Legenda Aurea vulgo Historia Lombardica Dicta

Htctl JACOBI A \'0RAGI1 LEGENDA AUREA mfiO HISTORIA LOHBARDICA BICTA. AD OPTIMORUM LIBRORUM FIDEM RECENSUIT DR^ ...

Author: Iacobus a Voragine

22 downloads 1107 Views 50MB Size Report

This content was uploaded by our users and we assume good faith they have the permission to share this book. If you own the copyright to this book and it is wrongfully on our website, we offer a simple DMCA procedure to remove your content from our site. Start by pressing the button below!

Report copyright / DMCA form

DOWNLOAD PDF

Htctl JACOBI A \'0RAGI1

LEGENDA AUREA mfiO

HISTORIA

LOHBARDICA BICTA.

AD OPTIMORUM LIBRORUM FIDEM

RECENSUIT

DR^

TH. GRAESSE,

POTENTISSIMl REGIS SAXOMAE BIBLIOTHECAEIUS.

KDIIIO

CUM APPROBATIONE

SEttSW.

,

U^X V^

REV. ADMIMSTRATORIS ECCLESUSTICI PBR SUPERIOREM LUSATIAM.

LIPSIAE, IMPEiNSIS LIBRARIAE ABNOLDIANAK.

MDCCCL.

J'^J

PRAEFATIO.

53i quis iinquam medii aevi auctor opere suo gloriam atque

admirationem

et

conciliavit,

sibi

quem sanctorum

gine,

profecto Jacobus

Yora-

a

ille

compilasse conslat, per

vitas

tria fere

quod excedit saecula prae omnibus ejusdem argumenti summas consecutus est laudes. Sane quidem

scriptoribus

potissimum

inde

unde cffectum

saeculo

a

eum

qui

exstitere,

est,

ut

quam

rerum

taruni

atque

praesertim

attinet

modo

ad fabulosas, quas interdum

tradit,

opus

pro veris haberi

num

bene quod

retulit, historiolas,

dnm-

Jacobus

velit,

revera rcs

rursus

et sordibus,

ita

se habuerint, testari

re haud inutilc visum

aureum nominarunt,

nostri

quibus hucusque obductum jacebat,

lucem proferre atque, quoad

in

ejiis

emendatum atque correctum prelo submittere.

editis

locos

sed identidem se relata

Oua de

quod majores

illud,

ex tenebris

autem

tionis

in

poe-

accuralius ejus verba perpendamus, neutiquam omnia,

posse disertis verbis moneat.

tior

aevi

noster,

obscuriores

ipse

vcl

intellexil,

mythorum fabularumque

scriptorum

quum

tantum referre nec,

"eSt,

negligeretur atque fere

quo ad interpretandos plurimos medii

utaris,

pauci

accusarent,

vanitatis

Atqui recentior aetas recte

largus fons christianorum

eo lateat,

quae

atque

quodammodo

in oblivionem cederet.

baud

decimo

quinto

credulitatis

et

recensio ejus

fontibus,

diligentior existeret,

praemittere

in

nova

de

animo

erat,

vitam

etiam

auctoris

sanctorum indicem addere. nimis aucta esset,

quum

et

iis

posset,

Quo

accura-

legendarum compila-

codicibus

atque

libris

simulque etiam de

quibus Jacobus noster usus est,

larum legendarum fabularumque

monere,

hiijus

plura

liori

atque de singu-

insertarum origine pauca

et

chronologicum vitarum

At quoniam moles totius operis legendas ab

aliis

genuinae Jacobi

,

Pracfatio.

IV

no

compilationi supcraddilas.

cissem,

quam

tcxlnm,

modo

quod

lioc,

potui

qiiid

deesse viderctur, adjc-

tanlummodo

voluminc

prodit,

plcnissimum atque

emendalissiuuun,

potiori lectionis varielatc addita exhibui, reliqua altero volu-

mini rcscrvalurus. Uudc nunc sufficiet mouuisse, me manum ancloris optimc rcddilam invcnissc in cditione illa ab Eberto (Lexic. Bibliogr. T. I. p. 872. sq. nr. 10672 '^) atqnc

dcscripla

accnratius

Drcsdcnsi asscrvala.

qucm

in

notulis

(Jua

Edit.

nomine

Princ.

maximam vero opcram impeudi

con-

dcsignavi,

slilucndum atque ope optimae notae codicum ccnsui,

rcgia

bibliotbeca

publica

in

dc re tcxtum ad hnnc librum,

cmendandum

distingucndis atque

interpungendis singulis enuutiationibns pcriodisque, quarum

ncmincm

quanla adhuc fuerit confusio, et

cxlcrior hnjus

opcris

habitus

aevum,

Ut aulem

fugit.

cui debetur,

re-

ferret, retinui

antiqnam nonnullorum vocabulorum scribendi

rationcm,

ut

liic

illic

ita

voces,

quales sunt:

martir,

Nec etymologias

iuvcniantur.

illas

ydolum etc,

pcrvcrsissimas,

quibus maxime claudicat Jacobus noster, einendari necessaqunm annolalionibus secundo hujus edilionis rium duxi ,

volumini satis

saniora

inscrendis

eluceat,

quid auctor

sim, hoc tantum addo, scriplura a Jacobo nostro ficenlissimo

qni,

qna

singulas plagulas itcrum

in

allatis

doclissimoquc,

Saxon. pracsidi,

parum

me

aflerre

sibi

liceat

voluerit.

ct

ubiqtie

recenscndis locis ex sacra

plurimum dcberc

3MuIIcro, cst

fere

Inde, ne longus

viro

consistorii

magni-

catholici

bcncvolcntia atquc doctrina,

ilerumque pcrlcgcre atque,

quac

rectc se haberc vidcicnlur, corrigcrc ab inilio operis

usque ad finem non

desiil:

cui

viro bic sunnnas

gralias aninnis jubcl.

Scripsi Dresdac Kal. Novcudu".

MDCCCXKV.

me

agere

WDEX CAPITIM.

Prologus (]ap.

I.

De adventii domini De sancto Aiidiea apostolo De santto Nicolao Dc sancta Lucia virgine De sancto Tlioma apostolo De nativitatc domini nostri Jesn

-

II.

-

III.

-

IV.

-

V.

-

VI.

-

De sancta Anastasia VIII. De santto Stephano IX. De sancto Johanne aposlolo et evangelista X. De innoccntibus . . XI. De sancto Thoma cantuariensi XII. De sancto Silvestro XIII. De circuracisione domini XIV. De epiphania doraini XV. De sanclo Paulo eremita XVI. De sancto Remigio XVII. De sancto Hilario XVIII. De sancto Macario XIX. De sancto Felice

-

-

VII.

,

.

.

-

-

-

-

,

-

XX.

-

XXI.

De

.

-

XXX. De

-

XXXI.

-

-

-

-

-

13

-

-

22 29

-

33

-

39 47

-

49

-

5fi

-

<>2

-

(»(»

.

-

.

.

.

-

... .

.

sancto Juliano

.........

70 79 87 94 95 98

-

100

-

,102

-

103

-

-

104 108 108

-

113

-

117

-

121

-

12(i

-

....

De septuagesinia XXXII. De sexagesima XXXIII. De quinquagcsima XXXIV. Dc quadragesiina

3

-

sancto Marcello

De sancto Antonio XXII. De sancto Fabiano XXIII. De sancto Sebastiaao XXIV. De sancta Agnete virgine XXV. De sancto Vincentio XXVI. De sancto Basilio episcopo XXVII. De sancto Johanne elemosinario XXVIII. De conversione sancti Pauli apostoli XXIX. De sancta Paula ,

-

1

-

Christi secun-

diim caniem

-

pag.

-

133

-

135

-

140 146

-

148

-

149

-

151

Index capitum.

VI Cap. -

-

-

De jejunio qiiatiior temponiin De saiitto Igiiatio XXXVII. Dc purificatione beatae Mariae virginis XXXVllI. De sancto Blasio XXXIX. De samta .\galha virgine XL. De sancto Vcdasto XLI. De sancto Anianilo XLII. Dc sancto Valcntino XLIII. De sancla Juliana XLIV. De cathedra sancti Petri XLV. De sancto Malhia apostolo XLVI. De sancto Gregorio XLVII. De sancto Longino XLVIIL De saiicta Sophia ct tribus filiabus cjus XLIX. De sancto Bcnedicto L. De sancto Patricio LI. De annuntiationc dominica Lll. De sancto Timothco LIII. De passione doniini LIV, De rcsurrectione domini LV. De sancto Secundo LVI. Do sancta Maria Acgjptiaca LVII. De sancto Ainbrosio LVIII. Dc sancto Georgio LIX. De sanclo Marco evangelista LX. De sancto Marcellino papa LXI. De sancto Vilali LXII. De virgine quadam Antiochena LXIII. De sancto Pctro martire LXIV. Dc sancto Fabiano LXV. De sancto Philippo apostolo LXVI. Dc sancta Apoilonia LXVII. De sancto Jacobo apostolo LXVIII. Dc inventione sanctae crucis LXIX. De sancto Johanne ante portain latinain

pag 153

.

-

155

-

1.58

-

IfiT

-

170

-

174

-

174

-

17fi

-

177

-

178

-

183

..........

-

•

-

-

-

-

r

-

.'.

....

XXXV,

XXXVI.

-

-

LXX.

-

LXXI.

-

-

-

-

-

l)e letania

Dc

majori

ct

niinori

.

.

2ft2

-

203

-

-

204 213

-

2lfi

-

222

-

-

223 235 245

-

247

-

251 259

-

-

-

2fi5

-

.......

271 273 273 277 291 292 2»3 295 303 311 312

-

3lfi

-

318

-

327

-

337 338 34«

-

-

.

-

.

.

sancto Bonifacio martirc

LXXII. Dc adsccnsionc domini LXXIII. De sancto spirilu LXXIV^. De sancto Gordiano LXXV. De sanclo Ncrco ct Achilleo LXXVI De sancto Pancratio LXXVII. De sancto Urbano LXXVIII. I)e sancta Petronclla LXXIX. De sancto Pctro cxorcista

188

-

.....

-

-

-

341 343

-

343

-

Index capitum.

vii

....

345 346 350

-

pag. LXXX. De sancto Priino et Feliciano LXXXI. De sancto Barnaba apostolo LXXXII. De sanctis Vito et Modesto LXXXIII. De sancto Uuirico et Juiita ejus matre LXXXIV^. De sancta Marifl. virgine LXXXV. De sancto Gcrvasio et Prothasio ... LXXXVI. De nativitatc sancti Johannis baptistae LXXXVII. Dc sanctis Johanne et Paulo LXXXVIII. De sancto Leone papa ... ... -

-

LXXXIX.

-

XC. De sancto Paulo apostolo XCI. De septcm fratribus, qui fuerunl

-

368 380

-

3%

-

3!)7

-

400 403 407 407 417 419 421 430 434 439 442 443 444 447 448 452 454 455 461 461

Cap. -

-

..... .

-

-

.

....

-

-

De sanclo Petro apostolo

-

lilii

De sancta Theodora XCIII, De sancta Margareta XCIV. De sanclo Alexio XCV. De sancta Praxede X(^VI. De sancta Maria Magdalena XCVII. De sancto Apollinari XCVIII. De sancta Christina XCIX. De sancto Jacobo inajore C. De sancto Christophoro CI. De septetn dormicntibus CII. De sanctis Nazario et Celso CIII. De sancto Felice papa CIV. De sanctis Simplicio et Faustino CV. De sancta Marlha CV'I. De sanctis Abdon et Sennen CVII. De sancto Germano episcopo CVIII. De sancto Eusebio CIX. De sanctis Machabcis CX. De sancto Petro ad vincnla CXI. De sancto Slephano papa CXII. De invcntione sancli Stephani protomartiris CXIII. De sancto Dominico CXIV. De sancto Sixto CXV. De sancto Donato CXVI. De sancto Cjriaco et sociis ejus CXVII. De sancto Laurenlio martire CXVIII. De sancto Hyppolito et sociis ejus CXIX. De assumtione beatae Mariae virginis . CXX. De sancto Bemardo CXXI. De sancto Timotheo CXXII. De sancto Simphoriano CXXllI. De sancto Bartholomeo XCII.

-

-

.......

-

-

-

.

-

-

-

-

-

-

-

-

-

353 354 35(i

364 367

beatae

Felicitatis -

351

-

-

-

-

-

.

-

-

-

-

-

... .

-

465 483 484 486 488 501 504

-

527 538 539

-

540

-

Index capitum.

Tiii

Cap. CXXIV. -

De

pag, 548

sancto Augustiiio

CXXV. Dc decollatione sancti Johannis CXXVI. De sanctis Felice et Atlaucto Ds

baptistac

.

-

sanctis Saviniano et Savina

-

(^XXVII.

-

-

De sancto Lupo CXXIX. De sancto ]\Ianiertino CXXX. De sancto Aegidio CXXXI. De nativitate beatae Mariae virginis CXXXII. De sanctis (-ornelio et Cypriano CXXXIII. De sancto Lampcrto CXXXIV. De sancto Adriano cum sociis suis CXXXV. De sanctis Gorgonio et Dorotheo ... CXXXVI. De sanctis Protho et Jacincto CXXXVII. De exaltatione sanctae crucis CXXXVIII. De sancto Johanne Chrysostorao CXXXIX. De sancta Eufemia CXL. De sancto Matthaeo apostolo CXLL De sancto Mauritio et sociis suis CXLII. De sancta Juslina virgine CXLIII. De sanctis Cosma et Damiano CXLIV. De sancto Forseo cpiscopo CXLV. De sancto Michaele archangelo CXLVI. De sancto Hieronjmo CXLVII. De sancto Remigio CXLVIII. De sanclo Leodegario CXLIX. De sancto Francisco CL. De sancta Pelagia (]LI. De sancta Margarita (]L1I. De sancta Thaisi nicretrice .

-

-

-

CXXVIII.

.

-

-

-

-

-

-

'

I)e

sanctis Dionjsio, Rustico et Eleuthcrio

CLIV.

I)e

sancto Calixto

-

CLV.

-

—

-

-

-

De sancto Lconardo CLVI. De sancto Luca cvangelista CLVII. De sanclo Crisanto et Daria (]LVHI. De undecim niillil)us virginum CLIX. Dc sanctis Synione et Juda apostolis CLX. l)e sancto Uuintino CLXI. De sancto Euslachio CLXII. Dc oninibus sanctis CLXIII. Dc conimemorationc aniraarum CLXIV. De quatuor coronalis CLXV. De sancto Theodoro t (XXVI. l)c sancto Martino episcopo .

CLXVII. CLXVIII.

l)c l)e

sancto Briccio

sancta Elizabclh

,

605 611

-

.... .... ....

CLHI.

-

(i02

-

-

-

-

-

...

-

-

-

-

....

-

(»20

-

622

-

628

-

-

632 636

-

631)

-

642

-

-

653 659 660

-

674

-

676 677 680

-

(»62

-

.

-

-

(j86

-

687 692

-

-

...

-

«

56« 575 576 57» 580 582

585 595 596 597 601

-

.

....

...

-

-

.

-

-

700 701 705 711 712 718 728 739 740 741 751 752

ix

Index capituin.

De saiicta Caetilia De sancto Cleinenlc CLXXL De sancto Crisogono CLXXIL De sancta Catheiina CLXXIII. De sancto Saturnino, Pcrpetua,

pag. 771

Cap. CLXIX. -

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

De sancto Jacoho interciso CLXXV. De sancto Pastore CLXXVL De sancto Joliannc abbate CLXXVII. De sancto Mojse abbate CLXXVIII. De sancto Arsenio abbate CLXXIX. De Agathon abbate CLXXX. De sanctis Barlaam et Josaphat CLXXXI. De sancto Pclagio papa CLXXXII. De dedicationc ecclesiae

CLXXIV.

.

...

....

...

De'sancto Henrico impcratore

-

De sancta Barbara CCIII. De sancta Brigida CCIV. De sancto Gangolfo CCV. De sancto Udalrico

-

CCVI.

-

....

De decem millibus raartirum De sancto Jodoco CLXXXV. De sancto Othmaro CLXXXVI. De sancto Conrado CLXXXVII. De sancto Iljlarionc CLXXXVIIL Il^storia Caroli Magni CLXXXIX. De conceptionc beatae Mariae virginis CXC. De sancta Odilia CXCI. De nativitate sancti Udalrici episcopi CXCII. De vita sancli Galli confcssoris (iXCIII. De sancto .\rbogasto episcopo Argentinensi . CXCIV. De sancto Adelfo CXCV. De visitalione beatae virginis Mariae CXCVI. De sancta Scholastica sorore sancti Benedicti CXCVII. De sancto Riiperto CXCVIII. De sancto Floriano CXCIX. De sancto Erasmo CC. De sancto Kiliano CLXXXIII.

CCI.

-

...

CLXXXIV.

CCII.

-

78!)

-

797

-

7y7

-

803 805

-

.....

-

-

-

.,....-

-

777 788

Felicitate

et aliis sociis -

-

-

CLXX.

De sancta Affra CCVII. De sancto Oswaldo De sancta Thecla De sancta Kunegunde CCX. De sancta Dorothea CCXL De sancto Wolfgango

80(;

-

807

-

809

-

811

-

-

824 845

-

858

-

859

-

801

-

863

-

864 865 869

-

876

-

877

-

87!)

-

881

-

883 884

-

-

885 887 889

-

8})0

-

894 897

-

902

-

903

-

!)03

-

-

904 904 905 905 910

-

912

8!)8

-

CCVIII.

-

(iCIX.

-

X

liidex caplttiin.

V.ap. -

CCXII. CCXIII,

CCXIV^. -

-

-

-

-

....

Miracuhnn de saiicta KatlieriHa De sanoto Ludovico rege Fraiicoruin Lcgeiula saiicti Thoinae de Aquino

pag. 914

,

-

9|5 918 921 922 927 929 931 932 933 934 935 936 938

-

941)

-

941

-

942 942

-

943

-

944

-

945

-

,

...

-

CCXV. De sancto Marcelio Parisiensi cpiscopo CCXVI. Dc sancla Genovefa CCXVII. Dc doininica in rainis palniarum CCXVIII. De coena doinini CCXIX. De sancto Bernardino confessore CCXX. De sancto Bonaventura episcopo et confessore CCXXI. De sancto Rocho confessore De sancta Anna niatre virginis Mariae Ct-XXII. C(]XXIII. De sacralissiino corporeCliristi doniini nostri CCXXIV. De nostra doniina de pictate CCXXV. De sancto Joseph sponso virginis Mariac CCXXVI. De sancto Irenaco archipraesule Lugdu.

-

.

...

-

-

....

-

-

.

-

-

.

nensi dignissiino

-

CCXXVII. De sancto Fortunato episcopo CCXXVIII. De sancto Honorato abhate CCXXIX. De sancto Fusciano inartire

-

CCXXX.

-

De

vitatis -

CCXXXI.

-

CCXXXII.

-

CCXXXIII.

-

CCXXXIV.

dinis

.... ....

sancto Justo archiepiscopo indjtac ci-

Lugdunensis De sancta Kathcrina de Scnis

sacri or-

pracdicatorum

De

sancto

Vincentio

confessorc

sacri

pracdicatorum

ordinis

Dc sancto Aniicinundo archicpiscopo

et

martirc

De sancto Firinino cpiscopo et martirc De sancto Lazaro cpiscopo et discipulo

CCXXXV'.

.

-

!)47

-

948

-

948 949

doinini

CCXXXVI.

-

De sancta Claia CCXXXVII. De sancto Philibcrlo confcssorc CCXXXVIII. I)c sancto Ansclmo episcopo CCXXXIX. De sancto Eiigio cpiscopo CCXL. De sancta Radcgiinde rcgina Franciae CCXLI. De sancto Scrvatio cpiscopo CCXLII. De corona sancta domini

-

CCXLIII.

-

-

.

,

.

.... .... .

Vita ct convcrsatio sancli Roniani abbatis

.

-

950

-

951

-

952

-

953

-

!>54

-

!>55

-

955

liicipit prologiis

Alias

siiper lcgeiida sanctoriim.

qiiam comj)ilavit frater Ja-

lipmbartlica liystoria,

cobiis iiatione Jauiieiisis, ordinis fratnim

praedicatorum.

l iiivcrsum licet

tompus pracsenlis vitac

tenipHS deviationis

iii

,

a Deo dcviavit,

repraescntat

tcinpus

Unde

tunc

et

legitur

inccpit

a Moysc

ct duravit

ccclesla Geiicsis

primoruin parentum.

viatio

(iuatiior

Tempiis deviatior.is

liationis et percgriiiationis. qiiara scilicct

in

ilislingiiitiir

fiiit

septuagesima

a

liber,

scilicet

et duravit usqiie

Unde tunc

apcrtc

agitur.

qiio

in

poiiitur dc-

ad nativilatem Chrisli.

In

(ihristuin

sumus

Undc

ct tunc legitur

ApocaljpTcnipus

est

tempus

pugna scmper sumus.

praesciitis vitac

Et

in

,

quo pcrcgrinamur

tcmpus repraesentat ecclesia

illud

ab octava pcnthccostcii usquc ad advciilum Domiiii. guntur

iibri

agitur, pcr illud

,

quod

Regum et Machabcorum, iu quibus dc quam nostra pugna spiritualis sigiiatur. est

a uatali Domini

scilicet

simam.

Undc tunc multiplici

,

quod

est

Ic-

pugna

Tcinpus auteiu

usque ad septuagcsimam,

contiucfur sub tcmpore reconciliationis

rao

quo pcr

in

ubi plcne agitur dc mvstcrio hiijus reconciliationis.

peregrinatioiiis ct in

,

Et istud tcmpus rcpracseiitat ecclcsia

a Pascha usque ad Penthccostcn. sis,

de hac revocationc

tcmpus

est

rcconciliatioiiis

reconciliati.

quo

Et istud

Domini usquc ad nativita-

Icgitur Ysaias,, nbi

Teiupus

ct istud

usque ad Pasclia.

Teinpus rcnovationis sive revocationis

tcinpus rcpracscntat ecclcsia ab advcntu Christi.

sci-

ab Adam, post-

usque ad Mojsen

liomincs pcr prophetas ad lidem revocati sunt et reuovati.

tcm

,

rcnovationis sivc rcvocationis, recoaci-

tempus

parlim

laetitiac,

a natali usque ad octavam cpyphaniac ct usque ad septuagc

Et potest accipi hic quadruplicitcr temporum narratio. Pri-

penes quatuor teniporum disiinctiones

,

nt

hicms rcfcratur ad 1

^

-i

pniniim: tuiu.

tuor partes diei,

nox referatur ad

iit

meridies ad tertiuiu

:

vespera

quam reuovalio,

dcviatio in

aesfas ad

vor ad secuiulum:

uil

quam

Secundo pcnes qua

priinuin

in

septuagesima, al)

tamen ectiesia omuia sua ul est

ct lioc dupiici raiione.

tenet enim

errorc,

reiu et

adventum Christi omnia renovata sunt; teiupus

revocationis Apocal.

nia.

Congrue

oflicia

sua renovat.

scrvetur, priino

igiiiir

,

j)otius incipii

adventu potius

Prinio ne videatur tein-

Sccundo quoniam per

proptcr quod tempus istud :

Ecce cgo nova

facio

om

hoc tempore renovationis ecdcsia ouinia

in

Ut igitur ordo teinporis ab ccclesia distinctus

agemus dc

pus renovatioiiis

11!

in

noa seqailur ordinem

poris, sic ut et cvangelistac saepius faeiunt.

dicitur

ad secundum:

inaiie

:

Licet autem prius fuerit

quarlum.

tempore reiiovatiouis quam devialiouis,

incipere

autuiimus ad quar

tertiuiii;

Et ratio appropiuquatioiiis satis patet.

festivitatibus,

quac occurrunt infra tem-

quod teinpus rcpraesentat ccdesia ab adventu

usque ad nativitatem

douiini.

Sccundo de

illis

quae occurrunt infra

tempus quod partim continctur sub tempore rcconciiiationis sub temporc pcregrinatiouis

,

advcntu usque ad septuagesimam. infra teiupus dcviationis

,

partiiu

quod tcmpus repraesentat ccclesia ab Tertio de

illis

quae occurrunt

quod tempus rcpraescntat ecdesia a sep-

tuagcsima usquc ad Pasclia.

Quarto de

illis

,

quae occurrunt infra

tempus rcconciliationis quod tempus repracscntat ccclesia a pascha usquc ad octavam penthccosten.

Quinlo de

illis

quae occurrunt infra

tcinpus pcrcgrinalionis, quod tcmpus repracsentat ecclesia ab octava

penlhecostcn usque ad adventum.

ExpIIcit prologus.

Incipit

Lombardica hystoria.

vel

CAP.

De Advcntiis

(lomiiii

qnod quadriiplcx inortcin

ppr

1.

Domiiii.

acl\^eiitu

scilicet in carncni,

:

in mciitcin

Ultiina autein scptiniana viv iinitur,

sanctorum gloria, quac dabilur

ultimo advcntu, iiiinquain

in

Hinc est etiam quod primum

iiaBitur.

agUiir ad signilicaiKliini

soptiinanas

((iialtuor

cst adventiis

ad judiciuni.

ct

saiictorum

legeiitla

nicac adventus computato

,

iii

quia terini-

responsorium primac domi-

patri

quatluor vcrsus contiact ut

pracdictos quattuor adventus dcsignct.

Quis autcni aut cui magis

gloria

Licet autcin quadruplex

convcniat, prudcns lcctor attendat.

vcntus

taineii ecclcsia specialitcr

,

judicium

vidctur mcmoriain

dc duplici

faccrc

sicul

Hinc cst etiani quod jcjunium

patct.

Nam

tionis partim nioeroris.

junium exsultalionis

ipsius lcmporis

officio

adventus partim est exsulia-

ralionc advcntiis in carncm dicitur jc-

ratione

:

in

ad

sit

scd in carncni ct ad

:

advcntus ad judicium

domini jejun

Et ad hoc innuendum ecclesia cantat tunc quacdani

ium moeroris.

cantica lactitiae: ct lioc proptcr adventuin misericordiac et exsulta-

quacdam vero dcponit,

tioiiis:

Iioc

ct

advcnicndi opportunitas

possunt:

scilicct

utilitas.

Opportunitas

Undc coactus

ideo

et tunc

est

pessiinos

iii

claniarc

Dcindc advenit lex jubeiis prius clamaret:

nondum

solummodo eruditus

cst

:

Non

in

carncni tria vidcri

adventus necessitas

ac

fuit

c(

dc dcfectu cognitionis di-

errorcs

diccre:

qua convictns

in

idololatriae

Illumina est

oculos

:

cecidit:

meos

de impotentia

cst qui implcat scd qui jubeat.

quam gratiam ad bonum ccre

,

vcnicndi attcndilur prinio ex partc hoininis

qui priino in lege naturae convictus vinac.

proptcr adventum scverac

advcntuin igitur

Circa

justitiae ct moeroris.

;

Ibi

et

clc

cuni

enim

scd iion a peccalo liheratus: nec per aliadjutus ct idco coactiis est clamare ac di-

decst qui jnbcaf

.

scd

decst

qui implcat 1

"

Opportunc

4

(

ap.

igitur filius dci adveiiit

lonvictus fuil

si

iic

De

I.

,

Doinini.

advfciitii

quum liomo dc

iguorautiia

homo

lortc aute vcnisset

Sccundo ex partc

adscriberet et ideo mediciiiac gratus noii csset.

tcmporis quoniam vcuit Ycuit

At ubi

nou antc

(juarc

pleiiitudiuciu tcinporis etc.

in

tcmporis

plcuitudo

,

Veiiit

iile

qui

tem-

pleiiitudo

omiiia teinporc.

suiit

Liberali aiitcui a tcmpoic venturi

tempore.

Multi dicuut

noudum vcnerat

per quein facta

quc ubi vcnit plciiitudo tcinporis.

Galat. VII.

Augustinus.

etc.

venil Clirislus, quia

poris, moderaiite ilio

el inipoteulia

suis mciilis salutem

,

Dciii-

iiberavit

iios

a

suinus ad illam aeter-

Tcrtio cx partc vulneris et morbi

nitatcm, ubi nulluiu cst tciiipus.

Quare cnim quaiido inurbus crat univcisalis opportu-

univcrsalis.

llndc dicit Augustinus. num fuit uiiivcrsaiem cxliiberi mcdieinam. Quod tunc magnus vcuit luedicus, quaiido pcr toluni niundum inagnus

Unde

jaccbat acgrotus.

ccclcsia

scpteni aiitiphonis

iii

quac cau-

,

latitur aute nativitcatcm domiiii, osteiullt nuiltiplicitatciu sui

ad

dci

filii

in

inorbi ct

Autem siquidcm advciitum

quemlibel pctit rcmcdium mcdici.

caruem erainus igiiorantcs sive caeci

pocnis aeteriiis

,

obligati, servi diaboli, inala pcccati consuctudiue juiicti, teiicbris luti

ptore, liberalorc

,

ignorautcs eramus tiiu

iu

cductore ct idco

ab ipso doceri indigcbamus

prima autiphoiia clamainus:

mi prodisti clc. prodesset,

si

Vciii

postulamus, cum

iii

israhcl ctc, vcni ad

prodcssct

,

si

ad doccndum

doccreiuur ct

iioii

prudcntiac. Scd parum

rcdimeremur, et idco ab ipso redimi

sccunda clamamus:

rcdimcndum nos

essemus docti

et

adona.v

dux domus

et

brachio extento.

iii

rcdempti

si

,

Sed quid

adhuc post rcdemptio-

cum

in tcrtiacla-

Vcni ad libcrandum uos, jam noli tar-

radix jcsse etc.

Scd quid prodcsset captivis

darc.

ct idco sta-

sapienlia ([uae e\ orc altissiiios viain

ncui dctiiicrcinur captivi, et ideo liberari pctimus,

maiuus:

Quia igitur

illumiiialorc et salvatorc.

,

obvo-

Idcoque indigeinus doctore, rcdem-

exsules a patria cxpulsi.

,

,

si

essent redcmpti et liberati,

scd tameii noiidum csseut ab oiuui viuculo absoluti, nt scilicct suac potcstatis cssciit cl libcrc,

prodesscl, tcnerct. in

iios

quo vcllent,

ire possciit.

redcmisset et libcrasset,

si

Et idco ab oiunibus peccati viuculis

qnarta clamamus:

domo qiii

si

clavis david ctc.

laiiicii

petimus,

cdiici

Veui

ct

educ

carccris, scdciitcs in tenebris ct uinbra morlis.

diu fucrunl in carcerc,

Paruiu igitwr adliuc viiictos

Scd quia

ut vidcaiiuis.

quo

irc

dcbcamus.

Kt idco

iii

(luiiila

de illi,

habeut oculos tcnebratos ucc clarc

dcrc possunt, idco posl absolutioacm a carcere rcstat nos cssc

minandos,

cuni

viiictos

vi-

illii-

cla-

:

("a[).

iuamus:

De

I.

adventii Doiuini.

Vcni

oricns splcndoi lutis etc.

teiiebris

umbra

et

Sed

niortis.

inimicis. penitus liberati ct illumiuati et ideo in

salvari,

Emanucl

debercmus

nisi

,

duabus sequcntibus salvari petimus

ct

dicimus

Veni ad salvaudura nos domine dcus noster. lu pri-

etc.

Undc

autem petimus salutcm gciitium.

Emanuel rex

lex gcntinm.

dicitur:

quibus Deus dederat legem.

In sccunda salutein Indaeorum, dicitur:

docti redcmpti ct ab

quid valcrct

,

Venisalva hominem qucm dc limo formasti. Item

rex gentiumetc.

ina

ct illumiua scdciitcs iu

cssciuus

sl

5

Uiidc

ct lcgifcr nostcr.

]>e utilitate adventu»^ Doiniul. autcm advcntus

Utilitas

assignatur.

Ipse

Ubi pcr ordiiicm

etc.

consolationem

IV. propler scplcni

sicut patct Luc.

testatur diccns: Spiritus domini

missum esse

ulilitates se venisse ct

super nie

divcrsiniodn

sanctis

divcrsis

a

(Ihristi

namque Dcus

sc inissum csse ad

dicit,

ad contritoruni saiiationcin, ad captivorum

,

paupcrum lil)cratio

ncm, ad indoctorum illuminationem, ad peccatorum rcinissionem, ad totius

humani

seculo isto

maligno

habet, et accipit et accepit.

mori

ad

,

abundat

nisi nasci

,

quod non habet

quod

,

,

abundat,

scilicet nasci,

laborarc ct

Itcm venit

hic

nos coelestis negotiator, accipcrc contumcliain ct darc

subire mortem

et

dare vitam,

Grcgorius autem ponit IV. utilitates sivc caiisas

Venit inter eos

prospera sperncus

,

Adam

advcrsa devitarc.

praesentis appetere,

honorcm.

haurire iguominiam et dare gloriani.

cens: studebant omnes superbi dc

appetere.

quod

ct accipit, dat

Christus iu ista luercatiira dedil

resurgere et in actcrnum rcgnare.

Accepit,

dedit renasci

In

iaborare et mori.

,

nostrae et ad tales merccs merca-

rcgioiiis

Et quia omnis mercator dat

descendit.

ille

advciitus Christi dicens:

ulilitatcs

trcs

quid

sunt mcrcimonia

Ilacc

tor

ad nicritorum retributionem.

rcdcmptionem,

gciicris

Augustinus autcm pouit

incarnatus

adventus di-

siii

stirpc geiiiti prospcra vitac

opprobria rugcre, gloriaiu doininus

opprobria aniplcctens

,

advcrsa appetcns, Ideo

gloriam fugiens.

Christus exspeclatus veniens nova docuit, docens nova rairabilia cxercuit,

mira faciens prava toleravit.

Bernardus quoque alias ponit

dicens: triplicimorbo miscrabiliter laboramus; nain et faciles suinus

ad seduceiidura Si discernere

,

debiles ad

volumus

perainus faccrc !)onum

peramur.

inter ,

operandum

bonum

dcliciinus.

et fragiles

ad resistendum.

et maluni, decipimur.

Si couainiir rcsistcrc

Xcccssarius cst prinium salvatoris adv«ntus

,

Si tem-

malo

.

su-

ut in nobis

Cap.

6 per

habitans

fidcin

iiens

nostram protcgat

nostram

ad judicium,

diio

bilia

praecedenlia judicium ponuntur quinque

signa in sole ct luna confusione sonitus

Apocal. yi.

ct stcllis ct

niaris

tciris

iii

tria.

Sigiia terri-

Luc. XXI.

,

terri-

Eruiit

prcssura gentium prac

Tria

fluctuum.

et

scillcet antece-

,

Signa antem

vehementia.

bilia, Antichristi faliacia et ignis

Circa secunduiu

vidcnda sunt

Antecedentia sunt

dentia judicium et comitantia.

ma-

nobisciim

ct

pro nobis stans fragiiitatcin

et

Haec Bernardus.

ct propiignet.

scilicet

,

adventii Domiiii.

caecitatem iiostram

illuniiiiet

intirmitatem

adjiivct

adventuin

Do

i.

signa determinantur

Sol factus cst nigcr, tanquam saccus cilicinus: et luna

facta est sicut sanguis, et stcllac cecidcrunt supcr tcrram. Sol igitur

obscurari

(licitur

quanlum ad majoris tionein

vel

,

quantum

vel

,

quia

sol

lutis

Undc

dcscendit.

abundal.

facit

,

:

sccundum

alios illc soninus crit,

illud

tinue futura

an intcrpoiatim

luuriis.

siiit

XXI:

crit

qui

pressura in

ct niarc jani

tunc

et

signa praeccdentia judiciuin. ,

non

postea dcpriiuctur.

fuit

Hicronymus autcin

XV

XL

,

quoniam non sinc munnurc

supcr niontcs clevabitur

Iiracoruin invcnit

marc

niulli

retrahcnt luiuen

confusioncm maris

scilicct

Apocal.

secundum Grcgorinm:

niaris ct fluctuum perturJ)atio.

sc

quia

quod mare cuin magno fragore peribit a

qualitatc

cubitus

vcl

Erittunctribulalio qualisnunquam

sccundum

litteram

commuui niodo

quia ignea qua-

quarto signo quod

I)c

est; vcl

XL

ct dicun-

domiiius ad (cnorciu pcccatoruni vcl

Quintum sigiium

clc.

,

quando sub-

quia igucas coinas cmittcnl vcl

pristina

Vel ad

sol ipsani

qnia nullus ipsuin

.

hct talis iniprcssio.

Matth. [XXIV]XXII1

quidam cxislimant cssc

magno

crit

scriptura conformat sc

ct

suum, ut ininimc vidcantur.

mundi

quod cliam

viilgi opinioiicin,

dc ecclesia cadciit,

videbaiilur slcliac,

iiiilio

nt vel

dicitur hic aeriuin ct stcllae vo-

sccundum

maximc hoc

El

,

quia habent siiuilitudincin stcllaruui

stcilac dicunliir caderc,

ab

,

daritatis Cliristi Jesu supcrven-

obscurus

tuiu

autcm

(]ocIuin

ioqucndi, tunc autciu

fuit

privationeni,

Vcl quantuin ad niisticam sigairicatiouem,

tur stcjlae cadcrc de coclo

tcrris lcgitur

,

erit vindicta diviiia

Christiis

jusiitiae

cantiir a substantia,

litas

id est

,

non audebit.

conlilcri audebit.

stantia

luminis

sui

quautum ad mctaphoricam locutionem, quia sccundum

Angustinum tam severa rcspiccrc

ad

homine nloricnte quasi lugcre videatur

patre familias, id est,

noii exprcssit.

nova

ct iiiaudita

in annalibus

Hc-

Scd ntrum conl*riina dic eriget

cubitus supcr altitudincm inontiiim slans in loco (|uasi

Scciinda dic tanluni desceiidct ut vix vidcri possit.

Tcrtia

Cap.

niarc ct aqua.

Quinta arborcs

bac ctiam quinta die, ul

iu

in

In hac etiam \i die

Sc\la ruent acdiUcia.

occasu solis

qualuor partes sciudentur

generalis terrae motus

homo, nuilum

,

mortuorum

loqui

sibi

comas

ct

,

resurgant. fiet

ct

stcilae:

ad campos raugientia nec

vcniciit

Quarta dccima ardcbit coclum

coelum

novum

et terra

(ihristi

nova

pravae latorcm. templi.

Daniel

XI.

Glossa:

etc.

Se-

Ipse eniin

Primo per callidam suaNitetur cnim persua-

Messiam

in

lege promissura,

Psalm.

Constituc do-

:

Glossa: id cst antichristum Icgis

Et dabunt abominationcm

Antichristus

legem Dei aufcrat.

omnes.

erit antithristi fallacia.

se esse

Quinla

et teria.

et rcsiirgcnt

dcstruet et suain statuct.

mine legislatorem super eos

ut

usquc ad oc-

solis

Tredecima morielur vivcntes, ut cum mor-

dere et ex scriptura lirmare,

Deus

vclut

spargcnt cx sc igneas

statioiianlia

oiuncs dccipere conabilur quatuor modis.

tioneirf

ibunt

et

Duodecima cadent

sioncm sive scriplurae falsae expositionem.

lcgcm

Octava

ad solum oiunia pro-

ab ortu

valcant.

cundum quod praecedit judicium,

et

in

Undecima surgent ossu

potcrunt.

quod omnia animalia

guslanlia nec bibcntia. tuis

ct

collidet

iterum tunc valde generabuntur a substautia: in hac etiaui

dic dicitur

dccima

sed tantum Deus.

illum,

ct slabunt snper sepulchra

omnia enim sidera crrantia

,

qui adeo erit magnus, ut dicitur, quod

ut iiulc morlui exirc

,

ul dicitur

,

aninial stare poterit, scd

amcntes nec mutuo

casum

fulmina

ut dicitur,

,

Dccima cxibunt horaines de cavernis

sterneutur.

non

facicm rumamenti usque ad

conlra

unaquacquc pars

et

homo sonum

alteram nescietque

nullus

ordinc suo,

iii

Septima petrae ad inviccm collidcntur

ortum concurrentia

fiel

asserunt, omnia volatilia cocli con-

scd vicinum advcntum judicis formidantia.

gusUuitia, nec bibentia,

ignea surgcnt ab

alii

Quarta ardebit

intclliget.

hcrbae dabunt rorcm sanguineum:

ct

unumquodquc genus

campis,

7

marc dabunt nigitus usque

siipcr

earum nuigilus solus Deus

ct

gregabuntur

aclvfiim Domini.

appaientcs

inarinac bolluao

(lie

ad cocium

Du

I.

in

et desola-

tcmplo Dei sedebit quasi

Secundo per niiraculorum opcrationem.

II.

Thess.II: Cujus advcntus erit secundum operationcm Satanae

in

omnibus verbis

ct

signis

ct

prodigiis

ct

')

Apocal.

mendaciis.

XIII: Fecit signa ut etiam ignem faccret de coclo in tcrram descendcre.

Glossa: Ut apostolis datus est

et

dabunt spiritum malignum

illi

1)

spiritiis

sanctus in specic ignis

in specie ignis.

Vulgala loco verboruni „i>i omiiibii« verbis''

liite, deiiide pro verbis et

juendaciis

oiTert

iii

'•

n

legit

d ncib u

Tertio per do:

s.

in o

ai

ii i

vii-

8

Cap.

noriim largilioncm.

De

I.

adveatu Dabit

Daii. XIII.

Glossa

terrani dividct gratiiito.

Quos

Danicl VIII:

iilationem.

cuiu cos, qui invicti

tcrficit,

praccedet judicium facicm

mundi iniiovatioiicm:

diluvii

asccndere quia

XV

,

poterant.

')

Sccundo

purgatione

regiones damnatorum

mittct ad

splcndorc

ct

bonos

cst in loco cmincnti cura futurum

Xcc intclligcndum

vidcrc.

(ioii-

malos

ct

undc cactcri polcrunt ciim

,

quod omncs

cst,

totum

Et crcden-

judicabit, bonos a dextris ct malos a sinistris statuct.

dum

calorcm ct

Primiim cst disccptatio ju-

Josaphat dcscciidct

in vallcm

Dcus facta

totuni

ut aiiiplius jucundcntur.

,

comitautia ante judicium crunt plura.

Judex cnim

ct

ul ainplius crucicntur,

,

splcndorcm ad rcgionem bcatorum

dicis.

Tcrtio

Quarto proptcr majo-

sccuiiduin Basilium

calorcm a

dividct

purgationem,

liominum

crit lociis purgatorii.

Nam

rem sauctorum iliuminationem.

intra illam valliculam

concludantur, quia lioc cssct pucrilc, ut dicit llicronjmiis, scd criint ibi et in locis circumjacentibus.

hominum

nierabilia millia

Et

lur.

Dainnati

Quia

ct

ctiam

vcro

clccti crunl

b^cricordiac,

qui

cssc

potcruiit

iioii

habiicrunt

acrc coiporum agHilatc.

in

suspcndcntc

di\iiia

virtulc.

•')

,

objiirgabit et tuiic

omncs supcr se

plangent, sccundum qiiod ostcndit (.hr.vsostonius sccundum

Ihaeum diccns tcm

qiicin

,

ccpli

cl gciililcs

II ci II

ri'C.

,

mortuum cxistimabant,

\uliicialo scclus suuiii .

irralioiiiibilciii

1)

•ild.

Mal-

*)

plangcnt sc Judaci vidcnlcs vivciilcm ct vivifican-

(|uasi hoiiiincm

tcs se coiiiori

gcnt sc

:

quod iniiu-

disccptabil ct cos pro opcribus nii-

cum malis

tunc judcx

parva autcm tcrra

In

cssc ])ossunt, luaxii.ic quaiido constringun-

ncccssc rucrit.

si

erit,

opcra hominum taiitum

propter raajorcm damnatorum cruciationcm.

niundi

Primo proptcr

montibus altior

cubitis

quia

proptcr

qui tunc vivi rcpericnlur,

illis

qui quidcm pracccdit

rcnovabit omiiia clcmenta,

et

sicut dicitur in hystoria scholastica,

iii-

Tcrtium quod

emittet Deus.

enim

purgabit

ad instar aquac

uiide et

Robustos quippc

:

velicmcntia,

crit igiiis

,

eiiim suo tcrrorc sub-

corporalitcr vincit.

suiit,

Ulum enim ignem

judicis.

ct

Supra quam crcdi potcst, univcrsa vasta-

Gregorius loquens de Antichristo

Itein

bit.

miiltis

iii

Quarto pcr tormcntorum

subjugabit.

avaritia

potostatcm

ois

Antichristus dcceptls doiia miilta

:

dabit ct terram suo exercitui dividct.

jugarc noa potuit,

Doiniiii.

(|ui

variis

ro

II

V

i 11

po uLMi

r t

,i

ii t

es

c s

,

i'

consurgcnPlan-

potcruiit.

Dcum

p(1i1. 'li'

ct •)

pliilosoplioruui dc

disputatioiiibiis

2) O

.ulilmil ifcniilinif"-,

iioii

pulavcrunt cssc

sluHitiam

4) l\fi.liiis Vficiil.:

dcncgaic

colcrc criK

voiimI.

roriHirc v

s

'.'<)

ii

I

ii

ii

c r

ji i-

;i

(

i

t

,

o.

Cap. Plangctit

fixum.

sc

vcl Ciiristiiin.

hominem crucilixum

i-um

cem,

in

niagis diicxcniiil

qiii

.

Plangeiit sc iiacrctici,

pu

qiii

ipsum cssc judi-

vidcrunt

ciim

.

rcsistcndi virtus cst contra

cjus

ncc

cst

Sccundum

in judicio

pocnitentiae

cnim omnium

Est angustia clum.

dixcruiit

9

qiicm coinpunxcrunt Judaci. Plangcnt sc onincs trihus tcrrac.

quod ncc faciem

pcccaturcs

Cliristiani

Dcum

innndiUH, quani

De adventu Domini,

I.

ncc

nihilque

rcriini

cst dilTcrcntia

cum ncc

locus

fugicndi facultas antc satisfactionis tcrapus.

rcmanct practcr

iis

Xain sicut

ordinis.

dicit

quatuor erunt ordines, duo ex parle reprohorum,

cx parte electonira.

Alii

cnim judicantur

pcrcunt sicut hi

ct

Esurivi ct non dcdistis niihi nianducare ctc.

bus dicitur:

non judicaiitur

qui-

,

Alii vcro

Quia ncc judicis vcrha pcrcipiuut

ncc yerbo teniis scrvarc volucrunt.

cjus hdcin

:

ct diio

dc quihus dicitur: qui nou crc-

ct pcrcunt, sicut hi,

didcrit, jain judicatus est.

lii-

Grcgorius

qui

,

Alii judicantur ct

rcgnant, sicut viri pcrfecti, qui alios judicahunt, non quod scntcn-

qnia hoc solius judicis cst,

tiam ferant,

Et

judicanti assisterc.

est,

Magnus cnim honor

vum honorcm.

Juxta quod

bcrc.

proniisit

•)

Sccundo ad sententiac bahunt,

approbant

qiii

illi.

,

qiios

primo ad sancto-

scdchitis supcr sedcs ctc.

:

vScntcntiara judicis

adpro-

judicanti assistunt, cjus scntcntiam

ad ipsam approhandam suhscrihunt, Psalm.

et

in iis judicium conscriptum ctc.

ncm

diccns

dicuntur judicare, id erit

cuin judice scssionciu ha-

crit,

conlirraatioiiciu.

aliquando

siciit

s(?d

illa assistentia

Tcrtio

:

ut faciaiit

ad inalorum condemnatio-

quidcm condcmnahunt ex vitae suae opcrationc.

liura est insignia passionis

Tcr-

scilicct crux, clavi et cicatriccs in cor-

,

pore. Haec enim enint primo in ostensioncm suae gloriosae victoriae ct idco in excellentia gloriac

per Matth.

Crux

:

considcra,

quanta

dahit lumen

suum

ut discas

cx hoc ostendatur, in

,

in

Uiidc CiirYSostomus su-

crunt

Itcm

lucidiorcs.

Sol ohscurahitur ct

virtus crucis.

sit

Sccundo

pracclarior est.

apparchunt.

ct cicatriccs radiis solis

luiia

non

quantuiu criix ct luna lucidior ct solc

ostcnsioncm suac

miscricordiac,

quod miscricorditcr honi sunt

salvati.

ut

Tcrti«i

ostcnsioncm suae justitiao, ut cx hoc ostendatur, quain justissime

rcprobi snnt daiunati

contemserunt,

unde

,

in

quia scilicct tantuin prctium sui sanguinis

hacc verba

sostomus supcr Matthaeum diccns

sum

,

1)

proptcr vos alligatus suin

Recent. le^uiit;

iiroinisit

iis :

ct

exprobrabit

,

ut dicit Chry-

ego proptcr vos homo factus dclusus ct cacsus ct crucifixus.

doniinus Maltli,

XIX

Jicens.

:

10

C;i|3.

De

i.

aJvontu Doiuini.

iibi

est tantatiiiu iiijuriaiiiin ineaiuia frnctus?

iiis

luei,

quem

quam mihi pro

vitus vcslra,

mc omnibus

Ubi scr-

Ego

prctio sanguinis mei dedistis?

quum

super gloriam incam vos habebo, cl viliorem

Ecce prclluin saiigui-

dedi pro rcdemtioiie aniinarum vestrarum.

rcbus

vcstris

homo

essein Der.s appareris

Nam omncm rcm meam ct fidem.

fecistis.

vilissimam tcrrac amplius dilcxistis, quain justitiam

Haec Clir^sostomus.

eum nec

virtus cst contra terit

corrumpi

dies

illa

in

,

Chrysostouuis.

Bernaidus.

est.

Vcnicns ')

vciiiel

qua plus valebunt pura corda quaiu astula verba,

conscicntia boiia qiiam raarsupia plcna.

llle

ciiiiu

qui

juilex,

aeciuissiinus

qui

est,

Itein Augustiiius.

letur verbis iiec llectetur doiiis. judicii et aderit iile

sonaiu accipit

non enim resistendi

Xec muiiere po-

fugicndi facultas etc.

quia dilissimus

,

,

Xec

Quartuin est sevcritas judicaiitis

Hectetur timore, quia omnipotens est.

nou

Exspectatur dies per-

iiullius poteiitis

cujus palatium auro et argento iuillus cpiscopus vel

,

abbas vel conics corruiupere poterit ). Xccodio, quia optimus

eum

In

eniiu, quia optiinus cst

odiuiu cadere

,

XI.

Nihil odisli eoruiii quae fecisti.

cst.

Unde

bit.

Psalin.

et

spondent ideo

cum

sileiitiuin

,

phoruin

,

secietum

conritetur

et

si

talis et

sit

qualuor

sic dicit

philosophis tertiuiu

,

quo ad secundum

Quintuin

accusatorcs

cst *)

liiiic

Augustinus

quo loco

et iu

:

pracsto

philoso-

illic

elingues

((uaiiti

pastores

oialoribus,

quo ad

quanti

luuc

:

ille

d\abolus

erit

:i)

reci-

,

cl ((uid boni facerc

adversarius: Acquissimcjudex

a «•iiipiis.

Kil. riiiic.

qui

,

nobis quaecunque feci-

2) Veib.i

\

' c

li DresJ. Iil2 legil 4) M,ik' Edil. Vv. Drcsd. excnsnlio odVit.

e» omillit Kil. l'rinc.

psse solidiiin.

oiiuUimt

Trcs enim tuuc

Priinus est d_vaboIus

qua hora peccavimus

dcbuiiuus. dicturus est eniiu

1) .-inli<|iiiori>s reclo 111

Et

nec astutiac versu-

accusator horribilis.

coutra peccatorem slabunl.

accusabit.

in

,

riistici

tans vcrba professionis nostrae et objiciens

mus,

sophisiuata

iiec

,

quo ad primuin,

quauti

,

inuta re-

,

loquitur.

ineiis

quanti hebctes argutiis pracfcrendi sunt Ciceronis, quo ad

quartum.

tunc

,

pervium est omiic

coiitra ipsius sapieutiam

tanla.

Hicronymus:

et luuti feliciores loquacibus eruul,

^)

voce

iioii

advocatoruiu

allegatioiies

Iiis

non libera-

obscura darent

cui

,

praeclarissima cloquia oratoruiu

iiec

De

quia justissiiiuis

aiiiore,

tremendus aspectus, cui

oiniic

ejus sapientia

uihil valebuiit

loriiin.

Iste est

apertum

cst.

Sapieiit.

Nec eirorc, quia sapientissimns

Fruter uon rediiuet.

Leo papa:

est.

solidum

Xec

potest.

iioii

fratres suos, id est falsos (ihrislianos

eliaiii :

et fal-

:

1

i

nd i

i

o

—

rntli-

ii.Mvmii

<

s

I

Cap. jiidiia

De

I.

iiioum essc ub

istiim

liam, tuus est per uaturaui,

ineus ob suasioaciu

tibi

,

ciilpaiii

mcum

deputetur.

Hacc Augustiuus.

,

Venient in

diicent

ex advcrso

illos

accusator erit propriuni

Tu

multisque

ct

dico

mundus.

,

ad judicium accusabunt.

(ircgorius. Si qiiaeris, quis tc

enim creatorc ofTcndilur

ubi coelum et terra,

testimonium peccatorum nostrorum.

tamcn cogitationes

In illo die nihil

aqua,

mundus slabnnt ante Deum

dics et noctes et tolus

iiostrac

ct

Et

si

sol ct liina,

adversiis nos

omiiia tacerent,

Sextus est

testis infallibiiis.

Unum supra

Trcs enim testes tunc adversum se Iiabcbit peccator. 6C habebit pcccator, scilicet Dcuin,

Ego

suin jiidcx

monium

conscientiaiu

bunt

fecit,

contra

Sernio

chaos,

erit

,

a dextris peccata accusantia

,

proprium

consciiis

omnium,

XX.

Revela-

Job.

Septimum

judex iratus,

est accusatio

inferius

a sinistris

tcsti-

scilicct

quam angustae

sicut dicit Gregorius:

Superius

enim tuae causac

pcihihcbit.

cocli, (id cst angeli,) iniquitatem ejus.

peccatoris de hoc,

Alium intia se

qui tamquain

,

cum tcstimonium

tuiic viae reprobis.

Jcrciu.

testis.

Quisquis futurum judicem timcs,

:

Tertiuin juxta se

angelum ad custodiam deputatum quae

judcx et

doininus.

dicit

corrige.

et conscientiae tuae.

crit

(jui

testis

Augustinus

scilicet conscientiam.

pracsentem

et

iii

ipsac

opera spccialitcr stabunt adversum

nos ante dcum nos fortitcr accusantes.

XXIX.

lo-

eiim

Clirjsostomiis super xMatthaeum.

quod rcspondcanius

Tunc

teeuin

criminibus

OITcnso

totus inundus.

,

ct trans-

opera tua siimus,

,

cri:iius et

niiiltiplicibus

Tertiuj accusator crit totus mundus. accusabit,

Sapicnt.

Bcrnardus.

nos egisti

scd sempcr tecuin

drscrcmus,

te

pergemus;

iniquitates eorum.

opera dicent:

qiientia simul cjus

cst

cum dvabolo

peccatorum suorum timidi

cogitationein

cst,

Hcu po-

esse.

ut justc

Peccata cnim propria unumqueinque accusabunt.

scelns.

totus

le acccpil

Acquissinie ju-

damnandum

Secundus

a

qua indutus

luic venit.

iiica

qui talis invcnitur,

apcrire os

nou

mihi obedicns,

csse ct mccuin

teritiie talis

IV.

miscriaiu, tuus oh passiouem,

aecepit lianc pannosam,

tunicam, tuam vestem dimisit, cum

dex judica iiium

1 i

tuus csse voluit pcr gra

(jui

,

mcus per

inobcdicns,

me

immortalitatis stolain, a

Domiiii.

fidventii

infinita

erunt

horrendum

daemonia

adsuppliciumtrahentia, intus conscientia urcns, foris mundus ardens.

Miscr peccator

sic

dcprehensus quo fugiet? latere

apparere intolcrabiic.

Octavum

cst

cuim scntentia nunquam potcrit rcvocari nec ab lari.

Triplici

ciiim

de

erit iinpossibile,

sententia irrevocabilis.

causa appellatio

iii

illa poterit

Illa

appcl-

causis judicialibus non

Cap.

12

Aiulifa

appellari

supra se

crimcn iiotorium

evideiiliain

criininis

non

dilTerendain, ((uia res

Ab

non appellatur piopler

rationem.

papa.

Priino propter judicis excellentiani

sciitentia

ilia

ctiaiu

A Deo

papa posset

ad nuilum

autein

licel,

Sccundo propler criminis evideiiliam, iiiidem

Aderit

((ua facta nostra ([uasi

dies

iii

,

CAP.

He

modo

appeliari

supra se nulluni eniin sceiera et

oiniiia

Jeremias:

maniiesla. iii

nulliiiii

((uadain tabula [)icla

iii

Xiiiii eiiiiii,

moiuenlo

iii

,

II.

Naiieto Aiidrca apoi^itolo.

Andreas inlerprelalur decorus '),

ille

pcraguntur.

icln ociili

der

et

ali(|iio (iiiia

sed omiiia

patilur,

dilTerenliam

agilur,

ii)i

crunt

iiola

iianc tri-

dignilale et

Tertio propler rein noii dillerendam.

deinonstrabunlur. ((uod

judcx

(juia

,

crimina reproborum iila

(|uando

non polerit appellari a

sed ipsc omiies exccdit aetcrnilale,

potestale, nndc ab imperatorc vel

ad Deuin.

(|uia

,

recipit dilationcm, quia lorte e\ dilatioiie

Simililer

pliccin

supra se liabct,

lureiitc

rcgiio siio

iii

Tertio propter rem noii

cst, noii polest appellari.

dctriuieiitum paleretur.

qiiia

nec ab iuiperatorc vel papa pot-

Sirailiter

liabet.

a rege

iiii(le

,

regiio siio noii potesl,

iii

Secundo proptcr

est appellari.

li^ibet.

.'ipostolo.

Piimo propter judicis excclleiitiam

ii-cipitiir.

senteiiliam iiulluin

I)e sancto

II.

vci

respondens vel

viriiis

((uod cst vir; ct dicitur Andrcas, ((uasi antliropos,

ab ana, ([uod

cst

c.

al)

an

Iiomo,

sursum, et tropos, ([uod est convcrsio, quasi sur

sum ad

coclcstia convcrsus ct ad

dccorus

in

rcspondens

vita,

i.

antropos in gloria.

suum crcatorcm

in sapienti doclrina,

Ejus passioncm presbileri

ercclus virilis

ct

fuit.

iu

Ergo

poena

et

dyacones Aclia^ae

scu Asiac, sicut oculis suis viderant, conscripsernnt. 1.

Andrcas

slaiitc

Aiidrca

disci[)uio

,

ct

quidam

discipnli

alii

tribus

vicibus

Priino cnim vocavit cos ad sui notitiam.

sunt vocati.

dic

((uadam cum Joliannc niagistro suo ct alio ciim

audivit a .Johannc

alio disci[)uIo vcnit ct vidit

i) Alii imI

ro

II

,

a domino

Sicut quando

viilgo

fi II

(lo

,

r.

:

Eccc agnus

nbi

J)ei

mancbal Jesus

I.cgcmliim

:

A

ii il

ff.

etc.

ct

ct statiin cuni

manserunt

i\\nu\

Cap.

sancto Andrea apostolo.

Andreas

Invoiiiciisquo

illo.

illiini

tiio

(luxit

oum ad Jcsum.

Scqueiili

cum

fratreni siium Sjmoiieiii,

Genesaretli ct

Andrcae

et

Jolianne

propria

quod

,

dicitur niare Galilaeum

qui eraiit in alia navi,

rcdierunt.

discipulatum

,

Sed postca

omnibus

rclictis

secuti

cationc dicitur ^AIarc.

runt ad

cum

eiquc

cuin

rcspucntes

thaci pcnitus

runt post paucos dies

cum

autem

Viri

vocavit

taiiien

qiia vg-

vcnc-

et

Post asccnsionem

co.

Andrcas apud Scvtliiam,

apostolis

apud Ivlargundiam praedicavit.

adliae

ad apostolatuiu, dc

Vocavit ad se (luos voluit ipsc

III.

Qui

etc.

postmodum

seinper

ad

ad sui

idein littus voca-

Niliilominus

suis discipuis

et fccit ut essont duodcciin

domini divisis

et iteruin

Venitc post nic faciam vos

:

suiit

quosdam dc

et

eum

scciiti suiit

lertio et ultimo vocavit eos

scrunt ncc ultra ad propria rcdicnuit.

Audream

Si-

Sjmonis

iiavim intravit

,

quando ambulante Jesu juxla

sicut

dc piscationc dicons

vit eos

sui iamiliaritatem.

mullitudinc niagna |)iscium A'ocatisque Jacobo

ct capta .

ad-

ad Jesuin juxla slagnum

irrucntibus

turbis

quadaiii

die

18

autem die ad piscationis opera re-

postmodum secundo vocavit eos ad

dieruiif,

cut

De

11.

Mattliacus vero

praedicationeni Mat-

illi

oculos cruorunt et viiictura incarcoravc-

ei

occidere

cum

disponentes.

Interea angclus

domini Sancto Andrcac apparuit et Murgundiam ad sanctum Mattliaeum ire praecepit; quo respondcntc, se vlam ncscirc, jussit

ripam marls

iret el

ad |)rimain navcni, (|uam invcniret,

urbcm praedictam venit angclo

vcl ocius jussa complens ad

prospcro

vento llante:

coque viso

flevit

didit bencficium

pcccatorum.

Andrea vero

Christum cens

').

eos

Margundia remanentc

sua

sibi

apprehendunt

cum privaverat

quod

dicitur

dc

illi

efflueret

,

evasionc ligatis

pro

inde

ncqiiitia

cl Antiochiain

per plateas

ct

sanguis

ejus

irati

oralione converlit,

IIoc autein

thaei ct restitiitionc fidci,

(luibus

,

Malthaeus auteni ab indo rcccssit

cumque

pertrahunt:

Tunc doininus Alatthaeo rcd-

et oravit.

duorum luminum

Matthaci Andream

Qui

diice et

iuvento aperto carccre Sancti .Mattbaei

et

piurimum

utad

iiitrarct.

iis

nianibus

oravit et ad

Achayam

in

venit.

Sancti

prolicis-

do hujusinodi liberatione Mat-

duorum lumiiium perAndrcam non puto digiium

nc in tanto ovangelista minoratio inlima

non potuerit obtinere

,

S. Quidam juvcnis

quod Andreas nobilis

ei

-')

tam

denotetur,

quasi

facile impetravif.

parentibus apostolo

duiu invitis

J) Ed. Diesd. a. 1472. oiniuit puiictum post vooeiu: peccatorum posilum oinni.ique verba sequentia exceiUo soJo vocnbulo prof icis cen s. 2) Receiiliores male: infirmn. :

:

14

De

Cap. H.

adhaeslssct

sanrtn Andrea npostolo.

parentcs cjus cloimnu

,

CHnKiue jani

succcnderunt.

qua morabatur eum apostolo,

in

altum (lamma succresccrct

in

cepta anipulla super ignem sparsit ct statim

aulem dicentibus: veilent asccndere

magus

noster

filius

non viderent. Tunc quidam exdamans bore consumitis

jam

ne

,

Ueus pugnat pro

,

vero ejus post quinquaglnla dics niortui

parentes

crcdidernnt,

monumento suut

positi.

——

cum parere non posset sorori suae dixit: Djanam dominam nostram invoca. Cui invocanti cum

,

apostolus:

et

dacmones

et

puerum

prodcssc non possim?

et pro

dyabolus:

Sed vade ad An-

Ad qucm

apostolum ad sororem pcriclitantem duxisset,

ivisset et

ei

tibi

ait

qui sororem tuam poterit adjuvare.

dream apostolum,

cum

vade

,

mc invocas

cur

recte hoc patcris

projice.

dicit

quia uiale duxisti, male conccpisti

,

Sed tamcn pocuitcre

consuluisti.

in

3. Quaedam mulier cuidani homicidac

conjuncta nic

Cessatc

Multi crgo videntes domino

vos ira Dei dcsccndat.

in

quid vos stulto la-

'}

iit

vos non vidctls.

ct

iis

iilis

,

per scalas

ipsas scalas penitus

ut

,

ail:

pucr ac-

,

exstinxit

Dum

est elTcctus.

a Deo suut cxcaecati

,

igiiem

Qua credente abortivum

4. Scnex quidam nomine Nicolaus

et iu

Christum crcdc

protulit et dolor ccssavit.

adiit

apostolum diccns

:

do-

mine, ecce septuaginta anni vitacmcae sunt, inquibussemperluxuriae

Accepi autem aliquando evangclium orans Deum, ut mihi

deservivi.

amando

-)

tus et a

mala concupiscentia

tcbar.

Quadam

Scd

continentiam largiretur.

igilur

cvangclium, quod super

vicc

in ipso

peccato invctera-

stalim ad opus solitum rever-

illcctus

concupiscentia

me posueram

^),

inflammatus

ad lupanar

ivi

oblitus

statimque

meretrix dixit mihi: egredcre scncx, cgredcre, quia angclus Dci cs,

me

nc

tu

contingas ncque huc accedcrc praesumas:

vidco cnini

supcrte mirabllia. Stupcfactus ad verba merericis rccolui, quodmc-

cum evangclium

detulissem.

tua pia oratio iutcrccdat. et

Nunc

igitur,

a tcrtia usquc ad nonam oravit

ait

:

non comcdam, doncc sciam,

ct

Andrca pro

scnc.

Sed

flcre coepil

surgcns noluit comcdcre, sed

dominus miscrcbitur hujus

si

Cuinque diebus quinque jejunasset obtincs

SanctcDei, pro salute mea

Audiens hoc beatus Andreas

,

vcuit vox ad

sicut per jcjunluiu

sciiis.

Andream

dicens

maccrasti

te.

sic.

se et ipsc allligat jcjuniis ut salvclur. Sic([uc recit cl in scx nicnsi-

bus

iii

1)

panc

cl

aqua

Forle scribpiiduin

liiioc iiarliciiln .saciiiiis

p.ilur.

3) Alii

jt-junavit ct

ntl.

2) Rrcenlioi-PS;

n scriplorilms

posiiornt

postmoduiu pleiius bonis opcribus

.•ipvi

ofiHnint.

.-imojo,

recliiis forlnsso, qui^i

inodii loco coiijiiiictioiiis

:

iuodo

usui-

Cap. iti

De

II.

snncto Andrea apostolo.

!,'>

Vcnit igitui vox ad Aiulrcam diccns

paoe rcquievit.

pcr ora-

:

6. Quidam

tionem tuamXicolaiun, qucm perdideram, acquisivi.

Sancto Andreae dixit: mater mca pul-

jiivcnis Christianus secretius

me

clirum

assentircm

,

judicem

me

opere

de

videns

illicilo

volcns

adiit,

iii

mc

lorquere, sed ora pro me, ne moriar

malens

retifcbo

penitus

turpiter infamare.

igitur

berct,

uiliil

quam matrem mcam tam

,

ad judicium vocatur

Inlerrogatus pluries juveuis

fiiium

an res

,

Tunc Andrcas

pcnitus respondcbat.

nullatcnus

injuste, Jiam et accusatus

Andreas proscquitur. Accusat constantcr inater lucrit violare.

dum

cui

crinicn tantuc nequitiae re-

tam

vitam pcrdere

Juveiiis

tcntat:

,

eum

ct iihic

quod sc vo-

taliter sc lia

niatri dixit: cru-

dclissima feminariun, qnac pcr tuam libidinem unicum filium vis pc-

domine

Tiuic illa praeposito dixit:

rire.

huic homini

,

adhaesit, postquam hoc agerc voluit sed nequivit.

dex jussit puerum mine

projici,

supplicium

omncs

,

in

saccum linitum pice

et

(|uo

Scd orante Andrca tonitruum

periret.

positus crcdidit et

domus

ejus

iis

et omiiia cessaverunt.

qui practcreuntes homincs occi-

Qui statim evanueruut.

Christi receperunt.

Illi

autem homincs

Et cuni vcnisset

dictum est

tubiculo necaverunt.

lioc viso

ad portam altcrius

quidara juvcnis mortuus fcrcbatur.

ei accidisset,

in spccie caiium

hominum nocerc pos-

ircut, ubi..juilli

illiic

lidem

civitalis

Quaercutc apostolo quid

quod septem canes venerunt

ei,

essct apo-

quod cxtra civitatcm sc-

Quibus ad jussum apostoli anlc populum

vcnientibUs pracccpit, ut

mulier a

Tunc prae-

G- Cum autcm

tiia.

cus viam septem daemoncs cranl,

horribilc

et

Orantibus autcm caeteris apo-

stolus iu civilate Nicaca, dixcrunt ei cives,

ccce

donec excogitarct

motus ingcns cunctos prostravit

stolum, nc pcrirent, oravit pro

nicus

ct in flu-

initti

In carccre rescrvari,

fulmine pcrcussa ct arcfacta corruit.

sent.

bitumine

Andrcam vcro

tcrruit et terrae

debant.

filius

Iratus itaque ju-

Et lacrimans apostolus

ait:

fucrunt dacmoncs, quos a Nicaca urbc repuli.

ct

eum

in

sciodominc, qnod

Dixifque patri: quid

dabis mihi, sisuscitavcro filiumtuum? Cuiillc; iiilcarius cgo possidc-

bam, ipsum ergo

U.Cum

sit.

vciiircnt,

in

ct

apostolo adhac-

numeroquadraginta adapostolumnavigio

litus

omnes paritcr submcrguntur. delala fuisscnt

continuo suscitaiitur.

Unde

dabo. Et facta oratione suricxit

qiiidaiuviii

ut ab eo fidei doctrinam reciperent, ecce a dyabolo

concitatur et

pora ad

tibi

,

Cum autem eorum

mare cor-

antc apostolum deportantur ct ab co

Qui orania, quae

sibi acciderunt

narraverunl.

quodara hjmno ipsius legitur: quatcrdenos juvenes submer-

:

Cap.

Ifi

De

II.

sancto Antlrea apostoio.

sos raaria fluttiJ)us vitae reddidit usibus

Andrcas

Achaja

i»

rimos ad

sulis fidem Chrisli docuil et sacro

Audito

ravit.

tuum qui

coclis est

in

agnosceres

,

et

Cui Aegeas

drcas, qui superstitiosam praedicas sectam

Ad

nnper exterminare jusserunt.

esse daemonia,

ab

sus

iis

quae

lioc

dc corporc exeant, :

Cui

et caplivati

ct

non exaudiendo

tamdiu deludantur, donecnudi

secum praeter peccata portantes.

nihil

Andreas

pro

:

Ad quem Aegeas

cipulo fuerit traditus et a Judaeis tentus

quouiodo tu dicis

eum

.

et

,

dixit: cuni a suo dis-

a

niililibus crucifixns,

Tunc

crucis subiissc supplicium?

spoiite

Andreas quinquc rationibus coepit

Christum

ostenderc

voluntarie

ex eo quod passionein suam praevidit et

Scilicet

fuisse.

Cui Ae-

est afl^ixus.

uon pro culpa sua crucis

nostra

restauratione

palibulum sponte suscepit.

passum

docuerit _ydola

vana Jcsus vester praedicans crucis patibulo

geas

principes

undc olTendatur Deus, ut offen-

,

non exaudiat

avertatur et aversus

ipsiadyabolo ca])tiventnr

ista

docent

An-

tu es

Romani principes

:

Dci veniens

lilius

colendo

et

:

quam Romani

queni Andreas

quumodo

cognoverunt,

nondura

,

dixit

terris, judiceni

in

agnitum coleres

pcnitus revocares.

falsis Diis

Andreas

cui occurrens

.

judex homiuum esse meruisli

tii

animum a

jdolorura

sacrificia

oportcbat ut

([ui

fonte ipsam regene

baptisraatis

Aegeas Patras civitatem ingreditur compellens

Iioc

ad

(lliristianos

et plu-

Uxorera quoque Aegeae procon-

Christi converlit.

fidera

@. Beatus igitur

•).

totam cura ccdesiis iraplevit

coiisistens

discipulis futuram praedixit; eccc, inquiens, ascendimus Ilicrosolyraa

Et ex eo quod Petro euin ab hoc avertcre cupienti durc

etc.

diguatus ntriusque

meam

,

iiec

elegit et his

omnibus se

Addit Andreas, quod mystcrium crucis raagnum

intcrfuisse asscruit.

Cui Acgeas

,

:

mysteriuin dici nou potest

,

sed suppliciuni.

Veruratamen ubi mihi non obtcmperaveris, ipsuin mysterium

1)

Andreas

1'ost liiiec Aorliri

spnri.iiu ct iifxiii pljiiif ;i

i

t

fn

i

ile f e s t

I

o

s

aiic

t

i

cuni

Et ex co, quod lo-

taiucn vitavit.

cum, in quo proditorem venturum scicbat

(iui

et ite-

Et ex eo quod proditorcm praecognovit,

intinctiim ci dedit

experiri.

in-

ex eo quod

et

habeo ponendi animara

potestatein

:

rum sumcndi eam.

essct.

etc,

patiendi et rcsurgciuli se potestatein habere ina-

scilicet

nifestavit dicens

pancm

vade post mc Satana

dicens:

fuit

:

iii.ilc-

si

Recpulinrps iiilorpolavenmt hanc

roiiliari.im

And

re.T e.

te

faciam

crucis patibuliim expavescerein, crucis

:

„

l

I

iMii

jxjrlotliiiii

iiiagistPr Jolinunos

Sclendiini est,

i

n

colore, barba prolixa, slatnrn mediocri".

qn

i

t

,

B

aiierlp e

1

e

I

li

iinodiiiger

Cap. gloriam

De

II.

sancto Aiidrea apostolo.

Audire a

pracdicarein.

iion

ipsum agnitum colas ut

forte credas

voio inysterium trucis

te

Tuuc

salveris.

rium redemtionis panderc et quam congruum quinque rationibus persuadere.

Prima

')

fuerit,

quod quia primus fuit,

ut secundus

Secunda quod quia de imma-

pcr lignum pellerct patiendo.

congruum

culata terra factus fuerat pracvaricator,

maculata nasceretur virgine reconciliator.

de im-

fuit, ut

Tertia quod quia

ad cibum vetitum incontinenter manus extenderat

Adam

congruum

'),

fuit,

Adam in crucc immaculatas manus cxtendcrct. Quarta Adam cibum suavem vetitum gustaverat, congruum fuit

secundus

ut

quod quia

ad hoc, quod contrarium pellerctur contrario, ut Christus Quinta quia ad

cibarctur.

litatem conferret,

tempera diisque omnipotcntibus

populo comcstus fucrit

modo hoc

fieret

,

sistitur :

nisi

et

ad

dixit

,

satrificia

dit:

quidquid

rcgi

mco

oITero, qui

Andreas

:

jdolorura

Cumquc

,

ci

in

toto

quo-

,

formam

discipuli

exigam

rei noti-

Manc

facto tiibu-

cocpit

laudasti,

di-

crucem

multa supplicia miiiaretur, respoii;

tanto enim

cro acccptior, quanto fucro pro nominc ejus iu tormcntis

constantior.

cruciatum.

Tunc et

jussit

cum a

viginti

uno hominibus caedi

pcdibus cruci alligari ut

(iumque duceretur ad cruccm

pulorum dicentium:

innocens

sanguis

,

sic

dcns auteiu Andreas a longc cruccm crux, quae in corporc raargaritis

(^hristi

ornata.

et

longiorcm rcciperet

factus est concursus po-

ejus sine

Quos tamcn rogavit apostolus, ne suum martiriura

tiraorem

Aegca

videtur in suppliciis niajus excogita

tibi

caesum manibus

quam

postquam a

tc

quam

,

ob-

omnipo-

:

itcrum invitarc

ipsam

lierct

et milii

ut

in carccre recludi.

mihi obtempcravcris

faciam te suspendi.

narra

Cui Andreas

sacrilica.

ego cum tormenlis a

:

eum

Iratusque jussit

tiam. nali

liomo non

,

tuis

vivus et iiitcger pcrseverat.

requirente

,

Cui Aegeas

assumeret.

cens

vana

liacc

Dco agniun immaculatum quotidic

tenti

sibi mortalitatera assu-

fuisset mortalis

dixit:

-^sca fcllca

suam immorta-

Cliristus nobis

nostram

ut

fuit,

Deus factus

Tunc Aegcas

immortalis.

quod

lioc

congruum

Nisi cnim

meret.

saliitavit

causa

damnatur.

irapedirent.

cam

diccns:

Vi-

salve

dcdicata es et ex merabris ejus tan-

Antcquam

in

te

adscendcret

dominiis,

tcrrcnum habuisti: modo vero amorem ODelestem obtinens

1) AJii, lecentiores Ininen !>

si

.

coepit ei myste-

uecessarium

et

ratio est,

liomo per lignum mortem suscitavit '), congruum

cam

17

rHC varic ando".

ex glossa vel ex seciuentibus legunt:

2) Alii inalunt:

«ongruum — extenderet

male

niortPin

oiniltit Edit.

—

repelleret.

Dresd. 1472.

„intulernt 3)

Verba

:

Cap.

18

De

II,

Andi-ca apostolo.

saiicto

Sccurus igltur

pro voto susciperis

gaudens

et

exsultans suscipias nie (liscipulum cjus

scmper

tuus

anialor

concupisecnti animo

pium non dcbcrc

ct diccnte,

Tunc

sandum

viruni

quid tu ad nos vcnislt

mc

aulcni ut

si

vivHS dc crucc non dcscendam.

Jatn

Acgca,

,

Qucm

vi

pro pocni-

si

quodcgo

vidco rcgcin mcuui

modo

nullo

vi-

niini-

uiansuclun»

dcpoiias. scias,

ctiiiti

Et cuiu vcUcnt cuiu sol\crc,

nic cxspcctat.

qua biduo

In

vcnit ul ipsuni dcponcrct.

ita pati,

ipsam conscqucris,

tcntia,

redde

ct

qui pcr tc nic rcdcmif.

accipial,

hominuni adstantiuni pracdicavit.

dcns Andrcas dixit:

Diu

vestiraenta carniHcibus tradidit sicque

ct

Acgeac niortcm

taute lurba ct

exuit

-) miilia

vcns viginti

bona crux,

') quacsita, aliquaudo

jussum fuerat, suspcndcrunt.

ut

,

quia

tc

me ab hominibus

Accipc

mc

ut per tc

dicens' sc

cura in crucem

ut tu

veiiio

dc membris domini susccpisti.

pracparata.

mc magistro mco, Et haec

,

amata, sinc intermissionc

dcsidcrata, sollicitc

ad

qui pepeiulit In to:

ct dcsideravi ainplccti le.

fui

ct pulcliritudincm

quac decorcm

,

(jiii

,

poteranf

ad cuin pcrtingcrc, quia slalim corum brachia stupida rcddcbantur.

quod piebs voicbal cum deponcrc

Vidcns autcm Aiidrcas, oralionem

Xe mc

tcntia. ut

crucc

iii

commendes

ul

fccit,

pcrniillas

Augusliiius

dicit

dominc dcsccndcrc

tcrrac corpus nicum

haiic

,

dc poeni

in libro

vivuni, scd lcinpus est.

tamdiu enim portavijam. tamdiu

:

quod vcllcm Jam ab ipsa obc

sitpcr coiumcudatuiti vigilavi ct iaboravi,

dientia libcrari etislo gravissinio iiidiiiucnto spoliari. Rccordor quaii-

port
tuni in

nium.

cocrccndolactuin

iti

Scis. doniinc. quoticsa puritafc

') laboravi.

contcniplationis icfraltcrc mccontcndcbat, quotics adilcctissiniaequic

mc

snac somno

tis

pugnanti

ct tua

rcstiti

posco

pio

ne

,

(^onimcnda

Tcrrac

ad

id

mc

itcc

alii

coiiiiitcnda

tc fontcin

l) 1) Alii .'»)

T.ti.

rx glossa l'r.

'j 11

n

111

iti;ilt<: :

q

ii

n

e

i

1

«

liora

rcsurrecturum

ct

,

sui

m

]

i

.j

ii

.i

Ilis <

ir(

laboris rccipias.

oportcat

,

toH.mr

J)

dicfis ,

Alii:

rrclixm

cl

anxianfcni

iiindcdif

inTo,

4) A\ii

c!

dcpositum rcddo.

scd

gatidii lciidcrc

ciitn

do

•*)

rcmuncratorc

justo

inipcdias

Ilacc .\ugustii)us.

Insrivnin. iii.Tviilt.

:

ampliiis vigilarc iion

iiidcliciculis

de coelo venicns diniidin Kd. Princ.

tc

quofics

et

patcr bcnignissimc

,

mcritiim

(iiioi|uc

iiic

potui

A

ultia

illo

ul

.

vitae

rclrahat nec impedial. raius

^)

quantum

.

coinmcndcs

ultra

ipsiim

ut

nf

opc superavi. id

inihi

scrvct et rcddat,

licrc

excitarc obtcndcbal

Qni igitur taindiu.

lorcm iugcrcbat.

:

splcndor ila

iii

i

I

i

ni-

itiillits

iif

I

li

iioii

h

ii

s.

InjiorPin.

Cap.

cum

De

II.

sancto .\ndrea apostolo.

19

viderc possct, et abscedente luniinc siinul cun» ipso lumine spi-

ritum

Maximilia vero uxor Aegeae

Iradiilit.

arreptus

rediisset,

Ajunt quoquc de farinae

daemone

a

regionis

incolis

fertilitas,

scd

,

a quo

,

modo

vitam

vencratione habebat,

ita

litulum praeponebat:

.

igitur viro sancto

seque

in

apud

profluif,

Hoc

fortc

(-oiistantinopoli-

re-

inter caeteros sanctos in

cunctis suis operibus liunc

in

ad Iionorem Dei

hostis antiquus

,

calliditate contulit

quod

exiguum

si

modum

9. Episcopus quidani

Andream

beatuni

anni futuri

sit

copiosum.

,

cjus corpus

tanos translatuiu csse pcrhibetur.

ligiosam habens

in

quac

,

Nara

copiose

si

,

omnibus expiravit.

mannam

Andreae

ostcnditur.

exiguum terra cxhibet fructum antiquitus veruni fuit

coram

via

iu

sepuichro sancto

oleum cura odorc emanare

et

corpus Apostoii

tulit

Aegeas vero antequam doraum suam

sancti et honoriticc sepelivit,

Andreae.

et beali

semper Invidcns

ad eum decipiendum tota se

,

formam mulieris pulcherrimae transfor-

mavit.

Venit igitur ad palatium episcopi assereus se vellc confiteri

eidcm.

Maudat episcopus,

ut suo poenitentiali confiteatur, cui plc-

Renuntiat

nitudincm tradiderat potestatis. nisi sibi secreta

suac conscientiac rcvclct

copus eam ad sc vcnire praecepit. rerc mei

a

,

ego vero

pueritia delicate nutrita, nec

non

respondi ^)

meam

:

magno

principi

mc

in

perpetuum dedicavi

carnalem copulam consentirc. rae aut ejus voluntati

plicia latenter

fugam

fidem infringere.

hominum

obsecro domine misc-

ut cernitis

,

constituta et

pater meiis rex, itaque valde

volcbat in conjugium sociarc, cui

omncm torum abominor

Christo

illa: ,

nulii

sicque convictus epis-

ct regia stirpe progenita ') huc

Nam

in peregrino habita sola veni.

potens cuidam

Cui

annis puellaribus

in

quod

illa, ,

niaritalcm

Ueiiique

quia virginitatem

,

nunquam possem

ideo

et

sic artata

in

quod oportebat

^)

obediro aut *) terrae diversa subire sup-

inii,

magis eligens exulare quam sponso meo

Audiens vero vestrae sanctitatis praeconium sub

alas vestrae protectionis confugi,

sperans nie apud vos locum re-

perire quietis, ubi possim contemplationis ^) carpere secreta silentia

praesentisque vitae vitare naufragia ct pcrturbationem mundi fugerc perstrepentis.

Adrairans in ea episcopus nobilitatem generis

chritudinem corporis

tam immensum fervorera

venustatem placita

tiae

1)

Ed. rr. eli.iin.

iiarer. f

,

erte,

2)

et

benigna

voce

Recentiores leguiit

3) Receiitiores inlrudunt:

ipiod dainiinndiiiii vldetiir.

:

ct

respondit:

quo d

durissimne. ') Alii legnnt:

,

pul-

tantae eloquenesto secura,

oiunein

—

aboiiii-

4) RecPntiores lafiliint

rapere. O*

De

fap. n.

20

foimidcs, (luia

filia,,iie

sancto Amlrea apostolo. ol)

ilie,

iii

gloriae

pleiiituclinem

lutnro

aiiioreni to

ciijiis

hoe et

niiliter (juutciiisisli, tibi ol)

Sed

largietnr.

eligas(|ue tihi

nie el inea tihi otFero,

me rogare

spicio ^)

pervcnial et

patiatnr.

Ad

ideo iiullum

(juain inali

residcnlihns

scrupuhuu

in

su-

et

non

et

El

soli.

aliquo poterit gencrari.

ex opposito cousede-

illa

indc.

et

liinc

inali

vestrae dcnigratioiieni ali(]uaui

Venientcs itaque ad mensam cpiscopus rnnt eaeleris

mansionem

illa'): noli inquit,

C.ni

cpiscopus dixit: plnres eriinus

snspicionis

faiii

cgo servus cjns

ne foite ex hoc ali(|ua

,

famae

nitor

et

nhi placnerit,

,

Yolo antem liodie luecuni praiidere dcheas.

pater, noli de hac re

tua

ct

et tiios

praesenti ennHilum gratiae et

iii

Intendit

cain crehn»

in

episcopns ejusquc faciem iion desiuit intueri et pukhritudinciu ad-

Sicquc dum oculus

mirari.

faciem non desinit intueri

aiitiquus

hoc

Perpendit

vulneravit.

coepit inagis ac inagis augcre .sensui

cam de

ut

,

aperirc

jamque episcopns proximus

grini liominis acceptaret?

quaiu

quaestio gravis,

famquam

(]ui

ingrcssum

si

et indignus

inscius

admittatur,

et quis sufficiens

nullus

quae cacleros nos

<|uacsli()ncin.

Tunc

quod Dcus unquam griiius pcr lot

enim

luri suut

milcs sint

illa dixit: in

lioniines,

<)

fccerit.

iion

posscnl

vcl cssent, et in ipsa

l) Eil. rriiic. forlnsse rocliiis:

3) VprlHi

autcm

esset lianc

est,

qnani et sa

igilur liaiic proponiti!

Interrogatus de

lioc

diversilas et excellentia facicrnm:

scnsus corporis Deus collocavil.

pBlerelur.

Vos

qui fucrunt ah initio mundi et usquc

duo rcperiri

,

aliqua

si

interrogetur, qnod cst majns inirabile,

parva re

nuntium dixit:

sihi

ct eloquciitia pracccdilis

picntia nohis omnibus aiuplius rutiiatis.

pcre-

invcuirctur,

ppiscopus dixit: qnis enim nostruni ad hoc tam sufficiens vos o doiuina,

ficret

iis

ab cpiscopi praesentia rc

Gumque

proponcrc sciscitantur.

icti

cumquc

illius

proponatnr

dixit:

illa

cnodarc sciverit,

si

Favcnt cjus omncs sententiae

pcilatur.

qnaestioncni

possibilitas se

clamoribns ct ictibus nimis

et ille uiagnis

nollent

,

quando

luagnis clanioribus poslulans sibi aperiri,

et

suam

erat con-

peregrinus venit ad ostium crebris

importuiius, interrogat episcopus muliercin,

nescierit

jaculo

ejus gravi

ct pulcliritudinem

opcre atteularet,

illicito

ofTcrret, tunc suhito quidatB

bus pulsans

cor

hoslis

djabolus

ipse

ct duin cjus

aniiuns saucialur,

figitiir,

,

iiolo.

vcl cssont

,

pere inlcr

in fiiiem fu

quoruin facics pcr omnia

qnoque tam

si-

ininiina facic onincs

Andicnles omiies ejus rcsponsio-

2)

Etl.

l'r.

lesil:

pprrpnirct

ni.ile ojiiillant reccjiliorfS.

—

De

H.

Ctip-

nvin culinirantcs clixeniiit

saiuto Aiidrea apostolo. el

vcrii

:

solutio qiiafslioiiis

est

optijiiii

21

Tiinc mulicr ait: propoaatur sibl secunda quacstio giavior

terra

bpondit

enim

coelo empjreo

in

:

Cliristi

matuni

omni coelo.

altior

sit

quod

,

Percunctatus de

super oinnes coolos

Ciiristi

Corpus

est altius buuii coelo, est de nostra carne for-

porro caro nostra quacdam tcrrea substantia est

:

corpus

ubi

,

lioc peregrinus' re

residet corpus Christi.

ubi

,

qua

iii

,

quaeratur ab eo

ejus experiri:

Hielius possuiuus sapientiain

duxerit, caro antem nostra de tcrra

corpus Christi residct

condita, constat,

sit

procul dubio

ibi

,

cum

;

eigi»

de nostra carnc originem

sit ct

qiiod ubi

tcrra altior coclo manol.

Rcfert nuniius, quod respondcrat peregrinus, et ecce onines respoii bionera

Tunc

picnlia

comprobctur

tertio

ad cum, qui

te inisit

cnim melius

mc hoc

iiam

ipse

obscura

sit

,

ad

nic et

quanti spatii

,

a terra us

sit

quam mensuravi

non

:

vadc

:

de hoc diligentcr percunctare

quando de coclo

raensuravit,

ct

illud

in abjssuiii

spatlum nun

enira est niulier, sed dyabolus, qui se posuil

Audiens hoc nuntius vehcmenter expavit

mulieris.

ca, quae audicrat,

corain omiiibus recitavit,

et stupentibus,

]\lirantibus itaquc

de medio eorura cvanuit.

hostis

antiqiius

Episcopus autcm rediens ad se redarguit ainarc semet ipsum perpctrata culpa veniani lamcntabilitcr prccabalur tiuin,

tur.

Tunc episcopus populum convocavit

insisterent, ille

si

rei

pracccpitqiie

,

forle doininus rcvclare

peregrinus fuerit

,

et iis

omnes

ut

alicui

evidcntcr cxposuit

quod beatus Andreas

autcm

[110

libcratione ipsius se posucrit in habitu peregrini.

tur

episcopus

cujusdam

iii

devotione

Sancti

,

Andreac

rcverentia plus liabere.

civitatis

agrum Sancti Andreae

fcbribus orante cpiscopo

vissimis

rogavit

in

quisiiam

dignaretur,

liiin

cum cxinde

ut pro se orarel

,

et

fiierit

agrum

de

nun-

jcjuniis et orationibus

qui euin a tanto periculo liberavit.

est illa nocte cpiscopo,

et

inisitque

,

iicquaquam amplius inveni-

ut pcrcgrinus introdiiccrctur, scd

ordinem gestac

ipsc

;

novit et ideo tibi dc hoc mclius respondcbil,

spatiuni

illud

in siinilitudinem

omnibus

ut sic ejus sa

,

ad mcnsam cpiscopi

ut

ego autem de coelo nunquam cecidi

cccidit,

ct

ct

Rcquisitus de hoc peregrinus nuntio dixit

coelum.

in

dignus

ejus

gravissima

tertia quaestio

ei

diliicilis

ct

sapientiam

magnilice

et

liet

Quaeratur ab eo

mcrito admittatur.

quc

dixit:

illa ileruin

ad solvendum

occulta el

ct

approbant

mirubilitcr

ejus

iaudant.

sibi

Revela-

fucrit,

Cocpit

qui igi

raagnilice crescere ac

lO. Cum

praepositus

abstulissct ct ob hoc gra

correptus rcddcret

,

.

ille

sed

episcopuni

cum

orantc

:

22

Ca|>.

De

lll.

Nicolao.

saticto

Tunc

cpiscopo sanitatom recepisset, agrum itorum usurpavit.

cpis-

copus orationi so dedit et omnes lampades occlesiac frogit dicens donec dominus sc de suo inimico vin-

hoc lumen non accendetur, dicct et ccdesia,

quod

Et ccce pracpositus gra-

amisit, rccuporct.

vissimis iterura febrii)us laboravit misitque nuntios cpiscopo, ut pro

agrum suum

so oraret, et

alium

et

semper responderet:

cpiscopus

oravi et oxaudivit

me ncus,

intrarct ad

orandum,

ipse ad

eum

coegit

Episcopus dum ecclesiam ingrcditur, subito moritur

se

portari fecit et ut

ccclcsiam

CAP.

De

III.

isaiicto iNricolao.

Xicolaus dicitur a nicos

,

qiiod ost victorla

populns, id cstXicoIaus, quasl vicloria populi

popularia et vilia sunt

;

vel victoria proprie

i.

quod

nitor et laos,

est victoria et laus,

quod

ct laos,

,

e.

Vel Xicolaws

qiiasi victoriosa laus

cst populus, quasi nitor populi. Habuit

sium niundat sermo divinus, niundat vcra confessio

mundat bona operatio.

conscripserunt.

;

dici-

vel

enim

a in

mundat sancta

,

Ejus logcndam doctoros Argolici

Est autcni Argos sccundnm Ysidorum civitas Grae-

unde Argolici

ciae,

est

Xam sccundum Ambro-

se ea, quae nitorem et munditiam faciunt.

cogitatio,

quod

vitiorum quae el

quia multos populos

,

vita et doctrina docuit vitia ct peccata vinccre. ,

ager

et

—

ccclesiae restituitur.

tur a nicos

cum

Cui

similcm reddcret.

sibi

jam

tiraeci vocantur.

quoque Icgitur,

Alibi

quod

Methodius patriarcha eam firaecc conscripsit, quam Johaimes diaconus

latinum translulit et plura addidit.

in

1. Nicolaus civis Paterae urbis ex divitibus ct sanctis paronti-

bus originom duxit.

nuisscnt

cjus

Epiphanes

,

)

scmel sugcbat ubehi.

do sacra scriptura

iiitolligerc

Hic priina die

Insuper quarta

ercctus slotit in polvi.

vitans lascivias ccclcsiarum

matcr vcro Johanna

juvcntutis suae flore parontes ge-

deinceps caclibcm vitam duxorunt.

,

balncaretur,

iantum

Pater

Qucm cum primaevo

dicta ost,

ct

dum

scxta feria

Factus aiitcm juvenis aliorum de-

potius

tercbat

potcrat

,

limina

et

qiiidquid

inonioritor rotinobat.

ibi

Paron

libus voro suis dcfunctis cogitarc cocpit, qualitcr tantani divitiarum

1) lioc

voc.Tbuliim

sciiK'1 in iiontniljis tlppbt

niitiii.

fdilioii.

Ca|j.

lupiiuii

uuii

De

111.

)

contcrmiiieus suus satis nobilis trcs

ob iiiopiam prustilucre cugilur,

Quud

ut slc iiifaml

in donmm ejus per Mane autcm suigcns

dam

rccessit.

l)co

giatiam agcns

primogenitac

ale-

massam

auri

fenestram nocle clam jecit et liumo

massam

multo

Nuii

Quod

rursus

propusuit, ut sciret, quis cssct, qui suae inopiae subvcnisset.

pancos

etiam

duplicatam auri massam

dies

ad cujus sonituin

cxcitatur

illc

lalique voco alloquitur:

meo

Xicolaum

ct

Mireac

fugientcm insequitur

cjus,

Cum

noctc

sublralias

mox

Aderat autcm

iiitcr

nomeu

rcfulans ah

S, Post hoc illi

,

cos quidam

omnium

cccle-

magnac

sententia dcpcn-

igitur cunctos jejuniis et orationibus insistere monuis-

illa

vocem audivit diccntem

obscrvarct ct

ccclcsiae

ille -)

episcopo cunvcncruiit cpiscopi

aucturitatis episcupus, ad cujus elccliunem

debat.

quod

ne cum quamdiu viverct, publicaret.

,

civitatis defuncto

siac de episcopo provisuri.

qucm

sibi

,

ut

hora matutina forcs

priinum ad ccclcsiam

cujus etiam

,

esset Xicolaus, venire conspiceret, ipsum in episcopum con-

Hoc crgo

secraret.

aliis

rcvclans episcopis admonuit

orationibus insistcrcnt cl ipse pro foribus cxcubarct.

dum

Post

projeclt,

sicquc accurrens vclocius Nicolaum hunc csse cognovil;

,

co cxcgit

,

domum

in

gradum tcque aspcctui ne

sistc

humi prostratus osculari vulcbat pcdes

set

ille

immensas prorumpcns dc caetcro \igilare

laudes

iu

auri reperit et

nuptias cclcbravit.

pust tcmpore Uei famulus simile percgit opus. ct

virglncs

lilias

eorum commcicio

ubi sanctus comperit, scelus abliurruit ct

panno invulutam

repericns

23

ad laudciu humanam scd ad Dci gluiiam dibpeusaiet.

Tunc quidam

rclur.

iNicolao.

siiuclo

in

Nicolaus

ut

,

omncs

INlirum in nio-

hora matutinali quasi a Deo missus ante omnes se agcbat ,

quem apprehciidens cpiscopus

dixit ci

:

quod

libi

nonicn

est? lUe ul erat colunibiiia simpliiilalcplciius, inclinato capite: Nicu-

Qucin

laus, inquit, vestrae sanctitatis scrvus. licet

')

plurimnm rcnilculem

eandcin, quam sectabatur,

prius

in

ecclcsiam ducentcs Ipse autcm

morum gravitatcm

humilitatem ct

,

in

cathcdram collucarunt

in oratione pervigilabat

,

omnibus

in

corpus maccrabat,

mulicrum

cousortia fngicbat, humilis erat in omncs suspicicndo, eflicax in lo-

quendo, alacer in cxhortando, severus tur quoque, sicut legitur in Croiiica terfuisse concilin.

1) Receiiliores

Quadam

legunt

ejnod reclins videlur.

:

co n

aiitem dic

v

i

ca

ii i>

u

3. Fcr-

in corripiendo.

quadam, Nicolaum Nicacno

dum quidam nautae

2)

s.

3) Anliquiores pessiiii.e

:

Heccntiores

iiopuluin

;

in-

pcricli-

refiigieiis,

Jegunt.

Cap.

24 tarentur,

cum

ita

quae de

sunt,

De

III.

sancto Nicolao.

ecce assum!

siam venissent, qucm nunquam ante

Tunc Deo

runt.

divinac miscricordiae et eorum

— —

docuit.

Cum

fames valida

fidei

non

,

suis

onustas tritico portui applicasse

statim proficiscitur rogans nautas

,

pater, quia inensuratura est Alexandriae

Quibus Sanctus dixit:

imperatoris nos rcddere.

promitto

dico et vobis in Dei virtute

apud regiura exactorem.

habebitis

quam Alexandriae

raensuram,

Auilluc

,

ut saltem in ccutura modiis per

quamlibet navera farae pcriclitantibus subvenirent. Cui ,

ilie

Sancti Nicolai

omnibus deficerent alimenta.

ita ut

pcrculit,

diens autem vir Dei naves

demus

quod

attribuere

nieritis

Quodam tempore totam provinciam

-1:

')

autcra ad ejus eccic-

viderant, sine indice cognove-

de liberatione gratias cgcrunt,

et sibi

in

vocastis enim me.

rudentibus aliisque juvare navis arma-

in antennis et

statimque cessavit tempestas.

mentis;

vera

si

Mox quidam

nunc ea experiamur.

audimus,

cjus similitudiuem apparuit dicens:

Et coepit eos

Nicolae famule Dei,

lacrimis oraverunt:

te

non au-

illi:

oportet in borrea

,

facitc

quod

nunc,

quod nullam minorationeni

,

Quod cum

fecisscnt, et

eandem

acccperant, rcddidissent niinislris

ira-

peratoris, miraculum referunt ctDeura in suo famulo raagnilicalaude

vir Dci distribuit

victum sufliccret

5.

Cnm

Dyanac

ita

,

scd

,

ut

miraculose duol)us annis non tantura ad

ctiara

———

ad usum scminis abundaret.

autem regio illa jdolis deservisset, prae cactcris nefandae siraulacrura populus coluerat adeo, ut

Dci nonnulli

rustici

praedictac

Ac

vir Doi

oleum Mjdyaton,

lapidibus ardct

figurans

,

alTiila

expu-

in

naturam

in

nequco: rogo crgo vos, ut ob

qiiid

J)

ALI

raci

cvanuit.

lioc

oleum ad ejus ecclesiam

mcnioriam exindc aulae

£t ccce

aliani ccrnunt

niulicr iila locuta est vobis vel

legiiiil

.

et

quadam saginula

cjus parictcs liniatis,

naviculam cum honestis

personis, intcr (|uos crat siniilliraus sancto Xicolao, qui sic ait

heu

eum

aqua

ad Sanctura Dei venire vo-

niallera

olferatis ct statim

-)

viruni Dci iiavigantibus in

cst eos:

biscuni, sed et

gentilium

liiiibus

confccit seque in forraara rcligiosae fcminac trans-

quibusdam ad

obviavit sicque

quosdani ritus

Iratus cx lioc contra

quod

viri

dcservirent ac

praedictum rilum de omnibus

ipsaraque arborem praecidi raandavit.

hostis antiquus

usque ad tenipus

religioni exsecrabili

consecrata Dyanae

sub quadara arbore exercerent. lit

secundum uniuscujusque indigentiam

Frujuentum autem

attollunt.

per' iibbil.

quid attulit?

2) Rpceiitiores

Illi

ex ^lossn loKiiul

illis:

autcm

coiitr».

Cap.

De

III.

sancto Nicolao.

Quibus iUe

cuncta per ordinem naiTiiverunt.

Dyana

veruui dicere coinprobetis

et ut rae

,

haec esl iuipudica

:

oleum

,

Quibus projicientibus ingens ignis

projicite.

2,i

in

contra naturam diutius in uiari ardens conspicitur.

ad scrvum Uei ajcbant:

vcre tu es

quaedam gens Roinano imperio Nepotianum,

tres principes

.\driatico

quas

Quod

voleus ut gentem

pecunia tres

suam a

Intcrim

innocentes

collandi erant,

invcnit cos ')

spiculatorem enscm zelo

de ejus

secum

quos portui

rapinis compesce-

dum Sanctus jussit

milites

ut vir sanctus audivit, rogavit principos illos

usque gradu concito propcrarent

laus

eam imperator

contra

,

Ursiim et Apilionem misit,

nundiuis exercebant.

in

corruptus

consul

6- Per idem tempus cum

rebellasset

ob vcntum contrarium applicatos beatus Nicolaus ut sccum

comederent, invitavit, rent,

venienstpie ad

,

poplite flcxo

supcr eorum

jam

capita

ut secura illuc

,

locuin

ubi

,

jam

facie

ct

abesset,

decollari.

manu emiuus

At Xico-

vibrasse.

Mox

propulit innocentesquc

solvens eos incoluuics

ad practorium consulis propcrat

duxit. Illico

illi

hoc Sauctus dixit:

consul accurrens

et fores clausas

salutavit cum.

iiiimice Dei, legis praevaric ator

,

Aspernens

qua

tenieritate

praesumsisli tanti conscius sceleris vultum aspicere nostrum

postquam plurimum objurgasset

peraguut

unt redientesque ab

autem eorura

Rcccpta igitur benedictiouc iinpeimpios sinc sanguine hostcs subd-

ct ^)

impcratore magnilice

furore repletus eos

scilicet

dc laesae majesta-

')

praccepit ac sinc aliqua iiiterroga-

iiicarccrari

cissent, sciderunt vestimenta

sua

et

Quod

cura a custode *) didi-

gemere araare coepcnmt. Tunc

Ncpotianus, rccolens quod beatus Nicolaus tres

innocentcs liberaverat, exliortatus est alios

1)

,

ut ejus patrocinia fla-

Quibus orationibus sanctus Nicolaus nocte

imperatori apparuit dicens

Alii inHle:

rriiic. nifile legit:

decidisbent.

Quidam

iraperatori suggessisset, ille niniis

tione illa eos nocte occidi mandavit.

liiio

recepti.

suiit

apud imperatorciu

Quod cum

crimine accusaret.

gitarent.

Quem

felicitalibus invideutcs, praefccto impcratoris prece et

pretio suggcsserunt, ut eos

unus eoruiu,

?

ad prcccs tamcn illorum ducum

,

poeuitentera benignc recipil.

riales nuiitii iter

tis

de

velata et

accensus et in lictorem se audacter iugessit et gladium

vi reserat.

eum

et

Venientes igitur

qui nobis in mari apparu

illc,

— —

a djaboli insidiis liberasti.

ct

isti

mare

illud in

mari succenditur

pollice.

2)

:

cur

illos

illa

Constan-

principcs tam injuste coiu-

Recenliores periierain

dolosae inanifestatis cfiniine.

:

iniperio. 4)

3) Eil.

Ed. rrinc. malc

26

preheudlstl et morti

quantocius

Cui

') addixistl?

'-)

et

e2;o suin

:

cibus

l)esliis

meum

qui hac iioctc palatium

,

illc

Snri^e vclox eosque

autem, oro Deum, ul

noii

quo tu corruas

in

lor: qiii es tu

ioqui?

Si

Nicolao.

saiicto

eriinine

sliie

jubeto.

diniilti

citet ijellum,

et

De

Cap. IM.

iiigressus talia audes

Nicolaus Mireae civitatis episcopus.

praefectum similitcr terruit per ^) visuin dicens: mente

perdite

cur

,

necem innocentium consensisti

iii

liberare studo.

non autem

Si

doinus tua citius destruetur.

minaris?

quas magicas

ilic

illi

Deum

so

nostis

hominem,

inquit,

,

Deo

ite ct

roganlcs

,

iis didicissct,

dixit

Scd

gratias agitc, qui vos ejus precibus liberavit.

de nostris eidem alTerte gaudiolis rogantes eum, ut ulterius mihi sed pro

,

Post paucos

fundat.

sternunt

dicentes:

Christi.

Cumquc

vcrc

me

regno meo ad dominum prcccs

et

praedicti

dies

es

inclinato

,

——

rogavil dominuin

,

7.

retulit ac

amator

et

elevatis

ille

,

bene instructos

(^um autein dominus vcllct

ut angclos suos sibi mittcrel, et

capite angclos ad se venire vidit et dicto psalmo:

dominc speravi usquc, domini CCC. XL.

III

in inanus tuas etc.

aquae prolluxit

et us([uc

a capile fons

qui

tamen dc sede sua ab

Qui

dum

1)

F,<1.

1'riiir..

ililj-r ii.iiilo

iti.ilr':

i)n.-.t.

ii

3)

li

d ic n s

nost

Successit aiitem

ei

quidain

Quo

invidis esl dcpulsus.

deslruxerunt

Mircain urbcni

t

se-

a pcdibus

olei ct

ejccto t>Ieum lluerc desiit, sed eo revocato protinus cmanavit.

raullum vcro temporis Turci

tc

hodic ex cjus mcmiiris sacrum rcsu-

dat oleum valens in salutem multorum.

bonus,

in

spiritum anno

tradidit

ubi coelcstium melodia audlta est.

,

pullus fuissct in tuinba inarinorca, roiib

vere cultor

,

omnia pcr ordinem retulisscnt

sibi

ad propria remisit.

eum assumere

ad Dei famulum se pro-

viri

Dei

faniulus

coelum manibus immeiisas Jleo laudes

principes

vir

Nicolaus?

cui noincn est

manus extenderunt ad coelum

ut eos sancti Nicolai meritis a praesenti periculo liberaret.

minas non inlerat

in

Cui re-

somniis?

magos non esse nec mortis sententiam meruisso.

audito lioc iiomine

,

Quibus autcm imperator:

Et cum imperator totam vitam ejus etmirabilia ab

et

eos

et

quis es tu, qui nobis tanta

:

artes nostis, ut tantis nos illudalis

Tunc impcrator:

iis:

cito

esse Nicolaum Mireac civitatis episco-

continuo mittunt.

incarceratis

illis

sponderunt,

At

Perge

Utrisquo cvigilantibus statim mutuo sua somnia pandunt et

pura.

pro

?

Sic

sensu

et

corpus tuum vermibus scaturiet et

,

Cui

me

Scito, inquit,

sus-

til)i

Cui impera

fias.

i.

visiim

-')

viilgo s

i

ii

,

i(.T

px

iiilriidil Eil. l'r. vi'il>iiiii

,

Post

XLVII

i'iiiPiiflalioiii' :

rirciiit.

;

si-

:

De

('ap, III.

vero milites Barenses

sancto Nicolao.

monachis

profecti qiiatuor

llluc

27 gibl astanti-

bus tumbam sancli Nicoiai aperuerunt ossaquc ejus in oleo natantia in

urbem Baream detulerunt,

— —

septimo.

anno domini millesirao octuagesimo

Vir quidam ab uno Judaeo quandam

8.

quam

alium lidejussorem habere nequiret, quod

Tenente autem

redderet.

eam

scd

lavit,

cium

et

indicitur debitori.

reservandum.

si

Juravit

eum

rus astutiae

quodam

illc,

quod plus

a multis

ei

somno currusquc

cura impctu ve-

illico

vcnit

aurum

cumquc dolum

cffudit.

vidisset et

suggereretur, ut aurura reciperet, oranino renuit, nisi qui

defunctus fucrat,

ad vitam beati Nicolai meritis rcddcretur,

rens, se, si hoc fieret, baptismura

suscepturum

Continuo qui defunctus fucrat, suscitatur

nomine baptisatur.

— —

camque

iret,

in

sua domo

bene custodieris,

mca

ultioncm

Quadara igitur vice dura

ct

ille

tibi

assc-

Cluistianum futu-

Judaeusin Christl bcati Nicolai

imagincm ejus

collocavit, cui res suas,

cum minis commcndabat hacc

ecceXicoIae, omnia bona

et

9. Quidara Judaeus videns

virtuosara potentiam in miraculis faciendis,

praecepit

Judaeus igna-

ct

necavit et plenura baculura auro fregit et

Audiens hoc Judacus concitus

quam

igitur reddiderit etiara,

Rcdlcna autem, qui fraudera fecerat,

sibi rcddidit.

bivio oppressns corruit

eum

iongius

cjua adminiculo in-

Facto juriuncnto baculum suum repetiit

deberet.

rum.

quem

baculura cavatum,

Volcns igitur facere juramentHm Judaeo baculum tradidit

digeret.

iiiens

sibi

Trahit ergo eura ad judi-

Ille

auro rainuto irapleverat, sccum detulerat, uc

in

cum

,

citius posset,

diu pecuniara Judaeus eara cxpostu-

ille

sibi reddidissc affirmat.

juramentum

summam

jurans super altare sancti Nicolai

pecuniae rautuo accepit,

vel sirailia

sibi

cum

heri

aliquo

verba dicens

custodienda committo ct nisi omuia

expetara

dc

te

verberibus

et flagcllis.

abessct, furcs advcniunt, cunctarapiunt,

soiam imaginem dcrclinquunt. Judaeus autcra rediens

et se spoliatura

videus iraaginem alloquitur talibus vel similibus ususverbis: domino Nicolae, nonnc in dorao raca') te posueram, ut res racas a latroni-

bus servares sti

?

? Igitur dira

que daranum

Cur hoc facere

noluisti et latrones quare

tormenta recipies

mcum

In tuis refrigerabo

in tuis

et

non prohibui

pro latronibus poenam lues

recompensabo tormentis

verberibus et flagellis.

et

Accipiens

furorem

;

-

sic-

meum

ergo Judacus

imaginem

dire cara vcrbcrat direque flagcllat.

stupenda.

Dividenlibus furibus, quae rapucrant, Sanctus Dei laraquam

1)

Mira res prorsus

Ed. Rec. ojiines fere i^meferuiit vos et tuiii Jegiml p r oli bu i s t s, deiiide vero ui.ile reciiiies

luislis

—

i

i

servaretis etc.

—

et

nu-

"

2b iii

Cap.

se Ycrbera recepisset,

Ecce qualiter

vestrum

scelus

ut

ita

Et

lalia loqueris ?

queui Judaeus

in

Ad

rubet!

Dci

,

— —

ris.

,

lestum

saiicli

tam condeliter

fla-

ab

ainplectitur salvato-

Quadam

Nicolai annuatiin solemnitcr celcbrabat.

,

tulit,

pitquc prae dolorc clamare ct diccrc

Et cum haec

de somno cvigilaus

,

Quod audiens

thalamo collocavit toe-

in

dilcclissiinc,

quomodo

se

aurcuni oblaturum.

——

ducitur ct scyphus heri jubctur.

,

Qui diim

fecit,

sibi

aquam

quuin vellet haurirc cum sc.\pho

dis|)aruit. fecit.

lieri

Palcr

autem ainaTe

flcns

qiii-

,

valdc placcret, ficri

praecepit.

sibi alferrct.

in

ct sc>-

ad aetatcm pcr-

igitur nascitur ct

vigautibus Itaquc ad ecclesiam sancti Nicolai jubet pater

scypho, quem priino

qiiasi

ut sibi filium a doiniuo iiu-

,

cuin adaptavit usibus ct alium aequc valentem

lcin

pucr

II. Vir

Ulium ad ccclcsiam cjus ducturum Filius

est

quem vobis

et similia diceret, statim

apcruit cl surrcxit.

oculos

dain nobilis rogavit bcatum Nicolaum

promiltcns

fili

:

in-

pcrvcnisset,

hacccinc est mcrces honoris,

Nicolac

tamdiu exhibui.

petraret,

pfitcr filio ut dct clcenio

ciim strangulavit.

pater vchemcntcr ingemuit, corpus

Sancte

habitu pcrcgrini petens

in

Cumquc ad quoddam compitum

apprehendens d^abolus puerum

illo

igi-

Properat puer, sed peregrinum non invcniens

abeuntem.

sequitur

Jabct quanlocius

sibi dari.

sjnaiu peregrino.

phum

latrones

sui littcras addisccntis

filii

Venit autem djabolus ad januain

eleemosjnam

vobis ?

et

paler pucri convivium praeparavit ct multos dericos invi-

tur vice tavit.

el

vos ira

iniraculum relerunt,

Judacus tidem

et

Vir quidain pro amore

lO.

in

li-

servus Jcsu Christi,

tulistis,

eo quid imagini fecerit, audiunt, cuncla reddunt, sicque

ad viam redeunt reclitudinis

citius

quis es tu qui nobis

iili:

ad Judaeum veniunt

illi

oinnipoteiitis

ego sum Nicolaus

ille:

pergite

inedium piiblicetur ct quilibet

queni

pro rebus suis, quas

ille

Tcrriti

gellavit.

Ecce quoniodo corpus ineum

alioquin

suspendium patiatur.

vestruin

verba ditens:

sliiiiiia

cur tain crudeliter verbe

sanguinis

cfTusione

runcta reddite quae tulistis: desaeviet,

haec vel

apparuit,

cur tormenta tot passus ?

ratus ? vet!

saucto I\icolao.

pro vobis flagellalus suin?

tani tliie

ciir

De

III.

mare

filio,

suis

Naul in

Pucr au-

cecidit et statiin

nihiloininus votuin

suum per-

Venicus igitur ad altarc sancti Nicolai cum obtulissct secun-

dum sc^phum tamquam

projectus cccidit dc altari

;

cum autem cum

clcvasset cl super altare iteruin posuisset, rursus dc allari longius est

projeclus.

Miraiilibus

omnibus ad tam graiulc spcctaculum,

ectc pucr sanus el incoluinis advcnit

primum sc^phum

suis gestans

De Snncfa

Cnp. IV.

mnnibus, narravitqiio coram omnibus, qiiod qnando

eum

statim bcatiis Xicolans afTuit et

18. Quidaiu

Adeodalum

In

terram Agarenorum.

ab Agarenis capilur

vice

aano dum

Scquenti braret

suara captionem

agat

rex.

domum

totamque

lai

pater ejus devote celo-

concutiente puer

Kt

fuit

,

quod

recolit

,

in

quidquid tuus Nicoiaus

:

vento vchcmenti

sul)ito facto

rapitur et ante fores

collocatur et magiium

quod praedictus

Aiibi legitur taraen,

de Norinandia, qui ultra mare pcrgens a Soidano

verberaretur

'-')

qui

dum

in festo sancti

in carcere iuciusus fleret et

ct

domo

Quorum suspiriorum

cum scjpho

ab ipso sacpe verberatur:

")

assisteret

gaudimn

ubi parentes agebant sollemnia,

ecclesiae,

tur et

et

niiuis extorsisset, ait rex

gaudium oranibus generatur. juvenis

Nicolai

coepitque altius suspirare.

,

Erat auteni

servitntem regis corum deputalur.

nobiscum manebis.

tu bic

,

in

sancli

parentum dolorem

et

sua ea die liebat

causam dum

et

fcstiim

—

qiiem

,

Adcodatus crgo ([uadam

scjphum pretiosum tencns regi

puer

et

obtuiit.

domo sua con-

Dei capeilam in

Sancto

Hic

vocavit.

situs juxta

illo

Sicquc pa

vir (lives meritis beati Nicolai lilium liabuit

struens onini anno festum ejus solcmnitcr celcbravit. locus

raare cociilit,

illacsum scrvavit.

ulrumque scjpliuin bcato Nicolao

tcr cjus laetus elTectus

—

29

virgine.

Liicift

capi^.

Nico-

pro sua libera-

(ione et pro laetitia, quani tuuc haberc consueverant parcntes ejus.

subito obdorraivit et evigilans in capella patris sui se invenit.

CAP.

De

j^ancta I^iicia virgine.

Lucia dicitur a

aspectu

gratia

ejus

sine

decorem

1)

.iiilem

Habet etiam diffusionem sine coinquina-

sit.

.-1

11

1

p

sine aliqua corruptione

eiim.

pertransit sine nio-

deinde recte

legiinl

,

dilTusionem caritatis

2) Verba: et in cniceip — 1 h e 1'« t i oii e omilnegationem non anle vocejn: p r o. Recentissiin.ip cnnsueverant iiarentes ejus, nntifxuiores i

1472, .idJil t.Tmen

oiiiitliint eniiii

lineam

Per hoc ostenditur, quod beata virgo Lucia habuil

virginilatis

AVu: l'r.

longissimara

curvitate,

rosa dilatione.

Ed.

eniiu habct pulchriludiiicm in aspe

quiaper quaecuiique iiumundadiffusa iioncoinquinatur; rectum

incessuin

lil

Lux

luce.

quia, ut dicit Arabrosius, lucis natura haec cst, ut oinnis in

ctione,

tione,

IV.

;

iinrentfs ejus

el leguiit

:

consueverat.

30

Cap.

Dc

IV,"

Sniicta Lucia virgiue.

nliquo iminuiido amore,

siiic

roctum inccssum

intcnsioiiis in

Dcuni

sinc aliqua obliquitatc, longissimam lincam diviuac opcrationis

Yel Lucia dicitur quasi

iicgiigentiae tarditatc.

1. Lucia virgo

siiic

lucis via.

Sjracusana nobilisgcncre audiens famam sanctac

Agatliac pcr totam Siciliam

divulgari

scpulchrum cjus

,

adiil

cum

matrc sua Eutliicia annis quatuor fluxum sanguinis incurabilitcr pa-

missarum solcmnia contigit,

Intcr ipsa igitur

lientc.

gclium Icgcrelur,

Tunc Lucia matri

narratur.

Agatham

crcdc

ergo

si

:

matrc

somnus

quid a

Nam

et

petis

Igitur

dicentcm

sibi

conligeris.

rcccdentibus

cunctis

mcdio angelorum geinmis or-

in

mca Lucia,

soror

:

virgo

Dco devota,

quod ipsa potcris pracstarc contiuuo matri tuac

,

quac suis orationibus

te sanavit,

ne

?

Evigilans autcm Lucia matri

ccce per lidcm tuain sanata cst.

suae dixit: matcr niea, ccce sanata es

sum

quae leguntur,

pro cujus nomiuc

scpukhrum crcdcns

ejus

Agatham

arripuit viditquc

me

crcdis his ,

ut illud cvan-

passioiicsanassc

juxta sepulchrum in oratione exsistcntibus Luciani

ct filia

natam stantcm

si

gaudebis.

perfccla continuo sanitatc ct

dixit:

liac

scmpcr habcrc pracseiitcm

illum

passioncm

sustinuit

quo dominus inulicrcm ab

in

per ipsam ergo

:

niihi

te

dcprecor,

de caetcro nomincs spon-

sed quidquid mihi datura eras pro dotc, pauperibus elargire.

,

matcr

Cui

ait:

tege

oculos mcos ct quidquid volueris,

prius

Ad quam

facultatibus facito.

Lucia

quod moriens das

:

,

dc

idco das,

quia fcrre tccnni nou polcs: da mihi, duin vivis, ct raerccdcm habc-

Cum

bis.

crgo rcdiisscnt,

paupcrum.

ncccssitatibus

notitia pcrvenit:

sponsum spondit iiissct,

illa

cautc

lit

quotidie dislractio rcrum ct dantur ia

Intcrca

dum patrimonium

distribuitur,

requirit sponsus a nutrice dc his.

quod utiliorcm posscssioncm sponsa sua inve-

,

quani suo volcbat nominc couipararc, ct idco vidcbatur C.redidit stultus

(juanla distrahere.

anctor

csse

Vcnditis

vcndcntium.

autem omnibus

chrislianam cssc ct coiilra leges agcrc Augustorum. lur Paschasio ad sacrificia cst

,

ainplius

(]iiia

rciulam. ris,

visitarc

milii

I)

(iiii

iioii

jdolornm rcspondil:

paupcrcs hai)co

,

ct cis in

et

paupcribus

cam

Invitante igi-

sacrifuium placcns

iicccssitatibus subvciiire:

ct

mc

ipsaiu sibi Iribuo olTc

libi simili

stulto ') narrarc potc

qnid olTcram

Paschasius: ista vciba

ali-

carnale commcrcium ct coepit

crogatis sponsus trahit cain coram Paschasio coiisulari, diccns

Dco

ad Re-

,

autcm, qui principum dccrcla custodio, ista frustra pcrsc-

Rpccntior.

.nihliint

(

li

li s

t i<'i

n

<

De

Cap, IV.

Ad quem Lucia:

qucris.

Sancta Liicia virgine.

limeo.

Tu

Tu

dcsideras

crgo fac quod

Deum

et

cognosces

offendcre caveo. Tii

ego faciam

et

Pascliasius:

(iUi

.

quod

patrinionium

patrimonium mcuni

meutis et corporis

in

nunquam

tuto loco constitui

Lucia

pervontum

fucrit

non possunt. ancilla Dei

Paschasius dixit:

Nou

etc.

ad verbera.

cum

qui dixit:

,

enini vos estis etc.

sanctus cst?

cessabunt verba

stcleritis antc

Paschasius dixit

Cui Lucia: qui caste vivunt

,

:

Respondit Lucia:

in te

templum

tiouem accipias et spiritum sanctum pcrdas. quinatur corpus nisi de conscnsu montis,

nam

si

me

ad omne supplicium est paratum.

dicens

,

iis

:

invitatc

cam

herc, tanto pondcre spiritus sanctus

ejus ct pedes ligare, sed

paria

eam

boum

maleijcia,

Lucia dixit: si

quod

non sunl

Putans

nec

lotio

.sic

fixit,

ut

et

eam

tra-

omnino oam

nio-

ista maleficia ,

vero Paschasius

fugareutur malcficia

,

tunc ct

sod tamen virgo domini im-

Tnnc

ut suis incantationibus dixit

quod una puella a milic

adhuc dccem millia adliibueris

videbis.

omnem populum

Voleutcs autcm

Vocatis autem magis,

permansit.

illa

d^a-

fili

nullatenus potcrant moverc;

adhibuit,

moverctur, omnino moveri non potuit. suut

Incipc

Fecilque Paschasius mille viros acccderc ct manus

vere nequirent.

mobilis

in-

Tunc Paschasius lono-

ad eam

tamdiu illudatur, donec mortua uuntietur.

viris mille

non

invitam violari

£cce corpus mcum

Quid moraris?

poenarum tuarum cxercore.

nes fecit vcnire

ibi viola:

ad coronam. Nunquam autcm vo-

feceris, castitas mihi duplicabitur

cum

ergo spiritus

spiritus sancti

Cui Lucia

luntatcm meaui ad consensum poteris provocare.

boli desideria

cum

,

rcgcs et pracsides

Cui Paschasius: jego faciaui tc duci ad lupanar, ut

snnt.

(ior-

Cui Lncia dixit: vcrba Dei ccssare

Cui Paschasius: tu orgo Dcus es?

sum

mcntis

qui corporalem delcctationom pracpo

ruptores vero corporis snnt,

nunt cpulis scmpitornis.

qui snnt

corrnptorcs

dixit:

suum deserant croaiorem.

qui suadetis wt animao

,

Lu

Cui

corruptores autoni

,

Respondit Paschasius:

scivi.

corruptores corporis ct mcntis?

vos cstis

Tu utile

tuum cnm

corruptoribus cxpendisti et idco quasi merctrix loqueris. cia:

ot

cgo Dcnm

cgo ul Christo placeam concupisco.

esse

tibi uliie

perspoxcro.

essc

niilii

et

times

principcs

offcndcre non vis, et ego

illos

placcrc

illis

tuorum dccreta custodis

tu principum

cgo Dcl moi legcm custoiliam.

81

,

Paschasius: quac

viris

non movcrctur?

scd bcneficia Christi.

Porro

aeque ut primum immobilem me

secundum quorumdam figmonta,

jussit

eam

lotio perfundi,

cumquo

moveri posset, angustiatus nimis copiosum igncm circa cam

reslnam

plcenKiiu'

accciiill

timorcm auferam autein

Videntes

(|uac

marlirii

euin

dc rcc^no suo Dyodeliano cxpulso,

mea Agaliia data

cgo

Dum

haec virgo loquitur, ccce ministri

Vcnicns crgo Romain

quo pcrcussa

astantcs

cst scpulta ct

Virgo vcro Lucia

est nec spiritum tradidit

corpus domini

ct

,

amcn doiuino rcsponderunt.

CAP.

De

saiicto

In

Passa autcm

ccdcsia fabricata.

Maxcntii circa annos domini

Thomas

Cacsarem

accusatus pa-

et scnatui

mota non

cst,

<(uoadusque sacerdotcs vcnirent

stantini et

Syracusanae

civilati

Audierat cniiu Cacsar, quod uiiivcrsam provinciam

fucrat depraedatus.

omnes

dixit:

Catancnsi so-

ct sicut civitati

ritcr et conviclus capitaii seiitcntia est punitus. in

ejus

<;futture

amitlcns

Ycniunt, Paschasium apprchcnduiit, vinctum ad

Hccum ducunt.

dc loco,

in

,

loquclain

cst prolectrix, sic ct

concessa suiu iiitcrventrix.

Komanorum

aiigustiari

nequaquam

credcntihus insultalionis.

pacem ccclcsiac redditam Maximiano hodie mortuo

annuntio vobis

ror

fundi jussit.

ut

niei,

non credentibus vocem

ct

Pascliasii

aniici

cam

fervens oleiini snper

iinpeliavi

passionis

immerseruiit,

yladiiim

sancto Tlioma apostolo.

et

indueias

Dixitque Liuia:

ct

De

Cap. V.

32

tradcrcnt

ci

codcm cst

,

cf

loco autem

tcmpore Con-

CGCX.

V.

Tlioma

apostolo.

inlerpretatur abjssus vcl geminus, ((uod ct Graccc Di-

diinus dicitur;

vcl

Thomas a

Dicitur ergo abyssus co

,

quod

thoinos,

est divisio sive scctio.

quod profundilatem

divinitatis penctrare

mcruil, quando ad sui intcrrogationcm Chrislus sibi respondit: cgo

sum

quasi geminatc ct in duplum

cognovcrunt videndo, dicitur, quia iu

tria

dicit

Prosper

,

et

ct

iii

divisus

ct

in

iiiiindi

meus.

scclus

quod resurrectionem

Nam

cognovit.

divisit vcl

quia ab

amorem Dei

fastidium.

visioiiis

aliis

Vel dicilur Tiiomas

fiiit.

de vita coiilcmplaliva

coiuipcre fcrvidum

illi

Divisio siuc scctio

Dci scilicct aniorc ct conlciniilatioiie.

libro

l'iide

,

alii

palpando.

([uac in ipso indicaverunt fuissc

nisi aniino

odiuin et

vidcndo

quam

mentem suam ab amore mundi

quasi totus mcans

cnim

gere,

iste

resurrectionis

fide

Deus

Dicitur geminus co

via vcritas cl vita.

Christi

:

,

llabiiit

dc quibus

quid cst Dcuin

Dei allectum

,

dili-

pcccati

Vcl Tliomas dicitur a thcos, quod cst

Thomas

quasi

Deus nicus,

et Iioc

propler

:

De

Cap. V. qnod

illud

dixit

crcdidit:

certificaliis

ciiin

.

sancto Tlioma apostolo. doniiuHs

33 Dcus

et

iiieiis

IIIOIIS.

1. Tliomas apostolus

dominiis dicens:

cum

apud Caesaream

essct

quaerere homincm architectoria arte eruditum.

iieiu

Thomas: domine,

inittam tc ad cum. Cui

coiiverteris

me

ad

.

palma

cuiu

Cui

ilie:

tui.

dominus meus

ei

doniinus

luisit

me

pater ad

Cuinque

Iiidos

Cui Thonias:

voluntas tua.

liat

positus pcr foriim ambularet, dixit juveiiis?

custos

martirii venics.

cgo servus tuus:

niinus incus es et

Veiii igitur ct

qiio vis mitte

CuiDcus: vade secure, quia cro

Indos.

apparuit ei

,

Gundoferus misit praepositum Abba-

rex ludiac

do

Cumquc prac

quid conipararc

:

vis,

ut conducaiu scrvos in

nie,

arte architectoria eruditos, ut roiuano opere sibi palatlum construatur

Tniic doniinus tradidit ci Tiiomaiu asserens

cum piurimuin

iii

Xavigantes aiitem ad quandam civitatem venerunt,

rex

fiiiae

suae miptias celebrabat.

omucs

nuptiis intercssent, alias

ut

apostoium

Abbaiieni cl in

Hoc cum pracconisari

rcgem ofTeudercnt,

in

qua

fccisset,

contio-it iiiuni

Pucila autcm Hebraeain iistuiani

introire.

unumquemque laude

maiiu gerens

arte

taii

pcrituiu.

aiiqua

commcndabat vidcnsque

apostoluin intcliexit, hunc esse Hcbraeum, eo quod non manducarct,

scd oculos ad cocium fixos haberct. braice caneret dicens ct fundavit

maria

,

:

apostolus ipsa liacc

eadem verba rcpeterc

quod non manducarct nec

Videns autcm pincerna,

gebat.

(]uiuquc pucila corani co

scd tantum ociilos fixos ad coelum liaberet, apostoium Dei

iam percussit. (ibi

Cui apostoius:

tradatur el

liic

lu'-

unus estDeiis Hebracorum, qui creavit omnia

transitoria

donec luaiius, quae percussit

,

sata-

biberet, in niaxii-

melius est, ut in fiituro induigcntia

plaga rcddatur: liuc

non hinc surgam,

a canibus alTeratur.

Hic

igiliir

ad liauriendam aquam abiit et ieo ipsum occidens sanguinem cjus Laccrantibus auteiu canibus cjus corpus

bibit.

nianum cjus dextrain onmis

niedium convivium

iii

tiirba obstupuit et puella ejus

ad pedes apostoli se projecit. gustinus sertuiu,

iii

libro coutra

unde

et

sct tamcii dici

cendi dicluin

Pierfiiliuro^

:

niger canis

quo viso

verba refercus projecta

fistula

autem uitionem reprobat Au-

et asserit, a

pscudo

1

111 ]j

non aniino irapetraudi '),

tamen Augustini verba

Si

sit.

non penilus reprobare

])

Faustum

uiuis

lioc fuisse iu-

iegeuda haec quo ad piura suspecta habctur. Posqiiod

.

Hiijus

,

apportavit,

)

ista vidcntur.

"r

a

n d

j

,

iioii

iii^l"

.\it

scd niodo praedi-

diligciitcr inspiciantur,

cniin sic in

eodem

Jibro

De

Cap, V.

34

sancto 'J'hoina apostolo,

perlogimus scripturas apocryphas •):

legunt scripturas apocrjphas

Manlchaei. nescio a quibus -) sutoribus fabularuni sub apostolorum

nomine scriptas

quac suoruin scriptorum temporibus

,

tem sanctae ecclesiae recipi mererentur,

si

tunc in hac vita enuit et examinare potcrant

(jui

quodain nuptiarum convivio peregrinus

Mur.ni

saevaniquc viiidictam.

unum

ct

ci

,

qua caput apostoli

,

a

fuisse hoinini conti-

egressus fuissot ad fontein

aquain convivantibus ministraret

manumqHe

leremit

Nam quum

cuin esset

prorsus incognitus,

et

ministro palina pcrcussum imprecatum

quodam

eos vera locutos

,

Thomam,

esse cognosccrent. Ibi laincn iegunt, apostoluin in

in auctorita-

saucti et docti homines,

incuiTcns

in euin leo

iii-

levi iitu pcicusscrat,

corpore avulsain sccunduin verbuin ejusdcin apostoii

id

a

optantis atquc

imprecantis canis intuiit mensis, qnibus ipse apostolus discumbebat.

Quid

quam carus Dco et

ei

esset, per

Utruiu

illa

vera

haec coguntur

dominus diccns: sinistram

si

,

igiio-

aelernum conso-

iu

nihil

,

mea nunc

iniilla

;iat

ut itenim

alfectuin

rclinqneretHr,

et

sit

sinccrae acceptantur,

posse esse in pracparatione cordis

,

nnn

fcriicl,

exterius

ct

jdoli

quam

quandoquidcin

,

dominum rogavit, in

ut

praesenti auteiu

injuiioso

illa

injuria

vel praebuil ferienli altcrain partem,

Tenebat certe

admonuit.

interius dilectiouis

requirebat correctionis exeinpluin.

fabricalorcs gladio

Sive hoc

animo famuluin Dei Si

prostravisse.

autcm poenas

quid simile ferro interimi et a feris cruciari at-

Qnaiuloquidem judices publicis legibus scrvientes ma-

que laniari?

joris criminis reos besliis

snbdi

et

gladio

Tunc apostolus ad petitioncm

Angnstinus.

benedixit:

I'r.

quam docet

etiamsi iion ex-

,

vcrborum

exprcssione

sivc conliclum, cur nolunt crcdere tali

comparamus,

Kil.

aposto-

quis te percusseril in maxillam dextram, praebc

hoinini in futuro saeculo parceretur,

O

Jiniendam

illam patieiitiae virtutcm,

palina percussus potius

apostolus

fNloysen

et

hunc timorcm commcndaretur

tamquam verae ac

fateri

hibeatnr gestu corporis

veruin

fal-

sacculo futuro pe-

an conhcta narratio

sit

iion ecclesiasticus rcspuit,

saltcin

sain

tamen

nisi

ibi.

in

Certe eniin Manichaei, a qnibus illac scripturae, qnas ca-

interest.

illas

vcniam

post hanc vitam quandoque

illi

larentur.

ei

quod

,

Facta est aut«iu compensatio benihcii majoris, ut

lierit.

tis

etiam scriptum est

lioc

ius,

Yeruin quia

videri crudclius potest ?

!ioc

lor,

[)

p

da.

>

1

••

gj

inquiens

111 11 >,.

,

percuti

jubciit.

Hacc

rcgis spoiisuin ct spon-

doinine adolescentibus his beiiedi-

2) Rfcciiliorcs

:

f ir

t

o

r

i

I> ii s.

:

De

Cap. \.

doxtrae ct

tuac

ctionein

Abcnntc autcni apostolo

sancto TliOina apostolo. nicnlibus

eoiiiin

in

35 semcn

scinina

vitae.

nianu jnvcnis cst rcpcilns plenns dacty-

iii

painiac ranius. coinedcntibus vcro sponso ct spoiisa dc fruclibus

ii.s

ambo

cjus anibo ohdoriniunt et soiuniniu simile

ctcnim

iis

stolus bcnedixit vos

autem

biis

iis

nis integritatem

rex

snper vos bcncdictione luca

iit

quae

,

omnium regina

est

bonorum, victoria libidinum,

dc

tus oritur.

diain deputati

qui

,

Deo omuia vota

mine Dyonisius

Eos

et

,

proficiscitur et apostolus

apostolus praedicatioiii

Rcdicns

ipsuin cuin Abbaiie

moritur et die

ei

sepiilchrum

quam

cum ambilione

famulantur

ei.

Qui

me

in

,

cum

1) Recentiot'e.s addiiiit et

refpriinl

per

niinia praeparatur.

Quarta

hic honio,

:

amicus Dci est

fratcr, queni exet

omnes angeli

ct

lapidibus pretiosis mirabili-

ejus pulchritudinera admirarer, dixerunt inihi

hoc est palatium, quod Thoinas

Ifgiiiil

postmodo

paradisum diicentes quoddam mihi ostcn-

dcrunt palatium ex auro et argcnto ter fabricatum, et

iit

,

Interea (iad frater regis

rcsurrcxit et stupcfactis omnibus

,

disponebas

quo ab

populum

quac Thomas fecerat,

ct

ima rctrudit carceris

cunctisque fugicntibus dixit fratri suo

incendere

De-

universum ,

iniiuincrabilem

institit ct

autcm rcx

iii

niortnus fuerat

coriare et

3. Post

Pcr totnm autcm bicnniuin

vivos excoriatos ultricibus daret nainmis.

autem

sponsus no-

—

mirabili palatio ct copioso thesauro ac-

rcx in aliam provinciain

ad fidem convcrtit.

patitur et

episcopum ordinatur.

Abbancs ad rcgcm Indiac pervcncrunl

Ihesauruin populo clargilur.

disccns

ofFerinius

,

igitur apostolus baptisavit ct de tidc

civitati in

illi

vcro ab apostolo

,

refercnte duo

illo

Post inultum vcro tcmporis sponsa noinine Pe-

autem apostohis

rex

Haec

nos smnus angcli vobis ad cnsto-

iis:

vclamine consecrata martirinm

lagia sacro

fuit

autem corrnptio

libidinc

apostoli bcnc servaveritis monita

si

,

vestra.

diligcnter cdocuit.

cepto

De

rcatu confusio gcneratur.

angeli apparuerunt diccntes

signato

virtutuni ct fructns salu-

dc corniptionc pollutio nascitur, de polliitione autcm rea-

gigiiitur,

liaec

mc dausis

habcatis car-

')

trophaeum, expugnatio dacinonuni

fidei

gaudiorum

acternorum securitas

ct

apo-

revelantibus apostolus ad cos invobis inodo apparuit et

ineus

:

Evigilanli-

Virginitas =) soror est angelorum, possessio oninium

perpetuae.

iis

somiiia

sibi

:

jannis huc adduxit,

et dicerct

ut acternae vitae participcs sitis.

,

ct inutuo

grcditur diccns

Vidcbatur

ccriiuiit.

quod rcx geinmatus cos amplecterctur

,

1

fratri

tuo cxstruxerat

lu c t iiica m.

njijiositioiiPni

-id

vocein

2) s

a

I

Antiijiuores

u

t

i

:

s

3*

.

cumque

v iig i ni la

di

t i

:

De

Cap. V.

36 lerom: illo

janitor

uliiiaiii

iiidignum;

fetit

ei

,

vincalis rogare

rogabimus dominum, ut

,

emerc

suo postulaus indulgeri, abjectis-

fratri

ignoras

quod

,

vestciu accipcict prctio-

ut

nihil carnale

,

aposlolo

dc

Tunc apostolus

multum vobis

ail:

lleus, Ht secrcta sua vobis ostendcret.

quod

apostolus

meum.

hoc

:

tibi

mcrabilia lidei

')

Divitiae

fccisti

potestatc

in

Apostolus

mihi ct

meo

fratri

fabricet

sunt

(precibus sive)

autem vestrae ad

"siolus paupercs

dcbilcs

cumque

perlustravit

,

ut

omncs

autem se apostolus

quia dominus meus

Tunc apostolus

cst uuus in essentia

Primum

una pracccdit inquit caris,

,

ut

quae

vcl doccri.

quod non

una

memoria

didicisti

Deum

crigcns fulgur ct

apo-

iii

in

Dcum

pcrsoiiis,

crcde-

dcditque

sint in uiia csscutia trcs

iis

per-

cst in hoiuine sapicntia et dc illa ct ingeniiim.

invciiias:

,

,

siciil

cocpit cos doccrc ct duo-

Primus cst, ut ct trinus

quomodo

quia

cst,

intcllcclus,

Nani ingcnium

mcmoria,

est,

ut iiou oblivis-

didiceris, inlcllcctus, ul intclligas, (|uac ostciidi possunt

Secundum

1) Kdit. riliin.

rPCDtiovs

Amen, coruscatio de coclo

caeteros fere per lioraiu dimidiaiu sic

surgitc,

triplex excm|)lum seiisibile,

sonae.

sequi vero

,

provinciae congrcgari, quibus congrc-

dccim gradus virtutum assignare ({ui

quac

a^ilcm mensciu fecit apo-

sc putarent ictu fulguris intcriisse

stolum .^ioiilicavcrunt.

rcnt,

unum

Post

Exsurgcntes autcm omncs sani

venit cosquc sanavil.

innu-

scorsim starc jussit ct super eos oravit,

quam

dixit:

erit

nequiverit.

sacculi praeparata

initio

qui docti fueraut, rcspondisseut,

vcniens tam aposlolum

fortc

si

Cui

illud

Respondit apostolus:

crit.

vos anteccderc possunt

illa

illius

iulirmos

rcx:

prctio ct elecmosinis clectis comparantur.

-4.

omnes

ct

fratcrrcgis: vidi

ilwi

quod

aliud,

tibi

ei

compararc mcrui.

tui cst.

coelo ab

in

omnino non possunt.

gatis

fratris

unum hoc commune

palatia

Pixit

ct illud

,

praestitit

Credite in Cliristuin et bap-

lisamini, ut aetcrui regni participcs silis. ,

Egrcdicnti

carccre rex occurrit ct obvolutus cjus pcdibus

veniam postulabat.

palatium

terrcnum

iiihil

gestiunt, qui cupiunt habere iu coclcstibus polcstatcm?

autem

reddcns

,

Et haec dicens cu-

existimat perdidissc.

apostolum coepit,

Cui apostolus:

sam.

iVatcr tuus se

dixerunt milii:

,

manerc

ut illud a fratrc tuo possis

sc

ad carccreiu apostoli,

currit

que

quam

esscin

ejiis

vis in illo

si

te sHScilare diguetur,

pecuniam

sancto Tlioma apostolo.

dfiii'!o p

oiiijltlt 1

f

<•

t

i

(juod in

una vinea

tria sunt,

px

[jIosspiiihIp

h.Tfc vgiIi.t, s vx-oiii

niiftr

'Ipleiit,

sciliccl ligiium,

m.iI.m

videnlnr,

iit

:

(J;i[).

tulia

rnictus

(>t

Tcrliiim

De

V.

gustus

ab avaritia temperarent. Quintus pocnitentiam

ut

tus

Ottavus

lenerent.

est

gulam

ut

Septiiuus,

faciendis quaerereht et ea vitarent.

gilem curam

ut baptismuiu

,

hoc autem

risii,

iii

ut

vero

baplisati

——

cognati rcgis

pulas

:

aposlolus

,

potero

si

eum

illuminavit dixitquc

praedicare dicens inter caetera:

quoniam

casibus subjecta et adeo fugitiva,

Dei libentcr audirent,

amorc purgat

et muiidat,

lectat; etsicut, inquit,

vote

ille

in

fitur

ab ea

,

si

,

Ad qucm

in

nisi

Migdonia

se recc illud dc-

credidit

et

iinpetravil

veniens Migdonia roga-

in

carccrem missiis essct

consolans haec oinnia se libenter pati asseruit.

forte

sororem suac uxoris ad

ut reginara

eam revocare

quam volebat perverfcrc

apostolus facicbat, dixit: raaledicli

credunt et operibus.

ca

nisi

Tunc Carisius a rege

quod propter eam

Garisius autem regem rogavit, mitteret,

apostolo

igitur

carcere posuit.

bcniguus

eam

ex eo quod petcatorum no

,

quod nos toclestium amore de

haec aegroto non valent,

Praedicantc

ul sibi ignosceret,

quam

emplastro

cibo, ex eo

thorum abhorruit.

viri

apostolum

vit,

,

animae languenti verbuin Dei prodest

audierit.

deinceps

vcrbmn

generibiis

ex eo quod noslrum affectum ab omni carnali

,

slrorum vulncra sanat

perit, sic nec

cffugial

ut

,

ex co quod oculum noslri inlellectus

scilicet colljrio,

passioni

illuminat,

iniseriaiu

tcneri creditur,

vcrbum Dei quatuor rcrum

ipsuin

consi-

hic est vila miscra.

vita

cum

ut

(.'u

ubi aposlolus

,

Deindc cocpit quatuor rationibus exhortari

comparando,

luiraculiH

Migdomia ad

Apostolus autcm cocpit vitae hujus

praedicabat, advcuit.

labefacla.

suu;

5. Post

Tuuc Migdomia dc

viderc ?

ejus habitum mutavit ct inter pauperes mulieres

lio

et

qua innumcris

in

,

non

iii

Sinticem eliam amicam Migdomiac uxoris

coruscavit.

Synliccin

abiit

eam

in custodiendis his vi-

Post praedicalionem

superiorem Indiam

Sex-

ut caritaicm anii-

,

iiovem miilia virorum exceptis parvulis et mulieribus.

insignis

Quartus

restriiigerent.

Dcciniiis

Undecimus

Duodccimus, ut

impenderent. habercnt.

!

ut voiuiitalem Dei in la-

ciendis quaerereiit et ea ope complerent.

cis et iniinicis

un

in

,

ut in his perseverarcnl.

Nonus

hospitalitatcm amarcnt.

iit

constat

auditus et odoratus et liacc plura

,

Tertius cst, ut se a fornicatione conlinerent.

susciperent. ut se

37

sunt el uiia vinca sunl

uiiuiii

Secundus gradus

caput sunt.

ununi

ct

tria

quod caput uuum quatuor sensibus

est

enini capite sunl visus,

sunt

omiiia

liaec

et

sancto Thoina apo^tolo.

posset. ,

Missa regina coiivcr

visisque tot miraculis

suiit

a

Deo

,

.

quac

qui non tot signis

Tunc apostolus omnes qui aderant. dc

tribus

38

brcvitev instnixit,

raient et

scilici-t

sancto

Tljoina apostolo.

ut ecclesiam cliligereiit

mI audiendiiiu vcrbum

assidiie

rcgina

autcin

tente

De

\.

Ca[).

dixit

rcx '):

ci

me ad apostolum nimis

lecit ct

stuiti

sunt

,

mca

ligatis

exempio rcgis

cxcmplo tunis

,

ei

apostolum

ad suos viros con-

ut

,

exemplo ostendit, quaiu-

faccrc

non dchereiit

cxemplo

et

.

perdidi et pejor jussit

viddicet

,

Uiide

fontis.

dixit, tu

,

rex, non vis habcrc coiiiquinata scrvitla, sed mundos scr-

sis

Quanto magis crcdere debcs Deum ainare

vos paritcr ct ancillas.

castissima et iniinda servitia?

cxcelsam

obstruam illum

et

eduxi

Tunc

?

si

dc ab\sso

rex

irjitus

destruam?

fabricavi. cain

fontein

cognati sui euin rata est,

in

et eas

crupit

ibi

fornacein ardentein milti

Deo

rex

quae

fecit,

ut die altcra sanus inde cxiret el illaesus;

Carisius: fac illum on^erre sacriiicium

Protinus au-

Tuiic

exstiiivit.

ut

ardcntes lamiiias

ferrcas ct apostolum starc nudis pedibus su|)er eas.

nutu Dei fons

Fodi

et dicis milii,

,

jussit

afierri

Dcuin aniare

Fal)iicavi turrim

diligis et in tuis.

et dicis inihi ut cgo. qui

tcrram profundain

crgo culpor.

Qiiid

quod

praedico in servis suis,

tein

Noluitque

triplici

hoc

.

meam

,

Tunc rex

tihi.

Apostolus autem persisterent

crrore

in

cum

tua

manibus ad sc adduci praecipiens

juges revocaret. diu

quam

cffecta est,

cognoscere

credunt.

Stupefactus autcni rex dixit cognato

diun tuain uxorein recuperare velleiu

:

mihi

csse, el sapientissima

veritalis nic

qui in Chiistum non

regina rcgi deinccps copulari.

suo

viam

ducens

Dci

lioiio-

Rever-

quid taiudiu niorata es?

ut

Quae respondit: putabam Migdoniain stultam est ct

sacenlotes

,

I)ei conveiiireiit.

solis, ut

consilio

sic refrige-

dixitque regi

Dci sui irani in-

«urrat, qui ab his euiu liberat. (luinque ad hoc nrgeretur, dixitrcgi:

pracstantior

quam

cs

faclura

gligis ct pictuiaiu colis

irascetur,

Deo

mc

lua

tu putas

quoniam

et

quod

.

postquaiu adoravcro Deiiiu

luo euin(|ue coniiniiiuel

Dcum

tu veruin

Deus

sicut (iarisius

luuiii

:

sic

loqueris eral,

^).

ut

cito

rex

:

Si crgo

coram jdolo geiiua

^doluin: ccce adoro

3)

libiis Orl.i vitlpiiliir.

Vnbn

ii

ii

d

,

scd

2)

«jiiiil.

lu'' c

«'

p

iion

i

t

—

r

illi,

si

adhuc ineciim dc pari qui in eo

ilecteret et statim jdoluiu

Flectens igitur apostolus genua dixit:

1) Forl.isse IpgMiiliiiii

iiiim ebbi-,

(hii

Praecipit igitur aposlolus hebraJce daemoiii,

quani

comminuerct. iion

Deo meo.

tu cicdes

,

ncinihi

magis autem irascetur

adoiatu, igitur euin adoro.

-)

adoraiite Deuiu tuuiii Deus non evertet illuiu, sacrilicabo

autcm

sed

,

metallum

i

c

r

cccc adoro

.iiloinlu

Voo.Tbiiliiiii

nm m mi

:

p

(

eccc adoro, ,

viJcliii

sjnii ia ot

fs.

sed

^im

sci|iirii

De

Cap. VI.

nativitate doiuiiii

adoro autem (lomiuum

iiou simulacruiu:

cujus nomiue praecipio

rum

(

istud coinminuas.

ontues sacerdotes

tibi

daemon,

,

meum

qui

Rex

lus vellet

apostolum vindicare

,

quod popu-

.

cliri

et honorifice sepelierunt.

annos domini

Edessam civitatem

Tuiic elcvan.>>

vivum inccndere,

et pontificeni

circa

iit

.

ut simula-

,

cgo vindicabo injurias

aiitem et Carisius aufugerunt videiitcs

scilicet

3i)

(iiiribiuiit

pontifex autem templi

,

autem corpus apostoii tulernnt

apostoli in

Joauiu

Statim(|ue sicut cera li(juefactum est.

mugitum dedcrunt

Dei mei.

longum tempus

CJnisti.

co latitas

iii

gladium apostolum transverberavit dicens:

stiani

.ie^u

riostii

CC.

XX.\.

et

Post

corpus

quae olim dicebalur Rages Aledo-

rum. translatum est, Alcxandro imperatore ad Syrorum preces hoc In illa

faciente.

aulcm

quam Abagarus rcx

,

epistolam

illius civitatis

ptam accipere meruit. iiisurrexerit

Nam

manu

iilaiii

quam

ac similis salvatori

,

Isidorus

apostolo

audiendo

apostoli Thoinac me-

dicit

incrcdulus ,

,

dc vita

in libro

Thomas

:

Hic cvangelium praedicavit Parthis, Medis

fuit.

noccre, posl

salvatoris scriillain

obitu sanctoruiu sic dc isto

(ihristi

ihi

quando gens conlra civitalcm

si

hostes aut fugiuntur aut pacantur.

ritis

null.us Judaeits,

,

infans baptisatus super portam staits cpistolam

ea die tam salvatoris scriptis

legit et

et

civitate nullus haereticus

paganus potest vivere, ncc tjrannus aliquis

iiuUus

discipulu.>>

videndo

fidcli^

Persis, Hirciinis

ctBactrianis, et intraus orientalcm plagain et interna gentiuni peuetrans

praedicationem

ihi

suain

usque

ad titulum suae

quoque

sostomus

ait,

(-hrj-

quod dum Thomas ad regionera Magorum,

adorandum

qui ad Chrislum

passionis

Haec Isidorus.

Hic lanceis translixus occubuit.

perduxit.

veitcrant, devcnissct. cos

baptisavil

ci

sunt adjutorcs Udci chrislianae.

facti

CxlP.

VI.

De nativitate domini no^tri Jesii Ciiri^tl seciindnm carnem. De rj

u

ct

(I

fes

p a

r

t

ti V i

in

i

tatibus

c o n

t

i

n c

t

,

ur

partim sub tcmporc

quac eveniunt iii f ra s u b c m p o r e r c c o ik t

p c

regri naf

Dicto de festivitatibus. (|uae occurrunt

i

i

o n

iitfra

i

t

I i

cm p a

t

i

us

o n

i

,

s

s.

teinpus rcnovalioni?

40

De

Cap. VI.

iiativitate

quod incepit a Moyse tarnem

Christi in

iisque

doinini nostri Jesu Christi,

prophetis

et

duravit usquc ad adveutum

et

quod tempus rcpraeseutat ecclesia ab adveulu

,

ad nativitatem domini inclusive.

Sequitur de festivitalibus,

quae cveniunt infra tempus, quod partim continetur sub tenipore retempore peregrinationis, quod tempus re-

conciliationis, partim sub

praesentat ecclesia a nativitate usque ad septuagesimam

pra

in

prologo dictum

sicut su-

,

est.

Nativitas domini nostri Jesu Christi sccundum carnem,

dam

ajunt,

annis vel secundum

saricnscm in Octaviani

imperatoris

gaudebat, ut

toti

facta

filio

vel

secundum Eusebium Cae-

quinque millibus est

est

Romanorum imperator

Imperator a dignitatis Iionore,

niinus

et

pacem

Xam

ortum suum pax tcmporis

,

quot castra

,

Caesar a

rei publicae,

sicut nasci voluit,

ut nobis

aetcrnitatis tribuerct, sic voluit, ut nihilo-

Caesar igitur Augu-

illustraret.

stus univcrso praesidens orbi scirc voluit, civitatcs

augmcnto

ad difrcrcnliam aliorum regum

qui

primo hoc nomine insignitus.

pacem temporis

tempore

pacilice pracsi-

Octavianus a priiua impositione,

Julio Caesare, cujus fuit ncpos, Augustus ab

fuit

nougentis

autem scx millium

coniputatio

et

Dci in carnein, tanta pace univcrsus mundus

orbi unicus

Hic dictus

niillibus

suis

nt qui-

quiuque miilibus duceiilis XXVIII

a Mctliodio potius niystice quara chronice. Ve-

fuit

nicnte autem ipso

Adam VI

alios

Chronicis

annorum inventa

dcret.

ab

conipletis

quot villae

,

quot provinciac,

quot

quot homines in toto orbe cs-

omncs hoinincs

sent. etjussit, ut dicitur in hystoriis scholasticis, ut

ad urbcm, unde traliebant origincm, pcigercnt

ct

argcnteum (qui valebat deccm numinos usualcs

,

quilibet denariiiin

undc

et

denarius

dicebatur) praesidi provinciae tradens, sc subditum romano imperio

Nain

proliterctur.

et

subscriptioncm nomiiiis.

numinus

imaginein

proferebat

Dicebatur autem profcssio

(.'acsaris

et

ct descriptio,

scd diversa considcralione. Professio enini diccbatur, quia quilibet,

quando reddebat piaesidi proyinciae ccnsi caput, illiuii,

qui sic vocabatur, pouebat supcr caput

id est

suum

denarium

et proprio oic

profitcbalur, se essc subditura roinano iraperio, unde dicebatur profcssio, id est proprio ore fassio, et licbat

hoc coram omni populo.

Descriptio autem dicebatur, quia numcrus eoriim, qui censum capitis

fercbant, certo dcterininabatur nuincro et redigebatur in scriptis.

Ilacc

autcm descriplio prinio

Priina dicitur

ad Cirinum.

,

facta est

a praesidc S^riae

ut iu iisdeiu hysloriis scholasticis habetur,

Owia eniiu Judaea

iii

Ciriiio.

quaiitum

umbilico tcrrae noslrae liabila

De

Cap. VI.

nativitate douiini nostri Jesii

esse (Ucitur, provisiiin est

biiis

ea iiithoarelur

nt in

,

ina dicitur Hiiiversalis

capitum

forle priina

lum

Betlehem secum duxit

lomaeus

lem gementem.

beata virgo partein populi gaudcntein, par

vidit

Quod

qui

,

semine Abrahae acternam benc-

in

Cum

reprobata.

meritis

angelus exponens ait: pars populi gau-

sibi

Pars autem geinens est plebs Judaica,

dictioncm accipiet.

ipsum veneranl, occupavcrant

domos

Scholasticis) crat inter duas

in

sub

,

diebus

otii

vel pro

,

beata virgo ,

( ut dicitur in hjstoriis

,

filiuin

fcccrat vcl

,

Ipsa

ut

Ciirisli

fuit mirabiliter facta,

tuni ex parte

,

tuin

in hjstoriis Scholasli

in

Ex

:

hoc enim figuratum

clausa permansit. ipsara custodivil

,

floruit,

fuit ct

et pcr

suae

etc.

est.

,

quia

scilicet,

Priino

Secundo per

per virgam Aaron

,

quae sine

portam Ezechielis, quae scmper

Tertio per custodiara: testis

hoc

et

quinquc modis ostensum

per prophetiam Jesaiae VII: ecce virgo concipiet

omni Iiumano studio

tum ex parte

parte generantis ,

comc-

quod nativitas

generaiitis,

j>arte

foeni

ciijus

aiitcin

ipsa fuit virgo ante partum ct virgo post partum

liguram

pracsepio supcr

et

habctur

modi gcncrandi.

quod viigo inanens peperit,

ct

peperit

Notandum cx

,

nocte inedia dici

igitur

beata Helena postmodum Roinani detulit, a

stione bos et asinus abstinebant.

geniti

Ubi

secundum quosdam

animalia sua ibidem ligabant

suuin

quod foenuin

qui dc

ad conves-

vel

intemperie devertebant.

aiM-is

et asino

ad forum veniebant

reclinavit

qui

,

operimeiitum habens,

ideo praesepe ibi constructum crat. doininicae

qui proptcr hoc

,

quo civcs ad colloqucndum

Joseph praescpe bovi cuin

alii

a Deo

venissent et

nulluni hospitiiuu Iiabere potucrunt,

,

deverlerunt ergo in communi transitu

vcrsorium dicitur

ambo Betlehem

igitur

quia omnia hospilia

quia pauperes erant et

cis,

in

scd ipse pcr se volens illum cura pcrvigili

,

dens est populus gentilis

foenum

et in

Deo coinmissum

sua compilatione testatur, et de libro Infantiae salvalo-

in

sumptum),

,

iii

Cuin ergo Betleheiu appropinquasset (ut fratcr Bartho-

custodire.

rustici

urbe corain

in

eam sccum assumpsit

noleus thesaurum sibi a

,

aliena inanu dimittere

forte

Vel

civita-

beatae Mariae tempus pariendi

instarct et ipse dc suo reditu nescirct,

ccndum

regionum

tertia

,

Cum autem

Hetleliem profectus est.

suis

secimda

fiebat a praeside,

in civitate

Joseph autem cum esset de geuere David a Nasareth

Caesarc.

ris est

Vel pri-

quia aliae praccesserunt particulares.

,

regione a legato Caesaris

in

deiude pcr

et

prosequerentur.

eirciimstantes regiones et alii piaesides

4!

Cliristi.

virgiiiilatis

Joseph enim ex eo, quod cxslitit.

Quarto per cxpe-

42

De

Cap. VI.

sninptnin

Infaiitiae salvatoris

pariemli tempns instaret,

morcm

dubitarct,

iion

(|uarnin

inqnirens

Dcnm

de virgine nastituruiii

gercns patriae obstetriccs vocavit,

tanicn

nna vocabatnr Zcbcl

videtnr) beatae Mariae

fnissc

Josepli licet

altcra Salome.

ct

Zcbcl igitur con-

ipsam invenicns cxclamavit virgincm pe-

sidcrans

et

perisse,

Saloine autem dnin non credcret

ct

sed hoc prohare simili-

,

tamcn

tcr vellet, continuo aruit maiius cjus, jussu

racuii evidcntiam:

Romae

duodccim annis pax

rimum construxerunt

eniin fuit,

ini-

igitur Roinani tcmpluin pacis pulcher-

statuam Romuli posncrunt.

et ibi

appa-

Quinto pcr

testatnr Innocentius pa])a ter-

ut

,

sibi

aiigeli

rcntis puerura tetigit et continuo sanitateur accepit.

tius,

Ciiristi.

tnin enini (nt in conipilatione Bartlioloinaei halietnr el de

ricntiain:

lihro

nostri Jcsu

doiniui

uatlvitate

Consulentes

autem Apollinem, quantum durarct, acccperunt rcsponsum, quousque

Hoc autem audientcs dixerunt

virgo pareret. durabit.

Unde

Iinpossibile cniin crediderunt,

in foribus templi tituluin

ternnm.

Sed

fuit mirabiliter facta

convenerunt, aetcrnum

ab

Adam idem

siciit

Nam

in

id cst, divinitas

,

,

Secuiulo

Bernhar-

sicut dicitur

cadem persona aeternum antiquura

:

ler

tcinpliim funditns

Mariae Novac.

Sanctae

ex parte geniti.

dus

aeternum

in

nunc scripserunt: tcmplum pacis ac-

ipsa nocte qua virgo peperi,t,

in

corruit et ibi est raodo ecclesia

quia

ergo

:

quod unquain pareret virgo.

et

novuiu mirabili-

antiqnniu

,

est caro

id

transducta, novum, id est anima dc novo crcala.

opcra

tres mixturas vel tria

dicit,

ut talia nec facta

biliter singularia,

fidcs ct cor

humannm.

Deus

,

Itcrum, ita inira-

nec amplins facienda

siiit,

Conjuncta quippe sunt ad inviccm Dcus

fecit

ct

homo

Prima valde mirabilis

mater

,

sint.

et virgo,

quia conjuncta sunt

,

limns ct Dcus, majcstas ct inlirmitas, tanta vilitas ct tanta sublimitas.

Nihil enim

Deo sublimius

iniiins valde mirabilis.

virgo csset, qnae

A

et nihil liino vilius.

nondum

sacculo cniin

pepcrit. et

quod niatcr

essct.

humanum

fidem

liis

iiihilo-

qnod

quae virgo permansil.

Tcrlia ct prima ct sccuiida inferior, scd non niinus oniin, (|iiomodo cor

Secunda

est auditnm,

f(utis.

Miruin cst

dnobus accommodavit. Quo-

niodo credi potuit, quod Dcus hoino csset, ct quod virgo manscril,

quac pcpcrissct.

Hacc Beriiardus.

parte uiodi gcncrandi.

eo quod virgo coiucpit.

Tcrtio

Kjus eniin partns

Supia

(Miisucliuliiuin gciuiil

virgo

.

<',\

supra naturain

ratioiicm, cx co

supra huinanaui condilioncm. ex eo (|uod

siiic

quod Dcnin

,

,

ex

gciiuit,

dolorc pcpcrit, supra

cx co quod dc spiritu sancto conccpit; huiniuu) scmiiic

facta cx

fuit niirabilitcr fuit

non cnini

scd cx niistico spiraniiiic.

.\aiii

(a\[).

Dt

VI.

purissimis

do

saiictus

spiritiis

nostri Jcsii

(lomiiii

tiati\it.'ite

Et

rabiiem

hominem Deus

faciendi

quarlum modum mi-

sic

Nam

osteiidit.

sicut dicit Ansel

mus: Dcus potcst quatuor modis hominem facere, mine cit

Adam, de homine

et femiua, sicut fecit

Evam

,

de honiine et femiiia

iemina sinc viro iiativitas

multipliciter

fuit

ho

scilicet sine

sine femina

,

sicut fe

sicut coinmuiiis probat usus,

,

sicut hodie mirabiliter factum est.

,

Ar-i

virginis

saiigiiinibus

castissiniis

el

accepit et inde corpus iiiud formavit.

(Jirisli.

•

dc

Secundo vjas

Ostensa est enim per omncs

osteiisa.

gradus creaturarum. Est enim qiiaedam crcatura, qnae taiitum habel esse, sicut pure corporea, ut iapides

vivere

sicut vegctabilia et arbores

,

vivere et sentire

sicut aniinalia

,

vivere,

quaedam

;

quacdain

;

vere, sentire et disccrncrc, sicut

quaedam quae habct

;

essc

el

habet esse

et

quac habet csse,

,

vi-

quaedam quae habet esse

homo;

discernere et intelligere

sentire,

omnes creaturas "hodie

qiiae

Per has

sicut angelus.

,

Prima autem

Christi nativitas est ostensa.

crcatura, id est, pure corporca, triplex est, scilicet opaca, trauspa,

et lucida.

Primo ergo ostcnsa

,

sicut per

destriKtionem tcmpli

rcns sive pervia

opacam

poreain

supra demonstratum est,

quae tunc storia

el

pcr

dens post mortem Godolyac

corum ydola corruerent saccrdotes jdolorum

ymaginem

traditionis

filiura

Nam

hoc esse mistcrium

olei,

in

Tibrim profluxit

Prophetaverat enim Sibylla

Scd a

ct sic in

in

viro

rebus venturis creet

perviam.

obscuritas noctis in dari-

,

Orosius et In-

iiquorem olei versus est

et toto die illo largissime ,

dixe-

et

cma-

quod quando erumperet fons

nasceretur Salvator. Tertio per purc corpoream lucidam, sicul

per corpora supercoelestia. .intiquorum relationem

I)

grcmio bajulan-

quod a sancto

,

etiam (ut attestatur

papa tertius) fons aquac

erumpens usque navit

Romae

est.

quod

.

quid hoc sibi vellet, ')

,

nocte nalivitatis dominicae

tatcm diei versa iiocentius

in

Secundo per pure corpoream transparcntem

in ipsa

in hy-

Uuapropter

parturiret.

pucrum

virgiius

propheta eorum majores acccperant

dcbant.

ut

,

Aegjplum descen^

statuerunt et cuin ibi adorabant.

Plolemaeo rege postea interrogati runt patcrnae

in

regibus Acgjpti signum dedit

cum virgo

,

tcm secreto loco lempli

et

Legitur etiam

quod Jcremias propheta

,

Romanorum

ruinam etiam aliarum statuarum,

in aliis locis plurimis ceciderunt.

schoiastica

est per pure cor-

Vprl.m;

(lixHiunt

,

—

Nam

(ut ait

in ipsa die

Ohrysostomus)

mysleiiiiui

oiiiittil

nativitatis ,

secuudum

magis super quen-

iieiperam Kd.

rriiio.

44

Cap.

W.

montem oiantibus,

tlam

Qui magos ailoquens

bat.

clixit

nalum puerum invenirent.

bat, vcl quia natus erat

quo

iu

,

quod non ipsa

dicitur,

tria

Dci notitia orbi iminlne

quod Euscbius

lu h\storiis

tamen

sclio-

apparuc-

niorlcm Julii Cac-

scilicel post

,

Octavianus insuper im-

Glironica asscrit.

in

caro cl

scilicet aniiua,

,

die nativitalis trcs soles

runt, scd ante pcr aliquod tempus saris,

corpus solare redactae sunt.

unam personam convenerunt.

divinitas in lasticis

iile

ct ibi

etiam die tres soles in oiiente

et iinius

trini

(|iiae

,

crux splcmle-

Judaeum pergerent

ut in

,

uuuin

in

quod

Per quod signabatur,

ct in cjus capitc

In ipsa

qui paulatim

apparucrunt,

("liiisiti.

stella (|iiacdrtm jiixta eos apparuit

pulchenimi hal)ebat

pucri

lormaiu

domini nostri Jesu

nativitate

l)e

perator (ut ait Innocentius papa tertius)

univcrso oibe ditioni Ro

nianae subjugato in taiitum scnatui phuuit, ut cum pio Dco colere

Prudens autem impcrator sc mortalem intelligcns imiuorta-

vellent.

nomcn

litatis

siiii

Ad

noluit usurparc.

illorum instantiam Siby llam

I

V

an in mnndo

prophctissam advocat, scirc volens pcr cjus oracula,

major eo aliquando nascerctur.

(ium ergo

dic nativilalis doniini

in

consilium super hac re convocasset et Sibjila sola in camera iinperatoris

oraculis

insisteret,

circa solem et in iii

Tunc

gremio.

medio

in

major

sibi

:

Ara

Eadem

ci tliura obtulit

autem Orosius

ita dicit

)

qui

ipsum solcra

orbem

alicujus arcus

Haec Orosius. sloriographus,

Octavianus

solus

Idcm

solis

in

honore

major sc

dici rccusavit.

l)c lioc

hora

circulus

ambivit,

mundumquc totum

ait Eutropius.

circitcr tertia re-

ad spcciem coelc-

quasi vcnturus csset, lecisset

ct

ct

regcrct.

Refcrt quoque Timotheus hy-

Romanorum

se in antiquis

XXXV.

camera

hic puer

((uod hic puer

Octaviani temporc

ac puro et scrciio

pcntc coelo liquido slis

:

vocem

audivit

Sibjila:

ci

auiciu

Ueus dc cactero

et

gestaiis

cum autem impera-

undc usquc hodic dicitur Sancta Maria

est,

Intclligeus igitur imperator,

(locli.

crat,

dixitquc

ipsum adora.

te est ct idco

.

plurimum admirarctnr,

liacc est ara cocli,

Sauctae Slariac dedicata

puerum

puhiicriiina,

Sibjila hoc Caesari ostendit

tor ad pracdictam visionem

dicentem

circulus aurcus apparuit

lucdia

die

circuli virgo

rcgiii aniio capitoliiim

hystoriis invenisse,

quod

adsccndit ct quis post sc

reinpublicam gubcrnarct, a Diis sollicilc rcquisivit ct audivil voccm

dicentcm:

sibi

lus,

J)

iion

Kd.

piier

acthcreus cx Dco vivcntc

,

sine lcmi^ore

g<'iii

raullum post cx intcmerata virgiiie Deus lionio nascilunis

rriiic.

niUlil n

1

i

c

ii j

u

s

,

•.,

<|

ni;i|p

oiiiilUI

nrciis.

De

Cap. VI.

Hoc audito

maciila.

siiie

scripsit

nativitate domiiii

hacc cst ara

:

Dci

per creaturam

manifcstata

aram

Ibi

liiii

,

In hac

plantae et arborcs.

nosfri Jesii

acdilicavit,

ciii

Secuiulo

viventis.

et vivere

Bartholomaeus

ut

ruerunt. fructum protulerunt et liquorem dederunt.

aturam

,

secura

bovera

ut

fortc

,

vivere et sentire

,

Prolicisccns enim Joseph

cum

Christi

Bos

Tcrtio per crc-

sicut sunt animalia.

,

et iinura

,

igitur

et

asinum

ait

forte nt

,

asinus miraculose do-

Ante ctiam

genibus ipsuin adoraverunt.

flexis

per aliquot dies (ut

nativitatera

Euscbius in Chronica)

quidam ararent boves, ad aratores dixerunt: homines

cuni

segetes prolicient

sentire el discernere

homo

ut est

,

siciit

,

gregem suura

pcr pastores.

et brevloribus noctibus anni consueverant.

fuit antiquitus

gcntibus in utroque solstitio

festum Johannis baptistae

ob

gilias noclis custodire

mini apparens et salvatorera natura

qui forte etiam

apud

Ipsis igitur angclus do-

nuntiavit et quoraodo invenire-

Factaque est cuin eo luuititudo angclorum diccn-

Cacsarem Augustura

etc.

Pastorcs ergo vcnicntcs totum, Sic itcrura mauifestata est per

qui tunc

.

Deus vocare auderet,

Deo

invencrunt.

Gloria in altissimis

sicut angelus dixerat,

pracccptiun dedit.

sicut Orosius teslatur.

illam circa solera vidisset,

rccolcns

ne cum aliquis

Fortc cniin cum visiode

siraul

ruina

dc fonte olei et intelligens quod in mundo natus csset, crat,

Mos enim

scilicet aestivali circa

venerationem,

solis

Judacos ex usu cohabitantium inolevcrat.

nem

,

in

anno

hyemali circa nativitatem domiiii vi-

et

,

Nam

vigilabant, sicut bis in

in longioribus

tium:

deiicient,

Quarto per crcaturam, quae habet esse, vivere,

ipsa hora pastorcs super

tur signum dedit.

sua flo-

.

venderet et censum pro se et pro

viveret

veherctur.

minum cognoscentes

in

Betlehcm ciun Maria pracgnante duxit

in

ipsum

virgine solvcret et de residuo

virgo supcr

sicut sunl

,

quae profcriuit balsamum

,

iii-

ostensa cst et

cnim nocte

compilatione refert) vineae Engadi

quae habet esse

hunc titulum

qnae habet essc (

45

Christi.

ncc Deus nec

dominus vocari

In

voluit.

tcmpli et qui major

quibusdam quoque

Chronicis legilur, quod appropinquante die nativitatis domini Octa-

vianus

pcr

Romanis

omues

mundum

dimisit.

mundo

in toto

mus supcr rantcs in

illud:

illo

publicas

illa

inveniretur.

iieri

lux orta est et

iis

tanta scilicet

hoc

fecit

quam assumpserat,

Xain

,

praeccpit ct omnia dcbita

manifcstata cst per Sodomitas

,

qui

nocte exstincti suiit, sicut dicit Hierony-

vitio exstinxit,

caret, ne in natura, tia

vias

Sic ctiam

ut dicit

,

quod omnes labo-

Christus, ut

omnes eradi-

tanta de caetero immundi-

Augustinus

,

videns Deus vitiura

46

Dc

\\,

('ap.

humaiia natiira

tontra naluraiu

iii

per ereaturain

quae

,

iiabet esse

storibns anmiutiavcrnnt

\am

jam nobis

quod sanctus Hugo

iii

Primo ad daemouum conlusionem.

in

quouiaiu

dum

quod

lcgilur,

iii

Ad hanc

!

voceiu dja-

sed mcntita

ipsum

a dormitorio straiuenta vi-

lectio,

quoquc Pefri Cluniacen-

In libro

vigilia nativitafis doiuini sancfo

apparuit beata virgo

Cluniacensi

adest

:

Ubi miuc cst hostis,

ofiicinas fratrum circuuiiret,

a capitulo patientia rejecit,

,

diceiitem

et

prorupit, ut verbis dominae iusulfaret,

est iniquifas sibi,

sis

vigilia nalivitalis doiuini

uluis teueiiteiu liliuiu

ab oratorio devotio, a rcfectorio lia

Tcrlio cjus nati-

praevalere iion potest, uiule legitur,

qui aute huiic dieiu hoiuiiiibus piaevalcbat

humo

nativitatem pa-

Cliristi

quo prophetarum oiacula renovantur.

bolus de

(iuiiitn

senlire, (liscernere et in-

,

abbas (;iuuiacensis

virginem

vidit beataiu

dies, iu

,

ut aiite

('liiisii.

desiit iiicarnari,

lieri,

ut superius dictuui cst.

,

vitas nobis est utiliter exhibita.

hostis

')

viverc

,

Angeli enim ipsam

sicut angeliis.

teilig;ere,

doinini i^nstri Jesii

nativitrtff-

Hugoni abbafi

grcmio tcnens

in

lilium

et

cum

eo ludens, qui dicebat: nosti luater, quod diem nafalis mei ccclcsia et ubi

cuiu luagiiae laudis tripudio cclebrat;

batur quasi de huino surgere laudes tuae

fiunt,

aut diccre:

Tunc dyabolus

torium ct refectoriuin introibo.

sibi

elato

,

sibi

cibi

et

ostiuiu

potus ct sic

impcrationem, undc lcgitur

Quod

grosso

-)

caritate scilicct servientiuni

ctate

in

ctsi

ecclesiam

vide,

nbi

intrare non possuiu, sed tainen capitulum, doriui

capifuli niniis artuiu

prcssuiu

nunc dyaboli vir-

cst

tus vel quid dicerc potcrit vel quid facere?

iii

de-

repagulatuiu iiupediiiientis a

aviditate

confusus

dormitorii nimis

ostiuiu

refeciorii

,

attcmptans invenit ostium

ille

,

audiendi lectiones et sobri-

Secuudo ad veniac

evanuit.

quodani libro cxcmplorum, quod cum

qtiacdam niulier lubrica ad cor tandcni rcdiissct, de vcnia despcranain cogitans dc judicio reputabat,

bat,

de coelo reputabat se csse iiumundam

se csse rcain de infcrno,

de

,

cssc ingralam, cogifans vero quod pueri dc

per suam

stuin

mcruit.

infantiam

nuin

,

in

facili

Bcrnardus:

triplici

Dc hac etiam

immunda

1) necoiilioies foit.-isse rectius

2) Edit. Vr,

iiiiile

grossuiii

loco

,

vila

nativi-

inorbo laborat genus hunia-

principio, in niedio et iu line,

Nativitas erat

rcpufabat se

placantur, (l\m-

voccm dc sua vcnia audire

et

Tcrlio ad iiilirinitafum curationcni.

latis utilitate dicit

mortc.

adjuravit

passionc

id est

,

perversa,

voc.-ibiiii

nafivitate, vita et

mors pcriculosa.

fieri praeferunl fen-.

ofTert, iiuod refert

.-iil

seq^ieus o

s

I

i

ii

m

:

De

Cap, VII.

Natus enim

niedium.

est

Haec Bernardus

Quarto ad

').

carnatione exhibuit,

medicamentum.

nobis

fuit

in

exemplum,

,

imi-

huniilitas salva-

Superbia enim primi ho-

Deum, usque ad Deum

fuit

in

et

quod homo

nostrae superbiae sanaretnr.

toris correspondeat superbiae proditoris.

contra

nobis in in-

sacramentum,

Et notandum, quod convenienter

militalem Christi.

fuit

in

humilitatem,

Superbia enim primi honiiuis sanata est per hu-

Haec Augustinus.

minis

quam

quo peccati nostri vinculum solveretur,

summum medicamentum, quo tumor

Deum, quia

superbiae Dei,

lilii

exemplum convenientissimum,

sacramentum

taretur allum et

In

raors illius destruxit nostram.

,

nostram

quod humilitas

Augustinus,

dicit

attulit triplex re-

Ejus nativitas purgavit

vixit et obiit.

,

nostram, ejns vita instruxit nostram

unde

morbum

Chiistus cl coiitra Imnc triplicem

Venit

47

sancta Anastasia.

supra Deum. Fuit contra

et

contra ejus praeccptum

quo praeccperat, non de

,

Deum,

Fuit ctiam usquc ad

ligno scientiae boui et mali comedercnt.

quia usquc ad appetitum divinitatis, credens quod dyabolus dixcrat

Deum,

Fnit et supra

eritis sicut Dii.

quod Deus illum

velle nolebat.

sicut dicit

sccundum Johannem Damas*^^

at filius Dei,

supra voluntatem Dei,

Anselmus, volendo

Tnnc enim suam voluntatem posuit

cenum, humiliavit se propter homines, non contra homines, usque

ad homines

rum

supra homines

et

utilitatem ct salutem

secundum aliquod nobis

ejus nativitas et

cx

est

muliere

cundum aliquod natus

proptcr homines

ct

dissimilis

quia propter eo-

,

modum

supra homines per nasccndi

consimilem,

natus

;

nsque ad homines pcr nasccndi

,

pcr candcm ,

modum Nam

dissimilem.

similis fuit,

quia scilicet

portam propagatus,

et sc-

quia dc spiritu sancto cx Maria virgine

est.

CAP.

VII.

I>e sancta Anaistai^ia. Anastasia dicitur ab ana, quod est sursum,

et

stasis,

quod

est

stans sivc status, quia sursum stetit a vitiis et a peccatis ad virtutes,

Anastasia nobilissima

1)

na

I i

V

Hic i

t

a

edit. Princ. 1

i

s

C

li

r

i

s t

Romanorum

ex glossa niale addit i.

2)

Legendinn

:

praetaxati -)

Jilia

De

videliir

illusfris.

iifilitate etiain ipsii r a e t e x t n l i^'"'

p

48

De

Cap. VI [.

Anastnsia.

sfincta

scd pagani. a niatie sna Fantasta cluistiana edocta

Cliristi

lideni

semper

simulans

ab ejus consortio

se

eam cum una tantum circuire et

iis

ancilla

in

a beato Clirysogonct

et

autem Publio

est, tradita

in

uxoreni langnoreni

Qui audiens

abstinebat.

habitu Christianorum carccres

vili

necessaria niiuistrare,

arctissime cnstodiri,

fecit eani

ita ut

eliam eidem alimoniam dcnegaret

rimere

,

volens autcm

,

eam

pe-

sic

ul posset in ejus largissimis possessionibus lascivire.

Pu-

tans igitur se niori dolorosas epistolas Chrysogono mittebat et

Interea vir t^us moritur et

conaolatorias remittebat.

Haec habebat

ribus liberatur.

quarum una

rores erant:

Quae cum

tera Yrenia.

latenus obedirent

cubiculum eas redusit

in

,

autcm

cacabos

,

ctens osculabatur,

et

gerrimus

et

daemonem retur

,

alii

jiciebaiit,

tur plnrimura,

cum

sic

quod

sit

in

Oculi autcm

Quapropter miraba-

quem

,

quod ipsc

ei,

cum

in tauto et

honore

omnes

dcformem ab

sic se

albis aliis

pcr artem magicara boc fccissent, Jus-

eas coram se exspoliari, ut eas saltem nudas aspiccrct, sedsla-

carum vestimenta

cxui valerent. stertcns

virgincs

,

Hxorem

corporibus adhaeserunt,

sic

Pracfcctus

autcm prae admiratione

quod ctiam a pulsantibus non poterat marlirio

praefccto tradilur,

coronantnr ut

eain habcret.

amplcxari vcllcl, si

sibi

eum

quod

adirct, ut de hoc conquere-

deridcbant,

Putans vero

quod pucllac

foras exiit niservi, qui

affecerunt et fugientes so-

deformem videret

cum omnes

veslibus cssent induti.

Quem

furiam versns esset.

iu

putans

lutnm et pulverem in eum pro-

alii

,

Yidebatur enim

habere consuevcrant.

didicisset,

lioc satiatus fuisset,

Cumquc imperatorem

ejus tenebantur, ne sic se

,

caldaria et similia ample-

,

sic aptalura videntcs, cogitantcs

virgis percutiebant

suspicantcs,

ubi coquinae utensilia

in anieiitiam vcrsus

eum verberibus

versus esset,

lum reliquerunt.

.

et vestimcntis concisis.

pro foribus exspectaverant,

tim

Qui

patcUas

,

cum ex

deformis

ct al-

earum ardcns amorem ad eas

in

ut suani libidinem exerccrct.

ivit,

se tractare virgines

quae so-

Agapete, altera Thionia

ciiristianae essent et praefecti monitis nul-

Praefectus

scrvabantur.

tres ancillas pulcherrimas,

dicel)atur

ille

a carce-

illa

cvaderc posscl.

siam contristasli

.

si

cam

ct

sacrificare in

faceret,

obdormivit

Respondcrunt diccntcs:

Dcos

es ct

Tandcm cuidam

postmodnm

thalamum induxissct

slalim caccus cffcctus cst.

traditus

ita

cxcilari.

Anastasia ab imperalore

Cumque cam

nobis

ul nullo niodo

el

in

eam

adiit quacrcns.

quia sanctam Anasta-

amodo

seniper nobiscum iu

De

Cap. Vin. torqiiebeiis.

iiifcriio

roriini

vitani

Tunc

Audiens

eani ia custodia dctinerct.

nes haberet,

Aiiastasia

privatiin dixit ci

:

da

et

et vere

vade quo volueris

pue-

iiianiis

esse Christiana,

vis

si

Omnia

ut

inlinitas possessio-

cnim praeccpit

Ille

nuntiaverit omnibus, quae possidet etc. Hiihi

quod

Anastasia,

quod praeccpit dominus tuus.

fac

,

iiiter

praefecto traditur,

alii

eniin

49

Ste|»liajio.

donmin rediucictiir,

(^uiiique

liiiivit.

«jfuicto

qui non re-

:

quac habes,

igitur,

Christiana eris.

Cui

re-

illa

spondit: Deus meus praecepit, vcnde omnia quae habes et da pau-

pcribus et non divitibus

Dei facerem,

si

cum crgo

;

ducentis

dies praefectus

virginibus

nomen

.

quac jam per

ad insulas Palraarias ducta

Christi fuerant rclegati.

omnes ad

tam ignibos concremavit

praeceptum

diro ») carceri

per duos menscs csca coelesti pascitur.

niartirium coronata fuerat,

ubi multi propter

coiitra

,

sed a Sancta Theodora

fame crucianda traditur,

Tandcm cum

dives sis

Tunc Anastasia

aliquid tibi darem.

sc vocavit alios

,

Anastasiam ad palos liga

et

vero

diversis suppliciis intcremit.

quos unus crat qui pluries proptcr Christum multis

Inter

est,

Post aliqiios vero

divitiis

spoliatus semper dicebat: Christuni saltem niihi noii aufcrctis.

pollonia

autem corpus

sanctae

Passa

ecclesia honorificc scpclivit.

CAP.

Stcphanus graecc

est

viridario

in

Ap-

facta

ibi

autem sub Dyocletiano. qui

CCLXXXVII.

coepit circa annos domini

Oc

Anastasiac

VIII.

sancto jitcpliano. ,

latine dicitur

corona

,

sed hebraice norma.

Fuit autem corona, id est, principiiim martirum in novo testamento, sicut

Abel

aliis

patiendi pro Christo

in veteri.

inimicis orandi.

Fuit etiam norma, id est, ,

sivc

Vel Stephanus dicitur,

patet in suo sermone et

exemplum

vere agendi et vivendi

et rcgiila ,

quasi strenue fans

vcl pro ,

quod

in luculenta divini verbi pracdicatioiie

'}.

Vcl Stephanus dicitur quasi strenuc stans vel fans anus, id cst strc-

nue sivc laudabiliter stans

1)

Ed. Pr. perperain rriici, ex lilossa iiat.i. Similiter

fort.isse

tione.

et iustruens et

2) "Verb.-i iii

:

regens anus,

pro

se
—

oraiidi

verb;»

:

id est viduas,

omittit Ed.

etiii

l'r.

praedica-

De

Cap. VUl.

5U

saiK to

(|iubus i\b apostolis fiierat praefectns,

Est orgo corona propter

phim

bene vivendi

et

paliciidi

praedicatiouem

priiicipiutn

strenuc

,

Stephaiio.

qiiae ad littcram aiius eraiit.

uiartirii

iiorma propter excm-

,

propter liiculentam

strenue fans

,

stans proptcr viduarum laudabilem in-

')

structionem. 1. Stcphanus fuit unus dc septem dyaconibus ininisterium ordinatis.

,

ab apostolis

in

Crcscente enim numcro discipulorum coiivcrsi

ex gentibus advcrsus convcrsos ex Judacis raurmurarc coeperunt, ex eo quod vidiiae corum Hiijus

in ministerio quotidiano

autem nuirmuris causa duplicitcr potcst

viduae eorum

non admittcbantur,

in uiinistcrio

tcris in quotidiano miuisterio

pracdicationi

pcditius

gravabantur.

insistcrcnt

aut quia

,

aut quia prae cae-

Apostoli cnim,

ut ex-

miiiistrationem commise-

viduis

,

contcmnchantur.

iiitcUigi

Vidcntcs itaquc apostoli murmurationcm orlam pro adniini-

rant.

volcntcs hoc

raullitudinc dixcrunt:

non cst acquum nos derclinqucre verbuui Dei

mcnsis.

ct ministrarc

quam dapes

j

murmur scdarc congrcgata omni

strationc viduarum,

Quia mcliora sunt fcrcuJa mentis

Glossa.

corporis. Consideratc ergo, fratrcs, ex vobis viros boni

tcstimonii VII plenos spiritu sancto et sapientia, quos constituamus

super hoc opcrc.

Nos vcro

Glossa: ut ininistrcnt vel ministraiitibus pracsint.

orationi

sermo omni populo

^

crimus.

Et phicuit

ct multitudini Ct clegcrunt septcm,

quorum bca-

pracdicationi

ct

instantcs

tus Steiihanus primus ct primicerias exstitit

apostolos et iiiiposucrunt super cos inanus.

nus gratia

ct

cum superare

supcravit

Et

vit.

prima

,

in

ciiiin Iii

tcstcs falsos

qualihct ei

S.

qualibet igitur

convicit

ct

pugna adjutorium

tri-

Scd tamen ipsc disputantcs dc suis tortorihus triumphasihi .

de coclo datum

est.

pugna ponit

percurrcntcs

igitur hcatiis

Kd. Rec. prneferunl

In

qui sapientiam ministra

Et in

adjuvarc paratus, qni martirem confortaret.

coUatum adjutorium

brcviter

Cum

l)

In-

convinccre cupientcs

sccunda valtus angclicus, qui falsos tcstcs tcrrcrct.

praelium, igitur

et

datus cst spiritus sanctus

tcrtia visus cst (Juistus

In

Stephaims autcin plc-

raodo cuiu viiiccre aggrcssi sunt, scilicet dispulatione, testium

productionc et torinentorum illationc.

rct.

adduxcruiit cos ad

fortitudine faciehat prodigia ct signa in populo.

vidcntcs igitur Judaci ct plici

ct

liistoria

ct

Iiacc

Stcphanus

fnns

a n u

s.

tria,

scilicet

adcptum triumphum. omiiia

\idcre

aggressum Historiam

potcrimus.

——

miilta sigiia faccret ct frcqucntius

Cap.

De

VJII.

ut euin per disputationem

quidam de sjnagoga

eorum

id est

,

Et

tate donati.

terunt et

Cyrenensium a Cyrene civitatc

ruin

erant

qiii

falsos

testcs

ad secunduin moduin sc

eundem de quadruplici blasphemia accusarent.

qui

Adducentes itaquc eum accusabant

concilium

in

taberuaculum sive templum.

et in

sedcbant

oranes, qui

cum

iiae victoria,

Stephanus de

Deum

dicens

Deum

,

,

hoc verbum potest

vel

;

mecum

VIII:

hoc

qui locutus fuit patribus et prophetis

Rcgmn

Deus gloiiae,

Deum

id cst

iii

gjptium in

s

i

interfecit

deserto

s t

1)

Bec.

er

p.

fecit,

Kil.

,

vel

Deus gloriac,

noa

in.-il»

id est,

quod

Deus etc.

gloriosus, gio-

sit

zeli

fervorc

(^ominendal enim ,

p

i

r

i

t

u

1

.

(jiKni

eiiiii

qnod perculientem Ae ,

quae

in

Aegjpto

Dei familiaritate, quia pluries cuin Deo

s

id

,

saeculorum iminortali

a rairaculorum operatione

et a

scciuidum quod

,

contentivus gloriae, Proveri).

,

commendando. a

scilicet

,

in

Dcuin

Deindc cxcusat se de secunda blasphe

JVIoysem raultipliciter

praecipue a tribus

,

qui honorificaverit rae, glorifi-

II:

Iripliciter, stilicet

rilicatus et glorilicandus.

mia

st-

,

Est eniin Deus gloriac

tripliciter cxponi.

sunt divitiae et gloria;

igitur

imposuerunt

falsi testes

cui a creatura debetur gloria, id esl rcgi

Commendal

Dixi(

Tunc beatus

ita se haberet.

sibi

fa-

Et primo excusavit sc de blasphemia

est coUativiis gloriac, in

cabo euni

legem

Iiujus sccuiidac piig-

Ubi Deuiu tripliciter commendavit

gloriac fuisse.

in

videbant facicin ejus tamquam

quae

quatuor,

illis

pcr ordinem excusavit.

,

Et intuentes eum

de his omnibus confutantur.

si

,

Alo^scm

in

Deindc ponitur

falsi testcs

enim princeps sacerdotum

cum dc quatuor

testcs ,

Ecce praelium.

in coiisilio,

Ecce auxilium.

ciem angeli.

falsi

Dcum

de blasphemia in

scilicet

,

callidc coiivertunl,

Submiserunt enim duos

falsis tcstibus superarent.

,

qui

,

quod per hunc moduin pugnandi euin

Videnles igitur,

cum

Ecco

') spirilum

et

eo

et

polerant re-

et noii

postremo ponit adjutorium

,

possent supcrare,

noii

ut scilicet

Alcxandrinorum

Deinde subjuiigit triumphum

priinum praelium.

li-

qui primo iidei resti-

,

et

a Cilicia et Asia disputantes ciun Stephano.

sisterc sapientiae

loquebatur.

lilii

qui de servitule manumissi sunt ct liber-

,

dc stirpe servili fuerunt

sic

eniin

diclorum, vel libcr-

sic

Libertiui enim dicuiitur

tinoruiu, id est tiliorum libertorum.

bertorum

Surrexeruiit

viiicereut.

a regione

lii)ertiiiorum

51

piaelium euiu eo

sibi iiividentes priiDuin

popiilo piaetlicaret, Jiidaei iuieruiit,

Sfephario.

saiicto

ii>ii-if'li.n\t

ad

vp|-liiiiii

4*

ri

faiiii

regens

Dt

Cap. NHl.

5:^

liuiitci loditus

erat

i\\u\c

latioiie (laiilis

ipsam

,

Mo.ysos talis ct tantus

cx rationc

,

ex ratione

et

,

lommcnilaiido

tripliciter

Dcus

fuit

(jui

,

oxcusat sc de tertia blaspliemia,

P((stmo(lum

liiit.

legcm

iu

Stephaiio.

saiitto

linis

qui fuit

,

quia dat vitam.

,

cocpit se purgarc de quarta blasphemia, quae crat

modo

scilicct

,

quod

Dco pracceptum

a

fiiif

sum a Moyse consummatum pliun

dixit

autciu

phanus crimine

valcrent

tcrtium

,

successissc.

quod ncc

,

modum

dit

cjus

,

sancto

cordis

dcrunt eos

rilui

saiicto

Tcrtius est: aiulicris

Secundus

facta

erat

cst

hoc

Immo

Ubi

prophctas

:

,

et vos. et occi

sicut dicit

quod

pcrsecuti

spisuiit.

Scilicct quia frons

audicntes haec dissccabantur

Postmodum ergo

cor-

quod Jcsum stantcm a dextris Dei

vidcrc pcrhibuit, quasi paratum se adjuvarc et advcrsarios coii-

deninarc. in

sciiicct,

a

Primo

iicsciebant erubcscerc ncc sic

et

iis

a conccpta maiilia destitcrunt.

rexit eos limorc per

ila

,

Primus csl,

cresccnte malitia cos occideruiit.

mcrctricis

fraterna

auribus vos sein

justi.

poiiit.

cordibus suis et stridcbant dcntibus in euni.

sc

et

ct patrcs vcstri

de adveiitu

gradus malitiae coruin rcstiterunt.

vi-

cst corrigcrc et

patres veslri non suiit pcrsccuti?

qui pronuntiabant

,

tres

cordibus

sicul

rcstitistis,

')

iit

timore ct amorc.

,

ut

iiieimt,

Quod

sanctorum nccem impropcrando.

ct

et in circumcisis

Qucm cnim prophctanim Glossa,

pudorc

scilicct

,

diiritiam

Dura, inquit, ccrvicc pcr spiritui

modls cos coiiatus

Iribus

,

tanta nialitia cohibcrc

pudorc

pugnam

eum supcrarcnt.

voiens pracccptum domiiiicum dc

bcatus Stcphanus, scrvarc

modo cum snpcrare

assunuint et tcrtiam

scilicet salteni tormciitis et suppliciis

corrcctionc

3. Vi-

purgavit.

sccuiido

in isto

ergo beatus Ste-

Sic

sibi objccto rationabiliter se

dcntes igilur Judaci

Tcm-

contcntivum

ct arce tcstimoiiii

tabcruaculo

commen-

visione oslen-

fieri in

,

Posttaber-

iii

iiaculum cl in tcmpium, ipsum tabcrnacuium quadruplicitcr

dando

ex

Bcilicet

,

ininislraiitis

coeium

iiliiim

Cuin cniin cssct Stcphanus plcnus spiritu sanclo intucns vidit

gloriam Dei et

doinini stantem

a dcxtris

dorc et timore corrcxerit cos dctcriorcs

quam

,

prius fuerunt.

tinuerunt aures suas.

(ilossa:

ait

ecce

:

virtutis

vidco

Dci.

coelos

apcrtos cl

Licet igitur jain pu

non tamcn adhuc dcslitcrunt,

scd

Exclamantcs cnim vocc magiia connc

biasphcmantcm audirent.

El

iinpctum fcccrunt unanimitcr in cuin ct projicicntcs eiun extra civi-

latcm lapidivbant.

I)

Iii

hoc

Ed. Vr. o/Tert sm^prii.i,

sccunduiu

lcgcm se

agcrc arbitraiitcs

Dc

Cap. Vlli. cxtra

blasphoraiim

qiiod

oii

castra maiulavcrat laiiidari.

eum primum lapidem

qui in

faisi tcstes,

sancto Stephano, Et

iiii

duo

seciuulum

iniltere dci)ebant,

legem diccntem: primamanus testium lapidabit ctc, tum deposucrnnt vestimenta sua

dum

nc

,

tactu coinquinarcntur vel ut ad lapidan

iJlius

cxpeditiorcs reddcrentur

secus pedcs adolesccntis

,

batur Saulus ct postca vocatus cst

vcstimenta custodirct, roddcret (lorc

quasi

,

lapidandum eos cxpediliorcs

Cum autcm

lapidavit.

nec timore a tanta possct nequitia rctralicre

adhibuit, iuit,

qiiod ad

co

et

manu omnium

quem

ostendit

iis

quoniam pro se

,

et

pro ipsis autcm oravit

tem

clamavit voce

quia

pcccatum et diccn-

magna

dicens

orando pro se

pro se genua

ipsis faciebat,

Pro

cupcret exaudiri. quia

flexit,

Positis illis

autcm genibus iioc

pef catum,

Et vidc amorcm mirabilem

quam pro

quasi plus orationem,

ipsis

quia

,

quam

flcxit,

quam

illam,

autcm potius quani

ut dicit Glossa ibidcm

,

,

quornm major

remedium postulabat.

majus supplicandi

iniquitas

hoc

orando pro suis lapidatoribus gcnua

stetit,

pro se cfTundcbat,

iis

doinine nc statuas

:

nesciunt quod faciunt.

')

Pro

noxa

ct sic ipsi rei in

ne

,

Domine Jesu accipe spiritum meum.

:

amor

Lapidabant, inquit, Stephanum invocaiitcm

majori tencrentur, jmputarctur.

modum

cvimius

pro ipsis oravit?

quidem oravit, ne sua passio prolongaretur

sc

cos nec pu-

tcrtium

,

An non

cos amorc cocrccrct.

«t saltcni

qui voca

,

Qui dum lapidantium

Paulus.

hoc ctiam

In

martir Christum imitatus est, qui in passione sua pro se oravit di-

crucifixoribus dicens

obdormivit

non in

,

commendo

pater in manus tuas

ccns:

in

:

patcr ignosce

domino.

Glossa:

intraiite.

in

omnibus

consiliis

et fecerunt

pulchre dictum est,

in

obdormiit, ct ct

proximo mense Augusti,

Judacorum planctum

pcrsccutio christianorum

occiso bcato Stephano

coeperunt,

in

obdormivit

tertia die

persi, juxta

,

sepelierunt

,

magnum super

in

qui crant in JJicrusalcm

nno dc principibus

,

eum

,

,

quia

alios graviter pcrscqui

qui

pcr totain Judacorum provinciam sunt dis-

,

quod dominus pracceperat

Ed. Pr, omiltlt verbn

agro

eura et facta

tantum quod oinnes christiani praeter aposlolos,

erant cacteris fortiorcs

1)

pro suis

Sanctus vero Gamalicl et Nicodcmus, qui crant pro chri-

ipsius Gamaiiclis

magna

et

Facta est autcin lapidatio Stcphani eodcm

rcsurrectionis

anno, quo dominus asccndit,

est

meum,

Et cum hoc dixisset,

etc.

mortuus est, quia obtulit sacriiicium dilcclionis

spe

stianis

spiritum

illis

:

q

>i i •(

—

iis

fnciutit.

:

si

vos persecuti fucrint

54 in

uiia tivilate,

egregius

De

VIII.

Ca|>.

— —

ia aliam.

fiigitH

Stephanuin

beatuin

sancto Stepliaao. Refcrt Aiigiistiims doctor

-t.

innumeris miraculis claruissc

ct

mor-

tuos sex suis meritis excitasse, multos a variis languoribus curasse.

Praeter hacc autem alia refert miracula

danda.

Ait enira

bantiir

inde

et

quod

,

super

ablati

digne memoriae coininen-

,

super altare heati Stephani pone-

flores

ponebantur

infiiinos

panni ctiam

,

de ejus alfari sumti et super aegros impositi multis cxstiterunt iniirmanlibus

Dei

mcdelam

in

flores

,

nain

,

impositi sunt et

illa contiiiuo

dem Hbro

,

tialis

quod

,

ait in

XXII de

libro

lumcn

civitate

Rcfcrt quoque in eo-

reccpit.

cuin quidain vir primarius civitatis

nequaquam

esset ct

infidelis

,

sicut

de altari assumti cujusdain mulieris caecae oculis

ipsi

converti vellet

,

nomine Mar-

cum tamen

,

plu-

rimuin aegrotaret, gcner suus valde hdelis ad ccclesiam sancti Ste-

phani venit ct

de ipsis floribus,

et

qui supcr altaii

erant

ad caput sui soceri flores ipsos latentcr posuit.

cum

doiiniisset

ilie

ipsum

venit et vixit

nieuin

—— lur

ct

(uim

cum

,

,

crcdcrc diccret

ct

iiiuila

ut

lioc sibi

propcravit

cxoravit.

et

ad epis-

Hic quamdiu

Chrisle accipe spiri-

refert miraculum,

,

iiifirinitatc

iliiiis

libcrationis vesti-

annulum quendam

qiii

cum chorda ad

Tuiic subito

saliite

sua

iiuda

bcncliciuin reciperet saiii-

ad ecclesiain pro-

valcrc conspicerct,

pro

quod qiiaedam

gravissima torquere-

senlirct

ut ipso aiinulo

ex virtutc nil

ut

,

sacerdos ad euin

,

baptisavit.

qucmdain Judaeum consuiuit,

Sed dum

num

eodcm

ei tribuit

accipiens

beati Stephaiii ultiiua verba ncscirel.

hic

adhibcns reincdia nullum

quodam lapidc

tomartiiis

,

orationc habiiit:

Pctronia, cuin diu

corporis cingcrctur, talis.

iii

siniilitcr in

iiouiiiic

taiul.cm

.

lamcn

cuni

3. Aliud

matrona,

giiim

Cuni aiitciu cpiscopus abcsset

hoc verbum seinpcr

,

luni

protinus ante diluculum clamavit

,

copuin mitlcrctur.

,

Super quos

bcatum Stepha-

instaiitius

insoluta chorda

cl illacso aiinulo

rc-

raanente aniiulus in tcnain prosiliit ct contiiiuo pcrfecte sanatam sc _scnsit. fcrt

— —

O. Aliud

Apud

miraculum

nobilis

matrona

vicc duin

calur, liir,

ct

in

iiamque

(uicsarcam

ininiis

ct

nam deccm

trcs feminac

malcr ab

iis

filios

,

sed nobili val-

habuissc dicitur, quoruni

fuissc pcrhibciitur.

olTenditur,

inirabile re-

Capadociac quacdam

eral, viri quidein destituta solatio

lata multitudinc filiorum,

septcm niarcs

eodcm nou

siiuilitcr

Qiiadam igitur

malcdictioncm suam

filiis

imprc-

subito autcin malcdictioncm niatris diviiia vindicta subscqui

omiics pociia simili ct horribili fcriuntur.

Nam

omiics tic-

Vlll.

(Jajj.

saucto Stepliauo.

l)e

membroriim omnium honibililer

iiioie

perciissi

siiiil

hh

.

(luapiopler

.

iiimium dolentes et eorum civium oculos non fereiites per totuni or

bem vagari

coeperuiit et

quocumque ibant

Ex

autcm duo, frater

aspectum.

baiit

his

ladia.Hypponcm vencruiil

et ipsi

in se coiiverte-

Paulus

et soror,

et Pal-

Auguslino ibidem episcopo,

quae

Ciim ergo jam quiudecira diebus

narravcrunt,

sibi contigerant,

omiiium

,

aiite

Pascha ecclesiam bcati Stcphani frequentaiites sanitatem ab ipso

cum frequens po-

multis precibus postulassent, iu ipso die Pascliae

unus ex

pulus praescns esset, vit

ante

et

sanus

cam

altare

orationc, et

raulta

cum adstantes

rei

Paulus repente cancelluin introi-

iis

et

fidc

ipsc

,

ad populum loqucrelur

fflcrabris

treniens

assisteret

,

subito surrexit autein ad

ad populum protulit

euni

quenti dic libelluni de iiarratione ejns sic

se prostravit in ,

Cum

a tremorc corporis deinceps alicnus.

,

gustinum fuisset adductus

autem

revcrcntia

exitum exspectarent

iis

recitandum promisit, Cuin

soror

et

surgens

Au-

ct se-

ibidem

illius

e

illa

omnibus

mcdio beati Stepliani

concellos intravit et statim velut obdormiens subito sana siirrcxit.

Ipsa similiter et beato

in

producilur et dc utriusque

mediuiu

quasdam

a Hicronymo ad Aiigustinura rediens

Notandum autcm

t.

,

reliquias sancti Ste-

quod bcatus Stephanus hoc

jus autein iuventio hac dic dicitur exstilisse

hoc dixisse

dicetur,

cum de

sufficiat,

quod

Christus

enira sibi

spouso

et capili

lectus

mcus caudidus,

Ad

invcntione agctur.

omnes

praesens autem

adjungantur.

,

iu

et

rubicundus, elcctus ex

quantuin ad Stephanum protoinartirem

,

tum ad turbam innocentium virginalem.

omnium martirum

siinul

adunarct,

luil.

Est enim

duni voluntate

quorura lri|)Icx

e)

noii

est,

Natus

hunc mundum tres

dc quibus comilibus dicitur in Canticis: diluillibus.

quo ad Johaunem evangelistain pretiosuni confessorcin

ecclesia

Prima

sic voluit ordinarc.

sui comitcs

sponsus sponsae ecclesiac

,

coraites adjunxit,

Cu-

scd quare festa mu-

,

duplici de causa ecclesia haec triafesta,

quae sequuntur nativitatein domini, ut Christo

—

die passus

non est, sed ea die, ut dicitur, qua ejus invenlio celebratur.

tata suiit,

Deo

miracula facta sunt.

et plura

ad qnas praedicta

pliani detulit,

sanitale

Orosius uamque

Stephauo iramciisae gratiae refcruntur.

gciiera

quidein

,

Caudidus, rubicundus

electus ex raillibus

Secunda

secundum gradus inartiiii

Christi

martirium, unuui voluntalc opcrc. tertium opcrc scd

quaii-

,

ratio est,

pt

iioii

ut sic

dignitatis

iii

ualivitas

causa

opcrc

sccun-

,

voiuiilalc.

Pri-

58

Cai).

nmin

iii

De

IX.

sancto Johaiiue apostolo et evangelista.

bealo Slepliano

scciuulum

,

boato Johannc

in

tcrlium in

,

innoccntibus.

CAP. IX.

l>e ^ancto Joliaiine apoi^tolo el evaiig-elista. juiiannes in((;r|nctalui Dei gratia

quac fuenint

Jiguntur IV privilegia,

praccipua Christi

cst

eum

lis

in

Per

cst.

\el

,

intcl-

lioc

Priiuuni

beato Joliannc.

Christus enim prae caeteris aposto-

dilectio.

gratia

quac

Sed

,

et alia

in

consistit in

Quantuin ad

bencriciorum exhibitione.

.quantum ad secundum

Johanucm

Pctruin.

quantum ad tertium plus

Sccundum

quia virgo a domiuo est eledus

est gratia.

In ipso cuLm fuit gratia pudicitiae virgiualis,

de uuptiis volens uubcrc a domino vocatus

et

plus

,

est caruis

iude dicitur, in quo

incorruptio,

uudc

ct

Tcrtium est sc-

fuil.

Et iude dicitur, cui donatum

crctorum revelatio.

Et

ramiharita

primuin utruraque aequahtcr dilexit, ,

phis

Etiaiu

est dilectio animi ct signi.

Una quae

est signi, duplex est.

ostensione

domino gratiosus.

quia

.

Petro ipsuin dilexissc videtur.

tis

(|uo esl gralia

vel in

dilexit et inajora dilectionis et famiiiaritatis signa ostendit.

Et inde dicitur Dei

illa,

,

a Deo iacla

vel cui donatio

est,

(lonatuin

rui

Eidcm

est.

euini

douatuiu esl, inulta secrcta et profunda uosse, sicut diviuitatc vcrbi ct

Quartum

consuinmatiouc sacculi.

ct iude dictuin

est, cui

donatio facta

doinino lunc eideni facta cs(

donata

est.

(|uando

,

rccommcndalio,

Maxiina euim donalio a

inatcr

Dei

in ejus

custodia

Ejus vitam Milctus Laodiccac cpiscopus scripsit, qiiaiu

csf.

Ysidorus

cst luatris Dci

in

libro

dc

ortu ct vita vcl obitu sanclorum patrum ab

breviavit. 1.

clcctus iibi

Johanncs apostolus post

ccclcsias

iiitclligcns

Pcnthecostcn luultas

fundavit.

fainam acccrsidim

tam latinam

niitti

cvangclista

ct

jiissit.

illc

Doinitianus

ciiiii

iii

autciii

ruptionc carnis (sxstilcrat alicnus iiec

sir

dilcctiis

divisis apostolis in

a pracdicalioiic dcsistcrct

doliiiin

igitur

csl profcctus,

impcralor

lyus

lcrvcntis olci antc por

indc cviit illacsus V' idciis

,

a doiniiio ct virgo

Asiam

.

cuin in Pathinos

a

sicut

igitur impcrator iiisiilain

.

(

or

quod iti

cx

:

De

Cap, IX.

sancto Jolianne apostolo

ubi solus degcus apocalipsini scripsit, Eodeiii aniio

siliuni relegavil,

propler sui

iiuperator

niuiiain

crudelitalem

quidquid fecerat, revocalur sicquc factuin qui

cum

injuria in insulam deportatus

occurrcntc

rcdirct,

ejns dilectrix

Cum autem

Parcntes igitur

sanctc Johannes

bencdictus

:

ingrederetnr urbein

viduac

ejus

,

qui

,

Drusiana

,

mortua

,

orphani dixcrunt

et

ecce Drusiaaam cifcrimus

,

dicens

Ecce tu venisti

o

:

quac

videam apostolum Dei

si

ci

semper ino-

tuis

tet te

Drusiana,

,

fectiouem.

domum

Ciiristus susci-

tuain et

para mihi rc-

surrexit et cocpit irc sollicita de jussionc

illa

videretur,

ita ut sibi

apostoli,

jussit feretrum de-

dominus meus Jesus

:

surge et vade in

Statiin

antequam moriar.

,

Tunc

videre non potuit.

ct te

poni et corpiis rcsolvi dicens

quod non dc inoitc, sed dc somno

S.

Altera autcm

die Cralon philosophus in

populum convocavit,

ut ostcnderet,

quomodo

cxcitasset eam.

lemncndus

vocansquc ad sc

contemtum

triplici

laudatur,

scd

contcmlu

vitiiim

dicitur,

vanus

ct ideo

et vult,

sicut

quia ex

tertio quia

contcmlus

vade

,

vcndc omnia

et

Cui Craton dixit:

si

quae habes

,

verc Dcus magister

tiuis

harum gcmmarum pretium pauperibus erogetur,

ut

rcintegrcntur feci

famam.

nuin

suam

,

tali

mcdicina vana

qui sua pauperibus elargitur, sicut dominus juveni

perfectus csse

vis

si

da pauperibus.

hominum

quia orc

sccundo

est,

ex qua morbus nequaquam curatur;

merilorius est, :

non curatur

Prinio

condcmnatur;

.illuc

hujusmodi mundi

philosophum

ratione coudemnavit.

divino judicio

easiucon-

Contigit igitur apostolum

confringi jusscrat.

facerc

transituin

mundus con-

hic

fratres prctiosissi-

distracto toto patrimonio craerc fccerat, et

omnium

Si^ectu

Duos enim ditissimos juvcnes

essct.

mas gcminas

dixit

honore Epliesuin

cnin

obsecundans nos omnes alcbat tuumque piurimum desiderabat

adventuin

foro

Johannes,

quac suuin plurimnm dcsiderabat advcntuin

,

efferebatur.

nitis

ut sanctus

fiierat,

scnatu,

et a

occiilitur

est,

univcrsa turba et dicente

ei

nomine domini.

vcnit in

57

evaugelista.

et

ut ad ejus facias gloriam

,

stalimquc

philosophus

vcndcntes

prctium

oravit et

,

illi

duo juvenes crediderunt

exemplo

erogatis apostoliim sunt scculi.

Quod

in

ma-

— —

venditis

3.

omnibus

ct

gemmas

Duo insuper ct

paiiperibns

Quadani autcm dic videntes servos

suos pretiosis indumentis fulgentes conlristari cocpcrunt.

fac ut

ct factae sunt integrae sicut prius,

paupcribus erogarunt.

Juvencs honorati horum

et

est

quod cgo ad hominum

Tunc bcatus Johannes gcmmarum fragmcnta recolligens

,

,

in

uno vcro pallio se egentcs.

cuin sanctus

Johanncs advertissct.

co

58

Dc

IX.

(Jap.

isancto Joliaaae aiiostolo

qiiod facie tristes essent

eos

et

fecit

auruin

ia

evaiigelista.

et

virgas et lapides a iitlore

,

gemmas

et

deterii

iiiaris

Qui jussu apostoli

convorlit.

universos auritices et gemmarios per soptcm dios (luaerontcs revorsi

quod

sunt dicentes, sas

gcmmas

volns torras

nunquam lam purum aurum

illi

se vidisse

qnas vcndidistis,

,

dixitque

sunt,

testati

et tain prolioet redimilc

ite

iis:

qura caelormn praemia perdidistis,

estote floridi, ut marcescatis, estote divitcs teinporaliter, ut in per-

Tunc aposlolus contra

petmira mendicelis.

disputare

ostendeus,

,

quod VI

Primuin cst scriptuin

rato divitiaruin appetitu rctrahore.

homo

,

quoin Dcus elcgit.

unde re-

Sccunduin est iiatura

communia

ct

sol,

liina,

quia

communiter sua beneticia largiuntur:

quod sorvus

eriicitur

Ter-

sydera, pluvia, aor omnibus sunt

Quartum

mines omnia communia csso dobercnt. ,

de

et ,

sine divitiis nascitur ct nudus et sino divitiis morilur.

tinm est creatura, quia

cnim

,

qucin Deus reprobavit,

citavit hystoriam de divito cpidonc,

Lazaro paupere

divitias diutius coepit

quac debent nos ab immodo-

suiit,

nuiumi

fortuna.

nummi

dyaboli:

ct

sic et inter

ost

,

ho-

Dixit

quia non

possidet divitias, sed ipse a divitiis possidetur; dyaboli, quia juxta evangoliuin amator pccuniac

acquirendo dit,

quod

Maminonao.

ost

,

custodiendo tiinorcm.

scilicet

,

quod

futuro,

in

Quintiiin osl

tionc aeterna

mali

quao

,

praescnti

damnatio

cst acterna ,

iii

scilicet duplicis

boni

ost in acquisitione du-

quod

,

est elatio

et altcrius

,

,

quod

,

pracsenti

in

,

et inali in

cst in pordi-

quod

,

boni ia futuro, quod cst actorna gloria.

-4.

est gratia,

Cuiu igitur

sanctus Johannes contra divitias taliter disputarct, ccce juvenis

dam

luortuus ctrcrcbatiir

acccpcrat.

,

Vcniens igitur mater, vidua

et oranto

,

ia

noininc Dci suscitaret.

qui cuiu Hcbant,

ct cactcri,

quod hunc qnoquc

,

Flenle

,

sicut

,

apostolo diulius

igitiir

continiio rcsurroxit praoccpilquo ci

qiii-

quod uxorcin

qui triginta dios Iiabebat,

ad pcdes apostoli prociderunt rogantes Drusiaiiain

in

Scxtuin est jactura ct osten-

divitiac snnt causa jacturac

plicis inali

et

sorvus

quia habent curam ct sollicitudinem diurnam et nocturnam

cura,

ut

illis

duobus

dis-

cipulis enarrarct, quantara incurrissent pocnain ct quantam gloriam

pordidissent.

Qui niulta do gloria paradisi

(|uas vidcrat, cnarravit dicens: tes ct

palatia bilis

o miscri

daemones gralulantes. dixitque ,

,

iis,

vidi

et

(|uod perdidissent acterna

(|uae sunt gcinmis coruscantiiais fabricata

coatontiva. c(»pio.sis cpuliH rclVrla

,

de poenls inferni,

angelos vestros ncn-

,

claritatis

dcliciis plcna

.

mira

gaudiis glo

;

De

Cap. IX.

59

sancto Johanne apostolo et evangelista.

De inferno autem octo poenas

riosa permansiua.

dixit

quae

,

liits

vcrsibus continenlur

Vermes

et ignis

et tenebrae, flagellum, frigus

Daemonis aspectus, scelerum confusio. luctus.

Tunc

qui fuerat suscitatus

ille,

et

,

illi

Quibus apostolus

tur.

quos orate,

iit

csset, ait iis

Quod cum

des, dcferatis.

turam reversi essent

diebus poeiiitentiam agite,

undc

ite ct

:

Cum autem

jdolorum seditioncm

cultores

virgas et lapi-

tulistis

quam habuerant,

,

beatus Johannes per totam Asiam

Johannem ad templum Djanae trahebant cium

populo concitanles

in

cogentes

')

eum

sacrili-

Johannes hanc disjunctiouem proposuit, ut aut

ofFerre, quibus

ad invocationem Dyanae ccdesiam Christi evertcrent

ipsi

intcr

fecissent et virgae ct lapides in sui na-

omnium virtutum gratiam

,

5.

reccperunt. ,

XXX

:

ad pedes apo-

discipuli

virgae et lapides ad naturam pristinam revertantur.

Quod cum factum

praedicasset

ait

duo

ut misericordiam consequeren-

stolorum se prosternentes rogabant,

et

ydolis sacrificaret, aut ipse ad invocatiouem Christi teniplum

everteret et ipsi in Christum

credcrcnt.

ipsc

Dyauae

Huic ergo seutentiae cum

populi consensisset exeuntibus cunclis de templo oravit

major pars

apostolus ct funditus templum corruit ct Dyanae imago pciiitus com-

Aristodemus autem pontifex jdolorum

mimita^est.

tionem

maximam

lium pararetur.

Cui

ille: si

apparebit.

ut

credam

quod

:

coram

')

,

ut

sic

piens

iis

et

signo crucis

mortuos suscitaverit tunicam suam

1)

F.d. Priiic.

vocem

i

volo ut ante

ille:

s.

,

mox

qui

Pergens

Deum omnes

i

bibit et

illc

:

cur

niihi

on em D y :

i)

Ed.

aiia e Pr.

tuiiicam

cogejiles ecclesia iii.

male

legit

:

scd

et

niiiii

Ari-

veneno

tuam

dedisti ?

pI deiiide quoijiie

Recenliores i n -ninpiins partipi

2) \it

si

Tuuc apostolus

absque dubio vere credam. Cui

acci-

nullam

laudare coeperunt. ,

petiil

dedit,

Tunc apostolus calicem

1472. iiiale oiiuttit veibii t

venenum

ut

adhuc mihi inest dubietas

tribuit.

iivo ca

liilerit pr.iefenint.

ca

dominus tuus

Et

muniens totum veneiium

se

stodemus autem dixit:

1

venenum biberc

amplius pertimescas,

omnibus venenum dedlt,

laesionem incurrit, quapropter

e

tibi

verus Deus

Cui apostolus: fac ut locutus cs.

biberunt et spiritnm exhalaverunt.

j»ost

,

ad prae-

faciam ut placeris.

,

tuum, dabo

populo sedi-

aliaui

Aristodemus ad procousulcm duos viros decapitandos

igitur

ei

tibi vis

videro

'^)

in

una pars contra

Deum

in

laesionem

in tc

alios morientes videas

et

ita ut

Cui apostolus

vis,

nullam

et si

concitavit,

:

:

Cap

fiO

De

IX.

sancto Jolianne apostolo et evangelista.

apostoliis: ut sic confusns a tua infidelitate diseedas.

Ciii

me

nuuiquid tHiiita tua

credere

eam supcr corpora defuiictorum ad

Tunc apostolus

eurrexerunt.

diceiis

apostolus

:

cum omni parentela sua

pontilicein

nomine

Christi

fecisset

eum

aliquod

Post

Q. Refert

cte

in

,

Cumquc

requisivit.

quorum

mortuus est

princeps

ipse

ci

episcopura

venit

et

de pecunia intelligeret et

ille

apostolus

juvencin illum a le

:

tam studiose recoramendavi.

tibi

anima

ilaque ad

Apostolus

cx hoc vehcineuter stuperct, dixit

quem

el forteni

dercliquit episcopuin ct factus

teiupus juvenis

autein

suum depositum

rcpeto,

bcatiis

cuidaui episcopo siib depositi norainc coinmcndavit.

latronum.

princeps

cst

honorem

qui in

.

quodam tempore apostolus quemdam juvenem pulchrum convertit et

raisit

illico

,

IV libro ecclesiaslicac hystoriae invenitur, quod

sicut in

,

mitte

proconsulem credentcs

et

baj)tisavit

beati -Johannis ccclesiam constnixerunt.

(Jlemens

ille

ct

me

Cliristi

Quod cum

nomine exsurgatis.

vos, ut iu Christi

Cui

Et apostoliis: vade

faciet.

Cui

pater san-

illc:

et in tali inonte cuin latronibus degit,

Quibus

est.

vestcm suam

auditis

scidit ct

caput suum pugnis feriens: bonum, inquit, te custodcm fratris ani-

mae

Confestim igitur sibi cquum parari jussit

dereliqui.

Uuem cum

inontem intrepidus cucurrit.

pudore nimio statim cquuin ascendit

autem

ius

oblitus

aetatis

clamitat fugientis ')

luus.

pro

Revertere,

lili

hli

quia pro

,

moriar

tc libenter

et

Jejunante igilur

Legitur quoque

in

episcopum ordinavit.

eadem hystoria

Ephesum balnea lavandi

rinthiiin hacrcticuin vidissct,

inimicus.

1)

r
—

.SirnililPr

\il

8.

Cum

"2")

in

(|uod cura

introisset

Vnrlm

Krxo ioro :

\i

I

—

:

ct

Johan-

ibidem Cc

fugiamus hinc,

quibus lavatur (icrinthus vcrita-

avis quacdain

siiinn png. 14.

tajnen lcct. vnl;;.

gratia

—

ecclcsiastica ct habctur

protiuus cxiliit diccns

nc baliica supcr nos corruaut, tis

orantc pro eo apostolo

ct

in

glossa super sccundam canonicam Johannis,

ncs apud

Qui au-

luisit.

Apostolus autcm ad

flevit.

vcniam impctravit ipsumquc postmodum 'S.

post terguni

et

niannm taniquam per poenitentiaiu jaiu pur-

gatain osculari cocpit.

in

prae

Christo rationem reddam

te

dieus compunctus rediit et ainarissime

pcdes ejus procidil

illuiu

fugis patrem et incr-

revertere, quia dorainus ine

,

,

pro nobis Christus cst mor-

sicut

,

equuin

dilectissinic

''1'

ad

Aposto-

et velocius aufiigit.

urget calcaribus '1"''-^

Ne timeas

inem scnem? el ccrtc

"^

el

juvenis inspexisset

ro

quae perdix

.

.1

;

1

1

.t

d t

(( \i

i

i

o iwi

dicitur

pssc

-)-

"*

pwi.ins

d

iiosiliiiii

111

oiMiltniit ,inti(niiori>s.

Dc

Cap. IX. Cassianus

ait

oblata

(lam

lihro

iii

fuisset

quidani

trectaret,

Cui

Et

illc:

quia,

Nam

Scd

Cui Johaniies:

sc

ut tcstatur

,

mam nus

avibus cclsius volat

Hieronjmus

ad ccclesiam dcfcrrctur

,

qui

cum co erunt

,

iicc

vix

et

,

sistens operi

\crba

plura

hlioli

humanus

ct

igitur Jolian-

ipsam suain

diccre

admirantes

,

,

solum hoc

ventorum

llaec Helinandus.

septimo, apparuit

miiiica die

ibi aut

ad

dicc-

Qui rc-

fiat,

suflicit.

illo

It.

domini ei

,

Cum

dominus cum

ad mc venies. iii

Haiic

igitur essct nonaginta octo anno-

s(!cundum Ysidorum

quia tenipus cst,

convcnit

ut nullas hiiic in-

imbrium injurias pateretur.

ccclesia,

,

sexagcsimo

aniio

discipulis suisdiccns: vciii dilecte

ut in nicnsa

Surgeiis autcra Johanncs cocpit

a primo pullorum

,

ut orarcnt

loco secrctissi-

liodic rcverentiani elcmciita scrvare dicuntur.

——

ruin et a passione

,

ma-

Tandijm

quod sempcr cadcm

ct si

ulti-

possct,

diligitc altcrutrum.

Fertur autem ipsum pro

que cidein loco usque

piiliis

sic

inter discipulorum

ino, in quo divina scripturus sccesserat, orassc

ine

suo

rctrahit, crcbra innova-

evangclium scribcre dcberet, prius indixit jcjunium,

mi ad

in

Rcfcrl quoque llelinandus, quod cuni Johannes evangc-

sc digna scripturum.

cpuleris.

humana

ct

dixerunt ei: magister, quare seinpcr eadem loqueris?

lO.

dis-

solcm clarius conspi-

O. Beatus

spondit: quia pracccptuni domini est

lisla

et

cuin ipsc usquc ad

,

scncctutcm Ephesi moraretur

fratrcs

sic

sempcr

si

iina dcscendit:

modicum a contcmplationc

quamlibct pausam hoc diccbat:

ret,

arcum

ad jacicnda

suac intcrdum condesccnderc rccusarct.

tamcn naturae ncccssitatc ad

cum

cocpit arcum

fili,

Kt apostolus ad hoc:

tione ardentius ad coclestia tendit. iies

quare,

ad contcmplationcm minus valida hcret,

ct aquila cunctis

aiiifflus,

liidit.

ad se

ciim nil ei apostolus dicc-

diutius tcnsus teneretur,

si

rigore pcrsistcns fragilitati

cit ct

eon

Cui cum se arcum te-

Tunc juvcnis

qualiter?

:

jacula infirmior redderotur. fragilitas

qiio-

recognoscens juvenem

inquisivit.

inanu tenere.

iii

juvcnis arcum distendit.

ret,

u et

sencx cum avicula sicut jnier

spiritum

tenercl,

apostolus

tcndcre ct tcnsum

tendisti?

demiikendo tangeret

quid indc facis ? Et juvenis: aves indc ac bestias

ait:

sagiltainus.

beato Johaniii

viva

,

(|iiasi

61

e\angelista,

et

hoc videns ad coacvos suos ridendo

ille

per

manu

vocavit et quid in

«cre diceret,

eam

adolesccns

beatus Johanncs

()uod

tollationiiiii

el ilie

quomodo

vidcte,

dixit;

baacto Johamie ajjostolo

mea cum

irc.

tuis

fratribus

Cui dominus:

do-

Veniente igitur dominica univcrsus po-

quae fuerat ipsius nomine fabricata.

cantu praedicavit iisdem, hortans eos

,

nt iu

Qui

hde

De

Cap. X.

62 csscnl stabilcs ct

veam")

maiulatis Dei fervciites cssciit.

iii

qiiadratain juxta altare fccit

ad convivium tuum, dominc Jesu

agens

tias

mc ad

quia dignatus es

,

quod ex toto corde mco desidcravi tanta

lux

super eum

emicuit

Cliriste

usquc hodic gcncratur,

ita ut

scicns, finiisset,

13. Sanctus Eadmundus rex Aiigliae

dam

consucvit.

petenti in noininc sancti

nulli,

aliquid denegabat, undc contigit,

,

potuit. in loco

foveae instar minutac

licri

quod

qiii-

peregrinus absentc camerario in nominc sancti Johannis evan-

gelistac importunc a rege elceinosinam postularct.

sum animlum,

cum

iiil

aliud in

plures dies quidam miles tutus ab recepit:

mandat.

ma

quod

invciiitur,

fundo

iii

dixit:

,

quod nullus eum respicerc

,

lo-

Cumque orationem

arenac scaturire vidcatur sicut in fontibus

Joliannis cvangclistac

iiot

eccc vcnio gra-

,

luas epulas iuvitarc

te.

Reccdcnte aulcm luminc manna fovca plcna illo

Post

cl terrain extra ccclesiam

iicii

fovcam cxpansis ad Deuin manibus

jactari dcsccndensqiie in invitatus

innoceutihus.

Angliac

littoreaque saxa

,

iii

in

aurum

geinmas mutavit

fragmiiia in propriam rcformavit naturam tavit, et

rcfor-

in

.13. Ysidorus dc ortu ct vita vcl mutavit Johannes

sanctorum priorum:

froiuUum virgas

hniic dedisti, tibi

quod beatns Johannes cidcni

liquido patuit,

apparuit percgrini.

obitu

Scd post

transmarinis partibus consti-

amorc annulum

cui ct pro cujus

Undc

in

dcdil.

percgriuo annulum rcgi rcfcrcndiim in liacc vcrba

eodeni illc,

Cui rcx prctio-

promtu habcrct,

,

silvestrcs

gemmarum

pracccplo viduam susci-

,

rcdivivum juvenis corpus remcante aniina reparavit, bibcns

letiferum haustuin cvasit pcriculuin ct eodein proslratos in vitac re

paravit slatum.

Hacc Ysidorus.

CAP. X.

De

iiiiioccntibii^.

Innoceiitcs dicli suiit triplici ratione lioiic

siint

pocuac

ct rationc

1)

quod

iiinoccntes ex eo,

tcm habucrunt.

Ed. rrinc.

scilicel ratioiie

,

vitain iniioccntcin

Nulli cnim unquani nocucrunt

in.Tlo

loco

:

q

ii

.'i

<)

i

.t

l

a

iii

Ipg''

c

u

j

ii

id cst,

,

.

3

vitae

Rationc vitae

innoccntiac assccutac.

iicc

d

p

noii

Dco pcr

x 1 rn

iii,

,

ra-

dicti

noccninolic-

:

De

Cap. X.

Et ideo

inalitiaiii.

quoniam

iajustitiaiu, iicc

psalmo: custodi innoceutiam nocentiam baptisiuatis

pocuac effude

,

quo-

baptismalem iuuoceatiam,

id

de qua inuocentia dicilur

iti

')

muuditiam

peccato

origiiiali

Ratione

fide.

Rationc innoceiitiae assecutae,

iu ipso inartirio assecuti suut

ab

est

per alicujiis pcccati

uude psalmista:

iu

innoceiiter ac injustc passi suut,

raut saaguiiiein innocentem.

uiam

sibi

H;}

inuoceutes et recti adhacse

psaliuo:

in

ilicitur

Inuoccates in vita et recti

mihi.

ruiil

proximo pcr

iicc

(licntiaiii,

iiinocentif^us.

et vidc acqiiitateui, id est, custodi iu-

postiuodum vidc aequitatem l)ouae opc-

et

rationis.

Herodc Ascalonita

1. Innocentes ab

Hcrodes sacra scriptura commemorat

Primus diclns

crudclitas.

ims natus est rodes Antipas

quos famosos

Herodcs Ascalonita,

eaiiu

fecit coruiu

sub

quo domi-

Sccuadus dictus

occisi suut.

JohaiHiem dccollavit.

qiii

,

est

a quo pneri

et

Tres

iaterfecti suut.

,

est

He-

Tertius, dictus est Hcro-

des Agrippa, qui Jacobuiu occidit ct Petnim incarceravit

uude dc

,

hoo exstaut vcrsus Ascaiouita uccat pucros, Antipa Joliauncm

Agrippa Jacobum,

Sed

maeus duxit

,

ut

iti

uxorem

hystoria

ex qua

,

postmodo Ascalouita Judaeae accepit Huic sex

filii

Archclaus

claudetis iu carcere Petruiu.

Herodis hystoriam breviter videamus.

priini

scholastica legitur filiuiu

et tutic

,

qucm vocavit Hcrodem

,

Hic

primitus sccptrum ablatum est dc Judaca.

Alexauder, Aristobiilus,

et Piiilippus.

ex eadem matre Judaea gcnitos

Alcxaudriuu autem et

Romam

bus artibus imbuendos: post hoc a studiis rcdierunt der -) grammaticus

que

off"ensus Antipatiein illis

de luorte

cum

rodes

lioc

1)

inalunt

;

jam-

pracpouere satagebat

,

Ab

cumque

tractasseut et ob hoc a patre rejecti fuisseat,

patris

laterea

magi

el dc ortu aovi regis diligeatiussciscitantur

Jlie:

He-

audiens perturbatur timeus, ue de verorum rcgumgenerc

aliquis natus csset,

verb.T

Alexan-

patre disccptabaat.

Caesarera adeuut dc patris injuria coiM|uesturi.

rosolimam veaiuat

misit liberaliet crat

Aristobulus autciu acerrimus perorator

^) frequcutius de susceptioue regai

hoc pater illi

,

qui

,

a Caesarc Augusto reguuin

nati suiit, scilicet Autipater,

Hcrodes Autipas

Aristobuluiu

habuit

dictus est.

Autipater Ydu-

neptem regis Arabuiu

,

qiii

eum tamquam

Ed. rrlnc. pessiine legit:

grainma ticus

—

blasphcmal em.

aulem.

iiberi licentiu.?.

rcgni invasorein repelleret.

•

3)

2) Antiqiiiores oiniltiiiil

provoce frequentius

recentiorcs

64

De

Cap. X.

Rogat

magos

igitdr

co invento sibi ronuntieiit, sinnilans se velle

iit

Vcnimtamen

adoiarc, qucni volchat occidcrc. rcvcrsi

rcgioncm suam.

siuit in

iunoct-ntibus.

inagi pcr aliam

viaiii

Vidcns Hcrodes, qiiod ncqiiaquam

ad sc venirent, stcllae visionc cos deccptos ad se redire erubuisse

animum

crcdidit ct idco ab inquisitione pucri

quod pastorcs dixerunt

audiissct

taverant

\

,

et

cum

iis

ille,

qui erant in Bctlehcm

,

Ad

quera ignorabat, occideretur.

autem angeli Joseph cum puero tem Hcrmopolis

et inatre

universa

in exitu

filiorum Israel de

Aegjptum

iii

in civita-

,

Tradunt qHoquc

Acgjpto non

fuit

domus

quod

.

templum, in quo non corruisset ydoluiu.

rus in hystoria tripartita, quod in Hermopoli

arbor

quae vocatur pcrsidis, valcns

,

in

siciit

Acgjpto,

in

qua procurantc domiiio non jaccret mortnus priinogcnitus fuit

tractare

,

monitioncra

Aegyptum secundum Ysaiae va-

ydola corruerunt.

ticiniuin

tunc

antera

proplie-

scptem annis usque ad obitum Herodis

fugit ibique

Ingredicntc igitur domino

mansit.

Anna

et

chcmeiiter tiniuit ct se a magis tiirpiter illusum putavit.

Tunc Hcrodcs de nece pucroruin cocpit, ut

Cum

revocavit.

quae S^meon

ita

,

Rcfert Cassiodo-

Thebaydc dicatur esse

salutcm inultorum

fru-

si

,

ctus aut folium aut pars corticis collo aegrotantium alligetur. igitur beata

Maria cum

Cassiodorus.

— —

neret, a Cacsarc

est citatus liliorum accusatio-

transvexissent, ct ideo oiniies naves Tarsi

sccundum quod praedictum fuerat

Cumquc

tarct, definitum est, ut

regnum

iilii

dimitteret.

patcr cuin

filiis

:

in spiritu

omnibus obedircnt

patri in

ct infra,

Rediens igitur Herodes

secundum

tcnipu.s',

Hoc autcm duplicem intclligcntiam ordincm temporis; faiitibus duoruin

cnini

natum

et

et ipse

continet.

crcdcbat

,

Priino

ut

,

qua

stclla apparuit,

dominum anniculum

ct

,

iioctis infantcs

cui

Betlehem inagis.

infra dicat

cx co quod

ab

in-

Didiccrat

noctis iis

dominum

Romam

ierat

reliquorum insupcr dieruin essc

idcoquc supra actalem ejus usquc ad biinos

que ad unius

iii

et est scnsus: a biinatu ct infra, id cst,

csse, ct quia jain Jiiinus lluxerat

,

cx confirmatione

quod exquisitum crat a

annorum usque ad pucros unius

llcrodcs a niagis ea die

et rcdicrat

vchemenli

coram Caesare discep-

factus audacior, mittcns occidit oinnes pueros, qui eraiit

a biinatu

Haec

Qui cuin per Tarsuni jter faceret, intellexit, quod

conteres naves Tarsis.

vellet,

haec arbor ns-

fugeret,

3. Guin igitur Herodes de ncce pueroruin dispo-

magos naves Tarsensium fecit,

Cuin

Christum suppliciter adoravit.

et

Augusto por epistolam

nibus responsurus.

comburi

Acgjptum

in

filio

quc ad tcrram inclinata est

in

nec

ct infra

us

dcsaeviit in pueros, timcns pucri luor-

i

De

Cap. X.

sydcra famulabautiir

phoscon, nc

scilicct

suam

faciem Iransforinaret.

vel ita

piicr,

ciii

sostoiuuiu

,

annum

ante

Dicit

stclla apparuit,

a bimatu per

stellain

Hcrodcs autcin

Roniam vadcns adhiic pcr annuiu

didicit,

dominum duorum annorum

ideo

et

unde pueros bimos occidit

non niinorcs bimis. Cui

Hou possunt.

Potcst

quautitatis

hoiniiics

punitus cst,

fidciu facere videlur,

as.scrtioni

umis

legitur)

datus,

dici

quam

inodo.

cst,

quod dictum

rum

scilicet

a

aliis

,

Ipsc

non

punitam.

est

-statiui

iii

Tuiic adiinplotmn

vox ploratus

:

Roina,

3. Deus autcm judex justissiinus

scholasticis)

Herodes

autein

Herodis ibidcin ad nutricndum fucral

iilius

audita est

,

csse

loiigc majoris erant tunc

carniiicii)us cst occisus.

cst per proplietam

matrum

quod quae-

quam bimorum

.Macrobius et in quadain Clironica

iiain (siciit dicit

parvulus

cum

qui

quod

tameii

,

esse credcbat,

dcinccps iisquc ad quinquc anuos, sed

et

daiu ossa inuocentiiim habentur adco grandia,

—

ct

crcdcbat autcin tunc dominum natum fuissc, quaiido magis

distulit;

ibi

cuim

magis apparuisse.

scrvatoris

postquam hoc a inagis

scnsus:

ct cst

a pueris duorum annoriim.

ortiiiu

supra actatcm

exponitur sccunduiu Chrj-

ut infra dicat ordiueiu nuuicri,

et infra, id cst:

,

Et haec scntcntia usitatior

Alio inoilo

vcrior habctiir ct rcputatiir.

65

innocentiljus.

ct ululatus, pia-

id cst in cxcelso.

( ut in iisdcin hjstoriis lcgitur

passus tautain llcrodis ncquitiain rcinaiicrc

Divino cnim judicio factuin cst

,

iiii-

ut qui multoS oihavciat

ipse suis miserabilius oibarelur.

Xain Alexaiider ct Aristo-

bulus iterum patri habili suut suspccti.

Confessus cst autein unus

tiliis

,

de eoruin complicibus,

quod Alexaudcr multa

sisset, si patri vencuuin propinarct:

promissis sibi luuneribus,

si

spem

iu sene

sed

ipsi Anlipatri

Insuper Hcrodes

Agrippam

cx Afistobulo susccperat,

fecit

,

Herodes Antipam

jam praesenticns eum audiens quain

in

rcgnum

,

quod

filius

,

Ob

filios

quia

patrem

in carcere posuit.

sit

Hac

patcrua dilcctionc fovebat.

occidisset

cum

subslituit.

Herodiadem uxorcin Philippi

et

,

dixit:

proselitus,

quos

,

duplici

conccpit odiuin

quod eum attentavit occidere per veneuum

,

cum con-

nou esse ponendam

Antipatrcm autein futurum regem

dc causa Antipater intolerabile contra

tantum

dixisse,

qui sibi capillos tingcret et juvenis apparcret.

,

hoc pater iratus eos occidi iustituit,

dnin patris barbaiu raderet,

.Mcxaudrum

tinuo jugularct, addiditque

promi-

sibi doiiaria

confcssus cst ctiaiu tonsor dc

,

in

quod Herodes

,

Augustus autem Caesar

mallcm csse Herodis porcus porcis parcit ct

4. ipse autem Herodcs cuin jam annos

filios

LXX 5>

occidit.

haberet, iu

66

Cap.

De

XI.

Tlioma cantuarlensi.

sancto

nam

gravissimain aegritiullnem cecidit,

pedum

poris, conlinuis tormontis, sliciilis,

febre valida, prurigine cor

inflaramatione, vermescentibus tc-

crebro anhelitu et interruptis suspiriis

intolerabili foctore,

torquebatur.

A

est allatus.

Audiens autem Judaeos mortcm suam cum gaudio ex-

medicis voro in

nobilioros juvenos

spcctare,

posuit dixilque Salouiae

gavisuros

oleo posltus

omni Judaoa colloctos

ex

sorori suao

,

in carcerc

Judaeos de morte mca

scio

:

sed potero habere multos lugentes et nobiles exsequias

,

cum

funeris, si meis volneris parere mandatis, ut, t

indc quasi mortuus

,

unctos occidas

quos

,

custodia servo

in

Habebat autcm

defloat licet invita.

cibum pomura pro se purgaret

ut sic

,

spiritum cmisero,

omnis Judaea mo

in consuetudine, ut post

omnem

comederot, cumquc gladium mann

et

tenoret tussique violonta discinderctar, circumspiciens, ne se aliquis so ipsum pcrcussurus maniim sustulit,

impediret,

scd consobrinus

Prolinus autem quasi rex mor-

ejus sustinendo doxtram impcdivit,

tuus esset, in aula regia ululatus insonuit, quo audito exsultat tipafer rauitaquc,

si

solveretur, custodibus poiiicctur.

gravius

gnovissct Herodes, mortora, mittonsque

filii

rognaturum

instituit sicque

natissiraus,

in

in originali

V

post dics

supor Malthaeum

,

ctos.

prout cuni fralrc ordinaverat, interfecit.

jsancto

gominus

quaodam

deseruit

cl

ibi

ficri

Cantuaricnsi

fortu-

Remigius autem ,

quo povin-

,

caiitiiariciDSi.

gcminus

in

vel sectus.

quod patet

in praelatione

Tliomas Cantuaricnsis dum

I. ret cl

lotione,

vcrbo ct exemplo, sectus

scilicct

,

profiindus in liumiliationo

pauperum

in aliis

XI.

Tlioma

Thoraas interpretatur abyssus id cst,

,

quod .Salome soror ojus omnos

CAP.

Dc

tulit

Salomc autem soror

quod Herodos giadio

purgabat

sc poreniit ot

propriara

Archelaura post se

occidi mandaverat. dicit

mnm

,

quam

mortuus est

rebus domesticis infelicissinius.

omnes absolvit, quos rex

ejus

exsultationem

satellites euni occidi fecit et

An-

Qiiod curaco-

,

Abjssus,

in cilicio et

podum

quia geminato praofuit,

passiono. in

curia regis Angliae consiste-

conlraria reiigioni

vidcrct,

archicpiscopo se commisit,

curiam

ipsam

a quo archi-

Cap. d>acomis

Ad

factiis.

suscepit

ri.am

De

XF.

nt

,

preces tamen

priuleiilia

,

ecclesiam prohiberet insultus,

ccssum arcliieplscopi euni Qui

limari.

licet

TJjoma caufuariensi.

sancto

praeclitiis

quem adeo rcx

pcrfectum alterum permntatur

Non solum enim

ralia cilicina

et

Subita autem in virum

caro ejus

cilicio

et jejuniis niace

cilicium pro camisia defcrebat, sed et

fcmo

usqne adpoplitem bajulabat, sanctitatcm autem suam

ita

semper bonestatis rigorc, sub decen-

subtiliter occultabat, ut salvo tia

in

ut post de-

tandem (ad) obedientiae prae-

resisteret,

leptum humeros supposuit ad portandum.

ratur.

nialignonim

,

dilexit,

catliedralcm Iionorem procnraverit suh-

in

plurimum

episcopi regis cancella

ipsiiis

qua erat

07

veslium et apparatu utensilium concordaret cum moribus singu-

Tredecim pauperum pedes quotidie curvatis genibus abluc

lorum.

bat et rcfectos datis cuilibet IV argentcis remittebat.

ad voluntatem suam

Rex autem

detrinientum ecclesiae ipsuni llectere niteba

in

tur, volens ut consuetudines,

quas contra libertatem ccclcsiac prae-

decessorcs sui habuerant, ab codem similiter firmarentur.

omnino assentire noluit,

Quadam autem

cavit.

tatus

vicc

cum

sic ipse

aliis

episcopis a rege ar-

ut eliam sibi mortis sententiani minaretur,

,

Qui dum

contra se iram rcgis et principum provo-

magJioruni viro-

rum deceptus

consiliis

Verum ex boc

videns animarum periculum imminere, se ipsum post-

modum quirit

poenitentiam

in

suspendit

gravius cruciavit ct ab

quousque a summo pontilice

,

denique rex

,

ut

viriliter contradixit et sit,

crjmis

metuens fugam raonasterio

nirent, qui

iniit

capile furera, suspendite pro-

et

fideles

et

quod

,

hoc negotiuni

ad eum in

ejus

fusis la

morteni

Senonis a papa Alexandro susceptus

poslmodum

comraendatus

Rex vero dum Romam

quac erant archiepiscopi

diffinirent,

et suorura

,

in

Fran

misisset, ut legati ve-

omnino repulsam palitur

diripuit

et tolani

et

ob

Unde omnia ejus proge-

condemnavit, ncquaquam defcrens conditioni vel sexui,

ordini vel actati. tidie exorabat.

ecclesiam

Re-

scriplo confirmaret, cui

iram contra archiepiscopura amplius concitatur.

niera exsilio

officio se

racreretnr.

Vir igitur Dei ecclesiae magis quani

Fontiniaccnsi

ciam usque devenit.

lioc in

:

sub juraraento asserunt

multi proceres conjuravcrunt.

et in

,

altaris

regis.

a curia crectam sibi bajulans crucem disces-

Et ecce duo magni proceres vcnientes

reslitui

quod verbo dixerat

exclaraanlibus irapiis contra cuni

ditorera.

sibi

assensum praebuit voto

verbolenus

Ipse autem pro rcge, et pro regno Angliae quo

Reveialur autem archiepiscopo, quod ad suara esset

rediturus

ct

ad Chrislum cum palnia

niarlirii

niigraturus

68

De

Cap. XI.

Septimo igitur ainio

a cunttis cuni

et

Per aliquos dics ante ejus inartirium juvcnis

quidam de corpore exiens

postmodum

et

niiraculose rediens ajobat.

usque ad supremuin sanctorum ordinem ductus

([uod

quandam vacuam

apostolos sedcm

quod cuidam magiio sacerdoli

quidam missain de heata

Sacerdos

servabatur.

Ann-Ioruiu

fuit et inter

pcrcunctanti autcm, cujus

vidit:

essct haec sedes, augclus rcspondit,

o-ine

cantuariensi.

exsilii redire concctlitur

siii

Ijonore snscipitur. -— S.

Thoma

sancto

vir

cclebrabat quotidie, qui arciiicpiscopo accusatus, ab eo acceret

situs

taniquam jdiota

ct

ab

iiiscius

ciliciuin

ipsuin abscondisset,

ad coiisuendiim

quod

xit

apparuit dicens

sacerdoti illa

et

,

liorain aptarct

suh lecto

hcata Maria

,

cique

dicas,

ob cujus amoreni missas dicebas, cjus cilicium, quod est

,

in tali loco, consuit,

sctam ruheain, dc qua

et

Illa igitur sihi

11'liquit.

debei^et

ad archiepiscopum

vade

:

Cum

officio suspciiditur.

suum suere

autem beatus Thomas

Quod

dcbcat relaxare.

ille

illud consuit, ibideiu

quod intcrdictum, quod

miltit,

feceraf,

tihi

audicns ct ita invenieiis stupuit ct

fcndit

jura ecclesiae nec a rege flectitur vi vcl prcce.

ut prius,

,

ergo nullatenus

(]iim

ecce ego

ct ultia vivcrc

paratus sum igitur

mc

posset, eccc militcs rcgis arinati vcniunt

flecti

ct ubi archiepiscopus

rcns dixit:

sit,

vociferando inquirunt.

quid

,

Et

viillis ?

Quibus

non valchis.

ct

iii-

Dc-

lcrdictum rclaxans sacerdotem hoc sccretum hahcre praecepit.

illi

illc

pro dcfensione justitiae

cx partc Dei

quaeritis,

:

dixit: et

Quihus

vcnimus

,

iile

occur-

ut occidarls,

ego pro Deo

niori

ecdesiae lihcrtate.

Si

oninipotentis ct suh anatheinalc

piohiheo, ne horuni cuiquam aliqiiatenus noccatis, Deo autcni, heatac ct

Mariae

et sanclis

omnibus

me ipsum coinmendo.

et

Quibus

heafo Djonisio causain ccdesiae dictis

vcncfanduin caput gladiis

inipiorum iinpctiUir, sacra capilis corona praeciditur, ccrehrum per

pavimentum dispcrgilur

eccicsiae

dumini millcsimo

ct niartir doiniuo coiisccralur

^3. Dum

CLXXIV.

igitur clerici

anno

requiem

actcrnain incipcrcnt el pro co inissam agerciit dcfmictorum, subito, ut

angelorum

ajuiit,

iiiarliris

niissam

cliori

incipiiint,

adstantes voccs caiitantium intcrrumpunt, lactahitur justus in doiniiio,

ct cactcri dcrici prosc(|uuntur.

dum cantus mocroris

concinunt

llaec cst vcra mutatio dcxtrc excelsi,

vertitur in canticum laudis, cuin illuin, cui de-

liinctorum sufl^ragia inchoaverant

inartirum,

postmodum

h^innis lan-

dant. Revcracximiacomprobatursanctitatc pracdilus etmarlir doniini

gloriosHS,

qucm

linim (lioro

laiilo

lioiiore

adscriiisrM-iiiit.

angdi pracvcncrunt etsancloriiminar-

Passus est autcm saiiclus

isle

pro ec-

De

Cap. XI. clcsia,

ecdesia et

iii

ccrdotura crudelitas

in loco saiicto,

rcligiosoriim

et

Thoma

saucto

tcmpore sacro,

iiiter

inamis sa-

ut patientis sanctitas et persequcntium

,

Multa insuper

ostendatur.

69

cantuanensi.

suum dominus operari dignatus

pcr sanctum

et alia iniracula

enim ejus caecis visus,

est, ineritis

surdis auditus, claudis gressus, vita mortuis restituta sunf. ")Porro

aqua, qua panni conspersi ejus sanguine lavabantiir, multis

exstitit in

medelam. Quacdam dominade AngIiavariosoculosliabercobIasci\iaiii et

majorem pulchritudinemafrectabat, super quo vovens votum nudis pc-

dibus sepulchrum beatiThoniae visitavit.

Qnac cum

strata esset, surgens invenlt se penitus

excaccatam statimque poe

beatum Thomam, ut jam non varios

nitens coepit rogare

suos redderct oculos, quod tandem

tcin sibi

—

vix valuit obtinerc.

dominus

cui

aquam

ait:

nil

si

et

unquam

hiic te dcferre permittat

protinus evanescat. dera

Quidam autcm

4:.

Thomac domino

pro aqua sancti

si

Mira

autem reus

cum

sancte

Thoma adjuva

nie

graviter infirmaretur

,

sicut didicerat, cocpit

sanatio

siiae,

viit, ut alii

defluentes,

In cjus

ct

docta

clamare: et illa

dilexeral,

pro sanitatc sua

Sed cuin sanatus redircl,

coepit

animae suae forsilan non expcdirel. oravit,

continuo infirmitas ipsa rcdiret

rediit sicut prius.

pixi-

et furti

et

mortuus

cccidit

ad ejus tiunbam

ivit

Cnde iterum rediens ad sepulchrum animae

iiisus

quem saiulus Thoinas valdc

rogavit et ad libitum inipctravit. illa

aqua ipsa

quod

mendacio reperitur

in

et statini

,

,

,

,

5. Avis quacdam sciens

,

6. Quidam

quod

furti es

Pixidem continuo aperuerunt

res.

cam inscqueretur,

loqui,

cogitare

aquam simpliccm

furatus fuisti mihi, sanctus Thoma<> ,

vacuam invenerunt sicque serviens

cum

illusor

sed sal-

,

difficultate

suo in pixide oblulit convivanti,

reus evidcntius approbatur.

evasit.

cum magna

Iluic igitiir dicto consensit sciens

aqua nuper implesset.

nisus

in oratione pro-

aiitein

ut si ,

non essct

utilc

statiiHque inlirmilas

intcrfcctores ultio divina dcsae-

digitos dcnlibns suis friistalim discerpentes, alii -) sanic alii

paralisi dissoliiti

.

alii

ainciitcs cffecti miserabilitcr

interircnt.

1) iu.ilp

Verba yorro

iiiaefeniut faine

—

iiicdeliiiii

difflueutes.

omitlil

i:J.

Dresd. 14/2.

2)

Ed. Receiit.

70

De

Cap. XII.

sancto Silvestro.

CAP.

De

quod

Silvester dicitur a sile, id est ecclesia«,

XII.

jsancto Silvesfro. quasi lux terrae,

ost lux el lcrra,

quac instar bouae terrae

piuguedinem honae

Iiabet

operationis, nigrcdinem humiliationis et dulcedinem devotionis. ista eiiim Iria agnoscitur

dicitur

a silva et

tlieos

ros ad fidem traxit. lur viridis

teniplando

,

,

bona

terra, ut ait Palladius

,

Per

vel Siivester

quia homines silvestres et incultos ct du-

,

Vei sicut dicitur in glossario

agrestis

;

urabrosus

nemorosns.

,

agrcstis se ipsum excolendo

,

:

Silvester dici-

Viridis coclestia con-

umbrosus ab omni concu-

pisccntia rcfrigeralus, nemorosus inter arbores coeli plantatus. Ejus

legendam compilavit Euscbius Caesariensis, quam beatus Blasius septuaginta episcoporum a Ccatholicis legcndam

consilio

rat, sicut in

dccreto habetur.

nomine justa genitus aC^rino pres-

1. Silvestcr a matre re et

summe

bjtcro eruditus hospitalitatem

quidam christianissimus ab eo ob pcrsccutionem ab

in

dum

coronam assccutus estinar

praedicaret constantissiinc lidcm Christi. Putans autcni Tar-

Timothcum

qulnius praefectus vcstro

qui tamcn

Hic ') Timothcus per uiium an-

vitabatur.

aliis

Timotheus autem

exercebat.

hospitium suscipitur,

iium et III menscs praedicavit et postca tirii,

expetiit,

theum hujusmodi

iuferens divitias

tormcntorum.

mus, recognosccs.

in

et,

ad prandium invitalur. ,

stiiltc

Silvestrum ydolis

hac nocte morieris

,

velis iiolis,

Dum

eas a Sil-

crastinum diversa reciperet genera

Silvcstcr igitur

gutturc sic vcrsatur

diviliis

Sed cuin vere Tinio-

non habuisse comperit,

Cui Silvcstcr:

terna tormenta recipies

abuudassc

muitis

rainas inortis.

ei

immolare praecepil, alioquin

et

sempi-

verum Deum csse qucra

ergo comederet,

os piscis in cjus

ut luilla ratioue rcjicerc potuerit vel glulire.

vesler cuin gaudio a caicere libcralur, qui

iioii

scd ctiam a paganis niiro diligcbalur alTectu.

1) Vcrlj.i:

Timolhous —

nu.ie loco

:

iioslon

Erat eniin

iiosleji foihissc ex glossfiiuil" oJTeii

post nMiniiu.

Sil

soluin a christianis.

angelicus, scrmone nitidus, intcgor corporc, sanctus opero

T'viiic.,

coli-

carccri traditur et Tarquinius

Sicquc mcdia nocto (lcfunclus ad lumulum cum luctu ducitur et

rd.

in

commcmo

aspectu ,

)>-:il.i

coiisilio

(l'\<;iiiil

maguus,

De

XII.

(Jap.

saiicto

71

Silves.tro.

Mor-

spe palientissiinus, caritatc diffusus.

fide catholicus,

tuoigiturMelcliiade, episcopo urbis Roniac, Silvester ab omni plebe plurimiun

renitens

orphanorum

sunimum pontiticem

in

viduarum

et

habebat

et oninibus necessaria providebat.

diem

sabbalum

et

Graecis

vero

Christianis

^bus

quo seme]

in

,

Silvester:

in

Cui

ujuim est sabba-

illi:

Qui-

omnis dies dominicus resurrectionis gloria,

sicut

sic

Igitur de sabbato ac-

de quinta feria vehementcr contendunt asserentes,

sed

non debere christianorum solcmnitatibus cjus dignitatem

hoc

,

quia do-

ct

anno jejunium exhibendum.

omne sabbatum decoratur dominicasepultura. quiesciuit,

dicentibus sab-

hoc est traditionis apostolicae

et quia

minicae debetur compassio sepulturae.

tum sepulturae

Hic quartum et sextum

quam quintum diem celebrandum respondit

') potius

non debere,

fieri

in matricula scripta

jejuniis instituil tobservaiidum. quiiilum vero (fuasi

dominicum rescrvandum.

batum

Hic omniuni

est electus.

pauperum nomina

et

praecipue

Silvester

sociari.

Quoniam hac

in tribus osteiidit.

autein die do-

miiius coeluin asceiidit et corporis sui et sanguiiiis sacrainentuin in-

sacrum chrisma ecclesia

et

stitiiil

— —

ejus acquiescunt.

nos

Siivester de urbe exiit et in

,

iiicurabilem

plagam

cecidit

ccret et se in

eorum sanguine

autem eo ad locum

,

cuin suis clcricis in

consilium pontili ut eos oecidi fa-

Egre-

balncaret.

recenti et calido

balneum parari debcbat

ubi

,

puerorum eidem occurrcrunt,

matres

,

quae resolutis crinibus miscrabiliter

et lacrimans Constantinus jussit starc currnm et erigens

iiliilabant,

audite

dixit:

mc

comites

romani

dignitas

adstatis!

Tandem ad

lcprae.

sunt tria millia puerorum

cum jdolorum adducta

sc

quodam montc

Ipse autem Constantinus merifo persecutioiiis tyrannicae

mansit.

dicnte

Oinnes igitur rationibus

coiifecit.

3. Persequente autem Constantino christia-

ct comniilitones

populi

ct

omncs populi qui

do fonte nascitiir pictatis,

quae

eliam hanc legem dedit, ulcapitali scntentiac subderelur, quicumque in

bello

Quanta

infantem.

occidissct

hoc nostris faciamus

quod

filiis.

juvat barbaros superasse

si

,

fieri

ergo

erit

crudelitas,

prohibuimus alienis

a crudelitatc viiicamur?

?

Nam

ut

Quid vicisse

extraneas nationes ralionc viriura est bellantiuin populorum, vincere

autem

vitia et

pcccata virtus cst moruin.

liores nos cxsistimus illis,

Qui

enim

1)

Edit.

fucrit

Pr.

legil

isto

iii

^

S

n

M>

in

In

illis

ccrtamine superatus

,1

I

crgo praeliis for

his vero nobis ipsis fortiores suinus.

ii iii

V

clio

r

r-

1

m

1,

r.n

,

11

victoriain

il 11 11

oblinct

72

De

Cap. XII.

victiis

,

sancto Silvestro.

victor cniiu post victoiiain vincitiir,

Vincat crgo pietas

supcratur.

isto

in

pietas ab impictate

si

Bene cnim omnium

cougressu.

advcrsariorum poterimus esse victores

vincamus.

soia pietate

si

,

Omnium enim

se essc tlorainum coniprobat, qui

verit pietatis.

Mciius est ergo rac raori salva vita innoceutium quam

pcr cdrum

cum

,

tauieu

cum gaudio

ad palatium suum reversus Paulus apparuerunt

sanitatis.

apud montem Siraptim

latitat

qua immcrsus

quoniam

Deo autem

qui

statim ad

recommcndans

talcs essc,

fccit

mirabilis

ibi

Tunc ad prcccs

Cuinquc

iii

hanc legcin dcdit, ul (ihristus ,

ut si

Priina iu

inipcrator

ut

partc diinidia privaictur.

pontifcx

Scxta

,

aspcxit,

jcjunium iudixit ct

sibi

sicquc indc nuindus cxivit autciu

dic

baptisiuatis

sui

uibc Roinana tamquam verus Deiis

quis (]hristuni blasplicmarct

Quarta,

ut sicut

,

,

punirctur.

boiioruin

ut nullus nisi

suorum

impcrator Roniae

caput ab universis cpiscopis habcatur.

ut quicunquc in ecclcsias confugcrit,

iinmunis.

illi

Silvcslcr igitur cuui

Tcrlia ut qHicunqiie Christiano fccissct injuriain

Romanus

vcnisse ordiiicui

aquaiu dcsccndissct baptisma-

cmicuit splcudor lucis,

Sccunda

pcr

iinpcratoris Silvcstcr apo-

quas

hebdomadae

unius

et

Christum sc vidissc apcruit.

colcretur.

ci

Constantc

Silvestcr rcspondit, illos esse Christi

sibi jussit aircrri:

carceres apcrire monuit

et

iiarravit

qui sibi apparucrunt, cxclamavil.

catechuineiion

tis,

secura adhortans

Pcrcunctaiiti vcro (ioiistaiitiuo, qui essent

apostolos et non Ueos.

stolorum jniagincs

Vidcns au-

raartirii crcdidit se vocari,

et socios

sibi apparucruiit,

qiii

palmam

vero

Evigilans

ad Silvcstrum.

a Silvcstro rcsaliitatus

qui

sui soninii visionciu. I)ii,

Tu

jdolorum templa diruas,

iit

,

Cui Constantinus ait: bcnc

lino inlrcpidus pracscntatur.

gratulaniur;

hic tibi piscinam ostendet,

:

ccclcsias ct ejus deinceps cultor fias.

rallitcs

se

et

cffusioncra tibi

igitur Constantinus statim militcs raisit

tem Silvester

Petrus

nocte

ab omni curabcris leprae niorbo.

tcrtio

restaurcs

vero

cxhorruisti

Jcsus Christus dare

accerse

,

dona

quac flcndo

Silvestrura igitur episcopura,

doraiuus

hanc vicissitudincm reddas

Christo

recu-

recupcrata

sic

Ipsc autera imperator

Sequenti

nos

uiisit

,

rccuperandae consilium

duo

quod

rcdieruut.

est,

diccntes:

ci

sanguinis iiinoccntis

Christi

quam tamcn

,

sit,

et inliuita vehicula praebercntur, sicquc matrcs,

vcncrant, ad loca sua

in

ccrtum

Jussit igilur, ut raalribus sui pucri reddereutur et

crudclis est.

plurima

vitam recuperare crudelem

iiitcritura

pcrare incertura est

servum se nionstra-

ab omnibus servetur

de licentia sui

antistitis

si(

Qiiinla iiijuriis

ccclcsiain

::

De

Cap. XIF. acdifici'1

Septima ut ad aediiicatiu-

civitatis.

aliciijus

irniros

iiitra

73

sancto Silvestro.

iicm ecclesiarum decimae possessiomim regalium tribuantur.

imperator ad ecdesiam

constniendum terram primus

basiiicae

cim copliinos in suis scapulis foras lena, mater Constautini Augusti

Deum

ejecit.

quod

3. Haec ubi He-

Bethania consistens audivit

iii

relicto

Deo

,

per

,

sed

Judaeorum crucifixum iiominem

Rescribit aulem Augustus,

colat.

secum adducal

aperuit et duode-

— —

quod abrenuntiassct simulacris jdolorum

litteras laudat fiiium,

dure iacrepat,

Oclava

de suis culpis se la-

et

postmodum arrepto bidcnte ad fundamentum

mcntabilitcr accusavit, ccclesiae

Petri venit

saiicti

Judaeorum magistros

ut

et ipse Ciuistianos doctores proferret, ut sic et dis-

putatione uiutua appareat (ides vera.

Adduxit igitur sancta Helena

centum sexaginta unum doctissimos Judaeorum, inter quos duodeciin qui sapientia et eloquentia prae caeteris rutilabant.

erant,

cum

Silvester

igitur

dum coram imperatore

insimul convenissent

duos judices gentiles sapientissimos

Zenophilum Qui

gentiles erant

licet

isti

Deos dicant

tres

ctum, nianifestum

ut uno stantc et loquente alius

crgo primus de

Incipiens

cum

ait:

,

est

,

illis

patrem

,

quam ex hoc quem

isti

sed non beret.

quac

,

in

sfrare valemus.

invocavit

iiomen

autem

Xam

,

ego

liodie

spirilu oris ejus oninis

es tu elc.

genui

te

et

personarum

,

,

,

pluralitatem

Licet autem sint tres personac

,

,

si

noslra etiam

sicut iste,

filii

non ha-

personarum demon-

de quo propheta ait: filium

de quo idem

,

,

In hoc etiam

et siinilitudinem

et divinitatis

trcs ibi plicas fecit dicens

:

:

ipse filiiis

de quo

ideiii

quod

dixil

,

nostram

,

evideu-

unitatem demonstrat.

unus tamen Deus

plo visibili aliquatenus deiuonstrarc valemus.

ram impcratoris,

gaudium

ut

spiritum sanctum

virlus eorum.

faciamus honiinem ad jinaginem ter

in

nos unuin Deiim coliinus,

vol)is trinitatcm

libris

palrem dicimus

me paterineus

nieus es lu

Denique

usurpare ausi sunt,

sibi

Silvesler:

tanta solitudinc euni dicimus vestris

fecit signa,

videte.

dicit:

nie.

miracula pluriina fecerunt et tamen nun-

qui

Ad quem

adorant.

Ex

,

deitatis

lo-

et filium et spiritum san-

eos contra legcni agere

Christum Deuin esse, quia multa

lege fuerunt multi

non

-duodecim nomine Abiathar

quia cgo sum solus et non est alius Dcus praeter dicunt,

et

talique inter

taraen justissimi et lideles,

,

eos sententia est firmatum quatur.

de communi consensu

,

probatos nomiue Craton

quos pcrtineret sententia dicendorum.

ad

statuerunt,

et

Cuin

ad disputan-

suis et piaedicti Judaci

clericis

est,

quod exem-

Et accipiens purpuecce videlc tres plicas.

De

Cap. XH.

74

ct cxplicaiis eas ait: cccc

«ancto Silvestro. qiuutres plicac

videtis.

De hoc

Italrcs persoiiae siint uiuis Peiis.

ex iuiraculis Deus credi

debcl,

noii

per hoc se asserere voluit.

nunquam passus Dathan

tiri

potuit et se Deuin dicerc

fucrit

Tunc judices dixcrunt

batur.

nam

latum,

iion erat

cum eum

,

constat Abiathar a Silvestro supe-

:

Deus non

si

Jonas dicebatur,

ct

ham a Deo circumcisioncm circumcisus

noii

,

latum csse

,

Ad

justificatus.

crit

Deo

qucin

omnes

Silvestcr:

placuissc et

Deo placere

fccit

se-

Abra-

non

fiiii

fucrit

conslat

amicum Dci appel-

igitur iion circuiucisio ipsuin sanctilicavit, sed

justitia ipsuin

fides ct

non igitur accepit circumcisionem

;

in sanctificalionein sed in distinctioncm. ct

qui

igitur

;

Deum

se

amoto

ait:

accipiens jiistilicatus fuit ct

circumcisioiicm

aiitc

illo

ad conflictum acccdcns

Abrahac per circuuuisioncm justilicabantur

Abraham

csset et

Tunc

dixisset, confcrrc vitam mortuis iion valeret.

cnndus qui

Deum

se

sed virtutum efficacia comita-

,

hoc docct, quia

et ratio

patet

sicut

,

Quomodo ergo men-

pluribus.

quod

,

poena sccuta

diceiitem luilla

Dcum

sicut Christus,

praetcrirc

accriiina

quam

aliisquc

qiiod

Dcus superbientos conlra se

Ceitc

pocna

slne

cst

Abyron

el

pamius.

dicitur,

plures sancti mira-

alii

nec tameii se Deos dixerunt,

cula fecenint

iu

cuin

siiiit iiiiiis

quod

autein

Isto supcrato

tertius

qui

,

Godolias, acccdens ait: quoinodo Cliristns vester potest csscDeus,

cum

eum

asseratis

potatum

Ad hoc

sint?

esse iiatuin

virgo concipiet

De

cjus etc.

magnilicavit

Nam

traditum

nudatum

,

mc

supcr

dedcrunt :

de ejus

coram Angclo

qui

supplaiitationem

cscam mcam

yinxistis

me

in

ligiio,

probamus de

mea

vidi

Jesum sa-

cdebat paues meos

Dc

ctc.

Dc

ctc.

fcl et in siti

noii sicut

derct

,

Annas,

non haberet acccdcns

Dc

tradidistis me.

sepultura ejus revivisccnt luortui. ,

ait:

nudationc

cjus

cjus fcllca polatione

mea

Dc

etc.

li

me

sus-

cjus sepultiira Jercmias:

iii

Cuui crgo Godolias quid rcspoii-

quac de

aliis

cst.

(juartus qui ct

dicta sunl,

Silvester iste ul

probcl

(luem Silvcsler:

dabis

dc suo (ihrislo praedicla fuissc firmat,

uiium superesl

haec dc suo

Ad

(ihristo praedicla

cjus

patrcm, qui liberavit vos dc

data scnteiitia rcmotus ea,

fcllc

dixitYsaias: eccc

terra Aegjpti, claniantcs antc tribunal judicis, humiliastis

pcndenles

,

Salhan slabat a dextris

ct

psalmista:

vcstimenta

sibi in

iiativitate

cjus tentatione Zacharias:

staiitcm

ejus traditione

idem: diviserunt

gatione Esdras

Dc

ctc.

magnum

ccrdotcm

,

haec omiiia in Deo essc non pos-

Silvcstcr: de veslris libris haec omiiia

Christo fuisse praedicta.

idcm:

tentatum

,

ligatuin, sepultum, cuiu

,

fuissc.

.

De

Cap. XII. cigo

quam

aliiiin.

loronatus, et

qiiein

crucilivus.

Quod cum

qui et Doeth

vetur et quintus,

David Christus natus esset zari

non debuit,

cut circumcisio

ait

producitur.

,

si

:

alium non dc-

facere non posset

et sanctiticatus

qui ait: ut dicitis

,

Ad quem

ut iterum sanctificaretur.

amo-

hic

,

ex semine

si

ergo bapti-

,

Silvcster:

circumcisione fiiiem accepit

Christi

in

qui surrexit a niortuis

,

Tunc Constantinus

sciat se superatuiu.

,

7.>

virgo ioiicepil. qui fclle est cibatus. spluis niortuus et sepultus

ad coelos adscendit.

derit

sancto Silvestro.

baptismus in Christi baptismate initium sanctiticationis habuit; ergo baptizatus

sed ut

est, ut sanctificaretur,

taceret, ait Constantinus: non taceret Doeth

Tunc scxtus, qui

quae proferret. vester

qua Adain formatus

quia nec se ad bibendum

,

haberet contraria.

si

,

vellcmus ut Sil-

ait:

,

sanguinem aperuerat nec

nec hominis mortui sepulturam

,

habebat, nec') serpenti data fuerat ad edendum.

Maria virgine novum Adam vicerat tit

,

vicerat

manducantem

,

Oportuit ergo ex

ut sicut serpens

idem tentator factus

,

domini

est

natum cx virgine

Adae

victor exsli-

in deserto

modo ad adoraiidum

levaretur,

quod Silvester: est auditus

jcjunante

quantuin

eum

constat ideo

,

homo ,

,

quia ab

esse superatum

fame

Ad Adam manducante

in

,

quia cst a Christo

quantum Deus

sed in

,

Ideo autem triplicitcr formain

et

homine victoriam abstincntlac

in

humanae gloriae

in

templi celsitudinem

omnes tentationes excluderet,

Saepe namque

sequitur tentatio

,

tcntatuin csse fatemur.

ut a nobis

daret.

vicit

Xos autem non

eum

in

dyabolum induceretur.

ipsiuu

dyabolum ergo

si

contemtus.

est tentatus

vincendi

modo

lapidibus facere urgeretur,

Hoc

quomodo Christus vester

:

Dei csse potest, qui a djabolo tentari potuit, ut modo

panem ex

ut qui

,

vinceretur a domino jejunante.

qui et Benjamiii, ait

superato septimus, filius

fieri,

sic a nato ex virgine vinceretur, et qui

in paradiso

Adam

Ad quem

incorrupta erat et vir-

est,

humanuin

spinarum acceperat

inaledictionem

non

Qui cum

saiictificaret.

causas hujus virginalis partus nobis exponeret.

ille

Silvester: terra, de

go

Chusi

et

si-

ita iioster

,

et tentationem

humanae

gloriac

appetitiis dominii et excellentiae comitatur.

Ideo a Christo de his

forma donctur.

Isto superato octavus,

vincitur,

ut vincendi nobis

qui et Aroel, ait: constat indiget:

lius

Quomodo

1)

quid

iteriim

ergo

,

ei

Christum

summe

quia Deus

opus

fuit

,

ut

perfectus est, et nui-

nasceretur

verbuin appeilas?

Kd. Prjnc. loco vocis fpr[)(>nli legil

:

spontp.

Sed

in

Christo?

et lioc constat.

:

De

Cap. XU.

76

snncto Silvestro.

Deiis aiitcquain haherct lilium

(liiotl

pater dici

,

vcstcr:

Quae

et

,

dum aptus

tcmporc

in

ut

,

Xcc hoc erat

iion crat.

ex eo patet, quia proplieta

ait

DcHS quoque semper patcr cnim

lilius

patre autera scmper fuit vcrhum

verhum,

,

oninem crcaturam.

ante

antc omncs colles ego parturii

ergo pater iiuiiquam

(luin

quomodo putas hoc iiomcn

sihi

ct Juhal,

qucm

nnum

essc dicas,

altissimi prodii

verho, sapientia et vir-

,

ohfuscare conjugia stu-

Dcnique ad

quem patcr

Rursus quomodo

geiiuit

potcsl,

licri

cst lioc

patitur,

;

cogeiis

ut

homo,

qui

Ad hoc

Sil-

patialur cst.

,

quoniam haec virgo

,

ut con-

sed causas virginei partus rationahililer acce-

Nec hac asscrtione ohfuscantur,

ptamus.

vir-

duos

qucm virgo

altcrum,

,

(|ui

ut

,

nos Christum non idco natuin de virgiiie dicimus

jugia condcmncmus

Hoc

Deus conjugia

dixit: constat, quia

assumtus est, sinc laesione ejus, a quo assumtus vester:

illud

cx temporc advenisse?

Nisi, ait,

colitis?

tus cst; moritur, qui vila est?

generavit.

In

eruclavit cor mcuin

ego ex ore

Rursus quomodo tentatur, qui potciis

dealis.

cxstitit,

malcdixit, quare ergo dc conjugio nalum denc-

iis

gatis hunc essc,

iilius

virtus ejus.

Seniper virtus juxta

fucrit sinc

ctc.

non dainnat nec

dici

vcrhum hoiium.

nccduin fontcs aquarum cruperant

,

tute,

crgo amoto iionus, qui

Dci verhuin

liliuin

juxta illud:

Scraper sapicntia juxta illud:

primogenita

lilios

Porro

sapientia cjus,

,

nisi

sua dcitatc ad patien-

in

quia sempcr cjus

fuit,

cst vcrhuin cjus

t^jus

quae

,

quae perierant.

eruclavit cor ineum

:

laccrct

si

Sil-

iinpcrfectionis, sed perfcctionis,

sua non erat dcilatc passihilis.

si in

ut

reliccrct

tamcii pcr passioncin,

redimcre non valehat, quia

,

Ad haec

cst.

cst gcnitus,

cst natus

vcrho relicerc poterat,

ctsi solo

iiomo licrct

tempora cx patrc

aiite

fiiius

erant

11011

potuit, cigo

iioii

palcr Christi postea dictus cst, inutahilis factus

,

sed

oriiantur coiijugia.

quae Christum pcpcrit, dc coiijugio nata

csl.

Tcntatur autem Christus, ut omnes tcntationcs dyaholi vinccrct, patilur

,

cst vcrc

Dci

Dci quoque

filius

invisihilc hoc

,

invisihilis

icin purpurciim

l»r in

iilo,

lilius

lana

in Christo

ut inortis iinpcest,

est Christiis.

ct cst visihile

hoc,

quod

sinc passione cjus

,

qui sicut

Est crgo cst

homo.

qui assum-

Nain nt praesentis purpurae rcgis uta-

potcst. ciiiin

unus

ita visibilis

hominem assumtum

cxemplo doccri

mur excmplo,

,

qiiod cst Deiis,

Pati vcro posse sil,

moritur,

ul univcrsas passioncs suhjiccrct,

rium subjugaret.

fiiit

prachuit.

quid toniuchalur

ct

huic lanac saiiguis acccdcns colo-

Ciim ergo teneretiir digilis ct tor^iucre?

hoc, quod legiac dignitatis color est,

De

Cap. XII. lioc

aii

laiia cxstiterat

qiioil

,

antequain piirpwra

,

ergo assimilatiir liomo, coloii piirpurae Peiis, qui (liim

fuit,

pateretur iu cruce, sed passioni

Thara

mus,

qui et

siinui

color torquetur cuin lana.

non

dixit:

,

77

sancto Silvestro.

iiiillo

iii

milii placet istud

lieret ?

Laiiac

iu

passione

siiiiiil

exeraplum

cum

dor autem ab incisionc

Arbor habens

immunis

')

ictum quideui suscipit, splen-

iiiciditur,

Sic hoinine patiente di-

existit.

Undecimus

passioni subjacuit.

vinitas nulli

quia

,

Cui cuin omnes tamen contradi-

cerent, Silvester dixil: accipe ergo aliud exeinplum. in se solis splendorein,

Deci-

subjaciiit.

qiii et

Sileon, ait:

de

si

Christo tuo prophetac ista vaticinali sunt, tantac irrisionis, passionis ct niortis

ut ariditati nostrae vitalia pocula ininistraret,

sitivit,

;

ut nos a

tentatus est,

tentatione liberaiet

daemoniim captura dimilteret

monum

El Silvcster: esurivit Chrislus, ut

causas scire velleinus.

nos reficerel

;

ligatus est,

liberarct;

tcntus est

,

irrisus est, ut nos

ut nos

ut iios a

,

ab irrisionc dae-

a nodo ligationis

maledi-

et

nos exaltaret; cxspoliatus

ctionis absolveret; humiliatus est, ut

cst,

ut nuditatem primac -) privationis indulgentia tegcrel; spinarum co-

ronam

accepit, ut florcs paradisi perditos redonaret;

pensus

concupiscentiam

cst, ut

iti

homincm ad

aceto potatus est, ut

suam nobis immortalitatem donaret;

sepulturas bencdiccrct dit in

cochim,

iit

preces credentiiiin

magna

dixit

namquc tcntis

et

sunt,

me

sciain

cujus

,

ferocissimus

1) Efl.

taurus

verba:

Judaei

in

o

r

t

in

Dei omnipolcntiam

ii

laudem Silveslri prorupe,

Zambri

qui et

,

in-

virtutem

Et ut

me ct

morietur.

iniiiiiniis

Jegit.

ncc

aestimare hiimana ratione

veniamus ad

et

facta.

Stultissiini

cum ego nomen Dci omnipo-

sulTerunt

saxa nec audirc valet

vcruin dicere comprobetis, taurus ad duni in ejus aure

Ad qucm

nomen

Silvester:

2) Rooent.

inen t o leynnt, iiiiod rectins a lit a t eiu — njierirot.

d

iii

ut

,

miror vos sapientissimos judices vcrboruin

adducatur

illico

iiinle

l'r.

(lulgentiae tll

ct

criicifixum colunt,

qiii

])ei

Ilacc Silvestro proseqiiente uiiiversi,

Sed jam ccsscnt vcrba

quaelibet creatura.

nifCrit,

:

asccii-

;

sedct a dextris

Tuiic indignatus duodeciinus

ambagibiis credere concludi.

^) mortalitatcm siiscepit,

surrcxit, ut mortuis vitam reddercl

;

tam imperator quam judices

dignatione

;

sepultus est, ut sanctorum

coeli jauuani aperirct;

exaudiat.

runt unanimitcr.

felle ct

terrain fluentem lac et uiel intro-

duceret et fontes nobis mellifluos aperiret iit

in ligno sus-

ligno genitain dainnaret;

p rae v

vldeliir.

n r

i

qiiomodo

ca io

3)

inso-

istiid

et tu

I

Ed.

n

i

s

i

ii

Tr. oinil-

78

De

Cap. XII.

hoc nomen

audiens non

')

hoc noscere niisterium,

sancto Silvestro.

Zambri

deciclisti ?

non

dixit:

qui Juclaeorum. inimicus es.

tHum

ost

Adducitur au-

tcm taurus fcrocissimus, vix a centum liominlhus fortissimis traclus,

Zamhri

al uhi

aure ejus verhum protulit

in

Omnes

giens oculosque ejicicns exspiravit.

acclamant

continuo

,

Quihus Silvester

et Silvestro insultant.

JesHS Christus non solum vivenfes

Nam

vificat.

occidere posse

et ferarum.

serpentum

monis non fuerit,

Dco scriplum

Si ergo vult, ut

cgo occidam

posse est ieonum.

credam

quod nomeu dae-

,

quod

ego vivere

et

mortuum

non

vivificare

quod

vester in nomiue Jcsu Galilei et

omnes

si

ctionis et morlis

eum

Silctsi

suscitet

:

Omnes

aurem

nomen

tauri se applicans dixit: o

nialedi-

armentum tuum mansuetus

dico: taurc, surge et ad

tibi

«im

Judaei,

judices

et

re-

omiii mansuctudine ahiil.

omnes conversi sunt

caetcri

iii

Post aliquos vero dies ydolorum ponlifices ad imperatorem

fidem.

venerunt dicciilcs: sacratissiine imperalor,

nes quolidie Silvestriim

rcspondit:

sare lacsione faciam. diluros.

ego

per

Cliristi

trcccntos homi-

,

eum ah

cumque ad eum vcneris,

tii

eum

resurrexit et

sedct ad

vivos et mortiios.

exspecta.

signiim desuper

dextiam

Tu crgo

Os aulcm

rriiic. forl.TSse lecliiis:

ci

apparuit di-

prcshiteri,

talilcr alioquaiis: ,

hic

vcntiirus

Salhaiia ciim iu hac fovea,

Postea

ii

o

ii

filo

ad

qui sunf

domiiius

criicifixus et sei)ultus

palris,

cjiis ligahis

sigillabis.

ct diio

omiii ces-

hoc faciat, cre-

se, si

Orante aulein Silvestro sanctus spiritus

noster Jcsus Chrislus de virgine iiatus

Ed.

virtutem

Promittunt pontifices

ccns: sccurus ad draco.Mcm dcscendc

tecum,

quam

Consulente super hoc Constantino

suo.

interiicit flatu

draco, qui est in fo-

ille

vea, poslquam fidem Christi recepistis, plus

1)

igitur

egredere jussu domini nostri Jesu Christi, in cujus

Statim igitur taurus surrexit et

Tunc regina,

lil,

oc-

taiirum suscitaverit, se credituros promittunt. Tiinc Silvcstcr

oratione facta ad

nomine

de

non

eum credemus. Nam

dixit

in

pennis posset volare, istud tauien non valeret perficere.

cede.

si

Cumquc Zamhri ad

potest.

suscitandum taurum a judicihus urgerctur,

Judaei,

Nam

occidit.

faciaiu;

nomen daemonis ahsque dnhio nominavit, qui viventem

poterit,

cidere potest,

vi-

vivilicare

dicat itcrum ct vivilicet,

est:

Deus enim meus

sed etiam mortuos

niortiiicat,

non

et

mu-

vehementer

non Dei nomen

:

sed nomen pessimi daemonis nominavit,

protulit,

taurus

igitur Judaei

et

nie

,

qui

est judicaie

dum

vene-

annulo crucis habente sani

el

niiditiis didicisli.

iiicoliimes

ve-

De

Cap. XIII. nietis et

panem

quem vobis paravero

,

secum

latenias

ferens

tunc

:

dens invenit duos uiagos

,

per gradns

fnerat

ut viderent,

,

morte

diiplici

Tandem beatus

conis.

tribus admonuit

a cultura daemoiiis

scilicet

,

ct

populiis a

veiieno dra

appropinquans clerum de

morti

Silvester

caritatem haberent

scilicet ut inter se

,

qui statini

romanorum

infinita conversi sunt sitque

liberatiis

si

ex draconis foctore paenc mor-

Etiam eos secum adduxit incolumes atqne sauos,

liios.

ita-

diias

alligavit et adscen-

,

eos secuti fiierant

usque ad draconem destenderent,

ciim niultiludine

CL

praedicta verba dixit et os

diacoiii ut jiissus

qiii

,

Descendit

comedetis.

,

qiie Silvester cinn duobiis presbiteris in foveain

ipsias stridentis et sibilantis

79

circumcisione domini.

,

ecciesias

snas diligcntius giibernarent et gregem a hiporum morsibus custoPost

dirent.

liaec in

domino

feliciter

obdormivit circa anniim do-

CAICXX.

mini

CAP. xin.

I>e circiimcii§ioiie domini. Circumcisionis dominicae diem qiiatuor celcbrein fatiunt et soleni-

Primuin est octava nativitalis domini, secundum iniposilio no\i

nem. t't

quartnm signaculum

salutifcri nominis, tertiuin elTusio sanguinis,

Prinuiin crgo est octava nativilalis domiiii.

circiimcisionis.

aliorum sanctorum octavae solemncs

sanctorum solemnis

>.uitti

!»'in.

Obitiis

iiastiintur

surgant

Sed

erit.

debeat habcre oetavani,

ilDinini

suiit,

qiiia ejiis nativitas

autcm sanctoruin ideo ottavas habent

ea nativitate, quae est ad

in

quod

videtur,

iion

enim

nativitas

tendebal ad mor.

quia ipsi tunc

aeternam, ut postea re-

vitain

Eadein ratione videtur,

corporibus gloriosis.

Si

magis octava dies

qiianto

qiiod

non

debcat habcre octavam nativitas beatae virginis nec beati Johaiinis baptistae,

similiter nec resurreclio domini

,

qiiia

jam

facta erat ')

ipsa resurrettio in-re. Sed notanduin. quod, sicut dicit Praepositivus.

sunt oclavae suppietionis

ut est octava nativitatis domini,

,

supplcmus, quod minus in festo factum fuerat parturientc.

1)

Undc etiam

Rpo. iegiint

:

i

11

i

p

s

n ri'

oliin

5

ur

r

in

pc

,

in

qua

scilicet ofticium de

missa consueverat cantari ad ho-

I i

o n

e.

Sed

etr.

80

De

Cap. Xlll.

norem beatae

virgiiiis

circiiincisione

vultum

:

liiuin

doniiiii,

Item

etc.

clevotiouis

Itein

baplistae.

otlavae veiie-

suiit

Paschae, Penlhccostes, beatae virginis

ratiouis, ut

beali Johanuis

,

ut cujuslibet saucti possuiit fieri octa-

,

vae.

Figuratiouis, ut suut octavae instituiae dc sauctis, quae sigui-

ficaut

octavam resurrcttiouis.

lutiferi

nominis

Nomen

os doniini uominavit. in

quo oporteat nos salvos

duiu est mel

lenit el ungit

recogitatiim

est impositio novi et sa-

nomcn novum

ei

Nomen

heri.

quod sccunduin Bernar-

,

iustar olei lucet

.

qiiod

,

pater, qiiod non est aliud sub caelo.

Nomeu, quod.

ore, melos in aure etjiibihis in corde.

iii

idcm Bernardus

situt ditit

Secundum

hodie enim impositum est

,

praedicatiiiu pascit.

.

Habuit aiitem triplex nomcu.

invocatum.

sicut ex evangelio manifest.itur, scilicet tiliusDei, Christus et Jesus.

Vocatur autem

quantum

assumtus; plici

dicit

est de

Deo Deus,

Bcrnardus

Deus humaiiitati

vos qui in pulvere

:

Christus,

iii

humanam naturam

a pcrsoiia diviiia qiiantuni ad

in qiiautuiu esl

Jesiis,

nomiue

quantum

Dei, in

iilius

homo

est

Dehoctri-

uuitus.

expergiscimini

estis,

etlaudate. Ecte domiiius venitcum salntc, venitcum unguento, vcnit

cum

gloriaueque enim sinesaliite venitJcsus ncqueChristus sinc unttione,

ncque sine gloria venit

Quantum

ipsc gloria.

Dei, siquidem ipse salus, ipsc uiictio,

filius

autera ad hot triplex iiomen, aiite passioneiu

ipsuin csse

aliquibus euiin

licet

,

sitiit

pautis

,

quo ad ralionem

noiiiiuis

,

qui ditebant

partitularitcr

tognostcbatiir csse (Jluistus.

quo ad hanc voccm Jesus,

vocaliter, quia

tum ad tertinm

ab aliquibus

,

a daemouibus,

Quantum ad setundmu

Dei.

iiliiim

ad primuiu

Naiu quantuiu

perfccte notus non erat.

cognoscebatur conjecturaliter,

quod

ab

litct noii

Post rcsurrcttionem

est sahitarc.

autcm hoc uomeii triplex clariUcatum

,

Qiiau-

Primuin iioiuen quo ad

est.

certitudinem, secuuduin qiio ad diirusionem, tcrtium quo ad iiomiuis

rationem. sibi retlc

Priinum igitur noiuen est convcniat,

sit

(ilius

Et quod hot nonieii

Dci.

Hjlarius iu libro dc triuitale:

ditit

vcre

Dei lilium unigenituin domiuum nostruiu Jesuiu Chrisluiu essc, mullis

modis toguitum

dum

profitctur,

cst.

dacinoues conlilentur, cognoscunt. Idem

cognostimus

,

euim tciu

fuit

quod

:

dc eo testatur pater, duiu de se ipse duui rcligiosi crcduul

.

dum Judaei ncgant,

est

,

uativitalc.

Christus,

uatura,

quod

potcstate,

iiitcrprclaliir

unctus oleo laeliliac prae participibus ditilur unctus, iiisinualiir,

,

duin

duiu gentiles iu passione

domiuum Deuiu nostrum Jesum Christum

nomiuc

Sccundum noiuen

Dum

apostoli praedicant

quod ipsc

.suis.

fiiit

his uiodis

professione. Ipse

iiuttus.

Pcr

lioc

au-

prophcla, pugil,

Cap.

De

XIII.

siuerdos et rex,

circiimcisione domiui.

eniin

Istae

pcrsoriae olim consuevenint

(luatuor

Fuit enim projjiieta in doctriuae eruditione

inungi.

boli debellatione

Ab hoc secundo

niiorum retributione.

a Ciuisto dicimur

bonitatis,

christianus justitiae,

rex in prae-

,

noniine denoniinauiur,

De quo nomine

Clirisliani.

pugil in d\a-

,

saierdos in patris reconcilialione

,

81

integrilatis

patientiae,

,

pudentiac, humanitatis, innocentiae, pietatis est nonien.

quomodo

defendis et vindicas

tibi

pauca subsistimt? sed etiam opere

Christianus cst

qui

iile,

Haec Augustinus.

est.

cnim cibus confortativus, impinguativus Bernardus:

toties confortaris

tantis ')

nomen

est

hoc nomen Jesus.

cibus

quoties recordaris

,

impinguat? Quid

unde

ita exercitatos

idem Bernardus

dicit

est nobis sapientia, justitia,

bum

quoque

Unde

redemptio

sanctificalio et

doloris

,

quo

in

,

;

medicina, mide

sic ait:

hil eflim ita irae

livoris vulnus

nem.

,

sanguis aspersionis

qua

in

est etiam

sapicntia

saactificatio in

Ilacc Ber-

,

est compmictio.

in

ver-

quo

est

Tcrtio est

hoc nomen Jesus mcdicina.

Ni-

impetum cohibet, superbiae tumorem sedat, sanat

restringit luxuriae fluxum

sitim temperat

,

fidei lux,

nisi

cxstinguit libidinis flam-

,

avaritac ct totius dcdecoris fugat prurigi-

Quarto est lux, unde

tam subita est

,

,

,

qui factus

nuxerunt a Jesu,

Ires rivi

est confessio

aqua cmundationis

afflictio,

mam

sic dicitur:

Secmido

?

Jesus esl fons vitae signa-

:

conversatione vel in convcrsione, redemptio in passione. Alibi

An non

reparat sensus, virtutes ro-

peccatorum absolutione

in praedicatione, juslitia in

est

,

Quid acquo menlem cogi-

?

tus, qui in quattuor rivos se diffundit in platcas.

nardns.

fons,

,

roborativus et yegetativus.

,

borat, vegetat bonos niores atquc castas fovet affectiones dicitnr fons,

est Jesus.

cibus

dicitur

Hic autem cibus multiplicem habet elTeclum

raedicina, et lux.

his sic dicit

tu istud

non nomine tantum,

Tertiimi

Hoc autem nomen Jesus secundujn Bernardum

De

castitatis,

Et

tam plurimis rebus nec

cui de

,

qnia

Augustinus:

sic dicit

ait:

nnde putas,

in toto

orbe tanta el

de praedicatione vel pracdicato Jesu, hoc

nomen, quod Paulus portabat coram gentibus tamquam lucernam

Hoc iterum nonien Jesus

super candelabrum.

unde Bernardus

:

si

scribas

Si disputes ac conferas,

Richardus dc Sancto lectabilc,

1)

,

non sapit

railii

non sapit mihi,

Victore:

est nisi

mullae suavilatis, legero

ibi

Jesum.

nisi sonuerit ibi Jesus.

Jesus est nomen dulce,

uomen confortans peccatorem

Rpcent. legunl imiiugiiat.

,

et

beatae spei.

Item

nomen deErgo Jesu

82

De

Cap. XII?. Secundo

csto mihl Jesus.

nomen

vocabis

veniias:

caccis visura

hujus nominis

meac

sanguinis mci

,

saeculorum revclatum

fine

lioc cst

nomen

,

claudis gressum

,

elTuf^avit.

sublimitatis, unde Bcriiardus

carnis

Jesum,

quod dedit

,

,

Tcrtio cst multae exccllentiae et

uomen

:

salvatoris nostri

nomen a

,

,

fratris mei,

scculis absconditum

nojuen mirabile

nomen

,

sed iu

,

inefTabile

,

no-

inaestimabile, imo eo mirabilius, quo inacstimabilius, eo magis

men

gratum

Hoc autcm iiomen Jesus impositum

quo gratuitum.

,

ab aetcrno

ab angelo

,

el

potentia

a

dicitur

secundum quod

augelo et convcnit

passionis, undc Glossa supcr illud: vocabis cit:

nomen imponcs,

est.

Et tangit hic

Cum

nationcm.

natio a Joseph;

quod ab

hanc

Glossa

enim dicitur

cum

dicitur:

Roma

anni constitula a

secundum quod

;

:

nomcn

nitur

ct

ejus

nativilatis

lundcrc

capite

,

,

et

ipsum postmodum

hacc cffusio

fuit

in

rium

tcrlio in ilagcllatione, et

;

,

ct

,

di-

denomi-

tangitur denomi-

insignita

et

octavus dics colilur.

cundo

orationc

Jesum

Recte igitur in die capitis

mundi

capitali

littcra

nomcn

ejus impo-

Tcrtium

cst effusio

suum primo pro nobis

pluries

Quinquc cnim vicibus sanguincm pro nobis cumcisione

di-

quod ab angelo vel ab aeterno im-

Hodie enim sanguincm qui

coepit,

ejus

praedictam triplicem

nomcn impones

alphabeti Christus caput ecclesiac circumciditur,

sanguinis Christi.

aeterno,

impositum ab

angelo vel ab aeterno impositum

tanguntur aliae duae.

positum cst,

sic fuit

imposilum a Joseph ratione fulurac

dicilur

,

nomen ab

iioc

ci

liabitu salvandi,

a principio conceptionis

ei

ab actu salvandi

citur

ab

vel

,

Secundum quod

vcl ab actu.

convenit

salvaudi,

dicitur

Jesus

Dicitur autcm salvator tripliciter

vel ab habitu,

a potentia salvaudi,

est ci

a patrc putativo, id est a Joscpb.

enim salvator interprctatur.

cITundcre

voluit.

primo

in cir-

cffudit,

nostrae redemptionis initium

sc-

;

hacc ostcndit noslrae redcmptionis deside-

ritum, quia livore ejus sanali fuit

,

sermouem mutis,

totamque dyaboli potestatcm dc obsessis corporibus

vitam mortuis virtus

multae vlrtuositatis, unde PetrusRe-

est

ejus

surdis auditum

,

eircumclsioiie clomiui.

hacc

sumus

fuil

;

noslrae rcdcmptioiiis mc-

quarto

in crucilixione,

et

haec

nostrac rcdcmptionis pretium, tunc enim, quac non rapuit, ex-

solvebat;

quinto

in

plionis sacramentum. ravil nos per

tismus

aquam

lateris

apcrtione

et

haec

fuit

nostrac rcdem-

Inde enira exivit sanguis ct aqua, quod figul)aptismi dcbcrc mnndari.

babiturus eral cHicaciam

Qui

a sanguinc Christi.

quidcm bap-

Quartum

ct

ullimum cst signaculum circumcisionis, quod quidem Christus hodic

De

Cnp. XIII. accipere

dignalus

assumsisse ostcuderet

ipsum non corpus

\

erum

Corpus cnim nostri

ratione

Duplex enim a nobis,

,

carnc ct iulerior scilicet

,

rcprehensihilis

sit

autem

tionc, ut sit sancta,

admodum enim tur,

mcnte.

in

hahitu

monstraret.

{|nae dehet fieri

,

ne

,

sermone, ne

ct in

,

in affectionc,

cauterium

fuit

sic Christus

mauu

cisionc Christi.

Glossa

enim erat Christus.

sit

in intentione,

,

a

:

Coloss.

tamquam petra

vitiis

X

Jicutissima

Exod. IV.

et

circunicisio

cumcisi circumcisionc non

manu

circumcisi

dera

non manu

nis

id est, corporis,

nmnia

,

1) Yerlja:

non

—

,

inquam

estis in Christo et

,

,

et

cir-

hoc

cir-

quae qui-

,

scilicet cntis carnis

estis

,

,

Unde Roman. in

Estis

in exspolialione corporis car-

fit

quod est caro

eniin qiiajn

hoc

,

Caro

Coriuth. VIII.

circumcisionc legali

,

Non

I.

etc.

,

sed circumcisione Christi

ofFert:

facta,

sed circumcisione spirituali.

facta,

inquara

manifesto Judaeus est neque qui

quonun loco

manu

id est, vitiorum ct desideriorum

facta sive legalis

amputata sunt.

vitia

,

facta, id est

circumcisione legali aufertur. circumcisione

Primo

corporis carnis

ht in exspoliatione

sanguis regnum coelorum non possident

manu

sui

filii

sed divino, id est, circumcisionc spirituali.

carnalium, secuudum quod caro accipitur.

,

pctra

,

Tollit illico Se-

circumcidit carnem praeputii

et

est, depositione carnalis hominis,

cumcisione non

ut sic

Circumcisi enim estis

II.

raodo sic: circumcisi, inquam, estis circuracisione non

:

sit

uno mcmhro, ut tolum corpus sane-

in

Corinth:

I.

id cst, huraano operc;

sic

ut

Quem-

nostri, ut nos salvarct.

Dupliciter exponitur secundum Glossam.

etc.

Secundo modo

contempti-

facta in eAspolialione cariiis, scilicct circum-

phora acutissimam petram

Quae quidem

Circumci-

sit notahilis,

portare cauterium circumcisionis,

voluit

circumcisione uon

pura

ut sit

totura corpus misticum salvaretur.

circumcisione

Sccuudo^

similiter in trihus consistit, scilicet in cogita-

Haec Bernardus. Iterum ratione

recla.

in

emit-

ilii

emittit.

sccundum Bernardum

scilicet exterior in

Interior

Et ideo ut

nos spiritualiter dehere circumcidi

ut

sc

qui dicereut

,

sanguincm

sanguinem non

fantasticiuu

est circumcisio

actioue, ne

bilis.

enim non defuturos

voluit clrcumcidi et

,

proptci-

veram carucm humanam

ul

,

sed fantasticum assumsisse.

,

sio exterior consistit in tribus in

sui

scicbat

,

eorum errorcm confutaret tere.

autem domiiiHs circumcidi

Voluit

est.

Primo ratiouc

multas rationcs.

83

circumcisione domini.

inquam id csl 11:

raanifesto

Jndaeiis est

,

,

')

in

quae

,

in

circumcisi ista

,

spirituali

,

in

qua

non enim qui

in

carne est circuni-

et desiuit in Ed.

l'r,

manifesta in carne circunvcisio 6*

l^T"?, r)re<;d

etc.

84

De

Cap. XIII.

cisio

seil

:

non

ritu

tiiciimcisiout doinini.

qui in abscotuiito Jiidacus cst, ct circumcisio oordis in spi ciijus laus

lillora;

poris carnis

non manu facta

sed circumcisione

,

se Judaei excusare lis

,

le

Cum enim

credidit d^abolus ct bunc,

eandem causam Quinlo

sponsata.

cnim baptizari

voluit, ut

iie scilicct

incarnatioiiis

qui circumcidebatur

,

remedio indigcret.

Pro-

si-

mater sua virgo perpetua esset deadimplendae.

perfcctae justitiue

ratioiic

potuissenl

quia dissimi

circumcisio fierct contra origi

militer peccatorem esse. qui circuracisionis

pter

fuisset,

non recipiinus,

Quarto ratione daemonum,

es patribus.

misterium cognoscerent. nale peccatum

Terlio rationc Judaeorum.

Cliristi.

ideo

et diccre:

ex Dco.

scil

in exspoliatione cor

enim circumcisus non

Si

ut inexcusai)iles essent.

non cx liominibus,

est

Circunicisi estis circuuicisione

voluit, ut perfectam justitiam, id est,

Sicut

perfectam bu-

militalem, quae est subdere se miiiori, iiiipleret, sic etiam voluit cir-

cumcidi

ut

,

candem nobis

iuimiiitatem ostenderet,

dominus legis voluit sc subdere

quae erat boua

cae approbandae,

non

veiierat

et

sancta et coraplenda,

Rabbi Moyscs

Judaeus:

puer iu septem

,

matris cxistens,

forlilicalur el solidatur et ideo,

antc octavum diem circumcidi

quas philosophus idein

ut periculum evitetur, nc scilicet

rcnt, ut

minorem

cunda

ratio

,

in

sumitur

nimium

iioluit

assignat.

dilTerretur, sine

uf dolori parvuloruiu

circumcisiouc maximus dolor

dum

sit

.

voluit

parvaiu adhuc jmagiiiatioucm Iiabcut

parentum

tristitiae

cx circumcisione plerique parvuli morerentur,

jam magui

quam

si

,

Secunda,

dolorcm sentirent Tertia,

ibi

\am cum

circumcisi fuissent

parcntibus,

noluit doininus parvulos

ut dicit,

circumcisione cos mori contingeret.

Cum enim

est,

octava autem dic

in

Ultra octavum vcro dicm ipsam circumcisionem

cos domiuus circumcidi

licct

,

ne ob iiimiam teneritudinem niiniuin

,

prolongari propter tres causas,

consulatur.

thcologus

et

adhuc tcneritudinis

dicbus tantae

in utcro

Nain

sive lilleralcm.

maximus philosophus

sicut dicit

quantac est adhuc

Quarc

die fiebat, multiplex potcst ratio assignari.

Prima sumitur peues intcllectum hjstoricum

provideatur.

et

quia

fuisse circumcisionis, propter veritatem Dei etc.

autem circnmcisio octava

Prima

auctor

legcm solvere sed adiiupiere. Roman.XV: dicoeniiuJe-

sum ministrum

laederenlui*;

duin

Sexto ratione legis Mosaj-

legi.

si

ct

morerentur oclo taiitum dies liabentes

|)(;iics

Idco cnim oclavo dic licbat,

intelleilum ut

si

ex hoc morfui, major doior fuisscl

auagogicum

daretur

iiitclligi,

Se-

sive coelestem.

quod

in

ocfava

resurrcctionis ab omiii pocna et miseria circumcidcremur. Et secun-

I

De

Cap. XIII.

prima ab Atlam

diim hoc octu dics erunt octo aetates,

N^oae

secunda a Xoae usque ad Abraham

,

que ad jMojsen

iisqiie

aJ

ab Abraham us-

tertia

,

quarta a Moyse usque ad David

,

85

doiuiui.

circujucisioiie

quinta a David

,

usque ad Christum, sexta a Ghristo usque ad iinem mundi, septima morientium, octava resurgcntium. Yel per octo dies intelligunturocto,

quae

in

aeterna vita possidebimus

quae enumerat Augustinus

,

ego ero illorum Deus,

quid aliud est,

cens:

Ero, quaecunque honeste desiderentur,

lientur.

victus, copia

septem dies

honor, pax

gloria,

,

intelligitur

homo constans ex corpore

tuor enim dies sunt quattuor elementa ct Ires dies sunt trcs polentiae,

Homo

quando

,

dies

ccto

saius,

vita,

Vel alitcr per

Quat-

et auima.

ex quibus corpus consistil,

,

quae sunt

cibilis, irascibilis et rationalis.

dies

scilicet

omne bonum.

et

anima, scilicetconcupis-

in

nunc habet seplcm

igitur, qui

unitati aetcrnae incommutabilitatis conjungetur,

habebit,

in

et

di-

unde sa-

nisi ero iis

tunc

octavo die ab omni poena et etiam

illo

culpa circumcidctur.

Tertia ratio sumitur penes intelleclum tropo-

logicum sive moralcm

et

iniquitatem

malum surgam

mcam ego cognosco

et faciendi

etc.

mcum

etc.

pos-

dics divcrsiniodc

Psalm.

;

:

quoniam

Secundus propositum dcscrcndi

bonum, quod notatur

ad patrcm

et ibo

apostolus:

secundum hoc octo

Primus potest essc pcccati cognitio

sunt accipi.

prodigo, qui dixil:

in lilio

Tertius pudor de peccato, unde

qucmcnim fructum tunchabuistis

inquibusnunc cru-

in illis,

bescitis? Quartus limor defuturojudicio. Jobus: quasi tumcntes super nic fluctus tiffluiDeum.

Hieronjmus: sive comcdam, sive bibam, sivc

aliquid aiiud faciam

scmper mihi vidctnr

insonare:

:

:

luctum unigeniti fac

dixiconlitebor

\cniae.

vo\

illa

adversumme

ctc.

tibi

Scxtus confessio. Psal-

mcam

injustitiam

hac dlc homo spiritualiTcr circumciditur,

Septimusspes

pctratione pcccati et desidcrium emendandi fcciuius

,

et

bona quac omisimus

lacrimarum clfusio, corporis afdictio octo dies possunt esse octo,

,

quorum

;

a culpa,

duo

confitcri

mala,

quattuor sunt oratio,

clccmosinaruni ciargilio. diligens

voluntatcm pcccandi a nobis circumcidit.

:

alii

;

alii

Ita,

gcuter consideravit. uuam niagiiam diaclam craunerat Bernardns diccns

Octavus satisfactio noii soluni

VeJ duo primi dies suut dolor de pcr-

sed etiam ab omni pocna.

quac

etc.

Nam etsi Judas peccatum suum confessus fucrit, tamcniiou in spe

vcniae, et ideo non est misericordiam consecutus. et in

auribus mcis

in

Quinlus conlrilio.

surgite mortui ct vcnite ad juditium.

Unde Jeremias

mus

,

consideratio

quod, qui ununi

facict.

Vel

omnem dili-

Qiiorum scptem

scptcm sunt de cssentia hominis, quae

si

De

Cap. Xni.

86

hoino consideraret

actcnmui

in

.

cirouuirisione doiuini.

o|)cralio turpis, cxitus flcbilis

vilis,

miserahilis

ilissolutio

Lilis,

iion jteccaret ,

damnatio

et

V

octavus dies

non

septem

priniis

autcm

pcrfccta circumcisio

sio,

in spc,

sumitur

secundum hoc

et

V

Mojsis, in quibus coutinetur lex, duo crunt prg-

iibri

phetac et psalmi,

mmc

trista-

Et ociava

Quarta ratio

penes intellectum allcgoricum sive spiritualem dies crunl

mors

(letcstabilis.

ineffabilis.

potest csse consideratio ..gloriae

scilicel lualeria

,

slatus instabilis,

diebus

crit

lit

circumcisio,

ab omni culpa

ct

in

in

octavo

ab omni pocna,

Quarc autem data

sed tandem in re

Sed

doctrina cvaugclica.

pcrfecta

licbal

fuerit

circumci-

sex sunt causae, quac iiotantur in his versibus:

Cauterium, signum, nieritum, medicina, hgura,

Exemplum De carue aulem Carolo Rlagno

olim circunuisio dura.

fuit

circumcisionis

attulit et ipse

quod angclus cam

,

ccclcsiam Sanctac

in

Carolus vero illam postea fcrtur Ca-

Mariae houorilice collocavit, rosium transtulisse,

doniini dicitur

eam Aquisgrani

nunc autem

quac dicitur Sancta Sanctorum.

ct

Romae

essc

dicitur

Unde

in ecclesia.

ibidcm scriplum lcgitur:

Circumcisa caro Christi sandalia clara

Atquc umbilici vigel hic praecisio cara.

Unde

ea die

et

fit

naturae,

illorum

cst.

crcdimus,

glorificatum.

ad Sanctam Sanctorum

statio

valde utique mirabile

Cum

quod rcsurgentc Christo

Aliqui dixerunt

Scd

,

rediit

quod hoc verum

sit

qui dicunt illud solum essc de vcritate

,

quac ab

Adam

si

hoc verum,

cnim caro ipsasil dc veritate Iiumanae

ad locum suum juxta opinioncm

humanae naturae.

Iraducta est, ct istam solum resurgere.

quod olim a paganis

et gcntilibus

in his

Notandum,

calendis multae sujiersti-

tioncs obscrvabantur, quas sancti ctiam a Cliristianis vix cxstirpare

polerant,

quas Auguslinus in quodam scrmonc commemorat.

dentcs enim, ul

dicit,

Janum duccm quemdam Deum

calendis plurimum venerabantur et

post sc

,

aliam ante sc

cipium scquentis.

mcbant,

alii

,

Rursus

[\i'C,

')

l-;.'.

I.iiii

)i.

sf

hcll,

unam

ct prin-

iilii

assumcntes capita

lantum liabilum, sed belluinuni

nii!i(ares lacevtos.

li;.l..

Crein his

formas monstruosas assu-

pccudum,

Alii tunicis muliebribus vesticbanlur,

les insercrc tnnicis muliebribus

Kil,

duas facies ligurabant,

in his calendis

bestiarum, cx (|uo indicabalur, non

1)

eum

quia erat tcrminus anni praclcrili

veslicntcs sc pellibus

habcre sensum.

ei

esse,

(iii.nili

s.

non crubcscen Alii

ila

auguriii

;

Cap. XIV. observabaiit

ut

,

Dti

b7

fcpipliaiiia Jouiiui.

focum de domo sua

quodcuuque beuefa-

vel aliud

clum cniiibet peteuti uou tiibuereut. Dyabolicas etiam ab

Alii iu nocte

accipiunt et allis traduut.

aliis

')

slreuas el

mensas laute prac-

paraut et sic tota nocte manere sinunl, credentes, qnod per totum

annum convivia

qui de paganorum consuetudinc aliquid observare volue-

gustinxis: ^)

rit,

Et subdit Au-

abundantia perseverent.

iu tali sibi

timendum

Qui etiam

cst,

ue uomen christiani

prodesse non possit.

ei

hominibus ludcntibus aliquam humanitatem im-

stultis

penderit, peccati corum participem se esse uon dubitet: vobis au-

lem,

non

fratrcs,

(unque

quod non hoc malum

sufliciat,

vidcbilis, arguite, corrigite, castigatc.

fieri

CAP.

facilis

sed ubi-

,

Haec Augustinus.

XIV.

I>e epipliania douiiiii. et ideo qua-

Epiphania domiui quadruplici decoratur miraculo druplici vocabulo nuncupatur.

Hodic enim magi Christum adoraut,

Johannes Christum baptizat

aquam

,

in

viuum Christus mutat

quinque millia hominum de quinque panibus sus esset tredecim

dierum

,

inde dicitur Epiphania ab epi

quod

,

stella

et

Je-

duce venerunt

est supra, et

phanos

ct

appari-

,

quia tunc desuper slcUa apparuit sive ipse Christus per stel-

tio,

iam

magi ad eum

Cum enim

satiat.

Eadem

mum

magls verus Dcus demonstratus

quae desuper visa cst,

,

revolutis viginti

die

attigisset, quia

habcbat

cundum Bedam: habebat

aniiis

viginli

novcm annos

in

,

ct

triginla, ut dicit

triginla annos plenos,

Tunc, inquam

clcsia asserit.

novem

anuorum

crat enim incipieus quasi

cum jam aunum

est.

triccsi-

tredecim dies

Lucas, vel se-

quod

ct

romana

Jordane baptizatus est

ec-

ob hoc

el

vocatur Theophania a theos, quod cstDeus, ct a phanos, quod est apparitio, quia tunc tota trinitas apparuit,

carne anno,

,

spiritus in

cum

1)

rr.

est

in

vinum mutavit

et

Kd. IV.

Ipt;it:

idem;

sceiuis,

iuiile.

paulo post pro

:

anuorum

in

filius

revolulo uuo

,

et

trcdecim dic-

ob hoc vocatur Bethania, a beth,

domus, quia miraculo faclo

t.iniuin

pater in voce,

Ipso iterum dic

esset triginta vel triginta unius

rum, aquam

quod

columbac specie.

in

'->)

li ii iii

domo verus Deus apparuil

rro voce

«nitat

em

:

tijneiidiiin oUVrl

praeferl

humi

)

i

t

ri

t

Eil.

f

m

Ipso simililer vel

De

Cap. XIV.

88

revoluto anno,

ilie,

duorum

Iriginta

cum

esset

(licit

Bctla et sicut dicitur in

Et ob hoc vocatur Phagiphania a phagc, quod autcni quarto miraculo

Dc hoc

ducare.

dubitatur,

tum quia

quinque palijmno, qui

illo

bucca sive mau-

cst

utrum

,

Bedae non

in originali

unius

Iriginta

ile

ilhiminans altissinius etc.

cantatur ct sic incipit:

iu niullis ecclesiis

annorum

quinque millia hominum

'),

sicut

nibus satiavit,

epiphania douiini.

die contigcrit.

liac

expresse legitur, tum

sic

quia Johannis VI, ubi de hoc miraculo agitur, dicitur: erat autem

proximum Pasclia

Ista ergo quadruplex apparitio ista die facta

ctc.

cst per stellam in pracsepio

Prima facta

est.

patris in Jordanis fluvio

convivio

secunda per vocem

,

mutationem aquae

tertia per

,

quarta per multiplicationem panum

,

praecipue hodic celcbratur

autcni apparitio

vinum

in

et ideo

in

Prima

in deserto.

ejus hjstoriam

proscquamur. Nato cnim domino tres magi Jiierosolimam venerunt, ((uorum nouiina in Hcbraeo sunt,

Appellius

graece, Galgalat, Malgalat, Sarathin,

Cujusmodi autem magi fuerint

Melchior.

secundum quod magus

tia,

magos

elTectu dictos fuisse

Herodem

illuscrunt, quia

llcrodc:

vidcns,

quod

dicil

Chrysostomus

suam rcvclarc niae spem

id est

Magus euim

illusorcs

,

a magis

vocatos. qiiibus

ad sc adducerc

eos

dicitur

ex eo scilicet quod

,

Unde

et dicitur

Magus iterum

ctc.

malclici Pharaonis dicuntur magi.

magos

lios

et

Ballhasar,'

triplcx cxstat senten

ad cum non redicrunt.

postca conversos,

sed

leficos

,

Dicunt crgo quidam hos rcges ab

illusus csset

Unde

oitur "maleficus.

,

lii

Damascus,

,

Caspar,

tripliciter dicitur.

malelicus et sapiens.

illusor,

Amerius

,

laline

Dieit

cnim

doiuinus ct

Et inde

istos fuisse

voluit

ma-

nativitatem

pro hoc pcccatoribus ve-

Xam

Iterum magus idem est ((uod sapiens.

praebere.

de di-

graphice magus licbrajce scriba, graccc philosophus, laline sapiens dicitur.

Dicuntur crgo magi

in sapienlia

magni.

magno comilatu

Jlicrosolimam.

salem vcncruul, (um

ibi

id est

,

1)

Kd. Kpc.

.1111111111;

cilius nativitatis

i'l

et

regcs cuin

sil.

Supcr hoc assignal

Prima, quoniam magi teiupus nativita-

Quia autem Jhe

suminum sacerdotium

tam egregius pucr nonnisi

Secunda, ut

unde niagi quasi

Scd quacriiur, quarc magi Jhcru-

rusalem cral civitas regalis ct ibi cral

deberet.

,

tres sapientcs

sed locum ignoravcrunl.

Christi agnovcruut,

picati sunt, ((uod

sapicntcs

dominus nalus non

Remigius quattuor ralioncs. lis

,

Venerunt crgo hi

lorum

tifdcciiii di-lMim.

in

,

sus

regia civitale nasci

dis(criicr(^ poluisscnl.

De

Gap. XIV. cum

Quarta ut

daeorum.

\am

uoluerunt.

Illi

Illi

lempus autem iguoravinms

,

Magi ergo ostenderunt Judaeis

locum.

ul Jiulaei

,

manerent, potuissent enim dicere: nos quidem nativi

locum cognovimus

tatis

crcdimus.

80

Tertia

et scribae residerent.

sapieutes lcgis

ilji

iiiexcusabiles

epiphauia domiiii.

magorum condemuaretur

studio

sic

uni proplietae crediderunt,

illi

(piaerunt

regem alienum,

venerunt de longinquo,

isti

isti

pigritia Ju-

pluribus credere

nou quaerunt proprium

isti

manserunt

ideo non

ct

tenipus et Judaei magis

in vicino,

reges fue-

Isti

runt succcssoresBalaam et ad visionem stellae venerunt, propterillam

prophetiam patris sui etc.

:

mus

molisunt ad veniendum, ponitChrysosto-

isti

super Malthaeuui asserens

in originali

exsurgethomo cx Israel

orietur stella ex Jacob et

Aliam causam, unde

quosdam

,

quidam sccretorum inspectores clegerunt dc se moriebatur,

dicere

XII, ct

,

si

quod quis

cjus aut aliquis propinquorum in cjus locum sub-

filius

stituebatur.

ipsis

ergo per singulos annos post mcnscm asccndebant

Ili

supcr montera victorialem

diebus ibidem inorantes

et tribus

') se la-

Deum ut iis illam stellam quam Balaam praeet Quadam autem vicc, scilicet in die nafalis dodixerat, ostenderet. mini, dum sic ibidem mancrcnt, stella quacdam ad eos super monvabant

orabant

,

,

lem vcnit, quae habebat formam pulchcrrimi pueri, super cujus capite crux splcndcbat,

_in tcrram Juda

Tunc

illi

quae magos allocula cst dicens:

ibidcm rcgem

potuerunt,

,

,

quoniam

quaeritis

,

ite

natum

Scd quomodo

velocius

invenictis;

tam parvo

in

tredecim diebus per tanta tcrrarum spatia ve-

scilicet in

scilicet

ab orienie nsque

mediculo mundi dicitur esse sita

gium

quem

continuo venire coeperunt.

tempore, nire

ct

in

Jhcrusalcm

dicendum est

,

;

quae

,

iii

secuudum Remi-

pucr, ad quem properabant, eos in tam brevi

talis

spatio perducere potuit.

Vcl potcst

sccundum Jeremiam, quod

dici

supcr dromedarios vcncrunt, quisuntanimaliavelocissima, quitantum currunt una dic, quantum equus in tribus.

a dromos,

quod

est cursus

et arcs

,

,

Unde

quod

dicitur

Jherosolimam venissent, interrogaverunt dicentes,

Non

Judaeorum.

est rex

interrogabant

crcdebant, sed quaerunt, ubi natus sct eos:

unde

sit,

,

1)

Ed. Rfi'.

Cum

iibi est,

an natus

ct quasi

sit

,

ergo

qui natus

quia hoc

aliquis interrogas-

hunc rcgem natuni essc, responderunl: vidimus

scitis

slellam ejus in oriente et venimus adorare .sistentes in oriente

dromcdarius

est virtus.

eum,

hoc est:

nos ex-

vidimus stellam cjus nativitatis ostensivam. Vi

Ipgiiiil

e

I

ei

;i

I)

n

11 1 11

r.

90

De

Cap. XIV.

Judaeam positam. Vei

{limus, iiuiuaui, supei

His YCr!)is

parle.

nem

et verura

regem

el

nem, cum dixenuit:

adorare cum.

lima

cum

solima

Pracccptura cnini

cum snbjungunt

,

est et oranis Jheroso-

Unde

homines

rex

snum

aura mo-

in culrainc dignilatura exsistentes levis

Secundo nc a Romanis culpari posset,

qucm Augustus non

vocarctnr,

enim ordinaverant Roraaui

,

Deus

ut nullus

Tcrtio

tia et iraperio diccrctur.

re-

(Ihrysosto-

sicut ranuim arboris in excelso positum levis ctiara

aliquis ibi

cura

venimus

:

soIusDeus ado-

nt nullus nisi

alicnigcnara expcllerent.

ctiam fama conturbat.

vel rex sine

quoniara,

,

sui

si

Sic

conslituisset.

licen-

sicut dicit Gregorius,

rege nato rcx tcrrae turbatus est, quia niuiirura altitudo ter-

dum

rena confunditur, Jhcrosolinia cura pii

Verum homi-

Verura regera,

Prirao nc Judaei regcra naluni tanquajn

illo.

vet, sic et sublimes

cocli

fuit,

verum homi-

Triplici dc cansa rex turbatus est et oranis Jhcro-

illo.

cum

ciperent et se tanquani

mns:

Verum Dcura

iu oricntali

,

,

sunt.

qni natus esl?

Sed Herodcs hoc audiens lurbatns

raretur.

id est

iu originali

verum Deum confessi

nhi est,

rex Judacorum.

ajunt:

Rcmigius

sicut dlcit

,

exsislentes in iios-

iios

vidimus stellam ejus in oriente,

regione

tra

domiui.

e|jiphriuia

illo

Oranis autem

cclsitudo coclestis apcritur.

turbata est

de causa.

triplici

secundo

gauderc nequcunt de adventu jusfi,

,

Primo quia

ini-

ut regi turbato

adularentur, pcr hoc quod se similiter turbatos ostendercnt, tcrtio,

quia sicut scse vcnlis concuticntibus nnda coiicutitur,

ad invicem certantibus populus coiiturbatur ne

runt,

Tunc ab

llcrodcs

iis,

dicit

lcmpus

non redirent.

rcgibus

ideo ex hoc tirauc-

involvercntur.

Hacc

ratio

cst

Chryso.stomi.

oraucs sacerdotcs et scribas convocaus sciscilabatur

nbi Christus nasceretur.

in Bcllchcra

et

praesenti et vcnturo rege ad invicera certantibus

scilicet

pcrturbatioiiibus

ipsi

,

sic cl

Judac

,

Cum

autcni ab

iis

didicisset,

vocatis ad se clani niagis diligcnter ab

stcllae, nt vidclicct sciret, quid faccrct, si

Dixitque

se velle adorare,

iis,

invento pucro

quem volcbat

JluMosoIiniara ingressi fuisscnt

,

occidere. stcllae

ci

quod

iis

di-

ad se magi

rcnuntiarent, sinuilans

El nola, quod cuni magi

ducatum aniiscrunt:

et

hoc

propler Ires rationcs. Prinia, ut dc loco nativitatis Christi quaererc cogcrcnlur, ut sic de ipsius orlu ccrlilicarcnlur, tani proptcr sfellac apj)arifionera

quani pcr prophefiac asscrfioncra,- sicut ct factuni

Secunda, quoniara anxilium quacrcnlcs ruerunf divinum.

Tertia

,

humanum

esf.

juste pcrderc nie-

quoniani signa inrulelibus dafa sunt sc

nindum apostoluni. sed prophctia

iidclibus

.

et

ideo sigiiiim

daliiiii

De

Cap. XIV. istis

,

adimc esseut

iliim

itifideles

debuit apparcre

iiO!i

,

Hacc

essent inter Judacos fideles.

91

epiphaiiia domini.

diim adiiiic

,

triplex ratio taiigitur in Glossa.

(iUm autem Jhcrusalem egressi fuissent, stella antecedebat cos, us-

que diim veniens staret supra, ubi crat puer, De hac

modi

trcs suiit opinioncs

fuerit,

Quidain dicunt fuisse spiritum sanctum,

dominum baptizatum

desccndit supcr

ctiam niagis in spccie stcllac.

angelus ut ipsc,

fucrit et

Sed

magis.

irratioHabiiibus

quod

tur,

rcdiit in

forma

iii

in, specic

aeris

,

immo

,

,

secundum quod

scilicct in situ,

quia

sed pendcbat in mcditullio

in

fulgorc;

quia caeteris erat splendidior,

quia splendorem

ejus iion poterat splcndor solis

;

,

meridie lucidissima apparebat

in

praccedebat magos morc viatoris lari

stclla,

aliis in tribus

crcdi-

ininistcrio

firmamcnto

proximo terrac

obfuscare

vcrius

in

sita

quod indo patct,

tamquam

,

quae pacto suo

autcm

uten-

ralione

\ero

quod

,

quod

dicunt,

,

tamquam

Alii ,

Ista

postmodum

apparuit etiam

,

gcntililius

inationali.

pracjacentcm matcriam.

non erat localitcr

Chrysostomus

Alii, ut

apparuit pastoribus

de novo crcata

fuerit stella

in originali,

qui

spccie columbae, apparucrit

iii

rationali,

Fulgcntius, diffcrebat ab

dicit

scilicet, ut ille,

pastoribus Judacis

ipsis

apparuit

tibus

qui

stella, cnjus-

Remigius

qiias ponit

,

scd qiiasi motu animali et processivo.

tangnntur in Glossa Matthaei

quac

II,

in

:

motu

,

quia

enim movebatur motu circu-

iion

,

Aliac tres difrercntiae

iiicipit

sic: liacc stelladomi-

nicae nativitatis etc. Prima iu origine, quia aliac iu niundi principio

sunt factac, haec ut sint in

gis

modo

;

secunda

in officio,

quia aliac factac sunt,

signa ct tcmpora, ut dicitur Genesisl., hacc autcm ut ma-

viam praeberct;

hacc complcto

tcrtia in dHratione

officio

suo lediit

iii

,

quia aliac

suiit

lcm stellam vidisscnt, gavisi sunt gaudio magno valde.

quod quintuplcx

quam

est stella,

isti

magi viderunt,

materialis, stclla spiritualis, slella intcUectualis stella supersubstantialis.

oricnti,

corde. sct

,

secundam

scilicct

Primam

pcrpetuae,

materiam praejacciilcm.

scilicet

,

spiritualem,

au-

scilicct stella

stella rationalis ct

materialem vidcrunt

quae est

Nisi cuim hacc stella, scilicet fidcs, in

ncquaquam ad visionem primae

,

Cum

Notandum,

fides

,

in

viderunt in

corum corde radias-

stellae venissent.

Habucrunt

cnim fidem de ejus humanitate, cumdixerunt: ubi cst qui natus est? ct

de cjus regali dignilate

cjus deitatc,

intellectualem

angclum sunl

,

cum dixerimt:

rex Judaeonun

cum dixerunt: venimus adorare eum. ,

quac moiiiti.

cst angelus

,

Tcrliam

vidcrunt in somno

.

;

et de scilicci

quando pcr

no redirenl ad Herodcm. Scd sccundum quan-

: ::

92 dam lam

De

Cap. XIV.

epiphania

dojiiini.

Giossani non angelus, sed ipse dominiis cos admoniiif.

rationalem

stilicct

.

Quinfam

sorio.

quae

,

fuit

bcata virgo

supcrsubstantialem, quac

scilicet

Christus

fuit

deriint in pracsepio, el de liac duplici dicifur: inlrantes

pucnim

veneriint

rum

cuni

dicifur sfclla.

Maria malro cjus

De sccunda

tu fundasfi.

lunam

Ecdcsiastic. XLllI:

est cocleslis liominis; gloria stellaniui, id cst

Barucli III:

autem dedcrunt lumen

sfellac

De quarfa: Ave maris

sunt efc.

ogo sum radix

gcnusDavid,

ct

visioncm primae

et stellas

species

quae

,

coeli,

De

virfutuni.

,

id

lertia

vocatac

quinta Apocal. ultim.

sfclla splcndida ct matulina.

sccundae sfellae inagi gavisi sunt,

ct

viiii-

in custodiis suis

Dc

stella.

,

donuim

Quaelibet autem ista-

clc.

prima Psalmus:

l)e

Qiiar-

viderunt in dever-

,

Propter

proptcr

vi-

sionem tcrtiac sfellac gavisi sunt gaudio, propter visionem quartae gaudio magno

stellae gavisi sunt

sunt gaudio niagno valdc dio

magno,

magno

,

Dco gaudct

qui dc

quia oo

niliii

est

proptcr \isionem quintae gavisi

,

vcl sicut dicit (ilossa:

,

majus

valdc

ct:

,

iterum invcnlis

Cuinque domuiiculam intrassent flevis

gcnibus

singuli

liaec

llic

subduntur,

ciijus cst ille

,

in

obsccuudant

sidera

tlms ct cui asfra

ct

rcges tre-

bcalum fiigmiuni, sed

ubi non Iiicenia Iiicct,

quo habitat non rex gcmmalus

cui crant pro mollibus toris

,

aurum,

o infanlia,

geniculant.

sedes Dci secunda post coeluni, coelestc palatiiim

dicif:

magnitudiuis ct supernae gloriae, ad cu-

ct scclafores sapiciitiae

incorporatus

niatrc invcnisscnt,

munera obtulerunt,

cus pannos et angeli exciibanf ct

pidant

quani de scmpcr possessis.

,

puerum cum

cl

cxclamans Augusfus

mjrrliam.

potest

quod homincs plus gaudent

gationem voluit ostcndere evangelisfa, et

cf addit

,

magno

quia dc

,

Vcl pcr horum verboium exaggre-

alius plus alius miiius gauderc.

dc. rebus pcrdifis

gaudct gau-

illc

qui est vcnim gaudium

,

,

o

stella,

sed Deus

dura pracscpia, pro

la-

quearibus aureis fuligineaculmis tecta, sed sideris obsequio dccorata.

Stupeo

,

cum video pannos

in praesepio

quid facitis niagi

,

et inlueor coclos,

auruni offertis

Ergo rex

?

ergonc Dcus est isle? Quid est iste.

curiae rcgalis frequcntia?

nus praesepium

iii

cum

,

aspicio

,

cariae

Xumquid aula

frequcnfia

libro

soc.undo do trinitatc:

facitis,

quod

Et ubi aula regia, ubi thronus. est

sfabulum

Joscpli cf INTaria?

pientes facti sunt, ul fierent sapicntcs. lariii.s

aestuo

quid facifis, lacfantem pucruin adoiatis in tugu-

rio vili, in vilibus paniiis,

iibi

,

nicndicum et super astra pracclarum. Itcm Bcrnardus

De hoc

paiil

ctiani

,

Isti

throinsi

sic dicit IIj-

virgo. sod parlus a Do<»

De

Cop. XIV. Infaiis

est.

adoratur. niiiitas

vagit, laiulantes

epipliatiia

angdi

Deus

aiuiiuntur, panni sonicnt,

Ilaque potestatis dignilas non aniitlilur,

Ecce (juoinodo

praedicatur.

93

doinieii.

Cliristo

in

dum

cainis

liu-

puero non fantum

fuerunt huiuilia ct iafirnia, sed eliani divinitatis suljliniia et excelsa.

De

Hieron\mus super epistolam ad Ilebraeos

ileruiu dicit

lioc

rc-

:

spice cuuas Cliristi, vide pariter et cocluni: vagicntcm in praesepe intueris infantein

sed angelos siiuul ausciilta laudantes.

,

quem iguoranl

persequitur, sed adorant magi,

Ilerodes

Pharisaei, sed stclla

demonstrat, baptisatur a servo, sed vox Dci desuper tonantis audiaquis immcrgitur

tur,

Prima

inultiplcx cst ratio.

Rcmigius,

dicit

Pcrsac autcm enini

rum

sed columha desccndit,

,

Quare aufem niagi

ctus in columha.

nullus

ut

quoniam

,

ad

Deum

et

ad regem vacuus

cst Bernardi

quoniam hcatac

,

obtiilerunt propler inopiae sublevationem

ad sacrificium,

tlius

Per hacc

ergo

tria

leclionem,

ficabantur pcr ruit,

olTerre.

quae eraut

anima devofissima

in

,

quae erant

et

omncm

est pretiosius oifinibus metallis,

:

:

Et

liaec

Iria signi-

ue redircnt ad Hcrodem

TJ^gJlpjiem-

suam.

,

fria signi-

caro mcaetc,

qua

manna

suiit oinnes'

dcitas

,

quae

aurum ergo, quod

intelligifur divinifas pretiosissima,

dirigatur oratio

somuis,

iii

,

suavitatem. Per

sigiiiricat

mea

etc.

conservat a corruplione, caro incorrupta.

•

ma-

virga, quae flo-

et refloruit

anima

,

per thus aniiua devolissiina, quia thus

Psalm.

Haec

Nam

in archa.

ubi erant scripfa praecepta

omnem saporem

tionem.

divina

Christo, scilicet divinitas prctiosissima,

Ihesauri scicntiae et sapientiae Dci ahsconditi

hahet

,

quoniam per haec

Quiiita,

caro Christi, quae resurrexit, Psalm.

labulac

ma-

Quarta, quoniam aurum significaf di-

et caro integra ct incorrupta.

illa tria,

et

morfuorum.

pcrtinct

orationem, mjrrha carnis mortilicationem.

tlius

dehcmus Christo

hcantiir tria,

ad sepulturam

Chrisfo intimatur regia potcstas

jcstas ct hiunana mortalitas.

tria

aurum

thus propter stabuli foe-

,

Terfia, quoniam aurum ad trihutum,

mjrriia

in

dicitiir

virgini

mjrrham propter memhrorum pucri consolidafionem

lorum vcrmium cxpulsioncm.

Isti

veiierunt a tinihus Persa-

,

Chaldaeoruni, ubi esl flumcn Saha, a qiio et Sabaca

lorcm,

ut

fuif,

infroiret.

Chaldaei talia niunera consueverant oflVrre.

ct

Sccunda quae

rcgio.

muneva ohfulcrunf,

anfiquorum

traditio

vel

ut dicitur in lijstoria scliolastica

,

spiritus san-

iinino

luijusinodi

,

devotionem

Per mjrrham

ef ,

ora-

quac

magi

iii

per aliain viam reversi sunt

in

Adinoniti autein

Eccc quomodo magi profccerunt, nam stcHa duce

vencrunt, pcr horaines,

immo per prophetas

(^locti suiit, aiigelo

duce

Cap. XV,

94

De

snncto Paulo eremita.

redierunt ct in Cliristo quicveruiit. et in ccclesia,

quac*nunc

sed nunc Coloniac

Horiim

corpora Mcdiolani

auliiin

cst ') fralruui pracdicatonun,

requicscunt.

Nam eorum

-)

Helenam, Constantiniraatrcm, rapta

et in

quicsccljant,

corpora primo per

Constantinopolim translata,

sanctum Eustorgium 'cpiscopum Mcdiolanum translata,

postca per

sed per Hcnricum imperalorem

postquam Mcdiolanura posscdit,

,

Coloniam supcr Rhciium lluvium sunt dclata

in

u))i

,

magna

in

rcve-

rcntia ct populi dcvotionc coruscant.

CAP. XV.

De

^aneto Paulo eremit.i.

Paulus primus ercmita, ut tcslalur Hieronjmus conscripsit

fervente

autem Decius

Iste

stianis tot

LX

CCLYI.

luoUissimo

in

crcmum

et

Icclo imponilur el in loco

ut

funibus tamcn

Eo

si-

quorum

sub ardore solis aculeis mus-

vcsparum laccrandus cxponitur.

Altcr vcro

amocnissimo collocatur,

acris crat tcmperics, rivorum sonitus, cantus

ctus;

aufugit.

christiani comprchciiduntur,

unus toto corpore melle perungitur et straboiium el

qui fuit binomius,

,

Vidcns enim sanctus Paulus Chri-

tormentorum geucra irrogari

qHidciu tcmpore duo juvcncs

carum

qui ejus vitam

annis hominibus incoguitus pcrman-

dicitur fuisse Gallienus

qui coepit anno domini

,

pcrsccutione ereraum vastissimum adiit

Decii

quadam spclunca

ibique in sit.

,

avium

ct

ubi

florum «Ifa-

florcis coloribus obtcctis sic juvciiis cingitur,

Adcsl quacdam ju-

manibus vcl pcdibus sc juvare non possct.

vcncula corporc pulchcrrima ct impudica ac impudicc tractat juvcncin Dei

amore

rcplctuni,

rios rationi scnsissct

Cum autcm

linguam propriam dcntibus suis spuit et

sic

promcruit.

muiu

pctiil.

tcntationcm

Horum

illc

carne motus contra-

in

non habcns arma, quibus ab hoslc se eruat,

,

ct

dolor aliorura

Eo tcmpore

cuin

incidit et

iii

faciem impudicae cx-

fugavil ct trophaciuu laude dignum

pocnis sanctus Paulus tcrrilns ercAnloiiius priinum se inlcr moiiaclios

npt s c i 1) E J. Rec. legit cx " " im n c e s l f r n l r u in o r d n s n o s t r fr.ilruni nraedic.-it oruni. 2) Ha(>c tota iieriodus deest in Ed. l'riuc., «juae lioc cip. Tocdjulo; reijuicscunt cl.uulit. :

'"i

i

i

i ,

I

i

De

Cap. XVI.

in soninis

ereiuicolam cogitaret, eolcre edocetur,

Qiii

buit hippocentaurum

,

eremum

aliiim se miilto mciiorcni

obvium ha

diim chui pcr silvas inquirerct,

liomincm equo mixtum

qui ei viam dextram

,

Postmodum ohvium habuit animal

demonsiravit.

9a

sancto Reinigio.

fcrcns

,

fructus

palmarum, supra ymagine hominis insignitum, deorsum vcro caprac conjuraret,

Deum

Salyrum,

ceret, quis esset, respondit sc esse

dum errorem

Deum

Qui dum ipsum per

formae Iiabens.

Postremo obviavit

gentilium.

ut sibi di-

silvarum sccun-

lapus,

ei

qui

eum ad

Paulus autem Antonium praesentiens

cellam sancti Pauli perduxit.

oslium scra clausit. Antonius vcro rogat, ut sibi apcriat, asscrens, se

nunquam

Paulus

inde recessurum

sed ibi

,

ambo

statimquc

aperuit,

ci

moriturum.

potius

hora prandii adesset, corvus duplicatam

paiiis

partcm

Victus

Cumque

amplcxus ruunt.

in

cum-

attuiit,

que de hoc Antonius miraretur, respondit Paulus, quod Deus

Pia

cavcrat.

lis

quis

oritur,

juagis

dignus essct panem dividerc.

Defert Pauius hospiti et Antonius scniori.

apponunt

et in

nius redien^

suae appropinquaret

ccllae

auimam deferentes, qui genubus

modum

in

,

in

didicissct, ait: o saucta

runt sepultoquc eo ad silvam rcdicrunt.

assumsit,

CAP.

Remigius dicitur a remi

,

undc

,

quod

est pastor, et gyon,

quod

gregem suum vcrbo

postmodum

in

solemni

CCLXXXVII.

X¥l.

Remlgio. est pascens

quasi pascens terrenos doctrina.

Pavit cnim

habcret

Antonius autem tunicam

qua

Obiit autem circa annos

I>e saiiclo

quod

anima, quod gerc-

Cum autem non

eccc duo leoncs advencrunt ct fovcam parave-

Panli ex palmis contcxtam tatibus Htebatur,

Anto-

angclos Pauli

velociter rediens invenit corpus Pauli flexis

morte monstrasti.

sepulturam faceret,

terra,

Cum autem vidit

,

orantis ercctum, ita ut ipsum vivcre acstiniaret.

Sed cum ipsum mortuum bas in vita

Tandcm uterque manum

aequas partes pauem dividunt.

jam

sibi

praebcndam propter hospilcm dupli-

onini die taliter ministrabat et

,

et

geos

,

quod

est

Vel Remigius dlcitur a rcmi,

est luctatio, quasi pastor et luctator.

praedicationis, cxemplo conversationis,

suffragio orationis. Est etiam triplex genus

armorum,

scilicet defen-

96

De

Cap. XVI.

siouis ul scnluni

ct

pus

puguationis ut gladius

,

uiunilionis ul lorlca sivc

,

Luclatus est igitur contra dyabolum scuio

galca,

Dci

sancto Remigio.

Ejus vitaiu

galca spei.

iidei, glaclio

verhi

Hincmarus Remensis archiepisco-

')

scripsit.

Rcmigius

doctor

quodam ercmita

egregius

domini

coufcssor

et

gloriosus

a

Cum cnim Vandalorum

nasci taliter cst pracvisus.

persecutio totam Franciam devastasset, quidam rcdusus vir sauctus,

qui luccm oculorum amiscrat

adstitit cique dixit:

Cumque

cssct,

domum

statim ad

viginti

duorum annorum

et

continuo mihi visum restitues.

ab omni populo Rcmensis archiepis-

,

ad mcnsam cjus passeres venicbaiit

Quodam

Ironac hospitatus fuissct et larium

iJitroivit et siipcr

fundcbatur.

tcniporc

illa

fuit

quod etiam

,

dc nianu cjus rcliquias

et

cnm

modicum

domo cujusdam

in

fecit;

cgrcditur

quod per raedium

,

ita

cuukiuc ibidcm orascellariuui

(^um autem Clodovcus rcx Franciac tunc lcmporis gen-

essel nec ab uxorc sua christianissima convcrti posset

lilis

Alcmannorum super

quod

inliuitus

Deo

quem uxor sua colcbat

,

excrcitus

sibi victoriam conecderet,

fuisset

ci-

nia-

Rcmigiuscel-

vini habcrct,

dolium cruccm

mox desuper vinum

sct,

Remigius munduni

,

Tantae autem mansuctudinis

borum comedcbant.

ct,

Crcscente autem ejus faraa, cum cs-

fugit ct reclusorium intra\it.

set

Cilinae venit

quod cum pucrum ablactavcris,

scias

Cunique pcr ordinem haec omnia contigissent

copus est electus.

lilium no-

non crederct, eo quod anus

illa

pcruugcs

lacte tuo

visu ci

iu

nomiuc Cilina

illa

gentcm suam a malorum incursibus

Cumquc

rcspondit:

illc

meos de

oculos

qui

,

cvigilasset,

quod viderat, enarravit.

jam

Et ecce augelus domini

quod mulier

scito

mine Rcmigium gcnerabit libcrabit.

pro pace eeciesiae GaUicanae crehris

,

dominum exorahat.

orationibus

,

votum vovit

autem ampulla

in

dc

dignus

vir

providus

et

se

religionis

causa rautuo

vidcns,

domino

de Alcmannis

Quod cum

adiit ct sc bapti

quacdam ampullam cum

quo rcgem pontifcx

Remcnsi ecclcsia conservatur

rcges Franciae inungunlur.

si

,

,

baplismatis advcnissct ncc ibi-

habcrct, ccce columba

chrismatc in rostro dcluiit,

,

bcatum Remigium

,

Cumque ad fontcm

zari poposcit,

quod

raox fidem Chrisli recipcrct.

ad libitum conseculus

dem sacrum chrisma

,

se venissct

ct indc

linivit.

usquc

Hacc hodi((

Post longum tempus cum Gcnebaldus Kmnigii

iiciiUmu beati

absolvisseiit

I) ViilgO lll.ilc igiifirii» Ipyiluv, ifsliliil

:

II

,

i

iii

uxorcin Iiaberet ct

pracdiclum

li

c

m

!i

iii

:

(icncbaldiim

De

Cap. XVII. beatiis Reniigiiis Landiuienseni

dus cum mitterct

97

episcopum ordinavit.

At Genebal-

uxorcm suaiu causa instruendi ad se saepius vcnire percx frequenti coUoquio aiiimus ejus in concupiscentiam in-

,

flammatur

usque in peccatum secum proiabitur

et

et filium pariens

hoc episcopo intimavit

quae concipicns

;

eam

confusns ad

et ille

quoniam puer de latrocinio acquisitus

mandavit dicens; ut

sancto Reinigio.

re-

volo

est,

Latro vocetur. Ne autem suspicio aliqua oriretur, uxorem suam ad se venire permisit, verunitamen post

sicut prius

secum

Quae cum

iterum in peccatum.

ruit

episcopo retulisset,

Tandem ad

illc

respondil

se revcrsus

priuii peccati (letum

illam filiam Vulpeculaiu nominate.

:

beatum Reniigium

adiit et

et

eum consolans ipsum

in

ab eo

ad pedes suos

Quod cum sanctus

procidens stolam de colio suo deponere voluit.

Rcmigius prohibuisset

peperisset ct hoc

liliara

quid acciderit, audivisset

,

quadam

cellula

,

blande

parva per septem annos

reclusit et ipse interim ejus ecclesiam gubernavit.

Septimo igitur

anno cum

angelus doinini

eidem

In

coena domini

adstitit et peccatiun

abire debeat,

ris

in oratione persisteret,

suum

imperavit.

sibi

dimissum perhibuit ac, ut

quoniam dominus meus Remigius ostium hoc luunivit

,

angelus

ait

:

clausit ct sigillo suo

ecce ut scias tibi coeluin apertum csse

etiam hospitium salvo sigillo nunc aperietur.

Tunc Gcnebaldus jactans

est apertum.

dum

,

hinc non egrediar

,

qui nie reclusit.

Laudunum

angeli

ad obitum

in

se in

,

venit et ipsuin in

sanctis

Eodem

urbis episcopi

l)

inedio

ostii

in

mo

dominus meus Remigius huc ve-

nisi

locum suum

dic

in

fuit»

—

episcopi

qui usque

filius

ejus in

Tandem

sanctus

pacc quievit circa annuiu do-

cclebratur natalis sancti Hilarii

').

Wrbrt; Eodeiii

rcstituit,

opcribus perseveravit et Latro

Remigius mullis clarus virtutibus D.

hoc

Tunc sanctus Remigius ad admonitioncm

episcopatu eidem successit, qui etiam sanctus

mini

,

Statimque ut dixerat

etiamsi dominus nicus Jcsus Christus ad ine vcni-

crucis ait:

huc

ret

niat

fo-

Gai cum respondisset: non possum,

desuiit in Ed, Vt.

Pictavorum

De

Cap. XVII.

98

6ancto Hilario.

CAP. WII.

Dc

Milario.

isaiicto

Hilarius dictiis cst qiiasi liilaris, quia in scrvitute Dei valde laris

tus

quia

,

fuit altus iu scicntia ct

dicitur quasi

obscura

lii

vcl dicitur Hilarius quasi alarius,'ab ') altus ct ares vir-

fuit,

fuit

quod

ab bylc,

,

et ipsc

Vei Hilarius

virtuosus in vita.

est quasi primordialis uiateria,

suis

in dictis

magnam

quac

babct obscuritatcm ct

profunditatcm. Hilarius Pictavonim urbis opiscopus rcgionis Aquitaniae oriun

dus

,

raitus

quasi lucifcr refulgens intcr astra processit.

babcns

tandcm

ct filiam

in laicali babitu

cpiscopum est

in vita ct scicnlia prolicicns in

igitur bcatus Hilarius

non solum civitatem suam

ciam ab bacreticis dcfcnsarct

Hic uxorem pri-

monasticam vitam duccbat,

,

Cuui

elcctus.

scd totam Fran-

ad suggestioucm duorum cpiscopo-

,

rum, qui ab hacresi fucrant depravati

,

ab imperatore,

qui liacrc-

ticorum fautor crat, cum bcato Euscbio VcrccIIcnsi cpiscopo est in

Deniquc cum ubiquc Ariana baercsis puUularct

exsilium relegatus. ct

ab impcratore licentia data csset, ut omncs episcopi convenircnt

ct dc vcritate

cum sanctus

dispularent,

tidci

Hilarius advenissct,

ad pelitioncm dictorum episcoporum, qui cjus cloqucntiam poterant

,

Cum autcm ad

Pictaviam redirc conipcllitur.

fcrre

noa

insulam

Gallinariam, quae tota erat plcna serpcntibus, appropiuquassct et in

ipsam dcsccndisset

,

mcdio insulac palum parc, quod vctuit

Cum

,

omncs scrpcntes cx sua visionc fugabat fixit

tanquam pars insulac non

quemdam infantcm

ergo Pictavis csset,

ctura suis

amplius libcrtas data est

ncc

orationibus ad

vitam

sit

ct in

occu-

tcrra scd pelagns.

sinc baptismo defun-

Nam

rcstituit.

illis

diu jacuit in pul-

vere, doncc pariter surgcrcnt, scnex dc orationc ct infans dc mortc.

Cum

filia

cjus

Apia maritum

pracdicavit ct in sacrac

dum

illc

dominum

vcllet accipere

virginitatis

lirmam considcrans instantius exoravit,

ct

1)

Male Kd.

t-pc.

Hilarius patcr cjus

ci

Quam

nc aliquando flcctcrctur, formidans

ut

vere pcrmiltcrct: quod ct factum

minum migravit; quam

,

proposito conlirmavit.

eam ad cst,

nam

se rcciperet nec ultra vi-

post paucos dics ad do-

ipse propriis manibus scpelivit, quod mater

logunl bis (ilius loco vocis nitus.

XVH.

Cap.

De

sancto

beatae

Apiae coiisiderans opiscopum rogavit

tiliac

inipetraret.

,

Hilarius

ue aliquis

in

Et

Gallia

natus

quid niereris

,

:

Cum omnia

dissenteria periit et

vitam

Et

quam

,

apostolicns

-) insederat,

miserabiliter nuntiaretur defunctus

et si ju-

non redleris

si

:

in-

donec redeam,

suac naturac

quod nullus

ad aequalitatem aliorum episcoporum se

copos in

,

intestina ibidem projiciens

patienter ferens in terram sc posuit diccns

timque nutu Dei terra

non sum

et si tn es

et

quis

,

concitus redibo et tuam sn-

ille:

,

Cnni

Tunc papa cum

crgo ad sccreta

lutera videns Hilarius

finivit.

romanae sedis

,

Cui Hilarius

mihi pro te responsurus erit?

perbiam humiliabo.

cst,

") id

modicum praostolare

reddam.

,

con-

Hilarius Gal-

Leo, uon de tribu Juda,

sis

et

perlidia derjuibus

Cui papa:

sed non in sede majestatis.

,

digiiatione suirexit dicens tibi

si

tu es

sed de Gallia

,

ego sum Leo

et

Cui Hilarius: et

dicans resides

eum papa:

ad

dixit

sed de Gallia episcopus.

de Gallia

Hilarius et jude\.

quod

assurgeret nec aliquem locuni daret.

sibi

non sum Gallus

ille:

,

Quod audiens papa prae-

non vocatus advenit.

ergo ingressus fuisset, lus?

sibi

omninm episcoporum consilium convocaAit,

pravatus

ccpit,

ut

,

ipsam oratioue sua ad reg-

fecit ct

et

Eo tempore Leo papa haereticorum

luim pracmisit.

vocatis

Quod

99

Hilario.

:

ivissct,

miscrabiliter

sibi assurgeret,

domini est terra.

sursum se

extulit ct

Cum

levavit.

Sta-

usque

igitur

papa

assurgcns Hilarius omnes cpis-

,

confirmavit et confirmatos ad propria remi-

fide catholica

Hoc autem miraculum de morte Lconis papae dubitationcm ha-

sit.

bet,

tum quia hystoria

quitur

,

tum quia

non testatur,

ecclesiastica vcl triparlita nihil de hoc lo-

aliqiiem

papam

talis

tum quia Hieronymus

nominis tunc fuisse chronica

dicit:

sancta romana ecclesia

scrapcr immaculata permansit et in futuro manebit sine ulla haere-

ticorum insultalione.

papa

sic

vocatus

,

Posset tamen

dici

,

quod tunc esset aliquis

non quidem canonice electus

,

sed tjrannice in-

trusus; vel forte Libcrius papa, qui Constantino haeretico favebat, alio

nomine dictus

est

Leo. Tandera

beatus Hilarius infirraatus obitum

raultis

rairaciilis

perpetratis

cum

sum imminere cognosceret, Leontium

prcsb^terum, quem maxime diligebat, ad se vocavit et nocte imminente, ut foras exeat, admonuit, et peravit.

1)

si

quid audiret, renuntiet, im-

Hle jussa complens voces adhuc civitatis tumuUuantis se

Verba

i

J

—

OalliH

desiiiit in

Ed. Pr.

2)

Rec.

inale

legunt.

7*

intenderat

:

100

Cap.

exposuit

levertens

auiliissc

De

XVIII.

sancto Macario.

cnm

et

circa enin vigiiaret fincm ejus

cxspectans, media nocte iterum jubctur exire et quicl audiret, ')

Qui cum se

centi referret. claritas

eum

CCCXL

autem circa annos domini

ad

Cum duo

mercatores

eam

renitcntc

pcr mcdium divisa pars

statim

altare sancti Hilarii obtulisset,

una

sub Constantino. -) Fes-

cerae communitcr habercnt et unus altero

niassam

ad

,

ad dominum migravit.

Epiphaniae.

octava

liujus sancti est in

j*^

mox nimia

,

praedictus prcsbitcr sufferre non poterat

intravit et sic paulatim recedcnte lumine

Floruit

tum

quam etiam

,

audiisse renuntiasset

nihii

sibi romansit. roliqua renitenti devouit.

CAP. XVIIL

De

sancto Macario.

Macarius dicitur a macha

quod

,

cst ingenium, et ares

Yel dicitur a macha, quod est percussio, ingeniosus contra daemonis fallaciam

pcrcussor in domatione corporis

Vel Macarius

id est

,

Macarius

abbas

travit

dormire

norum

et cxtraxit

unam mulierem aiter

desccndit

polcs.

vicisti

dicentes:

serti.

nos

illo

dicobat:

non possum vcnire. illi

dicens

:

et

,

percgri-

autem

Illc

surgc

dominc!

Dum

aliquando abbas Macharius

cum cum

occurrit

ei

vade,

et

falcc pcrcutore te

Macari

non

potuit.

Et

leguut.

5)

textum de Syrti

Rccent.

ui.ilo

dixit ei:

quia non possum pracvalcrc

,

:

Verisiiiiiliter euLin libr.irius

paludo

in

dyabolus cum faicc mes-

—

devenit Festiim Ed. rr. offert Inteuti. 2) Vpib.i 3) Ed. rriiic. legit de sili loco verborum: per v.t sli t a

pluniaciuiu ffruiil.

mortuo

respondcbat corpori

multam violentiam patior a 1)

^) pul-

vocabant quasi

terrere

nobiscum ad balneum

et veni

,

in-

et

Et audicntes dacmonos fugorunt vocc magua clamantcs

soria et voicns

\'r.

dcserti

sepulta erant corpora paga-

nbi

surge

ad ccUam suam praclorirot,

Ed.

vastitatem

per

^)

,

num qucmdam habco supcr me si

,

unum corpus sub caput suum tam{|uam

^)

cnim

magistcr in rcgimine praclationis.

daemon sub ipso tanquam ex

non expavit, sed

virtus.

fuit

virtuosus quantum ad vitam,

Daemones autem volentes cum

vinarium.

magisler:

beatus.

,

monumeiitum

in

,

et rio

ita corrupit.

clesiiiil t

iu

de-

eni

4) Rec,

tundebnt corpus illud

prne-

adversuui

Ecce

le.

cniiii

saucto Macaiio,

quidquid tu faeis

ego penitus non coraedo. vigilas tu

tu et

Ununi est solunimodo Cui

est ilhul?

sum

De

XVI 11.

Cap.

Dum

te.

iu

,

quo

arenae humcris

Et

Satanem transeuntem

\idit

puliae,

invenicns dixit

habitu

in

iribus porto et

dixit ei

et

ct si

,

sic

hominis

:

quid

Et

vado potionare

ille":

gens autem Macarius

ut aliquid

unus,

nisi

ivit

illnc

omncs

:

Post hacc itcrum

ium

,

unum

,

Quia omnes sancti sunt

qucm habcbam

rius caput defuncti reperit et fuerit.

si

dum

,

Et respondit

Macarius: ubi est anima tua? quircret,

multum

in

:

ct ultra

cui dyabolus: est

,

orasset

se fuisse

paganum.

Et

respondit

rcspondit:

ctiam

,

,

(iUi

Dum

Cumque

Macarius

posuit,

omncs arundines

i) Recent, iiimiiiin offeniiil.

in

sunt-

profun-

sanguine rederati

molcstabatur

collegit et

.

postmodum

fecisset et in

unde ad redeundum plurimum laborabat. suis

:

re-

per quandam solitudinem pro-

Sed dum jam novcm diaetas

plurimum cogitationibus

cu-

Cui itcruui ille:

fiuidissimam pergerct, ad milliai-e arundinem ligcbat, ut

loco quiesceret, djabolus

,

dixit ei

quod tantuni

Judaei.

qui Christi

cst.

Maca-

interrogavit illud

,

Rcspondit: in infcrno.

diorcs oranibus sunt falsi chrisiiani,

redirc sciret.

raale.

majns ma-

sanctus

die

Judacos suntne aliqui profundiorcs? Cui

tantum pretium parvi pendunt

inve-

Rcvertcnti oc-

quod

ct,

profundo essct, quantum distaret tcrra a coclo.

ille

eum Macarius

Quodam

profundo esset,

ne aliqui le profundiores ?

Sur-

amisi ct omnibus sanctior factus

,

Audiens hoc senex gratias egit Deo.

jus caput

sauctificali sunt

ad fratres vado.

currit scuex ct dixit: quid faciunt fratrcs illi?

quare?

vel ter-

tcntatum invcnicns sua

et fratrcm

ille:

Cui

fratres.

qui vocatur Thcotistus.

niens dixit: quo vadis?

dixit:

vesti-

Et cum rediret,

placeat.

eura exhortatione convertit.

Et

cur

,

Respondit: gustum fra-

Respondit

fccisti ?

acquievit,

habentcm

et

non placcbit, ofTeram aliud

alicui

per ordinem,

Macarius

nemo mihi

unum

abba

:

et sic

per omnia foramina dcpcndebant am-

et

Cui Macarius: quarc tot ampullas portas?

tium,

quid

:

imponeus diebus multis

suis

quo vadis?

et dixit ei:

abbas

dixit

vexo vexantem me. Abbas Macarius

ille:

mentum lineum laceratum

Et

quam non praeraleo adver-

per

Quem Theosebius

per dcsertum ibat.

tnntum onus portas?

jojuiias

,

')juvenem molestarcnt, surgcns

tentationes ipsum

nicagnum saccum

ego facio

et

ego modo non dormio

et

rac superas.

ille: huinilitas tua,

101

quod

quodam

ad caput ejus Frater quidam

scilicet

in cella

De

Cap. XIX.

102 sua

sed

iimliliter essct,

iuter lioiuiiies habitaiol

si

responde, hoc saltcm facio

sic illis

inultis

,

suas Macario relulisset,

Qiii cuin cogitatioues

posset.

sancto Felice. piodesse ait:

illc

fili,

quia propter Christum parietes

,

istius cellae

custodio.

Duin quendam pulicem se pungentem manu

occidissct et

multum de

illo

quod propriam vindicasset

sanguinis emauasset,

iiijuriain,

repreheudens se,,

iiudus sex mensilius in deserto

Post hoc mul-

mansit et iude a scabronihus totus laceratus exivit. lisVlarus virtutibus

pace quievit.

iii

CAP. XIX.

De

isaiicto Felice.

Fclix praenoraine in pincis dicitur

bula dicitur.

Ajunt eniiu

nimium rigidus

et iis

quod

,

eum cum

quod non

vidclur,

,

in

quo rcqui-

,

haberct

mum

,

tum

dclulit.

post

dum pracdicaret

de quo

sed confessor.

ci sacrificarct,

gclu alTIittus solo corruissct ,

,

Ecclcsia tamen tenerc

occideruut.

Nolanus episcopus

iiihil ibi cibi

exstiterit

a paganis, cum Chrisluin liberc

,

Hic ad quodcunct con-

in illud exsuITIabat,

quadam legcnda

Legitur autem in

tinuo corrucbat.

duin Maxiinus

cum magister puerorum

luartir exstitit,

que jdoluiu ducebatur, ut

cuin

a loco

manibus puerorum, qnos ipse docuerat,

et subulis

stilis

,

tciitus

fiicrit,

confiteretnr, traditus fuit in

qui

vel

,

a subulis, cum quibus passus perhibctur, nam pinca su-

cscit, vel

alia

quod

,

persccutioneni fugicns fainc ct

Felix ab angelo ad

cum

mittitur,

et

dc sente proxiiua pcndcntem vidit race-

in os cjus expressit

vinum humerisque impositum se-

Ipso igilur dcfuncto Felix in cpiscopuin eligitur. et persccutor

eum quaererct,

Qui

inter parietcs di-

rutos per modicuiu aditum se occultavit statimquc nutu Dci per adituin iliuin

lelas

nemincm

essc putantcs absccdunl.

sanctus Fclix pergeiis a suscepit •td

,

iii

siiain

loco

,

Indc autciu ad aliuin locuin

quadam vidua per

nunquain lainen cjus faciein

etclcsiam

uibfiii

Quas duin persccutores conspiciuut.

araucac texcrunt.

illic

rcdiil cl

qui dititui

ibi

iii

1'iiicis.

lelur,

Deoruin vestroruiu

inimici eslis

reddilii

Sepullus juxlii

Huic ct alius erat IValer,

Cumqne cliam

:

menses alimenta

Tandcni pacc

patc reqnievil.

Fclix siinilitcr diccbalur. dixil

ties

vidit.

iiiii

ipse \dola adoiare togo,

quia

si

mc ad

illos

:

De

Cap. XX. duxeiitis

meus exsufflabo

in eos sicut frater

,

lebat autem sancius Felix hortum

cupientes

,

dum

mane autem a sancto

sunni confitentes ad propria redierunt.

Qui cum ulularcnt, dixit

entem Ait

:

eum

fid

iis

venit dicens

,

Christus cst Deus, ct do-

Pontifex

domine, ecce Deus mcus, utteveni-

:

quanto magis ego timere

Cui

dum dicerem

quarefugis?

:

clausum teneo?

dicat mihi,

Habebat autcni

Quo

dominica erat scripta.

Tandera missa celebrata

te debeo.

meus

,

in

manu nunc qua oratio

respondente gcntilcs conversi

populo data pace

ct

ita

Felix in fide

quid est quod in

manu schedulam

in

niiiil

tione se projiciens migravit ad

in

pavimcntum

suiit.

in ora-

dominum.

n.

c.\p.

De

Quem cum

Adorantibus Apollinem dixit Felix

instruxisset, baptizari se fecit.

yere est Deas Apollo,

di-

gentiles,

virtutem hujus Felicis ferre non possum. Si ergo Deus

te timet,

si

dicite

:

continuo fugam arripuit.

vidil,

Venientcs autem

Quibus dicentibus sanati sunt.

lor continuo vos dimittet.

ydolorum

bortum

tota nocte

,

Felice salutati peccatum

manus eorum dolor nimius apprehen-

ut sanctum Fclicem tenerent, dit,

Exco-

et corruenl.

quidam vero olera ejus rapere

,

furtura se facere cogitabant

ligentius excolebant,

103

sancJo Marcello.

^aiicto Marcello.

Marcellus dictus est quasi arcens malum a se, vcl dicitur Mar-

maria percellens

cellus quasi

et conculcans.

i.

Chrysostomus super Matthaeum: continuus

,

mundanas adversitates percutiens

e.

Assimilatur enim mundus mari,

jmago

morlis

,

quia,

sicut dicit

mari est sonus confusus

in

undarum contentio

infatigabilis

,

,

timor iiicon-

stantia jugis.

Marcellus

cum Romae sunimus

imperatorem de nimia

in

domo cujusdam matronae tus

imperator

domum

pontifex esset et

Maximianum

Christlanos saevitia increparet ct in in ecclesia consecrata

illam

fecit

quadam

missam ageret,

ira-

stabulum jumentorum et eundeni

Marcellum ibidem ad servitium cum custodia animalium deputavit. in

qno

domini

scrvitio

post multos

CCLXXXVII.

annos

in

domino requievit

circa annos

104

De

Cap. XXI.

sancto Autouio.

ni. saiicto Antonio. CAP.

De

Ajitoulus cUcitur ab ana. quod cst sursuin, et teneiis, quasi su-

perna tenens

mnndana

et

Despexit auteni munduui, quia

despiciens.

De

iinmundus, inquietus, transitorius, deceptivus, aniarus. .Aiigustinus

Nos tencre

iiaris?

mancres?

Qucm

dulcia alimenta ineatiris?

Ejus

Quid faceres,

fugicns?

vis

qui amarus

deciperes dulcis,

iioii

his dicit

o iiuuide immuiidc, quid pcrstrepis? Quid avertere co-

:

si

vitam Anastasius scripsit. 1.

XX

Antonius cum

desia:

si vis

bcs

da pauperibus,

et

et

eremiticam

inciita

apparuit et se

precibus impetravit

luihi

ut

quem cum

victum

in praedicta

latitaret, multitudo

quc eum omncs lentibus dictuin

,

cunctis

subito

Tunc

Aiilonius

dcntibus

cuin itcrum

Tunc

runt.

illi

eum Nain

est.

Alia vicc

V.n'\

dominus:

ct

luum:

hic,

fuisti

nunc autcm

iioininari.

,

lieri

quo-

in

quod

,

do-

a ministro ad praeibi

cx dolorc

fcraruin apparuerunt ct

variis

mirabilis

ubi eras

,

hic

ut

ibi

,

apparuit et daemones

,

quia virilitcr dimicasti

lucrcrclur, ct

Ibiquc Chri

et vulnera

mca

sanares.

scd cxspcctabam vidcrc ccrlaincn

Tanti autem fcrvoris erat, ,

cst.

bone Jesii? ubi cras? quarc

mc adjuvarcs

cram

pcrator chrislianos occideret martir

vilissima

dum

laceravit,

Qui cuin

fccit.

formis

iii

splcndor

Aiitoni

hoc

ex virtute aniini ad conflictuin dacmo-

,

intelligciis ait:

non a principio

et

quasi mortuum plorasscnt

reviviscit

cunttos fugavit, Antonius autcin continuo sanatus

slum adcssc

prostra-

daemonem juvenibus

vidisset, dixit:

timebo.

tcnta-

cornibus ct nnguibus crudclissimc laceravc-

,

subito

pueri nigri ante

forma

Iia-

erogavit

propriis humeris asportarct, cum,

tumuhun se iterum portari

excitabat.

,

fornicationis virtute

daemonum eum adeo

qui convcncrant

vulncrum prostratus jaccret iies

iioii

mortuum cum

ministcr ejus quasi

in ec-

quae

confessus

fornicationis

vidcret

apparuisti specie, te ultra

dam tumulo

Icgi

pauperibus

spiritum

duin

in spccic

ab eo ,

omnia

Vir innumerabilia daemonuin vicc

dyabolus

superasset,

tus

audiret

ct

vendc

et

omnia sua vendcns

Quadam

fidei

insidiantem:

vade

vitam duxit.

sustinuit.

annorum

cssct

esse,

perfectus

,

quod,

in

toto orbc tc faciain cuni

Maxiinianus im-

ipsc martircs sequcbatur

,

ut cuin

iis

vchcmciiter tristabatur, co quod sibi uiar-

De

Cap. XXI.

—

iion darcliir.

tiiliuii

S. C.iim autcm

argentcum (liscum reperit gentcus discus, viatori

Hoc

djabole

,

,

tuum

artificium

et

,

Postmodum ingentem massam fugit, sicque

XX

Quadam

litas.

Aliquando dum ab angclis

mones

et cjus transitum prohibeiit.

dum

vicc

in spiritu raptus

plcnum humi-

ct audivit:

adsuiit dae-

non dcbclis

illa

qua autem

scitis

Si

factus est monacJius,

Et cum

illa profcrtc.

narrare, ,

cx quo

probatione deticc-

in

liber Antonius in sublime tollitur ct libcr depoiiilur.

,

3. Narrat Antonius de se dicens: corpore

Dei virtutem

qui se

,

qiiid

vis,

et statim

me

tibi

totum

me

ut a

ejus congeminans

ct

vidi aliquando

eum

aliquando in lanta proccritate

quod coelum capitc tangcre vidcrctur.

satanas

cur

:

me

sic

molestantur.

Et

se conturbant

,

ille:

Qucm

satanam csse

impugnant monachi

Cui Antonius: juste hoc faciunt,

stiani?

ct maledicunt chri-

cgo eos ncquaquam molcsto, scd ipsiinvicem

cunctis partibus regnat Christus.

Quidam

sagittarius

quia

,

pone sagittam et tertio fieri

iu

arcu ct trahe.

citius

opere Dei, quoniam

frangeremur:

audiens

illc

dixit:

et fecil, :

quid

quocunque vadis,

tan-

Cui Aiitonius:

supra mensuram tcndcre vcUemus,

expedit ergo rigorem aliquando rclaxari.

aediticatus

Antonium dicens:

si

in

et ei displi-

Quod

mandasset, dixit sagittarius

tum trahere potero, quod de ejus fractione dolebo. sic est in

jam

beatum Anto-

nium gaudcntein cum fratribus quadam vicc conspcxit

cumque hoc secundo

Anto-

cuni

dixisset, ad-

quia tuis sacpe insidiis

ego enim ad nihilum sum redactus

cuit, cui Aiitonius:

in os

nominc armatus ingessi

Christi

nius, quis esset, interrogassct ct ipsc se didit

At ego sputa

Autoni?

detur, in

dyabolum celsum

providcntiam ausus cst dicere et

Huic dyabolus

cvanuit.

apparuit,

his,

inccndium

ut

pcccata cjus ab cxordio nativi-

quae Christi pictale jam sunt dcleta.

ait:

nun-

permansit in-

ibi

aere elevarctur,

in

angeli:

Qiiibus

meam

conncctcntibus

o quis istos evadet?

ait:

objicicntes.

scd

,

annis

laqucis se inviccm

Qui exclamans

rent

enim

Si

discus ut fumus evanuit.

,

vcri auri reperit

vidit.

tatis ejus

vidcntur?

iiulla

voluntatem tamen

,

ad montem fugiens

mundum

totum

est

hoc dicens

numeris coruscans miraculis, cssct,

vestigia

pergercl.

unde hic ar

utique prae sui magnitudine latere non posset,

,

(juam poteris immutare

aurum

cremum

.ilteram

iii

ct lnlra sc sic diccre cocpit:

liominum

ubi

cecidisset

105

sancfo Antonio.

recessit.

custodiens

4L.

placebo

semper Deum pro

Interrogavit

Dco?

Hoc

quidam

Et rcspondcns

oculis tuis

quae agis. tcstimonium sacrae scripturae adhibeas.

habcas in

,

iii

quocun

106 (jue loco setleris

,

Haec

cito i-ecedas.

iiido

iioii

sancto Autoiiio. Iria ciislodi et sal-

Ai)bas quidain interrogavit Autoiiium dicens

eris.

viis

De

Cap, XXI.

ciam?

CuiAntonius: non confidas

sit til)i

contincntia et ne poenitearis de rc transacta.

Antonius: sicut pisces,

Dixit iteruni

in sicco tardaverint, nioriuntur, ita et

si

nachi extra ccllam tardantes

cum

aut

a quietis proposito rcsolvuntur.

tes

quid fa-

:

in tua justitia, \entris etlinguae

det in solitudine et quiescit,

Iterum dixit Antonius: qui se-

a tribus bellis cripitur,

tus,

locutionis ct visus ct contra

bit,

scilicet cordis.

5. Quidam fratres cum quodam sene

bonum comitem

senem hunc.

habuistis

bonos fratres invcuisti tecum, abba

Cui

?

ille:

Deinde

stabulum

quac erant lonius

in

corde eorum

scire convenit

:

quidem nalurac

autera dicebat,

statim erant in orc.

,

quoniam sunt

,

Frater quidam rcnuntiayerat saeculo

adhuc

Cui Antonius

sibi retinebat.

,

Dixit abbas

An-

ct

ex daemone.

lertius

,

sed non plene,

vade

:

vult, intrat

quoniam omnia,

molus corporales, umis

trcs

ciborum plenitudine

alius ex

,

Hoc

asinum.

et solvit

fratri-

dixit seni:

bonos quidem inveni,

scd liabitatio corum non habet januam: quicunque enim in

audi-

scilicet

unum tantummodo pugnam habe-

ad abbatcm Antonium visitanduin iverunt dixitque Antonius bus:

mo-

saccularibus immoraii-

yiris

quaedam

(juia

cmc carncs

qui va-

,

dens cmit carnes et portans cas duni veniret, lacerabant eum caucs. Cui Antouius: qui reuuutiant saccnlo ct volunt habcre pecuuias, ita

impugnati a daemouibus

Antouius

') discerpuntur.

taedio aniccrctur, dixit: dominc, volo salvus

mc

Et surgens exivit foras

cogitationes meac.

sedentem atque operantera

autcm angelus domini

dam

qui

dum

ct noii

vice fratres dc statu

qucmdam lougum

eremo

quemdam

ct vidit

Erat

Cum qua-

animarum ab Autonio quacsivissent,

eum

et

in

permiltnnt

dcinde surgentcm et orautcin.

et

ct dixit ci: sic fac et salvus cris,

quenti noctc vox vocavit vidit

ficri

diccns

:

surge et exi et vide,

sc-

Et ecce

tcrribikm caput usque ad uubes tollentcm,

quosdam peunatos ad coelum volare cupieutcs cxtcusis manibus

prohibebat ct alios libcre pcrvolautes retincrc non poterat; ct raa-

ximum gaudiuin

marum

mixtuin

cum

doiore audiebat ct

niiiiio

illum csse adsceiisum ct d;^abolum

dani obnoxias retinerct et dc sanctorum volatu

potcrat, loniiis,

)) K
IV.

iiKilo

<1 ('

coeluiu

in

H

,

,

qui quas-

quos rctincre non

Aliquaudo dum cum fratribus operarctur

sic dolerel.

suspiciens

iiilellcxit ani-

prohibentcm

(;

r

i

I) II 11 1 II

cum

)'

Aii

tristcm visioncm vidissct. provo

l<>gil.

Cap. XXI.

fiitinuni scelus avertcret, fratribus

Ueiun logavit, ut

aiite

liitus

supcr

eum

lioc

lacrimis

interrogantibus cuui

quod inauditum scelas seculis immineret. a multitudinc ') cquorum circumdatum

magno enim

pebant:

jumentis similes mlni dicens

,

singultibus

et

Vidi,

sacraraenta diripient, factaque est vox do-

supcr

polluerunt ct

Post duos autem annos

cum

ita ecclesiam

nudatos publice verberarct, super

te

baptisterium et

ad instar ovium

christianos

Uci infestarct scripsit

sic ci

ct

virgincs et uionachos

Antonius

:

video iram Uei

vcnienfem: jam dcsiiie persequi diristianos, ne ira Uei te

occupet, qui proximum

lam,

altaria

G. Uux quidam Aegjptius Arianus nomine

mactaverunt. Ballachius

omnia disccr-

turbine fides catliolica subvertetur ct Iiomines

r.hristi

erumpentibus Arianis ecclcsiae unltatem scideruut, ecclesias

eam

irrisit et in

verberibus

multis

est tailta cura dc

niinalur intoritum.

tibi

-)

Infclix lcgit episto-

exsecrans ad tcrram projccit ac portitores

Antonio

afliciens

monachis

ad

,

talia

que laccratis ciuribus intra triduum exspiravit.

minum

diceiitcm

Uiciinl ci

:

ab Antonio quacsivissent,

salutis si

,

Et

tienter fcrte.

illi

:

Kt

fratribus istis vobis.

Haec

quia nimis delicati sunt:

in vitis

cocpit circa

1)

quam

Ed, Priuc.

fra-

:

ci

altcram.

saltcm dc una pa^)

Quibus Anto-

perciiti. :

Et

illi:

nec

succos praepara

sola oratio ncccssaria est

patrum leguntur. Tandem beatus Antonius V,V

anno vitae suac fratres deosculaiis (|ui

illc

Tiinc Antonius dixit discipulo suo ,

quidam

ait ille: aiidiistis do-

etiam nec haec possemus.

nius: saltcm ne vclitis percuterc magis,

hoc possemus.

ct corrosis at-

Ciini

quis te percusscrit in maxillani, pracbe

implere non possumus.

Iioc

libi

disci-

equum suum mansuctissi-

nuim insidens morsu ipsius cqui ad terram projicitur

vcrbum

quando

remandavit:

quoque pervenict nostri

te

Post quiuque autem dies

plina rigoris.

tres

vero

dixit,

altare Uei

inquit,

qui calcibus

abominabuntur altare meum.

:

107

sancto Antonio.

Dt^

in

pace quievit

siib

Constantino,

annum domini (iCGXL.

legil

loco verboruin:

modo: circiimdaut ium. iiuil)\is> — iioeseinus oniilllt

2)

Ed.

equorum

citciimd^ilu

Recenl, Jegimt exspneiij, 1'riiic.

m 3)

laiilnni

Yerb.T

:

J08

De

XXII.

C.ip.

saucto FaMaiio

CAP.

De

XXI!.

Fabiauo.

(^fancto

Fabianns qnasi fa!)ricans bcatitudinom supeniam acquirens

sibi

triplici

jure

adoplionis

scilicet

,

.

id est

,

eam

,

emtionis cl debcl

lationis.

Fabianus

Romanus

civis

digendo populus convenissct

luit

jiapa

defuncto

pro

omnes mirarentur, ab

dem septem

sul)dyacoiios

Hic,

'collegerunt.

iis

papam

in

eligitur.

Hit,

iit

per omnes regiones scptem dvacouos misit

Damasus papa,

iit

ait

qui

tradidit,

omiiium

que peccata confiteretur

gesta martirum

Haymo, imperatori Philippo

Tandem

ct inter poeiiitcntes

volenti inter-

quous-

interesse pcr-

starel,

tredccimo jussu Dccii capitis

poiitificatus sui aiino

Passus est autem circa annum

marlirio coronatur.

obtruncalioiie

ait

et iis-

essc Paschac vigiliis et communicare misteriis reslitit nec,

misit.

alio

venit rei exitum

eos et ipse

Et cccc cohimba candida dcscendit super caput ejus

scire volcns.

qiiod cuui

cum

et

inter

,

domini GCLIII.

CAP. XXIII.

De

saiicto l^ebaistiano.

Sebastiaiius dictus est a sequens et beatitudo est civitas

,

smnmac

civitalis

acquirens:

et

quod

ana,

ct

sursum

,

el astim

,

lioc est,

riani

raortc vitam.

,

dolore gaudium

,

quod

eam possidens

hoc quintuplici denario secundum Augustinum

regnum

,

quasi sequens beatitudincm

supcrnae gloriae,

et

pcrtate ,

esl

labore requiem

,

,

ct

pau

igiiominia glo-

Vcl dicitur Scbaslianus a basto.

Nani miles

Christus, cquus ccclesia, bastum sive sella Sebastianus, quo mcdi

ante Christus in ccclcsia militavit et de multis martiribus victoriam obtinuit.

lalus

,

Vcl Sebastiaiius interpretalur vallatus vel circumiens: val

quia sagittis

tamquam

hericius fuit circumdatus,

circumiens,

quia omncs martires circumibat el omncs conforlabat. 1.

Scbastianus vir christianissimus

,

Narboiiensis gcncrc

.

civis

De

Cap. XXIII. Dyoeletiano

Meiliolanensls erat

Maxiniiano Imperatoribus adeo carus

et

priuiae cohortis traderent et suo adspectui

ut principatuni ei

,

109

sancto Sebastlano.

chlamidem ad hoc tantum

Hic militarem

juberent seniper adstare.

ferebat, ut christianorum animas, quas in tormentis videbat dcficere,

Duni autem praeclarissimi

confortaret.

gemini fratres advcniunt,

perdulces

me

circumdat

filii,

Heu me miseram

lerabilis luctus.

inaudita miseria et into-

amitto

,

pereundi genus

et

nova miseria

,

,

est, in

mors

ut feriat; vita optatur, ut pereat; hic luctus

,

per media sequerer

violenta judicia concludercnt carcere, irnunperem

si

Novum hoc

raoritura.

meos ad mortem

filios

ultro tendeutes, quos si milii hostes auferreut

bella raptores,

Advenit

capite scissisque vestibus uberibusque osten-

soluto

et

sis ajebat: o

ad eos parentes

ipsorum animos a suo proposito revocarent.

iit

ergo mater

Marcus

viri ]\larcellianus et

Christi decoUari deberent,

pro, fide

quo carnifex rogatur,

Novus

invitatur, ut veniat.

qua natorum juventus sponte amittitur

iu

parentum miseranda cogitur seuectus

Haec dicente

vivat.

ut

,

matre pater senior manibus adducitur servorum et capitc adsperso

ad mortem ultro profi-

pulvere hujusraodi voccs dabat ad coelum: ciscentibus

filiis

valedicturus adveni

,

quae raeae sepulturae pa-

ut

raveram, filiorum sepulturis infelix expendara.

Yenite hic

ligitis ?

,

Yenite huc senes et

juvenes

mecum super

patres et prohibete,

mei

ne videam

,

flete

,

ne

filios

meos

,

ferrea pectora abjicitis

Inter

,

meos

,

quia parentes despicitis et vos

abdicatis

Haec dicentc patre adfilios

offercntes atque

horum

qui erunt

,

amicos respuitis

caruificibus spontaneos

infan-

Heu quam ,

uxores

exhibetis.

Tunc san-

hoc autem coeperunt virorura corda mollescere.

ctus Sebastianus,'qui ibi aderat, ernrapens in mediuni dixit: o tissimi milites Christi nolite per raisera

nere sempiternam.

Sed

et

di-

plorando oculi

quis vestras largas dividet possessiones ?

filios

baculus

,

mortem

plangite, accedite huc

Deficite

eorum proprios

quibus nos dimittitis,

ejulando clamantes:

tium domini

filios

gladio caedi.

veniuut conjuges adspectibus

sic

super juvenes sponte pereuntes.

patiaraini.

talia

raei

tilii

meorum viscerum lumen cur

senectutis et gerainura

for-

blandimenta coronam depo-

parentibus dixit: nolite tiraere, non se-

parabuntur a vobis, sed vadunt in coelum vobis parare sydereas mausiones.

Nara ab

exspectantes

initio

mundi haec de

decepit,

omnino certum reddidit

,

vita in se sperantes fefellit, se

praesumentcs

se

et

irrisit

ita

ut omnibiis probetur esse mentita.

haec admonet furem ut rapiat

,

iracundum ut saeviat

.

nullum Yita

mendacem

ut

De

Cap. XXIII.

110

Ipsa impcrat crimina

lailat.

,

sancto Sebastiano.

jubet facinora, snadct Injusta, liacc

autcm persecntio, quam hic patimnr, hodic excandcscit nescit, liodie exardescit et cras refrigescit ct sub

una hora excluditur.

sacviat

,

augmcutatur

Dolor antcm aetcrnns rcuovalur

ut exurat

,

,

inflannnatur ut puniat.

ergo martirii nostros jam suscitemus affcctus.

est,

viucit, victus est, ct

dum

occisns cst, ct

dnm

dnm

,

tenet

dnm

Igitur

tentus

,

dnm

torqnct, torquctnr,

insnltat, irrisus cst.

ut

.

amorc

In

enim djabolus

Ibi

se viucerc existimat, qui duui capit, captus est

dum

eva

et cras

snb una hora indncitur

,

jngulat,

beatus Seba

stianus haec cx ore proferret, subito pcr unara fere liorani a spleu-

nimio de coelo descendente iliuminatus cst et sub

dorc

eum dans

circumdatus. Juvcnis etiam apparnit juxta

semper mecum

tu

cens:

cnstodicbantnr

Zoe uxor

sum

Ghristi scrvns

et

si

scrmo

oris

cujus

dixisti,

martires rogabat,

ait;

qnam

cgo

si

,

qni apcruit os Zacha-

bcnc-

mnlicr exclamavit:

sibi postnlans indulgcri

ut liberi abircnt.

desertnros vicloriam,

san-

qnac locutus ,

es.

nbi omnia,

Vir autcm cjus hoc audicns procidit ad

scripta crant.

pcdcs sancti Scbastiani

domo

quae cx orc mco haec

,

benedicti qni omnibns,

ct

tni

iii

Vidi enim angelnm librum lencntem ante tc

crednnt.

qnac

Ad hauc vocem

') sni.

et di-

pedibus ejus provo-

Tunc Scbastianus

aperiat os cjus

mnlicr audivit et crcdidit, riae prophetae

Nicostrati,

vera snnt omnia

paccm

ei

bcatns Scbastianus hacc

qnae loqnclam amiserat,

,

veniam postulabat.

Inta uutibus

dictus

Cum antem

eris.

ct his similia praedicaret, cti

splen-

iilo

amictus et ab angelis septcm clarissimis

dore paliio candidissimo

ccpisscnt.

statimquc absolvens nuliatcuns sc

Qui dixerunt,

Tantam igitnr gratiam

ct vir-

lutem verbis sancti Scbastiani dominns contulcrat, quod non solnm Marcclliaiuim ct

Marcum

constaiitia roboravit, scd ctiam

in martirii

patrem eorum noniinc Tranqnillinum fidcm convertit, 18.

Tranquillinus aulcm morbo

zatus cst ct ipse

,

sanitatcm rcccpit.

sc addnccrct cuni

,

Policarpus

prcsbitcr

I)

ct

mox

gravissimo laborans

,

aliis

et

Cum

ad

——

nt bapti-

Romac,

rogavit Tranqnilliinnu

qni sibi sanitatcm dcdcrat.

Ht ctiam sanitatcm rcciperct,

abnegarcl

nmtrcm cum mnltis

Pracfcctns anlcni urbis

morbo gravissimo laborabat

venisseut

ct

qnos omncs Policarpus presbiter baptizavit.

,

ut

qni

ad

crgo ad enm

Scbaslianns et ipse cos rogaret,

dixit ci Scbastianns

,

ut prins jdola

confringcndi ca sibi poteslatcm tradcret et sic sanita-

Kd. IVinr.

I(>all:

t)

e o.

De

Cnp. XX[II. lein reciperel.

sui

Cul

hoc facercnt

quum

111

sancto Sebastiano.

Clironiatius praefectus diceret,

ct noii ipse

confringcrc formidant, scd et

Sebastianus

dixit

,

tiiuidi

:

quod

djabolus hac occasione cos laedcret,

si

quod Dcos suos confringe-

dicerent eos infideles esse ob hoc iaesos,

Sicque Policarpus et Sebaslianus accincti plus quam

rent.

confregerunt. Post hoc autem dixerunt Chromatio

:

CC jdola

cum nobis jdola

confringentibus sanitatem recipere dcbuisti ^) ncc recepisti

nondum

est, quia aut infidelitatem

Tunc

vasti.

,

quem

Cumque ad hoc

habebis.

venis egrcgius dixit

illc

tc

,

ut,

ambo

Dum

Cui Seba-

tain

lilius

praeclarum

,

ju-

,

sed

duo clibani acccndaii-

,

opere pater meus sanitatem non receperit,

destructo

si

dis-

ipsum integrum non

Tiburtius cjus

asscnliret,

uon patiar opus dcstrui,

:

ne paternae sanitati videar esse contrarius tur,

quo erat omnis

futura omnia praevidebat.

quamdiu hoc integrum habueris

:

in

,

pro quo pater suus plus quam ducenta pondera

auri expenderat et per

stianus

cerlum

,

abjecisti aut aliqua ydola reser-

thalamum

indicavit se habere

ciplina stellarum

servi

Deos suos

vivi concrementur.

Cui Sebastianus

igitur illa confringerentur

sic hat,

:

ut locutus cs.

angelus praefecto apparuit et sibi

,

a domino Jesu sanitatem redditam nuntiavit statimque sanus

eum

ctus cucurrit post buit ex eo,

burtius

ut ejus pedcs oscularetur.

ejus et

luille

CCCC

de cjus

fainilia

ct

ronam praecedunt,

=) ut quid vivimus?

dies lapidatus est.

Ti-

baptizati sunf.

infidclibus tenta ct diu cruciata cmisit spirilum.

audiisset Tranquillinus, prorupit et dixit:

elTe-

Qui eum prohi-

quod baptismum uondum receperat, sicque ipse

filius

Zoe autcm ab

cum

,

Quod

feminae nos ad co-

Ipse aulcm post paucos

3. Sanctus autcm Tiburtiiis super pru-

nas allatas ^) jnbetur aut incensum Diis nudis plantis incedere.

Qui

sibi

imponere aut super

istas

signum crucis faciens constantcr

super ipsas nudis ingrcssus est plantis dicens

:

videtur mihi

,

quod

super roseos flores iiicedam in nomine domini nostri Jesu Christi. Cui Fabianus praefectus dixit:

stum vos docuisse?

quis

ignorat

Cui Tiburtius: obmulesce

magicam artem Chriiiifelix

quia non es

,

dignus noraen taiu sanctum et tam mellifluum nominare. tus praefectus jussit eiun decollari. stipiti affiguntur,

1)

fuissent affixi

Verba iiec rpcexiisti desimt

Hd (juid voceui

cumque

,

posituin csf.

licet

Tunc

,

psallentes dicebant:

iu Ed. Priiic.

2) El hic

ut

quid

Rec. inale intrudunt ire verbuiu ante et Ed. Tr, inale iegat incensis loco iucensum. 3)

ira-

Marcellianus autem et Marcus ecce

loco;

jubetur

112

illi

quem ad

,

mco

seniper

Deorum injuriam hactenus Christum semper colui

se vocans dixit

habui

iraplevcrunt, ut quasi hericius viderctur

tuum

imperatori de tc inter pri-

meam

salutem :

jussil

eum

qui ita

qui in

,

eum

mc-

in

sagittis

et aestimantes illum

,

et

pro salutc tua

Romani imperii Deum

Tunc Djocletianus

a militibus sagittari,

ligari et

nos

sic

Tunc prae-

ego

Gui Scbastianus

pro statu

et

:

tu contra

et

latuisti.

semper adoravi.

dium campum

utinam tamdiu

,

Post hoc pracfectus Djocletiano

Sebastiano suggessit

Qui

etc.

per latcra transverberari et sic raartirium

fectus jussit eos lanccis

consummaverunt.

coelis cst,

sumus

cpulali

quamdiu corporis tcgimur indumento.

,

nios in palalio

unum

fratres in

deponite amentiani et vos ipsos liberate.

iiifeliccs

:

nunquam tam bene

:

esse permittas

sancto Sebastiano.

quam jiicundum habere

bomini et

qiiain

bus praefcctns Cni

De

Cap. XXIII.

mor-

abierunt, qui intra paucos dies llberatus, stans super graduni

palatii imperatores vcnienlcs de malis

Dixcrunt

durc redarguit.

quae christianis infercbant,

,

iraperatores:

islene

diu sagittis iuterfici jusscraraus?

quem

nie dorainus rcsuscitare dignatus est

guam

vos dc lualis

tor tamdiu

cum

,

quae Christi

convcniam vos

ut

,

Sebastianus,

est

ad hoc

Cui Sebastianus:

ct rcdar-

Tunc

faraulis irrogatis.

inipcra-

doncc spiritura cxhalaret, fecitquc

fustigari jussit,

corpus ejus in cloacam projici, ue a christianis pro raartire coleretur.

Sanctus autcm Sebastianus scquenli nocte sanctac Luciae apparuit

peliret, praecepit,

quod

et

et

juxta vestigia apostolorura illud se-

sibi revelavit et, ut

corpus ejus

factum

est.

Passus est autera subDyocle-

tiano et Maxiniiano iraperatoribus, qui coepcrunt circa annos domini

CLXXXVII. runi

4. Rcfert Gregorius

quod quaedam mulier

,

in

lionem ccclcsiac sancti Sebastiani ab nocte

,

qua sequcnti

viro suo se abstincrc

die ire debebat

non

iibi

,

,

aliis

invitata esset

illuc

raanc

profccla cst.

craiit rcliquiac sancli Scbastiani

dyabolus cam arripuit

,

in

ipsa

carnis voluptate stinuilata a

Facto autcra

potuit.

bescens vultura liomiiiuni quam Dci ut oratoriuni

in prinio libro dialogo-

Tuscia nupcr nupta cum ad dedica-

ct corara oinnibus

,

vcxare cocpit.

niagis eru-

Mox autem ingressa

esl,

Tuiic prcs-

biter illius ccclcsiac palliura altaris arripiens iiidc caiu opcruit, scd

dyabolus

statiin

ipsuiu prcsbitcrum

amici sui ad incantatorcs, rent.

cst

VI

Scd

Duxcrunt aulem

scxccnti ct

LXVI

Quidain autein vir.

in

eaiii

dyabolura elTuga-

niox, duiu incantarctur, judicio Dci lcgio daeiuonuin

inillia

cocpcrunt.

invasit.

ut suis incantationibus

,

id

eain ingrcssi ipsain acrius vexarc

noniine Furtunatus sanctitatc con-

;

De

Cap. XXIV. spicuus

siiis

pe^e percussa

tanta

haec pestis

Agnete

—

precibus caui saiiavit.

Lougobardornm

gestis

saiicta

est, ut vix

maxime Romae

3. Lcgitui' quoquc

tcmpore Gumberti regis

qnoil

,

113

\irglne.

Italia

unus alterum sufficeret sepelire, el

Papiae grassabatur. Tunc

.ac

iti

totii

visibiliter

bonus angelus multis apparuit malo angclo sequcnte ct venabulum fereuti praecipicns, ut percuteret ac

domum

aliquam

dam

caedem

divinitus revelatum est,

qnod nequaquam haec

quo facto statim cessavit Scbastiani

sancti

illa

qui

,

Et

quassatio.

Ambrosius

suut delatae.

Tunc

cui-

pestis cessarct,

Quod quidem

douec sancto Sebastiano altare Papiae construeretur. constructum cst iu ecclcsia sancti Pctri

autem

faceret. Quotiens

percutiebat, tot inde mortui cffcrebantur.

dicitur

ad vincula

a Ronia reliquiae

illuc

in praefatione sic ait:

beati martiris Sebastiaui pro confessione nominis tui, dominc vene-

sanguis effusus

rabilis,

in infirmitate

ficis

firmis

siniul et tua mirabilia

virluteni

,

nianifcstat,

el vestris studiis

quod per-

das profectum

in-

et

a prece praestas auxilium.

')

CAP. XXIV.

De Agnes

sancta Ag^nete Tirg^ine. agna,

dicta est

quia mitis et humilis

taniquam agiia

.

Vel a Graeco quodam agnos, quod est pius, quia pia

fuit.

Vel Agnes ab agnoscendo,

sericors exstitit.

Veritas autem secundum Augustinum opponitur vanitati ct

agnovit. falsitati

et nii-

quia viam veritatis

quam

quia tria a se removit per virtutem,

et dubietati,

habuit.

1.

Agnes virgo prudentissima

,

ut testatur Ambrosius, qui ejus

passionein scripsit, XIII. anno aetatis suae niortem perdidit ct vitani iuvenit. inentis

Infantia

quidem computabatur

sed pukhrior

adamatur.

Quae dum a

fide.

sed erat senectus

Cui

geramas

ille

et

1) Eit.

Rec. leguiit lono vfiljoiuiu

profirit,

—

<1

r

t

,

—

facie,

scholis rcvcrtilur, a praefecti divitias innumerabiles proraisit

(•onsensuiu ejus coiijugio non negaref.

iffert:

in annis,

immensa, corpore juvencula, sed aninio cana, pulchra

n

Cui Agnes respondit:

yirirp:

npud

I

e.

pv;irstnt.

8

Coiitr.i

filio ,

si

dis-

Ed,

Pi-

a uie foines peccati

leile

quia

De

Cap. XXIV.

114

jam ab

mitiiineiitum facinoris

,

amatorc praevcnta

alio

sponsis praecipuc requirunt,

pnkhritudinis

a divitlarum abundantia

,

fominam

in

a dccorc

et poleutiae

pa-

est, ciijus

cui angeli serviunt, cujus pulchritudincm sol et

nescit,

luna mirantur,

,

illum amo, qui longe

:

mater virgo

ciijus

inortis.

quae sponsae

,

a fortitudinc

,

sic diccns

generc dignior,

te nobilior est et

pabulum

,

coepitque ipsuiu suum

,

a uobilitate gcneris

scilicet

ab amoris exccllcntia,

eflicacia ct

siiin

sponsnm a qiiinque commcndare

ainatorem et

ter

sancta Agaete virgine.

ciijus

opes nunquam

dcliciiint,

ciijus

nunquam

divi-

tiae dccrcscunt, cujus odore reviviscunt mortui, ciijus tactu confor-

tantur iniirmi, ciijus

amor

castitas est, tactus saiiclilas, unio virgi-

Hacc aiitem quinque ponit in qiiadam auctoritate dicens:

nitas. ciijus

generositas celsior,

amor

suavior ct

quae

neficia,

quia cas

et aliis sponsis confcrt,

sponsus contulit

sibi

annulo

fidei

adspcctus pulchrior,

possibiiitas fortior,

omni gratia elegantior? Dcinde ponit quinque hc-

siibarrat,

virtutiim

multiplici

scilicel

varietatc

tis

eas

amo-

vestit et ornat, passionis suac sanguinc cas assignat, vinciilo

eas sibi copulat et thesauris coelestis gloriac eas ditat, sic diqui aniiulo suo

cens:

subarravit dextram

cinxit lapidibus pretiosis

cum ainatorcm

praeter

meas;

me,

ornavit

monilibus

jani

nillii

assuuiain,

sanguis

et

si

coUum mcum

ut nnlluin

,

cjus ornavil

amplcxibus cjus castis adstricta sum

se datuiiim,

et

mcam

posuit signiim in faciem

corpori nieo sociatum cst

quos

mcam

induit nie cidade aiiro tcxta et immensis

,

in

eo porseveravcro, rcpromisit. Aiidiens

quod amore

et

virgini replicarot ct illa prioris sponsi foodcra sc violarc

coopit praofoctus iiiquiroro,

quod

Agnes potostatc

sponsum suum

(".hristiim

domum quod

oam

aut

cum

vim

iiiforro

alicnis,

(;ui

virginibus

Ciii

ciiini

illa

:

el idoo

dc

assereret,

scrinoiiibus,

age

qiiia

lorrontcm et blan-

uniiin tibi

sacrilica,

si libi

de diiobus virginilas

Quia enim nohilis

luerelricibus scortaberis.

non potorat

i^riiis

non posse

sponsiis,

quidqiiid vis,

praefoctus:

Ucac Ycslae

illo

crgo quidain

blaiulis

Ipsuin

aiit ciiin

posuit.

diccrct,

non poteris obtincrc.

placet, sibi

(]iim

Agiics:

pulsat.

dicntcm similitcr doridobat. eligc,

quis ossot

(aii

torroribus

qiiaeris,

jactarot.

aegrotet,

cumquc patcr juvenis cadeni

per alta suspiria a medicis aperitur,

cujus se

ejus

ostcndit mihi thesanros incoraparabilcs,

;

hacc insaiuis juvenis Icclo proslernitur

assereret,

gcnas

jam corpus

;

erat,

titulum sibi christiaiiitatis op-

ncc sacrilicabo Diis

liiis

,

mccuin onim habco custodcm corporis

nco inci,

sordibiis

polluar

angoluin dumiiii.

De

Cap. XXIV.

Tmic

praerecliis

eam

jiissit

sancta Agnete virgine,

cxspoliari et

115

nudam ad lupanai

Tantain autein densitalcin capillis ejus dominiis contulit Ingressa autem

vestibus tegeretur.

capillis quaiu

,

duci.

ut inelius

turpitudinis lo-

cnin angcluia domini praeparatum invenit, qui locum claritate nimia

circumfulsit sibique stolam candidissimam praeparavit.

panar

locus orationis

fit

ingressus

eam

quos

,

appellans

iniseros

ille

vellet contingere,

dedisset honorem

ipsum Iiimen

in

')

territi,

et

•)

auteni

compuncti redic-

ad eam

fiirens intrans

irruit.

Qui cum Deo non

praefocatus a djabolo exspiravit.

,

fuisset

Praefecti

ad lupanar venit et eos prius ad ipsam

juvenibus

aliis

Sicque lu-

quam

,

honorem.

Qui ingressi, sed ex miraculo

invitavit.

runt

qui inimenso luinini dabat

,

cum

filius

adeo ut mundior exiret

,

cuni

Qiiod prae-

audiens cuin ingenti ploratu ad eaiu venit et causam mortis

fectus

Cui Agnes

ejus diligentius sciscitatur.

eJHS de viso

illc,

:

cujus voluntatcm vo-

potestatem in eum accepit et occidit

lebat perlicere,

miraculo

quod non

hoc apparebit,

rcdieiunt

territi

illaesi.

nam

,

niagicis artibus hoc egisti

,

stus ab eo publice praedicatur.

Ad

iii

si iiiipetrare

Orante Aguete juvenis resuscitatur

poteris ut resuscitetur.

socii

Cui praefectus:

et Chri-

hoc tempIorHin pontifices sedi-

tionem cxcitantes in populo exclamaverunt: tolle magain, tolle ma-

quae inentes mutat

leficani,

eam

viso tanto miraculo

vicarium dereliquit

Tunc

sit.

jactari,

et,

et

animos

quia

eam

liberare non potuit, tristis absces-

Aspasius noniine, jussit eain

vicariiis,

Praefectus autem

alienat.

liberare voluit, sed proscriptioncm metuens

in

copiosum igncm

sed in duas partes flamma divisa seditiosum populum cxh-

eam

rebat ^) et

Tunc Aspasius

miniine contingcbat.

in

guttiire

eJHS gladiuin imraergi praecepit et sic sponsus candidus et rubicun-

dus ipsam

sibi

ut creditur,

CCCIX.

sponsam

martirem consecravit. ,

qui

Passa est autem, coepit anno domiiii

Cura igitur corpus ejus Christiani et parentcs ipsius cum

gaudio sepelirent, runt.

et

tempore Constantini magni

—

vix a paganis in

eos lapides inittentibus evase-

S. Emerentiana autem, ejus collactanea

ctissima, licet adhuc catechumena

,

ret et constanter gentiles argueret,

dum ab

iis

lapidata est

terrae motus, coruscationes et fulgura exstiterunt a

ganis plurimi perierunt.

1)

panun

Sensus postulal liquet.

contingebat

=

2)

ita

quod

ingressus

legit.

Ed. erinc.

oniitlit

ipsi

,

virgo san-

juxta sepulchriim ejus sta-

Deo

statimque et

ex pa-

de caetero vcnientes ad se-

Vulgo enini ingressa, quae, (juotl. coini^uncti. 3) Verba el —

desunt in Edit. antiquioribiis.

8*

De

Cap. XXIV.

116

sancta Agnete virglne.

pultlinim virginis non laeserunt.

corpus

juxta tuinulum

Corpus aulem Eiucrentianae juxta

Cumque parentes

sanctae Agnetis posituin cst.

aureis radiantem et

bus

videtc

mccum

et

a

Agnctem

idcrunt beatani

a dcxtris cjus candidiorem agnum nive

fulgentem illa:

inter qiias

,

me

iie

,

congratulamini

quasi mortuam lugcatis,

quia

,

cum

3. Constaiitia virgo,

Qui-

staiitem.

sed congaudetc

omnibus lucidas sedes ac-

liis

filia

Coiistautini

,

fecit et ibi in

basilicam

ccclcsia

Quidam

-l-

sanctac Agnctis

Deum

cum sinaragdo

ei

quae

'ul jmagini formosae beatae Agnetis,

mira coepit

in

rcm porrigens

dcdit cl jussit,

illa

,

tur in cjus digilo apparere.

Alibi

tamcn

lcgitiir

quandam sponsam custodiendam

ct

nutricndam

siam sanctac Agiietis cominitterc, dansque

jmaginem dcsponsaret, qiiam

giluin desponsavit. :

De hac

quod cuin

,

papa cuidara saccrdoti

beatae Agnctis rucret,

ginibiis

omncm

tcnta-

Praedictus tamen anniilus adhuc dici-

tioncm a sacerdote fugavit.

vcllc

Ciiin-

conlinuo digitum aniiula-

aunulo susccpto digitum retrahens

ct

summo

sua ccclesia depicta

ex parte sua praeciperct, ut sc permittcrct desponsari.

quc hoc saccrdos ymagini imperarct

ctain

oflicio

offendcrc nollct, a

Ciijus bonitatcm et simplici-

pontifice liccntiam petilt contrahcndi.

papa considerans annulum

ibi-

nominc Paulinus

vir

fungens

saccrdotii

carnis tentalionc vexari, scd cuin

erat,

Christumcredidcris, con-

degens multas cxcmplo suo

virginitate

virgincs aggrcgavit.

tatcin

iii

evigilans perfecte se saiiatam

quac baplismam recipicns supcr corpus saiictac Agnetis

invcnit,

dcm

si

Ad hanc vocem

libcraberis.

dum

et ibi,

obdormivit viditquc beatam Agnctem sibi

dicentem: eonstanter age Constautia, tinuo

—

lepra gravissima la-

,

borans cum hanc visionem audiisset, tHmulum ejus adiit iu oratione persisteret

sia

vestibus

simili vcstc

Proptcr hanc visionein celcbratur fostuiu Agnclis sccundo.

cepi.

in

ejus VIII.

videnint chorum Tirgiiium

vigilarent,

illa

ei

,

,

eccle-

sc sibi

scilicct cccle-

annulum

jussit, ut di-

cxtcndcntc ct retralicntc di-

virgine dicit Ambrosius

hanc senes, hanc juvencs

dixit,

iii

libro dc vir-

hanc pueri canant, nemo est

laudabilior. qiiam qui ab oinnibus laudari potcst, qiiot homines, tot

praecones, versi,

qui martirem pracdicant,

quod jam

pcr aetatcm essc non possct. tur,

') cui dc

I) Vorli.i

riii

dum

loquuntur.

divinitatis testis cxstiterit,

Fccit dcniquc, ut

hominc adhuc non crcdcrctur,

—

rr

p

d < ro

I

ii

r

ilc.sniil

in

i;il.

Ti

Stupcte uni-

quac adhiic arbitra ei

qiiia

sui

dc Dco crcdcre-

quod ultra natu

:

XXV.

Cap. rain e?t,

hoc de aiilore iiaturac et jaui

idoaca paeiie nari,

De

malura

Novuin

cst.

Non

locum laeta

sic

inartlrii

genus

')

quae nondum judicium ha-

ad tlialanium iiupta properat, ut ad supplicii Itcm Ain-

succcssu, gradu lestina, virgo processit.

')

brosius in pracfatione

iioiiduin

victoriae, certare difficiiis, iiabilis coro-

magisteriain virtutis implevit,

bebat aetatis.

117

sancto Vinceutio.

:

beata Agnes generositatis oblectamenta dc

spiciens coelestem mcruit dignitateiu

,

societatis

temnens aelerni regis est sociata consortio,

humanae vota con

prctiosam mortem pro

Ghristi confessione suscipiens simiil est ei facta conforinis.

XXV.

CAP.

De Vincentiiis

saiicto

quasi vitium incendens vel vincens Ipse enim incendit,

ctoriam lenens.

carnis mortificationcm

,

vicit

poenarum perpessionem, ctionem.

Vicit eniin tria,

res,

immnndos

tiam

,

')

ainores,

munditiam

cum omnibus

Vmcentlo*

cl

id est

incendia vel vi-

consumsil vitia per

,

incendia suppliciorum per constanteni

victoriam tenuit mundi per ipsius dcspe-

quae erant

mundo,

iu

sciiicet falsos erro-

mundanos timorcs, quos

De quibus

constantiam.

vicit

dicit

pcr sapicn-

Augustinus

:

ut

erroribus, amoribus et timoribus vincatur hic mundus,

sanctorum martiria docent

et

Ejus

docuerunt.

beatum Augustinum asscrunt compilasse

,

passionem quidam

quam" Prudcntius versibus

lucnlenter exsequitur. 1.

Vincentius

,

nobilis

genere sed

fide

ac religione nobilior,

beati Valerii episcopi djaconus fuit, cui episcopus, quia expedilioerat linguae,

vices suas cominiserat ct ipse orationi et contcm-

plationi vacabat.

Jussu igitur Daciani praesidis Valentiam traliun-

ris

tur et diro carceri mancipantur.

Cumque eos

nerct et gaudentes, Valeri,

iratus in haiic

paene defecisse

faine

cerneret, eos suo adspectui jussit adstare, quos

cumque sanos

voccm prorupit

:

ccr-

quid dicis tu

qui sub nomine religionis contra decreta principum facis?

Cum autem

l)eatus Valerius lenius responderet

,

dixit ei Vincentins

cxui ju dici nm veliebal .iptatis. 1) Ed. Pr. legif .success\iin gradujn festinat, inale olTerunt. 3) Alii: n es t. legiint. :

2)

Ed.

Receiit.

amalores, ina-

:

De

Cap. XX^'.

118

sancto Vincentio. subinunnnrare

Holi palcr venerabilis qiiasi niente tiinida

Yoce exdama; Cui

(liar.

miseram

si

jamdudum

ille:

nunc pro

et

Viiiccntins conversus

de ncganda

tibi,

,

dic mihi Vincenli, ubi iile

exsilium

iii

,

praesumtuosum juvenem,

ct

ei

putas,

ut ejus

totus dissiparctur

ait

,

Dacianus

nunc tuum miserrimum corpus conspicis? Al

omnia genera tormentorum minari

Cui Vicentius: o felicem

praebcret,

Tunc

Vincentiuni

praecopit,

initti

Tunc

subridcns ait: boc est, quod sempcr optavi.

ses coepit

Tiiuc

a te scrmo

,

equulcum distentum membris oinnibus

in

Cumque corpore

jussit dissipari.

iiiqnit

abnegando blasphcmare.

deitatis cultuin

terrcantur,

alii

hactenus

scd nefarium apud cliristianorum pruden-

tamquam contumacem

.

exemplo

carissime, loquendi curam com-

ad Datianum:

iratus Dacianus episcopnm

vero

tili

qua adstamus, responsa committo.

lide,

fide peroravit,

cognosce

tiani esse

seiJ libera

,

ergo jubes paler sancte, responsis juilicem aggre-

co mclius incipis misereri

lignitatis spiritu

debacchare:

dum torqucor,

quam

quo mihi

inc,

iratus pracci

asscnsum

irasci te gravius

insurge ergo miscr ct toto ma-

;

me

videbis,

possis ipse

nisi

,

Dei virtute plus posse,

Ad hoc

qui torqucs.

,

praeses

coepit clamare ct carnificcs ') verbis et fustibus verberarc,

Vincentius

:

Tunc pracses amcns

nieis.

facitis:

me

quid dicis Daciane, tu ipse

cur dclitiunt

et ait

vindicas de -) tortoribus

factus dixit carnificibus: iniscrrimi nihil

manus vestrae

adultcros ct parricidas vin-

?

cere potuistis, ut nihil intcr illata siipplicia celare possent, et nunc

Tunc

solus Vintentius vestra potuit supcrare torinenta.

pectincs fcrreos usquc ad intiina costarum (ixcnint ejus

corpore sanguis

Et

visccra intcrna patcrcnt. ut possis tani

centi,

ait

quod

Dacianus

lorincnta tua

Et

Nam

nt tc victum

in

1} |.-("il,

Alii liKiiul .1)

Kit.

vli;;is

<•

l'rinr. iioii

I

i

g

ii i

valde nietuo.

niagis iratum vi-

te

moras carnihcuin argucndo

crcmatur meinbris([uc omnibus im

2) }a\. Tr. d

1.

)i);il(>

ct

Vin-

quae

(iraticulam crgo spontc consccn-

ad pocnain alacritcr properabat. ibidem assalnr, exuritur

,

ea,

Tuiic cx cquuleo depo-

omnibiis fatcaris.

silus atque ^) ad ignis craticulam raplus

(leiis

lui

o venenosa dya-

lioc soluin

quo

ct

Nolo ut aliquid ininuas de sup-

deo, co amplius et magis exsulto. ,

sed

de toto

compaginibus

commiscrcre

:

Vinccntius:

ait

non timco,

te inihi lingis velle misercri.

pliciis

costarum

solutis

pulchram rccupcrare juvcntutcm

supra sunt, lutrari torinenta. boli liiigua,

ct

effluerct

carniiices

ita ut

,

s

p

.i

t i

j)

Im

p I

.i

"

i

m

i

l

o

r

i

I. ii

))i-.ief(Mt.

s lort.isse rPClins

ferrei et aidentes

ciiii

De

XXV.

Lap.

iaurmae

!ur,

corpus

in

ut

(lumque flamuja respergi-

infiguntui-,

vulnera vulneiibus imprimuntur,

tur,

119

Yiucentio.

saiicto

ignem spargi-

sal insuper in

undique vulneiatum resiliens stridentibus

ejus

Jaiuquc non ad artus

ilammis crudelius comburatur.

sed ad vis-

,

tcra tela jaciuiitur jamque intima visccra de ejus corpore extra la-

manct iinmobilis

inter Iiaec ilie

buiitur:

dominum precabatur. Dacianus

Cuuique

vincimini

ait

vat,

ipsum teterrimo carceri includite

geritc

sum

,

pedes ejus ligno afligite,

,

sursum

ercctis luminibus

Daciano

liaec

retulissent,

sed jam nunc ut in poena diutius

iicu,

,

et

niinistri

siiie

omni liumano solatio extenFavent

sic super testas relinquite et, cura defecerit, nuntiate.

quantocius

crudeles domiiio crudeliori

miiiistri

quo milcs patitur, larceris ab

poonaiii

immcnsa

commutavit

in

,

scd ccce rex

modulalio

,

ait

:

pio

ct quid ci

angelorum so-

ct

cum

llores

angclis psallens

ct mii*a suavitas florum procul dif-

dulcis

cum per rimas

carceris

,

quod

iiitus,

Hacc audiens Dacianus amcns

ad lidem conversi suut.

vidisscnt, factus

')

custodes

Pciterriti

fuudilur.

,

tonebrac

luce cxpelluntur, testarum asperitas in oinnium

vencraudo pcrfruitur. Cumque supor

incederet

Nam

gloriam.

Horum suavitatem mutatur, compedcs dissolvuntur liilio

vi-,

et ibi testas aciitissimas con-

amplius facieinus ?

Ecce cnim

viclt

sumus.

Transferatur ad lectulum et stramentis mollioribus reponatur,

eum gloriosum faciamus,

plus

postquam recreatur, novis iterum stratum

et

suppliciis puniatur.

vel

defunctum

provenire victoria.

igitur ad

annos domini CtiLXXXVII sub Dyo-

tradidit circa

Quo

Maximiano.

audito Dacianus vchementer expavit

non potui cum superare vivontem,

ct se sic victuiu dolciis ait: ctsi

puniam

Cum

dcportatus esset ct ibidcm paululum quievisset,

molliorcm

statim spiritum cletiano

ne

forte defccerit in tormentis, sed -)

si

'

ct

satiabor de poena et sic poterit milii

sic

Jussu eigo Daciani corpus cjus in campnin ab

avibus et bestiis devorandum cxponitur, sed statiiu angelorum cuslodia praemunitur ct intactiim a bestiis conscrvatur, denique corvus ingluviei deditus alias aves se majores impetu alarum abcgit ct lu-

pum accurrentem morsibus pite

in

aspectu

corporis

et

clamoribus clTugavit

sacri

fixus

angelorum custodiam mirabalur. qiiod

1)

Ed. Vr.

iii.ile

dilectis. ex Ed.

qui reflexo ca-

qui

Quod audions Dacianus

ncque defunctum potero suporare.

nectiorejii leclionein reslitui

,

utpote

cernitur,

2) l'r.

,

Viilgo

ibidcm

ait: puto,

Jubet ergo corpori cjus

iegiliir

:

iiotius

i

e cr e a lii

ubi scriiiluin est: iiosl recreiiliir.

s.

:

120

Cap.

XXV.

De

ingeHtcm inolaui alligari et

iii

[)elago projici, ut,

Nautae ergo corpus ejus

retur.

tius vicit in verbis

tribuiatione

vicit

,

exustus

diatur, tunditur, ut subsolidetur in

praefationc

animus

pliis dilexit

quam

tortor crucntus

tamen.

,

torquetur Vincentius,

martir invictus

quam

Prudeutius quoquc

plus ne-

Dco quain

foro.

Item Auguslinus:

antc

judcx

,

,

Daciano respondisse

ipsuni

stridcnsque flammis lamina atque

hulus

cliristianis

Tunc Dacianus

cst.

vinctuni, ') retortum brachiis sursum ac dcorsum extcnditc

compago ossium divulsa mcmbialim crcpct lum jecur detcctum tas increpans, quod

eum: cxsurge

inarlir indite, ex-

surge securus ct almis coelibus iioster sodalis addere: fortissimorum fortior

incnla victorcm (rcinuiil.

l)

Kd. Roc. ";»'<1

retio

lcsuut,

iiPij.ir.Mii K'l. IV.

,

jam

tc ipsa

saeva

Exclamat Prudcntius:

solus bravii duplicis paliuain

li-ii:inp,

donec

non profundius intraret artus ungula. Cuin

csset in carcere, aiigclus dixit ad

victissiine

,

ut pcr lacunas vuluc-

,

Ridcbat hic milcs Dei inanus cruen-

palpitet, fixa

ini-

crudclitatis piclatisquc cer-

qui claruit temporc Theodosii senioris,

,

CCCLXXXVII

poenarum ultima mors

ferri,

conslitutuin cst, ,

nomine

invictus pro sanclo

quam domino.

,

tormcnta, cacceres, ungulae

ipsa

sed

mirandum spcctaculum

qui coepit anno doinini ait:

mor-

Ambro-

repurgetur.

iit

ait:

sic

saeculi, plus voluit placere

mori mundo

ocnlos nostros ,

exuritur,

plus ardens igne zeli

noii coiicutilur,

timore Dci

ctitur

,

quoquc de ipso

flagcllatur ct exuritur,

tunditur,

quus

vicit in

,

vicit

,

Idein: torquetur Vincentiiis, ut cxerceatur, flagellatur, ut eru-

tiius.

sius

vicit ortus

,

lioiiori-

iis

beatus Vinceu-

:

confessione

vicit in

,

submersus

vicit

,

Augustinus

dicit

slc

pocnis

vicit in

,

quod a quadam ma-

,

ipso revelaiite invenitur ct ab

aliis

De boc martire

sepelitur.

fice

beliiiis ilevo

pelagus deferentes submergunt,

in

sed ipsis naiitis velocius littora corpus petit

trona et quibusdam

qiiod torra a be-

saltem in pelago a marinis

consumi non potuit,

stiis

sancto Viiicentio.

tulisti,

(leiiiilH

loco

pio vocibiis

tu

\

duas

ocis

;

et

o miles in-

aspcra lor-

tu solus insignite,

siinul paravisti laureas.

coiiii>aso

jecur d et ec t u

iii

^iiMcfeniiil coiii olFerl

refecluni.

De

Cap. XXVI.

121

sancto Basllio episcopo.

CAP. XXYI.

De

sancto Baisilio epi^copo. cpiscopiis et doctor piaecipuus

vcncrabilis

1. Basilius

vilam scripsit Auiphiiochius Yconii episcopus

Cum enim ,

cujus

,

sanctitatis

cuidain ereuiitae noinine Effreni in visu nionstratum est.

exstiterit,

ignis

quantae

,

Effrem

dictus

in exstasi positus esset

CHJus caput usque ad coelum pcrtingebat

andiyit dicentem:

magnus

taiis est

vidit

,

,

columnam

vocem desuper

et

qualis hacc colunina

Basilius,

ingens

,

quam

niae,

ut

tantum virum videre possct, cum vidissct eum stola can-

Vcnicns igitur

ccrnis.

in civitatem in die Epiplia-

dida indutum cum clericis venerabiliter procedentcin, aitintrase: ut video, iu

vacuum laboravi

;

enim,

iste

cum

honore

in tali sit

po-

')

qucmadmodum cogitabam.

Xos

situs,

nequaquaui

enini,

qui portavimus pondus diei et aestus nihil tale consecuti su-

talis potcst esse,

mus, et hic cum in

Miror

ignis est.

eum ad

am per

honore

tali

se introduci

qui

;

os ejus loquentem

ejus.

Dixitque

graece ioquar.

men

oravit

et

alius eremita

esset, vidit

Effrcm:

ait

et

hoc vidcns

igitur in spirilu

cum introductus

vere columna ignis Basilius

magnus

vere

Cui Basilius continuo

rem

:

Pro eo ta-

diflicilem postulasti.

—

graece loqui coepit.

S. Quidam

videns Basilium alias in pontificali habitu proceden-

amplius delectaris

in corde suo

palpaiido cattae tuae

in

,

quod

caudam

quam

,

ad quem acccdens Basilius

ait

:

et Arianis de-

imperator, scriptum cst

regis judiciiuu diligit et itcruin judicium regis justitia,

tuum imperavit, ut calholici ejicerentur de ecclesia

te.

Et

iterum ad conlunielias

Demosthenes. praefeclus

1)

Rec. addiiiit el coii

decct

ille:

s

t

me pro

et

l i

o

ii

e.

,

honor

et cur cor

dareturAria-

revertcris,

o Basili.

justitia etiam mori.

-) cpulariun imperatoris, fautor

ip a

tu

:

delcctc-

3. Valens imperator, fautor

Arianorum, ecclesiam quamdam a catholicis abstulit

Cui imperator:

pompa

in tali

Et ecce vox facta est ad eum diccns

tur Basilius iu apparatu suo.

non decet

Basilius,

Effrem: obsecro domine, ut mihi impetres, quod

illi

plurimum delectaretur.

nis ?

fecit

lingnam igne-

vere spiritus sanctus loquitur per os

,

tem eum despexit, judicans eum

dit,

columna

et constipatione positus sit,

Basilius

ista.

2) l'erperajii

Ed.

l'r.

legit e

Tiuic

Arianorum

p ist oJ

«

i

ii

iii.

loquens pro

el

tuuiu est de

ait Basilius:

ciii

dogmata divina decoquere;

iioii

Dicit imperator:

Basili

vade

,

coram

iit

,

Quod cum omnibus

sua esset.

Abiens ergo

fores ccclesiae clauderentur

quorum orationes apc

partis sigillo munirentur et ad

et utriusque

rirentur,

et Arianis

calholicis

qui

judica iuter

et

non seoundum iminodcratum amorem populi.

eos, sed

iiis

fecit baibarismiiiu,

iis

confusus tacuit.

dixit

saucto Basilio episcopo.

regis cogitare,

pulmeiitaiMis

mox

De

Cap. XXVi,

122

placuisset, orantibus Aria-

tribus diebus et noctibus et venientibus ad fores ccclesiae, non

Tunc

sunt apertae. siain

processionc ordinata venit ad eccle-

Basilius

oratione

facta

et

levi

de

ictu

baculo pastorali fores tctigit

dicens: tollite portas principes vestras ct elevaniini portae aeterna-

Et continuo sunt apertae

les ctc.

deruiit

reddita est

et

imperator promitti multa Basilio

Et

ut sibi consentiret.

saginaiitur eloquiis

et intrantes

4. Fccit autem

ut in livstoria Iripartita legitur,

,

pucris ista coiiveniunt,

ille:

Tunc imperator

iiidignatus,

duin de ejus exsilio scntentiam vellct scribere,

calamus fractus

tertius vasit,

undc iiidignatus Heradius

iierabilis

unnm de

est

;

filiam

Verum

iiec

unam

secundus.

