Historiae, vol. I, libri I-III (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Latinorum Teubneriana)

� ,;'

Β. G. Τ Ε V Β 'Ν Ε R Ι

i,ι,'

POLYBII HISTORIAE VOL. Ι . LIBRI Ι-ΙΙΙ

EDITIONEM

Α

LVDOVICO DINDORFIO CVRATAM R ETRACTAVIT

THEODORVS BVETTNER-WOBST

EDITIO STER EOTYPA EDITIONIS ALTERIVS (MCMV)

STVTGARDIAE ΙΝ AEDIBVS Β. G. ΤΕΥΒΝΕΗΙ MCMXCIII

Die Deutsche Bibliothek - ClP·EioheitsaufoobIne I'olybius: [ΠίθΙΟΓίο(") Polybii ΗίδΙΟΓίοε Ι ed. a Ludo'lιico Dindorfio cur. ΓεΙΓΔcΙονίι T Ilt"odorus Βuettοer-"Όbst. - Ed. stereotypo. - Stutgardiae : Teubner. lBibliotheca scriptorum Graecorum εΙ RomsDorum Teubneriona) NE� Buettner-Wobst. Tbeodor [Ηrsι;.] Ε(Ι. stereotypa ΥοΙ. Ι. Libri ι-πι. - Ει1. stereotypa ed. 2. (1905), unH�·riind. Naclldr. - 1993 ISBN 3·519-01715-6

ΟΙΙIl "'ι'rk eiosclllieBlich al1er "f'iner Teile ist urheberrecbtliclt geschUtzt. Jede Ver\Hrtuog auBerltoIb (Ier eng('D Gr�Dzen des Urheberrccl1lsgesetzes 1θΙ ο}ιοε Ζuι;tίmnιuοg des Verlages υηzυliίBBίι; und strafbar. Das gilt besonders fUr Verviel­ fiίltigUDfζen, ObprsetzungeD. Mikroverfilmungen uo(1 die Einspeicllt'rung und \'f'rarIH�ittIDg ί ο elektronischen SysteuIen. {f;.. Β. G. Teuhner Stuttgart 1985

Printed ίο Germany Druck und BindUDfζ: Gutmann u. Co. GmbH, Heilbl'ono

PRAEFATIO. Ιn

annotatione

critica

alterius Polybii

editionis,

cuius volu.mina tria priora nihil aliud esse volumτιs ηίΒί

supplementa. editionis pendiis utllnur his:

Hultschianae,

c o d i c u!ll

com­

Α Vaticanus 124 saeculi ΧΙ. ab Hllltschio collatus, quo continentur ctuinque libri priores. Est omnium Ρο­ lybii codicum longe pra.estantissimus ac fide dignissi­

mus.

ΑΙ prima ma.nus, Α2 secunda. manus, quae et libro archetypo inspecto et coniciendo videtur

verba tradita

BWl pra.ef. ΙΙ 5-16 ) .

Αr duae vel tres manus recentes ΙΙ 16-22).

(ν.

mutasse

(ν.

Β W 1 praef.

R codices recentes quinque priorum librorum vel

omnes

vel complures.

Εχ iis singuli sunt afferendi: Β Britannicus 11728, olim Florentinus a Gronovio passim inspectus; descriptum eum θΒΒθ anuo 141 7 e codice Α demonstravit BW Griech. Stud. f. Η. Lipsius. Lipsiae 1894, 18 ΒΒ. C ΜοηθοCθηΒίΒ 157 saeculi XIV. Hunc utιum librum manu scriptum e bibliotheca Matthiae Corvini pro­

(ν. Η. Simonsfeldium Sitz.-Ber. d. philos.­ philol. u. d. hist. Clαsse d. kgl. bαger. Λkαd. d. Wiss. fectum

1902,534 ss.

)

a Vincentio Obsopoeo, cuiτιs nomen

patriu.m erat Heidnecker ad

esse

editionem

Polybii

(ν. Simonsfeldium Ι c. 541 ), principem (ν. infra Ob)

adhibitum primus perspent Schweighaeuser

IV

PRAEFATIO.

Ι, xx:nv ••. ; idem vir doctus eum codicem , quem dicere consuevit Bavaricum , excussit. D Monacensis.388 saeculi XIV., ut videtur, a Schweig­ hιi.eusero, qui Θum appellat Augustanum, collatus. Ε Parisinus 1648 saeculi XV. eriremi a Schweig­ haeusero, qui eum dicit Regium Δι comparatus. Σ Cpolita.nus25 saeculiXV. a BW collatus (v.Fleck­ eis. annal. 1898, 887 ss.). ΣΑ secunda manus , quae coniciendo studet verba tradita corrigere. Omnes hi codices rooentes θΧ codice Δ aut θΧ eius archetypo η ο η sunt desclipti , sed verisinιillimum θΒΒθ videtur θΧ eodem libro (Φ ) continente aut Polybii lίbros XVIII priores integros aut libros quinque priores et excerpta antiqua, θΧ quo codex Urbinas (F) deductus est, alterum codicem plenum coniecturis θΧ eoque libros recentes (ΟDΕΣ) ita flnxisse, ut liber Bavaricus (Ο) longe simillimus sit codici sed Augustanus {D) et Regius Δ (Ε) et Opolitanus (Σ) artiore quodam vinculo

(Χ)

Φ,

cohaereant cum Vaticano (Α). Itaque quicquid in recen­ tioribus illis libris (Ο DΕΣ) reperitur, ηοη omne vide­ tur θββθ eiusmodi , ηΙ appareat- θΒΒθ excogitatum a cor­ rectoribns, sed in propatulo est p o s s e quidem redire bonas scripturas ad auctoritatem libri illlus archetypi haud mali (v. BW1 praef. Π 29). F Urbinas 102 saeculi ΧΙ. vel ΧΙΙ., quo continentur excerpta antiqua. Eum librum partim Hultschius ίΡΒθ,

partim Wilmanns et Hinckius in θίαι usum con­ tulerunt. Ioannes Tschiedelius meum ίη usum eum codicem inde a libro ηοηο compa.ravit. Oodex Urbinas θΧ ίΡΒΟ Vaticano (Δ) vel θΧ eius archetypo continente libros Polybii xvm priores integros ηοη videtur θΒΒθ derivatus; sed ipse docui in praefatione alterius voluminis ρ. 52 Β8. Urbinatem redire 3d librum quendam (Φ) continentem aut Ρο­ lybii libros xvm priores aut libros quinque priores et excerpta antiqua, qui θΧ eodem archetypo deductus

PRAEFATIO.

v

( De

e quo fluit codex Vaticanus Α.

θΒΒθ videtur,

ratione, quae inter Urbinatem et libros R intercedat

)

Υ.

θθο quae supra exposui .

F1 ρήωο. mo.nus, F2 secunda manus, quae et ίρβο archetypo iterum inspecto et coniecturis emendat

ΙΙ 55 ).

FS tertia manus,

(ν.

BW1 praef.

quae coniciendo verba depravata

studet sanare.

F" recentes manus correctorum coniecturis emendo.n­ tium. S codices recentes excerptorum antiquorum a Scbweig­ ho.eusero collo.ti vel omnes vel complures. Εχ iis singuli sunt afferendi:

D

Monacensis 388, Schweighaeuseri Augustanus.

Est inter libros recentes longe vetustissimus et emenda.­ tissimus,

(Χ)

derivatus,

nisi

fallor,

(ν.

θΧ

codice

archetypo

ρ. IV ). Dm ma.nus antiqu..o., quo.e iD. margine Augustani verbo. librorum recentium

deprava.ta et θΧ altero codice perbono et coniec­

(ν. (ν. (ν. Regius Ε (ν. eundem Π, ΧΠΙι. Oxoniensis (ν. eundem Π, χ ).

)

tura. studet emendare BW1 pro.ef. Π 58 s8. . G Mediceus Schweighaeuserum Π, ΥΠ ι. VI 304 . Η Regius D eundem Π, ΙΧ •. VI 305 ).

Κ L Ηί

omnes codices

GΗ Κ L

)

νι 305 ) .

a Schweighaeusero

collati

(Ψ) derivato θΧ eo­ fluxit Urbinas, ducti esse (ν. BW1

videntur θΧ libro quodam recentiore dem archetypo, e quo

)

praef. Π 58 .

Praeterea nonnullis lοοίΒ verba sunt facienda de

codicibus Regiis F et G, Vesontino, Tubingensi, quos omnes a Schweighaeusero ad

unum redire

)

(ν.

archetypum

eundem Π, χ ι •. verisimile

praef. ΙΙ, 58 . Μ Vaticanus 73 palimpsestus saeculi

XjXJ..,

est

) excussos (ν. BW1

quo excerpta

ΠΕ(>! γνωμών continentur, a Μώο inde a νι libr()

( ν.

a8

infra sub

Μα),

o.b ΗθΥΒίο inde ab initio

(ν.

infra

νι

Ρ

Q

Τ

Υ

Ζ

PRAEFATIO.

sub Hey) editus, meum ίη ufIum comparatus a Boisse­ vainio (v. infra sub Βο). Cf. BWl praef.lV 16 •. Peirescianus, nunc Turonensis 980 , membranaceus saeculi ΧΙ., cui insunt excerpta ΠΕ(>ί &(>Ετης καί κα­ κ{ας, a. Valesio (v. ίηΠΒ sub Υα) inde a VI. libro editus, in usum Hultschii a Wollenbergio cum editione Didotiana collatus; ipse θηω anno 1893 comparavi. Cf. BWl praef. ιν 13s8. Scorialensis ι, Ω, 11 saeculi ΧΥΙ., in quo eclogae ΠΕ(>! Επι{30vλων servatae sunt, et a Carolo Muellero et a Federo eX(Jussus. Parisinus suppl. Gr. 607, cuius media pars, qua excerpta �(>l στ(>ατηrημιΧτων continentur, Χ. saeculo videtur esse exarata. Wescher eum contulit (v. ad 21, 27, 1). codices, quibu8 excerpta in8unt ΠΕ(>ί π(>έσ{3εων έ&νων π(>ός tΡωμαwvς (v. BWl praef. ιν 388.), a de Βοοιίο (exc. de leg. vol. Π., Berol. 1903) collati vel οωηθΒ vel complures (v. BW 1 praef. ιν 25 ann. 2 ). Εχ ii8 singuli sunt afferendi: Χ Ambrosianus Ν 135 sup. chartaceu8, manu Dar­ marii exaratus et 24/Vill 1 574 finitus, meum ίη usum inde a libro ΧΧ. a Domenico Ba8sio collatus. Εχ θΟ derivati sunt ceteri codices: Π* Vaticanus 1418 chartaceus, aHa ac Darmarii ωβηη XVI. saeculo scriptus et cod. Neapolitanus ΠΙ Β 15 chartaceus eadem manu XVI. saeculo scriptus. Eos adhibuit Fulvius Ursinus; meum ίη USum Graevenus inde a libro ΧΧ. contulit Vaticanum, Martinius Neapolitanum. Ο Monacensis 18 5 chartaceus, manu Darmarii XVL saeculo scriptus, a Schweighaeusero, Hultschio, de Boorio collatus. codices, quibus excerpta Constantiniana continentur πε(>! πρέσ{3έωνΙΡωμαΙων π(>ος Ε&νικοvς (cf.B W1pra.ef.IV cap. ι), a de Βοοήο (exc. de leg. vol. ι., BerDl.1903) col­ lati vel οωηθΒ vel complures (v.B -nr1praef. ιν 2 5 ann.2).

ΥΠ

PRAEFATIO.

Εχ ίϊΒ singuli sunt afferendi: V Scorialensis R ΠΙ 14 chaι-taceus, Darmarii manu exaratus et 27JVI 1574 finitus.

W Bruxellensis 11301/16 chartaceus, alia ac Dar­ marii manu ΧΥΙ. 8aeculo exaratus (ν. Chαrles

Iustice, Le codex Schottanus cεΙ Gαnά ί896, 9 8. ).

Est alter codex Schottii, de quo exposuimus in praef. ιν

5 Β8.

Meum

ίη usum hunc

1ibro ΧΧ. contu1it Caro1us Iustice.

inde

a

Ν Monbocensis 267 chartaceus, Darmarii manu XVI. saeculo scriptus. Hunc primus contulit Hultschius,

deinde de Boorius. U Vaticanus 1418 chartaceu8,

alia βc Da,rmal-ll

manu XVI. saeculo scriptus. Ηηηc adhibuit Ful­

vius Ursinus, meum ίη usum inde a libro ΠΙ. contulit Fridericus Spiro. Quotiescunque littel'ae codicis supra est s, ve1ut U·, testimouium ηοη est certum, sed

additum

θΧ

silen­

tio, ut dicunt, derivatum.

Βί littera,e σοαιcίΒ supra adiectum est m, velut um, Cwn

in margine σοαιcίΒ scripturam inveniri sigώficatur.

codicis nota vel aliud quoddam compendium 1lncis 1η­ ηβιίΒ est incln8a. ve1ut

αlτιονlW (Ν),

scriptura huius

1ibri ve1 editionis est quidem eadem atque σοαισίΒ antea citati, sed aut de rebus orthographicis aut de 10σο, quo ΒίΙ exaratum vocabulum, consensus ηοη est. υηcίΒ quadratis spuria includimus, 1unatis addita coniecturis. nota p o s t scripturam addita significat versum ex­

Ι

*

* *

,.

euntem,

ante

scripturam

a,diecta

versum

in­

euntem.

sigώficat ίη contextu locnm corruptum, in anno­ tatione singulas litteras erasas. significat ίη contextu lacnnam. sigαifica,t spatium αηίη8 litterae in 1acuna.1

)

1) In scripturis codicis Μ allatis pnncta. signifioant H� Γββ singula,s, quae obs-curatae dispici ηοη possuntj Βί "7θrO ία

vm

PRAEFATIO.

Praeterea in annotatione critica, in qua praeter ootera praecipue id agimus, ut ηοη solum θΟΒ ηοωί­ natim affer&mUS, qui quandam coniecturam primi pro­ posuerunt, sed etiam eorum editorum addamus nomina, qui quandam emendationem primi ίη conte:rium rece­ perunt, adhibemus compendia 1) haec: Polybii historiarum libri quinque opera Vincentii O b s o p o e i in lucem editi. Haganoae 1530. (Numeri Arabici additi significant folia) . De fonte huius editionis principis Υ. sub σ ρ. m. Re emendationes viri cuiusdam docti, quae servatae sunt in codioo Parisino 1649 ( est Schweighaeuseri Re g iu s Β) descripto θΧ Obsopoei editione ( v. Schweighaeuserum Ι, LΠ ...). Re* emendationes, quae exstant in R e g ί ο C, libro Ob

lectionibus eiusdem codicis allatis puncta i nfr a litteras singulas sunt ροβίαι, volumus intellegi θββ certe discerni nunc non posse. 1) Compendia secundum tempornm rationem ita ordi­ nata suut, υΙ ex singnlis annotationibus οήΜοίΒ lucwenter appareat, quae inde ao Obsopoeo usque ad haec tempora vιΉ docti proposueήnt digna memoratu editoresque in con· teΣtum recepeήnt. Quod igitur, υΙ θXemplum afferam, ad lχέναι Υ,πα�αιξ"'1xέ"αι vulgo post 31, 1, 3 adicimus πα�αιξl • Rei 718 Sch, s ed cf. &ΠΕχταχ6ΤΕς 1 1, 18, 10, iμΕμ�αδVΧΕΙ Luc. symp. 20, &ΠOΤEτ�ά%lIXE" Dion. Hal. de comp. verbb. ρ. 155, 11 '. intellegi volumus πα�αιξllχέ"αι codicum repeti m editionibus Ursini, Casauboni, Gronovii, Emesti. πα�­ αιξ1l1χέ"αι inιmerito mutatum a Reiskio irrepsisse in editio­ nes Schweighaeuserianam, Didotianam, Bekk.erianam. Din­ dorfianam, Hwtschianam, denique β nobis comparantibuB formaβ simillimas. quas citamus, restitutam θΒββ codicum scήρturamπα�αιξ1lXέναι. Praeterea addendum θβββ videtur voculam vulgo a nobis in annotatione cήΜcο. haud raro afferri, lJ.uae quomodo ΒίΙ accipienda, θΧ ceteris verbis appositis intellegi potest. Velut quod infra adicimus vol. IV p. 1S6, 18 • μαΧΕ80"Ιας (Υ) ante ΒΒί .678 Sch , μ.αXEιJ6"ας α". vulgo', patet μ.ι:tXE86"ας inde ab Ursino in editionibus Casauboni. Gronovii, Emesti inveniή, Schweighaeuserum vero astipu­ latum Reiskii emendationi, quam codicum consensu com­ probari nuuc ίη propatulo est, MαxEιJoνΙας revocasse.

ΙΧ

PRΛEFA.TIO.

codici Parisino 1649 simillimo , cυίηΒ prior pars Parisiis, pusterior Oxoniae servatnr. He Polybii Megalopolitani Historiarnm libri quinqne priores - item epitome seqnentium librornm usqne ad χνπ. Basileae per Ioannp,m H e r v a g i n m 1549. (Numeri.Δrabici additi 8ignilicant paginas). Praeter editionem principem ab Hervagio adhibitum esse codicem D docuit Schweighaenser Ι, ΧΥΙ 88. Εχ libris Polybii Megalopolitani selecta de lega­ Ur tionibns . . .. Εχ bibliotheca Fnlvi U r s i n i Ant­ verpiae 1 58 2. (Numeri Romani additi excerptornm numeros, numeri A.rabici adiecti paginas significant; nnmeri .Δrabici coniuncti σηω litteris α vel b refe­ rendi sunt ad eius emendationes in Polybium, quas in altera sui libri parte ρ. 149-18 2 binis colum­ nis distinctas proposuit. Ur not. adiectis numeris Arabicis significat Ursini notas in Polybium). Cf. Β W1 praef. ιν 4 Β. Οα Polybii ... historiarum libri qui supersunt. Isaacus C a s a u b o n u s emendavit. l?arisiis 1609. (Nnmeri .Δrabici additi paginas significant). Cf. B"W 1 praef. ιν 58S. Va Polybii ... excerpta θΧ collectaneis Constantini Augusti Porphyrogenetae Henricus V a l e s i u s edidit cet. Parisiis 1634. (Nnmeri Arabici additi significant paginas; Va ann. adiectis numeris Ara­ bicis specta.t ad Valesii annotationes in collectanea, Constantini Porphyrogenetae cet. editioni affixas). Cf. Β W1 praef. IV 13 ss. Gro Polybii ... historiarnm libri. Iacobus Gr o n o v i u s recensuit. Amsteloda,mi 1670. Grom Gr o n o v i i annotationes margini editionis ascriptae, quas a Davide Ruhnkenio θΧ bibliotheca publica universitatis Lugdunensis Ba,tavae Schweigha,euser (v. vol. Ι, XXllI ss.) a,ccepit et ad suam adhibnit editionem. Ernestus Polybii ... Historiarnm quae

snpersunt

cet.

χ

PRAEFATIO.

Praefationem et glossarium Polybianum adiunxit. 10 . Augustus Ernes t i. Lipsiae 1763/4. Bε� 10 annis 1acobi R e i ske animadversionum ad Grae­ cos auctores vo1. Ν., quo Polybii reliquil\e per­ tractantur. Lipsiae 1763. (Numeri Λrabici additi signi:ficant paginas). 8ch Polybii Megalopolitani historiarum quidquid super­ est. Recensuit ... 10hannes S chwe i gh a e u s er. Lipsiae 1789-1795. Μα Scriptorum vetel'UDl ηΟΥθο collectio e Vaticl\nis codi­ cibus edita ab Angelo :Μθοίο. Τοωαι ll.Romae 1827. Polybii historiarum excerpta Vaticana in titulo de Ge sententiis recensuit Iacobus G e e 1. Lugd. Batav.1829. Polybii et Λρρίθοηί historiarum excerpta Vaticana Lu ... recognita ab 10hanne Friderico Lucht. ΔΙ­ tonae 1830. Didotiana llo'!v{Jtov κα1 'ΑπΠ!ιανοv τα σωζόμενα. Poly­ bii et Appiani quae supersunt cet. Paris. editore Λmbrosio Firmin Did o t 1839. Ben De hiatu ίη oratoribus Atticis et historicis Graecjs ... disputavit G. Ε. B e n s e l er. Fribergae 1841. Βε Polybius θΧ recognitione Immanuelis B ekke ri. Berolini 1844. Hey Polybii historiarum excerpta gnomica ίη palimpse­ sto VI\ticano LXXIΠ. Λng. Maii curis resignata re­ tractavit Theodorus Hey s e. Berolini 1846.1) Να Polybiana scripsit S. Λ.Na ber Mnemos.Vl(1857). (Numeri Arabici additi pa.ginas signi:ficant). Kritiscke Unte.rsuchungm uber die Quellm der vier­

Ni

ten ιιnι;l (un(ten Dekαde des Livius von ΗeinricΙι

Berolini 1863. (Numeri Arabici additi signi:ficant paginas). Polybii hi!3toria. Edidit Ludovicus Dindorf ius. Lipsiae 1866. Volumen ΠΙ. prodiit 1867, IV.1868. Nissen.

Di

1) Nonnulla Heysiu8 retractavit in Zimmerma.nni (Zeitschr. f d. Alt.- Wiss. 1847, 327).

libu8

anna­

ΧΙ

PRAEFATIO.

(Si adiecti sunt ητιωθή Romani cum Arabicis con­

iuncti, velut Ι

Mc

Hu

66,

praefationes voluminum singu­

)

lorum significantur . De

Polybii

librorum

xxx-xxxm

fragmentis

ordine collocandis.

Diss. inaug. quam scripsit Δτι­

gustus M e tzu n g.

Marburg. Catt.

Polybii

Edidit

historiae.

Berolini.

ΠΙ.

Volumen ι 9. prodiit

1870, IV. 187 2.

1871.

Fridericus

Hultschius.

1888, llj!. 189 2,

Hu1 spectat ad editionem

priorem, Hu 2 ad posteriorem.

(Βί

adiectum est

qu. Ι. vel qu. π., intelleguntur quaestiones Poly­ bianae Progrαmm des Gymnαsiums zu Zwickαu 1859

vel Quaestiones Polybianae Progrαmm des Gymnα­

Stei

siums der Κre'!ΙΖschule zu DI'esden 1869). De

Polybii

Diss.

inaug.

olympiadum Viadriιιt.

ratione

quam

et

oeconomia.

scripsit

Hermannus

St e i g e m a n n. Suidniciae 188 5. additi paginas significant .

Hu

Βο

)

(Numeri ΔrIIobici

Ε. Ζ. Die erztihlenden Zeitformen δΒί Polybios υorι Friedrich H u l tsch (Abh. d. KOn. Sachs. Gesellsch. d. Wissensch ΧΙΙΙ (1891), 1-210, ΧΙΙΙ(1892),

347-467, ΧΙΥ (1893), 1-100).

θΒ. quae θΧ codice Vaticano Μ descripsit et me­ cum anno 190 2 communicavit Ursulus Philippus B o i s s ev a i n i u s.

Β W editoris

conieeturae. (Βί adiecti sunt numeri Romani cum Δrabicis coniuncti, velut Ι 66, ιν cap. IV, paginae vel capita praefationum vel primi vel secundi vel quarti tomi intel1egunturj Β W1 spectat ad editionem priorem, Β W2 ad posteriorem .

)

BW Beitr.: Beitrdge zu Polybws von Theodor Buttner­ Wobst. Jαhrf3$ber. der Kreuzschule zu Dresden

1901.

(Ν

umeri Δrabici a.dditi paginas significant). Ceterum usi SumU8 Athenaei editione Kaibeliana,

Diodori Vogel· Dindornana , Suidae Bernhardyana.

ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ CRITICA. Lib. Ι. 2, s (c. Ι,6) 0-6% A M FrR vulgo a,nte Hu, έ" 0-6% Μ secun­ dum Hey, Hu. ibid. ίί�ως Μ secundum Hey, o�oισ a,gnovit. Βο. 8 (C. 2, 1) δ' Εστην vel IJ' εατιv Μ, � Ιατι τι vel �. Ιτ' έατlΙegera.t Hey. ibid. το A'R, τι ΑΙΜ, τΙ Fr. 9 (c. 2, ι) o�ω; A (M)Fr, ο.ι;τω R" vu1go a.nte Ht'. 3, 1 (C. 2, β) Ια%vώ; ηοη θβΙ muta.ndum, etsi Polybius hoc voca.bulo ηοη utitur a.1io· bistoria,rum 10co, quonia.m ίη duobus prioribus libris θίηβ Βωρtoηβ ha,ud pa,uca,e occurrunt 10cu­ ωοηθβ (V. a,d 8, 12. 4, 6. 8,16. · Ι9, 30. 22, 112. 90,31. Ι27, 17)� qUa,8 Polybiu8 a,libi a,dbibere dubίω.t. 3β8. (c. 2, 78.) α-ότoΙ� (&ναμφισμτιτη)τον μεν, τοΙ; (VVv /ιπάQ%οv)αιv, &vvπέ(Qμ�-ητοv IJ' Ι'σως καΙ) τοΙ; έπιyι(νoμiνoις την) &11%11'11 κα(τέστηααν. 'Ω; rveI Πώς} �' /ιπο) ιJvναστεΙ(αν Ιπεσε) μΙαv τα o�α, δια τ(ή; iπομ{"1jft Υιια)φή; έξέσται KΤ�. Stichius Philol. Ι890, 865 β. 19 {c.3, 1) iκατοατή τε _Ι τετταιιακοστή] pa,rticulis τε καΙ numen ηη 110 a,lio Polybii 1000 iuter βθ iunguntur; v. a,d 8,1. 17 (ibid.) ante KoΙ�η; Μ non a,dd. τής. 114 (C. 3, ι) αvνέμαινεν Μ. 31 (c. 8, 4) rlvea.ftat, forma, recentior, ίη codice Μ ubique fere serva,tur; rlrvea.ftat compa.ret, βί librum primum respicimUB, ηθ uno quidem 10co (v. Hu' pra,ef. Ι 3ΙΒ.): 4, 6 (c. Β, 6) i.fttiQa1jaav Α M R, retinui cunι Hu' praef. Π 4.; v. ad 8, 1. 19 (C. 3, 8) μ'lψ�ο; per 'Ι scriptum comparet in codice Μ, βί libros tres pnores specta,s, Ι, Β, 10; 16, 1; contra μιμ�oς, a.1tera. forma, Polybio ηοη ooncedeJlda" 1,3,8. 2, ι, 1. 3, 9, 3; 311.1 et 2; utrum 1,15, 6 μtSμ�ον exa.ra,tum ΒίΙ, an μιμλοv, discerni ηοη potest. δ,4 (c. 4 , 1) κα! (δΈΤ) ιJια τής ΙατοιιΙΙΧ; νπο μΙαν] quod ΗθΥΒίηΒ e codice Μ a,ttulera,t νπο .1J8 μΙαν, olim edidera.m νπο μΙα" (δΈΤ) , cui coniectura.e Ia,cobyus ΡΙιίΙοΖο 1886, 331 astipu­ latur; nunc vero, quoniam Bbisaeva.inii testimonio consta,t illud δε in codice Μ deesse, cum Hultschio a.nte IJta addo δΕΙ. 8 (C. 4, ι) τoiίτ6 (Υε) Lammertus Fleckeis. anna.1. Ι888, 6318. col1. Ι2, 2 6d, 2. !Ο (c. 4, 4.) ιJ' ιbφE�ιμ&ιτατoν BW! co11. 6, 11, Β.

ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ CRITICA.

ΧΙΙΙ

39, 8, 1, και ιbφεlιμώτατoν ΛR cum hia,tu intolera,bili (Ι'. Fleck­ θίΒ. s,nns,1. 1889, 683). �9 ( c. 4, 6 ) fJnolaILfltivH BW!I 228. co11. 3, 6, "; �O, 4. 34, 8, 3, Plut. conso!. s,d Apol!. 16 ρ. 109 F., -όποlάβΕι Α, -όποl&.βοι R" vulgo. Eandem emends,tionem pro­ ροηίΙ, υΙ sua.m Fs,ssbιιnder de Pol. βθηι. condic. Progr. d. ReaEgymn. Ζ. Munster ί. W. 1895, δ. Cf. s,d 249, 16. 6, �O 8β. (c. 4, 11) &μα και το %ρήσιμο" και το ΤEρπνlιν ... .χμα (om. CD) λαβΕίν AR, .xπαVΤα -- &μα ].αβΕίν BWI pro­ bs,nte Is,cobyo l. c. 331, &μα - &ναΙαβείν Σ ante Be. 8, 16 (C. 6 , 7) τ&.ς ΤΕ δ"ν&.μeις και π6ρρον Α FrR, τ&.ς τΕ [immo τ'] (ήπειρwτικας e].όVΤΕς) δ"νάμΕις κτ].. Rei 9, τάς γΕ δ"ν&.μΕις κατα Π1Jf!ΡΟV BothiU8 Polyb. Lip8. 1844, 7, τ&.ς ΤΕ [immo Τ' ] MtVEla!> δ"νάμΕις κτ].. Cs,mpius qUs,est. Ρο!. Π. Progr. d. Gymn. Ζ. Greiffenberg 1856, 8 β., τάι; τε 6"νάμειι; ίη 8U8pioionem νoos,t Is,oobYUB 1. c. 331; sed v. Sch V 153 et cf. s,d 3, 1. 20 (ο. 6, 8) οΙκούνται; Α ι Β W ι Ι 6 0011. 2,23, 13 [21, 46, '" s,dd. Hu], κατοικούνται; A ' F rR vulgO. 26β8. (0. 7, s) μΕσσήνην­ παράσπονδοι AFrR, MEaσήνrι-παράσπoνδoι SchHu" Μεσσήνην

- παρασπονδΕΤν Re vulgo post Οα 6, v. Ks,elkerum quaest. de

eloo. Polyb. Di8S. inau�. Lips. 1880, 294. 9, 29 (C. 7, 11) ζαηρια Α(Ε), ζωγρεΙα R" vulgo post Οα 7 (ζω­ γΡΕΙα Ob 2u, ζωγΡΕΤα He 3). Dindorfiiιm recte edidisse ζωγρΙα J'aoientem oum Suida θοΟ ScaIigero (Ι'. Sch V 167 ) et codiois Α auctoritas confirmat (Ι'. Hu Fleckeis. s,nnal. 1867, 310) et il'l­ scriptionis ouiusds,m testimonium (v. Dittenbergerum 8Υ11.· n. 318, 30) demonstrat et rs,tio poscit VOCs,buli derivs,ndi a ζωγρεΤν. 12, 7 (C. 9, 8 ) nQOafjYOQE1J.ftfj (κα1 τiiιll ΣVρακoσΙωll και) τiiιν σ"μμ&.Ζων BW" sed v. Hu' prs,ef. Ι 31>s. �� ( ο. 10, 4.) ζηΤΕίll secludit Hu; sed Υ. Β W Fleckeis. annal. 1889 , 137 S. 29 (ο. 10, δ) σαρδάνιον Λ, σαρδόνΙΟll R vulgo, Σαρδώο ν Hu; scripturs,m vulgatam tuetur R W Fleckeis. anns,!. 1884; 113 et 1889, 138. 13, 16 ( ο. 11,2) ΤΕτρ"μμένυι AMRBW' (Ι'. Hu Fleokeis. anns,!. 1867, 81'2), ΤΕτριμμένοι Σ, ΤEτρ,,� ώμενoι Ob 3 He 4, 'CEτ(l1J­ Ζωμένοι Οα 10 vulgo s,nte Be , τετρvμέ1l0Ι D Βεί 65 Be, τε.fJ'ρ"μ­ μέν οι Re* Rei 514; v. s,d 86, 22; 98, 9. 10, �� (c. 12, 7) τώ oorr. Re Οα 11, το ArMR. 16, 11 (ο 13, s) �ι Μ a,nte Οα 1 2 , δς ArR vulgo ante Οα. 13 (ο. 13, 3) τα ante πρ. a,dd. Ar(M) R, del. Re Οα 12. 17, 3 (C. 13, 9) εfιμαρή Η. Roehlius Progr. d. Domgymn. Ζ. Halberstαdt 1897,14. 9 (0.13,11) πλεΙο"σ Μ s,nte Re Οα13, πλΕ{­ στο"ς AR vulgo s,nte Οα. 31 (C. 14,4) Εκ{1&.λοι C vulgo ante HιJ., Εκ{1&.λλοι AMR Hu.

18, s (c. 14, δ) τήσί Μ. 3 σταν yιXf! τις το τής lστορΙαι; fj.fJ'O' &ναλαμ{1άνrι - 14 Επαινείν 6κνητέον Λnn . Comn. pra,ef. ρ. 6, 208Β. 1iberius repetit e Polybio a,uctoris nominc dissimu-

.ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ CRlTICA.

15 (ε. 14, 7) ε1'ιλαμητέον] hoc verbum ίη εΡΙΙιΙίο littera.­ novem vel decem a librario codicis Μ consulto omittitur. 16 (ε. 14, 7) άl!� Μ. 23 (ε. 15,1) {Μμλο" Μ, Υ. ad 4, 19. 24 et 27 (ε. 15, 1 et 2) avflaxovalova Μ (R). 1 9, 30 (ε. 15 , 10) �πολέΙΙΟV1J AR Ob 4" Ηε 6 Sch Stichius Neue phil. Rundsch. 1888,111, �πολιόρχοvv Βε Οα 14 vulgo ante ΒΜ et post Be; v. ad 3, 1. 20, 1 (ε. 15, 10) ΙπαΡΧΕΙα Glaser de ratione, quae intercedit inter serm. Polyb. et eum, <ίηί in titulis saec. m, π, Ι apparet. Diss. ίηΙΙιηις. Giss. 1894, 74 et Schweizer Gramlll. d. perg. Inschr. Berolin. 1898, 55; at quoniam exempla formae iOΠΙXflXlιxr;; e titulis ab Glasero et 8chweizero a11ata demonstrant UBum eligendi aut hanc aut illωn formωn ηοη fnisse certum (similiter iudicat de re simillima Blassius Ausf. Gramm. d. gri€ch. Spr. υοο Raphαel KiiJιrιετ Hannov. 1892 Π § 3.30 ρ. 276 ann. 1 extr.), nobis vide­ tur θΒΒθ acqniescendum in auctoritate codicum bonorum. 11 (ε. 15, 13) -όπερ in suspicionem vocat Hu; sed Υ. Stichium Neue ρΜΙ. Rundsch. 1889, 3. et cf. 5, 12, 8. 22, 11 (ε. 17, ι;) ι1παρχΙας] Υ. ad 20, 1. 16 (ε. 17, 6) Ποστόμιος Dittenberger Hermes 1872, 285 ΒW 1 rv cap. rv pro ποσΤΟfJ­ μιος. 22 (e. 17, 8) φέρovτιις tuetur Βεί 12 et Sch in lex. 647; cf. ad 3,1. 24,1 (ε. 18, r.) ηi'ι!oιζoν BWl ι 7"1 ΙΙι ε similiter posthac (ν: Hu ! praef. Ι 36Β. ). 26, :Ι (ε. 19, 8) σvvέ(Jαλλοv AR Sch, om. C ίη lacuna ampliore, avviflιxλov vul go ante Sch , Βε Hu1 BW', codicum scripturam restitnit Hu" v. Hu Ε. Ζ. ΧΧΙ 16. Cf. ad 35, 6. 84,28. 107, 3. 119, 22. 133, 18. 141, 12. 209, 10. 30, 31 (e. 22, 5) ΠΕριιιτέ.ιFeιτο Di Ι 51 ΒW 1; sed v. Hu Ε.Ζ. ΧΧΧΠ1 . 81 ,10 (ε. 22, 7) τοϊς σιτοποιικοϊς μηχανήμασιν Να 359, ταϊς σιτοποιικαίς ΙΙ1)χαναΕς Di 1. c. BW'; sed Υ. BW Fleckeis. annal. 1889, 138 et Goetzelerum quaest. in Αρρ. et Ρο1. dicendi g�uB cet. Wirceburgi 1890, 87 et 103. 31 (ε. 23, 2) μvλασlΤ7j1J AR, Μvλασιτιv σα 23, ΜvλαιίΤΙl1 vnlgo post Sch, ΜvλαtΤ�l1 Ηοlstenius, Μvλα;':;'ιv Di co11. Stepb. ΒΥΖ. ρ. 461, 8. 84, 7 (ε. 24, 9) ΣολπΙχιον BW1 rv cap. ιν pro σοvλπΙχιόv. 35, 2 (ε. 25, s) μέν (E�) BWt, sed Υ. Sch V 214. 6 (ε. 25, 4) σvvέμαλ1.011 Α Hu2, σvvέflαλοv R vnlgo; Υ. ad 26, Β. 86, 22 (ε. 26, 7) El'xoaL AaRa, corr. Di; v. BWl ιν cap. IV. 26 (ε. 26,9) .ιFέμενoς Lobeckius paralip. 512 ann. 11, scripturωn 29 (ε. 26, 9) traditam tuetur BWl Ι 83 co11. 4, 41, 9 et 10, 18,13. μi l ,lα1.0μέΡΕιαν Glaser 1. c. 73 et Schweizer Ι c. 54, sed facio cum ΒΙΒΒΒίο ad 20, 1 citato. 8'1, 4 (ε. 26, 11 ) Μάρχος ubiqJle θΒΒθ restituendum censet Dittenberger Hermes 1872, 136 ann. 1. la.to.

rum

ΔΝΝΟΤΑΤΙΟ CRITICA.

