1919 (31 Οκτωβρίου 1919) Νέος νόμος περί Εμπορικής Εκπαιδεύσεως (25 Ιουνίου 1920) Πρόγραμμα 1920 (16 Αυγούστου 1920) Η Ιταλική γλώσσα προαιρετικό μάθημα στην Εμπορική Σχολή Χανίων (1 Φεβρουαρίου 1921) Πρόγραμμα 1921 (15 Αυγούστου 1921) Αναλυτικό πρόγραμμα (20 Φεβρουαρίου 1922) Πρόγραμμα 1922 (29 Ιουλίου 1922) Λειτουργία των Εμπορικών Σχολών - Πρόγραμμα 1925 (30 Δεκεμβρίου 1925)

656 658 659 στην 661 662 666 667 672 675 678 679 684 748 752

Μετατροπή τετρατάξιων Εμπορικών Σχολών σε πεντατάξιες (20 Σεπτεμβρίου 1927)

762

43.

Ίδρυση

764

44.

Μετατροπή των τετρατάξιων Εμπορικών Σχολών των νέων χωρών σε πεντατάξιες (21 Σεπτεμβρίου 1928) Πρόγραμμα πεντατάξιων και τριτάξιων Εμπορικών Σχολών (28 Σεπτεμβρίου 1928) "

45.

πρακτικών Εμπορικών Σχολών (12 Νοεμβρίου 1927)

770 772

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ' ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΙΔΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ : ΝΑΥΤΙΚΩΝ - ΑΣΤΙΚΩΝ - ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ

1. 2.

779-944

Δοκιμασία και αναγνώριση πλοιάρχων και κυβερνητών (15/27 Δεκεμβρίου 1836)

781

Διδάσκαλος της ναυτικής στα Ελληνικά σχολεία Σύρου Ναυπλίου (31 Ιουλίου/12 Αυγούστου 1837)

και 785

3. Υπόμνηση για την παρακολούθηση των ναυτικών μαθημάτων (21 Φεβρουαρίου 1838) 4.

788

Κατάργηση του ναυτικού σχολείου Ναυπλίου και ίδρυση ομοίου στην Υδρα (14/26 Δεκεμβρίου 1838)

789

5. Εξετάσεις των Εμποροπλοιάρχων (24 Νοεμβρίου 1850)

790

6. Εξετάσεις των Εμποροπλοιάρχων (18 Οκτωβρίου 1852)

795

7.

811

Ναυτική διδασκαλία (8 Απριλίου 1867)

8. Οδηγίες και πρόγραμμα ναυτικής διδασκαλίας (8 Απριλίου 1867) 9.

812

Σύσταση ναυτικών σχολείων (11 Απριλίου 1867)

816

10.

Σύσταση εμπορικών ναυτικών σχολών (22 Ιουνίου 1882)

817

11.

Σύσταση εμπορικών ναυτικών σχολών (19 Αυγούστου 1882)

821

11α. Διορισμός ναυτοδιδασκάλων (21 Φεβρουαρίου 1886)

865

12. Ίδρυση ναυτικού τμήματος στην Πετρίτσειο Εμπορική Σχολή Ληξουρίου (26 Οκτωβρίου 1901)

867

13.

Σύσταση ναυτικής σχολής Εμποροπλοιάρχων στον Πειραιά (9 Απριλίου 1910)

871

14. Ίδρυση Αστικών σχολείων θηλέων (8 Σεπτεμβρίου 1914)

875

15.

Πρόγραμμα Αστικών σχολείων θηλέων (15 Νοεμβρίου 1914)

878

16.

Καθορισμός ωραρίου διδασκαλίας Αστικών σχολείων κατά

17. Η Αβερώφειος μέση Γεωργική Σχολή (10 Απριλίου 1918) 18.

Πρόγραμμα Αβερωφείου Μέσης Γεωργικής Σχολής (23 Αυγούστου 1918)

887 889

19. Ωράριο διδασκαλίας στα Αστικά σχολεία κατά το σχολικό έτος 1918-1919 (15 Σεπτεμβρίου 1918) 20. Η Μέση Γεωργική Σχολή Θεσσαλονίκης (31 Ιουλίου 1919)

897 898

21.

Νέο πρόγραμμα μαθηματικών Αστικών σχολείων τερων Παρθεναγωγείων (19 Αυγούστου 1919)

22.

Ρύθμιση του προγράμματος των γυμνασιακών η ανώτερων παρθεναγωγείων (24 Αυγούστου 1919)

906

Νόμος για τις Μέσες Γεωργικές Σχολές (27 Ιανουαρίου 1920)

908

23.

ανω902

24.

Πρόγραμμα Μέσων Γεωργικών Σχολών (7 Αυγούστου 1920)

912

25.

Πρόγραμμα Μέσης Δενδροκομικής και Αμπελουργικής Σχολής Πατρών (31 Αυγούστου 1921)

922

26.

Νέο πρόγραμμα των Μέσων Γεωργικών Σχολών (9

Ιουλίου

1925) 27.

Ναυτική Εκπαίδευση (14 Σεπτεμβρίου 1925)

28.

Νέο πρόγραμμα της Μέσης Δενδροκομικής και Αμπελουργικής Σχολής Πατρών (6 Σεπτεμβρίου 1926)

29.

Γεωργικά σχολεία Μέσης Εκπαιδεύσεως (7 Οκτωβρίου 1927)

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

926 934

939 941 945

Ο ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΟΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ ΔΑΥΙΔ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ (1833-1929)

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΔΕΚΑΤΟ ΕΒΔΟΜΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΟΘΕΤΗΘΗΚΕ, ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΚΑΙ ΤΥΠΩΘΗΚΕ ΣΤΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ ΤΩΝ Ε. ΜΠΟΥΛΟΥΚΟΥ - Α. ΛΟΓΟΘΕΤΗ O.E. ΦΩΤΟΜΑΡΑ 54 — Ν. ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΛ. 92.38.933 - 92.36.675 ΜΕ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΒΑΣΩΣ ΚΥΡΙΑΖΑΚΟΥ ΤΟΝ ΜΑΡΤΙΟ ΤΟΥ 1988 ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