,

manum

in-

S. Vir quidam ve-

unicain habcbat ,

primus

(|uam consecrare domino

,

huinani gencris inimicus hoc advertens

servis praedicti Heradii in ainorem puellae

llammavit.

qui divinis

ut ibidem dicitur.

tiemor magnus ejus

deiiide

cliartani fiegit

sed dyabolus

disponebat,

nam

corrumperc de divinis dogniatibus

,

sillabam jratiuntur.

Deo gralias reddi-

ecclesia catliolicis.

cuiu impossibile ccrneret

,

ut ipse

plurimum

iii-

qui servus

.

amplexus tam nobilis puellae accedcre possct, ad unuiu de

erat, in

multam pecuniae quantitatcm,

malcticis accessit, promittens ei

boc cuin juvarc

vellet.

possum

vis,

sed

,

fcceris,

,

si

quac ipsc

jnvenis: epislolain

mittam

tuum dcsidcrium mihi

dixeris

dyabolum

et

fccit

ego

Iioc

,

faciain.

eum pcr

obtinebis. llle

ad

si

agcre non

ad d^abolum meiim domiuuui,

te

tibi dixerit,

quaecunique ad

Cui dixit malelicus:

Et

et si

dixit

eigo malcficus

dictuin juveiiem in

verba transmisit: quoniam quidem, mi doinine, oportet

mc

hacc

festinan-

ter et sollicite

quoscumque a christianorum religionc abstrahere

tuac adduccrc

voluntati,

tibi

ul

ut pars tua quotidie mulliplicetur,

hunc juvenem cupidilatc

hora

iioctis

ncs acclama

e!

sla

,

puellam exarsum et

supra moiiuineiilum

haiic charlani

in

p<»stulo.

ut et in islo glorier et alios

El daiis

dc caeloro valcain aggregare. tali

lalem

in

suum dcsidcrium assequatur

ci

libi

epistolam dixit: vade

gentilis cl ibidcm

et

inisi

el

dacmo

acrc cxalla el slalim adcruiit

libi.

De

Cap. XXVI.

sancto Basilio episcopo.

12H

pcr aeiem

cjiciebat.

\adens daemones invocabat

Qui

cliaitam

ct

Et ccce adest princcps lenebrarum valiatus multitudine daemoniorum, qui cnm cpistolam perlegisset, nt

tuam compleam voluntatem? Uui

lus: et

abnegas Christura tuuni

perfidi

estis

vos

ad me venitis,

me

stalim

christiani

Qui

?

ad juvenem:

ait

abnego.

ait:

quia quandoquidem

,

credis in me,

crcdo domiue.

ait:

Cui dyabo-

Dicit djabolus:

me opus

voUintatem

Sed

suscipit vos.

,

vis,

si

fac mihi in raanu tua scriptum,

,

tuam complcam

ut

in

quo confitearis,

abrenuntiare Christo, baptisraati et christianae confcssioni servHS et

mccum

propria scriptum

qualitcr Christo abrcnuntiaret et se servituli

Continuo igitur djabolus accersivit spiritus,

qui erant supcr fornicationem

lam accedcrent

cor cjus

et

jubens

,

in

iis

,

ut

paternum amorem

rituram vidcbis, et pro

lem ejulans dicebat:

ct per

pater

me

siliis

,

tu

cum dolore ad

Cum

vidcbis.

pater

ejus in

meum

Illa

Cum

non introibat uec

:

insaniisti.

ne ducas sene-

autem claraabat dicens:

coraple aut morituram post

mo-

igitur illa araarissirae flcrct ct quasi insa-

magna

desolatione posilus et amicoruni con-

ergo insimul permanerent, juvenis

sibi crucis

signaculum faciebat, est

dixerunt: scis quia vir tuus, quera

tibi

nec ecclesiam ingreditur?

Quod

illa

in

vade

sibi tribuit dicens:

commendabat, unde dc hoc notatus

humo

filiae

sponso adjungere

deceptus suam voluntatem complevit et eara pucro

vcre misera.

et

quis dulce lunicn oculo-

conjungara

inferos.

dcdit ac universam substanliani

et

,

araorem lasciviae

in

ut, sicut disposui, te doniino

aut cito desiderium

quem amo

,

quid contigit miserae

,

te volebara coelesti et

pa-

,

pueri

rationem reddes. Palcr au-

in die judicii

putabara

talis

non autcm. post niodicura me mo-

rae niiserura

Ego

exstinxit?

salvari

raeara rai

dicuDi niret

te

filia,

dutem

si

quis mcuui thcsaurum furatus est

,

rum meorura

Sine

me

heu

ostcnde et puero

raihi

pro quocrucior, rae conjunge;

raeae

raiscrerc raihi

quia dire torqueor propter araorera

raiserere uiihi,

Qui

ut puella se in terrara pro-

,

jiceret et ad patrcra lamentabiliter cxclaniaret:

et

ad praedictara puel-

amorenr juvenis innaraniarent.

accedentes cor ejus adco acccnderunt

nostri,

tc

et raeus

,

Qui statim manu

condcranandus.

ia judicio

fecit,

dyaboli manciparet.

ter,

estis,

negatis et ad Christuni vestrum acceditis, illeautera, quia

clementissimus est

sis

habetis,

quando autem desiderium vestrum assecuti

ille

uxorem

filia

raea

ecclesiam

nec Deo se re-

a nonnullis, qui uxori suae clcgisti. christianus

audiens vehementcr

non

est

extirauit

sc prosteruens ungulis se ipsara discerperccoepil ac pcctus

124

De

XXVI.

("ap,

suiim contiUKlerc et dicere:

Iicii

nequaquam rem

retulisset et ille

mihi miserae

Cum

sum?

continuo rapta non

iiata

sanoto Dasilio episcopo.

narravit

totum ordinem gcstae

ci

hemcnter ingcmuit

quae viro suo vocans

Dcum?

ille,

quod

quod

rei,

:

Cui Basilius: non

reclusit,

Qui

ait:

vis

:

corum

ct tcrrores

meum

^) causantur

modicam rscam

bes

fili?

andio

Qui

ait:

timerc

tencntes

tautummodo crcdc.

lili,

eum

visitavit et ait:

Dans

reclusit et

quomodo

Et dans

ci

iterum escam et signans et ^)

XL.

die rediens dixit:

Respondit: bene habeo, sanctc Dei, vidi enim te

(|uomodo habes?

pugnantem pro mc

eum educens omnem

clcruin

dyabolum vincentcm.

ct

et rcligiosos ct

l'ost

ct eccc

venit et invisibiliter

manu

dyabolus cum multitudinc dacmonum ad euin

dixit

ct

iiisi

eum

Dei mei

clamavernnt:

l>

n i

l

.1

1

i

i|

110 s

improbissime non

:

praejudicas

pcr-

suflicit tibi

Djabolns

autcm

o Basili.

Tunc

palinam? inihi

Kjric elejsoii, dixilque ad cum Basilius:

in-

m

ncc.

Kcr. I
ofiiriiiil

:

tcntes *)

ad cuni mullis audientibus

oniiies

I)

Et tanta

inslantia aggressus cst, ut ctiam sanctnm impell(ft*ct

trahens puerum, qui ait ad lua,

et

euiu

apprehendcns puerHin conabatnr enm rapere dc

cjus et cocpit clamare pner: sanctc Dci adjuva ine.

cum improbus

dilio

hoc

populum convocavit

omnes pro eo orarc admonuit tcncnsquc manum pueri dnccbat ad ccclesiam

lia-

pater a longe clamores corum ct -) misericordias

claudens ostium abiit et pro eo oravit ct

liodie in visu

iili?

enim manuscriptum

signum crucis itcrum eum

facicnsquc

sed eos non video.

,

per tres dies

quomodo habes

dicentcs: tu vcnisti ad nos, non nos ad te;

post aliquot dics

pro eo oravit;

fcci

Benignus

curae.

tibi

Et coiitinuo apprc-

et dixit:

scu dilapidationcs,

mc

sum

meac scriptum

domine, defcctione ncc sulTero clamores

,

et dixit sanctus Basilius: noli ei

reverti ad

lili

in cjus fronte fccit et

postea eum visitavit

magaa sum

in

sit

poenitentem suscipiet.

et tc

hendens puerum signum crucis

cum

latere non

audiens ve-

ulique domino, sed non valco, quia dyabolo

dyabolo ipsum dedi.

enim est dominus

illa

faitihi.

Basilius autcm pue-

dixit ei

professus et Christum abuegavi et abncgationis ct

credam

ut

ad beatum Basilium properavit eique omnia.

et

omnia ab co audiens

ait

sed omnino

si vis,

et sibi contigcrant, enarravit.

et

Qui

:

ecdesiam ingrediamur. Videns

ej;o et tu cras

ruin

illa ait

el

.

quac audierat,

,

sic esse assereret,

sum, quod ipsa audicrat, afiirmaref,

[jossct,

cur iiata snm

,

ergo viro suo

tli

p

s.

11

t

->)

II I.

+)

K
Alii

riiiic.

i ii

.1

» Ipgiiiit.

in.ilc Iri^ll

ji

1

,1

.1)

* in

.1.

]](].

De

Cap. XXVI,

(lepet te domiiius dyabole.

ego ad euui

abii

Uui

praejudicas milii Basili

ait:

sed ipse venit ad me,

,

et tenente

in

coclum manus,

omuibus visa venit

et

manu habco.

donec scriptum reddas.

,

manu mca

scriptae

Basilii

fecit

ille

O. Mulier quae-

peccata inulta habens et ea in charta conscribens

dam

gravius conscripsit ct

quod-

in fine

scriptum ipsum bcato Basilio tradidit

ut pro ea oraret et suis orationibus peccata ipsa dclerct.

,

Qui cum orassct

chariam aperuisset, omiiia pcccata prac-

et mulier

Quae

ter istud gravius deleta invcnit.

ait

ad Basilium

:

miscrerc

mei serve Dei et pro hoc mihi indulgenliam impetra, sicut pro Qui

impetrasti.

ait

sicut

Quae cum

stulas, tibi poterit impctrare.

iiiim

recede,

et qui tibi

,

homo peccator cgo sum

quia

,

pro caeteris veniaiu impetravit,

impetrare valebit: festina

intimasset

sed rcdi

,

lilia

civitatem venisset, ecce Basilius ad tumulum fcrebatur.

post

eum clamare

et te, iiie.

coepit

.et

dicere

Tunc

recipiens et

que ipsa

et

riint.

:

pro nie ad alium transmisisti

chartam super ferctrum

modicum

illain

Sic-

omnes 8'.

qui aderant

,

,

Ante autem quam

qua

et

eo quod se

1) 2)

Dei migraret a corpore,

vir

mortuus cst,

illum

quasi opera indigeret, vocavit,

et post

Deo immensas *gratias reddidc-

mine Joseph medicinali arte valdc peritum ,

,

qucmdam Judaeum noquem vir Dei inultum

conversurum praevidebat ad fidem, ille

vero ejus pulsum tangens et ex

Ed. Rec. offernnl: lianc regiil.Tin sibi dniis, valens ed. rec. offenmt, qnuiu volens,

Rectius

in

Illa autcni

aperiens illud peccatum peuitus deletum invenit.

projecit

poSitus in iufirmitate,

diligebat

Quae cum

videat Dcus ct judicct inler uie

Deum

quia -) valens placare

ille

.

ad Basi-

pro isto quoque

ut cuin vivuin invcnias.

cito,

illa

quae po-

et illc,

ad sanctum virmu

abiisset

Effrein et cur ad cuin a sancto Basilio missa sit ait:

Cum autcm

et tu.

vade ad sanclum viruiu Effrem

instaret, dixit ei:

aliis

ad illam: recede a mc mulicr, quia homo pec-

ego suin indigcns indulgentia

cator

ilie

etiam

:

misterio et bcne instrueus

dam

rogans

quam

,

Et

Et frangens Basiiius scriptum pcrduxit

dignum eum

regulas sibi dans reddidit mulicri.

") et

ait:

ecce charta pcr aerem delata et ab

imposita est in manibus

sunt.

ecclesiam et

Qui

Et orante Basilio

suscipiens dixit puero: agnoscis has litteras frater?

enm ad

uoii

;

abucgavit Christum suuui

ct pvofessus est mihi; ecce sciiptum ejus in

non cessabimus orare

125

Basilio episcopo.

saiicto

ffiiod noii proliandiiin.

(fuod exliihet Ed. referens nd foeminajii, propler construclionein secjnentem ferri noii iiossit.

l'r.

:

126

XXVH.

Cap.

tattii moiteiii

iii

De

siuit,

Basilius audiens dixit ei

:

ncscis quid dicis.

quid dicis,

Cui dixit Basilius:

die.

pracparatc, quia coulinuo morictiu-. Quod

quia sol cuin solc occidet liodie

,

nou

seph:

Et

cst possibiie domine.

usque ad illam supcrvixeris ctiam moriaris peccato

silius:

quid dicis

si

esset

,

Basilius

crastinum in horam

iii

Chrislum crcdidit.

eum

liorain

crastiiium

Et Joseph

utique ego moriar.

,

Et

vivas aiitem Christo.

,

licet

,

nouam

secundum naturam

ait

Et Bastio,

ille:

autcin

moritu-

illico

Quod Joscph vidcns

vixit.

Basilius

ct

usque

stupcns

ct

virtutc aniinae imbecillitatcin

manibus baptizavit, postea vero ad lectulum suum

statim spiritum

et

Dco

reddidit.

felicitcr

Floruit circa an-

LXX.

domini tricentesimo

iios

et si in

Bjisilius:

quid facies?

,

ho-

Cui Jo-

superans de cubiculo suo surrexit et ecclesiam ingredicns

suis propriis

rediit

non nioriar hodie.

a domino taineu mortis inducias impetravit

in

corporis

Cui Josepli: crcde do-

et tu cuin sole occidcs

usquc ad illam horam supervixeris, faciani quod hor-

Tunc bealus

taris.

rus

;

,

si

usque ad horain scxtam supcrvlxcro si

ad sc-

jaiiuls esse cognosceiis dixit faniiliae: qiiac

puUiuain neccssaria

initie

sancto Johanne Eleeinosinario.

CAP. XXVII.

De

Johaimc £leemo,sinario.

^aiicto

Johanncs Eleemosinarius patriarcha Alexandrinus quadam

1.

nocte in

orationc

persistens vidit

sibi

assistcntcm ct coronam

ille

vidcns nimium stupefactus

sum misericordia, accipe et bene tibi designari, ab

clccmosinarius

illa

quae Dei erit.

quandam puellam pulcherrimam

olivarum ,

,

inquisivit;

dc coelo adduxi:

filiuin

dixit:

cuntcs pcr

quam ego

mc sponsam

Omncs

igitur

tolam tivilalcm Illis

,

ut cleymor, id ^st

Paupercs autcm suos dominos scinper

appellabat et indc hospitalarii habciitur ctiam

omncs dominos meos.

,

et illa:

Intclligens ergo per olivam misericordiam

die factiis est sic misericors

vocarctur.

nos suos voccnt.

bajulantem

in capitc

quae essct

suos

,

fainiilos

ut

paupcrcs domi-

convocavit

conscribilc milii

iisque

usquc ad unum

vcro non intclligentibus dixil: quos vos

egciios ct mcndicos vocatis, istos ego dominos ct auxiliatorcs pracdico.

Isti

cniin nobis

vcre auxiliari

et

coelcste regiium donare po-

De

Cap. XXVll,

Voltiis houiincs

liiiitit.

paupcribiis

(|iiod

sancto Johanne Eleeinoslnario,

ad elecniosiiiam

iiivitare iiarraie consiievit,

ad soleni calefacientii)ns cocpcrunt invi-

scinel se

cem de elcemosinatoribus conferre

bonos collaudare

ct

praepotcns

sed uimis paupcribus iuimiscricors

,

suam acccdcutcs cum indiguationc nimia Ins illoruin inventus fuissct, set

uuus ijiorum dixit

,

ciccmosiuam accipiam

uium dcfcrret,

:

quid

mihi darc

viiitis

Cum

rediit et,

Al

domum

ille

cum

revertens et paupc-

quem

percussit,

mortem

Mauros quosdam supcr slateram

quod

,

apponerent,

ibi

vcrc nihii habemus

tc

mala appcudere stabant,

tristes

,

ex aitera

eo quod ni-

Tunc uuus eorum

vaiebant.

unum panem

quem ante quem dum super stateram pone-

;

siliginis

si

quanto luagis

una

,

Hixcrunt ei: adaugc

Mauri apprchcndcnt.

papac,

et liberatus dicebat:

indicavit.

se aute judicium stare

rcnt, aequalitas, ut sibi videbatur, facta est.

ad siiiginem hanc, aiioqniu

siiigo,

Evigilatus au-

quam pcr furorem

sua iudigcntibus clargiri.

jactavi,

ita profuit,

Quadam

igitur die cuiu optimis vcstibus indiitus pcr

oiniiia

viam pergeret,

quidam naufragiis ab eo vestimentum aiiquod postulabat, ille

prctioso vestimento sc exspoliavit ct

cipieus

statim

Cuin

vendidit.

nicntum suspensum vlderet

bum sumere

vellet dicens:

riam haberet egcnus.

,

autcin

iiii

continuo

Quod

dcdit.

ille

conlristatus est yalde

quoniam non

fui

,

dignus

Et ecce duiu dormiret,

dutum vestimcntum, quod dcdcrat cgeno, ras Petrc ?

Q«i cuui causain suae

ego vestior, tuae,

Et

iile:

vidit

adeo ut nec ,

ex quo

luihi dedisti

quoniam frigorc affligcbar

,

quemdam supcr

doncc fiam unus cx

iis.

sibi dixissct,

ct coopcruisti

versns coepit egenos beatificare ac dicere: riar,

:

in-

quid pioiiic

Et domiuus ad cum

et gratias

ci-

mcmo-

ut mei

ct dicebat sibi

tristitiae

ctiam domine.

ac-

telonearius rcdirct et vcsti-

solem fuigcntem et super caput crucem fercntcm et habentem,

cognoscis hoc?

do-

protinus arripicns jiauper

vidit

ejus

invenire nisi

,

duos dies Christo dedit coaclus

tcm

siiigiuis in

siligiuis arripuit

quod de manu cieeiuosinain acccpil,

autem partc statcrae quidam dcalbati

dixit:

reccpis-

Et facicntibus cum eo pactum domum cjus

?

Post duos dics iniirmatus ad

hil

ergo nul-

ego hodic ab co

si

,

lapidem non iuvenicus panem

iiie

furore iude

ad socios

et

vi-

quia ad domuiu

,

repeliebat.

rem prae foribus videns, cum mancipiuui cjus paucs

cum

malos

domo sua elceinosiuam

qui in

veuit et eleeinosinam postiilavil.

ct

et

Erat autem quidam tclonearius nomiue Petrus, dives vaidc

liiperare. ft

127

:

ait: ilio

ago bonae voluntati me.

vivit

In se ergo

rc-^

dominus, non mo-

Dans ergo paupcribus, quac hahcbat,

12S

sancto .lolianiie Eleeinosinario,

accersilo notario dixil ci:

«;t

si

De

XXVIl.

Caj).

propalavens aut dcceni

ci

(|uc

mcrcos

et

dixit

Yondam

vadc

ei:

ut dixcrat

,

tamquam

sordidis indutum

ct jiauperibus prc-

me non

dixit ci: si

Ducens crgo eum

te.

,

vestibus

XXX

numismata inde accipicns paupcribus crogavit.

ab

oflicia vilia facicbat,

Dominns autcm frequcntcr

labatur.

et alia ostendcns ipsum consolabatur

de amissionc tanti

sis

cgo

Pctrus ergo

quod ab omnibus contemnebatur

ita

,

ajjparcbat ct vestimenta

sibi

vcrum impcratorc

Quidam

viri dolentibus.

ct

jam amcns appoi-

frequenter pcrcutiebatur ct ctiam

scrvis

aliis

audieris,

cuidam argen-

suuni scrvum vendidit et

lario

omnia

quod dans-

in sanctani civitatem ot

vondc

alicni christiano

IUo autem recusante

lium tribuc. barbaris

mc

,

le,

socrotiun volo libi conuuittcrc

non audivoris, harbaris vendani

auri

libras

cme

tibi

nio

si

vicini

ct univer-

Con-

ojus a

stantinopoli ad visitandum loca sancta vcjierunl ct a domino ipsins invitati

cum prandercnt

similis est

puer

iste

libus unus dixit

Quod

:

non

ci

Erat autem ostiarius surdus

rccipicns

Et

ille

faciebat, cxiit et fugit, scd videtc ne Dei sit scrvus; dixit, tibi dico: aperi, raox

mcas

cxsilientes

nire

tctigit,

imivcrsi

et

quod

talcju

ex orc ejus flamma

et continuo

auditum

concurrcntcs post

ct

virum

volcjis

illas

gcnibus

tota

I)

Etl.

l'r.

3.

Mosi

in-

publicas mcretrices conscripsit.

In-

in

oralioiie

slabat

:

dona mihi noctein

(|iiac

|ir.Tri'il.

ct

pro

illa

orahat

nc alicui revelarot.

stalim oranlo scne a

oiniies diccbanl: rcddidit

iiiir.indo

—

Ipsc autcm donium cjus intrans in angulo

noctc

autcm vilam cjus inanifcstavil, Cni

Et

invc-

facile inclinari,

postea mane exibat piaccipiens cuilibct,

vcxari coopit.

milii

quac linguam

sanctum Johannom tentare,

per ordinem dicens cuilibct

istam et noli fornicari. flcxis

cum enim

poenitentiam ege-

ilia

possct sibi vej'bis peisuadcri ct ad scandaluin

grcdicns crgo civitatcin omnes

rcgre-

qui coquinam

loquelam recepi.

sic vilitcr tractaverunt.

nachus quidaju, Vitalis nominc,

trabat ergo ad

cxiit,

domum

cum ipsum amplius

Tunc omucs de domo

non potucrunt.

runt, co

ct

continuo audicns ct

ille

sibique rcspondens ci apcruit et

diens cunctis dc ejus loquela *) mirantibus dixit:

ct aures

quam

;

et curiose respicicn-

,

aperiebat, cui Pctrus ut sibi apc-

signis, scd verbis impcravit.

loquclam

anre dixerunt

in

vcrc dominus Pctrus cst, surgam ct tcncbo cum.

adverteus latenter fugit.

ille

mutus, qui per signum ostium rirct,

ad invicem

sibi

,

domino Pctro teloneario

tibi

ol

Una

daemone

Dcus, quod incic-

De

Cap. XXVJI. quoiiiam

baris, iste

ineiitita

nou propter

et

es

Mullis

vero

Vere

ut

volo

Ille

a me.

ite

Qui vult scandalisari

tem

in parietcm. et

vobis

numquid ego

coustitiiti estis

pro luc non

vos

,

vere non audiain vos,

:

scandalisetur et ') collidat fron-

,

Xumquid judices

curaiu habetc

est Deiis?

muta habitum, utnon scaudalises

et

autem lingens se iratum dicebat

Ite

domiua exspectat

talis

Dicebant autem quidam: ac-

caeteri.

unam, abba,

cipe tibi miilierem alios.

quia

ire,

omnes, aut monachis solum iratus

homines ul

et ipsi sunt

ingreditur pessimus

.

Vespere autem facto dicebat praedictus

criminautibus respondebat:

iiluiu

non liabeo corpus,

roiiiicetur eiiim

ut

;

aliud.

Vitalis cunctis audieiitibus:

me.

129

saocto Johanne Eleeinosinaiio.

super

me a Deo

reddetis

?

ralionem.

Haec autem cum clamore dicebat cumque ad beatuiu Johauuem querimonia deferretur, cor ejus Dcus induravit, nc his lidem adliiberel.

Deprecabatur auteiu Deuui revelaret, ut

suam opus

post morlem

ut

,

non imputaretur

in

peccatum his

,

Multas igitur de praedictis mulieribus ad conversioneni

sabantur.

Qiiodam mane dum

perduxit et in monasterio plurlmas collocavit.

ab una illarum egrederetur

nicandum cum ea dansque

emendas a

me

te

obviavit ei quidam ingredieus ad for-

,

alapam

ei

modura djabolus

mone,

ita

quam

,

in

Mauri

specie

mittit tibi

abbas

quaus

Deum

auteiu

et

sibi alapaiu dedit dicens:

conlitentibus

Vir auteiu nollte autc

Dei raorti appropin-

,

ad Johannem venit

at ille vocato dispensatore dixit:

accipiens et abiens

habitura

ei

sex aureos.

dixit ei dispensator: liabitu bis

da

ei

sex numismata

rautavit

et

iterum ad patriarcliara re-

Ed. Pr.

(Iiiml.-ix.it

aulein

Ille

cum

sibi

r

d

ille

>•

tertio

Iroiite

i

n

Quae

ille

dispensatore vo-

dedissct ct iste

Beatus autem Johannes

Ileruiu

oflVrt

Qiios

per orationes tuas, pater,

accepit.

nescire dissimulavit.

quam in lia-

ab eo eleeinosinam postulabaf,

et

diens ab eo cleemosiuam postulavit.

cato dixit: da

Quidam pauper

-1.

um-

;

omnes glorificabant

praecipue beatus Johannes diceus: quoniam alapaiu,

bitu peregrini

1)

haec

vexatur a dae-

tempus judicare

quae faciebat,

accepit, accepisscm et ego.

mutato

accipies

,

Et ccce post-

Vilalis, ot statiiu

est.

haiic scripturam reliquit:

lieribus

set,

credc mihi

ille:

quod ad voces ejus onincs currcbant, sed taraen poenitens

per cjus orationem liberatus

ille

usque quo pessime non

dixit:

Et

ab his tuis immuiiditiis.

talem alapam, ut tota Alexandria congregetur.

est alapa

suuin alicui

qui de eo scaudali-

ille

abiis-

idem hodic

quasi hoc se

habitum mutans ad beatum

p

.t

i

ie

t

e in.

130

XXVn.

Cap.

Inm Johanneiu

fctigit iiunicns

vadc

rcspondit:

ncs

dominus nieus Jesus accipcrc

i>lus

!)i<"

quoil

,

da

ct

Tunc dispcnsator bca-

Christiis

mc

tcntare

(pii

,

quam ogo

Cui beatus Johan

cssct.

illc

duodecim numisniata:

ci

vclit

nc forlc

sarc vcllct

arabo plurimum coiitcndcntes

,

cum

vice

cccicsiao in mcrcationibus poncre vc!-

patriarcha nullateiius conscntirct, scd paui^eribus

let ct

sil

utrum possit

,

Quadam

5.

dare.

quandam pcciniiam

palricius

eam dispen-

ab inviccm rccessc-

irati

Advcnicnte bora nona mandat patriarcha pcr archiprcsbite-

runt.

rum

sancto Jolianne Eleeinosinario.

elecmosinam postulavit.

vcnit et

Joliannciii

De

domiuc,

patricio diccns:

diens lacrimis infusiis

sol

ad occasum

ad eum venit

vcniam

et

Quod

est.

au-

iile

postiilavit.

O. Cum quidam suus ncpos a quodam tabcruario gravem injuriam patriarchae lamcntabiliter conqucrens nullate-

audivisset et cx lioc

patriarcha rcspondij:

nus consolari posset,

suum contra

tibi aliquis contradicerc et os

parvitati

nicae

quoniam

,

eum

quomodo

aperire?

est ausus

Crede,

co hodie talcm rcm

in

Quod audiens

Alcxaudria miretur. tans, quia

faciain

et

le

consolationem recepit pu-

ille

Vidcns Johanues

faceret gravitcr verberari.

consolationcm recepisset, pcctus ejus osculatus est dicens vere ncpos mcac

humilitatis exsistis

sanguine illo

et

bomine misit

et

faciam

ab omni pensione

lalcm rem

,

quod ,

si

te et Hagellari ct

cogiiatio

non ex carne

et

Coiifcstim igitur pro

ct tributo

libcrum csse

mirati sunt ct intellexerunt, boc esse

in cuiii

,

hli

:

pracpara

scd ex virlule mentis agnoscitur.

,

omnes audicntes

rat:

,

Vera enim

convicia pati ab omnibus.

fili,

ut tota

,

fecit

qnod dixe-

Alcxandria miretur.

ut tota

U. Audicns palriarcha, consuctudincm csse, quod inox ut imperator

coronatus cst,

confcstim monHinentorum acdilicatores sumunt quat-

tuor vcl quinquc

marinoris

niiiiulias

grcdientcs ad impcralorcm dicunt:

jubct imperium tuum sibi

lum

sibi licri pracccpit,

monumentum

fccit ordiiiavitque

celebri

cum

rcnt: doniine,

summclur, quidain

babcrc,

monumcntum

vidissct

hcri, imitatus

aliquos,

clero consistcrel,

co ([uod ncscias

cnm

divcrsi coloris et invel melallo

hoc luonumen-

scd tamcn usqiie ad obitum suum illud im-

perfcctum maucrc fcstivilatc

pusillas

de quali marmore

qui ad

cum

cuiu in

,

accedercnt sibique dice-

tuiun inipcrfectum est, praccipe ut con,

qua hora

fiir

bcatum Johanncm

iii

8. Divcs

vcniat.

slralu suo vilcs

eo quod caetcros paiipcribus crogassct,

quoddam

prctiosiim coopcriiiicntum cmit ct bcato Johaiiiii tradidit. istud noctc supcr sc liaberet,

tola nocte

dormirc

noii

pannos valde

Qui cuni

potuit cogi-

:

De

Cap. XXVII. tans

quod

,

trcceiiti

Tota insuper noctc in

sui de tanlo

(loiniiii

foro pluviis niadefacti

quanti prac

,

scx nuinismatum calefacis Slatiinquc

erait et

qnod audiens

ille

rogans

istud accipiens jussit

ille

Quod

ego rediincndo.

quod possit

videbiinus, quis dclicict

Et

intentionc

aliquis

— —

mosinam provocare

,

aut tu vcndendo auf

donandi pauperibus

Diio enim lucraiur talis.

divitcs

unuin

taliter

quia ani-

,

alterum quoniam cx hoc racrccdem non modi-

raas illorum salvat, accipiet.

dives au-

illc

Johanni dctulit eique

suavilcr quasi divitcm vindemiabat diccns,

sic

exspoliare, ncc peccat.

cam

et bcato

redcrait

de cactero non

ut ipsuni

,

At

iterum vendi ct doiniuis suis pretium erogari.

gratulabundus dixit:

pretium pauperi-

dives ipsuin coopertorium secundo

sed supcr ipsuiu tcneret.

diens iterum abiit et ipsum

et in tlialarao

Johannes alia vice hoc non ve-

illud vcndi fccit et

beato Johanni tradidit,

venderet,

dcntibus strideutes

tuis insuper te coopertorio triginta

luunilis

,

mane

facto

frigore

grandes pisces devorans

vero

tu

rcquicscens ciun oninibus inalis

bus erogavit,

prctio coopciiri possciil.

laineiitabatiir et dicebat: quanti incoenati, qiianti

hodie dormierunt,

slictur.

131

Jofuinue Eleeinosinario.

saricto

O. Voleus beatus Johanncs horaincs ad

elee-

iiarrare consiievit dc sancto Scrapione, qui

amictura suuni paupeii tribuisset et alteri obvians,

qui

cum

frigus pa-

tiebatur, tunicam similiter tribuissct et evangeliura tenens nudus se-

dcret,

intcrrogavit

eum quidam

dicens

abba quis

:

Et deraonslrans evangeliura ipsuin dixil:

autem

uliura

pauperem

rcspondit:

omnia, quae habes, se ipsum vendidi

nam

,

,

evangelium ipsum vendidit

Qui cum interrogaretur

pcri pretium dcdit.

haberct,

videiis

pau-

ubi ipsum cvangeliuni

evangelium praecipit diccns: et

vadc

ct

vende

da pauperibus; se ipsum ergo habebam

lO. Cum

ut niandabat.

ille,

quod majorem

sibi

eleemosinam non

ad contumclias ipsius prorupit ac in ejus

Quod

ejiis

famuli audicntes

graviter caedere sinite,

fratres

ginta annos

,

euin

etiiiin

et

cuidara clecmosi in-

fccisset, continuo

faciein conviciari coepit

voluerunt irrucre et ipsuni

quos beatus Johannes omnino prohibuit dicens

,

sinile ut inihi maledicat.

blaspheraans

cium non portabo ab

pcr opera

isto ? jussitque

apponi, ut inde tolleret, qiiantum

quadani vicc

post

,

Ecce cnim habeo sexa

mea Chiislum sacculum

vellet.

lus lecto cvangelio ecclesiam cxiret ,

,

Alias et

pctenti dari praeccpisset bcatus Johannes qiiinquenuramos,

dignatus

ret

tc exspoliavit?

nie exspoliavit.

ille

unum

ot

convi-

afTerri et coraiu ipso

11.

ct foris otiosis

evangclium patriarcha cuni

Cum popu-

verbis iis

exiit

vacact

in

13'2

(!ap.

XXVII.

medio eonim sedeie ad eos:

fiiii

,

snncto Jolianiie Eleeinosiiiario.

l)e

coepit.

ubi oves

ibi

,

biscuin intrabo et ingrediar, aut

Semel

igitur

bis lioc

ot

—

divit.

dam

18.

rapuissct ct

probrarent,

beatus Johanues dicens

plum domini

,

sciiicct

non

:

sic,

lilii

et illius

si

,

usque hodie pecceiit

Hoc

tuam,

ne

,

mirabilifor bcalo Johanni cesse-

illa

locuni mediuni

vacuum

rcliquoruiit.

cum quaedam

(|uam mororetur,

catum commisissct

ct nulli

peccatum scribens diligenter

Ad

aliciii

tuinulum

igitur

iiborrimo flons clamiil)al dicons

omnibus facla

liou

Johannes

duobus episcopis

,

Ip^ilm- M

I

p

iii

taiitiim

II

(

assensit et .

tradidit.

domino

io(|ui-

so vituporalam et confusam

commisisset

ad niaiium alte-

ot

sancti Johaiinis accossit ot ibi pulaiis

habilu

confusionom vitarc

poiililicali

qui socuiu quioscobiuit iios

in

oslondorot. ubiiiaiu scriptum

sibi

sot, ecce beatus

cur

:

illa

coii-

(Juiuquo amarissime noret et beatuiii Jo-

suni.

liannem rogarct, ut

cui

bcato Johanni

ct

boatiis Joliannos iiiliriuatus

putavit credens, quod scriplum

dixit ei san-

eo quod scribcre sciebat,

pro ea orarot;

sigillavit

ut audivit illuiu dofuiulinu,

rius dovoiiissct.

nagiliosissiiuHin pec-

uiiquam conlitori audorct,

ol sigillatuui ei alTerrot et ipse

Sed post paucos dios

Ante autcin paucos dies

quoddam

niulier

(lus Johannes, ut salloin illud scriborot,

Viiljici

Positum igitur vene-

corpoia duorum episcoporum

ubi

corpora

,

mihi nisi unuiu

invenirclur morienti

ct

que niHlicri:

ministrando videamus,

ct tu

igitur pauporibus daii jubeo.

fucrunt tumulata

1}

Sc-

non

ago Dous, quoniani exaudlsli miscriain mcam ro-

rabile corpus ejus in sepulchro

fiisio

et se

febre correptus sc morti appropinquare corneret

gantem bonitatem

illa

quod contra praecc-

primo

cgo dispergendo

Jesu

Cum

dixit: gratias tibi

ovil:

Ostendo vobis,

noii sic.

,

utpote

^)

compescuit eos

,

montis posito talibus verbis cuuiDoo disputare auditus

boiie

quis vincat.

riiut et

suam

Froquoiiler autom oxsistonte bcato Johaiine in oratione

poeniteaut. ot iu ox.stasi

tremisse.

quan-

qui ait: iiolite Judlcare ut non judicemini.

facitis,

quia nescilis pro ccrto

Sic

in ecclesia eru-

sanctiiuonialeni

juvenem coraiu bealo Johanne ex-

vos duo peccata committilis;

cundo,

est.

juvenis

quidain

ego pariter manebo.

et

liic

popuhim stare

ipsum excommunicandum esse dicerent,

et

qui duas aniiuas perdiderat

(juia ct

mancte

taiein

clcrici

aut igitur iiitrate et ego vo-

;

fecit el sic

(Inm

ferc de hoc inirantibus ilixit

Ouiiiibiis

pastores

n.

infostas ot

,

liinc

mo

ot

i\v

suum

dimisis-

tumiiio procossit,

inde vallalus, dixilsanclos islos

.

(|ui

De

Cap. XXVIII. sunt

lui-i-um

mis

luis

(juiescere

,

18.'i

Ecce stolae nostnie

lacri-

nou peimittls

omaes madefactae ut prius

sigillatum,

deletum invenit

servum meum dcletum gratias retulit et

illa

aperiens peccatum suum oninino

scriptum reperit

propler Johannem

:

peccatum tuum, sicqne

est

beatus Joiiannes cum

immcnsas Deo

illa

episcopis in moniiinen

aliis

DC

circa annos domini

Glaruit

rcdiit.

;

scriptum suum

vide sigillum hoc et aperi

dicens ei:

quod

et ibi taliter

,

?

Porrexitque sibi

sunt.

fuerat,

scriptum tuum et lege

tum

conversione sancti Pauli apostoli,

quiuto tenipore Pliocae

iuiperatoris.

CAP.

De

XXVIII.

Panli

conTerisioiic ^aiicti

aiio^toli.

Conversio sancti Pauli apostoli facta cst eodem anno, quo Christus

passus

est

cal.

eodcm auno

iapidatus est

die

III

non naturali,

Stcphanus lapidatus anno

et

emergenti; nain Christus VIII

Februarii conversus

Augusli

') Aprilis ,

passus

est,

sed

Stephaiius

Paulus vero VIII

cal.

Quare autein convcrsio ejus potius quam

cst.

Primo

aliorum sanctorum celebratur, triplcx ratio solet assignari.

propter exemplum, ut nullus quantumcunque peccalor desperet dc venia,

qnando tantum

iii

culpa postmodum conspicit fuisse

secundo propter gaudium

habuit in cjus persecutionc

convcrsione

ita

,

ostcndit,

dum de saevissimo

catorem.

Ejus enim couversio

et disponentis et patientis.

cum

convertit:

quod

dixit:

niaximaiu lactitiam recepit in cjus ,

pcrsecutoie fuit

quod

scilicet

miraculosa rationc

Rationc

dominus

fecit lidelissinium

eflicientis

,

ei

praedi-

cflicicntis

id est Christi

,

-)

qui

cnim ostcndlt suam mirabilcm potcnliam in hoc

ibi

durum

in gratia;

ccclcsia inagnani tristitiam

ciiiin

propter miraculuin

tcrtio

;

sicut

,

cst tibi contra

stimulum recalcitrare,

ct in

hoc

quod ipsum tam subito immutavit, unde continuo immutatus rcspondit

:

cisus

domine quid

vis

agnus a lupis

me fecit

facere ?

duni, qui prius sacviebat ad

1)

Ed. Vr,

l'd. Pr.

3)

Augustinus super hoc verbo

agnos de lupis

;

pcrsequendum.

e b f ii a r i. 2} et ibi os lendit desiint iit td. !'r.

iiiale legiL

!•'

jam parat

i

—

:

oc-

se ad obedien-

Secundo

') ibi osten-

eirioientis male

ojiiitlit

134

Ego

sublimia majestatis,

persequeris

humilitatis,

Glossa:

etc.

iiiquit

Tcrlio

(leponc.

mirabilis

,

tatur cx hoc

meae suscipe

,

quen(ii convcrtit.

oHcreado

superbiae tuae squamas

iiifima et

ipsuin cxsislciitein

cleraeiitiam

Licct cniiu liabcrcl dciormciu alTcctum

laincii

Sccundo

divina misericordia coiivcrtit. id est lucis

primum

erat audacia,

quod

hoc,

iii

inlclligcntia,

illud

dicitur spirans

quam

cgo suin Jcsus

:

.ludaccm tcrrerct,

in

coclcstcm niutarct.

in

Iribus, scilicet in

lcntiae. in

Terlio

quo facta

fuit

Undc

cariia-

(ilossa supcr

quem mor

cocleslis loquor,

fuit siibita

,

ut

ima hu

carnalem cjus intclligenliam

fuit coelica,

ut

Vel potest

dici

quod

,

illiid

luce fulgente,

in

disponens

fuit

virtule

po-

iii

miraculosa ralione paticntis, id csl

enim hacc

In co

est conversio ipsa.

scd

.

quod nota-

.

ul siiblimcni el supcibuni in

voce clamante,

dicitiir:

vocatus

Tcrtium crat

elc.

habcbal.

Ipsa igilur lux diviiia

immensa,

mililatis proslcnieret,

hoc qnod iion

:

ct subito.

tria vitia in se

crat supcrbia

minarum

Ego Dcus

ctc.

in

(Jlossa

scilicct in lcge

putas scnsu judaico.

liiuni

et coelica;

quod notatur

Secundum

bpontc zelo concitanle eum.

lis

viii-

ipsum

erat,

miraculosa ralionc

Paulus ciiim

acccssit ad principes sacerdotum etc.

lur

fuit

immensa

,

inquit, circumfulsit euni lux dc coclo. ,

quia ibat ut

,

pcssimum

quac ipsuin ad convcrsionem disposuit;

,

ipsa cnim iux dicitur fuisse subila

habebat

quia spi

,

quia accessit ad prin-

,

clos pcrduccrct in Jhcrusalcin et ideo cjus iter

disponcntis,

quod no-

,

aclu ct voluiilate perse-

iii

quasi se ingereiis, pcrniciosum tactnm

,

lioc.

iii

sum Jesus Nazarctius quem

,

lans minarum el caedis pervcrsum conatum cipcs ctc.

fiiit

iiilima liumllilalis.

Deuin vcl Dei lilium sc vocat. sed

suam mirabilcm

ostciulit

ibi

quod

,

inquit

,

lioii

sapieiitia

eiiiiii

a tumorc supcrliiac dejccit

((uia ipsiiin

lu

oonversione snncti Pauli apostoli,

luirabilem sapiciitiam

(Ht ojiis

iioii

De

XXVIll.

C.'ip.

ipsiiis Pauli,

tria

miraculosc

cxtcrius facta sunt, scilicct: prostratio, obcaccatio et triduana jcju-

Est cnim prostratus uf erigatur, quantum ad depressum af-

iiatio.

fcctuni.

Auguslinus:

prostratus cst Paulus ut caecaretur

,

caecatus

ut mutarctur, mutatus cst ut milteretur, niissus cst ut pro vcritatc

Itcm Augustinus

palcrctur.

dens

,

:

esl

elisus

factus cst pracdicator,

;

quod doctus

unde fueril

clisus cst lilius perdilionis

ct in illo triduo

evangelium.

MOqiic pcr homiiiem,

ct factus est crc-

clisus cst pcrsecutor el

,

ul

.

,

crcctus cst vas

quantum ad tcnebrosum

Est obcaecalus »t illustrctur,

clcctionis.

intcllcclum

sacvicns

agnus

elisus cst lupus ct factus cst

quo mansit, cacc.atus

Non enim

ipsc leslalur,

illud

scd

dicitur,

acccpit ab liominc

per rcvelaUoncm Jcsu

De

Cap. XXIX. Augusliiiiis

tlirisli.

ab

illo

Pauluui dico veruui athletam Ghrisli doctuui

:

unctuiu dc

,

illo

omnibus

et in

(Ihi^sostomus

dam

omnia advorsa libcnter sufferebat.

mortem vero atquc cruciatus

quam

In ipso cniin fuit

rentc.

ad terram prostratio

djadematc coro-

oculoruiu obcaecatio

cibi

manducatio

Dc

1. Paula fuit nobilissima matrona

iiarent

nihil

in

divitiis,

ct sanctos fuit et

in

Romanorum, cujus vilam bea-

haec verba

linguas

si

:

cuncta corporis inei

et oiunes artcs

huuiana voce reso-

dignum sanctae ac venerabilis Paulae

Nobilis genere,

rem.

dam

,

verterentur

)

isancta Panla,

Hicronymus composuit

membra

cibi vetiti et e

liciti.

CAP. XXIX.

tus

Vel ista

primo pa-

in

crectio et e contra in Paulo

in ipso cniiu fuit

,

Paulo abstincntia

coiitra in

Dcum

contra

munera.

ipso oculorum apcrtio ct e contra in Paulo

iii

,

alii

quae fuerunt

tiia dicuntur fuisse in eo contra tria,

et inillc

Haec ainplcxabatur

ludum putabat esse puerorum.

ac libentius recipiebat vulnera

,

illo.

tjraunos ac populos spirantes furorein velut quos-

libenter et uiagis decorabatur catena vinctus quaiu iiatus

iii

esurire et abundarc sciebat et ubique

erat et

essc culices aestimabat,

suppiicia, quasi

gloriosum

ct

enim deinceps corpus ejus ad oranc opus

nam

.

institutus :

illo

caro disponatur ad bonae opera-

ut ipsa

,

optime

effectum:

bonuin dispositum est

cum

criicifixuiu

,

Est in carne inaceratus tionis

135

Paula,

saiicta

sed multo nobilior sanctilalc

virtutibus dicc,

polens quon-

sed iiunc Chrisli paupertatc insigiiior, testor ct Jesum

angclos ejus ipsunique proprium angelum ejus, qui custos

comes admirabiiis feininac

more laudantium

,

ejus esse meritis.

scilicet

mc

,

nihil in

quod dicturus

gratiam

,

uil dicere

suin pro testimonio niiiius

Vult ledor brcviter cjus scire virtutes,

oinnes

suos pauperes pauperior ipsa dimisit cl sicut inter nuiltas gemuias prctiosissinia

gcmma

mical

ct

stellarum obruit et obscurat,

Toliim

lioc r.iiMil dee5l

iii

solis

parvcs igniculos

cuuctorum virtules sua

snpcravit miniiuaque fuit intcr omiies

l)

jubar

sicut

ita

Kd. riiiu

.

,

ul

huiuilitatc

omniuin majoi- csscl,

l»r".<.l.

147

VJ

De

Cap. XXIX.

13H

a Ghnsto sublcvabalur. La

se lU-jiciebal, tauto inagis

pliis

(liiaiilo

saucta Paula.

lebat pt uon latebat, fagieudo Yaiiam gloriam uierebatur, quae vir-

lutem

quasi

unibra

loutemtores. cuJHS et

sequitur

Pammachium

reliquit heredein

mus

quae uuuc

,

jugali.

Postquam

et

divitias iu

Epiphanii

mortuus est,

vir cjus

domus

uobilis

ct

Romam

ita

carbasa teudcbantur

Jam ct

tamcu

siccos oculos

Quid ultra diffcro?

quod

his

matreni

in

et

in

Deum

interim iiavis

mare

auiorc contcmnens

Cumquc ad

poterat. .

Ruiiua

Quac cuucla loca

1

pietatem in (ihristi se

(.

II

lilios

pro-

quasi a suis uicuibris dis-

iu ,

sola Eustochio

ca vehebantur,

,

lilio-

quae

et

Sulcabat

acquiescebat.

loea

tcrrac

ci

littora respi-

saiictac

vcnisset el ,

pracniis-

pararc pracloriuiu, elcgit humilcm ccl

Chrisli vestigioruni tanlo ardorc ac sludio

circuibat, ut nisi ad reliqua fcstinarct. a priiuis

x

,

qui familiaiu cjus optimc novcrat

appariloribus jussisscl

'1'

,

leuebat oculos, nc videret, quod sine tormenlo

proconsul Palaeslinac

Alil

in litlore

Hoc contra jura naturae plena

et cunctis, qui cuiu

cieiilihus illa versos

11

jam

,

altum protraheba-

inimo gaudens auimus appctebat et aiuorem

propositi ct navigatiouis cjus conies erat

lulaui.

liberis pro-

cupicutibus

vincere

tcndebat ad cocluni

cum dolorc puguabat.

rum majore

sis

Desccndit ad por-

majus cst,

Xesciebat se matrcm. ut

torqucbantur viscera

;

fidcs patiebalur,

iion

et

accensa virlutibus per momenla

remorum ductu navis

et

Doum supcrans

barct ancillam

viderc

ut prope

planxit,

ut suas exspeclarct nuptias, tacens fletibus obsecrabat

illa

traherentur,

quem pa

post

Quid ergo referam

parvus Toxocius supplices mauus tendcbat nubilis,

pietale iu

,

Haec Paulini cpiscopi Antioceni

fratre, cognalis, aflinibus et,

bequcntibns et clcmcntissimam

lur,

eum

S.

veuerant,

patriam desererc cogitabat.

tum

quae immaturo fuuere

quondam opuleutissimae omnes paene

pauperes erogatas? ,

,

etiam se convertit ad Dei servitutcm, ut mor-

ita

qui

rerum suarum

diu servire voluisse ofticio cou-

tem ejus quasi videretur optassc.

amplae

el

Toxocium

')

et

eam uon

ut intelligeres

ipsa moreretur,

Rutiuam

,

pium malris auiuium cousternavit, ,

Pauliuam, quae sauctum

locis ct virgiuitatis et ec-

iu sauctis

clesiae mouile pretiosissimum est

rere desiit

,

propositi

el

ad quem supcr ejus obitu parvum libellum edidi-

,

Eustochium

,

appetit

edidisset, Blaesillam, super

mortem eam Romae cousolatus sum

admirabilem virum

suos desereus

appetitores

et

Haec cuni quinquc liberos

in Ipgiiiil.

iioii

posscl abduci,

Cap. XXIX.

De

|)i'ostralaquc aiite (•riicciu quasi

rabat

peiuleiitcin doiuiiium teinerct

quein ab ostio monuiuciiti ainoverat angelus

cum, iu quo dominus jacuerat ore lambebat.

Quid

loris effuderit,

testis

vagientem

venientes

,

nutiicium sedulum

vcibum, quod factuin erat

Evangelistae Johannis dedicarent:

bum

apud Deum

erat

fectos,

iu

,

principio crat

vcrbiim caro factum est

et

Heiodein saevieulem, Josepli

,

pastores nocle

,

quasi etiam

verbum parvulos

et ]\Iariam fugientes

panis

,

in

qua natus

cst ille panis

ubcrrima,

EflFrata regio

,

iiiter-

.\egjp-

iii

,

domus

qui de coelo descendit,

Deus est,

cujus fertilitas

luiic

ct ver-

mixtisque gaudio lacriiuis loquebatur: salvc Betleheni

tuni,

au-

et ine

involutum,

doniinum luagos adoraiites, stellam fulgen-

matrein virgiiieui

ut viderent

,

in specuin

infaiitem paunis

oculis

iidei

domi-

testis est ipse

sacrum virginis deversoriiim

vidit

se cernere

fidei

quid do-

,

Deinde perrexit Bethlehem atque

in praesepio,

tem desuper,

quantum gemituum

,

Jherosolima,

est cuucta

iugrediens

salvatoris

diente jurabat

et ipsuiu corpoiis lo-

,

quasi sitieus desidcratas aquas

,

lacrimaruin

ibi

quem rogabat.

,

adu-

,

iugressaque sepulchruui resurrectionis osculabatur laitidem,

,

iiiis

137

sancta Paiila.

salve

David loquitur

confidenter, intro ibimus in tabernaculum cjus, adorabimus in loco,

steterunt pedes ejus,

iibi

ego misera

et

et

digna suiu

pcccalrix

judicata deosculari praesepe, in quo dominus parvulus va^iit, orarc in

spelunca

,

in

qua virgo pnerpera Dciuu

mea, quia domini mei patria

(|uies

vator elegit eam.

eam

3. Taiita se humilitate dcjecit

sed ancillaruin ultimam

virginum tingeretur omniuin erat liis

habitabo. quoniam sal-

Xumquam

culmine posiium

cum frequentibus

et

choris

post viri mortem usque ad diem dormitio-

suae cum ullo comedit viro

ficali

,

vocc ac habitu et inccssu miuiiua

et veste et

,

ut qui

,

ipsam esse

vidisset et pro celebrilate nominis videre gesliisset,

iion crederet,

hacc re-

fudit infantein:

est, hic

.

sciret.

quamvis eiim sauctuin Balneas

ponli-

et in

periclitans

nisi

non

adiit,

inoUia etiam nisi in gravissima febre lectuli strata non habuit, scd

super durissimum hunuim stratis

jungebat.

ciliciolis

quiescebat,

si

tamen

illa

quae jugibus paene orationibus dics noctesquc

quics dicenda cst,

Ita levia peccata

ininuiu crederes esse reain,

plangebat, ut illam gravissimorum

cri-

cumque a nobis crebrius moneretur, ul

parceret oculis cl cos servaret evangelicae lectioni, ajebat: turpanda est facics stibio

,

quain

conlra

saepe depiuxi

dclitiis,

,

Dei praeceptum purpurisso

affligenduin

esl corpus

,

quod

et

cerussa

luultis

et

vacavil

longus risus peipcluo compensandus est lletu, mollia

liiitc-

138 ot scrita

ainiiia

talcs taiitasque virtutes iii

qua

inatronarum cxcmplum

coiumiilaiulrt

cilicii

iiiter

volucro praedicare,

su-

iu illa

cum

etiain,

omuium Romae

saecularis essct,

quae se

ita gessit,

nunquam de

ut

ctiam inalcdicorum quisquam auderct fainain confingcre.

rorcm incum

cur

,

in

scd cx aequalitate

tribulatio,

ad illorum inopiam

tia sit

opiaiu

et

,

ut

noii

hoc teinporc

in

abundan-

ut vcstra

,

abundantia

illud

,

vobis autem

refrigcrium sit,

aliis

illa

Fateor er-

argucbam

largicndo cssct profusior,

profercns dc apostolo:

siiiil.

nuuc Christo placcre desidcro. Si

castitaleiu

fuit,

Paula.

saiicta

asperilate

prctiosissiina

qiiae viro ct saeculo placui,

pcrfluHS videar,

De

XXIX.

C.np.

ad vcstram

in-

providcndum esse, ne, quod libentcr faccret, scmper

fa-

ct illorum

Quac

ccrc non posset, multaquc bujusmodi.

slt

inira vcrccundia et

illa

sermone parcissimo pcritissimoque dissolvcbat, testcm iavocans doniinuin

se pro illius noinine cnncta faccrc ct boc liabcre voti

,

funere suo

el in

si

dicans

a luc non acccperit

bucre, in his

quid

,

qui

,

luilii

extreinum infere-

tribuant, istc

morluus fucrit, a quo ejus anima requirerctur

si

lapidibus effundere pecuniam, qui

siluri sunt

,

scd in vivis lapidibus

cum

timaretur

,

quid

oleum

de vino

ct

tcrra et saeculo Irau-

qui volvuntiir supcr tcrrain, dc

,

in cibo accipicbat,

de

liquaiuinc

ul cx lioc

piscibus

et

mclle ct ovis et reliquis, quae gustui suavia

tutain pudiciliam

,

quendam, quod genus hoininum

ct lacte ct

si

his

quasi bcnevolum nuntiassc

quod prac nimio fervorc virtutum quibusdam vidcrctur tcrcbrum facti

illius

diccrct

sumus mundo

confovcndum

ct angclis ct

iiisana ct

cui ilia respoiulit:

,

vcnlrcm

Novi susurroncm

suspicantur.

vilc cst,

Ex-

uno acs-

sint, jiidicarit, in qui-

bus sumciidis quidam sc abstincntissimos putant et, ingurgitavcrint

tri-

Nolebaf

?

quibiis in Apocalipsi Johannis; civitas inagni regis cxstruitur.

ceptis fcstis dicbus vix

mcn-

possuin ctiaiu de alieno

ei

ut

,

non dimitteret

liliae

Ad

aliena siiidone involverctur.

petiero, multos invciiiam

bat: cgo si

nunimum

ut unuiu

incndicans ipsa morcrctur,

hominibus: nos

slum, sed stultum Dei sapientius cst honiinibus.

stulli

thcatruni

propter Chri-

Post virorum nio-

nastcrium, quod viris tradidcrat gubcrnaiidum, plures virgincs, quas

cx diversis provinciis ct infimi gcneris

ut

operc

cl

iii

congregavcrat

,

tain iiobilis

quam

niediocris

Ircs turinas et moiiaslcria divisit, ila dumtaxat,

cibo separatae psaliuis

ct

oralionc jungcrcntur.

gantes inter sc scrmone Icnissimo focdcrabat,

ccnlularum carncin crcbris el duplicatis

Jur-

lascivienlcm adoles

fi;aiigcbat jcjuiiiis

,

malciis

ras slomachum dolcre (|uam mcntcin, dicciis mundiliam corporis at

De

Cap. XXIX.

vestinin aniinae essc imiminditiain et

(|tic

nes vel leve putatur vel

cuiuquc

delictum dicebat.

exhiberet

el esuin

hoc

niliil,

quod

indulgebal et in co inaequalis videbatur, iii

fcrvenlissimis

perationtiu

acstibus

ardorem

incidit in

miscricordia

Dei

cuin

saecull lioiui

respirasset

iii

cgo

idropisiiu verterctur, ct

Meiisc

suin.

suadcrcnt

luedici

ct

nc aquain

bcatum cpiscopum Epi-

claiu

cam moneret, iinmo

phaniiim rogarciu, ut

non

febris et post des-

ob refcclionem corporis vino essc opus tcnui et parvo, hibeus

sibi

,

iu aliis cleiuentiain

Referam quod expertus

sc durlliain comiuutabat.

Julio

iiiter

quando ipsa aegrotaret

si

,

quod

,

in luonasteriis gravissiiuuiu cssc

languenlibus, large praeberet oninia

aliis

carniuiu

130

sancta Paula.

coiupelleret viiiuiu bibere,

ut crat priideiis ct sollcilis iugenii, statiin scnsit insidias et subri-

deus meuiu esse

,

quod

diceret

ille

Cum

Quid plura?

intiniavit.

,

bcatus pontifcx posl inulla horamenta cxiisset foias, quaercnti respondil:

quid egisset,

paene persuaserit, ut vinuiu

bibaiu.

noii

In luctu luitis crat et suo-

rum mortibus frangebatur inaximc libcrorum, nain doriuitione saepc periclitata est, ct matricis

tur

cum

os

et

credulam lucntcm

parenlis

viscera

aiiimoque vincens fiagililate corporis vincebatur. ctas tenebat

memoriter

dicercl fuiidameiitum et

ct viri et filioruui

stomachumque signarel

dolorem crucis niteretur imprcssione Icnire

alTcctu

*)

cl

scqucbatur

inagis

,

superaba-

,

constcrnebant

Scripturas

cum amarel historiam

et

inihi

ul ipsa mihi seni hoiuini

tantuiu profcci,

san-

et illaiu veritatis

intclligcntiam spiritualem

hoc culmine aedificationis aniiuac protcgcbat.

Loquar

et aliud.

quod fortasse acmulis videtur incfcdulum. Ilcbracam ringuam, quaiu ego ab adolcscenlia luullo labore

sudore ex partc didici

ct

et in-

non desero, ne ipsa ab ea deseratur, discere

faligabili lueditatioiie

voluit et consecuta est ita, ut

psalmos hebraice caueret

ct

scrinonem

absque ulla latinaelinguacproprictatepersonaret. Quod quidcmusquc liodie in sancta filia ejus

prosperis

luus

sulcavit

,

ventis

nunc

in

Eustochio cernimus.

scopulos

iiicurrit oratio

oculis Paulani narrare luoricntem?

dinem,

imiuo quod optabat,

plenius jungcretur.

morandn esse

J)

facio

mortcin

Alii

ct

r

,

differo et

quis enim possel siccis in

gravissimam valelu-

ul nos dcserercl ct doiuino

meum

dolorem

in aliis im-

Sentiebat prudenlissiiua fcniinarum

frigescciite

pfferlii, deindo

,

Incidit

invenit

Quid diu

longiorcm?

Hucusquc navigavl-

maris aequora labens carina

crispantia

et

jaiu

in d

e

1

e

iii

loco vocis c r

c

ad

atquc menibroruin

parte corporis

tl

u I aiii leguiil.

XXX.

Cap.

140 sohim aniinae

De

saiicto

Jiilifino.

leporeni in sacro el sancto pectore palpitare

')

.

el

nihiloniinus, qiiasi ad suos pergeret alienosc|ue despicerct, iilos ver-

siculos

SHSurrabat

liabitationis

doniiue

:

tuac

gloriae

et

dilcxi

decorem

quam

dilecta

domo Dei

elegi abjecta csse in

graeco scrinone respondit

repetcbat versiciilos

posscmus.

Qnem

nit.

quam

me

a

interrogaretur,

an doleret aliquid,

,

quod diccbat, audire

,

Tota ad funus ejus Palaestinarum urbium turba conve-

monachorum latcntium

ciiim

crcmo

in

virginuni ciibiculoriim teiuieriiiit secrela

qui iion tali fcminac ultimuin reddidisset

virgo Eustochium

ablaclata

quasi

siiper

cellnla sua teiiuit.

sacrilegium putabat,

,

ofliciiiin

clesiam et juxta specuin doinini condcrcliir.

donec sublcr ec-

,

Venerabilis

pus amplexari

cum malre

se

et

unum quidcm numinum ab ea

nec

quod

egeiiis et

sam multitudinem pium

quain

,

Yale o

est.

tiliac

suslcnlare

et

Paiila

est,

et

ejus

,

totum cor-

Testis est Jesus

velle scpclire.

diflicilius

liis

lilia

malrcm suani absliahi a

parente noii polerat, deosciilari oculos, hacrcre vultui

buens

sed oninia

usque ad exspirationciu aniinae eosdem

,

vix ut aure apposita

,

locum

et

Post hoc obmutuit el clausis oculis,

quieta et Iranquilla perspicere.

quasi liumana despiccret

inclamanfi

se liaberc niolesliae,

niliil

,

Cumque

nici.

cur nollet respondere,

cur taceret,

doiuus luae

tabernaciila tua domine

dcrcliclum

,

sed

iiiagis

tri-

fralrum ct sororum imnieiiardiiuiii

culloris lui

esl et abjicere iin-

ultiinam

sciiccluleiii

ora-

tionibus juva.

m\

XXX.

I>e i^ancto •Jnliauo. Juliaiius quasi jubilus el

quasi Jubilianus

quod

est incipiciis, ct aiius.

iilmilatc, sed

aua quod est sursum.

quia cum jubilo superua

,

Nain

in

Jiiliaiius

a

Jiilius,

incipicns sui rcpulatione.

sus (lidliir liiissc,

quciii

ad convivium invitavil,

ofr>-

Inde

Vel

Dei servitio fuit scnex longa-

B. Juliaiins Ceiioinaiicnsis episcopus fuil.

I) >^lii

pcliil.

I

l

t'in

j)

!•

doiiiiiius

qui

r

i

(

III.

Hic Siinon

a lepra sanavit el qui

ille

lcpro-

dominum

posl asccnsioncin doinini ab aposlolis

Cap.

XXX.

De

OeiiomaMensihus episcopus ordiiintus est; inortuos

etiaui

tres

(licitur

esse

suscitavil

141

sancto Jullaxio.

inuitis virtutibus clarus

iiic

postiuoduui iu pace quievit.

et

Iste

Juiianus, qui ab ilinerantibus pro inveniendo bono

ille

hospitio invocatur, co quod iu douio ejus doiniuus fuerit hospitatus.

Sed verius videtur esse

aiius Jiiiiauus, qui scilicet utniinque pareu-

tem ignoranter occidit, cujus hjstoria infra ponctur.

Tandem

desiderio inartirii sc uitro persecutorihus olTerehat.

eum

pinns consuiaris misit ministrum ct

occidi mandavit,

poiicns prolinus ictuui ferientis excepit.

minantur

et

eidem mortem

occidcrunt et caput saucti Juliani cuui corpore sancti

euin

Ferreoli in uno tumuio posuerunt ct post muitos annos sanctus lucrtus

sepultum.

((uod

Ma-

episcopus invenit caput sancti Juiiani inter ma-

Viennensis

nus sancti Ferreoli ita iliaesuni set

si-

Quihus cum assentirc

protinus iinmoiarct.

nisi

,

caput ievantes ad

Ciijus

sanctnm Ferreolum socium Juiiani detuicrunt

noilet,

Cris-

quod sen-

sponte foras prosiiiit et quaercnti intrepidus sc op-

tiens Juiianus

inilem

S. Fuil

de Alvcrnia gencre nobiiis, sed lide nobiiior, qui

et alius Juiiauus

Inter caetera

integrum

et

,

ac

cum quidam dyaconus oves

solet referri,

ecciesiae sancti Juliani raperet et

pastores eidem ex parte sancti Juiiani prohiberent Juiianus non comedit arietes.

eadein die fuis-

si

hujus sancti miracula

ille

,

respondit:

Et eccc post modicum febre vehc-

mentissima perurgctur et invalescente fcbre, quod a martire incenditur, confitetur fecitque

sed

qui aderant

dam

fumus

statiin tantus

veiiet,

,

ut refrigeraretur,

de corporc ejus exiit,

fugerent et ipse post modicum exspiraret.

,

rusticus

super se jactari aquain et foetor

,

ut ait Gregorius Turonensis

,

in die

protinus contractis digitis luanuhriuin sccuiis

ut cuncti,

Cum

,

cum qua

merera mundare volebat, ejus dextrae adhaesit, sed post duos iu ecclesia sancti Juliani

ad ejus preces curatus

insuper aiius Juiianus frater beati Julii:

hi

qui-

dominica arare vo-

aiiiios

3. Fuit

cst.

duo fratres ad Theo-

dosium imperatorem christianissimum vcnerunt petcntes

,

ut tcmpia

jdolornin, ubicunque invenirent, destruerent et Christi ecclesias aedificarent.

Quod imperator luhentcr

debeant obedire

et eos in

faciens scripsit,

omnihus sub pocna

igitur beati Julianus et Julius in loco, clesiaiii

loris

fahricarent

ct

qui dicitur Gaiidianum

cuncti transeuntes cos

imperium adjuvarent, contigit

ut

quidam

situm facercnt, qui dixeruiit ad invicem teudere polerimus

,

ut liberi

ut oinnes

transcamus

:

iis

capitis adjuvare. Ciun

in

,

ec-

opcre ob impera-

cura curru inde tran-

quam excusationem pracet iu

opere

isto

uou occu-

:

142

XXX.

Cap.

De

Juliano,

saiicto

jieninr? dixeninlque: projiciamus uniini ex

nnm

et euni

tuum

habemus

vehiculo

iii

ad famulos Dei Julianum parunipcr

liiioli

nos

et

SHl)sitite

habemus.

quid ita mcntimini

hic stare,

illi

Et

dicti vcstri ita vobis contingat.

cumquc procul

sieruut

illi

Sed cum nuUalcnus

discooperuerunt eum invasit,

ct caetcros

occidit

quadam

cumquc

is

dlxit: tu

mc

a cervo audicrat,

ubiquc ct

in bello

tem

ct

et in

Juliani

praccrat, dcvciicruiit.

viri sui

I)

cuiii

oiiiiiia,

divino

luitu

se

ct,

inse-

vertit ciquc ?

Quod

ne sibi fortc coiitiiigerct, quod

principi

adliaesit

et

tam strcnuc

quod princeps euin in

conjugciu

ei

mili-

tradidil

nimium dolentcs vagabundi ubiquc pcrgcbaiit

suuni sollicitc quacrebaut

illi

euiu

Intcrca parcntes Juliaiii pro amis

pro dote acccpit.

iiliuin

rt

ac nobilis

qucndam ccrvum rcpertum

quandam castellanam viduam

filii

Quos

utrumque parcnteiu

pracdictus juvcnis

pacc sc liabuit,

sione

rat.

surgc

accedcntes

,

oiunibus clain discessit, ad regioncm valde

rclictis

remotam pervcnit ibique cuidam

ct castclluiu

rcsponderct

illc

insequcris, qui patris et matris tuae occisor eris

audiens vchcmcntcr cxtimuit

fecit

nullatenus se

ut quid dcliras?

alius Julianus qui

Juliauus

ccrvus vcrsus

subito

surgc amodo et

nuUus de caelcro famulo Dei mcutiri audc-

die vcnationi insisteret et

querctur,

:

Cum autem

morluum iuvenerunt tantusque timor ipsos

et

ut

Fuit etiam

-4.

rct.

ncscicns

:

taiulciu

ad caslrum,

el

ubi Julianus

Tiiuc aulciu Julianus a caslro casu iccesse-

uxor Juliani (|uac

sic

secundum veritatcm

diccntes

movcret, eum pulsare coeperunt dicentes: et stiiuula bovcs.

') ut

sed

bovcs pungcntcs pcrtran-

ut celerius transeamus.

,

Dei

pcrtransiisscnt, acccdcntcs ad currum coepc-

coUegam suum vocave ex nomine

runt

stimula boves

dixit:

non mcntimur domine,

:

nsque

quoniam hominem mor-

Et sauctus Julianus dixit:

loquimur.

et

ei servi

modicum adjuvate.

onere

Quibus sanctus Julianus Et

tilii?

hoc

in

non possumus

:

luiuu in plaustro

est, ut

Julium vcnissent, dixerunt

et

Qui responderunt

illc

quasi mortuus

,

Cumque homiuem tamquam mortuum cooperuissent

jace.

luor-

Arri-

plaustriim projecerunt eique dixerunt:

in

ciaude et quousque transierimus

ociilos

ct

sile

quod homineiu

,

Uberi transire poterimus.

sic

et

pientesquc hominem iinum ti!

nobis iu plaustruni snpi

cooperiamus (iicemusque

paiinis

lilio siio

viilissct

el,

quinain esscnt, iiiquisivisset

accidcrant, cnarrasscnt, intellexit, quod

parciilcs crant, ut piilo, quia lioc a viro suo fortc frcquciilci

.Scripliim )>ro

vii!i;.°iri:

/i

d

i| ii

I

d.

XXX.

Cap. Ipsos

iiudieial.

quasi

pro ainore

et

uxoreiu

cxcitaturus

sui le

mane ve-

cccc Julianus

et

suani

viri

Facto auteni

alibi lectulum collocavit.

ad ccclesiam pcrrexit

castellana

niens in thalamum

143

sancto Juliaflo.

benignc suscepit

igitur

••tum iis dimisit et ipsa sibi

manc

De

intravit

et in-

veniens duos pariter dormientes, uxorem cuni adultero suo, silenter extracto

ambos

gladio

uxorem ejus ab

dit

(|uinam essent

qui in suo lccto dormircnl, at illa ail:

illi.

Quod

collocavi.

heu miser quid faciain?

ineos parenlcs occidi

ccce implctum est verbum cervi

volui

;

iniseiTimus

,

meam

scram

me abeas,

cl sine

mum

parentcs

flumcn

absit

scd quae

quod Deus poeniten

,

tecum parliceps gaudii

fui

,

quoddam

statueruut, ut ibi poenitentiain facerent et

transire fluvium

inccssanter

,

quod dum

dulcissime frater, ut te de-

,

ubi inulti periclilabantur

,

,

vale soror dukissima,

doncc sciam

,

illa:

Quia dulcissimos

,

Tuuc insimul recedentes juxta quoddain

doloris.

particeps. et

gnum

Cui

acceperit.

Jam

adlinplevi.

quia de cactcro non quiescam tiam

vi-

audiens paene cxanimis effectus aiuarissime

ille

flere coepit ac dicere:

\itare

domum

rcvcrtentcm et admirans interrogavit,

qui vos diutissime quacsierunt, et eos in vestro thala-

vestri sunt,

mo

Exiens autem

pariter interemil

ccclesia

hospitale maxi-

omncs,

qui vellcnt

transvehcrent et hospitio

uiiiversos

Post multuin vcro temporis media nocte,

pauperes recipcrent.

Julianus fessus quiesceret et gchi grave esset,

ero nia-

audivit

dum

vocem mi-

lameutantem ac Julianum, ut se traduceret, lugubri vocc

serabiliter

quod

iuvocantem:

audiens concitus surrexit et jaui gelu dcfi-

ille

cicntcm invcnicns in doiuum suam portavit ct igneiu accendens ipsum

Scd cum

calefacere studuit. timcret,

ret,

ipsuiu

Post paululum

ruit.

domiuus misit me ad

disparuit

ambo

et

operibus ct

qui sic inlirmus et quasi lcprosus

appa-

ille,

lianus apostata.

auri et

,

te,

in

ad aethera

mandans

modicum

tibi,

in

ct liospili

quod

domino

,

suo dixit: Juliane,

tuain poenilentiaiu ac-

in

domino

5. Fuit

requicvit.

Hic Julianus prius fuit monachus ct

Summa

ille

cum uxore sua post modicum plenus bonis

quaedam

auriim illud in

Sicque

quiescctis.

uon quidem sanctus scd sceleratissiinus

gionis siiuulator,

nes Beleth

nc

delice-

eleemosinis

alius Juliauus,

et

coope-

post

Julianus

non posset

ibi

ruerat, splendidus scandet

ceptavit et

calelicri

iu lecluluin suuni portavit et diligenter

de

scilicet

magnae

et

Jureli-

autein mulier (ut refert magister Joliau-

ofiicio ecclesiae)

orificiis

pracdictas oilas Juliano

,

,

ollarum cinerc

habcns tres oIIAs plenas ,

nc apparcret, opcrnit

quera sanctissinmm homineni aestima-

144 hnt

sancto Juliaiio.

quibusdam moiiaclus scrvaiuiuiu

orain

<

,

De

XXX.

Ca[).

auiuin ibidem osset, non alitcr indicavit.

tiadidit

quod

,

ollas accipiens ct taiu

copiosum aurum ibidcm iuvcniens

aurum

ollas

cst

fiiratus

ot

leddidit

,

cum vcro

requirerct,

auruni rcquiroret

oUas cum cinere

ille

sibi tradidcrat

obtinuit,

uil

,

cum quo Romaiu

pore

Romac

est.

Qui cum

sibi placcret,

fugit et por illud

iiistructus esset

monum instar

legere incopissot,

mavima

advcnit.

Tunc

magistor suus

retulisset, di\it ei

dacmones odiunt

:

hoc signum

memovans cum per artcm magicam operari

rei

Dcscendons Julianus sit

dacmonom

cuui

in

quod

,

iu

daomonos

alitor

,

ut sibi

indc

sibi

orabat

chum,

?

si

cessaiet,

faceret.

promitleront

sum

sustinui per

,

Cuiu

sophista

iii

,

mi-

per deccm dies

quare tantum

:

dccem dics publicum mona-

transire et rodii nihil agcus.

quod

,

iiunc facit fabri lilius?

igitur (ut

patruiu

vitls

forte ab oralioiie ccssarot ot transire possem,

prohibltus

poluit,

dcportaret responsum,

rogrosso dixit Julianus

cfTectu

Qui rcspondit:

gnatus Julianus dixit

monacho

apostavit ot

qula quidam monachus ibidcm die ac nocU'

stetit,

ct ci sine

,

tardasti

maxiiuc

minimc obodiront.

autem dacmon ad qucmdam locum venissct,

ibidem immobilis

criicis

quantum

in

Porsidam, sicut legitur in

occidentem

dae-

imperium hujus

in

vollot,

signum crucis ubiquo dostruxit ac christianos, persecutus est putans

hoc vidons el

quid sibi acci-

revcrtenti,

Sublimatus igitur

et timcnt.

dacmonum

niultitudo

Julianiis

ct oiunis illa multiludo

fecil

cum magistro suo

qui

esset,

adjurationes dae-

et

ante cuiu

Acthyopum nigrorum

multum

et

Pio aiitem

cum pucr adhuc

solus remausisset

suo

magistro

inonum cvanuit; ,

auruiu

aurum soquenti tcm-

magistros indc plurimos secum habebat,

mctuens signum crucis protinus

derit

quiiius

et sic

a pueritia in artc magica

quadain, sicut in hjstoria tripartita habotur, et recodeiite

coram

,

deindc in impcrium sublimatus

consulatum:

obtinuit

,

cinerem viderant

nisi

iis

iii

sibi

convincorc illum non potuit,

,

quia de auro testos iion liabuerat, quoniam monachi

hoc

lotiim illud

Post aliquod tcmpus

implovit cincre.

cum mulier depositum suum

autciii

Julianus igitur piacdictas

,

cum

ergo dc

suus

£t

dixit illo:

illuc veniret,

cumquc non

Tunc

indi

vindictam de

Persia victoriain

sibi

cuidaiu christiano:

illo

dacmoncs

quid putas,

sepulchrum parat Juliano.

Duui

hjstoria sancli Hasilii iegitur ot Fulbortus, Carnotcnsis

episcopus, lcstatur) Caosaroam Ijappadociac dcvcnissel, sanctus Hasilius inisil,

cidom occurrit al Jiilianus

ol

quattuor pancs liordeacoos pro inuucrc

iudigiialiis oos rocipcrc contcmsit et

ci

pro panihus

XXX.

Cap. sibi

foeiiuiu

uhtulisti

misit cliceiis

qnud

iccipe

,

quod couicdimus,

,

Responclit Basilius: tu vcro dcdisd iiobis

iratus Jnlianus lespondit:

hanc urbcin destruain

ro,

145

.luliano.

saiicto

pahiiluui iiubis iirationahiliuui aniuialiuui

:

inisisti.

misimus

tibi

Ad hoc

tuas nutris.

De

et

arabo, ut

cum Persas subege-

farrifcra

')

quidcju,

iios

uudc bestias

,

magis quam ho-

Sequcnti autcm nocte vidit Basilius in ecciesia

ininifera nominctur.

sanctac Mariae in visu multitudincm angeloriim et in mcdiuni corum

quandaiu fcminam

ihrono stanfciu

in

adstantibus diccntcin

ct

cate mihi cito Mercuriiim, qui Juliaunm apostatain occidat

mcnm

et filiuui

quidain in

qui ab ipso Juliano pro fide Christi fuerat iiiterfectus

,

eadcm

ecclesia crat sepultns.

cum armis ab ca

iu

quae

suis quiesccbat,

Statiinquc sanclus Mercurius

scrvabantur,

ibi

ct

,

ubi

,

adfuit ct jussus

proelium se praeparavit. ^) Expcrgefactus ilaque Basilius

ad locum, ubi sanctus Mercurius cuin armis suis

uumentum suum

apcrieiis

Tunc custodcm,

venit.

,

Erat autcni Mercurius miles

superbc blasphcmat.

-)

vo-

:

qui nic

iicc

arma

in-

^) an asportaverit, inquisivit, ille vero cuni

juramento aflirmabat, cadem arnia vcsperc ibidcm tuo servabantur.

ivitetmo-

quicscit,

uec corpus ibidem repcrit

Inde igitur Basilius recedens

et

fuissc, ubi

mane

perperediens

illuc

invenit ibidem corpus ejus et arnia ct lanceam sanguine crucntatain et ccce

quidam de exercitu rcdicns

in exercitu moraretur,

dixit:

cuin Julianus iuipcrator

cccc quidain miles ignotus

cum armis

suis

et

lancea vcnicns et calcaribus urgens cquum audaci mcntc Julianum

lanccam

imperatorcm impctiit

et

niedium perforavit

subito absccdcns

et

dum adhuc

vcro Julianus

fortitcr vibrans ipsuin

spiraret,

(sicut dicitur in hjstoria tripartita) cisti

vit,

Galilaea

,

vicisti

,

sanguiue

manum suam

acra projccit dicens

ct in

Ipse

implevit :

vi-

sicque in his vocibus miscrabiliter exspira-

ab omnibus autem suis iusepuitus

coriatur et de corio suo regi

De

valide per

nus(iuam comparuit.

festivitatibus

reliiiquitur et a Persis ex-

Persarum substratoriuiu

eflicilur.

quae eveniunt infra teinpus deviationis.

Dicto de festivitatibus, quac occurrunt infra lcmpus, quod partim continctur sub tempore reconciliationis, partira sub tempore pe-

1) Alii legiiiit ferifera seinper Al. legunt. quis arina asp. legunl.

2)

—

homifera,

3)

Ex{) ergef act

—

Iioininifar.

addunt Recent.

4) Recent.

Ed. Fr. f.-irrifar ii

s

10

Cap. XXXI.

146

septuagesima.

quod tcmpns repraesentat ecclesia a

rcgrinationis, nsqiie

De

ad scptuagesiniam

iiativitate Christi

sequitur videre de festivitatibus

,

evcniunt infra tcinpus dcvialionis, quod inccpil ab

Adam

quae

,

et duravit

Hsque ad Mojsen, quod lcnipus repraescntat ecclesia a septuagesima

usquc ad pascha.

\\\l

CAP.

De

septnag^e^ima.

Septuagesima signat tempus deviationis, sexagesimatenipus viduationis,

quinquagcsima tcnipus remissionis, quadragesimatempus poe-

autemscptuagesima adominica,

nitentiac spiritualis. Inchoatur

cantatur

:

circumdederunt me,

Instituta est

nitur in

autcm scptuagesima proptcr

Summa

de

in

qua

terminatur iu sabbato post pascha.

et

trcs raliones

Johannis Bcleth)

oflicio niagistri

,

(sicut invescilicet

pro-

pter redenitionem, quoniam sancti patres statuerunt, ut propter vc-

ncrationem diei asccnsionis et

,

qua natura nostra coelos adscendit

in

supra choros angelorum sublimata est

sollcninls et celcbris habcretur et in

sempcr ipsa quinta dic

,

ea jejunium non observaretur,

quia in primitiva ecdcsia aeque soUcmnis erat

unde

et tunc

soUcmnis processio

fiebat

sioncni discipuloriim vcl ipsorum

verbiuni versuni cst,

quia antiquitus

angdorum.

,

In rcdcmtionem

scptimanam Christi cavcrunt.

ab

Adam

feria,

Idco in vuigare pro-

in abstinentia

solcmnilas

addiderunt ,

et

septuagesimam vo-

quoniam pcr hoc tcm-

lincin

niundi.

Quod

(|uidcm cxsiliuin sub

rcvolutionc septcm dicrum pcragilur ct sub rcvoiutione scptcm liuin

annorum

includilur

ccntcnas annorum

adsccnsioncm

illa

cxsilium ct tribulatio totius huniani gene-

,

usquc ad

idco

,

ergo iilorum dicrum sancti patrcs unam

Alia cst proptcr signilicationcm

pus significatur dcviatio ris

prima

sed festa sanctorum superve-

nerunt et celcbrare tot festa crat oncrosum cessavit.

sicut

ut dici domlnicae dicatur cognata dics Jovis,

acque soUcmnis

fuit

,

ad repracsentandum proces-

:

pcr

scptuaginta

intclligimus.

scx millia annorum

Ab

initio

niil-

cnim dics scpluagiuta

aulcm mundi usquc ad

coinputamus

et tunc

vcro quid-

quid tcinporis scquitur, usquc ad liiicm niundi sub scplimo millcnario

comprchendiinus,

ciijus

tcrminum solus Dciis

novit,

Nos

Igilur

De

Cap. XXXf. Chrlstus

muiuli ab hoc exsilio

sexta aetate

iii

tributionis

reddita

consummato lcmporc

pcr

stola

iiiiioccntiac

147

septuagesinia.

spe aetcriiac re

iii

baptismuin

cripuit

Hinc est quod in hoc tcmporc dcviationis et

rabit.

deponimus

laetitiae

sed

,

nostri exsilii utraque stola nos pcrfecte decoexsilii

cantica

scd tamcn in sabbato paschac unuin allciuja

,

decantaraus, tanquain

spe aetcrnae patriae gratulautcs et stolam

in

innocentiae in sexta inundi

aetate per Christum recuperantcs

pcr quem signilicatur labor,

etiam tractns subjicitur,

ad implctioncm mandatorum Dci habere dcbemus. ut dictum cst

cui

,

qucin adhuc

In sabbato post

pascha, in quo

,

luja cantamus,

quia complcto hujus inundi termino dupliccm stolam

Alia est ratio propter

consequcinur.

gloriac

teriuinatur scptuagesima

,

posuerunt organa sua diccnles inini etc. illis

et

licentia redcundi

nos quoquc in

dcponimus.

sabbato paschac tamquam

et

reditus et

in

illi

lilii

dc-

Postea vcro data laetari

sexagesimo aniio

in

tamcn

illi

in

multuin laboraverunt

colligcndo sarcinulas

nos post alleluja tractum statim subjungiinus, quilaborcm signi-

ficat

,

sabbato autcm

cantamus

,

quo scptuagcsima tcrminatur

,

corum plcnam

triain, figurantes.

lactitiam

pcr

,

Hoc etiam tempus

Israel rcpraesentat tcinpus in

sexagesimo anno sunt

Et

sic ut

,

perventum fu^it,

sic

nos

labor omnis et

posita

quam

inflicta et

Sed taracn ne desperet

illis

sic et

nos ctiam

In hoc igitur tcm-

prcssa et fere in baratro

,

ctc.

,

in

ofticio et

et ostendit ecclcsia

habet, et pro miseria contracta

pro culpa quo ad aliquos comiuissa,

proponitur

triplex salubrc remediuni et triplex

ab

quia sicut ipsi

,

ab alto trahcns suspiria clamat

inultipliccm sui tribulationem,

poena

pa-

cessabit ct gloria perfccla crit ct

circumdcdcrunt ine gcmitus mortis

et pro dnplici

in

in scxta luundi aclatc.

anima cantabiinus.

ptirc cxsilii ecclesia multis tribulationibus

dicit:

allcluja

mandatorum laboramus. Scd cum ad patriam

duplex allcluja in corpore

dcsperationis

duo

captivitatis ct cxsilii iiliorum

nostrae pcrcgrinationis

libcrati

,

quam pcrvcnerunt

adhuc in colligcndo sarcinulas laboravcrunt,

Hberali in complctione

si

quibus

Cjro sexagesimo aiino cocperunt

a

alleluja cantainus coruin rcpraesentando laetitiam, sed

appariitu

,

ct qucinadiuoduiii

,

allc-

quomodo cautabimus canticum do-

:

sic ct iios cantica laudis

,

duo

rcpraesentationem,

quoniain septuagesima rcpracscntat septuaginta aiinos Isracl siib captivitatc Babilonica fucrunt

,

ei in

evangello et in cpistola

praemium.

vult pcrfccte liberari, in vinea

Reinediura est,

ut,

animae suac laboret, ab-

scindendo vitia el peccata, poslca in stadio pracsentis vitae ciura!

10*

poeiiitcntiac

)ier

opera,

deinde

oninia dyaboli tentaincnta, et bit

De

Cap. XXXfl.

149

LXX

corona, quia etiam

signilicat

agonc piignet

iu

currenti bravium

,

coiitra

triplcx praeiniuui liabe-

fecerit,

tempus nostrae

pugnanti

,

captivitatis, pro-

per quod a captivitate possiinus liberari,

ponitur nobis reiuediuin, scilicet

viriliter

hoc

laboranti dabitur denarius

qiiia

,

si

sexngesiina.

per cursuni fugiendo

pcr pugnain proeliando

,

per dena-

,

rium rediinendo.

mii.

CAP.

Hc

isexag^esiiiia.

Scxagesima inchoatur quare obdormis domiiic,

qua canlatur: exsurgc,

in

lerminatur in quarta feria

propter redemtionem

Inslituta cst autoin ct

dominica,

in

et

po.st

pascha.

propter signiticationeui

et

Propter redcmtionem, quouiam Mcl-

proptcr repraesentalionem.

chiades papa et bcatus Silvester statueruut, ut bis in omni sabbalo

comcderetur, ne propter abstincntiam in

,

quam

hoinines sustinucrunt,

sexta feria, in qua omni teiiiporc jejiiiiandum est, iiatura debiliIn redcmtioncm

taretur.

scptimanam

XL

cst propter signilicationcm

quoniam sexagesiina

,

temporis unain

illius

Alia ratio

significat

lius

pro absentiasponsi, quiadcoclos raptus

alae

,

scilicet

plctio,

cst,

il-

danturccclesiae duae

,

ut per sex iiitclligan-

opcra misericordiae, pcr decem decalogus intelligatur. Terpropler rcdcmlioncin, nain sexagcsima non soluin

tia ratio est

tcmpus

viduitalis

rcpracscntat,

dragina,

quo-

,

autem

scx operum misericordiae excrcitatio et decalogi im-

undc scxagesima sonat sexies dcccin

tur sex

tcmpus

pro abstinentia sponsi

fructus sexagcsimus dcbctur viduis. In consolationcm

niaiu

ficat

illlus

sexagesimam vocaverunt.

moerorem

viduitatis ecclcsiae ct

sabbatorum

crgo

addideniiit et

scd

,

pcr dcccm

nain

co quod factus

sit,

Vcl inlclligitur per dcccm

quantum ad corpus

trinitati

lcr diligjvmus et

,

,

mistcriiim

ul in ipsain in

,

qui

est decluia

novcin ordinuni rcpararct.

co quod constat c\ quattuor humoribiis

ct vohiiilatcm

sempcr

sigiii-

iiostrac rcdcmtionis

hoino

intclligitur

ut ruinain

habct trcs potcntias

ct

,

moriam, intclligenliam bcatissimac

etiain

,

in

anima,

quac factac sunt,

(iclclilcr

scilicct

mc-

ut scrviant

crcdainus, ipsaiu fcrvcn-

mcmoria tcncamus.

Pcr scx intclliguntur

:

De

Cap. XXXlil.

homo decimus

per quae

bcx inisteria,

riam quia

et

,

post pasclia, illi

,

qua cantatur:

venite benedicti patris mei.

dc absentia sponsi patienter tolleret,

tribulationem

in evangelio, ut seminationi

audient istud

,

ubi tunc sponsae janua

,

In epistola Pauli adinonolur,

aperietur et amplexu sponsi fructur.

bonorum operum scmperinsistat, etquac

quasi desperans clamaverat: circumdcderunt petit

suiit iu-

protenditur sexagesima usque ad quartam fein

\enite benedicti (ut ipse Christus testatur)

ad se rediens

quae

resurrectio el in

,

qui in operibus misericordiae se exercent

ut instar Pauli

149

est redemtus,

descensio ad inferos

cariiatio, iiativitas, passio,

coelum ascensio

qulnquagesiina.

me

ctc.

nunc quoque

,

in officio in tribulationibus adjuvari et

ab

ipsis

Qui-

cripi dicens: cxsurgc domine etc. et ponit ibi triplex exsurge.

dam enim sunt

qui ab

ccclesia,

in

adversis premuntur,

sed

premuntur, nec dcjiciuntur, tauicn quia adversa non tolcrant

culum est, ne prospera ipsos cxsurgat:

,

quantum ad primos, ipsos confortando

,

deantur, ipsos non eripicndo clamat, ut exsnrgat;

iiec

pcri-

Clainat ergo ecclesia

fraiigant.

noii-

quidam qui

dejiciuntur; quidam, qui premuntur, ct dcjiciuntur,

,

ul

cum doimirc

\i-

quantum ad

se-

cundos, ipsos convertendo, a quibus videtur faciem avertisse, ipsos

quadammodo rcpellendo clamat

ut exsurgat

,

CAP.

De

quantum ad

tertios

XXXIII.

qiiiiiqnag^c^ima.

Quinquagesima durat a doininica, in

;

piosperis adjuvando el libcraudo.

iii

Deum

protcctorem

in

qua cantalur:

esto niihi

tcrminatur in ipso dic paschae. Institula

etc. et

est autera propter suppletioncm ct propter significationcm et propter

Proptcr siipplctionem

rcpraesentationem.

\L diebus jcjunaie ad XXXYI dies jejunabiles, ter

,

similitudincm

tum propfcr lactitiam

plo Christi, intravit

([ui

quoniain ct

ct

rcvcrcntiam resurrectionis

ipsa die rcsurrcctionis bis comcdit

favum

mcllis, et itcrum

seciuidnm quosdam.

cum dcbeainus

non sunt

ibi nisi

quia in dominicis non jcjunatur generali-

ad discipulos januis clausis

cis assi ct

,

Christi

,

,

et ibi obtulcrunt ei

cum

tum excin-

scilicet

quando

partem pis-

discipulis cunlibus

iuEinaus

Ideo pro siipplcUonc dominicarum additi sunt

150

XXXlll.

(,iip.

tjiialluor Utes.

El iterum

popHlum ordiue

,

rum

dies

aiitc

Ita

clerici vidcutes,

una scptimana addita

quae

cst,

per duos

,

,

quinquagesima nominatur,

ct

papa Telesphorus ordinavit, ut

Ambrosius.

ait

ite-

ct sic ct lioc

Alia ratio est pro-

quoiiiam quiiiquaginta significat lempus remis

tcmpus poenitentiac,

sionis, id cst,

quoil bicut praeoedfijanl

praocedcre deberent sauctitate

quattuor abstinere et jejunare iiicipiunt

iilos

ptcr sigiiificationcui

cjiiijiquayesima.

l)e

qua ouinia rcmittuntur, quin-

in

quagesimus cnim annus erat jubilaens

,

qui crat annus remissionis,

quia tunc dcbita rcmlttcbautur, scrvi iiberabantur

omnes ad suas

ct

Pcr quod siguificabatur, quod pcr poe-

possessiones rcvcrtcbaiitur.

uitcntiam dimittuntur debita peccatorum et libcrautur omnes a ser-

daemonum

vitute

ct

ad possessioncm coelcstiuin man

rcvcrtuiitur

Tertia ratio cst proptcr rcpracsentationcm

sionum.

gesima uon solum tempus rcmissionis,

Nam

repraesentat.

nis

liberi

,

in

nam quinqua-

,

sed etiam statum beatitudi

quinquagcsimo anno servi efficicbantui

quinquagesimo dic a die agni immolati Icx dala cst,

in

quinquagesimo die a pascha datus cst spiritus sanctus

mcrus bcatitudinem rcpraescntat, ubi crat adcplio perfcclio

et

veritatis

iio

quac proponuntur uobis

iii

,

scilicet caritas

mcmoria dominicae passionis

cpistola,

et fides

Et haec ponuutur

pcr illuminaticucm cacci.

suiit

in

nu-

ucccssaria,

cvangelio ad hoc

in epistola et in

opera pocnitcntiac suut perfecta

el ideo

libertalis, cogiii-

Tria autem

caritatis.

,

quod

,

quae proponitur

,

quac

,

intclligitur

in cvangelio, nain fides

ipsa opcra facit acccptabilia ct placabiiia, quia sine fidc impossibile

eslplacereDco, mcmoria dominicae passionis Grcgorius:

acquo aniiuo

iion

tolcretur.

dicit (iregorius,

amor Dci

magna,

si

si

cst,

me

etc.

ct

quasi

postmodum ad

niiiii

lcclioncm

iii

,

dcsperans

oliosus

,

spcris.

lllis,

({ui

siiiil in

rcfugium

luin

rcfugium

;

illis,

i|)sis Iribulalioiiibiis

sicut

jam

ita hic

ct ducatuin. iti

pctit, scilicct pro-

Oniiics cniiii

filii

advcrsis aut in pro-

pctil firniamcntum, ut sciiiccl in ipsa

gratia,

iilis,

Et

circumdederunt

propter pocnitcntiaiu orat ct dicit:

sui aut suiit in gratia aut sunt in ciilpa aut

gratia confirmentur;

quia, sicut

operatur autem

anior non est.

clamavcrat:

iJcum protcctorcm ctc, ubi qualluor

firmamcntum

,

se redieiis adjuvari pelebat,

vcniac

conccpla liducia ct spc fsto

(uiritas facit cssc continua, iiou potcst cssc

aulciu opcrari ncgligit,

priiicipio ccclcsia

iii

Undc

facit essc facilia.

passio (ibristi ad mcinoriam rcducitur, nihil csl, quod

si

qui suiit in culpa, petit, ut Deus sit eo-

qui sunt in advcrsis, petit protcclionciu

piotcgautur

;

illis,

.

ttl

in

qui suut in prospcris, pclil duca

De quadragesima.

Cap. XXXIV. tuiii

Deo innocenter ducantur.

ul scilicet iu ipsis a

,

autem qiiinquagesima

,

ul dictum est

ad novitatera vitae

lenlia

quinquagesinius

paschae

ia die

,

Terminatur quia poeni-

,

In Iioc tempore psalmus

facit resurgere.

miserere mei dominus

scilicet:

,

151

,

qui est psalmus

poenitentiae ct remissionis, plurlmum frequentatur.

CAP. XXXIY.

De Quadragesima ubi ecclesia,

me

derunt dicens:

etc.

tot tribulationibus

et

,

qua cantatur: invocavit

a dominica,

incipit

quae

exsurge

qnadrag^ei^ifiina.

postmodum respiraverat invocando adjutorium et esto

etc.

mihi in

Deum

protectorem

ostendit se exauditara, dicens: invocavit rae etc.

quod quadragesiraa continct XLII dies, bus

dum sex

ex quibus

,

XXXVI

nie,

pressa clamaverat: circumde-

nunc

,

computatis dorainicis die-

dies dominicales subtrahuntur

dies in abstinentia,

etc.

Notandura autera.

,

remanent

quae sunt deciraatotius annt. Annus enim

habet trecentos sexaginta quinque dies, quorura

XXXVI

sunt decima,

sed quattuor dies praecedenles adduntur, ut saccr numerus quadra-

dierum

ginta

Quare autcm

quera

impleatur,

assignari potest.

Prima

est Augustini,

nerationes Christi ponit.

Ad

numero ad nos dcscendit,

suo jojunio consecravit.

ut nos

XL

quoniam Matthaeus

ge-

hoc igitur dominus suo quadragenario

ad eura nuniero quadragcnario adad hoc ut habeamus

assignat idem dicens:

Aliam

scendamus.

salvator

hoc nuraero ') jcjuniura obscrvamus, triplex ratio

in

quinquagenarium, quadragenario addendus est denarius, quia ad hoc ut venianius

,

ad bcatani requiem oportct nos toto praesentis vitac

tempore laborare.

Unde

et

dominus

XL

diebus

assignat niagister Praepositivus in Surania dc

dus

in

discipulis raan-

hoc

cx

quattuor ,

eleracntis

quae

Tertiam

dicens

Rec. addinit

ct

:

mun

quatluor coniplexionibus constituitur

in quattuor evangcliis consistit,

in deccra niandatis,

1)

ofliciis

quattuor partes et annus in quattuor terapora dividitur et

cl novara legera

quac

cum

post decima dic spiritum sanctura Paracletura misit.

sit et

transgressi sumus.

yuadr ag

eiirtiio.

et vetcrcm,

Oportct igitur, ut de

152

XXXIV,

C-ap.

De quadragesima.

per qualernarium inultipiicetur

nariiis

mandata

veteris

faciauius. id est.

tempore vitae hujus iuiplea-

Consistit quideni corpus nostrum

nius

XL

ut sic

,

novae legis toto

et

,

diximus

sicut

ex quattuor

.

olementis, quae et quasi quattuor sedes in nol)is liabent. iiam iguis

aer

in oculis

,

manibus

et aliis

liugua et axiribus

iii

aqua

,

mcmbris dominatur.

genitalibus,

iii

aliis

membris

nus, quia enim a longe stat

quasi dicat

,

couiitetur luxuriam

non audeo appropinquare domiiie

:

Quod

foeteam.

Haec qualtuor

est crudelitas.

noii

quac

.

ne

,

foetida.

est

naribus

iii

audet ocnlos ad coelum levare,

jn

homilia tres ponit ratioiies diccns: cur

iu

abstinentia quadragenarius munerus custoditur,

decalogi per libros quattuor luortali

quia virtus

nisi

impletur? In hocetiam

saiicti evaiigelii

corporc ex quattuor elementis subsistimus et per voluptates

ejusdem corporis praeceptis dominicis coiitrariamur.

Quia ergo per

carnis desideria dccalogi

mandala contemsimus, dignum

dem carnem quaterdecies

affligamus.

que ad pascha sex hcbdomadae,

dum

biis

quod

;

scurrae con-

Hacc Praeposi-

bueverunt vocari peccatores vel potius leccatorcs.

Gregorius quoque

tiiis

conlitetur cu-

nam

propitius esto mihi peccatori, scurrilitalem,

livus.

et

conlitetur publica-

riositatem; quodmauupcrcutitpectus, conlitetur ')crudelitatem dicit:

in

,

manibus

liiigua et auribus scurrilitas, in genitalibus voluptas, in iu

terra in

In oculis igitur curiositas

A

id est

praesenti

XLII

est, ut

quoque

dies vcniunt, ex qui-

sex dies dominici de abstiueiitia abstrahuntur,

abstinentia remanent,

dum

vero per treccnlos

anni nostri decimas

citur, quasi

ean-

die us-

LXV.

XXXVI.

in

dics annus du-

Deo damus. Haec Gregorius. Quare

autcm non observamus nostruin jcjunium eodem tempore, quo Chrislus jejunavit,

cum pascha in

qui

post baplismum istud inchoavit?

statim

potius istud continuamus

Sunima dc

oflicio

magistri Johannis

volumus cum Christo resurgere nos cum co pati debemus. leinur,

(|ui

Sccunda causa

primo co tempore exierunl de

tempoic dc Balnlonia, quod illi,

lia

niundo

causa 1)

plij

Hic

—

iii

cst,

el il

iil

.

est,

-)

Aegjpto,

postca eo

probaUir, quoniam tam

quam

isti

Sic et nos imitantcs ct

Bab_^loiiia,

id csl.

terram aclernae hercditalis iiigrcdi mcrcamur. quoniain fcrvor libidinis ia temporc vcris magis

paulo

o dei-iiiil

i)Osl ttl. iii

Ecl.

Pr. l')-.

c

i

e

cl ii

I

i

l.i

l

c ni

si

ut filios Isracl imi-

cst,

dc Aeg^plo

ul

Clirislus cst passus ct

quaiido cgressi sunl, cclebrarunt pascha.

eos hoc tcinporc jijuuamus Iioc

iiide

Prima

Bcletli.

pro nobis

,

Sed

quadruplex ralio assignatur

,

nllVii,

i)

Vfibrt

Tersoltil

Ao

Cap.

XXXV.

De

aceendere; ut eigo rcfienciuus corporis aestum,

iios

Quarla est

inaxinie jejunanius.

torpus domini accipere. rent ct

jejunio quattuor temporuui.

afdigebantur

,

,

Sicut ergo

Israel priusquani coinede-

lilii

nos debeinus per poenitenliain prius

comedere asrnum

hocteinpore

in

quia statim post jejunium debeinus

coniedebant agrestes iactucas

el

lolJ

affligi

et

amaras

vitae.

xnv.

CAP.

Oe jejniiio

qiiiittiior

temporimi.

Jejunia quattuor tcmporum a Calixto papa instituta sunt

haec jcjunia

autcin

ipsius aiini

,

et

quatcr

gidus

autumno

gcmus

liuiit

humorem,

id

,

frigida et huinida. est Itixuriam

iii

Martio

anno jcjunamus

Jejunamus

in iiobis

,

non

ut in nobis virtutum

fri-

igitur in vere,

temperemus;

iii

;

Secunda

quoiiiam

,

in ae-

hjcme

in

quare

ratio est,

sci-

prima hujusmodi jcjunia

omnino possunt exstingui,

eniin

,

ut casti-

,

scptimana quadragesiinae

scilicet in priiua

,

quoniam vcr

est,

avaritiain in nobis castigemus

id est,

fiigus inhdelitatis et inaliliae.

quatcr iii

Prima

tiiiut

:

lcmpora

quattuor

aestas est calida el sicca, auctumnus

ut castigcmus ariditatcm superbiaef

iiobis inarccscant vitia,

lius

,

noxium calorcm,

state, ut

iicet

hyems

et siccus,

ut noxiuiu

anno sccuudum

iu

hujus mulliplcx est ratio.

calidum et humidum

cst

ita

,

digni valeamus

nt

,

gcrmina oriautur.

,

ut in

vcl po-

In aestatc hunt secun-

da, ut in septimana pentecostcs, quia tunc vcnit spiritus sanctus et

nos dcbeinus essc fervcntcs in spirilu sancto.

Septembri hunt

In

anle festum sancti Michaelis, id est terlia jejunia, quoniam fructus

Deo reddcre

tunc colliguntur et nos debcmus

rum. ct

In Decembri fmut

quarta

,

nos debemus niortihcari mundo.

imitenuir.

fructus

Tertia ratio est,

Judaei quidcni quater in anno jejunabant

ante penlecosles

,

bonorum opc-

quoniam tunc moriuntur herbae,

antc scenophegiam

,

,

ut

Judacos

antc pascha,

id est ante infixionem taber-

naculi in Septembri, et aiite cncacnia, idcsl, anlc dcdicationcm

ccmbri. incntis

Quarta

ratio cst

quoniain

,

quanlmn ad corpus

coucupiscibili

cl

irascibili

ct

homo

Iribus

iuDe-

constat cx quattuor ele-

poteutiis

quantum ad aniinam.

,

scilicct

rationali

Ul cigo haec uio

dcrentur in uobis, quater in anuo per trcs dies jejunamus, ul qua

154

Cop.

XXXV. De

jejunio qiiattuor temporura.

lernarius refcr.-^lur ad corpus,

ternarius vero ad aniuiam.

rationes sunt magistri Johannis Belelh.

Johannes Damascenus

ut dicit

Quinta ratio

in vcre auginentatur sanguis

,

hyeme flegma.

aestate colera, in aucluinno mclancolia, in luus igitur

iii

vere

Et

liae

quoniam,

est,

,

in

Jejuna-

ut in nohis debilitctur sanguis concupiscentiac

,

sanguineus eniin est llbidinosus

et ineptc»,e laetitiae,

et laetus

;

iii

aestate, ut debilitetur colera iracundiae et fallaciae

,

colericus enim

est naturaliter Iracundus ct versutus

,

ut debilitetur

mclancolia cupiditatis et tristitiae ter cupidus et tristis

nam

pigriliae, ratio est

in

;

Jcjunamus igitur

metur acr clationis ct supcrbiae

in

refertur ad pueritiam

,

ut in nobis edo-

,

cdomctur terra

edometur

frigiditatis

hyeme, ut edometur

Scptima ratio

est ,

Scxta

auctumnus

,

ut in nobis

acstas ad adolcscentiam

,

turitatcin sivc virilem actatem, in vere

vere

in aestatc,

,

spiritualis et tenebrosae ignorantiae, in levitatis ct inconstantiae.

aestas igni

,

ignis cupiditatis ct avaritiae, in autumno, ut

aqua

enim est naturali-

ut dcbilitctur flcgina hebetudinis et

quoniam ver comparatur aeri

,

auctuinno

in

fleginaticus naturalitcr est hebes et piger.

hycins aquae.

terrac,

hyeme,

;

mclancolicus

,

,

in nobis

quoniam

ut ver

auctumnus ad ma-

hycms adscnectutcm, jcjunainus

ut simus pucri per innoccntiam

fortes vitaiido incontincntiam, in

,

in aestate

,

igitur

ut efliciainur

autumno, ut efficiamur juveiics per

constantiam ct inaturi per justitiam, in hjcnie, ut efficiamur scncs per

prudcntiam cthoncstam quidquid pcr

vitani,

•) alias actatcs

vcl potius in hyeine, ut satisfaciamus,

dominum ofTendimus. Octava ratio

cst

ma-

gistiiGuiiicIiniAltissiodorensis. Idco cnim inquattuor aniiitcmporibus

jcjunamus, ut emendemus, quae jn

Et

dcliquimus.

dcliquimus

in

fiunt

mcnsc,

nus a Juda traditus

pcr trcs dics

illis

,

quattuor anni tcinpestatibus

ut satisfaciamus in dic

et fiunt in feriarum

fuit, in

,

quod

quarta, quia tunc domi-

scxta feria, quia crucifixus

fuit,

in

sab-

bato, quia in sepulchro jacuit ct quia tristes erant apostoli de ncce sui domini.

1) Eil.

Rec. m.ile

per

ill.is

ijualliior apt.-ilos

iiracferuiil.

:

De

XXXVl.

Citp.

\\m.

CAP.

De

155

saiicto Iguatiu.

isaneto Tgrnatio.

rgnatius dicitur quasi ignem patiens

id cst igneui patiens di

,

\ini aiuoris.

1. fgnatius

cenus:

discipulus

fuit

Johannis

beati

nisqiic

discipuium confortare

tui

enim tuo pcrcepi

dictu

niira

fuisti familiariter

conscia, desidero ex

animo

qui

mecum

aulem virgo

,

Dci gcnitrix Maria

Valeas

votum

chrislianilatis

haec vcrba

in

,

sibi

ancilla Christi Jcsu.

quae a Johanne audiisti ct didicisti, ct

vcra sunt:

visere.

secutionis

Sta

austeritas

sed

tus Ignatius exstitit

,

,

—

8.

prchcndcrcnt diccntcs dilectionis uis.

,

,

te ct qui te-

commovcat per-

,

,

Cum

cnim

,

tam

suorum

ut ipsc in libro de in

divinis re-

non tam esse nomen amoris quam

scribit

autcm divinus Ignatius:

amor meus

3. Legitur in hystoria tripartita,

est.

Ignatius audivit angclos cantantcs antiphonas =) super les,

Deo

Pauli apostoli discipu-

ct in divina scicntia

quidam nomcn amoris

in divinis

illis

volens ostendcre hoc nomine amoris pcr omnia in divi-

esse utendum, ait:

crucifixus

nc

tc

Ignatii ad conlirmationem dictorum

nominibus attcslatur

Jesu, ,

Tantae autem auctoritatis bca-

summus

tanquam pro auctoritate adduxeril. divinis

in fide,

quod etiam Djonisius

vcrbum bcati

De

valeat ct exsultet spiritus tuus in

qui fuit in philosophia tam

pcrfectus,

rcspondit

tencas ct mores ct vi-

lirmiler

age

ct virilitcr

,

salutari ') tuo amcn.

lus

te

neo-

et

crcdas

ilia

tam voto conformes. Veniam autem una cum Johanne

cum suut

a

conjuncla, ct sccrctorum ejus

sunt, ex te et pcr te et in tc confortcntur. Beata^

Ignatio dilecto condiscipulo iiumiiis

Adhaereas

de Jesu

,

sum cx auditu:

ccrtior cx auditis.

fieri

hacc

in

neopliitum Johan-

consolari dcbucras

ct

stupcfactus

ct

autem, quae scniper

phiti,

Me

Christifcrae Mariae suus Ignatius.

verba.

episcopus Antio-

et

ad beatam virginem direxisse legitur

hic epistolaui

montcm

quod stan-

exindc statuit antiphonas cantari in ecclesia ct psalmos sccuji-

dum antiphonas ccclcsiac

1)

intonari.

Cum

dominum cxorasset

Haec duo vocabula

ii|>Iioiia3 oinillit EJ,

oinittit

Tr.. alliuia

,

crgo beatus Ignatius diu pro pacc

noa suum

Ed. Tr.

,

2)

sed infirmorum periculum

Verba

:

super

luuiitciu nn

\ero vox inloiiari deesl iu iilurimis

libris.

Cap. XXXVI.

156

De

Trajauo imperatoii,

iiietiiens,

saucto Ignatio.

coepit aiuio

qiii

omnibus uiortem

redeuiili et cliiistiauis

cliiistiauum csse asscruit

Iraderetur ibideiu bestiis devoraudus.

ad omucs

uuam

Ubi

diat,

usque

a Syria

sic dicit:

rogaus

,

Romam cum

ad

pardis militibus ducor ad CHstodiam datis

res bestias

quae praeparaiitur

,

milii

quaudo

iis

licebit

devorationem meaui

cl

deprecabor

emittcntur,

bestiis terra

decem

colligatus

et

•)

,

,

saluta-

quaudo

quando venient,

luvitabo eas ad

carnibus meis frui? ne fortc

,

leo-

qui ex beueliciis nostris

ut in nonnullis fece-

,

timcaiit contingere corpus meuiu, qiiin iniiuo et si cunctabuntur,

ruiit,

ego

siciit le-

,

sed ego eorum nequitiis magis erudior.

fiuiit,

((uod

,

suuui uiartirium inipe-

iie

,

marique depugno die ac nocte couiiexus

saeviores

minans eidem

,

Cuui ergo Rouiaui duceretur,

ad romauaui ccclesiam

scripsit

bystoriis ecclesiaslicis

iii

victoria

epistolas deslinabal et eas iu lide Chrisli cou-

ecclesias

(irmabat, inter quas gitur

C. de

occniril et libeie se

qiiem Trajaims ferro vinctiuu deceni mi-

,

Roiuaui addiici praeccpit

litibus tradidit et

iloiniiii

uiinaiiti

viin

ego me iiigeram.

faciaiu,

Date quaeso veniani, ego novi,

quidmihi expcdiat, ignes, cruces, bestiae, dispersiones ossiuni, discerptiones ouiuium niembrorum ct totius corporis et

omniapaene

nie

iii

uuum

supplicia djaboli quaesita coutlentur, duiumodo Jesuin Christum me-

Cuui ergo Roinani veiiissct et ante Trajauum diictus

rear adipisci. fuisset, dixit ei

et te

Ignati, cur Anliochiam rebellare facis ct

:

Cui Trajauus: sacrilica Diis cris.

Cui Ignatius

mulabis.

Trajanus

uugulis latera

Cuinque hacc omnia dixit Trajaiius

:

super ambularc

niulclicos

I^

ct

duris

scapulas

lapidibus

Cui Ignatius:

facite.

mc

Chrisli

haec

nos christiani

contuiiditc ct

vulncra ejus coufricatc.

nialeiici ,

pcrmaucret,

et ipsuiu midis plantis deirec

ignis

quod lanta paticns

,

vi\erc prohibcmus

\

cjus

ardeus uec aqua

Jcsu caritatem exslinguere.

non sumus

,

Cui Tra-

noii consentis.

scd

in lege

Cui

nostra

sed vos malelici cstis, qui ydola ado-

Trajaniis di\il: dorsum ejus

Vfib.i i|ii,iinlij

priii-

sed nullaleuus nie

,

in euui fecissent ct ipse imiuobilis

nialeiicia sunl

fgnatius:

sacerdotum omniuiu

facerc poteris

,

plumbatis

carboncs vivos alTertc

bullieus poterit in

janus:

lueis et

nec Diis tuis sacrilicabo nec tuaiu affecto

:

dixit:

laniatc

utinaiu

Cui Ignatius:

uf seinper obtineres fortissinium priiicipa-

,

dignitateni, dc me, quidquid vis

lalis

convertis?

christianitatcm

posseiu convertere

tum.

ccps

Trajauus

meam ad

gciitem

fiMi-iil (imiUO

)

1,(1.

ungulis lauiate et plaga.s sale

Vi.

-')

Alii

viiuuli>

lc^uiil.

4

Ciii [giiatiiis:

|teifiiiidito.

vincnlis fcrreis

,

date.

lus

convenernnt,

et

contumax cst,

aspicitis teni

dixitqne Trajanus

,

ipsnm alligatc eo

ex

reliqnias

nllas

ad popnlum

dixit

qui adstabat:

,

lioc

dentibus

molar,

tius

coepit

Hoc

ut ad

leones provocare,

se

audiens

qnis Grac-

,

non hacc

:

Tunc sanctns Igna-

scd Ghristi adjutorio toleravi.

,

suin, bcs-^

(Ihrisli

efliciar.

Rcspondit Ignatius

?

ceitamen

lioc

propter pravila-

Deindc coepit dicere (si-

frumcntnin

mundus

corum tauta toleraret pro Deo suo virtnte

qui

,

non

grandis est tolerantia cliristianoruiu

imperator dixit:

mea

qnia

,

patior.

panis

ut

cnm

Tnnc sanctus Ignatins

romani

viri

:

qni erat

,

ad ipsnm laxatc.

et diios Icones

cut Icgitur in liy.storia ecclesiastica)

tiarum

sine

qnoniam Ignatius supeibus

:

relinquant.

non sine merccdc laboravi

,

scd proptcr pietatcm

,

,

devoraudum bes-

nt viderent episcopum Aiitiocennm

pngnatnrus

nt nec

csse perraittitc et post (riduum

tem-

toUilc

Tcrtia igitnr die imperator et senatns omnisque popu-

tiis

hestiis

imo carccris cnstodite

iii

,

liiijiis

jam nnnc enm

Trajanus dixit:

alligate in cippo

eum

157

snncto Fgnatio.

sunt condigiiae passioncs

iioii

poris ad futnram gloriain.

cibo ct potu

De

XXXVl.

Cap.

devorandnm accnrrerent.

Accnrrentes igitnr duo sacvi leones ipsnm tantummodo praefocave-

Trajanus autcm

carncm tamen ejus nullatenns tctigerunt,

runt,

hoc

cum nimia admiratione

vidcns

prohiberetur stiani

,

si

discessit

praecipiens

corpus cjus tuleront et ipsum lionoriiicc sepeliernnt.

autem Trajanns quasdam cundus christianos

,

litteras reccpissct,

qnos imperator occidi jusserat, plurimum com-

christianns inquircretur -1.

Cuin

in qnibus Plinius se-

mendabat, doluit dc his, quae Ignatio intnlerat, nnlliis

ut non

,

Quapropter chri-

quis vellct tollere corpus ejus.

,

et praeccpit,

quis tamcn inciderct

si

,

ut

puuirctur.

Legitnr autem, quod beatus Ignatius inter tot tormcn-

torum gencra nunquam ab invocatione nominis Jcsn Christi ccssabat.

Qucm cum

caret, ait:

invocatione cessarc non valco.

audierant,

volentcs

avcllunt et

hoc nomine

cnr

tortores inquirerent,

hoc nomen toties repli-

hoc nomen cordi meo inscriptnin habeo

illud ,

cxperiri

curiosins

scindentes

Jesus Christus

hoc plurimi credidernnt.

illi

,

quae

cor cjns ab ejus corporc

per medium totuin cor ejus inscriptum litteris

,

diligebat Jesns martir el ipsc

,

ille

Unde cx

Ignatius auditor discipuli,

cujus

qnidem

aureis inveniunt.

sanclo sic dicit Bcrnardus super

De hoc

psalmum: Qui habitat: magnus

ditata paupertas, Mariain

,

ab cjus

et idco

Post mortcm igitur cjns

in

prctiosis

quem

reliqniis nostra est

pluribus, quas ad eain scripsit

!

158

Cap. XXXVII. De purificatione beatae Mariae

virginis,

egregius planc titulus

(lignitatis

ppistolis

Cliristiferam coiisalutat:

,

coniinendatio honoris immensi

et

nXYIL

CAP.

De

Mariae

piiriiicafione beatae \^irg^iuiis.

1. Purificatio virginis Mariae quadragesimo die post nativitatein

domini

appcllari

autem

cst

facta

ad templum venit

beata Yirgo

mundaretur

cum tamen sub

,

autcm lex Lcvitic. XII

immunda

peperissct sortio

hypopanti ct candelaria.

,

quod quadragcsima die a

ex co

dicitur,

hominum

et

,

,

,

XL

completis

puerum cum muneribiis

immunda

diebus

XL.

die

ad consorlium hominuin

et

Qiiare aiilcin dominus pracccpit,

in

templum

tur,

sic et

quam

quod

XL.

XL.

sicut piicr

,

maculatur,

ut

sicut

sic

XL.

ain|)liiis

aniina dic

cxpictur.

ininam dirplicantur dics

corpiis

fiinditiir,

iit

in-

ut per hoc

dicitur in scholastica hy-

quod XLYI.

diebiis coipiis pcrlicialur.

XL.

Terlia

dic corpori infusa ab ipso corporc

ut pcr

,

,

qiio

organisatur

saepiiis

,

hoc dctur

qiii

sic

ad

,

,

pcrficidir,

coipus fcininac

nam ct in

quod

in

ciim fidc

In paricntc vcro fc-

tcinpli ingrcssioiicm

fornialioncm ct

inlclligi

dcccm pracccpla

voluerint obscrvarc.

ad corporis

masculi

Una,

ad

die puer

tcmplum ingrcdiens per hostias ab ipsama-

quattuor evangclistarum

qiio

XL.

du-

siciit

tcmpliim coclestc incrcrcnlur ingrcdi,

piicaiitiir

quo

ct

ut

ct

,

die a conccptione, ut saepius aniina in corpus tan-

licct physici dicant,

Secunda

sed

dic in matcrialc tcmpliiin induci-

suum templum infunditur,

in

storia,

ciila

triplex potest esse ratio.

olTerretur, ,

die-

,

templum intrabat

fcminam pcperisset

Si vero

plicabantur dics

intelligatur

filium

a con-

quo ad ingrcssum tcmpli immunda

ofTcrcbat.

qiio

scilicet

quo ad consortium hominum

gressum

tcnipli.

Pracceperat

Sed completis septcm

teinpli.

adhuc usque ad XXXIII. diem

legis consuetiidinem

quac susccpto seminc

csset septem dicbus,

ab ingressu

Purificatio

nativitate domini

lcge non teneretur,

quod mulicr

,

Tandem

secundum

ut

,

illa

bus muiida quideiu efliciebatur

crat.

fcstum tribus nomiuibus

consuevit autera illud

:

scilicet purilicatio

,

siciit

in

,

iii

XL

sicut ct du-

XL. dicbus

LXXX

dic

anima

pcrficitiir

iii-

ct

De

Cap. XXXVII.

LXXX

tardius

nem

sexu

in

virili,

gratiam facerct, tius

mundaretur.

vir,

sic et

in

mundo,

ut

Sccunda

ut

modo

nostris

in

XLIII.

servire

:

nuilier

quodammodo

Beata

unde ipse Et ilcrum

Unde Mojses

alias mulicres

sed ideo' addidit

semine pariunt,

,

ut dicit

subdere legi propter quattuor rationes. daret

non habcs causam ncc

unde

;

dicit

tuo opus erat circumcisione ?

iina

illarum

,

nam

quae omnes suscepto

Bernardus

Prima

fuit

,

homo

sed hodie ut pauper

per in eo

,

et

nam

quod oblationera pauperum

elegit

voluit cxpiari, ut scrvus •)

quod

ut

et peccator ;

ut pau-

scilicet

ad

postniodum

non propter culpam purgandam, sed propter cjus humiliNara ouinia rcmcdia

instituta Christus in se assuraere voluit,

tenus indigcret, et

Haec

in nativitate

quantum

voluit redirai et ctiam voluit

tatem raaxiraara ostcndcndara.

peccatum

numqutd

ut pcccator in eo,

,

similitudinem in eo

,

pauper

peccator et servus horao

quod ipse cum matre

baptisari,

sed

,

ex partc matris, scd cliamexparte

in circumcisione ut

,

excm-

Esto inter mulieres tamquam

tuus sic est in inedio puerorum.

et filius

se habuit ut pauper

ut

,

vcre beata virgo,

:

qui similiter voluit se in hoc subdcre legi,

filii,

quia timuit,

,

ratio est

Bernardus

opus est purificatione

tibi

filio

autem humilitas non solum

,

niistico

cum tamen ne-

,

Voluit tamen in hoc se

matrem domiui blasphemiam irrogare.

plum humilitatis

») pcr

igitur virgo huic legi purifica-

suscepto semine

addidit:

non erat quantum ad

cesse

ret

dicit Ysai.

dicit

non tenebatur, quia non pcperit susccpto semine, sed

tionis

spiramine.

homo

plus fatigavit

Deus enim quodam-

deliquit.

pcccatis luis.

fecisti in

ci-

Tertia vero

in utcro.

operibus fatigatur,

laboravi sustinens.

Psalm.:

in

quod

pravis

sibi

duplicatae suHt exterius

viri

debuerunt interius

,

ampliorem

et

quoniam mulier plus peccavit quam

,

ex eo quod amplius

mc

assumturus erat car-

formaretur et raater

citius

aerumnae ejus ab aerumnis

vir,

el ei

viri

naturalibus triplex ratio as

Ciiristus

pucr

voluit,

sic ut duplicari

quam

quam corpus

,

ipsum sexum honoraret

ut

per hoc intelligi detur

Dexim

quoniam

Prima,

potest.

signari

utero

in

perficitur

omissis rationil)us

aniraa infunditur,

Quare autem duplo cor-

inspiratur.

die aniina ut saepius

pus" fcuiinac

159

purificatione beatae Mariae virginis.

illa

sed ut hurailitatcm suam

coiitra originale

non quia aliqua-

maximam

nobis ostende-

remedia pro terapore suo bona fuisse monstraret.

Quinque enim remedia conlra ipsura originale peccatum per proces-

1) Alii legiint:

Jeremine

VI.

2) "Verbn

qiiaiituin

—

in omilt. Bec,

De

Cap, XXXVII.

160 sum

tonipoiis

inslitiita

siinl,

lliigo

de sancto Victore,

tiones

,

decimationcs

me opus

heatae Mariae viiginis.

}>iirificatione

tiia

{luoriiin

secunduin

.

(juod dicil

!cge veteri instituta suiit, scilicct ob!a-

in

ct sacriliciornm immolatioiies

nostrae redeintionis exprimcbatur.

,

per quae nuaxl-

Nain luodus rcdiinendi

exprimcbatur per oblationcin, ipsum prctium pcr sacrilicium,

redcmtum per decimatioucm,

erat sanguiuis efTusio, ipsum

mo

inidc

,

X

per

significatiir

latio

Cayn

Sccuudum

gibus.

Deo muncra de

Tcrtium

fiiit

Abraham

Melcliiscdech

Nam secundum Augustinum

decimabatur,

unde

,

et

immolatio, ipsa enim sa-

fuit sacriliciorum

secundum quod

catum

quia tamcn cxigcbatiir, ut ad minus altcr parentum

Gregorius, erant contra originale pec-

dicit

quartum remcdium

scilicct circumcisio

essent sive infideles

,

quae

,

Sed quia

valcbat.

sivc parentcs fideles

,

illud

remedium non pole-

rat convenirc nisi solis maribus nec

januam paradisi potcrat

idco successit ct baplismus

est

qui

,

communis omnibus

coeliapcrit. PrimumigiturremediumCliristus videtur, qiiando

dominus

in

assumsil,

iit

inde sacrificium iicrct,

vcl

quando

in

Sccnnda

siiscepit.

Non

dominus Icgcm solvcre,

cniin vcncrat

hoc Icgcm solvisscl,

potuissent

qiioiiiam doctrinam liiam

') Cliristiis

tionem scrvi

et

viigo

virtiilis,

cst,

ut

ul

scd adimplcrc.

cxcusare

Jiidaei

Primo

loyil

et

Nam

si

diccre:

Triplici aiilcm legi hodic se lcgi

purificalionis in significa-

Scciiiido

lcgi oblationis

lcgi

rcdcmtionis ad

piirificationis lcrminarel.

spxiis.

excmpliim

hii-

ad cxcmplum paupcrlatis. Tcrlia raSicut cnim advcnicnle

luce ccssant tcncbrac ct advcnicntc solc reccdit

1) F.d, Vr.

quando a

,

Icgem impleret.

postqiiam oinnia bciic fcccrimiis, dicamiis, qiiod

iit,

Icgcm

obtiilit,

cruce se sacrificium obtu-

non rccipimus, cx eo quod dissimilis cs pa-

sul)jccit.

inutilcs sumiis.

militatis; lcrtio lio

Tertium assumsit, quando

ratio est,

sc

nec legis Iraditiones oliscrvas.

tribiis

dicbus et nocti-

duos puilos coliimbarum pro co

Johannc baptisma

in

XL

quando se circumcidi pcrmisit, quintum

Quartum,

lit.

januam

uude solvcrct deciinas rc-

rum, saltcm Deo obtulit dccimas dicruin. aiit

apcrirc,

quodammodo assumsisse

quaiido

quia cnim non habcbat,

materejiis par turliirum

ct

templo a parcntibus cst oblatus, secun-

dum rcmcdium quodammodo bus jejunavil;

fidelis

Idco advcnit

infidcles csse potcrant.

ct aliquaiido utriqiic

csset,

ob-

Abcl de gre-

crificia, :

qiio

rriigibus et

decimatio

fuit

sacerdoti dccimas obtulit. qiiod curabatur.

Primiim cigo rcmedium

dracliniam.

oblulit

in

qiiia lio-

nmbra

,

sic ct

ad-

4

:

De

Cnp. XXXVIf.

161

pnrificatione beatae IMariae virginis.

veniente purilicatiouc vera ccssavit purificatio tjpica.

cnini

Ilii

ad

venit vera purificatio nostra, id cst Cliristus, qui active dicitur pu-

ox eo quod nos per fidem

rificatio,

puriiicans

fides

solutionem

tenentur ad

patrcs

templi ingressionera est,

iit

nec

,

filii

dum quos

et

nos purgari debemus

ablutionem, igne

,

,

quae

quae rediinebantur quinque

siclis

semper

fuit

una XII

quod

Cum

quac iterum

,

ovem

in

,

quacdam

eiiim luit Christus dc tiibii

tribuura, proptcr qiiod debuit rcdiini.

haec cnira cral oblatio paupermn dixit piillos turturum

lurabarum semper

filiuui ,

Obtu-

domino par turturum aut duos pullos columbarum:

leruntctiaiu pro co

autem

eiiim

Quacdam comrautaban-

quod coininutabatur

,

occidebantur, ut primogcnita canis.

Juda, quac

quod signi-

templo doinino

in

primogcnita lumulorura animalium

et sic

primogcnitum asini

ut

bello

quacdam non rcdimcbau-

,

non rcdiracbantur, scd doinino oiTerebantur. tur,

baptismalem

sicut primogenita diiodecim tri-

adultam actatcm perveniebant,

in

sccun-

quac nunquam redimcbantur, scd

tur, sicut primogenita levitarum,

servicbant,

pur

fit

,

quod signi-

,

significat

Notandum

redcmit.

sicli.s

quaedam priinogenita redimebantur

cum

juramento

scilicet

aqua,

inhibcantur

Veniens autem bcata virgo ad tcmplum

suura obtulit ct cuni quiiiquc

,

licet tres

,

bonorum opcrum multitudinem,

tcntationem.

buum

Quarta ratio

Quinquc autem modis

qui designat spiritualis gratiac infusioncm, testi-

,

bus, qui designant ficat

dicitur

ad purificationcm vel

ad illam redemtioncm.

sccundum jura

')

peccati abrcnuntiationem

ficat

nec matres

,

nos purificandos instrueret.

gatio ab infantia

secundum quod

purificat,

Hinc enim est, quod nec dc caetero

corda corum.

,

,

scd agniis oblatio divituni.

scd pullos columbarum

,

Non

quia pulli co-

iiivcniuiitur, -) pulli cautcni turturura noii scniper in

veniuntur, lurturcs autem scrapcr inveniuntur

;

ncc dicitur par coluniba-

par turturum, quia columba est avis libidinosa ct idco

rum,

siciit

ficio

suo Dcus noluit

ofTcrri, turtur

in sacri-

autcm eslavispudica. Scd nonne

beata virgo Maria paullo ante amagis miilta pondera auri receperat? Vidctur ergo, quod bcnc potuerit

dum

,

obtulerunt,

auri

puero

vilia

lorle in 2)

uiium eincre.

obtulissent, sed

non

,

quod

i

iilii

b

)iii-.-i

eHnt u

r.

talcs

pondera

reges

tali

ut aliquibus

pauperibus crogavit, vcl

retinuit, sed statim

iinininenli provi-

quae deinde jubeanliir praereVeiba pulli — n v e n iiin r oniitljl Kd. I"r,

aJduiit Ed. Rec, 2)

Sed diccn-

niagiia

tamen bcata virgo,

Aegjptum peregrinationi per septcnnium

secuiidujii

loro

quia non est verisimilc

munera

vidctur, illud sibi

int

agnum

quod sine dubio secundum Bcrnardum magi

i

I

ii

11

162

XXXVII. De

Caj).

rcservavit

ilc

non

vel forlc

,

purificatione beatae IMariae virgiiiis.

niagna qiiautitate talia obtHlerunl

in

Ponit autcm expo-

tuni hoc in sjgnificationcni misticam olTcrrent. sitor trcs oblationes de domino factas:

prima facta

parcntibus, sccunda pro ipso de avibus, tcrtiam

Prima ostcndit cjus

pro hominibus. sc

Ic£ji

habcntur

lates turluris

liumilitatcm, quia

sccunda paupcrtatcm

subjecit,

cicgit, tcrtia caritatcm,

est de ipso a

fecit ipsc in

crucc

dominus legis

quia paupcrum oblationem

,

Propric

quia sc pro pcccatoribus tradidit. vcrsibus:

liis

Alta petit turtnr, cantando gcmit, vcnicns ver Nuntiat ct caste vivit solusquc moratur,

)

Pnllos notte fovct

Propnclalcs vcro colunibac

Grana

iiis

morlicinuuiquc fngit vcrsibus nolantur:

lcgit, volitat, sociata

cadavcra

vitat,

Fellc carct, plangit socium, pcr oscula langit,

Petra dat huic nidum, fugit hoslcm in lluminc visum,

Rostro non lacdit, gemiaos pullos bcnc nutrit.

quod idcm

Dicitur secundo hacc fcstivilas hypopanti,

praesenlatio

,

cx co quod (.hristus cst

quam

bypopanti, quod idem est

cum

viavcrunt domino,

quod

ire, ctanti,

iii

est,

quam

obviatio, quia

Symcon

ct

Anna ob-

offcrrctur in tcmplo, ct dicitur ab liypa,

Tunc autcm

est conlra.

rc-

tcmplo pracsentatus vel

acccpit

qnod

enmSymeon

in

est

ulnas

suas. Et uotauduni, quod triplcx obumbralio sive exinanilio hic dc sal-

vatore nostro facla cst. Priina cst exinaiiilio vcrilalis, cst vcritas

quac oiiincm homincm pcr sc ipsum

,

quae

sc ipsum,

cum induccrcnl, bonitatls

,

inmundus

voliiit

quoniam

tis,

pucrum Jcsum

iu(|uit,

quoniain

illc

,

qiii

cum malre (|ui

il!c,

hodie ab

ducil,

esl vita,

soliis

aliis

clc.

ncm

rcgcbat.

mittis

illud

:

hujus

triplicis

iii

Sccunda cxinanilio

tamquam

omnia vcrbo

virlutis

suae

,

hodic

lamen portabat por-

scncx pncrum portabat, pucr autcm sc-

Tunc autcm Syiucon bcncdixit eum diccns: nunc

scrvum tunm doinine

,

sc duci pcrmisit.

ctc.

Et appcllat cum Sjincon

minibus, scilicet salutarc lumcn cl gloriam plcbis Isracl. iera

enim, qui

cst via

Tcrlia cst cxinanilio majesta-

in ulnis scnis sc rccipi et portari permisit, qui

tantcm sc sccundum

ille

quac

sanclus et bonus est,

cxpiari.

cst porlans

,

nomiiiis potcst quadruplicilcr sumi

;

tribiis

di-

no-

Ralio au-

primo penes

nostrnm-Jnstincationcin, ut dicalur salulnrc rcmillcndo culpain, quia

Jcsus

O

inleiprctalur

I'
I'r.

Ic;;il

salvalor

iiidili r u

ui

cx

co

viiniiui".

(piod

salvuiu

facicl

populum,

J

De

Tap. XXXVir.

corum, lumeii darido gratiam, gloriaai

scilicct peccatis

exorcisatur et baplizatur et sic a peccato mundafur

secnndo candela accensa

,

Nam

sionem.

accenduntur

canticis ingredinntur

quod

uam

denomina-

festi

quo ad purgationem culpae, per hoc

dicitur pnriiicatio

Dicitur candelaria qno ad illnminationcm gra-

dicitur salutare.

hoc quod dicitur lumcn, dicitur hypopauti qno ad collatio-

tiac per

ncm

cum

tertio ecclcsiam

quarto pcnes tripliccm hnjus

,

secnndo

et exorcisantnr,

manibus fidelinm dantnr,

in

tertio

,

qnarto penes Iiodiernam proces-

,

primo candelae bencdicuntur

et

qno ad pri-

,

datur qno ad secundum

ei

ad altare offertur quo ad tertium

tionem,

plcl)is daiido

Secnndo poncs nostram regenerationcm, nam primnm puer

gloriam.

nnim

163

purificatione beatae Mariae virginis.

gloriac per hoc, quod dicitnr: gloriam plebis tuae Israel.

obviam Chrislo

enim occurrcmns

Vel potest

in aera.

dici

Tnnc qnia

,

laudatur Christns in hoc cantico ut pax, ut salus, ut lux, ut gloria.

Pax, quia mediator ria,

salus, quiaredemtor, lux, quia doctor, glo-

est,

Dicitur ct tertio hoc festuui candelaria ex eo,

quia praemiator.

quod candelae acccnsac sia

hoc ordinaverit, ut

Quare autcm

nianibus portantur.

in

hac die candclae accensac

scilicet in

nibus porlentur, possunt assignari quattuor rationcs

rcmovcndam erroncam consnctndincm. dis Februarii ad

urbem dc quinto

bcllt,

lota nocle illustral)ant

,

qnintum annnm

in

ut lilius suus

iis

cum

id

Plntoni

cst

antccessorum

et

Romani etiam caeteris

suorum

,

solemnes hostias offcrcbant tes

cum

Diis

ut ergo

infernalibus

ut ait Innocentius

,

papa

et illnd spatiuui

ct

hoc pro aniiuabns

,

ideo ct

corum laudibus IMiiIicres

cliam Ro-

his diebns festum luminarium

quod a quibnsdaiu fabulis poctarnm originem

Ajunt enim

quod Proserpina

infernalis

rentes

,

cam concupiscens ipsam

autcm

sui

praesenlaiites difiicile

cum

traxit.

adeo spcciosa, quod Pluto Deus rapuit et Deara

eam

per silvas et nemora cum facibns

eam multo temporc quaesierunt

iis

insislcn-

exercebant,

fnit

Dcus

cereis cl facibus

propitiarcntur corum,

cereis et acccnsis facibus vigilabaiil.

inanorum

calcn-

Februario sacrilicabant Februo,

in

lota uocte

ct

in

eral

vrctoriam de inimicis con

cederet, cujns malrcm tam solemniter honorarcnt,

diccbatur iuslrum.

qui

,

ma-

primo propter

:

Romani enim olim

honorcm Febrnac matris Martis

ccclein

et

istud

facibus et luminaribus

inuliercs

et

fecit.

Romanoruui

circuibant.

Pa-

luminaribus re-

Et- quoniam

est consueta rclinquere, christiani de gcntibns ad lidcm con-

versi difiicile

poterant

rclinqucre hujusuiodi consncludincs pagano-

rum idcoque Sergius papa hanc consuctudinem

in luelius

11*

coinmuta-

)64

XXXVII. De

(,np.

christiajii

scilicet

vit,

ut

anno

in liac

purificalione beatae Mariae virgiuis.

ad honorcui sanctac

quidcm staret, scd

cereis illnstrarent, ut solcmuitas

Secundo proptcr ostcndeudam

fieret.

omni

inatris domiiii

mnndiim cum acccusis candelis

dic totiim

ct bencdiclis

alia intcutiouc

virginis puritatcm.

Ali(pii

cnim audicntes virginem puriiicatam possunt crcderc ipsam purificaUt vero osleudatur

liouc iudiguisse.

ideo ordinavit ecclesia

splendida, ac

si in

digcs

sed

,

,

Verc cnim

tota spleudcs.

,

fuit

matris utcro et iu adventu spiritus sancti glorificata et niuu-

fuit in

quod non soluui aliquod inclinainontum ad peccatum

,

peuitus

et ratio cst

,

,

fuerit, a iiullo

quod

ita

Tnde

lus carualis coucupiscentiac cxtinguebat.

cum Maria pulcherrima

iu aliis

terlicit

coucupisccntias repcUcbat.

iis

radiabat,

sauctitas

carnalcs niotus in iiis

casla

protiuus

plum praesentaveruiit.

nsquc

iu

Nam Maria

ecclesias

et

Pcr haec signiHcantur (lliristi

utrnm coinmixtionc, l^chnus

<•

r

pf

II l i

Joscph

n o»

j>

castitalis et

iicc

virgi-

ca quo ad

et S^^incon

puerum Jesum

tria,

in

ctAnna iii

tcm-

manibus bajulamus

siiut in

cera:

quac fuerunt

quae nala

,

est

in

ct

I^chnus, Cliristo,

dc Maria

vir-

apes ccraui gignuiit siuc alter-

sicut

,

cera latcus significal animain caudi-

iu

o<; 5

,

Tria eniiu

deferimus.

ginc sinc corruptionc carnis

s

hanc

et

Sic ct nos proccssiouem facimus et ccrcum

nain tria sigiiificaut carncm

Rcrcnf.

,

propler repracscntandam

fccerunt el

per quem signilicatur Jesus

,

ccra ct ignis.

1)

autem

virlus

Tertio

reddcbat.

hodie houorabilem proccssloncin

serpcu-

non tiausfunilfbatur

in alios

exstingucbat,

hodiernam processioiicm.

acccusuin

')

quia sicut mjrrha in-

,

impudicorum corda mcdullifus penetrabat

etiam

ipsaiu

luotus in carnc

ila ejus

sanctificatis iu utero dt virginibus,

castitas

et

aliis

com-

Uiide

iuterficit,

sic cjus sauctifas concupiscciitias carnales

praerogativamhabuit prae caetcris

corum

omucs

ul

Coinparatur ctiaiu m\riliac

verines,

quod

tamen unquam potuit coucu-

paratur ccdro, quia sicul cedrus scrpcutes odore saiictificatio in aliis

omnes mo-

dicnnt Judaei,

quia virtus suae castitatis cuuctos adspicicntes

pcuctrabat ct omnes iu

tcs occidebat.

ca

in

scd ctiam virtus sauctilatis cjus usque ad

nou rcmausit,

alios extcndcbatur et transfundcbatur,

quia

ma-

et in

Adco autem

tris utcro pcrfectissimc muudala et sanctilicata crat.

pisci

purilicatione

quac ex susceplo scminc uou conceperat,

non indigcbat,

data

purissima et

luminosos ccrcos bajulcmus

virgo bcala purificatione nou in-

ipso facto dicat ecclesia: lota rutilas

quod tota

,

ut

i

d r

li

;i

I

ni.ili'

Icsiinl.

:

Lap. XXXVll. dissimaui

in

De

Dcus noster ignis cousumens

Hanc

lumen

ignis vero si>e

carne latenteui,

iiitalem, qiiia

lOo

purificatione l^eatae Mariae \irgiiiis. signllical

Unde quidani

est.

ilivi

sir

ai(

in iionore piae

Caudelam porto Mariae, Accipe per ceram Carnera de virginc vcram.

Per lumcn numen Majestatisque cacumcn.

Lychnus

est aniina

Carne latens praeopima. (juarlo

quod

propter instructiouem nostram.

,

,

Deum

volumus ante

si

Iii

lioc eiiim

instruimur,

esse purilicali cl niundi, Iria

nobis

in

liabere debemus, scilicct lidcm veram, actioiiem bcalani, iiitentioneni

Naiu candela

rectam.

bona

ct

cum opcralione

nianu ticcensa csl lides

in

candela sine luminc dicitur csse mortua

siciit

sese sine candela non lucct, scd niortuum esse videtur

bono opere mortua essc

ratio sine lide et fidcs sinc

sic sit

3.

opus in publico

Quaedam

construxerat

el

nobilis

in

capGllainim

beata virgine audire volebat. cationis

alibi legitur,

virginis dabat.

bcatam virginem maximam

liabciis

Appropiiiquaiite

ilio

oinni dic raissam dc

autem

festo purifi-

missaiu iiabcre nou potuit,

omnia quae habcre poterat

Undc cum chlamidcm

nou posscl, sine missa

illa

facta, videbatur sibi, se iu

Tuuc

quadam

coronata praeibat,

ut

De quo

cuni

ctante

intravit,

subito in cxccssuiu

mcn-

ecclesia pulchcrrima ct spe-

ciosa collocatam csse, et rcspiciens vidit turbam

ecclesiam venientem, quas

,

amore

dcdissct ct ad ecclcsiam irc

ea die mancrc oportcbat.

altare bealae virginis se prostravit.

loii-

vcl

et vcslimcnta pro

plurimum dolerct, ecclcsiaiu propriam scu cameram

in

undc Grego-

beatae virginis sacerdos ob quoddam suum negotium

gius secessit ct domina die

lis

,

ope-

Lvch-

quandam capcllam juxta domum suam

Ilacc

propriuni

lumen per sic et

ut tanicn iiitcnlio niancat in occiilto.

,

raatrona

devotionem habcbat.

,

dicitur.

nus aiitcm intus in cera occultalus csl intcntio rccta rius:

et

maximam virginum

quaedam virgo pulchcrrima dvadcmate

cumque omnes per

ordinera conscdissent,

cccc

turba alia juvenum, qui ct ipsi juxta ordincm conscdcrunl, et ecce qiiidam

maximum ccreorum

quae caetcras antcibat bus

tribuit,

illa

libenter accepit.

deindc ad

,

fasccra

dcfcrens

cereum primo

virgini,

dedil cl postea aliis virginibus ct juveni-

illaiu

niatroiiam \cnit ct ccrcum obtulit,

Tunc per choruni respiciens

vidil

quem

duos cero-

De

Cap. XXXVll.

l(i()

fcrarios, subclvaconuin; (Ijaeonum et

Videbatur autom

Laurentius

tem

dyaconus

,

,

qui

ad oblationcm vciitum aliis

flexis

iii

acoliti csseut

rcgina virginum

genubus obtuleruut

cereos suos saccrdoti

,

suum

cam rcgina virginum pcr

inuitium

quod sacerdos

,

quod

oITcrrct.

illa

respondit

quod ccrcuin

,

lum ex devotione :

vade

roga, ut cereum olTerat

ipsum auferre conabatur, defendcbat,

Ad

rcdiit ct sc

ctuni iu

Iianc

et alia

igitur

juxta altare

manu sua

.

illa

cumque ionga

inde cercus violentius traheretur,

mansit.

scd

,

tali

ha-

cum magna

vio-

aiilom

fortiiis tonoJjat

allcrcatio

infiruiitale

vehcmentcm fractioncm ubi se posucrat

,

subito ad se

illa

invcnicns cercum fra-

,

intcrossc fecit.

prolinus liberabaiitur.

illa dic

IJIa

,

vidcretur sibi

I) ll.T 3crli)si

,

aniisit,

sed et omnes,

iii

3. Quaedam alia nia-

somnis

vidit se portarc

quam dyabolus adco

quod christianam iidem,

.illiiiiolii'5

fx

Uil''

libr.

iion diii-

quacumque dctinebantur

a

———

quadam noctc

remanerc

autcm ccrcuni

qiioddam vcxillum, quod colorc sanguiiico orat linctum,

autem continuo scnsum

me-

quo valdc admiians immonsasgratias

qui tunc langobantur dc co

Irona cuin essct gravida.

et hinc

in niaiiu ipsius doniinac rc-

gcnter reposuit ct pro maximis reliquiis reservavit, lU dicilur,

ii-

nuntius

subito cereus fractus csl ct

mcdictas

ropcrit, dc

oflicio

scd

in niandatis

ille

lierel

bcatae virgini roddidit, quae eam sine missa |icrmisit

sibi

non au-

•) si

(Jiiiuque

dixit se

Tuiic

violcnlor aufcrret.

et se viriliter

nuiitii

quod

misit, cui similitcr

penitiis iiulli darct,

rogantem audire recusaret,

manu

,

cereum snuui

quia

luintiiini

sibi datuin

lcnlia ccreuiu

dietas in

cst,

Regina autein virginum nuntio pracccpit

cl itcruiu eain

utipsum ab ea

moris

matronam ex-

autem rcspondit.

ipsum de nianibus ojus violentcr auleras,

ivisset ct illa

bere.

teiieret.

ut

,

iilam

llla

missa sua proccderet,

iii

Cum autem

rusticitalciu faccrel

Tniic iteruiu rcgina alium

iion

in

oiTerret, ct illa ire nollet, misit ad

sacerdotem tamdiu cxspcctare permitteret.

dicens

sacerdos au-

caeterae virgincs

ct

cum aHtcm sacerdos

,

speclaret, ut sibi cereum

tcm,

Vincentius ct

ct

,

choro erant, prosequuiitur.

fuisset,

qui crant in clioro

,

quod

,

oHicium missae alta vocc ct devotissimc in-

cliori ierunt ct

ccperunt et cacteri

cum

sibi

subdyaconus duo angeli

et

Facta autcm confcssione duo pulclierriml juvenes

Cliristus.

medium

saccrdotem sacris indiitos ves-

tamquam missarum soilcmnia ceiebrare

tibus ad altare procedentcs,

volentcs.

beatae Mariae virgiuis.

purificatione

(|uaiu

pro vuly.ni

Evigilans

ludiiicabat, ut

hactenus liabucral,

li'Clioiie siii.

De

Cap. XXXVlll.

haberct et tameii contitiuo exiiet.

mauiillas

iutei'

temis ciiiari posset,

quadam

iii

167

sancto Blasio. ^iuAd

ecclesia beaiae viigiiiis

tiiiii

iiiilla-

lesto pii-

iii

integram sanitatem recepit.

rliicationis pernoctavit et

C\P. XXXVltl.

De

^ancto Blasio.

Biasius quasi blandus vel Blasius quasi belasius a bela usl habitus,

scrmonum

habitus pcr habilus virtutum

,

((uud

,

Fuit cniin blandus pcr dulcedinem

syor parvulus.

et

parvulus per huiuilitatem

,

morum.

cum omni mansuetudinc

Blasius

eum

episcopatu

susceplo ob

Dyocletiani

conlluebant

persctutionem spcluiicam

vcnicbant

continuo

Praescs igitur set ct

in

ilii

veiiissent,

illins

vannm

pabulum

Dcnique

sanitalcm

ct

dum

rcgionis

si

intcgrnm

ad tantrum sancti Blasii casuper-

quas dum nullatenus caperc posscnt,

domiuo nuntiarunt, qui statim

Christus

ei

apparuit

dicens:

siirgc

Eccc autem advcncrunt milites dicentcs

Quibus rcspoiulit sanctus- Blasius: bcnc

dco,

quod Dcus non

quam

a

pistis

cessavit filiuni

et

postulabat.

iiens oravit, ut

puer

coram

iis

lupus

iis

mirabilia multa in ciijus

attulit ct ut

vi-

iiunfecit.

gutturc os

sanaretur,

ille et

omncs, qui .

in ct

eum

ejus nomine aliquid pestatiui

sanatus

quaedam paupcrcuia unum solum porcum habcns

violcntcr

imnc

lilii,

Santtus vcro Blasius super eum manus impo-

icrcnt, sanilalis beiicliciuiu obtinerent licr

venistis,

suum moricntem.

transvcrsum erat, ad pedcs ejus

latriniis

votat tc prac-

,

Pcrgens vcro cum

est oblitus mci.

praedicatione

Tunc mulier quaedam

satiilitium.

niilii

egredere

:

ipsum cum

ipsa autem nocte

in

,

olTcr

el

suo

attoniti

milites plurcs misit ct, ut

omnibus thristianis ad se addutcrcnt pracccpif

scs.

reportabant.

suos ad venandum misis-

magnani ibidcia bestiarum niultitudincm ante ipsnm stan-

tium repereruiit,

ter

ad be-

iis

quae inlirmabantur, ad

ad

niilitcs

alibi laborantes

qui petiil

affcrcbaiit ac fere

imponeretmanum

diim usquc

ct,

nedicens, non rcccdebant ab eo. ciim

episcopum clegerunt,

in

et ibi cremiticam vitam duxit, cui avcs

eum unanimiter

christiani

ct sanctitate pollcret,

Cappadociae

Sebaste civitatc

in

rapuciat.

,

cst.

Mu-

quein tamen

santtuni Blasiuin deprecabalur

,

ul sibi

:

De

Cap. XXXVlll.

16^ leddi futciet

porciini

siiiini

reddetur

slari,

vero

alia

die

deorum.

gaudc

Cui Blasius:

cos Dcos scd daenioiics

quia acterno

,

me

aufcrrc amorctn

Audiens haec vidua

cum ipsum

annis tandelam

quiciimquc hoc fecerit pcritas multa

Dcos

cum

insensate speras per poenas

qui ipsum

,

non posset,

ccclesia nominis mci offeras

Quod scmper

erit.

eum

jussit

,

suspcndi et carnes

fcrrcis pcctinibus laniari ct sic ilerum in carcercin rcpor-

dixerunt:

Deos tuos adorcmus

vis ut

si

ad stagnum praeses

Dei sunt,

ipsum percuticns nt

dixit ministris

non mittercntur

in

Deus vcrus dolos non

afferri

quid

,

plumbum

eos

ct

liquefactum

ct

candentcs cx una parte

iiiicas.

Quo

dolose

projeccriint.

volcbamus pcctincs

iiis

,

et

;

ct

ferreos

ex

quod

alia

iratus el

VII

mallciit,

VII

praelori-

cligcrcnt,

illarum duos parvulos liabens audactcr cucuriil cl lincas canii-

matcr dulcissima posl

te

rclinquas

,

oas .siispcndi (ariies

iil

nix

(•!

Tunc pracsc;

(ariies caruin pettinibus feircis laniari,

allii,s:simac

craiit

ci

iion

scd sicul nos rcplesti dul

tcdiiic lactis, sic iios rcplc dulcedine regni toclcstis.

jussil iiim

Gui

camisias

sias actipiens in caniiiuim projccil. pueri vcro nialri dixcrunt: iios

si

prae ira insaniens

cui dixcrunt:

staguum

in

parari

nl ex

diccnte,

vcro

dicentcs:

palitur, sed et si Dii fuissent, prac-

faccrc

iis

et

Lae-

Illi

cur non tenuistis Deos nos-

:

profundum laci?

tccum locutac sunt muliercs

utique

adimplctur.

Quod praeses audicns

tros

jussit

Quac

rcvercntia mitlc eos

mcdium projcccruut

cos in slagni

ct

ct se

scivisscnt

cum

,

dixcrat

et citius qtrod

efficitur

vidcbimus.

inulieres:

colIigebTint,

ad Deorum sacriiicium compelluntur.

ut facicbus ablutis mundius adorarc possimus.

,

Deos airipuerunt

cas igne

et tibi et

cgit et sibi pros-

praescs a carccre ad

ligno

in

et

,

corro-

candcla et panc ad san-

,

quae mox tenentur

iiiia

me habeo

Septcm ergo muliercs sequentcs guttas sanguinis

tari.

.ses

iii

porcum reddidcrat, por-

cui

illa,

Post hoc cum eductum

fuit.

inclinare

t\jHS

iii

qui eos hono-

grafias agens comedit sibique dixit

ille

bene

,

sed nc dicas

,

bis,

fustibus caedi jussit ct in car-

cum pedibus

occidit et caput

ctum Blasium deportavit; singulis

cum

cum

igiii

cui Blasius di\it:

fccit,

luas Dei mei a

boratorem?

vi-

gaudo Blasi amicc

:

pracscs

et tu optiinc

Iratus pracses

rant, traduntur.

terem refrudi

portum

et

pracses ipsuin sibi praesentaii,

jussit

vidcns blandis sernionibus salutavit dicens

(jueui

tus

inulier nuli tontri-

:

Continuo lupus venit

Ingrcdiens Blasius civitaten) jussu principis tarceri

duae reddidit. niancipatur,

qui subridens dixil

,

porcus luus.

tibi

sancto niaslo.

pro sanguinc

lai

qua

lliicbaiil.

De

Cap. XXXVIII.

Cum aulcm ct

siipplicia invilae feiTciit

eas viriliter coiifortavit diceiis

bene incepit

lius, qui

bene

et

perficit et et

ct in

caminum

milli,

accipit pro labore

jussit cas deponi

quae divinitus cxstincto igne cxierunt

Quae responderunt:

perfice

quod

Tunc

gniim coeleste vocatae sumus.

ille

veiiit

a conducentc se bcnedicti-

mercedem

Quibus praescs: jam nunc magicam artein adorate.

ad eas

boims enim ope,ra-

Tunc praeses

gaudium possidet pro merccde.

lt)9

clomiiii

aiigeliis

,

nolite timcre,

:

onem meretur pro completo opere et

sancto Blasio.

illacsae.

Dcos nostros

diiuittitc et

jam ad

cocpisli, quia

re-

data sentcntia eas decol-

mandavit, quae duiu decollari dcbcrent, flcxibus genubus ado-

laii

Dcus qui nos a tcncbris separasti

raverunt diccnles:

dulcissimam addiixisti, qui nos sacriiicium tuum suscipe

tras

ad vilam aetcrnam facias nos pervcnirc.

ct

ad doiuinum migraverunt.

truncalis capitibus

ses Blasiuin sibi praesentari et dixit ei

Cui Blasius:

non.

euim

meum

vcro

aquam

que:

si

mox

signavit et

Tunc

LXV

tibi

praeses:

a

Deo paratam

statim jussit

dixit ei:

iicc

vel

;

Ipsc dixit-

et ingredi-

suiit

submersi, et

coro-

ad eum

dixit

Cui Blasius: co-

daeraoues adoro.

autem oravit ad dominuni

decollari, ipsc

sic

corpus

vis,

egredere Blasi

Cuinque exiisset,

suscipe.

quia Christl servus suui

eum

eorum

stagnum continuo

omnino decrevisti non adorare Deos?

gnosce miser,

adora Dcos

jussil mitti in stagnum.

ostcndite virtutem viri

Angelus autem domini desccndens

nam

vel nunc

slcut terra arida fixa permansit

veri sunt Dei vestri,

Ingrcssique

:

Et

Post boc jussit prac-

non limeo minas tuas, age ut

iinpie

pcnitus tibi trado.

mini buc.

lucem

et in

aninias nos-

fecisti,

,

Et

ut qui-

cunqiie per infirmitatcm gutturis vel alia quacunque infirmitatc cjus

patrociuia postularet,

exaudiretur ct continuo libcraretur.

vox de coclis ad euiu venit, quod

Et eccc

sic fierct, ut oravit, sic((ue ')

duobus puerulis decollatus est circa annos domini CCLXXXIIl.

1} Rc-ccut.

addiint

prne

II

o

111

iii

a

l II

s

saiirlus.

cum

170

XXXIX.

Ciip.

De

saucta Agatlia virgiue.

XXXIX.

CAP.

De A^allia

^aiieta A;^at1ia virgiiie. ab

agios

Tria

eiiiin

diiidir

sancta Dci.

qiiasi

ditia,

spiritus saiicti praesentia,

dicitur

ab a

Dea

quod

,

est sinc

loqucns

quod patet

,

ca,

,

et tlieos Deiis

quod

dixit:

est solcmnis

ct

,

id cst scpulta,

summa thau

,

Deum

,

dcditus,

quod

,

est

hoc proptcr

et

Vel ab aga, qiiod

etc.

scnipcr in

cum

in aiigclis, et

omiii

qui

eam

sepclicrunt.

corpore pulcherrima

in

sauditale colcbat,

Quintianus autcm

csset ignobilis

nrbc Catanien-

libidinosus, avarus et ydo-

,

beatam Agatham comprehenderc nitebatur,

ut quia ernt

comprehcndcndo nobilcm timerctur, quia libidinosus

igno];ilis,

Vel quasi

,

et perfecte

Vcl ab agath

ingenuitas esl ista

quod patot

consularrs Siciliae, lis

quae uiun-

consninniatio, quasi solemniter consumniala,

Agatha virgo ingenua sium

Dciis,

,

Vel ab aga, quod

consuinmate

quasi

servitus, et tTiaas supcrior, quasi servitus supcrior: illud

tiioos

et

scilicet cordis

amore tcrrenoruin.

suis responsis.

in

,

bonoruin operum afflucntia.

geos terra

Ihau consumniatio

et

,

et

,

sinc terra, id est, sine

est loquens

esl saiiclus

simt, sicut dicit Clirjsostoiniis

et illa pcrfecte fueriint in

faciiint,

baiictiuii

qiiod

,

cju.s

,

pukhiiludiiic frucrclur, quia avarus, ejus divitias raperct, quiajdololalra, Diis eain faccret immolare, fecitque eani ad sc adduci.

cum adducla dit

eam

essct et cjus immobile propositum cognovissel

cuidain

merelrici

ejus cjusdem turpiludinis, ejus

animum immularcnt.

,

nomiiie ut pcr

Aphrodisiae

XXX

et

iiovein

liliabus

dics suadercnt ct quoniodo

El modo promiltcndo lacla modo

rcndo aspera sperabant eain a bono proposito rcvocarc beala Agalha dixit:

Quae tradi-

,

mcns mea super pcliam solidala

,

ter-

quibus

est

et

iii

^hristo fuiidata, vcrba vcslra vcuti suiit, promissioiies vcstrac pliiviac, tcrrorcs veslri llumina suiit.

Qiiae quaiiluunis impugiiant, slat

fundainentum domus mcac, caderc

noii

flebat (|uoIidic el

Uaec auleni

valebit.

dcns igitur Aplirodisia ipsaiu immobiiem pei)iiaiicre dixit raciliu.s

possunt sa\a molliri el ferruni

quam ab vocari.

iiilentionc

chrisliana

Tuik QiiiMlianus

condilioiiis

cs?

diceiis

orabat sitiens ad martirii iialmam pervcnirc.

(Jii

illa:

fecit iioii

mens

in

Vi

Quiiiliaiio

:

plunibi mollitiemconverti,

istius puellac convcrli scu re-

cam ad

se adduci el ait

solum ingcnua

.

sed

el

illi:

tujus

.-^peclabilis

XXXIX.

Cap. omnis

sancta Agatha virgiue. si

ingolila

pareiitclci inea testatiir.

respondil:

quia ancilla Christi sum

pcrsonam.

Quinlianus dixit

iain asseris ?

ceus

quod

Tunc Quintianus

volueris, aut

Cui Agatha: qualis fuit

et tu talis sis,

eam

jussit

ancil-

qua servi-

in

,

diversa supplicia sustinere.

in injuriam judicis noli

:

quomodo

dicis,

suiuma ingenuitas est

uxor tua, qualis Venus Dca tua, Jupiter.

:

ideo servilem meani exhibeo

,

Quintiaiius dixil: elige

scilicet Diis sacriHcare aut

Deus tuHS

Quiiitianus

Ciii

ingcnuam

si te

:

respondit:

Illa

lus Christi comprobatur.

sit talis

171

tur moribus te servilem personam liabere ostendis ?

geiiere, ut

nua es,

De

alapis cacdi di-

temerario ore garrire.

Agatlia rc-

spondit: miror te virum prudentcin ad tantam stultitiam devolutum,

vcl te imitari

Nam

excmplo.

quorum vilam non cupias tuam

Deos tuos esse,

ut illos dicas

jugem

si

ut dicas tibi injuriam fteri

,

bonum

superfluus verborum cursus? versis suppliciis inlerire.

si

aulem cxquid inihi

Aut

habeo spiritum sauctnm

,

debat, ad vitata

cam

JHSSil

qucm

jussit itf

eam

quem

Quac

ct torqueri, dixitque

bonum nuntium

qui

sicut

horreum

lam torqueri

nisi

,

Tunc

:

Non

diligenfer feceris corpus meuni

iratus Quiniianus jussit ejus inaniil

Cui Agatlia:

non es confusus amputare

quod ipse

in

nia nica

cx quibus nutrio omnes sensus mcos

matre suxisti

domiiio cunsccravi.

Tunc

?

Ego habeo

jiissit

mediconiiu et panem

Et eccc

cgo

theca fucrit fortiter cou-

et tortara dinlissime jussit abscidi.

pie trudelis cl dirc Ijranue,

irari.

Agatha

audit aut qui

Sic anima luea non potest intrarc in

paradisum cum palina martirii a carnilicibns attrcctari.

nisi

poiii,

ei

cuni rcnueret,

diu desideravit, aut qui inultos tlicsauros invcnit.

cultata et in paleis rcdacta,

ingressum

univcrsa.

Sequcnti die dixit

adora Deos.

ct

equulcum suspendi

cniiu potest triticum in

,

despicio

lactissime et glorianter ibat et quasi ad cpulas in-

abnega Cliristum in

dc coelo

ad carccrcin, quia voce cuiu publicc confuu-

tralii

his poeuis ita dclcctor,

videl,

per quem

,

,

plagas vel toriucnta

si

,

agoncm suum domiuo comniendabat.

Quintianiis:

feras milii promittas,

igncm adhibcas

si

mihi rorcm salvilicum angcli miiiislrabunt

Tunc

Diis aut te faciam di-

sacrilica

,

optavi,

tibi

Agatha respondit:si

audito Cliristi nomine mansuescunt

ingcras

coii-

eorum vivas

sentis. Quintianus dixit:

Dei tui sunt boni,

corum consortia, mccum

secraris

si

,

cirta inediam

quem antcccdcbat pucr luminis

iin

in fcniina.

inamillas integras in ani,

quas ab

infaiitia

eain in carcereni redpi prohibens vel

aquaiu

noclem

vciiit

porlitor.

,sibi

ab

aliqiio

minis-

ad eaiu quidam seucx,

diversa sctum rcreiis

me

172

dicauieiil;* et rit

scrit

sed

,

eram

curam

divit ci

De

saucta Agatha vlrglue.

licct consularis iiisamis

:

ubertas

illius

ainaritudineni converlctur,

iii

quando hoc patiebaris

,

vidi

,

Cui Agatha:

salutis suscipcre.

nico iiunquani cxhibui, ct turpc est, Dixit ci scncx:

pcrdani. ris.

toniiciitis te afflixe

cuin tuis respoiisis aiupliiis atflixisli ct licet ubera tua tor-

tii

,

ibi

XXXIX.

Ciip.

Cui Agatlia:

graudacvus

,

quia

,

ut,

quod tamdiu scrvavi

ita crudelitcr laccrata

Sed ago

possit conciperc voluplatcin.

gratias

tibi

pcrmittis

noii

domiuum Jesum

Cliristum,

reslaurat univcrsa. sciiior

ridciis

ad^c

ct

iii

dixit;

iiominc

cjiis scias

iiiquit

reliquissent

ut fugiam et

,

te

el

quomodo

saiiavit, diinittam ?

patieiitiae

lilius

Quintianus dixit:

Dci.

Dcum

Cbristus tc curabit.

tari.

Quod cum

ct

vivi-

ct

sub

qui

duos consiliarios

omnis populus ad eum coucurrerclclamaiis,

ilcruin in

iiiciiin

:

dcsuper nudo corporc volu-

Agathae criiciatum niotiim

,

talia patcrcntur.

(|ui

mc

Tiiiic

ex alia scditioncm populi

carccrcm rccipi jussil

ccns: (lomiiie Jcsu Chrisle, qui corpus

mc

quamdiu

dixit

Et jussit tcstas fractas spargi ct ipsain

Quiiitianus c\ uiia parle tcrrae

mcliicns ipsam

qui

eccc terrac motus iiimius factus cst,

lieret,

iiijiistum

,

Cui Aga-

Quintianus dixit: nuiic

totain civilaleni ila concnssit, ul pabilium corrucns

opprimcrcl

coeli

ilerum tu Christum au-

Agatha

?

ut

Miscr sine

ct iniqua.

et

meos

ci Quiiitianus,

CuiAgatlui: vcrba

sustincret.

adorcm

Absit,

ct custodes

Quintianus dixit: ct quis te sanavil?

carboncs ignitos mitti

qiiod propter

conlinuo Petrus

ut abircl.

,

perdam

aercm niaculantia

vis, ut lapides

tcstas

Quinliaiii

siib-

misit

aufugisscnl et aper-

tcrriti

xcry, Christum cordc et Uibiis invocabo. si

ct

niamiilam suam pcctori restitutam.

dcs iiominarc, qucm ego nolo audirc

debo,

Et

me

ct ipse

et

Post dics quattuor dixit

tua fatua sunt ct vana,

Christus

sum

csse sanatam,

Deos adorarct, nc graviora supplicia

tha:

ejiis

rogant cani quidain

,

corouam

triliulationibus tradam.

inlellcctu,

ille:

quia habeo

potest nic continuo curare.

Cuiu crgo ex immcnso luniine custodes

tum carccrcm

Cui

Et procidcns bcata Agatba gratias ageiis in-

sanatam

undique

sc

ct

nic

doniine pater,

,

es.

Agatlia rcspondit:

cgo apostolus

ct

scncx

sis

solo vcrbo curat omnia ct scrmone

qiii

vult,

liic si

apostolus disparuit. vciiit

curcm te?

ut

,

uiiac

,

vcrccundc-

quod iicmo de

,

quia sollicitudincm tuam mihi impeiulcre dignatus

qnarc

iie

,

undc vcrccundari possum, cum tu

ct

ego vero

tua potcst

niedicinam carnalcm corpori

ego christianus suni

lilia,

quoniam

ct

inainilla

,

ubi sic oravit di-

crcasli ct ab infaiilia CHstodisli,

a pollulioiic scrvasli ct a nic ainorcni sacculi abs-

;

De

Cap, XXXIX. tormcnta

et qui

tulisti,

jnbe lue ad tnam misc-

et

cum

,

ingeuti vocc spiritum

annum domini CCLIII sub Daciano aromatibus

ciuu

fidelcs

corpus

quidam juvenis

phago collocareHt,

')

illis

scricis indutus

morcani ad

caput

ejus

cum plus quam

mentcm sanctam

mcntcni sanctani, sponta-

Quod

habuit, spontancam sc obtulit,

sic inteilii^itur

honorcm Deo dedit

Et hoc miraculo divulgato etiam gen-

Judaci sepulchrum ejus plurimuni venerari cocperunt. Quin-

et

tianus

:

et patriac iiberalioncm.

et patriac liberationem fecit. tiles

nunquam

qui

poncns ab oculis omnium statim disparuit.

in praedicta tahula scriplum

honorcm Deo

,

et in sarco-

partibus visi fuerant, ad corpus ejus vcnit et tabulam mar-

Erat autcni

neam

Cum

imperatorc.

condirent

ejus

ccntum viris pulchcrrimis et ornalis ac albis indutis, in

virtutein pa-

et in iis

fccisli

meum

Haec cuui orassct

ricordiani pervenire. tradidit circa

autem

vincere

nio

accipe spiritum

tientiac tribuisti,

173

sancta Agatlia virgiue.

autem

,

dum ad

ejus investigandas divitias pcrgeret,

duobus

cquis inter sc -) fremitum dantibus calcesquc jactantibus unus euni

morsu

appctiit

,

alter calcc

pcrcussum

corpus ejus nusquam potuit inveniri.

mons quidam maximus

ejus

talis

in flumine

projccit

ila

,

quod

Revoluto anno circa dicm na-

circa

civitatcm

ruptus cructavit

inccndium, quod quasi torrcns de monte desccndens et saxa terram-

que iiquefaciens ad urbcm cum magiio impetu vcniebat.

ganorum multitudo desccndit de monte

Tunc pa-

ad scpulchrum ejus

ct

fu-

giens velum, undc coopertum erat scpulchrum, arripuit ctipsum stacontra igncm statimque

tuit lit

et ultra ullatcnus

in

dic natalis ipsius virginis ignis ste-

De hac

non processit.

sius in praefatione: o

felix et inclita virgo

,

Ambro-

virgine dicit

quac meruit domini

pro laudc martirium fidelis sanguine clarificarc suum. ct gloriosa

gcmino

illustrata dccore

cunctis praelata miraculis et visitatione

ruit

curari.

Sic

,

quae inter tormenta aspera

mistico pollens

sufFragio apostoli

me-

nuptam Christo susceperunt aethera,

humani artus gloriosa fulgent obsequia,

sic

)

illustris

ut

angelorum chorus

sanctitatem mentis et patriae indicat liberationcm.

J) l>iis |i

r

o

RfC.

addiiiil.

calcesque. n de f d el

1

11

i

alins Dpcio.

f re in e n t i hu 2) Rec. J*"gimt Ed. Fr. ita legit, sed Receiit. in-ael'eniiit ar tiris sangii inein cl a rif icare snu iii. 3)

i

s

in

:

:

.s

d p

ii

t

i

ddniin

De

Cap. XL.

174

sancto Vedasto.

CAP.

XI.

I>e isaneto Vedasto. Vedasliis qiiasi vcro dans aestns afflictionis ct poenitentiae,

nnui ab eo distat.

nenm

olTendi

,

vaeh quia dvabolo consensi,

,

aestns

(letlit

qnia

vaeli, scilicet

vaeh quia uatns

fui,

vach quia

tani uialc torqneor,

liberabor.

Vedastus a beato Remigio

cum ad portam

tus fuit; qui jlcres, ujiuffl

set,

sihi

distans. quia vacli aetcr-

damuati seuipcr diccnt:

Naiii

vaeh quia mori uon valeo, vaeh quia

nnuquam

vere

(|uia

vaeh

vcl qiiasi

caecum

venisset ct ibidcm dnos pau-

alium claudnm petenlcs clccuiosinam rcpcris-

et

argcntum

dixit iis:

Atrebatensem episcopnm ordina-

in

civifatis

aunun non

et

est mihi,

qnod autem habeo,

vobis do. Et facta oratione utrosque sanavit. ('ura autem in quadani

ecdesia dcrclicta

ct

vepribus operta Inpns habitaret

nec ultra

cepit, nt inde fngerct est.

Deuique cnm verbo

et

illKC redire

ciilcm prac-

,

andcret, quod ct failnni

opere mullos convertissct

qnadragesi-

.

mo anno sui episcopatus vidit columnam igncam a coclo usque in Qui linem sunm adesse considerans, domum suam descendentem. Cum autem post modicum in pace quievit circa annum domini DL. corpus ejus transfcrrctur

qnod corpus

Christi

,

Audoniatus prac scnio caccus

viderc non polerat,

postmodum ad votum suam lumen

mox Inmcn

.

dolcns

rccepit

sed

,

amisit.

CAP. \LI.

De Amandus

saiicto Aiiiaiido. quia amabilis

dicitur,

fuit:

quac faciunt hominem amabilcm. Prinium XVllI: ter. II.

lis

,

vir

amabilis

Sccnndnm

in

se

ad sociclatem niagis amicus

cst

quam

fra-

est convcrsationis honestas et sic dicitur de Estlier

quod omnium oculis amabilis vidcbatnr. virtuosilas:

habuit cnim Iria

est societasgrata. Provcrb.

II.

Kc^

I

Saul

ct

Tcrtium

Jonathas amabilcs

cst probilaet dccori.

De

Cap. XLI.

quem

introivit

statim virlute trntis ct oraiionc ad foveam niiiiquain

autem ad scpulchrHin sancti

Veniens

cxilurnra redirc coegit.

iiitle

monastcrimn

ortiis

per inonasteriuin ainbulaiet, qnentlani niaxiinum serpentem

(liim

iiivenit,

parentibns

ex nobilibiis

Aiiiaiicliis

Oiii

175

sancto Amanflo.

aqua ac pano

Martini, annis quindccim ibi mansit cilicio indutns et

hordeaceo

Post hoc duin Romain ivisset, et in ecclesia

siistentatus.

custos ecclesiac ipsum irrcvc-

sancti Petri iu orationc pcruoctaret,

rcnter foras cjecit. Qiii duin ad admonitionem sancti Pctri, qui sibi

antc forcs ccciesiac dormicnti apparuit, ad Gallias ivisset ct ibideiu

regem Dagobeituin pro dc suo regno

domiuum

lione facta ad

suum

fantem

Amando cum

fac-erct

increparet,

iratus rcx eiim

rcx lilium non habcrct ct ora-

habuissct, cogilarc cocpit, a quo in-

lilium

baptizari

vcnitqac in menteni cjus

,

Amando

Quaesito igilur

baptizari faccret.

gcm adducto, indulgeret ct

suis criminibus

Dc:iique c.nn

cjccit.

rex ad pedes ejns prostcrnitur rogavitque

suum

qucm

filium,

dominus dcderat,

sibi

nt

,

ct

ab

ad rcut sibi

,

baptizaret.,

vcro primaiu petitioncm bcnigne concessit, sed saecularibus ne-

lllc

gotiis implicari

metuens

secundam renuit

,

tem

in

episcopum sublimari

Vasconiam

in

arripitur et propriis

quod viro Dci injuriam

fecerit,

varet, quidain cpiscopus aquain illam scrvari

(ium

fuit.

fccit,'

quodam

in

de qua quidam

loco dc voluntatc

rcgis monasterium constiiucre vcllct, quidaiu cpiscopus vitatis

moleste hoc sustinens misit famulos suos

ciderent vel iudc cjicercnt.

secum pergcrct

et

,

ut

proximac

aiit

ci-

ipsnm oc-

Qui venicntcs eidem dolose dixcrunt, nt

aptum ad raonastcriuui ostcndcrent.

locum

sibi

confitetur

Diim autem quadam vice manus la-

et statim niiserabiliter inoritur.

caecns postmodum curatus

jacen-

Ubi cuni qui-

ivit.

dacmonc

joculator vcrbis cjus irriderct, a

dentibus se discerpens,

') terra

Qui cum a plerisquc yerbum

fccit.

pracdicationis contcmni vidcret,

dam

baptizaret, taceiitibus

Post hoc rex ipsum in

cunctis iufans respondit: amcn.

Tandem

et abscessit.

qucm cum

victus precibus aiinuit voto regis;

Ille

autcm malitiam illorum praecognosccns nsquc ad cacumen mon-

tis,

ubi euin occidere cupiebant,

tirium affectaret.

lur, ut sc rautuo viderc

slrati

bant.

J)

cum

iis

ivit,

uon posscnt

vcniam postulabant

et nt

Qui orationem clTudit

Rerpnt. Ipgunt ipjiiiii

i

ii

tcmpcstatc mons tcgi-

et

jam

sc mori putantcs pro-

eos vivos abire permitteret

et

Trn

,

eo quod inultuin mar-

ct

Scd eccc tanta pluvia

(

scienitatcm

p r

l

ense

m

raaximani

episcopnin.

,

exora-

impctravit.

176 Illi

De

Cap. XLII.

orgo

ail

propiia rediernnt

pace

nlia luiracula faoiens in

nCLlII tenipore

sancto Valenrino. sanitus Aiuandus evadens

et

(juievit.

Floruit

el

annum

circa

mulia

doiuini

Eraclii.

CAP. \in.

De

isaiicto Taleiitiiio.

Valontinus dicilur quasi valoreiu tenens

Christi.

rium Yitando

nou

frucris,

ut

:

Tnnc quidam

adorares.

ego de

nil dico

iis

omni immuudilia

nns:

tua salvabitur, respublica augcbitur

,

,

quam

ab iufantia tenuimus

sapicuter et recte

ductus fuisset, istam

.

ror tc diccntom,

dixit: ut to

El tunc cor

?

autem cuidam

(jitniuiu

priucipi

si

si

Christus ve-

Cui Valenti-

credideris

in

cuslodiam

est

faciam

Rpr. Ipsiinl ronfitPinlo.

,

dixit:

viri

Tunc

loquitur istc.

quomodo deseromus, quod

(ilandii

,

Inmen:

Tra-

iiuniutatum ost el

cum

veruiu

veruiu Deuiu coguoscant.

quod Christus

anima

,

iuimicoruui tibi victo-

homo

domino Josu Christo

diu caccam illuminaverit,

r

Claudius:

omuium

divit praefectus: scductus ost imperator:

ditur

Deorum nostrorum?

quod fueruut homiues mi-

Respondens autem Claudius adstantibus

ria concedetur.

Doum,

qui Claudio adstabat,

.

in queui

,

cur

gratiam Dei scires,

si

quod verum est?

dicis,

vere Christus solus est Deus

Romani audile

nisi

,

Ad qucm

pleui.

Deus est, cur mihi uon

rus

')

et superstitio-

ydolis aniuium revocaros et

dixit: quid vis dicere, Valentiuc, de sauctitatc

Cui Valentinus

defendit fideui

quid est Valentino"?

Cni'Valentinus:

abjicias vanitatis.

,

,

Dcos uostros adores

noquaquam diceres, sed ab

qui est in coelis

sc

quem Claudius imperator

Valentiuus revereudus presbiter fuit,

ad se adduci facieus intorrogavit dicens:

nem luae

ferit,

palicndo.

vicit

amicitia nostra

miles

est,

Sic Valentinus non cessit niarti-

percussit jdololatriam evacuando

,

communiendo,

seri et

in sanctitate

Miles dicilur valens, qui nuuqnam cecidit, fortitcr

valenter defeudit, potenter vincit.

isla

hoc est,

.

Vel dititur Valentiuus, quasi valens t^ro, id

persevorans.

iu

domum

luiuoii.

ojiis

illuiniiia

Cui pracfectus: mi-

equidem

si

filiaui

quaecunque praeceperis.

moaiii

Tunc

De

Cfip. XLIII.

orans ejus

Valentinus

annum

douiini

De

dum EiUogio

eam pater suus

praefecto Xicomediae desponsata esset et

meum

cxspoliari

Cui praefectus

lusisti

me

ut

,

praefectus:

meum

lem?

quia

et

quam

vis,

eam gravissime

me

ipsam catenis

me ad

qui

in

times iraperato-

Tunc prae-

Quod cum

ut tc

:

Juliana, ego

ad eam vox,

eum

geret

ut

debeam coramonere,

mala morte moriaris.

domine Deus meus

ipsum apprehenderet

Quae cum eum

contiteri.

rogasset, dixit

ei,

,

Respondit: Beelzebub

,

,

ad

ut

Tunc

ue pcrmitlas rae

Facta

quis esset, ipsum co-

tenuisset et, quis esset, inter-

quod daemon esset

pater suus misisset ipsum.

et

,

sum an-

perire, sed ostende mihi, quis est, qui mihi talia persuadet. cst

Cui

non timeam iramorta-

capite ejus fumli.

te misit,

:

Deum

eris.

ligavit et iu carcerera reclusit

Diis sacritices, ne din crucieris et tara

Juliana flens oravit dicens

ita de-

quia imperator

decipere non valebis.

venit dyabolns in specie angeli dicens

gelus domini,

,

ita

si

praefecto

me

virgis caedi et dimidia die per capillos

plumbum liquefactum ,

nunquam dominus meus

ut imperatorem

,

ipsi

adoraveris

tu

si

:

Cui Juliana:

vis

nihil ei uocuisset

illa

Christi, jussit

Juliana, cur

mea, hoc facere non possum

amputari faceret caput

Fac quidquid

mea

Cui

alioquiu

rem raortalem, quomodo

appcndi

gravissime caedi ac

dulcissima

ait:

tibi,

doraina

fectus jussit

nisi reciperet fidem

,

et

renucres?

sic

acquiescam

,

XIIII.

sancfa «Jnliana.

nollet sibi aliquatenus copulari

tradi.

decollari praecepit circa

CCLXXX.

CAP.

Juliana

domu

i-accam illninuiavit et omnes de

filiani

Tunc imperator Valentinum

sua convertit.

177

sancta Juliana.

et

quod ad eam decipiendam

Cui Juliana:

et

quis est pater tuus?

qui ad omnia mala nos dirigit et facit nos

graviter verberari, qaotiens a christianis fuerimus superati, et ideo scio alia,

,

quod malo meo huc veni quae confessus

gatur,

cst, dixit,

,

quia te superare non potui.

quaudo misterium dominici

orationes et praedicationes fiebant.

corporis

agebalur et quando

Tuuc Juliana retrorsum mani-

ad terram ipsum dejiciens cura catena,

bus ipsum ligavit

et

qua erat ligata

ipsum durissirae vcrberavit,

,

Inter

quia tunc maxime a christiauis elon-

cum

dyabolus autem cla-

12

De

Cap. XLIV.

178 inaiis

cathedra sancti Petri.

rogabat eam dicens: doinina mea Juliana, niiserere

Tunc

inei.

jussit pracfcctus, ut Juliana de carcere educeretur, et exiens trahe-

daemonem

bat post se cens

:

aliigatuin

domina Juliana

enim potero lUtra

de

me

ridicuhxm facere

qucmpiam pracvalere:

in

miscricordes esse et tu

Cum autem ad

et

.

Sicque

postea iu quandam latrinam ipsuin

pracfectuiii pcrveuissct

quadam

in

,

sunt confracta, angelus domini autem rotam comminuens ipsam

decollati

Quod

sunt

viri

quingeiiti

et

CXXX.

muliercs

iis

qui

unam pueilam Tunc

irrogabat.

dum

vituperavit et

me hac

jussit

eam decoUari

quae dum ad decollau-

:

qnem verberaverat nolite ei parcere

:

Deos vestros

quoniain

,

juvenis ap-

in specie

,

uocte graviter verberavit

rcddite ergo sibi,

,

quod meruit, cumque Juiiana paululum oculos aperuisset quis esset, qui talia loqueretur, rae miseruin

,

adhuc puto

,

viris

quod me vult capere

orta tempestate

corpora cum raare eructassct. a

in

cathedra

dote sedcnte super scliain

thedram Mojsis quia

fuit

clc.

submersus

in

Horum

est.

mari

autein

avibus sunt comesta.

XIIV.

etc. ;

;

scilicet

regalis

sacerdotalis,

magistralis

,

I.

in

rcgum, sacerdotali, quia

magistrali, quia fuit doctor

Reg. XXJI:

II.

,

Reg.

I

Matth. XXIII

Beatus ergo Petrus sedit

priiiccps oinniuni

niuin clericorum,

,

Cum

et ligare.

navigans

catlicdra ^ancti Petri.

Cathedra triplex esse dicitur,

David sedens

praefectus

feris et

CAP.

De

et videret,

daemon aufugiens exclamavit: heu

ergo beata Juliana decollata fuisset

cum XXXIV

in

sed plumbum

punire non poterant, quac tantam injuriam

duceretur, daemon,

parens clamabiat dicens

Dcinde cum

fuisset,

maledixit praefectus Diis

velut teraperatum balneuiu factum esset, ,

mo-

videntes, qui aderant, crediderunt et statim

quandam ollam phimbo hquefacto plenam missa

suis

rota

quod omnia ossa usque ad medullarum exitum

adeo est extensa,

mento sanavit.

di-

non

enim dicuntur

christiani

de lue miscricordiam liabes.

iiuilain

pcr totum forum ipsuin traxit projccit.

daemon autcm rogabat eam

,

ainplius

noli

Heli sacer-

:

:

super ca-

calhcdra rcgali, fuit

omnium

pastor

om-

cliristianorum.

(iathedra saucti Fclri ab ecclesia festive recolitur, quia tuu(^ beatus

Pelrus apiid Anlioehiaiu

iii

calhcdiali honore sublimatus fuisse per-

De

Cap. XLIY. hibetur.

autem

Hujiis

institutio quaclruplicem causara

solieniiiitatis

Prima causa

habere vidctur.

est

cum enim beatus Pelrus apud

;

Anliochiam praedicaret, Theophilus princeps

sibi fidem Christi pracdicaret

eum manere

et potu

tamen

resuratis

eidixit:

illius

Cum

ergo Petrus

yinculari fecit et sine cibo

cum Petrus jam paene

oculos ad coeluni ait:

elevans

viribus

dcliceret,

Jesu Chri-

adjuva uie in his tribulationibus dchcientem.

Cui dominus respondit: bonitati derogas,

eum

ille

,

permisit, sed

ste miseroruni adjutor

cst,

civitatis

qua ratione populum mcuni subverlis?

Petre,

179

cathedra sancti Petri,

Pctre

,

credis te derelictum a

contra

si talia

me

me? Meae

dicere non formides.

Praesto

Audiens autem Paulus de incar-

qui tuae subveniat miscriae.

ceratione Petri ad Theophilum venit et se in mullis operibus et ar-

summum

tibus

opiiicem essc asseruit, ligna ct tubulas se scirc scul-

pere, tentoria pingere et raulla alia industrie opcrari dixit.

Theophilo obnixe rogatur, paucis

vit:

qucm vidcns paene mortuum

cocpit et in amplexus

ejus

et

consumtum amarissirae

quasi flendo

delicicbat

ipsum

sed sibi loqui non

Paulus vix os ejus aperuit

oscula Pauli

ruit et

autem occulte rediens Thcophilo

bona exiguura malum

ambo dixit

plurinium fleverunt, o bone

:

per omnia vilescit,

macie consumtus

,

carcerc

frueretur,

ia

posset

tibi in

mine quidam ajunt, lus

:

ct se

ponere

Theophile

,

Paule

,

mortuos

quae

sermone

dicis,

desccndere noluit, et pati

filium

,

ct

solita

sicut dc illo ho-

quia

ipsum de carcere liberaret.

sic

clarcscit;

Cui Theophi-

suscitat.

(^hristns suus a mortuis rcsurrexit (ut dicuut)

qni

,

deformis,

libertatc

si

nam

,

magna

,

Deicolae

Pannosus,

potius

aliquo utilior esse

ac-

Paulus

Dchonestat raulta

fecisti illi

solo

Qui

?

infirraos sanat,

fabulosa sunt ista

tare posset,

quid

reminisccre,

,

velut cssct aliquid raagnum.

talem

decet

imponens cibuni

et

cst gloria tua et curialitas tua, honcstatis amica.

dicitur Pctrus,

dinii-

Cuni autcm Pelrus cibo confortatus luissct,

refocillavit.

currens in

,

Tunc Petrus oculos

introitu resurae vires.

aperiens et ipsum cognoscens lacrjmari coepit, et accurrcns

flere

prorurapens

cl

o Petre frater meus, gloria mea, nieum gaudiuni

dium animae mcac, raeo

potuit,

Evo-

diebus Paulus ad Pctrum absconse in carcerem introi-

lutis

sic inquit:

Qui a

sccum consistat

ut in cjus curia

si

niortuos susci-

Paulus

(iui

:

sicut

qui taraen de cruce

Petrus (ut ajunt) hoc excniplo se non libcrai

pro Christo non forniidat

Cui Thcophiius

meura jam per quattuordecim annos

incolumcm eum reddam

ct

liberum.

:

dic ergo ei,

mortuum

Ingrediens

ut

resuscitet ct

igilur Paulus dixit,

12*

180

quomodo resnscitationem rcm griandeni

Paule

,

,

cathedra bnnctl Pefri. Cui Petrns:

spopondissct.

priiicipis

filii

promisisti

sed tamen douiini virtutc

,

faciili-

Scd cum Pctrus cductus de carccrc monumcnto apcrto pro

niam.

eo orasset

componerc

humana

aut Pauhis

ut

fingerct

ct

pcr quaUuordccim

annos

univcrsus populus Antiochiae

ct

quain plures domino crcdidcrunt et gloriosam ccclcsiam fabri-

omnibus videri

ut ab

,

septem

medio cxcclsam cathcdrain collocavcrunt

in cujus

caverunt,

aniiis sedit

XXV

Ihedra sedit

ct audiri possct

exaltaverunt

,

De primo tamcn honore

annis.

Tunc crgo implctum

mine sublimari. :

cst illud

qua boatus Petrus

siam exaltatus cst sccundum

sidendo

eam

et

potestate et no-

,

quod legitur

,

in

animo

festivitatem

triplicein

Est exaltatus

quod

niili-

quam de

,

in ccclcsia milifantium

ipso

eidem prae-

moribus laudabilitcr rcgendo

ct fidc ct

in

triplex est

In hanc tripliccm cccle-

ad solcmnitatcm hodiernam

hoc quantura

Pe-

qua

cxaltatus, scilicct ccclesia

luit

tantium, malignantium et trluinphantium.

ecclesia celebrat.

et in

ccclcsia cclebrat,

exaltent enin in ccclcsia etc, et notandum,

ecclesia, in

,

scd postmodiim veniens Roinam in romana ca-

,

quia tunc priino praclall ecclcsiac coepcrinit loco

Psalm.

verisimile

astutia sc talia fabrilia sciro

juvcnis

sciitentia

Tunc Thcophilus

suspensa fuissct et alii

Hoc autem pcr omnia

continuo rcsurrexit.

,

non vidctur,

trum

De

XLIV.

Caj).

:

et

quae dicitur cathedra,

,

quia tunc supcr Anliochcnam

ecclcsiain ponlihcatum acccpit ct eain

VII annis laudabilitcr rcxit

Sccundo

lignantium

ipsani

,

scilicct

dissipando

est exaltatus in ccclcsia niaet

Et hoc pcrtinct ad socundam fostivitatom

Tunc cnim malignanlium ccclcsiam Tcrtio cst exaltatus in

convertit. felicitcr

cam ad

fidom convcrtendo.

quac

,

dissipavit

ad vincula.

dicitur

multos ad fidcm

ct

friumphantium

ccciesia

ipsam

in

introcundo ct hoc quantum ad tortiain solciniiitatom

,

est passionis ojus, quia tunc ecclosiam triumphantiuni inlroivil.

tanduin etiam

,

quod pluribus

dc 00 fostivitatcm privilcgiuin ct

ab

,

proptor cxcmpluiu. aliis

scd

facit,

proptcr ofjicium

apostolis

iii

,

ris

dignior in auctoritafc

,

,

,

enim fcrvorc (ihristum dilexit,

quoniam bcatus Potrus

privilogiatus,

proptcr quac tria

Fuil cnim prae caetc-

cum honorat.

amore

forventior in

quain cactcri

el cfficacior in

vcl

proptcr debitum

qnoniam princops aposlolorum

coclorum accopit,

cvangehi manifestalur,

proptcr primordiale principium propter bcneficiuin

fuit

No-

rationibus ecclcsia tcr in anno

Proptor privilcgium tribus

privilegia ecclesia ter in anno

claves regni

aliis

quae

,

virlulo.

,

cxsfilit ot

cum

niajorc

sicut in luultis iocis

nam ad unibram Pe-

De

Cap. XLIY, lii,

ui legitur

ciuin.

Ipse

cathedra

Actilius, saiiabantuf

iii

i>aiicti

181

Petii.

Secuiiclo prupter uih-

iiiiiriiii.

officium praelationis super universaiu ecclesiain ba-

eiiiui

ideo, sicut Petrus fuit princeps el praelatus totius ecclesiac,

biiit ct

in tribus partibus niundi,

quae diffusa est

Europa,

pter bcneficiuin

absolvendi gitationis

lociitionis et operationis:

quod

,

esse triplex beneficium aliud

Primum

clesia consequitur.

cundum poenae

quod

,

quod

vel

nos peccavimus.

in

in

scilicot co-

Deum

quod

,

in

Vel istud benelicium potest

virtute

davium peccator

est absolutiouis

in ec-

a reatu ostensio,

purgatoriae in tcmporalem conimutatio

')

Africa et

Tertio pro-

potestatem accepit ligandi atqiie

qui

,

Asia,

festuui ejus.

liborat nos a tribus generibus peccatoruin,

,

,

proximum

quia ipse

,

scilicet

anno celebrat

ita ecclesia ter in

se-

tertium

,

poenae temporalis secundum partem relaxatio. Et propterhoc triplex sanctus Petrus est triprKitcr bonorandus.

beneliciiuu

pter debitum

verbo, cxemplo et temporali subsidio

obligamur, ut ipsum

plum,

Denm

tripliciter

negaverit

si

,

tamen eum

Secunda causa

vere aspergcntes

agentes pocnitcnliam

egit;

tunc

daemonibus fatigatos

obtulerunt

illi

cti

omnes protinus

Tunc

Petri.

,

se

quod contra eum Sjmoiii

oinnes

vexatos languoribus ct

,

immensum lumen

suiit

sanati, eurrentes el osculantes vestigia san-

septem dies plus quam dccem millia homi-

fecerit consecrari et

enim

basilicam collocari

istud conlrarium fieri

,

sit

populum pervertit

1) Receiil.

,

ab

ut

est his

Theophilus princeps

omnibus

quae

,

viderclur

supcrius

civitatis

et

susceplus

,

dicta

etaudiretm. Poluit

sunt.

et toto

sed recedente Petro Sjnion magus

contra Petrum graviter incitavit,

sempi lernalis

illiiis

ibidem Petro exccl-

quod Petrus per operationem Pauli a Theophilo

populo niagnitice

cl

apparuit

ibi

intra

ita ut

sam cathcdram

iti-

civifatc illa ei obvia-

domuin suam

Xec

opere

,

quae quidcra de

induentes et caput pul-

num baptismasusceperunt, in

ore

,

quos cum Pctrus antc sc poni jussisset

,

super eos nomen doiuini invocasset ct

sicut Petrus

,

Petrus vcro eorum pocnitentiam vidcns gra-

conscnsissent.

Deo

lias

,

tertio

si

omncs de ciiiciis

,

scilicel

enim Pctriis verbum Dci praedi-

caus Antiochiam appropinquaret, verunt nudis pedibus pcrgentcs

,

Quinto propter exem-

etiam

sicut ipse vclit corde

Cum

ntis

sive orationis suiTragio, ideo

institutionis est haec,

nerario Clementis est sumta.

mago

,

honoremus.

ut nullus peccator desperet,

confiteri.

Quarto pro-

quia eiiim ipse tripliciter pavit et pascit

,

legunl.

postmodo

De

Cap. XLIV,

182

catliedra sancti Petri.

Hoc au-

vero poenitentiam agens iterum honorabiliter eiun recepit.

tem festum de incathedratione sancti Petri consuevit appellari tum epulanim bcati Petri Jiujus fesli

et

consuetudo enim

,

gister Johannes Beleth )

errantibus, quas

ipsi

,

dicuntur animae

sunt,

annis

mense Februario certo

in

parentum suorum

cas de nocle

et

autem ab animabus circum tumulos

umbras vocabant, vaslari putabant. Solebant

antiqui dicere (ut idem ait)

quod, quando

,

manes,

in inferis

,

ma-

antiqultus gentilium (ut ait

fuit

singulis

die epulas olTerre super tumulos

daemones consumcbant

fes-

hinc tertia ratio suniitur institutionis

emm

humanis corporibus

in

spiritus vero vocabant,

quando ad coelos adscendebant, umbras, quando receus erat sepultura sive quando circa tumulos errabant.

Hacc auteni consueludo

de epulis vix a christianis poluit exstirpari, quod sancti patres attendcnles et penitus hoc exstirpare volentes festum de incathedralione beati Petri

Antiochiae

unde ab

tum dc

,

quae

,

illo

fuit

Romae

,

eodem

scilicct

tum de

quae

illa,

quo

die,

fuil

talia liebant,

ab aliquibus festum epularum beati Petri

epulis adiiui

iliis

vocalur.

illa

statuerunt;

,

Quarto inslituta

reverentiam coronac derica-

est propter

Hs; notandum enim, quod juxta aliquorum traditionem corona deri-

corum

hic primo sumsit initium.

dicaret,

in

abraserunt, quod quidem

quod pro

(^hristo

scilicet capitis

Abrasio aulcm

postmodum

Pelrus Antiochiae prae-

conlumcliam fuerat irro-

in

ipsam coronam clericorum

abrasio

,

signilicat

in supcriori parle capitis

mundani

el noii

lit

Iriplici ralione,

tria

ad ornalum sunt

mabilem

vitam.

,

Hoc

signiiical

tuin habituin exterius.

llcuin

niliil

Rccent.

,

legiiiit.

dcrorniatio,

,

ct

quia caiion

for-

qiiod clcrici debcnt habere id

sigiiilicat,

est

non cxquisi-

quod

inter se el

sed immcdiate Uco debcnl uniri cl

domiiii gloriam speculari.

elevaln

.

non formabilcm

Denudatio aulom

debet essc mediuni

') revelata facie

1)

ct

sciliccl niundi-

iMunditiae conservalio,

ergo tonsura muiidam

ciiim significal

munditiam mentis inlerius

quarum duas

detonsio capillo-

sequunlur,

deformatio ct denudalio.

guia ex capillis sordes in capile aggregaiitur pilli

:

forniabilcm vitam, ad capillorum enini

detonsionem sive capilis abrasioneiu liae conservalio,

tria attenduntur,

capillorum detruncatio et formae circulalio.

assignat D^onisius in (ioelesti llierarcliia diccns

rum

honorera,

toti clero traditur in

apostolorum principi

Circa autem

gatum.

Xam dum

contumcliam nominis christiani suuunitatem ejus capitis

Gapillorum detruncalio

XLV.

Cap. ut cx

lil,

hoc dctur

De

sancto Mathia apostolo.

quod

iutelligi,

clerici otuues cogitatioues

super-

a lueute sua debeut absciudere et ad verbum Dei seuiper audi-

fluas

tum paratuni

quam ad

cxpeditum habere

et

omuia teuiporalia praeter-

ct sic

necessitatem a se penitus removere.

tigura multipiiti

Fit

,

nou debent hahere sordes

iu

Iiabet

vita

circularis uoii Iiabet

quod miuistri Dei

qui uec habct principium ucquc fiuem.

niam haec figura uuUuui augulum

Secundo quo-

quod

et siguificat,

quouiam ubi angulus

,

Et debeut habere veritateiu

sordes (ut dicit Bernardus).

qiioniam veritas augulos non

na,

autem

Primo quouiam haec figura

ratioue.

fiuem neque priucipium, per quod datur iuleiligi suiit clerici,

rici

183

,

cleibi

iu doctii-

(sicut dicit Hicionymus).

aiuat

Tertio quoniam haec figura cst oinuiuiu figuraruui puhherrima, uiide in

hanc Deus coelestes creaturas

simpIiL-issima

,

nulla cnim figura

siguilicatur,

quod

ih meiitc et exteiius

(ut dicit Augustinus) cx uiia

sola circularis figura est,

linea consistit, clauditur.

interius

Quarto quoniam haec figura est oiuniuiu figura

in conversalione.

rum

Per quod

fecit.

debent habere pulchritudiuem

clerici

Per quod significatur, quod

quae una tantuiu linea habere dcbeiit

clerici

siuipli

citatem columbarum juxta illud: et siinplices sicut columbac.

m.

CAP.

De

isancto Iflatliia apoistolo.

Mathias hebraice,

dicitur

donatus doiuino

domini vei humilis sive parvulus.

Nam

donatus a domino

ipsum de muudo elegit

LXXII

natio

doiniui

fuit

,

Parvus

promeruit.

latine

et

inter

,

qua quis

procedit ex cousideratioue sui

,

Vel dicitur a manu

lude Mathias tain,

tertia devotionis

,

quod

tertiaiu

,

esl

bonum positum pro malo,

quac per ectlesias Mathias apostolus

aftti-

secunda consideralionis, quae ,

quae procedit cx

Priinam habuit*beatus Mathias martiriuiu pa-

tiendo, secunda se ipsura despiciendo inirando.

Ambrosius), priiua est

dicit

dicitur huiuiliatus,

cognitione creatoris.

Do-

apostolos nouiinari

inter

quia veram semper humilitatem servavit.

Est autem triplex huniilifas (sicut ctionis

quando

discipulos desigiiavit.

quaudo sorle electus fuit,

vel doiialio fuit,

legitur, iu

Bedam

,

bonum

scilicet

majestatein Dei ad,

et Ihesis positio.

pro Juda.

Ejus vi-

scripsisse crcditur.

locuin Jiidae substitutus est,

sed prinio

Cap. XLV.

184 ortum in

et

De

sancto Matliia apostolo.

originem ipsins Jiidae breviter videamus.

quadam hystoria

licet

salcm nomine Ruben

apocrjplia qui

,

quod

,

fuit

nomine dictus

alio

Legitur

quidam

eniifl

vir in Jeru-

Sjmon de

est

tribu

Dan, vel secundum Hieronymum de tribu Ysaschar, qui habuit uxorcni

quae Cjborea nuncupata

,

niutuo debitum

cxsolvissent

quod perterrita cum gemitibus

quod

videbatur milii,

raperis. Cui illa

me

si

:

que dubio non spiritus phitonicus

exstitit

cum

abhorrerent occidere

enulrire,

filium

ipsum

in fiscella

nec

,

nefariam rem,

ccu puto

pliitonico

,

sed revelatio certa

,

pcperisset,

cumquc

positum mari exponunt, quem niarini

ad insulam propulcrunt

rcns liberis

ad

quae Scarioth

,

,

regina autem

ait:

o

tur sccrcto nutriri fecit et sc gravidam simulavit

peperisse mentitur gatur.

ct

solatiis tautae

si

Puerum

tandem sc

,

igi-

filium

Ipsum

igitur

sccundum magnificentiam

non post multum vcro tcmporis rcgina de

fccit,

suo temporc filium parturivit.

et

ca-

per totum regnum fauia haec cclebris divul-

genti gaudio plebs laetatur.

rege concepit

loci

pro suscepta sobole vehcmentcr cxsultat et in-

Princcps

regiam educari

illius

ne regni mei privarer successore.

,

flu-

illa igilur

ipsam aperiri praeccpit inveniens-

,

puerum elegantis formae suspirans

sublevarer sobolis

Ab

dicitur.

maris causa spatiandi processit el fiscellam a

littus

marinis fluctibus jactaii videns ibi

fuit.

parcntes pluri-

dcstructorem sui generis

vellcnt

insula Judas Scariotes appellatus est

que

qui totius gentis

,

Cui Ruben:

timuerunt, et quid de eo facerent, cogitare coeperunt,

filium

sibi

vidit,

concepisse sensero et tilium pcperero, abs-

Procedente igitur tcmpore

ctus

parerem

ncc relatu dlgnam profaris et spirilu,

inquil,

cum

igitur nocte

viro suo retulit dicens:

et suspiriis

filium flagitiosum

causa perditionis exsistcret.

nostrae

mum

Quadam

cst.

Cjborea obdormiens sonuiium

,

Cum autcm

pucri

aliquantulum jam crevisscnt, ad inviccm sacpius colludcbant ctpue-

rum rcgium Judas

crcbris molcstiis ct injuriis molestabat ct ad fle-

tum saepius provocab.at, rcgina autcm hoc molcstc fcrens

a molcstia pucri

verus reginae

teiiter occidit.

(ct

filius,

Tandcin

res panditur

sed invcmus aperilur.

vehcmenter erubuit

rit,

in

dcsistcbat.

ct

fratrem

Ob hoc capitalcm

ct

Quod Judas

suum pulalivum

et

Judam

Scd nec

ad sc non pertincre sciens ipsum crcbrius verbcravit.

filiuni

scntciitiain tiinciis cuni

sic

Judas non ut

compe-

regis latributariis

Jcrusalem aufugit seque curiae Pjlati, tunc praesidis, mancipavit

quoniam res similes

ribus

invenit

sibi

suiit

habiles)

Pylatus

Judam

suis

mo-

congrucre ct ideo cocpit ipsum valde caruin habcre.

De

XLV.

Cap.

186

sancto Mathia apostolo.

Cniversae igitur curiae Pjlati Judas praeftcitur et ad ejus iiutum

omnia disponuntur.

Quadam

qaoddam pomoerium

aspiciens

captus est,

igitur die Pjlatus de palatio suo

pomornm

illorum

,

rium Rubeu, patris Judae, sed nec Judas patrem neque Rubcn

um

patabat et Judas

aut quae patria sua fuerit

quis pater

,

captus snm desiderio, quod,

Interea

fortiter igitur

Ruben

spiritum exha-

his frustratus fuero,

si

Concitus igitur Judas in pomoerium veuit et

ambo conteudunt

velocius

insiliit et

Judam mala sua carpcntem jurgia superaddunt,

et

qua cervix

iu ea parte,

Poma

pariter et occidit.

Jam

enarravit.

die

quid acciderit,

,

uocte supervenicnte Ruben mor-

et

invenitur et subitanea morte

tuns

post jurgia

lapide percussit,

collo councctitur,

igitur sustulit et Pjlato

inclinante

mala

invenit:

Taudem Judas

surguut ad verbera et mutuis se injuriis afTeccruut.

Ruben

pcnitus

,

Pjlatus itaque accersito Juda ait: tanto illorum fructuum

ignorabat.

carpit.

fili-

quia et Ruben ipsum his mariuis fluctibus periisse

agnoscebat,

labo.

iii

desiderio

Erat autem illud pomoe-

paene deficere videretur.

ut

tanto

praeveutus esse putatur

,

tunc

Pylatus omnes facultates Rubcn Judae tradidit et (lyboream uxorem

Ruben conjugem Judae

Quadam

dedit.

graviter suspiraret et Judas vir ejus,

terrogaret,

rum

nicum

dolorcm,

qui

diligenter in-

marinis

morte praeveutum inveni, sed

me moestissimam

fluctibus

et dolori

immersi

et

virum

misere Pylatus addi-

nuptui tradidit et invilissimam

Cumque

coujugcm copulavit.

tibi in

dum Cyborea

igitur

heu infelicissima sum omniura femina-

respondit:

quia infantulum

,

meum dit

illa

die

quid haberet,

omuia de infantulo euar-

illa

rasset et Judas illa, quae sibi acciderant, retulisset, iuveutum cst,

quod Judas raatrem suam

Jesnm Christum usque

in

tanda

sit,

quam

uxorem duxerit

et

assereuda.

adiit et

patrem suum octi-

lectoris arbitrio relinquatur,

Dominus autem suum

suum

dilectus, ut

eum

dabantur,

faceret

furabatur.

quod unguentum ,

,

quae utrum

reci-

relinquenda

eura fecit discipulum et de

suum procuratorem

,

quem postmodum per-

Portabat euim loculos et ea,

quae Christo

Uolens vero tempore dominicae passiouis,

quod trecentos denarios valebat

ut illos etiam denarios

denariis vendidit,

,

licet sit potius

elegit apostolura, qui adeo sibi farailiaris exstitit el

suum proditorem.

ditum

suorum delictorum veniam imploravit. Huc-

praedicta hystoria apocrypha legitur

discipnlo in

tulit

in

Poenitentia igitur ductus suadente Cjborea douiiuum nostrum

derit.

furaretur

,

,

abiit et

non fuerat vendominara

XXX

quorum unusquisque valebat decem denarios usu-

;

186

XLV.

Cap.

ales

sancto Matliia apostolo.

trkentorum clenariorum recompensavit

unguenti

clamuuin

el

De

vel (ut ciuidam ajuut) oninium,

mam

partem furabatur

amiserat, scilicet pro

XXX

ductus retulit

poenitentia

dabanlur,

c]uae pro lihristo

pro decima parte,

et ideo

dominum

denariis,

et abiens

quam

in

delatum est

ut

os

iuquinaretur

quod

,

tam

Christi contigerat.

Dignum cnim

nera conceperant

rupta caderent et guttur

,

erat

lu hoc au-

gloriosum

ut viscera,

,

separarctur et

in

scilicet

a quo vox proditoris

,

aere

daeraoiiibus

cura

hominum

iii

coenaculo simul

quod nunicrus XII apostolorum erat

,

re-

Cum

sociaretur.

ascensionem et penthecosten aposloli

videns Petrus

essent,

os

quae proditio-

coelo ct homiiies in tcrra ofTcnderat, ab augelorura et

igitur inter

suspen-

In aere etiara interiit, ut qui angelos in

exierat, laquco artaretur.

gione

et

ne per os effunderctur, uon euim dignunl erat,

ori,

viliter

tara

tameu

vcndidit, cjuos

laquco se suspeudit

sus crepuit medius et dilTusa sunt omnia viscera ejus. tera

deci-

unguento

imrai-

nutus, quos tainen dominus in hoc numero elcgerat, ut lidem trinitatis

fratrcs

viri

;

surrexit in medio

praedicarcnt,

quattuor nuindi parlibus

in

fratrum diccns

oportct ut aliqucm loco Judae subsli-

,

tuamus, qui testctur nobiscum rcsurrcctioneiu Christi, quia doininus dixit nobis

Samaria quae

vidit,

mihi tcstcs in Jcrusalcm et in orani Judaea ct in

crilis

:

et

usquc ad ultimum terrae

:

quia tcstis nonnisi dc

ct

debct tcstimoniura fcrre, ciigeudus est unus cx his

qui uobiscum semper fucruut,

domini rairacula viderunt

ct

his,

viris,

ct cjus

doctrinara audicrunt. Et statucrunt duos dc septuaginta duobus discipulis

,

scilicct

Joscph

qui cognouiiuatus cst justus pro saiictilate

,

sua, qui fuit frater Jacobi Alphci, et Mathiara, de cujus laude sub-

quia

ticetur,

quein elegeris ex et apostolatus,

sors super

qucm Judas

Mathiam

ct

,

apostolum est clcctus.

,

,

osteiidc.

ainisit,

ct datis illis sortibus

annuiucratus est cum XI apostolis. ut ait IIicron,>inus,

non

cecidil

Et no-

cst sortibus

quia privilcgia paucorum couimunein Icgem non faciunt.

Rursus ctiam, sicut obscrvarc.

in

qui nosti corda oraniuin

duobiis uiiuin accipcre locum ininisterii hujus

quod cxcmplo hoc,

tandum, utcnduiu

douiinc

tu

his

quod

pro laudc,

sufficit ci

Kt orantes dixerunt:

dicit

Beda, doncc veniret veritas, iiguram

Vcra cnim hostia

in

passionc

fuit

iramolata,

licuit

sed in

Penthecoste consuramata et idco

in

sunt,

qua sumraus sacerdos sortc quac-

ne a legc discrcparent

rebatur.

Post

Pcnthecostcn

,

in

clectionc Mathiae sortibus usi

vero jam

veritalc

d^aooucs non sortc scd discipulorum clectionc

propalala scptciu

ct aposloloriim

ora-

Cap. XLV. tioiie et luaiiiium

De

187

saacto Mathia apostolo.

CujusmotU autem

sunl.

ordinati

iiupositiotic

mus cuim illae

tcm

quod hae sojtes

Beda volunt,

et

quarum

,

qui fuit Pauli discipulus

,

tales fuerunt,

veteri lege creherrimus usus erat.

iii

quod

asscrens sihi videri,

liae

Hieronj-

sortes fuerint, duae sanctoruni patruni exstant sentcntiae,

quales

Djonisius au-

iireligiosum cxistimat hoc arhitrari,

,

sors nihil aliud fuerit nisi quidam

illa

splendor et radius divinitus super Mathiam emissus, per quem ipse Ait enim sic in libro Coe-

ostendehatur iu apostolum assumendus. Hierarchiac

lestis

vinitus cecidit

:

alii

,

autcm

tror, meain

de divina autem sorte

quae super Mathiam

thearlicum

')

quoddam donum demonstrans

theartico choro a divina electione susccplum.

apostolus

thias

insistens

Judacam

in

multa miracula

et

di-

Videntur eniui mihi

intcntioncm dicain.

et ipse

eloquia sortem nominarc illi

,

quidaiu alia dixerunt iion religiosc, sicut arhi-

vero codicihus legitur,

facicns

in

Hic

igitur iMa-

ct pracdicationi

sortcm acccpit

pace quievit.

quod patibuluni crucis

pertulit et tali inar-

Hujus corpus Roiuae

tjrio coroiiatus coelos adsccndit.

ihidciu

In nonnullis

in ecclcsia

Sanctac Mariac Majoris sub lapide porphirctico scpultum esse lur ctibidcmcaput ejus populo dcmonstratur.

dici-

In quadaiu vcro lcgenda,

quae Treveris iavcnitur, sic iiitercaetcralegitur, Mathiasdctribu Juda Betlehem

et civitatc

tus

omncm

illustri

in brevi legis et

prosapia oriundus

prophctarum

civiamque abhorrens pueriles annos

qui litteris tradi-

fuit,

scicntiaiu apprchcndit las-

morum

luaturitate viiicehat.

lu-

forinabatur quoque ejus auimus ad virtutem, ut csscl ad intclligcn-

tiam habilis

ad miscricordiaiu

,

facilis

,

in

prospcris nou clatus

Satagebal,

adversis constans et intrcpidus.

ut,

,

iii

quod jussu pracce-

perat, opere complcrct ct oris doctriuam luanuuni opcratione mou-

Hic

straret.

cum per Judaeam praedicarcl

,

caccos illumiuabat,

lc-

prosos muudabat, dacmones expellebat, claudis gressum, surdis audituin

opus

mortuis vitam restttuebat.

,

relur,

iu mullis

ine

multa diccrc,

sed gloriae.

Et

ille

:

respondit:

digrediar.

quoniam christianum esse non

Cui pontifex:

absit

,

Qui cuiu coram pontifice accusa

de objectis, quae crimina

si

ut a veritate

Igitur Mathias

libi

,

dantur induciae,

quam semel

iuvcni

1)

Recent.

providus

legiiiil Iii

,

in

sermocinatione cxpeditus.

erarcliicuia

quoddRm

doiuini

noii

vis pocnitere ?

,

corde mundus,

aniino prudens, in solvendis qiiaestionibus sacrae scripturae in cousilio

,

est criininis.

per apostasiam

,

in lege crat doctissimus

dicitis

aciitiis.

Qui cum verbuiii

—

hierar cli

ic o.

De

Cap. XLYI.

188

Dei per Jiid;ieam praetlicaret

inultos signis et prodigiis converto-

,

Uude Judaei invidentes

bat.

ergo

falsi testes

miseriint,

dum

Qui

sancto Gregorio.

quos lapides

tcstimonium

in

dam vero

Romam

et

dum

,

quae visu cunctos privabat

,

sibi

,

suasit, ut

Mathiam

ipse in medio

occiderent,

eorum

,

Matliias in

et

,

cum

illa

similitudinem

infantis

Tertia autem die se

illu-

apparens et

cum

cum quaeren-

manifestans dixit:

iis

,

Ubi dacmoncs

scd appropinquare non po-

vinciila

dulciter confortaus ostium ape-

solveus et

dum autem

Qui cgressus verbum domini praedicavit,

obstinati persisterent

num

iis

dominus autem cum multo lumine ad cum veniens ipsum dc

terra levavit et

vit,

potione plus

queui mauibus post tergum ligalis et fune collo imposito

apparentes deutibus in eum freinebaut

ruit.

toxica-

in Christi

eorum cultum evacuaret,

qiii

crudeliter afflixerunt et sic in carcere recluserunt.

terant,

Macedouiam

quam

consisteret, tribus tameii diebus

minimc invcnerunt.

ego suin

in

Gujus In qua-

mamim imponens omncs

siugulis

iiie

Djabolus autem

ininavit.

tcs

,

extensis in

subditur ibidem.

dederuut

iiomiue bibit et uullaui laesionem incurrit,

quam CCL excaecassent

sepeliri,

fecit

ct

quandam potionem

advenisset et fidem Christi praedicaret,

tam

ipsum lapides

inde Trevirim est translatum.

et

legeuda legitur, quod

alia

in

secum

illis

coelum manibus spiritum Deo reddidit corpus de Judaca

primo

,

more romauo percutitur

lapidaretur, securi

Duo

ipsuni in concilio slatueruut.

qui ipsuiu accusaveraut

,

,

quod

dixit iis: denuncio vobis,

uioxque tcrra se aperuit et cuuctos

dcscendetis,

quidain

vivi in inferillos

degluli

reliqui vero ad domiuiim sunt couversi.

CAP. Xl\I.

De

isaiicto

Oreg^orio.

Gregorius dicitur a grex ct gore dicerc

gorius

,

quasi

quod

Vei

quia ipsc vigilavit sibi vationein,

praedicarc

est

t>ivc

Vcl dicitur (irc-

cgrcgorius ab cgregius ct gorc quasi cgregius prae-

dicator et doctor.

,

Grcgorius

Dco

in

lingua nostra vigilans sonat,

et grcgi.

Sibi per niunditiae conser-

Deo pcr intcrnara contemplationem

pracdicationcm; in

,

unde Gregorius quasi grcgis pracdicator.

et

libro de ordine:

haec is

tria

videt

,

grcgi per assiduam

mcrcntur Dci visionem.

Dcum

,

qiii

bene

vivit,

Aiigustiuus

beuc studet

ct

De

Cap. XLVI.

vitam scripsit Paultis Longobardonini hystoriogra-

heiic orat.

Ejiis

phiis,

Johanncs dyaconiis

qiiarn

198

sancto Gregorio.

diligentiiis

postmodHm compilavit.

1. Gregorius senatoria stirpe progenitus, cujus pater Gordianus t't

snmmum

matcr Siivia dicebatur, CHin

SHJ

adolescentia

abundarct

cogitavit

,

cura succrescerc,

tur

et

Tandcm

mente.

scptimum

construxit,

dreae apostoli

radiantibus

ad tantam perfectionem initio

sex monasteria

,

in

Siciiia

honore sancti An-

in

quo

rclictis sericis

monastico habitu tegebatur.

brevi devenit,

in

jam

posset

vili

eum ex sae-

sed in eo retinere-

,

moenia urbis sub

proprio domatc fabricavit

in

anro gemmisque

sionis

patre orbatus

intra

ct ut tu-

sub praetoris urbani habitu

si

non tantum spccie

ita ut

quae

Ubi

ut in ipso suae conver-

pcrfeclorHm numcro computari.

in

quidem perfectio ex verbis suis,

Cujus

prologo super dialogum

in

ponit, aliqualiter pprpendi potest, ubi sic dicit: iiifelix aniiuus

occupationis suae

monasterio

fuit,

pulsatus

quomodo

ei

vulnere

meminit,

qualis

mcus

aliquando in

labentia cuncta subtererant, quantum re-

bus omnibus, quae volvuiitur, eniinebat cogitare consucverat,

ipsa

religionem

et in

specie tenus deserviret, coeperunt multra contra

cUii

in

copia piurimHia

tamen haec omnia deserere

Christo famulaturum putaret,

mundo

divitiarum

Sed dum longius conversionem protraheret

se transferre. lius se

philosophiae apicem

ac reruin et

attigisset

quod ctiam

quod nulla,

,

nisi coelestia

corpore ipsa jam carnis

retcntiis

claustra contemplatione transibat, quod mortcni qHoque, quae paenc cunctis sui

poena

amabat.

iirmato

ingrcssum vitae

est, videlicet ut

Tania denique

stomacho

subsistere

districlioiic

vix

quam Graeci sjncopim vocant,

et

valerct

el

in

angelus domini

monastcrio suo, in specie

ut in-

vitalium,

patiens crebris augustiis per hora-

3.

ubi abbas praeerat,

Quadam

vice

scriptitaret,

naufragi sibi afTuit sibiquc misereri

lacrj^-

Cui cum Gregorius scx argenteos dari fccis-

mabiliter postulavit. set et abiissct,

laboris

afflixit,

incisionem

rum momenta ad exitum propinquaret.

dum quodam

praemium

corpus suuiu

eadem

die iterum rediit

pauca vero accepissc perhibuit.

seque multa perdidisse,

,

Qui cum ab co totidem argenleos

recepisset, iterum vice tertia reversus misereri sibi importunis cla-

sed Gregorius cum a procuratore sui monas-

postulabat,

nioribus tcrii

didicisset,

nihil

dandum praeter scutcllam argenteain,

mater sua cum legurainibus mittere solebat, sissc,

illam statim

abscessit.

dari praecepit,

quam

Hic autera angelus domini fuit,

in

quam

monasterio reman-

libenter accipiens laetus sicut se

ipsum postmo-

{Inin

De

Cap. XLVI.

190

—

rcvelavit.

3. Qncidain

rnm urbis Romae transicns rimos

vultu vcnustos

,

terrogat itcrum

,

nicis crroribns

tenebrarum

Cni

illins.

anglici quasi angelici

cum

provinciales

,

illi

Tunc Gregorins

Intcrrogat igitur,

illa

quia ailelnja in partibus

sumnuim pontificcm accedcns

Interroga-

Ait lucrcator:

bciie,

inqnit, Deiri

instantia

cnin innlta

ut ad iilos convertendos initterctur.

ripuissct,

Romani de

iiiter-

benc

Grcgorius:

et

dccantari opus.

illis

obtinnit,

ct

Qui inox ad prccibus vix

Cumquc jam

iter ar-

cjns absentia plnrimum perturbati papain ade-

unt et

cum

xisti,

Gregorinui dcinisisti,

taiiter alloqnuiitur:

continuo iiuntios

Pctruin ofFendisti

,

Romam

destru-

sicque papa pertcrritus ad cuni rcvo-

Cnm{[uc (ircgorins jam

destinavit.

triuin dicruin percgisset et iu

qnodam

tcris qnicsccntibns Icctitaret, locnsta et

vocainquit,

,

Rursns dc nomiiie rcgis

quod Acile diceretur,

Aelle

ingc-

csset

provincia.

Et Grcgorius:

Dciri vocantur.

In-

scd paga-

Bcne

qnia ct angdicos vullns iiabent.

,

qnod nomen liaberet

Ait mcrcator,

gendo quiescere

,

acriter

{piod

Anglici vocautur.

ille:

quia de ira snnt erucndi.

,

non

:

{|nod splcndidas facies princcps

in(|Hit,

rogat.

canduin

Qui

patria attulissct.

ilios

Cni mercator

tencntur.

iniplicati

nunc possidet.

bulnm gcntis

,

perspicuos esse vcnales.

iiitore

de {}na

,

diristiani sunt.

si

licn proii d(tlor,

vocantur

bcatus Grcgorius pcr fo-

dc Britannia, cujns incolae simili candore fnlgcnt.

respondit:

vit igitur

elie

{crnit {jnos{iam pncros forma pnlchcr-

capiliorum

,

Intcrrogat igitur mcrcatorcm

iniscens:

sancto Gregorio.

loco devertens

snpcrvenicns cuin coegit a ie-

ex considcrationc sui nominis docuit eum

deni ioco starc deberc

,

quod

iilc

iter

qnacdam cae-

in

co-

spiritu proplietico disccns statim

comitcs adhortatnr, ut vclocius dcbcant proficisci, scd supcrvciiicntibus apostolicis nuntiis rcdire compcliitnr tristaretur.

dyaconem cardinaicin beris fluvins

ordiiiavit.

-#.

alvcnm snnin cgrcssus

muros urbis inducrct Tjhcriin

de hoc plurimuin

iicet

,

Tunc papa ipsmn a monasterio suo

fluviuin

et ])luriinas

in

domos

tanluin

alistraxit

ct

sunm

Quodam tcmporc Tycxcrcvit,

cvcrfcrct.

Tnnc

nt

supcr

ctiain

pcr

mullitudo scrpcnluin cnin draconc inaguo in mare

dcsccndit, scd a flnclibns pracfocali cl ad liltus projccti totuin

a('-

rcm sna pntrcdine corrHpcrunt sicque plaga pessima, quain inguinariaiu vocanl.secntaest,

ct singulos

itautcliamcorpoiali visusagittaccoditus venirc

quosquc pcrculcrc vidcrcnlnr.

lagium papain percussit in

rdiqunm vnlgns

ct sinc

Quac

priino oinniuin Pc-

inora exstinxit, postinodnin vero ita

dcsacviil, nl sublractis hahilatoribiis doinos pln-

De

Cap. XLVI.

Sed quia ecclesia Dei sine rectore

rimas vacaas in urbe reliquerit. esse non poterat

omnis taret

Gregorium

,

Cum

elegit.

licet

omnes Deum

ut

quaquam

XC

eum

ibique tribus diebus

quaereretur in

,

descendentes

trahitur

Nam

patenter advertit.

dum

cussum coguoscite,

qua columna angelos

quod

,

,

moxque ab

ad Xarsum patritium ruinac

intus perdidi,

meae mihi

dum

sic

"•omi-

foras ad cul-

Tanto antcm me moerore per-

ut vix loqui sufficiam.

pulchrum

id est

,

in

invitus ascenderit, qui verba sua

in epistola

regiminis immcritus adsceudi.

Noemi

cavernarum

,

sumnius pontifex consecratur.

et

contemplatiouis alta describitis,

tum renovatis, quia audivi

men

habitu a

dolio super qua-

Verunitamcn dum

latuit.

apparuit,

Quod vero ad hoc honoris culmcn ait:

quodam

ascendentes quidam rcdusus aspexit,

et

Finita

columna lucida perfulgida a coelo depcndens

,

quo latitabat,

universo populo capitur,

legit,

Tandem mutato

ut iu

Qui mox svlvam expetiit

drigam de urbe educeretur. latibula requisivit

super locum

sed ne-

,

quia die noctuque portas

vigiles observabant.

quibusdam ncgotiatoribus obtinuit,

igi-

nunquam de-

ut ab orationc

sed ncquivit,

processione fugere voluit,

sollicitc

spiritum exhalarent

pestem ipsam divlna propnlsaret miseratio.

sisterent, donec

urbis propter

Cum

aduionuit.

exoraret, in tantum lues ipsa

populum admonerc,

cessavit

plebs

populum devas-

processioncm faciens litanias

fecit et

una hora homines

desaeviit, ut in

renitentem

et lues

attentius exorareut

Deum omnis congregatus populus

tur

viribus

totis

ergo benediei deberet

serraonem ad populum

,

instituit et,

191

sancto Gregorio.

sed vocate

Nolite ergo

me Mara,

mc

vocare

quia amaritudine

defleo atque ut

mc ad episcopatus ordinem coo-noscime diligitis plangite, quia et ego incessanter Deum pro me exoretis rogo. In prologo quoque

super dialogum

sic ait:

plenus snm.

Item alibi: quod

tur pervcnisse

,

si

,

,

saecularium hominum

negotia patitur

quictis speciem terrcni

quid tolero, didi,

quatior atque

ctibus

iilidor et

cum

_viso littore

tabat

I)

,

more

Recent.

attus

,

solito

iiiale

post tam

Dum

pulchram suae

Perpendo itaque,

intucor illud

,

quod porto, ecce enim nunc magis •)

in

quod perraaris flu-

navi mcntis tempestatis valide procellis

prioris vitae recolo

suspiro.

et

pulvere foedatur.

pcrpendo quid amisi.

hoc gravius

iit

ex occasione curae pastoralis animus meus

Sed quia

,

quasi post tcrgum ductis oculis

Romam

processionem cum

adhuc praedicta pestis vas-

litaniis

in.Tiii Ipjjiint et paiilo niitp

per civitatis circuitum

magni

loco adv.

mag

i

s.

De

Cnp. XLVI.

192 quodam sompcr

teinpore paschalL ordinavit, virginis,

egregius

formasse dicitur

qua imaginem beatae Mariae

quam Lucas eidem

et

ante processionem

perhibetur,

in

quae adliuc, ut ajunt, est Romac

Sancta Maria Major,

dicitur

sancto Gregorio.

rcverenter portari

ginem fugeret

ct

pracsentiani fcrre non posset

cjus

imaginem mira scrcnitas

ipsam ima-

,

sicque post in aere,

juxta imagiiiem auditae sunt voces angelorum cantan-

ut refcrtur, tiura

si

Tunc

rcmanebat.

et aeris puritas

omnia Et ecce

fecit.

tota aeris infectio et turbulentia imagini cedebat, ac

pictor

et

pcr

simillima

virgini

quac

In ecclesia,

medicus

arte

regina cocli lactare allcluja, quiaqucm meruistiportarc alieluja

:

resurrexit, sicut dicit alleluja. Statimque bcatus Gregorius,

Dcum rogamus,

quitur, adjunxit: ora pro nobis,

quod se-

Tunc bc-

alleluja,

atus Gregorius vidit supra castrum Crcscentii angclum domini

gladium crucntatum detergens Gregorius, quod pestis castrum

illa

Mellitum

et

ct

ut

Johannem cum quibusdam

Angliara misit et eos suis precibus et meritis ad fidem con-

5. Tantac etiam humilitatis beatus Grcgorius

vertit.

modo

ut sc laudare nullo

Nam

pcrmittcrct.

quara audirc dcbni indignus)

favoreni

dignus non

audirc talia

ut dignus efiiciar, ut

,

bona idco

si

epistolis

nc laudcs homincm

stialis et lanicn scriptum cst: ctsi

multum mihi

vestris

in

fui

in

exstitit,

Stcphano cpiscopo, qui

cuni in suis epistolis laudaverat, ita scripsit:

tamcn

Unde

Tandcm,

est.

qui

,

inteilcxitque

,

et sic factum cst.

cessassct,

castrum angcli dcinceps yocatum

illud

desideraverat, Augustinum, aliis in

vaginam rcmittebat

in

(ct ultra

demoa-

quamdiu

,

vivit,

orationibus vestris peto,

;

mc

dixistis

quia non sunt,

,

ideo sint, quae dixistis. Item in epistola ad

Narsum

causac ct nominis

pcr stripluras clansulas

declamationcsquc formatis, vocas, quod co

facicndo

similitudinem

ccrte fratcr

modo nos agere

:

quod

carissimc simiam leonem

Item

in cpistola

ad Anastasium

quod Vos me os domini, quod Inccrnamdi-

quod loquendo multis prodcsse multisqueposscluccrcperhibetis,

citis,

cxistimationeni xistis.

meam,

fateor, milii in

Considcro nainquc, qui suni,

signo dcprchcndo: considero antcra noii arbilror. milii

:

conspicimus, quo scabiosos catulos

saepc pardos vel tigrcs vocamus. patriarcham Antiochcnum

patritium

inlirmitas

Cum

inaximam dubitationom pcrdu-

ct nihil ,

rac

iii

cx hujusiiiodi boni

qui estis ct vos mcntiii posse

crgo cicdcrc volo,

quod

mea, cum disputarc volo, quod

citur, contradicit mihi sanctitas vcstra.

dicitis, in

Scd quacso,

bis aliquid dc lioc ccrtaminc nostro convcnial

,

ut

contradicit

laudcm nicain

si

vir sancte, noii

,

quod

di-

nodi-

De

Cap. XLVl. ita est,

citis,

sit ita,

quia

Vocabula

tliiitis.

undc

respuehat,

sonantia oninino

ijtilitatcm

193

sancto Gregorio.

jattantia vcl

ctiaiii

Alexaudriuo, qui euni universalem papam vocaverat, praefatione epistolae,

quam ad me

direxistis,

quod

altcri

puto

quia vobis sub-

Ego

ratio exigat, praebetui".

eului

sed moribus, nec honorem esse de-

,

quo fratres houorem suum perdere cognosco.

in

.

quam

phis

non quacro

Quod,

curavistis.

peto, dulcissima sanctitas vestra ultra nou faciat,

verhis prospcrari

ita scribit: i»

superhae appeilationis

verbum, univcrsalem mc papam diccntes, imprimerc

Irahitur,

patriarchac

Euios^io

Recedant Hinc

ergo verba, quac vauitatem inflaut, caritateni vulnerant.

cst,

quod cum Johannes cpiscopus Constantinopolitanus hoc vocabuluni vanitatis

sibi

usurparct et se uuivcrsalcm papam vocari a syuodo

fraudulenter obtinuissct,

iiiter

caetera sic de fo scribit Gregorius:

canonum dccrcta

quis cst iste, qui contra statuta evaugelica, contra

novum

nouicn usurparc pracsumit,

sihi

ut velut sinc minutionc sit

Vcrbum ctiam

umis, qni appctit esse univcrsus.

jussionis

sibi

a

cocpiscopis dici nolebat, unde ait in cpistola ad Eulogium cpisco-

pum Alcxandrinum: sistis,

qui

vestra mihi caritas loquitur diccns

quod vcrhum jussionis pcto a mco auditu

sum

enim mihi fratrcs

et qui estis; loco

;

sicnt jus-

rcnioveri, quia scio,

moribus patres.

estis,

qua erat pracditus, nolcbat quod

Insnpcr ob niniiam humilitatem,

matronae sc ancillas suas diccrent. Uudc Rusticanac patriciac bensait: unum in

tuis cpistolis

poterat, saepius dicebatur enira

:

ancilla vestra

qui pcr cpiscopatus onera

,

ratione te mihi ancillam dicis ?

proprius

fui,

aliquando ad

ct ideo

me

scri-

acgre susccpi, quia. qnod scmel esse ,

et ancilla

cujus

Ego

vesfra.

omnium servus sum

factus,

qua

antc cpiscopatus susccptura

rogo pcr omnipotentem Deum, ne hoc verbum

iu scriptis tuis invcniam.

Primus

in suis cpistolis

se servum scrvorum Dei nominavit et alios noniinari iustituit.

Libros

suos,

dum adhuc

et in

aliorum comparationc suos ulhil valere acstimahat, undc Inno-

ob nimiam humilitatera

vivcret,

quod cxpositioncm

ccntio praefecto Africae sic scrihit:

vohis transraitti voluistis

vestro studio

,

cioso cupitis pahulo saginari,

puljlicari noIeJ)at

congaudemus

bcati Augustini

opuscula lcgite et ad comparatioucm

illius

,

Joh

scilicct

sed

si

deli-

compatriotac vestri

siniilaginis

nostrum fur-

furem non quaeratis, neque enim volo, dura in hac carne sum

^ ^uid

dixisse

quoque

dam

in

me

contigit

quodam

,

libro de

sanctus pater nomine

ea facilc hominibus innotesci.

Gracco

in

Latinum

abbas Johaiuies

,

,

si

Legitur

translato, qiiod qui-

cum Romara ad 13

visi-

194

De

Cnp. XliVI.

tiiiida

apostolorum

mediiim

limiiia vcnisset et beatiim

rexisset;

festinavit

se

prirao

et

scd ctiain longe positis

,

nam omniuin

neccssaria niinistraret, beb
iis

stituit et

Dci tamulis

Monasterium Hierosorimis

quoslibct

invitabat.

dum

in cujus niaiiibus

ex huniilitatc aquaiu luudcre

ipse

bus aquam niiidcic volcbat, non invcnit.

mc

diebus

suscepisti.

in

in cujus

,

mani-

Cuiuque hoc factuin sccuni

cadcm nocte dominus pcr

visioiicm ci dixit: cactcris

memet

hcstcruo autcm dic nic in

nicmbris mcis,

AHo quoquc

ad suain incn-

quos dic quadain uiius

lulcr

conversus urccuiu accepit, sed repcnie eum

ipse miiarctur.

in-

pro quolidianis slipcndiis octo-

ancillis I)ei

aiinualilcr olTcrcbat, quotidie cliam

sain percgrinos

monachis

dcgcntibus ni^ccssaiia mittcrc procuravit;

illic

quoque miilibus

ut iion soluni

,

ct in inonte Syna^v

indigcntiiim noinina scripta ha-

subveniebat.

liberalitcr

giiita libras auri

accessit,

in

quo maxinia cjus humilitas commendatur.

in

pracsentibus

vellet,

in

quoadus((ue abbas primo sur-

ncc inde surrexit,

Taiitac autem largitalis clecniosinarum exstitit

tribus

quod sc

coram ipso

Ccriiens vero bcatus Gregorius,

revereiitiam exhiberc.

terrain prostravit

papam per

Gregoriuni

occurrere ac, ut decebat,

civitatis transire videret, voliiit ei

terram vellct prostcrnere,

6.

sanoto Gregorio.

tcinporc pracccpit caiiccllario,

ipso

ut duodeciiu

pcregriiios ad piaiidiuin iiivilarct. qui pcrgcns jussa complevit. Duiu

autem sito

intuciis

siniul disciinibcrciit.

papa trcdccim nuiucravil

ct

acccr-

canceilario, cur contia suain jussionciu trcdccim invilarc prae-

Quos caiKcllarius iiumcrans

sumscrat, inquisivit. dcciiu invcniens

ait:

crcdc

inihi

nou

patcr.

ct

sunt

tantum duo-

nisi

duodccim.

Aniniadvertit Grcgorius, viruin propius discunibcntciii vultuni crebro

mutare

dam

ct nuiic

adolcsccntcm

canitie simularc,

vchemcnter adjurans, ut Qui rcspondcns mirabilc?

ait:

iiuiic

iinito igitur ci

vcro

silii

suum prodere dignarctur.

sc iiomenque

ct cur intcrrogas dc

Vcruiutamcn

scito,

vclulum vcncraiida qua-

convivio illum in cubiculo duxit,

quia ego

nomiiic

mco

sum naufragus

,

quod

est

scu-

ille, cui

lcllam argcnteam tribuisti, quain tibi miserat cuiu lcguminibus matcr lua, ct

hoc

tibi

pro ccrto

dcdisti, deslinavit te

sit

dominus

apostoli successorem.

Vm

cognitum, licri

Grcgoiius

quod tunc mc dominus praeessc quoniam

sempcr

aiigcliis

inipetr
ct

illo

dic. quo mihi

:

ct tu

quomodo hoc

su
cjus suin ct nic

dciieaiu protcgerc

ipsum valcas

quia ab

ecclcsiae suae pracsulem ct Petri

tibi

omiie,

dominus

quod

nosti.

At

illc:

nuiic icniisit. ut tc

peticris

Statiinquc ab co disparuit.

pcr lue,

a\n\d l?.

Eo

De

Cap. XLVI. tempore

quidani eremita, vir magiiae

fuit

Deiim reliqiierat

ct

crebro

blaiidiens

Oravit igitur ad

virtiitis.

cohabitatricem in

Deum,

omnia propter

qiii

praeter uiiam catlam possidebat,

iiiiiil

qiiasi

19o

sancfo Gregorio.

cum quo

ut sibi ostendere dignaretur,

turae remunerationis mansionem sperare debuisset. qui nil

ex

divitiis

At

sperare deberet.

suae paupertati die

dominum

alia nocte andivit (iivitiarum,

mansionem

crgo Gre-

noctuque suspirando

conferret,

cum

cattam

illani

quam

comprolwiris,

diligerc

non possessio

divitein

quam

,

ille

Iiabes,

taiitas

quotidie

Dco

Itaque solitarius

gratias rctulit ct qui ineritum suura

Gregorio conferretur,

si

orare coepit,

mansioncm qnandoque peicipere mererelur.

apud Mauritium imperatorcm episcopi falso

unum

accusarctur,

est,

et

sic

filios

in

ait

epistola,

ut

8. (ami

ejus super morle

quain

cujusdam

apocrisario

quod breviter suggeras dominis meis, quia

servus eorum in mortciu Longobardorum \cl

voluissem,

quas

divitias,

sed contemnendo cnnctis([uc liberaliter largiendo di-

decrcvisse") putaverat, cuni eo

re-

Cum

sed cupido faciat, cur audes paupertatcm tuam Gregorii

non amando. spergit.

sibi

cum eo remuiierationem

si

sibi dicentem:

comparare, qui magis

palpando

mittit:

igitur nocle sibi

pontiticc,

qui tantis mundialibus divitiis abundarct.

gorii divitias

fu-

amore

illius

ingemiscens parnm sibi volunta-

fortiter

ille

riam paupertatem profuisse pulabat, ciperet,

(iivitiis

Quadam

hiijus saeculi possideret.

quod cum Gregorio, Romano

revelatur.

qiiam

gremiis refovebat.

suis

damiium

mc

ego

si

miscere

hodic Longobardorum geiis uec regein uec ducem nec

comitcs haberct atque in sua confusione esset, sed quia Deuin timeo, in

mortem cujuslibet

liorainis

humilitatis cxstitit, ([uia

sernira vocabat,

nocentiae,

cum

ine miscere

csset

dominum suum eum

quia in mortem

caetera sic

ei

Deum

ine ci

male servientem

afAigitis.

Ecce quantae

iii-

suorum consentire nolebat,

et ecclesiam

scripsit Gregorius:

credo, quod omnipotentem

Eccc quantac

pontifex, imperatoris sc

appellabat.

iiiiinicorum

cum Mauritius imperator Gregorium Inter

formido.

summus

([uia

Dei persecpieretur.

enim peccator

sura,

tanto vobis amplius placatis, quanto

Quadam

igitur vicc

quidam mo-

nastico habitu indutus spatam cvaginatam dextera tenens corain iiu-

peratorc

iiitrepidus

adstitit

moriturum praedixit.

1) Sic rpcte antiq.

levisse

et

Territus

a verbo

:

contra

eum

Maiiritius

decres cer e,

vibrans

illum

gladio

a persecutionc Gregorii

leginit.

Recent. ex

praefeninf.

13 *

glos'?.

de-

196

De

XF.VI.

C.np.

sancto Gregorio.

cessavit ct ut pro se orare deberct, instantcr pctiit, quateniis ipsnin in

hac vita de malis suis Deus puniret

Quadam

examini rcservaret. bunal judlcis starc

eum

picntes

judicem proclamare: date Mauritium.

et

ministri ipsum antc jndicem

reddam

vis, ut

tibi

non jjuuicndum extrcmo

et

igitur vice vidit se Mauritius ante tri-

Cui

posnerunt.

Et caubi

iilc:

mala, quac in hoc sacculo perpetrasli?

Illc

re-

spondil: hic potius ca domine mihi ct non in saeculo futuro retribue.

Statimque

Phocae

diviiia

niiliti

vox jussit tradi Mauritiiim, uxorcm,

Quod

occidendos.

factum

et

est,

enim temporis Phocas quidam milcs ejus ipsum sua gladio occidit

et

sanctam Mariam majorcm

dic paschae

in

et filias

tota familia

9. Oum apud

missam cclebrarct

angelus domini alta vocc respondit:

domini pronuntiaret, spiritu tuo.

cura

impcrio succcssit.

in

ei

filios

non post niultum

Unde papa

et

pax

et

cum

ajjud illam ccclcsiam in dic paschac statio-

nem facit nec slbi, cum dicit pa\ domini, in hiijiis miraculi testimonium respondetur. lO. Quodam teinpore Trajanus iraperator Roinanus ad quoddam bellum vehcmentissimc festinabat, cui vidua flcbilitcr occurrit

innocentcr percmti revcrterctur,

obsecro

diceiis:

ut sanguiiicm

cumque Trajanus,

vindicarc digneris,

me

imperabit.

alteri

dixit:

tibi

quid proderit,

utique nihil.

ille,

hoc raerccdem

hanc transmittas? Tunc Trajanus pictate coni-

motus dc equo desccndit

ct

ibidem innocentis sangiiinem vindicavit.

Fertur quoquc, quod cum quidam

lilius

nimis lascivc discurreret,

cujusdam viduae interemit,

cum vidua Trajano

lilium

Trajani pcr urbeui equitando

lacrimabiliter exponerct, ipse

hoc fecerat, viduac loco dotavit.

qui

alter mihi

si

Et vidua: iionne,

ut mihi justitiam facias et pro

inqult, mclius cst tibi,

quam

vidua: et

(aii

Trajanus

JHStiliara fccerit?

accipias,

sanus

vindicare se testarctur, vidua dixit: et quis raihi hoc

praestabit, si tu in proclio niortuus fucris? Tiajanus dixil:

post

mci

filii

si

filii

suum

filium

sui defuncti tradidit ct magnifice

Duin igitur quadain vicc diu jain

defiincto

gorius per foruin Trajani transirct ct hiijus

quod ,

qui

ipsam

Trajano Cue-

mansuetudineni judicis

rccordatus fuisset, ad sancti Petri basilicam pervenit et ibidem pro ejus errore amarissimc

flevit.

Tunc

sibi

divinitus

est

respoiisum:

poenani acternam pe-

ccce,

pctitioncra tuaiu coniplcvi

perci,

dc cactero autcm diligehtissime cavcas, ne pro daranato

quo prcccs fundas.

l)

Recent, m«le

et

Ti-cijano

Damasccnus') autem

Damlnnus

o(T(-niiil.

cf.

in

quodiini suo

Dnmnsc. Op. Vol.

I.

j>,

ali-

sermonc

591.

De

Cap. XLVI.

197

sancto Gregorio.

narrat, qiiod Gregorius pro Trajano oralionem fundens audivit vo-

cem ~do.

vocem tuam audivi

sibi divinitus illatani:

Cujus

ibidem dicit)

rei (ut

et

veniam Trajano

tostis est oriens oranis et occidens.

Super hoc dixerunt quidara, quod Trajanus revocatus consecutus veniam nieruit

ubi gratiam

ad

fuit

vitani,

gloriam obtinuit nec

sic

ct

crat in inferno finaliter deputatns ncc sententia') definitiva damiiatus.

quod aniraa

Alii dixcrunt,

Tr.ijaiii

non

fuit simpliciter

a reatu poenae

aeternae absoluta, sed ejus poena usque ad terapus, scilicet usque

ad diem judicii

modum

fuit

suspensa.

Alii,

Gregorio per Christi gratiam Alii ut

modus

vcl

sed flevisse;

ct

non

aliquis

inutaretur.

quod non

corapilavit,

frcquoiiler dorainus misertus con-

Valot euim

et in inferno exsistere et inferni cruciatus

diam non

sentire.

scilicet in

poena sensus

quod poena aeterna

Alii,

Poena

sionis divinae.

et

quod

est ab inferno liberata et in paradiso reposita, sed

ab inferni cruciatibus liborata.

sirapliciter

vel

donec orante

quod homo quamvis desiderans pctere nou praesumit,

ejus anima

anima

locus

taxata,

fuit

Johannes djaconus, qui hanc logciulam

legitur orasse, cedit,

quod poena quo ad locuni

aliquem tormenti sub conditione

et in

igitur aeterna

consistit

quod

poena daiuni,

(ut dicit)

per Dei misericorin

quantum ad primum

dimissa, sed quantum ad secundura rotenta.

duobus,

cst carontia vi-

est sibi

Fertur quoque, quia

angclus istud adjecerit: quia enira pro damnato rogasti, duonim

ct

tibi

aut enim in purgatorio duobus diobus ciuciaberis aut

datur optio;

corte toto tempore vitae tuae infiimitatibus ot doloribus fatigaboris.

Qui praeelegit toto teiupore vitae suae doloribusconcuti, quam duobus dicbus

in

Undc

purgatorio cruciari.

f.actum

est,

quod serapcr

deinccps aut fobribus laboravit aut podagrae molestia prcssus aul validis doloribus conquassatus aut dolore cruciatus.

Unde

in

quadam

fuit

stomachi mirabiliter

cpistola sic loquitur diceiis: tantis po-

dagrae, tantis molestiarum doloribus premor, ut vita luca mihi gravissima poena

sit,

quotidie enim in dolore deficio et mortis reme-

dium exspectando suspiro.

Item alibi:

dolor meus interdum niihi

lentus est, interdura niraius, sed neque ita lontus, ut rccedat, ncque ita nimius, ut interficiat.

Unde

repellar a morte.

Sic autom

vivere mihi pocna

sit

milibus meis

J) lla iiro

et

fit,

me

ut,

qui quotidie in morte sura,

iiifectio

solam credo esse reraedium.

vulgari

noxii humoris imbibit, ut

mortoiu dosidoranter exspectem,

diffinitiva

scripsi.

—

quam gc-

11, Matrona

De

Cap. XLVl.

198

sancto Gregorio.

quaedain sinuulis diebus (lominicis beato Gregoiio panes ofTerebat, per luissarum solleninia corpus domini olTerret

cui tuui

corpus domini uostri Jesu Christi proficiat lasciva subrisit.

tibi

et diceret:

vitam aelernan),

in

dexteram ab ejus ore coiivertens par-

Ille coiitinuo

lem iliam dominici corporis super altare deposuit, postmodum co-

ram populo illa:

iuterrogavit. quani

quia paneui.

quem

nicum appellabas.

causam ridere praesumserit?

ol)

(iregorius pro incredulitate luulieris se in

Tuiic

oratioue prostravit et surgens particulam

factam reperit

carnera

menduiu tiosas

cum indignalione

Oravit

matrouac su-

et

principil)us

aliquas prc-

aliquantulum de sancti Johannis

petentlbus

quod

gelistae dalmatica tribuit, liquias

Quibusdam

JS.

iiistar digiti

reduxit.

pa)iem conversam vidit

in

tradidit.

reliquias

iilam panis

matronam ad lidem

sic

et

iterum ct carnem illam

At

proprlis manibus iVceram, tu corpus domi-

illi

eideiu

iiimia

Gregorius orationc facta cultellum

evan-

suscipientes tauquam viles le

Tunc sanctus

reddideruiit.

petiit

ct

paniium

iiliim

pupugit,

de CHJus punclionibus sanguis protinus emanavit, sicque quain pre-

13. Quidaiu

tiosae essent reliquiae, divinitus est ostensum.

divitum

Romanorum

privatus, quod lilicls

ille

relitta

conjuge fucrat a poutificc comniunionc

molcstissime ferens, scd auctoritatcra tanti pon-

evacuarc non valens niagoruin sufTragia reqnisivit, qui se suis

carminibus agerc promiserunt, ut iuimisso daemone tamdiu caballus

cum scssore suo

vexaretur, quousquc

poiitilicis

Cuin-

periclitaretur.

que (Iregorius aliquaiulo super caballum suuiu transiret, iinmisso daenioiie inagi

ejus

equuui taiu fortiter vexari lecerunf, ut nequaquam ab

Tunc Grcgorius

aliquo teiieri valcret.

rcvelautc spiritn dyabolicaui

immissionem cogiiosceus facto ciucis siguaculo tam cabnllum a pracsenti rabie liberavit,

quaiu maleficos

qui reafum suuin confitenfes

Quibus luinen,

pervenerunf. noluif, 1.4t.

eos

taineii

qui

quod quidam (ircgorius

a)feiu

^ic

inagicam relegereiif

,

reddi

ecclesiasfico subsidio nufriri piaecepif.

Legitur quoque

abbas.

perpefua caecifalc mulcfavil,

ad sacri baptismi grafiam postinodum

iii

qui a (iraecis Lvinon

liiiro,

praeerat monaslerio inoiiaclius

peiies

ad alioruiu ferrorcm

se

saiicli

(iregorii,

numismafa

tria

([uod

liaberet.

Queiu

Postiuodiim vero

excoiniuiiiii(a\il.

lemporis fratcr morifur sancfo (iregorio

dicifur,

eidein nuiiliavit.

iiesciciife,

qui iiafus, quod

sine absolufione niorfuiis fucrat, orafionem in epifaphio scripsit, (|ua euin ab cxcoinmunicationis vinculo absolvebat.

conorum praecipiens,

ut eain

supcr fovcain

Dcdit eain uni d^a-

frafris defuiufi legcrct.

;

De

Cap. XLVI. qiio

jussa coiuplcutc sequenti uocte,

apparuit et se usque

tum

sancto Gregorio.

modo

scholam cantorum

unnm juxta basilicam siani fabricavit,

hibatur,

detentum,

15. Officinm

fuisse perhibuit.

nec non et

qui defuiictus

in custodia

ct

instituit

fuerat,

cantum

et

abbati

sed heri absolu-

pro hoc

ecclesiasticum (iuo liabitacula,

alterum juxta Lateranensem

Petri,

ubi usque hodie lectus ejus,

cum antiphono

autentico veneratione congrua reservantur. In canone apposuit

que nostros

in tua

bus

cum

sedisset annis tredccim,

deccm plenus operibus

tumba

:

dies-

pace disponas atque ab aetcrna dainnatione nos

Tandcm bca-

electorum tuorum jubeas grcge numcrari.

eripi et in

tus Gregorius

eccle-

quo recubans niodu-

quo pueris minabatur,

et flagellum ejus,

199

bonis

mcnsibus

sex

a corpore.

uiigravit

ct die-

In cnjus

hi versus scripti suiit

Snscipe terra tuo coi-pus de corporc sumtum.

Rcddere quod valeas

vivificante Deo.

Spiritus astra petit, leti uil vira noccbunt*, *Aliim.i]e: juia.

Cui vitae alterius inors magis ipsa via

est.

Pontificissummi hoc clauduntur membra sepulchro.

Qui innumeris scinper

vixit

ubique bonis.

DCVI sub Phoca im-

Fluxeruut autem auni ab incarnatione domini

16. Post

peratorc.

maxima fames

invasit,

pascere solebat,

mortein beati Grcgorii regioncm totam

unde paupercs

,

quos liberalitcr Gregorins

ad successorem suum venicntcs dicebant: domine,

quos pater nostcr Gregorius solebat pascere, tua sanclilas famc non

Quibus verbis papa indignatus semper

sinat perire.

debat:

si

suscipere, nos autcm

non possunms pasccre;

Unde sanctus Gregorius

cuos remittebat.

blandc de sua tcnacia

cmcndare

curavit.

Dum

finivit.

Unde

quarto

illi

saurum ecclesiae tanquam

apparuit et tunc ille

sc de nullo

apparcns illum cor-

percussit, cujns dolore vexatus in brevi

vir

asscrentes,

quidam

quod totum the-

prodigus consumsisset.

Unde ob hu-

ad comburendos libros suos cacterornm aninios in-

jus vindictam cliaaverunt.

terril)ilitcr

ei

scd

autem adhuc praedicta famcs instaret,

invidi Gregorio coeperunt detraherc,

Quorum dum quosdam

comburere vellent, quatuor libros restitisse,

respon-

et sic eos seraper \a.-

ter

et dctractlonc rcdarguit,

ripuit et in capite letaliter

vitam

taliter

Gregorius ad famam suae laudis cunctos populos curavit

jani combussissciit

et cactcros

Petrus dyaconus cjus familiarissiinus. ciim quo

di^alogorum

asserens hoc ad

disputavcrat, ejus

tradifur

vchcincntissime

dclendam memoriam

nil

valerc.

200 luui in

De

XLVI.

('ap.

parlibus

divorsis luuiidi

iinmane sacrilegium esse,

tanti

sancto Gregorio. exemplaria tonereutur, patris

tot et tales

super cujus capnt ipse spiritum sanctum

Tandem

frequentissime prospcxisset. duxit, ut,

si illud,

senteutlam ad-

eos in hanc

quod dixerat, jurejurando coniirmans mori con-

non debuisset. scd supcrstcs combustoribus manns si

l)ajulans

si

sui testimonii exstitissct,

quoque

Gregorius sibi dixisse,

Fertur cnim

daret.

vero mori

ipse

miraculum de visione columbae publicaret. post hoc vivcre

cum apparatu

Itaque

valeret.

iion

exurere,

columbae

similitudinc

in

tinuo mcruisset, ipsi a librorum exnstione desistercnt,

quod,

ailjuugeiis

lllnos

venerabilis

saiiclis evangeliis

Icvita

librum

dyaconi evangeliorum

mox

Pctrus advenicns

ut

tactis sacro-

Gregorii sanctltati testimonium pcrhibuit et a do-

lore mortis cxtrancus spiiitum iuter verba vcrae

Quidam monacbus monasterii

confessionis effia-

sancti Gregorii quod-

vit.

Iff.

dam pcnes

se peculium congrcgavit, beatus autem Gregorius alteri

luonacho apparcns

dixit, ut sibi

dcnunciaret, quod pcculium dispcr-

Quod

gcrct et poeniteutiam ageret, quia die tertia essct moriturus.

audiens vehcmeiiter expavit, poenitentiam cgit

ille

didit

nioxque fcbribus adeo corrcptns

usque ad horam tortiam prae nimlo jicieiis

est,

et

peculium red-

ut a dlluculo diei tertiae

inceiidio

linguam ab ore pro-

Scd cuin ciicumstantes

ultimum flatum emittere videretur.

monachi corain ipso psallcrcut, psalmodiam taiulem iiiterrumpcntcs ei

detrahere cocperuiif

subridendo concutions inihi

ait

:

parcat

vobis

dominus

dctrahore voluislis, iiam inipediinentum

nerastis, quia

inilii

tam a vobis. quam a dyabolo sub

,

fiatrcs,

passioncm impendatis,

uiio

adjuvante saiiclo

ot

eidom non dotractioiiom

\am

(iiegorio

quaiido

si

,

sed coin-

cum

ad judicium cum dyabolo

cuiictls

suis

ge-

tompore accu-

utpote qui ad tam districti judicis

miiiatorc suo judicium vadit.

quare

iion luodicuin

satus nesciobam, cui calumniae primitus responderom, sed

quemlibet migrantom vidoritis,

ct oculos

rcvivisceiis

contiiiuo

aiitoin

illo

,

ol)Joclionibus

cristeti

bene re-

spoiuli,

tantum de una objectionc convictus crubui, pro qua, ut vi-

distis,

taliter

sum voxatus

et adhiic rae

que de ea fiatres rcquirorent,

ail:

iioii

non audoo

potui libcrare. dicore, quia,

Guni-

cum ad

vos a bcalo fircgorio Jussus suin vcnirc, dyabolus de hoc plurimuin est conquestus, putans illa

quod me ad poenitentiam agcndam pro causa

Dcus remitterct, quaproptor beatum Gregorium vadcin

(oinmotain

caluinniam

.\ndrca, .\iidroa Iioc

cuilibel aiiiio

rcvclarem.

pcreas

.

qui

Moxque me pravo

dedi, ne

clamaiis dixit: consilio ad hoc

De

Cap. XLVI. Et

periciiliim coiiipulisti.

Erat

vit.

inouachus morieiis periculum fucrat imprecatus,

ei

tam gravem morl)uin

Tunc

mori autem nou posset. est

qui

is

moiiacliis monasterii

dudum mori

iion poterat,

dum adliucAmbrosianum

quasdam

cxtraneis

prctiis

I8.E0

coafessionis spirituui exlialavit.

Eugeuiilegitur,

saacti Gregorii

quod cum praedicto monaclio

rapuisset ac susceptis

inouasterii cartulas

moxque

,

iii

consumi posset,

decidit, ut defluentiljus carnil)us

convocatis confessus

disset,

exspira-

terriljiiiter ocuiis

statiiu revoiutis

urbe quidaiu uoiniae Audreas, qui eodem luo-

auteiii ia

quo

mento,

201

sancto Gregorio.

inter

tradi-

tempore, ut

verl)a

suae

in vita sancti

magis quam Grego-

oflicium

riaaum ab ecclesiis servaretur, Romaaus pontifex nominc Adrianus concilium convocavit, ubi statutum beret universaliter observari.

Gregorianum officium de-

ut

est,

imperator exsecu-

(iujus rei Carolus

tor exsistens per diversas discurreiis provincias minis

omnes

ad hoc ipsuin cogebat

clericos

ubique comburebat multosque

officii

Pro-

rebelles iucarcerabat.

clericos

autem beatus Eugcnius

licisceas

et suppliciis

Ambrosiani

libros

et

ad coacilium

episcopus

iavenit

ipsum conciliuni per triduum jam solutum suaque prudeutia domi-

num

papaiu

fueraat

sic induxit

jam per

et

,

quod omacs praelatos decesseraat,

tres diaetas

uaa

"igitur coavocato omniuia patrum haec seateatia

Ambrosianum iierentur

cpiscoporum

optime claudereatur

sigillis diligeutissime

lioni insistcreat

horum ab

ecclesiae

,

ut douiiaus

ecclesiis

fuit

munireatur

et

Sicque

vellct.

Coacilio ut missale

plurimorum

ac

ipsi tota iiocte ora-

pcr sigmiiu aliquod

magis servari

,

beati Petri apostoli po-

Gregoriaauai super altare

et

fores

et

qui coucilio iiiter-

,

revocavit.

rcvelaret,

i)er

quod

oiuaia, ut or-

diuavcraat, facieates laaae jaauas ecclesiae aperueruiit et utrumque missalc super altare apertum iuvcncruat. sale Gregoriaiium penitus dissolutum

vcaeruut,

Vcl ut

alii

asscrunt, mis-

huc illucque dispersiim

et

Ambrosiaaum autem solummodo apcrtuiu quo posuerant,

codcni loco,

repererunt;

Gregorianum officium

cdocti,

ut

spergi,

Ambrosianum

sicque sancti patrcs

,

autein

usque hodie observatur.

ct compilarct,

ad latcrnam didissiiua ct

.

19. Xarrat

di-

observari,

statueruut ct sic

Johaiuies d^aconus, qui

duiu vitam ejus coascriberet iusignitus

scribcnti adstitit,

adeo tenuissima vestis craf

mundum

ecclesia

edocti fueraut,

quidaiu vir saccrdotaliter ut sibi videbatur,

sua

ia

vitam beati Gregorii compilavit, quod,

iii-

altare

quo signo diviaitus sunt

deberet per totum

tantum

ut divinitus

supcr

.

ut

cjus

ci

dormienti et

cui desuper cauraritate

nigredo

:

De

Cap. XLVII.

202

Hic propiiis accessit et inHatis biiccis

subterioris tuiiicae appareret. contiiiere

risiim

Cunupie Joliannes

potuit.

noii

sancto Loiigino.

interrogaret,

euin

cur vir gravioris ofiicii sic dissolute rideret, ait: quia tu scrihis mortuis

quos viventes nunquam

,

non noverim facie, tamcu de ille:

tu, inquit,

potero

quae didici lectione.

moxquc

;

At

a.b

dyacono

vero Petro

siuistrorsuin

,

se

,

Gregorius ex manu Petri dyaconi

videbatur

ejusque

arripiens

illo

gla-

coiuitante secuin dextror-

affuit

ei{{ue

dixit:

lecti

adver-

magnam

facem,

quare dubitasti? Cunique post cortinam

sarius latitaret,

de

etsi illum

luinen lueeriiae exstinxit et adeo

illi

ut veliementer exclamans putaret

,

suin beato Nicolao fidei,

scribo,

Moxqiie Gregorius

dio jugulatum.

modicae

Cui Joliannes:

video, sicut voluisti, fecisti et ego, quae facere

iit

non cessabo

,

ipsuui perterruit

illo

vidisti,

os

facieiuque

ipsius advcrsarii exurens ad iiistar Aetliiopis denigravit.

Quaedam

quain teiiere

autem dicto

,

scintilla parvissiina

cilius ^oiiflagravit

beato Petrus

(iregorio:

cadcns

in

ejus

flainniis

vestem candidain ipsain

et sic

nigerrimus

satis

denigravimus

nos illum noii denigravimus

sed nigrum

,

dixitque

apparuit

totus euni

(iregorius

cui

;

demonstravimus,

fuisse

sicque ibidem multo relicto luinine abierunt.

XIVII.

CiVP.

Dc Longiiius

^ancto

liOiig^iiio.

quidani ceiilurio

fuit

,

milKibus cruci

qui cuin aliis

doinini ') adstans jussu Pylati latus domini laucea perforavit el vi-

dens signa, quae fiebant, solein in Clirisliim credidit.

ex

inlirinitate

senecfufe oculi

vel

per laiiceam decurrente

(iliristi

tinus clare vidit.

scilicet

IMaxiiue ex

et terrae

dicuiit

caligassent,

ejus

fortuito

Unde renuntians

obscuratum

eo.ut quidain

,

de sanguine

oculos suos tetigit et pro-

militiae et ab aposfolis iiislructus

in (hiesaria (iappadociae viginfi octo annis monasficain vifaiii ct

vcrbo

et

exemplo ad fidem

niotum

quod cum

inullos converlit.

(aini

duxit

aufeni a prac-

side tentus fuisset et sacrilicare nolief, jussit praeses oinnes deiitcs ejus excuti et linguain iion perdidit,

dicens

:

si

abscidi

,

Longiiius

sed accepta securi

dii sunt.

1) Eil. Prinr. iiiiilc

videbiiiius.

l)po

piiipffil.

fainen

ex

lioc

loquelam

oinnia ydola coinminuit et fregil

Daemones autcm de

ydolis exeuntes

;

De

Cap. XLVIif. piaesidom

Ui

latraiitcs se

et

iii

omiies socios

cjus

et insanientcs

iiilravcnint

Lougini pedibus prostraverunt

Christus

Cnm

nostra.

Longinns

qnam

signum non

hoc abiit ad corpus ejus

vitam

oculos nisi

,

cum

ct prostratus

continuo visum

habitatio

amisisset,

dixit ei

sanitatem

ct

tibi

post

decollari jussit:

poenitentiam

lacrimis

sanitatcm reccpit et

et

est

quando me occideris

cum

Et statim

nou nemuia-

iibi

ibi

cnim a te mortuus fucro, pro te orabo

cito

et

positum,

et

qnia sanari non potcris

corporis et animae impetrabo.

egit;

cst

ergo praeses insaniret

scito

:

ejus

ct

et

Longinus daemo-

ct ait

nibus: cur habitatis in jdolis ? Qui responderunt: tur

203

sancta Sophia.

bonis operibus

iii

linivit.

CAP. XIVIII.

I>e isaneta j^opliia et tribn>^ liliabns» ejns^). Item santtarum martirum Sophiae Fidei,

Spei

et

sanctam Sophiam dicitur

annorum.

fuit

isitavit et

Prima

earum

et

adoptare,

ergo Romain

Vciiit

trium

XL

sctunda

et oiniii

suarum,

filiarum

Constantinopoli

santta Sophia tres

et ipsa

Uei timore sapieiiter nutrivit.

V

ct

maximum tempium

Caritatis

X

tcrtia

et

die dominica

ad

suas

filias

iii

MII

ettlesias

multas Christo matronas Incrabatur.

Accusantur Adriano

est pulthritudiiie

eas

qucm

sic

allectus,

ut

Fidcs primo a

ut finuun refutant.

in

vellet

filias

XXXM

militibus

caeditur, secundo mamillae praecisac coram cunctis evelluntur, lac

de vulneribus,

Clamant videntes

sed de mamillis sanguis profluit.

injustum Caesaris juditium

et

virgo

gaudcns eidem etiam

Tertio candenti craticulac puella imponitur illaesa, lagine oleo et

cera plena mittitur,

vocatur etiara soror

vlolorum. mittitur,

illius

Spes

,

quinto jubetur decollari.

scd non potuit

ad

consummari.

obedire voluit,

Ad-

sacrtficia

plenum

exhibcntes infideles cremabant: novissime

Tnnc

uiater tertiam

confortabat. qnae cuni parvula essct, Adriano

1) Ilnec

flccti

Idtirco primo in caldarium adipe, cera et resina

a quo guttae -)

jubetur gladio

sihi

insultat.

quarto in sar-

iii

filiam Caritatem

nullo adulatur ncc

quare impiissimus jubet eam primo cxtendi

legenda deesl

iii

edit. receut.

Q) fortasse legendiuii

exeiintes.

ct

De

Cap. XLIX.

204 per membra

jiiiictmas

et

virgis flagellari, quarto

sancto Benedicto.

secundo fustibus caedi,

(lirumpi,

camimim ignitum

iii

teitio

a quo per sexa-

projici,

ginta cubitos ignis exiens sex niillia vdolatrorum occidil, virgo au-

lem

ambulabat

illaesa in igne luedio

pudio transiit per gladium ad coronaiu.

aurum

ut quasi

ita,

Quinto candentibus perforatoriis perforatur

cum

et sic

Maier optima

timarum reliquias cum multis praesentibus recondidit pulcbrnm se ponens

dixit: desidero, filiae carissimac.

Sic ergo in pace migravit

rissimis iiliabus sancta Sophia,

rum tormenta

super se-

vobiscum

esse.

cum

est

quae cum singula passa fuerat

quam martir

ideo plus

et

fiiiarum opet

ab .adstantibus sepulta

et

radiaret.

martiris tri-

cafilia-

Adrianus autem totus

fuit.

putrefactus cmarcuit confitcns sanctis Dei iiijuste iiijurias intulisse-

CAP. XIIX.

De

(48.).

^ancto Beiiedicto.

Benediclus diclus est vel quia multa bcnedixit, vel quia vita multas bencdictioncs

eo

,

vel

habuit,

quia aeternam meruit

hac

in

omnes benedicebant de

vel quia

benedictioncm habcre.

Ejus vitam

sanctus Gregorius scripsit. I.

Benedictus ex Nursia provincia ortus cuin

lum petcre decrevit, quem nutrix usqiic

iii

quciidam locum,

qui

cautc poiiens

cuiu

Benedictus

dicilur

oratione surgens occultc fugiciis

corruisset, flcre

partcs

solidatum

queiidam locum

iii

incognitus maiisil

,

excepto

sccuta

iinius caritati et

,

,

ubi ad

partibus

fractum

vidit.

capistcrii

accepit

et

ubi tribus

iiioiiaclio

ab

Postmodum nulricem aiiiiis

lioiniiiibus

Roinaiio iiomine,

iii

longissimo

fuiie

Tintinnabulum cliam

scruit, ut ad ejus sonituiii vir Dci cognosccrct,

nus paiicin pracbcrct

est

qui

(aim vcro ad spccum a Roniani

sibi sedule necessaria miiiistrabal.

eum dcponcre consueverat.

dcser-

scd super meiisam in-

invcnit.

veiiit,

quodam

nionasterio iter non essct, paiicm

Aeside, pctiil,

duabus

in

conspiciens

iiitegre

libcralibus

quae eum tciicrrime diligcbat,

siia,

purgaiidum triticum mutuo capisterinm

Quam

Romae

infaiitia litcras dcscruit ct

studiis traditus esset, in ipsa sui

qucm cxicns

acciperet.

ligabat ct sic

ipsi

quando

cordac insibi

Scd aiiliquus

Romaliostis

altcrius invidciis rcfcctioni lapidem Jactavit et

tiii-

De

Cap. XLIX. tinnabulum fregit,

sed taraeu Romanus

ministrare non

ei

Post lioc cuidam presbitcro refectioncm sibi paranti dominus per \isura

paras et servus meus surrexit

et

cura difficultatc

quia pascha

minibus positus rabat.

fame

loco

magna eum

(aii

,

delicias prac-

Qui protinus

inveniens dixit:

quia die cadcm paschalis csset sollemnitas, igno-

presbiter: veraciler hodie resurrectionis domiMicac dies

est,

abstincrc te nou convenit, quia ob hoc ad te missus

que

Dcum

avis

quaedam

nigra,

avis

ita ut

sic-

die fa-

cibum.

ab eo manu capi potuisset,

S.

sed signo crucis

Moxque dyabolus quandam

feminani,

quam

ante ejus oculos mentis reduxit ejusque aninium

tanto igne in specicm illius acccndit

exuit et

ut

,

paene ercnium voluptate

Sed subito divina gratia ad se revcr-

victus deserere deliberaret.

sus continuo se

sura";

quae mcrula vocatur, iraportune circa ejus

recessit.

aliquando viderat,

——

Quadam

sumserunt

benedicentes

ciem volutavit, edito

surge et

Cui Benedictus:

est.

Longe quippc ab ho-

quia videre te merui.

est,

desiit.

paschali soleranitatc

cruciatur.

cibum, quia hodie pascha domini

suraaraus scio,

in

apparuit dicens: tu tibi in

illo

205

sancfo Benedicto,

in spinis et vepribus,

quae

ibi

aderant,

se adeo volutavit, ut toto corpore inde vulneratus exiret et per cutis

vulnera mentis vulnera educeret; vicit itaque peccatura, quia ')

Ab

tavit incendium. in

illo

autera tempore

ejus corpore pullulavit.

cum abbas

gregatio ad eura venit et

negando

obiissct, tola ipsius monasterii con-

ut praeesse deberet iis,

sed tandem victus

assensum

gulam

illic

bant

quia ipsum sibi praeesse poposccrant,

,

districtius servari praeciperet,

tudo norniam

adspicerent linqucre,

ejus

illicita

mu-

tentatio

petiit.

Qui diu

illorumque fratrum moribus se (onvcnirc non

distulit, suis

posse praedixit,

postmodum

3. Crebresccnte itaquc ejus fama

cujusdam

raonastcrii

nulla

offcndebat.

rectitudinis

non

quorum

Cumque

grave esse -) sedule

licere et

venenum vino miscuerunt

Sed Benedictus signum crucis

dcdit.

et

Cumque

re-

seraet ipsos reprehcnde-

sibi

scilicet tortisibi

cum eo

assueta re-

rccumbenti obtulerunt.

cdidit ct quasi jactu lapidis vas illud

vitreum fregit. IntcIIigens igitur, quia potum mortis habuerat, quod portare non potuit signum

vitac

illico

,

dixit: niisereatur vestri oranipotcns

surrexit et placido

vobis, quia vestris ac meis nioribus non convenircm?

cum

1)

dereliclae solitudinis rediit,

Ed.

Tr. iiialf

rjuno

ofTeit.

2)

vultu

Deus, fratrcs: numquid non dixi

Tunc ad

lo-

ubi crebrescentibus signis claruit

Haec

diio vprb,-i oniitlif innle E<1. Vr,

De

Cap. XLIX.

206 et inultis

ad eum vcnieutibus

sancto Beneflicto.

sed orantibus

poterat,

iion

raonastoiia

(luocleclin

uno autem illorum quidam nionaclius aliis

mox

diii

In

stare

foras exihat ct aliqua terrcna

Quod cum abbas

et transitoria agebat.

construxit.

ad orationcm

erat, qui

iiiius

monastcrii bcato Be-

quod illum monachum, qui ma-

iiedicto narrasset, ivit ilhic et vidit,

nere in orationc non poterat, quidani niger parvuliis per veslimenti

fuubriam foras tralicbat,

dixitque abbati mouastcrii

Mauro mo-

et

nacho: numqnid non adspicitis, quis est. qui eum trahil respondissent illis

Maurus

:

non,

vidit,

expleta orationc,

sed abbas viderc non potnit. vir

Dei monachum

caecitatc virga percussit et extunc

sursum

in

montis

rupibus

erant,

aquas hauriebant, cumque fratres

ubi diulius orans trcs

adscendit,

cunique inane ad

Ex

tras positas inveneritis

,

his monasteriis tria

quac deorsum cum magno labore viriim Dei sacpe rogarent, ut

illi

in

petras in

domuni rcdiissct

causa ad cuni venissent, dixit:

vobis aqiiara producere.

sui

quadam noctc cum quodani puero inontcm

inonasteria sua nnitaret,

posnit,

alia,

quem pro

ansus est in ejus cogitatione,

percussus fuisset ex verbcrc.

ipse

si

Die igitur

reperit,

foris

Orantibus

immobilis in oratione permansit,

sicque antiquus hostis dominari non

ac

Cumqiic

?

oreinus ut vos etiam videatis.

ait:

itc

mcdio cavate,

in

pro

illam

eadem

qua tres pedominus inde

valct enini

ct jani

pro sigiio

loco

fratres

et

rupeni,

et illam

Qui euntes

eodcm

rnpcm sudantcm

invcnientcs concavum locuiii iliuc feccruut et inox aqua rcplctum vide-

quae usquc

riint,

iiunc

tani

sulTicicntcr niaiiat,

inonastcrium runi

viri

Dci quidam

dc manubrio prosilicns

cuiuqnc de hoc

ille

ut

Quadam

cacuminc usqiic ad inferiora dcscendat.

ab

iilo

vice

cuni falcastro vepres absciderct, in

locum profnndum

queiidam

nimis aiigustaretur,

vir

et

inonachus ad hauriendam aquaiu egrcdicns

mox ipsum

dit ct

uiida rapuit et paciie

in

uiiius

iii

fcr-

cecidit,

Dci nianubriuin

posuit ct niox fcrrum ad suuni manubrium nsquc cnatavit.

puer

niontis

duin circa

in

lacu

Placidus

nuiuen ceci-

sagittac cursum a

tcrra iulrorsus tiaxit, vir antcm Dci in cella consistcns hoc in spiritu slaliin jiovit et

dicavit

ac

ut

ad

Mauruiu vocaiis, quid dc puero accidcrit, ipsuin

pcrgerct

eripiendura

inipcravit.

in-

Acccpta

bcnedictionc concitus Maurus perrcxit et per terrain se irc existiinaiis

supcr a(|uas usque ad

pucruiii vciiit

euiuque per capillos te-

ncns de aqua cxtraxit; qui ad viruni Dei vcniens dcrat, sed ipso hoc non vit.

suis nieritis

,

rctulit, quid acci-

scd cjus obcdientiac deputa-

Prcsbitcr quidani Florentius noiuinc viro Dci invidens

ad tan-

De

Cap. XLIX. tam devenit

inalitiani

,

207

sancto Benedicto.

veneno infectum viro Dei tanquam

ut paneni

per bcnedictioncra transmitterct, qiiem sanctus gratanter accepit ct corvo, qui de manibus ejus paneiu accipere consueverat, ipsum pro-

dicens:

jecit

nomine Jesu

in

hunc panem

tolle

Cliristi

sumi valeat, projicc.

ubi a nuilo liomine

loco,

tali

eum

et

in

Tunc corvua

aperto ore, expansis alis circa eundem paiiem coepit discurrcre at-

que crocitare, ac

si

implerc non posse. diceiis: lcva, leva

aperte diceret, obedire se velle et tamen jussa

Cui sanctus

tandem eum toUens post

quam consueverat, non

maj^istri necare

iterum atque

eum securus atque ipsum,

iterum praecipiebat

de manu ejus annonam

tres dies rediit et

Videns autem Florcntius

accepit.

Qui

ut dixi, projicc.

quia corpus

,

potuit, se ad exstins^uendas disci|)Hlorum

animas

accendit, ita ut septem nudas puellas in horto monasterii ludere et

cantare facerel

,

ct sic

monaciios ad libidinem inflammaret.

vidiae locum dedit ct quibusdam

bitationem mutavit.

Quod

lapsum discipulis pertimescens in-

sanctus vir de cella prospicicns

sccum assumlis

Scd Florentius cum

fratribus ipsc ha-

solario

in

eum

consistens

recessise conspicerct et gauderet, repcntc solarium cecidit et ipsum

protinus exstinxit. verterc

,

Tunc Maurus post virum Dei currens

quia qui te pcrsequebatur,

cxstinctus est.

ait:

ro-

ille

au-

Quod

diens vehementer ingemuit, vel quia inimicus occubuit, vel quia de inimici mortc discipuhis exsultavit.

Qua de

pocnitentiam indiceret, quod maiidaus

re factum est, ut cidem

gaudcrc dc inimici morte

talia

praesumsisset, ipse autem ad alia migrans locum non hostem muta-

Nam

vit.

ad montem (iassinum venit

ibi situni erat

circumadjacentem populum tiquus

hostis

apparebat

ct tcnipluin

graviter

et in

ab

ydololatria

eum ore oculisque

sponderct, diccbat: Malodirte, ?

convertit.

corporalibus

fercns

cjus

flainmantibus

bat atque dicebat: Benedicte, Bcncdicte

persequeris

Apolliiiis

!

sed cum

iis

ct

ab

levari

veniens vir Dci benedictioncm dedit et tunc

incidebat

Cumque

valcbant.

illi

Cum-

celeritate le-

insidcbat'),

qui

fratrcs parietcm paulo altius

in Ed. Pr. leg.-itur insidiebal, manifesto a librario profecta sit.

1) ita scripsi, cuin

sibi re-

non posset, ad-

maxima

vatus est, ex quo perpcndilur, quod dyabolus

illic

nihil

in terra jaccnteni fra-

que virorum raultitudo adesset

perraittebat.

ille

Maledicte! non Bencdicte, quid rae

Quadain dic lapidem quendam

non

teterrimus

visibilitcr saevie-

nequaqnam

raoveri

Sed hoc an-

oculis

tres in aedificium levarc volebant, sed

eum

quod

,

in sancti Johaiinis baptistac oratoriuiu labricavit et

,

recent. vero scriiilur.i:

De

Cap. XLIX.

208

sancto Benedicto.

aedificarent, antiqiiHS hostis viio Dei appaniit et qiiia ad laborantes fratres pergerct tres

indicavit, qni protinns

,

qnia ad vos

cante vos agite,

,

antem nnntius verba coniplevit evertit et

eccc parietem

et

quendam puernm monaclinm rnina

puerum niortnum sna

tione

per nnntinni

iis

et laceratuni

ipsuni

hostis

Sed

contrivit.

praedicto

operi

resnscitans

Vix

venit.

anliquns

ad sc adduci

sacco

in

fra-

niisit:

spiritiis nialignns

vir

— — —

restituit.

•

Laicus quidam honestac vitae singnlis annis ad visitandum

4r.

Quadam

rnm Dei jejunans venirc consueverat. se

iret,

tabat,

alter viator adjnnxit, qni

illi

cnmquc jam tardior hora

mamns cibnm temis cibum

nc lassemur

,

hora jam practerisset

tem

et

sed

invitavit,

in itinere cibos por-

Tnnc

Deniquc cuni

eos longum fatigasset itcr, pratuni et fon-

et

viator hoc

staret ct ibidem quiesceret;

cuni igitur verba auribus

et loca

dibus

e.jus

secnndo non

ocu-

(aimquc ad Benedictnm venissent,

dixit ei vir Dei: ecce, frater, nialignus liostis seinel tibi

potuit,

in-

ostendens rogavit, ut paululuni gu-

ei

blandirentur, eidem consensit.

non

su-

nulla-

postinoduin

snbticnit,

ille

consentire noluit.

ille

frater,

,

Quo respondcnte, quod

qnaecnmque poterant corpus ad reficiendnm delectare,

venerunt.

lis

sumendos

ad horam

via gustaret,

in

ad hoc ipsum

vi-

igitur die, duni illuc

excrevisset, dixit: veni

in via.

Dei

fecit et ora-

snperavit.

valuit, sed tertio

persuaderc

Tunc

ille

pe-

5. Thotila rex

advolntus sc deliqnissc iiigemuit.

Gothoruni experiri volens/ntrum vir Dci prophctiac spirituni habeiet, cuidain suo

spatario

vestiinenla

regalia

tribiiit

apparatn regio ad monasterium destinavit. qncm

pone,

spiciens dixit;

Qui protinus sisset,

hoc quod portas

pone:

fili,

in lerrani cecidit et quia tanlo

,

venientem con-

non

est tnuni.

viro illuderc

praesum-

,

(ilericus quidani,

qni a dyabolo vexabatur,

nt sanaretnr, addnctns est,

cnnique ab eo djaboluin

C.

expavit.

ad virnin Dei

cuinque cum omni ille

expulisset, ait: vade et de caetero carnes non comedas nec ad sa-

cros

ordines

accedas:

quacumqnc

ad

sacros ordines

niancipaberis.

(him vero hoc

autein

accedere praesumseris, jnri dyaboli

die

aliquo tenipore custodiisset, sed niiiiores snos sibi praeponi in sacris

Dei quasi ex longo teniporc

ordinibus cerncret,

verba

postposuit atque

sacrnm ordinem

r(li(|ueiiit,

.ad

d_v'ibolus

ejus excnteret,

1) Srfjiipnles

non

viri

tenuit

cnniquc

|>.ir.igr,'ii)lii

is

vexare

oblitiis

Quein inox, qui enm ,

(|uousque aniinain

7- Vir')qiii(lam dinis nascones

cessavit.

ijiiiii
acccssit.

—

).

II,

iksnnl

iii

Kil. l'rinr.

Drosd.

De

Cap. XLIX.

pcr queudam pueniin ad euin

viiii

scoiidit

et

accepit

unum

de

iic

dotulit

aliuiii

qnid

,

Uei ct

via abactioiie

lucernam tenens per liic

impcndo

eum

caute et re-

dum

vice

vir

defensoris ei assistens

ut

isti

luceniam tenco

,

ser-

,

Cui statini vir Dci

serviain ?

signa cor tuum, frater, signa cor luum; quid est, quod loqae-

ait:

ris? vocatisque fratribus lucernam jussit de maiiibus ojus

vero jussit ad monasterium acccdere

8.

vidc

fiii,

spirituin superbiae iiitra se cogitare coepit:

sum ego,

quis

:

Quadam

est. filius

mauducauti assisto

ego

cui

,

ille

quod audierat, cum flasconem indi-

,

protinus de eo serpens egressns

quis est vitiuiu

,

Qui confusus valde ab eo exivit

habeat.

iiitus

sero coenai-et, monachus quidam

iii

uinim

iii

inisit

t[uem abscoudisti, bibas, sed indiiia

versus volens adhuc probare iiasset,

sed

autem Dei cuin gratiaruiu

descendcutem pueruin aduionuit dicens:

et

illo flascoiie,

et vide

vir

,

209

sancto Benedlcto.

Gothorum quidam

Galla nomine

,

ipsum

tolii.

quictum sedcre.

ct

pcrfidiae fuit Aiianae

,

qni

,

Thotilae rcgis temporibus contra catholicac ecclcsiae rcligiosos viros

ardore immanissiniae crudelitatis cxarsit,

nionaclmsvc ante faciem

modo

eumque per supplicia diversa

lauiaret,

sticus sese et res suas Benedicto Dci fainulo

est ct,

dum hoc

reparatur.

Quem

adstriiigcus aiite equuin coepit iin-

ligatis brachiis

ct

legentem

Gallae rusticus dixit:

Quem dum

fuisset intuitus,

niagnis rustici

,

qui ejus res susceperat

rusticus

autccedens

eidem autem subsequenti

;

ecce iste est,

fervido

spiritu

coepit vocibus

claniare

dicens:

Ad

qui ligatus tcnebatur, attendit. rairo

lora dissolvere,

Benedictus

cum perversae mentis

insania

eo errore, quo consueverat, acturum se cxistimans

redde, quas accepisti.

deflcxisset,

de-

et sacvienti

de quo dixeram,

surge,

cujus

vocem

surge et res vir

oculos levavit et a lectione cessavit, eumque uituitus

cum,

,

duxit ad

monasterium eumquc ante ingrcssum ccllulae solum se-

dentem repcrit

pater.

victus poeiiis ru-

commcndasse professus

rusticum toimentis affligere,

cessavit

pellere, ut quis esset ille Benedictus

sancti viri

iii

a torqucntc crcditur, intcriin crudclitate ad vitam

Tunc idcm Galla

sed cjus brachia loris fortibus

monstrarct.

quisquis ci clcricus

cum quendam rusticum crudclibus tormentis

inhians

rcx

affligcret

ita ut

ab ejus manibns vivus nullo

,

Quadain vcro dic avaritiae suae aestu succcnsus

exiret.

rapinani

venisset

Ad

istius

Dei protinus

mox

cujus brachia

et rusti-

dum

oculos

raodo tanta celeritate coeperunt alligata bradiia ut dissolvi

potuissent cumque,

tam concite nulla homiiium

qui ligatus

venerat.

coepisset

14

festinatione

subito adstare

De

Cap, XLIX.

210 ad

solutus,

taiitae potestatis

snncto Bcnedicto. Galla ad terram cor

vlra trcinefacliis

cervicem crudelitalis rigidae ad ejus vcstigia inclinans ora-

ruit et

nime surrcxit, sed vocatis fratribus eum introrsus

ulterius repetere a ruslico praesumsit

uiliil

,

bene-

iit

Qui refcctus rc-

admonuit.

crudelitalis insania quiesccrc deberet,

cedens

tolii,

Queni ad se roductum ut a tanta

praecepit.

dictionem acciperet,

leclione mi-

Vir auteni sanclus a

se illius comniendavit.

tionibus

quem

,

vir

Pci

©. Quodam tem-

iiou langeiulo sed respiciendo solverat.

magnaque omues

pore in Campaniae regione famcs incrcbuerat,

alimentorum indigentia coangustabat jamque iuBeuedicli monasterio triticum deerat, panes vero paenc

quam quinque ad

plus

refectionis

omnes consumti fucrant

horam

cumque omnes vencrabilis patcr

sent,

pusillanimilatem studuit modesta

promissione sublevare diccns contristatur ?

:

transmisissct, nunc usquc

et crastiua

abundanter

Iia-

motlii anlo fores ccllae

Quod cum

mauet incognitum.

fratres cer-

domino gratias rcfcrentes didicerunt, jam de abundantia nec

nerent,

quoque, quod quidam ha-

lO. Legitur

in cgcstatc dubitarc.

bebat tilium morbo elephantino corrcptum tibus cutis intumesceret atque

omni

stinae sub

iu

jam

famem

increscentem

celeritatc rcstilutus cst ct de

postmodum

obtulcrunt et

severans

ita ut

,

caden-

pilis

occultare iion

virum Dci ab eodcm patrc ejus missus saluti pri-

qui ad

posset,

Deo

eorum

,

corrigere et rursum

quos omnipotens Dcus quibus defcrenlibus

sunt,

in saccis inventi

nou

potuis-

quare dc panis inopia vester animus

autem dic duccnli farinao

bebltur. Sequenti

ut

,

inveniri

contristatos cerneret

increpationc

qnidem minus, scd

Iiodic

fratribus

domino

dictus

pucr

in

bonis

opcribus per-

II. Vaum quosdam cx

fcliciter obdormivit.

fratribus ad ([ucndam locum niiUeret,

hoc immensas gratias

ut ibidem

monastcrium con-

strucrcnt, coustitula die se ad cos venturum dicit ct, qualitor con-

stniidebcret, indicare. dies

,

monacho

quem

,

somnis apparuit

proposuerat

et loca singnla,

(aim autem

subtiliter designavit. Iiuc

Nocte vero cadcm qua promissus illucebat illic

,

al(|ue

ejus prae|)osil()

visioni

lidem non

fratres

,

ista dicitis

dosignavi?

ex

darent et ad-

ipsum exspoclarent, tandom ad oum roversi dixcrunt: exspecta-

vinius palor, ut voniros sicut promisoras, ncc venisli.

13.

iii

ubi quaeque acdilicari debuisscnt,

Itc

ct sicul

Non longe ab iiobili

:

numquid non vobis apparui per visionem vidistis,

ejus monast(Mio

duac

goncre erant, quao linguam non

(iui ille:

ot loca

quare,

singula

omnia ordinale.

sanctimonialcs rcslriiigcbaiit,

feininae

scd cum.

De

Cap. XLIX. qui

iis

praccrat,

incautis scrinoniJ)us

Qui cuni

cabant.

lioc viro

sacpc ad iracHudiauj provo-

Dei rctulisset, mandavit

cxcommunicabo

stringitc linguam vcstram, alioquin

communicationis scntcntiam non profcrcndo

autcm

iilae

dicens: rc-

iis

Quam

vos.

dum missae

Ubi

ex-

scd intcntando,

intulit,

mutatae intra paucos dics dcfunctae sunt

nihil

scpultae.

ccclesia

211

sancto Benedicto.

in

ct

celebrarcntnr ct djaconus ex

njore diccrct: qni non communicat, cxcat foras, nutrix carum, quac

pro

iis

scmper oblationcm offercbat, eas de scpulchris suis pro-

cumque sancto Bcnedicto nuntia-

grcdi et cxire ecclesiam videbat,

(nm cssct,

manu sua oblationcm

ille

lationcm pro

cum factum

fuisset

dcdit diccns:

dyaconus ex more clamaret,

et

hanc ob-

itc ct

excommunicatac non crunt. Quod

offcrte ct ultcrius

iis

ab ecclesia dc

13. Rlonachus quidam

cactcro cxire visae non sunt.

cuni ad

visitandos parcntes exiissct sinc benedictionc et ea die, qua ad cos pcrvenit, dcfunctus fuisset et scpultura semel ct bis tcrra rejecissct,

eum vcncrunt

parcntcs cjus ad

ct

super pectus ejus ponite enmque factum

nou

— valcns

fratres

corpus

Dei tantum

invenit

itinere

currite,

suam bcncdictioncm im-

ci

tcrra

institit,

rctiiiuit

draco iste

me

in

doncc

ile ct

hoc

Quod cum pro-

ultra

iicc

monastcrio manerc

ipsum iratus abirc apcrto orc draconcni

cxiit,

quem cum dcvorarc

,

curritc, quia

ait:

scpulturae tradile.

14. Quidam monachus

')

viro

sic

Qui mox ut de monasterio

permisit. in

scpultum

fuissct,

jecit.

ut

,

Qui corpus domini accipicns

pcndcrct, rogaverunt.

vcllct,

clamavit diccns:

vult dcvorarc.

Currentes autem

draconem minime invcnerunt, sed trcmcntem atque palpilan-

tem monachum ad monastcrium rcduxcrunt, qui statim promisit,

nnnquam de mouasterio recessurum.

dum totam

illam

provinciam famcs valida occuparct,

omnia quac invcnire potuerat, egcntibus tradidissct, in

S(!

13. Quodam temporc, ct

ita

vir

quod

Dci nihil

monastcrio praetcr modicum olei iu vase vitreo rcmansisset, jus-

sit ccllario

,

ut

illud

modicum

olci

cuidam cgenti daret.

impcrantem audivit, sed implcre contcmsit co tribus remanebat.

Quod

,

quod

vero

Ille

nihil olei fra-

ut vir Dei comperit, vas vitreum

cum

oleo

pcr fenestram projici jussit, nc quid in monasterio pcr inobedicntiam rcmaneret. dissct,

intcgrum postulanti.

jussit et dari

l)

Projectum itaque vas cum supra ingentia saxa ccci-

nec vas fractum nec oleum est cffusum, quod

Anlecpd.

^.

13.

depst

iii

Monachum autem

Ed, Princ.

14

ille

lcvari

illum de in-

212

De

Tnp. XT-IX.

obedloiitia

et

increpans se

(liffiderifia

linuo quoddani niagnnm dolium

quod adeo excrevit

,

dedit et con-

oralionem

ia

quod

oleo plenum

erat,

ibi

fuit,

pavimentum ')afnnerc vidcretur.

ut per

,

sancto nenediclo.

IG. Quadani vice ad visitandum sororem suam dcscenderat 'Ciini ut secuni illa nocte maautcm ad mcnsam sederet, roj^avit eum ,

,

cum

neret, cui,

dominum tioms

nullatcnus acquiesceret,

ille

cumque caput

roc;atura inclinavit,

et tonitrui virtus

enim

Illa

tibi

serenitatcm aeris

,

Cui vir Dei contrislatus

et traxit.

ut ncc

tamen ante sercnitas mira

cuni

quia lacryraarura fluvios fudit

,

ad pluviam convcrtit

caput in manibus

tantaquc inundatio pluviae erupit,

,

quidem pedem moverc potuisset, esset.

illa

lcvasset, tanta corusca-

omnipolciis Dcus, soror, qnid cst, quod fecisli?

ait:

parcat

(iui illa:

egrederc,

si

potes

:

sicque factum cst

Tunc ecce post triduum

tiarcnt.

animam

oculis

elevatis

diisset,

cum

,

quod

,

per fenestrain conspiccrct

dcsupcr cuiutas

iioclis

dus vclut sub uno

animam

est ibique

tcncbias clTugasse.

solis radio

18. Eodcin

gravit.

diem fratribus

sibi apcriri

aniio,

Subito autcni totus mun-

Qui

liora

cxituin suuin

ceptionc niunivif sustentans

Atque

.

erectis

mox

in

coclum

manibus

cclla moranti,

vidcrunt iiamquc

1) AliJ; cjiiae oinillil

ileninl

alteri

ct

per-

imbccillia menibra

ultimum

qua

vir

spiritum

Dci Bcnc-

^^ (inohus fialribus,

uni

longe posito rcvelatio cadcm monstrata

est,

viain lucidam

pffliiprp Ipgmit. J. J.S, — .-kI voc. di

vi.ini

stctit

sanguiiiis

ct

manus

autcin die,

dicfus dc hac vita migravit ad (ihristum iii

oraforium se por-

in

domiiiici corporis

Ijtsa

obitus

vero dicin sui cxitus

febribus correplus, cuin per

inter discipulorum

inter verba oiationis cfllavif.

adducfus

eadcm a corpore mi-

singulos dics laiiguor ingravcsccrct, scxto dic tari fccit ibique

cjus

ad coclum dcfcrri

Iiac vita crat exituius,

scxfuin

Aiifc

dciiuiiliavit.

sepulchrum jubet.

quod

,

quo dc

Inccm

vidit fusain

(iciinani, cpiscopi -) capitalis,

videiis manifeste comperit posfca

Bcncdictus

doiniiii

antc oculos

collccfus

cjus ad inona-

pracparavcrat,

sibi

dominuin exoraiet,

ct

columbac

spccic

iu

17. Quadam nocte dum scrvus

collocari.

sni

ad monasteriura re-

ille

mox corpus

monumcnto

in

vicaria rclatione sa-

suae

sororis

coeli seereta pcnctrantcm adspcxit, qui

steiium jussit defeni ct

noctem per-

ut lotam illam

,

vigiles ducercnt atquc pcr sacra cloquia scsc

ro-

Modo

gavi te et audire noluisli, rogavi domiinim ct exaudivit me.

Incidtim nc

i

,

palliis stratam

2) Rpcriil. Icgiinl i\

u

ii

lnr^

iiis

u iiieris

ac innumcris conis-

C.ipuani.

stMiueiili.i fNliibnt:

elc.

d

3) ii

o

Kd. rrinc,

frntres vi-

De

Cap. L.

cui venerantlo liabitu

tendenteni,

tlesuper clarus

vir

Qui cum

cujus esset via, (juam ceniercnt, inquisivit. cerent,

baec est via,

ait:

qua dilectus

DXVUl

Floruit

anuos

circa

tempore Justini senioris.

L

CAP.

De Patricius,

iiescire sc di-

sancti Joliannis baptislae,

quod destructa ara Apollinis ipse coustruxit. domini

qxii

(19.).

^aiicto Patricio. CCLXXX,

coepit circa aniios dotnini

duin Sco-

appo-

toruin rcgi de Cbristi passionc praedicarct, stans aiite euui et diaiis se

coe-

atl

assisteiis,

Dei Bcnedictus. cochini

vir

Sepultus vero est in oralorio

adscendit.

orientcm

BeJietlicti versus

a cella beati

Laiitein Jiinipatlibiis liiui

213

saucto Patricio.

super lerulam, quam manu teuebat elcasupedi regis super-

posuerat,

cum aculco pedem

episcopum cx industria

Rex vcro credens sanctum

perforavit.

faccre

Iioc

ct

alltcr fidcm

se

non

Cbristi

posse susciperc, nisi similia pro (ihristo patcrctur, paticntcr sustiSanctus hoc tandem intelligens

nuit.

ibidem possit vivcrc.

obstupuit

quod

sanavit ac toti provinciae obtinuit,

Quod nou solum

obtiiiuit,

precibus regeui

ct

venenosum

iiullum

imo ctiam

Quidam

coria illius regionis contraria, ut dicitur, sunt veneno.

ovem

comederat,

vicini sui furatus fuerat et

pius hortaretur satisfacere furem

dum

conipareret,

ut in

omiiibus balatum daret;

quod

ct alii a

furtis

quas vidcbat, ct

sibi

ciijus

Erat

cavcbant.

cem

sum paganus

illam abindc ct

tolli.

fnutum

ibi

quodam

nulhis

el

cgit rcus poenitentiaiu

consuetudo onincs cruccs,

magnam

duin prccibus a doniino siib terra:

non

,

cur

rcquire-

vidisti, quia

ego

et

signo crucis indigiius? unde fecit cru-

Cum

beatus Patricius pcr H^berniam prae-

pcrmodicum faccret,

alitpiod sigiium ostcnderet, per

doniini in

et

in virtute

a suis aiitem sociis admonitus

,

cujus esset, audi^it vocem de

dicart-t

esset,

dcvote vcnerari, scd ante quandam cruccm

illam iion vidcrit et inclinaverit, ret,

ille

vir

vir sanctus sae-

vcntrcm ovis intrassct, coram

factuni cst ct

pulchram invisam praetcriit

hic scpultus

quicuuque

,

cum

ad ecclesiam convenissct,

totus populus

Jesu Cbristi praccepit,

et

aninial ligiia ct

loco circulum

quod

rogavit

tcrriti pocnitcrent.

magnum cum

baciilo

dominum,

ut

Jussu igitur dcsignavit et

214 cice

tena

De

L.

<';ip.

aperuit') et

inter circnilum se

(luidain purgatorii locus essct

qucm

in

,

plerique autem

manc usque

et

proibi

quisquis vcllet descenderc,

nou restaret nec aliud pro peccatis purgato-

alia sibi poenitentia

eos a

maximus

puteiis

revelatHmque est bcato Patricio, quod

rundissiiiius ibi apparuit

rium sentiret,

sancro Patricio.

in

inde non

redirent

ct

moram

sequcns mane ibidem

qui redirent,

facere oportcret.

Multi igitur ingrediebantur, qui de caetero nou revertebantur. Post

Jongum

tcmpus mortuo Patricio

igitur

nim poeniteret

et

quidam nobilis nomine

vir

,

cum cum dclictorum suo-

Nicolaus, qui pcccata mulla commiscrat,

purgatorium sancti Patricii sustinere veliet, cum

untea quindecim diebus, ut onines lacicbant, sc jcjuniis macerasset, aperto ostio cum clavi, quae in quadam abbatia servabatur, in ipsam

)

speluncam

quoddam ostium a

descendit ct

quod ingrediens cum quoddam

\n

monaclii

albis

oratorium

induti

latcre ipsius invenit.

quidam

oratorium rcperissct,

ibi

intravcrunt

facientcs

officium

ct

Nicolao dixerunt, ^)utconstans esset, quia multa dyaboli tcnlanienla

cum percurrere

Cum

oporteret.

pcrquircrct

ille

cum

contra hoc habere posset, dixcrunt:

exclama

protinus

mones

et

Jesu Christe

dic:

et ut revertatur

,

quod eum

columcm pcrduccnt. Scd cum

viris

continuo adsunt dac-

obediat, primo blandis promissioni-

et sibi

bus persuadcnt asscrcntes

Dci vivi miscrerc mihi

lili

Recedentibus igitur pracdictis

peccatori.

quod adjutorium

,

te poenis affligi senseris,

iis

custodiciit ct ad propria in-

nullalcnus obedirc vcllct, pro-

ille

ferarum audivit voces pariter et mngitns ac

tinus divcrsarum

omnia elcmcnta tercrcntur palpitarct, Jcsu (Ihrislc,

*).

iili

Ad quod cum

Dci

illc

si

honibili

tcrrore

miscrcrc mihi pcccatori, pro-

vivi,

tinus cxclamavit, ct stalini omnis fcraruni illarum tuniullus tcrribilis

Ductus est inde ad alium locum

conquicvit.

monum seris ?

ncquaquam, sed nunc potius

cl

ibidem adcst dae-

quod uianus nostras eva-

diccntium sibi: putas,

multitudo

incipies affligi ct torqucri.

Et

cccc quidani maximus ignis ct tcrribilis ibidcni apparuit dixcruntque ei

dacinones:

nobis coiiscnscris, in igiicm tc jactabiinus com-

iiisi

Quod cum

burcndum.

illc

inavit:

Jcsu Christe

ipsum acccpcrunl

renuciel,

igiiem terribilcm projcccrunt, ubi

dum

J) il

1

II

r

— II

.1

II

j) j) ,1

ti-

cx gloss.i

II

riii

l

III.

li'yiiiil

i-t

td.

iiiilo

rriiic, iii.iiliTt

\Oces

.•i
I

2) neceiit. legiiiit

\ir. i-rr

i

4) Reoeiit.

b

i

aliuni

ignc vivos crcmaii cl

in

\('rl)a oiiiiltU Kil. l'rlnc. :i)

Ad

stalim(|uc ignis cxslinctus cst.

clc.

dcniquc locum ductus vidit qu(»sdain viros

(licliiiu

ct in illuin

cruciarctur, protinus cxcla-

1

c

s.

00

ii

i ii

c

ii l

prafli-r cii -

De

Cap. L.

215

sancto Patricio.

himinis ferreis ciuideiitibus a dacmoniljus nsque ad viscera flagcllari

deorsum terram prae dolore mordcre

aliosquc vciitrcs Iiabcntcs

clamarc

Aliosque tis

ui

paroe

:

parce

,

quorum mcmbra scrpentcs vorabant,

vidit,

Qui cum

corum visccra cxtrahcbant.

aculcis

eondem ignem

poenas projicitur

et

Sed cum

flagellatur.

crant usquc ad gcnua,

|)«ctus

alii

,

percurrens

usque ad collum,

nomen Dei

lcrabilis cxibat

dacmones: locus

Processit itenim

de quo

quem

ille,

ipsuni

,

igilur

in

,

ille

pulcum

oportcbat,

tus ct lubricus,

lcrct, aliiim

tanquam

qucndam

dum eiiin

se posse

de

omnino

eum

etc.

ex-

victa

posuit

cadcm vcrba

ct

passum eadem vcrba

protulit

quoddam

et

sic

evanuit.

quem

Dudus

enui trans-

et instar glaciei polict

igncus flucbat,

desperaret,

tamcn re-

(ihriste

etc.

dicere coe-

tcrruit, ut subsistere vix va-

sed praedictum vcrbum protulit

in

audirc

illc

cripuit, confidenter acccssit

pcdcm supcr poiitcm poncns, Jcsu

transiisset,

jactabinius,

tc

Jcsu Christe

:

pontcin, supcr

tot malis

Validus autem clamor adco

pedcm

ci

fcrc oblitus sit nonien

iit

sub quo fluvius ingens sulphureus

cordatus vcrbi, quod et uiium

,

qui quidein crat strictissiinus

super quera transirc

pit.

modum

in

jactalus fucris,

illuc

Quos dum

ad se rcdicns

multilndo

igitur ad locuin alium vidit ire

la-

quia voce non potcrat, protinus inde illaesus exi-

daemonum

oinnis

qucndam

pracdictum putcum jactavcrunt,

qui tam vchenicnti dolore absorptus cst

ct

usquc ad

ct foctor into-

candcnlcs

postquam autcm

ipsum arripicntcs

domini invocare, scd dum

vit

et

funius horribilis

nullum inde remedium evadendi obtinebis.

clamassct corde

alii

conspicis, est infcrnus, in quo doniinus In

nobis asscntire rccusas

contcmnerct,

duos habcbant.

scd dacmoncs cos reimpingcbant dixcruntque

noster Bcclzcbub habitat. si

alii

usquc ad oculos, sed hacc omnia

alii

indequc homines ut ferrum

,

favillarum exibant,

erat uncinis

globum igncum cmit-

usquc ad vcntrem,

alii

invocabat.

tissimum putcuia intuetur,

a pocna

,

Iiabentem fovcas nictallis

unum pcdem,

alii

alii ibi

maxima

rota

iibi

,

maximam domum

bullicntibus plenas, in quibus

etc.

per divcrsa nicmbra homincs erant

in quibus

Post hoc videbat

laminis et pocnis

Jcsu Christe

suspensi, quae tam vclocitcr volvcbatur, quod tebat.

asscntire nollet,

Dcinde ducitur ad quendani locum,

cst.

ubi homines in sartagine frigebantur ,

bufones igni-

ct

iis

iisdem

et

cxclamassct:

illc

praedicta protinus libcratus

ferreis ignitis plena

ct

quos tunc dacmones graA'ius flagcllabant.

!

et

sccurus maiisit,

iteravit,

sccurus

dciiidc

ad qucnilibct

cniiu

Cum

crgo

transiit.

pratuui aniocnissimuul dcvcnit, ubi divcr-

216

De

Cap. Ll.

nnnuiitintione doininica.

soruin flonuu miia sua\itas redolebat, ct ecce ihio speciosi juveues ci

apparuerunt, qui ipsum usque ad quandam tivitatem speciosissi-

mam

auro

ex

geuimis

et

mirabiliter

rutilaiitem

de

perduxeruut,

tujus porta odor mirabilis emanabat, qui illum adeo recreavit, quod

dolorem

jiullum

({uod illa

foetorem

vel

paradisus

civitas

dixeruntque

videbatur,

sensisse

quem cum Nicolaus

In

esset.

ei,

iulrarc

quod primo ad suos rediret

vellet, dixerunt ei praedicti juvenes,

et

per loca, per quae venerat, eum rcdire oporferet, daemoues lameu

eum uon laederent, sed ginta

dies

eo viso territi fugerent et quod post tri-

pace quiesceret

in

tunc illam

et

civis per-

ci\itatem

petuus iutroiret. TuncXicoIaus inde ascendens ')in loco, per qiiem asceiidit

,

tigeraut

.

sc restitutum invenit ct omuia

narrans post triginta dies

ouinibus

domino

iu

quae

,

sibi

eon-

leliciter requievit.

€AP. U. (50.).

De

auiiuiitiatioiie domiuica* dominica dicitur,

Anmintiatio

1.

adventus

filii

Dei

in

Primo ralione ordinis conuotandi

,

spoiideret ordiiii praevaricationis. ,

in

lali

dic

ab aiigelo

congruum enim

angelica annuntiatio,

ut incarnationem praccederet

licrem

quia

carneiu fuit aununtiatus,

triplici

fuit,

ratione.

ut scilicct ordo reparalionis re-

Undc

situt dyabolus tciitavit

mu-

ut eaiu pertraberet ad dubitatiouem ct per dubitalionem ad

consensuiu ct per consensum ad lapsuiu, sic angclus nuntiavit vir-

ad fidem

gini, ut iiuntiando excitaret

per consensHin ad concipiendum Dci iiisterii

angelici,

quia eiiim angelus

et

per

fidein

filium.

est

ad consensum

ct

Secuiido rationc mi-

Dei minister

et servus ct

beata virgo clccta crat, ut essctDei mater, ctcongruum cst miuislrum doniinac

famulari,

per aiigclum •'iiiin

convciiieiis fuit

Tci

licrct.

iiicaiiialio

iioii

tio

ralioiie

ut

,

beatae

\iigini

aiinuntiatio

lapsus angelici reparaiuli.

laiilum facicbal

ad rcparationcm

sus, sed eliam ad rcparationem niiiiac angclicae.

iiuiiiaiii

ideo angcli

Quia laj)iioii

(lebucrunl excludi. Uiide sicut sexus niulieris iion cxcludilur a cog-

Rcffiil.

iiifiliiiil:

sinir.i

i>

II

I

p

II

m

se resl.

flc.

De

Cap. Ll.

incarnationis

iiitione uijsterll

Cum

tisset

eam

dispoueret,

virga froiidente coiitinetur

aliter

Unde

flos.

ui flore

angelus apparuit et ipsam

,

Ibi igitur ei

Super hoc

,

do-

Invitat nos

Johannis tripudium et

Sed hic priiuo vidcndum

Aoiuit desponsari.

quod

Bernardus,

ave gratia plena

nd Mariae salutatioucm Gabrielis exemplum rcsalutationis lucrum.

necessaria

domum parentum

Bernardus.

mulieribus.

iii

Mariac ple-

erat,

tempore.

dicens:

saliitavit

minus tecum, benedicta tu

dicit

et floris

et Josepii

revelaiite,

ipsa vero iu Nasareth in

,

Nasareth internretatur

suam

exsti-

Dcus

nisi

Bethlehem, uiule oriundus

et in

nasci voluit de flore,

inatrem

virginibus

sicut in lijstoria de nativitate beatae

,

,

Mag-

resurrectionem

aliis

Josepli despoiisavit domiiio

nuptiis provisurus ivit rediit.

cum

templo

iii

et

de servaiida castitate emisisset,

votum

et

etiam nec an-

sic

,

anno aetatis suae usquc

ergo virgo l)eata a tertio

ad qnartum decimum annum

flos

Mariae

scilicet incariiatiouem virgiiii

daleiiae.

iiius

resurrectionis

et

Imo Deus utrumque angelo mediaiite nuntiat mu-

gelicus nuntius. licri,

217

annuntiatione dominlca.

est,

quare douiinus

c\ssigiiat

Beniardus tres

necessario desponsata est Maria Joscph

,

quoniam

per hoc mjsterinm a daemonibus absconditur ct a sponso

virgiiii-

ratioiies

dicens

:

comprobatur

tas

Quarta ratio

tar.

tam verecundiae quam lainae provide-

et virginis

est,

omni gradu mulieris

ab

ut

tolleretur, scilicet a coiijugatis virginibus et viduis, iii

hoc

triplici statu fuit.

logiae series texeretiir.

nardus

:

Quinta, ut viri ministcrio utcrclur; scxta

bonum comprobaretur

ut matrimonii

;

septima, ut pcr virum genea-

Dixit crgo angclus

ave gratia

:

pleiia.

Ber-

coide gratia caritatis, in ore gra-

in ventre gratia dcitatis, in

manibus gratia misericordiae

tia afFabiiitatis, in

opprobrium

unde ipsa virgo

et largitntis.

Idem:

vere plena, quiadeplenitudine ejus capiunt universi captiviredcmptio-

ncm, aegri cuiationem,

tristes

consolationem, peccatores vcniam, justi

gratiam, angeli laetitiam, deniquetota trinitas gloriam,

humanae

carnis substantiam.

hominis

filius

Dominus tccum, dominus pater tecum,

qui gcnuit, queui concipis, et dominus spiritus saiictus, dc quo coiicipis, et

dus

:

dominus

filius

quem carne tua

,

benedicta tu in mulieribus, id

scilicet eris

mater virgo

et

cst,

mater Dei.

induis

dicto

unde

dixit

pcccati

,

Rachcl:

abstulil

quoad concipientcs

iniquitatibus conccptiis

suiu

etc.

,

sicut dicit Bcrnar-

Triplici maledicto mulieres

subjcctae crant, scilicet maledicto opprobrii tes,

;

super omnes mulieres, quia

,

quoad non concipicn-

Deus opprobrium meum ,

unde psalmus

:

malcdicto supplicii

ecce ,

,

male-

enim in

quoad par-

218

De

Cap. LI.

unde Geuesis:

turieiites,

Maria l)enedicta

anuuntiatione dooiinica.

in

ditas additur et foecuiiditati

partu jucunditas.

dolore paries

revereutia pudoris

virginitati foecun-

conceptu sanctitas

in

Dicitur ergo gratia piena

propter quatuor, quae fulserunt humilitatis,

Sola autem vlrgo

ctc.

omnes mulieres, cujus

est iiiter

mente, quae fueruut devotio

iu ejus

maguitudo

,

sanctitati in

et

sicut dicit Bernardus,

,

credulitatis

Dicitur; dominus tecum, proptcr illa quatuor,

cordis.

scruut de coelo,

sicut

augelica salutatio, Dicitur etiam

:

ideiu dicit

quac

,

iii

ei ful-

iMariae sauctificatio,

suiit

spiritus saucli superveutio,

bencdicta tu

martirium

,

quac

Dci iucariiatio.

iilii

mulieribus, propter alia quatuor, quae,

sicut ibidcm dicitur, fulseruut iu ejus carue, quae scilicct fuit virgiuitatis primiceria siuc corruptioiie

scrmoue augeli

foecuuda,

Quae cum

vida et siue dolore puerpera.

siue gravediuc gra-

turbata est iu

audiisset,

Hiuc appa-

et cogitabat, qualis csset ista salutatio.

rct laus virgiuis

modestia, audit

auditu

iii

et tacet;

lu auditu laudatur

alTectu ct cogitatu.

,

affectu verecundia,

iu

dentia, quia cogitavit, qualis essct ista saiutatio.

iii

cogitatu pru-

Turbata

cst autcni

dc augeli sermoue, uou de ejus visiouc, quoniam bcata virgo angelos saepe viderat, scd uuuquam talia loqueutes audierat.

Ravennas: venerat igitur augelus blaudus

Uude quam

terribilis.

quod uon pcrturbata, tiae et discretiouis.

lcviter laetificavit visus, nimiuni turbavit au-

Quod

Beruardus.

ditus.

turbata est,

fortiludinis,

hominuin paceni

et

Ecce concipies salvatorcm, llic erit

qui est inaguus

ct parics

fiet

dcstructiouem

faciet

Deus futurus maguus

ita

fnit

et qni

,

iioii

verba sed corda praevidit,

Haec

Erat

eiiiin

coiitra iiaturani

Jesum, id est

cognosco,

iiilcrrogat

id

:

est, ine ,

(air

:

quo-

Scd

ergo solus

Super hoc Pelrus Raven-

ille

peccatorum cognitor

uon quid dixerint, sed quid

interrogaiilinm causa dissiiuilis (ledidit,

ille,

nou pro-

proposito.

dnbitat.

.

ejus.

uiagnus honio, niag-

virgo nieiite, cariic

assiguat quatuor rationes dicens

judicavit.

Quain graliam

vitac reparationcm.

Beruardus. Iloc esl:

scilicct

Zacliarias plagain taciturnilalis iiKurrit? iias

,

prudcn-

nc tiiueas

Dixil auteni xMaria ad augehim

istud, quouiain viruin

pono cognituram? Et

dixit:

populum suuin a peccatis

ct lilius altissimi vocabilur.

cccc Maria interrogat,

virgi/ialis,

ct cogitavit,

iiiium et vocabis nonicu ejus

nus doctor, niagnus piopheta.

modo

vcrecuudiae

Bernardus.

doiniiiuin.

/inortis

,

qnia salvum

magnus

fuit

quod tacuit

Ettunc augelus.coufortaus eam

Maria, iuvcnisti gratiaiu apud

Dei

Petrus

sermone

iu spccic sed iu

ille diibilavif

,

noii

seuseriiil,

sjjcs divcrsa.

pro iiahira. Hacc integre

De

Cap. Ll. ordiuem quacrit,

quae Deus

ilie

219

anniintiatione dorainica.

non possc praescribit.

tieri,

viilt

impellentibus cxcmplis non adscendit ad fidem, haec sine exempio

llle

Haec

praecnrrit ad fidem.

Xon

ceptu disputat conjugali. qiiaerit et

ordinem, nani

respondens angelus dixit ipse

tuum conceptum

conceptus

cum

caritatis,

mundum

Undc

natu-

,

Et

sciscitatur.

spiritu

sancto

Primo proptcr ostcnquod

Johannis

cst.

dc

dicitur

et

ut scilicct ostendatur,

Et hacc ratio

etc.

,

sanctus supervenict in tc, qui

ei: spiritus

verbum Dei caro factum

modum

sed

modus conceplionis

triplex sit

efficiet.

de con-

ille

de facto

hoc propter quatuor rationes.

ct

sionem cximiac caritate

partii \irgiiiis,

ergo dubitat

quo istorum concipiat,

et mirabilis,

raiis, spiritualis

de

niiratur

Dcus

dilexit

Secundo

scntentiarum.

cst Magistri

Uei

ineffabiii

sic

111:

propter ostcnsioncm gratiae absquc mcritis, ut pcr hoc, quod dici-

conceptus de spiritu sancto ostcndatur, quod

tur,

quam

nulla

hominum praecesscrunt

Tcrtio propter virtutcm

gustini.

sit

ex sola gratia,

Et liaec est ratio Au-

nicrita.

quia scilicct opcra-

opcrationis,

Am-

tione et virtutc spiritus sancti conccptus cst, et haec cst ratio

Quarto proptcr motivum

brosii.

Hugonis dc sancto Victore. turalcm

amor

cst

,

viri

Sic in virgine, inquit

,

in

conceptionis

Motivum

et

sic

mulicris

virum.

amor

spiritus sancti mirabiiia

Hoc sccundum Glos-

tibi.

exponitur: urabra a lumine et corpore objecto solet formari

virgo

,

sicut ct

purus homo

plcnitudincm divinitatis capcrc ne-

,

sed virtus altissimi obumbrai)it

quibat,

dum

tibi,

in

ea incorporca

lux divinitatis corpus snscepit humanitatis, ut sic posset

Hanc expositionem videtur tangcrc Bernardus Deus

spiritus est,

bis ')

,

solem

in

quia in cjus corde amor spiritas sancti sin-

Et virtus altissimi obumbrabit

facicbat.

ratio

cst

ad conceptioncm na-

,

amor

ct

gulariter ardebat, ideo in carne ejus

sam

ut ait

,

muliercm

hacc

et

,

ut per objectum vivilicae carnis in

nardum

nubc, lumen in testa sic

exponitur,

sancto concipies

,

quid a

mc

,

quasi dicat:

ut sibi

quaeris,

illum

in te

f|u;ie

modum

in

carne,

Secundum Ber,

quo de

spiritu

suo secretissimo consilio

mox

et tibi.

Ac

expericris? Scies, scies

quo auctore. Ego nuntiare missus

sum virginaicm conceptum, noncreare.

legunt iiul)e,

in

pati.

tempcravit se no-

tantum notum habeatur

quod

el feliciter scies, sed illo doctorc

1) Alii juiile

,

videamus verbum

ccreum in laterna.

Dei virtus Christus

obumbrando occultabit, si dicat:

,

nos vero umbra corporis sui

Deum

quia sic ait: quia

Vel obumbrabit, id est, tc a

Ifctio profecta videlur

ex seqiienlibus.

220

De

Cap. LI.

annuntiatione doiulnica. Et ecce Elizabelii cogiiata

vitiorum acstu refrigcrabit.

magniim novum

cit,

ut ostcndat lioc esse

sis

conceptus Elizabetli Mariae

Prima

est

fectio

doctrinae,

cumulus

Hieronyinus:

nuntiatur

etc.

secuiiduiu

,

quarta obscquium misericordiae.

tertia per-

Dicit enim sic

cogiiatae conccptus Mariae nuntiatur, ul

sterilis

miraculum miraculo additur, gaudio gaudium cumuletur. quia profecto docebat, ut veibum

quam

prius virgo per angelum, consilils

filii

vatoris

,

videretur amota,

si

eorum, quac in

Vel ideo potius

nunc praecursoris edocetur advcntus ipsa postinodum

scriptoribus

cogitet juvencula de obscquio

num,

einitte

aliis

fuisse

in

ore

,

iii

,

tentationcm,

doiuina

et suscipe divi-

,

apcri pcr conscii-

in

vcntic per incarnationcm,

nolo

ut

sed silentcr inspiratum

Statimque

fial

inilii

lilius

Dci

in

manu

gicinio pcr sus-

aul declamatoric prae-

incarnatum,

utcro

in

iii

aut jinagiiialorio somiiiatum,

,

pcrsonalitcr

,

angclicam

Fial milii secuiulum vcr-

pcr oblationem.

in bracliiis

aut figuralitcr sigiiilicalum

visccratum.

cst in aurc pcr

orc pcr confessioiiem,

in

Bcriiar-

inanu vcilium Dei faclum

in

Mariac autcm factuiu

Beriiardus:

tuuiii.

aliis

,

corde per lidem,

per conlrcctationem,

dicatiim,

de mira-

liat

sccunduin veibiim tiium.

inilii

aure

aliis in

memoratur.

saliitationein,

bum

profer tuum

curre per dcvotionem

,

ait: ecce ancilla domiiii, fiat :

miraculuin

Tuiic Maria expansis manibus et oculis ad coelum lcvatis

sionem.

dus

gravidam cog-

et

transitorium et amplectcre sempiternum, surge, currc,

Surge per fidem

apcri.

vcrbum

et suscipe

ct or-

atque praedicatoribus

da virgo responsiim festinanler,

Item Bernardus:

responde vcrbum

tempus

reruin

,

tam prope

duin tunc sal-

ut sic parvulo proplictac de-

,

tur locus obsequendi domino et mirabilius culo.

ubique sciret

terris

ut

,

Vel idco, ut audiens vetulam

rcscrvct veritatcm.

natam

niox divulgandum

duin

,

Vel ideo,

audlrct ab Iioinine, nc niatcr Dei a

geruiitur, rcmansisset ignara.

dinem tencns,

di-

Ciui-

Beinarduin.

secunda perfcctio scientiac,

laetitiae,

Ecce

Quatuor de

vicliium.

corporalitcr in-

conccplus cst pcr-

illiiis

fectus Deus, pcrfcctus liomo et in ipsa prima die coiiccptioiiis tanlae

sapientiac ac potentiae

Tunc surgcns Maria salulasset Joliaiiiics, iion

abiit iii

cxstitit iii

,

quantac in

moiitaiia

XXX.

ad Elizabelh

cjus ulero exsultavit.

el

aniio

fuit.

cuiii

eam

(ilossa: quia liiigua

potcrat, aniino cxsultantc salutal et suac praccursionis officium

iiidioal.

Fuit autem in cjus obseqiiio

liaiines iiasccrclur.

(|iiciu

libro jusloruiii Icgitur.

Iii

iiianibus siiis Iia(

dic

(iit

tribus mensibus,

de

lcrra

lcvavit,

donec Josicul

iii

dicitur) jicr niulla lciiipoium

!

De

Cnp, Ll.

multa operatus est,

riirricula Dciis

221

anniintiatione dominica.

quae quidani egregiis versibns

sic clcclaravit:

Salvc justa dics quae vulnera nostra coerccs

Angclus

est missus, cst passus in cruce Cliristus,

Est

Adam

Oi)

mcritum decimae cadit Aliel

factus ct codera

fratris

Ysaac supponitur

Offert Melcliiscdecli,

Est decollatus

tempore lapsus,

Cliristi

ab ense, aris,

baptista Ijeatus

Et Pctrus creptus, Jacobus sub Herodc percmptiis.

Corpora sanctorum cum

Cliristo nuilta resurgunt,

Latro dulcc tanicn per Cliristum suscipit Ainen. )8.

quidam divcs ac

Miles

Cistcrciensiuiu

monachi

nobileni

tara

magistrum,

fortc

si

nobilis sacculo abrcnuutiavit et ordinein

quia

et

iiitroivit

ncsciebat,

littcras

personam

modicum addiscere possct Sed

crubescentes

deputari dederunt ei

laicos

iiitcr

et

sub hac occasionc

inter

monachos permanerct.

nihil

omnino praetcr hacc duo vocacula: ave ]Maria,

tuisset,

hacc

cuni diu cuin mugistro fuissct et

tain avide retinuit, ut

quid agerct, ea inccssaiiter ')

Tandein moritur

>'W'n'»'^i't;t.

terio cuiu aliis fratribus sepelitur et eccc supcr

ciosuni cxcrescit lilium ct quodlibct foliura: cive

Currcntcs omnes ad

habebat inscriptum. terraiu

de tumulo elTodcrunt et

cedere repererunt.

radicem

crgo

Iiiteilexerunt

,

tani lilii

niiles

quoddam

euutcs sine miseratione

Dei quotidic

salulabat

in via

Maiia

litteris

aureis

grande spectaculum

de ore

defuncti pro-

quanta devotione

illa

duo

illustravit.

castrum habebat et omnes transvirginem tanieu matrem

aliqua spoliabat,

ncc pro

et in ciini-

ejus tuniuluin spc-

verba dixerat, quem doiuinus tauti honore prodigii

3. Quidain

disccre po-

quocumquc deambularet, quid-

aliquo impcdimento

ipsa salutatione aliqua die cessarc volebat.

emergenti ab

Accidit autcm, ut qui-

dani vir religiosus ct sanctus inde trausituiu faceret et ipsuin praedictus luiles coutinuo exspoliari juberet,

praedoues,

habet secreta,

omnes de

quae perfcrat.

familia sua et castro

domini praedicarct.

quaquam

vir

autem sanctus rogavit

ipsum ad dominum suum deducant, quia ad ipsum

ut

Adductus auteiu rogavit militem congregari faceret,

Cuin autem congregati fuissent,

hic estis onines, sed aliquis adhuc deest.

nes se ibidein cssc assercrent,

1) AVii Ip^miiiI

II

m

ut

i ii

a re

l.

iis

ille

Cui

,

ut

verbura ait:

ne-

quum om-

ajcbat: diligcntcr perquirite et ali-

De

Cap. LH.

222

Tunc

qiiem iiivenietis abesso.

Pro eo igitur

adjuio

vcre

mctlium

in

ct

nobis edisseras et ob

Cui

ille

ii)sc csl,

Vir autcin

domini nostri Jcsu Christi,

quam causam huc

cum hoc

militc

ut quis

ego

cniin

qui

forniam hominis accepi

ct XIIII

sic pcrmansi.

Naiu noster princcps

me huc

qua hic suac Mariac salutationcm non dicerct,

gcntius observarem

strangularem

sanctH.
veueris, palani pandas.

rcspondit: hcu adjuratus prodere cogor invitus,

non sum homo, scd dacmon.

misit, ut diem,

ct

ut

,

sic

in

Quacunquc enim die habere non poteram vavi et nullum,

iii

eum

malis

dili-

potcstate accepta ipsuui continuo

vilam finiens noslcr esset.

opcribus

illam salutalioncm dicebat,

ccce autem de

;

qui

Ciim

ilctlucitur.

revolutis terribiliter oculis caput instar

pcr nomcii

tc

qiioniam solns ')

tlixit,

dixit:

propius accedere audebat.

sis,

annis

autem

IIlc

mittitur

cito

autem virum Dei vidisset, insaui agitabat iieo dixit ci:

exclamans

nniis

camcraiiiis illuc non vcnissct. tlecst.

snncto Timntlipo.

tlic

cum potestatcm

in

dicm diligcntius obser-

iii

Ilacc miles au-

quin caiu salutaverit, praetcrmisit.

diens vchemcntcr obstupuit ct ad pcdes viri Dci se projiciens ve-

niam postulavit

et

mclius dcinceps

in

sanctus dixit dacmoni:

praccipio tibi

,

vitam

dacmon

Vir a^item

mutavit. ,

in

nomine domini

nostri Jcsu Christi, ut hinc absccdas ct talcm haclenus locuni possi-

deas.

ubi

sumas.

niilli

gloriosam Dei genitricem

Hacc ubi jussa dcdit,

virum sanclum cum revcrcntia

dacmon

graliarum

ct

noccrc prae-

invocanti

absccdciis cvanuit cl milcs actiojic

libcrum abire

pcrmisit.

III. ').

CAP.

Dc Sancti

Romam

Tiniothci

isaiicto

Timotlico.

Roiiiae cclcbralur

vcnicns sub Mclchiadc

postca cpiscopus uibis

circctiis

natalis

,

cst

,

iiresbitcro,

susccptus cst oflicio

cere tunc tcinporis ctiam ipsi poiililiccs formidabaiit.

non solum hospitio cuiu rccepissc gaudebat, scd jecto

1) n.iiii

ab Antiochia

qui

papa a Silvcstro

Ed. rr. o/Ferl

eodem

c.i

n a v;ir

iii s.

titiilo iiisciii)I.T c.ni).

ctiaiii

in Ed. Frinc. reperitiir.

2) Ilaec legeiul.i deest

CXVI.

legitiir,

quod

qui fa-

Silvcstcr vcro

tam vitam quam doctrinam cjus laudabat, qui pcr

qu.ip

,

tiniorc ab-

unuiii aiiuuiii

iii

reopiit. libris,

i^lfine divers.T rst Pfu]iie et

De

Cap. LIII, el raenses tres

conversi

223

passione domini.

docens Christl veritatein, cum mnlti per cum populi

fuissent,

traditus Tarquiuio

dignus martirio urbis

praefecto

a populo paganorum et

teiitus

tormentis plagarura et carceris

loHga custodia maceratus cum sacrificarc noluisset jdolis, quasi bo-

nus

Dei die tertio

atlileta

caesus inter homicidas

decollatus est.

domum suam

ibique sanctuni

sauctus Silvester nocte ad

Quem

Melchiadem episcopum vcnire dyaconibus per totam noctem

Quaedam autem

dedicavit. in horto

fecit,

in

tulit

cum omnibus

qui

presbiteris et

laudibus permanens ejus niailirium

christianissima mulier, nominc Theone,

suo juxta scpulchiuiu Pauli apostoli roga\it memoratum

papam, ut suo sumtu sepukhrum aedificans exciperet.

Quod factum placuit omnibus

minis martir

,

id est

Timothcus

sancti Timothei coi|uis nt hujus no-

christianis,

quoniam

Paulo apostolo pro eo.

,

discipulum quondam habuisset, in sepultura adhaercrct.

CAP.

De

pasisione flomini.

Passio Christi fuit

cx

IIIF. (51.).

ex dolore amara,

utilitate multiplici fructuosa,

Primo ex eo,

quod ipsa passio

ignominiosum locnm, quia

cst.

ubi malefactores puniebantur,

quia

morte turpissima condem-

Crux enim supplicium cral latronum

esset multae ignominiae, nunc cst

immensae

stinus: crux, quae erat supplicium latronum tes

imperatorum.

Si tantuin

quid conferet servo suo

cum

sceleratis

houorem Deus

,

nnnc

,

crux tunc

et licet

Undc Augu-

gloriae.

transit

contulit

ad fron-

supplicio suo,

Propter ignominiosum consortium est,

id est,

cum

Sed postea unus conversus

erant scclerati. erat a dextris,

?

deputatus

et

ignominiosa ct hoc propter

fuit

in Calvaria,

propter ignominiosum supplicium. natus

ex illusione despecta

dolor autcm causabatur ex quiiique.

sicut dicitur in evangelio

latronibus ,

quia

,

qui primo

Dismas

scilicet

Nicodemi,

,

et alius

,

qui

dam-

natus, scilicet Gesmas, qui erat a sinistris. Uni ergo dedit regnura, alteri supplicium.

Ambrosius: auctor pietatis

singulis negotiis pietatis

pacem

discipulis,

officia dividebat,

corpus Judaeis

,

in cruce

pendens

in

persecutionem apostolis,

crucifixoribus

vestimenta, patri

spiritum, virgini paranjmphum, latroni paradisum, peccatoribus infcrnuin, crucein chrislianis pocnitentibus

commcndabat.

Ecce tcsta-

224 quod

nientuiu,

cx eo

quod

,

Dc

parasccue

quid fcti

idco quod vcnit

et

,

tibi ctc.

potius

accusas

me,

indigne,

ab Aegypto ,

me

dixi

regein

,

dcbcrcs giatias agere,

potius

dolor

quod

vcl ab

,

illis

Itcm a proximis his

duobus

XIX:

iioti

id est,

,

ab his,

iiardus

o

iis

passus ab amicis, qui aliqua

his,

VIH:

de quoriim stiipc natus

nius

passus

cs,

iis.

tinnitus

pictalis ct

,

cbullit oleuin

quia per oiuncs parles

hic dolor

fuit

Ilcbr. V.

lios

cs,

dici-

veimiculus. Bernar-

ligiii

caritatis.

dc quo

,

Itcm Ilicrony-

traditus est Jcsus militibiis vcrberandus et illud sacratissimum

fuit universalis

titer

Bcr-

dura verba, duriora vcrbera, durissiina lormciila.

corpus pcctusque Dci capax llagclla sccucrunt.

cnim

Job.

,

quain dura ct aspcra

ct abuiulantissima largitus iis cs,

Judaci lapidcs cstis, lapidcm pcrculitis niolliorcin

:

De

cst. ctc.

Itcm ab his, quibus

ine.

bona opcralus sum

turll Reg. pcnult.: ipsecst quasi tciicrrimus

dus:

scd

qui dcbcrcnt csse sui amici.

amici inci ct pioxiini inci

inulta

de

qui cssciit alicni vel

,

Quarto ex ratione tencritudinis corporis, undc in figura David

resonat

dixi,

bonc Jcsu quam dukitcr cum hominibus conversatus

quam magna pro

:

his,

mci quasi alicni rcccsscruiit a

multa boiia conlulerat, Joh. :

ab

id cst,

dicilur in Psalino

Dci

aliqua incoinmoda intulissct,

quibus

,

fuit

patcrctur ab

si

.

causa dcbcrcnt esse ejus inimici, vcl ab his

tamcn patilur ab amicis,

filiuin

quia tc in vincain mcain clcgi et in

,

Tcrtio cx eo,

plaiitavi.

tolcrabilior cniin cssct

extranei

plantationcm

quia libcravi tc a tributo,

dcbcres gratias agcrc, quia

,

iiicus

coUata,

iis

quasi dicatChristus: accusas inc dc rcdditione

potius debercs gratias agere

optimo

popule

regimen in deserto

,

dicimus

accusationes

Coiitra lias trcs

quia rcgalitcr pavi tc in dcserto, accusas quia inc

loco

poena do-

quia se rcgcm dicebat cl

proliibebat,

reddi

ubi exprobrat Christus Iria bcnclicia

,

in loco optiino

tributi,

Secundo

fecit et iion est in-

pcrsoua salvatoris trcs excusationcs:

iii

scilicet liberationcm

vincac

quia pcccatuin non

Dei se faciebat.

filiuin

(loniini.

tribus enim injuste praecipue euni accusabant, vi-

delicet quia tributuui

quia

passione

in inortc peiulcns in cruce.

fecit Cliristus

fuit iiijHsta,

vciitus dolus in ore cjus

leiida Ycnit.

iu

De

C.ip. LIII.

in

oculis,

Beruardus: adscendit

et

quia lacrymatus iii

surrectioiic fiicruiil

Lazari

ainoris

,

Alias eliam bis ct

iindc

supcr cl

est,

sicut

quod Priino

dicitur

allum, ut longius audiretur, for-

clamabat, ut nullus excusarctur, clamori compatcretur.

Quiiilo ex eo,

omncs sensus.

lacrimas

Jcrusalcni.

quidaiu cuin

lacr\iiias addidit, ut

fudit.

Ilaquc

vidissciit

scilicct

priinac cuiii

in

rc

lacrvmae

Iaci\vinaiitciu,

De

Cap. LIII.

225

passlone donilni.

dixcnint: ccce qiiomodo ainabat eum! Secundac fuerunt compassionis

sed

,

Secundo

fiioriint doloris.

tertiae

fiiit

in

auditu,

cum

ei

scilicet

opprohria et blasphemiac irrogatac sunt, Christus enini spc-

ciaiiter

quatuor hahcbat, in qnibus opprobria et blasphcmias audi-

Habuit cnini excellentissimam nobilitatem, quia quantum ad di-

vit.

Tinam naturam

regis

fuit aeterni

et

filius

regia stirpe genitus, ita etiam in quantum

enim

filius

potestatem, est

niliil.

nisi solus

unde de se iterum

scrmo sive vcrbum

est

IMatth. XII:

nonne mater ejus dicitur Maria

ipso factum

cum tamen adco potcns prostravit.

Nam cum

in') Bcclzebub

alios salvos fccit, se

Ecce dicunt ipsum impotentem,

quod perseculorcs suos sola vocc

intcrrogassct:

qucm

quacritis ? ct

Augustinus tclo

:

una vox turbam

percussit,

Quid judicaturus

illi

Joh. VIII:

tu dc

tcstimonium tuum non est verum.

cem, cum tamcn ipse

sit

via,

repulit,

facict,

odiis stravit

audire non meruit,

non

Incho.ivit

judicavit.

tc ipso

ferocem, virtutc

qui judicandus

hoc

Tertio

tcstimonium pcrhibcs,

Ecce quia dicunt cum mcnda-

veritas el vita.

latus scire vel

respon-

ego sum, continuo ce-

et ipse dixisset:

Quid rcgnaturus potcrit, qui moriturus hoc potuit?

quo ad vcritatcm,

filiiis

facere.

armls terribilem sine ullo divinitatis.

nisi

cst

quo ad po-

cxsiitcrit,

Jesum Nazarenum,

cidcrunt in terram.

dacnionia,

ejicit

blasphcmias

nonnc hic

Secuiido

etc.

Itcm Matth. XXVIl:

ipsum non potuit salvum

fecit?

Habuit insuperabilem

In his Christus audivit opprobria ct

Dcus.

principe dacnioniorum.

lateutis

sermo tuns veritas esf

dicit:

patris.

Habuit insuper singularem bonitatem, quia ncmo bonus

tcstatem, Matth. XII: hic non

disscnt:

rex regum ct

fuit,

quia omnia per ipsum facta sunt et sinc

Primo quidem quo ad nobilltatcm; fabri?

homo

Habuit ineiTabiiem Ycritatem, quia ipse est

dofflinus dominauliuffl. via, veritas et vita,

quantum ad humanam de

Hanc vcritatem Py-

quia ipsum secundum veritatcui

quippe judicium a vcritate

,

scd non in

vcritate permansit et idco de vcritate quaestionem meruit inchoare,

sed non meruit solutionem audire.

Ratio alia est secundum Au-

gustinum, quare solutioncm non audivit, quia, cum illam quacstionem fccisset, subito venit

illi

in

nientem consuetudo Judacorum, qua so-

lebat unus dimitti in pascha et ideo stalim exiit et solutionera

exspedavit.

quod quaestio

1)

non

Tertia ratio est secundum Chrysostomura, quia sciebat, tara difficilis

Hoc vocnbuliun

indigebat mullo

OiniUit Ed. Fr.

tempore

et

multa dis-

De

Cap. Lin.

226

ot ipse

fussionp

passione doinini.

ad libcrationem Christi properabat

Legitur tameii iu evangelio Xicodenii

exivit.

Jcsuin interiogasset

quomodo potest esse tatem habent

quid est veritas?, Jesus

:

Et Pvlatiis:

de coelo est.

docens per universam Judacain

incipieiis a

IX

sabbatum non

custodit.

fuit

Unde

dicitur in

multa ossa capituin

cuin inyrrha ct

acetum

ei

nioreretur

tur olfactus

,

ex

ct

sinceritas aceto

,

densitatc

dicit

fuit

scabellum adoratur,

tactu

in

felle

quoniam sanctum ,

in

sione despecta,

domo Aniiae,

eo

nisi

quatuor

ubi

lingua

eniin

recepit

Bernardus: vultum tuuin,

,

,

criui

quorum

clavo affiguntur,

sunt in cruce extensae

pro

ut

vicibus et

bone Jesu

fuit

alapas, ,

et

et clavis

quid plura?

peccatoribus cxoraret et

Setundo pjus

sputa

hominum

pcdcs,

polatur,

est

])assio

sibi

fuit

illusum.

velationcin

desiderabilem

siderant angeli |)i()spicere, spiitis iiiquinavernnt ,

liliis

sole caligant in morte,

audinnt peccatoruiu insultus,

,

aceto

et

inatrem discipulo commendaret.

ruiil

ad verticcm nou

corpus vciberatur, latus lancea perforatur,

non remansit

omnibus

quia in

,

puklira prae

facies

oculi lucidiores

quae formaverunt coelos .

pro mero repletur

:

aiitcm qualiter in omnibus seiisibus do-

puugitur,

spinariim

quod docet angelos,

,

dicitur

adjicitur innocentia reo,

,

enim pedis usque

aures, quae audimit angelicos cantus

affixae

de-

Bernardus: caput angelicis tremendum spiritibus

Judacorum deturpatur.

manus

,

,

citius

ex myrrha paterc-

et

Augustinus

Quinto

plaiita

De hoc

eo sanitas.

fuit in

sputis

a

corporis,

lorem habuit,

si bibaiit,

gustus.

felle

sitio

mixtum, ut ex aceto

inebriatur felle dulcedo

moritur vita pro inortuo. partibus

quia ibi decollabantur rei

et

unde cum clamaret:

,

fcllc

acetum

eniin crucifixos citius mori,

,

mor-

quod calvaries pro-

,

a custodia citius liberarentur

custodes

et ipsi

le-

adspersa erant, dicebatur calvariae locus

ibi

Qiiarto fut iu gustu

vel calvarium.

derunt

scholastica hystoria

humani nuduin, uude

prie est os capitis

os

usque huc

homo a Deo, qui quia magnum foeto-

est hic

odoratu,

iii

homo

liic

commovit populum

sentire potuit in loco calvariae, ubi erant corpora foetida

tuoruin.

et

Tertio

dicebant enim

Gaiilaea:

non

:

his, qui potes-

,

scimus, quia

iios

in serraone, Luc. XIII:

gis praevaricatorem in opere, Joh.

rem

IX:

in corde, Joli.

seductorem

;

respondit: veritas

ei

est veritas? Dicit ei Jesus:

quo ad bonitatein

Quaiito

et ideo statiiii

quae judicatur ab

veritas in terris,

in terris ?

ipsum esse peccatorem peccator est

non

in terris

,

quod cuin Pylatus

,

,

,

in

e\

illu-

Primo

in

oculorum.

quem dc-

manibus |)cicussc-

vclo pni dciusiftiie operueruiit, iiec ainaris vuliicril)iis pepcr-

De

Cnp. LIII.

Sccuiido in doino Herodis

(•eriiiit.

nientis aestiinans ex

co,

habcs scrtum de floribus

et liis

,

tii

habes chirothecas

tu tripudias

cgo ca

et tu in

in crucc

ct

lioiuo cs

tii

:

spi-

cgo habco davos dcfixos,

ct

cgo pro

tc dcrisus

cum pedibus

ab Herodc

fui

cgo Jaboran cum meis

ct

modnm

gaudium

crucis iu

extcnsa habui in opprobriuni, cgo

crucc dolui

in

cruce exsultas, tu habes latus apcrtum ct pectus in signum

vanac gloriae

me

Beiisardiis

habco coronam dc

ct

pedibus, tn in choreis brachia extcndis in et

noii saiiae

et

co respoiisuin liahcre po-

iiiduit.

manibus

tu in albis vestibiis tripudias ct iu veste alba,

al)

ego Pcus

et

in

cuin raliium

qiii

,

qiiod niiihiiu

pro dcrisione eiim vestc alha

liicrat,

227

passiont* clomini.

et

cgo latus cffossum habui pro

ego suscipiam

coram Herodc. Pjiato

tc.

Tamcn

Scd quarc dominus tempore

tc.

rcvcrtere ad

siiac passionis

Judacis sic taccbat.hujus triplcx est ratio

el

Priina ratio est, quia non erant digui audire suain rcsponsionem, sc-

cnnda, quia Eva peccaverat pcr loquacitatcm et ideo Christus voluit satisfaccre pcr

tacitiirnitatcm

totum calumniabantur

et

quia quidquid

tcrtia,

,

dcpravabant. Tcrtio

in

domo

rcspoudcbat, ubi miJi-

P;\lati,

arnndinem

in

manus dc-

dcruiit ct

coronam spincain super caput cjus posucrunt

ct

gcnu flcxo

diccbant:

ave rcx Judacorum.

tes

chlamjdcm coccineam circumdcdcrunt

autcin

Illa

quorum

fuissc dc juncis marinis,

ei,

acics

corona

spiiica

dicitur

non niinus spina dura

est ct

pcnctrativa, unde ct sanguincm dc capitc crcditur illa corona spinca cxtraxissc.

Undc Bernardus: caput

illud

rum dcnsitate usque ad cerebrum defixum

divinum multiplici spinaest.

De anima

suut trcs

opinioncs, ubi scilicct anima principalcin habcat sedcm, scilicel vel

dc

in cordc pr^ptcr illud:

cordc

cxcuiit

vel in sanguinc proptcr illud Lcvitici

:

cogitationcs

malac ctc,

anima omnis *arnis

in san-

guinc cst, vcl in capitc proptcr illud: inclinato capitc tradidit spirituin etc.

Hanc tripliccm opinioncm Judaci

dentur scivisse

,

nam

sierunt ipsam in capite,

quaesierunt

in

saltcin

ipso facto vi-

ut cjus animaiu a corporc evcllerent,

cum

sanguine,

aperuerunt, quaesierunt

in

vcnas in manibus et pcdibus

cjus

cordc

,

quae-

usque ad cercbrum inlixcrunt,

cuni spinas

cuni

cjus

perforaverunt.

latus

Contra has tres illusiones in parasccuc praemittimiis antc rcvclationcm crucis trcs adorationcs diccntcs: Agios rantcs tcr illusum propter nos. cipes saccrdotes si

eum

Quarto

in cruce,

ctc.

quasi tcr hono-

Matth.

XXVII

rex Israel est, descendat nunc de cru^e et credaraus

dus super huuc locuni

:

prin-

illudentes ciim senioribus ct scribis diccbanf:

:

ei.

Bcrnar-

interim patienliam magis exhibet. hiimilita-

15 *

228

Cap.

De

LIII.

passione doraini. In his neni-

coniinenclat, obcdientiani imiilet, caritatem perficit.

tom

pe virtutuni gemmis qnatuor crucis cornna ornantur nentior caritas

omniiim virtutHm humilitas passus

diu vixero

,

sinistris

Kaec

profundo.

in

Bernardus breviter

est,

a

obedientia,

dextris

a

,

radix

patientia,

oninia,

qnae Christus

memor

recolligit dicens:

laborum, quos peilnlit

superemi-

et

quam-

ero,

praedicando, fatigationum in

iii

discurrendo, vigiliarum in orando, tentationum in jejunando, lacrjma-

rum

in

compatiendo

insidiarum

,

colloqucndo, postremo convicio-

iii

rum, sputoruni, colaplionim, subsanuationum, davorum, exprobratio-

num. Tcrtiopassio ejus

cujus uti-

fuit utilitate multiplici fructuosa,

potest esse triplex, scilicet peccatorum remissio. gratiae colla-

litas

gloriae exhibitio, ct haec tria notantur in titulo crucis, quia

tio et

Jesns quo ad priraum. Nazarenus quo ad secundum, rex Judaeorum,

quo ad tertium, quia cit

iis

delcvit

peccata

ct futuram, praetcrila

ncs ab

crimus omnes regcs.

ibi

culpam

Augustinus:

ca remittendo

tulit

,

admircmur, gratnlcmur, amemus,

:

lauderaus, adoremus, quoniam per rcdemtoris nostri bris ad lucem

nem

,

de morte ad vitam

de exsilio ad patriam

,

Quam tuor

utilis

vidclicet

dum

quia

homo

,

honorem Dei spontc

,

,

quia sicut

asperius et

ipsius.

Kt hoc

ipsum

oblationem

autcm

fuit sacrificiuiii

ct

cst,

quod

potest

difficiiius

qiic

iii

manerct,

cfTccliiin

ad

honoscmet

Qualiter

suavitalis.

suscipi

saccrdolis

ad

tradidit

et rcconcilians,

tam gralc

quid

ot quis

sacrificiuin

cui (ifrcreiial.

odorcm

pati

ncquaquam

et

Iradit

V:

Kphes.

in libro:

homo

iioslri ?

Augu-

dicit

posset

.

quani

Ul qnoniam

oinni sacrificio: cui olTcralur, quid ofTera-

pro quibus ofTcralur, incdiator pcr

in

nos Deo placans

caro sacrificii noslri corpus

quatuor considcranlur

diciliir

hostiam Dco

stinus in libro de trinilate:

lur,

ad placan-

Anselraus

dicit

non ex dcbito quam niortem,

ct

ad

prudentissimus ad cxpugnandum hu-

magis homo potest se dare quam cum se morti

rcm

ad placandum

curanduni morbum, cfficacissimus

Dcuni

nihil

cx qua-

fuerit, patet

acceptissiraus

fuit

Prinio ergo fuit acceptissiraus

et rcconciliandura

cur Dcus

de luctu ad gaudium vocati sumus.

,

Deum, congrucnlissimus ad attrahendum gcnus humanum mani gcneris inimicum.

mortcm de tcnc-

de corruptione ad incorruptio-

,

autcm modus nostrae rcdemtionis

rationibus,

practeritam

praesentia liomi-

qua vitarentur, confcrcndo. De

retrivhendo, fulura gratiam,

cjus etiam utilitatc dicit Augustinus

I)c cjus utilitate di-

pracscnlem,

(ihrislus

iiiuiiii

pacis iii

ofTcrat,

idem

ijisc

so facorct.

pro

unus nlrius-

Deo

(iim ipso

((iiibiis

ofTorobat,

rcconcilians nos

De

Cap. LIII. uims ipse esset etiaui

stimis,

quod Christus

Sacerdos couciliati,

dicit

idem Augu-

est saccrdos et sacrificium,

Deus

et

Augustinus

reconciliationem parvi

pcrsona Christi exprobrat dicens

in

te, cura inter

inter lapides

ore laniareris, collegi lc,

omnes montes

et ligna inveiii te,

cum

:

te et

et silvas errares

ne luporum

humeris meis portavi

bus laniatus sum,

conjungercm

nou dicam

tot

,

meo

tc,

reddidi

manus meas

clavis

sed asperitati-

mcam

aiiimam

Secundo

a me.

divideris

tu

et

,

,

patri

te,

injiiriis,

sanguinem uieum fudi,

te mihi

veni ut rc-

quaesivi

ferarumquo rapido

laboravi, sudavi, caput raeum spinis opposui,

objeci, lancea latus aperui

pendentibus

esses ininiicus

cum esseslonge, ego

patri meo, reconciliavit te per me,

dimerera

templum.

quo sumus re-

,

Deus, cui sumus reconciliati, tcmplum, in quo sunius recon-

Unde quibusdam hanc

ciliati.

tauteiii

recouciliati,

sumus

pcr quem sumus reconciliati, sacrificiura

,

De hoc

quod offerebatur.

qui olTerebat et

,

qualiter per Christum

,

229

passione domiui.

posui ut fuit

cou-

gruentissimus ad curandum niorbum, congruitas autein attenditur ex parte temporis

quia

Adam

,

ex parte loci

,

cx parte

factus fuit et peccavit in

sexta et ideo Christus pati voluit in Martio anuuntiatus, fuit et passus.

cundo ex parte

loci

,

laris crux.

autcm

loco

In

in fcria

communis aut promissionis

fuit tcrra

quia in partibus

illis

fuisse formatus.

In

,

sexta et hora scxta.

sit,

aut singularis.

specialis

homo

conimuni primus

loco speciali

fuit

in

XIV expresse

deceptus, non quod in fuit

illo ligno,

in

habctur.

corum

dicitur,

quidem modus

niam

Iii

Chri.stus

deceptus, sed pro tanto dicitur, quia sicut

in ligno, ita Christus passus fuit in ligno.

sicut

quod fuit

dicit

in

per similia iti

formatus,

fuit

licet

autenticum

lu

Christus cx virgine.

lierem stultitia

,

Ille

sepultiis

loco singiilari fuit

passus

Adam

quadam

et

per libro

conlraiia:

est,

Adam

deceptiis fuit

hjstoria (Jrae-

per similia, quo

de doctrina

christiana,

feminam deceptus, per feminam natus homo homiiies. tales, raorte raortuos liberavit.

Locus singu-

Terlio ex parte niodi curandi, qui

eodem.

Augustinus

,

Secou-

quia ibidem, ubi

sepultus,

quo

hora

agro Damasceno dicitur

cum secuudum Hieronymum Adam iuHebron monte

sicut etiam Jos.

fuit.

tripliciter

spccialis calvariae locus

juxta Damascuni

et

quia iu die. qua fuit

,

Christus passus est, Adiuu dicitur fuisse sepultus, iion

parte tcmporis,

quoniam locus suac passionis

fideratur, scilicet aul

communis

Item

Ex

inodi.

meuse Martio,feriasexta

per

niorlalis inor

Ambrosius: ex terra virgiue Adam,

ad imaginem Dei, hic imago Dei, per mu-

per mulierem sapientia, nudus Adam, uudus Chri-

De

Cap. Llll,

230

arborcm

uiors per

stiis,

,

vita per criicem, in deserto

Gregorium peccaverat per superbiam,

Deo per

euiui

assimilari

cepti

Dei limitem

lio liabet

fieri

qnia

gruentissiinus fuit,

impletionem

gustare pomi suavitatem

et

per contrarium

ideo istc

,

De

semet ipsum quo ad primum

amorem suum

niagis ad

dus

ct

fiduciam gcnus

attrahcrc po-

attrahat, dicit Bernar-

Hoc omnino amorem nostrum

opus redcmtionis nostrac.

,

ciic vindicat totum tibi,

quod nostrum amorem

hoc cst,

naturalibus

pietas magis emicuit,

ibi caritas

Qualitcr autcm

radiavit.

ctiam proprio dit illum

,

lioc etiain

filio

quomodo non etiam Bernardus

,

ibi

ibi

,

gratia amplius

Roman.

dicitur

afficlt.

exuisti

VIII:

qui

sed pro nobis omnibus tradi-

oninia cuin

illo

Dc

nohis donavit?

non rapialur ad spcm impctrandi

((uis

:

efrulsit,

ad fiduciam

suo non pepercit,

qui cjus attondit

,

plus

radiis

fa-

blan-

et

dius allicit ct justius cxigit ct citius striiigit et vchcmentius

Etenim uhi tc cxinanisti, ubi te

ciam

ad at-

snper omnia reddit te amabilcm, bone Jesu, calix, quem bi-

:

bisti

humiliavit

salvo libertatis arbitrio

humanum

amorcm nos

Qualiter autcm pcr hoc ad

tuit.

divinae vohintatis

,

fuit efficacissiiiius

nunquam enim

,

quoniam cura-

satisfaciendi con-

obediens quo ad sccundum,

factus

nsquc ad mortem quo ad tertium. Tertio

trahcndum genus humanum

et

;

his tribus ad Philipp. II:

,

voluit

transgredi prac-

,

modus

per humiliationem

fuit

ct afflictionem.

dc

iu

!nol)edieiitiam et gulam,

sublimitatem

scientiae

Adam,

homo secundum

quoniam primus

Per contraria,

Cliristus.

serto

passione doinini.

corporis dispositionem,

fidu-

videlicct caput in-

clinatum ad oscuiuin. l)racliia cxtensa ad aiiiplcxiim, inaiius pcrforatas ad largicndiiin, latus apcrtum ad diligcnduin, pcduin affixioncm

ad nobiscum cominanendum Quarto

bis iinpendciiduin.

mani geneiis pcrbum,

iniiniciini

et

Job.

prudciilissimus ad cxpugnanduni hu-

XXV:

siiae

absconderat sub

deitatis

djabolus capcre volcns escam

Dc hac

tis.

prudcntla cjus pcrcussit su-

iiuiiiquid potciis cajiere Leviatliaii

el hUIiiio:

stus eiiim liamiim

.

corporis cxtensionem ad sc totum no-

,

fuil

prudciiti

cariiis,

Iianio ?

esca

(lliri-

liumanitatis

captus csl ab hanio dcila-

caplione dicil Augustiiiiis

:

vciiit

redemtor

ct

>iclus est deceptor: ct quid fccil rcdcmlor caplivalori iioslro? tetcn(lit

muscipulam crucem suum

,

posuit

iii

ea escam sanguineiu suuin.

Ipsc autem voluit fundere sanguinem non debitoris, propter quod rccessit a dcbitoribus

phuin

,

giapho

qiiod

:

(|uidein

hiijusinodi

debitum apostolus

(ihristus (ulit

dicil .Xugiisliiius:

ct cruci

Kva pcccalum

ariixil.

vocat chirogra-

De quo

cliiro-

a dyabolo miituavit, chirogra-

De

Cap. Llll.

231

passione doinini.

fidejussoreni dedit et usura posteritati crevit,

phiim scripsit,

tunc

enim a djabolo peccatum mutuavit, quando contra praeceptum Dei suae pravae jussioni vel suggestioni consensit, chirograpluini scripsit,

quando uianuni ad pouium vetitum porrexit,

dit,

quando

Adam

consentire

pcccato

qua nos de inimici potestate rcduxit, persona Christi: populc meus,

tui et

non fcci?

quam mihi

tur iugratis,

Quid causae

non

ille,

est,

usura pcccati

hanc redemtionem,

Bernardus exprobrando dominus, quid

ait

tibi

quod inimico magis

sed ego redemi vos.

dicit

lacere po-

libet servire

Si parva haec vidcn-

vos nec pavit.

iiec ille creavit

?

fidejussorem desic

et

Contra igitur contemnentes

posteritati crevit.

in

fecit

Quo

pretio ? noii utique

auro corruptibili vel argento, non soie aut luna, noii saltem ange-

lorum aliquo,

tam

sed proprio vos cruore redemi.

Caeterum

omnibus mecum saltcm ex denario diurno convenite.

mortem Christum tradiderunt, Judas per avariliam vidiam, Pylatus per tiuiorem his inflicta merito

,

Sed de poena

hujus peccati.

Pjlati

quadani

in

historia

rex nomine Tjrus, qui

dam

omissis

Et

quia in

Judaei per in-

de poena auteni

apocrjpha legitur:

licet

Dco

origine Jndae

et

de poena et excidio Judaeo-

legenda sancti Jacobi niinoris,

in

,

nequc

,

ideo videiiduin esset de poena a

invenies in legenda sancti Matthiae,

rum

si

debitum cst a vobis elicere famulatuni

multiplici jure

quandam puellam nomine P^lam,

molendinarii nomine Atus cainalitcr

et origine

quidam

fuit

filiam cujus-

cognovit et de

ea filium

generavit, Pjla autem ex nominc suo et nomine patris sui, qui dicebaftir Atus,

Pjlatus

unum nomen

Cum autem

,

coniposuit et nato puero imposuit

Pjlatus tres annos

rcgem transmisit: habebat autcm rex qui fere P^lato attigissent

,

luctaminc,

Sed regis legitimus

debant.

isli

pugna

filius

,

ut

Ob hoc

aptior.

dum annos

suum

discretionis

gcncre erat nobilior et

latenter occidit,

,

sic in

omni gencre certaminis

Pylatus invidiae livore. commotus

stimulatus fratrem

conjuge sua,

funda ad invicem coUu-

ct

omni loco Pjlato inveniebatur strenuior

nomen

ipsum Pjla ad

filium de regina

coaetaneas habebatur;

saepius

haberet,

et felleo dolore

quod rex audiens vehe-

raenter doluit et concione convocata, quid dc scelerato et honiicida

faciendum

sit filio, requisivit.

Qui eum omnes reum mortis esse una-

nimiter acclamaverunt, rex autem ad se revcrsus iniquitatcm iniquitate noluit duplicarc, scd

Romanis filii.

,

obsidem

inisit,

ipsum pro tributo, quod annualim debebat

tum volens innoxius essc ab occisione

lum a tributo Romanorum cupiens

libcrari.

Tunc enim

tein-

'

232

De

Cop. Llll.

poris eial Roiiiae

rcgis Fraiiciae

filiiis

et iudustria praecelli videret

Sed

dit.

cuin Romaiii

dixcrunt:

hic

se ab eo moribus

dc eo faciendum esset ,

rex uiiserat

siuiiliter

cum

inquirerent,

,

obsidem jngu-

qui fratrem necavit,

reipubiicac plurimum ntiiis erit et colla ferocium hostinm ferox

lavit,

Dixeriint ergo:

ipsc domabit. tos insulam praeficiatur si

quem

,

iiividiae stimulis agitatus occi-

enui

,

quid

,

supervixerit

si

(luiului.

huic Pylatus associatus

tribiitis:

Rouiaiii 1)10

passione

goiitibus

forte

si

,

illis,

ejus

non, quod meruit,

cnin reus mortis habeatur,

Missus igitur Pylatus

ferocem

et

suorum judicum percmtricem non

sus

et

quam pendula

sit

judex

,

ipsorum contuuiacia cdometur.

nequilia

patiatur.

Pon-

in

quac nullum patiuntur judicem

vitae suae sententia

ad gentem

ad qnos mis-

inscius,

rem consi-

tacite

,

derans vitam suam servare voluit et gcntcm nequam ipse minis ct promissis

supplicio

,

durae gentis victor

ct pretio

exstitit,

Herodes autem hominis

accepit.

nuntiis invitavit et super ei tradidit.

Kcientc tori

ab co

ct

Judacam

adiit et infiiiilam

et

vicem

facli

quoadusquc tciuporc passiouis

00 quod dominura ad sc misit. liystoria scholastica.

pccuniam

T.\bcri()

impcra-

quod ab llcrodc tcncbat, muncribus

sibi dari,

Hujusccmodi causa

impelravit.

Jcrusalem potestatem

et

ver-

et inter-

Qui cum pccuiiiam innumcrabilcm congrcgassel, ne-

Romam

Horodc

()l)lulil

des,

industiiam ut audivit,

illius

congaudens ipse vcrsutus cum ad sc muneribus

sutiis ejus

suam

Qui igitur tam

penitus subjugavif.

a Pontos insula Pontius Pylatus nomen

suiit

inimici

Pvlatus ct Hcro-

cum

sibi rcconciliavit,

domiiii

Alia causa inimicitiac assignatur in

Quidaiii cniiu sc filinm Dci faciciis niultos

dc

Ualilacis scduxcrat, quos cuin in (iariziin dcdiixissct, ubi dixcrat se

adscensurum

in

occidit timciis

inimici,

,

coclum,

supcrvcnicns

Pylatus ipsum

nc similitcr Judacos scduccrct.

cum oronihus

Ob hoc

quia Hcrodcs piacsidcbat Cialilacis, ct utraquc

tuit esse vcra.

tradidissct

,

Cum autcm

dominum Judacis

Pylatus

facti sunt

causa po-

cruciligcnc{um

timens tamcn olTcnsam Tyberii Cacsarii co quod con-

dcutnassct sanguincm innoccntcm,

qucndam

excusationc ad Cacsarcm dcstinavil.

sibi

Iiitorca

familiarcm pro sui

cum

T^^^bcrius

morbo

gravi tcneretur, nunlialur cidcm, quod llicrosolimis quidam mcdicus csset, qui

omnes morbos solo vcrbo

Judaci

curaret, nescicns

Volusiano

quod eum Pyprivato:

latus

ct

(itius

vadc trans parlcs marinas diccsquc Pjlato, ut hunc mcdicuiu

niiiii

inittat,

Pslaliiiii

qui

occidissciit.

mc

vcnissct cl

Dixit

ita(|uc

prislinac sanilati restiluat.

sibi

Cum autcm

mandatmu impcraloris cxposuisset cidcm

illc ,

ad

tcr

De

Cnp. LIII.

Xnil

Pylatiis

litiis

passione

quae fuerat

luatroiiain,

quod spatium

Intra

(lienini iiiducias postulavit.

tum Volusianus quandara

233

doiuiiii.

uo-

faniiliaris Jesu,

niine Veronica, ubiuain Cliristus Jesus inveniri posset, interrogasset,

heu doniinus mcus

ait:

luis

non

explere jusserat,

praedicando circuiret volui milii

ipsius

ego ejus praesentia imaginein

dcpingi

carerem,

invite

niinis

duin ejus privarer prae-

ut,

,

sentia, mihi saltem praestaret solatium imaginis suae figura,

que

quo tenderem,

me

deferrem pingendum

linteuin pictori

petiit

pannuni

et

bcnelicio

sanitatis

aperuissem

viac causain

ipsum mihi venerabili

continuo

intuebitur,

cum-

dominus mihi obviavit

,

ergo hujus aspectum

Imaginis

signituni.

quum

Cui

requisivit.

ni-

dominus nieus cum

Cui Veronica:

valeo. et

in-

ille

quod mihi doininus uieus

quia

,

Tuiic

praeccpit.

et crucifigi

veheinenter dolco

dolens ait:

quem Pjlatus per

Deus meus erat,

et

vidiain tradituin condeninaret

sua facie

a

reddidit in-

dominus

si

devote

tiius

Cui

potietur.

et ,

estne

ille:

hiijusmodi iinago auro vcl argento comparabilis ? Cui illa: non, sed

Tecum

pro affectu devotionis.

imaginem deferam

sari

Veronica

Romam

et

Venit igitur Volusianus cum

dixitque Tjberio imperatori

fcideratum Pylatus

et

diam crucis patibulo

videndam Cae-

igitur proficiscar ct

revertar.

Jesum a

:

te diu de-

Judaci iiijustac morti tradiderunt et pcr inviVenit igitur matroiia quaedam me-

aflixerunt.

cum

ipsius Jesus imagiiiem deferens

mox

sanitatis

ricis

viam

quc

ut eain fuit intuitus, sanitatem pristinara cst assecutus.

,

imaginem

steini fecit et

tius igilur Pjlatus

eum ad

se adduci fecit,

autein

mox

vidit,

tunicam doinini incon-

corain

omnem iram

absentia videbatur tam terribilis et fcrus,

terribiliter

exardescit

,

se

fecit,

jurans

et contestans,

vivere super tcrram.

omnem ipse

,

quod

filius

sic

coutra Pjlatum

.

,

praescnlia

in ejus

licentiasset, ,

eum

statimque

continuo

Alirantur

dum

abessct,

protinus

cl qui iu ejus

mortis esset nec fas

Qui ut eum vidit,

animi fcrocitalera abjecit.

quod

nunc

ei

miserum clamans

furorcm sui pectoris minime ostendisset

porlavit:

iinpcratorc

deposuit et

Cumquc eum

invenitur quodaniraodo mansuetus.

cum

Pon-

Romain perducitur;

et

assurrexit nec sibi dure in aliquo loqui praevaluit,

contra

mox-

nimio furore contra cum reple-

,

Pjlatus

quam indutam

eum

paiinis se-

sibi pracsentari praecepit,

sutilem secum detulit, ut imperator

devote pcrspcxeris,

si

Caesar igitur

imperio Caesaris capitur

audiens Caesar Pjlatuin advenisse tus

quam

,

tuae bcneficium obtincbis.

eum

omnes

,

mox

quod

ei

revocari sit

eum

salutavit et

mirabatur

et

exardesccrct et duiu

234

De

Cap. LIIl.

praesens esset, fortc

nil ei

aspcri loqiii posset.

cliristiani siiasu

aliciijiis

passione domiiii.

ipsiim

Tandciii divino niitu vel

tunica exspoliari fccit et

illa

contra illum pristinam animi fcrocitatcm rcsumsit, cunique de hoc im-

perator plurimura miraretur, dictum est

domini Jcsu.

sibi,

sapientum consilio delibcrarct, quid de eo igitur in

hoc

P;slatus cultcllo proprio se necavit et tali

manus propria non

cui

tunica fuisset

illa

fieri

Data

oportcret.

cst

Pjlatum senteutia, ut morte turpissima damnaretur. Audiens

nita Cacsar mortc Pjlati dixit:

morte vitam

Cog-

finivit.

verc mortuus cst inortc turpissima,

Moli igitur ingenti alligatur

pepercit.

Tjberim flumcn iminergitur,

in

quod

Tiinc impcrator ipsum in carccre rccipi jussit, donec

et

spiritus vero maligni et sordidi cor-

pori maligno ct sordido congaudcntcs et nunc in aquis nunc in acre

rapientes mirabiles inundationes in aquis movebant et fiilgura, teiupestates

tonitrua et grandines in aere terrihilitcr generabant,

,

beris fluvio extrahentes derisionis causa ipsum

verunt

Rhodano

et

ita ut

Quaproptcr Roinani eum a Ty-

cuncti timore horribili tencrentur.

')Vicnnam deporta-

Yicnna

fluvio inimerserunt.

dicitur quasi

eiiiin

yia Gehcnnae, quia erat tunc locus maledictionis, vcl potius dicitur

Bienna eo quod, ut spiritus

dicitur, biennio

sit

Scd

constructa

ibi

ncquani

non defucrunt, ibidem eadcm operantcs, homines ergo

illi

tantam infcstationem daemonum non ferentes vas

illud malcdictionis

sepclicndum Losannae

civitatis tcrritorio

a se removerunt

tur,

et illud

cum

Qui

commiserunt.

nirais

ipsum a se reraoverunt

et

pracfatis iii

gravaren-

infestationibus

quodam puteo montibus circum-

septo immcrserunt. ubi adliuc rclationc quoiuiulam quacdam dyabolicae machinationcs

dicio rclinquatur.

Nota

Quac utrum recitanda

taincn,

quod

quod P\latus a Judacis accusatus innocentium interfectione tilium

iii

tcmplo poncbat

et ct

pro his omnibus dcportatus cst

csse,

si

taracii

illa

cdictnm dederat, ut

indc

1)

Alii: ni.nlc

Vi

Ed.

gfiin.-i l"r.

hystoria

iii

coibanam

'J)

ad

coiiliiicl

in

veritatcm,

:

Potuit

quia priiuo jam

exsilium porlarctur et quod

inipcratorcm ^)

Alii li-giinl

)

doinum suain

exilium Lugdunuin. uiidc ori-

in

Lugdunum jam

II).

iii

opprobrium gcntis suac inorcrctur.

antc rcvcrsioncm Volusiani

..dillt

apud Tjbcrium de violcnta

facicns aquacductum

et

iii

praedicta hi-

in hystoria scholastica lcgitur,

cst

quia pccuniain rcpositam

suos rcdigcrcl usus,

ut ibi

in

sint, lectoris ju-

quiaJudaeis reclamantibus imagines gcn-

in

undus fucrat.

llucusquc

vidcntur.

cbullirc

storia apocrvpha leguntur.

corl)

i> ii

ibi

fuit

dcporlatus.

3) 1)

<'l>

ii

l

n

t

u S

De

Cap. LIV. postmoduin

Scd

ipsum de tcni

et

Tiljeriiis

Beda

sed tantum

non dicunt

in suis chronicis

,

quod

occitlisset,

Eusebius au-

fecit.

ipsuin in exilio relegatHin

mauu

multas calamitates iucidens propria

in

peremit.

se

y

De festivitatib

quae occin-runt infra teinpus

us,

n c

re c

i I i

a

t

ni

i

Dicto de festivitatibus, quae occurrunt

quod incepit ab Adain repraesentat

Christuin

qualiter

aiulieiis,

educi et ad se Roraam adduci

exilio

235

resuiiectione doraini.

iiifra

tempus deviationis,

usque ad Moysen

et duravit

ecclesia a

s,

quod tempus

:

ad pascha,

septuagesima usque

sequitur

vldere de festivitatibus, quae eveniunt infra teinpus rcconciliationis,

quod tempus repraesentat ccclesia a pascha usquc ad octavam pentecostes.

CAP. in.

De

(52.).

reisiirreetione domini.

Resurrectio Christi tcrtia die a passione ipsius facta

Circa

est.

autem ipsam rcsurrectionem dominicam seplera pcr ordineui sunt consideranda.

Primuui qualiter veruin

noctibus in

sepulchro jacuit et

quare non statim ut mortuus tium exspectavit.

Tcrtio

in

dic

tribus dicbus et tribus

Secundo

resurrcxit.

tertia

est, resurrexit,

sed usque

in diein ter-

quarto,

resurrexit:

qualiter

,

quod

sit,

quare re-

surrectionem suam acceleravit ncc usque ad gcneralem resurrectio-

nem

distulit: quinto,

ties

apparuit: septimo, qualiler sanctos patres

propter quid resurrexit: sexto, resurgens

in sepulchro fuisse dicitur,

dura Augustinuin per sjnecdochen -), sui extremaiu

partem sui integrara

,

tertia

erunt tres dies et quilibet

cedentem,

1)

,

ut priiua

horum

Verbiim rpsiirgeiis

.il,

,

quo-

dies

secun-

accipiatur se-

secunda dies secundum se totam et

secundum parteiu

sui

priraam

:

et sic

dieruni suara noctein habuit prae-

Tunc enim secundum Bedara

cursus dierum ac noctium

')

qui erant in lirabo,

Circa primum notandum, quod Christus

inde cduxit et quid ibi egit.

tribus diebus ct tribus noctibus

cundum partem

,

rautatus

est

hic

ordo

ct

antea enim dies praecedebant et noctes

omillunt.

2)

Vd. Tr. male

legil

:

s

i

n

i>

docli

eii

:

De

Cap. LIV.

236 sequebantur

,

resurrectione domiui.

post passionem autem hic ordo mutatus est

noctes praecedunt

niam homo primo de dic gratiae cccidit

autem passionem

non statim diem

quando mortuus

,

ter.tium

nocte culpae rediit ad dicm

fuit

quod conveniens

est,

exspectaret, propter quinque rationes.

nostram duplam mortem

curavit

duabus noctibus jacuit

sepulchro

in

Sccundo propter probatioiicra testium stat oninc verbura

,

,

,

ut

una

igitur

et

diem

ut per

,

XXIV

:

Prinio propter

quod lux suae mor-

suae mortis, per duas noctes nostra duplex mors, assignat Glossa super illud Lucae

fuit

Christus resurgerct sed usque ia

,

signilicationem. ut scilicct ex hoc significaretur, tis

quod

ita

noctem culpae, perChristi

in

resurrectionem de

et

Circa secundura sciendum

gratiae.

,

dies sequuntur et hoc mjsterio congruit, quo-

et

die

integra et

iiitelligatur

et

lux

hanc rationem

oportuit Christum pati etc.

quia sicut in ore duonira vel triura

sic in tribus

diebus experilur quis

omne

faclum, et idco ut mortera benc probaret et se probassc ostcnderet, tribus dicbus jaccrc voluit in

sepukhro.

Tertio propter suac po-

non videretur po-

testatis ostcnsionera, quia si statini resurrexisset,

habere ponendi aniraara suam sicut resurgendi. Et haec ratio

testatera

videtur tangi

Idco ita

L

Cor.

XV

superillo

quoniam Cliristusmortuus

:

inquit, dc morte praerailtitur

,

vera resurrectio

Quarto

ostcndatur.

Hanc

praefigurationera.

quac

,

Quinto

in terra

,

propter

quac

in coclo sunt, rcstaura-

reparaturus, quac apud

propter triplicis status

juslorum

iiifcros, rcderaturus.

Hanc

rcpraescntationcm.

rationein assignat Gregorius super Ezech. diccns

sepuUhro,

stus passus cst, sabbato quievit in

restauraiidorura

Ravcnnas dicens

rationera assignat Pctrus

trcs dies voluit csse suae sepulturae.

turus

est etc.

mors ostenditur,

ut situt vcra

,

:

scxla fcria Chri-

dorainico autem die

resurrcxit a morte, pracsens autcm vita adhuc nobis sexta feria est,

quia

in

iingustiis

et

doloribus

cruciamur,

scd sabbato

sepulcliro quiescinius, quia rcquiera aniraae post

quasi in

mortcm invcnimus,

dominico autem dic a conditione, octavo cum corpore a morte re-

surgimus

et

crgo nos

in

in gloria

sexta,

Haec Grcgorius.

animac

ctiam cum carnc gaudcnius.

requies in septima

Joh.

II

:

Kccundo

quam

solvite

aulcin

teraplum hoc

ct

quia virtute propria.

,

habeo poncndi aniniam

fcliciler,

gloria ex(ipit

Dolor oclava.

in

Circa tcrtium scilicet, qualilcr resurrcxit. nolan-

dum, quod primo surrcxit potcnter potcstatcm

et

nicani

in

itcrum

et

tribus

dicbus excitabo

quia deposita onuii miscria; Matth.

resurrcxero

,

praeccdam

vos

Joh.

sumcndi

in

XXVI:

Galilaeam.

X

:

cara. illud.

post-

Galilaea

De

Cap. LIV. interprefatur transmigratio,

Chrisfus crgo qnando surrexit, in Gali-

iaeani praecessit, quia de miseria

corruptionem transivit;

237

resurrectione domini.

ad gloriam, de corruplione ad in-

Lco papa

post passionem Cliristi

:

ruptis

vinculis mortis iiifirmitas in virtutera, mortalitas in aeternitatem, con-

tnmelia transiit IIII

Johann.

:

cum

est: et

gloriam. Tertio utiliter, quia captapraeda, Jerem.

in

adscendit leo de cubili suo et praedo gentlum se levavit. Item

:

cum

exaltatus fuero, aterra omnia traham ad

exaltatus fuero a terra,

animam

corpus de sepulchro ouinia traham

scpukhro.

remanente clauso

scilicet

me ipsum,

id

educendo de limbo

Quarfo mirabiliter, quia

etc.

Sicut enim

exsistente clauso

matris

utero exivit et ad discipulos januis clausis intravit, sic nimirum ex-

Unde

sisfcnte clauso sepulchro indc exire potuit.

legitur in h}storia

quod cuidam monacho sancfi ')Laurentii extra niuros

scholastica,

anno ab incarnatione domini millcsimo CXI. miianti dc cingulo suo,

quo accinctus

erat, insoluto projecto ante illuni

sic potuit Christus clauso

aere estfacta:

non mentitur, secundo per frequen-

bavit, primo per angeluni, qui

Per haec

-)

in

Scx aufcm modis se vere rcsurrcxisse pro-

corpore vero et proprio.

tem apparitioncm.

vox

Quinto vercUiter, quia iu

exire sepulchro.

duo ostcndit sc vere resurrexissc.

Tcrtio per conicstioncm, pcr quod probavit, quod non artc magica;

quarto per palpationem quinto in

,

eodem corpore

,

in

discipulis

circa

quam de caetero moriturus. Christum

,

nomine

viro

salvandis pafi

,

Carpus moleste

Christi

sio inferretur.

1)

Ed.Fr.legit

viden-

:

iniideliura

Christus

ex

post

adscensionera

si

possibile

sancto

esset,

adhuc pro

enim praedictus Carpus, vir

Retulit

ut in

fidclem

cuidam

sum rursus pro hominibus

paratus

cadcm

cpistoia continetur,

qucndaui pervertisset,

ut ex hoc infirmitatem incurreret.

sanctitatis erat, ut nunquara celebraret,

tem

surrexit.

resurrecfionem

ad

beato Djonisio,

tulit,

;

quod

rcsurrexit

per quod videtur,

quod cum quidam

quod glorificatus

Roman. VI:

horainibus niori paratus esset.

mirae sanctifatis

,

Dixit tamen Dyonisius in epistola

efiara

Carpo dixisse ;

vero corpore

probavit

Septlmo surrexil immortalifer, quia nun-

mortuis jam non moriturus.

Deraophilum

in

quod

sexto pcr domus clausis

fuit;

per quod ostendit,

Hae enim omnes dubitationes tur fuisse

per

,

quo mortuus

iu

,

jannis ingressionem

per quod probavit quod

ostcnsioncm

per cicatricum

adeo

Tantae au-

quin sibi coeleslis vi-

Sed cum pro utriusque conversione orare deberet,

Laurentio.

2)Verba Per

— resurrexisse

OJiiitt.Ed.Pr,

De

Cap. LIV.

238

rosurreotione (lomini,

Deuiii tainen quolidie cxorahat,

quadain ainboruni

ut conibustione

simul iuimisericorditer abruinperet vitas. Et ecce circanoctis incdiuni,

dum

evigilaret

erat

hanc orationcni facerct

ct

duo divisa

in

,

duo

dicti

coelum apertum

vidit

Dcindc

angclorum.

uiultitudine

domus,

subito

,

qua

in

quaedam fornax immcnsa ibidem appa-

et

snrsum

ruit respicicnsque

circumdatuin

fuit

viri tremuli stare ccrnnntur,

ihidem Jesum

et

fornaccm prac-

jiixta

qui a serpentihus de fornace

proredentibus raorsibus ct involutionibus violenter in fornacem tra-

hchantur nccnon a quihusdam dens Carpus adeo

quidem visionem

aliis

Haec

inipingebantur.

viris

istorum vindicta delcctabatur

in

horum

intucri contcnmcrct et in

,

ut

vi-

supcriorcm

vindictaui totus in-

tentus maneret, ita quod plurimuui molcste fcrebat, quod in fornacem

non et

Tandem

cito cadcbant.

cuin difficulter

rum misertus ex eum

supercoelesti throno

caetero

hoc

manum

Carpo manu extensa

,

quam

non, quod

aliis cst,

Primo propter corporis

voluit difrorrc.

corpus csset dignissimum

unilum :

,

non

fuit

cx eo quod

,

dcificatum

me

dc

,

ct

fidei

poriissct nec veruiu in passioiie

resurgcre. quando scilicct

quod propter

arclia

saiictificationis

quod

fiimilatem:

Deum

fuil

cniin

si

est fides nostra.

spcrarct, nisi

proptcr hoc dicit apostolus:

Raro

cam

ciiiin

in

quia

surgcmus, quia cjus rcsurrcctio Grcgorius:

Unde

in rc-

vocatur archa

Se-

tunc non surroxisset, fidcs

I.

Quod

palot

cx hoc,

fidoin aniisorunt,

Cor.

XV:

si

sed

Christus

Tertio proptcr noslrae reinvenirelur, qui resurieclio-

exemplo praeccssisc viderct

,

ot

Christus rcsurrexit ct nos re-

si

cst

cxcmplo

Kt

contentivum divinitatis.

aliquis credidisset.

surrectionis exciuplarilalem.

surgc doinine

:

tuao.

cxcopta beata virgine onines

non resurrcxissct, vana

illud

erat dcificatum sivc divini-

cognita rcsurrectione ipsam rccuperaverunt,

surrcctionis,

trcs rationcs

Cum cnim

dignitatein.

Itcm Psalni.

vidore corruptioiiem.

pro])tcr

ncm futuram

vi-

tuuin, id est corpus sanctilicatuni, id est

sanctificationis corpus illud,

quod

ipsos

ct

dcccns, nt tanidiu sub pulvcre jacerct.

non dahis sanctuni

quiem tuam tu

cundo

illos

Hanc autcm

pccccnt homincs.

alii

Sccundum

gcneralis rosurrcctio.

Psalm.

cxtcndit

percutite contra

:

illo-

nsque ad

recitat D^onisius, gratia hujus verbi posuimus. Circa

quartam, quarc non exspectavit cum

tati

et

paratus sum enim rursus pro liominibus salvandis pati et

niihi aiuicum,

sionem,

surrexit

angclorum descendens

niultitudine

eripuit dixitquc Jesus

fiet

coclum rcspexisset

in

praedictam visionem ut prius vidissct, ccce Jesus hominum

causa excmplaris nostrac re-

dominus monstravil

.

((uod pro-

De

Cap. LIV.

239

resurrectione domini.

uiisil in

pra*niio, ut sicut oinnes ipsuni resurrcxissc fideles cognos-

cerent,

ita in se

ipsis

in

mundl praemia resurrectionis spera-

fine

Idem: non plus quam triduanam esse mortem voiuit, ne,

rent.

resurrectio diflFcrretur

in illo

habemus

spem

in nobis

,

omnino desperaretur.

nostrae

resurrectionis

considerata

quod propter quatuor magnas

morum

latem

utilitates nostras

gcnerans spcm

,

de

rcccptione

propter delicta nostra et resurrexit propter

De sccundo Roman. VI: gloriam palris,

XV:

Cor.

oiientium

')

magnam

proptcr

miscricordiam Cliristi a

mortuis

suara

resuscitavit

De quarto

per hominem re-

et

Et notandum quod, sicut patet pcr praedicta,

Primum

Christus in sua rcsurrectione quatuor liahuit propria.

quod nostra resurrectio usque

per

Secunduni quia nos per

est.

resurgimus

illura

potuit adjutoriuni

quaerere suscitandi, qui alios suscitavit

?

est,

sua vero die tertia

in finem differlur,

Undc Ambrosius: quomodo

se.

per

terlio

Christus dominus rcsurrexit a raortuis primiliae dor-

snrrectio mortuorum.

ccichrata

De

mortuis.

quoniam quidcm pcr hominem niors

,

traditus est

justificationem noslram.

resurrexit a

(iliristus

sicut

nos in spem vitae per resurrectionem I.

rcmunerandorura et

nos in novitate vitae ambuiemus.

ita et

qui

II:

Est enini

surrexit.

De primo Roman. IV:

causans resurrectionem omnium.

Petr.

capitis

Sciendum,

operans justificationem peccatorum, doccns novi-

cjus resurrectio

I.

gioria

Circa quintum, scilicet propter qnid resurrcxit.

nostri.

si

Idco

Tcrtium

cineramur, sed corpus ejus incinerarinon potuit.

est,

vero

ille

,

sui corporis

quia nos in-

Quartura

quia

est,

sua resurrectio est nostrae resurrectionis causaefficiens, cxcmplaris

De prima causa Glossa super

et sacramentalis.

perum demorabitur

animae

resurrectionis

cunda ut

XV

Cor.

I.

quomodo

Christus

quinque vicihus

Primo

Marci

ult.

:

primo

quod ipsa

cst,

dicbns

aliis

surgens

Jesus etc.

apparere

mane

Ed.

Pr. legit

j ii

s

corporis

t

i(

i

n

ad ves-

De

futuro.

in

De

tcrtia

se-

Roman. VI

die

resurrectionis

sequentibus

ctiara

prima sahbati

Mariae

iii.

2)

Magdalenae

Joh.

XX

—

,

quinque

vicibus

vi-

item

primo

apparuit

Luc. VII: dimissa sunt

Verba et

apparuit

quuique

quae typum gerit poenitentium.

,

Primo quia ardentius diligebat,

i)

et

apparuit Mariae Magdalenae.

enira

:

Circa sextum, scilicct qnotiens resurgens

etc.

-) et

Mariae Magdalenae aufem

praescnti

in

Psalra.

Resurrcctio Christi est causa efficiens

Christus resurrexit etc.

si

:

notandum

apparuerit,

cibus.

flctus etc.

Voluit

de

causis.

ei

peccata

Omittit Ed.

l'r.

:

De

Cap. LIV.

240

resurrectione (lominl.

Sccundo, ut ostcnderet se inortnnni

qiioniam dilexit multnin.

iiinita,

non veni vocare jnstos

Matth. IX:

pro peccatoribus. tores,

Tertio

quia meretrices praecedunt

loruni.

Rlatth.

XXI

anien dico vobis

:

vos iu regno caelorum

davit delictum, superabundaret et gratia,

nuntia mor-

fuit

secundum Glossam. Quinto

ita esset nuntia vitae,

tis,

pecca-

quia meretrices praecedeut

,

Quarto, ut sicut uiulier

etc.

secl

sapientes in regno cae-

ut,

uhi abun-

Rom. V:

Sicut dicitur

cundo apparuit mulieribus rcdeuntibus a nionuniento, quando iis

avetc

:

acccsserunt ct tcnucrunt

et

,

tum ratione

sexus,

paruit Simoni

dibat a monuniento

cum

ncscitur

,

et

dominus

ibi

Matth.

Tum

apparuit

confortavit.

in

Emaus

caveam,

dominus apparct.

apparuit et

ct gcrit

t^pum

Quarto apparuit discipulis

pau-

consilii et signilicat

qui volunt illud consilium adimplcre: vade et vende

,

quae habcs

ct

da paupcrlbus

unum

pulis congregatis in

sensunm clausos.

que

et ibi Christus sibi

quod interpretatur desiderium

,

peres Christi

omnia,

illi

Dicitur enim

fugit in

Petrusautcm intcrpretatur obedicns

obcdientiun;. ^)quia

ult.

qua, ut dicitur, per tres dies

in

ex eo quod Christum negavit

flevit,

eum

,

Luc.

,

sicut dicitur in

,

quando Christum ncgavit,

quae modo dicitur Gallicantus

re-

quod Petrus

esse,

hjstoria scholastica, vcl forte in cavea sive spelunca. iu iisdem hystoriis, quod,

quando

forte,

intravit

ult.

ratione

Tertio ap-

ejus.

nisi

sibi

quando ad monumentum solus

forte

,

Potuit cnim

Johainic.

a Johanne alicubi divertit vel

pedos

afTectus, quia tcnucrunt

scd ubi et quando

,

pcdcs ejus.

quibus dominus apparet.

et tjpum gcrunt hnmilium,

se-

dixit

ctc.

Quinto apparuit disci-

cum

et significat religiosos

XX.

Joh.

foribus quin-

Hae quinque apparitiones ipsa

dic resurrectionis factae sunt et has rcpraescntat sacerdos in missa

Sed

quinquics se vertens ad populnm. tiu

tertia versio est

quia significat tertiam apparitionem factam Petro

,

quando facta

citur ubi vel

nisi vidcrct,

cipulis

Thoma

sunt

piscatores

Matth.

ult.

1}

Johann.

fuit.

ubi in

Rpcent.

hominum.

ult.

Octavo

crcdulitatem eorum

:

<] ii

ct

;

Xono undecim

pr.ieferiiiil

i

b

ii

s

silcn-

quae nes-

significat

discipulis

se

non credcrc

XX. Seplimo

Joh.

contcmplativos, quia

ct significat

;

transfiguratus

naculo,

qui dixerat,

,

et signilicat hacsitantcs in hde.

piscantibus.

,

Scxto apparuit octava dic dis-

fucrit.

cipulis congrcgatis pracsente

cum

pracdicantes in in

monte

,

dis-

qui

Thabor.

pracdicto monte

discipulis recumbentibus in coeet

duritiam cordis

domiiiiif.

exprobravit.

Matth.

ult.

241

resurrectione domini. pcccatores

intclligimus

([uos

:

De

LIV.

Crip.

undcnario

iu

trans-

gressionis positos, quos iloiuinus aliquando visitat iuiinisericorditer.

Decimo Luc.

et ultimo apparuit discipulis exsistentiljus

Dc hoc

diligeutcs.

loco adscenditur iu coelum, quia pietas ad

nia valct promissioncin habcns ctc. trcs apparitioncs,

quac refeiuntur

cobo justo

id est

,

in

,

Alia qua ipsa die apparuisse dicilur Joseph,

dauso

tum cum occidere voleutes

ct

domo a quatuor

ejus cxtersit et osculum in

domum suam

Xam cum

iu

eum

dedit

ecce Jcsus angclis

inde

et

salvis sigillis

,

sabba-

faciem

ct

eum educens

Tertia, qua antc cac-

licet

hoc ab evangclistis

ecclesia approbarc vidctur,

quia nullus evangelista testatur

crcditur,

quo-

iii

ipsa nocte resurrectio-

in

ad eum intravit

apud sanctam Mariam celebrat stationem.

die

monuuiento

et sigillato rccluscruut, post

Arimathia ipsum adduxit.

Hoc romaua

in

ipsuin ceperunt et

teros virgini Mariae apparuisse creditur; taccatur.

audiissent Judaei,

ipsnm

pctiisset ct

adversus

indignati

cubiculo diligenter

nis suspcnsa

Prima quando appaiuit Ja-

de qua apparitione invcnics iu

evangelio Xicodemi.

quod Joseph corpus Jesu a Pjlato suo posuisset

om-

Sunt ct aliae

ipsa die resurrcctionis factac,

in

Jacobo Alphci,

Icgenda ipsius Jacobi. sicut legitur

Timoth. IV.

I.

sed tameu hoc ex tcxtu non hahetur.

dam

in inontc oliveti,

per quos significantur miscricordes et misericordiae oleum

ult.,

Si

quac

ipsa

statiui

cuim hoc ideo non

consequcns cst, ut post

resurrectioncm nunquam sibi apparucrit, quia ubi vcl quando, nullus-

Sed absit, ut talem matrem

evangelista edisserit.

inducere, matrcm autem ad tcstificandum pro Si

filius

tali

quia eorum fuit officium solummodo rcsurrettionis testes

ticuerunt,

cuit.

taiis

Sed idco forsan hic evangelislae sub-

negligcutia dchonoravcrit.

filio

iiiducerc noii dc-

cuim vcrba extraucaruin feuiiuaruin deliramcnta visa

quanto magis matrcm non pro

filii

siint,

amore credcrent delirare,

hoc

igitur evangelistae scribere noluerunt, sed pro conslanti reliquerunt.

Debuit eiiim matrem prius laetificare de resurrcctione, quia amplius caetcris

constat doluisse de morte,

alios

consolari

tcrtio

de virginibus dicens

primo vidit nutaret.

Scdulius quoque

1) Ed. Prino. Ipgil i

:

et credidit, vidit

semper virgo mancns

,

hoc

vidit

qui sic

tcstatur in

libro

mater resurrcctionein doiniui,

Maria Magdalena, quainvis adhuc

agens de Christi apparitione

')hujus rt

ne matrcm praetcrcat,

Hoc etiam Ambrosius

festinat.

onini.n

sc

visibus astans,

se<|iieulia

sic

ct

ista

dicit:

luce palam do-

omiUit inde a vprbjs b o n n

n J e X.

16

—

242 iiiiniis

prius obtulit,

autem

ct ultimo hic

limbo

resurrectlone doinint.

hona matcr, graudia divulgans miracnla haec

olim advenientis iter,

fiiit

iu

De

Cap. LIV.

Augustinus taraen

explanavit.

evangelium aperte non

quodam sermone

in

mox

Nicodemus

et

iii

Ait enim sanctus Augusti-

suo evangelio aliquatenus hoc ostendunt. nus:

quae

considerando, qualiter sanctos patres, qui erant

Christus eduxit et quid ibi egit,

,

,

De scptimo

redeuntis et index.

fit

anima ad

ut Christus spiritum tradidit, unita suae dcitati

infcrorum profunda descendit cumque tenebrarum terminum quasi

quidam depraedator splendidus ac

eum impiae ac

centes: unde est iste tam forlis

tam

lerribilis attigisset

tartareae legiones territae

mundus

praeclarus?

ille

,

tam

tam splendidus,

vel

terribilis

nunquam

nobis talem mortuum misit,

coepcrunt di-

nunquam

nobis subditus fuit,

qui

,

adspicientes

,

inquirere

talia

inferis

munera destina-

vit; quis est ergo, qui sic intrepidus nostros fines ingreditur et

solum nostra supplicia non verctur, vcrum absolvit?

vinculis

tormentis nihil tui

Ecce ipsi, qui sub

aliquando

*)Ad quid huc istum adducere lactiiia tua, in luctum

hic sic

esse

laeti

mor-

captivi.

princeps noster, periit

voluistis ?

Dum

conversa sunt gaudia tua.

damna

suspirare

non solum jam

Nunquam

potuerunt

sic

suspendis in ligno, ignoras, quanta islas

salutis et

vcrcntur, scd insuper nobis minantur.

supcrbierunt nec

non

alios de nostris

nostris solebant

insultant nobis de perceptione

,

etiam

tu Christum

sustineas in inferno. Post

crudelium voces infernalium ad imperium domini omnes ferrci innunierabiles sanctorum populi ejus

sunt vectes et ecce

confracti

genibus provoluti lacrimabili voce clamabant: advenisti-) redemtor

mundi, advenisti, quem desiderantes quotidie exspectabamus pro nobis ad infcros

disti

noli nobis dcesse

,

,

ad superos: adscende, domine Jesn, inferno cxspoliato mortis suis vinculis irretito inquiunt,

vos

,

dum

hic es

,

filii

absolve reos,

*)

1)

et

miserando resolvc capti-

,

ct

fiamalieli

quae Christus apud

iiifcros

cum essemus cum omnibus patribus

Vu1^o

»it

Ipgilur.

3) Kd, Tr. uiale legit

4)

ct

Annae

ct et

apparuerunt et ab gcssit

,

narraverunt

nostris patriarcliis in

ndJiml voccin desider.ib il is. Verba diio nnteccdentia uniillitKd. I'r.

2) Rpcenliores

dcsccndcris.

tuos,

quod Carinus

Simconis scnis cum (ihristo rcsurrcxerunt

adjurati

dicentcs:

fucris

auctorc

dum ^)adscenderis, defende

In evangclio Nicodcini Icgitur,

(Ja^phac et Nicodeino et Joseph iis

et

redde jam laetitiam mundo, succurre,

jam sacvas exslingue poenas

Hacc Augustinus. Leucius

,

dcscen-

;

cum reversus

De

Cap. LIV.

243

resurrecttone dominl^

caligine teuebraruni, subito faclus est aureus solis color purpureus-

que

super nos statiuique Aclani liuniani ge-

et regalis lux illustraus

ncris pater exsultavit diccns: terni

clamavit Ysaias dicens dixi,

cum essem

vidit

lucem magnam.

:

haec est lux patris

teniplo

in

ego sum Johannes

dixit:

,

agnus Dei

etc.

desccndi

et

paradisi rogare dominura

cum

,

ct

poteris

dc

,

dixit

qui sc gloriatur Ghristum

tcm dicens quos

fcci

:

tristis est

angclum suum

nisi

tcm potentiae tuae adversatur?

ego

et

vach

•illum tentavi et

tibi erit

noli

Quia

tunc

Nam

prin-

S^fflian

pracparatc susiiperc Jesuni,

:

ct

horao cst timcns mor-

claudos crcxit.

in

:

quando completi fucrint

anima mea usque ad raortem et

ut

Hacc audicntcs omnes patriarchae

Dei esse

filium

,

patris niei

miscrirordiae.

ligni

etc.

ct raultos,

Respondeus

dixit: si potcns es tu, qualis est horao illc Jesus

pere te vult

quis

baptizavi ct anle

apparuit Michael angelus dicens

ad inferum

-)snrdos, sanavit

Post

a nobis,

inungcrcm corpus

ut

,

accipere,

illo

sancto

etc.

cum ivisscm ad portas

prophetae exsultavcrunt niagna cxsultationc, fflortis

et

quia in proximo est

vobis, dixit:

orando proptcr olcum

quinque millia ')quingcnti anni.

ccps et dux

prae-

sicut

ipsum ostcndi digito diccns: ecce

ut transraittcret milii

,

esset infirnius

laborarc lacryniis

modo

qui Christum

,

nuntiarc

daret mihi de oleo misericordiae

et

,

compulsus spiritu

ct

ct interrogatus

Tunc Seth

Christum visitare nos.

iiullo

Dci

nunc viderunt oculi mei salutare tuum quod parasti

ipsum parare vias ejus praeivi

Adae

lilius

,

dominum, quia ego Christum inrantcm

hoc supervenit quidam eremi cultor esset

scnipi-

Et ex-

Tunc supervenit genitor noster Simeon

glorificate

natum in-manibus susccpi :

auctoris est hiininis

vivns in tcrris, populus, qui ambulabat iu tcncbris,

exsultans dixit:

dixi

lux ista

qui nobis prpniisit mittere lunien coaetcrnum suum.

,

,

iiifcrus

qui timcns nior-

dicit sc tiracre raortem, ca-

si

Cui Sathan:

sempiterna saecula.

populum adversum illum

excitavi,

jam lanceam

exacui, fel ct acetura miscui, lignura crucis praeparavi: in proxirao cst

mors

ejus, ut

pcrducam cuiu ad

te.

qui suscitavit Lazarum, quera tencbam infcrus

:

mc, ego

Lazarum

Cui inferus:

^)

,

duceiiti

Verba: ipse

—

,

est.

ncc ipsuni

scd cxculiens se ut aquila supcr

legiint.

inferus desunt

Z)

Recent. forlasse

in Ed,

Cui

ne perducas cuiu ad

eniiu cuui audivi irapeiiuni verbi ejus, contrcraui

coniiuere potui

ipsene cst,

Cui Sathan: ipse

conjuro te per virtutes tuas ct meas

1) Recent. 3)

?

reclliis

I'r,

16 *

curvos

omncm

lesuiit.

De

Cap. LIV.

244

resurrectione doiuini.

agilitatem saliens exivit a nobis ut tonitruum dicens:

vox

cum hacc

ct,

portas

tollite

loqueretur, faota cst

principes

cum

curreruut dacniones et ostia acnca

Tunc

etc.

maxima

lianc voccni con-

fcrreis clauscrunt.

veclil)us

"^DaYid: nonne cgo proplictavi dicens: confiteantur do-

dixit

mino

elcva-

vestras et

Ad

portac aetcrnalcs et introibit rex gioriae.

niiui

quia contrivit porlas aeneas

,

dicens

Facta cst itenim vox

etc.

quod duabus

Vidcns inlcrus,

portas etc.

toliite

:

vicibas clamaverat, quasi ignorans dixit: quis est iste rex gloriae?

2)Cui Danicl: dominus

fortis

dit

pax

dixit:

dominus ab

tibi

cum omnibus

inferis

omncs

et

autem tcnens manum Adae duxit eos in paradisum

fcris

mortui nondum

Et respondit unus ex autem

hic

iis:

mortein nou gustavinius,

cum co

nuis

midium di^i pcrvcnit

procliatuii in

alius

cgo sum Enoch

sed et

qui hic translatus suni,

,

ab eo occidcndi

humeris

tibi,

hodic

diccns

:

mccum

rcgnum tuuin;

cum Jesu

in

grcdi angclus custos paradisi,

ad

iiiiiin,

cum ct

paradisum ostcndc

dixissem angclo,

ad dcxtrain paradisi collocavit

locuti fuisscnt,

(Jliristo

dc hoc

l'r.

iiiiniis

mcmor

(uim

Daniil. e A :

t

mox

2) Vprb.i ii ij ii

s

( i

n

anicn dico

signum

istud crucis

non dimiserit

cst,

transinisit

te in-

dices

ct

At

me.

mc

apcricns introduxit lioc

Carinus ct Lcucius

non

ct aniplius visi

sunt.

Au-

libros ^)

confcstim aetcrna nox infcroruin

codcin sic ait:

recle

inter-

esto raei, do-

secundum quosdam

vel

dcsccndentc rcsplcnduit,

1) K<1. l'r. lesil:

3) til.

statiin

ine.

qui

signuin crucis

illi

subilo transligurati sunt

Gregorius quoque N^ssenus gustinus

et si

quia Chiistus, qui nunc crucilixus

Iioc fecissem ct

,

crucifixus fui ct

tuiic dixit inihi:

cris in paradiso, et dcdit mihi

hoc portans ainbula

diccret, ecce su-

signum

crucis

credidi ipsum esse creatorem et oravi dicens: in

adhuc

et

triduuni ct di-

et post

cumhaec

Et

rogatus, quis essct, dixit: ego latro fui et

mine, quando vcncris

in-

in

advcntum Antichristi rescrvati su-

in

portans in

dierum

vos, qui nobiscum

paradiso corpore collocati estis?

nubihus assumendi. vir

et intro-

viri vctusti

qui huc curru igneo assumtus est,

est Eiias,

adscen-

Dominus

sccuti.

archangclo

Michacli

qui estis

et in

fuistis

dextram

tenens

et

cum

sancti sunt

trajiidit

a sanctis:

et intcrrogati sunt

manum

tuis justis mcis, et

filiis

quibus occurrerunt duo

,

in proelio,

gloriae supervenit et aeternas tene-

dominus

bras illustravit et extendens

Adae

potcns, dominus potens

ct

Tunc rex

ipse est rex gloriae.

ii

ferruginci janitorcs talia

:

Ciii

s s e c

—

nnd

ii

glori.ic ni

i] ii

o

s

desuiil

d

n

iii

I i

iii

b

r

iiitcr

Ed. o

s.

l'i-.

:

De

Cap, LV. sc uuibrosa

quc est

sileiitia

ct

nostcr exccpit tartarus

mundus

niuit

,

nimio splendore coruscus

nunquam

invasor est iste

,

quis nani-

nunquam talem

,

nostram cavcrnam talcm evo-

in

non debitor

,

,

cJTractor cst et de-

Judiceni vidcmus, iion suppli-

non peccator, sed praedator,

structor,

subnnuiuurant:

')inciiinbeiitc

luctii

ille tPi-ribilis

245

sancto Secundo.

cem, venit pugnare, non succumbcro, eripere

,

non mancre.

CAP. IV. (53.).

De

isaiicto <$eciindo.

Secundus dicitur quasi se condens,

componens,

morum

est, se lionestalc

id

Sccundus dicitur quasi secundans,

vcl

id est,

obsecun-

dans, id est, mandatis domini obtemperans, vel Secundus quasi se-

cum dux, pracfuit

Fuit

enim

suus

dux

quia ratione sensualitati bcne

,

ipsam ad omne opus bonum produxit.

et

Vcl Sccundus

duae enlm sunt viae eundi ad vitam

dicitur respectu primi,

per poenitentiae lamentnm, sccunda pcr martirium.

prima

,

autcm martir

Iste

pretiosus non solum ivit per primam, scd etiam per secundam.

Secundus milcs strcnuns, sed Christi tir

domini gloriosus

in civitate

atlileta

mar-

cf^regius et

Astcnsi martirio coronatus est, cujus

gloriosa praesentia praedicta civitas illustratur et eo velut singulari

patrono lactatur.

Hic a beato Caloccro

qui

,

a -) Sapritio

prae-

fecto in civitate Astensi in carccrc tcnebatur, fidem Christi edoctus est»

Cum

igitur bcatus

tur in carcere

,

Marcianus

Tcrdoncnsi

in

Sapritius illuc proficisci voluit, ut

molari, Secuudus autem

tanquam causa

solatii

Marcianum videre desiderans,

beatura

Cum

civitate

eum

sccum

detinerc-

faccret im-

est profectus,

crgo extra civitatcm

Astensera fuissent, columba supcr Scciindum descendcns capiti ejus insedit

,

cui dixit Sapritius

:

vide

araant, ut etiam aves coelestes

autem ad

^)

Tanagrum

1)

et

EJ. Fr.

Vr. legil

:

sic

Secunde te

,

quomodo

ct sibi

inculjahte

Cum

diccnlcm: Sccundc, fidem

super ydolorum cultorcs .imbulabis.

Thana 2 um.

Dii nostri tc

visitandum transmittant.

fluvium pervcuisscut, vidit Secundus angelum

domini super aquam ambulantem

habeas

,

ad

offert.

2) Recent.

Saiubritius

Cui Sapritius

lesiiut.

3)

Ed,

:

De

Cap. LV.

246 frater

Secunde Deos audio ad

lenius

ad desideria cordis

sancto Secundo. Cui Secundus: ainbu

te loquentes.

vero ad Burimani

Cuni

nostri.

fliimen

pcrvcnisscnt, angclus similiter ibidem sibi apparuit eique dixit

cunde credis

in

Deum an

:

Cum

Cui Saprilius: quid est quod audio?

verilatcm passionis cjus.

ergo Tcrdonam ingrcderetur

Se-

Cui Sccundus: credo

tu dubitas?

forte

Marcianus ad praeceptum angeli de

,

carcere exiens Secundo apparuit eique dixit: intra, Secunde, viam

palmam

vcritatis et perge, ut accipias

Sapritius dixit

lidei.

Secundus:

est hic, qui nobis quasi somnians ioquitnr? Cui

nium, sed mihi adraonitio et confortatio

diolanum

Faustinum

ivit et

som-

Post hoc Secnndus

Me-

qui in carcere detinebantur,

et Jonitam,

angelus dojnini ad se extra civitatcm

quadam nubc aqnam praebcnte

est.

quis

:

tibi

adduxit

ct

ab

baptisma

iis

Et ecce subito columba

susccpit.

dc coelo venit et corpus ct sanguineni domini defercns ea Fcaustino

Dedit autcm Faustinus corpus et sanguinem do-

ct Jonitae tribuit. raini

Secundo, ut ad Marcianum deferrct

cum jani nox esset

num

et

,

rediens igitur Secundus,

ad ripam Padi venisset, angelus domini fre-

accipicns equi super Paduni ipsum transvexit et usque ad Tcr-

donam perducens

ad Marcianuni eum introduxit dedit-

in carcercra

que Secundus Mareiano niunus Faustini

et ipse

corpus ct sanguis domiiii niecum

vitam

in

sit

mandatum angeli Secundiis dc carccre ivit.

sumens

illud

exiit ct

ad suura hospitium

Posl hoc Marcianus capitaicm scntentiam acccpit

Quod audicns

corpus cjus rapiens sepclivit.

vocavit cique dixit: quantura video

Cui Secundus

:

malam mortcm

vcrc christianum desideras.

(Uii

,

et Sccundiis

Sapritius ipsum ad se

(]hristianum te esse

illa

profiteris.

Cui Sapritius

proliteor nie csse.

Secundus:

dixit;

Tunc ad

aetcrnam.

debetur.

potius

tibi

(iUmque sacrilicare nollct, jussit cum exspoliari, statimquc angelus doniini

suis

veslcin

sibi

tamdiu

torqueri

adfiiit

,

jussit euni in carcerem reduci.

doniini ad

cum

ducam

ad

le

venit

ci(|uc

et euin

vator, euin posuit.

Qucm

salvator:

Inus, qui te in cocluin.

dixit:

creatorem tuuin.

Astenscm perduxit

(lui

fecit,

Sed cum

compaginibus solverentur.

restitutus

noli

Saprilins euin in

donec ejus bracliia a

fuisset sanitati

surgc Secunde,

sequcre

Tnnc ipsum usque

custodia,

a domino

Ubi dum cssct, angelus

in

me

ct

civitatcm

ubi erat (]aloccrus

et sal-

vidcns Sccundus ad ejns pedcs se projrcit.

limerc,

de oninibus

in

Tunc

paiavit.

ct

SHS|iciisum

ibi

cquuleuin

Secunde, quia cgo sum dominns Deus

nialis

eripiam

,

bcncdicensquc

iis

adsccndit

Maiie igilur Sajjrilius ad tarccrcm misit, qui carccrem

De

Cap. LVI. (juitlcin

signatmu inveiierunt, Secunduin vcro non invenerunt. Pergens

Terdona ad civitatem Astensem,

autcni Sapritius de

nuntiavenmt

ut saltein Ca-

sibi praesentaretur,

locerum puniret, jussit ut praedictus Calocerus ct ecce

247

sancta Maria Aegyptiaca.

quod Seciuidus cum Calocero esset, quo

sibi,

audito eos ad se adduci fecit iisque dixit: quoniam Dii nostri sciunt

vos esse contemtores suos, vos insimulmori iicare nolleut,

picem cum resina') liquari

eorum

pita fundi et in os

jactari.

voluiit.

Cum autem

fecit et

super eorum cn-

autem hoc tamquaui aquam

llii

suavissimam cum magno desiderio bibebant

quam

super eos dedit sententiam, collaretur,

Secundus

ut

Tunc

Sapritius

in civitate Astcnsi

de-

Calocerus vero Albiganum mitteretur et ibidem punire-

autem beatus Secundus dccollatus fuisset

Cuni

tur.

voce clara dicebant:

et

cloquia tua domine.

meis

dulcia faucibus

sacri-

ct ipsuni

domini corpus cjus tulerunt eepulturae dedcrunt.

cum

Passus cst autem

,

eccc angcli

multis laudibus

et cantu

cal. Aprilcs.

III.

CAP. IVI. (51).

De

sancta Maria Acffyptiaca,

Maria Aegyptiaca, quac peccatrix appellatur, XLVII annis cremo artissimam vltam duxit, qnam circa annos domini tpm])ore

Quidam autcm abbas nomine

Claudii intravit.

dum-) Jordanera fortc aliqnem

transiisset

et

vidit

eam

quid

me

vclocius

currere

persequeris ?

te convcrtere, eo

quod

si

quendam^) ambulau-

ex incendio solis exusto. Hoc autcni

Maria Acgyptiaca statinique haec fugam arripuit

post

Zosiinas,

'ercmum maguam percurreret,

sanctum patrem inveniret,

tem nudo nigroque corpore erat

et

in

CCLXX

Tunc

coepit.

Ignosce mihi

,

raulicr sura et

ait

illa:

et

Zosimas

abbas Zosima,

non possum facicm mcain ad nuda, scd pallium tuum mihi

porrige, ut possim sine verecundia te vidcre.

Qui se nominari au-

diens stupcfactus pallium tribuit et in terrain prostratus, ut se bencdiceret, rogavit.

quem

1)

sacerdotii

Becent.

3) Alii;

Cuiilla: ad

dignitas

llquefieri

iiunndam

et

ornat.

offeriint.

deinde

;

tc, pater,

Ille

bencdictio «lagis spectat,

ut audivit

2) Kd. Fr. m;ile

liaec nuteiii

etc. offerunt

quod nomen

,

iii ,

Jordanein

jninua recte.

et

legit.

248

De

Cap. LVl.

amplius miral)atiir et se benetlici obnixius pre-

ofticiiun ejus sciret,

Tunc

cabatur.

CHmquc

saucta Maria Aegyptiaca.

Deus redemtor animarum nostrarum.

illa: benetlictus

extensis manibus oraret

illa

mensura clevari a

spiritus esset et fingentlo orationem tibi

Deus

tibi

meum

Cui

narravero

ignosce mihi,

illa:

yelut a

,

contaminabuntur

Cumque

iiistaret,

vehementcr

ille

Aegjpto nata sum, XII

XVII annis publice

autem bomines

Ciun

gavi.

me

subjeci

regionis

et

ego

tlixit:

illius

pro

me secum

niit-

de

aliutl nauluiu,

seil

pro naulo corpus habeatis meuni,

me

et

cum

sam patior nec

aliis

naulo requirerent

meum

corpus

autem Ilierosolimam pervenissem ecclfsiae

ne-

sancla

me

sicque sumseruut

fores

me

vero

terent prOficisci.

habeo, fratres,

ibiquc

veiii

adoiantla

cruce Hierosolimam atlscentlerent, rogavi nautas, ut

Cum

frater, iu

,

ullatenus

iiulli

et

aer a sortlibus

et

anno Alexautlriaiu

actalis nieae

libitlini

pator, tjuia, si

serpente territus fugies

aures tuae a sermonibus meis polluetur.

satisfaciat

illa;

illam per ilominum conjuravit, ut contiitionem

ei iiarrare tleberct.

statum

Cui

faceret.

cubiti

coepit, ne forte

tlubitare

peccatricem mulierem immuutlum spiritum existi-

Tunc Zosimas

luasti.

suam

me

{jui

,

eam quasi uuius

yitiit

,

Tunc senex

terra.

iiauli

dcvenissem

Cum

gratia habuerunt.

cruce usquc ad

pro adorantla

et

ilixi:nou

,

subito et iuvisibiliter repul-

,

intus iiilrarc permittor.

Iteruiu

auleiii

atquc iteruni

perveni usque ad limen jaiiuae et subito injuriam patiebar re|)ulsae.

Cum

omncs

lanien

impedimentum, ob scelcrum

liberuin jiabereiit aditum

ad me

igitur

rcdieiis

nec aliquod iiivenirent

meoruiu immanitatem accideret,

coepi

a cordis inlimo

ct

respiciciisque \idi ibi iiuagineui beatae virginis

Mariae.

Tunc ipsam

meorum

veniaiu

intrare permitleret,

exorarc coepi

lacrymabiliter

impelraret

et

promittens

caetcro caste mansuram.

fiduciam

niihi

meum

pcctus

manibus tundere, lacr^mas amarissimas fundere gra\iler suspirare,

virginis

quod hoc

et cogitans,

mc

Cuuu|uc

recepissera,

,

ut

peccatorum

ad adorandam crucem sanctam saeculo abrenuntiaturam lioc

fores

orasscm

et iu

Cuni

rac

de

uomine bcatac

ilerum ccclesiac adii

aliquo impcdimenlo ecclesiam intravi.

et

ct

sine

autem sanclam crucera

dcvotissime adorassem, quidain niihi tres nuiumos tribuil, de quibus Ires

paiies

cmi,

audiviquc

vocem diccntem

Jordanem

liaiisieris,

salva cris.

veni

XLVII

aiinis nulliira penitus

panes

quos mecum deluli

,

autem

ubi Ircs

duravcruul

et

,

XLVII

anuis

raihi:

igitur transivi ct iu

mihi

cx

hoiniiiera ,

si

Jordancm

hoc descrtum

\idcns inansi,

inslar hipidis per his

coiiicdendo

illi

tempora

sulTccerunt,

De

Cap. LVI. vcstimenta

autem mea jamdudum putrcfacta

dominum

ego ibidem

fer.as;

crum SHScipiam

,

nam

occurram

tibi

qua

a dic,

obsccro te, ut

corpus doniinicum

dc manu tua corpus sa-

ct

veni

liuc

illa:

et

,

communionem

doniini

dum

Rediens igitur senex ad monastcrium voluto anno,

non accepi.

dies coenae appropinquarct

dominicum

corpus

tulit

,

ia

scd nunc per

,

narravi et rogo,

tibi

Cui

bcnedixit.

in die dominicae coenae ad Jordancm rcdoas

tecum

fui

Tunc senex ad tcrram pro-

preccs fundas.

stratus in famula sua

mea

ccce omnia opera

vici:

me ad Deum

ut pro

XVII') anuis

suiit,

hoc dcserto a tentationibus carnaliljus molestata Dci gratiam omnes

249

sancta Maria Aegyptiaca.

ct

usque ad

ripam Jordanis venicns cx alia ripa muliercm staiitem prospexit, quae super aquas

Quam

pcrvcnit.

facto

Cui

se prostravit.

penes tc habcas

signaculo

crucis

ivit

et

ad scncm usquc

videns senex obstupuit et ad pedes cjus humilitcr illa:

vide, ne fcccris

et sacerdotii

dignitate

cuin sacramcnta dominica

,

refulgcas, scd obsecro

sequenti anno ad me. pater, rcdire digneris.

Tunc

illa

,

ut

facto signo

crucis super Jordanis aquas ivit ct ercmi solitudinem petivit.

Scnex

vero ad suum mouasterium rediens sequenti anno ad locuin, in quo prifflum perit.

que

secum locutus fuerat, vcnit Qui lacrjmari coepit

iiitra

et ipsaui

eam ibidem cxspirasse

ct

re-

tangere non praesumsit, dixit-

ego quidem corpusculum sanctae scpelirc volebam,

se:

Hoc eo cogitante

sed timeo, ne hoc sibi displiceat.

vidit juxta ca-

put suum litteras in tcrra dcscriptas ita continentes:

sepeli

Zo-

,

sima, Mariae corpuscuium, rcddc tcrrac pulverem suuin et ora pro

me ad dorainum, ad

cujus praeceptum secundo die Aprilis reliqui

Tunc sencx pro

hoc saeculum.

certo cognovit,

mini sacramentum accepit ct ad descrtum rediit,

quod Zosimas per

que desertum, lavit, illa in

una hora percurrit

nex tcrram foderct mansuclc, dixitque suura et ego,

XXX ad

et

scd nequiret,

,

illi:

quod mox, vitam

linivit

ut doillud-

dierum spatium vix ambu-

Deum

vidit

migravit.

Cumque

se-

lconem ad se venientem

sancta huc mulicr praecepit sepeliri corpus

cum sim senex, fodcre non possum nec etiam habco

=} ferrainentum

,

tu

ergo terram

sanctissimum sepelire.

Tunc

fode,

ut possimus

coepit

fodere

leo

ct

cjus

corpus

aptam foveaiu

praeparavit, quo peracto Ico ut agnus mansuctus abiit et sencx ad

suum monasterium

fflorificans

1) Recent. adduiit i)riinis.

Deum 2}

Ed.

veiiit.

l'r.

male;

f

irma ju eii tu

i

250

De

Cap. LVII.

saucto Ambrosio.

CAP. lYII.

De Ambrosius et

prcliosa.

dictis

ambra

eum

in

et

sancto Ambrojsio.

dicitur de aiubra Iste

ambram

pcr

bonus odor Cbristi patcr lumiuis

exstilit

et

iii

Deus

enim per

cnim

Fuit

redolet.

est

ct

Vel dicitur ab ambor, quod est

loco.

quod

,

pretiosus

Vcl dicitur Ambrosius ab

quasi ambra Dei.

,

ubique

omni

iu

et sior

,

valde

suis valde rcdoluit.

sjos, quod est Dcus

et

quae est spccies valde rcdolcns

,

ecclesiae

enira

factis

quasi

(55.).

est parvulus: quia patcr in

multorum

filiorum spirituali generationc, luminosus in sacrae scripturae expo-

sitione et parvulus in sua humili conversatione.

Fuit enim

favum.

lis

Vcl sicut dicitur

ambrosia, esca angelorum, ambrosium coelcste mel-

in Glossario:

coclcstis

odor per odoriferam famam

por per contemplationcm intimam,

cem scripturarum expositioncm

sa-

,

favum per dul-

coelcste mellis

esca angelica per gloriosam fru-

,

Ejus vitara scripsit Paulinus Nolanus episcopus ad Au-

itionem.

gustinum. filius

Ambrosii praefecti Romae

praetorii

esset positus et dormiret,

1. Ambrosius bulis

in

atrio

,

subito vcnicns facicm cjus et os ita complevit,

lum suuni

inlrarent

tuin iu cuna-

,

examen apum quasi iu alveo-

ut

Quae postea evolantes

pariter ct exirent.

ia

tantam acris altitudinem sublevatae sunt, ut humanis oculis minimc

Quo pcracto

vidcrentur. istc,

aiiquid

magni

sororem

erit.

territus

pater

ait:

sacram virginem

et

ipsc

ludcus sorori dextram ofFcrcbat asserens

ficri

oportere.

ccret, respuebat. lorii

vcro

llla

,

Romae

splcndidc pcroraret,

Liguriam

Emiliamque

lanum venisset

et

dc

cligcndo

tis

insonuit diccns

ct

osculari, id

sibi ,

ab ea

quid di-

cum causas prae-

a Valcutiniano impcratore ad rcgcndam dircctus

cpiscopo

Scd cum

scditio

Ambrosium

cumquc Mcdio-

cst,

episcopus lunc dccsset

,

intcr

convcnit popu-

Arianos et ca-

non niodica orirelur,

Ambrosius causa scdandae seditionis pcrrexit

nimiter cojiscnscrunt

,

igitur littcris eruditus

lus, ut sibi de episcopo providerct. llioiicos

,

ut adolesccntcm ct ncscientcm

provinciam

ibidcm

et viderct nia-

manus sacerdotibus

trem

,

infantulus

vixcrit

si

Postea cum adolevisset

ci)isco|;um

,

cujus

voci

illuc

vox infan-

ct stiitim

omncs una-

Ambrosium cpiscopum acclamantcs.