χν

38, 19 (C. 27 , 7) �κτεταyμ�νoις Σ a.nte Di Ι 62. 39,30 S. (c. 28, 6) -πρίbτoι (κινιfυνεvσαvτες πρώτοι) BW' Ι 80 . 48,6 (c. 3 0, 6 ) &ξιόΧI;Ι,Εων Rei 20 Sch vulgo anteHu, v. BW Fleckeis. anna1. 1884, 119. 48, 11 (c. 32, β) (πολvς) δ CampiuB ΡοΖ. Gesch. ubersetzt cet. Stutgardiae 1863, 66 ann. 1 , δ de1. Di Β W '. 16 (c. 32, 7) πρόΤΕρον θΙ προτέρων Α per dittogr., προτέρων R, corr. Σ ante Hu Philol. 1869 , 3 1 7. 4'1,26 (c. 3 3 , 9) σημαίας AR vulgo ante Sch (ν. BWl ιν cap. Ν), σημαίας Ε' vulgo post Sch. σο, 10 (C. 36, 7) �υαργέστερoυ magis, quam ΑνεΡΥέστερον Μ,

sed parum dispicitux.

01, 1 (C. 86, s) οlοι τ' ctv Ι &ναφJρειν A(M)R , 010' τ' &ναφέ­ ρcιν DE Be, οΤοί τ' ctv ΕΙεν φέρειν Re, οΤοί τ' ctv ( ΕΙΕν Απ! πολυν χρόνον) 6:ναφιfρειν Β W' Ι 83. 2 (c. 36, 3) έφ' A(M)R, ύφ' Μ secundum Heysium, quod BW' cum Scaligero receperat. 24 (C. 36,10) Φόλουιον BW pro φολοvιον ; Υ. BW' ιν cap. IV. 02,1 (c. 37,1) προσδείξανΤΕς AR, unde προσμΕίξανΤΕς Glaser Ι c. 68 (sed v. Β W' IV cap. IV), corr. CE'. 11 (c. 37, 3) Ιστο­ ρήσ.ftαι pro ίσΤΟQf}σαι Di Ι 4 6 ; nunquaD1 enim perfectum verbi συμ{Jαίνειν coniungitux cum aoristo (ν. Hu Ε.Ζ. ΧΙΧ 4 ρ. 161 ann. 1). 16 (c. 37,4) ΤQαΧΕίαν pro πλαγ{αν (ΠΕλαγίαν D) BW' Ι 8 8 coll. 6,69, 1 probantibuB Stichio Philol. Anzeiger 1883, 829 et R. Wagnero Berl. phir. WochenscIII·. 1889, 337. 03,9 (c. 37,10) ο[ονται Σ Re pro ώόν ΤΕ. 21 (C. 8 8, 5) 28 (C. 38, 5) έκ fJοvλόμενοι Σ ante Ur 150b pro fJοvλΕvόμΕνοι. Sch (ΙΙκ τών Σ Re) pro τών έκ. σ4,6 (c. 38, 7) τής στ 160b Di BW (ν. 2, 19, 2 τής 'Ρω­ μαίων ιInΙXQxlOΙfi), τών A R , (τής) τών Σ ante Οα 39 vulgo. 26 (c. 89,2) Σvρτιος Bentenus observ. crit. ίη Polyb. Diss. ίη· aug. Lugd. Batav. 1878, 9; Bed v. Diod. 3, 50, 4 et Plut. Dion. c. 26. σο, 13 (C. 89,8) Καικέλιον Β W' 1 9 e testimonio cuiusdam. tituli ; Bed quod altera quoque nominis forma Καικαιος ίη in­ scriptionibus comparet (ν. Dittenbergerum Hermes 1872, 140) ad scripturam vulgatam redit Β W·. 29 (c. 39,12) (ΙΙl1) gξ σταδίοις Οα VU]go post &Ίι, (ν. Sch V 254), gs - σται}'lοvι;; Σ Οα 41 vulgo ante Scl!. 07,3 (c. 40, 7) τού ΤΕίχους κα! τού τάφροv Α, τού τεlχοvς κα! τής τάφQΟV R8, corr. Β W' Ι 45 Β. Interdum enim Poly­ bius, etiam.si genere duo Bubstantiva ίηΙθ! Βθ differunt neque

adiectivum neque Bubst.antivum apponitur, articulo alteri sub­ stantivo adiuncto ita solet uti, ut duae illae ηοΙίοη",Β quasi ίη unam coniungantur (ν. Winerum Gramm. d. neutest. Sprachid. Lips. 1866 , 115 s). cf. 3 , 48, 2 ΟVτε ται;; Μους ΟVΤΕ τόπους,

11,81,11 κατα ται;; ιπ,βοΜΧι;; κα! σvλλΟΥισμούι;; , 6,31, δ τής άΥοράς

ΧΠ

Α.ΝΝΟΤΑΤΙΟ CRITICA.

καΙ ιιτρατηΥΙου καΙ ταμιεΙου , 10, 91, 10 έν ταϊι; ΙΙτοαΤς κα1 πε­ Qιστvλοις et Υ. BW Fleokeis. &IIIla.1. 1889, 189. 08, 14. (ο. 41, 2) διlι. ταϊίτα seoludit Hu, μετα το:ϊίτα ooni.

Sch; tr&dit&m sοήΡtura.m tuentur Kaelker 1.0. 278s. et Κrebsius D. Priipos. b. ΡοΙ. Wiroeburgi 1882, 15. 09,9 (ο. 42, 2) μέν Ζερσόνηιιος ΑΕ, μέν Ζερσόννηιιος B"C, μέν Ζερρόνησος D (ν. BW Fleokeis. &nna.1. 1884, 114s.) , μεν

Ζεριιόνηιιος (α.στη δε νήσος) ΣΊ μεν (νήσόι; έστιν, Τι δε) Ζερσόνησος σα 43, μένχερρόνηιιός (έστιν, α1lτη ιJέ νήσος) Hu. 16 (ο. 42, 5) rJvtrEt AR Κrebsius Bursians Jahresber. oet. 1894,68, oorr. Hu

Fleokeis. a.nna.1. 1857, 838. 60, 22 (ο. 42,13) δ** συνΙστατο ΑΙ, δή συνΙστατο A!R vulgo Β W' (videtur Α 2 e oodioe a.rchetypo δή revooasse pro δεΕ m&nUS pnm.a.e Γν. 2,14.,1]; similiter adhibetur δή 1,69,11), διασυνΙστατο Hu BWl, «ε1 συνΙστατο C. Wunderer BZiitt. f. d. bayr. Gymn . . 1889, 345. 62,9 (ο. ·44, '1) τοvτων Bentenus Ι 0. 9 , sed v. Krebsium D. Priipos. oet. 84 et 88. 19 (ο. 44, 1) κιχταμελλήιιαι ΣΙ &nte Ernestum pro ·καταμε1.ήσαι. 64, 19 {ο. 45,11) Rei 27: '&ut post τo1.μiόντες &ut post προ­ .{tvILlιxv deest Ι],στε'; illud praetulit Β W, quod post -ώντες voo&buli τo1.μiόντες omitti faoillime potuit Ι],στε. 66, 21 (ο. 47, 2) έπειδ' li" A(R),Κπειτα (oum hiatu ) Soaligel', Κπειτ' &ν Hu; de p&rtioul& lί.ν of. Κruegeή gr. gr. § 58,10, S. 68, 4. �O. 48,3) διο:φο(ιαν DΕΣ vulgO &nte σα 49, διαφ.{tο­ ραν ΑΕΣ. 26 (ο. 48,8) nQoaro.ιtsiio AR, πρoεω.ιtεϊτO Di, oorr. Οα ίη Corήgendis; syllabioo quod diount a.ugmento uti Polybium tantum in aοήsti formis verbi ιb.ιtεΤν dooet Β'Π" Fleokeis. &nnal. 1884, 119 (ν a.d 304, 1). 'ίΟ, 4. (ο. 49, 6) I1.{tQOV!; BW, Υ. &d 24,1. 'ί1, 19 (ο. 50, 1) παραγγεΙλ ** ΑΙ, πιχρήΥΥει1.ε ΑtR vulgo, ΠΙΧΡιιΥΥεΙ'-ας oorr. Β Wl Ι 11 et verba inter 8θ ooniungit Βίο:

'4.τιΧρμας δε .. . υπέστησε τήν έιχυτοϊί νιχϊίν &ντΙπρωρρον τοΙς πολε,,"Ιοις ... &μα δέ καΙ .. . τΙΧ-ότό ΠΟΙΕίν ΠΟ:ΡΙΧΥΥεααι; δια τών υπηΡΕτών, κιχταστ&ντων δΕ π&ντων εΙς μέτωπον σημήνας δια τώ" σvν.{tημ&των τας μέν «ΡΖας έποιείτο . . . 'ί2, 4 (ο. 51, 4) συνεμ&'-Ifτo AR, συνεμ&'-1.ετο ΣΙ &nte Be (ν. Hu Ε. Ζ. ΠΙ 18), συνεμ&'-1.ετ' Hu Pkilol. 1859, 310. 16(0. 51,1) 24 (0. 51,9) κιχτα Sck V 282, κιχΙ AR vulgo, κιχΙ κατα Rei 84. έπιφέQεσ.{tαι coni. Hu, sed Υ. 5, 9, 2. 'ίΒ, �5 (0.59,5) σιτιχρκΙας Di, sed oonfert BWl 180 C.I.A. n 1, 348, 19 σιταΡΖΙας (ΠΙ. saeo.). 'ίδ,12 (ο. 53,10) κα.ιt&ιρμισαν AR Κrebsius BursiαnsJakresber.

oet. 1894, 63, oorr. Β Wl 183 prob&nte Hut praef. 140. 'ί6,31 (ο. 54, 8) ιχ.(ιτοvι; AR et Suid. Υ. Ζρήσιμον, ιχ.(ιτοίς Soa.liger vulgO post Sch, tra.ditam sοήΡturam (ΙΧ-ότονς soil. "OVf;

ΑΝΝΟΤΛΤΙΟ CRITICA.

l�,B.;

χνπ

cf. 3, 37, 1 Τι ,δ' Εύραιπη ταύ­ στόλους) tuetur B?thius Ι c ; ταις &ψφοτέραις ως πρός τας αρκτους &ντιπαρακειται. 78,2 (c. 00,10) καί AR Β W Fleckeis. anna1. 1889, 687, 16 (C. 56,3) καί Επί Sch, καί κατά Bothius Ι c. 12, κ&πί B e. τοίς Είρκτοί. ΑΙ, τοίς ΕΙρκτοίς DE, τής Είρκτής ArC Sch BW coll. Diod. 23, 20, ταίς Είρκταίς Hu coll. Diod. 22,10,4. 23 (C. 56, 4) πρός ιι€ν τάς ΠΕλαγΙους πνοιάς (πνοιας s. acc. A(R), πνοάς C, &ντιπνοιας Β) Ευφυώς ΚΕΙμ,Ενος, .fJ'ανασίμ,ων (.fJ'ηρασί­ μων Α, οvτως .ιΤανασίμ,ων Α" in marg. R) δΕ .ιΤηρΙων ΕΙς τέλος όίμ,οιρο.. Id spatium, quod ίη summo montis fastigio est situm, ηοη modo aptum esse et pecuariae faciendae et frugibus fe­ rendis ι sed etiam , Βί maritimos spectes affiatus, egregie esse comparatum ac pestiferarum bestiarum prorsus exρers tam di­ lucide exρonit Polybius (ι". Sch V 2 91), ut intellegi vπ ρΟΒΒίΙ , quomodo C. Wunderer (Bliitt. r d. bαyr. Gymn. 1901, 484ss.) neque SCTiptoris cogitationem assecutus et Schweighaeuseri commentario prorsus neglecto possit scribere: πρός μ,Εν τάς ΠΕΛ.αγΙους Π Ε λ Ε [ α ς Ευφυώς ΚΕΙμ,Ενος, .fJ'η ρ α σ Ιιι ω ν δΕ .ιΤηρ[ων Ε Ι. τέλος &μ,οιρο., quasi columbas quidem veteres ηοη venentur. Nam ea, quae Polybius vult intellegi aera flatibus marinis ita esse temperatum , ut ίί qui his locis morarentur neque aestu vexarentur neque morbis comperentur, tam bene congx-uunt cum iis quae sequuntur, animalia pestifera, qτiorum morsu ίη­ colae possint interfici, ibi t'sse nulla, ut in propatulo sit Poly­ bium his verbis voluisse exρlicare eam regionem montis fuisse saluberrimam. (Ι". J. Schubringium Hist. Topogr. υ. PαnOrlllus. Osterprogr. d, Cαtharineums in Liίbeck 1870, 258.). 28 (c. 57, 2 ) στραΤΕυμ,ά79, 27 (C. 57,2) δΕ AMC, δ� R. των αι'ο, στρατοπ{δων Sch , sed v. Kaelkerum Ι c. 269s. 80,2 (c. 57,3) γΙγνοιτο (immo γΙνοιτο) Di Ι 53 pro κρίνοιτο 18 (c. 07,8) ΠΕcoll. 2, 69, 4. 3, 73, 2. 15, 36, 2; adde 1, 14,6. ΡΙΠΕσόντασ ίη Μ fuisse videtur. 84, 28 (c. 61,1) συνέβαλλον Α Hu, συνέβαλον R vulgoj v. ad 26,3. 85,12 (c. 61,4) κακοπα.ιΤία. ubique l'estituendum esse censet Glaser Ι c. 73 , sed cf. Schweizerum Ι c. 64 et v. ad 20, 1 et 36, 29. 86, 19 (c. 62 ,6) ΕΙναι ΤιγΕμ,όνο. A R, 1ιΥΕμ,όνο. deleto ΕΙναι Di ιν 6, ήγΕμ,όνο. ΕΙναι Hu Philol. 1859, 312, ΕΙναι (κα.ιΤ)ηγΕ­ μόνο. coni. Β W. 22 (C. 62, 7) ΤΕτρυμ,μ,ένοις AR vulgo ante Sch, Β W" ΤΕτρυμένοι. D Scaligerj v. ad 13, 16. 98, 9 89,21 (c. 60, 7) r&νη coni. Sch lex. ΡοΙ. 180, sed v. Kael­ kerum Ι c. 280. 90, 31 (C. 66, 7) τόν πρώτον χρόνον, v. ad 3, 1. 92,30 (c. 67.10) δ ante ΝΑννων de1. Ben 209 BWIj v. BW Phil,ol. Ι 904, 543 ss.

xvm

ΔΝΝΟΤΔΤΙΟ ORITIOA.

94,1 7 (c. 68,10) Εν Ι τινι καινών Δ , 1!ν τινι καινών O'R, Μν τινι καινον ΒΟ" ItEl τι καινον Οα 6�, Εν τι «ε1 καινον Sch (quotidie novi aliquid: Perottus), (It)ΕΙ τι νέον (κα1) καινον Β W 1 Ι 48 co11. δ, 75 , 4. 96,19 (c. 69,18) πl?οσελ.ιΤόντων AR vulgo , πl?οσελ&όντα Ο, ΠI?ΟΕλ.ιΤόντων Β W auctore Sch; nam sermo fit non de iis, qui ad globos seditiosorum concurrunt, sed de iis, qui in cont.ione militum in medium progrediuntur consilium daturi (ν. 1, 80,9). Cf. 185,29. 98, 9 (ο. 71,3) ΤΕτl?vμμένοι AR vulgo ante &h, Β W" ΤΕ­ τl?vμένοι D Scaliger; Υ. ad 13, 16. 86, 22. 99,8 (ο. 72,8) ltε1 Β W, ΤΕ AR, de1. Sch, γΕ Hu, τΕ retinet et ροβΙ στl?ατηγών add. κα1 τών πολΙΤΕυομένων [vel πολΙΤΙΚώνl Stichius Neue phil. Rund.sch. 1889,3. 22 (ο. 72,7) lfEt AM R (in Μ δ fortasse manus secundae), οοπ. Rei 60 Sch. 103,28 (c. 76, 2) εΙς συνοπτον Ο. Wunderer Philol. 1894,61 Β. Β W", εΙς συν&πτον ΔR &h, εΙς το συν&πτειν Ο vul�o ante Sch. 104, 25 (C. 76, 9) nl?Of; τfι 1τύκ1l AR , πΙ?ο της Ιτvκης Hu, nQOf: Ίτυ �1I B W I Ι 80β., Υ. 1tallenbergium Ph�1ol. 1890, 529 et Β JV Phtlol. 1904, 546. 101,8 (ο. 78,10) συνέβαλλον AFR Hu', ιίυνέβαλον Β"Ο vulgo; Υ. ad 26, 8. 110, 24 (ο. 80,18) σvντl?Ιψαντες τα σκέλη Μτι ζώντας AR, σv�οτl?{ψαντες τα σκέλη ζώντας Ben 210, συντρΙψαντες 1!τι ζών­ τας Β Wl Ι 126 , τα ιίκέλη σvντl?Ιψοιντες 1!τι ζώντας R. Wagner Berl. phil. JJrochenschr. 1889, 338 Β JV". 111, 7 (ο. 81, 4) 8ν Δ', Μ (ut videtαι·) R, 8 ΔΙ. 9 (ibid..) καQχηδόνα AMR &h Diod. 25,s (Diodorum in describendo be110 Poenorum Λfrioo usum esse Polybio demoDstrat Th. Mommsenus Bδm. Forsch. Π 266 [cf. Nissenum Krit. Unters. ub. d. Qu. d. ΙΥ. u. V. Dek. cet. Bero1. 1863, 110SS.]), καΡJηδονΙοvς ο, KOlI?­ χηδόν' B W co11. 10,1,8. 128. (ο. 81,5) δια τινα Η. Roehlius Provr. d. DOlrιgymn. Ζ. Halberstadt 1897, 14. 28 (ο. 81, 7) ζώιων AF, ζώων MR". μηδ AMF, μηδε Rs 112,2 (ο. 81 ,10) σΤQοφ1ιν ΔIΜΣDΕι, τl?οψήν ArOE2F". 4 (ο. 81,10) τας τών ltε1 πΙ? Bentenus 1. θ. 1δ, sed non raro solet Polybius verba mire collocare; Υ. Β Wl Π 67 et cf. 3,64,5 (ad 290 , 8). 14, 1, 8. 15,6, 2; 8, 12. 5 (ο. 81, 11) μΕν om. Μ, πΙΧν Be, μΕν post συνέβαινε transponit Di, Υ. 4, 80, 8 et cf. Β W 1 Π 49 (ad 5, 71, 8). 21 (ο. 82, 4) nOlQOlAEtnEtv Δ, παQαλιπεtν R vulgo, οοπ. Bentenus 1. c. 16 (ν. Hu Ε. Ζ. χχν 12) Hu". 28 (ο. 82,4) φιλονΕικ{αν AR, οοπ. Di, Υ. BWl IV cap.IV. 114, 6s. (ο. 83,1) Επ1 τας lέQων Δ', sub τας Ar add. συμ­ μοιχΙδας πόλεις Ι EΠιGτας lfE, eadem habent R, sed ΕπΙ τάσδε pro ΕΠΙιίτας δΕ Ο, Επλ τας πόλεις. Επιστας δΕ reliqua parte paginae relicta vacua et in sequenti exarato lil?rov Σ; ΕπΙ τας

ΑΚΝΟΤΑΤΙΟ CRITlCA.

ΧΙΧ

συμμαχιδα. πόλειg, intarόIg δ� δ 'Ιέρων vulgo , Επι τά. (συμμα­ χίδαg πόλειg' δ δ') Ίέρων Hu, Επι rόIg (σ υμμαχίδων πόλεων) ilnioag' 'Ιέρων (δ') Β W-l Ι 14 et Π 18 (ubi exponitur, quid iudicandum sit de auctoritate manus recentis codicis Α) coll. 2, 48, 3. 3, 68,8; 69,4, ,πι rόIg aVIIILaxioag πόλεις' 'Ιέρων δε ,:cum hiatu) Stichius Philol. Anzeigel' 1883,829s. 29 (c. 83,8) Σικελίας Πί ιν 12, sed Υ. Β W Fleckeis. annal. 1884, 120; cf. ad 245, 12. 249, 9. 115, 298. (C. 84, 6) &πειρία. και τρι�ης &λόΎου (κα!) στρα­ τιωτικηg Be (ν. Diod. 25, 4, 2 et S), &πειρίας &λογου και τΡι�lίς στρατιωτ ικηg Goetze!er de eloc. Po!yb. Wirceburgi 1887, 33 ann. 2. 116, 15Β. (c. 84, 10) της ... &σε�είας και παρανομία. coni. Β W. Υ. Diod. 25, 5, 1. 118, 29Β. (c. 87, 3) Post άπελ,ιτόντα !ac. indicat et add. ν·ύν δε (ve! τότε δΕ) πά;ϊ.ιν παρακλη,ιτέντα Rei 78, τότε δ' Επαναγα­ ϊόντα add. post �ννωνα Β W ι Ι 31, τότε δ' Επανελ,ιτόντα ve! Επανιόντα Stichius ι c. 830, sed ea verba unum versum, quem excidisse \'erisimiIlimum est (ν. Hu ad h. Ι), ηοη explent. 119,22 (c. 87, 9) συ νέ{3αϊ..ϊ.ο. ν AR Sch Hu', συνέ{3αλον B'C vu!go, v. ad 26, 3. 120,2 (c. 88,2) καταϊ..ιπέσ,ιται coni. Βε, sed Υ. Diod. 25,5,3. 16 (C. 88 , 6) Ε(να)πεδείξαντο Πί (ν. 16, 1, 1), Επεδείξαντο AR VU!go post Ηε35, Επέδειξαν Ob22, Βε, Re*, Βεί 78. 16Β. (c.88,7) τέτταρα μΕν o�ν Ητη Sieg!inius Πίε Chronol. d. Belag. v. Sagunt Diss. inaug. Lips. 1878, 20 e Diod. 25, 6, sed v. Me!tzerum de belli Punici Π. primordiis cet. Progr. d. Wettin. GynIn. zu Dre.�(leI! 1885, G s. Lib. Π.

(c. 1, 1) inc. Μ: "Ότι Εν τηι πρώτηι {3ί(3ϊ.. ωι φΗ πολυ­ {3tog διεσαφήσαμεν cet. 11 (c. 1,2) ieIliiιv ΔΙ, iiIlrovL A!R vn!go ante Hu, 'Ιέρωνα Hu, sed v. 18, ll, 4. 27,7, 6. 12 Επε­ {3αλόμε,ιτα Ca ίη Corrigendis pro Eπε{3αl..ϊ.ό . με,ιτα, v. Hu Ε. Ζ. ΧΧΙΙ 2 ρ. 188 Β. 128,26 (c. 2, 4) Ησχε tuetur Hu Ε.Ζ. χχιν 28 ρ. 398. 124,14 (c. 2,10) προϊόντων] 'προιέναι nIlog την &ρχην et προπορευεσ,ιται . . . est ambire summum magistratum , eius θθ candidatum ferre; videtul' hoc diversum esse a προσιέναι et προσπορεύεσ,ιται, quod est accedere ad rempub!icam gerendam, eam capessere': Βε ί 80. 126, 27 (c. 4,9) post πάσαν add. γιΊν Be, την παραϊ..ίαν Stichius Philol. Anzeiger 1883,880, παραλΙαν Lammertus FleGk­ θίΒ. annal. 1888, 632 Β W', 122,1

ΧΧ

ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ CRITICA.

12'i, 2 (σ. 5, 2) μιχραι AIR vulgo ante Sch, ΙΌ Wunderel' Blίitt. f. d. bαyr. Gymn. 1901,489, μαχραι Α'Β; Υ. Sch V 35\1ss. 17 (σ. 5,5) μρα�είαι AR Wunderer 1. c., corr. GrO, v. Sch 1. C. παρά τfι πόλΕΙ tuetur Κrebsius Burs iαns Jahresber. cet. 1894, 61 BWt; Υ. ad 3,1. 128,28 (σ. 6,8) τfι ante ΉπεΙρro propter hiatum del. Β πrl 18 0 s. σοΠ. 18, 1,1'; 3,9; 23,4, probante Kallenber/{io Philol. 1890, 629; cf. B"JV Philol. 19 04,646 . 129, 20 (σ. 1, 6) CtV de1. Herwerdenus Mnmnos. 1874,76, sed Υ. Stichium de Ρο1. dic. genere 19 08. et cf. BW Fleckeis. annal. 1889, 143 ann. 20. 130, 31 (σ. 8, 2) &ΠIΊγον Scaliger, sed v. Rei 7Ω et 8 6s. 131,30 (σ. 8, η) σφόδρα χαι BJfr, 14 0 col1. Xenoph. cl)m­ ment. 3,8,4, Plat. Charmid. ρ. 16 0 C, Εφε . . . A(D' E '), Εφ}τώς χαι CD! E ' vulgo, om. ΡΥ, Εμφανώς χαι Bothius 1. c. 14s. (cum hiatu), �φησε Hu, Υ. Hu Philol. 1859,302. 13"2,3 (c. 8, 12) καΙ. ώς ιιλιγ. D E , ώς χαι όλιγ. (cum hiatu, Υ. BW }<'leckeis. anna1. 1889, 684) Soaliger. 17 (σ. 9,s) χαχώς AR vulgo ante Sch, Wunderer 1. c., securi et nihil pΙ'OI'BΙΙS s uspicantes Perottus , unde &Χ4χως vulgo post Sch. 133, 10 (σ. 9, 8) αVτoυς de1. lJi Ι 48, sed v. BW Fleckeis. anna1. 1889, 14 2. γινομένους οοηi. Herileinius Fleokeis. anna1. 1877,34 , sed Υ. 1,49,8 . .31, 31, 2 et Dion. Ha1. 6, 28' μη περι­ ιδείν &νάστατον τήν πατρίδα γενομένην, ubi idem Hertleinius immerito mutat Ύι1,ομένην. 18 (σ. 10, 1) συνέμαλλον Α Sch Hu ', συνέμα1..0 ν R vulgo, Υ. ad 26, 3. 288. (σ. 1 0, 4) δ'υσχρή­ στως (διέκειτο πρός τό παρόν) BWI Ι 84. (unus enim versus \;,­ detur deesse), δ'υσχρήστων Α, Αδ'υσχρήστουν R vulgo, Αδ'υσχρη­ στoiίντo Rei 94 (sed Sch V 364 oonfert 1,75,7 δ'υσχρηστείν περι τη" /fξοδ'ον), δ'υσχρηστοΙη Hu. 134,28 (c.l1,1) φovλοvιος ABRB(?) vulgo, φολουιος Σ, Φόλουιος BW, Υ. Dittenbergerum Hernles 1872, 2!!ο; cf. BW' IV c. ιν et ad 136 , 21. 16 2, 15. 24 (σ. 11,1). 130,15 (σ. 11,7). 136,23 (c. 1 2, 1). 13Ί,3 (σ. 1 2, 4) ποστουμιος AR , corr. BW Ι ο. 130, 27 (c; 11,10) σαρδ'ιαΙους A R , 'Λρδ'υαΙους σα 99 , corr. Sch. 28 (ο. 11,11) (ιfiν) οΙ Sch, οΙ AR, οΙ Σ ante Be. 136, 21 (ο. 1 2, 1) φουλ.ου*ιος Α (super ος acoentus gravis era8US est; fuerant enim exarata φουλου υΙός), φουλου υΙός Σ. D Ε (ut videtur), ' φλουιος C (ut videtur) Ob 24U He 4 0, φολουιος Οα 100, Φό�oυιoς BW, Φovλ.οVιος vulgo post Sch; Υ. ad 134,23. 13Ί, 29 (ο. 13 , 1) Νέαν ante Καρχ. add. Sch V 674 , sed \'. a.d 257,14. 138, 13 (ο. 13, 6) 006 Ι κατετόλμων ΑΙ BWl Ι 16s. σοl1. 1, '7, 10. 3, 103, 5. 4, 7, 4 probantibus Gla.sero 1. c. 35 et J[p,', οού" iτόi.μwv A'R vulgo, οού" &πετόλρων Ηυ, ι. 144, 8 (σ. 17. 4) l'σομ{Jρεfl C VUIgO, l'νσο{Jρες ΑF R Steph.

ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ CRITICA .

ΧΧΙ

ΒΥΖ. ν. Ίνσόβαρες (l.ftvof! Κε].τικΟν προς τφ Πάδω. Πολύβιος o-l)f! καΙ "Ινσοβ(!ας φησΙν) Di, "Ινσομβ(!ες Σ' Hu B W '. Videtur igitur Polybius Insubres nominasse aut Ινσο{Jρας aut 'Ίνσομ­ βρας. 13 (C. 17, 5) β(!ακει: A(F) R B W' coll. 1, 42, 2. 3, 32, 10. 5, 38, 7, Ρ(!αχν D vn1go post Οα 1 0 5 . 16 (c. 1 7, 6) διατέ.ftΕιν­ ται Βε ριο διατ{.ftενται, Να 235 confert 7 , 7 , 1 . 19 (C. 17, 7) Λί""ωνες C1uver ΙΙ ant. 2 7 1 , ar"rovef! Α R, ar"ovef! F, ΔΙ""ονες

B W coll. Strab. 1 C 186, 193, 208, Plut. Caes. 26. 140, 19 (C. 18, 4) περι"ε"ενημένην coni. Sch, sed v. BW

Fleckeis. anna1. 1889, 142 s. 27 (c. 18, 6) ά.ftροlσαvτες Βε, 8ed v. Kaelkerum 1. c. 280s. et B W Ι c. 1 43 . 146, 5 (C. 18, 9) φόβου $κκα{δεκα (cum hiatu) Matzatius ROm. Ch1"onol. Ι δ9 , φόβου �πτακαΙδεκα (cum watu) Lackner de incurs. a Gallis ίη Ita1 . factis qu. wst. r 25 (Progr. d. Gymn. Ζ. Gu·mb·ίnne1Ι 1889), v. Th. Mommsenum R6m. Forsch. Π 360 ss. 146, 27 (c. 1 9 , 6) π(!οσφιλονικήσαντες Di pro προσφιλονΕι­ κήσανΤΕς, v. ad 1 1 2, 23. 14 'i', 11 (c. 1 9 , 10) υπυ του .ftvfLov Εκ (cum hiatu) Σ ! Βε Scaliger vulgo post σα 108 , ύπο ταιν .ftυμαιν Εκ Di Ι 55 , ύπο τον .ftVILov Εκ AR vuIgo post Rei 1 1 8 s. Sch, Υ. 5, 76, 3. 1(), 47, 9 . 12 (c. 19, 10) σννέβαλλον Α R Sch, συνέΡ'αλον Β"Ο vulgo ante Sch, Βε Hu ' B W " imperfectum restitult Hu ' ; Υ. ad 26 , 3 . 160, 5 (c. 22, 2) υπα(!ξόντων Σ ante Βε* Ur Scaligerum Οα 1 1 0, ύπα(!ξάντων Α R vn1go ante Οα, aoristum frustra tuetur Sch. 151, 9 (c. 22, 11) τους (τα C) κατα τονς πολεμίους A R, τονς κατα (την Ίταλίαν) πολεμΙους B W; ε"ΧΕι(!εΙ:ν h. Ι coniungi cum praepositione π(!ός, quod praecesserit τοΕς και(!οΙ:ς, ad evitandum duplicium dativorum concursum atque inde oriundam aliquam ambiguitatem recte annotat Sch V 394 s. 1 02, 58. (c. 23, 8) π(!ος ταύτην άνί:tφέ(!oντες την Ιννοιαν] traditam scripturam tuentur Βεί 128 et Kaelker 1. c. 29 3 ; ταύΤΉ άναφ. (cum hiatu) τ. Ι coni. Scaliger, π(!ος ταϊίτ' άναφ. τ. i. coni. Hu . 168, 27 (c. 24, 12) Φρενταναιν Sch θ:Χ 3, 88, 3 Di B W " sed v. Steph . ΒΥΖ. ρ. 662, 19 Β. 164, 29 (c. 25, 29) ιός ΕπΙ πόλιν Φαισόλαν] Υ. BW Fleckeis. ΒΠΏΒ1. 1889, 152 8. 166, 23 (c. 26, 1) καΙ κατα A R , καΙ de1. Sch Ι 281. 1 66, 28 (c. 27, 1) πύσας A FR, π{σσας C vulgo, corr. D' Sch (ν. Sch V 407). 168, 2 (c. 28, 1) πΙσας A F R Sch, π{σσας C vulgo, πύσας D ' (ν. Sch Ι c.). 1 6 1 , δ (c. 3 0, 5) πα(!" ταιν άκoντtσταιν Bentenus Ι c. 19, sed v. Κrebsium D. Priipos. cet. 53 s. 16 (c. 30, 9) υΠΕ(!δεξΙων ΑΙ, ύΠΕ(!δεξ{ον Α 'FR ; primae ma.nUB Bcripturam contra Kael­ kerum Ι c. 265 tuetur B W Fleckeis. anna1. 1884, 1 1 8 Β. pro-

ΧΧΙΙ

ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ CRITICA.

bante Schenkeli() 1. β. 23 6 8. 25 Ιο. 3 1 , 2) α-bηίι και τοΕς άνα)'καΙοις] figura -όστέρου προτέρου utitux Polybius ad hia­

tum eVΊtandnm, ut 2, 35, 2 ; 41, 6. 3 , 6, S ; 74, 8. 23, 16, 8. 162, 16 (ο. 3 1, 8) φουλουιον A R , φλούιον C Ob 29 He 47, Φο].οVlοv Οα 119 vulgo ante Sch , Φοv].οVlον vulgo post Sch, Φόλουιον BW ', Υ. ad 134, 23. 26 (ο. 3 2, 1) άπό μασσαλΙας AR, άπό ΠλακεντΙας Cluver , άπό ΣαμματΙας Unger Philol. 1878, 69 1 S8., άπό (τής τών ;J.πενlννων παρωρε){ας οοηί. Hu 2 praef. Ι 63s., librorum scripturam tuentur Paisiu8 studi itαliα1ιi d. {ίΙοι. clαs s . V. FiI'enze-Romα 1897, 27 9 ss. (eiu8 VΊri docti di8putationem in8picere ηοη ροΙηί; Υ. Be1·l . phil. Woch. 18 98 , 1201 ) et Cαntziu8 ροι. u. Β. TJTerk. Lips. 1902, 61. 163, 11 (ο. 32,β) τάς δυνάμεις add. υ,. Ιδ3Δ, τάς -όπαΡΧΟ7ίσα!; 12 (ο. 32 , 6) δυνάμεις i. θ. ηηαω ver8um add. BW l Ι 3 1 et 8 4'. άνικ-ήτους ooni. C. Wunderer Pol . F01·sc1I. Ι 72 8. , sed Υ. ScΙι V 4 16. 164, 18 (ο. 33, Β) Ι»στε &ν A R, Ι»στ' &ν Be11 2 1 3, oorr. BW . 16 5, 6 (ο. 33, 7) -όπολιπόμενο,. οοηί. Be, receperunt Di BW l, sed Υ. Hu Ε. Ζ. χχν 13. 16 (ο. 34, 1) τού de1. aut -όπέρ του coni. Lammertus l!'leckeis. anna1. 1888,617 Β., sed v. BW Fleck­ θί8. annal. 188 \1, 13 9 ann. 12. 25 (ο. 34, 4) (περι)στρατοπε­ δευσαντες BW l 1 63, στρατοπεδευσαντες .AR, στρατοπεδευσιχντες περι C vulgo. 166, 90 (ο. 34,1 1) εΙχον οοηί. Hu Fleckeis. annal. 1868,8 18, recepit BW t, sed Υ. Hu Ε. Ζ. ΧΧΠ 6. 16';, 88. (ο. 36, 2) άπολλυμένων και πιχραταττομένων] Υ. ad 161, 26. 2688. (ο. 36, β) Ι τοίς τόν φυλοναυτών -όποlμένουσι

και πάσας ι!ξεlλέ)'χοvσι Α (Β) , τοΙς τό φυλον ΙΧfJτών -όπ<ιμένουσι και πάσα,; ι!ξεi.έ)'χοvσι R vulgo, τό φύλον αfJτών, <ύπομένωσι κιχι 1tιXaιxg ι!ξελέ)'χωσι Re Sch, τό φύλον α-ότών τοΕς <ύπομένουσι κιχι πάσιχς ι!ξελέ)'χουσι Rei 144 , P08t τοΕς partioipium cnm 8ηο ca8U vel adverbio excidisse putat Hu, τό φVi.ον αfJταιν (την Εφοδον) -όπομένωσι και πάσας ι!ξελέ)'χωσι Bentenus 1. c. 19s., (τό τών μαρμάρων πλή-Β'ος το Ις a.vv ναι κινδυνεύουσι) την �φoδ011 ΙΧfJτων -όπομένωσι καΙ πάσας ι!ξελέ)'χ;"σι Β W l Ι 31 Β. (Schenkelio Bur­ ΒίαΜ Jαhresbe'1'. cet. 1884, 243 immerito offensioni βΒΒθ την Ifφοδον propter ι!φόδου,; antecedens docent BW ΙΙ 67 ann. 1 et Hu ! praef. Ι 4 1 s8.), τοϊς f11tOILlVOVGl τό .pvi.ov αfJτών (καη πάσας ι!ξΕλέγχωσι Lammertus 1. ο. 63 0 Β. 168, 22 (ο. 3 6, 2) καΡXηιJoνΙων .Α 'R vulgo , καρχηδονΙοιι; ΑΙ Hu, Υ. 3 1, 12, 11 ΚαΡΖηδονΙαν ναυν. 169, 18 (ο. 37,3) αν 'pro δ' t1v Sch, δ' t1v ( δη t1v) Schan­ =

Ζία8 Rhein. MU8. 188 !r, 14 0. 170, 22 (ο. 37, 10) τό. Ε-Β'νος coni. Hu Fleokei8. annal. 188 9,74 1 88. 171, 26 (ο. 38, 8) οΜέσι Hu, 8ed Υ. Kaelkerum 1. ο. 278 s,

ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ CRITICA.