Quo

ille

cognito

iit

,

De

LYH.

Cap.

eos a se terroribus removeret

Quod cum

phiam

Quod

profiteri voluit.

ecclesiam exiens

tribii-

populus nihilominus acclamabat:

faceret,

peccatnm tuum supernos. Tunc

,

suam tormenta personis ad-

nal conscendit et contra consuetudinem

hiberi jussit.

251

sancto Ambrosio.

ille

turbatus domumrediit et philoso-

ut ne faceret,

cas rauliercs publice ad se ingredi fecit,

revocatus

est.

Publi-

ut his visis ab ejus ele-

sed cum nec sic proficeret, sed semper

ctione popuium revocaret,

populum peccatum tuum super nos acclamare videret, fugara media nocte concepit, cumque Ticinum se pergere putaret, mane ad por-

tam

civitatis

Mediolanensis

cum

inventus

,

quae Romana dicitur

custodiretur a populo

niissa

,

tissimum imperatorem Valenliuianum

quod judices a se

directi

enim probus praefectus

summo gaudio

quod vorbum suum fuerat

,

cum

;

non

ut judex, sed ut episcopus. ,

Vni

die

in

oscularetur,

manum

sibi

et

ridens

oscularis.

S.

quodam episcopo ordinando peratrix et

alii

soror sua

sacra virgo

,

Cum autem ivisset

et

haeretici contradicerent

in

,

et

post

ejus dextram

saccrdotis

tibi,

quandam

ejus ,

baptizatur

,

Cum autcm

nt diccbam

eccc,

ait:

in eo adimple-

Pendente relatione iterum abscon-

episcopalcm cathedram sublimatur.

annos IV Romani ivisset

accepit,

Lactabatur

niaudata donaret: vade, age,

proficisccnti

sed inventus cum adhuc esset catechumenus

ditur

ad cleraen-

est

ad saccrdotium peterentur.

tum

dixcrat enim,

qui

,

Qui

invenitur.

,

rel.itio

civitatcm

electioni

pro

Justina ira-

volentes ut aliquis de sua

secta ordinaretur, una de Arianorum virginibus irapudentior caetcris tribunal

conscendit et beatum

Ambrosium per vestimentum ap-

prehendit volcns ipsum ad partem mulierura trahere, ut ab sus de ecclesia

cum

injuria

pclleretur.

cgo indignus tanto sacerdotio

,

tibi

cnnque sacerdotem uianus injicere, Dei,

ne

tibi

aliquid

tamen non convenit

in

caeetsi

qualem-

unde timerc debuisti judicium

Quod dictum

contingat.

iis

Cui Ambrosins ait:

exitus confirraavit.

Nara die alio mortuam ad sepulchrum usque deduxit gratiara pro contumclia rependens.

Quod factum omnes

Mcdiolanum reversus innumeras muneribus

tulit,

Cum

et

perterruit.

Post boc

Insidias a Justina imperatrice per-

honoribus adversus eum

populum

ergo multi eum in exsiiium pellere niterentur,

excitante,

unus corum

caeteris infeiiciorin tantum furorem excitatus est, ut juxta ecclesiam

domum

sibi locaret ac in

ea quadrigam paratara haberet, quo pro-

curante Justina facilius raptum ad judicio ipso die, quo

eum rapere

exsiliura

deportarct.

arbitrabatur, in

Sed Dci

cadem quadriga

ile

eadem (lomo onicium

sumptus

ab Ambrosio

magnis vocibus clamabant,

multi Arianorum, cuni

sinuil

homines comparare

nia

ct

unus ex

Arianis,

illis

al)

tjui

damare

prosiluit atque

et

se tor-

autem

et

dicerent

immundis sc

spiritibus

vexari

Tunc

tortjueri.

subito

medium

coepit; utinam sic toriiueantur, ut torqueor,

At

!

illi

confusi iu piscinam

demersuui

Quidam hacreticus acerrimus disputator

honiinem necaverunt.

dnrus

Justina

adstabant, arreptus a daemonio in

Ambrosio

qui non credunt

ab

se

tiui

,

tjui

,

habitarcnt, dicebant Anjbrosium pecu-

Ambrosio

inentirentur

Erant

celebrari instituit.

obscssi

retl-

Cantus

necessaria ministravit.

a dacmonibus

tunc teniporis Metliolani niulti (jueri

Cui tamen Ambrosius

est.

et

Mediolanensi

ecclesia

in

sancto Ainhrosio,

pulsus

in exsiliiim

bona pro malis,

(lens et

De

Cap. LVII.

252

et incouvcrtibilis

ad fidem

cum

audiret

et

Ambrosium praedi-

cantem, vidit angelum ad aures ejus loquentem verba, quae populo

Quo

praedicabat.

viso fidem,

dere.

quam persequebatur,

cocpit

Quidam aruspex daemones advocabat

3.

defen-

ct

ipsos

ad nocendum Ambrosio transmittcbat, sed rcversi daemones rcnun-

quod non solum ad ipsum,

tiabant,

mus suae appropinquarc

communiret, ut etiam longe positi urercntur.

illud adificium

dictus vcro aruspcx

qucretur,

cum a judice propter quacdani ab Am])rosio

claniabat ampliufi

Mcdiolanum ingredientem

daemoniacum

de

interrogatus

dientem invasit: timcre.

scd nec ctiam ad fores do-

valebant, quoniam ignis insuperabilis

hoc dacnion

Justina inductus,

dium elcvassct, ut ipsum percuteret,

iis

viri

Thessalonicae

ait

Quendam egre-

dimisit, ,

Ambrosium

se

scd

continuo

cum dcxtra gla-

aruit

manus

ejus.

civitalis imperatori aliquid dcliquisscnt, et

imperator prccibus bcati Ambrosii indulsissct, clam agente cu-

rialiuni nialitia,

sunt occisi.

per jussum imperatoris ncsciente Ambrosio plurimi

Quod

ut

Ambrosius comperit, imperatori copiam

trandi ecclcsiam dencgavit.

Cui cum impcrator

vid adullcrium et homicidium

commisissct,

cs errantem, sequcre corrigcntcm.

mus impcrator, non negavit.

I)

£d.

dacuion

Alius quidam nocte cjus cubiculum adiit, ut gladio ipsum

necaret, prece ac prctio a

Cum

maleficia tor-

torqucri.

sc

omne Prae-

lllsloiiolii

rriiic.

ita

')

(litcret,

rcspondit:

Quod cum

in-

quod Daqui secutus

audiissct clemcntissi-

gratantcr cepit, quod puram pocnilcnliam agcre

Quidani a dacjnonio arreptus

niilcccil<'iis

inilp n

verbis

:

Cuiii viri

clamarc cocpit,

—

negavit

deesl

jvh

in

De

Cnp. LVII.

Cui Ambrosius: obuiutesce

Aiubrosio Be torqueri. iion te

torquet Ambrosius

adscendere conspicis

At

nesQit inflari.

sed

,

suum

doluit

sius

ad palatium Macedonii ,

et

non

corruisti,

Ambrosius

Quadam

4.

januis

,

altcr ridcre coepit.

quo dicto statim lap-

;

Quadam

ait:

,

pro quodam

ut

,

quidem venies ad eeclesiam

tu

et

ingredi

sed

,

non

januis

apertis

non

fugit et patentibus januis adituni reperire

quod quotidie

quae babere poterat, ecclesiis

Tantae compassionis,

tinens tril)uebat.

suum

Tantae

manu

propria

dictabat,

scribebat,

Tantae autem

gravaretur.

sime flebat

,

ut

vix

cur viros sanctos :

serunt et quia

pietalis et dulcedinis

consolari valeret.

flere

difticile

vel principum vilia

ut

,

,

nuntiaretur,

Cum antem

quod recesserint

fuisset,

in interitum carnis

vir

et

ne

sed

fortitudinis

sed

eos voce

quoddam

dixit ,

,

similiter ,

quos

corporis

cum

alicujus

sic

amaris-

interrogaretur,

quia

qui tam dignus

,

nou palpabat,

Cum quidam

coram eo adductus Sathanae

,

invenitur

Tantae etiam constantiae

sime arguebat.

infirmitate

re-

lapsum

aliquis

ut libros

,

quod

nil sibi

quod illum

cum

nisi

dominico

er.it,

qui ad gloriam proficiscebantur, sic fleret, aje-

,

me

ne putetis

beatur.

cum

ut,

hurailitatis ac laboris

sancti sacerdotis vel episcopi sibi obitus

bat

iargitatis

confitebatur, sic amarissime flebat,

sibi

flere compellebat.

ot die

pauperibus

et

valebis.

ecclesiam Fuit etiam

potuit.

sabbato

nisi in

Tantae etiam

et festis praecipuis jejunabat.

omnia,

Ambro-

etiam vice

magistri officiorum

Eiapso aliquo tempore metuens inimicos Macedonius ad

,

vice

sed cum fores clausas invenisset nec intrandi

veuit,

tantae abstinentiae

quia

,

bomines

illuc

naui

— —

ne cadas

qui riserat alienum.

copiam liabere potuisset clausis

dyabole

,

quia

,

quod videns

jacebat,

sum

,

253

civitatem pergcret, quidam casu lapsus

et tu, qui stas, vide

:

invidia

obmutuit.

statim

cst et in tcrra postratus

intercederet

tua

unde tu turpiter

,

ille

cnm beatus Ambrosius per Cui Ambrosius

sancto Ambrosio.

,

mc

ejus

praeces-

officii

ha-

quod imperatoris libera constantis-

flagitium perpetrasset et

Ambrosius

:

talia deinceps

oportet illum tradi

audeat pcrpetrare.

Quem eodem momento, cum adhuc sermo esset, more ejus immundus spiritus discerperecoepit '). 5. Quadam vicc, utajunt, cum hcatus Ambrosius

Romam

pergeret

et

in

quadam

villa

apud quendam hominem nimium locupletem hospitatus

homincm super

1) Vcrlj.n:

Ciiin

statu

suo

sollicitc

—

requisivit.

coepit

oinittit

Cui

Ed, Pr.

Tusciae

fuisset, illum

ille

rcspondit:

De

Cap. LVII.

254

semper

status nieiis, domiiie,

felix

abnndo, servos

divitiis iiiiinitis

quod

coiitristaret

menter obstupuit

unquam mihi

Festinate,

aliquid

Cum

fugiamiis

dominus non

quia

,

ergo fugercnt

cum

uens Ambrosius parcit,

cum

ecce

dixit:

universis, qui

fratres

fundissiraa reraansisse

In

quam

,

eodem

et

maxime

qui

bis,

in

erant

irascitur,

cum scm-

hujus

facti

radicom

hominibus crescere

potestatibus

ncc non

ct

constituti,

qui

his,

in

vehementer ingemuit

deputati,

sacris ministcriis

in

cer-

Dcus

quaedam pro-

bodic in

iu

apud quos orania prctio vendcbantur, erant

Quod

G- Cum autom Ambrosius

omnium malorum avaritiam magis ac magis

se

ad illum pertine-

auteni loco fovea

quae usquc

dicitur,

testimonium persevcrat.

iiivol-

stibito

,

miscricorditer

quam sevcre

hic adversa tribuit, ct

pcr prospera elargitur.

oerneret

nos

pariter

aliquantulum procossisscnt

et

nullum inde vestigium remaneret.

ita absorbuit, ut

,

cst in ioco isto.

festinate nec in fugiondo nioram facitc, nc nos hic

iilii,

terra aperuit et liominem illum

bant

adversum acci-

Quod audions Ambrosius vehe-

evenit.

divina ultio apprehendat et iu peccatis illorum vat.

eiiim

et ora-

qui erant secum in comitatu, dixit: surgite

et his,

ct hinc quantocius

,

Ecce

et gloriosus.

exslitit

famulos quam plures habeo

et

nia semper ad vota habui nec dit vel,

sancto Arabrosio,

sc

et

dc

Qui cum se id

hujus saeculi aerumna liberari instautius exoravit.

obtinuisse gauderct, revelavit fratribus, quod usque ad rcsurrectio-

nem dominicam dctinerctur,

sccura esset.

vidente notario in

modum

facies

tanquam nix

ciem reversa

est.

notario dictaret,

scuti brcvis igiiis caput

que paulatim per os ejus,

Tunc

Ante vero paucos dies quain Icctulo

cum XLIIII psalraum cum tanquaiu

in

doinum habitator,

Ipso igitur die scribendi et diclandi

post

igitur

mitate corporis laborare coepit.

Tunc comes

esset, nobiles convocavit diccns,

quod tanto

lum essct, nc

Italiae intcritus iinraincrct,

Dci acccdercnt rogcxntcs, ut a doinino iinpctrarct. ita

inter vos vixi, ut

domiuum habeamus.

Quod

me

oigo a loco,

iii

linem fecit

paucos dics

Italiac

inlir-

cum Mcdiolaui

viro reccdente pericu-

rogavitque ut ad virum

adhuc spalium vivcndi uno anuo

ut ab

illis

audivit, rcspondit:

nou

vivcre pudcat, iicc mori timeo, cuin bonuin

Eo tempore quatuor

convcnerunt tractantcs intcr

Cum

sibi ille

intravit.

postmodum ad suam spc-

eirecta est, sed

nec ipsum psalinuin cxplere potuit,

subito ipsi

ejus operuit at-

sc,

cjus

d^aconi invicciu

quis post ejus obitnm bonus csset.

quo vir Doi Anibrosius jaccbat, longc csscnt

ct Simpiicianuin ita siiontcr

nominasscnt

,

ut

vix

inviccm se audi-

:

De

Cap. LVII. rent,

ab

ille

longe positns tertio exclamavlt: senex, scd bo-

iis

Quod audientes

nus.

fugerunt

territi

nonnisi

et

quo jacebat,

obituni elegerunt, in loco autem, in

vocem

dominici corporis

ci

sacramentum dedit moxque

cum viderunt,

baptizati

tribunali dicerent, alii

in

eum scdentcm

aliqui

ut

ita

Quidam presbiter cum

cjus se

cum

convivio

in

sancto Ambrosio detrahcre coepissct, culit et

cum

tres

Quod cum

accidisset.

Notandum, quod bcatus Ambrosius

ille

illi

urbe Car-

eorum

unus

et

presbitero,

vilipcudcrct,

qui

subito

unde

refert de se ipso

,

commendabiiis fuissc

in multis

videtur, primo iu liberalitate, quia omnia, ,

In

finivit.

convivarent

simul

episcopi

vidcre narra-

accepit et extremum continuo diem clausit.

letale vulnus

rum erant

cathedra

in

multis aliis esset et

beato Ambrosio dctraxisset, relatum est, quid detraxcrat,

pa-

eum continuo plaga per-

*)

de convivio ad Icctum ductus vitam

thaginicnsi

in nocte

plurimi infantcs

,

adsccndentcm digito suis parcntibus demon-

strarent, nonnulli vcro stcllam supcr corpus

ff.

venit

manus

ille

Cum autcm

CCCLXXIX.

corpns ejus ad ecclesiam fuisset delatum

schae

sibi

quia

,

concitus

crucis expandit et ultimum spiritum intcr vcrba oris cfflayit.

Floruit circa annos domini

rent.

cum se

,

surgc

audivit:

Qui consurgens Mediolanuni

niox cst recessurus. et

clamantis

tcrtio se

ejus

Jesum ad se

qui beati Ambrosii obitura exspcctabat

,

sopori dedisset,

modum

post

ilhun vidit

Honoratus vero episco-

venicntem et sibi vultu alacri arridentem.

pus Vcrcellensis

255

sancto Ambrosio.

quae habebat

paupe-

,

quod imperatori petenti basi-

licam sic respondit ct est in decreto XXIII qu. YIII: couvenior ctc, si

me

a

peteret

tum mcum

ct

quod

,

quae mea sunt, cnim virgo.

fuit

mcum essct mcum non

,

hujusmodi

,

paupcrum

Unde

suut.

refert

Secundo

tulo

dixit,

cum imperator

prius est, ut

:

martirii aviditatc,.

denda

,

in

argen-

munditiae puritate;

Tertio in

fidei firmitate,

petcret basilicam, et est in

animam mihi quam sedcm

unde legitur

in epistola

auferat.

eodem capiQuarto in

sua de basilica nou tra-

quod praepositus Valentiuiani Ambrosio maiidavit diccns

lu coutcmnis Valcutiniauum, caput tibi tollo.

permittat

,)

,

quamquam omnia,

Hieroujmus eum dixisse: virginitatem

non solum efTcrimus, sed etiam servamus. unde

fundum meum

id est

refragarer,

tibi,

ut facias,

Ed. Pr. brevlus, eo

quod minaris

continuo

p.d

,

Cui Ambrosius

:

Deus

atque utinam Deus avcrtat

lectuin ducto.

256

De

Cap. LVII.

sancto Ambrosio.

oos ab ccdosia, iu nie oiimia tcla

suam cxpleant.

silim

convoitant et uieo sanguine

siia

Quiuto iu oratiouis iustautia, unde dicitur de

00 et liabetur in libro XI bvstoriae ecclesiasticae:

JHuiis et coutiuuatis

defcusorem

vigiliis

rum abundantia, babuit

sed je-

sub altari positus pcr obsecratioues

,

Deum

atque ecclesiae

sibi

ad-

Ambrosiiis

versum reginae furorem uon se mauu defensabat aut telo,

Sexto iu lacryma-

parabat.

geuera lacrjmaruui,

enini tria

unde

nias compassionis pro aliorum culpis,

scilicct lacry-

Pauliuus de eo in

dicit

logenda, quod, cum aliquis lapsum sibi coufitebatur, sic aiuarissime

quod illum

flebat,

unde supra dictum

cum iuterrogabatur, cur sanctos spoudit

:

ne

mc

putetis flore,

dicit

nimeuta sacerdotis sunt,

Scptimo

8.

qui nioriebantur,

,

compassionis pro

de se et est in decreto

iu

aliter

alioriim

satis

XI

ecclesicarum statum nisi

,

maxime

in

ac turrini

cautatur

munere

dasti, constanliae tanto

Secundo

tauta

coclitus dccorasti

,

ejus quo-

Iii

Ambiosium

virtute soli-

ut per euni ex-

daemonia Arianoruiu impiotas propulsa tabos-

,

colla tuo

ceret ac sccularium priucipniu humilia.

:

et exsilia,

quo bello ecclesiae

revocarent,

pulsabat Ambrosium.

validissimum

dici-

conturbarc

coopit

comminari sacerdotibus dcpulsioucs

que praefatione sic de oo

clusa torquerontur

undo

,

quod Justina mater Valenalunma

haoreseos

Ariminensis concilii decreta

murum

adver-

enim mu-

—

ecclesiasticae hystoriae,

imperatoris Arianae

tiuiani

:

nec deboo nec possum resistere.

tribus apparet, priiuo in defonsioue catbolicae veritatis tur iu libro

re-

.

iujuriis,

in superiori capite

constantia; cujus constantia

forti

quod,

,

sic fleret

meae arma suut mea,

Gotlios lacrymae

sus milites

a Pauliuo

est

quod rocesserint, sed quia me ad glo-

lacr^mas

riam praecesseruut;

unde ipse

lacrjmas dcvotionis

similiter flere compcllcbat;

pro aeternis desideriis,

iu

jugo subacta reddoreutur

ecclcsiasticac

tuilioue

libertatis

undc cum

,

imperator aufoirc voliet quandam basilicam, opposuit se Ambrosius

impoiatorcm, sicut ipse testatur

contra quaost. fiorct

VI:

matura

convenior

occurram, tis

:

palriiiioniuui pctit

si

imponito,

vullis in vincula,

est mihi.

toncbo

vilam

ost

et

comilibus,

ut

diconlibus iiiiperatoroiu

tradilio,

Iradi debere, respoudi

a

ipse

Non ego me obsecraus

,

vullis

in decreto XXIII,

mo

basilicac

jussisse,

jure suo

por

iiivadite, iii

vallabo coiifiisiono populorum

,

mandatur tradere basilicam

scd ,

pro

altaribus

urgcmur

igitur

si

corpus,

morlnu, volunta-

giatius

praecoptis

iiec altaiia

iinmolabor, regalibus,

De

Cap. LVII. scd

confirraamur scriptnrae scrraonibus.

')

257

sancto Ainbroslo.

tanquam

rcspondit:

Qiii

una cx insipieutibus locuta es, noli gravare tc, iraperator, ut putcs

quae divina suut, jus habcre

te in ea,

,

suam proprio cruore defendit: trademus

Christi

ccdcsia Dei est,

ecdesiam

?

vincam

vineam suam non reddidit, nos

si ille

Tributum Caesari

utique non

Caesari

ad imperatorcm pa-

,

Sanctus "Naboth

ad saccrdotcs ecclcsiac.

pertinent,

latia

est

non negetur,

,

me

Si de

donctnr.

aliquid

compcllarctur aut poscerctur, fundus aut domus aut aurum aut argentura,

quod

id

mei esset,

juris

decerpendum acceperira. quitatis

unde legitur

;

ofTerrem

libcnter

possum dcc^rpcrc nec dctrahcrc, cum

nibil

templo Dei

,

custodicndum, non

ilhid

omnis

Tcrlio in objurgatione

vitii ct

h^storia tripartita in

quadara

in

ini-

chronica,

quod cum apud Thcssalonicara orta scditione quidam judiccs

fuis-

scnt a populo lapidati, Thcodosius imperator indignatus jussit om-

nes interimi

nocentes ab

,

lanum vcnissct

et

non secernens

innocentibus

Cum

quinque millia hominum sunt occisa. ecdcsiara intrare

vcllct

occurrit

,

ad januam eique aditum prohibuit diccns:

causam

tanti furoris

non agnoscis

ubi

,

igitur iraperator

Ambrosius

ci

imperator, post

cur,

tuae praesumtionis

raolera

fere

Medio-

sed

,

forte recognitionera peccati prohibet potestas imperii? decet te, ut

vincat ratio potcstatem

,

o imperator,

princeps es-),

quibus pcdibus calcabis sanctum paviracntum

sed conser-

domini templum,

Quibus ergo oculis adspicies coramunis

Yorum.

quomodo manus ex-

,

tendes, de quibus adhuc sanguis stillat injustus, qua pracsumtione

ore tuo poculum sanguiuis cjus percipics,

dum

monum

Recede ergo, recede, ne

tantus injuste sit sanguis cffusus.

furore tuorum ser-

secundo peccato priorera nequitiara augere contcndas

culum

,

quo te dominus nunc ligavit His sermonibus imperator

sanitatis.

regalia remeavit.

Cum

ergo diu in

,

est

,

mea mala non

sunt templa,

sentis

mihi vero

,

mansisset,

interrumpebat.

vis,

ad Ambrosium, ut

ille:

non poteris suadere Ambrosio

polestatem 1)

Kd.

,

l'r.

ut

tibi

est.

ille:

,

2)

quo

ma-

tu, in-

aperta

Et hacc dicens

Cui Rufinus:

solvat vinculum,

curro

le ligavit.

,

si

Et

quia non vcrcbitur imperialem

legem possit praevaricari

male conflnainur.

Rufinus

Cui

quia servis et mendicantibus

ad ea ingressus non

singula verba singultibus

suscipe vin-

obediens gemens et flens ad fletu

gister militum causara tantae tristitiae iuquisivit. quit

;

enim medicina maxima

diviiiam.

Ed, Pr. lcgil

Scd cum

princeps es

ratoriiin.

17

illo

iiiiiit'-

:

De

Cap. LVII,

258 proniiltoret

,

quod eum

sancto Ainbrosio.

eum imperator

flecteret,

Mox autem

ipse post paululum est secutus.

ire praecepit

et

,

ut Ambrosius Rufinum

vidit, ait:

impudcntiam canum imitatus es

licet necis

aucfor exsistens et nec pudorom ex frontc detcr2;ens uon

o Rufino,

,

Cumquc Ruiinus pro

erubescis coutra majestatem latrare divinam.

imperatore supplicasset SHS Ambrosius ait:

limina prohibeo,

ad

ego

justas

ut

,

Cuni ergo venissct

proliibens

Et

tuum

ille:

Quod

ita

Ambrosius

,

protiuus

,

')

ministcriorum

cxspcctare

cerdotis

,

Cum

obedivit.

quod

vix enim voritatis invoni

uamquc doctrina

XII doctoribus aeris volucor

:

quamdiu

in

Cui imrcvcrsus

opiscopus

dilToronlia

sit

magistrum

,

,

ut

intraret,

Ambrosium namquc

Octavo insana doctrina,

proiunditatom.

Ilioronjmus de

prorundum ingroditur, fructum dc ,

Ilioronjuius

ibidoui:

scntentiac fidei ct cccicsiae ct omniuni virtutum liruiac

nac; elegantcm vonustatom

Auguslinus

,

liaorcsiaroha

beatus Ambrosius episcopus

,

in

iu

et

iniporatoris el sa-

supor pr(»luiul(»rum ^)pinna raplus

Aud)rosius

Pelagius

communem

(
f>.

perc vidotur; lirmam solidilatom

Iraotibus:

Ambrosius

non saccrdotes.

facit

crgo

altam

liabet

se pcr-

-) collocata,

hauo exspectationom cum cactoris

solum novi vocari pontilicom. ejus

ait

,

tantum saccrdotibus sunt

\\x discerc potui,

:

recus.avit.

Cui cuui dicerct,

cxtra canccilos starot, maudavit oidom ait

es

re-

quid ibi cxspectarct.

purpura namquc imperatores

perator

secutus

qui

:

gratantor imperator susigi-

ct

igitiir

David adulte-

Cum

imperator interiora loca

egrcdore

et

ecclcsiam intrassct et intra canccllos staret,

ceptionem sacrorum

ille

,

Ambrosius

quod publicam poeniteutiam agere uon

cepit,

habe

ait

quod

Am-

ostendisli

meum obtem-

est imponere,

tallegarct

liomicidium commisisset,

tur reconciliatus

pcrgam,

recipiam.

conttimelias

quam poenitcntiam

ait:

errautem, sequere corrigentem.

quirit

iniperatori uuntiassct:'

faciem

in

Verum cum imporator

ct

eum sacra

sua solvi vincula postulassct, occurreus

et

post tantas iniquitates?

rium

zelo acceu-

praedico, quoniam ingredi

tibi

Quod cum Rufinus

eum

brosius et ingressum

perare.

eum soqui, superno

diceret

vero potestatem in tyrannidem mutavorit, neccm

si

libenter suscipio.

inquit,

et

vido-

tantae

libro

sic laudat

ojus

omuos

sunl colum-

dc nuptiis

Ainbrosium

ot

alto ca-

,

c,t

cou-

utdicat:

cujus praecipuc libris romana lu-

1) F.d. Rpc. forl.TSse rpcliiis m y s t e ri or iiin prael)pnt. 2) rdit. Reconl. collnl.T ofrernnl, dcindo vpro Ed. l'r. loco vocis cominimein, (niod rpcppi, coininiinionpin, 1pi;,|. 3) rd. Pr. ni.ilo i)Pnn.«.

De

Cap. LVin. cet fides dit

qul scriplores inter latinos flos qiiidam emicuit.

,

Augustinus: cujus fidem

et

purissimum

micas quidem ausus est reprcliendere.

in scriiituris

Magnam

Uude

tate habebant.

auctoritatera

Augustinus ad Jaiiuarium

refert

mater ejus mirata fuisset, cur Mediolani sabbato

quod

,

Et subdit Augustinus:

tibi.

sententia cliam atque etiara cogitans,

forte cccle-

scanda-

vis

ego de hac

semper habui

ita

cum

,

Ambrosius:

ait

cum venio Romam. jcjuno sabbato. Sic et tu, ad quam siain veneris, ejus morem serva, si cuiquam non indc lum esse nec quemquam

ini-

quia

,

iion jcjiinaretur,

Augustinus Ambrosium interrogasset,

de hoc

Et sub-

sensum ne

sua pro magna auctori-

antiqui scriptores sicut Augustinus verba

et

259

sancto Georgio.

,

tamquam

coeiesti oraculo acccperira.

Vita

et

passio Tiburcii

et Valoriani

passione sanctae Cac-

in

ciliae continetur.

CAP.

lYIlI. (56.)

I>e .sancto Georg^io. .

Georgius dicitur a geos,.quod est torra,

colere

tem

,

quasi coiens terram,

in libro

dc trinitate

temperamenio collium, planitie corporum. vircntes horbas

Georgius puritatis

fuit ,

sccunda ad vineas

,

despiciendo

altus

ternae jucunditatis,

arena

est

derosus

monim

voluptate. cst luctatio

quasi sacer

gir

praecisio

teratu

l"i

niundi,

Alii Ipgiiiif-

quod

luctator,

ys consiliator.

et

praccisus

i

n

ideo

habuit virorem ae-

')

frugos

I

pv

II .T

quia pon-

minutus humilitate, et siccus a carnali est

in

sacrum

,

quia luctatus

Georgius dicitur a gcro

ot carnifice; vol

et

ideo habuit vinum

Fuit enim arena,

sacra arena.

gravitate,

Vel dicitur a gerar. ,

et

planus per humilitatem et ideo protulit

quasi

,

bona ad

Sic beatus

ad fruges.

Vel dicitur a gerar. quod est sacrum. ct g^on,

bonae operationis.

quod

montium,

inferiora

temperatus por discretionem

est

Augustinus au-

est altitudine

tertia

,

quod

orge,

Priraa enira ost

quod bona terra

,

et

carnem suam.

id est

,

quod

Ipse enim

corona martjrii

fiiit

et

gyon

est cuni

,

quod

dracono

cst peregrinus

poregrinus

el consijiator

<.

n

in in

,

et

con-

prao-

260

De

Cap. LVIII.

Ejus Icgeiula intcr 6cri|}turas apocrjphas

regiii.

tlicationc

sancto Ctorgio.

cacno contilio connuiucratur cx co

Nam

relationcm non habet.

passus

quod

,

calendario Bcdac Icgitur,

in

quac prius Lidda

Pcrsica civitalc D^aspoli,

in

ct est juxta Joppen.

ximiniano

quod passus

Alibi,

imperatoribus;

Persarum praesenlibus

quod

sit

vocahatur,

Ma-

et

quod sub Djocletiano imperatore

alibi

LXXX

ccrlaiu

sub Djocletiano

sit

Ni-

in

maitiriuin

c_[us

regibus imperii

Daciano praeside imperautihus D^ocletiano

lliC), quod suh

sui.

et

Maximiiiiano.

Gcorgius trihunus genere Cappadocum pervcnit quadam vice provinciam Libyae

in civitatcm

quac

,

civilatem crat staguum instar luaris

saepe popuium

qui

hat,

muros

suo ad

flatuquc

se

coiitra

quo drato pestifer

in

,

armatum

latita-

couverleral

in fugain

Qua-

acccdens omnes iuficiebat.

civitatis

in

Juxta quam

Silena.

dicitur

propter compulsi civcs duas oves quotidic sibi dabant, ut ejus fu-

rorem sedarent, alioquiu

quod plurimi

liciebat,

ovem cam adjuncto

consilio oiuniuiu et

cum harum

maxiuie

ficerent,

filii

et

filiae

et filiaui niihi

furore respondit:

aurniu

tollile

diinittitc

o

tu,

ne

,

non possent

sors neiuiiiem cxciperet,

et

csscnt consumti,

rcx

hoc edictum

,

tua tompleveris

Quod

luuin.

mea

,

rex

quod -')

fccisti

suam

dulcissima, quid de tc faciam ?

dimidium regni

ct

suctciidemus

in aliis ordinasti,

?

fine

omncs

afflatu dracouis

filiain

libcrare

cuin

lacryniis

,

induit

aut quid

morimur.

Tuuc rcx

1) RocPiit. iiilrii<1iint

tiisto

(.'X

lil>ri

glossii

:

:

m.do ex

nu

vcslibus

cain ,

filia

domum

et

hcu mc,

dicain? quando

tuain ?

filiam

quod

iiou

En

posset

rcgaiibus el amplexatus eaiu

mca

di(utur, dcimlo vcro SPcxueiilibus repeliuit

dit-iis.

te

Quod cum po-

vidcns,

dultissiiua,

regali grcinio nntrirc crcdehain ct iiunc vadis

/inliquiorps

in filia

otto dieruiu rcversus populus cst cuin fu-

heu me

dixit:

oinncs

iiisi

Kt tonversus ad populum dixit: oro, ut

quarc perdis i)opu!um tuum proptcr

rore dicens:

nunc

flere dicens:

inducias otto dieruin lugcndi mihi hliam tribuatis.

pulus admisisset, in

vice

Tunc

Cui populus cuui

tuam salvare?

fiiiaui

vidcns coepit filiam

plus videbo nuptias tuas

quadam

adjudicata.

argeiituin et

ct

inito

,

Cuiu igilur sorte

taliter moriatur.

pueri noslri mortui sunt ct tu vis

filia

habere

copiaiu

iioinine tribucbant.

regis unica sorte est dcprehcnsa ct draconi

rex contristatus ail:

mei

filii

iuvade^at ct acrcm in-

crgo jain oves paene de-

(lum

hominum darentur

et filiae

jam paene omnes

filia

sic luuros civilatis

intcribant.

leclo

,

de te

filios

iii

ut a dracone devo-

IJnt-iano

Dyocletiuno.

sciibuiil,

ubi

2) Ali> for-

De

Cap. LVIII.

Heu

reris.

nie

mea

filiii

,

princlpcs invitare

audire, et nunc vadis

eam dicens: utinam

quam

tc sic

amisisscm

,

Cui Georgius:

bone juvenis

raagnifici cordis es tu

,

Cum

bone miles

illa:

rcas

mecum

')sed

,

enim

sulTicit

!

ct tu

lanccam

ct

vulneravit ct

tuam

in

sed

filia,

Et

nc

,

Et

mccum

dic mihi,

video,

ut

illa:

desideras ?

te

Tunc

Gre-

ait

juvabo.

te

Et

ipsum salvare festines, mccum non pe-

nam me

,

libcrare

non posses

draco venicns

ecce

puella tremefacta dixit: fuge, bonc do-

Tunc Georgius cquum asccndens

cruce

et

draconem conlra sc advenicntem audaciter aggreditur fortiter

vibrans et se

ad tcrram dejccit

Deo commendans ipsum graviter dixitquc

collum draconis nihil dubitans

,

puellae:

filia.

sequebatur eara velut mansuetissima canis. vitatem duceret,

populi

cocperunt dicentes:

iis

,

quia jam

diccns:

nolite

projice

Quod cum

Cum

hoc videntes pcr montes

vae nobis

beatus Georgius innuit raisit

fugc

nomine

T)um hacc loquerentur,

fuge velocitcr.

sc muniens

?

et

ergo totum sibi exposuisset,

sola peream

si

,

pcrires.

caput delacu levavit.

mine,

casu indc

intcrrogavit.

mecum mori

sed

,

quia in Christi

noli timere,

filia,

patris pctens

Cui Georgius: hinc cgo non discedam, donec mihi,

fuge velociter.

quid habeas, intimabis. gorius:

noli timere,

omni plebe spectantc

quid hic praestolaris

mortuus cssem,

beatus Georgius

eam, quid haberct,

bonc juvenis velociter equum adscende

pariter moriaris.

organa

cum patcr cum lacrymis bene-

Quam

ad lacum processit.

Iransicns ut plorantcm vidit,

te

procidit ad pedes

illa

el

Et deosculans di-

ego antc

niea,

fiiia

Tunc

!

ab eo bcnedictlonem suam: quam

illa:

tympana

ut a dracone devorcris.

,

misit

dixisset,

sperabam ad tuas nuptias

dulcissiina,

palatium margaritis ornare,

,

2G1

sancto Georgio.

crgo

zonam

fccisset,

eum

in ci

et colles fngerc

Tunc

omnes peribimus timere,

ad hoc euim me

dominus ad vos, ul a poenis vos libcrarem draconis; tantum-

raodo in Christum credite ct unusquisque vestrum baptizetur et draconera istum occidam. J}eatus

Tunc rex

magnum campum

XX

omncs populi baptizati

foras duxerunt, baptisati autcm suut

mjllia cxceptis parvulis et mulieribus,

beatae Mariae

ct bcati

Ver'»! »e
—

sunt.

ipsum

rex autem

iii

in

illa

die

honorem

Georgii ccclesiam rairae magnitudinis con-

struxit, dc cujus altari fons vivus

1)

et

Tunc quatuor paria boum ipsum

extra civitatem efferri praecepit. ih

et

autem Georgius evaginato gladio draconem occidit

fesliiifl dcsiint

iii

emanat, cujus potus omnes lan-

Kd.

I'r.

^ii^

gaidos qiiam

saiKvt

lex

,

veio

recipeie

ille

Df

LVII!.

{';ij).

pecuniain beato Geoigio

iiifiiiitam

Georgius regein dc quatuor hreviter

rum Dei

paupcrum inemor esset,

devorandam pucllam pergcret, Georgius

draconem aggrediens

intcrfecit.

dnm draco

,

munivit pt

cruce

se

Eo temporc imperantibus D^ocle-

ut infra ununi uicnscm

fuit,

unde

inter tot lorinenlorum

XVII

genera

clirislia-

millia iiiartirio coionaren-

dcliciebant

luulli christiaui

Quod vidcns sanctus Georgius

immolabant.

ct jdolis

rege

et osculato

quod

Maximiano sub praeside Daciano tanta persecutio

tiano et

tur,

Tunc

sciiicet ut ecclesia-

iiistruxit,

la aliquibus tamen libris legilur,

inde recessit.

norum

obtiilit,

praecepit.

dari

curi\m haberct, sacerdotes lionoraret, divinum olTiciuiu di-

ligenter audiret et semper

ad

eam

paiiperibus

noleiis

Georgio.

saiu-to

tactus dolore

cordis iiitrinsecus omnia, quae habebat, dispersit, inililarcm habi-

tnm abjecit exclaonavit:

christianorum habitum induit

,

omnes

dominus autcm caelos

!

Cui praeses iratus dixit: qua praesumtione aiides Deos nostros

iecit.

daeinonia

appellarc?

Gui Gcorgius

possem

servire

Dic

Ciiristo

liberius

inclinare iion possct,

corpus ejus ungulis visccrum

libus

domiiius cuin ,

undc es

,

faveiite

Deo

jussit

devici

,

voieris?

iiomine

Cappadociura prosapia

iiobili

sed oinnia deserui

ut

,

cocii.

Guni autem pracses euiu ad se

eum

equuleum

in

lcvari

mcmbratim

ct

apposilis insuper ad latera facibus paten-

laiiiari,

plagas ejus

salc

riniis

aut quo

tu

Georgius vocor, cx

ait:

Palaestinam

ortus

lavit

mediiim piosilicns

el in

gentium daemoni.a

Dii

ingenti lumine

ei

Kadein nocle

fricari jussit.

apparuit

ct

ipsum dulciter confor-

cujus nielliflua ^isioiie et alloculione sic conforlatus est,

pro uihilo duccret

Videns Daciaiius

cruciatiis.

quod eum

,

ul

jioenis

superare non possel, queiidam luagum accersivit eique dixit: Chriartibus toimenta ludilicant et

stiani suis niagicis

sacrilicia parvi peudunt.

Ciii

magus

Dcorum

nostroruiu

artes ejus superare nequi-

si

:

vero, capitis reus cro. Ipse, igitur maleficiis suis iiijectis

suorum nominibus invocatis vcnenuin vino immiscuit

et

et

Deorum

sancto Georgio

sumcnduiii porrcxit, coiitra qnod vjr Dei signuin crucis cdidit Iiausto-

que eo

nil laesionis

seiisit.

Rursum luagus priore

fortius

vencnum

immiscuit, quod vir Dci signo crucis cdito sinc laesionc aliqua to-

tum

bibit.

Quo

lameiilcabililer

judex decollari gladiis

bis

magus

viso

petiit

ct

fecit.

acutis

Gcorgius illaesus

se

statim ad

chrislianum

pcdes cjus cccidit, fieri

jtostulavit,

Sequenli die jussit Georgiuui poni

undiquc

circuniscpta,

iienilus in>cnilur.

Tunc

sed

statiin

vcniam

qucm luox iii

rota.

frangilur

el

iialus jussit enin in sar-

C'ap.

eam

foveri.

sed

intravit,

Quod

Georgi

mum

Age

blanditiis,

converti volueris,

si

ut superstitione

raagnos ab ipsis ct a nobis con-

ut

,

qui te blasphe-

,

quod hortor,

fili,

vides,

illi:

Cui Georgius subridens

*)ad quid a prin-

ait:

non magis mihi persnasisti blandis sermonibus quam tormenecce paratus

?

emollire

sustineiit, parati nibilominus,

ergo, dilectissime

sequaris honores.

lis

ea quasi in balneo rc-

eum

poterat vel tormentis, dixitque

relicta Diis nostris sacrifices

cipio

in

quantae niansuctudinis sunt Dii nostri

,

tam patienter

indulgere.

qui faclo sigao crucis

projlci,

coepit

Dacianus cogitavit

vitlens

quem minis superare non fili

Dei

virtute

263

sancto Georgio.

plumbo liquefaclo pleiiam

tagineui iii

De

L\'III.

facere

suui

quod

,

Hac Dacianus per-

bortaris,

missione delusus laetus efficiiur jussitque sub voce praeconis,

omnes ad cedere

Ornata igitur tota

et sacrificare viderent.

cum Georgius ydolorum templum

dio

nes ibidem gaudentes adstarent ut

templum cum ydolis

dem

de

,

flexis

nilill

Hic exclamat Arabrosius

in

dum

,

ct

sacerdotibus

eorum reliquias

praefatione dicens:

deglutivit.

Georgius

fidelissi-

christianitatis profcssio silentio tcgcretur,

tantam constantiam gratia divina concessit, testatis

sui lau-

intrepidus Dei filium est confessus.

solus inter christicolas

felix

et

inclitus

Cui et

ut et tyrannicae po-

non

innumprabilium

praccepta contertmeret et

tormenta poenarura.

formidaret

Qucm

domini proeliator!

uon solum temporalis regni blanda non persuasit promissio

Haec Arabrosius.

Hoc audiens Dacianus Georgium ad se adduci

Cui Gcorgius: ne credas

me inimolare vide. me facere absorberi

fraudera

tuam

,

quia vis

Deos meos absorberi

fecisti.

qui se juvare non potuerunt,

hoc homine me superatum cerno.

Vulgo:

II

1

(jiiid.

,

rex

,

ille:

sicut

sic esse,

intelligo

templum

Cui Gcorgius: dic mihi miser,

quomodo

rex nirais dixit Alexandriae uxori suae:

1)

,

Cui

sed niecura perge et iterum

,

sed

eique dixit: quae -)malilia tua, pessirae hominum, quod tau-

tum facinus commisisti?

tui

,

deluso simulacrorum ejus portenta in abyssum dejecit.

persecutore

fecit

om-

dc eo penitus remaneret, statim-

descendens teniplum cuni Diis

coelo

gau-

et

gcnibus dominum exoravit,

concremavit terraque se aperiens oranes

raus railcs Christi

civitate prae

sacrificaturus intrarct

omnino destrueret, quatenus ad

sic

conversionem

et populi

que ignis

ut

convenirent et Georgium tamdiu reluctantem tandcm

se

i) Keoeiil

Cui

lesiinl

illa:

;

te

juvabunt?

deficiens moriar,

et

Dii

Iralus

quia ab

tyranne crudelis et car-

suiil iufileficia.

264

Cap. LVIII.

nlfex, numqiiid

non

De

sancto Georglo.

christianam.

Stiipefactus

es seducta? Fecitquc

minc scias

et

,

,

cam per

capillos suspcndi ct flagellis durissime dixit

Georgio: Georgi lumcn verilatis,

quo, putes, pervcniam

nondum aqua baptismi rcnata?

nihil haesites,

quia

filia,

sanguinis

Tunc

putabitur et coi-ona.

Huic attcstatur Ambrosius

rae velle ficri

rex ait: heu proh dolor! numquid et tu

Quae dum caederetur,

caedi.

moleslus esscs,

dixi libi, no saepius christianis

quia Deus eorum pro ipsis pugnaret

illa

tui

orans ad dominum

in praefatione diccus

rcgina Pei^sarum crudeli a viro

CuiGeorgius-

baplismus

elTusio

:

tibi

re-

emtsit spiritum.

ob hoc

et

gcntium

nondum baptismi

dictata sententia

gratiam consccuta gloriosac passionis mcruit palmam, unde nec du-

quod rosca

bitare possumus,

unda rcscratas

pcrfiisa sanguinis

vero dic Georgius

Scquenti

hrosius.

accepit scntcntiam

totam civitatem traheretur, postmodum capite puairctur.

tem ad dominum,

divina autem vox ad

,

Completa oratione

sic fieret, ut oravit.

consummavit sub Djocletiano

et

,

cum

petitionts

cst,

capitis abscisione martirium

Maximiano

ad paiatium rcdirct,

quod

vcnit,

,

qui

cocperunl circa

annum domiui CCLXXXVIl, Dacianus autem cum dc loco, decollatus

pcr

ut

,

Oravit au-

ut quicunque ejns imploraret auxiiinm

suae consequeretur cfFcctum

poli

Am-

Haec

januas ingredi meruit rcgnumquc possidere coelorum.

in

quo

dc coclo cecidit ct ip-

ignis

6um cum ministris suis consumsit. Refert Gregorius Turoncnsis, quod cum quidam quasdam rcliquias sancti Gcorgii dcfcrrcnt ct ,

in

quodam

oratorio Iiospitati fuisscnl, nianc nullatcnus

\Qre potuerunt,

doncc ibidcm

rcliquiarum

Legitur in hystoria Antiochcna,

dum Jerusalcm pergcrcnt, csse diccns monuit, rent ct

ipse

cum

quod, cuni

quidani juvcnis

qui sanctum Gcorgium

sacerdoti apparuit,

ut ijus rcliquias

iis

cssct.

cliristiani

ad obsiden-

cuidam

spcciosissinius

ducem christianorum se

sccum

Cum aulcm

capsam mo-

particulam dimiscrunt.

in

Jcrusalcm deporta-

Jcrusalcni obscdissciit et

Saraccnis resistcntibus pcr scalas adscendcre non audcrcnt

,

bcatus

(icorgius albis armis indutus ct cruce rubra insignitus apparuit iniiucns, ut post sc sccuri adsccndcrcnt ct civilalcm obtincrcnt. lioc animati civilatcm

ccperunl ct Saraccnos occiderunt.

Qui

De

Cap. LIX.

265

sancto Marco evangelista.

CAP. IIX. (57.)

Ile sancto Jflarco evang-elista. Marcus interpretatur amarus,

nam

tur,

iit

sicut sunt

doctrinara

,

quam a

utpote

profundae humilita-

Declinatus ratione

propter nimiara hurailitatcra

pollicera sibi aniputasse dici-

sacerdotio reprobus haberetur.

Aniarus ratione pocnac accr-

quia ubique per civitatem

bitatis,

fuit et inter

tr.actus

haec tormenta

Vcl Marcus dicitur a marco, quod cst raalleus nia-

spiritum tradidit.

jor, qui quideni eodera ictu ferruni doraat, raelodiam generat,

cudem

Marcus unica doctrina

Sic

firmat.

reticorum perlidiam

,

baptismate

filius

leviticus

atque in

beato Petro Roraam profectus geliuni praedicaret,

Marcum,

Quod

fidcli

rainans ubi

divino

confinncat ccclesiam.

,

et sacerdos,

scrraone

Petri apostoli

discipulus

cum ipso

Cuni autcni Pctrus ibidcni evan-

^est.

rogavcrunt fidcles, qui

erant

Romae

,

beatum

evangelium ad perpetuam fidelium memoriam deberet

ut

conscriberc.

audierat,

gcnere

in-

sui evangelii domcit hae-

laudem divinani

dilatat

Marcus evangelista in

et

quia non

,

doctrina evangelii sui, ^)quia

in

docirinara evangclii sui certara tradidit

tis,

doclinatus

sed etiam subliraia,

Cerfus ratione certitudinis

Petro magistro suo didicit.

,

pcrfcctionis in vita

rationc

solum scrvavit mandata coifimunia, consilia.

ccrtus

raaiulato,

subliiiiis

raandato

Subliniis

ille

stilo

omnem

•quidem,

ex orc magistri sui beati Petri

ut

conscripsit, Petrus autcm ilhid diligcntcr exa-

veritatem plenc conspexit

nibus fidelibus comprobavit.

,

recipiendum ab om-

Videns autem Petrus Marcum constau-

tcmiufidc, ipsum Aquilcgiani

dcstinavit,

iibi

verbum Dci prae-

dicans innumeras gentium multitudincs ad fidcm Christi convertit ac

evangclium suum usquc hodie

in

ibi conscripsisse

dicitur,

ccclesia ostcnditur

Tandem

Marcus

grua reservatur. scilicet

sirailiter

Aquilegicnsi

beatus

Ermagoram, qucm ad fidcm

Petrum adduxit, ut eum Aquilegiae

Christl in

ct

quod quideni devotione con-

Aquilegiensem convertit,

civcm,

Roniam ad

episcopum consecraret. Sus-

cepto itaque Ermagoras pontificatus officio cura Aquilcgicnscm eccle-

siam optimc gubernassct, martirio coronatur,

tandcm ab

infidelibus capitur ct ibidem

Marcus vero a bcato Pctro Alcxandriam

est et ibi priraus verbuni Dei praedicavit. 1)

Yerba quin

—

sni

(lesuiit iu Eil.

Fnnc.

In prirao

raissus

autcm introitu

;

De

Cap. LIX.

266

(ul

Alexantlriani

siio

Philo

ail

Marco evangelista.

saticto

diserlissinuis Jiulaeoruui) niaxima

,

nuiltitudo in fide et devotione et continentiae

pracconia praecipuo dilucidat

de

observationc adunata

Papyas quoque Hieropolitanus episcopns valde praeclara ejus

est,

eo

omnes

qui tunc ad fidei rudimenta conflueront

,

conversationis

sanctae

ac totius

tiam

Pctrus vero Damiani sic

stilo.

eidem apud Alcxandrlam gratiam praerogavit

tantani

:

mox

,

mox modo

non modo praedicationis eloquiis

,

eximiis provocabat

excmplis.

mortem ad Italiam deiude

ut terra, in

qua datum

est

evangelium scribere, sacras niercretur ejus reliquias possiderc.

sibi

Beata es tu

ct

,

mi-

sed etiam

,

factum cst autcm, ut post

-Et iufra:

revcrsus

sit

ut

pcr contineu-

tanquam ad mo-

iustantiam

nasticae perfectiouis fastigium pcrvolarent, ad quod

raculorum prodigiis

ait ,

o Alexandria

,

corporis

Italia

,

humilitatis dicitur fuisse

nem

triumphaii hoc sanguine purpurata, fclix

,

ut polliccm sibi amputaverit

humano

sacerdotii posset

Tantae auteni

thesauro divcs elfccta.

hujus

judicio promovcri

ne ad ordi-

,

vcrumtamcn

,

dis-

positio Pctri et auctoritas sancti Pctri praevaluit, qui ipsum Alcvan-

me

miiuis

auteiu

ut

Alcxandriam

ait:

cxpcditum

verc

,

jam

Videns

absolvit.

fecit doininus

Quo audito

unus Dcus.

dominus

incum,

itcr

factoquc

in

suam

doniuni

coepit.

At

vellem

ego

ille

domo sua

Dei

vir

ait:

ac

;

Kt Marcus

f.hristum

vcrc prospcrum fccit

illc

(|ui

quod

ci

:

ego

tibi

cuin

Cui

ct

driam rediit, qui in loco

,

PoiitirMcs

cum et

ille

ait:

dcinonstrabo

cvangelizavit et ipsum

cognosccns hominem illum

illc

dicebatur Anianus,

polim perrcxit

ct

tantam ejus cfficaciam

cum

tota

Audiciitcs autem viri civitatis iliius quendain

bapli/,avit.

;

fa-

cxclainare

cx sputo nianum ejus unxit

luto

Galilacum, qui deoruiu sacrilicia conlemncrct, advenisse,

posucrunt

coii-

introduxit, ct quis essct ct unde, pcrcunctari

illuin

Marcus

meuin

quod cum

fortitcr

se domiiii Jcsu scrvuin confcssus est.

viderc cuin.

incipieiisque

viilneravit

Videns homo

continuo sanitatem recepit.

ilcr

Marcus qucudam vclcra

autein

nianum gravitcr

sinistrain

coepit:

in-

qucm ab operibus morluis do-

Sathanas impedirc poterit,

sucntcm, cidem calccamcntum tradidit corrigcndum ccret

est

subito calccamentum ejus ruptum cst atquc solutum, quod

,

in spiritu intelligens

nec

Mox

episcopum destinavit.

driae

gressus

ibidem ibidcin

juxla

episcopuin

duobus annis

rtiare

in

,

qucm

ei insidias

curavcrat,

ordinavit ct ipse Pcntastetissct, itcruin

Alcxan-

rupibus ccclcsiaiu constrnxerat

qui dicitur Bncculi, ct fidclcs ibidcm multiplicalos invenit. aiitciii

tciiiploruiii

ciiiii

(

omprcliciKlcic ioiiabantur;

cuiii

aiileui

De

soleiniiitate

pasciiaii

iii

Cap. LIX.

coiivenenmt

omnes

iiluc

sanrto Marco evaugelista. beatiis

et fuue

Maicus missam

celehiaiel,

ejus misso ipsuin pcr civi-

collo

iii

207

-

Car-

tatem trahcbant dicentes: trahamus Inibalum ad loca bucculi.

autem ejus

iies

Poslhac et

carcere reduditur et ibidem ab angelo confortatur,

iii

dominus Jesus Christus

ipse

pax

dicens:

euin

Marce evangeiista

tibi,

tecum suiu, ut cruam

Mane

te.

nieus

bubalum ad loca

agebat dicens

(|uia

ego

ergo facto funein iterum colio ejus

iu

:

bucculi.

Ipse autem

inanus tuas

commendo

dicens spiritum exhalavit sub Nerone, miiii

timcre,

noli

,

sed

eunique conf(»rtavit

visitavit

huc iilucque raptiin euni pertrahunt exclamantes: Ira-

iiumiltunt et hite

sanguiiie lapides rigabantur.

in teriain fluebant et

Cum autem

LVII.

dum

traheretur, gratias

mcum

spiritum

qui

,

et

hoc

anmim do-

cocpit circa

pagani eum vellent coinbureie,

subito

aer

turbatur, grando exoritur, tonitrua intonaiit, fulguraque coruscaiit, ila Ht quilibet

querunt,

evadere niteretur,

omni reverentia sepelierunt. loiigo

et

sanctum corpus intactum

vero eorpus ejus rapuerunt et

Christiani

Fuit

habitudinis optimae

alTectione continens

,

aetatis

recalvastcr,

,

mediae

cum

,

pro-

canis adspersus,

Beatus autein Ambrosius

gralia Dei plenus.

,

reli-

autem forina beati MarcL hujus

naso, subducto supercilio, pulchris oculis

lixa barba,

ecclesia

iii

de co sic ait: CHin beatus Marcus innumeris coruscaret miraculis, contigit

,

ut sutor

stram sibi

cui

,

calceamcntum tradiderat corrigcndum

labore pertunderet mauuin.

ia (*jus

,

sini-

inflicto vul-

Ilic cuin

nere: huus Deus, clamavit, Dei famulus audiens laetus adfuit, litum

ex sputo

factum

cvangelium

ejusque manuiu

acccpit

contra

reddidit et labori

dedit.

inunxit saiiamquc

cujus

Illius,

illico

nempe praedicabat

similiter imitatur iniraculum caeci videlicet a nativitatc

,

illumiuati a

doinino factuin.

incarnationc domini

3. Anno ab

liaec Ambrosius.

CCGCLXVIII tempore Leonis

imperatoris Veneti

corpus sancli Marci de Alexandria Veuetias traiistulerunt, ubi ecclesia

in

honore sancti Marci mira pulchritudine fabricata

dam namque mercatores presbiteros

custodes corporis

uibus induxerunt,

ut occulte

nctias transportarent. lus

Vcrum

odor totam Alexandriam

prodiret

odoris

suavitas

(lualitcr

corpus

saiicti

unus illorum

ait:

est.

Qui-

Veneti, qui Alexandriam perrexerant, duos

,

sancti Marci

corpus illud

prccibus ct promissio-

tolli

permitterent et Vc-

cuin corpus de tumulo levarctur, tansic perfudit,

mirarcutur.

ut

omnes

Cum autem

Marci deferrent,

aliis

,

unde tanta

navigarent

iiavibus

et

revelasseiit.

forsan aliciijus Aegyptii corpus vobis datuiu de-

De

Cap. LIX.

268

Marci corpus vos deferre

ct sancti

fertis

Marco

sancto

navis, in qua erat corpus sancti Marci,

navem

tate se vertit et in

,

qua

in

non prius illam

evaiigelista.

rcsidebat,

ille

diraittens

partem corpus

esse beati Marci credcre acclamarent.

,

quadam nocte

Ciim

velocissimo diucrent ct nnutae tempcslatc conquassati

naves cursu

obvoluti

tcnebris

insurgens lateris

donec omnes se ibidem

fregit,

et

(^ontinuo igitur

putatis.

per se ipsain mira celeri-

quo pcrgerent, ignorarent,

,

sanctus

cuidam monacho custodi corporis sui apparuit diccns: istis

ut velociter vela deponant

,

quia non

,

longc a tcrra distaul.

Qulbus depositis manc facto se juxta quandara

Verum cum per

littora diversa transirent et

nibus occultarcnt estis

venicntes

,

Qui liberatus gloriam Deo

bcati

dedit et beatura Marcura in

Quodam temporc

magna dcinceps habuit

dcvotione

quam

ipsum supplici-

ut

tamdiu vexatur, doncc ad corpus adductus se credere

et

confiletur.

Sinite,

Quidam nauta adhuc omnino incrcdulus a dacmone

ter adoremus.

arripitur

insulam inv^nerunt.

sanctum thcsaurum om-

conclamahant: o

incolac

qui sancti Marci corpus portatis.

,

Marcus

dic onuiibus

cum corpus

quandam columnam de lapidibus marmoreis factam

sancti Marci infra

paucis consciis essct reposilum, ut ibi cautius servaretur, contigit, ut testibus

hac luce sublatis

ex

illis

ncmo, ubinam sanctus esset

,

thesaurus, posset agnoscere nec aliquibus indiciis invcnire.

Fit ex

hoc planctus in ccclesiis, dcsolatio ingens in laicis, mocror iraminet nniversis.

Formidabat siquidcm plcbs

ne

devota,

patronus

tani

furtive fuisset sublatus, ideoque jcjunium soUerane indicitur,

inclilus

proccssio sollcranior ordlnatur et ecce cunctis vidcntibus ac stupentibus

a colunina prosiliunt ct archara

lapides

tebat,

cvidcnter oslendunt.

oranibus

creatori, illustrata festiva.

qui

suuni

tanti

dignalus

iis

prodigii

Juvenis

Mox

,

ubi corpus ejus la-

devotas

cst revelarc

agunt

laudes

patronum sicque dies

gloria ')annis dccurrcntibus postcris

quidam cancri morbo

in

fuit

mamilla vmuibus corro-

dentibus cruciatus coepit bcati Marci suHVagia mentc iniplorarc devota et ecce ruit, qui

ibi dorraicnli

qnidam pcregrino

hiibitu insignitus

gradu concilo aliquo pcrgcrc vidcbatur.

appa-

Qui ab co intcr-.

rogatus, quis csset ct quo tara vclocitcr fcslinaret, Marcura se esse asseruit, qui

lam vclocilcr pcrgcret

riculo subvcnirct,

gilans penitus

1) [lccnilloics

extcnsaque manu

sc saualum sensit.

.•i(l(liiiil

;

eiiigiilis.

ct

cuidam navi sc invocanti pe-,

inrirnuiin

lN)st

lcligil,

luiulicuin

qui

mano

iiavis illa

evi-

portuni

De

Cap. LIX.

Veiietiariim intravit narrans ct

suum pcricuhun

ct

Marci adjutorium.

Pro utriusque igitur bencficio Deo gratiarum actio

Marco Deus

sancto suo

269

sancto Marco evangelista.

mirabilis praedicatur

exsolvitur et in

Dum

3.

').

quidam mercatores Vcneli supra quandam navem Saracenorum Alcxandriam pergerent

imuiinens

et

super scapham adscendunt

periculum

cvidenter viderent

mox

,

funem praecidunt statimque navis

illa

inundatione pcriit et universos Saracenos unda vorax in-

fluctuum

Uuus autem ex

volvit.

et

beatum JMarcum invocans voto,

iis

potuit, se adstrinxit, quod, si

rum baptisma susciperet

suum

limina

ijjsius

et

quo suo-

sibi conferret auxilium, et

Mox

visitaret.

caeteris coliocavit.

vir

sibi

splendidus quidam apparuit, qui ereptum de fluctibus in scapha

cum

autem Alexandriam vcniens, sed liberatori

Ille

SHo ingratus cxistcns nec sancti Marci iestinat ad iimina nec nostrae Cui denuo Marcus apparuit et ipsum de

Kdei suscipit sacramenta.

Redicns

sua ingratitudine increpavit. ct

ibidcm

in

Christum perfecte crcdidit 4:.

sacro baptismatis

dum

Vir quidam

igitur

fonte renatus ct

in

et in bonis

ad se Vcnetias vcnit

Marcus appellatus

operibus vitam

finivit.

et

—

summitate campajiilis sancti Marci de

Venetiis quiddam operis exerceret,

subito cadit inprovidc menibra-

tlm toto corpore laniatus, in ipso tamcn casu suo sancti Marci liou

immcmor dam

ejus patrocinium imploravit,

prominenti

ligno

qui cadens ex insperato cui-

dato

substitit. et

fune illacsus evasit ct ad

opus pristinum consummandum devotus assurgit.

dam cujusdam

corpus sancti Marci visitare vcllet

strictus

5. Qui-

dum

nobilis provincialis tcmporaliter servus ,

voto ad-

scd a domino suo

li-

centiam obtinere non posset, tandem timorem carnalis domiiii timori postposuit

caclestis

et

doiuino

insalutato

ad sanctum visitandum

devotus accessit.

Quod dominus aegre

ccllari mandavit.

Favent quantocius crudeli doinino crudcliores sa-

tellites

et

,

projiciunt

Marcum invocantem ad terram

Dei famulum sanctum

et

acutos

palos

ferens ipsum rcversum exo-

oculis cfTodiendis apponunt.

palorum proficiebant conamine, quia

in

Sed

ulhil

se tabescebant subita fra-

clione.

Jubet igitur, ut securibus crura fraugantur et pedes prae-

cidantur

,

pluffibum.

sed

indomabile

suae virtutis obliviscitur videns et

ct

11

r

deest in Ed.

rriiic.

et

dontes contundi

Dei potentia hebetatur.

stupens veniam petiit

1) Ilistoriola antecedeiis iiide 1

securium protinus mollcscit in

ferrum

Jubet malleis ferreis os

et

n verbis:

,

sed ferrum

Quod dominus

cum scrvo scpulchrum Juvenis quidiim

—

saucti

praedica-

Marci devotione

sancto Marco evangelista.

brachio

vocavit

rcstitutam

pannis sivo

bcati Marci

ij^ilur

siifTraf;;!^

pristinae restituta, sola tamen

tcslimonium

dam

iii

qui

est reclusus, ,

cum

falso

XL

nianus continuo iuit sanitati

monumentum.

1?.

Vir qui-

in

carcereni

dies peregisset ibidem et nimio afficere-

qui

apparcns jubet, ut de carcere securus

sibi

Ille vero, dorniitans prae taedio

ctiam tertio sibi apparuit rcdicns

ct

eadem

et

Deindc sccundo

Ibat

niedium custodum caeterorumquc omnium,

cunctos vidcns

tumuluni cxsolvit

I\Iarci

8. Cuin

devotc debitum gratiarum.

cxiit et

dic niedia pcr

igitur

ita ut ipse

Qui vcniens ad sancti

a ncminc vidcretiir.

et

Qui ad sc

imperavit.

siniiliter

compedes mox confrcgit.

instar stuppae

ncglexit parere jussio-

,

sc dcludi.

apertum conspicicns de carcerc securus

ostiuni

et

in

In-

ab immuiulis accusatus

sancti existimans illusionibus

nibus

probus, uianum

tani

niedlcaniciitis ligari fccit.

tandem triduum jejunio sc macerans bcati Marci patro-

cinium invocavit, abscedat.

adeo

vcro cru-

illc

,

cicatrix rcmansit ct in tanti niiraculi

et in talis bcneficii

civitate JManluae

tur taedio

amici consulcrcnt

ct

mancus, qui consucvit haberi

licri

locum suum

proc-

in

ut niaiius a biachio dcpondcrct,

,

ut ipsam praccidcndam mcdici

bcsccns

6. Miles quidani

sediila visitavit.

sic vulncratiis in

lio

De

Cnp. LIX.

270

Apuliam

totaiu

sterili-

tas inagna invaderet nec terram illam benedictionis pluvia irrigaret,

revclatum

quod

est,

tuli

festi\itas noii colatur.

igilur

Marcus acrcm

ibi saiicti

,

stcrilitJitcni

dcpulit et iiisuper abundantiam ministravit, dans ct

')0.

pluviam coiigruentcni.

MCCXII apud

Papiani

iii

Marci

sanctum Marcuni invocarcnt

cjus festfve se celebraturos promitterent

festuni

fuit

plaga percutitur co, quod

Dum

iis

ab

salubrem

aniwim domini

(iirca

fralrum pracdicatorum

convciitu ordinis

quidain fiatcr religiosac ac sanctae vilac nomine Julianus,

tione Favcntinus, juvenis corporc

,

et iis

na-

sed caiius mcnte, qui inlirmitale

iillima

claborans cuin priorem domus supcr statu suo requisivisset

ct illc

niortcm vicinaiu sibi iniminere dicerct, statiin

ratus et nianibus ac toto corporc applaudcns

locum

,

fratres,

quia pcr niniiam

prosiliet ex corpore, cx eo quia

laetitiae

hoc?

1)

etc.

Intcr

r.ir.-ii;i.

Infclix

hacc

0.

cgo honio ilie levi

,

exhila-

cocpit:

datc

abundantiam aninia jam

jam jucuiidos runiores audivi,

elevatis in coduin nianibus diccrc cocpit:

meam

facic

clainarc

quis

mc

ct

cduc dc carccrc aniinam corpore niorlis

libcrabit de

somno obdormicns

<\rcsl in l.d. Vv. ri vprlsiiiiililcr spinl.t

vidit

bcatum Marcuiu

li.il.Piiil.i

pst.

De

Cap. LX.

quid ibi agis

euni diceiis;

locum collocassc

et se juxta ejus

ad se venisse

Deo

cessi istum, quia

Marce?

o

,

Et

Et

mc specialem devotioncm

in

quia in

ille:

meum hora

quiescit

exitus

sui

animam

ait

in

domino

ui)i

cor-

ideo veui

eum

Marcusj^ quare huc venistis

praedictus frater pro priore tinuo misit. et

Et

domum

Et eccc quidam albati totam

conspectu domini

in

habuit et locum,

sedula visitavit.

visitare.

Quibus

compleverunt. istins

sanctos

devotione

,

Et ilerum vox

ad eum maximc tu vcnisti?

iiiter

caetoros

vox ad

et ecce

,

ad morieiitein ac-

ille:

ejus ministcrium est acceptum.

ad eum: quarc

pus

271

sancto Marcellino papa.

domus

omnia que viderat,

,

a quo

ego

Et

?

ilii:

ut

Evigilans autem

praesentemus.

audivi

ista

con-

,

cum multo gaudio

sibi recilans,

obdormivit.

feliciter

CAP. IX. (58.)

De

sancto Marcellii&o papa.

Marcellinus annis novem

siam

et

Cum

ficandum adducitur.

auterii

rum tormentorum genera grana tilia

sed

membra

infirmato fortia

Tunc

ingcns

fideles

fideles

Quod

redarguunt.

posuit judicandum.

ille

posuit, sed

cernens illi

in :

concilio

absit ut

in te collige

duo

adesl infidelium lae-

Verumtanien

in capite

minas principum parvi pendunt. et

ipsum plurimum

episcoporum

summus

causam tuam

tamen eum omnis turba iterum

audientes iterum

eum

eum

capi

decollari

ut infra mensera

XVII

fecerunt

et

se

sup-

pontifex ab ali-

proprio orc te

mandaverunt

cssc asseruit et ideo omnes municavit.

et et

,

reclegit.

iterum crevit furor hostilis,

,

se

christiana

hoc

beatus

Marcellinus

sepultura indignum

qui se sepelirc praesumerent,

Quaproptcr corpus ejus insepultum

Post

Quod Cacsares

dum' nullatenus sacrificare

millia christianorum perimcrentur.

autcm cum decapitari deberet,

mansit.

et

ex hoc diverso-

et

Ipse autem poenitens plurimum ingemuit et sc ipsum de-

dijudica.

,

Tunc magna

pontificem conveniunt

Ad quem

quo judicetur, sed tu

vellet

eccle-

metu passionis

deberef,

tristitia percussit.

rcsurgunt

summum

ad

non assentiret

sustinere

incensi in sacrificio posuit.

,

Romanam

mensibus quatuor

Hic jussu Djocletiani et Maximiani capitur et ad sacri-

rexit.

Pelrus

apostolus

XXXV Marcello

excom-

diebus

re-

successori

De

Cap. LXI.

272 apparuit dicens

fratcr Marcellc

:

nonue duduni scpultus reputo

,

quare iion sepelis inc?

dominc?

cs,

Cui apostolus:

quamdiu Marccllinum inscpultum videro.

dominc, nosti, quia Cui Pctrus

Cui

Cui

nonne,

illc:

omnes, qui eum sepelircnt, anathcmatisavit.

illc

Vadc

dcbuisti.

Qui statim

ille:

inscpultum

nie

Undc

noniie scriptuni est, qui se lunniliat, exaltabitur?

:

hoo attendcrc pclias.

,

sancto Vltali.

ivit ct

igitur

ipsum ad pedcs mcos se-

ct

jussa laudabilitcr complcvit.

CAP. IXI.

(59.)

TitalL

I>e fsancto

Vitalis quasi vivcns talis, quia qualis vivebat extcrius in opcre,

Vel Vitalis a vita vel Vitalis vivcns

talis erat intus in corde.

id est tuens se alis virtutum.

malibus Dci

in

quac

,

alam spei,

licct

Dcum

vidit Ezcchiel

quq, volabat in

alam timoris

,

qua volabat

,

,

habens

coclum

qua volabat

se ipsum.

in

alis,

Ipse enim fuit tanquam unus de ani-

in

Ejus passio

in sc

quatuor alas

,

sci-

alam amoris, qua volabat

,

inferum

,

alam cognitionis,

in libcllo Gcrvasii

ct

Pro-

tasii reperta fuisse putatur.

Vitalis

cx Valcria uxorc Gcrvasium et Prota-

consularis

miles

sium genuit.

cum

Hic

Paulino

judice

Ravennam ingrcssus cum

quendam ibidem christianum mcdicum nominc Ursicinum post multa tormcntorum genera jussum decollari viderct expavissct, Ursicinc

exclamavit ad

niedicc,

morte occidere noli

qui ct

,

confortatus est cepit,

sanctus

et

noli fratcr

ipsum acterna

te

ad palmam pcr multas passioncs

tibi

a Deo paratam.

vcnisti,

Quod Ursicinus audiens

de pavore suo pocnitcns martirium libcntcr ac-

autcm

hoc ad Paulinum

mcdicus nimium

et illc

sanctus Vitalis diccns:

curare consuevisti,

alios

qui

coronam amitterc

eura

Vitalis

eum honorihce

dominum suum

sepcliri

fccit

ultra venire contemsit.

ct

post

llle

vero

nimium indignatur, lum quia ad se vcnire noluit, tum quia Ursicinum

sacrilicaie

ostendit, ct jussit

nius es

Et

,

si

nie

volcntem

eum putas

in

decipcre,

ait Paiiliiius niinisliis:

iiolucrit,

rctraxit,

equuleum

ducite

fovcam profundissiiiiam

tum quia christianum sc csse

Icvari.

qui

Cui dicit Vitalis: stultissi-

alios

scmper

cum ad paliuam, ,

doncc

studiii libcrare.

el

si

pcrvcncritis

sacriiicare

ad

aquam,

De

Cap. LXII. ibidem cerimt

facite et ibi

et

beatiiiu

qni coepit circa

dederat

silium

niens

,

venit

ydolis

cam

daemone

cum

,

respondit:

sui

christiana

,

Mediolanum eam semivivam deduxeruiit

suiu,

non

in-

ut

licct

audientcs tam dire

illi

cum ea

qui

adiret,

hortarentur,

eain

Quod

nianducare.

quod homines

Vitalis,

miserabiliter

cum Mediolanum

sancti Vitalis

sacrificiis

verberaverunt,

praecipitatus

immolantes, qui

ydolis immolata comederet

mihi de vestris

fe-

Sacerdos autem, qui hoc con-

LII.

exdamabat dicens: Lncendis me sancte

Uxor autem

quosdam

ct

sub Ner-one,

,

a daemone arreptus per septem dies insa-

statim

die autcm scptima in ilumen a exspiravit.

Qnod

Yivuni et siipiimm sepelite.

eiiiii

273

Antiocliena,

Vilaiem Lbidem vivum sepelieruiit

annum domini

in illo loco

quadam

vlrgine

usque

erant,

inlra triduum feliciter

et

migravit ad dominum.

)CAP.

De

Virgo quaedara II.

fuit

fuit,

cujus hjstoriam AmbrosiHS in

Antiochiae,

libro de virginibus recitat in

quaedam

l\ll. (60.)

qnadam Antiochena.

virg^inc

haec

Antiocliiae nuper virgo

vcrb.i.

Sed quo magis

fugitans publici visus ostentationem.

vitabat oculos, incendebat affectus eo amplius

impudicos.

Pulchri-

tudo euim audita nec visa plus dcsideratur duobus stimulis cupidita,

tum amoris

et cognitionis

dum

,

ceat, et plus putatur esse,

et nihil occurrit

explorat, sed animus amator exoptat. tius aleretur

fessa sic restrinxit improborum facies

Ecce persecutio.

religiosa, ut

Venit

Itaque sancla virgo, ne diu-

mortem non

,

ut jain

non amaretur, sed

Puella fugere nescia, aetate pavida, ne

incideret in insidiatores pudoris,

ducitur

quod minus pla-

potiendae spes cupiditatis, integritatem pudoris pro-

prodcretur.

ret.

,

quod placeat; quod non index ocuius

animam ad virtutem

timeret, tain pudica, ut

enim coronae dies,

maxima omnium

puella duplex professa certamen,

paravit, tam

mortem exspectaexspectatio

castitatis

et

,

pro-

religionis.

Sed ubi viderunt tonstantiam professiouis, metam pudoris, paratam ad cruciatus,

1)

erubescentem

Haec lesenda deest

ad adspectus

,

excogitare

in Ed. rrinc.

18

coeperunt,

De

Cap. LXII.

274

qucmadmotlum spcm

cum

nt

id ah-

quod dcrelinquc-

id criperent,

Quo-

sacrificarc virgincm aut Inpanari prostitui jubctur.

Aut

niodo colunt Deos suos,

aut

qui sic vindicant,

quemadmodum

ipsi

Hacc puella. non quod dc religione am-

vivunt, qui ita judicant?

scd quod dc pudore trcpidarct

bigeret,

Antiocliena.

castitatis rcligioncm tolicrcnt,

quod crat amplius, ctiam

stulissent, rent.

qnadam

virgJne

ipsa sccum inquit:

,

quid

agimus hodic? aut martir aut virgo, altera nobis invidctur corona.

Sed nec

nomcn

virginis

Nam qucmadmodum virgo,

cignoscitur, ubi virginitatis auctor ncgatur.

virgo

quemadmodum

bonum,

Dco

sed

sed poslquam domino credidif.

fuit,

Et Judith se, ut adultcro placeret, ornavit, quae

salutcm invenit.

tamen quia hoc

non amore faciebat, ncmo eam adultcram

rcligioiie

Bene

judicabat.

Utrumque

saltem non homini castae,

liceat,

Et Raab uicrctrix

simus.

raisit

non

et si

qucmadniodum

amorem pctas?

quam carncm habcrc.

Tolerabilius est menteni virginem si liceat,

colas,

virgo, si

mcrctriccm

si

,

adulterum diligas,

si

rcligioni,

cxcmplum, nara

succcssit

pudorem servavit

ct

si illa

quae sc com-

,

patriam,

ct

fortassis

nos

et

Quodsi Judilh

servando religionem servabimus etiam castitatcm.

pudicitiam religioni praeferrc voluisset, perdita prima ctiara pudiItaquc talibus informata cxemplis silcntcr auinio

citiam pcrdidisset.

tcnens rerba domini

snam propter

quibus

,

qucntcm adultcr audirct Aestimatc

recusavit.

voce

ait

inveniet eani.

rae,

,

quicunque

:

ne cam

vcl

ncc pudoris clcgit injuriam scd

,

utruni adultcrare potuerit corporc

Jamdudum vcrecundabatur

adultcravit.

animam

perdiderit

et tacuit,

flevit

oratio

,

mca

quac ncc ct

adire gcstornm scricm criniinosam atquc cxplanare formidat.

virgo

Ubicunque Dci virgo

est,

castitatcm

scd

,

virginis,

distitc

punt accipitres vadat.

At

illa

nis vcnissct,

cst,

loci abolct

ad forniccm.

fit

potcst

tcmplum Dci ctiam

castitas

lantium concursus

prostitui

adulfcrari non*i)otcst.

,

ncc lupanaria infamant

Ingcns pctu-

infamiam.

Discifc marfiris miracula sanctac

locorum vocabula, clauditur infus coluniba, foris

certant singuli

,

nianibus ad coclum

non ad

virgini feros leoncs

,

,

Ohaldaeis roravit ignis

,

quis

pracdara

Icvafis quasi

libidinis dcvcrsoriuni

potcs

:

sfrc-

primus in-

ad doraum orafio-

(liiristc,

domarc ctiam honiinum

Judacis

qnasi (;iau-

ad lupanar, sed apcrite

difc aurcs, virgincs Dci! ducitur puclla Dei

aurcs virgincs Dci,

lo-

Cliristi

inquit, doinuisfi

fcras

mcntcs.

scsc unda suspcndit miscricordia

tua, non nafura sua, Susanna ad supplicium genna flcxit ct dc adullcris

triumpli:ivif

,

aruit

dexfra.

quae tcmpli

lui

dona violabat,

De

Cap. LXir.

quadam Antlochena.

vlrglne

nnnc templura ipsum attrcctalur tuuin qui non

lcgii,

passus es furtum.

.quae ad adulterium virgo vcni

orationem

nomen tuum

et

virgo discedam.

,

Scd

!

illa

ut

non immemor

virgo

lectio-

etDanici, inquit, supplicium Susannae spectaturus advenerat

nis:

ct quara populus

damnavcrat, nnus absolvit.

Habet

habitu ovis latere.

giones habet:

quacso

mam, nou gressus

,

vis

faciet

exuar, ut

mea

et

mc

Bene

te virginera.

Sane cum cgressa

verunt.

Tua

fueris,

Loth, quae naturara suam

ego

,

sume pileum ,

irapudicos

hostiaui

Deo meo reddam:

railitiara

ciira justitiae,

castitatis,

quae

,

menior uxocastis

licet

,

Christas.

lori-

corpus induat, scutum

iidci,

Ibi

salutis.

enim

est

praesidium nostrae

Et intcr haec verba chlamydera exuit, suspectus tamcn Virgo cervicera, chlarajdem

et persecutoris et adulteri.

Quae porapa

coepit milcs olTerre. niartirio certarcnt.

illa:

quae gratia, cuni inlupanari de

Addantur pcrsonae

inter se natura: sed :

pro rae militera Christo habcns

uhi est Christus: quoniam raulieris caput est vir, virgiuum

adhuc habitus

culuui

oculis

Ego pro

quac stipcndiis militat scmpiternis,

spirituali raunimine

quo vulnus repellas, galeam salutis

tu

quae

qni te-

qui lupanar intra-

adspexit, araisit; uec vereare, ne quid pcreat sacrificio.

honani

uielius

qui abscoudat

ne respicias rctro:

quia

,

,

erubescere

solent

me verum

vestis

Indue chlaui^dera,

occultet mcrabra virginis et servet pudorera

gat crines, abscondat ora:

salvam fe-

te

tn vcstieris,

Sume habitum

qui consecret raartircra.

,

taa

huc veni salvare ani-

:

vestimenta muteraus, couvcniunt

persecutor agnoscat.

fcrainam, trade

fides

,

utraque Christo.

sed

qui etiam le-

,

ut ipsa serveris, quasi adultcr in-

martir cgredlar,

,

niea tibi et tua mihi, militera

virgo

ne paveas soror

Serva me,

pcrdere.

si

,

suos

percussor intravit, ne verearis anijna:

martircs faccre.

Cui milcs:

cit.

Potest et iu hoc lupi

et thristus milites

aut fortasse

et tales solcut

te

,

Vix compleverat

quemadmodum

el eccc miles specie tcrribilis irrupit:

tremult, cui populus treuiens cessit

ris

incestum sacri-

patiaris

iie

,

Benedicatur

275

Hae

niiles et virgo.

dissirailes

Dei raiseratione consimiles, ut corapleatur ora-

tunc lupi et agui siniul pascentur. Ecce agna et lupus non solum

simul pascuntur,

tualibus ferebatur

Quid plura

sed etiam imraolantur.

bitn evolat puella de laqueo: et

,

jam non

?

suis alis, utpote

Mutato haquae spiri-

quod nulla unquara viderunt saecula

ditur de lupanari virgo Christi.

At

illi,

,

egre-

qui videbant oculis et

non

videbant cordc, ceu raptorcs ad agnara lupi freranere ad praedam.

Unus

,

qui erat immodestior,

introivit,

sed ubi hausit oculis

18 *

rei

276

Cap. LXII.

lextum,

quid hoc,

vlrgine quadain Antiocliena. ost?

inquit,

Ecce nou fabulosum

At

audicram

ctiaui

aquas Christus in vina

non crediderara

et

fuimus,

Ad

aduUcr

Recc-

Numquld

et ipse

lupanarvcni: cerno

tamcn dum niutatur, cgrediar: pudicus exibo

et

quia dcbcbatur tanto

intravi: judicio rci,

damnatus cst pro virginc

,

Cum niam

sum jussus

diceret: ego

illc

At

nie tcnuit.

pracsidem pudoris

sed

vadcm mortis

Si pudor quacritur,

opt.avi.

cxponitur, fidcjussorem non desidcro

habeo,

me

innoccns

ne moriar nocens.

,

Nihil

sanguinis tui aut martir mei.

dere?

Si

Certe

est.

moram

fcci,

mcdium

Si cito redii

quis nie

cst hodie ,

quis

Moriar

aut rca cro

:

me audeat

audeat absolvcrc ?

mcmbra

morti, quae non sufTiciebant injuriae.

non erat contumcliae

vulncri locus, qui

non martirium: si

mihi

tibi ccssi

mortem

pracripis

Cavc quaeso

,

vcstcra,

nc contendas

eripere bcncficium

quod

,

tatur,

si

posterior

mc non

habent aliam dor

est.

fccissc

,

,

,

si

rae

cris,

si

quam de martirc adulteram

duo contcnderunt Itaquc saiKli

ct

viccrunt:

marlircs

NoH

hanc sententiara ncgas, sciitcntia supcriorc

Seutentia cniui

gloriosior

Quod-

circumvenisti.

prius

inviccm

nec sii)i

,

patiaris

in

virgine

occidi.

divisa

cst

niartircm

Quid cxspectatis ? corona,

scd addita.

bcnefuia confcrcnles,

principium niartirio, dcdit altcr effcclum.

lu te

obnoxius pu-

videaris de adultera

rcddidissc.

mu-

Possumus

tenet, supcrior scntcntia tcnct.

quam cxcrccant poenam

Itaque

sed

cavc nc contradicerc audeas.

,

utrique satisfaccre scntentiae

SulTi-

in virginc

ego opprobrium declinavi,

;

dedisti, dura raihi

illam restiluis supcriorem.

Est

non professionem mutavi,

non rcdemisti mc,

,

exclu-

PIus lcgibus

dcbeo rea non solum fugae mcac, scd ctiam cacdis alicnac. ciunt

si

mco mc indignam

quis

,

quanto major est capitis hujus censura?

niorte censerct,

:

nic sententia convincercs

Si rccusarem

patrimonio solvere tuos ncxus.

manct scxus

abscnte nic judex tuum cen-

ct

cadcm

foeneratori adjudicassct,

quoelegi,

Unde dissolvam,

!

quae pro me lata

lata est sententia,

pecuniae te fidejussorem dedissem

sum

ambos de necc.

ccrtasse

si saiiguis

in

Fcr-

occidi, tc absolvit sentcntia,

clamavit: non cgo te

illa

Ita

est.

dc lupanari non solum virgines, sed ctiam martires cxicrunt. tur puclla ad locum supplicii cucurrisse,

qui

victori:

coroiia

virginc comprchensus

qui pro

,

cst,

quod

,

coepit sexum.

sumus.

mutatus sum, qui aliud ccrno, quam crcdo.

vadimonium;

vir vidctur.

quod verum

scd

jam mutare

convertit,

dum adhuc, quod

danius hinc,

puclla ingressa est,

ccrva pro virgine,

illud

ex virgine.

iniles

De

altera

At cliam philosophorura

De

Cap. LXIII.

sancto Petro martire.

gymiiasia Dainonem et S^uthiam Pjthagoreos

rum unus, cum

277

incolas feruiit,

qiio-

commendaadonira suorum

esset morti adjudicatus,

tempus poposcit. Tyranmis autemastutissimuscam reperiri nou posse existimaret, petivit, ut

moram clarura

:

sponsorem daret, qui pro se

Quid de duobus praeclarius, nescio

faceret.

vadem mortis

alter

invenit, alter se obtulit.

fcriretur, si ipse

utrumque prae-

:

cum

Itaque

reus

raoram supplicio faceret, fidejussor sereno vultu mortem non recusa-

Cum

vit.

duceretur, amicus reVersus est, cervicem substituit, colla

Tunc admiratus tyrannus cariorem philosophis amicitiam

subjecit.

quam vitam amicitiara

fuisse,

petivit, ut ipse

tantam

reciperetur:

ab ipsis

Digna laude, sed minora nostris

incliuaret.

nna virgo, quae primo etiam sexum vinceret illi

tjranno uni se obtulcrnnt:

delioribus;

quod

nam

:

;

viri,

hic

pluribus ac etiam cru-

occiderunt.

isti

ut tjrannura

ambo

illi

amici, isti incogniti,

illi

tyrannis

isti

pepercit,

ille

quos damnaverat, in

,

esse gratiam,

virtulis

Liter illos in

obnoxianccessitas, inhis amborura voluntas libera.

Hoc quoque

uno isti

prudentiores: quiailllsstudii sui finisamiciliaegratia, istiscoronamarIlli

tirii.

enim certaveruiit hominibus,

CAP. UIII.

De

jsancto

isti

Haec Ambrosius.

domino.

(61.)

Petro martire.

Petrus interpretatur agnoscens vel discakians: vel diciturPetrus

a petros, quod est iirmum.

Per hoc intelliguntur

tria privilegia,

quae

fuerunt in beato Petro. Fuit enim praedicator egregius et inde dicitur

agnoscens: quia praedicatione purissinius

:

affectionum

,

et

et

perfectam scripturarnm notitiam habuit et in

inde

discalcians

dicitur

omnem amorem mortuum

lum corpore, sed etiam mente virgo gloriosus

Secundo

quid cuique conveniret, agnovit.

et inde fuit firmus,

,

quia

fuit

discalciavit et exuit: ut

esset.

virgo

a pedibus suanim

Tertio

fuit

quia martirium pro

non so-

martir doniini

defensione

fidei

constanter sustinuit.

1. Petrus Novus martir de ordine praedicatorum gius

de

civitate

Yeronensi

didum lumen de fumo, spinis

exoritur,

exstitit oriundus.

fidei

pugil egre-

Hic taraquara splen-

lilium candens de sentibus, rubens

dum de

parenlibus

rosa de

per errorem excaecatis lucidus

:

De

Cap. LXIII.

278

praedicator exsurgit

sancto Petro martire.

de sanctitatis mente corporeque corrnptis

et

virginalc decus procedit ac de spinis, id est aeterno incendio deputatis, inclytus martir reticos

habuit, a quorum tamen

bcatus Petnis

muudum

Cum autem adhuc sepiem

scrvavit.

suo

scholis rediret. a patruo scholis in

didicerit

Deum

namque suos

Parentes

adsccndit.

qui haeresim

,

tor non fuerit,

annorum

sapiebat

omnipotentem creatorem coeli

noli dicere creatorem coeli et terrae

ille:

cum

,

terrae

et

et

quiduam

,

credo

:

Et

etc.

ipse visibilium crea-

sed d^abolus omnia ista, quae videntur,

creaverit.

Tunc

sicut scriptum erat, se potius credere velle dicebat.

auctoritates hoc ei persuadere

,

ut poterat,

puer spiritu sancto repletus

sic

prio gladio interemit

,

indigne ferens

gestum fuerat,

ut

,

ut Petrinum

ct

Timeo enim

omnibus persuasit. eruditus,

ad raeretricem

sic fidera

nostram destruat

dum

patri

ait

,

illam

,

ille

ct,

per

quas oranes

convertit euraque pro-

quo diverteret

se confusum

a puero retulit

ille

nitebatur:

eum

contra

a in

vero puer se potius velle dicere, sicut legerat, affirmabat

Ipse

ter

hae-

errore se penitus

esset

Qui respondit se didicisse

interrogatur.

,

patrera

infideles et

Qui

non haberet.

,

totum

,

quod

inter

se

modis

a scholis removeret,

ne cum Petrinus bene fuerit

Romanara ecdesiam se conferat Qui nesciens verura

et confundat.

et

dixit,

Pelrura haercticorura perfidiara destructurura esse taraquam al-

Cavphas prophctavit.

Sed quia

Deo

res a

monilis assensum non praebuit sperans

,

fiebat,

pater fratris

quod per aliquem haere-

siarcham ad suara sectam eum trahi faceret, cum

in gramraaticalibtis

fieret crudilus.

Videns igitur puer sanctusnon esse tulum cum scorpio-

nibus habitare,

mundum parenlesque

praedicatorura ordinera introivit. vixerit,

dabiiiler

cum

eiiim

beatus

despiciens,

In

Innocentius papa

mundus

ipse fratruni

quo quidera ordine quam lauin

sua epistola aperit dicens

Petrus a mundi fallaciis

adolescentiae annis

in

provide declinasset, ad ordiiiera fratrum pracdicatorum se transtulit. In quo

qnidem

ordiiie

triginta

fere aniiorum spalio fultus

catcrva

virtulum, fide praeambula, spe adstante, comitante caritate sic praevaluit et profecit circa defensionem ipsius fidei

,

pro qua totus ar-

debat,

quod contra

spiritu

continuum certamen exercens suum tandera agonein diutinuni

victrici

superante niarlirio

mus

in petra fidei

diros hostes menle intrepida feivcntique

illius

petra

felicitcr

demum

dignc laurcaiidus adsccndit.

semper

illibatain

scrvavit,

consummavit.

passionis

«allisus

Et

sic

Pctrus

fir-

ad petrara Chrisli

Virginilatem quoquc mcntis ct corporis

nec alicujus mortalis criminis unquam

>

De

Cap. LXIII. contactum,

heiisit

inobatum,

carnem suam assidua per

confessorum

siiorum

siciit

cibi

non habercnt

Ne

vcro

do-

insidiis, in justificationibus

mini exercebatur assidue, ut eo circa in ipso illicita

est

dominum,

potus parcitate restrinxit.

et

desidiam hostiiibus pareret

otii

testimonio

fideli

proteruit in

quia servus delicate nutritus

et

279

sancto Petro martlre.

occupato locuni

licita totaliter

a spiritualibus nequitiis tutus esset.

ct

Noctnrna quidem siientia humanae deputata quieti post dormitioneni

brevcm decurrebat

imminendo pracdicationibus

dogma

hacreticorum

aut

lectionum

studiis

in

teinpus

somiii

et

vigiliis

Dies autem impendebat commodis animarum vcl sedulis

occiipabat.

in quibus specialis

vel

confessionum audientiae insistcndo validis rationibus confutando,

pestiferum

giatiacdono noscitur claruissc. Devolionc insuper

gratus, humilitatc ienis, obedientia placidus, benigiiitatc suavis, pietate compatiens, patientia constans, caritatc praestabilis et in cunctis

niorum maturitate coiupositus

propugnator ardeiis in

illius

sic

uiancipaverat

verba virtutera

alios profusis viitutum aromati-

,

fcrvens quoque

bus attrahebat,

amator

iidci,

cultor praecipuus,

animo suo fidem iinpresscrat obsequium

,

quod quaequc

,

se totum

sic

opcra

ipsius

ct

Pro hac quoque mortcin subire

fidei redolcbaut.

cupiens hic principalitcr a doinino attcntis et crcbris postulationibus

quod non sineret euin ex hac luce migrarc,

supplicasse probatur, nisi

sumto pro

calice

illo

ruit,

passionis:

nec fraudatus cst tandem a

S. Multis vero

desiderio suo.

in vita

sua miraciilis cla-

cum apud Mcdiolanum quemdam episcopum haereticorum

iiam

a fidelibus captum beatus Petrus

maxima pars

rcligiosi et

examinaret ct multi episcopi

civitatis illuc

convenisset,

et dies

ct

tum cx

praedicatione tum cxaininationc in longum protracta fuisset et maxiiuus aestus cunctos affligeret,

dixit haeresiarcha

coram omnibus:

tu es ita sanctus, sicut hic stultus populus tc

o Petre perverse,

si

esse affirmat, cur

eum aestn mori

pcrmittis et non rogas

intcrponat,

non nioriatur hic

ut

nubem aliquam

tanto aestu.

Ad quem

ut

Petrus respondit:

si

vis promittere,

negaturuni haeresin tuain ct fidem catholicam recepturum

dominum

et facict,

dixisti.

haeresiarchac dixcrunt:

clamantcs eiiim,

quod

quod

fieri

Tunc

dominum,

stultus

,

populus tc ab-

rogabo

fautores haerclicoium con-

pioniitte,

promitte.

Cicdcbant

non posset, quod Pctrus se facturiun coram

oin-

nibus spopondit, et niaxime cuin nuUa vcl ininima nubecula in acre

coeperunt

autem super promissione beati Petri

Catholici

appareret. ,

timcntes

,

ne

fides catholica

tristari

cx hoc confusioni patcret.

De

Cap, LXIII.

280

Cum

sancto Petio inartire.

ergo haereticus se obligare nollet,

ad hoc, quod

fiducia dixit:

creator monstretur et ad consolationem fidelium

Deum

haereticorum rogo

solem

Quod

culo factum

praemisso crucis signa-

raox

magnam horam

pcr

fuit,

ad confusionem

et

ut aliqua nubecula adscendat et se intcr

,

populum interponat.

et

cum magna

bcatus Petrus

vcrus Dcus visibilium et iiivisibilium

modum

in

papilionis

3. Contractus quidam

nubccula protegente.

cum pcr quinque annos mansissct contractus

scrbus

populum

nomine As-

,

ita

,

ut pcr

terram in sextario trahcretur, JMcdiolanum ad bcatum Pctrum ductus

quem cum bcatus Pctrus signasset, continuo sanatus surrcxit. Quacdam ctiam miracula, quac pcr cuni dominus, dum vivcrct, fefuit

:

cit,

Innocentius in praedicta epistola rccitat diccns

bilis

filium

prae nimio

horribili totius

et

ad dominum manibus

nee spirare valcntcm Icvatis

facto signaculo illoquc accipicntc

eum

ncnte

Idem

sanavit.

illico

poris tortionc gravatus

et crucis

et infirmo

in

co

suppo-

nobilis vehementi postmoduni cor-

credcns ct mctuens exinde sibi niortis im-

,

minere discrimcn cappam ipsam vcrcnter fetit afferri

cappam

ipsius

cujusdam no-

:

gulae tumore nec loqui

,

quam extunc conservavcrat

,

re-

qua suo apposila pectori mox vcrmem qucu-

,

dam duo habentcm

capita et

pilorum

dcnsitate

Cuidam juvcni muto

plena liberationc secuta.

villosum cvomuit

immisso

,

in

os di-

gito suaeque linguae soluto ligaminc bcneficium loquclac conccssit.

dum

Ilaec et alia plura,

— — —

opcrari.

viverct,

provincia pullularet ct raultas fecissct,

summus

sos inquisilorcs

numcro

scd

,

est

jam

eum dominus

per

in

Lombardlae

civitates contagione pestifera in-

ad pcstcm d^abolicam abolcndam divcr-

ponlifex

dc

partibus delegavit. multi

dignatus

4. Verum cum pestis hacretica

pracdictatorum

ordinc

in

Lombardiae

divcrsis

Sed cum apud Mediolanum

haerctici

non solum

etiam sacculari potentia aculi fraudulenta elo-

qucntia et plcni d^abollca scicntia rcsidcrcnt, sumnius pontifcx sciens et intelligens

beatum Pctrum

virura csse

magnanimum

,

qui ab ho-

stium raultitudinc non pavcret, aniniadvcrlens quoquc cjus constan-

tem

virtuleni, pcr

quam advcrsarioium

potcntiac ncc in modico ce-

derct,

cognoscens ctiam ejus facundiam

corum

fallacias

dctcgerct,

plcnc sapicntia cruditum, per ralionabililer confutarct

,

ct inquisitorem

quam

ipsuin tain

indefcssum domini bcllatorein tttit,

suum

,

per quam facile haercti-

non ignorans insupcr

in

ipsuin in divina

frivola hacrelicorum

slrenuum

IMedioIano et

fidci

argumcnla

pugilem

ct tain

ejus coinitatu insti-

auctoritate concessa plcnaria ordinavit.

De

Cap. LXIII.

281

sancto Petro martire.

Ipse igiliir injunctura officium diligentcr cxercens haereticos ubique

nullam

perquirebat, confunilens

possent resistcre

Quod Tidentes

reqHiem tribuens,

iis

potcnter

,

expcllens

sapientiae et spiritni

arbitrantes se posse pacifice vivere,

toribus tractare coeperunt,

eorum tam validus persecutor de raedio dicator intrepidus

inquirendis

mox

palmam

itiucre

assecutus cst, sicut Innocentius explicat in hacc verba. vitate

Curaaua,

ubi

Mcdiolanum pergcrct pro exsequcnda sibi

marlirii

(aim de

morantium prior

ordinis ibi

sui

fratrura

si

igilur prac-

de Cumis Mediolanum pro

ipso

in

,

Cum

tolleretur.

martir futurus

pergeret

haercticis

per cum loquebatur.

qui

,

ut non

ita

,

de ipsius morte cum suis fau-

et dolentcs

haeretici

omncs

mirabiliter

secl

sapienter convincens

,

ci-

crat,

inquisitionc conlra liaercticos

ab apostolica sede concessa, sicut

iii

publica pracdicatione prae-

dixerat, quidam de ipsorura haereticorum credcntibus prece illorum

cum

inductus et prctio iu nestiis insiliit,

in

agnum

propositi iter proscquentem fu-

sahitaris

utique hipus

fcrus

,

iii

mitcm

piura, furibundus in mansuetura, in modcstuin cffrcnis sanctuin,

praesumit

sacrum autem caput

insultum illius

conatum

exercet

,

impius iu

,

profanus

,

mortcra

,

iii

intcntat,

crudeliter iinpctens et diris in ipsura ira-

venerandum

pressis vulneribus satiato sanguino justi ense

illum, noii

divertentem ab hostc, sed exhibcntcm se protinus hostiam ct caesoris sustinentem iu patientia truces ictus dimisit spiritu pctcntc supcrna in ipso loco

passionis occisum

ipso quoque sacrilego pcrcussuras

,

in Christi ministrura gerainas inculcante.

raens vel

murmurans

coinmendabat spiritum dicens:

Symbolum

spiritum meura.

hoc articulo

fuit,

in

,

quidam

et

manus tuas, domine

etiara coepit diccre fidei

desiit esse praeco

dclibus captus

non querula vocc ge-

Ille

sed suffercns orania patienter ,suura doinino

,

')prout ipse

,

ncfandus

fratcr dominicus,

coramendo

,

cujus ,

nec iu

qui a

fi-

qui coraes illius

erat, et ab ipso lictore percussus diebus aliquibus supervixit, postea relulerunt.

Sed cura adhuc

delis lictor arripuit ct

sui

martirii

confcssor,

esse promeruit.

solito facta

pro defensione

1)

Ed. Frlnc,

:

martir,

transfixit.

prophcta

et

cultellura cru-

In ipsa

doctor

autcm die

quodammodo

Confessor in eo, quod fidem Christi inter torincnta

constantissime confessus

morc

raartir doinini palpitaret,

pcr latcra ejus

fuit,

et in

co

,

quod ipsa die confessione

obtulitDeo sacrificium laudis.

fidei

sanguinem suum

ul ipse i^ro nef.indis

fudit,

legit.

Martir

propheta

in co,

in

eo,

quod

quod

282

De

Cap. LXIII. ipse

cuui

patcretur ct

qiiartaiiaiu

tiiiic

Petro

sancto

inartire.

dicerent

socii

j)ossent Mediolaiiuin applicarc, ille respondit: si

domum

Quod

ierrctur

proptcr niuiiam populi frequentiam non potuerunt

illud

eadem

iiuiu

deposuerunt

quod etiam fidei clara

passioni

pro

die

domum dcducerc

ad

ihidem

et

niultum

quaiu

veritate,

fidcm

iiifideli

quadraginta

denariis libris

traditus

fuit

dogma

mortem

ut

,

crucifigcrctur

Quanivis eniin

pestiferum

lanuin ct comitatus ejusdcin

(|uaiii

plurimi errorcm

cxemplis

aliis

et aliis

de

maxirai et famosi praedicatores ordinem

ibidcin

usque nunc cunctos hacreticos Sic nostcr

granum

et

civitasMcdio-

ad

Sic

in

torculari

coii-

sunt ingiessi,

qui

Philistaeos interfecit moricns,

granum frumcnti

manibus comprehcnsum

fidein

Plures ctiam

fautorcs fervore mirabili pcrse-

Samson plures

(juaiu occidcret vivcns.

piara,

suum relinque-

auderct aliqualiler comparere.

nullus

botrus

Chri-

sua plurimuni

ita ut

versis

sic

pro

Pelrus

,

di-

Christus

ubi tot haercticorum conventicula re-

,

sidebant, adco purgata cst, ut

spicam,

,

egregius doctor

in vita

reutctadgremiuin sanctae ecclesiae convolarent,

infidelium

cum ,

tanien suain ejus meritis ct coruscantibus

miraculis fuit adco exstirpaluin, ut

(juuntur.

meum

suam multos ad fidem adduxit, Petrus per mar-

haercticorum

eradicaverit, post

iis

paschali temporc

fuit vcndilus, ut interficeretur,

haercticos niultos convcrtit.

ct fidci pugil

in

palitur, Christus

domine, commendo spiritum

Papicnsibus

stus pcr passionem tiriuin

Christus

,

cum occideretur, vcrba eadem clamitabat

cebat, Petrus

pro triginta

infideli

populo Judaeorum, Pe-

tempore niart^rium

in maiius tuas,

quam

Petrus pro veritale fidei,

turba haercticorum

crucifigitur, Petrus codeiu

pateretur':

eo,

in

dum symboluui

Christus enim passus est

fuisse videtur.

pracdicabat,

defendebat, Christus passus est ab Irus ab

Doctor

pcrmansit.

veraiu edocuit,

Cujus quoque passio veneranda dominicae

voce cecinit.

similis

sed ajjud sanctum Simpllcia-

,

ea noctc

pateietur,

cuiu

,

Nain cum sacrum ejus corpus dc-

et factuin est.

fratres

,

iioii

apud sanctuin Siiuplicianum polerimus

pcrvenire,

fratruin

liospitari.

quod

,

non poterinms ad

et

cadeiis

in

mortuum uberein

calcatus

tcrram et

coiisurgit iu

ruiuoris reduiHlat

iii

sic aromala pilo conlusa Qdorcm plcnius circumrundunt

,

cosic

sinapis contritum virlutcm suara raultipliciter deiuonstravit.

5. Post saiuti

minus miraculis

viri

illustravit,

gloriosum triuniphum

miiltis ciim

quorum quaedam sumiuus

do-

poiitifex lefert

diccns: posl mortcm ipsius lampades ad sepulchrum ejus dependentcs pluries

per

.sc

ipsac absque

omni humaiio studio

ct minislcrio

t

De

Cap. LX[1I,

accensae, quia conveniens niniis erat, ut qui ignc et

divitiitiis siint

singularc de ipso ignis ac lumi-

liimine Hdei cxcelientcr claruerat,

Quidam autem

nis miraculuni appareret. et

sanctitatem et miracula

ejus

queret, transglutire

inducere

jam

,

protinns

,

Quare

quam plurimos ex morbo

manus digitum

concavitatc

defossum mira

pucr ex casu gravissimo destitutus

pectori

sacro

vorabat,

oratione

sanita-

liberavit, fe-

Quidam insuper

sanavit.

,

mox

sensu penitus

et

apposita de terra suo

contacta incoliimis

cruore

Cuidam

foraininum

fistulac pliiriniorum

defleretur

resurrexit.

mulier, cujus carnem cancer edax sedula corrosione Aiii etiam

liujusmodi tcrra vulncribiis est curata.

linitis

infirmitatibus occupati,

diversis

quaedam ad locum

ibi

oppressus, ut motu

martiris

ejus

eventuni

non laxaret,

talia

curavit et diversos.

consolatione

sic

tamquam mortuus

Quaedam etiam

ut

Obsessas a daemonibus marlir ipse dc-

recepit.

bres CApulit, languores

,

pocnitens et

cum multo sanguinis vomilu de corporibus

jectis illis

sinistrae

inhaerentem

illico

^^Hjtiropica

passionis ejus auxilio viri sui perveniens fusa

tem integram mox

aliis

posset, scd circa iioc deiin-

quod linguam de caelero ad

evomito liberatus.

illo

cum

vesceretur

sumto ')quodam sub

quia sentiens vicinum mortis

mutato colore,

vultus

cum

sic gutturi

educere non valcret.

vcl

iacto intra se voto fuit

mox ipsum

sensit

,

depravaret,

qucm cum non

obtestatione morsello, ^)

illum

283

sancto Petro martire.

qui

scpulchrum cjus

exinde postmodum

ct aliis snstentaculis adierunt,

vcliiculis

plena

—

tate rcccpta sine aliquibus subsidiis rediere.

in

incolumi-

—6.

tem summus pontifex Jnnocentlus quartus bcatum Petrum

(aiin

au-

saiicloniui

catalogo adscripsissct, fratrcs apud Mediolanum ad capitulum con-

venerunt: volentes autem cjus corpus ad altiercm locuin transferre,

cum

plus

quam pcr annum sub

terra jacuissct

,

sanum

ita

grum

ac sine alicujus exhalationc foetoris rcpcrtum est,

dcm

die

scpultum

juxta plateain corpus cjus

dcm

sic

sanum

ct

1)

qiii

pontificis posita

Ed. rr. male:

eum non

storiolae

de

cum magna

niiraculis

Tetri

diere desunt in Ed. l'r. sunt desunt in Ed. Vr.

supra dicta

plurima alia sunt comperta.

si

ionis.

2)

a verbis

Nam

ct

ab

in littcris

supcr lo-

Recent. non male legiuit;

circa lioc delincjueret. ir.de

ea-

revcrentia dcduxcrunt ct ibi-

*) Praetcr miracula

quidam ob tesla

ijosset,

si

magiuun pulpitum

igitur siipcr

intcgium coram omni populo est ostensum

co suppliciter adoratum.

summi

Fratrcs

fuisset.

ct intc-

ac

3)

Hydropica

4) Sequeiitia inde a verbis:

—

Sequentes hi-

subsidiis rePraeter — teslati

284

De

Cap. LXIII.

cum

saepe liuninarla de coelo descendentia plures

passionis ejus

religiosi

quam

aliique

sancto Petro martire.

plures visibiliter

Inter quae

conspexerunt.

luminaria duos fratres in Iiabitu praedicntorura se vidisse testati sunt.

Quidam juvenis nominc Gunfredus,

mana dum de panno

eidem deridendo diceret,

num ipsum

alias Guifrcdus •), de civitate

Cu-

tunicae sancti Petri liaberet et quidam haereticus

projiceret et

ut, si

sanctus esset et ipse suae

sanctum eum crederet,

in

ignem pan-

comburi non contingeret, absque dubio

si

fidei adliaereret

moxquc supcr carbo-

,

nes accensos pannum sancti Petri projecit, sed ab ipso igne altius resilivit,

deinde per se super ipsos carbones resiliens ipsos arden-

penitus

tes

Tuuc

exstinxit.

pannus tunicae meae

incredulus

ilic

dixit:

omnia

per

sic

Positus est igitur super alios carbo-

faciet.

nes ex una parte pannus haeretici et ex altera parte pannus sancti

Pannus autem haeretici mox, ut ignis calorem

Petri.

tus combustus

pannus vero sancti Petri

,

ipsum exstinxit,

quod nec

ita

aliquis de eo

pilus

sensit, peni-

ignc pracvaluit

et igiiem

combustus

fuit.

videns haereticus ad viam veritatis rediit et miraculum omni-

Quod

bus publicavit. reticus

^)!?,

corruptus

pravitate

quibusdam

cum

iji

aliis

Apud Floccntiam

cum

juvenibus

in

juvenis quidam hae-

ccclesia fratrum

de Florentia

quandam tabulam,

ante

videns lictorem

dcpictum martirium sancti Pctri, staret,

est

iibi

eum

pcr-

cutientem evagin.ato gladio ipse dixit: iitinam cgo ibi fuissem, quia

Quo

validius percussissem!

que

eum domum rcduxcrunt.

mutus

ct flectons ,

Scd cum

respoudere posset,

in via ccclcsiam

quandam

genua corde sanctum Pctruin rogavit, ut

sicut potuit

confiteretur

et

,

se obligans

,

quod,

si

liberaretur,

Tunc

oninem hacrcsin abnegaret.

recuperavit et vcnieiis ad doniuni fratrum abjurata

sua confcssus est, praedicarct.

Cum-

elTcctus est.

sanctl

elapsus de manibus sociorum ecclesiam intravit

Michaelis vidissct,

volo

dicto statim

socii rcquirerent, quid haberet, et ipse niliil

data liccutia

confcssori

,

sibi parceret,

peccata sua

subito

loquclam

hacrcsi pcccata

quod hoc

in

populo

Ipse quoque in publica fratrum pracdicationc surgcns

8. Navis quae-

coram omni

inultiludine hoc confessus cst.

dam dum

medio maris paenc naufragium patcretur, saeva nucluum

in

inuudatione quassata, omnesque caliginosae noctis tcncbris tenercntur, divcrsoruni sanctorum

sulTragia

suac libcralionis vidcrcnt indicium 1) Ed.-l'r. Ipgit:

Cuifredus de

lCinnin desuut in Ed. Fr.

,

elc.

postulabanl, sed

cuni

nulluiu

scquc pcriclilari pluriniuin for2) Seiiuentes pnrnsiaiilii usijue

ad

inrinileslO serioris oriijinis.

J

De

Cap. LXIII. midarent

de

quidaiu

,

sancto Petro

uationc

iis

.

facto silentio sic cos

JauuPiisis

numquid non

alloquitur: viri fratres,

285

martire.

quidam

audistis, qualiter

fra-

ter de ordine praedicatorum

nomine frater Petrus nuper ob defen-

sionem

ab

catholicae

fidei

cum dominus signa

sit

spero

imploremus, quia

devote ejus patrocinium

igitur

quod a nostra ncquaquam postulatione

,

Assentiunt universi beatum

fraudabimur.

multaque per

haerctlcis interfectus

Nunc

ostendat.

devotis precibus invocantes.

Pctrum

sui auxilium

in

mox antenna

orantibus

sic

Illis

navis,

in qua velum appenditur, cereis accensis tota plena conspicitur, ita

quod omnis obscuritas ipsorum cereorum mirabili fnlgore fugatur noxque

illa

tam caliginosa

per vclum stantem

Cum

cxstiterit.

in

diem clarissimam commutatur.

de quo

,

nulli

dubium

ergo praedicti naulae Januam incolumes advenissent,

9. Mulier quaedam

runt.

sibi in auxilium fieret.

ad rogandum sauctum Petrum totam se reviviscere faceret,

cum

saccrdos,

,

tres lilios

rogavit san-

Cum ergo quartum filium Quem mater accipiens

contulit,

et ut

nomen

eum, ut

Cum

precibus devotis exorans.

fuisset,

ejus

cum jam

haberetur

filium

igitur

diccre dcbuit, nesciens dixit Petrus,

nomen postmodum ex devotionc

dam

videntes ad ccclesiam fratrum praedicatorum

sancti Petri

semper

magnum concursum

omncm modum

pecuniam cumulare

in

undc

—

honore sancti

populorum, dum

ficri

Dum

lucrandi noverunt,

replentur.

nam

et lata aedificare palatia,

haec

et

tum sanguine cruentatur

mox

b.ip-

retinuit.

ipsi in pla-

tea consisterent et filarent, adstantibus sic dicebant: ecce

invcnerunt.

suum

In provincia Teutoniae apud Trajectum mulieres quae-

Petri marliris

dicatores

ad

Johannes vocaretur, definitum csset,

illud

lO.

bcato Petro

et

mortuus est repertus.

similiter

tismum portatus

Deo

in Flaiidria

raortuos peperisset et ex hoc a viro odio

ctum Petrum, ut

et

eisdem fratribus totius miraculi seriem narravc-

referentes

peperisset,

su-

beatus Petrus

quin

fuit,

ad domum fratrum praedicatorum venerunt gratias

Re-

qnendam cum habitu fratrum praedicatorum

spicientes viderunt

Quod

extergent, ne forte in

diccrent,

isti

magnam

prae-

possint

unum novum martirem ecce subito

filum to-

et digiti, quibus filum torguebant, sanguine

illi

iis

similia

ut

videutes

adrairantes digitos dlligenter

et

accidisset aliqua inscissura.

gitos omnino sanos conspicerent et

filum

sic

Sed cum

di-

sanguinolentum vide-

rent, trementcs ac poenitentes dicere coeperunt: vere, quia pretiosl raartiris

sanguini detraximus

stupendum

evenit.

,

nobis

hoc sanguinis miraculum tam

Currentes igitur ad

domum

fratrum priori omnia

286

Cap. LXIII.

cxposncrunt

'ac

De

sancto Petro

sanguine

filura

cruentaluui

jnartire.

eidem praesentavprnnt.

Prior autem ad multorum instantiam sollenncm praedicalionem convocavit et quidquid praedictis niulieribus acciderat,

ipsum

fiium

retiilit et

dam magister

artis

sic

coram oranibus

cruentatum omnibus ostendit.

grammaticac

Iterum qui-

eadem pracdicationc consistcns

in

factum ipsum coepit pluriraum dcridere et adstantibus dicere

modo

qualiter

,

aliquil)us mulicrculis

:

videte

Nam cum

corda decipiunt,

fratrcs simplicium

isti

dc suis familiaribus conduxerunt, ut filum ip-

suin in aliquo saiiguinc tingerent et sic miraculose accidisse narra-

Dum

rent.

haec

sic vexavit,

et

ille

cit

et

votum in

mortcm vicinam

tinieret

vovit, quod,

si

devotionc habcret et

pro-

bcato Petro coram dicto priore

eum semper

dc caetero linguam ad talia iion

praedictum votuni

iit

sauitatem

protiilit,

11. Quadam vice cum supprior praedicti

integram recepit. loci

et

ejus meritis sanitatem recipcret,

Mira res, mox

laxaret.

in

fcbris excresceret

pracdictum priorem accersere fa-

,

rcatum suuin conlitcus Dco

speciali

manus amicoruin

Sed cum vchcmcntcr

dcfcrretur.

plagam ac-

ultionis divinac

febrium aestus multis adspicicntibus

ut a praedicalione ipsa inter

domum

priam

protinus

diceret,

ilie

ipsum validissimarum

cepit et

quosdam lapidcs pulcherrinios

ct

magnos

in

quadam

iiavi

pro

constructionc praedictae ecclesiae duceret, navis ipsa ex improviso cuidain littori sic inhaesit,

iit

nullatenus

Dcscen-

possct moveri.

dentes vcro nautae omnes unanimitcr ipsam irapellebant, sed nulla-

movcrc poterant.

tenus

praedictus

(aim

supprior oninibus

crgo navem

se

amisisse putareut,

raanum ad navem ap-

aliis licentiatis

posuit et Icvitcr ipsam irapcllens dixit: in noiuine sancti Petri uiartiris

in

,

cujus honorem lapides istos deferimus, vade.

navis velocissirac se niovit et de littorc sana recessit,

nautae adscendcntcs onines sani

ct

———

13. In provincia Franciae

dam

in

cura

spatium tracta.

spatium

aquam

tcmporis

stctissct,

Cujus mortis temporis

raptiin

et

hilares ad propria remearunt. civitate

Senonis puella quae-

transcuntem cccidissot

tandcm de

erant quatuor rigiditas

Statimque super quara

ct

per

flurainc

niortua

arguinciita,

scilicct

corporis

ct

frigiditas

Delata cst ergo a quibusdara ad ecclesiam fratrura.

et

magnum cst

ex-

magnum nigrcdo.

Qui cum cam

sancto Petro vovissent, coutinuo vitae cst reddita etsaluti.

—

13. Frater Johanncs Polonus cum apud Bononiam quartana laborarct ct in festo sancti Pctri raartiris

scrmoncm ad clerum facere de-

beret, acccssionera eadein noctc juxta cnrsum naturalem exspcctans

De

Cap. LXIII. timere valtle

cocpit,

iic

sibi

sicque factum est, quod

ccssavit

eum

postca nunquam

ct

cujus debebat glo-

14. Matrona

invasit.

immundis spiritibus

fuisset

Mox

quondam

,

sacerdos in

sub cappa

mox,

territus fugiens

cum bona

intravit

ceret et nil curationis affcrrct

ad praesens

,

filia

perficere

quae

rcdiit,

Quid est, quod

venit illa ad bcatuin Petrum

,

ab eo postulans adjuvari.

respondit: confidc

librum

siib

Cuin autcm saccrdos adjurationes suas fa-

cappa occulte portasti?

,

ct

et stolaiu latcntcr

,

socictate ad mulicrem

ut vidit, ait: latro pcssimc, quo ivisti ?

adhuc viveret

vcxaf

ct spiritus m.ilignus

sacristiam

quo erant conjurationcs dacmonum

defercns

cuni per XIIII

obscssa, vcnit ad qucndam

sacerdotcm diccns: cgo sum dacmoniaca me.

cum dcvo-

nocte febris pcnitus

illa

quaedam noniine Girolda uxor Jacobi de Vailesana annos ab

Ail

dcficerct.

suffragia ad altare ipsius

lione accessit orans, nt ejus meritis juvaretur,

riam praedicare,

287

raartire.

scrmone

injuuclo

iii

couversus

igitur Pelri

saiicti

sancto Petro

,

dcsperes,

nc

quia et

si

dum

,

propiietica voce

ille

,

quod postulas,

tempus tameu veniet, quo

non valeo,

quod a me petis, plcnaric

Cui

Quod

obtinebis.

id,

Nam

et factuin cst.

post passioncm ejus, cum ad sepulchrum cjus praedicta uiulier accessisset, ab illa infestatione

daemonum

fuit

penitus liberata.

15. Mulier quaedam noniine Euphemia dc loco Corriongo Mcdiolancusis djoccsis septeiu annis a daemouibus est vexata

ad sepulchrum sancti Petri ducta amplius agitarc riola,

Mariola

ct

per os cjus

Petrine,

,

ct

cunctis

,

quod dicbus

maxime, quaudo missa celcbrabatur,

M

cum

sed

Ma-

clamarc:

eain

duin

plene sanata

domiiiicis ct feslivis

daemoncs amplius mo-

IG. Quacdam mnlier nomine Verona de Beregno daemonibus agitata cum ad sepulchrum sancti Pctri

lestabant.

per

audientibus

modicum post

sed

Asscrcbat autcm

,

coeperunt daemones eani

,

Tunc dacmoncs cxcuntcs eam

Pctrinc.

quasi mortuam dimiserunt, fuit, surrcxit.

fuisset

annos a

fuisset adducta, vix a niultis viris dctincri potcrat, iiitcr quos crat

quidam credens haereticorum illuc

advenerat,

dictain

mulierem cum caeteris detineret,

lierem dixerunt

:

cur tenes nos

lem locuiu portavimus te

nomine Conradus de Ladriano

,

ut sancti Pctri miracula deriderct.

ad talem

coramisisti ?

et

,

es ?

Noiine te ad ta-

homicidium pcrpelrasti?

talem locum duximus et

Cumque multa peccata

nisi ipsc solus sciebat,

qui

daemones eidcin per mu-

nonne noster

ct ibi tale

,

Qui cuin prae-

Nonne

ibi tale ct tale flagitiuin

sibi dicerent,

quae nullus alius

vchementer cxpavit: mox autem dacmoncs

288

De

Cap. LXIII.

collum

dictus

martire,

excoriantcs et iiide exeuntes semivivam

mulioris

pectijs

et

cam dimiserunt

sancto Petro

sed post modicum penitus sanata surrexit.

,

autem Conradus haereticus haec Tidens

———

catholicam est conversus.

') Cura

IT.

Prae-

ad

et stupens

fideni

quidam haercticus

acerrimus disputator et.eloquentiae singularis cum beato Petro, cum suos

adliuc viveret, disputaret et errores

mcdium ac beatus

posuisset in

ille

iutravit

sam

,

suae defenderet

fidei

pro-

acute

et

deliberationem pctens oratorium quod-

importuuus perurgeret,

dam

quod prope erat,

subtiliter

Petrus, ut responderet ad proposiia,

cum lacrymis orans Deum,

loquentem tumidum aut ad

et

ut cau-

fidei veri-

tatem reduccrct aut linguae privatione puniret, ne per eam de caetero conlra fidei vcritatem tumeret, rediensque ad haereticum

omnibus palam penitus factus

dixit

mutus

est

Unde

proferre valeret.

Deo

ut suas iterum proponeret rationes.

,

retulerunt.

gratias

unum solum vcrbum

nec

uti

,

coram Qui

ita

aliquatenus

haeretici

confusi

—

18. Vir quidam nomine Opiso

recesserunt

catholici

ct

credens haereticorum cum occasione cujusdam haerelicae consangui-

neae suae ad ecclesiam fratrum venisset

pergens duos dixit:

bonum

dcnarios

ibi

bibamus

est, ut

istos

;

ad tumbam sancti Petri

ct

conspexissct

dcnarios accipiens

ipse

,

statimque totus coepit tremere

nec de loco eodem aliquatcnus potuit se movere.

mox

dictos deuarios in loco suo

dens aulem beati Petri virtutem

tholicamse iu

ct in claustro

ticnsis dyocesis,

perpcssa est,

haeresim deseruit

,

19.^)

convertit.

Alcmannia

et aniplius

sepulchrum sancti

corporalilcr

Pctri

quac erat sub obedientia constituta urgebatur, adire

cogitavit saltcm

ac devotione

diactis dc loco illo

successive

ultimam

semper

ct

istas

1) KjirTce parngr.iijhiis

iii

ab

geim

non polerat, utpotc

quac infirmitatc gravissinia

honorem

vero

,

quod

in Xlll

adire, quolidic pro qualibet

sancli Pclri

coepit

se

ad tunibam

odit. rccoiit. sotniitiir

2) Itfnuii sonipnics p.ir.igrnplii iiifpsto recentiori» origLiiis.

ct

iu

llaec quia

diccre coepit.

mcntales diactas taliter coepit facerc,

paulatim

diactam pcrfecit

liberari,

Discens

Mediolanum posset

modum: cum

in

gravcm guttani

visilare et

quaedam Constan-

pracdictum sepulchrum mentali grcssu

scdula visitare.

diacta centum pater noster ad

Mirum

sancti Sixti

quod nullo remedio poterat

Vi-

ad fidem ca-

et

Sanctimonialis erat

Oeteubach ordinis

quac per annum

ita

Qui territus prae-

restituit et sic inde abscessit.

ISiiia

melius nicnlali

iiifra

habcre.

At ubi

grcssu pcrvcnit,

posl

i)nr,i3r,ni)Iiiim

usnue nd 24m!un desiinl

22.

in Ed, rr. ina-

De

Cap. LXIII.

cum

dcvotioiie maxiuia totum lcgit, quo expleto ab

matione adeo Uberatam sc sensit,

Rcdiens vero eo modo

lirct.

Canapicio de

,

,

tem incurrit, nain vena fracta

noctes continuc effluxisset, qni

invocavit,

tionem et

80.

Vir quidam de

quod a nullo medico aliquod

Cum ille

lam subito

ergo sanguis pcr sex

beatum Petrum devotc sanatiis est,

sibi

dies

et

in sui auxi-

ut intcr clTusam ora-

nuUum paene

libcrationcm

receptain

infirraita-

in infcrioribus partibus anterius siiie

cessatione sanguincm emittcbat,

remedium potcrat adbiberi.

infir-

jam inde modicuin quid senquo iverat aiitequam omnes diae-

Mazzati iiomine Rufinus gravem valde

villa

psalte-

illa

ut

pcnitus est sanata.

tas cxplevissct,

liuin

289

inartire.

coram lumba adstaret,

genibiis ac si pracseiitialiter

flcxis

riiim

sancto Pe(ro

fucrit intcrvallum.

Cuin autem se sopori dedisset, vidit queudam fratrcm in liabitu orfralrum pracdicatorum grossum

dinis

atque

brunmn

facie

socium beati Pctri martiris cxistimabat, sicut vcre

ct

suavi ungueiito cidem olTerebat dicens:

est

vcni igitur ad recentem sanguinem sancti Pctri.

sepulchrum sancli Pctri mitissae de castro

quoddam

sufflans

eam

Secundo

tri

honnrem apostoli

et

terlio

Unde taedio candelam

dixit: dyabole,

non

martiris

cflmburcndam.

posutt

eam exstingucre

uiia

anlc

Quac

quam

,

choruui intravit

aflectus

invenit,

dcnuo ipsam ac-

et

voluit

clericus in

vult,

,

sed ncquivit.

apertmn miraculuin non ut

siiam

exstinguatis

sed lumen nt ct ante inajus

honorem sancti Pc-

Quam

Quod videns

miraculum omnibus narraverunt.

vidctis et

quod sanctus Pe-

candelam ?

Territi igitur cl

Roba de Meda cum usque ad in sero rediens

— —~ .

vestes

sacerdos

clericus iratus

stupcntcs sacerdos ct clericus castrum adscenderunt et

domum

bcatnm Pe-

accessissent,

posucrat, qui ejus vigiliam similiter jcjunabat.

bis exstinguere voluit

trus

in

sancti Pctri

sed inox lumen rediit

exstinxit,

rediit.

altare aliam

cuin

vigiliam jcjunareiit.

ejus

rediissent, sacerdos avarilia ductus in ipsam candclrtin

eendit.

prius

in

beati Petri

altare

cum doraum

et

ut audirent vesperas,

earum candelam quandam

Qui cvigilans

81. Quaedam co-

Massyno Ypozensis dyocesis

suain ecclesiam,

ad

formae

sanguis adhuc recens

statuit visitare.

trum specialcra devotionein haberent cuin

quem

,

Qui cum expansione palmas plenas saiiguine cum quo-

exstitcrat.

dam ,

talis

«8!8.

in ludis

cum lucerna accensa

V^ir

praedictum

quidam nomine

omnia perdidissct,

lectuin suiim adiit ct

videns se tam viles pannos haberc et so tantum amisisse coiisiderans prae nimia despcratione coepit daemoncs invocare acse iisdem

19

De

Cap. LXIII.

290

oic uel'aiio coninicntlart' liiccriiam

accensam

pueniut tam

mones responderunt:

ut nullatcnus loqui possel.

,

quid

quod agis Roha?

est,

pacc vestra

in

ilc

Quibus dae-

et lcctos vcstros intrate.

autem voccm esse credcntes praedicti

Illi

Illis

protinus redierunf.

viri

Quod

recedentihus cocpit multo fortius a daemonihus agitari.

cognosccutes sacerdotem protinus advocaverunt,

illi

qiii

arri-

colluin

agitarcnt, qui eraiit in ilomo infcriori, ad euni

dixerunt:

adsccndentcs

eum pcr

projicicnlcs

ipsum stringentes

forliter

Qucm cum plurimum

uuutiro.

trcs daoniones afrncnint,

statitnqiie

,

soiariuin

in

Petro

sancto

cum pcr

qui

beatum Pctruin daeinoncs adjurassct, duo protinus cxierunt.

qucm

ad scpulchriiin

die

aiilem

(luenti

sancti

cum

qui

,

quem uunquam

,

fratcr Guilhelme pro

nostra

fecit.

Qucm cum

ipsum

uomine

viderat,

ait:

cum per

mox

in terra projiciens

hcatum Petrum adjuratus ipse autem perfecte

cxivit,

——

33. Cum

Ramis palmaruin, dum adhuc vivcrct, Mediolani praedicarct

ihi

maxima

ulriusque sexus essct

scio pro ^crlo,

diita est,

quia magis persequar cos uiortuus

—

raanifestum est. scipulis

s.anctimouialis

throno in

quaedam

coelum adsceudere

quum

qui

,

iii

mortcm

cum ionga

truin tota se devotioiic

Petri

audivit

Repertumquc

coutulil ct

Schdlaris

Pessulauuin rcdiret,

audiens

,

ea dic

qua

,

in excclso

quidam

collocatos esse.

,

,

sibi:

Et hic

;

cuin

quod

ct

iiicedcre

quod eodcm vidit.

de

adeo iioii

Magalaiia

mox

recepil.

ad

Montcin

est ruptus iu iiiguiuc,

valeret.

Hic aliquaudo

quacdam mulicr tcrram sanguinc

respcrsam super cancri

Unde

ad rogandum bcatuin Pc

sauitatciu iutcgram

cx quodain saltu

vexarelur

praedicare

cam

voccm diccntcm

cst pro ccrto

et giavi iiiririiiilalc laboraret,

dolorc niinis

posita

beatam virgineiu

qua dicta sanclimouialis visionem

subiit,

35.

vcruin fuisse

couspectu doniiui taiuquam funius aroma-

tum gloriosus adsceudit. dic

orationc

hinc indc juxta

ct

quinam esscnt

inquireret,

cst frater Petrus

in

Quod

Florentiam in raonasterio Di-

vidit

,

vivus.

quidquid possunt,

rcsidere et duos fratrcs de ordiiic pracdicalorum

gloria

iu

quam

quod pro

ineain, ila

scd faciuut,

34. Apud

beatus Pctrus inortem suslinuit

et

nniltitudo, dixit publice alta vocc:

qwod hacretici tractant mortem

mortc raca jain pecunia

ut

vocans

cxibo, quia hic noster est ct opera

sanus remansit et poenitentiam salutarem accepit.— in

ad iii-

iuterrogasset, quo nemiiie vocarctur, ait:

Ycruinlamien

vocor Balcefas. fuisset,

nunquam

tc

Sc-

est,

accedcns coepit dacmoncm

fralcr Guilhelmus Vcrceilensis

creparc

adductHS

Petri

corrosioncm

i^ouciis

beali

fucrat liberala,

i

De

Cap. LXIV. dixit: ritis

domine Deus de terra

nou

ilia

lialjco

beati Petri tantam dedisti virtutem,

cum signo

piens igitur de terra

supposuit

et statim

cujatus

inflatas

liabebat

l)raegnantis

pus inflatum,

vir

qui tibias instar

totumque cor-

,

Hic cum a

nionstrum aliquod videretur.

ita ut

,

tumentem

ventrem

,

Acci-

MCCLIX

domini

nomine Benedictus

utrium

terrae me-

dare.

invocatione martiris loco

nimio tumore liorribilem

pi-ae

iili

isti"

36. Anno

fuit.

niodum

in

faciem

,

sed qui

,

potes et

crucis et

quidam

in civitate Apostella fuit

291

sancto Fahiano.

quadam

matrona vix super baculum se sustentans elemosinam peteret,

quam

respondit: raagis fossa, silio

acquiesce ac

domum

alio

bono indigercs

fratruni praedicaloruni

confitens beati Petri patrocinia invocato.

domum

fratrum

venisset

portam se posuit

ecclesiam introduxit

sanatum

perit et perfecte

stuporem

,

iile

,

cura

et

dausum

ipsum

cappa

invenit.

Quod

illa

meo con-

pergens ac peccata

esset,

quidam reverendus

autem evigiians

viderent

sed

autem cum manc ad

Ille

ostium ecclesiae

el dormivit et ecce

eidem apparuit

praedicatoruni

et

et

,

secus

in liabitu

operiens

cum

in

et in ecclesia se esse re-

multis admirationcm intulit

bominem paene mortuum tam

subito a

gravi infirmitate fuisse liberatum.

CAP. IXIY.

De

i^ancto

Sanctus Fabianus rexit

dem temporibus

Fabiano.

Romanam

Decii passus est.

>

ecclesiam multis annis et tan-

Iste

dum

eligeretur

ad

pontifi-

cium urbis Romae, spiritus sanctus in specie colunibae mullis sus est apparuisse.

vantur a notariis

,

Iste fecit

passiones sanctorum

,

vi-

quae neglectae ser-

excipi et scribi et raultas basilicas per ci-

miteria sanctorum fabricari fecit, quas et dedicavit. Hic instituit, ut

chrisma vetus cremaretur secraretur.

I)

Hoc

et

novuni onini anno

in

coena doniini

coii-

Aliarequire in festo bcati Fabiani ef Spbnsli.Tni ninrtinnn.

rapiit dePSt

iii

fdit. receiiliorihiis.

19

292

De

I-XV.

{';ij).

npostolo.

Pliilipjio

saiicto

CAP. IXV.

(62.)

]>e isancto Pliilippo apostoio. Philippus philos,

SHpernorum.

lampadis

os

(licitiir

anior,

est

(iiiod

Dicitur igitur

praedicationem

vcl

,

est super

(lioitiir

a

amator

(juasi

,

proptcr suam luculentam

lampadis

os

manuum

os

,

mariumn

os

vel

quod

jper,

et

propter assiduam operationem

amator

,

snpernorum propter coelestcm conlemplationem. aposlolus

PhLlippus

a paganis tenetur

Tnnc

pellitur.

XX

ciim

statiiae

inncm

niinistrabat,

adeo sui

stinxit caeterosque

,in

fac,

ut

sancmur,

ita ut

comparuit.

At

nans

Tuiic Pliili|)pns

Asiam civitatcm

in

nitarum

qui

.

zabant,

ut

protiiius coiifringemus.

oinnes

sanavit

et

et

venit

,

ibique

Erant autem

ibi

duae

annum

djaconos ordi-

in iis presbileros et

llierapolin

mortuis

tribus

illis

crcdentibus per

Chrislum carnem phantasticam

exstiuxit.

veslri

iiiiirmi

nocerct, qui statiin recessit ct ulterius non

uulli omiiino

adhuc pracdicavit

iis

mor-

omiies

locum desertum desccnde-

in

vitae benelicium impetravit sicque universis

unum

ut

qui cruciabaiitur, clamabant:

hi,

hunc Martcm

ct

Tuiic Philippus draconi praecepit, ,

dctinebant, ex-

vinclis

inlccit,

loco cjus cruccm domiiii adorale, ut

sanculur ct inortui suscitcntur. tantuin

iii

flatus foelore

Dixitipie Philippus: crcdile mihi et statuam istam

bidi reddereiitur.

confiingite et

(jui

sacrilicio interrecit diios-

iii

tribunos, ((uoriim ministri Pliilippiim

(jue

Martis ab iisdein com-

snbito draco (juidani iiigens desub base exivit,

filium pontilicis, (pii

ret

per Silhiam praedicasset.

annis

ad immolandum

et

haeresin Hcbro-

assumsisse

dogmati-

sacralissimac

virgines,

per quas dominus multos ad fidem convertit, Philippus autcm ante VII dies obitus sui episcopos ct presbiteros convocavit iisquedixit:

hos VII dies propter admonitioncm Erat

cessit.

nuerunt et sic

lcm

autcm

et cruci

ad instar magislri

ad dominum migravit

eum duac

sepultae.

De

filiae

isto

ejus

:

baras gcntes vicinasquc sciculiae

lumcn

,

Philippo

ortu et obilu sanctorum

fideique

vcstraiu

LXXXVII.

aniio

sui,

ct feliciler

dicit

domiiius

quem pracdicabat, vitam complevit.

una a dextris sic

mihi

con-

Post hoc inlidclcs ipsum te-

a sinistris sunt

ct alia

Ysidorus

in

alTixerunt

Juxta au-

libro dc vita ct

Philippus (iallus praedicat (ihrislum, bar-

tenebras et tumenti Oceano conjunctas ad

portum

dcducit;

demuiu

iii

llierapoli,

LXVI,

Ciip. proviiieiae

Plii^Vgiac

ciim

suis

filiabus

tem, qui

quod

jdus

Julii signis

quem

juxta

requievit,

apud Ephesum

Haec

De Philippo au-

Ysiiloius.

Primus

ergo Philippus

apostolus, iste d^aconus,

fuit

lin, iste

apud Caesaream

apostolus

niagis

Hieronjmo

qui habuit

,

IIII

iiam quarta

,

ab

isto differt,

apud Hierapo-

quiescit

ille

habuit duas

ille

,

licet hjstoria ecclesiastica

lippus

in niarlirologio,

prodigiis iiiclitus apud Cacsariam

et

tres filiae ejus tumulatae suiit

requiescit.

quia Hle

quatuor,

lapidatusquc obiit siuiulquc

CTHoilixiis

lequiescit.

de VII dyaconibus, dixit Hieronymus

fuit

VIII.

urlic

ihi

293

I)e b<mcta Apollouia.

prophetissas,

filias

istc

videatur dicere, quod fuit Phi-

prophetissas

filias

sed

,

in

hoc

credendum.

est

CAP. l\\I/>

Ile isancta Apollouia. Cum apud Alexandriam persecutio

contra Dei

immanis

temporibus Uecii impeiatoris

servos sumsisset exordium

quidam Divinus

,

nomine miser daemonum priucipalia praevenit edula, superstitiosuni contra ejusdem

quosdam

quam piorum sanguiucm sexus

utriusque

religiosos

pus membratim

excitans vulgus

Christi famulos

iiicensa nihil aliud

fustibus

calamis terebraales

corripientes

conscisseruiit

extra

civitatem

ejecerunt

vincla

,

pedibus

innectentes

trahentes foedoque horrendoque

temporibus

his

erat

nomine Apollonia redimita

,

mata pro

,

pcr

cor-

oculos acutis

quosdam vero ad

,

,

imo potius exse-

per plateas totius

et

castitatis,

civltatis

Ergo

supplicii generc disccrpunt.

sobrietatis

fortissima

atque

ipso

inuiiditiae

aetatis floribiis

spiritu doniini confir-

suae inerito et virtute a domino perccpta admiranda

angelis et hominibus praebens spectacula. titudo

ergo

per

quaedam admiranda virgo longaevae

tanquam columna fidci

ct

multitudo

Primo

alios

vultumque

vdola producentes adorare cogebant recusantes crantes

quo

a

,

sitiebat.

douios

servorum Dei

irrucret

Cuin itaque furens mulatqiie

crudclitale hostili

cuncta diriperet, rapitur protinus ad tribiinal impiorum beata ApoIIoiiia

simplicitate innocens

J)

Deesl Iiaec legeiula

iii

,

virtute fortissima

,

edilioiiibus rpceiitiorlbus.

nihil

sane aliud

d<>

De

Cap. LXVr.

294

suae iiitrepidae uienlis

quain

ferens

saucta Apolioiiia.

scientiae puritateni,

devotam Deo

constantiam

tradens persequentibus corpus ad poenam.

et castissimuni

Igitur compreliensa beata

primo

virgine persecutores in ipsani crudeliter saevientes

deinde congestis lignis

dentes ejus excusserunt,

exstmxeruut

sum

paululum

,

At

quidem

semetipsam

intra

manibus impiorum prorupit atque prosiliit,

ita ut

Diversis

igitur

mens ejus acccnsa

,

cum

dcliberans

ip-

succen-

repentc de

quam persecutor ad poe-

supplicils

affectata

secutorum superarc ffamnia potuit

fortissimam martirem

:

poenarum

et

Undc ncc

fervebat.

saevissiniorum per-

longe ardenlius veritatis

quia

,

pectore calorcm divinitus infusum corporcus stratus

nisi

esse

vidit

pcrterrerentur etiam ipsi crudelitatis auctorcs. quod

Christi nec incunibentium tormcnta

radiis

ingcntein

ignem, quem minabantur, sponte

in

promtior est inventa femiua ad morteui iiam.

rogum

«t

illa,

omnes

ei

rogum

comminantes se vivam eam incensuros,

,

impia profcrret.

sis pariter

illaesae con

et

animam

offeieiis

potuit dc

illc

infatigabili

et mortaliuni uiini-

magnuni mirandunique certamen

manibus ignis excludere.

hujus virginis, quae luiscrantis Dei dispensante gratia

ne ar-

arsit,

deret et ne ureretur, exusta est, quasi nullis esset ignibus et sup-

Fuerat quidcm securitas libertatis

pliciis tradita.

stiterat gloria dimicaiitis. iiia

inundi

calcans

et

delicias

luinet

continens,

sed

iiulla

muuduiu

inentis

felici

lam gloriose

ct

praefulget

inter

niartires

non

defccit.

amorem coclestem

fccit

,

quoniam

sibi tanto

animus

Oninem quoquc timorem terrenum a

cxpcllcns

crucis

Christi

armata quam ferro dimicavit

stare dignctur

,

qui

saecula saeculorum.

cum

patre

ct

et vicit.

prae-

virginis iu

hac

pondcre certaminis se per

trophaeum arripuit

tam contra libidines quam eccc contra universa supplicia tius

despectu

nieritum liujus

et feliciter triumphantis; profccto virilis

femina majus aliquod

ex-

persevcrantia

proposito inter cruciamcnta firmissima perstitit:

ergo

fragilitas

floreuteni

sponso suo Christo placere cupicns

in virginali

,

Validissima virgo martir Christi Apollo-

Quod

tide

et

po-

ipsc nobis prae-

spiritu sancto vivit et regnat in

De

LXVII.

(\'ip.

banoto J;icol)0 apostolo.

CAP. IXVH.

Z^)iy

(63.)

l>e fsancto «facobo apoistolo. Jacobus

siippiantatoi' vel siipplaiitaus festinantcm vel praepai-aiis.

Vel dicitur Jacobus a

poudus.

vel

quod

ia,

quasi caesus jaculis.

est caesio,

per conteintum

sicut

,

ex

,

corporis

Curantur autem, ut

dicit,

omne bonum paratum

morum

1. Jacobus filius

,

est oiius

cope

et

quod

,

Dicitur ergo supplantalor niundi

N^ssenus

,

praeparans ad

passioiies uobis insunt ex

ex mala educationc sive

:

mala habitudinc

ex vitio ignorantiae.

,

ex bona consuctudine, bona exercitatione,

Sic beatus Jacobus se curavit et ideo corpus ad

studio doctrinae.

gravitatem

quod

cobar,

et

,

Malac enim

Gregorius

dicit

conversatione

Deus

supplantans festinantcm dyabolum

,

omne bouum corpus suum. tribus

est

Jacobus quasi Jacopus a jaculo

Vel

,

habuit.

pondus divinum per

etiam

Dicitur

jaculis caesus per martirium.

apostolus vocatiis est Jacobus Alphci, stilicet

iste

frater domini Jacobus

minor

Jacobus justus, Jacobus Al-

et

phei dicitur non taiitum secundum carnem, sed ctiara secundum nominis interpretationem.

Alpheus enim interpretatur doctus vcl do-

cumentum

vcl

tcI

quia

phei,

lugitivus

doctus

fuit

per aliorum eruditionem

Dicitur crgo Jacobus AI-

millesiuius.

per scicntiae inspirationem ,

mundo pcr

fugitivus dc

millesimus pcr humililatis reputalioncm. citur cx eo

quc

quod

,

Unde

fallercntur.

Christum pcrgerciit, ne fortc Jacobum

a Juda

,

qui Christura

a Jacobo

cpistola

mihi apud te illiini

Hoc sic

familiaris optime

testatur Igiiatius

etiain

diccus

:

licitum

si

est

videam

ut

,

veuerabilcm Jacobuui, qui cognoininatur justus, queni refcrunt

Christura

sororibns

Quem,

,

quoniam Christus

dcscenderant

descendere putabantur.

,

sic

ct

ac

si

dicunt, si vidco, vidco

sccundum omnia corporis lineamenta.

Jesuui

citur frater domini

niodo convcrsationis,

ct

ejusdem uteri frater csset gemellus.

lilius

Judaci ad capienduni

ad Hierosolimae paitcs volo adscendcrc

Christo Jcsu siniillimum facie, vita

ct

di-

adco ut pleri-

pcrsona Christi capcrcnt,

tanquam eoruin

ad Johanncni evangelistam ,

cuni

in

discernebat, signum osculi acccperunt. in

quidcm domini

similliinus sibi fuisse perhibetur,

eoruni spccie

in

Frater

d^^cumentura

,

dcspectioneni. ct

Vcl

di-

Jacobus, sicut a duabus

a duobus fratribus Joseph ct Cleopha

Non enim

dicitur fratcr domini, quia fuerit

Joseph sponsi Mariac dc alia uxorc

.

sicut

aliqui

volunt di-

De

Cap. LXYII.

296

cere, sed quia eiat

phas

filiiis

ipsius

frater

fuit

sancto Jacobo apostolo.

Mariae

Clcophac; qui quidcm

filiae

Joseph spousi Mariac

haiines Beleth dicat, quia Alphcus, pater ipsius Jacobi

Quod verum non

Joscph sponsi Mariae.

(jleo

magister Jo-

licet

,

fuit frater

,

Judaei ergo fra-

crcditur.

tres vocabant, qui se ex utraque parte sanguinis contingebant, vel

douiini propter pracrogativam et exccUentiam sancti-

dicitur frater tatis

quam prae

ob

,

cacteris apostolis Hierosoljmis est episcopus

ordinatus.

Dicitur etiam Jacobus minor ad differentiam Jacobi,

Zebedaci;

licet

enim Jacobus Zebedaei prior natus

unde etiam haec consuetudo

vocatione posterior,

gionibus observatur, ut ille cetur,

ct ille

qui prior,

,

tum exccllentissimae

,

minor,

licet

saiictitalis,

Hcgesippus apostolorum vicinus

omnibus nominatus rans

cst justus,

usque ad nos.

non adsccndlt

sindonc,

genua

Ilic

ex utero matris suae sanctus

oleo

,

non

unctus

cst

ut

callos

in

Pro hac inccssabili

solus

inter apostolos

trare

in

Totiens

indntus.

genibus et

intcr

sicnt

summa

ctlam

cclcbraret,

Haec Hcgcsippus

aiilcquam

et

quod

brassc dicitur, (piod priuius

1) s n

i

111111

o

1

a

l i

o

verljji 11 i

s

sequenli.i

sed

').

Dicitur

nam

etiam,

proptcr exut

Hierosolymis

ordinatus,

cum ante

discipuli erant pcrseve-

vcl fortc ideo primus cele-

in pontificalibus

postmodum primus

KJ. Fr. nddit

Hic

communicationc fractionis panis,

((uod dc missae cclcbr.ilionc accipilur,

u

videretur

ct justitia.

missam

episcopus

cssel

rantes iu doctrina apostolorum

Petrus

usus,

honorcm apostoli fccerunt,

domini primus inter eos

cjus ordinationem in actibus dicatur,

et

caput

cst

in oratione

calcaneis

in

vinum

in

juslitia appcllatus cst justus

apostolos missam cclcbravit;

cellentiam suae sanctitatis hunc sibi

post adsccnsioncm

qui ab

propter nimiam sanctitatem permittcbatur in-

sancla sanctorum.

quod primus

sicut

,

fuit,

balncis non

,

abba, quod est interpretatum munimcntum populi

el

sic scrip

ab ipsis teniporlbus doniini perdu-

est vcste linea, .scnipcr

id

flexcrat,

habere.

ii

de tyus sanclitalc

sicut in ccclesiasticis h^storiis

,

non bibit, carnes nuiiquam maiiducavit, ferrum

et siceram

cjus

ct

ut finibriam veslimentj

,

suscepit, inquil, ecclesiam fratcr douiini Jacobus

lcgitur:

rc-

niajor vo-

Hieronymum tantae

naui secuiuliim

Undc

cjus certatim CHperent tangere.

plcrisqiie

prior aut aetatc major

sit

revcrentiae et sanctilatis in populo exstitit

sit

in

ijigreditur,

Jacobus justus proptcr meri-

ctiam

Dicitur

aut sanctitate dignior.

posterior

qui

lilii

tfamcu

fuit

sit,

in

eam

dixisse pcrhibctur,

Antiochia missam celebravit

.iiu-rle hiic iiou pevlijicnliii:

nraliiiiiis.

iioii

r|uideiu

Cap. LXVII. et

Marcus

Alexandria.

iri

De

sancto Jacobo apostolo.

Hic

peipetnae

297

virgiiiitatis exstitit

siciit

,

lu parasceue auteni

testuturHieroii}iniJs in llbro coiitra Joviiiianuiu.

inortuo (lomino, sicut dicit Joseplms ct Hicroiijmus in libro de viris

Jacobus votuin vovit

illustribus,

cum usquc ad diem

nis

dominus apparuit ac et

qui

,

non gustasset cibum

fratermi, comede, quia

Septimo

resurrexit.

igitur

donec

vi-

eidem

,

eo erant, dixit: ponite niensam

cuin

Deinde panein accipiens benedixit

panem.

dicens: surge,

,

autem die resurrectio-

In ipsa

illam Jacobus

iis

non comesturum

se

,

deret doininum a inortuis surrexisse.

episcopatus

aniio

dedit Jacobo justo

et

hominis a mortuis

filius

cum ad diem

ejus

paschae apostoli Hierosolymis convenissent, interrogante eos Jacobo, quanta per eos fecisset dominus corain populo ergo VII diebus Jacobus cuiu

coram Caypha zari

Judaeis et jam prope esset,

et aliquibus

repentc quidam

vellent,

templum

o viri Israelitae, quid facitis? mittitis? vellent.

claudicavit.

concitavit, ut apostolos lapidare

ille

snper gradum

In

est.

anno autem episcopatus

Romam

ubi Jacobus

sui

eo

plurimum

XXX,

contra

,

eum occasionem

videntes

quod Caesarcin

niissus fuisset, persecutionis suae

Jacobum convcrtcrunt

tyrannidcm

quaereiites,

et

praedictus Hegesippus apostolorum contcinporaueus refcrt, se-

cundum quod

hjstoria ecclesiastica invenitur,

in

convenerunt dicentes

:

errat in Jcsu putans

,

orainus te,

quod ipse

dissuadeas omnibus convenientibus

obtemperabimus onines ferimus,

quia justus

et

es

sit iii

virorum justissime

,

(ihristus.

popnlus errat post Jesum libi videtur.

personain

virtutis

filio

ut

uullius

accipis.

Statuerunt

magna clamantcs

dixerunt:

omncs obtemperare debemus,

quoniam

qui crucitixus est

Tunc Jacobus cum

interrogatis de

ipsc

Precamur ergo,

tam nos quam populus testimonium

te

et

,

ad eum quia

die paschae de Jesu, tibi eniiu

de

cui nos

Judaei

revoces populuin,

ut

igitur illum super pinnaju templi et voce

_jnae

,

extunc

et

quod Paulum non possent occidere,

appellasset et

siciit

decipi per

iios niagis

istis

bapti-

ut

clamare coepit:

Haec autem VII anno post adscensionem domini beatus

Jacobus passus

in

iiigrediciis

ipsum praecipitavit deorsum

praedic.ibat el

Judaei,

autcm hoiuo

Adscendit

ab

(Jur

populum

In tantum autem

Cuin

referebant.

,

apostolis in templo praedicassel

aliis

,

enuntia nobis

ingenti voce respondit:

.

quid

quid

me

hominis, eccc ipsc sedet in coelis a dextris sum-

venturus judicare vivos et mortuos. Haec audieutes chri-

stiani valde gavisi sunt et

scribae dixerunt

:

libentereum audierunt, Pharisaei auteni

et

male fecimus tale (estimonium praestarc Jesu, sed

De

Cap. LXVIl.

298

saucto Jacobo apostolo.

ailsceiulaiuus et praecipiteiims euin deorsuiii el

credere

ci

dicentes

vcruiit

praesumaut

iioii

praecipitaverunt

et justus

o

o,

:

voce magna

praecipitassent

ohruebant dicentes: lapidemus Jacobum justum soluin mori non potuit

dicebat

rogo

:

dimitte

Tunc unus ex saccrdotibus quaeso

,

quid facitis

Tunc unus ex

?

ipsis

orat hic justus

perticam fullonis

Nerone

mortem vindicare

qui

,

,

ictu capiil

talique marlirio

;

anno domini LVH,

coepit

Cuin autem

parcite.

quein lapidatis.

valido

arripiens

Haec Hegesippus

prope templum.

quid faciunl.

Raliab exclamavit:

filiis

pro vobis

migravit ad dominum sub

ibidem

qnia nesciunt,

iis,

ex

,

ejus petiit et cerebrum excussit.

scpultus

populus

vellet ejus

et malefactorcs capere et punire, protinus aiifuge-

S. Refert Josephus, quod piopter peccatuin morlis

runt.

Jacobi justi

factuin

est

cxcidium

Jorusalem

in

et

dispersio

daeorum: sed non sohun ob mortem Jacobi, sed etiam ob

dicit:

non

reliiiquent

in

te

lapidem super lapidem

mortem peccatoris annos

et ut ipsi

possct revocarc annis

sibi

,

sed cum

ad

similis

Nam

noctis iiona taiitus fulgor arain

immolandum adducta cnixa.

In

prope

in

eadem

his

prodigia

pracfulgens gladio

per totuui

festo azimoruin

ministrorum maiius

inter

Post aliquot dies in oinni

stella

non

cos

ct

tcmplumque circumdedit,

diem clarissimum faclum putarent.

quadrigae

nionstra

quodam

In

maxime

nam

visa cst civitati desuper iinmiiierc ac

aiinum cxitialibus flammis ardcrc.

XL

per

,

adinonitionera

multa

poenitcntiain datis

noii

dominus

continuo ])raedicantem cos

per

voluit eos saltcni prodigiis exterrcre,

(sicut refeit Joscphus) evenerunt.

per omiiia

vult

pcr apostolos,

et

per Jacobum fratrem domini inter cos ,

quod

co

excusationem non habereiit

eorum pocnitentiam exspectavit

ad poenitentiam revocabat

,

Sed quoniam non

cognoveris tempus visitalionis tuae.

Ju

mortciii

secundum quod dominus

doinini praecipue destructio ista facta est,

XL

et

eum

dejectus non

qui

;

ergo

lapidibus

,

sed conversns ct super genua procumbens

,

domiiie,

,

exclama

Adscenderunt

crravit.

Cuin ergo

euin.

caeteri loiieanlur

ul

,

siinul

ct

.

ut

hora

omncs

festivitate velula

agnain

subito

ad est

solis occasiim visi suiit currus el

regione per acrem

ferri

et

ariuatorum cohortes

niisccrinubibuset urbes circumdare agminibus improvisis. In alio die festo.

quae pciitccoste appellatur

,

iioctu saccrdotes

tcmplum ingressi

ad inlnisteria cx inorc compleiida molus quosdam strepitusque scrunt ac voccs subitas audierunt dicentes dibus.

Ante

quartum

etiani

aiinuin belli

:

transcamus

ab

Iiis

seii-

se-

qiiidam vir nomiiic Jcsus

:

De

Cap. LXVII. Auaiiiae

tabeniaculoriim repente claraaie coepit: vox

in festo

tilius

ab oriente, vox ab occidcnte super teraplum

solyniani et

sed

,

ille

vox a

,

IIII

ventis

vox super Hiero-

,

vox super sponsos

,

super populum universum. verberatur

sponsas

et

Praedictus ig4tur vir capitur,

vox

,

cacditur,

aliud dicere nequiens quanto plus verberabatur,

Ad

tauto fortius clamabat.

judicem igitur adducitur, tormentis di-

usque ad patefactioneni ossiuni laniatur.

ris afficitnr,

299

Jacoljo apostolo.

s;incto

preces nec lacrjraas effundebat, sed

quodam

cura

Sed

nec

ille

ululatu per sin-

gula paene verba eadem proferebat, addens ctiam hoc: vaeh, vaeh

Cum

Haec Josephus.

Hierosolymis.

Judaci nec admonitio-

autera

XL. an-

nibus converterentur nec tantis prodigiis terrerentur, post

num dominus Vespasianum Jerusalem

in

Haec autem

destruxerunt.

civitatem funditus

ipsorum

sicut

,

Jerusalem adduxit

ct Titura

fuit

qui ipsam

,

causa adventus

quadam hystoria mvenitur,

in

licel

Vidcns Pylatus, quia Jesum innocentem conderanaverat,

apocrypha.

timens offensara Tyberii Caesaris pro se excusando nuntium noraiuc

Albanum ad Caesarem monarchiam

in

a ventis

Pylati

autera teraporc Vespasianus

a Tyberio Caesare tenebat

coutrariis

Talis autera

addncitnr.

Eo

destinavit.

Galatia

servabatur consuetudo

ibi

nuntius igitur

;

Vcspasiannm

Galatiara pellitur et ad

in

quicunquc

ut

,

ibidem naufragium pateretur, rebus et serviluti principis subdcretur.

Quem Vespasianus Cui

requisivit.

,

quis

Roraam usque tendcbara. nis,

aut unde veniret seu quo tendcret,

esset

Hierosolymilauus sum

ille:

Cui Vespasianus

artem nosti medicaminis, mcdicus

sianus

es,

quoddara genus vermium

enira

de partibus

,

:

Cui Vespasianus:

valeo. ille

ait:

ille

suscitavit,

nus: quis nus,

qui caecos

ille

novit,

est ille,

,

doniine

nisi

curare

me

quia

me

artem medendi ignoro.

invidiara occiderunt,

etiam

Et

certns

recepit.

infirniitatc

sura.,

quia

Tunc Vespasianus filius

Dei

fuit,

ingenli

Cui

:

raortuos

Jesus^ Nazaresi

credo

,

credideris, quia,

hac liberare

quod

poterit.

continuo sa-

et

gaudio

repletus

qui nie curare potuit.

tur a Caesare UcentLi Hierosolymain

rc-

ille

Cui Vespasia-

ille:

queni

in

Et Vespasianus

de

Vcspa-

raorte niorieris.

Et haec dicendo vespae de naribns ejus ceciderunt nitatcm

Cui *vir

daeinones effugavit,

de quo tanta profaris?

quem Judaei per

debes.

nescio et ideo curare tc noi!

curaveris,

illuminavit,

sanitatis gratiara consequeris.

mortuos suscitavit,

me

,

veni,

naribus insitura ab infantia

gerebat, unde ct a vcspis Vespasianus dicebatur. spondit: artem medicaminis

illis

de terra sapientuni ve-

ait

Petila igi-

cum nianu armata pergam

et

onines

pioditores

Albano

iiunlio Pjlati:

Judaeam

cvertam.

Dixilqiie

incolumis doinum tuain

et

Vespasianus igitur Roniam

adiit

dc-

et

Jerusalem a Tjberio Caesare licentiam

et

Xeronis imperatoris,

impe-

secundum chronicas

non

)

fccit Iioc zclo

Vespasianus advenit

Jcrusalem

Cluisti

scd quia a do-

,

cum copioso

igitur

sci-

Unde

Jndaci imperio vebellasscnt.

cuui

minio recesserat Romanorum. citii

hmditus

rebus el vita sanus

Per annos igitur plures cxercitus congregavit, tempore

Iravit. licet

sancto Jacobo aposiolo.

occisores

et

liiijus

revertaris.

licentia

uiei

struendi

(

De

Cap LXVII,

300

exer-

paschae Jerusalera pcr circuitum

et in die

potenter obsedit ibiquc infinitam multitudincm, quae ad diem festum

Per aliquod autcin tcm|)us, antequam Vcspa-

convenerat, conclusit.

sianus Jerusalem adveniret, fidcles, qui

admonentur, ut inde rccedant

in

qua Josephus

sus,

et

assumtis XI Judaeis subterra-

civitatis

quadriduana

ubi

fame

malcbant ibidcm mori

consentiente Joscpho

volebantque sc mutuo interficcre

suum

Deo

sacrificium

in

erat

volcbant

,

offerre,

sanguinis Deus citius placaretur, tur) idco sc niutuo

tis

et

sacrificii se

iiitcr

binos

sors

iiunc

ultimum

,

uiium cuiu

nunc

,

vir prudciis ct

coiistituit

biiios

ct

vel ( ut in

volcbant

interficcrc

At Joscphus

Romanorum.

occidcrc,

et

,

sortem

quis

occidendus csscl,

alio

Missis igitur sortibus

doncc venluin fiiit.

abstulit ct quid

illi

rcquisivit

,

et ut sinc

etiam familiari latcnlcr loculus cst (1,

quod

inipclravit.

pctiit,

csset adductus pctitioiiibus

,

dixit ci

libcralus

(Iiiin

,

iiiii

csses.

ad

magis eligerct,

si

gratia tui vi-

familiari Vespasiani et sibi

cl ut sibi vita donareliir, petiil

aulem ante Vcspasianum Joscplius

Vcspasianus: mortcm meruisscs

iion

est

Tunc Joscphus

dilatione cligeret,

pracccpit; etillc liinens rcspondit: vivcrc noiirccuso,

tam conservare valco. Tunc Josephus

dici-

manibus

iii

mori nolcns judicem mor

prior

aliuin morti tradidit,

,

cffiisionc

quadam chronica

quo Joscphus sortcm missurus

vitam scilicct aut mortcni

eos

intcr

ejus

nc darcntur

mittcrc jussit.

liomo strcnuus et agilis gladiuin

ut

se

sanguiiicm

et

Josephus

quoiiiam

et

primitus

cuin

Judaci non

afflicti

quam Vcspasiani

,

subjicere servituli,

dignior

est agrcs-

tandcm videns Jo-

virilitcr rcsistcbat;

sephus imminerc excidium intravit,

omnium

prinCeps erat, primo

ct

sed Joscphus cum suis

neam domum

nomine Jonnpatam,

Judaeae,

auteni civitatem

dux

Jordanem,

traiis

tam de urbe sacrilega quam dc populo

lesti vindictae fieret locus

Quandam

erant, a spiritu sancto

ut ablatis ab urbe sanctis viris coe-

quod Pella vocatur, secedant,

scclerato.

ibi

quodain oppido

ct in

Kl Josephus

:

si

tpiid

,

si

liiijus

perperam

Obt

acluiii

pst

aures

301

sancto JacoI)0 apostolo.

cotnniutari

Et Vespasianiis

polest.

Et Josephiis:

faccre potestV

uieis

(lictis

ineliiis

iii

,

qiiid

,

De

LXVIf.

C.ip.

qni victns

:

faceie potero,

aliquiil

si

Et Vespasianus: coiicedatur, ut

tuas demulsero.

vcrbis tuis inhaercas, et quidquid boni dicturus es, pacifice audiatnr.

Et Josephus: iiuperator Roinanns Et Vespasiauus

fecit.

huic civitati

XL

,

dies hoc

si

:

quod uieae iis

.sit

quare non

,

subjicienda ditioui.

es vaticinatus

Et Josei^hus

:

per

Interca legati Ronianoruin veniniit, Vespa-

praedixi.

sianuni in imperinm sublimatum asserunt

Hoc quoque Eusebius

senatus impcratoreni te

interiit ct

propheta es

eumquc Roinam deducunt.

in chrouica testatur

quod

,

Josephus

scilicct

Vcspasiano praedixit tam de iiuperatoris raorte quam dc sua subliRcliquit autem Vespasianus

raatione.

dione Jerusalem

Titus

.

autem

suum

legitur, audieus patrem

dio et exsultatione repletur, tate

corripitur

et

altero

Tituni

ut in

,

suum

filium

eadeiu

iinperium subliujatum

in

tanto gau-

,

quod nervorum contractione ex

crure debilitatus

frigidi-

paralysi torquetur

sephus autcui audieiis Titum paralysi laborare, causam morbi

derit, aperitur.

multa conjecit

qnod gaudio verteus

igiioratur. sibi acci-

tempore luorbum

cx

et laetitia

itaque,

Jo-

Causa nescitur, niorbus

Josephus autem vir providus et

,

et teiu-

quoniam audita patris electionc hoc

pus inorbi diligenlissime inquirit. de tempore autein,

obsi-

in

apocrvpha

hystoria

sapiens ex paucis

et

causam invenit,

et

superabundanti dcbilitatus

quia contraria

curantur,

coutrariis

sciens,

Animad-

fuerit.

sciens

eliam

quia quod amore conquaeritur, dolore frequeiitcr amiltitur, quaerere coepit, an aliquis esset

Et erat

ibi

batione nuliateuus iu

audire

;

,

qui priucipis iiiimicus obnoxius teneretur.

servus adeo Tito uiolcstus,

eum posset

dixit itaque Tito: si curari

veuerit,

prandium locavit

et

fieri

securus praecepit

servuui

desideras, omnes,

a dextris suis sedere

quicuiique in tuo co-

:

et,

fecit.

amicitiam rcccpit. ris

judicio

servum

in sui

Titus respi-

graliam

distendens curatus et

Joscphum

Utrum autem hacc hjstoria narranda

relinquatur.

inter caetera

mcs omues

et

Quem

qui prius gaudio infrigida-

tus fuerat, accensione furoris incaluit nervosque

Post hoc Titns

ejus

qui in uieo

salvus.

et

ciens molestia conturbatus infremuit

fuit.

vehcmenti contur-

nec etiam noiucn

Tunc Josephus cito mensam suam meusae Titi oppositam

habeatur et

siue ,

Cui Titus

comitatu venerint, salvos facias. mitatu

ut

respiccre

Biennio

igitur a Tito

in sui

sit, lecto-

Jerusalera

obsessa

mala, quae obsessos graviter perurgebant, tanta fa-

tenuit,

quod pareutes

tiliis

et

filii

parentibus,

viri

uxo-

De

Cap. LXVIl.

302

sancto Jacol)0 apostolo.

ribus et uxores viris cibos non tantum e nianibus, sed etiam ex ipsis

rapiebant, juvenes

(lentibus

etiam aetate fortioi"es velut simuiacra

fame cxanimes

viam obcrrando prae

qui

mortuos

sepeiiebant, saepe super ipsos mortuos mortni cadebant,

foetorem

per

itaque cadaverum nou

sed deiiciente sumtu

,

cadebant;

ex pubiico sumtu ipsa sepeiiebant,

ferentes

cadaverum multitudine de muro ca-

vincente

At Titus circuiens cum

davera praecipitabant.

vidisset vailes re-

cadaveribus et totam patriam ex eorura foetore corruptara

pielas

manus suas cum iacrjmis ad quia ego

non

lioc

coeiura levavit dicens: Deus, tu vides,

Tanta cnim

facio.

quod calcea-

ibi faraes erat,

Matrona quaedara insuper ge-

nienta sua et corrigias comedebant.

nere et divitiis nobiiis, sicut in lijstoria ecciesiastica legilur, cum

domura irruentes eara oranibus exspoiiassent nec

praedones

in ejus

sibi uitra,

quid coinederet, remansisset, parvuiura lactenteni tenens

in

raanibusait: infciicis raatris infeiicior

fiii,

in fame, in di-

in beiio,

Veni ergo minc, o minate,

reptione, cui tc reservabo ?

cibus, praedonibus scandalura, saecuiis tabula.

Et

jugulavit et coxit et diraidium comedens partem

Iiis

esto raatri dictis fiiium

aiterara

occuitavit.

Et ecce confestira praedones odorem carnis coctae senticntes nium irruunt

et, nisi

tegens infantis raembra:

At

servavi.

Et

iilos

meus

ilia:

ecce,

tantus horror invasit

quia prior ego coracdi

,

quem genui,

vos pietas et horretis,

ego totura comcdam, quod dimidium jam comedi. tcs

et

disccsserunt.

territi

captara

ditus dcstruxit et, sicut Judaci Christum et

uno

ipse

dcnario

XXX

imperii Vespa-

terapluinque

subvertit

XXX

vero trcracn-

lili

Taudem secundo anno

siani Titus Jerusalcra cepit et

securi edite.

noiite fieri aut matrc rcligio-

quodsi vincit

siores aut feminis raolliores:

fame

Judacos vcndidit.

ct gladio pericrunt.

Sicut autcm narrat

Titus intrans Jcrusaicm qucndam murnra dcnsissinium

vidit,

intus

csset,

et

canitie

respondit

,

sc

vcncrabiiem invcncrunt essc

Josepii

sequc a Judaeis ibidcm ciausum

stum scpelissct lesti sit

,

,

qui requisitus

ipsum-

sencm ,

quis

ab Arimathia civitalc Judacai^

ct rauratuni

addidilquc, quod

unde-

et

Lcgitur quoquc. quod

que perforari pracccpit, factoque foraniine quendam adspectu

fun-

denariis cmerant, sic

Josephus, nonaginta septem millia Judaeorum vendita sunt cics centcna miiiia

de-

quod nec loqui potuerunt.

,

nicuni est pcccatum,

,

in doilla

partem optimam re-

vobis

inquit,

inquit. iilius iiic

,

Tunc

carnem prodat, mortem minantnr.

al)

iilo

iuisse, co

quod

ilhri-

tcmporc usquc nunc coe-

cibo paslus el di\ino luminc confortatus.

In

cvangelio ta-

:

De

LXVIH.

{'ap.

men Nicodemi

quod eiim

dicitiir,

eum

inventione sanctae

resurgens

dici,

quod cum eductus a praedicatione

daeis

iterum

Titus

filius

tissimus

est

ejus

Arimathiam

ct in

quoque Vespasiano imperatore

reclusus.

iMortuo

eidem

imperio succcssit,

in

Caesariensis

dum quodam

chronica

in

qui

illo

o amici diem perdidi.

clemeu-

fuit vir

sicut

Ilieronymus,

testatur

et

sero record.atus fuisset, quod

aut nihil dedisset, ait:

Potest

duxit.

non cessarct, a Ju-

Ciiristi

mullac liberalitatis tantaeque bonitatis fuit,

et

Eusebius

eripuit

iiide

ipsum reclusissent, Chri

Jiulaei

stus

303

criicis.

ait

qirod

die nil boni egisset

Post longa tempora

quidam Judaei Jerusalem reacdificare volentes. exeuntes primo mane plurimas cruces de rore invenerunt

cundo mane redeuntes

quas

,

unusquisque. ut

,

cruces

sanguineas vestibus suis

tcrriti

in

fugam iterum

insitas

Miletus

se-

vehementer

Qui

invenit.

et

chronica,

in

sed tertio die reversi vapore

sunt,

versi

fugientes

territi

ait

de terra prodeuntis penitus sunt exusti.

i^nis

OAP. IIVIII.

De

iiiventione sancfae crncis. quia

Inventio sanctae crucis dicitur,

Xam

venta fuisse refertur. in terrestri

(64.)

paradiso,

a regina Saba

et

antea

fuit

sicut infra narratur,

Salomonis templo,

in

tali

sancta crux in-

die

inventa a Seth,

filio

Adam,

a Salojnone in Libano,

a Judaeis

in

aqua piscinae,

hodie ab Helena in morte Calvariae. Inventio sanctac crucis post annos

domini facta est, legitur enim

Adam

ligni misericordiae

ciperet,

neque

fuerint

quinque

passioneiu

novem

pro

ejus

oleo

assequi

illud

amplius a resurrectione

Nicodcmi

anni tantum

:

,

M.

transactus et

C.

quod cum

portas paradisi adiit et oleum et sanitatem re-

misericordiae

ligni

poteris

quingenti anni,

credantur.

Ed. Vr. male legit

Isiaddit:

et

apparens Michael archangelus

Cui

millia

Christi

fluxissc

filius

CC

evangclio

quo corpus patris perungeret

flere

nullatenus

quia

,

postulavit.

laborare

1)

Scth

infirmaretur,

in

nisi

,

licet

quando

ab

Adam

ait:

noli

obtinendo. completi

usque ad

'jquinque millia centum nonaginta

Legitur

quoque

alibi

,

nongenti trigintn ties

quod angelus Pl in antec. post

304

De

Cap. LXVIII.

sanctae cnicis.

iiiventione

ramusciilum quciidam obtulil ct jussit, (luod

eidein

angclns dc

(juod

lcgitur,

tradidit disccns

(luod

,

ligno

quando facerct

,

peccavit Adain

(juo

iii

,

in inoiitc

rructuiu,

mortuHin invcniens ipsuin rainuin supcr tu-

Utrum autem

ria

autheiitica

haec

chram considcrans

Salomon

legiiiitur.

Nusquain tamen, ut

ait

,

si

quando vcro sccundum

gentiam ipsam rationabiliter decurtassent

sam rcprobavcrunt

adco brcvis

,

Ob hoc

incongrua habebatur.

quod oninino

supcr qucndam lacum

et

loci exi-

vidcbatur,

indignati artiliccs iput cssct pons trans-

,

Rcgina autem Saba cum venisset audire sa-

euntibus, projeccrunt.

pientiam Salomonis ct pracdictum lacuni transire vellet,

quod salvator mundi

spiritu,

in ligiio

supcr illud lignum transire uoluit hystoria

regina Saba

domo

in

diisset, intimavit

sed

,

saltus

vidit

illo

lignuin

inde

vcro passione

el

in

Salo-

profuiulissimis

Postca probatiia piscina

ibi-

ct

ipsius

virtute

inlirmorum

Christi praedictuin

ligni traditur ibi fieri

curationcm.

lignuin

Appropinquanlc

supcrnatassc pcrhibctur.

autcra illud Judaci vidissent, ipsuni acceperunt ct crucem do-

miiio

cedri.

ipsa autcm

paiaverunt,

lignorum

In

cx

scd ctiam

aquac commotioncm

Cum

rc-

facta est, ubi Natmci hoslias ablucbant, ct non solum ex dc-

scensu angeli, ct

lignum

ligno quidam suspcndcndus

sustulit

terrae visceribus illud dcnicrgi fccit.

dem

quod

praedictum

pcr cujus mortein Judacoruui rcgnuni deleri dcbcret.

igitur praediclum

iii

protinus adoravit.

ipsiiin

cumque ad doinum suain

,

Salomoni, quod in

vidit

suspciidcndus fuerat, et idco

scholastica legitur,

tainen

pul-

potcrat nec alicui

locari

,

tain

saltus locari.

luodo aut cxccdcbat loiigiludincm

scd

aut dcfuicbat nimia brcvilate

domo

ct in

Johanncs Beleth

valcbat,

arborcm

aiitcm

ipsain pracccpit incidi

loco apta repcriii

vera

liaec

cuni in iiulla chronica vel hjsto-

lectoris judicio rclinqualur,

,

mon

cidcin

qui plantatus in arborcm magnaui crevit ct

siiit

esset,

,

patcr sanaictur.

patris plantavit,

ct

Hsque ad Salouionis tempoia perduravit.

In

Libani

(iraecoruin licct ai^ocrvpha

Jijstoria

patrem

Qui rcdiens

mulum

vcro

(|uadaiu

In

plantarctur.

pcrhibclur,

fuissc

Unde vcrsus: Ligna

crucc

eniin

ligiium crcctuin

quac

Christi

,

fuit

vcl

palmac

cx quatuor gcncribus ,

c.vprcssi

,

olivae

ct

crucis palina, ccdrus, c;^prcssus, oliva.

quadruplcx

lignum transvcrsum

cui crux eral infixa

transvcrsa,

hacc

fuit ,

cnix scilicct

dllTcrciilia ,

lignorum

,

scilicct

tabula supposila et Innicns,

secundum Gregoriuin Turonensem tabula

sub pcdibus

(«lirisli,

uiidc

quodlibcH Iiorum

potuit essc alicujus piacdiclorum lignorum. Haiic difrcrciiliain ligiioruni

De

LXVIH.

Cap,

apostolus innuerc,

videtiir

cnm oninibus

sanctis

Quae verba

profundum.

quo a raanibus

sublimitas

,

totura corpus affigitur,

infra

Quo signo

Christo et

in

vero

CC

pretiosum per annos

quod terrae

,

humana

Istud lignum

ultra sub terra latuit,

et

Helena, matre Constantini imperatoris, hoc niodo repertum temj)ore

et chri-

perseveranter in-

ei

haerere, sperare coelestia, sacranienta non profanare. crucis

quo ex-

,

altitudo a latitudine

profundura

crucis omnis actio

bene operari

stiana describitur,

et

ad ipsam latitudinem,

a terra usque

cui adhaeret caput,

,

latitudo

,

ibideni doctor egregius sic exponit: crucem,

longitudo

absconditur.

infixiim

coinprehendcre

possitis

ut

dicit:

longitudo

sit

cujus latitudo dicitur in transverso ligno

inquit, doniini,

tenduntur manus,

usque sursura

cura

quae

,

305

inventione sanctae crucls,

sed ab Tn

fuit.

congregata est juxta Danubiuni fluvium mullitudo in-

illo

numerabilis barbarornm, volens fluviura transire et omnes regiones

Quod

usque ad occidentera suo dominio subjugare.

ubi Constan-

tiuus imperator comperit, castra movit et contra Dauubiuni se cuni

suo exercitu collocavit, at barbarorum crescente multitudine nimio

Constantinus

fluvium transcunte

quod essent die crastino

litteris

et

aureis hunc titulum habens

ipsam ante suum exercitura

sos

fugara vcrtit

in

Constantinus

et

scriptum:

quidam

chrisliani

trinitatis

fidera

tunc credidit

et

multitudinera

maxiraara

hoc signo

inquisivit.

advenerunt

et

sanctae crucis mystcrium

Qui in Christum perfecte

ab Eusebio papa vel, secundura

et

ria multa siastica

ponuntur

et

,

Silvestri

Secundum quosdara non papa

Silvestro

fuit

fuit

Constantinus

,

alio

Silvestri legitur

,

sicut

gesta

et

in

libros,

a

hac hjsto-

pontificura

Romanorum.

Constantinus imperator,

iste

baptizatus et ad fidera conversus

aliquae hjstoriae videntur innuere sius Constantini

quosdam Sed

contradicit hystoria tripartita et ecdc-

quibus

sancti

vita

Tunc

intcrfecit.

Quibus se nescire dicen-

ei

plenius narraverunt.

fecit

convocavit et cujus Dci

pontifices

Caesariensi episcopo sacrum baptisma suscepit.

beato

in

irruensque in hostes ip-

ferri jussit

omncs tempiorum

hoc signum esset, diligentius tibus

Sequenti

respiciat, admonetur.

Qui coelesti visione confortatus similitudinera crucis

vinces.

jam

adspiciens vidit signura crucis ex clarissimo luniinc

in coelura

factum

sursum

ut

et,

et

concutitur videns,

eo proelium commissuri.

cuni

igilur noctc ab angelo excitatur

Qui

terrore

iii

modo ad

sed

,

aliquibus fidera

nec ab Eusebio

,

fuit

qui ,

a

sicut

Constantinus pater ip-

hjstoriis invenitur.

venit, sicut

in

Ille enira

hjstoria

sancti

sed a Silvestro baptizatus fuisse

20

LXVIU.

Cap.

3(K5

De

iuventione sanctae crucis,

Mortuo tainen ipso Constantino Constanlinus mcmor

narralur.

quam

riac patris,

virtutc sanctac crucis liabucr.at,

suam Hicrosol^miim pro ipsa cruce inveuicnda

pcrium Invasisset

cum Maxentio

Cum

im-

multum

cssct vidit

igltur auxius

signum fulgore igneo ru-

oricntis partcni in coclo

Et, ut dicitur

ces.

Romanum

ad coeluni oculos crebro levaret,

conflicturus advenit.

angelosque adstare

tilare

victoriam

ConstantinHS impcralor juxta pontem ')All)inum

,

ot pro sibi raittendo auxilio

per sopOTcra ad

sicut in-

,

hanc

Ait enim, quod, cura Maxentius

factam narrat.

aliter

transraisit

Hystoria taraen ecdcsiastica

notatum.

est

ferius

vtcto

Hclenam matrem

et sibi dicere:

in hjstoria

Constantiiie,

dum

tripartita,

iu

hoc viu-

Constantinus

quid

,

cum

hoc esset, uiiraretur, Christus noctc supervcniente eidcra apparuit

signo, quod vidit in coclo, jussitque ut fieret ejus signi figuratio,

quod

forct auxilium in congressibus proeliorura.

laetus redditus et

Tunc Constantinus

de victoria jani securus signuni crucis

,

quod

:n

coelo viderat, In sua fronte dcsignat, vexilla militaria in signacu-

transformat et in

crucis

luin

manu

dextra auream crucem portat.

Post lioc dominum exoravit, ne dcxterara suara, quara signo crucis munierat, salutari cruore Romani sanguiuis pcrmitteret

crueutari vel maculari

sed sine sangumis effusione victoriam sibi dc tjranno

,

Maxentius autem jussit

praestaret.

,

navibus ad dccipulaiu

autem Constantinus ad fluvium appropinquaret, Maxentius

sum

cura paucis vclocius ei pergit jubcns

suiquc oblitus

opcris pontcui

susccptus

et,

Constantiiius

deccptus et

est

vero ab

in occur-

ut caeteri subsequaiitur,

cum paucis conscendit

qua Constantinum decipere Yolebat,

fundum demcrsus,

,

coni-

Cum jam

-) exaequari.

positis, fluviura steriii et suppositis pontibus

omnibus

et decipula,

pro-

in lluvii

unanirailer

sicut Icgitur in quadaiu chronica salis authcntica,

est

Con-

stantinus timc pcrfcctc non credidit nec luiic sacruin baptisina susccpit,

sed

aliquanto tcmporis

interjecto

visioncm

illam

Pctri

Pauli vidit ct sacro baptisniate per Silvcstrum papain rcnatus lcpra inundatus

iii

Christuin deinceps

Helenam Hierosoljinam

trciu suain

Ambrosius tamen

reret.

tripartila dicunt

,

quod

baplisraum diffcrens,

idem 1)

dicit

Ed.

Oinilliint,

Hieronjmus

l'r,

i\i

in

perfccte

misit

,

ut

credldit

cruccin

ct

in Albinnui,

doiuini requi-

epistola dc obitu Theodosii et hjstoria uitimis

chrouica. 2)

a

sic ina-

constitulus

baptisma

susccpi!,

ut possct iu Jordanis flumine baptizari. in

ct

et

Cerlum

Recent. Ies
cst autcin

,

lloc

quod sub

excaecari, deinde oLlitus

De

Cap, LXVIII. papa chrlstlanus

Silvestro

dubium

in

lit,

ad plura

effectus est,

unde de

vertitur,

utrum autem baptismum distulegenda sancti Silvestri quo

illa

Haec

dubitatur.

similiter

307

inventione sauctae crucis.

igilur

hystoria

de inventione

sauctae crucis, quae iu ecclesiasticis hjstoriis ijivenitur, cui etiara

consonant chronicae, videtur esse magis authentica quam

cousonaut

Constautiuus, sed Constautinus pater ejus

fuit

tamen multum

autheuticum non videtur,

ad se congregari praecepit.

bularia fuerat, convinxit,

seniori,

Hacc autem Helena prius

secundum

qui postea

quod

regnum adeptus

stabularium non ignoravit,

Christum lucrifaceret:

ideo

verba:

est:

bona stabularia, quae tam

Coustantino

bona stabularia, quae illum

Christus de slercore levavit ad

illam

Alii

quadam

vero asserunt et in

quam Constantiuus

,

Britanniam

in

Hoc

et ipsi

veuiens,

a nobis

vult

crucifixus

quare putatis, quod regina nos ad se faciat

Unus autem ex

convocari?

discei-e,

fuit.

iis

ubinam

Videte ergo,

nomine Judas sit

traditioncs

mcus praenuntiavit ,

quam

fili

,

patri

sibi

meo Sjmoni

regaabit, sed

illi,

praesumat,

,

moriens dixit mihi:

illam manifesta

,

qui crucifixum adorant, quia ipse Christus :

CLocIi.

et

avus

ante-

nusquam euim extunc gens Judaeorum

Dei erat. Cui ergo dixi pater mi,

l) Alii legunt

quo Christus

Zachaeus enim

et pater

quando inquiretur crux Christi

aliqua patiaris tormenta:

in

confiteri

quod lex nostra evacuabitur

destruentur.

funditus

dixit: scio enim, quia

lignum crucis,

ne aliquis

=)si non autem, certissime sciatis,

paternae

murtem

Britones attestantur, licet alibi

Judaei igitur uimium formidantes

legatur, quod fuerit Trevirensis.

dicebant ad Lnvicem:

^)CIo-

fuit filia

essct unica patri suo, duxit uxorem, unde insula post

Clohclis sibi devenit.

vide

haec

conjuucta est

qui vulnera curavit a latronibus vubie-

Hacc autem Ambrosius.

regis Britonum

in

sed

chronica satis authentica legitur, quod ipsa Helena

cum

sta-

quae maluit omnia aestimare stercora, ut

bona stabularia,

regnum.

Ambrosius

dicit

asserunt,

fuisse

diligenter praesepe domini requisivit,

hclis

Jerusalcm adve-

sed propter ejus pulchritudinem Constautinus cam

stabulariam hanc

rati,

quod

omnes Judaeorum sapientcs, qui per totam regionera reperti

nisset,

sibi

;

quibusdam ultra-

licet in

Cum autem Helena

marinis hystoriis sic legatur.

suut,

quae

veritati, nisi forte quis vcllet dicere, ut superius dietiim

quod non

est,

illa,

Constat euim multa ibidem esse, quae non

per ecciesias recitatur,

2) Sic

si

filius

vere patres nostri Jesum Christum

lesendum, vulgo sin.

20 *

De

Cap. LXVIII.

308 esse Dei

sed

stiti,

cognoverunt, cur ipsum crucis patibulo affixerunt'^

filiiitu

novit dominus,

Et rcspondit: iis

inventlone sanctae crucis.

nunqnam

quia

exprobrabat, ipsum

crucifigi

vero

Ipse

fecerunt.

surrcxit et coelos discipulis videntibus penetravit.

quem Judaeorum vesania

frater uieus credidit, fili,

die

autem multum probabile, quod patcr nis Christi esse potuerit,

qua Judas

fuit

Vidc ergo,

lapidavit.

Non

Dixerunt

Cum

interrogasset Se loco

crgo

ante reginam stetissent ct

illi

ubi fuerit dominus

,

nullatenus indicare vellent

crucifixus

omnes timentes tradidcrnnt Judam dicentcs prophetae

optimc novit legem

filius

ab co indicabit.

mors

cui dixit:

Tunc vita

et

et tibi

hic

:

proposita sunt,

tibi

domina,

,

crucem cjus invcnirc

cum

niodo locum scirc valeam, rint,

ncquaquam

et

fame

crucifixum

puteum siccum

igitur in

Cum

ciari.

illo

tcnuit

,

ct

fumus aromatum

et

cis hjstoriis logilur,

ibidcm construxcrat voluisset,

,

videretur

fecit destrni et

Erat autem

ut

,

si

repcrit

,

Cui rcgina:

per

Ipsum

veritatem.

mansisset

odoris scntitur

in loco illo,

Vencrem adorare

et

quo-

amplius fluxe-

XX

die

sep-

Cum

ergo

,

,

,

ita

;

,

ut

in veritate,

miratus Christe,

sicut in ecclesiasti-

quod Iladrianus imperator

quis christianorum in loco

locum inarari.

fodcre coepit

cibo

et diccret:

templum Vcneris

paene oblivioni datus fuerat locus

rililrr

dixeris

et

ibidcm orasset, locus subito coni-

niiri

Judas ambabus maiiibus plauderet tu es salvator mundi.

jam

crucem se indicalurum promisit.

et

elige.

dominus

fuit

jussit projici et ibidem famis molestia cru-

ad locum venissct

niovctur

mihi

ergo ibidem VI diebus sine

timo cxtrahi petiit extractus

nisi

illi

Judam solum.

Respondit Judas:

ducenti anni

tcmpore natus essem.

perimam

te

possiui.

At

justi et

quid malueris,

Ostende igitur mihi locum, qui Golgatha dicitur, ubi crucifixus, Ht

eos

locum

et ipsi

,

omnia, quae quaesicris,

omnes dimittens

illa

aliquailla

eos omnes igne crcmari.

jussit

,

audivimus.

vide nc hoc sibi

de hoc regina quacsieril,

tenus confitearis.

ducenti septuagiuta anni,

nos talia nunquam

ad Judam:

ergo Judaei si

Christi usquc ad Helenam,

quam

quod tunc homines plus quam modo vivcbant.

nisi forte diceretur,

vcrumtameu

videtur

Judaei tempore passio-

istius

cum a passione

fluxerint plus

,

re-

tertia

quem Stephanus

lu

ne ipsum vel discipulos ejus audeas blasphemare.

sub

corum ex-

in consilio

saepius contradixi; quia vero ipse Pliarisaeorum vitia

et

illo

adorare

ob hoc inrrcqucns

ct

regina autem templum funditus

Post hoc Judas praecingciis

se ^i

passns fodicns trcs cruccs alisconditas

quas ad rcginam prolinus deportavit.

Cum autem crutem

De

Cap. LXVIII. Christi ab

illis

inventlone sanctae crucis,

309

latromim nescircnt discernere, eas in medio

civitatis

posuerant ibidcm gloriam doniini praestolantes

horam nonam

{(iiidani jiivenis

tcnuit et priraam et

sed nequaquam

suit,

ilie surrexit,

autem

civitatis

sed nihil profecit, tertiam vero

hibnit,

ecclesiasticis legitur,

secundam crncem ad-

apposuit

Ambrosius vero

sanata surrexit.

Ma-

semiviva jaceret,

carius episcopus Hierosolyniitanus primara et

oculis protinus

circa

fcretnim

appouens autem tertiam protinus

In hjstoriis

cum quacdam mulier primaria

qiiod

Judas

deferretur,

secundam crucem super corpus defimcti appo-

ad vitam.

rcdiit defiinctus

mortuus

cum

ecce

et

mulier apertis

et

quod dis-

dicit,

ipsam crucem dumini pcr titulum, qucm posuerat Pylatus,

crevit

quem

Dvabolus autem

titulum ibidem invenit et Ivgit.

ferabatur diccns

operatus es

.

nam

:

o Juda, ille

quid hoc fecisti?

me suadente

nuente Jesu invenisti crucem

animas, per populo

per

,

te

:

proditionem

fecit

acre voci-

in

Judae mco contiaria et tu

mc

re-

^)pcr illum multoruni Iucratus suni

perdere videor jani lucralas: pcr ilhim rcgnabam in

te jara

expellar a regno

pcndam

et

crucifixi

cum tormcntis

verumtamen

;

contra te regem alium suscitabo, tc

negarc

qui

tibi

vicem rc-

fidem

descrens

Quod quidem

faciet crucifixum.

de Juliano apostata dictum vidctur, qui Judam episcopnm Hierosolymis factum multis tormcntis affecit et inartirem Christi diens Judas vociferantcm dyaboluin

nihil extimuit,

fecit.

Au-

sed constanter

dyabolo nialedixit dicens: Christus te damnct in abyssuin ignis aePost hoc Judas baptizatur, Quiriacus appcllatur

terni.

et

lyinorum defuncto episcopo ibidem in episcopum oidinatur.

Hieroso-

Venini

cum beata Helena clavos domini non haberet, rogavit episcopum Quiriacum, ut ad locum pergeret cura veiiisset et

et clavos

domini quaereret.

Qui

ad dominum preces fudisse*, continuo velut tXurum

clavi fnlgentes in terra apparuerunt, quos ille accipions reginac delulit:

autem genua figens

illa

in terra et

partem vero thecis argenteis conditam

,

ut Eusebius Caesariensis refert,

bellum,

composuit

et

ex

aliis

,

portat ad filium

frcnos,

galcam suain armavit.

l)

Verba

:

per

ex quibus Helena duos

— luoains

oiniltit

,

ex qui-

quibus uterctur ad

tem asserunt, ut Gregorius Tnronensis, clavos quatuor corpore fuisse,

cum filio,

reliquit in loco, clavos vero,

quibus dominicum corpus fuerat affixum

bus

caput inclinans eos

Crucis ergo partera Helena detulit

multa reverentia adoravit.

Nonnulli auin doininico

in freno iraperatoris posuit,

Ed, Fr.

:

De

Cap. LXVIII.

310

imagine Constantini

tertiura in

quartum

vit et

iuveutione sanctae crucis. qul Roinao supereminet urbl

,

ganlium vorago,

hoc festum de inventione

praccipicns

projecit,

Ambrosius vero

sanctae crucis singulis annis sollcniniter celebrari.

Helena clavos domini

sic ait: quaesivit

corona in vertice

manu habena

et iu

poslmodum

lianus apostata

contra Persas pergeret

ydolorum

quod

:

hac manu

cura

multas

episcopum Ju-

quod sanctani crucem

,

Cum cnim

Quiriacum invitare ad

sacrificiura

rcnueret, dextrara sibi abscidi fecit diccns

ille

epistolas

scripsit

multos

quibus

,

')Dcorura

a

Cui dixit Quiriacus: multum mihi, -)canis in-

sacrificiis revocavit.

sensate, profuisti

cx eo

crucis dostruere niteretur.

coepit

,

ut sensus praeemlneat, fides

,

interfecit

cum ubiquc signum

Invenit,

recte clavus in capite,

autera Quiriacum

Sanctuni

regat.

potestas

laceat,

dc uno frenos

et invcnit et

praeccpit, dc altcro dyadenia intexuit:

fieri

quia priusquara in Christura credercra,

,

ad synagogas Judaeorum suribcbam

lianus plurabum

fecit liquari

ferrcura

ct

afFcrri

dixit ei Julianus:

si

Tunc Ju-

dem

immobilis

permaneret,

saltem dic te Chri-

vis sacrificare Diis,

,

jussit

altara

fo-

serpentes venenatos ibidcra poni et Quiriacum in can-

fieri et

sed tamen serpentes continuo mortui sunt.

jactari,

Quiriacum

Julianus

non

dcinde lectura

dcsuper carboncs,

et

Scd cum Quiriacus

Quivcum exsecrans rccusaret

stianum non esse.

vcam

ejus infundi,

eo Quiriacuni extcndi

in

adipera spargi.

et

in os

et

saepius

cpistolas, ut nullus in Christura

crederet, et ecce nunc scandalum mei corporis abscidisli.

sal

loca-

,

mare Adriaticuni, quod usque tunc fuerat navi-

in

in

caldariam oleo

ferventissimo

Jussitque

plenara

niitti,

qui dura se signans sponte intrarc vellct, rogavit dominum, ut eura

itcrum de martirii lavacro baptizarct ejus

gladio

perforari ^et

Quanta autem quidara

sit

sic

virtus crucis,

magus decepit

et

vidil

sedcntem

et iu circuitu ejus

tunc

quis est istc puer ?

Et

si

vis

in

Julianus jussit pcctus

consummari

fidcli

illo

ei,

quod multis

me adorare

garc, faciam

tc

J) Ed. Tr. lcgil caiisis.

sedere

alios

ille

illc:

promeruit-

notario patet, in queni

diviliis

quendam magnum Acthiopem super

et fustibus stantes;

mon:

iratus

ad quendam locura,

advocaverat, duxit promittens ccce

;

doniino

in

quera

dacmones

abundaret,

et

thronum

excelsuiu

Acthiopes circa eura cuni lanccis

magura praedictum interrogavit diccns: doniine,

servus noster

cst.

Cui dae-

ct

servus nieus csso et Clirisluin tunin ne-

in

dextera mea.

Judneorum.

IIIc

autcm signum crucis

2) Ed. Tr. loco vocfibuli

canis

lcglt:

i

n

De

Cap. LXIX. niox

ctlidit

sancto Johanne ante portani latiuam.

evaauit.

Post

dictus notarius

nem ambo

seryum iiberc esse exclamavlt,

Christi salvatoris

et S8

stalimque nt edidit signum cracis

cum qaadam

lioc

raultitudo

et ante salvatoris iraagi-

intrasset

dominus suus

vidit

daemouum

illa

vice tempiura sanctae Sophiae prac-

cum domino suo

starent,

omnis

,

811

quod praedicta iniago su-

,

Quod

per notarium oculos fixos haberet et ipsum attentc respiceret.

vidcns dictus dominus et admirans juvenem ex parte dextera stare fecit viditque

et

,

quod imago

in illam iterum

super notarium fixos haberet, rursumque

sinisira

et

partem oculos volvisset fecit

ipsum

ex parte

irc

ecce iterum imago oculos volvit et notarium ut prius

respiccre coepit.

Tunc adjuratns a domino,

apud Deuui meruisset, dixit, se nullius boni

quod

proptcr

conscium esse,

sic

nisi

ut sibi diceret,

eum imago

quid

respicerct,

quod eum coram dyabolo

negare noluisset.

CAP. lin.

(65.)

De sancto Jolianne anteportamlatinam. Johannes apostolus

et

eyangelista

dum Ephcsi

proconsule capitur ct ut diis immolet, invitatur. in

carcerem mittitur

tur,

in

ad Domitianum irapcratoreni epistola

et

qua magnus sacrilegus

cultor nominatur.

pracdicarct, a

Qui dum rcnueret,

Jussu

et

Dcorum contcmtor

igitur Domitiani

Romam

niitti-

crucifixi

ct

dcducitur et de-

ducto omnes capilli pro derisione a capite praescinduntur ac ante

portam urbis, quae latina

dicilur,

in dolcura fcrventis olei igne de-

subter candente mitti jubetur, nulluin tamen ibidem dolorem sensit,

scd penitus illaesus exivit. nis

los

illo

igitur loco ecclcsia a cbristia-

ct

dies illa taniquara dics sui marlirii soleninizatur.

ergo nec

sic

a praedicatione Christi cessaret, jussu Doniitiani

Cum in

In

fabricatur

Pathmos insulam relegatur ncc taraen imperatoBcs Roraani apostoperscquebantur

Deum

respuerent,

tum ajebant, quod

,

quia

Christum pracdicabant

,

cura ipsi nullum

sed

quia ipsum sine scnatus auctoritate dcifica-

ipsi

de nemine

in hystoria ecclesiastica,

ficri

prohibuerunt.

Unde

berium epistolas dc Christo misisset et ipse Tjberius cjus

Romanis

recipi asscnlirct, senatus

sui auctoritate

lcgitur

quod, cura Pjlatus quadam vice ad Ty-

Deus vocalus

fuit,

omnino rcspuit ex Alia causa est,

co,

fidera

a

quod non

quae legilur

in

312

LXX.

Cap.

Alia causa est ex eo

praedicabat et Romani

hoc

miuori,

luajori et

quod ouuiium Dcorum cultum

,

evacuabat.

viebant,

letania

eo quod Roinanis prius non apparuerat.

quadam chronica, cx causa est vero

De

avari

etiam

Christus

erant.

non pcrmisit, ne hoc humanae potentiae

fieri

Alia inser-

quod mundi despectum

,

ambitiosi

et

Romani

cui

,

adscriberetur,

Alia causa secundum magistrum Johaniiem Beletli, quare imperatores et senatus

batur

iis

Chrislum

bere non dignaretur, senatus indigne

tum de

apostolos persequebantur

et

Deus nimis superbus

tulit

tionem inter Deos

,

quod

Romam

ipsum

ad eum

in exsilium

ad Tjberium

multis

translatum

Mater autem ipsius

matenia compassione per-

detiiieri,

visitanduin

accessit

dum

sed

,

rclegatum audisset iiidcque rediret

,

vcnisset

Cujus corpus

et

Canipania

in

quodam

in

sed poslmodum a

lilio

quod quidem multo odore redolens ac

fuit:

quia

,

consecra-

et ideo cjus

exsilio damnavit.

Romae

specu sepultum multo tempore jacuit,

Jacobo rcvelatuin

refcrt

non ad sena-

et

uiule iratus Tjberius multos de se-

Nerulana') nii^ravit ad Chrislum.

civitate

culis

quam Orosius

,

quia vide-

erat,

,

quod coiisortem ha-

eo

,

littcras destinavit,

quosdam

Johannis audiens hlium niota

P;ylatus

noluit,

(icri

iiatoribus occidit et

causa est

Aiia

Christi miraculis

et invidus

suo

niira-

ad pracdictaiu civitatem cum mullo honore

rcfulgens

est.

in.

CAP.

(66.)

I>e letania majori ct iniiiori-). anno

bis

dicitur lelaiiia inajor,

et

Letaniae

in

fiunt, scilicet in festo

quae dicitur lctania ininor

Prima

vel rogationem.

tania

niajor,

cruccs

nigiiic.

Dicitur

papa; ratione

domina

et

intcrpretatur

et

,

sancli Marci, quac

anle adscensionein doinini, lctania supplicationciu

igituv letania tripliciter

vocatur,

secundo dicitur processio septiforinis

scilicet rationc illius, a

rio

dicbus

tribus

loci

,

aulciu

quo in

letania

inajor

,

caput niundi ex eo

inslituta est, quia ,

quod

ibi cst

dicitur

propter trcs causas,

instituta cst, scilicet a

quo

priino lc-

tertio

magno Grcgo-

Romae

,

quae

stulorum et apostolica sedcs; ratione causac, pro qua inslituta 1)

vet ul nna. de letaniit.

«ec. leguiit

olTLTiii.t:

2)

Itn

Eil. Fr.

cst

corpus principis apo-

liliilum

exliibet,

cst.

iccdil. td.

:

LXX.

Cap. qiiia

magao

pro

De

313

letania inajori et raiuori.

et gravissiino

Romani enim cum

morbo.

in

qua-

dragesiraa continenter vixissent et in pasclia corpus domini recipe-

postmodum

rent,

comissationiljus, ludis ct luxuriae freiia laxabant,

Deus provocatus pesteni maximam

ideoque

gninariam vocant, saeva autem dis

,

pestis fuit,

illa

homines

ut

in via,

subito morerentur, ita quod

in colloquiis

quam

in eos misit,

id est aposteraa sive inflaturam in inguinc.

mensa,

in

cum

,

in-

Tani in

lu-

aliquis, ut di-

saepe cum ipsa sternutatione spiritum cxhalabat.

citur, sternutabat,

Unde, cum aliquis aliquem sternutantem audiebat, slatim accurrens

Deus

acclamabat, et abinde, ut dicunt, adliuc Iiaec con-

te adjuvct,

audimus, Deus

suetudo servatur, ut, cuin aliquem sternutantem

Rursus

acclamemus.

adjuvet,

fertur

ut

,

cuiu

,

frequenter continuo et subito spiritum emittcbat.

se velle oscitare sentiebat,

Uiide cuni aliquis

signum crucis

continuo

te

oscitabat,

aliquis

sibi impriuicre

festinabat, ct haec consuetudo siinilitcr usque niodo scrvatur.

Haec

autem

pestis qualitcr ortuiu Iiabuerit, in vita sancti Gregorii repe-

ritur.

Secundo

dicitur proccssio

Gregorius processiones nain

dlsponebat:

,

quas

et

religiosi

omncs

iu

quinlo

continentes

possumus

,

in

,

in

per

quod beatus

,

in

,

seplimo omucs

,

in

quarto

omnes viduae

Scd quod, raodo

supplemus

,

antequam

,

in scxto

secundo

in

,

sanctimoniales

>)coiijugati.

numeio personarum

quia scpties dici dcbeut

tertio

oinnes layci,

ordines

scpterii

primo ordine crat omnis clerus

in

omues raonachi infantes

ex eo

septiforniis

tunc faciebat,

numeio lelaniarum,

in

deponantur.

iiisigiiia

ct

noii

Tertio

dicuntur cruces nigrae, quoniani in signum moeroris cx taiita strage

horainum

in

et

signum poenitenliae homines nigris vestibus propter

bantur,'

et

cilicinis

velabant.

forte

bent assumere. diebus

ante

adscensionem

CCCCLVIII ante ,

causain

Homines etiam

Alia autem

Viennensis tempore

niinor

eandciu

,

Leonis

fideles vestes pocnitentiales de-

dicitur letania niinor,

quain

beatus

imperatoris,

et

processio.

Dicitur

quae

Mainmertus

qui

institutionem primae instituit

rogationes

iiidue-

cruces ct altaria sacris

coepit ,

quae

autem

fit

tribus

episcopus

anno domini dicitur lctania

letauia niiiior

ad

dilTcrentiam primae, quia scilicet instituta est a minori episcopo in rainori loco et pro minori

haec

fuit.

motus fiebant

1)

morbo.

Causa autein

Tunc cnim apud Viennam frequentes ,

quae

Ed, Vr. perperain

doraos

et

conjiigatae

ecclesias

leglt.

institutionis et

pluriraas

hujus

niaximi terrae

subvcrtebant,

314

letania inajori et iniuori.

clamores saepe audicbantur, tunc etiam aiiud

et

soiiitus

nocturiii

De

LXX.

Cap.

paschae iguis de coelo cecidit

terribile accidit, quia in die

palatiumcoucremavit. Aliud insupcrmirabilius

et regis

Sicut eiiim dae-

fiebat.

Hiones porcos Dei permissione oliin intravcrunt, sic pcrmissiono do-

mini propter peccata Jiominum lupos et alias feras intrabant et nullos vercntes non solum per vias sed per civitatein publice discurrebant,

pueros

et passiui

senes viros et feminas devorabant.

et

Cuni igitur

tam dolorosi casus quotidie fierent, praedictus episcopus triduanuiu jejuniura iudixit, letanias iustituit et sic praedicta tribulatio couqnie-

Deiiide statutum est ab ecclesia et firmatum

vit.

ut

,

nniversaiiter obscrvetur.

Dicitur etiam rogationes,

nium sauctorum

imploramus

sufTriigia

servauda est

diebus

liis

meiito

et

,

lctania

liacc

quia tunc oui-

talis

obscrvaiitia

rogationibus saiictorum et jejuniis his

et

diebus insistendum multiplici ratioiie: priino ut Deus bella pacilicet,

secundo

quia in vere frequeiitius concitantur, fructus conservando luultiplicet

tempore magis fervent

ut ad receptionem

Duas

redditur.

accipietis

et

,

ct

parum

ut

acquirat

petat ecclesia;

in

super pennas veutoruin.

carne et parum

coeluin

ut

,

sic

facit

in

plumis,

Avis

processionem

iu

:

quihusdam

in

patrocinia

gulariter

ferimus sicut

ct

rex

vexilla

,

sic

petite

per ipsius carnis niaquia oralio est

Christum adscendeutem

pandens aute nos

et

vola-

,

in

sicut patet in

quia tunc ccclesia generalem

hac autem proccssione crux dcfertur, canidraco

quidam cum ingenti

bajulatur et omiiiuin sanctorum sin-

ecclesiis

Ideo

imploraiitur. ,

ut

autcni

daemoues

ihidein

rex

crucem de-

territi fugiaiit.

suo exercitu habct iiisiguia regalia Christus

:

secundo, quia ecclesia

benc volare non potest,

campanas pulsamus in

dignior

rogationes

enim, quac multuin abundat

panae pulsantur, vexillum portatur, cauda

vere

Qnarto,

Wilhelmus Altissio-

orationem,

alas pcr

Dicitur etiam processio

struthionc.

lii

magis habilitet, nani

per

liabeat de carne,

sibi

liherc possit asseqiii, qui adscendit iter vit

qui hoc

ut scilicet (ihristo adscciidente et diceiite

qua volat

ala animae,

hahilitatur

confidentius

,

jejunat et orat,

ceratiouem

spiritus sc quisque

sancti

adhuo

teneros

motus niagis pullulant.

alias rationes assignat magister

dorensis: primo, ct

et illiciti

hoino magis

per jejunium

ut

motus caniales,

quisque magis mortificet.

se

in

,

magis fervet

eniiu saiiguis

teitio ut

,

,

scilicct

Naiu

tubas

et

aeternus in sua ccclesia militanti habet

(ainpaiias pro tubis et criices pio vexillis: ct sicul aliquis Iviaiinus

valdc timeret

,

([ui

aliciijus

regis

polentia

ct sihi inimici

tubas in

Cap.

De

LXX.

315

letania majori et miuori.

sua teira aiidiret et vexilla viderct

,

daemones, qui

sic

suiit

aere caligiiioso, vehomcnter nietuunt, quando tubas Cliristi

canipanas piilsari scnliunt et et ista dicitur esse ^ratio

isto

cruces conspiciunt:

id est,

vexilia,

iii

scilicet

,

quare ecclesia campanas consuevit pul-

,

sare, quando tempestates concitari videt, ut scilicet dacinones, qui

hoc faciunt, tubas actemi regis audiant a tempestatis concitatione quiescant,

campanac tunc orationi

riculo

admonent

fideles

Aliud

insistiint.

dem

ut

,

ctiam vexillum

ipsa crux sccundum illud: vexilla regis

tcrriti fugiant et

alia

provocant

et

sic

et

licet

ratio

aetorni

prodeunt

regis

Quod

etc.

secundum quod

vexillmn daemones valde timent,

quia

sit,

pro instanti peest

qui-

Chry-

dicit

sostonius: ubicunque, inquit, daemoncs signuin dominicum vidoriiit,

fugiunt timeutes baculum, quo piagain acccpcrunt: et Iiacc est ratio,

quarc

quibusdam

in

summi

tcmporc teinpestatis crux de ccclesia

ecclesiis

et tempestati opponitur,

extrahitur

rcgis

videant et

ut

scilicct

Idco

fugiant.

tcrriti

daeinoiies

vexillum

igitur crux in pro-

cessione defertur et campanae pulsantur, ut daemones in ipso aore exsistentes xilluin

territi

autem

resurrectionis

fugiant

a nostra infestationc dcsistant.

et

ibidcm defertur propter rcpraesentandam et

adscensionis

victoriain

Christi,

qui

cuin

praeda coelos adscondit, unde por aora vexillum incodcns stus in coclum adscendens,

defertur,

multitudo

magna sanctorum significant

cantus

collcctio

tis

sic

angelorum,

qui

et inflata,

usque

societate

in

Christo in

proccssione

ibi

fiunt,

adscendonti

coclum cum mul-

quod draco quidam cum

plena scilicot paloa vcl aliquo

diebus primis ante crucem et tertio defcrtur;

quod

In quibusdam autom ecclesiis et maxiiue

iu ecclesiis Gallicanis consuetudo habotur,

longa canda

,

magna

cst Chri-

Christum adscendentem

Cantus autom, qui

comitatur.

cum sua

laudibus perduxerunt.

vcxillum

sequitur,

laudes

ct

obviaverunt et ipsum

et sicut

fidelium

Ve-

victoriam

per quod significatur,

tali diiobus

cum cauda vacua post crucem

quod

in

priino die antc

logom

et

in secundo sub lege dyabolus in hoc niundo regnavit, in tortio au-

tem die pulsus

scilicct

fuit.',

gratiae

Rursus

patrocinia postulamus.

superius assignatae.

per passionem Christi de suo rogno cx-

in ipsa proccssione

oinnium sanctorum pariter

Quare autcm tunc rogainus, plurcs causae sunt Sunt autcm

causae gencralos, proptor

et aliae

quas Deus ordinavit, ut sanctos oremus, inopiain,

sanctorum gloriam

et

scilicct

Dei reverentiam.

supplic^ntiuin scire possunt, quia in

illo

proptor nostrain Sancti cniin vota

aeterno speculo intelligunt,

De

Cap. LXXJ.

316

vel

{luaiitiim Priiiia

pcrtiiiet

illis

contcmplaiulo,

saltem

iii

quam habcmus

ut,

in

iaopiam

vcl propter

adspiccre valeainus

amando

quain

,

ratio est propter

sanctorum gloriam

sanctos

invoccmus,

dum

et glorificando

Tcrtia ratio cst propter Dci revcrentiam quasi nou audeat,

ipsuin

iii

amicorum possit patrocinia implorare.

sancte ct immortalis misercrc

Damascenus

quandam puli in

quod

libro tertio,

quia Deuin

bujusmodi autcm :

ut

collaudemus.

propria persona adire, In

,

pcti-

scd

letaniis

sancte Dcus, saucte,

Refert eniin Joliannes

iioliis.

cum apud Constantinopolin proptcr quidam piicr de medlo po-

tribularioucm letaniae fierciit,

coelum cst raptus

ad populum rediens dccautavit et

que sjuodo luasccnus: rccedant.

,

Dcus

quod

ut peccator,

,

csset illud angelicuiu caiiticum frequeiitaiiduin fortis,

in

inopiain,

circa Deuin.

etiaui

vult enim

,

pcr corum sulTragia,

mus, iinpetrcmus, ipsos magnificemus

olTcndit,

propter

vel

;

Sccuuda

ut,

quam Iiabcmus

,

plerumque imperfcctus liomo ma-

quia

,

propter

possumus summam lucem respicere

qui non

saiictis

auxiiiuin.

vel

ct iioc

ubi nostra non suppetuiit

ut,

se affici circa unuin sanctum

scntit

gis

inopiam ,

ad

nohis

vel

gaiuliiiiii,

nierendo

in

patrocinentur alicna,

luerita,

se,

ail

crgo ratio est propter nostraiu

inopiam, qnam liabcmus

ih

sancto Bonifacio niartlre.

mox omnis fuit

istud

angclicuiu

tur, primo ex co,

ergo

In Clialcedoiiciisi quo-

canticum approbatum

caiitici

,

concludit

ct

ita

Da-

quod pcr istud canticuin dacmoucs

laus et auctoritas ex qualuor colligi-

quod angclus

ad cjus prolationem

canticum in couspcclu populi

tribulatio cessavit.

nos aulciu dicimus IIiijus

canticum ibidcm cdoctus, dcinde

ct istud

illud

illud

cdocuit, sccuiulo cx eo,

coiiquievit,

illa tribulatio

donensis synodus illud approbavil,

tertio

quarto cx co

,

quod

qiiod

quod

Chcilcc-

daeinoncs

illud timent.

CAP. IX\I.

:>

I>e sancto Boiiifacio martire. Passio sancli Bonifacii martiris apiid

Tarsum

civitalciii

cupatur, sepulti.

passi, sed

siib

Dvoclcliano ct Maximiiiiaiio

Romae

iii

via,

quae

latiiia

Qui chiu cssel procurator rerum cujusdam

iiuii-

iiobilis

J) Ilaec l<'Sfntl.i dcrsl in libris rptoilioribiis.

J

De

Cap. LXXJ.

317

sancto Bonifacio martlre.

cum ca

inatronae nomine Aglaes el

stupro misceretur, tandem

in

utiqne divino nnta compuncti consilium liabuerunt, ut ad requirendum

corpora martirum Bonifaeius mitteretur, atque obsequeutes

Tarsum

veniens igitur per dies aliquot

cum eo

Bonifacius

erant,

si

quo modo servientes

per eorum orationes salvari merercntur.

eis

euntcs requirite

viri

:

Per-

civitatem dixit ad eos,

nobis

qui

hospitium,

cgo autem ibo videre eos, quos valde desidero, martires ccrtantcs. Festinans itaque ad locum

diutissime afflictum

et sic

,

posita

alium

,

sus-

alium in quatuor lignis extensum et

,

exaralum,

alium ungulis

,

scissum, alium stipitem in

vatum

beatissimos martires

vidit

pensum pcdcs igne snpposito

alium manibus

habentem affixum

colio

ab-

a terra ele-

et

per diversa supplicia martiria ab impio carnifice dis-

cum eminus fervens

magnum

et ipse aniore Ciiristi respiceret,

Deum sanctorum martirum daniare

coepit et accurrens consedit pe-

dibus eorum dcosculans viucula acdicens: certantes martires Christi

dyabolum

calcate

multa requies

menta, quae pro

que

iu

momento

tium ad vestri

modicum perseverate, parvus quidem labor, scd

,

divinitatis

enim

Isla

amore patimini, temporalia sunt

et

tor-

quo-

transeuntia, post brevissimum tamcn temporis spa-

pcrpetuae

visione

postniodum satietas.

inelTabilis

ct

vos

felicitatis

gaudentes

gaudla

transmittite

illique coelestium

,

nbi

regis

cantionum laudes intcr

choros angelorum immortalitatis decore vestili refcrentes

in aeter-

nae calamitatis abjsso impiissimos vivos vidcbitis cruciari tortorcs. Adspiciens autem Simplicius judex jussit eum applicari ad tribunal eique dixit: quis cs tu et

Bonifacius

vocor.

?

Sanctus Bonifacius dixit: christianus suni

Tunc

iratus

tamdiu corpus cjus ungulis radi inde calamos acutos sub ungulas

Dei martir

in

judex jussit cum

manuum

Sanctus autem martir dicebat: gratias fili

Dei

atque

vivi.

Deinde judex jussit

verso capite

Sed cum

infideles

Quo

virtutem

servi vero

ejus affigi,

cumque sanctus

facto terrae

Chrisli

martiris

et

plumbum

tibi

ago, domine Jesu Christe,

alTerri

ollam

et

bullicns infundi.

eam

sanctum martirem in buUientem

nihil laesus esset, jussit

scideretui*.

et

coclum adspicieus alacritcr dolores toleraret, videns

judcx jussit aperiri os ejus

inipius

suspcndi

donec ossa ejus apparerent, de-

,

in

pice inipleri

picem

motus factus martirem

est

magnus,

i(a ut multi

cernentcs crederent.

Bonifacii circuibant ubique requirentes

non invenientes ad inviccra dicebant: taberna positus epulatur.

Cum

mitli.

judex, ut gladio caput ejus ab-

ille

modo

Con-

eum

et

in adulterio aut in

ergo intcr se colloquerentur, con-

De adscensione

Cap, LXXII.

3l8 tigit,

ohviaret

ut

ii8

domini.

nmis de Commentariensil)H9,

Qiiem Interro-

romanum

gant: vidisti aliquem virum peregrinum

sterna die vir peregrinns abscissus cst capite in stadio.

At

interrogaut: qualis crat adspectus ejus?

crassus

dratus et

Et

dicit

iinitus.

Dixit

sus.

illi:

iis

quaeritis

illc

venite

:

,

et

corpus

qucm quacrimus

cst,

capillo

et

apud nos

dixerunt: vir qua-

illi

liesterna die

Cumque

pretiosum

caput ejus,

,

ut

martirio est

adulter esl et ebrio-

videte eum.

petimus

;

Et iteruni

coccinea anuillasia indutus.

,

qucm nos quaerimus honiinem,

martiris

bcatissimi iste

quem

illc:

At

robusto

,

ostendisset

dantes

quingentos

Qui rc-

nobis cum.

des

iis

dixerunt ei:

spondit: ego gratis corpus cjus vobis dare non possura. ei solidos

he-

Ille ait:

?

autem

Illi

corpus santti martiris ct

acceperunt

ungentes eum aromatibus involventesque lintcaminibus prctiosis posuerunt illud in basterna ct sic rcvcrtcbantur gaudentes cantes

Deum.

Angelus

autem

rem factam beati martiris

indicavit

venerationc obviavit sancto corpori reposuit illud

in

apud Tarsum metropolin

confestim

et aedificans ei

ab urbc Romana

ca

Martirisatus est autem Bonifacius

lii.

,

quac

decimo

Cilitiae et sepultus

Beata vcro Aglaes abrenuntiavit mundo

omni

domum dignam

est et

Maji

die mensis

Romae nona

pompis cjus

bucns universa, quae possidebat, egenis ac monasteriis

univcrsam faniiiiam suam a jngo servitutis

ipsius

cum

stadiorum quinque.

spatio

quarto

ct glorift-

dominac

apparens

domini

,

Ju-

distri-

rclaxans

et ipsa sine intcrmissione

vacans orationibus ct jcjuniis tantam gr.atiam a domino Jcsu promernit,

autcm

ut in

nominc virlutum claresceret

in ejus

habitu sanctimoniali annis XII,

signis.

Supervixit

scpuita apud praefatum

martircm opcribus piis consummata.

CAP. IXXII. (67.)

De

adiscciiisionc clomini.

Adsccnsio domini

XL

dic a rcsurrcctionc facta cst, circa

quam

adsccnsioncm septcm pcr ordincm considcranda sunt, primo, undc quarc non statim post rcsurrectioncm adsccnadsccndil, sccundo ,

dit, scd tot dics cxspectavit, tcrtio qualitcr adscendif, quarto cuni

quibus adsccndit,

quinto quo mcrito adsccndit,

scxto quo adsccn-

De

Cap. LXXII.

Circa primum notandum, quoniam de

septimo qiiaro adsccudit,

dit,

moute

Bethauiam coelos adscendit, qui mous secnu-

oliveti Tcrsus

dum

aliam translaliouem

mous

dicitur

lis

mane ex

olei

quod

,

fomentum luminis,

est

In hnnc igitur

num.

tibus

bis apparuit: semel

habitabant

mulieres

et

dicebatur Mello,

sive in niontc

palalium, et erat

ibi illud

minus praeccpit

XI

naculo comedereut,

tem

pascha

iiidiscrete et

iu

iis

quae sibi

quo do-

in

,

Uum

ct mulieres habita-

igitur

in illo

coe-

apparuit ct incredulitatem eorum

iis

irent

quacrentibus rcspondit

coram

inde

doniinus

disci-

talii

coeuaculo tuuc unde-

in illo

et

,

divcrsa hospitia.

Bethaniam

oliveti vcrsus

quam

Sjon, ubi David construxerat

cum comcdissct cum

exprobravit, et

,

parte Jerusalcm.

coeuacnlum graude stratum

sibi parari

nam

comeden-

apostolis

apostoli

in illa

cim apostoli habitabant, caetcri autem discipuli bant circumquaque per

mons trium lumi-

discipnlos ire praecepit,

Omues quidem tam

cocnaculo.

iii

necnon

liabebat iusuper in se copiani

,

et idco dicitur

montem Christus

in ipsa die adsceusiouis

pnli

nam de

,

quia erat ignis

teuipii,

parte orientis primo excipiebat radios so-

antequam illuminaret civitatem

,

lumiuum

trium

nocte ox parte occideutis iiluminabatur igne jugis iu altari,

319

adscensione domini.

ibidem

iis

De

iterum

manibus

clevatis

et

coelum adscendit.

mon-

praccepisset, ut in

ct

iis

,

apparuit ac benedixit

iis

loco autem adscensio-

nis dicit Sulpitius episcopus Hierosoljmitanus et habetur iu glossa,

quia

cum

,

ibi

steterunt

pavimeuto cati

postea aedificata esset ecclcsia

vestigia ,

Christi

adscendentis,

marraora

resilicbant

iuio

etiam pulveris a domino

quod vestigia impressa ccrnuntur pressis

tcrra

vestigiis

in

hoc

etiam

ora

,

uotaudum

,

quod hoc

propter resurrectionis certificationem veritatem resurrectiouis

quam

secundura,

XL

difficilius

:

passionis

ad tertiam vere poterat probari passio

nem probaudam

esse

,

,

quo

sterni

Cal-

documentum,

quare dies

vclut

scilicel

exspectarc

propter tres rationes.

fccit

in

collocantium.

dicit

non statim adsceudit, ut resurrexit, scd per voluit

ille,

potuit

eaudem adhuc speciem

et

Circa

custodit.

locus

,

nunquani

Primo

euim erat probare

quia a prinia

die

usque

sed ad veram rcsurrectio-

plures rcquirebantur et ideo majus tempus require-

batur inter resurrectionem et adscensionem, et resurrectionem.

De hoc

sic

dicit

quam

Leo papa

in

intcr

passiouem

sermoue de ad-

sceusioue: quadragenarius hodie dierum repletus estuumerus sacratissima

ordinatione dispositus

impcnsus,

ut,

dura a domino

et in

ad utilitatcm nostrae eruditiouis hoc spatio mora praesentiae cor-

De adscensione

Cap. LXXII.

320

poralis cxtciiditur

Pubitatuin est ab

noccssariae tarditati.

,

ne dubitaretur a no-

tcmpus tribulationis apostolorum

fuit

nis

esse dics

quaiu

isti,

quod consolationes divinae comparan-

Quod enim comparcntur

ad momcntum.

quod

per illud,

lem domino

Dco

ultionis

dominus

quod

XL

ruit,

fuit tribulationis,

pcr

et

XL

propter hoc

meae abscondi

XLIII:

quis

est iste

propria virlute

hoc tainon non

fccit

hoc ostcndcrctur

,

horis inortuus fuoiat

Quod

voro

Edom

Circa tertium qua-

etc.

ctc.

viribus, Ysaias

gradicns in mullitu-

nemo adsccndit

:

coiupa-

momcnto

in

coclum, sci-

filius

Iiomiuis, qui

quodam globo nubis

adscondcrit,

quod nubis ministcrio indigerct,

scd ut pcr

quod

,

oinnis croatura parata est obsoqui croatori

Ipse cnim potoiilia doilatis suao adscoiulit ct in lioc notatur

suo.

potentia sivc dominiuin

Xam Enoch

lasticis.

propria

virtiite

gencralus

ct

disci|)ulis

intorrogat nic

rogct,

sccundum quod

iii

hjstoriis

traiislatus ost, Ilelias subvoctus cst,

sccundum

Priiuus

,

')

scho-

scd Jcsus

pcr coituin

{irogoriuin

Socimdo adscendit palentor, quia

gonorans.

undc

dicitur:

XVI: .vado ad eum ,

quo vadis.

,

Glossa:

quod visu corporali

adsccnderc

diiilur

gcncrans, sccundiis gcneratus, scd non generans, tcr-

vidcntibus

Joliaiin.

,

adsccndit.

tius iion goiKM-atus ncc

Ilom

meam

Licct cnim quasi in

cst in coolo.

XL

doscondit de coolo

nisi qui

,

ad

sicut dios

insinuatur Ysaias LII: in

qui venit dc

,

pa-

placabi-

dies resurgens discipulis appa-

faciera

Item Johann.

dine virlutis suae. licct

,

,

raortuus jacuit,

Primo potcntor, quia propriis

adscendit.

litor scilicct

horis

dicbus se vivcrc confiimabat.

rcntur sicut hora ad uiomciitum indignationis

XL

Uiide glossa:

fuit consolationis.

hora

dioin

Ecce pro die tribulationis

nostro.

Quod autcm comparcntur

consolalionis.

horam, patet per hoc, quod quod

ad

sicut aiinus

,

LXI: praedicarem annum

legit Ysaias

diem

et

anuum

rcddit

dcbucrunt

idco plures

,

annus addiom, dics ad horain,

sicut

,

cniin con-

tcmpus passio-

et

Tcitio proplcr mjsticam sigiiificationein,

illi.

nt pro hoc daretur intelligi, tur ad tribulationes

quia

,

superabundant tribulationibus

divinae

solationes

tet

illis

Secuudo propter apostolorum consohitionom

bis.

mu-

resurrectlonis docuinentis necessariis

fides

,

agiuius divinac dispensationi et sanctoruni patruni

gratias

niretur:

domlni.

fieri

vidontibus

qui misit

me

itaquo palam

ccrnat.

illis

cl ,

Idco cnim

cicvatus

cst.

ncmo cx vobis ut

nomo

illis

iiitcr-

vidciitibus

voluit, ut ipsi tcstcs adscensionis cxsistcrcnt ct iialuram

1) Rccent. Ipgiint

:

dilf erp

iilin

seciindiiin

elc.

De ndscenslone domini.

Cap. LXXII. liiimanam

feni gauderent et ipsiim scqui desidcrarent.

cocliiin

in

321

Tertio laetanter, quia jubilantibus angelis, unde psalmus; adscendit

adscendente Christopavet omne coe-

Dcus

in jubilatione.

lura,

astra mirantur, plaudent aginina, tubae sonant et laetis se ad-

Augustiuus

:

Quarto velociter, Psalm.: exsul-

miscentblanda modulamina dioris. gigas ad currendam viain,

tavit ut

qnoniam tantum

spatiuiii

maximus

rabbi Moyses

id est spatiuni

tantuin,

quantum posset aliquis

coeli, erit

Saturni

secundum

ipsuin a centro tcrrae

quod

coelum septiniuui

ct

,

quingentorum annorum,

via

est

ct

si

,

quantum de via plana

tantum viveret:

ita

ire via

coelum est

et

cum

ideo

si-

septcm

sint

usque ad concavum coeli

M. annorum

via VII.

,

usque ad concavum coeli VII. M. DGC. annoruni, tium

viam quingeiito-

in spissitudinc

plana in quingcntis annis, et distantia inter cocluni militer, ut dicit,

Refert enira

quod quilibct circulus sive quod-

pliilosophus,

coelum cujuslibet planetac habet

libct

rum annorum,

cnim velociter adscendit,

valde

moniento percurrit.

quasi in

id est

,

et

tantum spa-

DCC

aliquis irct in VII niillibus

annis,

CCCLXV

quod quilibet annus componatur ex

diebus et iter cujuslibet diei sitXL milliarium et quodlibet milliare

duorum

sit

passuum sive cubitorum.

niillium

Deus

Ulruin autem lioc vcrum sit, novit,

ille

omnia

qui

in

fecit

scit.

nuinero, pondere

igilur fuit

magnus

coelum

de hoc saltu et quibusdam

et

saltus

,

Ambrosius: saltu quodam patrem siliit

,

erat

et

in

surrcxit

,

Christus

aliis saltibus

venit

in

quartum, cum quibus

scilicet

cum magna praeda hominum

adscendit, et

notandum

psalmo: adscendisti

,

traiis-

descendit in

,

iu

,

Circa

quod adscendit

Quod

inagna multitudine angelorum.

altum

,

illud

,

cepisti captivitatem

autem adscendit cum multitudine angelorum rogationes

apud

,

praesepe

adscendit in crucem

,

sic dicit

tumulo et sedct ad patris dextram.

enim cuin pracda hominum adscendit, patct per in

Christi

in

Iste

scilicet in

hunc munduni

virginem venit ct ex virgine

e

mensura.

et

quein fecit Christus de terra,

descendit in Jordanem

tumulum

Hoc Rabbi Mojses.

Hanc enim mensurationcm

,

quod

dicitur

etc.

Quod

patct per illas inter-

quas Christo adscendente niinores angeli fecerunt ma-

joribus, ut habetur Ysaias LXIII: quis est tinctis vcstibus

de Bosra, ubi

dicit Glossa,

iste,

qui venit de

Edom

quod quidam angeli non

plene cognoscentesmjsteriumincarnationis, passionis etresurrectionis videntes adscendere ad coelos et

dominum cum multitudine angelorum

sanctorum hominum propria virtute, ipsum incarnationis

sionis

mysterium

admirantur

et

angelis

et

pas-

comitantibus dominum di-

21

De

Cap. LXXII.

322

quis cst istc, qui vcuit ctc. ct in psalmo:

ciint:

autcm

Dionysius

riae?

angclicae

libro

iu

dum

insinuare vidctur, quod

est rcx glo-

cap.

adsccnderet, tres

Christus

secundam fcccrunt

sibi ipsis,

quls

hierarcliiae

Primam fecerunt

nes ab angells fattae sunt.

vicem

adscensione (lomlni.

VII.

quacstio-

raajores angcli ad in-

majorcs Christo adscendcnti,

ipsi

tcrtiam fecerunt minores majoribus. Quaerunt igitur inter se majores quis

diccntcs:

cst

Edom sanguinca

Deum

contra

cgo cnim

Dionysius ponit talcm literam:

quantum d^abolum invasorem

duxit, ct fuit judicium, in

ab eo

quem possidebat hominem, potcnter

,

Dionjsius qHacstioncm hanc

hoc

facit

sint

Deo proximi

«em quaerunt, quasi ab inviccm vit ipse

se scientiam appelere.

Apnd

vcniic.

Scd

sicut sol-

qnod intcnogant,

significant

sc pcrcussionein non audcnt prac-

in

Dco

Sccunda quaestio

est

buisse indumentum

crucntatum

,

calcantium

sicut

quam

,

cx co quod adhuc,

cicatriccs habcbat.

sccunduiu quod cicatrices

in

Voluit

dicit

enim

Bcda,

dominus servavit

cst iiidumcntum tuuin cl

torculari?

dum

prac-

fcccrunt ipsi suprcmi angcli

Dominus

rubrum

id est corpus suuin

,

fortc illu-

iie

niiuis festina interrogatione

fit,

ad Cliristum diccntcs: quarc crgo rubruin vestigia tua

quare ab invi-

,

se ergo primo intcrrogare deliberant,

rainationcm, quac ipsis a veniant.

superiores angcli

ipsi

In eo autcni, quod primo inter scconferunt,

quod divinam

demonstrant,

in co

rc-

alieni juris

Scd sccuuduni

cjccit.

discere cupieiitcs.

commcntator cxponit,

et

cum

:

immediate a Dco illuminentur

ct

fuit justitia,

suam a domino alicnam

factor crcaturam

scilioct

ctc.

dlsputo justitlani

dicit,

,

rcdemtionc Iiumani generis

In

salutaris.

quantum

in

etc.

,

Rcspondct dominus: ego qui ioquor justitlam

fenio munito?

ct judlcium

vcstibus

tinctis

Bosra munita, quasi dicant: quis

,

mundo sanguinco per peccatum et munito pcr vcl qui vcnit de mundo sangulnco ct in-

est istc, qui venit de

malitiam

Edom

de

qui vcnit

istc,

iulcrprctatur

,

id

dicitur

ha-

sanguine

est

adsccndcrct, ia corporc

suo

cicatrices in corporc suo scrvare,

quinque

de causis.

ct in judicio

enim

Ait

servaturus est

sic:

ut fidem

,

resurrcctionis adstruat, ut pro liominibus supplicaiido cas patri rc-

praesentel, ut boni reprobi

,

quain

quain niisericorditcr sinl rcdcinti

,

juste

sint

damnati

,

recognoscant,

victoriae suae ccrtum triuniphum dcfcrat. iniiius sic

rcspondit

:

torcular calcavi

prcssus csl

,

ut

ctiam

sanguis

ut

pcipcfuac

Huic crgo quacstioni do-

solus ct dc gcntibus iion cst

vir inccum et potest vocari torcular crux, in sic

vidcant, ul

,

sic

qua tamquam

crrundcrctur.

in

prclo

Vcl torcular

De

Cap. LXXfl. vocat djaboliim

liumanum genus

qnotl

,

volvit et strinxit,

quidquid

ut

solum vinaria remanercnt.

323

adscensione doraini,

funibus peecatornra in-

sic

exprimeret et

in iis spiritualc erat,

Sed noster bcllator torcular cakavit,

vincula peccatorum dirupit et in coelura adscendens postmoduni ta-

bernam

vinum sancti spiritus

coeli apcruit et

quam

est,

stio

feccrunt minores

est iste rex gloriae?

Uuibus

ipsc est rex gloriae.

De hac angclorum quaestione

immcnsus aer

mitcatu

omnis

et

doniinus

:

Quibus

et

aliorum con-

daemonum turba

accurrentes

angeli,

esset, sciscitantur diccntes:

quis iste rex gloriae? quibus

spondentes dixerunt: hic est

ille

ille,

quis

virtutum

sanctificatur divino co-

:

volitans per aera

illa

adscendente transfugit.

Christo

respondcnint

illi

responsione sic dicit Augustinus

venienti

Tertia quae-

cffiidit.

angeli majoribus dicentes:

quis

alii

valde candidus ct roseus,

re-

hic est

qui non habct speciem nequc decorcm, infirmus in ligno, fortis

in spolio

vilis in

,

corpusculo, armatus in proclio, foedus in niortc,

pulcher in rcsurrectione, candidus ex virgine, rubicundus in cruce, fuscus in opprobrio,

clarus

Circa quintura, quo scilicct

in coelo.

mcrito adscendit, notandum quod triplici mcrito adscendit, de quo sic dicit Hieronyraus:

propter veritatem

tas promiseras, adimplesti

et

,

vita popali immolaris, et jastitiara eripuisti

hominem

dcducet te,

virtus

,

quia

,

quia non potcstate sed justitia

et deducet te mirabilitcr dextera tua potcntia sive

hoc est

Circa sextum

coclum.

in

adscendit, notandnm quod super omnes

dum quod

dicitur

Ephes. IV:

adscendit super omnes coelos coelos

dicit

,

et

qui ut

,

coclos

desccndit,

adiniplcret

quia plures sunt coeli

Est enim coelum materiale

,

,

quo

scilicet

adscendit,

secun-

ipse

et

omnia.

est,

qui

Super omnes

super quos ipse adscendit.

rationale,

intellcctuale

Coclum matcriale multiplex est,

stantiale.

quae per prophc-

illa,

mansuetudincm, quia sicut ovis pro

et

supersub-

coelum acrium

scilicet

acthereum, Olympium, igneum, sjdereum, christallinum et empy-

reum.

Coelum autem rationale

coelum

est horao justus, qui dicitur

ratione inhabitationis divinae, quia sicut coclum est sedes et habitatio

dcs justi

Dei, secundum quod dicitur est, sic

sedes

in Ysai.

anima justa secundura quod est

:

coelum mihi se-

sanctae

Ratione conversationis

sapientiae.

sancti per conversationem

LXVI

et

,

quia

desiderium seraper habitant in coelo.

nostra conversatio

in coclis est.

Ratione

Sicut dicebat apostolus

:

operationis continuae,

quia sicut coelura continue movetur,

sancti per

anima

dicitur inSapientia:

bona opera continue mavcntur.

Coelum

sic et

intellectuale est

21 *

324

LXXII.

(';i}i.

An^fli

.uigeliis.

latione

lissimi

exccllenti;^

Dion.vsiiis

lihio

in

iustar

ct

quam

plus

quoruiu

Sccundo sunt pulcherrimi rationc naturae

pulchritndine

Dionvsius

dicit

cst manifcstatio occulti Inminis

dicere

spcculum purum

,

Dcl bonirormis

pulcliritudiiiem

,

tatis

cap.

II.

et gloriae,

clarissimum, in-

,

suscipiens,

,

angolns

lihro:

de quorum

fas vst

si

Tertio

Dciformit;itis.

fortissimi ralione virtulis et potentiae,

Damiiscenus libro

codem

in

incoinquiiiatum, immaculatum

contamin;\tum,

rationciu

ct

exsistcntia |)u!cliruiu ct bomiiu desidcrant ct

oinnia

co particinant.

de

supcr rdi-

viviint

ct

cognoscunt super scnsuiu

ct intelligunt ct

sunt

fortitudinc dicit

fortes sunt et parati ad Dei voluu-

III.:

cxplctionem ct uhiquc confeslim inveniuntur, uhicunquc

Coclum

iius jusserit nutus.

De duobus

forlitudinem.

mamciitum cs

catus

ctc.

XLIII.

priniis Ecclcsiast.

vinae excclleiitiac, de quo Cliristus vcuil,

modum

Dc quo

adscendit.

summum

:

allitudiiiis

cum

esl

a

summo

illud post-

coclo cgressio

Super omues

cjus.

fir-

labri-

illo

acqutilitas di-

usquc ad

ct

dicitur in psaliuo

ejus ct occursus cjus usquc ad

:

forsitaii

Coclum aulcm supcrsubstantiale

ctc.

divi-

cniin h;ihct altitudincm, pulchritudincm,

de tcrtio Joh. XXyil: tu

,

;il

dignitate ct

de divinis noiuiuihus capit. IV:

divinac incntes sunl supcr rcliqua cxsistentia

qua vivcnlia

(ocli

suiit

De quoruin

cxcplleiitiae.

el

iloiiiiiti.

quia

i'ooluiii.

(liciiiitin'

ciiiiii

digiiitatis

ilicit

iulsconsionf

D>.:

igitur

hos coclos us(iue ad ipsum coclum supcrsuhstantialc Christus ad-

Quod

scendit.

belur pcr illud

([uod

ignco

adscciidit

nct,

ut

oiniics

iisquc

iioii

siciit

rcgioncm

luansio liacc

ct

angciorum

ct

,

ncc

in

qui in curru

llclias,

cam

iicc

lcrrcslrcm tninslatus esl,

(;iirislus

usque

materialcs

coclos

ciiim

ha-

,

elevata est m;vgnificciitia

pertingat ad suhlunarcm rcgioncin

cjus

convcnit

psalmo:

ad suhluiiarcm

p;iriidisuiu

In hoc crgo coclo cmp>rco

pria

iii

cmpyrcum adsccndit

cocliiin

iii

diciliii

Supcr

tua supcr coclos. ipsuiu

sccndit, scd

supcr omncs coclos inaterialcs

cniin adsccudil .

trans-

qui adco ciui-

cam

transsccndit.

residct ct cst spccialis et proalioriim

hahitalio liabilatoribns.

sanctorum

ct

Illud cuiin cocluin

congruc cactcros

coclos cxcellit digiiitatc, prioritate, situ ct amhitu ct idco cst coiivenicns hahitatio

Cliristi,

lcs transsccudit digiiitiilc

bilu

potcstatis.

ciuin cticluiu

pacilatis

(|ui

Siiuilitcr

cst

csl iinifonuc,

immensac,

lucruiit uiiiforiiics

in

cl

oiuiics coclos ratioiialcs ct iutellcctu;i-

actcrnitiilc

.

,

silii

immuliibiiitatis ac aiu-

congrua habilatio

s;iiictorum

illud

,

iiumohilc. luminositatis perfcclac ct ca-

(ongruil

iccte

iipi-ralioii)'

,

angelis

immohiles

iii

et

sanctis

dilci lioiic

,

,

qui

liiminosi

:

lidf sive

iii

De

LXXll.

(iip.

capaces

coguilioiie,

autem super coclos

ailsceiibioiK'

32,")

doiiiiiii.

in saiicti spiriliis recoptioiie,

vliiod

oiiines rationales, id est onines sanctos, adscenderit,

patet per illud, quod dicitiirCant.

II.:

ecce iste venit

salieiis in inonti

bns, transienscolles et vocantur montes angeli, colles vero viri sancti

Qaod

vcro siiper onincs coelos intellectuales, id est angclos, adscen-

per

derit. patet

sum

lauiu, qui

per cherubim

quod diciturin psalnio: qui ponis

illud.

ambulas supcr pennas venforuin.

qnam

est,

quod dititur Marc.

,

^-u

super pennas veiitorum. Quod autein usque ad

et volavit

coelum supcrsubstaiitiale, id per illud

iiubeni adsteii-

')Item adscendit

Dei aequalitatein adsceiiderit, patet

ult.

dominus quidein Jesus posl-

et

:

locutus est eis, assumtus est

coelum

iii

ct sedet a dcxtris Dci.

Bernardus: doniino nieo sin-

Dcxtia enim Dei est coacqualitas Dei.

gulariter a domiiio et dittuni et datuin cst sederc a dextris gloriae ipsius

utpotc in gloria acquali,

,

essentia consubstantiali,

in

pro

generatione consimili, niajestate non dispari, aelcrnitate noii posteYel potest dici

riori.

quod Christus

,

quadruplici sublimitatc et

est

qui

ct

Dc primo

virtuali.

tionali

Ubi

factus obediens ete. claritas

incritum,

huinilitatis

De quarto

Ephes.

scptimum

,

quare

adsccndit,

scilicet

suae noveiu sunt fructus sive

amoris

liatio

Ubi

veniet.

dicit

Augustinus

paces spiritus non

XIV: Ubi

si

dicit

diligeretis

cst

lia

sionc:

meritum

qua

est

:

:

si

carnaliter mihi

adhaescritis

major cognilio Dei

est

subtraho

ideo

Deum

est, ut fidei.

ca-

,

Joh.

,

De hac

forniam istain servi

,

spiritum aliter videre possitis. sic dicit

Leo

in

Ter-

sermone de adscen-

minor

pa^tre

noa cgcre^).

est,

Christo substantiae.

Magnarum enim

hic

vigor

mentium incunctanter crcdere, quae corporeo no» videntur

Rec.

legiiiil

etc.

qua

in

ad aequalein patri lilium eruditior fides gressu nientis

tuiic

1) Eil. l'r. umiltit 3)

^)humi-

Prinia utilitas est

ego abiero, paracletus non

nisi

coepit acccdere et conlrcclalione corporeac in c

Circa

Christi.

notandum, quod adscensiouis

me, gauderetis ntique, quia vado ad patreiu

Augustinus

pater major nie

super seraphim.

etiaui

caritatcni

XVI:

Secunda

eritis.

est

psalm.

terlio -)

utilitates.

Johaiin.

divini.

adsccndit

superemincnlem

etiam

scit

III:

quia

De

Phil. II.:

claritatis

super omnein scientiae plenitu-

id est,

,

patet,

descendit ipse

huinilitas

praeinium.

est

qui

De secundo

coelos.

dicit Augustiiius:

adscendit super cherubiin

dincm.

Ephes. IV.:

illo

super omnes

adscendit

adsceiisionc sublimis fuit

iii

remuneratione pra^mii cogni-

scilicel locali,

,

;

verba

:

1

consecntio.

1

e

iii

—

ventorii

4) Rec. legiiiit

in. ;

iii

in-

2) Ed. ['r. iii.ile p o s t leyit. tjua palre ininor noii.

De

Cap. LXXII.

326 cl ibi

tuitu,

Augustimis suain.

ilesideiium

figeic

adscensione domini.

quo nequeas inferre

,

conspectuiii,

confession.: exsultavit ut gigas ad currendum viam

lib.

Non enim

damans

tardavit, sed cucnrrit

cessit

ab oculis, ut redeamus ad cor

apud

Valde autcra securi

patrera.

et

Joli.

habemus apud patrem Jesum Cliristum justuin

ct

De hac

pro peccatis nostris.

cunim accessum habcs, et filius ante patrcin

o hoino,

quando talem

,

advocalura

II:

ipse

propi-

cst

sccuritate dicit Bcrnardus:

apud Deum, ubi mater

mater ostendit

,

Quarta

ut noster advocatus sit

essc possumus,

advocatum apud patrem habere consideramus.

tiatio

dis-

et

,

inveniamus eum.

Idco cnim adscendit,

est nostra sccuritas.

morte,

dictis, factls,

descensu, adscensu, clamans, ut redcamus ad eum

vita,

pectus

filio

et

se-

aiitc

filium

ubera,

fiiius

osteudit patri latus ct vuliiera: nulla cigo poterit esse repuisa, ubi tot

suiit

ram Dei exaltata

Quinta

insignia.

caritatis

quidem nostra dignitas est

,

est

nostra

cst

Maxiina

dignitas.

quando natura nostra usque ad dexte-

,

unde

ct angeli

in liominibus

hanc dignitatcm

considerantes deinceps prohibuerunt se adorari ab hominibus, sicut

XIX:

dicitur Apocal.

cecidi

inquit, antc pedcs ejns

,

tuoruin, ubi dicit Glossa:

scd

post adscensioncm

doniiai

Lco papa

tiinuit adorari.

veteri lege

in

et

fratrum

non prohibuit se adorari,

videns super sc exaltari hominem

scrmone de adscensione

in

adorarcm

nt

,

sum

eura, et dixit inihi: vide ne feceris, conservus tuus

doinini:

ho-

die natura nostrae humanitatis ultra cunctarum altitudinem potcsta-

tum ad Dei

patris

est

provccta ')consessnra,

tiam sui senticbantur indicere, lides non

filiura

dilTidcret,

spes non nuctusi-

Scxta cst spci nostrac soliditas; Hcbr.

rct, caritas non tcpcrct.

habentcs ergo

ut mirabilior ficret qui mcrilo rcvcren-

gratia Dei cuin remotis a conspcctu hominuin,

-) pontificem magnuin,

Dci tencamus spei nostrae confcssioiiem.

confugimus ad tcnendam propositam

spem

habcmus animaram

ct

tutain

ac

firmain

Iteni Ilcbr. VI: qui

quain [sicut ancorara

,

usquc ad in-

inccdenlcin

tcriora velaminis, nbi praccuisor pio nobis introivit Jcsus.

iterum Lco:

Cliristi

adscciisio

nostra

cst

provcctio

cessit gloria capilis, co spcs tendit et corporis.

ostcnsio, Mich.

III:

adscciidit paiidens

IV^:

qui pcnctravit coclos, Jcsuni

itcr

ct

De hac

quo prae-

Septima cst viac Augusliiius:

aiitc eos.

via libi factus cst ipse salvator: surgc ct ambula, habcs qno, noli

pigresccre. 1) 1).

Alli

coeJiim

Octava jaiiuae coclcstis apcritio:

Ifyuiit:

jlluiii

conrfisSiDii.

filiiim

Dei

2) Kj. rr. te siiei.

loyil

:

sicul !>

oii

1 1

ciiiin

f

i

c e

iii

priiiius

i Ji

ij

n o

LXXIH.

Cap. Adaiu apcruit jamias

infcnii,

De sic

sancto

sccundus paradisi.

Nona

cantat: tu devicto mortis aculeo etc.

XIV^: vado parare vobis locuui.

paras: nos cnini ct libi in

tibi

327

spiritii.

lude ccclesia

praeparatio.

loci

Augustinus: domine

Joh.

para, quod

,

paras et tc nobis paras, quando locuui paras

nobis ct iu te iiobis.

CAP.

inm.

Dc sancto

(68.)

^piritii.

Spiritus sanctus hodierna dic, ut sacra actuum testatur h^stcin apostolos in linguis igncis

ria,

missus

Circa cujus inissionem

cst.

sivcad adventum ')octo considcranda sunt: primo, a quo inissus est; quot modis mittitur sivc missus est; tertio

sccundo,

quo tempore

,

missus cst; quarto, quotiens missus csti quinto, qualitermissus cst: sexto, in quos missus cst; scplimo, propter

per quod missus

quod ipsum spiritum pater ipsum dcdit

XVI

Joh.

:

qucm

notandum,

habct comparationem

aulcm

paraclctus

meo

mittet pater in iiominc

autem abiero, mittain eum ad vos.

si

inferioribus

est; octavo,

est,

misit ct filius misit et spiritus sanctus sc

Dc primo Johannes XIV:

et misit.

spiritus sanctus,

quod missus

Circa primuin scilicct, a quo missus

est.

Dc sccundo

etc.

Missio enim in

ad suum mittcntcm sub

istis

triplici

habitudine, scilicct ut ad dantcm cssc, ct sic miltitur radius a sole, ut ad

dantem virtutcm,

dantem jurisdictioncm

Secundum hunc

pracccptore.

vcnire spiritui sancto. iis

nus

habcns csse

beata trinitas

Mittitur enim

cum

dicitur:

sicut dicit

in

gloria.

1)

Ed.

l'r.

missio potcst confilio

,

tamquam ab

operando

nihilomi--

:

cum autem in

vencrit

ille

ut

legll

autem pater

septem

sibi

,

indi

•

par in oranipotentia, aequalis

opus nostrac redcmtionis

propitiaretur

el deiiide

spiritus

scrmone dc Pentccostc:

incommutabilis Dcitas una est in substantia

,

Divisit ,

mittitur nuntius a

sic

et

modum

a patre ct

Leo papa

visa in opere, consors iu voluntate,

dia trinitatis

,

sanctus se ipsum dcdit ct misit, quod vidctur

XVI,

Nam

veritatis etc.

triplicem

et virtutcm ct auctoritatcm in

et ipse spiritus

iusinuari Joh.

jaculum a projectore, ut ad

et sic mittitur

sivc auctoritatcm

,

filius

omiUit verb.i

propitiarct

octavo

—

misericor,

esf.

spiritus

328

sit

Ambrosius

ostendit

,

quatuor

Hoc autem

ipsum dare.

sc

dicitur

istis

sancto spiritu.

enim spiritus sanctus Dcus

Qiiia

sanctus igniret.

De

LXXIII.

Ciip.

quod

,

est

ideo

,

recte

sanctus Deus

spiritus

libro de spiritu sancto sic dicens:

in

ejus

raanifesla divinitatis

esse cognoscitur, aut quia sine peccato cst, aut quia pcccata

enini

condonat

aut

,

non adorat

quia creatura non est

Et

sed adoratur.

,

crealor

sed

,

est

aut quia

,

hoc ostenditur, qualiter bcata

in

enim omnia, quae habuit,

trinitas se totaliter nobis exhibuit: pater

iiobis exhibuit, quia, sicut dicit Augustinus, mi^it nobis filium

*)adoptionis

iiostrae

Bernardus,

dicit

enira nobis

cibum

pretium

in

Cor. XII:

privilegium

reservat in

hercditatera

nobis exhibuit, quia, sicut

sanguinem

praemium.

in

potum

in

et

et

exliibet,

carnem

quia sicut

dicitur

per spiritum sanctum datur sermo scientiae,

alii

Leo papa:

spiritus

est

aiii

eodew

alteri fides in

sanctu^ inspirator

in

sanctus tota-

Siniiliter et spiritus

sermo sapientiae, secundum eundem spiritum, spiritu.

suum

in

pascua, ipse redenitio: dedit

ipse ,

omnia dona sua nobis cxhibuit

liter I.

pastor,

ipse

animam

dcitatem

et

ipsum totum

se

et

Siniiliter iilius totaliter se

adoptioTiis.

sanctum

spiritum

pretium nostrae redemtionis,

in

cx

Deus

gloria coniprobatur.

doctoi

lidei,

scienliae, fons dilectionis, signaculum castitatis et totius causa sa-

Circa secundum

lutis.

,

quot scilicet niodis miltitur sive missus

notandum, quod spiritus sanctus duobus modis sibilitcr ct invisibiliter

visibiliter

cum

cum mcntibus

invisibiliter

,

signo

in aliquo

invisibili dicitur Joh. III: spirilus, ubi

audis

,

sed nescis

sicut dicit

quia non

Bernardus dc verbo cst

coloratum

scd ncque per nares

aerem, sed

cit

Ycl haustura

,

fecit

,

spirat

pcr

iuvisibili:

ct

De missione vocera

Xcc mirum: oculos non

scd neque per aures,

,

corporis

lactuni

cum

sint

,

sonuil,

ncc

inli-

mansura

quia illud palpabilc uon

investigabilcs

ita

csl

cjus quia,

intravit,

quia non

nequc vcro pcr fauccs, quia non

nempc cx

?

,

quia aCri uon miscctur, scd nienli,

neque pcr

adessc noverim cl

,

Quaeris igitur,

cst.

vull

unde vcniat aut quo vadat.

,

sanctis illabitur,

dcnionstratnr.

visibili

est,

niittitur, scilicct vi-

nictu cordis inlcllexi

viac cjus,

undc

praescnliam ejus

cx fuga vitiorum advcrli potcntiam virtutis cjus ct ex discussiouc

bive

rcdargutionc

sapicntiac cjus,

ct

oculorum mcorum

admiratus

lum expertus sum bonilalcm mansucludiais cjus

1) Vorb.i;

sum profuiidilalcm

cx qua quauluiacunque cmcndalione

ado^)tioni«

—

Ii

ei e d

1

1

n

l

c

iii

el

omiHil Ed.

morum meo

cx rcformaliouc

l'r.

De

Cop. LXXIII. et

rcnovatione

sancfo

ineae percepi

splritiis niciitis

329

spirilii.

Htcuinque speciein

,

tudinis

Missio autem

Haec Bcrnardus.

ejus.

specie visibili spiritus sanctus inonstratus

Uimbae super Christum baptizatum sanctus corporali specie

nubis Incidae super Christum transfiguratmn loquente ecce nubesUucida obumbravit cos.

in specie flatus;

spiritum sanctum

Johann.

XX:

Quarto

etc.

Secundo

spccie

et dixit

hac quintuplici specie rerum monstratus cst

quod harum reruin proprictates operatur Primo monstiatus

bitur.

pro canta habet,

Ys.

LIX: rugicmus

les

gememus.

,

quasi

humanos

faciat: suaves in serinone

Tertio

in opere.

sancti nor.

;

,

in nobis.

Itein

eod. VII: vo-

quod suaves

,

benignos

petrae foraminibus,

Glossa:

:

id

est

,

benigiios,

coide et huinanos

iii

in Christi vulnc-

,

fovens inihi pullos ineos

oris

spiritus

peccatis nostris

,

nostri

cui diximus

,

Christus

infusione spirilus

est Christus

dominus

nos diccre Christo: Chiistus

fuit

,

quia

in

tenebrosus

est

et

Secundo nionstratus

os nostrum ,

in

et

id est, in

despectus est

est

iii

unibra tua vivemus in gentibus,

in

umbra tua

Thrc-

dominus captus

quasi dicat: spiritus sanctus, qui est oris nostri

riam.

et geincntes facil,

in forarainibus petrae, Glossa: in Christi vulneribus

ultim.

Sio

Cantic. II: surge ainica mea, sponsa niea, et vcni,

ribus habitare.

columba mca.

in

petiae manet.

Sapient. XII: o quain bonus

esse.

huraanus ex eo

,

illa

postulat pro nobis ge-

spiritus

domine, spiritus tuus benignus

,

intelligi,

quibus

pro suis peccatis geniere,

nos postulantes

id est,

,

detiir

oinnes ct quasi colurabae nieditan-

ursi

felle ainaritudinis

el suavis est,

catur suavis

facit

Corinth. YIIl: ipse

mitibus inenarrabilibus

Secundo sine

foraminibus

in

quos replet,

specie

in

Ideo autem

Coluinba geinitum

est in specii» coluinbae.

fellc caret,

spiritus sanctus illos

ut

,

cordibus,

in

accipite

iis,

Quinto

ignis.

Ter-

lucida.

linguae. Et in hac duplici specic apparuit hodierna die. in

in specie

adhuc eo

sanctae trinitatis

nube

hic in

insufllavit

in

:

Ubi dicit Glossa: sicut

Mysteriuin

glorificatio.

ostendit spiritus sanctus ibi in coluinba, tio

descendit spiritus

Math. XVII

;

in

quintiiplici

iii

Priino iu specie co-

III:

coluinba in ipsuni.

siciit

baptizatio doinino sic et

quod

,

est.

Lucas

;

cum

visibiiis cst,

notanduni

Et

aliquo signo visibili ostenditur.

cle-

magni-

coris ejtis ct ex contuitu horiiin omniuni expavi nmltitudinem

,

caro

nostra,

facit

passione tua, in qua

vivemus

specie

quod os nostrum

,

memo-

per jugeni

nubis.

Nubcs

a

lerra

elevatur, refrigerium praestat et pluviam gencrat: slc spirilus sanctus.

quos rcplet. a teria clcvat per conlemtuin tcrrcnoruni.

Ezech. VIII.

Cap LXXIII.

330 me

clevavit

spiritus

iiiter

(|uocuuujue ibat spiritus,

hantur sequentes eum

coelum

sancto spintu. terram

et

Item Ezech.

ete.

I:

eunte spiritu et rotae pariter eleva-

illuc

enim vitae erat

spiritus

,

omnis caro.

desipit

gustato spiritu

gorius:

De

Item Gre-

in rotis.

Secundo refrigerium

praestat contra inceiitiva vitiorum: unde et Mariae dictum est: spi-

sanctus supervcniet in te et virtus altissimi obumbrabit

ritus

id

est,

sanctus

vocatur

et spiritus

aqua, quae habet vim regenerativani.

Joh. VII:

Hoc autem

tlumina do ventre ejus fluent aquae vivae. ritu

sancto

rat

pluviam

aquae,

quem erant accepturi credcntes

,

lacrjmarum.

scilicet

Psalm.

lacrymarum.

Flatus est mobilis,

calidus,

est ad

paratur.

,

et flnent

dum, unde

aromata

si

est

aurac tenuis

el

tuuui

deficient et

spiritus

(lum illud:

cic

II

:

terram

est

ad demulcen-

et

,

cjus

tenuis.

ibi

docct vos de

et sni roris intima III.

Reg. XIX:

Quarto ne-

dominus.

flatus necessarius est,

est.

Undc psalmus: aufcres

pulverem suum revertentur.

et iu

creabuntur et reuovabis faciem terrae qui

est,

apparuerunt

vivificat

etc.

Quinto

iu

etc.

dicclur infra.

spiri-

Emitte Item

specie linguae ')secun-

Quare auteni

in

terlium,

tiirca

etc.

Sic et

Quarto spiritus sanctus

dispartilae linguae

illis

supra singulos eorum apparuit,

et

austcr, perflarc hor-

unctio

Adeo quippe

ad respirnndum.

nionstralus est in specie ignis.

dit

in

ad Iioram subtraheretur, homo continuo moreretur.

lum eorum spiritum

c.

I.

de spiritu sancto intclligendum

Joh. VI:

,

lenis

Nomine aurae

etc.

post igiiem sibilus

ccssarius

di-

austro vento calido com-

Terlio

illius.

factug etc.

Secundo calidus

veni mittere

et

Unde cantat ecclesia:

roris.

adspersione foecundet

quod

fluent

ad ejus lenitatem insinuandam vocatur nomine unctio-

Nomine

omnibus.

ct

spiritus vehemcntis

spiritus gratia.

Unde

patct in canonica Joh.

ut

,

et

et

Glossa super illud:

est.

Luc. XII: ignem

quod ardeat.

nisi

Tcrtio geneejus

velox est ad se dilTundendum;

Cantic. IV^: surge, aquilo, et vcni

tum meum

nis

molimina sancti

innammandum.

volo

eum.

ad respirandum nccessarius:

lcnis et

omnibus enim mohilibus mobilior

quid

dixit de spi-

Tertio monstratus est in specic flatus.

est repentc dc coelo somis advenientis

nescit tarda

in

spiritus

flavit

:

sic spiritus sanctus mobilis, id est,

cit:

tibi,

Unde

omni aestu vitiorum refrigerabit.

ab

te

tamquam

ignis se-

hoc die duplici spe-

scilicct

quo tcmpore

missus est, nolainluiu, qiiod missus est quinquagesimo dic a pascha.

J) Verb.i s
<•

c

u

ii

d

ii

iii

—

e

t

r.

Uiiiitlit.

td. Tr.

I

De

Cap. LXXIll. Ideo

aHtera

(juoniam a et

igne

rerauneratio

aeterna

,

in

Novo ctiam Testaracnto quinquagesimo die a pastlia Christi

lex

,

detur inteiligi,

ut

,

quinquagesimo die data est lex

praeiramolati

descendit spiritus in igne

Syon

est

Legis perfectio, quoniara secundura Glos-

reraissio.

agni

die in

,

quinquagesimo missus

331

splritii.

spiritu sancto est legis perfectio

petcatorum

sam a

die

In

sancto

unde per

in

in

moute Sjnay, spiritus

,

undc Glossa:

situt

dilettio.

quadraginta

resurrectionem cura discipulis convcrsatus designant,

est,

quo

quinquagesimus dies,

ita

ideo

Glossa ibidem:

Secundo aeterna

dies

quibus

,

post

praesentera ccclesiam

sanctus datur,

spiritus

Tertio petcatorum rc-

dcnariura aeternae reraunerationis cxprimit.

missio, unde

in raonte

coenaculo,

in

sanctus est perfectio

spiritus

quia plenitudo legum est

remuneratio,

datus

spiritus

,

quod ipse

lioc insinuatur,

totius legis

lex

,

montis loco

sul)lirais

quinquagesimo anno indul-

in

gentia fiebat in jubilaeo et per spiritum sanctura peccata reraittuntur; et sequitur in Glossa: in spirituali jubilaeo rei solvuntur, dcbita diraittuntur,

patriam revotantur,

exules in

hereditas araissa

rcdditur, scrvi, id est horaines peccato venumdati a

Hncusquc Glossa.

libcrantur.

unde Rora. pettati

niortis.

vitae in Christo

spiritus

Dcbila peccatorum

:

spiritus tuus

ainissa rcdditur,

spiritui

nostro

,

bonus deducct mc Roni. VIII:

quod sumus

Servi a peccato libcrantur,

Circa

bertas.

sciendum

est,

scilicet ante

quartura,

ipse

filii

scilitet

IV^

Si

,

rcvocantur,

Hcredi-

testimonium rcddit

autem

et hcredes.

lilii,

ubi spirilus doraini, ibi

quotiens

apostolis

quod secundum Glossam tribus vicibus

passionem

a legc carilas

tcrram rectam.

spirilus

:

quia

patriam

in

in

Dci.

Cor.

II.

servitutis

mc

libcravit

dimittunlur,

Exulcs

multitudinem peccatorura.

opcrit

psalm. tas

lex

VIII:

ct

jugo

mortis solvuntur ct libcrantur,

Rei

raissus iis

li-

est,

datus cst,

post resurrectionem et post adscensionera.

Prinio ad faticndum miracula, secundo ad rclaxandum pettata, tcrlio

ad confirmandum corda.

misit ct super

dedit

Haec

iis.

dum quod sanctura

,

ct

cnira rairacula

dicitur

Non

nia etc.

Prinio

omnia dacmonia

Math. XII:

si

iit

per spiritum sanctum

,

fiunt

,

secun-

autera in spiritu Dei cjicio dacuio-

tanicn conscquens est,

faciat niiracula

quoniam eos ad pracdicandum languores curarent, potestatem

quoniam

ut sicut

quicunque habet spiritum Gregorius

ait

,

rairacula

homineui sanctum non faciunt, scd ostcnduiit, ncc quicunquc niiracula, habct spirilum sanctuin,

faQit

quoniara cl mali asserunt sc fe-

cissc miracula diccntcs: domine, iionne in

nomine tuo prophclavimus

:

De

Cnp. LXXIll.

332

oniin tacit miraciila per auctoritateni

ctc.

Deus

riae

')hHiiulitateni,

pcr

cnm daeinonibus

sanctum

spiritum

lamcn potest

(juae est in aninia

aut

,

ad pocnam aelernain,

quando

eos

lum

poenam purgatoriam

(luia

de

corda

([uando

coruiu

Psalin.:

spiritus

est gratia si

est

obligationem

id

,

Tertio dedit

omnis

ejus

(juod

saiicti,

Dicitur tanien

absolutuni

solidata sunt

sic

oris

spiritus

elc.

ad maculam,

esse -^insinuat,

tcmporalem conimutat

In

paitem relaxat.

temporali

ipsa

pecc.ita

(luantum

remittuntur.

(luia a culpa

luin

,

remiseritis

ad rcatuiu

justitiac.

insuniavit di

({uantum ad Dei oPFensam, quae solum ex

infusione gratiae et virtute contritionis

sacerdos absolvere

in

remittere,

(juanluin

aiit

iiiate-

cliristiani pei

publicae

{|uorHin

,

peccatHUi

(juis

boni

,

per signa

christiani ,

per

aiigeii

,

natiirales reliiis insilas.

virliitcs

spiritum saiictnm

iis

accipite

:

N'on

mali

justitiam,

Secundo dedit cens

daemoiies

occultos contriictus

inagi per

|)Hblicam

sancto spiritu,

ut

,

viitus eorum.

dcsiderium pciniciosum, coiisumil,

(|uia

die,

tormenta timerent.

nil

si tristitiam

,

tum

,

hodierna

iis

Augustinus

iiivcnit,

talis

:

3)dissolvil.

trepidationem, abjicit.

si

Leo

papa: sperabatur ab apostolis spiritus sanctus, non ut tunc prinium sanctorum habitator cssc incipcret

sed ut sacrata sibi pectora el

,

ferventius accendercl el copiosius ^) inundarct, cumulans sua dona-,

non inchoaus, nec ideo novus operc, quia ditior quintum, qualiter scilicet missus

aulem

rcpentinus,

fuil

coclestis

vchemcns

,

rcplcns;

et

quia spiritus sanctus larda molimina nescit, coelestis vehcHiens

efficit,

ab omni Fuit

replevil,

unde

plcnitudinis

patcl

in

,

replcns

cl

quia

,

dolio,

luimquid nuigiet bos

,

,

priinum

plcnum est,

cuiu

'•)cuiii

iinpaliciiliac.

Iloc

cst

1)

Sic

Kd.

niiiiUit fcd. Cr.

ilrtrel.

Ti)

ri.,

Jilii

leguul;

3) Receiit.

Rcceiit. lcgiiiil:

non resonarc, ut

non resonat;

piacsepe plcnum fucrit

,

Job. Vi

quasi dicat:

locuin non

signum habucrunt apostoli, quia

iiulationibus pcr impalienliam

li.i

vehens

omnes apostolos

sanctus

cuiu pracscpc cordis jileiiitudincm liabct gratiac,

mugitus

vel quia meii-

Triplex est autcin signum

etc.

in apostolis:

fiiit

quod

spiritus

omnes

rcpleti sunt

quod

quasi vaeh adiniens,

,

amore vehit, undc vehcmcns quasi

carnali

iiiciilcin.

repenlinus,

quia coelestes

,

quia timorem lilialcm inducit, vel quia acternum

,

vaeh adimit, unde vcliemcns

tem

Circa

apparuerunt sedendo, sonus

el ipsae linguac

sono in linguis igneis

largitate.

notandum, quod missus cst cum

esl,

liabet iii

tri~

non lesonabanl, inimo ibant gaudcn b

i

I

i

l

h

l

i

u

ciilii

.iiite

i»

2)

ii i' iii.

male dissolvitur

li'giiiil.

r »'!><• |>i'

Iloc VPibiim inali4) Alii iiiiiiinii-

plfiiiiin sli-terit.

:

De

Cap. LXXIIl. a conspcctu

tes

sive

ciperc

coiisilii

SecuTuliim

etc.

Quantlo

satietatem Iiabeie.

plenuin cst,

aliud

appetit amplius.

Sic sancti

sigtium est

plus re

iioii

aiiqno

vas

eniin

non potest:

recipcre

333

spiritu.

s.incto

liquoru

liomo satur

siinilifer

qui habeiit plenitudincm gratiae

,

possunt recipere alium liquorein dilectionis terrcnae, Ysai.

nns suni

holocausta

ideo

et

lestem suavitatem

oceano

restat

,

ideo nou sitiunt terrcnam voluptatem.

,

biberit de

qui

nus:

ut

,

paradisi,

fluvio

eo

in

signum habebant apostoli, scd

ut patct

in

inundantc

fluvio

Ad

Phison sapientiam. et

qui

litterain:

circumadjaccntia irrigare

:

Tertium signum

illius

XXIV:

esl

Hoc

sit.

est supcrfluore,

qui

quasi

iinplet

proprium est ernuere

fluvii

apostoli cocperunt

sic

Augusti

mundi cxslincta

Ecclcs.

;

')

plo-

proprium volucruiit habere,

nihil

coiumuni omnia dividcre.

in

I:

una gutta luajor

cujus

hnjus

sitis

noii

qui gustavcrunt coc-

Similitcr

etc.

noii

,

elfluerc,

quia

coepcrunt loqui variis linguis, ubi dicit Glossa: ccce signura plcnitudinis;

plcnum vas erumpit,

coepcrunt

iteruin

praedicarc coepit liiiguis ign^^is

junctim

iii

,

ignis

ia

circumadjacientia ct tria millia

quod

circa

convcrtit.

tria

IJndc

Sccuudo

videnda sunt

quare

sccundo

linguis igncis,

non polest occullari.

sinu

irrigare.

in

,

primo

prinio sciendum

quod

,

triplici

,

modo apparuit

iii

iii

Petrus est

quare

igne potius

alio clemcnto, tcrlio quarc in lingua potius, quaiu

De

slalim luissus

,

alio

in

con-

quam

iii

mcmbro.

linguis igiieis

primo, ut verba igiiea proferrcnt, secundo ut legem igneain praedicarent, scilicet legcmamoris.

De

duobus Bernardus: venitspiri-

his

tus sanctus in linguis igncis, ut linguis oiunium

gentium verba ignca

loquercntur et Icgcin

igneain liiiguae igiieae praedicarcnt.

ut spirituin sanctmu

qui ignis est

hoc ne ut

,

,

nc aliorum conversionem sibi attiibuercnt et

diffiderent ct

omncs eorum verba tamquam Dei audirent.

dum

,

quod missus

est

in

specic

Dc

ignis multiplici

suinitur penes ejus scptcmplicem graliani: spiritus

ignis alta huiniliat per tatis

,

donum

riibiginem per donuin intellcctus

Prima

enim ad moduni

,

,

restringit fluida per consi,

darificat metalla tollendo

sursum tendit pcr donum

sapieii-

Secuiida sumitur pencs cjus dignitalcin et excellentiam; ignis

cnim cxcellil oinnia

J )

secuiido scienralionc.

timoris, emollit dnivi pcr donuin pie-

illuminat obscura per scientiam

lium, consolidat mollia per fortitudinem

tiac.

Tcrtio

per eos loqui cognosccrent et

Ed. Tr,

111

u nil

.1 11

cleineiita specie,

1

e iiiale.

ordinc

ct' virtute.

Spccio, ra-

De

Cap. LXXIII.

334

sancto spiritu.

tionc pulchrltudinis in luce, ordine, ratione sublimitatis in situatione, virtutc, rationc vigorositatis in actionc; liis

quinatus, propter sccunduni,

sumitur pencs

Rabanns

sic

calcfacit

et

ejiis

dicens:

quatuor habct naturas,

ignis

illuminat.

Similitcr

meos

etc.

unde

urit

Purgat corda, Ysai. IV:

dicitur dc

sicut uritur ar-

,

ct

si

sanguincra Jerusalcm laverit

Tcporem cx-

ardoris.

spiritu

quos rcplct spiritus sanctus, Rora. XII:

illis,

Grcgorius

spiritu ferventes etc.

:

in ignc apparuit spiritus sanctus,

desiderio suae acternitatis accendit.

IX: sensum autcm tuum quis sciet,

tuum dc

spiritum sanctum

Amor

penes ipsius araoris naturam.

dcderis sapientiam et

tu

nisi

altissimis, et ita

amor

spiritus sancti, quos replct,

operationis, unde Gregorius ralur enim est.

et

magna

,

si

:

cst.

Sccundo quia ignis

Si

Corintli. II:

per ignera habet significa-

semper

nunquam

I.

Quarta sumitur

est in motu, sic et

facit esse in

est

amorDei

motu bonae Ope-

otiosus.

autem opcrari ncgligit, amor non

intcr cactera clcmcnta cst maxiuic formalc

raodicum habct de matcria

sancti, quos rcplct,

enira

Primo quia ignis scuiper

triplici rationc.

hoc in

et

Ignorantias illustrat, Sapicnt.

uobis autem revelavit Dcus pcr spiritum sanctum.

tioncm

purgat

Haec Rabanus. Exurit

quia ab omni corde, quod rcplct, torporem frigoris cxcutit

miseris

purgat,

,

igne uri petebat prophcta diccns: ure renes

ctiaui

de niedio cjus in spiritu judicii cutit,

Tertia

pcccata,

cxurit

spiritns

peccata, unde Zachar. XIV: pcr igncm uram eos

Hoc

intcllii^i-

Sap. VII.

,

in

iiicoin-

Hanc rationcm assignat

multipliccm efficaciam.

corda, tcporcm cxcutit, ignorantias illustrat.

gentuffl.

sanctus

quia capiat orancs spiritus

habens omncm virtutcm

proptcr tertium

bilcs,

spiritus

sic et

Proptcr prinium dicitur spiritus sanctus

ouinia excedit.

facit

et raultum

dc forma.

Sic

amor

spiritus

habcrc modicuin dc amorc tcrrcnorum

et

plurimura dc amore coclcslium ct spiritualium, ut jam iion carnalia carnaliter, scd potius spiritualia spiritualitcr diligat. Distinguit cnim

Bernardus (|uatuor modos

diligciuli,

liter, spiritum

carnem

liter.

carnalitcr,

carnem carna-

scilicct diligcrc

spiritualilcr ct spiritum spiritua-

Tcrlio quia ignis habct alta inclinarc, sursuin lciidcrc, Ihiida

adunarc

ct

congregarc, pcr haec

tria intclligitur triplcx vis amoris.

Ainor cnim, sicut habctur cx vcrbis Dionjsii minibus, habet triplicem coordiiiativain.

vini

Inciinalivam,

in libro

scilicet inclinativara

,

quia inclinat

elevativam et

superiora infcrioribus,

clr-vativain, quia clevat inferiora supcrioribus

coordinat acqualia coaequalibus.

,

de divinis no-

,

coordinativam

Hacc Dion^sius.

Hanc

,

quia

cnira tri-

De

Cap. LXXIII.

pliccm vlm amoris spiritus sanctns

335

sancto spiritu. his

efficit in

quos

,

replet, qnia

incliuat eos per Iininilitatem et sui conteinlnni, elevat in desiderinni

supernorum

coordinat invicem per

ct

uniforniitatem

De mcm-

nionun.

tertio

scicndum, quod apparuit potius in lingua, quam in alio

bro

triplici

,

inflammatum

Lingua enim

ratione.

uiembrum igne Gehennac

est

regendum

ad

difiicile

,

ergo lingna igne infernali inflannnata

ct

bene

ntile

Quia

rectuui.

erat, ideo ignc spiritus sancti

indigebat; Jacob.III: liiigua nostra ignis est etc, quiadifficileregitur, ideo prae

menibris

caeteris

gratia

ni: omnis natura bestiarum ideo nccesse

tur,

spiritus sancti

Quia

etc.

Jacob.

bene regi-

si

,

sanctuni rcctorcm habcrct.

ut spiritum

fuit,

indiget,

valdc

utilis

In

lingua etiam apparuit, ad significandum, quod pracdicantibus valde

necessarius

fuit;

cnim ncccssarius

pracdicantibus

est

quia facit

,

eos loqui ferventer absque trepidilate, et ideo missus est in specie

Bernardus: venit spiritus sanctus super discipulos

ignis.

igneis

Confidenter

praedicarent.

sunt omnes

Dci

ad acdificationem

coeperunt loqui cum fiducia verbum

proptcr capacitatis auditorlim divcrsitatem,

Multipliciter

etc.

absque pusillanimitate, Act. IV: repleti

sancto et

spiritu

et idco dicitur Act.

me

quod coeperunt loqni

II,

et utilitatem,

me

co quod unxerit

etc.

variis linguis.

Tertio ipsae lingiiae apparuerunt se-

sidentibus quoque et judicibus necessarius cst

ad

ritatem

sanctum ,

dabo

ponam

Ysaias XIII:

iis

,

qui in te est

Moysi

erat

formandum; Job. XXVI: tum,

in

quos

scilicet

mansuetudinis

ctc.

,

munda ,

et

dies pentecostes,

spiritus

meus,

nisi

Num.

patet

ad

in-

Circa sex-

quod missus

quae fuerunt

cst in

in

iis.

Ipsi

quod

super humilem

enim

dicitur:

id est dies rcquietionis.

enim festum erat ad rcquicm deputatum, Ysai. requiescit

ut

habilia ad susccptio-

primo fnerunt animo quieti, quod notatur in hoc,

dum complcrentur

judicinm

Ornatura sanclitatis

missus cst, notandum,

spiritus sancti proplcr septem

,

Numeri XI:

,

spiritns domini ornavit coelos.

discipulos, qui fuerunt rcccptacula

ncm

eum

super

-

nt supportetur onus populi te-

,

spiritus

XII: erat Mojses mansuctissimus

spiritum

accipite

Mansuctudinem ad supportandum

de spiritu

Spiritus

Prae-

crat.

qnia confert aucto-

Sapientiam ad judican

meum

spiritum

,

XX:

Joh.

remiseritis peccata etc.

gentibus profcret.

cum.

remittendum;

peccatum

quorum

,

Utililer

Ysaias LXII: spiritus domini super

dcndo ad significandum, quod praesidentibus necessarius

dum

in linguis

ut verba ignea loquercnlur et legem igncani linguac igncao

,

Illud

LXVI: super quem etc.

Secundo

di-

:

De

Cap. LXXilF.

336 lectlonc imiti

(inoil notatiir in lioc

,

Erat cnini

rilcr.

unum

cor

iis

sancto spiritu. quocl dicitur

,

anima una.

ct

hominis non vivificat nicmbra corporis

membra

ritus sanctus scilicet

erant onuies pa

:

Sicut cnim spiritus

nisi") in vita, slc ncc spl-

,

Et sicut ignis lignonini

spiritualia.

divisione exstinguitur, sicspiritus sanctus pcr discordiam iuhominibus,

de apostolis

ct ideo cantatur

stravit eos iiiundans

invcnit eos concordes caritate et illu-

:

Tertio loco secreti, quod no-

-)dcitas deitatis.

tatur in iioc,

quod

ducam eam

in solitudineni et ibi loquar

unde praemitlitur:

assidui,

tione

unde cantamus de

in oratione;

Quod enim

nisse nuntiat.

Item

sapientiae.

tus

paracletum dabit

XIV

:

hoc, quod dicilur sedentes;

in

vallibus,

quem

id

meus

quod erant

hoc,

psalm:

qui

,

sanctum.

Septimo

Glossa ibidem:

alium

quod notatur

,

fontes

ctc.

esl,

Primo ad

dicilur: paraclctus

clc.

vivificat.

,

Kcce

ego

carnis domici-

Circa septinium

calcat.

paracietus auteni

consolandum moeslos

Sif H
i:il.

XXX VII:

:

spiri-

quod notatur,

,

LXI:

est ac consolator, Ysaias

et sequitur ut

etc.

menlem

imniittam

1) Hprciiliorp.s Ipgiiiil .1)

hoc,

in

coenaculo, unde di-

poncrem consolatio-

Gregorius: consolator spiritus dicitur,

tristitiae

Kzecli.

visio

spiritum

,

duin

levat.

Secundo ad

11 i

Vr. [.•gll

:

?

I

ossa arida audite

in

vos

s

I

ii ii

spiritnm

iinll.i.

.Miiii v.')ii.s»p.

qui

spcm veniae paeparat, vivificanduni

mortuos, quod notalur, cuin dicitur spiritus, quod spiritus qui

super

notandum quodmissusestpropter sex

dc peccati perpctratione moerentibus afflictione

et

quod notatur

in superiori

quod idem

,

domini super nie

con-

in

accipite

dixit:

et

hac auctoritate:

in

nem lugenliims Sjon. ab

emittis

qui spiritum sanclum desiderat,

causas, quae notantur

spiritus

spiri-

et

ubi primo pacem obtnlit dicens

contemplatione erecti

in

propter quid scilicet missus

cum

me

quae interpretatur

,

lium transscendens nicntis conteniplatioiic

sanclus

in

spiritum sanctum pax necessaria

insufflavit

quod spiritum sanctum rcceperunt

tus

venit

et

ve-

susceptionem

Sexto pace conjuncti, quod no-

Jerusalem

XX:

deinde statim

pax vobis

cit

invocavi

etc.

in

dominus Joh.

ostendit

sit,

ad

sit

rogabo palrem meuni

Quod autem ad recipiendum

pacis.

unanimiter

^^Deum

est graliam spiritus sancti donas humilibus,

requiescet spiritus

tatur in

necessaria

Quinto humilitate praediti

vobis.

Quarto ora-

perseverantes

oranlibus apostolis

iis:

oratio

Joh.

ad cor ejus.

erant

Sap. VIl:

oslendit

sancti,

spiritus

dicitur in eodeni loco, scilicct in coenaculo. Hos. 11:

et

3) Alii

Tcrtio ad

vivctis.

;

«1

i

vi n

cnini,

domini

verbuin

i

I

«

t

1

s

De

Cap. LXXIV. sanciiiicandutn iuiniundos

qiiod notatur, cniu dicitur sanctus,

,

enim dicitur spiritus, qui

Unde sanctus

mundat.

impetum

,

vivificat,

suum

tabernaculum

ficavit

abundans gratia

onim pater amat nos. Si patcr

nos

ct

filii

dicitur pater:

XUI:

eo

in

meo, quod

quod

,

cst Jesus

dicitur:

pater

,

Scxto

vcnit.

vos

illc

quod datur sivc missus

Circa octavum notaudum,

primitiva ccclesia;

ipsc

Quintoadsalvandum justos:

quod ad salvandas gcntcs

ad docendum ignaros, quod notatur

cst in

ad confortandum

In noniine igitur Jcsu, id est salulis

misit spiritum, ut ostendat,

docebit omnia.

spiritus sancti laeti-

cjus et fratres ad invicem ct

hoc, cura dicitur: in nomlne

intcrprelatur.

et

')flumini9

diligitnos; Joh.

inter fratres perfectaamicitiaperseverat.

et salus

Psalm.:

quod notatur, cum

:

pater enim dicitur co, quod naturaliter

in

,

Quarto

altissimum.

inter discordes et odiosos

quod notatur

sicut

quia sanctificat

ecclesiam Dci et pcr istud flumcn sancti-

ficat civitatem Dei, id est,

amorem

sanctus

ita

quod mundus.

ideni est

cst, raundans et

id

337

sancto Gordiano.

undc:

primo per orationcm,

orantibus

apostolis etc. et Lac. III: orante Jesu desccndit spiritus sanctus etc.

Sccundo per verbi Dei dcvotam

adhuc loquento Petro

duam operationem, quod absolutionem

quae

,

manuum

notatur in

tunc imponebant manus supcr ficat

attcntam auditioncm.

et

fit

illos etc.

CAP. IIXIV.

Gordianus a geos

quod

,

est clarum, quasi clara

Augustinus

in libro

impositione.

Act.

est

domus

,

(69.)

dogma

et lucida.

sive

domus,

et dyan,

qua habitabat Deus

in :

bona domus

Sic

ille

quod

est rex

,

machos, quod

est paribus

1)

G. et

Ed.

Fr.

est

est

vel ab epy

,

supra

quod

,

lucidus

et

machin,

est supra, et

pugna, quasi pro supernis pugnans.

jnnle lesit

Epiniacho.

,

mem-

sanctus fuit pariter dis-

Epjmachus ab epy, ^)quod quasi supernus rex

quod

sicut dicit

:

positus per concordiae imitationem, amplus per caritatcm

per veritatem.

VIII.:

Vcl impositio manuum signi-

Ooriliaiio').

de civitate Dei

ampla

bris disposita,

X:

in confessione.

sancto

I>e

Act.

Tertio pcr assi-

cccidit spiritus sanctus etc.

:

3)

rost fluminis. Verba qiiod e3t —

2) •

Rec. legunt:

piignans

de sanctis

omittlt Ed. 2'i

l*r,

338

LXXV.

Cap. Gordianus

Da

sancto Nereo et Achilleo.

cum qucmdam

vicarius Juliaui iuiperatoris

noraine Januarium ad sacrificandum compclleret,

num

chrislia-

ad praedica-

tiouem tanien ipsius Januaril ad fulem cum uxorc sua, nomiue riria, et LIII viris

conversus

Quod audiens Julianus

cst.

nuariura in exsiliura mitti, Gordianura vero,

Dccollatus

truncari.

pite

cjus ad

mansisset intactum

urbe

ab

sacrificare nollet, ca-

Gordianus

tandem a familia sua rapitur

,

occidi

cl

cum beato

feceral

non

,

CCC.LX

uno circa annura domini

fere

milliario

corpus

et

Sed cum oninino rc-

esl.

quem dudura pracdictus Julianus

Ep.vmacho, longe

dies projectum

canes per VIII

si

beatus

igitnr

est

)Ma-

*

jussit Ja-

scpelitur.

CAP. IXIY.

De

Nereus interpretalur est lucerna,

quam

rcus.

hucrua id cst,

quod

(70.)

sancto IVereo et Acliilleo.

et

lucis consilium vel

vs festinans;

vel

Ncrcus a nerclh

Nereus quasi ne,

Fuit ergo consilium lucis

in virginitatis pracdicationc,

in lionesta convcrsatione, fcstinans in coeli fervore,

nequaquam reus

cst frater

meus

,

quod

ne reus,

Achilleus ab achi.

in conscientiae puritate. et lesa,

quod

,

nequa-

id est,

est salus, quasi fratrum salus.

Ilunim passiones Eulhlccs, Victorinus etMacro, ^'^alias Maro, servl Christi scripscrunt.

Ncreus

ct

Achilicus cunuchi cubicularii Pomicillae noptis T)o-

mitiani impcratoris fuerunt,

Cum

vit.

csset et

fidem

crgo

gemmis

ct

nupta

hlio consulis

purpureis vcstibus tegerctur, Ncrcus cl Achilleus

pracdicaverunt ct

ostondentcs

quos bcatus Pctrus apostolus baptiza-

pracdicta Domicilla Aurcliano

virginitatcm

virginilatcra

Deo

esse

commcndaverunt

multipliciter

proximam, angclis gormaiiam,

hominibus innatam, uxorcm viro subjici, pugnis

ot

cakibus oaodi,

deforracs partus saopius procrcari, rursus, quac vix matris pia monita sustinobat, inlor

inciim ab

1)

oporterc

caotcra dixil:

grandia convicia

scio palrcm

moum

pati mariti.

co convioia plurima passam csse: nuniquid vir

Becenf, uinitliint M.iriri.i.

llla

autcm

fuisse zclolvpum ct malroin

2) Vcxb.i .ili.is IM

.t

r

mcus

o (nnittil

I-.tl.

talis

Tr.

Cul

fulnrna cst?

De

LXXV.

Cap.

illi

:

339

sancto Nereo et Achllleo.

qiioniain qyanullii 8unt sponsl, viclontur csse

benigni, sed niariti elTecti crutleliter domlnantuv et aliquando ancillas

praeferunt douiinabus, omnis auteni sanctitas amissa per poenitentiam sola auteni virginitas ad

revocari potest,

suum

nou

staluni rcvocari

potest (reatus enimperpoenitentiam expelli potcst, virginitas revocari

non

potest), ^)ut

ad statum pristinae sanctitalis atlingat tunc Flavia

Domicillacredidit et virginitatcm vovit et a sanctoCIemente velatacst,

Quod sponsus

cjus audiens liccntia a Domitiano impetrata virginem

cura sanclis Ncrco et Achilleo in Pontianam

insulam relegavit, pu-

tans se pcr hoc posse virginis propositum immutare.

tcmpus

,

cum

sanctos

,

ut

iusulam

suaderent,

virgini

eam

magis

spuentes

ad

ipse

in

perrexisset indiiceret

et

Post aliquod

hiijiisniodi

,

domino confortabant.

muneribus

niultis

penitus

re-

Quapropter ciim ad

sacriiicia compellerentur et dicerent se a beato Pctro apostolo bapti-

zalos

ratioue posse jdolis iiumolare,

nulla

annum domini LXXX, quoruin corpora juxla Alios etiain,

Vittoriiium

posita

suiit.

nem

quibus Domicilla adhacrcret,

,

scilicct

iis

Tandem Euthicem

dabat.

,

tamquaiu

Eiithicen

servos

cacdi jussit,

quousque

exhalarct, Victorinum vero in aquis foctcntibus sufTocari,

vero saxo

ingenti

ipse

viri

eum

occidi

convertit.

iinnianissiinam pe-

et quasi Icves

Post hoc Aurelianus Domicillam de cx-

fecit.

quas tamen Domitilla ad lidem

ei suaderent, niisit,

sponsis praedittarum puellarum et

ad Domlcillam

venit, ut cjus

duos juvenes introduxit jussit,

et

volens

canendo

cessavit,

convertisset

,

Aurelianus

ibidem mimos canere

cam postmodum

et caeteri

quousque

iu

fecit

,

saltando

—

atliiigtit omittit

Ed

Sed cum

deficiens

l'r.

in

,

2)

deficerent

Luxurius")

credidcrant

Luxwriosiis

22

mimi

duos dies non

per

exspiravit.

qui

thalamum

secum saltare

et caeteros

ipse tamen

vero frater ejus irapetrata licentia omnes

Yerba ut

Domitillam

violare.

in saltando

nuptias celebraret

Sed cum Domicilla praedictos

ipsam salteiu violcnler oppriiucrct.

1)

spiritiim

Maroncm

cum plurimi crcdidissent, con-

ct,

Tunc Aurelianus cum

tribus joculatoribus

iu

in

reduxit et duas virgincs, Euphrosinam et Thcodoram, collatta-

neas ejus, ut

et

autein

praedictum lapidem iu humcros suos atcepit,

sularis

die

movere potcrant, super eum jactassent,

paleas ad duo milliaria poitavit

silio

Cum

opprinii jussit.

LXX

tram, quam vix

Maro-

et

tota

cantabrum ad manducan-

suis pracdiis laborare facicbat et vesperc

dum

capite caesi sunt circa

scpukliriim Petronellac

*

;ilii

,

inter-

ofTeniiit,

De

Cap. LXXVI.

340

fecit et cubiculo

,

sancto Pancratio.

ubi praeiliclao virgjucs morabanlur,

quac oranles spiritum miserunt,

posuit,

({uarum

igncin sup-

corpora sanctus

Cacsarius niane iliaesa rcpericns sepclivit.

CAP. IXWI.

De

Pancratius a pan

quod

,

quasi totus cilo gratus

,

totum

cst

quia

ct

gratus

,

quod

,

est citius,

vcl sicut dicitur in

pancranarius flagcllis subjcctus,

Ipse enim rapuit

pancras lapis varie coloratus.

pracdam captivorum,

tonnentorum, coloratus varictatc virtntnm.

fuit suljjcctus ilagcllis

nobilissimis

parcnlibus

orlus

dum apud

Plirjgiam

malre orbatus esset, sub cura Uionysii patrui sui rc-

ot patre ct

Ainbo crgo

lictus cst.

rcdicrunt,

A

,

sua pucritia,

In

(ilossario, pancras dicilur rapina

Pancralius

(71.)

fsancto Paiicratio.

Romam

quorum vico

in

ubi largnm habcbant patriinonium,

,

papa cum

(lornclius

fidclibus

quo quideni Cornelio cum pracdictus ')Dionjsius

latitabat.

Pancratius

ct

fidem Christi recepissent, tandem Dioiiysius in pacc moritur ct Pancapitur

cratius

quasi annorum

dco

cum puer

quia,

,

comprobaris

et

carissirai

habeam.

gcro

Cui Pancralius:

scnile

tum apud tcin tui,

ct

iios

etsi

virtute domiiii

cst,

facile deci-

sis,

mei

corpore

filius

mcuin

cor

tamcn

,

quantum hacc pictnra, quam cciniinus, Dii au-

etiam

qui

,

dcccptorcs

ct

gcrmanaruin stu-

nec parentibus pcpcrccruiit.

Quod

hodie tuos scrvos talcs cognoscercs, protinus occidi jubcrcs. lcs

Dcos miror, quomodo colcrc non crubcscis.

putans se a

puero victum

circa annos doniini

diligcnter scpclivit. iicnsis

1)

,

K(l.

si

l'r.

quis

iii.ilo

exsti-

filium

mei Jesu Christi tcrror vcster tan-

quos me horlaris colcrc

pratores fuerunt,

pucr sum

Pancratius

infantulc, sua-

rogo te, ut rcccdas ab hac vesania, ut vclut

tisti,

te

cui dicit Dyoclctianus Caesar:

quia nobilis

et

,

autem

Erat

pracsentatur.

Caesari

ne mala mortc moriaris

tibi,

peris

et

XIV,

,

jussit

cuin

CCLXXXVII, ciijus Ad ejus scpuichrum

falsuin

Dy o c

I

jurarc

volucrif,

e (i n nii s bis logit.

in

Aiiguslus igitur

via Aiirdiana dccollari

corpus ,

si

Ta-

ut ,ait

(iOcavilla

scnatrix

(iicgorius Tiiro-

anlcquam ad

clioii

caii-

De

Cap. LXXVII.

lellutu perveniat, aut statim a tiaenioiie

pavimentum protinus et

vitara pcrdit.

jadex rcum ininime ignorabat. ad

arabos

suam

,

,

aiiquo judicio

ut

jurasset ct

captus

aut cadens

insaiiit

iii

Lis non modica iutcr duos erat

Zeio igitur justitiae judcx ductus

deduxit

Petri

quam praetendebat

,

stolum

sancti

alt;ire

841

sancto Url.ano.

et

ibidem reum iiinoceiitiam

jaramento expiare cocgit, rogans apo-

Cum

ostenderet veritatem.

autoin

iile

maii passus fuissct, judex ejus malitiae conscius

nihil

zelo accensus justitiae exclaraavit: scnior iste Petrus aut nimis misericors

est

Eamus ad Pancratium juvenem

aut ininoii defert.

ab eo requiramus.

et

(aim ergo vcnisscnt ct super tumulum reus ju-

rare falsuin praesumsisset, manuin inde traliere non potuit et ibidem

postmodum

exspiravit,

unde usque hodie a plerisquc observatur.

ut super rcliquias beati Pancratii pro arduis juramciitum

De

fiat.

festivitatibus , quae occurrunt Infra tenipus lieregrinationis. Dicto de festivitatibus, quae occurrunt inter tempus reconciiia-

tlouis,

quod tempus repraesentat ecclesia a pascha usque ad octa-

vam pentecostes, infra

sequitur

videre de festivitatibus

,

quae evcniunt

quod tcmpus repracscntat ccdcsia

tcmpus peregrinationis,

ab octava pentecostes usque ad adventum. tcmporis non semper hic incfpit,

Principium auteni hujus

sed juxla paschaicm terrainum

varialur.

CAP. IWYII. (72.)

Dc ^aiicto Urbauo. Urbanus ab urbanitate dictus vel Urbanus ab ur, nicn vel ignis, et banal responsio. tionciu

honestam

doctrinara in ille

;

fuit

cssentia

sanctus

•despcctione

ignis

per caritatem succeiisam, ,

est iu

responsio

per

quia lux est in adspectu amabiiis,

iinmaterialis,

in

situ

araabilis

in

conveisatione,

fuit ,

,

iumcn sive lux

quod

Fuit enim luraen per conversa-

coeiestis,

in

actu pcruliiis.

inimatcrialis

in

Sic

niuiuli

coeiestis in conteinplalionc, ulilis in piacdicalione.

342

LXXVII.

Caj).

Urbaims Callxto papae

De

siicccssit

inaxima pcrsecutio iu christiauis

Animaea sumsit.

tione

cliristiaua

erat

,

sancto "Urhano.

tempore cum

cujus

,

fuissct

taudem Alexauder, cujus mater

,

quam Origenes

converterat,

imperium

Ipsa igitur filium precibus maternis induxit, ut a persecu-

christianorura

verumtamcn Aimachius urbis prac-

cessaret,

fectus, qui

beatam Caeciliam decollavcrat,

saeviebat,

sanctum

Urbanum

igitur

quodam antro procurantc Carpasio presbiteris

quodam

dyacOuibus repertum

tribus

et

iu christianos crudcliter

diligenter inquiri

hominum cum

carcerem

in

coram se ipso adduci praecepit

Post hoc

fecit

cum

ministro

et

et

niitti jussit.

quod quiiique

millia

sacrilega Caecilia et illustribus viris Tyburtio et

eidem objecit

leriano seduxcrat,

et thesauros

in

tribus

Va-

Caeciliae requisivit.

Cui Urbanus: ut video, plus te ad saeviendum iu sanctos ducit cupiditas,

quam

Deorum: thesaurus Caeciliac per manus pau-

cultus

peruin coclos conscendit.

Cum

plumbatis caedcreut et ipse

igitur saiictum

uomen

sapiens vult

ridcns praefectus ait:

iste

cerein reduduutur,

scnex videri

decollatur,

praefecto sistifur et sacrificaie

sauctus

autein

Urbauus cum

qui

Alcxandio

ipsuin

iu

dalo

ct inviceiu ,

sociis

pacis

qui

,

ignein

iniuistrabaiit

ydoluin

exspuentes

osculo cupitalciu

frontes

nato

presbitero

sua Lucina

baptisma suscepit

honoiificc scpelivit.

oc-

cruce municruiit

Sed

blasphemans

nos invitus magnlficans a daeinonc sulTocatur: quod filia

,

sententiam acccpcrunt sub

qui coepit circa aniium doiuiui (]CXX.

cuin

siinu-

laniantur et post Iioc ad sacrificaiidiim du-

pasius a daemone arripitur ct Deos suos

mcnia videns

ad siiuula-

imponerc urgetur: Juuc orante Urbano

Tunc gravissimc

cuiilur,

quod

cssct,

XXII saccrdotes

lacruin cccidit et

cum custode

Audito igitur,

factus

christianus

cruin ducilur et thura

cidlt.

sub-

nunc

et idco

ubi tres tribunos ad sc vcnlentes

carcerls Anolino sanctus Urbanus baptizavit.

renuens

sociis

invocarct,

Cuiu autein supcrari non possent, itcruin in car-

ignota loquitur.

Anolinus

Urbauum cum

doinini Elyon

staliin

Car-

et christia-

cjus uxor Ar-

ct tota

familia a saiicto Forlu-

post

hoc sanctorum corpora

ct

De

LXXVin.

Cap.

IXmil.

(HP.

PetroncIIa,

vitam

ciijus

sanctus Marccllus

ad cum Titus:

ncllam jacere permittis

?

Cui Pctrus: quia sic

tamen ne putetur impossibilitas cusari, ait ad illam:

Quae

ei

et

Vcrura-

sermonibus ex-

et

ministra nobis.

Completo autem

ministravit.

iis

discipulis

cur Petro-

expedit.

sanitatis ejus nieis

surge, Petronella, velocius

sanata surrexit

statim

te sanentur inflrmi,

fllla

ex volun-

et

cum

discumbentibus apucl

cum omncs a

futt

scripslt.

quae cum nimis speciosa esset

apostoli,

tate patris febribus laboraret, dixit

(73.)

Petronella.

I>e jBsancta saiicti Petri

343

sancta Petionella.

ministerio dixit Petrus: Pctronella, rcdi ad lectum tuum; quae sta-

tim rcdiit et ut prius febribus laborare cocpit; at nbi in Dei amore

coepit csse perfccta,

cam

ad

uxorem

me

,

cui

perfcctc

rcspondit:

illa

Quas cum

Comes

sanavit.

igitur Flaccus

si

me

accijjerct in

uxorem desidcras, jube ad

in

quae rae usquc ad domuni tuani debeant so-

virgines vcnire,

ciare.

eara

ipsam propter ejus pulchritudinem

ut

venit,

ille

pararct

,

PetroncIIa jcjuniis

et

orationibus

insistcre coepit et corpus doniini suscipiens ac in lecto se reclinans

post triduuin ad dominum migravit.

Flaccus dclusnm se vidcns ad

Fcliculani sociam Pctronellae se convci-tit

jdolis immolaret, praccepit. fcctus ct

septem

postmodum

projecit;

quam

dicbus in

sine

Quod

caoditur

ut aut sibi nubcret aut

pofu in carccre cara esse fecit

cibo ct

equulco lortani occidit ac cjus corpus in cloacam

tainen sanctus Xicodcinus elevans scpelivit;

Flacco comite Nicodeuius accersitur tis

ct,

cuni illa utruinquc rcnucret, prac-

et

ct sacrificare

Tjberim corpus cjus

in

unde a

renucns pluinbased

projicitur,

a Justo

clcrico lcvalur et honorifice scpelitur.

CAP. inix. ai.)

l>e isancto Petro exorcistaO* Pclrus

exorcista

pracdicli Archcinii

filia

1)

sanitatem

Recent. adduiil

ab Arclicinio in carcere

a dacmone vexaretur

dixit ci Petrus

pius plangeretur, stalim

duin

filia

:

,

quod

ejus reciperet.

et Marcelliiio.

,

si

et

in

dclinerctur ct

ob hoc a patrc sae-

Christum crederet,

Cui Archcmius:

niiror,

qua

Cap.

LXXIX.

tlomiims

tuus

344 ratione

De

est

Deus raeus eripcre

meam

filiara

non

patientera pro eo libcrare rae,

Petro exorcista.

sancto

liberare poterlt,

qui

sed vuit,

Cui Archeraius

catenas super te duplicante Deus tuus te liberavcrit ct

Quod

sanavcrit, protinus in Cliristum crcdam.

candidis

eidem apparuit

et ille

nata ipse

cum

incarceratis

Quod audiens

et

quicuraque vellent

libcri,

baptizantur.

ad se adduci praece-

mauus eonim deosculaus

ct

quis nollet, abiret illaesus.

fractum constcrnitur

dixit,

quodsi

,

quod Mar-

Coniperto') autera judcx,

ccllinus et Petrus eos baptizassent,

aliis

cluistianl,

ficri

beato Marcellino presbitero

praefectus orancs incarccratos

tim in carccre reclusit.

cjus sa-

filia

quis yellet venire ad martirium, veniret intrepidus

si

ipsos accersivit et cos separa-

quidem nudus super

Alarcellinus

vitrum

aqua negatur, Petrus vcro

ct ei luraen et

in

^^cippo constringitur, angelus au-

alio carcere altissimo ct artissirao

tem domini Marcellinum intuens

domo

cura factum fuisset,

tenens siguum crucis

ct

pedibus prostravit

quos Archemius convocans

pit,

me meam

si

:

filiara

sua baptisma suscepit permisitque

quod exirent

,

credentibus a

nuiltisque

nt,

ejus se

douio

tota

iudutus

vcstibus

quidem

passionem transito-

per

ut

riam perveniamus ad gloriam serapiternara.

sanctus Petrus

te tanta

Cui Pctrus: potens

yalet.

et

ipsum cum Petro In

solvens

Archeraii restituit ct, ut septeni dicbus populura confortarent

ct postca se judici praesontareut

judcx eos

in carcere

,

Cum

praeccpit.

nolentem in terra cum uxore sua obrui

crificare

Marcellinus

ct

ergo pracdictus

non invenisset, accersitum Archemium

Petrus audientes

illuc

vcncrunt

et illa

et sa-

Quod

jussit.

sancti

crjpta ') sanctus

Marcellinus christianis se protcgentibus niissara celebravit dixcrunt-

que sancti ad incredulos: ccce Archcmium potuissemus libcrare iios

Tunc

abscondere, sed neutrum voluimus facere.

Archcuiium gladio nccavcrunt, matrem vero cura

filia

irati

lapidibus ob-

Marcellinura autem ct Petrum ad silvara '')nigrara,

ruerunt,

cl

gentiles

quae

nunc candida propter corum martirium vocatur, decollavcrunt, tempore Djoclctiaui,

qui

cocpit anuo

animas vestibus splendidis dcferri

spiculator

noniino

cfTcclus est: postiuodo in

1)

Kd.

rr.

dniil spi>teiii offert.

Quornm

domini (jCLXXXVII.

et genimis indulas

Dorotheus

vidit

,

ab angelis

unde

et

iii

coeluin

christianus

pace quicvit.

Jpgi» coinpcrliis. diebiiB. 4) Sio Hbri

2)

Ed. rr.

receiit.,

Ed.

Ipglt

l'r,

cibo,

3) Rec.

ad-

forlasse recliu» mngniiiii

LXXX.

Cap.

De

345

sancto Primo et Feliciano.

CAP. IX\X. (?5.)

Primo

I>e isancto Pnrnus quasi summus id est, felix senex.

et

et Feliciano.

magnus, Feliclanus quasi

tate propter martirii perpessionera,

operalionem

ter vitae gloriosam

fruitionem.

autem

Iste

antiquitatcni

non tan-

dicitur senex

etiam propter revercntiae

sed

,

sapientiae maturitatem et propter nioruni gra-

propter

,

propter miraculorum

polestate

sanctitate propter vitae perfectioneni, fclicitate prop-

,

tKm propter teraporis dignitatera

felix anus,

enim dicitur summus sive raagnus digni-

Ille

vitatem.

apud Djocletianum

Priraus et Felicianus

Maximianura a tcmplo-

et

rura pontificiljus accusantur, quod, nisi eossacrificarc fcccrint, iiulla

Jussu igitur iuipcratorum

Diis beueficia obtiuere valebunt.

angclo

ab

sed

recluduntur,

in

a

carccre

postraodum iterura impera-

soluti')

toribus praesentaiitur, qui cuni in fidc

firnii

persistcrent

crudclitcr

,

laniatiab invicera separantur, dicitque pracscs Feliciauo, ut snae senectuti consnleret etDiis immolaret.

XXX

annos habeo

et

Deo

qui

vivere,

eum

praeses

ligari

tamdiu

dixit:

me

clavos

et

ibidcm

eura

iuiperatorum

palatio veneratur

torqucri

,

tu

,

decrclis

igitur

verum tamen

bus latera ejus incendi nente Feliciano aquara

leones ad eos

jecerunt ursas .id

viri

Tunc

plumbum

raitti

,

ct

ipse

,

Tunc

qui statira

cura

affigi

eiquc

Qui duni laeto

cique dixit: eccc

ob hoc niagnus in

et

Cui

illc:

licet

djaboli

pracscs jussit faci-

autem plumbum taniratus

praeses

duos

ad pedes eorura se proiis

steterunt.

leonibus mansuescunt.

spectaculum plus quara XII

domino crcdiderunt,

fecit

iratus

tamquam agni mansueti coram ,

elcgi jussit

bullicns in os ejus jnfundi, cer-

suaviter bibit.

praecepit

et

Tunc

quia frater meus impera-

in parte dixisti,

et

jamLXXX

et nihil penitus nii-

jussit

consensit

ut sio terreri posset

crudeles dimittit

hoc in

et

,

frigidara

pedibus

et

similiter age.

toris coelestis dccreto conscnsit.

quara

manibus

in

donec nobis conseiiseris.

Post hoc sanctura Primura adduci

frater tuus

sis

CuiFcIicianus: ecce

ex quo veritatera agnovi

potest de tuis raanibus liberare.

eris,

sic

vultu persistcret, nistrari.

filius

anni sunt,

raillia

virorura,

Rursus

Adcrant

de quibus

D

pracscs autcra sanctos fecit dccollari

1) Rec. legunt: ab angelo visitantur, et a vinciilis, quibus erant ligati, absolvuritur et liberi in carcere deanibut ant es doininuin

clara voce colJaudabant.

eorum coriiora

ct

De

Cap. LXXXI.

34G

canibiis

sancto Barnaha apostolo. avibiis

et

CAP. in\I.

Dc

proplietae aut

filius

lionis,

enim a

fuit

(Jhristo

vel

,

consolationis

filius

Quatuor vicibus ponitur

filialionis ipsius

generationis

ratiouc

venientis

condudens.

filius

propter quatuor modos

filius

scriptura

(76.)

Itariiaba OapoiStolo.

isaiicto

Barnabas interpretatur filius

his

Passl suut auteni circa

CCLXXXVU.

annos domini

aut

ab

tanien

sed

projici,

illaesaa christianis honorifice sunt sepulta.

dicitur

;

eruditionis,

enim

imitationis

baptismum,

regenerc-jtus per

filius

in

adopta-

et

eruditus

per evangelium, est ipsum imitatus per martirium et ab ipso adop-

praemium,

tatus per coeleste

ad

alios,

fuit

et

hoc quantum ad

venieus discurrendo ct praedicando ubiquo

consolans pauperes

socius Pauli;

elemosinam

detulit,

lam destinavit quia

deiis,

;

erat vir,

secundum

magnam

plenus

fuit ,

sancto

que

cxstitit

maxime a

Beda de

(Jraeco

lcvites Cjprius gciiere

ct

secundum

fuit

quibus

inine cognilionis,

,

et adunavit, sicut

qualuor Act. XI:

bonus quantum ad

visioiie ipsius latiiiiim

iii

,

et

,

tres vires,

fidelis

qui et

Johannis usquc

creditur Iranstulisse.

unus de LXII discipulis do-

in multis extollitur ct laudatur: fuit

hoc quaiitum ad se

quautum ad proximum.

bilem ct irascibilcm.

his

quantum ad tcrtium

iiifonnatus ct ordiiiatus et

tum ad Dcum

pauperes,

Ejus passionem conipilavil Johaiiiies,

ab hjstoria actuum optiiiic

De

primum

quantum ad

spiri(u

lere in fiiicm, quaiu

fide conclusit

Antiocliiam.

in

Marciis ejus coiisobrinus, et

Barnabas

Ad-

quod patet, quia

desolatos:

et

multitudinem in

quantum ad quartum.

miiii

:

desolatos, quibus ex parte apostolorum episto-

id est virilis ,

quantum vcro

prophetans, quia prophetiae spiritu claruit; condu-

cum missus

patet,

se,

advenlens, consolans, prophetans et concludens.

ct

namquan-

Quaiilum ad se ordiiialus

secundum rationabiicm

,

concupiscibi-

Habuit namque rationabilem illustratain lu-

unde dicitur Act. XIII: crant aulem

quac erat Antiochiae, propliclae

et doctores, in

in

ecclesia,

quibus Barnabas

et

.S^monetc. Secundo habult concupiscibilcm, purgalam a pulvcre mim-

danae

afTectionis,

undc dicitur Act. IV, quod Joseph, qui cogiiomi-

1) nfCfjiliorcs oiniUiiiit

voccin .iiiostolo.

LXXXI.

Cap.

Barnabas

iialus cst

De

cum haberct agruiu,

,

posuit ad pedos

j)retluin ct

sancto Darnaba apostolo.

tuendum probat, quod

apostoloruni

tcangere

veruHdit illuia et attulit

ubl

,

devitat,

roboratam niagnitudinc probitatis

,

diendo ardua vel perseveranter agcndo

nendo adversa.

quod

etiam patet Act. IX, venisset

Ijfinam

et

et

quibusdam

ei

fugerent,

patct

sicut

Bainabas

aliis: tninistrantibus

cum

Seciuulo fuit

Dei auctoritati, majcstati

autcm illisdoinino

carissiinis

nostris

Bainaba'ct Paulo

ad

domini nostri

Dcum

defercndo

quod patet ex scd hoc ex

sibi noii usurpavit,

auctoritatc Dei accipere voluit, sicut habetur Act. XIII:

sanctus,

quod assumsi

segicgate eos.

Barnabain

inihi

Secundo Dei

ct

priorcm

et

continuo

quid

inimolaic

hostias

Paulum Mercuriuin

Barnabas

facitis?

,

Pauluiu

,

spi-

dixit

in

opus

inajestati, cuin enim, nt sic

Act. XIII, majestatcin divinain sibi quidaiu

tamquam Deo

jcjunan-

apostoli peihibcnt

Auctoritati,

et boiiitati.

et

sicut

ordinatus quantuin

hoc, quod officium pracdicationis

ritus

tam

quia corpus

,

qui tradiderunt aiiimas suas pro nominc

Jcsu Christi.

sicut

unde dicitur Act. XIII dc Bar-

Constanlcr sulTcrendo adversa,

,

hoc,

in

ipsum audactcr apprehendit

Peiseveranter operaiulo fortia

testiinoniuin dicciitcs:

hominibus

aggre-

viriiitcr

vel constanter susti-

quia cuni post conversionem Paulus Hicroso-

ad apostolos duxit.

naba

hoc velut

fortia,

ad converlendum acccpit,

suura maceravit et jcjuniis afilixit,

tibus etc.

esse

discipulis se jungere vellct ct oinnes euin

et

quam lupum agni

desti-

Tertio habuit irasci-

aggrediendo ardua,

Viriliter

inaximani Antiochiam

illam

et

Glossa:

dicit

docet calcaiidum

et

aurum, quod subdit gressibus apostolorum. bilem

347

habctur

vcllcnt attiibucre

vocantcs

euin

Joveiu

tamquam prudcntein

et

ct

sumus

Et nos mortalcs

similcs vobis,

ei

taiiiquain

eloqucntcm,

Paulus conscissis tunicis clamavcrunt:

et

ad

,

viri,

annuntiantcs

vobis ab his vanis Diis converti ad

Deum

Nam

bonitatem gratiae Dci, qua gratis

XV, cum

sicut habetur Act.

quidam conveisi de Judaeis artare

et

non ex lege sumus salvati,

et

deminuere vellent, asserentes hoc

sufFicere, Paulus et

quantum ad proximuiu exemplo.

dicitur

Vcrbo

,

impetraverunt. ,

quia gregem

circumcisionc nequaquam viriliter restiterunt

sufficere ostcndcrunt:

quaestionem ad apostolos detulerunt

apostolorum epistolas

ct

siiie

Barnabas contra eos

lam bonitatcm gratiae Dei sine Icge et

vivum. Tertio Dci bonitatc.

et contra illorura

et so-

insuper

errorem

Tertio fuit optime ordinatus

suum

pavit vcrbo,

benelicio

quia verbum Dei sollicite evangelizavit, unde

Act.XV: Paulus

ct

Barnabas demorabantur Antiochiae docen-

348

De

LXXX!.

Cap.

sancto Barnalja apostolo.

verbum

tes et evangelizantes ciun aliis pluribiis

maximam muititudinem

patet per iliam

adeo ut

primo vocarentur discipuli

ibi

quia vita sua

omuibus speculum

fuit

uuHS, omnium niorum plenus

sancti

habctur Act.

virlute

exemplum

et

reli-

stre-

et religiosus et

virilis

omni

gratia spiritus his quatuor

De

praeclarus.

et (ide

etlani

Secundo exemplo,

christiani.

conspicuus,

bonitate

onini

et

Hoc

doniinl.

Antiocliiae converlit,

sanctitatis

omni opere suo

Fuit enim in

gionis.

quam

,

miserunt Barnabam Antiochiam, et sequitur: hor-

XV:

tabatur omncs proposito cordis permanerc in domino, quia erat vir

bonus

pienus spiritu sancto

,

Tertio bencficio ct hoc du-

et fide.

plicitcr.

Est enim duplex beneficiura sive elemosina, scilicct tcm-

poralis

quae consistit

tualis

,

fratribus:

per manus Barnabae

res

discipulus

Barnabam

Barnabas

auteni

ipsura

quoniam

llla

illius

,

vir

iu

,

,

ut

sicut

ililigcnter,

ne cuiquam

ille

,

fe-

XV:

Barnabac

quod

pracmia percipies.

co

in

,

pracdiclo

visu

retulisset,

vidisti,

rcveles: :

commolione

ab invicem sepa-

,

sed cxcclsus

rcspondit ci:

nam

et

constans csto,

quod gcntem

cst.

Johannc

apparuit diccns:

non Johannes

dominus hac nocte apparuit dicens

quia actcrna

hoc

postmodum factum

et

quidam spleiididus

Quod cum

noluit,

csl facta ex scilicet

Yconio civitate

Johanncs conslans csto, quia amodo \ocabcris.

cx dulcedine

fecit

quasi contagione vires aliorura

aulem separatio non

esset Barnabas

cjus consobrino

iiilcr

ct intenliono

sicut ibideni dicil Glossa Act.

scd ex instinclu spiritus sancli

Nam cum

idco

et

se constituens nimis tropidus sleterat, mc-

rarentur ct pluribus praedicarent

litcr

renuit

discipulura

in

Nam

Paulus abjecit, ne

corrunipercntur. ,

redeunti tamen ct poe-

reliquisset,

quod autem Paulus ipsum assuraere

in frontis facie

rito ipsura

qui

,

enim praediclus

cuni

Ulerque cnim cx pia causa

facta fuit.

,

habi-

indulsit ct iterum in discipulum resurapsit, Paulus

ex fervoris rectiludine.

vitii

Secundani, quia Johanni diraisit:

nam quod Barnabas ipsum assumpsit, hoc

raisericordiae (it

Paulum

et

discipuli,

raittere

fecerunt mitteiitcs ad scnio-

ct

oITensara

iterum assunierc

cos separatio fecit,

quod

et Pauli.

cognominabatur Marcus,

nitenti

cuni facta esset fames niaxiraa

:

proposuerunt in ministeriura

prout quisque habebat, tantibus in Judaea

fratribus, qui erant in Jerusaleui,

quod prophetizaverat Agabus,

secundura

Claudio

Primam habuit bea-

dimissione.

quando elemosinara

,

Nara sicut dicitur Act. XI

detulit.

sub

In ofTcnsae

quae consistit

,

Barnabas

tus

in necessariorura subministratione, et spiri-

tuani

cave

mihi simi-

Barnaba, rcliquisti

LXXXF.

Cap. et

De

meo

aniaiam tuani pro nominc

Barnabas diu

iii

Cum

tradidisti.

Antiochia praedicassent

vcllet

pcrgerc

parentcs suos invisere

et

salem propcrare vellct, sancto

sic

gelus, indicasset, respondit Barnabasr

autem Cjprum vado

Paulus dixit: noli flcrc

dominus

in

,

fiat

ibidem vitam finiens

et

pedibus

cjus

flens

,

,

iiistigante

Verum cum Paulus Barnabae

disccsserunt»

Et cum

Cum

tuum praestolatur ibidcm.

adventum

prum

ergo Paulus

,

quia quidam fra-

ergo Barnabas CyPaulus autcm Jcruspiritu

quod

ab

invicem

voluntas domini, te

an-

slbi dixerat

iiunc

amplius non videbo.

humilitcr volutaret,

se

et

angelus quoque domini

,

Paulo apparuit dicens: festina venire Jerusalcm ter

349

sancto Barnaba apostolo.

coinpatiens ei

quia sic domini est voluntas, iiam et inihi

hac nocte apparuit diccns: ne prohibcas Baniabam

Cjprum, quia mullos ibidcm

iro

illuminabit ct martirium consummabit.

Pcrgens igitur Barnabas Cjprum cum Johanne evangelium sancti Matthaei secum detulit

gum

")Paphum

nabas homincs ,

poiicns multos Dci virtutc

iiifiiinos

invencrunt

Eljmam ma-

quem Paulus lumine oculorum ad tempus privaverat;

,

restitit et

tes

super

et

Cuin autcm dc Gypro exiissent,

sanavit.

et muliercs

nudas curreiitcs

unde indignatus templo maledixit

Tandem Salaminam

multos oppressit. praedictus

civitatis

sebius

Barnabam multis alTectum

magnus

et

potens

sic

sua fcsta agen-

pars ejus corruens

excitavit, coinprchcndentes injuriis

trahebant et judici

Comperto autem, quod Eu-

de genere Ncronis

illuc advenisset,

timucrunt Judaci, ne ipsum de manibus

eorum eriperet

bcrum abire permitteret,

funem

portam eura traxerunt

ligantes

et ibideni

igitur

eum

iis

devenit ct ibidem coiitra cuiu

puniendum tradere festinabant. vir

et

et subito

magus seditioncm non modicam

igitur Judaci

qui

Dic igitur quadam vidit Bar-

intrare prohibuit.

protinus

et sic li-

in collo ejus

extra

Dc-

coinbusserunt.

nique ncc sic impii Judaei satiati ossa ejus in quodam vase plum-

bco recluserunt tera discipulus

puit et

in

Sigbcrtus et

usque

repcrta

,

in

marc eadem praecipitare volcntes, Johanncs au-

ejus cura duobus aliis de

quadam crjpta

nocte consurgeiis ea ra-

occulte scpclivit,

quae ibidein, ut

usquc ad tempora Zenonis iinpcratoris ad annura doinini D latuerunt

fuerunt.

Beatus

autein

,

ct Gclasii

scd tunc ipso rcvelante

Dorotheus

sic

ait:

Barnabas

Roina Chiistum primum praedicavit, episcopus Mediolani factus.

X)

Recent legunl P.inluin,

ait

papae

iii

Cap. LXXXII.

350

De

imil.

CAP.

I>e Vitus civitate

jsaiictiiS

contemplativae, in

fuit

Modcstus

vitae

autem Augustinus actuosum

scilicet

,

ex utroque compositum.

Et istud triplcx genus

Vel Vitus quasi virtus

id est

quasi

stans

in

,

hoc

niedio,

tanquam

quamlibet cnim virtutem

est

virtuosus.

nicdio

in

cxtrema fortitudiuls pusillanimitas

,

vilia,

sunt dolositas et fatuilas,

extrcma tcmperantiae dcsiilcrioruni carualium adimplctio aftlictio

virtutis,

niedium circumstant duo

tamquam extrema. Nam extrema prudentiae

sui

de

in libro

quod pertinct

,

oliosum, quod pertinet ad otium spirituale vitao

,

et

eo.

(?7.)

Vito et ModejSto.

distinguit

Dci triplex genus

ad vilam activam

vitac

a vita;

(licitur

sanctis Vito et Modesto,

et

omnimoda

ct temcrilas

,

cx-

trenia justitiae crudelitas ct remissio.

Vitus pucr cgrcgius

passus

ct lidolis

annorum XII

in Sicilia

marlirium

a palrc crcbro vcrberatus cx co, quod ^dola cou-

llic

est.

temnebat nec ipsa adorare volcbat: quocl autlicns Valerianus praefcctus pucruui acccrsivit ct sacrilicarc nolcntcm fuslibus cacdi jussit,

bradiia autcm vcrbcranliuni

mavitquc pracfectus: vach acccdant Dii

tui

tu facere valcs

ct

sancnt

si

niauum

possunt.

tuuni, nc nialc pcrcat.

musicorum gcncribus

quc dcliciarum gencribus

thalamum

autcm cuin

in

indc

quac patrcm

cxiit,

tc,

pracfccti slatim arucrunl cla-

quia

iminutarc

totaiu

Vilus:

numquid

ille:

niei valco,

ct

sta-

Dixitquc pracfcctus

Tunc

domum

cuin in

pucllarum lusibus aliarum-

ct

Cum

aiiimam pucri satagcbat.

inclusissct, ct

Cui

aniisi.

Cui

et sanitatcm sibi obtinuit.

pucrum

ducciis divcrsis

manns

Cui Vitus: in Mominc domiiii

hoc?

timque pro co oravit patri: corripe

ct

milii,

mirabilis

familiam

odoris

iiiiiiio

fragrantia

odorc pcrludit

adspicicnsquc patcr pcr ostium vidit scptcin angclos circa infantem stantcs dixitquc: Dii vcncrunt in domiiin incain, slatiniquc coccatus

Ad

cst.

ciijus

clamorcm

Valerianus jiccurreret illc

:

plum

Deos

et,

vidi igncos ct

tota civitas Lucaiia coiumota cst

quid

sibi

accidissct,

,

ila ut

intcrrogavit.

Cm

Ad

tcni-

vultum corum fcrrc non potui.

igitur Jovis dcducilur ct pro rccupcratioiie luminis tauruin

cornibus aurcis pollicetur, scd saiiatione rogavit et

lumcn suis

cum

iiiiiil

prccibns

proficcret,

lilium

recuperavit.

ncc sic crcdcrct, scd potius lilium occidcrc cogilarct

,

pro

cum siia

Cum autcm aiigclus do-

:

De

Cap. LXXXIII.

sancto Quirico et Julita ejus matre. 351

Modesto paedagogo

ininl

cjiis

appariiit

aquila

terea

cibum affercbat

iis

Quod

Vitus Lucanus veniat,

sanare vales

Cui

?

super enm manus

a

daenionc

exire

consule

Quod cum

morte intcrcas.

non ego

ille:

puer,

desto missus fuisset,

nuntiatura fuisset illaesus

mittitur, scd

Modcsto in

Innisi

ct,

Vitus

fatetur.

dominus

sed

,

ille

subito

tibi

Diis

et

recusaret et

ferri

moles,

quaeritur

in

eductus

,

egreditur.

in

Tunc

tamcn ab eo

clibanura leo

carcercm cum

terribilis

ad

fidei virtute placatur.

,cura

impcratori

scd ta-

eum devorandum

Tandem

ipse

eum secuta

equuleum suspendi jubetur, sed subito aer perturbatiir tonitrua mugiunt,

concatitur,

Mo-

erat iniposita,

iis

quod

Et

ne mala

ardentera niittitur,

Crescentia nutrice sua, quae semper

et

statiraque

,

sacrifica,

quae

cecidit et carcer imraenso lumine coruscavit:

men

arripitiir

imposuit et protinus ab eo daemon aufugit.

Dyocletianus:

ait

fecisset,

ad iraperatoreni ducitur, cui Dvocletiaiius: puer, puerum

et invenfus

meum

nunquam

se

cura

multa ibidem mirabilia faciebant.

ct

Dyodetiani iniperatoris

fiilus

navem conscendcns

el ut

pnerum ad aliam terram dnceret, imperavit.

ydolorum teinpla corruunt

et

cum

fiierat,

terra

,

niultos

occidunt, imperator autem territus fugiens pugnis se percutiebat di-

cens

:

quod ab nno puero victus sum.

vach mihi,

angelo continuo

dem pausantes

soluti juxta et orantes

pora ab aquilis sub Dyocletiano

custodita qui

,

quoddam flumen

Illi

autem ab

se invcnerunt

animas domino reddidernnt Florentia ')sepelivit.

,

et ibi-

quornm

cor-

Passi sunt autein

coepit circa annos doinini duccntesimo octo-

gesimo septimo.

CAP. in\III. (?8.)

De

Sfineto Q.iiirico et Jnlita ejns matre.

Quiricus quaercns arcuin. vcl a chisil cus niger,

-)

vcl a qniris

,

quasi fortis per virtuteni et

quod

Ipse enim arcus

quod

iiiger

est hasta, vel a quiriles,

fiiit

mentorum passione

,

,

,

id

est,

curvus

cst

forlitudo.

ct

per huiniliationera,

quod

dicitur

in sui buiniliatione

,

sedilc. in tor-

niger in sui despectionc, hasta in inimici de-

illustris inatrona sancto Vito rerelante re1) Recent. addnnt perit et ea accijiiens honorilice s. 2) In seq. cap. oniittiint verbn :

iXiiasi

—

htiinil iat

ionem.

352 Cap. LXXXIII. De sancto Quirico bellatione, tia

Dei scdile ex Dei habitatioiie,

quae aetas negavit.

supplevit,

matie.

et Julita ejus

Haec enim

Julita juvans

in eo gra-

vita

quia

,

vita

spirituali vixit et pcr Iiauc multis profuit.

Quiricus

matronae Yconii, quae

fuit filius Julitae illustrissiuiae

pcrsecutionem declinarc volcns iu Tarsum Ciliciae cum puero suo Quirico sidi

qui crat trium aiuiorum, vcnit, sed tamcn Alexandro prac-

,

praesentatur in uluis suis puerum gcstaus

suac videntes fugerunt et eam protiuus tnr

puerum

crudis

iu

nervis

ulnis

puerum Quiricum aliis

ulnas

in

et

et uiatri

diceret: et ego christiauus sum. in scapulis

niomordit;

puerum ab

alto per

ut niinaiitem parvi

quidcra

spiritus

quis

me

clingHis

Quem cum

actalulam

capite truncari.

iufanlulus

pracses

nccdum tcmporis

diviuaui docucrit sapientiam.

christianus

sum

,

meuta recipicbat.

vi-

Julita jussa est cxcoriari

,

sed

In

quadam au-

et quotiens

Praescs

circulo

,

quis

cuiu

mcam

tricnucm

do-

taulillam

percoiitaris,

Qui cnm caederetur, clamabat:

hoc clainabat, auteiu

loqucbatur

eo

in

interrogaret

cuisset, ait: tuam, pracscs, miror insipicutiam, qui

cerncns

teucllum

ad regnum praecessisse

peudcns christianum se esse confitebatur, sccun-

tempus

sandus.

dolore cruciatus

,

ita ut tribuuali

,

quod Quiricus t^rannum blandientem aeque

tem legenda invenitur,

dum

dcmum

avcrtcus

diu reluctans praesidem

iudignatus

Tunc

reddidit.

perfundi et

et bullicnti pice

Tandem

praeses

Julita vero filium

Dep

gratias

indignatione

consonas voces dabat, quasi

gradus praccipitavit

cerebrum adhaereret, dens laeta

tuuc

ad matrcm respiciens

autcm

caput cum

et

vultum ejus ungulis laniabat

flagcllari

At praeses

super genua pouens eum osculis ct infans

,

oscula abhorrebat

pracsidis

matrcm

flebat et lamentabiles votes dabat.

demulccbat

blanditiis

Praeses igi-

sacrificare nolentcm

Puer autcm

praecepit.

flagellari

amare

conspiciens

matrem

suscepit et

suis

quod duac famulae

,

reliquerunt.

totiens vircs iiitcr tor-

matrcm cum

pucro incuibratiiu

scindi fecit ct ooruin meinbra ne a christianis scpelirentur, dispergi

mandavit. nis sepulta.

Scd tainen ab

aiigelo

suut

collccta cl nocte a christia-

llorum coipora tcmpore (ionslauliiii inagui

cssct reddita ecclcsiac,

revelantur et in dcvotionc inagna ab omui populo

autcm sunt circa aunos douiiui duccntcsimo imperatore.

,

cuiu

pax

ab una dc aucillis, quae adhuc supererat,

XXX.

habciitur.

sub

Passi

Alcxaudro

Ciip.

LXXXIV.

De

353

sancta Marina virgine.

CAP. IXXXIV. (79.)

JDe sancta Marina virgo

OMarina virgine. suo

uiiica erat patri

scd masculus videretur,

cum

autein pater quoddain

filiac

suae, ut non fcmina,

:

'nionasterium intrassct, mutavit habitum

rogavitquc. abbatcm

fratres

et

,

ut filiuin

suuiB nnicum reciperent;

quibus ejus precibus aunueutibus in

naciium

frater

receptus

cst

et

Cocpit autem valde religiose vivcre et

autem esset

pinquare sentiiet, confirmans

filiam

pracccpit,

Ibat

esset.

seplem annOrum

viginti

,

cujus

filia

mo-

appellatus.

Cum

valde obcdiens csse.

et pater ejus se morte appro-

suam vocavit

ne aliquando

ct ipsain

bono pioposito

in

quod

revciarct,

alicui

luuiier

frequenter cuin piaustro et bobus et ligna mo-

igitur

consucvcrat aulcin hospitari

iiasterio defercbat: viri

omnibus

Marinus ab

cum de quodam

domo cujusdam

in

militc concepisset, iiiteriogata

Ma-

rinum raonachum sc violassc asseruit.

Intcrrogatus autem Marinus

cur tantum

peccassc falctur et veniam

ct

pcrpetiassct

flagitium

se

,

statim de monastcrio ejectus ad ostium monastcrii maiisit

prtcatur;

ibidem

annis

tribus

Poslmodum

filius

traditur

cuin

et

permaiiens

co

bucclla

annos

per duos

ibidcin

autem cum raaxima patientia recipiebat

Tandem

refcrebat.

eum

in

jungunt,

:

Tandcm

disponerent

dcliquisse fatentur:

,

piilcliium

postulaiit

.1

virginis toiifluuiit

calcndas

Julii.

Ed.

l'i-.

in

Omnia

omnibus gratias Dco

patieiitiae

et

educandus

commoiatur.

officia

fratres

miscrti

viliora

sibi in-

bonis opcribus vitam duccns migra-

ct illa

,

arripilur

venicns

ct

in vili loco

ipsum csse viderunt.

se in Dei

famulam plurimum

omnes ad tam grande spectaculum

igiiorantiae

cl

ejus lavarcnt,

muliercm

perterriti,

currunt

daemone

undiquc

1}

in

et

quaequc

respicientes

ecclesia honorifice posuerunt

maverat,

cl

cum autem corpus

Stupefacti suntfomnes ct

veniam

sustentabatur.

ipse autem omnia hilariler suscipicbat ct cuncta patienter

ad dominum

sepclire

humiiitatis

raonasterium recipiiint

ct devote agebat. vit

ejus

panis

abbati mittitur ct Marino

ablactatus

et

autem

ihi

Maria

et

cjus in

suuin confitcns et ad se-

Ad

liberatur.

igitur

quae famulam Dci infa-

,

scelus

multa miiacula

ubiiiiie retiiiel scriptiiram

Corpus

delicti.

ciijus fiunt.

loco

:

tumulum populi Obiit autem

Marinae. 2a

XIV

354

Pe

l.XXXV^.

r.ip.

Cervasio

saiioto

Protliaslo.

et

CAP. IXXXV. (80.)')

De

^aiicto Grervasio et Profliasio.

(iervasius a gerar, est

parvulus

,

per virtutum reccptaculiim,

vas

quod

cst sacriHii, et vas: vel a-gena,

quod

et syor,

iiKolalus,

saeer per vitae meritum,

quasi

pcregrinus

per

contemtum,

iiiuiuli

parv^ulus per sui clespcctum.

quotl est primuin

Protliasius a protlios, (livinus

quod

vel a procul et stasis,

,

divinus per dilectiouem

dignitatcm,

passiouem

Horuiu

ctioiie.

,

Deus,

syos

et

,

sivc

est positio, quasi priinus pcr

positus a raundi afTe-

procul

Aiubrosius

in

ad caput eorum

libello

posito scriptam inTcnit.

Gervasius talis

et Protliasius

beatae Valeriae

ct

gemiiii fralres

sancti Vi-

fuerHiit

lilii

bona pauperibus erogantcs

qui oiunia sua

;

manebant cum sancto Nazario, qui apud Ebruduuum oratorium conBtruebat ct

Iiabuisse narratur,

cum longe post

Cum

gatur.

Quod vcro Nazarius

Celsus puer lapidcs porrigebat.

ei

jam Celsum

Ibite

per aiiticipatiouein actipitur,

euin sibi fuissc oblatum ox hystoria Nazarii colli-

omues ad Neronein iinpcratorem duccrentur,

auteiu

sequcbatur eos ejulaiis pucr (^elsus; quem cum unus militum alapis cacderct el caedentciu Nazarius increparet, ccciderunt

calcibus

postmodum

ipsum cuiu

ct

aliis

irati

recluserunt el

mare praecipitaveruiit, Gervasium vero

in

Nazarium

milites

carccre

iii

Protha-

et

sium Mediolaiium duxeruiit, Nazarius vero miraculosc libcratus Mcdioiaiium

Ko

vcnit.

nisi

prius

igitur tcncntiir et iiia

jdola surda

riaiu

(iervasius

iit

quod

,

et

Dii

sibi

el ipsuiii

oiiiiiipoteute

luorle pcrire.

Prolliasius: quis esl iniser,

1) 'i)

Alit

I'

c

i|

lii

vivere stude et

qni luc limere |)robaris

Hoc caimt uiro

r

sciiiiitiir (.

it

e

1) (?

r

coiitcm-

Continno

Deo

Deinde Prolhasium accersiri

vel

tu,

respoiiderc

om

Vau cuin (icrvasius

ab

quo dixil: miser,

mco, aut

qui

cultores

vii to

iralus taiudiu euni pliiinbalis caedi jussit,

,

quamdiu spiiilum exhalaret.

(-'ui

Astasio,

Deorum

Prolhasiiis immolarent.

sacrificcnt invitantur.

et luiita dicerel

habere dot eret

-'}

ad bellum,

proliciscebatur

eidem occurrerunt assercutcs nercnt,

comite

supervenienle

teiupore

coutra Marcoinaiiiios

iii

?

rcci-iilioiiljiis

iioli

(]ui

Jiliris

cum

Iratrc

ego, qui

Aslasius: cgo c.ipiil

spciuciis

lccil eiliio

le

le,

\>\

mala

noii

ti-

miser ^(iiiuiiii.

ff.

1

Cap.

LXXXV.

homo

,

laecli

probaris,

De

Cui Prothasius:

quomotlo tiraeo?

tiiueres,

miuquam ad coraes in

Cui Prothasius: non

hoc lue

iu

sacrificium jdoloruin

los cordis attendo, quin potius tui misereor,

Age

cias,

quod

igitur,

autem servus Ghristi cum

domo sua

in

tem sub Xeroue,

ocu-

tui

quid fa-

,

Philippus

circa annos

eorum ortum, sunt au

Passi

posuit.

quinquagcsimum

domini

corpora niulto temporc latuerunt, scd tempore

Iloruin

modo

beati Ambrosii hoc

ipse

fratre occurrcre possit

libellum

et

ad eorum caput

qui coepit

quia nescis

jussit eura decollari,

archa saxea sepciivit

iu

me

suo corpora eorum rapuit et occultc

filio

fineui et vitara coutiuentera

scptimum').

cum

cocpisti, ut mihi

Tuuc comes

benignitas salvatoris.

te

equuleum suspcndi praccepit.

comes, irascor, quoniam caetos

tibi,

et

tiraere

Si enim te laedi a

Diis tuis.

Tunc eum

me nequaquam compelleros.

noii sacrificavero

si

355

sancto CitTvnsio et Protliasio.

-reperta

ecdesia sanctonim Naboris

Ambrosio namque

fuerunt.

Fclicis

et

in

oratione posito

ita

iu

nt

,

ncc vigilaret apcrte, nec dormirct integre, apparueruut ei duo pulcherrimi jiivenes vestibus caudidis

Ambrosius, ut, tas

secum

calcati,

caliculis

si

esset illusio

denuo reveletur.

,

cura juvenes 2}vigiliis

sirailis

pictura prospcxerat suut

,

,

ct pallio induti,

modo cancnte vero nocte

tertia

cum

Oravit

orantes.

non ultra appareat,

,

scd stupenti

dorraieuti,

pcrsona, quae

id est colobio

exteusi

Simili igitur

apparuerunt,

uou

,

manibus

igitur

auteiu veri-

si

gallo orantes sc-

jam corporc

defecto tertia

iipparucre

sibi

Paulo apostolo videbatur, secundum quod in illisque

tacentibus

apostolus

dixit

sibi

isti

:

qui nihil terreuum desidcrantcs monita niea sccuti sunt, quo-

rum corpora altitudine

iu

eo loco reperies,

coopertam

terra

in

quo stas

eorum coutinctur

hellum, in quo ortus

,

duodecim pedum

archain invenies et ad caput eorum ct finis.

li-

Couvocatis igitur

viciuis cocpiscopis ipse prior terrae fossor accessit et omuia, prout

dixerat

sibi

fluxissent,

Paulus,

ita

iuvenit

multi alii meritis

ct

inter

jara

trcceuti

anni

Lougobardos

et

ultra

ipsa hora

si

iiobilis

autem quidam tangeus feretrum illuminatus

inde fragrabat, caecus est

licct

Insuper vero odor suavissimus et

ibidem fuissent reposita.

pax

et

tamen corpora eorum sunt reperta, ac

eorum

curati suut.

Romanum

et

lu horura sollemnitate

iniperium reformata fuitetideo

Gregorius papa: loquctur domiuus pacem in plebem suam etc, in introitu raissae cantari instituit,

J) E(l. Fr.

iii.-ilo

Ifgil:

<j

ui

II

undc

gentosimo

ct officia

rjfu.irlo.

partim sanctis con-

2) Alii

23 *

)

ej

ii

nii

S.

356

LXXXVI. De

Cnp.

evcntibus

partiin

veniunt

nativitafe sancti Joli. baptistae. qui

,

,

conligeic

ipsis

Auo-ustinus in libro vieesinio dc civitatc Dei et

impcratore

tem

ibidem

quod quidam juvenis

,

cum

Cum autem

projecit.

vespcrc

propc erat

(piae

el Prothasii,,

in

eum vcxavil

conlinuo d.yabolus

varet,

tuum

villa Victoriana,

in

regio triginta miiliaribus distat,

in

refert

quae ab Yppo-

quodam numine cquum et

la

flnmcn taniquam mor-

iii

bcatorum (ircgorii

ecclesia

cantaretur,

,

Idcm quoque

ignoralur.

aliiis,

-Utrum au-

reccpit.

et Protliasii lunien

praedictus caecus an

sit

l

apud Mediolaiium ad

caccus

(|uidam

muita turba

ct

corpora martirum Gervasii

Relei

diebiis.

quod ipso praesente

,

ille

vocibus

quasi

illis

percussns cum grandi fremilu eccle.siani inlrans altare tenebat, inde tamquam si iltidem alligatus fuisset. Kt cum amoveri non valens ,

dacmon Jare, in

inde

ut

,

exiret

si

,

adjuraretur,

exiret,

minabalur:

(

um ergo

ille

maxillam fusus lenui \cnula dependebat

oculum revocaverunl

potucrnnt,

sanctornm Gervasii quc

viclricia

apostoli hoslis

nequissinii (iliristum Si^icris

quam

,

sed in loco suo

sunt,

lii

qui

acicm

vitiorum

prosternentcs quaia

sccuti.

suiit

eloquiis

nullo

gloriosa cerlaminis causa

.

,

sicnl

Ambrosius quo-

est.

vcxillo

potuit

fclix

signati

coelesti

arma sumpseranl a mundanis nexibus

dominum

inliaereiulo

ait:

membra ampu

ecce intra paucos dies nicrilis

plene sanalus

et Protliasii

praefalione sic

in

et

se ejus

adjuratus exirct, oculus cjus

liberi

absoluli,

et

expediti

gcrmanitas

interpellari

,

quae

contagio.

nbi pariler coronanlur. quos uiius

ulerus matcrnus efTudil.

CiVP. l\\\V'[. (81.)

Dc natlvitatc ^«aiieti Joliaiiiiiis b.Tptiistae. Johannes

baptista

multi|)liciter

vatoris, praeco judicis cl praecursor regis.

praerogativa cognilionis in

,

iii

,

in

,

In

prophcta designatur dileclioiiis,

aiigelo pracrogativa

iii

voce pracrogativa humililatis,

enini pro

Melias, baptisla sal-

,

amico sponsi praerogativa

luccrna ardciiti i»raerogativa sanclitatis

virginitatis

ni( itur

nominatiir.

pheta, amicus sponsi, luceina, aiigelus, vox

in

Ilclia

praei'ogali\a

IVrvoris, in baplisla iuacrogativa mirabilis honoris, in piai^oiie prac-

Kigaliva pracdicalionis. in piaccuisorc piaerogaliva pracparalionis

LXXXVI. De

Cap.

357

nativitate sancti Joh. Imptistae.

1. Nativitas Joliannis baptistae ah arcliangelo hoc mocio annuu-

David enim rex, sicut habetiir

liata fuit.

cultum

volens

quorum tamen unus

XV

autem

Statuit

de Eleazar

viros

VIII.

hebdomadam habuit, de

unicuiijue

uxor

et

cujus geiiere Zacharias

Cum ne

gchis:

Proprium sua

ex

contra

Zacharias

auteiu

timeas

mali

angcli

dominum

iii

senscriiit

spiritu

ambo

ratione

victu parci

oflicii

quia

,

cis, iste salvatoris;

,

crgo

virtute

quia

,

se

,

quos

si

habilurunr

lilium

nou biberet

Heliae praecederet.

ambo

descrto

in

scd

,

illc

ct

Johannes

ratione victus,

;

ambo

quia

,

ambo praecursorcs ,

consolari,

transrigurantcs

ampliori cos lioirore concu-

,

ratione cultus

ratione zeli

tua.

dicit Glossa,

protiiius

vinuin et siceram

qui

an-

ait

,

oratio

cst

vcstitu inculti;

praccursor judi-

quia iitriusquc veibum quasi. fa-

Zacharias autem considcrans sui scnectutem et uxo-

cula ardebat. sterilitatcm

ris

;

,

et

vocatur Helias ratione situs quia

exhortalione

Gabricl Zachariae

Anminciat igitur

Cum

Gabrici arch-

ei

exaudita

angclos

se in lucis

cujus iiomen Johannes essct

antc

quoiiiam

benigna

tcrrilos

Erant

luit.

visione timerct

enim bonorum angelorum, secundum quod

est

visione

cx sui pracsentia territos tiunt.

ejus

in

Zacharia,

,

secun-

et

inceiisum poneret, ingressus fuissct,

ut

multitudo populi de foris exspectaret, appariiit

angelus.

instituit,

suae, Abias auteni

vicis

ejus senes et absquc liberis.

Zacharias templum domini, et

de Ytamar

et VIII

hebdomadam

sortcs

autem Zacharias

sacerdotes

niajor erat, qui princcps saccrdotum dicebatur.

dum

dcdit

in hystoria scholastica,

XXIV summos

ampliare,

Dei

dubitare cocpit et morc Judaeorum signum ab an-

gelo rcquisivit, angelus autcm pro eo, quod vcrbis suis non crcdit,

ipsum tacituruitatis plaga pcrcussit. tatio

consuevit

magnitudinem

fieri

excusari

et

sicut legitur de

,

sum c.am?

dominc Deus, undc

:

Gideone, qui

fragilitatis

ait:

iiiiturac

doniinus: post

,

tt

,

Manasse

ct

,

dicciis

:

postquam coiisenui

ct

,

ad

etc.

sicut patct

quo liberabo Israel?

ego minimus

sicut patct in Sara.

rcvcrtciis veniain ad te ct habebit

ostium

in

vaccam

mihi

inquit,

mi doniinc, in

sibi

dixit

possum, quod possessurus

ex hoc signum pctiit ct acccpit.

inipossibilitatem

promissorum

enim dominus

(]um

propriae considcrationem

obsecro,

Eccc familia mca infirma est patris niei

scire

Kt rcspondens Deus: sume

Aliquando propter iii

Abraham.

quod dubi^

,

propter

suum terram Canaan possidcrct,

promisisset, quod semen

cum Abriihem

Notandum autcm

aliquando

in

domo

Aliquando proptcr

Cum cnim

Sara

dixissct

filium, risit

Sara

dominus mcus vetulus

:

Cap LXXXVI. De

358

est

Quiil

est etc.

plagam

tavit,

ergo

propriac

considcratio

qiiod soliis Zacliaii.is cx co

.

Iragilitatis

quoniam discredendo locutus credere discat, secundo, iniraculum in nativitate

iilium se

talcni

qiiia

,

est,

quia

sccundum Bedani,

Primo,

ideo silentio plectitur, ut tacendo

mutus effectus est, ut majus

ideo

Cum

appareret.

filii

Iiabiliiruni

Hoc multi-

haec impossibiiitas naturalis.

ct

de caasa factum fuisse putatur.

plici

dubi

(jiunl

,

cuin ibi essct et magniludo promissionis et

iticurrit,

indignum reputabat?

untixitate sancti Joli. haptist.io.

enim

in nativitatc

congruum

lio, quia

lur

signum

fuit, ut vocein amitteret

silentium

et legi

quando vox nasceba-

,

Quarto quoniam ipse a domino

imponebalur.

ipsam taciturnitatem

petiit ot

Jo-

Ter-

liannis patri loqncla redditur, miraculuin miraculo cumulatur.

in

Cum

signum accepit.

autein

Zacliarias foias ad populum exiisset et cuin factuin niutum viderent,

cognoveruiil ipso iiuiucnte, quod visionem vidissel in tcmplo pleta autem septimana olTicii sui

abiit

domum

in

Elizabeth, et niensibus quinque se occultavit

Ambrosius

,

quia,

erubesccbat aetatem, ne

partus sui

,

coin-

;

suain et concepit sicut ibi dicit

va-

sencctutc

iii

casse libidini videretur, et tamen gaudebat sterilitatis carere oppro brio, quia opprobrium est mulicribus non habere pracmium luiptia-

rnm, propter quod nuptiac celebrantur ct carnalis coitus excusatur.

Mcnse autem sexto beata Maria congratulans iiectuti venit

jam

virgo foccunda

ad Elizabeth

quac jam doininum conceperat,

,

ablatac

et cuin

sterilitati

eam

spiritu sancto rcplctus, sensit filiuin

gaudio

in

qucm vocc

inatris

compatiens

et

se-

salutassct, beatus Johanncs,

Dci venire ad sc

ct

prae

utcro exsultavit ct tripudiavit ct inotu salutavit,

iion potuil.

Exsultavit cnim, quasi gcstiens salutare el

domiuo suo assurgerc.

Mansit crgo virgo bcata cuin cogiiata sua

Iribus

nicnsibus

ministrans

ei

natumque pucrum

sanctis ina-

suis

nibus dc terra lcvavit, ut liabctur in liystoria scholastica, et quasl

morem gerulac

Hic domini

oniciosissiine peregil.

lus novcin specialiter el singulariter

praecursor bea-

angelus, qui dominum annuiitiavit, ipsuni annuntiavit iris

mator domlni

exsultat,

reserat

,

baplismum

ipsum

Cliristiini

linibo

posilis

primus

baptizal

(iliristiiin

,

,

|iiopliclao

csl

qnaro

a terra

ordinal,

ipsiim

levat

(ihristuin

prao

,

bcnciicium a

pliis

Dco acdpero.

dcmonstrat, (ilirislus,

Proptor liaoc

(|iiaiii

quam

propliola

iiuiiiquid

ma-

linguam palris

indicc

doiniiio proi»liela cl jilus

dicalur oliam

in iiloro

,

omiiibus laudat

vonturuin praoiiuntial.

piivilcgia ^ocatur ab ipso (ilii^sosloinus.

ipsuin

Nani idcin

daruit.

privilcgiis

iii

iionoiii

propliola ,

sio ail

prophclac

csl

,

Cap. LXXXVI.

Deo darc?

bciiificium haplismiilis pioplicliset,

D(j iiativitatc saritli

Propliclae ost

piophctac

ile

Oiiincs proplictac pioplictizavcraiit de (.'liristo,

dc

plictizalum iiou cst, ipse autein

scd ctiam

verbi fueruiit

vcrho,

tamen verbum

iion

non iamen

ipsa vox

istc autein

,

lantum

,

que colligitur vel comprehcnditur rihus

cx miiaculis,

,

parcnlum secundum

ex

ex

impositio

iiominis

,

Cliristo,

parcnlihus, ex

praedicalione.

factum

inandalis

in

ino

autcm

I.aus

quinque inanifestalur.

fuermit antc cjus conccplioncm in utcro

iiuntialio

propinquior

,

ac-

iii

judicium

in

Secundo cx miraculis, quorum quac-

justilicalionihus comprchcndit.

dam

jiortitores

qui gcnns in morihus, niorcs

,

in sacerdotio,

officiuni

omnes

laus Joliannis cx quin-

Ambrosiuin cx

einidein

Ait cnim sic: plcna laudalio

quitatc,

Joliannes

scilicet

,

cx mmicie,

scilicct angelica

,

ct loquelae patris amissio.

an-

CJuaedam

quantuui ad cjus conccptioncm in utcro, scilicct supcrnaturalis conceptio

cjus

,

in

utero

Quacdam quantum ad

sanctilicatio

ct

unde

adeplio,

sacerdotem.

fuit.

recipit,

albam vestem.

cam juxta

sordida non

ctprimoa geliim

J)

Priino

etc.

satis

ii

u

:

,

priva-

convcrsatio Johannis

Qucmadinoduiu enim,

candida vestis

quidcm

tiijus

,

a supercoelestihus

cum angelum

Angelus aulciu

Ed. Rec. •Neiba;

filio

patcr proplicta.

,

si

vero proctsi vcrc

quantum ad comparationcm Johannis oninis

palre. qui vocal

meum

cu-

populo pictalcm

incipit libi sordida apparere,

,

hoino vitlebatur immundus tcstimonium.

etc.

quia sanctissiraae vitae

Chr^sostomus

dicis:

nivcra sic

cst,

,

prolcm a spiritu sancto suscipit, saccrdotem Tcrtio cx morihus,

cujiis sanctitatQ. dicit

vidcris

posueris

cjus vocahulo

rcpcnte

fit

oninium vitam culpabilcm faciehat apparerc. si

scivit

ct spirilus sancti

Prius eniin eral tacciis lingua, sterilis

recogiioscit.

De

sit

patri prolcni.

,

at uhi Johaiines iiascitur,

usum

loquclae functio

nomen

quia ct niatcr

quanta vis

,

jus nuncupatio reddit muto voccni ct

rcplctio.

utriusquo

Zacharias patcr ejus rcpletus esl spiritu sanclo

ct

Amhrosius: respicite Johannem

tus oflicio,

scilicet

,

Loquelae patris rcscralio

patcr canticum cdidit.

rcpletio,

prophetalis doni

ct

ejus nativitatcm ex utcro

parcntis spiritus prophctalis

)ii ij

uid

—

o

ji

liel

sanctitatis triplex id

,

;

cst

Malach.

ab ipsa II:

cst officii,

iionicii

i) i

?

autem pro-

illis

quaiitum aulem vox pioxiniior

,

Sccundum Ambrosium

Cliristus.

Itco

tlc

proplictisct

illo

soluni proplictiza\il dc {;liiis4o.

iioii

proplielae proplietizavcraiil dc illo,

alii

ipsc

iil

,

cst, ut Deiis

')iiuiiiqui(l

oJU

.luli. ij;ij)tiblac.

i

se

I

hahuit

trinitale,

ecce mitto an-

non naturae,

ojiiitlunt.

et

360

LXXXVI. De

Cap.

nativitate snnoti Joli. haptistae.

ideo dicitur angeliis latioiie

officii

oTficiuin exerciiisse videtur.

Habuit cniin officiuin

pretatur cnim Serapliin ardens

Dei amorc plus ardcnt,

ludo scicntiae fuit

officiuni et

((uia

.

quod oinnium angclor^iin

,

de Jolianne dicitur

ct

faciuiit

in Eccles.

XXXVin

Johannes dicitur Lucifcr Jcs.

ex co, quod

Tertio habuit

johanne di-

officium thronoruin, quoruin olTicium cst judicarc et de

quia arguebat Hcrodcin diccns:

crga subditos dominiuni gcrcre, amorc, crga rcges

iii

habcre uxorcin

licet tibi

iioii

Quarto habuit officium dominationum, quae doccnt nos

fratris tui.

tur

ct in

surrexit

:

Chcrubin, Chcrubin cniin intcrprctatur pleni-

terminus noctis ignorantiae ct initium Incis gratlac.

citur,

Intcr-

Scrapliiii.

nos ardentes

illi

Ipsc enim venit in spiritu et virtutc Heliac.

Helias quasi ignis etc.

Sccundo habuit

ex co

qui

docent nos

qui

de terra est,

ct Johaniies

timorc.

iii

superiorcs revercri

onicium principatuuin, dc sc diccbat:

Johaiincs

ct

,

dc terra loquitur, de Christo autcni

caelo venit, super oinncs est ctc.

vere corrigiam

crga subditos habcba-

Quiiito

caiceamenti

Itein: cujus

qui dc

,

non sum dignus

Sexto officium potestatiun

ejus.

sol-

,

per

quas potcstates aercae vci contrariae arcentur, quae non potucrunt

A

nocere sibi jam sanctificato.

tismum

poeiiitentiae

per quas

fiuiit

ipso ostendit.

nos

miracula,

Magna

nobis ctiam arcebat,

Scptimo

disponcbat.

stiani

,

Octavo officium arcliange-

rcdemtioncm, cum diccbat: ecce agnus Dci

nt illud:

,

pocnilcnliain

agilc clc.

Secundo habuit tcstimonium a

\I, ubi cuin Christus mullipiicitcr iiitcr

caetcra:

iutcr

elc.

Pctrus Dainiaiii:

baptista.

pracconia

ab

iilo

noii

vcrbo

pcr ([uod fuiidata cst arida

,

,

piicr

,

loclcstibus

prophcla allissimi vocaberis ,

cro ciiim

surrcxil

niajor

diccns

Joliannc

Johaniiis suiit dcproiiita

cuiii

ctc.

pcr))alrcni suuni dixit:

Secundo ab angclis

ox

sil

ct

dignitatis quo ad Doiiiii, «uin

magnus coram domino: quantac

sc ipsuni, cuni subdil: \iniini

oxplebitur

coii-

sicut patct Matth.

sicul jiatct Liicac primo, ulii cuin angclus niuUiplicitci

coinmciidabat oslciidcns, quantac dicit:

Itcm: ncinincm

filio,

ofli-

quac spcctant

el inovcnlur .s\d('ia ct sunt

condila clemciita. Tcilio a spiritu saiicto, lii

Nono

ct niirabilitcr cominciHlat

muliorum

iialos

ad no-

spcctaiit

ciuin angcloruni, quaiulo aniiiintiabat miiiorn, sicut ea,

cutiatis etc.

in sc

cniin iniracula niel silvestre et locustas edere,

quando rcvelabat inajora, sicut ea, quae

ad morcs

virtutuin,

bcatus Johaiuies mulla miracula

ct

pilos camcloruin iiiducrc ct liujusmodi. loruin

cum ad bap-

officium

uloro

nialria.

ct si(orain

tiuanlao

iioii

sanctitalis

quo ad

bibit cl spiritu saiiclo

ulililalis

(|uo

ad

proxiinum.

:

Cap. tiim

dicit:

dicebant:

iu

quis

,

putas

Johannis ex

puer

,

prlusquam ,

snltans

Deum adesse

dcre,

quam propheta,

qualiter fucrit plus

tudo

ut prius fuerit

fuit,

erat,

fidei

et

riam

dicit

Je-

,

utero matris ex-

in

prophetae est pro

dicit:

prophcta, quam homo

Elizabeth salutavit, Christus Johannem

sccundum quod

,

Secundo

novi te etc.

Numquid pro-

prophetiam accipere.

prophetac inungercntur

ut

In

qua

Unde Chrjsostomus volens osten-

cognovit.

merito convcrsationis

phetae

utero,

in

quia prophetare raeruit. sicut quando

gratiam

in utero,

quam natus

antc sanctus

fuit

formarem

te

in statu

mundi cgressu.

ct in

munus gratiae, primo gratiam

unde

sanctificatus fuit,

rem. I:

munus

mundi progressu

in

,

Quarto compreheiiditur

istc erit ^tc.

Habuit eniui

munere.

egressu ex utero

utero

a sub-

Tertio

est ab honiinibus, sicut a patre suo ct vicinis, unde

itl

utero hahuit triplex mirabile in

361

nativirate sancti Joh. haptistae.

filiorum Isiael convertct etc.

inultos

ct

coelestibus,

laus

LXXXVI. De

Chrysostomus

et

,

tuuc qnando

,

utero

in

quia consue-

bcata

virgo

prophctam inunxit

in

haec verba: idco (ihristus

in

I\Ia-

Elizabcth, ut sermo procedens de utcro raatris,

fccit salutare

nbi habitat dominus, et per aures Elizabcth ingressus descendcret ad

Johannem qua

,

ut

ungcret

eura

illic

malri

meritis

suis

in

sostomus volens ostcndere, qualiter quis prophctarum

,

cum

tandi gratiam contulit. iiitroitus

scientiam

aperuit

ul,

,

Iste

matri

autcm

doiiavit

prophetam

,

prophetam

os

illius

,

ut

,

miracalosns, sanctus

ct

facere

mater domiiii mei

exsistens divini

vcrbo

confcssionis

,

veniat ad rae?

In

quoniam ortus ejus

Quia niiraculosus,

jucundus.

potuit?

cognosceret dignitatem

egressu cx ulero habuit triplcx munus gratiae fuit

Unde Chryproplieta ait:

non tamen prophe-

,

utcro matris

in

ct

cujus non vidcbat pcrsouam

unde hoc mihi

diccns:

in

quam

plus

fucrit

csset prophcta

quidam unxit Helisaeum

Helias

Tertio graliam,

prophetani.

prophetiac spiritnm tradidit.

cxclu

ditur dcfcctus impotentiac, qnia sanctus, rcalus culpae, quia jucundus, lamcntuni miscriac.

Cclebratur auteui ejus ortus sive nativitas

secundum magistrum Guilhelmuin Altissiodorensem primo

ratione

in officio,

cnim

ipse

nobis primus

Dixcrat

sanctificationis

ciiiin

tanquam

nuntiavit,

angclus:

dignuui est, nl ct

iios

utero

in

tertio

,

vcnit

lucifer

ratione

ct

iii

nalivitatc ejus in

aetcrnum gaudium

jucunditatis

ct niulti in cjus iiativitalc

buit similitcr inultiplex uiunus:

rationc

triplici

secundo rationc dignitatis

iii

ortu

gaudcbunt

gaudeamus.

Iii

suo

ct ideo

progressu ha-

hoc autcra patcnt ejus excellen-

:;

3G2

LXXWI. Dc

Cn|).

divcisa muiicra gialiae.

lissiina et iiani

piophcta

plus

quam

stolus

quantlo

fiiit,

Undc

qiioiiiaiii

qui

(lixil:

Dco

niissus

apostolus

fuit,

mcum

appcllalus

cst

tunc

citur niartir invictus:

rigitur iiuntius prcliosus

prctiosum nuntium

ipsorum

unde

ipse

,

liltcra patct, cl nolanduni,

Ipse

cum

dicit:

Jolianii.

,

ordiiicm

quod cx sccunduni

caritatc,

dicit

Kd.

II<.M

ctc,

,

cl

qui

quia crat luccrna ardcns.

riide

tU illc pcrliibuit leslimoiiiuin

unde turbis

ct

pii-

cnim quatuor dcbet habcrc zclus

Bcrnardus:

zeluin

tiium

innamnict

pca-

inulli

caritas.

Secundo

cfli-

Prac-

convcrsi sunt.

assiduilatcm doclriiiac ct cxcinplo pcr sancti-

praedicavit cl coiiverlit nieritis cl orationibus dcvotis.

,

diccns: jani

J)

eflicacilcr

vipcrarum

posuit os incum quasi gla-

ad praedicalioncm cjus

Tcrtio prudcnter:

co

sicut in

triplicilcr fuil

ferventcr,

rcgat scicntia ct lirmct coiislantia.

vcrbo

ciiiin

Tan-

etc.

uiide cl tani conslantcr pracdicavil,

Ilaec

lioc vitain aniisit.

vitae

in

praccedct

sccundum uniuscujusque cxigcntiam propriam

inililibus

cacitcr, quoniain

\iriiuo

mullos liliorum Isracl

gciiimiiia

ad Johaiincm

inisistis

inforniet vcrilas,

latem

sollcmnizatur

Iiiformatus vcrilalc, (|Hia crat luccrna luccns.

(|uod

di-

rcdcmtionc

virtulcm ct fincin,

,

pracdicavit

legcm dcdit. hrmus constantia,

dicavil

ct

Directus a dis^retioiic sivc scicntia, cl

cl

ccclcsia

quod pracdicalio Johannis

iiamquc

iiillaininatus

fiiit

V: vos

\critati.

bruanis

elTi-

qui craiit in liuibo,

(iiiristi

ct ipsc

Uiide ipsc dicit in persona Jcrcmiac:

dium aculum.

loii-

cjus cnim cxilus dc omnibus.

Fcrvcntcr ciiim diccbal:

quidcm fcrvor

illis,

spccialitcr ah

,

poiiit,

IVuctum

sciliccl

couimendabilis. prudcntcr.

quia

coiifcssor,

;

proptcr ipsius virginita

dc advciilu

Dcum ipsorum

ad domiuum

quatuor,

quod

Quiiito cx pracdicalionc: circa ciijus pracdica-

tioncm angclus qualuor

gil

cniin itlcm cst,

marlirii adcplus cst;

tiiiic

tMiiiii

scilicct

atlulit,

gloriosc colilur.

coiivcrlit

et

paimani

ciiim

qui ad linibum dcscenderunt ct

apo-

H: cccc cgo mitto angcluin

IMalacli.'

ct colifur cxitus gloriosus,

,

ctc.

,

(lcnionstravit

cgrcssu dc mundo habuil Iriplcx muiius, quia

In

ctc.

pcifectioiiciii '),

ventunis cst

missus a Deo, cni noincu crat Jolianiics

fuil lionio

fessus est ct iion ncgavit, virgo,

tem angclus

lue

iligito

quia pro justitia niortcm suslinuit

marlir,

lialiiiit

post

quantlo Cliiislum

propiicta,

quia a

,

niissus.

iiativitate saiicti Joli. Ijaptislac.

quod cniiu

,

.KldiJiil

prudcnlia

cujus

usus sccuris

11 III

II

i

II

ad

III

s

pracdicalioiiis

coniminationibu%, ul

fiiit

.1

in

Iribus

fuit

lualos

terrcrcl,

radiccin arboris posita cst:

,sccHndo

II

c

I

o

I

II II

Cap.

LXXXVI.

proinissiouibns

.

De

l)onos ailitcrcl, diccns: poenilciitiani agltc

iit

regnum coelonim;

propinqiiabit enim

lertio inoderationibus,

unde turbis

diocies paulatim ad perfectioncin attraherel, canis et militil)us lcvia imponcbat,

ut

postmoduin

tcrcnt

ap-

ct publi-

,

4»ublicanis, ut

neininem concu-

ut

facerent cl suis stipendiis contcnti csscnt.

caluiniiiam

nulli

,

railitibus,

,

ut inc-

ad inajora pro-

vcherentur, turbis, ut opcra miscricordiac faccrent se ab aliorum appetitu abslinerent,

363

'

natlvit;ite saiicti Joli. baptistae.

Et notandum, quod sanctus Johanncs cvangelista hac die migravit ad doniinum, sed «cclesia ipsius festHni in tcrtiuin dieni post Christi na-

celebranduin

tivitalem fuit

et

sollcmnitas

quia tunc ejus

instiluit,

bcati

nativitatis

ecclesia

Johannis baptistae

dedic.ata

in

suo die

remansit, nimirum quia hic dies ab angclo gaudio nativitatis praecursoris authcnticatus

Non autcm doginatizandum

fuit.

tamquam

evangelista baptistae cesserit,

decens cst, quis raajor

cxemplo divinitus

disputare.

,

evangclistain pracfercbat;

quod

est,

non cnim

Quod etiam quodam

Erant enim, ul legitur, duo docto-

csl ostensum.

quoruin unus Johannem baptistam

res theologi,

nem

coruin

sit

ininor inajori;

alter vero

,

Johan-

tandem supcr hoc sollemni dispu-

tationc indicla quilibet valde sollicitus eral auctoritates ct eflicaccs

rationes invenire, nicnte

quibus suuni Johannem posset pracferre,

disputationis

auteiu

quilibet

die

sanctoruiu

adve-

acmulatori suo

apparuit eiquc dixit: benc concordes suunis in coelis, dc nobis non disputetis

terris.

in

sioncm publicaverunt

Tunc ct

illi

sibi

ad inviccm

ct oiuni

—

dominuin bciiedixerunt.

hjstoriographus Longobardoruiu

Roinaiiae

,

quadam

(iasinensis nionachus, cuiu debcret

ccclesiae

populo

vi-

S. Paulus

dyaconus

ct

vice ccreuni consecrare,

fauces cjus raucac factae sunt, cuiu prius vocalis csset; ut crgo vox sibi restitueretur

,

hymnum

scilicct,

gestorum famuli tuorum

luiia

ut queant laxis resonarc fibris

ad honorem beati Johannis coin-

etc.

posuit, ubi in principio petit sibi votcin restitui, situt et

hac die.ab aliquibus comburuiitur

Johannes Belelh:

uiia cst

in

aquis

,

cujus duplex cst causa,

iu

ut ait

ex aiitiquae institutionis observantia, sunl

clenim quacdain animalia,

volanl,'ct

Zathariac

Ossa niortuorum animalium undecumquc collecta

icsliluta fuit.

quae draconcs vocantur, quac

iiatant,

in

terra ainbulant;

iii

quandoquc

aere

auteiu

duin pcr aera aiiibularent, ad libidincm concitabantur, cl in putcis, el

in

annus. biis

aquis

fluvialibus

spcrma jaclabanl

Conlra hoc ergo istud invenlum

auiinaliuni

logus

liercl

ct inde

scqucbatur

fuit reniediuin,

letalis

ut dc ossi

el sit talia aiiimalia fuinus fugaret

,

et

De

Cap. LXXXVll.

364

sanctis Jolianne et Patilo.

inaxiine lioc tcinpore liebat,

quia

istiul

biis

ohscrvatur.

cansa

Alia

ideo

adluic

istiitl

ad repraesenlandum

est

aliqui-

al)

ossa

quia

,

santii Johannis in Sebaste civitatc ab iiirulelibus coinbusta fuenint.

Fcruntur

etiain faculac

et luceus

,

et, rota

quod

signilicanduin, iuiiuii

Auguslinus

dicit

orlibus

quia

,

Hoc

cresccre

Christi

Ghristuin praeit atque Johannem.

fuit cxaltatuin

;

in eoruni

dics incipiunt decrescere,

juxta

Item

3. Rcfert Paulus

latum.

secundum quod

signilicatuni est

ct in coruin luortibus

tirca iialivitatcin Johannis

pus Christi in cruce

facula ardcns

fuit

circulo descendit ad

tuiic in

ips€ tcstimoniuni perliibuit dicens: nie oportet

eorum ortibus

in

iiativitatem

circa

')

quia Joliaiines

quia sol

autein crcscere.

illuin

,

ardentes,

vertitur,

illud:

corum

in

decinio

solstitiuin

niortibus, quia cor-

torpus Johannis capite niino-

,

Loiigobardorum, quod

in hjstoria

Rothgrith rex Longobardoruin juxta ecclcsiam sancti Johannis baptistae

cum

luulto ornatu scpultus fuit,

tur ausus

apparens dixit:

tangere

fuisli

cui

niihi

tominissuin

ectle-

,

eve-

u1i(|ue sic

quituinque praediclain ectlesiam intrarc volebat,

iiani

illectus

beatus Johamics

Quod

caoteio ingredi non valcbis.

siam nieain de iiit,

quidam vcro cupiditate

apcrieiis abstulit universa,

noclc scpiilthrum

quasi u

fcriebatur el sic subilo rclio rucbal

validissiino pugile gutlur ejns

CAP. IXXXVII. (82). «^aiicliis jroliaiiiie et Panlo.

Oc Johanncs

cl

Paulus priinicerii

pracposili ('onstaiitiac

et

eo autcin teinpore

Constantini Augusti fucrunt:

cum

,

liliac

geiis Sc\lliica

Oaciani et Thratinin octuparet cl fiaHitaiius dux Roiuaiii cxercilus piacditlain

coiitra

slantini ctiain

pro

gciilcm

niertcde

Romaiii

priiitipes

pliirimuin trislabalur

sanata fucral, (|uain

1) II

n dii

III

<) 11

iiddiiiil

u d.

liliaiii

iiiclinari

:

J o

|iosl(|uaiii

,

positam

li ;i

,

n n

tum i

!<

ij

,

Coii

quod

Palcr aulem

a bcala Agiiclc

facilius occrdi possc

de Deo conlidcns patri

\ittor rcdirct, lui

liiiaiii

dari petebat

posliilabaiil.

lieri

siiain

virgo tamcn

.

spoiideal

1, 1111,1

Coiistaiiliaiii

iixorcin

iii

iiislaiiliiis

sti(>iis

ct eain .sibi

Recenl.

sibi

virginitatis proposito

ad consensum

(oiisuiuit,

<

iii

dcbcrct,

initli

laboris

Cliiislns

ini

vcnimtanicn t .1 1 11

r

se-

manere permillerct,

iius secuin

scire possct,

Quod ubi oninibus

placuit

assnmtis Johannc

et

tamen a Scjtharum

geiitc ejus exercitus frangitur et in

Paulo

Dco

eidem dixcrunt: fac votura

sibi illc

Quod

coeli

ct

proficiscitur,

humcro

cuin fccisset, juvcnis in

illumquc

occidens

castra

ruit et

timore

solo

Romaiiis tiibutarios fccit

,

cruccin statim

ferciis

cum multo houorc

indulgerct,

si

filiae

conversae essent,

bus tribucns

Factus igitur christianus Romain

susccpliis

tcrrarum

Quod

Augustum

ut

,

sibi

cum

aliis

Hujus

tantum excrevit,

Augusto plurimum pla-

cuin

ducatu ccssit et omnia paupcri-

Gallicanus

ipse

Christo

efTHgarel.

in

rogavit

a Gonstantia virgine ad Christuin

Gallicani

Multa aiitcm miracula faciebat corporibus

ct

miaime despoiisaret, co quod dc caetcro Christo

filiam

duae

ct

exercitum subjugavit

uiiivcrsum

vivere proponcrct.

continenter cuisset

Qucm

ad rcgem usquc dpvcnicns

duo quoque miiilcs armali cidem appa-

rcntcs CHin hinc iiide coulirmabant. rcdiit ct

ita,

servis Dei

sacrae

ab

ul

in

paupertate servivit.

ut solo visu daeinones de obsessis

opinionis oriente

ct

faina

in

orbe

toto

occidentc vcnientes

pauperum

vidercnt virum cx patricio consulc lavantem pedes

ncntcm mensain, aquam inanibus cITundentem, langucntibus niinislraiitcm et caetcra sanctac servitutis officia exhibentcm.

tino igitur defuncto Constantius Constantini niagni filius resi

Pauhis

ct

uielior (juam

apparuit eicjuc dixit: sume gladium tuum et se([ucrc me. accipieus pcr mcdia

sed

urbe ')Thra-

victor

eris

ut

Gallicanus

,

Tunc accedenles Johannes

ciarum ab hostibus obsidctur.

fuisti.

copioso cxercitu

et

Pauluin

et

rogans Deum,

quasi niajoris firmitatis,

convcrteret.

filias

36.5

eas inores ct votum patris

per

ut

duos praepositos suos Johannein

ipsa

et

concederet in spe

ipsuin ct

sanctls Jolianne et Paulo.

ex uxore (lofuncta susceperat, idein Gallica-

((uas

(luas filias siias,

sibi

De

LXXXVII.

Cap.

,

po-

sollicite

Constan-

Ariana hae-

depravatus imperiura tenuit, verura cuin Conslantius frater Con-

duos

stantini

filios,

scilicct

Gallum

stantius impcrator dictum Galluin

rebellantcm vero timens

raisit ,

,

quem

tamen

ubi

quod

ad

dacmoncm

imperium sublimaiulus

pus urgentibus aliquibus negoliis

i) Alii;

Trn

postraodum

j

c

cla rn m.

Con-

contra Judacam

iuterfecit.

periraerctur

Julianu.s ,

mona-

magnani rcligionem simuians lcctor or-

dinatus est, qui per maleficura ,

reliquisset,

fecit et

nc exemplo fratris a Constantio

slcriuin ingressus est,

cipicns

et Julianum,

Caesarcm

consuluit, esscl.

tloiislantins

rcsponsum ac-

Post aliquod tcni-

jHliannm («acsarem

De

Cap. LXXXVII.

366

ipsum

et

feeit

iii

snnclis .lohanne et Paulo.

Galliam deslinavit,

mortuo autcm, ut dictum

qui

pcrium a Coiistantio subliinato, jussit Julianus

Alexaudriam perrcxit

igitur

Ille

transfixus martirii coroiiam percepit,

suam

sacriiega avaritiam

,

ul

iii

iin-

Gallicanus

aut

ab infidelibus pcr cor

et

Julianus captus cupidilatc

at

Nam

evangelii tcstimonio colorabaf.

aufereus

a christiaiiis

cultates

ag('i)at,

tauto eniui viro non audcbat nccein

Diis immolarct aut abscedcrct: inferre.

Ktrciiue

oiniiia

Constaiitio et Juliaiio aposlata

est,

Christus

diccbat:

vcstcr

dicit

faiu

evangelio, qui noii rcnuntiavcrit omnibus, quac possidcf, non potcst

Audicns igitur, quod Johaiines

meus esse

discipulus.

ex opibus

quas virgo Coiistantia reliquerat,

,

sustciilabant

inaiidavit iisdcm

,

quod

,

que ct sibi adiiacrcrc dcbcrent.

At

peratorcs Constantinus

cjus

ct

filius

sicut (]oiistaiitino,

,

dixcrmit:

dum

Constanfius

sc

illi

Pauhis

et

christianos pauperes

quo-

ifa

gloriosi im-

scrvos

essc

gloriabanfur, nos famuhibainus cisdcni, tu vero quia rcligio-

(ihristi

iicm plenam

virtutibus

obfinui

clcricafuin

a

rcliquisli,

ouinino rcccssimus

tc

Quibus Julianus mandavit: cgo

contemnimus.

obedirc

ct,

ad priinum ccclcsiae

voluissein,

si

et

tibi

ecclcsia

in

stafuin

pervcnisscin, scd coiisidcrans vanuin cssc incrliam scctari ct otiuni,

imperium

militiae aniinum dedi Diisque sacriiicans eoruni sulTragiis

Unde vos

obtinui.

esse, ut primos vos

tcmtus fuero,

aula rcgia

iii

iii

agam

Deum

ne Dci aeterni

moduni

facictis,

mc

quod sponfc facere nou

facfurum

lc

Ad

curatis.

acsfiina

ncquaquam

lioc Juliaiius:

coacti

(hu ct

:

quod

inartircs vos faciant chrisfiani: nisi mihi conscnscrifis,

vos

non

,

ut marfires

,

scd

ut publicos

Paulus pcr totos dcccm dics clcniosinis pcribus crogabaiit,

dccima autcm die missus

cst

dominus

sfatiunculum

Jovis ad vos misit, uf cidcm fliura inccndatis peribitis.

Cui

paccm cum

Tunc famain

jiissit

saiicfi

illo,

dixcrunt:

iiobis

si

,

quod

iii

puniam cl

ad eos Tcreutia-

alioquin

aurcum

ambo

sinuil

tuus dominus cst Julianus, habcfo

alius domiiius

cos occulfc dccollari cf

faciciis

:

pufatis,

omiiia sua pau-

insistciifcs

nostcr Julianus

rc-

Tunc Johanncs

hostcs.

nus, qui dixit

iis:

post-

saiicti

liodic facifo,

Quibus Julianus

minaris.

csse

tuas

vcnire coutcmscritis,

spondcrunt: jaiu dcccm dics practcriissc tuiic

inliias

iucurramus.

iniinicilias

decein dies ultro ad

Qui rc-

possiin.

iioii

pracponcnfcs

fibi

mco dc-

Quodsi a vobis cou-

palafio nieo liabcam.

si infra

quod

debctis latori

necesse cst, ut contcmiii

spondcntcs dixerunf:

limcmus,

iiufrifi iioii

nou

iu

cxsilium cssciit

cst

fovca

iiisi

iiiissi.

iiifra

Jcsus Chrisfus. (ioinuin scpcliii,

Fost hoc

lilius

Tc-

De

Cap. LXXXVI!!. a (laeiiione anipitiir ct

reiitiaiii

a

daemone vexaretnr:

et cliristianus elficitur,

Gregorius

Refert ine

Passi

liheratur.

filius

Leon? papa.

(jMod

Terentianns gcelus confitetur

passio sanctoruiu ab co conscribitur et

sunt

auteni

evangelii:

si

venirc

vult

(|uis

cjiis

CCCLXIV.

circa anniim doniini

post

quod (luaedani matrona dum ecclesiam istorum martirum

,

visitarct

(lueiitius

((uadam

dic

et

mosinam

sed postquam dispcnsator

sibi dari praecepit,

giendiun appropinquasset, adstiterunt

ei vicinius et

inodo visitas, nos tc in dic judicii rcquirciuus,

brosius

Quo

praestabimus.

tibi

,

frc-

duos stantes mo-

rediret,

iiidc

sub peregrino liabitu invenit, (|uos peregrinos credens ele-

iiaclios

nius

367

(loinum clainare coepit,

iiiCra

videns

(juod

hoinelia

iii

sancto

de

inartiribus

bis

quam bonum

praefatione sic dicit:

iu

ct quain

nasccndi lege consortes,

quidquid

ct

p(iteri-

Am-

dicto ab oculis cjus ablati sunt.

Johaiiues ct Paulus vciaciter iinpleveruiit citur: ccce

ad lar-

iis

dixerunt: tu nos

,

bcati martires

quod Davidica voce

di-

jucunduni liabitare fratres inunum,

fidci socictati

conjuncti

passionis aequa-

,

consimilcs, in uno scniper domiiio gloriosi.

lilatc

CAP. IXXXVIII. (83.)

De Lco papa, sia sanctac

ul

isancto liCone pap.a.

iii

Mariae

iniraculis bealac Aiiginis legitur, duni

ordinem communicarct ex hoc iu

fuisset,

Dei

missam cclebrarct,

') inajoris

quaedam matrona maiium

et

cum Ycbemens

cariiis tcnlalio

scmet ipsum saevissimus ultor insurgit

in

dum

et

el

iii

eccle-

fidcles

insuricxit,

cadcm

at vir

manum

die

se scandalizantcm -)occultc pcnitus amputavit ot a se rejecit.

murnnir oricbatur

lerea

in

inorc solito non cclcbraret. vertit

nuo

et

itianum

Leo

summus

Tunc Leo ad beatam virginem

nianuiu

iili

Tunc

In-

divina

poiitifcx

se cou-

illa

conti-

suis sanctissimis inanibus restituit

ut procedcret ct

suo sacrificium immo-

filio

igitur oinni populo, quid sibi coiiligeril, pracdicavit ct

rcstilutam

1) I\ec. leguiil:

oniillnnt o

et

jubens,

et confirmavit larct.

cur

ejus provideiitiae totaliter se commisit. adstitil

sibi

populo,

pcr

cjus osculata

ccul

l

o.

omnibus cvidentcr

M, viiginis

iii

ostendit.

Jio re surr

e c

l

Hic Clialccdoncnsc

iouis mlss.Tin.

7) nec.

:

De

LXXXIX.

Cap.

368,

solas virgines

rontirnun celebravil,

ibidcni

')vclari

instituit.

ibi

Mariamatcr neiappcUarctur. Eo quoquu

slatiitiim fuit, ut virgo

ctiam

sancto Petro apostolo.

tempore Attila Italiam devastabat, igitnr santtus Leo

ecclesia

in

apostolorum tribus

diebus ct tribus noclibus orationi vacans post

hoc dixit ad suos

qui

Attilam

:

mc

vult

appropinquasset,

ille

scqui

Cuni

scquatur.

,

beatum Lconem

ut

ad

igitur

vidit

,

de cquo

descendit cjusquc pedibus provolutus rogavit, ut pcteret, quid(|uid vcllet.

dum

Qui

essct,

respondit

nisi huic parucris

evaginato

Eut^thium

iit

homo

Et

emenda.

XL

suorum

si

post

XL

dies

oranti

illi

advcrsus

dixit:

quidquid

in

Pctrus apparuit diccns

te

Solummodo de nuuiuum

Pctiiis

Lco

adstitit

aliter alitui

manus

dominum

imijosueris

obsccrans

,

ut

Cui bcalus Pelrus apet oniaia

iniposilionc dcbcs ,

pcccata lua id

iiiquiri,

cxigcris.

est,

Obiil cirta

CCCCLX.

iraix. (Si.) Pefro apostolo.

isancto

Iriiioinius

cxstitil,

votatus

intcrprctatiir obcdiciis vcl

tolumbac,

Alias etiani sepulchro beali Pe-

oratioiiibus

c vp.

har lingua Sjra

cnim obcdicns,

i|uaii(lo

Cliristiis

cum cgressus intcntione

Vnn.iii Vfl.iri

foras

ncvit

scrvivil.

(iiiiillil

K'l,

esl

Sjnion

Bariona,

Bariona

lilius

Jona hobraice columba.

Fuit

cum

vocavil, ct ad uniiis jussioiiis

tristiliam

amaic,

Sccundo Vr.

cnim

poncns Irisliliam,

filius,

vocem domino obcdivit, poiicns

1)

insistens

peccatorum veniam impctraret.

sibi

De

simpliti

beatus Lco

supcr scpulchrum bcati Pclri

oralionibus

dicbus jejmiiis et

annos domini

vit,

Cum

emendavi, accipiensqne Lco epistolam invenit eam manibus

benc sive

Symon

dicentcm:

miliique

interibis.

victus

a dextris ejus

crravi, tu, cui ccclcsia commissa cst, corrigc

parens dixit: dcprccatus sum pro dimisit.

stantcm

tuis

apostoli corrcctam ct cmendatara. Iri

cnim

vidi

.

episcopum CiOnslantinopolilanum

et Jcjuniis ct

liac cpistola

gladio

Xestorium scripsissct,

ct

ipsam posuit

vobis

ct

cum omnibus

ad Fabianum

epislolam

Icgi et

,

captivos rclaxaret, et

Italia disccderet et

quod triumphator orbis a sacerdote

,

providi niihi

:

militcm

fortissimum

et

ab

pctiit, ut

argueretur a suis

,

quando Christum ncga-

lilins

yotalus

columbac, quia Mco csl

Caiphas

,

(|uod

LXXXIX.

Cap.

De

369

sancto Petro apostolo.

interpretatur caput vel petra vel increpans ore

caput ratione prin-

:

cipatus in praelatione, petra ratione lirmitatis in passione, increpans

Tcrtio vocatns est Petrus,

ore ratione constantiae in praedicatione.

quod interpretatur agnoscens

vel discalcians

cum

Christi diviuitatem agnovit,

dissolvens

vel

dixit: tu es Cliristus filius

Dei

quia

,

vivi, ct

pedes affectuum suornm ab omni opere moituo et terreno discalciavit,

cum

dixit:

eccenos reliquiraus omnia etc,

et vincula peccatoruni a

bis dissolvit et Jioc per claves, quas a doniino accepit. triplex

coguomcn, dictus

tur domini pulchritudo cui

donatum

enim Sjraon Jolianna, quod interpreta-

est

secundo Sjmon Johannis, quod interpretatur:

;

est; tcrtjo

Sjmon Bariona, quod

luiubae, per quod datur intelligi

morum, dona liabet

quod interpretdtur Petrus citur

Marc.

cum

etc.

co-

quia columba

Cayphas,

vocaberls

tu

secundo promissum imposuit,

Petrus et super hanc petram

filius

nomen Pctrus Jesus primo

dixit Joh. I:

ct

nomen Petrus;

Matth. XVI:

dixit

lacrjmarum,

Istud autem

imposuit Sjmoni

III: et

confirmavit,

;

interpretatur

quod ipse habuit pulchritudincra

,

abundantiani

virtutum,

gemitum pro cantu.

imponendura pcrmisit

sibi

no

Habuit autcm

ego dico

et

sicut di-

tertio

impositum

tibi,

quia tu es

Ejus martirium Marcellus, Linus

papa, Hegesippus et Leo papa scripseruut.

1, Petrus apostolns inter caeteros majoris fervoris

exstitit,

ut dicit Augustinus,

si

nam

et scire

et

snper caetcros apostolos

domini proditorera voluit, quia,

eura scivisset,

dentibus discerpsisset et ob

hoc dominus proditorem suum nominare nolebat, quia, ut sostomus

sum

ipsum nominasset

si

,

protinus trucidasset.

,

Hic supcr mare

adomino

staterem

caelorum

accepit,

ore piscis

invenit,

claves

regni

pascendas oves a Christo suscepit,

in pentecoste

suscitavit,

incarceratur

,

umbra

electus fuit,

a domiiio

hominum

miilia

tria

sua praedicatione convertit, Ananiae

tem praedixit, Aeneam paraliticum curavit,

Tabitam

et

Saphirae nior-

Cornelium baptizavit,

sui corporis infirmos sanavit, ab

sed ab angelo

Chry-

ad dorainum ambulavit,

in domini transfiguratione et puellae suscitatione in

ait

Petrus continuo surrexisset ct ip-

liberatur.

Qualis

autera

Herode

ejus

cibus

vel induracntum fnerit, ipse hoc in libro Clementis testalur: pauis, inquit, solus est mihi

cum

olivis

ct raro

cum

indumentura autem hoc est mihi, qnod vides

hoc habens

nihil aliud requiro.

,

oleribus in usu est;

tunica

Fertur quoque, quia

cum

pallio, et

in

sinu sem-

per sudariura portabat, quo crebro fluentes lacrymas tergebat, quia,

quando dulcis allocutionis

et praesentiae

Dei

memor 24

erat,

prae ni-

370

Cap^

LXXXIX.

De

saucto Petro apostolo.

Quando etiam

amoris dulcedine lacrymas continere non poterat.

niia

cuipam ncgationis ad memoriam rcducebat, ubcrtim lacrymas emilte-

unde adeo

bat,

consuetudine Jiabuit

in

adusta lacrymis videretur,

quod audito

sicut

dicit

ut

,

ejus

facies

tota

Idem etiam

dicit,

ad orationem surgere consuevcrat,

in nocte gallicantu

ct tunc similitcr

flere

Clemens.

ad fletum prorumperc consuevit. Refert quoque Cle-

mens, sccundum quod

quod, cum

in hjstoria ccclesiastica invenitur,

uxor Pctri ad passionem duceretur, Potrus ingenti gaudio cxsultavocans nomiue, post eam clamavit:

ac cam proprio

vit

memento

dum Petrus ad praedicandum, dum

Quadam

domiiii.

cipulis suis misisset

unus illorum defunctus cst

vigiuli diactas ivisscnt,

vcro ad Petrum rediit et, quod

altcr

,

Hic dicitur fuisse beatus Martialis vcl sccun-

accidcrat, nuntiavit,

dum quosdam Maternus.

Alibi

Fronto; socius, qui defunctus

quod primus

lcgitur,

secundus

est,

eum super

per

XL

dics jacebat raortuus

temporc crat

mam

in

Quod

illum ponerct.

ut

ad socium pcr-

ciim focissct

protiuus surrcxit

,

beatus

fuit

presbiter Cieorgius.

fuit

TuncPclrussuumbacuIum sibitradiditpraccipicns, geret et

o conjux,

«ipostolus duos dc dis-

vicc

qui

illc,

vivus.

—

veritatem dicebat «t sibi credentes pcrpctuos

bus

ct,

mea

Racliel juberct

quidquid volucro

me

facere

,

assercbat

eflici

cuplo amplius caeteris.

ct lapidcas ridcre

pax vobis,

,

canes cantare.

et

nihil

latroncs, proptcr

:

ego falcem

,

niessuit dc-

ct

cgo paraclitus

,

ct

Ilic igitur

oslendere, et

si

,

enira

pax

sit et

proficcre potcrimus.

quod

cgo

,

erit

non

ut Linus cssct,

adslantibus Petrus

Cui

Symon

:

nos

concordia, ad in-

Habent enim intra

noli invocarc paccm, sed pugnani:

pax,

cur times audire paccm?

cuntur, ubi autcra peccatum

,

quod Deus

qui vcritatem amatis.

duobus cnim dimicantibus tunc Kt Pctnis

ego spcciosus

ad locum ccrtaminis

fratres,

vcniendam veritatem

pacom

,

cum Petro

disputarc

tua pace opus non haberaus

se

mcterem

ut

Scrpcntes quoquc aencos faciebat se movcro, statuas

statuta die vcnit Pctnis dixit:

,

per sc meteret,

ut

Addidit quoquc, secundum quod dicit Hic-

ronymus: ego sum scrmo Dei

volcns

,

lionori-

cum matcr

Aliqucindo

potero.

campum

exire ad

videns positam praecepi faUi

aencas

Eo

Lcgitur cliam inlibro Clcmcntis,

ipsum dixissc: adorabor, ut Deus, publice, divinis donabor

ait,

jam

Jcrusalcm quidam magus nomine Synion, qui sc pri-

ct iiulla sibi impossibilia diccbat.

cTmnia Dei.

S.

fit,

vcritas, ia operibus justitia inycnitur.

cum

Ex pax

altor fuorit suporatus.

pcccatis cniin bolla nascst;

in

Et Sjmon:

dispulatioiiibus iiihil

dicis,

sed

Cap, LXXXIX. ego ostftndam

virtiis

omnia, quae volo

possum

,

371

apostolo.

potentiam, ut rcpcntc adorcs mc;

possum volarc per acra

et

panem mutare

lapides in

,

sancto Petro

tibi deitatis incae

ego sum prima facerc

De

Contra

faccrc.

novas arhores

,

igne sine laesionc durare et

in

,

iiunc igitur Pctrus dis-

putabat et omnia ejus malcficia detcgcbat. Tunc vidcns S^mon, quia Petro non posset resistere, omnes libros suae magicae artis, nc forte

magus proderetur,

mam

usque

mare projecit

in

Quod

tur, perrcxit.

Quarto

proficiscitur.

Petrus

Romam

Linum

ct

slbi coadjutorcs,

cxtra muros urbis sistens raultos

sedit

ct

duos cpiscopos

Johannes Bclcth

ait

unum

,

Pracdicationi autcm in-

alium intra ordinavit.

,

ad fidcm convertcbat et infirmos quam plurcs

semper laudans

bat, scd ct in praedicatione sua

ciira-

pracfercns casti-

ct

tatcm quatuor concublnas Agrippac pracfecti adeo convcrtit,

ad pracfcctum rcdirc ulterius

dicens

:

Sjmon

Post hoc apparuit dominus

Nero contra

et

quia tecum sum, ut eruam

Romam

qui cras

dabo

te, et

te cogitant,

Sciens

ingredietur.

manum

situs

eum

Clemcntis apprehcndit et

Romam

in

filiura

refert:

me

decollari ,

sit

eum

ut

et

dura

,

ante

occultavit,

,

niodo ado-

idcm

filium esse,

jubo

Pracccpit igitur Ncro carni-

ca

arte

abscondit

magica et

iliaesus eva-

tribus dicbus sc

Die

sanguis autera arielis ibidem congclatus remansit.

eifasns est, extergi,

promisi

Ncronem ad-

Ncroiii, sicut

mc Dci

Symon autcm

colligens

tertio ostcndit se

Ncroni dicens

quia

ecce ego,

die tertia resurrexi.

do-

Qui cum putarct se dccollarc Sy-

decollare dcbcrct.

mcmbra

sicut

Nero, vcrura huuc essc

Sjmon magus

imperator,

die tcrtia resurgam.

decollavit arietcm, arietis

ct

autem

ut scias optime,

,

sine dubio putabatur.

custos

videret

Dixit itaque

aestiraabat.

Leo

raonem,

Quod cum

videbatur.

lescentior

fici

in cpiscopura ordinavit

Post hoc Paulus

Leo papa

sicut dicit

ut alt Linns,

ejus effigies subito rautabatur et niodo scnior,

staret,

Dei

,

,

tantum a Neronc araai)atur, quod

vitae ejus et salutis ct totius civitatis

Quadara autem die

timcas,

cum Pctro Cbristum pracdicarc

venit et

S^mou autcm magus

cocpit,

iic

convcntu fratrum po-

in

sui,

et In catliedra loco suo sedcre coegit.

minus pracdixerat,

Pctrus

igitur

scd

mci Pauli solatium,

tibi scrvi

quia vclox cssct dcpositio tabcrnaculi

qnod

unde iratus praefectus

rccusarent,

adversus Petrum occasioncra 'quaerebat. Petro

Ro-

ct

anno Claudii imperatoris

XXV

ut

Dcus habca-

ut ibi

,

ipsum inscquitur

igitur

appiicuit ct ibi annis

Cletum

Romam

et

ubi Pctrus comperit,

:

fac

sanguinem meum

qui decollatus fueram,

Qucm Ncro

vidcns

obstupuit

24 *

,

qui sicut

ct ip-

372

LXXXIX.

Cap. vcruiu

siiin

Dei

filiun]

in conclavi cuin

De

Haec Leo.

piilavit.

Nerone esset, dacinon

denique Romani

lociuebatur:

sancto Petro apostolo.

Sjmoni Deo sancto.

quoque Pelrus, quod Dei

licet

hominis

scilicet

Marcellus

et

gelis meis

,

timeo

Leo

sed

,

sic

et

sci-

sunt duae substantiae, tcstatur sanclus

ut

me de

me

Cui Petrus: angclos tuos non

isto.

Nero

timent.

dixit:

non times Symonem, qui

Cui Pctrus

divinitas

si

:

quam

dicat nunc mihi, quid cogito vcl quid facio,

,

addidit

ne diutius hunc paliar inimicum, praecipiam an-

divinitatem suam rcbus affirmat?

ipso

mago

isto

in

detegebant,

duae substantiae,

in Christo sunt

djaboH, dixitquc S^mon,

et :

ut viudicent ipsi

Paulus, ut Leo testatur, ad

et

omnia ejus malelicia

sicut

hominis,

et

hunc titulum superscripserunt:

et

Petrus autem

inlroierunt et

cuin

etiaiii

eum habuerunt,

tanta veneiatione

in

quod eidem imaginem fecerunt

Neronem

Aliqnando

ejus specie foris populo

in

cst

Nero

iiem ineam prius auribus tuis insinuo, ut non audeat iHentiri. dixit:

accede huc

secreto dixit: jube mihi

Qui cuin allatus fuisset abscondisset

trus

pancm hordcciceum et

dixit: dicat

,

Sjmon, qui se Deum factum.

sit

magis dicat, quid cogitem ego.

Sjmon

me

,

docebo

scire

alTcrri

ct occultc dari.

Pctrus illum benedixissct et sua manica

quid dictum vel quid

gitatum,

Petrus autem accedens

qnid cogitas.

et dic mihi,

in

cogitatio-

fecit, quid sit co-

Respondit Symon: Pe-

Dixitque Pctrus: quid cogitct

dum, quod cogitaverit, feccro.

,

Tunc

Syinon indignatus clainavit: procedant canes magni et devorcnt eum.

Et subito canes maxiini apparuerunt illc

vertit.

Tunc

quod contra qui

et in

vero panem benedictum obtulit dixit

ad Neronera Petrus:

nic cogitavcrat

promiserat contra

me

Sjinon

auditc,

iion

Petre ct Paule

,

non verbis

,

habcre,

Uaec Leo.

Tunc Symon,

superbiam clatus ausus ct accidit, ut

monc hanc ille

sed

ine

nosse,

Nain

factis.

exhibuit cancs,

sed caninos.

ut

Dixitquc

ut

ait

cgo autem modo vobis Hegcsippus

et

Linus

,

quidam juvcnis inorerctur, vocatis crgo Petro

qui

dum super mortuum caput

in

est jactarc, quod posset mortuos suscitarc, et

oinnes de voluntatc Symonis scntcntiain firmavcrunt,

occideretur,

slantiiius

,

,

hic vobis nihil possuin facere,

si

veniemus, ubi oportct mc vos judicarc; parco.

fugain con-

ostendi

ccce

angelos vcnturos

ostendat sc divlnos angelos

Sjmon:

Petrum impetum fecerunt,

et subito ipsos in

mortuum

suscilarc non possct.

Sjmon

Sjut

igitur

suas incantaliones faccret, visus est a circum-

agitarc

truin lapidarc volcbant,

dcfuiictus.

Tunc omncs cxclamantcs Pc-

Pctrus autcm

vix

impctrato silcntio dixit:

vivit

si

De

LXXXIX.

Cap.

derutictiis

surgat,

,

373

sancto Petro apostolo. alioquin

aiubulet et loquatur,

sciatis

phantasnm esso, quod caput mortui couimovetur; separetur Sjraon a lectulo

Separatur igitur Sy-

ut plene figmenta djaboli denudentur.

,

mon a

lectulo

puer immobilis remansit

et

Petrus autem a longe

,

stans et oratione factaexclamavit dicens: adolescens, in nominc Jesu Christi Nazareni surge et ambula, etstatim vivussurrcxit et ambulavit.

populus vellet Sjmonem lapidare,

Cum autem

ad pocnam

illi

Symon:

quod cupimus,

loqueris, mentiris.

domum ejus

Tunc Sjmon

et

clamavit, ne

ei

ma-

,

sit,

quia quaccumque

si

ad

maximum canem ad ostium

Petrus

autem omnibus

eum strangulare

,

reddamus.

ut ait sanctus Marcellus, ivit

,

qui apprchendens

nionem persequebatur, dejecit

bona

qui ad te venire con-

,

Post pauluium venit Petrus

solvit, canis

satis est

superatum

Ait Petrus: advenial

digner coronare.

domus dicens; nunc vidcbo

Petrus:

PetrectPauIe, non vobis continget,

Marcelli discipuli ejus ligavitque

canem

raalis

autcm nunquam bcnc

tibi

sucvit, ingredi poterit. crucis

pro

ut

,

scltote, vos,

cupitis, ut raartirio vos

nobis,

ait

in suis artibus agnoscit

autem noster nos docuit

gister

Dixit autem

quod

quod se

,

et

facto signo

blandus, solum Sj-

aliis

eum ad tcrram subtcr

se

volebat, accurrens autem Pctrus cani

noceret, et canis quidem corpus cjus non laesit, scd

vestes

adeo laceravit,

autem

et

maxime

ut

pueri

nudus positus rcmaneret, populus

illc

donec illum quasi lupura de

post euin concurrerunt,

cane tamdiu

cuin

Cujus opprobrii pu-

civitate fugarent.

dorem non^^ferens per annum nusquam comparuit, Marcellus autem miracula videns dcinccps Pctro

haec

mon

adhacsit.

ut refert Leo,

populum convocavit

sum pcrhibuit

et ideo urbera,

dixit et diera statuere

,

et se a

quam

excelsam

vel,

secundum

jiciens coronatus

est hic liomo;

vos

pcrfice

et

tuum

quod coepisti, jam ,

ai)gcli

igitur

dio

turrim

et

Dixit autem Paulus ad Pe-

est iinpcrare

autem seductorcs

Sjmoncm volantem,

adjuro vos

Statuto

Linuin, Capitoliuin adscendit ct inde se de-

Paulum: Paule, erige caput vidisset

quia non

qua coelum deberet adsccndere,

lauro volare coepit.

trum: meura est orare

Galilaeis graviter offen-

tueri solebat, se deserere vclle

dignabatur in terris amplius habitare.

ait:

Postea autcm Sy-

rediens iterum in Neronis amicitiam est receptus. Syraon igilur^

vide.

dixit

estis.

dixitque Nero: vcrax

,

Petrus autein dixit ad

Cumque

elevasset

caput et

ad Petruiu: Petre, quid ccssas,

eniin vocat nos dominus.

Sathanae, qui cura

in

aera

Tunc Pctrus

fertis.,

per do-

niinum nostrum Jesum Cliiistum, ut ipsuin ainplius non feratis, sed

comuTc

Audicns hoc Nero talem virum se perdidisse

dixitque

apostolis:

lini viri clarissimi sul)

cura

me

auinio

fccistis

propterea

,

Dcditque eos iu manu Pau-

Hacc Leo.

Paulinus tradidit eos in custodia '^Maraertini

et

Proccssi

railitum

quos milites Petrus ad

et Martiniani,

unde carcerem apenierunt

lidcm convcrtit,

eos liberos dimise-

et

Quapropter Paulinus post passionem apostolorum Processum

runt. et

suspecto

excmplo vos perdam.

nialo

sancto Petro apostolo.

conllnuo dimissus coiruit et confrattis cer-

ct

diinittatis:

vicibus exspiravit. doluit

De

LXXXIX.

Cap.

374

Martinianum accersivit

ct

disccderet, cessit et,

comperto quod christiani cssent, Ojussn

Rogabant crgo

Xcronis capite cacsi sunt.

cum discedere

et

cum

venissct ad portam

Lco

ut

,

fratrcs

tandem

nollet,

Petrum, ut inde

victus precibus abs-

et

Linus tcstantiir, ad

locum, ubi nunc dicitur sancta Maria ad passus, sibi ocf urrcntcm et ait

:

dominc

,

quo vadis

Roiuam itcrum

crutihgi.

minus: etiam.

Petrus vero ait: ergo,

cumquc hoc

et praefecto

domine, revcrtar,

fratribus

Cui dixit: tune cs

dicebat, se in cruce domini gloriari.

gcna jussus

est crucifigi

,

jussus est capitc truncari.

Dionysius .in

Dc hac

si

Qucm

apostolus incrcpans

sententia

autein

in

et

ipsos data

dc mortc Pauli in hacc

agones cousnniinalionis

vidisses

Quis nou fleret

tristilia et dolorc.

egrcssum

in

Judacorum pcrcuticntcs eos

eos cst,

Vidisscs

Petrus scilicet crucifigcrctur ct Paulus dccollarctur. gentilium

alieni-

quia civis erat romanus,

quaiido praeceptum sentcntiae

facies corum.

re-

,

est cjus facics sicut sol,

epistola ad Timothcuin

mi Timotheus,

friiter

intelligeret

Tunc Pctrus tamquam

Paulus vcro,

ipsorum, dcfccisscs quidcm prac

turbas

tecum

qui in plcbibus et mulierculis,

iile,

quas a toro viroruin scparas, gloriaris?

illa Iiora,

ut

a ministris Ncronis capitur

rctulissct,

Agrippae praesentatur factaquc

ut ait Linus.

verba: o

venio

:

Cui do-

Cui Petrus: iteruin cruciligeris ?

Quod cum dc sua passionc dictum

lum adsccndit.

dicit

Christum

vidit

respondit

His dictis dominus vidcnte Petro et lacrjmante in coe-

crucifigar.

diil:

Qiii

?

ut

tuuc

exspucntcs in

ct

Advcniente autem tcrribili tempore consuinmationis

ipsorum, cum separarentur ab inviccm, ligaverunt columnas niundi,

Don utiquc absquc Pctro:

pax

agnorum

1) Kil.

EJ.

l'r. l'r.

ct planctu.

,

oiiiiltil

Tunc

fundamcntuin ecclcsiarum et Petrus ait ad Pnulum

Christi.

bonornm morum

'mittil

fratruin gcniitu

tccum

mediator et inale vcrbn;

dux

:

vade

sahitis

Rliimci tin

i

—

in

inquit Paulus

pastor

justorum. ct.

ovium

et

pace, pracdicator

2)

Cuin

IIjicc

diio

aulem vcrbn

;

LXXXIX.

Cap.

De

elongasseut eos ab invicem,

eodem

eniin in

ut

Leo

,

dum

crux

deorsum ronem

meum

pedcs snrsum

et

et

Hcgesippus

ct viderunt

iiorum

et

apostolum liberare

domine

,

et

,

qui

ibi

bumanae:

ibi

rout

flcbaiit,

altus

ct

nos

,

primi

bominis

filii

,

sic

enim nascimur, ut proni

Tunc

qui caput

generatio-

terram videamur elfundi.

domine, mihi omnia

,

tu mihi totum, et nihil aliudnisi tu solus

:

es,

qnod

,

totum, quod cs

gralias tibi ago spiritutoto,

quo interpello. Ubi duae aliae rationes tangun-

intelligo,

quare rectus noluit

in

te

tu scin-

hoc putet mundiis dextrum

ut

li-

a Cliristo

lcgentem!

in tcrrain, cujus lapsuin significat species

constat esse sinistrum: tu

quo vivo, quo

librum

et

iis

sed rectus crucifigi non usurpavi:

,

Mutata quoquc conditio cst,

lur,

eos

idem Hegesippus, de cruce diccrc cocpit:

imitari onlavi

suum demcrsit

cuin

quae loquebatur,

ea verba,

perrectus, excelsus

nis

qui

,

Dominus autem,

eoium

aperuit oculos

cruce stantem

in

ut testatur

,

autcni

angelos stantes cum coronis de iloribus rosarum ct

Petrum

accipientcm Petrus

Linus,

et

crucifi-

manus

,

furore rcplctus volebat Ne-

gabat, ne passionem suain impedire dcberent. ait

mc

demisso

et capite

Tunc autem populus

praefectum occidere

cruce esse dignus, ut

ita in

girate

crucem verterunt

illi

fixerunt.

et

crucc

terra ad coelum vocare digiia-

Ergo quia non sum

dominus mcus, crucem

Tune

quo-

recta

,

caput lueum in terra debet ostendere et pedcs ad

inea

coelum dirigere.

gite.

non

,

Petrus autcm,

venisset ad cruccm, ait:

quem de

rae autem,

subliinatus est,

37.')

meam

niagistrum

suin

Haec Dionjsius.

domlnus meus de coelo ad terram descendit

niain

lur,

secutus

vico occiderunt eos.

et IVIarcellus testantnr

Petro apostolo.

Baiicto

Vidensque Petrus, quod

crucifigi.

fideies glo-

riam suam vidisscnt, gratias agens ctDco fideles comracndans spiritnm

Tunc Marccllus

emisit.

cruce

deposuerunt

et

et

Apulejus fratres, discipuli ejus, cnm de aromatibus

condientes

diversis

Ysidorus in libro de ortu et obitu sanctorum

quam Antiochenam

sepclierunt.

Pctrus post-

fundavit ecciesiam sub Claudio Caesare contra

Sjmonem maguin Romam aiinis

sic ait:

pergit ibique praedicans evangelium

ejusdcm urbis pontilicatum

tenuit, tricesimo

XXV

autem sexto anno

a passione domini a Nerone deorsum, ut ipse voluit, crucifixus

Haec Ysidorus. rucrunt,

In ipsa

autem die Petrus

secundum quod ipse

dicit in

Nain pracsto

post mortciu autcm

illurum

cst.

Paulus Dionysio appa-

pracdicta epistola inhaec vcrba:

attende miraculum, vide prodigium, frater

mationis ipsorum.

et

fui in

nii

Timotheus, diei

victi-

tempore separationis ipsorum

vidi eos inviceiu

manu ad raanum

in-

876

LXXXIX.

Cap.

urbis

portas

trantes

De

indutos

,

sancto Petro apostolo. vcstibus

3, Nero

non inipunitus

auteni

quae commisit

nam

,

quadam

super hoc scelere

exstitit

Cum Seneca

aliqua breviter inscramns.

hic

Haec Dionjsius.

quorura

propria se peremit,

uianu

vel veste lu-

luminositatis

et coronis ciarilatis et lucis ornatos.

ininis

et aiiis,

sceleruin

magister snus,

ut in

condignam mercedeui

hystoria, licet apocrypha, legitnr,

la-

boris sui speraret, jussit Nero ipsum eligere, in cujus arboris ranio

suspendium affectaret, diccns, quod hoc praemium laboris rccepturus

eo

mortis

Cum autem Seneca

esset.

Scneca autem nutu capitis minanti gladio ce-

crebro vibrari fecit,

debat

vehementer timens

,

Seneca respondit: homo sum Cui Nero

rior.

suevi si

sic

ait:

me mori necesse

eligam genus differas.

minui

et idco

mortcm vereor

Dixitque Seneca:

mihi concede,

sallem

est,

CuiNero:

niortis.

Tunc Seneca balneo

eligas

festinus

aqua facto

in

in

quod voiuero,

ut,

tantum mori ne

,

utroque brachio sibi

nimio sanguinis fluxu ibidem vitam

fecit et sic

Cui

?

et invitus rao-

ego adhuc te meluo, ut puer metuere con-

quare te vivente quiete non potcro vivere.

,

Cui Nero

niortis periculum.

periclitari

')ad quid nutu capitis miiianti gladio cedis

magister,

ait:

ab

hoc

gladium super ejus verticcm

meruisset, acutum

suppliciura

sui

nnde

requirerct,

finivit ct sic

quodam

praesagio Seneca nomen habuil qnasi se nccans, quia quodammodo licet coactus

legitur.

necavit. Hic Seiieca duos fratrcs habuisse

manu propria se

Uuus

fuit

Julianus Gallio declamator

propria sc pcrcmit,

alius

jussu Ncronis incisione

vcnarum obiisse

faria mentis vesania ductus

peritur,

matrem

,

ut

physici

ipsum cum dolore peperit Quibus Ncro

quantus

vcro

eum de

:

et

cum

faciatis nie

est possibilc,

ralion rilis irc.

non

Tunc

,

possini

conscnlaneum.

illi

et

et

poslca parere,

Hanc insuper

quod per urbem transicns quan-

Dixit ergo

iis

Dicunt

ci:

non

cst =)facile,

quod

mc

fccc-

Nero

:

nisi

parerc, omnes vos faciain crudeli morlc inlcr-

cuin impotionantes

ul
necet, quae

sollicitudine enu-

scire.

quod naturae condarium est, nec

impracgnari

J) Viilyo:

matrem

filiu?

paricntem vociferaiitcm audiverat.

est

re-

matris perdilione arguentes

pucro inipraegnari

dolor matri nieae fuerit,

mulicrem

manu

Lucanus

Rursus Nero ne-

legilur.

tanto labore et

voluntatcin paricndi conccperat co

dain

qui

eadem hjstoria apocrjpha

in

dicebant: jura negant et fas prohibet, ut

ut,

,

qui

occidi et scindi jussit, ut vidcret, qualitcr in ejus

utero fovebatur,

trivit.

egregius

Mcla paler Lucani poetae,

2) Alii

ranam

sribjle

sibi occiillc

lcsiinl.

ad bibcndiiiu

Cap.

LXXXIX.

De

377

sancto Petrb apostolo.

dedcrunt, et eain artificio suo in ejus ventre excrescere fecerunt et subito venter ejus naturae contraria non sustinens intumuit,

Nero

se

gravidum aestimarct,

puero

faciebantque

ita ut

servare

sibi

diaetam, qualem nutriendac ranae novcrant convenire dicentes, quod

propter conceptum

eum observare

talia

dolore vexatus medicis

visu

ranara

et

abhorruit et mirabatur adeo inonstruosum

tam diffornicm fetum protulcrit Et

Et

illi:

etiam.

ex eo

,

Praecepit ergo

apocrypha

fucrit

succcnsio

fccit,

quod ex altissima

dixerunt autem

,

quod tempus

,

autcm

Ilaec

Romam

chronicis non lc-

in

qualls

,

per VII dics

qnanta

ct

noctes

et

')Iliadem decantabat.

succcndi

Hic, sicut habetur

in chronicis, rctibus aurcis piscabatur, canlibus intcndebat,

oranes cjtharistas et tragoedos superaret,

viruin

vesaniam ulterius non ferentcs extra civitatcra

persecuti dcntiura

lupis devoratus

sit.

nes

quod

videns,

extra civitatcm

— 4.

duxit,

ejus

usque

non

mcdium palo

tamcn lcgitur, quod a in testudinc latitan-

projicicntes corabusserunt,

dicunt, ubi latucrat rana, Latcra-

Tempore

sancti Cornelii

papae Gracci

apostolorum corpora furati eadcm asportabant, sed daemo-

in ydolis habitantes

divina coacti

clamabant:

virtute

mani, succurrite, quia Dii vestri auferuntur. inlelligentibus dc apostolis

adunata fiderunn tes

ita ut

cvadcrc

se pcr

ct

Alibi

finivit.

illa civitatis, ut aliqui

ncnsis ^) noraen accepit. fidcles

Qui

sunt.

uxorem

irapctura fccerunt et

Rcdeuntcs Romani ranain

tera invencrunt et ipsara

undcetpars

cum

worsibus exacuit

morte vitam

transfixit et tali

in

in

Romani vero

ipse a viro, ut uxor, acceptus est, ut ait Orosius,

posset, fustera

no-

prospectans lactatusquc flammac pul-

turri

cliritndine turgido habitu

quod

,

partus

ut fetus suus aleretur et tcstudini

,

Deinde miiatus

sunt.

Trojae,

et

fuine talis de matris egressus latibuiis?

ait:

lapidum servandus includerctur. guntur, sed

humoribus infectam

terribilem,

respiciensqne Nero partum suum ipsuni

saugnine edidit crnentatam,

luerit exspectare.

nimio

Tunc ipsum ad vomitum

pariendi vix anhelitnm habeo respirandi.

impotionaverunt

Tandem

oporteret.

accelerate tempus partus, quia languore

ait:

,

gcntilibus

apud catacombas apostolorum corpora

in registro dicit,

1) Viilgo Ipgitiir:

quod tanta eos

HhI

y

edam.

Ro-

vero de suis Diis multiludo

et infidclium eos persequitur,

Bcd a fidelibus inde postmodum

viri

Quapropter fidclibus

in

undc Graeci

Gregorius tamcn

sunt cxtracta.

vis tonitrui

2) Adclitiir

.

a

tinien-

puteum projeccrunt,

atque fulguris terrnit ac

I

a

t

eii

t

p

rana. Male.

378 (lispcrsit,

(juac

raut,

sancto Petro apostolo. (limlttereiit

scd ciim dubitamit,

,

esseiit beati Petri et (|uae beati Paiili, oraiitibus tidclibus

de coelo

iiisistentibiis

sunt praedicatoris

posueruut.

tam magna quam parva ossa

ecclesias consecrare

tius noraine,

magnae

vir

et

medietateni

quod

d^alogo,

corpus ejus requiescit,

ubi

,

sumuia

in lancc

una ecdesia

in

Refert Gregorius in

in aiia collocavit.

inajora ossa

ossa se ab in-

sic

quod Silvester papa volens

dicunt,

vero

ct

qnas cuilibet aediftcave-

in suis ecclesiis,

et

Alii

reverentia pondcravit et medietatem

sancti Petri

responsuin est:

eis

ininora vero piscatoris,

,

separavenint

\icem

De

ea apiul catacombas

iit

ossa

jejuiiris

et

LXXXIX.

Cap.

ecclesia

in

quidam erat, Agon-

bmnilitatis et sanctitatis exsistens.

Cuni vero

quacdain puella paralitica in ejus ecclesia permauens manibus reperet pedibus corpus per terram trabeiet diuque a

et dissolutis renibus et

beato Petro sanitatem peteret,

ei

per visionem

illa

investigare

quaercbat,

rcspondit:

me si

buc atque

se

pastor

:

misit,

et

ab

ut

illuc

Coepit igitur

tiabere

et,

obviam ipse factus

cui repente

,

eique dixit

apostolus ad te ille

loca

per ecclesiae

Agontius,

iufirmitate

ab ipso missa es,

mca me

surgc,

quis esset

queiu

est,

bcatus Pctrus

nostcr

nutritor

vadc

adstitit diccns:

ad Agontiuin mansionarium et ipse te saluti restituet.

libcres,

Cui

apprcliensaquc

ejus

nianu ipsam ievavit illaquc nullo languoris vestigio rcmancntc plcne

sanata bis

fuit.

codem quoquc

In

marito tradita in unius anni spatio dura ad itcrandum thalamum actas

Dco,

spiritualibus nuptiis copulari

quod Galia nr-

libro ait Grcgorius,

Roinae nobilissima pucUa S;^mmacbi ejus et

consulis est

ac patricii

mortc viduata.

opes vocarent

,

a

lactitia

scd ad

scmpcr incipiunt,

luagis

clcgit

in ({uibus a luctu incipitur,

ad actcrna gaudia pervcnitur, quain carnalibus nuptiis tincm

cum

subjici,

luctu

filia

Quani

scd

quae

tendunt.

Huic autem cum valde ignea conspersio corporis inesset, coepcrnnt quia, nisi ad amplcxus

medici dicere,

sed

illa nihil

amavit,

viri

Quod

contra naturam barbain babitura esset.

cxtcrius deforinitHtis timuit,

nec verita est,

sponso non amarctur.

si

hoc

Abjccto

in

rediret, ita

calorc nimio

post factura cst:

quod intcriorcm specicni

ea focdaretur, quod a coclesti

igitur

sacculari Iiabitu apud ccdc-

siam sancti Petri monasterio sc dedit ibiquc nostris annis plicilatc

orationibus

ct

elcmosinis

ulccrc in inammilla percussa, scuipcr lucerent et

,

dum

qnia velut ainica

l)co

scrvivit.

Tandcm

in sim-

caiuii

antc ejus lcctum duo candclabia liicis

non soluni

spiritualcs, scd

corporales lencbias odio Iiabcbaf, vidit bcatum Pelruni apostoluin

:

LXXXIX.

Cap. iiiter

ipsa dno luiuinaria

De

aMv

sunt inihi peccata

mea?

nato capite annuit diceus

benedicta raecum

Quod

Cui

Et

eodem insnper

iibro GiCgorins

doniine nieus?

est,

benignissiino

ille

Et

Veni.

non,

ille:

abbatissae indicans die

illa

quid

:

dimissa.

:

veniat.

cum

tertia

niiui

mei

,

veniat

talis

defnncta

illa

Di-

vultu

incli-

rogo, ut soror

illa:

licet

tecuin. est.

In

quod dum presbiter quidam

dicit,

«lagnae sanctitatis ad extrcma deductus essct, clainare coepit dicens:

Quae ex auiore

lettiim constitisse.

ejiis

sunicns audaciaui exsultavit et dixit raissa

379

sancto Petro npostolo.

cum magua.Iaetitia

bene veuiunt domini mei, bene reuiunt do-

quod ad tantillum servura virum diguati

estis

veuire.

Veuio, veuio: gratias ago, gratiasago. Cuinque.qui adstabant, quibus

haec

diceret,

iuterrogareut,

admiraudo respoudit: numquid

ille

venisse huc sauctos apostolosPetrura ut prius

iteruin

repeteret,

saucta

Dubitatur auteui ab aliquibus passi

sint.

auiina

illa

carue soluta

e

utrum eadem die Petrus

,

coii-

etPaulumuon vitletis? Cum vero

et

est.

Paulus

Dixerunt autem quidam, quod eadera die revoluto anno,

sed Hieronymus et omnes fere saucti concordaut,- quod

eodcin

die

et

etiam habetur ex epistola Dionysii

secundum quosdam

quodam

in

causa factum pHtainus, toleravere scnteutiam. riter perveuirent,

Leo

et sicut dicit

in

hoc

mauifeste

sicut

Maximus

vel

serraone, ubi sic ait: non eniin sine

quod una In

qui dc hoc tractant,

,

anno passi sunt,

uno die

uno loco, ne

die

iu

altcri

uno

sunt

p*assi

Roma

,

unius tyrauni

loco

ut ad Christum pa-

deesset

sub uuo per-

;

Dies ergo

secutorc, ut aequalis erudelitas utrumque constringeret.

pro nierito, locus autem pro gloria, persecutor autem idem decretus est pro virtutc.

Haec Leo.

Licet autem

eadem

passi slnt, uon tamcn eodem loco,

sed in diversis

Leo, quod eodem loco passi

hoc

Romae

passi fuernnt.

suiit,

De hoc quidam

dicit

ex

:

et

hora

quod

dixit

die et

eo, quod ainbo

sic versibus dixit:

Ense coronatur Paulus crucc Petrus eodem Sub duce, luce, loco, dux Nero, Roma locns. ,

,

Itcin alius

Ense sacrat Paulum par lux

,

dux

,

urbs ciuce Petrmn.

Licet autem eadem die passi fueriiit, ordinavit tamen

Gregorius,

ut ipsa die spccialius fieret, quo ad officium, sollemnitas Petri, ct in sequenti die couimemoratio Pauli,

tum quia ea die

fuit

dedicata

ccclesia saucti Petri, tuiu quia major est dignitalc, tmn quia prior

convcrsione, tum quia primatum lenuit Roraae.