ΧΧΠΙ

31 (c. 38, 9) και αl'τιον AR cum hiatu intolerabilί, corι-. Β ΥΓ Fleckeis. annal. 1889, 679 c01J. 4, 57, 10. 7, 14, 5. 22, 5, 6. 1 7 2, 25 (c. 39, 6) :4μαρίου Foncartns Revue arch. 1876, 96 ΒΒ., sed v. Hu ' praef. Ι 55. 1 7 0, 5 (c. 41, δ) Αλεξάνδρου καΙ Φιλίππου] v. ad 1 6 1 , 25. 1 79, 4 (C. 44, 5) &πετέ.fJ"ειτο Be pro &πετί.fJ"cτο , v. Hu Ε. Ζ. ΧΧΧΙΙ 8 extr. 24Β. (c. 45, 3) το τον &κροκόριν.fJ"ον · πράξειν A (R), την κα.,, '" "'ον άκ(>ο"ό(>ιν.fJ"ον Π(>άξιν C vu]go, το τον 'Α,,(>ο­ "ό(>ιν.fJ"ον πραξ(ικοπ)είν Hu qu. Ι 1 2 , το τον Άκροκόριν.fJ"ον πραξ(ικοπήσαντας καταλα�)είν Β "ΙΥ' Ι 32 c011. 1, 55, 6. 21, 82b. 1 8 1 , 30 8. (c. 47, 5) οϋτ' ix{T(>ov οϋτε ποϊ.έμιον A R , οϋτ' εχ.fJ"ρΟν οντε φίλον C Vlllgo (ν. C. \Vundererum Philol. 1894, 48 Β.), ov.,, ' έχ.fJ"ρον ον."ε πολέμ ιον (οϋτε φίλιον) B W ' 1 5 4 (concinni­ tatem orationis ποη pOBtu1are, ut .bina vocabula ίη utraque 8ententiae parte exstent apparet e 3, 4, 7 πότερον έπ α ι ν Ε τ η ν

κ α Ι ζη·λ ω τ η ν 7) ψ ε κ τ η ν ΥΕΥονέναι νομιστέον την &ρχην αύτών), ov τ ε σύμμαχο ν oνrε πoϊ.iμιoν coni. Hu ' praef. Ι 56 Β . , 01)τε (συνε)ΡΥον οvτε πυλέμιαν Β W FleckeiB. anna1. 188U, 144 Β. 182, 25 (c. 48, s) δι(ειϊ.ήφει) B W ' Ι 54 , δει . . . . . A (R), δείγμα ποιούμενος C vulgo , διενοείτο Hu. 180, 11 (c. 50, 6) (&να)φ'ρειν Bentenus 1. c. 21 , Bed BiCUt Polybius pro &ναφέρειν ."ην αΙτίαν έπ! τινα ve1 εΙ:ς τινα (4, 60, 7. 7, 13, 3. 1 0, 5, 8 ) ηοη dubitat adbibere φέρειν την αl­ τίαν επί τινα 33, 11, 2 (hoc quoque 10co Bentenus 1. c. 52 pro φέρων conicit &ναφέρων atque ita biatum obtrudit P01ybio intolerabilem), ita ηοπ est, cur ίη BUspicionem vocemUB φέρειν τα. πράγματα έπΙ τινα. 29 (c. 50, 11) πρoελ.f7';'ν Να 2 53 Β Π' ρτο πρoσελ.f7';'ν c011. 3, 63, 2; v. ad 96, 1 9 . 191 , 1 6 (C. 55, 9) κατίσχυνεν Ρ. 17 (ibid.) κϊ.ιτώριαι Ρ. 25 (C. 56, 2) παραλειπείν Α, COl"r. R, v. Htt Ε.Ζ. χχν 20 extl·. et cf. ad 237, 31. 193, 3 (c. 66, 11) τον πάντα B W ' Ι 19, Ι πάντα τον A'(R), Ι *****τα τον Α ', σύμπαντα τον εοηί. Hu. 22 (C. 56, 15) τι ­ μών Α Β Di, τιμωρών R VUlgO , τιμ(ωρησά/LΕνος και στεφά­ ν)ων coni. Hu , ne concinnitas sermonis vi01etur; sed Υ. ad 181, 80 Β. 190, 28 (c. 58, 10) /ιη.fJ"eν APR Sch , μηδεν vu1go ante Sch. 196, 1 (C. 58, 1 1) ; 31 (c. 59, 2). 19'1, 8 (c. 59, 5) ; 15 (C. 59, 7) φΗ Ρ, Υ. ad 198, 22. 200, 14. 2 0 1 , 21 . 196, 10 (c. 58, 13) &νοίας ante Scaligerαιn, Bed v. Rei 85 : ,ίΧΥνοια respondet 1atino error et Σ usurpatur a Polybio ρτο ίΧνοια stultitia'. 15 (c. 58, 14) ταυτα Α Ρ Κ" Ob 35 He 57, ταυτα Σ σα 144. 20 (c. 59,1) τcτυραννικότα μΕν Ρ. 21 (c. 59, 1) δ' Ρ. 29 (c. 59, 2) τους δ ' &πιστουντας om. Β Ρ. 197, 16 (c. 59, 7) gδωΚΕ P R" vu1go, lJδω κεν Α B W2, gδωκ' &ν Hu B W ' ; s01et enim Polybius etiam de rebus ηοη veris

XXIV

ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ ORITIOA.

ηΙί indicativo praeteriti particula /Χν non addita in sententiis primariis enuntiatorum condicionalium, Βί intel1egi vult σοη­ sequentia, θΒΒθ prorsus necessaria, velut 2, 63, S et , . 8, 58, 1. 4, 61, 8. 18, 13, 8; 85, 6. 31, 22, '; cf. Stichium de ΡοΙ. dicendi genere Diss. inaug. ΒίροηΙ. 1883, 1988. 17 (σ. 59, 8) αιμχ τοϋ Ρ 31 (σ. 60, 2) /XQCi τώι Ρ. 21 (σ. 69, 8) τόν Ρ manu recentissima, τώv ρι. 80 (σ. 60, ι) &.ιJ-ώoσ Ρ. 198, 2 (σ. 60, 2) καΙ A P R Ob 35u, om. He 57 σα 145 , a,dd. e Ρ Gro , κί'iν ΒΜ, Hu, B W 1, sed v. Bothium 1. c. 18 et cf. a,d 1 97, 16. 5 (σ. 60, s) παQΕσπόvδ1)σι; Ρ. 14 (σ. 60, δ) αυτοv. (a,ccentu era,so et ο in ra,sura,) Ρ. 16 (σ. 60, 6) ι!ΠΕΙ Ο, ι!πΙ A R, 22 (σ. 60, 7) φΗ Ρ, v. ad 196, ι. 27 (σ. 61, 1) ι!πι (s. a,CC. ) Ρ. ΖωQις� Ρ. 28 (ibid.l ιl'1) i.ov (s. acc.) 3τι Ρ. 199, 5 (σ. 61, s) 1) Ρ. 10 (σ. 61, 4) ηΙ 201, 17 (σ. 62, 10) μ,εσήV1)ν Ρ, v. a,d 201, 17. 16 (σ. 61, 5) μ,εγαλοποΜται Ρ. 27 (σ. 61, 8) &Q' (s. a,cc.) Ρ ίηίιϊο folii. 200, 7 (σ. 61, 11) ι!πιστησαι Ρ. 8 (ibid.) δι" τιvος Ρ παQΟQμ,ησαι Ρ. 11 Β. (σ. 61, 12) r' ι!1μ,οι (s. a,CC.) Ρ. l' (σ. 62, 1) φΗ Ρ , Υ. ad 196, 1. 198, 22. 201, 21. 24 (σ. 62, s) ΠOλEμ,Qν Ι (s. acc.) Ρ. 201 , 10Β. (σ. 62, 8) ου καπι;ποικόσ &'11 Ρ 14 (σ. 62, 9) τολμ,ήσι;ψ Ρ, τολμήσι;ιι;ν Σ. Ι7 (σ. 62, ιο) μ,εσήΡ1)ν Ρ, Υ. a,d 199, 10. 21 (σ. 62, 11) φΗ Ρ , v. ad 196, 1. 198, 22. 200, 1'. 2S (c. 63, ι) ιl'ixa fιμ,έQαις APR vulgo , BiZ' rιμ,ΕQαις Ben 214 BW σοΙΙ. 10, 7, 6 , rιμ,ΕQαις Bixa HuI• 202, Ι8 (σ. 63, 5) φαναι A BsOEs vuIgo , φαναι (s. acc.) Ρ, σοπ. D Sch. 204, 6 (σ. 66, 5) ΕΙς δισμ,VQlοvς dκτακισ�ιi.lΟ'Jς] θΧ singulis numeris, quos oSupra, ΡΟ8ηίΙ Polybius, σοηίίσι peditum summam 27 600 , pro quibus numero rotundo [ideo adhibetur εΙς] ηηησ afferή 28 000 recte annotat Sch V 480 ; v. Κromayerum Ant. Schlachtf. Ι Berol. 1903, 228 ann. 1 . 200, ιο (σ. 66, 2 ) ΠQός τ ό ILiJ..i.ov coniungendum θΒΒθ cum τινας ΙΙπιβολας docet Bothius 1. σ. 19, v. Κromayerum 1. σ. 246. 22 (σ. 66, 6) ΉπεΙQmας pro ΚQητας Schornius Gesch. Griechenl. Βοηη. 1833, 132 ann. 2, Υ. Κroma,yerum 1. σ. 233 ann. 2. 206, Ι5Β. (σ. 67, 2) τας σπι;lQας τών �zαιών ΕQήμοvς Εκ τών κατόπιv o.ιJσας] v. Κromayerum 1. σ. 247 ann. 1 . 208, 6 (σ. 68, 8) δ'ι'] v. Rei 2δ1 ΒΒ. et Β W FIeckeis. annal. 1889, 14δ. 9 (σ. 68, 9) την κατα (ΚΟQvφηv) στ"σιν Lammertus F1eckeis. annal. 1888, 632 , sed v. Rei 18δ et Sch V 489. 209, 9 (σ. 69, 7) καταβαλουσαι pro μι;ταβαλουσαι Rei 185 s. B W, v. δ, 85, 9. 11, Ι5, 6; Ι6, ι. 18, 24, 9. ιο (ibid.) avvipιxi.i.ov A F R Sck, συνέβαλον Ο vuIgo ante 8chweighaeuserum Be, Hu 1, B JιT l ; imperfectum restituit Hu 2, v. ad 26, s. 210, 2 (σ. 70, 2) παQ ' 6λΕγον Ο. Wunderer σοηί. ΡοΙ. 26 88.

ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ CRITICA.

et Philol. 1 894 , 62 οοΠ. Plut. Cleom. ο. 2 7 extr.

Ε(ΤΕ Rei 188, ΕΙς Α (Μ) Β, εΙ R vulgo a,nte Be . Βε, ΕΙ AMR, ΕΙς Ur Ι δδΑ vulgo.

χ:χν

s (ο. 70, s) 6 (ibid.) Sni

Lib. ΠΙ.

216, 8 (ο. 4, s) καί om. Μ. 27 (ο. 4, 7) O1JaL Μ. 29 (ibid.) δ� Μ SΠΙ1ιvοιιέvοις Hertleinius Fleokeis. a,nna.1. 187 7 , 34 BW t, sed Υ. Ηιι Ε. Ζ. x:xm 12 ρ. 361 a.nn. 2 et cf. 3, 117, 5. 21 ?, 6 (ο. 4, 10) τοvσ Μ. 22 (ο. 5, 1) ήν δ' iι Re , ηι1η 25 (ibid.) ιιασσανασην (s. a,CC.) Δ R, Εν Ι l]δη Μ , ηδ' iι C. A(R) vulgo a,ntεo Sch, μ,ασσανιΧσσην Β vulgo post Sch, οοπ. BWl Ι 7 4 ; Υ. Dittenbergerum syll. ι Ι n. 3 05 ann. 1 . 218, 1 (ο. 5, 3) τον βΙου καί της άρχης] de figura υστέρου

προτέρου v. ad 16 1, 25. 16S. (ο. 5, 7) προσδΕί] ;ρ Μι Μ. 16 (ibid.) δ' Ιτι της BWl, δε τά της A M R Οό 39 Ηε 63 Sch V 504 , δε τών της vulgo post Οα 161 , δΑ τά ννν της vel δΕ ταfJΤrι καί Rei 195, δΕ της Ca,mpius progr. Rup pin . 1849 , 8, δε καί Hu. 18 (ο. 5, 8) 1άρ freilich, v. J. Μ. Stah1ium Rhein. MU8. 19 02 , 1ΒΒ. et of. a,d 225, 10. 20 (ibid.) άξΙΟΧΡΕ(ον Ι (8. a,oo.) Μ το κάλ/λα. Α (Μ), το καί άλλους Β (v. BW Fleokeis. an­ na1. 1889,691), το καλώς R Οό 39 Ηε 63, (δε) το κάλλος vulgo post Οα 16 2, το κάλλους σΓ Ιό5 " Ηιι BW1. 28 (C. 6,1) δΕ τών Μ. 31 (ibid.) συνέστη non θΒΒθ soribendum dooet Rei 196. 219, 15 (c. 6, 6) τΟν κατά Βε auctore Sch V 5 05 , την κατα Α Μ Β, τον κατά τών R vulgo. 25 (ο. 6 , 7) παρα1ινόμΕ.{1α Μ, Υ. όηλον δ' οlμαι Stichius Νειιε ρΜΙ. Rundsch. Ηιι S praef. Ι 31 s. 1 889, δ. 30 (c. 6, 1 0) σατριχπιών A R , Β. acc. Μ, οοττ. C. 220, 2 (ο. 6 , 11) δΕυτέραν Al (M) R Οό 39 Ηε 64 , δεvτέρα* Α!(Β) Οα 16 3 monente Ur 155 ". 4 (ibid.) οΜΕ AR, Μ s. aco , corr. C. 8 (C. 6,12 ) Ρα.{1vιιlαv Μ. 16 (C. 6,13) ήτοίιιαζΕν Μ. 23 (0. 7,2) πολιψού Μ. 26 (ibid.) snLytvoILivfjv Μ, Υ. ad 216, 29.

27 (ibid.) Ι � Μ. 221 , 16 (c. 7, 7) Εστι (s. acc. et spir.) Μ. 222, 23 (ο. 8, 10) τίν' BWl, τί l' Lammertus Ι. c. 632, sed Υ. Hu Philol. 1 859, 292. 223, S (0. 9,2) παρά de1. B Wt, Υ. Hu ' praef. 1 42 ann. 2. 6 (ο. 9,3) βΙΡλουσ Μ, v ad 4, 19. 24 (ο. 9, 7) στρατόΠΕό' iv ooni. Ηιι , sed Υ. BW Fleckeis. anna,1. 1889, 147 27 (ibid.) ιΙ"'1ής R vulgo (ν. C. Wundererum Philol. 1894 , 49 s.), ιΙρ*ης Α , δριιη. Ηιι BW·. 224, 7 (ο. 1 0, 2) ήν de1. Bentenus 1. c. 23 Ηιι ', 8ed v. BW 1. C. 1478. 226, 10 (ο. 11, s) 1άρ] 1ούν vulgo P08t Οα 167 a,nte Sch·, qui 1άρ restituto coniecit δ�. Cf. a,d 218 , 18. b POLYB. ΗΙΒΤ. Ι.

ΧΧνΙ

ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ CRITIC A.

226, 14 (ο. 12, 4) πάσιν AR vulgo (Υ. C. Wundel'erum Blίitt. (. d. bayι-. GYIIIn. 1889, 3(5), πάσαν Βε Hu B W ' . 16 (ibid.) παΤQώαv AMR, οοπ. Οα 1 68. 21 (ο. 12, 5) ποτΕ ΑΜ, corr. RB. 23 (ο. 12, 6) νομΕζοντας A (M)R, καί πο τε Α (Μ), corr. R". corr. Οα 168. 230, 22 (c. 1 6, 1) άρμοζόμενοι Α RΥ, άρμοζοιιέν-η Scaliger vulgo post Βε, traditam scripturam tuetur B Jt" Ι 7 s. οοl1. 1, 31, 8 ; 34, 2 . 3, 86, 6Β. fr. 150. 231, 14-18 (ο. 16, 5 εΙ 6) διεψεVσ.fJ'-ησαν - Ίταλίαν ίη ΒΙΙΒρί­ cionem vooat Sieglinus D. ChrQ'n,Ql. d. BeZag. v. Sagunt Diss. inaug. Lips. 1878, 19 ann. 30, sed v. Meltzerum Gescl1. d. KartlI . rr 1)88.

232, 9 (ο. 1 7 , 6) oM�ν' Α Ι, οΜέν' Α! B W " ούδένα C, corr. R. 233, 29 (c. 1 8 , 8) άv.fJ'ρώπωv διαφερόντων] Υ. B 'JlT Fleckeis, annal. 1 88(), 148 εΙ cf. 10, 3, 4. 234, 24 (c. 1 9 , 4) τού ϊ.όφου Βεί 202 Ωί, sed v. Krebsium D. Priipos. oet. 92 ann. 1. 236, 1 (ο. 20, 2) τε Μ. 16 (ο. 20, 5) Μη Μ (υΙ videtur). ]8 (ibid.) έμόί γε Μ (ιιΙ yidetur). 26 (ο. 20, 8) έκδότους διδόναι Qωμαίοις επαιτεον (s. spir. εΙ acc.) Α , έκδ. δ. 1$. έπετέον Β, inιY. δ. 1$. έπαιτέον (άπαιτ-ητέον Ν εΙ ood. Pa1. Yat. 41ί!ί Υ, έκδ. δ. 1$. άπrίτoυυ R, Ι:κδ. δΌ ρ. έκέλευον οοηί. Ωί Ι 7, Γ Ι:κδότους διδόναι] 'Ρω,ίι αίοις έκδοτέου Β WI Ι 57 probante Wielandtio 1. 0. 2 1 s. , oorr. Hu Fleokeis. annal. 1887, 763 8. et comment. Fleckeis. 83. Quod autem Stichius Neue phil. RU1�d$ch. 1889, 5 o ffensioni esse oontendit , Ι:πιτάττειν ηοη ooniungi cum dativo personae , ουί aliquid mandetur , patet a Polybii diotione ηοη alienum θΒΒθ id vocabulum adhibere nul10 addito dativo , Βί conferas 3, 93, 8. 3 1 , 18, 10. 23'1, Ι6 (ο. 21, 4) άμφοίν pro α-ότών B Tt"'1 1 85 οοι1. 3, 27, 3 ; 29, 4 et 6 ; 69, 5 . 19 (ο. 21, 6) ΤΟΟ'μΕν ΤΟ ΑΙ, το μεν τ ο Α', το μευ ARY vulgo, τότε μεν το Hu, τού μεν B W ' 1 22 probante Wielandtio 1. c. 22. 2888. (ο. 21, 8) δε κοινωνείνουν καl.fJ'ο­ λικΟΟτερου Α, δε ΚOΙ�'ωνείν κα.fJ'. Β, δε κοινωνείν ο{; κα.fJ'. C vu)ι;ro ante Οα , δΕ κοινωνείν ο-ό κα.fJ'. R, δΕ κοινωνείν συγ­ κα.fJ'οl.ικι1Jτερον Υ, δε κοινωνείν * * * Ofl κα.fJ'. Οα 1 7 6 , δΈ κο ι­ νω�·είν. οt!τω κα.fJ'. α(ι ίη ora ed. Basil. (Sch Υ 625), δ'/, κοινωνείν (προς πόλεμον παρασκευάζεσ.fJ'αι) ο{; nu.fJ'. Scaliger, δε κοινωνείν (τοϋ άδικήματος [cum hiatu] καΙ τον πόλεμον συνa:ναδ'{χεσ.fJ'αι · οί μεν) ο';;ν nιx.fJ'. Rei 202 Β. , δή κοινωνείν. ουτω κα.fJ'. Sch, δΕ κoινω�'Eίν (τijς &δικlας καΙ σ-υvαναδ'έχεσ.fJ'αι τον πόλεμον. οι. μεν) ο.υν nu.fJ'. B Hrt 1 32. 31 παραϊ.ιπείν A R Y , Υ. Htt Ε.Ζ, ΧΧΥ 20 extr. εΙ cf. ad 191, �5. 238, 17 (σ. 22, 2) δυείν B 1V l Ι 78 Β. et Fleckeis. anna1. 1 �84. 1 1 5 pro δυΟίν ; Υ. ad 324, 10.

.ΔΝΝΟΤΑΤΙΟ CRITICA.

ΧΧΥΙ1

240, 14 (ο. 24, 2) Μαστία Ταρσηtων Meltzer Gesch. d. Kαrth. Ι 520. 18 (ο. 24, 3) και Τυρίων J κυρίων Ο. Hir8chfeldiu8 Rhein. 1�[U8. 1896, 475 ooll. 7 , 9, 5 , sed v. J. Belochium Beitr. Ζ. alt. Gesch. hI·sgegeb. v. C. F. Lehmαrm 1 \10 1 , 283 s., qui oenset aut traditam soripturam θ8Βθ retinendam aut και ante ΤυρΙων θ88θ delendam. Cf Meltzerum Gesch. d. Kαl'th. Ι 340. 241 , 7 (ο. 24, 11) ***1 ιιιΊιίΙ emunto Pel'ottu8 221, lao. indicat Οα 1 7 9 ίη latini8 et add. ιιευε εο appellito , μηοε (immo μήτ') &γοραζέτω μηδέν 8ch, v. Meltzerum 1. c. Ι :!41. 30 (r. 25, 3)

post gγγραπτον di8tinguunt omnes ante Madvigium adver8, crit. 1 48 1 Hauniae 1 87 1 , ante lΥΥραπτον B W ' Hu � ; ad ve­ terem rationem θΒΒθ redeundum dem on8trant Nie8iu8 Gesch, d. gI', u. maked. 8taαten Π 42 ann. 2 , Beloohiu8 1. ο . , Β "γ Beitr. Ζ. alt. Ges(·h. hrsgegeb. v. C. F. Lehrnαnn u. Ε, Κοτιιε­ mαnιι 1 903, 1 3 1 e8. 30β8. (ibid.) άμφότεροι. ίνα ο' έξπ - χ ώρ ι;< , όπότεροι αν χρεΙαν lχωσι τής {Jοη.ffε Ιας, τά πΛ.οία oet. BelochiuB 1. c. , 8ed v. B W 1. ο. 242, 3 (ο. 25, 4) &φοοον ρτο lφοοον Εεί 205 , C. Waohs­ muthius Fe8t.�chr. Ζ. deutsch. Historikertag Lip8. 1894, 58 8S. B W" ; \' . B W 1 . c. 1 3 3 . 9 (ο. 25, 6) διά l[,ff rov A R (Y) C. Wunderel' Philol. 1897, 189 88. , οια l[,ffov C vulgo, ΟΟΠ. Βαι et [ΤΙ' 1 56", Erne8tus. 11 (ibid.) οια l[,ffrov A R Wunderer 1. c., οιά ll.ffov C. ΔΙα l.i.ffov [Tr 1Mb Ernestus, 14 (c. 25, 8) μοι εl'η Di pro ποιείν , Υ. C. Ι Α. Π 842, 1 88 . et of. Scalam D. StaatsvertI·. d. Alte·I·t. Lips. 1898 Ι 140, 24 . 243, 22 (c. 27, 2) και ΣικεΛ.iας άπάσης και ί. θ. unum ver8um add. B W ' 1 58 . 240, 12 ( c . 29, 4) σΙΚEΛ.iαν Α Υ Β "Γ Fleckei8. anna1. 1884, 120 et 1889, 1 4 8 8., σΙΚΕλίας R vulgo , v. ad 114, 29. 246, 18 (ο. 30, 3) P08t άπώλsιαν add. και τήν τού "Ι{Jηρος (immo τήν "Ι{Jηρος, v. 3, 14, 9 ; 76, 2 et 6. 4, 28, 1. 10, 35, 3 θΙ of. Β W Philol. 1 903, 54888.) ποταμΟύ οιά{Jασιν et ρτο α Ιτία ν coni. αΙτίας Η. Hes8elbarthiu8 hist. - kI·it. Unters. ί. Be1". der 3. Dek. d. Liv. pt'ogl·. Lipp8tad. 1882, 8 et hi.'5t.-krit. Unters. Ζ. 3. Dek. d. Liv. Ha1. 1899, 9 1 8. ; v. Meltzerum 1. ο. Π 597. 247, 1 (ο. 31, 2) <ύΠΕ{Λ.ηφΕ M R8. 5 (ο. 3 1 , 3) τοΛ.μήσαι Α Μ R, οοπ. C. 7 88. (ibid.) μηδεν αν iκ τών νύν παρόντων EV').,. {le{J. μηοένα τών νούν έχόντων B TfY I 1 6 9, μηoeνα τών νούν ποτ' αν (pro νούν ΑΙ ίη marg. νύν) ευΛ.. {lE{J. μηδlνα τών νούν έχόντων Α, τών Ι νύν ποτ' αν (OnιiB80 μηδlνα) ευΛ.. {JE{J. μηδέν α

τον νούν iχ6ντων Μ, μηδένα τών νύν ποτ ' αν ευλ. {lE{J. μτιο/να τών νούν έχόντων R Ob 44 Ηε 72 , μη οένα τών νούν iχόvτων αν εύl.. {JEfl. Ur 156\ μηδlνα τών νούν έχόντων ποτ' αν 8ύλ. flE{J. Re Οα 185 , μη ΟΕίν άπα τών νύν πιιρ6vτων ευΛ.. ρε{J. μηδένα τών νούν έχόντων Εεί 207 , μή οιά τών νύν ποτ' αν ευλ. flEfl. μηδένα τώυ νουν έχόντων Sch , μηδέποτ' αν ευΛ.. {lEfl. μηδένα

XXVΠI

ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ CRITICA.

11 (σ. 3 1 , 5) 10 (σ. 81, 4) τ1ιν om. Μ. τών νoiίν E%όVΤωιι Be. 28 (σ. 8 1 , 9) σ"νΟΡΥιοούμΕνοΙ' EtffL Α1, EfffE AIMR, corr. B W 1. 29 (ibid.) κ-α1 έπΙ] Υ. B W Fleckeis. B W 1 pro σ"νΟΡΥιζόμΕνον 31 (σ. 31, 10) κα1 κατ' ΙδΙαν Di pro κα1 &nn&l. 1889, 687. ΙδΙα ; Υ. BW 1. σ. 682. • 248, s (σ. 3 1 , 11) &ιιαΥιιιώσκο"σιν et &ναΥΙΥιιώσκο"σιιι Α per 6 (σ. 81 , 12) πόΤΕρα Ι A (MR)� dittogr. , &ναΥινώσκο"σι M R·. 11 (σ. 82, 1) :η A M R , σοπ. πόΤΕΡ' Ben 2 1 7 , corr. B W 1. 12 (ibid.) δ"σ(ανά)Υνωστον B W1 Ι 85 secutus C&m­ σα 186. pium progr. Ruppin. 1849, 10 pro δούσΥνωστον. 18 (ibid.) 16 (σ. 82, 2) κα.ftάΠΕΡ �ν Ι ΕΙ Α(Μ). βlβλων AMR, σοπ. Hu 1. 16 (ibid.) κατάμικτον AMR, σοπ. Re Ur 156b Sc&liger σα 186. 18 (ibid.) τών κατα πούρρον κα1 τΙμαιον σνΥΥραφέων κα1 καιρών ΕξηΥήσΕως ΑΜΒ, ffi1g τών (της, omisso τών C Ob44) κατα πούρροιι κα1 τΙμαιον σνΥΥραφέντων καιρών ΕξηΥήσΕως R ύb 44 He 72, τής τών κατα πούρρον ."ιμαΙιΡ σ"ΥΥραφέντων καιρ. έξ. Ur 1 57&, τής τών κατα Πούρρον ';'πο ΤιμαΙο" σ"ΥΥραφέντων καιρ. έξ. σα 186, (της) τών κατα Πούρρον κα1 ΤΙμαιον σ"ΥΥραφέων κα1 καιρώΙ' ΕξηΥήσΕως σοηί. Sch , τών κατα Πούρρον ceteris deletis Be , τών κατα ΠούρρΟ11 καιρών ceteris deletis Hu Fleckeis. &nBo.l. 1857,8388. 24 (σ. 82, ι) Υραφόντων Μ (ut videtur) o.nte Sch, et qu. Ι δ. yραφέvτων AMtR vulgo. 249, 4 (σ. 32, 6) έΠιΥινωσκόμενα ΑΜΒ, έΠΙΥιΥνόμενα R vulgot 5 (ibid.) τα o.dd. Οα 186 , om. AMR. corr. Hu 1. 9 Σι­ 13 (σ. 32, 8) πολέμονσ Μ (ut vide­ ΚΕλΙας Be, Υ. o.d 1 14, 29, 15 (σ. 32, 9) τ1ς Α , τισ M(R). tur) et (A"R), πολΕμΙο"ς Α 1. 16 (ibid.) Υράφο"σιν Α Β , Μ (s. o.cc.) , σ"ΥΥράφο"σιν R vulgo ante Hu 1. ';'ΠΟλαμβάJ ναι Α 1 (ut videtur), -hπολαμ{t«l vοι Μ (Α ",B C) Ob44u Gro, ';'πολαμβανονσι R vulgo, ';'πολαμ{tάνΕΙ restituit llu 1, 91 (σ. 82, 10) μέρο"ς ΒΜ pro μέρος σοΠ. 7, 7, β. v. &d 5, 29 202, 24 (σ. 84, 9) Et..ftvttroo] id o.dverbium hoc ηηο 10σο a. Polybio o.dhibitum tuetur Hu comment. Fleckeis. 84 Β. 254, 8 (σ. 36, s) σvμ(jάλλΕσ.ftαι ΠΕποΙηκε AR B W1 Hu!, σ"μ(jάJ..λεσ.ftαι & ΠΕποΙηΚΕ Β, σvμ{tάλλΕσ.ftαι πέφνΚΕ Ur 157& vulgo post σα 190, σ"μ{t&Uεσ.ftαι έΚΠΕποlηΚΕ Sch , σvμ{tάλλΕσ.ft' έΚΠΕ­ ποΙηΚΕ Hu 1• 256, 18 (σ. 88, 8) trtaffL.ftlvat AR, lJtaffl.ftea.ftat Rei 215 Sch

lex Pol. 152 B W t, ad tro.dito.m scripturam redit B W! ; no.m Polybius videtur activ& forma. uti, ut comparet istos scriptores cum rhapsodis recit&ntibus (v. Sta.llbo.umium ad Plat. Ch&rmid. ρ. 162 D).

257, 14 (σ. 39, β) [τη" δΕ Καινην πόλιν Ινιοι Νέαν Ka(l%1j­ trdva καλoiίσιν] ,Quibuscumque 10σίΒ Polybius de Ca.rth&gine nova. mentionem facit, o.ut Καινήν πόλιν (2, 13, 1. 3, 13, 1 ; 16, 8 ; 17, 1 ; Sθ, 5; 89, 11 ; 76, 11 ; 95, ,. 5, 1, Ι. 10, 7, δ) aut Καρ%ηδόνα (2, 1θ, 1 τήν ΤΕ παρα μέν τισι Καρ%ηδόνα, πιχρα δέ τισι ΚιχινηΙ'

ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ CR1TICA.

ΧΧΙΧ

πόλιν πr;ιοσct'/οr;ιεvομέvηv, 10, 6, 8 τη" Εν ΊPηr;ιί" Καρχηδόνα, 10, 16, 11 της κατα την ΊPηr;ιΙαν Kαr;ιxrιιMνoς, cf. l0, 8, 1 ; 9, 3. 1 1, 31, 1)

nominat ; sed quamvis uno loco Strabo (ΤΠ, 2, 10 ρ. 147 Ο) Polybii testimonium afferat hoc : ΠολυΡιος δΒ τών περ/. Καρχη­ δόνα Νέαν άr;ι'ί'υr;ιείων μηησ.fTεΙς . . . , ta.ntum abest, ut putemus haec Polybiί θββθ verba. , ut pa.teat Strabonem suum dicendi genus secutum ΗίΒΡθοηίθοθ illam urbem dixisse Νέαν Kαr;ι �ηδόνα. Quae Βί recte Βθ habebunt, negari vix poterit a Polyblo hanc urbem aut Καινηυ πόλιν θoΏΙ Kαr;ιχηδόνα dici, sed nomen N o v a e Carthaginis ab ΠβΏ Polybii prorsus abhorrere. 1taque mani­ festum est interpretamentum illud την δε Κιχιν1ιν πόλιν ­ καλούσιν e conte:xtu θββθ eiciendum' BWl 1 36. 19 β. (c. 39, 8) post �ξακoσίoυς lac. indica.t GrOm, άπα δΙ; τοντου [scil. τού 'Εμ­ πορείου] εΙς (cum hiatll) τα ίJρια (cum hiatu) τα τών ΊΡήρων τε και' Κελτών {vel εΙς τα &κρα (cllm hia.tu) τών Πυr;ιηναΙων] στάδιοι �ξακόσιoι (cllm hiatll) add. Sch, άπα δε (immo δ') Έμ­ πor;ιΙov πόλεως ε/ς Nάr;ιPωνα περ/. �ξακoσίoυς Μ. C. Ρ. SchmidtillS de Pol. geogr. Diss. ίηθοΠΙ. Berol. 1876, 10 B W t, άπα δ' 'Εμ­ πορίου πόλεω. iror; τής ΠΡOEιr;ιημένης �αχίας πor;ιευoμένoις παr;ια

του αΙγιαλιαν περ/. όκτακοσίους , διεκράλλουσι δε τα Πυr;ιηναία δr;ιη (cum hiatu) ΠΕΡ/. �ξακoσΙoυo GuH. Osiander De'r Hannibal ­

weg Berol. 1900, 9 ; secutus. ea., quae SCh V 574 8S. di111cide θΧ­ exponit, BW affirmat post �ξακoσίoυς excidisse θθο , quae de dista.ntia ,Emporii usque ad IOCllm illum (§ 4 s.), qlli terminus est Hispaniae et Galliae , Polybius dixerat , quam distantiam 600 fere stadiorum fuisse negari ηοη potest, etsi prorsus aliter iudicat Cuntzius ΡοΙ. u. s . W erk Lips. 1902, 20 ss. 2 1 ββ. (ibid.) ταύτα γαr;ι - ΕπιμΕλώο] baec verba ηοη θββθ secludenda studet docere Cllntzius 1. c. 2 1 ss. 208, 26 (c. 40, 6) lJovτs. (deleto ουκ) δε τότε καιr;ιόν Rei 2 1 7 , ουκ Κχοντες δε καιρον, τότε Madvigius advers. crit. Ι, 48 1 8" ofJx Κχοντες δ' εΙς τότε καιr;ιόν Wiela.ndtius 1. c. 47, sed v. Βεί 1. c. et Sch V 578. 2δ\), 9 (c. 40, 9) 6 την ';;πατον ι2 ρχην ειι..η φώς BW·, κα/. τ. �π. άρχ. εΙλ. A R, τ. �π. άr;ιχ. 1!lλ. deleto και' Rei 217, (6) καΙ. τ. �π. άr;ιχ. εΙλ. Να 1 29 coll. 21, 8, 1 , 22 (c. 40, 13) ψιϊ..ώ ν pro <όψηλών Ε. Wolfflinus Ant, v. Sψ. u, ΟοεΙ. Antip. Vitoduri 1872, 66 coll. Liv. 2 1 , 25, 9 Hu ". 260, s (c. 41, 2) 'π/. Α R (traditam scripturam tuetur C. Wunderer coni, Pol. 7 coll. 1J, 83, 1. 10, 8, 1. 16, 18, 15) BW', <όπα vulgo post Rei 2 1 7 , Κτι Matzatius apud Hu · praef, Ι 59 ; v. ad 315, 2. 261, 15 (c. 42, 3) 'ξΕΡαλε Σ ante Be. 29 (C. 42, 6) Βοδμίι..κου pro poαμlλκoυ Niesius PauZy - 1Vis sowa Realenc. cet. m 680 BW', v. Dίttenberβerum syll . 2 n , 167, 4. 262, 22 (c. 43, 2) ευκινη!τατων Α (R), Ευκινήτων Β, corr, Σ ante Re. b*

χχχ

ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ

CRITICA.

260, Ι2 (σ. 44, 12) μΕλόντων Σ ante Ca 198 pr� μΕλλόντων. 266, 28 (σ. 46 , 4) προσΕμαλλον Α F R Β -U' 1, προσΕμαλον C vulgo ; Υ. Hu Ε. Ζ. ΧΧΙ 15. 268, 6 (σ. 47, 2) τας δύσΕις ;ι;ειμE�ινάς A R, τας χι:ιμ. δύσεις , de1. Hu qu. 1 1 8, Υ. Cuntzlum 1. σ. 62. C vulgo, τας Ι2 (σ. 47, 4) περΙ Σ ante Sch pro παρα. 16 (ibid.) [ως Κrebsius D. Priipos. cet. 20 B Wl pro ώς, v: B W Fleokeis. annal. 1889, 149ss. 'ΛδρΙου BW Fleckei8 . annal. 1884, 115 pro &δρ{α. 269, Ιο (ο. 48, ι) Ι τε καΙ Α(Β), καΙ R vulgo, τΙς καΙ B W l Ι 59. Ι 4 (ο. 48, 2) (τοvς) τόπους vulgo post Rei 222 , sed Υ. ad 57, 3. 210 , 9 (ο. 48, 9) τε A M R , δε Sch errore. 2'ί1, 26 8. (σ. 49, 9) αfJτφ, *** <δπήκουσε] αmών Ι α1ιτώ V1tη­ νουσε ι<δπήκουσε Ar R) A R, αfJτφ <δπήκουσε (cum hiatu) Rei 225 Sch , αfJτόν (ί. θ. Hannibalem) , <δπήκουσε Ben 22 0 , αfJτφ τa1ί&' υπήκουσε ooni. Hu 1, Γα,)τών α,)τω] <δπήκουσε B W 1, &δήριτον, αυτώ <δπήκουσε (cum hiatu) C. Wunderer οοηί. Ρο!. 14, α,)τω, νoυ�ε;ι;ώς (vel προ,ιτύμως) .[,πήκουσε B W Fleokeis. anna) . 1889, 15598. , α,)τφ συνυπηκουσε ooni. Hu ", αmόνομον α,)τό&εν συνυπήκουσε (νοlώΙ υπήκουσε) C. Wunderer Philol. 1894, 50, αύτώ, (προ,ιτύμως) <δπήκουσε Β Π' 0011. 1, 66, 7. 11, 34, 7 (videtur θη:i.ώ. oodicis archetypi librariu8 non modo dittographiam αfJτών ante vocabulum α,)τώ perperam inserui8se, sed etiam ante <δπ:ή­ κουσε omisisse adverbium quoddam , quo Polybius signifioarat Hannibalem regi auxilium oranti libenter θΒΒθ obseoutum, quod prope manifesta esset utilitas societati8 oum regulo faoiendae). 214, 30 (ο. 51, Ι2) �πΙ' δυεΕν κα1 τρισΙν ήμΕραις de!. Ε. Hassius Fleckeis. annal. 1898, 1 6 2 S8 . 210, Ι8 \0. 52, δ) μηδεν δυσχερΕς] δυσ' �Eρες μη δεν Α 1(R) Suid. Υ. κηρυκειον et σύν&ημα vulgo, ηοΙίΒ ' et ' supersoriptis ordinem verborum mutat ΑΙ (ν. B W l Ι 4 s. et 24) B W; μηδ!ν punctis notavit Α 2. 20 (ο. 52, 6) συλλογιζόμενος (δ' Ικ τών εΙκότων ώς δεξάμενος) vel συλλ. (δ' ώς εΙκός διότι δι:ξάμενος) Stichius Neue phil. Rundsch. 1889, 5. 216, 3 (σ. 53, ι) πάντας Ι &ρδην Α(Η) , πάντας (�ν) &ρδην Soaliger vulgo post Sch , at Υ. ad 197, Ι6. 218, 9 (σ. 54, 8) ΕπεβιΧλλετο Stichius de Ρο!. dio. genere 166 , sed Υ. Hu Ε . Ζ. Χ ΧΠ 1. 6. 9 et cf. ad 818, 18. 880, 12. Ιό (σ. 5J)., ι) �π:1 ",ovr; ΑΒ, �ΠΙΕτοiiς R vulgo, �πετοiiς Hu, Επ' Ντου. Bothius 1. ο. 23 Β JV (de �ΠΙ cum genetivo ooniuncto signifioante tempus Υ. Κrebsium D. Priipos. oet. 80). 280, Ι9 (σ. 57, ι) διε6ελ&είν Μ, sed Υ. 1, Ι3, ΙΟ. 2Ι (σ. 57, 2) ήρακλέους Α Β , Μ ut videtur , ήρακλι:Ιους R, Υ. BW Fleokeis. annal. 1884, 1 1 8 8. et Ru ' praef. 1 49 8 . 23 (ibid.) ταύταις A M R, oorr. C. 26 (ο. 57, s) κατ' α,)την Α Β Be, κατα Ι την M (R) vulgo ante Be, κατ" D. 29 (ibid.) τό Μ Ο , om. A R.

A�NOTATIO CRITICA.

ΧΧΧΙ

281, 28 (ο. 58, 3) παραλιπείν R vulgo, παραl.ειπείν Α, παρα­ λείΠΕιν Μ HU j v. Hu Ε.Ζ. χχν 12. 282, s (ο. 58, 4) αύτoί� Hu. 6 (ο. 58, 5) πολυπραγμονείν Μ, sed superscriptum est altera fortasse manu δή. 12 (ο. 58, 7) ηνυεν Α Hu, ηνυε Ro vulgo, ηνυε Μ. 21 (ο. 68, 9) τών πάρεξ οντων Α (τών rταρεξόντων Μ) R vulgo ante Οα , πάρεξ τώΥ οντων Σ' vulgo post Οα 2 1.1, traditam scripturam restituit Sch V 6 1 2 s. 27 (c. 59, 2) προσεβΕβασαΥ A M R , corr. [Jr 1ή8" Οα 2 1 1 . 283, 4 (c. 59, 4) τας μεγάλας A M R , μεγάλας vulgo post Rei 231 Sch. 'Restitui πoΛ.J..ας και μεγάλα�, quod ηοη sine veri­ similitudinis speoie esse excogitatum και illud docet, quod per

errorem ίη codicibus Α Μ irrepsit ' ίη membrum anteceden s :

πραξει� κ α ι φι1.0τιμ,Ια�' : B W l 1 86. 6 (c. 59, 5) γινώσκεΙΥ και &λ1]'Ιτινώτρον Σ' ante Βε, και γινώσΚΗν Ι &λη.ιJ-. A (M R) ()b 5uu He 82, και άλη&. γινώσκειν Οα 2 1 1 vulgo. 13 (c. 59, 7) και τας A R , ις τασ Μ. 23 (c. 60, 1) το μΕν OfJV πλη.ιJ-oς της δυνάμεω� οπερ Ι;χων R vulgo, το - Ηχων omis8o οπερ Α, τι [χων coni. Hu \ το - (�ν) Ιχων coni. Hu ', το - (ο σον) ΙχωΥ Di Fleckeis. annal. 1869, 1 1 7 B W ' Hu ", 8 - Ηχων coni. Stichius Neue phil. Rundsch. 1889, 5. Scriptura eodicum re­

centium ideo videtur ex cod. archetypo esse derivata neque coniectura inventa, quod pronomine σπερ hiatus tam bene evi­ tatur , ut credi vix possit '!t viro quodam docto Byza.ntino hoc esse excogitatum , forma Ο repudiata. 284, 3 (ο. 60, 4) γαρ add. Σ' ante Οα 212. 25 (c. 60, 10) αύτώ vulgo post Be . . 280, 23 (ο. 61, δ) 'πιβάλ1.εσ&αι AR, fπιβαλείσ&αι coni. Sch, αν fπιβαλεσ.ιJ-αι Να 345 , fπιβα1.Εσ.ιJ-αι Hu ηη. Ι 24 Di j videtur Polybius voluisse exprimere Publium fuisse fisum Hannibalem λlpes superare ηθ tentare quidem (oVιJ' fπιβάλλεσ.ιJ-αι). Cf. Stichium de Ροl. dic. gen. 183s. 286, 8 (ο. 61, 9) διότι A R vulgo Kaelker 1. c. 246 s. , δια

και Hu. 2 88 , 5 (ο. 63, 2) βουλευσονται Α 1, βουlευωνται A"R vulgo, μου1.ευονται F , μου1.ευσωνται Hu. 6 (ο. 63, s) συγκεκΙηκέναι λ F R , συγκεκλεικέναι Σ" C vulgo , συγκεκλrιΚEναι Να 1 18 HU j v. Schweighaeuseri lex_ Ροl. 571 Β. , Meisterhansium 1. c. 36, 4, Schweiz.erum Ι c. 60, Ε. Mayserum Grαmm. d. gr. ΡαΡΥτί cet. Ι § 1 1 , 4. 27 (ο. 63, 8) τήν τοιαυτην A F R C. Wunderer Bliitt. (. (Ι. bayr. GyInn. 1894, 364, τοιαυτην CD vulgo, οοπ . Be auctore Schj videtur enim τήΥ α;;τήν utique esse necessarium et prapter sensum et propter ηνπερ insequens. 2 90, 8 (ο. 64, 5) μόνον ο;; το1.μώσι κατα πρόσωπον {δείν A R vulgo (Rei 236 : 'est idem ao Βί alius dixisset ov τολμώσιν ήμάς ΙδεΙν μόνΟΥ κατα πρόσωπον non audent videre nostruIn vel solun�

χχχπ

ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ ORITIOA.

ipsum vultun�' ; de insolita verborum co11ocatione Υ. ad 112, 4), μόνο.ν o.�Xl o.� (σωη hiatu) τ. κ. ΠΡο le. La.-Roche Charakt. d. ΡοΙ. Lips. 1857, 64 ann. t, [μόνο.νΙ o.� Τ. Κ. ΠΡο ί8. vulgo post Be , μένειν O-� τ. Κ. ΠΡο Ι8. Β W Fleckeis. annal. 1884, 117, μένειν o.� Τ. Κ. 'Πρ. Ιδόντες Hu ι σοlΙ. 1, 31, 5. 6, 55, 9, σΧΕδον o� Τ. Κ. ΠΡο Ιδ. Ο. Wunderer Bliitt. f d. bay r . Gyn�n. 1889, 346. 29 (σ. 64, 10) έφ' &ς pro σφας ΣΙ ant.e Οα 217. 292, 21 (σ. 66, 2) -όπό το.υ σοώ. BW: 26 (σ. 66, s) (ως μΕν το.υ πρώτο.υ πο.ταμο.υ usque ad eum fluvium, αd quem pri11tum venerunt (σί. 3, 68, 5 έστρατο.πέδΕυσε ΠΕΡΙ 'Iio.V!; πρώτο.υς λόφο.υς cαstra fecit circa ΤU1ltul08, ad qU08 prim08 venit). 293, 8 (σ. 66, 7) γαρ a,dd. ΑrΟ Σ. 17 (σ. 66, 9) καΙ στρατο.πεlJΕvσας ΠEΡ� πόλιν ΠλαΙΙΕντΙαν] senarium agnovit Bothius 1. σ. 23. 21)7, δ, (σ. 69, 3) α-ότο.υ Hu. 19 (σ. 69, 8) πράΤΤΕιν (τι) yαI�o post Be auctore SCh co11. 8, 60, 13 ; 70, 10. 15, 29, 1. Sed πραττειν absolute positum θοΗίΒ quoque locis adhibetur, velut 5, 75, 9, 298, 23 (σ. 70, 4) τα 81; A F R , τα γαρ Οα 222 vulgo , τά τε γαρ Be , τά τε B W, 31 (σ, 70, 6) προ.ΚΕίμένων A R , -όπο.κει­ μένων Grom B W; Υ. Kaelkerum 1. C. 243 σΙ Κrebsium D. ρι·α­ ΡΟΒ. cet. 82 s, 2θθ, 6 (σ. 70, 7) Επιιια.fJoεσταμένο.vς Oondos Bull. COT1·. hέΙΙ, 1877, 64s. B Wt, sed v, B W Fleckeis. annal. 1889, 158, 21 (σ. 70, 11) &εΙ om. D Di; sed cf. Ο, Wuudererum σοηί. Ροl. 19 et v, ad 14, 4, 9, 27 (σ, 71, 1) καστρατηγεΤν (Βίσ) Ob 53, στρατηγείν D He 87 , καταστρατηγεΙν Ο Ε Οα 228 vulgo, στρα­ τηγεiν Λ F vulgo post Be; καταστρατηγεΙν praefert Κrebsius Ζ. Rect. d. ΟαΒ. cet. ΠΙ 23, sed v, Hu Berl. ρΜl. WQch. 1890, 1441 s, 300, 27 (!'. 71, 8) '(τακτον) ηδη B W ', ήδη F R , n**δ'η Α, in ce·rtαm cαstroru m partenJ Οα 224, ήδη γνώριμον ΥσΙ ήδη προ.­ Ειρημένο.ν Rei 246 , συνή.fJoη coni. Hu 1, δν nlJEt Β W1, n.fJoάδη (voluit n.fJoMoι) Schenkelius Bursians Jahresber, cet. 1886 1 248, 4πο.δΕιχ.fJoέντα vel 6ητον vel σvvτε.fJoέντα Ο. Wunderer coni_ Ρο!. 17 Β. 30 1, 26 (σ. 72, s) δρμ"ι καΙ 'lCQo..fJoVILlOΙL ΠΕΡ! 'ι!ο 'lCl".fJoo.!; AF, δριι11 κα! προ..fJoυιιlrι πεQι(ijιιι) το 'lClij.fJoo.g corr, Hu F��ckeis, ιnιnθol. 1867, 304s. , δρμΉ καΙ προ..fJoυμΙα ",ερι(eγΙγνετo.) [SlC] 'ι!0 'lCljj.fJoo!; Di Fleckeis, annal. 1869, 1 1 7, 'διnι.η καΙ προ.fJoυιιlα περ! το 'lClij.fJoo.!; .ην ΟΕ' Ο. Wunderer coni. Ροl. 15 et Bliitt. (. d. bayr, Gymn. 1889, 846. 802, 31 (σ. 73, 1) 6'υνεπλέιιησαν F Hu B W', σvνεπλειιεισαν et συνεπλεκηΟ'αν Α per dittogr. , συνΕπλάκησαν Ο Σ (R incerti) vulgo, 808, 5 (σ. '73, 3) προ.Ειμένων B W.1 auctore Be, sed Υ. ad 9, 11&, 11. 31 (σ. 74, 1) Νομάδων] λο.γά8ων coni. Holza.pfel Fleckeis. aunal. 1895, 787.

ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ

ORITIOA.

xxxm

304, 7 (C. 74, 2) συνΕω-Β-οϋντο Di, sed Υ. ad 68, 26. 308, 10 (ο. 77, 5) αvτον A"R" vnlgo , αvτους Ο', corr. B W. 309, 21 (c. 79, 1) (τους) ΗΙΡηρας Β W', sed v. BW Fleclreis.

&nna1. 1889, 677 &nn. 17. 312, 22 (c. 81, 10) 'ltQOLivctt Α (Μ Β. aoo.) F R, corr. σα 232. 23 (c. 81 , 10) Εσται AFR vnlgo, Εστι Μ secundum Βο, Εστ' (sic) Ben 221 , Ισται transponit post δ ΠΡΟΕστως Di rv 5 , qui prae­ tere& conicit fortasse expungenda θΒΒθ δ προεστως τών πολε­ μίων , tσ-Β-' Hu qu. ΙΙ 5 , Εστιν Bentenus 1. c. 82 , οοπ. Β 'JV '. 26 (c. 81, 11) α1ιτανδρι;ι Μ, 29 (ibid.) αvταvδρι;ι A F M E ; formam per Ει scriptam Polybio θΒΒθ reddendam censet Ο. Wunderer Blίitt. (. d. bayr. Gymn. 1889, 344. ΑΙ sicut in epistula .A.nti­ goni regis ad ΤθίΟΒ quarto a Oh. n. sa.ecu1o d&ta. adhibetur forma &μισ-Β-Ι (Dittenberger sy11.! n. 1 7 7, 6), ίΙιι. Polybio quoque α·ύταvδρί videtur θΒΒθ concedendum. Of. praeterea ad 20, 1 et 36, 29. 26. 29 (C. 81, 11) γίνεται (ηοη γίγνεται) Μ. 313, 15 (c. 82, 4) post ταVτO vel post πάσιν add. σvvΙΟVσιv vel σVVηγμέVΟις Rei 257 probante Schweighaeusero, post τα1ιτο add. συνη-Β-ροισμένοις Wielandtius de Pol. arohetypo. Diss. m­ aug. Heidelb. 1887, 47. 315, 2 (C. 83, 7) Απι A F R (tradit&m Boripturam tuetur Ο. Wunderer coni. Pol. 7) B W', fJπΟ vnlgo post Rei 258 ; v. ad 260, 8. 5 (c. 84, 1) ό μ ΙΖλώδους Δ Β W' Hu ', δμΙΖλώδους F" R" vulgo ; v. ad 316, 21. 316, 21 (ο. 84, 13) όμΙΖλης Δ Β W' Hu Ό δμίΖλης F" R8 vulgo ; v. ad 315, 6 . 318, 18 (c. 86, 3) πάσι μΕν iπε(JάλΕΤΟ B.W pro ΑΠΕμάλι;το μέν πάσι ibid. ΑΠΕμιΧλλΕΤΟ Stichius de Ρο1. dic. genere 166, sed v. ad 278, 9. 26 (c. 86, 4) καί τι Β W pro και το. 320, 12 (c. 87, δ) μ εγάλως D E Oobetus Mnemo8. 1876, 362, sed v. BW Fleckeis. annal. 1884, 120. 321, 10 (c. 88, θ) ΠΡΕνΤΕτιανην Ο Ob 57 Ηε 93, πραΙΤΕΤ­ ΤΕιανην Δ ', πραΙΤΕττιαν1JV Α ι R, πραιτovτιανην Ur 159b co11. Liv. 22, 9, ΠΡΙ;ΤΕτιανην vulgO post σα 239, ΠραΙΤΕττιανην resti­ tuit Sch co11. Steph. ΒΥΖ. ρ. 534, 6 , quam formam testimoniis titulorum confirmaή annotat ΝίΒΒθηΜ ItαΙ. Landesk. Π 428 ΙΙοΜ. 5. 26 (ο. 88, 8) Ναρνίαν Seeokins Hermes 1878, 509 s. BW 0011. Ihnii hist. Rom. Π 181, δαυνίαν ΔΙ (vel Ar) R vu1go, δ***νίαν Δ, ΠΕΡ! την Δαυνίαν coniungit cum Εξώρμησε pa.ra­ graphi anteoedentis S. Pallazani ΒοΙΙ. di filol. class. 1902, 182 ss. (eam disputationem inspioere non potui, v. Woch. (. klαss. Pht1ol. 1902, 529). 322, 25 (c. 8 9, 6) EZEιV Ελπίδα Ben 222 B W ' Ι 81 s. Hu ' pro Ελπίδα Εχειν. 27 (89, 8) 3λων Ur 159b pro νομιΧδωφ, 3.1.ωφ πραγμιΧτων Ο. Wunderer Philol. 1894, 62 s. , v. 5, 66, 7 εΙς το",

ΠΕΡ! τώφ 3λων συγκαταμαίνΕι'" κίνδυνον.

XXXIV

ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ ORITIOA

323, 30 (ο. 90, 7) 0-6ενοαντάν1jV A R , 0-6sνΟ1Jαllτανήv .υ�, unde 0-6ενοαντανήν corr. Hu; de forma, nominis Υ. Ditten­ bergerum Hermu 1872, 151 et 304. 31 (ibid.) Τε'λεσΙαν Oluver lta,1. a,ntiq. 1224 e Liv. 22, 13, 1 B W1; sed Υ. Nissenum, 1. θ. ΙΙ 801, 6. 324, 10 (ο. 90, 11) δ1JSίν B W l 1 78Β. et Fleokeis. a,nna,l. 1884, 115 pro ιf1Joill, Υ. a,d 238, 17. 21> (ο. 91, 2) ΧQήσ.{tαι τοίι; ΙμπορΙοιι; Ben 222 Β W pro τοίς ΙμπορΙοις XQija.{tcιt. 50 (ο. 91j4)

σεννo�εσάνoι ** {οι Αt vel Ar) AR , σΕνΟ1Jsσάνοι Ο vulgo a,nte Sch , Σενoεσσcινol Steph. ΒΥΖ. , Σsνovsσσανο1 vulgo post Sch, ΣeνΟ1JsσCΙ1l01 Hu B W " ΣEIIOEσcινol BW" quod et \i La,tinorum cxprimitur Gra.eoorum ο (v. Dittenbergerum Herrιles 1872, 2828S.) et SENVISANIS ooourrit in titulo la.tino (v. B Wl 1 73). 325, 17 (ο. 91, 9) ροβΙ ΣCΙ1Jνlτιδο,,; a,dd. δε1JτέQCΙ δΙ; iι (oum hia,tu) ιίπό τοv iQι{lανοv (oum hia,tu) Ο e oa,p. 92, 1, δS1JτέQα δε iι ιίπb (δ' ιίπό oorr. Hu) τής Λατίνων χώρας ooni. Sch, δEντέρcι δ' ιίπό τής Λι:ιτl1l1jς B W, διCι. τής τώll Tιcινιτών x&ιρcις, δEVΤέρα δέ κcιτCι. τόν Έριμιcινόν κcι1 το
ΑΝΝΟΤΑΤΙΟ ORITIOA,

XXXV

'Δννφου) τοί. �ξ Εκάστο" τάγματο. προκεχ. εΙ. την τού σΙτο" οΙκονομιαν. Mandaverat igitur Hannibal, ut unaquaeque exer­

σίαιΒ parB certam frumenti mensuram ad ΒΠΟΒ (ηοη ad Hanni­ balem) quotidie adveheret, tantam scilicet , quanta eBBet im­ perata agminis administratoribus Χθί f·rumentariae. 840, 22 (σ. 103, 4) σvνs(:lε(:lήκει] v. Hu Ε. Ζ. ΧΧΧΠ 16 ρ. 93. 30 (σ. 103, 7) tιντιφιλOνEιΚOύντα A R vulgo, σοπ. Di B W', Υ.

B Πr ι

IV 21.

μετα τών ΙππΕων αfJτού C Ob 60u vulgo Sch , αvτών μετα τών ΙππΕων A F R , αvτών μετα τών Ιππέων αvτού He 100 vulgo ante Sch , αVτoύ μετα τώ'V Ιππέων Σ Re ante Βε. 24 (ο. 105, 6) σημεΙας A F R B W!, σημαίας C vulgo , v. B W ' IV 21 et cf. ad 353, 26. 84 3, 21 (σ. 106, 2) ρηγοϋλος F" R" vulgo , QTJyovloE; (s. ao c .) Α, Ρήγουλο. Be Hu Β W·. 344, 7 (c. 106, 6) ποστοVμιον ΑΒ R·, corr. B W ·, v, B W' IV 19. 346, 6 (ο. 1 0 7 , 12) τοΙς ρωμαίοις στρατοπΕδοις A R vulgo ante Sch, τοίς ρωμα;;κοίι; στρατοπέδοις Β vulgo post Sch (ν. ind. hist. * 1 96 v. 'Ρωμα;;κ6ς), το;ς ρωμαίων στρατοπέδοις Σ, ut conie­ oerat Hu. 347 , 10 (0. 108, 7) τ6 τε] το δΕ o oni . B W σο l1 . 1 , 60, 8 ; 65, 8 ; 82, 8. 2 , 29, S ; 55, 2 . iJ, 4, I S ; 17, 6 ; 49, 15 ; 70, 10 ; 89, 6. 4 , 8, 4 ; 50, 5 ; 60, 10 ; 77, 3. 5, 12, 4 cet. 300, 25 (ο. 1 10, 10) σταδΙων A F R vulgo ante Sch, σταδΙου. superscripto ων Ο, σταδΙους vulgo post Sch, στά.δι ' Hu, Υ. B W Fleokeis. annal. 1890, 833 Β. 301, 6 (ο. 1 1 1 , 2) ίπποκρατοϋντας A F R vulgo, ίπποκρατοϋν­ τες Hu Fleokeis. annal. 1858, 817 Hu \ ad traditam scripturam redit Hu t ; v. ad ρ . 145, 27. 303, 26 (σ. 11 3, S) σημείας A F R B W, σημαίας Ο vulgo, v. ad 342, 24. 300, 18 (σ. 1 15, 1) Ιπισος A F R , Απ' ί'σον Hu 0011. 2, 50, 7. 6, 38, 4. 8, 1, 2 B W 1, Ιπ' ί'ση. Di 0011. 10, 16, 9, traditam ΒσΧίρ­ turam tuetur C. Wunderer Blάtt. {. d. bayr. �mn. 1889, 345 B W·. 30 7 , 1 8 (ο. 1 16, 6) περι] παρα Woelfflinus aot. semin. Ει'­ lang. Π 1 59 , sed v. B W Fleokeis. annal. 1889, 158 et cf. 5, 110, 1. 9 , 8, 7. 10, 49, 1 . 308, 4 (σ. 1 1 6, 9) κατά τ ε το" οοηί. Βε, sed Υ. Kaelkerum 1. c. 287 s. 18 (ο. 1 16, 13) ψυχην A F R , φυγην EmperiuB opusc. 318 Hu B W " sed Υ. C. Wundererum ΡΙΙίΙοΙ. 1894 , 52 Β. 29 (ο. 1 1 7, s) - οί δ' Ικτος lίντες τής μάχης -] Υ. B W Fleck­ eiB. annal. 1889, 158 SB. 309, 4 (ο. 1 1 7, 5) ΙπιγεvομΕvοις] lntytvoILivotr; B W t, Bed 342, 9 (ο. 105, 2)

post Rei

281

Υ. ad 216, 29.

ARGUMENTUM LIBRI PRIMI. Cap. Ι. Prooemium auctoris. Fructus historiae. Historiae Romanae praestantia. Cap. Π. Imperii Romani cum allis comparatio Histori& pragmatica. Cap. m. Princeps institutum Polybii. Historia θίυΒ velut unum corpus. In gratiam Graecorum scribit Polybius. Libro duo priores praemittuntur velut praeparatio. Cap . IV Res Romanae cum omnium gentium rebus conexae. Historia universa1is. Εχ disiectis membris non 1icet iudi­ ΟΜθ de toto. Cap. V. Transitus ad ipsum argumentum. Initium paulo altius repetendum. Cap. VI. Pars prior praeparationis. Res ante bellum Puni­ cum primum: Romani Ita1iam subigunt. Cap. VII . Mamertini Messanam occupant. Rhegium a prae­ Βίαιο Romano opprimitur (Α. Urb. 474). Supplicio afficiun­ tur perfidi (Α. Urb. 483). Cap. vm. Mamertini pl'emuntur a Syracusanis. Hiero prae­ tor Syracusanorum (Α. Urb. 486). Cap. ΙΧ. Hiero rex Syracusanorum (Α. Vrb. 486). Cap. Χ- Mame� alli Roman?l1. advocant, alli Poonos. De­ liberant Romanι de Mamertinis. Cap. ΧΙ Auxilium ferendum decemunt (Α. Urb. 490). Sunes oppidum. Hiero Poenis εθΒθ iuήw.t. Chalcidicus mons . Appius Claudius Messanam traiclt. Fugat Hieronem. Cap. ΧΠ. Appius Claudius pellit Poenos. Instituti ratio scriptoris. Cap. ΧΠΙ. Pars posterior praeparationis. Ar�entum libri Ι et Π, quibus haec pars continetur. Ratio tractandi res his libris comprehensas. Bellum Punicum 1. Cap. XIV. Philinus et Fabius historici. Officium historici. Veritas lumen historiae. Cap. XV. Philini errores. Echetla oppidum. Cap. XVI. Bellum magna vi' Βυ8οίρίΙαι (Α. Urb. 491). Le­ gionum Romanarum ratio. FoeduB Romanorum cum Hie­ rone.

ARGUMENTA LIBRORUM.

xxxvπ

Cap. χνπ. Apparatus Poenorum Agrigenti. L. Postu.mius, Q. Mamilius Cos. (Α. Urb. 492). Obsident Agrigentum. Severa Romanornm disciplina. Cap. XVIΠ. Obsidio Agrigenti. Heraclea, ορρ. Hannibal praefectus Agrigenti. Hanno praetor Poenorum capit Her­ besum. Romani obsidentes Agrigentum obsessi ab Hannone. Cap. ΧΙΧ. Proelio profligatur Hanno. Hannibal cum ΒυίΒ evadit θΧ urbe. Agrigentum captum a, Romanis. Cap. Π. Maiora, consilia agitant Romani. L. ValeriuB. Τ. Otacilius Cos. (Α. Urb. 493). De ingrediendo mari cogi­ tant Romani. Classem parant audaces, qui nullam antea. bellicam navem habuerant. Cap. ΧΧΙ. Ratio exercendi remiges. Exit prima classis Ro­ mana (Α. Urb. 494). Cn. Cornelius Cos. captus ad Liparam a Boode Poeno. Plures naves amittit Hannibal praefectus classis Punica.e. Cap. ΧΧΠ. Duilii pugna navalis. Corvi iltruCtura,. Usus in pugna navali. Cap. xxm. Duilii Υίctoήιι. navalis. Mylaites ager. Cap. XXIV. Segesta obsidione liberata. Maeella capta. Hamilcar caedit auxilia Romanorum. Romani in Sardinia victores (Α. Urb. 495 et seq.). Hannibal in crucem actus Α. ΑΙίΙίυβ , C. Sulpicius Cos. (Α. Urb. 496). Plures Sici­ liae urbes capiunt. Cap. ην. c. Atilii anceps pugna navalis ad Tyndaridem (Α. Urb. 497). Augentur utrinque clailses (Α. Urb. 498). Cap. ΠΥΙ. Μ. AtiliuB Regulus, L. ManliUB Africam petunt. Copiae navales. Triarii navales. CDXX viri in quaque navi. Αcίθβ navalis Romanorum triquetra. Cap. XXVII. Αcίθβ Poenorum. Eorum duces. Proelium navale a,d Ecnoinum. Triplex proelium nava.le. Cap. XXVIII. Victoria Roma.norum. Cap. ΠΙΧ. In Africam a,ppellunt Cos. Capiunt Clupeam. Populantur Africam. Μ. Atilius Regulus ίη Africa manet. Cap. ΧΠ. Poeni duces βυοβ convocant. Reguli βυCCθβΒυθ ίη Africa. Adis oppidum. Imperite rem gerunt Poeni. Fugantur a. Regulo. Capitur Tunes. Cap. ΧΧΧΙ. Undique premuntur ΡΟθηί (Α. Urb . 499). Dura, θίβ imperat Regulus. Cap. ΧΧΧΠ. XanthipPu8 dux Poenorum. Cap. ΧΧΧΙΠ. Xanthi ppus et Regulu8. Cap. XXXIV. Committitur proelium. Reguli clades. Capitur a Poenis. Cap. XXXV. Monita, Polybii. FruCtuB historia.e. Cap. XXXVI. Xanthippus domum redit. Μ. Aemilius, Ser. Fulvius C08. Africam petunt. Caniunt Punicam classem.

XXXVΠI

ARGUMENTA LmRORUM.