De

Cap. XC.

380

sancto

Paulo apostolo.

CAP. XC. (85.)

De

Panlo apostolo.

iiiancto

Paulus intcrpretatur os tubac vel os eorum seu clectura

uiira-

est requies

quod

bile vel elcctionis niiracnlura, vel Paulus a pausa,

Per hacc intelliguntur scx pracrogativae,

hebralce, niodicus latinc.

quas habuit Paulus prae caeteris.

fructuosa,

Primura est lingua

quia ab Illjrico nsque ad Hicrosoljniara pracdicavit evangeliuni,

secundum

ideo dicitur os tubae, uiatur et

ego non infirmor

etc.

cordis, de quo ipse dicit: os nostrum patet

nostruni

dilatatura

manus operosa

est

Magnura enim miraculura sumptus acquirerc

fuit

est

humilitas

,

elcgit sibi propriis raanibus

usque

Quintura fuit contem-

in tertium coclura et

vult,

inde

conteraplationc exigitur requies raentis.

tres

suftt

indc

quod ante dictus

est

De

raodicus.

dicitur

Paulus; Ra-

et

Saulus a Saulc

sed post conversionem vocatus est Paulus

,

hoo

quod

Origenes vult,

opiniones.

fucrit binomius et vocatus sit seraper Saulus

banus vero peijio

in

est

virtuosa ct

autcm nomine Paulus

semper

quando

fuit,

fuit.

indc dicitur electionis rairaculuni.

ct incessanter praedicare.

domini requies, quia

Sextum

et

quia raptus

platio deliciosa,

miraculosa et inde

quia rairabilitcr electus ct conversus

dicitur electum mirabile,

Quartura

Corinthii, cor

ad vos, o

Tcrtiura est conversio

est.

os scilicct

inde dicitur os eoruni,

:

el

caritas viscerosa, quia quis infir-

regc su-

,

quasi parvulus,

a modico et huraili spiritu, unde ct noraen suum interpretando dieebat: ego

sum

Beda

raininius apostolorura etc.

dictus est Paulus a Scrgio Paulo proconsulc vertit.

,

autcni vult,

Passioncm sanctt Pauli Linus papa conscripsit.

Paulus passus est,

apostolus

post sui

mullas pcrsecutiones

conversionera

quas bcatus Hilarius breviter cnuraerat diccns

apostolus in Philippis virgis caeditur, in carcere ponitur

pedibus affigitur,

ab iniquis sportam

quod

qucni ad fidcui con-

e niuro

insidiatur,

in

in

lapidatur,

Listris

pcrsequitur,

Epheso

in

deponitur

,

in

Jerusalcm

Cacsaria clauditur,

Yconio

in

feris

datur,

et in

Paulus

ct ligno

Thessalonica llaraasco

sistitur, cacditur,

crirainalur,

:

navigans

per

ligatur,

in Italiani

pcriculo dirigitur, Roniara veniens sub Neronc judicatur ct occisus finitur.

Hacc Hilarius.

conlracluin

iii

Lislris

Apostolatum inter gcntes acccpit, quendani ercxit,

juvcnein,

qui

dc fcncstra ceciderat

De

Cap. XC. el

exspiravcrat

,

sancto Paulo apostolo.

suscitavit et multa alia

luiracula fecit,

lcnem insulam vipera raanum cjus invasit, quin potius in ignem ipsani excussit. qui de progenie

hominis

illius

qui

,

381 apud Miti-

eum

sed nihil

Dicitur quoque,

laesit,

quod oranes,

Paulum hospitio excepit, nascum pueri nati sunt,

cuntur, a venenosis ullatenus non laeduntur, unde in

eonim patres serpentes ponunt,

cunis

ut probent, si veri

quandoque major, quandoque aequalis, sed revera minor major praedicatione, aequalis sanctitate. his

eorum

Invenitur aute:n aliquando, quod Paulus est minor Petro,

sint,

filii

dignitate,

Rcfert Hajrao, quod Pau-

a puUorum cantu usque ad quintam horam labori raanuum inpraedicationi vacabat,

dcinde

sistebat,

ad noctem sermoncm protrahebat, mestioni,

somno

,

audiens

ctiani

Pauluni

vero

toraporis

Dum

erat.

ct fide christianorura inter

Judaeos quaestio vertebalur, non multum inde curavit

et

Paulus, quo volebat, libere ibat et libere praedicabat.

et sic

co-

venisset

esset in imperium confirraatus et

quod dc lege Judacorum

,

quod plerumque usque

nccessariuni

orationi salis

Romam, cum Nero nondum

vero

ita

residuum

ronymus quoque

de

in libro

viris illustribus

ait,

Hic-

quod XXV. anno

a passionc domini, hoc est Neronis secundo, Paulus Roraam vinctus niittitur

daeos

per biennium in libcra manens

et

disputavit,

deinde

a

dentis partibus praedicavit ct die

,

quo crucifixus

Ejus autem

raus.

,

XIV

est Petrus

sapientia

vero Neronis anno ,

capite truncatur.

religio

et

omnibus admirabilis habebatur

in occi-

eodem anuo

,

Haec Hierony-

ubique divulgabatur

raultos

,

etiam

de domo

et

ab

Caesaris

ad Ghristi fidem convertit, quae-

sibi in araicitiam copulavit et eos

dam

custodia adversus Ju-

Nerone dfmissus evangelium

etiam scripta ejus coram Caesare recitata sunt et ab oranibus

mirabiliter

commendata

sentiebat.

Quadam

solario

praedicaret,

Neronis

et sibi

,

senatus etiam de

vero die

illo

alta

non mediocriter

circa vesperas in

quodam

quidam juvenis nomine Patroculus, pincerna

adraodura dilectus

coramodius audiret,

fenestram

et statim

,

ut

Paulum propter multitudinem

adscendit et pauiulum

ibi

dormi-

Quod audiens Ncro plurimura de

tando decidens exspiravit.

morte doluit

dum Paulus

ejus

alium in ejus officium ordinavit, Pauhis vero

per spiritum hoc cognoscens dixit adstantibus, ut illuc irent et Patroclura Caesaris carissiraum ad se defunctum afferrent,

quem

alla-

ad Caesarem cum sociis suis

misit.

Qui

tum Paulus

suscilavit

cum de morte foribus

et

ejus laracntaretur, ecce Patroclus vivens adesse prae

nuntiatur.

Audiens

Nero Patroclura vivum,

quera

paulo

De

Cap. XC.

382

sancto Paulo apostolo.

cum ad

anle novcrat niortunni, pluriinum quidcm cxpavit ct

Xero

(]ui

Patrode, vivis?

ait:

quis tc fecit viverc?

rum.

Nero

Iratns

?

Et

niililas

assistcbant

quinque

dixcruntci:

,

Et

regi?

illi

Tunc

cur

rcm

quos

eos iiimium torqucrct,

ut

,

omncs christianos tormenta varia

autem vinctus Cui Paulus

:

,

inquiri

fecit

impcrator, pcrcutis

,

nam

non soluin

essc

omnium

ut judex

veniat

magni rcgis servus

jussit crcmari

,

pcr

,

,

ante

mihi

ct tibi rccolligis?

scd etiam

,

quae nunquaiu deHuic

largiclur.

si

Qui tantae exstat potentiac,

succcnsus

et ira

quia figuram

,

omncs

,

milites

Paulum vero tamquam majestatis

mundi pcr

Christi

igne

reura capite trun-

Taiita auteni tunc chrislianorura occisa cst turba, ut populus

cari.

Roraanus palatium virtute irrumperct citarc molicns proclamarct:

ncm

talia,

indigcntiara eris.

Paulus dixcrat dissolvcndam

ignera

Tunc

mundi hujus liguram per igncm resol-

ct

Hoc audiens Nero

vat.

salvus

vohieris,

rcgi

illi

caeteros

tuo angulo railites collegi

dc

quae omnem cxcludcnt

ct

ficicnt

iiiter

mcos mihi subtrahis

de oibe universo, quibus rex nosler dona

subjcctus

nos

ct

reclusit in carce-

interrogatione

siae

vinctus

Ncro: o homo,

cst; cui

cur milites

utique milito,

nimis dilcxcrat.

aiite

oiniics

et

Tunc Paulus

puniri.

Ncronem ductus

ille:

Quod audiens Ncro eos

miiitamus.

et rcsolvct

Tunc Ncro dc-

ministri imperatoris,

juvcnera prudentcm ct veraciter respondcntem? invictissimo

Et Nero:

ergo iHe regnabit in saecula

Cui Patroclus: etiam Caesar.

a raortuis excitavit.

qui ci jugilcr

Cacsar, vivo.

illc:

Jesus Christus omniura rex saeculo-

ille:

alapam diccns: crgo

me

quia

Cui

dixit:

omnia rcgna niundi dit ei

so iu-

sed tandcm pcrsuasu amicorum introire permisit.

grcdi recusavit,

vcl jussioncm, nostrates sunt,

iinpcrium.

tangcret

,

,

Cacsar, tcinpcra occisio-

quos pcrdis, Ronianmn

tuciitur

Tiracns imperator mutavit cdictum, ut nullus christiauos

doncc

impcrator dc

Paulus itcrum est rcductus

Nero

seditioncm coiilra euin cx-

et

poue moduin

ct

iis

plenius

Quaproptcr

judicarct.

adspcctui Ncroiiis

oblatus

;

qucm

ut

vidit, vehcmentissirae exclamavit: tollilc malcficum, decollate

impostorcm, ncc sinite vivcre criminatorcm, pcrdite scnsuum alicnalorcni

,

aufcrtc

quem Paulus nalitcr

ait:

de

supcrficic

Nero

domino Jesu Christo.

mc rcgc suo

tcrrac mcntium

tcmpore modico

,

Nero

fortiorcm intelligat,

seinpcr vivere valcat.

Cui Paulus

poris actcrnaliter vivcrc

,

cnm

dixit:

cum

qui :

inihi

ut

Ad

imrautatorem.

sed vivam acter-

p
aufcrtc ab co oaput,

ut

ct videanius,

si

dcvici,

scias

mc

post mortcin cor-

caput abscissum

fucrit,

vivus

De

Cnp. XC. apparebo et

lihi

vitae

tuiic

c^gnosccre poteris

uon mortis.

et

,

Uui cuni

duceretur,

dic nobis, Paule

Et his

dixerunt

quis est

,

eum

rent

iis,

nt libere abiret,

,

eum ducebant:

qui

diligitis,

qualem inde mer-

et

eligitis,

quod eos ad lidem

ducitur.

qucm tantum

rex vester,

poeuis

et

infcrni

Qui cum roga-

convcrtit.

absit, fratres,

qiu) vellet, ait:

ut fu-

giam, non enim suni profugus, sed miles Christi legitimus

mox autem

,

meum.

et

,

Vos autem

ut fuero decollatus

Lucam

ipsi

quibus cum

,

viri

,

locura notate et illuc cras

meum duos

enim juxta sepulchrum

tis

;

scio

qnod per hanc vitam transitoriam ad vitam transibo acter-

enim,

nam

Deus

cst

supplicii

Tunc Paulus de regno Dei

?

praedicavit adeo

locuin

milites,

ei tres

ille

quod Chrislus

,

ad

dictis

qnod pro eo magis mori quam vivere

cedem habcbitis

383

sancto Paulo apostolo.

dixeritis

manc

venitc, invenic-

cum eos

vcllet convertere,

tuus fueris et resurrexeris,

autem

cohacrcdes.

ct

loqueretur, misit Nero duos milites, ut vidercnt,

esset occisus, et

quod meruisti,

cito vcni ct,

si

cum

dixerunt:

illi

credemus his

tunc

Tjtum

viros orantes, scilicet

qua de causa vos ad eos misi,

,

vosbaptizabuntet regni coeleslis facient consortes

Quod cum

corpus

fidelcs rapient

adhuc raor-

quae dicis; nunc

,

Cumque ad locum passio-

accipe.

nis duceretur, in

porta Ostiensi cuidam matronae nomine Plantillae,

discipulac Pauli,

quae secundura Dionysium

Lemobia

quia forte

,

fuit

orationibus se recommendare coepit.

aeternac salutis et

indc

oculos

Quod dum postori

et

Cnm

tem versas

oculos sibi

et

tibi

mago tam pretiosum

et

pannum

manibus et

in

usque

in acre lux

ut

,

illud.

quid im-

ipsum

coelum extcnsis diutissimc cum lacrymis

gratias

egit.

extendit et

sic

Post hoc valefaciens fratribus et

decollatus ,

quod

utrunique genu in terra

Mox

ejus caput de

sibi in vita

tam dulce ex-

est.

tam crebro nominaverat, hebraice clara vocc

que quingentis vicibus nominasse.

Tit.

Plantilla,

restituam

tribuis

Dicitur enim ipsum in suis epistolis Christum vel

lactis

flens suis

,

ergo ad locum passionis Paulus venisset, ad orien-

corpore exsiliens: Jesus Christus stiterat

postmodum

et

quae vade

:

velum, quo caput tuum tegis,

de vclo Plantillae ligavit

collum

figens

commoda mlhi

meos ligabo

vocc oravit

patria

Cui Paulus

sibi traderet, irridebant ei carnific^s dicentes:

isti

amittas?

filia,

nomine dicebatur

alio

binomia, obviam habuit,

De

ejus

Jesum

insonuit.

vel

utrum-

autem vulnere unda

in vcstimenta militis exsilivit et postea sanguis effluxit,

immensa emicuit, de corporc odor suavissimus emana-

Dionjsius autcm

in

cpistola

ad Timolheum de morte Pauli

;

De

384

Cap. XC.

sic dicit: In

hora autem

cente carniiice Paulo: in

coclnm

domine et

sancto Paulo apostolo.

municns frontem

,

rai,

Jcsu Christe,

tunc absque

plena, frater

illa tristitiae

tristitia

caput

tunc beatissiuius

,

illi

fcniinac et revcrso

raagistrum extra

ibi

ipso

in

pugilum

vclura

collegit

ct

et obvolvit et tradidit

Leraobia: ubi dimisistl

dixit

railes:

socio

cura

tuo velata

velo

et

et

amputaiitc Pauli

jacet

est facies

Ipsa autera rcspondens ait: ccce, intraverunt nunc Pctrus et

ejus.

Paulus induti veste praeclara,

habcbant in capitibus snis, ct

coUum suum

et

explicuit

Rcspondit

yalle

in

ictu

carnifici

niiliti

mcum Paulum? urbem

carnifice

meum

spiritum

extendit

ligavit eura

et

crucis et dixit:

commendo

compulsione

et

velo

in

suum signo

ct pectus

in nianus tuas

susccpit coronara, pcrcutiente autem

sanguincm"propriura

dilccte, di-

nii

collum para, tunc beatus apostolus suspcxit

tigerat,

velura sanguine cruentatum

vehcraenter extimuit et de

Dum

ct araicis loqui coepit.

crediderunt domino et

niulti

Haec Dionysius.

sunt,

facti

coronas fulgentes luce radiantes

protulit

propter quod opus

raonstravit iis:

christiani

et

et

Audiens Nero, quod con-

omnibus cuni philosophis

his

haec invicem loqucrentur, vcnit Paulus

januis clausis et ante Caesarcm stans ait: Cacsar, ecce Puulus regis

aeterni et invicti milcs

tuus,

sed vivus

tu

et

,

sanctos Dei injuste

ycI

,

nunc crede, quia non sum mor aeterna morte morieris,

raiser

Et his

interficis.

cx nimio timore vclut amcns clTectus, quid agcret, suasu

et consilio

vit et,

quo

duos viros,

et

Accestus

scilicet

Illi

ct

sol-

aliis

vero milites, Longinus

ad sepulchrum Pauli raane vcncrunt

Tjtuni et

Lucam

Paulum stantem vidcrunt, quos Tjtus terrili

ignorabat

Barnabara cura

et

vellent, libcre abire pcrraisit.

magister militura et

amicorum Patroclum

quod

co

Nero autem

disparuit.

dictis

•

orantcs ct in eorum nicdio

ct

Lucas videntes vehcmentcr

fugerc coepcrunt ct Paulus dispaniit.

aulcm post eos cla-

llli

mantes dicebant: non, ut putalis, vos perscquimur, sed a vobis baptizari volumus,

orantcm vidimus.

illi

gaudio cos baptizavcrunt. projectum est et

illuc

ct

projccti,

epistola Dionjsii, .

qucm modo

sicut Paulus nobis dixit,

Hoc

audicntcs

revcrsi

Caput autcni Pauli

prae niultitudine aliorura invciiiri

quod

caput illud Pauli cum

non

poluit.

cum quadam

aliis

sunt

,

qui

Legitur vicc

in

ct

vobiscuni

cum niagno

quandani vallem intcrfccti

autcni

in

cadcm

fovca mundarctur,

purgamentis projectum fuisset,

pastor illud in virga sua levavit et juxta caulas ovium autcra pcr trcs noctcs continuas

fucrunt

fixit.

ct

quidam Vidit

ipsc cum domino suo supcr prac-

De

Cap. XC.

quod cum

(Hctum caput luccm iiiefTabilcm -refulgcre;

nunliatum fuissct,

ridciibus

Egressus igitur episcopus

secum detulcrunt

et

corpori conjuiigcre

persa, unde dubito

hoc ad pedes

mns

ut

,

si

,

et

Pauli.

sunt

ct

deponcntes id

rcspondit:

nos

eorum capita sunt

dis-

caput corpori Pauli conjungcre, sed caput

illiul

ponamus

corporis

caput suum cst

Quod cum omnibus

gatur,

illud

patriarcha

Quibus

occisi

fidcles

cpiscopo

caput

cst

universa fidelium muititudo caput illud

volebant.

quod multi

scimus,

et

hoc

vcre

dixcrunt:

quadam nicnsa aurea

in

385

sancto Paulo apostolo.

et

omnipotcntcm dominum cxorc-

convertatur corpus ct capiti conjun-

,

caput ipsuni ad pcdcs cor-

placuissct,

poris Pauli posuerunt et ccce cunctis orantibus et stupentibus cor-

omncs Deum

pus sc convcrtit

et in loco

bencdixcrunt

hoc cssc caput Pauli vcraciter cognovcrunt.

suo capiti se junxit,

Refert Gregorius Turonensis

Dionjsius. nioris

et

Tunc

adfuit vir,

Hacc

tempore Justini ju-

quod quidam desperans laqueum

claruit,

uien tamen Pauli invocans

bone

qui

,

ct sic

sibi

parabat, no-

sempcr dlccbat: adjuva mc, sancte Paule.

quacdam umbra squalida hortans cum ac diccns:

age quod agis

,

moram ne

rans laqucum dicebat: bcatissime Paulc

laqueo adfuit umbra alia,

mincm hortabatur:

At

fcccris. ,

adjuva

cya,

scmper pa-

illc

Expedito jam

nic.

tamquam hominis, dicens

illi

qui

,

ho-

fuge, miserrimc, quia Paulus advocalus advcnlt.

Tunc squalida umbra evanuit projicicns poenitentiam

ct

condignam

homo ad

se rcdicns at

Grcgorius

acccpil.

cx cateuis beati Pauli multa miracula demons»rantur et

parum quid cx limatura pctunt

,

cum

saccrdos

assistit

laqucum registro:

irt

dum

multi

linia et ali-

quibus pctentibus ita concite aliquid catenis ipsis exculit, ut nuUa niora

sit.

Quibusdam vcro pctentibus diu pcr catcnas ipsas lima

ducitur ct tamcn

quoque cpistola

,

,

ut aliquid inde excat

magistri sui piis

Pauli

aquas

et

nocte

lumen ecclesiarum

iletum et

non

,

non obtinetur.

vcrbis deplorat

diccns:

foutcm lacrjmarum,

pupiUis nostris ,

quod cxstinctum

Ecce

ctenim Petrus

quis

eadcm

dabit

oculis

ploremus die ac

ut

Quis non induet

est.

gemitum? aut non vcstietur lugubribus

obstupescet?

In

quae snpra dicta est, beatus Dionysius mortcni

et

mcnte attonitus

fujidamenlum ecclcsiaram,

gloria sanctorum apostolorum a nobis recessit ct nos orphanos dereliquit,

Paulus quoque gcnlium familiaris et consolator paupcrum

defccit nobis

et

doctor doctorum,

ulterius

altisouam, pracdicatorem

patcr

patrum,

abyssum sapientiac,

fistulam

non invcnitur,

pastor pastorum vcritatis

;

qui

fuit

infatigabilcm,

Paulum dico no•i5

Cnp. XC.

De

sancto Paulo apostolo.

aposloloniiii.

Hic

aiigelus

386 Jtilissiiniim

imai;(» ct siiuilitiKlo ([iiit

nos

,

inquain

,

indignos in hoc

mundo

iuopes

,

et

coelcstis,

et lioiiio oiniies

ad Dcum suuin doininum

Iiigressus est

et maligno.

toncstiis

deitatis ct spiiitiis deiformis

dereli-

iios

conteintibili

amicnm

et

:

licu,

fratcrniiTimollicus, dilcctc aniinac ineac, ubi cst patertuus, niagister

Unde

et ainator?

diccns

hic

accidit

carissiinc

lili

et

Iristitiac

Timothcus, quid

ini

damni, quia orphani

ct

cjus,

te cpistolae

Paulus modicus scrvus Jcsu

sit:

IValer

veiii

,

tcncbrarum

Jam non vcniunt ad

sunius? .

tibi:

orphanus factus

cniin

jain iic(|ua(iuain scribct tibi sua sanctissiina

es ct rcmansisti solus, niaiiu

Eccc

te ulterius salutabit?

jam non

(Miristi;

scribct de te ul-

Coinplica,

terius civitatibus diccns: suscipite filiuin ineuni dilectum.

libros proplietarum ct sigiia super cos

fratcr,

benms

iiitcrprctcm

parabolarum

soruni.

David prophcta plangi^bat

mihi

mi

fili

,

A modo

vacli mihi.

Ego

vaeh mihi.

vaeh

:

cloquia

Vcre vach libus

doinini

his IHiis

suinus

privati

tcllectum

ini

,

ct

cst

Deo suo

?

lingua

ct

Deum

,

non quideni reus

vocem

psallcrii

verc

dicturus cst: ,

et

patribus spiritua-

suiit

vach

frater,

,

,

collcgcrant

qui

qui in-

labor sanctoruin pcduin cjus,

consulcns

in illa

tali

qu.alilcr

intcrprctabuntur

ct

bciic placcns

spiritus

ct

Nani qui incrucruiit gloriam inor-

in

hora intuilus suin corpus sanctum IIcu

niilii

,

patcr

inorte exstitisti.

ini

inagistcr

Nunc crgo, quo

ct

ibo

gloria chrislianoruni ct laus rulclium, quis coiiliccsccrc tuani

,

fistula

ct

toto

ccclcsiarum

Eccc

dccachordi?

desidcrasti

vaeh

eloquia prophctarum.

et

spiritualibus,

et ululct?

sanguinc innoccnti crucntatuin.

te quaerere,

:

inci,

tamquam malcfaclores traduntur

Vaeh mihi, quoniam

,

diccbat

ac novac legis et colligavcrant in

yclcris

Quis non plorct

ct^honorein apud

doctor

Chrisii

Ubi cst cursus Pauli

loqucns

os

ct

intciTOgcmus eos

quia privati

nostris

inagistris

suis epistolis.

lein.

Jesu

iiostri

fratcr

,

scicntiam

ct

clo(|uioruni ip-

Jam ncmo

quacrentium nos.

quibus privatus est grex, et nobis eliain

,

ha-

et

magistcr

inihi

rcgcre oporteat ecclcsias nobis coiuniissas

nobis

fccit

suum

{iliuin

autcin

cainus et vidcanuis doctorcs nostros

ubi

,

dcfccit ct ccssavit concursus discipulorum tuo-.

ruin Roinatn venientium et

iios

quia ncmincm

paradigmalum

ct

facti

quibus scriptuni

in

alTcctu

iiitroiisli

cl

lisliila

altisona

ad dominum Dcuni

coiicupisti.

Jcrusalcm

cl

,

|)lcctruni

luiim, qiicin

Koina prava

amicitia acqualcs faclae suiit in inalo, Jcrusalcin crucifixit dominuin

nostrum Jcsuin Cliristum, Roina vcro apostolos cjus rusalcm autcin scrvit

,

qucin

crucifixit,

iiilcrcmit

,

Jc-

Roina aiitcm sollcmiiisando

De

Cap. XC. glorifical,

qiios

sancto Paulo ajjostolo.

Et

iiitcreinit.

iimic

corde dcsiderabas,

dilexisti et toto

sua non smit separati nec

in vita

meo

ratus a domiuo niagistro

regem

dico

in niorte,

ejus cognoscit dilectos,

eo

ab

jactura esset separari ab in

libro

quod

lioc,

dic

in

autcin

loquantiir

ei

qui

,

magna

resurrectionis

Hacc Dionjsius.

iis.

homines

semper, anima

erit

Ideo Chrysoslomus

iaudibus Pauli hunc gloriosum apostoluin multipliciter

de

cominendat virtututu

sine

eliain

elongati sunt,

quos

Jonathaii,

ego non sum sepa-

et

pessimi et iniqui, et separatio hujus horae non

nunc

et

cuni separavcrunt nos

nisi

,

mi Timothcus,

fratcr

,

Saiil

387

diccns:

sic

prorsus

iiihil

erravit,

|)ratum

qui

insignc

ac paradisum spiritualem Pauli animaiu nuneupavit.

autcm lingua laudibus

ejus inveniatur

aequalis,

cuin

Quae

omnia,

quae

sunt in omnibus bona, anima sua uiia possideat et ca cuncta plene

Nec

tamen

idcirco

quod

scd eliam,

,

reticebimus,

quin

est

ainplius,

potius

pauca

Est eniin hoc maxiinum laudis genus, .cum orationis co-

diceinus.

piaiu

homiiium

solum

nou

accumulet angcloruin.

superat

virtus

magnitudo

et

sicque vinci

laudati,

niulto

est

quam saepe vicisse; unde igitur opportunius lausumcmus exordium, nisi ab hoc ipso? primuni, ut osten-

nobis gloriosius

dum

ejus

eum bona omniuin

danius

inde laudatur

,

sed

si

coelum a terra

tuin

possidenteui.

Abel obtulit

hostiam adducamus

Pauli

superior

Siquidem

apparcbit.

sacrificiuin

mediuin,

in

ct

quan-

semct ipsuni

per dies singulos immolabat, quam tamen hostiam dupliciter olTerehat,

non

tuin eniin

corde tum in

in

labal, neque his contentus

faciens

,

fuit,

,

sed etiara orbem univcrsum studuit

regionem quasi volitans circumivit ex hominibus angelos quin

los pervehens.

gladio spiritus

lum locatura

iinmo

ipsos hoihines

quasi ex daemonibus in ange-

Quid huic hostiae repcrietur aequale. quain Paulus sancti

immolavit

est, obtulit?

buit, Paulus vero ab

iis

et in illo

quos

intcrfcctus est,

utique quot etiam dies vixit?

non

cum

liberis

archam

,

hic

coaptando

altari

quod super coe-

,

Sed Abel dolo germani percussus occu-

cupicbat eruere. Vis autein ejus innumeras

vasse

circumferens,

sed sc ipsum duplicitcr iinmo-

terram ac mare, Gracciam atque barbariem omnemque

olTerre, quia

sub sole

corporc niorlificatioiiem

ovcs olTerebat aut boves

Noe

autem

tibi

se tantuin

raulto

compaginibus

ab innumcris

malis

ostendam mortes, in

saeviore

tot

archa legitur serinundantc

tabularum

,

sed

diluvio

epistolas

coniponendo pro tabulis universum orbeiu periclitantem ex racdiis fluctibus libcravit.

Ilacc

autcm archa

iioii iiiio

loco circurafcrtur, quae

25*

De

Cap. XC.

389

bitmninc

nec

loinpreheiidit,

tcriniiios

orbis

sancto Paulo apostolo.

archam

emisit

iucludcns

vero

ct

accipitres

oiuncin

quia

,

corvura recipicns corvuin rursuin

illa

milvosque

suscipiens

mansuctudinem

ferilateiu

mutarc non potuit,

feritatem cjus

lupuni

spiritii

Hinc quo-

iniitatores fecit angeloruin.

bilibus aniinalibus stultiorcs vicit

scd

,

.

Haec snscipicns paene irrationa-

saiicto cjus tabulae sunt perunctac.

quc illam

pice

ac

-

columbas

fccit

Abraham mi-

introduxit.

spiritus

hic

excludens

et

rantur oinnes, quia ad Doi pracccpluin patriam atque cognatos rcliquit,

quoinodo Paulo possit acquari

sed

patriain vel cognatos

quia non tantuminodo

,

quoque mundrtm

sed ipsuin

,

iinmo

rcliquit,

etiam coelum ct coelum coeli ct haec oinnia Christum suscipieudo

unnm pro

despcxit,

etc. tris

cunctis

Scd

Abraham

ct

cripuit

id

,

nequc

iiiquit,

est Christi caritatem

ncque altitudo

futura

periculum se tradcns hoslibus filium fra

in

Paulus

at

,

solum

istnd

neque praesentia,

rcquirens,

univcrsum

,

orbein

dc ipsa d^aboli ex-

ut

traheret manu. iunumcrabilia pericula sustimiit propriisquc inorlibus

maximain sccuiitatcin luit

comparavit;

aliis

paticntiain aliqui admirantur,

paticbatur, licet

filiuin

quoquc Abrahain vo-

immolarc, Panlus vero semetipsum millics immolavit;

at

Paulus vcro

qui

proprium corpus non

modo putcos

ccrncns lapidibus obrutos sci-

putcos

soluin, siciit

ccdebat, sed cos etiain,

illc,

Quanto cnim am-

a quibus patiebatur, in coeluin studcbat cvchcre. plius obrucbatur istc fons

clTuiidcndo

tanto magis

,

quacnam

ct

quac Pauli paticiitiam possit

crninpebat ac plurics a sc

De longanimitatc

manabat.

fluvios

Jacob scriptura miratur

illa

iinitari?

cst

et

dici

gclu

noctis

et

,

atque

paticntia

tam adamantina

ncquc

aiiiina,

ciiim scptcin anuoruin,

sed lotius vitac scrvitium pro sponsa perlulit

solnm aestu

Ysaac

in

a se factos obstrui

Cliristi.

Noii adustiis

scd tentatioiics millc pcrpclicns

nunc quidein vcrbcribus, nunc vero lapidibus scissus atquc

sus

ct

inlcr

ubiquc

ccrtamiiia

Scd

faucibus abstrahcbat. ei cgo- vercor,

et

ovcs

captas

prosilicns

colli-

ex d^aboli

Joscph pudiciliae viitutc dccoratus

nc jain ridiculuin

sit

Iiiiic

ctiam

cst,

Pauluin laudare,

qui scinctipsuin crucifigens non solum huinanorum corporum pulchri-

tudincs,

scd omiiia etiam

qucmadmodum

cerncbat,

,

quac vidcntur rcbus clara ac dccora,

iios

faviilam cineremquc conspiciiiuis

quasi mortuus prorsus ad morliiuin immobilis pcrinancbat.

Job

oinncs

mcnsibus

hoinincs

tantiiin,

,

scd

cst aiiiiis

ciiiin

atlilcta

pliiribus

iii

mirabilis,

cmicuit non tcstac glcba sanicin carnis radciis, scd gibilc os

al Paiilus

agoiic pcrduraiis

lconis frcquciitcr incurrcns ct pugnans

,

qui

Stupciil

taiii

noii

clarus

in ipsius inlclli-

advcisus lcnlalio-

De

Cap. XC. inniuneras

)ics

lapide

erat

oinni

sancto Paulo apostolo. tolerantior.

Qiii

389

non a tribus

ct

quatuor amicis, sed a cunctis iniidelibus, a fratribus etiam opprobria consputatus ab omnibus atque malediclus:

SHstinebat,

magna

pauperum

hospitalitas et cura

debat carne debilibus

,

hanc

patebat orbi, et in

hic

,

et illius crat

curam impcn-

bovcs habcret innumeros,

et

vero

illius

vcro anima universo

hnjus

,

quidem cum oves

ille

pauperes liberalis

ille

animis morbidis exhibcbat,

iste

omni advenienti apericbantur domus

erat

quam

scd

,

amplius

nihil

suo

corporc

possidens de hoc sufficientcr indigenlibus ministrabat, quod alicubi

commcmorans, nccessitatibus, ministraverunt

mamis

vos sancto Jobi infcrcbant dolores

,

a caelero

quam pro

adamantem

firraitate

solliciludinem

cunque labentibus

crant,

anima

Quae enim

superabat.

ct

illa

ille

consumcbat, unde

niocstitia

famcm

ab cxtra-

,

quam

,

singulis

pro

ipse

pcrfercbat,

fcrrum

atque

corpore, haec menle

qaem omni moerore molestior de

Ptaulus SHStinuit,

mecum

vcrbera,

Pauli

si

scandalizatis

quod omni erat saxo durior

videbis,

qui

et his,

quae a domesticis

,

patiebatur orbe,

ustionem,

ccclesiis,

sed

,

catenasque seu pericula considcres neis

mcis

inquit,

Sed etiam vermes atque vulncra sac-

istae.

singulis quibus-

jugcs ex co fontcs

ct

lacrjniarum non diebus solum, scd etiam noctibus cfflucbant, omniquc

vchementius affligebatur

mulicre parturiente

quod etiam dicebat:

Judacorum salute

filioli

dcleri

mei

,

clegit de

libro

nitate

decidcre.

Et

scd ut

ille

non sudore

sed sanguine.

,

modum

ille

in

non enim

inili

in

Veru.'»

quidem illius

in

cibum locustas

medio mundi

ct

strepitu,

non quidem

est,

indulgens cibo

advcrsus

d^abolo quotidie

hic

,

Multo .autcm victu ibi

cum

se

ffum percun-

pro univcrso orbc certavit,

iste

eremo quicte versatus

cst ac necessario

stantia, ct ille

ita

proplcr

ipse dc gloriac aeter-

,

Pharaoni

Johannes

sed Paulus

custis aut melle silvestri.

dicandi.

salvarentur

ille

pro una gente,

repugnabat,

vcstre sumebat,

alii

quidcm

,

Mojscs pro

Mojscs itaque

,

caetcris obtulit pcrire, Paulus pro cacteris; tibus perire voluit,

singulis

iu

quos itcrum parturio.

viliore

mel

sil-

quemad-

pastus lo-

his contenl&s

fcrventi studio prae-

,

Hcrodiadem apparuit magna con-

non unum aut duos aut

tres

positos potcstate corripuit, inimo longe

,

sed innumcros iills

ct

si-

sacviorcs tjrannos.

Restat, ut Paulura angelis comparcnius, in quibus maguificum prac-

dicamus

,

quia cum omni

cura Deo

rando diccbat; polentcs virtutc vcro aliud propheta

in

obcdivit.

facientes

angolis miratur?

Quod David admi-

vcrbum ejus

qui facit

,

clc.

Jiuid

inquit, angclos

De

Cap. XC.

390

suos

niinistros

ei

spiritus

siios

sancto Paulo fipostolo. igncni

Scd

urenlcni.

lioc

iii

Paulo possunius invcnirc, qui vclut ignis ac spiiilus tolum tciraruni

)purgavit orbein, sed nonduin coelum

iste sortitus est,

hoc

et

cst

oninino mirabilc, quia talis vcrsabalur iu tcrris ctiam mortali adhuc

Quanta crgo nos condciunatioiie digni sunius,

carnc circumdatus.

uno hominc bona

cuin

corum stndemus

dein partciu

raundum, scd

cadcm

iu

nutritus

legibus

,

eliain

nunc homiucs sunt vel

qui

Nec vero

hoc soluiu

in illo

ini-

quod prae abundantia devotionis qnodainmodo non scn-

rabilc cst,

pro

dolores

cede certainus

,

susccptos

virtute

quod virlutem ipsain pro

sed

,

Xain nos quidein -)proptcr cam proposita mcr-

mercedc pensavit.

cuncta

sor-

ille

cadcmquc regionc, sub iisdcm

tcrra

moribus cniictos

et

aliam cst

nactus animain ncc altcnim liabilans

rnerunt, aniini virtutc transsccndit.

sit

Non cnim

imitari.

ncc dissimilcm

naturain

litus

omnia congregante nec minimani qui-

in sc

quam

complectcns ctiain sinepraemio diligcbat,

illc

quae aspcrltatc sui videntur impedirc virtntcm, cuni

illa,

omni mansuetudinc pcrpcticns quotidie cclsior, quotidic assurgcbat ardcntior et intentatis sibi periculis nova scmpcr daritatc pugnabat.

cum

Qui

sibi

mortcm jam immincntem vidcrct,

delectationcmquc gaudii alios provocabat gratulamini mihi.

ad confusionts

Itaqiic

inagis

studiuin sustiiicbat,

dicandi

commuiiionem

ad

gaudctc ct con-

dicens:

et iiijurias,

quas ob prac-

quam ad bonorum oblectamcnta

properabat, mortis potius quani vitac dcsidcriuin appctcns, paupertatis

quain* opulcntiac

,

amplius laborcs,

inulto

ct

,

pro

studiosius

luptatem,

adversus

scmper.

Non aulcm

Non

bat, sed ncc futuiorum.

cxcrcitus

pecnnias,

,

aranearum

fila

aniorc

cjus

qnidqiiam (Ihrisli sin(!

aiiiore

scd

Chrislo

angclorum, siinilc

niiiil

ea,

iion

,

placerc do-

nisi

desidera-

mcrcedcm

gcntcs^),

ct

hacc eniiu ncc quasi

potcstatcs:

quae promittuntur

amorcm

alii

pracscnlium

inihi dicas

ciiiin

quain

,

rc-

vo-

videbis.

Ilic

in coclis,

si(|uidcni

arcliangclorum dignilatcm

,

ct

pro ncc

concnpivil, ((uod cnim crat inajus oinnibus,

fruchalur,

cnm hoc bcaliorcm

cunclis

sc

pnlabat,

hoc autcni ncquc domiiianliuin nequc priucipaluuin socius cssc ix-riullt

Alli

J)

prni)

iioii

horiiiii

in

aliud crat

quod

provincias,

rcputavit,

tunc cjus ardcntcm

dico,

alii

alii

cral alquc inctucndum,

forinidandum

illi

orans

ct fructnosius

iiiimicis

Uiium

iniinicos.

olTcnsa nimiruin Dci, nec dcsidcrabilc iniiio

quam

postlaborcm, ac mocrorein niagis eligcns, quam

quicm

t

«>r

i

.1

iip.

ct

3) Alii

[>o

rciiir r

iii i-

r

II

ilo

ji

nr

i;

a

v

i

I

c p s iii;;nnli'S lcijnnl.

lc^iiiil.

2)

Kd.

Ci

De

Cap. XC. sed

ciipiebat,

ex

eliaiii

cuni

iiuiiicio

et intoleranda

inliiiita illi

vita, hoc inundus

debanjur innuniera.

spirantes furore

hoc regnnm

hoc prouiissio

,

universa,

duininodo

pucroruni,

pro

quam

alii

populos

culices aestimabat,

mortem

Christo

aliquid

coelo

in

sustiiieret

ac

propterea ipsos eliain

ego non

inesse aliquam voluptateni

nerantur, aliquid

gratiam illi'

uror?

cum

Etiamsi

cludi,

coHsoIationem accipiebat ex lacrjmis

ut

nam non

illi

salvi

fiercnt,

,

a coelorura gloria cupiebat ex-

fcrro

adamanti?

Quidnam

vcl

alteram aninia

superabat

et

pretiosilate.

Earuin

coniparetur?

,

tuii<;

convenire.

forte

aliquo

Sed

quid

adduco Pauli, mundum debis

aperte

quam scmct

alteram

Cui

Pauli

nibus, quac in

quae

quidein, ,

rei

liujus

suut

animam

modo comparalio et

ab

oiuniiio

vcl adanianti

aliquo ,

iiulli.

honor darctur

ejus Pauli possct animac

auruin

ad similitudinem

ex diverso appendas omneni, et tunc vi-

ingens pondus examinis:

mundo

coinparare,

illam appellet

quidein nialeriam (irmitatc,

igilur

ego adamantcm si

quis

et oinni crat adaniaiite fortior,

Quodsi velut auro adamantis fortitudo auri

potcrit

aliquis

magis adainantinam, nain

gemmisque pretiosior

«vuro

Quemadmo-

cum perditionem dcHcret pecca-

cuinam rerum

auream

rclin-

nullus quippe

,

salvari illos inulto acerbius aestimabat,

cui

quis

Paulus

Slc et

deflebat aliena.

ille

Hunc ergo

,

dicebat:

ct

moerorc dicat quis

qui tiliorum mortibus vul-

ipsum perire. cui

in

dolerc prohibentur.

duin enim illum opinaris afflictum

qui,

quae

pariebant voluptateni.

accipiunt, cuni suis flctibus

tanto affectu mala propria, quanto

toruin,

quoniam,

noininabat,

maximam

multi cniin,

,

consolationis

quuntnr magisque dolent, uocte ac dic

ctenim co-

,

verbera recipicbat

libcntius

Moerore quoque inaximo urebatur, proptcr quod ct

decorabatur

,

bravia diripiant, ct dolores non niinus quani

nobis sunt causa tristitiac, hacc

scandalizatur

putabat csso

Cuin ipsos utique dolores duccret loco praeinio-

praeinia diligebat. ,

ut

ac

vero

magis quam dyademate coronatus

artatus carcere habitabat et vulnera,

vi-

quae tinicmus,

liacc

,

supplicia quasi luduin

millc

ct

hoc

Christi,

bona

T^raiuios

quosdam esse

velut

atque cnuiatus

hoc sola poena, hoc

,

sed perfrui caritale

supplicia,

,

ac singulare tornientura ab

gehcnna

erat

Sic despiciebat

eiiim vinctus catena

rum

inaxinuiiii

illi

herba jam putrefacta contcmni.

solet

vero

illi

liot

iiiuiio

quain sine lioc inter suinnios lionores

,

enini erat

hac cariiate disCedere,

39J

cssc vel cxtrciiuis,

liat {lilectioiie iiiagis

puiiitoruiii

Hoc

et subliincs.

sancto Pauio apo.stolo.

sunt,

rauliim

dicimus

inuiido

igilur et oin-

dignioicm.

Si

igilur

co dignior

iiiiitidus

qui

tanto

bcnignior Paulo

cst

Deus

diligit

quanto

clTusiHS,

quantuni

,

sermo

iiec

que hunc Deus rapuit

ct

,

,

quanto inalitiam bonitas

sufTicit explicare.

Non cnim

Nam

angelorum societate fruerclur.

paradisum quo-

In

nec imme-

gcrcbat

sic sc

iios

scd tanto

sublevavit,

terliuni

siquidem Paulus in terra gradicns

quasi

quomodo non magis do-

a nobis ipse diligitur,

coelum

iii

quae ha-

coelura, sed ctiain,

caritati

innumeris coelis euin judicat digniorem?

anlecellit,

tantum

non soluin

coclis/Dci postposuit

bentiir in

minus,

sancto Paulo apostolo. scd forte vclcoeluin? sed istnd quoquc

cst,

iioii

Si cniin

iiivenitur inferius.

rito,

De

Cap. XC.

392

cunctis,

in

adhuc corpori

visibili

colligatus illorum pcrfcctione gaudebat, tantis fragilitatibus corporis

Nain

subditus in imllo inferior supernis virtutibus apparerc certabat. et

tamquam pennatus totum doccndo pervolavit orbein

corpore labores periculaque contcinsit dens cuncta prorsus terrena despexit iiicorporeis virtutibus

gelis

jam coclum

quasi

et

ct velut

tamquam cum

et

degcns jugi mentis intcntione

ipsis jain

corum

creditum sibi populum gubernavit

ita

versum orbcm.

Et an-

vigilavit.

quidem saepe diversarum gentium cura commissa

nullus

scd

est,

ut Paulus uni-

,

Sicut autcm aliquis indulgentissimus

patcr aflicitur

crgafllium phrcnesi comprehensum, cujus quanto magis conviciis

busquc pulsatur, tanto ejus polius miseretur a quibus afnigebatur,

siticbant,

lacrymabatur inquit

,

quoque

qui

,

Ut

clTicitur,

quidcin

cnim inissum Paulus

sic

cordis

hominum

non carnales

,

mei

fcrruin

suspcnsus

caritatc

et

pro

ictiistis,

Nainquc

sanguincm iis

orabat:

Et vehcmenter

ctc.

cum eos pcrcuntes

,

toluin

elTectus

mundi csset pater,

profecto

ita

ignis

totus caritas.

cst

in

et ipsos coruin imitabatur parcntes,

verum ctiam

tatc superabat.

ignem

in

Qui quasi communis totius actione

et ejus

vehemcnter dolebat

ct

voluntas

mordcbatur ac pcuitus dissccabatur

vidcrct.

Paulus

inajora adhibebat fomenta pictatis.

iliis,

fratres

ct dcflct, ita

eum quinquies verberaverant

saepe pio

iii

possi-

amorc

vel

imnio cunclos

spiriluales patres sollicitudiiie ac pic-

Omnein cnim prorsus homincm Deo cxhiberc cu-

piebat, quasi cnim univcrsum inundum ipsc genuissct, et sic oinnes

regno fcstinabat induccrc,

in Dci

diligebat, ai-tcin

XXX

iinpendeiis.

excrccbat

in

pcllibus,

annorum spatio

Iiidos ct Scjlhas,

prorsus

liominum

Ili)nio

et

corpus el aiiimam pro his

iste

tauta

Romanos

Acthiopes

ct

ignobilis

et

virtutc progrcssus cst, ct

,

ut

qui vix

Pcrsas ct Parlhos et Mcdos,

Saramatas atquc Saracenos

genus sub jugo

quos

,

circumferarius

mittercl

vcritatis

,

ct

et omiie

sicut

iit

De

Cap. XC. aut focnum

stipulas

ignis

Paulo enim

jonsunisit.

et

dacmonnm

et

ct

sicut

efficiuntur

recedunt

homicidae ad antra fugiunt

,

desupcr illustrantibus radiis,

clara

et

ubique evangelium disseminantc Paulo fugabatur crror et veritas

sic

remeabat,

adulteria et

sunt isto

alia dictu

foeda defecerunt atque consumta

vapore palcarum vice pereuntes.

ignis

Clara vero inter

haec vcrilatis fama ceu flamma surgebat resplendens

eam opprimcre videbantur, nec impedire potucrunt.

slatus,

Quoniam

igitur

Erroris vero talis est conditio, quae nullo sibi Talis autem e diverso

quod multis iinpugnanlibus suscitatur

et

crescit.

genus nostrum nobilitavit Dcus, ut

ei

similes

ita

studcamus inveniri neque impossibile istud putemus rlli,

corpus

qualc nobis

in

fuit,

talis aniuia, tales

quemadmodum

teque formavit et

dona

Haec vero amplius admiranda

eam valdc

,

fugientem

,

cum

videris

tuns.

Vis Dci

in

pericula ti-

,

,

quam cum

Ut enim hoc fortitudinis, illum

ita

quam tacendo laudare

,

Magis

quoniam

eos extulisset.

laudcs proprias

eniin

sua merita celarct, quantum

malum dc se

siiniliter

merebatur loquendo de se

nisi fecisset istud, culpabilior illis

perdidisset,

quia,

Nisi enim gloriatus

dum

Ncc tantum quisquam istc,

admireris

illud humilitatis

se humiliasset,

Amplius tunc Paulus placuit gloriando occultando.

et

illuui

se periculis gau-

Ut enim

qui se ipsos importune laudare didicerunt. crcditos sibi oranes

quain

illud est sapicntiae: et

de se ipso aliqua sonantem,

cst, ita istud magnaniinitatis.

ad

Deniquc cum videris Paulum pericula

videris illuiu semetipsum despicerc.

fuisset,

tale

ideni illum

pericula surgerent

philosophiam,

non minus illum admireris

dct opponere.

esset,

Deus

quia Paulus, nec cuni

despiciebat ob

mundi contemtus evexerat.

si

cibi,

Amabat cnim praesentem vitam ob lucrum docendi

miditatis.

cum

ita est

illius,

quoniam

,

Paulo cognoscere, vestimenta ejus terror daemonibus erant.

irrueret, temeritatis argui poterat nec,

rursus

quae

,

pericula aut impctus processura cjus

obsistcnte consenescit ac delluit vel dcsinit. veritatis

usque -ad

et

ab his potissimum sublevata

conscendens

coeli subliinitateui

ac

cultus

Magis autem

insidiae.

et tenebrae fugantur et adultcri ac fures fo-

conduntur et latrones

omniaquc lucida

daemonuin opeia

oinnia

sic

,

domesticorum

radiis solis orientibus

veis

ininiissus

insonante lingua et onini igne velieraentius

ccdebant oninia atque fugicbant

irruente

t^rannorum minae

393

sancto Paulo apostolo.

cum

proderet.

,

quam

profuit

,

altcr

cum

Est autcm graiidc

ipso grande aliquid dicerc atque inirabUe extrcinaequc

dcmentiae esl, nuUa iuiniinentc

nccessilatc rcrum violcnta prorsus

(lccorari.

vellc

laiulilnis

sancto Paulo apostolo.

Nor.

potius insaniac est.

sed

cst,

De

Cap. XC.

394

scciiii(lum

Hoc

eniin omiiciu

laboribus sudoribusquc quaesitam

monein illa,

gloriosi

est

etcniin

:

mercedcm evacuat de se efferrc ser-

altius

insolcntis sescque

et

nouiii lo(|ui iiidiciuiu

lioc

jactaiitis

diccrc autcin

,

quae praesenti causae tantummodo neccssaria sunt, fructuiu

amantis

et

multorum remedia cogitantis,

sicut et fecit Paulus,

qui

duin a pscudo capcrctur, in laudes suas ire compulsus cst, uiaxiine

quac dignitatein suam ostcndcrent, Veniain

ad visioncs

inquit,

,

et

plura autein ct niixjora cclavit.

revelationem dc parco

Tanta

etc.

Paulus tamquc crebra cum Dco habens eloquia, quauta nec proplic-

tarum nec apostolorum ullus

Visus est plagas mctucre,

tur.

per ca ipse humilior rcddcba-

liabuit,

ut disceres, quia

sccundum natu-

rain unus erat ex pluribus, per voluntatein non solniu super multos

verum etiam unus ex angclis crat ncque vero mctuere

hoinines,

plagas rcprehensione dignum. sed plagarum nietu aliquid

Hoc

pietate committere.

ipso enim,

laminc liinct.

Sicut nec moerere culpabile est,

supra naturam .

Non

bat.

quia

quod

,

eniin

in tali

mortcm

si

illc

,

mcrito

,

per pracdicationis officium officium

islud susccpit

scd fortem

ct

animo

cst,
est,

muncris

Iiujus in

Ncquc cnim

functioncin

tantuin vacet.

paratus

Non

ita

Qui

sic

,

siiuili

iioli

majora

et adversarii saeviorcs

conditionc ccrtatur.

Iioc

qui

aniiion

utile

gubcrnatorem, non

quempiam

ad discrimina atquc niorlcs paratain atque dispositain aniinam

profecto

gchcnna

sit

magisquc

oportet babcrc, ut cuin, qui oflicium susccpit jirapdicandi. ricula

,

eiiiin

bestias dimicantem, non ludo gladiatoriodcstinalum. noii

omnino

Jo-

dcbct at-

aliquis

nisi

,

perdct cxcmplo

multos alios sno

si

Hoc itaquc

mollem aut resolutum,

mortcm atquc discrimina.

quiescat sibique

si

quam

cum siquidem

cffecit,

non oportet esse

,

per cuncta robustum.

praeclari

niam millies tradcre tali

sed scrvirc

,

qui dicebatur Marcus, a consortio scparavit.

reclissimc

tingcre

quodauimodo

admirabilis habcatur,

illc

qui imbecillitatein naturae voluntatis virtute superavit,

liannem

nou

ipsam quidein rccusa-

timuit, nec

ut

,

Hinc qualis fucrit

iiatura vivcns potuit

naturam liabcre inrirmitalibus subditam

infirmitatibus ciiminosum est

in cer-

qui

sed per moerorem dicere

quae Dco displicent,

aut facere aliquid corum, ostenditur,

quam

admirabilior ostenditnr,

iion vincitur,

Paulus,

iiidigiiiim

quo plagas timct, qui

Cocluin

vcro

prop(Hiitur.

Si

(lclicluiii

piilarc:

namquc

in

Nam

ct pc-

ncc nsquam prorsus pracmio,

iii

supplicio

aliqna intcr cos commolio facla cst,

non

ciiim

commovcri

iiiahim

cst

,

sed

De

Cap. XC. irralionabiiitcr

mientes animas atquc resoiutas

Qnasi cuim gladio acicra ut

,

cuni iliara

tempus

vitiosa cst.

cum

vinculis

Pauius

vcrbcribus

,

acumcn imposuit,

sacpc

usus est alTcctu

lioc

Hoc

non adest,

id

dor-

dcsidia suscitarct.

nostrae irac

quando vero

melior crat iratus.

loquciitilnis

incrlia atque

al)

nialiim

ut

Bcnigiiitas autcm scnipcr i)ona est

efflagitat,

Ita et

creator inseruit,

noliis

ita mciiti

cum oportct, ulamur.

,

commoveri

flagitantc iiegotio

justo

iiulioqiic

Huiic cnim aiTectum providus

est.

395

Paulo apostolo.

sancto

scd

,

ctiam

illa

imniodestc

ct

auteni in co erat mirabiie, quia

vulneribus longe splendidior crat

atque

dyademate purpuraque fulgcntibus cumque vinctus pcr tam vastum uelagus ducebatur,

est,

sed

passus

est

contcntus otio

in

tamquam

gaudcbat,

ita

Postquam

duceretur.

vcro

Hispaniam percurrit

iu

et quiete

maxinium iinperium

in

ingrcssus

Roinain

sed

transirc,

nec

est,

unum

iiec

ardore

praedicandi

in

stare

ibi

quideni dicm

Hoc

ipso igne jvrdentior nec pericula tiinuit ncc irrisiones erubuit.

vcro majori admiralione dignuin

est

quain

,

tam audax cssct

cuin

ac velut ad pugiiam scinper accinctus ct ignein queiidain bclli aspi-

rursus

rans

placabiicin

vicnti vel polius

HujHS

cum

flcxibilcm

murura euni

per

-dixerunt

savit,

atque

fervenli praeceperunt,

Tarsum

dcponi

oporterc

et

rei gratia ista facicbat, ut pracdiciitioni diutius

pauper hinc alque inops

cuinque

hi,

qui sub

non rccu-

,

passus

est.

insisteret et

Mctucbat profecto, ne

multis hinc credentibus irct ad (ihristum.

forte

Nain sae-

pracbcbat.

sc

ut iret

Cctcrum

salutis inullorum abscederet.

uno pugnant niagistro, vidcrint

in

eo intixa') vul-

nera, fluentem saiiguincm et ncc sic ipsuni hostibus aliquando cedeu-

tem, sed stantein fortitcr hastamquc vibrantcm ct crebris ictibus ad-

versarios corruere facicntcni nec oniniiio dolori

parcentcm

absque dubio

Hoc

in Paulo.

tanlo

quod

,

raajori

ita factuin est

videntes ctiam vuincratum ct tamcn verberantcs

,

sermonc capicntem

ipsos

subduntur.

Videntes enira iiium ligatuin catenis niliiiominus in car-

cere praedicantem

Id

duci alacritate

,

majorem profecto hduciara coHigebant.

significans ait, ita ut plurcs e fratribus confidentes ih vinculis

nieisabundanter audereivt, sine timore verbura Dei loqui. Tunc certiorcin alacritatem ipse capiebat et

diversas

Sicut eniin ignis in

magis

et

fuisset

admota, ad se

1) Alii

q

11

e

i II

incrcmcnta sortitur,

iu

ejus

po fixa p

.i

bu

I

eos

legiint. ii

iii

vehementius

in

adversarios fcrcbatur.

plerumque materias incidens augetur sic

etiam lingua Pauli quibuscunque

continuo transferebat. 2)

Ecl.

Pr.

siiirituale ef f i

ci

Irgit:

eb

a

I iii i> l ii

r.

^-j

u

jj

ii

i,j,p„gn;^ty,cs n

I

o

r e s

qiio-

396 Cap. XCl. De septem

fratribus,

spirituale efficiebantur

qiioque ejus pabuliim

Haec

evangelii flamma luagis crescebat.

m.

CAP.

beatae Septem

fratres fucrunt

Felix,

Martialis.

Hos omncs

praefectus

ad se

suorum allici

qucm habeo

quia

,

convcrsa ad

te

quia per ipsos

(86.)

fiierniit

beatac Felicitatis,

filii

Silvanus,

filii

quorum nomiiia

Alexandcr, Vitalis

ct

cuni niatrc jussu imperatoris Antonii Fublius

vocari fccit suasitquc matri,

ncc tcrroribus

,

,

Felicitati.s.

Pliilippus,

Quae

deberet.

inisereri

jgiii

Ciirjsostoinus.

Oqni

I>c iseptem fratrlbiiN,

sunt Januarius,

heatae Felicitatis.

fillis

neque

ait:

ut

sui

blanditiis

liliorum

et

potcro

tuis

sccura cnim sum dc spiritu sancto,

frangi;

supcrabo viva

mclius vincam occisa.

ct

Et

coclum

ct sursuiu adspioitc,

carissimi, quia ibidcm Cliristus nos cxspectat,

fortitcr pro Christo

pugnatc

filios

ait: vidcte,

et fidcles

vos

filii

in

audicns eam alapis caedi jussit.

Cum

constantissimi apparcrcnt

niatrc

,

oinncs

crgo matcr

ct

filii

iii

Fclicltatcin

vocat (irc-

gorius plus quaiii inartircm, quia scpties passa cst in scplcm

crcdcndo

tarne

,

cxstitit ancilla Christi,

scptcin

,

inittant;

quoquc

filios

parturivit

spiritu,

pracdicando ctiam facta cst

metucrc

solent

qiios

csse

novcrat,

sine

dolorc

,

non

filios

;

potcrat

ut praedicando

suos, quos cariicm rnoricntcs

sed erdl vis ainoris interior, quac dolorcm vinccrct

ergo hanc reminam ultra martircm dixerim cst ct

tam desidcrantcr cxstincta.

obtinuit, ipsa

sola I)

MIX.

mors sua V.rl).i

quoquc ci

ij\ii

,

iii

nc mortuos prac-

carne pcpcrcrat,

parcretDeo, quos camc pepcrcrat mundo

suam

et

inartir

limuit vivos

sic post sc rclinqucrc

cainalcs parcntcs

sicul

filiis

(ircgorfus in hoiniliis: bcata Fclicitas, quae

octavo in corporc suo.

Christi

fide

vldcntc ct confortante di-

Hanc beatam

vcrsis sunt suppliclis pcrcmti.

Quod pracfcctus

amorc cxhibctc.

Christi

in

,

quae

vidcrc,

Recte

cariiis.

in

tolieiis

filiis

Duin cnim multiplcx martirium

marlirii palinam vicit,

quia ct ainorc

(^hrisli

miniinc sulTccit. Passi suntcircaaiinos doinini -)^"^-

—

1

flicilnlis

(iiiiillil

Kil.

Tr.

U)

h.il.

I'r.

)ii.il.-

i.yil

De

Cap. XCII.

CAP. XCIL

De Theodora

(87.)

Tlieodora.

isaiicta

sponsa apud Alexandriain lcniporc

nobilis inulicr ct

Zenonis imperatoris vlrum hab«bat divitcm

concupiscentiam

illius

respuebat

tios

et

ficere videretur,

taudem quandam niagani ad cam

et

paenc dcquac eam,

plurimum liortabatur.

coram oculis Dei cuncta ccrnentis tam grande

diceret, se

peccatum nunquam committere, malelica adjun\it: hoc utiquc Deus

fit,

ct

occidente

sole

committitur

minime

Deus

,

ad se venire faceret,

virum

Quod cum

dicens

cuticbat

heu

:

heu me

,

et

ct

die

Dixitquc

intuetur. illa:

voluntatem

etiam dico ve-

desolatam

sic

consolari ,

et

absccssit,

Theodora

et facicm

suam pcr-

ejus

animam nieam

domura redicns

destruxi

,

uxorem

et

moerentem vidcns causam tamcn ncsciens

et

nitebatur

manc autem

suam adimplerct.

flebat

perdidi

,

Vir autem

aspcctum decoris mei.

volcbat

Et

ad eam venit sccumquc concubuit

dixerat,

eam

in

vehcmenter cxsultans hora, qua con-

viro retulisset, ille

autcm ad se ipsara redicns aniarissime

suam

quidquid

quidquid autem advesperascente

Deccpta puella verbis maleficae dixit, ut advespcrasccnte

ritatem. die

scit et videt,

numquid vcritatcm dicis?

puella maleficae:

et

illa Jiun-

niisit,

non permitterct

ut viri iliius misercrctur sibiquc conscntirct,

Quae cum

Sed

autem eam nio-

In tantum

niunera contemnebat.

nuntiis

crebris

pracberet.

sibi

lestabat, quod ipsam quietem habere

eam

qui

incitavit,

muneribus molestabat, ut assensum

timcntem Deum, dya-

et

virum quendam divitem

bolus autem Theodorae invidens sanctitati in

397

sancfn Tlieodora.

,

sed

facto

illa

nullam

consolationem

percipcrc

quoddam monastcrium monialium

adiit

abbatissam interrogavit, an Deus quoddara grave dclictum, quod

die advesperascente commiserat,

abscondi potest et Deus

hora sancti

quod

illud

committatur.

cvangelii scripsi

suus abesset

,

,

,

sortiar

ut

scripsi,

Quae

flens

comani suam praccidit,

festinabat et, ut

qiiod petiit,

ibidem cum

inipctravit.

omne

quod

,

amarc

mcmet

Rediens ergo

quoddara monastcrium monachorum, bat,

Cui

scirc possct.

scit et videt

,

,

Aperiens

rcpcrit:

dum quadam

veslimcnta

Deo

quacumquc

da mihi librum

dixit:

ipsam.

domum

nihil

illa: fit

quod pcr octo

dic vir

assumcns ad

viri

milliaria dista-

monachis reciperetur,

Interrogata de noniine dixit

,

se

pctiit et,

Thcodo-

398

De

Cap. XCII.

riuu iiuiKUjiari scrvitiuiu

vcro

illa

;

cum

maiie

surge

sta

ct

autcm ejus

ct

vir

bone nicus

Cum

in te.

iiitra

diccns:

illc

qui lc heri

tcm sanctitatis ct

manc

bcata Thcodora, ut

fuit

uxor

salutavit,

iiuilta

autcm suam sanctitatciu

D^abolus

omnibus

prac

ineretrix

dicens:

proclium

suscitabo ,

ct,

cum

diu-

cum

Taiitac au-

tiia crat.

nam

niiiacula faccret,

suscitavit,

evanuit.

camclis rediret ct in

quodam

ad altcrum, qui

intumuissct ct

naehus

ille

abbatcm

in

Tlieodorus

dormi

codcm

dormivit

projccit.

mansit

Illa

et

non

sibi cdidit ct

pro-

qui

,

scapulis

puella qnadani

,

cjus venter

fuissct,

luo-

ait:

Natuiu igitur pucrum ad

cuin suis

autem abjccta

cum

civitatc

cum aulcm

interrogata

luecuiu.

in

,

Quac cum rcspuerct,

luccum.

loco jacebat;

luonastcrii transiuiserunt

luonastcriuiu

crucilixum ncgarc

tc fcccro

de quo conccpisset,

,

ct illc sibi indulgeri petcrct,

inonasterio

pcr virtutcs nicas trcincndas

loco hospitata fuissct :

virum tuuiu,

rcliquisti

Quadaiu autciu vice dum dc

ad eaiu venit dicens

nocte

cidem apparuit

vojciis

adullera

Ipsa autcm signum crucis

quia ego suni.

tinus daeinou

non

si

non

fcrrc

ct

ut huc vcuircs ct inc contemneres:

ivit

fcci

gaudeat

:

quoque bestiam insccuta malcdixit, quac subito niortuacorruit.

ipsaiu

dicas

ine,

scd

Uomineiu a bestia laccratuiu cripuit et suis prccibus

tc

hcu

quod

facta cst vox ad

iion cognovit,

cxspcctarct ct se deccptum clamarct,

,

cum dicens

salutavit

,

tissiine

,

ne

,

dixit:

caiuelis ve-

se dixit:

cripiar a pcccato

ut

autcm cani penilus

llle

sibi

Thcodora cum

facto

autcin appropinquassct

dominus mcus.

flcbat timens

domini

angclus

rccognosccns

ct

(luantum laboro,

,

plurimum

ccce

Quo

crit.

virum suum vidcns

nit

Et

via martirii Pctri apostoli et quae tibi ob-

iii

ipsa tua uxor

viaverit,

ut bovcs jungcret et olcuin de civitale

ct,

recessisset.

altcro

viro

cjus

ct

Post aliquol crgo aiinos abbas fra-

fuit.

Vir

praccepit.

affcrret,

omnia humiliter iaciebat

officia

omnibus j^ratum

trem Tlieodoruiu vocavit

sancta Theodora.

TheodoTum

pcr septein

de lactc pccoruin infantem

holus autem tautae cjus paticiiliae invidciis

in

incrcparct,

imposuit ct dc

pucrHiu

auuos

cxtra llya-

nutrivit.

spcciem

viri

sui

sc

transliguravit ciiiuc dixit: quid hic agis, doiniua luea? eccc langueo

pro tc quia,

cuin

\ii'o

consolationein

aliquo jacuisti

viruin suuiu cssc,

deiis

ncbo

ncc aliquain si

,

quia

lilius

nitcntiain dc co

,

nuit ct daeiiioiicin

dixit

Johannis

quod

in

ad

,

rccipio.

hoc

illuiu:

luilitis

libi

Vcni ergo indulgeo.

nun(|uaiu

jacuit uiecum

tc peccavi.

fuisse coguovit.

ain|)Iiiis

ct

lux mca,

,

At

illa

cre-

tccuin

ma-

volo agerc poe-

Et cuin orasset,

statiiu

eva-

Allcra ilcrum vice dvabolus vo-

De

Cap. XCII. terrerc

Mciis caui

imiltitudo

autem

Ista

vcniebat,

uiilitum

caeteri adorabaiit

oravit

niortua putaretur,

cam adduci

jussit

Deo

ct

adora

Quod

ct tot tormeniis

postniodum oinnis turba evanuit.

et

Alia ilcruin vice vidit ibidcm auruin multum relugit et

cum

et

,

Theodorae: suigc

Quae rcspondit: dominum Deuiu adoro.

printipem nostrum.

ut

comeditc

Altcra vite

quam princeps praeccdebat

cuin principi iiuntiatum fuissct, afFici,

evanuerunt.

et

dixcruntqiic milites

,

dacmoiics

tcrribilium

quidam insligans cas diccbat:

vir

ct

hanc.

ineretricein

rerarum

siinilitudincm

iii

,

eam vcnerunt

ad

399

sancta Tlieodorn.

,

quac signans se

illud

Altera etiain vicc vidit qucndam

se recommcndavit.

canistrum plenum onini genere tihorum fcrcntcra ct dicentein sibi: dicit princcps

hoc.

qui tc tecidit

,

Illa aiitcin

,

tolle

scptcm annis abbas patientiam ct

modum annos

quosdain uionathos loquerctur.

fratribus tuis

et

domino

didit ct in

fili

tirum

et

secum

quidnam tum eo

deostulaus dixit:

ct

Deo,

te

liii

ipsuin

IIoc diteus spiritum tra-

feliciter obdorniivlt circa

CCCCLXX:

aunos douiini

In ipsa autcni iiotte visio

flere coepit.

abbati monastcrii inonslrata est iu hunt uiodum.

parabantur

et

fuisset, inisit

dultissime, jejuniis et orationibus

devote servias.

quod puer ccrncns plurimum

rctontiliavit

acccpit

auscultarent,

diligentius

adjutorem habeas,

et

insistas

pucruin

,

tempus vitae meae venit, relinquo

dulcissiiue,

patrem

qui

,

eam

fctit

autcin

Ubi cum duos post-

quod cum abbati rcvelatum

autcm pucruiu amplexans

lila

Coinplctis

considerans

ejus

peregissct

laudabililcr

quia nesticns

,

evanuit.

puero suo in monasterium introduxit.

cuin

jllum in cclla sua clausit:

ini

comedc

,

protinus

se signavit et

Nuptiae maximae

veniebaut ordines angelorum ct prophetarum. et luar-

et

oinniuin

santtorura et

cccc

medlo corum

in

inulier sola,

gloria inelTabili cirtumdata, et vcuit usque ad uuptias ct sedit supe^*

cens

lettum :

oinnes

et

adstantcs

abbas Thcodorus

hic est

,

advocabant cam. qui

VII tcinpora supcr ea mutata sunt

ivit

castigata cst cnim

Excitatus autein abbas contitus

viri sui coinquiuavit.

ad cellam ejus

;

et

eaiu

jam defunctam

distooperientes

ipsam

patre puellae,

quac eam infamaverat

mortuus

et

est;

aufereus

angelus autem domini et

vade

in

di-

,

quia cubile

tum

fratribus

invenit et intrantes et

csse feminam invenerunt luisitque abbas pro ,

et dixit illi:

vestimentum

Factus est igitur tiinor inagnus

adscende

Et ecce vox

falso de puero attusatus est,

super omnes

abbati locutus cst: civitatem

et,

si

vir filiae tuae

mulicrem csse ,

qui

surgc

cognovit.

hoc audiernnt,

vclocitcr,

quis obviaverit,

cquum

assume

et

De

Cnp. XCin.

400

Qui

tecum addiic.

pcrgeret,

diini

Quein cuiu abbas iuterrogaret inorlua

dorae

cst

vado vidcre

ct

equum

in

dorac

acccpit

pollcbat,

plurimum flcverunt

ibidcm pcrinancns tandciu

et

quod

inuller inca

ait:

ille

Et assumsit abbas virum Theo-

ipsam cum

et

inul-

Vir autcm ejus ccllam uxoris suac Theo-

puer autein Thcodorae ita

((uidaiu vir currcns sibi obviavit.

quo |iergerct,

,

eaui.

et venlentes

laudibus sepclierunt.

tis

sancta Margareta.

domino obdormivit,

in

sequens omni

nulriccm

honeslatc

luoruiu

abbatcm ipse una-

luortuo abbate inonastcrii in

nimitcr est clectus.

XCm. (88)

CAP.

I>e isaiicta ITIcarg^arcta* dicitur a quadain pretiosa

Margareta

quac gcmina

vocatur:

Margareta

caudida pcr virginitalcin

fuit

et

clTusioncm

sanguinis

contra

,

contra effusioncm sui sanguinis per constantiam constantissima exstitit

tirio

,

confortationcm per

spiritus

inultorum

lcgcndam Theotimus Margarcta dc

baptizatur

henditc cst, 1)

eain ll.i

ut,

l
IJilil.

(Ir.

r

sl

,

tam

,

praefcctus

\ll.

!>.

yiri

T.W).

cum

Oljbrius

Ciijus

Qua-

cam

niisit

inihi in

diccns:

inler

transitum

ejus ainore

et eain

uxorein accipiani,

Tlipolinus,

noineit

ite

iii

conipresi

ancilla

crgo cjus adspcctui

(]um iilsi

viigi-

aliis

iiide

spcciosam considerans mox

loco vnlg.ir.

nijiis

doctrinain

Thcodosii gcnliliuin

attigissct ct

concubinam habcam.

in

inihi

Iir.icfiTr-iKluiii l;il)r.

custodirct

libcia cst,

si

suain

fidcin convcrtit.

ad adultam aetalcm vciiicns

et

annum XV.

pueros ad se concitus

ct ,

dac-

id cst,

hoc cxosa patri plnrimum habebatur.

duin jain

ct.pucllain

'cxarsit

quia per

,

ad Christi

civitate Antiochiac filia fuit

nihus ovcs nutricis

,

vir erudltus scripsit.

*)

propter

et

dain igitur die,

faciens

ct

hacc nutrici traditur

patriarchae:

quia in suo mar-

quia ipsa dyabolum superavit, ad

,

doctrinam

confortavit

aniinos

,

ijassioncm

liahuit virtutcin

contra cordis passioncin

inonis tcntationein per vicloriain

huinilitatcin,

cordis

Margarcta

Sic beata

ad spiritus lonfortationcin.

parva pcr

,

Sic bcata

virtuosa.

ct

Virtus autcm hujus lapidis

virtuosa per miraculorum opcrationcm, dicitur essc contra

quae inargarila

gcinina,

candida, parva

est

fort.isse

legeiulariini

T h eo li

niiclores

ii

cliii s

occurril

(."f.

De

Cap. XCIII. fiiissct

pracseiitata

quisivit.

retamac

religione

conveniunt,

recte

,

Illa auteni

comprobaris

Et

vestra, ut

gareta

in

unum

Cui

unde

illa:

et gloria

pulchra

taui

Cbristum

Cui Margareta:

quae

,

tibi

margarita

scis,

libris christianorum.

ex

:

prima

pulcherrima

et

verecundia cst

Cum autem Mar-

credatis et alterum denegetis?

eum sponte eum

ille

nominc Margaduo

non convenit, ut puella

tibi

crucifixum.

poena Christi

legatur

igitur

haberis

nobilis

et reiigione re-

,

Cui praefectus:

cliristianam.

sed tertiura

,

fuisse crucifixum?

sed nunc

respondit, se genere nobilem

Deum habeat

et nobilis

cum

eam do genere suo ac nomine

quia

401

sancta Margareta.

crucifixum fuisse pro redemtione nostra assererct,

aeternum vivere affirmaret, iratus praefectus eam

in

carcerem mitti jussit, sequenti autem die eam ad se vocari

eique

dixit:

vana puella,

nostros adora, ut contremiscit,

tibi

miserere

bene

fectus: nisi mihi consentias

Cui

sit,

mare formidat

illum :Joro

illa:

omnes creaturae

et

Tunc praefectus

mori desidero.

suspendi et tam crudeliter primo

virgis

,

me

fecit

Deos

et

qucm

,

terra

Cui prac-

timent.

Cui Mar-

corpus tuum faciam laniari.

,

gareta: Christus in mortem semetipsum pro Christo

tuae

pulchritudinis

tradidit et ideo pro

eam

jussit

equuleum

in

ferreis

deinde pectinibus

usque ad nudationem ossium laniari, quod sanguis de ejus corporo

tamquam de

fonte

purissimo

•

emanavit.

Flebant autem

aderant, et dicebant: o Margareta, vere de

te

dolcmus

pus tuum tam crudeliter laniari conspicimus; pulchritudinem propter tuam incredulitatem crede, ut vivas.

Quibus

illa:

,

ibi

quia cor-

qualem

o

tamen nunc

o mali consiliarii,

qui

,

,

amisisti

vel saltera

recedite et abite,

haec carnis cruciatio est animae salvatio, dixitque ad praefectum:

impudens canis

carnem potestatem habcs, sed

et insatiabilis Ico, in

animam Christus

reservat.

Praefectus autem facicm chlamjde ope-

riebat nec tantam sanguinis effusionem videre poterat.

deponi Ubi sibi

fecit et in

dum

esset

,

visibiliter

apparuit, qui

carcerem recludi jussit et mira

oravit

demonstraret

dnm eam

et ille evanuit, vel,

et

dominum

ut

,

et

,

ut inimicum

ecce

,

Dcinde eani

ibi claritas

qui

fulsit.

secum pugnal,

draco immanissimus

ibidem

devoraturus impeteret, signum crucis edidit alibi legitur,

os

super caput ejus ponens

liuguam super calcaneura porrigens cam protinus deglutivit, sed

dum eam absorbere

veilet,

signo crucis se munivit et ideo draco

virtute crucis crepuit et virgo illaesa exivit.

Istud autem, quod di-

apocryphum

ct

eam decipere posset,

in

citur de draconis devoratione ct ipsius crcpatione,

frivolnm reputatur.

Dyabolus

ilerura

,

ut

26

spcciem houiinis se imilavit

dum

De

Cap. XCIII.

402

qucm vidcns

,

cam

surrexissct, dyabolus ad

quae

sufficiant tibi,

sancta Margaret.*».

sub

ct

superatus sum

aniici

ut diccret,

sulcret,

quod monitis praesidis obcdirct. tam multiplicitcr

rct, cur christianos

odium

sibi esse

cum

ut sibi con-

Cocgit quoque

dicc-

ut

,

Qui respondit. na-

tcntaret.

quam

.

magnum

mittercnt ct homincs ibidcm

confregerunt et daemoncs

iu

csse tbcsaurum putarcnt. vas

fnge

dixit:

miscr

,

ct

;

His dictis

dacmon

statim

quac principcm viccrat. mi-

cfficitur, quia,

nistrum procul dubio supcrarct.

quodam

vase daemoncs ignem

cxcuntes acrcm iniplcvcrunt.

sublevavit et

Sccura igitur

illo

rc-

Addidit-

aufcrrc contcndit.

dacmouum multitudincm

quc, quod Salomo» infinitam

iis

exsistit ct, quia

quamvis cam

ipsc amisit, aliis

vase inclusit, post mortcm suam ciim dc

pedem

noa

contra viros virtuosos, ct quamvis saepc ab

invidct liomini de fclicitatc

evanuit.

vcro

Illa

ait,

tamen desiderioseduccndi ipsc infestus

cupcrare non possit, ipsam tamen

virgo

fucrunt.

niei

Qui sc vcnissc

cur vcnissct.

cocgit,

rcpellatur, sed

viuccret,

tenera puella supcratus sum ct inde plus doleo,

cccc a

quia pater tuus et matcr tua

turalc

mc

juvenis

si

;

su-

ct dixit: sterncrc,

Daemon autem clamabal:

pcrbe i)daemon, sub pedibus fcminae.

,

tcrram dcjccit el

ad

sc

supcr ccrviccui ejus dcxtcrum pcdcm posuit

beata IVlargarcta,

manum tencns dixit: mea persona. Illa

ideo nunc cessa de

fecisti,

autcm cum per caput apprehcndit

curassem

oratloncm sc dcdit ct

in

acccssit et

Sequcnti igitur die convcnieutibus

populis judici pracscntatur ct sacrificarc contemnens cxuitur corpus-

quc facibus ardentibus comburitur,

modo tam vasc

ita

plcno aqua ipsam ligari atquc

commutatione cresceret cunctis

ut

cuucti mirarcnlur,

tencra puclla tot posset tormenta sustincre.

vidcntibus

vis doloris

,

poni

pracfcctus autcm

pro se

timcns,

iie

alii

dccollari praeccpit,

et suis

vox, quod

in

„

tl

p

m m" ii

concitus bcatam

.autcm impctralo orandi spatio

addens

,

mcmoriam ngen-

ut,

quaccumque

illacsam prolcm cmittcrct,

suis

se noverit

surgcnsque ab oratione dixit spiculalori

I) Alii iion iimle

millia virorum

scntcutiam acccperunt,

pcrseculoribus nec non et pro cjus

partu periclitans se invocaret,

in

cx pocnarum

ut

Tunc V

convcrlcrcutur, illa

tibus ct se invocanlibus dcvotc oravit,

cst dc coelo

,

sed subito terra concutitur ct

virgo iliacsa cgrcditur.

crcdiderunt ct pro nomine Ghrisli capitalcm

Margarctam

fecit

quo-

Dcinde

:

in

factaquc

pctitionibus cxaudilaiii.

fratcr, tollc

Joco vouis ,,(lnrMnon"

gladium tuum

Irgiiiit.

j

De

Cap. XCIV. et perciitc

martirii iii

Qul percutiens caput ejus uno

mc.

coronam

Alibi legitur,

cjus hystoria invenitur.

hac sancta virgine

sic dicit

:

Augustr, ut

cal.

Julii.

De

bcata IMargareta

fuit

qnod

quidam sanctus

abstulit ct sic

ictu

Passa est autem XIV.

suscepit.

403

sancto Alexlo.

jdus

III.

timoris Dci piena, justitia praedita, rcligione cooperta, compunctione patientia

perfusa, honeslate laudabilis,

singularis

nihilque in ea

,

contrarium religioni christianac invenicbatur, odiosa patri suo,

di

lecta doraino Jesu Christo.

CAP. XCIV. (89.)

Dc sancto ')AIexius

ab a,

dicitur

quod

sermo: inde Alexius quasi valde Alexius in

valde,

cst

quod

lexis,

ct

est

in verbo Dei robustus.

Euphemiani,

fuit filius

Alcxio.

viri

Romanorum

nobilissimi

et

aula imperatoris primi, cui tria millia pucrorum assistebant, qui aurcis

zonis

cingebantur ct vestimcntis sericis

in dorao

religiosiosis

cibum

in

et

Cum autem

erat.

ad preces tamen suas dominus contulit

eligitur

sibi

ct

in

sponsam suam

in

provocare pudorem

balthei, quo cingebatur, et serva,

silentia:

Dei timore instruere ;

deinde sibi

quem

autcm puer

artibus ipse floresibi

domo

de

Venit nox

conjugem copulatur.

qua cum sponsa sua suscepit secreta coepit

viris

non habe-

^)post

Traditus

jam ad pubercm aetatcm pervcnissct, puclla

iraperiali

tatis

filium

filium,

iis

cum omnibus philosophiac

liberalibus disciplinis, ret et

et pcregrinis

hora nona ipse cuni

dcinceps in castitate vivcre firraaverunt.

ipsi

diebus

timore domini capicbat. Cui uxor nomine Aglaes

cjusdem rcligionis ac propositi rent,

ct singulis

sua tres raensae pauperibus, orphanis, viduis

parabantur, quibus strenuc serviebat

Erat

inducbantur.

autem pracfcctus Euphemianus valde misericors

,

in

tunc sanctus juvenis et

ipsam ad virgini-

annulum suum aurcura

caput

et

servanda tradidit diccns: suscipe hoc

donec Deo placuerit,

ct

dominus

sit

inter nos.

Post hoc

de substantia sua accipicus ad mare disccssit adsccndensque occultc

navem Laodiceam usque devenit indeque pergcns

in

Edessam

tatem S^fiiae profectus est, ubi iraago domini nostri Jesu sine 1)

humano opere Verba Alexius

facta in

—

sindone habebatur.

robustus omittU

Ed. Vr.

Quo

2) Alli:

26 *

civi-

Christi

perveniens

poslciuam.

De

Cap. XCIV.

404

quae secum

oninia,

sancto

pauperibus distribuit

(letulerat,

induens cum cacteris paupcribus

vilia

De

riae sedere coepit.

sibi retinebat,

terat,

pater de

vero

Quorum cum

in atrio

aliis

plurimum

filii

pueros suos

inundi partcs

,

el

vostimenla

per universas

inquirercnt diligentcr.

qui euni

misit,

At

pauperibus erogabat.

ingemisccns

ad civitatem Edcssam venisseut, ab eo

aliqui

Ma-

Dci genitricis

eiemosiuis vero quantum sibi sufficere po-

caetera vero

recessu

Alexio.

cogniti,

sed ipsi eum minime cognoscentes cidcm cum caetcris pauperibus

elemosinas

tribuerunt,

gratias tibi ago

me

,

gratias

agcns

dixit:

a servis nicis elcmosinam recipore

domine, qnia

autem pueri rcnuntiant

Reversi

fecisti.

quas accipiens Deo

quod nusquam

patri,

valeat reperiri, mater autem sua a dic sui recessus saccum in pa-

ubi evigilans lamentabiles voces da-

vimento cubiculi sui stravit, bat dicens

mancbo, donec

luctu

in

Sponsa vero ad socrum

cuperavero.

meo

semper

hic

:

dixit:

filium

mcura re-

donec audiam de sponso

Cum

instar turturis solitaria tecum mancbo.

dulcissirao,

igi-

tur Alexius in praedicto atrio XVII. anno mancret iu Dei scrvitio,

iraago tandem beatae virginis, quae ibidcm erat, custodi ecclesiac fac

dixit:

et spiritus

sum

hominem Dei, quia dignus

introirc

Dci requiescit super eum

Tunc

ipse est. duxit.

Quod

custos

nerari cocpisset,

exiit et

cunctis

ipsum

innotescerct

humanam gloriam

fugicns

dispensantc Deo

portum dcvenit. tris

palatio

ncivis

Quod ccrnens Alcxius

mei ignotus nianebo nec

quonam

«alteri

in ecclcsiam introet

ab oninibus ve-

indc rcccssit ot Lcao-

diccam venit ibique navem adsccndens cum vellet pergere,

custos, de

dixit: ille, qui foris scdct in atrio,

ei

fcstinus

dura

factura

est rogno coclorura

oratio ejus sicut inccn-

Cum autcm

conspectum Dei adsccndit.

in

')diceret, ignoraret, iterum

nam

,

Tharsum

in

Ciliciae

a vcntis pulsa in

Romanum

ait intra sc:

donio pa-

onerosus cro.

redeuntem multitudinc obsequcntiura

ia

Patrcm

circuradatum

habuit ac post cum clamare cocpit: scrve Dci

,

igitur

a

obviiim

me pcregrinum in mc nutriri facias,

dorao tua suscipi jubcas ct dc micis mcnsae tuac ut tui

quoquc pcregrini dignetur dominus miscrcri.

patcr ob

amorem

domo sua

constituit

proprium dclegavit pus suura jejuniis

1)

fiiii

,

ct

sui ct

cum

cibum

ipsc autem vigiliis

suscipi jussit

dc iii

mcnsa

ct

Quod audiens

locum proprium

in

sua tribuit- ct minislruin

orationibus perscvcrabat ct cor-

macerabat, famuli autcm doraus ipsura

Verbn dicerfir, jgriornrft omiltil

i:J. Tr.

:

De

Cap. XCIV.

aquain uteiisiliuni super caput ejus fre-

tuuttipliciter deridebaiit et

) et

quenter fundcbant,

niultas injurias

permansit

irrogabant, sed ipse ad

ei

Scptendecim igitur anuos

oninia patiens valde crat. tris

405

sancto Alexio.

domo pa-

in

videns igitur per spiritum, quod appro-

sic ignotus:

pinquaret tcrminus vilae suae, chartain cum atramento petiit et to-

tum ordinem

Dominica igitur die

ibidem conscripsit.

suae

vitae

post missarum sollemnia in sanctuario vox de coelo insonuit dicens vcnite

ad me omnes, qui laboratis

Quod audientes omnes

vos.

nilnime

et

illis

domo Euphemiani

Tunc imperatores Arcadius

dicebat

domum

Innocentio ad

sit,

Honorius una cum pontifice

et

vidc

Euphemianus eum defunctum rcperit

,

sed nequivit.

iii

se nihil scire de hoc

ille

domine,

ni

quia niagnae -)vitae et patientiae hoino

chartam,

rutilaiitem vidit voluitque

pere

Roma.

dictum est:

iteruin

praedicti viri venerunt et ecce minister Alexii

ad dominuui suum venit dicens: noster

ego reficiam decidcrunt et

Dei, ut oret pro

iuvenientibus

Requisitus

qnaerite.

et

suas

facies

iu

hominem

ecco vox secundo dicens: quaerite

Quaerentibus

et onerati cstis,

territi

et

ille

peregrinus

Currens igitur

est.

vultum cjus tainquara angeli

quaiu in

manu habebat,

acci-

Exeunte igitur eo cum hoc imperatoribus

pontificibus retulisset et

illi

et

ad eum intrassent, dixeruiit: quamvis

peccatores sumus, regni tamen gubernacula geriraus

ct

curam

hic

uuiversalem regirainis pastoralis: da igitur nobis chartani, ut scia-

mus

,

quae

manu sua

coram omui populo iiHS

Et accedens pontifex chartam de

ea scripta sunt.

in

acccpit et

eain

ille

statim sibi diniisit fecitquc eain legi

et luultitudiue

At Euphemia-

et patre ipsius.

nimio dolore conturbatus obstupuit ct factus cx-

hoc audiens

animis resolutusque

Cum

viribus in teiram dccidit.

vero aliquan-

tulum ad se rediisset, vestimcnta sua scidit coepitque canos capitis sui evellcre

pcr

filii

contristasti

barbam trahere atque semet ipsum discerpcrc ac su-

,

et

per tot

Heu me miserum bato jacentem nera dc

heu me,

corpus exdaraabat:

sui

et

,

fili

quia te vidco baculum

non loquentem

caetcro habere

niihi

potero?

,

scnectutis

heu

Mater

ine

,

ad coelum oculos levabat,

1)

Yerba et

—

sic

vero

,

et'

cuin

oinillit

iu gra-

hoc

audiens,

coma

dissoluta

ejus

prae niinia inultitudine sanctum

claraavit dicens

irrogabant

meac

qualem consolatio-

quasi leaena rumpens rete, scissis vestimentis ruens

corpus adirc non posset

quare ine

rai,

annos mihi dolores ct geraitus incussisti?

Ed. Pr.

:

date mihi,

2) Alii:

viri,

adituiu,

luagnae vere yai.

De

Cap. XCIV.

406

meum,

ut videam filium

quare

sic

trem tuum

heume,

claniabat: fecisti

et

consolationem animae meae

ut vicleam

Et cum pervenisset ad corpus

qui suxit ubera mea.

super illud

sancto Alexio.

mi

fili

lumen oculonini mcorum,

,

tam cnideliter nobiscum

et

el

inciimbens

,

Videbas pa-

egisti ?

lacr^mantes et non ostendebas te ipsum

me miseram

nobis: servi tui injuriabantur

tibi et

Et itcrum atque

sustlncbas!

iterum prosternebat sc supra corpus ct nunc bracbia super ilfud ex-

pandebat, nunc manihus angelicum vultum contrectabat osculansque

mocum omncs,

claraabat: plorate euiri

in donio

esset,

mea habui

eum conviciabantur

servi etiam

me, quis dabit

qui adestis, quia per

non cognovi,

et

meae?

heu me

jam non habeo,

coepit dolor,

qui finem

meum

non habet.

Tunc

flebat.

suerunt corpus

honorafo feretro

tem

et

in

poutifex et

meus

filius

percutiebant. ut

Heu

plangam die ac

iiuluta veste

in quera conspiciara

hoc lacrjinabiliter

XVII annos

Adria-

quia hodie desolata suui

,

oculos levem, nunc ruptum est speculum

amodo

,

Sponsa vero ejus

tica cucurrit plorans et dicens: et apparui vidua,

et alapis

lacrymarum

oculis meis fontem

uocte dolorem animae

quia uuicus

nec in queni

et pcriit

spcs

mca:

Populus autera audiens

cum jmperatoribus po-

duxerunt in mediam civita-

mintiatum cst populo inventum essc hominem Dei, quem

yilas tota quaerebat

autcm infirmus

ct

,

omnes obviam currebant sancto.

corpus sanctlssinium tangebat

illud

protinus

,

batur, caeci visum recipiebant, daemoniaci curabantur.

autem tanta mirabilia videntes cocperunt pcr se cum portare,

ut

sanclificarentur ab

ipsi

et

Tunc imperatores jusserunt copiam perducere ad ecclesiam.

cura-

Imperatores

pontifice Icctuni

corpore

sancto.

auri et argcnli in plaleis spargi,

amorc pecuniarum

ut turbae occuparcntur

eodeni

ci-

Si quis

et sinerenl

corpus sancti

amore pecuniarura ')seposito

Sed plebs

raagis ac raagis ad tactum sacratissinii corporis irruebat el sic cuni

magno laborc ad pcrduxerunt

et

teniplura

illic

sancli

Bonifacii

operati sunt raonuracnlum cx auro ct in

marliris illud tandcm

per septem dics in Dei laudibus persistentes

gemmis

et lapidibus prctiosis,

quo sanctum corpus cura raagna vcncralionc collocavcrunt.

De

ipso quoque nionumcnto ita suavissiraus odor fragravit, ut omnibus

viderctur aromatibus

csse plcnum.

tirca annos doniini C(;CXCVI1I, 1) Alii

mnle

s

ii

ppo

8

i

to.

Obiit autem XVI. cal. Augusti

Cap. XCV.

De

407

Praxede.

saiicta

CAP. XCV. (91.)

Praxede.

I>e isaneta Praxedis virgd

beatac Potenlianae soror, quae fueruiil so-

fuit

qni ab

rores sancti Donati et Tiinotliei,

%

pora sepeiiisscnt

iide eruditi

in

suas paupcribus crogassent, tandcm

ct fiicultates

CLXV

pace quieverunt circa annos domini

in

apostolis

Qni cum persecutione saevicnte multorum christianonim cor-

sunt.

sub Marco et Anto-

nio secundo.

CAP. XCVI. (90.)

De Rlaria

sancta Maila

Pcr

Iiaec

tria

pars coelestis gloriae.

])e

qua

vel

,

aut

illuminatrix

tres partes

intclliguutur

optime quas

,

pars coMtemplatioiiis iuternae cl

elegit, scilicet pars pocnitenliae,

cil

mare

aniarum

interprctatur

illuminata.

ITIag^claleiia.

triplici

quod

parte intclligitur,

di-

dominus: Maria optimam parlem clegit, quae non auferctur ab

Prima autem pars non aufcretur ratione

ea.

quae

linis,

cst con-

secutio beatitudinis, secunda ralione continuitatis, quia contcmplatio

cum contcmplatione

continuatur

viae

actcrnitatis.

dicitur

In

quantum

amarum mare

patet, quia

quautum

lot

elcgit

,

quia

lumen

clegit

,

,

coelcstis

gloriae

,

iica

,

pcr quae insinuatur, qualis

fuil aiite

convcrsionem

Xam

ante

manens rea per obligatiouem ad poenauv aeternam 1) In edil. recciit. Iioc

cn^ml scfiuitur

,

ciiii.

90.

quia

in mciitc ct illumi-

muiiita vcl invicta vel

convcrsione et qualis post conversionem. fuit

quanlum

In

dicitur illuminata

ftlagdalcna dicitur, quasi

Magdalena interprctalur

lii

dicitur

clfudit almiide:

illustravit.

nunc illumiuata est lumiue pcrfectae cognilioiiis nabitur lumine claritatis in corpore.

lavit.

iutcriiae,

quod postmodum

quo postiuodum caelcros

optimam partciu

ratione suae

quod inde pedes domini

optimam partcm contcmplationis

accepit,

iicns rca, vcl

tcrtia

multam amaritudinem habuit, quod

ibi

lacrymas fudit

illuminatrix, quia ibi hausit avide, ibi

patriae

optimam partem poeuitentiac,

igitur clcgit

,

ma-

magni

qualis

iii

converslonem ;

in

conver-

de snncla Mrtria Masdalena.

De

Cap. XCVI.

408 siono

munita vcl

vel

sancta Maria Magdalena. pcr pocnitentiae arniaturam

invicta

optime

,

enim omnibus armis pocnitentiae sc munivit, quia quot in se habuit oblectamenta, tot de se reperit holocausta; post conversioneui

magnifica per gratiae superabundantiam lictum

de-

Magdalena a Magdalo castro cognominata darissimis

1. Maria

orta nataiibus

est

quia ubi abundavit

,

superabundavit et gratia.

,

suo Lazaro

et

:

cujus

Haec cum

fratre

ex regia stirpe descendentibus

utpote

,

pater Sjrus, matcr vero Eucharia nuncupata

est.

Magdahim castrum

sorore sua Martha

quod

,

est

sccuudo milliario a Genezareth, Bethaniam, quae est juxta Jeru-

salem

ct

,

omnia

magnam Hierosolymorum partem

Magdalena luincupata Martha Bcthaniam

est

partem

Lazarus

,

Qui tamen

possidebat.

quod Maria Magdalum

inter se taiiter diviserunt,

Cum

possideret.

Jerusalem

urbis

autem

a quo et

,

Magdalena

Martha

corporis se totam exponerct et Lazarus plus militiae vacaret,

prudens partes sororis

bus

strenue gubernabat et militi-

sui

Omnia

ac pauperibus necessaria ministrabat.

famuiis suis

ct

et fratris

tamen haec post adscensionem domini vendiderunt apostolorum pretium

Cum

posuerunt.

et

deliciis

igitur

ad

et

pedes

Magdalena

divitiis

abundaret, quia rerum affluentiam voluptas comes sequitur, quanto divitiis et pulchritudine splenduit, tanlo

unde

stravit,

appellari.

proprio

jani

Scd cum Christus

corpus suum voluptati sub-

nomine perdito peccatrix consueverat praedicaret,

illic ct alibi

spirata divino ad donuuu Simonis leprosi

,

ubi jvudivit

nutu in-

illa

eum discum-

hcre, propcravit ct non audcns, ut peccatrix, intcr justos comparere retro

illius

ubi

,

pcdes ejus lacrjmis

unguento prclioso pcrunxit, nam

proptcr vehcmcntissimum solis

utcbantur. si

domini niansit

pedcs

secus

capillis tersit ct

calorem ungucntis

Cumque Symon pharisaens

cata dimisit.

magna

Hacc

justitia rcdai-guit

est igitur illa

bencficia contulit

et

dit,

familiarissimam

procuratriccm suam dulciter excusavil.

cebat ipsam

sam oliosam

eam cam

Nam

immundam ct

,

omnia pcc-

,

,

qui

dominus tam

hospitam snam

habcre

voluit

Nam

et

diccbat

,

fecit

ct

cam sempcr

cam apud Pharisacum

apud sororem suam

apud Judam

cui

suo amore eam totalitcr accen-

itincre

excusavit ct

pcrmittcret,

ct mulicri

signa dilcctionis ostcndit.

in

constituit

sibi in

nequaquam

Maria Magdalena,

tanta

ab ea septem dacmonia cxpulit,

balncis

ct

intra se cogitaret, quoniam,

hic essct propheta, a peccatrice tangi se

dominus illum dc supcrba

lavit,

incolae regionis

,

qui

di-

quae dicebat ip-

cam prodigam

,

lacry-

De

Cap, XCVI.

409

sancta Maria Magdalena.

maiitcm videnslacrymas contincre

Cujiis dilcctione qiiatri-

iion potuit.

duanuiu fratrem suumresuscitavit, cujusamorelMarlhamsororemsuam a fluxu sanguinis, qucm septem annis perpessa fuerat, liberavit, cusuae famulam

JHS meritis Martillam sororis et

ut

,

tam beatum

illud

tam dulce verbum exclamans diceret: beatus venter, qui

dignam

tavit,

Nam secundum Ambrosium

fccit.

Haec

haec cjus famula.

cst

crymis lavit, capillis tersit

,

et

inquam

unguento perunxit, quae

quae ad pedcs sedens domini verbum audivit

elegit,

quae juxta crucem

unguenta parans corpus

ungere voluit,

ejus

non recessit,

discipulis recedentibus

apparuit et apostolorum apostolam

domini

,

quae

a Judacae finibus ejecissent,

discipulos

Maximinus unus de LXXII domini

discipulis

Maria Magdaiena fuerat comraendata. beatus Maximinus et

omnes

liberatus,

,

Maria Magdalcna, Lazarus

Marlilla

pedisscqua Marthae

hi insimul et

plures

alii

Petro

a bcato

dispcrsione

igitur

fratcr ejus,

nec non

et

Martha bcatus

a domino fuerat

scd

navi ab

christlani

delibus impositi et pclago sinc aliquo gubernatore cxposili, ut

nes scilicet simul submergerentur advenerunt.

divino tandem

,

quadam

erat, morabantur.

porticu,

Cum autem

quae Tano gentis beata

infi-

om-

nutu Massiliaui

Ubi cum nullos, qui eos hospitio recipere vcllent,

venissent, sub

ibi-

apostolis beatus

cui

,

hac

In

qui caecus a nativitate exstiterat,

,

vcrbum domini

,

Erat autem tunc tcmporis cum

seminantes.

Cedonius

monumento

a

Post adscensionem igitur

fecit.

diversarum gentium discipuli subcunt rcgioncs

soror ipsius

ca-

quae

fuit,

anno XIV. a passione cum Judaci Stephanum jam-

scilicet

diu occidissent et caeleros

dcm

et doinini

rcsurgens primo

Christus

cui

temporc

in

domini passione

in

et

quae optimam partem

gratiae soUeranem poenitentiam primo fecit,

put perunxit,

por-

te

Martha

quae doraini pcdcs la-

illa,

,

fuit

illa

iilius

in-

terrae prae-

Magdalena videret po-

I\Iaria

pulum ad fanum confluere, ut ydolis immolaret, assurgens vullu placido,

facie serena,

lingua discreta eos ab jdolorum cultura re-

vocabat et Chrislum constantissime praedicabat universi prae specie ejus.

Nec mirum,

salvatoris

odorem.

—

,

prae facundia

si

os, quod tam

infixerat

oscula

,

,

caeteris

prae

,

et admirati sunt

dulcedine

pia et tam

amplius

eloquentiae

pulchra pedibus

veibi

Dei spiraret

S. Post hoc autem advenit princeps provinciac

uxore sua, ut pro habenda prole jdolis immolaret.

Christum praedicans

sacrificia

dissuasit.

dieruin curriculis apparuit in visu

Interea

Magdalena

illi

illius

cum

Cui Magdalena evolutis

aliquot-

matronae dicens:

De

Cap. XCVI.

410

sancta Maria Magdaleua.

qiiare, ciun tot divitiis iibundetis, sarictos Dei fame et frigore luori

Addidit

permittitis ?

minas

et

marito

nisi

,

sanctorum inopiam revelaret,

iram

Dci

sno

Ipsa autera viro suo visionem indicarc timuit.

eidem similia dicens apparuit,

que fremens

et irata vultu igneo,

membrum

dormisne tyranne,

ac

tibi

Christi inimice,

diversis ciborum

fame

ct praetcris?

Non

sic

inique

,

m.itrona evigilans

Vidi, inquit,

et

benefacere

iis

de causa suspiranti

non

non desino

magistri raei Petri

cum

,

conjifge dixit:

inquit

Cui

iiide

dic Maria'

cquidem illam dcfenpracdicatione

Cul princeps

ccce

dictis

tuis

miraculis

pcr omnia obtcmperare parati Proptcr

praedicas, nobis lilium impctrabis.

exoravit,

Tunc

renianebit. sibi

ut

et

conccdcre

iilinra

matrona

beata Maria pro dignaretur.

Tunc

conccpit.

illa

ejus coepit velle prolicisci ad Petrum, ut probaret, si, ut

dc

dixit

:

praedicaverat, sic

Christo

quid

dorainc,

est,

cnira rccedente recedara, cara. in

Cui vir

mari sint

ait:

sui,

ct

Cujns prcces dominns exaudivit

lena

facie-

putas posse

dixit e^:

ilia:

quolidianis

Magdalena, non

dominura

ipsos

quid

qui Roraae praesidet, roboratam.

utpotc

qucm

sunius, si a Dco,

hoc,

;

Cum autem quadam

quam pracdicas? ,

eadem

viro suo

Quapropler ipsos hospitio recepcrunt

necessaria ministraverunt.

praesto suni

nec impune feres,

;

obtemperare, quam iram Dci

ci

est,

Magdalena praedicarct, praedictus princeps

dere

Jacesne in pa-

Sic locuta est et abscessit.

suspiraret et tremeret,

incurrcrc.

defcndere fidem,

quiescisne crucis

perire?

evades

sio

distulisti.

et admirari et paverc

quem praedicat,

mea?

desolatos sine hospitio vides

illos

,

arderet, et ait:

cum vipera con-

domine mi, vidistinc somnium, qnod vidi?

ait:

Cni mulier: utilius

iis

indicare

Iioc

generibus ventris tui refecta in-

et siti permittis

pannis involutus sericis

quod tantum

et

suo

domus

tota

sl

indicarc nohiit verba

gluvie, et sanctos Dci

uius?

ul

Scquenti igitur nocte

viro

patris tuae Satanae,

juge tua, quae

Cumque

,

incurreret.

Tcrtio vero sub intempestae noctis silentio apparuit utri-

neglexit.

latio

adlmc

sed

persuaderet

omnipotentis

non

Cni nxor

sc haberet.

vcritas

Absit; te

putasne sinc nic prolicisci? te vcniente vcniaui

sic liet

inlinita pcritula,

,

de

possessionibus

,

vir

Magda-

te quicscentc quics-

doraina, clcnira cuni sis gravida ct facili pcriclitari

nostris

posscs

,

curara impendcs.

donii igi-

Econlra

lur

quicsccs

illa

instabat, femincuni ncc niutans fcniina niorcra, ct cuin lacrjmis

ct

pedibus cjus obvoluta, quod pclcl)at, tandciii Iiiimcris coruin signunt crutis iniposuil

,

nc

obtiiiuil.

Maria crgo

cos antiquns

Iioslis

in

De

Cap. XCVI.

sancta Maria Magdalena.

navem

aliquo Ltinere iinpcdiret;

igitiir

411

omnibus necessariis copiose

oncranles caetcra, ((uae liabeliant, in Mariae Magdalenae custodia

coeperunt jamque unius diei

relinquentes proticisci

consuramato coepit nimium mare intumescere,

omnes

cursu

et noctis

ventus flare

ita ut

,

maxirae matrona gravida et debilis tam saeva inundatione

et

fluctuum quassati gravissimis angustiis urgerentur, in tantum, quod dolor partus irruit et inter angustias ventris et pressu-

in eara subito

temporis

ras

fillum

tricida elTcctus

,

et

mori eum convenit, cum non

Quid

deat et

faciet Percgrinus,

Lamentabatur plurimura habere desiderasti

lilium

et

iusimul

in

gientis, sinite

modicum

,

quidam

collis

et

^)vix

cumque

respirare.

esse

meac cumuiuni

fclix adraonitione tua

mea hac dc causa

prctio

ut

extorsit,

mortera

iion sit

qui enutriat.

subiit,

ait:

sis

auimae matris,

illic

applicarcnt,

1)

Ed.

l'r.

navcm legit:

applicuisti,

secre-

in

,

et pueruluui

iter

Deum

arripui? petistine et

periret?

ad

conceptusquc est natus

Ecce

,

consccndit.

iuxta nautis.

Alii addiint ante

;

tua misereatur,

Male.

2)

,

et

cum enim

tibi

potens cs

si

Gumque ad Pctrum

meae

ut mulier

ut pcrcat,

,

quod prece tua obtinui

et prcce

,

Ecce enim concepit

,

me-

ne pereat natus.

Tunc chlamyde sua corpus cum puero circumquaquc postfflodum

et

o ]\Iaria Magdalena,

omnia mea commendavi Deoque tuo commendo

mor

corpus

credidit

==)MassiIiae parlibus applicuisli: cur in-

conciperet

pariendo ,

hoc

nec

ad devorandura dari

belluis

prae duritia foveara non potuisset clTodere

maramis ejus apponens cum lacrjmis perditionis

illud

et si

prae dolore ia

parte coUis chlamyde supposita corpus coUocavit

tiori

ut

Et ecce uon procul a mari

utilius

qnam marinis

a nautis prece et

illic

,

misereamini saltem parvuli va-

quo viso

apparuit,

illuc deferri,

,

haec

fuerit,

parcite,

et sustinete, si forte mulier

exstasi posita adhuc valeat

puerulum

nobiscum

inquit Peregrinus,

nec matri parcerc volueritis

raihi

perdidisli.

filio

corpus apprehendissent

Et cuni

mare jactarent: parcite

bcu miser, quid fa-

mare hoc corpus, ante-

in

enim

quamdiu

pereamus,

quassatio non cessabit,

vi-

niammam appe-

et inatrem cum

Nautae acclaraabant dicentes: projiciatur

quam

qui vitae tribuat

sit,

cum uxorem mortuam

et dicebat:

,

lamenta-

solatia

natus est infans vivus et ma-

puerum vagientem querulis vocibus matris

tentem? cies?

Natus igitur puerulus

exspiravit.

Proh dolor!

biles dcibat vagitus.

alimentum.

parturiens

mammillarum materHarnm qnaerens

palpitabat et

opcniit

venisset

Ed. Vr. legit:

\erba et uiiseriae.

,

et

Petrus

Massiliae

De

Cap. XCYI.

412

sancta Maria Magilalena.

obvius fuit, qui viso signo crucis

ei

unde veniret, sciscitatus

pax

vit,

cui Petrus:

disti

nec molcste feras,

potcns

quiescit,

dominus

cst

et

aulem ipsum

in

Petrus

Hicrosoljmam duxit

in quibus Christus pracdicavit ct

quo pa^sus que de

miracula

fecit

collera,

ad

lumis conservatus frequenter

puerorum moris

cum

cum

est,

applicuissct

,

vidit

lapiilis ludentcra

,

et

scapha

loca, ,

in

Cura igitur navigarent,

cos

prctio

ct

ibi

ad appli-

Puerulus autcra ibidem a Maria Alagdalena inco-

induxit.

cum

omnia

quo corpus uxoris cura puero

in

positum fucrat, pcrvcnerunt, qui prcce

ct,

et

locum etiam

,

diligenter a Pctro, biennii spatio jani

fide fuisset instructus

domino disponente juxta

ut

data

,

quo coelos adscendit, eidem ostendit, cuni-

est et iu

elapso navcm adsccndit rcpatriarc curans,

candum

dona dare

jnoerorem tuum in gaudium comniu-

aufcrre, ablata rcstitucre, tare.

et

parvulus cum ea

si

vult,

cui

,

esset

et utili consilio crcdi-

niuller lua dorniit,

si

qui

,

per ordinera narra-

sibi

beno venisti

tibi fiat,

cnini

luuncro suo

iii

Qui omnia

est.

maris procedebat et ibideni,

littus

lapillis et glareis

puerulum niore

quid esset

adrairari

,

luderc solitus erat

maris

sollto in liltore

non desincns

,

dc

Qucravidcnsparvulus, cuni nunquamtale quid vidisset,

exsiliit.

cxpavit et ad solita niatris recurrcns ubcra occultc sub chlani^dc

Pcregrinus vcro

latitabat.

nt nianifestius videret, illuc accessit et

,

pueruluin pulcherrimura matris ubera sugcntcm invenit et accipicns

pucruin ait: o bcata Maria Magdalena,

cuncta prospera advenissent

niihi

xcpatriare

quod

tu

suain

prece

nieriti

mei prcssuris obstctricis

vivisne uxor

ct

dubio

credo,

qua

ct

iii

,

quac

in partus

oiniiibus ncccssi-

Quo audito Pcregrinus adiuirans Cui

inca dilccta?

prinio de percgrinationc, de

Ad

rcstitucre sanitati.

gloriosa

iinplcvlsti officiuin

tatibus ancillac scrvitiuiu cxplcsti. ait:

raecum

quasi a soinno cvigilans ait: niagni

ct

beata Maria Magdalena,

es,

procul

et

tua pristinac

vcrba niulier rcspiravit

liacc

scio

,

quain

,

et

puerura dedisti et in hac rupe pcr bicnuiuiu pavisti,

inatrcm

potcris

equidcm

Scio

valcrct.

qui

,

quaui fclix esscin

mulier respirarcl

si

,

illa:

et tu

vivo equidcin

nunc

ct

venisli, vcnio, ct sicut

bea-

tus Pctrus tc Hicrosol^inain duxit et oiunia loca, iu qulbus Chrisliis

passus est

,

niortuus et sepultus

,

et alia plura loca ostcndit

ego una cuni bcala Maria Magdalcna duce ct

conspccta incnioriae

coraincndavi.

quibus Christus passus cst cxpliciiit

,

iit

ncc

iii

,

iit

ct miracula

aIi(|uo dcviarct.

,

ct

,

sic ct

comitc vobiscuiu

incipicns

loca oraiiia

quac vidcrat

,

,

lul iii

adco plcnc

Tunc Percgrinus rcccpta con-

De

Cap. XCVI. juge

puero navim

et

conscendit et paulo post Massiliae por-

laetiis

beatam Mariam Magdale-

tibus applicuerunt ct ingressi invciicrunt

nam cum

Tunc

nium ydolorum templa destruentcs

Cliristi

beatum Lazarum

Tandem

gorunt.

in

ejusdem

divino

populum illum ad fidem

Maxi-

acciderant, narraverunt et a beato

iis

mino sacrum baptisma suscepenint.

et

cum lacrjmis

suis discipulis praedicanteni, et ejus pedibus

provoluti omnia, quae

413

sancta Maria Magdalena.

in civltate

Massiliac om-

ecclesias

construxenint

episcopum unanimiter ele-

civitatis

nutu ad Aquensem civilatem venerunt et Christi per raulta miracula adduxerunt, ubi

etiam beatus Maximinus in episcopum est ordinatus.

Interea beata

Maria Magdalena supernae contemplationis avida asperrimum crcmrfm

In quo quidem loco ncc

borum nec herbarura erant

aquarum

ab

agminum

angelis

die

etiara corporalibus

et inde

cosdem angelos ad locum propriuin revocata corporalibus Sacerdos

indigebat.

quidain

autein

Die

dominus

quadaiu

igitur

praedictum locum

eam

in

cura

cum

in

,

post horae spatium ad

et

agnosccre

veritatera

praedictum locuin

ad

oculos

angcli

cumque ad uniusjactum

lapidis

eundcm

ad et

lo-

Volens autem sacerdos tani

divinis laudibus revocabant.

commendans

qualiter

vilaiu

cellam

quo beata Maria raorabatur, discedcbant

aethera sublevabant

admirabilis visionis

,

sibi

sacerdotis

praedicti

aperuit et corporeis oculis evideiiter adspexit

per

aliraentis

solitariara

agere desiderans ad duodeciin stadia loco eidem vicinam locavit.

septem

auribus audiebat,

unde diebus singulis his suavissiinis dapibus satiata

nullatcnus

quod

aethera elevabatur et coclestium

in

gloriosos concentus

,

scd tantum coc-

,

autem

Qualibet

disposuerat satiare.

epulis

canonicis

horis

annos

fluenta nec ar-

ex hoc raanifcstarctur

solcXtia, ut

redcmtor nostcr ipsani non terrenis refcctionibus lestibus

pcrXXX

praeparato

petiit et in loco angelicis maiiibus

incognita niansit.

creatori

suo prccibus se

audaci devotione

appropinquaret,

properabat,

coeperunt ejus

crura resolvi et tiinore valido ipsius praecordia medullitusanhelare,

curaque

rediret,

retro

praebebant,

sed

si

conaretur, totiens

ambulandi usum crura

eum languor corporis

omnibus prohibebant.

Iiitellexit

coeleste esse sacramentuin, ad

expcrimentum. te

per dominum

quac in

ilia

cum pedibus simul

verso tramite ad praedictum

igitur

et

vir

locum" accedere

hebetudo inentis niodis

Dei

illud procul

dubio

quod accedere humanum non poterat

Invocato igitur salvatoris noinine exclamavit: adjuro ,

ut,

si

hoino

es

vel

aliqua rationalis creatuia,

spelunca habitas, mihi respondcas et

tui

edisscras ve'

1

Cumque

ritatcni. ei

tua

De

Cnp. XCVI.

414

sancta Maria Magdalena.

tcrtio

lioc

terminum appropinquassct,

spatii

Maria

gelio dc

crjmis lavit

memini

Cui sacerdos:

Ego

sia.

inquit

,

quam

ct plus

suni

,

omnibus hominibus permissura

est,

illa

ignotft

nicdii

quae pedes salvatoris la-

,

annorum evolata sunt

triginta

credit

ct confitctur eccle-

quae pcr triginta annorum spatium

,

permansi

sicut

ct

diebus angclicis

singulis

sic

anima

suorum delictorum vcniam promcruit?

quod hoc factum etiam sancta

curricula,

Magdalcna

desiderat

eum: meministi cx evan-

ad

ait

famosa pcccatrice

illa

capillis tcrsit et

,

quae

Cuniquc iUc trcnicns usque ad

scire poteris vcrltateni.

,

beata Maria

rcpetiissct,

acccde propius ct oninium,

rospondit:

sublevata coelestium agmimira

dulcissimam

ccrnere

hcri

tibi

manil)us

aethcra

in

jubilationcra

septchis

vicibus per singulos dies corporeis auribus audire promcrui.

a domino revelatum

igitur mihi

beatum Maximinum adeas

saeculo,

Quia

quod ex hoc migratura sum

est,

et

hoc studcas

ei

intimare,

proximo die resurrectionis doniinicae tempore, quo ad matutinum surgere consuevit

oratorium solus ingrcdiatur ct

,

vocem angeli audicbat

cjus velut

bcatum Maximinum

igitur

citus

immensas

oratorium

fuerat,

nam

in

,

et

Con-

vidcbat.

ordinem

pcr

orania

ci

retulit

solus

et

ac

die

illa

hora, ut

sibi

jussum

ingressus videt bcatam Mariam Magdale-

choro adhuc stantera eorum

,

eam adduxcrant, ange-

qui

Erat autem spatio duorum cubitorum elcvala a terra, stans

lorum. in

neminem autcm

adiit

pcr an-

illic

autem Maximinus nimio replctus gaudio salva-

sanctus

enarravit, tori gratias

,

mc

Sacerdos autem voccm

gelorum ministerium inveniet consistcntem.

mcdio angclorum

et

extcnsis

manibus Dcum exorans.

Cum

tcm beatus Maxirainus ad eam acccdere trepidaret, conversa ad eum:

acccde huc propius nec fugias filiam tuam

propinquanle autera co, bris

,

ita vultus

radiabat, posset.

ut

sicut

iii

dominac ex continua

facilius

Convocalo

solis

igitur

facicni

ciero

cl

ante allaris ')prostrato crcpidincm sanctissima ail

dominum.

pater.

Apli-

suam

inlucri quis

sacerdote

praedicto

episcopo beata Maria Magdalena

lacrjmarum inundalionc susccpit,

multa

,

bcati Maximini legitur

et diuturna visione angclorura

quam

radios

univcrso

corpus et sanguinem domini ab cura

ipsius

audixit

dcinde tolo corpore iila

aniina migravil

Post cujus cxitum tanlus odor suavilalis

ibidcm re-

mansit, ut per septcm dics fere ab ingredientibus oratorium senti-

1) K(l.

l'r.

iiialf

j>roslrnl.T rrriiidiiic

I''Kil.

De

Cap. XCVI.

dilum aromatibus lionorifice se

Joscphus

suam juxta

niorleni

post

secundum quosdam

vel

enim in

ait

,

quod Maria Magdalcna post domini adscen-

,

sioncra pro ardore caritatis Christi

rium venit, in desertum abiit

ct

quod hal)cbat, nun-

taedio,

sed postquara ad Aquense territo-

(luam horaincm videre volebat,

ubi

ct

historia concordat

cum praedicta

satis

f(uodam suo tractatu

sepclivit

Hegesippus antcm

praccepit.

sepeliri

libros

diversis con-

Cnjus sanctissininin corpus beatus Maxlrainus

retnr.

415

sancta Marla Magdalena.

annis incognita raansit,

et triginta ibi

ut ait, qualibet die septem horis canonicis ab angelo in cocla

,

Addidit tamen, quod sacerdos

elevabatur.

eam

reperit

in cella clausara

quam inducns

porrexit,

ad

qui

:

venissct,

pctitionem vestem sibi

secum

in ecclesiam

eam

duni ad

,

ejus

ivit

et ibi

communionc

perccpta elevatis in oratione manibus juxla altare in pace quievit.

—

Temporibus

3.

DCCLXIX

autem

bere non posset, larga tas

ecclesias

monasterium

et

ut inde,

si

manu

anno

scilicet

,

doniini

res suas paupcribus erogabat et niiU-

monasteria construebat.

construxisset,

monachum quendam

taret.

Magni

Caroli

G^rardus, dux Burgundiae, cum de uxore sua (ilium ha-

misit

ipse

et

Cum

crgo

Yizeliacense

abbas ipsius monasterii

coraitatu ad Aquenscni civitatem,

cura decenti

bealae Mariae Magdalenae reliquias transpor-

posset,

Veniens igitur praedictus monachus ad pracdictam civitatem,

cum ipsam

funditus a paganis destructam reperisset,

invenit sepulchrum

,

corpns beatae Mariae Magdalenae

autem

sepulchro

igitur illud

hystoria

effringens

assumtas

In ipsa autera nocte beata

repositura

miro

cjus

opere

erat:

intus

sculpta

in

erat.

ipso

Nocte

reliquias ad hospitiura deportavit.

Maria Magdalena

ruit dicens, ne timeret, sed coeptura

cum ad mediam

quodam

casu

marmorea deraonstrabat, quod

cujus sculptura

monacho appa-

eideni

opus perficeret.

Rediens igitur

leutfam a monasterio vcnisset, nullo

modo

inde re-

tiquias raovere potucrunt, donec veniente abbate cura raonachis pro-

cessione honorifice sunt receptae.

—

4, Miles

quidara, qui singulis

annis ad corpus beataeMariacMagdalenaevenireconsueverat, in proelio

occisus est: qui

dum

in feretro

lenae piis querelis opponebant, fessione

et

a parentibus ploraretur, Magda-

cur devotum suura mori sine con-

poenitentia perraisisset.

Tunc

subito

,

qui

defunctus

erat, stupentibus cunctis surrexit et sacerdotem ad se venire praecepit,

cumque devote confessus

fuisset et viaticum recepisset, pro-

—

5. Navis quaedam

viris

et

rata naufragium pcrtulit,

una, autem femina,

cum

csset praegnans

tinus in

pace quievit.

feminis one-

ol se

rat

De

Cap. XCYI.

416

niari

iii

Magdalcna,

pcriclitari adspieerct,

acclaiudbat vovens

,

snncta Maiia Magdalena.

quod

,

suis nieritis

si

,

(inaiitum pofc-

iii

a naufragio cvadc-

rct et filium parcret, ipsuiu cjus uionaslerio condonaret, statiuique

femina quaedam specie ct liabitu vencranda per inciitum accipiens pcriclitantibus duxit:

autem postraodum

illa

adimplcvit.

—

aliis

apparuit

ci

quae eam

,

incolumcm ad ripam per

filium pcpcrit

votum suum

et

fideliter

6. Ajunt quidain Mariam Magdalenain sponsain

fuissc

Johannis evangelistae, quam duxerat tunc, quando dc nuptiis Chri-

ex hoc

vocavit:

stus euin sibi

abiit

abstulcrat,

ipsa

quod

indignata,

sponsum

scilicet

voluptati se dcdit.

oinni

et

Sed quia con-

gruuin non erat, ut Johaniiis vocatio dainnationis sibi occasio domiiius ad poenitentiam ipsam misericorditer convertit,

lectatione

spirituali,

implevit.

Quod

dulcitudine

suae

eam removit, ideo ipsam

carnali

sumina delectatione

et

quae

est

Johannc

de

Dei

in

quidam

eum prac

familiaritatis

a pracdicta delectatione cum rcmovit. reputantur, quia frater Albertus

amore,

in

suinnia de-

prae

caeteris

quod

ideo

dccoravit,

quia

fatentur

caetcris

Haec autem

,

falsa ct frivola

prooemio super evangclium Jo-

hannis ponit, quod haec sponsa, de cujus nuptiis vocatus

Johannes virginis quicvit.

,

permansit et

in virginitate

matris

— '7,

Christi postraodum

fieret,

quia a

et

in

societatc

fuit idciu

beatae Mariae

visa fuit et tandeiu

fine

bpno

Vir quidain oculorum luminc privalus cum ad mo-

nastcrium Vizeliacense causa visitandi corpus bcatae Mariae Magdaveniret

lenae illc

et

suus

ei

ductor diceret, se ecclesiam jam viderc, sancta Maria Magdalcna

niagna voce cxclamavit: o

aliquaudo videre nicrcar ecclesiam tuain

,

,

utinain

stalimque oculi ejus sunt

—

sisset,

8. Quidam dum pcccata sua in quadain schcdula scripeam sub palla altaris bealae Mariac Magdalcnac posuit,

rogans

cain, «t sibi indulgciitiaiu iinpelrarct.

aperti.

dulani accipicns peccata sua de ipsa schedula

Qui postiuodum sche-

omuino delcta

invcnit.

—

9. Quidam dum ob pecuniae exactioncm compedibus lcneretur, Mariam Magdalcnam in sui adjulorium invocaJ)at, et ecce quadam noctc niulier quacdain spcciosa sibi apparuit, quae vincula fraiigens et ostium rcserans sibi

,

ul fugcrct,

impcravit.

—

(ilcricus

videns prolinus inde aufugit.

Stephanus nominc,

in

lO.

Qui sc absolulum

quidam dc Flandria,

tantam scclcruin iiuinanitalem cecidcrat, qnod

oiunia exerccns flagitia ea,

quae

cerc, scd ncc audirc volebat. nain

'

]t\

salutis erant,

non soluin

noii

fa-

bcalam tamen Mariam Magdalc-

devolioncm niagnain habcns cjus

vigilias jcjunabat ct fcsluiu

XCVn,

Cap.

De

417

sancto Apollinari.

Diim igifur ejus tumulnin visitassct, Maria Magdalcna nec

colebat.

ex toto

nec ex toto

(lormienti

gerens

Iiigubres

oculos

tamqnam mulier

vigilanti

duorum

et

angelorum

forraosa

dextra

laevaque

sustentata praesidio apparuit eiqucdixit: cur quaeso, Stephane, in-

digna meis mcritis facta rependis, cur labiorum

meorum

Ex quo enim devotionem

nulla compunctione moveris?

bere coepisti, pro te dominum seniper instanter exoravi tur et poeniteas reconciliatus.

ncquc enim ego

,

Ille

mox

igitur

quod saeculo abrenunlians vilac

cum

retruni

donec Deo fueris

visa

introivit

in

CAP. XCTII.

ApollJnaris

dicilur

fe-

columbam can-

coelum sustulisse.

De sancto pollens virtutibus.

perfectissimae

et

Maria Magdalena juxta

est

angelis adstitisse ct ejus aniinam quasi

didam cum laudibus

(92.)

Apollinari.

pollcns ct ares

a

,

quod

est virtus

quasi

,

Vel dicitur a pollo, quod ijiterpretatar mirabilis,

per quam intelligitur discretio, quasi mirabilis discretionis

et uaris,

Vel ab

vir.

,

me ha-

surge igi-

:

se infundi tantam gratiam sensit,

in

religionem

cujus mortc

In

fuit.

deseram

te

instantia

in

quod

a.

est siue, ct polluo et arcs, virtus, quasi vir-

tuosus sinc pollutionc vitiorum. Apollinaris Petri apostoli discipulus fuit et ab eo

Roma

missHS cst,

ubi

Ravennam de

uxore tribuni ab eo sanata ipsam cum viro

et ejus familia baptizavit

:

quod quidem judici nuntiatur

ad eum

et

primus accersitur ductusquc ad tcmplum Jovis

Apollinaris

,

ut

ibi

iinmolaret, cuin diccret sacerdotibus, ydolorum auruni et argentum

appensum melius pauperibus dari

3'dolis

appendi,

protinus capitur

eed a discipulis collectus Inde

refovetur.

extrahi

|)Ins

ii»

domo cujusdam viduae septem

autcm

mutum ibldem

quam ante dacmones

,

sic

caesus semivivus rclinquitur, luensibus

ad eivitatem Classensem, ut quen-

curaret.

Cum

autera donium ingrederetur,

quaedam immundum spiritum babens exclamavit dicens: recede

hinc, serve Dei,

Cum

vcnit

ct fustibus

Quam

nam

igitur supcr

quam

fustibus

faciam te ligatis pedifous et manibus de civitate

Apollinaris increpans protinus

mutum nomen domini

quingenti

homines

cacsum prohibebant,

crediderunt.

nc

daemoncm

abire coegit.

invocassct et curatus fuisset,

Je*sum

Pagani

nnminaret:

autem illc

eum

vero

in

De

Cap. XCVll.

418

terra jaccns clainabat

pedibus super pruiias euiu stare fecerunt

eniin inagni irati sunt,

facere poteris

ei

jHia, quod,

quam et

Cui Apollinaris

puella surrexerit,

si

Quod

prohibebis.

tisma suscepit

ingressus est,

cum matre

virgo periuansit.

et

inagna

et

tantuin mihi

iii

Ciaesar scripsit

Apollinarem aut sacrilicare

eum

faccret

sacrificare nolentem

cqnnleo extensum toiqueri inandavit.

Ubi

aquain ferventein in ejus

duni doniinum coiistantissime praedicaret,

vulneribus jactari jussit et sic gravi pondcre ferri vinctum

iii

ex-

Videntes aulem christiani tantam inipietatcm,

mittere voluit.

siliuni

bap-

multitndine

Quod audiens

Praefcctus igitur

exsilium mitleret.

fustibus caedi fecit ct

tiinere,

noii

:

creatorcin SHHin sequi nequa-

eam

cuin fecissot, facta oiatione pueiia surrcxit

ad pracfectum praetorii, quod in

domum

ut

meain sanare noluerunt: tu vero

filiain

et

?

noiuen Christi confitens

aiit

mox

Cui')Rufus: utinam donium ineain non introisses, Dii

defunctaest.

quid

Eo tem-

projecerunt.

infirmam haberet et ad

patricius Raveiinae filiain

Apoliinarein vocasset,

eam sanandain

sed cuiu adhuc Christuni

,

eum

constantissime praedicaret, extra urbem

pore dum Rufus

Tunc nudis

ipse verus cst Dens.

quoniain

,

sancto Apollinari.

accensi animo in paganos irrueruiit et plus quain ducentos viros ex

Quod videns

occiderunt.

ipsis

posuit et

cum

ct Apolli-

abscondit se

praefectns

narcin in aitissimum carcerem tnisit,

catenatum

deiiide

in iiavim

tribus clcricis euin scquentibus in exsilium destiiiavit,

ubi solHininudo cuin duobus clcricis

tempcstatis evadeiis ipsos

inilites

ct

duobus

militibus periculuni

deinde Ravennam rc-

baplizavit,

diens a paganis capitur et ad leinplHui ApoIIinis ducilur,

mulacruin videns nialedixit ct subllo corniiti ficcs ipsuin

Tauro

jiidici

caecuin illuininasi^ct dio

manere

,

et i|)SHm

aiinis

cujus si-

videntes ponti-

qui judex, cuin

pracsentaruiit,

crcdidit

Quod

qualuor

filiuin

Post hoc cuin pontificcs apud Vespasianum

fccit.

suum

suo prae-

in

cum

accusassent, jussit Vcspasianus, ut, qHicHncine Diis irrogaret injuaut sacrilicet aut uibe

riain,

Dcos vindiccnius irascuntur.

cuidam

scd ipsi dc

,

Tunc Deinoslhenes

noii

snis se

patricius

ccnturioiii jain chiisliano tiadidit,

vicum lcprosorHin

,

ut

ibidcm

^'^populus autcin

eum

caesus

scptem

1)

piivetur, iiiiniicis

est,

ubi

Ed. Tr. et

inseciitua fst.

liic

et niite

justum est, ut

ulcisci

poterunt,

eum nolcntcm cujus

si

sacrificare

rogalu pergens

in

propter furorem gcntilium habitaret,

inscculus cssct, dics

cniin

usque ad inortcm

diutissiine

supcrvivens ct discipulos admoncns

P.ii^us

legil.

2) Receiit, legunt

:

n

png.inis

XCVm.

Cap.

De

419

sancta Christina.

spiritum tradidit et ibidcm a christianis honorifice sepultns est sub

Vespasiano

LXX.

coepit circa annos doniini

qui

,

De hoc

niartire

sic dicit Anibrosius in praefatione: Apollinaris dignissinius praesul

a principe apostolorum Petro Ravennam mittitur Jesu noraen incredulis nu!itiarc

dum

qui

;

illic

mira virtutum signa conferret

in

Christo cre-

denlibus suis, verberum flagellis saepecontcritur et senile jam corpus ab

spicuum caecis reddit nionio liberat

sanat

,

mortuam

resuscitat

,

visum con-

muto restaurat loquelam, obsessam a dae-

contagionem mundat leprosi

membra

dignissimus

ct

suis vexationibus

domini Jesu Christi signa apostolica

in virtutc

,

Post tormenta puellam

perfecit.

fero

Scd ne de

horrendis cruciatibus laniatur.

impiis

fideles trepidarent

morbo

dissoluta

,

portentum simulacri simul cum tcniplo

,

adniiratione

praeconii

pontifex

cum

qui

,

dignitate apostolicam prouieruit accipcre potcstatem.

athleta

qui

Cliristi,

aetatis

jam

poutificis

fortissimus

calore

frigcscente

pestidejicit.

constantcr in

poenis Jesuni Christum inundi praedicat rcdemtorem.

CAP. XCVIII. (93.)

sancta

I>e

nem

in

habuit ciiim baisamum boni

quasi chrismate uncta,

Cliristina

odoris

Cliriisitiiia.

convcrsatione et olcum devotionis in mentc ct benedictio-

in ore.

Christina nobilissimis parentibus

suo in quadain

orta

argentcos et aureos secum habens: et cum a multis in conjugium peteretur

derc volentcs

ut

,

in

Deorum

in

,

parcntcs

fenestra abscondebat.

quae dixerunt:

filia

sed

ejus ,

,

ejus

patri

et

tilio

et

cam

coiicc-

incensa Diis imnio-

Pater autem

qucm

sacrificium

illa:

,

nc

spirilui

saiuto.

(^ui

,

noli

decet.

laudis

bcnc locutus es nesciens verilatem et

nulli

Ipsa autem a spiritn

ei

blandiens

me vocare filiam Non enim Diis filia

mea,

tibi alii irascantur.

Cui

Cui patcr:

sed Deo coeli sacrificium offero.

ne uni Deo tantum sacrificium offeras illa:

Deos

tua domiua nostra Diis nostris imniolare con-

ad Deorum culturam eam provocabat, cui

mortalibus

a patre

autcm patri ejus pedisse-

Vcnienti

temnit, sed christianam se esse asscrit.

tuam,

Italiac

pulcherrima csset et

cultu manerct.

sancto docta \doloruin sacrilicia abhorrebat

landa

Tyro

in

turri cuin duodecini pedissequis collocala est,

offero

pater:

si

enim sacrificium tres

Dcos adoras,

De

Cap, XCVIII.

420

tur etiain alios non adoras? lioc Cliristina patris sui

Post

eam

iratus

ab

et

a

et

,

qiii

valeas.

si

,

illis

lumen oculorum,

miserere

filiam, nescis, quia nonicn

non

Cui

me non vocas

niagnam

:

dyaboli.

filiam

tu

est,

illa

Cui

raei.

membra

ejus ungulis radi ct

quid

illa:

Cumque

suum

me

gratiam praestitisti

milii

mea

sacrificiis et

Quod autem

,

djabolo

de

Tunc

ejus tenera disriimpi,

ille

tjranne,

eam

carnem a

posuit et ignem

te

nascitur,

jussit carnes

Christina autem accipe,

Tunc pater supcr rotam

genitam comede.

cum oleo

sed flamma exsiliens

acccndit,

bens ipsam iterum

in

carcerem mitti

fecit

facta

ct

Quod cum

Christus autem ad

cam desccndit

baptizo te in Doo,

patre meo,

et

et

eam

in

in

ad terram adduxit.

mare

eam assumunt,

mari baptizavit dicens

in

me Jesu

:

(Ihristo filio ejus et

Et commisit eani Michaeli carchangelo, qui

in spiritu sancto.

eam

Quod audiens pater frontem suam percutiens

dixit: quibus malcficiis illa:

angcli

prolinus

fecissent,

jussit

noctc

pueris suis, ut lapidem grandem ad collum ejus ligarent et

Cui

MD.

Pater autcm ejus omniji haec magicis artibus adscri-

viros occidit.

projicerent.

filia

quia jani

de carnibus suis accipiehs in vultum projecit patris dicens: et

dicis

nihil sibi per-

Cui dixit: sacri-

duci.

afflicleris

pater ipsius Sathanae.

es

ad car-

mea Chri-

filia

quid sibi responderit, indicavit.

et,

ante tribunal

non autem, multis

')si

dicerlfr.

daemon

eam

jussit

adeo ut

,

scidit et

dicens:

Dei mei habeo?

suadere possct, ad virum rediit

fica Diis,

caedi

viris

me caedunt, deficiunt, pete illis Tunc catenatam eam in tarccrem

cerera pergens filiae pcdibus se prostravit

Tunc pater

sunt.

argentum

el

Christina fecerit, audiens

Audiens hoc raater vestimenla sua

mitti jussit.

stina,

una Deitas

aurum

Cliristina patri dlxit: sine honore et

Tunc

abominabilis Deo

Diis tuis virtutem

illi

et

duodecim

a

exspoliari et

jussit

tres

illa:

quid de

ancillis,

ipsi ministri deficercnt.

pudore

Cui

Deos confregit

Rediens pater, ut Deos adoraret, sed ipsos

pauperibus erogavit.

non inveniens

sancta Clirlstina.

hoc

facis,

ut in mari maleficia tua exerceas ?

stulte el infelix, a Christo

carcerem eam misit jubens

,

ut

in

aulem noctc Urbanus pater suus

hanc accepi gratiam.

Tunc

debeat dccollari.

crastino

morluus invcnitur.

in

Ipsa

Huic quidam

judcx iniquHS successit, nominc Elius, qui cunam ferream succen-

sam cum oleo jactari

1)

,

resina et pice

cunamquc a

Viilgo:

viris

sin nntPi

parari

fecit

quatuor agitari,

Christinara

et

ut

citius

ibideni

oonsumeretur.

De

Cap. XCIX.

Turic Christina Deuin lamlavit,

caput ejus

radi

eain nuper

qiii

nudam per

et

renatam denuo vo-

Tunc judcx

ut infantulam, incunabnlis jactari.

lcbat,

421

majore.

sftncto Jacofjo

iiatus fecit

civitatem usqne ad Apollinem duci,

Quod

ubi ydolo iraperavit et '^corruens in pulverem est redactum.

autem judex expavil qui fornacem dics

quinqiie

succendi

Quod audiens Julianus

colubri

collo dixil:

derunt

,

et

se

Christinam intus jactari, et

deambulans

aspides

fecit

initti

es?

scd

,

serpeii-

Julianus autein incan-

eum iinpetum fecerunt

Quod cum

bcstias.

irrita

cum protinus

ct

ad desertum locum

Tunc

Julianus maramillas

mortunm hominera

snscitavit.

ejus praecidi mandavit, de quibus lac pro sanguine fluxit,

linguam

cjus

praecidi

fecit

,

oculum

item

ejus

eum

percutiens

duas sagittas circa cor ejus

faciem Juliani projccit

excaecavit.

unam

et

in

in latus

percnssa spiritum Dco tradidit circa annos

quod Bulspnum vocatur,

inter

C.\P.

De Jacobus

major.

carne

,

apostolus

,

dictus

^^Boanerges,

id

est

et

,

per mortis martirium

filius

et

,

Verba corruens lcgiiiil.

a Deo nobis

,

scilicet filius.

,

,

Jacobus

et

Jacobus

non tantum

Zebedaeus interpretatur

donatus est

frater Johannis,

sed

etiam

—

OJiiittit

et

tonitrui

beatus Jacobus se ipsum Christo

Dicitur Jacobus

non tantum carne

Bonngeres

sito.

fuiiditus est eversa.

Jacobus Zebedaei

cst,

sed etlam norainis interpretatione.

patronum.

castro,

Viterbum

et

(91.)

Dicitur enim Jacobus Zebedaei

donans sivc donatus

1)

XCn.

CCLXXXVII

sancto Jacobo majore.

iste

Johannis

illud crat,

JuUanus

quodam

in

Urbcm Veterem

=)Tnrris cnim, quae juxta castrum

Iratus

ejus diinisit et illa

domini

Requiescit autcm corpus ejus

snb Dyocletiano.

Dcinde

nequaquam loquelam

Christina vero

amittcns praescissuram linguae accipicns

frater

occi-

tunc serpentibus inipcravit Cluistina et

ire fecit et

et

per

ad ubera pcndent,

nocentes

nil

et tu inagus

in

ubi

illaesa permansit.

magicis artibus hoc adscribens duas aspi-

volventes sudorem lingunt,

numquid

scrpcntes

faceret,

et

duos colubros ad cam

pedes lingunt,

ejus

tatori

fecit

Huic successit Julianus,

tradidit.

cum angelis cantans

dcs, duas viperas, tes

spiritum

ct

mormu Ed. fr.

quia

fuit

simililudine. 2) Ed. Fr.

donavit

in spiritualem

Tyriis

ejus

fratcr

Ambo

enim

legit.

3) Alii

De

Cap. XCIX.

422 fiierunt

ejusdem

zeli

ejusdem

,

Jacobo inajore.

saiicto studii

ad dominum ulcisccndum: cuin

ejusdem

,

Ejusdeiii zeli

voti.

eiiim Sainaritani Cliiistum noii reci-

perent, Jacobus et Joliannes dixerunt: vis, dicimus, descendat ignis

de coelo et consuuial

Ejusdein

illos.

ad discendum: undc

sludii

praecipue fuerunt, qui Christum de die judicii el

isti

Ejusdem

interrogaverunt.

dextram

ad olilinendum

voti

ambo

et sinistraiu Cliristi

omnes

cxcitabat,

Unde

dicit

sua

altitudine

Beda dc Johannc

tulum allius intonuissct,

quoniam majorem

tis, illo

quam cum

,

mittebat,

isto

sicut

fiiit

admirationem

in

niundus

totus

Primo

apostolos

tcros

quod vocatus

sicut palet

ad puellae

passus

aliquaii-

si

potuisset.

noii

{amiliarita-

latioiic

resuscitationcm

habuisse cuiu

ct

ad

oloriosani

quia primus inlcr cac-

,

ergo dicitur major alio ex eo,

Siciit

est.

convertcbat.

ad secrcta sua ad-

quia ipsum

,

filius

ratioiic vocatiouis,

Secundo

cst a Christo.

Tertio ratione passionis

Iransfigurationem.

capere

euin

fainiiiaritatein videtur Christus

,

Dicitur

malos tcrrebat, pigros

qui tam altc intoiiuit, ul,

:

Dicitur Jacobiis inajor, sicut alter minor.

quoniam primo vocatus

,

liaberc voltierunl.

tonitrui ratione sonorae praedicationis, quia

venturis

aiiis

quia sessionem ad

est ad aposlolatus gratiam

ita

,

potest dici major cx

eo, quod prius vocatus est ad aeternitatis gioriam.

1. Jacobus apostolus

dum ivil,

ut

vidercl illis

filius

Zebcdaei posl adscciKsionem

per Judaeam ct Samariam pracdicarel, veibuin

ibi

soliim

et

iii

Jiulacaiii

rcdiit.

quod taiitum

uiiuin ibi

pr.icdicaret,

magus

discipuliiiii

septein

convertit

cum apostolus

Phiictum

((uaiii

,

iii

Judaea

vcrbuiii

ad Jacobum

Tuuc

niisit,

et

ipsum

ul

qiiod sua pracdicalio falsa esscl. ratioiiabililer

et iiiiratula

coiniiiieret

eiiiii

recitans ac cjus discipuluiu

ul ipse similiter eincerelur discipulus,

Ilcrinogciies

solvat.

te

suum nunliassct, sudarium

Dei

pharisaeis

iratus

arlc

sua

magica

iminobiiem fecit, ut sc nullateiius iiiovere posset, dicens:

Jacobus tuus

assuiiiens

secuiii

Johaiiiies Hclelli dicit,

llcrmogeiies, cuin

oiiiiiibus

se vellc fieri contestans, cl,

si

iiil

eo miiacula lecissct, rediit Philetiis ad HenMogciieni

doctrinam Jacobi approbaiis

persuadcns.

ergo

Cuiii

iioiiiiiic

Philclus coiam Judacis coiiviin eiet

ct niiilta coraiii

autem

I\lagi.sler

qiiidaiii

nomiiie

suuiii

sc proliccrc

novem discipulos adquisivissel, duos ex

ibideiu

caiisa |)raedicaiidi ibi rcliquil et alios

iteniin

Sed

Sed dum ipsc

Dci seminarct

douiiiii

taiidem

llis|)auiam

iii

iiiisit

dicat,

Otiod

ad

dominus

eiiui

(iim

Philclus Jacobo

sudaiium suum

erigit

elisos

,

per

diceiis

ipsc solvil

ila

eum

videbiiiiii.s,

:

pueiiiiii

aicipiat

compcditos,

Cap. XCIX. Statimque

de sudario

ut

Hermogenis

artibns

De

Jacobo majore.

saiicto

tactus

insultavit

solutus

est,

a vinculis

vinctuni

cum

daemones ad Jacobum

ne disci-

aere ululare coepcrnnt dicentes

in

autcm

Vcnientes

insultare.

tallter

Iratus

ipsum Jacobum

ut

Phileto adducant, ut de ipsis se vindicaret,

de caetero audeant

ejus

magicis

ad Jacobum properavit.

et

Hermogcnes daemones advocavit praecipicns,

puli

423

Jacobe,

:

apostole, miserere nobis, quia, antcquam tempus nostrum adveniat, jani

Quibus Jacobus

ardemus.

Qui dixerunt: Hermogenes

duceremus, igneis

vos angclus adducite,

mox

sed

religavit

domini

scd

cobum adduxerunt dicentes: viter

eum potestatem Quibus

dicarc.

non tenetis?

et

misisti nos

,

ipsnm

vinctum ad Ja-

sic

sumus

ubi inccnsi

ad Jacobum

da

:

illi

nos non possumus nec

:

manu

eum

tu ei

dixit:

formicam

qnid

ei

Herniogenes:

dedcris

solve

haculum suum dedit,

ille

libris

ad apostolum rcdiit

esse, adeo ut

sustinuisti.

virtutes

in

per scripturas

basset,

plurimi

1) ViilgO:

ut

praedicaret,

advcntum

crediderunt.

qu i d.

ct

omnes

mare

niihi

nisi

Cui

,

ne forte

projici jussit, projectis

qncm invtdcntcm igitiir in

ct tibi

ani-

detra-

Dei timorc praclcctus

fierent.

Vidcntes aulcni

commoti Jacobum adicrunt

incrcpaverunt.

Christi

ali-

Jacobus

libros artis suac

Jacobus autem

per eum

Judaei Hermogenem conversum zelo cur Jesum crucifixuni

:

rcddamus,

,

et plantas cjus fencns dixit:

Coepit

plurimae

in

converfatur.

aliquis

occident me.

,

altulit.

liberator, accipe poenitentcm,

hentem hactenus

eum

quae

,

Hermogenes con-

daemonum,

autem perrcxit

odor incendii vexaret incautos, eos

marum

invitus

iras

babeam

magicae ad apostolum cremandos

ergo

Solutus

ut

,

ego novi

quod mccum

,

cur

vade, liber, quocun
non enim disciplinae nostrae est Dixitqne

in

Dixitque Jacobus ad Pliiletum

contingere.

ligavit,

te

fusus stetit et Jacobus

et gra-

nobis

injnrias et nostra incendia vin-

tuas

bona pro malis, secundum quod Christus nos docuit

Herraogenes

iis

eum ad mc vinctum

et

Jacobus: ecce Philetus ante vos est,

ait

Cui

cubiculo tuo est, ut

ipsum redite

ut possimus

,

angelus Dei nos catenis

Quibus Jacobus: exsolvat

Dixeruntque daemones

cruciati.

ipsum

Qui cum abiissent, apprehendentes Her-

a tergo ligaverunt

ei

me?

quid venistis ad

ut te et Philetum ad

cruciavit.

ad

et

,

illaesum.

mogenem manus

nos,

ut ad te veninius,

.

plurimum

et

')ad

ait:

misit

et

Abiathar

Illc

vero

,

ct

cum

passionem evidenter provero

pontifex

aiini

illins

424

(S.n\i.

scditiuiiein

lii

De

XCIX,

sancto Jacoho uiajore.

populo excitavit

el niisso fiuie in tollo apostoli ipsuiii

ad Herodem Agrippain adduci duceretur,

lolianduui

fecit,

cumque jussu ejus

ad de-

via jacens

ad cuin

paraliticus

(luidani

Cui Jacobus ait:

tlainavit, ut sibi sanitatem conferret.

Jesn Christi

pro cujus

,

iide

ducor ad decollandum

,

Scriba aiitcm, qui funem

petens se christianum

veniam

et

Quod videns Abiathar eum

postulavit.

fieri

dominum

ct

collo suo miserat et trahe-

in

nomine Josias, hoc videns ad pedes ejus se projecit

bat,

noinine

in

exsurge sanus

Et statim saiiatus surrexit

et benedic creatorcni tuum.

benedixit.

in

teneri fecit sibique dixit: nisi nomini Christi maledixeris, cuin ipso

Jacobo decollaberis. dies tui

Cui Josias: maledictus tu

noinen autem domini Jesu Christi

,

Tunc Ahiathar os

tula.

legatione ad

ambo

autein

aquae

Herodcm

Jacobo decollaretur.

ibidein Josiain primus baptizavit,

petiit et

beatus Jacobus

Ylll

April.

cal.

')prodeIata.

ecclesia

igilur

et III cal.

Decollalo auteiu Jacobo

brari.

niore

Johannes

rapientes

aiigelo

duce

di)inini

Erat eniin

iii

(laliciaiii

iii

qui

sarcuphagum corpori se

lajiis

corpus discipuli sui,

pias defunctuin.

ut,

illuc

veiiissel,

tierunt.

Quud

duin regina

,

eus

iii

locuni

ei

super

noliiisti

iit

qiieiidain

jn o

l

e

I

«

l

a

le)iiiiil.

niagnuin liaesit cl

liigredientes igi-

Jesus Chrislus

iniltit

suscipere vivuin,

miraculuin

ad ejus

audiisset,

ti-

appiicucriint.

,

qualitcr

sepulturam d^cit

idcni

ad

susci-

scilicet

sine

cuiigruum

pc-

Johannes

-fie-

dolo ad quendam viruin crudelissiiuum vel

1) n<-i;eiiliure&

qui hanc

scpulturain

ut cera corpoii

iiiox

doiniiius

(|ueiii

Kt narrantes

regimine

leth

Au-

dicta a noniiiie cl nierito

mirabililer coaptavit.

tur discipuli ad Liipain dixeruiil, te

,

et

Lupae

rcgiio .sic

dc navi

corpus

igilur

lapideni illud dcposucruiit, in

et VIII

sine regiiniiie coiisceiiderunt

in

quacdain

llispaiiia rcgiiia

Dcpoiienles

vitae.

Uelelli

iuiposueiuiit

illud

iiavi

diviiiac priuleiiliae conwiiillciites naviiii el

dominica

Januarii sepultus.

exsequitur, discipuli cjus coipus nocle

diligeiiter

Judaeoriiin

capitis

deberet universaliter cele-

ut ait

,

statim

ut festum ejus VIII cal.

,

gusti in temporc scilicet inagis congruo

traiisiationein

et

usque ad Januarium

ab Augusto

ejus fabrica fuit Slatuit

Cuni

Decollatus est auteni

annunliatione

in

Augusti Coinpostellam translatus est

quia sepulchri

omnes

Jacobus a spiculatore lagenam

deberent,

obtruncatione uterque niartirium consuminavit.

cal.

et maledicli

benedictuin in sae-

pugnis cacdi jussit et niissa de eo

ejus

iiupetravit, ut cuin

decollari

sit

,

sccundum

Cap. XCIX.

De

sancto Jacobo

ad regem Hispaniae destinavil, ut ejus super hoc consensuin

alios,

eos

qui

haberciit,

ccpit

angelus

discumberet,

Quod dum

permisit.

irent,

cognovisset,

ille

Cum

omnes

ponte

fracto

carcerem

in

et

gans, ut ad se redirent rent.

rcdierunt

autein

llli

discipulis

se

boves

et

tali

iii

indomitos

esse

et silvcstres,

non possent jungi nec applicari, discurrerent

non

vel

non cst sapientia

ventrem scindunt.

Facto

agni subito mansuescunt

sciebat

enim

putavit,

quod

huc illucque

Deum.

contra

enim doluin

Illi

draconem

et

quendam

cruce opposita per mediuni

signo

supcr tauros

crucis

velut

eos jungentcs corpus sancti Jacohi cum

quem positum

super

,

ctiain et

volueritis.

corpus dcjicerent et ipsos

et

montem adscendunt

cogitantes

ignein spirantem et in eos incurreiitem

lapide

sicut

ideo

et

plaustrum

et

jungcrentur,

si

currum dissiparcnt

et sic

Sed

nccarent. cjus

,

doinini

rcspondit;

illa

loco vel nionte,

Haec autem lupina cogitatione dicebat,

boves tauros

ro-

doluit et redeuntibus

jungite ac corpus domini vustri dcfertc et locum, aedilicatc.

ille

illos

ad fidcm

civitatis

assensum regis aperientibus

quos habco

,

Quod

ad libitum impelra-

vellent,

populum

et

eos milites,

pontem trans-

illi

suhraersi.

Lupa audiens vehementer

converterunl: quod

accipite

sunt

qnidcunque

et,

post

velociter

metuens misit post

ct suis

ille

et eos libere abire

autein milites

flumine

in

audiens poeuitenlia ductns sibi

Cum autem

reclusit.

domini carcerem aperuit

qui eos capercnt, destinavit.

ad

425

majore.

posuerunt.

Boves

fucrat,

in

curru

corpus

in

medium palalium Lupac

autem sine alicujus

rcgimine

detulerunl: quod

videns et stupens crcdidit et christiana elTecta

illa

omnia, quae petierunt,

tribuit et palatium in

cobo dedicans magnifice ipsam dotavit

— ——

tinivit.

Mutinensi, ut

fundo turris apparuit

positus

ei sanctiis

esset,

papa, dum captus

cum disparuissct,

ad summitatem

turris

———

hominein

illum

3. Quidam

,

schedulam

super altare

inde

et

LX

ut ait

et episcopus

cum schedula

posuissel

me

,

sine

aliqua lae-

cuhitorum

altitu-

Beda, cum enorinc

confitcntem absolvere

in

qua

illud

Cuin crgo et

in Galiciam,

vinculis ad collum sus-

tainen turris

scriptum erat, ad sanctum Jacobum misit. dera

catenatus in pro-

sequere

,

ille

conscendit

cum

plurimum peccatum conimisisset timuisset,

et

semper beatum Jacobum invocaret,

et

Jacobus dicens: veni

sione unicum saltum fecit, dinein possideret.

ecclesiam sancto Jabonis operibus vitam

in

3. Vir quidam nominc Bernardus de episcopalu

ait Calixtus

ct confractis catenis

pensis

et

sanclum

peccatum

in fcsto ejus-

Jacobum

,

ut

Cap XCIX.

426

De

sancto Jacol)o majore.

peccatuin deleict, suis meritis exoraret, schedulain postmoduin

illud

aperuit et penitus delctuin invenicns

dc Lolaringia,

MLXX

ut

Ubertus Bysuntinus,

ait

illo

qui

,

annum

domini

Vivus autcm

praesentiam

et defuncti

beatus Jacobus in specie

cquitis

apparens

sibi

imminen-

et

tiinuit

qui

,

ad

Jacobi

sancti

praecipiens,

mortuum

peregrinum

sepeliendum

fidein

Qui jussa coinplevit

valeret.

nil

me super

leuca circa sanctum Jacobum,

dimidia

est

convocaret et suis sociis diceret, quod propter peregrinatio

scd

nocte ante solis ortum diaetas XV^ peragrantes

illa

pervenerunt ibique sanclus Jacobus utrumque deposuit ut canonicos

,

eum con-

ct

solans ait: trade mihi hunc moitunm et tu adscendc post

ad monteni gaudii

XV

pedein montis sancti Mi-

ad

,

caliginem et gentis barbarae fcritatem valdc

cquum, sicque

fideni

illorum infirmatus

igitur

sed advespcrascente dic moritur. solitudiiiein

loci

illius

leni noctis statiin

Trijrinla viri

4-*

circa

sed tandem a cunctis rclinqnitur ct a

non proiniserat

fidein

diaclis custoditur,

propter

Unus

promiscrunt.

ofTicii

diebus a sociis exspectatur, solo

sancto Jacobo frratias

et

— — —

ad sanctum Jacobum properantes omnes uno excepto

mutui

sibi

Deo

omnibus publicavit.

reddidit et factum

fractam eorum

stupenlibus sociis

et

de ejus itincre ea, quae sanctus Jacobus dixerat, intimavit.

a. Teutonicus

')

aiinum domini

MXX

quidain

hospitandi

gratia

nt ait Calixtus papa, cuin

ab

divertens

argentcus

^)inallia

,

ad sanctum Jacobuin pergcns

latrones

insequens

furati

fucrint,

iisdcm objccit.

revocavit

apud cos scyphum

inventus fuissct, tcntia oinnia,

inebriatur

Mane

scyphus absconditur.

quasi

faceret, si

hospite

protinus

(lui

ct,

iiivenirc posset,

Sed

cuni

moercns progreditur.

Igitur post

pater pro

XXXVI

et

ab

eo

quod punirc eos

cum apcrta

ct

unus eoruin ad

et filius

filio

inallia

Data ergo sen-

pro patre

ad sanctiim Jacobum

dics rediens et ad corpus

divcrtens super cuin lainentabiles voces promebat ct ccce,

siispensus cousolari cocpit ipsuin diccns: vcris, quia

Jacobus

nunquam

mc

niihi sic

sustcntavit

cl

bene

fuit,

dulcissime patcr,

coclcsti dulcedine

Kd. rr. Icyil: Tlieoliiiiicii

s.

2) Kil.

filius

ne

flc-

quoiiiam hucusque sanctus

mc

refocillat.

patcr audicns ad urbcm cucurrit ct venientes populi

1)

in

cxeuntes

igitur

rapiuntur.

inori vcllct, taiidein filius suspenditur et pater

filii

et

quae habcbant, hospiti traduntur

suspendium judicatur.

suo circ^

urbe Tolosa

quod scjphuin argcntcum

cuin diccrent,

ad judicem

filio

et in

l'r.

in

;i

I

n

filiuin

JPgil.

Quod

pcrcgrini

De

Cap. XCIX.

427

sancto Jacol)0 inajore.

iiicoluinem deposneriint el hospitoin siispendeinnt. ^

Hugo de sancto Vittore, quod buin

dyabolus

pergeiili

honorem

sui

protinus

se

speeie sancti Jacobi apparuit et de

in

necaret,

se

ipsum

Qui inox gladium

asseruit.

Et cnm

occidit.

haboetur

fuerat, suspectus

ad

tem snaserat, occurrit

ad

Lugdunensi

censis

iie solebat,

quadain vice lapsus

foriiicationem in illi

diim

,

dixit d^abolus:

visitare consuesti.

me

coiifessus ad

mihi

mox

!?,

Quidam

Hugo abbas

(ilunia-

lenderc vellet, nocte

illuc

Pcrgoiiti

cst.

illa

in

noctc quadain dyabolus

igitur

nosti

qni

,

sum?

Roganti

ego suin Jacobus apostolus, quem singulis annis

quod multum dc devotione tua gaudebam.

Scias,

scd nuper de doino tua egredieiis

el

—

iiarrat

sancti Jacobi apparuit diceiis:

specie

continuo,

ad sanctuin Jacobuin fiequenter cuin devotione inagna

qui

,

,

beatus Jacobus

obtinuit.

ut

,

et

deduxit et accusantibus

judicis

daemonibus, ut vitae restitueretur, juvenis de territorio

ob

arripuit

quod duin daemon, qui mor-

,

duxisset,

ipsuiu

tliroiium

ini-

si

donio cujus hospitatus

mori plurininm formidaret

et

supplicia

ereptum

et

in

ille,

inortuus fuerat, revixit asserens

(|Hi

Refert

plnra eoinnieinorans felicem se esse,

vitae

praesentis

seria

G,

cuidani peiegiino ad sanctuin Jaco-

fornicationem incidisti et noii

in

accedere praesuiusisti, quasi tua percgrinatio Deo

placere possit.

Xon

sic

expedit,

sed quicunquc ad ine

peregrinaiido venirc desiderat, prius peccata sua per confessioneni

pandere

debel

post

et

dire

luiic

pcccata sua conliteri

et

Et ecce d^abolus apparens dissuasit, i-et,

si

,

juveiiis anxiatus

deiiide

iteruin

in

quod pcccatum

asserens,

eadem commissa

peregiiiiaiulo

his dictis daenion evanuit:

iter

punire.

iil

doinum suam re-

reincipere

dispoiifbat.

apostoli hoc oinnino

spccie

illud luillo

modo

sibi remilte-

penitus genitalia sibi ineinbra secarel: beatior autem foret,

iiisi

se vellet occidere et pro cjus noiuine

martir esse.

Juvenis igi-

tur nocte sociis dormientibus gladium accipiens geiiitalia sibi praescidit,

socii

deinde codem cultro se per veiitrem transfixit.

hoc videntes

suspccti de

homicidio

habcrentur.

raretur, qui fuerat defunctus

pcntibus,

quae

sibi

,

Vernmtamen

Romam

deducebant

viceni

et

dacmones de

accidcicnt.

diulius

ecce

,

dura fovea ei pa-

revixit et cunctis fugieiitibus et stu-

enarravit

dicens:

suggestionem daemonis occidissem, dacmoncs

currit et

Kxpergefacli

pluriinum foruiidantes protinus aufugerunt. ne

et

post

me ad

nos beatus Jacobus protinus cu-

fallacia plurimuin increpavit,

disceptarent-,

cuin

ine capientes versus

cogente

beato

cumque ad

Jacobo

in-

ad quoddam

De

Cap. XCIX.

428

innjore.

cumimiltis

beata

virgo

ubi

veniimis,

pratiiiii

sancto Jacoho

saiiclis

colloqueiis

Cui cum beatus Jacobus pro rae conquestus tuisset,

rcsidebat.

plurinium daeinones incrcpavit et nie vitae restitui praecepit.

Jacobus me suscipiens vitae reddidit, ut

igitur

lus

triduum ergo solis in juvenis

quidam et filiis

crat

illo

ad sanctum Jacobum ibat, Francia,

in

fugere

tuin

volens

8. Francns

MC

papa, circa annum domini

ut ait Calixtus

cum uxore

mortalitatem

tum sauctuin Jacobum cupiens

,

Post

videtis.

iter arripuit et

———

omnia per ordineni enarravit.

sociis ,

cicatricibus remanentibus

illa

Bea-

quae

,

visitare.

Qui cum ad urbein Pampillonem vcnisset, uxor ejus ibidem obiit et

hospes totam

Ille

cum jumcnto

,

quo velieban-

autem dcsolatus incedens pueros quosdam ad inanuin tiahebat.

quosdain

poitavit,

in hHineris

pecuniain sibi

illius

tur pueri, usurpavit.

Cui

cum

vir

asino compassione commotus occurrens sibi asinum commodavit, ut

super

illuiu

venisset

se cognoscerct

,

apostolus, qui

tibi nieuin

revertenti

Cul

neganti

corruens morietur et oninia, quae cura oiunia coutigisseiit,

depositis

ille

domura laetus

quodani tjranno injuste spoliatus

sanctum Jacobum

sum perduxit statimque

lurris

mitas terrac aequalis recessit,

ium

ct

Cui sanclus Jacobus

adeo sc inclinavit

quod

,

ipsius

ip-

sum-

—

juxta eum pergcrcnt, ta-

licct

—

—

lO.

Dura tres milites,

Bysuntinus, Lugduncnsis dioecesis ad Siuictum Ja-

amore

infirmi

coruin a

quadam muliercula rogatus saccu-

sancti Jacobi super equuui suuiu portabat, dcinde

quendam infirmum posuit

9. Quidam mercator a

de quo sinc saltu descendens solutus

fuit,

cobum pcrgerent, unus ipsius

Quae

de asino

usquc ad turris suinniitatcm

ct

viderc non poterant.

ut ait Ubertus

de solario

rehabebis.

cuslodia tenebatur, qui devote

in

quem custodes insequentes

men ipsum

acconimodo

auxilium invocabat.

sui

in

vigilantibus custodibus apparuit

aii

et iteruin

rcdiit et pueris

———

et,

sum Jatobus

hospes tuus

tibi abstulerat,

statim disparuit.

asinus

quod

,

ego

ait:

asinum accommodavi

i^iaenoscens

scito

Jacobus apparuit

et oianti sanctus

requisivit.

scd

,

Qui cum ad sanctum Jacobuin per-

pucri veherentur.

eidem vigilanti

,

in

via deficientem invciiiens ipsum super

burdonem

paritcr scquebatur,

cuin

sacculo

iniilieris

equum

accipiens cquura

sed fervorc solis et labore ilincris fractus cuni

Galiciain advcnissct, inlirmitate gravissima laboravit, cunique a so-

rogaretur,

tribus diebus cxstitit mutus,

ciis

de salute aiiimac

sed

quarto die sociis cjus inortem exspcctantibus gravitcr suspi-

rans

ait:

gratias

Dco

et

ille

sanclo Jacobo,

quia

ejus

sum

mcrilis

J

De

Cap. XCIX. Ciim enini

liberatiis.

ad

ine

,

quod

facere

nioneb.itis,

vellcin

venerunt ine tam gravitcr coiistringentes, ut

salutem animae pertineret

aliquatenus

,

intravit ferens in sinistra raanu

liuc

dextera baculum pauperis,

donem pro lancea

et

aggrediens

iratiis

quos

Nunc autem sanctus

sacculum pro scuto haberet, baculo

elevato

terruit

Xunc eigo ecce beati Jacobi gratia me Vocate ergo sacerdotem ad me

tuit.

domino tuo militare, quia veraciter proximo inoriturus

et

cum

in

dacmones quasi convertit.

loquelam

resti-

vita

Iiac

esse

amodo

noli

el inala inorte in

domino suo

illc

,

bur-

ut

ila

fugain

amice,

dixit:

est damiiatus

sepulto autein socio

:

et

in

quia diu in

£t conversus uni eorum

non possuin.

et

liberavit

,

quod ad

Vos quippe

sacculum mulieris

adjuveram,

via

in

daemones

,

niliil,

possem.

loqui

audiebain, scd prorsus respondere non poteram.

Jacobus

429

Jacobo inajore.

sancto

dixisset,

pro nihilo hoc dicens et se emendare conteranens post modicum

ille

lancea

bello

in

de Vilizilaco raiiti

,

confossus

ut

11, Cuin cuidara viro

intcriit.

Calixtus papa

ait

pecunia defecisset et

ad sanctum Jacobum prope-

,

mendicare erubesceret: sub quadam

ille

arbore requiescens somiiiabat, quod sanctus Jacobus eum pascebat. Evigilans

XV

igitur

diebus

subclnericium panem

vixit,

quonsque

ad

caput

rcperit

ad propria remcabat.

diebus sufficienter bis de eo comcdens sequenti die ipsmn

integrum inveniebat.

— ——

de quo

,

Singulis

13. Refcrt Calixtus papa, quod

quidam Barcillonae urbis circa annum domini

MC

cobum veniens hoc solum postulasse

ne deinceps ab

quibus

hostibus

caperetur.

Saracenis capitur et pluries ab

iis

ligatus

catenae,

quibus

autem jam XIII vicibus venditus fuisset striclus

esset

et

ille

et

,

te

redimam.

,

in ecclesia

mea

consistens postposita

Statimque ruptis

suam

catenis

aliquis capere volebat,

sed

cum

leones

visa

aliaeque ferae

mox

in

per terras et castella Saratestimoiiium

hujus

miraculi

cunctis vidcjitibus et stupentibus rediit.

eum

vellent insurgere,

idco in hacc

sed quia dorainus misericors est, misitme, nt

cenorum partem quandara catcnae ferens ad terram

Cuin

duplitibus catenis ad-

salute animae liberationera taincn corporis postulasti, incidisti

sed ta-

solvebantur.

beatum Jacobum invocaret, sanctus Jacobus

eidem apparuit dicens: quoniam

pericula

ali-

mari a

in

per nundinas venditur, fuerat

civis

ad sanctum Ja-

Redicns igitur per Siciliam

men

seniper

dicitur,

enim

sacculo

in

Cum

catena territus protinus fugiebaf, in

eum

per

deserta

gradientem

visa catena concuticbantur terrore niraio et

fugam protiuus vertebantur.

iii

13, Anno domini CCXXXVIII

430 iii

De

Cap. C.

yigilifj saiitti

Jacobi

in

Florenliaui ct Pistoriuin

dcceptus

plicitate

quodam

sito

castro,

tutoris

contitcns et sancto

Tentus

igitur et conressus

peccatum

qui

est:

nec

,

corpore nec camisia sensit

in

Tandein ad paluin ligatur, ligna

jaesionem.

aliqnain

adjudicatus

Jacobo se devovens cum super terram petrosam

camisia tractus fuisset

in sola

dicitiir Pratiiin, inter

ignem apposuit, eo quod

sui

liereditatem suain sibi usurpare volebat.

ad caudain equi traheiidus inccndio

qnod

-

quidain rustica quadain sim-

juvciiis

,

segetes

in

Christophoro.

saiicto

und(,>cuiiquc

congeruntnr, igne supposito ligna et vincula coinburuntnr, sed ipso seinper beatum

Jacobum

nec

invocaiite

Queni dum

aliqua laesio reperitur.

camisia nec in corpore

in

in igiiem

vellcnt iterato mittere,

a populo eripitur et Deus in apostolo inagnifice coliaudatur.

CAP.

He Cliristophorus

C. (95.)

.^ancto €lii*ii§toplioro. ante baptismum dicebatur Reprobus,

inoduin Christophorus dictus est, quasi

quod Christum quatuor ductionem

iiiodis

Christophorus gcnte Cananaeus erat

tcrribili

XII cubltos

ct

Cananacoruin miindo csset,

,

venit sibi

in

procerissiinae staturac vultu-

,

cuin

libentcr

reccpit

qucmcumquc d^aboluin

,

crucis

pluriinum signuin illc

niihi

,

dc quo generalis

et

signaculuin

in

faina

sua curia inancre fccit, quodain

autein

iioniiiiari ,

cum

antein

sibi

manifestarc nollet,

dixcris,

Ciini

de

quod

vidcns

djaboluni

ct

qua

habc-

in facicin

Christopliorus

quidnam hujusinodi

hac rc regein intcrrogarct

respoudit Christophorus:

tccum ulterius non inanebo.

queincunique

fidein Christi

audiebat, protinus

admirabatur, cur hoc rcx agcret vcllct.

dixit ci:

Rex

iinpriinebat

sibi

hoc

in

Quein

die joculator quidani cantionem corain rcgc cantabat, in

frequcntcr dyabolum nominabat. ret

qui

,

quod majorem mundus principem non haberet.

vidcns

suain

quodam rege

quaercrct et ad cundcin sccuin moraturus accederet.

Vcnit igilur ad qucndain niaxiinnni regcm

habebatur, rcx

cuin

starct

ut majorein principcm

inente,

Qui,

longitudine possidcbat.

in

ut in quibusdain gestis suis lcgltur,

aiitcin

inentc pcr devotioncm,

in

confcssioncm sive pracdicationem.

in orc pcr

que

post-

portavit, scilicct in humcris per tra-

corporc per inacerationem,

in

,

scd

ferens, eo scilicct,

(llhi-istuni

nominari

iiisi

ct

hoc

Quaproptcr coactus rex audio

,

hoc

signo

inc

:

De

Ciip. C. tiinens

(iiiiriio

,

ne

431

sancto Christophoro.

nie potestatcin accipiat inihiqiie noceat.

in

(Ihristopliorus: si (lyahohiin, ne tibi noceat

nietiiis

,

ergo

,

(Ini

ina-

ilie

jor et potentior te esse convincitur, qiiem in tantuni formidare pro-

Frustratus

baris.

spe

suin

igitur

mea putans

polenlioreni inundi doininuni invenisseni

ipsum djabohim quaerere voio, ut ipsuiu mihi et

servus

ejus

quaerere properabat. vidit

ret,

et

magnam

terribilis

Discessit

efficiar.

,

quod

raajorein

sed jain nunc valcas

,

ah

igitur

in

illo

dominnm rege

assuraaiu

djaholum

et

autem per quandam solifudinem perge-

(^uin

muititudincm militum, quorum quidam miies ferus

eum

venicbat ad

quonam

et,

pergeret, requisivit.

C.hristophorus respondit: vado quaeicre doiuinum djabolum

sum

doininum mihi assuinam.

in

Gavisus Christophorus

quaeris.

Cui

quadam

ego sum

ille:

Cui

ut ip-

,

quem

ille,

se sibi in servuin perpctuum obli-

Cum

et.ipsum pro domino accepit.

gavit in

et

quia

,

ergo anibo pergcrcnt

et

commuiii cruceni crectain invenissent, inox ut dya-

via

bolus ipsam crucein vidit, territus fugit et viain deserens per aspe-

postmodum ipsum ad

rain solitudinein Christophorura duxit et

Quod vidcns Christophorus

rcduxit.

viain

et adinirans intcrrogavit illum,

cur in tantum timens viam plaiiam rcliquerit et tantum devians per

tam asperam Siolitudinem

Quod cum

ierit,

vellet, dixit Christophorus:

nisi

discedam; quapropter conipulsus qui dicitnr Christus

video,

ergo

,

ille

et

tcrritus

cujus fugio.

Christus major et potcntior te est

sum Christum

Jam nunc valcas Cuni

inquirere.

notitiam

indicaret,

indicare

statim a te

quidam hoino,

ei:

crucis

signum cum

Cui Christophorus

signum

in tan-

adhuc majorem mundi

quia te volo deserere et ip-

,

igitur

tandem

millatenus

ciijus

,

In vacuuin igitur laboravi nec

principem inveni.

Christi

djabolus dixit

cruce fixus fuit,

plurinium perlimesco

tum formidas?

nit,

in.

ille

hoc indicavcris,

niihi

diu

quaesivisset

ad quendam

qui sibi Christum praedicavit et in ejus

,

qui

sibi

eremitam deveipsum diligenter

fide

instruxit, dixitque eremila Christophoro: rox iste, cui servire desi-

deras, istud requirit obsequium,

Cui Christophorus

:

ncquaquam agere

valeo.

aliud a

me

quia frcquenter jcjunare oportebit, lequirat oljscquium

'Rursus

te sibi facere oportebit.

ercraita:

Cul Christophorus

:

nec hujusmodi obsequium perficere possura.

lem

fluviuin, in

quo

inulti

Chrislophorus: novi. viribus

,

si

Et

,

quia istam rem

multas quoque oiationes nescio

,

quid

sit

transeuntes periclitantur et pereunt? ille:

cum procerae

hoc,

Cui ercraita: nosti ta-

staturae sis

Cui

et fortis

juxta fluvium illum resideres et cuuctos traduceres, rcgi

432

De

Cap. C.

Cliristo

serviro dcsidoras

ciii

,

sancto Christophoro.

(juod ibidem so inaiiifostaret.

me

agere valeo ct

sequiuin

gratuin

pluriinuiu

,

ossot

spero,

et

Cui Christophorus: utique istud ohsibi

hoc serviturnin proinitto.

iii

Ad

praedictuni igitnr fluvium accessit et ibidein sibi habitacuhim fahri-

quandam porticam

cavit portansque loco haculi in tis

aqua sustenfabat inultis

et oinnes siue

diobus cuin

iu

domuiicuha sua

cnjusdam pueri se vocantis ine ipsuin traducas.

redicnsque

rcperit,

se acclainantis

Chrislophorus

sed

exsiliit,

Qui rursus foras cucurrit eodein

vocatus

prius

ut

neminem

et

exiit

in-

puermn

et

(^hristophorus igitur puernin sibi in humeris

clevans et haculum snuin acoipicns

flumon

transiturus intravit.

paulatim intuniescobat et

fluininis

pucr instar

gravissime ponderahat, quantoque inagis procedebat,

unda crescehat dere

noininem

ripain fluminis iiivenit, qui Christophoruin, ut se tra-

duceret, obnixe rogavit.

ecce aqua

vocem

quioscerot, audivit

doniHncuhun suain pracdictam iterum vocein

audivit.

quendam juxta

Evohi-

et dicentis: (]hristophore, veni foras et

Coiicitus in

Tertia vice ab

'venit.

qua se

iu inanibus,

cessatione trausferebat.

et

Et

pluinbi

amplius

taiito

puer magis ac magis Christophori humeros pon-

adeo

intolerabili depriinebat,

multa positus esset

Christophorus

ut

Sed

et se periclitari forinidaret.

angustia

in

cuin vix eva-

sissot et fluvium transfretasset, pueruin ia ripa doposuit oiquc dixit:

magno

periculo puer, me posuisti mundum super me habuisscm sensissem. Ad quein puer respondit: in

,

pi totuin

,

qaia non soluin super

niundum

qui creavit

(jhristns tuus

coinprobos

tuam

in

,

cui in

cum

,

,

miroris,

ah

oculis

baculum

cuiu baculuin suuin

iii

civitatem Ljciac oravit

telloctuin.

Duni

et

doiniiiuin,

autoin

in

ut

illius

illuin,

suin

rex

ot ut ine veruin ditere

tiiuin

juxta doinunculain

ct fructiflcassc

inanc

dactylos

venit, uhi,

etiam

eniin

videbis,

Veniens igitur Christophorus

tcrrain fixisset,

ad inodum |:almae frondes

telligoret,

cvanuit.

cjus

Christophorc,

Ego

bajulasti.

hoc opcro ipse deservis,

perlransioris,

quod,

nc

teria fige et inanc ipsuin floruisso

statiinquc

Samon

humoris

,

majora pondera prae-

inundum habuisti, sed

te totuin

tuis

adeo pondcrasti

et

vix

surgens invenit ipsum Post hoc autein

pcrtnlissc.

duin

eoruin

linguae

linguam non

in-

concedoret

iii-

sibi

procc coiisisterct, judiccs

euin

insanum

putantcs rcliquerunt, assecutus Christophorus, quod pctebat, vultuin opericns, ad locuin ccrtaminis venit et cliristianos etqui torquebantur in douiino, confortabat.

Tunc unus exjudicibiis

cussit, cui Christophorus

vultum discoopcricns dixit:

in facicin euin por-

nisi christianus

'

De

Cap. C.

meam

©ssera,

Tuno Chrlstophorus

protinus Injuriam vlndlcassem.

virgam suara

conyersionem populi frou-

in tcrra fixit et ut propter

Quod dum

deret,

dominum

exoravit.

raillia

hominura

credidcrunt.

se adducerent,

uiisit,

433

sancto Christoplioro.

protinus factura fuissct, octo

Rex autcm

cum

ct cuni

(]G

qui cura ad

railitcs,

orantcra invenissent et sibi hoc

intimare tiracrcnt, iteruni totidcni niisit, qui ct ipsi cuni co orante

protinus

Surgcns Christophorus

oravcrunt.

Qui cjns vultuni videntcs dixeruiit:

ritis?

ipsura

nonvis

,

vade

Quibus Christophorus:

ducainus.

vinctuin

nec solutus ncc

a vobis duci potcro.

ligatus

Non

te nequaquara invcninius.

ita

,

fecit

et se regi vinctura praesentari.

raanns sibi tergo

iis

Qucin rex vidcns terri-

vatus dc noniine suo et patriac cura intcrrogavit.

crucifixi

,

qni

nec

Cananaee

ergo,

Christophorus: cius

djaboli

rex:

intcr

,

tibi

noracn

profuit

nec

stultura sibi

Dii

autcin

nutritus

tibi

,

scilicct

tui

es

\unc

non potes

tu

nisi

Nunc ergo

honores a

non autem, suppliciis consumeris.

si

Cui

opera feralra

hoiuinibus incognita loqui. rae consequeris, si

Cui

tu es niors inundi, so-

opcra raanuum hominura.

sunt et

sacrificaveris

ct

magnos

,

No-

lentcra ergo sacrificarc in carccrein niitti jussit ac illos niilitcs, qui

ad Christophorura

raissi

fuerant, pro Christi nominc decollari fecit.

Dciude duas formosas puellas, quarum una dicebatur Nicaea lcra

Aquilina,

raulta rauncra,

dcns

At

plausu

quid

in

carcercin

recludi

fccit

cum ad peccanduui secum

si

Christophorus

puellis illis:

secuiu

protiuus

nianuum

quacritis

et

illae claritate vultns

ct

orationeui

in

ainplexibus

,

se

huc

dedit.

Quod

dicens

:

ct

ait

cstis?

misercre nostri,

sancte Dei, ut in Deura, queiu praedicas, credcrc valeanius. fccit

iis

vi-

Sed cum a

surrexit

interductae

ejus perterritae dixerunt:

et al-

proraittcns

alliccrent.

urgeretur,

ob quani causam

audicns rcx cas ad se duci

Quod

ergo ct vos scductae cstis?

per Deos juro, quod, nisi Diis sacrificaveritis, raala niorte peribitis.

Quae rcsponderunt ct

:

si

vis,

nt sacrificcraus,

omncs ad teinplum congregari.

Quo

•

Chrisli

prodessc potcrit.

Dagnus, quia

recte vocaris

fcras

imposuisti

quare non sacrificas Diis nostris?

raalefice,

lc

Cui Christopho-

nunc autem Christophorus

ante baptismum Rcprobus diccbar, rex:

ern-o

si

Dcinde a servis suis

tus est et de scde sua protinus corruit.

Cui

ei:

sed ego vobiscum va-

ligari

:

ego volucro,

si

Dicunt

inquit,

Ipse autera eos ad fidcm convertit ct ab

rus

quae-

nos rcgi dicemus, quod

daui.

vocor.

qucra

ct

quocuinque volueris,

libcr,

dixit iis:

rex misit nos, ut tc ad

jubc platcas

facto

cum

nuindari

illae introissent

28

434

De

Cap. C.

teinpliiin,

snncto Cliristo|ilioro.

cinouliim

solventes

ad tctraiu Irahcntcs

tibus: ite et vocate mcdicos,

AqHiiiua

regis

posncriint

siuiin

et

Quae

cuin migrasset

virgis

ibidcm

cacdi

fcrrcis

ligari

scamuum

onincs

aHtcin

cum cidcm se

relro

caccavit.

subito

iiisultaret,

regem

verleiis

iu

Cui Chrislophorus

:

accipiens et super oculuin

suum poucus

Christophori,

sauus

et

coutiuuo ut,

si

quis

ait

de hoc luartirc:

doclrinae gratiaiu

de

geiilililalis

ad

crrorc

miraculis rcvocares

iu

cst.

et sauctHin

uomineDeict

provocavit easdcm(|uc

conlulisti

,

ut

Tuuc rcx

XLVIII

iion

poluil;

ineii

heali

poris

pcr

alqiic

dicin

ct

caclerHin inarliris

caccitalcm

itcr obtiiiuit.

praefatiouc

iu

cuinulum

luillia

iiimiuni

habi-

proptciea

calorcin iiou

oninium militum sagiltis Irausligi

his carni(i(is ociilum collisil,

toilcudo illuiniiiavil ct inenlcm, ul niorbos

ct

hoiniuum

castitatis

edocuit,

cruor inixlus cuin lcrra lumeii

uiain impclravit atquc. (

nna cx

credidit

Aquilinam publico lupanari

coroiiam pcrcipcrc

intcgrHiu

ejus

sancti

dogmalis cuIIhui coruscanlibHS

chrisliaiii

igucum rogum fcrreo scainuo conslriclus

iuter

timuit

tii

Christophoruin blas-

longo tempore sub nierctricia sorde lamulautes ad tuni

et

ipsum protinus ex-

Anibrosius autcin

quiqHC Nicacam

,

ab acre veniens

Chrislophoro tautae virtutis

domiiie,

,

.iliqna

modicum de sauguine ait:

effcctus

Dcum

pheuiaret, couliiiuo giadio ferirclur. sic

ct

ipsum

uec

militibus sagiltatum

rcgis ad dccollaudum ducitur et

rex aulcm

fusa oratioue decollalHr,

daus praccepluin,

railitibus sagittari.

crastiua die cousunimandus sum,

Tuuc jussu

et sanilatem rccipies. ibi

sagittis

pcrcussit

instar

cgredilur.

de sauguiiic meo facies ct oculum iuHugcs

lulum

igitur, tjranne,

uua de

oculo

Sed

illaesus

suspeudebcantur

Rex autciu putans ipsum a

coiitiiigcre potuit.

iii

Cliristopho-

succeiidi.

CCCC

a

ligari et

qui

,

igncani

et

fccit ct

Christophorus

et

acre

iu

licri

pice

injecta

igncin

et

confriugitur

Dcinde jussit euni ad stipitem Sagittae

cassidcm ferream

ct

deiude scamnum ferreum

caput cjus poni,

cerae

ad doininHin,

illaesa exiens pro-

iiide

Post crgo Cliristophorus regl praesentatur

tiuus decollatur.

rum

Tunc jussu

ad cjus pedes ingenli saxo

liiijalo

niembra ejus oinnia diruinpunlur.

euiu

ncorHni ct

collii

Deos vestros.

ut cureiit

suspenditur

soror cJHS Nicaea in igncin projicitur, sed

JHSsit

in

puiverein conrregernnt dixeruntquc adstaii-

in

ct iiiiinnitatcs

rcsliliiil

nani

apud

rcpi^-llat,

cui taet corle

ve-

suppli-

De sepk-m

Cap. CF.

CAP.

(96.)

Cl.

De ^eptem

dormientibnis.

Septeni dormientes in civitate Eplicsi orti

persequens

imperator aedificari

tempia

sacrificiis

ydoiorum.

vinctos

et

terror

cunctis

trem

filius

Cum

inerat

Maximianus

septein,

Serapion

,

essent primi

amicus amicum in

palatii,

tantus poenaruin

,

,

christiani

suiit

Dioiiysius, Johannes,

Et cum

qui hoc vidcntcs nimis dolebant.

,

ydolorum

sacrificia

pa-

et filium pater et

urbe inventi

illa

^)Malchus, Marcianus

.

jussit

,

omnes cum eo miscerentur

ergo ouines christianos inquiri jussisset

Tunc

et tonstaiitinus

autem

Deciiis

snnt.

venisset Epiiesum

aut raori coinpelleret

quod

abnegabat.

ut

civitatis,

sacrificare

aiit

cum

christianos

medio

in

435

clorinientil)Us.

spernentes

donio sua

in

se celabant et jejuniis et orationibus vacabant, accusati igitur aiite

Decium statuuntur

inonium suum

iiiteriin

montem Celion crgo

et ibi esse

chus niinister eorum territus ad socios rediit et

iis

Postquam

rentur.

Cum

cum

facto

quod

ret,

subito

,

ibi

et

et

iis

faccret,

morereiitur

1)

sua

scdcntes voluit,

Illi

,

et

luortem,

iis

expendisse conquesti sunt.

Ed. Rec. leguiit

et

inopia circumclusi.

M a rcn s M a r ,

et

in

Mane

Decius dole-

quod hucusque

pauperibus erogantes

t

iiisi

de

iis

dicercnt,

similiter accusaverunt et divitias

autcm eos

uutu Dei jussit os spcluncae faine

colloqucntes

dormiveruiit.

accusati sunt,

christiaiiis

allatos pa-

Jussit eigo Decius, ut parentes co-

comminatus cst

scircnt.

pauperibus

suas

Dcus

sicut

suo proposito pcrmauercnt.

quidquid

ergo Decius

ad praelium rcdde-

quaesiti fuisscnt et inveniri noii possent

ruiu adessent,

de

coenahaiit

talcs juvenes perdidissct

in inonte Cclion latuissciit i«

Dia

furorem inipera-

iis

fortiorcs

conlortati

autem

et lacrymis,

luctu

ciho

ut

resi-

patri-

et quoties intra-

Malchus

Qui cuin graviter terrercntur,

apposuit,

iis

illi

ad sacrificandum perquiri jussisset, Mal-

in urbeni rcdiisset et eos

nes

at

,

secretius decreverunt.

uuus eoruni semper ministrabat

bat urbem, figura se mendici et habitu vesliebat

toiis indicavit.

dato

christiani

paupercs expendentcs inito consilio in

iiiter

secesseriuit

lateates

sic

veraciler

et coniprobati

usque ad reditum Decii dimittuiitur

piscendi spatio

i

ii i

a

Tunc cogitans

,

quid

lapidibus ohstrui,

Quod

ininistri

u ii S.

28

ut

quidcm

430 fccenuit

diio

et

Tlieodosii pullulavit haeresis eorum moi-tuorura tor,

,

quia fideni tam iinpic agitari videbat, indutus

Quod

thesaurum suae pietatis aperiens

sedens in

cilicio

videns niiscricors Dcus

spem de resurrectionc

consolari lugentes et conlirmarc et

iinperii

undc contristatus Thcodosius christianissimus impera-

interiori loco per singulos dies flebat.

rum

Decio

igitur

XXX

aiuio

negabant resurrectionem

qui

,

conun innrtirium

Mortuo

CCCLXXII

post annos

generationc

tota illa

el Rufinus

posueruul.

lapidcs

inlcr

clormientibus.

Tlieodorus

diristiaiii

dcscribentcs caute et

De sepfem

Cl.

Ciip.

voluit mortuo-

praedictos

ita

martires

Misit siquidcm in cor cujusdam civis Ephcsi, ut in

suscitavit.

montc aedificaret stabula pastoribus

illo

Caementariis speluncam

suis.

aperientibus surrexerunt sancti et se inviccin salutantes putabantse

una nocte doruiivisse

tanluin

interrogaverunt Malchum,

At

dccrcvisset.

Dccius

iis

sicut dixit in scro: quacsiti fuimus,

Eccc quod de nobis cogitat impcrator.

immolcmus.

ut ydolis

rccordantes

tristitiam

ministravcrat, quid dc

iis

respondit,

ilie

praedianam

ct

qui

Rc-

spondit Maximianus: et Deus scit, quod non sacrilicabimus.

Cura-

que socios confortasset, jussit Malclio, ut cmturus panes ad urbeni dcsccndcret pcrator,

quain heri alTcrens pancs, quac jussissct im-

et plures

Tollcns

rediens nuntiaret.

ergo Marcus quinque solidos

de spehinca exiit et vidcns lapides miratus est, dc lapidibus cogitavit.

paruni

valde

urbis

iniratus

videns

est

pcrgcns ad alteraiu portaui

dum

,

portas

Undc

sc

puto,

acdificata

alitcr

quod hacc non

est

aliam

sed

,

apposito

,

et

rediit cxisti-

urbcm

audivil homines loqucn-

quid

ait:

cst

unde

,

et vultuni operiens

panum

audebat nominarc

Christura

ad portam

crucis

crucis

sigiio

confirinans

tes dc (ihristo et amplius stupefactus

coniitcntur?

signuin

signum invenit, ultra mo-

idein

ingrcditur et veniens ad venditores

neino

scd aliud cogitans tiinidus

signansquc sc ad priinani portain

,

raans se somniare.

heri

igitur

supposituin

dum

orancs

miratus cst videns

mutatain civitatcin

Venicns

cst,

nunc

et

Ephesorura

civitatem

nescio

quod

inquit,

onines

Christum quia

civitas,

Et cum

talem.

intcrrogans audivisset, hanc cssc Ephesuin, errare vcraciler se putavit

ct

rcdire

ad

pancin vcndcbant, dicebant iiisset,

socios

cogitavit,

et cuin

argentcos protulisset,

ad invicem

,

quod

illc

acccssit

tanien

ad

inirati

eos

veilent euiu trahere ad iinperalorcin et

pancs

et

qui

juvenis antiquum thesaurum invc-

Malchus vero eos ad invicem loqucntcs vidcns putabat,

diniilterent

,

vcnditorcs

,

et territus

argcntcos rctincrent.

rogavit eos

At

illi

,

tcnentcs

qiiod ut sc

cum

De septem

Cap. CI. ei:

(lixciiiiit

es tu?

iiiide

quia thesauros

et celahiinus te

Malchus vero non inveniehat

non potes,

aliler celari illis,

prae tiniore,

collo

ejus trahcbant per vicos

eum taccntem

vero vidcntes

illi

usque

in

inipcrntorum

aiitiquoruiii

indica nobis et criiuus socii tccuin

iiiveiiisti,

437

donnientiijiis.

incdium

quia

,

quid dicerel

,

uiisso fune in

civitatis et exiit

ruiuor ad onines, quod quidam juvenis thesauros invenisset.

eum

gregatis ergo ad

quod

facere,

invencrat,

nihil

eum

universis ct

luirantihus volebat

circumspiciens omnes

et

Con-

iis

salis-

nemine

a

cognosci poterat et prospiciens in populum volebat coguoscere

quem de consanguineis

quos veracitcr vivere putabat,

suis,

cum

sanctus Martinus

nudiissct

episcopus et Antipater proconsul,

qui nuper in urbein advcncrat, inandavcruiit civihus,

ccclesiam Igitur

quod duteretur

putabat,

,

et

At

thcsaurum incognituin invcnisset. scd

,

quod hujus

civitatis

sum,

Quos cum nominasset fingcre

credimus

,

sc

rcspondit:

ut

,

eos cognoscerct

et nullus

Et

ut aliquo inodo evaderet.

ait

,

uhi

,

bcne

teslentur pro dicehaiit euiu

proconsul: quomodo

quod hoc argentum parentum tuoruin

tihi,

cum

nihil peni-

tantum haec est civitas Epheso-

si

Proconsul dixit: fac vcniie pareiiles tuos

ruin.

se

respondit,

ille

cujus civitatis cssct,

,

Episcopus

intcrrogavcrunt

parentum suoruin eosdein dcnarios

de sacculo

El iiiterrogatus

hahuisse. scio,

ad imperatorcm.

proconsui mirantcs argentcos

tus invcnisse

nl cuni caule

Cuniquc a ministris traheretur ad

addncercnt et argenteos ejus.

le.

Quod

inveniens stabat quasi insanns in inedio populi civitatis.

luin

ali-

et nul-

cum

fuerit,

scriptura ejus hahcat plus quain trcccntos sepluagiiita scptiMU aniios ct

priinoruni

sit

Dccii

dieruiu

tradi,

quod vos interrogo,

ineo.

Decius impcrator, qui

Episcopus dixit: tur

impcrator

,

ct

non

fili,

autem

aiite

fuit

est

pro Ueo,

dixit:

ego dicain vohis,

hac

in

antc longum

fuit

,

quid

Ephesi? invcnisti.

doinini

quod

civilatc,

hodie in terra

tautum lempus

ct seiics

conlitcaris,

doiiec

Tunc procidens Malchus antc cas mihi,

tui

decipere sapientes

fuerunt, tu vero juvenis vis Idcirco jubebo te lcgihus

et in nullo siiniles siiit

iuipcratoris

Et quoinodo parenles

argcnteis nostris ?

,

est in

dicite

corde

nbi nunc est?

qui Decius nomina-

tenipus.

Malchus autem

dixit: in hoc, domine, ita slupeo ct neino credit mihi, scd sequimini nie

el

ostendani

ipsis credile.

Hoc

vohis socios meos eiiiiu

fuginius ct ego sero vidi

hcm,

si

lantum haec

scio ,

,

,

qiii

quod a

quod iugrcssus

est civitas Ephcsi.

sunt in nionte Cclio,

facie

ct

Decii iinperatoris nos

cst

Dccius in hanc ur-

Tunc cpiscopus cogitans

semet Ipso dixit

iri

De septem

Cap. Cl.

438

oslendere

pioconsiili

jiivcne

in

(lonnientibus.

qiiia

,

visio

est,

Pencxerunt ergo

isto.

cuni

qiiam

Deiis

eo

plnrima multitudo et ingressus est primo Malchus ad socios

eum episcopus ingrcdiens

post

dientibus

admirantibus cunctis,

el

spelunca

Deum

Qui

nuper ostensa vidcret. in

quo lugebat

el

obviantibus

et

mox

ut

glorificans

,

ei

sancti

eonim

sicut sol et

Deum

et

Tunc

rum.

propter

te

et

de sacco,

Ephesum

viderunt imperatorem

si

dixit saiictus

ut credas indubilanter,

respleiiducruut

,

facies

et

super singulos

et

flevit

Maximiauus ad eum: crede nobis

nos

diccns:

viderem domiiium resuscitantem Laza,

quod

Dcus ante dicm magnae rcsurrectionis,

quod resurrectio mortiiorum

vivimuset sicut

et

simui omnes ad speluncam

ingressus imperator procidit aiitc cos glorilicans

resuscitavit

resurreximus

proconsul miserunt ad

surgens de humo

cunctis adsccnderunt

tamquam

vos,

ct

venit a Coiistantinopoli

protiiius

surgens amplexatus est eos

sic video

au-

et

ut cito vcniret ct miracula Dei

,

Deum

eas

legit

rosas florentes procidentes

statimque cpiscopus

Theodosium imperatorem rogantes

et

videntes sanctos Dei sedentes

eorum tamquam

facics

et

glorificaverunt

et

siios

lapides litteras sigiila-

duoi)us sigiiiis argentcis et convocato populo

tris

in

invenit inter

vnlt

civitatis

et

Vere' eniin

est.

utero niatris non seiiliens

infaiis est in

laesionem et vivit, sic fuimus videntes, jacentes et dormicntes et non

Et his dictis

senticntcs. la

capita sua

videntibus cunctis inclinantes

terram obdormierunt et tradiderunt spiritus suos secundum Dci

imperium.

.Surgens autem imperator cecidit super eos flens ct dc-

osculans eos, et

cum

rentur,

nocte

in ipsa

jussisset

ficri

hactciius in tcrra jacucrunt

inauratis

illuin

dicentes

cx tcrra resurrexerant,

ct

mitterct, donec dominus iteruin

perator iocum

loculos aureos, in quibus niitte-

apparuerunt imperatori

cos

resuscitaret.

adornari

lapidibus

pos resurrcctioncm contideiiles absolvi.

ut,

,

Jussit

sicut

eos

di-

crgo

im-

ita

et omiics episco-

Qiiod (ICCI.XXIi aniiis dor-

miissc dicuntur, dubiuiu csse polcst, quia aniio domini (XJCtiXLViil suiTcxcrant, Decius autein regnavit uno lantuni anno el tribus incnsibus

,

scilicct

')CXCV1 1) II II

t.

aiino

domiiii

(]CLiI

ct

ila

iioii

doriuicrunt

uisi

annis.

Ed. IV.

CCCVl

.-iiiiiis

Ifj4ll

rl

i^.uilo

,iuU?

.

COCXLVlll

siirrexe-

(tij).

De

("II.

CAP.

De

dicitiir

inundus

')et €el;$o.

In ho-

aut custudicns.

vel floridus

quinquc,

Hiine requiruntur liaec

439

Cels'.».

Nazarcnus, quod iuterpretatur consetia-

qiiasi

separatus

vcl

et

CII. (97.)

Hazario

^aiictis

Nazarius tus vcl

Nazario

haiictis

scilicet coij;itatio

alTcclio, inteiitio,

,

Cogitalio anteni dehet csse sancta, affectio inunda,

aclio et locutio.

inlenlio rccla, actio justa et locutio moderiita.

Haec oninia fuerunt

in beato Nazario, hahuit eniui cogitationeni sanctani et inde dicitur

consecratus

tionem

afleclionein

;

rectaui

quia ex

separat opera,

niuiidani

inde dicitur nuindus

et

inde dicitur separatus

et

oculo

corpus

siinplici

ncquam corpus tcnehrosum creatur;

intentio

,

eiiiin

lucidum

aclioiicm justain

in lingua sua.

dum

Celsus

actatcm

pucrilcm

passioncm Anihrosius in quii)usdain auteni

devotus

zario

,

,

oculo

cl inde dici-

moderatam

quia custodivit vias suas et non deliquit

quasi excelsus, virtute

aniini

quia

supra sc

sc

Horum

snperavit.

extiilit,

vitain

ct

in lihro Gervasii et Protasii repcrissc dicitur, lihris

legitur

passionem

ejus

quac

cx

,

tur floridus, quia justus florehit sicut liliuin; locutionein ct inde dicilur cuslodieiis

inteii-

;

est,

qiiod

,

quidain philosophus Na-

quain =)Ceratius, qui

conscripsit,

sanctorum corpora sepclierat, ad caput ipsorum posuit. Nazarius et bcatae

iilius

illustrissimi

a beato Pctro apostolo haptizatae

tain

dissiiuilitcr variari

et

et

Romanorum

cum

,

muui mirahatur vidcns patrcin suum ligionis

noniinc Alricani,

viri

Perpctuac christianissimac

ct

traherc nitcretur.

,

Judaci,

aniios,

pluri-

observationc rc-

in

quia inater sua Icgcni haptismi,

patcr vero suus legem sahhati scquerctur. rcre dehcret, pluriinuin duhitabat

IX

liaheret

niatrem

sed

nohilissimac ct

Unde

cui

cum uterquc ad

Tandeiu nutu Dei vestigiis

magis adhae-

lidem snam eiim

niatris

adhaesit el a

bcato Lino papa sacrum baplisma susccpit, quod pater intelligens coepit ipsum

a sancto

proposito

quae thristianis infcruntur, dicitur tuiic

eum a Lino papa

papa crat

,

per

avertere et torinentorum gcnera, urdincin

haptizatuiu,

sed qui futurus erat.

cxplicare.

fortc

Verbn

.

et

Celso

umlllit Kd.

l'i.

2}

non

,

qui

Nazarius eiiim post haptis-

jnum, sicut infra patet, annis inultis supcrvixit, qui

i)

Quod autem

inteliigitur

taincii

a Ncrone

EJ, Tr. leslt cerariiis.

440

Cap. CII.

martirlHin

pertulit,

De

qui

sanctls Nazarlo et Celso.

anno

Pctruni

Linus autcm post mortcm Pctri papa assentiret,

tcnus

secl

ad prcces parentum

Roma

,

otcidcrctur,

nc

qui,

per civitates Italiae venit

Cum autcm

oneratos accipicns

omnia pauperibus erogavit.

ct

lanum advenicns sanctos Gervasium audito autcm

animaret,

cilo

perdurans

fustibus

et

verbcratur

Galliae

et

sic

et in

confcssionc

ex urbe

,

Ciiristi

dum

projectns

illa

appa-

sibi

ut ad Gallias propcraret, admonuit.

quac Gemellus

,

in carcere

Protasium ibidem

mater cjus, qnae obicrat,

,

suum confortaus

Cumque ad urbem

,

Decimo

deinde Mcdio-

ct

quod Nazarius pracdictos martires

ad pracfcctum pcrtraliitur

de loco ad locum pergcrct ruit et filium

,

nrbc

dc

tiniebant,

diviliis

autem anno digressionis suac a Roma Placentiam

detineri reperit,

patri nuila-

Christum constantissime pracdicarct,

potius

samarios de parcnlum

cxiit ct VII

impcril crucifixit,

iiltimo sul fuit.

advenisset

dicitur,

et

ibidem plurimos convcrtisset, quaedam matrona filium suum nomine

Cclsum elegantcm puerum et

sccura

puero Celso retro manibus vinctum carcere reclusit,

iit

cum

rogans

ipsum baptizarct

ut

,

praefectus Gallianim audicns ipsum

Quod

duceret.

obtulit,

sibi

ct

in crastiiio

sua misit ad eum asserens

collo

cum

catena constrictum in

tormcntis afficeret,

Tunc uxor

ut innocentes

injustum csse judicium,

Quibus vcrbis

occideret et Deos omnipotentes vindicare praesumeret.

praescs correclus sanctos absolvit, sed nc ibipraedicare pracsumcrent,

admonuit

ct interdixit.

Venit aufem ad urbem Trevirjs etibitiliristum

primus praedicans etmultosad fidem Cbristi convertcns ibidem sibi ecclcsiam aedificavit. peratbri mandavit,

cum

illi

C

juxta oratorium

,

:

ad eum capicndum

militcs

quod

verunt manus ejus dicentes rius

sibi construxcrat,

magnus Ncro

:

igitnr

:

ad Neronem ducebant

Ncro et

invenissent, liga-

in

,

ct

vcnisscm.

Vinctum

Quos cum Ncro

alapis

vidissct, jussit

carcere rccludi, donec ipsos suppliciis cxcogitalis perimerct.

cum Nero quadam

res, subito

vice ad capiendas fcras misissct vCnato-

fcrarum niulliludo erumpcns viridarium Ncronis

nbi mullos laccravit et plerosque occidit,

in

tantum

batus difTugeret ct vulncrato pedc vix ad palatium tis

Quibus Nazaquarc cnim ve-

puerum Celsum plorantcm

caedentes, ut scqueretur, nrgebant.

Interea

vocat

te

im-

Qucm

misit.

te vocat.

inconipositus rcx incompositos milites liabct;

nicntes honcste non dixislis

cos

vicarius Neroni

Quod audiens Cornelius

qui

autcm diebus

illius

Celsl meminit et putavit

vulneris dolore

Deos

,

inlravit,

nt Ncro tur-

pcrvcnit.

Mul-

dccumbcns tandcm Nazarii

sibi iratos fuissc,

et

co quod lamdiu ipsos

De

Cap. Cll.

Yidens autem Nero faciem ejus

imperatorc statuernnt. se

sunt confracta. ,

et

onmes exircnt,

et sic

eo oriintc omnia ydola

jussit

eum

ut

ut,

,

in

puer Cclsus navi iraponuntur sed

praecipitantnr, tur

circa

et

statim

malorum

nitercnt, ccce Nazarius

vnltu

iisdeni

DG

maxima

quae

in

Cumque

ccrnitur.

illt

sanctos coniiniscrant, poclii-

super naveiu coiiscendens ipsis jam

sua marc placavit

ac

indc

cum

Januensem pervcnit.

juxta urbein

ibi

navem tompestas maxinia concita-

cum puero Celso super aquas ambulans

apparuit ac

crcdentibus orationc

per passus

,

Nazarius igitur

medium pelagus producti

in

tranc|uillitas

saiictos

periclitari timercnt et

lari

mare projiccrent. et

circa

mare praccipi-

in

ipsum insequentcs igni

evaderct,

forte

si

pulvcrem ejus

et

sibi

crgo Nazarius ad

Ductus

Quod audicns Nero

praccipiens

comburcrent

iiistar solis

magicas artes deponcret,

ut

et

praeccpit.

inunolarct,

ac ut Diis

templura rogavit,

tari

putavit

dcludi

pliantastice

dixit

do carcere eduxerunt et corain

pueruni verberantes

et

441

Celso.

et

Jussu igitur linpcratoris milites Nazarium calcibus

vlvere permisit.

tundenles

Nazario

sanctis

ad locum

iis

Ubi cum

diutiiis

praedicasset, INIediolanuin tandem, ubi Gcrvasium ct Protasium reliquerat,

venit.

rcmanentc Celso

Quod cum Anolinus pracfcctus

domo cujusdam

in

niatronac

audivissct,

Nazarius vero Roinain veniens ct patrcm suum jam scnein stianum invciiicns, quomodo convcrsus

apostolum Petrum

sibi

apparuisse

ct

fuerit,

et chri-

Cui

inquisivit.

praecedenlcs

ut

eum

in exsilium dircxit,

dixit,

ad Christum

uxorem

et filium sequcretur, adinonuisse.

tificibus

ad urbem Alediolanum, unde Roinain missus fucrat, redirc

cum

injuria multa compellilur, ubi

sentatur.

Romanam

Tres Muri, cum pucro Cclso dccollatus christiani

rapuissent

et

in

liortis

in loco,

quaeso

,

suis collocassent

,

in ipsa nocte

nomine Ceratio, apparentes dixerunt, ut coruin cor-

doinini

,

sanate prius filiam

cura continuo sanata fuisset, sepelivit.

qui dicitur

Quoruin corpora cum

cst.

pora in domo sua propter Neronem profuudius ille:

tcmplorum pon-

cum puero Celso praesidi prae-

Qui eductus extra portam

sancti cuidam,

Dciiule a

meam

corpora eorum

tulit et,

Post longum vero tempus dominus corpora eorura beato

eadem hora sepultum,

cura sanguine recenti

quasi

grantem, intcgrum

incorruptum cum

vit.

Quac

ut jusscrant,

Ainbrosio revclavit, Celsum vcro in loco suo relinquens,

ipsura

Quibus

sepeliret.

paraliticam,

ct

capillis et

ad ecclesiam apostolorum transtulit

Passi sunt autem sub Nerone,

qui

rairo

Nazarium oddre fra-

barba repericns

et ibi honorifice sepeli-

coepit circa annos domini

:

442

De

Cap. Clll.

sancto Felice papa.

LVII. Dchocmarllro sicdiclt Ainbrosius lu praefatioiie:

riiartir saiutiis

roseo liistratus cruoro Nazarius coeleste incruit consceiulero regiuim.

Qui dum per innumera tormentorum supplicia ccudclius vexaretur, tyrannicam rabiem

constantia supcrabat nec potuit persecuto-

lidei

ruin ilialis cederc minis

quando pro se certante ipse actor victo-

,

dominus dimicabat.

riae (]Iiristus

tcmplum ydolis

Diicitur interea ad

praclibare profanls, quoruin porlenta divino fultus praesidio mox, ut

ingressus

mundi

polius

dc illorum

inater

et

famulatu

inclitus

innumeram

magnum

salutc laelctur

beata

cxsultat.

felix

principem

aggressus

vitae sociavit aetcrnae.

liquidas maris in uiidas

muncris

angelici

fluctus vestigia pracfigebat.

qui

Ob hoc

redegit in pulvcrem.

est,

longius a tcrra projectus

inter

populi

multitudiiiem

ac inelTabile sacrainentnin,

ut

quos punivisse mundus

ecclcsia,

natorum

solida

domini proeliator,

suoruin

torinentis,

glorilicata

quos non planctu, non gemitu ad inlcrna deducit, sed ad coelcstia aeterna migrantes

perpctua laude proscquitur.

tissiine, nitore coelesti fulgide

pracpoUct aruinatibus. Iroiium dcdit ct

,

Qucm Ambrosius

mcdicum,

lidei

testis

fragran-

cujus inaestimabilis odor Sabacicis

rcpericns

pcrennem pa-

propugnalorem, sacri proclii bclla-

torcm

Tu dudum

dragmam

multo latitantem pulvcrc

Invenis acccnsa verbi virtulc supcrna,

Ut patcant cuiulis

tiia,

(-'liristc,

niuncra sedis,

Angelicos ccrnant huinanaque lumina vultus.

Hacc Ambrosius.

CAP.

We

'

Felix Lib(!rius

(98.)

saiicto Felice pap.a.

Libcrii iiollct

a (loiistaiitio

siliiim esl,

loco

papa

CIII.

iii

papain

eligitiir

et ordiiialur:

Arianac hacresi assentire lilio

(ioiistaiitini

cl

ibi

,

cum cnim

missus cst

in

ex-

per trieiinium moratus

Uuaproplcr uiiivcrsus clcrus Komdiiiis loco cjus Fcliccm ordi-

navcrunt coucilio

ipso

Liberio

volcnte

ct

consciiliciile.

U"i quidciii Felix

convocato coram XLVIII cpiscopis (ainstanliuin imperato-

rciu .\riaiiuui

liacrclicum ct duos presbilcros sibi favcnlcs coiidcm-

De

Cap. CIV. Quapropter

navit.

Fclicem de cpiscopalu

iiidignatus

(,'oiistaritiiis

suo dejecit et Liberium eo pacto revocavit, ut

solummodo

scilicct

Constantino et aliis, quos Fciix danuiavcrat, conimunicarct. rius

taedio alTectus

igitur

et sic in clerici

tantum persecutio excrevit, ut quam plurimi sacerdotes

obtruncationc

sunt necati.

et

Fclix

inde

,

proiueruit circa aniios do

CCCXL.

CAP. CIY.

De

isanctiji^

Simplicius

sub

Libe-

haerctica pravitato subscripsit

iu

Liberio nou prohibente intra ccclcsiam

ednctus martirium capitis iiiini

cxsilii

de episcopatu dejectus cum in pracdio suo habitaret

vero

443

sanctis Simplicio et Faustino.

Tandcm

Simplicio et Faiistino.

Faustinus

et

cum

fratres

Romac

impcratore

Dyocletiano

(99.)

contcmiiercnt,

sacrificare

multa

supplicia

data supcr eos scntcntia dccollati sunt ct

peitulerunt.

Tibcriin cor-

iii

pora eorum projecta, soror autem coruni nomine Beatrix eorum corpora de fluminc levavit

ct honorilicc sepclivit,

praefeclus ct ejus

,

leneri fecit

et

,

vicarius

jdolis immolaret

ut

Lucretius nocte a scrvis

,

praefocari

suis

pi^^ccepit,

hoc Lucretius pracdium ipsum inlravit, ubi vivio cuin martiribus insultarct

exclamavit: audi

possessionem

,

iniinici.

daemone

arripitur

convivio

raoreretur.

vcrsi

suut el

inatris

Lucreti

et

ibi

»

*

i'^*^'*^

infantulus

quac

,

aderat

,

ciijus

'
narrabant

,

qui

panuis

ct ^ "''^t"s cs in

timens

aderant,

omnibus passioncm

post

audientibus

cu'}'^''^ ,

corpus

'"aciectus

ac tr"'e"s

per tres horas adeo cst vcxatus videntes

"ani

amicis suis con-

'"

qui>

occidisti et invasisti

,

ginis iu convivio vindicaiain.

CCLXXXVIL

,

Statimque Lucrctius

Quod

autein

Qu-'" rpnueiitcm

praecep'

Lucia virgo rapiens juxta fratres suos sep"

involutus de gremio

Lutrctius

dum praedium ipsorum ambirct

,

ut in

ad fidem

a

i[f^

coii-

saiiclac Bcatriois vir

Passi sunt aulcm circa annos domini

De

Cnp. CV.

444

sancta Martlia.

CAP. CV. (100.)

Dc

!§)anctaMart]fta.

Martlia liospita Christi Syro patrc, progciiic

orarmu

dcscciulit

diix exslilit,

thauiam utranique rore

patcr

:

jurc

ct

oppida,

iria aiitciu

ct

Eiuharia inatre regali ex

Sjriae

cjiis

Magdalum

Hierosolimitanae urbis partem Martha

inateruac hcrcditatis possidcbat.

tur Yiruni habuisse

iniiltarum

iiiariliiiiariim

scilicct

Nunquam

homiuum contubcrnium

aut

ct

Bc-

cum

so-

auteiu

Icgi-

Ministra-

subiissc.

bat autem doniino nobilis hospita et sororem pariter ininistrare yoquia videbatur sibi

lcbat,

quod ad servicndum tanto hospiti nou

,

SHlTiccrct ctiam totus niundus.

csset dispersio discipulorum

Post adscensionciu domiui cuin facta ipsa

,

sua Maria Magdalena iiccnou

cum

fratre suo

Lazaro

beatus Maximinus

et

et sorore

qui cas bapti-

,

zavcrat et cui a spiritu sancto fucrant coinincndatac, multique ablatis remis

velis

,

gubernaculis omnibus et

et

alii

alimeutis ratibus

ab infidelibus includuntur, qui domiuo duce Massiliam pcrvcnerunt.

Tandcin tcrritoriuiu Aquense adcunt Erat

convertunt. gratiosa.

dani

intcr

incaiuo

Erat autem

Arelatem

ibidem populum ad rulem

et

beata ]\lartha valde facunda

autcni

supcr

tuiic teniporis

Rhodanum

in

omuibus

et

ncmore quo-

Aveuioucm draco quidam, inedius animal,

et

grossior bove, lougior cquo, habens dcntcs ut spata,

i';--is,

acutos ut )co...uii, *^""^

paiiiiis exutiaqucpartemuuitus, quilatensin flumiue omncs transeun^pg pcrimcbat et naves submcrgcbat. Vcncrat

autem pcr mare de aquosus

Iicns

Giv.^^.^

gencratus a Lcvialhan, quiestscr-

^^-^.^^^

ct fer(\.jygi„,yg^

^^

2)0nacho auimali, quod

^^^

tJalaliae

rcgio gignit, quojj j„ sectatores suos per spatiumjugcrisstcrcussuum vclut

spicur.i^;\

dirigit ct quidquid tctigcrit,

velut igiiis cxurit.

Ad

quciu j\arllia a populis rogata acccdcns ipsuiuquc in uciuore qucii(llliu

homincm manducantcm rcpcriens aquain bcnedictaiu supcr eum

jccit ct

cruccm quandam

stans a sancta lanccis

ct

lapidibus

Tarasconus, undc

iii

Qui protinus viclus ut ovis

sibi ostendit.

Marlha proprio

ciiigulo

pcrimitur.

alligalur ct

illico

a populo

Vocabatur aulem draco ab

hiijus ineiuoriam 3)iocusille adhiic

iucolis

vocatur Ta-

rascona, qui aiitca vocabatur ^)NciIuc, id csl nigcr lacus, co quod 1)

Ut coriiua

(iiiiiUiiMl

riT. lilirl,

(|iii

2) Alii lcyiiiil lloiiiiclio vcl IloiiHcliOj iiiiill.U' l'r.

liiiii

Neiliii;

iciii|iuris f.tbulim ffrebniiUir.

lcyit.

(|iii(l(iii

sinc 3)

,1(1(111111

(liiiiio

liiiiis

rpspiciliir

Ed. Vt. l.iciis

iinriiiis i\.

(iii.'iK''r,

le^it.

dc 4)

(|ii(i

Kd.

De

Cap. CV. erant

il)i

neiiiora

snncfa Martlia.

nigra et uinbrosa.

liccntia magislri sui

Maximiui

Martha do

igitur bcata

Ibl

ct sororis

44.^

suae deinccps rcmansit

ct

orationibus et jcjuniis indesincnter vacabat, deinde congregato ibi-

dcm magno

sororuin convcntu

ad honorcm beatae Mariae sem-

et

per virginis inagna aedificata basilica satis

tam, carncm semcl

ct oinneui

taiituin in dic

cdcbat, centics

Quadaui vice dum

flcctebat,

asperam duxit

ibi

pinguedincm, ova, caseum, in

die, toties

apud Avcnionem

vi-

et vinuin vilans

noctc genua

in

inter urbeiu

et llu-

vium Rhodani pracdicarct, juvcnis quidaiu ultra fluvium consistcns

cum navigio

ejus verba audirc dcsiderans, coepit, sed

corpus, vix sccunda die invcntum

suscitandum pracscntatur

vcio

iila

,

luodum crncis sola prostrata

in

zarum dilcctum tuum olim rcsuscitasti, rcspicc, ad fidcm circumstantium

mox

inanu

cjus

Euscbius

sum

rcsuscita

et

Hystoriac

libro

ecclesiasticac

postquaiu sanata fuit,

vidcrat,

et

plurimuin

eaiu

quac

statua crescentes,

aiilc

reverebatur,

nuUius crant

altingercnt, tantae virtutis eraut, lilain

autcm Eniorroissam

cerat,

quam dominus

inde sustulit et

confracta

fuit.

rcvelavit,

iu

ct fimbria,

sauavit

,

,

suaiu ibidem collocavit,

suum

Obituin autem

sibi

mei comites

cuiu

quae mox fratrum dulcissiini

et

ovantcr cerno.

cum magistro

raedia

tuo

accensis

ante

vehcmens

fiinbriam

indc sanarcntur.

Anibrosius dicit

H^storia

quae

ictu fulminis

dominus ante per annum

ct

animam dcfcren-

sororum convcntu congregato

alurani,

mihi,

quaeso

meo

in

ini

circa

transitus

se

sui

ait:

congratulamini,

mcac animam ad scdes

pulcherriina et

ct hospite

,

pollicitas

dilecta soror vivas

sedc beata.

Statimque beata

Martha exitum suum viciuum praesenticns suos admonuit, naribus

ip-

quo toto anno fcbribus elaborans antc octavum diem

quoniara angclicos choros sororis ferentes

suo

quaiu Emorroissa fc-

sui exitus angclicos choros sororis suac in cocluni tcs audivit,

sicut

licrbae vcro sub illa

iiilirnii

quod Julianus apostata imagincin

,

Rc-

quod inu-

Refcrt autcm Hicron^iuus ct habctur in

fuissc Marthain. tripartita

,

quinto,

virliitis,

ut nuilti

care,-

apprehensa

et

in curia sive viridario

ad imaginem Christi cum vcste

fccit

mi Jiospes

puerum istum,

juvcnis surrexit ct sacrum baptisnia susccpit.

in

licr Einorroissa,

statuam

Cujus

anle pcdes sanctae Marthac rc-

Adona^' doininc Jcsu Christc, qui fratrcm incum La-

taliter oravit:

fcrt

midatus natarc

careret,

subito vi fluminis rapitur ct protinus sufi"ocatur.

ut lumi-

usque ad obitum vigilarent, nocte vcro dicin

custodibus

sorano

gravatis

irruit ct liiminaria cuncta cxstinxit, illa vcro

ventus

malignorum

De

Cap, CV.

446

sancta Mnrtha.

spirltnum turbam coriions

orare

care,

devorandum mc seductores mei,

coii£jre»ati suiil ail

lenentes maia, quae gessi.

mcum

rium

mi

copitit:

pater

ely

mc

Ely ne elongcris a

Bcripta

sed in adjuto-

,

Et ecce sororem ad se venientcm

inteude.

mi hospcs

,

vidit

quae

,

dumque

raanu facem tenens cereos et lampadcs inde accendit,

al-

tera alteram proprio nomine vocarct, ecce Christus advcnit dicens:

veni

cantes

exaudiam

te

ego sum

et ubi

dilccta hospita,

,

suscepisti in hospitio tuo

ego

,

amore

se

haec verha oravit:

et in

legeretur,

cum

et

meum dominica, dum

spiritum

illa

,

invo-

hora sui

care

hanc pauperculam tuam

,

mc suscipe in Lucam coram manus tuas commendo

hospitari, sic

es

Jussitque, ut passio sccundum

hospitio tuo coelesti.

se

vero

et

signum crucis coram se tencri

nii

mecum dignatus

ct sicut

custodi,

ct

hospes

Tu mo

cris.

meo

coelum posset videre, jussitquo

ut

,

super cinerem poni

terra

in

Appropinquante

tuo.

transitus foras deferri se fecit

mecum

illuc

,

recipiam in coelo

te

pater,

diceretur: cmisit

circa

spiritum.

in

vcro

Se([ucnti

die,

scilicct

circa horani

corpus ejus laudes exsolvercnt,

tcrtiam apud Pctrogoricas hoato Frontoni missam celcbranti ct post

epistolam in cathedra doruiitanti dominus apparuit dicons ei: dilecte

mi Frouto es

surge

,

,

vis

si

adimplerc

amho Tarasconam venerunt ambo

ofhcium in

quod olim hospitae nostrae

,

vclociter ct sequcre

respondentibus percgerunt et corpus ejus

caeteris

Vorum dum apud Petro-

sepulchro suis manibus collocavcrunt.

goricas

episcopum excitarct,

cur

inei,

cantibus djaconus evangclium lccturus bencdictionoin

finitls

petons

me

thae hospitae suae

me

me me

et

vix

ille

duxit ot ipsain tradidiinus ,

qui

iiobis

sacristae

coiiiinoiidavi

tain cito excilastis.

et

scpulturae

cx

oblivionc

Missi nuntii et hoc,

ut

rei

tostinionium

Fronlo dicens: quidain vit,

illius

loci

,

scriptum,

qucm nisi

liloris

in raanu

(iui

tcnehat,

versus iste:

in

ille

nihil

apertuiu

sepolionduin

diiiiisi,

,

quia

aliain vero in

ecclesia cxiremus,

dominum

poritus nos insecutus

vocarctur.

diri-

quoquc bcatus

Addidit

rctiiiuit.

cum post scpulturam ab

quo nomine

codiccm

sacrista

,

cpiscopus dixerat,

invcnientcs annulum solamquc cyrothccam attulorunt,

hujus

fratros

annulum nostrum, au-

dum ad corpus

cyrothecas criseas dofoiant, quae,

aptarcin,

respondit:

cxcitatus

Duminus Josus Clnistus ad corpus Mar-

excitastis ?

gite igitur iliuc velociter nuntios

rum

subito

corpus cjus psallontcs totuni

circa

et

pollicitus

Quo jussa complente

me.

fratcr

intcrroga-

rospondons ostondit in

quo

mcmoria aeterna

nihil

crit

ci

aliud erat

justa hospita

De

Cap. CVf.

Abdon

sanrtis

ab aiulitionc inala non timpbit

iiiea,

et

in dic

Sennen.

447

Cum vero Cum autcm

novissinio.

coiliccm revolveret, cunctis foliis boc rcperit scriptum.

ad cJHS scpulcbrum crebra miracula fiorcnt, Clodoveus rex Franco-

rum chrislianus

a sancto Rcmigio baptizatus

effectus

rcnum patcretur dolorem

quapropter illum locuni ditavit

tegrani reportavit,

riornm

castra dedit locumque illum liberuni

in

De Abdon

el

Sclavouiam

in

pcrgens

(101.)

sancti^ Abdoii et ^ennen.

et

Sennen sub Decio imperatore martirium passi

enim Decius imperator Babjloniam

perasset,

quosdam

christianos

Cordubam dcduccns

et

Decio

cum

invenit,

ibi

aliis

sunt.

provinciis sn-

quos secum ad urbem

divcrsis suppliciis consummavit, et eos duo sub-

reguli capientes, scilicet

in

villas

pace quievit.

C\P. CYI.

et

,

evangclium Dci pracdicans post decimum annum a dormitione

Martbae

sati

in-

trium millia-

Martilla vero ejus ramufa

lccit.

quae postmodum

vitam conscripsit ipsius, et ibi

(luni

et

ex utraque parte Rbodani terram

in giro

spatio

cum gravem

ad cjus tumulum vcniens sanitatcm

,

Abdon

et

Sennen, sepelierunt, unde accu-

praesentati Roniam post

conspectu Decii

et

eum

vincti

catenis ducuntur

senatus introducti aut sacrificare et rerum

suarum recipere libertatem aut morsibus bestiarum devorari jubentur. Contemnentes itaque buutur

et

et

exspuentes

ad eos duo leones

in siniulacra

et ursi

sanctos non tangerent, sed etiam custodirent, diis

occiduntur

lacrum

solis.

ligatis

et

Qui cum

eos collcgit et in

domini »)C(iLllI.

injectis

in

qui

cum

eos gla-

pedibus tracti sunt et jactati ante simu-

ibi

domo sua

triduo jacuissent, Quirinus subdyaconus sepelivit.

Tempore autem

eorum corpora revelaverunt

ad tbeatrum pertra-

quatuor dimittuntur,

et

Passi sunt autem circa annos

Constantini ipsi quatuor martires

a chrtstianis translata sunt in

ciraite-

rium Pontiani, ubi dominus per eos multa praestat beneficia -)popnlo.

1)

Kd. Vt. legit C C.

2) Ed.

l'i.

leait

poijulorum.

48

De

Cap. CYII.

Germano

sancto

fpiseopo.

CAP. CTII. (102.)

I>e ^anclo GerMiaiio episcopo. Gcnnanus

dicitiir a

scilicct

calor naturalis

,

Bcatus igitur (icrnianus ipso

luinior

nulrinientalis

quasi

sursum

est

scgcte

iu

dicitur

in

fide

moribus gcncrabat.

et

in

liumor per pingucdinera

,

dcvotionis et ratio scminalis per virtutcui praedicationis, per

multos

quasi

seminalis.

ratio

et

,

germinante,

germinans: quia

scnicn

pcr fcrvorem dilcctionis

calor

luit

quod

ana,

gerniiiie et

Tria enim reperiuntur

supernura gcrnien.

Cujus

vitam

quam

Constantinus

prcsbitcr ad sanctum Censuriuin cpiscopum Aitisiodorensem scripsit,

Germanus nobiiissimus genere hcralibus

in

urbc Altisiodoro

iiatus ct li-

pluiimum eruditus tandcm Romain ad disccndum

studiis

juris scientiain cst profectus, ubi tantuin dignitatis acccpil, nt cuin

scnatus ad Gallias transmittcrct

Cum

diac oblincrct.

quandam

gcnlius gubcrnaret, arborem

bcbat,

Scd

dc

tali

cuin

arborcm

vaiiitatc

incidi

cvcnirct,

illc

sacpc rcdaigucrct

fcrarum capita

vcnatioiiis

Amator ejusdcm

civitatis

nioncns

,

,

dili-

civitatc lia-

ut

cpiscopus

ctiain

illain

mandarct, ne aliqua inala occasio cx hoc christianis nullatcnus

aiborem

{iermaiio

cuni sanclus

media

pinuin in

ad cujus ramos pro admiiationc

suspcndcbant.

Burgun-

ut apiccin ducatus totius

,

crgo Altisiodorcnscm civitatcm caetcris

Qnadain autcm vicc

acquicvit.

dcdit

incidit et incendio totani

,

absentc

quod Gcrmanus

audiciis christianac rcligionis oblitus vallatus militibus illuc advenit cl mortcin

(i(!rmanuin

dunum

successuruin agnoscens fnrcnti

sibi

cautc

conchisit

ct

qui

paupcribus

subslanlia

inutata corpus

siium

panein fruinenti, iion

1) Alii II

Olll.

ct

Augiisto-

j^lcbs

crogata

tiiginta

viiiuin,

Nam

noii

omiiis

aiinos

cl

ii:

in

ipsuin sibi suc-

j^aulo post cpisco-

antistilcm postula-

uxorc

sororcin com-

in

sic afflixit

')lcgunicn, nunquam

,

ut

nuiiquain

vcl salcni pro

Bis tamcii in anno, scilicct in pascha ct nalali,

saporc comcdcrit.

vinum suincbat,

pcr

cum tonsurans

factuin cst.

ct (icrmaiiuin

fcliciter obiit

vit,

ibidcin

Quod

ccssorem essc pracdixit.

pus

ccssil

Postmodum Altisiodorum revcrsus (Jcrmanuin

perrcxit.

ccclcsia

Episcopus autem divina rcvclationc

cpiscopi intcntavit.

sed taiuen

sngimen

It-giiiit

,

ox

ipsuin
vini

saporcin aquis nimiis cx-

ipc. libri iicbbime coiiriiixciiinl

sniigu:-

De

Cap. CVII.

Germano

sancto

lu refectione priino cinerem praelibahat, dcinde panein

stinguebat.

vespeie comedebat.

autem

semper

hordeaccutu suinebat,

In aestate

donarclur,

Lectus cinere,

donec

fcrebatur,

tanidiu

nullam

quae

Talis enim ejus exstitit vita,

ut,

mcnsa iterum pararetur, admiratus

vigilare,

qui

,

Qui cum oinues vicinos suos

cercnt,

ad domos singulorura

niisit

omnes

et ccce

,

tur se daeinones

praecipicns

iis

personas

si

,

,

daemonibus

illas

praecipiens

,

ne

Adjurati igi-

Ko

hoininibus illudebant.

qui sic

in

nc

el vicinas suas esse di-

in suis lecluiis sunt inventi.

esse dixerunt,

quae

dacmonum ad nicnsam

agnoscerent.

abirent

denuo prae-

mulicribus,

illis

de familia excilavit inquirens

cuuttos

abirent,

mulierum vcnientcm

et

cum post coe-

loco

nocle saiictus Germanus sta-

illa

ecce vidit inultitudineiu

et

hoininum

forina

cingugessit.

-)caruisset, incredihi-

interrogat, cni

quod honis

Cui quuin dicercnt,

de nocte incedunt, praepararent, luit

sanctorum

et raro

omnc, quod

fuit

quodam

Hospitatus in

phantastica putarentur.

pararent.

et reliquias

iniraculis

si

solveretur.

TiUita fucrunt miracula, ut, nisi mcrita praecessissent,

videretur.

nain

niinia

nunquam vcstimentum, raro calceamcnta

lum detrahebat: supcr homincm siquidem

in

hahuit

nullum pulviuar caput

ab humeris ejus levabat, sed semper gemens collo gerens

nisi

vestem

vestis nisi forte alicui

allrilione

ac sacculo ornabatur,

cilicio

nunquain

jejunans

hjeme

vel

praeter ciiicium ')et unicum cucullum,

iis

449

episcopo.

temporc heatus Lnpus cpiscopus ^)Trahasmac Horehat, cujus urbein cuin Attiia rex

quis .\ttila

esset

obsiderct,

eos

qui

,

sic

Quo contra

flagclluin Dci.

gemens:

super

portam beatus Lupus acclainans,

cgo suin

illc:

huinilis praesul Dei ait diccns ct

cgo Lupus, heu vastator grcgis Dei

et

Dei, inoxque portas

Cui

impeterct, inquisivit.

reserari jussit.

per port.am ad portam transierunt,

Illi

et indigeiis flagello

autcin divinitus excaecati

neinincm

autein

videntes

aut

Beatus igitur Germanus assumto praedicto cpiscopo Lupo

laedcntcs. in

Britannias

in

mari

,

ubi haerctici

essent et teinpestas

Gcrmani protinus

pullulavcrunt, profectus est,

maxima

tranquillitas

orirctur

magna

,

sed duin

ad orationem sancti

efficitur;

honorifice

igilur

a populis suscipiuntur, quorum advcntum daeinones jam praediverant,

sanctus Germanus

quos

haereticos convicissent infirinus

l)

3)

,

de

ohsessis expulerat.

ad propria rcdierunt.

decumheret, contigit, ut totus

Rec, legunt

Rec. legunt

:

:

ille

fl tunicnin et oucullain.

T r a ca s

i

n a e.

Cum

in

Veruin cum

quodam

loco

vicus repentino incendio 2) Ed. Vr. r

I

a

r

ii

i

i

450

De

Cap. CVII. Uni

conflagraret.

sancta Genniino episcopo.

rogaretiir,

cuiii

ut

deret, ille incendlo se opponit et

confutarct,

liaereticos

ut

.

quidaiu

concito ejus vestigia sequebatur,

Rcdicns

firmitatns occubuit. fccit

apcriri

et

e contra

Dum

gore laborantem

quos

,

in

respondit.

deposito capite rur-

ille

Britannia praedicaret et

iu

sibi

nianus regi festinus occurrit

cur

Tunc rex vehemcntcr

inquirit.

egrcdcrc

tuit et illc:

inquit,

,

stupentibus regcin

constituit

Cuin Saxoncs conlra Bri-

prodcuntes dominantur gcnti Britonum. dimicarcnt ct se paucos vidcrcnt,

vocavcrunt

et

convolabant.

ab

iis

Gcima-

fccit ct univcrsis

dc subulci gcncre

rcgcs

c\ tunc

ct

Ger-

rcspondcre non po-

sibi

rcgiium mcliori dimitte.

Dci mandato subulcuin cum uxorc venire

niis igilur

fccit et

dic

hospHium dcncgarit, potentcr

allonitus

et

Post coenain

Sequcnti

surrevit.

ci

et fri-

rccepit et unicuin vi-

super pellcm componi

vituli

ct,

tuguriuin

fame

sociis

occidi praecepit.

hospitibus

liabcbat,

qucin

palatio ad

in

Gerinanum cum

ad ejus orationcm vituius sinc mora

sanctos imlc

traiiseunlcs

pracdicati ccrtatim omncs ad baptismi gratiain

Dic igilur pasdiac cx fcrvore

poiiunt fortiter proeliari, quod

illi

propcrant. sed Gcrmanus latcns ipsc allcluja clamaret,

cum

an adhuc

revocari

ulterius

domo sua benigne

sanctus Gcrmanus oinnia ossa

toncs

in-

cuncta sibi

residens

ille

pracbendam

pascuis receptam

a

vidit bcatuiu

,

Mox

ut rcquiesceret,

propvium rcfcrcns

tulum

ejus gradu

discipulis

apud Gordomaruin

rex Britanniac hospilium denegasset, subulcus regis re-

sociis

gressus

ex

beatus Germanus scpulchrum cjus

iiide

noile ,

doiuino obdorinivit.

in

ad Britannias itcrato re-

qui taiucn

requisivit.

suavia ac se

Tuuc sanclo annuentc sum

omnia consumente

ipsumque vocans cx nomine, quid ageret,

secum militare cupcret, constare

Dum

ejus non tetigit.

hospitiHin

flaiuma diret

ignem eva-

asportatus

iiule

ultra citraque

projcctis armis pro-

iidci

audicntes audacter contra inerines

cum

suis oiuncs admoiniit, ut,

oiniies sibi uiio

cum

clamorc rcspomicant.

(Juod

jam irruentes terror

invasit,

factuin essct, tantus hostes super se

ut projectis arinis noii soium montcs scd coeluin ctiam snper se rucre

dunuin

ad tumulum

transicns

quomodo

toris exspecto iiobis

Et

attcntius

gaudia mereamur.

illc:

dulci

quicsce

inlerccdc,

Dlc

quictc

statiin

cpiscopi devenisset,

c\ tuinulo cunctis au-

pcrfruor ct adventum redem-

pcr longum ut

dum pcr Augusto-

vice

sancti Cassiani

se haberct, inquisivit.

dientibus sic respondit:

pro

Quadam

cunctiquc difTugcrunt

putarcnt,

obtinere

in

Cbristo tcnipus et

sacrac

rcsurrcctionis

Duin apud Ravennam dcvcnissct, a regina Pla-

CVn.

Cap. cida ct

plcnuni

ille

pauperibus

sic suscepit,

ut cibos

ipsum vas argenteura

quod

Uuadam autem

texit.

invitasset, ille

eo

Quod

est.

quia, qui

et

fecit,

me hac

orationilius

audiens

quem

asinus

statimque

corripitur et die VII iu doinino inorilur

a regina

sicut

CCCCXXX.

Verum cum

cellensi episcopo

quam

promisisset,

quod

fundaverat, sibi dedicaret,

cereos accendi jussit,

tempore

igitur

bcati

fieri

oportere

meminit et

Tunc

sanctus

ita

Eusebius

,

Valente iraperatore morluus

,

sub quo istud

,

non

L

a

,

beati

Gerraani fecisse

de

magno

sit

hoc,

raorte ipsius

Fuit

effluxerant.

quod narratur

iu

niortuuni

intelligatur

factuin

et

Cuin

niox

cerci oinnes divinitus in-

proraissionis

illius

fuit

niortem sancti Gcrraani ullra annos

Eusebius

ut

tanlo plus

dedicationem aut

fuisset,

se facturuiu promiserat,

oportet accipi

Eusebius

episcopo reservari. delatuni

statini

Eusebio Vercellensi, quod tenipore sub

intellexit

alteri

inducitur et

quod vivens

Hoc

cognovit.

plus accendebantur,

aut

Ver-

suam dedicaturus

ecclesiara

Germani corpus Vercellas

praedictara ecclesiam

flammantur.

quanto

sed

annos domini Euscbio

intellexisset sanctus

Quod videns Eusebius

exstinguebantur.

circa

beato

sua reversione ecclesiam,

iu

cum

quod

,

corpus ejus ad Gallias,

Germanus

sanctus

hospitiuin

praedixit

Post modicum fcbre

Obiit

beatuiu Germanura exiisse de corpore,

alio

exiret,

et

transportatur.

petierat,

surge,

:

subsiliens se ipsum

Gcrmanum ad

,

hoc saeculo diutius nioraretur.

in

episcopo

Pergensque ad cadaver ,

Ravenna

de

asino deferenfe

Gennani mortuus

sancti

meus mihi asinus praesentetur,

reportabit.

attulit,

Sed antequara

nequaquam

conviviuni

mirae niansuetiidinis

cquuni

intuens ait:

concussit et quasi nihil uiali passus esset deportavit.

eum ad

confectus,

esset

muscio revertaniur hospitio

inquit,

sibi

et

Loco vero mu-

postmodum argcnto

illud

praedicta regina

dum comederet,

sed

regina

praesentari

dum

vice

vas

et

famulis traderet

retineret.

benigne annnens ab hospitio suo usque ad palatiuro,

quod jejuniis

porlatus est,

recepit

libeuter

illa

vero

liora

panem hordcaceum continen-

neris misit reginae scutellam ligneam

tem,

est,

4ol

vas argenli aniplissimum delicatioribus cibis

niisit

ei

quod

,

sancto Gerinano episcopo.

suo Valentiniano honorifice susceptus

filio

coenae regina

pro

De

evenit.

29

nam

ipse

usque ad ergo alius

452

De

CVIIl.

C.ip.

sancto Eusehio.

CAP. CTIII. (103.)

De

isaucto JEii^ebio*

Ensebins {iiuifur ab cu

namque habuit bonitatcm fensione

fidei

,

statiouem

bonuni

est

qiiod

,

quod

sebe,

el

,

Vel Eusebins sonat bonus cultns.

eitur eloquenlia vel statio.

in sanctiticatione sui

constautia

in

eloquentiam

,

uiartirii,

tli-

Ipse in

tle-

bonum cultum

in

reverentia Dei.

Euscbius semper virgo exsistens tlum adliuc catcchumenus esset,

ab Eusebio papa baptisma susccpit

norarn,

et

in

quo baptismo

manus angelicae visae sunt, qnae ipsum de sacro fonte levaverunt. Matrona quaedam cjus pulchritudine capta cum custodientibus

adire,

vellet

mane ad

facto

ejus pedes procidit

ab eo veniam

et

natus presbitcr tanta sanctitate emicuit,

manus

inter

ut

Ariana pestis totam Italiam

inliceret

imperatore

,

unde Ordi-

petiit.

niissaruni sollcmniis

iu

ministerium angclicum apparerct.

ejus

cubiculum

ipsius

nou potuit,

pervenirc

angelis

Post hoc cum

Conslantio eidem

haeresi faventc Julianus papa Euscbiiim in Verccllenscm episcopum consccravit, quae tunc obtinebat

tum.

Quod

runt,

at

aperuit.

alias urbes Italiae principa-

urbcm ingressus ante ostium

Eusebius

quae est beatae Mariae, gciiua tione

iiitcr

omncs fores eccicsiae ciaudi

audientes

haeretici

oinnia ostia inox sua ora-

Ilexit el

Mediolancnscm

•)Maxentiuin

fcce-

inajoris ecdcsiae,

episco|)um

haerctica

pravilate corruptum de episcopatn ejecit et pro co viruin catholicum

D^onisinm ordinavit sicqne Euscbius Athanasius Arius

totain

nanique

asscrcns

quod proptcr nos factus

cst

mcntuin Dcus crcarct, Nicacnuin (oncilinin

per

miserabili

secessuni

hacresi

A

occidciilis ct

fuit,

1

,

idco

,

ntagiiiis

tani(|uain pcr iiislru-

(lonslanliniis cclcbrari fccit

quia oiniiia

inleriit,

quocirca

indignalus

1

puram crat, et

ut nos pcr cnni

Constantius

emisit.

iix<'n

(lliristum

qui

fuit,

ubi crror condcinnaliis cst

,

plurimum

1) K(l. Pr.

ct

mortc

corruptus

Euscbium

ecclesiain

quod crat, quaiido non

Aicxandrinus

prcsbilcr

treatnrain cssc diccbat,

tnoduni

tolain

ecdcsiain oricnlis ab Arianoruin pcstc purgabanl.

ii

m

Icgil.

aulcni

Conslanlini

(lonslanlius

muitornm

Ipsc autcni postvisccra

ct

inleslina

iilius

impcrator

episcoporum

ipsa

conlra

concilium

De

Cap. CVIII.

453

sancto Eusebio.

Euscbium

coiivocavit ct Dyonisiiim acccrsivit multasque cpistolas ad

deslinavit,

qui

coiitcmsit ct

pracvalerc

multitudiiie

iii

suam sencctutpm opposuit. Unde imperator

cxcusationem

siialn

malitiam

scieiis

in

Mcdiolanensi urbc, quac propc erat, concilium

Arianos

Ubi cum Eusebiuin decsse videret, jussit

celebrari.

suam dcscribere

tidem

Dyonisium episcopum Alediolanensem ac >)XXXIIi

ct

cpiscopos cidem

veiiire

,

statuit contra

fidci

Quod audiens Eusebius ex urbe

subscribcre.

sua profecturus Mediolanum exiit

multa passuruin

et sc

pracdixit.

Cuin igitur ad quendain fluvium venisset, ut Mediolanum pergeret, navis

procul

venit

ct

Tunc

ei

ex alia

ipsum

partc

cum

Cuni

posset, coram omnibus dixit:

ncc blanditiis

flccti

patre, cur crgo mibi

Non

tulistis?

cnim

est

dorainum suum

bam cui

cui

,

anctoritate

subscribam,

pracsum,

scd

et aliis

cprscopis

animati

sebio lari,

alium

Ariani

bustum

Qui

tradidit.

poruin rapientes

et

crgo

iratus

vinctis

ipsum trahebant.

et rursus

Ipse

post

ab

,

cocperunt plurimum gratu-

com-

voluntati

ipsum dc medio aliorum episco

inio

eum per gradus usquc ad

summum

palatii

a

traxerutit.

multum sanguinem fudisset

autein gratias agens

D^onisiuin,

penitus

Eusebium

et

adhuc

tergum raanibus per collum cum func

fcssione catholicac fidei raori esse

berium papain

,

Euscbio

el

sed cuni ab Eu-

subscripserant,

(lonstantius

protinus

capite -)concusso

non assentiret,

novumquc,

episcopi subscripserant,

tradiderunt,

durius flagellantes

summo usque ad imum

Cum

cui coacti

Tunc

videbant.

Arianorum

,

nullafenus consentircnt

quod chirographum,

filium scrt-

inccnditc

chirographura conscripscrunt

ut subscribcrent

,

D^onisius

cui

et

servus ratione

illi

Sicque nutu Dei succcnsus est

XXXIII

et alii

nec

Qiia

patrein.

istum

filiuin

discipulum prae-

nequaquam post

conscribite.

si viiltis,

piocidens

vos dicitis

et

scripseraiit

ille:

chirographus, cui Dyoiiisius rursuinque

quein

,

At

obtulerunt.

ei

,

mcum

super magistnim

super

filius

commoti statim cliirograplium subscripserat

filiuin

discipulus

nec

transportavit.

alio

pedes ejus

Eusebius ab imperatorc nec minis

igitur

minorcm csse

super

gubernatorc

sine

pracdictus D,yonisius obviavit ct ad

veniam postulavit.

eo jubente ad euin

exsistens

fluminis

sociis

Paulinum

et

diccbat,

se pro con-

Tuiic Constantius Li-

paratum.

omnes

alios

qui cjus excmplo fuerant animati, in cxsilium mitti

fecit,

episcopos,

Euscbium

vero apud Scytopolin. urbein Palaestinae, Ariani duxerunt ct ipsum

i) Kd.

l'r.

el Iiic el inlr<(

XXIX

legil.

2) Alii c oii

(] ii .1

s s h l o.

iii

De

Cap. CIX.

454

sanctis Machabeis.

quodani loco sic artissimo reclusenmt, ut essct

longitudiiie

ilio

angustior, ita ut curvatus nec pedes extendere

brevior,

latitudine

nec se

latus alterum verlere posset, capiteque depresso

in

movere valebat.

tantuin et cubilos

humeros

Verumtamen Constantio defuncto

Julianus eidem succedens et omnihus piacere volens juhct exsulatos

episcopos revocari et Deorura templa apcriri et pace

qua

quisque et

veiiit

Juliano

rediit et euni

Scd itcrum

domum

vallantes et

et

Euschii

extra doinuni supiiium ipsum trahcntes sic

ad domlniim

fcliciter

rat, sepultus est.

bius a

migrans

sccundum

autem

Vixit

in

ut

eum obrucrunt

lapidibus

ecclcsia

,

quam

Fertur quoque hanc gratiam

Deo precibus impelrasse,

posset.

Eusebius Vercellas

populns cum magna exsultationc susccpit.

regnante Ariaiii rcpullulant

Valente

sub lege,

Defuncto autcin

eidcm exposuit.

regnante sopilis Arianis

Joviniaiio

frui,

Eusebius inde exiens ad Athanasium

sic

passus fuerat,

quaiita et

Et

vellct.

milius

et

ipse construxe-

suae

civitali

Eusc-

Arianus ibidem vivere

chronicam

minus LXXXVIII

ad

Floruit circa anuos doiuini (]CCL.

annis.

CAP.

De

CIX. (101)

sancti^ Macliabciis.

Machahci fuerunt scplcm zaro saccrdole

pro

qui

,

cum

fratres

observatione

niatre reverenda et Kiea-

Icgis

cuin carncin porcinam

nolient comedcre, inaudita suppliciorum genera

dum quod

in

II.

Machab.

pertulerunt, secun-

Et nolaudum

ploiiius continctiir.

quod

,

ecclesia oiientalis facit fcsta dc saiutis ntriusquc tcstamcnti, dentalis

autem non

facit

fcsta

dc

saiictis

vctcris

occi-

testamenti

eo,

quod ad inferos descendcruiit, practcrquam de innocentihus, ex eo quod

in ipsis

autein

ad

iiifcros

rationes,

Quia

testanienti passi sunt, rito

celcbrelur.

cuiida

cst

quare

ecclesia

dcsccndcrint, sollcinnizat.

martirii.

tivani

Sunt

singulis occisus est Christus, ct de Machabcis.

quatuor

Haec

ciiiin

inaudila

de

Machabeis,

istis

licet

Priina est proptcr praeroga-

supplicia

iiitcr

sanctos vcteris

ideo privilcgiati suut, ut eorum passio mcratio

poiiitur

propter rcpracscntationein

in

hjstoria

m^slerii.

scholaslica,

Scplcnarius

nuincrus cst nuiuerus HHlvcrsilatis. Signilicantur ergo in patres vetcris tcslaiuciiti cclcbritatc digni, naiu

licet

istis

seciiiiii

omnes

dc ipsisnonsol-

De

CX.

C;)p.

tnmquiaad ijinbum descenderunt, tuinquiainuititudo

leinnizctecclcsia,

inullorHin novoruni sul)intravit, in

levcrcntiain, quia per septem,

tanien soptoni inipcndit oainibus

liis

ut dictum cst,

Tcrtia est propter exemplum paticndi,

tur.

exemplum

fidelibus, ut

aniuiontur el ad

Moysi

pationduin pro

nam pro dcrensione

loge

')I>e

Joanncs Beloth

sicut

suirt,

Has

Ircs

summa dc

in

(105.)

sancto Petro ad Tinciila.

Festum sancti Potri apostoli

,

quod ad vincula dicilur, quadru-

memoriam

de causa institutum fuisse putatur, scilicet in

momoriam

ralionis Potri, in

libe

pro dcstruondo

liborationis Aloxandri,

gentilium et pro impetranda absoiutione spiritualium vinculornm.

ritu

Pifma

causa est

ergo

in

memoriam

ibi

dam

Cajo nopoti Tyberii Caosaris

autein

die

cum

essot

coeluni inanibus ait: totius orbis.

Herodos

utinain

Nam,

liborationis Potri.

Horodos Agrippa Roiuam

sicut dicitur in hystoria scholastica,

curru cum Cajo,

in

vidorem niortom senis

Scd hoc auriga Herodis audivit

et

adiit

Qua-

familiarissimus exstitit.

lovatis

ct tc

in

dominum

Tjbcrio continuo

Quaproptcr indignatus Tjberius Caesar Herodem reclusit

intimavit. in

supplicii,

V.

CAP. C\.

plici

pro lege

illi

talia supplicia passi

assignat magister

rationcs

officiis C.

et

sicul

Quarta est propter causam ')suae

legis

cvangelii,

oniin in

zeluin (idci

pro defonsione legis evaiigolicac patiuntur.

ot christiani

ultimas

univcrsitas dcsigna-

proponuntur

secundum liorum constantiani ad

accinganuir.

fortius

455

sancto Petro ad vincula.

carcere.

Ubi duin quadam die juxta

arborcm

innixus

essot,

cujus frondibus insidebat bubo, unus de contaptivis poritus in auguriis

dixit

ei:

noli

timere,

qnia cito

liberaberis

et

in

sublimaberis, quod ainicos tuos in tui invidiam concitabis ot prosperitate morioris. te

videris

,

ultra

Quam

quintuin

tompus Tjbcrius inorilur

Herodem de

quidein 1)

legiinl

Ed. t

A

diom vivere non valebis. et

in

hac

autcm hujus gcnoris animal super

Cajus

vinculis liberavit

verba suae — legis vincnla sancti l*elri.

Fr. oinitlil
cito

tantum

in

ct

Post aliquod

impcrium sublimafur, magnifice

el luiii legit

qui

sublimatum re-

evaiigelicH.

2) Alii

45B goin

De

CX.

C^ip.

Petro ad vincula.

saticto

Occiso autem

ecclesia.

sit

vit

ad ininisterinm praedicationis irberum dilationem

regis

iion

custodes ad se veiiire fecit,

Nani concitus

iiocerel.

pro

ut

fiiga

cum Caesaream advenissct

et ibi percussus

elTudit,

procedit

lucem

ad tlieatrum.

hoc phis aliquid de eo, quam huuianae naturac mentiretur.

hucusque

natuiam

ut te

vulgi

adulanlis

Illico

hoininem

insidcntem

super

capiti

fiiiiiculum

iiiorior.

voccs

concrepatil

iioii

respueret,

suo angclum,

mortis ejus proxiinue nuiitium rcspiciensque ad

cgo Dcus vester

pro

et

artifcx arrogan-

est,

Et dum ailulatoriis demuU

csse falemur.

vibrantis

aspectus

dicentis:

ex hoc jain supra humanani

te tenuimus, scd

ohlatos sibi divinos hoiiores

repertusso

metalti

fulgiir

intuentibus perstringeret aciein lerror

ut

ab

XIX. antiquita

ad eum tolius provinciae

incipiente die

spectantibus

splendore duplicatam

die

eos poenis

primuni solis radios vcslis aigcntea suscepit,

Ubi cuin

ct

diris

fulgenti veste ex auro argentoque

ille

iiidutus,

et

vero

ne soiutio Petri alicui

facere,

est

Petri

Caesaream descendit

in

unanimiter convcnisseiit,

mirabiliter contexla

bus

ini-

autem

Facinus

jussit.

sequeiiti

Eteiiim, sicut refcrt Josephus in

aiigelo cvpiravit. tuin libro,

ire

pntitur ultionis,

Hoc tamen impeditus

afficeret.

tia

carcerem

Aiigeius

eidem assistens mirabiliter cum a vtnculorum ncxibus iibera-

et

autem

viri

iii

producerc cum populo.

pascha

post

volciis

iioctu

quia hoc gratum esset Ju-

diebus azimorum Pctruiu apprehendit et

in

affligere!

(ratre Joannis gladio

JacoI)o

ab codeni ante dies azimorum, videiis, dacis.

manus, ut

Jiuliieam niisit, cunique venisset, niisit

iii

quosdam dp

eretiir hoiiori

respiciens vidit

id

est

popiilum

buboiiem, di\il:

eii

Sciebat cnim juxta praedicationcm auguris,

se infra quiuquc dics morilurum

percussus per quiiique

ct coiitiiiuo

,

dies vermibus euni corrodentibus expiravit. llaec Josephiis. In incmo

riam igitur tam tnirae cl

tam

fcstuin

dirae sancli

ad

Petri

inissa canitur, in

vincula

fectus urbis Koniac, qui per

a Quiriuo Iribuno

honorem

apostolorum a viuculis

protinus subsecutae,

sollemnizat,

lioc

IJiide

ct

ecclcsia

epistola

in

quoniam Alcxander papa,

rexit ectlesiam

,

el

llermes

prae

Alcxandrum ad fidcm conversus

fuerat,

custodia tencbantur,

dixil-

diversis locis

ia

Ilcrmem praefcctum:

dimittcrc

iii

et sc-

fcslum deberet vocari Petri a vin-

institiitioiiis exstitit,

post bi^atum Pelruni

quc Iribunus ad

princi|)is

t^rannum

quod

Secunda causa

qui scxtus

iii

qua haec liberalio facta fuisse perhibelur,

cuiidum hoc videtur, culis.

liberationis

vindictae

praefccturae

ct

iniror vitain

le

aliam

viruin

prudcntcni

somniare.

Cui

Cap. CIX.

De

ego

aiite

dixit:

Heriiies

et

hos

haec

aiiiios

Cui Hermes dixit:

sanctus Alexander,

quem

Tunc Quirinus

niale-

tenes in vinculis, ipse hoc melius te doccbit.

ego dixi

dicens Herinen ait:

Verumtamen super

vinculatum. ct

ipsum tecum

si

el ejus

tuis

tibi

Alexandro

et

ct

faceres

hoc, et

vel

Hermcs

hoc

te

serinonibus

vel

dictis

inveniens

ipso invenire potero, veie fidem adliibebo,

Fecit, quod dixit, et

indicavit.

Orante igitur sancto

protinus

eos

Quiriiius

Alexandrum custodiam dupli-

et

te

cum

Alexandro angelus ad euni venit duxit

me probare

ut

,

ad Aiexandrum, quem pro suis sceleribus teneo

mittis

nie

cabo

et

qiiod aliam vitain noveris esse et coiitiniio fidei tuae dis-

ine,

cipulnin nie habebis.

nunc

deridebaiu

oiiiiiia

Respoiidit Qiiiriims: fac ergo pro-

haiic vitara solatn esse putabaiii.

bare

457

sancto Petro ad vincula.

Hennen

ad

et ipsuni

iii

carcerem

adiniratus

pjiiriinum

iiisimiil

cum Hernies Quirino nanaret, quomodo Alexander

est,

suum

iiliuin

inortuum suscitasset, dixit Alexaiidro Quiriiius: liabeo liliam gutlurosain nomine Balbinam si

filiae

citius

cum

et

ipsam

hic sis

quomodo

,

Alexander: vade reducet.

cito

lari

filia

mc huc filiam

adduxit,

suam ad carcerem Alexaii siios

se prostia-

coepit vincula sancti Alcxandri devote oscu-

ejus

Cui Alexander

ut sanitatem reciperet.

sed

,

bojas

dixit:

sancti

carcere, ubi Petrus detentus fuerat,

easque cum invenisset, ,

filiae

noli,

Petri

quire, quas devote osculans recipieS sanitatem.

vincula

Ad quem

nie illuc cito

ilie

ipsum inveniens ad pcdes

has meas osculari catenas

osculata est

vade

Cui dixit Quiriiius:

adducito.

carcere tuo potcro teinvenire?

Pergens igitur Quirinus

Tunc ,

in

quia, qui

,

dri adduxit et ibidem vit.

meum

recipere fideni,

Alexandcr:

Cui

salutem.

potcris

ad carcerem

me tuam

igitur

proniitto

,

meae impetrare

Quirinus

diligenter

cst

iiitegrae

mea,

llla

beneficium

in-

igitur

bojas inquiri

suae osculandas dedit.

sanitatis

filia

diligenter

mox

iii

fecit, ,

nt

assecuta.

Tunc Quirinus veniam petens Alexandruni de carcere extraxit et cum familia et aliis quam pluribus baptisma susccpit. Tunc

ipse

sanctus Alexander hoc festum in calendas Augusti celebrandum stituit et in

cula

honorem apostoli

reposuit

et

ad vincula

pracdictam ecclesiam magnus lus viiicula osculatur.

haec

est.

conjuncti

Petri

nominavit. fit

inter se

\n

et

Antonius

niuiidi totius

vianus in occidenle Italiam

,

Galliam

ubi

iii-

vin-

hac sollemnitate ad

concursus populi

Tertia causa institutionis

Octavianus iniperator sic

ecclesiam fabricavit,

sibi

et

ibidem popu-

secundum

Bedaiii

invicein

affinitate

imperium diviscrunt,

ut Ocla-

et Hispaniain

,

Anlonius vero

458

De

Cap. CX.

In oriente Asiani

Pontiim

,

sancto Petro ad vinciila.

Africam

et

sam repudiavit

uxorem

Ob hoc

Octavianus manu arniata

indignatus

tonium procedit Cleopatra

et

proviiiciam

igitur

accepit.

Asiam contra An-

in

Tunc Antonius

omnibus superavit.

in

regnum

,

Inde

fecit.

Octavianus

destrnxit

Alexandriam perrexit

in

Romam

spolians

divitiis

ipsum

hal)erct, ip-

uxorem

in

et

fugerunt ac semet ipsos prae nimio dolore occide-

victi

Aegjpti

runt.

Clcopatram reginam Acgypti

et

Antonins antcni

possiclerct.

lascivus et Inbricns cuni sororeni Octaviani in

Romanam

et

omnibus eam

et

unde rempublicam auxit,

ipsas transvcxit,

quod pro uno dcnario darclur, quod prius pro quatuor vendc-

ita

Et quia civilia bella valde «rbem vastaveraut,

batur.

novavit, ut dixerit:

inveni lateritiam

tantum rempublicani auxit, Augustus

igitur iu

catus est, unde ct ab eo Augusti dicti

sunt,

eam

ita

marmorcam.

relinquo

,

primo omnium qui

sibi

Unde

batur,

quia

hunc menscm Augustum

et

Marlio

a

quam prima

memoriam

In

qui prius

appel-

Sextilis

dice-

popnlns suo nomine intitnlavit

scxtus erat,

cum Angustum vocans. illius,

,

vo-

imperio

in

successerunt, sicut a Julio Cacsare ejus avunculo Cacsares lantur.

rc-

Ouia

itaqne

honorcm

ct

dic Augusti Octavianus liabuit,

victoriae

omnes Roniani

hanc diem sollcmnizabant usque ad tcmpns Theodosii impcratoris, regnare anno domini C(]CCXXVI.

coepit

qui

magno

voto perrexit, ubi quidam Judacus pro tcnas

Cum

quibus

obtulit,

Romani

igitur

ratoris

Herode Pctrus

siib

dc

a

facili

tali

ut

Pctri ficrct,

et

Ouod

diim cunctis placuisset,

ct

protulit

ct

cclebris

po|)ulo

qua sub Ncronc

sociata ita iniraculose

cadcin cxslilissct.

IJiide

quod homiiium indiscreta

oblivioni

ut

paganorum

ct

Pclagio

Iicato

cipis

illis

cogitansqnc,

illum diem univcrsns populus

exhortationibus induxerunt,

protulit,

vinctus

fuit.

honorcni inipo-

quod dam-

,

quod non cos

consuctudino rcvocarc posset,

cultiira ct

filia

cogitando

observantia quidcm sic staret, sed iu honorem sancti

Ilabita igilur collalione cuin

tulcrat,

ct

ronianos sollemnizare vidcrct, dolens

gentilis

igitur

niuncre duas ei ca-

apostolus

rcdiisset in calcndis Augnsti

nato homini taiitus honor exhibcrctur,

Iractavit,

Eudoxia

uxor Valcntiniani Ilicrosolimam ex

praedicti Tlieodosii impcratoris

ficrct illa

rcligio

quas dc Jerusalcni at-

Papa vero

ct

apostolus vinctus

ct

blandis

mcnioria principis apostolorum.

una catena papa

noiniiiarct.

traderctur nicmoria prin-

catciias,

ostendit. idcin

ad vincula

papa popnluni

facta est,

ac

catcnam

illam

Hao crgo

fuit. si

scnipcr una

rcgina protiniis slaliMTiiiit

facicbat gcntili

damuMto

,

in

,

ut,

mc-

De

Cap. CX. liiis

sancto Petro ad vincula.

Ipsa igitnr vincuia

inutata faceret apostoloruin priiuipi Petro.

papa

ad vincula posuit

cuin regina in ecclesia sancti Petri

ubique celebrem fore

Quantae

haec catena

Quendam enim comitem

apparuit.

djaboJus ante oinnium oculos

dicit Sigbeitus.

imperatoris Oltonis propin{|uuia

ut catcna sancti Pctri ejus

quaedam

alia catena furentis collo fuissct imposita

furentis collo iniponitur.

sed cuni

nihil

et ,

ipsum papani

ex hac

tandem vera

Tantae autein

pondus djabolas ferre non poluit, sed niox coiain omnibus

virtutis

Tunc Theodoiicus Metensis episcopus ipsam

exclamans abscessit.

eam

cateiiam arripuit et

praecidcietur ct

se

collo circuindaretur,

provenisset salutis, nimiruin ubi nihil latebat virtutis et

ut

ad Johannem

iinperaloris

ducitur,

Petri catena producitur

CCCCLXIV

anno domini

fuit,

crudeliter arripuit,

tain

Tunc Jussu

dentibus laceraret.

Idem

Haec Beda.

instituit.

virtiitis

aiitein

et ipsani

dotavit ac praedictuni dieiu

et privilegiis niagnis

uiuneribus multis

4.59

se iiuliatenus dimissuiuin

Cuin

asseruit.

,

,

snper haec

igitur

manus

nisi

papani aliosque clericos gravis oriretur conteiitio, inipcrator

dem

ipsuin

sedavit

litigiuin

a papa impetravit.

et

episcopo

Narrat Miletus

in

sibi

episcopuin

inter

taii-

ipsa catena anniiluni

ex

chronica et idem habcUir

in

hystoria tripartita, quod his diebus apud Epiruin draco ingens apparuit, inox

signans

ostendens

et eidera

aer

quoque

Idein

prius tamen aute ejus faciem digitis crucem de-

occidit,

putredine

Donatus episcopus virtute insignis exspnciis

cujus ore

in

eum

ibidem

ait

et

vix

quein

,

ad

inficeretur,

in

juga boum, ne ejus

VIII

trahere

incendii

locuin

potuerunt.

tripartita habetur,

eadein

quod

in

Creta dyabolns in specie Mojsi se posuit, qui Judaeos undccumque

congregans super magnum monlis

Quos dum ad

duxit.

ducere polliceretur, innumeros enecavit. bolus indignatus,

plausus

derat,

Unde

quia occasione Judaei

Octaviani

juxta

praecipitiuni

cessavit

eos

creditur, quod dya-

qui reginae catenam de-

,

de

,

mare

pcde se pr.aeeuute

terrain proniissionis sicco

his

se

taliter

vindicavit.

Multi autem ex his, qui evaserunt, ad 'baptismi gratiam convolave-

Cum

runt.

iis

lualum, siint.

mons

ipse declivis incumberet

tam acutis rupibus

Cumquc

sunt.

inortui

quid

eiiim

priores

rent,

acciderit,

reliqiii

ignorarent,

quod acciderat,

Hacc

in

idein

faceie

quidam

narraverunt

hystoria tripartita.

assignari potest.

lacerali

Dominus

eniin

quam

et in

sese evolve-

mari praefocati

vellent et de prioribus,

pisciitores

eisdein

Quarta

illi

et

c.ausa

inde transeunles sic

illi

conversi

institutionis

liic

a vinculis Petrum miraculose ab-

4H0

De

Cap. CX.

sancto Petro ad

viiiciila.

solvit et eidein ligaiuli el absolveiidi potestateiii

peccatoruni

Yiiiciilis

Ht,

ipse a vinculis absolvi promeruit

siciit

a doinino accepit,

testateni

Hanc

absolvat.

de

quis

absolvendi

Quod autem per absolvat,

in

accusabant

Unum

dum

Hic

lascivus.

frequenter

qua

te

erat

obcdientia,

subila morte esscl praeventus

Aliud

cupisti.

quam ,

Quoniodo

ingressus

pro eo CHin

pro ipso

vana gloria,

Contra quae-

ncc

sit

justiliam

monachus lucrat, ab

eo

iii

pro

cepil.

Uui

dicbus

psalmiini: iiiiscrcrc

sacpe scobis miiiidarct.

et ut

nicrredc iiici

Tunc

in

siiic

igitur

iii

reductioiiis

(loiiiiiius,

nia-

Pctro

protulit, ul ad

coiifcstiin

Petrus

fugain convertit.

praedicto inonaslerio

ad corpus ipsani rcdiiccrct,

Ipscque dc

oniiiibus cnarravil.

qui

ncc

cuin

Rogantc

opcratus.

ciijusdam,

niaiiu

tradidit

adiit.

dixit,

Qui ingreditur sine

etc. ?

virgiiie luatrc liaiic domiiuis scntcntiain

Animain vcro cjus

Deum

deprecaturus

potcst salvus csse,

hic

ego suni psalSanctus autciu

propheta me inspirante

iioii

tabcrnaculo tuo

iii

,

concinisti.

qiiam inaiiu tcnebat, dyabolum terruit ct

,

el

ego sum menda-

:

Et caetera similiter.

redirel et ibi iiocnitcntiam agerct.

ligcranl

in

Dei praeccpta

coiitra

ego suin Aliud

exaltasti.

frequentcr Deo

doinine, quis liabitabit

,

lubricus

,

daemoncs ipsum

,

senioribus spiritualibus exhibuisti quein

cujus erat moiiachus,

uiacula etc.

clavi

qua

,

clainabat:

Cui respondit dominus: numquid

corpus

lcvis

opera, quae fecerat, ipsuin excusabant dicentia: cgo suin

inorum cantus

cula

miraculorum

in libro

Apud nanique Coloniam urbem

quo menliendo peccasti.

,

damnandos

iuterduin ctiam

quidam inonachus

apud homines jactanter

dam bona

Ab-

evangelista recitat.

legitur

ego sum cupiditas tua

lain

ciuin, in

quod

quaelibet pcccatorum gciiera contraipsum clamabant.

et

dicebat:

Pctrus

Petri

exslilisse,

videat,

si

nobis liendam hodierna oratio postnlat.

satis claret.

sancti

inoiasterio

concessain

sibi

quas accepit,

,

potest,

apostohiin factain epistola commeniorat

in

ipso

claves

Ideo

sicut absolvendi po-

et

causam nonnuliam

quodain iniraculo, quod

virginis,

beatae

ab

aiiteiii

pcccatorum vinculis nos

ipse a

et

perpeiulere

vel

potcstatein

autein

solutionein

sic

inslitutioiiis

a viuculis

absolutionein ct

ultiiuain

pcrpeiulat

facili

iios

indigenius.

quae dicitur ad vincula, honoranius,

in solloiniiitate,

igitiir ipsiiin

dedit,

teneiimr et absolvi

obiii^ati

poposcit

,

prae-

nl siiigiilis

dici^ret ct scpiilturam cjus

iiiortc

rcdiens,

quae

sibi coii-

De

(ap. CXI.

461

sancto Stepliauo papa.

CAP. CXI. (106.)

De

isancto |§tep]iano papa.

Stephanus papa cHni inultos gentilinm verbo vcrtisset et multa corpora

CCLX summo

riano et Gallieno anno domini

oum

et clericos

aut sacrificare cogercnt

Dedcruntque edictum,

nirent.

eorum substantiam comprehensi sunt

ut

,

aut suppliciis diversis pu-

Quapropter dccem dc ejus

possideret.

et

ad templum

plum ingressus fuisset

magna

et

Deum

,

ut

aut

ibi

ipsum teniplum destrucrct

,

ex-

pars templi corruit ct omnis multiludo prae

Quod audiens Vaierianus

misit, qui vcnicntes

ut

Sed cum tem-

subirct.

ipse vero ad cimiterium sanctac Luciae pcr-

nimio timorc aufugit, rexit.

clericis

Sequenti die Stephanus

Martis ducitiir,

jdolum adoraret aut capitalem sententiam

orasset, slatim

a Vale-

studio perquiritur, ut

quicunque eos proderet, totani

et sine audientia decollati.

papa comprehenditur

exemplo con-

et

sanctorum martirum sepeliisset,

milites

plures

ad eum

prioribus

eum niissam celcbrantem invencrunt

stantem

et

intrepidum ac incepta devote perficientem in sua sede decollaverunt.

CAP. cxii. (lor.)

De

inventione saneti iStepliani protom<artiri)S. CCCCXVII

Tnventio corporis protomartiris Stephani anno domini

Honorii principis anno VII facta fuisse narratur. ejus inventio,

translatio

Nam cum

facla

fuit.

torio

Hierosolimitano

memorat

et

hacc

,

,

hoc ordine

ipsins

nomine Lucianus

quem Gennadius

inter

scripsit,

barba prolixa,

reae et cruces

Invcntio

quidara presbiter

cerct ct p.iene vigilaret,

decorus

et conjunctio.

Rcperitur autem

feria

quidam

vir

eum dicens: summa cum

stratu

in

suo

senex statura procerus,

pallio candido amictus

inerant contcxtae,

deauratis eidem apparuit.

sexta

in terri-

viros

illustres

calceatus

,

cui

caligis

comquiesvultu

geramulae auin

superficio

Qui manu auream virgam tenens

tetigit

diligentia nostros patefacito tumulos, quia

462 Cap, CXII. De inventione despecto loco

iiuleceiiter

reconditi

lianni episcopo Hicrosoliinitano,

quja,

cuni siccitas

enutrivi

et

vade igitur

,

Ego

dic Jo-

et

concusserit,

inunduiu

nostroruin

Cui Lucianus prcshiter

propitiari dccrevit.

quis es?

dixit: doinine,

apostoluui

suinus

ut nos in honorabili loco reponat,

trihulatio

et

Deus mundo

sufTra2;iis

sancti Steph. protomartiris.

qui Pauluni

Gainaliel,

suin, iiiquit,

ad pedcs ineos legem perdocui.

Qui autein

mccunt jacet, sanctus cst Stephanus, qui a Judaeis lapidatus cxtra ut a feris

civitatein projectus est,

oinnino

ille

aulcm ipsuin cuin reveientia Alius

sepelivi.

inulta collegi

euin

ia

omnein substantiain ejus diripuerunt

cum ego

in

a

ct

verberibus

afKcientes

niecuin baptisma suscepit

meo

ineus

quia fidcin Christi nolucrunt recipere, pultura fuere

Tacuos

,

sed

ut,

tertio apparcrct,

dcin sicut prius apparuit et cur ea, requisivit. si

Non

,

et Scleinias filius

invenies

si

mcus,

hacc visio

In

tuinulos

eoruni

et

Lucianus

dicto sanctus Gamaliel disparuit,

vero evigilaiis dominum exoravit,

eidem secumlo ac

XX

nostra nequaquam digni se-

cos alibi sepultos

Hoc

et inanes.

Tertius vero, qui

feci.

qui anno aetatis suae

,

Uxor vero mea Aethea

legeni didicit.

Hunc

aliquihus supervixit et de-

permanens cum Paulo discipulo

virgo

et

deposuerunt,

pi-incijtatu

functum juxta pedcs heati Stephani sepeliri filius

euni

Verumtanien

seinivivum reliquerunt.

domo mea duxisscm, dicbus

inecuni est, est ipse Abibas

ncpos

,

sacerdotum

priiicipes

oh nostri reverentiam destitissent.

nisi

inultisque euin

Nicodcnuis

est

Johanne sacruin haptisma

adiit et a Petro et

quapropter indignati

occidissent,

novo tuinulo

inco

in

et

mecuni jacet,

qui

autein,

meus, qui nocte Jesuin suscepit,

Sed hoc

avihus devoraretur.

et

prohihuit, cui ideni martir illaesam lidein servavit, ego

in veritate fierct,

sequenti igitur feria VI ci-

quac

dixcrat,

sibi

neglcxerit,

inquit, dominc, neglexi, scd rogavi doininuin, ut,

haec visio ex Deo esset,

niihi tertio

maliel: quoinodo iu incnte tua cogitasti,

Dixitquc

apparerct. si

ci

Ga-

nos invenires, quomodo

reliquias singulorum disccrncre posscs, cx his, quac tibi sub similitudinc olTcro,

que

trcs

ei

singuloruni

calathos

loculos cl rcliqnias cdoccho.

aurcos et quartum argcnteum,

erat plcnus rosis rubentibus et

ostendit nostri

argcnlcuin

sunt

loculi

plcnuni ct

alii

croco

nostrac

duo

rosis albis.

dixitquc

rcliquiac

plcnus ruhcis rosis cst loculus sancti Stcphani martirio nieruil coronari,

alii

duo

Quartuin etiain

Gamalicl:

suiit

hae ,

Ostcndit-

quorum unus

rosac.

hi

calalhi

Galathus

qui solus cx iiobis

rosis albis plcni inci ct Nicodcini

sunt loculi, qui sinccro cordc in confessione Ghrisli pciscvcraviuius.

De

Cap. CXII.

inventione sancti Steph. protomartiris. 46.3

quartns vero argentcus croeo plenus cst Abibae

dore virginilatis pollebat iterum

iratus apparuit ct de dilatione et negligentia

fodere,

cujus odoris

graviter increpa-

adiit et Jolianni epialiis epi-

ad locura pracdictum Lnciano ostensum

scopis accersitis

Ad

His dictis

Pergunt igilur cum

scopo cuncta per ordinem enarravit.

coenissent

eum

igitur Lucianus Hierosolimam

Continuo

vit.

qui can-

,

exivit.

autcm VI. sequeutis Iiebdomadae eidem

Feria

disparuit.

uiei

fiiii

mundo

de

inuntius

et

terra coiuutitur

miram fragrantiam

odor

suavissiinus

et

cumque

,

sentitur.

LXX

mcritis sanctorum

homincs

a diversis infirmitatibus liberantur sicque in ecclcsia ')Syon, quae est in

Jerusalem, ubi sanctus Sleplianus arcliidyaconi officio functus est,

cum magno gaudio sanctorum ^pnorifice

Hujus visionis

reliquias tianstulerunt

Ea autem hora

condiderunt.

nientionem

et inventionis

Haec inventio sancti Stcphani celebratur et ejus

passio

facta

facit

est

stus ideo natus est in terris, ut

est,

homo nasccretur

pro

Christo

Festa autem

quoniam ChriDccuit

in coelis.

martirium sustinuit, quod est

hoc notarctur, unam ex alia scqui

ut pcr :

chronica sua.

in

qua ejus passio

dicitur.

Prima

ibidem

descendit.

ut nativitati Christi continuaretur natale sancti Stephani, qui

,

priinus

ipso

et eas

magna

Beda

ea die,

hac die fuisse

in

ab ecclesia mutata sunt duplici ralione.

enim

pluvia

heri Christus natus est in terris

retur in coelis.

Sccunda

ratio est

.

,

,

nasci in coelo,

unde etiam cantatur de

ut hodie

Stephanus nascede inventione

festum

quoniain

soliemnius agebatur, quain festum de passione et hoc tum propter

reverentiam nativitatis domini in

inventione

ipsius

dignior

est

ecclesia

festum

ampliori gustinus taiius

inventio

oslendit.

ob

et

de passione

ad

reverentia habeatur.

hoc modo

,

fuit.

illud

corpusse

tempus

Translatio

Nam

transtulit,

autera

ipsius

ejus

,

in

ut

idco

quo ait

in

Au-

et protomartiri

ejus

Stephano pul-

obitum

juxta

ejus

Evolutis ergo VII annis Juliana ejus uxor

sepeliri fecit.

patriam suain volens redire,

corpus

passio

debct esse,

Alexander senator Constantinopoli-

oratorium constrnxit ac post

patiebatur,

Quia ergo

iioc sollcninior

Jernsalem cura uxore sua adiit

cherrimura

in

quain

tum propter multa miracula, quae

,

dominus

viri

utpote quae a principibus injuriam

voluit

deferre.

Quod

cum ab episcopo

multis prccibus postulasset, episcopus duos loculos argenteos protulit

1)

dicens:

Syon

non novi,

vocein

ouiittit

quis

Ed. Fr.

sit

ex his loculus

viri tui.

Et

illa:

Cap. CXII. De inventione sancti

464

ego novi,

Stepli. protoinartiris.

impctiim faiiciis aiiiplcxata est corpus sancti Stcphaiii.

ct

Sic prj>o duin coipus viri putat acciperc, casu corpus protoiiiarliris

Cuni autem navim cum corpore coiiscendissel,

accppit.

odor effragrat, dainant dacnioncs

diiinlur angelici,

Cum crgo

midarent, Stcphanus invocatur suiu

nolite

,

Statiinquc

tiinere.

traiiquillitas

Tunc auditae sunt voces daeinonum acccndc

navein

quia

,

nautae naufragium for-

continuo

ct

adversarius

apparuit dicens:

ego

inagua subsccuta

cst.

clainantimn:

impie

Stcphanus

noster

Tunc princeps daemonum V dacinones,

qui

princeps,

est

in

ea.

navcm inccndercnt,

ini-

sed angelus doinini in profunduiu cos demersit, et cuin Chalce-

sit,

daemones clainabant: scrvus Dei

donein venissent,

lapidatus est

iniquis

pcrvenerunt

et

quadain

in

Constantinopolim

Judacis.

corporis facta

a daemone

incoluines

Haec Augiislinus.

Coiijunctio

Contigit

Eiidoxiain

eniin

Theodosii iinperatoris

filiain

Quod cum

gravitcr cruciari.

palri suo Constantinopolim

intimatum fuisset, jubet filiam Coustantinopolim adduci,

constitutG

ut sacrosancti protomartiris Stcphaiii reliquiis langeretur.

-autem

ea clainabat

in

:

nisi

Stephanus Roinara

Quod

quDiiiain sic est apostoli voluntas.

cloro

et

populo Constantinopolitano

Stephani Roinanis darctur

Tunc

cardinaliuin

Gracci

iui|)craloris

Capuae

accipicndo

pro

honorem

sancti Stcpliani

corpore

Cnm

fabricatur.

siani sancti Pctri sisluiit

iuitcin

tictuin puclla a

ct

Missi

ct

de

igilur

Roinam deferunt prosequuntur.

brachiuin ejus dcxtruiu

nictropoiitana

Roinam venissent

ccclesia

in

et in eccle-

ad vincula corpus defcrre vellcnt,

vectorcs sub-

autem

in puclla cla-

laboratis

Laurentium sedem

corpus sancti

papa vero

Laurentii

sancti

ncc ultra proccderc possunt,

mabat: frustra

ut

conscnsit.

pctitioni

a (ia|iuanis devotis prccibus oblinctur ejus

cura imperator audivisset,

obtinuit,

corpus Stcphani recipitur

igitur

Dacmon

non exibo,

bcati Laurcutii corpus accipercnt.

ct ipsi

Coiistaiitinopolitn cardiuales corpus ct

vcniat,

Pelagio papac super hoc scripsit,

iinperator

consilio

autcm

Stephani cutn corpore sancti Laurentii hoc ordinc

sancti

fuit.

qui ab

venit,

igitur

corpus sancti Stcphani cura

ecclesia

uiagna reverentia coiididermit.

a

au-

lijiiiiii

saevain susci

quia protomartir Slepliaiius

vae nobis,

teinpestatein dicentes:

taiit

transit diro nos verberans igne.

,

,

elcgil.

daemone

quia

daeinon

non hic, sed apud

Illuc

igitur

allcrain

suuin

fratrcin

dcfcrtur ct ad cjus

At Laurentius advcntui

liberatur.

sui quasi congratulans ct arridcns in ccssit ct incdiclatcm iliius vacuain

corpus

fratris

partem sc|)ulchri se-

fralri rcliquit.

Gracci vcro

dum

De

Cap. CXll.

inventione sancti Stepli. protoMinrtiii-..

apponunt, ut Laurentium lcrant

niaiiiis

corrucrunt, scd orantibus pro

papa

iis

velut exanimes

ad terram

,

40.'»

clero ct populo vix ad se

,

ad yesperam rcdierunt, omnes tamen infra decem dies morlui etiam

Latini

qui sibi conscnserant,

,

in

sunt,

frenesin versi sanari non

potuerunt, quoadusque sanctonim tornora insimitl tumulata fucrunt.

Tunc vox

Roma, quae corpus Laurentii

in coclo audita cst: o fclix

Hispani et Stephani Hierosolimitani uno claudis mausoleo, gloriosa

Facta est

pignora.

CCCCXXV.

*)X

ista conjunctio

civitate

cum mortuus

qui

eum

contritum,

Stephani defcrens vivuin

cum

sanctiinonialcm, quae,

in

et

sanum

ct

suscilatus

quein

est.

Itcm quaiidam

rctopit.

ad ccclc-

et

ibidcm exspirasset,

ct

Itein

ad ccclcsiam

niater

cxtrcmo spirilu constituta

siam sancti Stephani delata fuissct

omnibus

pollites ligarcntur, invoc.ato

Stcphani continuo

qnendain pueruin a piaustro santti

jam

sic jacerct, ut ei

norainc beati

Dei VI mor-

Videlitct quendam,

tuos ad invocationem sancti Stephani suscitatos.

super

annos domini

cal. I\Iaji circa

XXII de

Rcfert Augustinus in libro

vidcntibu.'^

Itcm quandam putilam npiul

stupentibus sanata surrexit.

Hypponcm, cujns -^tunicain cum palcr ad ettlesiam

santli Stepliani

deportassct, cainpostmodunisuper corpus defiinttaepuellaeprojecitct illastatim surrcxit. Item

qui

quendam juvenom, ciijuscorpus tum

cum ad ecclesiam

sancti Slephani morluus fuissctdeiatus, adinvo-

cationem santti Stephani vitae cst protinus rcstitutus. Dc

Augustinus

sic dicit

inuntlinii

qucndam pucrum,

Item

sancti Stephani, stalim surrexit.

oloo

1'uisset

lioc luartire

martircm istum Ciamaliol stolatus rcvclavit,

:

Saulus spoiiatns ^)laudavit, Chrisius pannis involutus dilavit lioso

corporis

,

flos

mae mentis

Idem:

coronavit.

lapide

in

Stophano

cmicuit

aetatis, cloquenlia sermotinantis,

et operatio divinitatis.

Idcm:

sapiontia santtissi-

columna Dci cuin

fortis

inter lapidifcras inanus captatorio fortipc tcnerclur, bilis

igniobatur,

fcricbatur

producobatur,

et

angebalur, caedebatur et non vincebatur. cervice

etc.

:

homo

conscrvuin tuum,

erat

situt

sicut et tu, eo pretio redemtus,

quod

evangelium legebat,

diligitc inimicos vcstros,

Ed. Or.

oinitlit:

Idem supcr

,i

illud

i

c

scd

,

Stephannm

attcndc

de uiassa peccati

erat,

d^aconus

ct tu, et cuin

et

dura

,

crat,

legis vel audis el tu, ibi invenit scriplum: didicit

legendo,

cal. Mnji. Alii oinittit Ed. Pr.

11 1

Idom:

et lu,

')quo

X

tiinicam — jiivenem Pr. in.dc fidc fii d 1> 11

*)fidci fundi-

constringcbatur

non blanditur, sod invchitur, non palpat

hic

provocat, non trepidat, sed instigat.

1)

ot pre-

pulthritudo

.")

legiiiit

perlecit obediendo.

IX

3) E<1. Pr.

H.iec tiia rprl>;i

~"

ch 1

.1;)

1.

id

oii.lttit

M. n v

2) i

I.

Kd. Pr.

3«

Yprba 4)

Kd.

De

Cnp. CXIIl.

46()

CAP. CXIII.

Dc

(108.)

Dominico*

jB^aucto

Douiiuitus ilicitar

Dominuo.

saiiclo

domini cuslos vel a domino

qH.^xsi

custodiliis.

Vei dicilur Doiiiinicus, (juantuin ad etvniologiam liujus iiomiuis, quod est

dominus. Dicitur auteiu custos domini trlbns niodis,

scilicet custos

')houorisdomini quo ad Deuni, custos vincae domini velgregisdomini

quo ad proximum, custos volunlatis domini sive praeceptorum doniini quo ad seipsum. SccundodiciturDouiinicus

iu

([uasi a doinino custoditns,

euim custodivit ipsuiu quaiituin ad triplicem statuiu suuin.

doiuiuus

quorum

priiuo

secundo regularis canonicus

laicus, iu

fuit

Nain

tertio vir apostolicus.

in

laudabiliter incipcre, in secundo ferventer proficerc,

fcctionem apprchcndere.

logiam hujus

noininis

donans minas

-)vel

Dominicus

fuit

Tertio

dominus.

in tcrtio per-

per ctjino-

dici Doniinicus

potest

namque

Doininus

donans minus vel donans munus.

donans,

condonans miiias

cst,

id

pori suo seinper miijus dabat, libertatis largitionem,

quasi

dicitur

Sic bcatus

per injuriarum

donans minus pcr corporis maceratioiiem.

diniissionem,

in

,

primo eum custodivit faciendo euiu

quia cor-

quam appetcbat, donans munus pcr

quia nou solum sua paupcribus tribuit,

scd

etiam se ipsum pluries vendcrc voluit.

Dominicus

dux

pracdicatorum

ordinis

ct

pater

ex

inclitus

Ilispaniae partibus villa, quac dicitur ^)CalIarega, Oxovicnsis djocccsis

matre vcro Johanna uomine secundum carncni

Felicc

patrc

Cujus matcr ante ipsius ortum vidit

origincm duxit.

catulum gestantem

in utero

,

ardenlcm

in

somniis se

facnlam bajulantem,

ore

in

qui egressus ex utcro tolaiu mundi machinam incendebat. ctiain

malronae,

quac ipsum

ex

sacro

loiitc

quod pucr Dominicus stcllam perfulgidam haberct totum orbein illusliabat. custodia

conslitutus

nudain

super

dium aniorc cuiu

sapieuliac valida

fanics

pretium

pcr

viiiuni

csset

,

Iionorig

oiiiittit

Oxoniensis.

—

Ed. Vr,

libros

ciistos 3)

sacpe

est

tandein

IMissus

oinitlit

Flcc.

deccniiium

cum

corum paupcribus erogavit.

l) Vciljn:

n.-isin.ile

jacerc.

omiii

quac

frontc,

in

Diim adliuc esset pueruliis

deprelicnsus

,

liumuin

Cuidain

levavcrat, videbatur,

sub nutricis

et

dimitterc et

lectuin

Palenliam

ad stu-

non gnstavit.

Ubi

supcllcclili vendidit ct

Cresccnte jam cjus faina ab Kd.

Icsiiiit

l'r. :

2) Vorltn

Cnl.Tgora

:

\el

Vfl

—

in

i

-

Cnl.Trpgi.-»

De

Cap. CXIIt. Oxoviensi

episcopo

postmodum dinatur.

Ipse

Deum

sna ecclcsia canoniciis regularis

in

autcm

noctc lectioni

ac

die

exorans

orationi

ct

vacabat,

saluti

possct impcndcre proximorura.

In

quoque de coliationlbus patrum studiosissimc legens magnum

libro

cumulum apprehendit.

perfectionis

Pergens autem cum praedicto

deprchendit hospitem

Tolosaui

episcopo

suuni

corruptum, quem ad fidem Christi converlit miliarum manipulum

adversus

vice vel die

medium produxerat, redegit autem

ut

si

praedicassct, scriptis

in

super

produxit in medium.

illam projiceret et

veraesset,

pri-

Lcgitur

auctorilates,

objectis

qiias

cuidam haeretico

et

dcliberare

dcberet.

ad ignem haercticis congregatis schedulam, quam

iiocte

reccpcrat,

quendam

quod, cum beatus Dominicus quadam

iiaercticos

schedulam illam tradidit,

liaeretica pravitate

et quasi

messis domino praesentavit.

futurae

in gestis comitis Montisfortis,

Illa

ot

hanc gratiam infundere dignaretur,

ut sibi

,

qua se totum aliquando

in

efficitiir

omnibus vitae spcculum a canonicis supprior or-

factus

assidne

467

sancto Dominico,

Cui socii dixerunt, ut in

eorum

comburi coiitingeret,

si

vero comburi non posset, vcram fidcm

Quapropter schcdula in ignem

siae praedicarent.

cnm aliquantulum moram protinns prosiliit.

in

ignibus

fecisset

igncni

imo perfidia

fidcs,

Romanac

ecclc-

Quac

projicitur,

incombusta ab

,

igne

Stupentibus cunctis unns cacleris durior ait: proji-

ciaturiterura etsic experentia plcnius reperielur ct plenius cxperiemnr

veritatem. Projicitur iterum et iterum prosiliitincombusta. Ilerum dixit

:

tertio projiciatur el

Projicitur tcrtio et iterum incombusta prosiliit et illacsa.

antem

aderat

et

Simile

fidei

aliquantulum adhaerebat,

quoddam

indicta ibidem in dicbus

illis

Factum

qui

autem hoc apud montcm

accidisse

apud fanum Jovis

quadam disputatione

contra haercticos

vienst defuncto solus ibidem sanctns

contra haereticos

constanter

Dominicus cum paucis reman-

verbum domini annuntians.

debaut autem enm adversarii veritatis

,

in

eum

et

sibi

interitum minarentur

spondcbat:

non ego

islam morlcm,

martirii

a tcrgo

Irri-

sputa, lutam ct hujusmodi

Cnm autem

projicientes

gautes.

est

dicitur

,

istud mira-

Caeteris igitur ad propria redcuntibus et episcopo Oxo-

sollemni.

vilia

Qnidara tauicn miles

aliquis publicarct.

nostrae

culnm postmodum publicavit. Victorialem.

sit

Haeretici

sua duritia permanentes districtissima inter se juratione

in

firmavernnt, ne hoc ibi

ille

nuuc sine dubio rei exitum cognosccmus.

pro

derisu sibi palcas alli,

imperlerritns

dignus sum gloria,

Quapropter locnm transiens.

in

quo 30

re-

nondum merui *

si!)i

paratae

468

De

Cap. CXIII.

fercbantur insidiac

non

,

non tu

At

hendissemus te?

perimerctis vulncribus

deinde

rum

parliculis,

niiniam

quam

,

ipso

et

me

eruentes

ad ultimum semivivum

Cum qucndam

necarctis.

paticbatur,

simul

cgestatis

coinpre-

ne repentinis nie subito

,

permiltentes in suo sanguine volutari,

sic

inopiam

misericordia aliter providisset.

ad-

sub crrorc

praecideret et

fccissct,

ct

consortiis

quod ex accepto pretio de

occasioncin

Quod

venuindatum libcrarct.

vel

reperisset proptcr

haereticorum

haesisse, decrevit se ipsum venumdare, se

si

corain oculis meis detruncatis raembro-

ipsos etiam oculos

prorsus ad libitum

numquid

illi:

sed paulatim et successive meinbra singula

,

oslensis

laceiatunuiHO corpus

dixcrunt

Quid acturns eras,

rogasscm vos

ille:

vcrnin ctiam caiitans el

.

admirantes

iili

honore conculeris?

inortis

mutilantcs

soiiuii ititrcpidus

Quod

alaccr proccilebat.

sancto Domiuico.

inopiac

nisi

divina

cjus

cum quaedain mulicr

Alias etiam,

fratrem snum in Saraccnorum caplivitatc dctcnlum

lamentabili

sibl

conquestione expoiieret iiullunique sibi ad cjus liberationem fatcrc tur consilium superesse

sum pro ipsum

ille

,

redemtione captivi

compassionc commotus sc ip-

intinia

vendcndum

vorum praeviderat, non permisit.

Ilospilatus

apud quasdam matronas ab haereticis

solum

pane

aqua frigida

ct

,

qui

partibus Tolosac

in

sic

clavuni clavo rctnndcrct,

cuiu adjnncto sibi socio jcjnnavit,

noctc vero cvigilans, cniu nccessitas cogebat

nudam tabulam

Dcus

scd

pcr ostentationem rcligionis

deceptas per totam quadragesimam, ut in

obtulit,

redomlioncm spiritualcm inultornm capti-

ncccssariorcm ad

lassa inembra snpcr

,

rcclinabat, sicquc factum cst, ut

matronas ad

illas

agnitionem veritatisperduccret. Post boc antcm coepit de institutione ordinis

cogitare

discurrcre ct igitnr

in

cujns

,

usquc ad tciupus

Oxovicnsis cj^iscopi

pracdicando

mniidiim

calholicain communire.

fidcni

Tolosanis mansissct per

partibns

debuit cclebrari,

pcr

cssct,

oflicinm

contra hacrcticos

,

X

annos

,

quo Lateranense

a

Cum

transitii

concilium

cum Fnlconc Tolosano cpiscopo Roinam ad con-

silium gcncrale adiit ac a

summo

pontificc Innoccntio

ordinem, qui

praedicatornin diccrctur et cssct, confirmari sibi suisqnc snccessoribns postulavit.

dam

Qui cuin aliqnantnlnm se dilTicilcm cxhibcrct, nocte qua-

idein pontifcx vidcbat in

gravem snbito rninam cx

adverso

vir

Dei

positis totain illam

soinnis

ininarctur.

Dominicus

,

quod Lateranensis ecclesia

Quod

duiu

occurrebat

trcmens adspicerct,

hniucrisqne

casuram fabricam snstentabat.

et visioncni intclligcns

pelitionem

viri

snis

sup-

Evigilans autcin

Dci hilaritcr acccplavit lior-

CXIli.

C;i{)i

et

ad

sic

rediens confirinationem ad iibitum

ipsuiii

Regressus igitur verbum summi

tiaret.

Erant aiitem

numero

fratres

XVI,

doctoris

runt

quidem

quasdain

,

praedicatoris

quas

arlioris Titae consucludines,

per

sibi

suinmum pontificem

interea Iniioccntio defuncto et Uonorio in

sablimato confirmationem

Honorio

dicto

exiinii

futuri uiianiiniter elege-

constitutioiium observandas statuerunt, insuper assumentes.

formam

Verum

spiritu

invocato

qui

et

pariter ct re ct noininc praedicatores

ipsi

irape-

pontificis fratribus patefecit.

circiter

regulam beati Augustini

sancto

469

Doiniiiicu.

saiicto

suos redieiis regulam aliquam approbatam sibi

ad iialres

ut

laiis,

eligerct

Dti

anno

ordinis

Dum

impetravit.

MC(]XVI

doinini

Romae

igitur

prae-

a

ecclesia sancli

iii

Petri pro delatione sui ordinis exoraret, gloriosos principes aposto-

Petrum

loruni

ad se venientes adspexit, quorum primus

et Pauluin

Petrus videlicet baculuin

,

quod

filios

vade

Moxque

fuinisterium es electus.

librum tradere videban-

sibi

praedica

,

Dco ad

a

quia

,

Hispaniam

in

quosdam vero Parisios

,

Romam

tandem Bononiam destinavit, ipse vero

rcversus

nachus quidam ante ordinis pracdicatorum institutionem factus vidit beatam virginem flcxis genibus

hamano gencre

iis

se emendaverunt.

facere

Sed quia non

meos praedicatores

,

vc

est

fas

lilius

victus precibus ait: ,

illos.

transmissi. :

,

et

et

non

et

doctores

me nec

denegem,

Similem visionein alius

Xam

bone

cuin filius luatri oranti

fili,

non secunduin eoruin agere

iis

correxcrint

,

Tunc

debcs.

ad votum tuuiu adhuc hanc cum

et si se

paruui

Cisterciensis ordinis Tolo-

quod praedicatores meos

nioneant et informcnt

Viilgo S in.

prophetas

valeant illumiuari et inuii-

scd secundum tuam misericordiam

sericordiam faciaiu

1)

ct

,

ut tibi aliquid

,

per quos

respondissct, ut supra, dixit inater

malitiam,

mea

deinde misi apostolos

eodem tempore, quo XII abbates

sam contra hacrclicos sunt

manibus pro re-

Misi patriarclias

?

Mo-

exstasi

in

quid possum

niater

sic ait:

dari, ')si non autem, veniam contra vidit

et junctis

alios

,

est.

qui dans saepe piac inatri

Misi martires et confessores

acquieverunt. iis

,

Veni ego ad eos,

et illos occiderunt.

dabo

deprccantem

fiiium

tandcm instante ea

debco amplius

illis

ei,

quapropter Tolosam rediens fratres suos dispersit

quosdam qnidem

pulsam

lioc

momento temporis vidcbatur

in

suos per totum niundum dispersos adspiccret incedentes

binos et binos, et

Paulus vero

addebanlque dicentes;

tur

mittain

,

ainplius

iis

mi-

qui eos iis

nou

470 parcam.

Qiiidain

Franclsci

fratcr

multo tcmpore

(itii

dc

fratriljus

praedicatorum

acre

orans

vidit

in

exsistentem ct tres lanccas in

manu

tenenlera

inunduin

Et

inquisivit.

,

iiocte

ipsum

lanceis

irrogantur?

Cui

habeo enim

Cui

sibi

quos

Christo sauctum

queiu

amplexus

ct

ct

cxlunc factum cst iii

iiovitium novitii

iis

cuiu

,

en

illc

ardco

(amisiam malcdiclam quicscerc potuit, iiuo

primum

suum

noverat,

cst

sibi

ct aninia

crastino

iii

,

,

rcccpisset,

meus,

,

Quod

domino.

in

quidam

adco pervcrtcrunt

magiiis

vestibus

,

Cuin

quendain

qui

pracdicti

quod ad sacculum

cxspoliasscnt

Quod

cxtrahite,

quac me totuin

exurit.

fialics

Igilur ct

cum

jam sua

vocibus clainarc cocpit ac dicerc:

en tolus exuror;

quousquc cxutus camisiam

cuiu

in

per ordincm enarravit

una

observari.

indutus et ad clauslrum rcduclus.

nico Bononiac

pariter

visionc

iii

nullus advcrsarius prae-

ct

pcrpcluo

dictum juvcnem jam rcligiosis

cn aestuo

Obtulit

dixisti.

et

Dominicus audicns coutinuo orationi se dedit.

camisia induissent,

illa

vestes suas inodis omnibus cxpelebat.

jaiu rcdire deliberans

bcalus

unum

ad ordiiicm

fiicrant,

quae

sociuin

iion

pracdictam

cor

mandaverunt

Apuliiin

socii

Tunc

ct oscula pia rueiis ait: tu cs socius

Yisioncin quoquc

postcris

aiilc

sed vellem

quac noctc viderat, sine indice recogno-

,

mecum, stcmus simul

tu pariter currcs

vaicbit.

faciet,

hunc (ihristus sicut

ct

,

destinarc.

Cui Chrislus: vere bonus

autem Uouiiuicus

Sajiclus

ejus

iii

studiose

ct

isle

ecclesia invcntuin cx his vit et

judicium

taiitum

dis-

Aliuin

qui sccum fideliter deccr-

,

Dominicum praescnlavit.

considcraiis,

diligenter

qui ubiqne

,

subjugabit.

dominio

tuo

ct

placatus facicm tuani susccpi

ctiam sanctum Fraiiciscum

commeadavit.

quantae mihi injuriae

,

pugiicm strcnuum

ct

ad

vis

pugil

stremius

gcnna

ejus

furorem et paulispcr exspecta,

fili,

adjutorium dabo

in

eccc

filius:

ego viderc,

et

servum

fidelein

quoque scrvum tabit,

nonne vides

tcmpera,

illa:

mundum cxpugnabit

currens

viliis

carissime, miserere et tuam justitiam misericor-

fili

Cui Cliristus:

dia tempera.

quidnam

ct ideo his

Tunc virgo ad

pcrimcrc.

voio

contra

et

ecce totus mundus tribus

ilic:

plenus est, scilicet supcrbia, concupisccntia, avaritia,

procidens ait;

sui or-

Christura

spiritu

Cui velociter mater occurrcns,

eas vibrantem.

vellet facere

tribus

sancti

socius

ordine

cum beatus Dominicus Romac pro confirmatione

apud papam instaret,

dinis

sancto Doininico.

iiiinor,

pluribus

exstitcrat,

narravit:

in

De

Cap. CXIU.

extrahite

Nullo ergo

haiic

modo

rcligiosis veslibus dclixistcntc bcalo Doiiii-

jam ad dormicndum

ivissent,

quidam

dpbolu

tValer coiiveriius a

Quotl

autUvisset,

ejus

471

baiaJo Doniiiiiio.

vexari coepit.

uiagister

Laiisaiieiisis

riiis

Dc

C.XIII.

Cn\}.

friUer Rejiic-

<.iiiii

Jjeato

liaec

Doiiiiiiieo

studuit indicare. sanctus autein Doininicus ad ecclesiain ante allare

enm

adjuro tc,

bcatus Doininicus: creaturain Dei

vexas

liccntia prioris

quare

ct

uiiser,

fuissct deportatus,

dicas

ut

quoniodo buc

et

quia incruit,

vexo euin,

spondit:

X

Qui cuni vix a fralribus

portari fecit.

dixil

bibit

beri

enirn

non adbibito signo crucis. Undc

niilii

civitale sinc

iti

tuiic inliavi in cuni

Hoc

specie bibioiiis, quin potius ipsc bibitinc siniul cuin \ino.

eum

tunc

quarc

,

Qui re-

iutrasti.

bibisse veruin coinpertum est. Inter bciec factum est priinuin

signuin ad inatutinas dixit: ainodo

liic

,

quo audito djabolus

,

qui in co loquebatur,

plus stare non possum, ex quo capuciati surguiit.

Et sic ad orationein bcati Dorainici exire compulsus

quoddam

partibns Tolosanis

babentes conscrvatorium

quidam piscator

flunien transiissct

fluvium

iu

ccciderunt

,

Cuin

cst.

autem

die

in

ejus nullum

libri

,

tcrtia

banium projiciens, cum magnum piscem sc pre-

ibi

bendissc putarct, libros ipsos extraxit penitus sic illacsos, ac in

aiiquo armario

fuissent

quoddam monasterium

cum omni

venissct

ct

Idem

cliain

compertum

fratres quicscerent,

cum quodam convcrso

est,

Gum

diligentia custoditi.

inquietare, oratione fusa clausis jannis monasterium troivit.

iii

autein

si

ad

eos nolens

cum

socio in-

cuiu in condictu liacrcticorum

Cisterciensi fuissct,

nam cum

dara ccclesiain devenisscnt et clausain invenissent,

scro ad quaii-

orationc

fusa a

beato Dominico intraccclesiam sesubito invcnerunt ct noctein illam to-

tam

oratione duxerunt. Postlaborcm itincrisantequain ad hospitium

in

devenissct,

domo

sitiin

bospitis

ad fontcm aliqucin cxstingucre consucvit,

plns

bibendo aliquam

quidam lubricus carius paticns

vcnit

fratruin

de Bononia, ut

inissara

bealnm Dominicum celebrare.

ibi

iiotam in

illa

osculatus

cst.

Quam cum

festo

ct

,

quantam

in

adeo ut, qui antea erat vanus

postmodum continens

rctur

cjus caro poUebat,

gabat. suis

ct castus.

tiiiU'

taiitam

iii

cx

sua nuneo niiia-

ct lubricus,

clTicc-

quaiita munditiac puiitale

cujus odor tam mirabilitcr sordes inentis pur-

Sacerdos quidain videns aliciuando

fratribus

doinum

oblationem

vita

quain aliquando experlus est, ct cxtunc acslus libidinis biliter rcfriguit,

in

manuin ejus cuin niuHa

osculatus fuisset,

prodire scnsit odoris fragrantiam

ad

Contigit autein

Cum autem ad

ventum fuisset, dictus scholaris accessit devotione

quodam

inissam audiret.

iic

Scholaris

incurrerct.

beatuiii

praedicatioiii Uv.n ferventcr iiisisterc,

Dominiciim ciim delibcravil

iis

472 ailliacriMc,

De

(IXIII.

C";ij>.

diiiiiiiuxlo

tcstaiiieiiluin

noviitii

Hacc co

cessariuni liabcie possct.

gaudio cmit,

ad

Dciiiii

quod

aperuit et oculos ad capituluin, jecit

quod

iilud,

et

surge, descende

vadc cuni

et

Statimque surgcns

illos.

iheologia

quodam

niane

talis exennii

dum

ego

quia

,

niisi

Cum apud Tolosam

scientia

suhito

faiua

et

in

praeclarus,

Qui cum lumine

in

de novitate quantitate

et

quod totum inundum

tantuin crevcruiit,

iii

eidem occurrit:

,

duhitans

nihil'

praesentarcntur.

Qui evigilans, quidnam

iiaverunt. ct ccce,

ei

plurimum iniraretur,

praedictac stellae

mox con-

prinio se ohtulit, dictHin est

fusa

cruce librum

paululum rcclinavit visumquc est

cathedra

in

duhitarct,

cxtcrius

cuni suas praevidcrct lectiones, oppressus

aiite diein,

quod VII slcllac

,

iis

iic-

quod statim sacerdos ciim

iisdcin adhaesit.

magister quidam

regeret

somno capul suum sibi

actibus Pctro

in

piaeilicaiidiiiii

dum adhuc aliquantulum

sed

imprcssaquc super lihiuni

prcce

ad

sihi

cogitaiitc iiuidani juvcnis vcnale

testaniciilum sub vcstc hajulaiis adfuit, iiiagno

Doiiiiuico.

sniicto

sihi vellet,

illumi-

plurimum inirahatur,

scholas intrasscl ct legcref, bcatus Dominicus

et

cum

00 ')sex fratres ejusdem hahitus ad praedictum niagistrum huinlliter

accesscrunt

suum

et

scholas suas cuperent cssc septem stcllas

Dominico posito

qiias

,

sihi

vidcrat,

quidam

vir

propositum intimantcs dixcrunt, qiiod

Qui recolens

frcqucntare.

iion dubitavit.

Rcginaldus

inagi.stcr

visionem

Romae saiicti

ipsos

viro Dei -)

Amiaiii

Aurclianensis dccanus, qui cliam Parisiis in jure canonico ')rexerat annis quinque,

turus advcncrat.

Romam cum

Aurelianensi cpiscopo inare transi-

Dudum autcm

in

iiihus piacdicationi insisfcrc, scd

Cum autem

iiccduni advcrtcrat.

votuin

cxpresscrat

bcato Doniinico

de

,

hahchat

iiroposifo

quonani niodo a

quodam

instilutioiic

id

rclictis oni-

complcrc posset,

cardinali, cui hnjusniodi

praedicatoruni

acceisito cidcm suuni proposilum

didicissct

rcvciassct,

ipsius ordiiiis dcliberavit ingrcssum, nec niora, giavi fchriuni initate corripitur ct

dc cjus salutc pciiitus dcspcratiir.

autem

hcato

(|iiaiii

iii

oratioiie

s|)cciali

Doininico ac hcalam virgincm

tcmporc cuni

iiilir-

Perscverantc ,

patronac curani ordinis totani conimiscrat,

ut vcl saltem niodico siihito

ct

tuiic

cui

tani-

exorantc,

sihi coiiccdcrc dignarctur,

ccce

rcginam misericordiac duahus comitatam pucilis admodum

spociosis Rcginaldus vigilans cl inortem cxspcctaiis ad sc visihilitcr ^cnicntcni adspcxit blandaquc facic sibi diccntcm: pclc a inc, quod J) r.-il

KJ. ri. .ici.lrui

(•ilVriiiil.

I.

^lt.

J)

l.il.

Vr.

.A

i

r

i

,i

ii

I.

.<)

I.il'

De

Cap. (JXIII. vis,

ilabo

ol

Deliberanti

libi.

puellis snggessit,

saiicto

peteret

(|iiid

,

quid peteret

iie

sed

.

se

Quod

Yirgineam aures ejus

et nares, inanus cjus ct

fecisset,

castitatis.

Ad

pedes

ad renes

Addiditqnc:

pacis.

die

Tuuc

plenariae sanitatis. quit,

istc

habitns

cst

beatus Dominicus

cum veniens

tertia

Dei

tertia

anipullani

tibi

et

cn,

habilum

Mane autem

facto

Die autem

utcbantur.

corpus Reginaldi adeo pcrunxit,

et

non solum acstuin febriuin,

sed

ad

virgo monstraverat,

queni

,

in-

similiter

reperit ct ab eodeni to-

saiiuin

snperpclliciis

fratres

mater adfuit

restitutionis

Hanc autcin Tisionem

tui.

sanctus Doniiiiicus

quani

in pracparationcni evangelii

inittani

ordinis

nam antea

cxtendens

saliitari,

habitum ordinis ostendeiis:

ei

lius visionis scriein audivit et

assumsit,

pedcs

orationc positus vidit.

in

inanuin

illa

stringantur rencs tui cingulo

ait:

unge pedes

ait:

piaeclictis

verborum proprias ad singulas

tulerat, unctione perunxit, forinulas

unctioncs subinfercns

ex

uiia

,

totuin regiiiae iiiiseri-

cordiac coininittcret.

duni

473

Doiliiiiico.

quod

eliam ardorem concupisccntiae sic

postniodum est

confessus,

nec primus

exstinxit,

nt, sicut ipsc

co motus

libidiiiis

exhibitam

quidam religiosus de ordine hospitalariorum pracsente

Dominico propriis oculis

bcato mullis

-)post

fratribus

Missus

igitur

ct fratrum

Hanc visioncm

')dc cactero pullulavit.

vidit

Doininicus

Post hoc autem obdormivit.

fusa

vitac

pristinac

esl

cquo

cuin

lapsus inde mortnus cst eductus,

oratione

missus

Parisios

Juvenis quidain iiepos

domini Stephani cardinalis dc Fossa Nova

ublatus

visioncni publicavit.

Reginaldus Bononiam praedicationi ardeiiter instabat

numerus cxcrescebat.

iion post niultos dies in doinino

praccipitio

Hanc

stupuit.

et

beatus

obituin

illius

in

iterato

qui

in

bcato

restitutus.

foveain

Dominico

In

ccclesia

sancti Sixti architectum quendani conductuin a fratribus sub cripta

quacdam ruina desuper resoluta

denique sub cumulo ca-

contrivit,

inateriae jacentem cxstinxit,

dentis

sed

vir

Dei Doininicus corpus

de cavcriia subductuiu ad se deferri jnssit orationuinque suffragio statim yitae simul et sanitati restituit.

3)dum

fratres circiter

XL

mancrcnt

dicum invcnisscnt, beatus Doininicus panis inpartes dividi super cellam panis

et id

quadam

suaruni

In cadeni ccclesia vice panis valde nio-

modicum

,

quod habebatur,

mcnsam mandavit, dumquc unusquisque buc-

cum gaudio frangeret,

ecce

duo juvenes habitus

cl

forniac consiiuilis refectorium intravernnl. palliorum sinus. qui a collo J)

Verbn d

e

caeteio

3) Rec. adduiit aiiiul

uiniltit

Roin.tin.

Y.d. Vr.

2)

Eil.

Rcc.

iijdiiiil

m.ixiine.

:

474 j)erulobaiit

sancto Dominico.

panibus deferentes.

plenos

,

Dcl

servi

Dc

CXIll.

C;»[).

Dominlci

nullus de caetero,

oblatis

sileuter

unde venerint

vcl

Tunc sanctus Doniinicus nianu ad aiodo

inquit,

,

aliquando

in

lacta essct,

pluviam

esset ct

quasi

ut

Cuniquc

bcatus Doniinicus

a sc ct a socio oninem

et

papilionc de cruce

facto

imbrium inundationc madesccret

quod discipulus

Tunc

rium dimittcs.

aurum

essct ncc

Christi

cappam trahens:

euin per

ille

cui

raihi,

aut

me

liberum in pacc

,

non posset

,

linguapcnitus alienum,

mutua sc

illo

a domino

')taiidem

quod

quendam convcrsationis

ct

quod divinis cloquiis una cum

refoverc

dubio pro-

frater,

Contigit aliquando

diinittc.

quidem sanctitatc domesticum, scd loquela

tione

addeiis,

,

cappam aut dena-

et divino nec

viro Dei iter agente associari sibi religiosum

dolens itaque

pro

Dei

vir

curatum nutu dcnarium jacentem videns: ecce, inquit, ct

nauta

vir Dei ercctis ad coelnin oculis paHliulumquc

intra se orans, inox in tcrram respiciens

postulas, tolle

,

pccuniam dcportaret,

vcl

inquit,

dum

vice

impcnso cum coeloruin regnuin promitteret

sibi

cum

,

ncc una gutta

Quadam

ab co denarium pro mercede transitus exigebat, scrvitio

,

Tolosanis transiisset navigio quandam aquam

partibus

ut

,

pluviarum inundatio

gravis

ad spatium trium cubitorum eos contingeret. iu

iiu-nsae

discesscrunt

circumquaquc protensa

fratres

signum crucis cdidit

illc

propulsavit,

ita

terra dcnsa

tota

positus

(apiie

in

subito

quo abierint, scire possel.

vel

conieditc.

fratrcs niei,

itiiiere

Qiilbus

ita

colla-

unus lingua

ut

,

loqucrctur altcrius vcrbisquesic alterutrum variatis scse per triduum,

quo videlicet

ituri

quum

inuUis

quidaiu

erant,

Quadain vicc

impetravit.

iiitelligcrent,

dacmoniis

obscssus

sibi fuissct oblatus,

stolam accipiens prius super proprium collum posuit,

moniaci collum cinxit mandans

non vcxarent.

illis,

ut

de caetcro illum bominem

ejusdcm obsessi corpore

Ipsi vero in

coeperunt et clamarc: pcrmitte nos exirc, quaie compellis?

At

dcdciitis

rein

ille:

non diinittam vos

quod

,

ncquaquam

ultra

fidejussores poteriinus tibi darc?

rum corpora

Et

Kd, Pr.

1)

«1 II

n

pc

l r

\

ori

i'ri

-^

111 .1

1

1

l.

II

In

pl.-uifi

H

rc

l

is

inquit,

t

.;)

n s

stalim vexari cruciari hic

mihi fidojusso-

Quos

,

iiiqiiiunt,

sanctos marlires,

Kt

illi

:

quo-

non possuuius, darc, alio-

Oportct vos, inquit,

Iniidein ii l hiiiis liaiir iieriodiiiii ila clniidit alleriiis verbiscpie se ref oc illaron t per r iiiic r n I, o c ni o v de c p l i In r (| q n e n d

nliler

iir

-)

nos

nisi

redeatis.

ille:

ccclosia hac requioscuiit.

in

quia iiostra nierita conlradicunt.

liiiijii.-i

,

illc

deindc dac-

Alii

:

I

:

f

o

r

I

i

I

ii

lir

l

ii

,

u

r

cj

ii

p ri

i

1

lci;iiiil.

i

i

.i

i

De

Cap. CXlll.

a cruciatu hoc nequaquam

qHiii

475

sancto Doininico. libcros vos

Tunc

diuiitlam.

re-

sponderunt ad hoc, operam se daturos, ct post modicum dixerunt: ecce impetravinuis licet immeriti, quod sancti martires fidejusserunt

hujus rei signum dixerunt: eatis

Requirente autem eo

pro nobis.

qua sunt recondita capita martirum,

ad capsam,

in

inversara.

Quaesitura est et inventum

Praedicante eo

sicut

,

quaedam matronae ab

aliquando

et eara invenietis

fuerunt protestati.

illi

hacreticis depra-

vatac ejus pcdibus provolutae dixcrnnt: serveDei, adjuva nos.

quae hodie praedicasti,

Ycra sunt, spiritas

Quibus

excaecavit.

panlisper, «t videatis

estote

exspectatc

et

Statimque vidc-

adhaesistis.

runt de medio sui i)catura unura tcterrimura

Si

nostras errorum

raentes

constantes

ille:

qnali doraino

,

diu

prosilire,

magni

qui

canis quantitatera praeferens habebat grossos oculos et llammantes,

linguam longam latamque atquesanguinolcntam ctprotractamusqucad

caudam vcrohabenscurtara sursumqueprotcnsam posterio-

urabilicura,

rura turpitudinem,

quocnnque se vcrteret, ostendebat, dc quibus foctor

Cumque

intclerabilis exhalabat.

huc

vertisset,

illuc

conscendens

circa illas matronas sc aliquamdiu

tandcm pcr cordam cauipanac foeda

disparuit,

post sc vestigia

ergo matronae gratias agentes ad catholicam Cura in

mi,

scio

,

quod adhuc,

tandem conversus

permansit,

licct tardc,

XX

ct

frater

Cum

illos,

vir

esset in ei

Hispania,

haeretica

pracdicatoruni

quibusdam

sibi

illi

-)

patres

fortiter

absit, pater,

continuo orationi

sua oratione converlit.

Ed, rr.

jiiiile

in

fratres

Quod

hortabatur.

cxceptis fratre Adara ct duobus conversis ab

militer vcllet abire, ait: et

et

sociatis,

qui

resistere

co recesserunt, interrogatus autem quidara ex

1)

elTectus

fralribus ,

in-

pravitatc

qui secum erant, absorbere apertis faucibus nitebatur.

Dei intelligens fratres

,

eris

consumma-

et fcliciter

per visum immanissimus draco quidam

Postmodum omnes

dcs

homo

boiius

in

eodera ordine vitam suani laudabiliter duxit

apparuit

illi

ne aliquo raodo cum caetcris

Uimissus itaque per annos

sanctus.

et

qucndam Rayranndum

Conversusque ad eum blandeque alioquens: scio,

comburatur.

vit.

Illae

conversae.

partibus Tolosanis quosdani haercticos convicisset

noraine, ait ministris: istum servate,

fili

canipanile

fidera sunt

csscnt incendio dcputati, inspicicns inter eos

quit,

in

relinquens.

caiiem

se dedit.

maijis

ab co,

an

si-

Et fcre omncs post modicum

Apud sanctum Sixtum

—

illis

ut rclicto capite sequar pe-

c.iiiis oJlerl.

in

2)

nrbe

td.

Romana cum

Tr.

.i 1

i

o

s

iiddil.

De

Cnp. CXIIl.

476

saiuto Doniiiiico.

subilo facto supcr euui spirilu douiiiii ad rapitu-

fratribiis existens

him fralribus couvocatis palam omuibus nunliavit, quatuor fralres ex ipsis in brcvi

duos

,

videlicet

Post inodicum duo

morituros.

corpore

in

Existente

duo vero de ordine recesserunt.

quidam inagister Conradus Teutonicus,

monasterii ')Casa INIariae

priore

revelabis

exposui

quod nunquam adeo

,

forsitan antc

eum vitam Tuiic

ut praedixit.

prior

ille

tuni flagitare videntur.

At ipse:

lem postulasti.

conipletorio

gentibus

Finito

ipse

reui

ergo

petc

inccpisset,

jam

quod

propbe-

spiritu

,

pater

det

ut

,

cujus fratres introitum tan-

,

bone frater,

inquit,

,

caetcris

ecclesia remansit

in

ta-

quamdiu vixero,

dilTici-

ad quiescendum per-

et in oratione inore solito per-

Convenientibus igitur fratribus ad priinam

noctavit.

confi-

quod

-^)Sicque factum est,

viveret.

adjecit:

magistrum Conraduni ad ordinem

tibi

,

beatus Dominicus

finiret,

cum

bac vita aliquid pctii, quod non

in

quod ipse prior diu post se

tico dixit,

prior,

nec tu alteri,

,

quadam

familiari

,

fateor tibi

Cui quuin praedictus prior diceret,

assequercr juxta votum.

ibi

de Ordine Cistercicnsi in vigilia

dentia exigente-) inter alia dixit ei: adliuc nulli uiiquam

Bononiae erat

eo

ingrcssum ad ordinem

ciijus

assumtionis beatae Mariae serinocinaretur

men

in aniuia

inigraverunl,

autciu lieatus Doniinicns

Cuin

afTcctabant.

niirabiliter

fratres

duos vero

,

dominum

ad

fratres

cum cantor

lucis orto sidere ccce lucis iiovaesidus novuin futurus

inagister Conradus subito veniens ad pedes beati Dominici sc pro-

babituin

sternens

Hic

fuit in ordiiic

ordinis

iustanter pctiit et persevuranler acccpit.

valde rcligiosus ct lcctor

ordinc plurimum giatiosus.

in

Qui tandcni moriens cuin jam oculos dausisset grasse

crcdcrent,

dominus vobiscuni. adjunxit:

apcrlis

ille

oculis

Quibus respondentibus

:

fratres

pace quievit.

ct

Incrat autcin

firma valdc mentis aequalitas,

euiu ini-

circunispiciens

cum

spiritu

animae per memoriain Dei rcquicscunl

iidclium

ct sic protinus ille in

nico

el

fratrcs

ait:

tuo,

pace,

in

scrvo Dei Domi-

cum ad coinpassionem

nisi

ct

inisericordiam tiirbaictur, et quia cor gaudcns exhilarat facieni, p!acidain iuterioris boininis compositioncni nianifesta de foris bcnignitate

Tempore diurno

prodebat.

dem

boncstatis

ct orationibus

De

Dco.

1) Alii j

i

r

II

l

o

I

.1

c

t II

in

f

ii i

nocturnis

,

boris

qui-

vigiliis

instaulior, dicin iniparticbalur proxiniis, iioclem

suis

C.issiiinnriii

:

f

ncmo

oculis

cuni fratribus suis sociisvc salvo

ncmo comniunior

tcnore

,<

j

qucndam

quasi p.

e r

ni>c.

"J) ri

n

i

1

,-i

1

.

p

r

foiitcm clTeceral .iililunl

liliii

a e

il

i

x

i

I.

lacrimarum,

innlrriii.

.TlAlii:

De

Cap. CXIIJ. quando coipus

Frequeiitcr,

477

sancto Doniinico. lcvabatur

clouiini

niissa

In

in tantuin

,

«icntis rapiebatur excessuiu, ac si ibidcin Christuin incarnatuni prae-

Propter quod niissam niulto tenipore

scntem videret.

nou

Erat autein sibi

audivit.

creberriina,

nccessilas,

aut vel raro certnm ad quiescendum locum vi-

vix

ut

cum

deretur habcre, et

altare

pria dc

quadam calena

alteram

pro

fcrrea

peccatoribus

toroncnsem

aliis

,

,

quam

quam

in

se,

tertiam vero

,

Eleclus aliquando in ')Co-

aliquando

Tolosanaquc djoeccsi,

se

factae ali-

non

cur

,

libcntius

-)videlicet d;yoccesi,

cjus

in

de

aiicui

electioni

Interrogatus

quatenus conscntire. in

pro

videlicet

versantur in niuudo

Citaviensem episcopum, omnino rcnuit contestans

se prius terram desererc,

Tolosae

unam

disciplinas,

qui

purgatorio eruciantur.

in

interpollarct

aut super lapidein capite rcclinato

Tres singulis noctibus accipiebat manu pro-

paulnlum quiesccbat.

pro his, qui

somnii

lassitudiiie succcdcnte

ante

sive

cuin caetcris

pernoctandi consuetudo

ccclesia

in

Carcassonensi dyoecesi moraretur, rcspondit: quia

in

To-

losana dyocccsi multos, qui nie honorant, invenio, apud Carcasso-

nam dam

me

vero omncs ,

quo libro

in

Quadain

e

dum

vice

respondit:

studuisset,

djaboius

tutus in ecclesia pernoctaret,

in

libro caritatis.

apud Bononiam

Dominicus

Dei

vir

Intcrrogatus a quo-

iinpugnant.

contiario

plus

in

paruit,

quem sanctus Dominicns fratrem existimans

Ht

caetcris

CHin

dendo eundcm

ad quiescendum pergerct.

mandatum contcmncret,

suuiu

qui

candclam ad larapadem accendit dyabolus

esset,

increpasset

,

coepit, sanctus licere

asserens,

choro tcntaret.

scire

voleiis,

eum vchcmentius

cuin

de fiaclione

silentii

insultare

autem Dominicus, utpote fratrum magistro

sibi loqui

cogit

ipsura

,

ut

sibi

de quo

diccrct,

Qui respondit: facio eos tarde venirc

Deinde duxit eum ad dormitorium

fratres

iii

et cito exire.

de quo ibidem fratrcs tentarct,

,

Qui

ait: facio

eos nimis dormire, tarde surgere, sicquc

officio

remancre

et

inquirens.

a divino

Quarc

eidem djabolus

iniiucbat,

facicm cjus rcspicicns, quod

ct in

coguovit.

conrestira

mox

ei

vero quasi dcri-

lllc

Tunc sanctus Dominicus,

rcspondebat.

sibi nutibus

quisnam csset,

consti-

specie fralris cidem ap-

interdum immundas cogitationcs habere,

Dcinde ad refectorium ipsum duxit tarel, quaesivit.

et,

de quo

Tunc dacmon per mcnsas

fratrcs

saliens

:

ibidcm tcn-

plus et ^^ininus,

pluset ininus saepius repetendodicebat. Quod cum sanctusDominicus, I)

Ed. rr. ofFerl: C

videlicet

legit.

i

t

3)

a

veren s em

Ed,

Pr.

ep.

iniinis p

Etl. Pr,

male

saepiiis

legll.

2) I ii

s

judioem

loco

Dc

Cap. CXIII.

478

quid sibi hoc vcllct, iiitenogaret,

comcdant

suraant et

luinns

debiliorcs

fiant.

cst,

cum

,

ut

Indc duxit

cum ad locutorium

quo ibidem

iiiquirens.

Tunc

hoc

quid sibi

pliis

iit

quosdam

,

observatione

iii

crebro

ilie

vellet, inquircret,

cniiu fr.itrcs

de

,

linguaiu revolvens

Qucm cum

sonum promebat.

mirabilis confusionis

cns,

fratrcs tciilo,

Dei servitio et sui ordinis

sic

tcntaret,

fratrcs

quosdam

ait:

cx iiimia cihi sumtioiic dclinquant

sic

et

sancto Domlnico.

sanctus Domini-

locus

hic

ait:

meus

totus

ad loquenduin couveniunt, eos tentare studeo,

ut confuse loquantur,

sese inutilibus verbis commisceaut et «)unus

alium non exspectet.

Postremo duxit cum ad capituluin

scd cuiu

,

antc ostium capituli fuissct, daeiuon nullatenus intrare voluit, sed ait:

huc nunquam iugrediar,

inilu est,

et

totum

quia locus malcdictionis et infernus

quod

ia

Nain cum

aliis locis lucror.

mox

per aliquam negligcntiam delinquere fecero,

aliquem fratrem in

ibi ainitto,

de ipsa negiigentia se purgat et coram

loco hoc maledictiouis

Nam

omnibus se proclamat.

hic

monentur,

conlitentur,

hic

hic

accusantur, hic verberantur, hic absolvuntur, et sic totum amisissc

me doleo, quod alibi me Tandem appropinquaiite

lucratum gaudebam.

Bononiam

corporis

gravi coepit

corporis dissolutio sibi

nem pukherriinum lui,

vciii .id

conventus XII,

iie

servate,

vocantcm

diccntcm: veni, dilectc

et

quac vobis tanquam

hac-

filiis

possidcnda rclinquo, caritatcm habctc, huiuilitatem

paupertatem voluntariam possidcle. ne quis unquain

inconsolabiliter filii,

Illud

vcro, qua po-

suo ordine posscssio-

pracdicatorum ordinein tcrrcnarum di-

pracsumerct macularc.

vitiarum pulverc

in

Dei omnipotciitis ct suam

ncs induccret tcmporalcs, malcdiclioiiem tcrribiliter iinprccans ei, qui

ne vos mea,

autem

eos exhaeredes et orphanos derelinqueret, testa-

tuit, districlione prohibuit,

dcstitutione

Sui

enim juve-

Vidit

Convocitis igilur fratribus Bononiensis

veni.

diccns: haec sunt,

mentum condidit reditariis jurc

,

dictis evanuit.

languere.

infirmitale

yisione monstr.ita est.

iii

his verbis se

gaudia

£t his

tcrmino constitutus apud

peregrinationis

dolciitibus

Fratribus dulcitcr

vero

dc

ejus

cos consolans ait:

*)corpornlis turbct discessio, nullatcnus dubitantes

utilioremmc vosmortuum habiturosquaiu vivum. Proinde ad extremain horain vcnicns

auno doniini I\lC(iXXI dormivit

quidcin transitus cadcin die

pracdicatorum

fratruiu I)

Kd,

.ironii.l

A

l'r.

uiiuiii

ll.crld.

nliud

cademquc hora

de Ifglt.

Brixia

fratri

postmoduiu

2) Kd, fi.

in

domino.

Ctijus

3)(uiivli priori

cjusdcm

cniiinlis,

tunc

civitatis

3) r.pcrntioies

De

Cap. CXIII. episcopo hoc iiiodo monstratus

ad uiuruni inclinato

Ccipite

sancto Dominico.

Xain cum in campanill friUruiu

est.

somno dormitasset

Icvi

apertuDi et duas scalas caudidas ad tcrram submitti niitatcs

Christus

cura

matre tenebat

asceudcbant et descendebant.

479

angeii

et

vidit

,

,

per eas jubilantcs

medio autem scalarum

In

coelum

quarum sum-

imo

in

scdes posita erat et super sedem veiato capite frater scdens, Jesus

autem

mater ejus sursum scalas traliebant, doncc sedente

et

coclum elevato apertura coeli clausa

Bononiam

fratcr

die

hora

accesserat

qua pater migravit a corpore

,

ad

altare.

Cum

in

vellet pro ejus salute orare,

viditque viruin Dei

quo de subito

vivis

factus

mentio est

fieri

viris comitaluin, hinc iiide

excessu mentis

in

horam

nicum a corpore migrasse. terra jacuisset

et

Cum

to-

duobus quidem reverendis

Bononiam

extra

Diein igitur notans et

,

ct

consuevit,

Dominicum corona quadaiu aurea laureatum

tumque mirabili splendore fulgcntein

pore sub

tuissam celebraturus

,

eum Bononiae aegrotassc

audiissct

ad locum canoiiis veniens,

tem.

hora patrciu migrassc

et

Fratcr quidani nominc ^)Rao positus apud T^bur eadem

cognovit. die ac

cadcm

continuo

in

Veniens igitur praedictus

est.

igitur

regia proceden-

in via

invenit tunc

corpus

servum Dei Domiejus

multo tcm-

crebrescentibus in dies

indesinenter

miraculis non posset ulterius ejus sanctitas occuUari, fidelium dignum duxit devotio

corpus ejus

monumcntum

fuisset,

ad altiorem locum translerre

fracto

vix

ferrcis

,

instrumentis

cumque cacmento

sublatoque lapide, patefactuni, tanta ex ipso suavissimi odoris prorupit fragrantia, ut

matuiu patuisse.

non

Qui

taiu

quidein

sepulchrum quam cclla videretur aro-

odor cuncta superabat aromata nec

alicujus rei naturalis odor similis vidcbatur ncc solum ossibus aut pulvcri sacri corporis inerat vel capsae,

congestae,

odorem

ita

vermn etiam terrae circuuiquaque

ut ad longiiiquas regiones

ipsuin longo tempore retineret.

de ^^reliquiis tangentibus

sic inhaesit, ut

etiam postmodum delata

Fratrum vero manibus aliquid

quantumcunque lotae

confricatae fragrantiae diu testimonimn praesentarent.

Ungariae vir quidain nobilis cura uxore sua liquias

beati

Dominici, quae

iu

pater

autein

eoUocans lamentari coepit 1) Alii

Rnbo

leguiit.

corpus

filii

et dlcere: 2) Rec.

parvulo ad re-

Silon habcbantur,

cessit, at filius ejus infirmitatus ibidcm ad

pervenit,

et filio

extremum

corain

altari

visitandas acvitae

moriendo

bcati

Dominici

beate Dominice,

nddunt sncrosanctis

catne: essent per pliires dies consecratne.

vel eliara

In provincia

et

laetus

veni

posl confri-

480 ad

De

Cap. CXIII.

te

cn

,

ledeo

tristis

quaeso,

inilii,

ecce circa mortis

,

cum

meum

filium

sancto Doininioo. veni ct orbatus recedo;

filio

redde

,

medium puer

revixit

£t

per ecclesiam amhulavit.

et

dum

Juvenis quidam cujusdam nobilis dominac mancipium,

dam

reilde

mei.

cordis

milii laetitiam

quo-

in

flumine piscandi gratia insisteret, in aqua lapsns et sufTocatus

magno

disparuit,

suscitalione

ejus corpus de

auteni spatio temporis interjecto

profundo fluminis est eductum

domina autem

,

pro

ipsius

ejus re-

beatum Dominicum invocans promisit se ad suas

reli-

quias nudis pedibus accessuram ct resuscitatum mancipium libertati

daturam, statinique, qui fuerat morluus, nibus sicut

redditus

^itae

promiserat,

quidam

vir filium

adimplcvit.

medium videnlibus om-

in

votumquc suum praedicta domina,

prosiliit

eadcm provincia Ungariac cum

In

suum defuncliim amare lugcrct

et

bcalum Domi-

nicum pro ejus resurrecliouc invocaret, circa pullorum cantum, qui mortuus fuerat, oculos aperuit

quia tu mortuus fueras

fdi,

Cui

destitutus.

iinpetravit.

beati

Et

,

flevisli

ut

Languidus quidani

Dominici

iile:

ct

vivus reddcrer,

sunt.

gaudio

mcritis

suis

per XVIII annos caecus reliquias

tanquam tenlans

surrexit taiitanique subito sibi sciisit infundi virtutem

concito

tui

omiii

sed beatus Dominicus

pater,

,

tibi

desiderans,

visitarc

lacrimae patris

cgo solus remanseram

et

miiltum

ille:

desolationi tuae compaticns

quid est, pater, quod

et patri dixit:

babco faciem madefactain?

sic

de Iccto

ire

quod passn

,

gradi cocpit, taiitoque niagis in convalescciilia

corporis

et

illuminationc oculorum proficiens, quanto quotidie in itinerc proccdebat,

donec tandcin

ad locum destinalum pcrvcniens pcrfectum

utriusque beneficium sanitatis.

quaedam ad lionorem brari sacerdolem

ad

lioc

In

beali Doininici

liora dcbita

iioii

missam disponens facere

inveiiil,

aliquantulum aulem

flamiuis

palciilii)us

speclaculum

laiiHJiu

ardere

devcrtens

ct

ct

ct

omnes ad

re-

caiidelas

grande

tain

orautcs stelerunt

sinc lacsionc manutergii penitus cxarsernnt. laris

quodam vase

in

postca rcdieiis

(iurrcntcs

vidit.

ibidem trementes

cele-

quapropter caiidclas tres

paratas manutcigio niundo involvit

posiiit,

rcccpit

cadcm provincia Ungariae matrona

,

donec

Apud Bononiam scho-

quidam nomiiic Nicolaus gravl reuuiu ac gcnuuni dolore adeo

cst vexatus,

(|uod

dc

lcclo

surgerc non valebat,

ciijus

ct

fcinur

lacvuin emarcuit intantum, quod omnis ab cospes curalionis abscessit.

Dco

igitur ct beato

Dominico sc devovens

erat candela, totuni mciisus esset colluin cl

pcrtiis cingcre.

Cuiii

in

cuni sc

filo,

longuni, coepit

laiKlcin

gemi

fil<>

de quo ficnda ctiaiu corpus,

aiiibienli' ciiivisset.

De

Cap. CXHI.

sancio Dominico.

nomine

invocato ad quamlibel inensiirationcm

et

ccclesiam.

quoque

ego sum liberatns.

prae gaudio lacrjmans siuc aliquo fulcimenfo venit ad

qua

in

civitale

corpus sancti Dominici

niulta

quaedam

puclla

quae

,

et

qucm

apud Angustam

laborabat, incidi deberet,

suam Deo

et beato

Dominico

manu

cjus lapidem

quo torquebatur,

,

posuit

puella evigilans et se liberatam inveniens matri

visioncm per ordinem explicavit,

doraum fratrum

attulit

et

ipsum

in

imagine beati Dominici suspendit. translationis

Deus per

Sequcnti igitur nocte dormienti puellae beatus Do-

niinicus adslitit ct in

dedit

eadcni

In

miracula

In Sicilia

est.

vitio lapidis

niater ejus pro instanti periculo filiam

commendavit.

et abscessit,

quiescebat.

innumcrabilia

fcre

et

suum servum Dominicum opcratus

cum

Domi-

et beali

Jesii

nici continuo se allcviatiim senticns exciamavit:

Exsurgens

481

tanti miraculi coraiii

Augusla

civitate cuin in fest»

Iii

Dominici matronae

bcati

mater vero lapidem ad

niemoriam

quacdam

quac

,

in occlesia

fratrum missarum sollcmniis interfuere, domuin redircnt et quandain raulicrem prae loribus doinus suae filaiitem vidcrcnt, tive

redarguerc coepcruut, cur

non

ccssarct,

')bizotae jn

festum

colite

respondit:

vcslri

oculis

Compuncta

nuraeratim.

et

mine Maria apud Tripolin

ejus

et

in

at

iii

te

rainum incum beafuin Dominicum, ut impetret bencficium sanitafis.

Cum

te exaudiri,

mcdiator inter

bcatum Dominicum duobus cum

tem: quare tantum sanari dcsidcras? servire

possim.

horis exifus

sic oravit:

mi do-

sed rogo do-

me

et

teet mihi

crgo diu cum lacrymis exorarct,

cortina, quae ante lectuni cjus pendebat

meo devotius

Magdalcna,

graviter percussa

ita ut singulis

nec a sit

quaedam no-

dicitur

tibia

semetipsam

intra sc rccolligens

non sum cgo digna orare

quod

,

mensibus cruciatu miserabili urgebatur,

in exstasi facta vidit

vcnit

fcstum devote agcrct,

Sanctimonialis

monasterio

validissimis infirmitatibus claborans,

raine,

cocperunt verines pro-

ad ccclesiam fralruin

igitur

Dei Doniinico nunquam dctrahcrct

Quae

eslis

votum emittcns, quod de cactero sancto

protinus restituta est pristinae sanifati.

V

quae

,

quod vicina quacdam XVIII vcnncs eduxit cx ejus

ibiquepeccata sua confitcns

timeretur.

vos

Statimque oculis

sancli,

tuinorcm cum pruritu conversis cx ipsis

tinus scaturirc, ila

ipsam carita-

festo tanti putris a servili opcrc

indignata

vcro

illa

fratrum,

in

Tunc

,

Et illc

fratribus aperta

intrantem sibique diccn illa:

doininc

desub cappa

,

ut

Deo

unctioncm

niirae fragraiitiae profcrcns tibiam ejus uiixit ct statini saiiala niit.

1)

nri^iolrip logU

F-ii.

I'r.

31

De

Cap. CXIll.

482 ')Et

haec

ait:

unctio

cuin

verbi

Cujus

pretiosa,

valiie

requireret rationeai

inulicr

signuni,

est

dilectionis

est

sancto Domii\ioo.

quac

dixit:

pretiosa est

videlicet

ct

diilcis ,

diiTlcilis,

liaec

unctio

quia nullo

,

pretio emi potest et quia in donis Dei riullum est melius dilectione, dulcis, quia nihil dulcius carilate, difficilis, quia cito perditur, nisi

caute CHStoditur. Ipsa etiam noctcsorori suae in dormitorio quiesccnti

apparuit

diccns

sanatam

iiiveiiit.

:

cgo

saiiavi

Quac cum

etiam

sentiret, ipsam

cum bombice

cum abbatissae

ct confessori ct sorori

nem

grantia sunt percussi, ut nulla

sam autcm unctioncm cum

autemDco

gratus

mulla extersit.

omnia

tanta

tam

et

nova

Quac

-)

et unctio-

rctulisset,

odoris

fra-

possent aromata comparari

iis

multa reverentia scrvaverunt.

,

ip-

Quam

exstat locus, in quo sacrosanctum corpus beati Do-

minici requiescit, licct ex miraculis nniUis clarucrit,

posuisse

inunctam

unctione

sensibili

ct rcverentia

bombice praesentasset,

in

ipsam

sororem tuam; quae currens sc

unum

tanien hic

Refert niagister Alcxander episcopus ^)Vindoni-

sufTiciat.

censis in postillis suis super illud

verbum :misericordia

et

veritasob-

viavcrunt sibi etc, quod quidamscholaris degeusBononiae vanitatibus

Videbatur siquidcm

saeculi deditus visioncm talem conspcxit.

quod

in

quodara canipo

magno

consisteret et

gens super ipsum descenderet.

ad quandam domum

tis,

ad

pulsans

ostium

Qui

ibidcm

fugerct a facic tempesta-

quam cum clausam

pervcnit,

sc

dum

rccipi

sibi,

ibidem tenipestas in-

iuvenisset et

quae

postulasset,

deintus

crat hospita, respondit: ego sum justitia, quae hic habito, ct haec

domus mea

est

Ad

vales.

domum

,

quia autem tu justus non es

vcrba

cujus

ultra

illc

illam conspiciens ad

se ibidem recipi postulabat. scd

ego sum vcritas

dit: te

ea habitarc non

abscessit

ct pulsans

vcnit

et aliani

ad ostiuni

quae deintus erat hospita, rcspon-

hacc domus

et

niea

cst,

autem hospitio non rccipiam, quia veritas eum non liberat, qui

cam non amat. spicit,

Indequc abscedens tcrtiam

ad quam

veniens

sum pax

,

se

tat,

Vcrum quia cgo

respondit:

cgo

quae

scmper auxilium praestat,

niiscris

1)V
Et— F.il.

cogito cogilationcs pacis

dabo: ultra me soror habi-

afflictionis, utile consilium tibi

cjus nionila complc.

riinl

ulfra illam pro-

impctum lempcstatis

quac hic habito, non est autcm pax impiis, sed homi-

nibus bonae voluntatis.

non

domum

contra

simililer

quac dcintus cratdomina,

Cui,

flagitavit.

recipi

ct

eam

quae hic habito,

,

in

,

phuimum moerens

Cum crgo

(lixil

Tr.

oiiiiliit K(l.

3)

Kd. Vr.

ad hanc acccde

ct

accessissct, quac deintus crat, rc-

V

2)Vpi1).t:

rr. iii '1

o

ni c

ii

s

i

s.

O

u

,n

f

—

servave-

De

Cap. CXIV. Pgo

.spondit:

suiii

quao

nnsericordia,

habitant,

pracdicatores

pucrum Jesuni ad

evigilasset,

doniuni

habituin

rocitans

Cum

poenitentiac et

stabuliiin

pracdictus scholaris

igitur

vcnit

fratruin

per ordincin

visioneiu

cl

pctiit ct acccpit.

ordinis

CAP. CXIV.

(109.)

De saiicto quod

Sixtus dicitur a Sios,

vinus stalus, vcl Sixtus a sisto, vel passione ct

m qua fralres

iiliiininantem ct Josepliuiu pcrricientcm

salvantem.

te

ab im-

sl igitiir

doctrinae, *)asinuni siuiplicitatis

et pabiilum

bovc discrctiouis, Mariam

cuin ot

invenies

ibiquc

,

vade ad domiiin,

minciiti leuipestate salvari dcsideras,

pracsepc continentiae

liabito

liic

483

Sixto.

saiicto

l^ixto'). Deus

cst

sistis,

,

ct stalus

quasi

,

')di-

quasi fixus ct firmus in fide

bona opcratione.

1. Sixtus papa Atheniensis nalione priino quidcm philosophus, et pontifex

sed postea Christi discipulus

summus

elcctus Decio et

Valeriano cum duobus dyaconibus suis Felicisslmo etAgapito prac-

Quem cum Decius

sentatus

est.

clinare,

fecit

cum

iiuUis

\n custodia ^)Mamertini reciperetur,

sed

iii-

ut aut sacrificaret aut

cum

sacrificare renucret,

Beatus Laurentius post cum damans ibat

in custodiara duccretur.

quo progrederis sinc

ct diccbat:

posset persuasionibus

duci ad tenipluiu Martis,

sine niinistro properas?

filio,

Cui Sixtus

pater? quo, saccrdos sanctc,

non cgo

:

te descro,

fili,

nequc

derclinquo, sed majora tibi dchcntur pro fidc Christi certainina, post

triduum luc sequcris saccrdotem Icvita, siae accipc

et,

quibus

tibi videtur,

iiiteriin

dividc.

crgo tlicsauros eccle-

Ouos

cuin

illc

christianis

pauperibus distribuisset, Valerianus praefectus dccrevit, ut Sixtns

ad templuin Marlis sacrificaturus duccretur,

dem

capilc

Quo

truncaretur.

cuni

quodsi renucret,

duceretur,

beatus

ibi-

Laurcntius

post euinclamarc coepitac dicerc: noli nie dcrelinquere, pater sanctc,

quia thesauros tuos jam cxpcndi, quos tradidisti

niihi.

Tunc

milites

audientesthcsauros noiniuareLaurentium tcnucrnnt, Sixtuin vero cum Feliclssimoet Agapito ibidem dccollavcrunt.

festum transfigurationis 1)

Ed. Fr. veiba

p.lXJa. dit

de t

3) i

u

3.

asinum

—

r

r-i

verb;»

hac dic cst

perfic. oinlllit. 2) Receutiores nddiiiil — sistis omittit Ed. Tr. 4) Ed. Tr. jidMrun. duceretiir oiiiiilit.

:

Verba: divinus

ret u

Iii

domini et sanguinis Christi de novo vino,

—

31 *

484

tem

de

liac

die

dixit

uva

niatura

sancto Donato.

hnjns

bibam

donec

transfiguratio

innovatioiiem

novum

quod

quaiu

,

eo

dominns

discipulis

suis

hoc

gcnimine

vitis,

de

mei.

patris

regiio

iii

novum

dixif,

novum

quod

rcquiiitur, et noii

hac die, ut quidam ajunt, trans-

in

figuratio sil facta, sed in hac die ab apostolis manifestata.

cnim facta dicitur fuisse circa principium veris,

figuratio

aulein proptcr prohibitionem

c

n

a

^

c

t

Donatus dicitur quasiaDeo gratiae infusionem tione,

spiritu

a

vel

dicuntur, unde obitus

'')natus,

ad vidcnduin.

per mortem cxeunt,

illa

,

ut recipiat

1. Donatus cum

cum

monachum manens

1) Vsrb.T:

Ed

l*r.

n o n.

habcns

spiritus

in

il.Tlus.

—

sed

liberiorem aereiu

,

fuit

tunc

imperium sublimatus fuisset,

Donati occidit, Donatus vcro

civitatis

el

vocatnr,

natalc

ampliorem locuin ad niancndum, ad rcspirandum

modum suum

impcratore cruditus

Juliano

sed

duxisset,

ethoc per regenerationem

quae est triplex ^)genera-

quatuor sccundum

quod praedictus Julianus

fectus

t o.

Et qnia sancti dc utero niatris ecclesiae

ita

in

a

rccipiunt,

Vel dicitur Donatus quasi dono Dei datus.

idco nasci dicuntur.

H^Iariuiu

,

II

sanctorum non mors,

uberiorcm cibuin ad vescenduni et hicein

o I> o

Xain cum sancli moriuiitur, tunc nasci

deo.

pucr enim appetit nasci

") mitralc.

(110.)

glorificationcin

et

quod dicitur

in libro,

CAP. CXV. I>

Transdiscipuli

factain ipsaiu taindiu cclaverunt ct in

iis

bac die manifostavcruiit. Sic legitur

n

idco

et

hac die transfigurationis, qui resurrectionem repracscntat, vinum

in

3)

vcro

Illa

repraeseiitat gioriosam

vinuin,

post resurreclionem habuit,

Cliristus

sal-

')In

cliqnatnr,

populus inde commnnicat.

et

quod

,

vcl

conficitur

calicc

in

non hiham amodo

illud et.

ex

cst

cocnac:

die

in

ecdesiis

aliqnantuliim

ctiam racerai benedicnntur

autem

Ratio

De

potcst et iiiveniri, in aliquihns

ficri

si

CXV.

Caji.

in

iinmundus

beiipd.

oinitlit

nutritus

est,

patrem

et

matccin heati

Arelinain civitatem aufugit ct apud

niulta miracula fccit.

filiuin

et

subdyaconum ordinatus,

iii

daemoniacum

cuin

Nam cum

ciamarc cocpit ac diccre:

Kd.

Ti-.

iii

noinine

mifrs.

Recentiores Jegunt

2)

4) Sic Ed. Vi. Recent, lrg\iiit

:

prae-

ad Donatuin ad-

generalio sp ir

i

tii

alis

CXV.

Ctip.

Jesu Chtisli

(loiuiui

orante Douato

quare protiuus

fuit

Eustachius uoiuiiie cxactor

niolestus.

de

ut

cmn

exire eoartas

uic

4&5

Douato.

baiicto

essc

luilii

iioli

o Douate,

egicdiar,

Df

— — —

libcratus.

uica

(ioiuo

toiineulis?

'

Sed

Vir ({uidaui

3.

iuTuscia puhlicam i)ecuiiiamiucusto-

fisci

dia uxoris uomiueEuphrosinae dereliquit, scd cuin provincia ab liosti-

praeventa vitam

ct dolore

bus urgeretur, pecuniani abscondit

finivit.

cum

Vir antem ejus redieus cutn pecuniam invenire nou posset et jam

cum

Donatus autem ad sepulchrum uxoris

dicas

nobis

cam

eain

ibi

,

— — —

iuvenerunt.

dixerat,

ut

ibi,

domus mcae

in ingressu

oratione te adjuro,

Et facla est vox de

ubi taleui pecuniam posuisli.

,

sepulchro diceus: cutites

pergens

eo

Euphrosina per spirilum saiictum

facta clara voce dixit:

ut

sauctum Donatum confugit,

suis ad supplicium tradi debcret, ad

tiliis

El

subfodi.

3. Post aliquot

autciu dies Saljrus episcopus in domiiio obdoniiivit ct omnis clcrus

Donatum

episcopum

in

quadam

logis,

Cum

elegit.

autein, ut refcrt Gregorius in dja-

die tnissa cclebr.ita populiis communicarct et dyacoiius

couimunicans Christi sanguiiiem propiiiaret, subito pagauorum

djaconus cecidit

piilsu

sanctutn

caliccm

et

fregit.

itn-

De quo cum

Donatus fragmenla

ipse et omnis populus plurimum moestus esset,

coliigens calicis oratione facta ipsuni in pristinam formain restauravit.

dyabolo absconsa

llna auteni particula a

quac tainen

dicto defecit,

gaui

fuit

,

quae

—

susccpcrunt.

--

—

prolinus

Donatus supcr asitium suum narct, draco

terribilis

LXXX

et

crupit

contra Douatum se protinus crexit. percutiens vel, secundnm quod

,

cl

qui-

orationc sua aquatu sa-

ut

pcdcs asini cauda invoiveus

Qucm Donatus lcgitur,

alibi

ut,

Duni igitur sanclus

moicreliir.

iiluc ircl

iiidc

Pa-

baplisma

Fons quidam adco erat infcclus,

.#.

bibcret,

illo

iu calice prae-

ad testimoniuin miraculi hujus.

hoc viso niiraculo sunt conversi

autein

cunquc de

cst

iu

flagello quodain

os cjus exspucns

continuo iuterfecit oravitque ad douiiuum, ct ouiiie veneuutn a fonlc fugavit.

filia

,

duiu

ibidem

oratione

vice

cum

ipse

produxit.

Theodosii imperatoris a daciuone vexarctur addiicta

iiatuiu iioli

Alium quoque fonlcm

quadam

sitiret,

fuisset,

quo cxcam aut quo vadam.

siguuiu crucis ,

quo

in

:

,

scd

da

,

iitilii

ct

3.

valdc (-uiu

ad sanctuiu Do-

da

tuUii

Et daeniou

pxcuiuli

ct

cl

tiansiluin

undc huc venisli?

coiilta lue, cl

locuni

siiis

iminunde spiritus,

illuc rcvertcrc.

dc quo ignis exit

tc,

vadaiii

exi

Cut dacinon:

Cui Donatus:

Et sanctus

daetnon: de eretuo.

igiioio

Donatus:

dixit

plasmate Dei habitare.

iii

sociis

— — —

:

(iui

video

prae tiiuore cxco.

(aii

486

De

CXVI.

C;ij).

sancto Cyrlaco et sociis

Donatiis: ecce habcs transitum

doinum coiicutiens

universam

et

6. Cum quidam mortuus

cxivit.

efferre-

advcnit cjuidam cum cliirographo asserens debcri sibi ab ipso

tur,

CG

ad locum tuuin

redi

,

ejiis.

solidos

unde nullatenus ipsum sepeliri

,

Quod

sinebat.

uxor cjus vidua bcato Donato cum lacrimis indicassct,

qnod homo

snm.

illc

pecuniam

tione debiti

niire.

Et

illc:

dixit sancto

vade amodo

et

chirographum accipicns inanu

Donato: jubc ,

ine iteruin

pore cuni fere annis tribus non pluisset

et sterilitas

Eo teramagna esset, l?.

ad imperatoretn Theodosium convenerunt petentes, ul

infideles

Donatum traderet, ratoris

igitur

qui per artem

magicam hoc

egressus dominum

instantiam Donatus

rediit.

— — —

8.

Cum autem

Gothi

devaslarent et multi a fule Christi rccederent sancto Donato

fectus a

de

*) Ilylariano

et

,

Ad

fccisset.

pluviam copiosam dedit siccisque vestibus cacteris

domum

dor-

pator,

,

—

quiescere.

fili,

quid agas cnin

et vide,

Qui residens eum de solu-

sinil.

coram omnibus convicit

Deinde

scidit.

non

qui te sepeliri

islo,

Qui respondit: ego

ine.

Et sanctus Donatus ad eumait: surge

homiue

assurgcns ad loculuin

totaliter rccepissct,

uianu defunclum tangens ait: audi

ivit et

cuin

adjnngens,

exoravit,

H^larianuin cxspoliatuin tamdiu

Donatum vcro

spirituin exhalaret,

et

pluvia infusis

eo tempore Italiam

Evadracianus praerepvehensus

apostasia

Qiiod cuin

sanctos ipsos cepit compeliens eos, ut Jovi iminolarent. renuerciit,

sibi

impe-

caedi

fecit,

in carcercin rcclnsit et

quousque

poslmoduin

CCCLXXX.

euni decollari fecit circa annuiu doinini

(111.)

i^^G

(^jmvto Cyri.ico ')ct ^ociis^ cjns.

C^riacus a Marccllo papa d^aconus ordinatus coinprehcnsus

cl

ad JMaxiinianum dcductus jnssus cst cuin sociis suis, ut terrain foderet et ad locuin

,

sciliccl Ihcrinas

eani humcris deportaret,

,

qui ibidcni conslrucbatur, suis

ubi crat sanctus Salnrninns sciicx,

C^riacus ct Sisinnius ad porlandum juvabanl. ruclusuin

1) Alii

praefectus

:

Ililaiiiio.

jussit

-')

pracsenlari.

(;;^riacuin

NpiIj.i

vl

—

r

Tandcni

j

ii

s

oiJiilUuil lit-c.

Kl

in

qnein

carcere

cnin

ciim

De

CXVl.

(Jaj».

Apronianus educeret

subito

,

mei

vcnite benedicti patris

Cyriaco

fct

vox cum luce

ile

baiicto

coelo venleiis dixit:

Apronianus credidit

etc.

eum

et misit

vere

Respondit praefectus:

perdidi dies meos.

tuos;

Qui respondit: vaeh

es?

tu Clirislianus factus

decollari

Saturninus

,

baptizari

et

Cui pracfectus:

sc fecit et ad praefcctuni confitens (iliristiim venit.

numquid

487

bociis ejus.

niilii,

quiii

niodo perdes

dios

Sisinnius

cuni

vero

et

sacrificare noUent, diversis suppliciis aHecti taiidem decollati sunt,

autem Djocletiani nomiiie

Filia

retur,

clamabat

Unde ad

d^aconus veniat.

respondit:

imperaret,

daemon:

Cui

undique est sign.atum byloniam

et

vas tuum

in

clausum, sed,

da

,

quod Deuiu, quem

,

rcnae uxoris ejus

in

et

dacmoni

cuin

meum

quod

scito,

exiissct

,

iii

poles,

si

,

non possum

me,

(-^riacus praedicat,

baptizasset

illam Cyriacus

Cvriacus

nisi

,

vas ajiquod,

milii

intrare

si ejicis

cum coactus

te venire faciam, et

mavit dicens igitui-

exeam

ut

Responditquc (ijriacus: ccce corpus

quod intrem. ingredere.

exeam

iion

adductus Cjriacus

eara

vis,

si

a daemonio vexa-

Arliiemia cuni

ea daemon dicciis:

in

quia

,

iii

Ba-

Artlicmia cla-

(]um

videret.

ex gratia Dyocletiani et Se-

domo, quam dederant

ei,

sccurus vivcrct,

veiiit

nuntius a rege Peisarum ad D^ocletianum rogans, nt ad sc C^ria-

quia

cus mitteretur,

cum '}Largo

Cui Cjriacus respondit: non sum fatigatus

gubernatus.

Ait

Tunc Cyriacus

daemon

imperat

exiens daeraon

exirc.

Et sic sanatam puellam

baptizavit

XLV

rediit.

et,

coraprehendit

quod

sibi

ibidcm

in

Post duos autem

Maxiinianus

jussit.

Iste sibi

succedens et

successit

et

cuni patre et

pane

et

catenis

,i

i

ejus

filiain

;;

multis aliis

et

potest dici

o

s/ii

•!

r

.t

aul

i;

ilo

diversis

l('i;iiiil.

,

cui

trahi

quae Vale-

,

vicario

est

Cjriacum

Dyocletiani,

fiiius

habuit in uxorem

noluit.

Romam

suum

ligatum ante currum

pro tanto

Et

rae coartat

sorore sna Arthemia

de

cura sociis sacrificare compelleret

]

exeas.

quod

matre

perduxi.

te

,

ut

aqua jejunans tandem

Deindc jussit Carpasio

est.

nPLeiiL. iicsjime;

Jesus,

munera olTerrentur, recipere

iratus

nudum

libi

menses Dyodetianus defunctus

Maximianus

riana nuncupata

I)

fatigatus es, Cyriace?

sed ubique Dci auxilio

noinen terribile,

o

dixit:

cum multa

diebus

,

tamen ego, ad quod volui

:

daeinoni:

dixit

statim

sed

cuinquc ad pueliam pcr-

daemon per os ejus clamavit dicens:

venisset,

preces

Smaragdo navi imposi-

ct

necessariis in Babyloniam laetus ivit,

tis

Ad

a dacmone vexaretur.

sua

fiiia

igitur Djocleliani Cjriacus

,

«t

ipsuni

suppliciis occideret.

488

Cnj).

Et ciim

ipst'

De

CXVII.

siiper

picciii

saiicto

Laurentio mnrtire.

cjus iiquasset cl

capiit

iii

cijuuleo siis-

peiulissct, lctit (^jriacmn ciini oinnibiis sociis (lccoliari.

doniuin sancti

cuin

aHtciii

Cjriaci

XIX

tuiic

sociis celcbrarct

lavaret epulasct

ex-

clauso balnoo gentiles clirislianos timere ct vencmri coeperuiit.

Oe

(112.)

sancto liaiireiitio Omartire. quac est corona dc

Laurenlius dicitur quasi lanrcam tcnens,

iauio lacta,

quia

odore grata

de liiijusmodi ramis viclores coronabantur,

oliin

Haec autem arbor

ii

Carpasius derisionein

ail

oinnes inortui sunt

subito

,

CAP. CXYII.

.

ct

Cyriacus baptizabat, se

cliristiaiiorum in loco, ubi

que cnin

inipetrasset

est victoriae ostensiva, continua viriditate araoena.

el elTicacia virtuosa.

Beatus igitur Lanreiitius dicitur

lauro, quia victoriam obtinuit in sui passionc,

quia jam

Dccius dixit: pufo,

cordis numditia et puritatc

habet

manet

Bcatus Maximus

quam

niartirio consccravit.

Lucillum,

autem arboris venit, ruluien

sancto

U^ppolituin

non mctuit.

ct

in

undc:

,

ct

cst.

Xain

gtMiere

levita

Komae mansit, Vinceutius repugiiat

teinpus

i) lloo eiiillielon I,

ct

iii

iii

cl

a bcato

scilicct

Laurentius

vcro in Hispaniam rediit el opiiiioiii

ulriusquc. rec. libiis.

Sixto

Vincentium cjus cognatum

omiii aclioue pracclaros

alter,

Huic aulein

marlirii dtesl

')scnlentiae rcproborum.

Hispanus

profcctus cssel, duosjuvcnes

in Hispaiiiain

abduxit, quorum

liiiivit.

Uujusmodi

surditati sub-

magistcr Joliannes Beleth,

dicit

siciit

moruin honestalc compositos

vitam

et gloriosissimo

Sic Laurculius frangit cor duruni, spiri-

ibidem repcricns, scilicct Laurenlium

inartirio

aeternum hujusmodi

Romaiiuin -')convicit.

protcgit a fulinine

cum idcm bcalus Sixtus

Romam

in

complcvit opere

quia calculum frangit,

niartir

Romain dcductus

ce

liabuit

Eflicaciain per virluosam praedicalionem, per

efficacia est,

Laurentius

s c i li

el contiisus

mea nox obscnrum non

ct dixit:

qnomodo non

:

et

tualein reddil audilum,

secum

unde

Viriditrttem

dedit paupcribus et idco justitia ejus manet in saeculuin

jiislilia,

quaiu

unde

,

sumus,

Odorcm habuit per memoriae perpcluilatem

elc.

dispersit, saeculi.

vicli

,

ipsos

sccum

glorioso

magistri Joliannis Beleth

nain -'}

ibi

,

.4lii;

Laurenlius coiivPilil,

suh S)

Decio, Kil. l'i.

De

Cap. CXVIl. Vincentiiis

passus

XL

ciler

autcin

in

Sed

inter

est.

Laureutio

btiucto

sub

aetate

jiivcnili

Decium

fueruiit, ut tunc lieatus Vin-

incdii

centius non potucrit juvenis exstitisse.

imperator et

Origenes

imperator

ut dicitur, ad

,

Pliilippus

fuit

fidera

qui

,

iiitebantur.

Christi reccpit

fidein

convertit,

licet alibi

Iste

qucm

,

quod

legatur,

M

Regnavit autem anno

beatus Pontius cuni convertcrit.

Philippus

receperant

fidera Christi

plurimum

Lau-

Sixtus

Eodem tempore

ecclesiani subliinare

efTecti

Philippus primus

nomine

suus

et filius

christiani

Beatus autein

arcliidyaconum ordinavit.

suuin

rcntiuin

et Daciaiio

D^oclctiano

Dyoclctianuin fluxerunt anni cir-

et

et iniperatorcs septeni

489

niartire.

ab urbe

condita, ut raillcsimus annus Roinae Christo potius quaiu jdolis de-

Qui quidem annus millesimus

dicaretur.

ludorura lippo

spcctaculornm

et

miies

imperatori

multum strenuus rebellaret,

ct

apparatu

quidam

et

usque

,

eura

misit,

I\Iissus

ad libitum potitus victoria

ejus adventura

Erat autem Phiin

ut rebellaiitem

ad Veronara obvius

Romam

Audiens

rediit.

imperator

eidein a

Sed quia raalorum

ivit.

Galliaiu

Decius prospere cuncta gessit

honorificare voluit et

altius

armis bellicis

temporibus Gallia

auteiu iisdera

imperator Dcciuin

illuc

Roraano irapcrio subjugarct.

a Romanis cuin ingenti

nomine Decius

Cum

famosus.

fuit

cclebratus.

Roma

raentcs,

quo

magis se honorari scntiunt, eo amplius pcr supcrbiara intumescunt, Dccius in superbiam sui

papilione quiesceret,

ad

,

ad se prece

Dccins

Sicardus in

mendavit,

cxtimuit

si

excrcitura autem ,

muneribus

concito

,

sed ecclesiae,

Vel

forte

ideo

qui cura imperatore

Audiens hoc et suuin,

Nec

quia potuit esse,

dicuiitur

te

infra dicelur.

.

Phiut ait

thcsaurura

moveat, quod the-

non dicuntur thesauri

quod cum

ipsis the-

etiam thesaurum ecclesiae disthesauri

ecclesiae,

lippus eos reliqucrat ecdcsiae paupcribus dispcnsandos.

dubitationem vchcmenlcm

suo sub

promissis attraxit et

contingcret,

iiiterfici

sauris Philippi impcratoris aliqucm pensavit.

dc morte

et

stratu

bcato Sixto et sancto Laurcntio com-

ipsum a Decio

quos beatus Laurentius dispensavit,

imperatoris

,

propcravit.

ipsura ccclesiis et pauperibus erogarent.

sauri,

et

totum thesaurum patris

ct

chronica sua,

ut,

in

papilioncm latenter introivit ct dor-

et pretio

reglam grada

urbcin

lippus minor

coepit ambirc

Cura igitur imperator

micntem dominum jugulavit, venerat

imperium

clalus

domini pertractare.

ulrnm Sixtus tunc tcmporis

Poslea Philippus aufugit

quia Phi-

Licet habeat fuerit,

sicu!

ct se a facie Decii occultavit.

scnalus igitur ob\iamDecio processit ct ipsum iiiimpciiuiu conhrmavil.

Ne

De

Cap. CXVll.

490

sancto Laurentio martire.

veroproditorie, sed zeioydololatriae dominumsHiimoccidisse videdirislianos coepit crudelissime perscqui, praecipiens illos sinc

retiir,

ulla misericordia trucidari. In

corruerunt,

hac persecutione multa railliamartiruin

et Philippus

quos

inter

junior martirio est

tamquam

est ei bcatus Sixtus,

pcr

qui Cliristiini

Tunc Decius

thesauros haberet.

tormenta Cluistum negarct

illata

colerct

cum

jussit

in

et

grederis sine

Quid

paternitali tuae?

probasti?

Experiie certe,

commisisli

dominici

dixit

:

non ego

debentur

pro

quo pro-

;

sine ministro sacrificium ofTerre consuevoras.

displicuit

nie

in

Bea-

et tlicsauros proderet.

patcr? quo, sacerdos sancte, sine djacono pro-

filio,

Tu nunquam

peras?

imperatoris

carcerem rccipi, ul

aulcm Laureiitius ipsum sequens post eum tlamabat

tus

coronatus.

facieiis, oblatus

Post hocDecius de Ihesauro domini sui inquisitionem

fili

,

Christi

fide

Cui

sanguinis dispensationeni.

desero

te

pugnae cursum recipimus,

degenerem me

nuraquid

ulrum idoncum ministrum elegeris, cui

neque derelinquo

,

Nos

tertamina. te

autem

beatus Sixtus

sed luajora

,

quasi

sencs

tibi

levioris

quasi juvenem manet de ty-

ranno gloriosior triumphus: post triduum me sequeris sacerdotem lcvita.

Deditque

omnes thesauros praecipiens, ut

ei

opus fuerat, niinistra-

iiocte diligenter quaesivit et unicuique, prout

in

domo sua absconderat, quam longus dolor

capitis

iiberavit

dedit.

Eadem

et

domo cujusdam

dccollandum

ad

Ciim

me

Tunc mi-

quos tradidisti mihi.

,

beatus

derelinquere, paler sancte,

audientes thesauros Laurcntium tenuerunt el Parllieiiio tribuno Ipse autem

tradiderunt.

eum Decio

Qui cum

rcconditos?

ut aut

iiilcrirc

sibi

faciat suppliciis cl

inuHis

aliis

\n

te

ciii

Decius Caesar

cognovimus esse

non respoiiderct, tradidit enm Valeriano

thcsauros prodal

praefeclo noininc lljppolito cuin

praesentavit,

quos apud

ubi sunt thesauri ccclesiae,

pracfecto,

ilain

vcniens quendam illuminavit.

Accurrens autem

duci praccepit.

quia thesauros tuos jam cxpendi

cum

eum

consentirc nec jdolis imniolare,

nollct

Laurcntius post ipsum clamavit: noli

ait:

chrisliani

facto signo crucis

el

autem beatus Sixtus Decio

liles

dctinebat,

pauperibus pedes lavans omnibus clcmosinam

nocte in

caecum ibidem reperit

ipsum

capitis

autem Laurentius per impositioncm nianus eam a dolore

sanctus

ille

quae multos christianos

douiHm cujusdam viduae,

Venit ad

vit.

ccclesiis et

Beatus igitur Laurenlius christianos die ac

pjiHperibus erogaret.

carcerc

ct :^dolis

tormcnlis. iii

Valcrianus auteni

cHStodiani

recliis^il.

saciificct aut divcrsis

ciim

Krat

tiaditiil,

autcin

iii

ciii(jueiii

tiislodia

:

De

Cap. CXVII. quidam

ihi

gentilis noininc LiKillus,

Christum crcdcrcl

ct haptisina susciperet,

inlcrrogassct

ct

oninia

illc

super caput ejus cfTudit

ipsum

Hoc vidcns Hyppolitus

diehant.

Cui Laurentius: dideris,

o Hjppolite,

tliesauros

et

Cui Hyppolitus

tihi

et

vilain

promitlo.

aetcrnani

faciam

,

,

hortaris.

(juod

fainilia

sua

Baptizatus autcm ait: vidi animas innocentium lactas gau-

suscepit.

Post hoc mandavit Valcrianus ad Hvppolituin, ut Laurcntium

dcie.

praesentarct. niihi

'

iterum

ducias

Cui Laurcntius

iiiquisilio

git et eos in palatio isti

qui

in

Decio

factus

disperguntur

et

an

in

qui

Cui Laurentius Iratus

fccit ?

?

jain

ut haec torraenta cvaderet,

nomina sua dcderunt

ct

nunc sacrifica

si

et

qui

cum scorpionihus

defcrri.

Quem cum

respondit:

infelix,

epulae istac sunt,

pande profanos, ut tccum pariter cpulcntur.

in coclis

horum

quis dehct adorari,

:

Dccius jussit

has epulas seniper optavi. \Cui Decius: similes

crescunt,

Valerianus piae-

dcportaverunt.

omnc genus tormcntoruni antc ipsum

sacrificare juberet,

caecos colle-

omnihus invcniuntur,

quid variaris per multa

dixit:

ct

nunquam minuuntur, scd

et

in coeluin

artem dcponc.

est,

caedi

ergo amho vcniunt

eidcm suh Hyppoliti custodia coh-

sunt thcsauri aeteriii, qui singulis

raagicara

trihunal

Laurenlius aulem triduo in-

*)SaIustiaiio corain Decio praesentavit dicens

cnim nianus thcsauros sente

,

hoc triduo Laurentius paupcres claudos

In

ecce

Ad

dc thcsauro

quas Valcrianus

pctiit,

cessit.

anihulcmus amho parilcr, quia

ait:

gloria praeparatur,

tihi

el

fit

jam

milii thcsauros.

sacium haptisma cum

et

haptizavit.

ah eo illuminati rc-

et

ostcndc

:

aquam

fuisset,

doniinum Jcsum Cliristum cre-

iii

ostendo

Eadeni hora Hyppolilus crcdidit

et

dixit ci

si

omnia

fidei diligenter

noniinc

Cliristi

in

dicta faclis coinpcnscs

si

:

confessus

credere

se

et

cum caeci venichant

Quapropter multi ad

dixit ei:

Cuinque ipsum de articuiis

confcssione lavantnr.

si

,

se inslantius hap-

ille

aquam Laurenlius

Accipicns eigo

lizari poslulavit. in

plorando himcn oculoruni

qul

Cui cnni Laurentius lumen se restaurarc proniitterct

amiserat. 1n

491

sancto Laurentio martire.

tibi

Cui Laurenliiis:

idco eorum aspectibus non es

dignus. TuncjuhenteDecionudus fustibus caedituret ardcntcslaininac

ad

latera apponuntur,

Deus de

nomen

dixitquc Laurcntius:

Deo, miserere

saiictuni

tmim

,

niei servi tui,

intcrrogatus

te

doniine Jcsu

Christe,

quia accusatus non negavi

dominum confessus

suni.

Dixitqiic ei Dccius: scio, quia pcr artcm niagicani torracnla dcludis,

1)

Kd.

l'r,

S.iliii

(

i

uiii Ir-il.

iiic

De

Cap. CXVll.

492

autfiu deludeie sacrificaveris

iiisi

iiou

diii

diversis

,

bancto Lameiitio

iiiaitire.

Testor Deos Deasque, quia,

valebis.

Tuuc

suppliciis perimeris.

euni

jussit

plumbatis diutissime caedi, Laurentius autem oravit dicens: doinine Jesu Christe,

adhuc

legum consolantes

qui nostros

,

stantibus

,

Deos non

ergo eum iteruin scorpio-

Jussit

hora

Eadein

exoravit.

gratias egit

juvenem puiiherri-

Deum

ne

,

menibra tua cum linteo lergentem

et

ine

derelinquas

Decius Valeriano: puto Jussit ergo

,

sacrum ab eo

cuin

et

Romanuui fustibus cacdi

Christum absconde tormentoruni

dum

ct,

mea nox

hominc niagis Oinnia igilur

ferream extenderunt

iii

Dixit ergo Decius Laurenlio te cuin suppliciis

obscuruin noii habet,

et

:

expendetur.

sed oninia

iii

aut (aii

luce cla-

alTeratur lectus ferrcus, ut requiescat in eo

Ministri ergo

contuinax Laurcntius.

se christiaiiuin

ct

clainavero, audi ct veni.

ista in

:

nocte Lanrentius ad

fleret

interiori

gcnera alTeruntur.

DixitqueDecius

rcscunt.

com-

ubi Decius

liberc se christianum

Eadem

eum Laurentius:

Diis sacrificabis aut nox

Laurcntius:

Quod

cum

jussit, qui

Cuiu aulein Hvppolitus

csse clamaret, dixit ad

per

custodia Hyppoliti recludi,

profiteretur, jussu Decii dccollatus est.

Deciuni adducitur.

te

Dixitque

aqua ad pedes Laurentii pro-

baptisma suscepit.

cidit

perit,

adjuro

,

baptizare.

arteni niagicam victi suinus.

solvi et in

urceum

afferens

me

festina

quod jam per

eum de cathasta

Romanus autem

sed

,

pro ad-

et

nomine Romanus

quidain

inilcs

credidil et beato Laurentio dixit: video ante te

muni stantem

sacri-

nec tormenta metuit

colit

autein Laurentius

subridens

Tnnc Decius

daemones istum

audistis

,

nec iratos priiicipes expavescit. caedi

audieiite Decio vox de

multa certamina debentur.

tibi

furore repletus dixit: viri Romaiii

nibus

Tunc

accipe spirituin ineum.

coelo insonuit:

cum

prunis suppositis

cxueruiit et super cratem

eum cum

com-

furcis fcrreis

prcsserunt, dixitqueLaurentius Valeriano: disce, miser, quiacarbones tui

niihi

refrigeriuin

,

rogatus Christum hilari

vuitu ad

autcm aeteriium suppliciuni pracslant,

tibi

quia ipsc doininus novit,

quod accusatus non negavi

confcssus

sum

,

assatus

Decium: ecce, miser,

grafias

assasti

Et gratias agcns dixit: gratias

minc,

tuas

Coiifusus

Decius

cuin

corporc super igncni

,

ingrcdi

Valeriano

mcrui abiit

quod Hvppolilus

,

in

et

sic

iiiler-

Dixilque

parteiu

uiiaiu

aliam et manduca. quia januas

euni,

ago.

tibi

spiritiiin

palalium T^berii

niiine rapuil ct

gira

,

ago

,

do-

emisif. relictd

cumi Jusfinn

presbitero in agro Vcrano conditum aromalibus sepclivif. (ihristiani igitur jcjnnaiites triduo ^igilias celehrariinl.

iiiiigitus

diinlcs ct

la

CXVn.

Cap.

Decio impcratore martirium

isto

cum

493

sancto Lanrentio marriiP.

Utriim autcm lioc vernm

criinas effiindentes.

sub

De

sit

quod Laurentlus

,

passus, a multis dubitatur,

sit

longe fuissc ')ante Decium legatur.

in chronicis Sixtus

Eutro-

pius autem hoc asserit dicens: Decius persecutionem in cliristianos

movcns

intcr caeteros

bcatum levitam

quadam autcm chronica

In

cavit.

Laurentium nc-

niartireni

et

authcntica

satis

quod

dicitur,

non sub Decio imperatore, qui Philippo successit, sed sub quodain Decio niinore, qui Caesar, non impcrator exslitit, sns

Xam

fuit.

inter

Dccium imperatorem

et

martirium pas-

Decium minorem

quo Laurentius dicitur passus, plurimi iniperatores

Gallus et Volusianus

impcratori

cio

Valerlanus

dicli

,

et

imperatorem fecerunt.

non

cum Dc-

ut ibidcm dicitur,

ejus

imperio

in

filius

cum Gallieno post cosdcm imperium

cessissent et Valerianus

sent

Etenim,

inlermedii exstitcrunt.

tifices

minorem Decium

Gallicnus

Xam

anliquitus

snb

,

summi pon-

et

suc-

tcnuis-

Caesareni,

quandeque

aliqui

ab

imperatoribus fiebant Caesares, non tamcn Augusti vel inipcratores,

qnod Dyoclctianus Maximianum Caesarem

sicut Icgitur in chronicis,

postmodura ex Caesarc

fecit,

Auguslum

Tcmpore

creavit.

auteni

horura impcratorum, scilicet Valeriani et Gallieni, Sixtus Romanani

sedem tenebat. efTectus

Hic igitur Caesar Decius appcllatus, non iinperator

beatum Laurcntium marlirem

fccit,

unde nusquam

in

le-

genda beati Laurentii vocatur Detius impcrator, scd Dccius Caesar cnim impcrator dnobus tantum annis rcgnavit etbeatnin

tantuin, Decius

Fabianura papam martirem sub Volusiano

et

Fabiano succcssit Cornelius

fecit.

XV

Stephanus: hic sub Valeriano etGallieno, qui annis passus

est.

Stephano successit Sixtus. Haec

Omnes autem

concordant, quod Sixtus papa non

Legifur tainen

Gallienus

fuit

in alia

alio

rentius.

-)Panlheon, noraine

Et

possct esse

1)

fuit

et

illa

leguntur.

Ysidori in hoc

teinpore Decii iraperatoris, sed ,

qiiod pracdictus

et

quod

illo

domini ducentesirauin

quoque

in

scilicet

Gallicnus

libro suo,

quod snb eo passi sunt Sixtus

qui

vocatus et

Lau-

haec vera sunt, tunc positio Johannis Beleth vera

si

—

Sic td. rr.

Godofridus

ideni asserit,

Decius

qui

iraperaverunt,

binomius, dictus est enim Gallienus et Decius et sub

quinquagesimum septimura. dicitnr

chronica

quadain chronica

sunt Sixtus et Laurentius circa annuin

passi

cst

in

quam Bedae

chronicae, tara Eusebii

Gallicni

,

Cornelio successit Lucius, Lucio

Gallo passus est.

,

S.

;ilii

j)

o

5

t

Refert

legiint,

Gregorius

2)

Ed.

l'r.

in

iiiHle

libio

dyalogoruni,

panclio

Ifgit.

494

Cap.

CXVH.

De

quod ')Saljina quaedatn

sancto Lanrf-nlio inartire.

Baiictimonialis

fuit

quac

,

quidpm

cainls

contincntiam hahuit, scd iinguac procacitatem non dedinavit. diim

altcra concrcma-

a dacnionibus secata pars illaesa permanct,

tiris

lur, ita ut

mane

—

Aisibilitcr aduslio apparerct.

quoque Turoncnsis

rius

llacc

Laurcntii fuissct sepulta, antc altare mar-

sancti

ecclesia

in

3. (irego-

quod dum quidam sacerdos quandam

ait,

ecclcsiam sancti Laurentii repararct et trabs quacdam nimium brcrogavit beatum

cssct,

vis

Laurentium

quam parlcm

niodica ahundarct,

Factum

iii

non

ut pars

,

minutatim

saccrdos

hoc apud Prioras

cst autcni

excrevit

sic

incidit

ct

Idem tcstatur heatus Fortunatus.

mnltas inde infirmitatcs sanahat.

Quidam insuper preshitcr nomine

-1.

qui paupcrcs foverat,

ut,

,

Quae subito

suae inopiae subvenirct.

— — —

castrnm Italiae-).

rcfcrt Grcgorius

vSanctuIus. ut

dvalogo, saucti Laurcntii ccclcsiam a Longohardis inccnsam rc-

parare

quod

multos

volcns artificcs

Quadani autcni dic dum,

conduxit.

apponcret, non hahcret, pracmissa orationc in clihano rc-

iis

spexit ct ihidcni candidissimum

pancm

scd cum vix ad unius

invcnit,

prandii csum trihus pcrsonis sulTiccre vidcrctur, Laurcnlius artifices

pancm

suos nolens dcficere sic pracdictum in

alimcntum dccem dicrum

5.

chronica,

in

habebatur.

Qui cum

portarctur,

clapsus

nutus

in

tcrram cecidit et

in

poncns hcatum Laurcntium cxoravit

crat,

qui

muncra

domos

accipicns mullorum jiidicia pcrvcrtchat.

lihcntcr

nimia indignationc accessit strinxit

et

dolorc

CHin cactcris virginihns

ct

niinio

cum vidcrc

1)

p

r

f>

III

ner; p rr

et

.nd.l. l II r,

in.

de

2) Hf>c. /iild. i 1 1

o

Ad quem

I i

g n o

t

:

.1

<} iio

n g

i

1 11

V

r

I

t

cjus

scd facicin suam avcrlit.

vendidit,

>1

.1 iii

p

r

o

d

,

I

i

11

m

1111 »

alicna

quoniam

dixit:

fcrcns

(in

Laurcnlius

brachium

Sancta vcro Agnes

cruciavit.

nuinera accipicns vcritatem

sanctac

Accidit autcm,

vicihus

trihus

noluit.

Tunc jndcx super cum scntentiam sublraxit

unum hortum

ct

iiijustc posscdit.

ahlala

Dci judicium duccretur.

ut inorcrctur ct ante

diulissiiiic

ct

dc mira-

lihro

in

(luoquc

ccclesiae sancti Laurentii

.Agiiclis violcntcr ahstulit et

cuin

commi-

statiin

collcgit ct supcr altarc

quod quidain judcx Stcphanus noininc Romao

culis bcatac viiginis,

Hic trcs

refcrt Vin-

fractum caliccm intcgrum

ct

fi. Lcsjitur

reccpit.

solidatuiu

—— —

altarc a dyacono

quadani sollcmnitatc ad

manihus

At dyaconus mocrcns fragmenta

fuit,

ut

,

quod

fecit,

sulTecit.

quidain crystallinus mirac pulchritudinis

calix

c

multiplicari

cunctis

apud IMcdioIanum

sancti Laurentii

In ecclcsia

ccntiiis

opcrariis

<1

il

o

o 1

I

Judac

loco

in

m 1

r f

11

<•

« n

n l

I

11

i

u

r.

m

De

Cnp. CXVII.

Sanctus auteni Projectus

jroilitons tradatur.

ms

sua

vila

in

accedens pro

tim Agnetera

concessum

est

et

ad bca-

Illis

vero et

anima ad

ejus

ut

,

Stepha-

iclem

veniam precabatur.

eo

orantibus

corpus rediret et ibidem

quem

,

ad bealum Laurenlium

valcle dilexerat,

oeata virgine pro eo

495

sancto Laurentlo martire.

')triginta diehus poenitcntiam agerct.

cepit insuper a beata virginc in mandatis

Ac-

psaimum Beati im-

ut

,

maculati in via singulis diebus vifae suae diccret, cumque ad cor-

pus rcdiisset

hoc

brachium ejus

,

Mala

restitucns

ablala

igitur

Lcgitur

?.

quod dum ipsc

qua adscendente

XV

si

vixit.

XXX

in vita imperatoris

mi-

Hein-

dia ductus

cam

me

Ileinrico

Heinricus

Christc.

,

et

omnibus

vero verccun-

maxillam percussit, cui vox dixit: virgo Maria

in

Totam

virginem liberavit.

Cum

pcdum nudis pedibus incederc

me ab

sicut

dixit:

intactam novisti, ita adjuva

currit.

ac

,

quoad

Konegondis uxor ejus virgines insimul per-

et

habens super candcntcs vomcrcs

te

adustum

et

exstitit,

dyabolo instigantc de quodam milite uxorcm suspectam

manerent,

fccit,

eo

in

poeuitcntiam agens dic

ct

gravit ad domiuum. rici,

-)nigrum

ita erat

corporc passus esset. Quod signum

iii

candcntem massam illaesa per-

igitur

Caesar obiisset,

ergo

maxima daemonuni

multitudo

ante cellam cujusdam eremitae transibat, qui aperta fencstra interrogavit ultimum qui ad

quinam esscnt.

,

dixit: nihil profecimus, quia

etiam

bona

in

statera

dum

illa

tunc

ego

propter magnitudinera

et iraperatorera tunc obiisse

')Refert Gregorius

dam ad corpus

proprium

in

ad se redcat, rediens

adustus

ille

mala

Laurentius

dum superasse videba-

et,

plurimum ponderavit:

scilicct

Ollam

praerupi.

ollae

cali-

dictus Caesar ecclesiae ^)Ajstetensi in honore

sancli Laurentii fieri fecerat,

cui

attulit

unam partem aureae

cem vocabat, qucm

ut

,

falsa uxoris suspicio ct alia

jactata pa^-s alia staterae iralus

daemonum sumus,

forte aliquid

fuissent posita,

ollam aurcam immensi ponderis

mur,

legio

illc:

si

,

Adjuratus autcm

eo reperire possimus.

et

Et

mortem Caesaris properamus

in

quem

duae et

in speciali

aurcs

unam aurem

registro,

devolione habuerat:

inerant.

Repertumque

calicis

est

fractam fuisse.

quod dum pracdecessor suus quen-

sancti Lanrentii cuperet nieliorare et,

ubinam cor-

pus esset, nesciret, subito corpus cjus ignoranter aperitur omnesque, qui aderant,

1)

Ed. rr. hic

duiii. oinittit

3)

Kd,

P)-.

Eil.

tara

XXXIII Fr.

legit

monachi

legit, iiilra

Ein

quani

vero

st eiic n

s

i.

mansionarii,

(aiitiiia

4)

XXX. Verba:

corpus

qui

2)

Alii

Roferl

:

—

livis

ii

ii t

De

Cop. CXVII.

496

vlderant.

ejiis

dum

X

iiifra

sancto Laurontio mnrtirp. inortui

ilics

quod passio beati Laurcntii

,

tirnni passiones

sicut ex dictis sancti Maxiini episcopi

Prirao

passionis

iu

cacteras

videtur,

esse

excellentissiuia

in

excellentissima

Priino igitur

de cuJHS pocnac accrbitatc

quosdam

vel secundnin

sivo

utiiit.atc,

pngna

niodo

ct

poenac acerbitate,

in

beatus Maxiinus episcopus,

dicit

sic

libros

fuit

mar-

quatuor,

in

Auguslini colligitur. cfTcctu

tcrtio in constantia sire fortitudino, qnarto in mirabili

victoriae.

8. Nolan-

sanctoruni

scilicct

beati

et

secundo

acerbitate,

— — —

sunt.

inter

fratres, beatus

Ambrosius: non cnim,

Laurentius brevi vel simplici passione ^)patitur,

gladio

qui

nain

pcrcutitur, seincl inoritur, qui in flammarum camino mergitur, uno

impetu libcralur, hic autem longa

mors

non dcsit ad supplicium

ei

pueros

tos

et multiplici

ad

desit

et

poena cruciatur, ut

pocnarum suaruin deambulasse flammis

in

globos pedibus conculcasse, undc

et

gloria praefcrendus est, siquidem

illi

conculcavcrunt inccndia, stantes

in

prostratus in

notandum

iste

igneos

et

beatns Laurpnlius non minore

poenaruin flammis ambiila-

in

bant, hic in ipso supplicii sui igne discubuit,

isti

Lcgimns bea-

filiem.

pcdum

vostigiis

iili

laterum suorum difrusionc restrinxit,

poena elevatis manibus orabaiit ad dominum

sua. pocna

toto

,

corpore dominum dcprccabatur.

quod bcatus Laurcnlius post bcatum Stophanum

,

iste

Et inter

cactcros martircs priinatum leiicre dicilur, noii quia majorem pocnain sustinucrit

quam

,

")sex causas

Romae

quia

passus

est.

cacteri

martires

,

insiinul occurrcnles.

cum

multi

tantam poenam et

quac

Primo

caput muiidi

cst

ct

butionem thcsaurorum

dicitur propter

proptcr passionis locuin, ubi

est

scdes apostolica,

Sccuiido proptcr pracdicalionis ofliciuiu,

pracdicalionis diligenter iniplcvit.

Has

,

majorcm sustinuissc lcgantur, sed hoc

aliqui etiam

quia

quos omncs pauperibus sapiciitcr

,

olTicium

Tcrlio proptcr laudabilem distridistribuit.

tres rationes ponit inagistcr (iuiliclmus Altisiodorcnsis.

proptcr aulhcnticatum

approbatum cjus martirium

ct

dc aliquibus inajora tormciila habetur

ct

aliquando

legaiitur,

tamcn hoc authcnticum

ccclesia valdc cst sollcmnis et approbata, suis

scrinonibus

gradum

propter dignilatis licac

l^

,

post

F,(l.

quem

Vr. innli-

,

ji fi l

I

,

quia

ajuiit,

iil

i

unde

passioncm approbant

cjus

ii

r

l'';,'il.

in

fuit

ctsi

iion

hujus autciu passio in

dubiiim vcrlitur.

in

,

Quarto

quia,

ct

iniilti

sancti in

et confirmanf.

Quiiito

archidyaconus sedis aposto-

Roinana scde archid^aconus non

?) K<1. Vr. iimlp logit b<'i)li'iii,

De

Cap. CXVII, surrexit.

Sexto

supplicia

pertnlit,

Unde

de co

et

proptcr

saevitiam toriuentorum

utpote

quia gravissiina

,

supcr cratcm ferream

qui

bcatus Augustinus:

dicit

497

sancto Lanrentio inartire.

laceratos

assatus

artus

fuit.

multa

et

verberum sectione concisos subjecto praecepit igne torreri, ut per quae jam de fervore continuo vim

cratem ferream,

haberet

in se

urendi, convcrsorura aiterna mutatione membrorura fieret cruciatus

Secundo

vehementior ct poena productior. sive

effectu

gustinum et

JMaxinnim

et

fania celebrem,

Primo

persecutor

eum

fecit

ct

Augustinus:

Secundo opinionc

lamen fortitudo non

apis

possumus comparare

Ambrosius

quod non a sancta

Maximus

fama celebrem.

et

libros

fuit,

suae

infudit.

,

quia

diversis

Idem

stitit in

in

votione

laudabilcra.

suscipiendus

,

sanctuin

eniin

quia

quia pretiosum ei

pracrogativam

ostcndens

,

qualis

cst

ac Dco placitum,

mundum

oslendit

diein

illuininaverit universum. sit

Augustinus

laudandus

tius

fecit

ut

tradidit,

apud Dcura nostrum non niiniraam

martirii

euin iraitatione insignem.

causa passionis, propter quam

ut sui similcs

Tcr-

cum dc-

et

rationibus

tribus

sanguinem proptcr Deum

coronam

ut ra-

sic

dcbemus devotione suscipere,

dcbet essc christiana iides, de

vonversationis fuit,

ciijus

orbe Christi

toto

cujus

existere martires nieruerunt, tertio quia idem tantac et

Quarto

la-

ecdesiis odorem

gloiia inarlir praeclarus ex-

Quare autcm

dicens: beatum virum Laurentium tota

primo

mundum

hunc quoquc

Idem: tanla

passione sua, quod

dcvotione

antca consti-

posteaquam vcxatus,

vilis,

praecipua dcvotione vencreraur,

diantibus flammis victrix

tio

:

qiii

,

sin-

passionibus per

attritus

univcrsis per totum

sancti Laurentii

ecclesia.

Christi

coronavit.

sccundum quos-

vel

totum orbeni gralia sui incruit fragrare mjsterii

ccratus, exustus

fidc

rcligio

beatum martirem Lanrentiuin grano

:

lutus in corpore humilis, ignotus ct

coruscat

paimam, dum

auxisti

fidei

corpus,

sed ad requiem

dam

nobilitatis

sae-

dicit:

secundum quosdam Ambrosius:

vel

solvantur,

beatuin

vcrc

tormcntura iramutavit,

natalc

insignem.

imitatione

et

unde Augustinus

detrimentum sustinct, scd lucrum sahitis acquirit.

solvitur, corporis

Itcm

mcmbra

favillam

in

,

conscvisti

aggeras poenam. IterumMaximus

quamvis

secundum Au-

giorificatione subiimem, opinione

sublimem

marlireni,

in

excellentissima in

fuit

acerbitas

laudabilem

devotioue

glorificatione

igitur

viisti

Ipsa enim poenae

utilitate.

consortio

tam sanctac

tempore pacis invenirct.

Unde Augustinus: haec

raorti

caeteros esse hortaretur.

deinde contulit

to-

addictus est vir sanctus, In tribus

autem se nobis

32

De

Cap. CXVII,

498

Primo

imitabilein exhibet.

sancto Laurentio martire. tidversorura

iii

Unde

perpessione.

forti

Augwstinus: ad erudiendura Dei populura nullorum est

utilior

quam

ratio,

Eloquentia

martiruni.

ad exhortandum

facilis

cst opere docerc quara vocc.

Secundo

Ambrosius: dum

non

magnitudine

in fidci

in

Gehennae incendia supcrare Terlio

tinicre.

vcl

cst

in

Dcque

Maximus

ad devotionem.

Dc

fortitudine.

Tcrtio

fuit

,

qua

In

autcni

fuit

firmus

ct

quod

,

ipsis tormentis

Dc primo

jucundior in ardorc.

palitur,

Quanlum ad

limcscil.

succcssit.

solum

tormcntis

nt habetur ex dictis

cum

Laurcntius

gencrc alius

coaluit,

1)

i:>l.

o

.1

|)

I

i

II

cl

aiii

Idcm:

sacvicnlcs

s

vcl

sccundum

tcritur, acccndilur,

novo

admirationis

tormcnla pcrficiunt.

sic dicit: cor cjus tanta fide in Christi

ut dcspcclis proprii corporis

I.iiiliiiu

I'r.

Mi

inflammatur.

torquct

dominuni pcr-

Maxiuius

ait

sic

aniore

scd ')qunnta

latcra,

(ihrislum

in

super flam-

Laurentium salvalori supplicia atrociora fecerunt.

Quantum ad tcrtium

i( II ,1 II t

sccundum

patitur,

illum

scd devotiorcm

iiiitatc

fcrvcnlior

Ambrosius: granura sinapis cum

libros

ct

cbrius

rcgnum

,

in

palicntius

tanlo

calice

illo

sic dicil: extcnditur

ignitos globos ct sacpius vcrsatur

pocnarnm

nsque ad

,

manducaverat

in

bcali Maxinii, factus csl pcrfcctior in liniorc,

quosdam

scu

non

non ccssit, sed

scnsit,

constans

comminationcni

esca saginatus et

illa

non succubuit, scd ctiam ex

marum

fidcni, incalcsci-

in constantia

quia bcne

longa mortc

tamquam

factus tormcnta non

plus

dictt

sic

Christo usque ad tyrannicam

in

usque ad acerrimani

,

bcne bibcrat,

cl

omnium

,

cujus constantia et forlitudine sic dicit bcatus Aii-

intcrrogationem

pcremtioncm.

accendimur ad

cxcellentissima

gustinus: beatus Laurentius inansit

Adco

etiara

Idem

luminc,

in co

Ambrosius sccundum quosdam libros: bcati Laurcntii

vcl

exemplo provocamur ad martirium raus

tribus

his

vicit,

ct aniore

ardenti devotionc.

quas ipse pcrtulit

flammis,

ct

,

christianorum corda calefccit

Maxi-

ct fcrvore.

Ambrosius: illuminavit mundum planc Laurentius

quo ipse succensus

etiam

,

fortitudo

sua pcrsccutoris flammas

fidc

ostendit nobis pcr ignem fidci Christi diem judicii

mirabilis

illa

scd ctiam alios cmemplo suae tole-

animi non solum non cedcret, rantiae roboraret.

dignitate

polleat

quo

persecutores ipsius sentirc potuerunt,

vcl

efficax et plus

quo exccllentissimo gencre doctrinac

In

quam gloriosa

beatus martir Laurentius

nius

fit

Validiora tamen snnt cxempla quani verba

ad suadenduni,

forma

—

oireriinl.

iiuii

II

I

II

III

ii.Tl

irnl

magnani

cnuiatibus insanissinio

iiis,

r'Ii'|i'i

)il'ri

Innlo

De

Cap. CXVII. tortori fuit

suo

ct

triuraphanter

cxcellentissinia

in

namque Laurentius

ex

pugna verbis

niodo victoriae.

et

Maxiini

beati

Beatus

Angustini

et

quinquc ignes exteriores quodamuiodo habuit,

colligitur,

superavit fortiter et

raen

Quarto

ignibus laetus illudcret.

ejus

inirabili

sicut

,

499

sancto Laiirentio raartire.

Primus

exstinxit,

quos ta-

Gehennae,

ignis

fuit

secundus ignis niaterialis ilammae, tertius carnalis concupiscenliae,

De

quartus ardentis avaritiae, quintus furentis insaniac.

Maximus

primi ignis, scilicet Gehennae, sic dicit

exstinctione

numquid cederc

:

poterat moraentaneae corporis ultioni, cujus fides aeternum Gehcnnae

exsiinguebat ardorem

terrenum

,

sed

?

Item: transiit per ignem niomentaneum atque

flammam Gehennae perpetuo exurentis

evasit.

exstinctione secundi ignis, scilicct materialis flammae, sic ait

Ambrosius secundum quosdam

vel

nius

incendio,

sed

libros

:

corporali

De

Maxi-

laborat

divinus ardor uiatcrialcm restrinxit ardorcm.

Itera:

quainvis rex improbus ligna subjicerct, inccndia majora supponerct,

tamen beatus Laurcntius has flamraas Augustinus: fuit ignis,

qui foris ussit,

quam

sensit.

Dc

qui intus accendlt.

ignis, scilicet carnalis concupiscentiae, sic dicit

tertii

et

Item

segnior

exstinctione

Maximus: ecce

Laurentius transiit per ignem, quo non adustus inhorruit,

beatus

sed illuminatus

De

non

fidei calore

superari caritas Christi fliiinma non potuit

ne arderct, et ne urcrctur, ustus

effulsit: arsit,

est.

exstinctionc quarti ignis, scilicet avaritiae: qualiter cvanuit ava-

ritia illorum,

qui thcsauros cupiebant,

frustrata

ct

cst,

sic

dicit

Augustinus: armatur gemina face homo cupidus pccuniac et veritatis

inimicus avarllia, ut rapiat aurum, impietate, ut auferat Christum:

nihil obtines, nihil

humana

proficis,

crudelitas,

subtrahitur inventis

tuismateria mortalis etLaurenlio in coelum abeunte tu deficis flammis

De

tuis.

dicit

ignis,

exstinctione quinti

liter videlicet

Maximus: superatis flammarum

insaniae restrinxit inccndium. tentio

,

scilicet furentis insaniae,

qua-

insania persequeiitium frustrata est ct annihilata, sic

ut vir fidelis

Ad

luinistris

')omniinodae inundantis

hoc usque dyabolica profecit in-

ad dominura suura gloriosus adscendat

delitas persequentiuin cura suis ignibus perfusa torpeat.

persequentium insania ignis

fuerit, ostendit, cura ait:

et cru-

Quod

eniui

furor gentilis

accensus craliculara praeparat ignitara, ut indignationis suac flammas ignibus

vindicaret.

Nec mirum

,

si

hos

superavit, quoniain ex verbis praedicti

geria,

quae intus habuit,

1) Alji:

oinne muiidanae,

et tres

ignes

forie rectius.

quinque

igncs exteriores

Maximi habentur in =^)corde 2)

Ed, Pr,

tria refri-

portavit,

corpore,

32*

per

Cap

oOf)

quos

De

CXVII.

exteriorcin

igneiu

oniiiem

Laurentio iuartire.

Siuicto

refrigerio

et

niitigavit

secundum meditatio divinaelegis,

riuin regni coelestis,

luajori

el

Priinuin nauique refrigerium fnit deside-

ardoris incendio superavit.

tertiuin puritas

Per hoc triplex rofrigerium omncm ignein exteriorem

conscientiac.

De

exslingui fecit el frigiduni leddidit.

quod

priino refrigerio,

est

dcsiderium coclestis patriae, ditilMaximus vel Ambrosius scciuidum

quosdam

neque

libros:

beatusLaurentius ignium senllretormenta

eniin

pcterat, qui in sensibus rcfrigerium paradisi possidcbat

pedes Ijranni exusta caro

cet ante

mcnti patitur

quod

cundo refrigerio,

Maximus cst

quod

oinne,

illi

conscieiitiac

Ue

lcgis

Item: ja-

I)e se-

in coclis.

diviiiae,

sic

dicit

frigidum

,

quod

est puritas

lolis visceribus

fortissimus

tertio rcfrigerio,

ardet profecto

detri-

nihil

;

cogitat praeccpta

Chrisli

duin

patitur.

dicit:

sic

,

mcdilalio

cst

vcl Ambrosius;

cxanime

animus demoratur

cujns

in tcrris,

corpus

,

martir et uritur, sed regnuin Dei pertractans refrigerio conscientia«

Habuit nihilomiiius,

exsultat,

viclor

ccndio

tertius veia

dilcclio,

Dc primo

iguis. illo

Primus

supcravit.

fidei

fuit

iu laiilum

Hoc

non sensit

vientis incendiis

,

legimus

iiiceiidium.

ignc

Dc secundo igue

dicit:

sic

flamma superarc

«lenlius veritalis radiis ineiis ojus

accensus

mam

vicit.

aut non sensit aut

noii

potuit

appositani

sibi

sanctoruin

sunt,

fuit

vilatibus santtorum

vcnirent ct tcria

in

inler

raartircs

vigiliam

propter niultas deordinationes

mos cnim

his

ibi

sic

inartirem

sae-

longc ar-

quia

,

idem

ait

l^raniii sac-

Itein:

odio pcr-

extrinsecus flam-

Habct aulcin intcr cacteros martircs

Laurcntius tria privilegia quanlum ad onicium.

enim

iguoin

:

amoris llamma

(ihristi

forlissimuiu

accensa fervebat.

fidiae et ainorc verilatis

solus

evangelio

in

in

igilur igne bcatus Laurcntiiis accensus

scd major illmn intrinsccus

lcrtio

vissiina pcrseculoris

gilia,

in-

Item

supplicii flarama frigescit.

ardebat cxtrinsecus marlir Laurentius

vel Ainbrosius:

ostendit,

magnitudo, secundus ardens

fidci

esse sjvlvaloris ignem fervorein fulei

Dc

IMaximus

Dei cognitio, quae ipsum irradiavit tamquani

veni mitterc iu lerras.

lorrcbat.

idein

ignc sic dicit idcm vel Ambrosius: iu qiiantum

ardor fcrvet,

llammaruin

ul

omncs ignes exleriores majori

pcr qiios

tres ignes iiiteriorcs,

Priinum est

Sed

habct.

hodic

jojunia

iii

olim (ul refert Johannes Bclelh),

homincs cuni uxoribus

ct

filiabns

nl in

in vi-

vigiliae

mutata in festi-

ccciesiam

cuin luininaribus pcrnoclurent, scd quia multa adul-

vigiliis

fiebant,

(oiivortorenliir, nonicn taraen

stalutum

antiquum

fiiit,

est

nt vigiliac in Jcjunia

rolciiliiin

.

(|iiia

iiou

Jc-

;

De

Cap. CXVIII. juuia

sed

,

adhuc

vigiliae

')MartiuHS

sicut

autipho.naruiu

quod solus ipse

,

exceUoutiam praedicatiouis

,

ct

octavaui

Tertium

inler coufessores.

sotiis

et

501

ejus.

Secuuduiu cst iu octava

appellautur.

cam Stephauo habet

nanique solns

ipse

saacto Hyppolito

iutcr

martircs,

regressionibus^

est in

Paulus habet, sed Paulus propler

ipse proptcr excelieutiam passiouis.

CAP. CXVIII. 013.)

De

UyppolUo

i^^aiicto

Hjppolilus dicitur esl lapis

ab hyper, quod est super.

quasi supcr lapidem

,

quod

in et polis,

Fuit enim

est

')et soeii^ ejii.s.

vcl

ah

valdc polilus.

vcl Hyppolitus quasi

civitas:

supcr lapidem

quod

ct litos,

fuudatus:

id est (ihristum,

,

Chrislum beue luudatus per coustautiam ct aviditatem,

supcrua per desidcrium

et firmitatem, fuit in civitatc

bcue politus per tormeutorum acerbilatem. 1, Hyppolitus postquam corpus beati Laurculii sepclivit iu

domum suam

mento

altaris

et

daus pacem suis scrvis

quod Justiuus presbiter obtulerat

,

apposita inensa priusquam cibum sumcrct

rapuerunt

et

ad Caesarem duxeruut,

subridens dixit

uumquid

ei:

sed quasi christiauus.

dibus tunderctur.

Cui Hyppolitus

Cui Decius:

vestiisti.

quem

Laureutii,

Quem

:

commuuicavit

,

feci

csse

uou me cxspoliasli, sed magis

iitus

1)

cum

Ed.

diceret,

r»'.

ut nuditalcm

iusipieus cfTectus es, sacrifica et

militari,

vives

se

iiiailireg

Christo militare

legil.

2)

et

,

cum Lau-

nc

,

fieri

merear beati

Tuuc Decius ille

aulem se

cum tormenta hujus-

qua anlea utebatur, cum

ut amiciliam et pristiuam militiaui

,

ul

cxspoliaretur ct os ejus lapi-

voce clara confitcbatur,

modi derideret, veste hortans

corpus

praeccpit,

furore repletus

fecit eura fustibus caedi et pecliuibus ferrcis laniari,

christianum

qui

,

uou quasi magus,

ore polluto ausus cs iiomiuare,

tu

et

cum

Decius Caesar

videns

Cui Hyppolitus: exemplum

pereas.

tuo

quomodo Nunc evgo

tuam nou crubescas! rentio

Tuuc Dccius

quo ut christianus utebatur

,

veuit

vcuicutes militcs

,

niagus efTectHS es

Cui Hyppolitus: hoc

Laurentii abstulisti?

habitu

lu

et

,

,

omucs sacra-

ct ancillis

retiueret.

vestiri fecit

Cui Hyppo-

Decius ira replctus Vale-

Verbic et sociisejus

ojiiilUuil libri rec.

502

De

Cap. CXVIll.

riaiio

praefecto

diris

tornieiitis

tnilia

christiana

cum ad

sancto Hyppolito et sociis ejus.

tradidit, ut oiniies faciiitates ejus acciperet et

eiiui

euiu

adducti sunt

,

quoque, quod ejus fa-

liiveiito

iiiterficerct.

esset

conspcctuin

antc

Qni

ejus.

Concordia nutrix Hyppoliti pro oinni-

sacriftcia cogerentur,

bus rcspondit: nos cuin doiniiio nostro voiuinus mori potius pudice, Cui Valerianus

quani iinpudice vivere.

cum

jussit eain taradiu pluinbatis caedi,

que Hyppolitus:

gratias

ago

tibi

dixit-

meam

Hyppolitus autera omnes confortans dixit

unum Deuin

Yos

nonnisi

gaudcnte

quia nutricein

tam Tjburtinara Valeiiaims Hjppolitum

et

et

quousque emisit spiritum, doinine,

,

conspectum sanctonim tuorum praemisisti.

aiite

ego

servoruin

gciius

:

Tunc praesente Hyppolito

einendatur.

suppliciis

cura :

Deinde

faniilia

extra por-

sua ducL

fecit,

fratres nolite metuere, quia

Jussitque Valerianus, ut in con-

liabemus.

spectu Hyppoliti omnibus capila amputarentur, Hyppoliti vero pedes

ad colla

equorum

indoraitorum

tribulos trahi tamdiu,

Eorum corpora

CCLVI.

Justinus

sancti Laurentii scpelivit, potuit, quia fuerat in

non

fecit

ligari

per

et

')carduos et

donec spiritum exhalaret, circa annos domini prcsbitcr rapuit

juxta corpus

et

corpus vero sanctae Concordiae inveniri

cloacam projectum.

Miles autera quidaiu

gcmmas

noraine Porphirius credens beatain Concordiain aurura et

habere, ad quendam cloacarium nomine Yreneum,

vestiinentis

crat occullc cluislianus

,

secretum custodi

accessit et dixit:

in

qni

et ex-

trahe Concordiara, quia spero, quod auruin aut gcnimas in vestibus

Cui

suis habnit.

ilie:

quidquid invenero miles

invenissent

,

christiano

noininc

quod

ille

sepelivit. ct

,

ostcnde mihi locuin

Cum

nuntiabo.

protinus

ille

et

sccretum habeo

crgo cxtractum fuisset

fugit

et

et,

et nihil

Yreneus vocato quodam

-"iHabundo corpus ad sanctum Justinuin dctnlit,

dcvotc suscipicns juxta corpus sancti Hyppolili ct aliorum

Quod Valerianus audicns Yreneuni

ainbos in

cloacain vivos niisit,

et

Abundum

tenuit

quorum coqiora Justinus rapuit

Post hoc Dccius cum Valcriano in currum

et cuin aliis scpclivit.

adscendit aureum ct pergunt ad aniphithcatrura, ut crucient christianos.

Arreptus igitur

a

Decius

daeraono clainabat

o

:

Hvppolitc,

o Laurenti, igneis

me tenes. Valerianus siiniliter clamabat: catenis mc ligatuin trahis, et cadcm hora Vale-

rianus cxspiravit,

Dccius aulein domuin reversus triduo a dacmone

calenis

asperis vinctum

vcxatus clamabat: adjuro te

1)

fA. Pr.

iii.de

c.irdoiies

,

Laurcnti,

Iftsil,

modicum ccssa

2) Alii

Habiiinlino

a tornicntis,

IfSiinl.

et

De

CX\'lll.

Ciip.

morluus

luiserabiliter

sic

vidcns diuiissis

(lelis

C^rilla accessit

et

saiicto

uiultis

vcro die cuin oraret Tripliouia,

XLVII

quod regina

milites,

ejus Triphonia cru-

H^ppoliti

autem

Claudius

,

imperator

C3 rillam

cum

,

et caeteros milites decollari,

agro Verano cum caeteris sepcliuntur.

expresse habetur hic, quod

illi

litum martirisavit,

(ilaudius.

successit

Decio imperatori,

cessit

baptisma

ut

,

quos omnes Dionysius, qui sancto Sixlo successerat,

noUet, juguiari fecit in

Audieutes

scpelivit.

et ejus filia christianae effcctae cssent,

venerunt cum uxoribus suis ad Justinuin presbiterum susclperent, baptizavit

Alia

spiritum: ciijus corpus Justi-

euiisit

saucti

sua

filia

baptizari fecit.

se

aliis

503

ejiis.

sanetum Justinuin cuni

ad

ab eo cuin

sotiis

et

Quod uxor

est.

oiunibus

nus presbiter juxta eorpus

Hy(i|julito

Decio,

Decio

iiuo

Volusianus, Volusiano Gallienus

Et advertcndum

autem non suc-

Ciaudius

secundum chronicas

successit

Oportet ergu

Galiieno Claudius.

,

quod

,

qui Laurentium et U^ppo-

quod ante Gallienus

diccre (ut videtur),

sacrificarc

quoruin corpora

binomius

fuerit

et

quod

dictus sit Gallicnus et Decius, sicut dicit Vincentius in chronica sua ct

Godofridus

in libro

suo

,

quendam nominc Decium rom, dicit

sicut

dicit

Awbrosius

Richardus in

quod Gallienus

aut

martire sic

beatus niartir H^ppolitus Christum

praefationc:

verum ducem consideraus

De hoc

chrouica sua.

in

sui adjutorium

in

Caesarcm, non tamen imperato-

feccrit

quam dux militum

niiles ejus esse maluit,

comprobari beatumque Laurentium suae custodiae mancipatum

cuteret,

quem

iuTenit thesaurum

possideret,

pietas

conprobaretur, aeternis,

divelleretur Petriis

et

cuin

iu

festo

sequens

boves

aratrum a fulmine tus fuerat

adeo, lcrent

el ille

ipsam

in

1)

Veiba

non

t^ranni,

membris

dividi

— — —

S.

Mariae

ipsos

et

ipsa tandem

tibia

rcgis

et

ipsius

protinus

iiain

cruris

oiulttit

Ed.

,

Tr.

nexibus

nominc junxisset

boves

et

qui hoc imprccaignis

eum

arripuit

consumtis ossa papenitus

virgiiiis

ecclesiae

perpetui

ne

plaustrum

urgeret,

sed

divitiae

quidam

Bubulcus

a sua compage

quem — thesavirum

cum

ut

non refugit,

ad quandam ecclesiaiu beatae

quodam foraminc

verae

ipse Fctrus

carnibus et nervis tibiac

eriperet,

unde

Magdalenae

raaledictis

assumuntur

t^ranuus

thesauriim,

supplicio atrociori torqucbatur,

,

<\\iod

Tunc

')quem

invenit

-)furorcm

sprcvit

petereiitur,

gratia

,

noii

Qui cum thesauros ccdesiae dis-

persecutus est, sed subsecutus.

solverelur.

accedens tibiam

abscondit

2) Alii

et

beatam

[avoiem.

De

Cap. CXIX.

504

virginem lacrymis

assuintione beatae Mariae virginis. pro sua liberatione rogavil et ccce

precibus

cl

nocte qiiadam beala virgo cum beato Hvppolito

uae

tibiam

de foraminc

momento

impelravit statimque

restitueret,

sanitati

inseruit.

clamoribus totam familiam excitaret

deludi

tes,

unde

iterum

iterum

atque

ad

vetusta

sustinentiam

eum

vix

eos luderc existi-

illc

non poterat ex-

corporis

per annum claudicavit ct

rairaculi

Evigilans

supplere doberet.

nndam

quanto

,

resistebat

fortius

ille

Cum

crgo

stolam saccrdotalem accipicns

abscedcnte exhalavit,

collum

cadavcr putridum ut

ibi

tanto

cujus mulieris mortuac fuissct

,

ejus

rcmansit

qui hoc vidit,

nullus,

,

ei

illa

ei se

tantusquc ,

ille

mox djabolo

cinxit et

ambigeret

in

in-

impudentius

eum plurimum vexaret, tandem

illa

ut,

,

igitur et

djabolus

cni

specie nudae mulieris frequentissime apparcbat et

incumbebat.

et

sed tamen coxa nova

se plcnc sanatura inveniens reclusorium introivit,

gerens

in

excitan-

apparens sancto Hjppolito dixit

tunc iterum beata virgo ci quidqiiid curationi deessct,

contrectabant

Qui

hoc acciderit, sciscitantur, sed

Unde ad publicationem

aequari.

snrculum arbori

quia surgentes et lumen ac-

victus rcra vidit et exstupnit,

quam

mollior

,

ipsum habere conspiciebant,

sibi

mans tandem

pristi-

Hjppolitus

duas tibias habere conspiciunt, sed

et

ipsum

putantes

uiembra vcra

Petrum

sanctus

qua insitione tantos dolores scnsit, ut suis

Iii

cendentcs Pctrum duo cnira se

quasi

suo

loco

accipicns

ut

,

foctor

inde

quin corpns ali-

quod dyabolus assumsit.

CAP. CXIX.

(111.)

JDe aisisniiitione beatae ll
apocrypho

,

euntibus regiones virgo beata

jejunii

sionis, ait ferl

,

edocctur.

namquc ob pracdicationis gratiam divcrsas mundi sub-

Apostolis

remansissc

dicitur

ex quodain

sit,

qui Johanni cvangolistac adscribitur

orationis

,

quoad

,

passionis

vixit,

Epjplianius,

cigo

,

quod

in

omniaquc loca ,

dorao juxta niontem Sjon posita filii

sui

,

sepulturac,

scilicet locuin

dcvotionc scdula visilavit

XXIV bcala

aiinis

adscensionem

virgo, ct

quando

baplismi,

rcsurrcctionis ct adscenct,

sccnndum quod

sui supervixit.

Re-

Christum coiiccpit,

crat

iilii

De

Cap. CXIX.

XIV

annoruat et

qnando qnod

XV

et in

post mortem

ut XII annis

alibi legitur,

assumta,

ria sit

daea

quadain

igitur

duin

in

filio

XXXIII

secundum hoc,

Probabiliter tamcn

ecdesiastica

sicut

desiderium

filii

eo annis

et

videtur,

supervixerit et sic sexagena-

et

in

cumque ad

abundantiam excitatur,

acquanimiter non ferret subtracta solatia

Die

tradit hystoria.

cor virginis

animus commovetur

accenditur, aestuans raaruin

Annis

totidem annis pracdicaverint in Ju-

sipostoli

cuin

et circa partcs illas,

et vixit cuni

XXIV

supervixit

annonim LXXII.

erat

obiit,

ipsum peperit

Christi

505

beatae Mariae vlrginis.

assiiiutioiie

vchementer

exteriorera

tcmpus

lacri-

subtracti

fili»

ecce angclus cuin multo

,

lumine eidcm adstilit et reverciiter utpote sui matrcm domini salu-

Ave, inquit, benedicta Maria suscipicns benedictionem

tavit.

qui mandavit salutem Jacob.

ad

te

dominam

attuli

ante feretrum

quein

,

die tertia de corpore assuracris,

tuis,

nain tuus

Cui Maria respondit:

rendam exspectat.

portarc jubcas, cuin

ct fratres

digneris, sed hoc peto

me

ad

instantius, ut

filii

tur, ut eos

antequam moriar, corporalibus oculis vidcain

iis

,

valeam

sepeliii

Hoc

pracsentibus

ipsis

et

iternra peto et obsecro, ut

revc-

invcni griitiam in oculis

si

inci apostoli

matrein

te

filius

nomcn tuum mihi revelare

obsecro, ut

illius,

Ecce autcm rainum palinae de paradiso

paritcr congregen-

Deo

spiritum

et

ab

reddain.

anima raea de corpore exiens nullum

spiritum teterrimnm videat nullaqne mihi Sathanae potestas occurrat.

cur

Cui angelus:

adinirabiie est et

dcsideras

scire

magnuin

?

hodic et congregabuntur apostoli scquias funeris, olim

qui

et

,

domina, autem

voluntas tua

,

multo liimine coelos et

erat

in

ut

ipsuni

Babyloncm

ipsos non

adscendit,

in

,

in

videas.

His

viriditate

Factuin

su-

moraento.

cuin caput cjus oinnino

palma autcin

quidcm virgae

ex-

Nain

crine attulit

in

suae iinperio potestatis

ipsius ut stella raatutina fulgebant.

hannes

quod

,

')venieiit

te

dubio ad te apostolos adducere potcrit

contriveris et spoliaveris

splendebat

ad

qui nobiles tibi exhibebunt

Malignura autera spiritura vidcre cur ractuis

men

noraen mcura

onines

eorum conspcctu spiritum exhalabis.

in

prophetam de Judaea

bito, ipse procul

,

Ecce

dictis illa

?

nimia claritatc

consimilis, est

Epheso praedicaret: coeluin rcpcnte

candida ipsuiu sustulit ac raptum ante Mariae

Fiat ta-

angelus cuin

autein

,

sed folia

dum

intonuit et

januas

Jo-

nubes

collocavit

perciitiensque ostiuin interius introivit ac rcverenter virgo virgincm

1) "Verbiim

veiiient alque

copul.iiii

el oiulUuiil Rec.

:

De

Cap. CXIX.

506

felix

Qiicin

salulavit,

iacrinias

prae gauclio

assmutione saiictae Mariae

iMaria couspiciens

vclieinenter

contincre

dixitque

niemor csto verborum magistri

manae

cxsolvo

couditiouis

commendo.

Audivi cuim

spectemus

viri

,

fratres

tui

Johanues,

matrem

tibi

et te

cura

tibi

sollicila

ex-

iuiisse cousilium diceutcs:

quoadusquc

,

nieum

corpus

ac

Judaeos

,

me

quibus

,

obstupuit et iili

:

Ecce a domiuo evocata debitum hu-

commendavit.

milii iu filium

nequivil

virgiuis.

illa

quae Jesum

,

portavit,

subeat mortera, et corpus ejus coutinuo rapiemus ac injectum igni-

Tu

bus comburemus.

igitur

cum corpus meum

trum,

haunes

utiuam hic

o

:

hanc palmam defcrri

essent

omues

apostoli

ccnter tihi parare possemus exsequias

Haec

omucs apostoli de

dicente

illo

a nubibus rapiuntur

facies ante fere-

ad sepulchrum.

duxeritis

igilur

ad eos

quibus praedicabant,

iu

,

:

videte

fleat,

ne hoc videns

modo

timent mortem,

Dionysius

fratres,

,

ne,

tameu

qui

,

nosti

ut

de

libro

in

fecissc.

ipse

ct

,

eccc

ct dicat:

et

eam de-

aliquis

obierit,

quo-

isti

unumqucmquc

nominibus

divinis

apostolos scilicct in dormitione

sermouem

et virgiuis

Johannes

pracdicant resurrectionem.

aliis

nisse et se similitcr interfuisse ac

nos

cum

populus conturbetur

Pauli apostoli discipulus

hoc idem asserit,

quaenam causa

:

dominus insimul congregavit?

domiuam de corporc rccessuram pracdixit

cxiit et

addidit dicens

hic

Jo-

ut de-

,

Mariae ostium collocautur, qui videntes

ct antc

quam nos

mei

exsolvcre laudcs dignas.

et

locis

se ibidcm iusimul cougregatos mirabantur dicentes est, propter

Dixitque

fratres

convc-

virginis

laudem Christi

in

Ait cnim sic loqucns ad ')Hierotheum

ct multi

sauctorum nostroruui fratrum cum

Deum summa et

convenissemus ad visionem corporis vitae priucipis ct quod susceplt, aderat autem cl fraler Dei Jacobus ct Pelrus ct

Postea visum

perfectissima tlieologorum summitas -)PauIus.

cst, ut

^)universi Hierarchae laudarcnt, sicut unusquisque crat ''^sufTicicns, iufinitac virtutis

Cum autem

bouitatcm tliearticae inlirmitatis.

bcata

Maria

dorainum

keucdixit ct in

iuccrnis

consedit.

agmiuibus,

apostolos

horam

voro

1)

Ed.

n^iii.

Tr. Ii i

Ti

pr

4)

mo

t

lieii

111.

r cli

virginuraque

coelibus, choris

ii

t

iii

iiarliciijaiii

lniii

l

li

c a

t

Kd.

et

Jesus

tcrtiaui

ct

uiar-

nntc

frcquentantur.

et dulcia cantica

2) rAiilii& oiiiilliliir

iae Ipgiiiil el anle Kd. Tr. sii«riiiien«, Rec. ii

noclls

palriarcharum

,

coufessorum acic

throuum virginis acics ordinautur

Tersiie

Hacc Diouysius.

cougrcgatos vidissct,

medio corum ardcutibus lampadibus

cum angelorum ordinibus

advenit tirum

Circa

omncs

l'r.

iiiseriiiit

3) hec.

ii ii

i

-

posl visio-

ri c.ie pr.iefeniiif.

De

Cap. CXIX.

antem exsequiae ibidem celebratae

Qiialcs

Nam

qni Johaiini adscribitnr, edocetur. et dixit

:

veni,

elecla luea,

concupivi speciem

ponam

et

Et

tuam.

te

libello,

thronum meum, quia

in

meum,

cor

domine,

cum Jesu venerant, dukiter

qui

,

cx praetlicto

siiit,

ipse prior Jesus imjieavit

paratura

illa:

Tunc omnes

meum.

paratuin cor

507

assuintione sanctae Mariae virgiuis.

intonant dicetites: haec est, quae nescivit torum in delictis,

fructum

bit

animarum sanctarum.

refectione

in

semetipsa cecinit dicens: qnia fecit mihi ma<;na,

me

beatain

omnes generaliones,

diccnt

potens est,

qni

habe-

Ipsa autem die

nomen

sanctum

et

ejus.

Tuiic cantor omnibus intonavit dicens excellentius: veni de Libano,

sponsa, veni de Libano, coronaberis. in capite libri scriptnm est

Deus, quia exsultavit

me

de

spiritus

Et

ut

,

mcus

tam a dolore carnis extranea

et

vallem Josaphat deferte

martirum,

scilicct coetus

rum

confessorum

,

flores

Post eam

concile

suum feminae animam

obviain

in ulnis

innlxam

ista,

quae adscendit de dcserto

inter

suum?

filias

lectione.

throno

obstupefacti

,

qui

rcman-

videiitesque

regem

bajulantem illamque supcr

clamare coeperunt dicentes deliciis

eara

vidistis

sicnt

collocatur,

tanti esse candoris

autem virgines exspoliassent

,

,

:

quae

est

afflucns innixa super diista

plenam

Sicque in coelum gaudens suscipitur gloriae

di-

Eslo nostri memor,

Quibus concomitantes dixerunt:

Jerusalem

rosei,

angelo-

apostoli clamitant

processerunt

propriis

illum

lectum

rosarum scilicet

Tunc ad concentnin adscendentium coetus,

admirati

serant,

exsti-

quod ihidem inve-

agmina

centes: virgo prudentissima, quo progrederis? doraina.

Sic-

advolavit

donec ad vos redeam,

,

et lilla convalliura,

virginum.

ct

triduo

eam circumdederunt

Statimque

exspectate.

me ibidcm

filii

corpus virginis matris in

monumeiito novo,

et in

illnd recondite et

,

salutari meo.

ulnas

in

quia

,

volnntatem tnani,

quam a corruptione

,

terat aliena, dixitqne apostolis dominus:

nietis

Deo

in le

que Mariae anima de corpore egreditur fuitque

ecce venio

illa:

facerem

et

est

speciosa

caritatc

a dextris

di-

et filii

iii

autem viderunt ejus animara

apostoli

ut nulla mortaliuin lingua posset elTari.

Tres

quae ibidera erant, cura corpus ejus lavandi gratia

,

tanta statim corpus

claritate

resplertduit,

ut taiigi

quideui ad lavandum posset, videri autem non posset: tamdiu autera lux illa ibidcra resplenduit,

donec corpus a virginibus lotum

Apostoli autem corpus ejus reverenter

posucrunt dixitque Johannes Petre

,

portabis

,

Petro:

cepeiunt

et

fuit.

super feretrum

hanc palmam antc fcietrum,

quia dominus nobis te praetulit ct suarum ovinm

De

Cap. CXIX.

508

assumtlone saiictae Marlae

Cui Petrus: hanc potius portarc

pasloreiu et priiicipcm ordiiiavit. te

conveuit, quae

virgo a (lomino

paluiam virginis virgo

et justuin vidctur,

ut

qui a

,

Tu

pendas virgini plus honoris.

cacteri

,

ut

cactcris fluenta por-

hanc palmam

igitur portare debes

poculo

cs

lucis

de

ego autem portabo cuin fcrctro sanctum

fonte perpetuae claritatis,

corporis

cst,

domini rccunibere

rcccpisti plus muncris, im-

filio

exsequias sanctitatis, qui polatns

luminis ad

dignum

et

,

supcr pectus

et gratiae plus

exinde sapieutiae

et

nicruisti tasti,

cs electus

Tu

ferat.

viiglais.

fratres nostri circmndantes fcrctruni rcfe-

autein

rant laudes Deo. Paulus autein dixit ei: ct cgo, qui miiumus vestrum

omnium suum fcretrum

nube praetexit

omnes ad tam dulcem sonum

Excitati

tivitate velocius exeunt

circa

Tunc ad arma

quidnam hoc

et,

Mariam

diccrct:

qui

exstitit,

concurruiit et sc

et

quod

ita,

ipsi

AlTucrunt et

illud,

cjus subito

illuni

hoc

saccldotum

tabernaculum

illius,

qualem gloriam nunc

,

venite,

quod seductorem

autem

ira repletus ait: ecce

Tunc nianus

melodiam

concinunt

Et hoc dicens inanus ad lcctuin misit volens terrain deduccre.

melodiam de

Jcsu efTerunt

discipuU

auditis,

Princeps

nostrum coiiturbavit

genus

et

mutuo hortabantur diccntes:

ignibus comburamus.

videns obstupuit et iios

de Ac-

sit, diligenter sciscitaiitur.

illam

quam

haiic,

illain

omnes discipulos occidamus ac corpus portavit,

Isracl

exiit

apostolis concinentes ct tcrram totam sonitu inirae suavi-

tatis replentes.

Tunc

diccre:

eorum vox audiebatur.

scd tantuni

non vidcbantur,

mortuani,

ac

et apostolos

dominus autem fcretrum

cum

cantare

inccpit

Cactcrl autcin apostoli cantus dulciter proscquuutur,

gypto alleluja.

angeli

Elevantes itaque Petrus et Paulus

portabo tecum.

,

Petrus

,

ilhid

qui

accipit.

evcrtere et ad

ambae aruerunt

et lectulo

adiiaeserunt, ila ut ad Iccluluin inaiiibus pcndcrct ct niinio cruciaiu

vexatus laracntabilitcr cjularct qui

crant

nubibus,

in

rcliquus autem populus ab angelis,

,

pcrcussus

caccitalc

sacerdotum clainabat dicens: sancte Petrc

non despicias

mcmor tc

,

sed pro mc, obsccro

dcbcs esse

eniin

accusantc

aiicilla

dominac nostrae

,

«lualitcr

ostiaria

hac tribulatione mc

ad dominum prcccs fundas,

aliquando

cxcusavi.

Cui

tibi

adsliti et qualiter

Pctrus:

inipcditi sunius et curationi tuac

in

si in

quae ipsuin gcnuit

el portavit,

sanitatis bencficio potieris.

credidcris

,

obscquiis

intenderc non va-

dominuni nostrum Jesuin (ihristuin

lemus, verunitamen

verum cssc

,

autem

Princeps

est.

in

,

spcro,

ct in

hanc,

quod continuo

Qui respondil: ciedo, dominum Jesum

lilium 1)ci ct lianc

sacratissimam niatrcm

ejus,

slalim-

De assumtione

Cap. CXIX.

que a feretro luanus pjus solnlae sunt

!mc ariditas reniansit ei

Petriis

Quod cum ei

Petrus

ferctrum

osculare

:

stum, quem

credo

ct dic,

in

ad-

in brachiis

dixitquc

Deuin Jcsum Chri-

partum virgo permansit.

ista in utero portavit et post

fccisset, continuo prislinac cst rcdditus sanilati dixitquc

palmam dc raanu

accipe hanc

:

ponas eam super populum excaecatum,

Mariam autcm portantes

Johannis

fratris nostri

et

quicunque crederc voluerit,

et

autem crcdcre noluerit,

recipiet yisuni, qui

aeternum.

sed lainen

,

vchcinens non rccesserat,

dolor

et

509

sanctae Mariae viigiuis.

vidcre non

apostoli

potcrit

in

monumcnto posuc-

in

runl ct juxta iiiud, ut dominus jusserat, conscderunt, tcrlia autcm

cum mulliludine angclorum

die vcuicns Jcsus

pax

responderunt: gloria

vol)is, qui

magna

Et

solus.

vobis vidctur,

domine

vidclur,

dixit apostolis doniiiius:

mcae nunc confcram

iit

servis tuis

,

,

ipsos salutavit diccns:

Dcus

tibi

qui facis mirabiiia

,

quid graliac

ut, sicut tu

luin gluriae, vasculuin

ct

et

Mariae animam corain doinino praesentavit.

jusluiu

a dcxtris tuis

templum

vitae,

criininis

,

Tunc salvator

mea, columba mea, tabcrnacu-

locntus est dicens: surge proxima

labem non sensisti

honoris

Quo annucnte Michacl archangelus continuo

colioces in aeternum. alTuit et

ct

ilii:

devicta mortc regnas in

saecula, sic tuae resuscitcs matris corpus, Jcsu,

minimc

El

gcnetrici ?

coelestc, ut, sicut per coilum

sepukJiro solutioiicm corporis

sic in

Statimque aninia ad Mariae accessit corpusculuni

patiaris.

de tumulo prodiit gloriosuin sicque ad acthcreum assuinitur tha-

sccum muititudinc angelorum.

lainura comitante

abcsset et rediens crcdcrc recusarct eJHS praecinctum telligeret,

quod

dictum est,

libcllus vere

totaliter fuisset assunita.

sermone

Paulum

iid

cst

sit et

Hoc autcm, quod prae-

ct

Eustochium sicait:

,

quae sunt novcm,

exhibita virgiiii oiunimoda consolatio

omnium congregatio

,

sine dolore consuinmatio

,

obviatio

,

Judacorum pcrsccutio,

causa condccente coruscatio

Forro alia multa sunt

1) Receiitiores Ie§iint:

ibi

,

in

anima

,

et

quod

apostolorum

ct

totius in

curiae

omni

corpore assumtio.

posita potius ad siinulationem

videlur esse.

sanc

digna,

scilicet

miraculorum

siinul

iilc

fide

scpulturae in valle

Josaphat praeparatio, cxscquialis dcvotio Christi coelestis

ut vel sic in-

censendus, nisi quo ad aliqua

quae Tidentur a sanctis approbata promissa

qua corpus

,

apocryphum ')cst, de quo Ilieronymus

illud

apocryphus

Thoinas autcm cum

zonam

subilo

ab acre recepit illaesain,

luerat,

totum

in epistola sive

,

,

quain ad

De

Cap. CXIX.

510

qnod Thomas

veritatein, ut,

virginis.

noii affucrit et veiiiens tlubitaverit, et his

quae per sc patent, quod sunt relinquenda potius quam asse-

similia,

renda.

assumtione sanctae Mariae

Vestimcnta autem ipsius ad consolationem fidelium dicuntur dc

quadain parte ipsarura vestium

tale rairaculum contigissc narratur.

Cum dux Normannorum urbcm

remansisse, unde

in tuinulo

episcopus

obsedisset,

Carnotensiura

et

tunicam beatae

urbis

iliius

Mariae, quac ibidem servabatur. niore

hastae

vcxilli

iraposuit ct

subsequente populo securus ad hostes exivit statimque omnishostllis exercitus amentia et caecitate percussus est stabatque

Qiiod

ct totus aniino stupefaclus.

tremulus

corde

totus

dc civitate vidcntcs

illi

divino judieio superaddunt et atrociter hostes caedunt, quod beatae

Mariae pluriraum displicuisse probatur cx illa

disparuit

ct

visum continuo hostis

eo,

capta

spiritu

pulchrum ct

pulchro

circumfusura

erepta esl et

sublime cuin

in

quoddam

reinoto

se-

quasi spccicm raulicris in

et

angeloruni

raultitudo

circurastabat

loco valdc

in

vidit

esset, lurainc

raulto

rcvelationibus

In

quod, dum ipsa Elizabeth quadain vicc

sanctae Elizabeth legitur, in

quod protinus tunica

eo,

rccepit.

post pusillum de sc-

et

adstantiuin luultitudine

illa

elevata, et ecce in ejus occursum vir quidara de coelis admirabilis et gloriosus advenit, portans in dextra crucis vcxillura, et cura eo infinita

sicque

angelorura,

millia

raagno concentu cain

lemporis Elizabcth angelum dicta visione interrogabat in

hac visionc

,

,

sit

rcvelatum cssc

ad

diera raeac assuintionis,

mitioni

mcae

dederunt,

carne

Dicit

est.

diebus,

doraini ct tot

intcrfuerunt

scd

XL.

die

beth eain interrogassct

,

autem

XL

dics

ait:

quam

assumta

ct

exccllenter.

quot sunt

csl

Assumta

pie crcdit ecclesia.

cum vero

ct

corpus

postmodum

ostensura

cst tibi

spiritu

domina

in

iisdem revelationibus

sui

transitus in corpore

a

die

ait:

ineuiu

post asccn-

ascensionis

onines autcm

supcrvixi,

apostoli

reverentcr

resurrexi.

usque dor-

sepulturae

Cuin autem Eliza-

utrum hoc manifcstarc vcl cclare dcbcrct,

Notandura cst ergo

cxaitala

modicuni

in

dixit: iicc carnalibus et incrcdulis rcvclanda,

bus abscondenda.

suscipientes

Post

Nain bcata Maria secuiu colloqueus

assuiuta.

sionem

rcspondcns

qui

quod post

,

alacriter

cum quo saepe loquebatur, de prae-

,

quoinodo tain in

nostra in coclum assumta sibi

eain

deduxcrunt.

coelos

in

integralitcr,

,

nec devotis et

honorabiliter

,

laclantcr

cst cniin integrc in aniina ct corporc,

Quod quidem

fidcli-

quod gloriosa virgo Maria ct

sicul

mulli sanctorum non soluni assc-

runt, sed ctiain hoc probare mullis ralionibus inoliiintur.

Bcinardi

De

Cap. CXIX. pnim

et

puta Petri

tam

honorc

rersus.

Si

et

mirifico

Jacobi tam

gloriose

subliinavit,

ut

congruus

vcnerationi

eorurn

sanctorum corpus Dcus pretiose subli-

quoiiiam

cst,

ratio

mavit, ut

igitur

511

assuintione sanctae Mariae virginls.

ad

et

venerabilia rcddidit

ipsis dcputetur

et

niundus

ipsa

locus

propcrct

uni-

Mariae corpus super tcrram cssc dicatur visitatione fidclium, sed ctiam

tamcn nec devota frcquentetur

ct

ncc

cidcm locus deputetur honoris, nimirum videbitur Christus honorem

cum

raaterni corporis contenisissc,

corpora

sanctorum XVlil

cal.

Seplembres Maiia ad coclos adscendit

de Mariac corporali assumtione,

quam

tare,

tamen super terram aliorum

Hicronymus cliam

iionoret.

sic

quod

dicit,

quod vcro pie

eligit

In sequcntibus

non desunt, qui dicunt,

Si

potius

ccclcsia

aliquid tcmcre dcfmire.

sic probat.

,

dicit

dubi-

credendum csse

qui cuin Chrislo re-

in his,

surrcxerunt, perpetuam rcsurrectionem jam esse completam et non-

credant custodem

nulli

gaudere cum

Christo,

cst

glorificata carne

credendum de malrc et

matrcm

,

non

et,

sed adimplcrc, profecto matrcm suam super

lcgcm,

veni solverc

non magis

honora patrein

Qui enim dixit:

salvatoris?

Johannem etiam

virginis

cur id

omnes honoravit, nec nos de beata Maria modo

factuin ambigiinus.

Auguslinus aulem non solum hoc affirmat, scd etiam tribus rationibus hoc

Et

probat.

prima

Ait enim sic:

unitas.

probrium conditionis

,

quidcm

carnis

cst

putredo namque a quo

et

opprobrio

Christi

et

virginis

vermis humanae est op-

tum Jesus

aiienus

sit,

Mariae natura cxcipitur, quam Jesus de ea assumsissc piobatur, Secunda

ratio

est corporis

est, tara

unde

cjus dignitas,

thalamum domini, tabcrnatuium

thronum Bei,

pretiosum thcsaurum dignius est coclo scrvari, quain terra.

Tertia est virginalis carnis perfecta intcgritas.

Maria,

ait:

Christi dignuin cst ibi csse, ubi ipse

laetitia inenarrabili

cum proprio

corpore

anima

Ait cniin sic: laetare, in

Christo proprio

aerumna, quam nulla sccuta

cst

tantum

filiuin

pariendo integritatis

semper incorrupta, quam tanta perfudit

gratia,

integre vivcns, quae omniumintegram perfcctamquc genuit vitam

cum

illo,

quem

in suo gessit utero, sit

fovitet aluit illum,

Maria Dei

apud

iliuni

illa,

quod

illc

sit sit

Dc Adhoc

genitrix, Dci ministrix et servilrix.

cgregius versificator ait: scandit ad acthera virgo

puerpera, virgula jesse non sine adessc,

,

quae gcnuit,

qua, quia aliter sentire non audeo, aliud diccrc nonpracsumo. facit,

filio

per proprium filium, nec sequi debet corrnplionis

filio

corruptio, ut sil

et

Sccundo laetantcr.

corpore sed

Dc hoc

dicit

sine tempore tcndit

Gerardus episcopus

ct

De assumtione

Cap. CXIX.

512

in

iiiartir,

lioincliis scilitct:

siiis

hodie virgiiiein hcatani coeii sus-

gaudcndo, archangeli jubilandu,

angeli

ceperunt laetaiitcr,

sanctae Rlariae virginis.

lestates citliarisando

chcrubin

,

seraphin

ct

h^uinizando

quia

obviam

Jesus

ipse

et

qnantis ad thronum

legionum

canticis sit dcducta,

omnem

Idem

exciltata.

quam

suscepta et super

sit

filio

vultu, quain

credcndum

die

est,

coclorum festive genitrici Dci obviam advcnissc eaiuque

militiam

luminc circumfulsissc

inn^enti

eidera

multitudo,

prodicrit

quam placido

hodierna

:

ad

quanto dcvotionis alTcctu,

serena facie, quam divinis amplexibus a

creaturam

exercitus

coelestis

quis illud cogitare sufficiat,

occursum coelestium

cjus

in

militiac

mundi proccssit,

gloriosa hodie regina tanto

totus

Undc Hicronjmus:

venit.

po-

,

atque

Tcrtio honorabili-

supcrnum majcstatis divinae tribunal ducendo. ter,

llironi

dominationes psallendo, principatus harmonisando

cxaltando,

et

usquc ad Dci tliroimm cuin lau-

dibus et canlicis spiritualibus pcrduxisse, coelestcm quoqne Jeru-

curitate

incffabili

haec

vitas

est

laetitia exsultassc

tuiic incfTabili

salcm militiain

quae nobis hodie revolvitur Jiuuua,

,

cum gaudio eam sccum

festivus occurrcrit et

Quoniain

illis

Ihrono collocaverit.

in

quod

patrcm tuum

Hacc Hicronymus. Quarlo

Hieronjmus: hacc intcmerata mater

dies

est et

tuam.

in

,

Kublimata et honorificata homeliis dicens ficare

Qualiter ostendit

sit,

ad throni celsitudincm

autcm

beatus

in

gloria

coclesti

Gerardus

»)

(^hristus potcst

ut ab ipsa m.ijestate

fccit,

exccllcnter.

.atque in rcgni solio subliinata

dominus Jcsus

solus

qucmadniodum

,

.iccipiat ct

turinis

:

qua usque

virgo proccssit

post Christum gloriosa resedit.

lege

in

honora

ipse mandavit:

Alias quoque non iinplesset, et inatrem

festi-

omnibus facta

quod ipse salvator per sc totus

quoquc,

creditur

continua,

')jucundain tain

ct

omni gratulatione jubilasse.

ct

in

suis

hanc magni-

laudcm continue

honorem, angclicis stipata choris, archangelicis vallata

thronorum hinc indc posscssa jubilationibus, dominationum

,

circumcincta

circumscpta obsequiis

principatuum

tripudiis,

tcstatum amplexcita plausibus, virtutum girata honoribus

,

,

po-

chcrubin

circumstantiata hymnificationibus, scrapliin undique possessa inclTabilibus

cantationibus.

tripudio

oinnes

sibi

ciucm

incrrabili

I)

Kd.

l|)sa

quoque

iiiclTabilissima trinitas pereniii

applaudit atque

sua

attcndcre

Apostoloruin

facit.

gratia

in

ca tuta redundante

splendidissimus

ordo

laude cam cxtollil, martirum inultitudo oinnimode suppli-

l'r.

j

II

c«iii(J

.1.

\un

iii.ile.

'i)

Alii

:

Geraldiis

cl .iiiten

Gir.irJiis.

De

Cap. CXIX,

dominae

cat tantae

,

personat cantuiu

Bibi

ossumtioue sanctae Mariae

513

virginis,

confcssonnn exeicitus innunierabilis continuum

jugem clioream

virginuui candidissima concio

,

ad suara

celebrat gloriam, invite etiam infernus sibi ululat et pro-

cacissimi

daemones conciamant.

V

dcvotus contra dolorcm

—

3. Quidam clericus virgini Mariac

vulrierum

eam quotidle pcr haec

(iliristi

Terba quasi consolari studebat dicens: gaude, Dei genitrix, virgo

quae ab angelo gaudium suscepisti,

immaculata, gande,

quae genuisti aeterni luminis sancta Dei genitrix virgo

,

claritalcm

tu sola mater innupta

creatura et factura, genitrix lucis

pelua interventrix.

,

tanto

,

tiraore

gaude etiam

tu et, ut aeternaliter

Cui virgo apparcns dixil

gaudeas

gaudiura

niihi

vcni mecuni.

,

dum omnia bona sua

quidara potens valde et dives

verat

ad tantam devenit inopiam

jam

raagna tribuere.,

non

haberet,

amicum

ris

verccundiam

nimia

confusionc

transiisset sollcmiiitas,

fortunac

quae

verecundia dnctus,

desertum locum mocro-

incommoda plangeret

ut

Et ecce subito quidam equus valde

causam tantae

eum

sibi contigerant,

Spondet

acccssit,

per ordinem enarrasset

illc

cujus

,

magis

,

:

mihi in

si

gloria et diviliis

principi tenebrarum se, quidqujd jusserit,

dummodo ipse sibi impleat, quae pergens in domum tuam tali loco requiras

eccc

eum

cum omnia,

ait:

ille

quam antea

et

terribilis

sessor

Cui

tristitiac sciscitatur.

libenler facturum, illc

qua prae-

in

cumjam, quod

evitaret.

niodico obtemperarc volueris

abundabis.

suae

ct

Habcbat valde de-

expetiit,

terribiliorem habcns sessorem ad alloquitur et

3. Miles

•

qui consue-

sollcninilale,

dictus milcs multa donaria consueverat clargiri, "

cur,

:

indiscreta libeut,

,

—

beatae Mariae

et

votam; appropinquante autem quadam

quousque praedicla

per-

,

nuntiasti,

minimis indigere.

inciperet

autem quandam uxorem pudicissimam

tribueret,

omnis

te laudat

,

pro nobis, quaesumus

sis

qui totiens

trepidas,

ralitate dispergeret,

gaudc,

gaude,

niater,

cum nimio languore correptus ad extrema

Hic

venisset, pavore perturbari coepit. fili

gaudc,

,

promiltit. et

Et

ibidcm tot

auri et argenti pondera, lot lapides pretiosos invenies, raihi autcni

hoc facias

ut tali die huc uxorera tuani

ad

promissione miles ad doraura revertitur

et

dixerat

mox

,

,

quaerens orania reperit

,

rae

adducas.

in loco

quae pracdixit.

,

Sub

de quo

tali

sibi

Quae inveniens

emit palatia, largitur dona, redimit fundos, comparat servos,

appropinquante vero

die

statuta

uxorem suam vocavit

et

dixit:

equum conscendite, quia aliquo longius mecum pergerc vos oportct.

At

illa

tremens

ac

pavens

et

viri

imperio contradicerc nou

83

De

Cap. CXIX.

514

Cum

al)ire cocpit.

commendaret, matronae

habitu

in

dorraientc

et est.

beatae Mariae

vero

autem suam

vir

Cum autem ad locum

cum appropiuquasset,

stallm

ille

ecclesia

in

illa

uxorem essc arbitrans

statufum venissent, ecce prin-

ceps tencbrarum cum impclu nimio vcniebat ct

devotc

se

virgo gloriosa praedictae

et

equum conscendit, malrona

rcmanentc,

quandam

per orania similis de altari pro-

qualilate

et

cessit et foras exiens

profectus

Dum

subito obdonnivit

illa

et in via

equo descendens ecciesiam intravit

de

illa

exspectantc.

exterins

viro

auteui longius processissent

invenissent,

occlcsiani

Yirginis.

devotc se comraendavit ct post vlrum

beatae Mariae

praesuinens

Mariae

asstitntioae sauctae

ad locum fostinabat.

et

infrcmuit ct tremcns ac pavens

accedere nou praesurasit dixitquc milili: inftdelissime liominum, cur

mc taliter illusisti et pro lantis bcueficiis mii\i talia contulisti? Ego enim tibi dixeram, nt ad me tuam adduccres conjugom, ct tu adduxisti domini gcnitricem

Nam cum

mihi Mariam.

:

volebam uxorem tuam

ca volcbam cxpeler^ ultionom

prac timorc

et

autcra

Maria

dixit:

ad me istam adduxisti, ut

ct tu

,

Audiens hoc

torqueat et ad infernum mitlat.

pebat

vir

Non hoc

devotae meae

spiritns,

impune cedet

tibi

et

noccre de

invocanti

multo

cjulatu

prostravit,

recessit

ct

caotoro non

pracsumas.

nunc tc hac

cum dcvotionc

plector sentcntia, ut in infcrnum desccndas et alicui nie

mc

vehcmenter slu-

admiratione nimia loqui non polcrat, beata

ct

qua tcmeritatc, nequam

nocere praesumsisti?

et tn adduxisti

uxor tua mihi mullas inforat injurias, de

autcm cum

Illc

dc equo exiliens se ad ejus pedes

vir

quem virgo incropans ad suam uxorcni, quae adhuc

ecclesia dormivit, jubot redirc ct

omnos

divitias

in

dacmonis abjicere.

Rediens igitur cum adhuc uxorcm suam dorraicntem invenirct, eani cxcitavit

omncs dacmonis

largicntc virginc receperunt.

—

postmodum

multas

et ^f.

Ad

dominus: ubi

quod

oro

Dixisti cnim

Sathan adfuit

ct cccc

hujus anima habctis proprii,

scd

raei

potius cx-

habco cnim inde publicum iiistrumentum.

Cui dixit

csl

tuum instrumontum

proprio :

divitias ipsa

judicium Dci quidam in visione

rapitur, qui pcccatorum sarcina gravabatur, et dixit: nihil in .

domum

laude vir-

divitias abjecissent, et in

ginis devotissinie permanserunt

stat dorainii

Cnra autem

quac atcidcrant, narravit.

sibi,

et

rcdiisscnt et

ipsc

didasti

?

et

Et

illc:

perpctuu duraturum

quacunquc hora comcderitis,

igilur iste sil do

progenic illorum.

Jurc instrumonli publiii

mccum

in

instrumentura habeo, sanxisti.

niorte nioricmini.

Cuni

qui cibuin vctitnm comcderunt,

judioio dcbct niorl.

Dixit autom

De

Cap. CXIX. domiiuis:

XXX annis

mea

515

virginis,

autein obraHtuit.

Ilie

est iterura praescriptione, quia cain jain

possedi ct mihi tamqnam servus piopriiis obcdivit.

Daemon iterumdixit: mea

obmutuit.

illc

:

]\Iariae

o lionio, pro te loqiii.

periiiittitiirtibi,

Dixit iterutn daeiuon

adliuc

assumtione sanctne

Et

est etiain, quia, etsi

aliqua bona fecerit, ejus tamen mala incomparabiliter vincunt bona.

Dominus autem nolens contra eum

cito proferre sentcntiam

tcrininum concessit octo dierum, nt octavo ret

de his omnibus rationem redderct.

et

mini timens ac mocrens abiret Cui

tae tristitiac requisivit.

,

quidam

quum

Cum autcm ab

co

primum

ve-

Invcnit quoque secundum, qui proniisit

cum

Die antcin

Ad quem

objecit.

de morte gehcnnae

corporc moriantur,

dominns

Ad

autem

quidein cx hoc manifcstum

iucludantur,

quod

scilicct

,

per Christi sanguincm

est

quia

in

quantum

revocatum.

primo succubuit, secunduin

tamen

,

raurmurabat,

ratio

tertium objcctum

afferatur statera et

:

illud

non loquitur

sibi

sed justitia adfuit et pro eo taliter respondit:

semper enim

serviebat.

gehcnnae,

corporis, cst semper duraturum,

multis annis servura possederis

dixit,

venit

veritas ait:

non tamen omnes geheniiac ignibus moriuntur.

Tunc daemon videns

ritas

sententia

illa

Quantum enim ad mortem

cum

scilicct et

Quod

sed corporis.

,

vero ad mortcm animac,

jicerc coepit,

respondens

quod pro te, daemon, allegas,

quia cum oiiines in

est,

quo nomine vocaretur,

,

octavo ante judicium

duplicem mortem essc novimus, corporis crgo instrumentum,

juvabo. ait:

rcspondit: juslitia vocor. ci

retulisset,

viriiitcr tc

quo iiomine vocarctur,

juvarc cfficacitcr de secundo; iiiterrogatus

daemon

a facie do-

omnia pcr ordinein

illc

intcrrogaretur,

nomcn meura.

ritas cst

ct

Ciiin igilur

obviavit ct causain tan-

ei

ne timeas nec formides, quia de primo

ait ille:

eidcin

,

die corain se coinpare-

scmper contra-

ratio

quod tam crudeli doinino

nemincm habuit adjutorein dixitque

bona

et raala oraiiia ponderentur.

ct justitia peccatori dixcrunt:

Quod cum

fecisset,

adjutorium venit, et supcr staterain ex

Ve-

ad matrem misericordiae,

quac juxta dominum scdct, tota mente recurre jutorium invocare stude.

oblicet

illa

bona, raanum apposuit, djabolus autem ex

et

eam

in tui ad-

beata Maria in cjus

partc, ubi crant

pauca

alia parte trahere co-

nabatur, sed niater misericordiae praevaluit et pcccatorem liberavit. Ille igitur

ad se rcdiens

in

melius vitara mutavit.

Bituriccnsi circa annos domini

paschae communicarcnt, 1) AVii

DXVII

cum

')DXXVII, cum pueris

—

5. In

christiani

ia

die

quidam puer

christianorum

legiint.

33

civitate

*

5I(>

D« assumtione

rXIX.

Ct\[-).

Reversus doniuni, cuin a palre

ecdesiam

cum

ginis

cum

ivissc et

ibidem erat ,

fornacc

lacsionis

cvadcrc,

potuissct

rcverenda doinina, buit ct

omne a

gcntcs

esse

nie

specic ima-

in

illae-

,

et

habcntem ipsum indc cxtraxerunt

quae supcr altarc stabat, incendium propulsavit.

illa

auxiliuin prac-

niihi

Tunc

in

quomodo

et,

quoniam

Qui respondit:

intcrrogavernut.

pucrum

qui vidcntcs

christiani intelli-

imaginem bcatac Mariac patrcni pucri accepcrunt

consuuitus est.

—

qui

scrmonibus cxsolvcbant,

:

qui estis vos?

Et

iili

:

nio-

dacmones sunuis, qui

ani-

inam Ebroini praeposili domus regis Francorum apostatavit

Galli

,

in

et ccce

quibus

audiunt remigcs per (luinen iinpetu niinio navigantes, nachi dixerunt

et

conlinuo combustus et penilus

G. Quidam monachi ante diem juxtafluviumstabanl

ibidcm sc fabulis ct otiosis

sancti

eum

et

Matcr vcro pucri multos cliristianorum

ipsuni in fornacem projcccrunt,

ct

ad

,

ejus inrorc

Tunc patcr

eidcm adfuit

,

clamoribus congrcgavit

suis

re-

,

ibat

continuo in fornacem ardentem, qui

allarc viderat

scrvavit.

Judacorum nil

cum qnibus ad scholas

autcm Dei genitrix

Statim

quam puer super

sum ab ignc

ct

iisdein percepit.

unde venissct, interrogaretur

communicasse.

iis

projecit.

,

,

pueris christianis,

puerum appreliendit

repletus

cum

altarc accedens corpus doRiinl

Jiulaeoruni ad

sjiondit sc

sanctae Mariae virgiuis.

qui a monaslerio

,

Quod audicntes

infcrnum deferimus.

nionachi vehcmcntissimc timucrunt ct fortiter exclamaverunt: sancta

Maria,

vos cniiu disccrpere

,

dissolutc

vos

Quibus dacmones dixcrunt:

ora pro nobis.

invocastis

cxtra

et

ct

submergcre

horam confabulantcs

bcnc Mariam

volebamus

,

quia

Tunc mo-

inveniiuus.

nachi rcdcunt ad cocnobiuin ct dacmoncs propcrant ad infernum.

—

7. Erat quidam monachus valdc lubricus, scd in bcatamMariam valdo

Quadam

dcvotus.

nocte ad scclus adsuctum pcrgcns

ct

corain allari

transicns bcatain virgincm salutavit et sic dc ccclcsia exicns,

qucndam (lujus

fluvium

transirc,

animam cum dacmoncs

libcrarcnt. nihil

vellet

in

in

aquam decidens

rapuisscnt, adfucrunt angcli

hac aniiua habctis

vitam

(|uia euiu finiisse

ut

cam

Statimquc bcata Maria adfuit et, cur

in nialis

quae profcrtis, scio

salutabat ct

J)

,

Quibus dacmoncs dixcrunt: ')ad quid huc advcnistis?

ejus aniinam raperc praesuinscrant, incrcpavit.

siint,

dum

exspiravit.

VlllyO Ul

cniin

,

i

(l.

autcm dixerunt,

At

quod aliquo pergens

rcdiens siinilitcr facicbat.

rj II

Illi

opcribus invcncruiit.

Quodsi

dicitis

illa:

falsa

nie priinuiii

vobis

viin

De assumtioue

Cap. CXIX. fieri,

poiiatnns in jueliiio siimiiii rcgis.

clisceptarent

placuit

,

ei

lioc coraiu

ct

reclirct

quaerunt et nsfjue ad lluinen pergenlcs submersuin

crislain

cuinque

reperiunt,

mirarentur,

corpore sccuin

extratto

ad

repcnte

ille

vitain

rcdiit

—

bonis opcribns consumavit.

vitam

iii

niune

sibi

visibiliter

cloiniiio

suis

clc

factuiu

fuerat.

gestain rcfcrens

rein

8. Quaedara mulier a dae-

uunc aquae bcncdictae aspersionein,

adhibebat, sed nec

illud

quid

,

et

sa-

aqua

in

forma boininis apparentc inultas molestias

iii

suslinebat inultaquc remedia,

nunc boc, nunc

517

viigiuis.

Interea fratres \iclentcs matutinas difrcrrl,

aclibus poenitcret.

autcm

de

(liiiii

ad oorpus

aniina

ut

,

Mariae

saiiclae

sic ille cessabal.

Quidain

ad eam accederct,

vir sanclus sibi consuluit

,

ut

manibus: sancta Maria

,

adjuva inc, prolinus cxclamarct.

elevalis

Quod cum

d^abolus quasi

fecisset,

illa

postinodum dixit:

stetit et

cuin

,

inalus

pcrcussus

lapide

d^abolus

intrct in

illa

territus

buccani

illius,

qui te istud docuit, et statiin cvanuit nec ad eaiupostiuoduni acccssit.

De modo Modus

sacratissimae assuinlionis Mariae

ex

seriuone

beatac

assuintioiii.^

dictis

sanctoruni

legitur,

ubi sic

diversis

ccclesiis sollcmniter

]7Iariae-

tiadiUir

in

quodam

qui

in

pliiribus

coinpilalo

,

quae

habetur:

in

sanctorum

patrum narrationibus in toto orbe de venerauda migratione Dci genipotui

invenire

tricis

ad

,

laudem

ipsius

Sauctus Cosraas cognoinento Vestitor ea qui interfucrunt

dum nou

,

disposuit adducere

,

dorniitionis,

tioneiu

conversaretur

filius,

assnmendi ad me

plevisti

,

ita

illa

facie

ad faciem, cum adhuc

ne vidcret quemquam spirituum

Sicut

raatreni ineain.

fac coelestia

eiiiin

(|uac

ad

vitani

,

ncc

ipsi

lerra

malignorum.

,

terrain

est

gaudio rc-

gratulari; patris nici mansiones jucundas

nc turberis dcsc-

rcns corruinpendum cuin suis vanis concupiscentiis palatiura

in

ad cain cum bujusinodi verbis: tempus

redde, sanctorum meoruiu '^spiritus consolarc;

coelcste

vitae gcnitriceiu

praenuntiat exhibi-

ci

mors inopinate veniens turbationein

ne

Pracraittit igitur angcluiu te

quoniam Christus ad sc

per angclum consuctum

Obsecraverat

afTcrret.

curavi.

se didicisse certa relatione coinmeraorat, omitten-

Ait enim:

est.

,

coinmemorare

quae ab eorum posteris,

o raater,

terreat

gaudium

vocaris perpctuaiu, ad

requiem, ad conversationein securam

te

,

ad

mundnm, adeptura

cariiis

sequcstratio,

iiulcficicns,

refcctionem

ad patis

interminabi-

lcm, ad lucem inacccssibilem, ad dicin non vespcrastentera, ad glo1)

Ed. Vv.

posles

olTort,

De

Cap. CXIX.

518 riam

iiieiiarrabilcni,

Ego

eniiu suiu

ad

assuratione sanctae Mariae vlrginis.

nie ipsura tuuiu filiuiu universitatis factorem.

vita aetcnia

Non

trepidatione tcrrae, quod siuiin est.

quouiam

rapiet,

corpus tuum

liabitatio in-

Da

mea

uiauu

in

,

super tc

sunt oiunes fines tcrrae, depone

niil»i

Non

glo-

caligiuis

uinbra,

quia

niors,

non obfuscabit

genuisti,

vitaiu

quia Jumen pepcristi, non

meum

quia

vas

sine

quisfjuaiu de nianu juea

te

quia in utcro tuo posui divinitatem meain.

riabitur

te attinget,

incoinparabilis,

dilcctio

,

nesciens tcnebras, inaestimabilis bonitas.

effabilis, luincu

Veni jam ad cum

meruisti.

fieri

to

contritio

concisionis

qui

,

ex te natus esl, rcceptura materui uteri pignora,

educatiouis mer-

cum

unigcnito, festina

cedeiu, lactis et escae vicissitndinein, babita

Novi

quod

adhaerere

filio.

gustieris.

Qui te virginciu matrciu exhibui

te luurum, archain

eniin

,

Adducam

autcni apostolos ad te

manibus.

peliaris

totius

,

Decct namque,

quibus saiictum tradidi spirituiu,

ut

tuuiu

propitiatricem peccan-

,

quorum, ac

,

spiiitualis

corpus

dat angelus virgijii

propagine ad certitudincin

a temporali vita fore

mcis lucis

ct

se-

,

filii,

in

Post horum narra-

braviuin

palmae

adversus

corruptionciu morlis victoriae

paradisi

ex

missuin

Beata

coelum, ex quo vcncrat, repetit.

et vestiiuenta funcbria ac

Maria convocaiis amicos

si

mcae

seiteliant ct ipsi

tuo adiuirabili fuiicre nieain personam implcant. lionciu

non an-

tilii

mundi exliibco

salvandorum, pontcm fluctuautiuiu, baculum im-

becillium, scaiaiu ad coelos adscendcntium tium.

affectu

altcrius

cognatos dixit

hodic tiansituram

:

,

notuin vobis facio,

crgo

oportct

me

vigilare,

quia unoquoque transeuntc divina virtus augelorum ct maligni spiritus

ad moricntis lcctum veniunt.

llis

ac dicere: tu times facieni spirituum cffici

meruisti

,

dictis

omnes

flcre

quae praedoncm infcrni genuisti, quae supcr chc-

,

rubiu et scraphiu praeparatuin soliuin habcrc mcruisti

nos facicmus

aiit

qualiter

flentium ct dicentium

,

iis

vos

mcum

,

vcl nascitiiro,

ad

cgo euiu

autcni,

pergcrc

natorum niatrcs

cuni

noti

virgo

filiuiu

Pci patris unigenitum ? cousolabitur supcrslite

,

ct incorrupta maiieo,

qui

omiiium

bcatus Johauncs advenicns,

Cui

et

filio,

nou propcrcm anxia

]tercontalur.

mulierum

Beata autcm

quomodo ego mater

quac unicuiu possideo

haec agerentur,

sc rcs liabeat,

Quid igitur

?

Adcrat multitudo

corriiiitibiliuiu

veslrum aliquo orbabitur

Si quaelibet

Dum autem

si

modicum scparari

desiderare non debeo ad

quomodo

fugiemus?

nc se orphanas dcrcliuqucret.

virgo cas consolans ait: toleratis ab

coeperunt

quac auctoris omnium mater

virgo

suain

cst

vita.

quomodo

coelcstem

lui-

De

Cap. CXIX.

Maiiae

assuuitioiie sancfac

gialloiiem aumiiitiasset,

lena prostratus

in

lile

niabat:. qiiid suiniis nos,

doniinc,

virgiuis.

519

cuiii laciiniis

cla-

super nos tantas tribu-

quoiiiani

lationesinducis? ')ad quid potiusdfcorpoienienoii eduxisti, utinagis -)sepullus fuissein a doniini niei luatie, quani ejus funeri interessein?

Quein virgo flentein

in tlialainuni

iiitroducens palniaui et vcstiinenta

ostendit et post Iioc sibi in iecto ad sepultuiain strato requievit. E{

ecce validissimus tonilrui sonus auditur, tuiho quasi nubes candida

generatur

apostoli

et

ante jaiiuam donius virginis instar inibriuni

Qui cuin

collocantur.

de

pluriinuni

Iioc

Joliannes ad

niirareiitur,

eos progrediens revelat, quae bealae virgini per aiigeluni nuiitiata

Qui cum omnes flerent, Joiianncs eos consolatus

erant.

est.

l)e-

tersis igitur lacijmis inlroierunt et bealani viigiiiem reverenter sa-

eam

lutantes

Etilla: avete,

adoraveruiit.

uiodum adventus eorum ab apostoli:

(lui

iu

te

lilii

aiidivisset,

iis

unigeniti

illa

celeberrima virgo, quasi

,

quod

<•)

vidcrim

cum

,

tainen

te

dieni

dicabam, amodo

te

ca, quae angelus

attulit ci,

video

Deuin

obsequium occupatae

caput posito

esse docebo.

Adeiant

ad cxituiu

CXX

,

Petrus

igitur inchoans

triiiduin ct

ardui luminis

candelabium, per quam est aetcrna claritas manifestata.

lestatur

beatus

dicens

licet

:

te

1) Viilgo t

a

t

io

,

II

t

legil.

terra ciuid.

(ionslanlinopolitanus

morlem

,

o

Dci

archiepiscopus

genitrix,

Iiumanae

non tamen dormitabit ncque dormict, qui nos

Non

dorinitio,

cccinerunt,

pr e

Germanus

incvitabilem

oculus tuus.

nec mendax

lloc aiitcm,

ad dormitionem sacratissiraae virginis convenissc,

naturac susccperis custodit,

Petro ad

apostolis lectum

caetcris

gaudc coelestium thalainorum sponsa

scilicet apostolos

Tost hoc

virgincs in ejus

lecto componit,

in

locato

ambientibus et Dei geiiitricem laudantibus. dixit:

ipsum videam,

vestimenta funebria induens et oin-

Johajine ad pcdes

,

si

ave

non

virgo ostendit et de lucernis usque ad

deindc

corpus

valediccns

nibus

,

ac

,

ait:

Christuin

genuisse gcntibus prae-

te

ad ipsum translatam

non exstinguendis adinonuit.

obituin

illc

carnc

in

eniin

cariic

in

Usque ad hunc

consolor.

licet

et

soluni refrige-

lioc

salutasset,

noniinatira

mei solaininis,

imperatrix

dum

apud Deum nos haberc spe-

lucdiatricem

te

Paulum

cum

Quae

ranius.

lit

dominum

ipsuni

niagistruin nostruin adspitientes consolabamur,

rium habemus,

inei.

oninia inanifestat.

iis

de

enini sine testimonio transiuigratio tua

coeluni illis

cnarrat gloriam eorum

2) td. rr.

visitnrer.

,

qui supcr

nubes vociferautur

exhibel verilatem, 3}

Mnle Ed.

Tr. iiilpr-

::

De assumtione

Cap. CXIX.

520

e\

qui

hoiiorcui,

adniinistratus

tibi

its

obscquium praeclicant, quo

nos, ut nosti

autcm erat Jacobus

Dei

frater

Dcinde

logorum summitas.

Cosmas suam narrationein

ginibus

ct

cunctos,

ut

in

lucernas

corpus illud

in

adcrant,

cum

eam rcspiccre

domum

exceptis

bile nijslerium

quod

cst, et id,

Refert quoque ,

invcsligationc,

tanta suavitate re-

apostoiis ct tribus vir-

Dominus

aniinam niatris suae

claritate resplenduit,

posset,

dixitque

mecum

incorruptioneiiK transfcram et simili

cordcnt.

immcnsae

Subsecutus aulcm sanctus

ut nullus

dominus

Petro

et tribus

dicbus

et illud

ad

induam, ut

id,

ego quippe tuuc veniam

diligentia custodite,

quod acccptum

ct universi

essct

omni rcverentia sepclite

cuiu

praesto

,

maxima theo-

ingens sopor opprimcret.

gcstantibus,

mcae

niatris

et

hoc tonitruum niagnum totam

fiagrans

Tanta autem ejus anima

apostoloruin

te

lioe idera testa-

quod post visioncm

post

ait:

spiritus

qui

in

Jerusalem

convcnimus

enim cuin mullitudine angelorum descendens assurasit.

te

prout unusquisque

,

bonitatis vivificae et inflrmitatis.

domuin concussit plevit,

factum

ad

eximia

Petrus

et

placuit,

summi saccrdotcs liymnizarent virtutis,

angeli

•

ipse, et multi cx fralribus nostris ad

et

quod doniinum susccpit,

corporis,

visionera

cst,

videlicet apostoli

Magnus quoque Dionysius Areopagila

coiivenerunt.

tur dicens:

sanctae ^larlae virglnis,

claritate

acccpit, pariter conveniant et con-

et idein

sanctus Cosmas terribile et mira-

quod non indigct naturali discussionc nec curiosa

cum omnia, quae dc Dci

gcnitricc dicuntur,

sint

supernaturalia ct admiranda et tremenda potius quain investiganda.

Egressa, ut gratias

mci,

ail,

tibi

de corporc cjus aniina hacc vcrba protulit corpus

ago, domine

qnoniam

tuum

suin

Expcrgcfacti igitur, ut contristari

ait,

,

quac tua digna figmcntuiu

et

suiii

tuuiu

dcposituin.

cacteri videntes corpus virginis exanimc,

plurimum ac gcmcrc cocpcruiit.

Tollcntcs igitur apostoli

corpus ad monuincntum fercbant incipicnle Pctro psalmum Isracl de Aegypto.

Cliori

mcmcnto

gloria,

servavi

:

in cxilu

quoque angclorum virgincin laudanl

quod Jcrusalcm ad tantam gloriam ccrdotcs cuin gladiis ct fuslibus

cst

Tunc summi

concussa.

muititudincni inittant,

uiius

ita,

sa-

autcm

impetuiu facicns ad grabatum acccssil, cnpicns ad terrani trahcre cor-

pus genitricisDeiMariac. Qui quia indigne tangcrc inuniiius

incrilo

privatur,

uliaquc

iiaiii(|uc

nititur, ejus taclii

iiianus a

cubilis cviilsa

abscidilur illisquc ad giabalum pcndentibus dolorc horribili cruciatur. Iinplorat tcniis

aulcm vciiiam

ct promittit

vciiiam conscqui potcris

,

nisi

cmcndam. corpus

Cui Pelrus:

pcrpcluac

nuila-

virgiiiis

os-

De assumtione

Cap. CXIX. culeris

ex ea propagatum Dei filium esse confitearis.

Cliristum

et

cum

Ouocl

unum dactylum

accipiensque Petrus

dicens:

vade, ingredcre civitatem

ex palma

dedit

pone supcr infirmos

et

illi

om-

et

Pervenientcs

rccipicnt' sanitatcm.

credlderint,

qui

,

cubitis sunt ad-

fecissct, niauus, luule avulsae fuerant,

junctae

nes

521

sanctae Mariae virginis.

igitur

apostoli ad praedium Getlisemane, invcnerunt ibi sepulchrum siniile Christi

sepulchro

sacrunt,

cum

ubi corpus

vivifico,

sublimissimum Dei

illud

Quo

hinc inde apprehensa sindone deponentes.

tertio die

virginis

dum

dura

,

cum

odor sentitur,

incffabilis

dominum

immensa

domum

omnibus

fit

cernerent descendisse

illuc

tam

gloria

apostoli sepulchrum in

admirans sepulchrum

instantius

omnium cognosccret

sibi aperiri

qui

tanta

Quod cum

verltatem.

Unus au-

corpus furto sublatum

tristatus dicebat:

cur

portione fraudatis?

invenerunt,

sed

nie

postulabat,

')Euthiniiata quoque

quod

hystoria,

magnus

et

Damascenus

infidcles

con-

ille

nostri thcsauri

aperientes corpus minimc

cap.

III.

similiter

horum

sindonem repererunt.

archiepiscopus

Constantinopolitanus et

libro

hoc

si

cssc praedicarent,

similem vobis communis

vestimcnta

ut

apostoli pcnuerent, suffi-

Tandem sepulchrum

tantum

audicns et

mirabilia

cere sibi tantorum testimonia asserentes, ne forte, intelligerent,

igitur

theologi sancti Jo-

et

hannis rcycrsi sunt, tantae virginis custodem laudantcs. ,

stnpor

corpus

et

Osculantes

transferre.

cvangclistae

tem ex apostolis sollemniis defuit

Dianus

sed

,

apostoli

nubcs splendidissima sepulchrum circumdedlt, voces

angelicac resonant,

immensus

niunito

domini juxta mandatum doniini circa sepulchrum sta-

et discipuli

rent,

reverentia po-

raulta

vas tangcre non audentcs

In

XL., sanctus Ger-

sc

reperisse

atteslatur,

quod

dicit,

sanctae

memoriae pulchcrrima Augusta, cum apud Constantinopolim multas erexisset,

ecclcsias

tempore

inter

caetcras apud Balthcrnas

Martiniani

ad

admirabilem

honorera

sacrae

virginis aedificavit, ct convocans luvcnalera archiepiscopum

Hicro-

ccclcsiam

imperatoris

sol^initanum et alios Palaestinae episcopos, qui tunc in urbe regia

morabantur propter synoduin, quae facta iis

:

auuiviraus corpus sanctissiraae virginis

turaulatuin,

voluuuis

igitur

corpus illud,

sicut

gloriam esse translatum 1) Alil;

Eulhumaln,

Chalcedoniae, dixit

in

praedio Gethsemane

ad custodiam hujus urbis corpus

cuin debita revcrcntia huc transferre.

disset,

est

Cui

ex antiquis

quum

hjstoriis

et sola vestinicnta in

illud

Juvenalis respon-

compcrcrat,

in

raonuniento cuni sin-

De assumtlone

Cap. CXIX.

522

sanctae Marlae vlrgiuis.

Jpsa vcstlinenta dictus Juvenalis Constantinopoliin

done reniansisse,

Ncc

misit ct in dicta ecclesia lionorifice collocantur.

proprio hoc

sensu

arbitretur

finxisse

doctrinam et studium lectionis coruni didici

Graecus

Verum

in

prae-

Johannes Damascenus, qui et ipse

tione prosecutus est.

Ait enim in

tissima virgo coelesli

')thaIamo invehitur, hodie sacra

suum

sc

iiltra

reponilur, hodie

facto

pcr

plura miranda de hac sacratissima virginis assum-

exstitit,

archa, quae

quao

,

verissinia tradi-

qui

,

Hucusque sunt verba, quae

tione a prioribus acccperunt. dicto sennone habentur.

nie quisquaui

ea posui

scd

,

tulit

sermonibus suis: hodic sacra-

artificem,

sacratissima

columba innoccns

evolans ex archa, id est ex corpore, quod

animata

et

templo non manu

in

Deum

siraplex

et

suscepit, pedibus

suis requiem adinvenit, hodic immaculata virgo tcrrenarum passio-

mim

nescia,

iutcllectibus erudita

coelestibus

irao

sed verc coelum aniraatum appcllata

abiit,

non -)in terram taberna-

in coelestibus

Licet enim naturalitcr sacerrima beataque anima tua a

culis habitat.

gjorioso tuo corpore separetur ct sepulturac corpus tradatur, vcruni-

tamcn non manct

morte nec dissolvitur

in

in corruptione.

enim parientis virginitas inviolata permansit, corpus irresolutum per omnia perscverat

hujus

Cujus

niigrantis

et

ad meliorem sanctio-

et

reraque vilam transducitur, non mortc dissolutum, sed etiam in ae-

terna saecula pcrmansurum.

Sicut enim sol iste splcndidus ac luci-

fluus ')sublunari corporc lcitens

luodo deficere se

pcrenncm fontem

sumtus

luniinis,

thesaurus

vitae

corporaliter morti sis

luors appcllanda

licct

,

addicta,

quodam taraen Hiiic

sed transmigratio

,

,

fons

veri luniinis,

brcvi

in

incon-

temporis

iiitervaiio

copiose nobis

infundis

in-

sacra tua obdorinilio non esl sive recessus

scu magis pro-

Disccdens cnini a corpore advcnis coelo

adventus.

prie

sic ct tu

claritatem.

luininis

dcficientis

ad brevem horam vidctur quodam-

tamcn ipsc suo non privabitur lumine habens

,

,

tibi

ob-

viant angcli et archangeli, asccnsum tuuin horrcnt spiritus imraundi,

non

virgo beata in coeluni, ut Hcljas, ncquc ut Paulus usquo

ivisti

ad tertium coeluui adscendisti tui

Mors

attigisti.

bcalos exhibet

,

,

scd usque ad regalem thronum

sanctorum bcncdicilur eo

alioruin

in te aulcin

hoc locum non habct, mors enira lua

ncc beatitudo tua, ncc transniigratio lua,

ncc reccssus largitur 1) «)

bi

i t

Ed.

iiinlo

l'r.

otFert

:

i

n

t

libi

teinplo

t-r iiii

n n v

i

bcatitudinis

leail. (,

lilii

quod ipsos

,

2)

i:
nec profectio tua, sed

sccurilatcm

,

oniniuni enim

IV. loco vprboriiiii

J) EJ. Tr. innle

;

:

subliniarl.

in

De

Cap. CXIX.

assuintione sanctae Mariae virginis.

523

boiiorum, quae humaiiam mentem exceduiit, tu priiicipium, medium

Tua

et finis.

securitas et vera profectio

Unde vere

divina inhabitatio.

et siiie semiiic eonceptio,

non

dixisti,

a

sed ab ipsa

niorte,

conceptione ab omnibus geneiatioiiibus te beatificari.

non beavit

sed tu mortem

,

clarificasti

in gaudiura.

raortemque convertcns

solvens

,

Hinc te mors

ejus

moestitiaiu

enim Deus dixit: ne forte

Si

')protoplastus extendat inanuiu suam et arripiat de ligno et vivat in

aeternnm, quoraodo, qui ipsam

cipio

vitam sine

,

fine

Ucus parentes humani generis obedicntiae praecipilio cxules

tcntes

vitain portavit, vitain sine prin-

non vivet

,

saeculum sempiternum ?

in

jam sepultos,

Dei ac patris

attulit,

totius passionis immissionein excussit,

pestiferum

subjicitur

dolori

Eva

cum Adam condemnatur.

et

quae toto

quomodo paradisus non sus-

voluptatibus

hausit,

virus

in-

")foe-

obcdientiam exhibuit,

gaudens januas non patefaciet?

cipiet, coeluin

exhibuit,

crapula jain

peccali

nunc autem hanc,

de paradiso expulit,

humano generi vitam

Olim

morte peccafi dormientes,

in

scrpenti aurcin

partus

Jillicitur,

Hanc

autem

vere

beatam, quae aurem inclinavit Deo, quain spiritus sanctus replcvit,

quae paternaiu misericordiam

utero

in

quae

bajulavit,

sine

viri

contactu concepit, sine dolore peperit, quoinodo mors absorbet, quo-

audet aliquid in corpus, qaod

niodo corruptio

ipsam vitam por-

Addit quoquc ideniDaniascenus in iisdem scrmonibus dicens:

tavit?

hominum

qui ubique terrarum dispersi

veruin apostolos,

piscationi

vacabant, sagina verbi homines dc profundis tenebris ad coelestem

niensam

cnriae

praeceptum

Jcrusalem contulit

Tunc

quidein

nos

o

,

gaudium. dicebat:

sollemnes

vel

nltra

,

Adam

sacruin

et

Econtra

vel

nubes

veni ad

consolatio

tibi

his similia, ut arbitror, apostoli

^)crebris

ad

filiuin

1)

singultibus

quae

:

p

r

o

t

,

sudorum refrigerium,

praescntia.

reliquis plenitudine

querelas interruiupentibus

o

plaus

tus.

filiis,

2)

aderat,

coiporaliter

ncc derelinquas nos

commori gloriosum.

deslilutis

cum

conversa ait: tu dilcctis

ViJgo jnale pl enis.

E(l. Pr.

tu

,

nostra,

niorienti

haec vita quomodo vita tua

eniin

terrae

et colligens.

implesti

cellarium

sanctorum caterva,

convivere,

finibus

nostrum

mane nobiscum,

viventi

e

Eva primi parcntes exclamaverunt:

orphanos, quara habemns laborum solatium tibi

,

quasdam aquas congregans

salutiferuin

et

divinum

nuptias educentes,

patris

sagina quaedam

quasi

,

Nobis

Haec

et

ecclcsiae

proponebant.

Hla

quos fratres appcllare pla-

Milgo

iiiale

:

ferentes.

3)

Male

524

Cap. CXIX.

cuit,

de

lueo

De

iliscessu

assimitione sanctae Mariae virginis. (lolcntibiis

fias

consolator

impositioni

et

nianuuin niearum apponc benecliclioncm supcr benetlictionein coium.

Deindc cxtendens inanus in

inanus

inam

tuas

ineam

coininendo

inculpatain

comiueudo corpus ineuin,

noii terrae

talia suiit audita:

cgo

et

siin

,

tibi

surgc, vcni itaque

te

,

tibi

beatissima virgo audicnscommcndat in manus

filii

itaque

Illinc

dilecta luea,

,

ct

quod

,

ubi tu es, vis-

ut,

cohabilans.

pulchra

o

puklira es amica mca et luacula non cst

inulicribus,

fusis

scrvasti,

custodi illud integrum

Transfcr me ad

coinplacuit.

libi inliabitare

cerum mcorum partus

addidit:

ct

suscipc ani-

ineuin,

spirituin

quam

dilcctain,

tibi

collcgiuin bcnedixit

fideliuin

doniine,

,

in

in

Haec

tc.

spiritum suum, pro-

autem apostoli lacrymis figunt oscula tabernaculo domini, bcne-

diclionc ac sanctitatc cx contactu

dacmones fugantur,

niorbi et

sacri ct

ai.n-

corporis

coelum

Tunc

adimplcti.

spiritus

saiictificntur,

ascensionc, terra corporis dcposilione, acpia vero ')corporis ablutione,

Abluitur eniin

corpus

sacruin

ipsa mundatum, scd ab ipso

niunda sindone involutum lccto

non ab

,

Dcinde sacrum corpus

lampadcs

supponitur,

unguenta rcdolent, Iiymni angclici

corascaiit,

Apostolis autcm

rcsonaiit.

aliis

qui adcrant, divinas odas modulantibus arclia domini

que sanctis, c

mundissima

a(|ua

sanctificata.

monte Sjon sacris apostolornm

ad

cervicibus imposita

sacra-

tissimam villam Gethsemane adducitur, angelis antcccdciitibus sub-

scqucntibusquc,

aliisque sacrum corpus vclanlibus

vcteris ^^iualitiac obstinati.

Refcrnnt

cliani,

cum jam

Dci gcnitricis

corpus

sacruiu

desccndercnt,

tota

,

ecclcsiac

AITucrunt et quidain Judacoruin fermento

^'jmultitudinc concomitante.

quendam organum djaboli temerario

montc S^on

e

ferentcs

hcbraeiim

,

impctu d^abolique im-

actuiu

pulsu cursu ad sacrum corpus acccssissc, ad quod angeli trepidabaiit

acccdcrc traxissc.

.

ac

utraquc inanu

vidcrc tamquain

eralquc

furibuiulc lcclum

Fertur tamcii niaiius

alteravit suique

illa

truncum

tamquam inutilem

donec

,

scclcris poenituit iiigcmcntcm.

tabant fcrctrum, stctcre,

doncc

niiscr

lli

fides

Inde igilur

rcvocatur.

aditur Gcthscmauc, ubi oscula, coniplcxus, li;ymni sacri

poiiitur

,

i) Ed.

ro iisu el

fluciitcs,

scd noii l'r.

posl

iidi up.

cst

vero

ct sic

sacrum cor|)us vcncrabili

dcrclicta

->)

Alii

:

i)l

eni

lii

,

in

aninia tua in infcrno,

inscrit iinlnra.

lucnlem

autcm, qui por-

imponcns manuin sanctissimo

corpori ad tactum ejus iu slatum prislinuni

sudoris guttac

ad terraiu

arripicns

lignuni arida decidissc

Ji n

lacrymac, scpulcliro

ncc corpus c-.

3) Alii.

De

Cap. CXIX. tuum

vidit

assiimtione sanctae Mariae virginis.

agrum

,

Ht ad ipsum adscendat

partu servavit virginitatem

ruptionem,

et

quae crcatorem portavit

culis coramoretur

Haec Damascemis.

dcantur»

dam

conservetur ct a matre,

thalarais

lestibiis

in sinu

quam pater desponsavit

et

,

:

sponsam

quae sunt

de sanclissimo corpore perpetuac

animae assumtione loqui snscipicntes

postquam eam dominus

in coe-

possi-

filii,

quo-

in

multiplicitcr ostendit

ejusque sacrac

virginis

prinium dicimus,

Iioc

in

taberna,

quoquc Augustinus

Sanctus

quae

,

in divinis

,

in

serraonc cjus sacratissimam assumtioncm

dicens

ut

,

non videat cor-

raortem corpus

post

,

fnicti-

sublimari,

filio

ad ipsam desccnderat

sicut

,

Decuit matrem a

teneri.

fontcm

sacrariura,

non irrigatam, olivam

inaratuni, vineam

gremio non

ferara tcrrae

Dei

Deccbat auteni

corruptioiicin.

indefossum

525

quod

in

cruce discipulo coraraen-

davit, nihil de ea reperitur, praeterquam

quod Lucas commemorat

in scripluris

,

perseverantcs unanimitcr in ora-

in actibus dicens: hi onincs craiit

tione

cum

Quid ergo de morte

malre Jesu.

ftlaria

assumtione dicendum cst? Unde scriptura

rendum ratione, auctoritas ditionis

quid conscntiat vcritati.

huiuanac niortem iilam

inetuiraus

sed

,

parenti:

caro

quia

Christi

ergo ab

illa

deliberaudum cst,

,

pulvis

es

et

,

quae

evasit,

pulvercm

in

igitur

con-

dicerc

non

ciiiin

ergo dicitur mortem subiisse

servare

erit,

etsi

Qui cnim

Ed. Tr. leK't:

Mulieri

dolore paries.

i

ti I

in

«' ;;

,

Excipitur crgo a

attollit dignitatis

praerogativa.

Deus »)integruin matris incorruptam

velit

a

virginila-

putrcdinis

ad benignitatem domini

pertinet

quae legem solvere non venerat, sed ad-

vita

r.i

sed

communicat aerumnis Evae,

nec lainen vinculis ejus retineri,

,

Cur non

Numquid non

servare foetore?

1)

voluit

si

pudorem?

matris servare honorcm implere.

in

sustinuit, cujus animain gladius pertransivit,

dolore genuit, Maria ergo,

nnmquid impium

Excipitur

natura.

suinta

aerumnas tuas,

quibusdam generalibus, quain tanta

tis

dictum primo

Hanc conditionem

ibis.

non taraen coramunicat parturiendo cum dolore.

Si

putredincm,

tantae conveniat sancti-

de virgine

dixit: multiplicabo

Acrumnam Maria

communem

corruplioncm non sustinuit.

gcnerali sententia

quoque dominus

sine

si

quae-

Memores

Scimus

aulae Dci praerogativae.

tantae

nisi

ergo ipsa veritas

temporalcm

dicimus cam resolutam in

si

vermem ac cinerem tali,

subiisse

quid de ejus

,

commemorat, Fiat

qua nec valct auctoritas.

sine

,

nil

m

prae caeteris

in.itrpiii

v

i

r g

gratia sui conceptus

illain

i

n

i t

;il

i

s

elc.

De

Cap. CXiX.

626

assiuntione sanctae Mariae virginis.

honoravit, pimii cst creclerc, eain in niorle singiilari saliitatione ct

Ab hoc

Lriiun coiiditionis.

tura Mariac

Caro

opproiirio

quain

cxcipitur,

eniin Jesu caro cst

humanae

Piitredo et vermis

speciali gratia honorasse.

ciiin

de

Jcsus

Mariae,

ea assumsisse

iiliiis,

convcniens cst, ut

quantum ad nnitatem pcrsonae lis

naturac.

Si

cos

llnitas

dicil: ut sint

sum ego,

ct

illi

existimandum est de

Quantum

?

filii

unum,

Si

mater, non

inecum.

sint

ut discipulorum in Ciirislo,

cst

sicut et nos, et postca: pater, volo,

unum

Si

igilur

secum liabcre

cuiu co esse judicantur

digna

niatre, ubi

sit

liaberi, nisi

vnlt

quid

,

pracsentia

iii

quanlum credo, Mariae anima ex-

igitur intclligo,

quadaiu praerogativa

cellcntiori

maternam. filii

ubi graliae unitas ct corporalis

gratiae

qui hic sua fidc ')juncti

,

et

scd quantum ad unitatcm corpora-

,

quanto niagis,

spccialis naturac,

ut, nbi

sil

enim nnitatem facere potcst gratia sine proprictatc

specialis nativilas.

de quibus

iia-

,

prohatur.

supra astra traiisvexit ho-

(juain

norans omiiein hmnanain naturain ct inulio magis natura niatris est

oppro-

cst

alienus

Jesiis sit

a

possidcns

honoratur,

lilio

in

Christo corpus suuni, quod genuit glorificatuin ? Et quarc non suuin,

per quod genuit? tas

vere

,

crcdo

Si non obviavcrit et

:

domini atque

Clirisli

ncc duin pcrspccta auctori-

tabcrnaculum dignum est

ipsc est;

tam pretiosum ihcsaurum dignius

servare.

Tantain intcgritatem

dinis ulla resolutio

vermibus traditum

Quam

,

sequitur,

procul

quam

non

pellit

valeo

,

dicere

inconiparabilis

aliquando ministris veritns ait: ubi cgo sum, Si haec est gcneralis sententia omniuin

illic

,

ubi

terrain

non putrc-

sanctissimum corpus

escaiu

in

pertiincsco.

gratiac niunus,

quod me diccre multarum scripturaruni considcratio

erit.

essc

ibi

cst coehini

inerito incorruptibilitas, illud

quia scntire

existimationcm

quia tanta sanctificatio

Tlironuin Dei, thalamum sponsi, do-

dignior est coclo quain terra.

mum

,

quod genuit,

per

Suis

invilat.

ct iniiiistcr ineus

pcr fidcm

ct

opera-

tioncm Cliristo ministrantium, quanto niagis quodammodo spccialitcr

Mariae hunc

quae absque dubio omni operc ministratrix

,

in

scpio rcclinavit ct fugiens in liaiu

Non

cxslitil,

Aegjptum abscondit

et

quac

in

prae-

omncm

infan-

utero gessit parluque profusum aluit et fovit et

ejus prosecuta 6sque ad crucein ab ejus iion rcccssit sectatu. potuit

autcm cjus

vcrat hunc

1) Allt

:

1111

non

i 1

i.

virili

divinilatis

scminc,

non esse credula, quac se no-

scd

divino

spiraminc

conccpissc.

Cap. CXX. Unde de

filil

ficiente vino

De

potestalo taiiiqnain do Doi

non liabcnt

vinuin

dixit:

fidc

ct

opere Christi niinistratrix!

acquali gratia? et

si

sciens

cum

,

Si enim

munem

,

Si

vestimenta

non dubitamus.

cur abnuat

Mariam

flammas puerorum

matre propria,

in

in vcntrc

quod

incorruptum

incorruptain non scrvabit gratia?

desperatissima farac leonura ctiam

ccti

meritis

,

non servanda

Haec ergo

dignitatum?

Christus crgo laetari facit filio

,

nec ullain

naturam

in

potuissc

Mariam anima

et

cor-

aerumnam,

scqui corruptionis

nulla secuta cst tantuin pariendo filium integritatis corruptio,

ut sit

ut

atque ad com-

oinnium genuit salva-

ct

quoque Mariae plus gratiain quam

pore in se proprio

liter

in

donata

tantis

aeterni-

quae dixiinus, quia naturara non scrvasse cognoscimus,

integritate

quam

Mariam ad

ignium

intcr

Jonam servare

voluit sola mlsericordia,

Servatus est Daniel

cuncta,

quae suuin

,

servare illaesa,

elegit in veste aliena?

Maria

,

miimcuda?

Mariae sanc

non esse abductam post mortcin putredinis,

divina voluntas

elegit

numquid

Christi et honorabilius suscep-

quain gratia honoravit prac caeteris,

videlicet vermis et pulvcris toreni.

cst pretiosa,

Confitcndum igltur censeo

huiuanitatcm

ubi Christus

omnibus Mariae

Si mcrito prae

gaudium assumlam bcnignitatc

tain caetcris

fucrit,

gratia mortuae erit

cl

omnium sanctorura mors

cst prctiosissima. tatis

est

,

potuisse,

ubi aequa Dei censura, quae

aequali gratia,

sccundum mcrita?

rcddit nnicuique

non

ibi

lioc

Ecce igitur Maria

ubi ergo erit? ct si ibi fucrit,

viventi tanta est gratia donata

Absit.

Si

nutabimda de-

virtuto rion

,

quod eum mox contigit niiraculo coniplevisse.

miuistros suos vnlt esse

527

sancto BerDardo.

semper incorrupta, quam tanta perfudit gratia,

vivens

dcbui,

,

quae omnium intcgram genuit vitam.

approba,

ignosce, obsecro

,

Christe

tu

et tui,

si

vero

non

integra-

crgo dixi, ,

ut

debui,

tu et tui.

CAP.

De

,

sit

Si

m,

tsancto

Bernardus dicitnr a ber,

(U5.)

Bernardo.

quod

cst puteus

vci fons et

nardus,

quae, ut dicit Glossa super cantica, herba est humilis et calidae na-

turac

ct

odorifera.

Fuit

enim calidus

in ferventi

amore, humilis

in conversationc

fons

,

profunditate

tiae

et

abbas

Wilhelmus

De

CXX.

Cap.

628

sancto BernarJo.

in

Bernardus

in

saeculo strenuus

nuncupata

unam

,

ortus

Cujus pater -)Coelestinus

cst»

nec ininns

Deo fillos

religiosus

gcnuit

et

mater vero Aalctli

,

inarcs et feminam

scx

,

et

niiles

marcs autem omnes monachos futuros, feminam autem sancti-

monialcm 3)promiserat. Mox autem, ut

Deo

propriis ipsum

quasi

dens

naturam.

iis

ofTcrebat,

cum

gicbat,

erant,

Bernardi

beati

scripsit.

Hacc septeni

,

est.

socius

,

in scien-

Ejus vitam

suavitate.

Burgundia castro Fontanis cx nobilibus valde

parentibus

religiosis

famae

Tlieodorici

sancti

*)Herualdus abbas Bonae Vallls

putcus

enianatione,

tloctrinae

in

odoriferus

manibus

lilium partu ediderat,

uberibus ipsos nutriri rcfu-

alicnis

lacte niaterno matcnii

quodanunodo boni infnn-

Cum autem

quamdiu sub raann ejus

crevissent,

ercmo magis quani curiae nutricbat,

grossioribus

cibis

et

communibus pascens eos qunsi continuo ad creunun transmittendos.

Cum

igitur tertium

utero,

filium

totum candidura

,

Bernardum

scilicct

,

pracsagium

somniura

vidit

totum

in

futurorum

dorso subrufum

voce respondit: optimi

catelli

mater

futurus

magnos contra inimicos dabit

dicator

egregius

,

et

multos

eris

qui

,

utcro

prophctica

illc

domus Dei custos Erit enim

latratus.

medicinalis linguae

venientem ad sc mulicrculam

prae-

gratia curaturus.

,

ut

dolorcra suis carmi-

cum indignationc nimia exclamans

nibus raitigarct,

tunc

latrautcm in

ct

in

scilicct

autera Bernardus ladhuc pucrulus essct et gravi dolore capitis

acgrotarct

jecit.

catcllum

,

Quod cum cuidam viro Dei exposuisset,

se habere.

Cum

adhuc gestarct

,

Pueruli auteui bono

zelo

miscricordia

rcpulit

et

ab-

Dci non defuit, sed

continuo surgens libcratum se esse cognovit.

In sacratissiraa

dominicae nativitatis nocte cum puer Bcrnardus matutinale oflicium in ccclesia exspecfaret

ct

,

qia hora noctis Chrislus nalus

fuissct,

scire cuperet, apparuit ei pucrulus Jesus, quasi iterum aute oculos

suos nascens cx utero matris.

Undc,

liis

ct

,

quae ad

tricis et

cst,

gcniti iiitcr ipsa

quo

lura edidit, in

iilara

Gabriel, explanavit. 1) Alii Ifgiiiit

S)

Hoc verbiim

sacramentum

illud pertinent

scrmo copiosior datus

:

Ab

et

,

illa

crgo hora in

et scnsus ci

postmoduni

suorum tractatuum

inilia

in

profundior

laudcm gcni-

insigne opuscu-

lectionem cvangclicam: raissus est angclus

Videns antiquus hostis proposituni pucri tam

nprnnrdus

ouiilliJ

unde

hanc fuisse

(|uamdiu vixit,

horara nativilatis dominicac sempcr putavit.

Kd. Pr.

.ibli.is

Bonnlis.

2) Alii

D

e

co

1

i

ii i:

s.

CXX.

Cap.

De

529

sancto Bernardo.

salubre, ejus castitatis proposlto incidit niultosquc sibi laqueos

Cuin cnim aliquando in

lationis opposuit,

defixos aliquamdiu

tcnuisset,

de sc

conlinuo

scmet ipsum severissimus ultor insurgit ac

aquarum

Circa idcm

refriguit.

in

partcm

ct silentio

latus alterum

erubescens

carnalis

concupiscentiae totus

ei

quam

illc

se convcrtens dormivit,

miscra

cum omni

sentiens

quam occupaverat,

Icctuli,

vcro

cessit

illa

et

immobilis ipsc pcrsistcret,

illa licet

impudentissima essct,

domo cujusdam matronac

aspccta decorum considcrans,

vehementer

cum autcm scorsim Icctum

exarsit,

hospitaretur, in

iila

Cum

adolescentcm

concupiscentiam ejus

sibi sterni fccisset,

lalroncs, latrones.

ipsa impu-

Quam

denter et silenter dc nocte surgcns ad eum accessit. tiens protinus exclamavit:

fugit, familia surgit, luccrna acccndilur, latro quacritur,

illa

nam denuo

miscra rcquicscit,

petit, sed ille: latrones, latroncs,

quaeritur,

usque

sed ncquaquam

improba mulier

tertio

speratione

victa

arguentcs cum

Quibus

ille

ab

cessavit.

socii,

sic

co

qui

dclibcravit.

Cum autem

scquenti

quod tolicns latroncs

cocpit

Quod cum

ct

sum pcrpcssus

ordinem Cistercicnsium

fratrcs

cjus

ut

extunc

cognoscerent

tantam

ci

et

latro-

ingrcdi

cum ab hoc

graliam dominus

non solum ipsc a convcrsione non prohiberetur

fralres suos et multos alios ad religionem

et cjus

fratcr lateri

nii,

in

fratris

apponcns.

vcnict,

fidc

niodum cxaspcratus:

inquil,

sed

verba vana

scio, sola vexatio intellectum dabit audilui.

ejus

,

domino lucraretur.

omnino monita rcpellcbat; lunc Bernardus

igneus et fraterno caritatis zelo mirum inquit,

ageret,

iter

thcsaurum irrccuperabilem

Gcrardus tamen fratcr ejus miles strenuus haec

lumquc

die

soniniavcrit, perquircbant.

iiisidias

proposito modis omnibus prohibcrcnt,

pulabal

Latro itcrum

Perpendcns igilur non esse tutum cohabifare serpcnti,

castitatis.

fugam mcditari

omnes

sed

solus noverat, publicatur,

nis, quia hospita mihi nitcbatur aufcrre

contulit,

sed mi-

caeteri,

repulsa vix tandem nictu vel de-

veraciter Iiac nocte

ait:

sen-

mulier

cxsurgit, Bernardi Icctulum

denuo cxclamavit. ,

illc

Ad quam voccm

nimc invcnitur, ad lectulos singuli redcunt, quicscunt

non

cum

cnibuit

horrore ingenti atque admiratione pcrfusa surgens aufugit.

itcrum in

in

aliquamdiu

sustinens ct exspcctans, deinde palpans ct stimulans, novissime,

ct

in

stagnum gclidarum

tempus instinctu daemonis puclla quaedam

lectum dormientis sc nnda injccit,

pace

ipso

in

tamdiu ibidem pcrmansit, donec paene exsangnis

insilicns

per gratiam Dei a calore

cffectus

teri-

quandam feminam oculos

dics

jam scio,

Digi-

ct cito vcnict,

34

sancto Bernftrdo.

lancea latus lioc perforabit et ad cor

t|iian(lo

abjicis, viani liabil.

tur

De

CXX.

Cap.

530

loco

in

et

imposuerat,

digitum

frater

cui

,

non pcrmitteretur

loqiii

proximo

sumus

fraler

Gerarde, quia

Eadeui nocte compcdes de cjus pedibus

iluri

per se apcrio laetus aufugit indicavitquc

tum

monastcrium intra-

et

ccciderunt ct ostio

mutasse proposi-

fratri, se

XV

domus Cistcrciensium

constitulione

a

Dci Bernardus

servus

XXX

annos naclus circiter XXII cum sociis amplius quam Cislerciensium ingressiis

domum

bus suis

Nivardnm

suum

cum pueris: eya, coeium

aequo

Deo

Jam quippc annnm inus

haberct

Modico

testudincm

ultra

misit

et

morlis

et

ut

,

durius

forte

vidcrit jaccnlem

dcfcctus sic

n

ImI.

Tr.

accedebat ad (;

cr

.\)

.1

rdii

Kil.

I'r.

s

cl

siimcndiim cibum

(li>iri(1r

iii.df-:

(

ii

i

in.ilp: ;i

tcinpns

sic

dormientes

slerlentem audicrif,

paticnter ferre vix potuit

,

licndum vix aliqiia voluptatc trahcbatur appelilus,

li,« olfril.

cnim

quam quo dormivit, idoncam

seu scculariter eum dorinire ^)causaba(ur.

cl carnalitcr

abbalia

degebat

Vigilabat autem

nullum

,

in

pauperlate

iiiinia

quoinodo apud Dcuin mortui dor-

qucm

si

,

ccdcsiam

tcmporc

Bernardum

iis

humanam

comparalionem somui

coinpositc

uterelur.

unam tantum putabat

conficicbat

fagi

foliis

possibilitatem

Undc ctiam

miiius

.scu

absorptus est

Cislerciensium fratres ad acdilican-

videantur mortui apud homincs, inicnlcs.

Non ex

adhuc, an do-

et

Multo

ignorabat.

,

80 magis perdere conqueri solcbat,

reputans

platea

cum patre

nullis sensibus corporis

qui multo ibidem tempore in

Dci

in

Ingressus igitur

cst.

in spirilum

cella novitiorum cxcgerat

in

pulmenta saepius ex

satis

temporc

ct exiens in capite, ubi ')tres erant,

praefecit, ct

ludcntem

igitur

ita lolus

jam

esse feneslram. Abbas autcm dum domum Claraevallensem

scrvus

,

puerum

poslmodum secutus

fratres

tolaliter occupatus, ut

intrans

fratri-

Guido primogcnitus videns

solum terram relinquitis?

milii

ordinem servus Dci Bcrnardus ct

cum

Cui non pnerililcr pucr respondit: vos

et

facta est hJiec.

sed

reniansil,

ordinem

inquit, frater Nivarde, ad te soluin rcspicit oninis

liabcbilis

divisio

anteni '^Bcrnardus

miiiimum

terra possessioiiis nostrae.

ergo

Cum

est.

pateriiam egrederctur

fraticm

vescio,

Anno ab incarnatione domini MCXIl

monaclium.

et fieri veile

la?iceam

infixani

ad cum cxclamavit:

,

turi.

in

quod

,

Ad quem Bernardus

jrestans traliitnr et in custodia vinculatur.

niens, cuiu sibi

consilio

liiuni

paucos dies Gcrardus ab inimicis capi-

l'ost

I'

.t

I

i

ii

n s r.

i

c

il

c

quasi ad tormontuin.

,

i

Ad come-

scd solo timore

c

I

ii

c.

-')

liil.

I'i.

tiii-

Cap. CXX. Post

sancto Bernardo.

semper cogitare

quantiiin comedcrit,

ciliiim,

quando

De

oleum

et

Sic gulae iliecebras edomuerat,

pcr errorem aliquando proposilum bibit

sibi

nitus ignoravit ncc prius id est cognitum, doncc

Sanguinem crudum insupcr

nurarctur inuncta.

co

sapere dicebat

sibi

mcditando

in silvis et in agris

quod

,

Quidquid

giittnr cjus refrigerarct.

dum

,

et pe-

quidam ejus labia per

oblatum pro butjro multis diebus noscitur coraedissc

aquam

si

quoque saporum discretioncm ex magna parte perdiderit.

ut ipsam

Nam

erat,

solitiis

ad modicum mensuram solitam excessisse se deprehen-

vel

impune abire non patiebatur.

dit,

631

errorem

sibi

solum autem

,

sunieret,

fauces

orando se confitebatur acccpisse

ct

et

maxime

in scripturis didicerat,

et

nullos se aliquando magistros habuisse, nisi quercus et fagos, intcr

Denique confessus

amicos diccre solcbat. Ycl

omncm

sacram

oranti

Quodani

apparuisse scriptaram.

cum

rcfert,

)non

fidcli

intcr

loquendum ex

est,

suppositam

velut

tcmpore,

his

aliquando meditanti

expositam

vel

ipse

sicut

quae suggcrcbat

,

in

sibi

canticis

spiritus, etsi

nimis, tamcn fidenti animo rcscrvaret, ut haberet, quid

dcnuo tractatnrus, eccc vox ad cnm vcnit diccns: donec

diceret,

istud tenucris

non accipics.

aliud

,

sordes nnnquam,

placuit,

In vestibus ei

nimirum

sempcr paupertas

fore judices ajebat

aninii

aut

negligentis aut inanitcr apud sc gloriantis aut foris hunianam glo-

Proverbium

riam alTeclantis. in

cordeerat: qui

Iioc facit,

ilhid

in

ore

quod nemo

semper

cjus frequcntcr, niirantur omncs.

,

Undc

et

pluribus annis portavif, quanidiu occultuni esse potnit, sed

ciliciuni

ubi hoc cognituni cssc sensit, continuo illud abjicicns ad comniunia

Nunquam

se convcrtit.

sic risit

ad rcpriincndum vim sibi

luulum adhibere quain frcnuin. crat dicere tripartitnm,

rernm, ad probavit.

dam

Cnm

non potius ad ridcndum quain

oporterct ct risui suo magis

ad verborum injurias

vidclicet ,

ille

ille:

ainicabiliter adnionens

tamquam ex spiritublasphemiae

ego spiritum blasphemiae

cuiquam aut raaledieerc raoi.

ad damna

quan-

vehenicnter exaccrbatus amarissiraam

scripsit ei cpistolam in principio ita dicens: salutem ct

blaspheiniae,

,

hanc ipsc his exemplis se habere

cuidam episcopo

eniiu

scripsisset cpistolam,

sti-

Cuin autem paticntiae gcnus solilus

laesioncm

corporis

ut

,

facerc

inc

non spiritum

illascripsissct

Ad quod

haberc non credo nec nialedixisse

rae velle scio

praesertim principi populi

,

Quidaiu abbas pro uno coenobio conslruendo sexccntas raar-

cas cidein Alli

:

argenti, sed tota pecunia,

raisit

n o n

i

n

)'i (I

o

1

i

,

iniuns

t .n

m

f"

n

f

i

dum

«1 f> t i

deferretur, a prac-

legunt.

34

*

CXX.

Cap.

532

De

sancto Bernar^lo.

Qiio audilo

doiiibus siiblata e&t.

scd

et

magnam

illis

rogavit.

instanler

quum

ad snam ecclcsiam rcdiie pcrsuadcret

hibes cupienti

ille;

legisti

iii

in tuo

te

non locorum inuta

,

insanus

vero

Ille

sed

ait ilie,

eos penitus

ut

,

,

cam non ex-

si

,

,

non possc

,

morum coriectionem

;

omnibus coinmendavi.

libris

iii

eorum

iiullo

iii

claustro essc perfeclum

tioncm

^jad quid ergo

;

reci-

non acquiesccret

ille

tencrcm libros

Utinain illos tuos

?

Cui

iacerarein!

monachum

in

perfeclioncm tantopcre comincndasli

tuis

libris

Quidam

>)tentationem ingessit.

iis

(]ui

qui lule-

,

cupiditas sustulit,

insupcr caiionicus rcgularis ad eum vcuit et ut perctur,

inquit

,

humana

ruut, levius est fercndum, tum quia hoc tura quia niagna pecunia

dixit iiibl: beiiedictiis

nihil aliud

Deus, qui iiobis pepercit ab oncre,

in

eum

inipetuin faciens tain graviter niaxillam ejns percussit, ut succederet

rnbor

ictui

Jam, qui adcrant,

tuinor riibori.

ct

noinen Cliristi,

quae

ad ea,

sunt,

iiitus

quae de saeculo

altulistis

ivit

,

qiiadam

illc

tanquam

eain

fratrcs

vice

corpora,

caro

autein

domi remanserat, ad sencctute bona

in

suos

ad monasterium apparatu su-

et

ad aninias capiendas ab-

dyaboli

rcte

cam

horruit uec ad vidcndam

cxirc ali(|uatciius

Vidcns

acijuicvit.

quod nullus fratrum suorum occurrcrct, sed ab uno corum,

llla,

qui tunc portarius erat

raorluus

est:

el colloquiiiin

mcam piat,

nc

,

pcccatrix suni

bonoriim rcquiro

exiit

imitandam

ab

ct

despiciat scrvus Dei

cst

,

ul

iiiedio

in

omiii saeculo prorsus \lii

Irnt

'!

1

i

fi II

i

<

..

r

-

i

?

idcirco

,

meam

vcniat ct praeci-

,

Haiic ergo promissionem

"ii

i

vero redieus

liia

sacculi

vitam

iii

formam

iiiterdixit et

ditnisit.

-')

4lii.

n

inalris ita

rc-

ducerct crcmiticam

Tandem

se facerct nliciiam. i

consilium

quia cain a viro separarc non

mundi gloriam

eidem iiidiccns illam

mutata

et

sciilio

despicit frater ineus carneni

si

aniniain

ad cain cum fratribus,

poterat, priino oniiiem ei

peiitc

,

pro talibus Christus

inquit,

,

quia enim pcccatricem ine

quidqaid praeccpcrit, adimplcbo.

ct

tcnciis

stcrcus involulum diccretur, tota in lacry-

,

Etsi

resoluta est.

r

diinittitc

soli spirilus ingrediaiitur,

cnmque venissct cum comitatu

visitatura accessit,

cl

foris

hic

,

ibidem post aliqiiod teinpus

et

periclitaretur,

saeculi

luis

festinalis

Soror aulein ejus saeculo nupta cuin in divitiis ct deliciis

decessit.

perbo,

adjurans per

sibi quitlquid iiijuriae

Patcr ejus, qui solus

non prodcst quidquam.

monasterium

iicc

et

aulem intrare volentibus dicere cousueverat:

Noviliis

Inferrctur. 8i

nullateiius tangeretur

iit

sacrileguin in-

in

surgebant, scd praevenit cos servus Dei clamans

t

'J

u

i

i|.

prccibus

CXX.

Cctp.

D«

umliii viruiii suuni vlclt et ab Infiriuatus

traliere

videretur,

cst praescntari;

accusationibas

antem Ubi

pulsans.

vcro

parle

fuit

regnum coelorum.

minus ineus

oinnia

ruerat prosecutus ct

niliil

territus aut turbatus

illc

dicendiiin

Cacterum duplici jure

heredilcite

,

sciiicet

palris

ille

Coufusus

passionis,

dono jurc

solutus el vir Dei in se rcversus cst.

et gravissiina et fere

continua aegritudine languens convcntum vix sequi posset. vice duin giavissimc iiifirmarctur,

valuistis

autcm civitatibus Januensi

quacso

parcite,

,

vir

Dci

ab

tollere

iis

ab

ipsi

visitassct et

Quodam eo

fuit,

quod

sclla, cui

viro

Dei

qualis

sanncnsem

,

nam a

esset

penitus

mundus

Cum enim

humilitas ,

omnibus, V,

Alll;

quam

sc

,

infiinus i

Ji

S

cordis ipse

ncglecta erat et paruni

diclus prior

cx fralribus

uni

ignorabat.

vidit aut se

eodem lacu

socii loque-

scro facto de

ubinam lacus

nec

5

i;

C> i'

Summus

solus.

O

Quod

essct.

ct

qiicni sibi

Itglllil.

illi

au-

sane in eo subliinitalcm

potcrat uiiiversus

tani

ipse se repulans, i

ille

Yincebat

dejicere

loCO VUCJS 6 p

Juxta lacum Lau-

pergens penitus euin non

dientes plurimum adniirati sunt.

nominis

fuissent,

aedificati

Claravalle usque ad Cartusiain vcncrat cl

sella,

interrogavlt eos

rentnr,

suuiii

fratrcs Cartusienses

non ininus ipse miratus, qualis essct

totius diei itinere

videre non vidit.

plurimum

niii:us

Quod quum

retulisset,

sella, quaerebat

tamen,

nc quis gaudium

cum

priorein aliquantulum raovit, sciliccl

loti

equitando insidcbat,

praeferens pauperlalem. el illc

erant,

tcinporc

oinnibus

in

quod praedicti

unum

scd aliorum scrvitio

,

consilio viri Dci sibi providcrant el

muniti

auctoritate

possct.

in-

mullis

se nec annuens nec

pelcntibus

se non csse suuin

Fratrcs aulem ex

suiumi pontiiicis

et

A

abirc.

inc

fiatri-

cstis

episcopuiu clcttus, praccipue a civitate

in

improbe rcnuons dicebat, depiitatum.

forliores

sinite

ct

Mediolanensi,

civitate

et

congregatis aulcm

,

houiiiiein?

parcite

,

Quadaiu

fratribus pro co instantcr oran-

tibus aliquantulum convaluisse sc sensit

bus dixit: quid tcnetis miscrum

altcro

mihi vin-

illud

Taiita aulein nbslinentia,

quod

labore et vigiliis coipus suuni allrivit,

ob-

vcrbo iniinicus, conventus

lioc

in

uieritis

obtinens do-

illud

et merito

Ipse contentus alterum inihi donat; ex ciijus

dicans non confundor.

Dei visus

aiite tribunal

cx advei-so improbis cum

Sathan

et

in

jaiu spiriluui

non sum dignus cgo, nec propriis possum

ait: fateor, liiierc

cum extrcmum

excessu mentis suae

in

affuit

pro sua

Dei

viro

'^episcopu absolula inoiiastcriuui

aiiquaiido vir Dci,

tiavit.

533

Ueinardo.

»aiicto

cum erigere

reputabalur ab

omncs

,

ipse

sc

De

Cap. CXX.

534

Dcniqtie, sicut saepius fatebatur,

nemini pracferebat.

quoque honorcs

nem

populorum alteruni

et favores

somnium suspicatus, ubi vero simpliciorcs

suninios

iiiler

sibi niuluatus

reputabat absentem

seque potius

viilebatur

iancto BeniarJo.

fratrcs crant,

sc inveuisse gaudebat

honii-

quoddara

velut

,

amica

ct

propriam re-

semper humilitatc

frui ibi

diisse personam.

Somper aulem invcniebatur aut oraus aut legens

aul meditans

aut scribens

aut

cum populo praedicarct

vice

susciperent,

At

substitit

coepit statimquc

talis irrepsit tentatio

Dei

vir

vel

ncc pcr

dimitlam,

tc

ad saeculum rcdire non

ad

rcspondit: si

commiscro

capilalu

tibi

cum lucrum dividere? sic

aclurum

cum

ille

promisit.

revocare possct, sicut lotum

pcrdidit

illc:

(iUi

,

,

bi

patcr, huiatus

pro

vultis,

nardiis bcnignc rcspoiidit: rcciiiiam, quain simul

sum

iiostro ita

si

ria sic sc

oncrcnte dc cordis audicns

et

stabilc

convincere

et

et tola,

clioato

quain

mox cum

habere

si

Quo audito

et

abiens

Dci

vir

,

sod eliara capitali nostro nu-

,

rocipilc

capitali

inquit,

est

se

iii

Bcr-

vicc

dum beatus

rustico matc-

cuidaiii

oratione esl conqucstns.

orationibus suis cor

in

aulem

Volcns

dixit.

Cui

nie.

mclius cst, ut hoc

Quadam

iiistabilitate

dcspexit el

,

fir-

cnm

Bernardus

qua potcris,

,

Tu

lulc

iiiilii

iiitcntioiie

orationcin

doiuiiiicain in

absqiic aliqua cordis intontione ot vagalione

polcris, juinciilum auloiM

praecepit

a sua tcmcritale cocrccre dixit: scquosharc paulispor

a nobis ,

me-

IIIc igitur

est.

rcdiit.

utrumque perdam.

Quod luura

et

et se libenter

dari

ci

Bernardus jumcnto insidcns aliquo pcrgerct,

illc

ille:

extcnditque grcmium, ut simul dividcrciit lucrum.

cxiit

iiiliil

sum

datus

Et

vir sauctus, ut euni iternm

poslmodum factum

ct

ad porlam confusus

ct

ad oiim lactus

igilur solidos

Viginti

Hoc autem faciebat

abiit.

illis

audiens gavisus est

ille

Qui

essct.

ad mc rcdirc

vis singulis annis

,

Quod

enm

beatus Bernardus

unde victurus

,

re-

sicque securus

scio et indc viverc polero.

ludere

taxillos

cum

cogitare

silenter

maligno stimulatus spi-

Cum autem

voluit.

interrogavit

posset,

ab

Monachus quidam,

est,

qui in saeculo ribaUlus fuerat atque lusor, riln

faceret,

finera

confortatus auxilio tcntatori

praedicationem nsque ad fincm prosecutus

retinere

vere nunc

:

ct sapiens

tali tentatione pulsari se senticns

an procedcret

et

divino

pcr tc iuccpi

nec

spondil:

cjus attcntc ac devotc

ab jjominibus libenlcr audiris

ct

omnibus reputaris.

parumper

quaedam

ejus aninio

optimc praedicas

Quadam

verbo aedificans,

fratrcs

omnes verba

et

ct in

III

ciii

insidco liia

,

luum

spoiidcas

.

procul qiiod

,

.si

diibio alic.d

mo\

fiiiirc

habcbis.

ii^idoiii

(

ogi

:

CXX.

Caj).

hoc

laverls,

jam

haiicto

Laetaliis

se rcputans

lucratuni

535

IjL-rnardo.

non cdahis.

aliqiiatcuus

iiiihi

(inam jumentura

De

ipsum recoliigens orationeni doininicam dicere inchoavit. dimidium

tionis explevit siio

ad Bcrnardum

advertcns concilns

cnm jumento,

sollicitc

cogitaverit,

sumsit.

Fratcr Robertus

propinquns

de

et

non prae-

sccundum

saeculum

persuasioiie

deceptus

et

quanidiu dissiraulavit, cundein statuit per cpistolam rcvocare.

eam cx orc suo

divo dictaret ct alius monachus

cura sub

tam complicare

Cui Bernardus:

voluit.

ergo epistolam

scribere

medio

sine

Scripsit

Cum

undique pluerct, ibidcin tanien molestiam

in

quoddam inonasterium

Cuin

expulit carltatis.

struxerat,

pariter mortuas invenerunf. nt

ad euin

niissus fuisset,

jam Papiam

ipsos cutn

dicens

prorupit

cjus

non

:

beati

Sjri

remisit,

nec eideni

voluit

de

non

nic

ac

)Bernardinus.

dicere

Ad hacc

:

spiritus

,

ncquaui dixit

quain

:

ea

ubi

ail:

est

vir

1)

niagnus dominus?

Dci:

cum

gloria fuisti?

quia nonvult

vidistine vidisti?

Cui

unquain Et

illc:

Quo rcspondente:

Rcc. .Tgiiicula ofFpninl.

"i^

!

ille

cum? iii

iterum

nec

cjus

cjiciet

ut

illc

oralio-

egrcdcrer ab

libenter cgrederer

dominus.

Cui

Jcsus

Nazarenus.

:

gloria.

tt

sanctus

:

quomodo inde

Bpinardus

oirert.

1

sr.nclus

Quo respondcntc:

ulique, ait: Ed. Vr.

Mox

libcnter

Quam

magiius

quis

hic

inea

Dei ipsain ad

servus Dei respondit: nec Sjrus nec Ber-

iii

(|uein

vir

Sjrnlus

cxpellct

Sed non possuiu ct

Cuin a sumino ecclesia recon-

Tunc d^abolus per os

hac anicula, graviter niolestatus ,

nt oin-

excommnnico

')anicula

At

nardus te ejicict, sed dominus Jesus Christus. efTudit

Dei conifa

impcndil sicque

curationis est.

coepit

,

beatus autein Syrus hospiti suo dc-

aliquid

ad beatum Bernardum adducta garrire

iinbris virtus

vir

mulieris djabolus in con-

ine

porrulos edens et brassicas devorans pellet. ecclesiam

me

imbre.

uxorem suam dacinoniacam

rediisset, quidain

adduxit moxque per os miserae

tumelias

nem

ego

dixit:

ille

Mediolanum

tiliaret et

=

quod

,

Mane autem omnes

pontifice

ferre

iinbrc

occupassct muscarum incredibilis multitudo

nibus gravem molestiam generarent, eas.

conscri-

opus Dei est,

formides. enini

ali-

Qiiam

inopinatus iinber ernpil et hic, qui scribebat, char-

subito

beret,

illc

orationc

autem pater poslquam

Venerabilis

contulerat.

se

(]uod

in ipsa

postea tenierc

se

moiiRchus

ejus

quid

et

adolescentia sua quorundam

in

Cluniacuni

iiidicavit

rediit

el se

Vix ora-

de sella cordi

et ecce iniportuna cogitatio

se ingerit, utruin eain liabere dcbeat

el laiii-

ille

andacler seccdit

Ad

cliam,

et

tu

iii

cxiisli?

Cop.

536 Et

Dei: numquid

ei vir

ipsam

exiil,

Tunc orante

tarde est.

At

ejus

collo

haec verba praeccpit:

continentem

chartulam

alligari

nominc domini nostri Jcsu

in

accedcrc.

,

daemone petulante

Advenicnte autem

esl ea et incrcdibili vexavit libidinc.

possct,

crudelissimus

Dei accessit

hunc meum baculum

tolle

agcre potest rct, adest

,

illc

agat.

Quod cum

dcntc

qui fuit ejus

secure ad virum

illa

et si

illc

populum convotavit

cxcommunicavit ac ne ad intcrdixit sicque

Cum

eadcm provincia

in

illam

a

illa

vcl tali

rcnucrct,

vir

corpus

quam

tu

si

tc

penilus

illusionc

ille

libcrata est.

et

exspectante.

Cum autcm pax

patenam ponit

secuni

et

flammeis oculis foras cgreditur ct verbis

Rogavimus lilius,

Adcst judex

Adcsl judcx tuus,

tuus

tc, inquil, ct sprcvisti

qui cst dominus ecclcsiac, ,

in ciijus

iii

ciijus

manibus

noinine illa

Statimquu dux

lotus

irriguit

dissDlutis ad pcilcs cjus protiiiiis proi.iIuit.

ct

mciubris

omiic

anima tua

Nuin([uid ct ipsuiii sicut scrvos cjus contcmiics?

valcs.

ducem

modis omnibus reconciliari

super

proccssit virginis

pcrsequeris.

genu curvatur. dcvcnict.

foribus

douiinicum

tomitem aggrcditiir.

Eccc ad

coetu

aliam dcinceps acccssum ha-

Dei ad altarc cclcbraturus accessit, ipso duce tani-

atque ignea facic

tcrribilibus

rece-

manu accensas

qui aderat,

vir sanclus lcgalione fungcrctur, ut

quam cxcommunicato prac domiai dixit,

in

illo

Bcrnardo rc-

illa

omncs candelas

ct

Aquitaniac ecclcsiac rcconciliaret et

iios.

Quod cum

daemonemque cum universo,

berct,

quid

suo rccumbc-

in lectulo

fccissct et

Cui

enarravit.

tuo lectulo pone

sed nec ad consuetum opus ncc ad ipsum

conlinuo,

liabere praecepit

,

At

mullo gcmitu in

ct

de ca atrociter vindicabit.

sc

tulisset,

ci

illuc viro

praesumit accedere, sed acerrime minatur, quod

tubile

lollil

eo ipse,

recedente

ct

persecutor.

(icret

quae paterctur, cum

ct

quodam

cum acccderet, vchcmenter minatur,

ne ad

prodcsse

nil ei

a

Scx enim annis abusus

incubo vexabatur.

et

Dei dacmon mulieri,

ille:

prae-

Cliristi

Quod cum factum fuisset ad eam poslea non est ausus Apud Aquilaniam quaedam mulier miscrabilis erat, quae

amator,

daemon

daemon, ne hanc mulierem amodo contingerc praesumas.

clpio tibi,

quia

miro

ille

viro Dci

autem ejus posl eum accurrens, quod acciderat,

autem

Ille

loquebatur, dixitque

gloriam redire veiles?

illam

modo

autem omuia voce

Haec

audientibus

sed cum vir Dei inde rccessisset, djabolus ilerum

invasit, vir

indicavit.

omuibus

in

cacliinnans ail:

de muliere

saucto Beniardo.

cecidimus.

niulti

vetulae

os

lugubrl per

modo

LucLfero

cuiu

llle:

De

CXX.

Rcsislc oiiiiiibus

Qiicni vir saiatus

caUe

CXX.

Cap.

De

pulsans sufgerc jubet etDci audirc sententlam.

dus snrrcxit

537

sancto Bt*rriardo.

Illc aiiteni trerncbiiii-

quidquid vir santtus praecipicbaf, prolinus adiiuplevit.

ct

Cum regunm Germaniae

magna scdanda

pro quadam

discordia servus

Dci intrassct, archicpiscopus >)Mogunlinciisis venerabilcm quendam clericnm obviam

ei misit.

domino tnissum

fuisse

misit

IVIiratus

te.

missum

putas,

quod monachus

diccbal:

Cliristi

est, qui misit te,

saeculo

itinere

quendam militcm valdc

Cura

quodam tcmporc

Dei

virura

causam

videret,

inquit,

,

bum cum

tantac

scio

,

oravit statimquc

servum Dci

illc frater,

Cuin autem

-)ctsi tunc dixi,

amplius

ordinem rcccpisset tocpil

et

tcn-

de fratribus tam tristem Cui

rcspondit:

ille

Quod

lactus cro.

retulisset, ille

vcr-

pro eo altcntius

cro.

verbum moestitiae, quod

improperarct,

Cum

quanfum prius cac-

et hilarior,

ei dictus frater

numquam amplius

tristis

In

susccpit.

qui tain gravitcr tcnlatus cttamtristis crat,

amicabiliter

locutus fuerat,

Quid plura? habituin

gravissima

requisivil.

tristitiae

tantum caeteris apparuit jucundior

qnain

ad

nobilcin

sequerctur,

clcricus

Absit hoc a

ficri ?

Dei

quod nunquain aniplius

dictus frater ad

teris tristior.

a viro

et

fallcris,

Quod

Christus.

vcliin

Cum autcm cum quidam

latione pnlsari.

scio

valefccit

dominus

alius

domino artliicpiscopo

suo

a

mel non cogitavi ncc adscendit supcr cor incum.

eodem

obviam a suo

sibi

respondit:

Econtra scrvus

major dominus

intelligens ait:

Dci

vir

,

nonnisi

se

ilic

fuisse affirmabat.

falleris;

fili,

Cui durn tlcricus se

diceret

rcspondit ct dixit:

ille

lactus ero, sed nunc dito, nun-

sanctus

Malathius cpiscopus Hy-

berniae, ciijus vitain plenam viitulibus ipsc dcscripsit, ad Christura felicitcr

monasterio suo migrassct

in

salutarem offcrret,

gloriam

ct

inspirante post coinmunioncm forinain orationis sic dicens: Dcus, qui

coaequasti

agimus

,

,

beaUim Malacliium sauctoruin tuorum

vitae

quoque imitcmur exempla. non erro, sed novi

ait:

multis

fuisset

tironibns

diebus

a

suis

1) i.vi

visitatus,

vauilatibus

modo atquicsccutibus

poculum animarum.

(i

Ed. rr. pro v. oinitlil

nicrilis

YA.

l'r.

Quo

Mo g u

ii

jussit

tiiie iis

i

5

Cui

dum

quod

rogavit eos et

hausto

,

cantor innueret,

Deindc acce-

dico.

Cuin inslaiitc quadragcsinia a

cjus vestigia osculatur.

sacris

nullo

ct codcin

mntavit laeta vocc

tribue, quaesumus, ut, qui pretiosae moitis cjus fcsta

quod erraret, dens sacra

pro eo hostiam

vir Dci

Deo revelante cognovit

cjus

iis

lasciviis

,

ut

in

saltera

iilis

Quibus

abstinerciit.

piopinari vinum diccns

subito

inutati

leait 'iiiiilam.

:

rctcdunt 2)

Verba

bibitc ct

:

qui

elsi

—

De

Cap. CXXI.

538 luodicum

denegavcraiit

teiiipiis

sancto totiini

,

ait fratribus

suis

praesentis vitae

tria

:

observanda

vobis

cjuo cucurri

,

,

ct,

et patientiam

tem

CLX

et

laesus

,

poslquam

inulta

inira-

monastcria construxisset inultosque libros

compiiassct,

tractatus

celavi ut

ecce caritatcin, humilita-

,

Dcnique

vobis rclinquo.

(juae iu stadio

alterius crcdidi

(juain

dc laedente nunquam vindictam expetii

cula perpetrasset cl

rciiii(}uo,

ali^iuando iiicidit,

si

Minus sempcr sensui meo,

Uco

siiao

feliciter appropiii(|uans

ine pro viribus obscrvassc.

inciniiii

Ncmini scandalum facerc volui

vitae

tcinpiis

Tatidem beatus Bernardus morti

dedcriiut.

potui.

rimotlico.

consummatis vitac suae dicbus

clrcitcr

LXllI annis anno domini ')MCLIII intcr filiorum manus obdormivit in

Post obitum suum

domino.

(lUidam cnim abbati in

Qui abbas cum sequcretur,

admonuit

retur,

ad inontem Libani vcnimus

mancbis

ct tu hic

Miratus

inquit,

volo.

nullum

hodie in

sum Ycra

quid

illc:

notitia vcritatis.

dicm notavit

,

inquit

Multa autem alia

servura

suum Deus opcratus

De

Uei Bcrnardum et

paeiie

cst ct ubi noii cst. ,

Ubi

iniscria

iii

,

Vr.

F.l.

l-r. i;

M(:X|, I.|.

miracula pcr

iuit, ,

I'i.

11

1

lH).it.

rp. r.„i., in.

illc

coiisideraiido, qiioni.ini

ubi non csl

-JIV.tIjvi:

quod

>el a tiinore et llicos,

,

iii

in

tiinor

ubi

1 ii

I

' ir

(|uolibet

in

fiiil,

pcccato

.

iibi

crit,

cril.

iilii

in

gloria.

torqucrctur et calce viva ojus plagac adspcrgcrcntnr I)

autem

Ille

(116.)

Neronc a praefeclo urhis Roiiiae

Tiinotlicus siib

L.l,

nulla

ille:

dc corporc migrassc

innumerabilia

Causiitur autcni

viro sancto, sicut ait (ircgoriiis,

csl

Et

isaucto Tiinotlico.

quasi tiinor Dci.

iibi

pater, 2)cui

,

est.

Timotheus quasi timorein lenens

judicio,

ad-

illuc

sursum scientiae plenitudo, sur-

CAP. C\XI.

,

vis discere

Et in hoc verbo disparuit.

tunc virum

et

invcnit.

tibi

ego autem

,

scientia credimus esse sccunduin?

nulla veri cognitio,

hic scicntia,

Deus

ut seque-

ct,

dixit ei vir Dei: ecce

^)Interrogatus ab eo, ad quid vellet adscendere: disccre,

sccndam.

cst

gloriam suam manifestavit.

multis

qnodam monasterio apparuit

o s n

I

im

gravilcr

diini

ijisc

el ^

..

1

.-

iii

his

niiMllil

gralias ageret, coelis

in

Quod quidam

taput

erige

:

Jcsuui

ct

dicentem sibi: hanc de manii

et

mea

nomine Apoliinaris videns se baptizari

vir

Quapropter praeses

fecit.

adstiterunt dicente^

Adspiciensque vidit coelos apertos

foronam geniniatani tenenteni accipics.

539

sancto Simphoriaiio.

sibi

aiigeli

diio

vide.

et

De

CXXll.

C(tp.

jussit

ambos

domini

confessione

in

pcrseverantes decoUari circa annos domini LVII.

CAP. CXXII.

De

Simphorianus niusicum,

musico

Xam

fuerunt.

ut

enim tamquaui vas

Fuit

siniphonia.

a

harmoniam virtutum,

in

quo tamquam

vasc

in

sonativum

Averrois:

dicis

debet

durum ad rcsistendum, ')Iene ad continuandum, latum ad im-

esse

plendum, sibi

dicitur

cmittens

tria

(il7.)

isaiicto l§implioriano.

sic

Simphorianus tamquam vas musicum

et

per austeritatem, lenls

durus

fuit,

per mansuctudinem, latus omnibus

aliis

per caritatis amplitudinem.

Simphorianus in Augustodnnensi urbe ortus dum adhuc adolescens esset, tanta

morum

ct

statuam

igitnr

Hcratlium

ante

nolens

afFuit et

gravitate pollebat, quod

Cum

antitipare videretur.

ria prni!iitterentur, dixit:

dcbito

Munera

conspectu.

=^)

nil

et carceri

mantipatur,

,

remunerare merita,

ut novit

quam

sumus cx

Christo soluturi

Sera poenitudo est sub judicis timuisse

parturiunt.

Cupiditas

vestra

omnia ha-

quia dyabolicis artibus obligata miseri lucri

possidct,

detinetur ^) compedibus ct gaudia vcstra in similitudine vitri

Tunc judex

toeperunt splendere, franguntur. tentia praeccpit,

ut

1) ':

l.il.

Kd. Tr.

l'r. i

111 £)

sursum respice

;

levis

ed

muro exclamans

i

n

oflerl. i I'

u

S.

2^

et

Hic

ct p.iiilo

cum

Qui cum ad locum

ait: nate, iiate,

regnantem

,

ira rcpletus data sen-

Simphorianus occideretur.

duceretur, niater cjus de

actcrnac vitac

ct

vestra fucata mellis permixta dulcedine male

credulis mcntibus venena

beudo

vitam

solvamus ex voto.

,

Simpliorianus

deferrent,

satrifitium togeretur ct multa ei dona-

Deus noster,

punire peccala;

ita novit

pracfectum

eam adoraie diu caeditur

cum eductns de carcere ad

seniorum vitam

pagani festnm Veneris celebrarent

in

iiO!-t

memento

coelo intuerc, Kd. Vr.

]>"i'd:

tibi

nojfrn.

540 >ita

scd

tullitiir,

iioii

D«

CXXIII.

Ca[).

iii

melius

corpus

a chrislianis

bimcto

B.iitliolomco.

coiiiiiiutalur.

Mox

igilur detoilatus

ejus sul)latuin lionorifvce est sepultuni.

cst

el

Ad

cujus sepulchruin tanta fiebant niiiacula,

ut etiain a paganis in

honore niaxiino haheretur. Refert GregoriusTuroncnsis, quod de loco, sanguis

ubi

cjus

effHSUs

sanguine respersos

iategra

et

chrislianus

lapillos

trcs

argentea tabulis ligneis

capsa

in

quodain castro locasset et to-

in

incendium consumsisset,

castruni

capsa sana

quidani

,

et

Quaiu cuin

circunisepta locavit.

tum

est

suslulit

de

praedicta

ignis

inedio

Passus est circa annos doiuini

est educta.

)CCLXX.

CAP. Cnill.

De

suspendentis.

quod

est

summitas,

suiu elevat,

Syrum

ut

non

,

suspcndiura

,

Dei

vel

,

quod

el uioys,

pendeat.

Dei

mundi

suspensus

,

,

Per

sccundum

Bartholomcus

ct cvangeliuiu

Iholomcus

et

auxilio

scd a Dci adjutorio tota vita sua dc-

vero

profunditas

secundum

suae iii

sapientiae.

Et

rursus concisum.

ct

Dc

injslica theologia:

thcologiam essc et minimam

dicit ct niultam

latum et magnuiu

ostcndcic

gratiae

innixus

triplex

id cst ele-

aiuore coe-

id est intentus

,

cujus sapientiae profunditate dicit Dionjsius diviiius

lilius

tholos,

Et est noiuen notatur

Fuit cniin suspcnsus,

totalitcr

cst

enim

priinum

vel suspensus id

et

,

qui mentes doctoruni sur-

,

aquas doctrinaruin inferius fundant.

quod ipse habuit.

Pcr

filius

est aqua. Inde bartholomcus, id est

cst

id

,

ut iion a suis meritis,

,

suspendentis aquas vel

filius

cnim a bar, quod est

Hebraeum.

vatus ab amore lesti

interpretalur Dicitur

suspendentis aquas

filius

BartUolomeo.

isaiicto

Bartholoiueus se

(118.)

Dionysii

intcnlionein

considerationc possunt omiiia affirmari dc Dco

,

,

vuit

Bar-

quod

uiia

alia coiisidcralioiic

magis proprie negari. 1. Bartholomcus apostulus vcnicns ad Indiam, quac est orbis,

tcinplum, in quo erat ydolum iiomine -').\scaroth

quasi pcregrinus ibidem mancrc ^)coepit.

mon

fiiio

hoc ydolo quidam dae-

habitabat, qui se laiigueiitcs curare dicebat, scd iion sananilo

subvcniebat, scd a lacsioiie ccssandu. 1)

Iii

in

iiitravil et

,

Alii

CCLXX!

ofrenml.

2) Alii

;

Sed cum tcmpliiin

.\5t.nroth.

3}

Alii

.

laiigueiir.-ct-iMt.

:

D«

Cap. CXXIIl.

541

sancto Bartlioloineo,

tibus plciuim essct ct >)quoti(lianls sacrificatlunibus pro infiiniisctiani

ex longinquis rcgionibus adiluctis nHlluin ab jdolo responsum habere possent, ad aliam civitciteni perrexerunt, ubi aliudydolum nomine Berith

colcbatur,

intcrrogantibus

ct

cur

,

daret, respondit Berith: Deus

nec

nec respirarc

audct ex

loqui

Et daeinon: amicus

meus?

provinciam

istam

nobis signa cjus

crispi

ejus

capilli

aequalis

Deos

Indiae

Et

evacuet.

grandcs

oculi

purpura vcstitur,

clavato

sex anni sunt sordidantur,

,

ail

narcs

,

statura

,

induitur

quod per singulos angulos gemmas habct purpureas.

albo,

dic

illi:

Quibus daciuon

candida,

taro

,

Dei

Bartholo-

barba prolixa habcns paucos canos

albo

collobio

,

nigri

et

et diiectae,

aequalcs

et quis est iste

euin invcnire possinius.

ut

,

qua apostolus

hora,

iili:

Dci omnipotentis et ideo venil in

est

oinncs

iit

,

illa

Dicunt

Bartholomcus ingressus cst.

Ascaroth rcsponsum non

sibi

noster catenis igncis est conslrictus

pallio

Viginti

ex quo vestcs ct sandalia cjus ncc vcterascunt nec

centics

gcnibus

flcxis

Semper codcin

esurire pcrmittunt.

pcr dicni

orat

ccntics per

et

ambulant, qni nunquam cuin

noctem, angeli cum eo

fatigari nec

vultu et aniino lactus ct hilaris

persevcrat, oinnia pracvidct, omnia iiovit, oninium gentiuin linguas

novit et

intclligit,

quando quacrilis vult

quod vobiscuin loquor,

et

euin

vult

si

,

rogetis enin,

faciant

quacrentes

ut,

cum

sui

hoc mihi

mininie

cuin

et

aulcni non

si

,

Rogo autcm vos

quod meo socio jam fecerunt.

,

sollicite

novit

jani ,

ne huc vcniat, ne angeli

cuin non poteritis invenire.

,

inveneritis,

ipse

se vobis

ostcndct

,

euin

(iUm igitur pcr duos dies

invenisscnt,

quadam

quidam

die

dacmoniacus exdamavit diccns: apostole Dei Bartholomee, inccndunt ine orationcs

ab eo.

Et

Cui

tuac.

Polemius, cuin haberet

filiam

obmutcscc

apostolus:

Quod audicns rcx

statiin est liberatus.

lunaticani

,

misit

exi foras

ct

regionis illius

apostolum ro-

ad

suam sanarct.

Ad quem cum

apostolus venisset ct eara catenis ligatam videret,

quia accedentcs

gans

,

ut

ad se veniret

filiam

et

raorsibus lacerabat, jussit cani solvi, et cura ministri ad

dcre non auderent, dixit: ego dacmonium

Et

ligatum leneo, et vos timetis? rcx camelos

auro

argcnto

et

apostoiuin inquiri faciens

ct

lapidibus

nullatcnus

apostolus cura solo

auro

1)

T':i1,

IV. vorlja

4110

t

iil

i

,tii

prcliosis

invenire potuit.

*)ad quid

et

in

eam acce-

ea erat, jain

soliita statim liberata^est.

sequenti apparens rae cuin

,

quod

rege

in

Tunc

oneravit

et

Mane autem

cubiculo

dixit ei:

argento ct lapidibus pretiosis tota die i

s

—

«idJiiclis omittit.

2) Viilso

:

nt qHid,

De

Cap. CXXIIl.

54J

runt

ego

,

mmicia

Ista

quaeslvisti?

necessaiia his,

siint

terrenum

nihil

sancto Bartliolomeo.

carnale

niliil

,

requi-

tcrrena

qui

Tunc sanctus

desidcro.

Bartholomeus coepit eum multa de modo redemtionis nostrae docere, ostendens inter caetcra Christum

congrucntiam, potentiam fuit

,

qni filium virginis,

ut,

,

adhuc esset virgo,

quoque ipsum

dyabolum per niirabilem

vicissc

Congruum enim

justitiam et sapientiam,

vicerat,

id

est

a

filio

Adam

virginis

Potenter

vinceretur.

cum de sua dominatione potenter

vicit,

dum

factum dc terra,

quam

ejecit,

Et sicut alicujus

djabolus pro dejectione primi hominis usurpavit,

victor tyrauni comites suos mittit, ut ejus titulos ubique erigant et

tyrannos

dejiciant,

cultum

dyaboli

Christus

sic

evacuent

victor

Christi

et

nuntios ubique mittit,

ut

quia

vero,

Juste

statuant.

hominem

detinebat,

a ')jejunante homine victus hominem amplius non teneret.

Sapienter

justum est,

autem, dum ut,

sicut

ut,

si

qui comedente homine vincens

ut,

ita

,

jejunans nou famesceret

ibi

Sed coguosci Deus non

,

quod

absque dubio Dcus esset,

,

si

fidci

Deum suum

baptizari vellet,

si

,

nec vinci, quia ejus

potuit, quia esurivit,

Cura ergo eidem sacraraenta

pracdicasset,

catenis ligatum

dum

Sequenti igitur die juxta regis palatium

ostendcret.

fuit,

desertum rapcrct Christum,

in

ipsum ut primum hominem per cibum devinceret.

,

tcntationi non cessit. dixit regi

avem

accipiter rapit

autem esuriret

Ars djaboli

djaboli deluditur arte Christi.

ars

pontifices

jdolo sacrificarent, coepit ciamare daenion ac dicere: cessate, miBeri

,

me

sacrificare mihi, ne pejora

putantes

a mortc detineri.

cura

patiamini

quem Judaci

ab angelo Jesu Christi,

oratione

omnes

apostolo

ab

cxiens ydolum

inde

ut

ydola tenipli pcr

oninia

exiens

lemplum Dci dedicavit

el

sigiium

crucis

ininus, sicut vos

plnm

omni

hoc ab

J) Kil. Vr.

j

j

ij

II

»

I

li

,.

1,1

scripsit dicens:

inuiidiibitur

i

I,

r

V

i

II

rl

II

autcm

apostolus

templum circumvolans

infirmitate vestra

sordc

(,

suo

digilo

omnes nb

et

suiil,

Deinde fusa

deserto abire pracccpit.

iu

«

et

ut

Qui statim

coraminueret.

infirmi curati

,

Apostolus autem dae-

ipsum confregit.

se

dacmonem

angelus domiiii ibidem apparuit

angulos

quae

,

principem autorem

Statimque omncs miscrunt funes

mortis vinculis igneis vinxit.

simulacrum evertercnt, scd non poluerunt.

moni praecepit,

igncis

catenis

religatus sura,

autem ipsam mortem

Ille

captivavit ct ipsum nostrum

regiiia nostra est,

qui

,

crucifixerunt,

haec

mundavi,

habilalore

iM-riuT.im

l<.ijil.

Tunc

quatuor

in

dicit

do-

ita ct tcni-

ejus

,

quom

De

Cap. CXXIll.

sancto Bartbolomeo.

apostolus ia clcsortum locum ire praecepit.

qucm

ostendam, ^

dibus his sculpsi dit

nc timeatis

videntcs

scintillas emittentibus

ocuiis igneis ut ferrum ignitnm

manibus,

rctro

quoniam visionem apostoli audivisti

homo moratur,

omnique populo baptizatus

omnia

ubi nullus

angelus autcm

domini

Tunc rcx cum uxorc

et

in

filiis

regno apostoli discipulus

est et reliclo

omnes

Tunc

effectus,

angelus:

ei

exiens

ibidem usque ad diem jndicii. lllcautem solutus

et sis

strepitu ct ululatu disparuit,

coelum cunctis videntibus evolavit.

est

dixit

cl

templo

de

et

ut vadas in talem locum,

jdola confregisti, solvani le,

cum magno

Tunc ostcn-

barba prolixa,

,

flanimas sulpbureas ex orc et oculis spiran-

vinctum

igncis

catenis

,

,

acuta

facie

fuligitie,

crinibus usque ad pedes protcnsis,

tem

quale signum In lapi-

tale in vestris frontibus imprimalis.

,

Aelliiopem nigriorem

iis

,

tamen eum yobis

Priiis

scd

543

-

templorura

")Astragem regem fratrem ejus convcnerunt

Deorum suorum

de

et

ad

congregati

pontiiices

amissionc et templi subversione et regis pcr artcni magicam deceptione contra apostolum sunt conquesli.

dignatus

Astrages igitur rex in-

armatos ad capiendum apostolum destinavit.

viros

mille

Qui cum adductus fuissct coram eo, dixit

meum?

fratrem

evertisti

Cui rcx: sicut tu

converti.

quere et tuo credcrc et

meo Deo

sic

,

fecisti

ego

et

;

potcris

sic

si

-')si

Deo meo.

Haec

dach cecidisset

illo

et

qua indutus

caesuni

vivuni

crat,

excoriari

simulacrum frangeret,

mc ad simulacrum

poteris

apostolum

ct

mandavit,

,

Quod

fuisset.

episcopum ordinatur

rex audiens

fustibus

diversa

et

christiani

et

XX

ncr.

jA 5

I

i

.1

c

purpuram

autem

corpus et

cjus

templo-

annis offioium episcopatus lau-

r-

III

lcsiint.

De genere suae

nam bcatus Dorotheus

dicit,

quod

Barlholomeus Indis pracdicavit, qui

secundum Matthaeuni

evangelium

r

opinio est,

Ait enim sic:

crucifixus est.

crede

caedi jussit el

Rcx autem Astrages

dabiliter implens plenus virtutibus in pace quicvil.

passionis

et tu

quod Dcus suus Bal-

daemonibus arrepti mortui sunt, rcx autciu Pole-

pontifices a in

,

ut

et

diccnte nuntiatur regi

lulerunt et honorifice sepelierunt.

rum

:

Deo meo,

facere

comminutus

scidit,

mius

meum Dcum suum rclinDeum tuum relinquere ego Deum quem colebat

non autem, ego Dcos tuos comminuam

provocare,

qui

ille,

faciam

te

frater tuus, ligavi ct ligatum ostendi,

coegi

es

fratrem

Cui apostolus

sacrificarc.

tunc

rex:

ei

Cui apostohis: ego illum non cverti, scd

J) 'Viilyo;

propria

in

s

I

ii

niilfiii.

eorum lingua

iis

:

544

De

Cap. CXXIII. Dormivit

tradidit.

Albana

\n

coliatus.

lu

crucifixus fuit,

depositus

fuit

capitc

truncatus.

laliter solvi potest,

deinde

antequani

oh majorcin crucialuin

et

— — —

fuit

quod

fuit

fuit

de-

ut

de cruce

inoreretur,

cxcoriatus

dicatur,

postremo

,

Anno domini CCCXXXI Saraceni

S,

uhi corpus sancti Bar-

')Siciliam invadentes Liparitanani insulam,

vastaverunt ac

tholoniei quiescchat,

dicit,

quod tantuin

lihris legitur,

autcin

niultis

Hacc auteni conlrarielas

quod primo

niagnao Anueiilae crucifixus

civitalo

Beatus autcin Theodorus

deorsuni caput habcns. cxcorialus.

sancto BartJiolomeo.

ejus scpulchrnin confringcntes

Nain ad hanc insulain corpus ejus taliter

ossa ejus dispcrscrunt.

Cuin cniin piigani propler signorum

de ludia advenissc pcrhihctur.

plurimum venerari

frcqueiitiam viderent corpus ejus

,

indignati lo-

culo plumheo iinposiluin in mare praecipitavcrunt, quod diviiio nutu

ad

pracdictam dcvenil.

insulain

dispcrsissent,

Cuiu igitur Saraceni

dicens: surge ct coHige ossa inea,

dehcmus, cum nos Cui

ille:

sed

coruin

cuin inonachus diceret,

que invenire posset, ut ignciu splendentia

douiinus

tcmporis incis

meritis

peccatis

invalescenlihus

coclum clamantihus jain pro

niinis

quomodo

ait:

non potui

iis

veiiiain

autcin dicitur, illud

protinus haec

lcvahis.

quae

Qui omnia,

super quandam navcin

et

quod

sint

hahere anirnicnt. ut

Roinae

— in

,

licet

transtulit.

Bencventani sc adhuc

3. Cuni quaedam

lampadem

niulier

hcali Barlholomei ponil

cx co

oleuin

liqui-

nerelur, quaiilumcunque vas super lampadein inclinarent, cxirc valehat, cuin laincn digitos in vas miltcrcnl

et

oninino palparent, lunc quidani cxclamavil: j^uto, quod aposlolo

acceptum non cst, Quaproptcr navit.

in

civitalem

E(l.

ut

aliain

— — —

strucret cl

I)

Scd

quando-

noctc ad ea colligcnda ihis et ea,

vidcris,

vas plcnuiu olco allulissct,

dum

usquc ad

ohlinere.

inter tot alioruin ossa sua

ut dixerat, invcniens apostoli ossa levavit

corpus

ille

populo huic ct

consccndens Bencvcnlum, quae eslinelropolis Apuiiae, ca

Nunc

Cui

honorem cxhihere

deleri pcrmiseris nec auxilium nohis impenderis?

per mullum

pepercit,

monacho

quae dispersa sunt.

colligere aut aliquem tihi

qua ratione ossa tua

ossa

cjus

recedenlihus apparuit apostolus cuidani

illis

oinnes

hoc oleuni

4. Cuin

H.tl.-

iinpmalor

ccclcsias, quac

tolam ad aliuin

Vr.

in

suain

lainpadein infuderuut

Cilici.ini.

lampadcm infundatur. cl prolinus olcuin

Fridericus Bcncvcntuin

ihidcm

eranl,

cmade-

dirui mandassel,

locnin transfcrrc intcndcns,

vir

quidain

De

Cap. CXXIII.

qiiosdam vlros >)aIbatos et fulgeufcs

ad iiiviccm loqui

iiivenit, qui

Qui cum vehementer admi-

videbantur.

intcr se tractare

ct aliqua

545

sancto Bartljoloraeo.

rans, quinam essent, intcrrogassct, unus eoruin respondit: iste est

Barthoiomeus apostolus cum ceteris sanctis, quorum siae habebantur;

insimul conveiierunt

qui

et tractareut, quali

poena esset

qui eos dc habita-

plectendus,

illc

culis suis ejecit.

Et jara

tum

mora ad judicium Dei accedat, de

ut ille sine

,

perator niiserabiliter vitaiu

Post modicum vero finivit.

—

oninibus

tonipus dictus im-

5. Legitur

quodain libro de

in

cui praedicanti d^abolus in spe-

omni anno soliemuiter celebrabat,

cujusdam puellae adinodum speciosac apparuit, quam

cie

iu eam oculis ad prandiuin

rent,

amorem

illa in

Bartholomeus

sancti BJirthoIoraei

suadente panis

sed

ei mittitur,

immo

inajora

quis

crucis

,

summo

quod

Cui cum

Tertio

nescire diceret,

illa ait:

ille

inodo video

,

praecipitavit

,

Tunc dvabolus et

Siinile fere Icgitur

praefatione,

quam

cuiu

facit

de

Sed

illo

—

iino

locus

caput

distaiitia

csset

a

quod praecipitor; sed ego ,

magno

et oportct,

ejulatu se in

ininime

,

6. Bcatus

apostolo

diccret: ait:

Cui cum magister se

duin quaercreiit peregriuum

debcato Andrea.

illa

quanta

hoc novi, quia de altero ad alterum dccidi ostendam.

intulit.

Utrorumque scntentiam

existit.

inquisivit,

usque ad profundum inferni?

coeli

bcnc

illc

unius pcdis csset, ubi Dcus in

locus

miracula ostendisset?

approbavit.

homine

iii

quo hoino concipilur, nascitur atque

hominis, in quo quasi minor luundus apostolus

magis

dis-

Rogavit

diceret: risibilc, puclla re-

ille

quo Deus mirabilia opcratus est,

iu

aiuore

Qua

Secundo dictus peregrinus magistro

indagavit.

ut sibi diccret,

terra

Beatus

ut

ct

flagitavit.

ut sibi diceret, quid

,

cuin

,

affuit

hunc accipere rccusavit.

Cui quuin

peccatuin

profuudius

misit,

ille

Bartholomeus respondit,

Cui

inulier

obnixius

iulroducerctur,

proprium csse putaret? spondit:

injectis

in inensa consiste-

suuin euin mulluin allicerc nitcbatur.

tum magistrum per nuntium

vivit.

Qui dum

invitavit.

specie peregrini prae foribus

in

firma-

est

his

quidam magister festum sanctiBarlholomei

miraculis sanctorum, quod

tibi

sententia

iuter eos iuviolabili

Dei responsurus.

in judicio

urbe eccle-

in

ut intcr se inquirercnt

,

,

autein

quod hoc

abjssum

invenerunt.

Ambrosius

in

ejus legendara abbrevians

ita dicit:

^) discipulis

trinitatem

tuam mundo, mirabiliter dignatus es ostendere majestatem.

1)

Ed. Fr.

Oiristi tui

abbHles

,

Christe, tuis unica divinitate praedicanlibus

iierperam

legit.

2)

Ed.

Vr,

iii.nle

ir^it.

36

disripvilus

!:

540

CXXni.

Cop.

De

snncto Bartlioloineo,

Intcr qiios beatissiinum B.irtholomcum inagna virtutiiin praerogativa

colcnduin bcnigna tui ')prospectio ^)qncin,

licct pcnilus

augmcnto

pracdicationis

popuium

ail

direxit longinquum,

liumana conversaiione rcmotum, consignarc

incruit

pracconiis apostolum miiabiicm cclcbrandum

dumruiem proximorum corda nou

quantis

dum ad scminan-

cui

!

tamcii

lihi

^) vicinum.

populorum, *)alatis quasi

sufriceicnt

vestigiis cxtremos terrarum (ines penetravitlndorum. (Uim langucsccn-

innumcra

tium illico,

templum

caterva

nuihun

ut

'^)daemon

dinn

ipsius insignia,

virtutuin

dacmoniaeum

ingrcssus

bumana voce vcrbosantcm contra

advcrsarium solo jussu lacerafis diutissime

Reginam dyabolica contagione lunaticam

dum

libcravit puellam solutisque

quam sublimo

Quam

apparuit superna dclapsus ab aula.

dacmoncin

igitur catenatum

Is

dcformem salutiferam saxo dominicam impresscrat

cunctis ostendcns

Rex

reginaque

gcnle urbiumquc

baplizantur cum

simul

Ad

XII accolac tc Deuni patreni corporc sequunlur et incnle.

tjrannus bealum Apostoluin

gaudium

abbas

fccit suscipcrc

primuiu

Bartholomeus

Dci

postmodum

Iiidia,

in

")ad ultimuin

Armeniae, ubi priino excoriatus,

in

capax

csto

niagistruin tuuin

Albana urbe

pcriculorum vas

;

ibidcm se-

,

ad pugnan-

^^xi

ego patcrnum opus consummavi,

quod neccssarium

,

aeniularc

,

II

l'r.

E<1. l-r. )nn\p

.1')

t

sint tibi bcnignilas K<1.

o

r

i

I) 11

majoris

scilicct

taiidcin capite plexus

dominum

luuni

,

«.

rl)f oir.Tt.

in»lo

v f.)

i

t

iii

i>r(>i>f>silO i

iiiii

sanguinem sanguinibus

Kd. Pr.

I,

i

<:

hno

,

patcrc.

sudoribus. inansuetudo intcr maleficos, 2)

iirnfr<-il.

4) Alli:

JojliJ.

iinitarc

iniple,

est,

pone, carnibus carnciu trade, quac pro tc passus sustinui

J)

ait

'')Lycaonia pracdicavit,

in

vade, discipulus mcus ad praedicandum,

priiaus teslis factus,

Arma

coc-

autcm Tbcodorus

Qui duin ad praedicandum millerelur a doiniiio, ut opinor,

pullus est.

dum,

ad

doctor praecipuus de Iioc aposlolo iuler caetcra sic

ct

apostolus

audivit:

lamen

Qui

niortcni.

Bcatus

triumplium.

reportavit

cacsum

in fide constantein

pcrfcrcndo discrimen gloriosi certaminis

virilitcr

inortis

lcstc

acerrimam

exeoriatum

atquc

oniiiimodc

ex-

frater

neopiiili Polcmii

pontificum

delatu

vcro temploruin

tremuin

suum

digne exercitui numerandus

commodarct certissimam, angelus

coelesti, cujus ut iniraculis fideni

crucem.

saiuli-

anliquuni liuuiani generis inimicum

fecitin niliilum redirc simulacrum!

se

niutum

reddidit

viris

ncxibus patri rcpraesentavit sanissimam. tatis cjus miraculuin,

cJTccit

quam mira

pracberct responsum.

ii i

^i.

Ed.

Fr.

.Tlilnlls. T)

I..I.

Vr. n

.1

iii.ile •''0

AVu

ii J I i

in

ii

nilclunt o in

M

/.

I)

ii 1

n

ii

-

o

De

Cap. CXXIII. qaae

patientia \n his, iit

famuhis

tanquam lux mundi,

Non

')i)creuiit.

tamquam

sal terrae,

agricola, ut spirilualis cultura

Petrus quoque apostolus docet iiationes, sed Bartliolo-

perficeretur.

raeus consequenter paria investigat, Pctrus opcratur prodigia

sed Bartiiolomeus fi"-itur,

meus

capcssenda

quot valet Petrus

penetranda

sufTicit

niisteria

aoqualiter

,

capite plecti-

est,

ad tot Bartholo-

,

fccundat

ccclcsiam

Hic ex

^)ct caetcra divina carisniala,

lancc haliuit

magna,

Petrus capite deoisuni cruci-

facit rairacula valida,

Bartholonieus, postquam vivus cxcoriatus

Ad

tur.

sed

pergit gaudens

taniquam

ut tenebrosos illuniinaret,

ul gcntes insipidas saiirct,

apostoliis,

-)refiitavit

acquicscens praeccpto,

doiiiinico

litleiis

547

sancto Bartliolomeo.

aequa

,

divino

diio-

denario numero medius ex utraquc paitc sonuin divinae sermocinationis dat, sicut in cithara

cst sors et portio

Gabaoth

Omncs

harmoniam.

sibi dispcrlientcs pastores rcgis

regum

apostoli universilatem

constiliiti sunt.

Armeniac locus, quac

Iluic auteni

est ab *)EjuIath

usque ad

Igitur vidc cuni linguae aratro rationabilia rura

distributa.

Ycrbuin in profundo cordis recondcntem, paradisos

sulcantem

,

ct viiieas

domini plantaiitcm, singulis passioiium rcniedia mcdicina-

liter

fidci

insereiitem,

secare

spinas

crcalori obtulerunt!

Utiquc pro honorc

ab

iis

Nani

raortem.

decoriatus

in

pocnas

perditos

mentem

nil

et

crat,

prodigiis

raorem

follis

admittebat

gubcrnatorem,

fuit

archis

,

quae

siinilitcr

,

projectae et pcr tantum et

lanquam

venerunt

ministris

nioitui

"•)

Sed

mira-

bestialem

quod a nialo retrahcrct.

manuducentem

duni

cuin

opcrarcntur

spcatium

niaris

,

caeci ductorem,

,

Et hoc quomodo?

vivilicatoreni.

Mofa

est igilur

cnm

IV alioruin maitiruiu

cum ea

fucrant in niare

quatuor his praccedcntibus

obsequium quodammodo apostolo facientibus

partes Siciliae in insulam

in

poslquam

,

invitabat

adversos.

jiil

Armeniae archa

regionibus

ncc

,

sed

,

Projiciunt nainque in pelagus corpus sanctum.

impetu dc

requicscibili

Insaniunt contra illud sacruin corpus, rc-

spuunt aegroti medentem, orbati naufragi

pro

,

mercedes pro benc-

,

postquam intoicrabilia tormenta

quod compcsccret,

Quid de caetero faciunt?

iin|)ictatis

qualcs

inhonorantiam

raigravit ab hoc mundo, ncglcxit occisorcs culis

silvas

,

Scd

circumponcrc.

malcdictionem, pro rauneribus

dictione

vita amarissiniam subiit,

cvcllcntcni

*)inutiles

sepcs dogmaticas

,

,

quac Liparis

nuncupatur,

sul t avi t. 3) Ed. Vr. spquputia ita offert: etc.diYina carismata beatiis ex divino du o deEuilatli. narii nuinero ex utraque parte clc. 4) Alii 5) Ed. Pr. n ri i n t e 1 1 ni n ii d u c n n t e m s. 6) Ed. Vr ninlp d o c o r e m. g i 1) 1) Ed.

Tr.

:

(j

u a e iiereuni

legit.

2) Alii: r e

:

i

i ] i

—

:

35*

I

De

Cap. CXXIV.

548

oplscopo Hostiensi

slciit

pracsens

lunc

qul

,

sancfo Aiigiisflno. revplatiim

orat,

ad paupcrculum thcsaurus ditissimus,

Vcnit

ad

vcnit

fSiit.

ignoliilem

prctioslssima margarita, vcnit ad nioestam splendidissimum Inminare.

ad diversas terras euntibns sanclum apostolum

Aliis igitnr quatuor

Etcnim praedictos IV martires apostolus

in dicla insula rcliquerunt.

relinquens retrorsum

alium

')Milas,

unum

Papinuin,

scilicet

,

'-^LHcianum

vero

in civitatcm

Mcssinam

norainc

Siciliac

transmisit,

reliqnos vcro duos in Calabrilidcm tcrram dircxit, fucgorium quidcm Aclialiiim

in civitatem Coliimiiain,

autcm

Igitur

multis

cuin

h.vmnis

laudibus

,

candelis

et

habilatoiibus esset nocivus eo

quod ignem

,

stadia septcin se invisibililcr clongavit circa iisque

Nunc

igitur

vinae

lucis

et

templuin

sibi

quasi per

einitlebat,

mare suspensus,

quasi figuratio

vidcntibus

appareat

fugientis

ila ut

ignis.

avc o bcatc beatorum, ter beate Bartholomce, qui cs splendor,

sanctac

caplurae,

pisciuin 3)jioiite

ecclesiac

dulcis

fructus

piscator,

tcrrac cuncta illuminans, os Dci lingua

fons jugitcr sanitatera sanclificasti, *)qui

cmanans

qui

vulne-

(iaudcas sol orbis

ignita sapicntiam

meabilibus

niare

tcrram pnrpurcam tuo crnorc

in nicdio

commeasti, «bi

,

di-

rationabilium

vividae palmitis,

rator d^aboli niundiim suo latrocinio vulnerantis.

fecisti,

proniens,

grcssibus

qui ad caclos

'*)divinac acici rcfulges, in splcndorc im-

inarcescibilis gloriao splendes

,

in cxsultalionc jucundilatis insatia-

Haec Theodorus.

gaudes.

bilis

Clialo

Susccptus est

Mons aulcm Vulcanus insulac contiguus cuin

magnificc fabricatur.

hodie

quae

in civilalein,

vocatur, qui usquc hodic suffragiis suis splcndcnt.

CAP. CX\IV.

(119.)

I>c isancto Ang^iiistino. Augustiiuis

hoc nonicn

sortitus

est

dignitalis vcl proplcr fcrvorem dilcclionis

nominis.

Proplcr excellcnliara

proptcr

cxccllenllam

vcl jiroptcr

ct^niologiam

vcl

quoniam,

,

sicut

Auguslus prac-

collebat oinnes reges, sic ct iste cxcellit onincs doclorcs,

quod I)

Vr. r.}

dicit Reinigius.

fil.

MiIo3

Alii:

innlc: Tr.

vfl

1

>

i

u

i

o

I

r

i

4) i.

doclores comparanlnr

alii

niilr».

iicrilurno. il

Undc

2)

Vcrlia

:

Alii ij ii i

:

I.iirinniiin

—

ro

m in

(•

« S

secundum

slcllis, l)a-

lcgiinl. 1 i

OMiitdt

.1)

Eil.

IJil.

Tr.

CXXIV.

Cap. Xli

iilt'1.

quL

:

Quoniam

Unde ipsc

mc

introinittis

quam

meum

cor

tu

quod

tua

ctc.

de se

incaluit

non

erit.

,

aliquando nescio ad

me, nescio, quod

crit,

Di-

Tertio proptcr clyinologiam nominis.

Augustinus ab augco

quod

et astin,

est civitas, ct ana,

supcrnam

Inde Augustiiius quasi augens

cst sursum.

igne

dicit: sagitta-

Itcrum ibideiu:

perficiatur in

si

Au-

uicnsis

valde

ipse

et

in liliro confcssioiium

caritate

quae

dulcedineni;

citur cniin

sic

in tcuiplo Dci.

sicut

alTectum multura iuusitatum introrsus

ia

')si vila aeterna

quoniam

dilcctionis,

llic

quae de eo oau-

sicut sol rcfulgens sic ipse rcfulsit

fervct aestu caloris,

divini aiuoris.

vcras

649

Augiistiiio.

sicut patcl ia cpistola,

Secundo propter fervorcm gustus valde

saiicto

crudiaiit muilus qnasi stcliac elc.

Justitiaui

iul

auteiu coniparatur soli, talur.

De

civita-

tem, unde de eo cantatur; qui pracvaluit auiplilicarc civitatcin

De qua Dei

civitate ipse

origo ct

ct

undc

unde

si,

felix

in libro

informatio

Dcus

sit,

dicit

,

XI. de civ. Dei:

beatitudo

et

si,

Deo

subsistens

fruitur,

,

quoniam

,

modilicatur,

illuslratur, iuliacrcns jucundatur: videt et aniat,

Augustinus dicitur magnificus

,

Ejus

dicit

Cassiodorus in libro de viris illustribus.

thaginicnsi ortus ex Iricio,

edoctus

in

,

felix

Nam

scilicct patrc

me ipsum

1)

Iteiu in eodeni:

vocant, legi et

quicquid est de

quicquid de diinensionibus ligurarum

dc numeris, sine magna diflicultate nullo hominnm Scis,

telligcndi ct disccndi

iuliat.

potui.

disserendi,

et

tradente intcUexi.

(icabam tibi,

Pa-

potuit, pcr se didicit ct intcllexit, sicut in libro

quoscunque legere

loqueudi

ut

et rlietor luculcntissinius

tunc nequissimus malarum cupiditatum servus pcr

arte

glo-

libros Aristotelis ct oniiies libros liberalium artiuni,

quoscunque legcre

et de muslcis et

iii

in liberalibus artibus sufficicnter

confessionum testatur dicens: oiunes libros, quos liberales

intellexi,

ut dici-

provincia Africana civitatc Car-

valde parentibus,

adeo ut suinnius philosophus

fuit,

haberetur.

honestis

^)Moniacha genitus,

niatrc

vcl

compilavit Possidonius Calaiuensis cpiscopus,

vitani

Augustinus doctor egregius

1.

conteioplans

felix, praeclarus.

,

Fuit enim magnilicus in vita, praeclarus in doctrina, ria,

illuiiiinatur,

in acternitatc Dci

viget, in veritatc Dei lacct, in bonitate Dci gaudct, tur in Glossario

ctc.

civitati

quacratur,

si

a Deo

uiidc sapicus,

eain condidit,

inest

tu

domine Dcus meus

acumen donmn tuum

vcrum quia scientia

,

quia celeritas in-

cst, scd

sinc caritate

non inde sacri-

non acdilicat, sed

In errorem Manichaeoruni, qui Christum phantasticum fuisse Ed.

l'r.:

quod

\ila ista

iioii.

2) Receiit.

Moiijca

legiiiit.

Cap. CXXIV.

550 aftirinaiit

negant,

annos IX, diuu adlmc adolescens esset

nngas adductus folium

vel

quondam

incidit

Ad

plorare dicerct,

etiam

lias

ab

ca

XIX

et

cura

annorum

esset

igitnr

per

eo

in

et

perraansit,

,

cujusdam i)pi!iIosophi,

quo vanitas luundi con-

in

appelenda diecbatur, perlegcret,

philosophia

et

fiti

Cuin

tollcrctur.

iibruin

tcmncnda

arborem

ut

est,

ficus

Augus.tino.

saiicto

resurrectionem

tariiis

et

De

cx hoc

quideni liber pluriiuum placuit, scd quia nonien Jcsu Christi, qnod

a matre imbiberat,

plurimum

flebat et

Quadain igiturvice, nt legitur in quadain liiica lignca et

causam tantae niei

jiera

filii

mihi dictum cst:

ubi

quidam

,

ille,

se

matcr,

iii

codem

libro

ibi tu,

scd non: ubi tu

est, ut filius

diccbat: ,

ibi

quendam

confessionum Augusliiius testatur Qui

taiita

voce rcspondit:

ibi

cum tibi

non,

fili;

ille.

Ro-

episcopura, ut pro

,

filio

qiiodammodo iniportunitate

vade secura,

tanlarum lacrjniarum percat.

thagincm mullis annis

tu,

lloc

nec sic

falleris

Econtra

suo intcrcedcrc dignarctur, devictiis prophctica

quia ubi

,

ibi tu.

illa

adstitit

dicerct: perditio-

stare vidit.

gabat igitnr scdula inatcr quasi importuna sicut

juvcnis

ei

Quae cnm

fallcris,

ait:

illc

sed nbi ego

dictum est,

ejus

confcssionum, vidit sc starc

suum juxla

filiuin

vero

niater

reducere satagebat.

fidei

rcspondit: eslo secura

illc

Augustino retulissct,

tristcm et

requisivit.

tristitiae

dcploro,

in libro III

licet

Et etcc continuo

ille.

dolere coepit,

ibi iion crat,

ipsum ad -)veritatem

Cuin

rlictoritain docuissct,

quia impossibile

apud Car-

auteni

occulie matre nesciente

Cum autem

Roiuani vcnit ct ibidcin multos discipulos congrcgavit.

matcr nsquc ad portam eum sccula fuissct, ut aut cum rctraheret aut sctum iret, illa

aiitem die,

His

ipse cani dccipiens

considcrans

niane

manc

temporibus

petierunt,

ct

vcsperc, ad ecclesiam ibat

doctorcm

Augustinus. dilficullate

]\Iater

ad

cuin

ct

pjus

pro

ct

filio

Pracsulabatur

dcstinari.

quiescere no»

ct ipsuin

orabat.

pracfctto Roinanorum

ad preccs Mediolanum

ejus

Quod

Quolibet

illuc mittilur

valens

cum

raulta

jam nec vcrc Manichacum nec

Cocpit autem Auguslinus bcato Ambrosio

vcre calliolicum rcperit.

adhacrcrc

ct

autcra vcnit

rhctorica

in

tunc ibi vir Dei Ambrosius

Symmacho

a

Alhciiicnscs

sibi

nocte latenter rcccssit.

Dei clanioribus implebat.

aures

praedicationes

frcquentcr audirc.

Erat autem

valde in praedicationc suspensus, ne quid tontra ipsain Manicliaeo-

rum

haercsin vcl pro

illum crrorcm 1)

Alii

ipsa

Ambrosius

(«(liUiiitt

ditcrclur.

Quadain enim vice

diulius disputavit

srilirel Ciceroiiis.

ct

coiilra

ipsum apcrlis ralio-

2) Alii: n n

i

t .T I

«'iii.

Cap. CXXIV. iiibus

el

giistiiii iii

ar.cloiitalibiis

De

coiiriilavit

peiiitiis pellcretiir,

libro confessioiium narrat dicens:

et contreniHi

amorc

cuin

Cibus sum grandium, crescc in

te,

sicut

autem, sicut ibidem refert, via

ad Simplicianum,

iu

sibi

quo lucebal

me

mutabis

ad ainbulanduin

Displicebat cnim et

ei,

in

mentem

ejus,

via l)ei,

qua

iii

quain dilexit.

quoquesc

saeculo, prae dulcedinc Dei

iii

Siiiiplicianus auteiu coepit euui

ipsuin hortari et dicerc: quotpueriel pucllac

istc ct istc in sc ipsis

possunt et non

eum

stas et noii stas? Projice te in

medium

qualiler ibidem

tus Simplicianus narrat,

quod maxinium

tuiic

non credo,

plicianus diceret:

Cui quutn Siin-

nisi te in ecclcsia videro, ille

ad legcndum

fidei,

moris erat, datus fuissct,

Roma

mirautc

jocando

Tandem

venissct et ci iamquara vcrecuudo occultc libcr,

sjmbolum

uuntiavit

in te

Inter

foro njc-

in

numquid parietes faciuut hominem christianum?

dum ad ccclesiam ubi crat

te.

ob sui sa

gentilis

statuam

erat,

Quid

Undc exhilara-

venit.

adhuc

istc et iste,

?

etsalvabit

ruisset et qualiter se saepius christianum diccbat.

dicebat:

quod

Deo suo

in

et excipiet tc

liorum colloqnia mcmoria ^jViclorini in

pienliam Rouiac,

modus

aiius sio, alius sic ibat.

intra ecclesiam domiui l)eo serviunt, et tu iion poteris,

an vero

ut

lux, divina scilicet gratia, pcrgeret,

quidquid agebat

decorc domus ejus,

hortari, -jipse

in

Cum

me.

in

utsibi ')aestussuos secuiu coiiferenli proferret, ((uisessetaptus viveiidi

in re-

te,

placeret, sed per istas

immisit doniiaus

,

esse a

vocem luam de cxcelso.

sed tu mutaberis

(Ihristi

rc-

,

vehementer.

maiidncabis me, nec tu

et

cibum caniis tuae,

angustias adhuc irc pigeret

me

in

mc longe

tancjuam audirem

,

priinuiu cognovi

te

radians

,

horrore et inveiii

et

gione dissimilitudinis

a corde Aii-

iile

post lioc sibi contigerit, ipse

Uiiiu' aHleiii

verberasti inririuitateiu adspectns luei

enor

ut

i(a

,

551

Aiigubtiiio.

saiicto

,

ille

ct

prouuntiandum

in alluni adscendit ct alla

,

ut tunc

vocc pro-

gaudente ecclesia, omnes autetn subito

perstrepuerunt: Yiclorinus, Victorinus, cilo sonueruut et cito siiucrunt. Tutic ctiam

ab Africa quidam amicus AugustiniuomincPontianus

supervenit et vitam et miracuia

Aegjpto

sub

Conslantiuo

iliius

imperatore

magiii Autonii,

defunctus

llorum exeraplisAugustinusvehementerexarsit

ita,

Alipium tam vultu quain mentc turbalus invasit quid patimur, quid audimus? nos

cum

doctrinis

1) Alii: 3)

Ed. fr.

nostris

actiiS legunt.

victorniu

offerl.

in

ipse

—

exclamavit:

et coeluni rapiunt et

inferuum demcrgimur, Vej-bn;

nuper in recitavit.

quod socium suuui

et fortiter

Surgunt iadocti

2)

qui

fuerat,

an quia prac-

Iioit.iri oiuittil EJ.

l't,

552

CXXIV.

Cap,

De

Augustino.

.saiicto

cesserunt, piulet sequl et non pudet nec saltem sequl? In

quendam

quadam

hortura sub

confessionura coniraemorat

Et aceurrcns eodera libro

iii

amarissirae flens lamentabiles voces

et

,

ficu se projecit, ut

modo

dabat: quamdiu, quamdiu cras et cras, sine

sine pauluiuni.

,

Modo nou habebat raodnm et sinc paululura prodibat in longinquum. De hac sui taiditate plurimum conquerebatur sicut postmoduni iii ,

eodem

heu

libro scripsit:

quoniam excelsus

milii,

quoniara profundus in profundis

ad

Age, domine,

te.

rape

fragra

et

impediri timenduni

queraadraodura

expediri,

omnibus

Impediracnlis

pulchritudo tam antiqua et tara nova, sero te aniavi

ego foras

ct

ibi

quaerebam

te

et

Mecura eras

irrucbam.

deforniis

ista

in

,

lege,

jectis oculis ad

Ghristum Inlerira

et

,

teligisti

fleret,

Aperuitque

lege.

tolle

mc

quae

forraosa,

fecisti,

et

splenduisti et fu-

statira

ab

oraues

pacem tuam.

et cxarsi in

vocera dicentem sibi:

audivit

codiceni apostolicura

induimini

priniura capitulura legit:

statira

amavi,

te

iutus eras et

,

fragrasti et duxisti spirituni et anhcio tibi

gustavi et esurio et silio te

Cuni autem amarissime

et

timebam

sic

tecum non cram, vocasli

et

claraasti et rnpisti surditatem raeara, coruscasti,

gasti caecitateni meara

Accede

Sero

est.

rcdimus

ct vix

fac et excita et revoca nos,

et

dulcesce.

et

es in excelsis et

nusquam recedis

et

con-

domiuum Jesura

eo dubietalis tenebrae

autem tnm vchcmentissimo dentiuni

toile

el

diffugerunt.

dolore torqueri coepit,

ut fere, sicut ipse ait, ad credendara opinionera Corueiii philosophi

duccretur, qui sumniura bonuni aniniac in sapieiitia,

bouum mcns

suinrauni vero

Taiu vehe-

coiporis in nulluin scntiendo dolorein posucrat.

auteiu

ille

dolor fuit,

quod cliam loqueiain

auiisit,

quocirca,

ut iu libro confcssionum refert, in tabulis ccreis scripsit, ut

pro cuin

eo

orareiit,

aliis

gcnua

ut

dolorcm illum

flexit ct

subilo sanura se

per littcras sancto viro Ambrosio sibi

de

libris

sanctis

doiniiius initigaret. seiisit.

suura votum

legcndum csset

,

quo

aptior

thristianae.

At ipse jussit Ysaiain proplietain eo

el vocatioiiis

gentium praenuntiator aptior videatur.

pium cum Augusliiius

iion intelligcret,

Insiiiuavit

ut inoneret,

,

,

omncs

Ipse igitur

lieret

ergo quid lidei

quod evangelii Cujus princi-

totum aliud tale esse arbi-

traus distulit, ut iliud relegcret, cuin in scriptis sanctis luagis exercitatus

esset

csset.

Adveniente vero paschali tcmporc Auguslinus, cuiu

annorum X.\X,

cuin

filio

suo Adcodato puero valde ingenioso,

qucin Augustinus in sua adolesceutia, duin adhuc genlilis et philo-

sophus esset, geuucrat, uccnon

et cuiu Alipio

amico suo mcrilis

luatris

De

Cap. CXXIV. et praedlcatione

fcrtur,

Ainbrosil

Anibrosiiis:

dominum confilemur, respondit alternatim

composuerunt

Tunc,

sacriim baptisnia suscepit.

Deiun laiidanius

te

553

sancto Augustino.

usque

et

et

siciit

Augustiiius:

tc

tunc ipsi duo hunc hjuinuni

sic

et

inquit,

,

decantavcrunt

finem

in

sicut

,

eliam testatur Honorius in libro suo, qui dicitur spcculum ecclcsiae.

autem

In aliquibus

ab Ambrosio tholica

praeponitur

libris antiquis titulus talis

Augustino compilatum.

et

spcm omnem,

confirmatur,

mirabiliter

canticum

:

Protinus autera in fide ca-

quam habcbat

saeculo, dereliquit et scholis, quas regebat, abrenuntiavit.

autem dulcedine

divini

amoris extunc frueretur, ipse in hoc libro

confessionum apcrit dicens: et

gesta in sinuni

torporem

dicbus

iilis

dulcedine mirabili

suave

canticis tuis illae

meum

et

sonantis

Quantum

hymnis

in

flevi

commotus

vocibus

ecclcsiae

et

acriter,

influebant auribus nicis et eliqnabatur veritas tua in cor

currebant lacrjmae et beue

et

rcquiescam

mihi

erat cura

et

o in pace,

Tunc

iis,

haec cantica instituta sunt.

claraore alto cordis mci:

dormiam

dixit:

canticum

et cautanli

considerare altitudincm consilii

humani.

enira in ecclesia Mediolanensi

mabam

assumebant graveni

ct

sagittas acutas et carbones vaslatores ncc satiabar

divini super salutem generis

voces

meae urebant

cogitationis

graduum dederas in

de mortuis vivos feccras, con-

et

adsccndcnti a convalle plorationis

el

exempla servorum

in visceribus et

quos de nigris lucidos

,

tu cor nicum caritate tua

sagittaveras

gcstabam verba tua transfixa

tuorum

in

Quanta

Et cla-

o in id ipsura,

somnum capiam.

Tu

cs

o qui

cnim

in id

ipsum, qui non mutaris, et in te requies obliviscens laborum omnium;

legebam totum psalraum illum

et

ardebam, qui fueram latrator ama-

rus et caecus adversus littcras de melle cocli mcliitas et de lumino

tuo luminosas

et

suavitatibus diuiittere

summa cior,

quam suave mihi

,

nugarum mearum,

gaudium

erat.

snavitas, ejiciebas

sed non

hujusmodi tabesccbam

super scripturas

Jesu adjutor meus

carni

et

et

est

,

(^hriste

faclum

carcrc

quas amittere melus fucrat, jam

Ejicicbas

enim eas

et intrabas

sanguini

subito

,

pro

iis

a

me

omni luce clarior

secreto interior, orani honore sublimior,

vcra

,

tu

et

omni voluptate dulsed

orani

scd non sublimibus

in se.

,

Post hoc assuratis Nebrodio et Euodio et matre ad Africam re-

cum

raeabat, scd

cum

proprios, ubi

Deo vacabat

essent apud Hostiam

Tjberinam, pia mater ejus

Post cujus mortem reversus est Augustinus ad agros

defuncta est.

,

his, qui sibi adhaercbant, jejuniis et orationibus

libros

scribebat

ct

indoctos

docebat.

Fama autcm

554

CXXIV.

Ca]).

pjus ubiqiie tiiffuiulehatur

cedere

quae episcypo

,

niagnarum opuin

ne ipsuin

teinpore

ore suo audirct,

Quod Augustinus ubi compcrit,

aliquain civitatem ac-

quod

iu

tentein

sua prcsbiterum

lacrymas

dicentibus,

quia

nasterium clericorum a

locus

et

saiiclis apostolis

instituit

et

tamquam cum consolan-

preshitcrii,

coepit vivere

latina

lingua ct

contra

morem

doctus

litteris

inajori

staliin

mo-

secuiidum regulam

X

cpiscopi

et miiius

Augustino poteslatem tribuit,

,

orientalis ccclcsiae

coram

iii

iit

se in ecclesia pracdicarct. iilc

pcr eum fierct, quod per se

ficri

])ore

Qui

conslitutam, dc cujus monasterio fere

Unde cum multi cpiscopi dcrogarcnt,

dummodo

ipse

licct

Et quia praedictus cpiscopus erat graecus

sunt elccti.

quidein

nonnullis

tamen episcopatui.

appropinquarct

esset,

posset.

audicus autem

plurimum reni-

ipsuin

ordinavit,

tibus

et

rcnuntiare

saecnlo

suas supcrbe intcrprctantibus ct

dio-nus

iiu-

ad euin acce-

si

,

illuc concitus ivit,

Valerius Hypponcnsis episcopus fainam ejus, ecclesia

praedicto olTicio

iii

apud Hypponem erat quidam

qui Augustiiio inisit,

,

verbuin cx

dcret et

ad

ad-

et actibus

oiniiibus libris suis

iii

carerct,

Eodem

pediri coiitingeret. vir

et

Augustiiio.

saiicto

Retugiebat aulcm

habcbatur.

iiiirabilis

De

Fortunatum presbitcrum Manicliacum

de

hoc non curabat,

non valebat.

Eo tem-

et alios hacreticos

prae-

cipue ')rcbaptisatores Donatistas et Manichaeos convicit, abstulit et

Cocpit autem Valerius formidare,

confutavit.

lollerctur et ab

quando ablatus ita ut invcniri

minimc potuissct.

compulsus

,

curaiu

susccpit.

tamcn

Quod

Impetravit igitur ab archiepiscopo

sibi

factum

esse

satcgit, ut in conciliis

Auguslinum llypponcnsi ecclcsiac

se

succubuit

coactus

et

in

univcrsalem prohibitioncm

quod

non debuisse,

fieri

quam poslmodum

,

doluit,

-)aliis

lieri

»ic

se dixissc postinodum legiliir:

iratum,

sicut in hoc,

rcmuin, posuit

mc ad amplustrc calccamenla

1) Ed.

l'r.

iti

cpiscopatus

ut

suo vivcntc

ordinatus didicit, nec voluit,

et

rebniilizaiidos

iii

noii

Unde etiam

Ipse auleiu

dominum

esscm dignus,

apicc regiiniiiis ecclcsiac.

ornamenla

iir.-i(

iiitimari.

iiulla rc miiii

quod, quuin

mcnta cjus

ct

re-

et

cpiscoporum conslituerctur, ut omiiia slatuta

patrum ordinandis dcbcrcnt ab ordinatoribus (le

sibi ali-

postca et dixit ct scripsit proptcr concilii

ordinarctur,

cpiscopo

Augustinus

Nam

Sed cum hoc Augustinus oinuimode

cpiscopum promovcrct.

cusarct

sibi

ad locuin secretuin iransire curasset,

fuisset, nisi euin

riarlhaginiensi, ut ipsc tcderet ct in

ne

episcopnm pctcrctur.

civitatc in

alia

liil.

alia

sentio

poni ad Vcsli-

ncc nitida niininm nec

0) Ilnec ojiiillil I.d. Tr.

:

CXXIV.

Cap. abjecta plurimiun

sed

,

Dti saiicto Augustiao.

cx motlerato

coinpetenti

555

et

habltii

erant.

Ipse enini de se dixisse legitiir: fatcor, de pretiosa veste erubesco et ideo

ciim datur mihi,

,

csse communis

semper usus

pretiura

,

est ct

vendo cam sit

inter

olera

lectionem vel disputationem

pestem detractionis

in

,

Mensa

frugali

parca

ct

legumina propter inlirmos

et

plerumque carnes habcbat,

Jiospitcs

quia vestis non potcst

ut,

,

commune.

in

et

autem mcnsa magis

ipsa

quam epulationem

diiigcbat ct contra

ea sic scriptum habebat

Quisquis amat dictis absentum rodcrc vitam, Hanc mensam indigFiam novcrit csse sibi.

Nam

cum quidam

aliquando,

et

sibi

coepiscopi ad

familiarissimi

detractioncm linguam laxassent, adco dure cos redarguit, ut diceret,

quod,

nisi desistcrenf, aut

versus ipsos dcleret aut meiisa recederet.

Quadara vice cum quosdara suos familiare ad prandium invitassct, nnus illorum curiosior caetcris coquiiiam ingressus

rum

pransurus

ipse

praeparasset?

paterfamilias

Tria a beato Ambrosio se didicisse

uxorem cuiquam nunquam peterct,

ad hoc non commendaret, lcrtium

lenteiu

Causa prima

tatus noii iret. ct

sibi

ct

cum

in

forte tcmperantiae

vcl

alii

ne

modum

perdat,

minima reputantur,

quod

,

de

eo

vel

poetaruin

sicut

non convcniaiit

se

niilitantcs

calumniam

tertia

puritatis

est,

nc

et

hu-

confessionum de his confitcatur

Xam

ad pilam

,

quod nolebat legere

magistro

parentibus ,

,

voinvi-

minima peccata, quae apud nos nulla

in libro

cura puer esset, ludebat

Item

intcr iic

Tantae autcm

de his coram Dco huiniliter se accuset,

beret.

quod

est,

niilitare

quod ad couvivia

,

illi

primum quod

culpam rcfundant; causa

ut ipsa etiain

militatis fuit,

,

causa secunda est,

maledicant;

exerceant

est

,

Augustinus

cgo ^obiscum

et

ait:

sccunduin

oninia

quid cibo-

,

(Jui

nequaquam talium epularum curiosus rcspoudit: nescio.

cumquc

est,

AHgusliuum interrogavit

frigida reperisset, rcvcrsus ad

urgeretur.

Item

ct

ibidem accusat se de eo,

dum ad scholam vel

addiscere

de

eo,

quod

,

ire

de-

nisi

a

fabulas

fabulam Aeiieae, cum adhuc esset puer, libentcr

legebat et Didonem

mortuam propter amorein plorabat.

Item de

hoc, quod de cellario parentura vel mensa aliquid furabatur, wt pueris ludentibus daret.

Item dc eo, quod in ludo pucrorum frau-

dulentas victorias exercebat.

Item de co,

quod pirum de quadam

arbore vicina vineae suae, cura adhuc esset annorum X\T, furatus fuit.

In

eodcm quoque

modica dclectatione

,

libro de confessionibus accusat se de ipsa

quaiu aliquando in comedendo scnliebat,

di-

CXXIV.

Cap.

556

cens: sic tno docuisti, siiniturus acceclam.

molestia transeo,

clum

ipso

enim

ipse

piscentiae;

sancto AugiiKtino. meclicaniciita, sic aliinent:!

i|uciii(icliiioi!iiui

iit

Secl in

De

quietem satielatis cx

acl

transitu

insldiatur

non

transitus voluptas est et

quam quo transire cogit necessitas,

transeatur,

losa jucunditas

concu-

est alius

cum

et

quo

,

salus

tamquam pedissequa

adjungit sc

causa edendi et bibeiidi,

iiicligentiae

milii laciueus

sit

pericu-

plerumque praeire conatur, ut ejus causa

et

me

quod

salutis

est a

me, misereberis, ne appropinquet

causa

facere vcl

nunquam subrepit scrvo

dico

Crapula autcm non-

milii.

misereberis

tuo,

longe

ut

,

fiat,

Ebrietas longe

vel volo.

Et

a me.

iiat

quis est, domine, qui non aliquando rapiatur aliquantulum extra metas Quiscjuis

necessitatis?

de

suspectuni

se

ratus

carere:

Nenio enim securus esse debet

Ycrum

minatur.* meliori

liberasti

subjugaverant

movcat,

ut

,

non

fial

ex

voluptales

sed resolvisti

,

quam

amplius cantus,

peccare conlilcor ct

inc

Accusat

quod aliquando nimis libenter

,

me

poenalilcr

audire caiitantein.

luiic mallein noii

de eo

ex deteriori melior

auditu confitetur dicens:

de

pa-

quae tota tentatio no-

in isla vita,

iinplicaverant et

quae canitur,

res,

rcspuo,

')iioii

,

videor ct forsitan fallor.

milii

Guin milii accidit,

nie.

odorum non salago

illecebra

ila

potuit

licri

Iteium

me

auriuiu tenacius et

qui

deterior.

de

cuin adsunt

ncc requiro,

senipcr

etiaiu

iis

magnificet

estj

quia lioino peccator suni. Habebat eliain dicens:

ollactu

absunt,

niinis, cuin

magnus profecto

est,

ille

Ego non sum,

noiuen tuuin.

etiain sc

dc visu, sicut

canem currentem

vidit

,

ct

dc co, -')quod per agruin casu transicns vcnalionem libenter prospexit, ct

de eo, quod domi existens araneas niuscas suis rctibus capientes de his coraiu domino confi-

Ideo autcin

conspexit.

niniis

attentc

lctur,

ut ibidein dicit, quia aliquando liacc

avcrtunt laudis

orationes

ct

ct

motu

vituperantc

vult

gloriac

inanis te

non

,

ncc cripictur damnante

quod

dcdisti

Tcntainur

ci

,

tainen plus

et

gaudium Ed.

1)

lis

verba r e

t

l'r.

eliain ;

(iiii.

111 i li

i

—

d a

II

e r

de d

i

ca rer

e o.

II 111

cii

e

3) j

u

s

te,

gaudet sc laudari, quain donuin.

quotidie

:

^)nolIein,

ciim absiiiit,

iiiilii

illavideor

Kd. Tr. Iiaeo b e t b o Ji

I i

i

itn ii

o

ii

ut

alieiii,

iioii elo.

s

ii

f

I

augcret

vel

Scd augct,

resjiiio pariiliis. 2) Ed. Tr. omillit

iiollejii,

leyit:

me

quolidiana

cessatione,

sinc

Vcrumtamen

Jinec «lale itn jmisit

p

de appetitu

ab hominibus judicante

cujuslibet boni mei sufTragatio oris

s Piii

i;

ctiain se

laudari ab hominibus

qui

Laudatur hoino propter aliquod donuni,

fornax est huinana lingua. iiiihi

dicens:

dcfendetur

te.

tentationibus

liis

a bonis lueditationibus

Accusat

interrumpuiit.

r a

«

i

vel

ii t

o o

r

i

8

a

« g e1

i

e

ii i.

De

Cap. CXXfV. non

ftiteor,

ceo

vcl

,

cum ea laudantur bona rainora

cliara

cxistimanda sunt. hat

in

me,

quibus mihi ipse displl-

in

existimantur

levia pluris

vel

vir istc sanctus validissime

Haereticos

inter se publice praedicarent

ita ut ipsi

,

Contristor autcm aliquando

soluni, sed vltnperatio jninuit.

landibus nicis,

557

Atigustino.

SMiicto

qnam

,

confuta-

peccatura non esse,

,

interficere Angustinum, quem lamquam Inpum occidendum diccbant, et

omnia

occisoribus

Mulfas ab

iis

sua peccata a Deo

insidias pcrtulit,

insidias ponerent,

ita

iit

dimittcnda aliquo

sibi

scd Dei providentia itineris

asscrebant.

pcrgcnti in via

errore

seducuntur,

ntinvenireeumnon possent. Corapauperum sempcr mcmor cx

quae habere poterat,

his,

nam

liberalitcr exhibebat,

erat, iisque

de vasis

et

dominicis propter pauperes et captivos aliquando jubebat frangi et conflari

vcl implicatus

divinis

habuit,

in ccclcsia possidcbat,

non erat, sed die ac nocte de

cogitabat.

iis

ipsa deberi

intentus

amore

scripturis et de rcbus

quoquc novarnm nunquani studium

Fabricarura

dcjurans in

dimissas re-

sibi

vel propinquis potius

fiiiis

quac

In his quoque,

dicebat.

vcl agrura sive villam

Multas etiam hcrcdit.itcs

voluit.

eo, quod mortuorura

spuit

Domum

dispcnsari.

et indigentibus

nunquam emere

iraplicationcni sui animi,

qucm semper

li-

bernra liabcre volebat ab omni molestia corporali, ut libere vacarc

posset continuae mcditationi aedificare

desiderium inerat,

non

et

nt prolongationera

sic vixi

,

extollcbat.

diceretur, cura

eum

cura

Addebat

modo.

moricndi

De

csset ct roga-

rcspondit:

,

quoquc

ait:

si

alio

de

episcopo

alio

nunquam,

fore

bcnc,

et

=)si

cui

,

ideo

aliquando,

adhuc

sibi sanitatem

Cui juvenis spcciosus apparcns cum indignatione

infrcmuit ct ait; pati timetis,

Ed. Fr. pessiine

popnlmn

tasse legenduiu «iiinere, seiitiiiiit.

cum adhuc

quoqnc episcopo ajcbat Cyprianum

exire nonvultis

,

qnid faciara vobis?

Feminarum nullam unquam nec etiam germanam sororem aut 1)

qno-

Quod rcsponsnm Augustinus mira-

referrc, quod, cura infirmitate gravi laborarct, rcslitui exorabat.

quibus

cxlrcniis

in

ecclesiae multura nccessarium

dominus liberaret,

*)qiiare non

,

illa

con-

fieri

intcr vos viverc, ncc niori timeo,

niam bonum habemus dominum. biliter

illos

vitae sibi prccibus obtincrct

me pudeat

ut

taracn

imraodcrate

super hoc trium cpiscoporum exempla sac-

Ambrosius enim,

pius recitabat. retur,

fortc

nisi

,

Laudabat quoque ')plurimum

spexisset.

Non

assiduae lectioni.

et

prohibebat

volentes

exliilx-t.

ets! oiiines,

qnos

2)

Ed. Pr.

sed

praefert.

fratris

3) For-

iioti, libri in rulg.it« lectione coii-

sni filias

De

CXXiy.

Cap.

558

snncto Augustino,

quae Deo paritcr serviebaiit, secum habitare permisit.

,

Diocbat ciiim, quod

etsi

,

de sorore

esse non possent et ad eas ctiam

minum

iiisi

non ut

fecit,

mulicre soius loqui

Consanguinois

aliquod interesset.

sccretum

sic

aut verbis intcrcedcrc volebat,

litteris

bcne

minus cgercnt.

divitias haberent, sed ul aut iion aut

Raro pro aliquo aut

posscnt

illis

commoveri aut ccrle maiis ho-

Nunquam cum

infamari.

suspicionibus

possct

niali

sibi necessariis

alils

adventarent, ex

alii

infirmiores aut bumanis tentationibus

volebat,

ncpotibus nuila

ct

personae siue

oriri suspicio, tauien quia taics

reco-

lens quendam philosophum contemplatioue famae amicis non multa praestitisse, ct saepe diccbat: plerumque potcstas

Cum autem

premit.

non

sus

Volcbat

id faciebat, sic stylum

mercretur

sed

esset,

potius

urbanitate

quam

ignotos,

intcr

intcr

,

quae *)pclitur,

temperabat,

ul oncro-

dictaminis

amicos

cxaudiri.

causas

audire,

dicens, quia inter illos poterat libere iniquum cognoscere, et

cx his amicum csset sententiam

darct,

pro quo

facturus,

cx amicis vcro

vcrbum domini praedicabat

et ibi

uiium

csset

A

contra qucm proferret sententiam.

perditurus,

multis

multos ab errore converlebat.

et

Deum hoc ad

quadam Augustiui, ubi

conlra hunc errorem praedicaverat,

dum Gothi Romam

cepissent,

in

negotialore patuit, qui

digressionem faciens

ipse

conversus

;^dololatrae

fuit.

Eo tempore,

infideles

ct

christianis

plurimum insultabant, proptcr quod Augustinus librum dc Dei composuit,

autem et

in

quo justos de

florere ostendit, ubi

Babvlone

et

sibi

duplici

civitale,

Quas duas

iabricant,

civitates,

quia civilatem

civilale

impios

Jerusalem

scilicct

earum regibus agit, quia rex Jerusalom

rex Babylonis dyabolus.

amores

hac vita debcrc premi,

in

praedi-

profeclum salutis alicujus

quodam ")RIanichaeorum

ordinasse, sicut in in praedicatione

scilicct

invilabatur

ccclesiis

Aliquando a proposHo digressionem faccrc consuevcrat calionc et tunc dicebat,

unum

mcdiante

scilicet justilia

(^hristiis,

ut ibidem dicit, duo

dyaboli conslruxit

amor

sui

crescens usque ad coutemtum Dci, civitalem Dci amor Dei cresccus

Hsquc ad contemtum inini

CCCCXL.

sui.

Wandali

In diebus

autera ejus,

totam Africac

vastantes omuia ncc parcenles scxui

,

ordini

vcl

autem ad Plypponcnsium civitatem pervcnerunt lida

obsedcrunt.

Sub

tribulatione

liac

suac senectutis amarissiinain 1) Alii icgiiiil:

|>iililiir.

et

vocrin

scilicct

Post hoc

ipsam manu va-

Augustinus prae

liiiiliim

do-

oceupavcrunt

aetali.

ct

lugubrem duxil

2) H.Tiic

anno

provinciam

vitain

Kil.

caeteris

fucruntque

Vr. orrni.

Cap. CXXIV. lacrymae

sibi

ecclesias

,

tamcn

consolabatur dicentis

quod cadunt iigna autem fratribus

viduatas,

saccrdotil)iis

Inter tot

accolis dissipatas. tenlia se

:

cujusdam sapientis sen-

erit

magnus magnum putans,

non

dominum

dixit iis: eccc rogavi

me

periculis eruat aut patienliam tribuat aut

autcm

Intelligens

cubuit.

dissolutionem

parietcm positos lccto dccubans ct

X

Quidam

poncret ct ab

Augusiinus quod, Ille

si

iufirmitate

eum

posscm

cum accederet

et

sanitatem

et

sanitatcm rccepit. In libro

fecit.

scio, quae

orans presbytcr lacrjmas

fuisse sanatam.

alio

cum

dacmonio caruissc.

maiuim im-

instanter rogavit.

quod loqueris?

praeceptum csse, ut ad

autem

fidcm

Energumcnos

nuillos

XXII. dc

Dei

civ.

dicens:

refcrt

se oleo

ait:

,

mox

scio

duo

deberet

dc

cjus

et

sine

cpisco-

Nullum autem dubium videtur, quin de se ipso

cum quidam

eodcm

In

infirnius

intidi

morte ob incisionem plurimum limcretur,

infirmus multis lacrymis

nus oravit

daemonc

ctiain

vidit, orasse illumque illico

libro de civ. Dei sic ait, quod, et

niira-

-)cui pro

a

loquatur, sed humilitatis causa se ipsum noluit noininare.

quoque

ejus

curavit

Hvppoiieiiscm

perunxissct,

suas instillaverat

qucm non

Cui Putas,

non confcrrcni ?

Iioc ipsuin

In eodera ctiain libro sic

puin seinel pro adolcscciite,

sibi refcctio por-

ut sibi

et

Vidcns

rccipcret.

tamquam de quodam

quandam virgincm illa

,

sibi in visionc

pro ipso oravit

miracula

lili

niilii

,

cum

vcl

venit

ipsum

quid esthoc,

tale quid faccre

et plura alia

contra

in loco

ubcrtim ac jugiter la-

et

libcrius et ejus intcntio a nullo

curaret,

autem instabat asserens

cula de se

de-

imminere.

dies sui exitus iiullum ad se ingredi prae-

autcra aegcr ad

rcspondit:

petivit.

lecto

corporis

ipsosque

fecit,

cum i)mcdicus ingrcderctur

cepit, nisi vel

taretur.

sui

Icgebat

Deo vacaret

iit

impediri possct, ante

de hac vita suscipiat.

Et eccc tcrlium, quod

VII psalmos poenitentiales sibi scribi

crjmas fundebat,

Convocatis

aut nos ab his

iit

,

mcnse febribus laborans

obsidionis

tertio

et

cum

civilatcs

niala

lapidcs ct moriunlur niortalcs.

vel

ne tot calamitates viderc conipellar. obtinuit,

559

sancto Augustliio.

pancs die ac nocte, cuni alios viderot occisos.

ejiis

efrugatos

aiios

De

Deum

incisione

exoraret,

cum eo

integram

aliqua

et

ct

pro eo Augusti-

sanilatem

rcccpit.

Dcnique 3)dissoIutionc corpoiis appropinquantc hoc memoriale docuit,

nulluin

videlicet

hoiiiincm

quantumcunque cxcellentis

sine confessione et eucharistia debcrc transire,

horam vcnicns racmbris oninibus 1)

Ed. rr.

medico.

2)

Viilgo:

Ad extremam

merili

autein

sui corporis incolumis integro ad-

ciini.

3)

Kd.

rr. ntidiKiiOininativisHlisoliilis.

De

Cap. CXXIV.

560 spectu atqnc

XL

coram

fr.itribus

Testamentumniilium

lumen perfulgidum

Augustinus

Itaqiie

propugnaculum

veritatis

ct

omncs ccdcsiae doctorcs tam ingenio quam parabiliter, naruni.

Undc

scicntia vicit incoinaffluentia doctri-

Rcmigius Hicronjmuin

bcatus

et

sapientiae

muniincnlum

fidei

tam excniplis virtutum quam

florens

(loniinuin.

acl

quia,undcfaccrct,paupcrCliristinonhabuit.

fccit,

,

episcopatus vcro

migravit

oraiitilius

et

annos domini CCCC.

Floruit circa

LXXVII,

aetatis suac

aiino

auditii

posilis

sancto Augustino.

quosdam

c.t

alios

doctorcs commemorans sic conclndit: hos onincs Augustinus ingcnio

sua

scicntia

et

nam

vicit,

Hieronjmus VI

licet

lum diebus ac noctibus scribere quidem

legere

nec

cpistolam scripsit

de eo

sic

,

dicit:

duobus

libcllis

tuis

,

quidquid Au-

quadam

in

sed

,

Augustinus

cui

Dei dccst

Icgi

nt non so-

quis non possit

autcm,

Hieronjmus quoquc

gustino contigerit ignorare. scribcns Augustino ait:

ejus

libros

Volusianus

occurrat.

volumina

millia

Origenis se legisse fatcatur, iste tamcn tanta scripsit,

epistola

cruditissiiuis

ct

omni

cloquentiae splendore fulgcntibus respondere non potui, ccrtc quid-

quid dici potuit ct assumi ingcnio et de scripturarum hauriri fontibus,

a

atque discrtum est,

positum

te

parumper

patiaris nie

XII doctoribns

in libro de

pcr montium

volans

de co

sic

qne

aquarum circulum

situs et

quanta cum revcrcntia

sancto

tic

cidcm

quas

in cpistolis,

tantcm

tui

,

niulta

revcrentiam

et

ca,

quae sunt

quidcm tcmporc

Oinni

Hicron_\inus.

vencratus snin ct habi-

hoiiorc

scd nunc

,

eundcin:

plena complcinus

titudinis tuac attingerc

audeam,

dc cjuS

libris

vobis transmitti voluistis, cioso

cupitis

,

ut

si

,

fieri

iion

sic

:

Idem

in

ut quid(|uam de libris bca-

enim mca probarc

in cpistola

ail

potest,

absquc nominis

quod

ct aliena

ad Innoccntium Africac

cxpositioncm

sancti Job

vcstro studio coiigaudcmus, sed

si deti-

pabulo saginari, beati Augustini compalriotac vcstri

opuscula Icgitc furcin

sufl^icit

Grcgorius quoquc

iion carpcrc.

pracfcctum

absit autcm,

patet

Domino

sic dicit:

mcntionc ne unam horain quidein practerire patiamur.

alia cpistola ad

in

Denique

pronuntiat.

quarnm nna

in

quo dccct,

addimus

Augustinus episcopus ct

coclorum spatia tcrrarum-

claro scrmone

niisit,

tuam,

Hicronjmus ctiam

dilcctionc Hicronjnius habuit,

dominum salvalorcm

in tc dilcxi

aliquid

ct

papac

bcatissiino

beatitudincm tuain co

cumulo

scribit:

cacuniina quasi aquila

montium radicibus, non considcrans

in

quacso

scd

tuum laudarc ingcnium.

ct

ad comparationem

quacrclis.

Idem

quoquc

illius in

siniiljxginis

rcgistro

sic

nostrum furait

:

lcgitur,

CXXIV.

Cnp,

De

561

sancto Aiigiistiao.

quod beatus Aiiguslinus nec cum sorore habitare consensll diccus: qnae cura sorore inea sunt, sororcs ineae nou sunt. niagna

cautela

viri

quoqne Aiubrosiana

eum

quia

vinceretur,

omnibus

de

Prosper iu tertio libro

peritus

literaturae

contemplativa

vita

in

,

quaestionibus

Augustinus

hic

profanaret,

corpus

fidcles

laboribus

annos

circa

nuntios

magno

ut

,

Augustini

de eo scribit:

sancta loca

ceperunt ct ipsuin

depopulatam

Quod devotus

sollcmncs

illuc ,

qui

permitteret, votuin

autem

ibidem

fecisset

,

in

quadain

villa

contigit et

episcopatus

sine

concessit

einisit,

dilTicuItate

implcvit

,

nullo

quod

,

si

ibidcin

et

Terdonensis in

quae

,

in

raodo

se inde

Cuin

deductuin est,

inde

Idein miraculum

eodem modo ibidcm

siara fabricavit.

et reverenter

corpus deduccre,

suo nomine ecclesiain fabricaret.

statim

quod voverat

,

rcx audicns usque ad prae-

donec rcx votum

Augustini ecclesiam construxit.

honorera sancti

-)die scquenti in dicitur

Cassellac,

honore sancti Augustini eccle-

Insupcr villam ipsam cuin omnibus suis appendciitiis

servientibus

ecclesiae

Augustini perpetuo

Quia vero rex viderat sancto complacere, ut

1)

Sar-

in

CCLXXX

Papiam deferrcnt

cum niagno gaudio eidem obviavit

de loco inoveri potuit,

fieret,

Post hoc

haereticorum.

reliquias

autcm mane vcllent

Cuin

exccpit.

rex

in

pretio dato corpus sancti Augustini tuleruut et ipsum usque

dictam civitatein

diici

sancli

doctoris

Januam deportaverunt,

autcin

dicit:

saecu-

,

iu ') cxplanandis

sic

occupasset et

illam

a Saraceuis

Sardiuiaiu

inisit

eo

D(!CXVIII Liprandus dcvotus Longobardoruiu

doiniui

audicns

ut ipsc

,

opcrosus,

diniam transtulerunt. Transaclis autem ab cjus obitu aunis

rex

ut

convinceudis haereticis cir-

iu

lualleus

cum barbara gcns tcrram

autein,

de

sic

Bcrnardus quoque

validissiinus

est

,

spiritu

Beatus igitur

snavis eloquio

fidei iiostrae catholicus,

cautus.

canonicis

scripturis

virtute

ignitus

omni sua actione composilus,

in

,

aculus,

solvendis

cumspectus, in cxpositioue

,

ecclesiasticis

quotidiania disputationibus clarus in

vir tuo

et teinplum.

sancius Augustinus episcopus acer ingcnio laris

in niortifica-

operante

omni genere pietatis iiubueras

ita

ara et sacrificium et saccrdos cssct

tibi

Docti ergo pracfatione

In

tuam

inagnificcntiain

tua in

,

blandimentorum fallacium

proinissis

nullis

iegitur:

sic

adoramus

tione Augustini

dcbct csse instructio,

iiobis

ubicunque mansissct,

Excmi)] audis

offert

Ed. Fr.

et

timens

2)

,

in suo

possidendara.

nomine ecclesia

ne in alio loco

Ed. Fr. de sey. praefert. 86'

,

quam

iibi

De

Cap. CXXIV.

562

(lesiderabat

sibi eligcrcl

lociiin

,

sancto Aiigiistino. in

,

orani

loco

ubi de nocte

,

ciim corporc hospitabatiir, in hoiiorem ipsinsecclesiain constrncbat,

cum magno gaudio Papiam deducitur

sicquc Petri )8»

in

ct

ecclesia

Molendinarius quidam

beatum Augustinum specialem devo-

in

lionem habens cum qiiaiidam salsum,

jutorium iiivocabat.

iiifirmitatem

quae dicitur phlcgina

,

beatuin Augustinum devote in sui ad-

tibia patcretur,

in

sancti

— ——

quae coeluin aurcum dicitur, honorificc collocatur.

,

pcr visum sanctus Angustinus apparuit

(iUi

Qui

tlbiain nianu ^) palpans integrae restituit sanitati.

ct

excitatiis sc

liberatum invcnit et Dco ct bcato Augustino gratias reddidit.

3, Quidam puer cum

mater pueri mortis

,

bcalum Augustinum dcvotc

—— —

iiachus

quidam

vigilia

nubcm splcudidain

filii

cuin

radii

tolam

delapsam

coclltus

ecclesiam

illain

,

cmisit et plenain sanitatcm

raptus

iliuniinabaiit

Sanctus quoqne Bcriiardns duin quadam vice aliqucintulnm

ibi

stantem

,

de

cujus

quod totam

exibat,

tantus

—

irrigavit.

qni

quodam

matutinis

in

tractatu

replerc.

Qni Au-

doclrinae totain

ecclesiam

videietur

foiite

5. Quidam sanctum Augustinum valde diligcns

monacho cuslodi corporis

sancti Augustini

pccuniam niagnain dedit, acccpta pc-

Ht sibi sancti Angustini

digitiim niiuin darct,

cunia digitum

mortui scricis involutum sibitribuit,

essc

niulans

ciijusdain

digitum

peclori adstringebat.

sibi dcdit.

Cujus

Qui cum ^)rcpalriassct cst.

Scd

quod ciijusdam mortui digilus dccssc

1) Alii »

II

is s (

I.

:

illc

revcrciilcr

oculisquc

ori

et

fidein

illc

scd

si-

accipieiis

apponcns crcbro

Deus intucns digito

illo

prqjeclo

sancli Angustini tain mirabililcr qiiam miscricorditer

nsquc Papiam dclata

iiiium

Qucm

Augustini.

semper devotissiinc ^)adorabat

Hnum digitum

Au-

aquarum impetus

inuiidaiilium

ccclcsiam

gustinum esse non dnbitavit,

solis

quciidam pulcherrimum juvencm

vidit

ore

illain

de

ct

duo

odor inde nimius ex-

cxsistcns

gustini lectioncs legcrentnr,

spiritn vidil

quasi

ocnli et

halabat.

obdorinivissct

mo-

dicitur,

in

supcr nubem Augustiiiuin

et

ciijus

,

periculum

timens

qnod Elcmosina

sancti Augustiiii

scdcntcm pontificalibus insignituin

dc consilio inedi-

ct

sibi

subsidium invocavit stivtimquc

uriiia

monasterio

-4, In

in

sui

iii

fusa oralionc puer lapidem recepit.

prcmeretur

vitio lapidis

deberet

coruin incidi

dc cjus digitis

V pn!

r n

1>

.T

l

u

r.

2)

el

ciini

illc

mulla

cssct,

iiivcncrunt. ImI.

ibi

miracula

fiercnt, fania

pracdiclus monachus asscreret,

Pr.

scpulchruin aperuernnt ct Uiide

jiiilsnns.

abbas rc cognita 3)

f!(l.

Pr.

rriio-

Cap. CXXIV. monachiun ab

Burgundiam monaciujs

deposuit

officio

monasterio

in

563

sancto Aiigustino.

6. Apud

dire afflixit.

et

quod

,

Hugo nominc,

,

De

Fontanetum

dicitnr

crat quidani

,

sancto Augustino valde dcvotus

qui in

,

ejus scriptis miro dcsiderio pascel)alur, queui cliam creljra suppli-

catione rogaverat in

festum ejusdem

hac luce migrare non sineret

ut ipsum ex

,

sacratissimac

suae

die

coepit

sic

duris

feluibus aestuare,

tamquam moriens ponerelur.

ipsius super luunura

XV.

Ipse igitur

sollenuiitatis.

ut

nisi

,

die antc in

vigilia

Et ecce plures

decori ac fulgcntes viri amicti albis ccclesiam dicti monasterii pro-

quos scqucbatur quidam reverendus pon-

cessionaliter intraverunt,

hoc videns

sistens

obstupuit

Cui unus eorum

inquisivit.

cum

Quidam autcm

insignitas.

tificalibus

suis canonicis,

et,

monachus

quinam essent

dixit,

ad infirmarium

mansisset, sancta cus

quod sanctus Augustinus esset

ingredilur;

anima a carnc soluta

illa

hostium

ab

ct

Post hoc

quara dulcis ami-

est, et

7. Legitur quoque, quod

reve-

illa

cum aliquamdiu

ubi

sccuram rcddidit

insidiis

introduxit.

con-

quo pergerent,

ad devotum suura moricntem pergeret, ut

qui

animam ad rcgnum gloriae dcportaret.

cjus

renda processio

ecclesia

in

vel

ad

gaudia

coeli

dum Augustinus

,

in

carne vivcret et quaedam relegeret, ante se transire vidit daemo-

nem librum quae

huraeris bajulanteni.

scripta

ibi

lateant,

Qui ab eo protinus adjuratur, Qui peccata hominura

pandat.

sibi

ut,

ibi-

dera esse asserit scripta, quae undecunique collegit et in eo reposuit.

Moxque

ei

rctineret,

praecepit, ut, sibi

Augustinus

nihil

aliquid

si

scriptum reperit,

ibi

dimisit,

pracstoiaretur adventum

,

ei,

ut

dum

ct solit.as

dixit: turpiter

mc

est

dictis

confusus

nura accessit, ipsuni

ut

sibi

ostenderet iterum relcgendura.

poenitet

,

—

evanuit.

8.

injuriara pateretur,

tibi

Et

et

ob nimiam sanctitatera

in

cum reverenter sibi

mulier a

ad beatum Augusti-

super hoc ejus consilium iraploraret.

studentem invenisset

Qui iratus

meum

librura

Cum quaedam illa

,

virtute delevisti.

me, quod

tuum orationura tuarum

cam respexit nec quidquara

fortc

suum

ut

ingressus et completorium

oraliones complens peregit rcvcrsusquc dixit

decepisti

quibusdam malitiosis

ad

quod quadam vice com-

crebro revolveret et tandem locura vacuura reperisset

ostendi, quia peccatum his

ecclesiam

locum

pracdictum

nisi

ibi scriplura

Ostenso autera loco

praecipiensque djabolo,

plctorium ex oblivione

devote dixil

suorum peccatorura

Icgendum continuo manifeslct.

rcspondit.

Quae

salutasset

,

Cogitans

cura

ille

nec

illa,

ne

facicm mulieris nollet intenderc, pro-

36

*

De

CXXIV.

Cap.

564

Augiistlno.

sruicto

Sed

plus accessit et iiegoUum diligenter exposuit.

eam

nec responsuin aliquod

convertil

celebraret cl

mulier

dicta

cuin

illa

Allera autem dic, cuin Augustinus missam

inagna recessit.

Iristitia

se ad

iiec

ille

dedit ideoque

sibi

elevationem

post

intcresset,

ante

posilain

tribunal

corporis

sanctissiinae trini-

rapta

in

latis

ubi vidit Augustinum facic inclinata de Irinitatis gloria atten-

,

spiritu vidit se

tissime et subliiuissime disputantem, factaquc est vox ad

cum

ad

AHgustinum

ivisti,

tissime disputabat ct ideo

quod

,

dc

sic

iilc

pcnitus

fueris,

ibi

eam diccns:

gloria

Irinitatis

sed ad cum securc redcas, quia ct cnni clementem invenics

Quod cum

silium salubrc repcries.

———

cara audivit el consilium salubre donavit.

quod, dum quidam

que,

conspexissct

gloria

dam de

sanctos in

percunctatus

,

Qui

cst.

dc gloria

dispulat

ubi

excelsis,

in

—

excellentissiinae trinitatis.

quidam Papicnscs a

fi©. Cuin

ab

inarchioiie JMalaspiiiac in carccrc detincrcntur,

iis

potus

oinnis

iis

niagna pecunia extorqueri.

jain spirituin cxhahibant,

quidain vcro urinam bibc-

pcnitus cst iiiterdictus

nt possct ab

.

iiiter

devotioncm

ipsum

Iiabcbat

mediuni

,

magnain

eos, qui in beatuin Augustiiium

bant, at quidani juveiiis

circa noctis

con-

beatum Augustinum niinime vidisset, quen-

ct

Augustinus residet

Unde plciique

et

benigne

9. Fertur quo-

spiritu raptus

in

nbiiram Augustinus esset

saiictis,

respondit:

sanctus

vir

Augustinus

fccissct,

atten-

non advertit,

sui

in

adjutorium

Tunc

iiivocavit.

Augustinus praedicto adolcscenti ap-

sanctus

paruit et quasi raanum cjus dcxtram apprehendens usque ad flunicn Graveloiii ipsuin deduxit ibique sic ejus

linguam rcfrigcravit

cuin folio vitis

nt

,

,

potu nectaris nou curaret. siae Ires

iion valeret,

advcniente

dcvotionc

se

Cui

contulit.

nominc

gatus, surge cito et celcbra inihi

surgcns cunctis stupentibus pcregit.

scapnlas

—

—

ortuin

-^

Qui

eidcm Angustinus

adco duin in

in

dixit:

albis

dc lecto surgcre

cum jam

in

sanctum Augustinum Augustinus

apparcns

ccce assuin totiens a te ro-

olicium

ecclesiam

1«. (aim

cssct,

viribus dcstilutus. ,

ila ut

solleinnitate sancti Augustini,

ad vespcras pulsarctur, ad rogandinu

eidein tcr cilato proprio

teret

de

beatum Augustinum magiiam dcvotioncm habens, cum pcr

in

tota

aqna madefacto

11. Pracpositus ciijusdam eccle-

annos gravom infinnitalem incurrisset,

vigilia

in

qui nriiiam bibcre cupicrat,

vespertinum.

intravit

ct

Qui

oflicium

sanus devote

saevum ulcus

inter

inorbus invaliiit, ut jain totis

cssct

cuidain

pastori

ad sanctuin Augustinuin preccs cmitvisu apparuit

et

snpcr locuni

iiifMiniim

CXXIV.

(^ap.

De

Augustiiio.

saiicto

5t)r>

inaiium apponeii.s perCecte cnin sanavit.

Ideni qiioque vir pioccilenle

lenipore oculoruin luinine cst

Qui cuni sanclum Augusti-

nnm

seilulo iuvocarct

oculos manii)HS

ct

—

privatus.

quodam

,

tergens

suis

circa meridiem eidcm apparuit

die

pristinam

numcro

infirmi

ad

ibant

apostolorum

liinina

in terra curvi

oculis

privati

XL

quam

plus

se vehentes

se

cum

,

Cmn autcm paene ad

advenissent

qui

,

tribus

millibus

Cosmae

quadam

et Uauiiani coiislructa cxicns,

Qui cum

salutans, quo tenderent, rcquisivit.

spondissent, adjecit:

ite

dicitur Cocluin AurcMin

eoruin

ocuiis

clamorcs civcs

et

flacbant,

ct

ecce

effluere,

ita

ut

giistini

tota

monachi

ecclesia in lionorc

quo tcndercnt, re-

ei,

tcrra

Papiain

omnes

peigentes,

ad

voccs

sanguine

tain graiide

viderclur

respersa,

sepulchrum sancti Augustini venissent, oinncs restituti, ac si niilla in

Ad

eorum corporibus

Cum

saiiitati

,

qui oinnes

dictorum

pignorum

fuerit

mullitudo

,

saiicti

autein

indc

ad

Coepit

languentiuin

bencficia

repor-

est, ut tanta

prae-

sanitalis

ut

Au-

sunt integrae

laesio cxslitissct.

tantcssuae salutis pignorarelinquebant, factumquc

una-

quoruin

multus coepit

extunc faraa sancti Augustini crebrescere et muititudo

ad ejus tumulura adventare

ad

spcctaeulum con-

cocnobii usque ad tunibam

iiitroitu

cuin

ac

levarc

adjuva nos.

Augustinc,

excitati

ego

ait:

Statimque

')ct ibi corpus sancti Augustini

ncrvorum distentione sanguis

ex

qiii

eisdcm apparuilcosque

civitatis cpiscopus.

auteiu

coeperunt

sancte

:

ab

illi

,

pcrvenissent

didicissent,

nimitcr conclamare

,

distat,

intcrrogate cl ibi misericordiam Iiabebitis,

,

evanuit

monasterium

requicscere

Papia

,

ct

qui

Papiain et dc coenobio sancti Pctri, quod

sum Augustinus quondam Hjpponcnsis dictum

locuin

Qui cum cum de noininc suo intcrrogasscnt,

quara optatis.

ab

a

alii

,

inanus

conlractas

alii

,

sanctus Augustinus pontificalibus indutus, de sanctoruin

quidam scamnis

Quoruin

baculis sc sustcntantes

tralienles

dicitur Carbonaria, pervcncrunt. dicitur

Roinain

Gallia

et

Qui inontes transeuiites ad locum

pedes habentes pcrgebant.

Cana

quidain gravitcr

viri

Gcrmania

de

visitanda.

alii

,

post alios

sanitatem restiluit.

sibi

13. Circa annum domini DCCCCXII.

^

totum

oratoriuin

sancti Auguslini ct porticus plena esscnt, ita ut eundi ct rcdeundi

impediuiculum non modicum generarent. Quapropter monachi nccessitate

conipulsi ea inde removcri fccerunt.

quod, cuin tria

1)

siiit,

Ed. Pr. verba et

1-1. Xotaiidum,

quae a mundanis hominibus appetuntur,

—

didicissent

oiniltit.

scilicet

566

CXXV. De

Cap.

dclitiae ct honores

divitiae,

quod ipse

exstilit,

Quod

abhorruit.

soliloquioruin

cnini divitias

ubi

,

vir

,

iste

divitias tontenisit

sanctiis

XXX

cum

cupcrc

destiti

unus

prorsus

annos again

nec aliud

libcr

libro testatur, ubi ratio

quo

ex

,

ista

cum

nullo

modo

respuerit, in

codem

persuasil,

facile

niihi

Quod autcm honores

csse appetendas divitias.

nunc prinuun;

anni sunt

fcre

nullas

divitias

nec

his praetcr necessarium victum cogitavi,

in

Ciceronis

XIV

voluptates

ipse testatur in libro

,

dicens:

interrogat

,

perfectionis

lantae

honores respuit,

contenmeret

eum

ratio

,

Et respondct Augustinus: hoc quideui

cupis? nani

decoUatione sancti Joliannis baptistae.

iuterrogat diccns:

Et

quid honorcs?

respondet Augustinus: fateor, eos niodo ac paene his diebus cupere destili.

Voluptatcs quoquc

cubitum

eum

ratio

pulchra

ex ea

diccns

codcm

in

contemsit et quantum ad con-

et divilias

Quantum ad primum interrogat

quantum ad guslum.

et

quid uxor?

llbro:

pudica, morigerata, dives, praesertim

,

te molestiae esse

tumlibct

velis

passurum?

ego

decreveris,

quid

respondct Augustiiuis: dcsidoro

,

cliani

cum

prorsus oiicre

,

esse dccrcvi.

scd utrum nihil

horrore

in

et

cibis?

Et

rcspondet Augustinus:

balneis caelcraque corporis

sive

volnptale

nil

,

Cni ratio: non

ad hoc

Et

alliccris?

hujusmodi quaero,

nihil

aspernatione talia recor-

Quantum ad secundum interrogat eum

dor.

uihil

sis,

cam dcpingcre atque cumulare bonis omnibus

quam concubitum

,

te delettat

certus

Et respondct Augustinus: quan-

mihi tam fugicndum

quacro

Nonne si

ratio dicens:

de cibo et polu

niliil

inlcrroges

;

quid de sive

de

tuntum ab

ea peto, quantum in valeludinis spcm conferri potcst.

CAP.

CXW.

(120.)

]>c dccollatiouc isancti bapti^tac.

JToliaiiuiii^

1. Uecollalio saiKli Johaunis baptistae quatuor de causis insliluta fuissc videtur, sicut in libro demitrali officio invcnitur.

cjus decollationem t

,

Primo propter

sccundo propter capitis ipsius cremationcm

el

ollcctioiicm, terlio proplcr capitis ipsius iiivcnlioncni, quarto proptcr

digiti ipsius translationem 1) H.iei-

lrl*i

vrrb.i

&C(|iii'ii|1h

')ct ccclesiac dcdicationcm. Et i>iiiillil

Kil

\i.

sccnndum

CXXY.

Cap.

hoc festiim

De

istiul

aquibusdaui diversiuiodenouiinatur, scilicctdeculiatio,

collcctio, inventio ac

\am,Mit habelur magni Hcrodis

in

sephum sorore Herodis Agrippae repudiaret et ipsam

suo iixorem

rcm suam

suiiin

Philijipi

et

conjugem duceret.

Herodcm Agrippam

et

cum de

Johaiines autem

quam

et

Philippum

arguebal

lioc

Aretham

ct

in sui inimicitiani incitavit,

qiioniam

,

Videns Herodes, quod Johannes

redargueret,

sccuiiduni legcm,

perlimescens.

Ipsuin antc

ipsum

,

secunduin

baplisinuni

et

carcere vincu-

in

subscqucntis Johanncm dis-

Hxori placere cupicns et populi

pendiuin

dure cum supcr hoc

tani

quia ob praedicationem

et

Josephum magiium populum congrcgaret

occidere voluit

,

sed

populum

Desiderantes autein Hcrodias ct Herodes parilcr occasioncm

tiniuit.

aliquam invenirc, ut Johannem occidere posscnt, condixisse

secrcto -)

latuit

feslinavit.

reccperat, fratris sui uxorem ipso vivente sibi niininic haberc

licebaf,

lavit,

reditu

in

Quod uxo-

Dainascenorum miiiimc

Rediens autera Herodes Herodiadein Phiiippo ')abstalit

regem

Pliilippuni

ad patriani quantocius

viri reditu

cst. liiiiis

secunduin Jo-

quod

secreto pepegit,

in

scilicet filiani Arctliac rcgis

non exspeclato

et ideo

per fiatrcm

el

Herodiade uxore

facta

Hcrodes Antipas

scholastica,

proficiscens

cuin

,

hoc modo

quae quidein

,

h^storia

Romam

faciens

Prinio igitur celcbratur hoc festuui

dcdicatio.

propter ipsius decollationoin

transituni

567

cJecollatione sancti Jolianiiib baptistae.

,

Herodes

ut

natalis

Galilaeae suisquc principibus celebraret

Hcrodiadis

,

quidquid pclierit,

caput Johanuis petente

ct ipsa

vidcntur inter se

dicm

sui

corain

primis

et pucllac saltaiiti filiae

se sibi daturum juramento hrmarct, illud sibi

propter juramcntuni factuin

tribuere oporteret, scd de juramento facto se contristari siniularct.

Quod enim hanc in

hjstoria

cum

rodes prius

versutiain ct simiilationem liabucrit,

scholastica,

uxorc de

secreto

ubi sic

ncce

tractaverit.

credibile

dicitur:

sub

Johannis

tali

Hieronymus

Item

in

juravit, ut occasioncm Inveniret occidcndi;

interitum

niatris

postulassct

,

Hcrodes

videtur innui

quod He-

est,

occasione

facienda

Glossa: ideo forle

nani

illa palris

si

non nliquc

aut

consensissct,

Ordinato igilur convivio puella adest, corain oninibus sallat, placet cunctis

,

sc sibi

pracmonita

,

caput

quidquid pctierit, Johannis

proptcr jusjurandum se contristatum

Rabanus, 1)

oITprl.

Ed.

jiirasset,

l'r.

verb.T:

jurat rex,

scd

vcrsipcllis

siiiiulavit,

quod euin facere oportcret. nbslulil

—

sui

a matre

daluruin

expostulat,

oiiiitlit.

2)

eo

Sed Kd.

l'r.

quod

,

Herodes ut

dicit

tristitiam prae-

G.Tllic.iP

in.ilf

568

ferebat

facie

in

De

CXXV.

Cap.

cum

,

decoUatione sancti Johannis

laetitiam haberet

tor miltilur, caput Johannis praesciditur

matri

Cum

a quo audivi, quod narro.

accommodaverat, vel quod

ei

eum ad jusjurandum.

vocavit

Videbat ergo

ipsa nocte

in

occasionc hujus jura-

homo innocens

enim quidam

juravit,

igitur

pro-

ille

pcrdidit.

iste

se ad judicem raptuni

,

ct

negasset,

sibi

debebatur, commotus

sibi

lile

sancti

in decoilalione

fecit

Fuit quidam

Johannis baptistae, tale exemplum.

quod

,

sermone quodam, quem

tionis narrat in

spicuhx-

Igitur

fieret.

puellae datur et a puella

Augustinus

praesentatur.

adulterae

fideiis,

mente; cxcusat scehis

iii

ut sub occasionc pietatis impius

juramento,

I)nptistae.

ab eo

et

fiiisse

interrogatum fuissc his verbis: quare provocasti liominem ad jura-

tionem

,

quem sciebas falsnm

perdcres

quam

,

animam

ut

Respondit

cssc juraturum?

Et judex:

meam.

rem

mihi

gavit

melius

ipsius

erat

plagarum

vestigia

quam emcndatus

Haec Augustinus.

est.

hannes dccollatus non cedente

sostomus dicens:

,

castitatis

summa, ruin

propter dominica

ut

,

virtutum,

,

Johanncs

peccatorum venia,

pocnitcnliae via, niajor

par

Iiomine,

angelis

medius

praecursor judicis, totius

,

Herodes autem impunitus sicut

habetur

Agrippa cum essct

scilicct -'^Hcrodi

nccessaria

sibi

invicem

epularentur,

1)

nt

bciielicia,

quae

vchcmcntcr doluil

Kd. rr.

s.i

n

i

l i 1 ,1

s.

sibi et

tetrarcha

ut

,

cuni

vino

contiilcrat,

If

:;.

;

s c

afliciens

eum indc cdu-

1

I

i'

(

,i ii

Herodi

ct

coepit

iiiipropcrare

i

ambo

fecissel et

iii

suo,

viro

incaiuit

Koniani prolicisccns

2) Alii iifssiiiip

fame

audivissct,

Quod

minislraret.

Herodes

damnatus

Herodes seu

alter

ibidem se

Antipae tetrarchae supplicavil

ceret ct

Agrippae

intravit,

trinitatis.

prac niinia paupertate

vir strcmius, scd paupcr,

Quod cum Hcrodias soror sua

moreretur.

iilc

legis

,

addicitur sal-

,

scd exsiUo

noii abiit,

in h^storia scholaslica,

desperans quandam turriiu

ii(»c

vitae,

evangelii ')sanctio, apostolorum vox, silciitiuin prophcta-

Nam,

fuit.

Chry-

magisteriura

Et hic tantus datur incestuosae, traditur adultcrae tatrici.

Jo-

prac-

cxclamat Johaiines

Ilic

schola

exemplum

lucerna mundi

,

inajori.

Joliannes

disciplina,

fidei

post-

,

die

forma, norma justiliae, virginitatis specuhim, pudiciliac

sanctitatis tituhis

ergo

Oporluit

minor cederet

est ci

sed circa dies azimorum anno

cst,

passioncm Christi.

sacranienta

perimeres.

autcm

hac

hi

tuain

ut in dorso evigi-

Sed indultum

apparerent.

no-

ilie:

rein

juralione

falsa

Prostratus igitur tani graviter caedi jussus est, hintis

ut

,

1

i

^i

c

1

r

ii

r

cl

Cajo

tantuin a

c

li ii

e.

CXXV.

Cap.

Cacsare

ut

,

duas tctrarchias

ei

rcgis,

Herodias

Videns suo

viro

quod

,

precibHS

niolcstis

abundaret

quam honorein

ct

Roniano imperio

rci

magis

Quod Agrippa

LXX

sufficercnt

rebellare

voluerit

quod

ei,

significavit

et

,

multis

diligcns

otiiiin,

ainicitias firmaverit

argumentum

in

hiijus

quae

habebat arma,

suis

civitatibus

in

Lecta autem

armatorum.

iniliibus

Roniain

cum

intelligcns Caesari litleras

quod Ilerodes cuin rege Parthorum

destinavit,

hahcret

ut

Taiidem devictus uxoris precibus Ro-

laboriosuni.

main cuin ipsa perrexit.

ejus

vcro,

Ille

nolebat,

acquiescore

,

fratcr

insistebat,

pergerct et sibi regiuin nomen conipararet. divitiis

scilicot

,

Abilinae, tribueret et regcni in Judacam iniposito dja-

et

demate destinaret.

nomen

569

decollatione sancti Joliannis baptistae.

gratiam est receptiis

in

Lisaniae

De

cpistola Cajus

quasi aliunde accipicns Hcrodem de statu suo intorrogavit ct intcr cactera

armatorum essct

tanta copia

utruin

,

ipse audieral,

Qiiod

requisivit.

verum csse credens

,

urbibus,

in

quod Herodos Agrippa

quanfuni

Tunc Cajus

miniine ncgavit.

illc

ipsum

scripsit,

ex-

in

silium relegavit, uxori autein ejus, qnia crat sororHcrodis Agrippae,

potcstatem Iribuit, ut

quein niaxime diligobat,

cui

in

tcrram suam re-

Ipsa autein virum suum voluit comitari dicens,

diret.

communicaverat

Lugdunumigitur deportati fucrunt Haec

in hy&toria scholastica.

quod

non derclinqucret

prosperis,

in

in

illuni,

adversis.

et ibi vitain misorabilitcr finicrunt.

Secundo propter ossiuin ipsius con-

creraationem et collectionem, quacipso die sccundum quosdam fuoruiit

concrcmata

quoniam ipsc

tamquam secundum

ideo ecclesia

Unde quasi sccunduin

a fidclibus ex partc collccta.

ct

patitur,

martiriuin

suis ossibus concrematur,

in

ct

ejus martirium hoc fcstum celebrat.

SicutenimlegiturinlibroXII. hystoriae scholasticac vcl occlcsiasticae,

cum

discipuli Johannis

nac inter Elisacum

corpus ojus apud Sobastoii urbem Palaesti-

Abdiam

et

scpelivissent

et

ad

ejus tumuluin

multa miracula ficrcnt, jubente Julian(> apostata gentiles ejus ossa sparscrunt,

et

cuni miracula

concremata

in

pulvcrem

sicut

dicitur

dicit,

hystoria

in

quod ipsa ossa

non cessarenf, post collecta

redogerunt

et

per

scholastica

et

ccclcsiastica.

collecta

latius

crcmant.

dum

Dum

iii

ejus

venientes

latentor

Beda

igue

Beda

vero

Hoc quidain repracsentant

ossa undecunque collecta con-

autcm ad concrcmandum colligcrcntur,

in h^storia scholastica et

soliniis

nativitate

et

ventilaverunt,

sparscrunt et sic secundum

martirium quodammodo passus vidctur, ncscientes,

agros

tcstatur

colligentihus

,

ut

liabcfur

quidain monachi a Hierosc

niiscuerunt

et

inagnam

570

Cap.

CXXV.

eornm parteni

De

decollatlone saiuti Johaouis baptistae.

Ipsa

tiilenitit.

ossa ad

quoqiie

cpiscopum (letulerunt,

limitarum

qui

Postmodum vero Theophilus ejusdem

Alexandrino episcopo misit,

urhis episcopus ca in templo Serapis a

honorem

in

et

hystoria scholastica,

Alexander

sicut

caput amputari

ct

tertius

quae

Sicut autcm Herodes

De

ct

scilicet

,

Constantius

ejus

intcrfecit.

cjus

inde

mullas

duas columnas dependens transeuiitis

appcUaretur Augustus

ct sic

ab

cl

quod habebat, abjecit cans

se

cum eo

culuin

Uuadam erant,

de

curia

quos,

quia cibis

unus

inquil,

Kd. rr. A

et

coronavit a militihus

in collo Juliani tapili

Tunc figmcutum

ibidcin

imposuit

chrislianitatis, iis

sacrifi-

signuin crucis ubiquc

et

gutta

quaclibct se

autcm

complacere

ut uiiusquisque, ,

tonsores

multis.

h.-iii.Tsio lesil.

crucis signa-

et

coquos fugavit,

uterctur,

ac

Kunuchos

non duxerat, co-

tonsorcs

lihros

mortuo

dcserviret,

vcllet ritui,

INIuKos

laceravit.

in

omnibus

cui

obierat, post quain aliam

(^jus

simplicioribus

sulTicit

t

Cumque

templa jdolorum aperiens et

Volcns

omncs antc sc principes

J)

Corona

excrcuit.

rupto fiiniculo supcr

vice ros super cjus veslimeiita caetcrorumque,

sua eunuchos

quidcm, quia uxor

,

et

cecidit

transformavit.

Gonstantio voluit,

posset adhuc

qua coronaretur,

cuiu

paganorum pontificcm nominabat

(lcstruebat.

qui

corona,

qucm habcbat,

imperator est efTcctus.

iis

si

,

eunique aptissime

decidit

cunctis clamantibus, quia imperii siginim essct.

deesset, unus torqucm,

Julianum.

ct

Gallum Caesa-

At Julianus mctuens

magos consulere

ad Gallias misit, uhi victorias inler

Gallum filius

Post hoc Constautius Julianum Cacsarem

pervenire.

autem lauiea caput

Constautino

effectus est cocpilque

inipcrium

Juliani

nauique frater niagni Constan-

filios

quem tamen postmodum

fecit,

monachus

fecit

De hujus autem

crudelitate et morte in hystoria tripar-

ex eodem patrc duos habuil

Mortuo autcm

in

,

Constantius

tita pleiiius cdocetur.

rem

sic

nllio divina

cujus persecutionc hahetur in hystoria sancti Juliani,

apostatae origine, iniperio

tini

qui

,

pcrtulit,

qui ejus ossa comburi jussit,

post conversionem sancti Pauli.

est

quartus rei veritate

Innocentius

et

suorum scelerum poenam

fecit,

Julianum apostatam,

percussit.

Haec Beda

Nunc autem apud Januam devote colun-

cognita suis priviiegiis approbaverunt, ejus

purgato reposuit

sordihus

Johannis hasilicam consecravit.

sancti

ct

tur,

Philippum Hieroso-

postmoilum ')Anastasio

ea

autem

dictavit,

in

,

quia

quibus

Ut crgo coquos atquc tonsores

De

CXXV.

Cap.

expcllcret,

philosoplii

opiis

non imperatoris egit,

,

aliquando Julianus jdolis signacuUini

imnioiatae

Quod

est.

sacrificaret,

hoc esse signuni

Quos Julianus confortans

dogmalis coercendi

clirisliani

,

ait:

prae senectute lumcn

qui

ad cum acccdens ipsuin impium

Cui Julianus

et

neque Galiiacus tuus potuit

apostatam appcllavil.

vidcam

pietate

supcr ea sedit

aJeo est percussus

illis

et

me

nil

et

egestionis

filio

cst

intrarct

chlaniyde

et

ministri

in

custodiam

christianus, qui pro

mari.

In odiuin

ecce, in quibus

:

apostala

tcmpli aqua,

For-

Julianus

niundarcntur,

ut

vidit

pugno percussit ministrum diccns, sc

indignatus

maculatum potius quain puigatum. euin

ait

Valentinianus aspersionis gultam

ingiedientes adspergerent, in

Duin

factuni.

et

non po-

vixit, liberari

duin ad praeceptum impcratoris

Cui repente os versum est in anum

ministratur.

organum

tunae templum

colligens ct in

ignoniiniam addidit inoxquc in

quousque

Julianus quoquc pracfectus,

Mariae

rcdigi

et

ad

Quod videns imperator ercmuni destinari.

jussit

Erat enini

mercede meruit postniodum ad iinperium subli-

quoquc christianorum Julianus teniplum Judaeorum

jussit reparari, ipsis Judacis suintus largissime subministrans,

dum maximam caementi copiam maximus veniens tolam eifectus;

postmodum

cremavit.

Alia vero

subministrassent,

die

sed

ventus

a fundamento egrediens plurimos con-

signura

vadcns Ctcsiphontem

suae patriae parteni obtulit, tenus acquievit.

subito

dispersit; deinde terrae raotus raaximus est

ignis

crucis

daeoruin vestes nigro calorc crucis

ad Persas

dc

ne te

rcspondcns

aliud

et pallia

ccclesiarum vasa abstulisset, supcr ea mingcns vasis

ille:

privavit,

inde vernies scalurircnt ct car-

ut

,

nes corroderent; a qua passione, tuit.

autcm

vasa sancta

Anliochiaiu

tcrra projiciens, locis

Jnlianus

nudatuui.

Apud

Et

te curare.

hoc gratias ago Deo nico, quia ideo luniinc

abscessit.

nec ultra cir-

Constantinopolim Fortunac Julianus sacri-

Maris episcopus Chalccdoniae

ficaret,

fuit.

pccudis

viscerihus

in

corona circumdatum eidem ostcnsum

crucis

Dum

culum dilatandi.

amiserat,

autem de-

ministri videntcs timuerunt, interpretantes crucis futuram

unitatera, victoriam et interminahilitalem. ait,

ut

neque philosophi neque inipcratoris

traherel atque laudaret,

Dum

571

tU'colIatione sancti Johannis baptistae.

Piitabat

si

in

coelo apparuit et Ju-

signaculo sunt irapletae.

vcnisset

et regein

ab eo disccderet.

enim

obsidcret,

Ille

Cuin

rex

autein nulla-

secundum Pjihagorae Platonisque

sententiam ex rautatione coiporum Alexandri aniniam possidere aut polius csse in alio corpore alius

Alcxandcr.

Scd jaculuin rcpcntc

572

ejus

iliscurrens

in\isibilium hoc

intixnm

intulit,

quo

,

palam

fucrit,

intulisse ferunt,

est

Nam

vulnpre

Sed

eum a daemone

dicit,

XT.

dicto INIaclicronta

caute

culuin

ecclesiasticae

sepeliri

Calixtus

Haec

fuisse percussum.

,

deferri

fecit

timens

,

corpore caput sepullum fuisset.

et

Arahiac

castello

in

Heiodias autcni

,

juxta Herodis hahita-

propheta

ne

,

Sicut dicitur in

est.

Johannes

vinctus ct ca|)itc truncatus

fuit

Hierusalem

caput Johannis

sive angeius

ministravit.

Tcrtio propter ipsius capitis invcntioneni.

triparlita.

hjstoriae

quciulam

alii

homo

sive

hac die, ut ajunt, caput ejus repertum

libro

vilae

tcrniiiium

sed

pastorem Isniaelitarum,

uiiuin

alii

quia divinis jussionihns

,

autcm ejus familiaris Iiystoria

Johaiuiis baptistae.

t.ar.< ti

hactenus ignoratur,

militem fame et itinere fatigalum.

alii

in

decollation».'

est

lateri

Qui vero

SHSccpit.

De

CXXV.

Cap.

resurgeret,

si

cum

Terapore vcro IMarciani principis,

anno domini CCCLIII

ut habetur in liystoria scholastica, qui cocpit

Johanncs caput suum duobus monachis, qui Hierosolimam venerant,

quod Ilcrodis

revclavit, qui ad palatiuin,

in deserto fuerat ohvolutus.

remearent,

pria

Qui dum cuin praedicto capite ad pro-

Eiuissenae

qiiidam

fuerat, properantes caput

iiivolutum vestibus, aestinio, quihus

ejus invencrunt saccis ciiicinis

cuin sacro capite portaict, adinoiiitus nocte a sancto

quamdiu

\ixit,

in

quodani specu sanctum

non inodicam

tatem

suae

urhcm cum ipso capite

Emissciiam

fugicns

sub

assecutus

revclavit

fide

et

autein

ibique,

sorori

illud

sccundum cuiulcm nioduiu

Vidcbalur

revelavit.

cuini

sibi

dormicnti,

psallentes inccderent ac diccrcnt: eccc, vcnit.

Dcinde

vidit hcatuni

sinistris duccbat,

baiitur.

Ad

([uein

prostravisset,

inviccm

sibi

nioiiaclio

mi,

cum

JMarcellns cnin

fuisscl

alia noctc,

cccc

ccllulac

ct

quem uuus a

accessissct

ct

turbac

dcxtris, alius

El

Quain

fuissel

pedihus sc

ejus

illc:

,

suigciis

ci

enm dicens: domine

Cum

dc Scbastc vcni.

dc hac visionc pluriinum

cxcitalus

residcrc.

mullae

per mcnluin apprehendens dcdit

et

cum dormiret, qnidain ad

dum

,

Tuiic Marcellus inlcrrogavit

unde ad nos vcnisli?

excitatus

Johannem

quod

saiiclus Johaniics haplista

omncsquc ad eum accedentcs ab eo hcnedicc-

clevans

osculum pacis.

ct

ingrcssus

est

eodem specu dcgenti beatus Johanncs caput suum hoc modo

in

a

Johanne ipsos

Post multuiu vcro tcinporis saiicto Marcello

succcssores.

creditam

sihi

caput venerans prospcri-

Moriens

est.

paupertatcm

ligulus

civilatis

Hic dum pcram

fugiens comitem se iisdein exhihult.

miraretur,

igitur

quadain

euin venicns ipsum cxcitavil,

vidit

duin

slellam

fulgentciu

palparc vcllcl

,

iii

ostio

suhilo

iii

Cap.

CXXV.

aliam

partem

De se

traiistulit,

fodiens

urnam

reperit

aiitem

iile

ubi

quoustine stclla stctit in loco, ubi

meum

capnt

cura

cum

Haec autem cassct, ab

iis

est elcvatuin

eadem urbe

cocpit in

ct

integram rcccpit.

Ex quo tempore

dclalunj.

qua caput

Quod postmodum Constantinopolim

Nara sicut dicitur

translatum.

uibem

in

iraperator jussisset

sacrum

,

di-

decollatio sancti Johannis celcbrari, ipsa dic,

elcvatum.

sive

statim

manum

ejiisdem nrbis episcopo indi-

Juliaiio

sicut dicilur in hystoria scholastica,

ut arbitramur,

invcntum

sociis

deponetur, hjdriam continges

et fecit ct saiiilatem

Alarcellns

Quidam

sed

raisit,

aulem

Oraiitihus

in ecclesia

Quod

et sanitatem recipics.

stollam,

Apparuit autem eidem Johannes

extraxit, sed inviilida remansit.

cens:

ad Iijdriam

hjdriae adhaesit.

et

post

caput Joliannis baplistae,

ea sanctum thcsaurum.

in

et

coopit ahire

crat

autem cum non crederct, nianum

manus exaruit

573

decollatione sancti Joliannis I^aptistae.

cum Valcns

hystoria tripartita,

in

capiit in

est

est

vehiculo poni et Constantino-

polim transferri, cura circa Chalcedoniani venisset, vehiculum nullatenus trahi poterat, quantumcunque boves stimulis urgerentur, ideo-

que ipsuin ibidein dcponere sunt inde

ipsura

auferre

deputatam

diae capitis

dimitteret

auferre

quod

vcllet

repcrisset,

sacnim

Tunc dcvolus

Hacc

Et

sunt rcsnscitati.

cst

niatronam virgincin custo-

cam

rogavit

aulcin

Gallias

iiide

ccdesiam

translatum

ubi

,

aedificavit.

apud Pictaviam regnante

cjus

meritis

qui

,

raulti

est,

quae puellae

in exsilium

hannis

in

damnata non

divino nutu caput ipsuiu exspiravit. est

quod

,

et

in

exsilio

cura

pcteret,

ibi

dcfuncta,

ejus faciem insufflavit et

Herode

dicitur,

niiserabiliter

tenendum

ejus

cum super glaciem deambularet, sub ea

et

ipsa

dicilur,

in

aquis continuo

quod terra ipsam

et

sic

praefocatur.

illa

protinus

scd quia superius dictum

Iradunt in

,

ct

scd cum caput Jo-

sancti

chronicis

suggessit,

eidem gaudcns plHriinum insultarct,

Hoc quidem vulgariter in

caput

de-

Hc-

sic et

Quidain enim dicunt, quod Hcrodias

nec

est

raanibus teneret

ut

,

raortui

Johannera

collavit, ct Jnlianus aposiata, qui cjus ossa coiubussit,

rodias puntla

sibi

crcdcns,

purpura caput araplectens Con-

pulcherriiiiam

Et sicut punitus est Hcrodes

ipsa puella, qnae hoc petiit.

ut

,

coiiscnsit

etiam ct iiunc iion permitteret se

ita

ibi

in hystoria triparlita.

Pipino postmoduiu

Illa

inipcrator

stantinopolim transtulit et

Scd cum postea Theodosius

ibidein

caput.

sicut tcinpore Valentis,

auferri.

coacti.

quandain

et

In

vivain deglutivit.

consunipta fuerit,

videtur.

Filia

vero

glacies resolvitur

chronica vero quadain

Quod potest

intclligi.

574

CXXV.

Cap.

sicut do Aegjptiis

De

Undc

coinburi non poterat.

qucm

,

Theda

saiicta

ultra partibus marinis in

die

ut hacc

statutum fuit,

—

dcdicatam

S. Apud

-)

attulit et ibi

in

ecclesiain,

ut

quain

fertur,

scholastica,

')Maximi

quod prae-

non potuit, de-

qui coinburi

,

Normanniam

Johannis ecclesiain fabricavit,

quidam hac

hjstoria

in

ecclesia sancti

testalur Johanncs Bcleth dicens,

Thecla ipsum digitum

sancta

in

et

dc-

ccclesiae

a praedictis monachis est

Iiabetur

ut

Alpes detulit

intra

devoravit eos

ct

quo dominum ostendit, nt

ipse digitus

postmodum,

Hoc ctiam

collocavit.

dicta

digiti ipsius translalionein

Digitus eniin suus,

dicationein.

repertus

rul)ro praefocatis dicitur:

iiiari

iii

Quarto propter

terra.

decollatione sancti Joliannis baptistae.

honore sancli ibidem

dicit,

Unde a doinino papa

fuisse asserunt.

per totum niundum celebris haberetur.

dies

Mariennam urbem Galliae matrona quaedam

Johanni baptistae valde devota Deuin instantius exorabat, ut de

orando

aliquando

Johannis

reliquiis

nihil proficere se videret,

se adstrinxit,

sumta de Deo fiducia juramento

quod liactcnus non comederet, donec, quod pctebat,

Cum autem

accipcret.

sibi

Cum autem

donaretnr aliquid.

diebus aliquibus jejunasset

pollicem super

,

altare miri candoris vidit et Dei doiium laeta suscepit, tres

cum

episcopi illuc accurreiUes,

quilibct de

autcm

pollicc partcni vellet

illo

acciperc, tres sanguinis gultas stillare videntes in linteo supposito

stupuerunt

singulas

singuli

et

———

meruissc laetati sunt.

se

3. Theodolina regina Lombardorum Medoenae juxta Mediolanum nobilcm ecclesiam in honore sancti Johannis baptistae construxit ct

Procedcnte tempore

ditavit.

Longobardorum Italiain a

,

Constantinus,

vacans

tcmpus

dam inagnae

ecclesiam

conditionc

sententiam

Gregorius

1)

ri (11 lc^'il.

II

reccpisset,

subiret,

M.-irlini

K<1.

IV.

.1111

l(>;;niif,

Kd.

cocgit

iinincii

Vr.

construxit

in

M

.i

ut

,

et tuiic

ipse

praedictus Sanctulus

oir.Tl. ni c r

cn

2) .i

lu

superaqui-

dyalogo, nomine ')Sanctulus,

fugerct,

si

ct

non possunt,

#. Vir

cum qucndam dvaconum a Longobardis captum tali

,

regina

despicietur,

iile

volens

Qui nocte oralioni

Caroli fuit implctum.

virtutis, ut ait

hjstoria

in

qui spiritum

intercedit et ideo supcrari

quo locus

,

Quod temporc

quaesivit.

bclli

Jphanni

Lombardis continue

venict famcn

buntur.

exitu

respondit:

nianc

ipse pro

de

Paulus

a quodam sancto viro

Loinbardis eripere,

prophctiae habuit,

testatur

ut

,

qui ct Constans iinperator,

Alii

olTert.

;

in

sua custodia

pro eo

capitalcm

ipsum djraconum.

Mnnriennfni 3)

Kd.

l'r,

Sc

vrl .-i

n

I

M ii

I

;i

-

n

s

CXXVI.

Cap. iit

liberaret.

fiigcret ct sc

addiicitur

bium

et

ad hoc

noti erat,

quiii

cum carnifex

collo,

vasset,

De

Qiiapropter Sauctiilus

fortissimus

uno

irriguit

et

remansit pracslitoque jiiraniento feriret,

vir

ad templum Serapis, ut ibidcm

et

Mercnrii

in

ductus

immolaret, qui radice subvcrtit conlrivit.

est

flexis

noininc Felix et pres-

Quorum

genibus oravit el in

se

fccit,

statua

aiborem

vero

prosiliens

ejus

nomen

in

fovea

,

,

ut

sufllans

dercliquit.

ibidcni

eam a

dccollari

Tunc quidam

christianum se libere professus

igiiorantes sit

quam arbor

CCLXXXVII.

est.

insimul dccollati sunt,

ibidein

eum Adauctum vocaverunt,

ad coronam elTecerat

,

martirii.

Quos cum

sepelivissent,

eos effodere volentes protinus a djabolo sunt arrepti. circa annos doniini

cecidit.

Tortus igitur

et templo arborc corruente

ct caiiibus

invicem osculantcs

co quod sancto Felici auctus christiani

cum ara

cum

Ductus similiter ad

proliiius

Quod cum praefectus audivisset, eum ibidem

igitur

christiani

cecidit.

et

senior

adductus esset, in-

sacrificaret,

ad arborem sacrilcgam

quarto

simulacruni

et

medium repente

Ambo

similitcr

,

insufflavit

praecepit ct corpus ejus lupis in

((21.)

ad simulacrum Dianae similiter

tertio

equuleo

pariter

christia-

brachium statim deposuit.

facicm statnae et protinus

in

statuam

Duclus

suscipc iilum, statinujue

,

Djoclctiaiio ct Maximiaiio oblati sunt.

sufflavit

extcnsoquc in altum le-

Felice et Adaiicto.

Felix presbitcr et frater suus biter,

de quo du-

quod de caetero nullum

,

Dei pro eo oravil

jsaiictij§

decollandiim

,

erccto in coelo gladio inflexibile

CAP. CXXVI.

De

ad

eligilur

brachium cum ense

annisu

protinus ait: sanctc Johannes

ille

brachUun percussoris

num

spiculator

caput ejus abscinderet,

ictu

forti

575

sanctis Felice et Adaucto.

pagani

Passi sunt

De

Cap. CXXVII.

576

sanctis Saviniano et Saviiio.

CAP. CXXVIl.

De

^ancti^ l§aviiiiaiio et

Savlnlaiius

pagani

nam

qui

.

geiicravit

quam

dixit

:

noli

scd

ainbos

adspcrges

nie

cum baptizatus

et

qnod nunc quaeris.

iiitelliges,

Lcgens

vocavit.

Unde

quid

intrans

jaccbat diccns, se

qnoniam

,

fueris

inalle

Cui apparcns angelus

sciisum vcrbi.

ad mortem affligcre

usqiie

te

sed

,

doinine etc,

,

non valebat.

intelligcre

intelligere

noii

Deum,

tiam apud

Saviiii viri nobilissimi

in cinere et cilicio prostratus

cubiculum ,

filii

ex nomiiie sno

et

quaercbat,

,

niori

tunc

fiiermit

Saviiiiaiius versuin illum:

boc esset in

Saviiia

ct

l^aT^iiia.

prima uxore Savinianum genuit, de secunda Savi-

cle

filiam

autem

(122.)

,

invenisti gra-

nive candidior eris cl

Recedente angclo lactus

effici-

tur et \dola de caetero vencrari contemnens a patre plnriraum ob-

Cum

jurgatur.

patcr saepius

non adoras

Dcos

quia

crgo

,

uiortc tua insimul involvamur,

fluvium

dixitquc ci dominus: nunc invenisti, rasti

,

statimquc

terra baculum

in

OMCVIII

viri

domino

iii

vcnissct

ut

et

ibidem baptizalus est

quod taindiu quacrcndo labofixit

coram mullis adstantibus frondes

illc

ut,

ad urbeni Trc-

et

Sccanae

dominuin exorassct,

,

cst,

quam nos omncs

latenter aufugit

CumqHC super

casinam dcvenit.

ibi cx co baplizaretur

melius

diceret:

sibi

moriaris,

solus

tu

ct

oratione baculus

facta

et flores

produxit,

ita

qnod

Impcrator autem Aurelianus

crcdiderunt.

boc audiens mililcs ad cuin capicnduin plurcs direxit

cum

qui

,

orantcm invenicntcs ad ipsuin acccdcre timucrunt, iinperator autcin plurcs prioribus misit, surgciitesque

runl

cum cl

qui veiiiontes cuin co orantc paritcr oravc-

impcrator dcsidcrat tc

dixerunt:

vcnisset ct nollct sacrificare vectibus

eum

jussit

vidit

Stupcfactus

iii

euin

in

suam

facicni cccidit ct

tibi

cam

aitein decipere nioliaris?

sufficiunt aniinac

MCVII.

civitalc

ligari

flamina stantem

nicdia

non

Alii:

adauge tormcnla

Savinianus:

mcdia

in

,

quas

Qui

vidcrc.

inanus ejus et pedcs fccit ligari

paritcr

surgcns

deccpisti,

ci

nisi

Rex ct

dixit: ct

,

si

sujwr scainnum

oleo cl igne incciidio concremari.

et suppositis lignis,

intuens

Vau

cacdi.

fcrreis

Tunc

potes.

,

autein

orantem. fera mala,

nos per inagi-

Cui Savinianus: adhuc multac aniniae

De

Cap. CXXVII.

me

per

Ipse

tu

et

sanctis Savininno

ligari

pitein

suspendebantur nec aliqua eum

in aerc

ad enin veniens dixit

tor

dc sagittis

regem

cum

carcere recipi

Unde

orans,

ad locuin, ubi baptizatus

ut

apertis

catenis

venit,

quod audiens iinperator

et

ostiis

eum

jussit

insequi et capitc

illuc

quousquc ad locum

supra petrain ambulavit,

Cum

pervcnit.

fonnidarent,

igitur

dicit

miiites

')

me

sccuri

illis:

suum

Percussus igitur caput

At imperator, cum

peiculite

tinuo sanalus est diccns:

et

ad locum portari se

Sed hoc ideo

illud por-

vere bonus et nicignus cst Deus christia-

fccit et facta

inseritur,

XLIX

ejus sanguine oculum teligissct, con-

XL

ut

lamcn amiserat,

oratione protinus

luraen accepit,

CtiLXXIX

autem circa annos domini

est

mco

dc sanguinc

et

Quod audiens ^)quaedam, quae annis

norum.

percutere

Dci viitHtem agnoscat.

levavit el passibus

Je

baptismi

sui

(ransvadassent et euiu

ad imperatorem defcrte, ut Iiuuen recipiat

Passus

illuc

Videns autem Saviiiianus mililes insequentes supcr aquam

truncari.

tavit.

con-

transferretur,

fuerat,

medios milites tiansiens

per

fiaclis

iratus jussit

Savinianus auteni

crastino decollari.

et in

et

sagittis exilicns

illis

in oculo percussit et penitus excaecavit.

in

velut

Deus tuus? veniat nunc

Statimquc una de

istis te liberet.

sli-

a siuistris

et

Altera die impera-

laesit.

et ubi est

ei:

impera(or

eum ad

crastiiiuiii jussit

iii

,

sagittae auteiu a tlextris

sagittari,

et

Cum autem

suiit (loinino creiliturae.

ex hoc nomeii Dei blasphemasset

577

et Savina.

sororis suae,

Iijstoriac

Februarii.

cal.

festum

cujus

praecipue hic recolitur, haec quoquc hjstoria coiijungatur. Cura ejus soror igitur Savina fratrein

tandem

supplicaret,

sed quaecumquc habcs,

noli flere,

tuum

suum

quolidic fleret et pro eo jdolis

sibi dormienti apparuit

honore maximo constitutum.

in

hominem tecum loqiientem

vidi

Xon

centem.

quaecunquc

ambae

nie.

reccsscrunt.

non invenisset, potens

non

coclo

in

potucrunt.

fregit.

inquit

facias,

vis,

,

non

:

t

ctiam,

illa:

Et

illa:

tc occidas.

ergo pater diu

ydola mea coinminue

,

ait

absit,

Sicque

fecissct

ad coeluin manibus

v« nsn ecla

s s eii t,

t r

aii

domina;

:

doraina;

in crastiuo

eain

inquiri

tu

si

et

Deus

es

quae natos meos salvare

Tunc dominus intonans omnia comminuit

quod multi videntes crediderunt.

1) Alii

Et

scd ncscio quidein quid di-

accusabis?

tantuin

Cuin

elevatis

,

,

invcnies fratrcm

Quae cvigilans collactaneae

suae dixit: amica niea, aliquidne sensisti?

nam

angclus dicens: Savina,

derelinqne ct

et

con-

Verum bcata Savina Ro-

su ades senl.

2) Alii:

quitlnni

37

—

(i\ii.

De

Cnp. CXXVII.

578

sanctis Saviniano et Savina.

niam venieiis ab Eiisebio papa baplizatiir

V

contraetos sanans

annis

angehis dixit: Savina,

nunc

serciis

civitateni

fratrcm

ut

,

quod

quid est,

igilur in deliciis

Cui dormienti apparcns

tuum ibidcm

Ecce omncs valde

Et

Et in

Et

Deus nobis providcbit.

illa:

famulac

domina, quo

illa:

diligunt, et tu peregre

te

Trccas

in

crgo

Dixit

invenias.

suae: non oportet nos hic amplius habitare. vis ire?

ut tuas divitias dc-

facis,

epuleris? surgc et vade

liic

duosquc

caccos

diios

et

perniansit.

ibi

mori cupis?

pancm hordeaceum

accipicns

urbem Ravennam devenit vcniensque ad domum cujusdam

cujus

filia

quasi mortua plangebatur

Quae

recipi postulabat. vales,

cum

filia

ait:

domina mea

dominac meac inoriatur

Non proptcr me

morietur.

inquit,

,

et

,

quomodo

omnes

Intrans

hic hospitari

se graviter affliganl?

domum manum

igitur

pucllae apprehcndit el sanani ipsam crcxit, et cnni vellcnt tinere,

Cum

nuUatenus acquievit.

nobilis Liccrius de civitate veniens dixit ci:

Savina: hinc sum dc

indicat tc esse peregrinam ?

fratrem

meum Savinianum

qucm quacris

,

Tunc

mc semper

caslitate

commcndo

in

tibi

famulani

fratremque meuni tuo videre

,

mercar.

Quod videns

cjus

misit, ut

Finita

esl

ct

in

ct

illc,

tali

dominc, qui

orationc ail:

de loco isto ultcrius movcri,

quac

proptcr

mc

non polui,

tanta

fac,

suslinuit

ut in rcgno

autcm oratione migravit ad dominuni. cocpit flcrc,

quia ad

sepcliendum

ne-

Pracdictus autem vir pracconcin pcr civita-

homincs ad scpelicndum mulicreiu pcrcgrinam venirent.

Qui vcnicntes honorifice eam scpclierunt. sanclac

Cui ait: vir

non pcrmittas mc ampiius duris

,

hic vidcrc

fainula

in

mcuni

mcam,

qucni

ccssaria non habcbat.

tem

servasli

corpus

aut

fatigari

prostcrncns

se

Cui

cum loquela

domine, vere pcregrina sum

illa:

diu perditum rcquiro.

antc paululum pro Cliristo decollalus

loco scpultus,

itineribus

Et

rc-

Et eccc vir qui-

undc estis?

Etille: cur mcntiris,

ista civitatc.

eam

crgo juxta Trccas ad milliarc

venissct, dixit famulae suac, ut pauluni repausarent.

dam

divitis,

faninla hospilio

ibideni a

se

,

Sabinae

,

quac

nollet sacrificare, sub

fuit

nxor

Ilac

Valcnlini

quoquc dic mililis

Adriano impcratorc dccollala

,

cst.

fit

quac

fesluin ,

cuin

Cap. CXXVIII

De

CAP. CXXVIII.

(123.)

De sancto Lnpns

apiiil

cnm omnia

cx

Aureliaiinm

ferc paupcribus

conviviuni invitassct,

linpo.

gciicrc

Scnonensis

enitorct,

virfulibus

rcgali

erogaret

,

(liini

cst

clcclus.

sic rc-

Iiaberct,

nostram

volalilia pascit,

ccntum

pcrliciet caritatem, et statim nuntius alTuit, qui

Cum

Qui

quadani die plurimos ad

ct

quod Deus, qui

adessc prae foribus nuntiavit.

ciinclis

orliis,

archicpiscopus

cum vinum ad mcdium non

spondit ministro: credo

579

sancto Liipo.

vini

modios

oinnes de curia sibi vchcmcntcr

detrahcrent, quia virgincm Dci faniulam et filiam praedccessoris sui

imraoderate amaret, corain detrahcntibus ipsam viiginem ap-

nirais

prchcndcns osculatus

cani diccns:

cst

quem propria non maculat

aliena,

noccnt homiauin vcrba

nihil

Quia cnim ipsam

consciontia.

Dcnm amarc ardcnter cognoverat, eam nicnte purissiina diligebat. Cum rcx Francorum Lotharius Burgundiam intrans scncscallum suuin contra

Senoncs dircxisset

ct

civitatem

ecclcsiam sancti Stephani ingrcssus hostes

audicntcs tantus tcrror

rex alium

Senonum

senescallnin

ut,

invasit,

Tandcm

sc cvadcrc non patarcnt.

obsiderct,

ut rex bcatuin

Lupum

misissct

a rege

*)tabefactuin

ita

,

dum pcr

apertis

ostiis

Parisios reraearet, solutisque vinculis

dura missain celebraret,

quam

calice,

audicns

,

rex

inter

quod canipana

,

suas

coram

reliquias

sancti Stcphani

rcstituit civitati.

Quadam

obviavit.

gemma

collocavit. in

exsilio

prostratus

illo

incarccratorum

raulta

lapsa est coelitus

Lupus de

videns

rcx

muncribus suac ei

cum

qui ibi doctrina

ut sanctus

,

ut

ci

rcgcin infama-

qnendam cpiscopum,

Queni

cst mutatus

veniain peteret, multisque auctum

Qui

occidentcs

impctravcrunt.

divinitus

beatus Lupus

ct

cnm apnd

Intcrea Senonici

qni locuni sancti Lupi invaserat rcdirct,

fugcrcnt, inortem

in cxsilium dcstinaret,

ac miraculis valdc cmicnit.

cxsilio

nisi

Lupus

cocpit, quain

obtento rcgno Burgundiac cuin

uiuncribns non occurrissct, indignatus nimis vit,

sanctus

campanam pulsarc

turba

die dominica,

in

cjus

Rcx

sancto

Clotarius

sono miram habcret

dnlccdincm, misit, ut Parisios dcferrctur, ut ab ipso saepiuS audiretur,

1)

Scd cura hoc sancto Lupo displicuissct, mox ut de urhc

Ed. Pr. legit:

exsilio talem anncluin

ita etc.

37

Cnp. CXXIX.

580

De

M;unertiuo.

s;incto

Senonica delata est, soni sui dulccdinem perdidit. slalim

diens

supcr vas posuil

d^abolum

ct ibi

cum

eo quod pro

Irans

clarus

anle

virtntibus

DCX. ')fempore

mini

mox ab

et

absccssit vcnientcsque niullis

vice,

dum

Qui ecclesiam iu-

vcuiam

illuin

pace

in

tentationis

Tandem

postulaverunt.

Claruit circa aniios do-

quic\il.

Eraclii,

(124.)

isancto Mainertiiio.

Mamertinus paganus

cum

prius,

quadani vice

.\dola

unuin ociihim perdidit et unius manus ariditatem incurrit. se

Deos offendisse putaret

geret, obviavit

vir

ei

ct

ideo

eos

reddant piopitii.

dum

quidam rcligiosus nomine Savinus, qui cum,

orarc vado

Qui

coleret,

Qui

ad templum ad adorandum jdola per-

uiide sibi tanta acciderit inlirmitas,

offcndi ct

iii

niore solito civi-

stimulus

oinnis

iis

CAP. CXXIX.

De

qui tota nocte vociferaudo

qui clam tentare venerat,

,

niulieribus fornicari vellcnt.

oravit

iis

aquam

rediens donuini auditclericos suos rixau-

tatis ecclesias circumiissct, ,

sitiens jussit sibi

inclusit,

niane

Quadam autcm

die confusus abscessit.

tes

Nocte quadam

recepit.

vchemcnter

Facto autcm

cocpit.

insonuit

Doios autcm inlclligens inimici pulviiiar suum

frio-idam dcportari.

ululare

cum honore

,

instinctu d^aboli

orarct,

Quod rcx au-

reddilo

Itaquc sanctus Lupus obviam perrexit

quod dolcns pcrdidcrat

et

cum

sono

slatimque

jussit

urbe milliario.

ab

seplimo

eam

restitui

ait:

requisivit.

ut,

,

Qui ait: Dcos mcos

quae mihi

irati

crras, frater, crras,

si

abstulerunt,

daemones Deos

putes, sed vade ad sanctuin Gcriiianum Altissiodorcnscni cpiscopum, et

si

ejus

consilio

iter arripiens venlt

acquicvcris

continuo

,

ad sepulchrum

saiicti

sanus

cris.

Qui

Amatoris cpiscopi

statiin

et plu-

riniorum cpiscoporum saiictorum, seccssit(|uc propter pluviam iioctc

ad qnandam ccllulam supcr tuiiibam sancti Concordiani colloca-

illa

tani.

Cuni aulcni obdorniivisset, apparuit

quod quidam sanctnm

1)

scilicet

vir venit

Concordianum

rlliin,!

(luo

>

Of^iliiil.i

,

ul

oiiiiltlt

veniret

Kd.

ci visio

ad ostium

I'r.

ad

quacdam

cellae festuni.

ejus

mirabilis,

vocavilque

Quod

saiictus

Peregiinus

De

CXXIX.

Citp.

sanctus Amator

et

me

(juendam

custodire oporlet, nc a serpentibus

Abiens

occidatnr.

sancte Concordianc

dyaconum

ct

surgc,

,

veni

reversusquc

ait:

adduc tecum Vivianum sub-

et

Visunique

custodiet.

quia hospiteiu

qui hic habitant,

,

nuntiavit

,

Junianum acolitum, ut orficium suum

hospitem tuuni

autcm

quae audierat

illc,

Cui

episcopis faciebaiit.

aliis

ciiin

de tuinulo respondit: non possuin modo venirc,

ilie

581

saiicto Mamertiiio.

Alexander

faciant,

Mamertino,

igitur

est

quod sanctns Concordianus appreheiisa manu duceret eum secum,

cumquc ad cos vcnisset,

dixit iis sanctus Aniator:

qui tecum ingressus esl?

Qui

ait:

cst

et

eum

pclle

cum

quia pollutus

,

expelleretur

impotravit,

Qui cum ea

prostratus veniam postulabat.

enarraret

,

ambo ad tumbam

perrexerunt

moto lapidc viderunt plurcs scipcutcs

dinem cxcedebant, iis

impcravit

ut

,

cuniqiie

ad

praesumant nocere.

sancti

iis

potest

noii

talein

est

Et

,

graliam

ct

fcsti-

coram eo

sibi contigerant,

bcati Concordiani et re-

decem pcdum longitu-

qui

,

ex-

Qui

essc,

Amatoris

quac

istc,

ille:

sanctum (jcrmanum pergere

ut ad

,

quis

cst,

ad sanclum (iermanuin vcnit

Evigilans igitur

iiaret.

nobiscum

coram

prostratns

,

qui jussit ei

hospes meus

omncs dilTugerent, locum pcrgant

Germanus

bcatus

ubi de caetero nemini

,

Sicquc Mainertinus baptizatus

est

et

sauatus

factusque est monachus monasterii sancli Gcrmani, ubi post sanctum

')Allodium abbas

fuit.

Marinus

ciijus

exstitit,

Hiijus

tcmpore

obcdientiam

in

ejus monastciio sanctus

sanctus Mamertinus probare

cum

volens vilius officium monastcrii ei commisit, pastorem scilicet

quadam

faciens bubalorum.

Cuin

libentcr custodiret,

tanta sanctitatc pollcbat,

vcstres

qni

igilur

silva

in

bovcs et vaccas

quod etiam avcs

ad se venientes manu propria nutriebat.

ad ccllam

confugerat,

ejus

a canibus

Latrones quidam cum eum exspoliassent

ct

cripiiit

Nam ct

et

sil-

aprum,

abire

fccit.

vcstcm cjus sccum fe-

rentes abirent, solum ei palliolum dimiserunt,

qui statim posl cos

clamavit diccns: rcvertimini, domiiii mei, ccce dcnarium coHlgaUim in

medio

protinus

pallio inveni,

revertcntcs

penitus diniiserunt, rcnt,

tota

rcperti.

nocte

Quos

illc

qui

vobis forsitan

palliolum

sed

euutcs

cum in

fcstiiianlcr

ipso

Ed. fr. Ol

I

iidium

leyit.

necessarius

crit.

abstuleruiit

ct

Qui

luuhiiu

ad suas latcbras propcra-

crepusculo ad ejus ccllulain sunt

salutans in cella

corum lavans necessaria, quac

!)

cum dcnario

sua benigiie rcccpit pcdesque

potuit,

miiiistravit.

Qui stupcfacli

(lc

CXXX.

Cap.

582 eo

fcccrant

(iiioil

,

tonvcrsus

luancntcs ursac cuidain

sancto Aegidio.

doliicrunt

,

Quadain vice

cst.

De

unus(iuisque conirn ad

ct

quidam juniorcs

cuiu

,

quae ovibus iusidiabatur, laqueos tctcn-

,

Quod sanctus

disscnt, illa in laqucos nocte irrueiis capta tcncbatur.

Mamertiuus pracsciens dc (luid

dcportaretur,

vcnit

exsilicns

libcr

et

ad urbera portavit, ubi

villa

quidam ad corpus

,

inodo

nullo

illud

incarceratus

subito

cum

usquc

et

Gcrraani

ccclcsia sancti

in

illi:

eainque dissolvcns

,

corpus ejus Altissiodoruin

quadam

in

quoadusquc

potucrunt,

vinculis

ne capiaris

,

fuissct

fuissent

ct cuin

inovcrc

fractis

cito

Verura cuin raortuus

diraisit.

indc

lecto surrexit ct eani invenicns dixit

o iniscra? fuge

facis,

fidciii

raonaclii secuni

aliis

houorilice est

scpultus.

CAP. C\XX. (125.)

Acgidius dieitur ab e clarura

,

quod

est sine

ct

,

gcos tcrra

ct

djaii

Ipse nainquc fuit sine tcrra pcr terrenorum

divinum.

sive

dcspectionem, clarus pcr scicntiae illustrationcm, divinus pcr ainorciu, qui assimilat

amantem amato.

Acgidius Athenis

ex rcgia stirpe progenitus

ct sacris littcris

ab infantia cruditus, duin quadam dic ad cctlcsiam pergcrct, cui-

dam acgro

platca jaceuti

iu

qua

tribuit,

indiilus

ct

elemosinaiu

parentibus suis in domiuo quicscentibus, fetit

hercdcm.

Quadam

vicc

a serpcnte pcrcussus eidein gidius protinus

tum

taclcris

gidius

virus

dum ab

dacraone fugato sauavit.

tlitantcs

conspcxit et

pctiit

facta

Post

ecclesia rcdlrct,

suam Iioc,

Christum

sui

quldam

vir

scd oratione fusa Ae-

Quendam dacmoniatum

ct lidclcs

pcriculuin claiu littus raaris

patriiuonii

obviiis cxstitit,

fugavit.

cxsistciitcm

tunicam

pclcnli

integram inox reccpit,

sanitatem

iu ctclcsia

clamoribus suis turbaiitcm Ac-

Vcruin humani favoris formidans et

nautas quosdara in mari pcri-

oratione tcmpcslalcin

oiunciu

scdavit.

Applitantibus autcin nautis, aiidito, quod Roinam tcndcrct, gratias cjus

uicrilis

niiscrunt. (.'acsario

cgcrunt ct,

Ouin

igilur

c.jusdcm

quod euin sccum

Arclalcm vcnissct

tivitatis

cpistopo

gratis vehcrcnt,

ct

mansissct

bicnnio ct

cuiu

prosanclo

ibidcm (lucndam

CXXX.

Cap.

De

febricitantem curassct,

trtennio

583

Aegidio.

saiicto

eremnra cupiens clam discessit et

cura *)Vcredonio eremita sanctitate conspicuo diu niansit, rilitatcm

terrac

coruscaret

eremum

suis

in nutrlcem,

quac

cnm ibidcm

regis

caeteris

feris

qucndam fonticulum

et

ccrvam praeparatani ibidem habuit

niliilominus

alimoniam

certis lioris lactis

pueri venarentur,

praebebat,

sibi

praedictam

videntes

urgerelur, ad pedes sui confngil alunini.

admirans, cur praeter solitum

mugiret,

sic

exiens

audiens dominum exoravit, ut, quam

sibi tribucrat

Canum autcm ansus cst, sed cum

ad

varet,

nimio

ululatu

domum

revertentes casso laborc rera

ut

venatorum

illuc

properavit,

gittara

in

dirigens

,

canitie

ser-

inde

autem

et insequenti die illuc

Quod

cum episcopo

ct

dura rex

multitudinc

redirent, locum veprium densifate

girum circumdederunt,

unus autem incaute sa-

cervam expellerct, sed

ad ipsius devcnenint spcluncara ,

,

sed cura canes ut prius non accedere

oranti grave vnlnus inflixit,

vestitum

nutricem

itcrura rcdierunt.

omnes ululando

ut

vero

venatores revertebantur.

redeunt

suspicatus,

erat

audiisset,

inacccssibilera

Illc

venatores

et

nullus infra lapidis jactum sibi appropinquare

Nocte igitur supervenientc doraum

pracsunierent, sed

Sed

ccrvam

hanc cum canibus insequuntur; a quibus

contemtis

dum vchementer

ubi ste-

ubique niiraculis

pericuhim relicto eo interiorem

quoddam antrum

ubi

qnandam

Sed duui

fugavit.

hunianae laudis timens

,

penetravit,

reperiens

meritis

vidcntes scncm habitu monachali

et

ct aetate

Dei pro cerva

viro

semitam ferro aperientes

militcs

venerabileui

,

ccrvara

quoque ad

rex

eum

pedites adierunt,

caeleris retro stare jussis, ct interrogavcrunt

cum

,

ejus

genua provolutani, solus episcopus

ct

quis

essct vel

unde venisset aut cur tam densam eremi vaslilatera peliisset seu quis

euni

vulnerare tam

singula rcspondisset

et

gravitcr

huuiiliter veniara

medicos sanando vulneri spoponderunt

et niulta

sed ipse nec raedicinam adhibere voluit ipsa etiara non respexit, perfici,

liitis

Sed

raonastici

ordinis

Ed. Fr.

:

,

cura rex eura

ab eo rcciperet,

cipcre rccusavit,

1)

quin potius

dominum exoravit, ne

reddcretur.

,

disciplina

Verecleino.

et

postulassent,

donaria obtulerunt,

muncra contemnens ad

sciens virtutem in infirmitate

quamdiu vivcret,

sanitali pristinae

frequcntcr visitarct et pabulura sa-

iraniensas

admoncns

Quibus cum ad

pracsumsissct.

ab co

illi

obtulit,

divitias

sed eas

ille

re-

ut indc nionasterium conslrucret, ubi vigcrct.

Quod

2) Ed. Fr. innle:

cura

venisset

rex

legif.

-)fccisset,

584

CXXX.

Cap.

De

sancto Aegulk).

victus Aegidius

lacrjmis

reiiuisset,

monasterii curam suscepit,

iliius

rolus ut audivit,

cl

precibus

,

unquam nec

Hujus lamam rcx Ca-

eum rogavit,

sancto

ipsi

confiteri

quod

cidcm

apparens schedulam super altare posuit,

erat per ordinem

celebrans

pro regc

peccatum

et regis

sed tamen poenitens et confitens ab

Adjuiictum

erat

in

fiiie,

qua scriptum

in

jam

sanctum Acgidium

tamen ab

si

ejus meritis sibi remissum non dubitaret.

esse

deinccps absti-

illo

quisquis

ut,

pro quocunque commisso invocaret,

angelus domiui

orarct,

Aegidii precibus

et

nulli

Sequenti igitur donii-

auderet.

dum Acgidius

neret,

co digna-

pro

ut

quia quoddam facinus enorme conimiserat,

nica,

dimissum,

plurimum

postquam

,

impetrato advcntu reverenter eum suscepil.

ejus

Inter caetera salutis colloquia rex

retur orare

rcgis

dcsistcret,

illo

Oblata igitur rcgi schc-

dula peccato suo rex agnito veniam bumiliter postulavit, Aegidius

autem cum honore rediens apud Nemauscnscm urbeiu cipis, qui tunc obierat, suscitavit.

filiuni

prin-

Post aliquantulum vero teniporis

praenuntians monaslerium suum non longe ab hostibus evertendum

Romam

adiit et privilegium

duoquc

ecclesiae

quibus sculptae erant imagines apostolorum

ostia cyparissina,

wittensque ea in Tjberim divino rcgimiui commciidavit

nastcrium rostituit.

cuidam

rcdiciis

Cumquc ad

contracto

nioiiaslcriuin

portu invenit ct gralias agcns Deo, illaesa servasset, ca in

sui

fratribus

dormi^it,

obilus

iminincrc

indicans ubi

ct

Romanac sibi

Kd.

\'r.

choros angcloiiim

iiHilc

:

1

n

per

111 i

pracdicta

intcr tot

sedis crexit.

spiritum

pro se orare suadcns

pluiiini sc audivissc lcslali suiit.

1)

rediisset,

ad luo-

grcssum oslia

in

maris pcricula

i)Iimiiiibus ccclesiae suae ad dccus eccle-

siae et moniiuenluiu pacli

dicm

ct

Tybcronem

apud

quod

iu

a papa iinpctrans di-

,

ni b

>is.

in

cjus aiiimaiu

Tandcm

revclavil,

domiiius

quod

illc

douiino fclicitcr obiii

cociiiin

Claruit circa annuiu

lcrenlium

doiuini

DCG.

Ciip.

De

CXXXI.

Cmi.

CAP.

De

585

virgiiiis.

(126.)

nativitate beatae ITIariae virg^ini^. David

diixit

alienus

non jHulierum

praecipue patet

beala

hoc

ex

de sola virgine natus

David natam esse tcros

Nathaa

filii

et

duos

iiabuit

Joachira

Cum

ct

David enim inter cac-

genuit Barpanthar

Panthar

virginem ,

quidem

Jacob

Heli,

ct

Barpanthar

Ex catena

Mariam.

ex qua geiiuit Jacob qui

,

autem Pantharis, nupsit uxori Nathan Facti

catena igitur

Johanncs Damascenus, Levi genuit

ut testatur

cx ea Heli.

Ex

Salomonem.

autcm Nathan Melchi ex tribu Nathan

et genuit

autcni

filins

,

,

matri autcra Jacob,

Jacob

utcrini

sunt fratres

Heli ex

ex tribu Salomonis,

autera

defuncto

quidem Levi,

ct

Nathan.

tribu

Defunctus est autera Heli ex tribu Nathan sine liberis

Jacob

Cliristus

igitur

manifestum est, et ipsam virgiuem cx

Salomonis Nathan habuit uxorem

frater

testatur,

scriptura

saepe

ut

originem.

Nathan

Joachim

,

,

series

hoc cx catena Natlian.

Melchi et >)Panlhar, genuit

Ve-

quod

duxit

sit,

filios

David,

ex

quoniam

,

David

de semine

Christus

texeretur.

progenie David descendit;

generationis

virorum

sed

,

dcscribunt, qui tamen a conceptione Christi

quia consuetudo scripturac dicitur fuisse, ut

fuit,

tamcn virgo

rissime

Jiula et legia

trilm

origineni. Mallhacus auteni etLucas nongeneralio-

nem Mariae, scd Joseph penitus

Marlae ex

virginis

gloiiosae

1. Nativitas stirpe

beatae Mariae

uativitate

et accepit

ex tribu Salomonis, uxorcm ejus et susci-

frater ejus, qui est

Joseph igitur natura cst

tavit

semen

filius

Jacob ex descensione Salomonis, secundum lcgem autera Heli,

qui

fratris

ex Nathan.

sui et geuuit Joseph.

Nara

filius

quidem erat generantis

Sicut autem

Damasceuus. in

,

secundura naturaui

qui nascebatur,

,

secundura

autera

Haec

legem defuncti.

ecclesiastica hjstoria dicitur et

in

Beda

sua chronica testatur, cura omues generationes Hebraeorum

alienigeiiarura

in

-)archivis

templi

secretioribus

servarcntur,

et

He-

rodes omnes jussit incendi, existimaus se nobilem possc vidcri, deficientibus probainentis progenies retur.

Fuerunt taraen quidam

quitatem Christi

,

dicti

dominici

qui eliam Nazaraei fueruut

tionis Chrisli partiin, ut a proavis didiceranl, J)

Ed.

I*r.

l'nii lli e

la

,

;i!ii

l'aiiliicr.

si

sua ad Israei pertinere crcdesic

,

,

dicti

ob propin-

qui ordinem genera-

partim, ut a quibusdam

2) rieteul.

praeleruul

;

arcis.

De

Cap. CXXXI.

586

iibris iiabucrunt,

Johanucm

Elizabcth

Eliud,

^)Eniinen, cst iu

oppido Trajecti super trcs viros habuisse

De primo

licet

Mosam

dicitur,

Anna

iu episcopatuLcodicnsi.

Joachini,

sciiicct

Clcopham,

Joseph,

fratrcin

Clcopham

gcnuit ex

Jacobuiu minorcm, Joscph justum,

ncm

Judam.

Mortuo secundo cx quo

Saloinc,

vocavit ct Zcbcdaco

aliam in

viro

filiain

conjugem

dedit,

iii

quam

iiliani,

conjugcm socia-

viro suo quatuor filios genuit,

scilicct

et

aliam

eo

Alpheo postmodum

Hacc autciu Maria cx Alpheo

ct

unani hliani, sci-

Mortuo Joachim accepil

et pcperit.

et

cst

cujus corpus

,

Mariam, raatrem domini gcnuit, quam Joseph nuptui

similiter Mariain vocavit, et

licet

Servatius

auteni viro, scilicet Joachira,

quae Christum doininmn genuit

vit.

De Eiiud natus

baptistam.

de Einincn natus est sanctus

autein

Salome.

quac habuit

,

Hacc autcni Hismeria genuit Elizabeth

sororcui nominc Uismcriam. ct

virgiuis.

quos donii habcbant, quanluni poterant, pcrdocc-

autem acccpit uxorcin noniine Annam

Joacliini

bant.

Mariae

natlvitate beatae

qui ct Barsabas,

Annac tcrtium

quam

genuit,

Simo-

acccpit,

rursus

sci-

Mariam

Haec auteni Maria ex

tradidit.

Zebcdaeo viro suo duos

filios

genuit, scilicet Jacobum majorcm ct

Johanncm

Unde

et

evangclistain.

Anna

de hoc cxstant vcrsus:

solet dici Ires conccpissc Marias,

Quas gcnucre viri Joacliim, Cleophas Salomeque. Has duxcre viri Joscph, Alphcus Zcbedaeus. Prima paiit (
,

Scd mirani vidctur Elizal)ct!i

quomodo

,

,

dc

de

sua tribu

ct

luissc tcstatur.

nicron^mnm de Bethlchein duin

,

quod

ipsc

et

Aaroii

qiiac

,

undc

cssc cognata

secundum Icgciu

Anna

uxorcm

ct

,

autcni luit

erat dc tribu Juda,

Jojada suminus

et

Juda duxcrunt uxorcs,

poluit

ducere dcbcbat

famiria

Aaron Lucas

liliabus

JMaria

Constat cnim Elizabctii uxorcm

crat de tribu Lcvi, ct

fuisse Zachariac, qui libct

beata

nt supcrius dictiim cst.

sccundum

scd

scicn-

ambo de

saccrdos

saccrdotalis

qiii-

ipsam

et

rcgalis

cognatione sempcr ad inviccm probantur luissc coiijunclac.

Poluil

tribu

autem, ut datis

dicit

iiuptui

Bcda, hiijusmodi

tcminis

Mariam, quac dc

dc

tribu

coiijuiictio recentiori in

A

iiii

II

c

tribum

tribu rcgia dcsccndit,

tionein gcncris habuissc constarct.

1) Alii:

tribus

II,

Et

,

ut

tcmpore

inanircsto

licri

bcatam

cum

tribu saccrdotali cogiia-

ita

bcala Maria dc utraquc

tribu orat.

doiiiiiius,

587

virgiuis.

ut iiae tribus privilegiatae propter

quia dc

niiscerenlur,

iiivicem

Mariae

nativitate l)eatae

cnim

Voliiit

ad

niisterium crat

De

CXXXI.

Cap.

doininus nasciturus

iis

qai vere rex et sacerdos pro nobis se ipsum offerret et fide-

,

les SHOS in nialitia luijus vitae pugnaiites regeret et posl victoriam

Quod

coronaret.

ex nominc Christi, id est inuncti, innuitur,

etiain

quia soli sacerdotcs ct rcgcs et prophctae in lege vcteri inungc-

bantur, unde ct nos a Christo chrisliani diciinur ct genus cleclum et

*) regalc

quod fuisse

constiit,

Scd

appcllainur.

sacerdotiura

inuliercs

ne

distributio

non habcbat

tribu nubere potcrant, cui volcbant. Hystoriam

Hieronjmus, ut

Annam

Nazareth sanctam

autem

ambo

justi erant et

autem

Et

scrvitoribus

,

domiui manciparent.

scrvitio

in tribus fcstis praccipuis

nioruin Joachiin

tertiam

,

pcr annos

ita

habcntcs voverunt domino

quod,

XX

si iis

Cujus

rei

trifaric

sibi

ambo

ct

aliani

familiae suac

prolcin ex conjugio noii

gratia cuin singuiis aiinis

Jcrusalcm frcquentarcnt,

cum contribuUbus

dividebant,

sobolcm concederct, cam

in fcsto

suis Hicrusalcm adscendit,

saccrJos cuin indignatione niinia rcpulit,

videns

,

impcndebant,

ad altarc acccdcns oblationem suam offerrc

cacteris

ct civi-

sinc reprchensione in omnibus mandatis

percgrinis et pauperibus erogabant

usibus reservabant.

quodain

ex Bcthlchcm duxit uxorcm

tcmpli

ct

in

ut se ibidem iegisse rccoluit,

domini inccdebant onincmque suam substantiam

unam partcm templo

iila

nativitatis virgi-

Joachim namque ex Galiiaca

primo rogatus transscripsit. tate

,

de

niulieres

,

prologo refert, adolescentulus

in

scd post multuin lcmporis

libello lcgit,

diccbatur,

Quia vcro

confundcrctur.

sortium

levitica tribus sortem inter caetcros

nis bcatus

quod

et

tamcn suac tribus hominibus jungercntur, dictum

voluit.

ciicaect

cum

Quem

ad allare

ct cur

Dci acccdere pracsumerct, incrcpavit asscrcns non esse convcnicus, maledicto legis obnoxium oblationem domino legis offerrc, nec intcr

foecundos

Joachim

infoecundum,

igitur

sic

et

qui

populum Dci non auxit,

noluit, ne similitcr a contribalibus suis, qui

opprobrium sustineret. aliquamdi.i fuissct,

apparuit

tatc

diccns:

ct

adstare.

confusum sc vidcns prac pudorc domuin rcdirc

hoc audicrant, tantuin

Seccdens igitur ad pastores suos

quadaia

die

ci

soli

,

cum

ibi

angclus cuni niagna clari-

de cjus visionc turbatuin

,

cgo sum angclus domiiii missus ad

ne tiracrct, tc

,

ut

admonuit,

annunticm

tibi

prcces tuas cxauditas csse ct clcmosinas tuas in conspcctu domini ad-

1)

Adject.

regale oiuiUk

Ed. Tr.

De

Cap. CXXXI.

588

sceiKlisse;

enim piidorcm tiuim

vicli

cum

el iileo,

aliciijus

non

et

utcrum clamlit, ad hoc facit,

Prima

Ysaac,

vestrae

sterilis

Et tamcn

Samuele?

sancto luini

Et

plena,

nec forinsecus

ex

sicut ipsa

omnibus gcutibus

erit salus.

tibi

ab

erit

scd

,

in

templo do-

siiiistrum de ea aliquis suspicctur.

matre nascetur,

stcrili

generabitur,

filius

habucrc.

et stcrilcs

matris suae spiritu

iitero

populares

iiitcr

semper morabitur, ne quid

altissiini

iiiatres slcriles

Haec, ut vovislis,

adhuc ex

consecrata et

domiiio

infantia

Jospphum

Proinde Anna uxor tua parict

cjus Mariam.

vocabis noinen

et

et

benedictio,

Quis fortior Sainsone

diu conceptus

dilatos

partus mirabiliores esse solcre. filiain

ambo

hi

Rationi igitur et exemplis crede,

perlulit

(uil et tainen

genuit, qui totius Aegypti domiiiiuin habuit? vel sanctior

nonne

Sara

niater

opprobrium

omnium gentium

erat

Rachel etiam noiine diu

geiieravit?

ut mirabilius

nascitur, sed divini fore

sterilitatis

repromissa

cui

quod

gcntis

Hsque ad nouagesimum annuni

tamen

opprobrium

el .iiulivi sterilitatis

libidinis esse,

cognoscatur,

nnineris

virgiais.

Peccali quippc, iion naturae uitor cst Deus

iioii recle tibi objectuiii.

denuo apciiat,

Mariao

luUivitate lje;\tae

cujus

Et

ita

nomen tibi

eum

Jcsus, et pcr

hoc signum

:

ca

ex

mirabilitcr

et

eril

cum perveneris

Hierosolimis ad auream porlain, Annain uxorem tuain obviam babebis

,

quae de tua tardationc modo

gaudebit.

amare

angelus ab

His dictis

quonam

flcret ef,

sollicita tunc

eo recessit

addens, ut pro signo nierusalcm ad ibidcm

viro

ceplum ambo

suo sibi

redeunti

pcperit et

lionibus adduxerunt.

XV

patefecit

portam pergeret juxta

angcli

cssct.

alicujus

conccpil ct filiam

tcnipluni doniini virginem

cum obla-

XV

iii

graduuni

monte erat

horum itaquenovissimo virgoconslituta

tcniplo dimittentes

igitiir

oblationc

ac

liliam

ad propria redierunt,

J) KJ. Vr. ol)l,«lloiiif.

Ivyil.

de

igitur

Erant autem circa tcmplum juxta

adjutorio ita consccndit,

Pcrfccta

ct

Coniplcto igitur pcr trien-

conslitutum, allarc holocausti, quod forinsecus erat, adiri

siiic

et

prae-

redierunt divinum

adsccnsionis gradiis, nain quia templum

gradus non potcrat. In

cum

,

domum

Anna

ejus Mariaiu vocavit.

nium ')ablactalionis tenipore ad

psalmos

Igitur

adorato domino

cxspcctantcs.

hilariter

nomen

aurcain

invicem obviantes de mulua visionc laetati

prole promissa securi

promissum

annuntiaverat,

viro

obviarct.

conspcctu tuo

ignoraret, idein angclus

vir suus ivissct,

eadem, quac

eideni apparuit et sibi

in

Anna autcm

,

si jain

cuin

virgo

iiisi

pcr

cuiictos

aclatis pcrfcctac

aliis

autcni

virgiiiibiis

iii

((uolidic

iu

Cap. CXXXl. onini

De

Marlae

natlvitate beatae

sanctitatc proficicns

ab angclis

et

569

virgiDis.

qiiotidie visitabatiir et vi-

quadam

sione divina quotidie fruebatur.

Ait Hieronymus in

ad (-hromatinm et Heiiodorum

quod bcata virgo hanc regnlam

sibi

slatuerat

,

a raanc usque ad terliam orationibus insisteret,

iit

,

a tcrtia usque ad nonam textrino opcri vacaret

Quarto autera

daret.

denuntiavit,

decirao

ut virgincs

suac

tcmplo

in

reverterentur,

instrnebantur et aetatis ut

servitio mancipassent,

mino ipsa vovisset. Tunc anxiatus scripturara taret nec

quae

,

morem

sententia

,

tura

ut

est pontifex eo,

genti insuctum introduccre audcret.

tam dubia

re

in

ad

consulcndum

virgula

gerrainassct

domo David cacuminc

in

ct

sanctns

nupliis habilcs

in

seph de domo David

ejus

cui

,

sccundum Ysaiae

suas alTerentibus

cum incongruuni vidcretur,

solus

consulendum putavit,

qui rcspondit

attulisset,

et

procul

,

quod solns

dcbcrct. ipsa

illico

patuit, ipsi

ille

virgam suani

Proditus itaque Joseph florera

virginem dcsponsatara fore.

dispositurus

et

gcminassct

neccssaria

autem Maria cura VII virginibus coaevis

ct

iii

liquido

Desponsata igilur

suam civitatem Bethlehem nuptiis

Unde

dominum

iterato

columba de coelo adveniens consedissct,

virgine Joseph ipse quidcm in

tani

vir

si

uxorcm, caetcris

virgam suam subtraxit.

ipsc

cui virgo dcsponsari

cum virgam suam

in

consonum apparcrct, pontifex

cuni nil divinae voci

vatici-

ipse

Erat inter cacleros Jo-

proveclae aelatis tara tenerani virgincm duccret

suam

dorainum

non conjugati

colnrabae specie consedissct,

dubio esset, cui virgo dcsponsari dcberct.

cacumine

fuit

Cum

virgas singulas ad altare dcfcrrcnt ct cujuscunquc

singuli

niura spiritus

una

liaec

cunctis audientibus vox insonuit

oratorii

dicens, ut, quicunquc de

mura

Ad imminentem

consiliura domini quacreretur.

pontifcx

ct

raox de loco

essent,

omnibus

quod ncque contra

vovete et rcdditc, votum infringendura pu-

dicit:

antem oralioni insisterent accessisset,

attulit,

qnia parentes sni

quia virginilateni suam do-

JudaeorHm senioribus convocatis omnium

fcstivitatcm

ejus

jungc-

viris icgitime

facere non possc respondit, tnm

hoc sc

eam domini

non

cscani

sibi

anno pontifex publicc

Cujus mandato cnm caeterae paruissent, sola beata Maria

rentur.

virgas

nona ab ora-

a

,

apparens

angclus

actatis

quac

,

domum

tcmpus implcssent,

virgo

qnousque

non recedebat,

tionibus

epistola

reccdit do-

provisurus,

et collactaneis

suis

virgo ,

quas

ob ostensionera miraculi a sacerdolc acceperat, ad domura parentum in

Xazarcth reversa cst,

in

dicbus

aulcm

illis

oranti apparnil ct de ca nascilurmn Dci filium

angclus Gabriel nuntiavit

ei

Dies au-

590 tcm

sicut

tcinporo

virginis.

Contigit

latuit.

fiilelcs

quod

Jolianncs Bclclh,

rcfcrt

Marine

nativitate heatae

aliquanto

virginis

nativitiitis

igitnr,

Dg

CXXXF.

Cap.

quidani

sanctus

vir

scdiilac contcniplationi insistens, singulis annis VI Idus Scptcinbrcs in

angclorum societatcm

positus jocundissimain

orationc

zantcm audirct, cumque dcvotissimc libet

anno

rcsponsuin ct

iii

tantum dic

non

ct

,

manifcstarct

hac cclebrilatc coelesti

pontifici ct aliis intimassct ct

et

antiquitatum tcstiinoniis

honore

Oclava autcm

Cum autcm hoc summo

curiae.

cclcbranduin

hunc dicm

Cujus haec causa

*)olim non cclcbrabatur,

ct libcri abirc posscnt,

quod

,

quodam

conclavi incln-

a Romanis multas molcslias susti-

et ipsi

nerent, vovcrunt reginae cocli

in

Scd cum pcr plurcs dics

scrunt, ut citius ccclesiae providcretur.

concordarc non potuisscnt

instituit ccle-

Gregorio cniin noiio per mortcin

fuit.

Romani omncs cardinales

sublalo de mcdio

in

statuerunt.

univcrsaliter

scd doininus Innoccntius IV. natione Janucnsis ipsam brandain.

nata,

coiicordcs

ut

orationibus ct jcjuniis, scripturis

bcatac Maiiae

nativilatis

ccdesiae,

vcritatem comperisscnt,

virginis

nativitatis

illi

mundo

die fucrit

tali

sanctac

liliis

sollcnini-

pcterct, cur quo-

hoc audiret, divinum recepit

alio

quod virgo gloriosa Maria

hoc

ideo

fiercnt

illo

revclari

sibi

,

si

cjus mcritis concordarcut

diu ncglcctas de

suae nativitatis

octavas

Sicque in dominum Cocleslinuin con-

cactcro statucrent celebrandas.

vcncrunt ct liberali pcr dominum Innoccnlium votuin adimplcvcrunt. Coclcstinus cuim modico tcmporc supervixit

nizal,

nativitatcin

scilicct

baptistac,

quac trcs

Johanne namquc rcnascimur

in

pcr eum im-

in

trcs

aqua, cuin Maria

gloria,

Cuin

Mariac

sanclac

Chrisli,

designaiit

spiritualcs in

gloriac

ct

Oclavas

baptisini

pro

quia omncs ad octavam rcsurrcclioiiis anhclant.

quidam valde strenuus

et

Cum autcm

in

itincrc

KJ.

l'r,

iil.-iiio

S. Milcs

monastcrium

conlr.iiio li.ifc

ad honorcm bcatac

rcpcrtum missam auditurus

missa missac succcdcrct

nullam practcrmittcrc vcllet,

1)

vigilia,

Iiabcnt,

bealac Mariae valdc devotus ad tornca-

nicntum vadens quoddain priino

Mariac constructum

adultis

in

ideo illac

omncs

vcro

cuin

cum Christo

similiter,

incrito vigilias habent, sed cuin pocnitcntia to(a sit

non oportuit, ut vigiliam habcrct.

Johannis

ct

nativitatcs:

poenitcntia,

nativitalcin

igitur

oporleat piacccdcrc contritioucm

duac

ideo

ct

Et nota, quod trcs nalivilalcs ccclcsia sollcm-

plcri noii potuit.

ct

ille

intravit.

ob honorcm virginis

tandem monastcrium cxiens ad locum

it;i

Icyit

;

Hliiri.TC

c cl o

1)

rnlur

s

p

d

elc.

:

Cap. CXXXf. propcrabat.

concitiis

streiiuissime

assererent

necnon

Dc

perpendcns

eum

strenuissime

nianifestavit et

summa

in

filio

3* Episcopus quidam

qui

occurrit

viro

rcvcrcntia ct dcvotione habebat,

Mariae

ecciesiara bcatae

virginum

ct ecce virgo

hono-

sc

ad nionastcriuin rediens

virginis dc cactcro militavit.

dam

aderant,

acclamarent,

niilitassc

urbanam reginam urbano niodo

vir discretus

bcatam Mariain

ipsum

et

qui

qui sc ab eo captos diccbant, se eidem ofTenent,

,

quid acciderit,

rasse,

Quod dum omnes,

referunt.

universi

ct

quidam

et

Et ccce redcHiilcs cidcin occurrerunl

miiitasse

591

natlvltate heatae IMariae virginis.

in

,

quaii-

mcdia cx devotione adibat

nocte

comitata univcrso virginum clioro vcnicnli

cum summo honore susceptum ad ecclesiam

et

quam tendebat,

ducere

coepit

duabus

praecinentibus

de

,

ad

choro

puellis atque dicentibus

Cantemus domino sociae cantemus honorcm, amor Christi rcsonct orc pio. ,

,

Uiilcis

Qnos vcrsus

totus alius cliorus virginum rcsumciido pcrcantat prac-

dictaequc binae cantatrices binos, qui scquuntur,

in ordinc versus

subscquutac sunt:

Primus ad ima

virum

Sicquc

Dci

magiia de

ruit

cum tumuit,

Sic hoino

cuni

proccssione

lali

duxerunt duabus scniper incipientibus

4. Quacdam mulier

iiiimicis capitur et

iii

ima

ruit.

usquc ad ccclcsiain per-

ct

caeteris

rcspoiidcntibus.

solatio viri sui destituta

habcbat, qncm tcnerrime diligcbat.

ab

superbus,

Iiicc

priinus ad

unicum

Quadain aulcin vice

filium

hlius ejus

Quod

custodia carcciatur et viiiculatur.

illa

andiens inconsolabililer flebat et beatam virgincm, cui niultum devota erat, pro liberationc

dem

vidcns

quod

,

sic

Tan-

importunis precibus exorabat.

filii

proficcrct

nihil

ecclesiam

,

qua crat

in

,

sculpta imago bealae Mariae, sola intravit et coram imagine slans

ipsam te

sic

alloquitur dicens

sacpc rogavi

et

patrocinium tuuin

pro

fructum.

sicut

filium

Igitur,

tuum

p&nam. virgo in ifflagincDi

tibi

virgo beata,

:

adhuc nequaquam inco

filio

et

imploro

obsidem pro

Et hacc diccns propius accessit

grcmio bajulabat pueri

ipsam

in

,

auferens

linteo

filio

suo

nulluin

habcrc gaudens

et

filio

raeo

abiit

involvit

obfirmavit,

filii

rael

subvenisti,

adhuc scntio sic

est,

ct iinagincni

domuin

mundissiuio

rccondens ipsain cum clavc diligcntius pro

et

meus mihi ablatus

filius

auferam

pro libcrationc

matri raiscrae

in

et

ego

custodiam

pucri,

quam

accipiensquc ct

in

archa

bonuiu obsidcin

ipsuui diligenter custodicns.

Et

De

Cap. CXXXI.

592

natUitate beatae IMariae virginis.

ecce scqucnti nocte bcata virgo jiivcnl apparuit ct januam carceris inde

apericns, dices

rcddat

praeccpit eique 'dixit: filium

ad matrcm vcnit

exiens

ex quo

,

bcata

quaiiter

et,

reddidi

Ula autcm plurimum exsultans

enarravit. et

excat,

ut

menm

ut

,

virgo

domina, rcfcro, quia

distis

nunc vobis

et

,

— — —

profiteor.

ccbat

sed beatam

,

Quadam

virgo

ei

alTuit

vultu

et

quod

,

fllium rcddirae recepissc

eam

quaedam rapiens capitur

suspcndcretur, continuo bcata

videbatur, suis

ut sibi

nuliam laesionem

pcrscnsit.

Ilii

eum suspcndcrunt, casu indc transcunlcs cum viventem

qui

,

ita

gra-

fiiium dicens:

devotione habcbat ct

snspcnsum tribus diebus,

sustcnlavit

nianibus

vero

et

in

igitur vice fur

Cum autcm

et snspcndio adjudicatur.

libcraverit,

fur, qui saepe latrocinia exer-

Mariam plurimum

crebrius salutabat.

eum

vcstrum reddo, quia nicum

filium

5. Erat quidam

Qui

suum.

meum unicum

niihi

fiii,

,

sil)i

imaginem pucri acccpit

ad ccclesiam vadens beatae Mariae reddidit

tias vobis,

matri tuae

hilari

quod non bcnc

repererunl et arbitrantcs,

fuisset

laqueo adstrictus, gladio ipsum jugulare volebant, scd bcata Maria fericntium gladio manuni opponcbat et

Cognosccntcs ergo refcrcntc

Qui abicns

dimiserunt.

aniore

ct

nocerc potcrant.

—

G.

sic

eum juva-

abire

virginis

nionastcrium intravit ct,

servitio Dci gcnitricis pcrmansit.

quoad

liberum vixit,

in

Fuit quidam dcricus,

bcatam Mariam valde diligens horas ejus sedulo decantabat.

qui

Cum aulem

parentes ejus morcrcntur,

dcm cidcm hcrcditatcm ut

sibi nil

illi

quod beata Maria

,

cum dcposuerunt

mirantes

bat,

illo

uxorcm acciperel

autcm

et

cst igitur

ab amicis,

hcrcditatcm propriam gubcrnarct.

Quadam

cum ad celcbrandas

die,

dam ccclesiam

alium non habcntes here-

Compulsus

dimiscrunt.

nuptias tendcrct

,

in

quan-

ilinere

repcrit, et recordatus scrvitii bcatac INIariae in

ipsam

ingrcdiens horas cjus diccrc coepit, ct cccc beata Maria cidcm apparuit et quasi scvcrius

cam

sponsam tuam

et

Ad hoc bratis

ille

dixit: o stultc et inftdclis, cur

Mariae

dcvotc

bcatac

et

missam beatac Mariae scicbat

decanlabat. ccrsitur.

diceret,

Apud cpiscopum

(Inm

totum dissimulans celc-

relictis

9, Saccrdos cujusdam parochiae nisi

rcdiit ct

media nocte omnibus intrans

vero

cpiscopus

coram

ipsum

,

igitur

de domo aufugit scrvivit.

ct

— — —

honestac vitac nullam missam

quam

in

ejus

honorcm scdule

accusatur et ab eo citius ac-

episcopo

quasi

me ami-

mihi feminam aliam antcponis?

ct

compunctus ad socios

nuptiis

monasterium

ei

rclinquis

se

aliam

scdnclorcm

durc

missam

ncscire

rcdarguil

ct

ab

De

CXXXI.

Cap.

eam suspendens, ne

officio

Sequenti

interciixit.

plurimum increpavit

cur

requisivit addiditque

suum

quam

vanus

clericus

canceJlarium,

moreretur, nisi

ille

ad con-

missam praetcr

ut nullam

illam,

Maria celebrare debeat, imperavit.

sciebat, de beata

8. Quidara

')

Tremefactus episcopus presbiterum

veniam postulans,

et

apparens cum

episcopo

male tractasset

sic

XXX.

suetum ofticium restitueretur. accersivit

Maria

l)eata

quod die

,

593

virginis.

caetero eaui niissam cantarc Jiuderet,

tle

nocte et,

Mariae

nativitate l)eatae

sed tamen Dei geni-

lubricus erat,

et

tricem plurimum diligebat et ejus horas sanctas devote et alacriter decanlabat.

Quadam

Dei adstare

ct

nocte

igilur

in visione vidit sc anlc tiibunal

dominum circumstantibus

de

dicere:

adspicit, quo judicio dignus sit, vos ipsi dccernalis, et toleravi

ct

adhuc

nullum

qui vos

queni tamdiu

emendationis signura

eo

in

illo,

inveni.

Tunc dominus omnibus approbantibus super cum damnationis scntentiam, et ecce virgo beata surrexit et

ciementiam tuara rogo

fili,

mitiges

vivat

;

ergo hic ob gratiam Cui dominus:

addicitur morti. si

vel saltem

ad hominera contingat. ct ibi in

dam

vade

et

,

bonis operibus vitam

DXXXVII

vitam

sub

At

situs in

dam

ille

—

rcs

igitnr

ipso

advocavit

philus igitur jussu daemonis

professioni

christianae et

abnegationis

scriptum sic

ejus

onicio

cujusdam Judaci

dyabolum

servitiu

se

daemonis Theophilus

famulv. 111

raalcfici

et

suo

in

ut

episcopum maluit

ipso cpiscopo depo-

ad

matrem

et

ipsius

sanguine

2)

Tr. Hiale

:

-

Ille

Theo-

abnegavit,

abrenunliationis

daemoni

crastinum

Ed^

venit.

ejus

proprio

igitur

gratiam episcopi recipitur

legunt.

suam rccuperan

concitus

et

sigillatum In

dispensabal,

consilium expeteret.

advocatus

Christnm

addixit, In

-)Siciliam

oninis populus accla-

invilc Jib

abrenunliavit

sigillavit

1) Becfrnt.

et

chirographura

annulo

9. Apud

ecclesiaslicas

tantam impaticntiam est delapsus,

dignitatera

deterius tibi

ut ait Fulbertus Carnotensis episcopus,

episcopo

vicedominatu contentus alium

Tandem ab

ne

nomine Theophilus cujus-

vir

quod mortuo episcopo eum dignum episcopatu

ordinari.

Et conversa virgo ,

mutavit et religionem petiit

finivit.

quidam

fuit

episcopi vicedominus,

mabat.

ob propria nicrita

qui

amplius noli peccare

cxcitatus

igitur

tam prudcnter

qui

niei

enim petitionibus eum tribuo,

tuis

nnnc ejus correctionem inspexero. dixit:

Ille

anno domini

super eum damnationis sentcntiam

ut

,

tulit

dixit: pro islo, pie

filio

scripsit

tradidit

et et

procuratione

et in sui digni-

Ciliciain,

38

De

CXXXl.

694

Cap.

tatem

officii

Tandem

restiluitur.

beatae Mariae virginis.

nativitate

reversus

se

ail

fecerat, valde ingemuit et ad virginem gloriosara

visionc

in

ac Clirislum Dci

propositum confiteri

christianitatis

gratiam recuperavit

,

filium

ipsum

sic

et

fecit

in

et

quod djabolo dcderaf,

omne

sui et

ad indicium indultae veniae iterum

et

parens cliirographum

igitur vice

apparens de impictatc ipsum redarguit

ilii

dyabolo abrenunliare praecepit

et

quod

eo,

Quadam

torium fieret, tota mentis devotione confiigit. beata Maria

de

ut sibl in adjii-

,

filii

ap-

sibi

sibi reddidit et

super

pectus posuit, ut jam non se d^aboli servum timeret, sed per vir-

Quo Theophilus recepto rehe-

ginem se liberum factum gauderet.

menter exsultans coram cpiscopo omniqne populo derat,

retulit

cunctis

et

adaiiranlibus

—

danfibus ipse posl triduum in pace quicvit. vir

uxor sua

et

lO. Quidam

gcnerum secum

filiae

autem puellae juvenem amore

]Mater

sibi acci-

unicam liabentes eam cuidam juveni nuptui

ob amorem autem

tradiderunt,

nebant.

filiam

quod

,

virginem gloriosam lau-

ct

filiae

domo

in

suae tam

genter colcbat, nt non major esset amor puellae ad puerum,

non

filiae

Cum

igitur mulieris

causa facerct,

generum strangulare

aliquo

sed nt eidem pro

animum tanta

velint,

consuluit

ire

latronibus

tulit

et

strangulatur.

quasi

et

marito et

filia

debeat excilare

mulier

illa

Tandem

filiam ,

transmisit.

alio

ad mcnsam positis jubct niafer

et

ad mensam vocare.

homicida

niulier de

et

homicidium irrogatur. dcvcnissct,

fuit.

Qua-

industria

Tunc adolescens

filiae

mox de-

Rcdeuntibus ergo filiac,

ut

maritum

cum

in

lamentum vertitur

caetcris

lamcntafur.

valde ingemuit et sacerdoti

Post aliquod tcmpus inter mu-

oritur

et

a

sacerdotc

sibi

Quod cum ad parentum ')juvcnis

adducitur ad judicem

admnalur.

i) Vorpiii

liligium

suum ex

ne

occulle

Quac cum dcfunctnra repe-

dolens

quasi

perpetrato scelerc

saccrdoteni

et si

socnis ipsum in lectnm

dormientem vestibus circumtexit. et

ingcrcret. tiniens

ut vinum afferret, ingreditur et

Mox

omnia per ordinem confcssa lierem

sese

solidos pollicctur.

haec concita nuntiasset, tota familia

risset et et

XX

cuilibet

dic eos in ccllario recludcns raaritum

jussu dominae suae ccllarium a

filia

falsitas concussisset,

fabulam verteretur, dnos rusticos alloquitur,

dam crgo

quam

Inter haec nialitiosi dicere coeperunt, quod hoc

socrns ad gcnerum.

in vulgi

tedili-

et

ab eo ignibus

gcncri notiliam

concrcraanda

Fineni ergo sunra imminerc considcrans ad bcatam vir-

•

jiiTeiiis oinillif Kd.

rr.

De

Cap. CXXXII. glnem so convertit

jectam ignem omnes ibiclem stare illaesani

ct

ct

in

ignem projiciunt,

laederetur,

aliquo

Tunc judex,

lanccis

videnles

autcni

sarmenta con-

atl

,

quotl nec sic in

eam impugnare coeperunt.

hastis

et

aderat, vcliementcr

qui

niagnum pro-

in

incolumem contuentur.

At parentes pneri ignem parvum esse putantcs currunt

cum lacrymis

et cjus Intrans ecclesiam in oratione

Post modicum exire compellitnr et

se prostravit,

595

sanctis Cornelio et Cypriano.

obstupuit

eos ab ipsius

et

impugnatione compescuit, eam autem diligcnter considerans nullum

signum incendii praeter sola vulnera lauceanun

in ea

autem parentes ejus donium eam ')rcduxissent

eam Deus

neis rccrcarent, nolens

et

De et

quasi

,

(132.)

Ipse

cnim licitis

intelligens

circumcisioncm.

Vel Cornelius a cornu ct leos

cornu, id

quod

,

est raocstitia vel hereditas.

nam mixturam

quod

,

po-

est

Cvprianus dicitur a

est fortitudo populi.

cypro, quod cst raixtura, et ana, quod cst sursum. cypro

vila avocavit.

servavit circumcisionem a superlluis

interpretatur

et intclligendo

etiam necessariis.

pulus

CXnil.

liac

Cornelio et Cypriano.

(sanctis

Cornelius intellexit

et bal-

ultcrius huinana suspicione foedari,

post triduum in laude virginis perseverantem ex

''CAP.

Cura

invcnit.

eam fomcntis

Vel dicitur a

Ipsc enim habuit super-

graliae ct virtutum, moestitiam peccatorum ct here-

ditatcni coelestium

gaudiorum.

Corneiius papa succcssor

sancti Fabiani a Dccio Caesare

cum

suis clcricis in exsilium relegatur ibiquc a sancto Cjpriano Cartha-

giniensi silio

JHSsit

episcopo

enm Decius plumbatis

Martis duceretur subiret.

Cum

,

ergo

et

ibi

illuc

accepit. Tandcm de cxdum immobilis permaneret,

confortationis

litteras

reductus Decio praesentatur,

et

praecepitque

caedi

ant

et

pro uxore

quinque annos paralitica jacebat, oraret.

1)

Ed. Pr.

XX

railites

reclusisspnt

Pr. inscribitur:

De

ut

ad templum

duceretur, miles quidam rogavit euni

ad domnm suam deverteret

ejus sanata esset,

,

sacrificaret aut sententiam capitalcm

cum ipsa

ofFert.

2)

sua Sallustia,

,

nt

quae pcr

Quae dum ad orationcm et viro

Hoc caput

suo domino credi-

Tiilgo est

Sfiucto Cornelio.

38*

c.

132.

In Ed.

59G

Cap.

omnes

qul

dcrunt,

CXXXni.

De

sancto Laroperto.

jubciitc Decio ad

tcmplum Martis deductl

exspucntes cum sancto Cornelio martirizati snnt.

illiid

Cjprianus autcm Cartliaginiensis

autcm circa annos domini CCLIII. episcopus in eadcm

cum a

et in

Passus est

Qui

Patrono proconsuli praesentatur.

civilate

nullatcnus niutari posset, in exsilium mittiturindcquerevo-

fidc

catus ab Anglirico proconsulc, qui Patrono successcrat, scntentiam

Qua

capitalem accepit.

gratias.

spicuhUore venissct, praeccpit suis

eidera spiculatori pro nicrcedc

XV

teum raanu sua oculos

et

domini

Dco

sentcntia lata dixit Cyprianus

Cum autem ad locum cum

texit

ut

,

aurcos darcnt, accipiensque

lin-

coronam susccpit circa anuos

sic

CCLVI

'CAP. Craill.

0(34.)

E>e j^ancto Ijampcrto. Lanipcrtus

genere, scd nobilior sanctitatc vitao

nobilis

primaevo aetatis suac

adeo pro

cruditus

litleris

ct

sanctitatc

sui

a

ab

omnibus amabatur, ut post Thcodardum magistrum suum 2)Tre-

Quem

ccnsis ccclesiac in episcopum mcruit promoveri.

plurimum diligcbat

rex

et

invidorum

sed crescentc

liabcbat,

cathcdram statuerunt.

episcopis

malitia

orationem surgcns

ad

in

cjus

pcr

in

pavimcnlo

crucem cucurrit ibique tamdiu duni

iliico

fccit

poslulavit.

paticntiae

dus

est 1)

1*1-.

Hor

P or r«

cum

lllc iis

introduci

c.iiiiil

c

ct

viilfO

II (1 11

cilicio

gclu ac glacic fixus

ab co

illc

fccit,

ad

stctit,

cum dccsse

csset, qui

ad cru-

cum monachis vcniam

vero non solum clemcnter indulsil, scd et dc bono

sublimitcr pracdicavit.

expulsus et

m

fecit

vcro nocte

stalim vadat

,

posl matulinas sc calcfacientibus abbas

fratribus

ivissct,

somim

nudis pcdibus in

ct in nivc et

cognovit ct audiens a quodam fratrc, quod

ccm

Quadam

cst.

pcr ignorantiam sonum

hunc

dixit: quisquis

Tunc Lampertus

ad crucem.

causa impii

sine

Al Lampertus monastcrium ingressus

*)quinquc annos ibidem optimc conversatus

quod audicns abbas

eum

Cbildcricus

carum semper

^^Feramundum

privavcrunt et

debito

Jionorc

cxpcllentcs

prac omnibus

m

sanctus

p.st

logit.

c.

134.

Post scptem annos Feramun-

Lamperlus jubentc Pipino ad scdem Fd.

2)

4) Alii

.1

p

j) l

l"r.

P

m

TinjcclPiisis ofreriiiil.

liijil.

.3)

Kj.

CXXXIV,

Ciip.

De

Adiiano cuin

baiicto

sociis

597

«uis,

et exeniplo

sicut prius verbo

propriam est rcductus.

Ciiin

autcni

pollercl,

euin

duo niaiigni euni graviter insectari

insuigpiites

quos amici

coeperuiit,

Eo

in

pontificis ')

siciit

,

uieruerant

l)at,

quani tene-

Dodo autem consanguineus eorum

pluriinum increpavit,

occisi fuerant,

et

frater

occisorum necein

in

sancto

oratione posito nuntiasset, ret,

mucronem

ut sacratas niaiius de

episcopi

circuinquaque obsedit, volens

At cum puer Lamperlo

vindicare, ille

moriendo vinceret, quani

ut persistendo et

,

Tunc

impiorum sanguine niacularet.

admonuit, ut peccata sua confiterentur

suos

iii

expugna-

confisus in doinino, ut eos

sed ad se rediens gladium de niaiiu pro-

arripuit,

Jeoit, raelius judicans

qui

,

ipsius meretricis, domesticus aulae rcgiae

domum

congregato exercitu

occiderunt.

,

teinpore Lainpertus Fipinuin de quadani meretrice,

Dei

vir

mortem patienter

et

Bustinerent, statimque iinpii irruentes sanctum in orationc Lainper-

-)DGXX.

prostratum peremerunt circa annos doinini

luni

Quibus

discedentibus quidain ex ejus famulis evadentes corpus ejus occulte

ad cathedralem ecclesiam navigio perduxerunt latis

et

cum multa

civi-

mocstitia scpulturae dederunt.

CAP.

De

mw.

(127.)

^ancto Adriano ')cnm ^ocii^

siiis^.

Adrianus a Maximiano imperatore regnante martirium passus est,

Cum enim

immolaret,

poenae,

praedictus Maximianus in Nicomedia urbe jdolis

jussu

alii

ejus

cuncti christianos

amore promissae pecnniae

perquirentes

alii

timore

propinqui

vicini vicinos,

,

domesticos ad supplicium trahebant, inter quos XXXIII a perquirentibus comprehcnsi audiistis,

audivimus nervis

et

ante

stultitiae

crudis

regem adducti

sunt.

eos

tuae jussionis Irrisimus.

caedi jussit

et

lapidibus

ora

mandavit ac annotata uniuscujusque confessione carcere

recludi

officii railitaris

praecepit.

Quorum

considerans dixit

1) Viilgo inale acldititr;

sooiis suis

Quibus rex: non

poena adversus christianos posita

qualis

eos.

libri recent. ojiiittuiit.

iis:

3)

ferro

adjuro vos per

DC

legit.

iratus

contundi

eorura

constaiitiam

Ed. Tr.

Cniilli:

sit?

Tunc rex

vinctos

Adrianus

Deum 3)

in

prior

vestruin,

Aerba:

cum

Cap. CXXXIY.

598 ut

dicatis

inihi

tonncuta.

De

sancto Adriano ciim sociis suis.

quac est remuueraUo

,

quam

,

exspectatis per ista

hoc dixerunt saucti: oculus uou

Acl

uec aurls au-

vidit

nec iu cor honiinls adscendit, quae praeparavlt dominus

divit

gcutibus

se

aunotate

nie

cuni

istis

iniperator audivissct

audiens

,

pluiimum

flens

quod propter fidem

ct

carcere

in

in carcere,

Sed cum audi-

cjnlans.

incarceratus

Christi

ait:

Quod cum

suum

viruni

dili-

prosiliens

quia et ego christianus sum.

uxor ejus

sua

veslimcnfa

visset,

,

niedium

in

nolcutem sacrificare vinctum fcrro

,

Natalia vero

posuit. scidit

Tunc Adrianus

perfccte.

gaudio

fuisset,

repleta ad carcereiu cucurrit et vincula viri sui et aliorum osculari coepit.

Erat enim christiana

quia invcnisti divitias

egebunt

lii,

cum nec

qnando non

qni multa possident,

')dum

mater

pater filium iicc

persecutionem se non

beatus es,

:

nullns de poena alium liberahit nec

Cuinque

semper ad coclestia cor habcrct,

cum admonuisset,

scilicet

dixit

confortarcnt

suum

rediit

,

aliis

secum erant

-)sanclos,

qui

Nataliam

sicut

,

absolntus

diccns:

audicns uon crcdcbat dicens:

Non mihi

culis?

Dum

a sanctis!

contra

,

lila

cst.

amarissime flcbat,

Deo

1)

—

fi

separavit a

Ed. rr.

d ej u

s s

iiinle

o

r

i

b

:

11

et

quis potuit

ct

eorum passionibus nuntiavit

ct

Quod

ecce venit.

eum absolvere a

illa

vin-

ct

oum

puer domcsticns venit diccns: en

aulem putans,

cum

Et convcrsa ad cuiu

sanctis

Deus 1

quod marlirium

vidissct euiu

aul

quis

loeo coiijiincliuiiis

i>rHefert.

,

surgeus vclo-

clausit et dixit: longc a inc cfficia-

sine Deo, quis te cocgit apprchcndcrc, tc

ut

nec mihi contingat loqui ori

corruit,

doininum suum abnrgavit.

quis

eum

contingat, ut absolvatur a viuculis ct scparctur

cius ostium doinus tur, qui a

ct

hoc loqucretur

dominus meus diinissus refugisset,

Adrianus

cst

ut

domuin vocare

abiit

Quidam autem eum vidcns praecurrit

praescns esset.

vadc,

ut videas fiuem

dans muncra custodibus

promiscrat,

jurainento

ci

,

om-

Postinodum audicns

fidejnssores

iii

,

te,

recommcndans,

sanctis

Adrianus dicm passionis suae adesse

Nataliac

ad eam Adrianus:

doinum suain.

iii

ut

et pareutes spcrncret

tempore passiouis nostrae acccrsam Sicque virum

nostrum.

quibus

,

ncc scrvus domiiium ncc ainicus ami-

filiam

diviliae possessorcm.

soror niea,

tui

foenerandi tempus

crit

neiu gloriam terrcuain contemuerct ct ainicos ct

mi Adiianc,

doinine

quas uon dimiserunt parcntes

,

mutno accipicndi,

iiec

proplcr

scd

,

Et dixit ad virnni

publicaverat.

qnod uon tc

dum

pcr quod

o

tu miser

potuisti pcrficcre,

scduxit, logit.

iilius,

dixit:

ut reccdcres a

2) Ed. Tr.

:

sniiclis

Cap.

CXXXIV.

conyentu pacis?

De

Dic

mihi,

cur

sagitta?

quomudo

Et ego mirabar,

Heu me

concessum mihi,

miseram,

et

Non

ad modicum quidem exsultatio

ecce per saecula opprobrium meura

et

fuit

de genere

et

unius horae spatio vocarer uxor martiris,

ut

sed ut dicerer uxor transgressoris,

mea

Deo

infclitem

fteret,

necdum

es

quae conjuncta sum huic cx genere impiorum?

quid faciam, est

5yy

suis.

vulneratus

ex gente sine

si

impionim ')aliquis offerretur Deo.

sociis

autequam pugiia

fiigisli,

antequam repugnantem videres, efflissa

cum

sancto Adriauo

Haec autem

erit.

beatus Adrianus audiens vehementer gaudebat, admirans de femina

XIV mcnses

nupta, quomodo

juvene pulcherrima

et nobili et

talia loqui

Unde ex hoc ad martirium ardentior

posset.

ante

verba cjus libentissime audiebat, sed cum eam uimis

mca

apcri mihi, domina

ret, dixit ei:

Natalia

non enim, ut putas,

;

raartirium fugi, sed te, ut promisi, vocare veui. ait:

vide,

Judas

alter

fnge a

,

me

me ipsam jam

niiser,

,

Quae nou credens

quomodo mentitur

seducit transgressor,

Et dum moraretur ad aperiendum

tieris.

nam

quomodo me

eifcctus

affiigi vidc-

interficiam,

iit

aperi

dixit:

ei

sa-

citius,

quod me meum non videbis; ftdejussores dedi sanctos martires, ministri me requirentes non invenerint, sustinebunt sancli

vadara et ultra non videbis rae et post lioc lugebis,

ante exitum et

si

tormenta sua

et

mea

Haec audiens Natalia aperuit

simul.

et sibi

Invicem prostrati ad carcerera simul abierunt, ubi Natalia per VII dies

sanctorum

ulcera

cum

autem die iraperator eos

linteis

qui rcsoluti poenis,

Adrianus

quia arabnlarc non poterant, velut aninialia portabantur,

vero yinctis manibus sequebatur.

equuleum Caesari praescntatur

Deinde Adrianus ')portans Natalia

,

Statuta

extergebat.

pretiosis

praesentari jussit,

vcio

cebat: vide, domine mcus, ne forte trepides,

adjungens se

cnm tormenta

sibi

di-

ei

videbis;

roodicum quidem nnnc patieris, sed continuo cum angelis exsultabis.

Adrianus igitur sacrificare nolens gravissime caesus Natalia

cnm gaudio ad sanctos,

Cum autem

dominus meus inchoavit niartirium. blasphemaret

,

moneret,

ait:

ille

non sunt Dii, blasphemo

,

verum blasphemas?

rex

cuerunt.

Ad quem

doctores

vitae

1)

Cui

aeternae?

si

qualiter

Adrianiis

:

:

rex,

ego torqueor,

currensque

haec veiba

te

illi

quare seductores eos

2) Ed. Vt.

ecce

ne Deos snos quia eos,

ipse torqueberis,

Currcns Natalia

Ed. Fr. male nliis praefert.

est,

qui erant in carcere, ait:

qui

seductores

do-

qui sunt

dicis,

haec responsa

malp: iiorlalus

qui

Deum

viri

sui

super

eq.

600

CXXXIV.

Cop.

graviter caetli

referebat.

omnes autem pocnas

,

sponsiones Natalia

Tunc

sancto Adiiano cuin sociis suis.

gaudio referebat. Tiuic rex a quatiior validissimis virlsfecit

aliis ciiin

eum

De

niartiribus

aliis

interrogaliones et re-

et

qui eraiit in carcere, continuo

,

In tantuin autein caesus est, ut ejus viscera effunderentur.

cum

vinclus

fcrro

carccre

iu

aliis

jaccntem

talia vero viruiu suuin supinuin

annorum XXVIII, Natotum laceratum con-

et

quod multae matronae ne

cepit,

Xatalia se

ad

ulterius

cuin

ut,

permittantur.

ingredi et

habitum

esset

faceret, ut se intactam custodiens

ut

Timens

lioc induxit

hanc preceni pro se

gloria,

in

Deus ab hoc saeculo

Audiens autem rex, quae inatronae

afferri,

Quod audiens

assumens sanctis

virilem

quoque exeinplo suo ad

Alias

carcerc ministrabat.

caret.

Audieus autem impe-

sanctis in carcere niinistrarent, prae-

eos

ipsam tousuravit

rogavitque virum,

ab

ut

pedibus cruribusque

incudem

interircnt.

ne vir suus ex alioruin suppliciis terreretur,

vero Natalia,

rogavit ministros,

evo-

citius

fecisscnt, jussit

super euin cruribus sancti martires

fractis

Perge

eo, qui pro te passus est.

ut videas gloriam ejus.

meus,

dulcis

,

rator,

in

effectus es de iiumero esse sancloruin; beatus

lumen meuin, ut patiaris pro

es,

nunc

do-

beatus es,

siderans, milteiis inaiiuiu sub verlice ejus dicebat:

mine meus, qui dignus

autcm

Erat

recluditur.

Adrianus juvcnis delicatus valde et decorus

Abscissis

eo incipcrcnt.

rogavit cuni Nataiia,

fractis

igitur

ut

ab co

maiiuiu

sibi

abscidi perinitterct, quatenus aliis sanctis, qui plura passi fuerunt,

conipar esset.

uUro

pcdes

Adrianus

facto

Qiio

ad

protendeutes

coruiu corpora crcmari niandavit,

Cum

sinu suo abscondit. cipitarentur

sed

,

voluit

corpora sanctorum

illacsa

cuin

iu

iis

erupit

siac

reddita

CCLXXX.

sibl rctinuit,

sui

tcncbat.

cherriiuam

cuin

scrvavit,

chrisliani

honorc rcferrentur.

viro?

quam Post

tamque

rcspondit:

Scd pcto

igncm

,

Passi

vcro

cxsliugucns

consilio

inilo

quousquc pacc eccle-

annum do-

suiit circa

Natalia vero domi remanens inanum sancti Adriani

solatium vitae suae scmper ad caput lectuli

in

hoc autcm tribunns divitcin

honcstas matrunas misit, ut Natalia

auteni

ignein praecipilarc,

et

corpora Constantinopoliiu transfcrri fcccrunt

inini

caetcrique

Rex

vero inanuin Adriaiii iu

Natalia

imber

vehementissimus

subito

reddidit

auteiu corpora sanctoruiu in igiiem prae-

Natalia se

et

spiritum

doiniuum migraveruut.

,

quis ut

ct in

inihi

Iriuin

vidcns Nataliam

iiobilcm

de

voluntate

taiu

suuin conjugium consenliret.

pracstarc poterit,

dicrmn

luihi

ut

pul-

imperatoris

Uuibus

coiijungar

dcntur induciac,

ut

tali

ine

:

CXXXV.

Cap.

De

valeam praeparare.

DcHm

Cuni auteni dormi^^it

solans

et

Hoc

,

ut

mullis

christianis

martirum

fiigcre

liide

apparuit et

ei

ventus

et

igitiir

manum

contrarius

eam

cum

in navicula

coeperant, locntus

Et

exsurgens autem

eos

redire

compulit.

cum navi phantastica

ille

ait:

erratis,

et

iis

et

ad sinistram

dicebat, ut eos in pelagus

vela nuitarent

eisdem apparuit

sedens

eos

,

subito Adrianus

navigare

sicut prius

,

admonuit, asserens raalignum spiritum fuisse,

ponensque se ante eos praecedebat

fuerat,

cura

ex Nicoraedia venimus

Hoc autem

Cum autem

perirent.

illi:

Quibus

pergite, ut rectius navigelis. et

impe-

Natalia, apparuit et quasi voce nauclcri ait

Constantinopolim pergimus.

initteret

subraersis

in specie naucleri

quo pergitis?

venitis aut

dulciter conveniat,

Quod tribunus audiens cum

insecutus cst,

eorum

multis

Media autem nocte dyabolus his, qui erant

posset.

Adriani solam accipiens

navcm conscendit.

eam per navigium

multis militibus

601

Dorotheo.

exoraret, ut se intactam conservaret, subito ob-

ecce unus

Evigilans

iis

ditebat

autciu

et

ut ad locum, in quo sunt corpora raartirum,

,

ravit.

unde

Gorgonio

sanctls

qui sibi

illos et

viam

Natalia vero Adrianura praecedere videns iraraenso

ostendebat.

gaudio repleta est sicque, antequara illucesceret, Constantinopolim advenerunt. tirura

Cum autem

inlroiisset

,

et

dormitasset,

orationeni

in aeternam pacera

Natalia in domura, ubi erant corpora mar-

raanura Adriani

Adrianus

secum

ei

ad corpus posuissct

veniret, praecepit.

et soraniura adstantibus retulisset,

ct

post

apparuit et salutans eam, ut

valefaciens

Quae cum

evigilasset

oranibus

craisit spi-

ritum, fidules autem corpus ejus accipientcs juxta corpora raartirura illud posuerunt.

De

CAP. C\X\V. (128.) sancti^ Gorjyonlo et OUorotlieo.

Gorgonius

et

scquantur,

audiens

1)

et

militiae

christiaiios se

pluriraum

apud Nicomediara primi in palatio

Dorotheus

Djocletiani antiquae

rcnuntiant,

legil.

libcrius

voce libera confilentur.

anxiabalur,

Ed. Pr. Thorotlieiis

ut

aegre ferens

regcm suuni

Quod Caesar

perdero talcs viros,

602

CXXXVI.

Cap.

De

Protho et Jacincto.

sanctis

quos Intra palatium nutritos nioruin

et generis nobilitas decoravit.

Cuin igitur ncc minis nec blanditiis movercntur, in cquulco distenduiitur

et

flagellis

ct

uiigulis

corpovc laccrati aceto et sale

toto

eorum visceribus perfunduntur,

nudatis paene

et

crius tolcrarent, in crjvticula assantur, ubi quasi

debantur jacere nihilquc lacsionis sentire. laqueo suspenduntur

CCLXXX.

mani translatum

ala-

Dcinde jussu Caesaris sed

OP^issi sunt circa annum

Post niultos annos corpus sancti Gorgonii Ro-

Anno domini ^jDCCLXIII. cpiscopus Metensis

est.

nepos Pipini regis

cum haec

lecto florum vi-

canibus exponuntur,

ct

a iidelibus colliguntur.

taincn intacta

domini

corpora hipis

et

iii

ad Gallias

ipsura

transtulit et Gorgociensi

mo-

nasterio eos collocavit.

CAP. CIXXVI.

De

Prothus et Jacinctus socii

(129.)

jsanctis Protlio et Jaciiicto.

Eugcniae

filiac

fiicrunt domicelli et in studio

pbilosophiac

Philippi nobilissimi Ronianorum gcncre.

Qui

quidcm Philippus a scnatu praefecturam Alexandriae acccpcrat illuc Claudiain

3)Eugcniam ct

lilteris

duciant

Prolhus quoque

perfccta,

ad pcrfcclioncm

genia igitur XV. filio

pctitur uxor.

est

cligcndus.

coepit aninio

illa;

Pcrvcnit

fieri

,

artibus

Eu-

ad inanus

qui sccum

cjus

docfrina Pauli ct

Permissuiu crat tnnc christianis circa

christiana,

illa

dominus autcm caclos

Jacindum

liberis

Jacinctus sccum stu-

marilus non natalibus, scd moribus

ct

quasi solatiando pcrgcns ad villam

omncs

transicns audivit chrislianos cantantcs:

et

et

ct

Scrgium filiamquc

oinnium scicnliarum dcvcncrant.

igitur

Alcxandriain habitarc, nnde

nia,

et

suac anno ab Aquilino Aqnilini consulis

aetalis

Cui

Avitum

et filios

Porro Eugcnia oninibus

secuni duxit.

erat

ct

uxorcm suam

Tunc

fccit,

Dii

gcntium dacmo-

ad pucros Prolhum

philosophorum

studucrant:

scrupuloso sludio Iranscgimus,

dicil

sjllogismos

Aristotclica argumcnta ct Platonis

idcas ct Socriilis inonita et brcvitcr quidquid caiitat pocla, quidquid

orator ct quidquid philosophus cogilat 1) K(l. Vr.

Tr. niale

limr

o/TpH: lln

pnssiis esl.

cxliil)!'!

;

1':

ii

g

i-

n

,

hac scnlcntia cxcluduntur;

DCCLXXIII. omnibu» rlc.

2) Alii letuiit i

.1

iii

,

q

ii

a e

:

3)

Ed

CXXXVI.

Cap.

dominam me

De

Protho

^anctis

vcrhis usiirpata potestas, sororem vero sapicntia feoit,

sinius ergo fratres et Christiimsequamur. hahitii

monasteriiim

viri atl

Placct consilium ct assumto

Helcnus

ciii

,

Dei pracerat,

vir

cum haeretico disputans, cum vim argumcntorum niagnum ignem accendi

Quod cum factum autem, cuni

et illaesus exiit, haereticus

expulsus

Dco

conditio a

Jacincto

mortuo praeposito ipsa

filiae

cuin

imde multa

ei

inunera

raisit

,

fccit

vidensque

Erat tunc Alexandriae nianoraine

quain

,

misccri

scd non

Praedicta igitur

reccpit.

ad eam venirct

ut

niisit,

nisset,

aperuit sibi,

et

statimque

ad crinien hortatur.

cens

ci:

rccte

et

tiiuens,

clatnareque igltur

filia

Quod factum

ct

seinpiternae.

frater

ohscura

quod

Eugenius

ad Philippum praefectura

quidam pcrfidus

llla

publicaret,

forte scelus

coepit,

christianus

ad

et qualitcr

rogans, ut sccum carnaliter coni-

ct nic

et osculatur

Eugcnius abhorruit di-

nomcn Melanciam hahcre cognosceris

mortis

ne

Qui cum ve-

amore capta esset

d^aholi, dux pollutionis, fomcntum libidinis et

cum eo com-

apprehendens araplectitur

euin

enim replela perfidia nigra diceris

petuae

eum

Simulans igitur languorem

et se inviscre dignarctur.

qualiter cjus

in cjus concupiscentia acstuarct,

niiscerctur,

sacpius

elcgantiam juventutis et pulchritudincm cor-

anxia cogitare coepit.

possit,

sancta

liberavit in noniine Jesu Christi,

e}us amorein vcheraentcr exarsit, et qualitcr

poris in

quid

Dei tiniore permansit

matrona fralrem Eugcniura honiincm csse arbitrans visitahat

,

ipsam ab omnihus

et

in

Mclancia

Eugenia oleo perungcns a quartana

filiam inquiri

a Diis inter astra trans-

sociis

pracfititur.

nohilis

et

Eugenium

Intcrrogant vates

eam

qui rcspondciit,

trona quaedam dives

cum Protho

se fratrcm

et

Nam

virililer agis.

eo igitur

mocreutes undique

rediisse,

adorari niandavit, ipsa vero ct

Ah

Palcr autein et niater videntes currum

fccit.

Quocirca patcr iinaginem

latam.

femina,

sis

rainime invenire potucrunt.

factura sit,

filia

veram intravit

ah omnihus

iiitrare nollet,

fuit rcvclata.

domum vacuum

feccrunt, scd

de

cuin

prior

esset,

accessisset et se virum diceret,

monasticum hahitum susccpit

ab oranihus appeilari

Eugeniae

cum

igitur

quia,

recte vir diceris,

ait:

sibi cjus et

Ad hunc

est,

fcrre non posset,

qui non comhurcretur,

fecit, ut ille,

probaretur hahcre.

venit,

Qui edani quadam vice

qui nullam ad se fcuiinani vcnirc sinebat.

fidem

603

et Jaciucto.

filia

,

nigrcdinis

tencbrarum, aniica

soror anxictatis per-

,

veio se deceptam vidcns voluit

ipsain

ipsa prior detegere

voluit

conqucsla cst medciidi

violare. diceiis

causa

:

Abiit

juvenis

ingressus

in

604 rae

CXXXVI.

Cap.

De

et

et Jaciricto.

luiius anciliae,

nisi

fuissem liberatus sulTragio

,

me

suae

,

missa

igitur praefectus ira acccnditur et

Audiens

libidini sociasset.

violare,

voluit

iinpudenter ine

irnicns

quae intra cubicnlum erat

sanctis Protho

apparitorum multitudine Eugcniam caeterosque servos Christi ferro vinctos adduci fecit dicmque statuit,

bestiarum.

luorsibus

geniam:

dic nobis,

operam corruplionibus

ut

docuit,

sceleratissime

quo omnes tradi deberenl

in

etiam

Accersitis

iis

coram se

hoc

an

,

dctis et

vester

matronas impudenti ve-

Cui Eugenia demissa facie

sania violetis.

ad Eu-

dixit

Christus

vos

ne agnosceretur

,

re-

,

spondit: dominus noster castitatem docuit et integritatem servantibus

Hanc autem Melanciam

aeternam vitam promisit. monstrare possumus illa,

cum convicta

sed mclius est

,

esse testem

adducta esset,

illa

similiter dcpravati et

,

quam

Quae

cura

apponebat,

voluit,

cumque omnes de familia aitEugenia: lenipus tacendl

Christi criraen imponat nec et

sibi

sic esse testarentur,

tempus loquendi advenit; nolo

veritas superet

sceleris

nostri

dicit

a domina sua docta constanter

quod dominara suam oppriraere

transiit

quam quod

cx ore ejus possint refutari mendacia.

ut

,

,

punialur et fructus patientiae nostrae de-

fuerit,

Verumtamen adducat ancillam

pereat.

testem

falsam

ut nos patiamur

,

sapientia

non propter jactantiam

ut irapudica in servos

,

faliacia glorietur; ut autera

malitiara

sed propler Dei gloriam.

,

racndacium

vincat, veritatem ostendam,

Et haec dicens

tunicam a capite usque deorsura sive usque ad cingulura scidit et fcuiina apparuit dixitque praefecto: fratres hi duo, qui tecum sedent,

duo Prothus

et

cognosccre incipiens

in

tua,

filia

filiam

hi

cr^mas mullas

effudit,

in sublirac tollitur,

suis consurasit.

que

Jacinctus.

Quod patcr audiens

amplcxus cum matre

irruit

autera

Sicque Eugenia patrem, matrera

persistens

filiis

suis

et

ab

Eugenia

infulelibus

Romam

Christum sunt conversi. grandi saxo

in

ita

cxslintta

brosura

occiditur,

revertitur

ct

fratres totam-

quod patcr proptcr

Tunc

fornace refrigerio

carcercm

,

sed

ct

Claudia ibi

mulli

et in

autcm ab

cuni

iis

ad

Eugcnia autcm jussu impcratoris ligata

Tjberim praecipitatur

incolumis gradicbalur.

ct

de coelo vcnit ct Melanciam cura

hoc a pracfeclura depositus a christianis cpiscopus ordinatur orationc

et la-

ct

Eugenia autem vestibus aureis induilur

ignis

ad fidcm Christi convcrtit,

familiam

Claudia niater,

tu miiii pater,

Avitus et Sergius, ego Eugenia

in

utebatur.

lumen

,

sed

rupto saxo super undas

fornaccm ardcntem projicitur, sed Recluditur

splendidissimum

dcindc radiabat

in

tenc-

eidcm.

De

Cap. CXXXVII. cumqiie per

X

exaltatione sanctae

dies sine cibo fuisset,

panem cnndidissinmm

mea, ego sum salvator tuus, qucm

eodem

die

domini

natalis

nilKitur

spiculator

postmodum matri apparuit

te cripiam.

caput

et

cjus

In die igitur

Quae

abscidit.

quod die dominica se sequeretur,

et

Veniente igitur dominica dic Claudia in orcitionc posila

praedixit.

cum ad templum ydo-

Protlius autcm et Jacinctus,

cmisit spiritum.

lorum trahercntur, oratione simulacruni comminucrunt ficarc nollent

sunt

autem

sub Valeriano

et

cum

postmodum

capitis obtruncatione martirium

,

Passi

verunt.

et

cibum dc manu

tota mentis intentionc amasti;

quo ad terras desccndi, ipse

,

eidem apparnit

salvator

porrigens dixit: accipe

sibi

605

criicis.

Gallo

et

sacri-

coniple

annos

circa

domini CCLVI.

CAP. CXXIYII. (130.) I>e exaltatloiie i^anctae crnciis. Exaltatio

sanctae

sancta crux plurimum

crucis

dicitur

exaltata

fuit.

co

quod

,

die

tali

fides

Christi passionem lignum crucis fuit lignum

vilitatis

modi cruces de

infructuositatis,

vilibus

lignis

quantnmcunque

in

et

Nolandum autem, quod ante

parabantur;

monte Calvariae plantabalur,

quia

,

fruclum

hujusquia,

niinime

faciebat; ignobilitatis quoque, quia erat supplicium latronuni; tene-

tenebrosum

brosilatis, quia ibi

Post passionem vero

plantabatur.

transiit

Tilitas

pretiosa etc. in

et sine

omni decore erat; mortis

homincs morti tradebanlur; foctoris

palmam

in

crux

et

apprehendam :

crux,

imperatorum; cicatrices

,

dixit

fides

,

fructura ejus;

radiis ,

in

,

quia

cadavcrum ,

quia

Andreas: salve crux Cant. VII.:

adscendam

ignobililas

in sublimi-

claritatem,

,

transiit

ad

Chrysostomus:

solis in judicio erunt lucidiores;

unde cantatur: ut unde mors orieba-

suavitatis, Cant. I.:

id est

1. Exaltatio sanclae

ca

niedio

quae erat supplicium latronum

Christi

odorem

bitu suo; nardus

quia in

undc

tencbrositas

niors in vitae perpctuitatem

tur; foetor in

,

,

in

fuit multipliciter exaltata

infructuositas in fertilitatem

;

et

tatem, August. frontes

preliositatem

quia

cum

esset rex in accu-

crux sancta, dedit odoreni suum. crucis sollcniniter ab ecclesia cclebratur,

quamplurimum exaltala

fuit.

Anito cnim domini

606 DCXV.

exaltatlone sanctae crucis.

Jerusalem autcm

utDcus, turrim ex auro ibidem solis et lunae

argento interlucentibus gemmis

ct

dcbat

ut

igitur

suo

rcgno tradito

in

fano profanus rcsidet

tali

domini collocans appellari ab omnibus se

cruccm

tanquam patcr

sidcns

gallum a

ct

et contra filium

Tandem

venit.

crucis

lignuni

,

sibi

se vero jussit patrem

utrisque principibus placuit, victor cxsisteret,

qui

et

duranlibus

conflictu

in

damno utriusque quicumque

exiit, ut,

At Eraclius totum se Deo

,

Eraclio

omnibus

dixit:

honorasli

si

,

^^oiiiictur

adeo quod

quia lignum

baptismum

regnum paucis a

implere contcmscris cidam.

Cum

pcnilus

dccoliavit,

vcro

X

suuni

sacro 1) K(l. Pr.

adorarr

igitur

t ii>'.

,

ct

gladio illc

ct

obsidibus obtinebis,

nieo

te

acquiesccrc

nijunn

fcriam nollet,

quia rcx fucrat,

ipsum otTpil.

suscipicns

eo

ct

modulum

rcpcrit,

2) Kd. Vr. Ifgit:

si

adliuc vitam

autem hoc

caput tuura prae-

cxlraclo

scpclire

rcgnum

quia,

Eraclius

eum sedere rcpcriens

fidcm Christi susccperis,

tc acceptls ,

bclli,

inlimalur.

sanctac crucis sccnndum tuum

annorum, qucm cum

fonte

se subdidit ct sacrum

a ncmine

sibi

pervcnit ct in throno aureo

autem ad euni eidem

christianac

Cosdroe autem ignorabat cxilum

baptisma susccpit. ab

fidei

Am-

dominus

victoriara

contulit ct conlrarium excrcitum suo impcrio subjugavit,

universus populus Cosdroc

brachiis

et

qua potuit, commendavit.

obtulit et sanctae cruci dcvotione,

cum

collcgit

supcr ponicm

ipsi

cruribus excisis

mergerctur.

in flumine

ut sine

Dccretum ctiam

exercitus impcrium usiirparct.

igitur

et,

imposuit loco

a dextris

imperator exercitum copiosum

principem suum juvare praesumcret,

bobus

jubet

Cosdroe juxta Danubium fluvium dimicaturus ad-

confligerent,

ob hoc continno

Deum

Filio

juxta se

et

ipse Cosdroe in throno re-

sinistris loco spiritus sancti,

Tunc Eradius

nominari.

in circuitu

turrim movcrcnt et tonitruum simularent.

quasi

sicut Icgitur in libro dc niitrali officio

dc

coli

fecit

imagincs collocavit, pcr sub-

et stellarum

")subterranco spccu cqui quadrigas trahentcs

et in

ibant,

et

llc-

omnibus

etiam afquc occultos ductus quasi Deus ^)aqnam desuper infun-

lilcs

soli

domini

sepulchro

Volcns autcm ab

lena ibidcm rcliquerat, asportavit.

filii

a

veniens

tamen partem sanctae crucis, quam sancta

lerritus rediit, sed

ct

per saevitlam

flagellari populiim Biium

Cosdroe rcx Persanira omnia rcgna terrarura suo im-

,

subjugavit,

pcrio

domino

perraittcnte

paganorinn

De

CXXXVIl.

Cap.

gladio

cum

praecepit, filium baptizari

paternum

siipruino.

ci

3)

fecit

ct

dimisit. Kd. Cr

:

De

CXXXVir.

Cap.

Turrlm rero illam destruens tribuens

aurum vero

,

tyrannus destruxerat,

et argcnttim

ct geraraas

reservavit.

Hierosolimam reportavit, cumque dens per portam,

60?

exaltatione sanctae crucis. in

praedam

exercitus

siii

ad reparandum ecclesias

Sacram

de monte

autcra

quas

,

igitur crucera suscipiens

qua dominus passurus intravcrat,

dcscen-

oliveti

equo regio

in

et ornaraento imperiali ingredi vellet, repente lapides portae

descen-

invicem quasi murus vcl uiius paries se clauserunt,

Super

derunt

et

qno cunctis stupentibus angelus domini signum crucis

manibus te-

in

nens super portam appaniit dicens: cum rex coelorum ad passionem

per hanc portam intraret, nec cullu regio, sed Iiumili asello ingrcdiens humilitatis exempliim suis cultoribus dereliquit; el his diclis

angelus

abscessit.

Tunc imperator lacrjmis

infusus se ipsum dis-

calceavit et vcstimcnta usque ad camisiam exuit crucemque domini

moxque

accipiens usque ad portam humiliter hajulavil

dum

Odor autem suavissimus, qui

rura intrantibus patefecit ingressum.

eodem fuit

duritia lapi-

coeleste persensit imperium statimque porta se suberigens libe-

die

eodemque momento, quo de

Cosdroe sacra crux

turri

de Persarum provincia per tara longa

Hierosolimis

ablata,

terrarum spatia fuerat illapsus, tunc rediit omnesque

Rex antem devotissimus

refecit.

tate

in

mundo

trux splendidior cunctis astris,

rupit:

multum amabilis, sanctior talentum mundi hasta,

,

dulce lignum

,

dulcia ferens pondcra,

dulces clavi,

celcbris, fuisti

dulcis

hominibus

digna portare

mucro

,

praesentem catervam

salva

laudibus congregatam, tuo

hodie

quae sola

universis,

mircibili suavi-

has crucis laudcs pro-

vexillo

signatam.

dulcis in

tuis

Sicque pre-

tiosa in suo loco restituitur ct antiqua miracula renovantur.

Mortui

quidam

lcprosi

restituuntur,

vitae

paralilici

quatuor

curantur

,

dccem mnndantur, caeci quindccim illuminantur, dacmoncs effugantur et

a

variis languoribus plurimi liberantur et sic imperator ecclesias

reparans et regiis muneribus cumulans ad propria reraeavit. chronicis

antem hoc gestum

aliter

fuisse

narratur.

In

Dicitur enim,

quod, dumCosdroe occnpans universa regnaHierusalem cumZacharia

cum eo pacem

facere

cum Romanis pacem non facturum, donec

cruci-

patriarcha et ligno crucis cepisset et Eradius vellet, juravit

,

se

fixum abnegarent et solem adorarent. contra

eum exercitum

niovit

et

Persas

Tunc Eraclius

raultis proeliis devastavit et

Tandcm Cosdroe

Cosdroe usque ad Ctesiphontem fugere compulit. dissenteriam incurrens 1)

Ed. Pr.

Dnsain

')Medasan

Ipgit,

zelo armatus

filium

suum

in

regem coronare

Cap. CXXXVII.

608

cum Eraclio foedus

nobilibus persequens in vinculis jecit

patreinque cuin

pane tribulationis

ligno

et

aqua angustiae sustentans tandem

quem

,

sagittari

Postraodum autem omnes incarceratos cum patriarcha

et occidi fecit. et

exaltatione sanctae crucis.

Qiiod Syrois priinoo;enitus cjus audiens

voluit. iniit

De

crucis

Eraclio

crucis

Jcrusalem

tavit.

Haec

destinavit,

detulit

pretiosum lignum

autem

ille

postmodum Constantinopolim depor-

et

S* De hoc autem

in multis chronicis leguntur,

ligno crucis sic dixit Sibilla apud paganos, sicut dicitur in hjstoria tripartita:

o ter bciitum lignum,

forte dictum est propter vitam

ex

quo Deus extensus

in

nciturae

gratiae

,

arripuit et appropians

solum considerans gladiiim

imaginem Christi

in guttuVe percussit statim-

que inde sanguis exivit

aufugit.

Qiiidam

et

acccpit

Judaei faciem

ipsam

et

caput adspersit.

autem christianus eidem obviavit sibique

homo

Cui rursus

ille

dixit:

,

Qui

Et

ille:

dixit:

faisum

vere homicidium

pcrpetrasti et

vere Deus

christianorum

per omnia coraprobatur j nequaquam

est ct fides ejus firraa

enim hominem percussi

occidisti.

Et Judaeus:

ideo sanguine aspersus es.

magnus

et

puteum projiciens slatim

in

unde venis, Judaee? aliquem hominem cst.

imagincm

ibi

Qui se

*)Christi ibidem conspcxit.

imaginem

quae

,

3* Apud Constantinopolim Judaeus

cruce provenit.

quidam ecclesiam sanctae Sophiac ingrcssus quandam

territus

Hoc

est!

gloriae

ct

sed Christi imaginem, et continuo sanguis

cmanavit de ejus gutture. Duxit autem Judacus homincm illum ad pu-

teum

et indc

sanctam imaginem extraxerunt.

ture

Christi,

ut

adliuc

fcrtur,

4. ApudSjriani

fidelis cflicitur.

in civitate

christianus sub annua pcnsione hospitium crucifixi

contra lcctuli faciem in

imaginem ibidem

ex

pictate

Post annum

suas continue faciebat.

oblivione

praedictam domuraconduxit ad convivium invilavit.

et die

Plaga autem

liodie cernitur ct

in gut-

Judacus conlinuo -)Berich quidam

habens imagincin domini alTixerat

reliquit,

et ibi orationcs

domum

vcro aliain

quidam

locavit et

autcm Judacus

quadain uiium de suis contribulibus

Inter epulas autem

illc,

qui invitatus fuerat,

casu circumspicicns iinaginem infixam parieti contuctur ct in illum, qni se invitaverat, ira frcmcns, cur imagincni Jcsu Chrisli Nazareni

tenere

audcat,

comminatur.

imaginem non vidisset,

Illc

autcin,

sacramcntis,

cuin

adhuc praedictam

quibus potcrat,

quod illam, de qua diccbat. imagincm pcnilus

l)

Clirisli vorein

oiiilUil

K<1.

Tr.

'2)

Alii:

nciitli

affirmabat,

igiiorabat.

Irsiinl.

Tunc

Cap. CXXXVII.

De

609

exaltatione sanctae cruciy.

placatiim se siniiilans valefccit et principein siiae gentis acliens

ille

Judaeuiu

domuiu

duris

ineliis

de eo, quod viderat, accusavit.

illuin

ad

gregati

ejus conveniunt et visa

alficiunt

illuin

seinivivuin

contti-

projiciunt,

vero coiiculcantes pedibus cuncta in ea doininicac passio-

imagiiicni

Cum

opprobria renovarunt.

nis

synagogam

extra

et

Judaei igitur con-

iniagine

vero

latus

laiicea

perforassent,

ubertiiu sanguis et aqifa exivit et supposituiu vas implevit.

Judaci sanguinem

facti

infirnii

ex ipso

ad s^nagogas dctulerunt

illuni

omnia per ordinem narraverunt

terrae illius

ampullis

cr^stallinis

illum accersivit

At

quisivit.

Gamalieli

et,

ille

et

Nicodemus

Gamaiiel Zachaco

,

quam

regnum Agrippae delata

Tunc

donec

fuit,

meam

ad patriam

et iiide

oinnes

in-

-)n)oriens

Jacobus S^moni

,

usque ad cxcidiuin urbis

hoc anno domini D(>CL.

illiim

imagincm composuissct,

illam composuit,

deducta a parentibus meis ad ine hcreditario jure devcnit. cst

fidein

etiam

christianuni

Zachaeus Jacobo

,

dereliquit, sicque in Jerusalem

inde a fidelibus in

baptisnium et

conservavit,

vitreis

quis tain pulchram

djxit:

et

Episcopus autciu sanguineni

Christi unanimitcr susceperunt. iii

omiics

Tunc Judaei cpiscopo

inuncli protinus curabantur.

')

Slupeet

Factuni

Judaci s^nagogas

iii

ecclesias consecrarunt et extunc hic inos inolcvit, ut ccclesiae con-

secrarentur, quia ante tantum altaria consccrabantur.

V

miraculum ordinavit ccclesia

vel, ut alibi legitur,

ininicae passionis, et

Romae

cum

illo

V

et

Andreas Fuiidanae episcopus

feininam

maxima per omnia coinpro-

dyalogorum

III.

habitare

secuin

libro

fanda cogitaret.

Quadam

antiquus

perinilleret,

vero dic Judacus quidam

cum jam diem

declinare cerneret,

reperisset,

in

quodam lemplo

Uui ipsuni

loci

ipsius

haberct,

signo

crucis

ininimc

Nocte

autcm mcdia cvigilans obscquium cujusdam

Ed. Fr.

:

invenli.

2)

ubi

et

Apollinis

sacrilegiuin

:

Romam

veniens,

manere posset, minimc

ad nianendum se

lanien

niinori.

contulit.

quamvis

fidem

muiiire

curavit.

spiriluuiu

tuibani

sc

malignorum

') poiestatis

Ed. Tr.

hostis

ut in lecto nc-

pertimescens,

ciucis vidit

commcmorat,

dum quandam sanctimonialem

civitatis episcopus,

coepit speciem illius mentis cjus oculis imprimere,

1)

do-

Unde

sollemne festuin agitur.

infideles

Nain, ut Gregorius in

quasi in

ficri

Idus Novembres.

consecrata ecclesia est in honorc salvatoris, ubi ampulla

sanguine reservatur

S. Virtus crucis etiam apud batur.

Propler istud

Ucccnibics mcinoriam

cal.

prodire 3)

eumque,

Recent.

legunt,

3U

qui

polentis

610

CXXXVH.

Cap.

De

exaltatlone sanctae crucis.

caeteris pracerat, in eornin inedio consldero, qui coepit singnlornm

spiritnum

obseqnontinm cansas

sibi

aclusquc iliscntcre,

quatenus,

nnusquisquc qnantnm egisset uequiliac, invcnirct. Moduin autcm disGrcgorins

cussiouis

quodam

Nam

oranem

et

ejns inilitiam

de malignis spiritibns adoravit euin.

ninltas

fcci

EtSathan

sauguiiicin

et

ait:

Cui

unde venis?

ille:

copiosnm

quanto tcinpore hoc

clTudi

veni

ct

ct

eum

flagellis

maxiinas excitavi occidi.

inari

in

navcs mnltas dcinersi

et

siiiiilitcr

ait:

in

qnibusdam nuptiis cxcitavi

ct

sponsum ipsnm

Et

ille

Et qnartus vcnicnsait:

enm osculans dc posnit,

csse inodus

civitate

capite

mansi

in ereino

prosilivit,

ct

qnanta

,

carnis

qnam

qnanto

ait:

nonne

ct

perXLannos

capiti iliins im-

ct

inagnam rcm

est, nt pcrdcerct,

palmam

nnus

cgisseiit,

dc

addcns,

eodem

incntius palpitarcl

niissi

lorriti

spiiilus

ot

pracsninsissct. spiiilus

clainavcrnnt:

vcrc

incdinni

qnod iu

fe-

hcri

tcrgum

cum hortatns

singularcm intor

rniiiac

tcnerct, praeccpitqne, ut quaererct,

qui jaccre in teinplo

vidcrcnt,

illius

in

sanctimoniali

illa

apernit

Tunc malignns

quod coepissot, nt

Cnni

(Jregorins practcrniiltit.

tentatione

for-

igitur vcl similis potcst

vespcrarum usqne adhuc ejns nientem traxcrit, ut

cacleros

in lapsuin

solio sno surrexit ct

abstulit

Ilic

qnid

Andrcac animuin commovisset,

ejus blandiens alapain darct.

ct rixas

dixit:

illc

tandem ipsnni

vix

et

oinnibus laborasti.

exponercnt,

fui

dicbus.

tcmporc

Et jussit euin a circuinstantibus

coronam

sno

discussionis

illius

XX

cfTusionem fcci

Cui

Et

dicbus.

Quod Sathan andicns dc

crgo singuli spirilus

liora

Etillc: in

ac ipsum sccuin considcre fccit diccns:

tiler egisti ct pliis

inina

X

qncndam inonachum laboravi

carnis praccipitavi.

quamplnrimos

hoinines

,

quadain

in

in

plura in tot diebns opcratns es? vcrbcrari.

ait assistentibns:

ct inultam sanguinis

:

tibi,

dicbns.

Et sccnndns vc-

occidi et vcni nniitiare tibi.

tcmpore hoc fccisti?

XXX

flagcilari diccns: ita inodicnm tanto

Et tertins veniens

laborasti.

ille:

doniinc, crain ct coinmotiones

,

Et ait: qnauto tcinporc hoc fecisti?

Et jussit hunc

circa

Et

cacdite ct dnrins vcrbcratc.

niens adoravit cnin diccns:

nuiitiare

Etille: in

fecisti ?

Et Sathan: quarc hoc tanto tempore fccisti? itc

Et

fui et ibi bclla pluriina snscitavi ct pertnrbationes

provincia

illa

Sathanam

vidit

Et venicns unns

adstaiitem.

ei

ex simili in

innotcsccre polest.

,

duin quidam in tcinplum ydolornm intrasset,

scdcntcm

in

sed

cansa brevitatis pertrausit,

exeinplo, quod lcgitnr in vitis patrnm

Cnm

quisnam

autein

ille

essct,

vche-

onm

crncis ni^slcrio signatum

vas

vacuuin

,

scd

signatuin.

i

De

Cap. CXXXVIII.

Ad hanc Yoccm

sancto Johanne Clirysostomo.

piotiniis illa nialignonnn turba ilisparuit spirituum,

Judaeus autem concitus ad episcopum vcnit

Quod

nera cnarravit.

611

audiens

ille

niulicrcra a dorao sua protinus reniovit ct

6. Refcrt quoque Gregorius

in

ct

oninia per ordi-

ci

vcliementer ingemuit ct omneni

Judacum

baptizavit.

quod quacdam

dyalogoruni,

libro

sanctimonialis hortum ingrcdicns ct lactucam conspicicns concupivit

camque signo

crucis bcncdiccre oblita avide niomordit, scd arrepta

a dyabolo protinus

(ium autcm bcatus ')£qnitius ad

cccidit.

cgo quid

vcnissct, djabolus clamare coepit ac diccre:

eci?

Sedcbam

viri

mox dc ea

hjstoria ecclcsiastica libro XI.

arma Serapis

quod gentiles pcr Alexandriam

,

quo

est

cabant,

Thcodosius vero

Quo

dotes jdolorum baptizati sunt dicentcs,

quod ea, quae colcbant vita.

,

starcnt

Quaedani tunc

,

7. Legitur

exivit.

in parictibus depinxcrant,

signum crucis depingi mandavit.

lctis

Ad

hic super laclucam, illa vcnit ct moniordit nie.

impcrium autem praedicti in

eam

cgo quid

fcci ?

viso

traditum csse ab antiquis,

donec veniret signura

litcra

dc-

illis

gcntilcs et sacer-

apud

illos

illud

,

in

quani sarrani vo-

,

habebat formaiu crucis, quani diccbant inlcrpretari

vitain

futuram.

CAP. CXXIVIII.

De

(131.)

^ancto Jolianne €liry>^o^tomo.

Johanncs cognominc ChrjsostomHS Antioccnus et

-)Anthurae nobilium

Cujus

fuit.

vita,

genus

,

Sccundi

iilius

convcrsatio

ct

Qui cum philo-

persecutio in hystoria tripartita plenius dcclaratur.

sophiae studium inipendissct, tandcm hanc descrens divinis lectionibus incumbebat.

Qui presbiter ordinatus propler zclum castitatis

scverior habcbatur et

fervori

inagis

et propter vitae rectitudincm incautus

quam mansuctudini servicbat ad futura prospiccrc ncscie-

In confabulatione arrogans a nescicntibus

bat.

ccndo erat praccipuus, optimus.

maso

1)

in

in

Rcgnantibus igitur Arcadio

Romana sede

Alii Ipgiint:

ct

Honorio Auguslis

pracsidentc factus

Kijnioiis.

pulabatur,

in

do-

cxponcndo cgrcgius, ad morcs coerccndos

2) Rpopiil.

cst cpiscopus.

Jfaiiirap

Ipgiint.

35»

*

,

ct

Da-

Qui duin

De

Cap. CXXXVIll.

612

tlericormu

vltaiii

sancto 'Johanne CJirysostomo.

corrigere

repeiito

volult,

omues

foiicilavit et euin vclut furiosuiu (lecliuabaut et

trahebaut,

ab aliquo

et

de-

ei

ncc

uunquaiu aliqucm ad praudiuiu iuvitabat,

c[uia

cum

dicebant

volebat,

invilari

oilium

sni

iii

apud omues

facere

idco

lioc

,

usum

Alii proptcr excclleutcm ct exquisitum

lurpitcr luauducarct.

quia ci-

boruni hoc euin facere praedicabant, revera auteiu propler abstinentiam stoinachuin

cum

caput saepe dolebat et ideo praudiorum epulas evi-

et

Populus auteiu propter sermoucs, quos

tabat.

diligebat parvipendens

pluriinuiu

Apposuit quoque Johannes

loquerentur.

que

eum

contra

et ideo

jurgare

quod

,

et

eum aemuli

coulra

quosdam proccrum obAliud quo-

luajor invidia cst accensa.

Eutropius namque prae-

quod cunclos valde commovit.

fecit,

in ecclesia faciebat,

positus iniperaloris et habens coiisulis dignitatcm, volens in quibusdam

ad ecclesiam fiigicntibus ')se vindicare, sluduit, poneretur, ut nullus ad ecclcsiam fugcret,

ad

ab imperatore

duduin refuge-

Post paucos autem dies cuiu Eutropius regem

rant, exlrahercnlur. offendisset,

ut lex

inio qui

ecclesiam

mox

episcopus autem hoc au-

confugit,

diens ad euin sub altari latitantcm accessit ct homiliam increpato-

eum

contia

riain

eo

inultos offendit

,

quod

hoinini

pendere, sed insupcr non tropium inultos

rapiens

liducialius

Ex quo

durissime objurgavit. noluil

infelici

destitit

caput

ejus

homines

ipsuin

facicns

objurgare.

abscidit.

objurgabat

inisericordiam im-

Imperator crgo Eu-

Pro diversis

igitur

causis

et idco erat plurimis odiosus.

Theophilus autein Alexandrinus episcopus Johannem deponere voicbat et presbiteruin

ideo

et

quendam nomine Ysidoruin intrudcre

causas dcpositionis diligenter quacrebat,

defendebat Johanncm Sacerdotes \iverc

quoquc

pascebatur.

et ejus doctrina mirabili aviditate

Johanncs

cogebat dicens

,

coruin vitani contemnerent

non

sccundum debere

iinitari.

sanctiones

ccdcsiasticas

frui

affectabat

populus autciu

honore sacerdotii

Non solum autem

,

qui

-)civitatcm Con-

stantinopolitanam strenue gubcrnabat, sed ct plures circumadjaccntes provincias iinperiali auctoritate providis Icgibus ordinabat, cuniquc

cognovisset, clericos

illuc

destrui fecit.

Phoenicc adhuc dacmonibus

in

Eodcm tcmporc

dcpravatus

,

X) til, I'r. Icgil

:

iir iil

icn re.

^doloruni

vclienicntcr elatus, Ariana hae-

Hic impcratorem

magistcr tainen inilitum factus.

I

ministrari,

templa

(laimas quidam crat gcncrc Cclticus,

consilio barbarus, studio tjrannico rcsi

sacrilicia

monachos destinavit omniaque

ct

'.!)

Kil. Vr.

iir.ifffit s

.t

! r

l

i

l ii

1

oiii.

De

Cap. CXXXVIII. rogavit,

Quod

ut

intra

civilatcni

cuin pennisisset,

siiisque

silil

rogavit Johannein

fortissimus ac totus

,

ignitus:

noli

sed ambos nos jube vocari audi.

Ego namque

petcre non

At

rcpublica labores assumsi contemni.

Cui

hujusmodi

ut

gavisus

deposco

;

debeo

Johannes: plurima pracmia

et

mea

in

et

esf,

et ununi

Romana

pro

quidein

raultos

non

ideo

et

domus aperta

divina

tibi

est

se oralo-

ego alteiius scctae sum

ille:

lioc

nos qnac dicnntur,

Cumquc Gaimas unum pro

habcre

ineis

iniperator,

rcfienabo,

sic

Johannes: ubiqne

ut nullus te vetet orare.

templum cum

o

Quod audiens impeiator

utrumque altera die vocavit. ait

inquit

,

sibi

Joliannes virlute

nec liunc barbaruin metuas,

silenlio, iiiter

hujus linguam

pracsumat.

rium peterct,

sub

et

;

darot.

ecdesiam unam

Ac

pennittere ncc saiictum canil)us dare

unain

ecclesiani

nt

,

concederet, ut sic ejus tjrannidem refrenaret. zelo

613

sancto Joliaiine Clirjsosfoino.

petitione

quae transscendunt

tua certamina, recepisti, magistcr milituin factus cs, consulari toga

insupcr exornatus et qiiaiis

modo

oportet te considcrare,

et

,

conspiciaris,

dudum

quid

quae prisca paupertas

fucris

quae modo

et

•)supcrbia, quibus vestimentis antcutebaris ct quibus ornaris inodo.

maxima

Igitur quia pauci laborcs

honorantem

te

non

sis ingratus.

ipsumque compulit, ut

taccrct.

urbein strcnue gubcrnarct, nihil rent.

agcre posset,

tibi

Duin

ejus os obstruxit

Constantinopolitanam

igitur

Gaimas impcrium ambicns barbaros

nocte

praemia contulerunt, contra

His sermonibus

Tunc apcrte monstratum

quomodo

est,

in die

cuin

,

qui palatium concrcina-

inisit,

Johanncs

sanctus

Barbaris enim angelorum armatorura corpus

custodiebat civitatera.

habentium copiosa turba apparuit, quae ipsos protinus elfugavit.

Quod

cuin doniino suo

nuntiassent,

ille

valde iniratus

Novissime

aestimans militcs

in die latere et

inde ad Thraciam bat,

ille

ivit et

cgressus miraculum

fiduciam oculis

")pietate

dextram

1) Alii:

est

profectus.

assumta longo

ejus

substantia

si-

et fugit,

noctc civitatem custodire. Egressus

timentibus cunctis barbaricam

alacriter

vidit

inagno congregato exercitu cuncta vastaferitatcm.

hanni sanCiissimo onus Icgationis imposuit,

iinmcmor

sciens,

igitur se-

a visione angelorum sunt

quenti nocte eos iterum destinassct, militcr cffugati.

est

Cum

excrcitum militum per civitates alias constitutum.

Gaimas itinere

circumposuit et

olTeruut.

illc

filios

2) Ed. Vr.

Imperator ergo Jo-

autem inimicitiarum

vero

eidcm

agnoscens occurrit

ejus

suisque

suos sacra ejus genua

proprietate

periter.nu legit.

De

Cap. CXXXVllI.

614

osculari praecepit.

valde

pore quaeslio mota

cst

corpus

forma

Ex qua

iiabcret.

certamina surrexerunt,

Deum

diccnlium,

detcpta

Dcus

utrum

et

ut etiain

fuif,

Eodcra quoque tcm-

hoc

aliis

Maxime tamen monachorum turba

affirmantibus.

est

virtutis Jolianncs

cogerct ct timere.

,

quaestione contentiones illud

namquo

Hiijiis

humiliari

terribiles

sancto Johanne Chrysostomo.

corporea

aliis

simpliciura

distinctum.

essc

Theophilus autem cpiscopus Alexandrinus contrarium sapiebat, ut in ecclcsia contra eos,

contenderet

Deum incorporeum

ct

agnoscentes

monachi

habitacula

Qund

occidere niterentur.

video,

inquit,

dicis

quia

,

Origenis,

Dci

nostrae

ille:

Et

sic

,

in

Dum

nopolim

hacc

in

Aegjpto

doctrina llorebat

et

Vcrum cum Ariani plurimum habercnt

si

non fcceris,

quae vobis placent,

facio,

Exercitati vero et per-

insurrexerunt

fierent,

sic

inquiunt,

opprobrium sustinebis.

fidei

multos occidi

et

Johannes apud Constanti-

apud omncs admirabilis habebatur.

pullularcnt ct extra civitatcm ecclesiam

sabbato lamen et dominica intra portas

,

:

hoc seducti non sunt, sed simplices ardore

contra fratrcs contrariiim sapientes fccerunt.

,

euni

ut illis

anathematiza libros

Quod

advcrsantur.

ego quidem

ait

vere

si

illi:

monachos a suo impetu revocavit.

monachi

fecti

Et

ita

timcns

et

rebellis es, a nobis

')saevire,

nolite

Alexandriam

et

excitarunt,

nostcr,

ut

cst,

sic

opinioni

Dco

qui imper.atoribus ct

Et

sua rcliquerunt

vultum.

ita

asseruerant,

Quod AcgYptiorum

praedicarct.

cognoscens

sicut Dei

vullus

qui

ille

Deum

forniae

contra Thcophilum

venientes seditionem

Yos,

bumanae

qui

con-

ct porticus

grcgati hvmnos ct antiphonas nocte cantabant, diluculo autem cuni

suam

ipsis antiphonis per

mediam

siam concurrebant.

Haec aulem ad vitupcrationcm -)orthodoxoruni

civitatcm portas cgrcssi ad

ecclc-

faccrc non ccssabant, frcqnenterhocdccantantcs: ubi sunt, qui dicunt tria virtute

unum. Johannes autem metucns, ne simpliccs his cantibus

trahcrcntur, instituit, ut fidelium turba nocturnis hymnis insisteret, ut

opus

illorum

ct

olTuscaretur

fecitque cruccs argcntcas

Tunc Una

Ariani zelo

ct

fidclium

firmarctur,

professio

quae cum argcntcis ccrcis portabantur.

,

accensi

invidiae

usquc

igitur nocto potra percussus est Brison

ad

neccra

insurgunt.

cunuchus 3)Auguslae, qui

ad Iijmiios oxorcoiulos a Johaiiiie fucrat dcputalus, sed eliam quidaiii

dc populo ulriusquc partis cxstincli sunt. prohibuit Arianos

porator

1) Ilecent. nddiiiit: Fr, loco

A

ugn

1

1

in ine.

n c legil

:

i ii jj

Ex

2) Iliiuc

u

i

n

e.

vocem

motus

his

hjmnos publicc dccantare.

iin-

Eo tcmporc

oiniUit hd, Vr.

3) F.d.

CXXXVHI.

Cap.

Scveiianus et

De

Giibalorisis

sancto Johanne Chrysostomo.

cpiscopus honorabilis apiul inultos proccres

ab ipso imperatore

et

Augusta luultum

Johanne gratanteracccptus

venit et a

suain

perrcxisset,

eidcm ecclesiaiu

dileclus Constantinopolim

cuinque Johannes

est,

coniincndavit.

autem clericus Johannis hoc Johanni studuit nuntiare. autcm Sevcriano non assurrcxit Scrapion, mavil:

Serapion clericus non

si

mana natura natus non

Ilaec audicns

cst.

displicuit

et

ipsum evocari

Dyoscorum

episcopus

injustc

ainicissimuin priiicipi et

quoque

Eodcin

et

ut

Theophilus

tcinporc

Qui

suutn Thcodosiutu

iiliuni

coiijurans,

sanctissinium

vinitn ejecit.

rediit et ipsuui

Quod Augustac niullum

rogans Johanncm sibi reconciliari,

lecit

gcnibus imponerct, snpplicans

rcconciliarct.

Scra|)ion

Transcunti

Chrislus in hu-

Johanncs

ejccit.

doncc Augusta

qui nullatenus acquievit,

Asiam

autcm indignatus tla-

ille

mortuus fuerit,

taraquam blasphcmum dc civitate

ejus

in

autein non

Ille

ambulabat, scd seiuetipsuin populo comincndabat.

fuleliter

015

Ysidorum prius

et

Coiislantinopolim

Johanni ea facta narrarent.

Severianuin

Alcxandrinus

honorabat, sed ante causae cognitioncin cuin

solnm se

in

ct iis auxiliutn fcrret.

illos

armabat.

cpiscopos

vindictam exercere

iis

participarc iiolebat.

Celans

dicens

civitatum

,

,

sed Johanncin deponere fortitcr

suam misit ad singularum

Origenis

se

damnarc.

libros

velle

Epiphanium quoque cpiscopum Cypri virum sanctissimum sissimuin circumvenit et amicuin fecit rogans, libros Origenis damnaret. fallacias ct

horum

ccttlcsiastica

contra

celatum

Mox

laborabat et in ea florcbat

manifestavit

inimici

curabat. se

et

convocavit

quae ordinata fue-

Johannes autem hoc parvipendcns

eum cogitabantur,

et fanio-

ipse similiter

episcopos

lcctione librorum suspcnderet et,

rant, confirmarct.

et

rogans Johanncm per littcras, ul

lectionem Origenis intcrdixit,

Bc ab

ut

Epiphanius propter sui sanctitatem ejus

apud Cyprutn suos

non attendcns

illis

At Theophilus indignatus non

intcntioncm

igitur

ut

Johaniies autem eos quiJcm

Falsus tameu rumor ad Theophilum vcnit, quod Johanncs cuin

communicaret

sibi

venerunt,

vclle

nihilque

Demmn

doctrina

in

de

his,

quae

Theophilus odium diu

Johannem

deponere

indicavit.

Johannis multique clerici et proccres palatii tenipus

opportunum invenicntes nitebanlur, ut contra Johanncm apud Constantinopolim consilium stantinopolim el

venit,

invitationcm

ficret.

Post hoc

autcm Epiphanius Con-

damnalionem librorum Origcnis

Johannis

causa

Theophili

secum ferens

decliiiavit

et

quidain

proptcr Epiphanii revcrcntiam damnalioni librorum Origenis siibscii-

De

Cap. CXXXVIII.

616

sancto Johnnne Chrysostomo.

bcbant, phiriini autom faccrc rccusabant. Quoruni unus fuitTheotinus Sichiae pracsul

vir rccliluiline vitac faniosissimus, qui ila respon-

,

Epiphani

C2;o, inquit,

(lit:

acque cjus, qui dudum bcne requievit,

,

non fero ncque rem blasphcmam tontarc pracsumo, daniquac priores nostri rcspucre nohionint. nam ncque maca

injurias naiis

,

lam doctrinain

libris

in

libros suis conjuiigens ot dicens

mus Origencs hoc de

filio

coactcrnum euiu patri

absquc

rcgulis

et

hunc virum appeilat,

fidoi

in

:

Dei iiobis tcstimonium perhibet asserens

Johanncs autcm indignatus non cst,

,

libros Origenis damnavit

vit

quia ordinationcm

nium,

quia

deinde,

in

propria

meo

sub

Cui

coepit.

o Epiphani;

focisti,

in occlcsia

fceisti

ca auctoritatc

iiicitatur.

Djoscorum adjudica-

et

tanquam horum defensori dclrahere

Johanni

et

Johanncs niandavit: contra rogulas multa

ille

ejiceret

Johanne hoc facere

ab ojus iuvidis Epiphanius

adversus Joiiaiincm

At

Dyoscorum

respoiidit, nisi

cur

fccerit.

cum eo maneret.

episcopos

inter

iit

damnationi librorum Origenis subscriberet.

Unde Epiphanius

illius

niirahilis, inquit, et laboriosissi-

cum co mancrc noc orare

renuentc

contumelias

ecclcsia sua Epiphanius ordinalionem

Scd tamcn rogabat, ncc se

liis

Athanasius autcm defcnsor Nicaeni

,

Arianos testem suae

concilii contra

Qui

conspicio.

esse

cjus

nesciunt semelipsos

infcrant,

pri-

jnre instituta,

sacra celchrasti

rursus,

,

quia invitatus cxcusasti, ct nunc donuo, quia in te ipsum confidis;

obsorva,

quaproptor

nc

populo

in

Hoc

periculum ipse suscipias.

cum ad C\prum revorsurus

Qui

tuam patriam via

obiit

exsilio

et

vitain

erogasset ct multaruin

finivit.

niliil

rei

Nam

evonit.

spero,

quia ad

Epiphaiiius

cpiscopatu dopositus

de

Fuit

,

hujus

autoin

vir

Epiphanii

iii

iii

viri

mirac libcrali-

Qui cum quadam vice totam ecclcsiae pecuniam sibi romansissot,

sibi

scitum

dociporc, ut aliquid

terra

prostravit,

nltcr

obtulit

fuit.

niuin

tpiod nihil,

sic

remandavit: spero

Ad sopulchrum autem

pccuniarum

quo abierit,

clamabat.

Quod

Johannes post modicum

ad pauperes.

tatis

ille

dacmoncs expclluntur.

sanctissimi

aut

non rodibis.

hujus

et

niandavit Johanni:

esset,

At

quia cpiscopus non inorieris.

oriatur

seditio

autein audicns Epiphanius disccssit.

iis

quidam subilo vcnions sacculum ac

nec undc vcncril

discessit,

Paupcrcs quidain volontes Epiphadarot,

uiius

eoruiu

supinuin se

supcr eum stans quasi mortuuni

flcbat

iii

et

undc eum sepclirc posset, haberet, qucrulis vocibus Epiplianiu.s igilur suporvcniciis

oravit cl scpulturac noccssaria

,

ininistravit

ut

iii

quiote

hominemquo

dormiret, coiisolntus

De

Cap. CXXXVIII. Ille auteni sociiim

abiit.

617

sancto Jolinnne Clirysostoino.

pulsaiis

(liccbat:

laboribiis

Iiodie

siirgc,

ad

Qucin ciim crebro piilsassct et mortuiim agnovissct,

cpulciimr.

Epiphanium cncurrit

quid

et

rogare coepit.

suscilaret,

acciderit, nnntiavit ac

rc-

autcm benignc eum consolatus

Ille

non tainen cuin resuscitavit, ne

rum cum Epiphanius

cum

ut

,

discessisset, rclatum cst Jolianni,

Augusta contra eum Epiphanium

cst,

Dci facile illudatur.

niinistris

Ve-

quod Eudoxia

Qui solito zclo acccn-

incitasset.

sus scrinonem ad populuin fecit, qui cunclarum mulieruin vitupera-

omnimodam

tioncin

Hic scrnio ab omnibus cst acccptus,

continebat.

ulquasi contra Augustam

sit

Quod cum Augusta

prolatus.

cognovisset,

iinpcratori conquesta est dicens, contumcliam illatam uxori in

Motus

redundare.

potius

ad

praecepit synoduin celebrari.

imperator

Iiacc

contra

cum

Johanneiu

Thcophilus igilur festine cpiscopos

convocabat, omnesque Johannis inimici alacriter conHuebaiit, superbuin et iinplum

eum

vocantes.

Univcrsi

igitur

episcopi apud Con-

stantinopolim constituti non jam de libris Origenis tractabant,

conlra Johannem se nianifesto erigebant,

scd

Mittcntes igitur pro Jo-

hanne ipsuin citaverunt.

Qui eos vclut inimicos vitarc ccnsuit ac

univcrsalem sjnodum

proclamavit,

concitaverunt.

Qul cum eos refugeret

damnaverunt eum

euin

iii

eum

nullo

trahi

ne

sjnoduin nisi

seditiones

populo

cum denuo

proclamarct,

quod vocatus noluit

maximas

excitatur

Jussio autem principis compellebat

velociter ejici et in exsilium deportari, in

fieri

ab ecclesia non sinebat, sed ut hoc ad majus rc-

ferretur consilium, proclamabat.

emn

vcro qualcr

illi

et

culpantes,

Quod populus audicns ad

obedire. et

fieri

seditio

didit in exsiliuin deferenduui.

Johanncs autcm timcns,

nesciente populo scniet ipsuin tra-

oriretur,

Quod

cuin populus cognovissct, ini-

portabilis seditio est exorta, ita ut cliain multi inimicorum ejus

misericordiam moverentiir, dicentes paulo

eum calumniam passum

desiderabant vidcre deposituin.

ante

quo supra serino habitus

est, in

,

ad

qucm

Severianus autem,

dc

ecclcsia doccns Johanni dctialicbat

dicens: ctsi nullum aliud crinien haberet, ejus tamen superbia dcpositionis ejus causa sufficicns csse posset.

peratorem

ct

imperatorcm

episcopos inimcnsa rogavit,

ut

scditione

Johanncm

de

Orta igitur contra imin

populo,

exsilio

reduci

Tcrrae motus quoque inaximus civitatem invasit diccntibus hoc accidcrc sunt legati ad

proptcr

injustam cjectioncm

Johanncm rogantcs,

Johannis.

Augusta faceret.

cunclis,

Missi igitur

ut cito rcdiret et civitati pcreunti

suis orationibus subvcnirct et in populo scditioncm excitatam sedaret.

qnoque post

Alli

autem

Ipse

hoc

ficri

sedc residcntem

cpiscopali

residere nolcbat dicens

eos,

videre

sua catliedra rcsidere.

in

vcrba

et

audire,

docloris

sermonem facere ad po-

Praevaluit igitur populus coactusque est

pulum ac

oportero

,

suam sen-

damnaverant,

qui

autem miro modo accendcbatur, cuni

Populus

tentiam revocarc. in

sede

sjnodali et

in judicio

reduxc-

cito

lanipadibus universo populo occurrente.

et

episcopali

in

qui euin eito

dcstlnatl sunt,

alii

Qui euni rcdire nolentem ad propria

eidem cum cereis

,

sancto Jolianne Clirjsostoujo.

rursus

et

illos

redire conipcilercnt.

runt

De

Cap. CXXXVIII.

618

Theophilus igitnr inde anfugit.

Qui cum Hicrapolim advenisset, mortuus est ejusdeni civitatis episco-

pus

et

Lamon

ibi

crebro rcfugeret

monachus

sanctissimus

Tunc

scnsum praeberct.

ille

promisit dicens:

quod domino

cras,

ul cpiscopatum suscipcret, instanter rogabant; qui ait:

dum

Qui,

mox cum

oraret,

illa

oremus primo

oratione terminum vitae

Eo

Johanncs itaque doctrinac sedulac insistebat.

suscepit.

lempore statua argcntea chlam^dc circumamicta

auteni

platea juxta

in

ad honorem Eudoxiae Augustae consti-

ecclesiam sanctae Sophiae

Quod

tuta erat, nbi militcs et proccrcs ludos publicos exercebant.

quidem Johiinni plurimum

ut

a

et

cum oporterct

ludo

tali

cnm

displicebat,

Consueta

spectare injuriam.

armavit,

igitur

hoc non

fccit

ccclesiam vcsanit,

et

est

Dum autcm

comprchcnsHs

ct

quidani

cum impctum

faciens

(|uodam tcncrctur, tium pcrcussit. intcrfccit.

1) Ed. Pr.

Ex

Johanncm

Hcrodias

-)in

messorio

Johannis

'_>)

incitavit

a populo

sed a pracfccto, ne

est.

prcsbiteri

Qui

dum a

qui tcncbat, ct alium adstantcm ct terfacto mullis concurrcnlibus plurinios

tcmporc popnlus

Incornbnl.

plus

vellet occidcre,

ipsum occidere molitus

ipsum,

in

rnrsus

Quidam etiam servus cujusdam

Tunc clamore illo

est:

ad judicandum tradilus,

occidcrctur, arrcptus cst. in

caput

famosissimam

illam

initium

Quod factum ad iracundiam

concupiscit accipcre.

Augustam.

cujus

denuo

turhatur,

rursus

impctu sui usus

denuo laborabat, ut adversus eum synodus

homiliam,

protulit

scd

,

Augustavcro rursus ad suani

Hoc senticns Johanncs

itcrum cclcbrarelur.

linguam suam

principes supplic.atiouis verbo dcflectere,

reccdcrcnt,

injnriani

videret hoc ad ecclesiae

fiducia rursus

cloquii jubcntes hcri talia ')nialcdiccbat.

hoc trahebat

cum

ille

Crastina ergo die venicntcs ad cellam suam eum,

placet, implcbitur.

addominum.

At

est electus.

Theophilus suadcbat, ut suae elcctioni con-

ei

,

Jolianncni

Rcc. locO i^rnopos, in

custodicbat,

sii1;sliliiuiil

iifirlio.

cjus

ii

o

ii.

De

Cap. CXXXYIII.

noclibus

ac

(liebus

dotniiin

mandavit iinperator Johanni,

exucrctur, euin

sine

impcrator,

fccit

ecclesia

Vacabat

ecclcsiam descendebat.

diccbantur,

sollcmnitate in

igitur

residcre

quandam

sunt pouti impcriique Roniani

,

parvam

civitatem

Sed clemens dominus non permisit diu

Constantinopolitano,

,

ubi fincs

talibus

locis

in

Hoc Innocentius papa au-

diens molestc fcrcbat volensquc concilium celcbrare,

igitur

ncquaquam

et

favcbant, Johannitae

quac loca crudclibus barbaris sunt

athlctam suum fidclissimum conimorari.

Cum

ei

duo

cuin

Post hoc autera imperator Johanncm de civitatc expclli

ac duci in cxcidium in

vicina.

cuiu

Johannes

sede

mandavit

paschali

maiierc,

iii

damnavcrunt

ct sic

,

qui Johanni

llli,

criminibus

Episcopi autcin nihil contra

depositionein

post

non posse secum

condemnasscnt.

concilia in

quod

iiisi

Joliannis

dominisuper-

nataiis

nisi prius

,

dccrcto concilii piacsumsissct

Appropinquaiite tandcm

cum.

quia

non commHnicaret eidem.

repererunt,

cpiscopali

Augusta

igitur

accusatores

et

Cum auteni lestivitas

fortitcr insistere coeperunt.

Ycnissct,

Suadentc

muiiieiis.

convencrunt

Constanlinopollm

episcopi

619

Johanne Chrysostoino.

saiicto

scripsit clero

no Johanni successorem aliquem ordinarent.

longo fuisset itincre fatigatus

et

dolore capitis vche-

mcntissimc cruciatus ncc non ct ardorem solis intolciabilcm pateretur,

sancta

illa

e carne

soluta est.

nopolim

et

anima

in

Cumanis XIV.

die mcnsis Scptcmbris

Quo dcfuncto grando vchcmens

in Constanti-

omnia suburbana dcsccndit, dicentibus cunctis, hoc Uci

iracundia gcstum esse eo, quod injuste Johanncs fuerit condemnatus.

Quibus vcrbis fidem

facit

mors Augustac protinus subsecula: quarla

nainque die post grandincm est defiincta. doctorc

communicare volucrunt,

doncc

illius

praedeccssores episcopos poneretur. nissimus

Mortuo quoquc omiiium

tcrrarum occidcntales episcopi cum oricntalibus nullatcnus

filius

praedicti

Arcadii

,

qui

sacratissimum

noincn

Verum Thcodosius avi

sui

nomcn

et

inter

christia-

pietatem

tenebat, sacras hiijus doctoris reliquias in incnse Januario in rcgiam

Cui fidclissimus populus cum lampadibus

civitatem transferri

fccit.

et cereis obviavit.

Theodosius autein supplicitcr ejus adorans re-

liquias

pro

Arcadio et Eudoxia gcnitoribus supplicavit, ut igno-

ranter delinqucntibus venia condonarctur. ejus mortui fucrant.

Duduui cnim parcntes

Hic Theodosius cleinenlissimus

fuit

adco

,

ut

nullum se laedentiuiu morti adjudicaret, dicens: utinani csset mihi possibile ad vitam etiam mortuos rcvocare.

Ejus curia monasterium

videbatur, matutinas laudes agcbat, codiocs divinos lcgcbat.

Huic

620

CXXXIX.

Cap.

uxor iiomine Eudoxia.

erat

Iiabuitquc

confctit,

qucm imperatorcm

De quae

fecerat, dcdit uxorcni.

Mortuus

CXniX.

CAP.

dicitur

(133.)

E]iifcmia.

conlemplationcm.

Vel Eufemia dicitur quasi

suavis sonoritas.

Suavis enim sonus

ut in cantu

Eufemia

pulsu ut in cjthara,

,

pulsu bonae operationis et cum

stum

laniari,

Cnm

aniinos confortabat.

flatu

ut

est

Sic bcata

organo.

in

praedicationis,

ad Priscum judicem properavit suac

cum

constantiae

ct Chri-

etiam virorum

judcx christianos successivc occi-

igitur

deret, alios pracsentes esse jubebat,

dum

quod

tribus modis, scilicet voce

fit

flatu internae dcvotionis.

exemplo

confltcns

publice

coelestcm

videns christianos tempore Djocleliani

scnatoris,

filia

tam diversis pocnis

per

modo

honesta

,

enphonia,

Deo dulccm sonum cum voce

fecit

Eufemia

Dco

dclectabilis

,

triplici

per conversationem

Fuit cniin utilis aliis

compositionem

quasi bona

et fcmina,

honesta ct delcclabilis, quia hoc

utiiis,

per moruin

sibi

quam Valcntiniano,

,

Hacc omnia dc hjstoria

quod est bonum,

dicitur ab eu,

bonum.

metro poemata multa

autem circa aiinos doraini CC(]C.

cst

De sancta Eufemia

hcroico

nominc Eudoxiam

filiam

Iripartita cxtracta sunt.

femina, id ost

sancta Eufemia.

ut

saltem

territi

immolarent,

Cum

')constantcs tam crudelitcr laniari viderent.

crgo corain

Eufcmia sanctos crudeliter detruncaret, ipsa corum constantia amplius

provocala injuriam a judice se

gavisus est putans

quam

ea,

facis Ciii

injuriam

sibi

generc nobilis

cam

,

facerct

,

ignotos

cur milii

,

ad Ciiristum pertingcrc

ct

pati clamabat.

vcllc conscntirc.

satrificiis

requisivisset, ct

illa

Tuuc judex Unde cum ab

cum sim

ait:

advcucas antcponis et priores

ad promissam gloriam pcrvenire?

judex: putabam tc ad mciitem rcdiissc et gaudebam

Hobililatis

vcl

scxus mcminisse.

qucnli dic

cum

viiictis

csl conqucsta,

parccretur.

1) Eil.

l'r.

Tunc

m.ile

;

sinc vinculis esl adducta.

contra

cur

Reclusa igitur

legcm impcratorum

in

tc

tuae

carccic et se-

Itcrum gravissimc sibi soli

a vinculis

alapis durissimc caeditur ct in carccre recluditur.

c

i

r

ciim

s t n

n lo s

—

liicrimnri

lcyit.

De

CXXXIX.

Cap.

sancta Eufemia.

621

Quain judcx Becutus ex libidine opprimerc voluit, sed reluctaiilc

inaiiuin

incantatuni

ejus

ipsam

Sed

eain faceret consenlire.

si

viriliter

illa

Tunc putans

contraxit.

suac ad

doinns

praeposituiu

pronulleret,

divina

virtus

ut

direxit,

sc

niulta

carcerem clausuni

ilie

nec clavibus aperire potuit nec securibus frangere, donec a daemone arreptus clamans et se ipsum dilanians vix evasit. Deinde educta posita

super rotam,

est

carbonibus pleni erant,

ciijus vectes

traherent et

cidens

sonura

comminuit parentes

ct

ut

continuo

et

fccit

tralicntibus

illis

artilicem

Tunc

rota combusta Eufcmia ab angelo soluta in

sed

Appcllianus judici

loco excclso incoluinis stare conspicitnr.

eam

rota

stantein super eani illaesam servavit.

lamentantes supposito igne ipsam cuin rota com-

artificis

virtus

ait;

Sed

quo rota teinpeiabatur, de inanu ejus de-

Eufcmiam

burcre voluerunt,

quodam

faceret, simul

cxeunte igne vectes corpus ejus dissiparent.

sic

Dei ferramentuin,

uutu

et artifex intra

quando sonuin

rotatn tale signuni tralientibus dedit, ut,

nonnisi

christianoruin

Ercctis

facias decollari.

capiendam manum mittere

mox

quidam ad eaiu

cuin

totus paralisi

Alius autein

dens continuo mutatus ab ea vcniam

unde consulo,

viiicitur,

igitur scalis

vellct,

inde scmivivus cductus est.

ferro

in

solutus

vix

nomine Sosthenes ascen-

pctiit

gladio ad

et evagiiiato

Judicem clamavit, quod se ipsum libentius occidcrct, quam eam,

quam

angcli defendebant,

cancellario suo dixit,

qui tamdiu

caret,

eam

ad

ille

eam orantem

eam

eain

omncs petulantcs juvenes convodoncc fatigata

illudcrent,

ingrediens

Deniquc indc educla judex

contingeret.

ad

ut

et

deliceret.

Sed

multas virgines splendidissimas circa

videns monitis ejus protinus

chrislianus

elTectus est.

Praeses vero per capillos virginem suspcndit, sed ctiain immobileiu

pcrmanentem negato cibo

in carcere rccludi fecit, ut VII. die inter

quatuor magnos lapidcs sicut oliva constringcretur. ab

lidie

angelo

duiu

satiata

die

VII.

intra

vero quo-

llla

durissimos

lapides

posita csset, ad ejus orationein ipsi lapides in cinerein ')tenuissi-

mum eam

sunt rcdacti.

roveam

in

erant,

Unde praeses

projici jussit,

ubi

victum a

se tres

tantae

quac omnem honiincm deglulirent.

ad virginem concurrentcs

et junctis

puclla

crubescens besliac

iinmanitatis

Quac stalim blandiendo

ad inviccin

caudis

ci

quasi

cathedram ad sedendum praebentes judicem hoc videntem vehcmcntius confuderunt.

i)

Ed.

l'i-.

iiinle

Unde

teiier

i

cuin praeses fere prae angustia moreretur,

s s

iin uiii olTerl.

De

Cap. CXL.

622

ingressus carnifex,

suum

latus

ut

snncto Mattliaeo apostolo.

veste scrica induit et torf|ue aurea

Qucm judex

cum

pcrquircntes vix pauca cjus ossa

Undc

eum

sui

diutius

^)veste scissa et torque aurea

Priscus quoque judex se ipsum comedcns morfuus est

repererunt.

est,

In

pro mercedc

eum circumdedit, sed egrediens

a leone arripitur ct ab co penitus devoratur.

Sancta autem Eufemia

inventns.

gladium

domirii sui injnriam vindicaret,

Christi marlirem fecit.

fixit ct

omncs Judaci

meritis cujus

Passa

eredlderunt.

est

in

Chalccdonia cum lionorc scpulta Chalcedoniac

ct gcntiles

Christuni

in

CCLXXX.

autem circa annos domini

Am-

brosius de hac virgine in praefatione sic ait: virgo alnia triumphatrix

Eufemia

mitram passionis meruit

retinens

virginitatis

corona, cujus precibus hostis inimicus convincilur,

a fornacis igne virgo sospes eripitur,

rius superatur,

ferac mansucscunt

pulverem revertuntur,

in

vestiri

Priscus adversaduri lapides

submittunt,

collaque

atquc omnia poenarum supplicia cjus oratione superantur, novissimc gladii

mucrone confossa carnca rclinquens claustra

jungitur

hacc sacra virgo

I.aeta;

domine,

tibi,

commendet, hacc pro nobis peccatoribus vota nostra, ut virgo vcrnula illibata,

CAP. C\L.

Dc

sancto

Matthacus Matthacus consiiii.

(135.)

exstilit,

inlcrpretatur

scilicct

donum

Matthaeus

,

vcl a nianus et theos

,

Levi.

don.ator

quasi manus Dei.

enim donum festinationis pcr festinam convcrsioncm, silii

et

vel

festinationis

Vcl dicitur Matthaeus a magnus et thcos, quod est Dcus,

quasi magiius l)co

per s.alubrem praedicationcm

fectioncm,

hacc ctiam

interpcllct,

tibi praestet.

Iflatth.ico apo^stolo.

binomius

autcm

coelesti choro

ecclesiam tuam

,

Fuit

donator con-

==)magnus Deo per vitae per-

manus Dci per cvangclii conscriptioncm.

Levi interprc-

latur assumlus vcl applicatus sivc additus aut appositus,

Fuit enini

assumtus ab exactione vcctigalium, applicatus numcro apostolornm, additus consortio cvangclistarum ct apposilus c
MatlhacHS apostolus dicitur

in

Acthiopia pracdicans

Nadabcr, duos niagos nominc Zarocn

1) Alii iiinle:

sericn.

2) E<1. Tr. verb.i

:

ct

iiit)i;nu!>

iu civitalc,

Arphaxat

—

i)

quac

reperit

p rf. oiiilllil.

i

De

CXL.

Cap.

qni ita liomines snis artibns dcincutabant

incnibrornni

privarc

et sanitatc

officio

623

sancto Mattliaeo apostolo.

qnoscnnque

ut,

,

vellent,

Qni in tantam

vidcrentnr.

snpcrbiam ernperunt, ut sc qnasi Dcos ab hominibus facerent adpraedictam civilatcni ingressus

apostolns

Mattliaens antcin

orari.

apnd ennnclinm Candacis reginae,

et

hospitatus

verat,

qnid

ita

magorum

faciebant hoininibus

ipsi

in

pernicicin,

modo

tot linguas loqncretur ct intclligeret

qnod

spiritu

ipsc convertcrct

lioc

cessavernnt,

prae

,

Matthaeus,

ei

scientiain re-

ab

linguarnin

confnsione

pcr onininin lingnarnm

apostoli

sic

exposnit

per supeibiam turriin nsqne in coelum

qni

illi,

volcbant

,

desccndcnte omninm linguarum

sanclo

perisset, ut, sicnt

aedificationc

scicntiain

tnrriin

de lapidibus, scd de virlnlibus constrnant, per quain omnes,

iion

qni crediderint,

magos

illos

reum ex ore

Qucra

mox

naribns

et

signo

ubi

et

convenisset,

noinine Jcsn draconibus

omnibns montibus cmincrc

ct proxiinuin

vel rosas ibi

paradifeo

aves

,

terrestri

nativitatera in

ut

regi,

quod

in

ennuchus oratione

inagos fnsa

Egippus hoc 1)

Ed. Fr.

eum

De

hoc

autein Christi

viso

Qucm cum

obcdirc.

fuisse.

protinns

per

raagi suscilare

Et cuin haec in

quo regis

non posscnt,

Deoruin consortium raptus fuissct, ct ideo sibi

cnstodirc

qunin pmefeit.

noii

hominem ejectum esse, scd per

paradisum coclestem revocatuin

siinulacrum et templum

ibi

sempcr inanere, angelorum organa

vocatas conlinuo

dixit

mortuus plangebatnr.

suadcbant

praecepit et

coelo csse, spinas vcllribulos

populo loqueretnr, ecce snbito tnmnltns exortus cst, filius

si

Cuin autcin populns abircnt,

non marcescere, scnectutein

evenire, sed homines ibi jnvcncs

ibidem sonare

,

eos,

in ine cogita-

inagnnm scrmoncm contcxcre assercns, ipsuin

paradisi terrcstris

lilia

exivit,

Coepit qnoque populo de gloria

nulluin laedentes protinns abiernnt.

,

,

excitate

qnod

vos protinns reforsissem.

in

non esse

occidcrent,

lioniines

vcstra?

ars

est

veratis inferre, in

diceret,

igncm sulphu-

qui

ad eos secure

dominnm rogassem

nisi

,

muniens

sc

qni

venit,

vidcmnt, ante ejus pedes protinus dor-

ut dracones

ego autcm

evoinenles cunctos

crucis

micrnnt dixitquc inagis; potestis;

Tunc

adsceudant.

in coeluin

cnm duobus advcnisse draconibns,

apostolus autein

ibi

baptiza-

quod, quid-

Eunncho autcm sanctnm INIatthaeum interroganle, quo-

in salutem.

aedificare

Philippns

')f|"cin

pracstigia detegebat,

construi oportcrct. faciens

apostolum

suscitavit.

universas

suas

Pracdictus antem advocavit,

Quaproptcr provincias

qui

rex

noinine

niisit

diccns:

De

Cap. CXL.

624

Deum

vcuite et videte

aureis

cum coronis

sacrificiorum

dlvcrsis

ego Deus non sum de auro

io-itur

hominis latentem.

effigie

iii

et

convcrtit, rex

XXX

totam Aegyptum ad

autem Egippus cum uxore sua

omni populo

et

Deo dedi-

regis apostolus

filiam

catam plus quam ducentis virginibus praefecit.

Post hoc Hirtacus

regi succcssit et virginem praedictam concupiscens dimidiunj sui aposlolo promisit,

cam

si

Cui apostolus

sentire.

llli

dies consummavcrunt,

ct tribus scdit et

^)Ephigcniam quoque

baptizatur.

fa-

argenlo, quod sibi allulerant, ipso jubcnte ecclc-

et

qua apostolus trigiuta annis

fiiiem

volentes

quid

viri,

domini Jesu Chrisli,

servus

sed

,

siam magnam fabricaverunt, quam intra in

Veneriint igitur

generibiis

Quos Matlhaeus compcscuit dicens:

sacrificare ei. citis?

sancto Mattliaeo apostolo.

ait

conjugium suum

in

morcm praedecessoris

ut juxta

,

rcgnum

faceret con-

sibi

die do-

minica ad ecclesiam conveniret et praescnte Ephigenia cura caeteris virginibus

quam bona

,

sint jusla conjugia,

gandio fcstinavit putans, quod Ephigeniae

Matthaeus

virginibus

igitur

matrimonii

caret.

Deinde -)imperato

bonum

sit

stantes

,

matrimoniura,

quod,

scrmonem

silentio

laudatus

credens,

;

matrimonium provodiccns:

repelit

cuni

salvo foedere tcneatur, bene scitis ad-

si

sponsam

regis

si

est

virginis aninium ad

quod hoc ideo diceret, ut

conjugium suadcre.

omni populo congrcgalis dc bono

et

rege plurimum

a

loculus

diu

Quo rex cum

audirct.

vellet

aliquis

servorum usurpare prae-

sumcret, non solura regis olTcnsara, scd mortera insuper nicreretur, scd quia sponsam doniini sui

non, quia uxoreni duxisse probatur,

accipiens cjus matrimonium violasse convinceretur;

ita et tu,

rex,

sciens Ephigeniara regis acterni sponsam elTectam et sacro velamine

quomodo

consecratara,

potcris

tao malrifflonio copulare?

bundus absccssit, ad patientiam cx

et

polcntioris

autcra intrcpidus

apostoliis

cum

missarura autem sollcmnia rex spiculatoreni

Matthacura stantem

a tergo gladio audiens

ad

ct

cxpansis manibus

interfecit

palatium

ct

iiii

1) Ed. p er .1 1

l'r.

«-t

Rex

vero

K

ii

p

li

i

g p

in coeluni

orantcm misso

Quod populus

omnia propcrabat,

ii i.i iii

lcjjif.

Post

qui juxta altare

2)

scd a

cum gaudio

cum nec pcr malronas ad cam

hic et infra ubifjue

li losif.

ct

oranes

benedixit.

niisit,

martircm consccravit.

rcgis inccnsurus

constans

ct

presbiteris ct d^aconibus vix detenti apostoli martiriura

cclebraverunt.

tollcre

Ephigcniam corara se

et

virginibus

caeteris

te

rex prac ira insanicns furi-

constanliara confortavit

prostratam

timore

sponsam

Quo audito

dircclas

td, Vv.

iiinle

CXL.

Cap.

De

025

sancto Matthaeo apostolo.

iiec

pcr niagos

ejiis

doiuuin igne copioso vallavit, ut ipsam cuin caeteris virginibus

concrcmaret,

Ephigcniain

posscl aliquatcniis

apostolus autem

evadente

filius

arrcptus

vix

sfatimquo

pater vcro turpissimus lcprosus effcctns,

apostoli properavit,

fratrcm

palatiuni invasit el solo

cuncta consumsit,

filio

a dacmonio patris criinina confitcns ad sepulchrum

manu propria

curari non posset,

LXX

cuin

Populus autcm

gladio se pcremit.

apostolo baptizatnm regem constituit,

Ephigeniae ab

pcr annos

unico

cuni

totam

,

apparens omnem igncm ab

cisdem

earum domo excussit, qui eruinpens regis rcge

iinniulare

qui

regiiavit et filiuni suuin sibi substituens christianum

cultuin magnifice ampliavit et totain Acthiopiac provinciam ccclesiis

Zarocs autein

Christi replevit,

apostolus suscitavit,

filium

Judas eos ibidem viccrunt.

eum

ut Christus

,

Notanduin

Primum

quatuor considcrantur,

mox

Arphaxat ab ca die, qua regis

ct

Pcrsidem fugcrunt,

in

vocavit,

quod

,

in

obedientiae

cst

continuo

perfccle

adhaesit.

occasionem crroris

phirius

ct

tionabiliter virtutes

Augustus

eorum,

imperitiam

vcl

mcntienlis

hystoricL

vocantcm liominem sunl

quemlibct

quac ctiam

Certe

est.

in

humana

ad se videntes trahcre poterat adspcctu. dicitur,

sccuti.

annulos

ut

fulgor

ralitas,

quia statim fecit

ei

quidem convivium non tam tionis,

sed etiam

fuit

aflectu ct desiderio illud

Secundum

Haec Hieronjmus.

Si cniiu in

et

majcstas

sibi

fuil

magnum in magnum rationc

magnum primo

ipsum reccpit,

indicativum

magni

primo

magnctc haec

copulet,

est cjus largitas

convivium fuit

tantae

antcquam

facie rclucebat, ex

fcstucas

et

ipse

Eum ,

magis dominus omnium creaturarum ad se poterat trahere volebat.

in

qui statim sccuti sint salvatorcm, quasi irra-

crederent, vidisse non dubium

esse virtus

et

loco Por-

in lioc

tantaque signa praecesserunt, quae apostolos

divinitatis occulta,

nec

rcliquit

assumserunt, sicut rccitat Hicronjmus

sibi

Julianus

vcl stullitiam

quia

reliquit

Pro hac velocitate obcdicntiae quidain

supcr pracdictuin locum diccns: arguit

originali

ct

Matthaeo

vclocitas,

')teloncuin

dominos suos timcns rationcs vectigalium impcrfcclas Christo

Sjmon

scd bc.ato

quaiito ,

sive

dorao sua.

quos libe-

Quod

lautae praepara-

ratione voli, quia

cum magno

Sccundo ratione mysterii, quia

mjstcrii.

Quod

mjsterium

cxponit

Glossa supcr Lucain dicens: qui domicilio Chrislum recipit interno,

maximis cxuberantium pascitur delcctationibus voluptatum,

1) Eil. Vr. iii.ile

Tlicoloiiiuin

ofFert.

40

Tertio

62G

ratione (iodimentonun inisericordiaui volo,

sunt

uiedico

,

De

CXL.

C:\\).

sancto Matlliaeo apostolo. niagna docuiuenta exhibuit, sicut:

qiiin ibi

,

nou sacrifuiuni,

ct

non egent, qui sani

ct:

Quarto ratione invitatorum

ctc.

quia magni

,

dis-

cunibentes eliani invitati fueriint, scilicet Christus et discipuli ejus.

Tertium

ejiis

quac apparuit

humilitas,

quod se publicanum manirestavit.

Primo

duobus.

in

in hoc,

ut

evangelistae,

Caetcri

dicit

verecundiac causa et evangelistae honore nonien vulgatum

(ilossa,

non ponuut,

ipse,

secundum quod scriptum

est, justus inprimis est

accHsator sui, Matlhacum se et publicanum nominat,

conversum dcbere de salute

nullum

evangelisla de publicauo rcpcnte

ad suas injurias patiens

sit

Secundo

faclus.

Quaiido

fuit.

cum

dilTidere,

eniiti

et

quod

iu hoc,

pharisaei inurinurabant,

quod Christus ad hominein peccatorom ')devcrtisset, ')nierilo rcspoiidcre ac dicere

ut ostcndat,

apostolus

potuisset

iis

vos potius miseri ac pcccatorcs estis,

:

qui vos juslos arbilrautos inodicum rcfugitis, ego aulom jain peccator

non vaieo,

dici

vulnus

nieiiin

qui

magis

modicuin

Quartum

iu ccclcsia frequentatur, sicut psalmi

Pauli prac cacteris scripturis amplius

haec

est ratio,

scilicct

eidem

et

coiiliigio

saliilis

est cvangolii

ipsius in ecclc-

E}us enim evangelium prac caetcris cvau-

sia luagiia sollemnitas. gcliis

ad

uou abscondo.

quoniam

tcste

David

et epistolae

Cujus

in ccclcsia recitanlur.

Jacobo

genera peccatornra,

tria sunt

poccalum suporbiac, ^jlnxurificetavaritiae. Pcccatosuperbiac

peccavit Saulus a Saulc superbissimo rcge dictus, quiecclesiam super inoduin pcrseculus est. Peccato luxuriac pcccavit Uavid, qul et adul-

lerium coinmibit ct proptcr adulterium lidolissimuni militem Uriani oc-

Poccato avaritiae pcccavit iMatlhacus, qui pcr avaritiam lucris

cidit.

turpibus inhiabat,

fuit

cnim tclonearius.

Est autcin tcloneuin

emolumcnta rcdduntur, telos autein graece dicitur

vecligal.

Licct

igitur

tamen pocnitontia adeo placuit, ignosccrct, sod ctiain in

iis

isti

ut

ut dicit

,

pcccalores

Bcda,

et

ct

homicidam

cnpidum

triuin

dicta

1) Ed. di.xisse. ...I.II.

ut

.,.n,.

Vr.

fccit

nobis

fecit

latinc

eorura

exstiterint,

non soluin dominus eoruin culpis

dona sua

inultipiicius cuinularct.

sacvissiimim pcrsoculorcm focit lidolissimuni praedicatorom

rum

,

Ysidorus, iocus in portu maris, ubi mcrces naviuin et nautaruin

dicit

,

Nain

adultc-

prophctani ct psalinistam ct lucris inhiantem

apostolum

et

Ideo

cvaiigelistam.

igitur

horuin

tam frequcntius recitanlur, ut nullus, qui con-

M

(1p.sccih1 issof. nl lli 2) Alii 1) Ed. Tr. oinillil vpiIjm liixiirinp :

:

.ipii s

—

s

res p o ndi

nner b ae i

et

s s e

no

(fliiliiiii

CXL.

Cap.

De

vcrti volueiit, clespcret spicit fuisse in

Ambrosiura medici

de venia, quandu

culpa tales con-

taiitos in

Notanduni insuper, quod secundum beatum

gratia.

conversionem beati Matthaei quaedam ex parte

circa

quaedam ex parte

,

627

saocto Mattliaeo apostolo.

sanandi conslderantur.

infirmi sanati

mcdico

In

tria

quaedam ex parte modi

,

fuerunt,

scilicet sapientia,

quac radicem morbi cognovit, bonitas, quae medicamenta adhibuit,

idem

dicit

Ambrosius

persona

in

hoc quantuni ad primum.

In ipso

rcccpta

nitate

Hic

beato Malthaeo,

scilicet in

,

ostendit.

Ipse

*)curavit, curanti gratus exstitit et in sa-

Unde

scraper niundum sc servavit.

Matlhacus jam laetus

potest

qui in coelis habitat

,

secundum quod dictus Ambrosius

namque morbum perfecte

hic

qui novit occulta;

qni nescit sua, hoc quantum ad

autem infirmo sanato

tria considerantur,

,

quantum ad secundum

Iioc

potest solus sanare vulnera niea, tcrliura.

medicum

Inveni

medicamcnta;

et in tcrris spargit

his tribns sic

Matthaei:

ipsius

auferre cordis mei dolorem et animae pallorem et

De

qnae ipsura tam subito mutare potuit.

potentia,

ait:

sequebatur

jam non

et alacer et exsultabat dlcens:

publi-

canum gero, jam non porto Levi, exui Levi, postquam Christum indui

Odi gcnus mcum, fugio vitam raeam,

hoc quo ad primum.

et

;

solum

tc sequor,

ad secundum, est, tribulatio

Jesu,

doraine

Quis

est, qui

me

sanas vulnera mca; hoc quo

qui

scparat a caritate Dei, quae

sanandi secunduni beatum Ambrosiuni triplex

autera

Christus

enira

irapressit

ipsura

tertio

,

ligatus

corapedibus caritatis, aufer, Jesu,

vincuiis caritatis ligatura

cauterium irapresstim tenebo el carnis

putrefacta niordet

seca

,

Hoc quantum ad primum.

vitiosum.

medicamcntum Veni

ad secundura.

,

tamen

cito

,

urit

si

ipsum Arabro-

fidei clavis et

,

quodcunque inveneris

tollet

incidens

,

quod

tertium, suis

foetidum

Ejus

scripserat,

1) Alii:

Roc. legiint

:

autem evangelium anno

cum ossibus

occultas

exuit. 2) Ed. nc nt viriis Ptc.

Vr.

male

doraini

:

si

et

latentes

emunda

Hoc quantum ad

D

,

quod manibus

Barnabac repertura

beati

et

Hoc quantum

vilium.

peregrino lavacro.

est,

tamen

,

contagio,

scrpat

varias passiones, aperi cito vulnus, ne noxius serpat huraor,

omne

bonis

putredines peccatorum,

cauterium mandati

virus

ulceris

domine,

ait

Oninc mandatum tuum sicut

*)nc ad

cxurit,

sum

meorum

Unde

me

prirao

fuit:

cautcrium

omnem putredinem emendavit.

sius loquens in persona Matthaei:

dura habes

secundo

ligavit,

vinculis

in

Modus

an angnstia an fames? hoc quo ad tertium.

est.

Quod

nec ad vitiuin usurpat cont.

40*

,

De

Cap. CXLI.

{V2S

Barnabas sccum ferebal

evaiigelinin bcatns

(|iiiiloiu

ponens oinnes

illud

M;mritio et sociis snis.

s;tncto

Barnahae, quain

tain fidc

super

et

infirinos

inerito Mattliaei coii-

tinuo libcrabat.

CAP. CIII. (136.)

De

isaiicto JTIauritio ')et ^ocii^

Manrilins

a

dicilur

')inari

quod

cis,

et

siiiisi.

voinens

dicitur

a inauron

quod sccunduin Ysidornin gracce

,

patriae

voinens

fiiit

,

tonnm cxhortatioiiem inullipiicalionein

'^)pcrpessionem,

per

dnx

sacralissima

in

quac Thebac nniicupata

boribus dclcctabilis.

supcr

5i'iluin

sita fuit,

Ipsa

Jacobus

xlomini

C portas

ct

obruta

ccntuin jacct

verbuin

CCLXXVll,

cocpcrunt anno doinini

liabuit,

egrcditnr et («^on dicitur,

pracdicavil ct

salutis

nyocletianus autcin

Chrisli perfectc eos docuil. (|ui

ar-

esse

fortissimi, callidi ingcnio,

ccce vetns Tliebca

fratcr

partibus

in

rcgioiiis dicuntnr

civitas

paradiso

rcgio

dicilur,

civitate sua,

frnclibus fcrlilis,

,

illiiis

bello

iii

autcin

de

qui

fluvinni,

dc qua dicitur:

His

portis. fidein

Habitalorcs vcro

locnpletissiini.

Thcbaei a

ipsa

habilis opibus

corporibus, arinis strcnui,

inagiii

sapienlia

iius,

Est autein

est.

Arabiae,

orieiitis ultra fincs

Thebaca

quae

lcgione,

Dicti antein sunt

exslitissc perhibetnr.

Hornm passionem

Eucharius Lugduiicnsis archiepiscopus.

scripsil et coinpilavit bcatus

1. Mauritius

et

bonoruin operuin

et

dcspcctioncm.

sui

durus

,

per comniili-

consilialor

per fervorem

fcstinaiis

,

niger

,

3)di!atione

ct

»)pcr supcrflnoruin abjcclionein

pcr torinentornm

firinus

Ipse

dicitur nigruin.

nainqnc liabuit aniaritndinein pro incolatu iniseriac

vel

Vel dicitur

durus, ct us, quod intcrpretatur consiliator vcl fcstinans.

Maximia-

et

volenles fidem Christi

penitns cxstirparc, tales epistolas per oinnes provincias, in qnibns christiaiii

ant

lcict

Tria

1)

ollcrt lifio

,

i

sciri

loco

011 Clll.

et

iilliiii.T

(luoiii.iiii

lcauiil. 5

inorabantur, transiniscrunl. lotus

necrssiirio

Omllliint

vnc.Tl>iil.i

Hebriiit-um riidi\

4) Verliiii

p c

inundus

JjD "

libii

niii.'irii$

illiiis r

cx

vcl

Si

aliquid detcriniiiari opor-

niia

partc congrcgatus csscf.

ipc. '

.

iii

;i

r

i

- fiilcm

CiSP

2)

lX5

(iiiciis

Kil.

rr.

.'iiii.inis

iii .i ii

s.

ri

iiii

iii.ili-

aiii.irc)

r

(lchcl.

omltlil vA. V\.

3)

Alli '")

il

Alii

i

:

1

c c

I

i

o iic

pi-rii-i,-

De

Cap. CXLF. el sola

Rouia ex alia paite corisisterct,

ret

sola

el

Roma

parva plebecula, ejus tara stolide

praeceptis

a

resistitis

profereiur

suscipientcs

litteras

Tnnc Djocletianus

vacuos dimisernnt.

crgo

(iUr

vos,

contra ipsius slatuta

et

vobis sententia

hnjusmodi

antem

Christiani

tolns victus fuge-

aut igitur Dconini immorlalium fidcm sus-

superbitis ?

immntabilis

aut

cipite

mnndiis

culmine scientiae rcmanpiet.

in

629

sancto Mniiritio et sociis suis.

Maxiniianus

et

damnatioiiis.

omnes

iiuntios

iram coni-

in

moti pcr orancs provincias misernnt, ut onines bcllicis armis apti ')ad

Romara venirent

rebellesRomano imperio subjngarent. Literae

et oranes

autem Auguslorum ad populum Thebacornm dclatae sunt. lus secniidum

Dci pracccplum

Dco

,

ct

Qui popu-

quac

,

ciaiit

Congregantes igitur eleclam militum

Caesaris, Cacsari reddebant.

legionem, scilicet VI millia

quae Dei crant

,

DCLXVI,

cos ad impcratores miserunt,

uon

ut contra christianos

arma moverent, sed eos potius defenderent.

Huic autcm sacra-

ut

iu

justis imperatores juvarcnt

bellis

Candidus,

Innoceiilius

contra

Thebaeam nt

ante

meassct

Callias

gladiis

Cnra ^)

et

et

miles, dictam.

ntpote

,

succensus

mecum

ait:

religio

mihi

Tnnc Caesar

,

Icgionem

trans-

iiomcii

aliis

quia

Sancti

tidein

jungitur

ct in

quo-

Rhodanum

Qui se non possc

Christi

despectni

suis

haberent.

meo

Tniic

coelestis in-

sentiat

contumax

me posse dare

Diis meis

militibus

jnxta

et

sancti

missis militibus praecepit,

festinarcnt.

Romana conlemnitur,

inissis

igitur

cst,

imperio

Quod

ab excrciln secesserunt

scd etiam

jussit,

ut

aut

vinDiis

quemque eorum protinns

cnm gaudio capita extendcntes

ante alternm festinabat ct ad 1)

ei

quam acceperant,

,

conjurarent.

sacriiicare cos compellerent, aut decimura

3) Alii

et

contra rebelles

et

Quod andicns Maxiraianus

non solum

decollarent.

inisit

monles Alpinm

exercitus

^^Aganum

cui

faccre responderunt

juria

exercitu

unaniraiter

ad Deorum sacrihcia cuin

imperator ira

collegam impcrii assnm-

Marcellino papa exhortati sunt,

immolarent

jdolis

christianos

ainoeno,

consedernnt. ut

Dyo-

,

Ottodorum advcnisset, jubet iraperator, ut omnes,

contra

loco

autem

qnain fidem Christi

univcrsns

milites audientes octo milliaribus

dam

signifcri

]\Iauritius

sibi ia

infinito

a sancto

interircnt, igitur

qui secuni erant,

maxime

cura

Hi

sociavit.

violarcnt.

Exsuperius^,

,

Viclor ct Constantinus.

vir

inclitus

Maximianum, qnein

cletianus igitur

serat,

dux erat

legioni

tissimae

,

.

mortcra pervenire properabat.

2) Ed. Voces: ad Romain oiuhtit Ed. Fr. A g 1111 m legunt; nl Ed. l'r. yerba jiixta R li o d

Pr. a

Otrodorum

niun

Omillil.

unns

Tnnc Jegit.

De

Cap. CXLI.

630

sancto Mauritio et sociis

sanctus Mauritius assurgens

rommilitones

pro

quia

vobis,

gratnlor

gladlum tuum

mitte

commilitonum

sanguinibus rubricatas vestcs

Haec ergo,

habcmus, nos ipsos ad martirium scquamur.

mandemus responsa:

milites tui

non formido

,

hoc impcrator audivisset, jussit itcrum

Quo

facto Exsuperius signifer vexil!ura ariipiens

stans

tones

gloriosus

dixit:

Cum

dccimura trucidarent.

nt

,

dux

ad

et

nobis per-

in

fidem nullatenus dcscrcraus.

sed Christi

,

placet,

si

sumus

inipcrator,

,

defensionem reipublicAc arma susccpimus; non est ditio

estis;

qui ait Petro:

,

ergo jam

quia

corporibus vallati suraus et socioruni

Caesari

parati

niori

quia vos ad passionem pro

,

mandatura servavi

vaginam;

in

onincs

Chrisli

et domir.i

paratos vidi

Christo

caetera sic concionatus est; con-

iriter

ftde

necari sustinui

vestros

siiis.

inter commiii-

et

Mauritius de nostrorum

noster

coramilitonnm gloria est locutus nec Exsuperius signifer vester ideo

haec arma

arripuit, nt talibus rcsistanius; projiciant dextrae nostrac

arraa hacc carnalia et armcntur virtulibus, ct talia,

remandemus:

peratori

quod

militcs

Christi;

libere proliteraur,

centiam

;

torracnta

ipso

nunquara discedcmus.

debcmus militiam,

tibi

cituni totani

illo

suscipcrc

Tunc

legioncm circuradare

illi

inno-

cxordium snrasimus

vitae,

parati

sunius

nnus evadere non posset.

ita ut

Vallantur igilur niilitcs Cbristi a mililibus djaboli

et nefandis nia-

nibus trucidantur et pcdibus concukantur cquorum tiosi

consecrantur.

martires

CCLXXX.

Passi

triurapharcnt.

fuissc dicunlurSolulor,

")

vius apud Taurinuni,

Alcxandcr apud Pcrgaranm

Vintinum

bcatus

iiccnon

,

quaniplurcs

cpularcntur

siinui

ct

Cuni

alii.

,

igilur

qucndani

Constantius carnifitcs

scncm

ct

Cum

intcr

autcra

lot

I)

,

cuni

si

Kd. Vr.

lli.iiiiiiiii,

vchcmcntcr

ille

fuissct

illis

in.ilp Ii.ipc

Srriiiidiif

il^i. .1

[i

Sccnndus apud

,

Victor

norainc

ct

Victoreni Ille

quod pro

ingeiiiuit,

occisus.

Ursus

et

ct in-

casu

inde

requireru cocpit,

d V iiic

11 Jii )

i

iiiii

Christi

lide

niorlui

beatum oinnino sc

(aiin

.ivpiilor ocl.-tviis 11

Advcntor ctOcta-

occisorum possent cnm gaudio cpulari.

a quodam audivisset,

essent, suspirans niitans

niillia

rcgiones

in

in locis aliis

praedam dividcrcnt

transeuntcm ad sccum convivandum invitant.

quoniodo

ut

,

nomen pracdicarcnt et gloriosissime

Ex quibus

pre-

ct Christo

sunt autcm circa annos doraini

Dei auteni nutu quaniplurcs evascrunt

alias venientes Christi

ab ejus

ct

Caesar jussit suura exer-

irapius ,

im-

placet,

si

impcrator, tui, scrvi autem,

,

a te laboris stipcndium, ab

oniniaque pro fide

sumus

— A Ipyil.

cla-

antem compcrisscnt, 1

c x

.1

n

(1 <-

i

ii

ji 11

d

fip

De

CXLI.

C<jp.

(|Uoiuaiii chrisliaiiiis

saiicfo JMauriiio

essel,

ciim

iii

et soiiis

suis.

().'il

pru

receruiil et ipsuiii

iiiipcluiii

tiiius trucidaruiit.

Post liaec aulem Maximiaiius apuil Mctliolaiiuiu.

Djocletiattus vero

apud Xicoiiiediam una die purpuram deposucrunt,

ut

privatain

et

Maximus

vitam agereiit et adoiesceiitiores

Maximianus iterum t^Tannice imperare

cnin

suo

genero

persecutus

suspendio

de eadcni

sancti Innocentii

Domitiano Genanensi

Constantius

sciiicet

,

quos Caesares fecerant, imperarcnt.

Galerius,

et

vitain

legione

a

,

et Protasio

cpiscopis cuin aliis in ecclesia est sepultum.

Sed

Constantio

Tandem corpns

finivit.

uiida Rliodani

in

Grato Augustano

et

vellet

immersum a ejusdem

loci

In ciijus constructione

quidain gentilis artifex erat, qui aliis die dominico solleninizanlibus

opus sunm exercebat.

solus

caeditur et arguitur

dominica, cum

Adest sanctorum exercitus,

intenderent

divinis

alii

Correctus ad ecclesiam

iiihiaret.

Ambrosius

postulavit.

in

divino

calerva fidelium

rapitur,

quod opus suum profannm assnmserit

,

cucurrit

praefatione dc

luminc

lustrata

sc

et

dic

et

operibus inechanicis

ipse

,

christianum

fieri

martiribus

his

sic

ab extremis teriae

ait:

finil)us

veniens ')tibi feliciter snpplicavit et tain corporeis bellatorum legio

quamque

mucronibus circumsepta

ad

etiam arinis vallata

spiritualibns

martirium vigili constantia propcravit, quos pestifer tjrannus,

ut cos inetu perterrcret,

ad iiiternecionem snpplicii gladio dcciina-

atque postmodum constanter eos perdurantcs

vit

Sed

pariter capite plecti praecepit. ,

toruiu

tela

cordc susciperent,

liilari

—

Ilaec Ainbrosius.

monasterii

,

3. Mulicr

plangebat. quaesivit;

Cui

quae

non cessaret.

fide

universos

ardore

fcr-

geniculanfes spicula-

quos bcatus Mauritius

martirii cst

coronam adeptus.

qnacdani filium suuin abbati

quo sanctorum inartirum coipora requicscunt, eru-

in

quem

dicndum tradidit,

in

brcvi

apparens Mauritius sibi respondit,

Cui

habitare nobiscum

diebus

iiitcr

amore succensus decerlando

fidei

in

caritatis

ut ejectis armis flcxo poplite passiin

vebant

tuae

bi tanlo

\ifae tuae

qnod

;

si

,

si

cnr

irremediabili

filium

suum

sic

luctii

fieref,

quod, quamdiu viveret, a lacrymis

eum

ille: noli

dcfnnctuni ,

flere ut

mortuum, sed

probare dcsideras

ad matutinas

,

scias cuin

cras et in oninibus

snrrexeris,

vocein

ejus

monachorumpsallentium vocesaudircvalebis. Quodillasempcr

iiiter

fecit et

vocemfiliicum monachis cantantem semper =)discernens audivit.

3, Rcx Gaturanicus 1) Alii:

cernciis

ubi.

OliiiUit

Ed.

,

Fi-.

Ed. Vr.

cum thesauros praeferl;

et

rclictis

sacculi

fideliter snpi)!.

pompis pau2) l'arl. d

I

De

Cap. CXLII.

632 ppiibus

crogaret,

ecclesiis

et

sancta Justlna viralne. queiidaiu prcsbiteriuu misit

de sacrosanctis ipsorum rcliquiis

dum

impetratis rediens,

cum

periret, capsara

asportaret.

')

navis orta tempestate in lacu Lausanncnsi

mox

reliquiis fluctibus opposuit et

tranquillitas niagna.

Anno

-1:.

secuta

papae

corpus sancti IMaurilii

nt

apud Antissiodorum raartiribus

Fetrus Damiani et

ambitiosus

,

quod

,

quodam

paverat,

potente

niHitc

huiniliabitur

ecclesiae

non haberein.

quod

tot

evomuit,

introivit

falsum

hodic divitias

fulmen instar gladii

Et ccce vcrba

blasphcniica

Dura

diceretur:

derisit miser et ait:

,

usur-

sibi

obsistcnte.

cvangelii

et in fine

cgo mcis hostibus me humiliassem,

si

per

Mauritii

sancti

plurimuin

sibi

autcm quadam die missa cantaretur

est, nara

5. Refcrt

Burgundia erat quidam clcricus supcrbus

in

omnis, qui se cxaltat,

eisdem

(iprmarius

—

transportareiit.

quandam ecdcsiam

qni

monachis

et

caput sancti Innocentii

et

quam sanclus

ecclcsia,

in

dudum dedicaverat,

abbate

ab

sanctorum marlirum ccclesiam visitassent, impetrarunt,

sancti Ur-

impetrasspnt et redeuntcs

martiris

Tiburlii

sancti

ct

fuit

DCCCtiLXlII, cum

domiiii

quidam monaclii obtentu Caroli a Nicolao papa corpora bani

sibi

iit

,

Qui cum reliquiis

et

os cjns,

in

siibito

eum

exstinxit.

CAP. CXIII.

(137.)

l)e saiicta Jii^tiua virgliic. Justina a justilia dicta est

quod suuni lalo

ipsa enini pcr justiliam nnicuiquc,

,

reddidit; scilicct

cst,

rcverputiani

,

Deo

concordiam,

pari

obcdicntiain, supcriori praeinfcriori disciplinam

opcrosam,

patientiain, niiseris et afflictis -)compassioncin

nioniam

et proxirais caritatem.

virgo

Jiislina

((uolidic tcin in

audicbat,

iis

tandcm conversa

a quo

dicens:

1) Ed. Pr. rjiiein Toces iilliiins Pt — ;

p|

dc civitale Aiitiochiae,

saccrdotis ^dolorum,

(ilia

ad fcnestram scdcns Proclum d^aconem cvangelium lcgcncst.

lecto rctulisset et anibo dorinivissent,

paruit

inimicis

,

sibi sancti-

vpiiitc

ad

r.

p

(

r.

a

r

i

i

iii

l .(

I

«^

•

nie

I

111

r

.1

n

ct

s.

Miinlhl.

Quod cum maler cum

(iiiristus

patri

angclis ap-

dabo vobis rcgnuin cocloruni. 2) Eil. Vr

.

1

11

c r s s

i

o

ii

fiii

Ipgil

De

Cap. CXLII. evigilantes

(iui

fidem

cuin

statiin

virgo

Justina

filia

cnim a sua pueritia magus exstiterat:

Cyprianus

convertit,

Haec ergo

sc baptizari fecerunt.

plurimum uiolestata ipsum tandeni ad

a Cjpriano

nam cum septem annorum

633

sancta Jiistina virgine.

a parentibus dyabolo consecratus

esset,

Hic igitur raagicae arti inserviebat et raatronas in jumenta con-

est.

Ardens

vertere videbatur et multa alia praestigia exercebat.

amore Justinae

in

pro se vel pro viro quodam Acladio exarserat, veniat

et

dixit ci

potui

habere.

Justinani

per

facere,

cum

Cajn

habeas

virginera de Gaii-

meam

hominem dc paradiso non potero facere

et

ca juxta tuum

et

se

se-

ejicere

procuravi, Judaeos Ciuistum

bccidcrc

suura

fratreiu

amo

Cui Cyprianus:

ut ad

,

Advcniens dacinon

ipsam habeam et voluntatem

ut

occidere feci, homines perturbavi, pnellain

igitur daeraonera

habere.

valeat

Cui daemon: ego, qui

perficiara? ,

qui similiter in ejus araorem

,

Advocat

quid ine vocasli?

potesne

laeis;

cum

:

posset

igitur

ad raagicas artes se contulit, ut ipsam

virginis

placitum

fruaris?

,

ut

unam

Ungucutuin

hoc accipe et circa doinuin ejus de foris sparge et ego supcrvcnicns cor

ejus

amorem inccndam

tuuin

in

pellain,

Sequenli nocte

araorein

illicituin

et

Quod

conatur.

incitare

domiiio coramendavit et totum corpus

Ad signum autem ad me virginem et

contabui

et

dyabolus

omnis

aggrediar

nitebatur

ei

citum inflammare. crucis liiius

omnem eum

virtus

;

robur orane

J)

Ed.

sed

,

eam

Ilia

cgo cmcndabo

et

cor

persuadere autcin

tentationera

stetit.

se

ejus

et

et

tuam complebo

vulnerabo in

amorem

Ingrediens igitur

aniinam ejus ad ainorem

illi-

Deo devote recommendans signo

repulit

l'r.

Ad quem

Et daemon:

transraisi?

pertimesco

Cjprianus autem cuin

in rae defecit.

Cui daeraon: audivi tuain jussioncm et

et

insufflans

in

daemonem pro-

abjecit, daeraon aiitem confusus abiit et aufugit et anto

Cyprianudi te

se

quare non adduxisti

ea juxta desiderium tuum perfrueris.

libidinis et

devote

Cui dacmon: ')vidi iu ca quoddam sigiium

irapossibilitatem

illius

voluntatem;

cor ejus ad

signo crucis munivit.

suuin

Cui Cyprianus dixit:

stetit.

illani ?

dimisit et fortiorem vocavit. vidi

et

senticns

illa

com-

assentirc

sanctaecrucisdjabolus territusfugitet ad Cyprianum

eum

veniens ante

eam

tibi

daeraon ad eam ingrcditur

quoddam

erba

victuin

\

i

cl i

—

Cii

me

et ubi est virgo,

fateor,

sigiium terribile

Tunc Cyprianus

ainisi.

A

enira

Cyprianus:

i

iii

CJiiilUt.

dicere

ea vidi et continuo

euiu deridens diiuisit

dacinoii:

ad quam

et qualiter,

et ipsuin

De

Cap. CXLII.