Cap. XXXVII . Victricis classis infandum naufragium. Τη­ festa navigationi signa. Pertinax audacia Romanorum. Cap. XXXVill. Novae Poenorum spes in Sicilia. Asdrubal Lilybaei (Α. Urb. 500). Nova classis Romanorum. Α. Atilius, Οη. Cornelius Oos. Panormum Poenis eripiunt. Oap. ΧΧΧΙΧ. (Α. Urb. 501). Oos. \Jum classe haerent ίη syrti. Meninx. Lotophagorum ίηΒ. Alterum in�en8 nau­ fragium. Poenis mari cedunt Romani. 008. m Sicilia pedestribus copiis (Α. Urb. 502). Pavent elepha,ntos. Thermam et Liparam capiunt. Ο. Atilius, L. Manlius 008. (Α. Urb. 504). Oap. XL. (Α. Urb. 504). Oaecilius et Asdrubal ad Panor­ mum. Oaeditur fugaturque Asdrubal. Cap. ΠΙ Novam classem parant Romani (Α. Urb. 504). Lilybaeum obsident. Cap. ΠΠ. Siciliae situs et figura. Pachynu8, Pelorias. Li­ lybaeum obsident Romani. Himilcon praefectus Lilybaei. Cap. XLill. Lilybaeum prodere conantur mercennarii. Alexo­ ηίΒ Achaei fides. Irrita Lilybaei proditio. Cap. XLIV. Subsidium mittitur Lilybaeo. Hannibal cum subsidio intrat. Cap. XLV. Erumpunt obsessi. Frustra tentant machinas Romanorum. Cap. XLVI. Drepana Hannibal Rhodius. Securus Lilybaeum navi intrat, et fidenter exit. Idem saepe facit Rhodius et alli. Cap. XLVII. Portum Lilybaei obstruunt Romani. Capitw Hannibal Rhodius. Cap. ΠVΠI. Erumpunt obsessi θΧ Lilybaeo, e1; opera Ro­ manorum incendunt. Oircumvallant Lilybaeum Romani. Cap. XLIX. (Α. Urb. 505). Ρ. Olaudius Cos. Drepana tenta.t. Adherbal praefectus Drepanorum. Cap. L. Ρ. Claudius ab Adherbale male accipitur ad Drepana. Oap. LI. Fugatus classem perdit Ρ. Olaudius. Cap. LΠ. Adherbalis gloria. Ρ. Claudii infamia. L. Iuniu& 008. in Siciliam mittitur. Oap. Lill . ΟΙΜΒί Romanae- a.d Lilybaeum et Heracleam ίη8idiatur Carthalo. Cap_ LIV. L. Iuniu8 008. Lilybaeum navigat. Classem nau­ fra Ό amittit. Cap. V. Mare omittunt Romani. L. Iunius Erycem OCCU­ pat. Εφ ωοαι et oppidum. Venus Erycina.. EryCθDl tenet Iunius. Cap. LVI. Amilcar Barca (Α. Urb. 507 sqq.). Ercte castel­ fum. Amilcar et Romam ad Pa.normum. Cap. LVII. Aequus Mars inter utrosque.

't

ARGUMENTA LIBRORUM.

ΧΧΧΙΧ

Cap. LVΠI. Amilcar et Romani ad Erycem (Δ. Urb. δ1Ο sqq.). Gallorum gallinaceorum pugna. Cap. LIX. Classem denuo parant Romani. (Α. Urb. 611). Sumptibus privatorum paratur οΙβΒΒίΒ. C. Lutatius cum classe ad Drepana (Δ. Urb. 512). Cap. LX. Hanno praefectus classis Poenorum. Hiera ins. Lutatius et Hanno ad Aegussam. Cap. LXI. Proelium navale ad Aegussam (Δ. Urb. 513). C. Lutatius debel1at classem Poenorum. Cap. LXΠ. Pacem petunt Poeni per Δmilcarem Barcam. Laus Amilcaris. ΡβοίΒ οοηαιοίοηθΒ. Cap. LXIΠ. Pa.:.ι.: concluditur cum Poenis. Belli gesti magni­ tudo. Mira classium commissarum moles. Consilio et vir­ tute , ηοη casu , parta p'otentia Romanorum. Cap. LXlV. Promittitur liber de forma reipublicae Romanae. ΡΟθηί cum Romanis col1ati. Cap. LXV. Bellum Romanorum cum Faliscis. Bellum Δfri­ cum Poenorum cum suis mercennariis inexpiabile et alias memorabile. Cap. LXVI. Origo belli Δfrioί. Δfri et mercenna.rii Poeno­ rum θΧ Sicilia in Δfricam traiiciuntur. Carthagine mit­ tuntur Siccam. Stipendii debiti rationes exaggerant. Cap. LXVΠ. Seditio mercennariorum et periculosa turba. Hanno sedare tumultum nequit. Tunete ΒθαιιϊΟΒί castra ponunt. Cap. LXVIΠ. Omnia pollicentur Poeni. Maiora semper postu­ lant mercennarii. Gesconi res committitur. Cap. LXIX. Spendius et Mathos irritant commilitones. Sae­ viunt in nolentes secum fa.cere. Duces rebellium Spen­ diUB et Mathos. Cap. LXX. Gesconem comprehendunt. Bellum 8UScipiunt apertum (Δ. Urb. 514). Concitant ΔfroB adversus Poenos. Uticam et Hipponem obsident. Cap. LXXI. Poenorum res angustae. Cap. LXXΠ. Durum imperium Poenorum in subditos. Femi­ nae cum viris rebellioni favent. Cap. LXXIΠ. Poenorum apparatus. Ηίρρο et Utica obsessae a rebellibus. Carthagiros ΒίΙηΒ. Tunes. Cap. LXXIV. Hanno imperite rem gerit ad Utica1Il. Rursus ad Gorzam. Cap. LXXV. (Δ. Urb. 616) ΔmiloM Barca Uticam obsidione liberat. Bacara fluvium vado traiicit. Custodes ροηΙίΒ a. tergo adoritur. Cap. LXXVI. Proβ.igat rebelles ΔmiloM. Cap. LXXVll. Rursus Δmilcarem premit S�di'IJS Aubari­ tU8 Gallus et Δfri Numidaeque cum Spendio.

XL

ARGUMENTA LIBRORUM.

Cap. LXXVIII. NaravaNumida ad Amilcarem transit. Amil­ car Μίθ vincit rebelles. Cap. LXXIX. Mercennarii in Sardinia deficiunt a Poenis. Omnis Sardinia deficit. In Africa rebelles commentis du­ cum suorum confirmantur. Spendius irritat rebelles. Cap. LXXX. Autaritus Gallus saeva suadet. Saeviunt re­ belles in humaniores. Gesconem misere trucidant. Cap. LXXXI. Saeva a1ia. consilia capiunt. Animorum ulcera. msanabilia. Cap. LXXXΠ. Poenorum duces Amilcar et Hanno discordes mter Βθ. Commeatus Poenorum perit naufragio. Ηίρρο et Utica deficiunt ad rebelles. Rebelles Carthaginem obsident. Cap. LXXXIΠ. Hiero iuvat Poenos. Nec Romani desunt Poenis. Cap. LXXXIV. Rebellea premit Amilcar (Α. Urb. 516). Ars lIIlperatoria quantum praestet rudi audaciae. Fame pressj rebelles Βθ mutuo vorant. Cap. LXXXV. Amilcari dedit Βθ Spendius. Necatur multi­ tudo rebellium. Ρήοη locus pr0p'e Carthaginem. Cap. LXXXVI. Matho rebellis obsIdetur Tunete. SpendiuB m cruce suspenditur. Hannibal a :Mathone capitur. In crucem agitur. Cap. LXXXVll. Hanno et Amilcar in concordiam reducti. Premunt :Mathonem. Leptis oppidum. Acie victus capitur :Matho. Cap. LXXXVI.II Pacata Africa. Ηίρρο et Utica receptae. Finis belli Africi. Sardinia Romanis cedunt Poeni et no­ vum tributum recipiunt (Α. U. 516).

ARGUMENTUM LIBRI SECUNDI. Cap. L Ne:xus historiae. Amilcar in Hispania (Α. Urb. 517-525). Asdrubal succedit Amilcari. Cap. Π. RθB lliyricae (Α. Urb. 523). .Δgroη rex lliyriorum. Aetoli :Medionem oppugnant. De titulo manubiarum ΙίΜ­ gant praetores Aetolorum. Cap. ΠΙ. A.gron iuvat :Medionios. Clades Aetolorum ad Me­ dionem. Cap. IV. Consilium Aetolorum in ίρβΟΒ ΥθήίΙ fortuna.. Μοή­ tur Agron. Teuta regina lllyriorum. Infestat maria (Α. Urb. 524).

ARGUMENTA LIBRORUM.

πΙ

Cap V. Phoenice proditur ΠlyήίB a Gallis mercennariis . Scerdilaidas dux Πlyriorum. Illyrii acie vincunt Epirotas. Cap. νι A.etoli et A.chaei succurrunt ΕρΠοΙίΒ. Helicranum. Indutiae Epirotarum cum illyriis. Epirotae et A.carnanes foedus faciunt cum Illyriis. Imprudentia Epirotarum. Cap. νΙΙ. Gallorum mercennariorum perfidia. Cap. νιπ. Mare infestat Teuta. Issam obsidet. C. et L. Co­ runcanii , legati ad Teutam. Occiditur unus θΧ legatis. Cap. ΙΧ. Dyrrachium dolo capiunt Πlyrii (Α.. Urb. 525). Μοχ rursus expelluntur. Corcyram obsident. Cap. Χ. Classem auxiliarem Achaeorum profligant ad Paxos insulas. Margus Carynensis. Corcyra Jllyriis Βθ dedit. Demetrius Pharius , Corcyrae praefectus. Cap. ΧΙ. Bellum Romanorum illyricum. Cn. Fulvius, Α. Postu­ miu8 Gos. Demetrius Pharins et Corcyrenses Romanis se tradunt. Tum A.pollonia et Dpachium. A.rdiaei subacti. Parthini , Atintanes , Issaei , m f!dem recepti. Damnum ad Nutriam acceptum. A.rbon et Rhizon ορρ. et fl. Deme­ triU8 a Romanis Illyrico praeficitur. Cap. ΧΙΙ. Pax IlΙΥήίΒ data (Λ. Urb. 526). Legatio Romana ad Graecos de rebus Πlyricis. Romani Isthmicorum ludo­ rum participes facti. Cap. ΧΙΙΙ. Res Hispanienses. Asdrnbal Novam Carthaginem condit. Foedus Romanorum cum Asdrubale. Cap. XIV. Res Gallicae. Gallia Cisalpina. Italiae figura triquetra. Figura et fines Galliae Cisalpinae. Cap. XV. Ubertas Galliae Cisalpinae. Gaili Alpini. Galli Transalpini. Cap. χνι Apenninus mons. Padus fluvius. Cap. ΧνΙΙ Etrusci Buperiore Italia pulsi a Gallis-. Galli Transpadani. Cispadani. Vitae ratio Gallorum Cisalpino­ rum. Cap. XVIΠ. Irruptiones Gallorum in dicionem Romanam (Λ. Urb. 864, 898, 404, (26). Cap . ΧΙΧ. (Α.. Urb. 456.) Galli in agro Camerte caedunt Romanos (Α.. Urb. 458 sqq.). Caeduntul' a Romanis. L. Caecilius praetor cadit in pugua (Λ. Urb. (71). DelentuJ' Senones Galli. Sena colonia. Cap. ΧΧ. Caeduntur Ηοίί cum Etruscis ad Vadimonem lacum. Rursus victi pacem petunt (Α.. Urb. 472). Bellis Gallicis dUl'antur Romani ad alia. Cap. ΧΧΙ. (Α.. Urb. 517.) ΝΟΥί motus Gallorum. Βοίί suos reges occidunt. Lex agraria C. Flaminii (Α. Urb. 522). Gravis belli Gallici origo. Cap. ΧΧΙΙ. (Λ. Urb. 528 sqq.) Insubres et Βοίί concitant Gaesatas. Metuunt Romani.

XLII

ΑΗΘΌΜΕΝΤΑ LIBRORUM.

Cap. ΧΧΙΠ. (Α. Urb. 529.) Ernmpit bellum Gallicum Cisal­ pinum. Veneti et Cenomani favent Romanis. (Α. Urb. 529). αορίΜ hostium. L. Aemilius C08. Ingentes apparatus Ro­ manorum. Cap. XXIV. Copiae Romanorum et sociorum. Legio Romana. Cap. ην. Galli Etruriam populantur. Caeduntur Romani ad Faesulam. Cap. XXVI. Succurrit L. Aemilius et servat reliquos. Do­ mum repetunt Galli. Cap. XXVΠ. Abeuntibus occurrit C. Atilius Cos. θΧ ΒΜ­ dinia rediens. Galli inter duos hostes. Cap. XXVill. ΑοίθΒ bifrons Gallorum. Νudi pugnant Gae­ satae. In certamine eqnitum cadit Atilius. Proelium ad Telamonem. Cap. ΧΧΙΧ. Αcίθί bifrontis commoda et incommoda. Cla­ mor Gallorum bellicus. Maniacae. Cap. ΧΧΧ. ProHigantur Gaesatae ab ίaculatοήbus Romanis. Reliquus Gallorum exercitus armorum genere victus cae­ ditur. Cap. ΧΧΧΙ. Caesorum numerus. L. Aemilius persequitur vίctoήam. Νοπ C09. ΒοίΟΒ in deditionem accipiunt (Α.. Urb. 530). Cap. ΧΧΧΙΙ. Ρ. FUΉus C. Flaminius Insubribus inferunt bellum. Signa aurea In8ubrium. Cenomanorum auxilia su· specta Romanis (Α. Urb. 531). Cap. XXXlI.I Vincuntur Insubres consilio tribunorum. Gladii Gallorum inepti. Flaminii temeritas. Cap. XXXIV. (Α.. Urb. 532.) Pax negatur Insubribus. A.cer­ ras obsident Cos. Μ. Claudius Marcellus proelio vincit ad Clastidium. Cn. Comelius Scipio A.cerras ca.pit et Μedίό­ lanum. Cap. XXXV. Deditione Insubrium finitur bellum Ga.llicum. Lusus fortunae memorabiles. In im:ιptionibus barbarorum non desperandum. Cap. XXXVI. (Α.. Urb. 533.) In Hispania A.nnibal succedit Asdrubali. Cap. χχχνπ. Transitus ad reliquam partem praeparationis. Res Graecorum. Institutum auctoris. Res A.chaeorum θΟ­ rumque foedus. Cap. x.xxvm. Nomen Achaeorum. Foedus A.chaicum. Ve­ tera instituta Achaeorum. Cap. ΧΧΧΙΧ. Graeci Italici asciscunt instituta A.chaeorum. Lacedaemonii et Thebani arbitris utuntur Achaeis. Cap. XL. Instaura.ti foederis Achaici auctores. Aratus, Phi· lopoemen , Lycortas. Cap. ΠL. Instauratio foederis Achaici I!'oedus pristinum

ARGUMENTA LIBRORUM.

XLΠI

Civitates foederatae duodecim. FoeduB dissolutum a Ma­ cedonibus. Instaurationis initium (01ymp. 124, 1... Urb. 470 sqq.) Cap. ηπ. LauB 1..chaeorum. Cap. XLill . Margus Carynensis praetor 1..chaeorum (01ymp. 131, 1... Urb. 600). Aratus 1..chaeis Sicyonem attribuit (Λ. Urb. 503), Corinthum et Megara (Olymp. 134, Α. Urb. 5 1 1 ) . Aratus praetor opponit Βθ Macedonibus et Aetolis. Anti­ gonus Gonatas rex Macedoniae. Cap. XLIV. Achaei socu Aetolorum adversus Demetrium. Tyranni posita tyrannide accedunt Achaeis (01ymp. 136, Α. Urb. 521 sqq.). Lydiadas tyrannus Mega1opoliS. Cap. XLV. Aetoli favent Antigono Dosoni et Cleomeni ad­ versus Achaeos. Aetolorum consilia pervertit Aratus. Cap. XLVI. Cleomenes rex Lacedaemoniorum plura oppida Achaeorum capit. Bellum Cleomenicum (01ymp. 138, Α. Urb. 627). Cap. XLΥΙΙ Aratus molitur societatem cum Antigono Dosone. Cap. XLVill. Ιη eam rem utitur Megalopolitarum opera. Nicophanes et Cercidas Mega1opolitae. Legati ad Antigo­ num. Cap. XLIX. Mandata legatorum. Cap. L. Promittit societatem Antigonus. Soli bellum sus­ cipiunt Achaei , duce Arato. Cap. LI. Cladibus afficiuntur Achaei ad Lycaeum, ad Lado­ cea, ad Hecatombaeum. 1..chaei et Aratus advocant An­ tigonum. Cap. Lll. Cleomenes plura Achaeorum oppida capit. Eidem Corinthii Βθ dedunt. Acrocorinthum 1..ntigono offert Aratu8. Antigonus in Peloponneso. Cap. LIll. Argos occupant Achaei. Recipere illam frustra tentat Cleomenes. Antigonus occupat Acrocorinthum. Praesidia Cap. LIV. Cleomenis expellit. Plurima oppida Cleomeni θήρίΙ ΑηΙί­ gonus (Α. Urb. 532). Cap. LV. Cleomenes ln Megalopolin irruit. Saevit in Mega­ lopolitanos. Thearces Clitorius. Cap. Lνι PhylarchuB historicus adversatur Arato . Exag­ gerat res tristes : velut ίη his quae de Mantinea narrat. Λliud est tragoedia, aliud historia. Diversae rei caussae variant rem. Cap. LVII. Mantinea Cleomeni Βθ tradiderat. Recepta fue­ rat ab Δrato et benigne habita. Mantinenses grati agno· scunt humanitatem Achaeorum. Cap. LVill. Iterum ad Cleomenem deficiunt perfidi Manti. ηθΠβθβ et praesidium Achaeorum interficiunt. Perfidia

XLIV

ARGUMENTA L1BRORUM.

Mantinensium gravissima.m poena.m merita. Phylarchi mendaces tragoediae de Mantinensibus. Cap. LIX. De .Δristomacho .Argivo tragoedias movet Phy­ larchus. Cap. LX. Merito occisus .Δristomachus. Cap. LXI. Νοη solum iniqua, sed et praeclare facta nar­ rare debet historicus. Megalo�olitae generose respuunt beneficia Cleomenis. Eorum virtutem tacet Phylarchus. (Jap. LXII. Exaggerat Phylarchus praeda.m θΧ Megalopoli. Tenues Peloponnesiorum opes. Cap. LXIII. Pugnantia scribit Phylarchus. Cap. LXIV. Cleomenes .Argivum agrum populatur (Olymp. 1 89, Α.. Urb. 588). Cap. LXV. A.ntigonus ίη Laconicam ducit. Cleomenis castra et acies ad Sellasia.m. Euas, Olympus, Oenus. Perioeci Spartanorum. Uap. LXVI. Castra Antigoni ad Gorgylum fluvium. A.cies Antigoni et Cleomenis. Cap. LXVII. Proelium. Philopoemenis prudens consilium. Cap. LXVIΠ. Philopoemenem laudat Antigonus. Imperitia Euclidae fratris Cleomenis. Fugatur. Cap. LXIX. Philopoemenis fortitudo. Proelium inter reges commissum. Funduntur Lacedaemonii. Cleomenes Ale­ xandria.m fugit. Cap. LXX. Antigonus Sparta potitur. Μοχ domum redit. Honoribus cumulatus a. Graecis. Obit. Cap. LXXI. Consilium auctoris. Circa idem tempus obeunt plures reges. Conexio libri Ι et Π cum Bequentibus.

ARGUMENTUM LIBRI TERTII. Cap. Ι. Incipit ubelior et propria Polybii histori&.. Institutum auctoris. Cap. Π. .Argumentum partis Π et principalis llistoriarum. Cap. ΙΠ. Idem. Cap. IV. .Argumentum appendicis ;p artis Π Historiarum. Cap. V. .Argumentum partis m Historiarum. Ca;p. VI. Disputatur de caussis belli Punici Π. Discrimen lnter principium, causam, praetextum. Ostenditur exem­ ρΙο belli Alexa.ndri cum ΡθΙΒίΒ. Cap. VII. Ca.usa., pra.etextus , principium belli Romanorum cum Antiocho. Inter haec notandum discrimen. Cap. VIΠ. Fa.bii sententia. de ca.usis belli Punici secundi.

ARGUMENTA LIBRORUM.

χιν

Cap. ΙΧ. De fide scriptoris recte aestimanda. Prima causa belli Punici secundi. Cap. Χ. Altera et maxima causa. Tertia belli causa. Cap. ΧΙ. Hannibal iurat perpetuum odium in Romanos. Cap. ΧΠ. In pace odium ηοη posuerant Poeni. Monitum Polybii. Cap. ΧΠΙ. Initia belli Hannibalici (Α. Urb. 533). Hanni­ bal subigit Olcades. Cap. XIV. Vaccaeos subigit (Α. Urb. 534). Α Carpetanis opprimitur. Μοχ ίΡΒΟΒ opprimit. Hispania ulterior paene tota paret Poenis. Cap. χν. Saguntinorum legationes ad Romanos. Roma­ norum legatio ad Hannibalem. Cal·thago Nova. Ferocia et malae artes Hannibalis. Carthaginem proficiscuntur legati Romani. Cap. χνι Res Illyricae. Demetrius Pharius deficit a Ro­ manis. L. Aemilius Cos. Mittitur in Illyricum (Olymp. 140. Α. Urb. 535). Cap. XVΠ. Situs Sagunti. Saguntum oppugnat Hannibal. Expugnatur Saguntum. Cap. XVΠI. Bellum lllyricum cum Demetrio Phario. Aemi­ liU8 Cos. Dimalum vi capit. Pharum aggreditur. Strata­ gema Aemilii. Cap. XlX. Fugatur exercitus Demetri. Demetrius ad Phi­ lippum profugit. Messenae perit Demetrius. Pharus capta et Illyricum receptum. Triumphat Aemilius. Cap. ΧΧ. Sagunto capto qnid fecerint Romani. Fabula de pueris Romanis in senatum admissis. Chaereae et Sosyli nugae. Legatio Romana Cartha�em missa. Cap. XXl. ΡΟθηί cum Romanis de lure disceptant. Romani verbis contendere nolunt. Cap. ΧΧΠ. Primum foedus Romanorum cum Poenis (Α. Urb. 245). Vetusta lingua latina. Cap. ΧΧΠΙ Monita Polybii de hoc foedere. Cap. XXIV. Alterum foedus (Α. Urb. 406 vel 448). ΜοηίΙιι. Polybii. Cap. XXV. Foedus proximum ante bellum Punicum Ι (Α. Urb. 475). Iuramentum per Iovem lapidem. Cap. XXVl. Foederum tabulae aeneae. Philini θΠΟ! circa illud foedus. Cap. ΧΧVlI. Foedus post bellum Punicum Ι. Foedus post bellum Africum. Foedus cum Asdrubale. Cap. XXVΠI. Monita Polybii de iure Rom. bello Punico Ι. Cap. ΧΧΙΧ. Iura Romanorum bello Punico Π. Ratum esse debuit foedu8 cum Asdrubale. Εχ superiori foedere ηΟΠΒ etiam sociis cautum erat.

XLVI

ARGUMENTA LIBRORUM.

Cap. ΧΧΧ. Sa., σuntini ante tempora HannibaJis socii erant Romanorum. ΑΗο respectu iniuste bellum Punicum ΙΙ susceperunt Poeni. ΑΗο respectu ίαιθ. Cap. ΧΧΧΙ. Cur his immoratus ΒίΙ Polybius. Rerum praeter­ ltarum cognitio ad res nunc gerendas necessaria. In αιβto­ ήιι. causae et adiunota et consequentia debent exponi. Cap. ΧΧΧΙ.Ι Molem operis βώ excusat auctor. Fructus historiae uniTersalis. Cap. ΧΧΧΙΠ. Optionem pacis et belli Poenis dant Romani. Hannibal parat expeditionem in Italiam (Α. Urb. 535). Africam praesidio Hispanorum firmat. Hispaniae prae­ sidia ΡθΙίΙ ex Africa. Tabulae aimeae Hannibalis ϊη La­ cinio. Cap. ΧΧΧΙν. Gallorum nuntios exspectat Hannibal (Α. Urb. 536). Gallorum nuntii. σορίΙΙοθ contrahit et hortatur Han­ nibal. Cap. XXXV . lberum υΜθίΙ et Hispaniam citeriorem subigit. Hannonem Hispaniae citeriori praeficit. Pyrenaeum superat. Cap. XXXVI. Geographia cum hisroria iungenda. Quattuor mundi plagae, Cap. xxxvπ. Tres maiores terrae partes , Asia, Africa Eur arbo :fl. lberia. Cap. rtxv . Ignotae terrae australes et boreales. Situm locorum animo complecti debet lector. Cap. ΧΧΧΙΧ. Longitudo dicionis Poenorum in Africa. Lon­ gitudo viae ab Hannibale confectae. Signa milliaria. Cap. XL. (Α. Urb. 536.) Ρ. Cornelius Ti. Sempronius Cos. Placentia. et Cremona. Rebellant Βοίί et Insubres. Muti­ nam obsident. L. Manlius praetor. Fugatur et obsidetur a Boiis. Cap. XLI. Ρ. Cornelius Βcίρίο in Hispaniam navigat. Ti. Sempronins Cart4aginem cogitat obsidere. Βcίρίο Massi­ liae exponit οορίΜ. Hannibal ad Rhodanum. Cap. XLII. Traicere :flumen parat. ΑΗιι. parte praemittitur Hanno Bodmilcaris filius. Ca.p. XLill. Rhodanum υΙΙοίοίΙ Hannibal. Cap. XLIV. �umidae equites exploratum missi. Magilus regulus θΧ Gallia Circumpadana. Hannibal ad Rhodanum hortatur suos. Cap. XLV. Speculatores Numidae fugati ab equitibus Βοί­ ρίοώβ. Βοίρίο castra Hannibalis versus proficiscitur. Cap. XLVI. Traiectio elephantorum. Cap. XLVΠ. Iuxta Rhodanum progreditur Hannibal. Rhoda.­ nus. Ardyes Galli . Aliorum fabulae de itinere Hannibalis. CaJ? XLVΠI. Fabulae de itinere Hannibalis. Prudenter lter instituit.

lJx

ARGUMENT Δ LIBRORUM.

XLVΠ

Cap. XLIX. Scipio redit in Italiam. Fratrem in Hispaniam mittit. Hannibal in insula inter Rhodanum et ISaraIn. Regulo huius regionis opem fert adversus fratrem. Cap. L. Hannibal ascendens .Δ.lpθB infestatur ab Allobrogibus. Cap. L1. Hos caedit ac reprimit. Cap. Lll. .Δ.lpθB ascendere pergit. Specie pacis decipitur ab Alpinis. Cap. LllI. Hanuibal paene opprimitur ab ΑΙρϊηίΒ. 8umma iuga .Δ.lpίωη conscendit. Cap. LIV. Εχ iugo .Δ.lpίωη Βώβ ostentat Italiam. Descen­ dere Alpes incipit. νίβ. longo praecipitio interrupta. Cap. LV. ΝίΥθΒ ίη .Δ.lpibus insuperabiles. Viam per prae­ rupta munit Hannibal. Cap. LVI. Superatis Alpibus Italiam ingreditur. Residuarum copiarum numerus. Ρ. Cornelius 8cipio ad Padum accedit. Cap. LVll . Rerum in natura memorabilium enarratio per­ tinet etiam ad historiam. 8ed seorsum et θΧ professo θβ tractaturus est Polybius. Catillones in legendis historiis . Cap. LVIII. Mu1ta fabulosa narrarunt veteres. Nec mirum ob difficultates olim oblatas. Cap. LIX. Polybii aetate melius cognosci multa potuerunt. Polybii itinera θΟ consilio suscepta. Cap. LX. Residuum exercitum reficit Hannibal. Taurin08 subigίt expugnata eorum urbe. Cap. LXI. Hannibal et 8cipio mirantur alter alterius ad­ ventum. Romae magna trepidatio. Advocatur Ti. 8empro­ nius θΧ Sicilia. Cap. LXI1. Spectaculo captivorum Βποβ hortatur Hannibal. Cap. LXIII. Hannibalis oratio ad milites. Cap. LXIV. Ρ. Scipio inter Padum et Ticinum. Hortatur milites. Cap. LXV. Proelium equestre ad Ticinum. Fugatur equi­ tatus 8cipionis. Cap. LXVI. 8cipio vulneratus cis Padum regreditur. Han­ nibal Padum superat. Gal1i 8θ iungunt Hannibali. Scipio et Hannibal ad Placentiam. Cap. LXVΠ. Galli auxiliares Romanorum transeunt ad Han­ nibalem. Boii cum eodem ineunt societatem. Scipio ad Trebiam βθ recipit. Cap. LXVIII. Εωη sequitur Hannibal. Trebiam traicit Scipio. Ti. Sempronius coniungitur Scipioni. Cap. LXIX. Clastidium proditione capit Hannibal. Galli ab Hannibale infestati opem poscunt Romanos. Pugna eque­ stris. Dubia Sempronii victoria. Cap. LXX. Sempronins invito Scipione pugnae a.vidus. Et Hanniba.l dimicare cupit.

XLVIΠ

ARGUMENTA LIBRORUM.

Ca.p. LXXI. Insidias praepar.at Hannibal. Loca �aria ωΒί­ diis apta. Magonem ίη insidiis collocat Hannibal. Ad pugnam elicit Sempronium. Ca.p. LXXΠ. Aciem educit Sempronius brumali die. Tre­ biam aegre traicit. Hannibalis ΒcίθΒ. Numidarum ρη­ gnan f�nus. Iuncti duo exercitus consulares. Cap. L X T . Pugna ad Trebiam. Cap. LXXIV. Caeduntur Romani. Pars Romanorum per­ rumpit per hostes et Placentiam fugit. Victores Poeni. Elephantos omnes uno excepto amittunt. Cap. LXXV. Frustra cladem celat Sempronius. Romanorum ηοή apparatus. Cn. Servilius, C. Flaminius Cos. designati. Hiero rex aurilia ωΙΙίΙ Romanis. Cap. LXXVI. Cn. Cornelius Βcίρίο Hispanium usque ad Ibe­ rum fiuvium subigit. Haunonem et Indibilem ΟΒρίΙ. Asdrubal palantes Romanos caedit. θοίρίο Tarracone hibernat. Cap. LXXVII. (Α. Urb. 537.) C. Flaminiu8 , Cn. Servilius Oos. Ηannibιι.Ι in Gallia Clsalpina hibernans. Sociorum Romanorum benevolentiam captat. Oap. LXXVIΠ. Capillari:ιenta Haunibalis. Diversi aditus θΧ Gallia Cisalpina m dicionem Romanorum. Viam per palu­ des eligit Hannibal. Oap. LXXIX. Hannibal per paludes Etruriam ρβΙίΙ. Mole­ stum iter per paludes. Cap. LXXX. Etruriam ingressus Hannibal Flaminium ad pugnam elicere cogitat. Ca'p' LXXXI . Explorare indolem adversarii, summa. virtus ι.mΡera.tοήa. Qua parte peccat adversaήUB " θθο aggre­ diendus est. Ca.p. LXXXII. Faesulam praetergressus Hannibal vastat aφ-oB. Frustra monentibus aliis hOBtem sequitur Flami­ nlUS. Cortona. Tarsimennus lacus. Cap. LXXXIII. Βίιηβ 10corum. Insidias disponit Hanniba.l. Convallem insidiis clausam intra.t Flamiuius. Cap. LXXXIV. Pugna ad Tarsimennum lacum. ΡβήΙ Flami· nius Oos. ΟΙΜθβ misera. Romanorum. Sex milia. perruptis hostibus evadunt. Maharbali Βθ dedunt. Cap. LXXXV. Captivis Romani� fidem ηοη servat Haιnnibal. Socios Romanorum liberos dimittit. Romae consterna.tus populus. Senatus dignitatem servat. Cap. LXXXVI. Servilius opem mittit Flaminio. Nova clades Ο. Centenii. Hannibal per Umbήam et Picenum petit mare Adήaticum. Ca.p. LXXXVI.I Equos βΙ viros reficit. Limopsorus. Afri Romano more armati. Carthaginem nuntium ωΙΙίΙ Han-

-#

ARGUMENTA LIBRORUM.

XLIX

niba1. Q. Fabius Ma.ximus dictator crea-tus. Insignia et iura dictatons. Μ. Minucius magister equitum. Ca-p. LXXXVill. Veteribus vinis equos curat HannibaL Tres partes Apuliae. Luceria. Vibonium. Fabius dictator Sem· lium Cos. classi praeficit. Fabius et Hφmibal ad Aecas. Cap. LXXXIX. Caute versatur Fabius. Μθήto cunctabatur. Cap. XC. Fa-bii prudens consilium. Dictatori obtrectat ma­ gister equitum. Poeni in Samnium transeunt. Beneven· tum, VenU8iam, Falernum, Campanos campos petit Han· nibal. Nulla urbs ltaliae defecit ad Poenos. Cap. ΧΟΙ. Situs et opulentia planitiei Campanae. Campi PWegraei. Cap. XCll. Hannibal ad Athurnum. Vastat Cam!'8niam, parum impediente Fabio. Redeunti insidias struit Fabius. Cap. XCill. Insidias Fabii callide eludit Hannibal. Boum cornibus faces alligatae. Cap. XCIV. Falluntur Romani. Nil proficit Fabius. Salvus per fauces elabitur Hannibal. Male audit Fabius. Romam proficiscens frustra monet Minucium. Cap. XCV. Res Hispaniae (Α. Urb. 537). Asdrubal. Amilcar classi praefectus. Cn. θcίρίο. Massilienses amici Roma· nonim. Cap. XCVI. Cn. θcίρίο proelio navali vincit Poenos. Clas· ΒίΒ Poenorum circa 'Sardiniam. Servilills persequitur clas­ sem Punicam. Cercina. Cossyrus. Cap. Xcvπ. Ρ. Scipio cum nova classe mittitur in Hispa­ niam. Coniunctim agunt Cn. et Ρ. Scipiones. Iberum transeunt. Cap. XCvm. Sagunti servantur obsides Poenorum. Abilyx, nobilis Hispanus. Bostar d= Carthaginiensis sub Asιiru­ bale. De obsidibus cum Bostare φι Abilyx. Cap. XCIX. Abilyx cum ScipiOnibu8 φι de obsidibus. Ob­ sides tradit θίΒ. Obsides Romani remittunt ad suos. Cap. C. Hannibalis castra a-d Gerunium. Mons Liburnus. Gerunium capit Hannibal. Frumentum θΟ convehit. Cap. CI. Minucius copias ducit absente Fabio. Calena arx. Hannibal ad Gerunium. Minucius velitatione superior. Cap. CΠ. Caedit frumentatores Hannibalis. Castra- sua aegre defendit Hannibal. Laetitia et spe exsultat Minu­ cius. Cap. Cill. Roma-e Minucium laudant omnes, Fabium vitu­ perant. Res inaudita- , duo simul dictatores. Fabius et Minucius inter Βθ dividunt legiob.es. Cap. CIV. Dissidium Romanorum co=odum Hannibali. Minucio insidias parat Hanniba-l. Fraudem noll senti t MinUCiU9.

L

ABGUMENTA LIBRORUM.

Cap. CV. MinUCiUB premitur ab hoste. Servatur a. Fabio• .Dictatori reconciliatur magister equitum. Cap. CVI. (Α. Urb. 588) ΝοΥί COB. L. AemiliuB, C. Teren­ tiuB. Cn. Servilius Μ. Regu1us Procos. L. Postumius prae­ tor mittitur in Galliam. Cn. ServiliuB bene l.'em admi­ ώβtrat. Ca.p. cvn. Hanώba1 arcem Cannae occupat. Rοmaώs com­ meatum eripit. Proelio decemere conatituunt Roma.ni. Omώum spes in Aemilio. Octo legioneB consulares. Legio. Romana. Cap. CVIΠ. crx:. Aemilius hortIιtur milites. Cap. CX. Roma.ni ad Cannam. Dissident inter Βθ Cos. Aemilius et Terentius. Alterώs diebuB impera.nt conιιules. Levi proelio victortIs Romaώ. Duplicia. ca.stra. Roma.no­ rum ad Auftdum. Cap. CXI. Hannibal horta.tur sUOB. Ca.p. CXΠ. Pugnam detrecta.t Aemili\Js. Pu�a.ndi studio ardet Varro. Romae omnes t1ment. Superstitiosi Roma.ni. ()ap. CXIΠ. Terentius a.ciem instruit ad Auftdum prope CaJinam. Lunata. Ha.nώbalis a.cies. Cap. CXIV. Arma. militum Ha.nώba.lis. Gladii Hispa.norum et Ga1lorum. Duces utriusque aciei. Cap. CXV. Pugna. Cannensis. Cap. CXVI. L. Aemilius cadit in proelio. Cadunt Regnlus et Servilius. Vivus eva.dit Terentiu8. Ca.p. σXVΠ. σΙώββ Ca.nnensis. Roma.norum pereunt LXX milia. Ca.piuntur Χ milia.. Cap. cxvm. Effectus l'ugnae Cannensis. Inferior Ita.lia. ad Ha.nώbalem deficit. Romaώ de retinenda lta.lia. despera.nt. Pra.etor Roma.norum in Gallia. Cisa1pina. cum exercitu perit. Brevi ta.mon Βθ recipit Roma.norwn respublica..