634

sancta Justiiia virgiiie.

principeni

daemoniuu advocavit, cuinquc vcnisset,

quac est

virtus

Dixit daeinon

vcstra

egrediens

ccce

:

inodica

tain

variis

inum eJHS ardentius inflammabo

viiicatur

ut

,

dixil:

una pueUa?

eam vexabo

feljril)us

coipus

totuin

ct

ad euni al)

ct ani-

vehemenli

cjns

ardorc rcspergam et freneticam illam faciam nt varia sibi fantas-

media nocte eam adducam

inata ofTcram et

spccicm unius virginis se transfiguravit

et

Tunc djabolus

tibi.

ad virgincm veniens

in

dixil:

ecce ad te venio, quia tecum in castitate vivcrc concupisco, vcruin-

tamen

quaenam ccrtaminis

quaeso te,

dic,

incrces

nostri

crif?

Cui sancta virgo respondit: merces quidem inulta, labor modicus. Dixit

daemon

ei

quid cst ergo, quod Deus praecepit,

:

luultiplicaniini ct replele si

praemium,

grave

et

incurremus

et

unde

toimentum.

cor virginis gravibus cogilationibus pcr inunissionem

Coepit autcm

daemonis concuti

ardore concupisccntiae fortius inflammari, adco

et

jam surgens abire

Tunc sancta virgo ad

vellct.

secnm

qui

esset,

et velut

grave judiciuin decidcmus,

et inobcdientcs in

vidcbamur sperare

quis

crcscite el

ergo, bona socia, quod,

Tiineo

manserimus, verbuin Dei irritum facienuis

in virginitate

contemnentes

ut

terram?

loqueretnr,

intclligens

se revcrsa ct

continno sc crucc

munivii et in dyabolum sufflans ipsum instar ccrac prolinus Jique-

ab omni tcntalione

fecit et

dyabolus

in specieni

inum ejus ingrcdiens lectulum

ejus

statiin

Postmoduin

liberatam se scnsit.

juvcnis pulchcrrimi se transliguravit ,

prosiluit

et

ejus

in

ct thala-

impudcntcr

ipsa in lcctulo jaccret,

cuin

amplexus ruere

in

Quod

voluit.

videns Justina et maligiuim spiritum adosse cognoscens inox signuin crncis

edidit

pcrinitlente

et

inslar cerae

Deo febribus eam

armcntis occidcns

daemoniacos

per

maximam

Tnnc dvabolus

djaboluni liqucfecit. fatigans

gregibus

plurcs cuin

ct

et

mortalitalciu in tota Antiochia futurain

pracdiccbat,

nisi

Justina

conjugio

conscnlirct.

Quapropter tota civilas morbo languens ad januam parentum Justiuae convcnit clainans, tatcm a

taiito

ut

Jnstiiia

pcriculo libcrarcnt.

sentiret ct ex hoc mortein eidcin

ipsa

mortalitatis

Vidcns djabolus, transmulavil, sc

Jiistinam

ad (l^prianum qiiae

cjus

nt

pro

iis

quod

conjugio tradcretur et sic civi-

Scd

cuin Justina nullateniis coii-

omnes

iiiliil

proliccrct,

amorc

in

fainain Justinae pollucrct, cl

ad ac adduxisse Jactabat. iii

iiiinarciitur

scptinio

,

anno

oravit cl oiniicm pcslilciitiam propulsavit.

specic Jusliiiac langiicrct

.

ad

osciilari

igilur

cucunit

voliiit.

se

Cyprianum dcludens

Pcrgciis

ipsnin

Justinac

forniain

(Jiiaiii

ct

dyaholiis

cuni

,

(|uasi

C^priaiiiKs

vi-

De

Cap. CXLII.

Justinam esse credcns gaudio repletus

et

(lens

635

sancta Justina vlrgine.

Mox

Justina omniuin feminarum decora,

nae nominavit, djabolus nomen

bene

Jiit:

venisti,

ut Cyprianus nonien Justi-

illud ferre

non

ad ejus

potuit, sed

prolationcm instar fumistatimevannit. Qiiapropter (ijprianus deliisum se

videns

unde

remansit,

tristis

amplius in amorem Justinae

et

aestuans ad ostium virginis diu vigilavit

quandoqne

ad ostiuin

venisset

virginis

cum ad

passcrcin

tatus

in

virgo

eum

ad quandam

dixit

rediit

Cyprianus: numquid

vestra

tem haberc,

sed

maxima fortitudo? nequaquam

recedas,

mcas magnas

virtutem tibi

Tunc dyabolus

a facie te est?

ignis

ine

Cui daenion

coutabui ct

effluxi. :

Dicit

juro,

tibi

ei

ut

ergo

:

Dicit ei (]y-

quod a

nunquam

te

puella

ilia

signuin

virtutem ainisi et quasi

Cyprianus:

ergo crncifixus

utique major omnibus est et nos et

ego araicus debeo

et

aliquando poenam incurram. tutes

raei

exercitus

,

nunquain disccderes.

crucifixi

confnsus

salutari

discessit.

dens episiopus

el

crucifixi

,

nie

omCui

ne tanlam

Cui dyabolus: jnrasti mihi pcr vir-

quod a me

quera Cyprianus: te et omnes fumigantes

tuas virtutes contemno el tibi ct ct

ficri

pcr quas neino perjurare valet,

Ad

mc Cui

juia mihi per vir-

:

nes, quos hic decipimus, tradet igni inextinguibili cruciandos.

Cyprianus

a

pandani.

tibi

ei dixit:

omnem

tam

ejns

est

juraveris,

victoriae

quasi securus

Et daemon

quo

in

inihi

nunquam discedas.

magnas

tuas

crucifixi edidit et statiin

major

Cui

stetit.

est, miser, virtus

vincat ct tain miserabiliter

si

:

ejus

jurabo?

quod a

,

per virlutes

discedam.

cera

Quae

obsecro,

,

Cui dacmon ait

Cyprianus: per quid

prianus:

confusus

euin

converso ipsa vos

e

Dic taraen mihi

vos prosternat?

tutes

ante

ct

et tu victus cs?

d)'a-

omnia

igitur per

Victus

fiebant.

unain puellam no» possitis vincere nec in eam potcsta-

ut

,

ne juxta leges

,

omnia secundum figmenta

Ista

apparentiam

ad Cyprianuin

djabolus

Ti-

euin per scalam de-

creparet,

et

nt a sua vesania cessaret

tainquam maleficus punirctur.

nt

Adadius apparuit angustiarique

quia nec fugere poterat nec salire.

,

,

(]y-

mox

Justinae volassct,

fenestrain

mens vero Juslina, ne cadcrct poni fecit et admonens

sed

,

Acladius quoque arte dyabolica mu-

adspexit, non passer, sed

nimis coepit ac tremere

bolica

feminam

in

neque femina neque avis

,

apparebat.

protinus

prianus

quandoque

et

avem, ut videbatur, arte niagica se commutans, cuni

in

signo

omnibus dyabolis

niunio.

Tunc Cyprianus crcdcns

.

;ul

eum vcnissc,

tuis

abrcnuntio

Statimque ab co dyabolus

episcopum

ivit.

Qucin vi-

ut diristianos in

crrorem

De

Cap. CXLIII.

636

Cosma

sanctis

initteret, ait ci: sufficiant lihi

Cypriaiie,

,

Danilano.

et

qui foris sunl;

iii,

nihil

adversus ecdesiam Dei, inviLta cst enini virtus Christi.

eniin poteris

Cui (]}prianus: cerlus suni, quia invicta est virtus Christi, narrans-

quae

que,

inodum

ipse

Justinam

in

monasterio posuit

autem

se praesentari fecit in fidc

eos

et

jussit eos

quae tamen

,

iis

praefecto dixit: jubeas

omnem

cain

me

Cum

Deus Herculcs

es

sartaginein plenaitt

in

mirum refrigcrium praeSacerdos autein ;^doloruin

ergo juxta sarlagincm venisset,

et paler

Dcorum

Et eccc

Jupitcr!

Tunc

continuo dc sartagine ignis exivit et penitus euin consumsit.

Cjprianus

et

Justina

dc

sartagine

ad canes projecta niansissent, autcin

Placentiae

dicitur,

ut

,

Horum corpora postmodumRomam

cuin

CCLXXX.

septcin diebus

translata sunt, nunc

Passi

rcquiescunt.

Octobres circa annos domini

cal.

cxtraliuntur ct data supcr cos

dccollantur.

senlentia pariter

ad

Qui duin

ante sartagincin stare et confcstim vin-

virlHtem eorum.

dixit: inagnus

et Justinae cos

requisivit.

vellent,

nec aliquod supplicium irrogavit.

stilit

Coincs

certainine roborabat,

in

Christi persisterent firmi,

cera, pice el adipe poni

mortuo

beatain vcro virgincm

,

famam Cjpriani

au sacrificarc

et,

est

Qui post-

fecit.

proficiens

et inultis sacris virginibus eain ibi-

audiens

illius

valde

vita

Sanctus autem C;yprianus martiribus

praefecit.

saepe niittebat

regionis

baplizari

se

in

cpiscopum ordinatus

in

dein in abbatissam epistolas

eo

quam

scientia,

in

cpiscopo

ab

acciderant,

sibi

tain

sunt autein

VI

sub D^oclctiano.

CAP. CXIIII. (138.)

Dc Cosmas

eniin

fornia

ab omnibus

ct

doctriua,

ana

,

sacrificium.

Rfi

riit.

excmpluin

vitiis.

Vcl

Ill.llf:

mansucta. ((uod

csl

Damianus

ll

;i

111 II 11 111

,

quod

graecc

Daniianus

esl

ct

cosmos cosinos

in

aliis

quae humilis

1)

a

dicitur

Ysidorum

secundum

Coi§ma ct Dainiaiio.

i^aiicti^

,

est

forma

dicilur

vcl ornalus.

niundus latinc.

ornatus virtutibus diclus est

bonis,

sursum, (|uasi

vel

inuiidiis

a dama, quadaiu

Vcl Damiaiius a dogina a

')dainuin,

doniini inanus.

,

Vel Fuit

beslia,

quod

cst

quod

est

Ipse enim inaii-

De

Cap. CXLIII. snetudinein in

habnit

manus

sacrificiuni

637

SHpernam habuit

doctiinain

,

carnis

maoeratione

Iratres

in

in

fuit

Damiano.

et

,

doinini

medicinali curatione.

ruit in

Cosmas

1,

conversatioiie

in

praedicatione,

Cosma

sanctis

Damianus germani

el

')Theodoche

religiosa matrc nomine

Egea ex

civitate

Hi arte niedicinae

nati sunt.

cdocti tantam a spiritu sancto gratiam accepernnt, ut omiies languores

non solum ab hominibus, sed

sua in medicis consnmsisset

obtulit,

terribilibus

cum

et

ne nomen domini

adjuratum ne

esse.

corpus

iiocte

cjus

una cum ipsius

eorum

Audiens

,

sunt

inquirere

Cosmas

iiomina

et

sunt

Sancli

cocpit.

Damianus

proconsul

-)Anlimus,

Leontius

,

noinina

Euprepius

et

Cum autcm

pedibus dire torqucri,

mare

jussit eos catena ligari et in

gelo de raari liberantur considerans

ait:

et

in

et

nialeficiis

docete

ergo

eum gravissime

clamans dixit: dcprecor vos, o boni veslrum

orelis.

non

quia patiar

1)

Alii:

cos

,

deriderent,

sed statim ab an-

Quod praeses

vincitis,

me haec

quia tormenta

vestra maleficia

Et hoc dicto statim duo in

viri,

faciem ceciderunt, et ut pro

ille

mc ad dominum

Quibus orantibus continuo daemones discesserunt.

Pracscs autem dixit: sunt,

tormenta

praecipitari

sequar vos.

noinine Dei Adriani

daemones adfuerunt

autein

praecepit eos in manibus ejns

ante praesidem statuuntur.

per Deos magnos

contemnitis et inare sopitis, ct

,

suos adducerent et simul ydolis immolarent,

ut fratres

sed cum omnino immolare contemnerent, ct

nostra

Jussit ergo

nostra Arabia est; porro fortunam christiani nesciunt.

proconsul,

se

quorum

patria

,

ad

quae for-

habemus

fratres

tres

eos

Lisias

quac patria,

dixerunt:

martires

alios

,

praecepit,

Sed sequenti

dc suscepto munere

fratrem

et

quidein

videbat sic se

corpore poneretur.

famain

sanita-

satisfaciens offcrentis,

Cosmas comperit,

eorum sunt nomina

accersiri fecit et quae

tuna

sanclus

ubi

non

recipere

per quod

videretur spernere,

Hoc

iis

eum sacramentis

illa

,

acquievit

et devotioni

scd

,

dominus Cosmae apparuit

cxcHsavit.

rccipere

ille

ab

ct

quoddam inunusculum sancto

illa

nollet

Quod

adjuravit.

ductus cupidilate muneris ct

jumentis curarent, gratis omnia

ad sanctos accessit

,

Tunc

tem integram reportavit.

Damiano

etiain a

Matrona autem quaedam nomine Palladia, cum omnia

tribuentes.

vidctis

relinquere

2)

Kd.

adversum

qnaliter

Tunc

blasphemare.

Tlicodoi-.i.

,

cogitabam

l'r.

,

nie Dii

jam crgo Deos

indignati ineos vos

ignem copiosuin

cos

in

loglt:

Aiiiliuii»

—

E up

jactari

e liipiii

s

638

De

Cap. CXLIIIscd

pracccpit,

cos

taincii

Cosnia

sanctis

laesit,

nil

sed ab

suspendi,

angelo

potius flamiua prosiliit

quiii

loiige et multos de adstantibus interemit.

Jubentur ergo

ipsos custodiente

fatigatis

caedendo ministris ante praesidem deponuntur

et

carcerem

in

fratres

a populo

fecit recludi

lapidari

quampluriinos

sed

,

Cosmam

et

suos

in

Damianum

furore repletus

Videns aatein praescs

in

sed

,

Mcraores autcm christiani verbi, quod

unum

cogitabaut

sepelirentur,

ecce subito camelus

ct

liri,

Cosmam

sanctos

et

eductis

Damia-

et

sagittae

non

martires

omnibus se confusum, usque

ad mortem anxiatus omnes quiiique fratres

in

crucifigi

poni et a quatuor militibus sagiltari,

vero conversae pluriraos vulnerabant laedebant.

in

Trcs igitur

redibant auctores

tribus fratribus et stantibus juxta crucein jussit

num ')supra ciuccm

equulco

in

admodum

iilaesi.

ct

lapidcs

Tunc praescs

vulnerabant.

Dnmiano.

et

manc

fecit

decollari.

dixerat sauctus Cosmas, ne

quoinodo vellent martires sepe-

,

humana voce proclamans

advenit

et

sanctos in uno loco sepeliri praecepit. -)Passi sunt sub Dyocletiano,

C(iLXXXVII.

qui coepit circa annos domini

dam cum pens

in ejus 3)ore ingressus est.

domum

rediit

emittebat

auxilium

sui

miente,

et

serpens,

niiano iixorcm

,

ait:

ad

et

te

,

,

signum

transliguravit et ut

ducain

sigiiuin quidein

quod

ific

duces,

ct

ut eain occidcret.

1)

Ed. Vr. juxtn

,

ad

tc

iioii niitle:

signuin crucis

ci

inaritus

ei

dederat

euni.

At

illa

,

,

Da-

cui pro-

Post hoc autcm sc in homiiiem

,

adhuc

super eorum altarc

tunc protinus proflciscar.

ire

formidans

venlrpin.

Jura,

quod

autcm continuo,

eam de jumcnto dyabolus

(iuod illa scntiens

Ipgit.

luihi

Ille

Secuta crgo cuin, cum ad quendam locuni

voluit

2) Vfrh.T

iid fiiiPiii liiijiis c.ip. .Tildit, slriit cl

3) Aiii

—

cxivit.

agnosco, scd quia sanctis martiribus (^osmac

ut dixciat, sibi juravit.

sccrelum vcnisscnt

ejus

afTorens dixil: vir tuus ab illa civitate

viri

Damiano coinmcndata sum

sccnram

ibidem, eo subito dor-

aliquando caiu vocaret.

si

voces

Damianum

sanctis martiribus Cosuiae ct

suam coinmcndavit, dans

scicns signum dyabolus

misit

et

per os

intraverat,

3. Vir quidam longe profecturus tinus deberet annuerc

ser-

scntiret,

se sensit;

sanctos Dei Cosmain et

martirum confugit

sicut

torqueri

iiihil

sed cuin dolor semper incresceret, ad

invocabat,

ecclcsiaui sanctoruin

Evigilaiis autcin cuin

gravissime

scro facto

et

igitur iniseiabiles in

3. Rusticus qui-

post laborem mcssis in cainpo aperto ore dormiret,

:

rcliqiii

P.TSsi lil>ri

praecipitare,

exclamavit: Dcus sanctorum

.

olc. Iiin oniillil ii1>i

I.Tinpn

Ed. Tr.

CCLXXX

pl iii;.le

oflpriint.

Cap. CXLIV. Cosiuac

vobis

dixeruutei: nos sumus Cosmas ideoque

credidisti,

papa

Felix

4-.

feslinaviiuus

*)attavus

et

quidam

veiiire

quorum unus

;

illo

sancti

autem

illo

afFer,

loco

suppleamus.

ut huic

Mauri

tcrium properavit et coxara infirnii

ct

Tunc

nt

,

ait aller:

Et ecce

ad cimi-

praecidenfesque coxam

attulit,

coxam Mauri inseruerunt

ejuji

Cosmas

ferramenta sccuni

et

ad vincula hodie Aelhiops reccns sepultus

in cimiterio sancti Petri

de

In hac

cancer ununi

ubi carnes accipiemus

dixit:

alteri

cui

abscisa carne putrida locum vacuuin replcamus?

est,

sanctorum

ecclesiam Roraae construxit.

Et ecce dormiente

consumserat.

—

tibi.

bonore

in

Damianus devoto suo apparuerunt unguenta portantes

quorum juramento

martiribus serviebat,

vir sanclis

evannit, et

statim

auxilium

iii

Gregorii

sancti

Damiani nobilem

Cosmae ecclesia

crus totum

dealbatorum ibideui

Dainianus,

et

et secuta suin

credidi

eiiim

cuiu multiludine

saiicti

eam liberarerunt, d^abolus autem

afTucrnnt et

639

sancto P'or.seo episcopo.

Damiani adjuva me;

et

Gonfestim autem

eum.

De

ct

plagara

diligcnter

ungcntes coxam iniirmi ad corpus Mauri mortui detulcrunt. Evigilans

autem cum se sine dolore sensissct, manum ad coxam apposuit apponensquc candelam cum

invenit,

nii laesionis

videret, cogitabat,

Rcdiens autem ad

somnis viderat

an non ipse,

ct qualitcr

sanatns fucrat,

conciti

ad tumnlum Mauri miserunt

coxam

pracdicti

Ue

loco

viri

illius

in

et

tcrtium

sc

audivit:

pracccdamus

Male Ed. 1

.it

ct

positam repcrernnt.

Pr.

et

legil.

rcr,

ct

vero armatum

aiitc

;i

I

i

t

;

facicm

libri legiiiit:

3) Rec.

ad cxtreinum veniens spiri-

duos angelos ad sc venientcs, ut cjus

pracccdentem conspexif

fulgureo

1)

Qui

coxam Mauri praecisam

hjstoriam Beda scripsisse creditur,

cujus

Vidit quoque

aniinam deferrcnt,

"liiis <|ui

quid iu

CAP. CXIIV. (139.) saiicto ')Forseo epi^copo.

Forseus cpiscopns,

einislt.

prosiliit ct

oranibus cnarravit,

tuinulo

dura oinni virtute ct bonitate polleret, tuin

sed alius -)alter cssct.

'')qui erat,

prae gaudio de lectulo

se

et

in crure nil mali

scuto candido ct gladio

deinde dacmoncs clamantes cjus

octavns.

e r pr-iefeniiil.

bclla cominovcamus. 2) Ed. Fr. 4) Alii

ipse sed

Foroseo

legiiiil.

De

Cap. CXLIV.

640

sancto Forseo episcopo.

crgo praecessissent, conversi

Ciiin

eum jactabanl

in

ignita jacula,

scd angelus praccedens scuto ea suscipicbat et protinus exstinguebat.

Tunc daemones saepe dixit

et

angelis ')opponenles

angelus:

nisi principalia vilia contra

nima non

perihit.

Tunc

cfficiamini sicut parvuli

angclus cxcusans

bominum tudine,

ait:

')conticuit.

Tunc dacnion

sunt.

sui

uon

et

enim

non

,

iste

intrabitis

convcrsi

nisi

in

sicut accepit

:

scrvus

Cui

ante

Dacmon

Dcum

dixit:

quid

Etdaemoii: dona

dcbuit probarc

aiitc

promisit

quod

non purgatur,

terris

in

crgo bomo

bic

,

Itcrum autem

Dcum cxtimcsccbam

usque nunc

pocni-

Angclus respoudit:

dacmou succubuit.

sed

,

dic-cns:

delictiim,

puiiiUnum

domini

angelus:

Cui angclus: credidit, quod unusquisque corum

egisset.

bellandum surrcxit

omue

Sanctus angclus

voluntatem

scit

"*)fiui

,

vapulabit multis.

tentiae perseverantiam ct sic fructus suscipcre.

qui

malum cx consuc-

supcrno judicc.

Proelianlc angclo advcrsarii 3)contrili

dixit:

iniquorum rccepit.

judicemur

et

Cui

corde babuit, sed consuctudo

de domini sui voluntate non imijlcvil?

pocnitentiam

bomo

fueritis

regnum coelorum.

in

indulgcnliam

plagis

facit,

Quibus

protuleritis, propler mi-

Cui dacmon

judicemur ante Dcum,

dixit:

eum

enim:

est

vindictam a

accipiat

ita

sermones

oliosos

dixit cis daenion: si justus est Deus,

scriptum

non salvabitur;

hic

dixerunt:

ideo illacsus non debet perfrui vita beata.

ad

veraccm,

se iu aetcrnum

qiiandam vcstem a quodam

usurario rcccpit ncc dc boc punitus fuit; ubi cst ergo justitia Dci?

Cui angelus:

quia occulta Dci judicia ignoratis;

silctc,

cnim spcratur pocnilcntia, coniilatur bomincm

Dacmon

rcspondit

:

scd nullus bic locus cst pocnilcntiac.

cum

pcrcussit,

postmodum

ut

bis

quos

,

erat,

ille

disli

,

ipsum

ignibus torquebant,

in

bumerum maxillanique

cjus

tc;

si

enim hujus

eum jactaverunt,

in

hominem

Dixitquc angclus: in peccatis

viri

vcstinicnti illius pracccpit. Alter

adhuc reslat

I) Eil, Tr. n

otreninl.

—

recoi>

4) it.

illi

angusta porta

p j>On Pii t es. Ed. Tr. Ii-;;il

2) Alil :

s

f> i

v

ii

i»

:

quod inccn-

banc pcrcussioncm pcrmittcntc

in te

Dco pro *)rcccptione dixit:

qui

quia

,

mortui donum non

accepisses, nec poena

arderet. Et

semper pcr-

dacmoncs unum de

cnim

incendit, cognovitquc

cujus vcsteni acccperat.

arsit

vilac rcstitulus

arripicntcs

cussionis vestigium rclincrct;

Cui an-

Tunc djabolus tam

gelus: profunditalem judicionim Dci ignoratis, graviter

quamdiu

diviiia misericordia.

,

c n n ri

scicns.

I

aulcm daemon

illum superarc potcri-

ubi

,i

v

i

3)

I.

5)

••••'•

''>•

y\lii

r

p

:

I

in

! I

i

i

r

i

I

on

i

i'

De

Cap. CXLIV.

mus

proximos suos opcrcTtus

iii

non

(lit:

proxiinum timm sicut

(liligcs

;

vir istc

suflicit

cuiquc secundum opera sua.

non

cxpers

dacmon

Dixit(|ue

promisit cnim

erit;

daemon:

itcrum

transgressia

illius

scd quia verbum

:

Pugnante turba nefanda

erit.

Dixit

fuerunt.

victorcs

iniquus uon est ct verbi naruni

displicet,

ci

mundum neque

ea

non

ca,

sibi

dispensanda

Dyabolus

ad

callidas

:

el

e

nolite diligcre

cst.

modo

qualicumque

respondit:

Victis advcrsariis rursus

diccns:

accusationcs

convcrtilur

poc-

hominihus indigentibus

sed

pracccptum divinum

Deus

Sanctus angclus rcspon-

niundo sunt.

in

quae sunt seculi,

dilexit,

diligatur, conlra

d^aholus

quuc

,

si

istc

ahrcnuntiare

scculo

conirario scculum dilexit contra id, quod dictum cst

dit:

Cui an-

Dcus reddit uni-

(juia

,

:

Adversarius rcspon-

hoc, nisi etiam sicut sc ipsuui dilexcrit.

de diligendo non impleverit, damnatus angeli

Rospontlil angplns

ipsum.

te

cst hona.

gelus: fructus dilcctionis cst hcne operari

sancti

G41

Forseo ejiiscopo.

s.'incto

scriptum

cst, si non annuntiaveris

iniquo iniquitatem suam, sangnincm cjus

dc manu tua rcquiram;

hic

ciunt

verhum

non

annuntiavit

digne pccoatorihus

Sanctus angclus rcspondit: quando auditorcs dcspi-

pocnitenliam.

lingua doctoris loqui praepcditur,

,

pracdicatio audita despicitur, unde prudcntis cst,

dum

quod

videt,

dum non

est lo-

In

omni vero contradictioiic dacmoiinm

praevalida nimis exstitit pugna,

doncc judicc domino triumphanli-

qucndi tcmpus, nossc tacere.

bus angelis deviclisquc adversariis immcnsa clarilalc circumfusus

cst.

Unus autcm

Beda

mundum, respicicnsque

ei: respice

tuor ignes

aere aliquibus

in

angelus: hi sunt quatuor igncs ignis uiendacii

pompis

ut

,

ejus

,

in

vidit

distantcs

mundum

qui

ex

vir sanclus

angclis

dixitquc

,

sccundus cupiditatis

cum

,

homincs uiundi

promiscrunt, divitias

firmiores exspoliare et

ignes

illi

iis

appropinquantes

quabant, timensque angelo

implent;

amori coclestium pracin

quartus impietatis

,

fraudem faccre pro nihilo ducunt. in

unum

dixit:

redacti

sunt et

illi

supcr-

cum

in-

Deinde

appropin-

domine, ignis mihi appropinquat.

quod non accendisti, non ardebit

ignis

cnim

secundum merila opcrum hominum singulos examinat;

nam

Cui angclus: iste

;

omnibus

ct

luinimc

ponunt; tertius est dissensionis, cuui animos proximorum vacuis rcbus olTendere non formidant

ei

unus cst

succcnduiit;

cum hoc, quod ahrcnuntiare d^abolo baptismo

dixit

vallcm tcncbrosam ct qua-

a se

spatiis ,

testatur,

in te,

sicul corpus ardet per ')voIuntatcm illicitam, ila etiam ardcbit pcr 1) Kt}. IV.

Vu

1

m)

t.i

t

om

i)i-(pfert.

41

642

(XL\.

raj).

*ai!cto

Taiulcin

debilain pocnaiii. o-eiitibus

De

propiiiquis

,

arcliaiigelo.

reductus est corpus plaii-

[uopiiuiii

atl

qui

.Micliaole

luorluum acstimabaul.

euiii

aliquauto tciupore supcrvixit et

aufcin

Illc

bonis operibus laudabilitcr vilam

iii

li:ii\it.

CXLV. (140.)

(]AP.

De

^ancto Micliaclc arcIiaii;^clo.

Michael iuterprctalur: qualis ut Deus,

et

quoticns, sicut ait Grc-

gorius, mirac virtulis aliquid anitur, Midiacl mitli pcrliibclur, ut ex

ipso actu et nominc dclur intclligi, quod nullus potcst faccre, quod fa-

praevalct Deus,

ccre

idcirco

et

consurgct

Aiitichristi

ct

et

ut ipsuni pro

ruiu

animas vecipit

oliiu

priiiceps luit

e.o,

signifer

sjnagogae,

divisit,

ipsc

in

et coronaiu

intulit,

lerrain

sanclorum

inter

domini

Prima, qua

acies

iinpcriuni

praepotcnler occidct; ipsc crucem

Antichristum voce ipsius

in ,

angcloruiu

clavos

lan-

,

in die Judicii praesentabit.

Michaelis archangcli sacra soUcmnitas dicalio, vicloria et

ipse

a domino

plagas Aegjptiis

ipsc ad

oliveti

spincam

sancto-

per descrlum duxil et in

archangcli Michaclis inortui resurgent; ccain

ipse

est

coiistitulus

ut dicitur,

,

ipse

habetur;

inonte

sed nunc

populuiu

inlroduxil;

Christi

oxislentein

cum d^abolo de Mojsi

paradisum exsultationis perducit;

in

et

in principein ccclesiac;

promissioiiis

ipse

quod d^abolus cjus corpus perdcre vo-

Dco Judaeorum populus adoraret;

luit,

mare rubrum

angelis cjus pugnavit et ipsos de

magnam;

coelo ejicicns victoriam lecit

corpore altercatus est

quae sunt

pro clectis tamquam dcrciisor et protector

cum dracoue

ipsc

adslabit;

eidcin Micbaeli mulla,

Ipse enim, ut Daniel lestatur, in tcmpore

inirae virtutis, attribuuntur.

mcmoria.

in inoiitc (jlargano

dicitur

apparilio,

Apparitio ipsius angcli multiplex

deest.

apparuil. In Apulia iiamque est quidam

inons noinine (iarganus Juxta civitatem, quac dicitur S,ypontus. Aniio aulcin

domini (U;(^X(J

iioinine (iarganus,

acccperal,

')

1) V"'ili.n; V

vel a

<• 1

-

in

praedicta

urbe S^ponto erat quidain vir

qui sccuiidiim <]uosdam liliros a

quo nions

n r.r.pjifi a

illc

I

nomcn

oiiiillil

monlc

iilo

acccperal, qui oviuni cl

Kd. Tr.

nomcii bouiu

CXLV.

Ciip.

latcra pascerenlur,

vcrticem

autein

Cuni

qui jccerat,

,

alios

iiioiitis

reliiiqucrc et

rcdeuntibus iion

aliis

montis juxta ostium cujusdaiii cur solivagus incederet,

,

ipsum sagiltain toxicatain direxif ipsum

doinHiu

verticc

in

Permotas itaque

speluncae invenit.

torta

praodicti

circa

dominus muliitudiue fainiiiorum per devia quaeque

ipsum tandem

rcquirens

Cum

qucndam faurum

,

conseendere.

Jiionlis

rediisset, coliecta

in

coutigit

G43

Micliaeie arcliangelo.

saiicto

pollebat.

uiultitiuliiic

iiifiiiita

De

sed

,

Turbati supcr

repercussit.

niox

velut a vcuto re-

statiin

civcs

Iioc

episcopuiu adeunt ct siiper rc tam stupenda ipsum rcquirunt.

triduanum jejuiiium

iudixit et a

iis

Quo peracto sanctusMichael episcopo apparuit diceus:

ncm

mea sno

illum Toluntate

Michael archangelus

percussum

telo esse

qui locum hunc

,

in

mc

locum

processione

adennt

DCCX

tur,

et

ingredi non

praesnmcntes

Sccunda apparitio

prae foribus insistunt.

domini

Nain

accidissc describitur.

cuiii

orationi

quac circa annuin

est,

in loco,

Tumba

qui

dici-

juxta mare, qui VI millibus ah urbe "^Apricensi distat, Michacl

episcopo praedictae civitatis apparuit dicens dicto ita

loci inspecto-

Siatimquc episcopus alque civcs

cuslodem.

atque

esse

sciatis, Iiomi-

cgo cnim sum

;

incolcre tutuiuque

terris

servare statucns lioc volui probare indicio, ipsius reni

Qui

Deo quacrciidum csso admonuit.

loco

et

Cum

ecclesiain

niemoriam

in

ibi

construeret

ab ipso cdocefnr,

,

sicut

in

ct

fit

in

jubens moiite

archangeli

Michaelis

sancti

antem episcopns dc loco,

taret,

et

nt prae-

,'

Gargano, celebraret.

qno ccclesiam construeret, dnbi-

nt ibi coiistrui

eam

faccret,

ubi taurum

a latronibus absconditum inveniret, itcrumque de loci amplitudinc

modnm

dnbitans jnbetnr tauruin

in

eraiit,

qnas

circuifu

amplitudine sfatncre

in

pedibns intrivisse.

nnllatenus

virtus

Duae

humana

Michael cuidam viro apparuit praecipiens accedat et ipsas rupcs removeat. inovit

,

nt

nihil

super altare posuit,

suam ecclesiam

ejus

ct tanta

bcnericio

1) AJii

:

Cum

pallii, ,

.4briaceiisi

Tunc locnm

facile rupes

Aedificala igitur ibi-

quod sanctus Michael

snpcr quo

stetit,

ad

vero ibidcm aqnae pennriam pa-

quoddam foramen

in

quodam saxo durissimo

aqnarnm copia protinns emanavit,

copiosius

rupcs ibidein

polerat.

ut ad pracdictum

,

partem marnioris

detulerunt.

quaiitum vidcret

Quo accedente tam

Gargano partcm

et

terentur, luonitu angeli

feccrunt

niovcre

habere ponderis viderentur.

deni ecciesia de raonte

,

aiitem

sustententur.

Hacc

ut usque nunc

autem apparitio

legiint.

41

in

644

XVII.

loco

practlicto

miraculuni.

sancto Michaele Noveinbris

cal.

(luoddam

loco

autcni

codcni

De

CXLV.

rap.

vicinamquc ct

rcdiit

refcrtur

oninis

quandam niulicrem

contigit et

sccum

partui

Et ecce magno

ire.

ad

perculsa

turba timorc

ita

Al Michael archangelus

fuit.

eliam

quod

,

suscipiens lactavit,

cxorarct,

populi

supra

vidit

illaesam,

quem

in ulnis

praebente cum puero

quae Romae tempore Gregoril idem Gregorius papa proptcr

majores instiluisset

pestem inguinariam litanias lutc

est,

Nam dum

accidissc»

lcgitur

iter

sola

fluclibus

scrvavit

parturivit,

impctu

fugit,

litlus

mulicrem

filiura

mari iterum sibi

et

Tcrlia apparitio

laeta cxivit.

papac

mcdio pelagi

in

in

Cuni crgo co-

autem mulicr pracgnans fugere nou valuit, sed a marinis capta

Im

celcbrcatnr.

contigisse

pracbens populo aperitur.

piosa turba ad ccclesiam pcrgcrct,

unda

solltMnniter

dignuni

nicnioria

cnim mons undiquc Oceano cingitur, sed bis

Ille

die sancti Micliaelis itcr

gravidam

archangelo.

castrum

,

ct

dcvote pro sa-

Mcmoria

quod olim

Adriani dictbatur, angclum domini, qui gladinm cruentatum tergebat

vaginam mittcbat.

in

ct

Undc sanctus Gregorius

intelligens

preccs a domino exauditas ccclcsiam in honorcm angelorum ibidcm construxit: unde et castrum iliud usque nunc castrum sancti angeli vocatur.

Haec autem apparitio cum

apparuit,

cum Sjpontanis

ilia,

Quarla apparitio est, quae consistit

Nam

lorum.

quae

»)gerarchiis ipsorum angc-

in

prima gcrarchia dicitur cpiphania,

apparitio: media dicitur h^perphania, id cst dicitur hypophania,

a gerar, quod

cst

id est

sacrum,

ct arclios

supcrior continet seraphin, cherubin

;

per

vidcri

rcgis

sub ,

siniilc

uuo

in terrenis

rcgc

,

militiac

sicut cubicularii,

I)

communi 2)non ct

ultiina

quasi sacer prin-

ordines:

nam

thronos; media autem con-

et

judiccs

Libri recenl. et

horum ordinalio

potestatibus.

virtutes

,

et

et dispositio potcst

Nain ministrorum,

quidam operantur immediatc consiliarii et assessores.

ordincs primac gerarchiae. regni in

superior

ullima continct sccundum assignationem ejusdem princi-

patus, angclos ctarchaiigclos. Et

sunt

,

continet trcs

secundum assignationcm Dionjsii dominationes

tinct

potcstates

est

Et dicitur gerarchia

princeps

,

gerarchia

id

mcdia apparitio;

infcrior apparitio.

Quaelibet autem

cipatus.

montc Gargano

in

victoriam dcdit, VIII idus Maji cclebratur.

dcputati huic vcl

curiac. Iiic

Quidam vero habent

el

2) til. Vr. oiiiiltit negationein.

iii

Similes SPfiupiitibus

iili

circa

qui

pcrsonam

Similes his sunt officia

ad regimen

provinciae, ut principcs

sunt ubifjue

his

ordincs sccundac

prnefeniiit

Ii

iern rcliln.

CXLV.

Cap.

Qiiidam vero

gerarchiae.

regni,

ut praepositi

sunt

similes

his

De

gcrarchiae

et

dilectio, et

Ad

,

645

archangelo,

praeponuntur ad regimen alicujus partis

hujusmodi minores

balivi ct

ordines

accipiuntur

convertuntur.

sancto Micliaele

quantum Deo

in

officiales.

Tres igitur

gcrarchiae.

tertiac

assistunt

haec tamen tria necessaria sunt,

Et

primae

ad ipsum

et

summa

scilicet

hoc quanlum ad ordinem seraphin, quod inlerprelalur

ardentes; perfecta cognitio, ct hoc quantum ad cherubin, quoniam interprelatur plenitudo scientiae; perpetua comprehensio sivc fruitio, ct

hoc quantum ad thronos, quod intcrprctantur sedes, quia

sedet Dcus ct quicscit,

dum

eos in se quiescere

in iis

Tres autem

facit.

ordines mediae gerarchiae accipiuntur, in quantum habent praeesse et regere univcrsitalem

consistit

in

peitinet ad

tribus:

hominum

prinio

in

Hoc autem regimen

communi.

in

praesidendo sive imperando,

ordinem dominationum

praeesse et eos in omnibus ministeriis divinis dirigere ac

imperare, quod

innuit

hoc pertinet ad ordinem virtutum,

exsequi

quod imperatur, quia

,

Tertio in arcendo

miracula facere.

festantia arceantur,

habcnt coercere cap. VIII,

et

iis

omnia

nihil

ut

,

est

in

opcrando,

impossibile

possc super omnia

est

ideo

et

attribuit

iis

impedientia et in-

scilicet

hoc perlinet ad ordinem poleslatum, quac

contrarias

ubi dicitur,

superioris

serto

datum

iis

Secundo

etc.

quibus

ad divinum ministerinm pcrtinentia,

difficilia

hoc

Zachar. V., ubi unus angelus alteri dixil:

currc et loquerc ad puerum istum dicens et

ct

ad quera spectat inferioribus

,

Aegypti,

quod signatum

polestatcs;

quod Raphael

Tobiac

est

daemonium

religavit

in

dc-

Trcs vcro ordincs ultimae gcrarchiae

accipiuntur, secunduni quod habcnt regimen determinatum ct limi-

Quidam enim eoruui pracsunt

tatum.

ordine principatus

sicut

,

erat

uni provinciae.

princeps

Persarum

regimen multitudinis, archangeli;

ut,

puta,

unius

civitatis,

Unde

et

dicuntur minima

praeerat

hi

dicuntur ct

,

nuntiare ex eo

eorum ministerium ad unum homincm limitatur,

,

hi

quod

archangcli vcro

majora nuntiare, quia bonum unius multitudinis dignius

dicuntur

quara

bonura unius hominis.

primac gerarchiac ,

ct

quidam vcro ad regimen personae singularis

dicuntur angeli.

dant

,

de quo habetur Daniei. X.: quidam vero deputati sunt ad

Persis;

est,

Hi sunt de

qui

quia

Gregorius

accipitur

ferventi

dilectione

chcrubin

,

et

In

peues eorum

quo ad seraphin

perpctua

relenlione

assignatione autem ordinum

Bernardus cum Dionysio concorfruitionem ,

,

quae

consislil

profunda cognitione

quo ad thronos.

Sed

in

in

quo ad assigna-

646

Cap.

CXLV.

De

saocto Micliaele

inediae ct iiltiniae in tliiobus oidinibiis

tioiie

consideralioaem habuerunt, prout

pencs praelationem triplex

aii-^^clis

iii

hi

doniinationes

el

hi

dicuntur

in

praesunt daemonibus,

gradus dignitatis

ct

quoddam,

est;

in

quod

qua lcgitur

poliiu est locus <;uidam

ecclesia in honorc sancti ]\lichaelis fabricata

Michaelium

Cuin

iiuncupatur.

vehementissima

coloribus

aestuanli poculum medici dederunt

niodnm,

viciiius

aut mori

illuc

ex mellc

qnae comederet.

intingeret,

dicinae

ibi

,

et

locus

adeo

ut

post-

Duni autein

Cui Michael apparens dixit, et pipere faccret ct oinnia,

vino

el sic plenani sanitatcin reciperet.

fecissct, plane liberatus

est,

cuin tainen

sccundum me-

ralionem contrarium csse videatur, calida pocula colcricis

exhibere.

Ilaec

hjstoria

in

tripartita,

Sccundo dicitur

Multiplex autem victoria ipsius archangeli Michaelis

Prima

invenitur.

hoc modo

tanis

etiain

coinprehendisset,

niota

quod evomuit

,

languore privari.

ut confectionein sibi

Quod cum

qui

ad locum hunc sc duci fecit, credens se

esset,

aut

apparitio

nomine Aquilinum

comederet vel biberet, evomeret.

quidquid

jam morti

Quinta

juxla Constantino-

est,

quciidam

igitur

rubeis

febris

est virtutum,

Dea Vesta colebalur, sed nunc

ubi olim

,

oporando,

in

Primum

Nam

Ministe-

patet.

angelorum.

tcrtium

,

hjstoria tripartita.

in

dicuntur

hi

et

his

consistit

docendo aut inajora aut minora.

secundum archaiigelonim cst, dc

Praelatio autem

praesunt ctiam angeli bonis Jiominibus

dicnntur,

principatus;

autem triplex

rium

quoddam

aliani

pracsunt enini angcH angelicis spiritibus ct

:

Et ordo

potchtates.

Bernardus

et

media gerarchia accipitur

scilicet

penes ministrationem.

ultinia

,

est

scilicet piincipatii et

,

enim

Gregorius

disscnlirc videntur.

virtiite,

arcliangelo.

est

,

quam archangclus Michael

victoria.

angelorum

ct

praedictis Sjpon-

Post aliquod eniiu tempus ab invento

praestitit.

loco Neapolitae adhuc gentiles contra S^pontanos et Bcncvcntanos,

qui

quinquaginta milliaribus a Syponto

bellare coeperunt. ut jcjunio

triduano vacarent et

auxilium implorarcnt.

patronmn suuin Micliaelein

Gaiganiis Immcnso tremorc concutitur caligo

et

l)(i

viri

gncis

tcnebrosa lotuin

de adversariis

intcrirciit

in

sui

tam

Rcliqui

vero

quarla

fulgura quoquc crebra vo-

,

cacumcn obduxit,

nionlis

cx fcrro

ct

Quibus occurrentibus mons

hora jubet hostibus occurrcndiiin.

lant

exercitu

Tertia autein nocte Michael episcopo appa-

preccs dicit exauditas, victoriam proniitlit affuturani

rct,

diei

distant, ordinato

Qui de cpiscopi consilio triduo iiiducias pcticrunt,

hoslium,

quani

ex

ita

nt

sagittis

virlulc archangeli ronipcrta ydolo-

CXLV.

C
Secunda

niiseriint.

draconem

qiiando

tjuam Michael

,

Non

dieni judicii retrusit.

superiore

in

coelnm

gloriam,

caliginosum usque ia

acrera

permissum

eiiim

parle acris

est, nec in terra iiobiscHm, inter

oninlbus suis se-

ipsnm Lncifcrum cuin suis se-

expulit et in hunc

quacibus de coelo

sive

obti-

Lucifer Dei aequalitalem appetisset, archangelus Michael

ooelestis cxercitus signifcr adveniens

tare

cuin

,

sub-

fidei

archangelns

De quo cxponitur illud, quod habetur proclium magnum in coclo, Michacl elc.

Apocal}psi: factuin est

Cnm enim

cst

id cst Liiciferum

,

quacibus de coelo expulit. in

contimio colla christianae

et

victoria

647

Michaele arcliangelo.

saiiclo

rcliqiieninl erroreiu

liilriae

miit,

De

cst

iis

in coelo

,

ne nimis nos infeslarcnt,

sed in aere

et terrain sunt, ut, duin supcrius respiciunt et

quain amiserunt,

habi-

quia locus clarus et amoenus

inde dolorcm haheant,

et

dum

vident infcrius

respiciunt et vident homines illuc adsccndcre, unde ipsi ccciderunt,

inde

Frequcnter tainen cx divina

frequenter torqueantur.

invidia

dispensatione ad nostrum exercitiiim ad nos descendunt, unde, sicut aliquibus viris sacris monstratum cst, frequentcr circa nos volitant sicut

Innumcrabilcs cnim sunt ct velut nuiscae totum aerem

muscae.

Undc dicitHajino:

repleverunt.

nostri opinantur, spiritibus,

aer

deinceps

de

ille

,

ita ut,

pro nobis

quam

ipsum non valeat tentarc.

est,

angeli quotidie de dacinonibus obtinent,

contra eos pugnantcs ab

Tribus autem modis ab

daemoncm

ligavit

et

in

abyssuin

,

quam

potcstalis

tiam refrigcrando,

quod angelus

memoriam dominicae significatum

cst

cis

esl

cussorem.

el

nihil

Sccundo concupisccii-

Terlio

est

Gencs.

Hoc

nostris mentibus imprimendo.

passionis

ubi dicitur: nolite nocere terrae et etc.

dicitiir:

Itein

Thau

hoc signali

Undc ibidcm

de angelo,

ubi di-

Apocal. VII.,

qui

XX

Tobiac VIII de

XXXII,

virorum gcmentium.

acla,

li-

ncrvuin Jacob et staliin emarcuit.

mari nec arboribus, quousque in frontibus

ct

Hujus enim rcligatio

cjus refrenatio.

quod significatum tctigit

Apocal.

misit,

dyabolo in deserto superiori religato. aliud est,

corum tcntatione nos

ipsorum tentatione nos liberant.

Primo proprietatem daemonis refrenando

citur,

Licct autem

qui ab aliquo sancto viro viclus fuerit,

de quo victus

vitio,

Tertia victoria cst,

qui

dacinonibus ct malignis

cst

sicut radius solis minutissimis pulvisculis.

cum cos vincimus

dum

ut philosophi dixeruiit et doctores

plenus

ila

tamen juxta sententiam Origcnis coruin excrcilus minuitur,

tot sint,

berant.

iste

suiit

Ezcch. IX.: signa Thau

ciiim liltera ad ,

moduni crn

non timent angelum pcr

super quem vidcrilis Tliau

,

n<:

649

CXLV.

Cap.

De

Quarta victoiia

occiclalis.

halnturus est,

iliristo

Michaele arcliangelo.

sancto

ardiangelus Micliael

qiiani

est,

(licitur

tanquam adjutor

prolector contra

et

Deinde Antichristus, ut de capitibus

unuin

dicit

ut

adorabunt

in

Tandeiu

euni.

Glossa super illud

inontem

Thessal.

II

II.

per

universis

et

adscendens,

oliveti

doininus Jesus

quein

:

vidi

:

et

artequc nia-

adscendet

aijia

in

slabit.

illud

finget

dicens se suscitatuin

eum dacinonibus

fcrentibus

iniraiilibus

fortiler

occisum ctc, inortuuin se

ejus

pro clectis

et

Antichristum

Glossa Apocal. XIII super

dicit

tiiduuin latens postea apparebit

gita

consurgcl

Daniel. XII.,

piinceps inagnus, ul

Anli-

ile

Tunc cnim Michacl

ipsmn occidet,

quaiulo

inlerficict etc., dura slabit in papilione et in solio suo iu illo

loco,

quem doininus adscendit, Mithael adveniens

inter-

contra fitiet.

Dc quo

illud

quod

,

coelo

praclio ct victoria intelligitur secunduin Gregorium

inteiligitur

lllud

etc.

de

scilicet

;

factum cst proclium uiagnum

Apocal. XII:

dicitur

Mithael

,

enim verbuin de

proelio,

et

.\ntichristo in fine

mundi habiturus

Gaigano a

cuin Lucifero

cum

,

quod cum daemonibus habet

cx co

quod

,

Tertio hic sollemnitas di-

est.

praedictum locuin

dic

liac

montc

in

dcdicalnm fuisse Michael arcliangclus revclavit.

se

in

proelio Mithaelis

de isto, dc quo hic agitur, quod scilicet ouin

uos infestaiitibus,

dedicatio

triplici

quod habuit

repulit, et de proclio,

ipsum de coelo

titur

ipsuiu

Re-

vcrsi eniin Svpoiilaiii a caede advcrsariorum ct tain magnifita potiti vittoria

adhuc dubilare cooperunt, utrum praedittuin lotuin ingrcdi

dedicarc

vel

siain

dcditarc

lieri

oporterel,

,

veio

si

duxit

qui rcspoiidit dicens:

,

dtberct

hoc

super

est cl

Tunc episcopus

dcbereiit.

Pclagiuin consulciidum

hot inaxiinc aiiter

die,

quo

supcr

his

papam

honio

illain

eccle-

data

est,

ab

ipso

igitur

papa

victoria

santto Mithacli platuerit,

rcquiicnda voluiilas.

cjiis

si

Inslantibus

cpistopo tuni civibus Iriduano jejuuio Mithael

iu

hac dic apparuit

cpiscopo dicens: noii est opus vobis, quaiu ego acdificavi, dedicarc cCtlcsiain, ipse

cnini,

scqueiiti locuiu cuiu

rcnt

sc

ct

([ui

condidi

,

dcdicavi, praetcpilquc,

ut dic

populo ingrediciis ipsuin tuni pretibus frequcnta-

spccialcm suuin patronum sentirent,

dcdilquc

ei

prac-

dictae tonsecratiouis sigiiuin, ut scilitct ab orienle per poslcrulani

adsccnderciit ct irnrnt. ct

Manc

ibidcin

vestigia

hoininis

iinpressa

igitur cpiscopus ct universus populus

niariuori invc-

ad locuiu vcniunt

introgrcdicntcs cryptain inngnam et tria altaria invenerunt, quo-

luni

diio

iii

aiistiaii

vciiorandimi quidcin

partc posila erant i-t

mbco

|ialli(!

,

tertiuin

tirtunilccluiii

veio

iii

oriciitali,

(-'tlebratih igitui

CXLV.

C«p.

De

649

saucto Micliade archangelo.

ibidem missarum solleinniis, cum sacrani cominunionem singuli acce-

omnes ad propria cum immenso gaudio rcdienint, episco-

pissent,

pus autcm ibidem saccrdotes

et

clericos

divinuin

In

eadcm spelunca aqua lucida

et

qua post communionem populus potatur

ct

officium

celcbrarent.

dulcis einanat,

iiiniiuni

Tunc summus

diversae acgritudincs sanantur.

diem

hunc

delegavit

honorcm sancti Michaelis

in

jugiter

qui

,

ponlifex his auditis

omnium beatorum

et

rituum per totum orbein Hniversalitcr slatuit celebrandum.

hacc soUcmnitas

impendere mnltiplici ratione. nislratores nostri,

sancti Michaelis:

angelorum mcmoriam agimus Dccet namque

honoramus.

raliter

memoria

dicitur

omniuin

sollemnitate

Ipsi

spi-

Quarto

qua tamen

in

omnes gcnc-

et

nos iisdem laudcm

et

honorera

enim sunt cnstodcs nostri, mi-

fratres et concives nostri

animarum noslraruin

,

apud Dcum repracsenla-

portitores in coelum, orationum Roslrarum

tores, regis aeterni nobilissimi milites et tribnlatornm consoiatores.

Primo

enim

homini

cum

est

ipso

necessaria est homini in utero

ante adultam aetatem,

,

diiin

est

Djabolns

in

eniin allicit

Idco nccesse

exhortctur

,

fuit,

in

iu

bonum

in

reraovcndo;

hoc signatum est Exod. XII,

Zachar. IV,

ubi

;

reduccndo

hoc

et

hoc

facit an-

,

dicitur:

aiigclus

quod signilicatum

reduxil.

Sccuiidus

facil angciiia

ubi

angelus pcrcussit

secnndo pigritiam excilando, quod sigiiatum

hominem, qui excitatur a soaino;

ct

gratiae,

anima tribus modis: primo omnc impedimentum ad bonnm

primogenita Aegjpti

duxit

Effectus

homine quadrupliciter assignari potest.

Piimus est, ut proficiat anima gelns

ad bonura contra

et incitet

defendat ab oppressione contra violcntiara.

et

autem angelicae custodiae

el

est

bonus angelns eidcm ad custodiam deputctur, ut homincra erndiat

blanditias

ct

statu

est exlra utcruin

virtulem oppriinit per violcntiam.

ct dirigat contra fallaciain

cst

dum

;

a baptismate inipediri;

potest

ex utero

triplici

nam dnm parvulus

et daranari

interim

cnim

homine adulto rationcm seducit per astutias, voluntatcm

pcr blanditias ut

hoc

In

adullo.

potest ad diversa peccata pertrahi.

adulta aetate, iii

jam

cnstodia angelica:

potest

,

nostri.

Cnstodia enim boni angeli deputatur

et in nativitatc cl in utero et statim post nativitatcm

scmper

adhnc

sunt cnstodcs

d.mtnr duo angcli, unus malus ad cxercitinm,

hoiniiii

bonns ad custodiendum.

altcr

et

debcmus eos honorarc, quia

igitnr

Cuilibet

est

terlio est

,

liibus modis.

ut

domini exeitavit mc quasi iii

via poenitentiac diiceudo

Tob. V. iion

in

cadat

angelo in

,

qui

enm

malum culpac,

primo iinpcdicndo pcccatura fu-

650

Midiaele aroliangelo.

saiicto

sigiiatum

lioc

tiat,

tiiniiu iic

De

CXLV,

Cap.

XXII

cst Niiiner.

Balaaui

iii

ubi,

Jnd. II,

ab oo

practeritum, ul

crepando

angelus

cuin

quis

rotedat

ad

signatum est

lioc

de praevaricatione incrc-

Israol

(ilios

,

qui

,

secundo in-

maledicciulum Isiael pergoiis ab angelo impoditus est;

passet, ipsi elcvavorunt voccin ct floveriint; tertio violontiam quasi

inferendo,

iit

a praesenti pcccato

crijiiat,

hoc signatum

ost

violenta

iii

cductionc Loth et uxoris cjus dc Sodoniis, id ost poccati consuetudine. Tcrtius efTcctus cst,

si

cadat, quod

postmodum resurgat,

signatum est Tob. XI, ubi ad docHmentura angeli dc contritio

intelligitur

ct lioc

modis: priino uiovcndo ad contritionem

angelus tribus

facit

patri oculos

linivit

,

felie,

secundo

scilicet cordis;

,

hoc

,

pcr quod

purgaiido labia ad confcssionem, quod signatum est Ysaiac YI, ubi

purgantur;

per angelum labia Ysaiac

faciendum

super uno peccatorc

Quartus

etc.

mala cadat, quotiens

tot

vcl

imprimendo

et

,

honorare, quia sunt Hebr. L,

sunt

effectus est,

supra dictum

miiiistr.atores

administratorii

mittuntur ad nos

:

hoc

dum

dirigit

spirltus.

omnes

mitte

cniin, sicut dicitur

medii ad inliinos,

quantuin uostram

ad procuranduiu salutem

mc

,

ob quam

etiain dixit

iiostrara. sit,

Ysaias: cccc cgo, do-

carilatis.

Tertio liumanac

digcntiac; mittuntur cnim boiii angeli ad inflaramaiidum

undc

iu

figuram hujus Icguntur

raissi fuisse

iii

Secundo ad illuminandum iiitdlectum ad cognitioncm,

sua. in

X.

iii

fineiu

,

lioc

angolo,

signatuin

est

Hcliac panein subciiiericiuiu iii

qui

forlitudine cibi

illius

iu

III.

ct

afl"octuin

iii-

ad

currii igiieo. lioc signatuin

habebat llbruni apcrtum

corroborandum

Tcrtio ad

Secundo

raaxime dcside-

malos angelos nos impugnarc, ideo quod

ct

ad nos mittuntur, Icx cxigit augdicae

cst Apocal.

In

salutem

possunt nos juvarc pro co, quod vidcnt

et angcli

,

nos suo exsilio indigere

araoreni,

infimi

nobilissimos spiritus, qui ci intima caritatc junguntur,

rarc alioruin salutem ,

in

facit

Onines enim propter nos

caritati angelicae; cuin cnim caritatis ardentis

mine

hoc

haec cnim raissio competit bonitali divinac.

transmittit

ct

coclo vcl

Secundo debemus cos

est,

noslri,

eniin raanifestatur divina bonitas,

diligat,

totiens

incitat, et

satis-

in

daomonis refrcnando, concupiscen-

quia suporiores ad raedios,

raittuntur,

nc

cst

mcmoriain dominicae passionis nostris mentibus

quibus

dc

;

gaudendo ad

ad quot dyabolus

tribus modis, scilicet potostatem

tiam debilitando

tertio

quod majus gaudium

Luc. XV. dicitur,

,

iii

inanu

nobis oinne iinpcrfectum usquo

Rog.

XIX,

ubi aiigclus porlnvil

vas aquac cl coiiiodil ct ambulavil

usquc ad monlcra Dei Oicb.

Torlio

lioiio

CXLV.

Cap.

assiimHntnr

ac!

qiiidam ad inferiorcs

meritoruni

,

gorius in

,

et

quidam

angelornm

qiiidam

ad medios, pro diversitate siiorum

homilia infirmare

qui parva cupiunt,

Omnes cnim

concives nostri.

ordines

,

beata virgo snper omnes

licet

651

sanrto Michaele arcliangelo.

qnia ipsi simt fralres

randi suiit, clecti

De

videtur, iiara

l>uod beatns Gre-

sit.

ut

,

ad snperiorcs,

sunt nonnulli,

ait,

non de-

tamen hoc annuntiaro fratribus

sed

sistunt, isti in angelornra

numero cnrrunt;

qui secretorum

et sunt,

cum archan-

coelestium sumraam capere praevalcnt et nuntiare, hi

gelis; et sunt, qui raira faciunt signa et valenter operantur,

cum vi

virtutibus;

et sunt,

acceptae potesfatis fugant

acceptis

virtutibus

sunt,

qui

sic

seniet

in

merita transscendunt

cum

et hi

,

cum potestatibus;

et hi

,

electorura

tribus principantur

ct sunt,

omnibus

ipsis

vitiis

Deum Pharaonis,

rum

^) in quibus velut

dum

teris

et sunt

pleni

quidam, qui Dei

snnt,

juxta PauUim

helant,

nihil

plenitudo legis

jam

in

cum dominationibus;

suorum sorte plenitudo

caritas

est in

cum

;

cherubin

intcr

scientiac dicifur ct

et sunt,

supernae

qui

solo conditoris sui desiderio an-

hoc mundo cupiunt, solo actcrnitafis amore

quaeque

terrena

dici-

proximi caritate amplius cae-

clierubin

contemplationis amore accensi

pascuntur,

ipso

ut

electi judicantur, et hi

alii

et

meritorum

hi

ct

numerum acceperunt, quia

hi

et

dorainantur,

unde ad Moysen

sancta ecclesia regifur, plerumque

de suis quibusdam infirmis -)actibus thronis;

fra-

electis

throno suo dominus pracsidens alio-

in

facta examinat, per quos

et sunt, qui

et

principatibus meritnm sortiunfur; et

jure munditiae Dii inter horaines vocentur, tur: ecce constitui te

et hi

malignos spiritus virtute orationis el

qui

abjiciunt

tcmporalia meiife

cuncta

,

transscendunt, amant et ardent atque ipso suo ardorc requiescunt,

amando

ardent, loquendo accendunt

et,

ardore protinus in Dei amore faciunt, phiu

quoscunque vcrbo tangunt, quo

isti

3)nisi

numerura sortem suae vocationis acceperunt.

Quarto honorandi sunt

coelum porfifores,

et

quia

,

ipsi

hoc faciunt

parando, Maleach.III: ecce ego

raodo:

custodiet iu via, tuis

;

1)

ecce

et inducat

te

angelum meum, qui praeparabit

Wale Ed. 3)

Vr. lesil qiii.

Mnle ¥A.

Vr.

XVI

2) Eci. rr, k-jli

visi intus.

quam promisi

terram,

tertio in coelo collocaado, Luc.

ilirmi.

in

ego mitto angelura raeura in

in

primo viam prae-

viam ante faciem tuani; secundo per viam praeparatam bajulando, Exod. XXIII:

sera-

animarum nostrarum

sunt

triplici

raitto

inter

Haec Gregorius,

:

:

factum

est, ut

.K.libiis u

iii ii

,

coelum qui te

patribus

moreretur < s

oloiici

De

CXLV.

Cap.

652

sancto Michaele archangelo.

mcndiciis ct portaretur ab angelo insinnin Abrahae. Quinto honorandi

nostrarum apudDeumrepraescnlatorcs.

snnf, quiaipsisnnt orationum

namquc primo orationcs nostras Dco rcpracscnlant, Tob. XII:

Ipsi

quando orabas cum

iacr^mis

XXXIir.

pro co angelus loqucns

fucrit

si

obtuU

cgo

mortuos,

sepeHebas

ct

Sccundo ibidem pro nobis alligant, Job.

orationem tnam domino.

')"""S de millibus, ut Item Zachar.

annnntiet hominis aequitatem, misercbitur ejus etc.

I.:

angclus dominietdixit: domineexcrcitnum, nsqncquonon

ct respondit

misercberis Jerusalcm ct urbium Juda, quibus iralus cs? iste jani scptuat^csimus annus cst. TertioDcisententiamnobis renuntiant, Dan.IX,

ubi dicitur, quod Gabriel ad

tuarum 2)egressus

cum volans

scrmo, Glossa:

ego autem vcni, ut indicarcm

quitur:

Dc

est

dicit

tribus

his

medius

dilectum

inter

cxcitat istam

,

tibi,

dilcctam

angclus

discurrit

vota ofTcrens,

rcferens

Sexto honorandi sunt,

placat illum.

a Dco, et sc-

quia vir desideriorum es.

Bernardus super canticum: et

prccum

dixit: ab cxordio

id est, scntentia

regis acterni nobilissimi milites, sccundum quod dicitur Job.

numquid libus

est

alicujus

commorantur

dam vero quidam

rcgcm associant

aula rcgia,

rcgum associant

et

benedictio

ct

ad

claritas

corum semper

ita

et

ct

solatium

horum militum

sanctus

sanctus, sapicntia

clc.

ad custodiam deputati

lactitiae et gloriae

sanctus

,

Apocal. VII.

custodicntes

,

Ciliristi

empjrco scmper rcgem

honorem cantica

ejus

ct

,

coelo

in

custodiunt civitates, suburbana ct villas ct castra.

nobis sunt

XXV:

in mili-

aula regia

in

ad cjus honorcm

ct

expugnant scilicct

diccntcs:

cantant

scmper

vidcmus

civitatcs ct castella rcgni custodiunt, qui-

inimicos

regis

in

quidam

quod

regis, et

Quidam autcm

cantant,

Sicut autcm

numcrus militum ejus?

dona,

quia ipsi sunt

etc.

Itcm:

Alii

antcm

Illi scilicet,

qui

statum virginum,

contincntium, conjugatorum ct castra religionum, Ysaias XII: supcr

muros tuos

,

constitui custodes ctc.

Jcrusalem,

Alii vero Dci ini-

micos, id cst dacinones, cxpugnant, Apocal. XII: factuin cst prodium

magnum

in

coclo,

id cst

sccuiidum

militanti.

Michael

ct ultimo

honorandi sunt, quia

Zachar. loria.

I.:

:

;

aiiiino

forti

modis: primo confortando

J) Eil. rr. logit

ipsi

II II II III

cl

ile s

i

mc vcrba bona

cslotc ctc.

i

ccclcsia

I

i

b u

j.

3) Alii

el coiisola-

Et hoc faciunt tribus

roborando, Dan. X, nbi

in

in

sunt tribulaforum consolatorcs,

qui Io((ucbatur in

angclus,

Item Tob. V.

unam cxpositioncm,

procliabanlur cum draeonc. Scptimo

ct angcli cjus

iiigiess

,

cuni Danici

iis.

corruisset,

De

CXLVI.

Cap.

eum angclus

tetigit

confortare et esto robustus;

Psalm. etc.

angelis

:

tertio

;

dicens:

cum

ubi angelus domini

III,

tibi

,

ct

h\ manibus portabunt to

te etc.

ipsam tribulationem refrigerando

signatur Dan.

pax

timcre,

noli

secundo ab impatientia conservando,

mandavit de

suis

653

sancto Hieronyino.

minuendo

et

,

boc

ct

tribus pueris in fornacem

descendit et fecit raedium fornacis quasi ventum roris flantcm.

CAP. CIIYI.

De Hieronjmus sanctum nemus

(141.)

^ancto Hieronymo. dicilur a gerar,

quod cst sanctum,

noma, quod

vel

,

est

genda sua, quod Hicronymus interpretatur sacra sanctus, id

cst

firmus

vcl

mundus

vel

nemus, quasi

ct

Unde

lex.

in

dicitur

le-

Fuit enim

lex.

sanguine tinctus

vel

,

usui

sacro deputatus, sicut vasa tcrapii diccbantur sancta, quia sacro usui Fuit enira sanctus, id est firmns in bono opcre propter

deputata.

perscvcrantiae longanimilatem ct mundus in mente per purilatem et

sanguine tinctus pcr dominicae passionis mcditationem, ')sacro usul deputatus per scripturac sacrae

expositionem

ct

interprctationem.

nemus a ncraore, ubi aliquando conversatus

Dicitur et

et Icx

fuit,

proptcr regularem disciplinam, quam raonachos suos docuit vel quia

sacram legem exposuit prctatur visio

multiplex pulchritudo: prima

secunda moralis, tellectualis tialis,

,

quae

quae

Hieronjmus

et inlcrprctatus fuit.

pulchritudinis

vel

est

consistit

pnlchritudo

est

etiara intcr-

Est autem

dijudicans locutiones.

quae est

spiritualis, in

honestate

angelica;

quac est divina; quinta coelcstis

,

morum;

et habuit, nara habuit spiritualcm

in vitae honcstate

quae est sanctorum

virtutum

in

in-

quarta supersubstan-

in

varictate

intcllectualem in cxccllenli puritate

,

anima^

tertia

Hanc quintuplicem pulchritudincm Hieronymus

patria.

in

,

,

se

in

vidit

moralem supersub-

stantialem in ardenti caritatc, coclcstem in actcrna vel in excellenti Dijudicavit etiara locutiones sive verba,

caritate.

aliorura

;

sua examinate

proferendo

,

aliorum

tam sua, quam

vera

falsa confutando, dubia vero exponendo.

1)

Verba: sacro

—

t

n

t

e

rp re talio iiem omlUit Ed.

Pr,

confirraando,

De

Cap. CXLVI.

654

Eusobii

Hierofiyinus

sancto Ilieronynio.

nobilis

viri

ab uppido

tilius

Slridonis,

ijuod Dalmatiac et Paunoniae confinia tenet, exslitil oriundus.

adhuc juvcnis Romain eruditus

plenc toreiu

In arte grainnialica

est.

divinis

cxercitabatiir

niodum

cfTudit

die

Donatum habuit praecep-

Victorinum oratorem,

in rheforicis cautein

,

ac noctc,

Quodain vero tempore,

abnnde.

quod

co

legeret,

sermo incultus

in scripluris

sibi

ipsc in cpistola

siciit

et

de nocte Platonem prophcticis

libris

in

non placeret, circa niediam quadragesimam tam subita

paipitarct.

pectore

solo

ut toto

corripitur,

febrc

jam corpore

frigescente

Dum

ergo

Ciccronianus

inquit,

nicntiris,

thesaurus tuus,

es

,

est

At Hicronjmus obmutuit

ct

Timc exclamavit

cl

ipsum judcx durissime cacdi

coiitinuo

Ad quem judex:

non Ciiristianus, ubi enim

est et cor tuum.

ibi

calor in

cujus conditio-

,

christianum se esse libcrc profilctur.

esset,

et ardenti

vitalis

exsequiae funeris pararcniur,

subito ad tribunal judicis trahitur et intcrrogatus nis

autem

hausit avide et post-

inde

et

ad Eustochium pcrhibct, cum de die TuUium avide

Hic

adiit et liltcris graecis et lalinis etjvebraycis

jussit.

Tunc

qui adstabant,

precabantur judicem, ut veniaiu tribuerct adolcscenti.

Ipse eniin ju-

miscrere mei

dixit:

domine, iniscrcre mci.

,

rare coepit ac dicere: domine, si

lcgcro,

subito

')te

rcviviscil

verberibus

negabo.

unquam habucro codices

ante

tribunal

Tanto autem

rcpcrit livicntes.

in

inortuo

autein Liberio

ab

Romana

oinnibus

ecclcsia

ab

iis

scd

,

turpiter

Dum

,

Hoc

thalamo locuin

ct

Qnod

rroiioin''!!

I

r;

illc

ci

et

mo-

insidias

Johannes Bcleth,

quain aemuli juxta lcctuin

vidcns

induit ct

in

ecclcsiain

ut mulicrcm haberc in

tantac

coruni

vesaniac

ad Grcgoriuin Nazianzcnum Conslantinopolitanac

urbis episcopuin prrvcnit.

I)

,

autcin acninli facicbant,

credcrelur.

dedit

vestem mulicris

ait

cst,

saccrdolio

Hicron^mus ad inatulinns

Nain cura

suamque essc crcdens

reperit

sic processit.

nimium indignati

illi

extunc,

ordinatus

summo

Sed dum quorundam clcricorum

dcrisns.

solilo inore surgcrct,

posucrant

terribiliter

autein essct annornin

prcsbitcr

cardinalis

pcr vcstein inulicbrcm, ut

et

cst

scapulas

|)apa Ilicronyinus dignus

acclamatur.

pcrfiisum et ex

invcnit

studio libros divinos legit

nachorum lasciviam incrcparct, paravcrunt

sc

susccpcrat,

quanto libros gentiles nnquaiu legerat.

XXIX,

secularcs,

haec igilur juramenti verba diinissus

tunc lacrpiis totum

,

quae

,

In

si

oiiiitlil

Ed.

Posfquam

Cr.

aufcin ab ipso sacras litlcras

CXLVI,

Cap. (lidicit,

De

erenium propcravit

iii

sancto Hieronymo.

ubi pro Cliristo qiiaiita sustimierit.

,

ad Eustochiniii narrat diceus:

ipse

Horrebant sacco meinbra

ardoribus horridum

solis

me

habitaculum, putabam

iiionachis praestat

csse,

cremo constitutus

quoticns in

quae exusta

vasta solitudinc,

ct iu illa

655

roinanis dcliciis inter-

derormia,

squalida

situm

cutis

Acthiopicae carnis adduxerat, quotidie lacrjmae, quotidie gemitus, et si

quando repugnantem somnus iniminens oppressissct, i^humo

nuda

vix

ossa haerentia

pisse luxuria

sit,

saepe choreis

De

collidebantur.

cum etiam languentes aqua

dum scorpionum tantum

et

puellarum

intercrain

lepugnanlem carnem hcbdomadarum

crebro

cum noctibus

coiijuuxi

quam a domino

verberibus,

ccllulam

nieani

mihi iratus et

ncc

esseni socius et fcrarum,

Ilaquc continuo Hcbaiii

est dominus, post multas lacr^mas

agminibus angeloruin. sic

a

prius

subigebam. pectoris

Dies

ccssabam

Ipsam quoque

conscicntiam pcrtimescebam ct

deserla pcnetrabam ct ut

solus

rigidus

inedia

tranquillitas redderclur.

cogitalionum

quasi

potu tacco,

et

frigido corpore et carnc

ia

et

pracmortua libidinum incendia pullulabant. ct

cibis

frigida utanlur el coctum aliquid acce-

et

niihi testis

nonnunquaiu videbar intcrcsse

Per quadrienniuni igitur ibidcm -)pocnilentia

peracta ad Belhlehcm oppidum remeavit, ubi ')quasi domcsticum

animal ad praesepe doinini sese obtulit perinansurum autein suam, quaiu

summo

bibliothecam

,

studio sibi condiderat clausam, aliosquc

librosilerum relegensdiem jejuniis ducobatad vespcruin,muItosibidem discipulos

coadunans

proposito ct transiatione scriptura-

in sancto

rum quinquagiiita quinque annis ad finem vitae virgo

quod seinper virgo

catur,

Pammachiuni:

virginitatcm

sex niensibus dcsudavit et usquc

et

permansit.

Licet autem

iu

in

hac Icgenda di-

ipse tamen dc sc ita scribit ad

fuerit,

coelo

Tanta denique lassitudinc fatigatus

pracfero cst

,

ut

non

,

iu

quia

liabeo.

stratu suo jaccns

funiculo ad trabem suspcnso supinis manibus se Icvaret, ut scilicet officium

prout poterat,

nionasterii,

advesperascente cum Hieron^mus

Quo

ei

viso

quasi hospiti obviavit.

deret, ejus

vocatis

plagam

fiatribus

inquiri.

cum

caeteri fratres

Leo pedcs

Quadam

vcro

die

fratribus ad sacraiu lcclio-

quidam claudicans inonasteriuin

neni audiendiim scderet, subito leo

ingrcssus est.

exhiberet.

cum

sibi

praecepit

Quod cmn factum

ablui

iacsum ostenct

diligentcr

fuissct, invencrunt leonis

1) Ed. Pr. lcgit: iiude liuino — collideh n m. 2) Eil. prudeus auimal. niteutinui pcrnctnui. 3) Ed. Fr. :

Hicron^mus

fugercnt,

igilur duin pcdein sibi

Tr. leglt

:

poc-

De

Cap. CXLVI.

C)50

plantam a sentibns vuincratam lonvaluit

animal

adiiibita

;

omni ')lcritate deposita

et

quam pro corum

pedis,

sui

igitiiv

inter eos

Tunc Hieronjmus videns,

habitavit.

sanitate

sancto Ilieronymo, diligenti cura

nou

quod

ut asinum,

qui ligna de neniore defercbat, ipsc lco ad pascua

qucm habcbant, duccret

Quod factum

ductum ibidem custodiret.

et

tam pro

domiuus leonem mi-

utilitatc

de fratrum consilio cidcm boc injunxil officium,

sissct,

leo

quasi domesticum

more pastoris

juncla leoni asini

cura

socius inccssanter

itineris

Nam

cst,

in-

cundo ad pastum

industrii

rurc pascendo uiulecunque defensor tu-

lissimus erat, vcrumtaraen ut sc cibaret el asinus solitum pcrficerel

opus

scuipcr

consuctis

,

igitur

cum co domum

horis

pascentc asino ct

vicc

cum camelis indc

traiiscuntcs

asinum solum vidcrunt

et

rapuerunt,

niret,

rugicndo buc illucque ibat,

quein tandcm non invenicns ad

portas monastcrii tristis adiit ct intus, ul soiitus erat,

cundia ingredi non praesumsit.

more

El videntes fralrcs

ct sine asino venissct,

tam dicebant: vade

ct rcliquani

annonam

partem

aselli,

mandc

et

malum

perpetrasset, cxierunt ad pascua,

invenirent,

ingiuviem rcple.

invcnientcs

nihil

et

Quod cum

imponunt,

exiit,

leo

Hacsitautcs si

attribucrc consuc-

forte aliquod indicium

paticntcr fcrrct,

praccedenlcm

,

ccce vidit

a longc ncgotiatores cura

Mos

ct collo

canda

percutiebat

fortitcr

ct

Hieron^mo nuntiasscnt,

fratres carissimi

,

I'r.

iii

ille

ait:

pcdcs abluite, cscas praebetc

luntatcm domini cxspcctate.

Kd.

rcgioni

illi

camcli

,

ut di-

ririii

i

tn

t

p.

Tunc

Et leo terribililer

tcrram pertcrritosquc camelos,

sicut crant onusli, antc se ad cellam ire coegit.

J)

enira

funiculum gestantcra asinum

cos irruit ct omnes homines in fugam convertit.

vJdisscnt

expleto

die

Recognito igitur leo asino cum ingcnti rugilu supcr

subsequantur.

rugiens

Tunc

cacdentes lconi

quadam

quando cum camclis longius gradiuntur,

rectius vadant

rcmansit,

utrum hoc

hoc Hieron^mo retulcrunt.

onustis camelis praecedente asino vcnientcs. ut,

tibi

tamen,

hac illaquc discurrit scirc dcsiderans, quid de

suo fuisset socio factum, et

est,

,

quac

raonitis cjus officium asini leoni injungunt cl ligna

operc agrum

prae verc-

quod tardius

putaverunt, quod famc compul-

sus asinum comcdissei, nolentesquc ei

tuam

cum quan-

Expcrgcfactus itaque lco cum socium non inve-

tocius

solito

Quadam

rcdibat.

soporato nicrcatorcs

lconc graviter

lco per

Quod

cuni fratrcs

hospitibus et

nostris,

supcr hoc vo-

monastcrium cocpit,

ut

Cap. CXLVf, solebat,

lacliis

sternens

et

De

discnnere, sijiguloriim fiatruin

qnasi

dc

perpelrata

ailudens veniani postnlabat. ait

fratribus:

prolians

veniam postulantes

non

se annuatim

olei

Rogabant

mensuram

ct

ut

,

illi

sua

bcatuin

Qnibus

Promiscrnut autem

fratribns ipsis daluros ct a suis

Cum autem

olim in ecclcsia unusqnisquc ut ait Johanncs Bclctli,

utalieui viro docto oflicium ccclesiaslicum

rogavit,

committcrct ordinandum.

igitnr

olei pro benedictione accipiat.

quod volcbat, Theodosius imperator,

Damasnm papam graeca

benignc elevans pracccpit

illc

darihaeredibuspracccptnros. caneret,

Ad quos

vcllent viderc.

tandcm coactns suscipi jnbet.

eandcm

neccssaria

venit annunlians,

ejus pedibus provolvuntur, pro culpa

usurparent.

Hieronjmum, ut medietatem asseutiens,

pro-

cuipa cauda

hospitibus

cum

nuntius ad

qni abbatcm

illi

qnos

;

rccipcrcnt et alicna

vix

venientibus

et

,

ante fores hospites adessc, ille ivisset,

se

vestigiis

Hicronymns antera fnturorum praescius

fratres

ite,

657

quani non fcccrat,

,

Adhuc eo loquenle

praeparate.

cum

sancto Hieronymo.

Hicron^mum

Ipse igitur scicns

hebrayca perfcctum

in

lingua

omni sapienlia summnm, cidcm

ct in

onicinm piaedictnm commisit. Hicronymus igitnrpsaltcrium pcr ferias

noclnrnnm proprinm assignavit ac gloria

distinxit et unicnique feriac

patri in ftnc cujuslibet psalmi diccndnin instituit,

Ueinde epistolas

ct

')ut ait Sigebertus.

evangcliapcranni circulum decautandascaelcraque

ad ofticium pcrtinentia post canium rationabililcr ordinavit misitquc Bcthlchem ad snmmum pontiticem

illum dc suis fuit in orc

ubi

valdeapprobatnm

nonagiuta oclo annis

sibi misit;

qnarum

in

et

plectcndo

Hieronymo

cnltu

sanctns

in

modo

etc.

scripsit:

obscrvando

quoqnc

Alibi

piesbitcr gracco

atque in

sanclis

locis

sibi constrnxit, fuit.

habucrit, patct pcr epislolas,

carilatis

Angustinns

Ilieronymus

cloquio crudilns

cl cardinalibus

sex mcnsibns sepultus

uiia ci tali

sincerissimo

Icctissimo

scribit:

monumentum

et

cum Augnstinus

In quanta rcverentia

ab co

et

perpcluo anthenticalum. Post hoc antcm

spcluncae, ubi dominns jacuit,

cxplelis

quas

et

latino

,

doinino

di-

atqne am-

de ct

littcris sacris

co

sic

hcbraeo usque ad

decrepitara vixit actatem, cnjns nobilitas cloquii ab oriente in occt-

dentem instar

solis

de

lampas resplendnit. co

Beatns autem Prosper in

Hieronynuis presbitcr in Bcthlchcm

suis

chronicis

toto

jam mundo clarus habitabat egregio ingenio

sic

versae ecclesiae serviens.

1) T.d. Fi-. et liic et

siiiiin

ait:

quoque de se

Ipse

veiba

\i

t

a

i

I

et

sic ait

elc. oinitiit. .

42

studio uni-

ad Albigen-

sciii

iiiliil

:

libro

Idem:

omnes ad

et

nt animnni tiinienlcm

,

monastcrio

in

nos

pcrifus, CHJus inlcrprclatio caclcris antcfcrtur,

sancti Martini

non solum sfrucfus

cst,

nt

sc

jugis adversus

cui

eum

pugiia perpcluumque cerlamen.

iiialos

non

quia cos iinpngiiarc

Iiaeretici,

Nam

diligunt.

el

sempcr

insaniniif;

fofus

non

requiescit,

iiocfc

Severus.

Et sicut cx

qui

cuin

lecfione

iii

aut legit liis

multos persccutorcs

lur,

in-

,

tofus in libris

aliquid

vcrbis pafet et

non

est,

aut sempcr scribit.

siciit

et

arbilianlur, dic,

Haec

efiam ipsc saepc testa-

defracforcs perpcssus

et niullos

clerici,

omncs

boiii

esse

liaereticum

Odcrunt

odcrnnt

desiit,

sed planc

quia vifain eoruin insecfatur et crimina, miraiitur

virlntnm

ila lifferis

omni scientia nenio audeat comparare,

in

illi

discipuli

dolemque

merilum

praeler fulei

verbo-

ct

de Hicronymo scriptuin

sic

alque graecis, scd eliain Iiebraeis

lalinis

vcro

cxstitit

tamquam nlpofc

quoque Sevcri

In dyalogo

qui ejus tempore fuit,

,

Ilieronvmus

liabclur.

quoniam

cst el pcrspicuilafc scnfenfiac clarior,

a cluisliano ')inierprclc verior,

laeta

Ysidorns

Hicronymus trium lingnarum

clvmologiarura ait:

rnm lenacior

cx cordc

haereticos

praetcr

Ycnientes

cgo

Iilcm:

liospitalitati

vcnientium pedcs abluimus.

snscipimus ac

fronto

smn

Dei contra se odiiim provocantem.

cliam tula omnia tiuieo.

intendimns

sanclo HleroiiYmo.

pncritic\ ila vilarc conatiis

."x

ct crcclani ccrvicom,

in

De

Cnp. CXLTI,

658

Qnas

cst.

lamcn pcrsecnfiones quam libenter susl^nucrit, pafet cx co, quod' sic

dicit

liabifus,

scio

ad regnuni

iilinain

ob

pervenirc

doiniiii

inuiidus!

niei

Tantum

cujus praeniiiiin a ,

quac

iit

(llirisfo

divina

per infamiam

I.uide

in

Kil.

I'r.

Ii"^ll

:

!ii

I

et

Dco, quia dignus

mc

garriunt,

bonain famain.

merear a

(ibrislo laudari ct

Grata nfiquc speralur niutatiir.

<"ipicl cl

u

me

sed

Ilcni:

infidelium

o])probriiim meuin solidius cxsurgat

rccxcviii.

O

gralias ago

noinen alque juslifiani universa

ntinain

talionis sperare niercedeut.

cst

:

queni odcrit mniidus, el malcficuin

lurba pcrsequatur! Iiic

ad Assellam

cpistola

iii

snm

r.

in

suac

pollici

ct desiderafa tentatio est,

coelo, Obiit

ncc maledicfio gravis circa

annos

domini

De

Cap. CXLYII.

059

soiido Uemlgio.

CAP. CXIVII. (142.)

De ^ancto Roniigiiis vel

Et

qui

reiiiige,

ii

ijuae

cst

pcriculo naufragii,

iiavis

iiislrunicnta

sniit

a gjoii, (juod cst luclalio.

(licitur

navit a

(licitur

a rcniis,

(licilur

Remig^io.

caiii

Ipsc

(liiclor

reclor;

vel

navis ducilur.

(|uil)ns

,

ccclesiain

guber-

daxit ad porlam paradisi,

pro ca

cniin

luctatus cst coiitra insidias d^aboli.

Reinigius regcin et gentein Francoruin ad Cliristuni convertissc

Habebat

dicitur.

nissiinain

Quac cum

ne{juibat.

a rcgc obtinuit ct

Iioc

vilis

cognosco

regiium

Conccpit igitur ilcrum

Qui duni baptizatus cssct, Clirisliis

fidcs cjus potcrat sublimari, i»

ilia:

a Deo nico valdc

inio in lioc

tuo melius

iiifinitiim

ct flliuin

nieo largilus est.

filio

alium pcpcrit,

qucm

sicut

primuni

cuin niulta instantia baptizari fccit, sed cccc subito infirmatur,

quod dc ejus

Dcus

vita despcretur.

Dixilquc rex uxori

nam

peribunt.

ita

vcrc dcbilis est

Scd

genueris et cunctos baptizaveris, onines siinul

niillc

sl

pucr convalnit

taincii

At

post patrem regnavit.

conabatur,

sed

dicluin cst.

est

et saiiitatem recepit,

in

,

alio

festo

,

quod

cst

factum

fincs beati

dum

ipsc

cst.

Qualiter autcm ad

post epiplianiam,

in

meridic

dormlrct,

Remigii

,

dixit,

ut,

quantnm

dari vollct.

moleudinarius

ipsuin

,

dum

circuirct,

Cui dixit Rcniigius: amicc, non

molendinum simul liabcainus.

Ed. rr. lesit:

sibi

Quod

Sed cum quidam molcndinum suum babcbat intra

dignalionc repulit. ut hoc

quod

Volcns autem piaedictus rcx Clodoveus factus christia-

nus Remensoni ccclesiam dotarc, beato Rcinigio circuiiTt,

ita

suiim ad fidem rcduccrc

fidclis ninlier viruni

modis omnibus resistebat.

ille

couvcrsHS

fidem

J)

:

tuus, qui nulluiu in suo noniine baptizatuin in vita conservarc

polest,

ct

scd

quod primum fructum ventris mei ipsum rccepissc

,

qui

,

scd

valens tandein vix

nunc apparet. quod

ait:

Cui

vita conservarc iion potuit. nic diligi senlio

cliiistia-

convcrtcrc,

ipsuin baplizarc voluit,

baptizavit.

(iliuni

Dcus, qui cuni, per qucm

cst

,

')Clotildiii

fidein

auteni (juiescerc iion

illa

Cui rex

est dcfunctus.

iioniinc

suum nitebatur ad

lilium genuisset

rex omniiio pioliibuil;

subito

uxorem,

rex

cniiu

viruiu

(juao

,

Ch ro l

Iiil

d

i

At

illc

ut

sit tibi

cum

u,

42 *

cum

in-

duruin,

rejecit, statim

rota

coiilrariiiin

iti

ncc

inihi

tibi,

qnadam

Reniigius

prac

(rigorc

aetatis

hoc

qui

fcminae gutturosae crunt. Carolniu

suiit dispcrsi.

Reinigii,

quod agltnr anlcm

illins.

Istud

sarri

corporis

scnipcr

posleri

ct

fcceruiit

Quod

qnod

essc dc

dicitnr

Cnin

fclici

iis

obilu

vellct,

niille

rcli(|uiae

statiinque corpus levissime

hcc posHcrnnt.

poncre vcllcnt,

si

illuc

est

veruin-

;

quousquc per fcstum

saiicli

ct

rctro

dc cjus

post

ipsius

ApoUinaris cnin fcrcfro^ cocpit adco poiidc-

,

rogavcrunt

coacti

forte in ecclcsia illa sancti

sustulerunt et ipsnm ibi honori-

altarc

inovcre nullalciius

ct

illius

sanctornm qniesccbant, scpdiri

Ubi cum innila miracula

verunt et facta crvpta

pru-

audicns

cjns

Tandcm

inovcri potuit.

ostendcrc dignaretiir,

Christophori, nbi

iiiud

corpus

ciiim

deferrctur secns ccclcsiam sancti Christophori

nt

villa

genitalibus rupli

in

viri

sic in illls cvenit,

obitum ad ccolcsiain sanclorum Timothci

dominum,

illc

in

scnis

nicnse Januarii, cst fcstum de fclici obilu

translationc.

rarc, quod nullatenus

cuin

bonus

focus

cjus

Notandnin antcin, in

illc:

vespcrtini tcniporis sc calefacere

ct

roepit et tranqnilio cordc dixit: (aincn

Quod

snpposnerunt.

,

ruslici

incbriati

,

Cui

inolcndinum pcnilus

futnram

famcin

congrcgassct

bladi cuniulos

ct

sanctum Remigium

statiintiuc se tcrra apcruit et

dcntiam dcridentes igucm vcnit

sancto Leotlegario.

habcainus paritcr inolentlinnm.

ct

Pracviilcns

(lcglntivit.

De

vcrti cocpit clamavitquc post

Dci vcni

dicciis: serve

ncc

CXLYIH.

Cap.

660

,

ecclesiain ainplia-

ficreiit,

cum clTosum corpus (jim antem

potuerunt.

rc-

ibi

in

ora-

lionibus pernoctarciit ct incdia iiodc onincs paritcr obdormivisscnt,

Ottobrcs, invencrunt scpulchrum cum

in crastinuin, scilicct calcnd.

corpore sancli Rcinigii

in iilain cr\p(ani

tamcn post longuin tcnipns capsa argcntca tianslalum dringcnlcsimnin

in

csl,

ab aiigdis dcpoitatiiin, quod

puldiriorem cryptam cadcin dic cnm rioniit

circa

aiinuin

domini

qua-

nonagcsiinum.

CAP. CXLVllI. (143.)

Do

(Sancto IiCOclcg:ario.

Leodcgarius duin omni virtutc pollcrct, Eduensi ccclcsiae meruit

in

pontifucm

promovcri.

Qui

dum

cura rcgni gravius prcmcrcliir, voluntalc (ihildericum

Iralrcm Ciolarii

(ilolario l)ci

ct

rcgc

dcccdcnte

principum consilio

adolesccntcin valde idoneum pracfccil

Cap.

piaelicere

ipsius Childerlci

non propter regni commodum

nilebatur,

661

sancto Leotlegario.

Sed Ebroiniis Tlieoderlcum

regein.

in

CXLVIK. De

gerinanum

sed quia de

,

polestate ejectus et omnibus odiosus irain rcgis el principum vere-

Tiinens igitur Ebroinus licentiam a rege petiit ct monaste-

batur.

rium

Quo conccdente

introivit.

fratrem suuin Theodoricum

et

,

ne

contra regnuni aliquid moliretur, in custodia detinente sanclitate et providentia

pace

cpiscopi

Dei odium incitalur,

viri

ejus attentius

inqnirebat.

urbe,

in

cui pracerat,

quod rex

,

in

Et ecce

cclebraret.

At

illc

illa

trcpidans, sed

iiiliil

caritatc

ac Ebroinus

rediit

senescallus

ordinatus

postea

fuit

pejor totoquc

Missis

igilur

Qui

est.

niilitibus

oinnes

dic cuiu rege

in

Luxuniensi

in inonastico liabitu

rex morilur et

Quapropter Leodegarius poet

abbatis impcrio compulsus

protinus

licet

prius

apostatavit nialus

caperent,

euin

rcgis

et

fuerit,

Leodegaiium occidere

studio

qui

,

illa

Post modicum

scrvivit.

lacrjmis et precibus niotus

puli sui

et

in

mortis

die nuntialum csl

quod

sic fugit,

Thcodericus in regnuin sublimatur.

ad sedcin suani

moduin

dc moite ejus traclaverat,

monasterio domino scrviens eliam Ebroino, qui scdula

et

in tantuin

Sed episcopus blande ferens

mensa communicans persecutorcni

latilabat,

Sed post

gaudebant.

depravatus

quod opporlunitatcin

nocte, quidquid

illa

peificerc decrcvisset. in

consilio

amplcctcns egit cum rcgc, nt dicm paschae

ininiicos suos ut ainicos

ei

omncs

inirabili

aliquod tempus rex inalignorum

tamcn

nitebalur.

cuin hoc Leodegarius

compcrisset, corum furori ccdens duin in habitu pontificali de urbc

cgrcdcretur

a militibus capitur,

,

qui

Post bienniuin sanclus Leodcgarius

Ebroinus exulaverat,

sioncm JHSsit dis

Ebroini

in

ei

statim

oculos

palatium regis est adductus.

sapicntcr

paciftce

et

eruerunt,

cuni fratre suo Garino,

rcspondcrct,

qucin

ad

irri-

ncquam

ille

(^uni

Garinum lapidibus obrui sanctumquc episcopuin tota die nuper quendain fluvium super acutissimos

pedibus

currentcm dcduci,

linguam

ejus

tradidit,

ut

et

audicns, quod

praescidi

ct

fccit

in his

postmoduin

cum

ipsum novis suppliciis rcservaret.

loquendi non perdidit,

sed

praedicationi

lapides

de-

tormcntis Deuin laudaret,

ct

cuidam custodi Ille

aiitem

cxhortationi

,

usuni

prout

potcrat, vacabat praedixilque, quando ct qualitcr ipsc et Ebroinus

ex hac vita migrarent.

Lux autem ')imraensa ad

caput ejus circumdedit:

quam cum

ab

cpiscopo 1)

Rec,

luiile

quacsierunt. legiml:

iii

At

iiieus
ille

niulti vidissent,

nioduiu

coronae

quid hoc cssct,

se in oratione prosternens gia-

lias

Dc

Cop. CXLIX.

662 Doo

est.

iion

Cum

praecepit.

decollari

ipsuin

lulatoribus

ut in melius vilam mutarcnt,

,

et invidens missis t|iialu(>r spi-

audiens

Quod Ebroiniis

ailnioniiit.

ait iis:

oinnes adstantes

el

rctiilit

sancto Francisco.

ergo ipsutn ducerent,

opus, fratres. vos diutius fatigari

intfuit,

hic impletc desiderium ejus,

vos

qui

Ad hoc

misit.

tres

sed

,

illoruin

adco sunt compuncti, quod ad pcdes ejus procidentes veniain precabantur, quarlus vero arreptus

et

Biennio

cmn cum

,

daemonc

terininavit.

misorabiliter

vilain

audiens Ebroinus corpus

cxplcto

protinus a

decollasset,

projectus

igneni

in

multis niira

sancti viri

culis illustrari, miscrabiliter cruciatus invidia miiilem iiluc misit, ut,

an

sic

se

niavil: ille

vcnissct,

illuc

moriatur,

arrc|)tus a

auditis

moriens morte sua sanctum am-

ncquiter nequain

gladio

saiicli

aulem circa annum

doniiiii

DCLXXX

torquc-

invidia

Kbroinus auiplius

sed juxta praedica-

hatur et fainain sancti cxstinguerc molicbatur,

tionem

cl

Mox

niiracula facere possc credit,

et subito

Ilis

superbus

Milcs autciu

calce tuinbani sancti pcrculicns excla-

morluum

qui

dacmonio

commcndavit.

plius

intimaret.

haberct veritas,

arrogans cum

occiditur ipsc.

Passus esl

tcmpore Constantini

quarti.

CAP. C\ll\. (141)

Dc

saiicto FrciiicijSico.

Franciscus prius diclus cst Johannes, scd posdnodiim niulalo

ikj

iiiinc Franciscus vocatuscst. Ciijus nominis mutationis mulliplcxcaus.i

Priino

fuissc vidctur.

connotandi

miraculi

ralione

gaHicam miraculose a Dco- recepissc cognoscitur. quod seinpcr, cum ardorc

lcgcnda sua,

unde dicilur

divulgaiidi,

sibi lioc

vocabulum

mvstcrii

cjus toli

coascqucndi sc

ct

per

,

indidit, ut

ut scilicct pcr hoc darctur

lilios

suos

iiiultos

Franci a ferocilate

cl luagiiaiiimilas

scrvos

Quarlo

IVniicos et libcros facere. iiuni

Tcrlio ralionc

Quinlo

inlclligi

pcccati

ratioiic

suiil ditli,

animonim.

Scciiiido

rationc

quod divina prudcntia

cx singulari ct insucto nomiiic opinio

innotcsccrct orbi.

cilius

eiiim

sancti spirilus replerctur,

legenda,

in

linguam

Uiidc dicitur iu

aidcntia foris verba cructans gallicc loqncbatur. ofiicii

,

quia

ct

,

qiiod

cirectus

ipsc

dvaboli

pcr

dcbcat

magiiaiiiinitalis in cordc, iis

incst naliiralis vcrilas

ratioiic \irluosilalis in scinioiic,

CXLIX.

Cap.

De

saucto Kraucisco.

6t>3

quia ejus scrnio instar seciais vitia incidebat. Sexto -)ratione tenoris

daemonuni

in

et honeslatis in

quacdam

ciscas dici signa

terrorem, in securitalcm et in lionorem.

ct

amicus altissimi

Franciscus servus

jam

virum alterum

hic

aliis

carccri

mc

captivis rcspondit: idco

prohciscens

quod

vicc ipse

mancipatus,

solus cxsultat et rcdargutus supcr hoc a con-

cxsultarc noverilis, quia adiiuc sanctus

Quadam

pcr totuni sccnlum adorabor. nis

Nam cum quadam

a Pcriisinis captus diro fuissct

plurimis

cuin

Uueni doniinus iniirmitatis

siibito transformavit, ita

spirilu prophetico pollcrc cocpit.

dolcntibus

in civitate Assisii ortus

usque ad viccsimum aetatis suae annuni

lempus sunm vane vivcndo consumsii. tlagcllo corripuit et in

et

Ajunt cnim IVau-

quac Roniae ante consulcs

instar securium,

negotiator e/Tcctus fcrc

cl

conversatione.

in

quae erant

fereljantur,

Septimo ratione securitatis ex virtute

fiigatione.

opcrum perfectione

vicc

deposuit

sua

vestimcnta

Romani causa dcvoliopauperis cujusdain

et

\estimenta inducis ante ecclesiam sancti Pctri inlcr pauperes sedit ct cuin iis velut

fccissct,

cum a

nisi

unus ex

avide inanducavit,

illis

saepius similu

et

Antiquus hostis

verecundia inipedivissct.

notoruui

salubri proposito conabatur avcrlere et fcminam

civilatisgibbosamcordiejus immiltit, se facturum minatur,

sed a doinino confortatus audivit:

amara pro dulcibus sume

Quendam

quandam suae

resipiscatacoeptis, siinilcm

etiiisi

ette ipsuincontemne,

habens,

igitur lcprosuin obviuin

si

mc

Franciscc,

cupis aguosccre,

cum hujusmodi homincs

-)multum abhorrentur, divinitamen nienior oraculi accurrcns ejus ruit,

et

post hoc

illc

sorum habitacula properat niam donat. iniago

et

Ecclcsiam

Chrisli

Damiani oralionis causa ingreditur

miraculose alloquilur:

vade, repara donnim meain, quae, ut ccrnis, ca

igitur

cjiis

hora anima cjus

cordi mirabilitcr cst

randae

et vendilis,

daret ct

illc

projiciens

liquefacta

Insistit

infixa.

eldcm

1) Eil. rr. oiiiillll 111.

2)

inquit,

Ab

compassio

crucifixi

sollicile ccclesiae

vilipcndit: quaproptcr

repa-

et cilicio se induit.

r.ilioiic

\-<-\\>:i:

Rcc. .idduiil

.

11 .1 1

u

i'

ii 1

— i

a patrc ligatus

ac vcsteni pariter rcsiguaYit ct

restituit

servHS Dei qucndani simplicem virum

c

ct

,

timorc parcntum recipere recusaret, coram ipso cani

sicnudus ad dominum cvolavit

l

cst

Francisce

tota dcstruilur.

quae habebat, cuin jiecuniam cuidam presbiteio

tamquam pulvcrcm

ct captus pecuniain

l rt

oscula

eorum manus devote osculans pecu-

ct

sancti

euiu

iii

Quapropter ad lcpro-

statim disparuit.

,

quem

Si'i>liiuu l

c r.

Advocat insupcr

loco patris suscipieiis el

paulo

iiost

i

u scturi-

De

Cap. CXLIX.

(i04

sancto Francisco.

rogat, ut, ciim patcr ejus maledicta congeminet, ipse slbi e converso

panniculis tcctum

l)us

ait

hyemali tenipore Franciscum

Frater ejus carnalis

bencdicat.

vacantem

orationi

cuidam: dic Francisco, ut de sudorc sno unam Qiiod

vendat.

audiens

ilie

vcrsa servanda tota virlute consurgit, tuniea una,

Temporc

culum,

ab

iis

Quem

,

scd

Dci.

culari

pompa

nobiles

IMulti

ct

rustice

ignobiles clerici et layci sprcta se-

ejus vcsligiis adhaescrunt, quos pater sanctus (locuit

pcr viam sanclac simplicitatis

rcgulam

sibi

paupertalem

,

apprcliendere ct

Scripsit praeterea evan-

inccdere.

quam

fralribus habitis ct habendis,

ct suis

papa Innoccnlius

dominus

pe-

asscruit.

dicentes: jace,

projiciunt

pcrrcclioncm implcrc

cvangelicam

gclicam

pracconem Dei sc esse

nivcm

in

calceamcnta dc

solvit

amhulans a latronibus capitur

pcr silvam rcquisitus

sit,

arripicntcs

|)raeco

quae dominus

,

induitur ct pro corrigia mutavit funi-

vili

nivis

quis

illi

nummaliim

tihl

pracdicandum missis locutus est, statim ad uni-

discipulis suis ad

(libus,

viii-

videns

revera crgo hanc

rcspondit:

alacritcr

Qiiadam die dum audiret ea

domino nieo vcndam.

ct

trcmebunclum

ct

conllrmavit.

exlunc

(ioepit

fcrvcnlius

verbi Dei seniina spargcrc ct civitates ct caslella fervorc ')mirabiil

Fralcr quldam erat,

circuire.

cximiao

qiiantum a foris videbatur,

admoduni singularis, qui tanta

scd tamcii

sanclilatis,

districlionc

silcntium observabat, ut non verhis, scd nutihus conlitcrclur,

que sanctus ah omnihus laudarclur, sinitc, fratrcs

tur

,

ncc mihi

semel vel bis

d^abolica

rediit

dcceplio

ct ori

^)Assisio

dum

^)nondc

vitam

fatigalus

pari ludcbaiit

liiijus

pcdcs (|uando

vciiirc

i^atris

niultos

fuiivit.

quia

,

procidit

nobilior ct

(|(iacdam

innlicr

coc|)it

parcntes et mci.

non

asino dcsccndcns dixil fratri suo:

pcditcm

se

iiitra

nic

vcniain

dics ad vomiluin

Fatigatus in ilincre

nobilis

ac diccrc:

(a)nliiiuo vir Dci

fratcr

Transcunli sibi

gradu

de

nie cquitarc et lc

Slupcfactus

fuisti.

concito

Lconardus dc

cogilarc

convciiit

postulavit.

fcceril,

I\Ioncntibusque

caput concuticns se

ct

Non post

non

si

asiiium equitarct, sociiis cjus frater

siinilitcr

cum

advenicns dixil:

fraudulenta.

suo imposuit

aclihus

fatiiiorosis

in

cl

quod

hcbdouiada confiteri,

cst

iiullalcnus coiifcssiirum inniiit.

bcrvus Dci

Dci

illuc

co d^abolica figmcnta laudatc; monca-

in

digilum

fratribus

illum

in

lcntatio

vir

occurrit,

ad ali

ciijiis

lassitudincm ct interclusos auheiitus iniscratus, quidnam rci|uircrct, 1) Alii: II

.1

111

"iriTl.

III I

1,1

c

II I

i.

i)

Ld,

Vt.

.i

.• i

n

,

Illiil''.

'

''•

l'r.

iii^ile

I

De

Cap, CXLIX, Et

iiiqtiisivit.

quod

concepi

(ihristi

ora pro nic,

illii:

viro

,

pluriniuni advcrsatur.

inilii

de eo sonsolationeni recipies, sibi denunties,

quod nunc

Qua denuntiante

vir

Cuidain rustico in ibidcin

vixerit,

Sed

quadain solitudine

postmodum

super

lerram

deHcienti fratri

non pcrmittet dominus

sic procul

Sed

adniodum

quein

:

liodic

quamdiu

,

bomines desaevire.

supcr

fanicin

dubio fuisse narratur.

fontem aquae sibi

relulit dicens

propter

,

mea

aequitatis.

continentiam pollicetur.

et siti

Cuidain

impetravit.

Dei

servns

aliquis

qula cito

filia,

ex parte Dci omnipotentis et

ct

inimutatur

suiiito

servitio

in

setl

vade,

ille:

V.ai

secrctum boc sancto instigaute spiritu

fa>niliari

est

cxseqHor,

est tcinpus salutis,

orationibus

suis

quia salubre proposituni,

pater,

non

iinpeclicnte

665

saiicto Francisco.

sublato tota in con-

illo

trarium conditio perinutatur, nara post ejus felicem transitum praedicto

eccc jam venit fames,

apparuit dicens:

fratri

vivcrem cgo

paschac cum fratrcs

eremo

in

albis ct vitreis praopararent

')graeci

mensain accuratius solito

,

qui tunc aderat,

Vocatus pauper ingredilur

largiantur.

discum ponit

pcrum

Quod videntcs

in cinere.

Quibus

repleti.

ostialiin

ille

ad

uiiicuin

clcniosinam

fralrcs stupore

mensain vidi paratam

ait:

euntium

infirmo

ct

recumbens

et in terra solus

et

non csse cognovi.

nimio

ornatam

et

Paupertatcm

sunt

pauin sc

adeo diligcbat, ut pauperlatcin doininam suam semper vo

et aliis

caret, sed

quando pauperiorein se ipso videret, protinus invidebat

Nam

ab alio vinci timebat.

quendain obviam intulit

paupori

peregrino

ainore Dei

ut

ostiuiu,

et

Manducanlibus igitur fratribus clamabat ad

praestolatur«

ostiuin

liabuisset,

nobis hujus inopia

hendit.

Nam

pro ineis

ecce amplius relucet

ait

et

cum

socio

quadam pauperculum

die

suo

:

inagnam verccuiidiam

nostram paupertatein pluriinum reprc-

ct

diviliis

in

isto.

nieam doininam paupertatem clegi

Dmn quidam pauper

transiret et \ir Dei intiiua fuissct coiupassione

socius:

etsi

hic sit pauper,

co ditior voluntate.

pauperi tribue Cui

donec

suo imponit et baculum inanu gestans foras egreditur

capiti

ct

,

In festo

Dei boc conspexisset, protinus

ct vir

gressnm retrahens capcllum cujusdam paupcris

et se

quain

venire super tcrrani dominus non pennisit.

,

ille

et

dixit

co ci

scd forsitan in tola provincia non est

Cui vir Dei dixit: cito tunicam tuaiu exuc et

ad cjus pedes proslralus culpabilem

protinus obedivit.

1) Rec.

corain

cominotus,

giessi leguuL

te claina.

Quadaiu vicc tres inulicrcs ^)facie per

2)

IaI, Vr.

faliiite ofleit.

Cap. CXLIX,

660 «iniiiii

De

sancto Fiancisco.

obvias iiahuit,

ct liabitu slniiles

bciic veiiiat liomiria paupertas

runt:

non

ullra visae

Cuia

sunt.

bellum intcstiiium cominotuin fuisset,

Silvcslrum

vade

tlixit ei:

vitlit

Dci

vir

portam

ail

et

ct ibi

burgo supcr

tlc

et tlaemoiiibus, ut ci\i-

civitatis

ante portam valcnter clamavit:

ex parte Dci

Francisci

universi

tlaemones

tliscetlite,

concortliam retlicrunt.

atl

sacertlos sccularis csset,

atlliuc

ilcvenisset

cx partc Uei omnipotentis praecipe.

cxcant,

motlicum

tlisparucrunt

Aretii

tlacmoncs cxsultantcs vocansque socium suum nomine

terrain illam

tatem

taliter saiutave-

coiitiiiuo

civitatem

atl

cum

qiiae ct

,

et

sicquc

,

Qui fcslinans

jussu pafris nostri omiics

cives post

Practlictus auteiu Silvestcr tlum in

vitlit

somnis cruccm auream

tle

ore

Fraiicisci proilcuntcm, cujus suminitas coclos tani;;cbat, ciijus bracliia

protensa

utramquc muntli

latus

(lompunctus

protiiius

saccrtlos

fectus imitator cfficitur. tcr CHin

tcntia

non

,

Cui

miscricortliam

nccaverit,

cum sanclus

quomotlo nisus fucrit enm

citlein

antiquHS, quia sic non praevaluit, quotl

iminisit;

vir

Dci

hostis

gravcm

inveniet,

fallaciam,

Ccrncns autcm

tcporcm retluccre.

atl

conversus

si

non

perpeluo

iii

Continuo servus Dci pcr rcvelationem cognovit

liostis

rcsponilisset,

quicuiiquc semet ipsum poeni-

sccl

,

Dci per-

viri

ct

iu oratioiie tl^abolus

hoc muiulo pcccator, cui,

atleo in

intlulgcat tlominus

dura

tlcscrit

viro Dei

Exsistentc

nominc vocavit.

proprio

ailjccit: nullns cst

fuerit

partem amplexantlo cingebant,

inuntluin

carnis tentationem

scntiens vestc deposita cordula du-

rissima sc vcrbcrat diccns: cya, frater asinc, sic tc niancrc decct, sic

subirc

Scd

flagcllum.

foras

exicns

nivcm

in

magnam

in

modum

quatuor duo sunt vus ct ancilla,

nequaquam

tcntatio

nudum

sc

dcinersit

discedcret,

accipicnsquc

pilac septcni glehas compingit, quas sibi proponcns

corpus:

coppit alloqui

cuin

niveiu

cccc ct

lilii

inquit,

,

doac

liliac

haec inajor uxor tua,

tuac

,

ergo omncs induere

festina

riuntur, si aufcin

earum multiplcx

soHicitiis scrvi.

Illico

,

quoniam frigore mo-

sollicitudo tc molcstat, uni doiniiio

dvabolus confusus abscessit

gloriiicans in ccliam rcdiit.

istae

rcliquac duae sunt ser-

ct vir

Cum apud dominum Leonem

Dci

Dcum

cardinalcm

sanctac crucis ab co rogatus aliiiuanuliu niorarctur, nocte quadam

dacmoncs ad quc socium mini nostri,

ipsnin vcnientcs cuin gravissimc vcrberarnnt, vocaiis-

ct

rem

olfcnsain noii rccolo iion

sibi

apcricns

ait:

dacinoncs sunt

Castaldi

quos dcsfinat ipsc ad punicndos cxcessus, cgo ,

do-

cnim

quain per miscricordtam Dci cl salislaclioiiciu

lavcrim, scd fortc idco Caslaldus suos in

me

pcrmisit irnicrc,

De

Cap. CXLIX, inaiu'0

([uiii

Iri

magnatuiii,

ciiriis

qiiod

daeinonum

pxiciis ct crucis

Uci vobis dico

mco corpore

cum

discurieiitcs

signum

faciatis;

majorcm inimicum

enim omnia susliiicbo,

habeam corpore,

mca

versario meo, duin in ipso vicc

daemones cvanescunt,

igitur

exstasi et

factns

principibus

fuit

ct

nunc

inc

socius

qiiidam

viri

Dei

iii

cuinniu tam

Qui cum mirarctur,

scdes ista nnius de ruentibus

audivit:

Francisco

buniili

ad-

de

Confusi

unam dignissimam

sedcs vidit

cocli

gloria praefulgentcm.

ifobili

praccbira sedes servarctur,

vindicabitis

iii

cum

quia,

excrcebilis ultioncm.

Fratcr

caeteras

intcr

foris

ex partc omnipotcntis

quidquid vobis permissum est,

ut,

libcntcr

noii

Qui concitus

strcpitu.

sibi impriineiis dixit:

daetnoncs,

,

reccssit.

iiule

co iu oratione audit supcr domus tectuin ca-

Exsistente aliqnando tcrvas

meis

quia fortc ine existi-

Et surgcns sununo inanc

abundarc,

(ieliciis

fiatribus

rorsitati

paupercnlis boiiain suspicionciu non gonerat, inaiit

667

santto Kraucisco.

Et exicns ab

paralur.

oratione virum Dei interrogavit dicens: quid de te opinaris, patcr?

Et

ille:

videor niibi maximus pcccator.

spirilus dixit:

cognosce

Stalimque

')quam vcra

,

corde fratris

iu

qnam

visio,

fuerit

vidisli;

quoniam ad sedein per superbiain pcrditam humilitas levabit huIn visione servus Dei supra se seraphin crucilixuin ad-

millimuni.

spexit,

qui crucilixionis

signa sic

siiac

ei

cvidenter

nt

iinprcssit,

Consignantur inanus ct pedes et latus

crucilixus videretm' et ipsc.

crucis cbaraclere, scd diligenli studio ab omniuin oculis ipsa stig-

Quidam

mata abscondebat, in

tamcn

omnia vera ([uac

hacc

exstitcrint, niultis miraculis

post ejus

contigorunt,

obituin

in

vita

Quod autcm

morte plurimi conspexcrunt.

ostcnsum

bic

scd

vidcrunt,

bacc sligmata per cst,

inseruissc

quorum duo, sufficiat.

Iii

Apulia vir quidain nomine Rogerus antc imagiiicm sancti Francisci staiis

coepit cogitarc diccns, essctnc hoc vcrum, ut

miraculo an pia fuisset

Quod dum

tio.

illusio sive

incnfe

rcvolveret,

tali

claruisset

snorum fralrum simulata intensubito

audivit

sonuin

,

quasi

spiculum prosilicns de ballista sensitquc sc in sinistra nianu graviter

vulneratum,

scd cum

iii

chirotbeca nihil laesionis apparerct,

chirolhecam dc manu cxtraxit

grave vulnus quasi sagittae

ct

iii

palina conspcxit, cx (juo tanta vis proccdebat ardoris, ut totus ex

dolore ct ardore deficore videretur, cumqHC poeniterct et se bcati Francisci stigmata credcrc vcraciter tcstarclur 1)

'Hi e

m

Ed. Tr.

ad

—

lu.ile

liaec

lev.ivit

li

il.i

exliibfl

uuii

Ilijii

:

,

posl

duos

ijiicieiiaia fiierit, qiiniii

lun.

dics,

viclisli',

In visioiieDei servusDei,

:

668 diim

devotus ad complelorium

Deindc gladium

vivHS relinquitur.

ad matutinas

surgc

domine, Statim

Cum antcm

natus

nocto mcdia cam-

campana

quia

innucre

alicui

omnibus gladius,

eccc vidcntibus

ct

manu

jactatus

vadc ad matutinas,

ct

diccns

iilc

perfcctc sa-

ad mc veniens suaquc

bcatus Franciscus

:

nii

gladium

iit

,

:

vocat.

tc

quasi validissimi

pugilis, cniinus prosiluit, statinique

se crcxit

infixit

uxor clamarc cocpit

pulsarctur,

manuin elcvans videbatur

ille

cxtraherct,

ad inortcni

insidiis

gutture crudelis lictor

in

ah omnibus plangitur niortuus. fratruiu

ab

,

Fit undique concursus et clainor

non valcns rcccssit.

ct cxtraliere ct

pergcret

ex errore impetitur et letaliter vulneratus seini-

alterius ibi paratis

pana

libe-

coiitiiiiio

fiiit

rcgno qiioquo Castellae, cum quidam vlr sanclo Frau-

Iri

cisco

sancto Francisco.

Dei per sua stigmala cxorassct,

saiictiim

ratiis.

De

CXLIX.

Ca2>.

stigmata nicis vulncribus apponens corum suavitate cuncta vulncra dclinivit

contaclu

et

sibi innuebain

cum

qui

solidavit; ,

Qucni

sanctis

vulncratum

dcmulccns pcrfectc

guttur

clara luminaria orbis

aderant dixitquc ct

Fit

valcnt.

iis

documcnto

qui

se pracponcrct;

rcspondcndo humiliter obcdiret.

gradu bono

fratrcs

ncc pro meo possc permittain

,

si

,

,

ab

:

vicit

Domini-

ergo bcatus

sublimati

sunt

aliud asscquantur

Post hoc rcspondcns sanctus Franciscus dixit ut

majorcs

fieri

non

Igitur beatus Franciscus columbina simplicitatc plcnus

omncs crcaturas ad auditur

Dixit

ut

dominc, minorcs idco vocati sunt fratres mci, praesumant.

vicit ct

cognoscunt,

dominc

spccimcn dignitatis.

suinmus ponlifcx,

cxcmplo cacteris prac-

ct

Doininicus: inci

urbe

bcatus

de rcspondcndo longa contcntio

sanctos

tandcm humilitas Franciscum, ne (uin, ut priinus

fuit

In ct

cpiscopus: cur non facimus dc vcslris fratribus

praclatos, intcr

sanavit.

Franciscus

beatus

scilicct

Doininicns corain domino Ilosticnsc, qui postca

cpiscopos

vellet disccdcre,

quia loqui alitcr non va-

apprchcndens validc projccit statimquc stigmatibus

lcbam.

Roma

mirifice

gladium abstraherct

ut

,

iis,

c rcatoris hort.itur

tanguiitur

amorcin

ab ipso ncc

,

pracdicat avibus,

licciiliatc

nisi

rcccdunl;

liirnndincs, duin co pracdicantc garrirent, ipso inipcrantc protinus

conticcscunt.

rcsidcns

Apud Portiunculam

frc(|ucnter

cavit diccns: soror siipcr

cjus

ct doiuinuiii

icccssit.

juxta cjus ccllain cicada in

cancbat, quain

mca cicada

mannin adsccndit.

illc:

luc.

Quac statim obcdicns

canta,

soror inca cicada,

Quae prolinus cancns nonnisi

liium laiida.

Parcil lutcrnis

vcni ad

Cui

,

ficu

vir Dei inanuin cxtcndcns vo-

liccntiata

lampadibus ct candclis nolcns sua nianu

i

De

Cnp. CXLIX. Super

fulgoreni.

tleliupare

qui

ejus,

Miro

sibi

niagnam

fieri

admodum

praedicantem

invenisset,

sanctum Franciscum duobus

modum

crucis signalum

nianu

in capitc

volo,

:

meo.

,

pcr pectus

sibi

sanclum reveiante

ensibus valde

transversis

quorum unus a

manum

Deo

vidit

quod

Vir quidam

cnm servum Dei Franciscum apud

saecularis,

Severinum

ad creatoris amorem

prohibebat diccns

mei simpliccs parlem habeant

fratres

intuitii

ne transeuntiuni

fraterno nominc animalia cuncta

,

et stellas inlucbatur, et eas

Coronam

invitabat.

ambulabat

reverentcr

gaudio replebatur ob creatoris amorem,

et inclTabili

cnm solem, lunam

669

nc niedia percant glacie li^emali,

ct apibus,

,

optima vina jubet apponi

et

vocabat.

in

petras

petra, legit dc via vcriniculos,

(licilur

pedibus conculcentur

mel

sancto Francisco.

fulgentibus

capite nsquc ad pedes,

transversalitcr

tcndebalur.

Qucm cum nunquam

vidissct, tali judicio recognoscens

compunctus

nrdinem

vitam

Gum

infirmitatem

a

alius

in

inlroivit et

oculorum ex

fletu

a lacr^mis

sic

,

consummavit.

feliciter

continuo incurrisset, suadentibus, quod abstincret

non

respondit:

est

ob amorem luminis

bcmus communc cum muscis, aeternae

lucis

Cum autem

paterctur

a

urgeretur,

fratribus

ut

visitatio

quod ba-

,

repcllenda,

infirmitati

visns

remediuiu adhiberi et chirurgicum instrumentum ferreum igne caii-

dens

in

manu

teneret,

hac hora propilius

tuum

inihi

illud

edidit

vir

Dei

calorem temperet.

profnndatoque

supcrciliuin

nulluin

ait:

ut

,

mi frater ignis

prccor dominum

et curialis;

,

esto mihi

,

in

qui tc crcavit, nt

Et haec dicens signum crucis contra in tcncra

illo

retulit

,

carne ab aure usque ad

dolorcm

Apud eremuin

sensit.

sandi Urbani servo Dei aegritudine validissima laborante, cum ipse defectuin naturae senticns vini

aquam signo

allalam sibi

vinum convcrsa viri

sancti

Quod

est.

piiritas

poculum postulasset nihilque adessct,

crucis edito

benedixit;

impetravit,

verba ipsnm frater

ille,

sanctitatis

licct invitus, ,

praeessc

agere.

per

optiuium

ct ideo,

cum populi

praecipicbat alicni fratri,

voluit

nt

auribus concnlcando proferret, cumqne

cum rusticum

impcritum

ct niercenarium

exhilaratus dicebal: benedicat tibi dominus,

tu verissima loqueris

Dei

extollerent,

vilificantia suis

inutilem diceret

in

ad cujns gustnm subito convalnit.

Malebat de se vituperiuiu audirc qnam laudem merita in eo

mox

deserli loci paupertas impetrare nonpotuif,

ct

qnia

et talia me decet audire. Non tam servus quam subessc ncc tam praecipere quaiu per-

,

Idcirco geiicrali

cedcns

omnia voluntali subjacerel.

officio

guardianum

Fralri

quoqne, cum

pctiit,

quo

cujus solitus

De

snncto Francisco.

contra lcgcm

(|ui(lain

igncm

obcdicatiao

medio ignis, pracccpit ipsum cxtrahi

Quodam tcmporc

venit maxiinam avium

et fratri rcstitui.

llammarum

igitur capucium dc mcdio

nullum

aves motac non

suiit,

audirenon potuerunt,

III

iu

Extraliitur

adustionis

paludcs Venctiaruin ainbulans in-

i)cr

mullltudincm

canonicas

fuisset

liabcns

cantantium in paludc dixilquc

ad socium: sororcs aves laudant crcatorcm suum horas

ct pocnilciilia

cumquc pcr moram capucium

projici jussit,

vestigium.

fccissct

Hliquicl

tamen Dei ad aliorum tcrrorcm cjus capnciu

vir

signa liaberct,

mcdio,

Ciim fiatc

scnipcr inomiltcbat obcdiciitiain ct scrval)at.

er.it irc.

in

rXLIX.

Cnp.

670

,

camus

coruin

in

Quibus intrantibus

decantcinus,

doniiiio

scd quia ob niiniuin garritum sc ad invicem

ail

;

sororcs avcs, a cantu ccssate, doncclaudes

debitas domino pcrsolvamus. Qiiibus slatiin taccntibus

fiiiilis

iaudii)us

liccntiain cantandi dcdit ct staliin suuin cantuin niorc solito resumsernnt.

Invitatus dcvotc a quodain mijitc, dixit ei: fralcr hospcs, mcisnionilis

acquiesce

ct

pcccala tua

coiilitcrc,

qnia cito alibi mandncabis.

stalim acquicsccns donuii suac disposuit ct poenitcntiam

Cum

acccpit.

Cuin

crgo ad niciisam intrasscnt, hospcs subito cxspiravit.

quandam

aviuin

participcs salutassct,

fratrcs nici volucres,

caruni

c^o.

(iiiin

lilc

tcnipus

tcncte silentium

conliiuio

obedicntcs

,

propter

,

non

audiri

iiidiricantinm

sororcs incac hirundincs, jain

Ciii

colla,

doncc liccntia dala onincs insimul

ibidcm

vos salis dixistis,

coiiiplcalnr.

allcntc rcspiccrc.

apud castruni Aiinariuin pracdicarct

hiruiuiiiuiin

qiiia

ad vo-

vcslra sollicitudinc

tunica perlingcbat casdcin nec

transicns

tainen aliqua dc ioco cst niota,

inini

siiic

apcrire rostra et in ilium

vcro pcr mediiini

illc:

dcbetis

pcniias

Avcs antcni cocpcrunt vcrsus cum extenderc

vos gubernavit.

prolendere alas,

Quibus

nuiltum

qui pluinis vos iiuluit,

landuin tribuit, acris puritalcm conccssit ct

garrilus

ct cas vchit ralionis

rcpcrisset

nuillilndincni dixit:

laudarc crcatorem vcstruin,

avolavcrunt.

Qui

salularcni

cst,

potcrat. nl loquar

doncc vcrbuin do-

protinus

coiiticucrnnt.

Traiiscnnte ali(inando viro Dci pcr Apuliani, uiiain buisani magnani repcril

iii

via dcnariis

tumesccntcm

voluit, ut paiipcribiis crogaret, iion licct,

lili,

sed

alicnuni aulcrrc.

scil

indc

coiilincbat.

obcdirc volcns ct iniplcrc iiiiii-iius

scipcns

proliiius

quain illc

illc

bursam

Quod vidcns inandalnin cxiiivit,

vidcns accipcre

socius

iiullatcnus pcrmisit dicciis:

Scd cuin

Francisciis pauliilum orans jiibct, nt

brum pro pccunia

,

vchcnieiiter instarct,

tollat,

fratcr

bursam Kl

ail

quac jam timcrc

colii-

coc|)il,

iiianibus capit ct

sanclus:

pecunia

Dei

servis

iiihil

De

CXLIX.

C<'ip.

d^abolus

quain

est

aliiid

sancto Francisco.

scriplum

aiiquod

scd cum rcm

fugarctur,

,

ait:

custodias

morti

dum

fratcr,

quadam ct atra-

Quas cum

omnis

patcr

quaniplurinium

ct

tibi

consolarcr,

sibi

Mox

petiit.

Cum apud

transmitlil

Scd

in sero tribuit.

ille

caccurrcns

Dci

vir

caponis.

,

manducaret.

caponem scptenncni quidain

illis iniidclis

quem

Rcservat infelix datum ecce

postquam

ct

Quod cum

praevaricator ad mcnteni.

rcdiit

illc

Duin quadain filii

reliquum pa-

huniuin

Saccrdotalibus nianibus, quibus conliciendi dominici

corporis sacramcntum est collata potcstas

rcntiam cxhiberi.

Undc

dc coelo venienti

et

el

,

sacpe diccbat:

pauperculo alicui

magnam si

sancto dicercm: cxspccta

volebat reve-

aulcm sancto cuiquain

sacerdoti

obviare, ad saccrdotis nianus deoscnlandas cilius

mc, sancte Laurcnti

,

nie

contingciet

me confcrrem

quia manus

verbnin vilae contrectant ct nltia huinanuiu aliquid possident. raculis multis in vila claruit,

nam

multis infirniis atlulcre salnlcni.

paiics ci

Aquaiu

in

(aini

vcro

ad

dies

et

hiijus

Mi-

ad benedicenduin oblati

vinum convertit

acger quidain gustans protinus sanitatcm rcccpit, fccit.

cjus

protinus vir Dci a nieiisa surgens singultus ingeminat

perfusus lacrjmis supcr nudain

luanducat.

iniracula

in

erubuit et vcniam postulavit redicruntquc carncs ad sui

collatio ficret,

ncm

ct

quales

caponis ab omnibus piscis

lice ad niensam scdcrct ct de paupertate beatae virginis et

dolorosos

,

nam mihi

nt sanctum bonoratis,

membrum

ciitn

amore

nomcn audicns bcncdictum,

\ideretur, velut insanus ab oinni populo incrcpatur.

specicin

Lom-

Alcxaiidriain

duin sanctus pracdicaret, oslcndit diccns:

carnes comedit istc fratcr,

didicisset,

si

trado tunicain istam ct post mor-

pracparat inanducanduni. Manducanlibus Dei elcniosinam

,

reccssit.

Post inodicum sanctus

obscrvantiam de oiuni apposito

proptcr cvaiigclii

crastinuin

co

quodaiu honcsto viro hospitatus fuissct, ab co rogalur,

Qui cum cjus dcvolioni assentiret,

mcmbrum

ab

tcnlatio

habcrem tunicam patris mci.

Franciscus vocat eum diccns:

cu.ni

scrip-

diem mortis tuac

nsque ad

et

lcm mcaiu ipsain habcas plcno jure.

hoc

fili,

sanctus iniirmus jaccrct, cogitare coepit:

appropiiiquat

post morlcm

si

chartam

Statiniquc

diiigcntcr.

quoil,

protinus tcntatio

nullatenus apcrire audcret,

dicens: porla niihi,

accipc chartam banc

Idcm quoquc

ut

cocpit,

quia Jaudcs quasdam Dci scribere volo.

mcntum sisset,

bardiac

cohibev venenosus.

ipsa

liaberet,

patris

sibi

cum

vicc vir Dci vocavit

ccce

manu

dc

ct

cogilaro

Cuin fralcr quiilaiu giavitcr tcntarclur,

671

ct

jam appropinquarct

ct inde

niulta

alia

cxlreinos,

;

Cap. CXLIX.

672 longa

sancto Fraucisco»

confcctus super nuilam humuin poni se fecit feclt-

infiriiiltale

quc omnes fratrcs

ad se vocarl

assistcntes

ibiilein

imponcns omnibus

gulis

De

ilominicae singulis bucellam panis divisit.

ad suum iuvitabat liospitium dicens extreinam

lioram

igilur

animam quidam frater

in

jam veuio

dormivit iu

moduin

in

stellao

clainans

cum

me

exspecta

dixit:

pace obdormivit ct patrem secutus

iu

,

clcrici

et

,

quid diceret,

ail:

£t

coeluiu?

in

Cuiu quaedam

est.

prcsbiteri

et

amisisset

exspecta;

patcr,

domiua, quac bcato Francisco devota exstiterat, carnis fuisset ingressa

in

luiiae

Jam

diu

non vidctis patrem nostrum Franciscum, qui vadit statim

Cujus

doinino. similis

Quaercntibus fratribus,

tecuui.

ei

fratrum in terra laboris noniinc

I\Iinister

hora jam ultima positus,

loqueiam, subito ecce

cunctis

benc vcniat soror mea mors.

:

veniens

vidit

quantitatc, soli in splcndore.

Augustinus

moris sui

iit

mortem ipsam

et

exosam liortabalur ad laudcm eique laelus occurrit

terribiiera et

Ad

Invitabat,

omnes creaturas ad iaudcm Dei; nam

erat,

inanns sin-

ct

pracsciilibus benedixit ct inslar coenae

ibi

viaiu

universae

ferctro

exsequias

celebrantes adstarcut, subito se raulier erigit super lectuiu et unuiu

de adstantibus saccrdotibus

ego enim

,

quoniam peccatum scd orante pro ut

est,

igitur

rcut,

ccrucntibus

reccpta inox

qui

flcus

ct

pcccavi, nie

precauti

quae

,

surrexit

et

quaiu

:

meum

inoxque

lilius

ejus

flagellare abstulisti

plauclum

debuisti; imi^ic

uKlaiii

iufirmatur et ad iu

terra

sanctc,

blaspliemanti.

prohibciis ait: viaiu

rcddc,

cuui

longain

ct

mortuus

voluta-

Mox

jaui

filius

essein,

suin,

dev(»te

ojus

sanctus

obscuraiu lue duccns

iii

viridario pulchcrrimo collocavit ac dciiide dixit

revcrtcrc ad patrcin luum, iiolo te amplius (

vobis accom-

sauctum Frauciscum invocans dicebat: ego

(piodam tandcm mc

(liiidaiii

Cuiu

ex vobis cum

duos

potius

plaustrum

Qui filium dcfuuctum vidcns

Franciscus pcr quandam

niilii

ut istud

Confcssa

obdorniivit.

domiiio

iu

fuerani.

statiniquc,

quicscam.

vobis

ego

rcspondit:

pocnituit irain Dei forinidaiis,

ct

conlitcri

rcversus sciuct ipsuin rcdarguit et bhisplieiniiU'

in sc

cxtrema dcducitur. batur

,

rcdire indultum

luihi

peccato vcuiam mercar;

indignatus

Sed

pater

paudam, necduiu coufcssa

tibi

sancto Francisco excoriarem,

raodarem.

volo,

eram carceri mancipanda,

plaustrum quoddain a quodam viro mutuo pctc-

de Viccra illc

diccus:

et diro

Francisco ad corpus

pace

in

,

absolutione

et

fratres

quod

,

lue sancto

rcvciato

illo

manifcstavero

vocat

mortua fucram

pater,

diviti

(lctincr(!.

Panper

dcbciis (|uandain pocuniac quantitatein rogavil.

De

Cap. CXLIX. ut

amoro

Francisci

sancti

snperhc rcspondcns: nec aliquis

ciscHS

Cui

prolongarct.

loco te recludani

,

Moxquc

tc juvare.

poterit

obscurum

carccrcm

tcrminum

sibi

inquit

tali,

B73

sancto Francisco.

illum vincuiatum iu

Paulo post sanctus Franciscus

iuclusil.

iile

ubi ncc Frau-

,

affuit

et Ijacto carccre ruptisqne vinculis boniinem incoluniem reduxit

Quidam

propria.

niiles

operibus

Francisci

sancti

trahcns, euin quadam vice luderet ad taxillos litate

plcnus circumstantibus

vcniant

in

Mox

taxillis.

ait:

in

senarius

iis

sit

sanctus

,

evadam

non est,

pcccatum, cum

Ludo

incoluniis.

suo

iiepoti

gladio

,

ut nullatenus se

ille

,

devotionis

servitii,

et

doloris hujus durissiino

haculo,

tetigit et fracto

quod

Vir quidam crure

in

Apuliae puella quaedam

sanctus

deploras

duni.

Mater

efferri,

sed

suinta

apparens cum

illc

ftducia

absorpfa,

est

In

mortuam

ct

urbe Roina,

mediam noctem puer prorupit.

,

qua poterat

Fralcr Jacobus Rcatinus,

quendam cum

,

fralrihus

cum

perfransiisset

ct

exstiuxisset

et

et

niatcr heatuiu

invocabat,

iii

beatus

In civitate Suessa

ad scpeiiendum posuisscnt,

oscitavit ct sanus surrcxit

filiam

cum puer

et penitus exspirasset,

cum quaedam doinus corrucns qucndam juvcnem Franciscum tota devotione

non pcrmisit

cxstinctum

invocans

parvulus dc fencstra palatii cecidissel

redden-

intercessione

tibi

corpus

noinen

ap-

quia luccrnae tuac lumen,

flcre,

Franciscus invocatur et vitae protiuus reslituitur.

lecto

Thau

unica fuisset defuncta et

tristilia fuisset

apprehendens eam. incolumem allcvavit,

in

sed

recepit,

sigiio sanctus Fraiiciscus litteras

et matri

mea

,

sancti Francisci

cadavcr jain

to

Cuni in castro Poinerelo in montanis

noli

exslinctum

igilur

meo

locum doloris

et patri

dicens:

inemor

,

asino

in

sibi

Moxque

mater sancto Francisco dcvota niniia

quod

nain

;

se figurain habebat,

Hoc

reinansit.

suas consueverat consignare.

ei

sanctuin Franciscuin

apostemate sanilatem protinus

signum super locum

paruit

,

inanus osculatus fui ct ecce morior

el

cruciatu.

Thau

qui

islc

sanctus

gladiuiu accipicns

sancte Francisce

impeiidi

tibi

pedes tuos

portavi, sanclos

parvulo

movere posset

inclamabat: adjuva nic,

vocibus

talibus

vero

si

,

ut ejus oratio fieret in

finito,

iiiferret iiijuriam

in viscera patrui transfixit et piotiiius intcrfecit, sic perdito

et

Sed

acccpit.

quod Fraiiciscus

veruin cst,

si

hodie corpus meuin

cadat

XVIII

apparuit

triplicatus

usque ad novem viccs quolibet suo jactu triccnos insaiiiam addens insaiiiae ait:

de-

vesania et incredu-

,

Franciscus est sanctus,

si

ad

et miraculis

in

ct

ecce circa

laudis vcrba

navicula parva fluviuiu

sociis

jam 43

super

ripaiu

;

De

Cap. CL.

674

postremo so ad

posUis ipse

liberatione

demersus»

est

revoluta navc

,

igitur pro

Fratiibus

Franciscum invocantibus, ipso

beatura

subracrsi

exitum praepararet

iiavis

Huminis

profunduin

iii

sancta Pelagla.

etiain

cordc, ut poterat, beati Francisci auxiliura implorante, ecce praedictus

fratcr

profundum

per

ambulabat

per aridam

sicut

mersam naviculiun capiens cum ea pervenit ad antem

madida non sunt nec aquae gulta proxiraavit ad

ei

de-

et

Vestimenta

littus.

tunicain.

CAP. Cl. (145.)

De

saiicta Pclag^ia.

Pelagia prima fcminarnm Antiocliiac corpore

plena, et

corpore

maxima et

pulcherrima,

impudica quadam

transibat

pretiosi

habilu

,

ita

ut

vice

nihil

ut,

ita

nisi

claris crant induti vestimentis.

cum

aurum

ambitione

et argentuin iret

Quam quidam

,

aerein

,

!

pracccdebat

batur multitudo maxima puellarum et pucroruni

et divitiis

vana'), aniino

quocuiiquc

Quam

diversorum aromatum odore repleret.

et

civitatem

super eam

viderenlur,

lapides

per

rebus

civilatis

ambitiosa

et

seque-

qui et ipsi prae-

sanctus pater nominc

-)Veronus episcopus Heliopoleos, quac nunc

s^Damieta vocatur,

videns amarissime flere cocpit cx eo, quod majorem curain habebat

placere mundo, quamipsehaberet, placereDeo, procidcnsquesuperpa-

Timcntum faciem suam

cuin terra percutiebat et ipsam tcrrain lacrymis

rigans dicebat: altissiine Deus, ignosce meretricis ornatus tolius vitae inine,

inajestatis tuae; illa pro lerrcnis

Dixitque his

,

Deus hanc contra nos sollicile sc depingit, lesli

peccalori, quia unius dici

superavit.

Ne

do-

ine,

confundat unius mcrctricis ornatus ante conspectum tremendae

snmmo

immortali domino placere proposui plevi,

inilii

meae industriam

qui in

et

se studio decoravit,

per

secum erant:

meam

in veritate dico

ut terrenis amatoribus

bito obdormivit visumque cst sibi,

Dum

hacc

placeat,

n.

vobis, quia

veibo: nc vnrin.

et

iios

ct siinilia dicerct,

coc-

su-

quod quacdam columba nigra

foclida nimis circa euni cclebrantem inissam volaret. 1) K(l. Tr. ndilil

tibi

judicio producturus est, quoniain haec tani

sponso placcre negligimus,

nninin n

ego

negligentiam non im-

2) Ed. Fr.

el

Qui dum cale-

Ncronus,

3) Alii

!

De

Cap. CL.

sancta Pelagia.

675

chaincnos absccdcrc praecepissct, cohiinha disparuit et post inissam rcdiens et

ab ipso episcopo

ct

candida exicns tam

quadam

gilans igitnr, duni et

vasc quodani aqiiae mersa

in

poenitentcm suscipere digncris.

salvari

me

tentcs

compnncta

Cui

lagia pelagus

ct

videre non

amarissime

flens

cxundans

iniqnitatis

me

rogo

poteris

pluribus

sed

,

cam dicens: quod

tibi

si

vcrc

pedes

ego sum Pe-

mnllos dc-

,

Tunc cpiscopus

nomen cst?

Cui

illa:

inter-

a nativitatc

pompam mc Margaritam

Tunc episcopus clemcntcr cam

suscipicns pocnitcntiani

salutarcm injunxit ct in Dci timorc diligcnter instruxit ct sacro

Dyabohis autem ibidcm clamabat diccns:

baptismate regeneravit. violentia

quam

,

sencctus mala!

mihiquc spcm

palior ab

mcam maximam

dixit sibi: doniina

quid non omnibus

quo

secro

,

autera

diviliis

tc

contristavi,

me

Die terlio

pauperibus

ct

signavit

omnia, tribuit.

in

et

quae

ad

eam

prolinus

tibi

opprobrium

djabolum habcbat,

Pelagia indc noctu aufugit et in

natus

in

es

insupcr noctc,

vcnit et

eam

cxcitans

Quacso

Tantum ob

satisfaciam. christianis

Num-

dic mihi,

efficiar.

Ipsa

insufflavit

et

statim

praeparavit

ct

congrcgavit et

Post aliquot autem

tum ercmitae accipicns

Qnadam

abstulisti.

violcntia

!

contrarius

gloria te ornavi?

et

ne

dcscras,

quo

in

quid unquam tibi malc fcci?

Margarita,

ue se

sene dccrepito

lioc

Maledictus dics,

cum Pelagia dormirct, d^abolus

in

nt

peccatorum, cgo sum

lluctibus

Pclagia vocor, sed propter vestiincntorum

ci

,

inter alios

advcnisset,

diccrc coepit:

ceptos decepi, quJie nunc cuncta perhorrui

appcllant.

littcras

ut humili-

,

sed

,

perditionis abyssus, ego vorago ct laqueus aniinarum

rogavit

ei

peccatricem, sed

remisit:

ille

Cumquc ad cum coram

videbis.

ejus apprehcndit

qnod

est,

homo peccator sum

quia

,

solum mc

desideras,

Evi-

vcre Christi discipulus comprobaris, qni

si

meam non

munda

potuit.

sancto episcopo discipulo fihrisli Pclagia

:

audivi, pro peccatoribus dc coclo desccndit,

tatem

non

vidcri

ad ecclesiam procedens praedicaret

vice

Pelagia praescns csset, adco

per nuntium misit diccns discipula djaboli;

quod

alte volavit,

monlc

dies

cunctis

evanuit,

ignorantibus

oliveli dcvenit,

ubi habi-

parva cella ibidem se collocavit

et

Deo

in

multa abstincntia servivit. Maximac autem fainac ab omnibus habcbatur ct frater Pclagius dicebatur. Post hoc

quidam dyaconus supradicti

cpiscopi Hicrosolimam causa visitandi loca sancta advcnit.

Cui dixit

cpiscopus, nt post sanctorum locorum visilationem quacreret qucndain

nionachum nomine Pclagium

ct

ipsum

visilaret,

43*

cuin

vcrus

De

Cap. CLI.

676

Qiiocl

Dei scrvus csset. iiequaquain

cum

Pelagia: habesepiscopum?

Et

ab

niox

fecisset,

ille

nimiam

propter

ipsain

sancta MargarUa.

inaciem

imo domiue. Et

ille:

ad domintun, quia vere apostolus Christi

cognitiis

illa

cognovit.

Cui

illa:

,

mc

Recedcns autem indc

est.

dietertiaadcellamejusrediit, scdcuin ad ostimn pcrcussisset ei aperuissct

dixit

oret pro

fcnestram aperuit et morluuin cum

inveiiit

Currensque cuin hoc cpiscopo nunliassct, episcopus

et nullus

ac

vidit.

clcrus oin-

et

nesque monaclii convencrunt, ut tam sancto viro exsequias cclcbrarcnt

cumque dc

,

mulier essct,

et

sanctum corpus

cella coipus ejus extraxissent

rcpcrcrunt,

,

honorificc

CAP.

autem

Obiit

scpclierunt.

VIII. die

Cll. (146.)

De sancta

Marg^arita.

Margarita dicta Pclagius virgo pulcherrima, dives

vigcbat

structa tantaque pudicitiac honestatc

modis

videri

pracparantur.

Cum

ct ulriusquc parcntis

immensa

neccssaria cuin

divitiarum dics

nuptianiin

ergo

quod ab hoininibus

,

Dcnique a quodam adolescente

rcnucbat.

conjugium quaerilur

nobili in

nuptiis

omnibus

et nobilis,

optimis inoribus in-

parcntuin sollicitudine custodita ct

fuit

ct in-

CCLXX.XX.

trantc Octobri circa aniios doiuini

tanta

quod

plurimum admirantes Deo gratias reddideruut

asscnsu cuncta

deliciaruin

ct

gloria

advcnissct ct juvcnes et

pucllac et cuncla simul nobilitas ante thalamum jain paratum nuptiaruin fcsta

damnuin tcrrain

cum gaudio

virginitalis

cclcbraicnt. virgo

Deo

inspirante considcrans

tam damnosis plausibus comparari, prostrata

cum iacrjmis gloriam

virginilalis

ct

niiptiaruni

in

molestias

tanta in cordc suo compcnsalioiic libravit, quod omiiia hiijus vilac

Undc noclc

gaudia quasi stcrcora rcspucbat. abstincns, media noctc

habitu vciiicns ct

clam ct

Pclagiuin

instructus.

illa

a

viri

consortio

se rccoramendans tonsis crinibus in virili

Loiigc

aufugit.

fratrcm

diligcntcr

Dco

Qiii

aiitcin

sc

ad

appullaiis

tam

saiiclc

quoddain

nionastcriiim

ab abbatc rcccptns cst ac religiose sc habiiit,

quod dcfuiicto sanclimonialiuin provisorc dc scniorum consilio abbiitis

Dum

iinpcrio

crgo

iis

licct

invitus

nionastcrio

non soluiu corporum

,

scd

virginum ctiam

cst

ct

praclatus.

animaruiu pabula

De

Cap. CLII.

continue et inculpabiliter rainistrarel, dyabolns qualiter prosperuui

unam

cursurn

ejus

invidens studuit,

ei

adulterium traxit et

in

tumcscentc utero cum jam celari non posset, tantus pudor

omnes virgincs

et

monachos utriusque

Nain

criniinis impediret.

objcctu

quae prae foribus erat,

yirgiueui,

677

sancta Tliaisi meretrice.

et dolor

quod

nionasterii consternavif,

solns

Pelagius utpote earum familiaris atque praepositus sine ju-

dicio

ct

monachorura severissimus depufatur, et

aquam tenuissime

et

solura

nens

turbatus fuit,

suum adesse cognovisset davil:

At

,

sempcr Deo referens per

confortabat.

orta gpnere Margarita in saeculo dicta

nobili

sum non pro dcceptionc mentita, quod

niihi

feminara nescierunt, ostcnsio

cura

finera

nioricntis,

ut

fcminae

judicabant.

vir

dc crimine

jam quaeso,

sanctae sorores sepeliant et

quam calumniafores adulterum

quae, ut

fui,

nomen imposui;

factis ostendi;

vlrtutem obtinui, poenitentiam egi innocens, et

viventis,

Tandcm

abbati et monachis pcr litteras sic raan-

pelagus tentafionum transirem, Pelagius

viri

panem hordeaceum

oninia patienter susti-

ille

scd gratias

confinue

cxenipla sc

sanctorura

qui sibi

sibique

Quibus gestis monachi recesserunt

ministraret.

Pclagium reliquerunt.

ibi

in nullo

cum

ab omnibus condemnaretur, qui foras

cxaminationc

ignominia pellitur et in quodam rupis specu recluditur,

iit,

quam

expiatio

sit

virginem recognoscant, His audifis monachis et

sanctimonialibus ad spchnicara currentibus Pclagius a ferainis fcmina, virgo intacta cognoscitur et cunctis poenitentiam agentibus

mo-

in

uaslerio virginum honorilice sepelifur').

CAP.

De

Clll. (117.)

sancta ')Tliaisi meretrice.

Thaisis meretrix dinis exstitit, ut

raiilti

,

fantae puhhritu-

ut in vitis patrura lcgilur,

propter eara vcnditis substantiis suisadulliniara

paupertatem devenireiit, sed aniafores sui prae zelo se consertis

Quod cum

audiisset abbas 3)Pafuntius, surato habitu seculari et uno

1) Rec. addiinl:

Finit legenda de

!>

r

iiua f eiuin aruiii

An

li

abundanlissima tnndem Pelagius appellaia. auf un t Thaide quondam mer. 3) Alii legiinl

ciTitalis centiores

inter

litibus

frequenter puellae limina sanguine juvenum replebant.

:

;

1'

o cliift e 2)

i

us.

Re-

profectus

solido ci

ingrcdiamur

autcm

dixit: cst

Deum

times

cum sencx

cameram

quoddam

rcspondisset,

lornicnta pcccatorum perdidisti

ei:

Deum dixit

,

cjus abscondatur.

regnum

ct

Deum?

iiosti

Quod

Cumque

illa

nccnon ct

sacculi

futuri

ergo

si

ci:

csse

scis

ct

Illa

vcro

si

cur taiitas animas

,

Et non solum pro tua, sed pro illorum rcdditura ratio-

?

nem damnabcris.

vcro liacc audicns provoluta ad pedcs abbatis

Illa

exorabat

lacrymis

cuiu

Pafuiilii

qnod videri timcbat.

qui Deitati

,

dixit

scire

se

ad cani:

dicit

Et cum duxisset cum

cubiculuni, ubi nuUus ingreditur,

locus

cst

audivissct,

ail

lectum

cssct et

invitarctur,

ipsuni eamus.

in

,

semper dicebat,

illc

IUa acccpto prctio

cumquc ingrcssus

,

adscendcre

stratura

«on

,

quadani Acgypti eivitatc (lcditque

in

nicrccdc peocaudi.

est intcrius cubiculum

per plura loca,

saiicta Tl»aisi meretrice.

eam

nil

in

vestibus

pretiosls si

cst

quasl pro

solidnm,

illi:

De

Cap. CLII.

678

dicciis:

cssc

scio

pociiilciitiam,

pater, ct coiilido rcmissionem tc orantc sortirij taiitum peto tribus

inducias

horis

venire debcrct, crata fucrat,

(ainiquc collcclis

illa

pcrlalisquc

igne conibussit clamans videte

quomodo ea

,

quo jasscris,

post hoc,

ct

pracccpcris, faciam.

locuin

omnibus

omncs

qui

,

pretium auri librarum quadrlngentarum. dissct

Quam

ad locuin

,

,

dens ostium cellulae plumbo signavit

per quain

victus niodicus

ei

parum panis

ct

oniiiia incen-

iteruni,

quoiiiodo

Deum

Et

[ileiia

siint

reclu-

ci

oiniiibus dicbns

Gum

autcin

ille: in cella,

sicut

Jia-

digna

deberct adorarc, inquircrct,

adducerc, scd ncc ad coclum

labia tua iniquitale

pcrrcxit.

parvam

quo jubes, pater, ut cx

ait:

ct

reliquit fcncstram,

jussitque

iiiferretur,

respondit: nou es digua noniiiiarc Dcuni trinitatis

cum

in cellulam

parvam

ct

mcatu aquam meam cfriindam?

Cumque

cs.

spcctanlc

uiccum

Erat autem

cxuram.

paululuin aquae a cacteris niinistrari.

sencx discedcret, Thaisis ad cuin turali

,

Qiiae

virginum monasterio

rcperlo

ille

populo

pcccastis,

abbas Pafuiitius conslitueiat,

qucin

ubi

qiiaccunque cx pcccalo lu-

,

quae mihi contulistis

,

quaecumquc

ct,

coiistituissct,

niediam civitalcm

in

venitc

:

ibo

abbas

illi

iicqiie

inaiius

iii

labiis tuis iiomcn

cxpanderc

ct inaiius tiiac sordibus

,

quoniam

iiiqiiiiialae,

scd tauluniniodo incuin!)ens coiitra oiientcm respicc, huiic sciiuonein frequentcr

ilcrans:

qui

plasniasti

mc,

miscrcrc

nici.

Cnin

cigo

tiibus aiinis fuisset iiulusa, condoliiit abbas Pafiinlius el profcclns cst ad

1)

abbatem

Kd.

l'r.

') Aiiloiiiuni

lo^il a

l

(

oiii

1

iiiii

,

,

ut

ab co reqiiireret,

alii libri:

Aiillioiiis

si

(WlVruiit.

reniisisset

illi

Cap.

^

Deus peccata discipulis

praecepit

ut

,

nocte vigilantes in oratione

iila

ex his declararet

alicui

Cum

qua abbas Pafuntius venerat.

pro

,

iis

utique, quatenus

singillatim

Deus causain

quem

subito in coelo lectum pretiosis vestibus ornatum, clara

vidit

tres vir-

Trcs istae virgines fuerunt timor

custodiebant.

facie

igitur in-

major discipulus Antonii

abbas Paulus

cessanter orasscnt,

gines

679

saacta Thaisi meretrice.

Et narrata causa sanctus Antonius convocatis

sua.

suis

persisterent,

De

CLII.

poenac fnturae, quae ipsara a raalo retraxit, pudor culpae commissae

,

quae

veniam promeruit, amor justiliae,

el

Gumque Paulus

superna transvexit. tantam esse Antonii

tulisset,

cessit Illa

et

vero

ad raonasterium ostiura ccllae

raox profcctus

adhuc

ut

egredere, quoniara remisit testor Deura feci

velut

,

et

statui ante oculos

cedit anhelitus de naribus meis,

ab oculis

meis

Pafuntius

dixit:

peccata tua,

cum

indc

,

illam

convcrtere voluit.

dum

quia

alliceret

quente

EflFrcm

Nani cuni

impudentcr,

dixit ci:

illa

dixit

,

,

dics

ci ,

supcrvixit-

simili

crat

nuiltitudine

hic

Et

pausavit in vcrc

raodo

ad peccan-

Qua

nie.

Et

Dcus

animo.

se-

hominum,

niulliludo

ut comniiscear tecunr.

tanta

in ct

EfTrem: sequcre ubi

tibi

reraisit

racrctrix sanctuni EITrera

locum

non dis-

Cui abbas

considerans.

aliam mcrctricera

illa

sede huc

raodo possum hoc facere si

XV

cduxisset,

cum ad quendam

venissct,

ct sicut

,

scrapcr habuisti

tiraorcm

ei:

respondit:

illa

non discesserunt peccata niea

sic

sed flcbam scniper

sed

dlssipavit.

ex omnibus pcccatis

,

nieos

non proptcr pocnitcntiam tuam

Abbas quoque

pace.

Et

tua.

redis-

Dixit autcm

inclusa.

quo huc ingressa sum

quia, ex

sarcinam

niancret

Deus peccata

tibi

An-

tui

cum gaudio

Pafuntius

ad

illam

Quod cum abbas Paulus mane

cognita Dei voluntatc abbas

rogabat,

eara

vox divina respondit: non est patris

,

sed Thaisidis meretricis.

tonii,

qni

gratiam

diceret,

illis

illa:

stante?

Et

quoille:

homines erubescis, nonne niagis lunm dcbes crubcsccre crca-

torem, qui revclat occulta tcnebrarum?

Illa autcra

confusa recessit.

680

De

Ciip. CLIll.

sanctis Dionysio, Uustico et Eleutherio.

CAP.

eilll. (148.)

Rii^tico et

')Ilc sancti.s I>ioiiyisio,

£leutherio. Dioiijslus

a

ujsius

ilyo

iiitcrpretatur

quod

,

duo

secunduin

cst

elcvatns,

cliritudiiiis

quod

S30S,

ct

,

corpus

scciinduiu

quod

,

cst

Dcus

Venus,

est

quae (nt

quasi

,

secunduiu

el

Dca pul-

scilicet

quasi pulclier Dco.

,

quidain ajunt, dicitur a -^dion^sia,

clcvatio

cst

Uio-

dicitur

vcl

,

quod

et nisus,

scilicet

Vel dicitur a D;yana

aniinam.

fugicns

velicineiiter

duo,

Vcl

ut

,

Ysidorus) est

dicit

Fuit ergo vehcinen-

quaedani geninia nigra valens contra ebrietatcin.

ter fugiens de nuiiido proptcr perfcctam abrenuntiationem, elev.atus

pcr internorum contcmplatioiiem, pulchcr Deo per decorcm virtutuia, valens peccatoribus contra cbrictatein vitioruin. sioncin

mnlla praeiiomiiia habuit.

vico,

quo habilabat

iii

ilem dictus est

;

rigiontuuraiii

••_)

Thcosophus,

quod

,

ala

dicitur

latinc

cocli

id cst bcatus.

Papias

ait

quia

,

una cst cx linguis Graccoruin

,

vcl

habct duas corrcptas

et

in

Jonicum

(

,

Per

Maca-

cst pcs

,

ala cocli

bcatus per actcriioruiu possessio-

,

quod ipse

alia ostenditur,

quae

,

quod ostcnditur, (|uod

fuit inirabilis

rhctor per elo-

ccclesiae sustciitator pcr doctrinam, brevis sibi pcr hu-

,

longus

luilitatcm, (lc

cst

Jonicae sunt

vcl

idcm dicit)

ut

duas longas; per

per coelcstiuin conlemplationcm

quciiliam

Plc-

coelum ara

ipse fuil sapicns doinini pcr occultoruin invesligationem

ncin.

^)

a patria dictus cst Jonicus; Jonica autcni,

Itein

genera columnaruin,

Dcuiu

id est,

Idcm dictus

spiritualis intelligcnliae mirabililcr volavit.

ul

ante convcr-

Arcopagita a

Item a Graecoruin sapientibus nsque hodic dicilur

sapiens.

rius,

Ilic ciiiin

Vocatus cst

pcr

aliis

Dci

civitatc

Augustinus autcin

ca.ritatein.

quod Joiiicum

dicit,

in

L, Vill

gcnus pliilosophoruui.

est

Distinguit cniui ibidein duo gencra philosophorum, scilicct Italicum,

quod

quod

csl ex parte Italiac, el Jonicum,

cst cx parte Graeciac.

Quia crgo Dionjsiiis suinmus crat philosophus

1) 'i)

Tiliiliis

Kil. l'v.

lc^iiiil

il

i

;i

iii

:

l' I

o ri g io

Apud

.1.

T

II t II

passioiicm

viilgo

c.npitis

si

3) Kil. Tr,

iiiis.

Ejus

Joiiicus.

ditcbaliir

li

f

iirn

sc pli III i

l.inliiiii

Isidnr.

,

II

s.

ijiiod

cx Orfieco nri^tryioy Tov orfjcirov.

cl

iiiscriliiliir

(Jriy.

XVI.

:

4.

4) Kd. Tr.

corrcxi

,

iiiiiiiii

,

idco

aiiloiiomatice

graccc dictavit JMc-

vitaiu

I)

o

l.niis Pl

s.iiiclu Dioiiysln. diciliir I)

iiii'

rcliiiiii

liliri

in.uiilcilo

i

oiiiiies

o

ii

y

-

iii.ili'

coiiiiiosiliiiu

sil

De

Cap. CLIII.

681

sanctis Dionysio, Rustico et Eleutlierio.

tiiodius Constantinopolitanus,

Anastasius

vero

latine

apostolicac

scdis bibliotiiecarius, ut dicit ')Hincniarus Rcmoruni cpiscopus.

Dionysius Areopagita a beato Paulo apostolo

conversus dictus

fuisse

scilicet

qui Areopagita

fuit:

Arcopagus

dicitur.

erat templum Martis.

nominabant a Diis

a vico civitatis

quos colebant,

,

Mars, vocabant Areopagum

erat

eniin

Athenieiises

,

ct

Areopagus

dcnominabant.

vicos

Martis,

vicus

quo

in

quo colebalur

in

quia Areo dicitur Mars.

quo colebant Pan, vocabant Panopagura, singulos

fidcin Gliristi

quo habitabat,

enira singulos vicos de-

vicum,

ut

ad in

,

a

ita

auteni

Yicum

vicus

,

in

Diis

singulis

ex-

erat

cellentior, quia ibi crat curia nobilium et scholae liberalium artium.

In hoc

ergo

vico

morabatnr Dionysius maximus philosophus, qui

ob plenitudinem divinorum nominum

Deo sapiens,

cst

Erat

dicebatur.

Ibi crant

ejus conphilosophns.

sapicntiae

et

ctiam Epicnrei,

citatem hominis in sola corporis voluptate,

animi

In

virtutc.

factae

fuissent

die

dominicae

igitur

univcrsam

super

Nonfuitenimnaturalis eclipsis

ad solcm,

solis,

in

poncbant qui

fell-

in sola

cnm tcnebrae

philosophi,

,

id

id est

erant

qui

causis naturalibus invcnirc.

tum quia luna

fere crat c rcgioue

S}nodo

solis ct lunae, luna

tantum

cclipsis vero fieri solet

qui

Stoici,

ct

passionis,

terram

Athcnis, non potuerunt hujus causam

Theosophus,

secum Apollophancs,

ct

in

autcra tunc crat quinta dccinia et -jita in perfecla distaiitia a solc,

tum quia

cclipsis

non aufcrt lumcn univcrsis paitibus tcrrac,

Qnod autcm

quia per tres horas durarc non potcst. partibus tcrrae

universis

iu

Lucas evangelista hoc patiebatur, et ex eo, fuit

Romae

ct in

dicit,

quod

Graccia

testatur Orosius dicens:

terrae motu per

urbium

que

codemque

orbem

plurimae

lunicn abstulcrit

fuit

patet ex co

,

apud Heliopolin Acgjpti,

et cx eo,

Fuit etiam

in epistola

1)

quod

Asia minore. Quod autem fueritRomae,

cum dominus facto saxa

plus

partcs

patibulo anixus est, maxiiuo

monlibus scissa maximarum-

in

concussione ceciderunt

solita

terris

est

,

adco ut

stellas

tunc diurnis horis

vel potius in horrenda nocte toto coelo visas fuisse referatur.

3)

quod

dic ab hora diei sexta sol in totum obscuratus est, tetra

nox subito obducta

Orosius.

tuin

cclipsis

cx eo, quod ^) univcrsitatis dominus

et

ct in

,

illa

apud Aegjplum,

ad Apollophanem dicens:

et

hujus

oITusi

Haec

meminit Dionjsius

naniquc

orbes

uuifor-

Kd. Pr. Igiiariis, Rec. Igmariis. 2) Ed. Fr. et iiiii) erfe c ta legil. u ii i v e r s i l a l i s niinore q u o d el deliide verba : et

Ed, Vr. verba

ojuitlit.

:

—

—

De

sanctis Diouysio, Rustico et Eleutherio.

682

Cap. CLIII.

mUer

tcnebraruin caligine tabescente, ut purgatuin rediit solis dia-

regulam Philippi Arrhidaei assumsinins, curaque reperimus,

inetruDi,

quod

solem pati molestias non debere, ajo ad

et erat notissiniuni,

adhuc nescias tantae

te: peritiac vastae sanctuarium,

rei injsterium.

Quid, inquatn, spcculum doctrinae Apollophani, hissecretis adscribis?

Ad

quae tu

non humani scnsns sermone

niihi ore divino et

riac diem et

annum

quam Pauius

annuntiationis,

o bone

:

Denique notatum

Dionjsi, divinarum permutationes sunt rerum.

fe-

nostris auribus sus-

pensis intonuit, signis acclamantibus recordari cxpertus dedi veritali

jnanus et falsitatis sum nexibus absolutus.

etiam meminit idem

Apollophane

dicens

in

ambo

:

apud Heliopolim

coadstantes inopinabiliter soli

tempus

cniin erat convcniens

ad vesperam ad

Haec Dionysius.

et

postca

rcgrcdientem

est.

Quod autem ,

ex codem

repurgationem, sed e converso secundum diamclrum

apud Heliopolim Aegjpli perrcxcrat

nica assercns

ad solarem tcr-

rursus non

ct

Tunc cnim Dionysius cum Apollophanc

factani.

discipliiiae

versus

et

sc

in

fuerit in Asia, testatur

dictis

voto

astrologicae

et postea inde re-

Eusebius

solis obscuratio

major

sexta

et

motus subverterit.

gitur

philosophi

naturac patitur.

ut stcllao

in

adducti sunt,

t^mcn

Icgitur,

,

et

Bithjiiiac,

est

Tandcin, ut

ad hoc Alibi

fucrit

sit,

quod Nicacae, quac urbs

terrae ,

,

unquam

tenebrosam noctcin vcrsus

in

sint,

quain

quod

chro-

in

cthnicorum legissc, quod tunc

Ihynia, quac provincia cst Asiae minoris, fuit tcrrac motus ct

non

solis diametrura supernaturaliter restitulam. Eclipsira

venieiilcm,

defectum

;

rursus ipsam a nona hora usque

autein illam vidimus in oricnte inchoalam ct usque

minuin

ct

praesentes et

tunc

incedcntem videbamus

luiiam ct

,

Hujus

ad Pol^carpuin loquens de se

epistola

in Bi-

magnus

dics

hora

coelo visae

iii

cunctas

aedcs

hjstoria scholastica leut

quod Dcus

diccrent,

quod dixcrunt: aut ordo na-

tnrae pervertitur aut elcinenta incntiuntur aut Dcus naturac palitnr

ctclcmcntasibi compatiuntur. Alibi verodicilur, quodDionjsius dixit:

hacc nox

quaiu

,

venturam

novam

significat.

iniraniur,

Tunc

ct supcrpositus cst titulus:

poncbatur illi

titulus

olfcrri

nostrorum

holocausta

et

non cgct, scd

cl supplicahilis ci

volionem

indicans,

,

aiiiinoruin.

ignoto Dco. cui

illi

Deo aram construxcrunt

Singulis enim aris supcr-

esscnt dedicatac.

victinias, faciclis

dixcrunt

gcnunectationcs

crgo Pauliis

lit

cum

vellcnt

philosophi: bonorum

quia noii quaciil oblatioiies (.'uin

vcram luccm ad-

tolius niuiidi

Atlicnienses

vcni.sscl

anlc aiam ejus

pecornm Alhcnas

,

,

sed dclipiciirci

:

Cap. CLIII. De sanctis Dionysio, Rustico

cum co

et Stoici philosophi

dispiitabant

quidam aatem dicebaut:

,

quid seminator verljorum hic vult dicere?

daemoniorum vidctur annuntiator

683

et EleutLerio.

novorum

Alii dicebant:

Adducentes ergo eum ad

esse.

vicum philosophorum, ut nova doctrina ibidem examcn reciperct,

volumus ergo

dixerunt: nova quidem infers auribus nostris,

quidnam

velint

Deorumaltaria perlustrasset dixit

et inter caetcra

Deum, qui

fecit

coelum

prae cacteris magis doctum

Deus ignotus Deos non

Deinde

et tcrram.

in divinis

dixit Dionysio,

quem

vidcbat: quis cst, Dionjsi,

ille

Cui Dionjsius: ipse est Deus vcrus, qui inter caeteros

?

cst demonstratus, sed nobis est incognitus ct nobis ignotus

venturo futurus et in perpctuum rcgnaturus.

ct sacculo

homo an tantum Cui Paulus

:

ille

qucm praedico,

est,

mortem

susccpit,

Et Paulus

homo

Et Dionjsius: Dcus et

est?

spirilus

sed ideo incognitus est, quia ejus tantum

nem

crgo Paulus

ignotiDei altare vidisset,

philosophis: qucmignorantes colitis, huncegoanuuntio vobis

illis

verura

Cum

aut andire aliquid novi.

dicere

bant, nisi aut

scire,

Athenienses autem ad nihil aliud vaca-

haec esse.

est,

coclo convcrsatio est.

in

qui de coelis desccndit, car-

Cum autem

suslinuit et die lertia resurrexit.

Dionysius adhuc cum Paulo disputaret, forte transiit caccus per viam

coram in

statimquc dixit Dionjsius

iis

nomine Dci

magicis

tui vide,

Paulo:

et vidcrit, statim

si

vitatis vcrbis

quia forlc nosti verba, quae habcnt hujusmodi cfTicaciam.

,

Ego formam verborum borum dices

ei:

tibi

pracscribam.

nomine Jesu

in

In

hac igilur forma ver-

Christi, nati

de virgine,

mortui, qui resurrexit et ad coelum adscendit, vide. suspicio toUeretur, Paulus dixit Dionjsio ferret.

Cum

ergo in eadera

protinus visum

dixissct,

uxorc sua

recepit.

ille

Dionjsius

et tota familia baptizatus est et fidelis

praedicationi

tem regionis in

ut haec ipse verba pro-

,

Statim

illius

insistens

Alhenis ipsara

vidit,

civitatem

rcvelasse

iit

videret,

cura

Damarl

cfTectns sicque

cpiscopus

ab fidem Christi adduxit.

tertium coelum raptus

crucifixi,

Sed ut oranis

forma Dionysius cacco,

Paulo per Iriennlura instructus ubi

huic caeco,

dixeris

crcdam, sed

et

ordinatus

a

est,

maxiraara par-

Huic Paulus ea, quae dicitur,

sicut

ct

ipsc

Dionysiusin plerisque locis insinuare videtur. Unde et de *)gerarchiis

ipsorum angelorum, ordinibus, dispositionibus et clare disseruit,

ipsum potius usque

1)

Rec.

:

Iiie

laic

ut

in tertium coclura

li

ct officiis

non putares, ipsum hoc ab

iis.

tam luculcntcr

alio didicissc, sed

raplum cssc

et ibi

haec omnia

684 Cap. CLIII. De

)Proplietiae

conspexisse.

quam

gaude vere valde

dimitteris

et

his

araabilis

ex

infra:

ad terram

et

imitationes

Mariae

vere

dilecte, ct

cpistola,

iii

cx-

insiilam in

desiderabilis

et

post te

et

in

Pathmos,

facies

ibi

boni Dei

Dormitioni beatae

trades.

,

diligibilis

ct

est

quae

custodia,

Asiae reverteris

qui erunt

,

p.itct

Pathmos

in

prophetavit, quod rediturus esset, sic diceiis:

iibi'

dilectc;

slcut

spiritii clariiit,

ad Johannem evangelistam

inisit

relegatiim,

silio

sanctis Dlonysio, Rustico et Eleutherio.

iuterruit, sicut ipse in libro de dLvinis iiominibus insinuare

Cuin ergo audivisset, Petruin

videtur.

in carceribus dclineri

cpiscopum

,

Vcrura cum

dos accessit.

ct

Paulum Romae a Nerone

ad dominum

illi

ad eos visitan-

sibi substituit et

migrasscnt ct

fcliciter

postinoduin Glemens pracsideret, ab ipso beato Clemcnte post ali-

quod spatium tcmporis

Franciam destinatur

in

et sibi Rusticus

et

Elcutherius sociantur.

Missus igitur Parisios

ad fidem convertit

ccdesias plurimas fabricavit et clericos di-

ct

puli

cuin saepius pontificcs

mox

concurrcrct,

illo

ydolorum contia cum scdilionciu poad cum

populus

concitarent et

perdendum sacpc

Sed

dyabolus

decrcsccrct

cultura

ct

vidcns

ct

inultiplicatis

Domitianum imperatorcm

cura armis

aut omni feritate dcposita se ejus pe-

viso

dibus provolvcbant aut nimio liinore gicbant.

multos ibidcui

Taiita autcm in co gratia coelitus cmicuit,

vcrsi ordinis collocavit.

quod,

vciiit ct

iii

ab ejus pracscntia

soluti

fidclibus

tantaiu

quod qnotidic

iuvidcns,

fii-

sui

ccclcsia triumpharet,

commovit saevitiam,

ut prae-

ceptuin daret, quod, quicunque christianuiu aliquein rcperirct, aut ipsuin

sacrificare

cogcret aut diversis suppliciis cruciarct.

fcctus igilur *)Fcsccnninus contra christianos Parisios

captuin, colaphizatuin

cum

gatuni

,

consputum, dcrisuiu

ct loris durissimis alli-

sanctis Rustico ct Eleutlierio sibi praesentari praeccpit.

Cum

ergo sancti coram

illo

cccc

quacdam matrona

nobilis advcnit ct viruin

piter ab miltilur

a

ct

in

Dci

duodcciin

in

deceptum

niagis

his

catcnaruin

confessionc Dei constantcs adstarent,

confessione pcrscvcraiis mililibus

coiistricti

carccri

dccantabat diccns:

inancipanlur.

J) Ed. Vr.

iiliiloscpIiiiiH

naiiiinis

i>i;ii'lVil.

tuum

lubricuni tur-

itaqiic

viro ciliiis

nccatur,

iiijustc

Sequcnli

dic

Dionjsius

iiudus extcndilur, clo(|uiuin

2) Alii;

T es

sancti

magno pondcrc

Dciiidc

flagcllanlur.

ignilum

suum

Pro ejus

asscruit.

supcr cralcin fcrreani supposilis inino

di-

bcatum Dionysium populo pracdicaiitcm invcnit, statimque

rcctus

vcro

Prac-

Roma

a

c

iibi

vclicnicnler

^" ii ii

i

iis.

doet

De

Cap. CLIII. servns

tuiis dilexit illud.

nuteui erlgitur el ad bestias feroclssi-

Iiiile

Sed cuiu

nias inulto jejunio excilatas projicitur.

signum

currercnt,

opposuit

crucis

eas

fecit;

nil laeditur,

cruci

cum

alTigitur ct diutius ibidem torquetur, inde depositus cl

inuitis

immenso

mecum

quia

,

dixit:

ci

missam

accipe hoc,

praesentati iteruin novis suppliciis mactantur et juxta jdolum

cum securibus trium

ciirii

capita

ducc

et

locum, ubi nunc sua clectione

ct

caput suura

praecedente pcr duo

qui dicitur inons martiruni

loco,

dcportavit a

inilliaria

erexit

se

coelcsti luinine

ct

Mer-

confessione trinitatis praeci-

in

Dionysii

duntur, statimque corpus sancti iuter brachia angelo

cnm

eidem

Post hoc judici

niaxima merces tua.

est

suis sociis

duin

doininus Jesus

apparuit ct pancin accipicns

luinine

care meus

Ubi

mancipatur.

communicaret,

popiiluin

et

carceri

fidelibus

aliis

impetuose

in euin

inansuciissimas

ct

deinde in clibaiuim jactatur, sed exstincto ignc

celebraiet

685

sanctis Dionysio, Rustico et Eleutherio.

nsque ad

,

Dei providenlia requiescit.

Taiita

antein ibidein angelorum mclodia insonuit, ut inter innltos, qui audie-

runt ct crediderunt, etiain ')Laertia uxor praefecti Lubrii christianam

mox ab

sc esse clamavit et

tizata occubnit, filius

numero

Dum

sociatur.

sanctornm Rustici

decollata ct in suo sanguine bap-

Deinde Parisios rcdiens baptizatur

linperatoribus militavit.

giosorura

iinpiis

antem ejus nomine Virbius Romac sub tribus

et Eleutherii

autem

vectores ad prandiura invitavit et surripuit

furtive

postea perseculione cessante honorifice aetatis

sociavit.

vero

Passi

caetera Dionjsii

libros

qui in

cum

episcopus nibus

in ,

vivere 1)

de

gaudio

ecclesia

njsio

munera

ejus

XC.

-) Circa

gerarchia sunt

missarum canone

recepti

,

sollemnia

recitatis

Graeco

XIX

et

Quo

XCVI,

DCCCXV

in

infirmi

Arelatium

magni

Caroli

Latinum

in

translatos,

ipsa

sanctus

apostolorum

nocte

Regulus nomi-

et beatis martiribus tuis Dio-

dicto

plurimura mirari cocpit,

cuin

cur

VulgO: Lartia, Yerba aiitecedfiilia: et cred. C i rca — D C C CX Y.

rr. oiuittit verba:

filio

cclebraret,

adjunxit:

quae

Constantinopolitani

Ludovico

Cum apud

Rustico ct Eleutherio. crederet,

de

annos domini

iinperatoris

detuleruut

curati.

fecit,

corpori beati Dionysii

iiide sustulit et

tempore Ludovici legati Michaelis intcr

sanctorum cor-

epulantibus

sunt sub Domiliano anno domini

Dionysii

beati

nc

autcm quacdam nobilis

]\latrona illis

agro suo occultc scpcliri

et

et reli-

metuercnt,

corpora christiani sepclircnt, jusse-

runt, ut in Sequana mergerentur.

pora

infideles

adhuc Dci famulos eoruin iiomina sic

oinittit

Ed. Fr.

2)

Ed.

De

Cap. CLIV.

686 nescicus

lii

sancto Calixto.

Et ccce eidcni mirantl trcs colunibae

canoiie protulisset.

a|)paruerunt super crucem altaris residentcs, quae sanctorum mar-

habebant suis pectoribus sanguine

noraina

lirum

diiigentcr

migrasse

sanctos

iutuens

a corpore

annum domini DCXLIV Dagobertus rex Francorum (ut habetur chronica)

et

quando

,

magna veneratlone habere

in

patris

Clotarii

in

quadam

continuo fagiebat.

fuissct,

cuidam sancto viro

anima ad judiciura rapta

Cum

ergo

nam

jam rex mortuus

factus

visionc monstratum est,

iu fuit

objiciebant

cocpil;

iram raetucbat, ad ecdesiara sancti

sui

Dionysii

cxspoliationera

Circa

qui longe ante Pipinum regnavcrat, a sua puc-

sanctum Dionjsium

rilia

Quas

insignita. intellexit.

quod ejus

multi saucti suarura ecclesiarum

et

Cumque ergo

cidem.

mali angeli

jam

ad poenas rapcre eam

vellent, alTuit bcatus Dionjsius ct cjus inter-

vcntu liberata

est

pocnam

corpus

et

rcdiit

ct ibi

evasit.

poenitentiam

sancti Dionjsii minus religiose et

cupide rapuit

qui

,

mox

in

,

quod

Areopagita, in epistola

Dionjsius

amentiam raptus

iste

supra diclum

ut

Clodoveus

rcx corpus

discooperiens os brachii ejus frcgit

>)Hiucmarus episcopus Remensis Carolura

cnim cjus anima ad

Forte

egit.

Et nota, quod

est.

quam

dicit in epistola,

niissus

in

Galliara

fuit

misit ad

Dionysius

Idcm tcstalur Joliannes Scotus

cst.

ad Carolura, ncc forle ratio cx computo tcmporis contra-

dicit, sicut aliqui objiccrc yolucrunt.

CAP. CIIV. (149.)

Dc (M)lixlus niartiriuni

isancto Calixto'').

papa anno domini CCXXII sub Alcxandro inipcratorc

passus

cst.

Cujus tcmporibus pars cmincutior urbis llomac

divino est incendio concrcraala cl sinistra raanus Jovis ')aurca liquefacla.

Tunc

onincs saccrdotcs ad Alcxandrum inipcratorera vcncrunt

petcnlcs, ul Dii irati sacriliciis placarcnlur, subito

coclo sercno

l)Alii:

Igii.nliis,

ep. nnin. opislol.i st.isio

raauc

Ignnrus,

ad Cnrolnni

liibliollioc-irio

Igii.Triiis.

Calviiin

Ir.inslalno

Duni crgo oircrrent,

dic Jovis divino fulmine quatuor sacer-

de

Sod

.Tucturilali»

riiin

Iiiler scriiit.i Hiiicm.nrl

vilac;

iiiveni.iliir (M.iliiilon. Aiial.

421), non diiliiiiin pssp iiolcsl, (luin de llincinaro illo 2) Roc. «ddunl iinpii, 3) Kd. Vr. oinillil (idj. nurefl. II.

i».

s.

Dionysii nb Ann-

T.

I.

\k 59

Six.

[pd,

liOC loco scruio sit.

De

Cap, CLV. ydolorum

(lotcs

sunt ct ara

luortni

687

sancto Leonardo. concremata est

Jovis

et

diens

consul

Palraatius

autcra

cum

quod Calixtus

,

suis

sol

Au-

obscnratus est, ila ut populus Ronianus fiigcret cxtra rauros.

clcricis

traus Tiberim latitaret, rogavit, ut christiani, per quos hoc nialum

ad purgalioncra

contigerat,

itaque potestate accepta,

Tunc imperator

nuntiavit.

conveniret et Mcrcurio

Quod dum

acciperet.

arrepta a dacmoue

cum

iliuc

excaecati fuissent

protinus

illi

Alexandro

territus

,

ut die Mercurii

jussit,

ut ab

iramolaret,

fierct,

militibus properasset,

quacdam

virgo

Deus

exdamavit:

scd

hoc protinus oranis populus

super his responsa

co

templi, nnniine Juliana,

Calixti

est

vcrus

et

vivus

Quod audiens Pal-

est pollulionibus indignatus.

Deus, qui nostris

Palmatius

civitatis penitus dclerentur.

cum

matius trans Tiberim ad urbcm Ravennatium ad sanctum Calixtum accessit

et

cum uxore sua

Quod audiens

rante,

venit

esset.

ad

eum quidam miles,

orarct,

iila

baptizari

senatori

fecit.

tradidit,

quod reipublicae plurimum jejuniis et oratione perseve-

in

suam paralilicam sanaret, continuo

eo

Siuiplicio

eo,

Palmatio vcro

ab

se

faniilia

eum moneret ex

ut verbis blandis

neccssarius

et

imperalor accersitum

proraittens, crederct.

quod

Cum

sanata ad Palinatiuin cucurrit dicens:

nomine Christi, qui tenuit manura meam

et

,

uxorem

si

ergo Palraatius baptiza rae

allcvavit

rae.

in

Tunc

Calixtus vcniens ipsain cuin viro suo Simplicio et multis aliis baptizavit.

Quod audiens impeiator

omnes baptizatos

jussit

Calixtum vero quinque diebus sine cibo

ct

potu manerc

decollari, fecit.

Ille

autem videns eum amplius conforlari, jussit eura diebus singulis fustigari, deinde per fcnestrain praecipilatuni

puteura praecipitari.

alligatumque saxo in

Asterius autem presbiter corpus ejus de putco

elevavit et ipsum in cimiterio Calipodii sepclivit.

CAP. CIV. (150.)

De sancto Leonardus odor populi a quod

est

trahebat.

herba redolens

,

leos

lieonarclo. ,

quod

est

populus,

ct

nardus,

quia odor bonae faniac populuin ad se

Vel Leonardus dicitur, quasi Icgcns ardua, vcl Leonardus

dicitur a leonc.

Lco enim quatuor habet

in se.

Primo habet for-

De

Cap. CLV.

688

Bancto Leonardo.

quara fortitudincm (ut dicit Ysidonis) habet in pectore

titiuliiiein,

Sic heatus Leonardus

et in capite.

habult fortitudineni in pectore

per nialarum refrenationem cogitationum

ct

hoc

ct

in

duobus

in

scilicct

,

pcr laborem actionis plationis

,

Tcrlio habct virtuositatem

leunculum

citat

gradum.

Sic

cum

,

in

oculoruni

cum

,

muiidaiiac

voce,

quia

Leonardus multos inortuos

totius

vox

cjns

omnem

ct

corde,

in

quia

scilicet slrepitum ')rolaruinet cl tiincndo vitavit strepituin

contem-

alfcctionis.

tertia die sus-

besliam figere

facit

in peccatis resuscitavit et

inultos niorluos bestialitcr viventcs in operibus bonis

habet timorera

dormit,

Sic Leonardus vigilavit

dormivit per quietem

vestigia

niortuum

natuin

per infati-

capite

in

et

fiigit.

vigilando

et

dclevit

sc

in

et

aperlionc

in

directionc vestigiorum

,

Secundo habet sagacitatem,

gabilem supernorum contemplationem.

(secundura

fixit.

Ysidoruni)

Quarto

diu

tiinet,

ignem acccusuin. Sic Leonardus

tiinuit

mundanae

sollicitudinis ct ideo in

de-

seitura fugit et igncin terrcnae cupiditatis et idco oiuncs thesauros sibi oblatos conteinsit.

Leonardus Reinigio

fuisse dicitiir circa annuni doinini D.

Reincnsium archicpiscopo dc sacro

ipso salutaribus disciplinis instructus palatio rcgis Franciae habebantur.

fonte

Hic a sancto Icvatus

ab

et

Cujus parcntes primi

est.

in

Hic tantaiu gratiam a rege ob-

quod onines incarcerati, quos ipse visitabat, protinus ab-

tinuit,

Cuin

solvcbantur.

igitur

faina

cjus

sanctitatis

excrcsccret,

rex

multo tcmpore eum secum manere coegit, donec opportuno tcmpore ei

cpiscopatum donarct.

Quod

ille

renuit et solitudinem dcsiderans

omnibus Aurelianura piaedicando cum confratre suo Lifardo

rclictis

devcnit, ubi, postquam in quodain coenobio aliquamdiu vixerunt, duin

Lifardus snpcr ripain Ligcris solitarius inancrc vcllet

et

Lconardus

pcr sancli spiritus adinonilionem in Aquitania disponcrct praedicare, osculantcs

se

ab

inviccm discessenint.

pracdicans, niulta iniracula cxerccns vicae

viciiia

structa. illuc

ct

habitavit

,

in

Leonardus

quadam

igitur

silva civitati

ubique

Lemo-

ubi crat aula rcgia causa vcnationis con-

Accidit autera, ut quadain dic rcx ibi venarclur et rcgina

causa dilcclionis cgrcssa partu pcriclilarctur.

fainilia

proptcr rcginac

pericritationcin

Cuin crgo rcx

lugcrcnl cl Lconardus

pcr nciniis transirct ct gcracntiuin voccs audircl, pictatc commotus illuc

1)

propcravit

cl

a rcgc

Kd. Pr. oiiuUil: rotnriim.

vocatus prolinus

iiitroivit.

Cum

igitur

:

CLV.

Cap. a lege intcnogatus, narraret

fuisse

quis

sancto Leonardo,

essel,

se

et

(589

Rcmigii

sancti

spem bonam concipiens

rex

,

De

discipulum

a bono magistro

ct

ipsum bcnc inslructum existimaiis ipsum ad reginam induxit rogans, precibus de recuperata conjuge et cdifa prole

ut suis

Tunc

dium obtineret. impetravit.

orationc

ille

autem rex multa

(hira

quod

fusa,

auro

in

ct

duplex gau-

petebat

protinus

,

argcnto sibi olTcrrct,

protinus recusavit admoncns, ut hacc pauperibus daret, diccns

illc

ego

horum indigeo

nullis

mundi

huJHS

divitiis

ncmus

rex totum illud accipio

Christo

aliqua silvarum contemtis

in

famulari

sibi tradere

Cum autcm

desidero.

non totum

vcllet, ille ai(:

illud

sed quantum nocte cum mco ascllo circuire potcro, tantum

,

Quod

concedcre exopto.

niihi

scd tantum

,

soli

rcx

libcntissime adimplcvit.

Con-

structo itaquc ibidcm monastcrio, ibi diu

cum adjunctis

monachis

Cum autcm aqua uno ab

in abstinentia

milliario

iis

qwem aqua orationibus

cum

appellavit

eo

multa degebat.

putcum ibidem siccum

distarct,

suis implevit.

quod. a rege nobili

,

quod

tantis miraculis coruscavit,

mox

invocasset,

eidem

suas

ruptis

catenas

secum nianebant de cjus

miliae

nobili

VIII

quam nmita latum, erat,

ut

honorifice orationi

stirpe vcnditis

ecclesiam

miracula, illc

omnino

At

immensa

exsistit.

illi

vacuum

!S.

illius

1)

affigi

Ed. Pr.

niultis

ccclesiae

illuc

ct

clarus

ubi,

post-

est

reve-

in

totam

provinciam

ct

nive

quo sanctus Leonardus quiesccre

conspexernnt. circa

corpus sancti Lconardi

Ibi

incarceratos

itaque

dominus

translatus;

per

cuni

tumulum dependentis

testis

Vicecomcs Leraovicensium ad terrorem ma-

lorum quandam gravissimam catenam fecerat, quam tnrris

plurcs

cum populo triduano jojunio

ferri varietas ante cjus

—

Leonardus

vir

vidcrunt

respicicntes

quanta miracula praecipue faciat,

Horum

proptcr mullitudinis frei(jientiam artus

coopertam, locuro autem illum, volebat,

Ibi

carcere

omnibus ad cuni vcnernnt

tlcricis

fabricarenl el

transportarcnt. insistcnles

in

Septem quoquc ')fa-

ad dominum migravit,

Idus Xovcnibrcs

fecisset

fuissct.

ncmore cum ipso manentes excmplo suo plu-

quia locus

,

alibi

compedes praesentaret.

Dcnique sanctus

attraxerunt.

riraos

sibi

nullo contradicentc liber abirct et

vinculis

vel

traditus

fodi jussit,

illum Nobilia-

quicunquc ejus nomcn

ibidem domino serviebant.

et

distributis singulis in

virtutibus

,

pcnitus

Locum autem

duobus

sibi

in ')cippo

suae

mandaverat; qua catcna quicunque collo cingebatur,

faiimlne

legit.

2)

Ed, Pr.

typo.

44

Cap. CLV.

690

tibus angebatur. illa

Accidit auteni

intra se,

quo

poluit,

mere

quia non raorieris

,

consurgens

;

surge

et

usque ad ecelesiam suam sccutus

euni,

autem ipsum custodire possem, Scio

faciam

veani

»)subraergam

quid

igitur,

horainera

et

niilites

quod cogitaverat

tenuit

cic

confractis

usque ad locura suuin

quidam

amore

cuin

,

Avernia captus ut

in

ct

dixit:

At

ille

Ed. Pr.

cnim Lconardus

Licct iiitravit.

homo

ille

catenis

dorniis

Qui cum

totuin,

sanctuin Leonarduiu

an vigilas?

adinirans

ait

apprchensuin

et

in

qua jaita

:

cos

Ecce Leoiiardus,

domine,

adjuva me.

propriis

ulnis

domum ipsum

cxtra

TOto

4. Perc-

dcduxit.

a visitatione sancti Lconardi rediisset

ct in

cavca inclusus csset, eos plurinium deprccabalur,

sancti Leonardi, cuin nihil

laxarc debcrcnt.

1)

ibidcin

dcinde sccutu, sicut amicus cum amico confabulans,

turriin portavit,

grinus

inea profundain fo-

aggravatuin

coinpcdibus

Dcinde cuni multa lucc foveani ingrcssus inanuin

desideras.

Confestiin

liberabit,

ipsum rediiuerc

Leonardus nocte veniens archam,

,

sub ipsa conclusit. sui

hunc igitur

Si

ipsuin

revolvit et taraquain inortuos in scpulchro.

niilites,

tu

ct

solidis

accubare faciain.

implevisset

,

saepius inclamaret

quein

intra

absolvit ct oinnis vis

turre

In

faciain.

hunc

valde

sancto

tyrannus

deinde super os foveae ligneain archain construain,

,

qua ariuatos

fidclis

qui

inillc

ferrum confringat, tamcn nonduin sub terra

cebant

eideni

Leonardus adcrit

protinus

,

ct

cera antc igncm, liqucscit.

vclut

ligavero

tam

illam

3. Vir quidam

est;

orancs

iste

calenara

et

———

quodam tjranno captus

fuit,

intrans, quani sanctus

omnibus enarravit

se cogitans diccbat: Leonardus

facercm.

Qui

lc.

ante forcs

est statimque, ut

Lconardi Nobiiiaco habitaiis

exsistens a

ferri ante

praccedam

quia ego

ct ecclesiara

diniisit

fecerat,

sibi

in loco sancti

vinculis

ti-

hanc catenara tecura ad eccle-

maxiraam ante tuniulum ejus suspendit.

fidelis

apparens dixit: noli

catenam accipicns sanctum Leonardum praccedentem

et

beatus Leonardus ipsura

Leonardus

Statimque

quoquc servo suo subveniret.

sequere rae,

siam mcara deferas,

iu

quasi mille mor-

sanctum Leonardum alTectu rogavit,

>)toto

qui alios liberaret, sibi

sanctus Leonardus in veste candida sibi

si

setl

ut quidara scrvus sancti Leonardi

,

catena sine culpa ligaretur; qui cum fcre ultimum spiritum effla-

ret,

ut,

sancto Leonardo.

expositus non una,

inteinperiei

ciillibet a(iris

De

unquam eos

Quircspondcrunl, quod,

Jeijil

et oiuiltit

«ffectii.

ofTendissct, euin re-

nisi sc

copiose rcdimeict,

2) Ed. Pr, sii

1)

j

ii

n

gn

iii.

CLV,

Cap. Et

iion exiret.

ille:

reconunendatum.

sit iiiter

De vos

sancfo Leoiiardo.

Leonarcluin, cui luc sciatis

et saiictuiii

Sequenti igitur nocte

Lconardus doniino

sanctus

suum

illiuscastri apparuit et, ut peregrinura

G91

diuiitteret, iinperavit. Ille

vcro inane ')cvigilans cl visioneni quasi somniuni parvipciulens nullatenus dimitteie voluit. sed

Altera nocte eadcni impcraiis

apparuit,

silii

Tertiavero noctesanctusLeonardus

iterum obedire contemsit.

ille

peregrinum accipiens extra oppidum deduxit sfatinique

turris cuin

raedia parte castri corrucns oppressis phuibus solum principcm ad

confusionem

sui

quidam qui

mini

domo

apparuit

catenas

professionis

ejusdem

ad

populus

quod,

obteiitu

conflueret

euni

nisi

sibi

religionis

quidam

,

apud Corbiacum

praevideret, pcr Leonarduin

regnura

Quibus

lex niinium

Franciae

sanclum Leonardum

quicunque

solverentur.

quidam

vero

qui multos

,

eum

expclli

Rex quoque poe-

veniani petiit ct detiactores rebus et honoribus privari fecit,

valde

dilcxit

inaximus propter

oratione

homines,

carcere

in

Dum

a

est

pedum

ei

scio

:

praevales

poteslas

,

fac

niox

usque

ejus

in

ab

inquietas, in

invocato

oratione

quia

,

,

ad prcces sancti de-

vix

suo

die oiationi incumbcrct

ab

nullatenus

dixit

quantum

tibi tradita

parte

boc

tenerentur,

quadam

autein

et

Qui a Dco similitcr impetravit,

Iractores dignitati pristinae restituit.

-)Qui

oninis

Clotario

detrimentum

credulus

quod se suos futuros discipulos spoponderunt. iiitens

ut,

cuin

rcgi

Venicntes autem milites adeo hujus verbis couipuncti sunt,

jussit.

ct

tanta se huini-

Sed

invidi

colligebat,

non modicum sustincrct.

in

lio-

Leonardus

alius

et

corpus

omnibus inferior videretur.

ut

dejiciebat,

suaserunt,

suh

Fuit

Hic, cuin in monasterio esset praelatus,

requiescit.

paene

6.

cujus

virtutis,

et

stupcntibus

et

vincula frangcns

et

per inediuin illoruni deducens

et

—

perterruit.

5. Miles invocabat,

cognoscentibus

et

carcerem intrans

et

— — — Leoiiarduin

reservavit.

manibus posuit

in

omnes stupore

litate

videutibus

cunctis

statim

inedia

cruribus

fractis

Britannia incarceratus sanctuni

in

nie,

sinum

surrexit,

initio

sed

nomine serpens

,

tetendit.

completa tuae

creationis

nunc

,

quidquid merui.

si

me

in

Quo

dicto

serpens per caputium ejus exsiliens ad pedes ejus mortuus corrui»

Post

hoc autein

,

cum duos episcopos discordautes sedasset

crastinum sc finienduni praedixit l)

re X

Verbn: evigilaii>

il oiniitit

—

«lu.isi

,

circa annos domini

oiikittit

Ed. Tr.

2) Verb.i

Ed. rr.

44

,

in

DLXX. ;

Oui

—

sur-

De

CLVI.

(«!).

(i0'2

sancto

CAP. CIVI.

De Liuas

Lncas a

Fuit eliam lux nuuuli

Dei,

XXVI;

videre solem et

(iuac

iu

vos

amore

XI:

lumcn

motu vclocitatem,

excclsum est cocium

iiln-

Lnx autcm

mundi.

Esdr.

'^II.

iiomo

gcncrat

aspcctu dc-

in

deiectabilc

et

in

est

magna

IV^:

et vciox cursus solis;

quia sccundum piulosopluuu

(licitui

munclum

quod

,

lux

altissimis Dci;

in

duice

eo

estis

vel

,

munili, elevans

lux lial)ct in silu sublimitatem,

{|uiilem

mundo

oriens

Eccl.

,

V.:

Mattli.

sol.

sol

;

eievans

vel

Ipse enini fuit consurgens ab

nuindi est ipse

lectabilitatem

consurgens

ipsc

intprprctatui'

luce.

minavit univcrsum,

Eccl.

(151.)

isaiicto liiica e^^aiig^eli^ta.

amorem

80 in

Luca evangoHsta.

ocuiis

cst lcrra

cfFcclu utilitalem,

iu)niinem

ct

Sic

soi.

Lucas habuit subiiraitatcm per coclestium contempiationcni, dclectaper

biiitatcm

conversationem

duiceni

ferventcm

per

veiocilalcm

,

pracdicationem, utilitatcm per doctrinac suae conscriptionem. 1. Lucas S^'rus natione Antioclicnus arte medicus fuit sccuudum

quosdam unus de LXXII dicat

,

cum

XXV

supcr Exod.

Sanc cum Hieronymus

doniini discipulis.

fuissc discipuium aposloiornm

,

non domini

,

el fiiossa

quod domino pracdicanti non adhaesil,

notet,

scd post resurrectioncm ejus ad fidem venit, magis tenendum

quod non Qui tantae

fuit

perfcctionis

quantum ad Deum

Bum

et

LXXII,

de

uiuis

fucrit

quaiituru

in

licet aiiqui

vila,

ut

optime

quantum ad proximum

et

ad suum

olficium.

Kt

sic

in

et

ordinatus

quantum ad

bovis et aquiiae.

et Icoiiis,

habcbat quatuor facies

et

se ip-

sciiiccl facicin

(Juodiibet cnini dc auimalibus

quatuor pcnnas, ut dicilur Ezech.

imagincmur aiiquod

ut hoc inclins videatur,

fucrit,

hujus quadru-

signuin

pruis ordiiiationis quatuor facics haiicre dcscribilur,

hominis

est,

fuerunl opiiiati.

caput quadratum, ut lignuni qundratum,

ct

aiiimal in

I.

Et

quod habeat

,

qiiaiibct

supcrficie

imagincmur unani facicm, a parlc anlcriori faciem hominis, a dexfacicin

tris

lconis

,

a sinislris

faciciu

vituii,

a parlc

posleriori

laciem aquilac. Quia vero facics aquiiac supcr alias cmincbat proptcr colli

productionein

erat desuper.

,

quod

in

ca

longum

est,

ideo

cum quodlibel animal quasi quadralum imaginemiir sint

dicilur,

quod

(}uodlibct eliam lioruni qualuor pciinas habcbat, quia,

quatuor anguli,

in

et

in

quadialo

quoiibet angulo erat una penna. Pcr isla qua-

1) Lonii.s niliiliis in Viilj!.

I.

I.

iion occiirrit.

De

Cap. CLVI. tiior

rtiiinialia

sancto Luca evangelista.

quatuor evangelistae

saiielos

seciiiKliiiii

G93

sigiiificantur.

quoruin quiiibet liabuit quatuor facies scribeiido, scilicet de huinanitate, passione,

rcsurrcctione et divinitatc: singuiae tainen singulis

Secundum Hieronyniuiu

per quandain appropriationein attribuuntur Mjitthaeus

honiine

figuratur,

iinnioratur,

Lucas

in

humanitatein

Marcus

dotio,

sed

leonis

rugitu

die

in

praedicationis

omnia

ista

passionc,

animal

est

faciein

ralionale

,

altius

de virginc,

qualiter

quatuor inodis

illis

quem debet Per

liberale.

et

quod

Dcum

ipsum

ad

alTectus

cxacuitur

in-

Ilomo cnim

facieni aquilae

quia in

,

pcr contcmplationem, rostrum

per meditationem

novam conversationem.

per

abjicitur

reclo

rationc

ostenditur, quod rccte fuerit ordinatus quantum ad Dcuni

eo oculus intellectus contuctur

Pcr has sicut qui-

,

ostenditur,

et libcialitate fovere.

maiisuetum

scribit,

vitulus in

asccnsionc.

in

volaiis,

quo

de

etiam,

hoiuiiiis

proximuin,

ad

mansueludine attrahere

struere,

aquila

ostenditur,

pcr

Catuli

quia incepit a

quibus designatus est Lucas

in

quantuin

ordinatus

cactcris

scilicet hoino natiis

luit,

Nani

Iterum

aquila

Christus

resurrectione,

in

excitantur, in

quatuor

fuerit ordinatus. fuerit

tcrlio

leo

cvangelista,

alius

Ghristi

diein tertium quasi mortui jacent,

in

divinitatc.

igitnr quatnor facics, libct

circa

agens de Chrisli sacer-

vitulo

in

Johaniies

,

de Christi

scribcns

principaliter

leonc evidentius scribens de resurrectione.

in

cnim lconum, ut dicunt, usquc

rugitu

quia

Aquila

senectus

,

enim

insupcr

acuti

luminis

cst, ut rotam solis irrcvcrberatis oculis adspiciat ct in altuin niira-

clevata

biliter

ct

pisciculos

aduncatuin

nimis

usui

sic

,

in

inedio

nc iinpcdiatur

cibandi habilcin

maris

in

efficit.

Rostrum

vidcat.

cibo capiendo

Exusta insuper a calore

et in

fontem magno impetu sc projiciens seneclatem

solis

oculoruin

se,

quia

consumente

caliginein

quod rccle

faciem leonis ostenditur,

habuit

gcnerositatem

per

,

et

pennas alleviante.

rosura

cum

,

quia rcx animalium

fugit, nc invcniatur

faciein

vituli

sivc

bovis

,

,

est

tatc cl infantia

,

quia

ostendilur,

incepit

cst

ct passihili-

enim animal gene-

sagax, quia vestigia cauda delet,

passibilc,

quantum ad suum ofRciHm, quod morose processil

Leo

Per

quantum ad

conversationem ho-

ncstam, sagacitatem pcr insidiarum hoslilium vitationein

tatem pcr afflictorum coiupassioncni.

solis

abjicit, calore

fuerit ordinatus

nioruin

ctiain

pclrac allidit

fuit

quia quartanam patitur.

quod

recte

fuerit

Pcr

ordinatus

scribcrc evangelium; ibi enim

a nativitate praecursoris

Chrisli, et sio paulatim processit

ct iiativi-

usque ad ultimam

toiisiuniiiationem ul,

De

Cap. CLVI.

H94

quod

principio

ungulis

"^erum

iii

.

mcdio

iissum

et in

melius

Primo

igitur

ostcnditur

ordinatus

afTcctione

sancta cogitatio

cogitalione

,

mnnda

sancto

quia

,

super

ejus

vitae

Liicain:

in

;

plenns

spiritu

inquit,

obiit,

iiitentioncm rcctain

in

qiiia

.

De

apcslolorum.

honorein

Secundo

namur (liini

fuit

tum

,

Siuc

domini,

ei

Kidiardiiiii

scilicet nostruin

consiiiis,

quiis.

Dedit

ab II

posse.

niinqiiani

Iii

Sccundn sunin tribuit,

ipse novcrat, le.stalur

in

ad

quod

hoc,

Iteruin

autcin, sed et ordinatus cst

proximo

intentionis.

autcm

Tria

nostrum agcrc

ordiiiatus siiuiii

nostrum nossc

subsidiis,

iii

iii

iiiit

subsidiis

obse-

in

beatus

Lueas.

quod patet

,

praedicatioiiis

in

II.

Iii

hoc,

defcnsor,

dicitur:

(ior.

VIU

subsidiuin

qiiod

dicit:

inc-

solus, iiotalur, <|uod condicit

de Luca:

iioii

soluin

ab ccclcsiis socius peregriiialionis nostrac

nossc

ulililalein

et

fuit,

iiotatur. i|ualiter sibi

in

consiliis.

Tunc

eiiiin

suum nosse

cuin doctrinain apostolicain ct evangclicant

prologo suo

secuii-

omnibus tribulalionibus semper adhacsit

scilicet adjulor ct

.slantcr ci adliaesil.

ctc.

qiialuor,

hoc

,

id est

proxiinum autcm ordi-

desideriis,

diseedens (Mdeni

fcubsidia praeslilil.

perinanens

nostrum vcllc, ut quartum

Nostrum posse iii

prologo supcr

in

quae proxiino debcmus,

sunt,

IV: Lucas est niecuni solus.

cum, tamquani

et

Tcrtio habuit

rcctitudinein

ad

quod debcinus.

prinium pro\inio posse in

sancto.

corpore

virgo

ipsius.

dicitur

ad

nostruni iiosse,

liaec

prologo

in

spiritu

doinino inaluit scrvirc,

quantum

velle

ad

quod Paulo

Titnolh

j

sanclo Victore

iiostrum

ciiim

cu

fnit

virginitate

in

ad proximum;

iinpeiidiinus,

de

Uuantiini

ex hoc,

quia

ultiniis

crimine

Iioc

ordinalus

addatur nostruin agcrc. in

plcnus

oinnibus, quac faciebat, honorein do-

duobus

his

debct cssc

llieronymus

fuit.

Billiynia

in

quantuin ad miinditiain cogitationis

ad

Tripliciter autei»

AfTectionein igiiur sanctain

quo notatur muiiditia cogitationis

mini quacrebat. actus

indagalur.

nielius

Aircctio

intcntione.

ct

ct intentio recta.

Secundo habuit cogitationem rnundam, inente

series

ad Dcum.

homo quantum ad Deum (secundum bcatum Bernarduin),

ordinatur

liabuit

morosum.

iinmolantium.

discrctio

praedictis quatuor modis ordinatus

it»

quantuiu

luit

dixissent.

quod patet

tuit,

est aniinal

eniin

intelligitur

si

,

Bos

tinc.

quod

pcr

.

qualiter beatus Liicas

fuerit,

scilicct

quod sunicienter

ct sacrificiuru imnioratus

oinitteret; circa tcinpluin in

evangelista.

discrete incepit, quia post alios duos cvangciistas,

:

oinisissent, iste suppieret ct,

illi

in

Luca

sancto

proximorum

dicetis:

visuin

coiiscripsil.

De hoc

,

quain

ipse sibi

cst et inihi assccuto oniiiia a

De

Cap. CLVI.

sancto Luca evangelista.

ex ordine

principio diligenter

695

scribere, optime Theopliile,

tibi

agnoscas eorum verborum, de quibus es eruditus, veritatem. liter

etiam praebiiit suum nosse

quod

dicit

Hieronymus

aeternam desideravit

saluteni

iis

ejus agere in obsequiis

,

in

exhibuit.

hospitio

,

rccepit

et

Ambrosius

dicat

secundum Bernardum sanctum

pius, et

fuisse,

aliuin

bonum,

per

ut ,

aedificationera

potentiam

ejus

per ejus

sapientiani

per

bonitatem

rantiam,

ejus

Haec Bernardus

tcm.

Primo

ordinatus,

prologo

ipso

Cleopha

de

et

Jesu

discipulis

Lucam

id

duo,

militas insinuatur in hoc,

repressit

justura 1) i i

ne

,

huniilitate

credamus

juvari

infir-

igno-

;

di !C

r e

tu

s

per

iniquita-

dilui

sobrium,

summe

,

corrigi

credaraus ciedainiis

fides

si

,

fuit optinie

hoc

et

tripli-

nam, ut testatur Hieron>inus de eo ncc

hoc

die

unquam habnit nec

uxorera in

hoc,

piaedicta

Luc.

notatur

etc.

Socialitas

quod

enim

dicitur

duo

ult:

Nara

quia

,

Tertio liumiliter; cujus socii sui

,

ex

notatur in

ex hoc, quod dicitur: discipuli

quod nomen

nomen

erit

scilicet

hii-

Cleophae,

secundum opinionera quorundara

suura

siluit.

Secundo

habuit

qui quidem actus fuit rectus per intentionera;

Ed. Pr. ni.

et

suura tacuit.

et

Lucas ex

victum

bene morigerati.

est

pius

sumnie sapientem

,

nostrara

opinione

ipsa

ibant

hoc, quod dicitur: disciplinati,

sensus

;

fructuo-

,

moderationein

omnibus beatus Lucas

ipsc

,

socialiter;

discretus

,

')discretus per

,

nostrain

enim habuit

super

Secundo

filios.

in tria dividitur:

socialiter, si hurailiter

si

nostrain

his

In

.

quia vixit continenter;

citer,

de

per

ponit.

sensus

actus justus,

,

fuerit rcctus

si

Deum summe potentem

nostra sentit

in

contincuter,

actus justus erit,

rectus per bonara intenlionera

mitatem

ibat

Tria aiitem sunl

quodlibethorum secundum ipsuni Bcrnardum

fructuosus

et

nomen

etiam

ciijus

sobrius

victus

scilicet

victus, inquit, sobrius erit, si

;

dum

,

quae optimc ordinant homineni ad se ipsuin

,

faciunt,

vixerimus; sus

vos

Quarto

omne ob-

ei

enim socius Cleophae

Fuit

Tertio fuit bene ordinatus, quanlum ad se ipsura.

et

saliitat

:

sicut aliqui dixerunt, prout refert Gregorius in Moralibus,

Emaus,

licet

IV.

acternam cxoptat.

quod patet ex hoc, quod dominum, quetn

aliquem peregrinum existimabat caritatis

Coloss,

,

id est, salutem

Lucas medicus, salutat,

sequium

verbo,

illo

prologo, quia ejus verba animae languentls

in

Tertio ejus velle in desideriis, quod patet ex hoc,

sunt medicina.

quod

patet ex

consiliis,

in

iit

Qua-

bonnm

actura

hoc notatur

intentioneui et coinin en su r«-

iii

De

Cap. CLVI.

696

oralionc

(licitur;

ciini

,

corporc pro

tiii

Luca

sancto

cnuis

qui

evangelista.

inortilicationein jugiter in siio

Discretus pcr moderationein,

noininis ainore portavit.

rorma bovis monstratus cst, qui iingulaiu

iindc in

iindit,

per quod

virtus discretionis cxprimitur. Fructuosus per acdificationeuii ')adeo

quippe

proximis fructuosus, quodab omiiibus carissimus habebatur,

fuit

nnde Coloss. IV vocatur ab apostolo carissimus

salutat vos Lucas,

:

Tertio habult sensuin pium, quia cre-

niquit, mcdicus carissiinus.

summe potentem,

didit et in suo evangelio professus csl Dcuin esse

summe

suninie sapicntem,

De duobus primis

bonuin.

dicit in IV. capi-

tulo: stupebant in doctrina ejus, quia in potestate erat l)e

Quarto

quod

ct ultinio

ordinatus

fuerit

fuit

quoniam

,

boiius

sermo

ipsius.

solus

Deus.

nisi

optimc ordinalus, quantum ad suuin officium,

evangelium.

scribere

fuit

neino

capilulo:

XVIII.

palet

tertio

autem patet,

lioc

Iii

ipsum

qualiter

ibi

evangeliuiu fulcitur multa

suuni

-)repletur multa ulilitate, decoratur multa venustatc et au-

veritate,

thenticatur

inultorum

Est

veritate.

veritas

scilicet

,

luuUa

fulcitur

vitae

el

justitiae

,

Veritas vilae est adaequatio manus ad linguam, veritas

doctrinae. justitiac

triplex

namque

Primo

auctorilate.

autein

est

adaequatio sententiae ad.causam,

adaequalio est

Hac

ad intellectum.

rei

doctrinae

veritas

ipsum evan-

triplici vcritate

geliuni fulcitur, quia in ipso evangelio haec triplcx veritas edocctur.

Ostcndit eniin Lucas,

in se ha-

Chrislum hanc triplicem vcritatcin

buisse ct alios docuisse. Ostcndit autein Christum hanc tripliccm veri-

habuisse per testinionium adversariorum, sicut patet Luc.

tatein

magistcr, scinius, quia rccte dicis ct doces

Et noii accipis personain; viain

ccce

Bona

in

Sed

veritale

in

eniin vita dicitur via Dei.

ipso suo evangelio, Christuin lianc triplicein ve-

Prinio cnini ibidein docctur vcrilas vitac, quae coii-

ritatcin docuissc.

Undc

obscrvalione mandatoruiu Dci.

sistit in

XX:

ccce veritas doctrinae.

veritas justitiac.

Dei doces; ccce veritas vitae.

Secundo ostendilur

;

dicitur X. cap

:

diligcs

dominumDeum etc. hoc fac, ctvives HemXVIII: interrogaviteum quidam princcps dicens. magisler boiic, quid faciens vilain aclernam possidcbo ? Elscquitur

inaiulalaiiosti,

:

doclrinae.

Unde quibusdam

dicebat

cap.

.XI.

:

,

l)

—

Ed. V (

I'r. I

i

rt

dPO

Sccundo

niciitam ct rulain ct onine olus,

judiciuiu ct carilatem Dei clc.

111

occides etc.

vaeh vobis Pharisacis. qui dcciinatis,

cimando praedicalis

1

noii

legil ft

in tf omlllil.

veritas

haiic veritatem doctrinac pcrvertentibus

nmildl

ibidcin:

Ilcni

;iili.

I

i

ii

r

1

ii

o

.s

id

cst dc-

ct praelcrilis

vach vobis lcgis pcriiis.

2) Ed.

I'i.

i

<•

p

1

c

-

De

Cap. CLVI. lls

qui

,

XX.

,

Dco.

,

qui nolucrunt

ante me.

ficile

dicturus

XIX. cap.

Iteni

Item

mc

a

se,

fuit

omiies opcrarii

iflcliorativa.

Hanc

mcdicum ostendit propinasse.

quae curat a morbis,

et

Hanc

remissionem

dicarc captivis

Mcdicina

ctc.

pauperibus

mentum casu

,

:

et haec

ait:

Item

etc.

cap.

:

ab eo

cap.:

atlcndite a fermento Pharisaeorura ctc,

Vel potest

quoniam

sic

tes evangclii sui

ct

omnia, quaccunquc habes, vende

VI.

occasionum pcccandi

est vitatio

De hoc

,

homincm mclioreni

aufert

qui

,

dicit

dici

in

,

vestl-

quae preservat a

et

malarum

cum

uiedicinaiu ostendunt medicuin tradidisse,

replelur,

vocare

Hanc medicinam oslendit nobis medicum

cum

Hanc

consortia evitare.

prae-

,

veni

quae sanitatein auget

est,

Consilia enim

tum.

netur.

non

V, cap.:

Medicina autein preservativa est,

etc.

utiiitate

medicum coelestcm

sanare contritos corde

Itcm

elc.

mcliorativa

perfectiorem faciunt.

da

et

suo evan-

Medicina aulem cura-

uiedicinain dicit

haec est observatio consiliorum.

propinasse, XVIII. cap.,

in

haec est poenitentia, quac oinues

nobis exhibuisse, cum ait IV. cap.

et

Sccundo

et ille, qui scripsit,

medicinam nobis Lucas

triplicem

inorbos spirituales curat.

et

reprobis

ad designanduin, quod nobis luedicinam validissimam

gelio coelestem

justos

ubi

iiiiquitatis.

Unde

inter-

et

liuc

Est autem triplex medicina: curativa, praeservativa

propinavit.

liva est,

adducitc

de judicio,

cjus evangeiiuui rcpictur mulla utilitatc.

medicus

juslitiac

verilas

sunt, Caesari et,

verunitamcn ininiicos uieos

:

agitur

ubi

XIII,

Tcrlio

elc.

697

evangelista.

quae Caesaris

,

me rcgnare supcr

disccditc

esl:

scientiae

cap.: ledtlitc crgo

quac Dei sant illos

clavein

tulistis

ostenditur

Luca

saucto

societaXII.

ait

ubi edocet inalorum

quod ipsuin evangelium multa

,

ipso

virtus

omnis sapicnliac conti-

Ambrosius: Lucas omnes sapicntiae

virtu-

Docuit enim naturalia, cum

complectitur hystoria.

de spiritu sancto dominicam incarnationem exstitisse reseravit. Unde ct

David naturalem docens sapientiam

creabuntur. Item

tiemuissc, solem radios extraxisse beatitudinibus raorcs docuit. est in niinimo,

ipsa fides nalurali,

,

in

magno

fidelis

ipsum mysterium

rationali ct

morali.

queudi valdc venustus diclis

ct

suis vcnustatcm

docuit moralia,

est.

trinitatis

Sine hac

cjus cst.

cum

,

in

ipsis

ait: qui fidclis

sapientia

triplici ,

hoc est

Tcrtio ejus evan-

enim stjlus

Ad hoc

dccorem tcneat

factas, terram

non potest

csse

Haec Arabrosius.

decorus et

,

Docuit rationalia, cura

gclium dccoralur raulta venustate;

iii

spiritum tuum et

ait: emitte

cum docuit,tenebras in passione Christi

et

modus

lo-

autem, quod aliquis tria

sunt

ncccssaria

:

De

Cap. CLVi.

698

(qiiae tiaiiit Aiigiistiiius

)

scilicel

,

Luca

sancto

placeat

iit

Hunc

ut nioveat, debet loqui cuin fervore.

Lucas

scribeiulo

in

VIH: misiniHS cujus

,

quod

laus

nobis

quoniam

patre

post dies

rum

etc.

quippe

ijlos

Ad

Jereni.

doiuui

quod

,

Undc

dicitur

in

dies

Israel

ecce

domui Juda

et

feriam

cum domo iu

sancto

ab

Secundo a

eodem evangelio XXI.

instigante

dicit

spiritu

Hieronjmus

angelo,

dc

quo

cap.

Ter-

prologo

in

Achajae partibus hoc

in

Quarto ab angelis praefiguratum.

illo

Israel

visceribus co-

verba autem niea non transibunt.

angelum Dei volantem per medium

dicitur Apocal.

coeli, habentein

Fuit

enim

XIV:

vidi

evangelium ae-

Istud autem evangelium aeternum dicitur, quia ab aetcrno

tcrnum. efficitur,

id

qui est aeternus,

est a Christo,

ad aeteina

finaliter,

prophetis praenuntiatum. pracnuntiavit,

in

Nam

cum unum dc

aeternum

quando

scriptus

intiis

ct vaeh.

Pcr

dictum

est

et foris, Iiiinc

ct

ciiiiu

Quinto

a

Ezechiel prophcta istud cvangelium

aniinalibus faciem

Ezech. in

de aeternis matcria-

pcrpetualiter.

per quod evangelium Lucac signatum cst, Itein

fuit,

XXXI:

litteram loquitur de doctrina evangelica.

:

niultoruin

authenticatum

dabo legein meam

a spiritu sancto inspiratum, unde

,

authenticatum

auctoritate

pactum

erit

scripsit evangelium,

liter

crat

sit,

secundum pactum, quod pepigi cum patribus

dicit doininus,

,

hoc,

nonne cor nostruin ardens

feriam

et

et terra transibunt,

praefiguratum

In hoc,

patet ex

ordinatuin,

dominus,

sed hoc

super Lucaiij

Lu-

vel

quod locutus

notatur,

locutus

evangelium

ejus

fuit

corroboratuin.

coelum tio

,

fervore

dicens:

inultorum

;

dicit

etc.

cum

habiiit

foedus novuin, non

eorum

per ouines ecclesias,

autein

Quarto

a

veniunt,

Cor.

II.

evangelio per omnes ecclesias.

iti

dicitur:

Quod

etc.

auctoritatc

priniis

Barnabam

cujus laus est etc, notatur, quod locutus est ornate.

quod

aperte.

filio

nio-

iit

triplicem modiim Iiabuit

Glossa:

cuin illo fratrem.

est

quod cor ardcns in

ut patcat et

De duobus

praedicando.

et in

auteiii

dicitur:

In hoc, cst

,

Ut placeat, debel loqui ornate, ut pateal, debet loqui aperte,

vcat.

cara

evangelista.

II,

ut

vituli

habcrc

vidisse librum,

sc

dixil,

supra dictum

quo crant scripta lamcntuin

qui ,

cst.

eral

carnicn

librum intelligitur evangelium Lucac, quod

cst scriptum intus per profundi

mysterii

occullationcm ct foris pcr

hystoriac apcrlioncin.

In

quo ctiam continetur lamentum passionis,

carincn

cl

vach aetcrnae

XI. cap.,

rcsiirrcclioiils

dainnalionis,

cnm multa vaeh ponuntur. Scxio a

rnini bciilii rfmni;i

in

sicut

virgine rcscratum.

corde suo conscrvabal

patct

Virgo

cl diligcnlcr conforcbat,

De

Cap. CLVI. iit

Luc.

dicitiu-

ut

II,

postinoduin

liaec

Glossa ibidcin: oinuia,

dicit

vel dicta cognovit,

iu

Luca evangelista

sancto

scriptoribus

lucmoria recolebat,

cum

ut,

nuntiavit conceptuiu Elizabeth,

teinpus prae-

ideo conceptus Elizabeth nun-

ait:

adventus

tempus

rcruin

,

tenens ipsa postmodum inelius

et ordineiu

scriptoribus ac praedicatoribus evangelii reseraret veritatem

omnibus

de

plene

a

igitur,

certiHcabat,

eos

principio

coelitus

instructa

fuit

creditur de beato Luca,

et specialiter

ad eam tainquam ad archam testamenti recurrit praecipue de his

ccrtificatus fuit,

angelica

auuuntiatione et

Lucas

quibus solus

quae

,

Christi

ab ea de

et

,

n.itivitate

hujusmodi,

et

inilio

ipsi

insinuat diccns:

suo

viderunt

et

rainistri

sicut

tradiderunt

fuerunt

sermonis

dupliciter consuevcrit ferri testimonium

ideo

doiniuus

(

Marcum

ut

ait

tirmius et certius est, dicit

et alia

quara

illud

de

,

qui ab

etc.

Cum enim

visis

et auditis.

et

duos de auditis,

quod

,

est

quod

,

de

est

de auditis, visis,

scilicet visis,

ideo,

nt

ponuntur ex-

duo, quac sunt de auditis, ponuutur raedia, ut haec

mcdia tamquara

infirmiora

ab

extrerais,

illis

Nam

quae

sunt certiora,

Octavo a Paulo mirabiliter ap-

hinc inde fulciKntur ct roborentur.

probatuin.

,

duo evangelia, quae sunt de

Augustinus,

trema,

Johannem

et

scilicct

,

sicut ipse

nobis

duos tcstes voluit habere de

Et quoniam testiraonium

Lucam.

ct

Augustinus)

Matthaeum

visis, scilicet

et miraculis

fuerant, sibi intimaverunt et relulerunt,

pracsentcs

prologo

dc

Cum

quod apostoli,

secunduui

scripsit

et

quod inultis

Septimo ab apostolis intimatuin.

agit.

suum evangeliura

idec)

quae

constabaut, sicut

sibi soli

vero Lucas non fuerit cura Christo in omnibus actibus Christi

,

mysteriis.

quod evaugelistae eam de multis inquirebant

Creditur Ipsa

in

uni-

Unde

Mariae, ut, duin nuuc salvatoris nunc praecursoris edocetur

tiatur

qul

ut

Bcrnardus assignans rationein, quare angelus bealae viigini

etiara

de

,

sufficienter

posset explicare quaerentibus.

essent gesta,

prout

rescraret

quae de doiniuo vel a domiuo facta

dicandae vel scribeudae incaruatiouis adveuiret, versa,

H99

ejus cvangelium inirabiliter approbabat,

quando ad

confirmationem dictorum suorum Lucae evangelium adducebat. Undc dicit

Hieronymus

in libro de viris

illiistribus:

quidam suspicantur,

quotiescunque Paulus iu epistolis suis dicit: secundum evangelium nienra, biliter in

de Lucae significarc volumine.

cum de eo

approbavit,

evangelio per oranes ecclesias.

Aiitiochcna

,

quod

,

Ejus

scribit

duin christiani

II.

— — — .

etiaiu

evangelium mira-

Cor. VIII:

cujus laus est

S» Legitur

in h^storia

qui crant in Antiochia,

multi.s

De

Cap. CLVll.

700

sancto Crisanto et Daria.

Hagitiis sc ileilissent. obsossi a imiltitiidiiie Turcoinni affligebaiitHr.

inultiplici

seria

Secl

plene

ciiin

ac

faiiie

ini-

doininum

acl

por

poenitentiain fiiissent convcrsi, appariiit cnidain in ecclesia sanclae

Mariae dc Tripoli iiidiitus

vigilanti vir qiiidam lucidns candidis veslimentis

cum quaercrel

et

,

et niartircs

quisnam esset

,

dixit se essc Lucara,

,

ubi dominus militiam coeli

qui de Antiocliia vcncrat,

ct apostolos

convocaverat, ut pro suis pcregrinis pugnarent.

Cliristiaiii

omncin Turcorum exercituui confreffcrunt.

«gitur auimati

CAP. CIVH. (152.) l>e sancto Criisanto ')et Daria. Crisantus

')Polimii viri

iilius

illustrissimi

,

dum

lidem

Christi

edoclus csset et a patrc ad ydola revocari non posset, jussit euin pater in eonclavi recludiet quinqne puellas eidcm, ut carum seducatur

Qui cum orasset Deuin, ne a fera pessima car-

bianditiis, sociari.

continuo pracdictae puellae

nali, scilicet concupiscentia, superaretur,

sonino opprcssae nec potuin ncc cibum suincre poterant, sed eductae

Tunc Daria virgo prudentissima

cxtcrius continuo haec suniebant.

Deae Vestae dicata rogatur,

Quae ingrcssa

ct patri rcstituat.

seprchcnsa patri

eum

nou

respondit, sc lucrifaceret,

reprehenderct

cur

,

ut ad

sic

pro

Crisantum introeat a Crisanto dc

et

propter

indiitam.

Diis

illos

pouipain,

Cum

,

Crisantus: aret,

si

plus ruslico

spiritus copula

uiiiti

ct

plurimos convertcbant. ')lutor fuerat,

ciiin

ridem convcrtcrunl.

Crisantus ct Daria

1)

Ri'c.

ml nr.

ojMillniit

Nani

uxorc cjus

ct

et

.

ct

de

inari

eo conversa sancti

Claudium tribunuin, qui prius cjus filiis

ct

pluribus

Crisaiitus igitnr jussu

voces

tab

(iUi

et alter ut rusticus

carnale matrimoniuin simulantcs ad Christum

inum carcercin rccluditur, scd foctor

I

elementa saiixissc.

vcneranti exhibere probatur,

quaiu

Tunc

el

eam

rcspondit

alTirmarcnt,

unus tcrrain nt Deain vcnerelur

et aliis similitcr.

itcruin

quos autorcs ipsorum

colcrct,

per nomina hominuin

philosophos

Diis

vestiuni

ut Diis

scd

Crisantus

flagitiosos sacpe viros et impudicas fcmiiias

Daria

cum

et

pompa

p\

Darid.

in

2) Kd.

aliis

Numcriani

militibus ad in

loctidissi-

odorcin suavissiinum coinl'r.

rolliiii

iiA''-il.

3)

Ali

De undecim

Cap. CLVIII.

.

Daria

inutatnr.

iupaiiari traditur,

ai)tein

lupanaris

ostiarius

fiigiens

scd

leo ab am|)liitheatru

Miltitur

cflicitur.

701

milllhus virginum.

quidam,

igitur

ut

virgincin corrumpat, scd a leonc capitur et quasi iiinucns a sancta,

quid de captivo

Quae praecepil, nc cuiu

sciscitatur.

Dariam Deain esse

uibcin cucurrit et

ut lconem capiant

igitur venatores, et

jubeat,

fieri

Qui mox

sed ad se venire permitterct.

laederet,

clamarc

conversus per

scd omncs a lcone capiuntur

,

Tunc prae-

ante pcdes virginis ponuntur ct ab ea eonvertuntur.

copiosum ignein jussit

fectus

Quod

Daria comburatur,

introifu

in

Mittuntur

cocpit.

ccllac mitti,

ut

cmn

leo

leo consideians tiniuit ct rugicns a virglno

Cum crgo

iicentiam accepit, ul nullum laedens, quo vellet, abiret.

praefectus Crisanto ct Dariae divcrsa pocnarum supplicia irrogarct et

tandem

ncquaquain laedi valerent,

deponuntur crantur,

ct

inviolati coiijugcs in

obruti

lapidibus

ct

Clirislo

Horum sollcmnilas

consc-

bic celebrius rccolitur.

CAP. ClVin.

De

(153.)

imdeciiti millibiis virg^innm.

1. Undecim millium virginum passio hoc ordine In Britannia

namque rcx

celcbrala

christiaiiissimus quidain fuit iiominc

Maurus, qui quandam

vel

fovcam

inarlircs

')tcmpore Cari Narbonensis cpiscopi, qui coepit anno do-

CCXI.

iniiii

terra

filiam noinine

mirabili roorum honestate,

Ursulam generavit.

fuit.

Xothus Ilaec

sapientia et pulchritudine pollebat,

quod ejus fama ubique volabat.

Rcx autem Angliae,

cuin

ita

nimis

praepotens esset et multas nationes suo iniperio subjugaret, audita hujus

virginis

virgo

suo

aestuabat.

fama beatum se per omnia fatebatur,

unigenito

Mittunt

copularctur. igitur

magnis promissionibus

dominum suum

ad

anxiari

,

1)

,

etiain

solemnes nuntios

blanditiis

fide

ad patrem

Pr.

vprbn;

virginis,

minas,

si

Rex autem coepit plurimum

insignitam cultori

jdolorum tradcre

tum quia ipsam nullatenus consentire cognosce-

tum quia regis ferocitatem plurimuin formidaret.

E(l.

praedicta

si

ad hoc plurimum

inagui^xs adjicientes

vacui revertantur.

tum quia Chrisli

indignuin duceret ret,

et

Juvenis

lempore

—

CCXI,

oinittit.

Ipsa autem

702

Caj).

divinitiis

CLVIII.

De

uutleciin uiillibiis

iiispirata patri suasit,

pracdictu

iit

virginiini.

asscnsuin prac-

rcgi

berct, ea tainen eoiidilionc proposita, ut ipse rex cuin patrc dcccni

elcctissimas

virgines

virgines

milie

aliis

ad solatiuui traderet

sibi

assignaret

et

et

coiuparalis

tani

quain

sibi

inducias

tiicribus

triennii sibi darct

ad dedicationcm suac

baptizatus in

tribus annis in fide instrucrctur, sapienti siquidcm

liis

viiginitatis,

ct

ipscjuvenis

usus consilio, ut aut difficnltate propositae conditionis aniinuin ejus

ab hoc avcrterct aut hac opportunitate praedictas virgines sccuin Dco At juvcnis libcnter hac conditione accepta apud patrein

dcdicaret. institit et

prolinus baptizatus accelcrari imperavit.

praeccpcrat,

quam valde

sua,

viros

diligebat,

ejus cxercitns iiuligcbat,

quac bcata virgo

cuncta,

Patcr autem puellac ordinavit, ,

quorum

solatio

comitatu suo haberet.

in

quod

filia

tam ipsa quain Undique igitur

virgincs coiifliiunt, undique viri ad tam grande spcctaculum currunt.

Nain multi episcopi ad eas confluxerunt

ut secuin pergcrent, intcr

,

quos erat Pantulus Basilcensis episcopus perduxit et inde rcvcrsus

que Gerasina regina

cum

quae

Siciliae,

eas usque

qui

,

viruni suiini

Romam

Sancta quo-

martiriuin suscepit.

iis

rcgcm crudclissimum

quasi de lupo feceratagnum, soror ')Macirisi episcopi ctDariac malris

sanctaeUrsulae, cum eidempater sanctacUrsulac secretuin per litteras intimasset, continuo inspirautie

Juliana, Victoria et

suarum sui

(ilii

Aurca

et

Deo cum quatuor

filiabus suis, Babilla,

parvulo suo Hadiiano, qui amorc sororum

ultro sc pcrcgrinatioiii ingcssit, relicto reguo in

usqne

in

manu

uniiis

Cujus consilio v4rgines de

^)Britanniam navigavit.

diversis regnis colligebantur ct caruin scinper ductrix cxsistcns iis

tandem martirium passa

trieribns

creta belli

suintibus praeparatis

et

revelat

et

novam

in

praeludia inchoant,

cominilitonibus

militiam

omncs

suis

coiijurant.

modo currunt modo

rcgina

citatac nihil,

discurrunt,

intcrduin

quod animooccurrebat, relinqucbant

aliquando vix vespcre redibant.

intactuin,

aliquando

Conflucbant procercs et

primatcs ad tain grande spcctaculum et omncs admiratione rcplebantur.

dio

convcrtisset,

Tandein

sub unius diei spatio

Ursulac angelus doinini apparuit 1)

R'-c.

Mfilrisii

Ipguiil.

2)

flante

et inde ct

gau-

ct

omncs virgincs ad

Ursula

cuin

tum Galliac, qui T^ella dicitur,

ndtlil

se-

Nain inodo

plcrumquc fugain simulant omniquc gcncre ludorum exer-

belli causa,

mcridic,

cum

Juxta condictuin igilur virginibus,

cst.

prospero vento ad por-

Coloniam

pracdixit,

M.iiiifeslu

fidcin

Kd.

Vr.

dcvciieruiit

cas

ex glossn

,

ubi

intcgio

illuc

A

ii (; 1 i ii iii

De undecim

Cap. CLVIII. reversuras

nuuiero

coronas ibideni martirii

et

703

virginuiD.

inillibus

percepturas.

Inile

ad angeli adinonitionem Rouiam tendentes ad urbcm Basiieam

igitur

appticuerunt

et

ibidem

Romam

navibus

relictis

Ad quarum adventum papa

pedestres venerunt.

valde gavisus

Cyriacus

cura ipse de

,

Britannia oriundus essct et multas ibidein inter eas consanguineas

cum omui

haberet,

cum honore

ipsas sumuio

clero

nibus palmam

ex ipsis

,

quae adhuc baptizatae non fueraut

cum opportunum tempus post Petrum

tibus

Quod apud

percepturnm.

luartirii

et

qui

gloria post

eum

se celans

Verum

hebdoma-

Sed cum omncs reclainarent

ct

convcntu

in

omnibus

et coraui

In

virgi-

inultas

baptizavit.

,

decimus nonus rexisset,

ecclcsiam

officio resignavit.

ipsis

viderct et anno uno et undecim

omniuin propositum suum indicavit

dinales,

suscepit.

eum tum

ipsa autein nocte papae divinitus revelatur,

et dignitati

maxiine car-

co quod relicta pontificatus

^)delirare putabant,

quasdam muliercuias faluas

ire

vellet,

iile

nullatenus

acquiescens quendain viruin saiutum, qui -)Ametos dictus

loco

est,

suo in pontificem ordinavit, et quia sedem apostolicam invito clero reliquit,

nomen

ejus de

omnemque gratiam

catalogo

quam sacer

,

mana habuerat, a tempore Romanae

militiae, scilicet

pontificum idein

Duo

amisit.

illo

Maximus

abrasit

clerus

virginum chorus

illc

in

curia Ro-

autein iniqui principes

magnam

et Africanus, vidcntes

multitudiucm virginum et quod mulli multaeque ad eas confluerent,

Qua-

timuerunt, nc per eas nimis cresceret religio christianorum. propter

iter

earum

explorantes

diligentius

nuntios

miserunt ad

Julium cognatum suum principem gentis Hur.norura, ut educto contra eas exercitu ipsas, trucidarent.

cum

christianae essent,

Beatus igitur Cyriacus cum

titudine de urbe egressus est,

presbiler cardinalis

et

secutus

Jacobus,

qui

cum

illa

venirent Coloniam,

nobili virginum mul-

est autein ipsuin Vinccntius

de Britannia

sua

patria

Antiochiam profectus archiepiscopatus dignitatem septem annis

dem

tenuit.

egrcssus

de

Qui cura papain tunc temporis visitasset virginum adventu audiisset,

sccium

^^Maurisius quoque Levicanae

iis

urbis episcopus,

avunculus Babilae et Julianae

rius

Lucensis episcopus

tunc

Romam

1) i t i

u

Ed. Fr, s.

,

necnon

Sulpicius Ravennensis

et Folla-

episcopus,

qui

advenerant, praedictis virginibus adhaeserunt. Ethereus

quoque sponsus beatae

r

et

urbcm

concitus rediit et itineris

ac passionis se

fecit.

et jara

in

ibi-

deliahere

Ursiilae legit,

manens 2)

Ed, Fr.

in Britannia

Metos

Jegil.

per

visionem

3) Alii

;

Mau-

De

Cap. CLVni.

704

admonelur,

doniitio

a

angciicain

cliristianani.

Nam

factiis fucrat,

mortuus cst

occurrat,

domino admonetur,

ut

et

sorore

et

Constanlia,

Dorothei

cuidam adoiescenti

suam

obvians

ciijusdam rcgis

filio

scd

,

vientes

in

oves

cum clamore nimio

totam

Coloniam redierunt

iilam

miram pulchritudinem, obstupuit

penitus

ilia

rcspuisset,

illc

in

,

consoians cam super necem

el

conjugem copularet.

consummavit.

nomine Corduia timore perterrita

Sed cuin

Quacdam

navi nocte

in

iiia

Sed cum cjus fcstum non

ficret co,

quod cum

autein

se ab-

coronam

scondit, sed in craslinum spoiite morti se olTcrcns martirii suscepit.

autcm

(hiin

vidcns princcps

contcmtuin se videns directa sa-

gilta cain tiansfixit et sic niartiriuin

virgo

vi-

irruerunt ct quasi iupi sac-

multitudinein occiderunt.

virginum promisit, quod eain sibi

hoc

Quas barbari

obsessam invcncrunt.

Hnniiis

ad beatam Ursnlam caetcris juguiatis venissent ejus

mortc

visioncm admoniti

pracdictis virginibus ad martirinm se junxerunt.

et

eas

quae nnbcns nuptias

antc

vovit, per

vencrunt

supcr

el

sua

el iieptis

Constantinopolitani,

regis

igitur virgines cuin praedictis episcopis

dentes

fccit

ad martirium so-

se

Omnes

ab

accipiat.

baptizari

Romam

jain

Roma

surgcns sponsac

quoque cpiscopus Gracciae

pracvcnto, virginitatcm suam doinino

et ipsain

rcgno suc-

in

palmain

niartirii

matrcm

ipsis virginibus

Marculus

filia

fieri

sua parvula Fioreiitina jain christiana neciion

Clementc episcopo

ciavit eisdem.

ut protinus

ca in Colonia

cuin

Qui divinis monitis acquiescens

cnm ipsa

Ethereus eideni

et fiiius ejus

sacrae virgines cuin pracdictis cpiscopis a

redirent, Ethercus a

snae

suam hortarelur

niatrem

ul

patcr ejus Ethcreus primo anno, quo christianus

Cum autcm

cessit.

undeciin mlllibus virginum.

passa

aliis

non cssct, ipsa post longum tcmpus cuidam rcciusae apparuit praeut scqucnti

cipiens,

Passae

recoialur.

tcmporis

pore

,

sint

a festo virginum cjus quoque sollcmnilas

anno

pcracla, ,

cum

crcdilur,

Sicilia

hic

fuisse

dicatur

in

cum

unius

capsa argcnlca

in

in

quadam chronica

—

aulcin

tali

lcm-

ncc Con-

virginibus has reginas.

tale sit marlirium celebratum

domini CCCCLII.

Coloniac corpus

quod ipsum

Ratio

enim tunc non erat rcgnuin

Marciani imperatoris (ut

regnavit aiino

abbatissa

CCXXXVIII.

quod diu posl Constantinum imper
Ilunni et Gotiii saeviebant, scilicet

doniini

quibusdam placct, non sustinct, quod haec

ut

stantinopolis V^erius

die

sunt

,

,

cuin

teinporc

lcgilur),

qui

S. Abbas quidam ab

virginis

impctravit,

promittens,

sua ecclcsia collocarct, sed cuin

per aniium integrum snpcr aitari eam

in

capsa lignea tcnuisset, qua-

De

Cap. CLFX. ilam nocle, tinas

duni

cantaiet

ante allarc monacliis

currens

apostolis.

705

abbas Ipsuis monasteril ciim suo convenlu

nialii-

vhgo

,

ibidem invenerunt.

iilud

petens illud vel aliud pcteret, citius

cuin

,

pulchcrriniam

sibi

apparcntcin

Qui

quain

ipsain

cognoscere

num

erga quas tantuin habes

nicrcedein accipias

ad

cuin

,

amore

si

ait:

illa

devotionis

3. Rc-

multa liaberet,

quandam

vir-

cognosceret,

sc

ego suin una virgi-

alTcctum

ct

,

honore nostri undecics

et

illud

vcniain

miraretur et se ncqua-

visionem

ejus

faterctur,

si

abba-

capsain prc-

,

vidit

et,

capsain et

unde

———

devotione

in

infirmaretur,

graviter

duni

dic,

virgines

lias

,

abbas

Cuin

certissinie promillens

inquirentem.

,

ad

igitur

nullatenus inipetravit.

sc facturuin,

quidam

')quadain

gincm

Abbas

recessit.

ordincm intimavit, pergcntesquc ad locum

corpus sumserant,

ligiosus

altari dcscendit et

vacnam ipsam inveniens Coloniam propcravit

et

tissae rci

tiosain

desiipcr

inclinans per niedium clionun videntibus

indc

sliipentibus

Jnda

et

corporalitcr

illa

reverenter se

et

Syinone

sanctis

ut

indc

millies do-

orationem dixcris, in hora morlis in proteclioncm ct sola-

niinicain

tium nos

Qua

habebis.

disparente

quain cilius

ille,

implevit statimquc vocato abbate inungi sc

fecil.

potuit,

haec

Qui cum inunge-

rclur, subito exclamavit, ut fugcrent et venientibus sacris virginibus

locuin darent.

Quemcumabbas, quidhoc

esset, interrogaretctillcpro-

hiissionem virginis sibi pcr ordinem cnarrasscl, rcccdcntibus cunctis et

paulo post rcdeunlibus ipsum migrassc ad dominum repcrerunt.

CAP. CIIX. (151)

De

isaiicti.s

S^mon

j^ymonc ct Jnda

apo^toliis.

interprelatur obediens vcl poncns tristitiatn.

Hic habuit

duplex cognomcn. Dictus cst cnim Sjmon Zclotcs etSjmon Cananaeus

a Cana vico Galilaeac, ubi dominus aquam est Zelotes,

in vinuin inutavit, ct ideni

quod Cananacus, Cana enim Zelus

igilur obcdicntiam

intcrprctatiir.

Ilabuit

praeceptorum per exsecutionem, tristitiam

afflicto-

rum per compassionein

,

zelum animarum per constantem fervorem.

Judas interpretatur confidens vel gloriosus, vel Judas quasi jubilum dans.

Ipsc eniiu Iiabuit confessionem fidei

1) Kil. Fr.

vorba

:

t|nad
—

i ii

f

i

ria a

re

I

,

gloriam regni ct jubi-

u r oiiiillil.

45

700 luin

De

CLIX.

("op.

Hic

gaudii.

iiitcriil

Symone

sanctis

supple frater;

Secundo dictus

Thaddaeus,

est

principcin, vcl dicitur

tutuin

,

*)

thadca

Thadea

et deus.

dicitur

regia Dei per ornaincntuni vir-

fuit vcstis

quam apprehcndit principem Christum.

pcr

est

ilictus

,

frater Jacobi minoris.

fuit cniin

quod intcrpretatur apprehendens

Thaddacus a

cssc veslis regia. Ipse eniin

eognomen

habuit

miiltiplex

euitn Jutlas Jacobi,

Jiula apostolis.

et

Vcl Thaddaeus

quasi tam Deus, id est niagnus Dcus, scilicet per adoplionem. Tertio dictus est in hystoria ecclcsiastica Lebbaeus, quod soiiat quasi cor vel corculus, id cst cordis cultor, vel

Lebbaeus, quasi lcbes; cor pcr

magnaniinitatcm, corculus per puritatem, lebes per gratiarum pleniet vas virtutnm

tudincm, quia quasi olla

Eorum

passionein

ct gratiac essc

quam -)Tro-

loniae ab ipsis apostolis episcopus ordinatus scripsit,

peus Abdiae discipnlus transtulit I, Symon Caiianacus runt Jacobi niinoiis

et

in

graecum, Africanns

Judas, qui ct Thaddacus, fralres fue-

filii

Mariae Cleophae, quae Alpheo nupta

posl asccnsionem doinini. Legitur eniin

in

Abgarus rex Euchaniac

epistolam dcstinavit.

bono, qui apparuit de te

niihi

herbis fiant ista pcr

quia lu

Deus

sis

Dci

filius

te

tc,

ct

quod verbo

advcrsum

me

qui

in

cum

,

ct

acgritudinem

me non ,

me hacc omnia Kd.

I'i-.

garuiii

aut

scripsisli

coinplcre,

:

Ipsp

III. jiost, Iioin.i

quia

cst

Doiniiins

sufficict.

beatus

qui

hi,

ad mc

—

mc

es, qui

crcdidisti

vident,

non credcnt.

missus sum

rpgia 2)

oporlel

vcniain ad te,

ut

,

proptcr quac

lli.-irca ofTerl el vprh.i:

tc,

qua diu

meain,

Scriptum est cnim de mc, quia

nie.

vident, credcnt, ct

T ro p eus logil regem Edissae iii

loro iiomiiiis:

duobus,

crgo ad me,

Vcni

tibi.

sibi respondit:

non videris

quod

Quibus omni-

dc

quod Judaci murmurant

conipcri,

illud

cl

insidiari

haec vcrlia

ipsc

Dc co autcm

1)

me

parva civilas, scd honesta, quae ulrisque

aulem Jesus

hi,

Nam

volnnt

tc,

rcviviscere.

Proptcrea crgo scribcns rogavcriin

nt digneris fatigari usque ad

laboravi, curare.

est

descenderis dc coclo, ut hacc facias, aut quod

qui haec facis.

sis,

Auditum

caccos vidcrc, claudos

facis

ct luorluos

statui in aiiiino inco unuin cssc ct

Jesu salvatori

quas facis, quod sino mcdicamenlis aut

ambnlarc, lcprosos muiidaii bus andilis dc

hunc moduin

in

filius

locis Ilicrosoliinorum, salutcin:

in

saiiilatihus,

ct

fuit

ecclcsiasticahystoria, qnod

praedictus rcx Abgarus domino nostio Jcsu Chrislo

in

in latinnni.

ct

Judas vcro ad ^^Abgarum rcgein Edessae a Thonia missus

fuit.

milii

promcruit,

legcndam hebrajcc Abdias episcopus Baby-

et

Kil.

inissus iiosl

oiiiillit.

Tr.

elo.

in.ile

,

ct

poslca

2) Kil. Tr, li'j;it:

Ab

.i-

De

Cap. CLfX.

mc

rccipi

ab

aliquem de

£t haec

eo,

meis mittam ad

hystoria

quod

,

qua-

antiqua hjsloria invenitur, sicut Johaiuies Damasceiuis

in

lit)ro

quendam ad Jcsum

ut domini

misit,

imagi-

Ipsum saltem per imagincm conspiceret, quem

figuraret, ut sic

videre non

facie

in

autem Abgarus

in

lY. tcstatur) pictorcm

nem

ergo assumtus fuero,

ut curct te et vivificet te.

non posset (secundum quod

liraescntialiler Cliristum viderc

dam

Cum

(e,

Viilens

ecclcsiastica.

707

et Jiula apostolis.

quo missus sum.

a

(liscipulis

in

Symone

sanctis

Sed cum ad eum

potcrat.

pictor

venisset,

propter nimium fulgorein, quiab ojus facie proccdebat, in cjus facicm clarc nequibat videre vei intendcre nec ipsam, ut sibi jussum fuerat, figurarc.

Quod cerncns dominus,

accipiens

ct

snac

faciei

vestinicnlum lintcum ipsius picloris

supcrimponens, sui ipsius imagincm eidem

Abgaro

impressit ac desideranti regi

imaginis dominus fuerit, in cadcm

idcm Johannes testatur). ciliatus

longura vultum

,

maturitalis,

Illa

Cujusmodi aulem

desliiiavit.

antiqua liysloria legitur (sicut

bene oculatus

Fuit cnim

habuit ct

,

benc super-

quod

acclivis,

fuit

est

signum

autem cpistola domini nostri Jcsu Christi tantae ut

tutis esse dicitur,

in

vir-

Edessa nullus haereticus

civitatc

illa

vet

paganus vivere valeat ncc tjrannus aliquis eidem nocere praesumat.

Nam

si

aliquando gens aiiqua armata

manu contra

illam civifatem

insurrexcrit, infans aliquis suner portam stans epistolam illam legit

cum

et ea die hostes aut territi fugiunt aut pacati

sicut

olim

fertur

Saracenis capta

fuit

Sed

adim])Ietum.

fuisse

dantiam peccatorum in oriente undiquc patcfactam. est

Thomas

Thaddacum,

aposlolus

qui

nissct et se discipulum Jesu sibi

vultu

viso

et

stupefactus et territus

in

lyei

ct

credideris,

Cui Abgarus

credo vcre

:

benter trucidarem

manorum libris

Qui cum ad eum ve-

accepit ct dc

,

Abgarus

Quo

divinum splendorem.

dominum adoravit

,

si

,

omnia et

tui

Judaeos

mihi possibiiitas

auctoritas impediret.

legitur)

misit

dicens:

vcre

disci-

Dei, qui mihi dixcrat, mittam aliquem ad lc de

filii

filium

Poslquam vero

dixisset, vidit

Cui Thaddacus:

discipulis mcis, qui tc curct ct tibi vitain pracstet. si

a

Judas dictus cst, ad Ab-

promissum

Thaddaei quendam mirum

pulus es Jesn

civitas

(ut in hystoria ecclesiastica legitur),

garum rcgem secundum Dei promissionem.

in

componunt,

sublato bcneficio propter abun-

et profanala,

dominus assumtus

iis

postmodum

leprosus

cordis desideria obliiiebis. qui

,

cum

adesset

crucifixerunt et

,

li-

neqnaquam Ro-

Cuin igilur Abgarus (ul in aliquibus

csset,

Thaddacns

ea ejus faciein coiirricavit

ct

epistolam

salvatoris

statim plenam sanita-

45*

:

708

De

CLIX.

Ciij).

Ponto pracdicavit, Sjnion vero

ambo venerunt

Acgjpto,

in

ibidcm duos niagos

ct

de Acthiopia

Maltliacus

et

S. Jiulas autem postea

icccpit,

ti'iii

Symone

sanctis

Jiula apostolis.

Zarocn

,

Mesopotaniia

in

Dcinde

quos

et Arpliaxat,

Tnnc Baradadi,

invenerunt.

fugaverat,

et

Persitlem

in

dnx rcgis Babjloniae, contra Indos ad proelium profecturns nulhim Pergentcs autcni ad fanum

a Diis suis potuit habere responsum. proxiniac

qui

apostolos, inquiri

eos

nisscnt,

sumus,

venerunt,

fecit

Qui

quinam csscnt

,

rcsponderunl:

rcversus fuero

Cui apostoli:

vos.

te cognoscerc illum,

vos vidco

rogo, praedicite.

Deos tuos mcndaces esse cognoscas dare responsa

ut,

,

omnia csse

dum

Tunc

,

vel certe re-

Cui apostoli:

jubemus

phantastici

probenius cos

grandc bcllum dixe-

Tunc

runt futurum et multum populum hinc indc proclio ruiturum. apostoli ridcre cocpcrunt.

Cui apostoli

ridclis ?

cras

Jiora

potcslati

cuin

et

vit,

sc

:

Dicit

dux:

iis

incaulus

non diximus iii

tibi

,

vcraccs

Ciim

ergo

in

quia pax huc nobiscuni intra-

Indorum ad

pacc

Tunc

subjicient.

lueris,

cuin

fieret,

essent.

ab

cliain

Cui apostoli

advcisariis occiipcris.

crastinum

,

non

et

niendaccs

custodiri fciit, ul cx rci

pro

criminc

quod apostoli pracdixeranl poiitificcs,

vivciitcs

occidere,

scd

isti,

puiiircntur. cveiiissct

niortuos

Tunc dux valdc miratus, qnod cos

regein dnxit dicciis:

.

ne

proliibuerunt aposloli,

mittcrent et quia dc bonis illorum aliquid

occidi

et

hoc

vivilicarc

non pcr-

rccipcrc nollenl, eos ad

rex, sunt Dii latcntes in elfigic

Cumquc

sibi

invidiae

magi commoti dixcrunt eos maligiios cssc

hominum.

omnia pracscntibus pracdictis raagis narrasset, zclo

subtiiitcr cogilarc. 1)

risuin

reddcrc volunt,

te securuin

Tunc dux ntrosquc

honorarcnUir

ipsi

isti

te vcnicnt et tuac

pontificcs

cxspccla unuin mcnscni, scd uiiuiu dicni, ct cras

dux inceiidcre voluisset

inissi

el vos

invasit,

tcrtia lcgati

pacc victor cxsisles.

cxitu

nie timor

noli liinere,

dici

kjvavcrunt ct duci dixerunt: ad hoc nt,

nt

ad qnaesita

illos

quae ignorant,

dixerint,

nientitos.

felix

Quibus dux: Diis nostris potentiores

nobis,

fincni belli

,

hebraei

cansam,

si

niodo magis congruum

ope vinccre possis,

ciijus

belles pacalissimos invenire.

per

qua dc re ve-

vel

gcnus quacris,

si

Qnibus dux respondit: cum

huc venimus.

audiam

,

propter

Tunc dux

condilionem, servos Christi nos esse fatcmur,

si

salulis vestrac causa

cst,

quod

,

respondcrc non possent.

Dii

invenlos

et

iiiquisivit.

rcsponsnm

habuerunt

ibidcm

civitatis

Dixit

Ed. rr. coiifligcro

iis

ofTerl.

dux

:

si

audelis,

cum

ct contra iis

')

rcgiium

confligite.

De

Cap. CLIX.

magi:si

(4111

vis vidcre

nos per oinuia iinperilos

corani nobis ausi ioqui

et si

nec

quod loqui

nutibus,

noii

poterant

autem piurimi

Cuin

probabis.

advocati adducti fuisseut, conliuuo corain inagis ut

709

apostolis.

quia nobis praeseutibus loqui uon pote-

,

ruut, veuiani huc viri eloqucutissimi, fuerint,

Juda

sanctis Syinone et

ita niuti facli suut,

Dixcruut-

indicareut.

,

qae raagi ad regem: ut scias nos Deos esse, permittemus eos loqui, ambulare non

scd

faciemus cissent

eos

posse,

aperlis

dux advocatos

,

itcruinque

reddciuus

vidisscut, cos in auinio coutemscrunt.

Quibus Symon: saepc evenit, ut iutra

capsas

gemmarum

siut

ergo alicujus

inclusa

monilia

jdolorum cultura disccdere nos sigiium crucis

Quod

potcritis.

preliosa

soluin

Deum

) gestatorium, vos ab

igilur,

adorare

iuvisibilem

,

cuin fecissent el in frontibus cousignati essent,

imo

possciit,

Quicumque

ipsis

coram omnibus

tudinein serpeutium adveuire fecerunt

vcnientes apostoli pallia sua dc

gos projecerunt dicentcs:

et

vcstris facicmus ct inagos confutare

in froutibus

regem corain magis iterum iugressi sunt, uon

ligncas

ct

coinposita.

Promittitc

gemmata

et

vilissiinas

nou magnopere

exspeclat. et

aurea

scriiiia

iutra

et

rei cupit esse possessor,

quod gestatur,

ipsuin,

sed

babeantur

quaeque

vilia

sed

,

ad apostolos duvit.

turpiter confusos

illos

Quos cum advocati pannosos

grcssuni

iis

Qui cum liacc omuia fe-

non vidcre.

oculis

ad

a magis superari

ct cuni

insultarent, irati inagi multi-

statimquc

,

jussum rcgis

ad

scrpentibus implevcruut et in rna-

nomiuc domini nou moricmini, scd a

in

Cuni ergo

scrpeutibus lacerati dolorum vestrorum mugitus dabilis, serpcules carnes coruiu coraedcrent et ipsi

tamquam

hipi ulularent,

rex et caeteri rogabant apostolos, ut cos a scrpentibus occidi per-

Quibus apostoli rcspondcrunt

inittcrent.

ad

de mortc

vitain

,

:

nos

nou a vita praccipitare

oratione jusserunt serpeutibus, ut

niissi

sumus rcduccre

mortcm

in

omne vcnenum, quod

et facta

,

infudorant,

revocarcut ct postmodum

ad

cruciatus inagi seuserunt,

cum venena serpentcs retrahcreut, quam

cura ante carnes coiuederent.

dolores sentielis Dialitia

,

recedatis.

loca

sua

rcdircnt.

aulem

]Majores

Quibns apostoli dixerunt: tribus diebus

tertia

vero

dic

(luin

ergo

tribus

saui

eritis,

ut

diebus sine

vel sic a vcslra

cibo

sninno doloribus uiinium cruciati mansissent, apostoli

polu ac

et

vcnicntes ad

eos dixernul: non dignalur dominus babere coacta srrvilia, idcoquc surgite saiii Yullis. J)

Illi

EJ. Vt.

ct

abite

habentcs

liberain

facullatem

autcin in malilia perdurantes ab

geslalnriuii

le'^il.

iis

facieiidi

uigerunt

et

.

quac paeiie

De

Cap. CLIX.

710

Symone

saiictis

et

totam Babyloniam coininoverunt.

toiitra eos

ducis ex fornicatione concepit et

Post hoc

partiuiens

filiiim

dyaconuin infamavit, qui eam violaverit

quando pucr natus

conum

quem

,

huc

accusatis,

esset, apostoli infanti dixcnint:

conus castus

Cum autcm

ct

dlc, infans

Ad hoc

dyaconus hoc praesuinsit.

iste

in

,

infans:

hora dja-

ct

Qnod cum

perducite.

eliain

Cnni

liodie

huc adducile

infautcm

llixcruntquc apostoli:

ciijnsclam

apostoli advcninnt ct,

Qai respouderunt:

requirunt.

sit,

filia

qnendam sanctnm

cx ipso concepeiit.

ct

autem parentes dyaconnm occidere vellent,

priniii diei.

Jiula apostoHs.

factniu

noniine domini, iste,

si

dja-

inquit,

sanctus est nec unquain carncni suam coinquinavit.

parentes pueliac instarcnt, ut apostoli quaererent, quis

auclorhujus sccleris fuisset, respondcrunt apostoli: nos innoccntes

Tunc etiam

absolvcrc dccet, nocentcs perderc non dccct. contigit,

chmsae

Tunc

duae tigrides ferocissimae

ut

caveis

nomine domini eas vclut oves

apostoii ad eas vcnerunt et in

rogati pcr

aunuin

et

quani

LX

plus

principibus

autcm aposlolis inde discedeie,

Voientibus

fcccrunt.

ct

,

tcniporis

singulis

in

erant, fugerent et oinnes, qui sibi occurrerent, devorJirent.

inansuetas

spatio

quac

tres

baplirati

luenscs

millia

peruianserunt

ibideiu

hominum exccptis

LXX

sacrificare

cum

ut,

illuc vcnissent,

coiiipcllcicnt aut pcnitus nccarcnt.

igitnr nnivcrsa provintia cuin apostoli ad

eccc pracditti pontiliccs

iiissent,

tum rege

ydoloruin pontilices, vc-

nerunt et eos contia apostolos concilaverunt, aut eos

quo

in

,

autcm inagi ad quandam

Pracdicti

sunt.

civitatcm noinine •)Sainir, ubi erant

parvniis

Perlustrata

pracdictam civitatcin ve-

tum univorso populo cos capiunt

el

ad tcuipium solis dcducunt. Daenionesanlein per encrgumcnos tlaniaie coepcrunt: quid nobis ct vobis, apostoli Dci vivi? Etce vcslro

flanimis

cxuriinar.

unuin e duobus cligite, aut

Tuiic angelus domini

horum repenlinum

iis

in

ingrcssu

apparcns dixil:

intcrilum nut vcstruni

CuL apostoii: *)adoranda cstDci misericordia, ut

inarlirium.

convcitat et nos ad palniain martirii pcrducat.

et istos

Fatto aulem silcntio

apostoli dixerunt: ut stialis, quod haec jdola dacinonibus pltna sunt,

ccce

iis

iinperamus, ut cxeant et singuli simulacra sua confringant.

duo

Statimque

Acthiopcs

nigri

simulacris cxicrunt ct confratlis

Quod

nudi

cum

cunctis

diris

stupcntibus dc

votibus abstcsscrunt.

videntes pontificcs in apostolos irrucruul ct cos prolinns tru-

tidarunt.

Iii

ipsa autcm hoia,

cum

fulgura cxstitcruiit, nt tcmplum J)

ct

illis

Ed.

l'r.

Sunmair

et

LXXX

niniia csset cocli scrcnitas,

ipsum

lijjit.

.!)

trifaric

scindcretur

Ou.ttuor >octs

scij.

(.'iiiillil

tanl.i

ct

illi

Cit. Vt

CLX.

Cap. duo inagi

De

carbones ictu

in

sancto Quiatino.

fiilguris

etiani

locis

Ysidorus

ecclesiastica et

Belcth in

in libro

quod

affixus,

sit

de obitu apostolorum et Euscbius in hystoria

Beda super actus apostolorum

snmma sua

autem Symone

beato

quod crucis patibnlo

invenitur,

auteni cor-

honorem eornni

et in

De

eccleslam mirae magnitudinis fabricavit. pluribns

Rex

veitereiitiir.

ad suam urbera transtulit

pora apostolornui

711

testantur.

Cum

enim

et

magister Johannes

nt ajunt,

,

in

Aegypto

praedicasset, Hierosolimam rediit et post mortem Jacobi minoris in

episcopum Hierosolimitanum ab apostolis unanimiter ante mnrtem

de

tatur

reddidit.

rexisset

XXX

suam

eo:

dcnos morluos fluctibus raersos

ter

Ad

afTicitur.

mirantibus,

ab eo capitur

quod non

fratris Joscphi,

chronica testatur.

Nam

quod

nt

CXX

annorum scncx

Symon, qui crucis inartirium

fuit iste

qui cpiscopus Hierosolimitanus

phae

ct injuriis

^^Nonnulli vero dicunt, sicut est

crucis supplicium pertulisset. veritas,

vitae

ultimuni in cruce ipsnm aftigi jussit, omnibus,

aderant, et ipso judice

qui

Unde can-

humanae

Cum autcm ecclesiam Hierosolimitanam pcr annos raultos et ')CXX annum agcret, tempore Trajani imperatoris, cum

^) Alticus consuiaris Hierosoliinis haberetur, niultis

est electus el

mortuos suscilasse narratur.

et

scd

fuit,

fuit alius

S^mon

filins

Euscbins Cacsareensis episcopus

Idein dicunt Ysidorus et

Beda

quod patet per Bedani

redarguit in retractalionibus suis.

,

Cleo-* in

sua

in suis chronicis.

Ysidorus et Euscbins, quod prius dixerunt, postmodum

nicis suis correxerunt,

rei

pcrtulit et

in

chro-

qui se hoc scnsissc

Usuardus quoque

in

suo martiro-

logio idem lestatur.

CAP. CLX. (155.)

De

saiicto Q,iiiiitino.

Quinlinus genere nobilis et civis

Romanus ad urbem ArabianHin

veniens et innlta miracula faciens jussu Maximiani a praefecto urbis capilur et usque ad defectura caedentium verberatus carccri inanci-

patur, sed solvente

pulo

praedicavit.

i)

verbn

:

eum angelo

Unde

iteruin

Ed. l'i.: ci rca centesiinum. fiiil ojniltil. Noiiniilli

—

in

mediam nrbem

captus 2) E<1.

in

et

f r.

:

ivit

et ibi

po-

equuleo nsquc ad

Accitiis.

3) Ed. Pr.

De

Cap. CLXI.

7ri

rupfioiieui venaniiii disleiitus

,

saiiclo Eustacliio.

neivis quoque cruilis

lae-

iliirissiiiie

sus oleuin, picem el adipein ferventissiinum toleravit, et cuni piae-

derideret

sidein

dum adductus

luisset

decem

inter nngulas

collari

fecit.

LV

acetuin

sinapiuin

et

Nam dum

carnem praescs

coipus

iii

fluincii

assidue orationi vacaret,

nocte

ud castrmn Veroinaiuhim j)roperare jubetar, ul Quintini

.sancti

os

ejus

tandem eum de-

infigeiis

projectum

cuiu

,

matrona nobiii Romana

quadain

a

in

apud Veroinan-

et

duos clavos a capite usque ad crura el

,

et

(iujus

latuisset,

est.

cakein,

iratus

,

Sed cum adhuc iinmobilis permancret

projecit.

requireret

et

hoiiorifice

per annos

taliter

ab

repcrtuiu

angelo inonita corpus

in tali loco

Cuin

sepeliret.

praedictum locum cuiu inulto comitatu vcnisset

et

igilur

ad

orationem ibideni

funderet, corpiis sanctiQuiiitini incorruptum ct redolens superfluvium

Quod sepelicns pro sepullurae

protinus enatavit. oculoruin recepit

luineu

bciieficio

ibidem acditicata ccclesia ad propria remeavit.

el

CiP. CIXI. (156.)

De

isaiicto KiiNtachio. Hic cral inagister mililum

Eustachius ante Placidus vocabatur.

Trajani assiduus

,

autcm

Eral

impcratoris.

llabcbat autcm cou-

sed tamen jdolorum cultui dedilus,

jagcm ejusJeiu

ritus

cl

miscricordiac

valde

misericordiae

operibus

cxsistcntcm

duosquc

lilios

procrcavit, quos juxta suain magnificentiam magnifice cducari et quia operibus miscricordiac scdulus insislebat,

nieruit illustrari.

gem cervorum

Quadain

reperit,

uiajorcm conspexit, vasliorcin

qui

ciiim die,

inter

quos unuin caeteris

aliis

Quem cum

quandam liter

totis viribus inscqueretur

rupis altitudinem

et ipsuin ,

\idif

in

silvam

rcliquos

capcrc nitc-

cervus tandcm super

consccndit ct Placidus appropians, qua-

capi posset, aniino sedulus revolvcbaf.

gcnter considcraret,

spccipsiorcm el

circa cervos

niilitibus

occupalis Placidus hunc toto nisu insequitur bafur.

ad viam veritatis

vcnationi insisterct, gre-

ab aliorum societatc discedens

Vcrum

probiliit.

cum

fecit,

inter

supra solis tlarifafem fulgeiifem

Qui cuin cervuin

dili-

coriiua ejus forinam sacrac crucis cf iinagiiicm

os ccrvi, situt olini per asinam Balaain

.

sit

Jesu Chrisli, qui per ci

lotutus est ditciis;

:

De

Cap. CLXI. Placide, quid

appnnii

tibi

tuae

me

corani

Ego

pctsequeris?

nie

ego suin

,

gratia

tui

oh hoc veni

et

procidit

terratn

Christus

ait

creavi

,

post unain

et

cgo

:

sum

Placide,

,

qui lucem oriri fcci

hominem de

qui

propter salutcm

geiieris

iiumani

ct

ilerum

lerram

in

decidens

tcrris

in

credo

ait:

credis, vade ad episcopuin civilatis

Placidus:

vis,

doniine,

tocum mundeiitur;

rursus appareani et,

tibi

tu

te.

tenipora

ct

forinavi,

qui

carne

apparui,

qui

Haec audiens Placidus quia tu

qui

es,

Et dixit ad euin dominus Oui

et te baptizari facias.

,

ut et ipsi paritcr ia te credant? Cui doininus pariter

in

qui

,

baec cadein uxori meae

ut

terra in

tcnae

doinine,

,

oninia fecisti et qui errantes convertis. si

credam

sic

divisi liino

tcrlia die resurrexi.

sepultus

de

rediens

se et

Ghristus, qui coelum et terram

et a tenebris

dies ct annos coiistilui,

crucifixus

horam ad

quod loqueris,

revela mihi,

surrexit et aii:

Et

haec verba

Haec audiens Placidus nimio timore correptus de cquo

protulit. in

quem

Alii tanien dicuiit,

quac intcr cornua cervi apparuit,

,

aniniaii

per hnno,

et

venabaris, corviim ego quoque te ipse venarer.

quod ipsa iinago

hoc

in

quein tu ignorans colis; eleuiosinae

(iiiristus,

adscendenint

713

sancto Eustachio.

quoque die

quae futura sunt

:

et

liliis

nuntieni,

renuntia

illis,

ut et ips^

crastiiia

huc venias

plenius

,

ut

,

pandam.

tibi

Cuin ergo donium venisset et haec uxori in lecto renuntiasset, exclamavit uxor ejus dicens vidi ct

dicentem

nunc cognovi,

igitur ad

doraine mi, et ego

:

cras tu et vir tuus

raihi,

quoniam ipse

cst

eum transacta nocte ad

et hlii tui

Jesus

me

venietis,

Perrexerunt

Christus.

episcopum Romae incdia nocte, qui eos cuin magno gau-

dio baptizavit et Placidum Eustachium vocavit, ejus

uxorem Theospi-

Manc

facto Eustachius,

teni

Agapetuin

et filios ejus

sicut prius,

et Theospilura.

ad venationem proccssit

et

prope locum veniens milites

suos quasi sub obtentu invesligandac venalionis

supplico,

dixit:

Cui

tuo.

decoperat, 00,

doinine,

ut

dominus: beatiis es,

meae,

gratiae

te

conculcasti

niulla

te nuilta pati,

,

Eustachi

sustinere, ut

ut

,

in

faciem suain

quae promiscras servo qui

superasti

modo apparebit

fides

accepisti

modo tua.

respicias.

quia

pcr

lavacrum

euni

,

qui te

Djabolus enim

saeve armatur;

oportet

accipias coronani vicloriae;

oportet

contra te

de alta saeculi vanilate huinilieris

spiritualibus divitiis exalleris. pristinani

manifestes,

quia inodo d^aboluni

quod ipsum dercliqueris,

igitur

dispersit stansquc

primae visionis aspexit, cadensquc

in loco formain

Tu cigo

iic

lcnlationcs

delicias iiec

opoilol

te

et

rursus

iii

ad gloriani alloriini

Jol»

714

Cap. CLX[.

deiiionstrari.

Sed cum

De

liumiliatiis fiicris,

riam pristinam restitiiam lc, aut

accipere

oportct

lieri

in

modo

,

domum

et

domine

:

accidere jube

dominus

Sicquc

tc et in glo-

niodo tcntationcs vis

si

Eustachius

ei

ad

veniara

Post paucos

praedationcm videntes ct pcr noctem

quac repercrunt, asportarunt

cum

spoliarunl et ipse

et

et ancillas ipsius invasit

Quidam autem

interierunt.

in

domum

domum

equi

ct

scclesti ejus dc-

ejus irruentcs cuncta,

totam auro

iixorc sua ct

mca

quia gratia

,

in coeluui adscendit ct

aliquod tempus omncs

universos occidit; deinde post

ita

si

,

scd virtutem

,

rediens haec uxori suae nuntiavit.

omnia ejus pccora subito

aliis

,

mors pestifera cunctos servos

dies

igitur

Dicit

nobis tenlationes

custodict animas vcstras.

Eustachins

ergo

dic

Cui dominus: coastans esto

tribue.

patientiac

vitac.

fine

sancto Eustachio.

et

argento cl rcbus

gratias ageiis noctc au-

filiis

ruborcm verentcs Aegjptum pergebanl, totaque cjus

fugit nudus. Qui

possessio per rapinam malorum ad nihilum est redacta.

Rcx autem

totusque senatus pro magistro militum tam slrenuo multum dolcbant, eo,

Cum

quod dc co nullum indicium reperirc potcrant.

^gerent, appropinquavcrunt luari

vigare coepcrunt.

Videns autem

quae pulchra essct

niniis

undc solverent,

sccam habcre. l)iu

cum

mare

Quod

in

cuin

Eustachius audivit,

ut

contiadiccntc

praccipilarciit, ut

iniiuit

iiullatcnus

uxorcm

ingcmisccns

lluvium

ausus cuiu duobus fluminis

relicto

filiis

iis

tristis

ibat ac diccns:

ad accipicndum alium pervenissct,

fcstinavit.

Vudc

Scd

,

lupus

ecce

Buerat, rapieiis

flnvium pcrtransire

iii

eiim

ili\iiia

ct

Pcrvenicns-

concitus

silvain aufugit.

vcnit

non cst

uno circa ripain

supcr tcrram posuit ct

Cuin autcm circa ct

medium

infantcm,

iluminis

qucm depo-

Qui de co despcraiis ad aliuni

non valcns, cum cssct

plangerc et capillos suos cvcIIitc, nisi

sed

,

cuin abirct, leo venit ct alium

euin consequi

ct

mihi

Qui cum fluvium traiisva-

qucin bajulavcrat,

fcstinavit.

nt

reliquit

vaeli

aquarum abundantiam

proptcr

alterum tiansportabat.

dassct, illum infanlem

asscntirc

dominus nautis suis,

vobis, quia mater vcstra alienigcnae marilo tradita est.

qucndain

cum

uxorcm suam habcrc possent.

sic

Eustachius comperissct,

duos infantes accipiens

quc ad

,

uxorem, volens illam

jussit pro naulo detincri

Quod

vero eo

voluit.

navis uxorcm Eustachii,

domiiius

ipsam plurimum habcrc dcsidcravit

,

itcr

eain na-

naulum ab eo exigcbat, non habentibus vcro

vero transrretassct, illis,

autein

navem super

invcnicntes

et

volens sc

provideiitia conliiiuisset,

liliiim

mcdio

in

iii

rapiens abiit.

fluminis, coepit

aquani projicere,

Pastorcs aiilem. videnles

De

Cap. CLXI.

eum cum canibns

leoriem pneriim vlvum portantem,

715

saucto Eustachio. insecuti snnf.

Pcr

divinam autem ('ispensationera leo puerum illaesum abjiciens recessit. Qnidara

post lupum

insupcr aratores

puerum

alinm

inclaraantcs

dc cjus faucibus incolnmera liberarnnt, utriqnc vero,

scilicet pasto-

res et aratores, dc uno vico fuerunt ct penes se pneros nntriernnt.

Hoc

qnia ante

,

sum nadatus!

ttitus

Job

,

,

dixisse

raihi

tc

sed ccce plns aliquid

,

plorans

ibat

modo

sed

,

pe-

qni a multilndine militum circnradari

solebam, sed nunc solus remanens nec

Memini, domine

ac

pollcbam

nt arbor,

,

Hen me

mocrens

sed

nesciebat,

Eustachius

Ycro

dicens: hen mihi

me

in

filios

quia

,

vidco

lieri

snm concessus habcre!

oporlet te

tentari

enim

illc

,

sicut

pos-

etsi

,

sessionibns nudatus fnerit, tamen stercus habuit, super qnod sedere poluit,

autcm

niihi

ego

habuit,

tientes

puerunt;

horum remansil5

nil

uxor est rclicta,

illi

domine, tribulationibns meis clinet cor

agros

abiit

XV

annos

sed

vit,

antein

potius

eam intactam

recordatns Placidi, casset

,

Et haec

data sibi mercede

ct

autem ejus

filii

,

Dominns

rautatione

vilain

alienigena cognoIinpcrator

finivit.

ab hoslibus inolcstabatnr et

contra

qui strcnne

de ejus subita

illain ille

diniillcns

ne de-

,

snnt nec se essc fratres sciebant.

populus Romanus plurirauin

et

da reqniem,

ori nieo

cnstodivit

autem uxorein Euslachii conservavit nec

ra-

filios

a facic tna.

et ejiciar

ad qnendam vicnm

vico edncati

altcro

in

lacr^niis

illoruin honiinuin per

ablata;

vero

coinpa-

sibi

qnac raeos

pone custodiam

et

racum in veiba malitiae

cum

dicens

mc

a

amicos

illc

liabui,

fcras

ininiilcs

ipsos hoslcs saepius dimi-

pluriraum trislabatur

direxitqne

uiultos niilites per diversas ranndi partes, proinillens oinnibus,

eum bns

h

,

qni aliqnando Placido

quo degcbat, raiis,

venerunt.

ininislraveiant

praeter spcin vidi

quando conjugem ineam viderc possim

Eustachi rccipies.

coinesti ,

quia

snnt, cito

Venit autem

honorem

;

ad

num nomine

cnm

in

sic

,

nam de

filiis

emn vox

sicut

da, scio

dicens:

istos,

ut ali ,

quod

coniide,

tuuin recuperabis et filios et nxoreni

Cnin igitur militibus obviasset,

vernnt, cuinque

vicntn,

recognovit et veniens in inemoriam

suae pertnrbari coepit ac dicere: domine,

qui aliquando niecnin fuerunt,

feris

ad ipsum

,

qui

niilili-

Qnos Placidus de agro veniie consiJe-

eos ex incessn protinns

dignitatis

a

Duo antcm ex

invenissent, innltas divitias et honores.

salutasscnt,

ipsi

quacsierunt,

Plauiduin cuin nxorc ct dnobus

antein se ncscirc piofcssus cal.

Ad

enm si

liliis

minirae cogno-

aliqucni peregri-

cognosccrct.

prcces tamcii ejus

Illc

in hospitio

Cap. CLXI. De saucto Eustacluo.

716

deverterunt et Eustachius

serviebat.

iis

Et recolens pristiniim sta-

tum suum lacr^mas contincre non potcrat, egrcssns antcm foras

snam faciem

iterum

lavit et

quem qHaerimus

quod

cum de uxore

vero con-

Illi

homo

est

quod

sibi

Qui

Tunc

dixit

primam

et

pracceptum impcratoris

milites

optimis vestimentis ipsum incluunf.

iis,

autem omnes quasi

Vicini

ad spcctaculum concurrebant, dum milifcs virtutem ejus

cl

illi,

signum videnles ipsnm

et

ejus sciscitati sunt.

filiis

uxor dctenta.

ct

gloriam praedicabant.

ponunt

hic

protinus cognoverunt et insilientes et osct

mortui essent

filii

serviebat.

cicatricis in capilc,

El respicicntcs

quem quaerebant,

culantes

siguum

ct si Iiabet

in bello accidit, ipse est. ,

iis

Et rcspondens alter dixit: valde quidem similis cst;

!

considercmus igitur

esse

redicns

ad invicem dicebant: quam similis

sidcrantes

Post

XV

iter

ei

ex-

dicrum ad

imperatorem dcvcncrunt, qui ejus adventum audiens protinus eidem

qnoqueomnibus

occurrit et ipsuni videns in oscula ejus ruit. Narravit

cuncta,

quae

sibi

pcr ordinem accidissent,

rium militiac trahitur

idem

et

quod prius, officium cxerccre com-

,

Qui numeratis mililibus

pcllitur.

cognoscens jussil tirones aufcm, illam terram,

in

loci incolae illos

limuin placuissent,

profecfus

dicbus

requiescerc

lionestate compositos

Vidcns vcro

cum

,

sibi plu-

piimos convivas suos ordinavit eosdem ct

iiiter

ad bcllum subjeclis hosfibus exercifuin sunin tribus

quodain loco

in

suae nutu

morum

ct

Conligit

duos juvcnes tam-

caetcris apfiorcs magistro militum consignarunt.

juvenes clcgantcs

sic

hosles esse

tot

civitatcs ct vicos.

cjus educafi sunt, dcscribi, ut daront

lilii

duos tirones. Universi autem ejus

quam

paucos contra

et

peromnes

colligi

qua

ad magiste-

staliuuiue

fccit.

taincii

uxor sua paupcr

ubi

,

vcro duo adolescentes

Illi

in

mancbal,

hospifa

tabernaculo malris

Uci Iiospitafi sunt, nescicntcs, quod mafcr sua cssct,

cl scdcntcs circa inciidipin ct niufuo coiifabulantcs cxpoiicbant sibi iiivicein

ipsi

cgo

,

Matcr vero eoruin de contra

dc infantia sua.

rcfcrcbant,

audicbat.

atfcntius

duin infans esscm

,

Dicebat

aliud rccolo

nihil

nisi

,

valde

scilicct

eral,

me

ct aliuin

accipicnlcsquc

gressiquc sunt navcin,

minorcm

nos cgrcssi

quo

ncscio

.id

veio

qiiciid.iiii

noslcr niiviiiiii

porfans

iios

traiisivif

cuiii

duosquc

de donio

sunt

cuiitcs.

duos

,

filios

ine, qui et ipsc spcciosus

(]uin

cgrcdcremur, matcr nostia, ncscio quo inodo l)atcr

miiiori:

quod palcr ineus

magistcr militum crat ct mater inea speciosa valdc

habuerunt,

quae

scdciis,

niajor

cniiu

llciis

,

iii

noctc

in-

autem de navi iiiari

pcrgcbal

rclicla csl,

porvciiiciiS(|iu'

fratrc iiicd juniorc cl

iiic

siipcr

\

De

Cap. CLXF. ripain

niiniinis

pcrct,

lupns

Cuin autem

(lcreliquit.

vcnit

posscssionc,

dc

sit

qua

in

mc de

ct ipse scis,

rapuit ct in silvam deduxit.

et

qui

Et

in

educaverant

nie

illa

hoc dicehant, quod de lupo cruimus

,

hacc matcr eorum dixisscnt,

scriatim

ct

considcrans

apud sc

diu

deprecor

dicciis:

tc

dominc,

,

si

dicens

precor te

signa

co

in

ut cxponas

domiiie,

,

quod tu

,

vidit

jam conlinerc non possct

sc

adiit ct interpellavit euin

talem tcntatioiicm suslinuit,

quae taiucn ah

ablata fuit, filios

mihi pristinam

qucm Placidum salvator

ceris Eustachius,

pcdcs suos

Agapctum

scilicet

iii

,

omni corruptionc scrvata sum ct

,

puto

qui talem^t

convcrtit,

uxor, quae ego suin

cui

ct

ct ail:

vitam tuam

qui alio nomine di-

Placidus magister niilitum,

sis

cognoscens,

sui et cuin

inariti

perduci

nicani

percgrina hic suni.

ct

procidit ad

,

ita

csscnt,

sui

filii

me ad patriam

ut

Juheas, cgo cniin de terra Romanorum suin

Et haec

illi

tc.

Au-

ct flcvcruiit.

quod cventum suum

,

tiactavit,

autcm die ad magistrum militum

altera

duos

in

quid facluru

,

Hacc audiens minor coepit

infante.

amplexus ruentes osculahantur se inviccm

dicns

enim

sum

nutrilus

non potui scirc

ct

acci-

ine

ac dicere: per Dcuin, ut audio, frater tuus snin cgo, quoniam

flere

cum

ut

antequaiu ad nie

et,

orc lconis ct

mco ncquc de

palic

rapuit

me

appropinquaict, leo dc silva exiens Pastores yero crucrunt

rcvcrtcretur,

infautem

illum

et

717

sancto Eustachio.

Thcospitum hahuit.

mari

qui ct

,

Haee audicns

Euslachius ct ipsaiu diligcnter consideians uxorcin suam recognovit ct

prac gaudio ipsam osculatus cst glorificans Deum,

lacrimatus

Tunc

qui consolatur afflictos» filii

Et

nostri ?

pcrdidit

Et

illos.

uxor sua: dominc, uhi sunt

ditit ei

a feris capli sunt.

ait:

quemadmodum Deus

Et exposuit

gralias againus

illa:

donavit ^iohis,

Dco,

lilios

hlii

Et

capti sunt.

juvcnes

noslri sint

illa:

sic et sic ;

suam

eos Eustachius et audiens ab filii

sui

cssent,

infaiitiani

interroga igitur ah

et

iis

amplectcntes

iis

cxponentes

et

et diccnt tibi.

Cum

oblcnta

ct

igitur rediret,

pejorem

invcntione

in

cos

ipsc

ct

contigit jani

scclcribus

uxoiis

et

quod a

tibi,

crcdo

,

niater

eorum

,

quod

super eorum Oinnis igitur et de victoria

Trajanum

Hadrianum

quod

Et convocans

infantiam suain recognovit,

exercitus plurimum gaudebat et de inventione

succcssisse ci

quod,

,

iiiviceni.

horto audivi duos

in

colla pluriinum flevcrunt et cicbrius eos osculabantur.

barbarorum.

nos

Etille: dixi

hestcrna die sedens

quoniodo

,

enini

invcnireinus

ut

(lonahit ctiam recognoscere (iiios nostros. feris

ci

pulo

obiisse et

qui pro vicloria

filiorum niagnificc eos suscepit et

De omnlbus

Cap. CLXII.

718

conviviiim

tiiagnuni

praeparavit.

jdolorum processit,

ut

Viilens vero imperator

Eustachius:

Cui

sacrifico.

vero

lco

et

capite

extracti.

Ila

colo

el

ipsum cuin uxore

mitti mandavit,

autem dic

tcrtia

Orantes igitur sancti

peiiitus

iutacti

inventi

eorum corpora tulcrunt

ibidcm oratorium

sunt

coram

quod nec

suiit,

et se

dum quosdam duodccim

huet

do-

imperatore capillos

nec

Christiani

Passi sunt autem sub Hadriano,

construxerunt.

CXX

coepit circa annuiu domini

qui

iis

fecit

cclcberrimo recondentes

ioco

in

ct

et filiis

ihidem domino spirituin

et

hove

de

ini-

soli

Accurrens

dimitti fccit.

quidquid coriim vaporcs incendii arK|iialcaus contigcruiil. vcro

illL

quasi eos sanctos adorans ab

mino commendantes bovem intraverunt rcddiderunt,

barbarorum.

Tuuc impcrator bovcm aeneum incendi

roccssit.

ibidem vivos

eos

ad tenipium

Dcum

leoncm feroccm ad eos

demisso

dle

victoria

hortabatur, ut sacrificium

cgo Christum

impcrator ira rcpletus

Tuiic

>u arcna statuit et

mililer

pro

quod Eustachius ncc pro victoria nec pro

,

inventionc suorum sacrificarc vellet, molaret.

autem

Altera

sacrificaret

ibi

sanctis.

calendis Novcmbr. vcl secun-

calcndis Octobr.

CAP. CIXIL (157.)

]>c omiiibnis saiictis. Omnium sanctorum videtur:

primo

qualuor dc causis instituta fuissc

festivilas

propler

cujusdam templi

proptcr omissorum suppletionem

dcdicatioiicm

tertio proptcr

,

,

sccundo

negligcnliarum ex-

pialioncm, quarto propter faciliorcm orationum nostrarum impctra-

rrimo

tionem. catioiicm.

igitur

iustituta

proptcr cujusdam tcmpli dedi-

est

Romani cnim, cum univcrso

tcmplum inaxiinum

conslruxerunt

,

orbi dominarcntur, ciijus

in

mcdio

quoddam

suum ,\dolum

collocaiiles omniuin provlnciarum simulacra pcr circuitum slatiicrunt,

rcspicicnlia rcctis vultibus

aliqua illius

provincia

jdoluin

rcbellaret,

provinciae simulacruru jdolo

tiinqunm innucns

Komani ad

,

illaiu

Romanorum.

continuo

,

ut

Si

ajunt,

Romanorum

reccssi.^^sct.

copiosum

cxerciluin

ipsaiu dominio suo siibjugabanl.

Venim non

dyabolica

postcriora volvcbat,

quod ab cjus doininio proviiiciam

quando aulcm arlc

suirccil

Concili igiliir dcsliiiabaiil

ct

Homanis, quod

De

Cap. CLXir.

719

oinnlbus sanctis.

omniiim provinciarnm siniulacra in urbe sua habcrenl, quin potins ferc singiilis Diis templa singula constnixerunt,

provinciarum

cunctaruin

omnia jdola templum

taniquara

qui

ad niajorein

habere non poterant,

ibidcra

eos

Sed quia

victores et (loniinos elTecissent.

suae vcsaniae ostenlatioiiein unum tcniplum caeteris mirabiiius sublimius

sonat;

honorem Deoruni oninium crcxcrunt

in

ipsius

iit,

si

de oninibus gentibus vellcnt victoriam obtinere,

templum luagnificum

suis

Fundamcntuni

fabricarent.

autcra

^)sphacricum jacitur, ut cx ipsa forma Dcoruin ac-

tcnipli

tcrnitas demonstretur,

cum supra

vidcbatur.

thcos Deus.

ct

.

Cjbele, quain oinnium Dcoruni matrem vocabant, fuerit

sibi a

impcratnm, (iliis

est totuni

jdolorum ad inajorem populi deceptionein finxerunt,

Ponlifices enim

quod

quod

Dii, vocaverunt a pan,

toli

et

panthcon, quod

ct

sed

quia latitudo tcstudinis insustcntabilis

,

tcrrani in aedificio aliquantulum processissent,

toturn intus terra rcplcbant, simul,

tcrra dcnarios

cuin

ut dicitur.

jacicntes, et sic fecerunt, quousque praedictum templuin est mirabililer

Tunc data

consummatum.

aspoitare vellet, tota, esset,

quain

festine turba properat

et ipsuin

niquc Romani ^)pinnam acncain tate

collocant.

versus

cedente

Ajunt

sculptae

uiirabiliter

ris

,

quo esset sua provincia

dudum Roma

quicunque terram pccunia sua

in

scirc

,

in

igitur

pracdicto tcmplo

spurcitia

Bonifacius

DCV

ct

prae-

omniuin jdolo-

teraplum IV Idus Maji in

ipsuin

in

^)Phocae impcrato-

templum a Phoca inipcratorc impctravit

rum eliminata

venisset,

Haec autcm pro-

papa quaitus a magno Grcgorio circa annos domini dictum

summi-

provinciae

domini recepisset,

lidcni

in

omnes

hac

posset. et

Tempore

Dc-

templuin cito evacuat.

quicuinquc Romani

unde

tcmpore inde cecidit,

cnin jani

quod ut,

ita

summitate apcrtura rcmaiisit.

,

dcauratain fabricant et

ct

quoque,

eraiit,

ut

liccntia,

ipsa terra invcnisset,

iii

honore

beatae Mariae et omnium martirum consecravit ac locuni sanctae

Mariae ad

raaitircs

populo appellatur.

appcllavit

Nonduni

sia agcbantur, scd quia et

,

qui

nunc sancta Maria rotunda a

eniin confessoruni

sollcninia ab eccle-

ad hoc festum multitudo maxima conflucbat

propter dcfectuni victualiuin celebrationi vacare non

ideo

quidam

papa Gregorius hoc festum

in

quando niajor victualinm copia videtur esse, mcssibus celebratis

hoiiorc J)

fieri

instituit

ac per universum

omnium sanctorum

Vuigo

:

spericum.

celcbrari 2)

Yulgo

;

niundura

sollcmniter

pinoain,

3)

poterant,

Novcmbris,

calendis

et vindemiis

hunc diem

ordinavit. Ed.

l'r.

in

ct sic

Vocni'.

De omnihus

Cap. CLXII.

720

fabiicatum fuerat omnibus ydolis

qnoil

tenipliini,

omissorum suppletionem nullam

quibus

Sccundo

sanctorum.

multituilo

nos enim

;

nuuc dedicatum

,

multitudo colebatur jdolorum

et ubi

cst onuiibus sanctis,

vote laudatur

sanctis.

sive

feslivitatem

multos

de-

omisimus, de

sanctos

mcmoriam

etiam

ibi

,

instituta est propter

Kon

fecimus,

cnim possumus omnium sanclorum festa agere tum propter sancto-

rum muUiplicationem, quia sufficere possenius

tcmpus in

iiidrmi

Nam,

noii sufficcret.

Hieronymus

sicul ait

suo calendario praeponitur, nullus dies est,

daruin Januariarum

,

V

non intra

qui

tum propter

sumus nec ad hoc

debiles

et

propter temporis brevitatem

tuin

,

multi et quasi intiniti sunt,

quia

nostram inrirmitatem,

millium

quia etiam

,

in epistola,

quae

excepto die calen-

martirum numerum

reperiri posset adscriptus, ideoque ecclesia rationabiliter ordinavit,

ut, quia oiniiium sanctoruin singulariter festa facere non possumus,

omnes gencraliter

salteiu

stilutum sit,

ut

sauctorum in

Guillermus AUissiodorensis Priaia

cst

summa de

in

proptcr honorem

honorat,

spccialitcr

nostrae

auxilium

terris

in sanctis

officio ponil

qui

eos

sanctis

eniiu

ipsum

in iis

tribuit,

illuni

ct

honorcm

sanclilicavit.

quia

inlirmitatis;

sex raliones.

cum

honoramus

quia, qui sanctis

,

magister

againus,

divinac majestatis;

honorem impcndimus, Deum mirabilem pracdicainus

Quare autem in-

et insimul honorcnuis.

festivilates

Sccunda

propter

cst

per nos salutem habcre

eiiim

non possuuius, ideo sanctorum intcrccssionibus indigemus, a quibus ut adjuvari

mercamur, merito ipsos honorare debemus.

Ill.Rcg.

quod Bcrsabcae, quod inlerprelatur puteus

I.,

est ccclesia triumphans,

lilio

,

ut

fcstivitatc

eniin

scilicet

nostra

homincs mortales

sublimari,

coiistat,

mini abbreviata

iiobis

sit.

coelestia

enim cst angclis poenitcntiam I)

Recent.

Dei

ct

Ut

agcnte. in.ile legiinl

est

:

propter

nobis

securi-

eorum

in

augmcntclur;

ita

si

per sua merita cuin

manus do-

exempluiu

fcstivitas rccensctur,

nostrac

ad corum

iinita-

exemplo tcrrcna coiitemnanuis dcbitum

mufuae

iiobis ia coelo fcstuin faciunt,

gaudium

Quinta

enim de

securitas

potucrunt

scilicet eoruin

desidereiuus.

vicissitudinis; sancti

,

quae

simililcr poterimus,

Quarta

eorum

tionem provocamur, ut

spes ct siiuilcs

quod nos

non

imitationis; cuiu cniiu

ct

augmentum noslrae

per sanctorum gloriam

proponitur,

rcgnum

suo, id est ccclesiac militanti,

suis precibus obtinuit. Terlia est propter tatis

Legilur eniin ^)salietatis, id

est

aiiimabus igitur

socielnlis.

proptcr

sanctis

iis

supcr

uno

vicissitudincm

peccatorc

repciidamus,

De omnibus

Cnp. CLXII, JHStum est,

quia ipsi de nobis festum agunt ia coeiis

ut,

de ipsis feslum agamus

agimus

Xam cum honoramus

nostra dignitas.

nostra

has

rationes

sunt coalestia ponit

terrestria

,

ad eorum dignitatem

quaedam

,

quoniam

Dci,

ipsi sunt amici

non dicam-vos servos potestatem

haeredes

Dei

fiiios

etc.

sed amicos

,

fieri

etc.

dicit:

sic

hacredes Dei

,

ipsorum

VIII

quantum laborares,

invenires, qui mortali te regi adduceret et pro te ad ipsum

dcdit

I:

autem

si

:

duces

et

XV: jam

Johannes

de secundo Joh.

,

de tertio Rom.

,

de quarto

,

Dei

de primo

,

corporum

ad

ut ibidem ditit, quadrupicx

,

fiiii

Et ponit istas auctorilates

nostri.

quaedam sumuntur quantum

quantum

Dignitas autem eorura

preliositatem. est,

quarum

debeant honorari,

IV.

eorum corpora sive corum

cap. VII., quare scilicet sancti ct paritcr

reliquiae

Praeler autem

Joliannes Damasccnus L.

rationcs

alias

est

honoramus

communia; omnia quiaeterna.

et

reni

feslivitas

fratrcs noslros, et

nos ipsos, carilas namque facit omnia cssc

dem

tunc nostram

honorem procuramus, quia eorum

ct noslrura

nos

et

,

Sexta est piopler procurationem

in terris.

honoris; cum enim sanctos honoramus,

nostri

721

snnctis.

et

filii

ut

ducem

sermonem

Duces igitur generis totius Iiumani, qui ad Deum pro nobis

faceret.

interpellationes faciunt, nonne honorandi sunt?

utiquc quidem Jio-

norandi sunt templa erigentes Deo et eorum memoriam venerantes.

quautum

sumuntur

Aliae

corporum

ad

ponit idem Damascenus quatuor

quod manifestatur Ipsa

alabastrum spiritualis unguenti

hi enim promtuaria Dci Christi,

fontcs

,

pura cocnacula

,

ul ait apostolis:

templum inhabitantis

in

spiritus cst;

igitur

quaiitcr

animata Dei tabcrnacula in aediricatione

sanctorum,

spiritus

quem

carnem delectat,

Non

domine

quem

decipit oculos, iste

vivificat

autcm

in

in

corporibus eorum

quoniam corpora vestra

sancti

,

Deus autcm

sunt?

Deus aulem

et

in coiivcrsalione

decorem

dilexi

diversitas

praestat varielas iste

dicit:

De hoc etiam (liujsostomus: homo

parietum dcleclatur, :

,

undc

,

non honoranda animata templa Dei

etc. ?

unde Psalm.

Qucm dccorem? sed

vobis

nescitis

tempium

organum

Secundo templum

facti sunt.

unde sequitur, quoniam per iutellectum

habitavit Deus

,

divini et

Primo cnim fuerunt promtuarium Dei

spirilus sancti.

et

per

corporum sive reliquiarum sanctorum.

pretiositas

enim sanctorum corpora fuerunt promtuarium Dei

Christi,

facit,

ipsorum prcliositatem

Augustinus addit quintum,

ct

domus

viventium graliarum.

animam

,

luac.

marmorum splendentium ille

Ille

decor

pro tcmpore dejicit

perpctuum aedificat intelleclum.

46

et

Tertio

De

Cap. CLXII,

722

oiunlbus 8anctis.

nlab
Samsoni

sitienti a(jua venerat,

multo potius ex martiruin

reli(|uiis

nnguentura bene olcns emanare incredibilc ne^iuaquam est sitientibus

divinam Dei virtiitem fontes divini

Ueo

scntia

unde

;

ab ipso

-')s
viventcs in

isti

Quarto

honorcin.

est,

cuin libcra prae-

vcrit
Fontes nobis salutares dominator Christus

assistunt.

sanctoruin suorum pracbuit rcli(iuias niultiformia bcnerKia irrigaiitcs,

Quinto

organum

spiritus

sancti.

nus

libro

dc

civitiitc

Dci diccns:

iii

Hanc rationem assignat Augustinon sunt contcmncnda, scd

plurinium rcvercnda sanctorum corpora,

((uibus

dum

,

Undc apostolus: an cxperimentum

iisus est.

(juaeritis ejus,

Et de Stephano dicitur, quod

nic loquitur Christus?

resistere sapientiae et spiritui, qui loquebatur ctc.

Hexaemcron: hoc

adiiuc vive-

omnc opus bonuni

rcnt, spiritus sanctus (]uasi ({uibusdam organis ad

vocis sit

orgjimim ct corporalibus labiis cxprimit coclcstc oniculum.

adhuc tamcn

fcsta agaiuus,

illa

pauca ncgligcnter

saepe^tgimus et luulta ibideni per ignorantiam vcl negligentiain inus.

Si quid igitur

ncgleximus,

in

liac

gcncrali

supplere

festivitate

ncgligentia nos purgare valcmus.

mone, qui hac

oinitti-

sollcmnitatibus sanctoruin, quas cgimus,

aliis

iii

Tortio

Licct cniiu p
instituta cst propter ncgligcntiarum 3)expiationcin.

corum sanclorum

iii

Item Ainbrosius in

quod homo divinac

est prctiosissimum,

((ui

noii potcrant

Haec

dic pcr ccclcsias rccitatur,

possumus

et

de

tangi vidctur in scr-

riitio

in

quo

sic dicitur:

crctum est, ut hac die sanctorum oiunium incmoria habcatur,

dcnt,

quidquid huinana fragilitas pcr ^)ignorantiam vcl pcr iicgligentiam scu pcr pracoccupationcm runi

rci singularis in

minus plcnc pcrcgisset,

Notandum autem, quod quadruplcx quos pcr

tcstamcnli,

colimus ct quos hodierna die

insimul rccolligiuius, ut ca, quac uegligcntcr fcciinus scilicct apostoli

dum Rabanum apostoli

inartircs ct confessorcs ct virgincs

1)

Ed.

li.iin

—

decrediit

Pr,

3) r

p

i

Ed.

ft

Vr. e

luco

inartircs,

,

supplcamus, et

hi

sccun-

'i'lj.

2)

logil.

xp o s .s i

i t

n gii

I

pcr aquiloncm confcssores

,

pcr

igitur dilTcrcntia est apostolorum, quo-

Prima

occidentem virgines.

norein.

,

pcr quatuor mundi partcs significantur, per oricutein

mcridicm

pcr

,

,

solv
cst diircrcntia sanctoruin novi

circulum

aniii

sollcmniliitibus saiuto-

hac sancta observalionc

iii

ono

I .t

lii-c.

in.

ri s lo;;il

.mI

iiisiirnm sniicloriim lioI'r. oniillil vorli.n i^iior.Tn-

4) Kd. s

o

'-ii

1

.1

ri

.•!.

De omnibus

Cap. CLXII.

riim digiiitas ct excellcntia niatiifestatur ex eo,

saiictos

enim

ipsi

sapientes

siint

slitui

ut

,

decel)at

tales

potentcs

niilitantis,

generis pastorcs

liuraaui

alios

Ber-

doininici grcgis.

pastorcs

dulces

,

omncs

qiiod

praecininentia dignitatis;

iti

ecclesiae

principes

asscssorcs aelerni judicis

nardus:

Primo

quatuor cxcedunt.

iii

723

sanctis.

doctores

et

coa-

qui et dulces essent et potentes esseut et sapientes, duiccs,

blande

ine

protegerent,

potentes

inisericorditcr suscipcrent,

ct

sapientes

ad vitam

ut

,

,

ut fortiter

pcr viam duccrent,

et

quae

perducit ad civitatem supernam. Secundo in praeeminentia potestatis,

dc quoruui potcstatis praccminentia sic

Deus dodit potestateia super naturam,

mones, aniinas

super angclos, ut

sauctitatem

tamquam

De hoc

apostolos,

rosa in suo odore

sicut

,

maximam sicut

iis

sicut ignis in suo

,

supcr Matthacum:

dicit Clir^sostoinus

quasi sol radios suos

ipsam

et convcrsatio Cliristi

spcculo relucebat et cognosccbatur in

in

super

,

ut

consecrarent.

doininicuiu

*)gratiarum plenitudiuem vita

et

sol in suo splendore

calore.

corpus

luutarcnt

niortem,

praerogativa sanctitatis; unde proptcr coruin

Tertio in

iis

a poccatis solvcrcnt, super

ipsas

ut

conteinncrciit,

in

ut ea

ut eos evertercnt, supcr cleinenta, ,

Augustinus: apostolis

dicit

ut eain curarcnt, super dae-

inisit Cliristus

quasi rosa suavitatis suae odo-

,

rem, qaasi ignis scintillas suas dispersit, ut, sicut sol

in radiis suis

apparet,

ignis in scin-

sicut rosa

suis

lillis

adspicitur,

quoruin

efficacia

sic

illuminantur

Augustinus

dicit

in

potcntia

Cliristi

efficacia utilitatis^

dc

loquciis

aposlolis:

ex paucissiniis nobilitantur,

niultiplicantur dulcissima

,

sicut

virtutibus

Quarto

ex iinpcritissiiuis,

abjectissimis,

'*)ex

illorum

in

sic

Haec Chrysostomus.

coguoscatur.

de

odoribus suis sentitur,

in

eloquia,

praeclarissima in-

genia, copiosissima agiuina, mirabilesque peritias auctorum facundoruin

doctormn subjugant Christo.

atque

martirura, quoruni diguitas

passi sunt luultiplicitcr

Secunda

uliliter et conslanter,

,

dilTerentia est

cxcellcntia manifestatur ex eo,

ct

niam praeter martirium saiiguinis passi sunt triplex aliud

De quo

sine sanguine. cst raarlirium

habuit David

vidua

,

1) Alii liaei-

largitas

castitas

Secunduni

\iii5

,

autein

leguiil: it.T

leijil

u

j

:

Gregorium s

t

i' i

i

I i ;i

.t

b

iii, j

r-

p

ct

I

,

usus

triplex

cst

o

i.s

quam

qua

,

$

ii

i

i

I

dicit

parcitas

scilicet

panpertate

in

juventute

in

niartirio

triplici

sanguine,

sine

cst

i

s

et

triplcx

ubcrtate,

quain

cxhibuit Tobias et

Joseph

Acgypto.

iu

martirium sine sanguine,

ud ue ;n, vi t

iii i

inartiriuni

Bernardus: in

quod quo-

Multiplicitcr,

aiu u

2) Ed.

t.

paucissimis 4(i*

ii

ob

i

I

i

Fi', 1

n

ii

bret ii

i'.

De omnibus

Cap. CLXII.

724 sdlicet

adversoruin

patlcrUi.-i

possHinus,

undc

afflictoniin,

crupem portat contumelias

inente;

ia

utiliter;

martirium

,

quae

pcrccptio.

coium sanguis secundo

et

quam

quani inors, proptcr

prclio

est

sanguis Christi sine pcccato,

est

Nara

si

martirium est dclictorum

dc

novitate,

duplcx cst

ccrtandum.

utilitas

excrcc vircs

sunt

dati

vincere

Bernardus:

tertio

diinica

atrocitcr,

conditioncm

attcnde

spopondisti,

conditioneni

quam

Hoc

dcdisti.

sostonius.

vicerunt,

Sccundo

adjuvant eniin

nos

iinmensa

o

cssc sufTiagia,

illos

isto

Dei

in

patronos

cxaminat, ut nos erudiat,

Haec Chrj-

De

si

apostoli

nos

ut

Dc sccundo

inartires

et

priiuo

nostra vult

illos conterit,

acquirat, illoruin cruciatus nostros vult csse profectus.

Hicronymus contra Vigilantium:

cui

ad auxilianduin,

raerita

niartiruin

pactuiu,

hac condi-

,

suis ct orationibus suis.

pietas,

conccrta,

luilitiain,

pugnaverunt

si

triumphare,

iiosce;

assuuisisti,

cuncti

sunt nobis

mcritis

ct

proclio

militiam

la-

partc

miles,

es

ccrtaminc

in ,

a

Ex

cxemplar ad

in

delicatus

hac militia triumphavcrunt.

d.ati

Auguslinus:

,

pacto

cniin

nobis

Itein

etc.

terminus, diix

aeternilate.

siiic

,

,

univcrsi

lione

de

christiane,

tu

pugna

fortiter,

considera pactuni

quod

De

vitae.

sccuritas

quia

,

(Ihr^sostoraus:

putas tc posse sine

noinen

doinus

doniiiii

periculi

finis,

quac mortein sanctorum faciunt prctiosam, quies

borc, gaudium nostra

magister,

patientlae

salutis,

pro quibus

,

scrvoruin sanguinem non faccret

prctiosum, non dicerctur prctiosa in conspcctu

tria sunt,

piiino

pretiosius

delicta rcraittuntur et merita cumulantnr.

prctiosus

dedit sanguinein in pretium.

:

De

plcniis.

tamcn ipse ctiam suoruin sanguinem pretiosum

Cjprianus

ferre

aeternae

ct

Augustinus dc civitate Dci: quid est

dicit

Idcin supcr Johanncin: fccil

dicit:

occulta cogita-

in

sanguinis sibi emcrunt et idco

id

,

unde

,

est

meritorum cuniulatio

,

sui

dicitur prctiosus

coinpassio

alicna necessitatc,

in

ex parte ipsoruiu martiruin

utilitas

prctio

Ista

fcrro inartlrcs csse

sliic

inimicofum

dilectio

cst oinnium peccatoruin reinissio

gloiiac

diclt:

vcracitcr custodiinus;

qui dolorein cxhibct

dicit:

odientem diligere

,

Secundo

tione.

undc

,

paticiitiain in aniino

si

sanctis.

adhuc

in

corpore positi i^ossunt orare pro caeteris, quando de sc adhuc debe rcnt esse solliciti, quanto inagis posl coronas, victorias ct triumplios!

Unus homo Mo^ses impetravit veniam a Deo sexccntis millibus arinatoruni et I) III

!

II II

Stcphanus ')Paulo

Ed. rr. V li>

s

II

li.iec li

n

II

t.

it.i

li-gil

:

.S 1.

et inultis aliis vcniain obtinuit;

v

i!

u

i

.1

m

il

c

p rouii

1 11

r

•I

-

scd post-

c oi' p

i'

r

11

11

f

,

De omnibus

Cap. CLXII.

quam cum Christo

qnam

cocperunt, inulto

cssc

CCLXXVI

apostolus

magis possunt.

Paulus

navi animas conilonatas, el post-

dicit in

sibi

725

sanctis.

resolutus coepit essecumChristo, ')"iuIlo magispotest? Tertio

Augustinus

constantcr,

framea cst anima martiris splendida cari-

:

acuta veritate, Dei pugnantis vibrata virtute, quae bella

tate,

quae

-)ac laniantes ungulas

steterunt

Tertia differentia est confessorum

vicerunt.

modis,

scilicet

sufficit

sine

corde,

Matthaeum quatuor

mcmbra

quorum dignitas

,

Quantum

rationibus.

et

sunt tribus

Chrjsostomus

probat

sicut

,

torquen-

laniata

Confessio autem cordis non

ore et opere.

confcssione oris

torti

quod Deum confessi

manifestatur ex eo,

excellentia

percussit

superavit,

Chrjsostomus:

Item

prostravit adversos.

fortiores

tibus

redargucndo

catervas

contradicentium

Infestos,

fecit,

primam

ad

super dicit:

sic

radix confessionis fides est cordis, confessio autem fructus est fidei;

quamdiu radix

sicut ergo,

producat aut folia, qnia radix ejus

in terra siccata est,

tegra est, semper

marcida

fessio

jam ante

ejus

sine

te Christus,

non

ergo

,

sic dicit: si tibi

,

sic dicil:

,

ncc

nec tu pro-

,

cordis

fides

,

Deum

autem

si

Quaiitum

cor tantum-

et os tibi crcavit,

Tcrtio confessi sunt

cum

qnia cognoscit

sufficiet fides tua.

enim snfficcret

si

dicit:

sic

confcssus

ctianisi

ct

corde non

tcrtiam

et tibi sufficiat

illi

ergo

confitcri,

confessus non fucrit te coram Dco;

etiarasi

credas et ore confitearis.

ut cordc

Qua-

opere.

autem quis Deum opcre confiteatur aut neget, oslendit Hiero-

liter

nymus super

illud

in

originali:

Christns sapientia est, justitia

gatur per

insipientiam

mendacium

veritas

animi

fortitudo,

,

et

,

confitetur se

veritas

sapientia

,

:

:i

c c

)

(1

111

H

II

t

es

per

,

Dsum nossc

sanctitas

quotiescunque

u n g ul a

s.

,

iniquitatem

per turpitudinem sanctitas,

Tuiic ora clausiirus est Ed.

1) olTerl

eura

Deus creassct, nunc auteni

tibi

ad

Quantura

quia cognoscis

sufficit cognitio ejus

ad quartam

modo

autem con-

si

Christum prodest, ctiamsi

confessione.

coram hominibus

fueris

tibi

Quantum ad secundam coram hominibus non

confiteri

et si sufficit Christo,

non

ct

intclligc,

cordis in-

quia fldcs cordis

autcra ille nihil proficit sine fide confitens,

si

credendo

ficjs

utautramos

fides

ore,

in

sine dubio,

inteilige

siccata est.

hjpocritae

credat;

quamdiu

sic

germinat tonfessioncm

fucrit oris,

prodcst corde crederc infideli

est viva in terra, necessc est,

autem non produxerit, sine dubio

si

vincimur Vr. praeferl.

dicens:

fortitudo.

justitia,

Neper

pcr imbecillitatem atquc pcccatis,

vitiis

2)

Ed.

Vr.

pessime

^

.

726

CLXn.

Cap.

ucgamus

toticns Dciitn

Deum

et

,

converso, quotiens bene

e

primo, quia ipsae sunt sponsac aeterni

quao aina!ur a rege,

,

probatur a judicc, dedicatur a

Sccundo quia comparantur

senipcr sponsa, seinper innupta?

,

aglmus,

(\\ih\

Ambrosius: pulchriludinem quis potest majorcni existiraare

,

decore cjus

Dco

oiunibus «anctis.

Quarta difrcrentia est virginum, quanim dignitas

confilemur.

cl exccllentia manifestatur

regis

De

angclis, Ainbrosius: virginilas conditionem hunianac naturae super-

greditur, per quain

Iiomines

vero

viigines

dccus

dolcs

laudis

iinago

,

ornaincntum

atqiie

honoris

el

quia illustriorcs

Tertio

nndc (]jprianus: virginitas

,

opus

,

tamcn

inajor

gratiae spiritualis,

laeta

incorruptum

atque

iiitcgrum

suiit

est flos ccclesiasticl

(

rursus ad santtiinoniam Dci ilhistiior porlio grcgis (ihristi.

omparalione ad :

iliain

:

illa

conjugalis,

quam

iiiultiplici

ista mentein,

carne vitam jam imitari angclorum,

in

augere

nuincrum

ex

patct

impraognat vcntrcin,

eiiiiu

gciicrosus eligit

carne

in

copulac

rcspcctu

viigiiiitas

Augustinus qiiain

in-

Dol

,

(>uarto quia pracfcrunlur coiijugatis; hacc autcin cxcellentia,

habct

cst

angeli cnim sine carne vivunt,

carne triumphant.

in

iidelibus uiiivcrsis

gcrininis,

sociantur,

angelis

angelornm;

victoria virginuni quani

autem

Est

mortaliuni.

uberior

fcliciorquc foccniidilas non ventrc gravcsccre, sedinente grandcscere; parlurit

illc

gustinus: niater

lerram

filios

doloris

ista oociiini

nitas paradisum.

de

luarito

Hieronymus

llla autcin

virginilas est

(lilbertiis:

vitiorum

,

exsullationis

ct

sterilis

doniine.

te,

scd

cst,

Illa

,

replct

'iiiis

nuptiae terram implciit,

:

est multae sollicitudinis

Au-

foccunda

virgi-

ista quietis,

,

curarum silcntium, pax caruis, rcdcmtio

principatus virtntuin.

,

gaudii

filios

nequaquam

gaiidiorum

filioruni ,

ista

,

ipsa confincntia

Illa est

bonuin, ista melius,

Hie-

ronjmiis ad Pammachiuni: tantuin est inter nuptias et virginitatcni,

quanlum

intcr

pcccarc ct bcatificare; iino, ut levius

noii

<|uantuni iiiter bonuni el inclius.

llieronymus ad Eustochium: generaiit,

')lcg')

(|ue

virgincs coronani

bunt,

veslimcntis

aureolain

eisdcm

cuin

faciliorcm

1) F(l.

oratioiiuni

univcrsalitcr I')-.

1,

(>

o

Ifgit.

nostrarum Iiac

gaudent

Kil

sed quia

canticum

(]hristo

gaudcbunt,

Vr

c

dc

')^o'it'''ii

Ipsae namsolae

o

ii

r n

,

V o

sic

ut cl

iir.-icleii

,

ipsi

canta-

post ipsuni

ct ultiino inslitula csl

inipelrationem,

dicam,

ista rosis,

inihi virgincs

privilegiis.

habebunt,

dic lionoramus 2)

,

spinis,

de terra aurum,

,

Quarto

agnnni scniper anibulabunt

sanctos

laudo iiuptias

de spinis rosam

Quiiito, qiiia inultis

niargaritain.

comparatur

Illa

sicut

propter

omncs

omiies

pro

De omnibus

Cap, CLXII.

sic

Dei inisericordiam facilius iwpe-

impossibile cst,

multorum preces non exaudiri,

intercedant,

insiniul

iiobis

trenuis.

Si enini

constat,

quia impossibile

ut

valde erit, omniuni sanctorum pro nobis

Haec

orantium preces non exaudiri.

affectu

gantur,

non faciunt, autem

merito

;

dum

afTectu,

eorum

nobis

merita

adimplcndam.

noverint

Dei

suffra-

quod tamen

Quod

bac die omnes sancti ad intercedendum univcrsaliter pro

in

nobis conveniant, ostcnditur in

hujus

dum

,

vota nostra cupiunt adimpleri,

voluntatem

nisi

abundantiam multi-

Intercedunt enim sancli pro nobis

plicatis intercessoribus largiaris. ct

ratio in oratione tangitur, cura

tuac propitiationis

dicitur; desideratam nobis

merito

727

sanctis.

sollcmnitatis

qnadam

risione,

contigisse

institutionc

quac sequenti.annoab

Cum enim

narratur.

in

hac die custos ccclesiae sancli Petri ex devotionc omnia altaria

omnium sanctorum

circuisset et

altare sancli Petri rediisset,

pitur

et

ecce

vidit

omnes angelos in

in ejus circuitu coraraorantes.

et

de

vestitus

quem

camclorura,

pilis

biiium seniorum tus,

se sedere

;

virgo virginnm

Huic rex protinus assurrcxit

fecit.

quem

Tuuc

quam innumerabiiis multitudo

continentium scquebatur.

posito solio juxta

Post hoc advenit quidam

sequebatur multiludo vcnera-

dcinde advenit ct alius pontiricali babitu decora-

iiliquorum chorus in habitu consimili scqucbatur, postca

vero processit innumerabilis multitudo militum.

turba diversarum gentium

advenerunt et ipsum

inlinita.

flcxis

angelus autera

Post quos advcnit

Oiunes igitur antc rcgis soliuni

gcnibus adorarunt.

pontificali habitu erat, matutinas caetcris

qui praedictum custodem ducebat,

,

autcm

Is

,

tura de pilis caiiiclorum

ct prophetis, pontificali

martires,

qui in

proscquentibus inchoavit,

cidem visioncm

exposuit, asserens viigincm in prinia acie matrem Dei esse,

roilites

ra-

in sublimi solio consistentom ct

dyademate praefulgcnti advcnit,

virginum et

paululum requiescens extra sc

regum

regera

demum ad

sufTragia implorasset et

ibi

vcsti-

Johannem baptistam cum patriarchis simul

ornatum habitu Petrum cura caeteris apostolis,

turbara

reliquaiu

confessores.

Qui

ideo

omncs

ante rcgem venerant, «t pro houore sibi hac die a inortalibus exhibito

gratias

locum

alium

stialis

aureis

nudos

et

agerent

ipsum ,

alios

inopes

et

duxit in

pro ct

orbe universo

Dcinde ad

orarent.

utiiusque sexus horaiiies

mensis gaudentes

divcrsis

auxilium mendicantes ostendit.

locum puigatoriuni esse, abundantes vero animas

,

alios

dcliciis,

iii

alios

Dixit autera hunc illas

ab aniicis pcr nuilla suffragia copiose subvcnicbalur

,

csse, quibus

egcntes vero

728 csso

De coinmemoratione animaniin.

Cap. CLXIll. qiioriim

habcbatur.

niillatcmis

(iirit

,

pontitiii intimaict,

SUII1II10

statucrct animaruin

crgo

Jiissit

onmia

ut

,

lcstum uinnium sanctorum

generalia SHlTiagia

saltem

ul

,

post

ut

pro

(iicin illa

illis

dic ficreut, qni spccialia habere neciuirent.

CAP. CLXIII. (i58.)

De eommemoratiouc (iommcinoralio omiiium fidcliuin sia

instituta

fieri

est

(lcfunctorum hoc dic in ceclc-

generalibus

ut

,

')animariim. adjuvcntur, qui

bcneficiis

spccialia habcrc non praevalcnt, sicut in pracdicta rcvciatione

stratum

mon-

Ait quoque Pctius Damiani, qiiod sancfiis Odilo abbas

cst.

(lliiniaccnsisconipcricns,

quod apud Vulcanum

Siciliae crebro voces ct

ululatus daemonuin audiebantur plangentiumque animac dcfnnctoruin

pcr clemosinas ct oraliones de coruin nianibus cripicbantur, ordinavit,

inonasteriis

Quod

coinincmoratio dofunct.orum.

De duobus

probatum (le

purgandis

ipsis

gantur.

Illornin

festum

post

ut

autein

hic

post ab

fuit

autem

qui purgaiitur,

,

fierct

ecclesia ap-

spccialitcr vidcri polcsf tcrtio

priino

,

ubi pur-

,

sunt gcncra.

tria

qui salisfactionc sibi injuncta nonduni coniplcta lanicn

oinni

sccundo pcr quos purgantur,

,

in suis

sanctorum

ouiniuin

Priini,

Vcrnm-

dccedunt.

tanfam liabcrent cordis contritioncm, quae sufficeret ad

si

dclcnduin pecc
ncm

complcsscnt, quia contritio

miiiimc

niaxima pro

cst

Hicron^mus

satisfactio ct maxinia peccati delclio.

:

pcccato

apud Dcnni

noii

fam valct mcnsnra tcmporis, quam doloris, nec abstinentia tam ciboruin tur et

,

quam

aiitc

pcrficienda

corum

ficri.

scilicct ejus auctoritas,

,

Sccundum

I) f

II

Rec.

n r to

libri

cum.

quia

,

ufTenmt

:

D

t-

ab aliquibus caris

in

c u

praedicta coin-

Priinuin cst cx partc conimu-

quia de saccrdof is auclorifafc dcbet

cst cx partc illius

licel ejus ncccssifas

satisfactio

Ad hoctamcn, quod

assumatur.

inutatio valcat, qualuor rcquininliir. lantis

moriuntur, igne purgatorii

poenitentiae

gravissiinc punimitnr, nisi forte suis

Scd qui uon adco contcrnn-

mortificatio vitioruin.

coinpletioncin

fali

iii iii

f

iii

pro quo

,

sfatu o

r

a

1

fit

cominutafio

dcbcl csse 1

u

ii

e

o

iii ii i

u

,

i"

,

sci-

quod pro sc l'i

d

e

1

i

ii iii

il

e-

De coramemoratione

Cap. CLXIII.

Tertium

satlsfaceie non valeal, sed adjuvari indigeat.

quem

in

iilius,

commutatio,

ftt

729

animaruin.

est ex parte

quia nccesse est ipsnm

scilicet caritas,

esse in caritate.qui faciat ipsam satisfactionera esse meritoriam et

Quartnm

satisfactoriam.

plus

propria et voluntaria,

scilicel

Secnnda Tertia

propria

est

est propria

nihilominus tamcn

quam

si iste,

quoniam dominus

Unde

computat.

et

quam

debuit

in

taliter sic poterit juvari,

indc

quod

,

,

poenam

quod

,

est volun-

citius liberatur,

illorum

sortem

in

quod liberabitur uno raense.

quousque dehitura

eripitur,

soluto illud debitum

litur in

praedicta

in

purgatorio poenam duorum mensium

taraen

et in

,

et

Nunquara

facit,

est

quam prima, ex eo

pro eo solvunt,

alii

sustinere,

Quo

sicut

,

satisfacit

purgatorio.

in

pro quo satisfactio est assumta, decedit,

poenam suam

et si

propria

satisfacit

est

purgatorio cruciatur, sed tamen per poenam,

in

sustinet

ipse

sed non

Est enim triplex

haec maxime quae

,

propor-

majorem, qula

in

magis quam secunda, ex eo

et

,

Verumtamen

taria.

,

haec minus

et

,

scilicet debila

aliena.

et

non voluntaria

et

voluntaria

est

commutatione non

Deo poena propria qaam

satisfacit

poena,

est ex parle poenae,

minor poena commutctur

tionabilitas, ut vidclicet

quod solvilur, deinceps

sinum ejus convertitur et

sinum ecclesiac, vcl valet

qui

non indiget, convcr-

ipse

si

solutum,

sit

est ipsius,

qui in purgatorio sunt.

aliis,

Se-

Gundi, qui in purgatorium descendunt, sunt, qui satisfactionem quidem

injunctam complevernnt, sed tamcn

illa

poena propter ignorantiam

vel negligenliam sacerdotis sufficiens

non

fuit.

tudo contritionis suppleat, totura rainus in hac vita fecerunt.

ppccatorum

Deus enim

poenaruni novit,

et

major aut aeqnalis aut niinor;

feccrit,

cedit

suppletur poenitent,

ex

totius

virtute

fidelis

tiam, et reconciliatus,

securus; dicit

Augustinus quani

gloriae.

Tertii

sufficientera,

niajor, tunc illud

si

si

,

aequalis,

minor, tunc

divinae justitiae.

ne

ali-

De

illud

quod

,

his vero

quod plus

tunc sufficit

qui

,

rcstat, in

fine

bene vivens securus hinc exil agens poeniten-

cum sanus

ergo tene certum

cessitatc

si

quod

mcnsurara

quid Augustinus sentiat: baptizatus ad horam se-

audi,

curus hinc exit,

culpae,

et

Unde poenitcntia injuncta aut

ad augmentum gloriae,

ei

ad dimissionem

,

modos

qui

poenam

addit

quod peccatum impunitum remaneat. cst

Hi enim, nisi magni-

purgatorio complebunt,

in

securus hinc exit, ego non sum

Haec autem ideo

quia tales consueverunt potius poenitcre ex ne-

,

cx ,

est,

et dimitte incertum.

voluntate,

potius

limore

poenac quam amorc

qui in purgaiorium descendunt

,

sunt

,

qui lignum,

730

De commemoratione

Cap, CLXIII.

foeniim

stipulam seciim

et

tamen Deiim

infra

feriint

qnl

,

scilicet

circa siias divitlas

AfFectiones enim car-

tenentnr affecln.

carniili

auimaruui.

nales, quibas dediti sunt, domibus, conjugibus, possessionibus, ita

tamen, ut

Deo pracponant,

nil

illis

tribus siguificantur, qui sccunduni

suos amandi raodos vel ")diutlus ut lignum vel minus ut foenum vel

minimum

stipula creraabuntar.

ut

omnem quam

poenain,

carne

in

uiiquain passns est aliquis in hac vita; nun-

quod

,

bonos

mali

angeli

tanta poena,

cst

puigatio et

illa

punilio

,

Certitudo enim illorura, et tiraore

beant,

Habciit etiam nliud conso-

gloriam fnturam ex-

illi

,

qui sunt

iii

yia.

est sine exspectationc

,

punilio non

fit

Est enim cum exspecta-

cst.

exspectant,

Ccrtitudo autem

sed cerlitudo illorum,

,

sed est sine tiniore,

quia,

arbitrium coulirmatuin, de caetero se peccare

non posse cognoscunt. ficri

inodo

niedio

quia ipsam futnrain

Habent

etiain aliain

consolationem, quando

Forte tainen vcrins ciedciiduin

dicunt.

est,

qnod

per malos angclos, sed divina justitia jubciile

quod pnrgantur

qui purgatoriiun dicitur, licet aliis videatur,

ct

Circa tertinin, ubi scilicet pnrgantur, scicn-

flatu cjus succcdente.

est,

quam

snnt in patria

e contrario cst

sunt in vita,

pro se suffragia

dum

ccrti

de cactero amittere formidant.

illain

qni

cum habeant libcrum

illa

sed majoreni qui

qui sunt in purgatorio, tione,

quod

quia ncc iUain futurani cxspcctant, cuin praesenteiu ha-

,

iiec

illorum,

quod boni

cerlitudincm de gloria, minorcm taraen quaiu

eiiini

sunt in patria,

qai

per nialos angelos ct

frcquenter visitant ct consolantur

et, ut patienter snfTcrant, exhortanlur.

illi

tit

Pie tamcn credendura cst,

suos

coiuivcs

lationis remediuin ex eo scilicet,

spectant; habeiit

mirabilia nicartires

onim angeli non vexant bonos, sed boni malos,

mali nialos. et

licet

Circa secnndum, per quos scilicet purgantur,

boiii

et

fralres

Augustinus,

quam

inventa

non per bonos;

dicit

miro taraen inodo est gravis, excellit enim

passi sint tormenta.

sciendum

Qui ignis, sicut

sit,

aeternus non

etsi

in

qnodain loco juxta

infernuin posito,

secundum positionem plnfiniornm

quod

sit in

pcr divinam dispcnsatioiicm

acre et

in

divcrsa loca

diversis

sapieiitum,

Scd tamcn

lorrida zona.

aniinabns

ali-

qiiaiido depulaiitur, et lioc multiplici de causa, scilicet aut proptcr

«orum

levcin punitionein aul proplcr

eorum celciiorem liherationcm

aut proptcr nostiain instriictionem ant proptcr culpae peiralioncin

ant pioptcr aliciijns

saiicti oralioiiein.

iii

loco pcr-

Frimo pioptcr

coruni levcm punitiuneni, sicut quibusdam secundum (ircgorium rc1> K(l

l'r.

Ic^-it

;

\f

l

divitii; \ fl lignis vel

iiiiiuis.

De commemoratione animarum.

Cap. CLXIII. vclatinn

quasdam

auimas

est,

umbra punitas

in

propter eorum ccleriorem liberationem

suam revelare

dlgentiam

ab

et

iis

731 Secundo

esse.

ut scilicet possint aliis in-

,

suifragia petere et sic celerius

de poena exire, sicut legitur, (piod quidam piscatores beati Theobaldi in

magnum

frustum

auturano

glaciei pro pisce prendiderunt,

de quo magis quam de pisce gavisi maxime sunt, quia episcopns do-

pedum iaborabat,

lore

inagnum

ei

et ipsara

glaciem ejus pedibus supposuerunt et

Quadam

refrigerium praestabant.

vero vice de glacie ho-

minis vocem audivit, qui ab episcopo adjuratus, quisesset, dixit:

quaedam et

quae

aniraa,

liberari

continuis

possera,

hoc gelicidio pro peccatis meis

in

XXX

s:

missas

Qui cum

diceres.

sine

missarum

intervallo

XXX

medietatem dixisset

jam ad missam aliam praeparasset, dyabolica suggestione quod

fere

omncs homines

civitatis

illius

sum

affligor,

diebus et

se

contigit,

inter se bella raoverent,

unde vocatus episcopus ad scdandam discordiani sacras deponeus vcstes missam

illa

Iterum reincipiens et jain duas

die praetermisit.

partes coraplens exercitus inagnus, ut videbatur, et

compulsus raissae

interinisit

officiuni

omnes missas «Itima cxcepta dixisset

domus

villaet

et

civitatem obsedit

deinde reincipiens, cuin

uitimam inchoarc

et

vellet, tota

episcopi, ut videbatur, accensaest. Cui cuin servi dice-

rent, ut inissam intermitteret, ille dixit: si tota villa cremari deberet,

Qua

inissam non intermilterera. cst et ignis

quem

,

siensis.

sicut

,

Alaglster

aegrotantem

obnixe

statum suum

sibi

Parisiis contigisse legitur, eniin

Silo

rogavit

renuntiaret.

illi

:

ille

ut

ut ait cantor Pari-

suum mortem

post

scholarem

socium

ad se rediret

et

Post aliquot igitur dics sibi apparuit

prerait,

quam

si

unam turrim snper me haberem,

qnas ferebam gister

luannm

illam

gloria

quam

,

qua cooperta

ignis, ,

est,

in

poenam facilem judicaret, ct

sic

facilitatem

et

plus

me

et est inihi data,

sophismatibus habui; porro sunt delicatae et variae,

pelles

quae flamma me crucial

extenderet.

Qui de statu suo

me ponderat

haec cappa plus super

eam portem pro

flainraa

Qui requisitus a magislro, quisnam esset,

utiqnc sum, qui ad te redire promisi.

rcquisitus ait:

ut

,

quendam

cappa de pergameno tota de sophismalibus descripta et intus

flarama ignis tota confecta. ait

Tertio propter nostram instructio-

intulit.

ut scilicet inagnam poenara post hanc vitam infligi peccantibus

,

cognoscamus

cura

celebrata glacics protinus resoluta

credebant, tanquam phantasma re-

vidisse

daranum

cessit et nullum

nem

se

et exurit.

dixit

Sed cum ma-

eidcm defunctus, ut

suae poenae sentire posset.

:

De commemoratione anlmarum,

Cap. CLXIII.

732

mauuin cxfentlissct,

Ciiiiiquc

unam

guttain

ille

sui sudoiis

(limislt,

quod

qui praedicti inagistri inannin quasi sagitta citius perforavit, ita

cruciatum

inirabilcin

magister ex

intrare

rcllgioncin

ct

ait:

suin

talis

tutus.

igitur

liic

poenae acerbitate perterritus sacculum deiibera-

illlus

desercre

vit

Et

seiisit.

mane scholaribus con-

unde

,

gregatis hos versus coniposuit

Linquo choax

Ad Et

loco perpctrationcin

in

cra corvis, vanaque vanis

quae

,

,

per illud

,

non timet crgo.

quod

Quarto propler

slcut aliquando sccunduin Augusti-

anlinae punluntur in locis,

exemplum

inortis

ad rcligionem confugit.

scculuin deserens

sic

culpae

num

raiiis,

logicain pergo

quibus dellquerunt,

in

recitat

Gregorius

Quldain namque presblter, dura baltieum intraret,

ad suuin obsequium

iiicognituin gibi

est,

virHn*

quadain die pro benedlctione et

mercede qucndam pancin

benedlctum

exlilbcret,

slbi

inoerens respondlt: inihi ista quare das, pater?

loci

quendam

pracparalum invenit, qui semper

Qui dum

sedule mlnistrabat.

laboris

sicut patct

quarto dyalogorum.

in

ille

Istc panis sanctus

ego autcin hunc manducare non possuin, ego enim aliquandohujus doininus

putatus suin

fui

scd

,

pro culpis

ineis

hic post mortein

meam

de-

hunc pancm pro

Dco

quacso, ut omnipotcnti

scd

,

peccatis mcis offerasj tunc autem te cxauditum cognosce, cuin huc

ad lavandum vcneris unain

hebdomadcm

mlnlme inveneiis.

et luc

versus cuin jain ininime Invenit. tionem, situt legitur,

Qulnto propter

quod sanctus Patiicius

quibusdam purgatoiium impctravit,

vidcnda

dc his

,

pro quibus

Buffiagla, quae

gioruin

,

jcjunlorum observalio.

Grcgorius

in

sanctltatis

coiivcnissct, «-t

iis

IV.

largltlo

Quod

,

prlinura

,

fiunt

quos

scllicct

salutarls

sccundo

,

Girca

fiunt

ct

ami-

iinmolatio

genus suffragloruin,

iiarrat,

duo tunc

ct

fidclluin

hostlae

suffra-

stilitct

cxcmplum de Paschasio, de quo

exslitcrit

tamen poslinodum

ipsc taincn Paschasius in

quac

per

Libro d^alogorum

scd

post fcstuin

quod quatiior sunt gcncra

prosit, patct pcr

virtulis

ct

fulsscnt,

practulit

dc his

tertio

fuint, iiotanclum,

amicorum oratio

clecli

dc ipsls suffragiis,

huut,

eleinoslnaruin

,

c^licujus sancti ora-

quodain loco in tcrra

hjstorlain

ciijus

quac luaxlmc defunttis prosunt,

corum oratio ct

prirao

suiit:

iii

Clrca sctundum, quod est dc satrificlls,

sancti Bcncdicti rcpeiics. tria

Presbitcr autem per

salutarein pro co quotidie obtulit hostiain ct re-

iii

quod in

unuiu

cuin vir mirac

,

suinmos

poiitificcs

illorum

quasi cx crrorc

«iliuni

hat scntcntia usquc ad luortcm pcrinansit.

cctlcsia

scinpcr

Qui tuin

De coramemoratione aoimarum.

Cap. CLXIII.

733

cssct dcfuiictiis et dalmaticain fcretro suppositam dacmoniacus tctigisset, statim sanatus est. Post

multum vero tcmpcris, cum Germanus

Capuanns episcopus balneum ob gratiara

sanitatis petivisset,

prae-

dictum Pascliasium dyaconum stantem et obscqucntem invenit.

Quo

viso vclicmcriter cxtimuit et, quid

Qui pro nulla alia causa se nisi qnia

quacso

in

te

,

illa tali

quod exauditus pro

eo

si

huc redieus me non

et

illuc

post paucos dics

braret,

episcopus

matntinas pergcret,

rediissct,

nobis abstulit,

in

sed certe,

saccrdotcm absolvit

Pctrus quoquc

magna

cimiterinm ad

sollcmnitate pcr

sacerdotcm nostrum

insupcr

dat,

non emendaverit, morictur, qui

si

ct Ilbcntcr

pro mortuis de

psalmum

de

defunclis

et sic

vcrunt,

Quod vero secundum genus

ipsum

sinarum elargilio

iis

facta XII

collationc ofTcrri eas

ibi

pro

pcr

illud

millia

peccatis

surrcctione cogitans. colligitur

legitur,

man» fuga-

citius

ut,

fortissimus

vir

rediens,

herbarum

convcnticula

mortuorum

juste

,

et

religiose de re-

Quautum etiam elemosinac defunctis in

valcant,

IV. libro dja-

qnac cum eo gesta fuerint, enarravit.

satiabat.

Transacto

videbantur,

Haec vcro crat

jacuit,

Ajcbat

et caliginosus fluvius et foc-

autem

ponte

floribus exornata,

esse

quod Judas

drachmas argenti misit Hierosolimam,

cxemplum, quod narratGregorius

dccurrebat.

suavitas

clcmo-

scilicet

habcri potest ex eo,

quoniam

enim, quod pons erat, sub quo nigcr

num

officii

Quidam naraque miles ex corpore eductus exanimis

logorum.

odoriferis

continuo in

suffragioruni,

manifcstc

prosit,

Macabaeorum

libro

defendcrunt

viriliter

defunctis. ,

et inimicos territos

mortui surrcxerunt et unusquisque instrumentum sui

habebat

cimiteriuni

pro

diccbat

Qui cum ab inimicis per cimiterium fugiens insequeretur

tidus

el

caetero celebravit.

dum per

ut refert cantor Parisicnsis,

semper

transiret,

sed

(;iuni
quotidie pro mortuis celc-

gratae etiam sint defunctis orationes vivorum, patct cx hoc,

quoniam quidam,

in

Qui cum

praedictum

contra illum niortui surrcxerunt diccntcs: iste

cpiscopus nullas nobis missas

Quam

invenit.

cum quidam saccrdos

hoc cognosces,

iu

invcneris.

ex hoc apud episcopum accusatus ab officio cst suspcnsus.

autem

(^um

codcm minimc

in loco

censis ait, quod,

Et addidit dicens:

deprccare, atque

sis,

orasset

Paschasium

in illo poenali loco deputatuni asseruit,

causa plus justo scnsit.

me dominum

pro

tantus vir faceret, inquisivit.

illic

in

quos in

amoena erant

quibus albatorum varia

praedicto

ct

mira

ponte

prata,

homiflorum

probatio,

quisquis injustonun vcllct traiisire, in tencbrosum foctcntcmquc

De commemoratione animarum.

Cap. CLXIII.

734

amoena pcrve-

flnvlum laberetur, justi vero sccuro*gressu ad loca

Ibique quendara

iiirent.

pondere ligatum

ferri

cur ei

facienda

quam

dum

qui

,

hoc idcirco patitur,

requirerct,

quia,

quid

si

ad infercudas plagas plus ex

uitione jubebatur,

desiderio

crudclitatis

asseruit

vidisse

se

esset, dictum est ei:

iliuc

pro

Petrum nomine, deorsum positum magno

,

obedientia servicbat.

etiam quen-

Ibi

pcregrinum se vidissc fatebatur, qui ad pracdictum pontem

dani

vcniens lanta cura auctoritate transivit, quanta hic sinccrilate Altcr vero lapsus

est

medio corpore

ex

videbat

ad corpus rcdibat,

,

cum

carnis

niata

In

valuit.

pcr

hostiac imniolatio,

veniens tres

cum

lua tecuin

se

tribus auieis sit

ilie

slerquilinio

in perditione.

Tandem

XXX dies

prosit,

in IV. libro

patel

,

scilicet

cx

muitis

djalogorum,

is,

cuidain e fralribus Grcgorius

qui defunctus fuciat,

rcspondit: nunc usque malc fui, sed reccpi.

non soluin

etiam

scd

,

Quidam namque,

subito

rupes

coruin

subtus in

cecidit

tamen cxire non

in

cum

valuit.

in

vivis

sinu

jam modo benc

pluriniuin

cunctos

ipsius

Uxor autcm

rupis iilins,

mortem ciiiu

fodeicnt,

Unus

exstinxit.

vini cuin caiidcla quotidic oflercbat. coiiliiuios

suin,

inventa

profuisse

quadam rupc argentum

fundilus

et

qundam

per tres dics

dic tricesiina

Hacc autcin hostiae iminolatio

(iui

auteiu

evasit,

dcfunctum

omni dic pro co inissam cclcbrari facicbat

urccum

ut corpus

orani die \)vo eo hostiam imraolaret.

quia hodie coinraunioncm inortuis

fratribus,

scpclircnt diccntes: pccunia

Qucin frater requisivit dicens: quoinodo cs ?

cuidatn fialri apparuit.

dcns

dcfunctis

illo

eniin

perfccte

vitiis

genus sulTragiorum,

pluriinuiu

praecepit Gregorius in

Qui cum jussa coraplcsset,

,

sursuni

carnis

et

in

Quod

occultos aureos indicasset habcre el de hoc inge-

pracccpit, ut usque ad

ct

attrahebatur

Refert igitur Gregorius

miscens mortuus fuisset,

inans

quod

intelligi,

certabant.

aiuaverat

qui

is,

occuiti arbitrii exaniino

illo

cum quidam monachus suus, noininc Justus, ad extrcinum

quod,

cst.

est.

viris coepit

fieret,

largitione

Quod autcm tcrlium

restiterat.

luctatio

quo datur

brachia

quia ct elcraosinas

exemplis apparet.

Cui

quis in

et

elemosinaruin

deorsum,

coxas

nirairum,

sacrac

non

scire

ubtinucrit,

ct spcciosissimis

albatis

cumque haec

sursum,

per brachia trahi

ejus

jam extra pontcm dejectus

cl

dcorsum atque a quibusdam

non

vixit.

ejus pea

transire voluisset,

a quibusdara tcterrirais viris ex fluniine surgcntibus pcr coxas

Tunc

pcr

dum

Stephanus nomine,

,

ct

indc

cxisti-

jiancm iiiaim

dyabolus iini-

cidcra ia foima huinana a|)paruit

c(

De coinmemoratione animarum.

Cap. CLXIlf. qno tenderct, ilie

ajcbat:

sic

illa

requisivit.

dicbus

tribus

cum

Ciii

frustra vexari

noli

causam cxponerct,

illa sul itincris

quia jam missa celcbrata est,

,

ipsam celebrari

raissani intcrmisit nec

Quidani autem post hoc in praedicta rupe argcntum

dam vocem

audivit de subtus dicentem

meo imminct raagnus

:

me

super

quasi

omnes

propius

Qui respondens

enim es tu? lapis

Tunc

audivit.

Qui

cadit.

nsqae pervenicntes cuni sanum

qnomodo

tantes,

unus

ct

tamdin

ibi

vixisset, dixit,

Quod uxor

quis

magnus

qnia

,

fodientcs

et incolunicm

ad hanc similiter

et

dixerunt:

faciatis

latcre

a

fodit

accedentcs

urccus vini ct candela acccnsa,

sibi oblatus fuit.

iteruui

plane

ait:

fodiens quan-

trenicret ct

ille

vocem audiendam plurimos convocasset, voccm

ct

fecit.

piane pcrcutias, quia capiti

Cum autem

lapis.

735

eum

ad

ct

cxtraxcrunt et scisci-

quod qualibct die panis tantum tribus diebus,

nisi

ejus audiens et vchcmenter cxsultans

agnovit, quod de oblatione sua fucrit sustentatus et quod dyabolus

cam ut

deccperit, nc

Cluniaccnsis

Grationopolitanae dyoecesis.

qnidam nauta cerdos pro eo

Gregorius

hostiam

imraolasset,

in

medio

exsisteret

niaris

et

ipse

functis prosit, testatur

sanus

niari

fatigatus dcficeret,

fuit

dicens

in

inventumque est, quod

:

scilicet

aniniae

quadam navi illa

ab amicis.

cum qnaedam mulier

jcjuniorunj

hora pa-

Quod vero

observatio

isto,

quam de

de-

,

aliis

defunctonim quatuor modis sulvuntur, aut aut

prccibus sanctorum

mosinis aut jejunio cognatorum. tentia facta

Qucm cum

sibi obtulit.

Gregorius agcns tam de

oblalionibus sacerdotnm

tatem.

dc

tandera

jam paene

et

pancm quendam

quartum sulTragiornm gcnus,

ruit ei

et quldara sa-

qaa pro eo sacerdos hostiam immolavit.

neni habuit,

tribus

Illud,

quod, dum

refert,

comedisset, statim confortc^itus vircs rcccpit ct

inde Iranseunte receptus

Undc

aut carorum elc-

Valct nihilominus pro

iis

poeui-

quidam sollemnis doctor, quod,

retulit

viro niortuo de

paupertate dcspcraret, appa-

dyabolus dicens, qnod eam ditarct,

snam

si

faceret volun-

Cui proraittenti prirao injunxit, ut viros ecclesiasticos in suo

hospitio receptos facerct fornicari

,

secundo, qnod pauperes

reciperet et in nocte vacuos expellcrct

ccclesia garriendo irapediret, quarto, hoc.

ctiam

fecerit.

nomine Ferraria

villa

in

mari naufragium perpessus fuisset

quidam ad eum venit ille

accidit

,

Cuni aatcm, qualitcr evasisset, interrogaretnr, dixit, quod,

exivit.

dum

in

missam canfari

tribus diebus

illis

testatur Petrus

Tandem cum

niorli

,

tertio

quod

appropinqnasset

,

nulli conliteri

ct

a

in die

quod orationes

filio

in

deberet de

ad confessionem

De commeuioratione animarum.

Cap. CLXIII.

736

admoncretur,

illa

factiini

ei

apcriens dixit, se confiteri non posse

Sed cum

nec sibi aliquid confcssio valeret.

poenitcntiam se pro

et

staret

puncta pro sacerdote

percussa ea mortua ct

filium

daemones ad

veniret,

eam

Unde

ecclesiae.

gcntiae

siac militaret

,

quidam

si

,

omnibus aequaliter ipsis

aut

paler luce clarior

fiunt,

quarto

appa-

qui

prodcssc, suffragia,

sunt

sciiicet

sicut dicit

,

Au-

decedunt, aut sunt valde boni

vita

SulTragia

aut mediocriter boni.

mali

iis

qualiter

De primo,

possunt.

scire

ei

Primo qui

quatuor vidcnda sunt.

prosunt,

omnes, qui de hac

valdc

legatus

sedis

Circa sccundum Iiujus partis,

ci egit.

quibus possunt prodessc, scicnduni est, quod

gustinus,

ei

indul-

iis

servilium eccle-

in

quibus possunt prodesse, secundo quarc dcbent

quae pro illi

apostolicae

Qua compieta

cst.

scilicet illos, pro quibus fiunt, etiam

iertio

matrem

vidit

etiam

ut in terra Albiensi

ruiletde sua liberatioue gratias

illi,

Valent

facta indulgenlia patri suo defuncto per uuani ibidcm

quadragenam moratus

8unt

compieta

ipsa

referentcm.

cum

quendam strenuum rogaret,

quorum timore ac horrorc

suus et peccatum niatris confitens

faciens

gratias

de sua liberatione

in-

com-

illa

Sed antequam sacerdos

destinavit.

irruerunt,

Filius

est.

poeuitentiam septenncm

cum lacrjmis

ille

ea facturum promitteret,

facta

igitur

pro

valde bonis sunt gratiarum acliones, pro valde malis sunt vivoruni

qualescumque consolationes, pro niediocriter bonis snnt expiationes.

Valdc autem boni dicuntur, qui statim evolant tani

purgatorii

-gcnera,

quam

scilicct

inferni

baptizati,

liberi

sunt.

martires

ct

viri

tam perfecte aedificaverunt aurum, argenlum est Dei dilectionera, proximi

cogitarcnt

placere

vcnialitcr peccant,

mundo

,

amorcm

ct

et

ab utroque ignc

Eorum autem pcrfecti

,

sunt tria

qui

bonam operationem

sed tantum

scilicet

et lapidcs prctiosos, id

Qui

Deo.

fervore tamen caritatis ita in

etsi

iis

,

ut

non

quandoque

pcccatum con

Bumitur, sicut gutla aquae in caniino ignis pcnitus absorbetur, ct ideo

secum cremabilia nunquam

generum oraret

fcrunt. Qui igitur pro aliquo istorum trium

vel aliqua alia suITragia faceret,

iis

injuriam faceret,

quia, sicut dicit Augustinus, injuriam facit martiri, qui orat pro niartire. Si

vero aliquis pro aliquo valde bono exoraret, de quo tamcn,

ali

evolasset, dubitarct, tunc illae orationes cssent gratiarum actiones ct

ad mcritum ccderent cxoranlis, sccundiini nieum converleliir. ritur,

cum deccdunt,

Ilis ciiim triiius

iicc

significatum est pcr illos

illud: oratio nica in sinuui

giMicrihus coclum prolinus apc-

aliquein purgatorii

ignem sentiunt.

tres, quihus coclum apcrtum

est.

Qiiod

Apertiun

De coinraemomtione

Cap. CLXIII. cniui

est

baptizato

Cliristo

mundat ab

Christi

Baptisinus cniin

evolarcnt.

lapidato

Stepliano

est

qiiod

slaliin

evolant,

inortali

ct

Johanni perfectissimo

cst

in coelo.

totaliter

poenitcntiam

aliquando

,

dcccdunt,

a fervore

admittuiitur,

Valde autera

rathrura dcmcrguntur,

Augustinus:

dicit

si

ab

nem

si

aliquatenus

djcibolo.

perpctuo iTgiiaturi in infcrni

eorum dainnatione

de

qui

fienda,

bacoii-

sccunduin quod

autem pro aliquibus dam-

Si

sufTr.agia

iicrent,

ncc quantuiu ad mitigationem, ut scilicct

ut scilicet ad tcinpus vcl ad

quantum ad

datur, ncc

,

vel si

protinus consumuntur,

continuo

essent

in iis mitigetur vcl diininuatur,

,

ecce ostiura

et

admiserunt,

in illud

qui

si aliqiia

et

Tcrtio aper-

prodesscnt, nec quantum ad liberationcra, ut scilicet

iis

ipsis pocnis liberentur,

pocna

niali sunl,

video

viris perfectis

damnationc dubitatur, aliqua

de quoruin

nihil taincn

,

vciiiali.

scirem patrem meura esse in inferno, non plus

orarem pro eo, quam pro natis,

quod

caritatis

mox

et

pro quibus,

nulla suffragia

staret,

vidi

IV':

ncc veuialia

coiuplerunt

coclum ipsuin continuo aperitur ingrcdiuntur.

Apocal.

,

ct

quod aperitur omnibus

cuni

Per quod signilicatur

apertum

hinc

si

ecce

VII:

creinabilia habebant, oinnia falce martirii resecantur, tuni

orantc

ct

virtute passionis

Act.

,

Pcr quod signilicatur

coelos apertos etc. ita

baplizato

onini peccato ct originali

apertuui

martiribus,

Jesu

:

sive sint parruli sive adulti, ita quod,

,

dccedcrent, protinus

Secundo

III

Per quod significatur, quoil coeluni aperitur

apcrtiiin est coeluin.

omnibus baptizntis

Luc.

,

737

aniraariini.

nec quanlum ad suspcnsio-

horam eorum damnatio suspcn-

forlificationein

ut

,

ad toleraiiduni

scilicct

levius roborcntur, quantuin cniiu ad aliquid horura in inferno nulla redcratio

aliqua,

Mediocritcr autcin

est.

scilicet

lignum,

focnum

dicuntur,

boiii

stipulain

,

cremahilia

qui

sccum fcrunt,

vcl qui

poenitentiaiu injunctain ct sufficicntem inorte praeoccupati complere

Qui ncc adeo

non possunt.

adco mali, pro

facta

quin his

iis

sunt

boiii

sunt, quin suffragiis cgeant, ncc

prodcsse valeant sulTragia.

Undi

coruin expiationes.

ipsa sulTragia solum prodesse possunt.

liorum

ratio

septenarius vel

scilicet

ut

iis

,

septenarium,

assiguatur ut

in

libro

SulTragia igitur sunt

illi

numerum

tricenarium

de mitrali

et

rcmittantur

omnia peccata, quae iis

quibus

dieruiu niaximo

anniversarium et

Observatur

officio,

animae ad aetcrnum quietis .sabbatum

per septcm dics ducitur, vcl ut

,

lu hujusinodi autcm sulTia-

giis facitndis ecclesia consuevit triplicem

observare,

isti

in

vita

cgerunt;

rcmiltantur pcccata,

47

perveniaiit,

qui

quae cge-

;

De

Cap. CLXni.

738

qiiac coiisistuiil cx quatiior liunioiibiis

cuin corporc,

rniit

coinnioninratione animarnm.

ex tribus denariis,

purgctur

ut

in

iis

quidquid in

,

de

nostram utilitatcm utiiitatem

tione debent

iis

corpus cuin

illis

de eccicsia militantc

Secundo rationc «t haec

viverent, inerueruut,

triplici ra-

unilatis, sunt

enim unum

bona sua dehent

ct idco

dignitatis

tertio

Et

si

,

Tcrlio rationc

scicndum,

prosint,

niagis prosunt

ipsa sulTragia in speciali fiunt,

quam

dignum

itcrum

quo se juvare non possunt.

aequalitcr omiiihus

utruni scilicet

iis

quoniam, dum adhuc

,

prodcssent.

sihi

neccssitalis, quia scilicet sunt in statu, in

quod,

quod

,

qui alios juverunt, et ipsi ab aliis juveiitur.

ut,

quare

quaeritur,

Scienduin

Primo ratione

prodesse.

communia.

cssc

Dc secundo

debent suffragia prodesse.

et

defunclorum ad ipsorum

annivcrsarium

et

sic

,

nostram devotionem.

ct

scilicet iis

De

Sicut

aetcrnitatis.

anniversarium sanctoruin celebramus ad ipsorum honorcm

eniin

est,

ad annos

calaniifatis perveniant

aiinis

iide trinitatis

Observatur annivcrsarius,

et in'.tiaiisgrcssioiie dccalogi dciiqucruni.

ut

cum

el

,

Ohscrvatur tricenarius, qui constat

aninia, in qua sunt tres vires.

autem

iliis

pro

,

communi

quibus specialitcr

tiunt,

inagis prosuiit

qui plus merucrunt in hac vita, ut sibi prodcssent,

si

iis,

Si

aliis.

De quarto

aequali vel majori uecessitate exsistunt.

in

scilicct

suffragia

quae

,

secundum Augustinum

Deus hoc

vinain revclationem, quoniani scilicct

per bonorum

scmpcr

angelornm

iiobiscuin sunt

ad

et

manifestationcm

quasi

tertio

per animarum

liaec

iis

ct

alia

iis

quarto nihilomiuus scire possunl pcr experieiitiam eniin a poenis se revclari sentiunt,

scicndum, quod ipsa suffragia, qui

non possunt. uxore cssct

sunt

in

Undc et

quomodo horao

qui

sihi 1)

Ed.

nam

legitur, quod,

luna valdc lucens

parerent,

fucrat familiaris verbn

:

li

,

si

dum

iu-

ct

s

revclalioncm, cum

illos,

lieri

cognoscunt.

per quos

fiunt, fiaiil

per malos fiuut, prodesse quidani luiles in Iccto

suo non

parcrct,

dum cuidam

dctrahcrct,

ii j ti

et

animac enim,

,

per riinas intraret,

creatori

ratioiialis

Tr, ojuiltit

hic

in

prodcssc debcnt, oporlct quod

si

caritatc,

crcaturae irrationalcs

qui

nunliarc possunt;

suffragia pro se

Circa terlium ')hujus secuudac partis, scilicct

,

,

protinus nuntiare

intimalioncm

hinc cxeuntiuni

quae de hoc niuiido tianseunt,

ah his

enim

angeli

et

di-

rcvclat; secuudo

iis

omncs actus nostros considerant,

eos possunt descendere

stanti

,

quod

,

Primo pcr

possunt trihus modis.

scirc

Aunt,

qualitcr

,

possunt, sciendum

scire

fiunt,

iis

in

subito

Sfcuiicliic j^.irtis.

cum

niiliti

illc,

cum

niirabalur,

qui

eidem

defuncto,

mortuus

De

Cap. CLXIV. fuerat,

thaianium introivit

iii

cari dc aliquo

et dixit illi:

et coiidoiia niihi,

,

saper stata suo interrogarctur cipue quia tale cimiteriHm

quid

si

dixit:

,

violavi

amice, noli malc suspi-

auteui

rogavitque,

oraliones facerct renuentis

an

diceiet,

ille sibi

fieri,

ibi

ct

Cui

quendam vulncrans cum

utinam

ille:

ait:

ille

autein dictum cst

facta

sulTragia

intelligendum est,

inorieris,

mutata

melius

in

,

quod

mc

in

sicque

vel

pcnsanda

domino obdormivit.

SHum

,

Magni

Caroli

bello

ut, si in bcllo morerctur,

enm

sibi retinuit et post

pauperibus non

rcgnum

in

dedisti;

leonnm

,

nrsorum

et

luporum

CAP.

De

in

et

in

Victorinus,

ei

tainquain

,

djaboli

cujus pretiuni,

non fcrcs ego

et

,

fc-

ut

hodic

purgatus

ipsum dc medio abstulcrunt.

CmV.

(159.)

qnatiior coronatis*

qui jubente

plumbatornm cacsi

pauperi-

et

nimis placcrct,

acre auditus est clamor veiut

Quatuor coronali fuerunt Severus, et

equum

sed impnne

infeinum

Et ecce subito

Dci.

sibi

cognatc bonc, per octo dics mc

pati pocnas in purgatorio propter

enim fercnt aniiuam tuam vado

cquum snum vcnderet

modicuin temporis dcfunctus

sol rcfulgcns apparuit diccns:

,

Miles cnim quidam

legitnr.

mortuo cum equus

Quo

prctium daret.

dixeram

vel nisi ipse de-

Mauris pugnaturus rogavit cognatum

cuiu

bus

cisti

Quod

amicus aliquibus ctiam malis aliqua dis-

quod cuidam contigisse

,

hac

disparuit

ille

Quac tamen cwitinuo dispcnsare dcbent, nc

reliquissct.

sibi contingat

in

cjus

cuni

quia ab

opera sacramentalia, ut est cclcbratio

nisi sint

aliquis

Quod

per malos prodesse non posse,

missae, quae a malo luinistro violari non potcst, functus

tibi,

eremita

talis

orarct!

ego dico

et

Cum

faceret.

sacerdote ipsas

rcspondens caput more

vellet,

pro

ille

uno monte magis

fieri

tali et tali

nihil si

,

ad duos annos tu etiam

miles vila sua

ct

dixit

ct

orationcs

quod a

ad hoc

iile

se facturum promilterct, die nsque

se

vellet,

Dcinde

concussit.

pro se orarct.

pro

ut

Cumqae

tc peccavi.

ia

variis poenis afHigor, prac-

cappa exspoliavi sua, quae mihi supponitur

me prcmit,

739

quntiior coronatls.

sunt.

Dyocletiano

Sevcrianus

,

Carpophorus

usquc ad inortem ictibus

Horum nomina cum

icperiri

47*

non possent,

Cap. f LXY.

740

De

sancto Theodoro.

laiKlem post inultos aiinos doniino

quc

fuit,

tinim

Isti

cnini

niartircs

ficarc aliquatcnus couscntircnt, jussu

domini

vivi

Nicostrati

cum omncm sculpturae artcm

,

quoddam

bcrent el Dyocletiano ydolum

phunbeos

,

el

qui post duos anr.os a maitirio pracdictoruin

Siniplicii recolcretur,

passi sunt.

Symphoriani

Castorii,

')Glau(Iii,

scilicet

,

revclante rcperta Bunt stalutiini-

mcmoria sub nominibus aliorum^quiuque mar-

ut coruni

missi

smit et

CCLXXXVir.

sic

ipsius Dyoclctiani

mare

in

Sub nominibus

loculos

in

praccipitati circa annos

igitur istorum

V

Mel-

statuit

chiades papa praedictos IV honorari ct IV corouatos vocari

antcquam eorum nomiiia rcpcrircutur,

lia-

sculpere nollcnt nec sacri-

scilicct

,

postmodum nomina

ct licct

re-

pcrta fuerunt, usus tamenobtinuit, utlVcoronati delnceps vocarentur.

CAP. CIXY.

De Theodorus

in

isancto Tlieodoro. uibe Mannanitanorum sub Dyocletiano ct MaxiCui cuni praeses diceret, quod sacri-

iniano niarlirium passus est. ficarct et pristinam luilito

luus

Deo mco filiuin

(160.)

ct filio ejus

habet?

etiam.

Ad

Thcodorus:

eum

Theodorus:

Cui

Cui praeses: cigo Dcus

Jesu Christo.

possemus eum cognoscere?

Et

cognosccrc ct ad euiu acccdere.

ego

rcspondit Thcodorus:

militiam rcciperet,

quem

pracses:

ulique

potestis

Datis igitur induciis saucto

Thco-

doro, ut sacrilicaret, templum -^matris Dcoruin noclu sanctus introivit ct

igne supposito totum

viderat, accusatus

Cui

est.

dominus

apparcns

ad

custodcs

cuin tcrriti

fame

ut

,

ibi

confide,

dixit:

vcnicns

eo

cuin

psallerc

Cuin autcm

fugcrunt.

Theodorc,

servc mi

coepit.

indc

Quod

consumas suppliciis,

doncc

suspcnditur ct ungulis

I)

Kd. rr. Cl.idii.

spiritus

fucril

Tuiic ad fcrrcis

2)

in naribus

M

.(

r

t i

s

Jcgil.

i\jus

ad

cl variis

meis,

pracccptum pracsidis

tam crudclitcr ialcra

Ed. rr.

clauso vidcntes

cductiis fuissct ct

sacrilicia invitarclur, ait: si carncs nicas igne crcmavcris

dencgabo Dcum mcum.

hoc

qui

,

moreretur, rcclusus

Tunc turba dcalbatorum virorum

quia cgo tccum suni. ostio

Qui a quodam

illud succendit.

carcerera

in

in

noii ligiio

raduntur,

Cap. CLXVI. ul

costae

eliam

nobiscura

sum

et fui et

Tunc

et cro.

annos doniini

circa

praeses:

Cui

jussus est igne cremari,

CCLXXXVIF.

in

CAP. CIWI.

Martinus

vel

:

veni, dilecte mi, intra

(161.)

,

id est bellum,

martirum

quasi

nnus,

quasi irritans vel provocans seu dominans.

suae

Deum ad

sanctitatis

ncm continuam.

dorainatus est

,

servo

vitara

niartir

me-

carni

provocavit

,

suac pcr maceratio-

Cui scilicet carni ratio sive animus dominari debet,

ut dicit Dionysius in epistola ad niinus

enim

Ipsc nanique pcr

djabolum ad invidiam

irritavit

misericordiam

contra vitia et

Fiiit

Vel Martinus interpretatur

saltem voluntate et carnis mortificatione.

ritum

illaesura per-

sancto ITIartmo episcopo

Martinus quasi Martem tenens peccata,

quo quidem

') in

Coelum quoque npcrlum multi vidcrunt.

doniini tui.

De

meo

Christo

Odore vero suavissimo

oranes repleti sunt et audita est vox diccns

gaudium

cum

ille:

Theodore,

vis,

Sed tamen corpus ejus ab igne

igne spiritum emisit. niansit

Ad quem

Chrislo luo?

cuni

741

sancto Martino episcojjo.

niularentur.

aut

esse

De

aut

pater

filio

Demophilum,

sicut

dominatur do-

aut senior lascivo juvenculo.

2)Severus cognoraento Sulpicius

discipulus

sancti

Ejus

Martini,

quera Gcnnadius inter illustres viros connumerat, scripsit.

Martinus Italiam Papiae

Pannonionim

Sabariac

oppido oriundus,

cum patre suo

alitus

stantino et Juiiano Cacsaribus

,

tribuno

railitavit,

niilitura

scd ,

inlra

sub Con-

non tamen sponlc

quia

,

ab infantia divinitus inspiralus, cura esset annorura duodccim vilis

parentibus ad eeclesiam fugit et catecliunicnum se

fieri

,

in-

postu-

lavit, et extunc ercraum intrasset, nisi carnis infirniitas obstitisset.

Scd cum Caesares decrevissent, railitarcnt, Martinus,

cum

esset

ut

veteranorum

filii

pro patribus

annorum quindecim, ad militandum

urgetur, uno tantum contentus servo, cui tanien Martinus scrvicns sacpius

rainistrabat

Quodam hyemali

et

calceamcnta

perem quendara nudum obviuni habuit. 1)

Ed. Pr. veiba in

l>lic ius legll.

detrahcbat

atque

tergebat.

terapore per*portam Arabianensium transiens pau-

—

emisit

oinillit.

Qui cum a nullo elcmosinam 2)

Ed. Vi;

Severius

—

Sin)-

742

De

CLXVI.

Cap.

Marlinus hunc

accepisset,

chlamyilem, quac

silji

sancto Martlno episcopo. servatuin

sibi

intelligens

cnse

arrcpto

supcrerat, dividit et partem pauperi tribuens

reliquam partem rursus

Sequenti

induit.

nocte

igitur

Christum

chlamjdis suae, qua paupercm texerat, parte vestitum vidit ipsnmque

ad circunistantcs angelos

loquentcm audivit: Martinus adhuc ca-

sic

techumcnus hao mc veste contexit. elatus

Bcd

,

et octo

Unde

Dei honitatcm cognoscens

vir santtus

cum

,

non

gloriam

in

decem

esset annonira

baptizari se fecil et adhuc ad instanliam tribuni sui

,

tempore

sui

«littebat,

tribunatus

expleto

pcr bionnium militavit.

qui

,

abrcnuntiaturum pro-

saeculo

sc

Intcrca irnicntibus intra Gallias

barbaris Julianus Caesar contra cos pugnaturus pccuniam militibus erogavit,

at Martinus nolens deinceps militare donativum recipere

sed Caesari dixit: Christi ego miles sum, pugnare inihi non

iioluit,

Indignatns Julianus dixit

licct.

quod non religionis gratia,

,

nictu belli imminentis niilitiae rcnuntiaret.

respondit:

si

hoc ignaviae

aciem inermis adstabo

non

,

crastina die ante

fidei adscribitur,

nominc Christi signo

et in

die

inerniis,

nt

Pictavicnseni

sancti

mcritis

est,

sangninc datam esse.

iictur a

Exindc

episcopum

perrexit

domino pcr soporcm,

et

victoriam

taleni

viri

sine

sanctum Hilariuni

rclicta niilitia ad

ab eo acoljtus ordinatus mo-

ul parcntes suos

adhuc gcntiles

Nam inter Alpes incidit in

cumquc unus seturim

latrones,

visi-

tcrgum manibus

uiii

cornin cuslodiciulus Iradilur, pcrcunctanli vcro

latroni, an timuissct,

nunquam

rcspondit,

qnia scirct misericordiam Dci maximc

sc

finivit.

ad

reduccns

viain

Cum autem Mcdiolanum

spccie sibi obvius

fuit et,

fidcni

laudabilitcr

quo tendcrct,

dyabolus

tibi

adversabitur.

Cum

sccurum,

Christi tonvcrtit.

poslinodum

practeriissct, dyabolus in rcquisivit.

spondisset, sc, quo cuin doiniiius vocaret, tcnderc, ,

fuisse

ila

tcntationibns afTuturam.

in

Incipiensque latroni pracdicavit ct ipsum ad

Martinum

caput cjus

in

Vinctis tamen post

vibrassct. iclum fcricntis dextrae sustinuit altcr.

ieris

Sed

objiceretur.

Profectns igitur mulfa advcrsa passurum se esse pracdixit.

tarct.

Qui

Uiide custo-

legationem niiserunt sua oninia scquc dantes.

seqncnti hoslcs

Unde non dubium

barbaris

dixcrat,

ut

non clypeo

crucis,

protectus aut galca hostium cuneos penetrabo seturus. diri jubclur,

scd

Vau Martinus intrepidus

autcra

Cui

ille ait:

vitani

humana cum

re-

quocunquo

Martiiuis

sibi

rc-

spondissct: doiMinus mihi adjutor cst, iion tiincbo, quod faciat inihi

hoino

,

rrrorc

blalini

illc

pcrmansil.

(!vaiiuit.

Scd

Ilaquc malrein coiivertil, patcr vcio

tuiii

hiiurcsis

Ariaiia

pcr

loluni

iii

orbcin

De

Cap. CLXVI. pullularet

ejectus Mediolanura

herbas

cibum

in

cxtia

cl

cum uno

ubi helleborura grainca veneiiatum

pcrrcxit,

Audiens vcro

solo

iiiter alias

mortem sentiens omne

suinsit et vicinam

dolorcm virtute orationis fugavit.

ct

caesus

rediit et ibi sibi inonasteriura statuit,

ejectus ad insulam Gallinariam

sed indc ab Arianis presbitero

publice

solus obsisteret,

paeiie

el ille

tivitateiii

743

sancto Maitino eplscopo.

periculuiu

quod bealus

,

Hilarius de exsilio rediret, obviara ci profcctus est ct juxta Picla-

mouastcrium ordinavit, ubi, cum quendam adliuc catcchume-

viuiH

num haberet, parumper a

inonasterio discedens ct rediens reperit

Quem

baplismo defunctum.

sine

euni

revocavit,

Idein

vcre

hoino

ad

euin data sententia obscuris locis dcputatiis

gelos judici est suggestum,

Jussum

cst igitur,

hunc esse,

sibi

renitcntciu

ordinari

au-

Martino vivus

qui laqueo vitain finierat, carcrct,

Quidain autcm

petiit.

diios

pro quo Martinus orarct

Verum cum plebs Turonica episcopo

luit.

per

fuisset,

ut per ipsos duos reducerctur et

Aliuin insuper,

redderetur.

super

ct

vitam pristinaiii

quod, dum super

consucvit,

referic

ducens

ccllain

in

cjus corpus sc proslerncns ipsuin sua oratione

vitae rcsti-

ipsum pluriinum

ex episcopis,

qui

convenerant, eo, quod deformis cssct habitu ct vultu despectabilis, Intcr

rcsislebant.

Sed cum

lector

qucin invcnit, ct

psalmum

quidam nomine Defensor.

fuit

quidam acccpto psaltcrio priiuum,

lcgit, ubi

vcrsus hic erat: cx ore infantium

lactcntium Deus perfccisti laudem, ut destruas inimicum et dcfcn-

Et

sorein.

sic ille

ilaquc cpiscopus

Defensor cst ab oinnibus confutatus.

cum populi tumultum non

fcrret,

cxtra urbem nionastcrium constituit, ubi

riis

in

quos praecipuus

tunc decsset,

inulta

qiiem

abstinentia

infirmitas

Plurimac tivitates de his

num

ut,

,

laevam

quis

vidit

quadam esset

ibi

inollior

ct

a Martino

die

vel

se

igitur

Martinus

latronein

fuisse

altare

et

nil

LXXX

inillia-

discipulis

nemo biberat, ibi

pro

crimine

nisi crat.

Cuin quidam suh

de cjus vita vcl mcrito

supcr sepulchruin stans oravit doini-

ciijus

mcriti,

umbrani nigerrimam stare

dixit,

vinum

habitus

cum

episcopos eiigebant.

nomine martiris coleretur inveniri posset,

Nam

vixit.

coegisset;

Ordinatus

duobus fere

,

indicarct.

qui

Convcrsus ad

a Martino adjuratus

ob scelus percussum esse.

dcstrui pracccpit.

Continuo

Lcgitur quoquc

in

dya-

logo Severi et Galli discipulorum sancti Martini, ubi multa suppleta sunt, quae in cjus vita Scvcrus dimiscrat, quod Martinus quodani

tcmpore Valentiniaiium iinperatorem pro quadam necessitate sed

illc

scicns

cum

velle

petere

,

qiiod

ipsc nolcbat dare

,

adiit,

fores

'

De

Cnp. CLXVI.

744

sibi

palatii

rcpnlsam

claiuli

At Martimis semel atqne Itenim passus

fecit.

obvolutus

cilieio

sancto Martino episcoj)0.

et cinere

conspcrsns per nnam hcbiloma-

Tnnc monente angelo ad

(lam cibi et potns absliuentia maceratnr.

palatinm venit et nnllo

Qiicm cnm venientem videret, iratus, qnia fnisset admissus,

venit ei

prohibcnte ad imperatorem nscine per-

sibi

assurgcre noinit, donec sellam regiam ignis operiret

impcratorom a parte posteriori

ignis

et ipsuni

Tunc

succcndcrct.

sancto

Martino iratus assnrgens virtutem divinam se scnsisse confessus cst

mnltumque ipsum complectens

antequam rogaref,

omnia,

sibi

multaque niunera obtnlit, sed Marlinus non accepit.

concessit

In

codeni qnoquc d^alogo legilnr, qualitcr tertium niorlnum suscilavit.

Cum

cnim quidam juvenis defunctns fuisset

tatione

filii

beatum JMartinum

lacrjmis

mater pro resusci-

et

exorarct,

campi, nbi erat innumerabilis multiludo genlilinm

ad fulem conversi

Eidem

sunt,

ctiam inscnsibilia, vcgctabilia ignis

Nam quum

aqua.

ct

domo proxima

Quapropter onines

puer surrexit.

videntibus

CHnctis

in

quoquc

ct irrationabilia.

quodam fano

illi

medio

flexit et

gcntiles

obediebant

sancto

viro

in

iste

gcnua

,

Insensibilia

igneni

agcnte vcnlo flanuna cfTerebatur.

adliacrcnte

sicut

niisisset,

in

Tunc

Martinus super tectuni domus adsccndcns obvium se nanimis ad-

Mox

Ycnientibus inscruit.

Navis

etiani

contra vim vcnti flanuna rctorquctur, ut

compugnantium

qnidani

confliclus

qnaedani cum

inter

periclitarctur,

se

clcnicntoruni viderctur.

ut

in

pracdicto

Martini cripe nos, et slatim Iranquillitas niagna successit. vcgclabilia. ruisset

liduciam

Nam cum arborcm

ot

rusticis

sistentibus

ct si

habes

,

in

pini

quodam

loco lcmplum

dedicalam

vcllct

cxcidcrc,

corum

dixit:

si

genlilibus nnus

et

antiqnissimnm di-

cam

suscipc,

succisae

et tu

jam versus eum ibidem ligatum cadcnti signum

posuit ct in aliam partem rcdicnsrusticos, qui

in tuto

d^alogo. canibus,

pluries obedierunt,

sibi

Irrationabilia

sicut legitur in pracdicto

(aun cnini cancs lepusculum inscqucntes vidissct, imperavil ut

animal

inscqui

desistcrent.

Mox

vincti in suis vcstigiis fixi nianserunt.

cum nuvium (|uendam ui noiiiinc

crucis op-

loco crant, fero

opprcssit, qui viso miraculo ad lidem conversi snnt.

qnoque animalia

ob-

dc Deo tuo

Quo annucntc

nos hanc arborcm snccidcmus dicis, evades.

Deus

Similitcr

d^abolo

tecum est Dcus tuus, nt

arbori et

qua.si

dyalogo

quidam negotiator necdum christianus exclamavit:

lcgitur,

illi

constitcrunt

Serpens

cliani

et

quidam,

iiatando transirct, Martinus ail ad scr|)ciilem:

domini juhco

tc rcdiro.

Mox

se

ad

vcibnin

saiuli

rc-

De

Cap. CLXVI. torsit

et

serpentes

in

ripain aliatn transmeavit

me

auiliiint et

onm cuidam cx Martini in

mundatus

In sacrario

est.

sancti,

tus

qui

eum

in

dum Martinus

vice,

ejus

horrore plurcs

in cella

postmodum Marlinum

in

Nec tanlum Petrum

visitari et

exspectarent,

^MuIlae tatus

et

ille

De quo ^)cum

sed sappius

die,

dicam vobis

ait:

Thccla

et

sc

Gallus

ct

mirabili concussi

ab

iis

Paulum apostolos a se saepe

Martino

poculum primo

,

scd

Maria ad me veneconfessus est

videri perhibuit.

cum enim ab imperatore, nomine Miiximo

justitiae,

fuisset

Severus

et

subilo

audiunt insimul colloquentcs. requisivissent,

illo

et

sicut

praedicto dyalogo, quod quadain

vos, quaeso, nuUi dicatis; Agnes, runt.

Multae digni-

hoc propter gratiam spiri-

et

cella solus sederet,

in

prac foribus

discipuli

est atque benedixit statimque

specic ignis ad robur descendit,

in

Legitur enim

fuit in apostolis.

beatus Martinus

cunctis horribilem Pa-

quos tripodes vocant.

quia par apostolis dictus est,

,

Fuit autem

quoque residens nunquam cathedra usns

»)sellula rusticana,

in

ait:

nemo unquam cum sedere conspexit: sedebat

est, nani in ecclesia

autem

eum conversus

Canis continuo obmutuit,

nam leprosum quendam

,

obviam habens ipsum osculatus

risiis

tatis

abscisam.

linguam habuisset

si

tnultae hnmilitatis

obmutcscere.

ait:

Canis similiter quidam

discipulis latraret, ille ad te

745

ingemiscens Martinus

et

homines nou audiunt.

nomine Marlini jubeo

ac

sancto Martlno episcopo.

oblatum

fuisset

,

,

invi-

spcran-

tibus cunclis, ut post se regi tribueret, presbitero suo dedit nullura

aestimans digniorem dicans

,

qui post se deberet bibere,

aut rcgem

si

,

aut

regis

et

indignum ju-

proximos prcsbitero praetulisset.

Multac patientiae; tantani cnim inomnibus palicntiam servabat, quod,

cum

esset

summus

sacerdos, impune saepe a clericis laedebatur nec a

sua eos propter hoc caritate repellebat. iratum,

Nemo

illum

ncmo moerentem, nemo ridentem, nunquam nunquam inilliuscorde

Christus,

nisi pictas, nisi

vidit

pax, nisi misericordia

incrat.

Legitur quoque in praedicto dyalogo, quod,

quadam

vicc in veste hispida

,

unquam

in illius ore nisi

dum Martinus

nigro et pendulo pallio circunitectus

super asellum procederet, equis de contra venicntibus expavcfaclis niilites in

terram saltu praecipiti se dederunt et Martinuin arripientes

graviter verberavcrunt,

pracbebat, sed niagis

verbera

1)

lA.

illala

l'r.

illi

llle

autem quasi rautus caedentibus terga

furebant co, quod

contemncre vidcretur.

loyit: celliilii

—

triiiedes.

ille

quasi non sentiens

Protinus autem animalia adeo

2) Ed.

l'r.

iajiieii.

De

Cap. CLXVF.

746

permanebant

liutno fixa

quantumcuinque flagellata velut saxea

ut

,

saacto Martiiio episcopo.

nioveri

non possent, quousque ad Martinuin rcdeuntcs

suum

quod ignoranter

,

dedit

licentiam

> assiduitatis iilla

in

eum commiserant,

in

illc

,

orando, quia, ut in lcgenda sua dicitur, nunquam

legendum tamen

Inter

ab oratione laxabat, nam

et

dnm

ut fabris ferrariis moris

sc ipso

j

quandam

in

suae djoecesis venisset

villain

plurimo straminc praeparassent

suetam mollitiem perhorrescit

,

,

omnc

gens stramentum

projccit

ct

Marin

Icctnm

ct clerici

requiesccns

in-

tantum

uiio

Itaquc perniolus injuria sur-

liumum collo-

se super nudani

noctem tota

circa incdiam vero

cavit,

ibidcin

ilie

quippe qui nuda humo

supcijecto cubare consueverat.

cilicio

qui inlra

,

Severus in epistola ad Euscbium, quod, cuin

rcfert enira

Martinus

ost

fcriunt, ita

Multae austeritatis

orabat.

aliquid ageret, seinper

lcctioni

operandum nunquam animum

operandum pro quodam laboris levamine incudcm y^tinus,

iis

Multae

gradu concito animalia processerunt.

et

hora momcntumque praeteriit, quo non aut orationi aut

incumberet.

sibi

peccatum

et

confitentes

palca igne acccnditur et

illa

Martinus cxcitatus, dura exirc tcntaret, sed nequiret, ab igne capitur

et

jam

ejus

Rediens

uruntur.

vestiinenta

oiationis confugiura ct

intactus perinansit et flammas sensit rorantes,

IMonachi

erat urentcs.

Martinum,

ct

illacsuni cdu-

Multae compassionis erga delinquentes, quia onines volentes

cunt.

Nain

pocnitere compassionis sinu recipicbat. linuni rcprehendcrct

,

o miserabilis, ab

si tu ipse

dcsistcrcs

factorum tuorum poeniterct,

te

ct

,

doniino Chrisli niisericordiam polliccrcr.

Vpercs;

praedicto

legitur in

fcstivitate

dyalogo,

ecclesiam tendenlem

.ad

et cuin

dyabolus Mar-

semel lapsos ad pocnllcnliam rcciperet,

cur

cidem rcspondit:

csl.

igiiis

quas inale cxpertus

quem jam consuintum putabant, de medio flammarum /

solituin

nicdio

in

concurrunt

cxcitati

igitur

ad

vcro

crucis eniittcns signaculum

hominum cgo

Multae

tibi

infcstatione

confisus

pictatis

quod Martinum

in

illc

tunicam suam

quadani

pauper quidain nudus secutus

Marlinus autem archid;^acono praecepit, ut egcntem

sed CHin hoc

vestiret,

facerc distulissct, ingrcssus Martinus sccrctariuin

illi

tribuit

ct continuo

absccdcrc jussit.

(]uin

archidjaconus moncret, ut ad sollcmnia peragenda proccdcrct, de se loquens respondil accipiat.

iii

erga pau-

,

sc

irc

Archid^aconus vcro

cappa teclub esscl,

ipsum

rem non adcssc causalur.

non possc

,

crgo ille

doncc paupcr vcstcm

iion inlelligcns, quia, cuni extrinsccus

nuduin

At

iilc:

intcrius niiiii

,

noii

ini|uit.

vidcbat,

paupc-

veslis dcfcratur

:

Cap. CLXVI.

De

el

pauper non aderit vestiendus.

et

quinque argcnteis tunicam

paene

nula, quasi

Qiiam

jecit.

Compulsus

viiera et

curtam

ille

ad

foruni vadit

quae dicitur

,

p.ie-

rapicns ante pedes Martini iratus pro-

nulla,

secreto

ille

747

sancto Martino episcopo.

induit,

cujus nianicac usque ad cubitum

et longitudo usque ad genua protendebatur, et sic missam celebra-

Dum

turus procedit.

caput ejus apostoiis

visus

Huic autera miraculo

dicitur.

Beleth, quod, rct,

autem niissam celebraret, globus igneus super

apparuit ct a multis ibidcm

cum

in

missa manus ad Deura

Ob hoc par

fuit.

raagister Joliannes

addit

ut moris est,

,

cum nec brachia

nianicis linteis retro labentibus,

leva-

ejus esscnt

grossa ncc niultum carnosa nec praefata tunica protenderetur

culose torques aurei et gcmmati dcferuntur ab

nisi

Tunc mira-

usque ad cubitum, remanserunt cadem brachia nuda. angelis

ct

brachia

')Qui etiam tonsam quadam vice conspiciens:

deccnter opcriuntur.

cvangelicum, inquit, mandatum ista coniplevit; duas tunicas habuit et

unam non habcnti

largita cst,

ct vos, inquit,

ita

Multae potestatis erga daemones pellendos

mones ex horainibus

Legitur

cxpulit.

confoderet ct versusMartinura et socios suos curreret,

manente discede siste.

et

,

ille

vidit

manu

saevirct et multos

in itincre

illius

insidentem

furibunda con-

Qua

elevata ipsam sistere jubet.

daemouera dorso

d^alogo, quod

in dicto

etiara

cum ubiquc

quacdani vacca a dacmonc agitata,

facere debclis.

sacpe enira ipsos dae-

,

,

imraobili per-

quem increpans

inquit, funcste de pecude et innoxiura aninial agitare de-

Quo

vacca ad ejus pcdes prosternitur

discedente

protiiius

ad ejus imperium cura oranl mansuetudinc ad gregem suum rc-

vertilur.

Multae

subtilitatis

ad eos cognoscendos; daemones enim

sibi ita conspicabiles

reddebantur, ut apertc ab ipso sub quacunque

imaginc vidcrentur.

Nam

interdum daemoncs

rimumque Mercurii, aliquando Veneris cjus -) vultibus offerebant, quos

ille

vel

omnes

suis

bat, Mercurium maxirae paliebatur infestum hcbetera esse dicebat.

purpura

et djadeniate

sibi apparuit,

qucni colis; raanifestare

,

nominibus increpa-

Jovcm brutura atque

Quadara etiam vice djabolus

in forraa regis

etaureiscaligisornatussereno orelaetaquefacie

cumque diu arabo

tacuisscnt: agnosce, inquit, Martine,

Christus ego suui descensurus ad terras, prius volui.

Ad hoc cum adhuc Martinus admirans

rnrsus ait: Martine, cur dubitas credere,

J) V11I30;

in Jovis persona, plu-

Minervac transfiguratos se

quein

i>ei'i)<'Mm soriljiliir.

2)

cum

nie

me

tibi

taccret,

videas? Chrislus

tJ. Tr. iiiilitibu»

Ipgit,

'--

De

Cap. CLXVl.

748

Tunc

siim.

ccTo

a spiiitu sancto doctus ait:

ille

Clnistus uon se purpuratum

turum esse praedixit

qua passus

est

Jcsws

eo habitu ct forma,

in

nisi

disparuit et totam cellam foetore com-

ille

Martinus autem obitum suum longc ante praescivit, quem

plevit.

sedandae discordiac

nionum

mergos

in flumine

quosque capieutes: forma,

inquit,

hacc dac-

insidiantur incautis, capiunt nescientcs

est,

nequcunt devorantcs.

rant, saturari

regiones

peterent

desertas

captos devo-

,

laiperat igitur, ut relicto gur-

gregc facto montes

statimque

,

lu illa igitur djoeccsi aliquamdiu comraoratus

silvasquc petierunt.

viribus corporis coepit dcstitui et discipulis iudicat se

Tunc omncs

causa

djoecesiu

vidit

pergens vero

visitavit,

piscifous insidiantcs et

Candacenseni

Intcrca

revelavit.

etiam fratribus

gite

doniinus

d^adematc reniteutem ven-

ct

ego Cliristum

,

Ad hanc vocem

dam.

inquit,

,

crucis stigmata praeferentem vcnisse non cre-

nisi

,

sancto Martlno episcopo.

flcntes

cur nos

:

inquiunt

,

,

jam

rcsolvi.

pater, deseris aut cui nos

desolatos relinquis? invadent enim gregem tuum lupi rapaccs. Et

corum motus precibus fletibusque

flens

quoque

sic oravit:

adhuc populo tuo sum nccessarius, non recuso laborem,

nec a Christo volebat

diutius

molcstia fcbrium tcneretur

6uo

ubi

,

in

cinere mori

;

ego

cum

Itaque

separari.

et a discipulls rogaretur,

dccumbebat,

cinere

et

cilicio

non decet,

poneretur:

fiat

voluntas

enim paene, quod mallet, quia ncc hos deserere

Dubitavit

tua.

ille

doniine, si

inquit,

aliquamdiu ut in Icctulo

stramentum aliquod

christianum nisi in cilicio

filii,

et

vobis aliud cxcniplum rclinquo, ipsc pcccavi.

si

Oculis ac Kianibus in coelum semper intentus invictum ab oratione spiritum non relaxabat, foiteris

nie

ut

inquit,

,

spiritus

fratrcs

nestum rcperics Arcadio

jam n

et

ejus

sinite

,

ad doniinum

assistcrc: quid hic

vitae

cum supinus scmper

et

jaceret ct a pres-

rogarctur, ut corpusculum mutatione lateris rclcvarct: sinitc

,

coclum potius rcspiccre, quam terram, Et hacc diccns

dirigatur.

Abrahae me sinus

Honorio

LXXXI

,

qui cocpcrunt

spiritum

Dco

rccipict.

circa

auditus

fuit.

Ad

cjus

annum

angclorum

transitum

convencrunt ibiquc magna altcrcatio orta nostcr est monachus,

Et

in

fu-

hac vocc sub

doniini

CCCXCV,

rcddidit vultusquc cjus tamquara

glorifu^atus rcsplcnduit ac chorus

roultis

vidit d^^abolum

inquit, adstas, cruenta bcslia? nihil in nic

,

est.

ibidcni concincns

Pictavi

nos rcquirimus comnicndatum.

vobis ablalus cst nobis a

Dco donatus.

omncs pcnilus sopiuntur

ct

sic a

sicut

Turonici

Dicebant enim Pidavi:

Noctc

Quibus

illc:

igilur nicdia Pictavi

Turonicis pcr fcncstram cjcclus

De

Cap, CLXVI.

749

sancto Martino episcopo.

per Ligeriin navigio ad nrbem Turonicani cum

magno gaudio de-

porlalur.

Beatus autem Severinus Colonicnsis episcopus, cum die

dominica

loca

hora

qua

,

morc

post matntinas

sancta

vir

sanctus

obiit

solito

angelos cantantes

,

vocansque archidyaconum interrogat,

circuiret,

coelo

in

Et cum sc

aiiquid audiret.

si

illa

audivit

nihil

audirc diceret et archiepiscopus, ut diligenter auscultaret, nio-

neret

,

sursum

coepit

summis

colium extendere,

aures

erigere ct super

Sed dum archiepiscopus

articulis baculo se sustentans stare.

pro eo orasset, quasdam in coelo voccs audire se

Cui archi-

dixit.

episcopus: dominus meus Martinus est, qui migravit e uiundo

eum

nunc angeli

cum

qni

iu

Archidyaconus igitur diem

Martinum migrasse cognovit.

cum post

ejus scripsit,

quadam

igneo

ruit

,

epistola testatur,

quem de

celebrans

cum

sicut ipse

eidem appavi-

Post hoc autem

evigilavit.

,

super altare inter proplietiam

cum

manu

tcnens librum in

,

coelum conscenderc ipsum

in

excitare

audivit.

spatiis excitaverunt

eum

,

et

subdyaconus

transactis

duarum

jam hora

dicentes:

obdoimivit,

cpistolam

et

praesumcret

jubente epistolam non auderet legcre

horarum

,

Ambrosius Mcdiolanensis episcopus missam

die sanctus

nullus

tunc

et

qui vitam

cadem nocte sanctum Martinum migrasse

nuntiis venienlibus

et

crinc purpureo

cjus idem Severus scripserat,

vita

cum eo adscendere cuperet

Eo quoque

notavit

sanctus Martinus albis indutus, vultu

cumque post benedictionem

deret et

horara

ct

Severus cliam luonachus

raatutinas leniter obdormivisset,

stellantibus oculis,

,

dextra,

et

,

afTuerunt,

retinerc voluerunt, scd nihil in eo reperientes confusi re-

cesserunt.

in

Daemones autem

coelum deferunt.

nisi ipso

vcl trium

praeteriit

populus valde lassus exspectat, jubeat domiuus nostcr

,

ct

ut clcricus

epistolam legat. Adquosille: nolite tuibari, frater eniin meus Marti-

nus ad bui,

Tunc

Dcum

migiavit et ego ejus funeri interfui et obscquium prae-

sed ultimam responsionem vobis excitantibus explere non valui, illi

diem ex hora notantcs invencrunt saiictum Martinum tunc

migrassc ad coelum. leth,

Cappam

ejus

,

ait

ut

magister Johannes Be-

reges Franciae in proeliis poitarc consucvcrunt, unde ipsius Post mortem

cappac oustodes cappcllani diccbantur.

anno sexagesimo quarto,

cum

magniiice ampliasset et

eam corpus

in

bealus

Pcrpetuus

pulcherrimus

iis

apparuit diccns:

auteni

ejus

ecclesiain

ejus transferre vellet, semel

et bis ct terlio jejuniis et vigiliis insistenles

tenus movere potuerunt, cumquc

ejus

vellent

scpukhrum

dimilterc,

cjus nulla-

quidam senex

ub([ue quo tardatis?

non

vidctis

De

Cap. CLXVF.

750

soncto Martino episcopo.

santtum Martinum paratura juvare vos, illc

cum

manum

iis

levaverunt ct in loco ille

ubi nnnc coiitur,

,

post hoc nusquam comparuit,

campanae

Odo

')Refcrt

celebratur. in

omnibus

maimm

si

cum summa

supposuit et

abbas

Senex autem

posuerunt.

Haec

Tunc

apponitis?

velocitate sepuichrum

translatio in

Cluniacensis

mense

Julii

quod tunc omnes

,

ecclesiis nullo tangentc pulsabantur ct

omnes

lampades divinitus accendcbantur. Fertur quoque, quod tuncduosocii erant,

quorumunus

Caccus autem con

erat caecusetalter contractus.

tractum ferebatetcontractus caeco ^)viam dcmonstrabat, sicquetaliter uiendicantcs multaui pecuniam acquirebant.

Audientcs vcro, quod

ad corpus sancli Martini multi sanabantur

inlirmi,

ejus corpus circa

latione

cum

in trans-

ccclcsiam processionaliter duceretur,

ti-

mere coeperunt, ne praedictum corpus juxta domum, ubi manebat,

consequi

ne deperiret materia quaestus

,

quaquam

Dum

duci putabant.

proviso protinus obviaverunt,

ambo

contra

plurimum

Quaproptcr de

illa

quam corpus

ne-

sui.

se ad aliani transfcrebant

fugientes

strata

Nolebant cnim sanitatcm

sic ipsi forsitan curarentur.

duceretur et

pcr

,

ergo fugerent, corpori ejus de imquia Deus

et

multa praestat

eorum voluntatcm conlinuo sunt

curati,

invitis,

dc hoc

licct

Ambrosius autcm de sancto Martino

tristarentur.

beatus Marlinus profani erroris

tcmjjla destruxit

,

sic ait:

vexilla pietatis

ab obsessis corporibus dacmonia sacva

erexit, mortuos suscitavit,

exclusit ac variis laborantcs languoribns salutis rcmedio sublevavit.

Qui

pcrfectus inventus est,

ita

veste, largitcvs

,

quae militem contexit

praemia aniore

contulisti

luartirii

oblatioiic

cxiguae

doininum induisset.

niuiuli

^^qua divinitas operitur!

regcm

et

vestirc meruit divinitatcm!

pcrsccutoris

integri

Dcum

digne

,

corporis

vestire

tcxissct in paupere et

ut Ciiristum

quam egenus acccpcrat,

iiiaestimabile

!

Dignc huic,

doiiuni

non

lormenta recepturus

,

quod

,

tuae

doiniiie, coiifcssionis

Arianorum subjacuit

ei

fclix

chlamjdis gloriosa divisio,

mcruit et viderc?

Quid

tiiiiuit.

pro

qui

feritas,

digne

erit

quantitalc

pro

vestis

Sic sperantibus contulit

medicinam, ut alios supplicationibus, alios visu salvaret. I) Verl).-»:

Rofprt

—

niniiu loco vocis vi.iiu,

.T

c c eii

3)

j1

el) n

Ed.

l'r.

n

t

ij

u

r oiniltil

u.nm

d.

Ed.

l'r.

operjil ur

2) Ed. Tr. legh lcgit.

;

De

Cap. CLXVJI.

751

sancto Briccio.

CAP. CIXVIF.

(162.)

De ^ancto Briccio. Briccius

Cum

delirum

quaeris,

cnim est, qui quasi amens coelum

respicit.

dixit

iilc

,

Briccius:

ei

Bricciura ad se vocans dixit: cura

ego

an

Araen dico

patu succcdas, sed scias, multa

Tunc omnis populus cum

dissimulaviinus,

illc

quis feci

:

Quo

non

,

istuni

cpiscopmii

iu

sui

XXX

mulier

lapidibus ad cjus januani

sancli

pictate

filiuin

tu

,

XXX

adducitc, ait, ad nie in-

cssct dieruin, dixit

ad euni Briccius:

Dei, ut dicas corain oinnibus,

inquit, es palcr

patcr,

quod ad me

Martini luxuriain tuani

ncquaquaiu pollutas luauus osculari va-

sed jaiu

allato, cura

cjus

essct

diu

autein viriliter hoc ncgantc:

Ilio

adjuio te per

Et

noune verum dixi,

Anuo autcm cpiscopatus

crat.

congrcgatus est diccns:

leraus,

opiscopatu advcrsa passurura.

in

rcligiose vestita, quae ejus vestiinenta lavabat, coucepit et

filium pcperit.

fantcin.

te

irridebat dicens:

qui deiuccps oratioui vacabat ct licet adliuc superbus,

,

tamen corpore castus

quacdam

,

Post mortcni igitur Martini Briccius

delirura esse ? est clcctus

ait ]\Iartinus:

quando hoc eminus loque-

quia ab domino obtinui, ut milii in cpisco-

tibi,

Quod Briccius audicns

vir sanctus

vidcor, Bricci?

dclirus

tibi

prae vcrecundia sc dixisse negarct,

ille

nonne aures mcae ad os tuum erant baris?

illuni

si

pauper a Martino, quae pclicrat, acccpisset,

igitur

Quod

Nam cum quidam pauper

inferebat.

convicia

Martinum requireret, prospicc eminus

d^aconus ejusque plurimum excmplum

Maitiiii

sancti

multa eidem sancto

rcquircrct,

si

illc

non

ait:

cst

Populus autem hoc

pertinuit.

ego

te genui.

Populo auteni urgcntc,

meus.

ut,

hoc lueuiu

totum

niagicis

nrtibus attribuebat dicens: nequaquara nobis falso pastoris noraine

Tunc

doiniiiaberis.

ille

pro sui purgatione

pruiias ardcntes

ad turabain sancti Martini cunctis videntibus deportavit, que prunis

vestis

ejus

illaesa

apparuit et ait:

vestimentum a prunis niansit illacsum rauLicris

est munduin.

,

sic

sicut

usque

projcctis-

hoc

ineuin

corpus lucura a contactu

Populo autera adhuc non credente sanctmu

Bricciuin contumeliis et injuriis aHiciunt et a sua dignitate ejiciunt, nt

verbnm

Briccius

,

quod sanctus

flcus

papam

adiit

Martinus

dixerat

et VII annis

,

ibidera

impleretur.

Tunc

pcrmaneus

quid-

quid in sanctum Martinuin deliquerat, poenitcndo dclcvit.

,

Populus

De

Cap. CLXVIII.

752

autcm Jnstiniamun praefecit episcopatum

vitam

tionem cognosccns

ait suis

sanctus

postmodum annis praesidens anno episcopatus sui

cum

Briccius

ut surgcrent ct secuui

porlam civitatem ingrederctur, sepulto

Quod

exhalavit.

,

ilie

ut

tendcret,

auctoritale

Arme-

milliario hospitium accepit et

Cum

Turonensem episcopum properarent.

Quo

Qno cum

anno Briccius

igilur

eadem nocte spiritum

batur.

contra Briccium misit,

Armcniura loco ejus populus

finivit et

Septimo

praefecit.

papae redieus sexto ab urbe iiius

Romam

et

contra Briccium defensaret,

sibi

in civitate Vercellensi

omnis

sancta Elizabelli.

per revela-

ad tumulandum

ergo Briccius per unam

autem per aliam mortuus

elTere-

scdcm suam accepit

Briccius

VII

et

laudabiicm duccns ')XLVIII.

et vitam

pace quicvit.

in

CAP. Clivm. (163.)

^ancta E]lizabctli*

Ilc

Elizabeth interpretatur: Deus mcus cognovit, vel: Dei mei sep-

lima vel Dei mei saturitas. lueus cognovit

quia Dcus

,

observavit ct approbavit vel cognovit,

Deus

primo Elizabeth:

ergo

Dicitur

eam cognovit,

suo bene placito

id est,

id est notiliam

suae cogni-

Secuiulo dicitur Eiizabclii, id est Dei mci septima;

tionis sibi iiifudit,

ipsa eniin habuit septiniam Dci, vcl quia VII operibus misericordiae

quia nunc est

se cxercuit vcl

venlura tandem iii

Ipsa nanique

quibiis iuit.

statu

coiijugali,

quinto

statu

in

scptimo cst nentur

in

niele de

iii

terlio

fiiit

prinio

contempiativo

statu glorioso.

sexto

,

El

iii

isli

statu virgiiiali, secundo

iii

qiiarlo

stalu

:

in

statu

rcligioso

scptcm status

legcnda sua. ut possit dici de ca,

Nabuchodonosor

proptcr VII status,

vel

viduali,

statu

iii

quiescentium, per-

in scptinia aetate

octavam rcsuigentiuin,

in

iiunc

et

niaiiifeste

quod dicitur

iii

activo,

coiili-

in

Da-

scptem tcinpora mutabuntur supcr eaiu.

Tertio dicitur Dei mei saluritaS)

Deus

eniin

iiiodo satiavit

cam

et

replevit splendorc veritatis, dulccdine suavitatis et vigore ^jactcrnitatis.

Uiide Augustinus in libro dc civilate Dei agciis de civitatc

toclesti dicit:

in

acteiiiitatc

Dei

vigct,

in

veritate Dci

bonitatc Dei gaudct. 1) t
l'r.

Xi. VII

oflVrl.

'2)

K.I. Vr,

(riiillnlis

l<'Hil.

lucet,

in

Cap. CLXVni. ]. Elizabcth,

De

Ungariac regis

illiistris

753

sancta Elizabeth.

geiicre nobilis, sccl

filia,

ac religioiie nobilior stirpcm tam nobiiera nobilitavit exempiis,

fidc

illustravit

miracnlis

nutrita deliciis

Quani auctor

dccoravlt gratia sanctitatis.

et

dum

naturae supra naturam (juodainmodo extulit,

puclla regalibus

omnia puerilia aut omnino contcinneret aut eadein

Dei obsequium manciparet, ut liquido clarcat, tenera ejus quanla dulci devotione incepit.

quanta simplicitate viguit,

in

infanti.i

Extunc

siquidem coepit bonis assuesccre studiis, ludos sperncre vanitalis, successus prosperos fugerc raundi, proficere seniper in revcreiitia Dei.

Cum

enini

adhuc essct quinqucnnis

cam

scdula pcrmanebat, ut

Quam

valerent.

de

flectcbat aut

tamen

occupatain qnis impediret;

Quam

se

ex

licet littera-

saepc

ecclcsiis

in

ut sub

ad tcrram pro-

pncllis tali

occasione Dco rcve-

ludo etiam et annulornni et

In

Deo ponebat.

ut

ingredicns

se legcre fingeret, ne velnt

quoque cum

se

stratam ludi spccie mcnsurabat,

in

coram

aliquam

videbatur,

captaret.

quodammodo

psalterium expandcbat, ut

rentiam cxhiberet.

inscqui

pavimento totaliter iiicumbebat, ct

rum peritiam non haberet,

totam

avellcrc vix

cuin ancillae vel coaclaneae obscrvarcnt,

hoc intrandi ecclcsiam opportunitatcm

gcnua

ancillae

vel

causa hidi versus ^)cappellam

illis

orandi gratia tam

in ecclesia

,

ejus sodales

aliis ludis

spcm

Et ex his, quae puella parvula luciabatur vcl

alias peculiaritcr possidebat, puellis paupcrculis decimas cxbibcbat

inducens eas, ut saepe orationein doininicam dicerciit

gincm salutarcnt.

nam

amplius per alTcctum dcvotionis,

tricem in sui patronam ct advocatam listam

suae

in

castitatis

ponerentur

et

aliarum

quaelibct

beatara ct

custodem

singulorum apostolorum

schcdulae

crebro vir-

ct

Crcscens vero per aelatcm tcmporis

crescebat

et

virgiiicm Dci

geni-

beatum .lohanneni evange-

clegit.

Cmn enim

nominibus inscriptac puellarum

casu

sibi

singulac altari

im-

schcdulam

coritingentem acciperet, ista oratione fusa tribus vicibus schedulam,

wbi nomen

sancti

erat

Petii

inscriptum,

ad quem tanto dcvotionis fcrcbatur petentibus dcnegarct. diretur,

Ne vero

Ad

ut

niliil

inundi successus sibi

accepit,

nomine

nimiuin blan-

nolo procedere

Ed. Pr. cn iui

1 .1

in

—

Cum

prospere succcder(;t, rcMquum intermittens ,

sed

propter Deuin

rcliquum intermilto.

choreas quoque cuin puellis caeteris advocata

1)

ejus

in

quotidie in rebus prosperis sibi aliquid detrahebat.

cniin in aliquo ludo sibi

dicebat:

ut desiderabat,

afl^ectu,

ex hoc inlivnidi

e,

u

t

,

cuin

op p ortiinlt 48

a

t

unura cir-

Pin

elc. legit.

De

Cap. CLXVIII.

^754

sancta Ellzabeth.

cuitum pcrcgissct, dicebat: sufficiat vobis unus circuitus, jain proplcr

Deum

alios dimitfamus,

et

onincm

boncslatcm

his

in

orationum indixerat,

pnellas a vanita-

Certum qnoque

dilexit.

qiicm

quando

si

venta non potuisset pcrficerc

cnm

modum

per talem

ct sic

Vestimentonim lascivos usus scmpcr abborruit

tibus tempcrabat.

ab

ct

ancillis

lemnes pnclla nobilis tanta dcvotione colebat sibi coiisui nnlla rationc

dies

quoqu

ctiam

ut

,

sol-

inanicas

antcquam missarum sollcmnia

pateretnr,

Chirothecarum ctiam usus ante raeridiem

complerentur.

prac-

lectnm ingredi cogerctnr,

sponso vigilias vigilantcr solvebat;

coclesti

nunierum

sibi

occupatione

aliqua

in

dicbus

doniinicis sibi intcidixit, volcns in hoc et sacrac defcrrc sollemni-

suac

et

tati

haec

et

satisfacere

similia

Propter quod

devotioni.

per votnm

sc

adstringere,

aliquibus suasioiiibus a suo proposito

iit,

ad

Officinm

ecclc-

si

fortc consutac

monilia deponerct et cactera capitis ornamcnta in

At ubi gradum virginaiem prndcntcr

inio locarct.

erat

eam posset

cum sacra Icgerentnr

evangclia vel sacra hostia conficcretur, manicas, essent, solveret,

solita

quis

revocare.

cum tanla rcvercntia,

siasticuiu audicbat

nc

percurrit, conjugalcm

gradnm

rcxit ct innccciitcr

utpote quae ad

intrare compcllitur,

hoc ')patcrno impcrio urgebatur, fructnm perceptura triccsimum, quac fidem

trinitatis scrvavit

igitur

scnsit

invila

licct

-)

cum dccalogo praeccptornm.

copulam conjugalem

in

non ut

,

consentiret, sed ne palris pracceptnm contemncret et ut

candos ad Dei servitium procrcarct. conjngalis adstritta,

nulli

tamen dclcctationi

Inde manifeste constat, quoniam emisit

quod

,

si

,

,

fuit

subjccta.

prout rcgalis

^)

Quod

manibus magislri Conradi votum

in

Fuit

cdu-

filios

fncrit lcgi tori

viio sno cain supcrvivcre conlingcrct,

tiam perpctnam obscrvarct. ciata conjugio

Quamvis cnim

Conlibidini

crgo

contincii-

Thuringiae so-

lantgravio

cxigebat magnificcnlia

ct disposilio

ordinavit divina, ut scilicet ibidein mullos ad Dei aniorcm adduccret

,

Dcum

,

quantac

quantac largitatis

quae subjecla sunt,

ajicrtius

ct

l)

ut

dcclaralur.

1.

throno.

fucrit dcvolionis

et

abstincntiae ad

Nam

in

oratione tanti

ad ccclcsiam gradu concito prae-

quasi quibusdam clandestinis

EJ. Vt. iiracmillit

ljil)fb.T

austcritatis

miscricordiac ad paupercs, cx his,

exslitit fcrvoris, ut ctiain aiicillas

vcniret,

Quantae aulcin

niulavit nicnlis affectum.

et huiniliatioiiis ad

se ipsam

Licct autcm niulavcril slatum incntis,

homiiics cdoccrct.

ct incultos

non tamen

2)

orationibus aliquam Dci

Ed. Vr. legil in.

3) Alii;

ex-

De

Cap. CLXVIII. gratiam

impetraret,

famillari, ut, si forte

pedem

corpus donaret.

magis

sibi inter caeteras

somno deprcssa non surgcret, eam pcde tan-

Quadam

cxcitaret.

et casu in

sibi parceret et quieti alicui

cum quadani domicella

Ordinavit autem

gens

ad oratioucm saepc surgebat, ro-

nocte

In

gante cam niarito, ut

755

sancta Elizabeth.

pcdem dominae tangere

vero vice

voluit

mariti impegit, qui subito excitatus rem, ut erat,

prudentcr dissimulavit.

didicit ct patienter sufTerens

Hum suarum Deo pingue

rcdderet sacrificium

Et ut oratio-

sacpc ipsum irriga-

,

bat abundantia lacrjmarum; quas quidcm lacrjmas fundcbat jucundc et

aliqua indecenti

sine

vullus pcrniutatione

dolore fleret et de dolore gaudcrct et

vilia et abjecta

in

non sperneret

proprio reclinavit et

hoc cum devotione nimia exerceret. ,

scmpcr proccssioncm nu-

induta lancis sequcbatur et in praedicationum statio-

pedibus

nibus inter pauperculas

tamquam pauper

purificatione post partura

nequaquam se

deauratis

vestibns

vel

caprtis foctore horribilem

horridum crinem tondens ejus caput

In rogationibus

ancillis ridentibus lavit.

dis

ct

infirmum quendam vultu deformcm

sinu

laetitia

Tantae humilitati se subjecit, ut propter Dei amorcni

venustarct.

Nam

semper cum

ut

ita

,

hoc quadam vullus

tegebat,

sed

et humilis

ut caeterae

exemplo

residcbat,

iti

gemmis ornabat

intemeratae

puer-

perae lilium propriis gestans in ulnis ipsum ad altare cum agno et candela

huuiiliter

temnendam

olTerebat,

ostenderet

ut

se

et

ex his

illibatae

pompam

ct scculi

puerperae

con-

confonnarct.

Deinde domum rediens vcstimcnta ipsa, cum quibus ad ecclesiam processerat,

alicui

suae humilitatis

pauperi mulieri tribucbat.

pracconium,

dignitate sublirais cujusdam et

medici

quod

viri,

ut ex

qui

,

cxcmplum. ipso

Quod

est

obediens

et

vice

usque

subjccit,

multo gaudio adet doraini sal-

ad mortem

,

imitaretur

ad quandam praedicationem

ab

supervcniente marchionissa Misenensi impedita non ille

aegre ferens tantam ejus inobedientiam relaxare

suis

,

quae culpabiles fuerant,

qnoquc tantam abstinentiam vigiliis

pauperis

donec usque ad camisiam cxspoliatam cum quibusdam an-

noluit, ciilis

obedientiae adeo se

cum reverentia

hoc obedientiae perciperet meritum

factus

Quadam autcm

vocata,

vcnit.

praecellens et

scilicet magistri (lonradi

matrimonii et cousenticnte marito,

impleret,

quoque ad

Accidit

liberlate

sed tamen scientia et religione praecipui, salvo jure

,

ut, quidquid praeciperet, ipsa

Tatoris

ipsa

,

disciplinis

ct

et

fortiter

verberari

fecit.

Sibi

rigorem imponebat, ut corpus suum

jcjuniis raaceraret.

Nam

sacpc a

48*

viri

toro

De

Cap. CLXVIII.

756

absliiiens iiot tos iliacbat insoinncs

sancta EHzabeth. orationibns possct insislore

ut

,

ct in absconilito patroni cocloslom orare, cnnKjuc somni intcrpolia-

rct

abcsset, cnm sponso

cliam per manus

omni

coclosti

ancillarnm

faciebat

viccm repcndorct in cibo

divcrsis

aliis

manu

ipsa tanta diligcntia ob-

abundanlibus

dcliciis

ipsa

cum

contrcclabat et dividobat, ut ex Loc comedcrc videre-

tur, ne suporstitionis notam incurrcrct, scd urbanitate

do justis

pancm

laboribus

ct duruiu

patienter comcdit.

cillis

sibi

assignaverat,

sibi

ad

curiae

respuit

quod bacc

de

in

acquisiti

Ob hoc quosdain

suus

ancillis suis,

cum

iiil

virorum

cibaria

rcquisiviS.

suac faniiliac nou

quoque paupertatis insunimagloria constitutasummo-

proprium

ancillis,

liaberct.

Quaproptcr intcrdum

,

ct

mundus

cnni sola cssct

vestimentis vilibus iuducns se et dcspecto volo caput

suum opericns diccbat:

taliter

incedam,

cuni

ad

slatuni

vcnero

Licet aulcm sibi abstincnliae frcnum iniposuorit, tanta

paupcrlatis.

tamcn

quac

omnia cum palicntia supportabat, assorens,

perc afTcctabat, ut et Cliristo paupcri vicem rcpondcrct in ca

ct

suis au-

Saope autoni cibos

vivcbat.

ct ipse libontor faceret, si turbationom

timerct. Statuni

abstinuit

reditus justos vir suus

quibus cum quibusdam

aliquorum bonorum

et

vir

omnino

,

aqua calida madofactum cuni

omnia consoutiobant,

Iiacc

Haec autcm

cundos

tali

vicc, cuni longi itineris fuissot labore

marito ct sibi fuisseut cibi diversi oblati, qui -)nou

et

credcbantur iiigruni

Quadani

laetificaret.

ilcprcssa,

ancillis

Sacpc tanicn ad mensani scdobat

suis cibis grossioribus ulcrctur.

couvivas

ab

potu tompcran-

et

Magistcr cnim Conradus

Quod

sanam consciontiam non habcret. ut

vcr-

')carneni

et

ne de cibis mariti quidquam contingcrct, dc quibus

sibi iutcrdixit,

Bcrvavit,

Saope

fortitor

diversa fcrculorum i;cncra

panc simplici cssct contcnta.

inlcrdum

cnbiculo

in

in uionsa marili inter

tiam cxhibobat, ut

ct cibos

se

Tantani aulom

lascivia cocrccret.

cum maritus

sod

orationibus pornoctabat.

in

flagcllato

ut salvatori

berari,

tapclia dormicbal,

strata

siiper

iiecessitas,

sc

libcralitatc

ad pauperes eiTundcbat,

ut

nulluni

aliqua

premi incdia patcrotur, scd omnibus adoo largissimc subvciiiobat, ul ouincs

cam

niatrcni

cordiae opcribus

tota

paupcrum acclaniarcnt. vigilanlia

pcrpctuo rcgnatura pcrcipcrct dictis

1) liibet.

ad

dextram

Ed. Tr.

.T(ldjl

3) Alii:

carcere. sex.

ct patcrnani

possidcret. 2)

')Soptoni cnim niisori-

insndabat, ut rcguum pcrpcluum

bonodiclioncm cum bciic-

Ipsa nani(|uc iiudos vcslicbat,

si-

Ed. Vr. ivirliculain

cx-

ii I

loco

nrg.-ilioiiis

De

Cap. CLXVIII.

impcndcbat nudis

vcstimcnta

(luidcm

757

sancta Elizaheth.

pcregrinorum

corporihus scpclicndis et pueris baptizandis,

pauperum

ct

qnos quidcm pueros

saopc dc sacro fonte lcvabat et propriis raanibus eorura vestimcnta sucbat, ut compaternitate contracta

antcm

cuidam

ut

,

vcstimentum

,

illa

vcstimenta

fieri

gloriosnm reciperet fructum

Ipsa

doluit, sc sibi tanta dcdisse,

Saepe autem ipsa cum

de

et

tribucrct in-

timens,

causa mortis, sed tamen pro ea oravit ct ipsa sanata

ficret

filabat et inde

beret

Accidit

bonum

satis

ut ad tcrram cadcns mortua credcretur.

,

Quod beata Elizabeth vidcns

snrrexit.

libcrius subvcniret.

autcm videns donum tam magniricum, tam

gcnti gaudio est perfusa

nc sibi

iis

quoddam

paupcrcuiac

cxcmplum verae

bumilitatis prae-

et

clcmosinam daret Dco.

laboribus

enim alimcnta praebcbat,

paupcribus

pascebat,

esurientes

bonorum laborum

corporis

proprii

manibus lanam

propriis

ancillis

facicbat, ut cx hoc

adco ut lantgravio viro suo profeclo ad curiam Fridcrici irapcratoris

,

quae tunc erat ')Crcmonae,

grangiis iis

collcgit

ct

omnem annonam de

ip.sa

undecunquc

congrcgalis

paupcribus

suis

quotidie

necessaria ministrabat co, quod tunc ')charistia ct valida famcs

Sacpe autcm,

immincbat. vcndebat, cillis

ut

cura

consuevit snbtrahere ct

potabat.

Quadam

cum unicuiquc

pecnnia

dcficeret,

iis

pauperibus subvenirct: mulla enim

autem

pauperibus

Ipsa silientcs

rcscrvarc.

paupcribus distribucns,

vice cercvisiam

sufficienter dedisset,

ornamenta ct suis an-

sibi

invcntum

est,

quod vas nullam

habuit dcminutionem, sed eandeni, quara prius, mensuram scrvavit.

Ipsa hospitio

maximam sub

pcregrinos

et

paupcrcs

suscipiebat,

altissimo castro construxit, in

domum cnim

qua infirmorum magnam

multitudinem rcfovcbat, quos diebus singulis non obstante difTicultate ascensus vel dcscensus visitans et verbis excitatoriis

ct iis

omnia nccessaria ministrabat

ad patientiam induccbat,

et licct

omncm

cor-

ruptioncm acris scmper aegre portaverit, infirmorum tamen corruptioncs

proptcr Dei araorem

sed rcmcdia adhibuit,

velo

ctiam tcmpore proprii

capitis

aestivo non abhorruit, tersit

ct

manibus pro-

priis contrettavit, licet ancillac talia ')gravifer tolerarent.

In

cadem

cum summa

dili-

gcntia faclebat, quibus se tam dulccm et humilcm exhibcbat, ut

eam

quoque dorao puerulos paupcrura fcminarum

omncs raatrcm vocarent filii

sequercntur 1)

ct

ante

et intrantem

eam

doraum cuncti tamqnani matrem

catcrvatira cura

Ed, Fr. legit: Treiumoiiine. non ne^ationein pro ndverbio

3) Ed. Tr.

nutriri

2)

summo

Ed.

graviter

l'r.

studio colloca-

legit; e ticlinr

olTert.

islia.

CLXVIH.

Cap.

758

sancta Elizabetli.

Ipsa vero ol oHicnlas et annnlos vilreos

renliir.

vitrea

De

feccrat

eiiii

pncri

nt

,

luclos

quaedam

et

Qiiae tliun in pallio proprio eqiiitans in castrnin ilcfcrret,

super lapides ceciderunt

altissiina

Ipsa

venta.

intirmos

visitabat,

ejus

animum

viiidicabat,

cos

solKcite

visitabat

sed

,

alia

in talibns exercercnt.

piicriles

nulla in

de rupe

Jaesio est in-

iis

enim compassio adeo

iniseroruin

quod eornm hospilia frequcntcr perquirens

cornm

,

camcrulas

familiariter

devote

el

subinlrans nec difficultate viae pertenta nec longitudine lacessita,

qnibus subveniebat

necessariis,

iii

accepit,

ex dignalione visitationis

scilicet

Ipsa sepulturas pauperuin frequenlabat

iieris.

vota paupcrum currebat ad funera fccerat

magnuin

ipsorum viri

sui

suae arma couvcrteret

sanctam

manibus conlrcctabat hacc

Inter

laudanda

ct

cst

Hci

in

,

Ubi

visitandam.

devotus

Et sic

ipsa

duni csset,

incl^tus

ct

spiritnm

reddidit

gloriosuni.

(lupiens

')potcntiae

ipsum salubri exhortationc induxit,

.

fidelis

Deo

aniniae suae salutem affcrrcnt.

ct

ut vir suus in fidei defensionein

pcrgerct

gravius princcps

recipicns

pauperis corpus

suae potcstateni concesscrat agendi oinnia, quae

vcro bcata Elizabcth,

sincera

vclum suum

seniel

ncgotiis multis csset iini)Iicitus,

licet

Dei honorem respicercnt

tioiie

namquc de-

erat devolus ct quia ipsetaiibuspcrsonalitcr intcndcro

iion valebat, n\ori

terrain

incnte

,

ut

,

propriis

devota maiicbat.

qui

,

funcra

ctiam

obsequiis

tamcn obscquio

cx

,

quas propriis manibus

parlcs concideret ct cujusdam

in

Eoruin

iiivolvcrct.

devotio

et vcstcs,

coruni corporibus coaptabat adco

,

liiitcum

rcraunerationein

ex labore itineris

,

cx affata consolationis et ex largitione rau-

affectu compassionis,

in

verba exhibebat cousolatio-

et

Propter quod ex quiiitnplici considcratione

nis.

,

ut

ad

lant-

integra et devo-

fidc

suorum

vidualein

ipse

opcrum

statuni

fructuin

cum devotione

ampleclitur, ne vidualis conlincntiae praemio fraudarctur, sed fructum

^)sexagesimum

sic percipcrct, utpote

quae decaloguin pracceptorum

Yerum

cuin 5)septem misericordiae operibus observarct. viri sui

quam

dissipatrix et prodiga a

ct totaliter est ejecta, nt cx

domo

ccpit I)

ciijusdain tahcniarii

Dco gratias Il.ii;u

ferreiit,

quibusdam

vasaliis

c

tJ.

Vr.

o n v «r

il.')

t

eNliibit

ere

(.

iii

loco.

agens.

niultas

:

sui turpiter

viri

hoc cjus paticntia clarcsccrct

conceplum desiderium obtineret.

tatis diu iii

mors

cnni

per totain fuisset Tliuringiam divulgata, dc patria ipsa tam-

\i t

cl

pauper-

Advenientc igitur nocte

wbi porci

jacucrant,

sc re-

Ilora vcro matutinali ad doinuni

i)olenlinf

s

ii .i

e

2) td. Tr. oiiiittit s t'X n g e s

nriti.i i iii

uiii.

s.ilutcm j) Alii

.if-

sex.

De

Cap. CLXVIII.

fratrum minorum pergcns rogavit gratias

pro

ut

,

admodum

ibidcm

!oco

Deo

Iribulatione

siia

agerent ct te Dciira laudamus canlarcnt.

Seqiienti die do-

uium cujusdam sui aemuli cum suis parvulis jussa sibi

759

Elizabeth.

saiicta

est ingrcdi, aito

Quae dum ab hospite

assignato.

hospita plurimum gravaretur, parietibus valefecit dicens:

ct

libeutcr

hominibus valefacerem,

si

bencficos

ad locum priorem

et

parvulos suos ad loca diversa aleudos

Dum

transmisit.

rediit

Compulsa

invcnircm.

vero per quandam

strictam

viara

quaedam

jam multa

cai

,

bcncficia obtulerat

transiens eidem cedere recusaret, et

ipsa

surgcns vestimenta sua gaudeiis

profundo

luto

plenam supcr quosdam lapides ibidcm positos pcrgeret

igitur

vetula

et

supcr cosdcm lapides

,

lutum profundum cccidit

in

Post hoc

et ridcns absteisit.

autem abbatissa ejus matertera ipsius nimium paupertali couipaticns

ad episcopum Babeubcrgcnsein ipsius avunculum

eain duxit, qui

eam

honeste suscipiens caute retinuit, intendcns ipsaiu sccuudis nuptiis

Quod

copulare.

quae secum conliueiitiam vovcrant,

cura ancillae,

ex hoc se

didicisseat et

lacrjmis affligerent,

raultis

in

domino

meum

ct

pro

humanum

alicui copulare, si

dissolvet,

et

omnem

confido

violcntiara conterct et

avuiiculus

forte

si

animo dissentiam

meus volucrit

et verbis pariter contradicaiu,

uullura aliud mihi evadendi supercssct remediuiu, nasuiu miiii

proprium detruiicarem,

Cum

ait:

amore continentiam vovi perpetuam, qui

cujus

propositura firmum custodiet et

consilium

me

,

heatae Eliza-

quae eas confortans

bcth cura gemitu hoc retulcrunt,

igitur de

ut

mandato

me

ibidem

fuisset deducta raoratura

dcforracra

sic

,

doncc

quilibet cxhorreret.

quoddam

cpiscopi ad

ipsius

in

castruin invita

conjugimn tcnderetur,

ct ipsa suara castilatcm

domino cum lacrjmis commendasset, ecce

domino disponcnte ossa

viri sui

de ultramarinis partibus dcfcruntur.

Jussa est igitur ab episcopo reduci, occurrat. ct

ab ipsa

sunt.

cum multa devotione

quia iu susceplione ossium tu scis

ossibus

viri

sui

devota

,

tui

dilecti tui uie

quia

doiuine,

tum amavcrim, tamcn ob

dixit: gratias tibi

mei

viri

lacrymarum elTusione suscepta

et

Quae conversa ad domiuura

dignatus es}

ut

ossa ab episcopo cum honorabili processione

Ipsa ergo

licet ipsuni te ainaiitem niul-

,

amorem

sanctae tcrrae tuae subsidium

mihi essct adlmc cum co vivcre

ejus

destinavi, tali

ago, doinine,

miscram cousolari

praeseiitia ct

conditionc,

tolum luunduiu paupcrcula mendicarein, tainen

carui

quaiuvis

tc

ut

cum

ct iu

dclectabile ipso

tcstc coiitra

pcr

taam

voluntatcra uno crine ipsum non redimerem nec ad vitam mortalcm

760

rcvoeareni,

itcriiiu

De

CLXVni.

Cap.

ipsiiin

sancta Elizahetli. tnae gratiac recoinmendo.

ine

et

aiilein

perfcctionem evangc-

Veruin ne fructum centcsiinum iierdcret, qui

licam servantibus datur, qui dc sinistra miscriac ad dcxtram gloriac transferuntur, religiosum habitum induit, vcstcs scilicct grisias contiiicnliam post mortcin viri pcrpctuam scr-

et abjcctas,

liuinilcs

vans, obedientiam perfectara custodiens et volnntariam panpertatein

complectcns, ^)inendicando quoque ire ostiatim voluit, sed magisler

Conradus non

Fuit autcra ejus

peiinisit.

]iai)itus

tain

dcspcctus, ut

deferrct palliura griscuin panno coloris altcrius prolongatum, inanicas

ctiam tunicac ruptas alterius coloris panno liabuit enicndatas, vero suus

audiens,

rex Ungariae,

,

iiissc inopiain,

eam

comitcin qucndain ad

Qui videns

limina rcduccre procuraret.

cerncnsquc scdentem bumiliter ratione exclainans dixit:

ut

cam

taii

regis tain

(ilia

ipsam ad paterna

niisit,

babitu ornatam

prac confusione et adnii-

ct filanlcm

nunquam

Pater

ad tantain devc-

suain

filiaiu

tipparnit ncc lanain aliquam filarc visa fuit.

vili

iiiduta liabiiii

Cuin vcro pro sua rc-

ductionc vcliciucntcr institissct, nullatenus acquicvit, cuni paupcribus

malens

paupertatc

in

abundare.

ejus devotio nulium

omnium

constantiam

conlcmtum

sibi infunderct ct

Fusa

vero

dominus voccm mcain, quia

rcputo

dc

et

gerc vidcor molesta

ab

incis iion

(iliis

mci contcintum

nisi

Dcum.

ct contraria

orationc audivit

cjus

quani de

cousortio

Magistcr

doininuni

dixit ancillis:

aliis

proximis curo

vir sanctus

ad Dcum

,

quoqne

Coiiradus

adeo ut duas

sacpc

ct

Iacr;yinis

totalilcr crigerct

vclox ad

palicntiam

sibi

(idclcs

ancillas

hinc et

et

ab ca

Hoc faciebat antetn

iiide.

ut ejus voluntatcin frangcrct ct ut ipsa suuin aiTcctuin ct

nc

rlam ad cjus memoriam rcvocarct. tnr

ct

nibilqnc aliud jaiu dili-

pracdiicctas, quae a juventutc sua secuin fucrant cnutritae,

removcrit, ^ultis cITusis

cxau-

nt stcrcora

quos ainplius diligere vidcbatur,

et

scparabat,

filiorum dilcctio-

omnia tcinporalia

ct

plus

imponcbat

intenta

contumelias contcmtuin

Quae

opprobria parvi pcndo

et

divitibus et

babcret, rogavit doininum, ut

sibi diccntcin: cxaudita est oratio tua.

divit

cum

totus transirct

evcllcrct ct contra onines

largirctur.

inultis

divitiis

Deum

in

impcdiincntuin

tcinporaliuin

ncm a suo cordc et

dcgere, quam

Ut vero cjus aniinus

obcdicnliain

aniinam

1) KJ. Vi. virb.ii

III

suatn

oiiUica

ct

aliqua dc Iii

II

du

—

ad

constans

possidcrct

aiicillis

bis autcin

et

pcr

pcriiiisit

iirislinam glo-

omnlbus invcniebapalienliam,

obcdicnliam

uiiiitlil.

nt

pcr

victoria

CLXVIH.

C.'ip.

Dicebat (luoqiic

decoraretur.

mortalem

quautum

,

dientiam facere tionis a

me

licentia a suo magistro,

hebdomades

tcm suis

Dcum

761

taiitum timco homincni

mendico, non

alicui

ideo autcm

;

episcopo obe-

omnem occasionem tcmporalis consolaQuadam vice dum ciaustrum qua-

penitus abdicarct.

rundam sanctimouialium ab

tres

propter

:

et

nt

voluit,

sancta Elizabeth.

clebeo judiccm coclcstem

tiuicre

Conrado pauperi

inagistro

De

obnixe rogata inlrasset, non habita

iis

cam tam gravitcr verbcrari

fccit

ea vesligia verberum apparerent.

in

ancillis se et illas consolaus: sicut

decrescente erigitur,

deprimitur et

sic

gramen

,

ut post

Dicebat au-

fluvio

inundante

nos aliqua afflictione ad-

veniente dcbemus per humilitatem submitti, cessante vcro ad

ut

quod ancillae cam dominam appellarent,

patcretur,

nullatenus

eam numero loquercntur, eo modo

sed singulari tantum ad

quo inferioribus loqui solcmus. utensilia lavabat et,

venissem

mam

eas ad loca alia

,

vitam aliam magis dcspectam in-

si

ipsam potius elegissem.

,

partem possideret

Caeterum

cum Maria

nt

,

sedulae contemplationi vacabat.

,

scilicel,

Scutellas insuper aliaque coquinae

ne ab ancillis prohiberetur

Dicebat etiam:

transmittebat.

Dcum

Tantae se humilitati deprimebat,

per spiritualem laetitiam elevari.

In

opti-

qua

quidem contem|)latione spccialcm gratiam habuit lacrjmas funderc, crebro

coelestes visiones

videre et

ad amorem alios inflammare.

Quandoquidem magis jucunda videbatur, tunc jucundae devotionis lacrymas cmittcbat,

lacrymae dc vultu

ita ut

t\jus

jucundae tanquam

de fonte serenissimo effluere viderentur, ut simul et

gaudens

convertens.

,

nunquam

Dicebat enim de his

vidcntur quasi

cum tione

,

qui

rugas

vcl

vultum in

quadragesimali tenipore dehxis intenta mancbat,

in

ac

ecclesia

Quadam vero

si

exsistcns

sic

bilis

et illa

sequeretur, subito in

die

sacro

ad altarc oculis

revelatione refecta. in ancillae

grcmium

per fenestram oculos ad coelum defixos attollc-

tanta hilaritate vultus ejus pcrfunditur,

fuisset,

cx flelu

deformanl:

ibidcm Dei praesentiam mirarctur,

magnum spatium consolata divina est Dcinde domum reversa, dum se prae debilitatc

ubi per

ret,

fletu

Visiones coclestes in ipsa sui ora-

et hilaritate.

contemplationc saepe videbat.

appodiasset

vidcrctur

flcns

vultum

dominum dcterrcre; dcnt enim Deo, quod habent,

jucunditate et

dcformitatem

in

Quae cum diu

tota

ut

jucunda

lacrymas cst convcrsa.

etiam visione

risus miralaetificata

Rursus oculos aperiens

pristina jucundilate perfruitur oculosque claudens pristinis ')lacrymis l)

Ed.

Pr. oJrert:

gauJiis.

De

Cap. CLXVIII.

762

sancta Elizabeth.

irrigatur et sic usqiic ad coniplctorium talibus

Cum

lioriibus

|)cuitus,

taudcm prorumpcns locuta cgo tccuin

csse niecuiu et

inodum cum ab

dcvicta ait:

est dicens:

nuuquam

et

ancillis rogaretnr,

aedificationcm, quid

volo

domiuc, tu

a le scparari.

vis

Post-

et ipsaruin

ipsoruin inipoitunitate

illa

Jcsum

ct

vcrbum cmisisset

ita,

ad Dci honorcm

ut

iudicaret,

viderit,

coclum apcrtum

vidi

est diviiiis coiisola-

vcro diu taccns millum

iuiinorata.

se ad inc benignissime

iuclinantem vullumque ad luc sincerissimum oslciidcntcm, ego vcro ineffabili jucundilate

de sna visionc

vultus ostcnsiouc laetilicans ait:

Cui cgo respoudi

mc

prout

,

pcrfusa dc suo recessu rema-

Qui mci miscrtus iteruin

dejccta.

inocrorc

multo

iiebam

tu vis esse mccuiu,

si

quam juxta

respondit: quae

ibi

non expedit ciiarrarc,

dio fui mullo

Uei

et

vidi

inirauda

voris

quendam

ibi

tameu

in

illa

gau-

')Saepe quoque, duni

coiispexi,

Sacpe autem cjus oratio

prodibant.

radii

solis

iiivenicbatur,

exponerct,

allare vidit,

in

facics cjus mirc spleiidcbat ct ex cjus oculis

orationc consistcrct, instar

,

sui

Cuinque roga-

loqueiitciu audivistis.

retur, ut cliaiu visioiicm,

mc

cro tccum.

ut

lanli

fer-

Juveiicm namque

innammaret.

alios

etiain

secularilcr iiidutmn ad sc vocans ait: vidcris iiimis disso-

lule vivcrc, cuiu dcberes crcatori tuo servire, te Deura orarem ?

Et

ille

volo

:

igitur orationi sc dcdissct ct

juvenem

tumbcre monuisset, juvenis

alta

quod pro Cuiu

similitcr pro se orationi in-

clamavit

voce

Scd cum

domina, nb oratioiie, jain ccssate.

vcllesnc,

vehcmenter exposco.

id

el

illa

dicens: attcntius

cessate, orarct,

juvenis altius clamaus dixit: ccssate, domina, quia totus deficio ct

comburor. dans

et

plcrique

Ipse

corpus

ipsumque

occurrcntes

et

,

ut tolus su-

brachia vclut amens jactarct, adeo ut

ct

Budore inadidas invcnirciit vero clamaiitc

calore fucrat succeusus

tanto

eniiu

fuinans

et

tcucnles

vcstcs

prac nimio

ejus

acstum ejus fcrre non posscut, ipso

diceutc: totus ardco et consumor.

Ut.

vero beata

Elizabeth oralioncm complevit, juvenis acstuare ccssavit, diens

nd se ipsum

minorum rcin

iiigrcssus est.

orationum

cxstitit,

divina gratia

ct

quod

Illa

suarnm ctiaiu

autein

igncuin

frigidum

illustratus

ordiuem

1) Kil.

l'i-,

dcmonslrabat iiinammavit.

vcro cunuilum pcrlcclioiiis

virl)!i ouiitlit;

Srtppn

—

fratrnm

inflammatio sic oslcnsa fervo,

qui

Scd

p ro

(l

i

taiu

ille

assuctus el spiritualibus noiuliiin idoiicus talia capcre

Ad summum

qui re-

validus

carnalibns

iioii

valcbat.

proplcr Mariae conlempla-

1)

n

II t.

De

Cap. CLXVIII. lionis

otinm non deseruit Marthae

763

sancta Elizahetli.

oniciiini

laboriosum, sicut supra

ostensum.

')sp|)tera operibus niisericordiac est

in

Niiiiloiniuus tainen,

postquain religiosum habitum induit, seduiae pietatisoperibiis dcservi-

Nam cum

vit.

in

pro dote sua ^jduo

paupcres distribuit

IMarpurg magiium hospitaie

eain

reputabant dissipatriccm et ,

quia omnes in-

ct

novcrat gandcnter accipere, iinpropcrabant

jurias

memoriam

cito

in

appellabant insanam

eain

et cuncti

marcaruin recepissct, parteni

niiiiia

de reiiquo

Propter quod omncs

construxit.

prodigam

et

a corde abjecerat,

viri sui

quae

quod nimis

ei,

talitcr

exsultabat.

Postquara autem liospitale construxerat, scrviliis paupcrum se taniquain ancillam humilem mancipavit,

nam pauperibus

sollicita

admi-

nistrabat, ut cos etiam balnearet et in lectis collocans operiret, adco

qnam bene nobiscum

ut anciilis gratuiabunda diceret:

dominuin

sic

balneamus

tegimus.

ct

In ipso aulein

agitur, quia

paupcruin ob-

sequio sic huniilitcr sc habuit, quod puerulum quendani

una nocte

et scabie porfusuin

locum necessitatis

Uuandain ctiam lcctulo

detulit

monoculum

septera vicibus propriis brachiis ad

paiinos ipsius focdatos libenter lavit.

ct

mulierein

collocavit

^)

horribiliter

leprosam saepe abluens

et ligans,

ulcera tergens

in

mcdicamenta adhibcns

unguesqne praccidens,

cjus ctiain pcdibus prostrata corrigias cal-

ceamentorum solvcns.

Ipsos

communicationera

inducens

lanam de quodam monasterio

accipiebat

indc

pauperibus

,

quingentas

dividerct

omnibus ordinate

nistraret,

posita est

,

confessionera

ct

renuentem

penitus

missam Cuin

et pretium,

quod

autem post multain

pro dote sua receptas pauperibus

inarcas

lcx

sibi

dividebat.

paupcrtatein et

quandain

Cuin vcro a pauperuin vacabat ofiicio,

verbere castigatam induxit. iilabat

autcm infirmos ad vetulani

locatis

ut,

ipsa succincta transiens ini-

quis

si

*) in

pauperum

alioruin

praejudicium locura mutaret, ut iterum acciperet, capilioruin suorum Et ecce quaedam puclla noiuine

detruncationcin aliqnam sustincrct.

Radcgundis, quae mira capilloruin pulchritudine pollebat, indetransituraadvenit, non ad eleinosinam, sed ut quandain sororem suam

mara

visitaret.

Quae cum tainquam

infir-

ad beatain

legls praevaricatrix

Elizabeth adducta fuisset, ejus capillos proliiius dctruncari niandavit, ipsa flente et pluriin«m reluctante.

eam

1) Alii:

sex.

Ed. Pr. veiba

2) i ii

—

i t

saltein de caclero

non poterit

ad chorcas acccdere, nec cura

cuin tanta capilloruin ambitionc

4)

Cuin vero quidam de adstantibus

innoceutein asscrercnt, illa ait:

Ed. Tr. leyil duas luarcas. e r u in ouiittit. :

3) Alii

sex

illis

leguiit.

De

Cap. CLXVIII.

764

vaiiitatcs aliqnas exerccre.

sancta Elizabetl». vcro pnclla a hcata Eliza-

Iiitcrrogata

ntrum aliquando saluhris vitae propositnm conccpissct

bctli,

quod jamdin habitum

spondit,

ea dclcctatio

fuisset in

in

quam

capillos pcrdidcris,

assunisisset,

rcligionis

Et

capillis.

si filius

meus

carius est mlhi

illa:

fuissct in

re-

,

tanta

nisi

quort

,

imperinmsuhlimatns.

Continuo igitur puella hahitnm rcligionis induit

et in hospitali

oum

beataElizahcth dcgenslaHdahilcm vitam dnxit. Cura quaedam panpercula hliam pcperisset, beata Elizaheth filiam de sacro fonte levavit ct ')scilicct Elizaheth, eidera iniposnit et matri necessaria

nomen sunm,

ministravit, ita ut de pellicio ancillac suae manicasauferens ad invol-

vendum puellam

sibL

trihuerct et calceos proprios eidcm donaret.

Post tres autcm septimanas mulier dimissa puella latcnter cnm viro

Quod cum

suo aufugit.

sanctae Elizahelh nuntiatum

orationcm se dcdit ct vir

ipsam coacti rcdicrunt

ultra progredi

et niulier

ah ca

ct

vcniam

de neccssariis

ct

iis

pore, quo dominusdilectam ut,

Quos,

postulantes.

justum erat, dc ingratitudine rcdargucns, tradidit

fuissct,

cis

in

non valenles ad ut

puellam iiutricndam

Appropinquantc vcro tcm-

providit.

suam de mundi ergastulo vocarc

disposuit,

quae contcmscrat rcgnum mortalium, rcgnum pcrcipcrct angeChrislns sibi apparuit diccns

lorum,

^)

parata

tibi

vcni, dilecta mca, in prae-

:

Dura igilur febre corrcpta dccuni-

aeterna tabernacula.

beret ct ad parictcm facicm vcrsam tcncrct, audita est a circnmstan-

Quac cum ah nna ancillarum,

promerc melodiam.

tibus dnlcissiniam

quidnara hoc cssct, percunctata fnisset, dara inter

mc

cancndum

similitcr provucavit.

respondit: avicula quac-

illa

parictcm sc ponens tam suaviter

cl

hilaris exstitit ct

In ipsa

nunquam ab oratione

autcm

si

djabolus ad vos ad-

Deinde dixit: ecce appropinquat

fugc, tribus vicibus cxclamavit.

mcdia nox

qua hora Christus nasci

in

,

Appropinquantc vero hora in

quod

omiiipotciis

cxtremain horain veniens dormivit

corpus

iiihumatum

voluit et in pracscpio re-

jam

sui transitus ait:

Dcus cos, qui amici

Post paululum

nuptias cvocavit.

rabile

semper

Post paululum vcro alta vocc quasi dyaboluni liccntians:

vcniret?

instat,

quod me ad

ccssavit, ultima vero dic antc

cjus transitum dixit iis: quid acturac essclis,

quicvit.

ceciiiit,

sui acgritudine

tcmpiis

sunt, ad coelcstcs

vero anno doniini ]\1CCXXVI ad in

Licct autem cjus vene-

pacc.

quatuor dichus jacuissct

,

iiulliis

tamcn

foetor cx co prodibat, scd quidam odor aromaticus cunclos rclicicns 1)

Kd. Tr.

nnrel.

I('Hit:

'.')

K<1.

s

u

\'t.

ii iii

e

Diiiillit

i; r, I

c s

vcrli.i

! .1

:

c

i

iri

p.

—

Clnistiis

jii-opiios ccclcsi.ie
—

I

do-

De

Cap. CLXVIII.

Tunc

exlialabat,

quas nunquain aliquis prius viderat,

admirationcm adducerent,

ut cunctos in

quodammodo agere

cxsequias

capitis

dctruncarent,

summis

reliquiis reservarent.

populorum

Ejus autem corpus

quod postmodum redundare

positum

,

fcstum

est

igitur

in

fucrit sanctitalis, ct

cxpulsionem.

transitu,

ejus

ut

ita

,

quod ejus

co

autcni

ibi

in

et

monumento

rcpertum

oleo

fuit

capillos

alii

pannorum inciderent

particulas

alii

Multus

viderenUir.

multa devotio

pauperura,

quac

canlabant et tanla varictate moclos cantandi

tain suavi niodulationc

damor

suHt aviculae multac super cacunien

autciu visae

ecclcsiae congrcgatac,

formabant,

765

sancta Elizabeth.

pro est

Mani-

est.

quantae ipsa beata Elizabcth

hoc quo ad aviculac modulationera

et

dacmonis

quac inter ipsam

ct

parietcm

Illam autcin aviculain

se posuit et tam dulciter cecinit,

,

quod etiam

ipsain ad cantanduin

induxit, credimus fuisse ejus angelum, qui fuerat ad ejus custodiain

deputatus

qui eidem aeternum gaudium nuntiavit.

,

ad majorein sui confusioncni, sui

quem

niajorcm

ad

salvatio

ipsa protulit,

Sicut eniin rc-

suum transitum revelatur aetcrna

probis interdum ante

fuit

sui dainnatio

sic electis inlerduin revelatur

sui

consolationem.

Ille

aetcrna

autein

immensum gaudium, quod cx

cantus, rcvela-

tali

tione concepit, quod quidcm tam inimensuin exstilit, quod in cordc totalitcr capi vit.

non potuit, scd se pcr suavitatis voccm manifcsta-

Dyabolus insupcr,

etiain

morientcs accedit,

buit,

ideo

turpitcr

fortc

si

iicentiatus

Per

aufugit.

datur, quantae fuerit mundiliae et puritatis,

cxhalationem.

Quia

eniin

in vita nituit, idco in

est tcrtio

,

igilur

Illas

intclligi

hoc quo ad odoris

et

corpus cjus ouini niunditia ct castitatc

et dignilatis

enim aves, quae

jubilantes et cantantes apparuerunt,

a Dco missi fuerunt, ut cjus animam coelestibus jubilationibus honorarent.

multitudo convcnit daemonuin

,

animas au tartara rapiant, confluit

hoc

saiictos

juris ha-

nil

morte odoris suavitate fragravit.

quantae fuerit excellentiae

avium jubilationem.

ad

habeat,

aliquid jus

scd quia in beata Elizabcth

ut sic

in

,

Manifestum

et

hoc quo ad

cacumine ecclesiac

credimus fuisse angclos, in

coelum dcferrent

et

qui

corpus

Sicut ad reprobos moricntes

eos terroribus crucient et eorum

ad electos

decedentcs multitudo

angelorum, ut eos coufortcnt et eorum animas ad coelestia

regna perducant. diae et pietatis,

Manifestum ct

corpore olcum emanavit, redundavit.

cst

hoc quo ad

quantae

fuit

miscricor-

emanationcm.

De

ejus eniin

quarto olei

,

quia in vita misericordiae operibus tota

quanlus pietatis visceribus

ejus

nunc

affluit

spi-

De

Cap. CLXVIII.

766

oleo inventum

|irofundi

cnjus

rilus,

Maiiifcstuni est quiiito. quantae et

hoc

pore

Deus

,

quorum quacdam

quodam

et ineriti,

enim de cor-

Postquain

miraculorum gloria

multiplici

eain

inferius sunt posita

———

intermissa.

est in pulvere jacens corpus.

apud Dcuin potestatis

sil

miraculoruin operatione.

inultiplici

transiit

sancta Ellzabeth.

illustravit,

multa vero brcvitatis gratia

,

S. In paitibus siquidcm Saxouiac moiiastcriu

monacbns ordinis

Hildesiensis dyoecesis

Cistercicnsis, Hciu-

ricus nomine, tanta fuit infirmitate dcpressus et gravibus doloribus

circuindatus

bilis

ut

,

omncs ad compassionem induccrct

Quadain igitur

inquietaret.

domina vestibus

sanitatem recipere

aiuicta

Elizabeth

persuadcns apparuit. de

deesscnt,

consilio

autein

lile

votum

supcrioris

Cum autcm

tinuo sanilatcm recepit.

abbas

si

Se-

devoveret.

se

cum abbas

,

Tertia

cmisit.

eidem apparens signum crucis supcr euin edidit

iiocte

clamoribus

et

quacdain vcncra-

sibi

quae eum admonuit. ut,

,

bcatae

cuperet,

quenti noctc similia ct prior

albis

apparuit

iiocte

et

con-

lllc

rcdeuntes haec

ct prior

audivissent, mirari quidcm dc cjus sanitate cocperunt, scd de voti

adimplctionc plurimuin dubitarunt, cum nulli monacho liceat aliqua Adjccil quoquc prior, luo-

vota emittcre ncc se ad talia obligarc.

hujusmodi

ad

sacpe

iiacbos

deludi,

apparitione

ideo

et

sub spccic boni dacnionuin

illicita

essct

monacho consulcndum,

illi

eadcm pcrsona, quac eris,

ipsum arripuit

et

dari praecepit. et

illius

apparens

sibi

Statim

vovisti.

dixit:

Qui

licentiavit et

mox

sanitatc

innrmitatis nihil

3. Puclla quaedam

,

Quod

cuin

rcccpta votum

suum adimplcre

postmodum passus

fuit.

illa

commota potum porrexit

accipe et dyabolum bibe, visumque cst pucllae, ut ardcns cjus guttur descendcrct igitur

venter

venlre per singula iniscrabilcs

facicns

fore crcdebatur. igitur ad

abbas

ccram pro imagine facicnda

nominc Bcnignii, Rlogunticnsis djoeccsis cum

ab ancilla potuin pctiissct,

tinuo

scmper

infirmus

ergo eadem infirmitas

iisdem doloribus torqucri cocpit.

ipsum statim

audivissct,

studuit

prius,

quod

donec impleas,

ut

Scqucnti igitur nocte

inentcm suain instabilcm confcssione firmaret.

,

cjus

adco ut sc instar utris

membra et

in

collo pati clamarct.

In statu vcro tali

tumulum sanctae Elizabcth

per

Coii-

iutumuit et quiddam in ejus

discurrerc visum

voccs iiisanas

dicciis.:

litio

est.

Illa

vero gcinitus

cmiltcns obsessa a dacmonc

pcr bicnnium inansit. ct ibidcin

Deducta

pro ca voto cinisso,

dum supcr tumbam posita fuissct, vclut cxanimis ibidcm aii|)aruit, sed dum modicum [tanis ad manducandutu ct aquam bcncdictam ad

De

Cap, CLXVIII.

super eandem tumbam eidcm obtulissent

bibcnduro

Btupcntibus ct mirantibus

usum pcnitus amisisset

cum multa devotione

Q"o

accessit.

canclis

cum una manu con-

et sepulclirum

minime recepissct,

bis visitans curationem

mox

,

4. Vir qnidam

sana surrexit.

de dyoecesi Trajectensi, Gedcricus nomine, tractus ejus

767

sancta Elizaheth.

beatae Elizabcth

terlio illuc

dura tenderet,

cum uxorc sna

scnem quendam

reverendi aspectus habuit obviuni, qui ab eo salutatus

et,

unde ve-

Marpurg, ubi corpus sanctae Eliza-

nissct, requisitus dixit, sc de

Cum

bcth requiescit, venirc, ubi Deus niulla miracula operatur.

autem

suam

vir

benedixit

manum

eum

eidem,

infirraitatem exposuisset

ille

manu

elevata

diccns: sccuruspcrge, quiasanitaterarecipies, dumraodo

infinnam ad caput scpulchri in qnadam fovea ibi facla sub

lapidc miscris; qnani quanto profundins miscris. tanto citius sanitatcni

Tunc autcm sanctum Nicolaura

obtinebis.

sanctac Eiizabcth

paratur cidera.

tamquam comes

in

mcmoria habcas, quod

Adjecit etiam stultos

esse

qui

,

nibus statini disccdunt, cum sanctis placeat,

ipsum

ultra

plenam

pergebant,

potucrunt,

vidcre

numenti posuit

et

pracdicti consilium

raagistrum

qua poterat, invocabat. tnulto

dem

fiduciara

manum

Deum

obtineatcs.

sub lapide mo-

Conradum

in

sui

adjutorium

Scquente autem nocte arabo

cum

in

in

devotione, insiraul cura

et

Tan-

ad spatiuni unius milliaris

Judex autera concessit parcntibus,

Teutonici in patibulo detinetur. et

dum

se totaliter contulit et beatani

eum data suspenditnr

ut ipsum deponerent ,

nec

adniirati

lumine sibi apparucrunt, multipliciter cura consolantcs.

sententia in

fovca

disparuit

Hermannus noinine,

Coloniensi,

carcere a judice teneretur, ad et

iis

plnriniura

ipsam continuo retraxit omnino sanalam.

5. Quidam de djoecesi Elizabeth

oblatio-

cum pcrscverantia

ut

quo

super

recupcrandae

sanitatis

Vir igilur juxta senis

projectis

Moxquc senex ab

eorum sulTragia postulentur.

com-

et socius in suis miraculis

tumulo sepelirent.

Praeparata igitur

esset depositus, pater et patruus coeperunt pro

mortuo

bcatae Elizabeth patrocinia invocare, et ecce miranlibus et stupcntibus

universis,

qui

fucrat

raortuus,

surrexit

visus.

— — —

6. Scholaris quidara de dyoeccsi Moguntinensi Ouitardus nomine, dum piscationi minus cautus insisteret, in fluraen lapsus cccidit.

Magno autem

temporis

spatio

interjecto,

dum

ejus

corpus csset

extractum, adeo sine scnsu et niotu et rigidura est repertum, quod nullo

in

judicatas,

eo signo vitae invento

vcre

Tunc beatae Elizabcth

roortuus

ab hominibus est

iraplorantur merita

et cunctis

adinirantibus

ct

vulciitibus

quidam

Juvenis

!?.

CLXVin.

Cap.

768

De

sibi

habens

dimitliuni

et

Hugolinus nomine

IMoguntincnsi,

salus ct vlta.

restituitiir

aniios

tres

sancta Elizal^eth.

dum

,

spiritum

de dyoccesi

emisissct

eor

ct

rjus per spatium quatuor miiliarium leutonicorum rigidum ct exaninic

mater ad invocandam sanctam Elizabcth tota devotionc

jacuisset,

puerum vivum

se contulit et

8. Puer

reccpit.

puteum cecidissct, casu quidam

in

aquam haurire animadvertit puerum submersum

veniens

Quem postquam Cujus

hcndit.

mortis

quldcra

vcntris

extraxit

cuin dilTicuItate

corporis rigiditas, cutis,

sanum

ct

quidam quatuor annorum dum

oris

inflatio

erant

intiis

jaccre.

ipsum mortuum

,

dcpre-

tcmporis diutiirnitas,

inditia

et

oculorum horribiiis apcrtio,

et

omniinoda

motus

dcnigratio

sensus

et

privatio.

Pro ipso igitur suscilando ad bcatara Elizabeth votnin cmittitur Quaedain

rcstauratur.

pristinae

vitae

continuo

et

etiam puelia in

flumine submersa, duin fuisset extracta, beatacElizabeth meritis pro-

O. Vir

tinus est vitae restituta.

dc d^occcsi Moguntinensi

quadam aqua balnearet, beth illuminatum spargerct

gratiam praestitit, dc inortuus

submersus.

ct

pcndens

et in

sc juvarc

tc

paupercm qucndam per bcatam Eliza-

dixit: nie

Illc

aquam

faciem

cjus

in

provocatus

ille

,

ct,

dcridens,

quidain noininc Fridericus

arte natandi valdc pcritus, duin sc in

in

doiniiia

viiidicet,

ut

ita

conteintibiliter

sancla,

illa

quae

raihi

non cxeas

hic

autem iinprccationcra

pauperis

nisi

p.arvi

aquain sc lascive iininiltcns viribus pcnitus dcstitulus

non potuit,

scd

profundum quasi

in

lapis

dcsccndit.

Post multuiu vcro tcinporis rcquisilus dc aqua inorluus est ddatus, niagiius plaiutus ficrct supcr

cumque

quidam cjus propinqui

euin,

cocperunt pro eo ad beatam Elizabeth votum faccrc ct ejus sulTragia devotissiine iinplorare. ct

Statim igifur

lO.

sanus surrcxit.

iii

cuin spiritus rcdiit ct vivus

Quidain noininc Johaiincs dc djocccsi

Moguntincnsi cum quodam fure innoccnter dcprehcnsus dio

cum

adjudicatus

ipso

cunctos

rogavit,

ut

Cum

orarcnt, ut sccuiidura sua niciita juvarctur. andivit

vocem supcr sc dicentem: confidc

fiduciam

habe

ct

libcraberis,

licet

cxhilaratus

nova, qua indutus ail:

mollc ine cadcrc

saucta Elizabeth fccisti.

(iuin

ct

in

ct

suspcn-

Elizabcth

cssct suspeiisus,

sanctam Elizabeth

statimquc alio rcmanentc ipso

fracto dc loco alto gravissiinc cecidit, cnrrit,

bcatain

crat, ,

cniin

tu

nullain

camisia

me

aliqui

fuiic

tamcn lacsionem ruinpcretur.

liberasti

dicercnt

ct ,

in

ipsuin

inQiii

stratuin itcruin

siispcndendum, judcx ail: qucm Dcus libcravit, dcnuo suspcndi

noii

I

De

Cap. CLXVIII.

!!

pcrinittain.

qui carnem

religiosHS,

inanuin

contereret,

sic

in

aunos viginti

circa

ut

afilixit,

et inter lapides et ligna jaceret.

Hujus

lapis uiolaris casu apprcliensani

carnem ab utraque parle ut

ila

mo-

^)VoIeiuanis noininc, adinoduni

duin in inolcndino essct,

sic conlrivit, ut

quodam mortario

avelleret, ossa el nervos

contrila

quodammodo

vide-

Qui tanto doloris aculco urgebatur, ut rogaret, quod inanus

retur.

Cuin

praecideretur,

sibi

suani

ad carnem portaret ,

quidani fuit in quotlani

(lonvcrsus

nastcrio djoecesis Moguntiiieiisis,

loricain

769

sancfa Elizal.eth.

beatam Elizabelb crebro

igitur

auxiliuin invocaret, quae ctiam

iii

quadain noctc sibi apparuit dicens: sponderet: libenter,

illa

sua

vita

sanus fieri?

vis

sui

in

sibi famiiiaris cxstiterat,

mauum apprehcndens

Qui cum re-

ncrvos sanavit, ossa

inlegravit et cariicm ab ulraque parte reslituit et pristinae sanitati

mane

donavit,

autem faclo pcrfecte

conventui ipsain

manum

18. Quidain pucr

esset,

Pellis

divisio

nieritis

integra sine

siquidein

cepit.

pellis

se

quinqucHiiis, Discrelus noniine,

cum caecus natus

ccsis,

saiiatuni

ct

toli

ejus igitur ad sepulchruin

palpcbrarum

pilis

tcgeret ncc substantiae oculoruiu ullum

Mogunlinac d^oc-

beatae Elizabetb lumen re-

adeo, ut

superinduta fuerat

oculis

rcperit

cunctis stupeiitibus sanalain ostcndit.

vcl

aliqua,

tolaliter

oculos

Mater

indiciuin apparcrct.

beatac Elizabctb ipsuin ducens de terra

sepulchri oculos ejus linivit et super

eum beatae Elizabcth merita

invocavit, et ecce pellis intcgra pcr nicdium sciiidilur ct ojiis oculi parvissiini turbulenti ct sanguinolenli vidcntur, sicque puer bcatac

Elizabeth

13t

inagnis in

nieritis surTragaiitibus

visus beneficio est potitus.

Puella quacdam cjusdem dyoecesis, Beatrix diversis

et

fuisset

dorso et struina in pectore excrescentibus

iacurvata,

ut

nulla sc ratioiic crigerct,

positis corpus suuin taliter sustentaret.

dain sporta eain ad tumulum

cum

noinine,

diii

molcstata, tandeiu gibbo

iniirmitalibus

sic

toto corporc

cst

sed maiiibus super genua Cuin

igitur

mater

in

qua-

sanctae Elizabeth deportassct et per

decein dies commorantes ibidein nulium potuissent sanitatis remedium invenire,

dicens

:

maler

irata

oinnibus

revcrtens

oinnes

igitur

procurabo. peregisset

ejus

beneficia ,

contra

impcndis

quos

bcatain Elizabclh murmuravit ct

potero,

mc a

iniscrain visitatioiie

non exaudis? tui

ct

ejus

filia

doloribus

cruciata

lugeret,

tandcin

ipsa

cum

facie

puella obdormiens vidit qnaiidani pulcherrimam doiuinam 1)

Ed.

l'r.

avertere

Cuin igitur irata recederet ct jam niilliare et dimidium

Va

1

e

m

.-i

j

ii

s,

49

:

relulgcnti

snrge

quac corpns

,

el

De

CLXVIH.

Cap.

770

cjiis

sancta Klizahcth.

doiso

iii

pcctore

et

curvitale penitus sanatam inveniens visioiiein

cgerunt

sibi gratias

ct

nialri

gau-

rclulit et

Redcuiites igitur ad scpulcliruin sanctac

dinin el laetitiani gencravit.

Elizabelh Deo

dixit ci

liniciis

Evigilans puella cl sc ab oinni defonnitatc ct

auibula.

cl ibidcuj sporiain

14,

puella portata fuerat, diiniscnint.

in

,

f|ua

Mulicr quaedaiii,

aunos ntroque crurc

(icrtrudis noiniiic, cjusdeni djocccsis pcr inuttos

coutracta et tolo corpore curva iu souiiiis adinouctur, ul ad saiuiuni

Quae ad

Nicolauiu proficiscens ejus dcbeat uierita iinplorare. portari

sancli Nicolai

siani

ad

Taudcui

vciiit.

sc

fecit ct in

scpuUhruui

nno crure Elizabcth

bcalac

perducta

supcr cjus tuiuuluiu posita, gravissiuiis doloribus stiniulata aincns

sana

elTccta

—

iucohnnis cxsuncxit.

ct

(|uacdaiu, Scintrudis uoiniiic, cjusdein d^oeccsis,

ccclc-

saiiitatcin

iii-

')ct

et velut

15» Mulicr

cum pcr

aniiuiu iu-

tegruin penitus caeca luaiisisset ct alioruin scniper auxilio duccretur,

roganduui sanctain Elizabcth

ad

devotione

tota

16.

aiuissuin luuien rccepit.

sc

coiitulerat

Vir quidaui llciuricus

cl

Mo-

guiitiucnsis djoeccsis, cuiu luiniuc oculoruin pcnitus csset privatus,

sepulchrnm sanctae Elizabcth visitaus plcuae curaliouis bcncfuium Postiuodum

reporlavit.

gravatus,

luoriturus

ut

sepulchri

tcrra

luiscuit

vcro

idcin

fluxu

vir

a familia crcderctur.

sauctae Elizabeth

Accipicus

1.7.

quaedaiu, Meciitlldis nouiiiie, Trevireusis dyocccsis, anditu privata cssct ct loquendi ct ambnlaudi

patcr suus

ct

dniu

matcr ad bcatain Elizabcth eaui devovcrunt

tH, Mulier quaedaiu, uomiuc caeca peuitus

auiiuiu

de

Puclla visu

ct pcr-

—

Ilclibingis, Treviiciisis djocccsis,

exstitissct

ct

cl

poteutiaiu amisissct,

fcctc sanatani Dci ctElizabcth laudautcs luagnalia reccpcruiit.

pcr

cst

vcro

ipsam conficicus aqua com-

ct

bibcns plciiam sauilatcm reccpit.

ct

adco

sangninis

pro sua

cnm

curatiouc bciitac

Elizabctli inerila invocassct, ad tuinuluiu cjus duci sc facicns unius

ocuii lunicu rccei)it, i|ucri ci

sc seusit.

cl sic rccipies sauitatcm.

tatciu

lO.

reccpil,

djoecesis,

Moguiitineiisis

iniirmatus

iu

alio gravitcr tor-

acccdcus ad altarc fac cuni corpoiali luos oculos vcnti-

dicciis:

lari

quac ad propria rcversa

(^um vcro iteruin cjns merita implorassct, apparuit

,

ila

votuiu fccit, I) V«-il>.i i'!

iu

Quac

cuiu jussa complcvissct, sani-

Vir quidain,

genibus

cl

uon possct pergcrc,

ut

Theodericus iiominc,

cruribus uisi

ab

qnod sepnUhrum sauctac Elizabcth

—

sl

i

m

II

l.i l.T

iiiiiillil

Kil.

I'r.

diu

gravissimc

aliis

portarctur,

cnni

oblationibus

Cap. CLXIX. visitarct,

et

cum

distaret,

vix

iii

lociis

octo

De

771

sancta CaecIUa.

a tumiilo tantum per ilecem milliaiia

cjiis

Cum

diebus potuit perveiiiie.

vero

ibideni

per quatuor septimanas mansisset et nullum remedium impetrassetf

domum

cumque

redibat,

cumbcns quiesceret, aqua

me aqua

quare

ait:

fudi,

sed credo

igitur

surgens

humerum

,

quendam ad

soinnis

in

Qai

perfuhdentem.

totaliter

quodain juxta aliuin infirmum de-

in loco

vidit

Qui

totaHter pcrfudisti?

quod

perfusio

illa

saMatum

se

et

erit

totaliter

se venieatem et

contra socium

evigilans

ait

ego

:

causa

tibi

inveniens

te

iratus

non per-

salulis.

baculos

Illc

super

posuit et ad tumulum sanctae Elizabcth rediens et gratias

agens laetus ad propria remeavit.

CAP. CIXIX. (164.)

De ^ancta Caecilia quasi

coeli

Caecilia. caecis

ccl

lilia

Vel Caecilia quasi caecitate carcns.

quod

est populus.

rem;

vel dicitur lilium,

conscientiae,

via

vel

a coelo

Vel dicitur a coelo

et ct

lya.

leos,

Fuit eniin coeleste lilium per virginitatis pudo-

candorem munditiae, virorem

quia habuit

odorem bonae famae.

Fuit enim caecis via pcr exempli

informationem, coclum pcr jngein contemplationem, Ija per assiduara

operationcm.

Vel dicitur coeluin, quia, sicut dicit Ysidorus, coc-

lum philosophi volubile, rotuiidum ct ipsa fuit volubilis

ardens

et

per opcralioiicm

scverantiam, ardcns per caritatem succensam

pcr sapicntiae splendorem

tainquam

irt

coelo

et

niagnanimitatem Caecilia

exorla et ab

virgo ipsis

fuit

fuit caecitate

;

coclum populi,

et

stcllas

id

,

et virtutum

in

cx

fide

semper evangelium Chrisli gerebat

subtus ad caruem

bus tegebatur

ct

cilicio erat

cantanlibus

iiituetur

coe-

pcrspicacitatem,

nutrita

in pectore

cxorabat.

nomineValeriano, desponsata fuisset illa

carcns

quia in ipsa

Romanorum genere

nobili

Christi

et

noctibus a colloquiis divinis ct oratione ccssabat

tatem conscrvari a domino

Sic

varietatcm.

praeclarissima cunabilis

sapientiae

est

dixerunt.

rotunda per pcr-

,

populus ad iinitanduin

spirituali

lum, solcm, lunam lidei

,

csse

sollicitaiu

et

Cum

absconditum

non diebus nequc

suamque

virgini-

auteiu cuidam juvcnl,

diesnupliaruminstituta esset,

induta et dcsuper dcauratis vesti-

organis

illa

iu

corde

49*

soli

domino

De

Cap, CLXIX.

772

«lccaiitabat dicciis:

maculatuni

cor

doiniiic,

fiat,

no» confundar,

nt

,

sancta Caecilla.

ct

conimcndabat doinino, quod

orans

qua susccpit una cum sponso suo

nrcuni

ct

biduanis

ct

corpiis

iin-

niciini

triduanis

jcjiiiiiis

Vcnil autcm nox,

tinicbat.

cubiculi sccrcta

silcnlia

in

et

,

il?i

cum

alloquilur: o dulcissinie atque ainar.tissiinc juvcnis, est mjstc-

riuin

,

quod

tibi confitcar,

inodo tu juratus asscras, tola

si

Jurat Valcrianus,

obscrvantia custodirc.

Tunc

dctcgcrc, nulla prodcrc ratioiie.

amaiorcm, qui

quod

senscrit,

amittcs

iiiniio

tu

me

quod mc sinccro ainore ostcndet ait:

vis

si

gloriam

tibi

diligas

,

libi

quoque

ita

,

vcrum credidcris

Dcuin

in

Vade

valcbis.

vidcrc

igitur

quae Appia nuncupatur,

paupcribus

cl

Caccilia nie misit ad vos

tertiuin

in

,

quos

et

et si

,

autcin

si

Cui Caccilia dixit: proiuiscris

ab

milliariiiin

ostcndalis

ut

,

ostciide

niilii

baptizari

te

et

me

corrcctus

l)ci

faciam, quod liortaris,

sit,

viruin alium diligis, te et illmn gladio feriani. si

fcriet tc ct

diliget te sicut

ipsum aiigclum

,

quod angclus

vel levitcr

si

autem cognovcrit,

si

Tunc Valcrianus nutu

suain.

credani

ut

,

vcre probavero

Hic

amore contingas, slatim

polluto

iliutl

habco

angcliiin Dei

illa ait:

zclo custodit corpus meain.

tuac gratissiniac jiiventulis,

florcin

tc

sc illud nulla ncccssitatc

invcnies,

illic

niihi

ipsum

,

urbc

via,

dices:

sanctum scncm Ur-

banum, qnoniam ad ipsum habeo secreta mandata, quae pcrferam. Ilunc

co

dum

tu videris, indica ci

purificatus

Valerianus

fueris

perrexit

et et

Urbanum cpiscopum cunique

tibi

,

intra

sepulchra inartirum

lacrjinis ait:

doniine Jesu

suscipe scminum fructus

,

quos

ad

tc

quasi

librum aureis

una

litlcris

fidcs, unuin

omnes

ct

scriptum.

morluus cccidit

ct

diccns:

Slalimque

iion illo

cst

Tunc

,

,

do-

famula tna quasi apis quasi leoncm fe-

qucin

dcslinavit.

vcslibus indutus,

Et

tenens

vidcns Valcrianus prae nimio

a scne lcvalus sic lcgit: unus Deus,

in omnibiis

aliud,

cocluiii

in Caecilia scininasti

nivcis

Qucm

invcnit,

seininafor casti

baptisma, unus Dcus et patcr oinnium

pcr oinnia et

dixil ci sciiior: crcdis ila esse vil

manus ad

agnum mansuelissimum

ecce subilo apparuit scnex quidam

liiuore quasi

latitantcm

ille

Chrisle,

Caccilia

argumenlosa dcscrvit; nam sponsum

roccin acccpit,

postquam ab

videbis.

seciindum signa, quae acccperat, sanctuin

Jcsn Christe, pastor bone,

inine

et

angelum ipsum

oninia vcrba Cacciliac dixissct,

ei

cxpandens cuin consilii

omnia vcrba raca,

rcdieris,

iiobis.

an adhuc dubitas?

quod vcrius trcdi

disparcnle Valcriaiius

a

,

qui siipcr

Cumqiic hacc lcgisset,

saiicto

Tunc cxclama-

possil,

Urbano

sub coclo.

baptisma

De

Cop. CLXIX.

sancta Caecilia.

Cacciliam cum angelo lotiucntcm

suscepit

et rcdiens

invcnit.

Angehis autcm duas coronas ex rosis

liabebat

et

Caeciliae

alteram

ct

cubiculo

iti

Valcriano

paradiso Uei

cas ad

odorem amittent nec ab

Tu autem

poterunt.

quodcumque hac vita

,

vos

aliis

altuli

nisi

,

tradidit diccns:

quibus castitas plcacucrit, vidcri

Cui Valerianus: nihil mihi

ingrcssus

Iioc

cum palma

odorcm,

sensisset liliorum

Tiburtius

dere; confiteor vobis

ita

,

sum

coronas

manibus

iiiia in

nieis

milii suavitatis inlun-

ut putcni nic totum subito

rcfectus,

Valerianus:

Cui

rosarum

hoc tempore roseus hic odor et

tenerem, nec sic potcrant odoramcnta tantac

immutalum.

Post

vcnielis.

nimiuin

cuni

,

ipsas rosas vcl

si

placet domino

ad dominum

Valcriaiii

luiror,

dixit:

Cui angclus:

martirii

rrater

unde respiret; nain

iii

unicus fralris mci affectus, peto igitur,

nt et veritatem ipse mecuin agnoscat. petitio tua ct anibo

consilio credidisti, pete,

utili

volueris, et conscquens,

quam

quia

,

ncc unquam marcesccnt nec

,

Valerianc, quia

exstitit dulcius,

manu

ia

et liliis

coronas immaculato corde et mundo corpore custodite

islas

de

unam

773

habcmus,

quas

oculi

tui

viderc non praevalent, floreo colore et niveo candore vernantcs, et

me

sicut

interpellante

lu

odorem

loqueris, Valeriane?

fuiinus,

sensisti,

sic et, si credideris, vidcrc

Cui Tiburtius: in somnis hoc audio

valebis.

scd jam

nunc

Cui

Valerianus;

in veritate

an

vcritate

in

ista

somnis usque modo

in

Ad qucm

manemus.

Tiburtius:

unde hoc nosti? Et Valerianus: angelus domini me docuit, quem tu videre poteris,

si

in praefatione sic dicens

pleta,

purilicatus

tu

fueris et

omnibus jdolis abre-

Huic miraculo de coronis rosarum Ambrosius attcstatur

nuntiaveris.

ut niartirii

sancta Caccilia

:

palmam

dono re-

sic coclesti est

ipsum munduin cst cuni tha-

assuineret;

lamis exsecrata; testis est Valeriani conjugis et Tiburtii provocata

quos, domine

tonfessio,

viros

nasti,

virgo

valeat devotio castitatis. ostendit ei,

angelica

,

duxit ad

omnia ^dola esse

Tunc

fratre

valeas.

luo

,

ut

contemtus

purificationcm

jdolorum.

facict

accipias

Dixitquc Tiburtius fralri suo

dicas, ad

est.

Tunc Cae-

mcum

esse cogiia-

non credit, pecus

enim amor Dei fratrem tuum mihi conjngem

sicut

mihi cognatum

quem mc ducturus

quantum

Caecilia evidenter

insensibilia et muta, ita ut Tiburtius

ista

osculans pectus ejus dixit: hodie te falcor

tuin, tc

odoriferis floribus coro-

mundus agnovit,

Haec Ambrosius,

respondcet ac diceret: qui cilia

manu

gloiiam,

es.

:

et

Vadc

angclicos

fecit,

igitur

vultus

obsecro te, fratcr.

Cui V^alerianus;

ad

ita

cum

videre ut inihi

Urbaniun

Cap. CLXIX.

774

Cui Tihurtius

episcopum.

natus est et adhuc

cremahitur

in

sancta Caecilia.

illo

Urbano

quaeriums dirinitatem latcntem

urentem

Cui Caecilia;

tcrris.

in

hanc perdere timercmns; amittitur,

facta sunt,

Dei

nohis

quain

hacc sola cssct vila, justc

si

autcm

est

universa autcin, quae

condita sunt, cx patre proccdens spiritus animavit.

Dei in

mundum

venicns verhis

Tihurtius

Cui

raonstravit.

quomodo nunc

esse

trcs

Tunc

passionis

ipsius

bcncdictus nialcdicitur,

fcl suscipit

ut

suspcnditur,

ut

fratri

suo

saepc

ct in

et in-

pcrsonae csse possunt.

passione praedicarc et mul-

et

Nain

ostcndcre.

humanum

in capitc

amarum,

idco

inquit,

,

dimittatur pcccato detcntum;

a nohis scntentiam aufcrat

ut

,

ut sanarct hominis

dulccm gustum;

opcriat;

pracvaricationcm

Tunc

ligni

mci

miscrcre

accipiam.

vidcbat

sicut

mcmoria

,

parcntum noslrorum nuditatcm

dixit:

purilicatioiiein

asscris,

homo malcdictus bcncdictionem consedacmonum lihcretur;

ut

spincam coronam acccpit

cxspoliatur,

filius

patitur, ut hoino ab illusione

illudi se

capitalem;

esse

Caecilia:

scilicet ingcniuin

Dei

filii

Dei cst tentus, ut gcnus

quatur;

Rcspondit

divinitatis csscntia tres

de adventu

ei

tas congruitatcs filius

una

sic et in

coepit

nnum Dcum

certe

:

una hominis sapientia sunttria, tellectus,

Hic igilur

vitam essc nobis

et miraculis aliani

testaris ?

quac

cnim,

Oiunia

ex patrc gcnitus condidit,

filius

nunquam

quae

mclior,

alia

enarravit.

filius

duiu

ct

,

incurremus furorem cx-

coelis,

in

invciitus fucrit,

si

involvemur

paritcr

flaminis

illius

qui toticiis (iain-

dicis,

coiiinioratur? hic,

in latchris

nos

ct

de

:

De

et

omiiia

quac

in

ct

puriritatus

postulabat,

ligno

Tihurtius

mc ad homincm

perduc

et

Ductus igitur ,

tollat.

Dci, ut

angelos Dci

protinus

obtinchat.

Valerianus igitur ct Tiburtius clcniosinis insistchant ct sanctorum corpora, qnos Aimachius pracfcctus occidchat, scpullurac tradcbant.

Quos Almachius ad sc vocans sepclircnt, inquisivit.

quos tu damnatos appcllas! cssc ct non cst

Cui pracfcctus:

,

cst

essc et non cst, cst oninc,

in

ct

tua loquaris.

poena malorum.

quod

,

vidcli;r et cst.

quod vidctur

hoc mundo cst, quod hoiuinem

iion

vidctur essc ct cst,

est vila

Cui praefcctus: non puto, quod mentc

Tunc juhct adstarc

noii cst sani capilis

fratcr tuus

rcsponsuin;

plurimuni

constat

illud

Et Tiburlius:

illud ?

quod

damiiatos

scclcribus

quod non videtur cssc

illud,

ad non cssc pcrducil; quod vcro

justorum

suis

uliiiam illorum servi csscmus,

:

Qui contcinscrunt

et iiivcnerunt

quidiiam

pro

cur

,

Cui Tiburtius

,

Valcriaiiuin

tu

sallcm

vos errarc,

dicciis

polcris qui

ci

:

quoniam

sapiciilir dare

gaudia rcspuilis

ct

Cap. CLXIX. oiiinia

iniiiiiea

gaudiis

De

sancta Caecilia.

Tunc Valcrianns

aflfeclatis.

775 se

viilisse

ait

giaciali lcinpore otiosos jocantcs ct opcrarios agricolas deridcntcs,

sed acstivo tcmpore, gaudentibus

bantur urbani.

laborem,

in

advcuissent gloriosi

duin

qui putabantur vani

illis,

laborum,

Sic et nos nunc quidcni sustincnius ignoniiniain ct

futuro auteni recipienius gloriam et acternam niercedcm.

Vos auicm nunc transitorium habetis gaudium, venietis

fructus

cocperunt flere, qui vidc-

,

actcrnum luctum.

futuro

in

autem

iii-

pracfectus: crgo nos invictissimi prin-

(^lui

cipes actcrnum habebimus luctum et vos pcrsonae vilissimae perpc-

Inum possidcbilis gaudiuin? principcs

omnibus rcddituri

plus

immoramur?

circuitu

Cui Valcrianus: homuntiones

tcinpore nostro

,

nati,

autcm

Dixit

morituri

citius

et

pracfcctus:

cstis

Deo quid

pracfectus: quod est noinen ejus?

Cui Valerianus

venire iion poteris, ctiamsi pcnnis volavcris.

Jupiter nonien Dei non est?

Sancti

slupratoris est. tu soli

cum

fratre

nomen

cjus in-

:

ergo

:

nomen homitidae

:

Traduntur

sancti

igitur

custodiam IMaximi.

in

quomodo ad mortem quasi ad epulas quod,

si

Quibus

fcstinatis?

Cui Valcrianus

inortem viderct,

Et Maximus: fulminibus igneis consumar, confltear, qucin adoralis, si contingat,

Ipse igiiur

Maximus

duin

luilitcs

illuc occulte vcnit, baptiiiina

auroia nocti fincmdarct, Cihristi,

abjicitc

Quarto igitur

dum

cl

Maximus

cuin jurejurando

vidisse

lamo cxeunles,

sacrificarc

fulgcntcs

quas

in

batis taindiu cacdi fccit,

juxta

ab urbc sancti

noilciit,

asscruit ct

,

susccpcrunt.

pariter

se

iii

et

induimini

arina

ad

statuam

Jovis

decollaiilur.

liora

passioiiis

Tuiic coruin

aiiimas coruin quasi viigincs de tlia-

greniio

Maximum

Almacliius vcro audicns

sancla Caecilia

dicitis.

Cactilia exclamavit diccns:

opcra tencbrarniu

inilliario

ducuntur

augelos

non

si

quod

ct oinnis cjus familia ct universi carnificcs crcdi-

dcrunt et ab Urbano, qui

lucis.

ait,

crediturum se proinitteret, gloriam animarum coruin post

iUum solum Deum

Igitur

rcillc

purpurcus, o gcrmanus fratcrnitatis alTcctus,

juvcntutis flos

ait:

ct

Ad qucm Almachius crgo totus mundus errat et tuo vcrum Dcum nosti? Valerianus rcspondit: nos

non sumus, scd innumcrabilis multitudo hanc sanctitatcm

ccpit.

eia

Quibus

Pracfcctus dixit

Valerianus

(hii

:

non

verborum

ofTcrte Diis libamina ct iliaesi absccdite.

respondcrunt: nos Dco vcro quotidic sacriliciuin cxhibcmus.

'

,

rationcin

suo

iu

coeluni angeii dctulcrunt.

christianum elTectum, cuui plum-

quousque spiritum cxcussit.

Valcrianum

cl

Tiburtium

Almachius facultatcs amboruin cocpit inquircrc

(iiijus

scpclivit. cl

corpus Tuiic

Cacciliam (am

De

Cap. CLXIX.

776 (juam

conjngcm

Valcriaiii

sancta Caecilia.

coram sc

fccit

hoc ab apparitoribus uigcrctur

et

jnssitquc,

ut

Cum autem

acl

adslare

aut sciitcntiam uiortis iiicurrcrct.

jtioiis imraolarel

eo quod

veheincntcr flercnt,

illi

puella tain dccora ct nobilis ultro se inorti tradcret, dixit ad eos:

hoc,

juvenes, non est juvenlutem perdcre, sed mutuare, dare

boiii

lutum

ct accipere auruin

nummo

quis pro

darc

,

habitaculum

vile

angulum

tiosum, dare brcvcm

acciperc

ct

acciperc pre-

et

forum

pcllucidum.

autem, quod accepit simplum, rcddet ccntuplum. Cruditis

Et

dico?

possiJet famulam.

cujus

Vocato igitur

Tunc Almachius

baptizati sunt.

El

es?

condilionis

machius: ego

At

respoudcndi?

pallescit

Caccilia rcspondit:

severas.

fallentibus irrogatur;

aut

tc

quem

,

unde

ipsum

se

Et

calumiiiam

quam

Cui

ficta.

habere

rigidum

docc,

iiifclicitcr vivcrc.

falsa locuta sum,

scd

,

quod vcrbis

nisi

si

infcrentcin

ccrnitur,

et in injuriis pcr-

.sanclum Dci iionicn omniiio ncgarc non possumus fclicitcr inori,

in-

potestas vestra

illa:

noa dicilur

iiijuria

uiidc aut iiijuriam

corripe

una putat

tanta praesumlio

tibi

acus pupugerit, omnis pro-

si

in

Cui Al-

nobilis.

et

Cui Almachius: ab injuriis coepisti,

incurvatur.

et aniplius

conscientia bona ct lidc iion

quidquid

ct

talem

Cni Caecilia: interrogatio

cujus potcstalis siin?

,

cst quasi uter vcnto rcplctus

rigor

sum

quae duas responsiones Alinachius:

de

illa:

Almachius: ignoras

linus

iiigenua

illa:

,

Cui

concludi,

quae

his,

qui

,

sanctain Caeciliam ad se vocans ait:

te de rcligione intcrrogo.

tua stultniH suinit initium quisilione

Deum Urbano episcopo CCCC

Christum vcruin csse

credinius,

illi:

Si

Deus

nonne vclocius fcslinarctis?

solidos daret,

,

nos

scicntes

niclius cst

Cui Almathius:

enim

')ml quid

cuin tanta superbia loqucris ? Elilla: iionestsupcrbia, sedconstautia.

Cui Almachius:

infclix

,

ignoras, quia vivificandi ct

potcstas? Et

niihi tiadita cst

nunc essc mcntitum

,

illa:

niortiticandi

contra vcritalem publicam probo tc

vitam enim viventibus tollere potes,

autcin darc non potcs; cs igitur iniiiistcr inortis, iion vitac.

>)

mortuis (aii

Al-

inachius: jain dcpoiie amciiliam ct sacrilica Diis. Cui Caccilia: nescio,

ubi ocuios amiscris

vidcmus;

initte

valcs vidcre.

;

nam, quos tu Dcos

igitur

Tunc

omnes nos saxa cssc

dicis,

inanuin ct tangeiido discc,

iratiis

Almacliius jussit

quod oculis non

cam ad

doinuni

suam

reduci ibique tota noctc ct dic jussit cain in bullicnte balneo con crcmari.

Quac quasi

suduris pcrscnsil. 1) Viilao:

ul liuid

loco

iii

Quod

frigido inansil

cuni audivissct

legilur.

'.')

V
;

iicc

niudicum sallcni

Almachius, jussit cam

jiiuiluis

—

i)oU'S

oiiullil

Ld.

iii

l'r.

Cap.

CLXX.

De

Qnam

ipso baliico (lecollari.

spiculator tribus ictibns in collo per-

sed tamcn capnt cjus amputare non poluit,

cnssit,

tnm crat

semivivam crucntus carnifex

decrc-

cam

Pcr triduum autcm supcr-

dcrcliquit.

quae habcbat,

vivens cmnia,

ct quia

percussionem dccollandus acciperet,

ne quartani

,

777

sancto Clemente.

pauperibus tradidit

et

omncs, quos

ad fidem converlcrat, Urbano cpiscopo commendavit diccns:

duanas

darcm

inducias

niihi

domum meam

hanc

ct

postulavi,

autcm Urbanus corpus cjus in

ecclesiara

annos

CG

autcni lcgitur, vit circa

in

ecclcsiam consecrarcs.

Sanctus

domum suam

Passa est autcm circa

consecravit.

XXIII tcmporc Alcxandri impcratoris.

et

quod passa

sit

tri-

nos tuac beatitudini commcn-

intcr cpiscopos sepelivit ct

rogaverat,

ut

,

domini

ut

temporc

ftlarci Aurelii

,

Alibi

qni iinpcra

CCXX.

annos doiuini

C\P. CllX, (165.)

De sancto Clementc. Clcmcns dicitur a clcos, qnod riosa mcns.

omni sorde, ornatain omni quae qnia

cst gloria

Habuit cnim gloriosain mcntem virtutc ct

felicilas consistitinhoc,

,

,

ct

mcns, qnasi glo-

scilicct pnrgatain

dccoratam nunc omni

ab

fclicitatc;

sicutdicitAugustinusin libro dc trinitatc,

csse nostrum non habcbit mortem, nossc nostrum non habcbit

ibt

errorem

,

ainare nostruin non habcbit o(Tcnsionera.

mentia, quia clemcns glossario

,

miscricors valde

ct

fuit.

Vcl dicitur a clcVcl, sicut dicitur in

Clemens dicitur dulcis, justus, maturus, pius.

Justus in

actione, dulcis in sernionc, inaturusin convcrsatione, pius in intcntionc.

Ejus vilaiu ipse

cum,

in

sno itinerario inseruit maxiine usquc ad

in quo, qualitcr

beato Pctro

Cactera ex cjus gestis

,

in

illnin lo-

pontificatu successit, ostenditur.

quae coniinuniter habc:itnr, sumuntur.

Clernciis cpiscopus cx nobiliRonianoruin prosapiaortus cst. Pater

cjus Faustinianus, matcr vcro ejus Macidiana nuncupata cst, habuit-

que duos fratrcs

,

quorum nnus Faustinus

Cumquc Macidiana mater frater

viri

sui

libidinoso

allcr Faustus diccbatur.

aniorc in cain vehcmcnter cxarsit.

autem cam quulidio molestaret vcllct viroque suo

,

cjus niira corporis pulchritudine pollcrct,

ct

ipsa

hoc rcvclarc timcrct,

sibi iio

nuliatcnus

intcr

Cuin

assciilirc

duos fratrcs

ini-

:

CLXX.

Cap.

778

De

niititias suscitarcl, cogitavil

Ut autem hoc

valdc confinxit callide

ccce quidam

quod

tamdiu abcsscm

et

non facercm

si

mnlla Athenas misit, ut

ct familia

erudiri

minorem

,

annorum

autem

quinque

cum

inatcr

mihi

ipse

cum duobus

simul

,

praecipiens, ut confestini

milii

sc

faccrct

et lilios

cum

,

essct

Cum autem

relinuit.

a fluctibus ejecta super

filiis

quoddam saxum

quae duos natos periisse considcrans prae nimio dolorc

fundum

liberis

navigaret, nocte quadarti navis naufragium pertulit

filiis

et raater sine

solatium

in

Quod

interirem.

Clementcm

scilicct

disce-

impcraret,

cum duobus

maneret

ibi

et

filium,

patcr

sibi

,

cx urbe

reditum

libcris

vehcmentcr expavit ac uxorem

audicns

vir

retulit dicens

viro

Faustino et Fausto,

doncc

,

modum

hunc

in

scilicet

,

somnium

a viro suo obtincre posset,

quod

,

pcr visum adstitit

miiii

cum duobus gcminis derem

per aliqiiod tenipus se a patria abscn-

amor conquiesceret, quem adspectus presentiae

tare, donec illicitus

innamraarct.

sancto Clemente.

praecipitasset,

ram sperabat.

quia

nisi

evasit,

maris

in

cadavera se repcrtu-

corura

At vero, ubi nec vivos nec mortuos se repcrirc

possc cognovit,

clamores

ululatus

et

maximos dabat, nianus suas

morsibus lacerabat ncc ullam consolationcm ab aliquo recipere vo-

Cumque multac

lcbat.

mulieres

eidem narrarent

et illa ex

quaedam mulicr

intcr cacteras

infortunia alTuit

quae virum suum adolesccntcm

,

apud

Rccepla igitur qualicumque consolatione

nubcrc recusavit.

et

amorem postmodum

nautani in mari periissc asseruit ct ob hoc sui

ipsam mancbat

sua

quac

adstarent,

hoc consolationeni non recipcret,

quolidianum victum suis manibus atquirebat, scd

ct

non multo post manus cjus, quas crobris morsibus laceravcrat, sinc scnsu

')motu adeo sunt circtlac, ut cum

et

autem

Illa

de Iccto

surgerc non valebat sicquc

Complcto

batur.

c patria, (]uid

inde

Deniquc cura

1) Alli:

111 (1

I-

his,

et

sed

1

Vigiiili

11

;i

i

i

l

ii

r

,

,

\'r.

Ii.ipr

c oii

nullalenus

rcvcrtentcs se nullum

Clemcntem

suum sub

hliura

cum

iiliis

annis

(;ie-

quaerendum nxorcm Viginti

iic^ssiine

sceudi

pasce-

,

ut ijjsos requircrcnt ct,

illi

rcdiil.

et

libcris disccssit

missi fuerant,

qui

narrarent,

minime

incurril

mcndicarc com-

quae invcnire potcrat

vir cjus,

illi

')ipsc ad

niiiiis

paralisin

quo Macidiana cum

Sed

2) Kd.

(>,

g

,

Macidiana

alios misissct ct

reperissc

dereliquit

navcra constendit,

todiil.

anno

intimarcnt.

vestigiura

tuloribus

igitur

Alhcnas nunlios

niisit

agcrent,

redicrunt.

,

cum hospita cx

pellitur et ipca

ipsis nullatenus opcrari

quae eam suscepcrat

possct,

il.i

t,

s

igilur

iiiviTlil:

ed

iii

i

ji

>

iii iiii'',

i

n

.i

CJeiii.

v c iu

flc.

CLXX.

Cap. orbalns

iiiens

aliquod rarnin

contulit

animae

quaerebat,

et studiosc

qualitcr sibi

Ob hoc philosophorum

possct.

persuaderi

iminortalitas

fratrihiis

apprcliendit.

apiccin

pliilosophiac

suniinum

et

Desiderabat autcin veheraenter

de inatre vel de

vel

Ipse aulcin Cleniens studio lide-

iiiveiiire potuit.

iiiditiiim

sc

770

sancto Clemente.

de patre

nec

slctit

De

scholas scmpcr adibat ct siquidcin, quod immortalis essct, obtiucbalur, gaudebal,

quando vcro, quod mortalis esscl, concludeba-

si

Dcniqne cum Barnabas Roiuam venissct

tur, tristis disccdebat.

fidem

Undc

amenteni dcridcbant.

quidam, qui secundum qnosdam

et

Clcmens philosophus, qui eum primo

nabae

cuiu culex aniinal sit

fecit dicens:

scx pedes habet

ct

iinmane animal

ncc alas possidet

,

Cui Barnabas:

dcridebat et ejus

alii

elcplias autcin

crcaturis

in

de

fide Christi

Eo

tenipore

absurdum

a vobis creaturaruni

cuin

est,

Hoc vcrbum cordi Clemcntis philo-

erretis.

quod

ita

instruxit et

fidcm Chrisli instructns a Barnaba

,

discipulos

habcbat,

et

ejus discipuli sunt ciTccti.

Petrus Clemcntem de sua inlerrogasset progenic, et

Pctrus

aut

Aqni-

similitcr

Cum aulcm

ille,

quid inatri

ordincm enarravit addcns, quod

patri accidcrit, pcr

qnod matcr cum fialribus

moerore

scilicct

qui cjus fallacias agnosccntcs enin reliquerunt ct

ad Petrum confugerunt

et fratribus

ille

animae immortalitatcm cvidenlcr cdocuil.

Symon magus duos

ct Nicetani

,

cuin sit

Judacam ad Putruin postmodum properavit, qucni

reccpit et in

ant

,

lantum quatuor pcdcs habct?

et

quia cnim creatorem non cognoscitis, jusluni

sophi valde inhaesit,

crcdebat

pro dcrisu Bar-

tuae quaestioni respondere pcrfacile possem,

slnlte,

conditor ignoretur;

lain

ct Fuit

exigunm, qnid cst, qnod

insuper alas possidct,

turis vobis dicerc aliquid

ut

et

causa discendae quacrcre vidcrcris, scd nunc de crca-

si veritatis

est,

sicut

quaestioncin

talem

contenincbat,

praedicationcra

tamquam insanum

cum

phllosophi

praedicarct,

Christi

in niari

naufragio

lacrjmas continere non poluit.

pcriisscnt, pater vcro

intcriisset.

Quod

audiens

Quadani aulein vice Petriis

cuin discipulis suis ^)Anlandruin et inde ad insulam pcr sex niilliaria distantcin, in

nbi

qua Macidiana mater Clementis niorabatur,

quaedam columnae

-)vitreae mirac magnitudinis crant.

venit,

Quas

cuin

Petrus cuin caetcris niiraretur, videns ipsain mcndicantcni, cur non potius suismanibus operaretur, incrrpavit.

tantum, 1)

domine, habeo manuuin

Ed. Pr.

Alii loco vocis

,

quae

Quae respondil: incis

specieni

sic sunt dcbililalac

cum disclpulis suis Aiilaradis el Jubae ad elc. Anlandrum oJleruul: Antaradum, 2) Hocndj. omillit Ed.l'r.

legit:

780

CLXX.

Cap.

iiiorsibus,

De

sancto Clemente.

onmiiio sint iiiscnsibilcs clTcctac

iit

inare praecipitasscm, ut ultra iion vivcrem.

loqueris?

(juod

saltem una hora

mcos natos viderc

diilces

ab ea causam tantae

dinem

gcstae

apud nos

nominc Clemcns,

,

Quod

asserit accidisse.

Pctrus:

ait

haec

qiii

in

cst,

intcriinunt,

quod

Cumquc

posscm.

quac refers, matri

,

or-

adolcscens

quidain

cst

ei

illa

ct fratri

audiens niniio stupore pcrcussa corruit,

illa

cumque ad semct ipsam

se

interrogassct ct

tristitiae

narrasset,

rei

qui

(iiiid

:

enim mc ipsam occiderem,

libcnter

Pctrns

Petnis

utinain hoc milii certum lieret,

illa:

Ciii

mortcm vivant,

aniinae post iit

quia animac corum,

uescis,

graviter puniuntur?

mc

atqiie utinain

,

Ciii

cuin

rcdiisset,

lacrymis

ego

ait:

suin

adolescentis matcr, et procidcns ad pcdcs Pctri rogarc cuin coepit, ul sibi

cum navi

sula

Quod cum

ejus ipsam ad

autein

contincre non potuit,

scd

Quam

coepit.

se facturam promisissct,

illa

mulicrem duccntem

Clementem

mulier juxla

ut

,

amplcxus cjus

in

statini

fuit,

sc

crcbro

ruit et

tamquam insanicntcm

ille

Cui Petrus:

quousque ab in-

navem, ubi crat Clcmcns, du-

Pctrum manu

Clemcns

vcro

Mox

coepit.

osculari

paullulum dissiinula,

,

egrediainur.

Videns

ccbat.

videris

manum

tcncns Petrus

ridere

ostcnderc dignaretur,

suuin fcstinanter

filium

cum adolcsccntcm

cum

muliercm

indignationc rcpcllebat et adversus Petruiu indignalionc non modica

Cui Pctrus:

niovebatur,

matiein

quid agis,

Quod cnm

tuain,

o

supcr matrem jacentein concidit

Clcmcns?

fili

Clemens,

audivisset et cain

rcpcllere

iioli

lacr^mis

infiisus

rccognoscere coepit.

Tunc

ad pracceptum Pctri hospita sua, quae paralitica jacebat, adducitur ct ab co contiiiuo libcratur.

Cui

interrogavit.

At

illa

vcnto

illc:

ad

audicns solummodo

gaudium

cum Nicefas vidissent,

ct

habcns

suspiravit,

rcliquns

ivit

grandc

ct ultra

non rediit

pro

cniin

filio

consolabatur mocrores.

in-

Intcrea

Aquila dccssent ct rcdcuntes muliercm cum Petro

quaenam

sit

hacc mulicr,

incns ait: inatcr inca est

mcuin Petruin.

mater Clementein de patre

Tuiic

quacrendum

tc

,

pcrcunctantur.

Quibus Clc-

quain inihi Deus rcdonavit pcr

Post haec Petrns omnia

Quac cum audivissent Nicctas

ct

iis

Aqnila,

dominnm

pcr ordincm cnarravit. snbito

surrcxerunt

ct

obstupefacti conturbari cocpcrunt dicenfes: dominator domine Dcus,

vcranc sunt hacc an fili,

non, inquit,

coiifricanfes

nosfra

iios

ajunl:

acsfiiuaf

iii

somiiiiiiii

cst,

quod audiviinus?

insaniinus, scd hacc vera iios

mari

sumus Faustinus infcriissc.

Lf

et

suiit.

Tuno At

illi

Petrns:

facicm

Faustus, quos niatcr

accuircnfcs

iu

coinplcxus

CLXX.

Cap. matris

lunnt

hoc csse?

quos

quam Pelnis:

A(l

mari periisse

in

sunt

isti

(luicissinii

filii

tabulam veheremur,

mater

quomodo

rcsoluta

fnisset

qnid vnlt

ait:

ilia

Fauslinus et Faustns,

prae niniio

post ad se reversa ait: ob-

et

mihi,

narrate

,

rcsponderunt: cum navis

At

tui

filii

Hacc audiens

putabas.

gaudio vehit amens elTccta corruit secro vos,

781

sancto Clemenfe.

osculantur.

cichrius

cani

ct

De

nos

ct

Qni

evasistis.

quandam

super

quidam piratae nos invenientes

in suara navi-

cnlam posuerunt ac mutalis nominibus cuidam nos honestae viduae,

dedimus

quae taraquam

vendiderunt,

Justinae noniine,

artibus nos

libcralibus

S^moni cuidani niago nobiscura

et

nos habuit

filios

et

tandem philosophiae operara

erudiri fecit;

adhacsimus,

educato

cunique ejus fallaciara cognovissemus, ipsum omiiino deseruimus et Pctri

Zachaeum

per

discipuli

quendam secretiorem locum

ad

ccta,

scilicet

,

Sequenti autem

sumus.

circcli

assumtis Petrus tribus fratribus

Clemente, Aquila gratia

orationis

et

dic

Ni-

dcscendit.

Quos vencrandus quidam scnex, sed tamen panper alloqui coepit quia sub specie pietalis vos gra-

misereor vestri, fratres,

diccns:

viter errare considoro,

ncque

cst nec providentia in

mundo, sed

agunt,

sicut

oretis sive in

non

,

cum

me

ex

prae caetcris

mathesis

autem

ego

ct

cnini

Deus

est

nequc cultus hic aliquis

ipso nianifeste coniperi,

cruditus

nolite

;

ergo

respiciens

animo pulsabalur

Cumque de mandato

in disciplina

errare,

quod vestra gcnesis continet, vobis

vidisse videbatur.

omnia

fortuilus casus et gcnesis

et

sive

eum

se

sibi

Clemens

Petri

enini

Glcmcns

erit.

,

alias

Aquila et

Nicetas cum eo diutius disputassent et providcntiam apertis ratio-

nibus ostendissent eumque ob revercntiam crebro patrcm vocarent,

Aquila: quid necesse est,

dixit

habeamns

mandalis

ncminera

post hoc respiciens ad scnem

mandatum

hoc

dixissct,

Petro

,

et

cum

,

terram

patrera

te

ille

oniniuin

causam

inquireret,

Cumquc Aquila

una cum sene

coetus

adstantiura

risiis

dixit

cnm

satis

utique,

,

si

enm

patreni

de providentia disputatnm esset,

providcntiam esse,

huic fidei acconuuodare

sed a propria

consensum; novi

vocaverim.

dixit

ct

ad eum Clemens:

quia facis id, de quo alios culpas, senem patrera vocando.

HCgabat dicens: vere nescio

Et

patrem vocavit; habemus cniin

ne aliquem nomine isto voceinus.

risit

cura in

vocare?

non injuriose accipias, pater,

ait:

quod fratrem meam culpavi, quia lale

cum patrem vocemus,

ut

super

senex:

At

ille

Verum

crcderem

conscientia prohibeor,

eniin

nieam

ct

conjugis

incae genesin et scio ea, quac unicuique nostrum dictabat gencsis.

CLXX.

Cap.

782 actidisse

-,

De

sancto Clemente.

mcnc

aiidito igiliir conjiigis

el iiivcnlctis

tliciiia

schcnia,

')Martcin cum Vciierc snpcr

Ilabuit nainquc

onjus exitus accidit.

cenlruin, luaain veio in occasu in doinoMartis ct finibus Saturni

amare

scilicet scheina adalteias facit ct scrvos proprios

quod

proficisci et in aquis dcfuiigi,

ainorem scrvi

dinis auiorem retorsit

finxerit ct

Cumquc

,

Dixilque

hodie coiijugcm tuam caslissiinam cuiu tribus

quia gcncsis nihil

cxhibere aliquid ct

hi

,

quod promisisti Dixitquc

fieri.

duo geinini

mcmbris

Cui

sit?

Pctrus:

ci

filiis

cccc

iste

cecidit ct exaniinis factus est.

Filii

est,

et cuin lacrjinis

Hacc

doniinus ineus? ct

cum

nmltis

Clcmens resolutis

autcm irruentcs

Faustiniaiii

ct ccce nuntius

Tunc

amplccti

ct

stringcre

Sjinon magus siinilitudiiicm

vciiit

,

iii

qui dicerct,

oinnes

Cacsaris

S^inon dc

Pelrum

loco

partibus

illis

ct filios rediissct,

iiitucntcs,

voccin

putarctur.

sui

tcncrctur

absccssit.

expavcruiit

autcm patris

Kil.

l'i-.

Miiilf

iiiniiciii legil.

Am-

ct

ad cos visitandos

De ivit

,

ut

IIoc ct

(^um fiiii

Tunc

punirct.

ipsuiu rcliqucrant

,

vultus sui

non Faustinianus

autem

fecit,

occidcrctur.

autcin

ut

Ipsc

,

scd

a

ini-

autem

Fausliiiianus

vultum Symonis

sui audiciitcs.

crat, qui vultum cjns iiaturalcm vidcbal,

I)

Duiu

cocpit.

ministrum Cacsaris Antiochiam

Faustinianum iinprcssit

Sjmon magus ab omnibus iiistris

subito-

uiago hospitari.

quaereret et mortc

odium filiorum, qui

in

eain

advcnit quidam nuiitians Apioncm

amicissimos cum S^mone

inagos

ut

eum

clamare coepit: ubi cst vir meus ct

quoruin adventu Faustinianus valdc gavisus

advenissc,

in

Taiidcm ad

possct

cniu illa quasi aincns clamarcf, sencx cucurrit

lacrjinis

igitur simul maiiercnt,

bioncin

si

cxtia gcnesiii

sc rcdiens ainnia, ut acciderant, per ordinem audivit.

uxor advcnit

Pctrus:

ei

consignavero,

tuis

Tunc senex

revocare

ne spiritmn

osculabantur verentcs,

pcricrit.

est filius tuus

Faustinus et Fauslus.

tui

somnium

sicut impossibile cst tc

illc:

impossihile

et

ita

,

quia eain

,

rcm aperire, prohibuil Pctrus

irruere et

diccns: quicscite, quoadusque mihi placucrit.

credes,

est

quomodo

Athcnas vadens naufragio

llbcris

cum

vellcnt in

scrvuin suae libi-

iii

imputandum

ei

Narravitque,

compulit.

facere

sibi nollel,

ncc tamen

quoniodo cuin

filii

Incidit naniquc in

et factuin est.

Nain, sicut fraler meus retulit, ipsmn primo

fugit et iu mari periit.

hoc

quod

periculum atque opprobrium metuens cum ipso au-

et

adamavit, sed cum ipsc assentire

genesis

;

pcregre

ct

,

in

ad

eum

Solus autcm Pclrus

cumquc

filii

cjus et uxor

CLXX.

Cap.

rcfugitis

patrcm vestrnm?

gereiit,

quia

cniiu

eo

in

diccbat

suum

cur exsccramini ct

iis:

magi apparerct.

Sjmonis

vultus

783

responderunt, quod ideo cum

Qui

qnoddam unguentum

Syiuon

vultuin

sancto Clemente.

ct exsecTarentur,

vefiigcrcnt

eiini

De

faciem

et

ejus

arte magica impresserat in eum.

fu-

Confecerat

perunxerat

et

Ipse igitur lainen-

tabatur ct dicebat: quid mihi miseri) accidit, nt uiia die recognitus

abuxoreet

fiiiis

crinibus et

filii

laetari

esscl Antiochiae, et

homicidain

non potucrim cum

plurimum

iis?

Uxor vcro

Petrum plurimuiu infainaverat

eum dicendo,

ejus sparsis

Sjmon autem magns,

flebant.

denique

in

duin adhuc

magum

,

nialeficuin

tantum adversus Petruin

popnluiu concitaverat, ut ipsum invcnirc plurimum afTectarent, ut carnes ejus denlibus laniarent.

Dixit ergo Petrus Faustiniano: quoniain

quidcm Sjmon luagns essc videris, pergc Antiochiam

mc excnsa

populo

post

sui retracta;

ea,

ac

haec ego Antiochiam veniam

vuKuin a te cffugabo et propriuin vnltum

modo credendnm

et

coram

,

quac de me dixit Syinon

onini

ex persona

,

alicnuin

hunc

omnibus reddam.

corain

Hoc tamen

nullo

inandavcrit,

cum Dcus non indigeat nostro mendacio. Ideo

quod bcatns Petrus mcntiri

est,

itinerariuin

Olementis, in qno hacc scripta sunt, liber apocryphus est nec, ut qui-

busdam

placet,

qnod Petrus,

siiscipiendus

si diligeiiter

Symonem uiagum

in

Verumtamen

talibus.

verba sua considerentur, non

dici

cssc sc diceret, sed ut populo cfligicm faciei super-

inductam ostcndens Petrum cx persona S^monis commendarct

quac dixcrat, revocaret. Et

ille dixit,

se csse

ad vcritatem, sed quantum ad apparentiam Faustinianus

:

ego S^raon

ctc.

et

omnia

fefellisse

dixit infra

quantum

,

Sjmon, supplc:

neqnaquam enim

contra ipsum

dixero

cognosco.

Moneo

igitur vos,

complevisset et jam in

amorcm

honorc recepil

credatis

,

ct

malc nc vos

de caetero maleficuin ine et

dixissc civitas

Pctri populnra incitasset, Petriis

et oralionc facta effigiem

nitus clTugavit, populus

quia

con-

Cumquc haec omnia, quae Pelrus jusse-

vestra insimul pereatis.

ad enm venit

nt ipsi

si

seductorem

ago,

ct

cst seductor vel

Quapropter,

tamqnam

,

nunc enim poenitentiam

niullo

qnod id est

:

ego Sjmon annnntio vobis

dixit:

de Petro,

repellatis;

rat,

uiide

Fnit crgo

magns, sed ad salutcm mundi missus. aliquid

mala,

Pcrrexit ergo Faustinianus pater Clemcntis Antiochiain

populum convocans

fiteor

,

et

Sjmonem, non qnantum

debet accipi

sic

,

ad apparcntiam, videor csse Sjmon. putativus.

polest,

sibi dixit, ut

vultus

Sjmonis ab eo pe-

autem Antiochenus Pclrum benigne

ct

ipsum

in

cathedra sublimavit.

ct

cum

Quod au-

CLXX,

Cap.

784 diens Syinon

De

populum convocans

pcrrcxit el

illiic

cum vos salubribus

sancto (^leinente.

instruxerim

praeccptis

miror, quod,

ait:

a scduclorc

et

vos cavere monucrim, vos ipsum non soliim audivislis,

Pctro

sed ctiarn

Tuncomncscumfurorc adversus cum

episcopali cathedra sublimastis.

dixerunt: monstro nobis similis cs, nudius tcrtius te pocnituisse di-

cebas

nunc te

ct

mens

in libro

praecipitare

nos

et

facientcs cuui ignomiuia

Romam

nc

Lino

Pctri

statuerc

cessit

ct

et gentilibus et

vcllet

Nonnulli

(;lelo,

pontiliccs

propter quod

catalogo

in

asserunt,

tantum

scd

,

in

domini

ponlilicum ct

prae-

qui ila niorum ornamento pollcbat, ut Judaeis

omnibus chrislianis populis complaccret.

rnm inopcs provinciaruni nomiuatim lismi sanctificationc mundaverat,

Cum

citati subjectos.

sibi

sanctuarium

Post hos autcm Clemens cligitur

ineruerunt annumcrari. sidcrc compeiiitur,

quilibet

heredilatc

postmodum

coadjutorcs,

apostoli

exenipluni ct

Rlorluo

providus praecavcns iu

vir

non fucrunt suuimi

Clctus

ct

boc

pcr

scilicct

succcssorem

quod Linus

eum

suam passioncm im-

venissct ct

apostolorum Petro Clemens

igitur principe

possidere,

in

Hacc omnia Clc-

Clemcnlem post se cpiscopum ordinavit.

minere videret,

ccclesia

impctum

et

suo de sc ipso narrat ct Iianc hjstoriam ibidcni inseruit.

Post hacc autem Petrus, cum

futnrum,

conaris,

cum prolinus expulcrunt.

Singula-

scriptos habcbat, ct quos bap-

non sinebat publicae

ficri

mcndi-

itaque Domicillam virginem, ncptcm Domitiani

impcratoris, sacro vcIamiueconsccrassctctTheodoram uxorem Sisinnii araici impcratoris

ad fidcm convcrlisset

iiere promittcrct,

Sisinnius zelo ductus ccclesiam post

octulte intravit,

stirc volcns,

qucntarct.

Al vcro a sancto

responsuin

est.

Tum

qui statim pucris

cst,

propter quod

suis

pcrvcnire non poterant.

])0ssct,

iis

illa

uxorem suam

sic ectlcsiaui frc-

(^leracntc oratio fusa est ct a

Sisinnius caccus dixit:

Pucri autcm pcr totam cctlcsiain

primo quidcni ab

ct in castitatis proposito raa-

(iuos

cito

cfTcttus

luc tollite ct forns

cdutitc.

cum girabant, scd

tum

vidissct

dcclinavit, putans,

populo

surdus penitiis

ct

quod

ct

Thcodora vir

ad januas

sic crrantes,

suus cuin cognosccrc

postiuodum autcm, quidnam hoc cssct, cos intcrrogavit, qui

dixerunt: doininus noslcr,

caccHS ct surdus factus

dum

cst.

vult vidcrc ct audirc,

Tunc

illa in

quac non

licct,

orationcm sc dcdit dcprc-

tans, ut vir suus indc cxire posset, et post oralioncm dixit puoris: ilc

modo

abiisscnt

Tnnc

,

ct

pcrdutilc

santto

santtus

doniinum

ad

vcslruin

Clemcnti Thcodora,

rogalu Thcodorae ad

quid

cum

domum.

atcidcrit,

vcnil

el

Cuniquc inditavit.

ipsum invcnit

:

CLXX. De

Cap.

apertis oculis nil videntein et

pro eo orasset

785

penitus audientein, cumqueCIeraens

niliil

et ille auditnra

sancto Clemente.

et luraen recepisset, videns Cieraen-

tem juxta uxorem suara stantem araens

efficitur ct so illusura raagicis

artibus suspicatur praecepitquc servis suis, ut tcnerent Cleraentem,

dicens:

ad uxoreni meani, niagicis artibus me ex-

nt ingrederclur

Praccepitque ministris,

caecavit.

tum trahcrent.

Al

Sisinnio videbatur,

sicut etiani

traherent

clericis

saxa Dcos

dicis

gatum exislimans

:

ego

suum

doniinus

meruisti.

autem vere cum

:

pcr

ab

ne

IIIc

oratione

Oranti

salvabilur, ut impleatnr,

ad se vocavit obsecrans,

CCCXIII de doino sua nobiles

et

iii

instruxit

lide

ct

cum

cura

Pcr hunc autem Sisinnium muiti

baptizavit.

Ncrvae

ainici

sanclum Clcraentera ad

ut pro se orarct et

Qui cum venisset, ipsum

se vocaret.

per mulierera

Statimque Sisinnius uxorein snam

hoc dicens abscessit.

et

li-

donec

cessarct,

dixit frater niens Paulus, salvabitur vir iniidclis

iidclera,

quia

:

Theodorae Petrus

igilur

vir tuus

te

ait

Cleraens auleni inde

faciani,

te inlcrfici

visitarct.

apostolus apparuit dicens

quod

Sisinnio

Thcodorara rogavit,

abscedens virum

ait

cura suis

Tunc Cleraens

saxa trahere

,

liga-

ct

quod sanclura Clcnicntem

ligarent.

ct

Clementera iigarent

ut

ligantes columnas jaccntes ct saxa putabant,

illi

domino credidcrunl.

impcratoris

Tunc

coines sacroruni pccuniam muilis dedit et contra sanctum Clementeni

seditioncm maxiinain excitavit. populi fecit.

seditionem

niaxiiuam

Tunc Mamertinus

Quera cuni rcdargueret et ad se incIiHare

optarcin te ad lationeni accedcrc,

nain

Jatravcrint et inorsibus allrectaverint

si

nunquain

,

pontuin maris in erenio

ei

navem et

insulam

,

quem pure

quod adjacet

colis,

ipse

te

Clenienti

adjuvct.

ipsum

invenit

ibi

in

exsiliura

plus

quain

sunt sccuti.

duo

millia

jamdudum ad secanda marraora damnatorum, Tidentes 1) E>1.

statiin l'r.

auferre

sunt irrationihil

inipe-

')Tersonae, ipsuin

civitati

cum lacrjmis

in fietum et

Crison;ie

ait

Praefectus autem

tribnit et oinnia necessaria ministravit, laici

nobis

Iioc

et ipsi

Tunc JMamcrtinus dc eo Trajano

Tunc praefectus

in exsiliuin mitlcrct.

rici

illeait:

contra nos

rcsponsum accepit, quod aut sacrificaret aut trans

latori scribens

,

niulli

autem ab imperitis exorta ostcndit se

seditio

habere certura vel verum.

Dens tuus

altcfllaret,

canes

possunt, quod nos sumns rationabiles iiomines nabiies canes,

urbis praefectus

non fcrens ad se Clemenlcm adduci

niulti

autem

Profectus

cle-

autem

christianorum

in

ibidem

qui sanctum Cleincntem

lacrymas proruperunt.

Qiios

Ipgil.

50

ille

con-

.

Dp

Cap. Cl.XX.

786

niciilis

niris

iion

solans ait:

coronae principem nic

«nncto Clemente, vos

ail

nie

Et cuin ab

fieri.

aquani snis hnmcris dcportarent, dixil

niilliario

dominns

niisil

didicisset,

iis

vostrac

qnod a sexto

omnes

oreinus

iis:

doininum nostrum Jesuni (iiiristum, nt confcssoribus suis roiitcm ac veiias aquae a|ieriat, et qui pcrcussit pctram

islo loco

Svna

ct

Ruxerunt aquae

tem impcrtiatur,

circumspiccrct

agnum

vidit

,

')erec1o qnasi iocnm episcopo ostendebat. Jesnin (Hiristuin csse dixit:

el

p;itris

percutitc.

Scd cum

iinllus

atcepto

ipsc

conling;erct,

Tnnc

qiiingenti

die

aiiiplius

ct

sancli

quo

:

fluminis impclus

connuxcniiil

iiiulti

ab eo liaplisma susccpcruiit

qui coepcrat inisit,

(|ui,

domiiii (;V1, lioc

aiiiio

cum

Post Ircsaulcin

LXXV

niiuiu

duccm

quciidam

illuc

niultitudiiii ccssit ct

oniiics libenlcr niori conspiccret,

soluin Cleinciitcin

nna

Trajanus inipcralor,

aiiiios

audiciis

ct

ct vdoloruin

templa dcstrncntes pcr tolain provinciam inlia aniium ecdesias acditicavernnt.

stctcrat.

fons crupil ct in iluvium crcvit

lamaiu

iiaiic

isto loco

iii

acpiiiis

idu locum snb pedc

lcvi

saiiclus (ilcmciis ait

Ad

Dci

laeliticat civilatcm

perrc\it ad locum

,

iii

,

saiculo

brevi

gaudeiitibns

nnivcrsis

loco

isto

in

pcde

iiitclligcns doniinnin

Kl

spiritus

ct

filii

maximus

pcrcussil et slatim

agni

et

oratione

qui

slaiitein,

quein solns ipse vidcbat

,

nomine

in

Cumquc

ut de ejus bcucfuiis gratulcinur.

inde

hinc

facta

ipse nobis laticem arfluen-

abundantia,

in

in

deserto

iii

ligala ad colluin cjus ancora in niarc praccipitavit

diccns: jani non potcrniit

ipsiini

antein onini ninltitudine ad

Dco colcrc

|)ro

Stantc

-)chrisliani.

Phocbus

niaris (iOrnclius ct

littus

disci-

puli ejus <>niiies orare praccepcrunt, nt doininus corpus sui martiris

monstrarct.

iis

siatimquc

pcr

niari

per siccnm ingrcssi invcnerunt cnlnni

a Deo paratuin

ancoram jnvta tollcrent

per

septcin

vcnientibns

cjus.

dies

ad

iriliiiit.

tria

In

cum puer obdormirct

niilliaria

,

flcbat et

clainans I) F(l.

aufiigit.

marc rcccdit

una antcin solleinnitatum

(^lcmcntis et

ne indc

ct

siccum itcr ad-

cum

niulicr

filio

inundantium

lilii

aquaruin

subito

I'i

ejulans

(inac postmodiim

ilp\(ro

discurrebat, lpgi».

>)

factus

sui oblita cuin rcliqua inultitudiiic filii

mcmor

cuin cjulatu in.aximo

Hsquc ad coeluin lamcntabilcs voccs dnbat ac per ct

suo

(]omplctis autcin festivitatis sollemniis

sonns

innlier autein territa et

ad ripain

archa corpns sancti

autcm anno tcmpore passionis cjus

Onini

parvulo ad locnni acccssit.

est,

iii

reccdcntc onincs

teinpli inarinorei habila-

Rcvclatnni cst autcni discipulis cjus,

enin.

corpus

ct ibi

niilliaria

tria

modum

in

si

A^)CPin

forte r

li

r

filii

i

s

1

i.i

corpus a ii i

oinlllil

litlora

liltoribns

Kil,

Ci

CLXX.

Cap. ejeclnm viderct

sed ciim

,

787

sancto Cltinente.

ea spes omnis deficeret

in

annnm

lediit et totnni ilinni

donium

ad

,

Post annum

in flclu ct raoerorc duxit.

aperto niari onincs anticipans ad iocuin concita veiiit,

igitiir

mnlnm

sancti

inrantem

sc

Clenientis

invcnire

rcliqnerat

dcfinictnm,

csse

dcdissct,

siirgens

propius,

de

vidit

Acstimans

doniiicntcm.

acccssit

si

trgo ante tu-

Cuni

posset.

orationeni

in

cum

nbi

loco,

in

cum

antem

vcstigium

aliqnod

forlc

filio

De

quasi

collcctura

corpus exaniine, scd cuni enin dorinicntcm cognovissct, excitalum velocitcr spectantibns popuiis inioluincm in nlnis levavit

pcr illnm annum si

rcquisivit.

fuerit,

annus integer praeterierat,

suaviter donnivisse putabat.

holo cogcrctur, non

ergo

niartir

pracininm

,

in

palmam

mcrgerclur,

ut

,

in

episcopus

quod tcinporc

,

')Am-

cocluin.

Lco

Rcfcrt

clcval.

Ostiensis

quo Michacl iniperator -)novae Romae

,

suminum ingcniuin a pucritia fucrat pervenisset et dc his, qnae narranlur tores intcrrogasset, profcssi

jactatar

;

hoc pcrvcnit ad

ex

saccrdos quidam nomine Philosophns, qui ob

regehat iniperiuin,

nescirc

el

cum

a AyA-

Pelrum ad coeieslia regna,

,

mcrgcretur,

ne

elcincnto

afficcre

npprobans mentcs Clcmenlem ad

fluctibns (ibrisUis

victoriae de profundo revocat

eodem

poeiiis

nndc Petrus inagisler cjus pcrvcnit ad

borum crgo

in

pracfationc sicait:

in

Clcincnlcm

torincntum inlulit, sed triumphnin

ci

flnctihus

nbinam

lantnm nnius noctis spalio sc

scd

Ainbrosius

iniquissimus pcrsccutor bcatnin

cl,

anlcm se nescirc respondil.

Ilie

sic

quia advcnac polius

Tersonam

cuin

quam indigcnac

niiracnlum

Siqiiidcm

sunt.

vocatus,

Instoria (Mcincnlis, habita-

in

erant, se

rcccssus

inarini

ob

culpain inliabilanlium janidiu cessavcrat ct ob iiicursum barbaroruin

tcinporc inarini rccessus vcnicnlium teinplum

archa cnin corpore marinis fluctibus obrnta inhabilantiuin.

Super

quo

niiratus

civitacuiam, nomine Georgiam

cum

,

dcslructum fuerat et exigcntibus culpis

crat,

ct

cpiscopo

tlcro

ct

acccssit ad quaerendum sacras reliquias ad insulaiu

mabant esse corpus divina in

Cum

inartiris.

Philosophus cum

ct

honorifice 1)

n oin

Ed. i 1;

corporc

iii.iIp

.A

in

I>

ancoram

sancti Cienicntis

corpus collocatum Pr.

et

dcporlavcrunt Tcrsonain.

ostensis rairaculis in ecclesia,

ro

s

i

ti

^

quae nunc fuit.

ioco

in

,

ct

qua

populo aesti-

hvninis ct orationibus fodienles

revelalione invenerunt corpns

mare projcctum,

accedens ad

Philosophns

Roinam

dicilur

fuerat

vcnit

et uiultis

sancti Cleinentis,

qnadam chronica autem

In

,1 ii, li

cum qua

,

Dcindc praedictus

o

r

ii

in

ofFfrt.

2)

e.

50*

le-

Ed. Vr. innlp:

qnod

o-itnr,

niin

niaii

De

riAXI.

C.ip.

798

lo(o exsiccato a

illo

al)

soncfo rrisogoiio.

opisfopo

cini.

(;ap.

De

(166.)

isaiicto Cri^ogoiio.

(hisosonns jnssn Pyoildiani

ergo Anastasiam

Crisogono

posnisset,

cnstodiani

carecrc reclnilitnr, nbi sancfae

in

Cnni

Anastasiae alinioniis fovcbalnr. arlissiinain

Sancto confessori

talia scri|)ta direxit.

declinans

(um

iiidigiiatione

inagain

vehit

pavit,

snperest

iiisi

,

ac

at(ine

inc

ut

licet giorier,

mcmentoqnc tiirberis

teniporalcm

nt

aiiiisso

snccnmbani.

niorti

,

fnrpibus

a

(jnod

pie

fibi

vivcnfi

ad

me

(|nof|ne

nianci-

Niliil

eniin

(|ua

niorle

In

opes

(|iiia

Vale

coiisumniitnr.

Cui (aisogoiins respondit:

cniin deciperis, sed probaris; cito

illiislrainr,

snspicer.

ainitfere

am-

Cliristi

(|no

giavissiniac

tani

inea meiis valde conteritur,

taineii

mei.

spiritu

Jesu

c\

exliauriat,

^ydololafris

tnrpihiis

vitain

hoc,

in

Crisogoiu) Anastasia.

iioslri

sacrilegam custodiae

Deo devoveram

(|uas

domiiii

noctufine

die

in

crndiin-at,

niiseranle foruin nieiitita

(ium iste palrinuininm nienm,

plector vesligia.

vir ejus

eani

((ui

,

(Ilirisli

Deo

Sacrilegi jngnin inariti suscepi, ciijns inlirmitatc

')Mr.invo

Cviillo

l»t';i\o

Roinani translntnni est.

nieac,

Dei.

vir

,

vide, (|uod non con-

adversa,

iiiferaiitiir

iion

tc placiluni fcmpiis -)Clirislus

convertet ef (piasi post noctis fcnebras (loridnin Dei Innien adspiiics ct post giaciei IVigus

domino

el

artarctnr,

turam

ora pro vix

ut

aurea

nie. ei

tibi

tcinpora ac serena succedent. Valc

DeirK|ne

ciiin

panis qnadrans daretur,

,

sancto

(^risogono

fessori

(Jlirisfi

(Irisogono Anasfasia.

egredienlem (|uac cst,

aiiiniain

cpistolam

in

Finis

ex orc hiijus vctnlac recognoveris. ut

lunien

tenebrac

antpcedant:

morlem

dnntur ct advcrsa hnjiis inundi sperntio

vel

Viilfo

laetis

Miii.-innr

clalio

ct

vcnit

Cni

ille

proinittitnr.

IJno

nc

rnnni

:

C

vel

inare

li

i

(^on,

nt

ista suslineo,

rcscripsit: super-

post

\oiiipii

in

cnsfodia

corporis mei

amore

ciijus

prospcia,

!)

iii

cxistimans sc mori-

ctiain

sic

doininelnr.

lcKiliii.

sic

hacc verba scripsit,

ipse snscipiat, pro

salus revcrfifnr et vifa post

|1

beata Anaslasia

i .1 1

ii

infirniifatein finc

dc-

in

(|iio

csf

s

concln

tristibus ,

oiiiili;!

Kd.

Ci

ti(p-

Dc

LXXII.

<

saucta Catljeriiia,

789

iiavicuiae torporis iiostri veliHcant cl siib uiio coi|)Oiis gubeiiialoie

animae nostrae

funguntur

iiaulico

Quoiunclaii! igilur iiaves

oflicio.

nexibus solidatae crebros aequoris conci-

")catenaruin

fortissiinis

tatos fluctus illaesae praelereunt, ({uorundani vero fragiles juncturae

lignoriim eliani in tranquillo vicinnm autein el

o

,

coiiKciunt cursuni.

iiiorti

tropaeuin

praepara ad opus Dei,

ipsain

te

crucis

lainula,

(Iliristi

tota

Cui cuin diceret:

praesentari jussit.

sanctuin Ciisogonuni

accipe

potestatein

fecturae tuac el consulatum generis tui et sacrifica Diis

Crisogonus: unuin

Deuin

liituin

conteinno

Data

locuni

ducitur et

ihideni

CCLXXXVII,

CuJHS

coclis adoio

in

igitur

snper

corpus

eiini

capile

cuin

prae

respondit

,

et dignitates luas quasi

ad

seiiteiitia

decollatur

protiiius

Tu

constriiige

Igitur U^ocletianus Aquilejae

partibus positus caeteros christianos occidens sibi

nieute

circa

sanclus

queiidani

annos domini

Zelus piesbiter

hepeli^it.

CAP. CllXII.

(167.)

I>e i^aiicta Catlieriiia. Catherina dicitur a catha, quod est uiiivcisum, el niina, quasi univcrsalis ruina;

Nain

corruit.

omiie eiiim aediliciuni dyaboli

ea corruit

in

aedilicium

iii

ca universaliter

superbiae per liuniililatem,

quani habuit, carnalis concupiscentiae per virginitalein vavit

,

cupiditatis

mundanae, quia

(;atherina quasi catenula

catcnam

;

mundana

oiniiia

ipsa eniin

quani ser-

Vel

per boiia opcra quaiidain

.sibi

per quain usque ad coeluiu adscendit,

fecit,

,

despexit.

Quae quideni

catena sive scala quatuor giadus habet, qui sunt innocentia operis, niunditia cordis,

despectio vanitatis et loculio veritatis

,

quos pro-

pheta per ordinem ponil dicens: quis adscendet in montem domiiii ctc.

innocens manibns

Et respondet:

accepit

iti

Qualiter

vano animain suam,

auteiu

quatuor

isti

et

inundo corde,

qui

iiou

iieque juravit in dolo proxinio siio.

gradus

iii

beala Catherina

fuerunt,

palet cx legenda sua. Costi

(^atherina

erudita 1) Alii

;

Cii r

regis

Cuni autein

fuit. i

II

« r u

iii

tilia

oniiiibus

libeiaiium

Maxentius impcrator

Ipguiif.

artiuin

studiis

tam

divites

oniiies

De

Cop. CLXXII.

790

quain paupcrcs

saucta Cathetina.

Alcxaiitlriain convocaret, ut jdolis inunolarcnt

ail

dccem

nnnlio

didicisset,

jussit

inquiri

hoc

Quac

conspexit.

Quod

ad

ct sic ail:

sacriiicia dni

praemonehat,

si

creatorcni coc-

Stansque antc januam

loruni agnoscercs ct a Diis aniinum revocares.

pcr varias conchisiones sjllogismorum allegoricc ct

cum Caesare

discrtc ct myslicc multa

,

rcdicns ad pioferre

communc colloquium

curavi

nunc

,

hacc

dixit:

autem

plum manu artificum operatnm

tanquam

sapiciiti

tibi

ante

pulvis

terrain

,

faciein

solcm vidclicct

,

qualllcr a nuiiidi

iiiilio

in

hanc

Miraris hoc

tcin-

potius coelum

Rrirarc

crunt.

vcnti

quae

et oninia,

niarc

congrcgasti

ornamcnla prctiosa, quae

miraris

,

et luiiain et stcllas;

mirare faniulatum corum,

usqnc ad lincm nocte

iiitcrroga ct disce

,

currunt ad occi-

ct dic

quis

,

sit

ipsuni adora,

ct doininus domiiiaiitiuin. riina disputnssct

landcm iinirc

ad

,

Cuniquc de

filii

ciiini

ilii

iiivcnire va-

Dcus Dcoruin

cst

intarnatioiicsapiciitcr plu-

stupcfactus (iacsar iion valuit ad hoc rcspondcrc,

revcrsus

sc

sacrihciuni

ipsc

ipsuin glorifica,

cum hacc

corum polcntior; cum

autcin ipsuin ipso doiiaiite iiitcllexeris nec siniilem lueris,

ct

sunt; niirare ornanicnta coe-

iis

dcntcin ct rcdcniit ad orientom iiec uiiquam fatigantur, ct aniinadvcrtcris

ineta-

Deinde

incassum

quare

')

disputavit.

multitudinem ad colcndam stultitiam jdolorum?

Yelut

i

sahitationein tihi profcrrc, inipcrator,

ct ordinis dignilas et rationis via

phorice

cuin

se inunicns

vchenicnti dolorc cordis sauciata ad iinpcratorein

audaclcr sc ingcssit

templi

plausus inisso

essct.

de palatio signo crucis

aliquihus

assnintis

et cantantiuin

quid

celcritcr,

illuc acccssil ihique inultos christianos inclu inortis

lorum

ct

et octo ct in palatio divitiis et pueris plcno sola rcinansisset,

audicns aniinalinin divcrsoruni niugitus illuc

,

annorum

cliristianos iinniolarc nolcnlcs pnnirct, Calherina, cnin essct

ct

ad

dixit

post

lioc

cani

lihi

igilur, cain ad palatiuiii diui cl

:

siiic,

o

niulicr,

rcspoiisa reddcmus.

ciiin

diligeiitia custodiri,

niniiuni cjus pnidciitiain ct corporis pulchritudincm. Erat

siiie

nos

Praeccpit

admiians

cnimspcciosa

.valdc ot incrcdibili pulchritudinc omniuin ocnlis adniirahilis vidcha-

Veniciis igitur Cacsar ad palatium dixit Calheriiiac:

tur et gialiosa.

audivinius tuain eloqucntiam ct mirati sunuis tuam prudciiliam iii

Deoruin

nuiic

autcm ah

thcrina

1)

Alii

ad

.

111

iiiitio

!

1

11

progciiicin

scriptum csl

lioc:

y

)ii

ir

,

scd

occupali omiiia plcnc intclligcrc iicquiviinus,

sacriiiciis

(•

l<'yiiiil.

,

tuam rcquirimus.

iicc

tc

collaudcs

iicc

Et saiicla Calc

culpavcris

hoc

i|)ot';

hacc

U

ucccssitate non adsunt

non defcndunt!

vel Irium tesliuin confirinetur,

adhuc

tuo

probaris!

essc

gilis

Cui

pcrmittas,

vinci

te

ut

Sic nainquc pocta ait: tu

dira.

obsccro

animo

si

si ,

,

in

orc duoruni

coclica

virlus,

femina fra-

cuin

Cacsar

animo non

sapiculis

a

stet

furorc

turbatio

rcxeris, rex eris, si cor-

Et rex: ut video, pcstifcra calliditate nos illaqueare

pore, servus.

disponis, duin pcr cxcmpla philosophorum scrinoncm protraherc ris.

iii

tolus inundus crrat

verbuiu

quanto ininus ne,

illa:

in

iii

quibus advocata

angclus csscs,

si

neino crcdcrc dcberct,

tibi

quainvis

succnrrunt, in pcriculo

noii

ut dicis,

ita est,

si

quae,

ncc alios juvarc possunt.

tc

cum tamen omnc

dicis;

ainoie,

niediocritcr instiucla,

cultorcs,

in tribulationc

,

Cui rex:

vcruin

ct lu sola

ncc

^dolorum

taliuiu

inleliccs

igitur

non

lameii

lionliti-oi

luiinilitatis

ad doininuui Jesuin Christuiu con-

et

quos colis,

autem,

Dii

scd

rcgis unica Klia,

disciplinis

oninia contcnisi

tajiicn

fugi.

lihcralibus

ct

7Di

C^atlieiin.i.

tuinorc jactantiae,

noii

cniiu suni (iathcrina Costi

purpura nata

s.iiuta

glojia vexat iiianis.

rHciiint stiilti, qiios

nieam progeniciu

cgo

De

CLXXII.

Ca^j.

iiitc

Yidens autcm Caesar, quod cjus sapicntiac obviare non possct,

inandavit occultc pcr littcras

,

ut omiics graminatici ct rhetores

ad

praelorium

Alcxandriac fcstinantcr vcnircnt immcnsa muncra re-

cepturi

concionatricem virgincm suis asscrtionibus supcrarcnt.

si

,

Addutti

sunl

mortales

in

rogantibus,

igitur

onini

cur

de divcrsis provinciis

mundana snpicntia

oratorcs

de tam rcmotis parlibus cvocali

quaedam puclla scnsu

rcspondtt: est apud nos parabilis,

L

cxccllcbant.

quae omncs sapietites confutal

esse affirmat.

(iuam

pria redibilis.

Ad haec

superavcrilis,

si

ct

ct

,

qui

orancs

Quibus

fuisscnt,

iiitcr-

(lacsar

prudcnlia iiicom

Dcos omncs dacmoncs

cum honore niagno ad pro

unus indignatus stomachanli voce rcspoudit:

o inagnum imperatoris consilium

,

qui ob

unius degencrcm puellac

conflictum sapicntcs mundi dc rcniolis partibus advocavit,

cum unus

cxnostris clienlulis eain poteral levissime confutarc. Etrex: polerain

quidcmhanc

vi

ad sacrificandum impellerc aut pocnis cxstinguere, sed

inelius judicavi, ut vestris arguinentis pcnilus confutctur. Cui illidixc-

runt: adducatur coram nobis puclla, ut sua tcmcritateconvicta nun-

quam sibi

sc sapicntcs vidisse cognoscat.

Scd cum virgo certamcn, quod

immincbat, didicissct, totam sc domino commcndavit ct ccce an-

gelus domini adslitit sibi

ct,

ut constanter starct, admonuit asserens,

ab his vinci non polerit, scd iiisupcr

quod non

soluin

convcrsos

ad palniam marliiii dcslinabit,

illa

ipsos

Ciim crgo coram orato-

792

dixil

libiis acUiiicta fiiissel,

quinquaginta

puellani

niuncrandos Erit

nicrccs

corona pro

sc

et

unam

toiitia

pro

victoria re-

spc mcrccdis pugnarc compellis ? qui

spes et

cst

cum oratorcs Dcum virgo etiam hoc

pati inipossibiie dicerent,

lio-

ticri

a gcntilibus

Nain Plato adstruit Dcuin circumrotnn-

qnoque

Sihiiia

qui pciidcl ab allo.

(juali jutlicio

:

oppcnis, quos

Vcruin

ccrtantiuni.

docurtatum.

ct

Catheiliia.

doniinus Jcsus ('hristus,

inihi

pracdictum csse ostcndit.

dum

hiincta

iiiipcialori

oralores

proniittis, et nie sinc

tainen

minem aut

De

{'lAXII.

Coii.

sic ait:

fclix

ille

!

Dcus, ligno

Cuni igilnr virgo cuin oratoribus sapicntissiine

|

disputarct ct eos apcrlis rationibns confutarct, obstupclacti

quid

non

diccrcnt,

muti

invenicntes

penitus

sunt

illi

ct,

Tnnc

clTccti.

impcrator contra cos nimio furore replctus incrcpare cos coepit, cur ab nna

i)uclla

tam turpitcr se

inagistcr alioruui sic ait: novcris

Tunc imus

vinci pcrmittercnt.

quod nnlius unquatn

impcrator,

,

ante nos starc poluit, quin continuo vinccrctur, hacc autcin puclla, in

qua

spiritus

Dei loquitur,

contra Clirislum aliquid

sic

nos

in

adinirationcm convcrtit, nt

omnino nesciamus aut

aut

dicere

forinidcnius; undc, iiiipcrator, constanlcr fatcmur, qnod babiiiorcin tulcris

scntenliam

omnes

ccce

,

t^rnnnus

virgo

at

dc

cfTccit ct

ad

furore

niniio

mari jussit,

de Diis,

Chiislum

baptismo dcccdcrcnt, virgo respondit

o virgo gcncrosa, juvcntuti

palalio

mco sccunda vocaberis

ccre, illc

quac scclus

gloria

nica

cl

igiic

illc

,

amor

incns

,

,

hacc

concrc-

iii

,

quod sinc

quia cfTusio vestri Cuin crgo signo

doniino rcddidcrunf, aiiquo lacdcrciitur.

l^raiinus

viigini loquiiur

tuac consulc ct posl rcginam

imaginc tua

Dca adorabcris.

cst ctiam cogitarc;

civitatis

corona.

ct

ita aiiiinas

,

ncc vcslimcnta coruin ab

fabricala a cunctis vclut

pro-

ad niartirium constantcs

iic tiincalis,

:

Cuin autcin a chrislianis fuisscnt scpulli

in

medio

Et cum dolcrciit

sanguinis vobis haplismus rcpnlnhilur

diccns:

in

tonfortans

crucis muniti fuissent flaniniis injccti

Audiens

tonvcrtimur.

omiics

lide diligcntcr inslruxit.

ut ncc capilli

pciiitus

nisi

quos nsque modo colnimus, pro-

sncccnsus ipsos

,

in incdio civilatis

Cul virgo: desinc

cgo mcCliristo sponsain illc

dulcedo

ct

talia di-

tradidi,

mea,

dilcctio

ab ejus amorc nec blandiincnla ncc tornicnla inc potcrnnt rcvocarc.

Tunc

illc

furorc

ct caesain in

cruciari.

rcplctns jussit

cam spoliatam scorpionibus

cacdi

obscuruin carccrcni tradi ii)iquc dicbus duodcciin famc

Rcgc autem pro quibusdam

cxlra

re-

amorc succcnsa

cuni

nominc Poiphjrio, incdia noctc ad cartcrcm

vir-

gionis tonlinia protcdcntc, principc militiim

,

rcgina

causis instantihus

cjus nimio

De

Cap. CLXXII. properavit.

giiiis

carccrein

vjdit

ciim regiiia inlroiisset,

Qiio

793

sancta Catherina.

iii-

aestiinabiii clarilale fiilgentem et angelos plagas viiginis peningeiites,

incipiensqnc virgo aeterna

ei

gaurfia praedicavit

Quae cum omnia Porphyrius audi-

noctem sermoncm protiaxcrunt.

visset, ad pedes virginis procidit

eam

cibo

dominus

Deindc

refovebat.

angelorura et virginum eidein appaniit dicens

tuum

torein

pro

,

cnjus

noininc

aestiinabat afniclam,

furore

et

laboriosura

geluin

enutrivit.

corde tuo

qnod eam

coiiflictum,

,

non

clecta

ct

tu

examiiie

judicii

veridica

debeo, an potentem, aetenium, gloriosuin

mortalem

ignobilem et deformem.

,

duobus unum

elige

tibi

ail:

e

sita

tormenta subi, ut pereas.

cogitare,

ne difTeras

offerre desidero

,

quia

,

,

Deus meus, amator meus, pastor

rotas serris ut

dirae inortis

uno

ordine

suasit

decorum

cligere

vcl iMfirmum,

imperator

indignatus

ut vivas

aut exqui-

,

sanguincm meuin Christo ipsuin

obtulit: ipse eniin

Tunc

spoiisus nnicus nicns. ,

exemplum

volverentur,

ut

tiiduuin

intra

quatuor

terreret,

ordinatumque

cst,

ut

duae

duae autein contrario iinpetu agerentur,

deorsum iacerando contrahcrcnt,

sui

et

niagis

tormentuin dissecaret et caeteros christianos

devorando iinpingerent. laudem

regi

in

clavis acuJissiinis circuinseplas praepararet,

et

horribile

tara

ut illae

furcnti

fcrreis

eam tam

et

et

dccore

obsecro,

quaecumque tormenta potes

illa:

carnem

sicut et ipsc pro nie se

quidam praefectns

et

Tiinc

aut sacrifica,

Et

quem

decerne,

saiiclionc

,

iii

quasi fa-

te

et

attende

vero

per an-

quod moneo,

oro,

regno meo triuinphabis.

viigo:

Illa

me

sed Christus

mulam possidere cupimus, scd regina potens Cui

sibi

tanto jejunio

aliqnis in carcere snsten-

imperator: reconde,

(iUi

quam

,

dubiis respondcrc sermonibus;

et noli

crea-

filia,

custodcs torqucri praecepit.

ego cibum ab homine non accepi

ait:

inuililudine

subiisti

eam splendidiorem

putavit,

replctus

cum

agnosce,

:

Rediens igitur impcrator cam

constans esto, quia tccum suin. praesentari jussit et videns

tasset,

militibus fidem

Christus pcr hos dies, missa de coelo candida columba,

jiisscrat,

coelesti

ducentis

cura

et

Quia vcro pcr duodecim dies sinc cibo tyrannus esse

Christi recepit.

eam

ad fidem con-

et

usque ad mcdiain

vertcns martirii coronam eidem praedixit sicque

illae

repugnantes sursum

Tunc virgo beata dominum

exoravit, ut ad

nominis et conversionem populi circumstantis ipsam ma-

chinain dissiparet.

£t ecce angelus domini molam

iilani

cuin tanto

impctn divcllendo concussit, quod quatuor millia gentiliuin intercmit.

Regina autcm

,

quac

desuper

hoc adspiciebat

ct

usquc tunc se

CLXXU.

Cap.

794 tclavciat

De

santta Catlieriiia.

slatim dcscendcns ini|)cratoicin

,

Rex

incrcpavit.

autcni

furorc

tontcmnerct, jussit cam

replctus

,

tanta sacvitia

ile

cum

prius mamillis ilecollari.

extractis

cum ad martirium duccretur, Cathcrinam logavit

minum

Quae rcspondit: ne

prccarctur.

gina, quia

sponso

Quat sc do-

a Deo dilccia

tinieas,

immortalem acquires.

tibi

cfTecta toitores hortabalur,

reutur.

ut pro

,

Tuiic

illa constant,

quod jussi fuerant faccre,

nc,

cam ducentes

Ministri igitur cxtra civitatcm

mora

ferrcis hasli

libus mammilias ejus cvellunt ct post cajiut cjus praccidunt,

Scquente

corpus Porphyrius rapicns sepclivit. reginae quacstio

ficrct

ego sum, qui

multos

ct

ciiju;

de corpon

die, cuin

cx hoc ad supplicium tyrannui

prorumpens

Porphjrius

jubcrct,

protrahi

re-!

hodie pro transitorio rcgiio comniutabitur aeternuii

libi

ct pro mortali

(liiriu

saciilican

rcgiiia

mcdium

in

cxclaiiiavit

Christi famulara sepelivi et Christi fidera rccepi.

Tui»

Maxentius amens cffcctus rugitum tcrribilcm emittens cxclamavit

mc

miscruin

ct

omnibus miscrandum, ccce Porphjrius, qui cra

unicus animac incae custos

ct totius laboris solatium

Quod cum

rcferrct,

militibus

suis

nos christiani sumus

Tunc Cacsar

mori parati sumus,

ct

cbrius praeccpit omnes cuin Porphyrio dccollari cl

canibus

magica rcginaiu mori tio

mco

cris

Cui

amittes.

cnim

inc

j

Cathcrinam advocans

Deiiule

dimitti,

feccris,

hodie

igitur

vidcbis ad

taincii

aut

Diis

')

omnia sustinenda,

corpora eoruu

quamvis

ait:

offeres

aut

anirao

conccpisti

Data

igilur supcr

Quac cum ad Jocum dcducta

tentia decollari jubetur.

e'

furort

arl(

rcsipucris, prima in pala

sacrificia

quaccumque

fac,

illa:

si

deceptus esl

,

rcspondcrunt:

protinus

illi

,

capui

paratan'

cam

scn-

fuissct, crectic

in

cocluin oculis oravit diccns: o spcs ct salus crcdentium. o decu!

ct

gloria virginum!

Jcsu

rcx bonc,

,

obsccro

tc

,

ut

passionis uieae mcmoriara egcrit seu in exitu aniinac vcl

,

quicumqui

iii

quacunqui

ncccssitatc nic invocavcrit, tuae propitiationis consequatur cffcctuin

Factaquc cst vox ad eam dicens:

vciii,

nam

cccc tibi coeli janua cst aperta,

dilccta mea, sponsa

ct his,

mcal

qui passioncin tuan

devotis mcntibus cclcbravcrint, optata pracsidia promitto dc coelis

Dcindc cuin rmanavit

,

de

dccollata fuissct,

Synai itinerc plus quam dierura rificc

scpclicrunt.

J) K'J.

cjus

corporc pro sanguinc Im

angeli autcui corpus accipientcs ab

\'r.

iii-ifiiiif

Ex cujus

iir.iclcrl

.

vigiiiti

ossibus

r c s

p

ii

e

r

i

5

illo

dcduxcrunt indcsincntcr

.

ii.itri.i

'.11

ctc.

loco ad raontcu ct

ibidcm hono

ulcum

cmanal

De

Cap. CLXXII. cunclorum

quod

Maxentio

CGCX.

aulcm

Qualitcr

pro hoc scclere

sub

autcni

circa annos

coepit

qui

Maxcnliiis

commisit, punitus fucrit,

Passa est

mcnibra sanaf.

dcbilium

Maximino tjranno,

sivc

795

sancta Catlierina.

domini

et aliis

quae

,

de invcntione crucis liabctur.

in li^storia

quod quidam monachus Rothomagensis ad montcm Synai

Dicitur,

perrcxil ibiqne perseptcm annos inservitio beataeCatherinae dcvotns

Quam cum

pcrmansit.

instanlius exoraret, ut aliquid de corpore suo

habcre mererelur, subilo irrupit Qui donum Dei laetus acccpit

eam crebro

de manu

in sui

devotionem mentis perdidit

ab ipsius

et

quas

iiitcr

,

Quae cum

una crat

quae esset,

ct,

haec est Cathcrina, quain

:

quac caclcris

,

appropinquasset, facicm suam

sibi

operuit ct sic ante ipsum facic velata transivil.

nimium mirarelur

ct

oratione positus vidit mullitudincm vir-

in

ginum antc sc transcuiitium splcndidior videbatur.

splcndorem cuni

(^iujus

una cx

interrogarct, oliiu

nunc autein, quia cam cognosccrc non vidcris, coram

Catherina miiabilis apparct

quinto in

tertio

privilcgio

primo

V:

iu

constantia,

in

sapicntia dividilur in thcoricam

sive

Thcorica dividitur secundum quosdam

cst

in

disputationc

verum esse probavit naturalem iii

iii

inathemalicam Hoethiuin

contra

contra

in

in

formas

sa-

Philosophia ct

logicam.

stilicct in iulel-

,

qua maximc usa

uniim

Deum

soluni

Sccundo

convitit.

omnium inferiorum, qua maxime usa situt

,

conlcmlu tcrrcnorum

speculatur

quibus

rhetores,

imperalorcin

in

castitatis,

Habuit igitur bcala Catherina

Dcos omiics falsos cssc

et

cognitione

dispulatione

practicam

,

cognitionc divinorum

in

sccundo

mundilia

in

in tres partcs,

lcclualcm, naturalcm et malhematicam.

sapicntiam intelleclualcm

tc sic velala

sapiciilia,

in

quarlo

picntia; in ipsa eniin fuit omnis spccics philosophiac. ciiim

ei

Notandura, quod bcala

Primo admirabilis apparct

dignitatis.

iis

cognoscerc solilus eras,

Jacie tamquam a te incognita perlransivit.

cloqucntia,

cxsistcleiiiporis

Qui

iuvocatione cessavit.

rcspondit

digitorum.

adjulorium invocarct, per proccssum

mcniis incuria resolutus

ille

unus

illius

ad suum monastcrium deportavil.

dum quidam beatae Catherinac devotus

Fcrtur quoque, quod, ret et

')

et

;

cst

Tcrlio

patet ibidem.

haec cnira scientia secunduin

sine matcria in

abstractione.

Hanc

bcata Catherina habnit, quando animum snum ab omni materiali amorc abstraxit.

1)

Ed.

Hanc

t

habcrc ostendit,

se

Cr. oiiiittit praeposilioiieiii

;itoruni ofTprunt •

ciiim

— dep orlay

:

il.

uuus

fi

r

t i

c

u

1

,

us

sed

receiit,

cum imperatori

libri

digitoruin.

pio verbis

:

lleni oiiiitlil Ed.

inlcr-

unus dil*r.

verba:

79G icaiiti

onini

piirpuia iiata

iii

quamad

pHblicam

et

bcne

fainiliam

ad

ct

Logica dividitnr

probabilcm

cuin

partes

tres

sjllogismorum allcgoricc

habuit

eloquentia, ,

nianu

stilitet

patct

ad fidem

,

quos

et

et

enim constantissinia

in

llanc etiam

ininis

illatis

Secundo

fuit

disertc

admirabilis prae-

in

discrtissimam in ra-

in

quos cloquii

hoc

mir<aris

attrahcndo, sui suavitate

sicut

palet

Tertio in constantia;

qiiia

,

per va-

')nietapIiorice,

tonvinccndo,

in

potenler convicit.

tani

demoiistra

scribitiir:

suavissimam

;

regina,

in

enitacissiinam

altraxit;

rheloribus

fabritatnm

Porphjrio

iii

iii

sicut patet, cuni dicebat imperatori:

,

artifitum

inagna

sibi

impcratorem sapienter

sicnt patct in suis praedicationibus;

rcddendo

tcmphini

quac

eloqucntiam facundissiinam

eniin

ho-

iiiornm

omiii

suain,

cum dc ea

mjsticc mnlta cum Cacsarc disputavit.

dicando

se

per-

et

stieiitiam habuit

ad sophistas.

et dialccticos, lertia

triplicem scientiam habuissc vidctur, rias contlusiones

,

secunda

,

patreslamilias,

Prima pertincl ad philosophos,

et sophistitam.

sccunda ad rhctores

tuin

,

tertiam,

;

in

ad

triplitem

etiain

elhicain,

iii

benc regerc

reinpublicam

tum familiam

relicta fuit, laudabilitcr rcxit

sicut

regiiia,

Priina docct inores in

pertinet

el

Primain eiiim liabuit

(^alheriiia.

tionein

(|iiae,

iilia, ciiin

pertinct ad liomines

et

Hant

urbiuiu.

rettores

instruxil.

in

est

in tres partes, scilitet

coinponere

nestate toniposuit; setundani,

et

usa

inaxiine

politicain.

sc virtutibus exornare

ct

livani,

Hac

sivc

tertia docet urbes cl populos

beata

Callieiiiui.

Catheriiia Costi legis

siiiii

etc.

Pratlica autein dividitnr

oeconomicain lirmare

tinel

Siiiuta

tonteintnin nniiuli etdespecliinisui et desideriuin regni aeterni

animavit.

docet

cgo

ri'Si)oii(!it:

qiiamvis

Dv

CLXXII.

C;)p.

contcmsil

ipsas

in fuit

uiide

,

impcratori sibi minanti respondit:

quaecunique tormeiita potes to

gitarc, ne difPeras, quia cariiein et

sanguinem meuin

desidero;

ilein:

rcspuit,

palatio

cniin

donis oblatis,

(|uia

cum

unde,

secundam

haberct,

rolain.

sicut

Quarto

ea, inlcr

Secuiido

impcrator

patet

,

sibi

rcspondit:

hcelus est cliam cogitarc ctc.

ea supcravit,

castilas periclitatur

promitteret,

quod eani

dcsine

dicere,

talia

posila in

fuit

irrogatis,

carcerc

et

iii

quae ((iiia

super

servavit enim castilalem inter

periclilari solcl. stilicct

,

in

in suppliciis

Tcrtio cuin

in inunditia castitatis;

quac castitas

olVerie

quactunquc aiiimo concepisti, paratam

ad oinnia suslincnda.

ine vidcbis

ea

fac,

(ihristo

aflluenlia

(Juiii(|ue

enim

suiit,

iii

(piibus

rcsolvcns, opportuiiitas

iii

dutcns, juventiis lascivivns, liberlas eirrenaiis, pulthiiludo alliiicns. l)Alii:

III

•'

1

oiiy

III

i

r

I'

Irmnil.

CLXXIII. De

Cf\\).

s.

Satiirnino, Perpetua, Felicltate etc.

797

Intor iiaec hcnta Catlicrina castitatcni servavit. Habuit eiiiin inaxiinain arflitcntiain rcruin

utpotc qnac tain ditissiinis parentibus succcssit.

,

Habuit opportuiiilateni, utpote quac sicut doniina tota die inter suos ranuilos vcrsabatur.

bcrtatein

')Habuit ilcruin aetatein juvcnilein;

qiiia sola

,

ct libcra in palatio

dicitursupra: Cathcrina, cuin ct

tiis

quia

quac

einanalio,

agentibus

pro

bcata

quae

(]athcrina,

sui

fuit

quae

patct

sicut

niartirizala

stantinus^ qui

Maximiani

Tunc enim

sit.

fuit in

omnia

fucniiit

Dubitationcm autcrn

a Maxentio

a Maximino

vcl

imperium tcncbant,

tres

oricntis partibus ,

vilio scriptoris sit factuin,

CAP.

Cacsar

scilicct

Romae Augustus

Con-

vero

appcllalus

Sccunduin autciu

cfTeclus.

Maxiniinus

christianos tjrannidcm exeicebat.

De

bcata Margaretha, quando

legenda.

in

fuit

bcalo Cle-

in

fuit

Hacc autcin

a practoriaiiis militibus

in

Maxcntius Roinac

chronicas

duni

Johanne evangclista;

ex successione palerna impcrium suinsit, Maxcntius

filius

Maximinus

in

-^quae

,

mcmoriani.

habcnl aliqui apud aliquos, ulrum

quod

om-

privilcgio digiiitatis,

in

bcato Nicolao; lactis elTusio, quae

fuit in

incntc; pelitionum cxaudilio,

ct

divi-

eniin priviicgia spccialia fiicrunt in aliquibus sanctis,

bcalo Paulo; scpulchri pracparalio

oravit in

Quinto

videbatur.

dccedcrcnt, ut Christi visitatio,

iii

in palalio

speciosa valde et incredibili piiIchritHdiiie

crat

adinirabilis

oculis

quacdam

olei

li-

his quatuor

pueris pleno sola rcinansit. Habuit cliain pukliritudincni, undc

dicilur: iiium

XVHI,

ctnnoruni

e.isct

itein sui

De

reniansit.

oriente

in

contra

Vidctur ergo, ut aliquibus placet,

utproMaximinoMaxcntius ponerctur.

ClXXm.

(168.)

sancto ^atiirnino, ^)Perpetua, Felicitate et alii^

isociis.

Saturninus ab apostolorum discipulis ')cpiscopus ordinatns

urbem Tolosanam

dircctus cst.

(iUm

autcin

mones a responsis cessarent,

unus

gentilinm

Saturninum occidereht, a Diis suis £d. Vr.

I)

vorlin 4)

:

(lu.ie

Vooeui:

oiiiittit

—

verba:

dixit,

quod

pcnitus oblinerent.

3) I\ec. oniitlunl noniina

omittit Ed. Tr.

in

ingredientc dae-

Habuit — juTenilem.

exauditio.

episropus

nil

ipso

,

nisi

Apprc-

2) Ed. Cr. oiniltit :

l'erpetua

elc.

798 Cap. CLXXIII. De

SatHniinmn nolentoin

igitnr

hendciitcs

Saturnino, Perpetua, Felicitate

s.

cum

ligaverunt euinque

cusso martirimn rapientcs

capitc

taiiri

cerebro

confracto et

ex-

Oujus corpus duae feininae

feliciter consuininavit.

profundo loco

in

pedcs

agitanlcs a suinina arcc per gradus

stiinulis

praecipitaverunt sicque

capitolii

ad

sacrificare

etc.

propter mctuni gentilium condiderunt,

quod postca successorcs ejus ad locuin revcrenliorcin transtulerunt. Fuit alius Saturninus

qucm Roinae

,

ceratum in equuleura levari deindc

caedi fecit, collari

quorum passio consul

iis

tirent,

in

Revocato

dixissct,

genus tuuin

nunquam

;

irruit

egrcssus

est.

ct

autcm

Vidit

Satjri,

qui

sorore dicli Re-

et

ergo pro-

Cuni

nullatenns asscn-

illi

quid

filia,

dchonestasti

fccisti?

aliquis dc gcncre tuo in carccrcm luissus fuit.

oculos

iii

sancti

rccolilur.

autem audivisset, quod christiana csset,

digitis

dc-

Quod vidcns patcr Pcrpeluae ad

dicens:

cucurrit

flens

equuleo

nobili inartirium passus est,

immolarcnt

jdolis

ut

carcerem missi sunt.

carcercm

frater

et Felicitate

tcmporc potissiinum

alio

ab

deposituin

ma-

scorpionibus

et

(iCLXXXVI sub Maximiano.

doinini

cum Perpctua genere

vocati necnon et

fustibus

apud Africani,

Saturninus

cuiu praedicto fiatre suo et

Cum

adustis

latcribus

praeccpit circa annns

Fuit et alius

praefectus diu in carcere

ncrvis,

ct

ci

oculos

eruere

beata Pcrpetua

in eain cuin

voluit

impetu

exclamans

et

hujusinodi

visionem,

quani in crastino sociis cnarravit dicens: vidi scalam aureain mira-

coelum crectam

allitudine usque ad

bili

ut

unus

nonnisi

lacva crant

fixi

quae adeo angusta

,

parvus adsccndere posset.

et

cultri ct gladii

In dcxtra

ferrci liniati ct exacuti

ita

,

erat,

vero et ut ad-

sccndcns circa vel infra sc nullatoiius rospiccrc possct, sed scmper

ad coeluin cum eroctuin slare oporlcbat.

ad

respicientcm

sed

nos

adsccndite,

sccuri

oinnes gratias egcrunt,

Praescntati

cum

aliis

runi?

Et

ut vivas,

fac dc

traherc

tcterrinius

adscondcre for-

quilibct

Vidit etiam Sat^ruin per cain adscciHlontcm usquc sursuin

niidabat. et

Sub ea draco

forniac jacebat et prae timore

et ingontis

illa:

currentes

habco,

:

timeatis

hunc draconem,

possitis.

Hacc audicntes

nc

csse

quia se vocalos ad martirium cognoverunt.

cum

sacrilicarc nollent,

scd conleiniio.

cuin

quidquid

valcbis.

mecum

fecit

Saturninum

habcs

mulicribus scparari et dixit Felicitati:

maxime

mc,

diccnteni

judici

igitur

viris a

et

ut

infantcm

vis

,

utoro

quia ad tuam

Parcntos autom

iufantem

iii

Cuiille: niiscrcre

boatac

habcas. voluntalem Pcriictuac

tui,

vi-

puclla,

Ad qucm

ait:

nunquam mc

cum

viro

ac-

parvulum bcatae Pcrpetuae, qui adliuc lacta-

De

CLXXIV.

Cap. haliir,

aildiixoriint

cadons

in

videns

ot

non ad

tiliuni

manns nostri

cjus jactavit

colluin

ropcHens

a

disccditc

ait:

Videns vcro pracfcctus iti

carcoro

posuit

.

vcrnnt cl doloics

At

nic,

Fclicilas:

vcro,

in

igitur

tracti

niaritus cjus

ct

diccntcs:

Dci

plurinium

vos.

verberatos

diutissinie

moesti

csscnt dc

praognans cial, pro ca cxora-

cam

irruorunt pcperilque filium

dixit

ad cain

pro

nic patior, ibi

de caicerc ligatis

miscrerc

quia non novi

,

:

quid facics, cuin

iiunc tain graviter cruciaris

si

tc

Tunc patcr

projicicns parvuluin et illos

illa

duin

jaiu

partus subito

cgo pro

liic

cam

post

qui

stabat.

niater

cl

iniuiici

Cluidain voro de ciistodibus ,

ipse

constantiam

coruin

saiicli

pracfcctum vcneris

aiito

ct

quao octo mensibus

Felicitale.

vivum.

antc pracfoctiini,

viri lui,

iinniobilis

oscnlabantur

llcntcs

ct

cl vive ncbiscnni.

filia,

niiserrinii

Pcrpctua vcro

valcbit.

tciienlcs ,

pater staiiloin

oani

facicin dixit: filia nioa clulcissinia, niiscrcre nici et liiijus

niocstissiniac niatris Inac ct liiijus

vivcre

799

snncto Jnoobo interciso.

post

me Dcus

manibus

tcrguni

Respoiidit

?

patictur.

Ex-

nudatis

ct

nalibus per platcas ducuntur ct dimissis bostiis Sat^rus ct Pcipctua

Rovocatus

dcvorantur.

a leonibus

ct

Fclicitas

a lcopardis coinc-

duntur, bcatus vero Saturiiiiins glailio capite truncatur circa annos doniini (JflLVI sub Valeriaiio ct Gallicno impcratoribus.

CAP. CHXIV. «69.)

De Jacobus

^ancto Jacobo

niartir

cognomcnto intcrcisus

nobilior cx regione Pcrsarum

ct

civitate

interciiso. nobilis gcnorc,

scd fide

Elapc oriundus

fuit.

Hic

e\ diristianissimis parentibns ortus cst et nxorem christianissimani

Persarum

liabuit eratque notissimus rcgi

Accidit

autem

lenduin

ydola flecteretur.

,

ut

a principe

niraio

et intcr

ainore

optimates priinus.

scduceretur

Haec anteni mater

et

et

uxor

ad co-

audicntes

protinus sibi scripseruiit dicentes: obcdicndo mortali dcscriiisti eum,

cnm quo

vita est,

placendo futurae cito

pitcrnum odorem, veritatem

obtemperans ergo

nos

aliqnatenns

vivorum

aniodo

a

inoraturas,

ac te

in

putrcdini descruisti sein-

mendacium commutasti

mortuorum judicem futuras

Cum

ct

reliquisti

;

mortali

novcris

extrancas nec tecum de caetero

aulein

lias

littcras

Jacobus legisset.

800

CLXXIV. De

Cop.

mca, quae

aiiiare fleiis ait: si iiialer

Deus mcus

Cnm

!

cobus:

minarctur,

ergo pro errore suo

se

plurimum

tamquam vcntus

Cui princeps

pcrcas.

Cui Jacobus cuin

non

quia

de

ccps ut

multa supplicia

ei

furor

mcas

cito

nc gravi inorte

rcsurrectio

niortem

dicentcs

eam.

soinnum

esse

Jacobus

Cni

nos

:

hanc supcr Jacobuni

amicoruin

ex compassione supcr cum

flcrcnt

ait:

quia

,

non

mortcin

Tunc

priii-

scntcntiam,

tulit

illc

,

di-

Cui princeps:

tribuatur.

ad tcrrorcin alioruin membratiin Jatobns puniatur.

quidam

quia

tuac,

aures

tuus

mortc ad vilam transire speramus.

de

consilio

ergo

Cui

Cui Ja-

hoc non inors, scd somnus polius cst

:

timcnt

impcratorcs

timcnius,

est

es.

es.

conturbant minae

inc

noli iniprudenler agcrc,

:

seducant Nazarcni

tc

inagni

inc

afflixisset,

Nazarcnus

si

crgo magus

:

Cuin

csse.

modicum

post

iilc

supcr petrain

flans

ccndum,

milii,

Et

non

Jacobus:

dixit

pertransit.

dic

ait:

mc magum

a

absit

extraneus factus

Nazarenus sum.

etiain,

:

me

advocans

princeps

Jacobus

uxor mea a

ine geiiuit, et

principcm, qui diceret, Jacobuin christianum esse,

iiuntius venil atl

qucm

iiiterciso.

qnanto magis a

sunt,

faclae

extraneae

saucto Jacoho

Cuin autcin nolile supcr

me

flere,

scd supcr vos ipsos plangitc, quia 'cgo ad vitam pcrgo

ct

vobis

supplicia

Tunc

debcntur.

actcrna

carnificcs

pollicem

nianus ejus dextrae abscidcrunt ct exclainans Jacobus ait: libcrator

Nazarcne

suscipc

,

torc vincae rius ct

iii

Cui

coronetur.

medicamcntum

vitis?

ramum

aiboris miseiicordiae tuac,

sarmentnm absciditur

(|uia,

carnifex:

vitis

asscntire

si

cum ampulaiilur saimcnta

suo tcinporc, cuin tcrra calesccrc

ut gerniinct,

compactus bcalus

si

ergo

quanto inagis

est!

dcxtera tua, doininc.

ercptis

dc

dixit:

cainino

dictioiK! proiiunlialns cs

carnifcx

lanqiiain

iii

nodus, qui remanct,

,

qui

in

vera vitc Christo

sccundum abscidit digitum,

duos

suscipc

pucris

iioiiiiiii

,

parco

tibi

pcr singula abscisioiiis

ranios,

filio

quos plantavit

conlitcbor

luo,

suscipe

Jiida biMicdicti.

a

triplici

ctspirilui sancto et cuin tibi,

doinine,

Abscisns cst

(;lirislc.

tus et Jacobus dixil: prolcclor liliorum Isracl

gaudiuin incum.

adhuc

Abstidit cl tcrtiuin ct dixil Jacobus: dc

choro inarliruin psallain

digili

,

putatur vicissitudine tcmporis,

homo

tcntatione libcratus bencdicam patri ct Iribus

vis

ille

,

iiuipit,

vitis

fidelis

Tunc accedcns

antcm Jacobus

cul-

Cui Jacobus: noiinc piospcxisti stipitcin

adliibco.

loca producit gcrmina;

a

nani

ut potius gcrminct ct ube-

,

,

(|iii

iii

ct

ct

iii

quar-

quarta bciic-

scrvo tuo coiifcssioncm quarli

Absciso

quiiilo ait: complcluiii est

Tiiiic carnificcs dixcruiit ci:

parce jam nunc aniinac

CLXXIV.

Cap.

nnam

si

snntnnain nianuintantnin hal)entcs

Beatus Jntobus

ahnnclantes,

inittnnt, si

ergo pccus

qnod

,

quanto niagis

occidi?

Accedentes igitur

aninial brutuni

cst, totuin

vnlt vellus

ad sinistram inanum digitum

inipii

Jacobus

niinnni incidcrunt et

pccora

auferunt et sinistruin di-

vcliiis

ego hoino rationalis nondcdigiiaborproDeo

ainiltere,

ct

inanuin aniiseris, (|uoniam

et nuiltis divitiis et lionoribns

quaiiilo pastoics iiicipinnt

ilixit:

nuinquid dcxfrum tantnin

loiKlerc,

801

sancto Jacoho interciso.

ne pereas, nec contristeris,

tiiae,

nniiti

De

doininc,

dixit: tu,

cum inagnus

ini-

csses,

niiniinusct parvus pro nobis fieri voluisti et idcirco reddo tibi corpus et aniinain,

quam

dic

iii

laudcm

dixi

domino. Absci-

dilur octavus ct dixit: octavo die circumcisus est Jcsus ct

oclavo

circuniciditur

mcns

scrvi tui,

die,

,

vcniam

ut

iionus

ct

digili tibi confilcor ct gralias ago.

quidam

quoiidam iiostcr, valeas

de

profitcre

dixcrunl:

adstantibus

suain

noni

dolorc

mc hnjusmodi ncfanda

ad aratrum

ut viverc

taiucn pcritissimi

suiit

Qiiibus Jacobus dixit:

cnim

ncnio

siinulatio,

mitlciis inanuin

Tnnc

aptus est rcgiio Dci.

respiticns rclro

et

dilcclissimc

o

Deuin lanlum coram consule,

medici, qui tuis doloribus valcant snbvciiire. absit a

in

Inciditur dccimus ct ait: deci-

cnim abstisac sunt maiius tuac,

licct

;

hora nona tradidit

domine,

cgo,

cst in pracccplis ct Jota priina liltcra cst noniinis Jcsii

Tniic

Chrisli.

conspiciam facicm tuain,

ct

digitus et ail:

undc

Christus in crucc spiritum,

mus numcrus

Hebraeus

cacrimonias et

legalcs

transcat ab his iiicircumtisis cl toinqui-

doinine,

Inciditur etiaiu

ad

transeat

ut

natum habentibus praeputium domine.

Absci-

creasti ct proprio sanguine tuo rcdcniisti.

ditur scptiinus digitus etait: septics

indignati carnificcs accesseruiit ct polliccm pcdis dcxtii abstidcruiit et

Jacobus

dixit:

pes

Christi

perforatus

Absciditur secundus pcdis digitus est prae

et tertiuin ct

Jacobus dixit: vadc,

cst

sanguis

et

magna mihi

exivit.

dies

haec

antc ipsum projecerunt et subridens

tcrtie digite,

granumtriticimultuin rructumaiTert, sociis tuis requiesces.

aniina

ait:

omnibus dicbus; hodie quippe ad Dcuin fortem convcrsus

Abscidernnt

ibo.

et

raea,

et

adhuc confitebor

,

ita ct tu in

Abscidilur quartus

quare conlurbas illi

ad sotios tuos

salus

vultns

mc

?

mci

et ait

spero et

et

qucinadmodum

novissimis dicbus cnni

in

:

quare

Dcum

trislis es, ,

quoniam Absciditur

Dcus mcus.

quintus ct ait: nunc incipiain dicere ad dominuiu, quoniam dignuin

me

fecit sociuin

servis suis.

Tunc actedentcS ad pedein

digitum parvum absciderunt et dixit Jacobus forlare,

quia

inagnus

ct

:

digite

sinistruin

parve

,

parvus nnam habent rcsurrectionem, 51

coura-

:

De

Cnp. CLXXIV,

802

non

capitis

|)illiis

sancto Jacobo interciso.

(loinum, qnia splendidior paratur.

Deus

quintus

quoniam

veritatis,

me

ccce

ait:

ct

miiiimo,

anima mea

in te conlidil

umbra

et in

Absciditur et

iniquitas.

domine,

tibi,

Jacobus

ait

;

quartus et ait: coufortft

et

doncc transeat

sperabo,

alaruin luarura

Absciditur lertius

Absciditur

tunsipnibus firmatur ')incHS. nie,

n sociis tuis,

miiius

(juanto

peribit,

Absciditur secuiulus et Jacobus ait: liestruitc vetcrcm

scparaberis?

inimoio

Tunc

vicies.

aceedentes pedein dextrum absciderunt ct dixit Jacobus: nunc offc-

ram raunus runt et

coelesti regi,

pedcm sinistrum

et

misericordiae

ait:

ct

beatus Jacobus dixit: tu cs

me, doniine,

mirabilia, exaudi

nianum

pro cujus amore haec patior. et

saiva me.

atijuvcnt

mea,

in vita

lauda,

psallain

bracbium sinistrum

suram dcxtri cruris cobus

et

,

,

in

me

Tunc

iis.

cularc

hora

carne nova me dominus induet ncquibunt.

dici

et

accedcntes

absciderunt

Tunc bcatus Ja-

dolore gravalus cxclamans ait: domine Jesu Christe,

inclTabili

:

Absciderunt

dolores mortis, in

scindcntes usque ad fcmur.

adjuva me, quia circunulederunt me geiuitus iicibus

laudabo dominum

,

quamdiu fuero.

circumdcdcrunt

ait:

vindicabor

doinini

iiomine

mea, doininuin

aniina

Deo mco

Ad

nie.

Absciderunt dextrum

sinislram ait: tu es Deus, qui facis mirabiiia.

bracliium ct ait:

qui facis

,

Absciderunt dextram

domine,

tuae,

Abscide-

Jain

nsquc ad

in

quam

,

defecerant

carnificcs

^)nonain

inortis.

cjus

Et

carni-

ait

ma-

vestra vulnera

,

co

incisione

quod a prima

Tunc

sudassent.

iterum accedentes sinistri cruris snram abscidendo usque ad femnr cxtraxerunt.

Tunc exclamans beatus Jacobus

minc, cxaudi

me scmivivum

tos

,

doininc

non habeo

,

cas ad tc cxtcndara

genua

flccterc

pedcs

accessit

ct

dixit:

ct

suiu

,

ncc manus

genua demolita, casura

vclut

exaudi me,

columnis;

dominator do-

mortuorum dominus;

inci truncati et

cduc de carcerc aniraam.

cibus

vivoruiu ct

ut ipsos ad tc porrigam

non valcam,

quibus suslcnlatur, ct

,

,

,

autem

V

1) Eil. Fr.

ut

doinus

ablatis,

Christe,

Christiani

igitur

accesscrunt et corpus cjus rapientcs honorifice sepelierunt. cst

,

ut tibi

dominc Jcsu

Hacc cum dixisset, unus de

capnt cjns amputavit.

digi-

carnifi-

occultc

Passus

calcnd. Dccembrcs.

l<'Kit

:

m e n 5.

2) Alii logiinl:

novain.

I

Cap.

CLXXV.

De

803

sancto Pastoie.

CAP. CIXXV.

(170.)

De sancto Pastore, Sanctus Paslor afnigcns

creuio

in

aiinis in abstinentia

iiuiltis

inagna sc

Cuin autem inater

sanctitate et religione pollebat.

niiilta

cjus ipsuin et fralrcs cicsideraret viilerc, sed non posset, obscrvavit diera

At

et

ad ecclcsiain cuntibus

illis

tugientes

illi

cellaiu

et

ad

veniens

ostiiiin

Quae audicns vocem vos vidcre,

Quid cniui

si

iisdcin

facieiu

obtulit.

clauserunt

clainas,

sic

ciamabat

,

se

ejus

niinio iletu clamabat,

quid

ci:

cjus anipiius

mei.

filii

dixit

in

cum

ostium. Ula autcra ante ostiuin stans

nutcm

protinus

,

intrantes

o

et diccns:

flens

vidcam vos? ,

plcna?

ant in alio scculo?

si

nos

sura sum

vis

non vidcro vos h*c

si

acqiianimiter

dubio

nos

hic

C^ui filius:

respondet:

illic,

vales,

ferre

Quae

vidcbis.

vidcrc

jam

vidcbo vos

,

ut nos

discessit

illic,

eo

intercesserit

liliuin

cum dimittam.

,

Quac

Qui ait:

filii.

procul

iliic

et dicens:

si

sororis suae

lualefaclorcm tenuit ct in carcere posuit dicens

pro

iion

sum

tota

vos vi-

Judcx provinciae cuin abbatein

nolo vos vidcre hic.

Pastorem vidcre cuperct, sed nequiret,

et

canis

non videas,

hio

gaudens

volo

Numquid

ego sum mater vcstra, quac lactavi vos

ct

Pastor vctula?

Mater

tamquam

Pastor vcncrit

si

:

igilur

pueri

ad

ostiuin scnis plorans, duin ille sibi nil rcspondit, ait: ct si viscera

ferrea

habcs

mandavit

Qua cum et

te, et

Pastor

ei:

compassione

nulla

ct

sanguinis tui flectat

generavit

')ct idcirco

noii

dolore discedeutc

ego eura dimittam.

lUc

flioriatur, -)si

non autein

,

ci

autciu

ct, ,

dixit

si

ci

tres viri

Noe

,

Job

et Daniel etc.

habclur,

1)

,

potest ab

Veiba; el

—

dolel

autem dolet.

:

examina protinus

fac.

Doccbat auteiu

ipsum coasiderare

et discretioncm

placet tibi

,

Scriptum est eniin:

et discretio si

Noe personara habet

deutium, Job tribulatorura, Daniel discretorum.

inonachus

non

rcmandavit dicens

habere, operaliones sunt animacj paupertas, tribulatio sunt opcrationcs solitariae vitae.

Ille

judcx: saltciu vcrbo jubeat

dignus morle

quomodo

fratres sic dicens: cnstodire ct sc

miseratio

saltciu

,

niihi exsistit.

filios

causam secundura lcgcm

moveris

quod nnigcnitus

hoc mundo

omittil Ed. Tr,

libcr

essc.

2) ViilgO:

fuerint hi

nihil possi-

Si duas res oderit

Et qucierenti

sin.

51

fratri,

CLXXV.

Cap.

804

quac essent, dixit

quiem invenire

sum

quis ego

De

sancto Pastore.

canialis rcpaiisatio et vana gloria.

:

hoc saeculo

in

futuro,

in

ct

Cum quidam

non judices quemquam.

? et:

Si vis rc

omni causa

in

dic:

frater dc

eum

coiigregationc ofTendisset, abbas dc consilio cujusdam solitarli

Qui cuni quasi flendo desperarct

cxpuUt.

qucm benigne consolans

se adduci fecit,

abbas Pastor cum

,

misit ad

ad

illum solitariuni

dicens: audicns dc te vidcre te desidero, faliga igitur te usque ad

Qni cum venisset, dixit Piistor: duo homiucs crant, qui ambo

nie.

habebant mortuos suos

mortuum

plorare

Quod

compunctus

ejus

sernionc

in

perturbatum esse

dixisset, sc

dam verba de quodam

autem unns mortuum snum

reliquit

;

altcrius.

andiens

solitarius

Cuni

est,

quidani

et locuni vclle desercre,

quac cum non aedificaverant,

fratre audivissel,

vera esse asserebat, quia frater Fidclis ca sibi

non

Et

quia,

dixit,

qui tibi

est fidclis,

ille

cgo

:

quod festuca csset, dc trabe, quod trabs

fecerat

,

ait:

multum

illc:

niullum est.

Et adjecit: puto

Intcrrogatus de

suscipict dotninus.

suo sine causa etc, ait: ex omni tuus

,

aliquis

irascaris adversus

ne

Irahat,

ct

si

alitcr

fcceris

voluerit separare

te

in

euin,

qui

maluin

qui clatus et vcrbosus cst

monachus, scmper

morem Dei

scrapcr

Dixit itcrum,

qaiescat,

alius

quod

,

ct ,

si

,

qua

tc

sibi

irasceris;

pro hoc irascere

monachus non

sunt trcs

in

fratri

tibi

,

ex-

si

autem

ei.

Dixit

est; qui malitiam

mo-

qui iracundus cst,

cst;

inalo rcddit,

niansuelus

et

gravare voluerit fratcr

nionachus non est; qui

vero vcrc cst

caritate plcnus

ubiquc prac oculis habct,

autem infinnetur

dies

poenitcntiam Iriduanam

ct

nionachus non est;

cst humilis

XL

ex toto cordc hoino

doncc oculuin dcxtnim

a Deo,

pro

jubcrct,

vcrbo: qui irascitur

sine causa

,

monachus non

corde suo tenucrit, cst;

illo

re,

iteruin Pastor: qui qucrulosns cst,

nachus non

,

peccatuin non iteravcril,

si

multum

si

annum

si

diccbant usquc ad

quod,

pone autcm

illius

peccatum grande

qui

,

Et quaesitus,

est.

Adstantes aulcin

est.

et

pocnitucrit

multuin

dixit:

inter-

Et Pastor:

volcns poenilcre triennio interrogavit Pastorem,

Qui

esset.

autom

rcspondit dc festuca,

esset.

Frater quidani

veni

nequaquam

,

IIIc

quia pcccata tua sunt sicut hacc trabs,

parva festuca.

hacc

velut

cssct

lidelis

si

llle

Cui Pastor:

rctulit.

vidi oculis ineis.

rogatus dc festuca et de trabe, quid essent,

in corde tuo,

Pastori

frater

eo quod quac-

dixitPastor, ne hacc verba crederent, qula vcra non essent.

sibl talia diceret.

et abiit

inteliigens

et

ut

cl ti-

non pcccct.

unum, cx quibus unus bene

ct gratias

agat,

tcrtius

vcro

mi-

!

CLXXVI,

Cap. ejns

iiisler

sil

unius

sint

inultas

tuido

sinceia

Et

possuin.

sed

inlroeant,

voluntate,

ipsis

in

ille:

tuum

resistere

cst

periclitaretur

eum sub acre

,

quid de hereditate sibi diniissa faceret, dixit,

Qui cuni rcdiisset,

dies ad se redirct.

facicnt inde convivia;

)clericis,

non est

tibi

inerces;

Quicquid ergo

vis

si

post tres

iit

da eam

dixero,

si

ne

quodani

a

da cain parentibus,

da cain pauperibus, securus

dicain,

fac,

,

ait illi:

dixero,

si

potes,

proliibere

Interrogatus

iis.

Qui

vcntum.

appreliende

et

velut

quod

conquereietur,

sibi

cogitationes

nec

similes sunl,

tres

Iii

frator

expande sinnni

dicens:

ejecit

fratre,

Iiabens

805

sancto Jolianne al)bate.

Cum qnidam

operis.

cogilaliones

non

ait:

ex

De

ego causain non habco.

Hacc

in

eris.

2)vitis

palrum.

CAP. Cl\X¥I. (171.) I>e tsancto Joliaiinc abbate. Johannes abbas, cum Episius pcr annos quadraginta habitasset

manducantem.

gitur

ibidcni

,

darct carnes,

quantum

,

Et *)ille: ncc

quod ille

euin

ex

me

cum Epiphanius cpiscopus

,

ait:

accepi habituni huiic,

Cui

aliquid haberet, ille:

hannes

ignosce

niilii

,

nec

ct

fuit.

vesparum

pulsabal.

se

inter

aperiens 1)

Simile vero leHilarioni

Cui cpiscopus: cx qui

quo

advcrsum

dormivi Iiabens aliquid adversus aliqucm. mclior

cs

,

quam cgo.

nihil

ipsum cxspoliavit

operari, et

Volens Jo-

sed Deo sine

unam hebdoinadcm

Cuin autem farae periclitaretur et aculeis muscaruni vulncrarctur

totus

Ad quem

ille:

,

rcversus

quis es tu ?

Frater autem dixit: nequaqnam et

Et

ex quo accepi habitum

quia,

ad siniilitudinem angelorum

ercmo

ercmo

ine vidit

abbati

non dimisi aliqucm dormire,

ignosce niihi, quia

intcrmissione vacare, in

in

profecisset.

irasccntcm.

hunc, non mandncavi quidquid occisum.

me

hoc

ex quo coepi solitarius esse, nunquam

3)johannes:

dixit sol

interrogavit

,

homines ultra non

;

est.

ei dimisit euin affligi

Et

Johannes Et

ille:

usque mane,

ad ille:

cniiu

ostium fratris sui

cgo sum Johannes. angelus faclus cst

cgo vere sum.

Et non

Postea apcriens dixit:

2) Vulgo el lilc el in seqiienliljiis caiip. Ed. Pr. praeferl ecclesiae. 4) Ed. Vt. praefert: Jolianaes. vilas. 3) Ed. Pr. praeferU ille.

legitur;

:

De

Cap. CLXXVII.

806

opus Imbcs

si

homo

si

autcin angclus cs

es,

io-nosce mihi

cum

vcrunt

fralres,

hereditalis

vivas

ct

Et

;

dixit:

ille

(^um autcm moreretur, roga-

aliquod verbum saiutarc ct compcndiosum loco

ut

Qui

rciinqucret.

sibi

pascaris

ut

,

abbate.

quacris inlrare cellam?

quod pcccavi.

fratcr,

,

opcrari

iteruni

quid

,

Moyse

sancto

ingcniisccns

nunquam

ait:

lcci

propriam voluntatcm nec aliquid douui, quod prius ipsc non leccrim.

Haec

patruni.

in vitis

CAP. CIXWII.

De Moyses abbas

dixitfratri petenti a

Cum

et docebit te univcrsa.

das,

quoniam

ivisset

eam

ccclesia,

tu

in

coram

ci

,

fralrum

niultitudinc

fralrcs,

quia

in

hunc?

serviret

sibi

pcpcrisset,

in

te,

cum

dixisset

alteri:

intravit.

inobcdicnliae

lilius est

donec cxcas de corporc,

Sathanas tamen mortuus non

nani

Cum

cst.

,

illc

cavete

;

est.

Alins quoquc

dixit:

non conlidas

quia morluus cs,

pcccassct,

frater

Sixti

orate pro me.

ct

,

dicis,

si

in

antem omnes

V,\un

scncctutc hoc fcci

mortnus sum

senex puerum

quac crat

,

ergo

conva-

ille

,

irc

va-

dixit:

Cum

dicis?

isla

£t pergcns ad cellam ad pristinum statum reversus scnex

iion

Qui conlristatus

es.

niihi

lilium

in cclla tua

Aegjptum

abbas Mojses:

niagnac fcstivilatis

dic

vidctis infantcm

flerent, dixit;

ergo vobis

Quae cum

violavit.

accipicns

in ulnis

casurus ct

,

dixit

quacdam virgo cx dcvotionc

ct

lescens

in fornicationem

corpus nieum

cst

sesermonem: sede

quidani senex inbrmatus in

vellet, ne fratres nirais gravaret,

mortuum

(172.)

sancto JTIoyse abbate.

miscrunt

ad abbalcm Mojscn, qui acccpta sporta plena arena venit ad cos,

Qucm cum

fratres, ((uidnani

hoc cssct, inlcrrogarent, dixit: pcccata

raca sunt post nic currcnlia ct non vidco ca

judicarc Siniile

fratre

pcctata.

lcgilur

cuipabili

sacculum

dc

llli

abbatc Priori,

loqucrentur,

plcnum arcna rclro

ferrct, intcrrogalus,

hoc

aulcm

quid

illc

ct

vcni

hodic alicna

fratri

pcpcrccrunt.

ct

audicntcs

Nam cum

Cum

taccbat.

de

fratrcs

crgo

de cadcm arcna niodicum anlo se

lioc cssct,

dixil:

mulla arcna sunt pcccala

mea, quae post me fcrcns ipsa non considcro ncc pro modica vcro arcna sunl pcccata

quodam

acccpisscl

fralris anlc

mc

posita.

iis

dolco,

quac scmpcr

De

Cap. CLXXVIII. considero ct

tamen peccata nica ante me senipcr

jiulico, ciiin

ipsiirii

portarc ileberem

dc ipsis cogilare

cl

pro

et

abbas Moyses factus fuisset clericus

(hini

IiHinerale,

dixit

abbas

episcopus:

ei

807

sancto Arsenio abbate.

Deuin rogare.

ipsis

et imposuissent ci supcr-

Et

est candidatus.

faclus

M^i foris, doniinc, puipura, utinam intus! Volcns autemepisco-

illc:

pus euni probare, dixit dericis suis,

cum

quando ad

ut,

ijijuria

expellerent, deindc

qucrctur, audircut.

Piojicientcs autem

ipsuni

cum

fcccruut cineratae et -)caccabatae, quia,

CAP. ClXIVm.

De

Arsenius cuin adbuc

(163.)

cura

quicscere.

fui&sent

facti

nionachi

unus

,

Primus igitur laborans propter

discordaiitcs

clegit

terlius

visitare,

infirinos

lites

animo deticientem

attendite in

suas

atlcndite tnodo

,

qui

crat

narrassent,

aquam,

et crat

in

vcnerunt.

solitudinc,

aqua

missa

ille

commola

qnomodo quieta

,

ct

peccata sua videre valebunt.

qucndam

iiudum,

in

erenio

Cuin autctu vestem Ed.

Tr. ofTerl

cacabotae

oiri-r(.

:

tc.

ille

projecissct,

aiit 3)

dixit:

cum

Qui cum

hominum

auteni quieve-

bestiam herbas manducantem et

vclut

Et

coti-

Quidam etiam cum invc-

currebat post ipsum fugientcm dicens

proptcr lieum scquor

cst.

qui in medio

consistunt, prae turba non vident peccala sua,

Et

Cui cuin

Et rursus dixit:

limpida facta sic,

poluit

invenit

scypho

in

ct turbulcnta.

intendercnt et vullus suos viderent, ait:

tunc

,

ad

solitudinc

quem

luandatum perhcerc non valcntem.

et

cordantes ad tertium tribulationes

in

hominum non

oninibus placere et tacdio victus venit ad secunduin

1)

Accedcns

ibidcmoransaudivit: Arseni, fuge.tace,

et

paccm reducere, secuudus

nissct

ad salutcQi

ut

,

fuge homincs et salvaberis.

Lcgilur enim ibidcin de hac quicte appetenda, quod, tres

quiescc.

rint,

quare

sis,

patruin.

vitis

iti

consislcrct et

in palatio

admonachalemvitam

fratres

Hacc

isancto Ariseiiio ')abl>ate.

diiigerctur, oraret, audivit: igitur

lo-

foras dixcrunt: beiic libi

cum liomo nou

hominum dare praesumsisti?

tc in tnedio

altare accederet,

eum sequentcs, quidquid

:

et

exspecta luc,

:

quia

ego proptcr Dcutn fugio

exspectavit

dicens:

cuin

foris, cloiiiiiie p a ji a Hoc epillietoii oiiiitlit Ed.

,

n

ii

rr.

t

i

n

l

u

s

!

tc.

quoiiiam i)

EJ.

I'r,

De

Cap. CLXXVlll.

808

materiam

a te, exspcctavi

miiiuli inojecisti

Qui

(juomodo salvHS cniciar.

Malrona quaedain

sancto Arsenio obbate.

nobilis ct scncx veiiit,

devolioue videret,

qni

rof^atus

ipsum

foris

pedcs proslravit. diccns:

prac confusioiic

ccce

Taiidcm

enarrabis

Et

illa:

si

ut

,

oro Dcuin

orcs

me

pro

nt dcleat

autem

diccbat:

ncscis,

:

tua seinpcr orat.

inulier

ait:

nbi

locus

11011

cst

niulicris

quid

dcbcrct,

lcmpiis vitac suac ad opus iii

bant.

.sinii

nam pro anima

quod, cum discipulus ejus

mundum,

Dixit discipulus:

,

nianus

illc

manus

quod

tc

tuas,

Ei

ille;

crgo

jiroptcr laci\viiiis,

Et ,

involvil.

illc:

corpus

aliaruin femi-

Arscnius autcm per lotum

quac

crcbro

dc

maiic

oculis

cjus

autcm faclo

proptcr iiaturac lassitudincm dormirc vcllcl, diccbat sonino:

bal. si

ct subripiebat paruin

Diccbat quoquc

:

csl taiucn pugnalor.

J) ViilgO:

II

I

(jui

(1.

in

nianuum suaruni pannum habc-

scdciis

Tolam noctcm insomncm duccbat,

servc malc,

ille

ubi csl

ct

suas pallio lili?

contiiigebam

iiarum mcinoria in inco animo vcniebat.

bat

Cui

morior.

cum gaudio ad propria

fortc solitudo?

iiisi

opcruisti

cst et ex co

ignis

Et

tristitia fe-

Alius cliam fratcr cuin inatrcm suam vctulam

portarc

')ad

semper.

iniinicus per inulicres

lioc dixit;

eaiuus.

ibi

habciis mulicrein,

nuvium

illa:

(^ii

prac

abbas, acccdamns parnni juxta

miilicr,

solitudincm metollc. trans

senex

ct

alio patre legitur,

sciiuisli,

non

ct

contrislata

es

Sic consolatione recepta

De quodam

dicerct:

ego

ccce

quod

sanclos iinpngnat? ct propterca

sibi

sis

tuain dc corde meo.

Quod archiepiscopus andicns ad eam consolandam

liricitare cocpit.

remcavit.

videant mc.

mcmor

mci

ct

mcmoriam

audicns turbata nimiuin vcnit in civitatem

archicpiscopus

vidcris, aliis

ut

rcdirro, nullam huc venire permittam,

illa

illa

qno-

Cui sencx:

venient,

simililer

illae

ille:

a/;ccssit,

eam

autein faciem ejns

llla

(Jui

,

ejus

elevavit

niiiiia

quod abbatcm Arsciiiuin

ct,

et

Dco danlc Romam

sed saltem obsccro

cellani

ad

se

et

tantam navigationcin facere praesumsisti?

Roniani rcdibis

eiiiin

vide.

,

ad ejus

illa

invenit

cellac

vciccundia non consideravit.

et

ciim mulicr sis,

inulicribus

abbatem Arscniuin ex

ut

antcm cum iiulignationc

lllc

faciem meani viderc vis

si

luodo,

oslium

aiitc

dic milii,

ille:

fuge homiiics el tace.

a Thcophilo archiepiscopo, ut se

videri permiltcrcl, iiullalciius acquievit. |)ropcraiis

Cui

te,

lespoiiilciis ail:

sufficil

somni scdcndo

monacho

(iumquc

patcr

,

si

saiicti

cl

staliiu

dormicrit una

currc,

cum vcni,

surgchora,

Aisenii nobilissimus

Cap, CLXXIX. seiialor

vitain

ct

finieiis

De

809

Agatlion .abl.ate.

tcstameiiliiin

facicns niagnain liereditatein

Arseisio (liinisisset, Magistrianiis pragdictuin tcstamenluin ad ipsmn

quod

dctulit,

accipicns

ille

praccidcretur,

Arscnius:

Cui

cum modo mortuus

igitur,

lestamentum

niisit

euin

quendam locum.

iii

tem

ligiia et

quoque

Oslcndit

Ostcnditque

ei

lacum,

tcmplum

aulem inlroire

ientcs in

duos viros

ct

in

in

transverso portarcnt.

quasi

jugum

remancnt

tcmplum,

bona opcra

Qui ligna

die

residebat.

;

Haec

in

vitis

hi sunt,

qui

porlaiit

hoino est in peccatis

incidit,

non sublrahit dc pcccatis,

,

iis

homo

sunt permixta mala, pcr-

dominico rclin-

vcniciite die

cxtendcbat inanus suas ad coelum

dominico sol asccndens

vo-

;

quod lignum

qui autein aquain haurit,

Vespere sabbati et

ci iteruin

non liumiiiantur, proptcr quod

faciens, sed quia cuin

quebat post se solcin

mane

et

ut agat poenitcnliam

bona opera sua.

didit

Et oslcndit

non potcrant co,

Et cxposuit diccns:

sed addit iniqiiitates iniquitatibus est

lacu ct

cquis portantcs lignum transvcrsuin

regno Dei.

foris a

multis ct pro co,

facicbal

quac aquam rcfundcbat

implere volcntcm.

cum supcrbia

justitiae

,

noii poteral,

el Iioc

aquam de

rursus hoininem liaurientem

ct ipsani cistcriiain

est

Et eduxit

Acthiopein inciden-

ei

quam portare

efTundenlcm aquam in cisteriiam pcrtusain in

facta

vice

ad sarcinam addebat

et

Et re-

?

opera hominum.

facientem sarcinam grandcin,

Deinde iterum ligna incidebat diutius.

lihi

ipsc

iilc;

heredem

Quadaiu

voicns.

oslcndam

et

quain

suin

fccit

auteiii

quia caput ojus

faceret,

mortiius

prius

accipcre

nihi'.

vox ad euin dicens: vcni

ne hoc

quoniodo mc

sil,

Magistrianus

scindcre.

voluit

cjus pcdibus provolutus rogavit,

donec

,

cjus illustrabat,

facicin

et

sic

patrum.

CAP. CiniX. (171)

De

Ag^atlion abbate.

Agathon abbas

,per triennium

doncc taciturnitatem disceret.

lapidcra

iu

os

suuni

Alius quoquc frater,

congregationein, dixit intra se: tu et asinus unuiu csto asinus vapulat ct nou loquitur, sic

ct

tu.

Alius

injuriam

patitur ct

quoquc fraler a mensa expulsus

poslinoduin supcr hoc intenogatus ail;

posui

iu

mitlcbat,

cum ;

intrasset sicut

crgo

non rcspondet, iiihil

corde

respondit;

meo

,

quod

Cap.

CLXXIX.

caiii,

qui,

810 aequalis suin

cum

esse talein laborein

iaboraiit ejus orationem destruere

aliquain requiem possidet,

tribus

habitarc deberet,

non

fiduciam,

omninin

cnim

non

suscitet,

cst

nam

in caeteris laboribus liomo

opus habet magni certa-

autein

sicut

ait:

placet

alicui

quomodo cum

plevit

versatus

et

et

et

ccce

dixit:

quod ab solus

est

mortuos

si

iracundiam

suani.

ad iram

,

aqua impleret,

iterum versatus cst; tertio

et

coinmotus

qui

est,

genitrix

habitarem

urceoluin

fra-

non assumas

iracundus,

propter

cuin

vicc,

se autcin reversus cognovit, itlusus,

die,

ait: si solus

sccundo implevit

est;

ia

Deo

vel

Quadain

moverer.

cito

prima

iterum:

Dixit

iiou

cjus scinper

iniinici

enim pejor passio quain iiducia,

passionum.

versatus

stt

;

nam

,

orator

Frater quidam iiacundus intra se

non

Deum

Interrogalus Agathoii a quodain fratre,

ininis.

Iiiterrogatus

haberet laboris, respondit: puto

qualcin orare

,

nhbnte.

sectatur, foras egreditur.

quac virtus plus

Agatlioii,

De Agathon

furore

iin-

In

fregit vasculura,

codem daemone iracundiae

suin

et

lamcn ira me

re-

vicit;

vertar ergo in congregationem, quia ubique labor ct ubique patcntiii ct adjutorio

Dei opus

E

est.

contra crant duo fralrcs, qui inultis

annis invicem conversantes nunquain ad iracundiain potcraiit provocari.

Quadam

vicc dixit unus alleri

inundo faciunt. Iratcr:

pono

Et

in inedio

laterculnin et dico

non, sed ineuin cst, et inde inedio.

El

ille

,

inilium.

liet lilis

Dixitunus: meuin est hoc,

liat

iiitcr

meuin cst, tu autein

non, scd ineuin

,

autem

Dixit

:

sccunduin

aliuin

quuquc Agatlion oculos.

Qui cum

habentem adversum dicbus

tribus

pulsarctur a

divini judicii assisto.

Dicunt

dicndis niandalis Dei virtule, i>t

iicscio

,

ei:

mansit

,

inc

parcus in cibo

nlrum placuerunt opera inea doniino.

lonridis de operihus tuis,

;

pracsumo, donec venero antc

illuin,

alitcr cniin

aulciii

cuiii

(^uiii

nil: oslcndile carilatcin ct iiulilc

iiicciiiii

tenens

in

conspeclu

ille:

in custo-

scd homo sum

Dicunt

quod secunduiu Deuni sunt?

alitcr judioia

hominuin.

Et

qua potui, laboravi

noii

Moriturus

apertos

rcspondit:

tu times?

nicain iiun-

dolorcm,

aliquid.

iinmobilis

fralribus, et

iii

cst.

Et discesse-

voluntutcin

quain (lonnivi rclinens in cordc adveisus queniquain dimisl dorinire

dic,

Erat auteni abbas Agathon

impiger ad laboraiulum

sapicns ad intelligenduin

alque vestiincnlo.

dixit

Posita est crgo tcsta

ct aller dixit:

sc conlendere potuerunt.

Et

lis.

respondit: etiain, tuuin cst, tolle cigo et vade.

runt ncc

homincs de

faciainus etnoslitcm, sicut

:

respondit: ncscio, qualitcr

ille

et

non

illc:

noii

ci:

Et

sunt judicia Dei et

adhuc iiilcrrogarc

vcllent,

loqui. ijuia occiipalus suiii

CLXXX.

Cap.

De

Qiio dicto stalim spiritum

toHigcntem

spirititm

Hacc

dilectos.

et

gaiulio emisit.

ciim

quemadmodiim

,

quis

si

811

Josaphat.

Yidebant enim euni amicos

salutct

suos

patrum.

vitis

in

sanctis Barlaoin

CAP. CLXXI. (175.)

De

sanctiis

Baarlaam

ct

opcrante

ad fidcm

rcgein

co

in

gratia sanctuin Josaphat

divina

Etenim

convcrtit.

Hiiivcrsa India christianis

cuin

monachis plcna esset, surrexit rex quidam pracpotcns, nomine

Auennir, qui christianos

per quacque

ceratum

,

cisti.

inquiri

cum

ei

Cui

ille:

pientcs ca

Regc antcm

non sunt

assideant

quasi

,

eorum

gustaverit

quae non sunt

,

sint ,

fiat,

,

haec

cur ho-

,

ille

:

insi-

ca vcro, quac

Qui autem non

non poterit

Multa autcm

addiscere vcritatem.

iiii-

dicendoriim

Et

loqueris.

dulcedinem

sunt,

tc fe-

inimicos

impediunt,

cniin

ad audientiaiu ut

apprehendere moliuntur.

quae

ma-

divitiis

qui cssent hujusmodi

quasi non sint,

despiciunt,

,

,

autcin

Cui rcx:

aequitas.

quae sunt

,

multis

et

ludum puerorum

Eccc,

et concupisccntia;

ira

vidcatur,

veritas

ornabatur

hujus a nie rationem audire dcsidcras,

si

quaerente ait:

prudcnlia et

invcntum ad sc ad-

tunica coopcrtum ct fame

n stuite et mentis perdite,

:

contumeliam comrautasti?

in

tuos procul a te ahjicias.

mici,

fecit ct vix

vili

ct

rcx audiens prae ira insaniens

vestimentis

splcndidis

consueverat, dixit

afflncre

norem

qui

dcscrta

vidcusquc

duci mandavit,

pcr-

et in palatio

regiam aulam rclinqucret

Quod

monasticura ordinem inlroiret.

plurimum

quidam regis amicus

ut

,

suo primus divina commonitus gratia

euin

monachos

praecipuc

et

Accidit autem

scquebatur.

ne

et Jo^apliat.

cujus hystoriam Johanncs Damasccnus diligenti stu-

,

compilavit,

dio

Barlaam

illo

eoruin,

de mystcrio

incarnationis ct fidei prosequente rex ait: nisi tibi in principio proraisissem

quod dc medio

,

ignl carnes tuas tradercm

ultra

videam

te

scessit eo

liheros

,

iion

appellatHr.

et

male

consilii

iram removcrcm

surgc igilur

;

tc

perdain.

et

Vir Dei autem

quod inarliiium perpcssus non haheret,

pucr

(^ongrcganlc

ci

essct,

pulchcrrimus

aulcm

,

nunc ntiquc

fuge cx oculis mcis, nc tristis

ab-

dum

rex

Interea

nascitur

et

Josaphai

rcgc inhnitam muUitudinem,

nt

812

CLXXX.

Cap.

De

sanctis Barlaara

Uiis pro oitii pueri iniinolnrcnt

a quibus, quiil futurum esset

»)sexaginta astrologos convoca\i(,

,

autcm rcspondentihus, euni niagnuni

tuo

in

iion

regno

erit

puer

Audiens hoc rcx

dixit.

sum paUlium

illis

,

quod possct

,

sibi

et

alium

dc

nil

loco

afTcrrc

sibi

cogitarc

futuris

hunc

cuni rege vir

regis

ad venandiim

priraus

praecepitque

Eodem tempore

ei

,

vero

nc

,

crat

qui inter no-

,

cum rcge

aliquando

hominem quendam pauperem, pcdcin lacsum

ivisset,

a bestia liabentcra

Hic cura

crat,

qucin

Si

quidam christianissimus, sed occultus

principes

tristitiara

possct,

incolumem subrogari,

ejus

prac-

protiniis rcx praccipiebat

de Christo aliquam facercnt inentionem.

biles

civitate seor-

in

puerum ad habi-

et ibi

proponercnt, quatcnus nicns ejus

ei

ministrantium inhrniari contingerel, cjici

futu-

inspirantc

senectutem nec inlirmitateni vel

nec

nominaient, sed omnia jucunda

occupata

Deo

a

secuin juvencs pulchcrriraos collocavit,

nec niortcm

ut

o rex,

tibi,

ut neslimo,

seniet ipso, sed

plurinuim expavescens

et

paupertatem nec aliquid

Iixctiliis

qui natus est

isle,

speciosissiniuiu construi fccit

tandum posuit ibique cipiens

potentia et divitiis ruturiim,

christianae religionis,

Hoc autcm non a

rus est cultor.

in

scd in alio inconiparabiliter raeliori, nani

,

quam persequeris,

illius,

Cunctis

suo, ililigenter quaesivit.

filio

iinus sapieiilior ex ipsis dixit:

et Josaphat.

ct

tcrra jacentem

in

,

invcnit,

a quo rogatur,

ut se suscipere debeat, quia sibi in aliquo forsitan prodcsse possct.

Cui

ego quidein

iniles dixit:

Et

invcniaris, ignoro. si

cnim aliquis

ille

quod

,

scd

ego hoino medicus

congruam

lacdatur,

vcrbis

in

Milcs autcin,

dclain.

te libentcr suscipio

dixit:

diccbat,

pro

scio

in

quo

utilis

sura verboruin;

adhiberc ine-

nihilo

coinpntavit,

propler Deuin taincn ipsuin suscipicns ejus curain egit.

Viri aulein

quidam

invidi ct malitiosi

gratia cssc regis,

ipsura

ille

praedictum principcm

videntes,

in taiita

apud regem accusavcrunt, quod nou so-

ad ciiristianorum fulcm dcclinassct, scd iiisuper regnura cona-

luni

batur Iioc,

sibi

advoca regni ras,

te

tnrbam

surripere

inquiunt, ct vitani

o

csse,

ita

liaiic

sollicitaiis

rcx,

ct sibi

concilians.

dcsideras,

coniinemoia

cito finieiidain

I) Alii lijjmil

doli

ille

.

tj

II

i

n

si

secreto

et idcirco

gloriam

quos tamcn ignorantcr hactenus fucras pcrsccutus

fccisscl,

Scd

ipsuin

nionachorum habitum assunicre asse-

vcllc derclinquerc ct

Onud

videbis, quid tibi respoiiderit. raiit,

scire

cuin rcx omiiia, ul

,

illi

et

tunc

suasc-

ignarus peifusus lacr^mis proposilura legis

ij ii .1 1;

i

11 1

;i

'j

u

i

11

ij

up.

:

CLXXX.

Cnp.

vaiiitatcm

ot

Iniidavit

De

quantocins

renieniorans

iniiiuli

Quod

piendum consnluit.

813

Barl.iam et Jos.npliat.

sanctis

hoc

adiin-

rex audiens ct veruin esse, quod dixerant,

rredcns furore rcpletns est,

tainen

niiiil

sibi respondit,

vir antcin

perpcndcns, quod rex gravilcr verba sua acceporal, trcinens abscessit ct

medicuin verborum sc habcrc rccolcns oinnia sibi narravit.

notum

ille:

sit tibi

quod ejus reguuin

qnod rex suspicatur,

,

invadcre;

vclis

nt proptcr

surge igilur

londe ct veslimenta abjiciens cilicium indue

regem ingredere

cumque rex, quid

,

respondcbis: ccce quain cupis ire,

virum ampliore honorc ad

catus

edoctus

aetatem

dilavif.

adultam

interrogaverit,

nam

,

sic

,

quid

,

via,

efsi

cxsistenti

facilis

Filius

pervenit

autem cjus et

in

oinni

in sic

enm

licerct,

adco ut nec cibus

audiens

et

,

quod

saperct

sibi

palatio edn-

sapicntia

unus ct

plenc

rcclusisset, unuin

dicens,

foras cgrcdi non

sibi

Quod pafcr

nec potus.

dolens equos idoneos parari fecit et choros plaudcntes

ante euin mittcns, ne quid sibi foedum occurrcret,

Praediclo

hibuit.

Quod

arguens

dc servis sibi familiariorem secrcfo de hac re interrogavit sc in mnlta mocstitia positum pro eo

pcr inihi

habcbis pa-

moraris?

obstnpuit et falsarios

rcx

Admirans aulem, cur palcr

fuit.

velit,

prospcris

in

nunc igitnr praesto sum

pcr ordincm fecisset,

ille

tamcn

tecuni

sit,

socium me habuisti

ritcr in adversis;

cum

hoc

sibi

comam tuam

et

snmino diluculo ad

et

paratus sum sequi te

rex,

diflicilis

sicnt enim

erit,

,

Cui

hoc dixeris,

leprosus

stupens,

unus

et

juvene

igitur

qni sint

Quos

caecus sibi obviavenint.

quidnam habeant

et

diligcntcr pro-

procedcnlc quadam

talifcr

ille

inquisivit

,

vice

videns

ministri

et

dixerunt: passiones istae sunt, quae hominibus accidunt.

Et

omnibus hominibus hoc contingere solel?

rcspon-

det:

noti

sunt igitur,

proveniunt?

hoc

qui

Etilli: quis

pati

hominum

et

valde senem

,

debeant,

an

futura scire valet

anxius esse coepit pro inconsuetudinc

dam

Ncgantibns

illis

sic ?

et

discere

quorum?

Dicunt

Cumque

ei:

mors.

didicisset,

senectus

igitur juvenis

inducitur,

Et

Et

deinde

ille:

mors

ait

:

oinniumne inors

ille:

omnes mori dcbcre

quot annis haec supervcniunt? annis

Stupcfacfus

miraculum, cumquc didicisset, quod

cupit visionis

propter annorum multitudinem ad talcm statum venisset, est huJHS finis?

quen-

dorsum incurvatum

candentibus dentibus balbutiendo loquentem invcnit.

igitur

indcfuiile

Valdc igitur

Alia autcin vice

rci.

rugosam habentcm faciem

ille

in

,

intcrrogavil:

ocfoginta vel

ipsa

et quis

vel ali-

subsequitur.

et

cenlum

Haec

frequenter in cordc suo rccogifans in multa desola-

814

Cap.

lioiic

orat,

CLXXX. sed

De

snnctis Bai-laain

patre

coraiii

protendebat,

laetitiam

desideraiis in hiijusmodi dirigi el dooeri.

quae circa

hic,

,

cognovit et mercatoris

rituin

fiiiuin

filii

aures

mc ad

pientiam infundit; nunc igitur duc Cui

tradam.

,

ille:

lapis

acicin

cgo

habcre

quia et

ostendcrc,

crgo

(
introduxit.

regis

filio

ille:

introductus

ipsuin

fuissct

susccpissct, ait Barlaam: in hoc, rex, 2)parvitati apparenti non

Cui

sic

sanos non habco

oculos

Nuntians igitur

sordesco.

sanos.

et

attendisti,

et

benc

naiu

saiios

te

est,

si

in

et

ct

noli

peccatis

ad

eum quantocius

rex

euin

fccisti

,

attritis

rcverentcr

quia dc foris

rex quidain

curru dcaurato proccdcns, cuin quibusdam

si

^)visibilcm,

pudicum cssc

nndivi

regis

qucni

castitatcin,

non expcis vidco

artis

autem

iiliuin

,

fueril

Ad

qui non habcl

,

quam habet

virtutcm,

autcm medicinalis

oculos pukhcrriinos

ct

ut asseris,

talis,

si

,

non servat iiitegram

qui

et

ipsam

adspcxcrit,

oculos non haberc

inihi

regis et hunc sibi

meus insuper hanc habct virtutcm, quia

forte illum

perdit;

insipientibus sa-

facit, filiuin

rcgis honorcs niaxinios conscqueris.

filio

sanam oculoruin

cun;

vcrumlanicn cuin lapidum notiliaiu ha-

ipsuin lapideiu mihi osleiide ct

coniprobatus, a

illain ,

videris hoino inaturae prudcnliae, scd vcrba tua

illc:

prudcntiae non concordant,

bcam

ego

regis locutu^ est:

mutos loqui

a|)crit,

per spi-

venalcm habco, qui caccis lumen

iicgotiator sim, lapidein pretiosum

surdis

regis agcbantur,

sumens ad civilatem

habituin

devenit accedensque paedagogo

tribuit,

pliirinuiin

quidam moiiaclius

Igitur

perfectus habitans in deserto terrac Sennaar, no-

vita cl opinione niine Barlaain

et Josapliat.

magnus

iu

vcstibus indutis

macic attenuatis obviassct, continuo dc curru cxsiliens ad pcdes

procidens ipsos adoravit et surgcns

in

autcm cjus indigne hoc fcrcntcs

scd rcgcin supcr hoc argucrc

formidantcs

fratri cjus rctulerunt,

indigna fccisset,

anlcin rcgi consucludo,

oscula coruin ruit, proccres

quomodo rcx magnificentiac

regali

supcr hoc rcdarguil.

Erat

rcgciu

autcin

fratcr

,

quod, quando aliquis

luorti

Iraditus crat.

rcx antc cjus januam praecoiiem cum tuba ad hoc dcputata miltcbat.

Vcspcre (juod

igitur

ille

vciiicnle

audicns

insomncm duxit

ct

et

de

ante

fratris

tcslamentum

fecit,

veslibus cuin uxorc ct

Quem

rex ad se ingrcdi faciens dixil:

instnbibilein

tubam sonari

filiis

otr.-rl.

manc aulem

ad forcs

iiigris

1) E.l. ri.

jaiiuam

fccit.

sua salvationc despcrans totuin noctcin

palalii

o stullc,

2) Eil.

l'r.

si

facto

iudutus

lugcns acccssil.

praeconcm

prnvilnli

legil.

fra-

:

CLXXX.

(.'ap.

tiis tui

niei

815

Josapliat.

et

cognoscis, adco timuisti

qnoinodo

,

quein adco pcccavi, timere non debeain,

in

,

tuba

sonabiliiis

qiii

sanctis I3arlnam

te deliquissc

niliil

ciii

,

piaecones doinini

De

niorteni

inihi

significant

et

lerribileni

Deindc quatuor capsas

adrentum mihi dcnuntiant?

duas earum cxtrinsecus auro uiulique operiri

Judicis

jussit

fieri

ct

ossibus morluorum

ct

pulridis inipleri, duas vcro pice liniri etgeniniis etmargaritis prctiosis

vocansquc

iniplcri fecit,

quac pretiosiorcs essent, essc prctii

Quibus rex: hae

cmanavit.

sunt amicli,

intus

apcriri

ct

istac

fccit

vcro

esse judicavcrunt.

continuo inde

foetor

Praccepit

similcs sunl, qui gloriosis vestibus

illis

iiumunditia

viliorum

quos honoravi,

libus vesliinentis operianlur,

ct,

intolerabilis

Dcindc alias

pleni.

odor mirabilis inde cxhalavit.

ccce

paupcrrimis,

illis

ct

eos posuit

vero duas deaurafas magni

Illi

vilis prelii

deauratas aperiri

capsas antc

illas

inquisivit.

vero

reliquas

,

rex

igitur

quos sciebat querimoniani

niagnatcs,

illos

apud fratrem deposuisse, quatuor

intus

similes sunt

tamen

,

Quibus rex qui, ctsi vi-

virlutum odore rc-

oiniii

splcndcnt; vos autcm solum, quae dc foris sunt, attenditis ct quac

dc intus sunt

quoquc

,

fecisti

coepit

Secundum

non considcraVis. bene

suscipiens

mc.

regcm

igitur illuin

Incipiensque

dc mundi crcatione et liominis praevaricalione

et

Dei incarnatione, passione

et resurrectione

texerc nccnon ct de dic judicii inulta

proferre

coruin

fatuitatc talc

et

scrvicntes

et

tii

Barlaam

igitur

ac

filii

longum sermonein con-

de rctributionc bonorum

et

malorum

plurimum cxprobrare ac de

jdolis

cxemplum ponerc

Sagittarius quidain

diccns.

aviculam parvain, noinine philomenam, capiens cum vellet cam occi-

dere si

vox data

,

mc

sed,

si

gentius Ille

philomenac

est

quid

ct ait:

tibi

occidcris? neque cnim vcntrem tuuin de

mc

prodcrit, o lionio,

mc

implere valcbis,

dimittere velles, tria tibi mandata darcm,

magnam

conscrvarcs,

inde

nlilitatem

quac

consequi

si

dili-

posses.

vero ad ejus loquelam stupcfactus promisit, quod cam dimittc-

rct, si

haec

sibi

mandata

apprehendi non potest cupcrabili

haec

hoino

,

Et

proferrct.

philomena

benc

tibi erit.

igilur

est

rcin

,

cnim

in

meis

quod cam

diiniscrit,

quac irrc-

nunquam credas;

autem, ut promiscrat, cam

Ille

per aera

volitans ct

dixit

ct

ei:

vach

tibi,

quod niagnum thesauruni

visceribus

struthionis ovnin sna vincit magnitudinc.

contristalus est,

nunquam

incredibile

quod malum consilium habuisli

hodie pcrdidisti,

illa:

apprehcndcrc studcas; dc re perdila

nunquam dolcas; vcrbuin

tria custodi ct

dimisit,

,

Quod

margarita, ille

quae

audiens valde

cam apprehendcre cona-

CLXXX,

816

Cap.

balur

iliiciis:

vcni

De

doinuin

in

cxliibcbo et lionoiifice te cogiiovi te fatuum esse fectuin liabuisti inc

incain

nain ex

,

ipiae

tibi

ilixi

nulluin pro

,

peiilita el iirecupcrabili tlolcs ct

ineo ilinere pergere,

capere, cuni netpicas

tcntas

liuinaiiitalcm

tibi

pliiloinena: nunc pio tcito

(aii

liis,

nie

tle

onmcni

et

iliinittani.

quia ct

,

Barlaain et Josnpliat.

snnctis

sunt

conlidunt

tpii

ilii,

iii

ego

^dolis, tpiia plasniatos a sc adorant

et custoditos a se cuslodes suos appcllant.

Coepiltpic contra falla-

nuindi delcclatioiiem et vanitatcm multa disputare ct plura ad

cem lioc

cuin

,

magnitudincm ovi slruthionis non valcain pertingcrc. Sic ergo

lota ad stulti

insuper

et

inargaritam tam grandem in mcis visceribus creditlisti cssc

Qui corporalcs dclcctalioncs dcsi-

excmpla adduccre dioens,

dcrant ct homiiii

animas suas fame mori pcrmittunt, tpii

,

dum a

,

fugcrct,

cius

caderct,

tpioddam

in

murcs, Hiimn albuin

et

spirantcm

ignein

autcni

erat,

situs

ipsum

crat,

basc

in

ipsam

ut

draconcm

vidit

terribilcni

dulccdini

pcriculi

illius

Unicornis autem morlis tcnet figuram

super

tpiatuor aspidum capila indc

vidit

oculos vidit cxiguum mcllis

Elevans autem

sc

ct

orc ipsum devorare cupientem,

arbustulae stillans oblitustpic

illius

jam propc

et

baralhri

basein vero, ubi pcdes tencbat, prodcuntia.

dum autcm

cecidit,

iiigrnm, iucessanter radiccm arbustulae,

aperto

ct

velo-

,

Respicicns vcro vidit dnos

iixit.

corrodcntcs

fundo

In

abscidercnt.

unum

,

cuidaai

suiit

(piandam

apprchcndit

tpiadam lubrica et instabili pedcs

quain apprehcnderat

magnum

baratlirum

arbustulam

manibus

similes

ne ab co devoraietur

facie unicornis,

,

modici

de

raniis

quo undiquc po-

in

,

mcllis

totum

dedit.

quac homincm scmpcr per-

scquitur ct apprchcnderc cupit, barathrum vcro niundus est oinnibns

malis

Arbustula uniuscujusque vila cst,

plenus.

dici ct noctis quasi pcr

murcm album

Basis

appropiiupiat.

sumitur ct incisioni

corpus cx quatuor clcmciitis composilum poris

compago

Draco

dissolvitur.

vorarc cupiens,

quoquc diccns: trcs

sunt

amicos habuit, quorum

quantum

sc,

tcrtiuin

os

ramuscnli dclcctalio

dulccdo

similes

,

mimis

fallax

se

ct

muiidi

intueatur.

,

qiiasi

pcr

,

Addidit

sccundum niliil

cor-

cunctos de-

amatorcs liomini

muiidi

plus qiiam sc

quain

quatuor

inordinalis

iiircrni

suum miiiime

itcrum

uiiuin

aspidum

vcro

quibus

tcrribilis

quain liomo scducitur, ut pcriculum

quac per horas

nigrum inccssantcr con-

ct

qui

,

tantuni

dilexit.

In

inagiio itaque periculo positus ct a rege tilatus cucurrit ad priinum

ainicum

,

ejus auxilium quaercns

rommcmoraiis.

(lui

illc:

iicscio,

et,

qualitcr

qiiis

sis,

cum

dilcxcrit, seinper

o hoino,

liabco

alios

CLXXX.

Cap.

De

cum quibus me hodic

amicos,

amotlo possitlebo,

auxilium

ejus

agoncm

subirc

nsqne ad ostium

Cui

etcnim

liabeas,

vacal

circumdor,

et simi-

mihi

tecum

modicum

taincn

domuin revertar propriis

ct statim

Tristis igilur ct (lespcraiis ad tcrtiuin ainicum pei-

non Iiabco os ioqucndi ad

rexit sibique facie dcniissa dixit:

niam non,

non

iiie:

mullis

sociabo

palatii te

vacans ncgoliis.

amicos

et

ut

,

Confusus igitur ad secuiidum vcnit

postuiavit.

curis

;

qiios

cilicioia

diio

tibi

817

et Josaphat.

oportpt,

laelarl

praebeo tamcn

qiiibus valcas operiri. liter

Barlaam

sanctis

tc,

quo-

ut dcbui, aiiiavi te, scd in tribuiatione circiimdatus et ab

nmicis deslitutus rogo, ut milii auxilium fcras ct milii veniam prae-

Et

bcas.

vultu

hilari

ille

te cssc el tui

nc

tc,

multis periculis subjacct,

ex omnibus

vilcs

nisi

amicus est uxor,

amicus est

filii

parcnles, qui

,

spcs

ct carilas

fuit,

Sccundus

suis vacanles curis;

clcmosina

ct caclcra

ter-

bona

cum eximus de corpore, possunt pracccdere

,

Hoc insuper addidit

consuetudo

pro quibus

usqiic ad inonHincn-

taiiluin

et

ab

ct

dicciis.

tc

tradat inimi-

sepclicndum paiiniculos.

accipit ad ct

apud Deum inlcrvcnire

nobis

liberare.

in

fides

quae nos

opera, pro

tc

vcro inortis tcrmino nihil

veniente

tum secuin pcrgcntcs protinus revertuntur tius

manibus

iii

Priinus igitur ainicus cst divitiarum posscssio,

coruin.

homo

non iinincinor pracccdain

bcncficii

apud rcgcm intcrvcniam pro

ct

ainicum carissimuin fatcor

ccrte

dixit:

licct inodici,

,

iniinicis

quadam niagna

In

quod homincm cxtraneum

ct

ct

dacmonibus nos

ignotum

civitatc

omiii

anno

principcm eligcbant, cui omni potcstate acccpla, quidquid vole-

hat faccre, licitum Illo

igitur

erat ct sinc omni conslitiitione terram rcgcbat.

omnibus

in

pcrmanente

dcliciis

ct

scmpcr

sibi sic esse

existimaiite, repcnte civcs in cuin insurgcbant ct pcr totam civita-

tem nudum trahentes

rcmotam insulam exsulcm transmittebanl,

in

cibum nec vestimentum invenicns fame

ubi nec batur.

Tandcni quidam

civium

consuetudinem didicisset

illain

alius

sublimalus

praemisit, ubi post aiinum

dcficicnlibus

illc

iste esl; civcs

immensis

iiifinilos

,

frigore urge-

et

rcgno

,

cuin

illorum

ad

insulain

thcsauros

cxsilium rclcgatus cacteris faine

in

dcliciis

in

abundabal.

tcnebrarum principcs

,

Civilas liacc inundus

qui nos falsa inundi dclccta-

tione alliciunt, nobisqtic insperantibus mors supervenil ct in locuin

tenebraraiu demeigimur; divitiarum vero ad aetcrnum niissio

regis

fit

manibus egcnorum.

docuissct

Barlaam:

si

hoc

ct

ipsc

feceris.

Tgitur

cnm jam

locura jirae-

cum Barlaam perJccle

rcliclo patre sequi vellet,

cuidam juvcni

similis eris, qui,

52

filium

dixit

cum quan-

;

818- Cap. CLXXX.

De

Barlaam

sanctls

nobileiii iiollet despoiisaie uxoiein

(lain

et Josaplial.

ipsc renuens aufugit et

,

iii

quendain locuin devciiiens virginein quandain, cujusdani scnis panpcris iile

fiiiara

laborantcin

,

Deo

tiain tanien agis

parva

sicut

iila:

actio

tiariiin

magnorum

patrc suo

dare, ut

tibi

Et

sit.

apud

omiiino instarct

iiie

doniuin

in

patris

me

vobis

emn probavit,

uxorem

accepit.

thalainuin

euin

in in

et

dedit.

oninia sibi

pater,

quam

volo scparari.

LXX

El

annoruiM.

Et

Ad

degciis.

annorum

iiic:

ille: si

analivitalc

ainplius

dcsertis tcrrac

iii

pater

niea. oiniics

intcrioii

enini

in

vilae

nominabo.

dixit Barlaain:

quotquot

V.iun si

mortuus

liuniiiic

igitur

craiu

ct

Josaphat euiu

iioc feceris,

et

annos

iii

appares

inilii

aiuios nicos quac-

vanitatc nuiiKli cxpcnsi

in

sed dio

quia a te nun-

bcnc eos cxistimasti, scd nullo niodo a me

ris discerc,

vilae coinputanlur,

mcnsura

in

sunt

;

tuiic

inortis niinquain

dcscrtuni scqui vcllet,

tuo consortio carcbo ct pcrsecu-

fratribus raeis auctor exsistain, sed. cuin o|)poi-tunuiu lempus

tionis

videris, ad

mc

Barlaam

venies.

igitur iiliuni regis baptizans el in

fide optiine inslrucns euin osculatus cst.

XLV

suin

iin-

ostendit

sibi

existinio,

cs et ubi convcrsaris,

qucin Josapliat:

Postquain

convenienter inc ista

mc

boc dictuin cssc dc

quot annoruni

mihi,

Sennaar

autein Josapbal:

Dixit

a tc

ct

non

omnibus

in

duxit ct

inensum pondus divitiarum, quantum nunquam viderat,

tangit narralio

:

ducas eain, cuin

tui

ct

ego

es,

scnex

ait

,

fiiiam

ilie:

fiiius

igitur pretiosum ornameiitum liabituin senis

manens ipsam

euin

autein senex diutius

Cui

petiit.

divitum et nobiiium

apud vos manebo

iile:

Deponens

conforinabo. cl

Sed cum

suni.

pro tantis ergo el

Videns juvenis ejus

conveuit.

uxorein

in

quia

,

ad suain nie gloriani

milii aperuit;

laudare

ipsuiu

a

cain

possuni eaiu

unica niibi

gra-

sic

enicilnr auctrix donoruin

dedit,

niilii

jam

sui

acciperc iion vales

autem paupcr

induit

regni

donis

magiiis

mcam

gra-

Ad quem

ab eo.

a Deo raagna accepi, quia nie ad

sunt,

nostra

et

vocavit ct januani

prudciiliain

quani

sacpe a niagno languore iiberat,

donis

suain iinagiiiein fecit, inleiiectuni

tain

pauper

quae cxtrinsecus sunt, nostra non sunl, sed ea, quae

sunt

nobis

Ad sis,

laudantein vidit.

cuin cniin ita

inagna recepisses

si

niediciiia

parvis

in

liacc tanien, in

niuiier?

,

ac

,

ore Deuin

et

quid est, quod agis

:

Postquain autein rcx

lore nimio positus est.

consoians iiostra

ait

:

cognosco

sccla cst

,

qui

liliuin

Quem ,

rcx

pcr

cst ct

ad locuiu suuni reversus

clirislianuin

factum andivit,

in

do-

quidain atnicus suus, iiominc Arachis,

scncx

oniiiia

,

qucndam

Barlaani

ercinilam

siniiiis

cst;

,

liic

qni

dc

igilur

CLXXX.

Cap.

De

narlanm

sanctis

Bariaani se sininiaiis primo (-liristianornin rKiein (lercniiet,

snperari periniltcl et oinnia, quae docucrat, rcvocahit .gis «ad

ad nos rodibit.

ainarc

flevit,

Quod

ereniitam

pcr Dei revclationcm

;

ciuare

fili

,

agnovi

qnoniam nunquam a

rarc,

impossibile cst,

fugi

siccare pclagus, sic et islnd esse cognosce.

malorum,

iioruin milii anctor cst

quae nunquam aliquis palruin

,

ad lumcn cncurri

maiiu tangcre ant

cocii

maximnm

Tuiic rex ait: et quis

cgo, qui tam magnifica

nisi

trislitia

Inmen oculorum

cl

revocare, sicut cniin

Cliristo ine potcris

altitudincin

in

autem frustra labo-

noli

,

nou esse

liunc nii,

fili

Dcoruni nicoruin cul-

ct

lioc fecisti

,

tencbras, patcr,

ille:

et errorcin dcserui et veritatcm

tibi

ait:

mcain canitiem inlionorasti

et

Cni

rcliquisti?

cnpicns se Bariantn

iiinin

regis audicns, captnin scilicct niagistruni

scd postinoduin

magna me posuisti meorum al)stnlisti tum

ivit ct

filius

Ingressus igitur pater ad filium

cognovit.

(leiiulc sc

ct sic filins re

Assnnilo igitnr praedicto prinripe inagiio excrcihi

quaereiidum Barlaam

cepisse dixit.

819

Josapliat.

et

tibi fcci.

Qiiaproptcr |)ravi(as volun-

fccil lilio?

lalis tuaeclcontciilio clTrcnata

adversus capul incuin

Merilo astrologi

tua dixerunt tc arroganlcm cl parenli-

in nativitate

bus inobediciitcni fuluruin; nunc vcro, disccdcs

filiationc

quae nec boslibus adhuc

sed,

si

igitur

ab co cum

tiam

qui

,

sibi

quia blandis

el

ira

sum?

a scrpenle

sicut

consuluit,

aspcris

ut noii

pucr melius

lenibus

duicissime

luum; an

,

lionora

caniticin

econlra inalum

runt,

malc perierunt.

est,

;

igitur palcr cjus constanliain ait:

ex

sallem

mus, Barlaam cnim, qui vestri cuin

igilur

et

omues

flalilaci

a

fugiain

fccit

te. filii

Rex duii

vcrbis

cnin co ulcrctur,

Scqucnlc igitur

osculabalur cuin

diccns:

vcrcrc,

patreni

tui

,

ipsos exaccrbare?

sit

obcdire vis,

filii

fiii,

cum

iaetilicare,

Quotquot enim fece-

Cui Josaphat: tcmpus amandi ct tempus obc-

nos a Deo obedire dcbcmns, sive

inihi

in

tralicretur.

palris

diendi, tempus pacis et teinpus belli

nec

tristaris.

,

patrcin te vocabo,

nescis. qualc bonuni cst, patri obcdire ct

sicut

faciam,

libi

rex

disccdcns Arachi aniico nolani

die rcx ad filium venit ct circuniplcclcns fili

illa

Quis nnquain jjater

Non crgo jam

apparuit?

adversaberis,

milii

clfectus

Cui Josaphal: cur,

feci.

quia bonoruin parliccps cfTcclus sui prospcrilate tristis

mihi acquicveris, a inea

iiisi

cl pro palrc iniinicus

te insaiiirc fc(it.

te

vciii

et

nullo enim

mater, sive

modo sit

avertentibus

Vidcns

pater.

quo vidco tuam pertinaciam anibo

scduxit, a

Barlaam convcnianl

me et

paritcr verilati creda-

vinctus tenetur;

nostri

pracconem niitlam,

siue liiuorc veniant, ct disputatione inccpfa,

52*

si

nt

vcstcr

820

CLXXX.

Cnp.

Barlaam

oljtiiiuerit

Jaam

ordinassent

regis

defendcre

christianoruni

convcnerunt.

insimul

Barlaam

nosti.

,

prius

simulare,

igilur Josapliat

r.onversus

qualiler nic docuisti;

doilrina tua usque ad

defenderis,

nebo,

autem superatiis fueris, slatim

omncs

,

ad Nachor dixit:

quam

,

ine

perma-

vitac

fiiiein

incam conturaeliaiiv

te

in

fidem

se

igitur fidem

si

docuisti, si

cum simulato Bar-

iili

deberet

postea sc promiltere superari

et

in

.Iosaj)liat.

autem nostri, nobis con-

si

,

placuisset et

filio

quoinodo

,

Barlaani et

sanctis

vobis treclenius

,

Quod cum

sentietis.

De

vindicabo ct cor tuuin et linguam nianibus extrahens dabo canibiis, nc

alii

auditis

amplius praesuinant

Nachor

tristis

ipsuin in foveain

quam

,

regis adhaerere, sibi

palam

dixerat,

Et

duxisti?

bilcs

,

viri

ut

Et

Barlaain,

qui

liliuin

siii

Unus

quomodo ait:

errorcin

in

eximii et luira-

advcrsus

tu

Deos esse dixcrunt, nam Chaldaci

dominationi

eos

Chaldaci, Graeci ct Ae-

cum crcala subjaceant

siiit

passionibus

multis

ct

cle-

ad utilitatcm ho-

Graeci quoque nefandos homines Deos putant, sicut

rorrumpantur.

quem

ajunt

tilios

projecissc

sno Jovc aHigatnm

ct

et in

Deornm cssc

suos coinedisse et virilia sibi abscidisse

Venerem indc iiatam

cssc, a

adulteram essc

quoque

filio

tartarum projectum essc. Jupitcr quoquc rex

describitiir,

quem

tanien

nam aliquando

di<;unti

trans-

aiiimalia

in

forinatuin saepe dicuiit, ut adultcria cominilleret. J)eain

lilio

,

Rcx autem

regis

cum

Et rhetor:

rcspondcns

illc

aibitrati suiit,

niinum, ut corum

alioruni

esse

evadere posset.

Dcos nostros adoravcrunt,

crrantcs creaturas

Saturnuin,

His

videiis so

,

suain sine tiinorc defenderct.

fidein

cgo suin

ille:

menta Deos essc

et in inarc

est

cognovit nielius

niortis

scd ab errore liberavi.

audes insurgcre? gyptii

errorein miltere.

in

surgens dixil: tu es Barlaam, qui lilium regis se-

ergo rhetorum

non misi

igitur

periculum

ut

regum

decidisse el laqueo suo comprehen-

fecit,

AMimadveileiis

esse.

suin

filios

,

pavidus veJieinenlcr factus

et

Vcnerein quoquc

mocchum

ha^iuit

i\lar-

tem, aliquaiido Adonidcm. Aegyptii autcm animalia coluerunt, scilicet oveni

vitulum,

,

igitur

porcum qui

tissimi colunt,

ct hiijusmodi.

Chrisliani auteni lilium al-

de coelo descendit et cariieiu assumsit.

Nachor fidem (•hristianorum cvidenter dercndere

communire,

fta

dere sciverunt. doininus

per

quod rhelores Josapliat

iiiiiiiicum

lurore repletus cst.

illi

igilur

veritalis

iiiiiti

elleiti

velieineiiler

verilalein

Jussil igitur consiliuni

bciiueiili die deiino traclatiinis,

iiiliil

Coepit

et rationibus

respon-

oiMiiiiio

exsiiltabat,

delendisset

dissohi,

,

eo

quod

rex auteni

qiiasi

de

liis

dixilqucJosaphat patri: aul magislrum

CLXXX.

Cap.

meeum

permitle

meiiin

De

nocte inanere,

liac

nibiis ficndis crastino conferannis, iis

ccnferas,

Jiistitiam

Cum

conregis

Nachor astrologum, incipiens-

mane

praedicavit et ad fidcm convertens

ei

ubi baptisinuni suscipicns ereniiticam vitani duxit.

inisit,

Magus autem

sibi

i<;itur fiiius

Josaphat: nc putcs ine ignorare,

rediisset, dixit ei

que Josaphat viamsalutis

cum

alioquin non

Quapropter Naciior

adhuc habens, quod eum seduccrct.

quis sis; sciote non esse Barlaam, sed

ad ereinum

de responsio-

nt siniiil

aut tuis niecuni pcmiissis accipe meuin,

Xachor doinum

821

Josaphat.

et

tuos tecum assun-.as et

et tu

scd violentiam excrcebis.

,

cessit, spcni

cuni

Ijarlaatu

«iinctis

qnidani, noniinc Theodas, Jiaec, quae gcrcbantur, au-

dicns ad regem vcnit

quod

et,

Cui rex:

ccret, promisit.

suum ad leges

filium

Et

sacrificium olTcram.

et ipse

sicut Diis

remove

et mnliercs

decoras

paliis rcdirc fa-

hoc feceris, statuam auream

si

et

a

illc:

filio

tibi erigani

tuo cunclos

ornatas introduci praccipe,

ut sein-

per cum co sint et ministrcnt et conversentur ct morcntur cum eo;

ego autcm unum de spiritibus mcis ad cuni dirigain, qui eum ad libidinem inflammabit, nihil enim juvcnes sic polcst seduccre, sicut facics

Rex

mulicrum.

petra spelunca cxcisa finilis

ibi

filiuin

jussit rex,

habuissct,

Rcx

igitur

in

reruin

aiite

splendidis,

cum auro

cquis regalibus

uniuscujusque

lapidibus

,

Cum

spalharius

nomcn

autein

regis

ludeiido

sic

illos

exarsit

superare,

,

aniina nisi

niea.

hoc

Xon

niodo.

puellas decoras ei sociavit,

vocabani,

nec habcbat

igitur

Rex

irruit

alium,

et

aliter

enim, sicut in

putes te

filium

his,^

tuuiti

oiunibus ministris ejectis

ad queiu respiceret, aut cuni quo Malignus vero spiritus a mago

magnuin intus camiiiuiu ignis accendit.

Malignus igitur spiritus iatus inilammabat

dirnm excitabant ardorem.

quae

de oin-

inquit, pater, aliud, quani

in nullo

igitur

quid

quae eum semper ad libidinem pro-

loqucrctur vcl cum quo vesceretur.

missus iu juvenem

,

filiuni,

no-

quae-

daeuiones eas csse,

dixit,

homines?

qut seducunt

vestibns

omniuni sibi

ininistri

,

nibus, quae viderat, plns amaret: quid

daemones

Adduttis

mulicruin discere anxie

Rege autem interrogante

hoinines scducant.

prctiosis,

rcrum generibus, cum de

oinniuin

et

rei nomiiie inlerrogaret

niina indicabant.

rerct,

argento

et

fccit.

gencra ante cum ad-

ducercntur, ut oniniuin nomina ct nolitiain posset habere. igitur

vcl

quadaiu

usqne ad annos decem maiicre

omnium

ut

\\\

filium

decem annos solem

infra

si

lumine oculorum privabitur.

lunain viderit,

Quibus

quod,

,

cum

quidani

eniin

dixerunt pcrilissinii mcdici

Qui se

taiu

,

puellae foiliter

autem extcrius vexari

sentiens

822

De

CLXXX.

Cap.

Deo

et

tiirbahatur

tum

tonjngia non abhorient,

salvare dcsideras

Et

illa: sit ita,

hac notte

tantuin

inecuin

Nam

vis; sed

iit

me

magna

proinitto

et

si,

,

tibi

quoniodo puella eigo

quia

iljabolo

suggerentc

dedit.

et

qua orationc obdoriniciis

In

illius

fortitcr

ait:

videtis,

quo congruum teinpus

ex

,

se

vidit

pratuin detoris floribns exornatuin, ubi folia

fortitcr capti-

tain

salus

ipsnm toinmovebat, latrjmis

,

conver-

quae nos non potninuis tontutere;

fortiter irrnainus

tontnpisccntia intitabat et

vatuin,

suis

sotiis

(Jerncns igitur santtns juvcnis,

invenimus.

coii-

suinmo

ipsi autori

animae

igitur turriin

Illa

ista toncussit,

et in euin

quod

,

ut dititis, gaudiuin est angelis

Quod daeinon videns

coepit.

animam meam

si

dcbetnr? scmcl tantnm mihi acquiesce

incrces

ipsain salvabis.

tontulcrc

et

Ad

habucruiit.

mihi pertice,

petitionein

super uno peccatore poenitcntiam agcntc,

sionis iionne

veiiite

conjuges

apostolus

nnam miniinam

,

diluculo ciriciar christiana.

et sic

quia patriarcbae corum

sed laudant,

mulicr, ista milii prosequeris; pcrmitlilur qui-

virginitatem scrvarc.

in coclo

sal-

ct thrisliani

uxorcs ducere, sed non his, qui promiscrunt Christo

tliristianis

tuinbc

mc ab jdolorum cura

si

:

nuptiarum copnla, iiam

inilii

eorura

Petrns

et

([nain illc: inanitcr,

se

sed patre oibatam adeummisit. Cui

filiam,

vir Dei praedicaret, illa rcspoiidit

prophetac

et Josapfiat.

qiiandam puellam pul-

Deincle

absccssit.

cnjusdam regis

vare desideras, tonjungcre

dem

Barlaam

totiim recomniendaiis ilivinam tonsolatioiieiri

se

letepit et omiiis tentatio tlierrimain

sanctis

nnius

quoddam

duti in

se

puellae,

iiifusns orationi

arbornm dulcein sonum

reddebaiit aura qiiadam grata agitata, et odorcin miridtum emanabant, ubi

fructus

spetiosissiini

visu

in

civitatem

ipsuin

quod

crant,

exertitus

introduxerunt

tlaritate

ci:

iste

dixcrunt: inferre

I)

dictninque

pleiia

Vr. ]p\i\t

lecti

lutidi

ibi

mnri

.

,

sedes

nbi

,

tum

,

ubi

ex auro

pretio-

esl:

.Tiiio

'

l

istc illius

oljiisu.

quidain

non audivit,

Cum autem

viri

vcllcnt

manere permilterent.

adhuc venies

pnlthritudo

Dehinc ')obrizo

aelhcrei

mortaliiitu

Inic,

si

Deinde ad lota toterrima ipsuni

tvigilasset

K'\.

bcatorum.

cum

nt

labore mullo

poleris.

focdilale autein

cuin

qnod auris

,

est locus

eum rcducere, rogabat,

cujus

,

refulgebat

mirabili

tantantos tantitum

ditlumque cst

fabritatae,

aquae limpidissimac praeterlluentes.

ornamcntis,

sissimis

guslu desiderabiles

et

positae crant auro el gcramis

cst

locus

taineM

tibi

duxerunt

injustorum.

Qni vini

onini Ciiin

puellae cl taeterariun slcrtorc

CLXXX.

Cap. foetiilior

ei

rediissent

videbatur. ipse

et

inaligni

exprobraret,

super

823

sanctis Barlaaio et Josaphat.

Veniin ciun

eos

signaretnr,

crncis

De

irruentes

ipsiiin

ad Theotlain

spiritiis

dixernnt:

prinsquain

signo

conturba-

fortiler ipsuin

vimus; ut antem se ipsuin signo crucis inunivit, nos pcrsecutus cst

Tunc Theodas cum rege ad eum

CHin ira. ei

persuadere

qucm capere dabilem

voluit,

vitam

et

amicoruin inediura regni

(luod

est

ab eo,

ab eo conversns baptisma snsccpit

et lau-

Rex

duxit.

sperans,

intravit

Sed praedictus magus

posset.

desperans dimisit

igitur

sui.

Ille

captus

antcm

dc consilio

ei

deserlum tota incntc

licet

desidcraret, tamen propter fidei dilatationein ad tcnipus ipsum

regnum

SHScepit ac in suis civitatibus teinpla et cruces erexit et oinnes ad

Christum convertit.

Pater aulem tandein

cationibus asscnsuin pracbcns siiscipiens

totum regnuin

et

operibus vacabat

et

semper a populo captus vix tandem ,

rationibus et pracdi-

suo dimittens ipsc misericordiac

filio

post hoc laudabiliter

autem Barachiam regcm pronuntians

pergeret

filii

fidcm Christi rcccpit et baplismuin

vitam

pluries

evasit.

Josaphat

fiiiivit.

fugerc

Cum

sed

voluit,

crgo per desertum

cuidam pauperi regalem habitum dcdit

ct ipse in

pau-

perrinia veste remansit, d^abolus autem niultas ci iusidias parabat.

Aliquando

evaginato in eum irruebat et euin percutere

eniin gladio

minabatur, nisi desistcrct, aliquando

in forina feraruin sibi

frendens et dirum mugituin cmittens. inihi

adjutor cst, non timebo

,

llle auteni

apparcbat

diccbat: dotniiius

Duobus

quid faciat mihi hoino.

igitur

annisineremo Josaphat vagabundusinansitnccBarlaaininvenirepotuit, tandcra aulem speluncam iuveiiit ctanleostiuin stansdicebat

Cujus vocem Barlaam audicns foras

pater, benedic.

lantcs

Retulit autein Josaphat Bariaaiu

acciderant, et

imraensas gratias cgil Deo. Rlansit

ille

oinnia, aiitcin

ibidera multis annis in abstinentia inirabili et virtute. plctis diebus Barlaara in

Josaphat igitur

pace

in

cremiticum quievit

rex Barachias

assumcns multa

bcuedic,

oseu-

ferventissinie sese alterutrum aniplexibus constringebant nec

satiari potcrant.

annis

:

exsiliit et

et

anno

laborein

subiit

illuc cuin inulto

suam

dcserens

et sic luultis

cum corporc Barlaani

in civitittem

iiuiit.

regnuin

positus

ci

tandem com-

pace quievit circa annos domini

XXV

quac

Josaphat

CCGLXXX.

triginta quinquc

clarus virtutibus fuit.

iii

Quod audiens

cxcrcitu venit et eorpoia rocrcntcr

transtnlit,

ad quoruin tumuluia miiacula

b24

De

CLXXXI.

('itp,

sancto Peliigio papa.

CAP. ClXni. (176.)

De

isancto Pelag^io iiapa.

1. 1'elauiiis papa imiltae sanctitatis

fuit

ac

riiit

puiililieaiii laiulabi

iii

Non

se gereiis taiulein plcnns bonis opcribiis in pace (|uicvil.

litcr

autem

piaedecessor sancti Gregorii, sed alius

isle Pclaajius

Huic euiin Pelagio successit Joliannes terlius, Johanni suc-

ipsum.

Benediclo Pclagius,

ccssit Benediitus,

pore igitnr

decievi

piout

,

Gcns

habctur.

quae

populosa,

cum de

de

quani Paulus

,

Germanica

erat

insuia Scandinaria pcr bcllorum niulla certamina divcrsarum-

que terrarum circuitus tandcm iiudcns procedere

scdem

sibi

Pannoiiiam deveiiisset,

in

in

pueros

Germania

rcsidereiit

Dum autcm

piscina a meretrice ad nccaiidiim projcctos invcnit, quos

in

hasta admiraiis revolvcret,

Quos dum rex casu repertos

rex

vidciis

ct

unus corum hastam regis raanu

slupens nutriii

quod

inortuo

idem fere tcmpus,

dum

rege

scilicet

volciis

ut ait Eiitropius,

baptizo

diccrel:

patris pcr (ilium in spiritu sancto,

iiorcm

patre

pcr

lioc

lilium

ostcnderc volens

baptizandus ad ecclcsiam confugit. runt

sancti

uno

dio

assumti.

1)

EJ.

dii*.

et

l'i-.

Gildardus

consecrati

,

domini C(;CCL, Iiiverinili

Pcr

uiio

ofl"i'il,

1.'

spiritum

i ii

ii I

,

et

niio

uno dic

nati,

dic a Christo

quadatn chroiiica dicitui,

in

intra v

ini

tenipus floruc-

fere

utcriiii

mortui

nomiiic

in

sanctum

aqua disparuil

subito

,

fratrcs

dic

diini

.ilii

et

quendam nomiiiu

Barba,

tc,

Pcr idein

Autc voro hoc tcmpus, ut

tirca aiinuin

iitiiii

Medardus

cpiscopi

probitatis exfeccruiit.

anno ab incarnationc doinini CCGCILXXX,

qiiidam episcopus Arianus,

Barbam baplizare

taiitao

regcni

Qui

eum Longobardi

cuiii

tenuit.

Lainissioncm vocavit,

lccit et

inagnum cum futurum esse pronuntians. stitit,

non

instituit.

-jAgilmud rex Longobardoium \\l

,

iino partu dicla meretrix edidcrat.

(Juem

ultra

ca perpctuae habitalionis

in

Hi primo ')\Yiiiuli, postea Longobardi sunt appellati.

adhuc

expla-

plurimuin

scptentrioiiali egressa,

Oceaiii parte

liltoribus

Loiigo-

et in divcrsis chronicis

quaedain

eniin

quia

ct

ideo eain hic iiiscrcndain

hjstoria Longobardoruin

in

venernnt

in Italiam

igiiorare probantur,

bardorum hj'Storiographus compilavit,

Tem-

Pelagio Gregorius.

Pelagii Longobardi

priini

inulti hiijus hjstoriain

iiata

aiite

i

Gallias IfBiiiil.

Ariana

hacrcsi.-»

2) Alii

;

Aijii-

CLXXXI.

Cap. piillularet

ut

quae

,

conjunctae gemniain pulclierriinam

Addidit quoque

quod

et niHndis clara videbatur, ct

citura

regis

,

rcgeni

et

qui

occisi,

quidein

vir

Quaproptcr

successcrat,

annata

inaiiu

ad-

et

fortis

et

lilius

In

Contra qucni

fortiter processit.

caplivain ducciis in Hxorcin ac-

,

cepit, sed ct de capitc ipsius rcgis sibi cupani paravit,

circumducens inde bibcbat.

praedicti

ullionem patris

iii

ipsuin supcraiis interfccit liliani-

et

Rosimundam

noinine

,

erant,

Post hoc autcin Longobardis

interfecit.

Albuinus cxercitum suuin niovit

quc suain

dabat sanilatein

intirmis

rcgiiuni

in

sibi

Albuinnm

sut contra

in inediu ibi

rcgc Gcbidaniormn proeliuin gerens ejus cxcr-

cuin

contrivit

quac

quod impiis obscura

,

nomine AlbHiiius,

rex praeerat, qui

Quam cum

gemniae,

aliae

urantibus crucem augcbat devolionem. his quidain

urbe Vasacensi

deflucntes in iinuni

siinul

cfTccerHnt.

aureae posuissct,

dc ipsa protinus ccciderunt.

strcnuHS

in

vidit tres guttas clarissimas acqualis

luagnitudinis supcr allarc eniissas

crucis

enim

Duin

-)Sigibertus.

ait

missani episcopus celebraret,

ciiJHsdain

825

Pelagio papa.

saiicto

^)substaiitiac triuui pcisoiiarmn eviileiiti niiraculu

ntiitas

,

(lenionstratur,

De

quain argcnto

autcni dicbus Justiiius ininor iin-

illis

perium gubernabat, qui queiidani ^)cunucluim principcm habcbat, qui dicebatur Narses,

viruin

Gothos, qui totam el regein

qui

qucndam

^)Golhorum

nobilein et strcnuum, qui contra

occidit ct

supcravit

Hnivcrsam Italiam pacatani rcddidit,

magnis bcneficiis magnam

pru

proccdens ipsos

invaserant,

Italiain

pcrtulit

iiividiani

a

Rumanis.

Quapropter apud iniperalorein falsu accusatus a praefato iinperatore depositus

est.

Uxor (|uoque

contHincIiam sibi cl

ego

lanaruin

mandavit, fertile

Ad

pensa dividere.

nt

soluni

haec

procurabo,

lalein lelain tibi ordiri

poncre non valcbis.

iinpcratoris

quod euni cum

misit,

,

quain

,

donec vixeris,

de-

Neapoliin igitur Narscs secedens Longobardis

possidcndum

Pannoniain dcseruit

aniio

et

inlravit.

Unde

ut ajuiit, exploratores ad cos venire deberent,

Ed. Pr. pro voce;

s

u

Ij

s

criiies circa

ta n

Italiau

l

iae

ofTerl s

Eratautcm con-

cuin quadain vice,

praecepit Albuinus,

mciitum ciicuindHcerent

pe

eiin\ichuin omittit Ed. hertus. 3) Vocem 5)Alii: Seiphiaa. ruinAttilnin. :

ad

ab incarnatione doinini quingentcsimo

suetudo eorum longas valde barbas portare.

solutos

ct

Quod Albuinus audiens

conflucrent.

scxagcsimo octavo cuin Longobardis Italiam

1)

faceret tilare

vcrba Narscs rcspondit: ct

pauperrima Pannoniao rura desererent

ut oiunes mulieres

hanc

iiominc ')Sopliia,

ancillis suis

c

i

e.

Tr.

2) Ed. Cr. 4) Alii

,

ut

Sigilli-

legunt

:

eo-

CLXXXI.

Cap.

826

De

sancto Pelagio papa.

ab cxploraloribus credercritur,

barbiiti honiines

a longis barbis postniotliim sunt vocati

barbain sonabat.

Alii

pugnaturi cssent, accessissent,

ut

quod

tlicunt,

ad quendani

et

eorum

pro

posucrunt

sc

,

exorarct

qui

corum lingua Wandalis

cuni

mcntum

bencdicerct,

iis

capillos circumduccre

Cuni crgo

sunt

ct

qua mane ad orientem ora-

in

ct mulicrcs circa

exclamavit;

cum Winuli

,

victoria

consilio pracceperunt.

dc ejusdcm

ct inile Lonj^obarili

cniin in

qui habcbat spirituni prophetiae

,

de consilio uxoris juxta fencstram, bat

barda

,

ille

fcncstram apcricns

Longobardi?

ct

uxor sua

adjunxit, ut, quibus iiomen dederat, victoriam condonaret.

Ingressi

eos vidisset,

Italiam

jo^itur

oinnes pacnc civilatcs

Papiain autem

Intcrfectis,

isti

ceperunt cunctis habitatoribus

obsessam tandem ceperunt.

tribus annis

Rex autem Albuinus juraverat se onines Unde, cum Papiam intrare debcrct et cquus ,

gcnua

tatis

christianos

occisurum.

ejus anlc portam civi-

quantumcunquc calcaribus urgeretur, surgere

ligens,

non valcbat, qnousque ad

admonitioncm cujusdam christiani rex

Mediolanum ergo Lonibardi ingressi

juramcntuin mutavit.

paene Italiam intra brevc tcmporis spalium subjugarunt,

Romam

Romaniliam, quae Romanilia

ct

rex Albuinus Veronac cssct ct parasset et scyphum

cx

suuin

,

biberc

fccit

quia altera

(]um igitur

de capite rogis fcccrat, afTcrri

quein

,

cum patre

bibc

dicens:

,

quoddam magnuin eonvivium prae-

co bibit et uxorem suara

facicns

vocata

adhacsisset,

cst

Romae scmper

Ronia, ex eo scilicet, quod

nomine Rosiinundam tuo.

(Juod

odium magnum contra regcni conccpit.

didicisset,

totain

praeter

cuni

de eo

,

Rosimunda

Erat autcin rcgi

dux quidain, qui quandam domicellam rcginae carnaliter cognoscebat,

rcgina abscntc rege quadain iioctc aiicillae suac cubiculuni

at

intrans praediclo duci ex pcrsoiia ipsius

se

illa

nocte dcberct accedcrc.

duci vice ancillac se supposuit ct

suin?

quaqnam

,

(iui

sed sum Rosimunda;

dc ipso viro mco

cupani ille

gotiuin

facieiis

sibi

iion

iolligavit.

ad

,

ine

lccliili

Miiin

aliiiin

Uiidc

illa

caput,

nc

iii

ul ad

dixit

ci:

quae

scis,

illa ait:

rem pcrpctrasti

iie-

Iiodie,

Albuini gladio intcribis; volo igitur, niciim

ca bibere

ia

crgo rcx

certc talcin

patrcin

qui

acquicscciis

pcrpotrarct.

qiiac cral

postmodum

sc cssc talcm amicain suain dicerct,

AII)iiiiium occidcs aut

quod aut iit

cuin

(iui

ancillac mandavit,

Qui cum venissct, regina praedicto

se

dc cjus capite

ct

dcbcas vindicare.

inc

iiivcnirc proinisit,

arnia tolli

slralu

occidit

fccit,

subtralicns aiil

,

qui

cvaginari possct,

dorniiicl,

hoc nc-

spathain

illius.

forliter

homicida f)Us cubi-

De

Cap. CLXXXI.

Quod

tulmn intrare conatur.

spatham arripiens, sed

rcx

extralicre

litcr

defendere cocpit, sed

gem

invaluit et occidit.

de

sentiens

non valens

cum oplime

ille,

827

sancto Pelagio papa. stratu

exsiliit

esset armatus,

cum Rosimunda

(ut dicitur) aulugit, scd

quendam juvenem pulcherrimum praefectHm,scilicetRavennae, ipsum

virum habcre dcsidcrans venenum viro

in

Quod cum

ambo ibidem

sic

illc

recusaret

noniine Adalaoth

in calice

vidisset,

propinavit,

praescntiens jubet uxori, ut residuum bibat.

eam biberc

evaginato gladio

ille

,

in re-

Accipicns igitur universos thcsauros palatii

cum RosimundaRavennam

CHJus amaritudincm

Tandem

pericrunt.

coegit ct

rex quidam Longobardorum,

Scd

baptizatus est et fidem Christi susccpit.

,

ct

cnrn scabello se viri-

Theudclina Longobardorum regina, christianissima

Modoctiam pulchcrrimum oratorium

et

devota apud

et

Ad quam rcginam

constituit.

Quac virum suum Agisul-

Gregorius libros dyalogorum transmisit.

phum primo ducem TaHrincnscm, sed postmodum Longobardorum regcm ad fidem convertit et cum Romano imperio et ecclesia eum pacem habcre

sicque in fcsto sanctorum Gcrvasii et Protasii

fecit,

pax intcr Romanos

facta est

codem fcstocantarcinstituit

et

Gregorius

el ideo

in

dominus paccm

quoque sancti Johannis baptistae praedictorum pax

In nativitate

etc.

Longobardos

et

in officiomissac: loquctur

conversio aniplius coniirmata

Theudelina vero

fuit.

in bcatuni

specialem devolioncm habebat, cujus mcrilis gentis suac

Johannem

conversioncm

ejusque

fabricavit

cnidam

viro

Sabinus

et

gentis

sancto

oralorium apud Modoetiam

praedictum

adscribens

Johanacm patronum

revelatum

Sabino Bonifacius

defensorcm cssc

ct

Mortuo Gregorio succcssit

fuit.

terlius

ei

Bonifacio tertio Bouifacius

et

quartus, ad cnjus preces Phocas impcrator donavit ecclesiae Christi

Panthcon

annos domini

circa

prins statnit

DCX

ad prcccs

et

Bonifacii

tcrtii

sedem Romanam essc caput oiunium ccclesiarum, nam

ccclesia Constantinopolis se priinam oninium ccclcsiarum scribebat,

S. Heraclio

ctiam

modo

circa

Hujus Bonifacii tcmpore mortuo Phoca

aunum domini

magus Agarenos

sive

dccepit, sicut legilur in Clericus quidam

chronica.

honorcm

,

DCX

Ismaelilas,

praeficcrc vellct,

Magumeth

in

et lioc

,

quadam

Romana

curia

indignatus

ad

innuiuerabiles

ad

potuissct,

dixit ci,

nutricnsque coluiubaui

ipsius et in

cum

coufugiens sua simulatione

sc altraxit iiivcniensquc

reguante

Saraccnos

cst

quadam h^storia

valde famosus,

quem cnpiebat, asscqui non

partcs ultramarinas

id

ct

pseudopropheta

I\Iagumeth

quod ipsum

jijraiia ct aliii

itli

populo

hujusmodi

iii

CLXXXI.

Cap.

828

De

aurilnis Maguiuetli poticbat.

dc auribus ejus tibum

staiis

crat, quoil,

sancto Pelagio papa.

autem supra ejus liunieros

(^oluinba

sumebat sicquc jam adeo asuefacta

sibi

quaiulocuniquelMagumcth vidcbat, protinus super humeros

ejus prosilieiis roslrum in ejus aure ponebat.

populuin convocans dixit, se ritus sanctus

super huineros Magumeth,

illa

ct

sic

ad-

aliis

vi-

eum dcscenderct

supcr

qui

vcrba Dci inferret,

aure

ejus

in

cssc tredidit,

cum

qui

Quod populus

evolaiis rostrum in ejus aure apposuit.

dens spiritum sanctum

qucin spi-

statimque tolumbam

spccie columbac nionstraret,

in

secrete cmisit et

stabat,

ac

Praediclus igitur vir

velle praeficerc,

sibi

illuiu

Maguineth Saracenos

deccpit, qui sibi adliaerentes regnum Pcrsidis ac orientalis imperii lines

usque ad Alexandriam invascrunt. sed verius

cilur,

quod

est,

lloc

lcgesconlingens ipsas a spiritu sancto

quidcm vulgariter

Magumcth

infra habetur.

spccie columbae, quae sacpe

in

vidcnte populo supcr euin volabat, se rcccpissc mcnliebatur,

quaedam dc utroque testamcnto cum

mclis pergcrct,

.\cgyptuin

ct

quibus

Palacstinam cum ca-

a

Unde sccunduin

vctus diditit tcstameiituin.

Cujus rationcm cum vellct Magumcth

quod cx rimo camcli porcus post diluvium

tamquam immundus a

inuiido

autcm convcniunt, quod omniuin crcalorein.

unum

soluin

fuit

Christus,

diiin

scd

crcavit,

Ait

honiinis.

scininc

Cum

Dcum

immiscuit,

suo

in

dc

,

Maria virgine

liino

,

Christiis

volucrcs

terrac

Dci

virtutc

alchorano,

quod pro-

quia Christuin non vcrc passum

scd aliuin

qucndam

hoiuinein

hujusmodi cgisse vel passuin csse docuit.

matrona

thristianis

onniipotcntcm

magnus propheta, scd

quoquc

adhuc puer essct

vcnciium

nec vcre rcsurrcxissc dixit, miiein

dixit,

Asscruit cliain pscudoprophcla, vcra quaedain

inajor est, suminus prophetarum natus cx

absquc

assignare,

fuerit procrcatus el ideo

populo cst vitandus.

crcdunt

quod Mo^ses

imtniscens,

talsis

sibi si-

Quacdam autem

nominc Cadigan, quac praccrat cuidam provintiac, no-

mitie Corocanica,

tubcrnio vallari,

illius

in

priina actatc

Judacorum circumciduntur Saraccni, carncs portinas non co-

ritnin

inedunt.

cum

in

christianis et Judacis sacpe convcrsabatur,

quam

quibus tain novum

Nam cum

inscruit.

inercimonia exerccret et apud

di-

igitur proprias

videns homincin Judaeoruin et Saracenorum con-

existimabat in

illo

majcstatcin divinam latcre,

esset vidua, ipsum in marituin acccpit et sic

provinciae obtinuit principatum

noM soluin pracdictam domiiiam, sed

dcmum adco

dciuutavit,

ut se

illc

,

autcin

Maguincth suis

etiam Judacos

Mcssiam

in

et

et

totius

pracstigiis

Sarateiios

legc promissum publice

CLXXXl.

Cap.

Quod

passione.

(^adigan

quod impurissiino homini

,

sancto Pelagio papa.

Post hoc vero Magumplli coepit

fatcretur.

cplleptica

eo

De

epileptico

et

esse nuiiier et caeleri crediderunt.

Allbi taincu

quidam monachus, qui Magunictiium errorem Ncstorii incidcns,

Arabiam venit

archidiacoiiHS

,

Quain

,

conccptum afflrmanl

tantuin justura ct

licct

sanctum

igitur

non sic fuit

alibi

expuisus, legatur, fuit

in in

quod

(ut asscnoti

de spiritu sancto

,

Quae omnia Saraceni

afrirmant.

Praediclus

credunt.

quod

pracdicant Christumquc

circuincisioncni

de virgine natum

et et

adhaesit,

et

Quod

nomine Sergius, qui

partibus Anliocliiae degcns et

in

qui

sed hoinincra

instruxil,

ille

dicens: fia-

legitur,

a nionachis fuissct

duin

Magumctho

ct

runt) Jacobita

Deuin

nupsisset.

ejus in nie deficio et tabcsco.

vullus

iii

plurimum Iristabatur

archangclum frequcntcr niecuin loquenteni conteniplor

brielera

ferens splendorcm

fuit

frequcnler cadere

cernens

eam sennonibus demulcebat

placare desiderans talibus

829

Sergius I\lagumethuin de

testamcnto (ut tradunt) plura edocuit.

novo

et vcteri

cniin

utroquc parentc orbatus sub patrui sui cura pueritiae

Magumelhus annos

agebat mulloque tcinpore cum universa gcnte sua Arabum jdoloruin

quemadraoduin

deservivit,

cultui

orphanus

sibi dixisse:

diu mansisti et

inde

Universa

gens Arabum

colcbat

cuira et

inde

est

,

cduxi tc

christianos

dominica

dies

ut

regnum Arabuin

sibi

suo tcstatur Deuiii crrore ydololalriae

ego lociipletavi

et

feria

apud Saraceiios

apud Judacos sabbatum

sicut

Magumcthus

colitur.

te.

Vcnercm pro Dca

.Maguinctho

cuin

diviliis

in

,

pauper eras

,

quod adhuc scxta

magna vcncratione habctur, Cadigan locupletatus

alchorano

iii

suscepi te

fuisti et

igitur

in

apud

et

pracdictac

tanlam prorupit mentis audaciam,

iu

usurpare cogitarct.

Scd cum videret, se

per violentiam hoc assequi non valere, niaxinie cum a contribulibus suis, voluit,

qui eo inajorcs ut,

sanctitatem

fuerant

attraheret

despiceretur,

,

quos non polcrat

simulalam

prudcntis consiliis adhaerebat,

archangelnm eum noininabat,

et

praedictique

,

Ipsura

omnia requirebat

cicbat ct ab eo

prophelain se hngere

subjugare per potentiam,

et

timore gladii crediderunt; et istud veriusest,

iuonachus

essct,

scilicel cucula

voluit,

siiic

ut

canucio,

pcr

valdc

manere

enini abscondite

sicMagumcth

ct sic est tenendura.

viri

fa-

populo referebat ac Gabrielem totius gentis illius pro-

phetam se simulando obtinuit principatum omnesque

esl de coluraba,

satlein

Sergii

quam

sibi

illud,

sponte vel

quod

dictura

Praediclus igitur Sergius, cutn

Saraceni monachali habilu uterentur, et

ut

instar

raouachorura

multas

el

CLXXXI.

Cap.

830

De

sancto Pelagio papa.

oidiiialas gcmiflexioncs faccicnt et ordiiialc valdc orarcnt, ot qiiia

Judaci

versiis

occidentem

voliiit,

ut

vcrsHS mcridicm orarent.

siii

autem

Multas

obscrvant.

ccni

debent,

ut

antcm nnuin confitcnlur Dcuin

qui

cjusdcmque

vero jcjunant,

diurno

bibcre

derc

vcl

Post

solis

licet

iis

aut

se

et

potu

In

nsquc ad

ncmo

audcat.

diei crepuscuhini

scmper

uxoribns

quae est

coguilionis ad domnin Dci,

quoque tcmpore

occasum comc-

solis

uxoris commixtionc focdarc

ct propriis

vcl similcni

aniio

nocturno

uli

,

iiifirmi

autem ad

aiinos

causa re-

Semcl autem per singulos

hoc non obligantur,

ibi

acqualcm

et

Orantcs

ab ca hora diei, qua ni-

ita nt ,

cuiu

facicm et os

autcm

usquc ad sequentis

occuhituin

cibo

nullum

jcjunaiitcs

gruin ab albo distingucre possunt

Mosajca

dc

maximc,

ct

hracliia,

proplictam,

ftlaguincthuin

jojunant,

intcgnim mciiscm

,

proinulgavit.

niultas

mundius orare possint.

omnia mcnibra corporis abluunt,

cofficdunt,

Magumctlius (|narum

manus,

sua,

>)vereiida

oraliant,

oninia adhuc Sara-

Saepe naiuque Saracciii se lavant

lege acccpit.

habcat,

Quac

lcges

quas praedictus Scrgius cum docuit,

orare

vcrsns orientem

clirisliani

ct

Mcclia, irc praccipiunlur ct

in

adorare eamquc inconsulilibus tcguincntis circuire et lapidcs pcr

incdia

-)forainina

dicunt

Adam

pro djabolo lapidiindo jactarc,

omnibusque

construxissc

cjns

hriis

Ismacli locum oralionis fuissc, dcnium Maguincthum

sanguincm

,

lcn-itimas

nxores insimul Iiabcre

rcpudiare

non

morlicinuin

ct

cst

hcre licilum

,

nt

ct

cas

ut

C.onccdilur

prolcs

saiiguinis

actor tcstibiis

alia

tiitis

1)

Ar.il).

ct

,

nt qualcrnarium iiumcrum

probct

ciim

ct

(|uod ad aliorum

IIC.

rf.rrii(l.i.

fortius

ct

2) K.l, IV.

cos

inlcr

posscssioncs rcpctcndas obrcus juramcnlo sc coinprobet

cum ca

paritcr

lapidalur,

plcclilnr.

Magu-

angclo (iabricle nuntiante fuissc

nxorcs acccdcrc possct,

gciicrarcl.

carum

nisi

vcliiit,

dc propria cognationc ha-

accrcscat

(iirca

dixit sibi a doinino

propliclas

Vulao: p.

Qnatuor

quamlibct usquc tcrlio

autcm fornicatus oclogiiila vcrbcribus

mcthus tamcn

conccssum

iis

Cuin adullcra dcprchciisus

innoccntcm. cuin

,

vciulcre possunt,

amicitiac viiiculum aslringalur.

servant,

ct

licct

ct

doiiiuin sibi

Kmtilias vcro alquc caplivas, quot volunt, ha-

aliquam impracgnasscnt. uxorcs

cam

comcdcre possunt.

rursus rccipcrc, ita tamcn

ct

transscoiidaiil.

bcrc

iis

doiniim

Abraham

Onines carncs pracler

cunctisquc gcntibus suis tradidisse affirmanl. porcinas

quain

ct

Quidani iij.ilo

autciu

fcmor.i

iit

scrvus

(ifT.Ml:

r

f.

viros vir

cjus ron.M K

,

(

um

S|,

Cap. CLXXXI. pulchram uxorem haberct interdixissct

eam a

tinus

quadam

,

sc

usque

quod Ssraceni sccnnda

delatam

sibi

vicc

Magnmeth

pro

disum

id

,

alia

et

A

est hortura deliciarum

petierint,

coram

statim

iis

induentur

et

vino semper abstinere jubcntur. ut asserunt, para-

nec

invenient,

aestu

aut

frigorc

flumina,

lactis.

conjngenlnr,

spatium unius

raeliis

metho credidit,

luti

infernalis

salvns

erit.

Quibiiscunquc autem

fine.

morlis

dic

in

si

Magumetho

,

fuisset,

molesti

jain

se

Magu-

,

quod hina ad eum duas

crant,

nisi

ct

accessit,

divisit et iterum

quam

conjunxit.

illc

Venc-

carne agnina obiatum fuisse dicunt. Agnus autem

nunc

verlat.

terram creassct,

et

fuissct.

me sumas,

Et lamcn post plures annos veneno

stylus

decem

ipse

locutns cst dicens: cave, nc

3. Sed

ct

nec coeluni nec terra nec paradisus

in sinu recipiens in partes in

Magu-

ut asse-

affirmant

antequam Deus coelum

Mentiuntur quoque de eo

insuper sibi

et ,

custodientes euin habuisse pracdicant.

noraen Maguracthi in conspectu Dei adstabat

methus futurus

Deo

intcrvenicnlc

supcr omnes habuissc

ct euin

Addunt quoque, qnod

num.

Tria

Hnnc pseudoprophctam Saraceni tenebris invo-

angelos sibi faventes

ei

argcnteis

in

quod angclos pulcherrinios sunt

et

poena sinc

dic judicii

in

spiritum prophetiae

num

,

laetilia,

optimi aromatici eos habere

et vini

pcccatis quilibet obligafus fuerit,

runt,

ct bibite in

Non credentibus vero Deo nec I\Iagumetho

diei.

ut asscrunt,

erit,

in

adeo raagnos, quod ab uno oculo angeli usquc ad alium

visuri ct sit

comedite

paradiso,

ditit ]\Iagunietlius in

omni-

vcstimentis

sericis

speciosissimis

Quibus angeli pincernarum morc cum

ct diccntes:

scilicct

aliquo

quidquid autem

vasis aurcis et argcnteis deanibulabunt, in aureis lac

Yinum afrercntcs

et

praeciditur,

aquis praeterflucnlibus irrigatum,

virginibus

omnibus accubabunt.

deliciis

snscepissct,

ei

affligentur, oranibus ciborum generibus vescentur,

coloribus

alias

Fur prima

manus

tertia

mandata promisit Deus,

qno scdcs habebunt pcrpetnas

in

cam

observant,

lege

plectitur,

inter

hoc murmur populi

cx

qua continebatur, quod,

confinxit,

qnarta pedis truncationc punitur.

Servantibus haec

vero

invenit et pro-

recipiens

ejus esset uxor, qui

hodie

verbcribus

domitio suo loqueretur,

cum eo loquentem

timens

,

uxorcm repudiarct,

aliquis

ne cum

,

Quam

rejecit.

chartam de coclo si

ct sibi

831

sancto Pelagio pnpn.

die ipsam

connumeravit

suas mulieres

De

ad

nie

in

dalo

fidem

igitur

Christi

Romano

rcccpissent.

habeo vene-

interiit.

Longobardorum hjstoriam

Longobardi

licct

quia

sibi

prosequcndam

iinperio

plurimuin

Post hoc autem

832

De

CLXXXI.

€.»[).

sancto Pelagio papa.

rnajor rcgiae donius

Pipiiins princeps

sncccssit Carolus

Francorum

(lefunctns est,

qni Tntides appellabatnr

ejus,

filins

eiii

qni mnltas

,

victorias faciens rcliqnit duos cjusdem aulae regiae principcs, scilicet

rarolnm

Pipinnm,

cl

nionaclius

Casinensis

antcni

Sed cnm

,

rcgcm vocari

illum debcre

Franci

responsione

Childericum

Romanam

bardorum ecclcsiam

papa respondit,

in nionastcrio

cum Arstulphns posscssionibus

suis

contra Longobardos

regcm Franciae

Pipinus autem copiosnm

Qua

rcclnserunt

auxilium

Longo-

rex

dominio spo-

et

Stephanus papa, qui Zachariac succcsserat

liasset,

deberct essc

ille

Cni

annos doniini qningentcsimo

circa

,

Verum

quadragesinio.

aulam regiam

rcmpnblicam gcreret.

qni bcnc

,

aniniati

Pipinum regcm creavcrunl

ducenlesimo

an

nominc regio erat contentus.

solo

qui

pompa^

saecnii

rex csset inntilis ct rc-

Cliiidericus

consuluit Pipinus Zachariani papara,

missHS,

et

relicla

Pipinus

cfTeclus

est

strenne gnbcrnabat.

rex,

Sed Caroius magnns

,

ad^Pipinum

pctilurns

excrcitum congregans

in

accessit,

Ilaliam venil et

Arstulphum reg
Romanae

ccclesiae

totum

,

quod promiscrat, irritum

dum venatum

qui

fecit,

subito

pergeret,

,

quae abstulerat, reddcret

ul et

Sed recedcntc Pipino Arstulphus

non inquietarel.

amplius

ipsara

omnia praedia,

cxspiravit

post modicum,-

taraen

Dcsiderius

ct

eidem

Per idem tempns, dum Theodcricus rex Gothorum jussu

successit.

imperatoris Italiam regeret ct Ariana hacresi depravalus essct ct Bocthins philosophus consularis palriiius cura Sjmmaclio patricio,

rempublicam

gcner crat,

illustrarct

natus conlra Theodcricnm defensarct,

Papiac

in

cxsilinm

trusit,

inundi

tomposuil

ita

qui

Pauli,

et

cdidissc

cardincs,

librnni

sic

cujus

Romani

se-

idem Thcodericus Boelhium dc

consolatione

Ejus uxor, Elpes nominc,

et tandeni CHni cxslinxit.

lorum Petri

nbi

anctoritatcm

et

iiuipit:

fclix

composnit,

h^mnnm aposto-

per

oinnes

fcstuin

fcrtur.

Epitaphium quoquc sunm ipsa

Siciliac

rcgionis alninna,

ditens:

Elpcs dicta

fui

,

Quain procul a palria conjugis egit ainori ')Porlicibus sacris jain nuiic pcrcgrina quics(o, Judicis actcrni tcsliiicata tlnonuni.

Thcodcricus autcm subilo dcfunctns a quodam sancto ercmita visns cst a

Johanne papa

ct S.yinmacho,

quos ipsc occiderat, nudus

calceatus in ollani Vulcaiii dcincrgi, sicut ait (ircgorius J) Kil.

Pr.

iii.t1<-

II

n

r.

I

Ii

i

ii

S jir.i(Tcrl.

in

ct dis-

d^alogo.

CLXXXI.

Cap.

DGLXXVII

Circa anmim doinini

(lam chronica haljeliir, tia

fuit

ohjicicbant

eidein.

vellent

cst et

jam rcx mortuus

factus

ergo

Cuin

fuissct,

Jam ad pocnas rapcre

angcli

inaii

Forte eniin

anima ad

ejus

corpus

Clodoveus rex

cgit.

amenliam vcrsus

qui,

claruit,

4»

est.

Bcda Vencrabilis presbiter

1)(;LXXXVII

licet

cuidain

quod anima cjus ad judi-

minus rcligiose discooperiens os brachii ejus frcgit qui inox in

et,

Dionjsius ct cjus interventu liberatus

bcatus

cvasit.

poenitentiaiu

ibi

sui pueri-

coepit, nani

mulli sancti suarmn ccclesiaruin exspoliationcin

et

poenain

et

ergo

alTuit

,

magna venerationc hahcrc

visione monstratum cst,

in

cium rapta

cam

Dagol)eiliis rexFiancoriini, ut inqua-

patris sui irain meluebat, ad ecclesiamsancliDionjsii

('um

conrugiebat.

sancto viro

in

833

sancto Pelagio papa.

longe antePipinuin regnaverat, a

qiii

sanctum Dion^sinin

quando Lotharii

De

in

corpus

cupide rapuit,

et

annum

Circa

inonachus

ct

doinini

Anglia

in

sanctorum coniputetur,

catalogo

rcdiit

Dionjsii

saiicti

tamen ab

ecclesia non sanctus, sed vencrabilis appcllatur, et hoc duplici de

Prima

causa.

caligassent, villas

est,

Quadain

vicc

plenam transirenl,

nem

esset

ibi

Quia

quandam

cuin

in

fine

alta

ille

clamavcrunt:

vocc

igitur vencrabilcm

bcnc,

Tunc

qui

eidem

cju<'

dixit,

nraedicalio-

ferventer praedicare

per omnia sccula scculorum conclusissct,

iniraculosc

euin

vcncrabilis patcr appellatur,

sponderunt:

oculi

quo per

doniini prae-

causa

dcrisionis

discipulus

ejus

cjus

a

vallein inagnis lapidibus

magnus populus congregatus,

ajunt,

ut

vcrbum

facicbat et ubiquc

silcnter et avide exspectarcf,

incipicns,

inox,

scnectutc

qucndam ductorem,

diim per

,

nimia

prae

cuin

ut ajunt,

et castella sc duci

dicabat.

quod

quia,

habcbat,

vcl

,

patcr.

lapidcs vocavcrnnt,

di\is(i.

idco

angcli

rc-

Secunda causa

est,

asserunt,

ut alii

paler,

vcnerabilis

amen, vcncrabilis

ci

quia post ejus niortem quidaiu clericus sibi devotus qucndiiin vcrsum

edere cupicbat,

quem

in

ejus

incipiens: hac sunt in fossa,

Sed quia talem finem vcrsus congruilas

sancti ossa. ct

sedula

tumuluui facere sculpi volebat, ila

volens ver.suni talilcr terminarc: Bedac

dain nocte inultum super hoc cogitans

maiiibus angelicis versum sunt in

cum

fossa

niorti

rcx. gloriac

pace

iion

patiebatur

meiite revolvcret nec congruuiu finem vidcrct,

taliter

sculptum

Bedae vcnerabilis ossa.

appropinquarct

tantusqne

lu

reperit die

el

pi

dum quaoperasset,

finitum:

hac

autem ascensionis

ad altarc se portari facicns: amen, o

,

virtutum, usque

dormivit

manc ad tuinulum

ad

odor

fineiu

omncs

devotc dixit, perfudit,

ut

53

qua

finita in

in

paradiso

CLXXXI/

Cnp.

834

Per

aputl Januani.

Rachortlus

I)C(4

unum petlcm

Frixonum

tlcvolionc

cum

,

baptizari

allcrum

intinxissct,

lavacro

audiens

ct

,

sanclius

retraliens:

est,

comparabilia bona sibi

instar pluviae

fiuarla

tlomini n(<(]XL,

atl

Ceromanas

transferre volcbat,

Eo

fuit.

Per

translatum,

campcstria cum inuris

habitatoribus

ct

transmigrarunt

niilliaria

iiellae Petri apostoli

motus

ul

,

et

Francis rctlomini sep-

niaguus

integrc

suis

Carolus

aiinum

monlanis

a

aliae

tle

caslrum Cassinuni

acl

Dco ostensis

tcrrae

subvcrsae,

sunt

aliac

sci-

,

corpus sanciac Scho-

et

fuissct

a

Icgumina

tempus

itlcm

et

in-

actcrna

ct ct

in

petleni

abhinc

tlic

subita

tlic

lcuipore circa

f|uatlragesimuni

tingentcsimum

quo urbes

miraculis

sctl

prohibitus

sistcntibus

an

intinctum

curpus sancti Benetlicli

cuni

monasterium Floriacense

lasticac sororis ejus aputl

jam

ct

intcrro-

inferno

in

cthortleum

Italiae frunientam

nionachus (lassinensis corpus sancti Benctlicti

sex

tlclierct

t'Mtia

fjuoil

coelo ccciilissc refcrtur.

tlc

annum

monte Cassino

ipse

ilarct,

Campania

In

niortc pcriit,

ilomini

f|uam pauciores seiiui,

plures

infpiit,

colitur

annum

retrahens

inferno,

in

a tlaenione proniitlenlc,

luililicatus

licet circa

essc

plures

congrua

circa

scilicct

,

nbinam plurcs niajoruni suoruni csscnt,

gavit,

paratliso

ila

cuin

tempus

itleni

rcx

in

sancto Pelngio papn.

corpus

Ejus

cxislimarent.

sc

De

factus

et

cst,

subjccta

atl

salve ullra

Corpus sanctae Petro-

tlicitur.

transfcrtur, in cujus scpulchro marniorco

filiae

ipsius Pclri inanu scriptum lcgcbatnr: aureac Pctroncllac dilectissi-

mae

fcstant,

Eo temporc

Ilacc ait Sigebertus.

filiac.

cum

patria

fiuorum

in

olim

Tvrii

peslilenlia

Armeniam fuisset,

christianorum in niotlum crucis sua capita totonderuiit, et

hoc signum salus Pipino

eidein

,

liunc

mullos

triumplios

ilefniicto

successit,

ciijus

ejus

liiius

setlc

Ailrianus pontifex praesitlebat

gatos

,

infeslabat.

inore

f|iii

(;ui

obscdit

principibus ad fiuae

ct

patris

llaliam ibi

fiallias

ad

fpii

sui

Carolus obediens

pcr inontcin Senisiiim potcnter

,

ab co auxilium

postulans

misit

Longobardoriim

mnm

in

inliavit

exsilium

Longobardi abstulerant,

sibi

legiintur,

tiui

apud

ct

regcni

ecclesiam

pluri-

Papiani civilatem regiam

ct

rcstituit.

,

Desideriuin

inagn» congregato exercitii

misit

-Mortariam

Romana

in

Caroliiin iMagnuni lc-

Arslulplii

Caroli Amicus ct Amclius slrenuissimi inilites actus

per

rituin.

.Magnus

(iaroliis

teinporc

(oiitra

Desiderium capiens in

fjuia

relinueruiit

toinlrntli

regnum

post

tanilein

cst

reiltlila

in-

suasii

nbi

cuni

uxorc,

oiniiia

jura

Erant

tiiiic

(.'hristi,

filiis

et

ccclesiae, in exercilii

qnornm

Longobardos

iniri

(,'arolus

Cap. CLXXXI. snporavit, ccfidcriiiit, ct

De

835

sancto Pelaglo papa.

liic tcrininaliiiii

cst rc£^niiin Loiigobardoruiii,

hahcbant, qucin (lacsaics

nain deinccps iliuin

rcgcin

Proliciscente Carolo

Roniam papa synoduin (;LIV cpiscoporuin con-

lijrcgavit

sjnodo papa jus cligcndi pontificem Romanuin

qiia

in

,

ordinandi aposlolicam scdcm (iarolo dedit,

pcr

cpiscopos

ct

rcgcs

Aquitaniam.

Ircnae imperatricis et in

jacentcm

viruin

rcpcrit et

ibi

Pij)inus (;a-

convictus

monaclium

in

tcmpore

scilicet

homo

quidani

quadam

in

Quam cum

la|)idcam.

invcnit archain

lassct,

lunc florcbat.

sui iiomine Constantini,

lilii

clironica le-

cxpurgassct

litteras

in

Ludovicus super

,

DCCLXXX,

doniiiii

ab

Romac

cjus

ct

quoque

consccralioiicm

quoqiie

patrcin

Thraciae fodicns, sicut

muris

longis

giliir,

antc

supcr Ilaliam

conlra

annum

Circa

tonsuralur,

archicpiscopos

filii

inagistcr Caroli

conjuratione

de

filius

roli

Alcuinus

dclinivit,

Pipiiius

scilicet

liiiguiitur,

provincias

siiigulas

accipcre

investituram

ipso

dabant.

sibi

taliler

reve-

et

continenles:

Christus nascetur ex Maria virgine et credo in eum, sub Constautino

impcratoribus

Irene

et

Adriano Lco

o

sol

Romanam scdem

in

ilcrum

inc

vidcbis.

sublimatus cst,

Dcfuncto pcr onuiia

vir

rcvcrendus, cujus sublimationcm propinqui Adriani acgre fcrentcs,

cum

majorcs agcret

lilanias

crucrunt et linguam

visum

sibi et in

restituit, qui

sua

sede

,

contra

collocavit

ct

eum populo

dmn ad Carolum reos

papa anno domini DC(;LXXXIV

concitato

ci

oculos

Scd Dcus miraculose linguani

praecidcrunt.

confugissct, ipse euin

Romani

punivit,

igitur

suadente

rclicto iinperio (^oiistantinopolitano,

nno omnium consensu impcratorias laudcs Carolo acclamant, cumquc per

gustum scdes

manum Lconis impcratorem coronant Caesarem et AuPost Constantinuiu cnim Magnum imperialis

appellant.

apud Constantinopolim habebatur pro eo

Romanam

Constantinus

scdcm

urbem

praedictam

sedein

dignitatcm iinperatores

pus

,

Veruintamen

ordinavil.

sibi

quod praedictus

,

beati Pctri rcliquit et apud

Romani nuncupali sunt usque ad

propter

illud

teiu-

quo imperimn Roinanum ad reges Francorum translatum

Postea vcro

illi

Graecoruin sive Constantinopolitani

manornm imperatorcs valde mirabilc

fuit

vocati sunt.

quod nullam

,

voluit conjugio copularc.

posse carcrc

et,

ut

satis

declarans

,

Alcuinus

quid

lloc

ejus

isti

,

est.

vcro Ro-

autciu de lanto impcratore

iiliarum

Diccbat enim

hoc adversae

alias felix csscl, in est

vicariis

suarum

se

magister de forlunae

,

quamdiu

vixit,

earuin contubcrnio nou

eo

scribit,

licet

malignilatcm expertus

suner hoc dicere

vellet.

53*

Quod tameu

ilissiniulavit

iniper.itor

ita

CLXXXI.

Cap.

836

hoc

de

(]iiamvis

De ac

,

snncto Pelagio papa.

cum plcbe

ecclesiam

hjmnos

catliolica

pcrsecutionem pateretur

Vcrum

derivatura.

addidit

Miutavit,

Nam

non

patres

statim

sed divcrsi

adhuc

sicut

sabbafo sancto

in

psalnios ad introilum missac can-

Grcgorius vcro inlroilum missac cum canlu ordinavit

tari instiluit, et

ecclc-

ct niissae inceptio tres varietates habct,

Postmodum Coclestinus papa

fit.

enim

Sancti

inchoabatur,

olim cnim a lectione

ne popuius

,

postmodum

pcrtini^ntia videre potucrunt,

oflicii

divcrsa ordinaverunt.

fuit

ct

instituit

postmodum supcrveniens plura

firegorius

dctruntavit.

et

omnia ad decorem

urgcretur,

insidiis

mocroristacdio contabcsceret. Quodper omncs sias

eum a Justina

,

scd more orientalium, dccantari

psalmos,

et

iijat,

Ambrosius nam-

adjuvaiite.

imporatricc, Ariana pcrlidia dcpravata, inlra

liabcrolnr,

quocumque

testatur Augustinus in iibro confcssionum

iit

,

suspicio et,

est et Grcgorianuni sollcmniter divuigatum,

impcriali auctorilatc ad hoc plurimum

que

nulla

Undc

iicret.

Hujus Caroli teinpore olTicium Ambro-

scmper eas secum ducebat. sianum jnaxime dimissum

dc co

si

multus scrnio

unum versum de

psalmo,

illo

Psalmos olim circa aram diter concinebant ct inde

in

qui

cantabalur,

totus

rclinuit.

niodum coronac circumstantcs concor-

chorus dicitur, sed Flavianus

Theo-

ct

dorus, quod alternatim tantarcntur, institucruiit, ab Ignalio hoc ha-

bentcs

,

qui supcr lioc divinitus

psalmos, epistolas,

evangelia

fuit

cx

et

Hieron^uuis quoquc

edoctus.

magna

partc olficia diurna ct

nocturna practcr caiitum ordinavil, Ainbrosius, (iclasius

cum

oralioucs et cantus addidcrunt et

gradualia,

coaptavenint; sius

Gregorius

ct

tractus

sccundum quosdam Sjmmachus papa pliorus

tera

,

papa addidit ad gloria quac scquuntur.

pro ncumis ad missas

ipsius

cas

allcluja

cantari

in

Nocherus primus

concessit.

CHS fccil: rcx omnipotens,

institucrunt

vcl

composuit,

et

Pctrus

vcro

dc

et

cac-

sequentias

Nicolaus

papa

Hcrmannus Contractus Teuloni-

sancli spirilus

(^ompostclla

te,

vel

Tclcs-

alios

Galli

scd

Gela-

et

Ililarius

laudamus

sancti

assil

antiphonam: alma redcmtoris matcr

Maria,

;

sccundum

cxcclsis:

abbas

Grcgorius

Ambrosius

allcluja

et

ad niissam cantari

ct

cum cvangcliis

lectionibus ct

cpiscopns

fecit:

nobis cl

gratia,

avc

Symon bar^ona.

salvc regina.

Sigi-

bertus taincn dicit, quod Robertus rcx Francorum fccil sequcntiam: sancli spirilus nobis assil gralia clc.

Carolus

(ut rcfcrl Turpinus

archicpiscopus) crat corpore dccorus, scd visu fcrus, slatura cjus

pcdum

oclo

ct

facics

cjus

palniam

ct

dimidium

in

loiigitudinc

CLXXXI.

Gap. possidcbal

manibiis

modicum vinum scmper

gallinas

suarurn Chrislum baercdcm fccit. filius vir

tcmpore episcopi alia

simul

staiitcm

manu

iclii

facile

ma-

supcr

vclociler cle-

anserem edebat,

vel

in

bibcndo erat,

tcr biberc solcbat.

Coe-

vitain finivit et in fine

rerum

quam

plus

raro

nobia inulta construxit ac landabilitcr

vicus cjus

rccle

lympliafum bibcbat, tain parcus

coeiia

iri

armatiim

aut duas

integruin et

cquorum

ferratuias

militem

cquo uno

cuiii

caput suum sola

ad

a terra usque

vabat, leporem

ijuod

qualnor

Miiilcm

extcndebat.

num snam

niiius pedis,

crat

froiis

scdentem a verlire simul

scindebat,

spatlia

837

sancto Pel.igio pnpa.

baiba vcro palmaiii,

,

siiper C(pniiii arinatum

lum

De

Cui

impcrium succcssit Ludo-

in

DCCCXV,

cleincntissimus circa annos domini

cujus

cingula auro texta ct cxquisitas vestcs et

et clerici

Thcodulplius Aurcliancnsis

ornaincnta secularia dcposucrunt.

ppiscopus falso apud imperatorcm accusatus ab codcm est custodiae

Cum autcm

Andcgavis mancipatus. bclur) tur,

(ut

in

quadam chronica ha-

palmarnm proccssio juxfa domum,

in die

in

qua cusfodicba-

transiret, ille aperla fencsfra factoquo silcntio pulchcrrimos illos

vei'sus a sc editos, scilicct: gloria, laus ct horior fibi sit rcx Christe

redcmtor

pracscnte impcratore cantavif, qui

clc.

quod ipsuin a

placuerunt,

Michaelis

Legali

icstituit.

mox

vinculis

de hierarchia de gracco

sunt reccpti, ct

XIX

in

est

Carolus

et

strages,

ut

Ludovicus

in

lafinum translatos, qui

cum gaudio

infirmi in ipsa noctc in ccclcsia cjus sunt curati.

nulla

tcnuit, cui fratrcs cjus,

Tandcm

pacfo

Germania, Lotharius

Romanus,

quadam

alia

nomina clegit,

mutent

est.

,

Ab tum

mutari debcnt

fcmporC;

in

Carolus rcgnat in Francia, parte Franciae, quae

et

in Italia

monachalcm acccpit

chroiiica dicitur, crat

illo

cst

dominus

vitae perfectione,

his

sicut

papa Scrgius natus

est, ut

quos

,

mutantur

tum ne

ille,

auno domiiii DCCtXVI.

ut

in iii

omnes papae apostolatum

nomine

qui ad tam

eligitur, aliquo noininc iiidccoro turpclur. scilicct

filio

Hujus tem-

sed mufato noinine vo-

,

tempore ordinatum

quia

nomen mulavit, tum quia

officiurn

iiiito

qui primo os porci dictus

catus cst Scrgius.

sci-

ufrimque facta

Qui postmodum Ludovico ejus

impcrium dcrelinqucns habituin in

indicciifcs, tanla

incmincrit faiitam aliquando fuisee in

actas

ab ipso Lotharingia dicta

pore, ut

iiitcr

libros Dio-

Ludovicus, bcllum

regno Francorum.

suam scdcm

Magni

Caroli

filio

Mortuo Ludovico Lolharius impcrium licel

tanfum impcratori

Conslantinopolitani

imperaloris

cactera munera dctulcrunt Ludovico njsii

in

absolvit ct in

in

,

sic

decorum

Hiijus Ludovici

chronica quadam

CLXXXI.

Cap.

838 liabclnr,

niallcis

scininaudo

adco

stalini

honiincs

bcncdiclam

aquani

et

pulsaiulo

iiifestabat

peccatum lapsus

accusans CHin

gentc sua ad in

cum

ejus

resumla ccrein

militia

resumsit.

numerabilcs

duos

et

In

persccutus

slatuto

tcndentcs,

Pcr

oculis

putrediiie

duriorcs,

diurni

ct tribus noctibus

viridia

ut

herbis

in

castrorum acics tHrmatiiu vo-

et

arboribus

sua acreni

corrupcrunt. ,

ul

Unde

paschali

sollcmnitatc

antequam

praeparasset,

pcrcinit.

Quod ccrncns

manibus vix erutus

dcjccit

DCCtlCWXVllI.

pueri

ipsuin

fuissct,

ipsuin

saepe violarcnt, Roinam venit pontilitibus

apud

graduin

ct oninibHS

ccclesiac

Quihus epulantibus lalcntcr omnes cingi

Unde

pro-

dapifcruin

mox

cum de

se

Ilic,

tulpabilcm

duin Ilalici pacciii

magnalibus

proccribus,

convivium fecit

illo

cjus

ipsuin liberc abire

grande

armatis

violala pace qHcriinoniain inovens Jiibet in striplis lari,

filius

fusle

qui,

rescrvari jussit, dctulit.

pcrmisit. Ottoni primosuccessitOtto sccundus.

et

priiicipis

dapilcr

(|ucm

ct suffocarc coopit,

clamans, quod feslo honorem non

ct

interirct.

Qucin cuin sine andientia Cacsar condemnarc vellct,

Caesarem ad tcrram

iii

rcjcctae

maxiina

hominum

ciijusdain

sederciit,

pacdagogus

liltus

dictus Ollo principibus coiivi-

niorc pucrili ferculum de niciisa acccpit, stravit.

vcntoruin

niorlalitas

fcrc tcrlia pars

quae

vastanlcs, tlalH

Deiiiqiic priinus Otlo impcravil, scilicct aiiiio doniini

viuin

in-

qualuor aut (jninque milliaribus ex-

ilincris

raincs praevalida est secula

in

car-

sacrum

tempus locustac

idcni

profundo maris demersae sunt, sed aestu Oceaiii ad

Duin autcin

sed

in

Iiabituin

usque ad niare Brilannicum pcrvcnicnlcs tandciu

cx

majore

ut

,

atcepit,

apparuerunt, senas Iiabentes alas, scx pcdes,

lapidibus

oninia

juniore

lilio

apud Brixiam tribus diebus

in Galliis

spatium

crTossisquc

ccpit

ipsHin

rcgnum

iii

Ilalia

dciitcs

lantes

fuit

monaclialcin

liabilum

ipse

quasi

procHratoris

filia

tcmpHS rcx Bulgarorum cuin

idein

de coclo pluisse narratur.

sanguis

quod cum

,

tonfcssus est

saccrdotis

talis

juveniliter agens ad gcntilitatis culluni redire vellet,

filius

trusit

intrassct,

lapidcs jaclabat el

inimicus

conversus tantac pcrfectionis

lidcni

regnHin ordinato

lilio

Per

fucrit.

discordias

Prcsbiteris autcni lilanias agcntibus

quando aqua spargcbatur, sub cappa

,

ct

quocHnKiHe

ut,

,

spargentibus

familiaris sui latuisse, in

lotpicndo

Tandem aliquando conquiescens

inultos cruentabat.

se

pariotcs donio-

nialigiius spiritns

nianifcstc

cl

domus cxurcbatHr.

illa

sancto Pelagio papa.

Mogiinliiia

parotliia

iii

rnm qnasi

De

,

fecit,

dcinde dc

culpabilcs rccl-

(iHos slaliin ibidcm dctollari fccil, alios vcro cpulari satagebat.

CLXXXI.

Cap. lliiif

siiicessit

Otto

De

circa anniiin

teriiiis

Istc fognoininabatiir iiiirabilia (licilur, slitiierc

qnandani uxorein voluit.

Sed

indignata praedictuni qiiod eiiin

muMdi.

apud

coniitoni

coniprobet

euin

caput secuin suis porlans

es

vir,

illc

qui

ct

,

in

ad

licum

procerum

et

Uuod

decem

indticias

iiata

,

hunc bcatus Heinricus,

nomine Galam

uxorcm dedit

in

quain tolain cjus gentem ad fidein

illustrcm redderet.

lleinrici

ct

episcopatu

Post

anno doinini

ct

geiitili

tam ipsum

I\I1[

sororcgeiii

Qui Stephanus

(ihristi convcrtit.

multorum miraculorum gloria Ucus ipsum

ut

tantac religionis fuit,

Hic Hcinricus ct uxor cjus Cunegundis virgincs

caelibem vitain ducentes

quidam

Conradus

succcssit

in

VIII, VII, VI.

Qui Stcpiiano regi Ungariae adhuc

imperiuin sumsit.

permanscrunt

X,

dux Bavariae,

fuit

terlio

,

pro redemlione

et

Quac castra sunt

dedit,

qtii

oclo

deiiidc

Tuiic imperator causa exami-

-)Lcviensi cl vocantur ab induciis dicrum

rcm suain

Iiitcrvenlu lamcii ponti-

uxorcm vivam concremavit

vcrilate coi^nila

qualuor castra viduae

uxoris tuae

(
dieruin,

septem, quaito scx a vidua accepit.

sui

Qui

dicens:

inUilit

illa

suggcstionein

feminac pniiiendum sc dcdit.

rnaim

vidua ina-

ine veriiin dicere coniprobcs, Iioc

iit

candcntis ferri judicio coinprobabo. ct

alTuil ct

quaesivit ah impera-

cuin assereret,

meuin

niariluin

innocentcr occidi inaiidasli

Tunc

posl

ferri

quo Caesar

iii

qui iiijuslc aliqueni occidissct.

digiium

capitis

facturuni,

illa

infainavit,

Qui, anlequani

Adest dies,

uliiis.

iii

lore, qua niorte digiius csset,

cum privationc tu

adco

nt judicio caiidcntis

innocenlein.

pro-

se

coiniti

facinus perpctrarc,

iinperator sinc audientia decollari fccit.

pupillis ct viduis se asserit judiciuin rili

quadain clironica

iii

iiiiperatorcin

dccollarelur, rogavit uxorein siiain, niorteni

iit

iiollet taiiluni

ilie

DCCCCLXXXIV.

doinini

liic,

^)qMae cuidam

lialiiiit,

cuin

839

sancto Pclagio papa.

duxit nxorcm.

dux

pace quicverunt. qui

visa

est

teinpore

IIiijus

in

Francoruin,

ncptein in

Iluic

sancti

coelo

trabs

ignca mirac niagnitudinis super solcm jam ad occasuin vcrgcnlcni Hic quosdam

currcre ct ad tcrram cadcre. vincula conjecil et fugit,

quia Mediolanensis

in

iin-

parva ecclcsia sccus urbein coronarctur, ad missam

tain

gravia tonilrua fulguraquc aliqui i)

dc vinculis

Die vero pcntecostes, cuin

srburbia Mcdiolani inccndit.

pcrator

cpiscopos de Italia in

arcliicpiscopus

spiritum

F.d. Vr. iii;i!p li^gil

Liiii<.'iii9i. alii:

fuerunt

Bruno

exhalarent. ;

q

Liviensl

ii

i

r

ii

i

legiuil.

d

a

111

,

ut

vcro

aliqui

ineiitc

cpiscopus

,

comitissae prosl.

exciderent,

qui

missain 2) Ed. Pr.

840

Cap.

tantabat,

ct

De

CLXXXI.

secrelarius

sancto Pelaglo pnY>a.

iiniicratoris

dixcriint

aliis

ciini

missarum sollemnia vidisse sanctum Ambrosium Hujus Oonradi tcmpore,

nantem

Lupoldus, ut

in

quadam

insulam

uxore sua

in

qua sjlva

dum

fugicns

iram

comcs

mctuens cum

rei;is

(piodam tugurio

in

In

latitaliaiit.

noctc superveniente

venarclur,

(^aesar

MXXV

anno domini

sciiicct

clironica dicitur,

sc intcr

,

imperatorl conimi-

codein

in

Cui hospita pracgnans vicinaque

lugurio ipsum oportuit iiospitare.

Eadcm

partui dccenter, ut potuit, stravit el necessaria ministravit.

nocte mulier filium peperit ct voccm tcrtio ad se vcnienlem Caesar audivit: Conrade, ille

liic

puer modo progcnitus gcner tuus

surgcns duos armigcros

puerulum

ite et

illuin

de manibus matris violenter auferte

per medium scindentes cor cjus

Qucm

de grcmio matris pucrum rapuerunt.

Conciti

portate.

milii

Mane

erit.

ad se vocavit dicens:

sibi secrctarios

ct ipsuin

euntcs

illi

videntcs elcganlissimae

formae miscricordia commoti ipsuni super quandam arborcm

Eodein dic dum quidam dux

detuicrunt.

sari

puerum vagientem audirct, eum ad non habcret, uxori sua genitum essc

Quem Cacsar tam dccoium sua inanere

pctiit et in curia

gratiosum

ct

regnarct igitur

iste

csse securus

dirigit in

sit

hunc inodum:

quadam

ccclcsia

quicsccrct ct bursa

vidcns

ipsas

salvo

ladcns subtilitcr,

nostram peratoris

suain cidem

,

,

sigillo

a patre

vidcret

Cum autem

ot

scriptas

ipsuiii

ne post se

pcr

dcpcndcrct,

cl liltcras ct

lcgcns

istuin

maiiu

Volcns

euin uxori ,

supcr

fcssus

ct

liltcrac,

principibus

dcdit.

cre-

inox, ut

Durn igilur pergcns bancuin

sacerdos

sigilio rcgis niunitas

scclus

lu-cabis

(himquc rcgiiia dc

,

est tibi cara vita tua

apcruit

quod diccbatur:

uxorcm

occidi suis

fuissct

qua crant

in

coiivocatis iii

quem

liospitalus

jam

igitur

mandavcrat.

pucrum hunc nccabis.

uxorcm dabis.

inunilas

cognosccrct

sunt.

in

i.sli

Cum

sed cum viderel puernin omnibus

inanibus

hursam apcruit

ductus

curiositatc

facicns a se dc uxore

et prudoiilem vidcns

quantum

in

litleras islas rcccpcris,

in

,

et

filium

ore facundus ct omnibus gratio-

,

fecit,

illc

littcras

dum

et,

ab omnibus commcndari, dubitare coepit nc

ct

cum

transiret

iiidc

fccit

llcinricum vocavit.

vissct, crat corporo pulcherrimus sns.

duci

se

nutriri

et

attulit,

finxit et

nc a

,

leporcm scindcnles cor ejus Cac-

feris devorarctnr, rcposucrunt, ct

,

lillcras

impcratoris

cclcbravit

abhorruit

scripsit:

sigillo

scriplas

nuptias

Quac nupliac Aquisgrani

ct

cl

iiliaiu

imessc

liliani

cclcbral.ic

Caesari a diccntibiis iiarrarclur, quod sollcmniler

fuisscnt liliac suac niipliac cclchratac,

illc

obslupcfaclus a duohus

CLXXXI.

Cnp. armigcM-is

diice

ct

De

saccrdote

et

841

sancto Pelagio papa.

coinperta Dei onlinatiotii

vcrilatc

resisfendum non esse vidit et ideo pro piicro uiittcns ciim essc shuui

genenim approbavit

post

et

puer Heinricus nalus

ul)i

regnarc

se

quod usque hodie Ursania nominata

peribus erogabat.

dare

liis

A

cssent.

in

cst,

omnes

coiisueverat

temporc tantum schisma

Hiijus

ut tres in sunimos ponlilices electi

loco autem,

aedHicalum

Isle Ilcinricus

est.

culatores a curia sua removit et quae

In

institnit.

nobile monasterium

fuit,

jo-

pau-

,

ecclcsia fuil,

quodain tamen pres-

bitcro,

nomine Gratiano, magna

et ipse

papatum

Romam

pcrgeret, Gralianus ci obvians aurcam coroiiam sibi obtulil,

Ht propitium

haberet.

sibi

convocata Gratianum

illis

data pecunia eidcm cesserunt

At Heinricus dum pro sedando schisinate

obtinuit.

de

autem cuncta dissimulans synodo

llle

convicit

simoiiia

alium subrogavit.

ct

In

librotamen ')Bonizi, qucm misit ad comitissam =)Mcchtildini, dicitur,

quod

cuin presbiter simplicitate ductus pontificatum sibi pcr pecu-

,

niam acquisicrit, ut scliismati obviarct cognoscens

suuin liunc

eiigitur

apostolicam

Leo vocatur,

et

Romam

pergcrct,

qui,

Hiijus

luit ecclesia,

Betensis

audivit voces aiigclorum canentium: etc.

Ilic

dc mullis

in altari.

natione

Contra quem scripsit egregie Lanfrancus

Papiensis,

qui fuil niagister Anselini

Can-

Dcinde quartus Hcinricus iinpcrat aiino doinini I\ILVII,

tuaricnsis.

tempore

cujus

in

sedeiu

qui asscrebat corpus et sanguincm Christi non vere,

sed figurative esse prior

Post

tempore Bruno

Hoc tcmpore per Bcrengarium turbata

composuit.

cantus

erroreni

dum ad capessendam

dominus, ego cogito cogitationes pacis

sanctis

postmodum

imperatorc deposuit.

Heinricum terlius Heinricus iinpcrat.

papam

dicit

suadente

ipsum

se

ipse

,

niaxime

floruit

Ad

Lanfiancus.

eximiam

ciijus

doctrinam convolavit de-Burgundia Anselmus vir postmodum ninlla virtute

et

sapientia

tensis successit.

adornatus

ecclesia,

el

ei

in

prioraUi

De quo

inter caetera legitur, quod,

sibi cantare ILccret, ,

instantius cxorabanl.

incongruuin esse

,

£d.

dum

in

quadam

l'r.

boueti

Jcull.

fratics priorem, ul

eam

Qui nullatenus acquicscens

niorem pristinuin de novitatibus iinmulare.

Cuin adhuc fratrcs instarent,

1)

Be-

quae dicitur sancta crux, subjccta sanctaeMariae dccaritate

nondum beatiNicolai novahjstoriacantaretur,

dixit

inonasterii

Ossa bcati Nicolai apud Baronsem urbein

fidelibus recuperata cst.

translata sunt.

,

Sub hoc tempore Jerusalem a Saracenis capta a

illc

2)

indigiiatus rcspondil:

Ed.

ri;.

Matilam

olierl.

recedile, IVa'

842 trcs,

CLXXXI.

Cap.

minquam a me

loria (luaetlam

ejusdem

vitale

qnadain

cuin

fratrcs

se

in

gravissimos

tenebat,

quem per

omnes

cuin

XXI

nobio

consiitutis

ait:

bjstoriam novain

et

ite

Hoc tenipore ex

IMolinensi coc-

de

Hildebrandus prior Clunia-

iiistitueruiit.

papa Gregorius

est vocatus.

siinor.ia

dum

Hic,

,

legatus

ut:

,

gloria palri cl

vero dicere non potcrat, quippe quia

Qui pcccatum suum conlilens inox

ad comitissam

Mortuo

I\lcchtildini.

regibus sepulto

iii

,

spiritum saiictum peccaverat.

ut deposilus

Ileiiuico

quinlus aiino

cepit

ct

aniiuluin

iiardus

cos et

cuin

domiiii

dimilteiis

baculuin

IMCVIl

pastoralein

fratribus

,

iiivcstiturain

suis

qui

(-'islcrcium

est.

Lolliarius

(cmporc mulicr quacdam

in Hispaiiia

oiiixa est aversis viillibus

clcorporibus

ct

Iioc

ingrcdilur.

cardinalibus

aljbalum

per

tcmpore HerIii

parocliia

ciiixa est; pulliis

successit Hcinrico,

monslrum

aliis

Ileiii-

cuin

Lcgicnsi porca porcellum lacicin houiinis habeiilem

gaHinac quadrupcs natus

cum

Huic successit

papam Sub

et

libro

in

filius

cpiscoporum

acccpif.

vocc

clara

Bonizo

inscriptus:

fuil

hic, paler hic, avus hic, proavus jacct istic. ricus

est,

quartoSpirae

ejus epilaphio versus iste

in

sancto dicerct,

ct spiritui

lloc niiraculum recitat

spiritum sanctuin nomiiiavit.

idein

ct conviiici iion

cxpeditc diccbat, spiritui saiicto

Illc: gloria patri et filio,

imperavit.

filio

dum

Nain

miraculosa.

convicit

archiepiscopus onines accusatores suos corrumperct posset

minoribus

in

apud Lugdunum archiepiscopuin

fungerclur,

Icgatione

') Ebronciisein

|)erduxit.

regulae suae professionem districtius obscrvarcnt,

ibi

censis faclus

in

abbatc suo Roberto Cistercii solitudinein

ordinem cx veteri

iiovum

quas

super dorsuin prioris ingemiiians

rediens

se

monaclii cuni

adeuntcs, ut

ictus

aniodo dccaiilate.

Nicolai

sancti

aiilipbonani:

clamoribus excitassct, semivivus ad lectum

suis

Tandem ad

deporlatur.

vigilias

capillos a leclo ab-

iiicipieiisque

collisit

jociila-

ecce Nicolaus

canendo aiiliplionam ad finem usquc

per ordinem morose Qui

inatulinarum

recepissent,

per singulas vocuin dilTerentias virgis,

o pastor aeterne, iiianu

pavimenlo

dormitorii

imo

caiilica,

Advenieiitc vero lesli-

tristitia

Icctis

priori visilHliter apparuit terribilis,

strahens

nova

iil

ecclesia {lecaiileiitur.

cumque omnes

peregeruiit,

sancto Pelagio papa.

licetitia coiiccdcliir,

iiiea

iii

De

ciijus

bis gcmiiii corporis

sibi coliacrens,

Aiit(!

(|uidcm

clfigies erat hoininis integro corporis inciiibroruin(|uc ordiiie distincla,

iclro

J)

vcro facics canis, corporis ct mcinbrorum proprietate intcgra.

tJ.

l'r.;

K b ra

ci' iis ciii.

CLXXXI.

Cap. Post

liiiiic

|)ore

Ilngo

icgnavit

de

De

Conradiis aniio

sancto

Victorc

nltinm

iiilirinitale

tamen doininicum

corpiis

Tunc

fratres

recognoscens

dominici

Mox

tasiis.

coclum

vidcns

qui

,

ibidem

Anastasii papa conslituilur lores

crcavcrant,

aliiini

iii

Quod

pcr

illc

fnitrcs

spirilum

cnr

,

me

Et

valcrct,

iion

ad

filius

clcvatis

patrein

verba spiritum cx-

iiitcr liaec

Eugcnius abbas sancli

disparuit.

quod sena-

qui ab urbc cxpulsus co,

,

Bcrnardum antc se

Gallias venit et

noriiit maj^ister

in

et spiiilus

misit,

Gilberlus

Porretanus florebat. Fridericus ncpos Conradi iniperavit anno

Eo tempore

de-

qncin depor-

,

qui viain domini pracdicabat ct niulla miracula facicbat.

J\1CL1V.

qnod,

qiio refernnt,

cibum rclincrc posset,

est doininus incus

fccit illum.

corpus doniini

lialavit el

non

adsccndat

inaiiibus sic oravit:

ad Deuin suum

oiniii

niulta instautia postulabaf.

quod reciperc

,

tein-

in

cucurrerunt et sibi corpus doinini dc-

stupefacti

illc

Eo

cl

sedare volcnfcs simpliccm hostiam

detulerunt.

sibi

enim

Iste

illi

scd

Dc

oliiif.

nullnni

ct

niisercalur vcslri dominus,

ait:

ludere voluistis?

tulcruht,

exccilentissimus

dari cuin

sibi

tnrbationem

ejus

corporis

instar

laboraret

MCXXXVIII.

cloniini

(loclor

scientia snmniiis et rcligione devotiis ciini

843

sancto Pelagio papa.

Petrus Loinbardus

doiniiii

episcopus

Parisiensis, qui libruin sciifentiarum, glossam psaltcriiet epistolarum

Eo tempore

Pauli utiliter compilavit. ct in

Alexander

papam

in

papam

cessive in

aiinls

Tusculanuin

pro

XVIII,

ut

cerum occisorum

tot millia sint occisa

intcriit.

Ed.

Vr. ojnlltit

ia

et

fluminc

asserunt,

cxtrahi

fccerat,

digitis

:

Ouoruin

—

:

;i

Seiii.

filius

in

cjus

b sl ul era

ii 1 ^

pro-

Carlhagineni et sanctiiin

decics

dum terram sanclam

quodam lavaretur, ibidcm nccalus

equo suo iinpingente

addit atile pionoiiipn

verba

apiid

tenipore Ilaiinibalis

quos dc

,

Iniperator Fridericns,

succcssit Heinricus

liuic

rr.

licet

ct habciit lioc epitaphiuin: niille dcceni

sex dccics quoque seni.

alii

Hannibal

')idein

,

annulorum

tres cophiiios

Laurcntium scpulti sunt

Duravit qiii

Romanos apud monlcm

morabantur,

2)Q„oruin mulli apud sanctum Slcphanum

destinaverit.

vel ut

tempus Tcutonici,

a iiona nsquc ad vcsperas occidcrunt, ut

tot

nunquam ex Romanis

visitasset

infra qiiod

iinpcialore

Portuin invadunt et

,

Octaviaiius

cligunfiir et favorc impcratoris fulciuntur.

hoc schisma

tot occisi sint

quem

Johannes Strnmcnsis suc-

sancti Calixti et

tituli

Tunc

visi suiit tres soles.

caiionicc est clectus, conlra

Johanncs Creniensis

1)

trcs lunac in coclo visac suiit

medio signum crucis nec mullo post

aquam

periit,

cccidit ibique

anno doinini MCXt*. iiiiii

1

e v

t:

ru n

t.

2)

td.

844 Eo

lenipore

tantae

pliiviac

Lapides eniin

sancto Pelagio paj)a. lonilrnis

ciini

quantas nulia

pestatibus raclae sunt,

(le

De

CLXXXI.

Cap.

quantitate ovornm

in

fulminibiis

et

hominum

nieniinit

quatlraiiguli

pluvia

cuin

inixti

teni-

et

antiqiiitas.

coelo cadentes arliores, vineas et segetes ilestruxerunl et inullos

Corvi quoque

liouiines occiderunl.

hac tempestate volanles

quainplures avcs per aeia iu

et

sunt carbones vivos

visi

in

rostris porlare

Oontra Roinanain ecclesiam seinper t^rannideiu

et (loinos inccnderc.

Heinricus exercuit et ideo co inortuo Innoccntius tcrtius, ejus

Pliilipnus

promoveretur

Saxoniae adliacsit fccit.

Eo temporc

lcrrae

sanctac

duin

,

opposuit

se

Aquisgrani

et euiu

Ottoni

et

nc fratcr ducis

filio

Alemanniac coronari

in regein

barones Franciae pro libcratiune

plurcs

inare

ultra

,

pergerent,

Constantinopoliin

ccpcrunl.

His tcmporibus ordincs pracdicatoruni et oinnium fratrum orli

Innoccutius quartus legatos ad Pliilippum ut tcrram

Albigensiuiu

concreniari

capiens

torciu coronavit et,

qui

exegit,

statiin

invaderet

liaerclicos dclcret,

et

Denique Innoccntius

fccit.

ut jura ecclesiac

ipso

rcgem Francoruiu

oiunes

inipera-

ab eo juramentuiu

salvaret,

juramentum

die conlra

qiii

Oltonein

suiit.

misit,

fecit

ct

Roinipetas

exspoliari jussit. Uiide papa euin cxconimunicavit et ab iinperio dcposuit.

Eo tempore

fuit

sancta Elizabctli

uxor landgravii Tliuringiae, quac id

XVI morluos,

est,

de

ininavit,

ciijus

iil

rcticos iis

iu

cuit,

usque hodic Ileinrici

Leges oplimas pro

edidit.

duos cardinales

fuit,

«•l

Deniqui!

viiiculavit,

(«regorius

fluere

eligitur

ecclesiae

divitiis et gloria

et ct

illu-

perhibctur.

ab Ilonorio coiitra

abundavit,

hacsed

naiu t^raniiidein tonlra ecclesiam cxer-

ad concilium convocavcrat, capi
caecuiu iiatuiu

olcuiu

filius,

libertatc

Hic super omnes

snpcrbia abusus

innuincra miracula plures,

scribitiir, suscilavit et

corporc

Oltonc deposito Fridericus, coronatur.

regis Ungariac, quac fuil

filia

iiiler alia

niultis

praelatos, fecil

et ideo

quos Grcgorius IX. ab ipso excominuni-

tribulationibus

pressiis

nioritiir

Innocentius qiiartus natioiic Jaiiuensis conciliuiu apud Liigduiiuin

tonvocans

i|)suni

inipcratorein (leposiiil.

Bcdcs inipeiii ustiuo hodic vacat.

Qiio

deposilo

ct

defuiiclu

Cap. CLXXXII.

De

845

declicatione ecclesiae.

CAP. CIXXXII. (177.)

I>e (lcdicatione ecclei§»iae. Dedicatio ccclesiae ct qiioniam

iliipiex

spiiituale,

videnda

dedicationeni

priino

quare

consccratur,

iertio

duo sunt

teinpio

teinplum

idco

,

secundo quarc ad

autcm

pcr quos

vidcndum

primuin

materialis

teinpli

dcdicatur sive

consecratur,

profanatur.

consccrantur,

quae

,

cclcl)raliir

matcriale ct

scilicet

duplicis dcdicatione hic brcviter

teinpli

Circa

sunt;

qualitcr

dc hujus

itlco

agenduni.

cst

ah ecclesia

feslivilatcs

iiiter alias

cst ecclesia sivc teinpliim,

scilicct

quare

est,

Et

quia

allare

et

sacraincntum doinini

ofTercndHm,

Genes.

consecratur

VIII:

iii

ipsuni allarc,

Altare autem consecralur ad tria,

teniphin).

Iria

secuiuln

priino

No

aedilicavit

altarc doinino et tollens de cunctis volucribus et pecoribus nuindis obtulit super altarc,

quae

Christi,

Hoc autem sacramenUiin

quod nobis praecepit dicens: hoc facies

Habemus scripto fieri

eniin

passio

in

corpus et san"uis

mcam commcmorationcm.

dominicac

roeinoriale

triplex

scilicet

,

est

niemoriam passionis dominitae iminolamus, juxta

in

passionis

Christi imaginibus rigurata,

qHantum ad visum.

enim

Ipsa

crucifixi

iniago

gines in ecclesia fiunt propter rcincmorationem

unum

,

hoc habet

et

aliae

verbo

,

scilicet

passio

quantuin ad auditnm. sacraincnto Christi

Tertium

in

habct

ilammare dcbct

ad

gustum.

dcscripta

in

in

ergo

Si

quo

corpus

hoc sacramento

doniino,

afTectum

praedicata,

ainplius

et

ad nomen domini invocandum,

et

tatn

nostrum niulto

sancuis

signanter expressa.

Genes. XII:

aedificavit

qui apparucrat ci, et invocavit

ibi

quae

aut per obsecrationcs,

removendis,

aut pcr postulationes

dis, aut pcr gratiaruni actioncs

servandis,

Invocalio autcm

,

,

quae

fiunt ,

fit

in-

SccHndo Abrahain

nonien domini. II.

habct

cum adjuratione pro malis

quae

quae

accendit

fortius

Haec autem invocatio secundum apostolum primaad Timoth fieri

ficri

sacraincnto, scilicet passio in hoc

tam signanter cxpressa,

passio Christi

altare

SecHnduin

hoc

et

veraciter continetur et nobis olTcrlur ct hoc mcmoriale habet

quantum

fieri

praedicata,

Christi

ima-

excitandam, devo-

tioneni et instructioncm, quia sunt quasi libri la^corum. in

in

ct

fiuiit

fiuut

pro bonis ciiinulan-

pro boiiis

liabitis

con-

supcr allare, proprie dicilur

00,

iiiissa

iit

Unde Ihino: ipsa

quia transmissa cst;

a

secniulo

,

nobis

sacramcnto priino a patre postca

osse incipit,

Et

intcrccdit.

per

passionein.

quod

in tribns

inissa

qua pro nohis caiiilur,

liiiguis

Dcum

quae per

laudare,

sciliiet

ad rcpraesentandum titulum doininicac

triplicem

liaiic

La-

liiiguam inlelligitiir.

oiationes ct canlus

cpistolac,

tina autcni suiit evaiigelia,

Itcm etiani

quod omnis lingua debct

ad notaiulnni,

canitnr

linguis

iu

pcr sanctificationem, qiia nobiscum

passionis, qui scriplns crat graece, licbra^cc ct latine. tribus

iiicar-

Simililer

nobis palri per oblationem,

a

iiota,

sacra missa vo-

liostia

a palrc nobis per

prinio

patri

iiobis

graeca, hcbra^ca ct lalina,

in

niillitiir,

consecrat, ct per eiindeni a nobis patri niittitnr,

pro nobis intercedat.

cari potcst, iiationeni

dedicatione ecclcsiae.

coeleslis inissus, scilicet (liirislus, a palie

qiiocl

iiostiani

i|isain

(jiii

De

Cap. CLXyXJI.

846

gracca

,

sunt K}rie cleison, Christe eleison, quae iiovem vicibus cautantur,

novcm ordinum angelorum perveniainus

ut ad socictatem

sunt

amcn,

allcluja,

Ecclesiast.

sabaolh

XLVII: dedit

coiilra altare caiitores dicit

modulos

in plurali,

trcs sunt spccics

conlia ininiicos poteiitiam ct starc Tecit

illi

sono coruin

in

ct

sonorum

quac

,

ganum

ad voccm canlus.

sonorum concordiae morum

pnlsum cilharae

vocuni

sonantiaiu

concoides proxinio

diircrenliaiu

nam

triplex

gciins

Pnmuin

digilorum,

ut

igilur

psalterio

in

quod :

lit

canlu,

psallite

sicut in tuba,

sono lubae. ralionc.

ci

ct

in

ct

dicilur

,

,

scrvas con-

cxcniplum

pcr

rcferlur ad tripliceni

in

psalmis,

antein

scu

ut indc d;)abolus

ct

ad

ct

quod

fit

illud

ct

iii

pulsu

perlinct

Secuiidum

ad istud pcrlinent leclioncs,

Tcrlium

cantiis,

ccclesia ct

oflicio,

cantu

in

psallerio ct cilhara.

vocifcralione.

ad istud perlinet

dc

milrali

in

similibus,

iii

sicut in voce, in

Tcmplum

Priino

ut

genus musicoruin est,

psalinodia; Psalin.: laiidale cuin

Psalin.

volunlatcin

ct

iuoruin,

niusicoruin

sicut

ipsuin oflicium ccclesiae coiisistit

lcctionibus.

cst,

frangc

coiicordiam

ccclesiae,

olTicii

,

per voluntalem doniino, per obcdicntiani ma-

,

igitur

IIoc

gistro.

scrva

,

nia-

ad caiitum vocis

quid prodest dulcedo oris sinc dul-

ct infra:

Frangis vocem

cniin

ad or-

Assignari potest liaec consoiiantia

iiuum operatio, ad flatum organi inentis devolio,

ccdinc cordis?

Fit

cilliaram pertinct pulsus,

referatur ad

si

,

modulos.

laciunt trcs

Ad

flatu ct cantu.

scrmonis cxhortalio;

Et

dulces modulos.

lecit

quia secuiidum llugoncm de sancto Victore

sonus pulsu, flatus,

licbrayca

,

ad cnntandum,

Tcrtio

osaniia.

ct

cst,

Psalin.:

qiiod

lil

laudale

llatu,

cum

iii

consccratnr quintuplici

ejus polestas cxpellalur.

Ut

De

Cap. CLXXXIf. rcfert Crcgorius

djalogo, qiiod

iii

rcddita

fideiibus

ruiii

bealae Agaliiae

ct

gatus

porcuin

runt,

qui

delatae

reliquiae saiicti Scbastiani

ct

fuissciit

populus ibidcm

,

suos pcdcs buc

intra

Quod

coinmovit.

ac

in

si

ac

omnis

si

diu

quem

pcr tcrroris sonitum, coactus

quain

tcnuerat,

dcdicalioneni

appa-

fecit, iiinoluit, a loco,

quem

Unde

confugcrint, salvcntur. ccclesia

Undc aliquae ecdcsiae

secratur, III.

ut

ibidem

et

exaudieris,

exaudies

oricntem V.

,

quod

Primo,

fit

ob hoc Juab

et

quod

cxaudianlur,

ait:

Adoranius autcm

triplici

ratione sccunduin

Edcin ad oricntem 'plantavit

ita

,

Scd

signatuin

ct

et

ad ipsam

ipsis ccclcsiis

in

Damasccnum

tcm adoramus.

in

fccit.

Anliquam

Dcum ad

igitur

oricntein

dominus crucifixus ad occidenlem respiciebat

coclum.

el

Ipsum

Haec Damasccnus.

laudes Deo rcddantnr.

Quod

se-

tcrtio, ut venicntcin

assumfus ad oricntcm

fcrebatur et ita ipsum apostoli adoravcrunt et ita vcniet, cuntcin

ad

L. IV.

Ail eniin sic; Deus paradisnni

adspicicntcs

adoramus ad ipsuin rcspicienlcs

videruiit

cst

quicuiiquc roga

unde hominem cgressum cxsulcm

paradisum ex occideute habitare

patriam exquircntes adorainus.

lale

patriam noslram nos rcquircrc ostcndamus,

ut

judiccm nos exspcctare raonslrcmus.

fccil ct aiite

in

Tertio con-

loco habilaculi tui in coclo, et cuin

in

eris.

cundo. ut ad Chrislum crucilixum rcspiciainus,

in

eam

ad

qui

,

cornu altaris appreheiidit.

orationcs

propilius

ul

,

rcos sanguinis dcrcndet

dicit caiion:

Rcg. VIII., ubi Salomon dcdicato tcuiplo

verit in loco isto,

c.

privilcgiantur

nc vitain perdant et meinbra,

,

tabcrnaculum confugit

Sccundu

Hacc (ircgorius.

cxibat.

principibus

a

cversa.

hostis inquietudo

consccratur, ut ad eani fugienles salveiitur. post

Sccunda

discurrcrct.

a fuiidanicnlis fuissct anliqui

illa

ut

exiret.

vcro terrore tcrtia in-

tanto

ccclcsia

illa

Slatimquc recessit nec amplius ruit, scd

oslcndit,

ccclcsiae teclis slrcpilus

errando

aliquis

lioc

itcrum nocte gravior sonus increvit, sonuit,

dominus

idcirco

Scquenli autem iiocte niagnus in cjusdcm cst,

coiigre-

discurrere scnse-

quod de loco codcm ininnindus habitator

cunclis patefieret,

factus

iliuc

rcpctcns a nuMo vidcri poluit oiiincsquc

ccclcsiae

forcs

adinirationcm

in

illuc

(|iiacflam ccclcsia Ariaiio-

ciiiii

,

coiisecraretur

subito

847

dedicatione ecclesiae.

quidcin

igitur

in

quomodo

cxspcclantcs ad orien-

Quarto consccratiir lit

ct

sursuiii

soptcin

,

horis

ut ibidcm

canonicis

sivc niatutinis, prima, tcrtia, scxta, nona, vcspcra et completorio,

Et

licct

in

quaiibet hora dici Dcus csset laudandus,

ad hoc inlirmitas noslra uon suHicit, oruinafuin

cst,

tamcn, quia ut

his

horis

Cap. CLXXXII.

848

De

specialilor Deiiin laiuleniiis co

tledicatione ecclesiae.

quod

,

ab

liae liorae

aliis

Ciiristus natus cst, captus et iiiusus a Judaeis fuit.

cnim

Dicitur

spoliavit,

iiifernum

liora

nocte

infernum

spoliavit

inanc

surrexit,

hora

prima apparuitj

tamus, ut

et cjus

advcntum

matulinales laudcs, quia

dum

in

creavit et resurrexit.

sccuritate praesuuila

mane Aeg^plios

in niarc

etiaiii

submersit,

mun

Pjlato praescntatus

fuit.

Iii

etiam

Iiac

primo apparuit.

Hacc

hora in ccclcsia

Deo laudes exsolvimus,

ipsius

est etiain

Judacorum

cst ct

adhuc, ut dicitur

inissus

scxta

In

est.

in

in

ct

ergo

in

hac

Deo tamquani hora

In

oinniuin

Christus

tortia

hac

columna,

crucc

eadcni

hora

confixus

clavis

ubi

ligatus

cst,

fuit,

sanctus

spiritus

tenobrae por

morto domini sui sol lugcns

in

vestibus nigris contcgoret et ne domiiium crucifigciitibus lumen

praebcret. El In

Moo

dioi.

ut Cliristum imitoniur ct sihi

bjstoriis,

nnivcrsum muiuliim factac sunt, ut sc

hora prima

crucifixus cst, a Pjlato ad coluiiiiiain llagellatus

ostcndit

cruoris

In

rcsurgcns inulieribus

Iiora

hora

j)riiiia

solvamus.

priinitias

diei

linguis

vestigia

ut pro nostra

populus ibidcin ad cuni

resurgenti et apparcnti gratias agauuis, ct ut ])rincipio

,

ad euin inane fostinabat, ut dieitur Luc. XXI,

est,

id

Deo rcddimus,

Deo reddamus. et

gra-

Adduiilur

In hac ergo hora laudcs

ad teinplum maxinie convcnicbat ,

Dco can-

et patruin libcralioiic

ne in niari hujus inundi cuin Aegjpliis dcnierganiur

inanicabat

ad

inquit, tra-

liora laudes

cxspcctemus.

solliciti

trcatione et ejus resurrectionc gratias Clirislus

lucciii

iiocte

pasdiac ante

vigiliarum

hac igilur

In

de ejus nativitatc, captionc

ei

agamus

tias

agore diem.

inedia

populos exspectantes adventum

advenerit illud tcnipus,

ct postquain

cunctos

in

ante

media etiam

in

ditionem apostolicam perinansisse, ut dic

,

Scilicet

Unde Hieroiiymus: reor,

noctis mcdiuin dimillere non liceat

fesluiu

In liac iterum

quod

mitrali,

iu

accipiendo.

large

judicium venturus asseritur.

Cliristi

privilegialac

Xani in nocte media, qua niatutinac celcbraiitiir,

sunl in aliijuibus.

nona

Iiora

iii

hac hoia

(ilirislus

in die asconsioiiis cuin discipulis discubuit.

spiriliiin

omisil,

milos

lalus

aperuit,

ojiis

coctus apostoloriim ad oraiidum convoiiire consuevit ct (]hrislus

coolum adscondif. laudamus.

In

Proplor has praorogalivas

vcspera (^hristus

in

pro

his

,

in

in

Iioris

ot in

discipulis

omnibus

his

dc cruco dopositiis

Iiac

in

habilu

hora

fcslavit,

et

agit.

com|ili'l()iio Cluisliis sanguiiicas

Iii

in

coona sacramoiilum corporis

sanguiiiis iiistituit, podos discipulorum lavit,

sopulcliro collocalus fuit

Douin

peregrini

se

inaiii-

ecclesia Christo gratias

gultas sudavit, moiiiimento

Cap. CLXXXII. cnstodia

ejus

depulata

discipulis minliavif,

iminoiantes

affcctum

,

exsultationem

alTectui

dem

sacramenta

,

taberna Dei

Quaedam

ministrantur.

quidam pugnantes,

suslcntentur,

ct

ut ibi-

Unde

ecclesia

exfrema unclio; quae-

scilicet

miiiistrantes,

datur

liis

hornm quidam pngnae succumbunt,

et

confertur audacia

his

et

hoc pcr cucharisliae sumtioncin

datur cibus,

;

Ad

cuiido de ecdesia.

Primo

cniin

qualiter consecrafur

cst,

ut

remotio impe-

fil

;

dimenti, ne dejiciantur, et hoc pcr matrimonii conjunctioncm,

cundo videnduin

ct

dantur intrantibus,

et

hoc per confirmationem

et

ipsa

qua sacramcnfa continentur

qnidam insistunt,

ut roborcntur,

,

sensui

Quiiito consccratur,

horum quidain sunt

et

his datnr poenitentia;

animi

in

quaedam exeuntibus,

baptismus;

dam commoranfibus, ordo;

,

fratres

sciismn,

maturilatem, maturi-

exsultalioiii

minislrantur

cniiu

Beriiardns:

vcrbis

ministrenfur.

ccclesiaslica

efficitur quasi ipsa

dicit

,

Has autcin

reddinius.

laudis juiigamus

liostiain

pacem

rcsurgens

quievit,

liumilitatem, humilitati libertatcm.

tali

ut

ibidein

et

fiiit

pro his gralias Deo

et

849

detlicatione ecclesiae.

Deo exsolvere debeainus

laudes qnaliter mei,

De

Sc-

sed priino de allari, sc-

,

consecrationem auteni altaris plura concurrunt.

quafuor cruccs de aqua benedicta

quatuor cornibus

in

secundo ipsum scptics circuitur,

altaris configuranfur,

bencdicfa cum jsopo septies adspcrgifur,

terlio

quarto incensum

aqua ipso

in

crcmatur, quinto chrismate inungilur, scxfo mundis pannis operilur.

quae dcbcnt liabcre

Haec autcin repraescritant ea,

Dcbent enim primo liabcrc

alfarc accedunt.

per cruccm acquisitam, ut ct inimicos.

Et de his quatuor coniibus

Genes. XXVILL: dilataberis ad oricntem

nem

et

iiunt

ad significandum

meridiem.

partcs salvavit.

Yel idco

quafuor

quod

,

ad

Vel ideo

in

ore pcr confcssioiiem

vigilantiam;

invenerunt

gregein

,

in

quod

me

suum.

Uiidc

etc.

quatuor cornibus

quatuor mundi

crucem doinini

,

corde pcr mcdilafionein,

dcbcnt

pcr circuitus.

Dcbcnt

negligcntiam

dicitur

qiiod

sciliccl in

Secundo

significatur

vigiles

in

corpore per mortificafioiicin

impressionem.

per assiduam

qnatuor cor-

pcr cruccm

significaiidum

qualuor modis dcbemus portare,

in

caritatis

occidcntem, scptcntrio-

ct

cruces

Chrisfiis

ad

quadruplicem

se ipsos, amicos

,

Et haec signantur per quatuor cruces

nibus altaris factas. in

Dcuin

scilicet diligant

qui

illi,

carilatcin

eiiim

praclafi

habere

,

in

facic

cuiam

et

Unde tunc canfatur:

solliciti

ponit

vigilare

Gilbcrtus

super intcr

ridiculosa dicens: ridiculosa an magis pcriculosa rcs est speculator

coecus, praecursor

claudus,

negligens

praelalus,

doctor nescius,

54

De

Cap. CLXXXII.

850 praoco

Vol per scptem

inutiis.

inedilalioncs

scptcin

Piiina

circuire.

pauper; secanda, quod

quod,

,

quas circa septenipiicein

,

debeinus

lialiere

est

virtus

circa altarc siguificaiitnr

circuitiis

consiileiationes

ct

Cliristi

liuinilitatis

virtiiteni

declicatione ccclesiae.

praesepio positus

in

quod discipuluin

proditorein

furein ct

factus

est

quod parcnti

cleinentcr oravit.

Vel per septein

lcm viac

Prinia fuit de coeio

Cliristi.

in pracsepiHiii

aiitc

uteruin, secuiida de utcro

in

quarta

inundiiin,

in

qiiod

quod pro crucifixoribus

circuitus si»;iiificaiitur sep-

illos

de praesepio

tcilia

,

sexta,

sustinuit;

iniqnuni jiuUcein inansuelus tacuit; septiina,

de inundo

patibuluin, quiiita dc patibuio in sepulcliruin, scxla de scpulchro

de linibo resurgcns

sepliina

in liniluiiu,

Jiabcre doniiiiicae passionis nieinoriain

aquac. Septein

sioiieni

eiiiin

;

in

coeluin.

qnod

priuia fluxit

in

Tertio debeiit

siiifnificalur

aquae aspcrsiones

quaruin

ciTusioiies,

Cliri.sli

in

esset,

tertia,

;

subditus; quarta, quod sub inaiiu servLcapHt inclinavit; quinta,

l)us

in

per ipsas frcquenter

ct

divcs

cuni

suiit

per aspcr-

septeni sanouinis

circunuisione,

sccunda

ornlioiie, tcrlia in coiporis fliigeliatione, (|uarta in capitis coro-

natioiie,

quiiila

septiuia

in

factae

aperlioiic.

cuni

fucruiit

Ysopus

inauuuni perfoialione,

iii

lateris

est

ciiiin

jsopo

berba

liutnililalis

buinilis

sq\ta

auteni

.Ilae

pcduin affixione.

aspcrsiones caritatis.

iiiaesliinabilis

ct

Vel

calida.

et

iii

saiifrinnis

septies ad-

ideo

spcrgitur ad sigiiificanduni, quod in baptisino septein doiia spirilus (Juarto

sancli danliir.

votaiu Iiabct

virlulem

qualilale. ritate.

babere orationem

debeiit

quod significatur

,

coiicremalionciu

jier

asccndeiidi

ex

lcvilatc,

fuini

coiislringcndi cx conglutinitatc

Sic oralio adsceiulit

quantum ad

cu!|)ain

iii

I)ei

memoriam

censa innlla dc igne

ct odorein

ctc.

,

al.

Deum

asccndere, Eccles.

ex olco ct balsamo.

tiain

Ht

,

accepit angelus debeiit

possint

diccrc

Debeiit

odoramentorum

cuin

aposlolo

data sunt

nitorem

:

ilii

etc

;

in-

conscientlae

cliri.snia,

Iiaberc

cniin

XXXV:

tliuribulnm et iinplcvit

liabcrc

bonac faniac, quod significatur per

ficitur

ad

Peo rcdderc, Apocal. V:

proccdcrc, Apocal. VIII:

Qninto

coiistringil,

Vel potcst dici, quod dcvota oratio

quia babct ad

et infra: clc.

aniniam consolidat.

;

Iiabentes singnli citliaras ct phialas suas pleiias

illiid

sua

coiifortat, (^uanlum

;

oratio liuiniliantis sc nubcs pcnetrat; odorcin

ex cordc innammato

eniin

ex

cx aroniati-

praelcrilam, impelraiulo mcdelani;

praesenlem, impetrando tutelam. llius significatur,

Tliiis

coiisolidaiidi

coiifortandi

,

quanluin ad futuram, iinpctrando cautclam

per

fervenlein et de-

tliuris.

gloria

quod con-

pnram

coiiscicn-

nostrn

iiaec

c^t

De

Cnp. ("LXXXn. conscicntiac

lestinioiiiuin

oporlet

riirjsostoinus

pulclirilndo

ncc

Usus

facto

in

eniin

albis

vesliincntis

XXXVII: nonne inlimain

ct innndos,

induaris,

vcslinienla

ad

allarc,

ad

lioc

calida liabcrct

paslorali diccns:

crux

apcrlle

anguluin octidentis et bctuin,

ibi

vullus gravis,

ex transverso lillcris

vcslras clc.

Intcrius cl

paviincnlo

in

ipsac

ostcndenduin

ad

fit

Chrislus

fctit

((iicin

Priinus fuil,

salvandorum

ccclesiae

ctiam

Rithardus

ordincin

virgiiiiim

coiijugalorum.

chorus et chorus quam corpiis contincntcs

ct

sunt

(pii

dcsignantur

ostendit

signat

corpus

cttlesia

illa

propter

(]uod dc coclo veiiil liinhiini,

lcrlius,

Vcl Iriplex

consecratur

Vcl triplcx circuilus signat Iriplitcm ecclesia,

sicnt

,

sanctuarium nentium,

dc

Hacc

conjugali.

(juod

,

cruccs

Priniuin cigo, scilicct triplex

inundum, sccuiulus, (juod de niuiulo desteiulit ad

trinitatis.

contincntes

,

fil

oricntis us(|uc ad

aii
(|uod de riiiibo redicns ct resurgeiis asteiidit in toeluin.

circuitus

ter

graecis ac lalinis sciibiUir alpha-

signat tripliccin cirtuiluin,

honorcm

ct

actns

ccclesiam

ipsain

cniin

principes

ipsius ecclesiac sanctilicalioiiciu. in

siiininani

prima

ingcns auctoritas et animi in-

illuininantur et chrisinate inuiiguiitur.

circuitus,

Modituni

scdes

est

in-

carilalcin,

elc. ?

parielibus cctlcsiac cruccs depiiiguntur et

in

calc-

ad ccclesiam januain percutit baculo

porlas

de cinere ct sabulo

ad

dignilatcin

bcncdicla ipsa etclcsia irrigalur,

a(|ua

,

Roinan. XIII:

,

sunt

inliinus,

Epistopus

concHrrunt.

allarc opc-

cst, (|ualilcr ecciesia consecralur, ct

circuit et qualibct vicc vcnii ns

cxterius

dclur-

aniinae nudilalcin.

innaniinaiido

si

et stalus

Secnndo videndum

plura

snnt

ipsi

tolam

non apparcat tonfusio

iit

tua

levis, scrino inultus, frnctus nullus, stabilitas.

foris sunt,

(|iiia

t|uibus

tegiiiit

monstruosa res

Bcrnard.:

,

gradus supremus

vita inia,

I.

(|ui

invcntus est ad tcgciuliiin

Calcfaciunt

elc.

cniin vnlerct acccdenti

vitam

Tiinolli. III:

,

,

fuerint,

Ornant animain ad honcslalciii

tuac.

duainur arina lucis

ot

liis

oj)inionc,

bona opcra

Apocal.

Job.

iii

et si niali

pannos nlbos

Sic

III:

iicc

vcsliinciitoruin

racicnduni ct ornanduin.

iniditatis

fainain

ah

Scxto debcnt habcre mundiliani operationis bonac.

significatur pcr

rilur.

boiinin

ccclcsiac?

virtus

ct

pant ccclesiain.

Quod

J)onain

liabcrc

nnllain (lel)cnl liabcrc matulain ncc in vcrbo

clcriti

:

cogilatu

in

iicc

nostrac;

tcstinioniiiin

iliiiin

851

{ledirnfione ecclesi;\e.

viigincs

dc ,

coiitincnlcs

dispositione

in

santto cliorus

Strittius

est

ad

slaliiin

ct

matcrialis

Vittore.

Nain

ordinem

conli-

sanctuarium quam

qnia pauciores snnt virgines quaiu

quam

conjugali.

Sanctior

54*

est

eliam

lodis saiutiiarii

onlo

cst

De

Cnp. CLXXXII.

852

coipiis

t|iiaiii

Sccniuluni,

Ilacc Ricliartlus.

cussio. sigiial tripiox jus,

scilicet

cationis pcrniissione.

tjuare

ct glorifi-

retleintiuiie

jure

triplici

Iioc

l)e

ostinin pcr-

atl

(|nod liabct Clirislns in ccclesia,

Est enini sua creatione,

(Icbet aperiri.

coiijiiga-

(|iiain

triiia

tligiiior

(|iiia

,

viigiiiiiin (|iiaiii coiitiiiciitiuin et coiitinciitiuiii

tornin.

tibi

ct clionis

tlioriis

(|iiaiii

cledicatione ecclesiae.

Anselinus: ccrle,

tlicit

tloinine, tiuia nie lccisti, tlcbeo aniori tuo nie ipsuin totnin, tjnia nie

rcdeniisli,

tUbco ainori tuo

(lebco

ipsuin

nie

ine ipsuni,

cni

ct

loluin,

coelo

iii

niuiido

iii

,

quod

expellendi

tutcm

ut sis

dicitur:

inimici

dicta

et

fit

licet

de cansa.

Undc

ipsum inimicHin eradicare

Priino

quatnor

quae

sunt,

inaximc

qnae per

qnac per cinercm

omnia

ccclesiac expiationcm;

corrupta

suiit

ut

cxpictur.

ab

et foedata,

autem aqua bene-

expellunt,

ininiicum

aquam,

Tcrlio

eo

,

ct

qiiod

proptcr

Terra cnim a priiuipio

eiiim

cuin

lcge

Iliiic

cst,

propt(!r

liberctur,

paene

oiniiia

fnit,

pracccplum lcgis,

iii

,

nisi

aquam

cxcinplum

nulli

scilicct

maledictio removeatur ct bcncdictio introdncatur,

malc-

pisccni,

scd

de agno pas-

forte

aliquando a lidlis cl aliquando cadcni comedcndi.

dicla adspcrgilur.

purgctur, jicr

aqua vcro

qnod dominus comcdit

non lcgitur comedissc carncm nominatim chali

aqna bciicdicla asper-

sno inalcdictionem accepit ex

qnod cx cjus fructn dcceptio facta

dictioni snbjacuit.

ipsius

rcmovcndam malcdiclioncm.

oiniicm finctn

propter

terrcna haec propter peccatum

immuiiditia in

profunda hu-

ct

Secundo

designatur.

sci-

exsultatio,

spiritualis

ct idco locus ipse

focditate

oiniii

llinc cst ctiain,

luuiidabaiitnr.

aquae

sale et cinere, quia

vino,

qnae per viniim, matura discrelio,
gitnr,

propter

exorcismo

in

Ista

etc.

ex aqna,

scilicet

lacryniarum efrusio,

iniliatio,

scilicet

aqua exorcisata ad cirugandam oinncin potestatcm

ex quatnor,

vidclicet

attoliite

:

bcncdicta babct propriam vir-

eniin

d^abohun.

ipsuin

proclainatio

ejus potentiani,

triiiain

triplici

lit

Aqna

dacnionis cxpulsioiiein.

(|uain

Terlio interius et exterius atjua

ct in inferno.

aspcrgitur,

bciicdicla

sigiiilicat

proiiiitlis,

plus

pro qHO dcdisti te ipsuin

Trina autcni

ipsuin.

lc

porlas principcs vcstras,

tanta

tinia

debeo aiuori tuo

taincn

tu es iiiajor nie ipso,

(jiiaiiliiin

proniitlis

ine ipsnin totuiii,

iino

Ut

abstincndi

ergo omnis

idco aqua beiic-

Qiiarto in |)aviiiicnlo alpliabctnm scribitnr,

quod

quidcin rcpracscnlat conjunctioncm nlriusquc popnli, sciliccl gcntilis ct Judaci, vcl

Illnd

cniui

pagiiiam utriusquc lcslamciiti vcl articnlos iiostrac

alpliabctuin cx liltcris graccis ct

laliiiis

in

crucc

fidci.

faclis

De

Cap. CLXXXII. repracscntat iiriioncm

usquc qui

et

gentiiis

popiiii

fuie

iii

Unde

factam.

Cliristi

erat dcxtcr,

faclus

sinister,

est

Unde moriens

testameiituin

nostrae

est

fuiidaineiitum

fidei

quibus rudcs

snnt articuli fidei,

qui

ccclesia erudiuntur,

fidci

illc,

adimpletuin

Chrisli

est.

qiiia rola eral

iii

enim pavimen-

ecclesiac

,

elementa, qiiae inscribuntur,

,

ncophjli de utroque populo

et

pulvercm

se

(juod

erat in capite,

(lui

continctur,

alio

in

et

El crux ex transverso duci-

est.

Tertio repraescntal articulos

rota.

tum

dixit: consuminatiim

nnum

quia

tur,

cruccm

pcr

qiiod

testamenti,

angulo orientis

Secundo rcpraesental pagiiiam

factus est in cauda, et e converso.

ntriusque

pcr crucein

Jnilaci

ad significanduni,

angiilum occidcntis ducitnr,

ail

prius

et

transvcrso

ex

criix

illa

853

dedicatione ecclesiae.

iii

rcpntaio dchciit

ciiierem

et

juxta illud, quod dixit Abrahain Genes. XVIll: loquar ad domimim

meum

cuin

,

pulvis et

siin

guntur, quod quidcm terrorem

dacmones,

ut

,

scilicet

triplici

signnm crucis terreanlur

plagam acccperunt. enim

ille

servatur, ut

,

In

hujus

Jacob lapidcm, quem videlicct

in

signa ejus triumplii

civitas ei traditur,

figuratione

crucifixi

nantur

totum munduiu ct

chrismale

totuin

(ihristi

posita

cruces

,

Hae

illiiiniiiavcrunt.

quoniam

illa

XII

qiii

pcr

nain

cruccs

igitur

ct aposloli

illuininaverunt ad

fide

cognitioiicm

,

ad conscicnliac nilorem,

verunt ad

amorein,

oleuin, et

ad bonac vifae odorein, quod pcr balsainum

De

tertio,

scilicet

uiixerunt

trcs

per Nabuzardain

ct

III

Reg. XII,

Bethel

,

sciendum

per quos iirofaiiatur,

domuin Dei pcr

protanatam legimus

per Antiochum.

duos vitulos

quac dicitur domus Dci

;

ct

hoc

uiium

iii

propter

lidciii

illiinii-

passionis iiillammaqiiod

pcr

intclligitui.

quod

,

liinii

ipsaiu

per Jerobeam,

scilicct

Jerobcain cniin

poiiens

fccit

,

titulum,

in

friuniphalcm.

et

significant XII apostolos,

unguiitur,

niundum

XXVIII, quod

erexit

memorialein

,

Tertio propter apostolorum rcpraesentationem naria ante

osteii-

impcriale vcxillum

dicitur ficnes.

supposuerat capiti suo, praeconialem

titulum

unde, ut

,

apud iinpcrialem magnificcntiam ob-

ct

quando aliqua

in ea crigitnr.

quo

triumplii ostcnsionem: cruces

Christi dominio subjugatus est, ideo ibidein

Nam

depinguntur.

cruces

Tiinciit

ubicumque dae-

:

fugiunt tiincntes J)aculuni,

viderint,

et

videiitcs

ingredi non pracsuinaiit.

Secundo proptcr

siint vexilla (^hristi

datur, quod locus

daemonum

sunt,

expulsi

qui indc

nnde Chrysostomus

,

ccdcsia dcpin-

in

Priino proptcr

rationc.

illnc

et

enim valde signum crucis

mones signum dominicum

Quiiito cruccs

ciiiis.

fit

,

sicut

Dau

lcgitur

ct aliiiiu

iii

avaritiani lccit,

854

De

CLXXXl!.

C"np.

dcJlcatioiie ecclt^siae.

ne siiiicet rcgtiiim ad Roboain lediict. avaritia tlericoriiin

rognat,

tlcricis imillnm

omnes avariliam |)raeIatorum

(|uam

siipiis

profanatur,

si

cuin

,

perlinct,

coiisecras

de

([iiia

dabis

ipsis

inaxiinuni

ail

dc iinnicro

niiiii

raploruin

vel

episcopum

(lum

agerct,

(pios

iti

aedilicalur.

ad cjus dcdicationem

cum

episcopus

igitur

suo

clcro

dvabolum slantcm

vidil post allarc

Qui dixit episcopo; ({uarc eccle-

cessa jam,

,

ncpoluli,

siint

Ecclcsia cliatn per Jerobcaiii

(luidam usurarius ecclcsiani (luandaiu dc

liahita episcopali.

in calliedra in

siam nieam

Vituli

ponunt.

,

conslruxissct,

coiisccrationis

oriicium

(]iicin

ex avaritia usurariorum

usuris

et

Dci

pretibus invitavit.

multis

usqiio

inininio

Bcniardns:

exstirpandis ?

doino

Uiidc lcgitur, (juod

rapinis

a

iinod

.

in

inagis invigilct suhdilornm evaciiaiulis inar-

iion

viliis

cst

id

Betlicl,

Jcrcin, IV:

sc(|nniit;ir,

(|ui

,

Pi-r lioc sigiiiHtaiiir

(Hclcsiam Dci coiilaniinat, qiiac

iniiltiiin

(juia

ad me cjus jurisdictio

usuris ct rapinis aedilicala est.

Ciim ergo cpi-

scopus inde cum clcricis tcrritus fiigeret, d^abolus continuo ipsam ecclesiam

cum grandi

aufein

princcps

dcditi

sunt,

illos

,

Hugo

ostcndit

dicens: solent Diis

de

si(|Hidem vcnlri templuin est coquiiia,

immolare pecudes carnes coctac

coqui,

Rex Antiochus,

saporum.

qiii

fuit

,

iion

,

(|iiod

superhia ct nmbitio

appeliint prodesse,

allarc

inciisa

niiiiistri

,

odor

iiitcnsorum

fiiinus

I.

mi-

,

tliura concrcmari.

ct

Macc.

quac vigent

,

suo

in

altaria crigi

superhissimus

in

ainbiliosus, 1:

qucm

pcr

clcriois,

qui

multum ecclesiam Dei con-

scd praeesse,

De quorum supcrha

taminat,

Victore

sancto

doiiium Dci polluit ct profanavit, sicut lcgilur significatur

Qualitcr auleni

etc.

ad serviciidum ordinari, imiuolari pecudcs,

nislri

secundum

fccerunt,

construi,

teinpla

siini-

gulac cl luxuriat;

(jui

Deum suum

aiilcin

Nahazardam

Uei comhussit.

(|uorum Dens veiiter est

Deus dicatur,

vciitcr

clauslrali

significat

ventrc suo

dc

qiiod dicit apostolus:

Deo

XXV, domum

co^iuorum

(|ui

Xabu/.ardain

slrcpilu destruxil.

utlcgiturlV. Reg.

iiler,

amhilioiic

dicit

Bernardus: honorali

inccdunt de honis domini, cui taincn domino hoiinrcin non dcferuiit, iiidc his,

regius

(|ucm qiiotidie vides, mcrctricius nitor, hislrionicus hahitns,

apparatiis,

aiiriim

iii

calcaria (|iiam allaria fiilgciil, ita

per alios

priino

pcr

fc(it

(|iiod

frenis ct

ct

siciit

scllis

trcs dcdicala'ct consccrata fuit.

,Mo\scs

iiisiiiiialiir.

,

scciindo (iiiod

iii

ct

calcaribiis

pcr trcs profanala

,

plus

cxslitit,

Dcdicalioncm

ciiim

Salonion, lertio Jiidas Maccahaciis; dcdicalionc ccclcsiac dchciiiiis liahcrc

CLXXXII.

Cap. iMiinililatt-ni,

luerunt

(|iiae

spiritualis

fidelium,

lapidcs

sapiciiliam ct (iigcretionein, (]uae

I\Io}st;,

iii

veiae

qtiod teniplum sunius nos,

,

quod cunstruitur ex superaedificati

vivi

quae

coinini.ssioncm,

liclci

855

ecclesiae.

clciiicatioiie

iii

Jutla designa-

videnduin est de consecratione sive dedicatione lenipli

Secuiulo

lur.

tiiit

Saloiiioiie,

iii

De

etc.

vivis,

Petr.

I.

lapidibus

cx

;

congrcgatio oninium

scilicet

la|)idil)iis

tatur: tunsioiiiljus pressuris expolili lapidcs ctc.

tan(|uaiii

II:

nnde can-

politis,

cx lapidibus qua-

;

dris, quatuor eniin latcra lapidis spirilualis suiit lides, spes, caritas

quae aeqnalia sunf, quia,

et opcratio,

spcras

ut dicit

quantum credis

tantuin

quantum

crcdis, spcrasetdiligis, tantumoperaris.

,

super quod allare

altare cst cor nostrum,

Gregorius, quantum

et speras,

credis,

tantuin diligis,

liocquidemtemplo

Iii

dcbent Deo

tria

olferri.

Friinum cst ignis dilectionis perpctuae, Levit. VI: ignis scilicet dilectionis crit perpctuns et

cundum incensum

nunquam

dciicit in allari scilicclcordis;

Paral. VI:

Tertium cst sacrificium juslitiac,

malis, in

oblatioiic

et

in

poenitentiae ct carnis

vitulo

tuum

snpcr allare

sumus

oblationcs

iios,

ad siinililudinem

cnim suminus pontifex,

moriam

I)e

quo ad

quo ad secundum,

hoc

trii)lici

nianuin

cor

oris

,

ictu

cordis clausuin

ostiuin

cordis et o|)cris ad nie-

civitalem tradita

beneficii,

qiiantum

IIoc

etc.

quod Primu

quo

,

Ysaias XXIII:

cordis,

ad

scilicet

terlium.

clausuiii ter percutil, ut sibi aperialur.

pcrcussione dicilur Proverb.

meam

,

circui

obiivioni

nicrelrix

enim ipsuin

Percutit

imponcnt

S|)iriluale,

triplici circuitu dicitur

prinuim

Hecundo ipsum ostium cordis

acceptabis

tnnc

,

aiitcin

Chrislus,

scilicet

dum peccatum

ejus reducit

perfectae,

lanc

:

tcinpli inaterialis consccratur.

invcnicns ter circuit,

suine citharam,

liolocausta

ct

Teinplum

vitulos.

sclilii

tli^mia-

ct

dilectionis

de his Psalm.

;

ct

sacrificiuin consistit

(|uod

holocausto

iii

morlificatae

justitiac

sacrificiuin

Aaron

inocnsum super altare liolocaustomatis

cjus adolebunt

qua

L

orationis odoriferae,

ad

I

et

coiisilii

flagelli.

I)e

qnaiitum ad inalos, extendi

collata

beneficia; despexislis

onine consilium ineuin, lioc quantum ad inspirata consilia; et incre-

pationes

nie.as

ter perculit,

iieglexistis,

dum

cupiscibilem ad dolorem tcstatioiiem.

cxtra

inarum

debct

Tertio

quaiitwm

,

irascibilem

ipsnm tcmplum

irrigari.

inlcrionim

lioc

ad

illata

vcl

ad peccali spiritualc

Haec autcm trina aliquando

extcriorum

,

con-

vindictam ct de-

ter

irrigatio

Vel

flagella.

rationalem movel ad peccati cogiiitionem

aqua

intus

et

est trina lacr^-

cirusio.

Mcns cnim

;

De

Cap. CLXXXII.

856

ut

sancti viri,

Ubi

ubi erit, ubi est et ubi non est.

luit,

ubi cst:

in judicio;

ubi erit:

in(|uit:

liiit,

«l»i

,

pcccato

in

ubi non est:

nuseria;

in

consideraudo

afficitur

ilolore

(irogoriiis,

ilicit

dedicatioiie ecclesiae.

in gloria.

Quando ergo

interiores vel exleriores Jacrvmas fiindit, considerando

scilicet, qiiia

fuit in

tunc

niiseria,

qua

in

aquam

tunc tertiam

exsultationis

maturae

humanatum

verbuiu est

ejus

passio,

igilur

Ilis

scilicet beneficio incarnationis tera

,

,

memoria passionis

et

Quarto scribitur spiritualis

triplex

in

lcx

suut,

,

et

,

,

tium

,

incitcniur

quae

ad caritatcm.

faciendorum

,

quae lcgcin non

scribitur,

testiiuoiiia

divinorum

De

reddcnte

illis

Quiuto

ecce tcrlium.

austeritates,

ipsi

quod

accusaiitium

dcbcut

piiigi

vcl cliam

cruces

quae quidciu

scilicct

,

id

(^hristi porlat

Unde Bcriiardus:

iii

spe,

qui conSHmmatui' in caritatc, amplcctilur

vident cruces

iioslras

,

sed

crgo in se haec habcbit, erit.

Dignus

plaiie

,

iii

non

,

vidcnt

jam

assunii

iiiungi

quod

signi-

cruccni

porlat libeutcr, ardcntcr.

unctioncs

et

etiam

scd

qui moratur in timorc,

qui prohcit

palicnter,

dcfcudenesl

dcbcnt

signilicatur per unctioiiem, et ardcntcr,

ficatur per igncm.

sunl

Eccc pri-

cordibus suis.

Igne illustrari, quia non soluin fcrciidac sunt paticnlcr libenter,

quae

,

sihi

conscicntia ipsorum, eccc secunduiu

cogitalioncm

invicciu sc

his tribus Roui.

liabent, naturaliter ea

iii

id est

ibi

ejusmodi legem non habcntes

faciunt,

poenilentiae

aspcrgere,

per quod informemur ad sancli-

pcr quod

qui ostcndunt opus legis scriptuin

iiitcr

intelligitur

debemus

noslruin

per quod provoccmur ad humilita-

,

diclamina

scilicct

niuin tcstimoiiium

suae vitac,

sanctilas

Haec autem scriptura,

cuin eniin gentes,

legis

liumilitas

Per cinerein

benclicioruni, accusatio propriorum dclictorum. II:

profundae

cineres

hoo lemplo cordis spirituale alphabctuni,

scriplura.

est,

lacrjinas fundit,

intelligitur

iiitelligitur

cor

exemplo suae conversatiouis

tatein

,

autem

secundo

Vinuin eniin Ijiuphatum

rcligionis.

tribus

et

lymphatum

per sal

,

omnibus condimentum

quae

,

luiic

aquae admiscentur vinuin,

Christi, quain habuit in carnis susceptione.

est

esl

noii

discretionis

vinum

per

qua

in

judicio,

lacrjmis debemus babere viiium spiritua-

liis

sal

,

coinpungitur

flelum

in

Qiiando

aspergitur.

lluic autein

spargit.

Vel

humiliationis.

ad

gloria,

cum

sal etcineres, quia

aqua

seincl

est,

Quando pro

irrigatur.

lis

jam

tcmpluiu

istud

pro

peecato, et dc ipso ralioncin reddet

scd

Item: mulli

nostras.

Qui

vcre tcmplum ad honorein Uei dcdicatiim ([uo

(;lirislus

habilct pcr giatiain,

iil

tan-

Cap.

dcm

iii

CLXXXU.

eo habitarc

stare dignetiir,

(ligiietiir

vivil el

per

857

dedicatlone eccleslae. gloriaiii.

regnat Dcus

Quocl

nobis prae-

ipse

per oinnia saecula sae-

')Anicn.

culoruin.

Legenda aurea sive Lonibardica historia

')Explicit J a c

1) Iloc

(iiii

De

b

i

Yerbuni

d e

Vo rag n e o rd n s p r a e d episcopi Januensis.

ouiiltit

i

i

Ed. Tr.

2)

i

Uesunt

i

c a

t

liaec in Ed. Vr,

o r

ii

m

SEOlllTUR OIAEDAM lEGEKDAE A OIIBCSDAM AllIS SliPERADDlTAE.

CAP. CIXX\III. (178.)

He

clecem decem

millliim

Passio

et

Jiilias.

Oui oinnes uuh die pro

iiieiiioria

millibiii§ martiruiit. innrtiniia veneratur

Clirisli

nomine

jiassi

et

colitur

X

calendHS

sunt sub Iladrinno iinpera-

VI regilnis, «lui veiicruiit iii adjiitoriiim. Hi sancti iiiartjres, cuiii nh iniperatore ad sacrlficandum ydolis compellerenlur, dlxermil: sacrificiuin vivuiii et immnculatuin oireriinus iiosiuet ipsos doinino nostro Jesu Cliristo, ((ui iiro liuinano genere uasci dignntus est et descendere decoelis, luultis malis afiligi , et ad ultimuiii voluit etiam pro nobls cruciligi, quein tu, miser, ignoras. Tunc iratus iini^erator jiissit eos' dlii foniiieri et ad ultimum crucifigi et oiiinia tore aliisiiue

tormenta, quae iiassus est domlnus noster Jesus

Cliristus,

forti

aiilmo

et lide

iirmissima pro doiiilno sustlnuerunt. Locus igitur, ubi passi Sunt beati iiiartires, iiioiis est luagnus et vooaliir l)ArraIie et distat ab Alexandrin civltate CCCCC A qiiibus auteiii passi suiit, fiierunt exercitus regum, qui illi iliiasl stadils.

\enerant in adjutoriuiii, XXX millia. Hora vero sexta illius diel terrae inotus inagnus, petrae scissae suiit, sol obscuratus est et oinnla sigua quae iu iiassioiie domini visa fuerant, ecce ibi visa siint. Tunc snncti mnrtires fundoinine Deus, meinenlo iioslri iii lioc deiites orationein ad dominum dixerunt patibulo crucis et susciiie pelllionein iiostram et ea , quae n te exposcimus, iiobis concedere digneris, ut quicuinque inemoriam noslri corde et ore ciiin jejunio f.ictus est

,

:

tridevotione celeliraverint inereaiitur a te asseqiii fructuosam iiiercedeiii me(!icam(>n niiimae, et in domibus eorum iiitiis iis sanitalem coriioriiin IJt si in proelio fuerint, non iis et foris bonoriim oninium iiberl.iteiu concede. iiocere pr.ievnleniit iiiiinici visibiles ef invisibiles te exiiiigiianle, sed, sicut [ilacet tibi, armis tuis eos ]>rotege dlesqiie unlus diei nosfri passionis unuin ixrenitentiaruiii anuuin coinpleal observantibus se devoto corde. Et hoc, donii-

et

,

,

biiendo

,

ii.itor doiiiine, a te posclnius, dissipa oiiinem occiipationeni et oinneiii iminuiiduiu spirltum omneiiKiue iiirirmitatem eorum expelle, quia gloriosum ot Inudnnomen tuum per omnin sneculn saectiloruin. Kt respondenfibiis bile csl qiiae petiistis, dileclissinii mei, oiiinibus ninen fncfn est vo.x de coelo diceiis qiiin ornlliiiies veslrne scilole vos impetrnsse. Oaiidefe qii0(|ue et Inefamini corniu Clirislo el immorlali rege vcracilcr siiiil cxniKlilae. Kt liis diclls iii con:

,

fcssione eiuiseriint spiriluiii veracjter peixepturi pr.ieiuin regni coeloruin.

1) Alii:

Arnrnt

leguiit.

CLXXXIV.

Cai).

De

839

JoJoco.

saiicto

CAP. CIXXXIV. (182.)

iiaiicto

l>e Beatiis Jodociis

jorem

fiiit

JiidnTioIi regis

Jodoco.

Britonum

linbiiilque fratrem

filius

mn-

benliim videlicet Jiidalieluiii, (xui suocessit patri in regno. Isti diio fratres, imo diiae geiiimae coelestes coiitenijioraneae fueriint regis Fraiicoruiii natii,

Dagoberti, ciim quo post grives iiiimicitias ad iiivicem pacificalus est ipse rex Britonnm Judaliehis et magiiis ab ipso iniineribns Iionoratus. Regressus itaque

regnum terreiiuiu pro coelesti regiio reliiuiuere et vitam Fratrem suiim Jodociun jiiniorein coram se conveiiiri fecit de siiscipiendo regni giibernaculo, nt siiuiu posset adimplere proposituiii et frui coliabitalione inoiiacliorum. Ueatus aiitem Jodocus iion miniis fervens iu Dei dilectione, deliberandi inducias YIII dieniiu vix a fratre inipetravil. liiteriin die noctu
I3ritaiiiiiam cogilavit

inonacliicam ducere.

incuinbente conti^it

IX

illuc

peregrinos venire,

cansa

qui

devotionis

liiiiiiir<

apostoloruin Petri et Fauli visitare desiderabant. venit ciim

iis

ac utrum ulteriiis

ciiin

taiideni a spiritu sancto consecutus,

His secreto associatus Farisios iisdem procederet, dubitavit. Consilitim

qul gressiis ejus in oninibiis dirigebat,

lioc itinere et a sociis itineris declinavlt et

plena nemoribus

eraiit et leris

lectatus itaque loci

illius

ad

1'onlinii

confiiiia,

qiiae

ab

antiquis

ac aniinalibus soluin habitabilia, fesllnavit. Deliabitationem ibl facere

vasta solitudine disposiiit

supcr iliiviuni Alzelain, sed a duce Heimone illius terrae doinino per Vll aniios ab Iioc proposlto retardatus esl. Inter quos annos Iltteras magis didiclt et sacros ordines suscepit. Tandem sacerdos effecliis jam dicti ducis rilium, qui eiim in maxlma veneralione habebat, de sacro fonte snsceplt. Elapso septennlo ad vitam solitariam Iraiisiens iii loco Alzeiae fluminls rivulls undlque circumdato ibldem ecclesla et donnincula aedificatis praeter ea quae per eiim doininiis operatiis est miracula. Hlc est coiisiderandum, quod volucres et pisces dlversi geiierls ad sacram ejns inannm palpabiles receplls ab eo allinentis venlebant et recedebaiit qiiasi domestici. Ouadam die, duiu ad victuin qiiotidianum noii ,

panem inodicum.

sibi et discliiiilo suo doiiilniis in specle ijauperls Vir Del Jodociis panem dividi jiisslt Iii quatuor partes et pauperi petentl unam partem de quatuor erogari. Vix egressus erat et ecce doiuinus revertlliir Iii forma egeni dericientis iiiedia et secundo jianls quadrante salisfactiim est ejiis petitionl. \ec mora regressus quasl esuriens et deficiens faiiie donata est ei eliaiu pars panls terlia. Conseqiienter visus est

liaberet nisi

venit elemoslnam petens.

,

,

,

doniliius In altera paiiperls effigie rogaliirus elpmosinaiii, sicut jaiu tertio fecerat

nec erat, iinde reficeretur, nisi de residuo panls quadrante.

Vlro itaqiie tit nobls allquid reinaneat? Nolo iiiqult sanctus, totum trlbue esurlenti, qula potens est doininus etiam Iiodle nostrae providere iiecessltafl. VIx recesslt domlnus et interea dum consolaretur servus Del disclpulum de panis erogatione coinniotuin, ecce per fenestram visae sunt et inventae in alvpo Ihimiuis qualiior naviculaG vel qiio illae deveneilnt, oiiiislae victuahbiis, de qiilbus, quls eas addiixerlt aiite

,

doinini Jodoco et

Imnc erogare jubente

ejus

minister:

visne

,

ait,

,

,

usque iu hodieriiiini diem Ignoiafur. llaec et alia quae j)er euiu domiuiis Ibidem miracula deinonstraie digiiatus esl, longe lafeque jiatrlam ad ejus Aisltationem ad Iiiipelranda ejus siijrragla coiiimoveruiit. Cuiiique ibldem VIII annis elapsis popiill freqiientiam nequiret siistinere, ad alterlus desertum domlno diice piocessil constructoqiie ibi oratorio In

poslquam

fueriint victualiljiis exoneratae

,

,

J)

Hoc

capiil in noniiullis codidbiis ct edilionibus oiiiitllfur.

CLXXXIV.

Cap.

860

Iioiiore bp.'ili M.irliiii et m.-insluiiciila

est insIJI.TS i>pr

XIV

De

sancto Jodoco.

ibldem

,

nb

plurlin.TS

bosti> anti(iiio priSSiL?

Eo

(iiiibus illic est coinnioratus.

annos,

loco siyno

iii

crii-

proprla m.inii aiiuiUni de subllini prostravit, qune y.nllum snuin nbstiilit gallinas siglllatini g.illunuiue suiim incolumem suscepit. Non longe post

cis f
et

XI

dyabolus

iii

horribilem mutatus colubrum graviter iiisum momordit

pede.

in

Oiia laesione per sanctum edoclus splritum, iit ad alium locuin translret, adjuncto sibi duce Ileiinone vastnm circuibnt ereinnm, ut inveniret bnbitntionis

Inquirendo autein

Jocum.

lassitudine et

siti

cum ibldem

obdorniivit.

gravi

Iiiterim

dux

torqueretiir sitis inopia

,

prae

servus Dei Jodocus oratiuni incubult

surgensfiue baculo, quo innitebnlur, terrae infixo sicut alter Moyses aquam produxit et fonlem inde larglter enhientem. Ouo exliilnrati diix et ejiis famill.i suae sitis exstinxerunl nrdorem et transeuntibus adliuc ntiuam ndmlnlstrat suiFicientein. 1'rogressus inde versus mare in umbrosa valle clivum adscendit perpnrvum. Ouo delectatus Iiaec est. inquit, catliedra, haec reqiiies mea ia saeculum. Duce itaque reverso ad propria vir Dei propria manu duo ibidem constnix.it oratoria, iinuin Fetro niiostolorum principi, alterum Paulo gentium :

Romain vocatus a beatissimo Martino Ouia multo tempore concupierat videre eum et a snnctissiino ejus colloquio snnnri, receptus est nb eo cnin honore deblto et Profectns est eliam postinoduin

doctori.

Romanae

tunc

tractatus.

sedis antistite.

Ibidem a

jiia"istruin habuit,

spirilu sancto

eremum

ut nd

doctiis est

,

in

(iiiem

sunin reverteretiir

omnibus custodeiu

(|uam

,

iii

et

terris sibi elegit

habitationein, inde in brevi exiturus et Irnnsinigrnturus nd consorlium nngeioruin. Fost sncra et multa de aeternitnte collo^iuin et mntua oratlonum sulTragl.i

ipsum

inter

suinmum pontificem habita

et

pretiosissliuis

a doinino papa sibi

sanctorum reli(iuiis reversus est cum totlus patriae gaudio ad Poiilinii confinia, ubi in monte hnbitntionls suae, iii qua modo reqiiiescit corpus sancli Jodoci, proposito parentum consillo adducta est sibi puella absque oculis nata, quae, sicut docta fuernt in vislone fnciem et locn, ubi ociili debebant esse, collatis

,

l.ivit

de aqua

illa,

qua vir snnctus mnnus nbluernt,

inox receptls oculls clare

et

coeplt videre. Diice itaque Heimone prnesente cuni iniuimera Dei pleblsque turba in occursuin beali Jodoci congregata sanctissimis, qiins nllulernt, reliqniis cum onini, (pm decnlt, venerntione repositis in nova beati Marllni ecclesia , in ejus re^iuiescit, tunc de

qua nunc sacrum corpus

duce, ipse vir beatus praeparavit

ad moduin nivis alba.

dutiis

se

novo

facta Inpidea n praefnto

ad divina mysteria celebranda

Oui cum adstaret

altari III

Idus Junli

cnsiila in-

et ministraret

divina mamis nppnrult super eum visibiliter inter devotione inaxlina sacrosnncta inissaniin sollemnia suunuiiie sncerdolem. Ei locum illnm assignavit et eonfirmavit benedlctione perpetua cuiu promissione tali et voce mlr.ibili coeqiiia contemsisti divilias terrenns et refutnsli palernl regiii lifus subsecuta:

cum

,

culniinn et elegibli pniiper esse et Inlere

abjectiis

iii

terra

isl.i

desortn

,

prne-

agmina angeloriim eroque luci liuius, in quo resolveris, defensor ac )ugis custodia, universitiiie hunc locum visilaluri in perpeluuiii cum devotlone et pura cordis intentione pro tui nominis memoria divina in lerrls gratia non defrnudabuntur et post nd gaudia pervenient seinpiterna. Sequenti itn^iue tempore beatus Jodocus in carne praeter carnem vivendo noii homo, sed nngelus videbatur. Idus Deceinbris obdormivit in doinino ipso doinino praesente el angeloriim obsequllsj doininl praesenllnm ostendlt iiitolernCorpus ell.im bllls c.lnritas splendoris et incoinparnbills diilcedo dlvini odoris. parnvi

ijiis

qiiia

,

coronnm

tibi

virgo

iiiler

(iiorat

el immiiiiis a c.irn.ills

coinmlxlionis conl.iglo,

iln

s.iiiiim

permansit et iiitegruin usqiie nd niiiios XI. in tiiinulo, nc si spiritiis vilne foret ii\ eo et n ciistodlbus corporis sibi iingues mnniium el pediiin et capilli capills .4 barbae, quasi viveret, excresceiiles incididjantiir et rn(h'bnntur onini sabbalo, qiioadusque siiccessor Ileimonls ininiis reverenter et ])rnesumliosc iminomor .scriplurae dicentis: noi» teiilabis doinini sacrarium , violenler ivnipil cum satpllitlbiis suis et intravit, ubi reposilum erat corpus snnclissimum, visoqne mi,

ranilo

slalim caecilale percu.ssus

s.intle

Jodoce

,

versiis

surihis penii.in.sit el niiiliis.

esl

iii

nmenliniii exclanians;

qiio.uhi!>iiiie

dlom

cl.iiisil

li.i

li.i

exiicniiiiii.

CLXXXV.

Cap. Frolixitatein est

miraculoniin,

aiilein

fidt-libus

siiis

De

iii

,

861

sancto Othmaro.

«jiine

per ipsnin doininns exliibeie dignntiis

noslris teinporibus

vidiinus, sicut de iiliiribus n morte

resuscitatis ve] susjiendio vel a)io mortis genere defunctis sive tis, sive etiain ipsius beneficia qiio

nec c.ilamo scribere nec sermone filium

enarrare

cum

ciinabulis jacentein,

iii

in aqiia suffoca-

ad miiltiplicalionem boiioruin lemporaliiini esset

Cuiusdain

siifllciinus.

incendium undique

iii

devoti

domo

sibi circa,

])uerum beatus Jodocus miraculose conserv.-ivit , pannis, quibus involutus fuit, et ipsis cunabulis, ciim puer levatus esset, in favillam et cinerem penitus resolufis, ut Oiniiibus pateret, quod edacitas ilainiiiae, quae lignorum ac lapiduin potiiit duritiain

non

liciilt

consumere, tenerum infantem beati Jodoci ciistodiae tradituiu Oui jiostmodum filius in inonasterio snncti Jodoci ]nonacliiis

laedere.

Ouot

factiis est,

siirdos,

nuinero colligere.

Unde

retinere, ne in loco, iibi

claudos, paraliticos et alios infinnos curavit est

,

qiiod de regio fasligio

sibi

,

non

est

voluit post mortein

sacrum ejus corpiis requiescit, alius ardeat liqiior nisi

liqiior cerae. Oiiod in infortunio suo experti sunt tres monaclii, qui in ecclesin, ubi corpus ejus fuit delatum, de sevo liicernas tent.iverunt nccendere nec aliqiialenus potuenint. Contigit autein in sigiiiiin temeritatis su.ie diios ipsoruin in ronlinenti decedere tertium vero oris contractione puniri, ac itn iiermansit oiiinibus diebus vJtae siiae. Sunt antem liae festivilates beati Jodoci. Friin.-i ,

videlicet in die beati Barnnbae,

super eiim nppariiit.

ad veritateiu

virtiis diviiia

cordibus

fragiliiiin

qunndo

Oiiod etinm illius

infr.i

iniraciiliiin

inissarum solleinnia maniis doinini saepius per alios sanctos ostensiim

veri et santtissiiiii sncrificii

misericorditer d<>monstravit.

coinprobandam

in

Seciuida est in die sancti Jncobi

npostoli fralris sancti Joliannis evnngelistae de inveiitione sacri corporis ejus.

Tertia est de morte ejus in die sanctae

Liici;ie virginis.

CAP. CIXXIV. (183.)

De

isancto Otlimaro»

Otlimarus in provincia Aleinanniae nntus ntque nutrltus est. Diim esset puer, a fralre suo iii curiam perdncitiir et litteris imbuitiir. Yirliitibus tamen plus vel aeqiie ut scientiae studuit, juxtn illiid Sapientlae qune in jiiventiite noii :

congregnsti

,

qiiomodo invenies ea

in senectuteJ

Victori coiniti ejiisdein regionis

Per cujus providentiam nc dilectioiiein integram nd quia vidit in eo indolem bonain, ad sacerdotiuin proinovetur tituJo

factus adolesceris servivit.

ipsuin,

Cogente praefato comite prnelatus ibi positus est iiropter sunin fainam volantem de munditia vitae suae. Waltramus, qui ex jiire liereditnrio doininus fiiit erenii illius, in quo beatus Gallus cellaiii sibi construxerat , obtinuit a praefnto comite, ut Olhmnrus praeesset illi cellae in oiniiibus, quae ad ipsuin pertinere videbaiitur. Iiisuper duxit eum ad Pipiniim regem ut nuctorltnte regia concedente ipsiiin ejiisdein loci abbatein confirmaret. Ciijus petitioni tanqunm justiis rex consensiim praebuit et per mnnuiii regis Otlimaro confirmato in nbbntein Wnltrnmus omnin boiin sua seii possessiones libere et integraliter resignavit. Mandavit itnque rex nc proprio ore jiissit ibidem vitnm instituere regiilarein, Rediens igitur Otlimarus locnin reforinavit et infra annos paucos tam in xiossessionibus qunin in religione vnlde dives efTectus est et in aedificiis pluribus confirmatus. Beatus igitur Otlimarus abbas, cuiu vidisset possessioues teinporales siio monasterio ex Uei bonitate accrescere in iminensiun, tiinens suae personae virtiidiin incrementa decrescere a se ipso incepil et parsimoiiiae vehementins insistebnt, ita ut elinm in prnecipuis jejiisancti Florini.

religionem,

scientiam,

,

CLXXXV.

Cap.

862 iilonim ditbus Iiiiiiiilitatis

ilo

De

sancto Othmaro.

consiichKline I>iJao alistinentiain conlinuaret,

ainator jiraeciinnis et cnin

liis

Fanpert.ilis ct

eleiiiosinator niagniis fnit.

raiiiiorlatis

tunica sula tantnm capjia iiKlnlns aJ nioiiasteriiim remeavit exeiiiijlo Cliristi, qni vilibus pannis iii sua iiatlvitale obvoliitus fnil. Et postea crevit iii oinnibus ejus paupertas, ut iios super instanli ejus

illnj

oslemlit,

quoJ crebrius

In necessilate inonasterii sui asello pro eijuo freet eleinosina nulli servus fiiit. Unde et

peciuiia iniiiinie confidainus. c/uentius utebatiir,

sine

in misericorJia

pauperibus in propria persoiia servivit. Leprosis non ]onge a monastcrio Iiabicapita panperiim et peJes in propria persona Javit, unde etiam paler paiiperum a pluribns est apptHaluS. Nocte eos visilavit et eis Jem , ut

taculiiin fecit,

dictuni est,

,

hospitale insiipcr constiuxit, ubi caeci

est,

obseciitiis

Jiliyeiiter

jianperes recipiebaiiliir

aJeo

eorum

inonasteriuiii egreJiens inilrmitati

sollicile yessit,

ul etiain de nocte

innlto obsequio deserviret.

liiter liaec

Warinus et Rntliar Jns, quitiinc lotius Alemaniiiae curam admiiiistrabant, Jyabolo SHadente iminanissiino inorbo avaritiae praeventi res ecclesiarum iii sua potestate sitarnm per viin sibi injuste vinJicabant. Quae mala loco sancli Galli simiiiter inferebaiit. Siiper quibus injnriis bealiis Othmarus 1'ipiiio regi Je ipsis queriinoniam movit dicens, se gravissiina incnrsurum, si iis dissiinulando consentiret. Ouibus rex gratiam siiain inlerdlxil, si illi monasterio non resliliiereiit omnia injiiste ablata. Illi vero avaritia victi regis praeceptiim nullaleiius observanmt, sed insiiper bealuin Othmarum, dnm reverteretnr a reye, caplivantes inissis ob hoc inililibns vinclmn ad se duci fecernut. Et l^ampertuin falsiiiii fratrem coenobii ipsins Othmari, qui ab ii^sis iiidnctus fuit, ut abbalein snum lalse et inendaciter de crimiiie accusaret et ncquiter infamaret, conduxeriiiil. Oiiam proditionein conlra innocentein neqnain ille iiionachus coininittere nullatenus forinidavit. Itaque concilio iniquo convocato coram multis ij^se Lainperlns Leatuin Othmanun de femiua accusavit. Uiide ad poenam e\silii ipsiim coiidemnavernnt iu insnlam Kheni niiserabiliter relegaiUes , ubi i)0st mullas, quas patienter sustinuit, iniserias.in coiifessione Christi XVI cal. Deceinbr. bono hne qua sunm iiraelaliiin quievit. IIujus aulein Laiiiperli initxiiain machinatiouein iiinocenler involvit, Deiis jnslns jndex sic pnnivit, quod ipsum munachiim febris adeo gravis arripuit, ut resojiito vigore iiiemliroriim caput ipsins ad terrain ,

more quadnipedum cogeretnr ambnlare. Unde eliam coactus divino judicio euin penirgeiite, ut se peccasse in sanctum Dei pnblice fateretur: qiiiescite, inquit, sancta synodns Nicaena et nolile persequi eos, qni recte Deo famulanlur et sincera volnntate superna Dei mandala custodiimt el Irequentius verterelur et

non decet, ut carnales spiriluales persequanliir. IJnde eliam Oregoriiis ait: qni calumninm illatam non iirobat, poenain iiicurrere debet. Ouain si probasset, reus uliqiie siislinerel. Consilinm aiitein illnd iie-

nostris Jegibus siibjngantnr, qnia

qiiiter

inchoalum

iip
Sepultus

liniluin.

igiliir

bealiis

Othmanis

in

ex-

hodie in iiisnla capolla ostendiliir, annis X ibidein corpiis snniu inrorruplnm permansit. Tost vero aiinos visiim esl discipnlis ipsiiis, ut corpus sni abbalis ad sancti Oalli inonnsteriuin, cui secundiim vohuitatem Dei praefuit, jn spiritiialibus et temporalibiis deferre inodis oinnibus deberent. rergenles jlaijue ad lociim corpiis tollentes navi posuerunt. Ouorum devoliouem et corporis ipsiiis sanctitatem miracula crebra ct pliira consequunlur. Tempestas silio,

iibi

X

quae yter totiim Jacum I)Coiistanliensein eniin iniilla ventorum et procellanun lunc teinporis visa fiiit, in oiiiiii via illa nulli eornm impedimeiilo fiiit. Vasquod secuin tiilerant, ijisis monacliis nil riiluni eliam modicum vino jllennm qiioliesciinqiie exJianslnm fnil, nulliiin sensil iletrijprerlionem consedenlibiis inenlum. Heati igiliir Olhinari corjins ad inonnsleriniii l)i>nli (Inlli delaliiiii ,

,

,

innltis

ibidem praecedentibns

el

conseqneiilibus inirnciilis feliciler et Iionorifice

fjniescit.

1) E<1. Vr.

:

C

ns t an

I

i

no

jin

1

i

I

a 1111

iii

h

Cap.

CLXXXVl.

De

CAP. CiraVI.

De

803

sancto Conrado.

(i85.)

Conrado.

fsancto

Sanctiis Conradus de nobilibiis parentibiis in Aleinannia genitns pI ediionlits Hic, qnia vlr imiltae Iionestatis et bononiin niorniii fuit advocatns a Nothingo ecclesiae l)Constaiitiensis episcopo toti eiiiscopaliii auditor praeficitur causarum. Succedente autein teinpore jn praeposituiii majoris ecclesiae ellgitnr. Notliiiigo auteiii e])iscopo viain universae carnis ingresso vocatnr sanctus Udalricus ecclesiae Angustensis eplscopns et ab ipso corpiis defiincti episcopi sepeJitiir, (jiii clero et jiopnlo triduanuin indixlt jpjuniiiiii, ut benisnitas Dei Illi est.

,

ecclesiae daret placenfein slbi antistltein.

cominunem

ve! potius

Statnto

igitiir

die, cjuo ad electionein

providendum

inspirationpin de episcopo

fuil,

saiicliis

beatum Conraduin talein esse, sicut apostolns ad Tliiiotlieum et Tituin: oportet episcopum esse irrepreliensibilem, unius uxoris vlniin, sobriiun, crnatuin, pnidentein, pndicnm, Iiospilalem, doctorein, non vinolentum, non percnssorein, sed inodestum, non liligiosum, noii cupldum, siiae doimii bene praeposltiim filios liabentem subdilos ciiin oinni castilale. Si qnls doinl suae praeesse nescll, qiiomodo ecclesiae Del diligpiiliain liabpblll Non neopliytum, non in siiperbiain elaliim, ne in judlciiiiii decidat dyaboli. Oportet aiitem et testimoniuin Iiabere boniim ab Iiis, fiul foris sunt, nt in opprobrlum iion incldat et In lafpiPiim dyaboli. Ilein ad Tliiiollieuin sic ait oportet enim eplscopum sine criinliie esse, sicut Dei dlspensatorem, non superbuin, non Iracundiiin non vinolentum, non percussorein non turpls lucri cupidum, sed liospltalem, benigniun, pnidentem, sobrium, justum, sancliim, continentem, amplectentem euin eiiii secundum doctrlnam est, fidelem serinoI7dalricus describit Ipsiim praeposltuin

,

:

,

,

,

nem,

nt

potens

sit

exhorlatione in doctrlna sana

et

eos,

contradiciiiit,

fjiil

His omnlbus coram inultiludine a sancto Utlalrico de ipso recllalls oinnes Ibldem consensenint, Vnde ibldein ra])itur, trahitur et fpiainvis plnriinum renllens episcopus Inslituitiir. In calliedrall ergo Iiifiila siiblimatus sanclus arguere.

Conradus priiicipalein sanctae l)ei genitricis eccleslain dllavit rpli
,

piens eliam idpin vir sanctus cuin apostolo corpus suiim efficacitpr casligare, tribus vicibus transfretans versus civllatein sanctam Hieiusalem adiit, In qiia lociim passionls Cliristi et sepulturae et resurrectionls slinillter et asceiisionis in

maxima

devotlone

Udalrico exsistens,

visitavlt.

cnm

roslinodum

aj)ud

casfrum

l.aufen

cuin

sancto

vidisset in ipsa fuibine ac|uae procellis hinc inde spii-

mantibus aves introeuntes mergl et exeniiles, intellexlt vir sanctus in splrlfii diias aniinas fore sub specie illanun avium, cjnae ibidein ob scelenun suonim allfjuando commissonim inultltiidlnein snnm pnrgatorinm sustinerent. Itafpie ambo visceribus mlsericordiae inoti, l'dalricns priinam missam pro defuncfis celebrare non distulit, Conradus autem ipsa die secnndam inissam siinlliler pro defunctis complere non pigritatus est. Et sic in eonim devotione et solleinnl nltarls oblatione illarum avliun specles ainpliiis non vidprunt. Gebhardo optiino adolescenti, qul casu super eplscopalpin spdem consedprat prophetat Coniadus dlcens: praemature sedein meam, Gebhaide, occupasti, mihl succedet, qul prior ,

J) t

in

p

Ed.

n

Fr. a n :

t

C

onsta

rum

n

tinop olitianorum

legit.

leglt.

2)

Ed. Tr.

:

Conslan-

"

le

sancto nylarione.

sedebit, viilelicet Gamelonus,

Ii«c callieilia

iii

De

Cap. CLXXXVIl.

864

Sanctiis

etiain

Conradiis iniVa

nissaniui solleinnia post consecrationeni corporis et sangninis doniini nostri Jesu Christi in die sancto pascliae araneani Japsaiu in calicein cniu saugnine doiuini fiducialiter siimsit , cuinque terminatis rite mlssarum soUemniis, prout dignissiinum est, ipsa die ad prandiuin consedisset, attenuatus corpore per sanctam quadragesimam non comedit. Interrogatus a suis, cur non comederet,

exspecto liospitem in proximo venientein et iuclinato capite super mensam exitum araneae praebet aperlo ore. Ouanta de tali advenlu, quin potins mira-

ait

,

:

culo, iiiter cunclos ibidein exsisteiites fuerit laetitia, nulliis saiiae inentis ignorat.

Obiit autem beatus Conradus

el

episcopiis

multaruin exercitia virlutum VI

iiost

Decembr. anno domini nongentesimo LXVI, rpiscopatus vero XLII senex

ral.

plenus dieriun.

C.\P.

De

ClXnVII.

(186.)

isancto Hylarioiie.

Hylarion sanctus monachus fuit, cujus vitam virlutibus plenam scribit Hiijus parentes ydolis dedlti, ipse ( ut dicitur) rosa de spinis floruit. Alexaiulriam missus et ibi graminaticain discens ibideni etiam bapti-

Hieronymus. zatns

est

totaque

jioinen Antonii,

voluntas

illi

congregalionibus

ecclesiae

iii

fuil.

Audieiis

ad videndum eum. Quem ut vidit, staduobus mensibus vix cum eo mansit. Contemplatus

Aegyptum

iii

perrexit

tim habituin mutavit et est enim ordinem vitae suae, gravitatem

morum

quaiii

,

creber in orationibiis,

humilis in suscipiendis fratribus quam severiis iii corripiendis , alacer in exhortandis. Talein eliain habiiit continentiam ut cibi ejus asperitatem iiulla

quam

,

,

ejus infirmitas frangeret.

Ilis

cuin qiiibusdam monachis. fratribus,

partem

etiaiu

XV

Hylarion instructiis rediit ad patriam

virtutibus

l*aientibus

pauperibiis

suis

dedit,

jam defunctis partem substantiae sibi

iiihil

oinnino reservans.

Erat

tantnm coopertus et sagum rusticiiin, quod beatiis Antonius ei dedit , cum ab eo discessit, secum Tandein XV caricas post solis occasum comedens hoc cibo contentus tiilit. fuit a XV. usque ad XX. aetatis suae annum aestus et pluvias brevi tiigurio, /juod junco et caricis texerat, declinavit. Deinde breveiu cellam paravit latiludine peduiu IV, longitudine vero peduin V, ut sepulchrum poliiis quain domnm annoriiin

antein

et

ingressus est sacco

soliludiiiem

,

Capillos seinel in aniio, scilicet die paschae, tolondit super niidam terram in inilio usque ad mortem cubavit. Saccum, quo seinel indutns fiiit, nunqiiam lavans nec mutans allero, nisi cum primo scissus esset. Scrijituras sacras cpiasi inemoriter teiiens j)Ost oralionem jisalinos qiiasi Deo jiraesente crederes.

,

a XXI. anno usque ad XXVI. tiihiis annis iirimis diinidiae lentis sexlamadefactum aqiia frigida comedit, aliis tribus sequenlihiis jianein aridiiin sale et acjiia siimsit. A XXVIl. usque ad XXX. Iierbis agreslibns et vir-

cecinit, riiim ciiin

giiltorum radicibus crudis sustentatiis est, diciiin olus absciiie oleo iii

comedit.

a

XXX.

unciain jianis et coctiim

mo-

Sentiens aiitem caligare oculos et toliim corj)US

impetigiiiem verli et jiunicea scabedine contrnhi, ad suj>erioreiii cibuin adjecit

j)arum

olei.

Et

usque ad LXIV, annuiu vitae suae

lioc

legumiiiuin seu ciijuscunqiie

giistans j)0in0rum

aiit

dnm

corpore

videret,

se

f.itigaliiin

,

el

exiliim

tali cuciirrit gradii iiihil

alteriiis

delectahilis

crederet imiuinere,

rei.

a

Ilic

LXIV.

ad LXX. j)ane absliniiil incrcdibili fervore nientis, iit co teinpore quasi accederel ad scrviliilein Dei, qiio cacleri soIi'iit ri'missius vivere. ricbat nulcm ei surbitiiinculn de fariiin et cum mbiimo oJei, vix i)ro cibo ul polu V

iisqiip

iioviis

Cap.

CLXXXVIH.

Hystoria Caroli Magni.

8()5

nncias aiipeiideiis sicqiie complevit ordinem vitae siiae. Nimquani ante solis occasiim nec in diebiis fcslis nec iii siimma valetudine unqnam solvit je)uniiiin. Igitur potenl issimus in jniraculis, aiuio,

cum

sanctitate incomjiarabilis

al)sens esset Elicius, qiii

pum

LXXX.

aetatis suae

sejnper fainiliaris dilexerat, quasi

ii»

lestimonium testamenti bj-evem uiaiiu propria scrij^sil literam, omnes divilias <•! dfreiinqiiens, qnas liabuit, A idolicet tiuiicajn de sacco, cucullam et pallioliim.

modicus calor in pectore erat et qnasi jaiii -snx vivebat. Aperlis oculis loquebatur: egredere, qiiidtiiues! egredere, quid dnbitas? LXXX vere et morlein times aunis Cliristo serviisti lnter liaec erba ex.lialavit si)iriluin

Jaiiupie liaec

"\

.'

,

Lumaiium obrntujn est sicque et ipse omnes, qui ad aegrotantom venerant, i-ogavit, ne qnidem piinctiuu Iiorae post mortem ejus rorpus servaretnr. Foslinodum Elicius vir sanctiis ciim j)ericulo vitae post X statiinque corpus ejus

fere meiises corpus ejus furaliis est et in ralaestinam

deferens monacliis crebris prosequentibus laudibus luonaslerio coiulidit cum tuiiica, rurulla et pallio, toto corpore, quasi adliiic viveret integi-o et inulto fi-agrante odore, qiiasi optimis illibutum ivsset ungnenlis in teslimoiiiuin ejns saiictissimao vifae ad landom et iusnperabiloin ipsins Dei gloriam, qui vivit et regiiat etc. 1'esliiin aiilein ip.sins ,

reciilitur

XIJ

cal. Noveiiibr.

quo videlicet die XI

,

<)iiiillinni

viigiiium et beat.ie

l rsulae festitm celebratur.

c\v. eixmiii.

(187.)

nystoria Caroli

ITIngni.

Turpinus episcopns Remensis arcliiepiscopus,

cnm

Hjrspaiiiain et Galliciam a potestale

Leoprando decauo Aquisgrani.

rrlino

paganorum

socius

Caroli

XIV

annis,

liberasset, epiae vidif, scribit

quomodo sanctus Jacobus apostolns apviam ad locnin siii

parnit Carolo rogans, ut locuin sepultuiae siiae purgaret et sepulcliri praepararet, ut multifudo

peregrinonuu ibi jieccata deleret. Promisit et cum lioc vitaiii aeternam 2)possidendain. Conversi aiifein fuerant inuiti per praedicationem disripulorum Jacobi, sed recidivnm passi siint et fides Cliristi ibi deleta erat usque ad teiiipus Caroli, qiii Ilyspaiiiain et Galliciam cliristian:iin fecit per Clirisliim. 1'riina urbs, qiiam (ib.^^edit, fiict Panipllona: tribus niPnslbiis Jiequlvit eam capere, qiila inexpngnaeliain sibi, se fore

blles

da

erant

adjutorem

ergo

(Jiavit

iiiuri.

iii

:

omnibus

domine Jesn

milii Iianc urbeni sancli Jacobi

;

si

Cliriste,

quod

vei-nin est,

pro niilii

cii)iis

fide linc veni,

apparulstl, da

iiiihi

capere eam. Tniic mnri collapsi fundilus cecidpmnt. Saracenos, qui baptizari voluemnt, vivere ijermisit, alios oinnes occidit. Ouo audlto aliae civitates misemnt ei tributnm et se ei siibjecemiit et facta est tota illa terra sub fributo. Yisitato sarcopliago beati Jacobi veiiit 1'etronum et ibi infixit laiiceain in

dicens gratias et addidlt subjugavit sibi

oiniiein

:

liiicnsque

nnnquam

nisi

mare

Tnnc

niinc venire potui.

Galliciam et Hjspaniaiu a mari usque ad inare.

Item

XC tiirres. Itein Liuernain civltatom IV capere iion valens, Deuiii et sanctum Jacobum iiivo-

clvil^tem unain obtiiuilt, in qiia erant

mensibns obsedit,

qiiaiii

cavit: tnnc ceciderunt jniiri

ejiis

et

est

desorta nsqne iiunc

cnm

tribiis

aliis

dominns anatliematizavit, ut olim Jericlio. Omnia ydola nt dicunt Saraceni, MagnniPtli, quem ijjsi colnnt, delevit praeter umim, quod

civitatibus, qnas ipse

,

cuin viveret colligavit, 1) Ed. ferniit.

,

iii

siio

qni tanta

I'r.

iiomine fabricavit et forlitudine

illiiJ

XI Mariae virgini

daemonnm

ser\-ant,

praefort.

legioiiein

ibi arte

magica

qiiod a nullo unqiiam fr.ingi 2) Alii

:

iii

praemio

55

prae-

Cap. CLXXXVIII.

866

Cnm

notiiit.

spil

pag.inns

,

nystoria Caroli Magni.

pniiu nliijuis cliristinnus «d

cuni

illiul

consa veuerit,

or.incli

.npproi)in
ill.iesus

Avis

iibil.

stiitini ppriclil.ilnr ,

q\i.ie

snper ilUul

Est igitur in inaris niaryine lapis altus, (lunntuin potest

sederit, slalini nioritur.

corvns volare snrsuni, infra

lalvis et

quadratus, snpra striclus, super quein est

de anriclialco optinio in effigiem lioniinis fnsa , snper pedes suos erecta, faciem habens versus meridiein, in nianu dextra liabens cl.nvem magnani, quae cadet de mann ejns anno, quo rex in Gallia natus fnerit, quL totam Hyspaniam clirislianam faciet. Mox, qiii viderint clavem lapsam, gazis suis in terram

imago

illa

positis onines fugient. liter

Ex anro

,

qiiod reges et principes d.ibant Carolo,

qnoqne pagani, ipse Carolus

multa

et

templum sanclo Jncobo

fecit

et

simi-

ornamenta

instiluit. Similiter Aqnisgrani de illo aedific.avit et mnltas neverso Carolo pag.mns rex Africnnus Hyspaniam sibi subjngamultos occidit, qnos Carolns lerrne custodes posuerat. ()uo niulilo

canonicos

nlias ecrlesins. vit, cliristianos

Carolus rediit cum mullis exercilibns et venit U.ijonam, urbem Vascornm, nl>i Romaricus moriens cuidam consanguineo ejns snum eqnum et caeter.a sacerdotibus et pauperibus dislribuenda commisit, quoniam super se audivit daemones quasi rngilus leonum, luporum et vitulornm habentes, raptus per diaelas l\ ductus ab exercitu Cnroli est inventus. Carolo in crnstinum pugnnlnro c.inn Argolando, qni Hyspnniam rencqnisiverat , in sero pnrant se milites C.iroli, nt mane sint ad bellum promti, ct Iiastas suns nnte tentoria in prntis fixernnt iu teriTi, qnas mniie invenernnt in corlicibus el frondibus decoratas et in terrn radicatas. Absciderunt ens prope terrnm et de radicibus poslen crevil maana silva. Horum Iiast.ie Iloiuerunt, qui ipso die occidendi er.int el snnctornm nn mero inserendi. Snnt anlem timc occisa XL inillia et dux Milo pater Rotolnnili etequns Caroli. Tniic slelit Cnroliis cum diiobus tanluin inilllbus et spnllm, quae In sero utrique redeunt in caslr.i. dicilnr g.audiosa, multos paganos occidit. Craslino veniunt IV nobiles cum IV inillibns pngnatornm, nnde p.igani fiiginnt Carolns in Gnlliam redilt. 1'ostea rediens iterum cnm IV inillibus inilitnin Carolns et liorum Iiasl.ie Jlornerunt, qui laeti et priini pugnaverunt et jiagnnos innuiuerabiles occiderunt et post ij)si Occisi sunt et eqiius Ciroli, nbi .'-taiis mnltos occidit, donec fngerent pagnui. Iternin mnndnvit Argolandns Carolo et

unde C.irolns venit cum CXXXlll inillibns. Tnuc Cnrolus et Argomulla sininl loculi sunt de causa be/Ii et lide. Inter quae dixit Argolandus: imgneinns jiro fide; si vincar, bajilizabor. Vadunt ergo XX cliristi.uii contra XX jiaganos et occiduut eos. J'oslea XL et evenit ut iiriino, postoa C et factuin est similiter, ileriim M, sed seinper cTiristiani paganos occideriint. Tnnc dicens Carolo: lex lua datis treiigis venit Argolandns nd Carolum bajilizaudns bellnin, landiis

,

sanctior est,

et

jiraecejiit

Argolandns vidit ordines

pnganis,

nt

bni)lizarenlur

in ineiisa et qunesivit,

;

illi

qni essent.

consenserunt.

Tiiiic

Resj)ondit Cnrolns,

esse ej)Iscopos, Iios moiin» Iios , Iios canonicos, Iios pnnjieres, qiios dicit nunlios esse Dei. Ciii ille: inale Irnctas nuntios Dei , propler Iioc uolo bapiiHic nolandniii, quod gr.ive j>eccalum sit, iiiale tiviil.ire jjnnjieres. Propter 7.nri. Ciastino Caroliis pugnalioc Caroliis tanln laelilia bnplizandoriim est piivatus. lios

liiriis

et sua

Iiabnit

C

CXXXIV

millia.

millla,

Argol.indus C millia.

Viclores in sangnine

Ibi occisus est Argolandiis stabant iisque ad bases civitatis, qiine

inox capla est paganis omnibus occisls.

Tunc

M

cbristiani nocte Sj)oIiaveriint

mortuos Carolo ignorantp. qui omistati auro

et argenlo

vellent, a paganis, qni fiigernnt, sunt occisi.

El

Navarrorum mandal

cum ad Carolnm

lioc fecit iis avaritia.

ileriim Carolo bellnm, qui ornvit

dominum,

rediie

l*rincej)s

nt ostendnt sibi

rnbenm crucem quos omiies iii oratorio suo retriireracto bello et oc( isis fere C millibns ji.ignnornm Cnrosit, ne occideieiilur. lus, qnos in oralorio Iriisernt, reperit morluos, videlicet CL. Tunc Cnroliis exj^ngnavit totam patrinm Navarrornm. 1'oslen dicitur Carolo quod rex Kaby.lonis iniserat contra eum de Syria XX millia ciirrnum, et ipse de genere r.olialh, qui vulnerari non j^olernt, nisi in iimbilico, vires XL fortium hnbiiit. Slatui-.i e|iis (•iibiloriim XII, f.iries ejin longa liiiiiis cnliili, digili Iribiis paliiiit,, qiii in illo bello iiKirilnros. iii

Crastiiio nrinato exercitii

linineris inorlendoriiin relro

suprn lorlcas

C.iroliis

vidit

,

,

:

Cap. CLXXXVIII. coiitra

oiiiiies

^eoiindo

regeirt

Jevaiis

qiiasi piieros

siiniiiter

dexiortavit.

i-iiiiiil

«]uos

se luissos portavit

Coiisl.iiitiiiiiin

Maguinetli juva

iiiavit:

,

Hystorla Caroli Magni.

et

dextra et laeva

l*riiiio

XX

in carcerein, et

euni

JiKit

unibilico

iii

nfiyiiiiKluiii,

tres illo» oiiuies

coiiiilein,

aliiiia

liilil

Rotolandus vero

piiyiiatores,

uiide cla-

,

eum

Accurruiit ergo iiagani et x>ortaut

inorior.

iiiiia

(Jlogonim.

civit.itein

iii

Roiiiaiioriiiii

867

inox in civitateiu et sic cliristiani ciiin iis iiitraveriiiit et praefaliiin giganteiii occidunt et civitateiii capiunt. Rololandiis gisanti praedicavit de tiiiiitale iiuaerenti

:

Abraliain vidit tres elc.

lleiii

ainygdalo tna

suiif,

et chorda.

ciirsus,

lii

coriiiiii,

unum

Sic

quoinodo

Itein quaerit giyas:

testa,

nucleiis.

In rota jilaustri iiiediiim

spleiidor et calor.

iniue corpiis, aniina, iiinbra, suiit.

in citliara, cuin sonat, tria siuit, ars, inanus

:

est tria.

potiiit

Ita

,

Similiter

bracliia,

Ueo

iii

In lio-

personae

tres

sole

in

circiiliis.

uiiiiiu

Respoiidit Rololandus

virgo i^arere?

Deus, qui fabae, gurgiilioiii et nrbori facit gignere verines multosque pisces ex aqua prodiicit volucres, apes, serpentes siiie masculino seiiiine facit proleiii ,

gigiiere,

Ue

facere parere.

jiotuit idein J)eus virginein

ad

ascensione quaereiiti re-

descpnderit de superius, taiituin asceudit e converso, avis de inoiite desceiidens redil in allum, sol iii oriente siirgit et spoiidit: rota inoleiidini qitantiim

lendit

iii

occidenlein et ilerum redil

iiiia

orienleiii.

iii

It.i

et Clirisliis, iiiide desceiidit,

pugneinus defide. Tuncaccidit, qiiod in proximO qiioiiiodo exercitus Caroli facies equoriim linleis operiiit, ue

iteruin asceiidit. Ciii gigas; inodo

capilulo dicluin est,

videreiit larvas liostluiii, et obslruxeriint aures cquoriim,

quae prius fugali

incedere larvatos et Tiinc Carolus glssent. iieiiio

irrumpeiis vexillum

ciirrii

iii

Sic occidit VIII luillia pagaiioruin,

Carolum ausus

destriicta

est inipiigiiare.

reaedificat slaliiilque

ibi

audirent tyiniiana, per

iie

quando paganifecerantsingiilos viros ante singulos equos tympaiia perciitientes, unde iiiodo vicloriam Iiabuerunl.

fiieraiit,

abscidit,

urbem

eiiim iiuiiqiiam fuiii

ad sanctuin Jacobiim

l'oslea veiiit

ad hoiiorein

alias

cepit et pnstea

saiicti

Jacobi

oiiiiies

Hyspania el oiiinia

reges

et

eplscopo sancti Jacobi obedire. Tiiiic ergo Turpiiiiis Hemeiisis arcliieplscopiis saiictl Jacobi ecclesiam et altare cuiii LX eplscopis Caroli rogatu cal. Junii honorifice dedicavit et Carolus tiinc dedlt eccleslae principes praesentes et

fiiliiros

dotem totaiu Oalllclain domus annuatim IV denarios persolveret sancll Jncobi in

essent

liberi

,

et et

Ilyspanlam, ut quillbet possessor ab oiitni servitute regis et priiicipum

ut ibi sint concilla et vlrgae episcopales et coroiiae regales

et

Et ut beatus Jacobiis et Johaiiiies cum alter ad sinlstram Christl, Johannes iit orleule patronus est apud Lpliesum, Jacobtis in occidente. Romaiii apostoIlcain sedeiii retrus habet merilo, qiiia ipsl eraiit Christo prae caeterls famillares. l'rliiclpalls tainen est l'elnis, qula Clirislus ciiin vohiit esse ^'rincipeiii ajiostoinaitns episcopi

jier

iiialre petleruiit,

ttt

loci

praebeantur.

units sedeat

ad dextram,

Tantae fortiliidinls fiilt Carolus, quod IV ferraliiras equl siiiuil manibus exlendebat et iiiililem ariiialiiin stantem siiper jialmam suaiit a terra usqne ad caput suum faclle levabat. Tantae largltalls, iiuod iii qualiior festls curiani praeciptie liabuit in Hyspania, scilicet in iiativllate Christl, iii pascha et penteJacobi, per slngtilas iiocles euin ciistodiebant CXX fortes, prima iioctis < oste \ igHia XL ei adstllerunt, X ad caput, X ad pedes, Xad dextrain, X ad sinistram, loriiin.

faclle

dextra spalliam uudairi, sinlstra candelam ardentent habentes. -Hoc iiiodo se(iindain vlglliain qiiadragliita , sic quadraglnta terllam vlgiliam fecerunt. Oiii phira de

-Nirtutilnis ejus sciie voliierlt

tccleslas iiiultas et abbatias ruiii

torpora

eranl ter

iii

pagaiii aptid

,

ceriiat,

quomodo

Roiiiae iiiippralor fuit.

Citiit

rediret Caroliis

Caesaream Augiistain Marsirus

a rege Babyloniae de

niuUorum saiiclode Ilyspanla, adliuc

sepiilclirum doniini vlsllavit,

argeiito et auro locavit.

duo reges

ejus

iiistiluit,

l'erside

in

et Hellgaiidus

Ilyspaiiiaiu iiilssi,

fra-

qui Carolo ficte

Oiiibiis Carolus mandavll, tit baptizarentnr vel tribiitum sibi Oui mlserunU ei XXX eqiios oueratos auro et argPnto gazisque Hyspaet CCCC equos viiio diilclsslmo oneratos pugnatoribus ad potandiiin et Saracenas feiiiinas foriiiosas. Nuiitio vero Caroli Gamaleoni XXX eqitos

siib)acebaiit.

mltlant. iilcis iiiille

iuieratos

Iradciet,

aiiro

et

Oitod

argeiito el feclt.

et iialliis Niintiiis

dederiint,

tit

Carolo iiiuncra

xnigiiatores ttilit,

iii

iiianus

sed viiuim

et

eoruiii

inulieres

Cap. CLXXXVIII.

868

accepeniiit imgii.itores

denint

dixilqne rex Marsiius, quod voniiet baiilizaiulus.

,

cum LV

occurrit Carolus

venerunt

inillibus,

Siniiliter

cliristiani.

in duas parles

iclii

IV

Coniu siium sufibindo

pereiit.

Cum

sulllationem Carolus

dicens

a suinino usijiie

divisit

Ad

cervicem

fregit et

.-ludivit,

venatione esse.

euiii in

igiioravit.

oiiines

V

\iris

Tiinn mariiioreiiiii

lanceis fixus evasit.

deorsum gladio

pagani eundem

ijueni vohiit frangere, (juando vidit se nioriturum, iie

Cui occi-

a paganis sunt occisn

iiiillia

eonim. Ibi occisi sunt quimnie. Tunc Rotolandus cuni

et .ilios

evasit et occidit Marsiriim, ipse solus

lapidem trino

XXX

inilli.i

foriiicationem

et

pugnntores praeter Rotol.induin

XX

et pag.ini et horuin

cliristianorum

et

liebctudiiiem animi

liropler

Hystorla Caroli Magni.

siio,

gl.idiiiin acci-

colli sui laesit socios voc.iiido.

venire voluit, sed praefatiis tr.iditor eiim avertit, Adliuc Carolus necem et tradilionem siuirum

obituin Rotol;indi venit Tlieodericus

,

compunctionem

vidit

epii

et iii carne iiiea orationem ejus. Tribus vicibus carneni siiam tetegil diceiis videbo Deuiii salvatorem iiieuin. Similiter tetigit et oculos diccns: (jiiem visiiriis sum ego ipse etc. Et ait: uiemento mei, domine, ipiia pro hoiiore tuo exsiil inorior, iiiemor esto socioniin meorum similiter occisoriim pio te. Tunc signaiis

et

:

Et sic e\spira\it sanctissiiiuiic videbo, ipiod oculus iion vidit etc. Rotolandus. Ego Turpinus nescieiis Rotolandum defunctum ipso die obitus ejus inissam defunctoruiu praesente Carolo ceJebravi XVI cal. Julii et raptus in exstasi audivi choros in coeleslibus cantaiites, ignorans, (piid hoc

secruceait:

mus

innrtir

post Iioc daemones qiiasi praedam diicentes, ipiibus diici: (]uid fertis respcmdenint Marsirum nd iiifeniuiu, siciit Micliael Rotol.indiim ad coelestin. Missa celebrata dixi Iioc Carolo. Cum hoc dicerem, venit IJaldevinus super Cito exercltin. eipiiim Rotol.indi dicens, Rotolandiim se reliqiiisse iii agoiiia. venit ad fiiiius, sed Carolus priiiius invenit eiim exanimaliim, brachi.i siiper esset

!

;

:

posuerat

pec-liis

planctum

illiiis

pernoctnvil exercitiis

cum

certaminis,

,

iibi ali^piis

ligatiim

gitlis, laiiceis, suiiiii

XXXVIll annorum

;

Carolus

aliijuis

,

a

collo

iisipie

ad ungiies pedum

Totum

amiciim ejiilando.

et

Tiinc Carolus jiiravit

ilii

(^li-

vcstibiis

maiiuuin, excoriatum

nenius clanioribus impletiir,

s.i-

(jiiilibet

oinnijiotenlem, (juod curr(>re

jier

IV iiiilli.i(|iie occidit. dienim etinvenlo tr.idl-

Stetit sol iiiimobilis et jirolongala est dies illa sjiatio triuin

tore

Gamaleone jiraecejiit

siijier

CarohislVeijiiis forlissiniis tolius exerciiiis

eiiin

oos assessores agltanlos contrn IV jilagas orbis.

lenlonim

ecclesia Roniaiia sejielitur, glndliis

VI

nicis

Ij)se

rogiilarlbiis

aniilvorsario

(|uos

,

s.incli

ejiis

ad

dieruiii sjiatio, C.iroliis

Rotolandi triglntn

induerenl, cibis relicerenl,

susjiendllur.

cajiiit

ubi Rotolnndiis

roslniir.ivorat

i^nnperos

,

d.iri,

jiissit

oinnibus

dn

Dionysium honor.ivit, oniiiem

rollcino

ij)si

vivoront.

ut onines

l"raiici

(juaelibet

doinus nnnualim IV denarios daret

jiraesentes

,et

fiiturl etinin

npiul corjms beati Dionysii ornvit pro

pro

Iiis,

(jni libenter

mlenti Dionysius

aj>j)ariilt

Tiinc Caroliis

siii

nnimabus

voslibiis

Oinnliim deiiinclol'ost

hoc

C.iroiiis

euiiKjuc excitavit diceiis

:

(jiii

veniam

viilnoris niodiciiiam imjiolr.ivi.

reges pastori ecclesiiie ijisi

ecclesiao.

occlsoriiin

iii

Et

llysjianin

Nocte j)roxima regi dor-

jiraelatos denarlos solverenl.

occisi suiit vid occldeiiliir, oinniiiin ihdlctorum

donarils gravioris

(^aiio-

,

aiiiiii.illiii

Fraiicl.im ecclosi.ie ojiis in praodlo dodlt

oliedirent staiis

iit

nocessarlis

ot jir.iecejiit,

et

Oiniieiu terraiii

sejiulliis est

triylnl
.•iiilmabus occisoriiiii diiMMcnt,

s.iiicliim

alllg.irl et

iiiorle iiilcriit

nnri, vestes et cibaria datn sunt

circa ojijiidiim IJl.ivieiise

riiiii

Et sic dlgnn

XII millla uiiciaruin argeiiti etXlf inilli.i t.ipro anlmnbus defuiicloniiii. Rolol.iiidiis

dis(-erplus exenij)Io Jiidae jirodltoris.

el

iiioitiium,

extensum

,

(jiiis

ciim eo

cessaret, doiiec liostes iiiveiiiret. Et iiivenit eos coenaiites

iioii

iii

illiini;

et

vadiint ad lo-

Crastiiio armati

obiit.

ainicum seinivivum reperit

spalhis perfor.itiim,

siiper

irruit

oleo condltus est

et

defiinctiim inveniunt (jualiior palis in terrain fixis

veriiiiii

retortis

Tunc formain crucis. IJalsamo, myrrha

iii

expliceti

tiiO

oxemjilo

iii

Hysjianin

imjielravlt slinllller do

IV

Iloc Caroliis dixlt oiiinibiis.

Aiiiiisi^raiil iiilr.i ni»ili'il)(l ojior.iiiis osl, uii(h' jirovoc.ili siiiil

(li.iiii

.id

boiia facieiidn iniilli alii. Tiiiic mihi Turjiliio iiiors Caroli rovol.il.i osl Iioc iiiodo. Ciiiii njiiid

Vionnaiii dlo

i|ii:idaiii iii

oxsbisl rapliis or.ilioni vacaroiu,

inndjulurium dicerom, daomoiiiiiu agmiiia praecedebaiil

versiis

iisaliiiiiiii

:

llnis

Lolharinglam. Ciim

CLXXXIX.

Cap.

De conceptione

Ijeatae

Mariae

oiiiiics li-aiisiissfiil, viili imiiiii qiiasi Aelliioiipin sressii tarilo seniienteiii,

qiio ilis!

Respoiidit: Aquissrani tollere

Clirisluiii, ut roderis

,'id

me

Dixi ergo

iniiis ordliiall.

dicens, qiild acliiin cni jirius dlxerain

ei,

Cui dixi

ciiiiiu.nm CnroJi.

Tunc

sit.

riint

bona quam

ei

inala,

nnimam

ideo

et

ejus

a

:

cui dixi:

adjiiro te pei

paniiii inorati redeiml ul

(jnid eglslis

:

Res|uiiidil

!

capile lol lapides et ligiia ecclesiarum tnllt in slalc^ra,

sliie

869

virginis.

Gallclaniis

:

appende-

ijnod pliis

nobis abslnlll.

Oiio diclo

ego cognovi, illa liora Cnrolum esse defunclum. Jpse ellani iiiDii, ipiando ab invicem recessiinns, ine rogaiite i>romisit, iiiilii , si fieri posset , iiiinliuin snae iiiortls iiiilleret. Siiuiliter ego sibi de mea morle proiiiisi. Viide aegrotaiis ad iiiortem iiraecepit cnidam iniliti alumiio siio , nt morleiii ejns inilii cvaiuilt et

Ouod

niiiillaret.

decimo

et fecit,

Ouiiito cal. Februarii obiil

anno domLiii uclingentesimo

ixuarto.

CAP. ClliXXI^. (188.)

De

conceptioiie beatae

I?I.iriae virg^iiii^.

Aiislielmus Canlii.iriensis arcliieiilscopns et paslor Aiiglonim orlliodoxls

ciinclisiiue

siiis

saliilem

perpptuam

et

in

coeplscopis

doinino benediclinnein.

Conceplin veneraiida I)ei genllrlcls et peipetu.ie virginis Mariae, dllecllsslini fratres, queinadiiiodnm per mnllornm si^nornm experiinenla in Anglla et Fr.in<-I.i caelerlsijne conclimatibns celebrandn sit olim declarata, me narrante audlat ,

dllectlo vestra

').

Teinpore namque Norin.Tiiiiornm

Kraldo

illo,

qiio

dlWnae placult

.Anglorum gpnleiii de

pietali

corrlgere siiaeqne virlulis oKicils arctlns aslrlngere, glorloslssliniio

snis

iiialls

dux

Guillielinus e.indem iiatriam debpllando subegll et regi eoruiii

iiomine iinpio

siibversori reddldlt

iii

et

tyranno cleriqiie

bello pro

iierseciilori

iiiprilis talloneiii.

Iionoris

el

Ouo caeso

eccleslaslici

-")GuilIieIiiius f.ictiis

Dei vlrtnle pl iiidustria sua Angloriim rpx tolins ecclesiastlcae dignllatis lioiioCujus plae intentionis operibns iiividens ille bonorum oiiiiiliiiii Iiilmicus dyabolus tuiii faniillarlnm frandibus tiim pxtraneorum incurslres in meliiis reforinavlt.

ad

deductiis est mallgnns,

nllilliini

sed doinino prolegenle Audlenles aiitem Daci Angllam subjeclam

conatus est ejus obsislere siiccesslbns,

innlloliens

biis

psse Norinannls

,

graviter iiidignati

,

se siio quasi Iieredllario regiio prlvarl,

arma

classem aplnnt, nt eos adeimtes a d.ita slbl divlnllns palrla e\pellaiit. Hoc coniperlo Gulllielmus rex priidpntlssiiiins 3)HelsIiiiiin queiidam ndlglosnm abbatem Rameslensis coenobli ad Daclain dirigit, iit iiiqiilral verl-

pr.iepnrant

faleiii

,

liMJiis

ixseijiillnr.

rei.

At

ille

vlr

admodiim sngacis iiigpiiii slrenue iipgolliim rpgls ad Angliam reverti ciipiens mare iiigrpdiliir

Oiio fideliter peracto

jain maxlmain partPin maris prospero cnrsii transiernt, cnm subilo densls surgentibns nndique venlls Iiorrida tPinppslas coehim coiuniovit pt nndas. raliPl

igllnr naiilis nec ullra v.ilpiillbns cadenllbus vells spes salulls ainlllllur el

gatis

nbiilfl, iillill

fraclis

reniis,

nisi snbmersioiils

rnptis,

funlbiis iiidlciiim

iiiise-

de salute cnrpornm desperall aniinariim ciiraiii solunimndo creatori siio inagnls clamorlbns coinnipndarpnt et beatlssiiiinin Del genllrlcem Marlam iniserorum scilicet reliigliim et desperalornm spem devole invocarpiit, subilo qiiendam veiierandae li.ibiliidiuls viriim pontlfic.ill infula derabiliter

1)

codd.

exsneclalnr.

Ciiiiiqup

:

verba, qiiae seqimiilur usque ad vocem

el

oinilllt legit Xj I siii u ;

—

Tola liaec perlodiis iiidp a vprbls A ii s IipI iii n s Pl pdll. princ. miillisqiie aliis llbris ed. dccst. 2) V.d. iii.

:

vPSlra

I'r.

tolius

Ir-gil

elc.

:

Iii

G

1

J)

1

npllmis l> e I o i

td. Vr.

870

CLXXXIX. De

Cap.

couceptione beatae Mariae

virgiiiis.

corntuiu qiiasi iiiter iiiul.-is n.ivl proximum videnint. Qui ndvocans hcI se Hel^iuum iibb.item liis verbis coepit lomiiellare euni vis, iuquit periculum evaCuuujue ille cum iletu in toto corde desiderare «lere, vis ad ii.ilriaiu sauiis ire ! id soluiii expetere responderet, tunc ille: scias, inquit, iiie nd te a doiuina iiostra Uei genitrice Maria, ad quam dulciter reclamasti, directum et si dictis iiieis obtemperare volueris, sanus cuiu comitibus imminens evades periculiim :

,

iiiaris,

Siiondet ille, illico se ei in oninibus obteniperaturnm,

pericnluin.

evadeiet

lioc

si

Deo, quod diem conceptionis et creationis celebrandniu iiraedicabis. At ille ut vir prudentissi-

l'roinitte, intinit, luilii et

jnatris CUristi celebrnbis et

qiils , inquit, luihi dies festus erlt celel)randus! Sexto, ait, idus I)ecembris hoc festiim tenebls. Et quo, Iiiquit, abbas, officio uteniur in eccleOiiine, inqiilt, ofliclum, quud diciliir iii uativit.ite ejiis, slastlco obsequlo! dicelur in concejitlone, excepto, quod noiuen nativitalls miitabilur in iioinen toncei)tionis. His dlctls ille dlsp.iruit, et cilius dictu stdata teiupest.ite abbas iiim suis incolumis coucilo ilatu ajiplicult AiisHcIs lltlorlbus et qiiae viderat et andierat, qulbus jjotuit, notificavit. Statuit autein Ideni festuni iii •^RamesIensi

miis: el

coenobio solleinniter celebrari et ipse, qiioad vixit, devotls obsequlis sollein2)Et nos ergo, fratres carisslinl, si jiorlnin salutis voluinus iiiter celebravll. aj>j>reliendere, Dei genltricis creatioueiu et concei^tiouem dignis officils celebn.'luiis, ut ab ejns filio dlgna mercede remuneremur, qiil cuin j)alre et sj)Irilii t,ancto vlvlt et regiiat in secula seculorum. Amen. Bursum liaec sollemuitas allo inodo alibl declar.ilur. Temj)Oril)us nainque Caroli regls clerioiis quldnin ordlne Levita Ungarlae regls germauns beal.un Uei geuilricem Blariam toto corde diligere ejusque horas c.intare solifus i^arentum suoruiii consillo iiubere volens ciim qundam adolescentiila vnlde accej)tn n nresbltero nuj)ti;ili beneilictionp, die quadain inissa etlniu jam celebratn recordntur, quia ejusdein beatae Marlae virglnls lioras die illa jiixla morem snum iioii cantnvernt. Oinnes ab ,

doinum millens

ecclesla e.tlre coegit, sj)Oiisam slt,

cnmque

et )j)Se jiixta nltare solns remaii-

doiulnicae malrls lioras decautnndo linnc aiilij)lionam, scillcet:

soliis

jinlchra es el decora,

cantaret,

subllo aj)j)aruil

ei

domina

iiostra

et

j)erj)elu.i

Dei genltrix vlrgo Maria ciiin duobns augelis dextram ei el laevam teneiililius quid est, qiiod lue diiuitlis et aliaiu diceus ei: si ego Siim j)ulchra et decora sj)0nsam accij)Is! Numqiild ego nou suiii j)uIchrIor illn! Nniuquld non ego sum ojillme formosa ! Kiimquld iion ego suin valde deeora ! Ubi vldisll tain j)ul,

chraiul

Ciii

ille:

domiun

inen

,

Onid ergo vis, ut faclam Al Illa: si sj)Oiisain, iuqiiit, amore iiiei dlmiserls, iiie sjionsnm in coelesti regno concej)tioiiis iiieao festa nnnualiin sexlo idiis Dccembr. sollemiiiler

coelos coeloruin exallata. carnalein,

ciil

Ii.ibebis, et si

tua Oinnptn pulchritudlneui elevat.i, tu es suj)er

claritudo

inquit,

tu es suj)er Ihronos et choros angeloruin

iiiiindi exccllll,

adhaerere

!

vls,

lelebrnveris et colendn iiraedicnverls, meciiin in regiio uiilgeuili luei Inurenliis clerlcus Ills Il.Kjue dlclis domiiia iioslrn ab ociilis so videnlis di.sji.irnlt

«ris.

,

vero doiiiiim redire noleus absque jiarculum siiorum cDUsilio illico .ibbiili.im qiiandam Ingressus monachl hiibllu decoiiiliir, ubi j)OSl e.vignuin leiuj)0rls inerllls bentae Mariae semj^er virglnis, qnae dillgentes se semjipr reinuuernl, decorat ej)iscoj)uS patrlnrchn factus festnm ejusdein concejillo«•l beneficat, Aqiiilejae aniinatlm cum j>roj)rIis etiiiin octnvis diligentijr iiis dle jiraefalo, qunmdiii vixit celebravlt et celebrnndnm j)rnedlcavit. Iteruiu linec festivitas aliter allbl declariiliir. Iii Jiago Oalllco cnnonlcus qnidiim ordiiie sncerdos sollicltus caiilare liiMlae Marlae vlrgiiiis horas noclurnales a vllla qnadnni, ubi cum uxore cujus-. rediciis iid oj)j)iduiii , iibi morabatur, tendere ciirans, iliiiu adiilleriiliis liiei-iit ,

,

,

lliiviiim Seqiiiinae jniiliilinas

navlgiindo canere

ciim

Iraiisiiienre

,

co('j)it,

diceret el jain

ejiis iiiivicula

Iii

tiijiite lcjjiiiilur,

jileiiii

liirbii

eiim jiriiecijiiliivcnml el

(ijiiillil,

domliiicae ninlris

daemOiinin

iiiedio nrimlnis

I) Kl hic el aiilPil Kd. I'r. le^il Aiiieii pli'ruiiK|iii> iiiiiissa .«iiiil, Ld,

hoc

solus iiaviin ingressiis

cuinqiie Iiivitiilorliiiu: ave Maiia gnitla

;

II

c

ri'.,

m

e n

s

(ju.ic

essel

ejiis

I.

cii

,

e(

ce

anlmiiiii, slciil jiiomeriieral, ,')

V(rl..i

Kl jiono

s<'qii
rclinel. ojiiniii,

ijii.ii'

in

Cap.

CLXXXIX. De

rripiiornnt

Die nutem

ad tonnenta.

enm

nientis

nfiiciebant,

871

conceptlone beatae Marlae virginis. nd locnm

tertio

venit beafn virgo Maria

,

cum

quo daemones cum

tor-

snnctoniin turba dicens

i)ad quid inei familiaris animam injuste afficitis? Nos, iniiuinnt, eam debemus habere, quoniam capta est in nostro Opere. Si ilbus, inquit virgo esse debet, cujus opera faciebat, ergo nostra esse debet, quoniam matutinas nostras,

iis'-

,

dum vos eum

decanlabal; unde niagis rei facli estis, qui.i erga nie His itaque diclis daeinonibus Jiuc et iliuc fiigieiilibus sanclisslma reduxit ad corpus et per bracliium liomiiieni ab utroqiie fiiiiere

iieremistis,

inique egistis. virgo

animam

resuscitatum arripiens aqiiam a dexlris et a sinislris quasi inurum stare jubens de profnndo Huvii ad jiortuin incolunioin adduxit. At ipse gavisus pedibus ejus est carissima domina niea et virgo gratissiina, quid tibi retripro tanlis beneflciis, quae mibi fecisti ? Precor, inquit Dei genitrix, ne amplius in adullerii peccata cadens conceptionis mene festn sexto idus IJecemMox, ut ipsa locuta esf, bris sollemniter celebres et celebrandn denunties. coelos eo vidente nscendil, at ipse ereiniticam vitam ducens, quod sibi acciprostratus et ait ei

:

buam

eadem

derat, cunctls nudire cupientibus enarravit et
festa cele-

Jioc ideiii Et nos ergo , fratres carissiini nostra aiictorifate episcopali corroborninus et praecipiinus, nt nulliis vestruin iln sit rebiis tempornli!)us nut propriis delictis occupntus, qnin bentne Rlnrino

bravit et celebrnnda prnedicavit.

,

venerandam conceptionein niiiiuafim celebret et ejus lioras per unumqiiemque diem excepto die dominlco vel die novem leclionum decantet. Undo etiam notnndum est, qiiod, si aliqiiis propfer peccatorum suorum desperntionem Dei officium facere noluerit, dupliciter corain Deo reus erit; uno modo , qui.i peccafum fecit , nlfero, qiiin pro iieccnlo suo Doo servire noluit. Hinc nd l'etriim dominus alt si te peccntorem coiislderas, oportet ut a te Deum tuiiiii non repellas. Deum n se repellit, (lui propter peccata boiinm opus facere reniiit. Si iios peccatores esse recognosciinus, oportet ut Dei gonitricem apud filiiim A-irginis

,

:

siiiim exoralrlcein et auxlllalricoin linboanius, Si eniin adversum nos suiiimiis judex iiro nostris facinoribiis irafus fiierif, ipsa nobis potost facere iilinin plncatum, qiiae euin geniiit. Nulliis erit tantus jieccator in lioc seciilo, si ipsa filliim Siium exoraverit pro eo, qiiin lecipiat veniain in fnfuro. Ouidqiiid enim a filio sno petierit, totum veraciter obtinebit. Ouid de Theopliilo dicainiis? Tlieophilus vicedominus ctijusdnm episcopi Ciliciornm exstiflt. Hic poslqiiani acciisntiis npiid doniinum fuit et a proprio officio expulsus, paupertnte confrilus rujusdam Jiidaei consilio, qui cum dyabolo per arfom mngicnin usii loqnebnlnr, cbrlsfianitatem snain abnegniis eidein dynbolo seinet ipsiiin in servum coinniendavit. Unde valde post exigiiuin temjjus jioenifons in quadam beatao M.iriae virginis basilica por qu.idraglnta dies ante ejns iinaginem jilorans vigilavit. Ciii l)rae iilinio labore et lassiludine j)reciim dorinienti ajijiarnif beafa et immacnlala inater Dei virgo Marin et corri])iens eiim reddidit ei cliirogrnjilinm, quod dynbolo praefnti Judaei dederat, qiiod ijisa Dei genitrix ab ij)SO vi abstiileraf.

Tunc Theoj)hilus

evigilans sujjer jiectiis siium chirograjihuin jiosifiim invenit et

inox crastino die haec ej)iscoj)0 cuiictisqiie civibus ennrrnvit. Et stntiin idem episcoj^us dnta sibi j)0enltentla salutnri et nbsolufione facta dnxit illuin ante altare ad cominunicanduin. Cuni aulem corjnis Christi de inanu ej^iscopi ncclperet, descendlt sujier illuin sjiiritus sanctus iii sjiecie solis et refulsit facios Denlque in praefata basllica tribiis diebns totidemque noctibus ejiis ut sol.

ngons Doo

et

bentne Mnrine virglni gintins

,

inslstens

precibiis

dies concej)tIonis beatae virglnis Mnriae, nt jiraedicfuin est,

bretur, sj^irifiim

Deo

reddidit.

et

consiliis,

iit

sollemnlter cele-

Ecce quia benta Dei genitrix Theojihilnm de-

speratuin nd veninin rediixit et prnefafum j)resbiteruin triduanuin mortuuin etlam n

daemOnibns

eripiiit

et

ad vitain revocavit, qiinnfo ergo

rissimi, beatos faciet illos, qui

eam

assidue invocabunt,

inenlo eain inferjiellaverunt, miserens ejiis

matutinas 1)

YnlgO: u

cum novem t

qii

i

d.

jiivit?

si

Sanctionenses

lectionibus die snbbntorum

inagis, fratres

eos

,

ca-

qui solo ino-

namque

et

Roinani

bono inore decnntnntes

872

Cap.

CLXXXIX. De

Ri-alinm pjiis ndqiiiniiif.

Niilli

S<wi'iuliim, cpiod, slciit

iii

roncpiitio

Siciit

pjiis.

ergo

Imo

si

iiiilli

enim ad s;dvandnin genus

Onae

concipitnr pt nascitnr.

iinscPretiir.

pigmin,

sit

onprosiim cplehrarp

snncl.i pcclesia oolilui nntiviUis ejiis,

concpplio ipsius.

ii.itivitas, sic fnit

!)pi

conreptione beatae Mariae virginis.

hiun.-innin

oliin fnit

npcess.iri.i

Nisi coiiciperelur, uiiniine nasceretur. nisi

nnscerptnr,

iniindi

generalio iierspiciatar,

diviiia

pjiTS fost.i.

debpt pxcoli

sic

Jnssii

redemtor ex ea

noii

conceptionis ejns

spoclalis

Magls enlm esf sanclissimnm de iilliilo creavit Dcns, con clpi et conjiingl, rinam pcr nalhitatem in esse contlniiari. Sicnt res majur esl, Adam a Deo creari, ciiiam filios Adae de mafre iiaturallter nasci. Cnjiis ergo uativitas sancla est, ejus conceptio non immerlto sancta erit. Ouisipiis igitiir praesiil, abbas et praelatus es , recole diligeuter ejns sollemula et cunctus jiibe si eam toto corde amaveris, nuncpiain a gradu tiio dpposiliis eain colere, quia (ueris. In niemet Ipso probavi, cjnod ajo. Enibescant omnuio iusensall, cjni lanfiim diem laiitncjne sacramenta ac mysterla tenebris ignoraiitiae excaecati reforina major esse

concliiditnr cjiinm iiativitas.

«orpiis vlrgliils ciim bealisslma sni anliiia

,

cjiiain

,

,

spuiint celebrare,

tameu

liodip celebrare,

tpmpus

liorain

et

cJipin

siilrilualis

aniinariim

ijise

cjiia

eo qiiod viri et mnlic^rls cojinlatlo

in

conceiitlone

virgiiiis

Si ejns concpptionpin, idcirco qiiod carnalis exslitit, sliiltis noii placeat

pxslilit.

ijlam et noclPin, qn.imvls

coucpptionls

ejiis

creator animaiu suae matris

virginall ejns angplis ministrantibns copulavit. iPiinrationis

et

slt miiltis incogiiila

dlgiiam

Ouam

etiain

pl

sancllsslmo

corpori

diem priinam nostrae

disposltor nostrae salvationis inter caeteros dies

salnlis

,

scilicet liodie celebrare delectet,

f(>cit,

duae concpptlones, hominibiis oiniilbus notnin est iierilis: una spirltnalis, altera carnalis. Una quidem, qua cariialls copnlatlo viri et mulierls aglliir, alla, cjna sj)iritiialls aninia nova et pura, prapplegit

Dpo

et

sanctlficavit.

Nain cjuod

siint

oppraiile, corjiorl divliillus datiir et adiinatiir.

Si

piilm

jdacet

brarp sollemiiia concpi)tioiiis cavnalis doininicae malris, placpat

O

spiriliinlpm crealionem et corjioris aniinai'(|iip coi>iilntioueni.

ejiis

dies

qna

Illa,

nostrae

sanctissimo corpori unitur.

qnod

Non

est

Erubescant iternm insani,

(lipin pjns concpjillonis.

ickirco

anlma digna crealiir verus nmator virglnis,

reparatrlcls

cjni lianc

cpIp-

illls

culere anlniae

iis

qiinnla est

conspcratiir

pt

despicit

(jiil

pt

colere

diem colere nolnnt,

alioiiim sanctoriun conceptiones niinime colere consuevit ecclesla.

eam allis sanctls in hoc coniparare, iu qua Dens ptlam snper oniiips snnctos et arcliangelos iii coells snbllmavit. Ouamvis enlm caetprls snnclis dies conceptionis eoruiu nou sit cOnCPSSiiiu iif celebrpiitnr, isti tamen n splritn sanclo concessnm est, (jiiod niajor et excellenliur cnnctis est. rnlclue et digne lianc dominnlloiiPiii siipcr capleros s.inctus illa debet habere per qn.im omnes sancli snnctiiicanliir el Dicitur enim Cliristiis sancliis sanctornm et dicitur haPC sancfa bpatilicantnr. saiiclarnm et siciit sine nioip suiiiinns reriiin dlspositor siiper onines sanctos c* sanctas illnm digiiil.item ei tribnil, nt verbuin caro racliim virgo conciperpt pf virgo pareref ef post partnin vlrgo pprmauprpf, sic ipse pro Oinnibns abscjiip inore haiic dignltateiii illi jnste conliillt, ut conceptionis et nativllatis ejns Maxiiiia qulppe rnstlcltas est, cariiPin assnmsit,

ciuam

,

sollpinnia s.icrosnncfa in saiicla celpbreiilnr pcclesla. doiiiiiiicae niatrls

ni'iii

gliiis

IVIarl.ie

Oiiid longiiis?

colcre pst Chrisll gpiipralloiipm coinmPiiiorare

coiicpplio

Chrisll

gpiipratioiiis

est

Onaprojiter

liiiea.

Conceptio,

nam

vir-

pvaiigpliiim

libpr gpnprallonls liac die, slciil In n.ilivll.ilp donilni aiile maliilinas Iniides boiio

inore dpcnnl.inius et ad inissam Ipgiiniis. pf

Mprlfo

igltiir coliliir et filii

genpralio

matrls concpjillo, qiioniani concpplio Pt iintlvltas matrls generalio esf

Cplpbremiis ergo digiils

humanam,

scillcet el

alacriler

ulramque

filio pjiis,

ad qiii

gandi.i paradisl cniii

1)

Jam

lioc fpsto

.

spciiiiiiilur (iii.ic

,

longior px Ansliclmi Uasilppiisls (Scss. pulavlmiis.

ruiicilii

uiiiillpiida

scc-iiluriiiii.

iir.illunc

XV

cil.

(illi.

spiriliinlpm ciiiiclis

domiiio nostro

perdiici, inaeslante

p;ilre et splrilii saiiclo el

gine vivit et rpgnal Dpiis per infinila secul.i

cprpla cs (l.(rc|u

coucpplioiiPin

ut ipsiiis nierltis et prpclbus a Spciilarlbus cnrls el a

villis iiipreamnr eripi ef

Jpsu Clirislo

ofliciis

mafre sua Maria vlr-

AiiiPii >).

(|iinilnin

Oaubr.

luciis iicciion

MCCCCXX.MX)

cx-

de

Cap.

CLXXXIX,

De

conceptione beatae Marlae virginis.

87.3

jSequnntur miracula de conceptione 1>eatissimae virginis Mariae* Ad

inforinalionem denlque linjus veritatis de conceplione beatissimae virginis geiiitricis Dei inveniiuitur plura scripta miracula iu libro, qui dicitur defensorium virginis, appenso catenis in i)Iuribus librariis fuitque compositus

annum domini MCCCXC. Ubi sic scribitur: Ouidam baccalaureus foruiatus de ordine Carmelitarum ia quadam disputatione lacta Tarisiis in scbolis uni de ordine praedicalorum retnlit, quomodo tempore caucellarialus magistri Joliannis de Tolete, cum in provincia Boliemiae iu civitate Cracoviensi quidam fraler praedicaiorum in .-.mbitioiie praedicasset populo virginem gloriosam iu peccato Originali conceptami subito corruit et portalus ad locum Iiabitationis suae paulo post obiit. Haec asserebat referentibus viris lionorabilibus magistris in tlieologia, scilicet Heinrico de Hassia et magistro Heinrico de Huta et magistro Johanne de Uolonia doctore in medicina et baccalaiu-eo in tlieologia, qui liaec se circa

vidisse

et

interfuisse dicebant.

Ex

his

baccalaureus

diclus

conclusit

,

quod

opinionem de origiuali in virglne post tanla mirarula esso sufficientem in fide. Item venerabilis doctor Giroldus de l'iscariis ordinis minorum liujus piae conclusionis adversarius exsistens, cum semel in sermone de conceptione contra sacram virginem diutius praedicasset finito sermone missani credebat,

istam

,

suam devotissime celebrans elevatione

corporis Christilacta,

praeseiitialiter apparente, correptus fuit

et speciebus

eadem

panis ab

virgine sibi

altari

sublatis

suintum sumere vis, frater iiiique, quam hodle tain verbis quam factis voluntarie maculasti Ipso autem magnis geinitibus petente veniain eucharistia sibi reddita fuit, missam finivit et immediate ascendens pulpitum, qiiod in priino sermone contra virginem dixerat, revocavit et miraciiluiu referens ad longiiin fecit sermonem, slcul ego ipse habui a pliiiiiquit

virgo

:

qua fronte corpiis de

me

>.

Item iii clvitate Ydoiii, ciim qiudam fraler ordinis i>raedicatorum Wiennensis nationis de materia conceptiouis coram (Jdonio Campaneusi ribus fide dignis.

congregato in ecclesia

ordiuis beatae Jlariae respondere deberet juagiio popiilo

dicere

monachorum dictae civilatis, et cum i)Ositionem suam vellet, a Deo mirabiliter tactus quasi mutus et ainens factiis

tatus

autein

cathedrali

pet

fratres

siios

ad lociim

religionis

eoruin octava

dicfus fraler est.

Depor-

die eadeiii

nmentia contlniiala mortiius est, sicut habui ab illis, qui praesentialiter alTuerunt. Item in Villa llrine Leinoniscensis dyoeceseos quidam Itctor de ordino praedicatorum istiiin articuliim conceptionis ita odiosum habens, ut niinquam sermonem faceret, quin virgiuem conceptam iu origlnali peccato dicen^t et fundaret iii suo conveiitu, quod.im die sollemiii, iu quo sermonem de dicta matcria feclt, ipso iiiter fralres siios magno populo praesente ad diviiium officium exeuiite, qiiidam lupus a silvis veniens usqiie ad convenlum istiim secrete accedens dimissis parvis et magnis usque ad chorum adsceiidit et dictum fratrem per guttur arripiens interfecit

,

sicut Parisiis

et in ipsa terra clara faina et

publica attesta-

Haec in dicto libro, qiiod defensoriiua virginis dicitur, plenius contlnentur. llhid autem inter alia miracida merito mirrindum venit, quod quidem Alexander

tur.

de Ales doctor iii Iheologia famosisslmiis slbi accidisse refert in libro al) eodem composito, qui dlcllur Mariale, coiitlnens sex libros parliales, in qulbus diversa capilula sunt. Ciijus priinum capilujum iiUiluIatiir de genealogla bealae virginis et iiicipit: sancta et superlaudabilis seiiiper virgo Dei genitrix Maria ab aeterno provisa.

Inter alia

autem

libro III. hujus voliiminis capite ultlmo,

qiiod intitu-

post responsionem ad quandam invectionem dicentium, virginem conceplam fore copula mantali, sic dicitur: nonne possibile est, iit talis actio ad inspirationem spiritus sancti perpetrata et speciali praecepto completa absque oinni peccato exerceatur ! Sequitur

latur de conceptione beatae. virglnis et incipit

:

fiat

liix

,

ego ipse, qui haec scribo, duin publlce legerem in theologia, veliemeuler erravi asserendo, quod dles roiiccptioiiis beafae Mari^ie celpbrandus noii siciit et in profestis esset. Unde el quolibet aiiiiO illa die legeie decreveram

post pauca

:

,

55*

CLXXXIX. De

Cnp.