ΠΟΛΤ Β Ι Ο Τ Ι Σ Τ Ο Ρ ΙΩΝ Π Ρ ΩΤΗ. Ηα '

Β •.

ΕΙ μ�ν τοtς προ ήμών &ναγράφουι1Ι τάς πρά- Ι S. ξεις παραλελεtψftαι ι1υνέβαινε τον -όπερ αVτης της ίι1τορίας έπαινον, ίι1ως &ναγκαtον ,ην το ΠΡΟΤQέ­ πεtf.fFαι πάντας ΠQος την αϊρεσιν καί παραδοχην 5 τών τοιούτων -όπομνημάτων διά το μηδεμίαν έτοι­ μοτέραν εΙναι τοtς ιΧν.fFρώποις διόρ.fFωσιν τη� τών προγεγενημ,/νων πράξεων έΠΙι1τήμης. έπεί δ' ού 2 τινες ούδ' έπί ποσόν , &λλά πάντες Φς έπος εΙπε7:ν άΡΧΏ καί τέλει κέχρηνται τούτφ , φάι1κοντ ες &λη.fFι10 νωτάτην μεν εΙναι παιδείαν καί γυμναι1ίαν προς τάς πολιτικάς πράξεις την έκ της {ι1τορίας μά.fFηt1ιν, έναργεt1τιΧτην δε καί μόνην διδάt1καλον τοv δύνα­ O.fFat τάς της τύχης μεταβολας γενναίως -όπΟιΡέQειν την τών &λλοτρίων πεΡΙΠΕτειών -όπόμνηι1ιν, δηλον 3 15 Φς ούδενί μεν ίΧν δόξαι κα.fFήΚΕιν περί τών καλώς καί πολλοtς είρημ/νων ταυτολογείν, ηΚΙι1τα δ' ήμίν. αύτο γα.ρ το παράδοξον τών πράξεων, -όπερ αιν 4, προτιρήμε.fFα γράφειν, (κανόν έι1ΤΙ προκαλ/ι1αι1.fFαι καί παρορμησαι πάντα καί νέον καί πρει1βύτερον 20 προς την έντευξιν της πραγματείας. τίς γαρ omw!) 5 -όπάQΧει φαvλος 1) Q4.fFvμος &ν.fFρώπων lJς ο-όκ &ν 1 POLYB. ΗΣβτ. Ι.

1.

2 2. βούλοιτο

PROOEMIUM.

γνωναι πως κα� τίνι γένει πολιτείας δπι­ ΚQαΤ'Yj.fTέντα (/χεδον ΕΧπαντα τα κατα, την olxovftlv'Yj'V ούχ δλοις πε'Vτήκο'Vτα καΙ τρι(/lν lτειtι", -όπο μία", &Qχη'V έπεσε τη", 'Ρφμαίφ'V , δ ΠQότεQΟ'V oiιX E1JQl6 σκεται γΕγο'Vό;, τίς δε πάλι", οf)τφς Εριπα.ftης ΠQός 5 τι τω", ΙΧλλω", .ftεαμιΧτων .η μα.ft'Yjμάτωv δς ΠQΟVQ­ γιαίτεQον ΙΧν τι ποιήσαιτο τησδε της ΕμΠΕιQίας; 2 'Ως δ' έστι παQάδΌξον κα! μέ'Υα το πεQl την ήμε- 4. τέQαν -όπό.ftεt1ιν .ftEfbQ'YjfttX γένοιτ' (Χ", οf)τως μάλιστ' Εμφανές, εΙ -τας Ελλογιμωτάτας των ΠQογεγεν'Yjμένφν 10 δvναt1τειων, πεQl et!: ο! (JV'J'γQαφεi:ς τούς πλείστους διατέ.ftεινται λόγους, παιμ,βάλοιμεν κα! t1vrXQlvat2 μ,εν ΠQος την 'Ρφμαίων -c,πεQοχήν. Elt1l δ' α! της παQαβολης ΙΧξιαι κα! t1vγκρίt1εφς α{παι. Πέρt1αι κατά τινας xaLQOvg ftEγιXl'YjV &Qχην κατεκτήt1αντο κα! δυ- 15 'Vαt1τείαν ' &λλ' δt1άκις Ετόλμ'Yjσαν -όπεQβηναι τούς της Άσίας 8Qovg, oiι μόνον -όπεQ της &QΧης, άλλα 8 κα! πεQl t1φων Εκινδύνεvt1αν. Λακεδαιμόνιοι πολ­ λούς &μφισβ'Yjτήσαντες ΧQόνοvς -όπεQ της των Έλ­ λήνφν ήγεμονίας, Επειδή ποτ' ΕΚQάΤ'Yj(/α'V, μόλις l!τ'Yj 20 4 δώδεκα κατετχον αiιη)ν άδήQιτον. Μακεδόνες τής μεν ΕiιQώΠ'Yjς .ηQξα'V &πο των κατα τον ΆδQίαν τό­ πων Urog Επ! τον 'Τt1ΤQον ΠQταμόν, δ {jQtXXV παντεδ λως "ν φανείη ftlQog της ΠQοει"ημένης χώ"ας ' μετα δε ταϋτα ΠQotJέλαβον την της Ά(/ίας &Qχήν, κατα- 15 λύσαντες την τω", ΠεQ(/wν δυνα(/τείαν. &λλ' 8μως ούτοι πλείιrτφ", δόξαντει; κα! τόπφν κα! πραγμάτων rενέσ.ftαι κούριοι, το πολυ μέQος &κμην &πέλιπον 6 της olxovftlv'Yj!: &λλόΤQιον. Σικελίας μεν γαρ κα! ΣαQδοϋς κα! AtfjV'Yj!: ο-όδ' IΠΕβάλοντρ κα.ftάπαξ &μ- 80 φΙ(Jfhιτείν, τής δ' ΕiιρώΠ'Yjς τα μαχιμώτατα γένη των

POLYB. HISTOR. Ι 1 -8.

3

ΠΡΟ(Jεσπερ{ων lftviiJv ισχνώς εlπείν ο·Μ' έγ{­ νωι1κον. 'Ρωμαίοί γε μην oiJ τινα μ{Qη, ι5χεδον δε 7 πάσαν πεποιημένοι την οΙκουμένην ύπήκοον αύτΟίς, (&νυπ6στα)τον μεν τοίς (ύπάρχουι5Ι πά)σιν, &ν3. υπέ(�βλητoν δε κα�) τοίς έπιγι(νομ{ναι!; ύπερ)οχην κα(τέλιπον τή!; αύτών) δvνα(5τ(ε{αg. περ� δε τού) 8 μεντoiλαδ'ιατ . . . . . . . . . . . . (έκ της γρα)φης έξέι5ται σαφέστερον κατανοείν' δμοίως δε και περι τού πόσα και πηλ{κα σvμβάλλεσftαι π'φυκε τοίς φιλομαftούσιν 10

δ τής πραγματικής {στορίας τρόπος.

'��ξει δε τη!; ΠQαγματε{αg ήμίν τών μεν χρ6νων3 όλυμπια!; έκαΤΟ6τή τε και τετταραΚΟ6τή, τών δε ΠQά­ ξεων παρα μεν τοίς 'Έλλησιν δ ΠΡΟ6αγορεvftεις συμ­ μαχικο!; π6λεμοg, ον πρώτον έξήνεγκε μετ' Άχαιών 15 προς ΑΙτωλου!; Φίλιππος, Δημητρ{ου μεν vlόg, πατηρ δε Περι5{ωg, παρα. δε τοίς την Άσ{αν κατοικούσιν δ περι Κοίλη!; Συρ{ας, ον Άντίοχος και Πτολεμαίος δ Φιλοπάτωρ έπολ{μησαν προς &λλήλοvg' έν δε 2 τοίς κατα την Ίταλ{αν και Λιβύην τόποις δ συστας 20 'Ρωμαίοι!; και Καρχηδονίοιg , ον ol πλείστοι προσ­ αγορεύουσιν Άννιβιακόν. ταύτα δ' {στι συνεχή τοί!; τελευταίοι!; της παρ' (Αρ )άτου Σικυων{ου συν­ τάξεως. Εν μεν ουν τoίf; προ τούτων χρόνοι ς 8 ιbσανει (Jποράδας είναι συν{βαινε τας της οΙκουμέ25 νης πράξεις (δια.) το και (κατα) τα!; Επιβολάς, (Ετι) δε (και τας) συντελε{ας αVΤ(ών δμο{ως δε) και κατα. 4. το(υς τ6πους διαφέρ)ειν Ε'και5τα (των πεπραγμ)ένων. &πο δε τούτων των καιρών olOVEL 6ωματοειδη συμ- 4 βαίνει γ{νεσftαι την {6ταρ{αν, σvμπλέκεσftα{ τε τα.ς 30 Ίταλικας και Λιβυκας πράξει!; ταίς τε κατα. την Άσ{αν και ταίς Έλληνικαίς και προς εν γωεσftαι τ{λος

σ.

4 5 τ:ην

PROOEMIUM.

ιΧvαφΟQαv &πάντων. διο καΙ την ιΧQχηv της αύτων ΠQαγματείας ιΧπο τούτων πεποιήμε,f}α .,;.ων 6 "ιxtQmV. τφ γα" ΠQοεΙQημέvφ πολέμφ ΚQατήσαντες 'Ρωμαίοι ΚαQχηδοvίωv καΙ νομίσαντες το "VQtth­ τατον κα� μέγιστον μέQος α{,τοίς ήνύσ�αι ΠQος την & των 8λων Επιβολήν, ο{Sτως καΙ τόΤΕ π�ωτoν E,f}d�­ σησαν EΠ� τα λοιπα τα� i,εί�αg έκτείνειν καΙ πεQαι­ ούσ&αι μετα δυνάμεως εΙ� τε την Έλλάδα κα� τούς 7 κατα την 'Δσίαν τόπoυ�. εΙ μΕν ο{,ν ήμίν .ην συν­ ή&η κα� γνώριμα τα πολιτεύματα τα πε�� τfjς των 10 8λων ιΧ�χfjς ιΧμφισβητήι1αντα, Ι'σω� oMEV ΙΧν ήμίX� έδει πε�� των π�o τού γ�άφειν ιΧπο ποίας π�o&έ­ ΙΙεω� η δυνάμεως δQμη&έvτε� ΕvεχείQησαv τοίς τοι8 ούτοις κα! τηλικούτοις E�γoις. έπε� δ' ΟtJΤΕ τού 6. 'Ρωμαίων O{SτE τού Kα�xηδoνίων πολΙΤΕύματος π�ό- 15 XEι�ός έστι τοΙ:ς πολλοΙ:ς των Έλλήνων ή π�oγEγE­ νημένη δύναμις οΜ' αί π�άξεις α-ότων, ιΧνιχγκαΙ:ον Vπελά(30μεν ΕΙναι συντάξαΙΙ,f}αι ταύτην κα! την έξfjς 9 βύβλον προ τfjς [στορίας, ί'να μηδεlς έπιστας Επ' ιxmTjv την των π�αγμάτων έξήγησιν τόΤΕ διαΠO�fί 20 κα� �ητfί ποίοις διαβουλίοις η ποίαις δυνάμεσι κα� χορηγίαις x�ησάμενoι <ΡωμαΙ:οι π�oς ταύτας δ)�μη­ σαν τας Επι(30λάς, δι' ιbν κα! τfj� yfjf: και' της &α­ λάττης τfjς κα&' ήμίX� Εγένοντο πάσης έγΚQατεΙ:ς, 10 ιΧλλ' Εκ τούτων των βύβλων κα� της Εν ταύταις 25 π�oκατασΚEυης δfjλοv Ti τοΙ:ς έντυγχάνουσιν 8τι και' λίαν ε-όλόγοις ιΧφορμαίς x�ησάμε'υoι π�ός ΤΕ την 6. έπίνοιαν δ5�μη(fο:iι και' π�oς την συ υτέλΕιαν Εξ4 ίκοντο τfjς των 8λων ιX�xfjf: κα� δυναστείας. το γα� τfjς ήμετέ�ας πραγματείας Ιδιον και' το &αυ- 30 μάσιον των κα&' ήμας και�ων τούτ' Εστιν 8τι, κα&-

POLΥΒ. mSTOR. Ι 3. 4.

5

άπεQ ή τύχη ι5χεδον ΙΧπιχντιχ τα τηι; οίκουμ{νηι; ΠQάγμιχτιχ ΠQοg εν έκλινε fL{QO!; κιx� πάντιχ νεύει ν '1}νάγΚΙΧι5ε ΠQΟΙ; [νιχ κιx� τον ιχ1'Jτον (Ικοπ6ν , οf}τωg και (δΈί) δια τηι; {(fΤΟQίαg iJπο μίαν 6ύνοΨιν &γιχγείν δ τοίι; εντυγχάνου(fΙ τον XEιQt(ffLOV τηι; τύχηg, Φ κΙ­ ΧQητιχι ΠQοg την τών ολων ΠQαγμάτων ι5υντΕλειαν. και yaQ το ΠQΟΚΙΧλε6άμενον ήμαι; κιχι ΠΙΧQΟQμη6ιχν 2 ΠQοg την ιπιμολην τηι; [σΤΟQίιχg μάλΙ6ΤΙΧ τούτο γέγονεν, συν δ� τούτφ κιχι το μηδένιχ τών xιx.fF' ήμαι; 10 iπιβεβλfjσ.fFΙΧΙ τΥ τών xa.fF6lov πριχγμάτων συντά­ ξει ' πολυ ydQ tlv ήττον έγωγε ΠQΟΙ; τούτο το fLiQO!; έφιλοτιμή.fFην. νiίν δ' δQών τουι; μΕν κιχτα EL{QO!; 3 πολ{μουι; κΙΧί τινιχι; τών Ημιχ τούτοιι; ΠQάξεων ΚΙΧΙ πλείουι; ΠQιχγμιχτευομΙνουι;, την δΕ κιx.fF6lov ΚΙΧΙ 15 6υλλήμδην οίκονομίιχν τών γεγον6των π6τε ΚΙΧΙ π6{Τεν άψμή.fFη κιχι πώι; έι5χε την 6υντέλειιχν, τιχύ­ την 01'Jδ' Ιπιβαλ6μενον ο-Οδ{νιχ βιχσιχνίζειν, 060ν γε κιχι ήμαι; είδιναι, πιχντελώι; iJπέλΙΧβον &νιχγκιχίον 4 εΙνιχι το μη ΠΙΧQιχλιπείν μηδ' Ια6ιχι nιxQcl{Tciv &νεπι20 ι5τάτωι; το κάλλι6τον ΙΧμιχ δ' ώφελιμώτιχτον Ιπιτή­ δευμιχ τηι; τύχηι;. πολλα ylXQ ιχυτη κιxινoπoιoiί6ιx 5 κιχι συνεχώι; lνιxγωνι�oμένη τοίι; τών &v.fFQchnrov 7. μίοιι; ο-Οδέπω τοι6νδ' άπλώι; ουτ' είργάσιχτ' έργον ουτ' '1}γωνίι5ΙΧΤ' &γώνισμιχ , οΤον το xιx.fF' ήμαι;. 25 οπερ Ικ μ�ν τών κιχτα μ{ροι; γριχφ6ντων ται; [ι5το- 6 ρίΙΧι; ο-Οχ οΤ6ν τε ι5υνιδείν, εί μη ΚΙΧΙ ται; Ιπιφιχ­ νει5τάτιχι; π6λειι; τιι; κιχτα μίιχν έl'άστην lπελ.fFων 17 ΚΙΧΙ νη ΔίΙΧ γεγριχμμ{νιχι; χωριι; &λλήλων .fFEιxι5ciELcvor; E-o.fF{ror; iJπολιχμβάνει κατιχνενοηκ{νιχι κιχ/' το τήι; 80 οληι; οίκουμ{νηι; ι5χημιχ κιχ/' την ι5ύμΠΙΧι5ιχν ιχ-Οτηι; .fF{ι5ιν κιχι τάξιν' οπερ 16τιν ο-Οδαμώι; εΙκ6ι;. xιx.fF6- 7 1*

6

RES ROM.

ΑΝΤΕ

BELL. PUN. L

λου μ,Εν ιΥα" έμ,ΟΙιΥε δοκουΙΙιν ο! πι;πειιιμ,ένοι δια τήι; κατα lLlf!og ειιτορίας μεΤQίως σvvόψεΙΙ,f}αι τα 6. 3λα παf!απλήΙΙιόv τι πά(1χ,ειν, ιbι; αν ε! τινες Εμ,ψύ­ χ,ου καί καλου σώμ,ατος ιΥειΥονότος διεQQιμ,μ,έvα τα μ,έQη ,f}EcbILEvot νομ,ίξοιι;ν {κανώι; α-ότόπται ιyCvEιI,f}iXt 5 8 τής EVEQΙYEitxg α-ότου του ξφου καί καλλονής. εί ιΥά" τις α-ότίκα μάλα ιIvv,f}Eig καί τέλειον a{,,f}tg &πεf!ιΥαΙΙάμεvος το ξφον τφ τ' ε Ιδει καί τϋ τΤίς ΨVXής ε-ό'Πf!επε{ο/- κ&πειτα πάλιν Επιδεικνύοι τοις α-ότοιι; Eκεωoιg, ταχέως αν οίμαι πάντας α-ότουι; δμο- 10 λΟιΥήιιειν διόιτι καί λ{αν πολύ τι τήι; &λη,f}είαg &π­ ελε{ποντο ΠQόσ,f}εv καί παQαπλήσιοι το1:ς 6vεΙf!ώτ9 τουσιν ήσαν. έννοιαν μΕν ιΥαρ λαβείν &πο lLlQOV!; των 'δλων 8Vvατόv, Επ:ιστήμην δΕ καί ιΥνώμην &ΤQε10 κη aXEiv &δύνατον. διο ,παντελως {jQiXXtl τι νομι- 15 στέον ιιυμβάλλι;σ&αι την κατα lLlf!og lσΤΟQίαv 'ltQO!; 11 την των δλων Εμ,πειρίαν καί πίΙΙτιν. Εκ μ,έντοι ιΥε της &πάντων προς 6:λληλα συμπλοκης κα! 'ltiXQa,f}l­ σεως, έτι δ' δμοιότητος καί διαφοράς, μόνω!; 6:ν τιg Εφ&κοιτο καί δvvη.ftείη κατοπτεύσαι; l1lLIX καί 20 το χρήσιμον καί το τεf!ΠVΟV Εκ της lσΤΟQίας &να­ λαβε1:ν. '1'πο,f}ησόμ,ε,f}α δΕ ταύτης &f!χηv της βύβλου την 5 ΠQώτηv διάβαf$ΙV Εξ Ίταλ{ας 'Ρωμ,αίων. αυτη δ' ΙΙΙτιν (/υνεχης μ,Εν τοίς &φ' ιbν Τίμ,αιος &πέλιπεν, 25 πίπτει δΕ· κατα την ΕνιΧτην καί είκοστην 'ltQor; τα1:ι; 2 Ικατον όλυμ,πιάδα. διο καί �ητέoν αν εΙη πως καί πόΤΕ ι1V(/τη(/άμενOΙ τΟ: κατΟ: την Ίταλίαν καί τίΙΙιν 8. &φο(ψα1:g μ,ετΟ: τα1nα Χ(Jηιιιχμεvσι διαβαίνΕιν ΔSQ­ μηιιαν είς Σικελ{αν ' ταύΤl1 ιΥαρ τfj ιyfj ΠQωτοv Επέ- 30 8 βηΙΙαν των Εκτος τόπων τής Ίταλ{ας. καί Qητέοv

POL ΥΒ. HISTOR. Ι 4-&.

7

αVτην την τής διαβάσεαις αΙτίαν ψιλώς, ί'να μ,η 'tijg αlπίας αΙτίαν iπιζητούιιης &νυπόιιτατος ή τής σλης vxιo.ft'itfcrog &Ρ1/1 γΙνηται και .ft'εαιρία. ληπτΙον δ'Ε 4 και τοίς καιροίς δμ,ολογουμlνην και γναιριζομ,ένην 6 &ρχη1} παι/ απαιιι και τοίς πράγμαt1ι δυναμlνrιν «{ιη}ν έ� atJ1;fjg ,fJ'sroQsi<1{tΙXt, x«V δ{n τDtg χqόvοις '1. βραχυ προιιαναδ(1αμόντας κεφαλαιώδη τών μεταξυ πράξεαιν ποιήιιαιι.ft'αι την &νάμνηιιιν. της γαρ �- 5 χης &γνοουμ,lνης � καΤ νη Δί' &μφΙΙΙ{jητoυμlνης .10 oiιδ'� τών Εξής oiιδ�ν οιόν ΤΕ παραδ οχής &ξιαι-ιtήναι και πίιιτεαις' σταν δ' ή περι ταύτης δμ,ολογουμ,lνη xιaQatfXEVctιI,ftfj δόξα , τότ' 1ίδη και πας δ ιιυνεχης λόγος &ποδοχής τυγχάνει παρα τοίς &κούουΙΙιν. 'Έτος μ,�ν OVv ένειιιτήκει μ,Ετα μ,�ν την έν Α? 6 16 γος ποταμ,οίς ναυμ,αχίαν iννεακαιδΙκκιτον � προ "S τής έν Λεύκτροις μ,άχης έκκαιδΙκατον, έν Φ Λα- 2 κεδαιμ,όνιοι μ,�ν την ixι' Άνταλκίδου λlψOμ,lνην εΙρήνην προς βασιλlα τών ΠερΙΙών έκύραιιιαν κα� πρεΙΙβύτερος Διονύιιιος τ1] περι τον Έλλlπoρoν 20 ποταμ,ον μ.άχυ νενικηκCoς τους κατα την 'Ιταλίαν "Ελληνας έπολιόρκει 'Ρήγιον, Γαλιkαι δ� κατα κρά­ τος έλόντες αVτην την Έώμην κατείχον πλην τού Καπεταιλίου. προς ους ποιηιιάμενοι 'Ραιμα1:0Ι ΙΙπον- 3 δας και διαλύιιεις εiιδoκoυμEνας Γαλάταις και γε15 νόμενοι πάλιν &νελπίιιταις της πατρίδος έγκρατεΤς και λαβόντες οΤον &ρχην της ιιυναυξήιιεαις i'ΠOλE­ μουν έν τοίς έξης χρόνοις προς τους άστυγΕίτονας. γΕνόμ,ενοι δ' έγκρατείς &πάvταιν τίi'Jν Λατίνων διά 4 ΤΕ την &νδρείαν και την έν τα1:ς μ.άχαις έπιτυχ?αν 80 μ,ετα ταύτ' έπoλlμoυν ΤυρρηνΟίς, Επειτα ΚελτοΊς, έξης δ'Ε Σαvvl.ταις τοίς πρός τε τας &νατολας και

8

RES ROM. Α.ΝΤΕ BELL. PUN. Ι

τά� IX()κτoυ� t1vντε(JμονούtJι τΏ τών Λα,τίνων Xrh(Jl'f. δέ τινα, X(JdvOV Τα,(Jα,ντίνων δια την εΙ� τoυ� Π(Jεt1βwτ� ·Ρωμαίων lttJllYEιav ΚEx� τον δια τα,ύτα, φόβον έΠΙt1πα,t1α,μένωv Πύ(!(Jον, τιρ π()ότε(JΟV lτει τη� 9. τών Γα,λα,τών έφόδου τών τε πε()� Δελφoυ� φf1'α,ρέν- 5 6 των κα,� περα,ιωf1'έντωv εΙ� την 'AtJtav, ·Ρωμα,i:οι TV()QfJVoV� μ�ν κα� Σα.vνίτα,ς -όφ' α,fJτoυ� πεποι­ ημένοι, τoυ� δ1: κα,τα την Ίτα,λία,ν Kελτoυ� πολλα,i:� μ&xα,ι� t1δη νενικηκότε�, τότε π()ώτον έπ� τα λοιπά μΕ(Jη τη� Ίτα,λία,� {D()μηtJα,ν , ofιX φ� -όπ�() όf1'vείων, 10 έπ� δ1: το πλεi:οv φ� -όπ�() {δίων t1δη κα� καf1'ηκόν8. των t1φίtJι πoλεμήι10ντε�, ltf1'λητα� γεrOνό7:ε� ltl'1/-f1'tvo� τών κατα: 7:0ν πόλεμον lQyrov έκ τών ΠQΟ� 7:0υ� 7 Σαυνί7:IX� κα� Kελ7:0υ� Ιιγώνών. -όΠOι17:&ν7:ε� δ1: γενναίω� τον πόλεμον τούτον κα,� '1:0 7:ElW7:ιxi:ov 15 τ&� Τ8 δυν&μει� κα� ΠύQQον έκβα,λόντε� έκ τη� Ί7:αλία� (X.(,f1't� έπολέμουν κα� κα7:ει1ΤQέφον7:0 τoυ� 8 κoινωνήι1αν7:α,� ΠύQQfjJ τών ΠQαγμιΧ7:ωv. γενόμενοι δ1: πα,(Jαδόξω� &π&ντων έγΚQα7:εί� κιt� ποιηι1&μενοι 7:0υ� την Ίταλίαν oίκoύντα,� -όφ' α,-ότoυ� πλην Κελ7:ών 20 μετά 7:α,ύτα πολΙΟ(Jκεi:ν lVcXciQfJt1av τoυ� τό7:ε κα,7:­ έxoντα,� το ·Ρήγιον ·Pωμα,ίoυ�. 'Ίδιον y&(J 7:Ι ι1υνέβη καΙ πα,()α,πλήι1ιον §κα,τέQαι� 7 'tai:g ΠΕ(JΙ τον ΠΟ(Jf1'μοv έκτιt1μένα,ι� πόλει1ιν' είι1ι δ' Μεt1ι1ήvην μ�ν ya(J j5 2 α,υται Μει1ι1ήνη καΙ 'Ρήγιον. ofι πολλοi:� ltvcb7:EQOV X(JdVOL� τών νϋν i.,CYOELlvrov "fXL(JCJv Κα,μπανοί πα(J' 'Λγαf1'οκλεi: μιt1f1'οφοροvvτες καί πάλαι πε(JΙ το κ&λλος και 7:ην λοιπην ε'όδαι­ μονίαν τη� πόλεως όφf1'αλμιώvτε� /Χμα τφ λαβείν 3 "ΙXL(JOV cfJf1'Vf; sπη,εί(Jηι1αv παQΜπονδείv ' παρεΙt1- SO clf1'dVΤEf; δ' Φς φίλιοι κα� καται1χόντει; την πό5 μετά

POLYB. mSTOR.

Ι 6. 7.

9

λιν o;Dg μ�ν Εξέβαλον τών πολιτών , οϋg δ ; ιiπ­ έσφαξαν. πράξαντεg δε ταύτα rιXg μεν yvvatxag 4 και τα τέκνα τών -ήκληρηκ6των , fiJg πο&' ή τύχη διένειμεν παρ' αύτον τον τηg παρανομίαg καιρον δ έκιΧf1τοιg, οvτωg Ef1xOV' rovg δε λοιποvg βίουg και την χώραν μετα ταύτα διελ6μενοι κατείχον. ταχυ 5 δ� και �Cfδίωg καληg XchQlXg και π6λεωg EYXQΙXΤEig γεν6μενοι παρα π6δαg ε{;ρον μιμηταg τηg πράξεωg. 'Ρηγίνοι γάρ, xa,f}' δν καιρον Πύρροg Elg Ίταλίαν 6 10 Επεραιούτο , καταπλαγείg γεν6μενοι την [φοδον α-ό- Ι0. τού, δεδι6τεg δε και Καρχηδονίουg ,f}αλαττοκρα­ roiivrag ΕΠε(1πάf1αντο φυλακην ίΧμα και βοή&ειαν παρα 'Ρωμαίων. ο{ δ' εlf1ελ,f}6ντεg χρ6νον μέν τινα 7 διετήρουν την π6λιν και την εαυτών πίf1τιν, (SVΤEg ]5 τετρακιt1χίλιοι τον &QL,f}IL6v, αιν ήγείτο Δέκιοg Καμ­ παν6g ' τέλοg δε ζηλώf1αντεg rovg Μαμερτίνουg, ίΧμα 8 δ� και f1VVEQYOυg λαβ6ντεg aoόroυg παρεf1π6νδηf1αν 9. roυg 'Pηytvovg, Εκπα,f}είg (SVΤEg Επί τε τύ τηg π6λεωg tvxιxιqtCf και τΏ τών 'Ρηγίνων περί roυg lδίουg 20 βίουg εΜαιμονίc:' και roυg μεν Εκβαλ6ντεg, TOvg δ' άΠΟf1φάξαντεg τών πολιτών τον α-ότον τρ6πον roig Καμπανοίg κατέσχον την π6λιν. ο{ δε 'Ρωμαίοι 9 βαρέωg μ�ν εφερον το YEyov6g' ο-ό μην εΙχ6ν γε ποιείν ο(ιιΗν δια το f1vvIXEf1,f}at roig προειρημένοιg 25 πολέμοιg. Επει δ' &πο τούτων Εγένοντο , f1vyxlEt- l0 f1avrEg aoότoυg Επολι6ρκουν το 'Ρήγιον, κα,f}άπερ Επάνω προείπον. κρατήf1αντεg δε roυg μ'ίιν πλείf1τουg 11 Εν α-ότύ τύ καταλήΨει διέφ,f}ειραν, Εκ,f}ύμωg &μυνο­ fJoivovg δια το προοραf1,f}αι το μέλλον, ζ/i)γρίc: δ' 80 Εκυρίευσαν πλει6νων 1} τριακotJίων. Φν &ναπεμ- 12 φ,f}{vτων εΙς την 'Ρώμην, ο{ f1τρατηγοι προαγαγ6ντεg

10

RES ROM. ΑΝΤΕ BELL. PUN. 1.

εΙς την &:yoQιXv καΙ μαι1τιγώι1αντες /Χπαντας κατα το παQ' aiπorg l.fFog Επελ!ΚΙι1αν, βουλόμενοι δια της εΙς Εκείνους τιμmQίας, κα.fF' δι10ν οίοί τ' �ι1αν, διΟQ.fFούι1.fFαι παQι% 'IIo rg ι1υμμ&χοις την αVτών πίι1τιν. 18 την δΒ XtbQav κα� την πόλιν παQαΧQημιχ 'IIor� 'Ρηγί- 5 νοις &:πiδοιιαν. 8 Οί δ1; ΜαμεQτίνοι - τούτο γαι) 'II01JVOfLΙX κυQιεvι1ιχντες οί Καμπανοl της McddtfV1Jf: ΠQοι11JγόQευt1.αν ι1φΙΧι,; αvτοvς - εαις fLw ι1υνεΧQώντο 'IIfj τών 'Pm­ μαίαιν ι1υμμιχχίι; τών το 'Ρήγιον καται1χόνταιν , ov 10 μόνον της έαυτών πόλεαις καΙ XtbQag &:ι1φαλώς κατ­ εΚQάτοvν , &:λλα καΙ πεQ� τηι,; dvvoQoVι11Jg OVX ιbς έτυχε 1tΙXQfjvtbXlOVV 'IIOrg τε ΚΙΧQΧ1Jδονίοιι;: καΙ 'IIO rg ΣvQΙΧΚΟι1ίοις καΙ πολλα fLiQ1J τηι,; Σικελίας Εφο2 Qολόγοvν. ΕπεΙ δ' Ει1ΤΕQή<&ηι1αν τηι,; ΠQοεΙQημένηs 15 εΠΙΚΟVQίας, ι1υγκλεΙι1.fFέντmν τών το 'Ρήγιον κατ­ εχόνταιν εΙς την πολΙΟQκίαν , παQα πόδας 1neO τών 11. ΣvQαΚοι1ίmν αvτοl πάλιν ι1υνεδιώχ.fFηι1αν εΙς την 8 πόλιν διά τινας τοιαύτας αΙτίας. ΧQόνοις ov πολλοtς ΠQότεQον αε δvνάμεις τών ΣυQαΚΟι1ίmν διενεχ.fFείι1αι 90 πgος τούς Εν 'IIfj πόλει καΙ διαΤQί{jουι1αι πεQΙ την MEQydVTJV κατέι1τηι1ιχν Εξ α<&τών &QXOVΤag, 'ΛQτε­ μίδmf!όν τε κιχΙ τον μετά ταύτα Pαι1ιλευι1αvτι:ι τών Σvf!αΚοι1ίmν 'IiQmva, νέον μΕν δvτα κομιδfj , Πf!ος 10. δ'έ τι γένος δvφυη βΙΧι1ιλικης καΙ . Πf!αγματικης οΙκο- 2δ 4 νομίας. δ δΒ παf!αλΙΧ{3eσν την &:Qχην κιχΙ παf!Ειι1ελ.fFeσν εΙς την πόλιν διά τιναιν οΙκείαιν καΙ ΚVf!ιος γενό­ μενος τών &:ντιπολιτευομέναιν ο{Jτmς εΧQήι1ατο Πf!tjmς καΙ μεγΙΧλοψύχαις τοίς ΠQάγμΙΧι1ιν, ωι1τε τούς Zlυf!ιx­ ΚΟι1ίους, καίπεf! ο-όδαμώς ε-όδοκουμένους ΕΠΙ �ιxtr,; SO τών ι1Τf!ιχτιmτών &:QXfXLQEdtΙXLg, τότε π&ντας δμο-

POLYB. HISTOR. Ι 7-9.

11

&υμΙΧδον EMoXfJt1ιxt t1τριχτηγον ιχύτών ύπάρχειν Ίέ(!ωνιχ. δ� έκ τών πρώτων έπινοημάτων εύ�έω� 5 Itijlog ην τοίg όρ&ώg σκοπουμlνοιg μεΙbόνων όρεγό­ lLEvog έλπίδων η κιχτα την t1τριχτηγtιχν. &εωρών 9 5 γαρ τούg Συριχκoιrίουg, έπειδαν έκπέμψωt1ι ταg δυνά­ μεις κα� τούς α(nOVΤΙXς μετα τών δυνάμεων, αυτούg έν αύΤΟίς t1ταt1ιάζοντας κα� καινοτομουντας αΙεί τι, τον δε Δεπτtνην ElItwg κα� τΏ πρot1ταt1tf! κα� τΏ 2 πίt1τει πολυ διαφέQοντα τών αλλων πολιτών, ευδοιο κιμονντα δ'� κιχ! παριΧ τφ πλή.fTει δ'ιιχφερόντωg, t1vv­ άπτεται κηδεtιχν ΠQος αυτόν, βοvλόμενοg οίον έφε­ δQεtιχv άπολιπείν έν Τ!1 πόλει τούτον, στ' ιχύτον έξιέναι δΙοι μ,ετιΧ τών δυνάμ,εων έπ! τιΧg ΠQάξειg. γήμιχg 3 δ� τ-ι}ν &υγατέρα τού προειρημ.{νου κα! t1vv&EGJQrov Ι5 τουg &QXatovg μ,ιt1&οφόροvg κιχχέκταg l)vτιχg κιx� κινητικoύ� Εξάγει στρατείαν ιbg έπ� τουg {JlXQfJtitIovg τουg Τ-Ι1ν Μεt1t1ήvηv κιχτιχt1χόντιχg. &VΤΙt1τρατοπεδ'εύι1ιχg 4 δ� περ� ΚεvτόQιπα κα� παραταξάμ,ενος πεQ� τον Κυιχμ,όσωρον ΠΟΤΙΧ(LΟV τούg μ,�ν πολιτικούg {ππείg 20 κιx� πεbουg αύτοg Εν άποt1τήμ,ιχτι t1vvtiXEV , ιbg κατ' αλλον τόπον τοίς ποΡ..εμtοις t1υμ,μ,ίξωv, τουg δε ξένους προβαλόμ,ενος EllXt1E πάvταg ύπο τών βαρβάρων δ'ια­ φ&αρήναι· κατιΧ δε τον τή� Εκείνων τροΠijg xιxtQov 5 ά,t1φαλώg αύτος άπεχώρηt1εv μ,ετα τών πολιτών tlg 1 2. 25 ταg ΣυQακούt1�. ι1υvτελεt1άμ,εvοg δε το πρo,rεί- 6 μ,ενον πριχγμιχτικώς κιx� παΡΏQηκως παν το κινητικον xιxl t1ταt1ιώδεg τής δυνάμεως, ξεvολογήt1ιχς δι' αύ­ τού πλή&ος {κιχνον μιt1&οφόρωv , ιΧt1φΙΧλώς �δ'η τα κατα την ιΧQχηv δ'ιεξήγεν. &εωρών δ� τουg βαρβά- 7 3D Qovg Εκ τού προτερήμιχτοg &Qιxt1lror; xιxl ΠΡΟ1l:ετώg &ναt1τqεφομέvους, κιχ&οπλίt1ιχς κιx� yvlLvιXt1ιx; Ενερ-

12

RES ROM.