874

conceptione beatae Mariae virginis,

Sed protestor solleinnissime, qula repentino morbo ve:^aUxoniae siuyulis anr.is ill.T die, ita quod nullo modo illa die susceiituni sive casus ageret sive diviua volunlas, ni.-is!slerii officium exsequi valerem, diebns consuever.im.

tiis

fui

qui me tuuc teinporis iii eo quod iinpngnare velle videbar diem festum celebranles concei)lioiiis bealae viryinls. Ego vero doceo, assero et credo, illos bene vldlsse et iiotliis in lioc commendandos fore, qiii jiie et deconsider.ire potest.

(jiiisque

audierunt,

scliolis

me

Sed

secrete

viri prndentes,

et

corripueraut

,

vote se praedictum festum celebrare sataguiit in lionorem perpetune virginis Mariae. Haec ille. Oilert se praeterea illiid commemoranduni, quod, cuni super liac materia de sancta conceptione beatissimae virginis flerent publicae dispulationes coram sancta synodo Basileensi, quamplures ex patribns interesseiitibns retulernnt singularla beneficia miraculose a Deo recepisse ob devolionem, qnain babebant ad celebrilatem de liac sancta conceptione beatissimae virglnis. Iiiter quos .lutem revereiidiis iii Chrlsto pater et doniiiiiis IJeinnrdas episcopiis nioiilis

Albani die sabbali XXI. Aprilis anno a nalivltale domini MCCCCXXXVI, (jiiaiido iiriina allegatio facta fiiit piibllce de bac inaleria, retiillt, (|nalller eo eqiill.inle (jui est inler civitatem Lbredinensein et oppidiim sancti Miper iiontem Jluvii ijise pons erat riiplus in medio eo loco super jluinen, ubi eral navis Crisplni periculnm, habens unum magiiniit foramen, eoqne inadverteiite eqniis, qnem posuit duos pedcs auequil.'ibat, transiens ex illa parle, ubi pous ruptiis erat leriores super dictum foramen vac.uiim, cuiiuiue rueret in praeceps ad a^iuani jainque capnt eqni esset qiiasi infra pontem, concussus pavore niagiio iiivocavit beatissimam virginem in anxiliiim siium, vovens celebrare annualim fesliim de sua sancta conceptloue, et nesciebat referre, (lualiter exivit, sed st.itiin absque laesloiie alujiia sni et efjiii vldlt se posltiim iu securo ab altera parle foramlnis. Unde exluiic ni.ijori splritii ciim devotione contlnuavit celelirationem diclae festivlt.itls. Itein maglster Joliaiines Roieli canonicus Anlclensls iii sermone ab eo facto de Iiac celebritate coram s.tncta syuodo liaslleensi anno domini MCCCCXXXV inter alia mlraciila retulit de domiiio Heylia de Lestranglis qiiod, cuin dictus reveepiscopo dictae ecclesiae Aniciensis proxime defuncto rendus pater iii iiniversitate Tolosana in die celebritalis conceptionis beatae Marlae viiginis contra Iianc sanctam conceptionem praedicare decrevisset et, ,

,

,

,

priiiS(iuam ascenderet

Mariam

ambonem,

solito

more fundaret oralionein

aiite altare

ad

eo ibi exeiinte oiiines oratioiies et piiiicta, (piae coiilra conceptionem virginis conceperat, siibito de siia meinorla evanueruiit, opposills et contrarlis in eadem lixe perinanenlibus, coacliiS(iue est ad confusionem vllandam virglnein

opposltiiin

siii

et

prlini iiropositi praedicare.

Oiiem

casuiii,

nt sibi conllgeral,

ad

exallationein virgliiis, qiiamdlu vixil, privallm et piiblice freiiiientlus enarravlt. Ilein aliud asserliiin est, qiiod IJarchinone in moiiaslerio beatae" Mariae de Merest, praeler^iiiain iii diebiis pascliae et paiicis maximis festiomni die tribiii fratrlbns paiies recentes coctos eadem die suinmo Ouadain aulem vice cnm in die Iiujns festivilalls de snncta conceptione

rede cousuetiido vilatibiis

mane.

,

vlrglnls plstor pr.ieparasset niassam velleliiiie ex ea

panes formare, discooperiens aiit luliiin ad iiiodiim coeni, divulgataqiie postea nolllla miraciili hon piiblice ordiii.iluin est per civilalem muiilclpali siio statiito, qiiod e.i die coiiceplionis iion inceiidaiiliir furni. Et ila in eadein civllate observaliir usque iii hodieriium diein. 1'raeter liaec autem tempore Johaiinis regis Aragoiiiae bonae memoriae, (pii circa nnnos domini MCCCC regnavit in regno Aragoniae, Iiabila iirlnio cornm ipso sollemni et publica per pliires dies dispnt.ilioiie ioler defensores virglneae iniiocenliae et assertores macnlae originalis, regls ordinalione statnta esl sollemnis coiifraternitns (lcvotorum hnjiisiiiodi feslivll.ilem de conceptlone beallssimae virginis celebraiireperll

tliiin.

qiiod

eam

,

Oiioriiin

(iu.isi

esset coagiil.ilus

priiiiiis

confr.itriiin

saitguis

fuil

anniiatjm ea die fieret solleiniiis

feslivllalls.

Demiiin de aniio doiniiii

respersa nlyredliie

ipse rex

Aragonnm,

et

MCCCCIX

ciiin

ipso

de Hota

ordiiils

fiiil,

hiijiis

dle beatae Marlae

vlrginis in erflcsla ('.enindlensi pr.iedlrassel de iiraeservalloiie (iila fralcr Joli.iiiiies

ordinatum

processio ad laiidein et gloriain

ab orlginali niamiiKiium sacrae llieologiae professor obqiie

Cap.

CLXXXIX. De

liiijiismoJi

sermoiiein

CHtoriim detiilisset

iii

conceptione heatae Maiiae

iiKjiiisitor

jiidiciiim

fi

(iiiid.iiu

Jei

,

Iiaereticae pravitafis

exsisteiile

virginlii.

de

875

orJiiie praeJi-

in prnedicla civitate Barcliiiio-

nensi siiccessore immediate dicti Joliannis Martino rege Aragoiiiae, Iiabita fuit de manJato hc in iiraesentia regis sollemnis et publica disputa-

inter praedictos

tio. Oua finila praefatus rex in siyiiuiu viotoriae jjosiiit super caput praedicti Johannis sertuin viriJe vernantium folioruin siciiiie insigniliis una cum tubicinis fnit Iionorifice associatus per Jictam civilalem nliasqiie civitates et oppida circiimjacentia, praecone regis clamante, ijiioJ nemlni Je caetero in omnibiis reyiiis suis et Jominiis liceret asserere vel Joginatizare contra Iinnc doctrinam de sancta et pnra conceiilioiie beatae virgiiils coiitiiiueiiue iiuininenii IiujiismoJi festivitate fiiit postea observatiiin nc iit coiumuiiiter observatur Je Jie in Jles.

Basileae

Jie

liinae sexlo inensis Octobris aniio a nativitate Joinini inanibus juJicis fiJei Jepiitali per sanctam synoJuin fuit lestilicatum etiain cuiu jurainenlo, qnod nono die mensis Septembris anno Joniini

Itein

MCCCCXXXV

MCCCCXXVIII

iii

in civitate Minorisse

quiJam

Frnncisciis Mileti canonicus ecclesiae

collegiatae Jictae civitntis Vicenensis Jyoecesis, cuiii

iii extreinis ageret et jaiu quasi mortuus appareret, sic, poslquain fiierat in agonia et e.xstasi, luagiio ciini snspirio clamavit in Iiaec verba o virgo Blaria, ita igitiir est, quoJ propter lioc ego erain coiiJemnatus j lu scis , qiioj ego a nie ipso iioii Iiabiii. Slalimque :

aJ se priorem praeJicatorum et conressorem iiioiiialiuin sanctae Clarae coram praeJictis et aliis aJstanlibiis, qiioJ coinbuierent certas conclusiones et unum tractaluin Je coiicejitione virginis in peccato originnli, quae ipse audierat, ciini esset stuJens. Nisi fuisset alias devotus virgini 31ariae et ipsa eiJein subvenisset, ob lioc erat conJeinnatus iii Jiviiio juJicio, iJeoque ipse firmiler creJeb.it, ipsam fuisse conceptam absqne originali peccato. ruenint praeterea coram Jicta synodo Masileensi a multis patribus omni acceptione inajoribus qiiaiuplura alia de Iiac snncta conceptione narrata miraciila etiam in sennoiilbiis publicls factis de liac sollemnitale, sed non tam cnra altendere fiilt ad illa nec redigere in scrlptis. Illiid aiilem lidiicialiter licet asserere, quod, cuin de anno donilni MCCCCXXXIX vigeret gravissiina i^estls in civilate liasileensi, ubi dicta saiicla synoJiis celebrabalur, eo ipso, qiio fiilt sancta Je Iiac jiiateria synoJalls Jefinltlo per sacriiiu conclliiiiu JecIaranJo in sua sollemni ac publica sessione, Joctiinnin istnin dlssereiitem, gloriosnm Dei genitriceiu Mariam iiiinqnaiu actualiter subjacuisse orlglnnli peccato, sed iminuneni semper fuisse ab originnli et actunli ciilpa sanctanique et iiuiuaciilat.ain tamquam piain et consonaiu fidei publicne, rectae rationi et sacrae scrlplurae ab omnibiis cntliolicis apjirobandam fore, tenendam et amplectendain, niilli de caetero fore licitnm iii vocaiis

dixit publice

coiilrarium praedicare sive Jocere, iinmedlnte palres, tota civitas experlmento pnlpablli coelesti

divlnae misericordiae.

EqHidem remissa

qul erniit in concllio, hc

quasi iniraculo

sensenint nuN.iliuni

est ac cessavlt statlin,

quae pliiriinum

ante vexnbat, acerbissima pestls. Fraeterea, qnuiu Je hac synoJali Jefinitioiie quamplurimae bullae expeJitae fuerant et aJ Jiversns muiidi partes Jestinatae, per lilteras fiJe Jlguas siguificatum est in generali congregalione, quod in prin-

conventu ordinis Cluniaceusium tempore, qiio inllii praesentala fuit uii.-i de religiosls qiiam aliis personis dicti conventus Lufirmabantiir Je dicta peste quasi XXX personae et staliin, cum dictam bullain receperiint, processionallter magnn cum Jevolione agentes gratias Deo pro ipsa clpali

ex

dlctis bullis, taiii

declaratloJie

aJ lauJem perpeliiain

virglnis

gloriosae,

qui infirmi

tiiiic

erant,

convaluernnt cessavitque aiiioJo in Jicto conveiilu pro illo aiiiio pestileiitiae morbus. Multa etiain alla iuerito Jigna miratlone aJ glorlam vlrgliiis, qiiae siiuilifer de hac dicta fuere, sed intentionls praedictani verifatem confirinnnt et sic omnibus conslat, qnod fiiil, non oinnia, sed ex inultis dlcere iiauca singularlssime Deiis filius virginis beatissiinam genitricem suam magnificare dignatiis esf freqiientatis iniraculis, quae de veritale snnctae conceptioiiis Suae ,

,

iunl lestimonium domini fidele sapientlam praeslans parvulis.

:

De

CXC.

Cap.

S7G

sancta Oclilia.

'CAP. C\C.

(189.)

Dc sancta

Odilia.

yeio IJellisuiiiJis Aelhicus eiiiiu in (oliiis UurguiiJiae sive Alsatiae sub CliilJerico rege iirincipatuiii habebat, ciijus eliaiu iinibus luonasteriuiu sanctiinonialiuiii in lioiiore sanctae Mariae seiiiper virginis iii suinuiilate montis, qui vocatur Hohenburg, aj Dei servitiiim IIujus uxor l*ersinJa liliaiii l)eragenJiim inaxiino suintu et ornatu construxit. caecain i^eperit, pater aulem propter iiiiuiain verecuiiJiam ipsam occidi jussit, seJ inaler ipsaiii cuiJam ancillae siiae alendaiii coiumisit. Ouae postea propter miirmiir poi)uIi jiibente iiiatre longissiiiie cuiii puero iiigit ad lociiin, ipii dicitiir I'aliiia. 2) Ubi cum ipsam piiellam nutriret, dominus Jesus Christus episcopo Erardo de partibus Uavariae apparuit JicensJ vaJe ad txuoJJam monasterium, Odiliae virgiiiis

i),itcr

Adalricus

Aetliicus,

sive

iiiater

sive rersiiiJa vocabatur. ex iiobilissiiiio Francoruin geiiere orti.

ijuod dicitur l'nlma, ibi iuvenies puellam a nativitate caecaiii, iioinen

Odilia

impones

et

ei

visum clarissime

chrisinate liniret,

ociilos ejus

quam

baptizabis,

inox post baptisimim visuiu reciplet. recepit.

Cunuiue ab infantia se

Haec

Dei servitio subdidit, vigiliis et orationibus, iejimiis et elejnoslnis dle noctu
ciim omiiibus appendilils suis

Jcfnnctus iibi

nunc

est.

illi

tradidit.

l'ost

Odilla scicns patrciii suuiii In

claiistruni est sltum,

bim snper eam apertum

est

tantiim

et lux

et

tam

magiia

hoc pauco tempore supervlveii» purgatorio

url in latere moiitis,

lacryiiiabiliter oravit,

circiiiiifulsit

eam

et

vox

quod coedicit

ei

propter le liberatus est pater tuus et in choro patriarcharuni coilocandus ab angells ducitur. Coiilhtebant ergo ad eain vlrglnes nobiles non paucae, quariiiii spiritualls inater effecta in snpra dicto inonasterio iiistitiiit.

Habiiit eniiii Siib reglmine

CXXX

ad exeniphim

moniales.

sui

Deo

servire

Invitarit angelos precibus

Deo postulavit,

sine mora percipere meruit. Haec beata praetcr comcJit iiisi panein JiorJeaceum et leguinliia, pellls ursi fuit pro lecto, Japis vero pro ciissino. Oiiin mons altus, ubi coenobium Odiliae situm est , feclt paiiperes quaerentes clcinosinaiu et percgrinos niiiiis laborarc, fecit inferiiis monaslerinin pro liospltali. Oul loous tanluiu sororibiis placiiit, ut etiam ibi conventum institnerenl. In nomiiie patris ct lilii et spiriliis sancti et qiiidqiiid a

Jles festos

iiilill

1) Ilic se(iuitiir iii Ed. I'r. legenJa Je virgine qiiadam AnliooIiPiia , qiiae siipra lci^llnr c.ip. LXII. ((,().) p. 273. S(i. 2) Ed. I'r. ahiuc coiiiiiliircs alli lihri iiiitiiim hiijiis lcgciid.ic in brcviiis roiitrahiiiit ila: Oilili.i, (jiil.i cacca nala

pater siius c.iiii occidcrc voliiit; uiiJe iiialcr cjiis ciilJ.iiu aiuillac siiae caiii comniisit, qiiae propter iniirmur i)0|)iili jiibpiilc iii.ilre loiiglsslnie ciiiii fiigll. UI)I
.ilciid.iiii

piicro

—

,

•

<

De

Cap. CXCI.

nativitate

sancti

877

Uilalrici episcopi.

quae iisque nunc valde ntiles sunt in calore. ijaaedam soror inler diviiia i>ffici.i vasa esse vacua vidit. Itein (jiiia in baptismo visum recepit, specialiter beatuin Johanuein baplisfam venerabatur i ). Oui Joliannes baptista ei iii visu app.iniil sibiqiie oratoriuin fieri praecepit. Odilia autem (piadam nocte se dedit or.ilioni super petraiu, ubi iiuiic magna crux. lignea locatur ob memoriaiu tanli propria

in.iiiu tres tilins plfiiilavit,

Orainlo vas oiniiino vacuiim implevit viiio, cuiu

rogabat ostendere sibi moduiii aedificii. Oiiod et recit. (jua Christum baptizavit, in m.ixima clarilate silji

ibi Joliaiinem

iiiiraculi,

Joliannes eiiim in forma

,

.ippareiis ecclesiae lociiin in

Ouod

dedicavit.

viclif

ne

Odilia inhibuit,

Ciii

inclioatione

claustri

lonsitudinem

uiia

et Jatitudinein ostendit et constrnclani

ipsius

aiite

obitiim alicui visionem jnanifestaret.

cum

Johannis boves

sancti

sed Joliannem iion vidit.

soror, lucein videlicet,

In

plaustro lapiduin cadunt de

qiii liabef iii latitudirie LXX pedes et illaesi obviant servis adscendendo iterum onerafi. Yenerant eniin servi cuin gaudio ipsos occidere, «t iion essent cibus vermium, sed lioiniiiuni, 2)et invenerunt illaesos. Habebat auleiii fratrem (jui tres filias liabiiit, Eugeniam, Atlalam et Guiidelindam cpiae etiaiii

inoiite,

,

,

Odilia suain niifricem propriis

iiiiiiidum reliriuerunt.

LXXX

eam

dexlra mammilla nutricis, (jna

sepiilchro aperto

aiinos

maiiibus sepelivif et post lacfaveral,

inyenfa est reli(ju0 corpore incinerafo. Fost plurima virtiituin insigiila Odilia scieiis finem sibi adesse, convocatis ad se sororibus apud sancfum Joli.inneiii praedinavit iis et rogavit eas orare pro se et pro pafre suo. Fost hoc iiitegra

oratorium inafris Dei Mari;ie et legerenf psalteriuiii. oijiif sola fantuS(jue odor ibi fnit, tjiiasi oniiies domus plenae essent aromatibus. Redeuntes sorores cum videreiit iiiatrem suaiii sine eiicharisfia defunctam adeo instanfer oraveriint, (juod de morte siiscitala praecepit

iis,

liiterini,

duin Iiaec fierenf, ipsa

iit

ireiit

iii

,

iis

dixit

:

cur lue intjuielastis

(juod oculiis

spoiiderunf

:

non nobis

Liiciae

J

vidit iiec auris fiiisset

coiijiincta

fiii

nec in cor

aiidivif

confusio, domiiia,

si

abs(jue

et

illud gaudiiim Iiabiii,

hoiiiinis

adscendit.

communione

Re-

sacr.i obiisses.

iii quo erat corpiis et s.ingiiis Christi, propriis communicavit et omnibiis cernentibus emisit spirifuiii. Hohenburg ob memoriam venerabilis facti hacfenus per-

Tuiic Odilia calicem allatiiin, iiianibus conlrectavit et 3) Ijjse

aufem

iiianet,

calix in

Tiinc corpiis

coelilus eiiim credifiir illuc pervenisse.

sancfi Johannis honorifice sepelifnr et odoris fragraiitia iistjue ilii

iiianebat.

Martirii Luciae ideo conjuncta fuit,

(jiiia

ante allare

ejiis iii

ipsa Odilia

octavani

dieiii

duoLms modis

inartir fuit, volunt.ite et caniis luaceratione.

CAP.

Dc

nativitate

Egregiiis oriundiis.

Clirisfi

CXCI.

isaiicti

confessor Udalricus

Ciijus jiarenfes

secuiidum seculi

Udalrici episcopi. ex Aleiiiaiinoriim liiijus

digiiitalem

exslitit

jirosajiia

ef

clari

nobiles,

sed fide at(jue divina religione iiiulfo clariores fuerauf .if^jiie nobiliores. Oiii ac tantae prolis foeciinditate divinitus difati inox eandein ciiidam fideli ad aleiKbiin, uf inos est, commendaveruiit nutrici, ubi iiiter ij)Sa nafivitalis j^rilalis

moidia coelestia

noii defiierunt

auspicia.

Licet ergo blando nufriretiir

1) Ed. Fr. legit: Venerabalur et ei ecclesiam f a ce r e Qiiailaiii etiam nocte elc. 2) Ed. Fr. omiltil verba: el co m iii n uio a v i t. Ob 3) Ed. l'r. haec ifa coiitraliil:

co g

—

riiiit.

aireofii.

i f a v t. reli(|iiei d n iii i

hoc

calix us(iue iiiodo servalur. Odor vero per dies VIII diiravit. Martirii etc. 4) Hoc caput in plerisijue libris deest.

De

Cap. CXCI.

678

nativitate sancti Udalrici episcopi.

iuncie» iiunedai» (ippnreb.nt

lopJ.» l.inien

vultii.

iii

tristes ejus eriicereiitur pnreiites nc iu iingustis

iiigeules,

reiitiir

liospes iieregrinus

quidiiiii

ofHcio

dum

ex cnus.i

Qii.i

iiiiiiium

pectoribus curne >

illuruiii

clericus

ers.i-

quod

secunduiii

,

illonuu Obtliiiu semiier vintori pntiiit, benlgne nb ipsis suscipitur et per nliiiuid siiiitiiiin liiiiiiine trnctiiliir. Cnin ir.teriiu qundnin die liorii refectionis

teiniioris

iiiliintiihiiu nonduni duedeciin liebdoinnrnin dies nb orlii plenuiu hnbenlem nndivit iiiter A-nyitus vocem einilteulein, ex qun provldu» lutnroruin tnle ed.id.it orncuhiin: nisi, iiiquit, iste infiins celerius fiierit nblnclntus,

residens praedictiim

i)d

iioii

Cuinque seinel nc secuiido ndinoniti ininus tnnti priietertin demuiii die, cuin prnedictiiin ac snepe diceu-

poteril snlvus esse.

coiiis dicln vellent

exsequi

,

adliuc iiifirmiorein

iiifnntuhiin adliibitn niire perseiisisset

duiii

Iinuc iiraesngniii

,

pro certo, quod, iiisi contiiiiio a Incle nt vero si eo, quo dixi, orJiiie fimrit suspensus, Iinc nocte erit inorituriis iiiorli subtrnctus fiierit, innyniis iii fntnnim cornin doinino erit. Hujus propliecornin oninibiis intnlit vocein

scintis

:

;

qunliler

inysterin

tiiie

adiinpletn

siiit

noii

,

iiostri

eget ofdcio desii;iiari,

styli

quod tnni nssidue nd ejus sepulclirum coruscnntibus inirnculis polest probiiri. Taiidem ergo nmotns a Jiicte coepit corpore et aniino in admirnlione oniiiiuin jirohcere nc circiimqiiaque iiiiinentibus de suo profeclu gaudium conferre. Ilic itnque inysteriornin Dei dispensiitor futurus jain solido cibo opiis linbebnt coii-

nd coeleste convivinm qiiandoque

ut in iiicnsa nllaris Clirisli veliit

fortari,

sislens posset

iii

tempore suo

inensurain dnre conservis

tritici

piiim tunc inler conevulos inodesle conversnri

deferre,

Iinrenlibus i-riit

netali,

lascivinm

corporis inotu

in

eo

comiiiendnvernnt

fulgere

incessii

quniitnm jiossiblle

in

ubi

osleiidere,

forls

snncti

iiiter

ndliiic

tnli

hiibiUis

qiinlls

tanlnju Dei

j^iireiiles

inonnsteiiiiin

Galli

grnlliiiii

friitribiis

qunm

coe-

egregios regulnres disciplinae

iiin-

litternruin

studiis

cuin verba

carpebat quolidie frucfus,

diilces theoriae

gistros

timorein Dei Iinbere, Iionoreiii

,

in

liujus pueri

eiiin

instrueretur disclplinis,

lestibus

nc

magisterio tnm seculnrium

eorum

ut

rellgiosis,

geslii,

,

\identes

forinabntur inlus in inente. iii

declinnre

coii-

Inciiilebnt

siiis.

,

qiine

sncris

iii

codlcibiis legebnt, mox in ojiera vertebat. Jnm summitntem illlus Jncob scalne virtulum gradibus adscendendo tnngebnt, jain .1 snlvnlore ifudiernt vnJe, veiide oiniiin, qiine habes et dn piiiiiieribiis et veni, seqiiere ine. Elinin tunc ino:

nnsticne conversntionis habitiim suinsisset, Eriit

desilsset.

tiinc

Ciislum Mnrclinno jiectorls doiiiliio

vigiliis

iic

qiio grntuin creatori liiistn: in liie

ndolescens

omniuiu

innctiivit

jejiiniis,

i)rnr'j)nrnbiit

seinper holocnusliiin

dicens

,

oralio-

teiniihim, ciiiii

iii

jisiil-

sunt, Deus, votn tun, qiine reddnin Iniidiiliones tibi. Hiiic sniiclus sni desiderii secreluin pnnderet, illn rein a Deo qiinerendnm

triiim

dieriiin

iiidiiciiis

super hoc postulavit.

dlvino Iiiijusmodi usa est respoiiso

Rpirilii iustructn

non

:

sed

divinne est voliintnlls, ut Iioc in loco detiiienris, ibi qiildiim Ibiviiis diins dividit region(,'S,

lociiSi

iidmonilus

diiiiv

ac

slntuit

in divinn revelnlione

si

inonnsterio qiinedam Dei nncillii pro

Miibernt iuuicupiitn, qiine die nocluque

Clirisli uoiiilne incliisn, iiibiis

eodeiii

in

leiniioris

Tosteriori vero inqiiit,

,

est

quo Deo

in

in

dio

vir religiose,

plagn

jiibeiile

orieiitnli

episcopnlis

debes coiiscendere, et liin'l iiiiillii tniii n piigiiiiis qiinin a iiinll» adversn tu tnnien in eo conrisus, qui dlxll coiiHde, ego vici inundnm, siipernbis uiiiversn diceiis cum psnlmisln in doinlno fiiciemii» virtulem, el ipse nd nlhlliim deduces iniinicos nostros. Haec niidilii perciplens niiicem

dlgiiiliills

christinnls sis passiiriis

,

:

:

nc

pertractnns qiilbusdnin, qui sibi fnmilinris nmiclline cnusn ndhiierebniil,

iiiente

secrelo pnndebat, et ut inlerim silentio legerent, lioc,

iiiiplere,

id

totiiis

cleri

et

ipsiim coiispnllenle,

MibllmnliiS, iiiilliis

loliis

ndmonebat.

qiiod de servo suo Udnlrico per ora suoruin ridellum

idem

Accejilo vero

leclioiie,

vir I)ei

liinliie

snncliis

(llgiilliilis

iiinxline iillpndens,

sirlb<'l>nt rpiisrnjiiim dei oriiliiiii

sobiiiiiu

,

cnsliim esse

ad-

pojiuli voto in uniiiii conciirreiile et regis voliintnle

siciil

Dei

e.s.si-

cnthedrnm episcopalem

in

Iionoie

serino nd iiilegniiii expllcnre vnlebil. iii

Yoleiis domiiius

niitea prnedlxit,

<|iill)iis

ilebcre,

qiiiilis

ToliiS

ernl

qiiniitiisve exsllleril,

seiiiper

iii

ornlloiie,

virluliiin oniiiiiieiilis npO.sloliK iilii

disiieiii.ilijrcm,

nll

Kl

:

ojiorlel

iiijcle

iii

est

eiiiiii

iiiiid(.in

dt—

e|)is( ()|)iiin iii

oi.itioie

:

C jxTrigil altari

nium

De

CXCIF.

np.

se ipsuin

in

vita

snncti

ara cordis ppr orntionls stndia macfnvit

esset gralnin et aiit

,

die rero snper

quo ejns sacrincinin redeintori omacceptum. Erat eniin ei solleinnis consuetiido, post compotns sumere, silentio shidere sciens a domino dictnni

visibili sahitareiu hostiain iininolavil

pletoriuin nil cibi

879

Galli confessoris.

,

,

ex verbis tuis justificalieris et ex verbis tuis condeinnaberis. Et ut brevitalis coinpendio utar, sic exlerins gerebal olTiciiim sacerdotis, ut interius non omilleret religionem monasticae conversationis. Aiino autem incarnalionis doinini nostri Jesii Chrisli iiongenlesimo sepluagesiino terlio, aet.ilis snae oclogesimo terlio, ordiiiationis vero fjuiiiquagesimo velut in jiibilaeo, lioc esl plenae reinissionis aiino, veriis Hebraeus traiisiil de hujus mundi Aegypto liber iii netej— nuiii victiirus cuin doiiiiiio siiu.

"CAP. CXCII. (190.) I>e vita isancti Glalli confe$$soriis. Ciim praeclara sanctissimi viri Cohimbani, qni et Cohimba, conversalio per oinnein Hiberniaii- celebris haberetur et vehit spl^ndiduin ignei solis visi jubar singulari decore Oinnium provocaret aiiiorem, sicuti de eo, iirinsrjiiam nasceretur, provisum esse liber gestorum ipsius plenius indicat, inler caeleros, fama virtutnm ejns attraxerat, pareiiles beali Galli, secuiidiim Deiiin reli-

«luos

giosi, ciiin

secuiidum seculiim nobiles

oblatione domino a/Ferentes proficeret vitae discipl-na

htris

filiuin

suum primae

illius inagisterio

et iiiter

afTectii,

magno

flore

nitenteiii in regu-

pluriinos spiritualis vilae sectalores

obedientiae et ardoris propositi invitaretur exempla. caro nufriretur

aetalis

coinmendavenint, ul Ciiinqiie

virtuliim crevit augmenfo.

bonae

ad

iiidolis vir

Siipernn cpioqiie gratia

se praeveniente tanto sludio divinas enotavit scripluras, ut

de thesauro

siio

nova

proferre posset et vetera, graminalicae eliam artis regulas inetroruinque sublili-

capaci sequeretur

tates

Obscura

ingenio.

scire volentibus reseravit,

autem scripturaruin tam sapienler prudentiam et serinones aiidieraiit,

cuncli, qui ejus

jit

admiratlone eum et laude digiiisslmum jiidicarent. Oua sapientiae inntiiritnle factum esl , ut unlversorum commiini consillo et jussioiie Cohimbaiii abbalis per singulos sacrae dlgiiitatem.

x^roinotionis

Ergo

diiin

adscendens

gradiis

sacrls

invitiis

sacerdotii

siiscijieret

instaret olficils, die noctii.jue

precibns doininiim placavlt et larrymis et snpernl inspectoris oculis plncere desiderans jiro virtiitum

Cum haec agerentur assequi perfectionem iit vldelicet oinnibus, quae liabebat, rellctis crucein suain tolleret et nudiis doiniet

vitae uieritls amabalur nb oiiinibiis, jilacuit unlA^ersIs,

quotidie,

num

beatiis

Coluinbaniis

evnngelicam cujilens

sequeretur, consilio suo egit

cum

,

fratribus, qiiorum idein fervor acceiiderat

spreta propinqiioriim et praedioriiin dulcedine

iiieiitis ardorem ojiere Ascendentes ergo navem veneriiiit in Britanniam et inde ad Galllns transfretarunt. Cuinque vlr Dei ad Sigibertum regein ciim suis pervenlsset rogavit eum rex, ut infra Galllas reslderet nec iis relictis ad geiites alias coininigraret, se vero spopondlt oinnia, qune sanctus jiater peteret, iiraeblturum. Accept.i

aniinos,

iit

coinjirobarent.

,

ergo licentia eligendi locuin

,

iibicuinque

vohiissent,

cum

loca

j)luriiiia

jier-

venemnt infra partes Alemanniae ad lliivium, qui Lindimacus vocatur, juxta quem ad superiora tendentes perveneiiint nd lacnin Turiciiuim. Forro hoinines ibidein commnnentes crudeles erant et impii siinnlncra colentes, lustrassent,

ydola l)

sacrificiis

Hoc

venerantes, obser\nnles auguria et dlvinaliones et multn, qiiae

cai>ul

iii

plerisqne codd.

el edit. libiis deest.

De

Cap. CXCII.

880

sancti Galli confessorls,

vita

contrarl.T suiit cultui diviiio, superstitlosn seclantes. Sancli ergo honilnes cum coepissent niter illos lial)ilare, docebant eos adorare palrem et Uliiim et spirl-

tniu sanctuiii et custodlre lidei iinltalcni.

zelo

ciiniliis

pietatis

annatus

fana

succendit et ciuaecunque luvenit oblata,

ijuibus daeinonils In lacum.

deinersit

sancli viri dis-

sacrificabant

,

igna

Oiia causa pennoti

invidia sanctos iiisectabantur et coinniuni consUio Galliim iierimere vo-

et

ira

quoque Gallns

IJeatus

iii

,

luerunt (iiiibiis

Coluinbanum vero

,

prolurbare.

caesum

Jlagellls

conlninellis

et

de

afFecluin

suls

Tosl liaec noii timore persecutionis perterritus, sed amore

lucri persiiasus contumaclum sterllein turbam reliquit, ne iii.iiiiter corda diulius irrigaret, qni benevolis inentibus quanipliirlmiuii prodesse inlerim potuisset. rergens ergo lude cum suis pervenit In castruin, quod Atbona vocatiir, et invenit Ibl presbiterum boiiilale conspiciium noiniiie HlullimaDyacoiius supradlcti presbileri nomine Hillibaldiis omiies eromi seiiiitas ruiii. iiotas liabebat et secessiis. Huic cuin vlr saiictus fainillarllalis suae gr.iliam praestltisset quaesivit ab eo, an invenlsset unquam In solitudlne locuin .•iqiiis nbiindantem pnris et saliibrlbus, iu planilie strntum et humanis cultlbus opportiinum? Desiderlo, inqulens, aniini ferventis exaestuo cupiens in solltudliie dies ducere huic vitae concessos. Dyaconus respondit: haec, o pater, solitudo .nqiils est iiifusa frequentibus , asperitate terribllis, inonflbus pleua praecelsls, bestiis possessa saevlsslniis. N"am praeter cervos et aiiguslis vallibus tlexuosa iiiiiociioriuii greges anlmallum ursos slgiiit plurimos, apros innumerabiles, lupos iiiiinerum excedeutes rable siiigiilares. Tiiueo ergo, ne, si te Illuc duxero, ab inqiiit, seiileiitl.i liujusmodi liostibus devoreris. AJ liaec vlr sanctus: apostoll et scliiius, quoiiiodo diligenllbiis Deum est sl Deus pro iiobis, qiiis coiitra nos omnla coopeiaiitur in bonuni. Igitur vir bealiis die eodem jejiiiiils iieniianslt et usque ad alteriiis diel dikiculum in orallonibus pernoctavit. Dlgnnm quippe

spiritualls

arld;i

,

,

,

i

:

quod divlno inclioabat amore, instantissiina prece domino coniinenCiim autein Lucifer suo processu noctis latlbiila detexisset el sol inferior.i dlniittens cursu consueto superlorls orbis plagas inviseret igneumque jubar ab

erat,

iit,

davit.

athleta Dei ea, qune duclor suns dlxerat, assumens, cuin orationis benedictlone Illo praeeunte vlaiii aggressiis ost, cuinque per totiim diem ila agereiit, circa horam uoiiam dixlt dyacoiius: paler, hora refectionis jam iiist.it, siim.iiiiiis ergo p.iuliiluin panis et aquae, <|iiia it;i orientis axe mortallbus denionstraret

,

secuiii

«onfortali,

spondet

viae

quod

tn jiixla

:

giistabo qiiicqiiaiii,

Et

dat.

ille:

dictis

Ilis

reslnl,

nieliiis

necessltatem

poleriniiis.

coiisuiiiiii;ire

refectionem

corporis

Homo

Dei re-

fill,

ego noii

percipe,

aiileqiiain domiiiiis inilil lociiiu desidenilae niansionis osteii-

sicut,

socii suiiius passionls,

inqiiit,

coeperuiit iter agere festinato, qul;i

sic

dies

eriniiis

jam

et coiisolationis.

decliiudiat

et

solaris

Beatus nutem Galliis dum orniidi gralla niodiciim ab illo diviilsiis esset, inter condensn veprium fruliceta ambubins et pede Ii;ieut sublev;iret proreus nd terrain corriiit. Oiiod dyacoiius videns accurrlt ait, haec reqiiles inea iii &trnlum, Sed vir Dei praescius futuroruiu: sine iiie saeculuin snecnll, hic hnbilabo, quoniam elegl eaiii. Teinpore subseqiieiiti coefervor propinqiinbat occnsui.

,

,

pil

vlrliitiiin

cultor eximiiis

per gyriim dls-

ointorliiin conslriii>re maiisiiiiiciilis

nd coiiimanendum fiatribus, quoruiii jam duodecim monnstlci sanclit;ilo proposili roboratos doclrina et exemiiiis ad aeternoriim desideri.l concitavit. duin post laborem luatiitiiialis officii quiescondi gr;ili;( Ouadaiii itaque die lectos suos reviserent , primo diliioiilo vir Dei vocnvlt Mngiinldiiin dyaconum suuiii dlcens illi: Instrue sncrae obbilionls iiiinlsterluiu , ut possim divina siiie

positis

,

celebrnre inysterin.

dilaliiine

Dixit ergo nd illiim:

brabisl

domiiiuiu

el p;ilrciii ineiiin

disi gaiidia coiiiinigrasse,

Kl

iiiissas

iil

pro

ejiis ilaqiic?

iiigressl

inquit, tu palcr inissam cele-

qii;iiido,

iiiijus

vigilias

Coliimbniiiim de

siguo piilsato oraloriiim

llgit

El ille:

post

iioctis;

hiijiis vil;ie

cognovi per visionem hodle ad par;i-

angiisliis

reijiiic s;iliilis liOsli;iiii

proslr;ivcruiil

se In

dcbeo

orntioiie

Iiiiiii(ii;irc,

et coepcriinl

agere el precibus iiisistero pro comnieiiiorntione bentl Colnnibaiii. Coiidum iu coiislrueudo or;ilorio ciiiii fralriiiiis i;ibornicl,

autnin qiiadaiii die,

l.ibiil.i

qii;icd;iiii

p;iiic|i

jiiiponeiid.i

brc\ior

<

;icleris

iliciisiir.i

piliji;iniui

IV

Cap. CXCIir.

De

qnmn

Jiiin

^j)pareret, virliilis,

cjuam in

sancto Arbogasto episcopo Argentinensl.

881

ejiisdem operis nrtifices vellent abjicere, beatiis Oallus liabebat, sibi consciiis

(loiiiino

iiissit

eos ab opere disjiingere

doinum ad parciiiieudam secuin refeclioiiem, <jiiam doininus praejiaravit, intraie. Onibns seciindum inissionem ejiis facieiitibus benedictiiin panein inanii sna porrexit, post jtrandium niitein ciiin omnes pariter ojius rejjeterent iinj)erfectiim, invenerunt tabulain, quain proj^ter sui brevitntem pridem abjicere xoliieraiit caeteris Omnibus lonsiorem inensura diniidii j^edis et admiralione d« eo, quod evenerat, lial)ita lignum, quod mirabili creverat modo iii loco suo parieti aj)taverunt. Onod ipsum longo deiiiceps teinjiore a ildelibus exjietitum doinino faciente dentiiiin doloribus efficaoiter inedebatur, praeter antiqiii comineinoralionein iniraculi novis seinper elTectibus honorandum. lii quo facto ineritonim ejiis magnitudinem et oralionis possiiinns pensare virtutem quia et et

,

,

,

,

ligniim aridiim contra natiirain incrementis auctuin est et,

miraculuin, rediviva signorum attestatione semper est

cnm

ne

vetiis

rej)eJitum.

aboleretur Bfon iniilto

bonornin omiiium auctor et jiropagator atliletam suiiin Galluiii de innndi agone subiatum praemiorum laureis vellet perennibns adornare, Atbonensis presbiter veiiiens ad cellain saiicti viri rogavit euiii nt seciim egrederetur ad castrum. Cujiis cnin postiilatioiii acquiesceret bidiio ibideiii ducto et praedicatione facfa ad popiibim tertia die febre correplus tantuin in brevi ejus violentia depressiis est, ut nec ad cellam redire iiec cibi snstenlaculum jiotnisset percijiere. Cumqiie liac infirmitate jier dies XIV laborasset, die XVI. inensis Octobris, id est XVII cal. \oveinbris, expletis XCV aniiis suae aetalis in &eiiectiite post,

jain

,

,

bona

iiujiis

vitae liberatns ergastnlo

bonis inliaesuram jierennibus.

Inter

inediocre ejus sanctitatis judiciiiin factain diligenter seratam,

animam ijisas

aj)pariiit.

meritis j)leiiain felicibus reddidit

quoque beati

viri exsequias iion Habuit vir Dei cajisellam de corio

cnjus clavem siib tain vigili custodia ipse retinuit,

discipulorum ejus, quamdru in corjiore vixerat, qiiid intiis servaretnr, cognoscere potuisset. Hanc aiitein ex suis huineris jiendenlein ferre solebat, quocumque ambiilavit. At nbi de hac vita migravit suinta clave ajieruerunt capsellam et invenerunt in ea cilicium inodicnm et catenam aeneain sanguine nspersam. Deinde corpus insjiicientes inagistri invenenint locuin catenae , iibi $ae|)ius j)raeciiigi solebat, carneiiique ijisam in locis qualuor jirofundins a cateiia sulcatam, adeo iit de iisdem vulneribiis criior decurrens cilicium j)er loca per-

»it

niillus

,

rosuerunt aiitein cajisellain cuin cilicio ad caj)ut ejus iii feretrum et deportaverunt ciim corpore nd locuin monumenti et suspenderunt haec tria inortificalionis ejiis indicia juxta tumulum nd caput ejus. Per qiiae deinceps ad ostensionem ineritoriun ipsius i^lurimas doininus virtutes pie quaerentibus

fuderit.

exliibiiit.

CAP.

Dc

CXCIIF. (180.)

sancto /%rbog^asto '^episcopo Arg^entineii^i.

Sanclissiini sacerdotis

Cliristi

Arbogasti exOrtnin vel conversationem ejus

ad j)rofeclionem usqiie x^ontificatus seu anliqiiltas obliteraverit vel scriptoruin raritas non declaraverit, quia scrij^tio non docet , incertum habetiir.

a

iiuero

1) Hocce capnt Ed. Pr. ulliinum perqiiam differt a lextu hic tradito, quippe quod ibi iniilto brevius oiniiia, quae hic acciiratiiis eiiarrala Sunt, referanliir. Hoc epilheton iileriimque oinittitur,

2)

56

&82 Cap. CXCIII. De sancto Arbogasto episcopo

M

Argeritinensi.

tniibus in diebns siiis miraciilis coruscnutibiis cl.tvero tanti patris iiisignia non ex toto silentio sunt oppressa, iiuae per aures fiJcliiiin traiiseuniJo posleris narrantibiis auribus nostris siiiit iiiiiisa. Tradunt nanique eiim in teinjioribus Dagoberti regis, cuiu sancta ecclesia loiige laletiue llores doctrinae catliolicae suave redolentis diiFunderet et verbum Dei usqueciuariue prospere ciirreret, de Aqiiitauia progressum divino iiiitii Argenliiiensis ecclesiae cathedram coiisedisse susceptiuuque culmen regiiiilnis lelici gubernatione diii rexisse. Hic beatus Christi sacerdos praefato regi amica familiaritale adeo est iiinexiis nt ,

riiit

,

,

regalem aulain ascito illius a|loquio delectaretur, consilio uterotur. Oua jucunditate cuin uterqup, suo rex in regno, episcopus in episcopatu prospere se agerent, hostis humani generis invidia res laela verlitur in contraria. Nan» ciiin tptadam die venatores regis iiiore solito apruiii iusequerentur iii saltu, regis eo

intra

cum iis in eodem discursu fesliiiavit. per devia quaeque et diversos anfraclus cum canibus oberr.ireiit, solus relictus singulari occurrit incaulus. Ouo viso sonipes, iii quo sedit, pavetaclus cursum retorquens iii fugain vertilur. Tuer vero, cum euiii freno retiiiere etiaiii filius

Duin

qui erat ei unicus, pariter

,

aiitein

illi

habenam

conaretur et in alleram partem

heu niniium proiius

slriclius tralieret,

quain in inaiiu teuebaf inhaerens a sella est elapsus, adluic autem liabenae per terram tracfus calcibus equi miserabiliter est protrilus. Ouem siii pedissequi ,

,

diu quaesituin et ila invenientes attritum non sine maximo moerore tollentes Cum aiitem in palatio el in eqiiis levanles funere lugubri doiiium sunt reversi.

quod factiim fiiit, personaret, quantns undique concursus virorum ac mulieruin, qiiaufus iilancfus, quantus ejiilalus regales aedes , vicos cainpos, liilerea puer in lecto iibiciimqiie aiiditum esf, inipleverit, iiemo valet explicare. regis

,

,

Oiiid igitur hiijusiiiodi coiicussio-

collocalus altera die vila praesenli est exutus.

opus

nis faclo

sif et

quoinodo

regls

dolorem

inltigareuf

ciim seciiin quaerereiit,

,

tandeiu consilio inveuto, ul episcopus invitetur, regi Siiggerunf. Ouod ille devotissiine amplectens inox sine dilatione legatis direcfis, ut ad se episcopus Omui festinantia se fatigare diguelur, exposcit. Nec mora jussa facliint, epi:

scopuin adeunt, causam invitafionis noii sine luctu expoiiunt. llle vero andito casu ainici fotus spirilii conturbatus, Ilens iiiultumque geniens sfatini properare non dislulit. Nec minus inlerea rex ad adventiim ponfificls impatiens egressus, senem eininus fesfinanlem coiispicafus fusis lacrymis velato caplfe, multis co,

lacrymantlbus stlpalus occurrit. Oiii ciiin se invlcem sollto prae nlmio cordis dolore vox liaeslt in giitturo. ^^uaiilum salutare parareut lacryinarum e.x iitraque parle lliixerit, iiulll cognlliim esse poterlt. Tandem lucfu saitciati, ciiin no.x adveiiisset et oinnes sopor gravissimus ojipressisset ad Quomodo aiit qiiibus verbls oraveril, uoii orationem processit episcopns. patel quid aiitem impefraverif non latet. Finlla autem oraflone accessit ad feretrum ejeclisqiie omnibus ad exsequlas vigllanllbus Jlexis geuibus se coinquae vilam iiiundo geniilf vilani pitero immittit Mariae pafrociniis, iif illa pefraret a fillo. Inter oraiidiim piier siirre.xlf exutuiiKiue funebribus Indiiinontis, atqiie

initaiifibiis

,

,

;

,

,

qiiibiis ante iisiis est, episcopiis jusslt iiidul regallbus. aderant, clamorein gaiidii cohlbere iioii poteraiit, qiilii

oinnemqiie aiilam regls vocilerafo inaxiino cussi liuc illucque discurrebant, causaiii

ipse,

qui

tristls

tota iiocte jacebat insomnis.

tuiic

festinus erujiil.

cum

testantiir,

jiriiiium

jiariim

Ouaiita laetitla cor reviviscere vidit,

Vocata inater ad sancti vivus inulcebat. Necnon oiniies pivlt.

repleti

Rex

ad

ergo,

consilium iicia u

adiiilralionem iie

jiraestllissel.

doiio honorabiliura In

qiii

sonitiis

qiii

omnes

ignorantes. est

exlerriliis

hiiic officlo

atriuin

eriijitiiiii

,

a somiio ex-

Necnoii rex nain nlinium

,

recijierct

si Piiin

j)edes fesllnat

ad

fiisae jirae gaiidio

jnilsaverit,

fiiiiiis

,

qiila

,

Ijise

lacrymae

iiiori

concii-

cor ejus Irisle

di'llendiiin ciuilhixeranf

,

filins

gaudio

quique jjiae aliis Ire feslliiabaiif. ne laiid.ireliir a ])Opiilo,,feslInaiiti quoniodo sanctiim remiiiierarel, ijiii iis fanln bene-

resurgeulis

,

taiifi

jiro «luo

viri ,

Oiio

iiiijilebal.

carpebat,

libere

Citbiciilum, iibi iantiis fragor exortus est, ejiis

iiioram f.iceret ejilscojio

cuiii regliia diixil

Ueo

soiiiiii

Igltiir,

piierl

doiiiiiiii,

Aiiriiin, argeiiluin, qiiaeciinciiie conciijilsciliilia ol regio

thcsnuris invonire polerant

,

grallssiiiie

jiraecejiil

olTerri

Cap. CXCIV. liuiniliter deprec.iiis, si

.•lit:

iii

iiiinos ejus,

cet

ut sit

et

sancto Adelfo.

accipere dignHretiir.

aliquid pro gratiariiiii actione

sen-itiuin

tui,

iit

De

ecclesia heatae luatris

Deo

883

Oiine sanctiis vir accipere devitans

offerre te delectat,

«d aiigendiim Dei

cnjus uieritis filimn recepisti, ter-

Cliristi.

qnia angusti sunt ad tantnin servitiuin, dilatare aliqua parte regni in usu frnctnario ibi servienlibus Deo, si ita regiae uiajestati pla-

x>oteris , qui.i hoc firiuius ac stabilius est ad beatitudineiu tuain tuorumqiie praecedentiuia patruin et sequentium posteroruin promerendam, quaiii auruui, ,

quod

oculos,

cum

videtiir,

Ouain propositionem

delectat et cor,

pontificis rex gratiilanter

ciiin perditum fuerit, coiitristat. amplectens ubi, iiiquit, iuvenire :

poteriuius locuin talem, qui congruat ad servienduiu inatri coelestis regis, ciijus

Cuinque Iiaec secnm volveret mentemque

sunt universa in coelis et in terris. jier

oinnem Alsaliam spargeret, sicubi

forte talis locus inveniretiir

,

qui tantae

dominationi aptus Iiaberetur, occurrit animo, Rubiacliain oppidiim cunctis usibus, id est agris, viueis, campis ac silvis, aqiiis, aetlificiis, pOj)ulo opuleiitissiSTon distnlit rex voto tandein iuvento, iiiuin suinmae reginae iu dotein convenire.

coram Optlinatibus

suis

ut Rubiaclia

cum

facit, f-tiain

et

cum

assensuin tam bono consilio praebentibus testamentum omr-ibiis appenditiis

totiim

villis

et

iiitegruin

confinibusqiie

amodo

et

ad se pertinentibus, sit sub dominio

deiiiceps

sanctae Argentineusis ecclesiae servientis genitrici Dei Wariae stabili et inextrisubnixuin. Hoc nobili donativo ditatus valedicens regi ad

cabili stipulatione

propria reiueavit episcopus convocatoque clero inilitumque coetu populi qiioconventu ciuictis adstantibus ef adspicientibiis testamentum acceptum posuit

ipie

super altare consecratiiin in lionore sanctae Mariae. Postea vero iiiultis aniiis e quibus unum iniraculiiin fidelibus valde pro-

vixit pollens virtiitibus sauctis,

Ferunt namque euin circa lliimen, cum Alsa lluvio qui alveo oratorium ligueum parvuin sibi fieri jussisse,

ficuiim huic operi dignuin duxeriin inserendum.

quod de

saltu Vosagi

,

nomine Briusclia,

jnixtuin

,

per Alsatiam eo usque decurrit , quo nocturno silentio iluviuin transiens veniret, ut ibi secretius in oratione iioctaret, inentem quoque in divina contemplatioue latius extenderet. Siibinde vero cum navigium non iuvenit, siccis pedibus iluvium transivit, completaque oratione rursiis super luidam ambulans repedavit. Ita ergo religiosam vitam ducens diversis inorbis oppressos ciiravit, daemones ab obsessis corporibus quibiis secundiiin modniii necessitatis fiigavif, discordautes concordare fecit cominodiis exstifit inoderator. Cuin aiitem sentiret iiuminfre sibi difin exlreiiiuin, in inonticulo urbi vicino extra civitafem, ubi sancti IVlichaelis est ecclesia consfifiifa, sepulturam sibi fieri praecepit et eo se ferri ac sejieliri, imitans sal,

,

vatorein Christuin, qui extra porfajn elegit sibi sepulchriuu.

CAP. CXCIV.

De sancto

(181.)

Adelfo.

Beati Adelfi Metensis episcopi celebratur natalis, qiii deciinus a bealo Clemenfe, qui priinus eaudem sedein regendam a beato 1'etro snsceperat, giiberiiavit. Hnjiis pater Felix nomine de Aqiiitania orfus exstitit, mater Bealrix de

Huic

nobili Biirgundionum genere originem duxit. reiis, qiiod filiiim paritiira esset, tiitis

anuiinfiavit

et inerifi siiccedente teiiipore foret

,

,

in

iiitimavit.

»1 ahlactafiis ecclesiae discipliiiis iinbiiendis tradiliir, niilli

videretur esse seciindiis.

suo.Meleusi episcopo

traditiir,

Ad

perffclum

somno angelus Dei appa-

et ciijus noininis

Natiis ergo iu

quanlaeque virbeatiis Adelfus

qiiibus ita jirofecit, ut

igitiir eriiditiis

beato Riifo

aviiiiciilo

ut ejus bonis actibus probisqiie jnoiibus ad bene

884 Cap. CXCV. De

oolnvo

vicesiiiio

Elisa!)etl).

episcopntiis

Adepto

Hiileiii

episco-

quain pernox in oralionibus et vigiliis, Hssiduus in jejuniis fuerit, nullius lingiia ad liquiduin enarrare poterit.

jialu, (|uaiu largiis in eleiiiosinis

autem eandem sedem decem ad

saeculo

lioc suiiiii

septem aiinos

et

martiris

ecclesia sancli Felicis

iii

Deum

uterque

iiierit

iii

oiiiiii

seimllus esl

de

Rufum avunculuiu

(juanti

et

,

Cuiii

sanctitate rexisset,

apuJ

ineriti

Tost mulla vero aniioriim ciirricuht

oslendnnf.

niiraciila

,

(jiiaiii

,

regna inigravit et juxta beatum

coelestia

siu

coiicordi voto cleri el iiopuli eiiiscopiis eligitur

reluctnnte pastor Metensi ecclesiae consecratur.

licet

et

Rufo

auteiii

saiiclus Adelfiis

(lefunclo

111110

Beato

iiiform.Tretur,

viveiiduin

Mariae ad

visitatione beatae virg.

nnno videlicet dumiiiicae iiicaruationis DCCCXL sub Liidovico iiiiperatore Drugone veuerabili episcopo IMelensem regeiile sedein , jielitione Lanlfridi coepiscopi ipsius ecclesiae el lolius congregalioiiis inonaslerii, (jiiod dicitur Novuiii VVilere, clero (luoiiue et popiilo Alsaliae provinciae id siimma devotione fieri

poscentibus ad supra noiiiiiiatiiin coenobium venerabile corpus snncti AdelfV translatum est , eo (luod idem locns Welensi ecclesiae subjectus sit. Cum aiitem sacratissimum corpus de tuinulo levaretur, odore iinmensae suavitatis adstantes

usque (juo ad destinatuin locum perventuia est, a nacomitanlium iioii recessit. Silva etiam Vosagi viae (juao ferebatur coiitigiia, se ob lionorem sacri corjioris quasi salutaudo inclinavit. Cum aulem de villis et ngris omnilniS(jue locis ad Dei viri coij)us deduceiiduni multitudo populi conciirreret, (jiiidam hoino in agro occujiatiis cum caeteris occurrere iioliiit, liisui>er etiam sancto Dei couvicia ingesslt dicens, quod non vere Dei sanctus esset sed j^rojiter jiecuniam congregandam ejus corjius iii feretro deduceretur. Statim ergo iit blasjiliemiae verba ore jirotulit, ita febribus colligaliis esl, ul

perfiisi sunt et Iiic odor, ribiis

,

,

,

.1(1

domuin

jirojirlain

ab

auleiii

Hiaiiet incogiiltum.

ad

accessit

inaxima -

convaluerit vel in sua

Aliiis (juO(jue inulto temjiore

ferelriiiii et

desiderabal,

inanibus dejiortatus redire non j)0sset.

nisi alioriim

indrinitate

liac

cleri

iiidiciis

se ad dejiortandum siibinisit el statim

et

cum

Cluisto reguet, manifeslis sigiio-

(179.)

beatae virg^iiii«si ad Elisabetli.

vi^itatioiic

Deo consecrata omnes in iiecessilale

siiis jiriinordiia

inaudlla exliibila iiOjuilo invocanli

Disjiosiiil iiaiiKjiie oiiinia inferiora iibi

sua

iiiisericordlae et inipelralrix veiiiae,

advocata

Maria,

iibi

iiianus

jiontifex

deiisqiie

aiilino

saj)ieiilia

,

saeciili

sextiis,

,

diire

persjiicaci,

Iii

in Maria.

Maria

,

iibi

Hiijiis rei

ferens inaleriam

quod beata virgo

mater

in

,

iiidiistrla et gralia

,

Maria

,

iibi

^l.ilult,

sliigiiloriim,

qiiod,

.iniiiiiiti.itioiiein

llci-l

fesliim

j)ro

gralia

visitalionls

domiuic.im dcbueril celtbrari,

ad

iii

occurrpntcm jierpeiiadvooafa delln-

perltissim.i

exstlnctionis M.iriae

iiialer

conslderatione Urb.iniis, Ro-

jiienlium vialiirum, rejiaralrix sagacissima discrejiantiiim animoriiiii et dlligHiihssiiiia

ad eam

sullicll reiiiiisitiiin.

mililaiitls ecclesiae,

scliisinalis sif

coiistiluli

non

iirovldenlia

giibernalrix saeculi et terrenae potfiillae

Iflariae

j)roj)ter beneficla

:

confiigiiinl, laiiiqiiainad siiigiilare remediiini, iibi subsldiiim

(iroj^iilsala,

ijuaiii

cojnprobatur.

Beatissima virgo Dei a ijiis

sauilateiii,

Ut autein ad locum saejie jam noininatum j)ervenit, jioj)uli turba exoij)itur et ciim iiiagna gloria in ecclesia sancti

CAP. CXCV.

De

nobis

dej)ressus

iiiagna infirinitale

accej)it.

Joliannis bajitistae collocaliir ibique, (jiiod

rum

iii

Utruiu

deJecerit,

infidelilale

sclilsmalis

Kll/.abelli

quo ips.im

visilalri.v

iinjiclr.iiida

illo

leiiipore

tlizabetli

pie jiosl

visilavil

:

Cap. CXCVf. De saocta Scholastica sorore ])ioi>ter iiia\iiii.-)s virliites iiiibi oper.ifas.

olficiuiu

qiiadragpsiiiiale

niit

Qiiia

s.

tniiien ecclesiii illo

passioiiein Cliristi

sjieclaliter

885

Benedicti.

tempore circa

occiii^atiir,

ne

taiit.i

sollemnilns iirnelermittatiir, aJ laudem et gloriam virgiiiis gloriosae idem Urb.mus sextiis pie statuit visilatloiiis praefati festi ineinoriain in crastinum officii

cum

octavnriuii benti Joliniuiis baptistae

Mariae n cunctis

octavis seciuentibus de festo visilationis

Vt nutem oinnis fideliiim inultitudo ad Mariae nd Elizabeth artiiis et devotius excitetur,

celebrari.

fidelibiis

laeinoriam praefntae visitatioiiis

Urbanus, ut oinnibus vere confessls et coulrills dlctiim festum visiMariae celebrnntlbus cmn octnvis loco distribulioniim innterinlium iii ecclesiis fieri consuetis de tliesniiro spirltuali verae iudulgeiitiae sicut in feslo voliiit idein

talionis

,

corporis Christi, futuris teiiiporibiis elFectualiter larglrentur.

Ciim igitur nngehis nuiitlavit Marine quod invenit grntinm apud dominiiin et quod de ea conciperetur filius Dei ad snlutein oinniiiin populoriun, qiiam cito ipsa credidlt, statiiii concepit in utero verbuin Dei et post grntias exJiibilas de tanto beneficio sibi facto ex inngna caritate et pietale studuit suaiii cognatain Elizabelh jam sex ,

gravidam tam in Hiemsaleiu snlutare et sibi coinpnti ac servire. de eadein exsurgens Mnria abiit in inontana cuin festinntlone iii

Unde

iiiensibus

dicitur

:

civita-

tem iii

Jiida et intravit doinuin Zachariae et snliitnvit Eliznbeth. Abiit igitur Maria inontana cuin festinntlone, quin ab nngelo in itiiiere facililer ductnta fiiit,

tplritus

snncti inliflmiiinllune

spiritiis

motione

hilariter

siiaviter

fiiit

per nbriiptn inontliim diicebatur, qiine ejusdeni agilntn. lieala Igitur Maria in domiiio confidens

trnnsmigrnvit super cacumina

montium

sicut passer.

In asperilnte

neris congaudebat, per vinin suavitalein colloquiorum aspernnbntur, tiuin

in Hierusaleiii

in

inontnnis

celerrime

cupiebnt.

Kulult

ibi

iti-

bona luoninveiiiri

iii

sed abilt festlnanter, Bblit cuin feslinnlione in civitateiii Jiida, iit Johnnnes praecursor domiiii stntlm sanctificnretur in utero, ut Christi incarnatio in civitale inngis publica panderetiir et ut de illo loco ad fines terrae publico vel videri

,

Et iiilrnvit domum Zachaqiiomodo intravit siiperior ad minorein, domiiin terrae ad fnmulam et ancillnm, ut sic laudiiudo et laus ejus Inudeg reciprocas resoiiuret }.

laiitoruin inyslerioruin declarnlio ullerlus panderetur. rine et snlutnvit Ellzabelh: ecce

nd servain

,

regina coeli et

laudibus Elizubelli

visitiiiet

CAP. CXCVI. (193.)

De

Nancta ^cholasticca isorore saucti Benedicti.

Soror benti Benedicti Scholaslica iiomine siiae tempore dedlcata nd eiiiii seiiiel Ad qiinm vir Dei non longe extra Jnnunm in debnt. Oundam vero die veiiit ex more ntqiie ptieritiae

bilis ejiis

descendit frnter.

Qul totuin diem

ducentes iucumbentibus )nin

iioctis

omnlpotenti domino nb ipso per aniiiim venlre cousueverat. possesslone monnslerii descen-

nd enm cum discipulis

vener.i-

in Dei Inudibus sncrisque colloquiis

tenebris similiter acceperunt clbos, ciiinque

eloqiiia narrassent tardiorque se hora protraheret, endein snnctimonialis femina soror ejus rognvit euin dicens qiineso te, iie ista iiocte ine deseras et usqiie uinne aliquid de coelestis vitne

adhiic ad iiieiisnm sederent et inter se sacra

1) Secpillur )ain

teiior biillae

per Bonifnriiiin IX. papnin frnnsmlssne ad di-

iiiiindl pnrles suj>er feslo visltallonis bentae Marine vlrgliils nd Elizabelli necnon lonalor lorus ex serinone venernbilis Ued.ie de eadein re pelitus qiine

versns

,

omhtenda putaviinus.

De

Cap. CXCVI.

886

Benedicti.

s

quid est, quod loqueris in.Tnere eoror Tanta vero serenitas coeli eral, ut niill.T iii Sanctiinonialis autem feinina, cuin verba fratris negantis ille

niillatenus

cellaiu

extra

Cui

loiinnmur.

g.iiiJiis

sancta Scholastica soroie

aere nubes appareret.

respondit

i

,

!

possum,

insertas digitis inaniis siipra inensain posuit et caiiut iu inaiiibiis omniiiotenlein doininuin rogatiira declinavit, ctiincjue levaret de inensa capiit, .lutlilsset,

tanta coruscationis et tonitrui virtus tantaque inundatio pliiviae erupit, ut neque

venerabiiis pater Benedictus neqiie fratres,

cuin eo

qui

liinen,

quo consederaiit, pedes inovere

rapiit

in inanibus declinans lacryinariim iliivios

aderant

extra

,

loci

Sanctiinonialis qiiippe femina

potiiissent.

inensam fuderat, per qiio*

in

Berenitatem aeris ad pluviam traxit, nec paulo tardius post orationem inundatio Sed tanta fiilt convenientia orationis et innndationis , iit de illa secuta est. inensa capiit jain ciiin tonilrno levaret , quateniis uniim ideinque esset inomentuin,

et

levare caput et pluviam deponere.

et tonilruos atqiie ingentis pliiviae

Tiinc vir Dei inter coniscationeiir inundationes videns, se ad inonasterium non

posse reineare, coepit conquerl contristatus dicens parcat tibi Deus omnipotens, qiiod fecisti? Ciii illa respondit ecce te rogavi et audire iiie eorori qtiid est noluisti, rogavi dominum inetim et exaudlvit ine, inodo ergo, si potes, egredere et ine dlinissa ad inonasterliim recede. Ipse aiitem exire extra tectiim noii :

:

,

valens, qui manere sponte noliierat, in loco inansit invitiis sicque factuin est, pervigilein ducerent atque per sacra spiritiialis vitae colloqiiia iit tolain noctem

Qna de

sese vicaria relatione satlarent.

quia,

iiime potuisse,

si

re dixi eain voliiisse aliqiiid, sed

ini.i

dubiiim non est, perinanere, sed contra

venerabilis viri inentein adspicliniis

,

qua descenderat Dei ex feminae pelitione iniractilum invenit: iiec inirum, qiiod plus illa feinlna, quae dlti fralrem videre ctipiebat, Dlcitttr enim jiixta Joliannls vocein: Deits caritas est. iii eodein tempore valiiit. Justo valde judicio illa plus potuit, qtiae ainplius ainavit. Ciimque die altero eadein venerabilis femina ad cellain propriam recessisset, vir Dei ad monaste* riHin rediit. Cum ecce post trid«um in cella consistens elevatis in aera ociilis vidit ejusdein sororis suae animain de corpore egressam in coliiinbae specie coeli secreta penetrare. Qiu tantae ejtts gloriae congattdens omnlpotenli Deo iu qiiod eandein serenitatem voliiit,

quod

lioc,

ttyinnis et laitdibiis gratias reddidit

etiam protinits

quod

inisit,

ejusqite

obiltiin fratribus denuittiavit

ut ejus corpns ad iiionasteriuin deferrent afqite

iit

qiios

,

sepulcliro,

,

Deo

de

Iiac

qtio

,

praeparaverat ponerent. Quo facto contiglt, iit, qtiorum ineiis Eodem vero fiierat, eoruin qiioque corpora nec separaret.

sibi ipse

iina semjier in .iiino,

iii

in virtnte oinnipotenlis

voltiit,

vita

Benedictus erat exittirus

beattis

,

quibiisdam

secitm conversantibtts, qttibusdam longe inanentibus sanctisslmi

discipiilis

obilus de-

stii

diem praesentibus indicens, ut nudita per silentiiim tegerenf, nbquod vel quale iis signum fieret, qnando ejiis aniina de corpore exiret. Ante vero sexfiim exltus stii dieiit aperiri slbi sepulcliriiin jubet, qui inox correpfns febribus nc.ri coi^pit ardore fatigari, cumque per dies siiigulos nnntiavit

sentibiis indicans,

langiior ingravesceret

exilum

ilein

,

sexlo

inter disciptilorum inaniis itibus

stetit

die portari se in oralorium a discipiills fecit.

dominici corporis

suttin

et

sangtiinis

jiercepllone

Ibl-

niunivlt

ntqtie

imbecillia ineiitbra stistentans erectis in coelitm

et ulllmnin spiritum inter

verba orallonls

Qua

efllavit.

iiia-

soilicet die

dtiobus de eo fralribiis, uni in cella contmoranli, alteri autem longlus posilo revelalio strala

ab

ejiis

rlariis

Videriint nainque, qtiia afque indlsslmllis vlslonls aiipariiit. inniimeris cornscans Jampadibiis via reclo orienlis tramitp

iiniiis

palllls

cella

alqite

nesclre profcssi

,

ciijiis

suitt.

esset

videriint, ila

Sepiilliis

via

,

(iiiam

Ciii

venerando

cernerenl,

Oiiibiis ipse all: liaec esl via

diclns coeliim adscendit. piill

tendebalitr.

In coeliiin usqiie

asslslens

nbsenles ex signo, qiiod

Apollinis ipse construxit.

,

ils

beati Juhannis

vir desuper

Alli

aiilem se

qiia illlerliis doinlni

Tiinc ilaqiip sancli viri obiliim

vero pst in oratorio

liabitii

iiKpiisIvit.

siciil

praedlcliim fueral bnptistae,

Uene-

jiraesenles disci-

qtiod

,

cogiiovemiit.

destructa

ara

Cap. CXCVll.

De

887

Ruperto,

saiicto

CAP. CXCVII. (19i.)

De sancto Rnperto. Hodienia

festivitas

ejns nobis in pcirfidisuni

BC bealissiini patris nostri Ruperti,

saiictissiini traiisitiiiii

exsullabileni reddit

Ouae, duju aiinorum

gaiidLa fiibibet. seiiijier

retenta jiicunditate iiiiiovatiir.

neteriia

erit

,

piis

cnrsiis inde volvitiir, Ciiin

eiiiin

cjn/ip

inysticii

iiostris cordilins

iii

dicat scriptiira:

digne in ineiuoriaiii vertitnr lioininuin,

jiistus,

ineiitibns

ijui

iii

ad

ineinori.i

^.ludiuiii

transit angeloruiu,

duuKjue dicat: gloria patris est filius sapiens, ixuantae liuius suiit gloriae, cjiii tot barbaricas nationes ad agiiitioneiii Dei in Christo Jesu iiei evangeiiuiu regeneravit Teuipore naincjue Hylojierti regis Francornni , anno «cilicet ejus regni secundo, sanctus confessor Clirisli in Worniatia liabebatiir episcopus, cjiii ex regali prosajiia Francoruni nobililer ortns iiobilior lide el polestate fuit. Erat enim iiiansiietus et castus, sinijilex et jirudens, in Jaucle Dei devotus, pleiins sjiirilii sancto, jirovidiis in coiisilio, jusliis iii jiidicio, a dextris et a siiiislris virluliiin arjiiis munitiis, gregi suo furiiia beiie ageiidi !

quod verbis

factus, quia,

uioiieret,

lioc

ojierum praerogativa confijinavil.

Hiiir

eniin se frecjiientibns exercebat vigiliis, inde continuatis macerabat inediis, ojiiis suum inisericordia ornabat, cjua tliesaiiros disjiersit, ut saepe egente jiaujieres cjui suuin solum lioc esse credidit, cjiiod iiudus aut inoj)S accejiisset, Cuin igitur jiraecellentissiina faina Iiujus viri iii fiiies terrariim exiisset, qii.im|)liirinii illuslres viri non soluin a vicinis, sed etiam ab e.xleris nationibus ad

ditesceret,

ejus sanctissiiiiajn conJiuxerant doctriiiam, ut vel illius sacratissimo alloqnio iii tristitia cujuslibet anxietatis consolalionein suscij)erent , vel ecclesiasticae reli-

Unde

gionis ab eo j)iiram veritalem aiidirent. a

laqueis liostis antiqui liberati suiit et

sed infideles

,

cjiii

ferentes inultis

ejecerunt

suj)j)Iiciis

Igitur

injuria.

viri sanctitatein et

erant

j)luriiiu

eum

eodem

miracula

iii

multi

regione VVoriuacensi,

illius sanctitalein iioii

a/rectnm et virgis caesum a civitate cuin magii.i temjiore Tlieodon diix Bavarorum audieiis beali ,

desideravit illum videre et inissis

Oj)timalibu8 suis obnixe euin j)0stulabat, cjuatenus regiones

dignaretur scoj)US

,

et

ejus salutiferae crediilitatis

viam

ubi tantae legationis })Ostulationes

ex divina disj)ensatioiie jirocedere,

gratias

,

Bavarorum

visitare

Sanclus vero epi-

sciens hujusmodi causaiii

agebat, quod verum Christnm

coelestl cleinentiae

vitae

luiuen

oj)tarent. Itacjiie cum iisdein legatis sacerdotes suos cjuasi eundem ducem j)raemii>il et ij^se non loiigo teinjioris spatio eos iu Bavarorum terrain iter aggreditur. Oiiod ciim jiraefatiis

agiioscere

radios fidei ad interj)Osito j)OSt

dux

insinuaret.

jiercejiit

sedentes in tenebris et uiiibra mortis autorem Jesuin

benigna devotione

illius

vitae ingrediebanlur,

quae faciebaf

,

et

vias jierjieluae

audiisset, inagno j)erfusns gaudio cuin j)rociiictu j)rocerum suoriim

projieravit

et

iii

iirbe

Ratisbona

ciiin

siiinma alacritate

illum excej)it.

obviam Tuno

ibidein sanctiis Ruj)ertus indicto jejunio coelestibus ininisteriis duceiii informavit

et

iii

fide

vera roboravit

et

ydolorum cultibus

abreniintiare

fecit

et

iii

noinine sanctae et individuae trinitatis baptizavit. Baj)tizati sunt cuin eo 0j)tiinates sui et j^oj^ulus non niodicus nobilium ac igiiobiliuin redemtorein inuiuli

Jaudantium,

cjui

eos de tenebris

beatum confessorein

Christi

,

j)er

iii

adniirabile lumeii siiiim vocare dignatiis est,

cujus verba irradiata sunt corda tenebrosa et

infidelium arentia pectora fontem vitae sitiebant,

Bajitizato itacjue duce et po-

divina illustrante gratia sacramentuin salutaris lavacri suscejierat, obsecratus a Theodone sanclus Ruj)ertus navi ascensa j)er alveum Danubii di*scendendo vicis et castellis libera voce evangeliuin Christi j)raedicavit et j)er termlnos Noricorum usque ad inferiorem Fannoniam ij)se clara lucerna sujier

pulo,

cjui

candelabrum j)osita luiiien fidei ministraiido pervenit indeque j)er terram reversus Lauriacensium urbejn intrarit, in <jiia multos ncjua baj^tismatis regeiie-

Cap. CXCVII.

888

«b jdoloriiin

r.inilo

nomine

culttira

convcrtit Lt plurcs variis Innguoribiis opiiressos

lervere gentiiitatis errorem cognovit, pariter et sacram

illic

intrejiivhis

iii

accessit, deslruens yikila,

coniinendnns nbiiiue domiiii nostri Jesii

(leiiiinuens simulacra, teiii

sancto Ruperto.

L,niiriaco nauii]ue dcgressiis, in (juociiiuiik» Ioco aiiipliiij

sanavit.

cloiiiini

De

ejiis incariiationeni, iil uniis

Cliristi diviiiita-

ideuKiiie Deiis esse crederetiir

Deo verus Dens genilus, in fine temporiun pro ex virgine inatre verbum Dei verus hoino iiatus, (jui illiiininai omiieiii liominein venientein in liiinc inuiidiiin. Sed cuiii jain vir domini secuiiduin poslulationein ducis et populi sibi locum ad episcopnleiii sedem eligere npluin ineditarelur, secus slagiiuin Walarii laci venil ubi ecclesiam in lionore principis apostoloriim relri conslruxil et dedicavit. Kxiil inde ad Jiinarum iluviiiin, ubi oliin Juvaiio civilas luit, quae anti(iiiis iiiirabililer exslrucla teinposed tiinc raro iiicola iiihabiribiis iiiter Bavaricas iirbes eininebat nobilissiina ^)uein lociim servus Dei ad tante paene dilapsa et virgultis eiat cooperta. cntliedram episcopalem considerans esse idoneum, iiuippe inter inoiitaua n popiilari tuinullii semotiim, proprietate liiijus a duce sibi tradila cuin siimmo studio renovavit, coiistruens ibi basilicain, quain in lionore beali l'etri apostoliomo liumana et

Luciferuni a pntre

niite

saliite

,

,

loruin priiicipis dedicavit et clericoruin officiis rebiisque necessariis iniinificeiitia

Theodonis mngnifice dotavit, postea vero delegato sacerdofiim

officio oiniiem

congruo ordiiie fecit celebrari. Saiiclns vir domiiii vocabiilo ciipiens argninentnre loca a praefato duce aliquem fisciim siium dicliim ridigen, iiiter auruin et argentum cum millenis coinparavit solidis et sic deinceps Deo Hiixilinnte ex traditione regiiin sive diicum sive fideliiim virorum loci les accrescere coeperunt, rorro diebus quidain probabiles viri beato ibideni quotidie

ciirsiiin

,

poiitifici

cum

inagna admiratioiie narraveriint, qiiod ipsi in ereino,

tiiine tiiiio

appellatioiiis caruit, nunc Woiigobi dicitur, coeleslia prodigia ardenliiiin lucernarum ter qualeniue vidissent et inirificae suavitalis odorein Mirantibiis aiitem cunclis, qui adernnt, supor talibus ibi redolere sensissent. prodigiis sanctus episcopus Doinningiim presbiterum snum ad eundein lociim inisit, praecipiens, ut veritalem hiijus sigiii dillgenler approbaret, poiiendo in quain ipse sanctiis siia iiiaiiu benedixit et illio eodein loco criicem ligneam direxit. Domningus vero cuin illuc pervenisset, statim priiiio noclis exordio qiii secuin aderant, coelilus emlssns ndspiciebat clnras lucernag cuin religiosis desceiidere et totam illnm regionem loci inslar solaris radii irrndiare, et linnc

teinporis verbo

,

,

visionem per

Tunc

tres

iiocles

cum

suavitnte

inirifici

odoris

ibi

viderat

irradiare.

ipse in eodein loco benedictain crucein erexit et superfabricato tugnrio

est, priorem assertionem cerla relntione conSanclus Riipertus qiioque coinmiinicniis consilio cuin Theodone per semetipsuin eandem eremum adiit et videns locum hiimnnis linbilntioiiibiis

ad snnctum Rupertum regressus iirinaiis.

fieri aptum annosn robora exslirpare silvariiiiKiiio coiidensa in plniiiliein campi redigere ac ecclesiain ciim hnbilaciilis servoruin Dei aedilicare coepit. lisdem vero teinporibus Theodo adversnm incidit in valetudinem cunique sibi vitao lerminiim nppropiiiqiiare senliret, vocavit ad se Theobortiim filiuin suuin et diicem Noricorum illiim constituil, praecipions ei obedire sanclo Riiperto, nd christianilatem sunin et nd opus diviiium illuin diligentor ndjuvare sanctiimqiie locnm Juvaviensis ecclcsiae aiiiore el honoribus et dignilalibus jugiler Subliinare. Cumiiiie hiijuscemodi mandatis et omnibus, quibiis voluerat, filium instruxissot, iiltiiniiin dieiii clausit migrans nd dominiim. Post lioc voro Theoborliis cuin oplimnlibus suls ad sanclum Riiporlum viseiidi gralia iro porrexlt dans et veniens ad illuin iii supradlcla eromo loriiin pio vonerabatur alloclu nd occlesinm quaiii sniK-liis Riiporlus Ibi conslruxil nc ipso duce praesenle in honore sancll Maxliniaiii dodicavlt, trla iiillllarln undniiie de eadom sllvn ot quos snnctiis villain Alblnnm cnni caetorls donarils in alimoniam iiionachorum

posse

,

,

,

,

ponllfox ibi digiiilatls

Deo

sorvieiidiim posuernt.

cnlinen jiigo

voliitos suporesse,

dirandiim

slbi

Clirlsti

His

itn

oloclis,

vldons vir Dei llnvariae

sese subdidlsse, sed gontilitatis errore pliires in-

ad patrlam smin repodavit

sorils

geslis

inlor

(iiios

et

oraiit

inde

ciiiii

exlmii

dundecim nd prae-

Crlsaiiliis,

CLsilariiis,

CXCVnr.

Cap.

.iinTin prpsliltcii, iiiiibo viii

iifpfciii

sii.-iin

.TddurPiis

Twnc

«reilitiir.

s;inrti, rt 6oriiin

riiin

(|ii;isi

lot

snncto Floriano. Yirglnom

iiiinin.iril>iis

ejnsdem

siiperiori cnslro

iii

Dc

P^^O

C)irlsti Sfiiirf.im Ki-inliiitliiu

nd

iirliem

Juv.ivienscm

re-

oivitalis constriixit in lionore (loiniiii

nostri Jesii Cliristi et suae Sanotae «eiiilriris periieln.io virijinis M.iri;ie mnnasleviiim

et ibidein

congresjalionein saiirtiinoni.Tliuin

servifiiini coelpsfis regis

atqup

nes ad illnd copnobinm

cnm

,

snnct.Tin Erii(lriiilem

jiosiilt

Tlipoberti dncis adstipnUtione,

tradidit infinilas,

eariiiii

ad

possessio-

ijiii

per oinnin

convers.ilionem

His ita expletis iste vir beatus inceptum praediciitioiiis opificis adjuforio stndens ad perfeclioiiein perducpro, Norica

ratioiiabiliter disposuit.

opiis ciim siiinini

regna disci]niloriim siiomin coinitaiite caterva

eorediens Jiivaviensi j;entes, et

iis

friticnm

(inibiis

credulilalls

pereiinte

lolio

destinavit

cirriiire

seininavit.

inlsericordiam

,

bononim

oiiiiiiuin

,

liumilitateiii

largitor et

iirbe

,

cordibiis

eoriim

iiilroiiiislt

fidein,

a

Jfaiii

barbarirls liospitibus dyabolicae decepfionis lierfuijatis

castltatem

«b

et

noiiduni fidei liiinen resplenduerat, vlsifavit

illuc

per cjnos pacilicos liabitatores Clirlslus

origo liuinanae inentis (lomiciliuin iiifrare solef. '

Cuin(|ue sic IJavarorum terminos clrcuiret ac oinnes nf in fidi^ stabiJes permanerent,

arl fidein converlisset , eos, admoniiit et dlmissls presbileris, qiii popubiin

«d divina mysferla consuescerent, ipse ad urbem Juvaviensem renieare diem vocafioiiis suae instare praescivit

((ula spirifn proplietico repletiis

discipiills suis praeniintiavlf et

tam novellam

ad Cliristnm

.

clirisliaiiitatis

iirbpin

Illi

fall

Pt

fam

tristi iiidicio coiisteriiati

plebein desereret, larry-inali

siiiit.

llle

,

stiidnit, ,

quem

citr

spe

eos

erecl.'i

Juvaviensein et popnlnm IVorirnrum oninlpofenti Deo coin-

inendavit et Vitalem virum saiictnin et oinni jiopiilo acceptuin sibi

fieri siic-

Cuin vpro dips quadragesimalis observantiae agerentnr, febriuiii ardore vir Doi fatigari coepit, cninrjup sancfissima dies resnrrpctionis Cliristi cessorein elegit,

illnxisspt, solleinnia inissariiin celebravit et innnitus sacro sancti corporis Cbristi

viatico post dulces paternae pietatis admonitionps Pt post extrein.i carilalis verba fratres confirinanlia inler sanctas maniis, lacryinantliim voces, inter pios plan^eiilliim sliigiillus coetns angellci a quibiisdam rellgiosis viri.i in coelo andiebanfnr, (jjiii vore canora aiiiinam sanctam ferebant nd aeternam fi>llrilatem.

CAP. CXCVIII. (195.)

I>c ^aiicto

Florinno.

Teinpore nyocleliani sanctiis Florianus princeps officii mililiae fult do inilites crediderunt Cliristo. Oui ali Aqnilino praefecto ad partes Noriroruin, id est Bavarornm, destiiiati apud Laiiriacuin siippliciis alTpcti incarceraiifiir. ,

(jiio

XL

Tunn sanctus Florianus nd

riiltuin

non posset scapulae ejus per-

ultro se christiannm coiifitetiir, et ciiin Ilecti

ydoloruin, bis diiriler caesiis est et

aciitis fuslibiis

Tandem jubet Aqiiilinus, ut n ponte in Jliiiniiie Avisi jiraecliiitetiir. Orat sanctus, stiident llctores, sed iiniis qliis alrocior sanctiim praecipitat; cujus ociili st;itiin videiitibiis omnibiis crepueriint. Martir adscendens contra lluxum fluvii in inagno saxo, aqiiila advolat, expansls alis in inoduin criicis tegit corpiis, inatronae devotae sanctus apparuit, pingit ill.i animalia et corpus virgultis infodiuiitur.

Sed cuin aestii animalia delicerent, nd preces feininae fons erupit, qui uscpie liodie fluit. Yeiiientes ergo boves ad

volvit, ne a persecutoribus videatur.

locuin martiri paratum nltro se iiiovere noii poternnt, ibicxue sepuUus iniraculis niultipliciler coruscnt.

56

:

Cap. CXCIX.

890

De

snnctn Erasino.

CAP. QCI5.

(196.)

De sancto Erasmo. Faeta psl persecutio clirisliHnonnn a Dyocleti.ino iiivpntus fiiisset

non

sacrlfic.ire

Diis,

iniiltis

iiiiiipratore

nt

,

qnis

si

,

Aniliens Jioc

snppliciis interiret.

bealns Erasnius fngiens ex Antiocliia civitate ereinuin petiit et habitavit in «'.» aiinis spptein ubi in nionte Lib.inO' die ac nocte dominnin dpprecans ninlta inirabilia egit. Nam psca ei de coplo veniebat per corvum, otiain angeli loqiiebanlur cum eo diversae etiam ferae veniebant in cellain ejus et jnosternebant sp ad vestigia ejus et facta est ad eiim vox de coelo dicens Erasmo, descende ,

,

:

ad tuam civitatem.

Et statiiu surrexit et dpscendit ad civitatem

,

cuinque de-

scendisset, miilli qiiidein vexabaiitiir a spirilibus iinmnndis et occurrebant ei. Tunc beatiis Erasnins iin|ionebat iis manus in nomiiie domiiii et statim salvi

baptismum convertebat ad domiiiiiiii. Hoc andiens Dyocletianus imiierator jussit bealnm Erasiiiniii teneri et pr.iesentari sibi, cumqiie introduceretnr sedente imperatore pro tribiinali, iiiterrogavit eum dicens qnid vis esse aut de qno genere ps Tunc bealus Erasmus dlxit: clirislianns sed etiain suni Pt iiisuin confiteor. Erat beatus Erasmns noii soliim spirilii

fiebant, multos etiam per

i

,

corpore pulcher, viiltus eliain

ei angellcus,

oculi

lamquam

ejiis

quela ejus sine ulla oirensione, seourus respondebal iinperator: acqiiiesce et sacrific.i Diis meis ne male Er.isiniis

nunquam ego sum

hoc, iinperator,

:

uon Irepidabat.

,

,

radll solis,

hi-

El

.•lil

Dlril ei beatns

inori.iris.

factnriis, ut lapidlbus et Sculptilibns,

ego sacrilicem, sed ego sacriiico Deo vivo, qui fecit coeluin et terram, mare et omnia, quae in iis sunt, ipsi soli vivo et aniina niea , nam tibi nnnquain conseiitio. Tiinc imperator furore repletus jussit mii)uibus tu ipse similis es

,

plumbatis tnndere latera ejus. Oul dnm caederetnr, respexit in coelum qui es vi.i in te credenliuiii, gralias tibi ago, domlne Jesii Christe c|uia pervpiii, ad qiiod desideral aniina mpa adjuva servuin tiiuiii ut me noii absorbeat .ibyssns morlis. Tunc iinppralor dixil: Erasme, video le jiivenem et iiislros

et dixit:

,

,

pulchriim, consule

liiae

aniiii.in

sacrifica

el

,

meis

Diis

dabo

et

libi aurniii et

argHiilum, veslein inaesliiiiabilpin et faciam te nobllem in palalio meo. ei Erasmiis liipe rapax, spdnctor aiiimarum, non praemia tua sppareiit :

Dixit

me

a

argentnm et vestes tuae inapsliinabilps siint teciim iii dies perdilionis tuae; pgo aulcin habeo loricam fidei, quain inferiiiis corrumpere non potest, tii vero cum palre tiio dyabolo erls iii igiiein npternnin arsiiriis. caritale Cliristi, nain auruin et

maclari, ct ter bino»

linperator fiirore repletus jussit beatuin Eiasiiiiim

fiislibiis

mulans,

Uiilversa vero plebs

dorso ejus

et iu

niilla

maciila videbaliir.

dicens: vere inagiins est Deus chrislianoruin, Iinperalor dixit ad popnliim

illo.

bealiis Erasniiis

:

noiine el tu

de paradiso projecit, impie

:

claiii.ib.il

taulain virtuleiu operatur

qiii

erraslis, artes maleficas operaliir Iste.

dyaboliis es slinills

c.irnifex,

drsco

illi,

qiii

iii

Dixit

priiiio proloplastniii

iniqnit.itis, diix m.ileficoriiin

,

iiialp-

mea, Chrislus est illiiis Dei vivi, qneni virgo genult IMaria ex verbo palris, qiiem proplietae VPnlurum praedicavernnt, qui solvit pecc.ila iniindi illnmiiians ficia

tenebras ignoraiitiae nostrae, reddiliinis ferreis

es.

elTodl

graliilans,

,

te

qiii

perculiel

linperator fnrore repletiis

iii

aeteriinin,

beati

jussit

cui

psallens, iiropheticnin psalmnin

tii

rationeni

carnes

nngnlis

Deo canebat

dicens.

Erasini

posuenint Hienisalem ut |>oiiiornm custodiam, posueruiit morllcina servOMini Tiinc imppralor fnrore replclns jussit miiiislris, pliiin-liioriim besliis tcrrap. biiiii,

plcpiii

perfiindi.

Tunc

bis

siilplmr el

Erasmns

pccp corpori bal

,

reslii.im

ciim

Slab.il niilem aiigclus domiiii

dicpns:

dlxit imppratori:

iiieo praeslilisli diiiiilte

lioiiiinem

oIpo solvi et

cera el

cum po

ubi siint

,

iniii.->e

in.ignum refrigerinin. isliiiii

et

ppiscnpiiin

ei

bealiiiii Erasmiiiii

refrlgerluin praestabat.

tnae et (iirnr tiiiis magnns f Universa vero plebs clainn(

ivll.ilis

siiai'

,

qiiia

Deiis

:

De

Cap. CXCIX. uliri^tiaaoriiiit operatiir

iii

Et

illo.

891

sancto Erasino.

ecce siibito est lactus terrae inotiis in^giius,

pars populi iiioreretiir. Augelus vero sancto Erasino stabat et caecos lioiniues ad Clirisli luiiien dedulinperator aiitem fugiens quasi tiinens, civitatem ab ira Dei perire,

tonitriia, coruscatioiies, ita ut paeiie tertia

dniuini

cuiii

cebat.

locutus est ad jjopuliim et dixit conturbatio.

talis est

jn

carcerem iiitroduci

lioni,

:

queui vidistis

iste,

Tunc imperator et

LX

pondera

et praecepit miiiistris,

;

ferri in^ cervicein

vel

in

inanibus ejus

iiiveutus fuisset paiiem vel aqiiain ei dare,

si qiiis

Et fecerunt iniuistri,

inorte inoreretur.

Deuin blasplieinavit ideo beatum Erasintim

,

repletus furore jussit

siciit

iinperavit

anniilo siio signavit ostiiim carceris et circa inediam

Imperator autem

iis.

noctem exclainavit

Erasnius ad doiniiiuiii diceiiS: doinine Jesii Clirisle,

beatiis

acceJera et eripe ine, ne

glorietur inimicus in servis tuis,

iie dicaiit gentes: iibi est Deus eorum; Et ecce subito carcer illuxit et fragravit, quasi fuisset aroniatibiis iilenus, et visa suiU velut XII candelabra ardenlia aiite beatum Erasmuin martirem et episcopum.

ad euiii dicens: Erasine, ecce ego veni ad te, ferrum taiiiquani cera et in inedio eoruin stabat psallens et benedicebat Deum diceiis beiiedictiis es, domine, qui fecisti coelum et terram, ciii adstaiit aiigeli et archanseli cuiii treinore et nuinerus martirum, qiti fecisti mispricordiam cum seivo tuo et liberasti ijiii iiassi sunt propter te, -Angelns doiniiii ingressus fuerat et

statim

litiuefaclum

est

:

aniinam ineam de inanibus iniiiticoruin siout liberasti Sydrac, Mysac et Abdeiiago de medio fornacis ignis ardeutis et de iiiaiiii \abucltodonosor regis, et siciit Danielem servuin ttium de lacu leonuin el oblato prandio per Abacucli prophetain saturasti, et Susannam de falso criinine liberasti, ita et mecum fecisti misericordinm. Et ecce nngelus doiniiii dixit ad eum: Erasme, exsurge et aiiibula uiecum iisque in Italiain, ibi ttbi Detis aeternam vitain tribuet in saeciiluiii saeculi. Et quasi coluinbaCliristi plaudens sic iii Lugrido deposuit. Alia vero die iinperator currens ad carcerem sign.ittiin anniili stii invenit, cuinque desiguasset, ,

praecepit ministris: adducitemagum, quiDeos ineosiiro niliilo fecit. Ingressi aulem carcerein nusquain euui inveneriint, ferruiu quoque siciit ciiiis inventiiiii est, et Iiominein non iiiveninius iiain et ipsiim factus est clamor iiiagiitis dicentium ferrum nobis cinis videtiu esse. Ouod ut audivit imperalor, slbl alapam iii quid dicturus fronte percussit diceiis: vaeli, iiiilii deliisum est regtium meiim ero populo meo! Venerant enim quasi XL iitillia virorum et iiiiilieruiii aj speclactiluin militis Cliristi, titrbabaltir tota civitas in tremore graiidi posita, christiani christianum quaerebant, vidiiae et orphani episcopum reqtiiiebant dicenles: quid fecisti hoinini, pastor? Tiinc iinperator tlmore perterriltis dixit, quia a Deo ejus in coeltim raptiis fuisset et per praeiiiiiim magntinise redeinisset. tt ciim beatus Erasmus iii Lugrido Aeiiisset, inultos in Cliristi noinine baplizans Nain oiiiiiia virtutibiis operabatiir, nam infirmos et caeoos omlionibus salvabat. ,

:

I

erat ibi

nobllis et priinarius civilatis, nouiine

((uldain

uiorliius fiierat

et

,

n domiiio beato

corpus

Ernsino

,

ejiis

ut

ad sepiiUhriim

eiiiii

resuscitaret

«pprehendens beatus Erasinus corpiis credis in virgiiie,

domino nostro

liaec verba.

Erasmus

Jesii Christo,

reclples filium tuuiit

Anastasius dixit

ego

salvuiu. et

:

tti

sed doiiiinus

et

deftincti qiil

Auastasius,

dticebatiir.

Jtissum

ctijus eniiii

tllius

fiieiat

et redderet parentibus stiis patri ejtis: Anaslasi, si ,

dixit

natus est de

Multa potes

eiiini

filiuin

spiritii saiicto ex Marl.i turba jiopuli inlrabatur ad

meiim resuscitare;

Jesus Chrlstns

Beatiis

ego servlo. Aiiastnslus dixit: si filiuin ineitin salviim inilil reddideris, credo ego et doinus mea et popultis unlversas. Tiiuc beattts Eiasmus jtissit corpus ejtis depoiii, secreto intrem et inatrem jussit stare, ilexis genibus super corpus ejus dixlt in iiomine Jesu Chrisle surge. Cumqtie surrexlsset, clamavit voce iiiagnn: vere, et conversiis ad patrein ail ijuia inagnus est Detis chrlstlanorum iiater, iisque Dii eniiii, quos colebamus, niliil siiiit, vldi eiilin eos in iiilerno iiiinc erravlnius iion habere reqiileiu a tortorlbus, Deiis auteiii vlvus faiittdi Erasnii inngniis est. Et credidil Anaslaslns el tota domus ejus et pojitiliis unlversiis, qui in illa hora fuerunl baplizali, qtii stiiit quasi XL niillla hominuin. Tuuc beaius Erasinus dixlt:

iion

,

iioster

,

,

ciii

:

i

(xclainnvil voce inagiia tlicens

:

gralias ngo tibi

,

dojiilue Jesu Clirisle,

qui con-

892

CXCIX.

Caj).

Sregnsti iiopuliiiii

Imim

De

via veritcitis,

iii

sancto Erasino. enim

ti»

dixisti ev.Tiigolicii voce:

ft aocl|)ielis, iiiinerite et iiivenielis, piilsale el a|)erietiir vobis;

quem

liiinc,

tiiuiii

Krasme, ser\e dabuntiir

Kl

tibi.

VA lacta est ad eiim vox

HC<juisivisti,

boiie

qiii jiro iiie

,

laborasli

petili'

beaedic popiiluiii de coelo dlceiis :

terra, omiiia, iniaeciin
iii

benedi\it domiiius iiopulum lninc,

credidernnt.

iiiii

lu

illa

ydola, tju.ie colebanliir, verlebnntiir per septejii autem dies beatiis Kiasmns docens populnm et confirmaiis iii doclrina Clirisli dicebat ciislodite maiidatn ejiis, quae aitdivistis, et magn.ilia Dei qiiae feoit in vobis, indiili fide etiam fldeles estote. Aiidiens Jioc Maximianus imperalor, qnae facta fuerant iu liora ouinia

,

:

,

Lngnilo civitnte, a l'robo ini
iicscio n ijiio Iiomine Aiilloceno

crucifixus esl

bliiin, ijiii

rator

alj

bealnm Erasmuin

jiissit

Ad

suiit

luaejiaraluiii

Ouo

dic

aiidilo inijie-

adscendit

tribiinal

imjierator:

ait

(jiiein

Jesiim Clirl-

<jui confiltliir illiim

,

Jiidaea, Ueiini esse.

iii

teneri et

gressns est beatiis Erasinus. tjuae tibi est religlof

subversi

lioiniiiibus

et

,

in-

scelerate liomo,

tii

bealus Erasinus tacnit, sed

ociilis siiis respexit iii maxillas siias contuiidi. Tiiiic bealus Erasmus dlxlt: hijie rapax, pleiius iuiijiiitate matelice, (juid iiersecjiierls

Imperator

toeluiu.

in

talls sis

kMljridens all

agnoscere et genus tunm. jiius,

qiialis

,

,

illuiu credere,

beiieillxlsti

salviis

Heatus Erasmus dlxll

ulliiam illlns ego merear

Erasinus resjiondit

ijaiictns

dix<'nj,

tibi

si

gaiidio

Tiiiic

cousentis

:

,

.'

consule

:

illiim cred.is et

jilaiie

qiiia sic credi-

qni salvjivlt po-

Uealiis

cum

accede

tibi et

Diis

quibiis

imjierator

reiileliis

uillii

et sacri-

jubes sacrificarel

iiie

dixit:

Erasiliiis

videro,

si

iiiiiverso j>oj)ulo

ad clvitalem Sirmltanain

lemjiliim Jovls jussit lioinlnem Dei deduci

velis

si

iii

iniinera ofrerimiis ei,

Imjieralor dlxit

])iilum suuin a j)eccalis eoriim.

facio.

iiiilii,

dixisti

oi)lIine

:

lioiiii-

servus sum, Maxi-' Tiinc bealiis Erasmns

ijisiiis

Imjieralor dixll: tu

eris.

liostias liumilltalis et tribiilatlouis

lmj>erator dixlt:

ego

:

inoriarls.

slc

et

qui crucifixus est ab

est,

ijise

ellusio sanguiuls ijisius uostra illuinlnatio esl, ijuem

ijiiia

flca Diis uieis.

forle

liic

ille,

et

Oj)time, iinj>erator

illl:

\esligla seijni,

jussit

Sanclns Erasmus resjiondit

Jiulaea?

inlaniis dixit:

et

nllill loijiieris.'

:

Imjierator dlxit: uoune

berviim Deii iilbiis

Tiiiic

ait

iisijiie

nd

et j>raecej)it

organa el oiiine geiins miisicoriiin in temj)lo j)arari. Et lioc videns beatiis Erasmus iiigemult corde et oculos suos ad coeliim direxit dicoiis: Clirisle Jili Dei esto jiraeseiis iu Ista Iiora et inille angeliim tiiiiiii, <jui inilii aiixilietur et conflrmet uie

iii

dyaboli, qiiaiu mllii praejiaravit.

isla a jiiigna

liora

dixit: ubi

jiervenlsset in teinjilum, beatus Ernsinns

adorarei

Imjierator anlem ajipreliendeiis inaiium

ostendit ei slaluam aeneaiu iiiagnitudlnls

Ciiini|ue

Dens, ijuem jubes luu

est

ingressus est tenijilnni et

ejiis

XII

ciibltoriim

ecoe Deiis

dlxit:

et

ego servio. Stnlim ut dyaboliis adsjiexlt faciein iiiarliris Clirisli, cecidil staliia et iii ciuerem versa est, exivlt el dr.ico uiagiiiis ex illa et occulit lueiis,

cni

pneiie terllam jiartem eijiiiiin el

itisuin est

ad

Imjierator

j>oj>iiIi.

ji.ilaliiim

jiergebat.

regmiiu miMtin

iii'Scio

,

iit

viillt,

/i

ijiio

Tnitc bealiis Erasmns imjieravit draconi

sei-vum snuiit ojierabalur,

Erasinns dlxil Et bajitizati

ul

ne j)ereaiuus

:

coejiernnt

oiiines

qiiasi

ijiiadragliita

inlllla

.ib

de-

islo
qnanlas

,

credere Clirislo,

ecce qiiales virlnles ojierntiir Deiis in eos

siiiil

ailsceiullt

qiieimjiiam liomliiem iion

Videiis aiileiu ttnlversus j)0j)uliis Slrinllaiioriim

containinaret. jier

,

,

vaeli inllii'

Magls auli>m pars

liomlne Anlioceuo.

pojutli clainabat: serve sancte Dei, ora jiro iiobis, ut coiie.

esse delnsiim

si'

l*erciilieiis jiectiis suuiii dixlt;

liomiiium.

,

crednnt

ijiil

Erat

virtiites

Iteatiis aiileni

eiiliii

in illiiin

gan
.<

iii

et ijnomodo jiars dyaboli iiiign.ibal .idversns Dei el uoii v.ilebal inentes eoriiin avert<'ri' .1 coi;Ilalioiie diiiiilnl. Tiiin: \oce luagiia clainab.iiit glorin iii e.scelsls Deo el iii terr.i pa\ homiiiibii.^

«aelo et sperta<'iila aiigelorum,
aiigeli

:

bonae vohiutalis.

<.,)iii

sic fner.iiit ail

dominnm

l/Onliirbata est oiiinis clvilas Slrinitaiia. lo.s et

jnssit

OmiifS,

(|nl

couversi

Coiiterritns

nd domlnum con\ei'si

siiiit,

,

gladio

:

anieii.

iiiisit

ariiia-

resj>on
vero iinperator |)niili'i.

Martirisave-

iiint eliaiii Ireceiilos Irigiiil.i liomliies loiiiineiidanles se oralidiiibiissancll Eiasnil

maitiii:), (juibuj ail

:

ile iu

itomine dojiiiiu fcjitilci ad saiictam

civiLali.'jii

,

quam

:

Cap. CXCIX. vobis

pij^cparavit

alleiuja,

via jiisloruiu recta lacta est et iter saiKtoruin iiraeparaliim est. Erasmus gratulavil nl bonus pastor snper oves snas, qnas

Tunc

iiiiperalor fiirore replelus

ft diversis snppliciis tor
fjiis

meis.

iiianibiis

eum

Tiinc

vestiri dicens

videbo

nuiic

:

Erasnius dixit

bis

beatuiii Ernsiniiin teiieri

jiissil

aenea adversiis staluram

tiinica

timeo

iniiias tuas, si

nmpliora iacias, cor

meum

tiius

J)eiis

si

,

carniiex plenns

:

dyaboli, verecundiam Inain laiido, qui deterior es cane, dixi iion

Eianl

siiI)SP
aiulieiis bealiis

tradidit Cliristo.

ile

893

eornm et Iriiiinpliantes vox psalleiitiiiiii et dicen-

Et aiiditn est

niartires ns
Ouod

Erasuio.

currenlfs pev nnbes, snscii>ientes aiiinias

iiiilein itngeli

tiuin;

sancto

ego post inodiciiin teinpus

Pt

doiiiinus,

De

te

filiii:>

tibi et iiiinc

trepidabit.

iioii

erlpiet

iiii
dico

;

Et signans

se si.:^iio crucis vestivit se ignea tunica, psallens proplielicum psalinnm dicens tiansivimus per ignem et a
,

Staliin tunica igiiea, ipia indntns fuerat, faota est frigida siciit nix,

buscipis.

inacnla super

niilla

pi'ralor,

nam

confnsus es

ciim patre tiio

,

doininus Jesiis Cliristus

vit: vere,

Tunc

Erasmus

beatiis

domiiii liberavit me.

iilius

ut

ecce, imdyabolo in igiiein eris aeleriium arsurus,

iiiventa (uisset.

eiiiii

inagnus est Deus cliiislianoriim,

dixil:

1'opuliis

aiilem clama-

illo opeimpeiaret et Deos lieatns Erasnius dixit stulte imperalor, qiii piitas maleli<;ia inecuin est Cliristiis iilius Dei ipse ides et aerameiita Siirda ab bomiiiibus conilala
qiiia

Tunc imperalor uoslros deludal. Tnnc

vatur.

qui taiitns virtiiles in

arles suiit maleficorum

ail:

ut igui

,

:

,

,

,

,

dominns

Jesus

vivns est et virtulibns vincit. iinperator di.\il tinamdiii injiirias tiias tolerare possiiiiuis Tunc beatus Eiasiiius dL\it eliaiii et ego iiiiror vereciindiam frontis tuae, tpii.i iion erubescis. Tiiiic imperalor furore iiieiis

Cliristiis

:

!

repleliis jnssit

ininistris

:

XX

parare nrnariim

suis ollain

pliimbi pice simililer

cuin cera et resiua et oleo solvi et repleri et siiccfiidi. «icut praecepliiin dixit

ei

iis

iinperator

:

fuerat

,

Et feceruiit

iniiiistri,

fervens lacta est olla et iliictnans sicut inare,

el

niimqnid

et

ars tua potest praevaleret

Iiic

Tunc

et

beatiis

Erasmus criicis

dixil imperatori: ista olla meiim est refrigeriiun , et facto signaculo descendit in eaiu, statimque: vox doniini super acpias Deus majestalis,

nnain undam ex olla et ustulavit iinperalorem. (^)iii clamavit nrdeo, Iioiiio Dei ora pro ine. Tunc beatns Erasmus dixit imperatori vaeli libi, Inpe rapax, el Geliennae ignis,
,

:

,

popiiliiiii

lioc

isluiii

videntes

iii

clrciimslaiitem illa Iiora

eril

credideniiit

tlbi ,

beiii'.

Et

dolor.

fllulli

aiilem

iiiiperator auti!m viileiis, se deliisum essi',

Dei recipi et in arta custodia liaberi et ingenli ferro ponderis cum
lussit iiiarlirem

colligari,

,

,

eum
,

est

ad

eiini

vox de coelo dicens

:

Erasme, veni

et

quam

reqiiiesce in civitate,

paravit Deiis fralribus tnis marliribus et proplielis et recipi» laborem tiinm te eiiiiii lioiiorificatiis suiii in el oiplianis

iiuiescere

iii

inde lranse.it Et respe.\il bi^alus Erasnnis

fuliiro

piacalus.

iiienaii.iblleiii

iia^il capiit

i'l

5uum

,

o
sic

e.sauillliis iii

de clioro aposliiloiiim

dixil: duiuuie

,

subtiin.'

,

per

Tunc beatus Erasmus pro vidui»

deprecabatur: domine unlgenilns doinini palrls,
necessilalibus preces eiriiderit 111

coelo et iu terrn.

,

coelum

me

pro suis

nl tu el sis vidilqiie

et proplielaniin

.iimiiiun icivi tiii,

fecisti re-

iiieae

ct

Iiic

et

coi'onaiu «1

iucli-

tuiiipkla ora-

De

Cap. CC.

894

sancto Kiliaiio.

tiuiie s.iiictiiiii ri-Jdidit spiiitiilii et \'h>h esl

Scotoriiin

Iviliaiiiis

geiiere

taiiu|ii.tiii

illis

iiix,

peiie-

cut;liiiii

(197.)

iiobilibiis

,

Scotia,

iiobilitate clarissimus.

est

cuiii

sancto Kiliaiio.

]>e i.icliis

et

,

uoslro Jesii Christo.

trab.it terlio iionas Jiiiiias regiiaiite doiuiiio

CAP. CC.

CriiididH,

ejiis

.'iiitiiia

gloria iiiagna

.liiHiido itb iiiigelis dediiceb.ttiir ciiiu

iiareiitibiis

,

divinae

Hyberuia

qiiae et

giatiae

taiiieii

dicitiir,

esl

iiisiila

foecmida quiJein glebis, sed sanctissiinis clarior viris. Ex tiuibiis Coliiiiibaiio gaudet Itali.i, Gallo ditalur Aleinannia, Iviliano Teiitonica nobilitatur Francia. Qui, ut dixinius, nobili prosapia edilus a pueritia liberalibiis stiidiis iiiaris,

indagare viam veriTandein praeveniente se gratia Dei spretis liumanaruin litteraniin studiis omnibusque liiijusinodi illecebris inonasleriuiii jieliit, abnegavit seiiiet ipsuiii

traditiis siinul ciiin litteraruin iiicrementis diligenter coepit talis.

tiilitqiie

crucein suain et secutiis est Cliristnin.

(liiantae

obedieutiae

,

praeseutis terminus

quautae

fuit

vigiliaruin

Igilur in

Qiiamvis eteniin

declaravit.

inoiiasterio

oratiomun

et

positus

instantiae,

vitae

paliua

per gratiain inagis quaiii per inerituin constet, bouis taineu adimplelur opibus. Videntes ilaque fratres inonasterii in virtiitum perfectioiiibus beati viri perseverantiain priiuo euin per ecclesiasticos gradus ad ofliciuin jiresbiteralus jirecibiis asceuinarlirii

dere, deinde ejusJein monasterii curaiii suinere coej)erunt. llle auteiii sciens, jierfectionein carit.itis siiie dilectione jiroxiini perfecte constare noii jiosse, jiassus est in jirojiriis aliquantuluiu ininorari

tatus

,

ut fratruin jirodesse jiossef iilililati,

aj)OStoluin cujiientein auatheina fieri a

j)ro fralribus

Cliristo

secunJuin carnein.

iiietuens ipse, iie favor j)oj)ularis juaculae sibi rugaiii infigeret <|ualiter

et

iiiii-

cognatis

Veruiiitainen cuin faina beati viri loiige lateque crebresceref,

notos et j)rojiinquos

reliii(]iiPrel

,

coejiit ineditari,

jieterelque louge sej)Ositas ferras, ubi

quo liberius divinis cultibus vacare Deliberatione itaque recedendi j)eracfa collectis fratribus, iii quibus ideni fervor ardebal , ad vicin.-iin Scotiae Uritanniaiu Jevenif, Jeiiide Galliaiii Oua j)erineata in j)rovinciain Gernianiae devenit, quae ab incolis terrae attigit. faiiia et vilis geiiere jiosset Iiaberi,

obscurus valeret.

Francia vocatur, ibique in urbe Herbijioli se luoriiri disposuit, experiri, eo quod infrejiiJiis coronani

jisliis orienfalis

non veritus

incrediilne gentis ferilateiu

Sed

optaret inartirii.

Roinano

tniiien

praedicafionis verbo interiin

a

j)0nti(ici se jiraesenlnret,

religionis

dogina

cliristianae

et

j)Oiiliricali

congruus et nexibus

officio

beali Kiliani

caritatis

ainore inijiertivil

,

j^raeJicaudi

liceiitiam

jiraeerat Roiiiaiiae ecclesiae Coiion in

accijieret.

et iiitegruiii

Tiiuc

aiileiii

jinnlifex liuniaiiis divinisque lilteris jiollens,

rebus ecclesiasticis

iliigatus I)eo

iiloueiis.

retulil

grali.is

Qui

aiiJita fide

eiqiie sese caritalis

exsullans seiniiia divini eloquii ab iiisulanis ac longe

doctoribus augeri.

donec

absfinuit,

quatenus apud sedein Roiuaiiaiii

Erat eniin ajiuJ egregium

jioutiliceiii

j)Ositis

iion inodicn exsultntio,

cernebat panlatiin evacuari fraudein aiitiiiui liostis crescentibus ininistris Tiinc ex consensu totius urbis be.iluin viriim in praesiilnliis ofriciuiii i^roinovi*, quo el clirisina conflcere et pcclesias d^dlcare et sacros orqiiin

Jiviiiae Oj)eratiuiiis.

iit copjjIo dines dare irrej)relieiisibiliter valeret. His il.i jieracfis diniisit eum Uoaliis ojieri insisteret j)ar.'itu sibl .1 doinino praeniio aeteriiae relribiilioiiis. ,

ilaqiie

urbi'm egressus peraclo

KilianiiS

Tulnaiino

li-vila

ad

liiriim

noiiiaiit pergeiis (ialliim

ij jiraedittnin

iiibi-iii

iii

sllii

itiiiere

ilesliiialiim

Aleiii.iiiiiia

llcrbijxilin

iioii

ciiiii

j)erveiiil

,

Coliimb.iuo jiresbitero Culuiiibano

lebn- grav.iliim dimisil. euiii

,

qiieiii

iii

cadeiii

ii-lirlo

,

cl

ii.iiii

1'ei \ eiileii.s i;;i|iir

jnoviiiria

du(.i'iii

;

De

Cap. CC. rrli
inveniJ,

,

sed alinin noinine Gosbertiiin.

coepit iiabnla divini verbi

tiiR

iiiinns

gratiani conluleraf,

eisi|iie

proiirio

nt

increclnlis

brevi

in

895

snncto Kiliano.

teinpore

serinone seinina veritatis

Torro venerabilis vir paul.i-

Tnntain

poinilis ininistrare.

erogaret.

gentis

do-

ei

loquelain iierdisceret

Mirabantnr antoni

oiiines

sed eliain exuberanliaiii eloqiientiae facniidaiii

noii solniii novliatein Joctrinae,

Iinpletnin est in illO; qnod vedabo vobis os ,et saiiientiam, el ileruin vos facietis. Sed cuin jain seinina divini eIo(iiiii

iinoque serinonis coiiiitabatnr efficacia virtntis. ritas apostolis

oi>era,

quae ego facio,

.siiccrescerent

lateret.

Oiii

esset

et

plebs gradalini

et

princiiies populi

qiiae

dicens: eyo

proinittit

saiicti

eundem

iiiiiineretiir

viri faina

ab errore

pervenil, ut

sanctniu viruiii sibi

dncem

gpiitililatis, ([iioqiie

iisque

ad

provinciae non

praesentari jnssit, experiii cnpiens, Erat antein ipse princeps

doctrina sibi hacfenus incognita.

liaec

praeditus, licet gentilitalis errore foedatiis. Ad qiiem beatus Kilianus perveniens conslanter verae religionis dogina iiisinnare coepit, docens palrem et filiuin et spirituin saiictum uiiiiin esse Deum incominntabileni visibinatnrali ingenio

liuin

invisibilium oinnium

et

tantam beati

viri

rali, ut dixiinns

,

crealorem. rraefatus vero prinreps adiniratus constantiam et serinonum insnperabilem veritatem, qnia natu-

pollebat ingenio, veris se senlentiis snperatum ad ejiis distulit apud se tractatu rimari, utruin , qnem Kilianus

auditionpin, voleiis frequenti

docebat, an Dianae cultiis praeponeiidus foret. Diaiia naiiique apud illuiu suiiima veneratione liabebatur. Veriiintainen vir egregius jiigi inslantia laborant Deo redderet animas, qiias dyaboliis perdere conabalur. Porro praebat noiiiinatus diix cernens constantiam i^raedicationis beati Kiliani secreto venit ,

ad eum, cupiens doctrinis suis valeret anfractus

erroris.

instnii,

(jnatenus inito trainite veritalis abigere

Sed a beatissimo viro catholicae

docuinenfis

fidei

diligenter instructns proxiino die doininicae resnrrectionis cuin

iniiltis aliis

dato

noinine aqna lofus baptisinalis absolulionem prislini proiiieruit erroris, sicqiie ut paene tola provincia orientalis Franciae relicto daemonuin cultii

factuin est,

divinae religioni operain daret. Kiliani ad meliora de die in genlilitalis ritniii, qiiae

Praedictus dnx Gosbertiis moiiilu assidiio beali proficiebat. Erat autein illi conjux secnndum

diem

quondam

fralris ipsius conjugio fiieral

copuiata

,

iioinine

Sed vir Dei idcirco in initio fidei tale iioluit conjiigium proliibere, iie in poenitudinem crednlitatis gravitate in oninibus praelibatns princeps diicerelur. Et lioc est, quod apostolus nondum in fide perfectis dicit tainquain parvnlis in ChristO lac vobis potum dedi, non escain perfectorum enim solidus est cibus. Geilana.

:

,

Ideo (piod iioverat gravius, distiilit in fiitiirum siinnlque divino revelante spiritn sciens, iii hac re sibi el sociis caiisain constare inartirii, iit inultis interea prodesset, interim Oniisit tale damnare coiijugium, licet ciiperet dissolvi et esse

cum esf,

Chrislo, iinitalus apostoluin,

non

(iiii

in sporta a fratribns

per muriim dimissiis

ut inortein tlineret, sed ut inultis ante iiiortem prodesset.

Veninitaineii

ciim quadain die bealus praesul ducem familiariter alioquerelur, dixisse inter filimi, quein per evangelium genui, gaudeo valde iii profectu caetera ferf ur fidei tuae, sed inulfuin me movet, quod illicitis niiptiis detlneris et vereor :

,

nimis, qiiod a recto itinere tali conjugio refarderis, legltur eiiiin beafo Jacobo docente , quia , qui totain legem servaverit, oftendit auteni iii uno, factus est

oinnium

reus.

Praeferea in bapfismate innovalur hoino et noii ex parte, sed

totusi ut autein totus innovari possif,

niliil pristiiii retinere debet erroris. Audiens autein hoc princeps primo haesit stupore, deinde alla su*piria trahens (valde enim diligebat eain, quain liabebat uxorem ) tale deiude fertiir dedlsse responsum audivi pater, fe diceiite, quia doininus Jesiis praecepit nihil suo ainori praeferendum , non patrem, non inatrein, non filios, non uxorem et idcirco, qnamvis unice diligam junctam inihi uxorem, praepono tamen dlvinuin sed nnnc non adest inihi otium inquirendi, qnaliter eain diniiftam, ainorein :

,

,

-,

quia contra hostes nostrae reipublicae festino , cuin anteiii reversus fiiero , inventa opportunitate diinittendi separabor ab illa. Hoc vero cnin ad aures Geilanae pervenisset ( quis enim fallere posset ainantein?), gravi incandnlt ira ceu raptis cafnlis leaeiia diiiqne secuin bacchala ex eo coepif quaerere, qiioinodo

Do

Cap. CC,

89G

s.inrtos rltoi pxstingnoref.

Niill.i

Sic liaoc inulii-r ncf.Tnila

innliK».

el

|ui|)iilari slre|)itii

inalitiao

iiionta

inittorent

se

Solebat

hoo iniindo

iii

invenli snnt

,

Geilanae desitleriis

ilai|iio

Armaliatnr

criidoiilalis,

ininislri ilalis

,

(jualiler

,

siiip

iinniiiiie

inirpia ciipicntibns

(Ijrabolns

diio

nmlievis

siniilis rst

peninirebat

inoJitrilionn

Et quia

fiirore.

liliitliiiis

siibininistral

satisracliiros

exseontionis.

eiiim bpsfia cnlliila

rognitione sanrtos viros pfrderot.

viil^i

irao ot

inipatientia

sancto Kiliano.

qiii

fo-

pro-

sibi iniinoribns miserriinaa

bealiis Tvlliaiiiis jiost parvain (lorniitionom nocossi-

vero noole, cnm ioves nec vi^ilarol a|)orte apparnil ei vir Iiabitn forinaiino |)iilcliorriinns dicens: Kiliane aiiiice siirge, iiolo te dinliiis l.iborarP; niio diiintaxat cerlainine taii.^eris et sic seinper ineciim eris. His talis ail stiiilinin vlsilaro iiroverlaoinie or.itionis, qiiadain

somnos

ca[)oret,

nec dorniiret

nt

ita

iiitegre

,

Evigilans antem egregiiis vir, intelligens, (livinam sibi adessf*

dictis abscessit.

fratros vigilale, cito nderil ijominns et januam, caveiidnm ergo est, ne nos soinuO torpeiitos inveiiiat, addainiis ergo oloiim lampadibus, diim tempns est, iip si forte defecerif, tunc incipia-

visitationein, convocalis fralribns ait

:

piilsabit

,

(|iiaeron>, cpiando noii poteriiniis invPiiire.

iiiiis

vacantibns carnifices slrictis gladiis cniii sacerdos Dei intiiilus essef ait ,

cejitum dali,

quis scire possot

iie

iaclum

ipiid (Ip illis

,

ad

,

r.octe oralioni

penolrarunt.

,

ipiid venislis!

Hls diclls intorfocli

consiiiumabitis ciirsum.

,

ainici

:

media

lliis itaiiiip

in (|uo orabant

locniii,

siint

prae-

lorrae

il)iiiiie

Veslimenla

ioret.

Oiiod

iniplobitis

(piO(jiie,

mau-

cnm

divina officia peragobant, sacri ciiiO(pie iibri siiniil cuin iis defossa sunt, ne (piid iudiciiim necis eoriiin deprobpiidi posset, sed claiii discessisse pntaren-

(jiiibns

tnr causa solitae perpgrinationis.

nomlne

collnlam

sanctoriim, qiio

jiixta oratoriiiin

Haec inlenta

lorot.

Erat taineii (piaedain nobilis.inulier Uurgiindn

baben»

qiiae a principio praodicatioiiis eoruin sanctis adliaosorat viris,

,

Rocodpiitibiis

qiiae

vigilils,

diligenti

fiiorant,

facla

stiidio

invPStlgavit.

fiisum sauguin(>m sanctorum

niiindo

cariiilicibus lintpolo

f(iiO([ue

divlnis laudibiis interosse va-

faciliiis

rolleglt ac ferrao diligentpr Inlodlt, vigiliis pf oratioiiibus vaciiis, iibl

sanclonim

corpora obruta novprat pxcolcbat loca vonoraliono, ([ua jioteraf, licot sllpnter, ne, sicut postea factnin esf, Gpllanae jiissii rpinoveretur. Eadein nam(|ne scele,

rafissiina

inulier

rpnint fainen ab siiper

liis

tiribns exliibpiifia

inpinbris aiiloiu

,

jussit,

fieri

(|iil

,

iit

,

relatum, iiriitain

de capite

([110(1

ine.

(liill)US(bnin

bdolibus,

libi

iiiililia r(?verloroliir

non iuvenlsset,

iilsl

i)OS iil

,

ad locuin,

dicliim

osl

,

bic in elc.

S.incloriini

,

aiileiii,

sanctos viros dlmiseraf,

coeplt stndiose perquiroro, qiiando

iiiarejiis

tsraol

,

cor[)Ora

in oxlrpino vifae [losil.i

Contlglt

rovelasset.

,

iibi

lioiiorpin

,

est

possossorom siium

praolal.i lliirgiinda

posila essent

animalia slabulala

([iiod

jacorpiil

vaticiiiatus

proiilipfa

Tali(pie inodo

boiniiiibus paoni» igiiola forenl,

porachi

iiec

nbi sancli

in loco,

sacra corpora ])rodprpntur.

nec slercora

rppprlrofur: cognovit, in(|uioiis,

non cognovlt

indlcio

([UO

iie

tniic fiiere, postoris

inartiriim

sepiilcliriiin

slabnlum P((uoruin

r[U0(pie iilaiitis

stralis

biimati Prant,

inarlirps

qua

el

c.iusa

iit

dii\

Oiios ciiin recesseriiit

vero iixor voneno inaliliae foedata ali(jiiando rniiore pprali([iiaiido jiallore deprpssa', aliquando coiifidentia roborala dlversos nnliisa fractiis siiae npijiiiliae jiraetendebaf dicens, iioii se eos ciistodivisse np(|iip «[uove abierlnf.

Ejiis

,

,

rnstodes adliibulssp, (piaiido (jiio

voliipriiil,

vpuisso, (jiiando sibi

ijiiein a statii roctiliidiiiis iion rplraliiintl

ali(iuaiiliiliini

vocPin

niiill

ost

ci)oj)ta

oiiortiim,

ab

(jiiod

|)aiilalim oblivioni traderentiir siibilo

daemonlo

iiKjiiisitiono

,

iion

Crediiliis (jiiipvit,

rovelotiir,

nniis poriiiu,

arrijiiliir ot jirojirlls

j)lacu(>rit,

recpssisse,

Oihmii ipiiiinae vprba iion Piiiolliniit,

j)PrpgrinationIs siiap morPiii servarent.

qiii

dpiilibns

se

vPrbis conjiigis

ita(|iie

spd

ciiin

pa

(jiiia ,

jiixla

(jiiap

jirlii-

(lomiiiicam

facla

fiiprant,

sancfos viros glndlo iiivaserat, ianinns a

jiraesonti niigrnvit

vpro iii rabipin versus giadio SPiiiol i|)sum a|i[)Ptiit vlsceribiis jier tormenln jiraesenlls temjioris ad netorna |)prveiill. •(riisisijiip Non multo j)0$l et ipsn lielliin de (|iin io(|iiiniiir, dnomoiiibiis arrejitn voce magna clamabal jiisle lorqneor, (jiiao sauctis viris forlores adliibiii, et ciiiu niagno cnicialu aj criH'i:itniii dyabolo iiaratnm pervoiiit. in nelernnin

jioenam

,

aller

•

,

:

De

Cap. CCI.

sancfo Henrico imperatore,

897

CAP. CCI. (198.)

De

isancto

Henrico imperatore.

Anno ab incHrnatione doiuiiii MI, ab iirbe autein conditn MDCCLII Ottone UI. Roinaa defiincfo, vacanfi regiii solio, ciim de princiiie agereliir subrogando, vota nutu diviiio ad eum inclinantur, qiii tunc iii regiio iiotissinms babebatur. Fuit namque eodein teinpore quidam dux Bavnroruin noinine Heiioinniiiiii

ricus, Henrici ejusdein gentis ducis filius, cujus teinporibus saiictus VVolfgangus Batisbonensiuni p^-iefuit episcopus, taiu bonitate (luam nobilitate regia conspicuus et universa moruin bonestate praeclarus. Hic initium sapientiae timorem doinini pleniter est seculus,

qiiia eral omniuiii

litlerarum studio i)riucipaliter im-

butus et totns sana fide et actioiie catholicns. Hic ergo ab omnibus jiari voto et communi consensu omiiium adsciscitur, divina ulirjue dispoiiente clementia, ut per talis regni suffragia ad culinen regni coeleslis perliiigeret. Cumqiie praodictus rex Heiiricus necdum Caesaris vel iiiiperatoris obtineret dignilatem, apparuit ei Ratisbonae beatus Wolfgangiis cpiscopus tali visione. Visuin namqiie est ei, quod manens in ecclesia sancti Eiumerani episcopi et martiris accederet orandi gratia ad beati Wolfgangi sepulchruin iii eadem basilica silum, cuinque ibidem dominum et saiictuin Wolfganguin intiniis precibus conaretur exorare, subito videbatur ei ipse sanclus Wolfgangus adstare euinque liujusinodi verbis nppellare: intiiere diligeuler litteras in inuro, qui est seciis lumuluin, scriptas. scriptuiu soluiuinodo: post sex. Evigilans

Erat autein, sicut sibi videbatur,

autem rex retraclatione divina secum revolvit paucissima hujus primis ergo arbitratus, quod post sex dies esset morilunis

visionis scripta

dispensat pauperibus, ciimque itenim sex luimeriis iiraeleriisset et iiihil in se rex molestiae corporalis sensisset, pulavit praedictain visionem ad sex inenses pertinere. Transaclis vero sex iiieiisibHS ciim nihil infirmitatis in se pateretiir, arbitratus esl, luinc numernin ad sex annos pertinere, ideoqiie et siipra coepit tiinere. Cuinque sex annorum iiumerus inleger pertransiisset et septiini anni dies revolntus venisset, ipso die per apostolicam benediclioiiem suscepit Caeqiialis esset sua visio, gratias agit saris dignitatem. Tunc laudem seiitiens Deo sanctoqne Wolfgango episcopo, qui sibi talem revelare digualus est dignitafem. Unctiis ergo in regein beatissimiis Dei famiilus Henricus temporalis regni non contentus aiigustiis pro adii^isceuda iiiimortalitalis coroiia suinini Iii

,

iiiulla

,

regis,

cui servire regnare est,

inililare disposnit.

in amplificando cultii religiouis adhibuit

,

Suinmam elenim

ecclesias Dei

diligenliani

dilare i)Ossessionibus et

immensis ornatibus augere coepit, sedes quoque episcojiales Hildesheim videlicet, ubi a puero fiierat emitrilus et litteris edoctus, Magdeburg et Argentinam, Misnaiu et Mersenbiirg, quae barbarica iinmauitale adjacenliam Slavorum vasta,

taefuerant, restauravit et tain ipsis quam aliis episcopalibus i^er iiuiversum regmim in possessionibus et ornaiuentis innumera dona distiibuit. Deuique consuininatis hujiis vilae laboribus, poslquaiu bouae opiuiouis odorem longe lateque redolere fecerat locumque sibi dileclum et caelera mouasteria ditando et oruando et excoleudo ad perfectuin adduxerat, ad percipiendam immarccscibilem coronam a domino vocatus est ab ergaslulo carnis. Oiii cernens, diein mortis sibi immiuere, vocatis ad se parenlibus beatissimae iinperatricis Ivunegiuidis uecnon quibusdam regni jirioribus, manu eam appreheudit et commendavit eam

etiain illis

liujusmodi verbis memoria dignissimis

imo

a Christo consignatam ipsi Christo

immaculatain. doininus

i^er

:

lianc

ecce, iuquit,

domiuo noslro

et

a vobis,

In ejus vero transitu terra ploranle coelum exsullavit, sicut etiam

Iii ipsa etouim hoia exifus illius Dei in solitudine cominorauli dyabolus in huiuaua specie fertur OuPin vir TiPt per spiritiim i^rolinus aguovil et ait adeum: quo

siiam misericordiam revelavit.

ciiidam servo apparuisse.

iiiilii

vobis resigno virginem

57

Cap, CCII. De sancta Barbara.

g98

M

Ciil ille nit: vade ille respouilit: ml exsequiits iinpeMforis iiergo, pergisl tt coinple iiegotiiiin tiiiiin, (jiiaiituin a doiiiino tilii permiltitur, vernintnineii ronsuininnto offirio tuo ndjnralus per Deuin vivuin ad in« reverlere, ut per te

exitnni possiin cogiioscere.

rei

l'ost

modicuin vero reversus cornm servo Dei

gemebundus ndslilit et voce nuerula ciiin iiigenti sumus, iu vnnuiu Inboravimus, «luiii etinm nb

De

ejulntn dixit

:

heii delnsi

lieu,

angelis Dei confusi recessimus.

legendn snncti Lnurentii marliris.

Ijoc rt^cpiire in

CAP. CCII. (199.)

De 1.

^aiicta Barbara.

Ernt teinporo Maximiani iinperaloris vir qiiidam gentilis in Nicomedia

nobilitnte generis praeclarus ac temporalium reriim abimdniilia suinmus, noinine

Dioscorus, cui eral filin speciosissinin noiiiiiie Unrbara. Ipsa aulem «pila erat corpore pulclierrimn, enm pater plurimiim dillgebnt qiinpropter recliisit eani ;

eidem aedilicare fecerat, iie ab aliquo liomiiie vKlerelur. Erat aulem beala Baibnra ingeniosn et a lenera aelnte vanas cogltalloiies rellnvideus slmu«luens coeplt divina cogilare. Ciim eiiim semel teinplnm inlrarel lacra parenllbus siils all; quid sibi voliint Iine simiiltudines lioniiinimt Respoiident parenles taceas non bonilniiin, sed Deonim sunt et voluiit adorari per fuerunt <]uondam Barbara dlxit illud, quod iiescltnr et quod non videlur. Respondent ila. Ex lioc beala Barbara dle hoinlnes, quos nunc coliiniis7 In turri altissima, «juain

,

,

:

:

:

noctuque replicabnl

taclla dlceiis

:

si

lioinlnes fiierunt Dii iioslri, ergo nnli sunt

nl liomines, inorlni sunt nl Iiomines) si Dii essenl,

ut

i|uin dellns,

inllii

nec nati fiiissenl

videlur, iiec coepit nec desinit esse.

Homo

iiec

morlui,

eliam liabet

qiiia lerra est inaterla ejiis, si ergo liomo de terra est et lioino Deus est, ergo allquid praecesslt eiiin, qiiod ejus origo dicilur; sic aptlns dicerem terrain Deuin. Sed quia nec terra a se est iiec coeliiin a se nec aer a se

origiiiem terrae

iiec

,

aqua a se, ex qulbus qualiior elemenlls constnt liomo, sed creatiirae sunt, liis esse creatorem. Ecce qiinnla sapienlia iii lam juvenlli puelln.

necesse est

Tandem

stndlls libernlibns

tradlta

alla trausscendebal,

sed

defiiit

ei

iiotitia

veri Dei, vanos aiilem Deos occnlle sprevil, et cnin vidit t)Iis, scilicet lignis et lapidibus, llecleie geiina senslbllla insensibilibns inulis, nnliiio vaUle cor-

Idcirco venil ruinor Inudls clanians Nlcomedlnin, snplenllssinium virorum

rexit.

scillcet Origliiem,

Alexandrine fore,

ciijiis

fncnndla tolnin terrain perfiinderet,

qui veris dnret indlclis cognoscere verain deilnlein et ydolornm confunderet vanilatein. Ilnec audiens beala Barbnrn inulliim gavisa est iu doino pectorls, sni et coepit sediile traclare,

quo genero possel eiim ndlre. Ernt eulm pali>r ei non revelavll. Ciim nemiiiem nd Iioc consllinm, nl lilterns eldem snplenllssliiio

nobllls el valde poleiis, ergo iiiysteriiim suiim ei

curalorem baberet

,

recurrlt

Orlgenl dlrlgeret el secrelnm ei palefaceret iii haec verba. Ylro Alexaiidriae nobllilnte aiilnil loiige Inleque consperso Orlgeiil Unrbnra Nicomediae tiia ancllla. el lionorem deslderii mei accepi le verae divlnitalis ostensorein a priiii» ut ad veri Dei notilinm •nim sclnlllla ingenli iiiei ciim toto corde conciipivi iinllam dellatem iiiesse Ilgnis et Inpldibns, quae (lervenirem , meiilc coiireiii liiiinana nrle composlln snnl, qiine iion recljiliiiil senslbllllnlem el iiec loqiii ncc

Decns

;

,

,

nuilire possunl.

Uiide seniper Irnclavi, esse f.ilsos Deos

iiec Iioiiilnes jiosse

Deiis,

iiiiln

•rgo

Deos (n-dere jioliii, (jiios lioiiilnes morlalcs cogiiO\i. in mulibiis |iosila semixr Deiiiii iiobls Igiioliiiii jirociil diiliio essc

lioiiio

niKjiiniii

laineii

iiicipll et

desinlt esse, Deiis aiilein

anle leinjinra

liill.

esse

Nmi

iiiiillls

j>iilnvi,

De

Cap. CCll.

qm

Soliis ciincta

sancta Baibara.

fecH, qiiein seinper ainavi,

id, c(uod siiiu, nisi ine senteiitia fallit,

desistain, donec «d eiiin perlingaui.

pater venerabilis,

ineaui

Quapropter fainae

supplices offero preces

,

tiiae tuniiiltu percussa, illum Deiiin soluininodo

aptius volvere ceiisui,

liis

Uude,

si

ita

est,

ut faiiia

disciitere digneris noclein ignorantiae,

qiiaf eniis

,

sinii-

sentio, nec

spiritii niiiinataiii ine

vesligare, cujns cognilioneiu npiid te esse cognovi. refert

seinper devovi, a qiio

hiiic iiie

ciijus

899

«b nncilla tua et iiiducere solein pislitiae luiuenqiie discretio^ Apjielo eniin veriiin Deuin scire, qiii fecit visibilia et invisibilia, el utruin.

cliaos confiisionis iiis.

vere uiius sit, ut ipsa jain niinc duduin ineciiin argiiinentata

siiin

ctc.

Ilanc

nd Origenem presbiteriun, quae est in partibiis Africae caput regionis illiiis longo distans n Nicoinedia. Ne autem privaretur legatione, quaiii Jegaverat, ad Deum, quem noverat in ciibiculo cordis sui lacryinas fiulit dicens domine, firmn pedem ejus, quein ad famuluin lunm misi, ppistolain direxit Alexandriain

,

:

ne

ine aut illiim inors praeveniat, iisque relegalio veniat.

His et nliis x>ostuAlexandriain ingreditur, Origeiiein reperit in palalio Maininaeae inatris Caesaris Alexaudriae, nbi occupalur iii niit

lationibus, qiiibus devote polerat

,

docendo

^)ni

religionein.

cliristianain

laiidans Deuiii,

inintiiis

magna

laelilia

Unrbarae nccepit £t statim desideriuin Uarbarae iu litteras

qui hiijusmodi seinen siiscitabat et talia operatur.

Origenes doctor iir.iestantissiinus accelerat el edidil moduin. Origenes veri Dei insignis sacerdos, et ut possibile est, ostensoi' ejus adliuc etiniii Alexandriae nunc degens IJnrbarae barbaricae geiilis adox>tio-

liuiic

neui filiornui Dei et Jesii Christi verain saliitem. Siciit scrii^seras scire te velle veniin. Deniii, quis sit , scire debes , qiiod uiuis est verus Dens in substanlia et trinns

iii

jiersouis,

scilicet

et filius

i^ater

Qiiiciiiique Iiaec

splritus sanclns.

et

Tn niilem haec quid defuerit ad plenitudiiiem desiderii, iii legato reqiiire, qui te legein s.inctain erudiet el libros, quos secnin defert, tibi leget. Non eiiam dubiles , te pro nomlne Chrisli inullis tonnenlis tradi. Ipse eniiii dicit voce evnugelica: qiii perdideril nniinnm siiaui in hoc miindo proptev ine, in vilam Heteruain custodit eam. Origenes luisit unuin ex pluribus ciiiii niuilio Barbarae ad llarbnrain, qiii inodiun mngno ejtis desiderio daret. Fiaecessit uunlius Barbnrae et niiutiavit, nuuliiim viriim Dei adesse fecit et perinisit eum forls stare utrum couvenieus esset eiim inlrare. Tiinc illa hoiiiiuem advocnri fecit, qui ingressus offereiis salulalionem iii Chrislo ill.i assiimeus iuclinatur et laiii Dei iioinen qnain hoiuluem veiierntur. Fater ejus gr.ilia visitaOinnia credil,

onuiino Iiabet, quo ad Deuin xierliiigere possit.

iutellige et intellecta crede,

el

si

,

,

ad eam venit,

tionis

vlriim iynoliim

videiis

,

treiiieus inquit:

hlc et cur

qiils

Bespondit: Alexandriiius medendi nrte peritiis, qui spondet magislrum se habere Alexandriae, qni contra usus medicorum eliam aniinas curat. Pnter audiens recessit et concessit fieri cuni eo colloqiiia. Tunc Valentinus sacerdos el Bnrbara couferiint inler se sua mysleria. Ibi tiinc perlecta epistola et bene liic

!

docfa

,

qiiod dehiit epistolae, nd pleniliidiuem desiderii a legato quaeslvit et

ad

libiluin invenit.

sit

solus

Cognito nutem qiiomodo paler et ftliiis et spiritus sanctiis Deus et quomodo filiiis inissus sit a palre et per siisceptain Iiuinaiiicaptivuin redemisset el per sacrum lavatatein hoininem perdituin rovocasset criiin ejus peccata lavisset, acceleravit ad bapllsmi gratiain el ab eodeiii presbitero Valentino, qiiein Origeues ad Ipsain misernt, bapti^nfa est in turri, iii qiia eain pater posiierat. Amplius, quae Dei ernnt, qiiaeslvit et quae sursiim siiiil, cupieiis libros, quos ei Origenes iiilserat, diligeiiter leglt et valde crevit iii ,

,

scientia divinoruiii etinin

magistro

sine

et

in

sapieiifia

diviiin.

Legitiir etiani

de ea, qiiod, quia pulclira fuit, quidnin de opllmatibus terrae illiiis palri ejus locuti sunt, ut virnm sibi acciperet, ipse vero nd eaiii accedeus iii turriin peisiiadebal eain dicens; filia mea quidam de potenlibus cominemor.ili siiiit de te, ut acciperent te iu conjuglo cpiid ergo vis de Iioc! Ipsa vero iuluila patrein cuin ira dixil: ne cogas lue hoc agere, paler. At ipse secessit ab ea descen,

;

clensque

quoinodo

iiisllliiit

fieri

mullitiidinein

artihciiiu,

qiii

facerent

lavacruiu

,

constituil,

debuil, tribueiis singiilis inercedem in inlegriim profectnsque est

in regioiiem loiigin
,

descendeiisque

lainiila

Dci vidcre opus, quod

facliiiu

:

De

Cap. CCII.

900

sancta Barbara.

vidit contra 8ei>tenlrionem diias soltimniodo fenestras, dixit nrlificibiis quare duas fenestras institiiistisl Dicunt ei pater tuus disposuit, Qiiibus illa: ne Liidignetiir facite et miiii nliam feneslrnin. Qiii dixenint; timemiis, doiiiiiia pater tiius contra nos. Dicit iis fainiila Dei facite mihi fenestram, ego de hoc ncqiiiescere faciain patrem meum, Ipsi vero fecerunt Bliam fenestram. Ferest,

:

,

:

ambulans vero Barbara ejus

jiretiosam

digito

quae colebat paler

contra orienlem institiiit iii innrmoribus depost adscendens In tiirrim vidit siinulacra, suscipiens spirilum sanctum inspiiit in faciem eoruin natatorio

in

cnicem,

ejiis,

omnes,

et dixit; siiniles vestri finnt, qni faciiint vos, et

confidnnt

qiii

vobis.

iii

Finitoqiie opere reversus est pater ejiis de peregrinatione et contemplatiis tres

fenestras dixit nrtificibus: quare tres fenestras

Diciint ei: filia tua iiislitiiistis? nobis praecepit. Ipse vero ait filiae tii imperasti tres fenestrns fieri > At illa etinm benefeci, nam tres fenestrae illumiiiant totum liomiiieni, et assiimens eam pnter ejiis descendens in nalatorio et dixit ei: qiiomodo abuiidantius illusic

:

:

:

ininnnt tres feneslrne duabiis?

cursum

et stellariim

sunt in essenlia.

tres

llln

regiilnnles

Tunc

,

resjiondit

simt

tres

:

pater scilicet,

filius

miiudum illuminnntes

et spiritus

repletiis furore pater tulit spatliam

snnctiis,

suam,

et

iii

ut enin

occideret, ipsa nutem orabnt nd domiiium et abscissn est petra et suscepit eani intiis et ejeclt enin super montem , in qiio duo pnstores erant pascentes oves

considernvenint, quod beata Barbnrn n fncie pntris extrn petram ejiis quaerilnndo dlscurrcns venit ad praedictos pastores

suas, et

illi

fiigeret.

Fnter nutem

inquireiido

iifrum vidissciit

,

Bnrbnrnm

filiam siinm.

Uniis

autem eoriim consi-

nller vero digilo enm prodidit. derans iram pntris jurnvit se nesclre enm Benla niitem Bnrbara proditori suo mnledixit et siibito ipse versus esl in stntnam inarmoreain et oves ejus in locustns mutntae siiiit. Hoc npocrypliiim est. At pnter eain reperiens Jlngellavit et coma traxit eain, catenis et clave reclusit, ut non nperiret ei quisquain, conslituitque custodes, iisqiie dum nbiens iiuntiaret praesidi Wnrciano. .Aiidicjis ergo prneses jussit enm prnesentnri, prncses nntein videns miram inilchritudinem ejiis dixit ei quid vis? parce libi ipsi el sacrifica ,

,

:

Diis, nut ncerriinis tormeiitis Irndeiis.

illn ego linbeo sncrificare Deo nieo terram et omiiia, qiiae iii iis suiit. De daemonibns tuis dicit propheln, rsnlin. CXIII os habent et non loquuntur, ociilos liabent et non videbunt. Siiiiiles illis finiit qui fnciunt en , et omnes, qiii confiduiit in iis. Tuiic prneses fiirore r(>pletus jiissit enm exspoliare el carnes ejus

Jesu Clirislo,

qiii

fecit

coclum

Cui

:

et

;

,

nervis taurinis sine misericordia discerpere, sniiguinc

,

et

jussil eain

carcere recludi

Media nocte

,

ila

ut

omne corpus

quateniis tractaret

ejiis

inquiiiarelur

qua poena eam qua nppaniit ei

,

eam

liix de coelo, in copiosum fil gnudiiim iii coelo et iii lerra siiper passione tiia. Non ergo meliias minas tyranni, ego enim sum leciiin, \\t eriinin te nb omnibus plngis, quno inreruntur tibi, et slatim iiusquam aiiparuerunt. Gaiidebat auteni et txsuUnbnt benln Bnrbnra super exliorlatione dojiiini. Mnne nutcm fncto jiissil iiraeses nlTerri enm et iiitiiens quia illnln toriiienta nusquam compnrueruiit , aicil ei: ecce quOinodo repropitiali sunt libi tiii

consiimeret.

circuinfiilsit

Christus dicens: coiifortare

,

filia,

quoiiiain

,

Dii et diligunt te, quia plagas tuns sanaverunt.

sunt tibi Dii tui surdi, cneci et riint,

Et

Res])ondit Bnrhara

quomodo plngas mens

:

ciirare

similes

polue-

rcmedium conferre non possiint? Jlle nutem, qui ciiravil, Dei vivi, qiiom tii non vides, qiiia indnrntiim est cor tuum n

qui sibi ipsis

est Chrislus

dyabolo.

ad

niiili,

filiiis

Tunc

praeses, ut leo fremens, jussit ei Jnmpades ardenles applicari iis cnedl, ipsn niitem iiitiiita in coeluin dixit: tu nosli,

latern et mnlleo caput

cognilor doinine, quln ainoris TiMic jussit

coelum

nit:

a ine.

Cum

iiiipiiis

tiii ocrnsione palior, ine ergo no dereliiiqiias. praeses glndio nbscidi mnmmillns ejus. Oiine aspiciens iii

ne projicins ine n facie lun, domiiie, et spiriluin sanclum ne aiitem hanc iil.igam forlilor susliueret, jussit eain iiiidnm

regionem illam

et

jilngis

iiiferentibiis

llagellnri.

At

iiinrlir

Chrisli

aiiferas circiiire

videiis

in

roeliim nil: doiiiine Dous, qui operis coeluin niibibus, ndjiilor el proleclor ineiis esto el lege nudnliim corpiis meiim , ne videntiir nb ociilis impiorum viroriim.

Hnec

diceiis

desrendil angeliis

doiiiiiii

operieiis

enm

slola

candidn.

Hoc cuin

De

sancta Barbara.

eaiii

glaJio truciJari.

Cap. CCII. viderel iiiipius praeses, praecepit

901

Tunc

fiirore repletus

perJuxit eain iii luontein. At vero ipsa gauJeiis sui>er Iioc feslinabat, ul perfectuiii vilae aeternae braviuiii ncciperet, ef aJJvicta in niontem orabat nJ Joininuiii Jicens Jomine Jesu Cliriste, ciii omnia obeJiunt; praesta milii Iianc petitionem, ut, si quis inemor fuerit noiniJomiiie, ne meininis tui et famulae tuae faciens inemoriam passionis meae pater ejus siiscepit

n

eaiii

praesiJe

et

;

,

seJ propiliiis esto ei, tu enim scis, qiiia caro sumus. Et facta est vox Je coelo nJ eain Jicens veni, pulclierriiiia mea, requiesce iii cubilibus patris mei, qui est in coelis quod postulasti, donatum est tibi, Qiio facto martir Cliristi nJ locum supradictiim venit et ibi martirium suum finivit. A proprio enim patre Jecollata est. Talre ejiis Je monte Jescendente ignis de coelo descenJit et combiissit enm , ita iit nec pulvis ejus inveniretur. Finita est nulem sancta martir Cliristi Unrbarn cum saiicta JiJiana quinta neris i>eccatorum ejiis in Jie juJicii,

;

,

Jie jnensis Decembris imperaiite 2.

Maximiano et praesiJenle Marciano. — qiii inimicum siiiim captivavit, quem staliin suae sub poena magiia mnndavit, ne sibi nli-

Fuit vir nobilis coines Saxoniae,

in turrim recluJi fecit et faiiiiliae

qiiis cibiim vel pofuin ministrarpl, ut sic eo citius inoreretur faiiie. Cumqiie per nliquod tempiis sine cibo et polii maiisisset, ciistodem tiirris voce lugubri el lamentabiliter rogavit, ut ei modicum daret de paiie ob revereiiliam glorlosae virginis Barbarae, ne sic fame iiioreretiir. Custos nec clamorem nec preces nd-

Custos et sic per aliqiiod tenipiis jacebat et iieminl responsum dabat. vero aestimabat ilhiin jnm morliiuiii rogavit ergo Jominuiii, iit illuin exlrahi permitteret, prinsqiiam corpiis mortiiiim exlialaret foetorem. Injecerunt igitur funem iii colluin Jetenti et nd siimmitntem Jeducentes sic eiun do nlto projecevertebat

,

,

cum nd

Oiii

ruiit.

terraiii

pervenisset

,

statim se erexit et oinnes

ndernnt,

qiil

,

videntes in fugnm conversi siint. Oiios ille dulciler moniiit ac propter Deuni rogavit , ne fiigereiit, sed ut propiiis accederent. Et cum nccessissent ad eum interrogaverunt eum , quomodo lioc fieret niit quomodo vlvere possel. lioc

,

(Iiilbus ille respondit

Jivit et

iii

ejectlone

:

me

beatn virgo Barbara

tiirrls suis

sanctissimls

in omnibiis nngnstiis

manlbus ine sustentavlt

possiun nlsi confessus et sacra communlone inunitiis et Iiiunctus.

unJe

gratiain Iiaberet,

iiaiic

Jixit

:

jejiinils

et

orntioiilbiis

meis cuslomori noii

et

Interrogaliis,

omni Jie oiiini nnno ut morl non possim

honornvi eam et hanc gratlam inihi apiij Deum obtlnuit, absque sacramenlis. Qulbus perceptls statlm spirltiim exhalabat. 3. AlIiiJ exeniplum legimus tempore serenisslmi AJolfi regis Romanorum. AcciJIt ut quiJam comes ex manJato regls iii pnrtibiis orienlnlibus praesiJerel. Labente vero tempore faniulus qniJam ex prosapla mllitarl, quoJ virginem violaverat incusntur. Oul captiis vliiculis Iiiclusiis, quousque cogitaret de consillo

— — —

,

,

iiobilluin statiito

Bc civltatls, qiiae contra

omnes convenerunt

et

eum

esset

senleiilia

juvenis deductiis est

facleiida

qiii inliine

,

,

et

rognvit,

leinpore iit

coii-

Yocatur confessor, audiens eiim Innocentem euin iiivenit. Unde confessor eum induxit, ut beatae Barbarae perpetuuin servltlum voveret nec ad Joinuui venlret nec reJIret, nlsi prlus locuin Antiquum Culinen In frussln vlsiInret, quod et jiivenis fecit. Interen inulier clamaus jiiJIciuin Implornt: juveiils ad judiclum diicltur. Jiidex qunerit de seiiteiilia jiivenls jaiii de vlta sun Jeexhortans juvenem, iit sperans, Quidain Ignotus accessit, quem nemo novit judlcem rogaret Ipsum suum verbiim loqui. Quod factum est. Tunc tota iiniversitas cucurrlt, quae et qualiter ille Jespectus vellet fari, et rallonablllter ostenJens seiiteutiam prolatam conlra juvenem esse nullaiii, et coiistanler probans, quoJ omnes, tam nobiles quam clves et omnes, qui nJeraiit, illiij verum fileretur.

:

,

humanum seiisiim propraeJIclus jiivenis anfe trlbunal exlstebnt, prne nimio gauJio piosternere se volens, casii nccidif, uf colluin esse Jlcebant. tullt,

liidicis

Et slc senteiillam revocariinf, quia ultra

cui nullus

contraJicere poliiit, et

amplecferetur.

Hoc pater

et

ainlcl

euin rellquerunt.

Jum

Qiiod vldenfes servi judlcls vldenfes Jesperafl

Quod

lleiites

et

liosflllter

lamenfantes

Irruerunt

Iii

intelligens confessor confidenter nmlcis suis nlf:

quain sic de beneficlls bealae Barbarae dlfridnlis,

qiiia

eum.

qiiasl inortuuiii

veraciter scio,

nequa-

quod

«>02

patitiu corporis

s.tniis i>st el iiiill.iiii

ciini restiiiHtione iiulluin

saiicta Biigiilii. Accttlenles iKiler et

iiiolcsli.iiii.

in eo,

vestigiiiiii viilneris inveiieriiitt

beiieficJis

el

iiieritis

i't

De

CClll.

Ciip.

U.Trb.irne ei

be;il.ie

e|us

Hiiiici

tjriitiihib.tiitur illi

itraestitis el iii.ignirice laiidaveritiit

ciim el sic juveais t.indem in servitio bealae Uarbarae vitam buaiii ilnivit.

ccm.

c\p.

De sancta S.mct.i

procorum

virgo

15rii;id.i

doniiitiim rogavit,

iit

(200.)

Briglila.

vldens sibl instaie

religios.i,

iiislantiaiii vilaret.

uniis

Tiiiic

oculiis

ejiis

desponsatioiiis,

(eiiipiis

alit|uam deroriiiitatem sibi iminilterel,

sallem

iil

lioc

cnodo

crepuit et liiiuefactus est

Accepto ergo sacro velaiiiine IJrigiila ciim nliis virginibiis sacris in oppido Rledi e.vslilit, itbi domiiiiis ejus oralioiie pluHospilem tjuendam Maicum nomiiie Saiiariiiia digiiatiis est facere miracula. vil, decem et octo ecclesiis de iiiio modio cerevisiam a coeiia doinint usque leproso cuidam petenll Jac, cum iion iii liiiem paschae sufrtcieiiter miiilstravil, liaberet, aiiu.im frigidam porrcxit, sed in lac ncjua conversa esl eoqiie liaiisto 111

c.ipite Stio.

Deo devolis

velalis et

quaedam

puella

Deiiide leprosuiii curav^It, diios caecos Illumiiiavit.

saiiata est.

Contigil, ut causa cogenle Iter f.tcieiis

manu

vas prellosiim regis a

pomarium

IJrigidae x^fecibiis

,

licta

peiiitiis

evanuerunt.

cuin

f.iiiillia

siia

illa

viam

til

aqtia

Hoc

exartilt

poma

el

ferentem

noviler

mlserta dedlt

et

iittus re-

paiiperem qiiendnin

currti vidit

in

eqiios siios,

illi

mox

cesplte ejerlo foiis prosiliens

faclo diix iiide Iraiisieiis Ilrlgidae duos eqitos dedit.

quae iavabit

dle p.iscltae dixit Urigida puellis suis:

i|itaiite

receperuiit.

coiisedlt et ait: fodlte sub cespile i>ropiiiquo,

proruinpat propler peregrinanleSi

niaiiavil.

Tost lioc damnaretur, inulier iptaedam leproso poma ne-

faclens

siidore ligna

inulto

vocem

lliiitae

dissllult et, iie riisliciis

fuiidilus

Iter

Iliiic

cuin piiellls suls juxta

Et

<

vadtiin tluvii labereliir, et fr.icto capile

lapsum Cnmqiie

ritslici

reslilulum est.

a liriglda iiitegrum

Karet

iii

em.inavlt, nuo niiilleres diiae miitae

saiigiiis

Approplii-

iiilirmas iioslras so-

I Cuinque illae tilpole jiiveiiculne omnes recusarent, Uriglda iiilravlt manibus illaS lavans et ab iiilirmltate sanavll quariiin iiita erat paralitica, nlla In doiito qiiadam alienn saiicta Urigida inaiiente daeinoniaca, nlla leprosa.

rores

:

i^onligit,

iil

oiiines exlreiit,

piiero

dixit

ciiiiispicieiis

ignornbat: puer, scis,

iibi sil

siirge et miiilslra illis. Iii

cum

iisqiie

in

Kt

!

iiiiiller

(pi.'ii.>dain

ille

pnnem

paler

liiiis!

Kl

respondit: scio.

Dixit

iiiririiios cur.ivit.

episcopo crimen

siti

parliis iiiiposiiit.

iiiliiiiitilt

a verlic»' ca])ilis

illa

Dixit

vaccnm meam

et

«liduc,

Ciii

illa

respondll

:

abiit et nl>

tlislribull,

lii

pelei»-l friiges.

riim

r.uiii

piicll.if

iiirtrmls

snnalis lucrn miilla

teiiipore f.iniis llrigida pcrie.xit Ilie

lcmpoie

lardo proposuit cl

coiilraxit

qiiadiagesiiiiae ciim illa

el

nd episcoiiiim

ciim ejiiscopo

volenles carnes comedere nbsconderunl

,

.'illtini

sed

illae

qtil-

illis vtiiit

niliil

iiiilii

accipe

:

9"f

ciii-

nrreplo

])auperll>us Clirisli Iboriiin,

noii li.ibercl,

comedll.

sed

,

Ciii Itrlgid»

illa.

vacca

prodest, veiiienl ergo lalrones et niiferent eain mllii, lirlgida tlixlt giiliim ineum, el eo nqita inlliiclo spargeiis, el sanabit inrtrmos. laeln

iiifanlitle,

ilic,

In diebus

vilis.

Urigidam qtiaedam viigo qunerens elemosinam ab

nccipe

:

respondil: episropus paler metis iion esl

ille

Urigida:

ei

XII

doiiio

Iit

parle concilli ttllimus el liirpis et

exlreiiin

et Itrigidn cir-

qiiod t.imen ipsa

iiiitto,

tiita

ita.

iini

et

plaiilain pedis iiec laiiien veritalem conlessa csl.

id saiiclnin

tli.xit:

clavls

Et farliim est

be.ila Itrigida OS slgiio criicis sigiiassel,

ad

qiiis esl

•

inagiio

coiicillo

Ciii

veiteriinl quidaiii peleiites

el

prope ctibnnti paralitico

Diiac

vcrsac

ab po

ul

paiicm

aiiiein siiiit

dii»

illiii.s

in diios

Cap.

CC[V

«prppiites,

iinde

jiOPiuleiifibiis

grnviter

illis

De

CCY.

et

sanclis

episcopo

a Brigid.'» cor.iin

serpenles

ontnlibiis

Gangolfo

iiirrppat.ie suiit.

CAP. CCIY.

.id

isancto (^aiig^olfo^

fontem

veiiieiis

ct

lons tinan.-ivil et ei fontein ven.-ilein doiniiiici:

dixerilis

si

Ciiin .-nileni lioc in.Tiin

ieiieb.-it,

.lutein eJHS a

Ono

solo infixit. iibi

iii

qiiodam clerico

qui cuncta videt

,

,

te

C.-»ini>.ini.i

,

elc.

.-ib'e.-i

iiniKin.im

iiefnrio pollnilnr,

ita «inod

Iinmille, intiuit

veritiileiu ostendat.

Tunc

derisns

b.-iciiliiin,

Illa

,

pliis

(|ueiii

ille,

(jnein

emanavit.

U.\or

fons erupit sicnt

st;itiin

fnerat,

fontein cenliiin solidis,

einit

,

n.-irr.iret, et

retr.-iclo

interpellnret et ijisa inslanler negaret.

Deus

vice

(|n.id.iiii

.Tqii.-i

lolle

inoiili,

Ir.iic

Qui

bibens, venit «loininiis loci ubi exhibuit. S.inctus vero ineinor illiiis verbi

de

nxori doninin veniens

emer.it, et in loco,

Tiiiic iis

innll;i I.Tlin

(201.)

G.Tngolfns ex nobili genere Bnrgnndi.ie oriundns fnit. in C;iinp.-ini.-(

Tost

i>;iiieiM.

iii

ad doininmn.

ubiiir.Tnd.-i Itri^id.t inigr.ivit

De

snnt

miit.iti

903

et Uclalrko.

de hoc enm super his innnum in fontem, nt

imperlerrila iinmisit;

statiiii

morte qiiidam digna es, sed ei, Clericns vero mulieri adh;ierens (xuadam nocte qiii cuncta jiidicat, reservo te. cervicem Gnngolfi abscidere voleiis ipsuin in coxa vnlnernvit. Oiii post aliqnos Oui inii';icii1is muilis cLiruit, dies sninta coinmunione ad dominuin migraA-it. rlericns vero iit Jiidas inorluns crepnit niedins. 1'xor aiilcin Gangolfi cum aiirespondil sic facil virlnles Gangolfus divil qiiod inariliis ejiis negros sniiarel

carnes usque ad ossa dependebnnt.

ille:

,

,

:

meus. Stntim n parte illn tnrpis soiius prodiil lall(pie deinceps siibsciiicel sexta feria, qiiOl veibn jacnit opprobrio, nt Omni vita sua eodem die prolulit, tot turpes sonos «b illa parte emisit. sicnt aiins

,

CAP. CCV. (202.)"

I>e isancto Uclalrico. Udalricus ex (nntritiir.

(jnod fuliirus

essel

Quadam vero

est.

iiobili

Aleinannoniin geiiere

orliis

Ubi diim liabitum vellet accipere, ab episcopus

iii

Augusla.

Ouod

I'er

:

nemo

oleum

Illiiinlnati.

Iii

monnslerlo

jirocedeiile

sniicli G;illi

dicenle

sil)i,

lemiiore iacliiin

die cuin sancto Conrndo Constantiensi ejiiscopo ad meiisam

consedit, a qiia consnrgens ter missam celebr.ivit. dlxit

iii

iiiciiisa j^rohilielnr

iilo liodie satnrior

ad

Oiiod dnin Conrado innotult,

inissain concessit

coena doinini ab eo consecratum

,

credens

enm

coinedisse.

inuili siint sanati et ociili iilurimi

Oiiodain teinj>ore in die sancti Jolinnnis b;ipllstne gr.ivi infirinitate

ndslilorunt ei, qnoriim unus all qnare noii surgis? debes eiiim ad sancUim Johannem inissam hodle celf^brare. Oiii suigens bis rodein die celebravit. Tost iniilln iniiacula anno domlni nongontesimo, aetatis suae LXXXIII, ordlnallouis suae L jnlgravit nd doininuia. Cujns coipus cnia ojipressus, diio jiivenes

1) Cf. cap. 191.

:

)

904

l.iv.imliim

,nd

CCVI

Cap.

fiiit

et

ilmuiil.itiim,

t.iiit.T

Torlatur

aJst.iiilia rfplereiitur.

De

CCYIT.

fr.ng.iiiti.n

igitiir

lisboiieusis ejuscOinis et ipsuin

ile

pO Pinan.ivil,

nd ecclesi-im

eccliisin

iii

sanctis AfTra et

i

OswaUlo.

riincla pprfor.i

iil

siiperveiiil Wolfg.iiii^iis

s.mctne AfTr.ie

Rh-

lioiiorilice sepeliYit.

CAP. eCVI. (203.)

De sancta AfTra

Hilnriae,

filia

ciijiis

Affra.

progenitores a Cyjiro vener.int,

Veiieris dediti, ipsa ciim auciilis

siiis

ciiin esseiit ciillnl

Hariim prosti-

meretricio se dedicaverat.

Nnrcissns ejiiscopus ciim Felice dyacoiio persecutiouem Dyocleliani devilaus igiiorans ingressus est. Et iiriino pro tiirpi aiuatore susceptns est, postea iMiliim

cliristianonim eiiiscopns coauitus, AfTra jiedibus episcopi advolvitiir et slatim converlilur. De luane cliristiaai qnaeruntur, sed AlTra siib )ini fasciculis eos

Tuuc

abscondit.

AfFra episcoiuim ad Hilnriain matreiii

advolula pedibiis ejus siiis

efficitiir

snnm ducit, quae etiam Tunc clamat daemou se injuste H

christiana.

,

linbitnliouibns expelli et recusat abscedere,

tostalem (|iipm

Datur ergo

detiir.

stnliiu

daemon

ei

occidebat.

nisl

aliqua anima sibi in po-

draro magnus nb episcopo iu faiicibus Alpiuin, Tunc Nnrcissiis doiniim Hilnri.ie in ecclesiam

consecravit et Diouysiiim avunciiliim Aflrae episcopiim AfTrn vero cniu soliln exercere negligil,

Gajo

Jiidici

ordinavit in Augiista.

accusnlur.

Ciii

duiu jiidex

pnganns diceret Deiiin cliristianorum merelrlces .ibhorrpre et Clirisliiin habitare iu talibus non posse, AfTra respondit, Christum pro peccatoribus veuisse. Ju,

betiir in lusnla Lyci iluniinis cremari,

livissenl, ibidem compreliensae

iii

lunter aiilem el nncillnc, duia

eam sepe-

igne cremnnfur.

CAP. CCVII. (204

jDc saiicto Oiswaldo. Achiae sororis sancll Admundi regis, qul In die paschae «b elpinosinariiin. Aydnno Lindifnrneiisi divinn niidiens, et ciim lingunm ignornret, rex populo inIprprelabaliir. Et die, diim pauperes conlluereiil el jnm oiiiuia vlctiialla esseiit Oswaldiis rex Angloriim

I.

el jiro Chrislo occnbiiil

,

fiiil

vir

filiiis

inagn.-iriiiii

distribula, discuin argenlenin fecil confringl el dnrl egeuls.

Ciii

eiilscopns con-

nuncjuam inveternscal hnec manus, rennanet enim iisque hodie. Oiil eliaiu dle ac nocte vacnbat el facliim est ila. diviiiis et niil siipiiils aut ilexis genibus gratias ngebat. Frnlre siio C.imfrldo ab iinjilis peremlo diicem lirltonuin cum nultis super se venlentem Ipse ereclo cnicis vexillo el ile.xis genibus superavit. Nouo aulem resiii sui anno , nctntls vero XXXVHI rex Merlciorum, qiil Iiitercessorem suum peremerat, ipsnm in gratiilans

inauum

ejiis

osculabalur dicens

proelio occidlt el capiil Oiii

poslea

reiis el

maln faciens ad

aiixiliiiin

ciiiii

niiillis claniil

Osw.ildi et

pependil, ct

iii

inaiilbiis et brachiis iguoiiiiniose slipili siispendil.

iiiiraciilis.

exlieiiia

.ill.ila

:

—

2.

perdiicliis

sibi parliciil.i

i>.'ili,

Scholnsliciis

vidil iii

se

ijiio

ad

qiiidain

Iiiferos

cnpiil OsAvnldi

iliici, ciiiii

boiia di-

invocat niaiiibiis

n(jua bcuedicla posita et en polala vilaiit obliniiit ct snliilem.

Cap. CCVIII

CCIX. De

et

sanctls Tliecla et

Kunegnnde.

905

CAP. CCYIII. (204.)

De sancta

Tlieela.

Tliecla spons.i Thainiri sedens in fenestra sua niidlvil raiilum

nium venenil, de el

ranluiii

virginitale praedicanteni

Statnra brevis,

se descripsit.

naso aquiJiuo, gratia plenus, verat.

Tunc ambo

;

Tuuc

illi

adJiaesit.

capite

,

qni Yco-

Titiis inilji iiraecesserat

robnsto,

superciJiis

jiinclis

Tlieclae iiliam ciim ajiostolo acciisaad p*roconsiilem trahuntur, matre contra filiain clamanlp, iiiater

quia sponsum siium conlemuit et hiiic

adhaeret.

Timc Taulns

expellitnr

et

Thecla igni injecta illaesa exivit et invenit Pauliim pro se orantem et slatim sequitiir Antiochiam, ibique a qiiodam concnpiscitur, sed videns se contemni, pro sacrilega judici traditiir. Sequenti die Thecla inter leoiies et leaenas et nrsos projicitur, sed omnes se invicem interficiiint et virgo illaesa permansit.

Tunc

in

aquam

inter feras projicitur et dixit

aqua fons baplismi,

:

in

nomine

patris et fUii et spirilua

oinnes ferae statim inoriebantur. Iterum in amphitheatro inter feras crudeliores projici jubetur, sed piae matronae conJluiint et odorifera (piaedam aptant, ut ferae dormiant et initigenlnr. sancti

sit

iiiilii

Iiaec

et

Qnibus statim soporatis taiiri fortissimi adducuntur quibus ignita ferraineiila ad genitalia ligantur, ut niagis saeviant. Et virgo ligata inler illos projicitur, ,

sed illaesa et coinbustis vinculis absolvitiir. Deiiide iteriim ciim apostolo Suironain pergit. TandeiU a Paulo recta benediclione siimta Yconium rediit et sponsum inortuuin reperil. Mater ejiis in siia neqiiitia iiermansif, ipsa vero iniiltarniii virginiiin inaier exstitit et oraiis ad doininiim inigravit.

CAP. CCn. (206.)

De

isancta

Knneg^nnde.

Ex nobilissiino parentum magnorum videlicet Augustomiii sangnine diio immarcescibilis gloriae ilores eniicuerunt, seciindus videlicet Henricus , Romani iinperii gloriosissimum deciis , ejusque dignissima collectalis pi.ie memoriae Ivunegundis imperatrix. Eadem vero beata et Deo dilecta Ivunegundis terreiio iinperatori corporaliter,

non

carnaliter conjiincta

coelesti regi virginitatem suain

finem casli conjugis consensu teste Deo conservavit. Ouod postmodum diviiiitatis testimoniuin ne lumen in tenebris lateret, ostendit dum eam ad confundenduin virginitatis hostem et obstruendmn os mendaciuni contra virginem Christi loquenlium snper ignitos vomeres incedere et illaeSam consecravit, qiiam usque

iii

procedere dedit. In fastibus itaqiie constituta coiitinentiae siiae gloriam siib terreni chlainyde imperii satagebat abscondere, ut tanto propensius, qiianto efficaclus erat, promoveret, quain Deo instigante illo quoque adjuvante ad ]audem ipsius cogitabat perficere. Deniqiie postmoduin novellam foeciuidissiime plaiitationis suae ecclesiam qu.Tin cuiii illo suo studiosissimo cooperatore Honsicut Iiacleniis cernitiir, fabricavit, siib rico iii loco Bainbergensi venustissiine palrocinio principis apostolorum beati Petri et sancli Georgii martiris inonasteriiiinsub regiila beali Benedicti ad aqiiilonarem plagain in honore sancll Micliaelis ,

,

archangeli exstrusit, noii ininori studio praedlorum qiioque ac diversoriim doTertiaiii demiiin versiis, meridieni siib ordiiie cnnonicoriim nariis ornaineiitorum.

5?*

De

Cap. CCIX.

90(i

saucta Kunegunde.

$ub titalo besti protomnrtiris Slephnui pnrvo rjuiilein scheiuate, sed lu.-ijori Oper.-t de suo matriuionio ecclesi.iui dedic.ivit, .'id (ju.im dedic.iud.im Uenedictum \tniiam, qiiem i)rivntus Deo dignus iinnerntor Henricus ad confirmaudum Bniubergeusem poutificalum advocnvernt, venire rognvit. Ipsa quotiue illud iisalniographi secum decantans; domiue , dilexi decorein doiuus tn.ie, diversa eidem ecclesiae juxta iuiperialein magnificeuliam inunera contiilit, iii diversis ecclesine ornamenlis, quae omuia iiise dominus apostollcns, ut seini^er memoria fundaIricis

ne qunndo per fraiidem aut violeutinm vel furto subbanni sui inuodalione, LXXI quoque dnorum episcoporum, nuctoritaf e ipso die confinnnvit. Item monasterium ad hono-

ipsius illic floreal, dirra

traliereutiir,

qui illuc aderanl reju sancli

,

salvatorls noslri Jesu Chrisli et ejus victoriosissiinne crucis in loco,

mnguifice constnixit et nncillarum Dei ibidem Deo secunduni regulnin beati IJenedicti servientiuin congregatlonejn deceutissiine declinavit. rorro cooperante ei in omnibus imperinli mnjestnte idem inounsterium omni ornatii decornvit, aule priucipale altare yconain de auro et lapidlbus pretiosissljnis slatuit, cnlices nureos et argenteos, cntinos aureos, aureos urceos, pallns et cnsulas, vela et cortiuas, cappas auro et pretiosis gemmis inlextas et caetera utensilia sive vasa ad iniuistoria tanlo studio et tam sumtuosis expensis eideiQ

qui Confugia dicitur

,

ecclesiae contiilit, ut, qulcunque ea iutuentur, reginm

inunlficentiam et

miram

utriusque imperatoris, videlicet el iinperatricis devolionem in Denm, maguopere inirari non cesseut. rrneler Iins priuclpales suae operntionis et i^rimarlas ecclesias

,

qune conventunlis ecclesin, qune inonasterin illorum donntivo non glorlnu-

tur, se aut in praediis dilatatas nut decorntns ornamentls tate collnpsas reaedificnrunt, qunsdain eliam desti'uclas et

Alias eniin nntiqni-

!

nd nlhilnin

i-edactas

in pristinuin vel etiam in meliorem stntum instanraverunt , et sicuti prudentes virgiues oleum suae inisericordiae in diversos fudernnt, ut merito dicere possiut:

O

conjugium non vohiptate, sed bona ubi una fides inviolntae castllatls, ubi unjis spii-ilus juisericordlae ot veritatis, ubi idem velle in virtutibus idenuiue nolle in vitiis, ubi nec prlinus nec nlter dlscerni potuit, duin alter, quod priinus, volult, ubi pnr animus in mulllfaiils operiim elfectibus pares in duobus ostendit affectus, quales hns nuptias dixerim, iiescio, unuin scio qui.i nostrn modo nescit reglo tnlos duin propter leguum coeloruiii se castrantes neo pj-olem terrenae foccunditalis exspeclantes coelibem a Deo geucrationem reciperent, a quorum ore Inus Dei nunqunm deficiet. Haec esf gouerntio quaerentium dominuin, qui viventes in Cliristo, inembra sua mortificantes prppter Chrisfum , super terrain inortentium inodo rognantes cuin Christo boiia domini sui vident in j-egione viveulium. Ouoninm de viln ot inirnculis pii Ilourlci christinnlssiini imperaforis el miseialioiiibus vnriis, quns feclt in domo doinlni, de slguis quoque ct mlr.iculis, quae post trnnsitum ipsins por oum frclt Dous, satis et dlgue scriptn sancl.i rcceplt ecclesi.i, nunc nnlmum pupugit nc in incntein venit, vitain ine inemorandac virglnis nostrae breviter explicare ct ineinorlae Chrlsti

bonus odor sumus

iu

omni

loco.

voluntale copulatum, o sanctum inatrlmoniuin

,

,

,

-

scripto commendnre, ut nd exeinpln ojus se intuentos quaecumque virgines, quaecumqne verae viduae perfeclae vitne norin.-iin arbitrentur convprsafionein Indlgnuin eniin nobis et inngls oporne prolliim dlgnae duximus, ut illi ilJIus. officiuin subtrnhainus oris,

poris.

providentln qiiolidle nllinenta porclpimus corsempcr cnstode, ubl oam

cujiis

Ilenrico itaquo suo suae cnstitntls pntlentissimo

suis virglneiu, uti trniisduxernt

suspirnbat, gandia

tr.-insl.ito,

,

nd coeloslia, qune jngitor nd Deiim ut somper fotniii contiilit, ipsum

in Chrislo rosignnvit,

illa

se

suae castilnli, iiecossitnti ac s.ihiti ndosse, illiim siils ccclesiis, illum filiis, qiios nggrogaveraf praesonlom alfore, ndvoc.iro vlgilibus oralionibus in-

ei in ipso

stnre,

,

,

die prncticnm Qnin M.irthn

ngere non cessabat.

Ou.infa vero

,

noclu coulomiilntlvnm

eJomosinnrum

Inrgitale,

ciiin

qiianfn

Mnrl.-i

vilnm

oralionis

iii-

pro benli conjugis defuncti niilina dosudnverit, in subscrljita pnglu.i, rjunin ipsa per se, nain litfernrum et nrlium alinruin distingnere nuro geininlsijiio stantia

sncrns

veslos

peritissimn

agiiosror? liolorlf.

fuit,

Kiiuc-Mindis

coinposuil

diviui

ct

scripsif.

d!<jion5nliono

solo

Quicunque imjioralrlx

voluorif, noiniiio

De

Cap. CCIX. spinliialiter

lectioni,

dilectne

congregatioiii

i)roi)rine adversitatis

in

sarcinnm

sancta Coiifiigi.i.

faciliiis,

Kuuegunde.

907

Quidqiiid fiistae convenit diaestiiiio,

veJiiti

tolerarein

,

si

vestras res salvas incolumesque exsislere viderein.

Ouainvis eiiim mens provestrne tainen recordationis nncora a cordis profunditate uoii evellilur, et Jicet loiige reinoli ab ociilis, ab Hniino tamen nunqunm recedetis, quos non sepnrnbit ;i caritate Christi casus doloris ac loiisinquilas reinotionis. Ouiu etiniii si ninissae facultatis usus coiicederetur volnntas liaec operis exlubiliono coinprobarelur. Ipsiim taiiion inodicum, quod adliuc Deo volenle reliquum tcneiniis, vestrae coinmunilioni alienuni

curnrum fluctibus undique quatiatur,

cellosis

,

,

esse noliiiniis, ut participalioiie parvilatis reveletiu' magnitudo devotionis. Mator

nninque, si parum liabuerit, pnrum filiis Iribiiit. Ecce haec inodici siimtus inunuscula nd refectionem vobis miiluntur carnis, iit nniinnm senioris patris vestri coiitinua orationis aliinonia reficintls, quoninm tot jnslonim preces iinnniiniter contiiiuatae

vnlet

apud Deum

doprecatio

miilluin possuiit i>roficore

Jacobo

atteslaiite:

inultuni

llle etinin ntque etinin jiistiis doininus, qui aequilatem siipplicatlonis exaiidlre non respuit, sed vobis indefessis intercessoribus suprndicti cnri nieinoriain ficienlibus snhitis dnbit prnequi i)orseveraverit usque in fiiiein, snKnis miuiu, qiiod ipse pronililit dicons erit. Atque boniiin opus in conspectn eliam Doi plaGihim esse cernitis, si non solum pro illis, qui in hac vila posili, miilta vobis doiia, sed qui nulla feceriuit oraveritis. Obsecro ergo, ut eum it cordlbus vestris nunquam abjiciatis, qiii vos taiiiqunin i^roprins ainavit, atqiie liunc locum veslrn servilute llorere voluit. Estote quoque inene necessilnlis menioros, seinper in lillnrilnte cordis jiisti

assidiia.

jiistilias dilexit,

:

,

Necnon vestrae alque magis concrescanl, quateniis in dle trlbulationis clamorein veslriim ipslus auros exnudinnt, qui dicit ubi duo vel tres eongregati fuerint in noinine ineo in niedio eoruin siiiii. Ouod vos onini inodo promereri hortor eodein prnostniito, qui ciiin pntre et filio inisericordes, secunduin ilhim npostoli: dileclio sine simnlatione.

mentes in qiindnin niutune

solidilnte

caritntis

inngis

,

:

per omiiia saeciila saeculoriiin. Ainen. Denique succedente iii regno, ipsa ciirls saecularibus, sicut jaindiu desideraverat, exonerata jam in ipso anniversario die transilus sancfi Henrici archiepfscopos cuin eiiiscopis ad dedicationem Confnglensls eccleslne convocavit, ubi iiiter missarum sollemnin imperlnli deceiitissiine omnl ornntii culla a'nte principiale altare virgo Dei devota processlt ibique thesaurum Incoinparabilem, ligni videlicet dominici crucein, parvnin quideni in mnterln sed ninximnm in virtute domlno obtiillt. At ubl lecllo evnngelii, in qiin super nrborem criicis descendens consplcientein se Jesiiiu siiscipere et nb co benedictlonem pnslllus meruit accipere, lectn fuit, regalem purpiirnm exiiens Innlcnm fusclorein, qnain ipsa slbi manibiis suis operatn fuerat, sacerdotali bonedlctione dala vestein rellgionis induit et multls quidem pro se Jlentlbiis, pro illa autein gnudentlbus, quae jam saeculum dainnasset in vestibus capillls, qui Iiiicusque in eodem monnslerlo pro veneratione servantur, ])rnecisis, imposito sibi nb episcopo velo niinulo fidei Siibarrata grntiilnbunda siiccinuit: posuit sigiium in facieiu inenm et aniinlo suo subarravit ine domlnus meus Jesus Chrlsliis. Ita sponso Chrlsto consecrala, dum filiarum suarum se sanctlssiino conlubernio appllcuisset iion iit inater filiabus se praoferebat, sed omnibus insorviens servlleiii porsonniu se ostendebntj et spiritii sancto vivit et regnat

Conrado

sibi

,

,

,

ut, cuin omnla faceret, ostentatlonem fugeiet sliiguloriini , ne reciOperabntiir manibiis suis sciens, peret in praesenti saeculo inercedem suani. scriptum esse: qui non operatur, non inanducet. Sponso suo aut orniis loquebaluc aut psallens ad ecclesiae llininn pnene in^^-isn propernbnt. Nihll severitate illius jucundiiis, nihil jucundltate soverius, trislis in risu , in tristltln suavis ita tainen,

breve

vllae spatium aeterna

memoria compensabat. Idoin

illi

orntionis locus

et quielis fuit, ideni seinper hnbitus in ciiltum corporis, duin sciret, rejlciendns

delicins

corporis,

qiiod pnulo post

legere aut legentem nudire vidlsses

veiniibiis ,

iiuilta

exnrnndum

illi

circn

fuit.

Semper

coiitubernales

eaiii

devolio

frequens deciibnntlum vlsitntio, sollicita pniiperiim consohillo. Prneteren eaiii fecisse phira iniraculn crediinus, sed quod glorlnm humannni et olouni adiilntionls

De

Cap, CCIX.

908 semper

liigerft, illn voliiit esse

tejiiporuin

suppressa,

fiiit

iiiciiriae

hominuin seu revolutioni

Unde

defeclui tleputaiidum virlutiiin.

iioii

,

sancta Kunegunde.

eli;iin

tantae m.ijestati

indigna scribendi minor materia fiiit, pnuca tamen , quae in scriptis reperiinus vel veridica sancliinonialinm, ubi ilJa pro Cliristo miiltabal , rejatione cognoviinus,

Iiic

inserere

dignum

Cuin post orationis frequentiain inter lectionon iilnmis exstmcto sed cilicio strato

du\.iinus.

nis lassitudinein ancilla Cliristi in lecto

,

more

iiiembra sopore gravala remisisset, puella sacra, quae de sacros codices legens,

illi

assidebat,

cuin fere ad inediuin noctis lectionein extenderet, cali-

gantes oculos clausit luinenque e manibus elapsum paleas corripiens sni fragore et concnssn facto virgo Chrisli de flammas circa se aspexit, ad orationis arina se convertit et signo crucis adustionein illam absque omni suarum laesione qui Babylonensem regem in sno vestiuin avertit. Tua haec, Cliriste, opcra furore confudisti et Babylonios ignes, ut pneri lui liberenlur illaesi. Aliud miraciilum lam timendum, qiiam iniraiidnm Iiuic placuit subscribere, in quo aniiiii Habuit secum sororis illius constantiam et rigoris severitatem discere poteris.

circuinjacentes

somno excussa

sorores excitavit,

,

clainore

diini colluctantos inter se

,

suae iiliam, Jutlani iiomine,

quam

a i)rimis annis

saeculariuin qiioque littorarum scienlia instruxerat.

educalain oinni disciplina

Haec malerleiain non minns

amore in monasterio secuta et consecrata fuit. Haiic omnibus plene instructain, ut ejus in orationibiis, vigiliis ac jejuniis perseverantiam et a domino patientiam perspexit, omiiiiim nssensu et rogatu primaia

religionis qnain dileclionis

in

Cum vlrgo mater fillain susclpiens sanctam jamdudum habitam praecedentium patruin repe-

in ipso coeiiobio eain abbatissam praefecit.

juxta cominonltionem

Deo placlta saepe dicere, frequenter audire, solitas religlosi itineris vias non deserere , inagis magisque errorum devia et dyaboli calcare figinenta. Niillam liici ac tenebris, verilati atque mendaclo turpitudini atque egestati apud Dei servos decet esse cominunionein, sollicite cavere, ne vana sectando desiiieret esse templum Dei, fieret

tens alloquia inonet ob salntis affectum utilla ac

,

liabilatio leiiebraruin

aspectiim.

,

daemonis inonuinentum

fieret

adjuvante possit invenire.

luinina sua in Dei defigere

Ilia

ubi in

meliorein cultiim,

iiialiira

illo

Deo

hujusmodi iteruin alque ileruin maleriio oinnibus jam perfectam el ipsain magistram venerari

Haec

stiidio el inculcans quasi in

coepit.

,

Friinainque docel facere, ut fructnm doctrinae siiae ipsa in et

libertate poslta esl,

p.iiilatim

a rignre

siio

dellcere,

vitiorum alimeiita desiderare, ultlnia iii clioro, priina in convivlo, iiuellanim f.ibulis interesse et in oinnihus laxius se agere coepit. rro hujusmodi levit.ilibiis dum oam sancla Dei privatiin inter se publice coram omnibus argiieret, saepiiis obsecraret, increp.iret nec illa veliit laiitloreiii

cibiim,

,

Ouadam

malerlerae patrocinlo aut fainlllarltate vane confisa

einendarat.

rum

eral) sequilur,

ipsa

defiiil

nim conventu

qiiain

,

illa

crucein

(

iiam dies

domiiilciis

die

abbatissa

inquirens el ejiilantem ciim coaevis in conclavi reperiens zelo

armata cuin verbo correptlonls dextra maxillam ejus perciisslt, qiiae qiiasi sigillum qiioddain form.im digitorum accepil, qua omiil tempon^ vitae suae iion carult. De quo iiiinirum facto, constat, qula non tam pro se, sed alioruin emendatione hoc pertiilit, ut Iiujus visio aliis iiroficeret et ad melioris vitae sttliim a vitils snis retorqueret. Forte et illiid detractoribus fabulosnm et infidelibiis videre visibile putabilur, quod sanctltatein illius, quain gratia Iiiimllilatis ipsa homines l.ilere voliilt, elementa loquunlur. Denlque cuiii i>ost lectionein evangelii suo sollemni modo ad altare sacrificalura accederet, dexlra manus suae chirothecam detrahcns, cuin nnllns, qiil rociperet, adessel a se rejocit. Ou.iiii radliis solis per fenestrae rimulas iutr.iiis siiscoplt ot tamdiii quasi f.iiimlando siistinuit, donec illa post sacrificiiim rodleiis e.iiii reciperet. Tale ollain qiiid iii beati veste Goarls allquaudo divlna virtute ostensum fuisso legitur. Oui duiii a sede rustici Trevirensls ponllficis dospicltur, a suinina innjestate

liielatls

,

per inajoris liiininarls iamiilaluin toriiin

,

quae

jiidicoin

cunctorum

Iionor
Omniiim

itaqiie

ineruit Iiabere virtutiim.

cap.ix erat ineri-

^)uindeciiii lu sancto

projioailo supervixit annos, tnin humilitatis gralla quaiii pro roligionis roverentia

omnibiis ndmiranda.

Taiidom pro

iiiiiii.i

abslineiitia ciboruin orationis et vigi-

Cap. CCIX. perseverantia

liariiiit

iiicredibili

morbo

paulaliiii

deficere.

taineii

spiritus

quia

,

De

sancta

coepit

Kunegunde.

corpore

laiigiiescere

et

ingravesceiile

Sed diun meiiibra dolore contralierentnr

laus

Dei

ore

in

liujus

seinper

909

'

exterhis,

conforlabatur interius.

Vocabat sanctos angelos, quorum hic vita, illic nunc consortio frnitur, apostolos et confessores, quonim fideni semper et confessionem tenuit, interpellabat, Cliristi iu suo exitu invitabat clioruin, quaruin aeinulatioiie iii carne, propter carnem viveret, iinmaculatuin Cliristo consecraverat tomm, omniuiiL Deo famulantium sibi adesse, sibi occurrere orabat auxilium. Yere quod scriptuin est: tiineiitibus Deiun omnia cooperantur iii bomtm, in obitii tantae virginis videinus comiirobatiun. Necduin si^iritum eshalaverat, necdnm Christo debitaiii

virginuin

dum

reddiderat vitam et

jaiii

fama volans

tanti praenuntia

hictiis

non tam sacratas

virgines aut diversi ordinis viros, sed et totius urbis populos ad exsequias con-

Sonabant psalmi et totain domum ubi sacrum corpnscuhim in medio super illo nobili suo cilicio composltum jacebat, in siibliine resonans litania pro exeiuite anima quatiebat, Interim ex more regales tamquam imperatrici, parantur obsequiae aurea feretro obteiiiion ut paupercuJae debentur sorori denda proferuntur velamina. Cuin illa pallentes vultus , quos ante ut sponso venienti laetos videres, ad os retorquere, inanu annuere amictus iste, ait, non Ornatus Iiic alienus est, his terreno sponso, istis coeest meus, auferte hinc. gregabat.

,

,

,

:

sum

nuda de utero matris ineae egressa suin iiuda regrediar carnis materiam involvile et corpusculum meuin juxla tuinulum fratris mei ac domini Henrici iiniieratoris, quein me vocantein video, in proprio locello reponite. His dlctis in manum doinini siiiritum condemnans carnis sarcina abjecla ad suum ainica revolabat autorem et in pntlcpiam iiossessiolesti

illuc,

copulata

,

,

his miserae vilem

nein diu peregrinata conscendit, terris matrem communem se amlslsse fleritibus, coelis autem concivem in suiim consortluin se suscejiisse gaudentibus. Ita deiiium

sacro

illo

corpore feretro supposlto nobilium ordine praeeiuite , mullls illo sibi semper familiarlssimo pauperum

hlnc inde conHuentibus turmis cuin

contubernio ad locum praedestinatum sepulturae fellces exsequiae usque delalae Cum vero relictas arbes, vacua rura, desolatas civitales, undique consiint. ciirrere populos videres, inatres par\ulos suos in brachils gestanles, infirinos in grabbatis jacentes sanitatis gratiam sperare, fellcem se credere, si cui aut feretro jungi aut ab ipso contigissel obuinbrari. Tandein in ecclesiain sancti Petri corpus non sine labore deportatum triduanas ibi merilis suis acbeneficlis condignas habuit exsequias. Filii, quos illic ipsa in Christo aggregaverat, de matris pace jain securi, pro se anlein solllclti incessanter psallebant, duin eam sibi ad horani subtractaju sine timore amissionis in spe iierpetuae intercessionis recepisse plaudebant. Mater de coelo filiorum prospectans affectum gaudebat. Ita velatuin sacrum corpus sacris veslibns dyademate Christi smiposilo suo loculo in hactenus venernlur, reposiliim est, O felix Bainbergensis quPm amiserns, procax et malefica IJngua detractoruin occultorum testiinonio confutata est, duin virglnitas ejus rebus approbata sanctitas clarescentibus signis videtur testificata per Chrlstum dominum

dextro latere ecclesia,

,

sicut

recepisti Ihesaurum,

nostrum, Christianae religloni proficiens, fidelis ecclesiae, quae in evangelio voce domini testante Dei mater et filia per gratiam nominatur. Mater, quia sanctae filia quia virginis filio pro saliile operatlonis exemplo filios domino generat nnmdi incarnato eruditione sanctorum patrnm qnotidie generatur, salutem missam a domino coelestis archiatri eiTectlbus medlcinae plenam tam corporls aurlbus animadvertat. Mundanae machlnae condilor, luimano generi per inobedlentiam lajiso condolens, ut aeternae vitae fructus faclentem novam plantationem, scilicet primitivam ecclesiam insereret, palriarclias et prophetas in munduin Qui creditum sibi officium qulnque coiporis senslbus, initlere dlgnatus est. :

,

sexlo quoque, qui est sxilrltus prophetlae, myslerium incarnationls Christi et oinnia quae de ipso nnnuntiTinda erant, praedlcanles alii asperltate vitae, alii ,

diversis

poenarum mortibus,

impleverimt.

Horum

ii'si,

quem prophetabant, famulatum suum

fideliler

limes Clirislus aeterni pntrls consilio pro liberandis hoiui-

nibus de intemeratae virglnis utero processlt

,

ut

jam

inclioanfe plantalione

Cap.

910

De

orbein a^ioslolis araiu de

l>er

inissis

CCX.

sanc(a Dorotheo.

siio

corpore

quae sanctae

vellam superaedificnrel ecclesiain,

fiiso

SRuguiue fabricalciia uo-

triuitatis fide iuibuta et imiii-

dnta baptisini gratin iiiartlres, confessores et infirini sexus virgines aniiiio taiuen constautes priinilias obtulit, inter quas beata Kuuegundis ilos Bambergeiisis ecclesiae cuin snncto Henrico , qui Romanum tenuit iinperium , sub conjugii specie immortali sponso castne virginitatis honore deservivit. Unde jam ejus snuctitatis inerita per orbem manifestn declnrntione apparent, quin in loco, ubi ejus quiescit, iufirmi quncuinque Inbornntes nagriludiiie sniiitaUt auteni ad oinnia caulissiini testes simus, veritatis amntoribus qune scribimus, curiose indngantibus, scinetati nostrae succedenfibus de Iiis licet quo tempore curationuin operatioues meritis praefatne impernlricis iiiitium liabuerunt, largiente domino, prout possuimis, exjilicare volunius. Aniio doininicae incarnatioiiis MCLXXXIX indictione 11 Tliieinone XIll Bambergensis ecclesiae episcopo quarto pontificatus siii anno ad vincula sancti Vetri, iie de snnctitate prnedictae virginis ambigeremus, slgnonim experlentin certificati sumus. Nnm duiii solito more jiopulus nd praedlclum lociiin oralionuiu et vlgillanim causa coiivenlsset, alTuIt etlaiu quldam dnemoniacus de vllla quae dlcltiir liairreutt, qul iiec plelntem agiioscens nec scelus nbhorrens fillum suum igne

sanctum corpus

tein recipiunt.

,

,

Hic diiris fuuibiis adslrlctus ad sepiilcliruin snnctne Ivuuegiiudls mausuescere coeplf, ut furiali morbo absolutiis Deum omulpofeutem laudaret elque, cujiis patroclnantls merifis lioc accidlsse coguovit, cum caterva, quae praesens exsliternt, debltas laiides declninaret. Igitur duin haec ciiiii solleinnitale chori et populi devotlone ngerentur, quidaiu contrnotus in siibiirbio de liospitali sancti Aegldii adductus sanltatem iiostulabat et misericorditer exauDum slgnorum fainn toliiin Baiiibergensem ditiis, quod precabatur, obliniilt. lociun resperslsset, coiitractus de doiiio Conradi praeposlti majoris ecclesiae cremnvernt.

ila

saiiltnteiii allectnns, et

quaiuvls nntiira

Iii

meiiibrls ejiis oberrnssef, taiiieu, prout

poluit, velocius reptniis vcuernbiH sepiilchro se Ingesslt,

optatam

Aiidlens hoc etinm

inveiilt.

ecclesla cnnoiiici veiilt quantocius gratiae sicut caeteris subveniri,

Dc

Oltonls

ad locum sepulchri sperans

cui slne

CiVP.

ubi a domliio salutem

domo

contractus de

morasubventum

in

endeiii

slbi ex beneficio

esse in Cliristo lestninur.

CCX. (20?.)

isaiicta ]>oi'otlica.

Oloriosa vlrgo et innrllr Dorotlien ex palre Doro et genita ex nobili snngiiiue seiintoriim.

lllis

iiiatre

Thea

fiilt

pro-

teiuporlbiis vlgiiit persecutlo chrlstla-

iiorum iu terra Roinnnoruin. Unde Ipse Doriis speriiens ydola, Roiunnn derengrls liuqueus iirnedln ciim posscsslonibus vin(>is, cnslris ac doiiiibiis IrnuS' fretavit cuiii iixore siin el diinlnis filinbus Chrislen et Callslcn, jierrexit iii regniiin Cnppndoclne venilqiie iii clvltnlem Caesaream iblqiie hnbllnus geiiult ,

,

de cujus viln niiuc inleudlmiis loqul. £t ipsa gcnitn secuiidiim iiiorem occiilfe bnptlzntn est n qiiodam episcopo saiiclo, qiii nomeii ei iiuposult ex patre et matre composiluiu. Dorothen nuteiii ipsa puella repleta cst splritii sniicto, vlrtiitlbus et omiil pncls dlsciplliia imbutn, forinosn valdc fillain,

clirisllniiorum

siiper

omnes

iiuellas

regioiils

illiiis.

Oiiod luvidiis serpens iulmiciis caslitalls

ainorem vlrglnis DoroOul inillciis pro ea, flioiideiis thesniirum et res nbsqiio coiiipoll delermliialloiie pio dole i^rodere ipsnm legiliino toro produccndniii. Audlens hoc dulcis Dorolhen quasi lutuiii dyabolus nou siistincns Fabrlcluiii lerrae praefeclum tlicne sliiiiiilaiis,

iit

Ipsniii cnruali coucupisceiitla

Iii

nppclerct.

De

CCX.

Cap.

•

911

sancta Dorotliea.

lerrne tlesinciens lerrenas divili.ts et JntrepiJa se Cliristo desiiOnsatain fateljfitnr.

Ouod nudiens

eam iii dolium jilenum ferventis ipsaque adjutorio Clirisli illaesa manens, ac si balsamo nngeretur. Multi autem x'aganorum videntes lioc miraculum intra se ad Cliristum convertuntur, Fabricius vero credens hoc magicis arlibus fieri, ij>sam in carcerem reclusit novem diebus absque ciborum alimentis. Ouae nutrita a sanctis angelis dum producitur ad tribunal imlclirior, quam nunquam visa fuerit, apparuit cunctique mirabantur, quod tot diebus absque cibo tam formosa videretur. rabricius vero dixit: nisi Deos in praesente adores, equulei poenas non evades, Dorothea respojidit Deum adoro nou daemone)!!-, Dii enim tui daemones simt. Et prostrata in terram elevatisque in coelum oculis oravit ad dominum, ut Fabricius furore succensus inox

olei milti jiissit,

,

,

:

suam et quod ipse sit namque Fabricius cohunnam

oslenderet omnipotentiam

eum.

Erexerat

,

solus

Deus

et

non

alius prae-

desuper ydolum. Et ecce mullitudo angeiorum cum impetu veniens conterit ydolum, quod neo parlicula cohimnae Lnveniretur. Et audita est vox daeinonum per aera clamantium Doroihea, cur nos sic devasfas? Et multa millia paganonim ad Christum manifeste convertebantur, qui etiam martirii pahnam ingressi sunt. Ipsa autem Dorothea equuleo est suspensa i>cdibus elevatis, iincis laceralur corpus e/us virgis castigatur, Jlagellis IlageJlatur, deinde ad mammillas virginis faculae ardentes applicatae snnt et ipsa semimortua nsqne ad crastinuni reclusa esl. De mane producta nec nlla mactila nec ulla laesio apparuit. De qno etiam cum ipse praeses mirarelur, dixit ei: adhuc revertaris amoena puella, salis namque casligata es. Et misit eam ad duas sorores suas , Christen et Calisten, quae metu mortis a Christo recesserant, ut ipsae Dorotheam sororem snam a Christo avellerent. ler

et

:

,

Dorothea autem leniter alloquens praedictas sorores, auferens ab iis caecitatem Ouod audiens Fabricius ambas sorores cordis et eas ad Cluistum convertit. dorso ad dorsum ligari fecit et in ignem iirojici et cremari. Et dixit Dorotheae: quousque, malefica, nos protrahis? aut sacrifica et vives, aut sentenlia capilali laeto

vullu respondit: quicquid vis,

plecteris,

llla

domino

sponso meo

et

,

passura

in cujus horto deliciae, et rosas

Hoc audiens tyrannus

cam

sum pro

Christo

poniis colligam et

cum so ipsum infremuit praecepilque, ut pulchritudo ejus et facies ejus baculis et fustibus caederelur, et fatigarentur quod nec vestigia faciei in et ipsa apparerent , et in ut lortores

Jaetabor

ipso in aeternum,

in

De mane vero producitur

carcere servata in crastinuin.

dum

illaesa

a

salvatore

muros ducitur, videjis eam Theophllus protoiiotarius regni qnasi illusorie rosas de viridario sponsi sui petens sibi iniltl, qnod illa proinisit. Cum autem venit ad locum decollationis, rogavit doininuin pro omnibus, qui ad lionorem sui nominis suae memoriam passionis poragerent, nt in omnibus salvarentur tribulalionibus et praeclpne noslro curata, sententia capitali judicalur

,

et

extra

a vei-ecundia , paupertate et a falso crimine liberarentur et in fine vitae conlritionein et remissionem Oinuium peccatorum obtlnereiit, mulleres vero parientes iioinen ejus invocantes celerem senliant in doloribus piofectum. Et ecce vox

de coelo audita est: veni, elocta mea, oinnia, quae petiisti, inipetrasti. Dorothea vero inclinata ad ictiim spiculatoris apparuit puer piirpura indntus, discalceatus, crlspo capite, iii cujus veste stellae fuenint, ferens in manu orariiun,

secro

te,

Cliristum

id est sportulam

doinine mllii

suum spoiisum

cum

feras

,

tribus rosis et tot malis.

eas Theoi^hilo

scribae.

Cui Dorotliea:

Et

decollala

et

ob-

ad

feliciter collocala est.

Passa est auloin gloriosa virgo Idus Februarias Fabrlcio praeside

Doiolhea anno doiniiii CCLXXXVII sub Dyocletiano el Maximiano iinperatoribus Romanorum. Theophiliis autem Slans in palatio praesidis et ecce puer apparuit circa eum et sustulit eum iii et martir

partem dicens: Iias rosas cum pomis inittit tibi soror mea Doiothea de paradiso sponsi sui. Puer vero disparuit. Tunc Theophilus prorupit in voces laudando et glorificando Christum Deum Dorolheae, qui mense Februario, diim magna frjgora terram cogebant nec aliquod virgullum frondibus Teslitur, rosas et poma, quibus vult, mittere potens est,

ciijus

nomen

sit

tione et praedicationc fere tota terra convertitur.

benedicfum. Et illius affirinaVldens hoc tyrannus plurlbiis

De

Cap. CCXl.

912

sancto Wolfgango,

generibus tormentoniin, (jnnni Dorofheain crnciayit, iiltiinum vero in particnl.it niinimas suecidi jussit et ad manducandnm projicitur. Theoiiliilus vero sacro baiitismate mystico coriiore et sanguine Chrisli comninnicalus est, perrexit ail

Christum, qui glorificat sauctos suos, et glorilicalur ipse iii his, qiii patri sanctospiritui consnbstantialis et coaeternns vivit et regnat Deus in saecula sae-

que

culorum.

Amen.

CAP. CC\I. (208.)

De sancto Wolfg^ango. Wolfgnngus natione cxnidem Alemannus, genere vero ingennus, ab ipsis Deum fontem vitae sitiens et sancti spiritus gratia illustratus, quamvis mundi amatoribns videretur contemtibilis, magna meritorum praerogativa eminere coeplt. N.iin revera necesse ost ut, ijuem mnndus odit , diligatur a Deo. Sanctos viros in hoc saeculo constat peregrinos esse et hospites nnde et reprehenditur Fetrns, quod tabernacuhim in inonle fieri cogitavit, qula sanctis in hoc mundo tabernacnhun non est, quibus palria et domns in coelo infantiae nidimentis

,

Sancti virl fundilus saecnlo renuntiantes ita Imlc mundo morinntnr, ut soli doinino vivere delectentur, qnantoque ab hujus snecnli conversatlone se subtrahunt, tanto internae mentls acie iJraesentiam Dei et angelicae societatis frequeutiam contemplantnr. Qui enim remmtiat rebns suis, sua abnegnt, qul vero

est.

semetipsum

Hoc adlmplevlf beatus landabilem et castam vitam duxerat, deinde artlorlbus regulis implicari desiderans in Suevia apud coenobitas, qul In quo qu.anto solitarli vocantur, monachlcae vltae normam professus esf. rigore, qualique observantla vixerit, et vlrfutum suaruin exitus et ostensae sibl divinitatls visionis patefecit provenfns. Xam cuui beatus Wolfgangus adliuc iii palerno solo positus peregrinari pro ainore divino aflfecfaret et hujusinodl desibeatnm Chrlsti confessorem derlis sanctorum se snfFragiis jugiter commendaret Otiuanun , cui se suaqne frequentissiine coinmendabat, sibi iii somnis adstare videbat, quem jussus intendere ab eo hujnsmodi accepit verba: qula rogatus panper et a te rogavi dominum pro te, manifesto tibi nunc fiilura quaedam inops de hac provlncia egrcderis, sed in alla, in qnam pro amore Cliristi exnlabis, eplscopatum caducis rebus sntis locnplelem praedestinalione divina sus-

renuntiat moribus iiravis,

Prlmuiu inter

^Volfgnngus.

scllicet abnegat.

canonicos

,

j

cepturus

erls.

Cujiis In adinlnistratione si fidelein te

exliibuerls,

expletis

XXII

annis vifain transiloriam erls e.xifurus et aelernam ingressurus. Et hoc procul diibio scire te volo , quod anlinam tuam condltori redditurus es in loco, ubi snb noinlne Chrisli a chrislianis meinoria mea veneratnr et colifur. Ouo me iu tui de Aegypto hujus mundi spero adventurum cuin de clvibus supernis ad fe venturos consolafores habere menierls.

hora exitns

Wolfgaiigus

Iiac

visione percepta eo ampllus,

qiio

cerfius

caeferis,

quos

Sanctus igitiir infendebat aciem

speculum dlvinae confeinplafionis repntans jugiler secuin qiialiter in salule aliorum sibl concessum dupllcarel l.ilentiim. Cnjus rei gralla luoiiaslerium Iino suiiin aposlulum in;ijora nemnlari chnrlsmata cuel monachum deserens plens per Aleinannlaiii devenit exul iii Noriciim, ad cujiis orlentaleiii parfem riim huiiiili coinifatu jiraelendens prnedicandi gralia rannonlae peliit coiiruiia, e qua per 1'iligriiium l'ntaviensein rpiscopuiii evocalus pl.ie, iit deciilt, huiuanil.ilis nb eo suscipifiir et foveliir officio. Apud qiiein eliain cum rogaliis essel, ininentis in

,

,

vlliis iiiniisit

proliiMliis

allquot diebus, Iioc sil

iiifer

nb addiicendn nd

rnetera piiideutlsecuiii Iraclansmente, qunre

Deum Pannonionim

iienle.

Q\io coiiimoialloiiis

De

Cap. CCXI. l
ulem episcopiis

nobilissimns

ojitiino nsiis,

cl.iiidestina

,

913

snncto Wolfgango. nf

et inanifesta

qiii

divini

prat

.Tppriine

eriulitns

et

genere

observntione ac assidiia

servitii

sacrae scripturae indagalione salis iirobavif, liunc, cinem susceperat, peregrininn, iion esse girovagiiin , sed stabilem et verae fidei doineslicum. I-nde et quosdam f.iiiiiliariter pro eo alloqiiilur dicens,: o (jnam felix ecclesia , qiiae Deo volente isto donabitur sacerdote. Ergo necessarinm valde videtur milii et utile, ul Jiuic famulo Dei petam regiinen Ralisbonensis eiiiscopi, quod opliine coiivenit, sJcubi abundat bona voliintas, ut eam etiam ad bona opera procedere Bonnm qnippe, quod liic vir seminare voluit in f.iciat bene coliata facultas.

de suis

duratis cordibus pagaiiorum, et saliitis obsequiiim, qnod repulit caecitas illonim, qiiandoque fortasse Iioc eodem agnim doiniiiicum excolente dabit frnctiim suiim in populum christianornm. Ad liaec qiiidam respondentes dixenint: qiiomodo potest, ut iste pauper et ignolus ad lionorein accedat lanli episcopalus»

fieri

aliquae alti sanguiiiis personae luiiic apud imiirratorem jiraediis ft pecunla conipensantes sibi contenlareiit acquirere? Oiiibiis ille refert veiba ponderosa sed non adeo morosa divina et liiimana valde iirobantur inter se distare judicia, sed scrutator cordiiiin et renuin ab iiiitio mundi elegit contemtibilia et ignobilia, ut confuiideret fortia. Et e contrario muiidiis, qiiod sunm est, superbe ad lioram extollit ac in brevi cum confusione distoMit, uiide ope-

cum jam

:

,

r.ie iiretinin

censeo, quod mittam ad inarcliicomitem

cnjus consilio miilla solet

,

facere iinperator, ut suggereret ei, ne per ambitionein aut simoniacam liaeresin qiiandoque episcopalem sinat accipere dignitalem , sed ob aeternam remiinera-

tionem, quein liumilem et modi-stum ac eruditnm iiivenerit, necnon ofliciis ecclesiasticis aptum esse prob.iverit, hunc, cujuscunque sit condllionis vel parenlelae, promoveri faciat ad culmen ecclesiae. Fer legatioiiem igiliir episcopi ac sugsestionem consiliarii imperator siwe ac ecclesiasticae utilitatis admonitiis, iino, qiiod verius est, nutn Dei, cujus in manu est cor regis, jirinceps boniis Olto secundns aniino mutiitus Oinnes, qui pro eodem episcopatu adipisceiido laborabant, avertit et se totnm ad electioneiii venerandi viri convertit Wolfgangi, sicqiie legalos post eiim inittit, qiii, nt inissi fiierant, pergentes invenerunt eiim cum praenoininato episcopo comuiorantem , sed jam ad patria repedare cogitantem. Deatus aulem VVolfgangus ignarus erat legationls imperatoris caeterariiiu renim per se geslanim et idcirco animum intendebat aliorsum, cuinque legali, quare venerint ei indicarent, priiniim recurrit ad secretariuin cordis se suaque domiiio cominendans iii intimis, deinde episcopo riligrimo, cnjns caritate ibi detentns erat, causam snam exponens id, quo gravabatur, temperamento levabat simplicitatis columbinae ac prudentiae serpenliuae, atque in luinc inoduin proloquitur dlcens: hoc novum, quod milil per nunlios iinperatoris douiiiii Oltonis secundi venit, caritas tiia efficit, cui iirimum bonne volunet

,

.ibsque

tatis

dubio

erit

,

sed meae parvilatl limorem incullt,

qiila

nescio

,

si

volunlas Dei sit, et quia mundiis sub specle religionis iniiltos ad vitia traliit. Ciii respondens episcopus dix.it: quod dicis te llinere, hoc meutis est providae, sed lianc iii bonain sppin eriglt Psalinisla, qiii dicit iiiitiiun sapienliae tlmor Dei, et iteniin tiinor Dei sanctis permanens in saeculum saeculi. Talia quoque :

:

pontifice jiroloquente

vir

venerandus

dlspensationis divinae intuens iiiiiii

,

fiat inihi

Wolfgangiis

per mentis

moderamen subsequilur

secunditin verbiun tuum.

speculationem

dicens: ecce servns do-

Tiinc arrepto itinere

cuin

missi fuerant ab imperatore, tetendit in parles occldenlales B.avariae,

his

qui

,

cumque

perventuin esset ad regiain civitatem, clerus et populus secundnm morein ecclesiasticam unanimiter, ut iniperator petlit, sanctiiiu Wolfgangum elegenint atque Cumqiie in praesenciiin universali electlone ad curiam euin regiam mlsenint.

tiam C.iesaris esset delalus, ante pedes ejiis prostratus se dlxit indlgnum indoctuin, ignobilem, sub moiiachali professione degentein sine licentia sui abbatis nihil accipere debere. Postreino, ne locuin sanctum vilitate violaret, iinploravit, Imperator autein videns eiiin deifice reniientem, magls de probitatis ejiis dlgnitate cerliis quanivis reliictanti miiUumque gementi episcopatiim coinmendavit. Deinde ciim comitatu fideli uiullonim remissus Ratisbonaui est ingressus ibique ,

58

Cap. CCXII.

914 c\nn

laetiliae

caiiticis

sumnio

fl i)Oiiulo

Mirnculum de sancta Catherina.

suscipilur

iiaslori

alijiie

inore ponllficum inlhroniz.ilur, n clero

coniniendatur necnon a Frederico archiepiscopo

illius-

fjue suiTraganeis i)OSt aliqiios dies in sacerdoteni apostolic.uin ibideni consecralur,

post jnulta pielatis el aequitatis opera, qnibus Deo servire studebat, ijuam corporis molestiam iili, qui nescit occasum, sedulis precibns vitae suae commejidavit excursum dicens Deiis iniscrere dignelur et Igitur

febricilare coepit,

:

misero peccalori mortem nuuc siibeunti el cuique eam timlde ac Immiliter reverpuler oculos clausit nc velut in soinno .ndspicienti. Haec cum dixissel pausnns pridie calendns Novenibres in pace qulevit.

inlhi

,

CAP. CCXII. (209.)

Miracnlnm dc

isaiicta Ccitlicriiici.

Episcnpus quidam JVIediolanensis Sabiniis nominP, vir vit.ie venerabilis, gestornm nolabiliuin, posl malrem domini virginem Catlieriiiain In praecipua devolione habebnt. llanc etiain ab insicnt referl relnis Ravenneiisls in libro

sponsam

fanlia sibi

elegerat et

ipcam omnibus

bat, ntpote adjutricem ildelissliuain,

Ciiin

sacrls Tlrginibns iiraeferre sole-

igitnr praedietns praesiil ullra inare

cum nbbale Theodoro de monte Cassino et duobus cnpellanls el quindeclm servis sepulchrum doinlni visitnsset, montein Synai adierunt et ecce dux qnldam Turcoruin feroclsslinus Iiostls chrisllnnoriiin a Soldano redlens cum mullls aiiuatis episcopo Iii pede inontis occurrit, cujus coinisicut feci famillae, sic fnciaiii dolivain ut Tidit, atrociter mox peremlt diceiis Ouod cnm diclus episcopiis el abbns vidissenl, coeiierunl diicem rogare iiilnls. dicentes liceat, quaesumus, iiobis monlein Ipsius prins ndscendere el gloriosae virginis tnmbnin visitare, deliide, qiildquid llbi placuerit, siistinebimus patienler. necesse est hnc vice, ut inea, noii vestra vohiiitas fiat. Et conQ\ii respondit fesliin praeceiilt, ut lingun, oculis, aiiribus, nnrlbus, manuum nc pediim suminilatibus uterque privarctur sicque ndlnic semivlvi in pimentis nd tumuluin veherentur, dixilque: iiunc quld vobis valel Imjus sepulchri visilalio? Kt ad)ecil: cum inembra vobis renascuntur, quod Iinpossibile esl, tiinc absqiie dubio Dei vcslrl legibus adhaerebo. Ciim ergo ad tiinibnin Tirgiiiis Tenissent, nbbns ii.-ivlgasset et

iiiilitibus

et

:

:

:

continuo exsplrnvlt, episcopns vero

,

sicul

poliiit,

preces

fiidil.

Et ecce

circ.i

pnTor diicein invasit cum snis, nt inde fugere velleiit nec vnlerent. rostea vero per Iriuin hornruin spnlia Innta himinis nbundnntin ibidem resplenduit, ut non

noclls inedinm inons totiis veheinenter contremnll, tantusque terror

soluin viclni,

sed etiam S.vrnceni

in reniolis pnrlibus constituti

horn e.-idem vi-

diem clnrnm crederent esse faclain, el Ipsuin nionlem Sjnn conversnm nestiinnbant. Interen virgo Cnthorinn de tumulo processit gllnntes

.'JC

in ct

solein Irisle

aiires, nasiiin et caput sul nin.Ttoris tnnlu blniide jieriiiiilceiis priino linguam, deliide iiieinbrn oiiinin dohirosn iicriingcus prislinne restiliiit saiiitali. Cuin vlr Dei gloriosnm virgincin corpornlibus cerneret oculls, InefTnbili gaudio replebntur, sed fiilgorein pulchriludinis ejns ferre non valens nd pedes e;u3 cecldit. Quein ipsa stntlin prneclpiens elevnri (nain duo pnloherrimi juvenes Cni vlrgo: scire debes, ini jiixta eam stabanl), ipsnm de lerra elevnbanl. care, qnod nmnlor inens et sponsus meus Jesns Chrisfns liic et in fiituro le et Oinneg honornntes me parnlns est honorare et qiiia perdidisti itropter me lingnam liiain, vlx In proprio ydiomale expeditnm ecco commodnvl fibi inenin in graeco el Inlino perilissininm. rrnetoren oiniies aniinas familiae luae noveris

ociilos,

,

,

i-8»e in sinii

Abrae.

Facta insupcr die craslinn, cuni mlssarnm solleinnln cele-

Cap, CCXIH.

De

sancto Ludovico rege Francoruin.

915

braveris, lecfo ernngelio siiigula inenibra abb.itis de oleo, quod sndnt de tiimulo ineo, periuiges, siciiue suscilabilnr et, nntequani diviMuni ofriciuni com-

jdeas, ad vigorem et

dextram

pontificis

st<-ituin

pristiiuun refonuabitur.

appreliejidil

,

dnnsque

aureis litleris scrii)tam et dispamit et

vero

trcs

liiiea:

Secunda; Terlia

fecit

liiieas

Iiae

tibi

ineritum ingens dolor,

diicein baptizabis,

:

faciet tibi gaiidium iiigens amor. sanus ad propria remeabis, sicque decennio expleto

laudabiliter mecuiu eris in coeiesli palalio.

Deo

His dictis virgo beatissiiua annuluin pretiosuiii et cliartulaiii

odoris fragrantia remansit. Cliartula liabebat et liaec iier ordinem continebat, l'rimn inter lilterae sunt me et te signa dilectionis periietuae,

verborum

Sabiiie,

ilJi

iiiiri

Tiinc vir imineiisas gratias et laiides

reddidit pro tain iiieffabili consolalione,

quain ei exliibuerat i>raesentia Facto igitur die dux nionleiu adscendit , et ciiin episcopiim ad altare procedentem, videiiteiii loqueiilem et omiiia iiiembra integraliter Iiavirginis gloriosae.

,

bentem conspiceret,

obstui^uit veliemeuter.

Tunc

lecto

evangelio

praeseiite

duce episcopus ineinbra abbatis, qui in luedio positus erat, iingens, per ordiiiem abbas omiiibus vldentibus redivivus apparuit, sicque omnibus iiiembris renasceutibus, aiitequam diviniim ofRciuin perficeret, pleiiissime sanatus esl, Oiio viso miraculo dux lacrymis peifuiiditur, corde coinpungitur et aiiipleclitur

cum

fidem et ^)ui

cum

inultis

iiobilibus

credentibus

perfecte

ab

Iiaeredibus careref, saeculo renuntiavit, terram

episcopo

suam

baptizatiir.

veiididit et boiiam

portionem fratribus iii luonle Syiia degentibus tradidit, Romam cnm episcopo et abbate et aliis iiuillis devotionis grafia veiiil mulfa niiii pondera secuni defereiis pauperibus tribuit. Deinde ad consiliiiin snncti Sabini famosissiiniim iiionasferium virginum, quod dicitur aula Dei, iii honorem beatae Catlieriuae ,

quod

iii multis posscssionibus et divitiis ampliavit. rostremo in monaclialem habifum suscepit ibidemque Christo regi suaeqiie iiiafri et beatae Catherinae, qiiaindiii vixit devotissiine inllitavit. Saiictiis vero Sablnus, ciim post deceiiniiim ad extiemum venissef, dignum Deo spirifum efllavlt, sed ciim lingiia ejus iii ore ejus miniine appareret, iiiilll dublum, quiu virgo glorlosa eaiii tulit, quae suo devoto eam per decennium mufuavit. lii

luiidavit,

Cassiiio

inoiife

,

liujiis

quoque

usque

liodie servantur.

gloriosl

episcopi

memorlam

aniiulus et cltarta

apud IVledioianum

CAP. CCXIII. (210.)

De

sancto lindovico rcg^c Francornm.

Ludovicus dlcitur quasi lucem donans seii lucis dalor. lnteri>refatur etiam iiomiiiis parfem cusfos, Icos eniin graece dicitiir cusfos

quantum ad ultiinam lafiiie,

Fuit eiiim severus verbl cusfos Dei, ut

e.x

ejus

gestis

demonstraliir,

Fuit efiam pervigil custos exercitus sui in terra et innrl ac eliain In ipso

coiillictii

Uiide de eo in ecclesia caiitatur, Ludovicus ex iiomlne lucis dalor exprimitur et ciislos Iii certamine praesentls vitae ponitur, Beatus Ludovlcus quoudam rex Fraiicorum Illustris iiatrem habnit chrlstlacertamlnis.

nissimuin legem nomiiie Ludovlcum, Hic de Albigesio et comitatu Tolosano haereticos debellavil et haereses exstirpavit, et duin reverteretur In Franclain, inigravit ad Christum. ruer Igitur sanctae Indolis palre strenuissimo slc orbafus matrls videlicet Blancae reglnae quondain regis Castelltie filiae reOuein ipsa tenerriiue dlligens sub custodia spiritualis inagistri et consillo religiosorum maxime ordinis fratnim praedicatoruin et niinorum iu moribus .41 ipse velut alfer Salomon puer et sclentia litlerarum Iradidil Imbneiidum.

sub

tiitela

inanslt.

916

De

Cap. CCXIII.

sancto Ludovico rege Francoruin.

ingfiiiofus et bonaiii sortitus nniniam sujier conetaneos

suos profeclt vnlile InuCujus sanctitnti congaudens pia mnter pluries dicebat eideni : plus Tellcm, fili cnrissinie, te niorteni incurrere teinporalem, quaiii per alicxuod peccntnm mortale te tuum offendere crentoreni. Ouod verbum devotus filiiis in animo sic firmavif, qiiod divinn comitante gratin a villis abslinens nd dabiliter in iitrisque.

ciilmen virhitum jierveiiisse ab omnibus censeratur.

Deliinc divina providenlia,

ne tam nobile regnum regnli snccessione careret, uxorein duxit, de qua siisceiilam sobolem generosam vir saiiclus suinmo opere studuil educare, doccns eos super omnin tlmere Denm et ab oinni peccnto jugller nbstinere. Sertn qnoqiie de rosis seu nlios capellos eos portare sextis ferlis proliibebnt propter coronaiii spineam tnli dle Imposllnm capitl snlvntorls. Ipse vero exemplo npostoll corpus suiim cnstlgaiis et in servltulcin redigpns castigatione iniiltipllci suo spiritiii ser\'ire cogebat, niulto teinporo clliclum ad cnrnem npplicaiis. Jejiinabnt qiioqiie

omni tempore

sextis ferils et

maxime

iu ndventu et qundrngeslmn, In qulbiis

a plscibus et fructibiis nbsllnel^nt, laboribus abstinentils

cretis

consiievernt

pedes tain

iii

et

loco secretissimo

deinde tergere nc

et

summam

juglter se

discipllnls

,

vigiliis,

nflligens.

quorundnm pnuperum

liiimiliter osculari,

peciinlae trlbiiondo.

propriis

CXX

mnnibus abluere

et maniis

,

ciiilibet cer-

pnuperibiis

,

qiii

siinillfer

rluries etiaiu

orntlonibns et nliis seOuollbet etlnm sabbalo

ciiria

iii

sua omnl dle reficiebanlur abunde, et vigillis solleinnibiis ac quibiisdnm cerfis diebus per anniim CC pnuperibus, aiileqiiam Ipse comederpt, manu proprin Seiiiper eniin In prandio el coenn prope se tres senes pauperes recumbentes Iiabebnt, quibus de clbia sibi appositis caritative inlnistrabat, Clirlstum pauperem in siils pniiperibus venernndo, de qiionim reliqiiils comedere non IiOrrebaf. Scnrlefo etiain seii bnineto aut viridi vel alia vesfe

ferculn niinlslrnvit.

poinposa nti nolebat iiec pellibiis variis aut niinlum snmluosis, inaxime poslqiiain de partibus traiisinnrinls rediit primn vice. Dllatationem vero fidei nrdenti desiderio cuplebat, nnde lamquam verus amalor fidei et zelafor tres fratres suos commilitones ac majores regni barones et inillles seciim ducens cuin exorcifu niaxiino ajipHcuIt in Aegyplum , ubi multa in se et siiis mala perpessus delilnc nb Iiostlbiis captus el carcrri manclpalus modlco tandem pretio, qiiod mlrablle est, redeiiitus fuit et liberalus. Eductus ilnque de carcere per qiiinque annos iii Syria remansit miiltos Snrncenos ad fidem convertens ac capfivos cliristlnnos rediinens, quonim corpora plerumque propriis mnnibus sepeliebaf. Ubi qunnfa pro fide Cliristi iii hno peregrinntione ac eliam in alin, qunm secniido transrretnvil, sustiniiit, nisi qui afluit aiit niajora volumina iii-

Oune quia in Iiistorlali circa fiiieiii ubi non de nudltis relnfu, sed suo teiiipore gpslis fidem fncit, brevilnfis giatin dlmitliintur. roslmodum vero niidila morte reginae inatrls siiae bnioniim siionim coiisilio rcilire iii Francinm ncijuipvil, el sppxlt, iienio sufficleiiter ineiile perppiidit. satls

dum

diifuse narrat Vliicpntlus,

ad rupem tam fortiler Tanta igilur concussione

esset in mari, nnvis Ipsiiin defereiis bina impulslone

qiiod a naulis et allis perllurn crederelur.

est collisa,

perterrlti sacerdotes,

clerici

et

alii

sanclum regem iiivenerunt ornntein

sacro corpore Jesii Cbrlsti et fuit ebruin oninium firinn fides et Iii

quod

,

coraiii

ejus meritis

precibus eos omnijiolens Deiis a morlis perlculo Ilbornssef. Reversiis itaque Fraucinm ciim Iiioirabili gaiidlo nb oinnibiis esl receptus nc exlunc de virliile

in virliilem

proficlens nd omniiiiodnm

coepit fiiiidarp Iiosjiilales

domos

vltae perfeclioiiein pervenll.

jiniippniin, r(>ligiosorum

Tunc

enini

nedificnre inoiinslprln,

claustrn di)rmllorin, eccleslas, loca et nlln npdilicin Opjiorliinn.

Caecis, bpgiiinls

DpI fere In oiiiiil clvilalo rpgiil cuin cerlls pli'iiiosiiiis' de locis el iKimibus sibi comjiPlenlibiis pro^idil. Tlura eliam )ii0ii;i$lerla divprsonim ordlnuiii nb ipso fiiiid.ifa ex tofo magnis donavit rpdillbiis, iiiler qune abbali.im regalis iiionlis Cisterciensis ordinis magnirice fundavil et doln>it. Iii qii.i semel, qiiod fillnbiis

iiiirnbile est diclii, riliiiiii

adpranl

el in

ciiidani

inonaclio Jejiroso

iii

qiiodnni praiidio Jlexis

^jeiiibii.s

poliim in os ejiis iiiimittcndo Iiiimililpr iiiliilslravil, abbale lacrymas proniiiij)eiilil>iis , prai; liorrore vix videre vnleiilibiis.

clpun ell.im devolione sniiclns vpiiprnbaliir

rpliiiuins

et

Dei

ciilliim

el

qiii

rrae-

pf Iioiiurein

De

Cap. CCXIII.

917

sancto Liulovico rege Francorum.

sanclonnn jugiter niiginentabat. F;irisiis siquidem in regali pal.-itio capellain speciosissiinaiii coiistruxit, in qua sacrosanctam coronam doinini et maximam partem sanctae crucis ferruinque lanceae, quod latus aperuit salvatoris, cuiii pluribus

quas a Constanlinopolitano iiiipeOpprobiia vero ftdei christianae audire non poterat, sed zelando zelum Dei graviter puiiiebat. Unde quendam civein Parisieiisem qiii turpiler jurando Cliristiim blaspliemaverat iii peccati poenam et alioruin terrorem ferro caiidenti in labiis siiis cauterisari praeoepit dicens: vellem quoad vixero, in labiis meis talein indecentiain siistinere, duiiimodo Iioc jjessimiim jiiralioiiis vitiuin de regiio iioslrO penitus tolleretur. Similiter Saracenis j)elentibus iii pactione de solvenda pecuuia pro se et siiis addere, quod fidem Cliristi negaret, si pactnm non teneret , facere conslanter denegavit et persuadeiitibus , qui aderanl, quod lioc sine peccato facere possit, respondit: tantum Iiorreo verbum de neganda fide etiam siib conditione audire, iiuod non possein illud exprimere sono vocis. Ibidem etiain qiiendam iiobilem Saracenum, qui recenter Soldanum occideraf, facere mililem recusavit, dicens, qiiod nec pro morte nec pro vita iiifidelem queinquain iiisigiiirct balllieo inilitari. In tanta etiain veneralioiie babebat signaculiim crucis, qiiod desiiper calcare nolebat et a pluribus religiosis exegit, ut in clauslris eorum, in tiimbis cruces non insculperentur et iiisculptae penitus radereiitur. Iii regiiuine vero ila jmdenter se gerebat, quod absqiie personarum acceptione jiisliliam reddebat imiciiique. Timens vero, ne causae pauperum vix ingredereiiliir ad judices, bis in liebdomada audienduin conquireiites, loco patenti se ponebat et eos celeriter, quantuin poterat, expediri faciebat. Et quando negotium fidei per praclatos seu inquisitores deferebatur nd euin, omnibus aliis postposilis faciebat qiiam citius expediri. Duella vero tamqiiain a jure proliibita cujiisquam inslanlia non admittebat, sed per aliam viain juri consonam etiam magiiatum maleficia puniebat. Statuit iiisuper ad aboleiidum usiiras ut obligatos Judaeis aut ahis publicis iisurariis nullus jiidex coiiipelleret ad solvendiim. Et quia pacem opeTandem post ratiir justitia, dedit sibi Deus paiem et regno tranquillitatem. miiltorum annoruin spatia audiens desolationem teriae sanctae et mala cliristianae gentis ferre non valens cum filiis suis ac regni comitibns et magnalibus aliis reliquiis

ratore receperal

cum

dignissiine collocavit,

iminensis laboribus et expensis.

,

,

,

,

secundo transfretare disposuit. In qna transfretatione diem suum iiltimum appropinquantem videns filios siios admonebat, ut pro ecclesia Dei et defensione terrae sanctae,

navigio

iiti

ipse faciebat,

versus Tiinicium

Cartliagliiis

castrum

et

et

exercilu

Ciirrenle igitur

omiii virlute insisterent.

suo

libere capiente

adjacentem regionem

inter Cartliaglnem et Tunlcliim fixei-aiit teiitoria

vi ,

ibi

portum in

Afrlca,

ceperunt.

Delnde

nrmorum

nliquaindiii iiioratiiri.

llllc

ergo beatiis Liidoviciis post tot laudabilia virtutuin opera, post lot laboriosos qui agones, quos pro fide Cliristi indefesso aniiiio loIeraAerat, dispoiieule Deo ,

labores suos voluit feliclter consuiiiinare et laborum suoruin fructum retribiiere, lecto decubuit febre conflnua fatigalus. Invalescenle igltur morbo, saua mente, integro afTectii ntque audltu orans ac sanctos invocans devole suscepit omiiia ecclesiastica sacrainenta,

Demum

ad exlremaiu horam veniens

manus ]MCCLXX hora IX

cinereiim recubans verba proferens ultlina j^arte:

mendo

spirituin meuin.

Cliristum

,

corpus vero

sanclum Dionysium

Anno illius

doinini

delalum

fuit

in

et siiper stratuin

tuas

,

domiiie, com-

migravlt ad ad sepiilclirum patruin suorum apiid feliclter

ubi et etiam alibl in dlversis muiidi partibiis quaedam mulier Sagieiisis dyoecesis visum, quem prius perdlderat, recuperavit omnino nierifis et precibus Ouidam juvenis de Burgundla surdus et mutus a nallvitale cum aliis pii regis. veiiiens ad sepiilchrum ejiis, prout vldebat alios facere, nulibus exteriorlbus sancti sullragliim iiiiplorabat. Et cum Ibi aliquaindlu permauslsset, apertao sunt crebrls coruscat

in Francla

miraculis.

,

In die sejjulliirae ejus

solutum vinculum llnguae ejiis, et qiii luuiquam Galllcum audierat, Gallicum loquebatur. Et cum aiidlvlt prlmo campaiias inilsari, inaximo Aiino, qno lerrore perterrilns jnitabat, lotam ecclesiam super se rulluram. bealus Ludovicus fuit ascriptus sanclorum catalogo, iii diversis partibiis ad Inaiires ejus et

piire

Cap. CCXIV.

918

Legenda

sancti

vocationeiii ipsiiis inulta contigeruiit iniracula.

Thoinae dc Aqulno.

Ebroicis naimiue i^iieruni (juen<.laiu

quodilain inolendinuni subinersuni i^arenles luuitis sauctoruin sullVa^iis coiiimeiKlaverunt. Veruni oiuiiipoteiiti Deo niisericorJiler disponente mirificare lirope

vox intonuil ut puer iiraedictus beato Ludovico devoverelur. ad ecclesiam fratriim iiraedicatorHin niiiier in houorein beali Ludo-

sanctiiin suuiii

Oiio staliin

,

vici fiiiidalaiii ciiin solitis oblationibns delato conlestiin vtvus apparuit.

CAP. CCXIY.

Xliomac dc Aqnino.

liCg^encla sancti Thoinas

iutpiprelaliir abyssus

consuininalus.

l"uit

siquidem

(211.)

vel

gpuiiiiiis

vel

divisiis

vel

sigiialiis

sive

sanctus doclor Tlioinas velut abyssus profun-

liic

idpoque iion iininerilo

dissiina, scieiitia enlin et sapientia profundissinius exstilit,

noinine patriae dictus est, (luoniam doctrinae coelestis aijiias naclus Tropter (jiiod illiid Kcclesiast. XV scrijjtuin de eo dici est abundanlissiinas. potest atjiia sapieiiliae saliitaris potavil illam Deiis et Ajiocal. XXII: osteiidit Aijiiinas

ex.

:

;

vivae Proverb.

tamijuam crislallum procedens de XX: aijuis inundanae vanilalis el projiriae nalivisede Dei et agni et tatis eductus per religiosam vitam restitutus est matri ecclesiae, Moysi figiira. Fuit etiam geiuinus devotiouis decorae et intelligenliae clarilate. Insujier diviilumen

angeliis

;

siis fuit

sj)Iendidiiin

aqiiae

,

a imindanis cujiiditatibus et jjoiniiis religioiiis vilain sacerriniam ducens,

Deniijiie fuit signatiis ant consniiiinatus oinniiiin virlutnin sj)lendore.

beiie nuncuj)alus est Tliomas,

cjiiod

jiotest

Dens

est signuin nienin vel consuinniallo iiiea. perfiidit gratiae doiiis,

fecta

Dei ojieratio

iiensis conscrijisil.

verum Dei

iit

siguuni

Cujiis hystoriain

esset.

interj)retari

(juasi

Ouajirojiter

Tliau ineiiin, id

eniin tanlis euin illustravit atijue consiiiiiinatio,

atijiie

vitam

et

(jiiidaiii

id est jier-

ej)iscoj)us

Festivitas aiitein ejus celebratur iionis Martii,

ijuo

Lodo-

die

iiii-

hoc iniiudo ad j^erjieluam gloriaiii. 1. Sanctus Tlioinas de A(jiiino ordinis j)raedicatoriiin doctor egregius nobilibiis orlus i^rogeiiitoribus LandoHo j)atre de doiiio ac illustri j)rosaj)ia coiuiliim Aijuiiioriim conliiiibus Cainjianiae et regiii Siciliae, inatre Theodora de Neaj)oIilaiia Oui per sanctum eiciiiitaiu lioiiiiiu iioinine inatri 6lirj)e exeiiiite duxil originein. gravit

snae

ex.

fuit

j)raeiiuulialus

MCCXXV.

anno doiniui

ex

iioniiiie

nascitiirus inagnus

Ilic existeiis iufaiitiiliis

orbe,

in

natiiS(jiie

fiiit

n ciinis pro balneo solve-

ciiiii

jacentem, in (jua salulatio niigelica exlendeus accej)il, cui vix inaler erij)ere

retiir, niitu diviiio (Jiartulam (iiiandaiii liuiiii

continebaliir, bracliiiiin iiemiiie poliiit.

Hic j)uer

(jiiiiKiiie

jiivaiili?

annorum

iiasteriiim iiiontis Cassini eriidiendus

Cmn

existeiis

inissiis

in j)rimis

fuit

litleraruin

n

jiareutibus ad

iiio-

elenieiitis et iiioribns

aiinorum esset, inissus esl Neajioliiii ad sliidium oinnes nrtes didicil iii spjitein nnnoruin sjintio et iiraecellens omues iiigenio et labore cuiiclis eral ndinirabilis. Cum autein esset XIV nunoriim virgo electns n doinino intrnvil Ilic etiam eodein auiio, (juo ordiiiein sacratissimuiu fralrum jiraedicatoriiin. inibiiendis.

artiuui liberaliuin.

niileiii sej)teiii

Oui tantn

celerilate nnturalis ingenii

,

inlravit ordiueiii,

cum

j)er fratres ordiiiis

jiraedicli fuisset I\omniii perductiis el

de Roinn per Tiisciam Tarisios ducerelur, ra|itiis et cajitus fiiit in ilinere jier

bus

et inissiis

ad niatrem siiam

et cusloditus et clnusus

iii

in castro iiiontis

cnrcere stetit

nssiiiiituin iiiiiKjuam deseriiit iiec

Jitus

vero ibidem oralioni el

n suis (dongaretiir iiarentibiis,

iit

geriuanos siios carnales et vi nblatiis Iralri(jiiasi

nd desercndiim

coiileiiijilatioui

saiicti

bieiinio

Johaiinis, iii

liabilu

iibi

detentiis

ordiiiis,

aliijiiatenus Jlecti jiotuit.

(ju<>m

De-

ac stndio scrijitiirarum laiiujunm

Cap. CCXIV.

Legenda

Thomae de Aquino.

sancti

919

in scliola sninini inagistri jiliiriiniim profpcit et veliementis libidinis snggestricem a carcere cnin stijiite ignito fiigavit.

consecutiis est,

iit

niilliiin

stiiniiliiin

Uiide ex liac victoria tale doniiin a I)eo volnptatis venereae pcslea senserit. Tost-

jirofessor, a

ordiiiis

quo

plnri-

innin eruditiis est spatio annoruin XI. Cnin vero attigisset XXVII. anniim netaParisios iiiissus gradniii baccalaureatus in tlieologia suscepit, Oui tis suae ,

cuni laudabiliter legisset scnleiitias et oiniiibiis esset venerabilis propter adinirabiles quaeslionnm solntiones

anno suae

aetatis

XXX. Oui

,

assuintiis

Iiulclierriinos libros coinposuil

;

Habuit autem tantaiu a Deo Dei apparentibus ei bealis Fetro

comedendo taret

se

in

inagisteriiim sacrae tlieologiae

XX

annos, maxiinos et

qui libri fere coinplent centenarinin nunieriiin.

gralinin,

aindre et ita rapiebatiir in

est

vivens diimtaxat poslea

et

iit

diibia

aliis

per revelationem Incendebatur eniin Dei

occiilla

Vnulo cognosceret.

coiiteniplatione inysteriornm divinoruin,

circa illa cogitaret et

exsistens

iii

iiiensa

ut

etiaiit

sancti Liidovici regis pii-

Specialiler etiam adjutorio divino fretns

esse in sludio et cella sua.

de sacramento corjioris Cliristi omnibus magistris Tarisiensibns ignotam declaravit. Hic doclor egregins in ecstasi et alienatione Tiriuin sensitivarum meule frequenter ajipariiit iii Deum elevatns, corjiore etinm «juaesllonem difricillimnm

visus est in oralione exsistens iiiio cubilo et aliiiiiando duobiis a terra siirsuia Oiiotiens autein vir sanctus dlspulare, legere, scribere alitjnid vellet, Jevari. imiis ad oralionem acccdens inveniebnt sic in jjromtu, qiiod qnaeiebat, ac si

insuper taiitus ninor verae sajnenliae, iil arcliiej>iscoj)atuin jiromovere doininus Clenieiis qunrtus pajin, recusaverit et homilias Clirysostomi Siijier Mattliaeuiii jiraeelegerit civitati civilas Iiaec, si esset inea, jirojjter i'arisiens', et rntionein reddens dixit frntrlbns in libro legerel.

Neajiolltannm

,

Fiiit

ad quem eum volebnt

:

cur.fln

reglmiuis milii erijieret

contemplationem

divinorum

et

consolatioiieiii

qnain scrij)lnra sniicta donat. Tandeiii vero isle doclor egregius llorens scienlia et doclrina einiuens vocntus j)er Gregorium decimum j)aj)am ad generale concilium quod celebralum fiilt Liigduni calendls Mnji anno doinini MCCLXXIV, obiit iii itinere in inonasterio Fossae Novae Cisterciensis ordinis Terracinensis dyoecesls nonis Martii netntis suae nnno L inclioante. lu obitii antem ejus non defuerunl slgna miranda, quae sancli doctoris iiidicarent exitiiin ex lioc innndo ol aeternae siiao felicitntis demonstrnrent inltiuin. Nam slelln quaedam ad moduin cometae trlbns diebns ante docloris obilnm snj)er idein monasterinm visa fuit etiam in die, qiiae snncto doctore migrante disDominiis eliain Alberlus magniis Coloniae in inensa exsistens coejiit pariiit. subito lacrymari dlxllque assistentibus frnter Thomas de Aquino, filius meus niiiini iinjiediret,

,

!

ex hac

Iiice hodie inigravit. Siii^j^rlor etiain Fossae Novae j)allens in ociilis fere oinnimodam caecllatem einisso voto addiictus ad sepulclirum sancti Thomae et orans Deiiin nierllls siii saiicli visus beneficiuin recepit et clnmavit corain toto couventn benedicliis Deus qiii meEt longo tempore j)Ost vlvens Umritis sancli Tlioinae clare me videre feclt.

in Christo, qui fult luinen ecclesiae,

:

,

ecclesiae faci.us est ej)iscoj>us. Mnnifestnm quoque miraculum iii dnabns translationibus sacri corjiorls beati Thoinae aj)j)aruit. Ex eo eniin prodiit odor snavissiiniis et fragrantlssimus , qiiod signuin fuit scienflae siine diffnndendae per totuin orbem, et ijisnin, dum viveret, redolnisse oinnlbus vir-

bralicensis

tntibus.

Nullns eniin stimuliis suj)erbiae nec aliquis foetor cnjuscunque jieccati Ouarto declino efinm nnno ab ejiis felici obitu, cuin

inortalis eo vivenle exivit.

pretiosus ihesaiirus sacri corj)oris jiatefnctiis esset, inventnm

est corj)us inte-

membris et jiannls sni habitus solaque nnsi suinniitns j^aululnm deininula visa est. Odor quoque tantus einanavit, ut oniiies monachi inde excitnti snns cellas exirent ad videndnm tantuin miraciilnm. Ejnsdem sacri corj^orls maniiin dextram domina Theodora coinltlssa j^etlvlt nb nbbate inonaslerii Fossae Novae, qnam non j^otuit avellere leviter a coij)ore, quamvis jain annls XIV jacuisset in terra, sed coiiij)uIsns eam ferro delruncavit, qnne mirandum odorein eam Teiiernntibus cfTundebat, Unde cum quidnm vir inagnne famae anno ab obitu grnin

920

CCXIV.

Cap.

qnnm

,

cistne et iiiinis ponderosiim.

cle

Aquino,

nd repoiipndiiin in

npud Snlernuin,

dyoecpsis

Snlernilnnne

Pt

sibi

ostensa fuissel

,

stalim

In se nulein reversiis

poenitens acerriine

et

de irreverenlin fncta, cum reveronler illam adorasset, n tremore tione corporis libpratus est.

Ouaiii

qiindaiii

et venisset iu

tiemore inagno tolius corporis qnod hnberet caput grossum ad inodum

pnmqiie dpspexisset,

aegrotare coepit videbaturque sibi

Tliomno

rpliejiiins

npdificnri fecernt

Sevprini

snncli

cnstri

iiinnus praedicla

iiniiis

snncti

XLII qnaprpret prptiosas

sanrti Tlioinne

onpplln snnctae crucis rniielln

Legenda

cum

illo el iiilla-

maximum

deosculnlus esspt, odorem

ex ea jirogrpdi sensit, qualein pt qiinnlum niinqunm se ineininerat pprcepisse. Odor autem ille ex traclu sncrne innnus sibi et ejiis caputio, quod in collo gerebat, multo temi>ore sic ndliaosit, qiiod ipse et capulium redolebanl iliis, Ouod pluribiis interrognntibus, quid seciim ferret iiiler quos conversabautiir. odoriferum, compellebntur iiiirnculi seriem snepe recitare, et extunc, iit asseruiit, tanlam devotionem nd sanclum Tliomam et confidentinm accepit, quod, quotiens aliqua tentnlio sibi adveiiiret vel periciilum immiiieret, recoininendnns se meritis snncli Thoinae et invocans iiomen ejus se seiisil nb iinpiignalione et periculo slntim liberatum. Advertendum aulem est, quod odor ille prodleiis a iiiembris beati virl inlraculosus esl, quia non senlitur, quollens adoranlur iiiembrn, iiec ab omiilbus, qiii ipsa adoiaiit, sed qiinndo placet el personnriim devolio promeretur. Ex quo maiiiresluin est, quod non slt odor huinano ingeiilo procuratus, qiii dlvina existit virlute concessus, nec nllius rei iialuralis odor slmnis illl reperitur. Ut aiitem ampllus glorllicetiir Deus in sanclo suo, quein inirlficavil, pnucn de inullis mlrnciills ad nugmenlum devotionis fidelliim 2. Ouidnm arle chirurglcus, sed per decennliim iiilirhic subduntur. initnte podngricus nec vnlpns por se ainbulnre se Deo et benlo Thoinae dpvovll, juxta ejus tuinulum incumbens orallone facta sniiiis prosilill Inudans Dpiim et 3. Aller quidnin propler liorribilem fnnlnsmnlis visionem snnclum ejus. — oniiii virlule deslitutus et morliio similis vidpbntiir, adeo nt igne inembris ejiis admolo nullatenus sentirot. Oui porlntus nd tumiilum snnctl Thomae post 4. Mnller qiinedam, moruhniii llber et snnus omnino n sepulchro surrexit. •

cum

filiuin

siium duoruiu mensiuni in cnnis decubanlem perlclltnrl formldarel,

pro eo praesertlm

,

decies exclainare,

qui inoestus una

Dei, ut

eam ab

quod per menses qiiatuor ex surditate adeo gravata esset vaglentem etlain puerum vix audivit. Viri sui inductione,

cum

communis

illa

filii

periculo condoleljat,

prnedlcto viro

eadein infirmitale eriperet, obnixiiis devovlt emissoque vofo

ciim nocte secuta dormilsset, iii crnsllno se liberalnin sancli inerllls roperlt , ut squinnullne hnbens Iiilirmilnle 5. ruolla gulliiris siii f.iiices optabnt.

—

constricfas in taiitum, ut neqiie siimere quidqiiam posset iieqiie

respirnre, diim devole se bento viro n inntre persuasa coinmendaret diiclaqiie fuisset iii crnslinum ad prapdictum monasteriuiu Fossae Novae siippositls gutliiri suo sanclls panein comedit iierfecteque snnata relii]iiiis confesfim inelioratain se sensit, 0. Ouidam conversus Fossae Novae adeo grnvem in brnchlo rediit. dexfro et spatulo dolorem paliebatiir, ut illud deferret suspensum ad collum

— — —

vehemenler afHIctum. Oiil neque medicoriiiii imo ampllore dohne grnvaliis, diiin dicfo sniicto

ot penitus ci iniillle ntqiio dolore

rpmedlum

auxlllo

pro

siia sniictilnle

rnliim cognovil. rein

se

costls

in

matre

siia

movere

fiiisset,

invpiiipiis

se humililer coiniiieiidassol

———

et

,

7.

n somiio surgens so penitiis Ilbe-

crure usque ad

pedem pnlicbalur ndeo

alllictivuin,

ul iiec a

vel alio langi sine Inesloiie et clamore aliquntenns iiotnlssef, iieque pofernt,

Cuinqiie

iiiier

per inensem in tnnlo

dolore ct

anxietate

et a medicis spes curntlonis sine incisione pueriili iioii inveniretur,

ficienle nnlurn nrlisque snfrrngio siiiiiri

,

Infnns (iiiidnm qiinluor annoriim tiimorem et riibo-

Thomnm. Mater

jncndnvif

,

enlin

non inveulo recursum

infnntnli benfo

Thomne

est

nd

Deum

et

ipsiim dpvolissime

ut a dicfn inllrmitnfe nbsijiie incisioiie suis inerllis

puerum

de-

snnctum

com-

liberarel,

et posiliis siiper lumuliim post aliqunm morulam qiiae de lioc viro rropler liapc el alia Ipslimonin inulln )uslo inortnlibus cr^dibilin jier Deuin fnctn sunt iiimis, donilnus Juhanues XXII qiil

delaliis

nd inonnslerlum

saniis inde surrexit.

,

CCXV.

Cap.

De

sancto Marcello Parisiensi episcopo.

jiapa npiiJ Aveiiionem iiontificntus sui

verbi

iiic.iinHti

MCCGXXIII

anno L decurrente

confessoruiii

catalogo

hunc snnctuiu

et gloriidii doiiiini nostri Jesu Cliristi, qui

tem

caleiul.

Augusti, anno

a felict yero transitu Inijns viri beati ex hoc inundo,

snncloriiin

illniii

XV

anno septiino

921

ndjuiixit

ad Inudem

adliiic in terris

viven-

ad coelos trnnslntuin inullis fecit coriiscare inirnciilis, ut fideles ipsnin invenireut apud Deuiu benignissiinum liatroiiiini et ejus vestigid Liaitantes jain

et

regna coelestia consetjui possent.

CAP. CCXV. (212.)

He

sancto Marccllo Pariisienj^l epijscopo*

Beatissiinns Mnrcelliis antlstes natus rnrisil, sed huiiiilis

civis

paradisi,

ereclns in coelis, mediocris pnrentibuS', sed inerltis

,

terri»

iii

celsus, cni lioc

nobilitalis luinen insigne, Cliristo sine culpa servire. Non de generis intumescens sujierbia, sed habens de inerilis oriiamentn nec siiinens de parentelae laude jactnntinni sed grntinm possideiis in virluluin exemplis, iutra so

fuit

,

,

suos thesnuros reliiiens,

Deuiii

pnuper

iii

iste regnnvit,

castitnlis

liiinine,

qiii

piugtiedine

in lejiiniortiiii

Sed cuin Chrislo

corde coinplectens.

inuiido

huinililntis conversntione

,

in carilntis ubertnte,

iii

se totuiii trnilidit discipliuae,

ila

nb ipsa iufnntia ninturus ndscenderet et positiis iii corpore tju.isi iiiliil de Hic ilafjue bentissima institiitioue succiiictiis et venerniidis Operibiis paene prius sacerdos exslitit tjuam clericiis, jaiiidudum digniis, tjui siisciperet dignitalein, antea i)raeiiaratus ad id, cjiiod ernt sine inora fiitiiriis. Cnl-

iit

cnrne porlarel.

cntn iniindi poinjia vel criiiiinibus

,

cum

divinis ariiiis

accingeretur ad

iiiitintus

spein, felicem paliiiam de hosle publico rejatiirus iu mililin Christi exercitnndo lector effeclus est ac se

ipsum teinplo

sacrificium liostin victae caruis

cede

quam

officiiim,

Christi

pro prlmiliis offerens velut a bellis

et piirae ineiilis

elTectus est.

coejiit

in

inilile

clericnli tyrocinio celnretur,

crescere, mirnciilis

tjiiod

ncrejiit

jiroditiii

et

,

clnrior

mer-

n

ut extracta

de

ardeiili

cniiiino

ferri

rege,

Deinde

tliiin

ndhiic

signis coelestibus illuslrnliir.

Uiide qiiadam vice ad officiimin accessit fnbricnlem, cogitur

(Itii

noinine et inerilo innjor quain grndu sine oireiidiculo siuiin gerens

tjiii

despeclus nb

nrlifice

mnssn candens manu sua ferruni

qunnti ponderis esset, enarraret. Tunc vir beatissiinus iion ignarus tolum de Christo praesumere, et ijiiantne virtutis causa sit, iu rebus non tiirpibus obedire, inox supposita inaiiu ferrum altius elevavit dicens: de

accensum

attolleret et,

cnlore cnlel

,

sed novem ;)Oiidera habet.

ventum

,

quantum

est

ejus

vox

Ouod postea tnntum ad stnteram

librare prnedixerat.

ininislerio fiiiigeretur in die ej)iplinniaruin

,

in-

Itaque ciim subdiacoiinli

haiiriens ntjuniii de lluvio Setjunnne,

duin benlo rrudeiitio mnnibiis nbliiendis ncjuam olTprret, inutalis elementis vini sapor inventus est. Oiio viso obsiupesctns iioiitifex jussit ex ijiso iirceolo in calicem sacruin defundi. Unde universus jiopiilus missa celebrnta et cominunioiiem accepit et ijisuin vns, ciiin nd plebis multitutlinem snfFecisset, nc si noii et integruin sic plenum remnnsit. Cujiis vini inystico beneficio jioslea mulli snnati suut. Ciim vir sanclissimus cjiiadain vice ex sui officii servitute nquam nianibus jiraefalo episcopo venerabili porrexisset, inox inde balsama

tactum

coejierunt fragrare, et

dum uuda

curreret, visa sunt chrismata resjiirnre,

ut

paene j^ontifex crederet, se mnnus inngis ungere cjuaiii Invare, et alleras aqiins Ouo viso sacerdos veiiernbilis obsluqunereret, lU priores ungns nblueret.

58*

De

Cap, CCXVI.

922

sancta Genovefa.

ppsopns Deo gralias de concepto iminere retnlit et beato Marcello reverenlinm Je religione servavit, duni euin nou taleni q\ii serviret sed jiotius, cui servised oiiinione vilis, niacuretur, agnovit. Matrona quaedaui prosapia nobilis lans crimine, quod fulgebat ex genere, postquain dies fugitivae vitae rapla luce concluslt, ad tuniuluiu iioiupa coniitante sed uon profutura processit. Ouo ,

,

,

condita

referens

liorresco

lioc

contigisse

jjost

funera

,

quia dujilex naseilur

Ergo ad suiaeuduiu ejus cadaver coepit serpeus ini~ inanissinius Irequenlare, et ut dicain clarius, inulieri, cujus menibra bestia devorabat, ipse draco factus sejmllura, quo viso jierterrifi liomines de siiis sedibus inigravenuit. Beatus igitur Marcellns intelhgens, se de cruento Iiosle triumphum acquirere, collecta plebe de clvitate progreditur et relictls civibus in prospectn populi soliis Cliristo duce ad locuiu pugnaturus accessit. Et cum coluber de silva redlret ad tumulum, obviantes sibi invicem, dante oratiouein beato MarTunc praeille capile siipplici coepit veniam blandienle cauda precari. cello cedente pontifice bestiam fere tribiis milliaribus Omnes prosecuti sunt, reddenles domino gratias et solventes exsequias inimico. Deinde increpans eum beatiis Mox Marcellus dlxit: ab I>ac die aut deserta tene aut in mare te demerge. dimissa bestia iiulla ejus ulterius indlcia sunt inventa. Ecce propugnaculiiin patriae in iino consistere sacerdote, qui fraglli baculo fortius lioslem edoinuit, quam si b.ilistae transfixissent, Sic igitur sanctorum virorum ex factis meril.i conferantur, miretur Marcellum Gallla, d«m Roina Silvestrum, nisi hoc distet laiuentatio de defuucta.

,

in

opere,

quod draconcm slglllavit ille, iste semper intentiis, conversalioue

jactavit.

Ilis

itaqiie

operibiis

consummatione praocipuus, beatitudine gloriosiis, reinuneratione ditalus, ciiin perpetuo domlno regnaturus, vincens iiiundi contagium, inuudiis migravlt ad Cliristiim dle caleiidarum Noveinbrlum regnanle domino nostro Jesu Christo, cui est lionor et saiictus Marcellus

gloria

,

clarus

,

virtns et potestas.

CAP. CCXVI. (213.)

De sancta dcnovofa. (ienovefa lla .id

dlciliir a

inonsnrain

genos, et efa qiiod est inensura, quasl liabeiis naliirnIpsa euiin ex boiiis natiirallbiis, qiiae lia,

seii ])lenitiidlneiii.

Dei gralla ccinllaiite siipernaluralla est assecuta. Vel dlciliir .n genos, quod est barba seii virillfas, ct ela elTusio seu pleniludo, quasi efTiisa el plcna operatiouibns vlrlllbus ct fortibus. Ipsa eiiim ut ex ejiis geslls colliglliir et de ea in ecclesia caiiitiir, ipsis ctiam viris nliquatemis iinitanda atqne

biiit, facililer

,

,

aequlparanda est. Beata virgo

Genovefa honestis parenlibus, palre Severo nominc, inalre apud IVaiuelodorum oppldinn liaiid longe a rarlsiensi iirbe exstlllt progeuita. Diim autem sanclns Gerinaiius Anllssiodorensls cpiscopus qiiadaiti dle apud basilicain iu ipso oppido sllain orandl gratla se confullsset, occurrente ejiisdem loci populi multiliulliie sliiiul Genovefa .•iiruit. Oiiam Intnilns iii Spirilii sanctns Gerinaniis magnanlinem Genovefain ad se dediici praecipieiis, circnniGeroiilia orta

Staiiti

popiilo

clccl.im a

Deo sponsain

cecinisse deiiuiiliavlt ac felice^ lant.ie

praedlxll in ejiisiiue nallvltale angelos

sobolis

prdgeiiltores

i^raedlcavll

iiiiillos-

ejiis eNciiiplis a vlta sua iiiala converleudos arHrmavIt. Oiiae duin ab eo acccrsilnr et de vlrglnilale coelesli sponso coiiservaiidn ndiiioueliir, id se volis ijiie

oiiiiiibiis

ciiiod

sempcr

desid(.'rasse respoiidil.

corde credls

et

Oro prulileiis,

Ciiiille:

operibiis

coiifide,

lilia,

virilller

coniprobare sSiide,

ilalill

a^e

et,

eiiliii

De

Cap. CCXVI, doininiis forlitiidiiiem el

virtutem decori

ileniiu sibi i^raesentari fecisset,

dixit ei:

Ciiinqiie seixuenti die

tiio.

ave

filia

GenOvefa

liesterna die de corporis tui inlegiilate milii sis pollicitaT iiater.

Tunc

a lerra

colligeiis iiuiuit

923

sancta Genovefa.

,

Genovefnin

i"Pminisceris, illa:

Ciii

qiiid

reminiscor,

nummuiii nereiim Dei nutu allatum Iiabeiitem signum crucis ad eaiii: liunc trnnsfoialum pio memoria mel ad colliiiii suspensum semper liabeto nulliiisque melalli aut margariturum ornamento collum digilosqiie tiios ornari patiaris. £t valedicens cajmtque ejus deosciilaus abiit. Ciim inater ejus die solleinni ad ecclesiam jiergeret et Geiiovefam reclamanteiii domi reniauere praeciperet , confestim, ut sibi iiiater alapam in faciein dedit, Iiimen amisit sicque fere jier biennium divinam iraui perpessa precibus filiae taiidem pristiiiae sanitati est reslituta. Alia vice diim Genovefa cum diiabus sacratis virginibus aetate proveclioribus loco novissimO iiicederet, obviante Carnoteiisi eiiiscopo i)Julito statini iiicedeiidi eversus est Ordo, nam: illa, quae sequitur, ait episcopus, antepoualur quoniam ijisa coeliliis jam est sanctificationem adejita. rarentibiis ejus sublatis de medio ciiin iu Parisium urbem transille

,

iit videbatur, infirmilate deteiita est , tit corpus ejiis , artubus ac dissolulis compagibiis triduo exanime crederetiir. Ouae ciim denuo esset sanitatein assectita ajebat se in spiriiii ab aiigelo iii gloriam saiictoruiii et supplicium impioriim fuisse deductam ac extuiic secreta

iisset,

taiita paralisis

laxatis

iiudiqiie

,

conscientiaruin in

non modicam adiuirationeni coepit revelare ac manifestare.

Saiicto aiitem Gerniano redeiinte,

ciiin

rarisium ihlrasset, cniifestim GenoA^efa, liospltiiiin descendit ac iit ploriimque fit, jiisti

inqiiireiis, in ejus ubiiiam esset et qiiidquid ageret male de ea colloquentibus, (derldebalur eiiiin tunc, ,

siinplicitas

)

terrain

suis

lacryinls iirigatain o&tendlt sicque eain adstanti popiilo

cominendans discessit et ad post obitum beati Germanl, urbeiii Farlslorum invaderet

ad tutiores, ut

teiiipus ciini

os loqueiitiuin

Altila

iiiiqua

obstruxlt.

Yeruin

Ilunnoruin rex Galllas ac praecipiie

ac suae dilioni niiiiaretur subjicere, singulls paeiie

urbes facultates deferentibus, Genovefa operacuin quibus degebat, ita facere exliortans, non esse pertlmescendos Iiostes dlcebat, quin iiiio civllatem illaesam fore praedicabat. Ouamobrem nonnulli ejus cives iiisurgentes dicebant, pseudoprophetissain suis teinporlbus advenlsse ac in ejus mortein coeperunt conspirare. Eodem tempore venit ab Antisslodorense urbe arclildyaconus, qui liaec aiidiens nolite, o clves, hoc admittere faciiius (piia Iianc, de ita cives adorsus est didlclmus narranle saiicto Germaiio anlislite nostro ex ciijus interitii tractatls utero matris a Deo sponsain electani, et ecce eiilogias ab eo sibi derelictas exhibeo. Ouas illico perlegentes ab inceptis destiteruut, Ilunni autein protinus abieriint. A Bituricense urbe veult iniilicr quaedam Farisios, quae post coiisibi videbatur,

tloiiibus et vigillls

insistebat,

Iiisque,

:

,

,

secrafionein vlolata fuerat, ut

a Genovefa

,

Genovefam

alloqueretur.

an sanctlmonialls aut vidua esset

,

Ouae mox

confestiin ut

inlerrogata

se virginem asse-

qiii eam vlolaverat, et locum et tempus exposult. Unde ad verecundiain provocata supplex Genovefae veniain jiostulavit. Matronae ciijusdam filius aetatis annorum quatuor, cum in puteum cecldisset ac post tres horas

ruit, viruin,

inortuus inde siiblractus , malre in lacr j-inas prorumpente ac crines dilacerante, Genovefae oblatus fuisset, ad oratioiiem reciirrens palllo suo super corpiis ejus

apposilo piierum vivuin confestim matri reddidit. Cum ob diiillnam obsidlonem clvitas rarlsiensis inedia affiigeretiir, Genovefa paiiperlbus condolens navim

buper Sequanam ad emendam annonaiii Ingreditiir. Diim autein ad quendam lecum, in quo erat arbor, juxta qiiein naves saepiiis periclitarentur, advenisset, confestiin arborem incidl praecipiens ad oralionem coiiversa, duo horribllia jnonstra ex illo loco egredi suiit visa. Ab Illo autem dle illio navis noii perlil, sed prospero cursii coeptiim iter tiaiisfretavlt. Rediens aulem virgo panes pauperibus juxta necessitates suas distribiiil. Dum qiiadam vice civitalein Trecasium adiisset, piotimis occurrens ei mullitudo popiili innumeros ulrlusquesexus diversis infirmitalibus afllictos obtulit, inter quos etiam oblalus est ei 1) Alii;

Vilico

leguiit.

De

Cap. CCXVr.

924

quidam, qiiem

iioino

puella

Operanfem

clomiiiico die

annis fere duodecim caeca

!ib

lunies reddidit.

sancta Genovefa.

,

cjuos

necnon benedicens sine dilalione inco-

ultlo divina excaeca\eraf

illa

In civitate Bleldensi puella

(juaed.iiii

,

adolescenti ciiidam jiro-

missn ut GenOTefae virtutes comiierit, Testem sibi iminutari ac iii coiitiibernio virgiuTiin anniimerari a GenOTefa expetiit, iinde iiidignatiis adolescens sponsam cum furore persequitur, Oiiod GenOTefa aiidiens eam ad ecclesiam, qiiae pro-

xima

seciim duxit ef fores ecclesiae, qiiae claiisae eraiit, divinn Tirlule

erat,

inirabiliter reseraTit et

ciiidam iiiam

patrifamilias

expeteret,

Tero

ille

Telieineiiti febre

puellam a fnrore adolescentis liberaTil. Aiire>i;mis diiiii pro servo, qui adTersus eum deliquerat, GenOTefo Tereimeret

oiuiiiiio

correplus iion

niam postulans famulo misericordiam Duin

vellet

niitein

iit

elargltur.

doinuni ingrediiur,

qiiam (ienovefae ve-

Ecce eccleslaiu sanctl

Mcirlliii

daemone obsessos oleo priiis innnclos semel quosdam inun^ere nc olenm in Rinpnlln,

Turoiiensis ingressa (jiiampliirlmos llberavit.

confeslim

,

prliis saiiitatl resllluitur,

a

pontifex etlain, qui olenm benedlceret, deesset, inox terrae recubnns in oratlone 2>osita, ainpulla in niaulbns ejus oleo, quo postmodum sanatl siint nesjrotl , est

De

repleta. ceiitiiis

mum

ejus abstlnentla nc elinm Tirlnlibiis inter nlin miiltn

A

in sjieculo.

deciino qulnto netatls

esca erat ei paiiis liordenceus el fnba

A

das in olla recoiiimiscens edebnt. et

a feiin

qiiliitn

iisque

iii

,

nnno

siine

qunm

iisqiie

posl duas nut tres liebdoina-

dle domliiico nsque In

dle doiniiilco

)

diclt Viii-

sic

ad qiiinquagesi-

qiiliila ferl.T

jejunabat

Tlnuin aulein et qiiodllbet inebrians

nnnqiiam potavit.

Post quinqnageslmiim vero niiniim sundentibits episcopis propler obedleiitlam piscem ef ]nc cum pnne liordeaceo edere coeplt. ]\l»lt,-i aiitem veneratlone Catulacensem vleuin, dllexit,

presbiteros (leriint:

etiam devotio ernt,

ciii ,

iit

At

illa

ponteiii civitatls

nd alterum

nlt

qiiae

;iudlerills

,

iiuiitlate

,

respoii-

qiil

sed coqiieiidne cnlcis

alti

iiillil.

esf,

Sundebnt

egredimini, qiiaeso,

Oiii

egressl

in

jilate.i

Et occe duos ciislodes porcoruin sermoclnantes, qiionim inius duin suls, id est porcae, vesllgliim ob partus vagantis legerem,

:

inveiil furnuni calcls

radlclbiis

snncto repleta vntlclnans

spirltii

et,

passus

qiio bentiis DlDnysIiis

fnceret uniisqiilsqne collntionem nd lioc aedlllcinm,

stabnnt nttonitl.

siib

iii

lionore illius basillcain construere.

erunt forsilan parvifati iiostrae vires nedificaiidi

copln deesf.

ad

iii

mirae inagnitudlnls, nlter responditi et ego vento evulsae fiirniim calois, de quo

arborls n

credo iinquain

fiiisse.

Aiidiens etlam

Ii;iec

Genesium

Ouod

saiicfn

nilill

Iii

silv.i

sublntuni

ngentes reversi

presbilerl gr;itias

aiidieiiles

lacrymis iirne gnudio

inveiii

siint.

Lacesslvit

siniim implevif.

lionore praedlcti martlrls basilicam conImplorante constructa est. Iii cujus opere oolleclis carpeiilariis accipiens sancta ciipam seorsuni cniii potiis deliceret, prosfrata cnm lacrymls oravit. Deiiide siiigens fncto sigiio criicis siiper Tas nsqiie nd summiim jiociiliim impletiim esf, ex quo operaril iisqiie nd consuiuniatlonem bnsllloae iiberriiiie pol;inles grallas egerunl. Ouadaiii nocle s.ibbnti circa galli cnnfuin egressa est bentn Genovefa nd basilicam sniicfi Dionysii, cereus vero, qiii niileferebntiir exstlnctus est, Ouo turbafis vlrglnlbus qune cum e<-i erant prae liorrore noclls 'cereiim slbi dari prnecepit. Ouein iit tenuit, ilaqiie

slrueret,

presblleruiii

iit

,

slcque oinnibiis clvlbiis

iii

illn

,

,

,

,

stntim illuininafus est. in orafione surgeref m;iiiii ejiis.

cereiis

,

De quo

Similifer eodeiii

et

tempore, cum in ecclesia diu prosfraf»

noiidum igne contnctiis

plures iiifirml

divliio iiutit nccensiis est

pauliilum in fide nuferenles

iii

sniiafi sunt.

Ouaedain miiller fiir;ita est calreamenta ejiis, qiiae iit domniii venif, excaecatn Deinde prostraln ad pedes ejiis venlain peleiis slgn;ilis ;ib ea ociilis visiiin

est,

re-

Frniicorum rex valde diligeiis eain timens ne viiu-los, quos inferimere cogltabat, saiictn eriperet iiigredlens urbein rarisioriim porceplt.

Ilildericiis ellaiii

,

,

,

lam claudi prnecepit.

Ouod

aiidlens sancfa

statini

ad llberandns nniinns per-

rexit, inler ciijus iiianiis poptilo porta se sine clave reseravit

et sic regein coii-

ne vinctoriim cnpitn ampnfarenfnr , obfiiiuit. riiit pflam eo teinpore beafus Simeon iii coliimna, qiiem negollafores eiintes el redeiinfes feriint de ill.i

seciita

,

inlerrngasse

et

eaiii

veiierntione jirolusn snliitnsse el Se in oralionibiis

iiiorem esse poposcisse.

l'nrlslls eti;iiii ei

nbKilI

siiiit

oneiguineni, pro

ejiis

me-

i|iiil)us

iii

De

Cap. CCXVI.

Dionysii ipsa ornnte vociferabantur clniitnntes, prope jam esse, qiios

b.isilicn benti

soJatio

sil)i- iii

925

sancta Genovefa.

benla Genoveln precabntiir, forsitaii nn^eli vel

veiiire

iiinrtires.

Oiiae siirgens et signaiis iinumcjueiuque ciiravit n spiritu iinmundo, ut foetor gravissiiniis adstantiuiu iiares attingeret.

A

die etiam epiphaniae usqiie ad coenain

Deo vacabnt in orntionibns et viAudiens nut»?in puella quaednm religiosn nd fores ejus lungls ciiriosilnle fide permotn, qiild snnctn iii celln snn ngebnf, scire voleiis, stntiui Iniueii

doinini beatn Genovefa giliis. qiiniii

Ounm

nniisit. criicis

iii

cella recbisn soli

consummaln qundragesiina egrediens oratione

snncta

cum

In ecclesin etiam benti Mnrlliii Tiironensis,

illiiminnvit.

et

in

sigiio

angulo

qiiodnmornret, uniis de psallentibiis nrreptus a daemonio proprios artns lacerabnt, beatn Genovefn spiritum iinmundum exire jiiberet et ille per ocnlnm

ciiinque

progredi se ininaretur, impernnte vestigia.

idem

l'er

teinpiis

stans

illn Iliixu

in

adltu

ventris ejectus est foeda relinqiiens doiiiiis

sune vidlt piiellam in

inaiiii

aiiipullnm gestantem, qiinm pnnlo nnte eniernt, et interrogala, quid esset, vidit

daeinonem sedentem in ore ainpiillae eJ ininans insufflavit iii eam stntimque pars de ore ainpullne cecidlt. In territorio Meldensi cuin j>roprinin messeni ineteret vnlde turbati siint ojiernrll jjropter iinbrem imminentem. At ilJn ingressa tentorium, quod sine intermisslone facere consueveral cuin Incrjiuis prostrntn oratione obtinuit, ut, cuin in circuitu omnes segeles jilnvia rign,

,

nec messein nec ejus messores giittn nllqiia contingeret. Taiiln etiain snncliquod etinm sj)iritu j)roj>Iieliae jilena omnes qiioque inorbos ab linmanis corj>oribus exj>ellebat. Egentibus jianes integros dabnt ndeo, ut ejiis ret,

tate j)oIlebnt,

puellae saej)e j^nrtein pnnis,

qnam

LXXX

qunm

in clibnno j)OSuernnt,

non invenirent.

Yixit

Hujns autem nalale celebratur tertio nonas Jaiiiiarii. Hnec Vincentius. Reliqiia nuteiii , qnne liic inseruntur, ex certissimis ac j)robntlssiinis ecclesine, iii qua benta virgo j)rnesldet, codicibus, qnoniiii etiam nonnulla ij)se Yincentius testafiir, extracta sunt. rost transitnni vero beatissiinae virginis inmpas ejus sepulcliro apposita esf, in qiia j)raeter olei consiiintionem ignis j)erinanebnt cujus contJtctii iidirmi sannbnntur, Inmpnde aiitem j)lus

annis.

,

Hoino quidnm lingiine et oculorum j)rivatns officio nd sepulclinim virglnis nccedeiis et visum et loquendi iisuin recniiernvit. Mulier qunednm in vislone adinoiiita riliiim a iiatlvi-^ tnle cnecum nd j>rnefnlae virglnis }ocuin detulit, cuniqiie in ecclesia miracnliim recitarelur, quoinodo doinlnus Jesiis Clirislus oculos caeci nati aj)eruit, contlnuo ut ad sej)ulclirum aperti snnt ejns oculi. Revelntur cnldnin n nalivitnte inuto virginis se transfernt, vocis illic beneficiiim j)ercej)turus. Cnmqiie in fide revevidelicet

mutnta

in

fontein,

oleo in medicinnm.

,

slntiin liiigune illius vinciilum est solii, loquebatur inngnificnns neuiii. Inlerrogatus ergo nb nbbnte, qiild jiosl indiiltnm slbi vocis beneficlnm ngere velit, resj>oiidet, quod n loco illo rocedere nolif, nollt nd proprla redire, nolit omnibus dlebns vitne suae slne j)rnesenlin vlrginis vivere. Ciij"ns votuin laefo animo niiijileclens abbas vitae sibi necessa-

Intionls die doininico illuc j)ervenisset fiiin

et

rln jiibet inlnistrari.

Cum

latro

quidnni carceri innncij)atns ciislodis negligentin

de carcere exiisset fiiglentemque nd

sepnlcliruiii

virglnis

j^rneses insequeretiir

virginisqne Intro auxilluin imj)lorando acclnmaret, jiraeses vero j>1ieiniain proruinj)eret

subito cnsii

,

Injisiis j)raeses

iii

ejus blas-

lafrone llberato misernbillter

exsjiirnvif. Ciim nlio teinj>ore Jluinen Sequanae ultra inoduin iiitiiniesceret et ad caj^ellam virginum, quain prope eccleslam sancti Joliannis bnj)tistne virgo construxerat ad inedium usque aedificii j)ertingeret, lectulus, in quo decessernt, qui ibidem servnbnfur, fiiiinlne infusns nquis continue descendentibus nfque ,

discedenfibns nb illis intacfus est inventns. Fost aliquot vero dies cum coenobio a Norinannis incendlo consumto corj)us virginis a fratribus ad Ategias villam snuin deportnretnr, multis elinm ibidem clnruisse miraciilis co]nj)robntur. Siquidem nlfare ecclesiae, cui nssessiira erat virgo, snnctn criice sanctorninque ndornatiiin Inmqunm ejiis ndventni congrntulaiis movereliquiis, ul inoris esl batur, cni siijierjiosifa qnod cujiiernt, se ndej)tum deinonslraiis firmum nec nmplins moveri coiiij)robntum esf. lii ciijiis quidein dej>ortatione cereiis, nfi ,

,

duin viveret

,

iteruiii

atque iteruiu iniraciilcse est acceiisns,

Cnm

auteiii

abbas'

Cap.

926

De

CCXVI.

sancta Genovefa.

praeerat, deiitem a corpore virginis paiicis consciis exfraliens apiid se

ad sui luilioneni servare vellet, continuo suninia aegritudine correptus denleni quani cilo poluit, restituere curavit. Audita vero Norinannos concordia corpus virginis ad ecclesiain suain deferentes non eo loco, unde educta fiiorat in crypta, sed super innjus altare, «bi Corpus aiiteni virginis ciiiu suo jiiiiic cernilur, fralres iiouoririce collocaverunt. capile integriiiu in capsa consislere praeseiitibus nonniillis liujus regni episcopis postniodum inventum est atque coinprobatum. Tempore Ludovici regis Francorum illiistrissinii divina ultione inembra, quae miseri liomines exliibiierant serinclusuni,

tlieca crislallina

inter l'arisios

el

ad iniquitatem, coepit morbus ignens, qiiem ])liysici sacrum ignem appellaut, consuinere. Multorum igiliir sanctorum aegrotis sufFra-

vire iiijustitiae et iniquitati

gia deposcentibus iioc iinpetrantibus Steplianiis,

aiitistes

recordaliis

qualiter beata virgo

est

religiosissimus Parisiorniii

Genovefa praefntam urbem

multis

a

exinde sollemues processiones, in quibus consullo iibbate alque conventii praefata virgo ad ecclesiam beatae virginis Mariae deportarolur, instiluit. Ordinata itaque seciindiim morem canoiiicum processione iiigredienteqiie sancta virgine ecclesiam beatae Mariae continuo ad tactum ferelri Cum vero sequenti aniio felioiiines male habentes tribus exceptis sunt sanati. cis recordntionis Innocentius papa Gallias transmearet, de tanto inslructus mi-

olim

periciilis

liberavit ac

raculo gratias agens Deo ac sanclae virgini annis perpetuis soUemni niemoria celebrandum niiiaculiim condonavit. Yeriiin cuiii per singulos annos praedicti miiaciili menioria sollemniter, iit dictum est , veneraretiir, contigit seniel jier ,'ibseiitiam caplcerii expeiisas

liabebat ministrare, riiim

formldantis sine ornainenlls ac luminaribiis

celebrari.

Unde

,

quae

ncnidit, ut sequenti die ecclesiae sanclua-

adscendens diviiiam experlus virtutem

siibito lapsus sine

voce miserabiliter

Experti sunt igltur alqiie in dies experiuiitur quaniplurimi, qiianlu ubi ciim Iiuinililate capit caeciim tremore Cliristi virginein oxiorteat venerari citas visiim, debilitas gressiim ac e diverso obstructne inlldelitale mentes caexsi>iraret.

,

qualibuscunque laudibus Genovefam veneremiir, iniploremiis, sed cuiu fide. Kt revera dignum est, Genovefam laiidibus Uonorari, qnae rarisioruiii inclytam urbeni Nostris

piuiit inleritiim.

sed

cuiii

tremore

;

regiii clirislianissimi

nitatis

iii

liboravlt,

lide

igitur'

venerantes

et

praecipiiam stabillssiiiiamqiie columnaiii totiusqiie

clirislia-

doctrina magistrnm eruditissiinam toties a tantls
ab inlmicis

n(iiiariim restrinxil

ejiis siiirragia

,

liostili

ignis

caede

dlmicnntlbus

eripuit,

inuiidniitiiim

Iiorrendi in meiilibiis liuiuaiiis incendiuni

iliictiis

consiimsil,

auditum reddldit, ab obsessis daemonium Et iion soluiii precibns, veriini etinm maxiiiia doininus per limbrias vestimenti Geiiovefae sibi dllectae virgini siiper negrotos ac variis doUndo teiitos languoribiis ostendere saepiiis diguatus est sanitaliim remedin. ubi Iionorllice subliinala iiierilo in rarisii celsi inontis vertice exstltit collocata ac iiiirifice ordlnata iioii cessal jugiter snnitatuin ac gratiarum einiltere llumina liis, qiii in fide deposcunt ejiis largiliones. Unde et opus, Jios illi tola nienlis devolloiie coinmltlere, quoniain ijisa est, qiine nssidue orat pro jiopiilo slbi tloinecis visuiii, claiidis gressiim, siirdis procibiis efTugavit,

.

,

\Oto et pro lola clirisianilnle. Nos iglliir suoriim niirabilluiii liaiu) pnrliiiiuiilniii inemorantes nc eliam venei-anles ciim celeberrlmo Illo vonernbilium religiosorum i:oolii siio gloriosnm Cliristi siionsnm iiobilomque virgiiiem glorlfirenius Geiiovelam laudibiis, jioslulaiites,

per saecnla.

Amen.

iit

eadem

siipiilicanle perfrui gaudiis paradisi

mereamur

De dominica

Cap. CGXYII.

CAP. CCXVII.

rnmis palmarum.

in

927

(214.)

I>e domiiiica in rami^ palmariim.

et

(111.1111

duas processioiies solleinuiter

s.Tncta

mnter

Jiid.iei

a moiite oliveti iisque

Hodie fiiit,

olivarum

et

cum

ecclesi.i

iii

canticis ipsis associavenint,

iiiagnis

recolit.

rriin.i

Ilierusalein cuiu rainis i>alinai-uiii et

ista

iiiagiiae revereiitiae et lionoris et lianc reiiraeseiitat ecclesia iu

processio fuit

Iiodiemo evange-

lio. Secunda processio fuit , qiia Judaei Cliristum ab Hierusalein in monte calvariae cuin magnis opprobriis et irrisionibus deduxeriuit, et ista fuit ignoininiae inagitae et doloris, et lianc repraesentat ecclesia in evangelio passionis liodierno.

Circa priiuam processioneiii quatnor siuit videiida,

primo, a riuibus ista promagnis aut divitibus, sed a pueris et iinde dicitur in evangelio liodierno paiiperibus pliirima autem lurba straverunt vesliinenta in via. Oiioniam enim piieri et pauperes Cliristiim processioiiacessio

quia

facla,

sit

non

facta a

est

,

liter

:

dediicebant

,

Fliarisaei

et

priiicipes

Cliristi

inorteiii

tractabant.

Siniplices

pauperes Christo adhaerebant, unde Chrislus de oinnibus divitibus iiiiiim soliim, scilicet Zachaeuin, liabiiit aniiciim, unde Luc. XIX: Cliristus de omnibus pofenlibus unum soliiin, scilicet centiirionem liabuit Matth. VIII: de omiiibiis sapientibiis unuin soluin, scilicet Nicodeinuiii liabuit; Johann. III, iinde ••iiini

et

;

I.

Cor. I: videte

vocationem vestram, fratres, quia

noii multi sapientes secun-

non inulti potentes non iiiiilti iiobiles, sed qui stiilti siinl mundi, elegit dominus, iit confundat sapientes. Secundo videndiim est, quare Christus vadens ad inortein tantuin honorem recipere vohiit, cuui alios lionores regum iit dicitur Joli. \'I. respuit Hic dicendum quod Christus hoc ideo fecit, qui.i duiii carnein,

,

,

ille,

ut

,

non superbiat.

mortein

debet liabere inortis memoriain, habet magnas divitias, cogitet, quod vadit ad

constilutus est in lionoribus inagnis,

qiii

et

Si

qiiod de

tjiide dicilur

aulem

qiiis

omnibiis

Job. XVII: qui

operul cinere carnem

meam.

mntris ineae, nudus revertar

suis divitiis

niliil nisi

sudariuin secum porlabit.

magniis, sacciun consiii super cutem ineam et Itein ejusdem I: niidus egressus suin de utero

fiii

Si quis est in magiiis Iionoribus constitulus,

illiic.

vadit ad mortem, ubi

si erat in gradii supreino ponetur in loco super alios adscenderit dominando, serpentes et bestiae ascendent conculcando euin. Ideo Eccles. X. dicitur: cum inoriliir lioino, hereditabit serpentes, bestias et vermes. Item, cuin aliquis nutrit corpiis

cogitet,

qiiia

iiilimo,

quia sub terra,

,

si

suuin diversis deliciis, diversis coloribus ipsum ornando , voluptates corporis exercendo cogitet, quia vadit ad morlem , ubi vermes corpus suum delicate nutrituin coinedent et lacerabunt, Job. XXVII: viscera ejiis plena sunt adipe et inedullis, ossa illius plena irriganlur et tainen in pulvere doiniieiit et vermes operient eos. Hngo de sancto Victore in libro de claustro aniinae sic ait: cur carnem tuain pretiosis rebus iinpinguas, quam post paucos dies vermes comesluri sunt in sepulchro, et aniinam tuam preciosis operibus iion adornas, quae Deo Cur animam tuam vilipendis et ei et angelis ejus praeservanda est in judicio! carnem praeponis ancillam dominari? et dominam ancillari iiiagna abusio est. Terlio videndum est, quare Chrislus tanto lionore sibi impenso voluit lacrj-mas emiltere. Dicitur enim Luo. XIX: Christus cuin venisset Hierusalein cum tanlo honore Uevlt supcr eain. In lioc ipse voluit ostendere, quod gaudia et honores ,

lacrymis et doloribus sunt permixta.

In coelo oinnia siint pura, mixta, in inferno snnt foetulenta. Unde Augustiniis in libro de trinit.ate in persona Cliristi dicit quid est illud, ero illoruin Deus, nisi ero oinnia, quae desiderantiir scilicet vita, salus, victus , copia, gloria, bonor et pax. Isla iii coelo oinnia sunt pura , in mundo mixta in inferno foetiilenta. liiijus

in

saeciili

mundo omnia

:

,

,

,

Videamus

ordinem; vita in coelo est pura, quia ibi est sine timore, prout est, in inundo est inixta, quia ibi est vita cum morte, prout est, in inferno foetiileiita et corrupta, quia est ibi mors sine vila. Salus, iirout est iii coelo. iier

928

Cap.

CCXVn.

De dominica

palinarum.

in rarais

pura, quia ibi est salus siue negritudine, prout est iii inundo, est nn\ta, ibi est salus et aegritudo, prout est in inferno, foetulenta et corrupta, quia ibi est sola aegriludo sine sanifate. Viclus, id est satietas, prout est in coelo, est pura, atque ibi est salietas sine esurle, prout est in imindo est nii\ta, quia pst

<]ui
,

est satietas et esuries

,

prout est

est suninia esuries sine satietale.

sunt purae, qula ibi

iii

inferno, est foetulenta et corrnpta

Coplae, iJ est dlvitiae

suiit divltlae et i>auperlalcs,

prout

,

proiit in inferno

lentae et corruptae, quia ibi est siiinina paiiiiertas slne dlvlllis.

pulcbritudo, prout est

in coelo,

suiil

coelo, est piilclira, quia ibi cst pulchritiido

iii

foetu-

Gloria, id est

de-

siiie

Hoiior, prout est in coelo, est piirus, quia ibi est Iionor slne

forniitate. digiiltate,

,

quia ibi

,

siint

sed prout est

iii

mundo,

iii-

quia ibi est Iionor cuin indlgiii-

est inixtus,

prout est iii inferno, est foetulentiis et corruptus, qiiia ibi est dedeciis Tax, proiit est iu coelo, est pura, qula est jiax slne pertiirbalione, quia ibi est pax cuin perturbatione prout est proiit est in iniindo, est inixta in Iiiferiio, est foetulenta et corriipta, cpiia ibi est contliiua perlurbatlo sliie qula ibl siint omnla prout siint In coelo, suiit purisslma pace. Oiiiiila bona bona sliie malo, sed iit siiut in mundo, Suiit luixta, quia ibi siint iniilta bona

tate,

sine lioiiore.

,

,

,

,

perinixta malis, prout vero suiit in Iiiferno,

sunt omnla

sunt foetiilenta et corrupta

commixtioue aliciijus bonl. domini vini ineri plenus iiilxto

,

qula

propheta et inclinavit cx hoc in David: calix in iiianii bibent ex eo omnes peccatores lioc; verumlamen faex ejus non est exinanita Ex Iiis verbis habetur, quod Deus habet tres callces, uiius est plenus terrae. vlno iiiero in isto bibiiiit oinnes in coelo. Iste enlin callx plenus est vlta, sanitate, copia, divlliis, honore etc. Aliiis calix est plenus ex mlxto et de illo bibunt homines in inundo, qula callx isle pleniis est sanllate cuiu aegrlliidine, Terlliis calix est plenus divitils cuin paupertate etc. satletate cuin esurle Et iste est ])lenus aegrltudlne, faece et de isto blbnnt daninati Iii Iiiferno. quare inorte, pauperlale, deforiiiitate et omnlbus alils. Ouarto vldendum est Iioc ideo fecit, qiiia Clirislus nolult sedere super eqniim , sed super asinam ibi

iiiala

Ista oinnia diclt

slne

,

,

i

,

,

:

noii sedet in cordibus supernornm. sed humilium et inaiisuetoruiii. Chrysostoinus: non sedet Christiis in ciirrii aiireo purpura fulgens nec adscendlt siiper fervldum equum dlscordiae amalorem , sed super aslnam tranqiiillitatls et pacis sl amlcain. Ter eiiuum siiperbus, per aslnam huinilis deslgnatur. Nrim e()uus SI siiperbi repretaiigitur, recalcllrat, aslnus vero In mansueliidine mor.-itiir. ,

quae iioii pernilltiint Iienduntur, iiiipatienter audiunt. Ouaednm se tangi , qiiia arrogantia sunf siciit leo, vel qiiia nlinis silvestrla doiiiesllcari aiilmalia

siiiif

,

slcnt Iiipus, vel qula suiit piiiigltlva slciit erlclus. SIc siinillter genera hoiiiiniim, qiii nobint repreliendi. rrliiii sunt superbi, de qiiltange inonles, id est superboruin inentes, et fuiiilgabnnt per biis propheta dlclt impatientiam etc. Et Eccles. XJII dives injiiste eglt et freinebll, paiiper aufein laesus tacebit. AIII sunt in iiialis iiidurafi, qiii ad Instar lupi non possunt do-

non possunt sunt

,

trla

:

:

mesticari nec ad boniiin iiiduci. De qulbns Eccles. et nolunt corripi, ideo Eccles. XXXIl: pestifer Tertii sunt

homlnes

astufi, qui,

sl tangiinliir,

I:

dilTiclle tales

homo

vitablt

id est corrlpliintur,

corrigunfiir

correctlonpin. slcut erlciiis

Troverb. XXVIII: qni abscondlt vivet et non moriefiir. scelera siia, noii dirlgelnr, qiil aulein confessus fuerlf Circa secundam processionem notanda siint diio: primo quod In ista processlone statlin exciisatlonlbiis

iinillis

se abscondunl.

,

fiierunt varietafes facti

inali

et

personarum.

niiiiqiiain

Ouldam

eiilin

fueruiit

reciiperaveruiit bonitatein,

bonl

,

quldaiu

slcnt Jndas.

fiieriiiit

Oiiidain boni

slcut beata virgo Maria. Alli vero boni el posfea mali, postea taiiien siiain rocuperaverunt bonitalem sicut apostoli, qui Deinii sed in resurrectlone recuperaveruiif. Maloruin dnae iu passlone perdlderunf suiit dKTerentiae, qiildaiii enim fiierunt niall, qiii postea factl suiit boni, slciit

seinper perseveraverunt

,

,

latro a dextrls

pendens

et l.ongiiius.

Alll

fueriint

iiiall,

qiil

seniper in malitia

pcrseveraverunt slciit latro a slnlslrls et Judaei, qiii crnclfixernnl. Ab Ipsa processlone qiildam fugeriint corpore el mente, siciit apostoli, qiu rngenint corporaliter et fidein perdiderunt, Itein alii fuserunl non corpore, sed corde, ,

De coena

Cap. CCXVIII.

929

doiniui.

Maria Magdalena et caelerae inulieres juxta crucein corporaliler <xiiae sed tainen fidem ainiserunt. Alii fugerunt corpore, sed non corde, sicut creditiir de Jacobo fratre doinini. De quo Hieronymus in libro de viris illustribiis, quod in passione votum vovit, noii se comesturum, donec videret Ciiristum resurgentem. Alii sunt, qui iiec corde iiec corpore fugerunt, sicut virgo beata, quae juxta crucem stetit et fidein servavit inlegraliter. Secundam sicHt

,

sleterant,

quod

processione ostendilur, est inagna in Judaeis voluntatis multiplienim processione Judaei fecerunt Cliristo sex inagnos honores, In prima ciiin inagua ipsum reverentia iii secunda vero sex inagna vituperia. super aselluin posuerunt et iii via vestiinenta slraverunt. Iii seciiiida cum inagna iii

ista

In prima

citas.

ignominia ipsum in patibulc suspenderunt et ipsuin suis vestibus spoliaverunt« ramos palmaniin et olivaruin sibi portaverimt, iii secunda spinas acu«

in priina

tissimas capiti sibi affixerunt.

In priina regein

eum

appellaverunt, in secundit

prima appellaverunt eiim salvatorem dicenles osanna, id est: salva, obsecro. In seciinda negaverimt ipsiim salvatorem dicentes salvos se ipsum sahnim facere non potest. In xiriina dLxerunt euiii benealios fecit dictuin iii noinine doinini, in seciinda malediciun et maJefactorem esse et crticis patibulo euiii figendum dicentes: tolle, tolle cnicifige cJc. ipsiim negavenuit

,

in

:

,

,

CAP. CCXVIII. (215.)

De coena domini. Coena

facta,

cum

dj-abolus luisisset in cor, ut traderet etim Jiidas Scariotli,

surrexit a coena et posuit vestimenta sua.

qiiando amici separantiir ab iiivicem

,

soleiit

Joli. Xltl: videmus eniin, quod, primo invicem epiilari. Sic scieiis

quod cito ab apostolis siiis separari deberet prius cum ipsis coenare Unde Luc. XXII: desiderio desideravi Iioc pasclia inanducare vobiscuni, antequam pater etc. In liac ergo coena Cliristus assumsit personam amici, personain ser\'i, personam episcopi. Personam siqiiidem amici accepit in hoc, quod tam fainiliariter comedit. Iii Iiac coena comedit agnuin paschalem, et qiialiter coinedi debeat, liabetur Exod. XII: non compdelis- ex eo criidum qiiid nec coctiim aqua, sed tantuni assuiii igni. Hic aliqua prohibentur, scilicet ut nou coinedatur crudus nec aqua coctus et quod sit igne assalus. Caro enim criida non est igne cocta, caro vero elixa, licel slt cocta, non est tamen adeo sapida. Illi ergo comedunt crudum, qui habeiit cor cruduni, id est nou coctuin igue Cliristus

,

,

voliiit.

,

ainoris, illi comediint ellxum, qvii iion habent iii corde saporem devotionis, illi comedunt assatum igne qul habent cor coctum igne amoris et sapidum. Secundo debet coinedi ejus caput ciim pedibus el iiiteslinis capiit istius agni est ejus divinitas. Unde I. Cor, XI: capiit ejus Deus est, pes cjus luimaiiitas, quae Omiiia isla debemus comedere. est iufirma in natura, intestina sunt ejus anima. Fuerunt quidain haeretici, qui dlsemut, Cliristum non esse verum Deum, Isti caput non comedebant. Alil dixerunt eiiin nou esse verum hominem nec sed phantasticam; istl pedes non comedebant. ver.im carnem, iiabere eiim noii habiiisse aiiimam ratlonalem, sed loco animae diceb:>ut, Alii soluin divinitatem, isti intestlna non coinedebant. Nos ergo fideJes capiit et pedes cuin intestlnis comedamus, ut de ejus dlvinitale, anlma et carne fide,

j

Tertlo debet coinedi cuin lactucls agrestlbus, id est cuiu senliamus. Notandum, quod quidam siint, amarltudlne dolendo de peccatls omnibiis. quldain succum ipsaqui comedunt islas lactucas integras, quldain contrltas rum. Sunt eiiim quidam, qui liabent de peccalis suls superficialem dolorem, quae attritlo potest dici isli siimunt islas lactucas Infpgras. Talls attrllio non

liter

,

,

59

ppccatorpin plpue.

jiislilicat

non soliim

seilicet

pecc.il.i

V:

Jerpin.

eo3 et reiiueb.int fiocipere

visli

De coena

Cap. CCXYIJI.

930

perciissisli eo9 et

discipliii.iin,

conlemnt, sed

succo I^clucarnui

doinini.

non

dohieriint,

nttri-

suut inajoris i^eifeclionis, qui

Alii

eliani lacrym.TS emitlnuli

jsti siiinunt

nbnudautia lacrjinarum. Gregor, in Mori\1.: carnes ciiin lactiicis agreslibus Sunt edeuda , ut, cuiu corpus red«iiitoris iios pro pecca4is nostris iii Jletibus nflligamus. .iccipiinus Quare ipsa amaritudo poenitentiae abstergit n inentis stoniaclio perversae Immorein vitioruin." (^)narta debet coinedi cum panibus aziiuis, id est cum panibus non ferinentatis. Panes comedit cum fermento secunduin Gregoriuin, qui bona sua ciiin corruptione Taii.ie gloriae facit, quibus doiniuus dicit: sacrificate de fermento laudein. Ue fermento namque iminolat, qui Deo de rapiiia parat, sed ille sine ferineiito cnstodit, qui se a inala societafe cuslodit, I. Coriutli, V: modicnm ferinentnm tolain inassam corriimpit, Secuudo Cliristus assuinsit iiersonam servi in eo, quod pedes suorum discipulonim lavit. Lavit autem pedes corporales et spiriluales. rrimo lavit corporales in exeinplnm et docuinentnm iii exemplum qnidem humnnitatis, iit ijjse dicit: exeinpliim dedi vobis, ut vos ita fnciatis, Istain tamen liumiJitntem Tetrus nbliorruit dicens: non lavnbis mihi pedes in si non lavero te, non habebis partem meneternuin. Cui respondit Chrislus cum. Tiinc 1'elrus timore ac amore i^ercussus obtulil lavandos pedes , caput qiiod non iiidigebnt lotioue et inanus, sed Christus corripuit euin asseiens capitis nec inanuuin, sed taiitum peduin. Ter capiit iiitelllgitiir inlentio per scilicet iiileiitio et operaiio, per pedes niTectio, Diio primn inauiis operalio .ngnmn

cniii

cuin

id est

,

,

•,

:

,

,

,

,

in Tetro

munda

mauuum

erant et ideo lotione capilis et

Habebat Secundo lavit

noii iiidigebnt.

omnibus bonain , operationem muudain, pedes in docuinentum ad oslendendum, quod prnelati debent lavnre subdilos. Tunc nutem non bene Invatur, ant qnia iiinnus est iniqua, niit quia nqua est iminunda et turbida, Eccles. XXXII: ab immundo quis imindnbitnr! Gregorius: prius oiiorlet te mundnri, si ;iHuin vis mundaiP, sapientem prius fieri et sic nlios facere snpientes, Jumen-fieri et sic nlios ilhimiuare, accedere ad Deum et autein inlentionein in

sic

alios

adducere, snnctificari

rectas et sic esse

recti

alios

sic

et

consilii,

ut

piila

,

,

sniiolificare.

dnre

roctuin

Itein

manns

:

coiisiliiim.

Iinbere

Secundo

quaiido est aqiin iinmuiida; nqua iiumiinda est niiior mundi, Jerem. U: qiiid tibi Tnlis enim aqua non Invat, sed in via Aegypti, ut bibns nqunin tiirbidamJ quisquis es iii miiiido, nd te venit qui fecit inundiim, de mundo, quia, si aliqun deleclatio te delectet in mundo, seinper vis esse iminundus, si tninen nliqna necessitas te retinet, iiiundus, scilicet Dens, iiabitat in te qui mundat miindos, et eris inundiis. Tertio quoiiiam ipsa macula pednin ex nimin frequentnlione elTicitiir iiiinis lenax et inveleratn, Eccles. .Augustinus:

coinquinnt,

iit

,

eripint te

.

,

XXXIV: ilenim

bnplizatur a inortiio,

qiii

luortuiim,

taiigit

qiiid

proluit

id

est

,

qui lavnlur a mortali peccato eius

l.ivalio

(

Uiide

II.

Petri:

fncta

el

suitt

Convenit illis illud: cnnis reversus nd vomitum vohilnlionem lull. Tertio Invit pedes spiritualil^r nqna sui snnguiiiis, de qiio dicitur Apocnl. II: lavernnt stolns suns iii snngniii? Ex quo mngis sanguis Christi dealbare dlcitur, vide.igni et dealbnverunt eas, tur, quod habet virtutein lactis et sangulnls, Lac enliii est sanguis iii uberibus excoclus. Sanguls aulem Chrlsti fuit excoctiis in corpore siio et in corde nostro, In corpore sno fuit excoctiis igue amoris sul, qiii taiii veliementer in corpore suo ebnllit, quia aperto lalere cum Iiiipelii einanavit. In corde aiitem noslro posteriorn deleriora prioribiis.

siium et

siis

lotat ileruin in

sunt duo iibera, scilicet iulelleclus el alleclus.

Dicitiir aulein exco
inlellertus per inedilationein et in ubere nirecliis per devolioneiii Clirisli

in

siio

corpore

et

in iiostro

coipore

jicr

,

el sic

sanguls

medit.ilionem et alfeclionem

Iii albediiiem el niiimas nostrns dealbat et muiidnt. Apocnlyps. I: Invit nos n peccatis nostris in snngnine suo. Terlio nccepil Christiis personain episcopi quando scilicet pnneni et vinum in corpus suum trnnsmiitavit et npostolls potestntem conficieiidi dedit, Et istn est innjor polestas, qiiam unquain lioiniiii d»ila fult. Est enlm polestns Dei inaj^na, facere nliiiuld de allqno, slciit, qiinndo fecit coeliiiii el Ifrraiii. Esl et terlia niaxima siciit de crealiiia crenlomii. Islam

vertitur

,

De

Cap. CCXIX.

931

sancto Dernarcluio confessore.

|>ote*l;i(em iion dedit angelis, sed soli* sacerdotibus, quia divina virtute corpus

speciem panis et vini converliint. Unde Eiisebius invisibilis per miuislros suos visibiles creaturas in corpus et sangiiineiu suum sacrata polestate convertit verbo suo, scilicet illo: hoc est cjuia visus fiuin corpus etc. Ujide non debet aliiiuis attendere ad visiiin siium piiiaret se videre colorem panis, nec ad gustum, quia- putaret, se sentire giistuiii sed panis, nec adolfactnin, quia putaret, se sentire odorem panis et viiii ita est quia, cum audit consecrationis verba Jiltribiiere debet nd auditum «t

saiiguineui

in

:

s.icerdos, id est Christus,

,

,

,

,

oiuniiio, sicut audit

,

hoc

est

enim cor

etc.

Ouod

significaluin est Genes.

XXVU

cum

benedixisset Jacob, fuit deceptiis ejus visus, qiiia ociili siii fuit deceptus olfactiis, qiiia credidit, se caligaverant, et ipsum non agnovit senlire odorem vestiinentorum Esau) fiiit etiam deceptus gtistirs, quia credidif, iii

isaau, qui,

j

selcomedere de venatione Esau, et comedit de venatione Jacob fuit et deceptus in tacta, quia pulabat, se tangere maniis F.sau et tangebat m.iniis Jacob. Sed vox qiiideiii aiidilus, qui vocem Jacob niidivit, non fuit decepliis, imo dixit Jacob est. Sic etiam in isto sacrameiilo oiiines alii sensus decipiuntur praeler aiiditiim et ideo oinnes fideles, qui niidiunt verba consecrationis, firmiler, veraj

:

liler credere

debeut, quod corpiis Christi est sanguis

CAP. CCXIX.

De

Uernardiniis coiifessor nntioiie Tusciis

tivitatis

.-innuin

(189.)

Bernardiiio confe^isore.

tB^aiicto

creHtus jiatre Tolosanensi

ujiis.

,

defiiucta,

e.i

matre Xerainass.iiia iiifra

noblli familla Albizescorum profilia post tertium ejus namalerlerae Uianae educaiidiis

Uliidi

sexliim palr<>,

qiii aniio XI. a patruis Senas ndvocalus est , iibi liberalibus artlbus canonico juri vacavit, devolas iiiinquiim i)raclerniitlens orationes. OuiInis corroboratus Senis fraternitati sauclae Mariae de Scala sanclimonia celeberrimae adscribi se procuravit, ubi cilicio iiidiitus Super tabulas aut paleas

rciuaiisit, iiiibiitus

dorniiens circa languentes ernt officlosissimus. liiterea anno doiiiiiii saevienle Senis eiiidemla inortuis lere omnibiis miiiistrls hospitalis dicli sanclae Mariae, Beriinrdiiiiis tyro cliristianornm XX laiignenniillo pretio conduci possent lium se obliillt in jiiiiiislniiu. Oui ciiin SP ;id tanluin oiiiis imbecillem fore perpenderet qiiosdain ojiisdem fraternitntis consoclos ad jiiiim opiis sibi adsciscere talibiis procuravit: evaiigelio «idmonemnr, regiuim coelorum vim palitur et violeiiti rapiunt illiidj inferamus ergo TloleiilI;iiii nobismet ipsis iiec x>ro Cliristo niori pertiiiiescainiis. Oiiid tam luagnuin alqiie pulcherrimum, quain peracto tempore ad martiril coronain perveiiire ! Si moriiiiiir pro Christo, cerle inorlmur, qua uiorte inerces augetur et omne crinieu excliidiliir, omnls eonsummatlo et status vitae martirio decoraturj lioc fuiidameiitum vlt;ie el fidei, hoc praesidium

cum

,

,

salutls, lioc vlnciilum libertnlis et houorls.

mors

inngis

diiclt

ad glorlam.

Ouid

Mors quippe

eiiiin iiobis

iiilpgriorein facit vitnm,

cuin liac liice,

quibus lux ae-

commercio, quos coeli altitudo deposcln Intra oinnium glorlam pulclirior est pro Christo mori titulus el integrlor corona signatur. Forro nobis contemnenda mors est, qiilbiis Cliristus occlsus est aule oculos. Nobis, quaero, concurraiit dominlcne passionis exempla, coucurranl oblata et praemla, quonlam misericordiam prnestnntes mlserlcordiam terna proinitlitur!

Ould cuiu

hiijus

vilne natiiineqiie

conseqneuUir. His Inllainmati juvenes ciincli iiunnimes confesslone rlte expiirgati el coininunlone ad funestam Illain domiim iion slne parentum et amicoriim quandoqiie Inrrynils se contiilerunt, die nocleqiie sediilo iiifirmis iniiiistrantes ,

mortuoriim corpora sepelientes.

Demum

sedala pestllenlia phiribus de consoclis

»

932

CCXX. De

Cap.

s.

Bonaventura episcopo

et conlessore.

nJ iialenias domos remeanint, quod feclt el Bernardiinis, qui pt non multo post saluti restilutus nniiila facultate pauerogata die nativitatis Mariae virginis, cujus gratia a pueritia quoad

clefiiiictis reliqiii

statini febre

^ieribus

coucussus

,

vixit, sabbato jejunavit,

beati Frnncisci factus est imitator,

niliil

praeter habi-

funiculum possidens et primo in locum columbarii in Senensi aptissimum destinatur, ubi vigiliis, jejnniis, disciplinis «Itra regulae praecepta et cilicio corpus macerabat. llluc per multa milliaria nndis pedibus panis ac vini collectam elemosinam luimeris afTerebat praelatis obediens. Hic inter caelera passione Cliristi amarissime sciudebatnr, qui sacerdos ordinatus quofidie amore in Denm inllammatus celebrabat, sed altius «spiciens et nniinarum snlutem siliens gravi jnncta cruce ex columbnrio Sagia-

tum, femoralia

et

territorio contemplationi

num

ut ebrivis spiritu praedicaturus accessit

cujus integritate prius cognifa a

,

Sed cuin linguam haberet ad dominum oratione igneus e coelo globus

praelatis ordinis pr.iedicaadi officiuiu conccdilur.

praepeditain

aliquaiituluin

dimittitur,

sic ejus

qiii

muin nomen Jpsus

facfa

,

quod exinde illud sanctissiurbes, castella, villas quasque perlustraiis expedife

linguae raucitafem decoxlt,

Ifali.ie

maximo fructu praedicaret. Tiinc eiiim terras et inaria praedones obsidebant, tiuic tanla Guelplioriim no Ghibellinorum rnbies invaluernt, ul inutuo

iion sine

ruberet Italia. rubiica ludoriim gymnasia frequenlabantur, iisurarum voragines inhiabant, vigebat magia rcligio paruin colebatur et festi dies a ferialibus nisi spectaculorum gratia dignoscebantur. Sed quo inagis infraternoqiie cruore

,

digebnt Italin, eo pliis iii Bernardiiio siipernae gratiae favor et virliis foecuiidavit. Oiiis ennrrare posset, quantum boni per liernardinum coiisecufa est exstirpatae foeneratonim raItalia? per hunc sedatne caedes, erecla hospitalia ,

pinae, adulterini femiiianim ornatus cremati

festi dies culti et pliires ulrliisque

,

sexus non sine iniraculorum si>lendore ad Dei servifium conversi. In his itaque Operibus Bernardinus perseverans apiid

virum Aquilam

()

Itnliae fnigi!

urbem anno

Apriicii iiiim

complevit.

salutis

MCCCCXLIII,

vero suae LXIII vitae teriuidiebus inhiiinatum tenueibidein iii monasterio sancli Francisci aetatls

Ciijus corpiis A(iulfani cives pluribus

odore slmiil et inirncnlis frngrans et pusfmoduin hoiiorillce sepelieriint. Et hunc

riitit

iiiliii .Jiiii.

lum

MCCCCL

Tr.iiislafuin est aiifem corpiis

colitiir.

niino

Nicolaiis ponfilex

sancloriim cnfalogo concervnvlt.

MCCCCLXXII

cal.

Sollemiiis

e/us

femplum

in

nniio do-

i|iiintiis

ejus

dles

iioviiiii

XIII. cnl.

dedicn-

ei

Jun. Sixfo pontilioe iiiaxlmo, ejus poiililicatus

aiiiio I.

CAP. CCXX. (190.)

De

s^ancto ]Iona\reiitiir.i epii§icopo et

confessoro. Bonavenliira episcopiis Albanensis ex voto malrls pro

ipsiiis

inrirniilate

el cardinnlis

Alexnndro de Ilales Iheologiae mus, ut saeplus de eo diceret Alpxander: veriis Siiscepif,

qiii

siib

noii jieccasse videttir.

aiinoriim

Ilic

propler siinm perfcctiotiem Narboiie

iii

reformnvit

belliim conlra ininores subtilifer

ralaviuin XXXII, nnno obilus leiiens

inler

lacryinas

beiiedirere doculsti,

ait

num

:

XXXV

et

Fraucisci

liabilum

iiiorum sic evasit inlegerri-

Israelifa est isle, in

quo

Adam

inler fot venerabiles rellgioiiis pntres

minisler regulam beafi Francisci periclilaiilem

f.icliis

generali capltiilo

de Bnlneo Regio oriundiis

adhiic |)ueriili beati

el

confufavit.

ejiis

magislri Geraldi Ilic

in

npologeticiim

li-

beafi Antonii Iranslalioiie

linguam receiilem ac riiblciindnm in manibiis qiiae Denni semper benedixisli et alios

o lingiia

,

iierspicue rerultur,

i|iianli

iiierifi

fiierls .ipiid

Demu

De

Cnp. CCXXl.

933

sancto Roclio confessore.

Laborante vero difTicultatibiis roinana sede n Gresenatu cardinalis et eiiiscoims Albanensis quamvis renuens Iiroclamatur et statiin ad concilium Lugdunense cuiu Rotliomagense et TripoIItano episcopo de rebus arduis pertractandis destinnfur, in quo adeo prudenler et

osculans deposuit.

sic

gorio XI. et sacro

Graecorum haereses composuit iniperatore libere se deinceps

qu.od

,

omnes praesente tunc

Romanae

sedi parere

eoruin

1'alaeologo

Hic intitulatos de septeni visionibus, sententiae sentenlianiiii super evangeliis, praesertim Lucae, olficiuni de cruce, officinm beati Franclscl et de ejus vlta, de sex alis Serapliiin, illnerarium nienlis in Denin, alterum in se ipsum defensorium religionls mendicanlium arbor crncis breviloquia sermones dominicales super evangelils et epistolis per anni circnliiin, conipendiiim veritatls sacrae scripturae, de instltutione nnviliorum, de stiinulo aiiioris, pliaretra. Multa in officio reformavlt et addidit ct alia plnra opuscula usque ad tricenariuni ninnerum, quae in partibiis Galliarum frequenter in manibus hahentur. Et sic in pari sanclitate et opum friiclii proficiens ex liumanls snblHtiis Lugdiini iu est anno doinini MCCLXXIV. tertio idiis Jul. et aetatis suae LIII. pcclesia beatl Franclsci sepnltus, iniraculis radians, Ciijiis cor reliqiio corporc inventiiin est et Slxto poiitifice a IV. aniio sahilis incineralo incorruplum MCCCCLXXXII sanctoruin ponlificnin munero adscriplus est, Ejus festuin doininlca secunda Julil celebratur. velle

profiterentur.

edidit

libros

,

,

,

,

,

,

CAP. CCXXI.

(191.)

l>e .«^ancto Roclio confe^^ore. nocliiis confessor

genere Narhonensis apud inonlein 1'essulanuni ex palre

Joaiine, iiialre libera progenllus

annorum XII

corpiis

siiiiin

coepit ahslineiilia

qni mortuis parentibus amplissima liereditate paiiperibus distribHla a priucipatu se abdicans oppldis palernis patriio cominendatis , breA-i veste indutus cum plleo, pera et baculo in Italiaiii peregrinus devenit, et quuin Rocastigare,

,

inaiii,

Aqiiam peudentem

,

Cesenam aliaque

pluriina loca Irucl peslilenlia vexata

iiifectam ad qiioddam aegrotaiiOulbus omnihus siiiilliter sanalis statim slnislra coxa sagilla transfigitur, sed post acerbam passionem salutem conseciitiis in Galllani arniis lunc vexatam remeavlt et in paterno captiis oppldo ut explorator carceri delriiditur, in quo exaclo qulnqneniilo In inaxiina patientia et vitae ausleritale sigiio crucis Ilberasset,

tiiim

liospitale

1'lacentlam eadein

Iiie

deverlit.

dominum orans, nt invocantes noineii suum a saevisslma pestllentia protegerentur, in pace obdormivit anno domlnl MCCCXXVII, aetatis suae XXXII, XVI peste cal. Sei>teinbr., ad cujus latns reperta est tabella Iiis Illterls inscripta :

laborantes ad Rochi patroclnium confugientes contagionem illain triiciilentissiiiiam evasnros signlfico. Quo a patruo cognito Inter multas lacryinas peractls

longo

tractii

exseqnlis

niagni suintus erigens.

sancluin corpus tradidlt sepulturae, eldein teinplum Hujus vero noinen redeunles a concilio Constantiae ah

eo recenter a furenli pestilentia liberatl aniio salulis Italinm, in

qiia

dies erigiintur et

MCCCCXV

ob ejus iiinuinerabllia miraciila basilicae anno ejusdem WCCCCLXXXV corjHis ejus

detulerunl

iii

et sacella ubitpie

iii

fiirliin

Venellas de-

laliim a seiiatii devolissiine suscepluin est et ejus nomliii teinplum celeberriinuiii

fahricalum.

Fesluin

ipsiiis

XVH

cal.

Septemhr. veneratur.

d

('('Wll.

('.in.

\y,iA

Pi'

Ami.i

k.iiul.i

Nniir
u>iv>

vl |il<)ii.iin l.iliiKi s(>riii»ni> •.l.nliin

Jcd

|>rO))i.imi

luin

V(<strn(<

)>(>tili(^ni

n<>n

iii(>

«l>l<(>r.ivi

pni

<>iiim

m.iiinilndiiio

r(>i

nou

cix^lo ix^l.-^mns .iiiMlinm

(<

\>r.i<<(
J(<SM<.

r.idi<-c

csl

id

in(>vilo Aiiii.1 dicitnv, t)li

ticniiil,

Ad

i)n» vciitris sni

nl

,

orjso

s.icn>s.iiK-l.i

ti«»imnm

.iclcrnnm

jiisliis

jicrsiinn

c\«iillnlc ct

qn.ic

l>nxliil viiiio,

(>rnlr

iil

,

ni>nd

Iniilnc

cnr.ilioiiciii

ll.i»>o

onim

»>sl

doniino iii

(>nn-

sn))crn.ic

ill.i

innlvi>)iic

omiics n\>)v.ilnc

m.ilcr, cl

fclix

Rnndcn» i>rivilcuio, pcr i-onsolntion(>in

Irisli.s

,

lol.i

dciii>in<>

Irin-iln.s

l)(
ixvcnloi-

,

Itmncs

fnniiil.inl(>s,

\os viiiiinc»

nliliio

lili^riini

nccc|^it,

inliiiiln

|!<'nilvi>-i.s

l.ml.i innlr<>iin

Annnr

l.ict.irc,

cl

))i-oli.«

snn miscriconlin

i'ov>l(<

iil

c|iis

lnclnl>i)nil)>.

t.ml.i doinilin i>n> nlVccln linndc.mt

iii

fcslo »>\Millct

lilinm iinpcli-cl

A|>i>nniil

,\i)ii.iin

i>n>i>lictnriiin

contrnxit ori-

<>tinin ufliijl totii«, ()iiin c\ c.< vcrlinm <Mn> fnclnni csl, ldcin-i> OmncA snilclnm Aniinm pnvvnli mcntc dcvoln in (Vinnilin.i noslri.s nci-cssilnliliii» <

)>i>>i>lcv

jilnccvc dcsidcvns.

Kiiininr

«c

ciriiis

inillcvcl n-di-iiilioix-ni.

iuilnv

tl.in
vciiinm,

noliis

»>l

c<-(>c

tii

iiic

,

i|ni

S(>d iiniici

,

^>iinn>

li)>i)>>vciit.

.imoilo

l.ctfitnr

cniin

mnti-r

<)no
,

ci ,sc>lnliis cl (l<>>rol«»

omiics

rt iniinmcvnliilr» liOiniiics rl frn>

clirislinni iiic -,>iO)
snnclnm

(|ii.i

s.nicl.ic iii.ilvoiiic ninnil.i snlVv.iijii*

Uci viruo inlcnicrnln cnidniii vin> snnclo sno fnmulo »cvvicl>«t

in

,

sanctoriiin

<-oclos

(|nn

cl

in.iion<.i

)>rriciilis,

cl

nniiclnr

in iii

»>l

fiiil,

i>lcii.i

divini roris imlin» ron<M
inci-nisli

ncucr

,

Kxsnllntc

vidnnc

V(>,i

cl oiiincs vivi,

(>n.

nni!(-lns l.iclitinm,

in

lir.itxlcmnr

liodic

()ii.ic

snlislnnlinm c\

\>n>lciininiiv nnvilio.

Ocns

siio

linins

c.irnc

<M

illnxil

;

in.itvis .s.'«nct.ic Hi^i

i>.ilvi.ii-cli.ivnin

i|iioiiim

ilc\olion<> cvsnltcl

inc.irii.ilnin.

ii>-nlinni,

cnriiis

cx

,

<>X

l)(>.il.i

|!r.iti.i

nd

V(>ncr.il>ililcv

siitnidcm

(siii

M.ivinm,

>-ivitiiicm

csl

fvnclii )»>|>iil>)

.|nnin cnplivns n-dcinlioncni

criiO

Ann.ic

l>cnl.n>

viru«

cst

(inn coclcslis liiiiilns oll.im spi-i nostr.ic c0in))O»iiil lic.i-

d(>

,

cactcri.i iiintrilxis fclicior,

lilii

snlivccl.i

cl

iii.il(>v

liiim.ino Rcncri ))v.ictnlil

,

civissimi,

cnm omni

in cjiis l.mdilins

liciicdictionis tcrr.i

vi>nintii

fv.iln>»

^jiiac

,

ct .sim-

f<<(-iiii>ln

in.ill-(>s

osl

r(>,s

.

Oci innnilo

in.itcr

M.ivi.im

>|n.io

»(

,

.irlxir lioii.i,

ill.i

cisrcss.i

intcv

ct

s.incti,

hci

,

(1(>

,

.iijiniii.<

Anna

st(
(<sl

l>cii(>
i;v.ili.i

fcli\ i>ci\cnil (-<xiliilx
jslorios.A ct

(-1

cvii.islnlnm

nniiclornm.

(>l>sc>)nio

(lc.ll

r(<m liodic,

<»,iin

n>li<|nit

Kinriii

cst

(jnn

(1(>

nc pcrpcln.ic viriiinis M.ivi.ic fcsfiv.im rclclivcmn» incmori.im

«cnilrici« .inii.i

cst iiilcv ii)nlii
Il.i(<(-

U;i(<)-

Uci

nl p(>lilioni.s v<>slr«<>

.

sjiikI.i

c<>l(>ii<1.i

l.iii)l(<

tcmi>lnm ilixnini, s.icr.irinm spirilns

ii.ini<|nc

>

oiiiiii

v.i>li\

N.iin

ii((>

divinilns llovnil.

S(<

i>(
H,i(<>-

.s.iiii-1.1.

Kst

(li|inis«iin.i.

l.i«(l(>

virit.i (<\ris.i

(|ii.i

(ilicil.is

dc

oiiini

«
m.inns

<^l<
fnicln.s,

snji(>r.ito V(<.slrnnim or.iti(
l.il>(>i-<<

(1(>

Mo>.S(>

(•nni

»>t

.

si

,

rMtr

transtiili.

m<» iiuliisnniii for<<

t.inli ni^ijolii tr.iii.ilnti<)n(>iii

.i>l

>|n(>(l

(l(>|>[>sliil.iliim,

l>nivi>l<>nlin in in.iitns nrtstr.i» inr.idit, in l.iliiuim .s(>riiuini>m

l,iiiil<>iil

V(>slrn

.N.iiKlil.is

,-ir|in.it

itr.-K^ciiiii

(>t

aO

SflluM,-»

»li'

;|<1 <>|ii.v

iiivi
K<'iiilii>'i$>

l)i
i>.sl

i>l

vollllllillilxis

(!'••<•'<">«

iii

«!>•

lliorxni^miu, pottiilnailis

lir.ilii^

ii)<|iiil

,

nli.iil>i f»llt>

>|iii
rlicotdoii,

iii.ilro

Aiiii.i

l»-.'«lisN)ii>.<

si

iit.

M.iri.U'.

vir^inis ^ariao.

iiiatfrt*

llii>rii:tnli-ni

lili.io

,

ilili-rlis.^iiii.ti',

Mr^iiii^

mi)

cvr. ccwii. l>€^

UKitn'

volo,

si

clinm

iil

Minl

l>(>i)C

,

inilii

iiinln>in

ii)nln>iii iii(>nm

i|iii

scv> ivc

ciiiii»

cl

in(>nm dnlcissimnm

drvolionr lionon>» C)n»i|iic fcsliini dcvotc i>cr nmplins »-rl(>l)n>S| vi\il, frcit rt drvolr nminn cl sniicl.i Aiiii,i, Vrnr ciinclis C(>rli» rvsnlln» |iJ>i«lii''> il>idcm pcrniAnrii» siiic iinr

nli)|nn S)>ivilnnli (|noil

()iiniiidiii

,

in

i)iiiliii»

rnim onnrli» i-ruinn

,

pin

miU

in corli» di<-civ potcvi»! lincc csl iniindi

Dri rlrcln innlrr nc Inmcn «Irri mci

rl n>

Knrrnli.

!

tn

ipsn polrsl

.

isti

liiimili»,

dr

Vn»

i>sl

ipin

siint

lilii.

M.iri.l

I

iidr

pi\>diil

,

(-ocl«>nini

nd nposlolii»

snnl scnnl<)rc» oil>i», prinripc» nposliiloinin

sol mcniiim lilinnim

iii.ilrr rl

lilin.

dominn,

,

nd cjns drv(>li(>nrin dicric ipios ndc»lo fninnli»

tnis

,

lo^iiii

in(1i((s lil>c(

.

iiilp.i

De

Cap. CCXXIII. (jrdvi?

il<-|iriiiill,

iikUI.i, li.iiii,

«<'

liliii^

i-l

|i.-ii

illiic

.-ilihli-r^iifi

|.'il<'r

Ji-lix

(jii.ii;

viv/iiiiiis

iiI

|ii.|iiliiH

iit,

<|iii(li|iiiil

jii-r

diviii.iiii

liiijiis

ft fcsliiiii

(194.)

kncrninonto

leinjiorc recolniniis,

snliitcm,

liiijiis

rinliiiiii, ijiine

ccclcsiis c.illicdrnliiiiis

iiiodi

l:oris

(jiiniii

solleniiiitnte

linc

iii

sjiiriliinlin njioslolicn tnr^iliono

nvidiiig

l.ilcin

lonlessis, liilideni, (ciiliini,

copiiisiiis

cl

innlulinnli

(jiii

niilcm

illis

vcro

(jiii

interriicriiit

priinis

iii

scciindis, lolidcm,

iis

vcro,

rnruin

(jiii

jicrpeliiis

Aijiiino, ,

nd

(jni

injiiiiclis

diirntiiram.

liiijiis

iul g.iiidiiiin et

«ncris

Intiir diceiis:

ociin novissiinn,

sollcinniis junctn

(liiiiiiiiiciim iiiiir

ijiin

Dcdit

dicciis: nccijiilc, fit

pnnis

1'nuliis

ct

,

scxtnc,

diclins

octnvnnim

indulgenliniii

triliiiit

cnnctos snngiiine rcdemtos liorgnudin et ex prnecordiis soiienl jirae-

voccs et ojicrn, Noctis rccolitiir et nzimn dedisse frntriliiis jiixt.-»

ijiiod

lioiniiiiiin,

(jiiod

corjioris fcrculiiiii trndi^

,

vnsciiliiiii,

loliim

singiilis cjns fntc-

dcdit ct tristilnis snngninis oiiines ex eo bibile. 1'rtnis

dnt pniiis coeliciis figuris terininiiin: et liuiiiilis,

grnlin ct fiitiirne glorine nobis pigiuis dnlur.

bcnliis

et

iiiissnc,

vcsjicris inissne no lio-

O

igiliir

vng electionis

iios .'idinonct,

ut

cjiis,

Ob cnm rcm digiic

nd

o rcx inira-

sncrnm

dominiis siimilur, rccoliliir inciiiorin jinssionis

in (jiio Clirislns

vcro

post nxiiinn tyjiiciim exjilctis ejnilis corjius

dominiim pniiper scrvus

bilis, in.-indiicnt

|ilcliir

siiit

oiiinin, cord.i,

siiit

frngililius

|iociiliiin

(jiii

doctor snnctiis 7'lioinns lionorem totiim oniciiiiii

jirofiindissiiniis

Clirisliis crcdiliir ngniiiii

nngcliciis

celebri-

poeiiiteiililiiis

vesjieris, siinilitcr

siiigiilis

rclnxnii(to

dntiini discijiulis sic toliiiii oiiiiiiljiis,

iiinniliiis.

,

sollcmnitnlis devotionciii et

priscis iiidull.i jinlriliiis;

Icgitim.i

Hoc

lioris

liujiis-

stipendia

jirimae, tertinc

<]iii

iii.ituliiinliljiis

cxstiti-rint

poenileiitiis

(jiii

liornriiiii ijisnriim ijiindrngintn,

ijii.ililicl

iii

iis,

Inctilinm spiriliinlcm

conin, reccdrtiil vctcrn, iiovn (

oclnvns

prncseiilcs

olTiciis

leiii|ioriliu8

('oiiijiosiiil

fcsli

ijisiiis

ccnliim dies de

i|isnriiiii

dc

jicr

jirnediclnriiiii

,

festi

liiijiis

innte-

cnnonicis

tniiti lcsti

vcre

ijjiliir

(iiioi/ue,

iii

exslitcrint,

nderunt, cenlum dics

dici

jicr

|irncdicln sollciii-

iil

cpiscojiiis

in ecclesiis

Oinniljiis

iion.ic rtc comjilclorii ndcriiiit oKiciis, jiro lllis

nomnniis

jicrsoiinliler

ndveiiireiil,

i>riin.-i

ijiii

distriliiilioniiiii

concessil, (junlciius fidcles nd

oriicio

(jiii

,

in

loco

cxistcnliliiis

l.ir^iiiiitiir

rrncrnliis

(Jiiiriiis,

iil,

inslitiitionciii illu

cjiis

sncrnincnli, ct

Clirisli lidcliliiis cclclirior li.ilicnliir,

|inriler

s.'icr.-i

snncliis coriln (Jiscijiiiloruiii cdociiit

cjiio sjiiriliis

iiilns ilcYoliiis n

iiocliirnis

liiijiis

corjioris Cliristi ordiii.-ivil

iitiiniir nii

(ilcnc cngiioscciidiiin sncrn iiiyslcrin

iii

oflclji^rriiiii

iininiiiis (jii.irliis

s>ior<-iligsiiiii

oclnv.-is iiPiilccoslca n ciinclis (iilelibiis celtibrnri,

circuliiiii lioc

niiiii

|iccinlilcr .iil

COXXIII.

siiiiiiiiiis

sl.iliiil

]iiif

jiosl

fcri.-i

loliiiii

iininiiiKli-

|Bia<;raiissiiiio c'oi'|M»rc^ CliriNti doiiiiiii jio.slri«

.'iiri-cliis

<|iiiiil.i

per

ijiioJ iir.ivstnru digiii-liir

,

Aiiipii.

«jiiriliis g.-iiicliis.

IJrlinnii» iionlifi-x iiiciili

li-iiii-iiliniii

(

vil.-iH

liii:

935

etc.

Cliristi

siiinino jiidirp, «iicoiirre, in.Tl»»r

riiiii

iii.-(iics

i>iii'-ril;«

i-l

ifici-,

CAP.

De

corporo

sacratissinio

conviviiiin,

incns

iiii-

doclor gciitiiim

illiid

digiiissimiim

dcvolione ncccdnnius, (jtioninm dixit probct niitcin se ijjsuin lioino ct sic de pnnc illo ed.it et de cnlicii I. Cor. XI: (jiii ciiiiii iiinndiicnt ct bibit indigne, jiidiciuiii sibi innnducnl et bibil. bibnt Devoliis Aii|iiidcm Irin debet piobnre: priino se ijisuin, (jiinntne sil piiritntis, ut dicit doininus Deiis, Levilic. «juoninm debct esse piiriis, jusliis ct snnctus XIX: sniicli eslotc, (jiioninm cgo gnnctiis siim. Neinjie debet csse inundiis et

conviviiim

ciiiii

lioiiorc,

revcrciitin

el

I

,

piiriis

II

cnriKili

deleclnlioiie,

(i

lerrenoniiii

nlfectione

ct

a vaiui cogitntionc.

De

Cap. CCXXIV.

936

negligenlia et

eliam quanlae

."»

sit innjestatis:

torpore.

non

nostra

Secuudo

domina de

debet

probare

pietate. corpus

doiuinicuin,

eniin recipit panein inalerialem, sed coelesteiu, illuiu

ego suin panis vivus, qui de coelo desceiidl, i"aiiis eniin vivus liabet lonquia ego siim. Eteniiu vero tria iii re qualibet gain et virtuosaiii durationein coiisiderantur: esse, operatio et fiuis. Tertio probet reclpiendi luoduui, quaiitae sit sauctitatis, quoniain illud salvificuiu sacrainentiim est reclpienduin cuiii coiiscientiae puritate, cuiu vera fide, cuin niulto desiderio et magna devolione, videlicet,

qui dixit

isle Iiabet

maguain

:

et fructiiosaiu perfectionein, quoiiiain pnnis ,

Si eniin beatus Johaniies baptista sanctificatus in iitero, ut dicitur in sancto evangelio , tiinebat, quoniam debebat eum baplizare et iion audebat sauctuiii

Dei caput tangere, quanto magis boino debet

tiinere,

qui non est sanctificatus

sed est tolus conceptus in peccatis, natus et iintritus, qiii nou sohiiii sed intra se recipere. Uebet equidein cuin magiia liumilitangere eum debet tate, fide et devotloue dlcere ilhid, quod ceulurio dlcebat domino, Matth. VIII: non sum dlgiius, ut iiitres sub tectuiu ineum , sed taineu dic veibum doinine Sancti aiilem doctores quaeruiit, et sanabitur puer meiis, item aiilma mea. utruiu instltullo hujus dlgnissimi sacramenti fuerit iiecessaria. Respondet docfor beatus Tliomas in IV. di. VIII. et art. IXI. et doiuinus Fetrus de Tarentasi.i pontifex Innocentius quintus ejusdein ordinls praedicatorum, quod fuit talis in utero,

,

,

institutio hnjus sacraineuti neccss.iria xiropler tres causas.

seinper

habeamus de passione, unde

l'auhis ait:

ut memoriaui meain coinmemo-

rriino

lioc faclle in

,

Ideo beatus Thoinas dicit iininensa dlvinae largitalis beneficia expopulo christlano inaesllinabilem el conferunt dlgiiltaleni neque enim est aut fuit aliqunndo taiii gtandls natio, quae liabeat Deos approplnqiiautes Adest iiobis Deus uosler unigenitus, slquldem Dei fillus suae dlvlnitatls slbl. volens nos esse participes, nostram naturam assumslt, ut liomines Deos faceret, factus Iioino et hoc insuper, quod de nostro assumslt, totuin nobls contulit ad sahitein. Corpus nainque suum pro nostra reconclliatione in ara criicls hostlaiii obtulit Deo jiatrl et sangulnem' siium fudit In prelium siinul et lavacruin, ut redemtl a iniserabill servltute a peccatis omuibus inundaremur. Secund.i causa, jit, sicut hoiuo iirlmus Incnrrerat mortein ratlone cibl veliti sumll contra voluntatein Dei, Genos. II, nunc autem vitam aeleriiaiu possideat ratlone hujus clbi, id est corporis Cliristl, quoniam teste evangelista Johanne c. VI: si qiiis mandncaverit ex. hoc paiie, vlta vivet et in aeternuiu. Terlla, ut, slcut quotldle peccainus saltein venlaliter, ita quotldle eiiin reclpere aut adorare debemus, quoiiiain Ideo Ainbroslus de poenipuiii adorando devote peccata venlalia remittantur. quotiescunque qui semper pecco seinper inedlcinain recliiere tentla dlst. 11 debeo. Ad hanc sacratlssimam hostlam consecratam, sub qua contiuetur veruin corpus ct sanguls Jesu Clirlsti domlni nostri, devotlonem non modicam Iiudnvicus XII. Frnncorum re.v liabebat, qui a medlcis per phires dies derelictus de-

rationem.

:

hibita

,

:

liilnuin Jesuin

,

,

invocavit et ab incurablli aegriludine conv.ihiit oidinavitque, ut ob reverenliain sacrae hostlae iii elevatlone corporis Christi in

in regno Franciae )uissa

devota oratlo canlaretur videjicel o salutaris hostla , quae coeli paudis premunt Iiostilia, da robur, fer auxlllum. Amen. :

ostiuin, bella

CAP. CCXXIV. (195.)

Dc

iiostra «loinina ilc pietatc.

In laudibus virgiiiis benedictac .iliqiiid loquiiniir dilecllssiini i|uidqiiid dixeriiuus, mluoris sil Inudis,

ipctlsslinn

,

qiiam diguilas ejus mereatiir.

Dei inntris opera in openiiii sanctoriim omliiiim coiiipassione

licet

de

Nam

e.i,

per-

e.\.c(Ileiilis

CCXXiV.

Cap. s.-inctltatls

De

domina de

nostra

937

pietate.

iiraerogativam habent, de qua loqiiitur divns Hieronj-nius dicens

directe attendas,

est virlntis,

niliil

non

refulgeat in virgine gloriosa.

est,

quanto pietas allenas perfeclius

piaruin piissiina, silenda

niliil

l'orro

:

si

splendoris, quod totuin Gregorio (esle tanto quis x>erfectior

gratiae,

niliil

Noii igitnr ipsius, quae est qua non videtur sancloruin ali-

senlit dolorcs.

est virlus pietatis,

in

qiiem Iiabere superiorem nec parein. Ouis enim nmjiliori agnitione internae compassionis lamenfationes super inortem salvaforis scivit edicere pnidentius matre ejus doclissimal aut quis inlensiori dolore plangendo lugere i)0tuit Jlaria

moestissima

7

Jure enim plusquam marlir est , quae nimio amore vulnerata prae moerore in animo cruciatiim suslinuit passionis.

teslis exstitit salvatoris et

Augustinus Christus Jesus carnem et Maria virgo immolat inentem. Ad teinpng igitur prout colenda sollemnitas bis diebus exposlulat instiluta Dei gpnitricis Mariae iuimensa pietas, qua in spiritu fuit passa, considerauda, admiraiida, laudandaqne ac imitanda est. Ipsa equidein viigo Maria iit Joliannes testalur cap. XIX, slabat juxla crucem mater Jesu, non insensibilitale vel iiiiinulabllitate, sed sanctitalei stabat enim fide elevata, stabat peccato noii inclinata, stabat Dei voluntale conforinata. Prima equidem recliludo mentis est vera /ides :

,

fundamentum

Tempore

virtuluin.

eleniin passionis oiiines discipuli Christi Jesii

credendum non soluin venim Deuin. Unde Pelrus pro Omnibiis dixerat

doinini nostri, qui prius stabant fide elevali ad Clirislum

veniin hominem, Matlli. teni

XVI:

sola

,

tii

es

eniiii

et

siinul

Christus

beatissinia

filiiis Dei vivi. Oinnes proslrali sunt in infidelitaMaria stabat fide elevata, de ejus divinitale ex-

indubie suain tertia die resurrectionem. In hujus signiiin tridiianc dominicae passionis cuin quindecim candelae accensae firmentiir aiite altare, paulalim oinnes exstinguuntur, sola una accensa absconditur, quae post officium omiiibus jiraefertur ad illuminandum. lllae quindecim candelae accensae significant XII apostolos et tres Marias, Magdalena, Saloine et AL|>hei, quae prae caeteris videbantur fide illustratae et firmatae. Sed in illd Iridiio oinnes spectaiis

officio

exstincti sunt luinine fidei deilalis Chrlsti Jesu

,

soluin

in

virgine benedicla re-

lumen fidei occullum, quod postmoduin omnibus palefaclnm est ad oinnes suo exemplo illuminandum. Stabat secundo a peccalo non inclinala, non jacebat, non sedebal, non denique curva erat, sed slabat. Jacet qiiis in peccalo mansit

per pravain operationem, sedet per mentis consensionem, inclinatur per sensiia-

lem dilectionem, Oinnes cecidiinus quasi folium, scilicet a jierfectione virlulum saltem quo ad coinplacentiain sensualem, ubi consislit veniale, quoniain, si dixerimus, quod peccatum non hnbeimis, verilas iii nobis non est. Etiain tertio stabat firma vohinlale Dei confirinans se. Ideo stabat, non inurmurabat quod filius innocentissiinus paleretur: non blaspheinri-bat Jndaeos, quod ab iis, qiiibus tot beneficia fecerat, tam crudeliter tractaretiir, non vindictain a Dco petebat, quod illi a terra vivi absorberentur, ut merebantiir. Non capillos vel vultum ,

scindebat, quia vidua et sine filio consolatore remanebat, sed stabat verecunda, modesta, lacrymis plena doloribus iminersa. Ideo Anselmus ait: o doiiiina, quos fontes lacrymaruin dicam erupisse de pudicissimis ociilis tuis, cuin alteiideres unicum filiuin tuum innocenlem coram te flagellari, ligari, mactari et carnem de carne tua ab iinpiis crudeliter dissecari et tainen ila divinae volun,

tati

conformis fiiisti, iit salnlis Iiumani generis avidissima esses, ut confornus et Dei voluntate esses. Ouamvis tunc impleta esset illa prophetia Syineonis

fixa in

dicentis, Luc. II:

tuam

ipsius aniinam pertransibit gladius.

juslus ille Syineon, vos fuistis sine dolore

juxta crucein

iii

O

doinina, dicebat

parlu, sed veniet teinpus,

quando

morientem, gladius tunc penetrabit cor vestrnm. Ipsa eniin virgo Maria habuit singularem coinmunicationem omniuiii dolorum passionis filii siti propter fidem propter cognitionem et propter Juxla crucein equidem erat moestissima inater et quo non satisfartionein. poterat, tentabat exigere Jnauus, cupiebat ainplecti fillum in alto pendentein. Sed quodaininodo frustra tensae manus compli^ae redibant. Postquam vero suscepit corpus Christi Jesu a cruce depositum, qune lacryinabili voce dicebat: quid fecisti o Jesu fili ini carissime, quare Judaei te crucifixerunt? quae causa erili

filii

vestri et euiu videbitis

,

,

5«)*

:

938

CCXXV. De

Cap.

sancto Josepli sponso virginis Mariae.

o filiT qunm (liira et amara est tibi liumnni geiieris redemtio, pro qua tum Deo patri et tibi cuiu splrilu sancto gratias ago. Unde ecclesia devomentes juvet tissime nos invitando ad luijus diei compassionem cantat dicens fidelium dolores et susiilriuiii inatris Chrlsti revolvere cuin gratianun munere, inortls tiiae,

:

casta parentis

viscera poena torquentur aspera

virgis perversl verberant,

Jesum

,

dum

quem

illum,

genuerat,

lisant, crudeliter caeduiit, cruentant acriter el

ejus matris maximae sic augenlur tristitiae. Ouae vlrgo Dei filium genuerat, puerpera stat gemens ad supiilicluin cernendo crucem misera. Tantum sibi compatitur, quod fere secuui moritur: niillus dolor ainarior, nam nulla proles Cuncti ergo Mariae servull cultores verae fidei Jesum occisum collte et carior. cum Maria plangite et devotionem de caetero accipite, slcut quidam doctor iu utroque }ure de parlamento Parisiensi. Oui audiens praedlcationein cujusdam cum fratris ordinis praedicatorum concionantem de pietate virginis gloriosae jnfirmus esset usque ad mortein, et loquelam per plures dies perdldisset, vocafus praedicator a sua uxore, ut eum vlsitaret, el facta visitatione frater illico ad conventum inislt, ut fratres dicerent orationem ante dominam nostraiu de ,

Oiia dlcta aperiens oculos infirmiis loqui coepit merltisque virginis anuoruiu non fuisset vere coiifessus, et confcssus est , quainTis iiifra spatiiim posl per aliquos dles supervixit. Hi suiit dolores, quos virgo habuil; disce, salvator, nostros meniinlsse dolores virginis seplenos, ut tibi quaque die prosint

pietate.

X

Symeon aniinam mucrone feriri et matrem nati vulSecuudus: huic cum caesa fuit pueroruin turba piorum, pertiiU in Aegyptum non bene tuta ineuin. Tertius: et dolui quaerens puerum divina docente in templo. Ouartus liunc csptuin liujus ferre poudera crucis cum Septiinus inquit vidi. Sextus: et ligiio fixuin eum morte sopltuin deponi. nos igitur nostros qulsquis meditatur dolores, perpetra linquere pulsa frui dolores.

nera ferre

Virginls praedixit sui.

:

;

eipiet

natum

ferre salutis

opem.

Quod

ipse praestare diguotur.

CAP. CCXXV.

De

Ainen,

(196.)

jsancto «Foisepli jsponiso virg^inist

Mariae. Nobilissima res est nobis inlseris inorfallbus in lioc muiido liabere singularem devotionem non soliim Deo aeterno, sed etiam suls glorlosis sanctis. Et lioc propler nostrain inopiam, qula iiil ex nobis ineremur coram Deo, imo pleni peccatls deinereinur suppllcla. 1'ropter quod ad sanctos opus est nos refugere, qualcmis eoruiu meritls Deiis placetur, et quod petlmus, oflicaciter consequiniur, Hulc Job. V: ad allquem sancforuin convertere. Tiim etiam proi)ter Dei nostri reverentiain quonlam Deus, qui in iis Iiabitat lionoiatiir. Qui neinpe snnctis lionorem trlbuit, illiim speclaliter Iionoraf, qui eos inhnbifando per gratinin sanctificavit. Tuin efiam tertio propter eoruin virtuosltatem et gloriain, propter qiinm digni sunt honore. Nam teste philosopho in IV. ethic, lionor est praemiuin virlutis et viituti perfectae non fit condignus honor. Debeiit ergo sancti lionorari tainquam virtuosisslmi et glorlosisslmi nostri patroni spiriluales, quo,

,

:

niain, uf habofiir

XI

qu. VII cap. qiialis,

lionornt, plus vldotur peccare,

qiil

pnlroniiin sive patrein splrlliinlem

conlomnlf, et unus de gloriosloribus sanclis j)arndisl, cui.dominus gratinm coiifiilit, ut siinm dilectlssiinnin inntrom ei in custodlam ot sponsain daret. Ideo nd ipsuiu merifo devotione utiunin magnn moveinur. iioii

quoiilaiii sniicfiis

Josoph

qiiain

qui iialrom carnalein

esl

tanfnin

Hnbi-t eiiiMi ip»r sancliij Josojih

jdiiriiiia iirivileyia.

1'rliiium dicitiir noblllssiinnc

Cvtp.

CCXXV. De

liaiicio

Josepli spotiso virgiiiis Matiae.

939

de domo et ffiiiiiliii Darid, Miillli. 1; Mariain conjiigein, ex qiia doino David Christus Jesus descensurus erat. Si autein quis inodiun genealogiae scire vellet, secundum Juliannem Damascenum notandum foret, quod per catenam Xatlian prcphetae fllii David descendit Melciii, a quo Melchi qiiarto gradu descendit et distat in recta linea ipse Joseph, ut patet Luc. III, et Melchi est ii^si Josepli aviis avi Melchi vero habiiit Iratrem noiniue Panthera, qiii geiiuil Uarpr.iitliera, Erat

gpiieratioiiis.

Joseph,

fili

leste

eniiii

David, noli

evaiigelio

tiinere accipere

,

et hic

genuit Joachiin,

qiii

genuit gloriosam virgiiiem H.Triam.

Per catenaiu

David naturalis descendit Matlian, qiii fuit avus sancli Joseph. Ipse autem Mathan liabuit uxorein, ex qua genuit Jacob itatrem Joseph, Ex his omnibus aperte monstratur nobilitas tam beatae virginis quam auteip. ipsius

Salomonis

filii

O igitiir quain nobilissiiuus est sponsus, qui utique est proi>inquus multorum sanctonim, ut Johannis baptistae et multorum apostolorum domiiii uostri Jesu Cliristi. Secundum privilegium ipsius spoiisi gloriosae virginis Mariae est evangelicae commendationis, quoniam in saiicto evangelio ipse Josepli cominendatur jiistus fiilsse, Matth. I: cuin esset Joseph justus, uolebat traducere, quia, ut testantur doctores cathoejus spoiisi Joseph, quoniain fiierunt propinqui.

iste

lici, veritati

cominondatur

nccipilur juslilia, in

a perfecta virtiiositate.

quantum

l'r.iecipue

in

talibus scriptis

est virtus gpiieralls oinnes virtules

comprehendens.

In ipso slquidem videre potiilsseinus virtutes ferine omiiium patriarcharum et

haud dubluin, quia iii ipso erat obedlenfia prointa, qiiae AbrahamO, immolando filium suum dilectissliiiuin palieiitia Joseph patriarcliae, huinilitas David, devotio prophetaruin et sanctorum patrum et devotarum mulieruin, ex qiiibus reddebntur sponsus virgiiiis. Tertluui privilegium prciphetariim, et certe fiiit

in

,

nempe gloria et aureola virginllatis. Tuit eniiu quam virginlfatein voverat mutuo consensu una cum

virgineae electionis, refiilget electus virgo incorruptus, virgliie benedicfa.

Unde Hieronymus sanctus contra Helvidium

et llorida fuit virginis inatris et

Joseph sociefas,

et

sicut

ait;

grata gratift

ainatores puritalis in

mafrimonio virgiuifatis fiierunt a spiritu sancto electi. Et Augiisfinus in libro do conjugali bono: Joseph nisi virgo fuisset, virgo maler Dei nequaquam in sponsam slbi a Deo data fuisset, alias hoc sanctuiu conjuglum claudicassel. Quartuin fuit privilegium dilectionis et sanctae conversationis. Fuit enim inter benedictam virginem Mariam et sanctum Joseph aiuor sanctissimus et conversatio saiicta. Generalls enlm regula est, quod cuin s.cncto sanclus eris, et cum persona mala et perversa perverteris. Psalm. Cum autem sanctus Joseph sanctissiileute enlm virgine fiebat etiain niain socletatein habuerit Mariain filiam Dei sanctus Josepli, eunte iu Aegypfuin etiam ibat, suiit etiam alia privilegia dul,

cissimae consolationis, angelicae frequentationis et visitationis, potissimae iiiipeQuisquis ergo ei devote servit, quisquls ejus siifrragla

trationis et sufFragationis.

exposcit,

absque

dubio exaiidietur in suis precibus apud dominum nostrum

Jesuin Christum. Non enifu est fas negare , quod petlf propter honorem suum, quoniam fuit pater putativus. O igitur viroriim felicissime et sancte Joseph, rogamus, ora pro nobis una cuin tua sponsa Tirglue benedicta, ut no« perducnt

ad coelestia regna,

Amen.

940

CCXXVl.

Cap.

De

sancto

Irenaeo

arcliipraesule

etc.

CAP. CCXXVI. (197.)

De

siaiicto

Irenaeo arcliipraesiile

Ijiig-dniien^i dig^ni^isimo. Sanclus Policarpus disciimlus beali Joliaiiuis evangelistae, y.elalor uiaxiinus audiens, quod Antoniiius de Gallianiui provinciis uomen cuperel exslinguere

sanctum rliotiinim episcopuui Lugduueuseui cum snis, quautoscunque habuit cliristiauos, diversis sniiidiciis macei-atos per jnarlirii palinam evolasse ad coeluin, sanctum Irenaeum presbiterum, de quo multa inagnificH in ecclesiastica uarraiitur liystoria, de latere suo ad Lugdunensem urbein angelo duce transmisit, ut cliristiauos latenfes per loca diversa confortaret et geutiuin innltitndinem sua praedicalione Jesu Cliristo aggregaret. Venieus aiitein sanctus Irenaeus cuin Zacliaria djacoiie el duobus clericis coinitibus nobiiissimam Lugdunensein ingreditur urbein, virliilibus autem et signis et praedicatiouibus ejus lota civitas illa in proximo teiupore credidit Jesu Cliristo doinino nostro. Ouo nnteiii ire non valuit, suas epistolas trausiuittebat et per eas Cliristo an\.iliaiite clirislianum, ac

mullitudo converlebatur. Ingemiscens super liis callidilas dyabolica peclus intravit, et in cliristiauonim persecutionein exnrdescens, quo ipse iion ibat, ejiistolas suas inittebat data sententia, ut christianl, qui noii sacrificarent ydolis, diversis suppliciis interirent. Cuin anlem tunc lemporis Caesar essot in extremis finibus Galliaruin, sanctus Irenaeus a papa riomano pontificalis accepit gratiam apud Lugdunuin et gaudentes coepenint {jentiliuin

senis Severi iinperatorls

ecclesiain construere clirlsliani.

Audleus aulem iniquisslmus Caesar, quod beala-

civitas iila suis rpnunliaret caerijnoniis, ferocissiinos gladiatores elegit et veniens

iindique civitalem circuindari praecepit dicens praecurrile portas, circnmdale domicllia et quicunque de iis non sacrificaverit , gladlo jubeo fiuire vitam. :

Verum

Christi

nuntlantem.

eum

facie

piet^s

Medio

ante inislt angelum suuin ad sanclum Irenaenm

igitur fere noctis

ad faciem

tempore

angel.is

domini

lociilus

fntura est

ad

Zacliaria presbifero audiente et alt: Irenaee sancte, Clirlslus

dominus noster te post inultos labores tnos cum populo tuo per juarllrii coronain ad coelestia regna invitat. Exspectant te cum tuls iiillltibus patrlarchae et proplietae, gaudet de fe apostolornin chorns, qiiorum prapdicalionis sonus exivlt in urbein istain praeclaram, stant angeli anle trlbunal Christi luain pronuntianles constantiain. Angelus rursiim alt: aglt tlbl grallas sancta I\larla ciiin sanclis virgiiiibus, quariim viigiiiilalem per

exercltus,

iit

popnlos aiinuntias, pro

te et

inarlirum pelit

cuin hls mllitlbiis, qiios socios jiassionis esse fecisli, agmlnlbus

paradisi jungarls, in gloria vos e.xspeclant trlciinia variis inslgnibus ornala, in qiioruin atriis collocatus est anlecessor tuus sanctus l'holiuus. Conforta ergo

eum, qni occidlt corpus, auimain autein non potest occidere, Zachariam autem cum dnobus dyaconibus latentein per loca panlisper reserva, ut, sicut tu post bealum 1'hotlnum praedlcasti et fecisti, ila et ipse poslmodnm oonforlet itpriim fralres in Chrlsto, quos slmills coronae triumphus exspeclat, et qul oorporls liii inembra recondat iu sepulchro. Ilaec andiens sanclus Irefratres nec timeas

naons ait: grallas ago libi, doiniiio Jpsn Christe fili Dci vivi liiiueii aolprnum, splendor justltlae, fons et orlgo iilelalls, (juod ila me jier angoliim luiim laetificare dignatns es da Iiuic popiilo tno, doniine Deus, constaiiliain, iit nullus ,

,

qui a tua confessione recedat, sod lua virliite confirmali iiromlssionis tnae bravium consequanlur. Et completa oralioiie coepit fratres conforlaro , qnoriiin sit,

vlscera sic splrilus sanclus replevll, quisqiip allerum coiiforlarel. nircniiidata est

pro

Clnii,t(p

Dala

iil

neino a recto ilinere deviarot, sod

igltur

sentenlia felicissima iirbs

a

iiiins-

iiillitibns

vero fratrem el pater filluin malerqno filiam «frpiobal doiniiio ac iiniversi soxns, coiidllioiiis ol aclalls siiinm.im in.iilirii ,

fraler

:

De

Cap. CCXXVII.

941

saucto Fortuuato.

Tyrannus neinpe vocato Irenaeo ciun toto populo ait aut cuin populo tuo aut ex , et vives altero elige mortem ndorando crucein. Mox populo iteriun admonito ad cnicem cuin populo cucsirrit, ac satellites daemonuin totain illain saiiclnm societatem ftd coelos per iiiartirii palinam emisenmt, currebant per plateas rivi sanguinis pretiosu S
:

Diis iiostris sacrifica et tali loco ydoluin adora

;

,

siae constructlonein et aedificationem praeclara scripslt voluinlna,

adversus gentes de disclplina contra haereses libros quinque, ad Blastum de schlsmate, de monarchia Dei, de ogleade, de pascha ad Victorein papam, de praedlcatlone aposlolica et alia inulta. Coronatns est autein quarto cal. JuIIi sub Marco Anlonino anno salvatlonis CLXXV.

CAP. CCXXVII. (198.)

De

Siancto Fortiinato*

Forlunatus eplscopus Tudertinus in efFngandls splrltibus malis Immcnsa nonnunquam ab obsessis corporibus leglones daeiiionuin pelleret, ut divus dicit Gregorlus In primo libro dyalogorum de quadam mullere per eum sanata. Alio etlam tempore Dei famulus ex obsesso quodain hoinlne Iinmundum spiritum excusslt qul mallgnus spirltus cum vesperascenteiii jam secretam ab hoinlnlbus liorain cerneret, peregrinum quemplam esse se slmulans, currere coepit clvltatls plaleas et clamare: O virum sanctum Fortiinaperegrlnum hominem de hospltio suo expullt, tuin episcopum, ecce quid fecit quaero, ubi requiescere debeain et in civltate ejus non Invenio. Tunc qiiidam in hospitlo suo cum uxore sua et fillo iiaiviilo ad prunas sedebat, qui vocem ejus audlens, et quld ei episcopus fecerit, requirens eum invitavit hospltlo, virtutis gratia pollebat, ita ut

;

.'

,

sedere

eum

juxta prunas fecit.

Cuinque vlclsslm allqua confabularentur, parIii ilsdem prunis projecit

•\^ilum ejus filium Idein inallgniis splritiis invasit atqiie

anlmam ejus excussit qul orbatus jnlser, vel quem Ipse susceperlt -vel quem eplscopus expullsset agnovlt. Alio quoque tempore duiu oculorum quldam lumen amlsisset, ad hunc deductus intercesslonls ejus opem petilt et iin-

iblque

,

,

ad prpces snas et suarum sororum Jlentlum sanctum Fortunalum alt o pater, llle ait duo hesterna dle venerunt, et, quld feclsti! lieu doinlne, quid fecistl; duxeruiit, hodie autem uiins qiii me ejicientes ex corpore in bonum locnin

pelravit.

Marcellus etiain

inortiiiis

suscltatns est et ociilos aperlens resplclensque

:

:

inlssus est

venltj

,

qul dixit

et dintlus

:

reducite euin

,

quia Fortunaliis episcopiis

post In hac vlta mansit.

Iii

domum

Illliis

Beatiis vero exilscopus In veneranda.

sua senectute plenus bonis operlbus mlgravit nd dominuin.

942 Cap. CCXXVIII

CCXXIX. De

et

s.

Honorato

et

Fusciauo.

CAP. CCXXVIII. (199.)

De

jsancto Honorato.

Savinae parlibiis villa fiiit, in cjiia colonus ab annis iiuerilibus ad amorein coelesfis jiatriae per abstinentiam exarsit, cumcjue tain inagiia conversatione polleret sesecjue jam ab otioso sermone restringeret multunicjue «t jtraefalur, suam per abstinentiam carnem domaret, cjuadam die j)arentes illius vicinis suis conviviiun fecerunt, in quo ad vescendum carnes i>aratae sunt. Ouas dum ille ad Venanlii

pjus filium

(luoiij.iin patricii in

Honorntum nomine

liabuit, qui

,

contingere iiro abstinentiae amore recusaret, coejierunt jiarentes ejus irridere et dicere comede, mimquid jiiscem in his montibus ablaturi sninus! Illo vero in loco audiri jiisces consueverant nec videri. Sed cum liis sermonibus beatus Honoratus irriderelur, rej)ente in convivium acjua ad ministeriuin defuit, cumque situla ligiiea, sicut illic inos est, mancipiuui ad fontem perrexit, ut liauriret acjiiam. Piscis situlam intravit reversumcjne mancij)ium ante ora discuinbentium j)iscem cum aqua efFundit, cjui ad tolius diei victum j)Otuisset Honorato sufTicere. Admirati omnes totatjue illa jiarentum irrisio cess.ivit, namque coejiere in Honorato venerari abslinentiain, cjuain ante deridebant, sicque a Dei liomine irrisionis delersit opj>robria jiiscis de inonte. Oui cuin magnis viresiini

:

domino siio libertate donatus est atcjue in eo loco, qui fiuidus dicitur, inonasteriuin construxit, in cjuo ducentoriMii inonacliorum tutibus cresceret, a jiraedicto

pater exstitit ibicjue vita

illius

circumcjuacjue exeinj)Ia eximiae conversatiohis

Ouadain eniui die ex eo nioute,

cjiii ejus monasterio in excelsuin prominet, ingentis saxi inoles eruptn est, cjuae jier devexum iiiontis latus veniens lotius riiinam cellae omuiumcjue fratrum interilum minabatur, Quaiii cuin veiiieiilem desujier vir sanctus vidisset, j)OSt nominis Jesu invocationem signuin crucis ei oj)j)Osuit et in inoiilis latere cadentem fixit et post j)Iures annos iii

dedit.

j

doinino recjuievit.

CAP. CCniX. (200.)

JDc isancto Fn>sciano martire. Rictionarius in catliedra j>estilentiae residens

jiosl

mortem dalam

jier euin

beato Quinlino, sanctus Dei Fuscianus cum beato Viclorico fraterna caritate snccensl et in fide doinini noslri Jesu Cliristi fundati, j)raesens lyrannus allocutus est ut a doinino Clirlsto recedenles ydolis et Diis suls sacrificareiil. Ouod cum illi j)riiilus abominantes resjniorent eumcjue el adej>tain coronain martirii a

,

landein ad inferpnda ille

sudes ferreas

siij)j)licia, cjualia

vellel, abscjue

in nares coruin et aures

cudendo

mora

invitarent,

tibus eoruin caj)Ita transngl, oculos cjuoque eoruin a foraminibus snls inaniis lato crisjians Iiastilia ferro

nd sanctoruin

tyraiwius

jussit iminitti el clavis candeii-

corj)ora

j>elli,

Isqut?

transforanda ea dlrexil

cisque adliuc palpilanlibiis capila amj>ulari j)raecej>it Oj)taloque j)0lilus solito laellor et cjuasl »st

inoxqiin

de quadaiii

iiltlone

jilacide

dlvina

rideiis

jierciissiis

lolnin clvllalem clamare coepit ac dlcere iiiilii

iiilsero

denique reslat

,

qiii

viclori.i

celerilcr

Intestinorum doloie

iiropler

:

Iieu

,

lieii,

lieii

,

ambiens regressus rej)letiis

qiiid

Dei sanclos Fiisclauum

esl

agam

el

jier

aut qiiid

et Violorlciini,

CCXXX.

Cap. dira

iti

De

943

sancto Justo archiepiscopo etc. cnicior poeiia

tali siii>i)licio intolerabili

J

E.iqiie die,

qiia decolJali

siint,

snper eoruin corpora apparuit, exstincta quoque ciim jacerent truncata capitibus, ipsi super pedes erecti sunt et aniinabiis recipientes proprin de quo ediicti fuecapita firmo rectoque gradii ad liospitium beati Gentiani redieriiiit, nt cum eodem in doinino simul dorniirent. rant ingeiis

fiilaor

,

,

CAP. CCXXX. (201.)

I>e isancto Jiiisto areliiepij^copo inclytae civitatiis liiig^dnnenisis. mmc

Bealus Justus Lugdunensis urbis primo sacerdos factus,

vero npuJ

iiostrum Jesiim Cliristum exiinius patroiuis et intercessor: cujiis cum recolo inexpugnabilem in operibus fidem , praecipuiim in viclu rigorein, longinquam in solitiidine commorationem , incunctanter affirmo , liunc non iinplet.i

dominum

passione palinam martirii non ainisisse.

Deo

cum tanta divinorum mandatorum

et clero creatus et electus

pauperuin cura

,

inini sacerdotes

omni

Fuit

enim

Lugdiinensium a

antistes

puritate, modestia, pietate, patientia,

observantia, ut etiam magniiicos do-

praeiret gratia virlutum.

Justiis

aiitem

nomine

et re offi-

deserere et peregriiia, quo lateret, expetere voluit et decrevit et comitein sui itineris egregiae indolis juvenem, qui in ecclesia officium lectoris gerebat, assumsit pueroque recepto iix solatium suae peregrinationis eremuin

ciiiin dignitatis

petens in Aegyptum navigavit.

Jactata

iii

doinino omni cogilalione soli adliae-

cum vero morain in erpiiio ac multoruin exemplar traxisset, sanctus Antioclius tunc presbiter Lugdunensis pio incitatiis officio usqiie ad visendum episcopum siium beatiim Justum peregre animo intendit vir dlscretione praecipuus et qui non iininerito teinpore interjecto ad ejusdein pontificii cnJinen est assuintiis. Hic ergo cum desiderio tanti antistltis terras et marla transvagaretur, rens animo

muJto

qui est spes oinniuin finiuin terrae et in mare loiige

,

,

jain teinpore

,

adventum et dlxlsse ita fertur: carus noster Antiocliiis Iiodie dip, quo ad ipsum venit, Jiuiic venturuin esse novit spiritn ilJustratus. Veriim ciiin aJiqiiot annis in eremo et angells proximam

praenuiitlasse ejus illic

inoratur.

propJietico egisset

vitam

atque

illis

Etiam

dlgnus adesset finis tantis laboribiis, rpgnuin spondens coeJorum extreiiiis sanctae cominigrantls animae flens et consternatus mente viator et sibi adstans ait cur me, domiiie reJinquisl Juslus devotus pastor ecclesiae respondit: fili carlssime, ne turberis quasl destitutus solatio, quia brevl teinpore exacto ipse ine sequeris. Ouain utlqiie proplietiain ac reveet

jain

,

:

lationem cito

traiisitu sancti jiivenis conslat

tanti patroni nostri iJlam

fiiisse

Lugdunensem gratiam

complefam.

Sed

In

gloriam

quod

tacite praeterlerlin,

in re-

ferendo sancto ejus corpusciilo post dignain sacramentonim susceptlonein iisque in australem pJagam venerabllem se clviuin cura porrexit, qui scrutatl illas paeiie inaccessas ardoribus solltudlnes et ab ipso admodum solls occasu prope loca devotlone currentes totum paene orbem pietatis siiae testem fecerunt, qiiantuinque se abegerat verecundissiml et sancti sacerdolis fiiga, in tantum se fidelluin sludia Intenderunt. Ut qiil deseruerat despectione deJIcti, approvicliia

banint se tam pracclaro noii indignos antlstile, cum gratiae ejus magnltudini officii gloriam aequiparaveruiit. In tanto egregii Justi exemplo factum quoque jldelisslmae pJebis exJiibitum est,

quod non minus

randi saucti senis ossa a remotls terrae partlbus exliibuerunl,

cum

iniruin vldeietiir.

cum

aJacrltate

IlJa

et

vene-

reJiglone

lacrymis et exiinio cullu susceperunt atque elaborarunt

,

ut,

:

944

Cap.

«ini jain

ciim

De

CCXXXI.

sancta Catlierina de Senis etc.

cnm ipsis etinm corpore esset in lionore «loiniiii Dei benedicti, ciii est polesl.is, gloria et iinperiiim cum spiritu sancto in snecula saeculoruin. Amen. spirilu erat,

ijisis

nostri Jesu Cliristi

patre et

filii

CAP.

De

CCnXL

isancta Catlierina

(202.)

de

j^enis»

sacri

ordinis praedicatornm* Gloriosa

virgo

et si>onsa

Christi dilectissima

doinini nostri Jesit

beata

de Senis, ut Pius papa secundus testntur, patrein Jacobum, inatrem vero noinine Lappain in civilate Senensi virtute fideque probatos liabuit. Haec duin aetatis suae undecimuin annum ageret, virginitnlis votum einisit ducta virginis benediclae benlae Mnriae exeinplo. Ouam, cuiii volum emilteret, rogabat attentius, iit sibi dignaretur filium suuin Jesuin dominum nostrum in sponsum adhibere. Cum autem pervenisset ad aelfitem XII annorum parentes ejas Catlierina

,

nescienles

votum constituebant eam nuptui

radicitns incidit et jejuniis

votiim sunin revelnvit.

iis

Quod

tradere.

Hoc

virgo nudiens cajiillos

facto vigiliis el orntionibus,

miilliplicibusque bonis operibus die noctuque vacabat, ndeo ut

ejus inciperet

circiiinquaque dilTundi.

Agens autein

XV

fama

annuin, ipsi tantisper

obdorniienti apparuil benliis Doininiciis prnedicntoruin ordiuis diix et pnler clytns eiqne sunsit,

iit

iii-

liabitum sune religionis, hoc est de poenitentin ejnsdem

patris beati Doininici reciperet viveretque

secundum

ejus

ordinis inslitula, et

ipsa libenter perfecit et liabituin requisivit et cnin devotione accepit et in eo

nsque ad mortein cuin innxlma poenilentia et ndinirnbili nbslinenlia et austeritate perdurnvit. Qni inodus vivendi fuit approbntus per ponlificem mnNimum et in dies iniiltae i^ersonae iiobiles et devolne ipsuin profilpnlnr. Nihil enim Iiuic virgini sanclins niliilqne dignius in rerum naturn visuin est quain Jesii Chrisli domini nostri praecepta et vilnm aeleriiain oinnibus persiiadere. Ciboriim fnigalitate cum nbstinentia Innla nlebnUir, iit etiain jier pliires inenses solo corpore salvntoris el imllo nlio cibo recreareliir. Disclpliiiis diirissiinis se nfJIigebat usque ad sniigiiinis effusionem, iiifirinniitibus iiiaxima ciim caritate serviebat, aliqiinndo propriis et necessnriis vestimentis se exuebat et ea pniiperibiis erogabat. Propler qiiod a domino ineruit eliam in hac vita invisibili veste tegi. Cuiii semel uni pnuperi tribiiisset chlamydem, cumque objiirgareliir a familiaribus, quod vestem iiecessarinm sibi Iribuisset alleri, virgo benigne respondit inisericordia nequaquam. Ouandnm vero sororem vesliinenlo carere possuin sui ordlnis infirmam et iiiipnllenllsslinnm ejusque fninae alqiie inorum praestnnfiae di-lralioiitein, itn liuinlllter toleinvlt el servivil, quod inlrabile est credendiim. Ouanla aiilem ergn aiilmarum saliitem cnrllnle movebalnr, ex mtillls ejiis operibus liquide appnret. Nain cum qnidnm nobilis rerusinus, qui cnplt.ili sententia n Senonsi senatu pleclendus erat, dolore inortls alTectiis a Jesii Clirlsto domino noslro aniiiiuin ])onitus averteret et a nullo posset ad pocnltentlam revocari, hnjus virginis exhortatione conversns ad cor inore christlanorum se Clirlsto recoininendans palienter tnorlein sustlnnlt. Fiilt enlm maxiina sapleiilia praediia, litteris lepidissimls, qiiac nuiic exstnnt, teslnntlbiiS) insuper dlcla sniictoriiiii nfilaiite sancto spirllii Ita dllucidabnt, iit ellam Ipsos suiiimos llieulogos siipe,

rarel.

Nam

ciiin

seiiiel

diios

perltlsslmos viros

nllerum vero eremilaruin hnberet conlra piiblice vicit,

iit

illi

se

llieologos,

nlncriler

nlleriim

iiilnorum,

adeo eos Oiininobrem

dispiitnnlcs,

divinain virginem non Iiuiiiannin rrede^^enl.

1

Cap. CCXXXIf.

De

sancto Vinceotio

confessore

etc.

945

postinOiJum iimocentissiinam vitaiu deinceps aggressi sunt eoqiie in proposito ab hac luce migrarunt. Aiuid Gregoriuin XI et apiid Urbanuin VI pontifices maximos luculentissime perornTit, proplietiae etiam spirituin inter caetera suae

autem ntque iniraculis (juainplurimum propriam impoenitentem inorluam ad precibus revocavit, spirilus malignos ex corporibus obsessis expulit Signis

virginitatis insignia consecutn est.

Deo

fnit a

vitHiii suis

et

inatreiji

eam suam sponsam

inultn alia per

Bomae

Nam

privilegiata.

esset a doinino evocatn,

doininus est

sciret

ciiin

sibi

operatus.

Tandem, cum

diem morfis imminere,

disci-

imlos discipulasque longn oratione ad suuin invitatn spoiisum consolata est atque ad bene sancteqiie vivendum oinnes hortntn, denique in illum prorumpens versiculiim in inanus tuas, domine, coinmendo spiritiun ineum, iniiocentissiinnm animnin emisit anno aetatis suae XXXllI, snlutis nutein nosfrne MCCCLXXX. Ad cujus corpus nccedentes a diversis infirinitatibus curabantur. Sepulta est autem in ecclesia sanctae Mnrine super Miiiervam honorifice et a Pio secundn pontifice sumino anno MCCCCLXI sanctarum virginuiii catalogo adscripta. Haec, Catherina virgo, monimentn laudis, quae tuis Inefi, Dei si>onsa, sacris hoc qiiodam pacto modulainur oinnes, perfer Olyinpo. Si satis digne nequeant referri, adiiiias nobis veninm, precamur, non siiinus tanti ingenli, fatemur, optima virgo. Ouns fuit dignas modulatus nuinquis virginum laudes, quis in orbe toto? feminae invictae peritura mimquam carininn pnnde. Frnedita exeinplis Cnlherinn caris :

moribus praestans, snpiens abunde aethera scandis.

Ouem

,

teinperans, fortis qiioque, justn, prudens

latex vlrtns faclnusque clarum, cpio nequit dlci sanctins

vulnerum forinam miserata Chrisfl exprliiiis ipsa. Nam brevis per orbem moestne miseraeque vitae et malls cunclis penilus referfae forfiter spemens Unde cum tempus properat ipsum, quos sacros artus quaeque sidera adisti. cineresque busto llnqueres, coelos aditurn Ilenles ipsn docebas. SIc sncrum Chrlsfi venerata corpus hostlam llbans lacrymis nbortus dixeras ciinctis docuinentn vitne voce suprema. Sic ad sedes regni faciat transire superni virgo fo,

vens

ineritis

De

nos Cafherina

suis.

Ameu,

CAP. CCXXXII. (203.) sancto Tinceiitio confessore ordinis praedicatornm.

isacri

Beatiis

Vlncenflus clarlssima Hyspaniae clvifate Vnlentia ex Ferrarioruin honestaque familla duxit originem. Ouantus autein et qualis futunis essef dupllci indiclo inatrl ostensum est. Priiiium fuit, quod, cuin inater ejus singulos filios, quos genuerat, non sine mngna ulerl molestia gesfasset, Vincentio gravida oneris inolestin cnrebnt et tanta erat el ventris agilitas et corporls robur, ac si praegnans non fuisset. Altenim fult, quod, cuui de eodem grnvlda foief, anfi
tamquam

latranfls cnnls voces ex utero suo einlttl sneplus audlebat. Cuin aufein a mulfis Dei servis et praesertim a Valentlno eplscopo peteret, quid hujusmodi latratus signlficarent, responsum est ei, nihll aliudfore, nisi quod esset in-

fantem parltura, doctrlnae

suo tempore fiiturus esset verbl Dei praedicator, tam terrarum orbe Nnto denique infante et qiiodaminodo divino prnesagio ei noinine

quam

clarissimus.

qui

vifae Iiitegrltate ac faiuae celebritate in tanto

imposlfo, postquam inirnin imo, litteraruin.

dum

altiglt

aetalem, quae

brevi teinpore

Tnntne

clarliis

religionls erat,

lltteris

evnslt

quod

et inoribus inforinari potuit,

tnm inoriim elegantla quain

inter

perltla

saeculares Valentiae neino er«t

60

snepius

eo

f|iii

De

Cap. (XXXXll.

94(»

ecclesianim

liinina

sancto Vincentlo confessore etc. frequentasset

(lortrlnani audiisset vel crebrius jojunasset. rfb.it

iiraA^orum vestigia devilans, paiiperibus

,

aiit

avidins praedicatonini

Froborum liominum

vestigiis iiiliap-

ac luiseris corde compatiebatur,

laciiltatum suarum portionem administrans. 1'osteaquam vero coelesti rore perfiisus ngens decimum octavum aniiiim atligit, siib regula et institutis fratrum praedicatoruin vivere sumtoque habitii singularissime legere studuit sancti patris sni

Dominici gesta ut illa impriinis intelligeret, in qiiibus suiiin ducem esset imitaturns. Deinde ob ejus virtiites mirificas et eximiae sanctitatis nomen effugere uon potuit, quo miniis per duos annos summum pontificem sequeretiir essetque confessor suiis et magister sacri palatii. Denique apud Avenionem ei gravissiinis febribiis occnpato doiuinus Jesus Chrlstus iiiira qiiadam claritate coriiscans appariiit mittens eum ad se PA^angelizandiini per universas occldeiitls regiones, inaxime ut nuiitiaret judicii diem temporibus nostris esse propinqiium, et post extendeus mamim maxillam quibiis Christum consolatus est et instruxit iniilta ejus leviter tetiglt in signum slngularis familiaritafis. Oiio discedente ab eo ex lectulo surrexit saniis moxque se succinxit, ut Cluisti domlni nostri legatiouem diligenter exsequeretur. Peragratis autem Galliarum et Hyspaniarum locis universis verbum Dei iibiqiie disseininando pervenit ad Italiam disciirsisque aliquibus Lombardiae civitatibus venit ad regein Granadae et verbum Dei praedicans inagnam miiltitiidinem Saracenorum convertit. Sanctus vero Vlncentius siiis precibus mulla miranda fecit et miracula dominus per eum operatus est et in patrla Tolosaua et in varils locis, Nam Tolosae cum mulier lunatica filium ,

,

,

divisit eum et coxit, vir autem ejiis ciiin lacrymis portavlt ipsiim ad sanctum Dei. Ad cnjiis preces filium siiscltavit reservatis insigniis iu corpore usque ad inortem in signum miraculi. lllud nou est praefereundum, quod actuin est in civilale lllardensi provinciae Aragouiae. Cuin enim praedicasset omnesqiiae eum qne meretrices convertisset ad Deum iudeqiie recedens societas comitabatur, videns lenones eanim ineretricnm armatos contra sancfum Dei; et quam citiiis inslnuare festiuant. Onibiis dixit: isti sunt lenones earum, qui quaprunt lue interficere, sed praecedatis me et ego vos sequar. Approximantes autem illl arma contra sanctiim Dei paraut. Vir sanctiiS signo crucis se miiniens lllico arinis dixit jier signum crucis de inlmlcis uostris libera ine, domine. depositis iii terram se proslerinint veniam petentes et mirantur omnes de servo Jesu Christi. Cum enlm Benedictus XI. papa et ordinis sui vldelicet praedlca-

peperisset

,

,

:

,

toriim, veriiin

eum cardinalem

vellet

quod ponltur

,

ex sua hiimilitate renuit sciens illiid quicunque primatiim desiderat in terra,

facere,

dist. IV. c. ult.

:

verborum

inveniet confusionem in coelis. Oinnein sane dignitatem refutavit, frnctus tantus

fiiit,

ejiis

ut flagiliosorum hominiim iniiuinerain multiludinem ad Deiiiii

scripturaruin contra Judaeos copiosus acerque praedicator fiill qiiantum homini fas est eisdeiu reserans. Tropter (juod iii diversis Hyspaniariiiii locis supra vigluti el quinqiie millia ex ipsis ad verae fidei cogni-

couverlerit;

,

.lenigiiiata,

,

Saracenorum etiam octo millia cuin sancta praedicatione non jirins deseruil, douec concordes iiiler c.ietera vero spirllus sancti dona linguis variis loqui promeruit. faceret Nam cnm inultis et dlversis populls materna llngiia praedicaret, ab omnibus et tioiiem baptlzari fecit

:

discordes, quosciinqiie invenit,

traxit;

;

singiilis dlstincte inlelligebalur,

dounm

ac

cum

si

singiilorum lingua praedicasset.

Kt habuit

avunculus papne Cnlixll diclns Ferrandiis eduxit parvum Calixlum ad eiim, nt vir Dei sibi suain daret benedictionem. Cui sancfus Vincenlius ait: inittainus liunc puerum ad scliolas, quia inagnus adliuc eril in ecclesia videlicet eril papa, qui me honoOiila ipse fiiit, qui eum postmodum cnnonizavif. Etlain de illo, qni rabif. capul sui fratris ab eodem interfecti siib chlamyde forebal, credens habere caput etiain

prophetiae:

eniin praedicaret Valeutiae,

;

vituli, prnedixit gratiis et carus

perum

eiim amori jiibento jaslilla.

Oinnibiis

amabilis,

venerabilis,

pater erat orphanorum ac pupillonini, vidiiarum defensor,

et miseroniin

opliiniis consolntor.

jiaii-

Receplis deiniim ecclesiasticis sacra-

menlis agens annum septuagesimnm octavum coram positus fratribus et orantibns sui ordinis el illiislrissiina diicissa Britanniae obdormivit in domino anno

Cap. CCXXXIIl. De sancto Aiiiieuiuudu arcliiepiscopo MCCCCXVIIl. centi,

Sepullus esl fiulein nd V.iMuoaes coruscniis

praedicator veritatis et doclor luaxiiue,

triuinphautem felices anijuae prosequuntur

,

etc.

v.iriis signis.

O

947 Vin-

ijueui angeloruiu cuui ordiiiibus

nos fove

jirecibus subliines in

tiiis

Amen.

lesuis coeleslibus.

CAP. CCXXXIII. (201.)

Aimemiindo

l>e jsancto

nilectus

Deo

arcIiiepiiNCopo et martire.

et liomiuibus sanctus

el inclytus

marlir ex

Fraucorum

regis nulritus fuil

Annemiiudus Lugdiineiisis

arcliipraesul

prosnpia ducens oriyinem inter aulicos Dagoberti sed eoruiidem evilans consortia Tiain mandalorum ,

iilustri

Dei cucurrit, qui ob vilae sanctimoniain ad Lugduiiensis urbis arcliieijiscopatum meriiit iiroinoveri. Is itaque poiitificali decoratus infula omnibus cuin regni iii colis tuin peregrinis pergratiis exstitit quod noiiuulli iirocerum aegre ferentes eum quasi regni eversorem laesae majestatis criminis apud regem accusaverunt. ,

Ouam ob cansam

.-ib O inaledicta invidia, per te Abel per te Johannes baptista decollatur, per te Jesus Cliristus filius Dei venis crucifigitur, per te divais iiraesul Anueinuiidus apud regein accusatur. Sed vir Dei omnia aequo ferens aniiiio elemosiuis, jejuiiiis, vigiliis et orationibus ceterisque pietatis operibiis ciiin clero semper instabat. Fuit eniin martiriuin hujus gloriosi praesulis beati Annemundi et sua passio siiiiilis passioni salvatoris domini iiGslri Jesu Cliristi in quinque. rriiiio in tradilione; fuit nempe, doiuinus noster traditus propter iuvidiain: iit teslatur sanctum evangelium sciebat, iiiquit 1'ylatus quod projiter invidiam tradidissenl euin. Sic beatns

episcopali sede exulavit.

justiis occiditur,

,

,

Annemundus accusatus lectioue;

est

salvator noster

inurtuus.

et

oravit ad patreiii pro suis

iiiiinicis

nignissiine, ex corde exoro

,

Anneinundus

sic

oravit pro

tione Cliristus Jesiis sciens

Secundo

fuit siinilis in iniinicorum di-

cruce expansus oiuniiim ferme dolorum

iii

ignosce

Iioraiii

dilexerat, custodire dignaretur. ,

dicens

iis,

:

quia nesciunt,

sui transitus oravit

quod

cum

faciunt.

Tertio

iii

ad patrein, ut

Sic gloriosiis martir sciens et

immemor

pater ainantissiiue, pater be-

persecutoribus et inalis.

siiis

nain esse, ad orationem fugit

ita

Beatus

sancta orasiios,

quos

mortem suam

vici-

civilas esset circumdata cohorte ex inan-

dato principis, diviuis celebratis luysteriis ad suiiiu populuin ait quaeso vos, et oiniies, ut si in aliquo vos oITenderim atque qulcquam violenter abstulerim , non indigne feratis, sed remittatis pacifice, quoniaui neininem :

fratres mei,

At illi unauimiter respondenmt numquid, pastor bone, nobis ingratus exstitisti? a miniiuo enim usque ad maximum tuis beneficiis relevatos atque ditatos esse censemus. Tu nostra indulge facinora , et pro iiobis vestnim gravare volui.

;

Dei clementiam, petimus, exora.

Et fidelibus dans benedictionein oravit

Deus dignaretur populum suum praeservare.

,

ut

Ouarto judicis praesentatione ostenditur siinilitudo, quia doininus ante judicein Pylalum praesentatus fuit, iiaiii victoriosus pouliffx Annemundus ad eos qul euin quaerebant, accessit. Ouibus salutatis diceiis iis pax vobis, furore repletus tyraiinus cum sua turba dixit volumus, ut ad praesentiam regis protinus venias. Et eductus ab iuimicis pergunt Matisconem et visitato episcoi)0 ad terriloriuin Cabilonense veniunt. Oiiidaiii vero sanctus sncerdos euin visitando animavit ad tolerautiam passiouis. ul angelus in horto salvatorem noslnun animavll. Ouinto est siinilis in finali ronsnminatione, nain explelo die nox vicina successit, in qua virDeijJOSt loiiga» ,

:

:

60*

948

Cap.

CCXXXIV

et

CCXXXV. De

s.

Finnino et Lazaro.

)iibil.i faliijaUis ex iliiieis exposituiii iii siralii refecit Et cunclis liuinnnis absentibus diio suut submissi viri neqiuti;! jileni, Del viniiu gl.idio iiecavenmt et iiaiin.-i innrlirii beatus est coronalu.s.

et

orrtlioiies

iis.iliiioniiii

corpiisciiliiin. s.inctiini

sanctmu coiiniscuUiin a Dei fainulis defertnr, Araris ad suani Lngdnnensein civitatem renienvit, in sua eoclesia cum inaxiiiio

Coiisuiiiinnto autein inartirio

veliicnlo

lionore SPinillnrae traditus est et sepultnra decentissiinn cuin inngnis ad Hdel probatioiiein ostendiliir.

iiiiraciilis

CAP. CCXXXIV. (205.)

De

Firmino

jsaiieto

epiiscopo et martire.

Fuit teiiipore Dyocletinni ct M.ixiiiilnni in urbe Yberiensi, quae alio nomiiie

vocatur Fainpilonia, senator in ordiiie iirimus, filinin

nomine Firminum

suuiii

iHiendiim.

Firminiis

Oiii

nomine

Iioneslo presbitero

bentus

nnnornin deceni

et

tradidit

opere Firinus, diviuis

<]ui

litteris iiri-

et seplein in sanctitnle et

Honesto jam Sellae prnedicans ab ipso ad Ilonoratuiii est, ut ab eo ordinatus episcopiis Cliristuiu Jesiiiii omnibiis genlibiis prnedicaret. Ouo facto Firminus episcopus rediens ad IIoiiestuin inagistram suum annO nelalis suae XXXI relictis omnibus nd G.illias jiroperans Andegavis villam venit ibique anno et mensibns tribns inultos prnedicando convertit et Belluncum conlra "Valerium praesidem piignatiirns pro Hde salvaloris perre.xit. Unde iiiultbties jlagellntus iisque nd mortein Sergii siiccessoris Valerii in carcere clansus fuit. Sed Innc a populo solntus ibideni praedicavit doctriiia proiiciens nc pro

episcopuin Tolosanuin missus

et

omnibiis ecclesiisque coiistruclis inde Ainbinnis perrexit et in

baplisnlis

XL

liominum baplizavit. Haec audienles Longnlus et Sebnslinnus praesides ab urbe Trevirensi ad Ambinnensein veniuut urbpin et jiissii eorniii convenientibiis cunctls sanctnm Firiiiinum cornm se graviter accusaluin, diim firdiebiis tria inillia

confiteretur Cliristnm dominiiin, timens praeses seditionem populi bea-

iiiissiine

tiiin jnssit

in carcere decollnri.

domnmqiie r.ipieiis

Faustinianiis aiileni senalor, qui eiiin receperat,

eo ad gratiHin baptisini advocaverat, corpiis ejus nocte in suo cimiterio sepelivit, nequam vero praeses Sebaslianus post iiioejus

ciiiii

dicuin a civlbus Belliiacpiisibns occisiis esl.

Hiijiis gloriosi sniicli

passio cele-

Ijratnr sepliino cnl. (Iilobi-es.

CAP.

De

CCWXY.

i^aiicto liazaiH»

(206.)

epi^^copo et

«lii!»ci-

piilo doiiiiiii. La7.arii.s ^;iliilis,

lion

iiilerprel.iliir

est

iii

ilie

a

liistilinp illii\il, aiixilialiir liinc r.iiiilii

iii

liiii'

iiiiindo el

Deo

nd|iiliis

poenilenliae,

vilarii

rl

Onnniio

.sigii.il

<|iiideiii

pnenileiiline vilaiii poeniteiilibiis

Deiis et adjiiv.it lOnfeiPiido gratiam .lelerii.ini

in alio.

iii

ilie

veriis sol

siiaiii,

jiistili-

CCXXXVI. De

Cap.

sancta Clara.

949

Lazariis es nobili

et regali progenie cuin Maria Magdalena et snmserunt orlginem Syro jiatre et Eiicbaria matre nati sunt, a beato Maximino discipulo domini baptizati sunt, Lazarus autein partem urbis Hierusalem possidens operain dabat niilitiae. Oui quantiim fuerit dilectus

Sanctiis

Marllia sororibus

siiis

,

a doinino nostro Jesu Cliristo, secretariiis ejus beatissiinuS Joliannes cap. XI descripsit dicens, quod erat quidam ]anguens Lazarus, iniserunt aiitein dictae sorores

mundi

ad dominiiin dicentes

:

doinine ecce,

salvator respondit: infirmitas haec

Dei

et ut glorLficetur filius

tnus

,

quem

non

Jesiis

au'em

ad uiortem, sed pro

gloria

ainas, infiriiiatiir

est

;

Dei per eam. Et post suis ait discipulis: Lazarus noster amicus dorinit , sed vado , ut a soinno excitein eum. Cuin autem ad lociim accessisset et sorores sancti Lazari cum maximis lacryinis eum adorassent, doiniiie, si fuisses Iiic, frater ineus non fiiisset morquerulose dicendo baec :

ad locum accessit rost ascensionem

tavit.

Jiidaei jirodere

et beatuiii

Lazarnm jam quatriduanum mortiium

cuin

doiiiini

sanctuin Lazaruin

gravis

cuiii

cbristianorum

esset

regente veniunt ad Masslliain.

magna

sororibus et cliristianoruin

suis

copia cupienles in navi absquo reinls posuerunt, divino vero

Praedicans vero

Cliristiiin

angelo

et

niitii

salvatorem nostrum

Massillensls exstltit et ipse post laudabilem vilam et

priinus episcopus

susci-

persecutio,

totitis

patriae conversionein lertio decimo imperli Claudii anno seciinda inorle inigravit

ad domlnuin. iiain

Hujus qiilppe sanctissiini viri Lazari reliquiae apiid urbeni Massi-

pi-aecipuo venerantur obsequio.

Ejus festivitas

XVI

cal.

Jaiiuarii

devo-

tissiuie cejebratur.

CAP. CCXXXVI. (207.)

Clara.

I>e ^aiicta

Geiniiie admlrabills Clara vocabulo et virtule de civitate Assisil claro Sritis genere traxlt orlglnem beatoqiie Krancisco priino concivis in terrls postinodiim conregnans iii excelsis. Talpr ejus iiilles et tota utroque parente progenies iiiilltaris,

doinus abundans, mater vero

ejiis

Ortiilana dicla est.

Cuin aulein praegnans

sanctae futiirae et aiile cruclfixl iiiiaghiem in ecclesla pro salubri

esset ipsiiis

partus expeditione devotiiis e.xoraret, aiidivit vocein dicentem slbi mulier,

quoddam luinen salva parluries, quod Ouo edocla oraculo natam in bai>tisiiio

quia

illustrabit.

iie

paveas,

ipsiiiii

inundum

clarius

Claraiii

nonilnari

voluit.

:

Adliuc infanlula libenter extendebat inanus ad pauperes et de abuiidanlla doinus suae supplebat inoplas pluriinorum egeiilium, proprlo corpusculo dellcala sublraliebat cibaria, sub vestlbus autein pretlosls et inollibus cilicloliiin gerebat abscondiliim et inundo exterlus fiorens Clirlstum Jesuin interius induebat.

Denlque

suls eain

iiiiptiii

dare volentibus nunqiiam acquievit

Snain doinino commlttebat.

,

Hlnc ruinor bonitatis ejus coeplt

sed virglnltatein in

popiilo divul-

Audiens autein sancta puella post multaruin injiiriaruin latratibus moiiasteriuin snnctum institult, pauperum dominariiin ordlnein incboavlt et in alto reclnsorio post XLII annos franglt sui corporis alabastriim, ut doinus ecclesiae gari.

repleatur fragraiitia nngiientoruin.

Spargilur paulo post opinio sanctllalis vir-

ginis Clarae, festlnaiit vlrglnes ejns

inarltatae, casliiis agere satagunt,

exemplo servlre Cbrlsto domlno

,

alta sibi monasteria conslruunt alqiie pro Chrlslo filio Dei in cilicio vivere inagnam gloriam ducunt. Maler fillani filia inalrein invllat ad ,

soror sorores allicit litulis

,

cara iiianens

praeclara refulget.

quae sunt

nobiles et lllustres amplls conteiiitls palatils

Clara lolo clarescere inundo

Haec gloriosa beata Clara

et clnere Clirlsfuni,

iiiclpit et

lauduin

sui ordinis lapis primarius

950

CCXXXVII.

Cap.

De

sancto Philiberto confessore.

ac nobile fiindaiuentiim in fundamento lunnilitatis virtutnm omnium fabricam ab ipso principio studiiit coUocare, carnem per crebra jejunia macerabat, ora-

ad orationem iirostrata terram infundit lacrymis semper suum domiiuun Jesuin Christum tenere manibus semel profunda nocte adfuit nngelus tenebrarum in forma nigri pueruli, dicens ne tam plores, quia caeca ftes. Cui cum illico xesponderet: caecus non erit, qui Deum videbit confusus ille discessit. Cum

tioni instabat,

saepissime

osculisque demulcet, Tideretur.

iit

Lacrymanti

:

,

in Assisium hoslilis semel furor irrueret et ipsis portis exercitus appropinquarel

Saracenorum gens pessiuia sanguinem semper sitiens christianorum intra claustrum virginum inihixerunt. Liquescunt dominarum corda timoribus et ad matrem sanctam Claraiu referunt Jletus suos, quae se infirmam inipavido corde ad liostium agmen duci jiibet et ante hostes poni, praecedente eam capsula argentea, in qjia erat sacramentiim eucharistiae. Cumque ,se totam in oratione substravisset , Christo domino cum lacrymis ait placet mi domine , inermes ancillns tuas quas tuis amoribus enutrivi, manibus tradi paganoruml custodi, domine, has fainulas tuas, quas ipsa in praeseiili articulo custodire non possum. Yox qiiasi puerilis de propitiatorio ad aures ejus iutoiuiit dicens ego vos seniper custodiain. Mi doinine, addidil illa et hanc civitatem, si placet, protege, quae nos pro tuo ainore sustentat. Et vox ad eam gravamina sustinebit, sed ,

,

:

,

:

,

:

ineo luunere defenditur.

quod

Tunc surgens

Clara tlentes confortat dicens

fldejubeo

:

mali patiemini. Nec mora statim canuin illorum repressa pavescit audacia et per muros, qiios ascenderant, descendentes celeriter exeunt orantis virtute turbati. Et post miiltorum sanationem et exhorlationem

pro vobis,

et

filiolae,

niliil

sacramenlorum sumtionem

:

in

domino

quievit.

CAP. CCXnVIl. (208.)

De

saiicto Pliiliberto confessore.

Sanctus Pliillbertus, cnm esset bonae indolis adolescens , regi Francorum Dagoberto nuntiatus advocatur in palatiiim receptiisque est in ordinem nobilium et eornm consortiuin. Oui sub aureo baltlieo Dcuiii valde diligens postinoduiii praefulgentibus vitae suae meritis cathedram subiit Rothomagensls ecclesiae. Cuin aulein esset rhlllberlus annorum vigiiiti, divina praecepta audipiis elegit discipulus Christi doinlnl Jesu fieri agnitoque Dei milile Agili noinine, qui praeerat Resbacensi coenobio

,

illuc

veniens comain deposuit omnlbusque suis in

elemosinam erogatis jugiim domini suave abstinentiae ciilmlne cresceret hostls

tlqiius

invidens

cum quadam

Nain cere:

pulsare

sliigulls

dirus

ita

iit

Ubi cum

receplt.

inulto

vlris pprfeclioribus imitabllis

nnlmum

coeplt,

nocte fulsset cibo refeclus,

inodo hoc est bene.

nentlae coeplt trlplicare et <|iie

,

anipllora

ut

rellgionis et fleret,

edulia

ventrem ejus palpare

ille

an-

sumeret. et di-

cognoscens rlgorem absticontra arina tyranni Dei auxllium implorare. Cum-

Tunc

ille

inlinici

jaculn

noclihus ecclpsiam fre<jueiilaret, in tribus contra Ipsuiii lentationibus nain ursi specie cum iiitra ecclesiam tentavit primuin

anguis exarslt,

lerrere et nocte alia de ferro candelabri visus est

ostluin ecclesiae

eum

expansis brachils voluit prohibere.

transfigere et nocle tertia

Sed onuiia

ejus macliina-

bealus l'hillberlus expulit vlrtute divina per sanclae crucis praesidia. Cum aiitem beatus Agiliis obiisset in domino, fratrum consensu sanctus 1'hilibertiis regiininls curain suscnpil et doinum sibi tradltam strenue gubernare, inenta

niillliis

personam excipere, invenla

Iralrlbiis

assiiinla

rpbcllloiie

vllla

radicilus

saiiclum DpI de

pxstirpare,

ciun qiildam ex

ecclesia praesuiuseriint exlrahere.

De

Cap. CCXXXVIII. Sed

nltrix innnus

951

sancto Anselmo episcopo.

domini hoc impunihun non

pertulit, naia uiius

ex

iis

iclu ful-

etiam inore Arii in sterquiliniuiu omnia intestina ejus deposuit indignamque vitam indigna morte finivit. Postque coiistructionem coenobiorum et miracidorum multorum operationein et post labores immensos pro guris

interiit,

alius

doinino feltcem exitum

fecit.

CAP. CCXXIVIII. (209.)

De

isancto

Anselmo

epiiscopo.

Anno dominl millesimo LXI

floruit glorlosns archiepiscopus Caiituarleusls Hic fuit ex confinlo Longobardiae et Uiirgundiae oriiindiis litteris traditus didicit et in bre^^H mullum profecit, necdiim XV aetatis siiae annum coiifigerat ciun jam, qualiter vlfain suaiii secundum Deum instituere posset melius, mente tractabat. Explelo autem nliquo tempore patriam egressus, cuin in transcensn montls cujusdain fatigatus corpore deficeret, vlres suas juvenls mandendo reparare tentabat. Neque enlm tunc illuc, quo vesceretur, praesto Ouod ininlster ejus videns dolult, et ne forte quid edendum In sacculo erat. eomm liaberetur, diligenter Investigare coepit et mox contra spem in eo nitldlsslmum invenlt panem. Ouo illo refectus et recreatus cst et vlae Incolumls redonatus et faclus inonaclius religionl per omnia serviebat. Ouldam enim ex qui vetere odlo plurimum erat infestus beato Anselmo antlquiorlbus fratribus

sanctus Anselinus.

;

,

,

nec poterat euin uUatenus respicere, slinplicl ociilo Iiifirinitate pressus ad extrema est deductiis. Cumque fratres In ineridie in lectis ex inore quiescerent, ipse In domo infirmorum jacens coeplt miserandas voces emlttere et quasl quorundam horrendorum adspectum subferfugere, pnllens et tremens vultum siiuiu delilescendo hinc inde commiifare. Territi fratres, qni aderant, quid liaberel, quaerebant. At ille gemlnos immanes liipos inter brachia sua ine tenere coinpressuin et guttur meum impressis dentlbus jainjam sulTocare videtis, et quid mihi slt, quaeritis? Ouo audito quldam ex •ils nd beafuin Anselmum concltus :

Tunc

perrexit et el singuhi patefeclt.

ille

m

secretiorem lociim orationis sece-

ad doinuin, In qua Infinnus erat , ingrediens levata manu sigmim crucls edidit dicens; In nomine patris et filil et spiritiis sancll. Ad quod factum

dens

et post

Statiin

aeger conquievlt et exhllnrato viilfu Intiino cordis

nfrectii

Deo

gratlas

agere coepit et beato Ansehno, quia nialiguos spiritus expiilit. Et Inde monuit paterna demum auctorltate absolufiun et dixlt , hora , qua fratres surgerent ad ,

nonas, praesenti vita decessurum. Ouod et factuin est. Quadam dle, cum esset in via, occurrente slbl qiiodam inonacho brevi, quid consIIII de liospitio Oul respondlt: linbemus non longe hospitluin, sed sibi ferret, Interrogavit. non est, quod nobis et fratribus apponntur prneter panem et caseum. At ille subridens alt: ne timeas vir bone, sed clto praecede et mlsso rete In vicinum ainnem statlin invenles piscem qui siifficlet omnlbus nobis. Ille mandafo acquam ad tentancepto praevolnns nuntlat plscatori qui ad ridendum potlus diiin, quod dicebat, fore praenuntians tandem a fratre coactus contra spem rete jeclt et illlco truytam Insolitne magnlfudinis ciim quodnin allo pisclculo ceplt. de sancta trlnitate, Scripsit gloriosus Anselmus monologiiim, Itein soIUoquiuiii de verltate, de processlone splrlfus sancti, de cnsu djnboli de peccato originall, de incarnatlone verbi, cur Deus hoino et multos alios libros devotlsslmos, et potlssime hanc oratlonem: terret me vlta mea, nam dlllgenfer discussa apet si quis fructus in ea paret milil aut peccatum nut sterilitas velut Infructiiosa invenitur, aut est simulntus aut Iinperfectus niit nliqiio modo corruptus. Ould ergo ,

,

,

,

,

,

,

CCXXXIX.

Cap.

952

De

sancto Eligio episcopo.

nisi ut in tota vita mea plorem totam vitam meam? Certus sum de ine, quia peccata mea merentur aelernam damnationeni, certiorj quia poenitentia mea non sufficit ad satisfactionem, certissimus, qiiia misericordia tua superat omnem otTensionem. Fac ergo, domine, mecum misericordiam et concede milii ex gratia tua omnium peccatorum ineorum remissiouein, quia ineritum domine o domine Deus. De invocatione iilii sic ait iiieum misericordia est

restat milii,

,

:

redemtio mea, inisericordia mea salns mea te laudo, tibi gratias ago quamvis multnm impares tuis beneficiis quamvis multunt expertes dignae devotionis, sed sicut potest Conari, tibi persolvit anima mea etc. rostque laudabilem vitam introivil ad verani requiem praestante domino, cui est lionor et Jesu

Cliriste

,

,

,

Amen.

laus in secula secnlorum.

CAP. CCXXXIX. (210.)

De

!§ancto £lig^io epi,scoiio.

Ueatus Kligius in lerritorio Lemovicae urbis fuit oriundns palre Knclierio, matre vero Torrigia natus, Onem cuni inater adlnic liaberet in utero, vidit in soinnio aquilam volaiitem super lectiiiii suum et se tertio inclamantem el ei, Ouae quum ex voce aquilae evigilasset, perterrita iiescio quid, promittenlem. iiiinis coepit cogitare de soinnio, quid lioc esset, cunique postea in parlu peri-

mandaverunt ad quendam sanctum virum, ut veniret et oraret pro Oui cnm venisset, ait ei ne tiineas inater, quia puer iste sanctus erit et magnus in ecclesia Dei. Cum antem esset juvenis fecit eum jiater snus ab .lurificibus erndirl, et cuin jam sciret totain illam artPm, in Franciam venit et culdain arllficl, qui faciebat opera regis , se conjunxil. Onodam tPinpore cum quis slbi sellain de auro et nrgento facerel pulclierrlmam, rex perquislvlsset clitaretur,

ea.

,

:

,

,

respondlt

quld qui

ei

vellet.

magister sancli

Eligll, se

ex eodem pondere

fecit

arlificeiii,

qui regi facerel, quid-

duas pulcherrlinas et deferens uiiain regl, Ouain ciim Oinnes inirarenlnr, rex euni copiose

sellas

allerain vero relinens penes se. reiniineral.

invenisse

El acciplens a rege auri magnani massain, tradidll sanclo Ellglo,

Tunc

Ellgius alleram proliilit

et

regl j)raeseiitavit dicens,

quod de

rex ain]))ius stupefaclus quaesivlt ab eo, quomodo ex eodem pondere anibas facere potulsset. lienP, inqnlt, px gralla Dei. Et excrevit fnina cjns iu curia regls. Dillgebat autem in tantuin paiipores, qiiod,

residuo auri alleram fecisset,

quldquld polerat,

etlam

et

usque ad niidltatem suam

ils

erogaref.

1'ostinodum

ejusdem urbis .'lulislllpm. Slngulls diebus XII paiiperps et cum Ipsis Iiora congrua reficlens, dans .iquain, manibns panem et oiiinla, quae erant necpssarl.i, conferens. Siiiit autem liaec sepulclira, qiiae auro, argento et gpinmis fabricavll, Germani, Spvpriiii, Fiallonls, Oulnlini, I.iiclanl, Genovefai», Columbae, Maxlmlani, Jiiliaiii el praecipue beati Martinl Tiironensis episcojil, Dagoberlo Francorum rege praebente impensas et inausolenm beati Dionysli marlirls miro oiiere auro et geinmls decorato. Mortuus est aufeni gloriosus praesul aniio vitae siio LXX. Oui cnm anno revolulo de suo loco fraiisferretur, ila pulclier et incorriii^tus inventus est, nt semjier iii tumulo vixisse videretur, et quod mirabllius est, biirba et capilli fempore oblliis sui mlriim iii modnm crevlsse in fiiinulo vldebanlur. Ouomodo aufem pcr eiim fueril invenluin bealnm coriius beati Onliitliii, sequllur. Clprlcus quidam eleclns

est

beatiis

Eligliis

eccleslae IVovioniPusi post

iioinliie Manrllliis, saepliis jaclarp

loriiin f.icli

sliip

miilallone

Iiivenirp

sul perlinliiin aggressiis esl.

Acliariuin

solebal, se et niarllrls lociiin iioscere et

possp.

Ouod

eiiin

ciim niHllloribus probare gpsllret,

Suinlo ergo llgone

diiiii

;)aviiii(iilum hasilicae

Cap. iiiartiris

haesit.

CCXL.

De

sancta

violare praesiiinsisset,

Ouod

953

Radegunde regina Franciae.

inanubriuin ligonis

infixiun siiis

ciim nec diinitti nec auferri posset, coepernnt

manibus ad-

manus coinputrescere

verinibusque scatiirire. Oua poena mulctatus sequenti die iniserabiliter finivit vitain. Hinc tantus pavor in cunctis excrevit, ut neiiio post hunc, quamvis probatissiinae vitae fuerit, praeter

sanctum Eligiiim Noviomensem episcopum luijiisIs quippe j^ontifex saiictus praefsti inar-

negotiuin tentaret praesuinere.

jiiodi

coepit frequentare locuin unuiii el divina doctus revelatipne triduaniim jejunium cum lacrymis peragens et attentius orans in loco, ubi nulla suspicio habebatur, quod ibi corpus iuveniretur, snnctus maiiibiis elFodere coepit et corpus sacruin invenit. Ouo terel)rato tanliis odor cum iinmani lumine ex eo prodiit, quod etiam ipse i>ontifex prae splendore luininis el fragrantia odoris tiris

vix sustinere posset. Tuiic saiictus Eligius corpus lacrymis deosculans posuil in loco dignissimo ad laiidem suiiiiiii Uei et sanctorum ejus.

CAP. CCXL.

Dc

isaiicta

(211.)

Radeg^uiicle reg^ina Frauciae.

Radegundis nalione barbarica fuit patre rege Berengario. Ouae de pntria, venit iii sortem Lotnrii regis. Cnin autein eam Suessionis direxisset, iit regiiiam erigeret, illn evitabat pompaiii regalein, ne saeculo cresceret. Sed cui etiain debetur Iiumana gloria, non inutatur aeterna. Nupsit ergo terreno principi, non tamen sepaiatur n coelesli, nc dinn sibi acSancta

ciiiii

exiisset ut sclavn

cessisset saeculnris

dignilas,

plus

se

incliiinvit

cum

dignilas, limensque, ne adeo degrndasset,

quam

voluntns,

iierinilleret

niundi gradu proficerei

cum

se

,

ex Nain cuin aliquid de tributis accideret omnibus, qune venissent ad eain, ante dedit decimam qiinm recepit delnde qiiod supererat, dabnt monnsteriis, et quo ire pede non poternt, misso munere circuibnt. Itein nocturno tempore, cuin reclinaret cuin principe, rogans se pro huinana necessitate velle consurgere et se levans, egressn cnbiculo tnnidiu ante

sun facultate elemosinae dictavit.

,

;

,

secretum orntioni incuinbebat jactato cilicio, iit solo calens splritu jaceret, gelu ferme praemorlua. De qun regi dicobnliir, hnbere se magis jugalem inonacham quain reginnm. Diebus vero qiiadrageslinne snlis est scire, qualiter rexerit se, inter vestes regins singulariter poenltens. Igilur appropinquanle jejunii teinpore ad religlosam monachaiii noinine 1'Iam iniltebat, ut sanclnm propositum illa dirigeret et cllicium iiiilleret. Ouod sancta induens ad corpus per totam quadrngesiinain subtiis vestein reglam poriabat in sarcinam.

penetratn totn cnrne

Si

nutem rex deesset, quls credat,

tainquam praesenlein Chiisli loiigo

ininus

Jesii

qiinliter se

jejunio saliaretur in lacryinls, erat tota refecta,

ngebat, sollicita.

et

tota

orationi infunderet,

pedibus nlllgaret, cui despeclo

fnines erat

ei

in

qualiter se

et qunsi repleta deliciis sic veiilris

edulio

Christo illud,

Christus

quod

do-

pietale

Porro prnedictne sniictne Rndegundis meiis inlenta ad Chrislum

riclavis inspirante et cooperante Dei gralia inonasteriuin sibi per ordinationem

quo gaudens ingressa est, ubi et perfectioornamenta conquireret et inngnam congregatlonem puellnruin Chrlsto niinquam morituro sponso aggregarel. Ouae electa abbatissa et jnm constituta tnm l^raecelsi regls Lotnrii construxit, in

nis

se quaiii sun Oinnia ejus tradidit poteslati iit

ex proprio jure niliil sibi reservans, post vestigin Christi curreret, expedita, ut tantuin pliis sibi augeret in coelo,

quantiiin sibi siibtraxisset in saecuio.

cibos

cum

,

non cessabnt ipsa

Langiiidis et cnecis

cochlenribus porrigere, inulieres vnriis leprne maculis perfiisns com-

preliendeiis in

nniplexu

osculabaliir,

in eo

eos toto in

Deo

dillgebat

affectu.

De

Cap, CCXLI.

954

sancto Servatio episcopo.

recedentibus praebebat auri vel vestiinenti solatia. De officiis auteiu inonasterit placuit nisi servire prima. l'ost tot labores cjuas sibi poenas intuleril,

niliil sibi

ipsa vox, quae refert, perhorrescit. Ouadani vice translatos sibi circulos ferreos diebus LX -collo vel brachiis innexuit et tres catenas inferens, circa corpus duni alligasset astricte, inchisit duriim ferruin caro tenera succrescens et transaclo .

jejunio

cum

hoc factuin cula,

vohiisset sub cute clausas catenas extrahere nec valeret, est absiiue

magna

sanguinis eirusioue.

Exstaiit

non tameii

ejus praeclara mira-

quorum narratio longa esset et apud Deum est maximi meriti el taiidein Deo est remunerata in coelo. Hujus sanctae transitus recolitur idibus ,

fideliter a

Quaedam

Augusti.

ejus fainula,

quae ausn temerario

quod percussa ardebat; Radegundis peccavi, male egi, ignosce luihi, sederet, praesumsit,

tribus

in cathedra beatae virginis

diebus clamabat

refrigera

inihi

inembra.

:

domina Et post

multas orationes et populi exaudita est et sanata.

CAP. CCXIF. (212.) isancto l^crvatio episcopo.

De 13eatus

Servatius in quarto gradii attinens Christo Jesii nalus fuit in Av-

menia ex patre

malre Judaeis.

et

Hic sede vacante in Tongris civitate Teuto-

Ordinatlone divina per angelum de Hierusalem perductus Tongris et ibidein ordiiiatus episcopus per eundem. In liiigua materna iiilelligebatur ab omnibus,

jiiae

quando

spiritiialia tanluinmodo pertractabat, sed a nullo peiiilus intelligebatur per interprelem, qiiaiido de cura temporaliuin agebat. Vir ipse sanctus post receptloiiem dominici corporis ipso die nullo corporali cibo ulebatur, ciboruin suoruin reliijuiis leprosos iiiundabat aqua lotionis mauuuiu suaruiu in-

nisi

,

quocunque tactu inanuuin vcl pediun suorum continiio sanabanlur. Ejectus aiiteiu de Tougrls propter malitiain inhabitantium venit Trajectum, ubi excidluin Galliaruin per Hunuos futurum divina revelalione cognovit. Episcoporum autem Gallicorum rogatu pro venia impelranda apostoloriiin liinina petiil. Cui sitienti in via foiilem domlnus aperuit et aiigelus scyphuin pretiosum attiilit. Eo equidem Roinam intrante campanae omnes sine liumano adininiculo pulsatae sunt. TTindein eidem oranti a doinino revelafiim est, iram Dei in populum propter eoruin scelera confirinatain, Trajectense tameii oppidum, quod ipsuiii pie excej>erat, servaretur. Reversus igltiir j>oj>uhiiu ad poenlteiitlam exhortans, dum divina celebraret, angelus ab dextris altaris eidem lirmos curabat,

.

inlirmi

suuiu obiliiin nuntiavit.

Oiii

statiin

jiost

mlssam adstanle

jiopulo elevatls

iii

coeluin oculis in doiniiio feliciler obdormlvil et statiin ciinctis videntlbiis velaiiieii

manibus est delalum. Gaiides igitur, domino exoramiis, ul liils saiictls precibus nelernum laeteinur. Amen.

sericum suj^er corj)us ejus

o gloriose praesul efficias, ut

cum

;

aiigelicls

niinc ciim Chrlsto

eo el tecuin in

(.^ap.

CCXLII.

De

CAP. CCXIII.

De

955

corona domini nostri Jesu Christi.

(213.)

eorona domini nostri «Fesn

Clirisiti.

Non miretur orthodoxorum quispinm, si jiicunda dominicae coronae solIpnmitas diem Iianc expendat in laudibus redemtoris nostri Jesu Christi, quia, haec corona capiti salratoris ad poenam et hidibrium in die parasceues fuerit illa non est gaudii, sed moeroris, quoniam membra Interim haec gratulabunda festivitas, in <jua capiti compatiuntur, differtur. recolimus sahitem nostrae animae, sicpiidem de spinarum semine propagatam, ideo aeterno regi gloriae devota laudum cautica fideles solvant. Hodie pro corona dominica coronat regem omnium corona contumeliae, cujus nobis opprobrium coronam confert gloriae, de spinarum aculeis Christi corona plectitur, •ii

applicata, tamen quia dies

qua ministris

tartareis

mundi potestas

colitur,

corona Christi capitis sacro per-

fusa sanguine poenis solutis debitis reos purgat a crimine. dejectio capitis obfinuit

veniam

Miro enim modo

et gratiam corpori et percusso vertice solidata

sunt membra. Synagoga siquidem niater Christi secundum carnem noverca se exhibens affectu crudelltatis et effectu nostrum Salomonem corona spinea coronavit. Fudeat ergo sectari gloriam membra, quibus caput siuim tam ingloriosum

peccatomm nostrorum

spinis circumdatum pudeat sub spinato capite Coronat enim Judaea regein eorum serto spineo, stat inter spinas lilium vemans cruore roseo spinarum culpae nescium, spinae punctum aculeo. Scripsit namque Johannes evangelista exivit Jesus portans spineam coronam et purpureiun vestimentum, et quasi pugil noster in armis vestimentis exliibetur

inembrum

fieri

,

delicatum.

:

rubeis apparet. ejus porfantes, fixus

sum

in

Exeamus aenunnam

ergo ad

eum egredientem

ejus nostram reputnntes et

aerumna mea, dum

gutlis rubent roris sanguinei,

configitur spina.

O

extra castra improperium dicamus ciun David: confelix

vires frangunt regis tartarei,

spina

,

cujus aculei

serns pandimt regni

O

spinarum gloria, quae tot nobis praestant remedia. O decus ecclesertum regis gloriae, numdi medicina, praesentis angustiae dulcor et resina! te laudantes hodie serves a ruinn. Ouod praestare dignetur Jesus Christus pro nobis passus. Amen. siderei.

siae, gloriosn spina,

CAP. CCXIIII.

(214.)

Vita et con^erisatio sancti

Romani

abbatiis. est.

Vir Doi Romanus a pueritia monachus disciplinis monasferialibus eruditus Assuescebat enim adlnic puerulus crebris subdere colla jejuniis, sanclis

iiiteresse assidue vigiliis et in tenero

corpusculo senum cruces ac mortificationes Jam vero transcursis adolescentiae

lutebatur adhuc in annis juvenilibus experiri.

cum ad robur virilis evasisset aetntis, ex omni pnrte in virtutum studio probatus spectabilis habebatur a Deo, ut suo exemplo inultos ad contemtuin saecuh ac desiderium sancti propositi provocaret. Ouodam itaque tempore, metis

cuin sanctus recolendus Benedictus spretis saeculi artibus abjurataque inundi gloria eremnin peteret, hunc, de quo loquimur, sanctuin obvium habuit,

qui.

Cap. CCXLEIf. Vita

956

et conversatio sancti

Romani

abbati».

leiuleret, ab eo iiiqnisivit. Ciijiis cuin desiderium cognovisset, et secretuin tennit et adjutoriuin iinpendit eiqne snnctae conversationis liabiluin tradidit et,

quo

quantuin licuit, ininistravit. Vir autein doinini ad destinntuin locuin perveniens in artissimo specii se abdidit tribusque aiinis excepto beato isto Roinano monncho hoininibus incoguitus luansit. Oui beatus Romanus non longe iii

Deodati patris reguln degebat sed pie ejusdem patris sui oculis farabatnr horas et quein sibi a4 inanducandum subripere poternt, diebus cerlis Benedicto panein ferebat. Ad eundein vero specum a beati Romani cella iter non erat, siib

,

qiiia celsa

desuper rupes emlnebat, sed ex eadem rupe in loiigissimo fune

reli-

gatum Romanus panem deponere coiisueverat. In qua etiaiii reste parvum tintinnabuluin inseruit, ut ad sonituin tintinnabuli vir Dei cognosceret, quando sibi aluinnus ejus panem praeberet, et cryptnm exiens eum acciperet. Et licet antiquus hostis ejus caritali invidens tintinnabulum fregisset, nt eum vel sic a caritate retraheret, pius taineii et religiosus a Deo dilectus bentus Romanus miniine cessavit, qnin inodis congruentibus et semper mlnistraret usque .id teinpus scilicet illud, quo dlvinae placuit voluntatl, euin a labore suo liberare Interea autein cum gravisslma peret ipsum, cui serviebat, mundo declnrnre. secutionis procella per totam Italinin nc pnene per omnem Roinnni imperii terram insurgeret, Gothis, Alnnis et Vandalis flnmmls et ferro cuncta consuinentibus, vir domini Romamis non cessabat deprecnri dominuin, ut suam respiccret qunin sibi suo acquisierat sangulne , sed eain iii fide nomiuls sui ecclesiain conservaret illaesam. Tropterea audlt sibi juberi a doinino, ut relicta Ilalia nd Gallias tenderet et verbi divini pennam loiige lateque spargeret ac sanctae con,

Cominonetur etlain nequaquam esse prosperum fore iter et mercedem fldelis servi erogantis conservls ineusuram tritici a domino recepturuin. Igitur lioc spiritus sancti accepto responso pater Romnnus convocatis fratribus slc eos allocutus est: fratres et ainici inei, dulce lumen oculorum meorum maximumque pignus mei ainoris et gaudium, audite me Christi servuin, sanctae fraternitatis Cernitis, quibus mundus inalis premitur, vestrae commllltonem et socium. qiiibus cladibus perurgeliir, ubiquo enim hictus, ubique pavor et plurima moriis non haec casii, sed manifestissima Dei ira contlngunt. 1'eccntis eniiii imago hominum Dei patientla exacerbata versa est in furorem, mansuetudo est in severitatem mutata a Deo, ut luiruni slt, quod adhuc tolerat leviora peccatoribus ila inferens, quam merentur, et iioii sicut quoiidam Sodomitas et Gomorreos nunc sceleribus plenain terrain imbribus exurnt fulmineis. Ciim hnec ila sinl, fratres, non debemus de muiidi iiercussiouibus dolere, quem sclmus ipsi suis percussionibus interiro. Vita eniin alia a Christo promissa est, cujus duratio inconvulsa atque iminobilis pernianet fiiiis ignara, doloris nescla, in qua gaudiniii versationls

exeinpla cunctis prneberet.

formidandum

auxilio praeveniente divino,

;

,

est

et

epulatio, ubi beata immortalitns et immorlalis beatitudo, ubi aeterna Hanc exspcctnntes adversa seculi non de-

securitas et secura regnat aeternitns.

bemus pavescere

,

sed inagis appropinqunnteui nostrnm redemtionem exhilaratls Me si Deus' ineo voto agere et secuudum ineuin velle

cordibus exspectnre. vivere sineret,

optaveram,

vobiscum oinnia saecull

sanctissimi fratres,

dis

crlmina perferre, quaecumque prospera, qunecuinque adversa contigissent, in tolerato vobiscum robore suslincre et siiuul pntienter vivere simulque dclectnSed qula non est in hoininis potostnte vin ejus, sed iri illius qui billler inori. ,

magna

praecepit, inel

disponit

trnnqulllltnte iit

oinnia,

quaeso

,

me

ne

retinere velitis.

pergamus ad Galllas, parere debemus, eunduin est; vos oro, ut ^teuin inhabilnndo sitis, quia et ego, dum spiritus hoc

honigne ineinores

'

vascuhim vegetnverit, vos et decet, semper hnbebo. circuinvnllet alque n

suum

Deus

in corde

meo

Deus auteni oinnipotens v

praesenti saeculo

nequam

fecliis est

ac rellctn

dorenscm

tn locuin,

prout fns est

iancta sua ciistodla ..vos facint in

erepto'

regnum

beala vitn sine Hnec dicens boalus patcr Roin.- .us et vnlefaclens lis pro-

coelesle concedatque milii exiguo et huinili v

confusione vidore.

eis,

et in visceribu''

Ilnlla

Gnlliam ingressiis perven

qni fons rogus nppell.ilur, u

i i

j

in illa

tandem

in

pagum

nliqiianto teinpore

Anllssio-

coinmo-

Cap. CCXLin. Vita

et conversatio sancti

Roinani

abFjatls.

957

ratus favente doiiiiiio inonasterium statuit ibique doinino aiixiliante pluriinos n saeculi vaiiltate conversos

ad

<xuietein

et sobriain conversntionein inonitis siinnl

Ouo

loco liabetur basiiica ejus noininelitiilata,

et expiiij)lis x^rovocatos r.dduxit.

quam

miraculoruni

,

qiiae

per

privilegio nobiliter insignivit.

euiii

domimis ad laudem nominis

Tempore autem

sui operntur,

vitae suae expleto beatissiinus

Roinanus Dei omnipotentis famulus xiost gloriosam et plenam virtutibus vifam, post inniuneram multiludinein vitae aeternae acquisitam nc miraculorum innltorum perpetrnlionem consummato viriliter monnsticae professionis curricnlo el diidum exoptnto transitu felici coelestia captans, terrena dereliiiquens pridie calendas Martii migravit ad dominum. SepuUus vero est in ipsa siia basilica eodem loco beati viri corpus per nliquot annos digna

a fratribus suis et in

veneratione servatum

est.

"Veriun quia inconveniens et dainnosnm erat, sacra-

tissimi corporis tliesaiinuii diu in loco

minus celebri ininusque

iioto

latere,

crescente fidelium devotione corpus beati viri de loco primariae sepnlturne ad

Antissiodorum et in ecclesia sancli Amatoris honorifice conditiim est. denique jiost aliquof annos cum odis ac lampadibus ac divinorum liymnorum inelodia ad coenobiiim benti Germani ejusdem urbis quondnm pontificis miraculis coruscantibus deportatum est atque honorifice collatuin est per gratiam doinini noslri Jesu Chrisli, cui sit konor et gratia per infinita saeculoiirbein

1'ostreino

rum

saeculn.

Amen.

nresdae,^,

,j-j>is

Cnroli Rniiunin

ERRATA.

r.ng.

29S

liii.

589

-

vetula

31 (lele: 31

-

,

gem

i

et lege

iias se

t

:

vitula.

et lege

:

genninnsset,

s^iriun

I

v^

l^TTA,

-

PLEASE DO NOT REMOVE

CARDS OR SLIPS FROM THiS POCKET UNIVERSITY OF

BX

J3 1850 C.l

ROBA

TORONTO LIBRARY

Legenda żeglarska

Read more

Legenda o Ksiкciu Vampire

Read more

Legenda o Sw. Aleksym

Read more

Mannerheim Linja Talvisodan Legenda

Read more

Jacopo de Varazze - Legenda Áurea

Read more

Historia

Read more

Historia

Read more

Una Nueva Generacion Dicta Las Reglas

Read more

Una Historia

Read more

Historia romana

Read more

Historia 4

Read more

Historia nocturna

Read more

Gdyby... całkiem inna historia Polski: historia kontrfaktyczna

Read more

Historia del futuro Historia Del Futuro III

Read more

Historia Grecka

Read more

Historia Veridica

Read more

La Historia Masonica Ante La Historia Cientifica

Read more

Historia del futuro Historia Del Futuro I

Read more

Historia Calamitatum

Read more

Historia Hierosolymitana

Read more

Historia piekła

Read more

Historia 2

Read more

Dziwna historia

Read more

Historia Rzymska

Read more

Historia Grecka

Read more

Historia Necronomiconu

Read more

Historia 1

Read more

Historia del futuro Historia Del Futuro II

Read more

Historia Sekretna

Read more

Esta Historia

Read more

Recommend Documents

Legenda żeglarska

Legenda o Ksiкciu Vampire

Legenda o Sw. Aleksym

Mannerheim Linja Talvisodan Legenda

...

Jacopo de Varazze - Legenda Áurea

Lenda Dourada - a vida dos santos da Igreja

Historia

Historia

FILIPA KALLIMACHA HISTORIA O KRÓLU WŁADYSŁAWIE Edycja komputerowa: www.zrodla.historyczne.prv.pl Mail: [email protected] ...

Una Nueva Generacion Dicta Las Reglas

Una Historia

Historia romana