ΑΝΤΕ

BELL. PUN. Ι.

ψώς τας πολιτικας δυνάμεις ΑξΤίγεν κα.� ιιυμβάλλε" 11. τοΙς πολεμίοις Αν τφ Μυλαίφ πεδίφ πε()Ι τόν Λογτ()οπην δΕ ποιήιια!; 8 γανόν καλούμενον ποταμόν. ιxfπl1Jv ίιιχυ()ά.ν κα� τίiJν -ήγεμόνων Αψκ()ατης ψενό­ μενος ςωr()tr;ι την μΕν των βα()βά()ων κατδπαυιιε 5 τόλμαν, αfπός δΕ παραψενόμενος εΙς τάς ΣV()αΚOύΙΙας βασιλευ!; -δπο πάντων π()οσηγο()εύ&η των ιιυμμά­ χων. 10 0& δΕ Μαμερτίνοι π()ότε()ον μΕν Αιιτε()ημδνοι τΤίς Απικου()ίας τΤίς Ακ του <Ρηγίου , κα.&άπε() &ναι- 10 τε()ον εΙπον, τότε δΕ τοίς Ιδίοις π()άψμαιιιν Απται­ κότες δλoσXε()ίiJς διά τάς νυν Qη.&είιιας αΙτίας, οϊ μΕν Aπ� Κα()χηδονtοvς κατΕφευψον κα� τούτοις Αν2 εχεt()ιςον ιιφας ιxiιτovr; κα� την ΙΧκ()αν, οϊ δΕ π()ός <Ρωμαίους hι()Eιι{3ευOν, πα()αδιδόντες την πόλιν κα� 15 .δεόμενοι βοη.&ήιιειν ιιφίιιιν αiιτoίς δμοφύλοις iJπά()8 χουΙΙιν. "ΡωμαΙοι δΕ πολυν μΜι χ()όνον 1ιπό()ηιιαν διά τό δοκείν Αξόφ.&αλμον είναι την &λογίαν τΤίς 4 βοη.&είας. το ψά() μ,ικ()φ π()ότε()ον τους lδtοvς πο­ λίτας μετά τΤίς μεrtιιτης &νrl()ηκότας τιμω()tας, 8τι 10 <Ρηγίνους πα()ειιπόνδηιιαν, πα()αΧ(}Τίμα Μαμε()τίνρι!; βοη.&είν ςητείν τοίς τά πα()απλήΙΙια πεποιηκόιιιν 00 μόνον εΙς την Mef1f1fJvtrov , &λλά κιx� την 'Pηrtvrov 5 πόλιν, δυ6'ιχπολόγητον εΙχε την afLΙX(!τtιxv. ο-ό μην &γνοουντδς γε τούτων oiιδδν, .&εω(!Ούντες δ'Ε τόυς ιδ Κιχ(!χηδονίους ο-ό μόνον τιt κιχτά την Λιβύ'Υ/ν, &λλά κα� τής Ίβη()ίιχς iJπή"oα πολλά μέ()η IΠEIΠotfJfLivovr;, ' €τι δΕ των νήιιων άπιχιιων έγκ(!ατεΙς ύπιΧ(!χοντa(; τίiJν κιχτά τό Σιχ()δόνιον κά� Τυ()()ηνικόν πέλαγος, 6 1ιγωνtων, εΙ Σικελtας Ιτι κυ(!ιεύιιιχιεν, (μη) λίαν βα- 80 ρείς κα� φoβε()o� ψείτονες α-ότΟίς iJπd()xo tEV, κύκλ"ιι.

POLYB. ffiSTOR. Ι 9 - 1 1 .

13

t1φάς περιέχοντες καΙ πάιΙι τοίς της 'Ιταλίας μέΡΕιΙιν iπικείμεvοι. διότι δ8 ταχέως ύφ' αύτους ποιήt10V- 7 ται τ'l}v Σικελίαν , μ'l} τυχόντων Επικουρίας των Μαμερτίνων, προφανες -ην. κρατήt1αvτες rιXQ Εγχειρι- 8 δ ζομένης αύτoiς της ΜεΙΙιΙήνης έμελλον Εν όλίγφ χρόνφ τας Σvρακούt1ας Επαvελ{ιΙ,ffα ι δια το πιΧt1ης; 12. ιΙχεδον δειΙπόζειν της &λλης Σικελίας. δ προοιμύμενοι 9 'Ρωμαϊ:οι κα� νομίζοντες αναγκαϊ:ον εΙναι ιΙφίιΙΙ το μη προέι1,ffαι την Μει1ιΙήνην μηδ' ΕάιΙαι Καρχηδονίους ΙΟ οΙονε! γεφυρώιIΙX� την clr;; Ίταλίαν α{ιτΟl:Ι; hιάρa<Jιν, πολυν μεν χρόνον ΕΡουλεύιΙαντο , κα! το μ8ν ιΙυν- l 1 έδριον ο-ύδ" είς τέλος ΕκύρωιΙε την γνώμην δια τας l1ρτι �fJ,ffctt1IXf; αίτίαι;;. Εδόκει γαρ τα ΠEΡ� την αλο­ riιxv της τοίς Μαμερτivοις iπικουρiαι;; ίιΙορροπεϊ:ν Ιδ τοίς; έκ της; {Jοη,ffε ίας; ιIυμφέ�oυιIιν. οΙ δ8 πoλλo� 2 τετρυμένοι μεν ύπσ τών προγεγονότων πολέμων καΙ πρotιδεόμενoι παντοδαπης; iπανορ,ffώιΙεως;, Ημα δε το!ς; l1ρτι �fJ,ffSϊ:ιIL περί τού xoLvfj ιΙυμφέρειν τον πόλcμoν καΙ κατ' ίδίαν έκιΧιΙτοις; 6:Jφελείας; προδή20 λονς κα! μεγάλας; ύπoδει�υόυτων τών ιΙτρατηγών, εκριναν {JofJ,ffcϊ:v. κυρω,ffέντος; δε τού δόγματος ύπο 3 τού δήμου, προχειρΙιΙάμενοι τον ετερον τών ύπάτων ιΙτρατηγον "Λππιον Κλαύδιον iξαπέt1τειλαν, κελεύ­ ιΙαvτεg (JOfJ,ffciv κα! διαραίνειν είς; ΜSιΙt1ήvηv. οϊ 4 116 δε Μαμερτϊ:νοι τον μ'Εν τών Κα(Jχηδοv{ων ιΙτρατη­ γόν t1δή κατέχοντα την l1κ�"ν Εξέραλον, τα μεν καταπληξάμενοι, τα δε παραλογΙι1άμενοι· τον δ' "Λππιον ΕπειΙπώντο κα� τούτφ την πόλι.." Ενεχείρι­ �oν. Καρχηδόνιοι δε τον μεν ιΙτρατηγον αύτών Ι) 30 ανειΙταύρωιΙαν, νομίιΙαντες αύτον αρούλως, ΙΧμα δ' άνάνδρως προέιΙ,ffα ι την ακρόπολιυ· αύτo� δε τfι 6

14

RES ROM. ΑΝΤ Ε BELL. PUN. L

μι,ν vαυτικfj δυνάμΗ πε�� Πελαι�ιάδα f1τ�ατοπεδεύ­ ΙΙαντες, τφ δι, πε�φ 6τ�ατεύματι πε�� -rlXf: Σύνεις 7 καλουμένας Ινε(!γώς Π�oι1έκειντo τfj Με6f1ήV11. κατα δι, τον και�oν τούτον Ίέ�αιν νομί6ας εiJφυώς lXEI4J τα πα�6ντα π(!ος το τους βα(!βά�oυς τους την Μεσ- 5 ιιήνην κατέχοντας δλoιιxε�ώς Εκβαλείν Ικ τ.ης Σικε­ λίας, τί.fTεται π�oς τους Kα�xηδoνίoυς ιιυv.fTήκας. 8 κα� μετα ταύτ' &να�εύξας Εκ τών Συ�ακoυσώνI4. Εποιείτο την πo�είαν EΠ� την π�oει�ημένην π6λιν· καταιιτ�αΤΟΠcδεύσας δ' Ικ .fTατέ�ου μέ�oυς πc�� το 10 Χαλκιδικον δ(!ος καλούμενον &πέκλεισε κα� ταύτης 18.9 τ.ης Εξ6δου τους iv τfj πόλει. δ δι, f1τ�«τηγος τών 'Ρωμαίων 'Άππιος νvκτoς κα! πα(!αβ6λως πε�αιω.fTεlς 10 τον πο�.fTμΟv fiΚEv clf: την Με6σήνην. δ�ών δι, πανταχ6.fTεv Ινε�γώς π�oση�εικ6τας τoυ� πολεμίους 15 κα� συλλογιιιάμενος f1μα μι,ν αίσχ(!άν, f1μα γ' έπι­ σφαλ.η 'Yivcf1.fTaL την πoλιo�κίαν αtπφ, τ.ης τε γης 1 1 τών πολcμίωv Ιπικ�αΤOύνταιν κα! της .fTαλάττης, το μι,ν π(!ώτον διcπ�ειιβεύcΤΟ π�oς &μφοτέ(!ους, βουλό­ μcvος iξελ(ιι.fTαι τού πολέμου του!: Μαμε(!τίνους· 20 12 οiJδενος δΙ; Π�oι1έxoντoς αiJτφ, τ/λο!: Eπαναγκα�6με­ νος lΚflΙVC διακιvδυVcύcιv κα! ΠflώΤΟV Eγχ,cι(!είν τοίς Εξα11αγων δι, την δύναμιν πα(!έταξε 13 Συ�ακoσίoις. π�oι; μάχην, ΕΤQ.ίμωι; εΙι; τον &γώνα συγκαταβάντοι; 14 αiJτφ κα� τού τών ΣυflακοΙΙίαιv βαιιιλlαις · EΠ� πολυν 25 δι, X(!6VOV διαγωvιιιιΧμcvος iπEκ(!ιXτηΙΙEν τών πολε­ μίων κα� κατεδίαιξε τους {mεVαVτίΟυς Εως εΙς τον 15 χάflακα πάvτας. 'Άππιος μι,ν o{,v ιικυλεύσας τους νεκ(!ουι; Επανηλ.fTεv πάλιν εΙς την ΜεΙΙΙΙήνην. δ δ' Ίέ(!αιν όττευ6άμεν6ς τι πε�� τών ολων π�αγμάτrov, 80 ΕπιγΕνομένης της νvκτoς &νεχώ(!ηΙΙε κατα ιιπουδην

POLΥΒ. HISTOR. Ι 1 1 . 12.

15

τf] δε κατα πόδας ήμ{ρ� 12 clg τας ΣvQακούt1ας. γνους "Άππιος την &πόλυι1ιν των ΠQοειQημ{νων καl γενόμενος εύfJ"αρt1ης έκρινε μη μέλλειν, &λλ' έγχει­ ρείν τοίς Καρχηδον{οις. παραγγείλας oVv τοίς ι1τρα- 2 5 τιώταις έν αιρ� γίνΕσfJ"αι την fi"εραπε{αν, fiELlX τφ φωτ� την έ'ξοδον έποιείτο. t1υμβαλων δε τοΙς ύπ- 3 εναντίοις πολλους μεν αύτων &πέκτεινε, τους δε λοι­ πούς ήνάγκασε φυγείν προτροπάδην εΙς τας παρα­ κειμένας πόλεις. χρηι1άμενος δε τοίς εύτυχήμαι1Ι 4 10 τoVτoις κα� λύσας την πολΙΟQκίαν , λοιπσν έπιπο­ ρευόμενος &δεως έπόρfJ"ει τήν τε των ΣvQαΚΟι1ίων καl την των ι1υμμαχούντων αύτοίς χώραν, ούδε1)Ο':; άντιποιουμένου των υπαί,f}ρων ' το δε τελευταων ΠQοσκα,f}{σας αύτας έπεβάλετο πολΙΟQκείν τιXg Συρ«15 κούt1ας. Ή μεν ο-Ον ΠQώτη 'Ρωμα{ων έκ της Ίταλίας δ 15. Ι4. διάβαt1ις μετα δυνάμεως ηδε και δια ταύτα (κα�) κατα τούτους έΥ{νετο τους καιρούς, ην οΙκειοτάτην κρ{- 6 ναντες &Qχην εΊναι της 3λης προfJ"{ι1εαις, &πο ταύτης 20 έποιησάμεfJ"α την έπ{t1ται1ιν, &ναδραμόντες Ετι τοίς χρόνοις τού μη δεν &πόρημα καταλιπείν Vπερ των κατα τας αΙτίας &ποδείξεων. τφ γαρ πως καl πότε 7 πταίt1αντες αύΤf] τf] πατρCδι 'Ρωμαίοι της έπl το β{λτιον l1ρξαντο προκοπης και πότε πάλιν και πως 25 κρατήt1αντες τωtι κατα την Ίταλ{αν τοίς έκτος έπι­ χειρείν έπεβάλοντο Π(Jάγμαt1ιν, άναγκαίον ύπελάβο­ μεν είναι παρακολου,f}ηt1αι τοίς μ{λλουt1ι και το κεφάλαιον αύτων της νύν υπεροχης δεόντως t1vv­ όψεt1fJ"αι. διόπερ ο-ό χρη ,f}aVELιX�Ctv ούδ' Ιν τοίς 8 30 Εξης , έάν που πρΟι1ανατρέχωμεν τοίς χρόνοις περι των Ιπιφανεt1τάτων πΟλιτευμάτων. τούτο γαρ ποιή- 9

16

BELLUM PUNICUM L

f10tLsv χά(}ιν τού λcψβ«νcιν &(}χαι;: τοιΙΧύτιχι;:, i; Φν Εf1Τιχι f1ιχφωι;: κιχτιχνοείν h τίνων εκeιf1τοι κιχΙ πότε κιχΙ πωι;: δ(}μη&έντει;: εΙι;: τΙΧύτιχι;: πιχ(}εγένοντο ται;: OLιx&lf1ELg, έν ιχΤι;: ύπά(}χουι1Ι νΎV. δ δη καΙ ΠΕ(}Ι 'ΡωμΙΧίων l},(}τι πεποιήκιχμεν. 5 13 'Δφεμένoυ� δε τούτων λέγΕιν W(}ΙX πε(}� των π(}οκειμένων, έπΙ β(}ιχχυ καΙ κεφιχλιχιωσωι;: π(}οεκ&ε2 μένουι;: ται;: έν τ?j π(}οκαταf1κευ?j π(}«ξειι;:. Φν εItίι π(}ιDτιxι κατα την τάξιν ιχϊ γενόμενιχι 'Ρωμα'οιι;: κιχ, τιχυ- 10 8 Κα(}χηδονίοιι;: Ι", τφ πε(}Ι Σικελίαι;: πολέμφ. ΤΙΧΙΙ;: f1VVEXtlg δ Λιβυκοι;: πόλεμοι;:· φ f1vν«πτει τα κιχτ' 'Ιβη(}ίιχν 'Δμίλκι;, μετα δε τούτον 'Δf10(}οvβ/? 4, π(}ιχχ&έντιχ κιχΙ Κα(}χησovίοιι;:. οΤι;: iγένετο κατα τον ΙΧfJτον κιχι(}ον /ι π(}αιτη 'Ρωμαίων διάβαf1ΙΙ;: εΙς: την Ίλλυ(}ίσιχ κιχΙ ταύτΙΧ τα μέ(}η τη� ΕfJ(}αιπηι;:, iπΙ δε 15 τoί� π(}oει(}ημένoι� οΙ π(}οι;: τούι;: έν Ίτιχλί/? Κελτους δ &γωνει;:. τούτοιι;: δε κιχτα τον ιχ-ότον κιχι(}ον πιχ(}α τoί� "Ελληι1ιν δ Κλεομενικοι;: κιxλoυμενo� ένη(}γείτο πόλεμοι;:, εΙι;: δν καΙ την καΤΙΧι1τ(}οφην iποιηf1άμε.f}ιχ 20 τη� δληι: κιχτΙΧf1κεvηg καΙ τηι: δευτέ(}αι: βυβλου. ΤΟ μεν ο.ον iξα(}ι&μείι1&ΙΧΙ τα κιχτα μέ(}οι;: -vπε(} 16. 15. 6 των Π(}OCΙ(}ημένων π(}άξεων οfJOεν o�&' /ιμίν &νιχγ7 καίον ο&ε τοίι: &κοvοvf1ι ΧQήι1ιμον. ofJ γα(} ϊf1το­ (}είν ύπε(} ιχfJτων π(}οτι&έμε.f}ιχ, μνηι1&ήνιχι δε κε­ φιxλιxιωδω� π(}οιχι(}οVμε.f}ιχ χά(}ιν τή� Π(}C'ΚΙΧΤΙΧι1ΚEVij� 25 των tLsllOVf1iJJv υφ' /ιμων ϊf1το(}είι1&ΙΧΙ π(}άξεων. 8 διόπε(} έπΙ κεφΙΧλΙΧίων ψιxυovτες: κιχτα το ι1υνεχες: των π(}οει(}ημένfiW πεΙ(}ΙΧι1όμε&ιχ f1vνάψαι την Τ6λευτην τηι;: ΠQοκατΙΧ(fκεv,ηg τ?j τηι;: /ιμετέQιχg ϊf1ΤΟQίαg 9 &(}x?j κιχΙ πqο.f}έι1ει. τούτον 'Ytl.Q τον ΤQόπον ι1vv- 3ό εχούι;; γινoμένη� 'tijg διηγήι1εω�, ήμείι;; τε δόξομεν

POL ΥΒ. HISTOR. Ι 12-14,.

17

εvλόγως έφάπτε6i7αι τών 7ίδη ΠQΟf6ΤΟQημένων έτέ­ ()οις, τοίς τε φιλομαi70υ6ιν έκ της τοιαύτης οικο­ νομίιχς εvμαi7η κα� �CfMιxv έπι τα μέλλοντιχ ρηi7ή­ ι1ει1i7ιχι παQαι1κευάσομεν την Εφοδον. {JQΙXXv δ' έπι- 1 0 5 μελέι1τεQον πειQασόμεi7α διελi7είν {ιπε!! του ΠQώτου ι1V(JτtXντος πολέμου 'Ρωμαίοις καΙ ΚαQχ,ηδονίοις πεQί Σικελίας. ούτε γα!;) πολvχ,QονιώτεQον τούτου πό- 1 1 λεμον ε{ιQείν �4διoν οί)τε πιχr;ια(Jκεvας δλOι1χ,εr;ιει1τέ­ r;ιας θί)τε ι1υνεxει1τέr;ιας πr;ιάξεις οί)τε πλείους &γω10 νας ούτε πεr;ιιπετείας μείζους τών έν τφ πr;ιoει(Y:1μένφ πολέμφ συμβάντων Eκατέr;ιoις. αVτά τε τα 12 πολιτεύματα κατ' έκείνους τους και()ους &κμην &κέ­ Qatιx μεν ,ην τοΙς si7Ι(Jμοίς, μέτr;ιια δε ταίς τύχ,αις, πάQΙι1α δε ταίς δυνάμεσιν. διο καΙ τοίς βουλομένοις 13 15 καλώς tJvvi7cd6ΙXt1i7ιxt την έκατέr;ιoυ τού πολιτεύμα­ τος Ιδιότητα και δύναμιν OVl οϋτως έκ τών έπι­ 'Υενομένων πολέμων ώς έκ τούτου ποιητέον την σύrκρΙι1ιν. Ούχ 1)ττον δε τών ΠQοειr;ιημένων παρωξύνi7ην 14 20 έπιστηt1αι τούτφ τφ πολέμφ κα� δια το τους έμπει­ ρότατα δοκουντας γr;ιάφειν {ιπεr;ι αύτου, Φιλίνον κιx� Φάβιον, μη δεόντως �μίν &πηrγελκέναι την &λή­ {Τειαν. Εκόντας μεν ούν έψεύσ&ι τους &νδr;ιας ούχ 2 {ιπολαμβάνω, t1τοχαζόμενος έκ του βίου και της α{�5 r;ιit1cwg αύτών ' δΟΚΟVt1ι δέ μοι πεπονi7έναι η παr;ια­ πλήt1ιov τοίς lr;ιίOt1L. δια γαr;ι την αϊr;ιεt1ιν καΙ την 3 σλην εύνοιαν Φιλίνφ μεν πάντα δοκουt1ιν 0& Kαr;ι­ χ,ηδόνιοι ΠΕπr;ια.χi7αι φQονίμως , καλώς, &νδρωδώς, 16. 0& δε 'Ρωμαίοι τ&ναντία, Φαβίφ δε τοϋμπαλιν τού-Η. 30 των. έν μεν ούν τφ λοιπφ βίφ την τοιαύτην έπι- 4 είκειαν Ι'ι1ω!:ί ούκ &11 τις έκβάλλοι ' καΙ 'Υα!;) φιλόφι-

18

BELLUM ΡUNIονν 1.

λον εΙναι δεΤ τον &γα-3'ον lΧνδ(}α και φιλόπατ(}ιν και ι1υιιμΙι1είν' τοίς φίλοις τους iX,ft(}Ovg και dvναγαπiW δ τους φίλους' δταν δΒ το τής {dτο(}ίας �-3'oς &ναλαμ-­ βάνrι τις, επιλα-3'έd-3'αι χ(}η πιXvτων των τοιούτων και πολλάκις μεν ε-όλογείν και κotrμΕίν τοίς μΕγί- 5 dτοις Ιπαίνοις τους εχ.fT(}ούς, δταν α{ π(}άξεις &παι­ τWι1ι τούτο, πολλάκις δ' έλέγχειν και ψέγΕιν έπονει­ δίdτως τους &ναγκαιοτάτους, δταν α{ των έπιτ�6 δΕυμιΧτων άμα(}τίαι τοϋ.fT' ύπ:οδεικνύωdιν. αιdΠΕ(} γα(} ζφου των 5ψεων &φαι(}ε-3'εΙdων &χ(}ειούται το 10 δλον, 01Sτως έξ {dτο(}ίας &ναι(}ε.fTείdης της &λη.fTείας το καταλειπόμΕνον α-ότής &νωφελΒς γίνεται δι7 ήγημα. διόπε(} oiJτε των φίλων κατηγο(}είν oiJτε τους εχ-3'(}ους Ιπαινείν όκνητέον, ο1Πε δΒ τους α-ότους ψέγειν, ποτΒ δ' έγκωμιάζειν ε-όλαβητέον, επειδη τους 15 Ιν πράγμαdιν &ναdτ(}εφομέvοvς oiJτ' ε-όdτοχείv αΙεΙ 8 δυνατον ei5-3" άμα(}τάνειν dVVcXwg εΙκός. &ΠΟdτιΧντας ουν των π(}αττόντων α-ότΟε'ς ΤΟε'ς π(}αττομένοις έφαρ­ μοιιτέον τας Π(}Επούdας &π:οφάdειg και διαλήψειι; Ιν 9 τοε'ς ύπ:ομνήμαdιν. ι:bς δ' εdτιν &λη-3'ή τα ννν iJφ' 20 15 ήμων εΙ(}ημένα dκοπεε'ν έκ τούτων πά(}ει1τιν. δ γαρ Φιλε'νοι; &ρχόμενοι; �μα τwv π(}αγμάτων και τήι; δεv­ τέ(}ας βύβλου φηdΙ ΠΡΟdκα�ι1-3'αι Τ11 Mει1ι1ήvrι πο­ λCΜoϋντας τούι; τε Κα(}χηδοvίοvg και τουι; ΣV(}ιx2 nOdLovg, πα(}αγενομένουι; δΒ τους 'Ρωμαίουι; κατα 95 .fTάλατταν εΙς την πόλιν liiJ.fTVg έξελ.fTεί'ν επι του!: ΣVIJιxnOdlOVg' λαβόνται; δΒ πολλαι; πληγαι; επαν­ εΛΛtεί'ν εΙι; την Μεddήvηv ' αυ-3'ιι; δ' επι τουι; Καρχη­ δονίουι; ΙΚΠΟ(}Εvftsvταg ο-ό μόvοv πληγαι; lapcr:V, &λλa καΙ tW(}ftrι των ι1τ(}ατ,ωτwv {κανουι; &πο- so ταύτα δ' slπ:ωv τον μ6V 'IsfJffJvd φηdι μ"α 8 paACiv.

POLΥΒ. HISTOR. Ι 14. 1 5.

19

την ιΥενομlνην ιιυμπλοκην o{)τω� έ'ξω ιΥεvΙιι.fJ'αι τού 1 'ί. φqονείν l!Jιιτε μη μόνον παqαχqημα τον χ&qακα κα� τα� ιικηνα� έμπqήΙΙαvτα φVιyείν νυκτo� εl� τά� .1Jυqιχκούιια�, &λλα κα� τα φqούqια π&ντα κιχταδ λιπείν τα κείμενιχ κατα τη� τών ΜεΙΙι1ηνίων X dJqa�· δμoίω� δs και τo-ό� Καqχηδονίοv� μετα την μ&χην4 18. εiJ.ftέως Eκλιπόvτας τον χάqιχκα διελείν ιιφας εΙς τας πόλεις, τών δ' iJπaί.f}Qrov οiJδ' &ντιποιείι1.ftαι τολμαν Ετι· διο και tJvν.ftεωQήtJαντας το-ός -ήγουμένους 10 ιxiJτών &ποδεδειλιιχκότιχί: το-ός iSχλοvς {jοvλεύι1αι1.fJ'αι μη ΚQίνειν δια μάχης τα ΠQ&γμaτα· το-ός δs 'Ρω- 5 μΙΧίους δπομένovς ιxiJτoίς 0-0 μόνον την XdJQav ΠΟQ­ .fJ'Eiv τών ΚΙΧQχηδονίων και .1JυQαΚΟΙΙίων, &λλα κα� τα� .1JυQιχκούtJας αiJτας ΠQοιικα.fJ'ίι1αvτα� έπι{jαλέι1.fJ'αι 1 6 πολΙΟQκείν. ταύτΙΧ δ', ιbς έμo� δοκεί, της Π&ι1ης β έι1τιν &λογίας πλήqη κα� διαι1τoλη� 0-0 πqοιιδείται το πιχq&παν. οi}ς μsν ιyaq πολιοqκοϋvτας την Μει1- 7 ιιήνην κα� νικώντας έν ταίς tJvμπλοκαί� tJπέ.fJ'ετο, τoύτoυ� φεύγoντα� και τών tJπaί.f}qrov έκχωqΟύντας 20 και τέλo� πολιορκουμένους και ταίς ψυχαίς &ποδε­ δειλιιχκότιχς &πέφηνεν· oi}� δ' -ήττωμένους καΙ πο- 8 λιορκουμένους tJπειιτήtrατο , τούτους διαικοντας και πιχριχχρημιχ ΚQατούντας τών tJπαί.fJ'ρων ΚΙΧΙ τέλος πολΙΟQΚΟύvτιχς τας .1JυQακούtJας &πέδειξε. ταύτα δs 9 116 tJvνι#δειν &λλήλοις oiJδαμώς δύναται · πώ� y&Q ; &λλ' &νιχγκαίον � τας Vπο.ftέtJεις εΙναι τάς π()αιτας ψευ­ δείς 1} τας tJπsρ τών tJvμ{jαινόντων &ποφ&tJεις. εΙιιι 10 δ' α{παι tLW &λη.fJ'είς· καΙ ιΥαρ έξεχαιρηtJιχv 0& Καρ­ χηδΌΙVιOΙ και .1Jυρακόι1ΙOΙ τών tJπαί.ftρων � και τας 80 .1Jυριxκoύι1ιxς έπολέμovν οΙ 'PωμaίOΙ κατα πόδα�, ιbς δ' o{πό� φηιιι, και την Έχέτλαν, έν μlιιτι κει-

20

BELLUM PUNICUM 1.

μένην τΥ των Συρακοσίων και Καρχηδονίων έπαρχί'!. λοιπον &νάγκη tJvYXmQc'CV τας &ρχας και τας ύπο&έσεις εΙναι ψεvδε'Cς, και vικαιντων ι;iι&έως των 'Ρωμαίων έν τα'Cι; περι την Μι;σι1ήνην ι1vμπλοκα'Cς 1ιττημένους αiιτoυς ήμΊ:υ ύπο τού συγγραφέως &πηγ- 5 γέλ&αι. 12 Φιλ'Cνον μεν OVV παρ' 3λην ΙΧν τις την πραγματείαν cf5Qot τοιούτον i)ντα, παραπληι1ίως δε και 18. Φάβιον , ώς έπ' αiιτων δειχ&ήσεται των καιρων. 13 ήμε'Cς δ' Επι;ιδη τους &ρμόζοντας πεποιήμε&α λόγους 10 ύπερ της παρεκΡάσεως, έπανελ&όVΤες Επι τας πρά­ ξεις πειραι1όμ!&α προστι&έντες &ει τον έξης λόγον19. εΙι; &λη&ινας iV1l0ίας ΙΧγειν δια βραχέων τους έν­ τυγχάνοντας υπερ τόύ προειρημένου πολέμου. 16 ΠΡΟι1πι;σόντων γαρ εΙς την 'ραιμην Εκ τηι; Σικε- 15 λίας των περι τον ''Λππιον και τα ι1τρατόπεδα ΠQοτερημάτων, καταστήσαντες υπάτους Μάνιον Ότα­ κίλιον και Μάνιον Οόαλέριον τάι; τε δυνάμεις &πά­ σας έξαπέι1τελλον και τους ι1ΤQατηγους &μφοτέρους :! εΙς την Σικελίαν. Ει1Τι δε παρα 'Ρωμ,αίοις τα πάντα 20 τέτταρα ι1τρατόπεδα ΌΡaψαι:κα χωρις των ι1υμμάχων, & κατ' ένιαvτoν προχειρίζονται · τούτων gκαι1τον &να ΤCΤQακιC1χιλίοvς πεζούς, {ππε'Cς δs τριακοΙΙίους. 3 ών παραγενομένων &πό ΤΕ των Καρχηδονίων α{ πλΕίους &φιστάμΕναι πόλεις ΠΡΟΙΙετί&Εντο τοΤς 'Ρω- 415 4 μιχίοις &πό ΤΕ των ΣυρακοΙΙίων. δ δ' Ίέρων &Εω­ ρων την διατι,ιοπην και κατάπληξιν των ΣΙΚΕλιωτi1Jν, [Χμα δε το πλη&ος και το βάι,ιος των 'Ρωμαι:κων ΙΙΤ(JfXτοπέδων, έκ πάντων ι1υνελογίζετο τούτων έπι­ κυδΕιιτι!ι,ιαι; εΙναι τας των 'Ρωμαίων � τας των 30 Ι) Και,ιχ,ηδονίων έλπίδας. διόπι;ρ έπι τούτο το μέρος 11

POLYB. HISTOR. Ι 15-17.

21

δρμήσας τοίς λογισμοίς διεπΙμπετο προς τους στρα­ τηγούς, -όπΆ(> clQtjvnf; κα� φιλίας ποιούμενος τους λόγους. oC δ'έ 'Ρωμαίοι πρσσεδΙξαντο , κα� μάλΙ(Jτα 6 δια τας χ,ο(>ηγίας ' -Β'αλαΤΤΟΚQατούvτωv yaQ των KaQ- 7 5 χ,ηδονίων εvλα{Jούντο μη πανταχ6-Β'εν &ποκλεισ-Β'ωοι των &ναγκαίων δια το κα! πε(>! τα ΠQΟ τού δια­ βάντα (JΤQιχτόπεδα πολλην [νδειαν γΕ'}'ονι!ναι των Ιπιτηδείων. διόπεQ .vπOλαβόντες τον 'IIQWVct με- 8 γ&λην clf; τούτο το μΕQος αVτOίς πα(>ι!ξεσ-Β'αι 'XQEiaV 10 &σμΙνως προσεδ!ξαντο την φιλίαν. ποιη(JιΧμενοι δε 9 συν-Β'ήκας Ιφ' φ τα μεν αιχμάλωτα XOJQ�f; λύΤQων &ποδούναι τον βαι5ιλlα 'Ρωμαίοις, &QYVQiOV δ'έ ΠQΟι5-Β'είναι τάλαντα τούτοις έκ.Χτόν, λοιπον tJδη 'Ρωμαίοι μεν Φς φίλοις κα� (Jvμμάχοις iXQWvτo τοίς Σ1ψα19. ΚΟι5ίοις. δ δ'έ {Jct(JLlcVf; 'IiQWV -όπσστείλας έαυτον 10 -όπο την 'Ρωμαίων ι5κΙπην κα� 'XOQnrroV &ε! τούτοις εΙς τα κατεπείγοντα των ΠQαγμάτωv &δεως έβασί­ λευε των Συ(>αΚΟι5ίων τον μετα ταύτα ΧQόvον, φι­ λοστεφανων κα� φιλοδοξων εΙς τους 'Έλληνας. Ιπι- 1 1 20 φανΙι5τατος yιXQ δη πάντων OVτOς δοκεί κα! πλεί­ (Jτον ΧQόνον &πολελαυκΕναι της Ιδίας εύβουλίας [ν 20. τε τοίς κατα μΕQος κα� τοίς κα-Β'όλου ΠQάγμαι5ιν. Έπανενεχ-Β'εισων δ'έ των (Jvv-Β'ηκων εΙς την 'Ρώ- 17 μην, κα! ΠQοσδεξαμΙνοv του δήμου κα� ΚVQώ(Jαv25 τος τας ΠQος 'IiQWVfX διαλύι5εις, λοιπον οvκετι πά­ (Jaf; lΚQινοv ΙξαποστΙλλειν οΙ 'Ρωμαίοι τας δυνάμεις, &λλα δύο μόνον σΤQατόπεδα, νομίζοντες Είμα μεν 2 κεκουφίσ-Β'αι τον πόλεμον αVτOίς ΠQΟ(JκεχωQηκότος τού {Jα(Jιλlως, Είμα δ'έ μάλλον -όπολαμβάνοντες oiJ30 τως εVΠΟQήι5ειν τας δύναμεις τοίς &t·αγκα{οις. οΙ 3 δ'έ ΚαQχηδόνιοι -Β'εωQούνΤΕς τον μ�." 'IEQrova πολΙ-

22

BELLUM PUNICUM Ι.

μιου α{πο1:ς; γΕ'}'ουότιχ, τούς; δΕ 'Ραιμαίους; δλΟι1χερl­ (Jτεροv εμπλεκομέυους; εΙς; τα κιχτα τηυ Σικελίιχυ {Ιπέλιχβου βιχ(!υτέ(!ιχς; Π(!Οι1δε1:t1�αι πιχ(!ιχ(Jκευijg, δι' ής; &υτoφ�αλμε1:υ δυυή'10υτιχι 't01:g πολεμίοις; κιx� 4 (Jυvέχμv τα κιχτα τηυ Σικελίιχυ. διο κιx� ξευολογή- 6 (Jιχvτεg εκ τής; &υτιπέ(!ιχς; χαιριχς; πολλούς; μΕυ Λιγυ­ (Jτίvουg κιx� Κελτούς, ιτι δΕ πλείους; τούταιυ 'Ίβη5 (!ιxg, Ηπιχυτιχς; εΙς; τηυ Σικελίιχυ &π:1(Jτειλιχv. δ(!ώυτες; δΕ τηυ τώυ 'Λκ(!ιχγιχυτίυαιυ πόλιυ Ε'όφυει1τά.τηυ o.o(Jιxv προς; τας; ΠΙΧ(!ΙΧ(Jκευαg κιχι βΙX(!VΤιXτηυ Ημιχ τής; ΙΧ{πώυ 10 επιχ(!χίιχς; εΙς; τΙΧύτηυ t1υvή�(!ΟΙ(Jιχv τιΧ τε χορήγιιχ κιχι τας; δυυιΧμεις, δρμητη(!ίφ κ(!ίυουτες; XQijt1�at 6 τιχύΤ11 ΤfΊ πόλει π(!ος; του πόλεμου. τώυ δΕ 'Ραι­ μΙΧίαιυ 0& μΕυ προς; του Ίέ(!αιυιχ ποιηι1ιΧμΕυοι (Jτρα­ τηγοι τας; (Jυv�κιχς; &υιχκεχαι(!ήκειι1ιχυ · 0& δΕ μετα 16 τούτους; κιχτιχt1τιχ.ftέvτεg Λεύκιος; Ποt1τόμιοg :ΚΙΧΙ Κόιυτος; Μιχμίλιος; ήκου εΙς; τηυ Σικελίιχυ μετα τώυ 7 (Jτριχτοπέδαιv �εαιQούvτες; δΕ τηυ τώυ Κιχ(!χηδο­ υίαιυ επιβοληυ κιχι τας; περ� του 'Λκ(!ιΧγιχυτιχ πιχ(!ιχ20.t1κευας; frvro(Jιxv τολμηρό"τε(!ου Εγχειρε1:υ το1:ς; π(!ιΧγ- 20 8 ttιxt1tV" διο ΚΙΧΙ τα μΕυ &λλα μέ(!η τού πολέμου ΠΙΧQηκιχv, φέQοvτεg δΕ παυτι τφ ι1ΤQιχτεύμιχτι π(!ος; ιχ-ότου 'ΛΚQιΧγαvτα ΠQοt1ήQειι1αv· ΚΙΧΙ (JΤQιχτοπεδεύ­ (Jαvτες; ευ δκται (Jταδίοις; &πο τής; πόλεαις; t1VViulEt9 t1av ευτος; τειχώυ τούς; ΚαQχηδοvίους;. &κμα�oύιιης; 115 δΕ τής; τού ιιίτου (Jvvαγαιγής;, :και π(!οφαιυομέυης; χρουίο., πολιορκίας, ωρμηι1αυ έ�μότερoυ του δέ10 0υτος; 0& (Jτ(!ατιώται προς; το ι1ιτολογε1:υ. 0& δΕ Καρ-2Ι. χηδόυιοι κατιδόυτες τούς πολεμίους έι1κεδαιιμένους κιχτα τής; XWQag, έξελ�όυτες έπέ.ftεvτο το1:ς ι1ιτολο- 80 γού(JΙV. τρεψιΧμ!νοι δΕ τούτους; Qο/δίαις 0& μΕυ έπι

POLΥΒ. mSTOR. Ι 17. 18.

23

την τού χιΧQακος &Qπαrην δ5Qμησαν, ο! σ' επ� τας εφεσQείας. &λλ' iι των ε.ftισμων σιαφΟQα κα� τότε 1 1 και :πολλ ιΧκις l1ση σ'σωκε τ α 'Ρωμαίων ΠQιΧrματα. το raQ ΠQ6στιμον παQ' ιxiπoig .ftάνατ6ς εστι τφ ΠQΟ5 εμ'νφ τόν τ6πον κα� φυ'}'6ντι τό παQιΧπαν εξ εφ­ cιYQECιxg. διό και τ6τε πολλαπλασίουι; ί5νται; τούι; 12 ύπεναντίουι; {)ποστάνΤΕς '}'Ενναίωι; πολλούι; μεν των Ιδίων &πέ(3ocλον , έτι δε πλείουι; των ix.ftQWV &π­ έκτcιναν. τέλοι; δε κυκλώσανΤΕΙ; τούι; :πολΕμίουι; δσον 18 10 οtJπω διασπώντας τον χdQακα, τους μεν αtπών σι­ έψftCΙQocν, τουι; σε λοιπους επικείμενοι και φονεύον­ τες συνεδίωξαν εΙι; την π6λιν. Μετα. δε ταύτα συνέ(3η τους μεν Κocρχηδονίους 18 εύλα(3έστεQον διακεiσθ'αι ΠQος τα.ς επι8-έιJειι;, τους 16 σε 'Ρωμαίους φυλακτικώΤΕQον ΧQησθ'αι ταiς ΠQονο­ μαίς. επει σ' ούκ άντεξ'!ίεσαν οί Καρχηδ6νιοι πλην 2 εως «ΚQο(30λισμΟύ, διελ6νΤΕς ο! σΤQατηrο� των 'Ρω­ μαίων εΙς δύο μ'Qη n}ν δύναμιν τφ μεν έν� πεQ� το προ της π6λΕως Άσκληπιεiον έμενον, θ'ατέQψ σε 20 κιχτε6ΤQατοπέδευσαν εν τοiι; ΠQος ΉQιΧκλειαν κεκλι­ μένοις μέρε6ιν της π6λεως. τα. δε μετα;υ τών σΤQα- 8 τοπέσων εξ έκαΤ'Qου τού μ'Qους τηι; π6λεως ιbXυ­ QώιJαντο καΙ την μεν (εντόι;) αiπων τάφQον ΠQΟS­ ΡιΧλοντο zιXQLV τηι; ΠQΟΙ; τουι; εξι6vτας εκ της 25 π6λεως άσφαλείαι;, την σ' εκτοι; αiπων πεQιε(3ιΧ­ λοντο , φυλακην πδιούμενοι των έξω-Β-εν επ«tέ6εων 2 1. κα� των παQεισιΧrε6θ'αι καΙ παQcισπίπτειν εΙωθ'6των ΕΙς τα.ι; :πολΙΟQκουμ{νας π6λεις. τα δε μεταξυ τών 4 mφQων κα� των σΤQατοπέδων διαστήματα φυλαΚΙΧίς 80 διέλαΡον , όχυQοποιησιΧμενοι τούς εύκαίQουι; των τ6πων Εν διιχ.ι:ιτάσει. τα. δε ΧΟQήrια κα� την ΙΧλλην Ι>

24

BELLUM PUNICUM 1

ΠαtιαtJκεvηv 0& μΕν &λλοι tJύμμαχοι πάντες fί,f}Qot�ov α-ότοiς καΙ παQηγοv εΙς ΈQ(:J't'/tJόv, α-ότo� δ' Εκ ταύ­ τηι;: τη!: πόλεωι;: ο-ό fLaUQιXv υπαQχούtJηι;: &γοντει;: καΙ φ{Qοντει;: dvveXror; τας &roQtkr; δαψιλη Jt'dvaruaia 6 δφίtJι παQεσκεύα�ον. π{ντε μΕν ο.ον l'tJrog μηναι;: EΠ�22. των α-ότων δι{μενον, οΜΕν δλοtJχεQsς ΠQοτέQημα δυνάμενοι la(:Jeiv κατ' &λλήλων πλην των Εν α-ό7 τοiι;: τοiι;: &UQO(:JolttJfLoir; συμβαινόντων. dVvarOfLl­ νων δΒ τφ λιμφ των ΚαQχηδονίων δια το πΜί,f}ος των Εν τϋ πόλΗ tJVrUEulEttJfLlvrov &νδQων - ο-ό γαρ 10 Ελάττουι;: πέντε μVQιάδων υπηQχον - δvtJΧQηtJτούμε­ νοι;: 'Aννί(:Jαι;: ljδη τοiς ΠQάγμαdιν, δ τεταγμένος ΕπΙ των πολΙΟQκοvμένων δυνάμεων, διεπέμπετο tJVV­ εχως εΙς την ΚαQχηδόνα τήν τε πεQίtJταδιν διαι1α8 φων καΙ (:Jon,f}civ ΠctQακαλων. 0& δ' Εν ττί KaQXrJ- 16 δόνι των ΕΠΙι1υνηγμένων σΤQατιωτων κα� ,f}ηQίων γεμίι1αντες τας ναύς Εξέπεμψαν εΙς την Σικελίαν 9 ΠQος 'Άννωνα τον ετεQον ι1ΤQατηγόν. δς δυναγα­ γων τα!: παQαι1κεvας κα� δυνάμεις εΙς ΉQάκλειαν ΠQωτον μΆν ΠQαξικοπήtJιχg κατέtJχε την των ΈQ(:Jη- 20 ι1{ων πόλιν κα� ΠΙΧQείλετο ται;: &rOQιXr; κιχΙ την των &ναγκαίων XOQrJrCav τοiι;: των υπεναντίων ι1ΤQατο10 πέδοις. Εξ ο-δ dvνέ(:Jη τουι;: 'Ρωμαίους έπ' [ι10υ πο­ λΙΟQκεiν καΙ πολΙΟQΚΕiι1,f}αι τοiς ΠQάγμαι1ιν. εΙι;: 'J'CtQ τoVτo tJvνήγοvτο τϋ tJιτοδείο/- κα� δπάνΗ των &ναγ- 25 Κάίων ωι1τε πολλάκις (:JοvλεύstJ,f}αι πεQ� τού λύειν 1 1 την πολΙΟQκίαν. δ δη καΙ τ{λοι;: (Χν Εποίr,σαν, εΙ μη παδαν ι1πουδην κα� μηχανην ΠQΟι1φεQόμενος Ί{­ ('ων τα μ{ΤQΙCΙ καΙ τ&ναγκαϊα tJφίι1Ι παQει1κεύαξε 22. 19τwv XOQrιrCrov. μετα δΕ ταVτα ,f}croQwv δ ΠQοεΙQη- 80 μένο!: &νη() τους μεν 'Ρωμαίουι;: ύπό τε της νόι10υ

POLYB. mSTOR. Ι 18. 19.

25

κα� τής iνδείας άc1'&Ενώς διακειμένους δια το λοι­ μι,κην εΙναι πα(! α-όΤΟίς κατάστασιν, τα δ! σφέτεQα σΤQατόπεδα νομίζων άξι6ΧQΕα ΠQος μάχην fJπάQχειν, άναλαβων τά τε .&ηQία πεQί πεντήκοντα τον άQι.&- 2 � μαν δντα κα� την λοιπην δύναμιν f}παιιαν ΠQοηγΕ κατα ιιπουδην iκ της ΉQακλείας, παQαγγείλας τοίς Νομαδικοίς ΙΠΠΕύσι ΠQΟΠΟQεύειι.&αι κα� ΙΙυνηγί6αΙΙι τφ χάQακι τών iναντίrov έρε.&ίζειν κα� πειρα­ ΙΙ.&αι τους ιππείς αύτών έκκαλείσ'&αι , κl1ΠΕιτα πά10 λιν iκκλίνασιν άποχωQείν, [ως ((ν aiJTfji 6υμμίξωc1Ι. ΠQαξάντων δε το ιιυνταχ.&εν τών Νομάδων κα� 3 28. προσμι ξάντων .&ατέριΡ τών c1τρατοπΙδων, εύ.&υς ο! τών 'Ρωμαίων ιππείς iξεχΙοντο καί ifραιιΙως έπ­ έκειντο τοίς Νομά6ιν. οι δε Δίβυες fJπεχcEψουν κατα 4, 15 το παράγγελμα, ILIXQt 6υνΙμιξαν τοίς περΙ τον "Λν­ �'ωνα ·. λοιπ6ν τ' έκ μεταβολής περιχυ.&έντες iπ­ έκειντο τοίς πολεμίοις κα� πολλους μεν αiJτών &π­ έκτειναν , τους δ! λοιπους [ως εΙς τον χάρακα c1υνεδίωξαν. γενομένων δε τούτων iπε6τρατο1dδευ- 5 20 6αν οϊ περ� τον �νναινα τοίς 'PωμαίOιr;, καταλαβ6μενοι τον λ6φον τον καλούμενον T6Qov, ώς δέκα σταδίους άπέχοντι;ς τών fJπεναντίων. κα� δύο μεν 6 μηνας έμενον iπ� τών fJποκειμΙνων, ο-όδεν δλΜχε­ (ISr; πράττοντες πλην άκροβολιζ6μενοι κα.&' Εκά15 6την ήμΙραν. τού δ' Άννίβov διαπυριιενομΙνου κα� 7 διαπεμπομΙνου 6υνεχώς iκ της π6λεως προς τον 'Άννωνα κα� δηλούντος στι τα πλή.&η τον λιμον ούχ ύπομένει , πoλλo� δ! κα� ΠQος τους πο),εiLίους α-δτομολούσι δια την Ινδειαν, έγνω διακινδυνεύειν 50 δ τών ΚαQχηδονίων στ(>ατηγ6ς, oiJx �ττoν iπ� τούτο φεQομένων κα� τών 'Ρο:ψαίων δια τας προειρημ.{νας POLYB. Hr.sT. Ι. 2

26 8 α.Ιτ(α.ς.

BELLUM ΡυΝΙονν 1

διόΠΕΡ sςα.'J'α.'J'όVΤΕg άμφόΤΕ(JΟΙ τάς Hvvd­ μΕΙ!; Ε4; το", μετα.ςv τόπο", τω", στρα.τοπέδω", t1vv9 Εβα.λλο", άλλήλοιg. sπt πολν", δ� χρόvοv 'J'Εvομέvηg τή!; μάχη!; τέλο!; SτρέΨα.VΤO τον!: προκιvδVVΕV(1α.vτα.g 28. ΙΟμιιι'&οφόρου!: τω", Κα.ρχηδ'οvίωv οΙ ·Ρωμα.'i:ΟΙ. τού- δ τω", δ� ΠΕf1όvτωv ΕΙ!: τά .&ηρ(α. "ιxt τά!; λοιπά!; τάξΕΙ!; τάg sφΕt1τη"v(ιχg t1vvέ{Jη πα.", t1vvτα.Qα.χ.&ijvα.ι το 11 τω", Φοιv("ωv t1ΤQα.τόΠΕδ'οv. 'J'Εvομέvοv δ" S'}'iIClt­ μα.το!; δλΟ6ΧΕρου!: οΙ μ�1T π,ιΕl't1τοι δ'ΙΕφ.&άQηt1α.v alJ­ τωv, τιv�g δ' Ε4; ΉQάκλΕΙα.v άΠΕχιbQη(1α.v· οϊ δ� 10 '-ProΜΙXl'ot τω", ΤΕ πλΕίΙΙτω", SiICVQ{EV(1ΙXV .&ηρtωv "ιχΙ 12 τη!; SΠΙ6ΚΕvηg ιΧπά6ηg. SΠΙ'J'Εvομέvηg δ'� τη!; vvκτόg, "α.Ι διά τη", SiIC τω", κα.τορ.&ωμάτω", XfXQciV κα.Ι διά το", κόπο", 6Cf.&vμόΤΕρ.οv τα.'i:g φVltxiICtx'i:g α.υτω", ΧQη6α.μέvωv, άΠΕλπίσα.!; 'AVVί{Jag τά πρ&γμα.τα. κα.Ι 'Vo- 15 llltrtxg ΕΧΕΙ'" Ευφυή κα.ιρΟ", ΠQοg 6ωτηρ{α.ν διά τάg ΠQΟΕιρημένιχg α.lτία.g, αιρμηΙΙΕ ΠΕΡΙ μέιια.!; vVκτα.g sIIe24:. 18 τη!; πόλΕωg, Εχω", τάg gEVLiICcig δvvάμΕιg. Xιb6α.ς δ� φορμΟl'g άχυρω", 6Ε6α.'J'μέvοιg τα!: τάφ(Jοvg 8λα..&Ε τον!: πολΕμίου!; ά1Ι!α.γα.Υαι", άc1φαλd'ig τ.η", δ'Vvα.μιv. ιο 1 4 οΙ δ� 'ProΜΙXl'oL τη!; ήμέQα.g ΕΠΕλ'&ΟV6ηg f1vvέVΤΕg το '}'E'J'OVbg iICtxt τηg ουρα.γία.!: τιηg τω", ΠΕQί το", 'Av­ vt{Jιxv Επί βριχχν κιχ.&ιχψάμεvοι μΕτά τα.VτΙX πάvτεg 15 αιρμηc1α.v προ!; τάg πVλα.g. OVΔEVOg δ' Εμποδαι", ιχυτο'Cg C6τιχμέvοv, πα.ΡΕιt1ΠΕ6όVΤΕg διήρπιχιιιχ", τ.η", �5 πόλι", κιχί πολλω", μΕ", 6ωμάτσJV, πολλης δ� ΚΙΧί πα.vτοδ'α.πηg Ε'}'έvοvτο κα.τα.t1κεvηg Ε'}'κρα.ΤΕ'Cg. 20 της δ' ά'}''}'Eλlιxg άφικομέvης Ε4; τη", ιιύ'}'κλητο", τ{bv 'Ρωμιχtωv ύπΕι;> τω", ΚΙΧτά το", 'ΛΚQ,χ'}'ιχvτιχ, ΠΕ­ (JtXtxQErg 'J'ΕvόμΕVΟΙ κιχΙ ΤΙΧl'ς διιxvοία.Ιf! Επα.ρ.&δVΤΕg 80 ουκ εμεvοv Επί των s; άQχηg λΟ'J'Ιc1μωv oVΔ' ''Q-

POL ΥΒ. HISTOR. Ι 19. 20.

27

κούντο ιJHIωκέναι τους Μαμερτίνους oiιδε ταΙς Εξ αtιτoϋ τού πολέμου γενομέναις ώφελείαις, Ελπί(Jαν- 2 τες δε κα41όλου δυνατον εΙναι τους Καρχηδονίους ΕκβαλεΙν Εκ τής νή(Jου, τούτου It1, γενομένου μεγάλην δ EπίδoιJι'ν αύτών λήψειJ41αι τα πράγματα, προς τού­ τοις ή(Jαν τοΙς λογισ'μοΙς κα� ταίς περ� τούτο το μέρος Επινοίαις. τα tL1,V ovv περ� τας πεζικας δυ- 3 ν«μεις έώρων κατα λόγον σ'φίιJΙ προχωρούντα ' μετα 4 γαρ τους τον 'Ακράγαντα ΠOλΙOρκήιJαντας 0& κατα10 στα,f}{vτες ιJτρι:tτηγO� Λεύκιος Οόαλ{ιμος και Τίτοr; 24.'Oτακlλιoς Εδόκουν Ενδεχομένως χειρίζειν τα κατα την Σικελίαν. τής δ1, 41αλάττης ακονιτι τών Καρ- 5 χηδονίων Επικρατούντων Εζυγοστατείτ' ι:dπoΙς δ πό­ λεμος' Εν γαρ τοΙς έξης χρόνοις, κατεχόντων αυ- β 15 τών 11δη τον 'Ακράγαντα, πολλαι tL1,V πόλεις πρOιJ­ ετί,f}εντο τών μεσογαίων τοΙς 'Ρωμαίοις, αγωνιώσιχι τας πεζικας δυνάμεις, ετι δε πλείοvr; αφίσταντο τών παρα,f}αλαττίων, καταπεπληγμέναι τον τών Καρχη­ δονίων στόλον. 541εν δρώντες αΙει κα� μάλλον Elr; 7 20 έκάτερα τα μέρη ροπας λαμβάνοντα τον πόλεμον δια τας προειρημΕνας αΙτίας, ετι δ1, την tL1,V Ίτα­ λίαν πορ410υμΕνην πολλάκις ύπο τήr; ναυτικης δυ­ νάμεωι;, την It1, Διβύην είς τέλοι; αβλαβη διαμένου­ ιJαν, αιρμηιJαν Επι το (Jvνεμβαίνειν τοΙr; ΚαρχηδοΙδ νίοιι; είς την ,f}άλατταν. διο καΙ τούτο το μέρος 8 ovx ηκιιJτά με παQαιQμηιJεν ποιήιJα(J41αι μνήμην EΠ� 26. πλείον τού προεΙQημΕνου πολέμου XιXQLV τού μηδε ταύτην αγνοεισ41αι την αρχήν, πώr; και πότε και δι ' ag αίτίας ΠQώτον Ενέβησαν είς 41άλατταν 'ΡωμαΙΟΙ. SO ,f}croQ0VvτEf; δε τον πόλεμον αύτοΙς τρι{:Jην λαμβά- 9 νοντα, τότε πρώτον Επεβάλοντο ναvπηγείσ,f}αι σκάφη,

28 10 πεντηρικα

BELLUM PUNlCUM L

μ�ν έκατόν, εlκοσι δ� τριήρεις. τών δΒ ναυπηγών είς τέλος &.πείρων δντων της πεΙ,JΙ 1:ας πεντήΙ,Jεις ναυπηγίας δια το μηδένα 1:ότε 1:ών κα1:α την Ίταλίαν κεΧΙ,Jησ8'αι 'toLomoLf; σκάφεσιν, πολλην 1 1 α-ότοϊ!; παΙ,J8iχεν τούτο το μέΙ,Jος δυσχέΙ,Jειαν. Εξ ων & καΙ μάλιστα συνtδoι τις ΙΧν το μεγαλόΨυχον καΙ 12 παΙ,Jάβολο'V της 'Ρωμαίων α{Ι,Jέσεως. ο-ό γαΙ,J οΤον ε-ό­ λόγους &.φΟΙ,Jμαι; έχοντει; ? &.λλ' οΜ' &.φΟΙ,Jμαι; κα8'­ άπαξ ο,Μ' Επίνοιαν ο-όδι!πΟ1:ε ποιηι1άμενοι της 8'αλάτ1:ηι;, τότε δη ΠΙ,Jώτον Εν νφ λαμβάνoντε� οi5τω� τολ- 10 μηΙ,Jώ� ΕνεχείΙ,Jησαν lDστε ΠΙ,JΙl1 η πεΙΙ,Jα8'ijναι τού ΠΙ,Jάγματοι;, εύ8'υ� Επιβαλέσ8'αι ΚαΙ,Jχηδονίοιι; υαυ­ μαχείν τσί� Εκ ΠΙ,Jογόνων έχουσι την κατα &.άλατμαΙ,JτυΙ,Jίφ δ' l1ν τιι; ΧΙ,Jή­ 13 ταν fιγεμoνίαν &.δήριτον. σαιτο προς την &.λή8'ειαν ιτών νύν -δπ' Εμού λεγα- 1& μένων καΙ ΠQΟ� το Πθtράδoξoν α-ότών της τόλμης' 8τε γα" το ΠQωτον Επεχείρησαν διαβιβάξειν εΙς την Μει1σήνην τα!; δυνάμειι;, ούχ οΤον κατάφρακτοι; tx-fJ25. τοίς -δπηρχεν ναύς, &.λλ' ο-όδΒ κα8'όλου μακρον πλοίον 1 4 oM� λέ�ιβoι; οΜ' εΤς, &'λλα παQα Ταραντίνων καΙ 20 Λοκρών έτι δ' Έλεατών καΙ Νεαπολιτών ΙΙυγχρη­ ιιάμε'υοι πεντηκοντόρουι; καΙ ΤQιήρειg ΕπΙ τούτων 15 παραβόλωι; διεκόμΙι1αν τους lΧνδρας. Εν Φ δη καιρφ των Καρχηδονίων κατα τον ΠΟQ8'μον Eπαναx8'έντωv α-ότΟίς, καΙ μιάι; νεως καταφQιt,κτου δια την προ- 2& ,f}υμίαν προπε60ύσης, ωστ' Εποκείλασαν γενέσ8'αι τoί� 'Ρωμαίοιι; {)ποχείριον, ταύτπ παραδείγματι XQch­ μενοι τότε ΠQΟΙ; ταύτην έποιούντο την τού παντοι; 16 στόλου ναυπηγίαν, αις εΙ μη τούτο συνέβη γενέ68'αι, δήλον d:ιι; δια την &.πεΙQ{αν είι; τέλος ΙΧν 'κωλυ- 90 21 ,f}ηι1αν τήι; Επιβολήg. ού μην &λλ' οίι; μ�ν Eπιμελ�ι;

POLYB. HISTOR. Ι 20. 2 1 .

29

.ην της ναυπηγίας, έγίνοντο πεQΙ την των πλοίων κατασκευήν , ο{ δs τα πληQώματα συναfFQοίσαντες έδίδασκον Εν τfΊ γfΊ κωπηλατείν τον ΤQ6πον τούτον·26. καfFίσαντες Επι των εlQει1ιων Εν τfΊ r/Qι1rp τους ltv- 2 5 δQας την αiJτην [χοντας τάξιν ταίς Επ' αiJτων των πλοίων καfFέδQαις, μέσον δ' Εν αυτοίς ι1τήσαντες τoiι κελευστήν , αμα πάντας Ιχναπίπτειν Εφ' αvτους αγοντας τας ztiQ.xr; και πάλιν ΠQuνεύειν ΕξωfFούν­ τας ταύτ�ς σvνείfFι�ον αρχεσfFαί τε και λήγειν των 10 κινήσεων ΠQος τα τού κελευστού παQαγr.{λματα. ΠQΟΚιΧται1κευασfFέντων δs τούτων, αμα τφ συντελε- 3 (jfFijvat τας ναύς καfFελκύσαντες και βραχυν χρ6νον έπ' αύτης τη� &lrJfFtiar; έν fFαλ&ΤΤΏ ΠΕιQαfFέν­ τες Επλεον παQα την Ίταλίαν κατα τΘ πρ6σταγμα 15 τού στρατηγού. δ γαρ Επι της ναυτικης δυνάμεως 4 τεταγμένος τοίς 'Ρωμαίοις Γνάιος Koρνήλ�oς όλίγαις ήμέραις ΠQότερον, συντάξας τοίς ναυάρχοις, Επειδαν καταQτίσωσι τον στόλον, πλείν ως Επι τον πορfFμ6ν, αiJτος &vaxfFEtr; μετα νεων έπτακαίδεκα προκατ20 έπλευσεν Επι την Μεσσήνην , σπουδάξ;ων τα κατ­ επείγοντα προς την χρείαν παQασκευάσαι τφ στ6λφ. προσπεσούσης δ' αυτφ ΠQάξεως Εκεί περι της των 5 Λιπαραίων πόλεως, δεξάμενος την Ελπίδα προχεΙQό­ τερον τού δέοντος [πλει ταίς ΠQοειρημέναις ναυσι 26. και καfFωQμίσfFη προς την πόλιν. δ δs των Καρ- 6 χηδονίων σΤ(Jατηγος 'Αννίβας, &κούσας Εν τφ Παν­ όρμφ το γεγονος Εξαποστέλλει Βοώδη τijς γερου­ σίας ύπ&ρχovτα, ναύς εΙ'κοσι δούς. δς έπιπλεύσας νυ- 7 κτος Εν τφ λιμένι συνέκλεΙι1ε τους πεQΙ τον Γνάιον. 80 1ιμέρας; δ' Επιγενομένης τα ELev πληQώματα προς φυγην roqfLrJt1EV ι:ις την γην, δ δs Γνάιος Εκπλαγης 2·

30

BELLUM PUNICUM L

"ενόμενος και ποιείν έχων ovoEV τέλος παqέοωκεν αυτον τοίς πολεμίοις. 0& οε ΚαqΧ'ηοόνιοι τιΧς ΤΕ ναύς και τον ι1τqαΤ'η"ον των Vπεναντίων VπOXclQtOV 9 έχονΤΕς παqαχqημα προς τον 'Δννίβαν &πηqαv. μεl Ov πολλας ο' ήμέqας, 01Jτως ivιxqrovr; δντος και δ Πf!Οι1φιΧτου τού πεf!Ι τον ΓνιΧιον &τυχ'tjματος, παρ' όλίγον αVΤΟς 'Δννί{Jας εΙς το παf!απλ'tjι1ιον ltμιΧf!10 Τ'ημα Πf!οφανως ένέΠΕι1εν. &κού6ας γα,! τον των <Ρωμαίων ι1τόλον κoμι�όμEνoν παf!α την 'Iταλ(αv ι1ΎV­ Εγγυς εΙναι, κατιοείν βουλόμενος τό ΤΕ πλη.&ος κα12'1. την 8λ'ην ι1ύνταξιν των Vπεναντ{ων, λαβων πεν1 1 τ'tjκοντα ναύς έπιπλεί. κάμπτων οε πεf!Ι το της 'Ιτα­ λίας &κqωτ'tjf!ιον έμπ{πτει τοίς πολεμίοις έν κόι1μιΡ και τάξει πσιουμένοις τον πλούν και τας μεν πλεl­ ους &πέβαλΕ των νεων, αiιτoς οε μΕΤΙΙ των -δπολει- 15 φ.&εΙι1ων &νελπίστως και παf!αοόξως oιέφvγεν. 22 0& οε 'Ρφμαίοι μετα ταύτα ι1υνεγγίι1αντες τοίς κατα την Σικελίαν τόποις και ι1υνέντες το "εγο­ νος ι1ύμπτωμα πεf!Ι τον ΓνιΧιον παf!αvτ{κα μεν οι­ επέμποντο προς Γάιον Βίλιον τον ήγούμενον της 20 2 ΠE�ης ουνάμεως και τούτον &νέμενον, ΙΧμα δ' &κούοντες OV μαΚf!άν είναι τον των πολεμ{ων ι1τό­ λον 'γ{νοντο προς παf!α6κευην τού ναυμαχείv. 3 δντων οε των πλο{ων φαύλων ταίς καται1κευαίς και ου6κιν-ήτων, -δποτί.&Ετα{ τις αVτOίς {Jο'tj.&'ημα Πf!ος 115 την μάΧ'ην τοvς έπικλ'η.&έντας μετα ταύτα κόf!ακας 4 αιν συνι1βαινε την κατα6κευην είναι τοιαύτην. ιιτύλος iV πριbΡQ'f 6τρογγύλος ε&ιιτ'tjΚΕΙ, μήκος μεν όρ27.γυιαιν τεττιΧρων, κατά οε το πλάτος τριων παλαιδ ι1των έχων την Οιάμετρον. ο&ος αVτOς μεν έπι 80 της κορυφης τ(!οχιλίαν εΙΧΕν, πεQιετtitετο δ' αVτφ 8

POLΥΒ. mSTOR. Ι 21-23

31

κλίμα; iπικα(!t1ίαΙf; tJavtt1t κα.ftηλωμένη, πλάΤΟf; μεν ποδων τεττά(!ων , το δε μήκος εξ lJl1yvtWv. το δε 6 τ(!ημα τοϊ) t1ανιδώμαΤΟf; .ην πα(!&μηκεf; κα� πεl1Ι­ ΕβαινΕ 'JtEl1� τον t1τύλον μετα ταf; π(!ώταf; ciJ.ftiCiJf; τηf; 5 κλίμαΚΟf; δύ' lJ(!YVt&f;. εΙχεν δΕ κα� δ(!ύφακτον αfJτη πα(!' ΕκαΤΕl1αν την Ιπιμήκη πλευ(!αν clf; γόνυ το (J&.ftof;. iπ� δε τού Π{l1αΤΟf; α-ότοϊ) Π(!06ή(!μΟδτυ 7 διδη110ύν οίον fJΠΕ110ν άπωξυσμένον, έχον δακτύ­ λιον Ιπι τfjι; ΚΟl1vφηf;, ιIιf; το ολον φαίνΕσ.ftαι πα(!α10 πλήσιον ταίς t1ιτοποιικαΤς μηχανήσΕffιν. εΙς δε τούτον 8 τον δακτύλιον iνΕδέδετο x&lCiJf;, φ κατα ταf; Ιμβο­ λαf; των πλοίων iξαί110ντεf; τους κό(!ακαf; δια της iv τφ ι1τύλφ Τ110χιλίας άφίεt1αν lπ� το κατ&t1Τl1ωμα τήf; άλλΟΤl1ίας VcCuf; ποτε μεν κατα 'Jtl1ifJ(!(!av, ποτε 15 δ' άνΤΙΠlil1ιάγονΤlif; τας iκ των πλαγίων Πl106ΠΙ­ πτούι1ας iμβολ&f;. 8τε δΕ ταίf; t1avtfft των καται1Τl1ω- 9 μ&τω,ν iμπαγΕντεf; οί xdl1axcI; δμοϊ) ι1υνδήδαιεν τας vaiif;, εΙ tMv πλ&γιαι πα(!αβ&λοιεν &λλήλαΙf;, παν-28. ταχό.ftΕν Ιπεπήδων, ει' δε κατά 'Jt(!ifJ(!l1av, δι' α-ότού 20 τοϊ) κό(!ακος lπ� δύο t1Vvcxct!; lποιοVvΤΟ την 6φ­ οδον · αιν οί μεν ήγούμενοι την ?,ατα π(!όffωπον ΙΠΙ- 1 0 φ&νειαν iι1κέπαζον ταίς των .ftV(!EWV 'Jt110fJOlatf;, οί δ' Επόμενοι τάς ix των πλαγίων ησφ&λιζον πλευ­ (!ας -δπΕ(! τον δ(!ύφακτον -δπε(!τι.ftEμενOΙ ταf; l'ΤVf; 26 των Οπλων. ΟVΤΟΙ μεν ουν ΤOιαύτrι κεΧl1ημΕνοι πα- 1 1 l1ασκεvfj και(!ον lπετή(!ουν 'Jt(!Of; ναυμαχίαν· δ δε 23 rιXLof; BtlLOf; ιίις .ftαττον 6γνω την πεl1ΙΠΕτειαν τού τηf; νιχυτικης δυνάμεως ήγουμένου, ΠΙΧl1αδους τα πεζικα: ι1τ(!ιχτόπεδα τοίς χιλΙ&l1χοις α-ότος διεκομίσ,f}η 50 π(!ος τον ι1τόλον. 'Jtv.ftdELCVo!; δε τους . πολεμίους 2 'JtOl1.ftCiV την Μvλαi'τιv χώ(!αν έπιπλεί t1τόλφ παντΙ

32

BELLUM ΡυΝΙονν L

28. sσvvιδόvτει; δ' οΙ Καρχηδόνιοι μετα χαράι; "ιxl σπου­ δηι; &νήγοντο ναυδ'�ν έκατον κα� τριάκοντα, κατα­ φ(>ονοvντει; τήι; &πcιρ{αι; των 'Ρωμαίων, κα� πάντει; Επλεον &ντίπρωΡ(!θΙ τοϊι; πολεμίοιι;, ο-όδ8 τάξεωι; καταξιώσαντει; τον κίνδυνον, &λλ' άιι; ΕπΙ λείαν τιν" 5 4 πρόδηλον. ήγεϊτο δ' Άννίβαι; α-ότων - ο&οι; δ' ,ην δ ται; ovνdlLEtg ΕκκλέΨαι; νυκτοι; Εκ τηg των Άκ(!αγαντίνων πόλεωι; - έχων έπτήρη την γενοδ μένην Πύρ(!ου τοv βασιλέωι;. {Χμα δ8 τφ πλησιά­ ζειν t)'vν&εω(!οvντει; &νανιfνευκόται; τουι; κό(!ακαι; Εν 10 ταϊι; έκάστων π(!ώρ(!αιι;, EΠ� ΠΟσΟ'V μΕν ηπόρουν οΙ Κα(!χηδόνιοι, ξΕνιζόμΕνοι ταϊι; των όργάνων κατα­ σκευαϊι;' ο-ό μην &λλα τελέωι; κατεγνωκότει; των Εναντίων Ενέβαλον οΙ π(!ωτοι πλέοντει; τετολμηκό6 τωι;. των δ8 ΙΙυμπλΕκομένων δ'καφων &ε� δεδεμε- 15 νων τοϊι; όργάνοιι;, κα� των &νQ(!Wν ε-fι&υι; EΠΙΠ� (!ευομένων δι' α-fιτοv τοv κόρακοι; κα� συμπλεκ� μένων EΠ� τοϊι; καταιιτρώμαιιιν, 0& μ8ν Εφονεύο'l/το ' των Κα(!χηδονίωυ, οΙ δ8 πα(!εδίδ'οιιαν έαυτουι; Εκ­ πληττόμενοι το γινόμΕνον ' πα(!απλήσιον γα(! πεζο- 20 7 μαχίαι; t1Vνlfjιxtνc τον κίνδυνον &ποτελι;ίt1&αι. δια κα� τ(!ιάκοντα μ8ν ται; π(!ώται; ιιυμβαλούσαι; vιxV!; αmάνδροvg &πέβαλου, δ'υν αΣ� Εγένετ' αΙχμάλωτου κα� το τοv δ'τ(!ατηγοv πλοίον ' Άννίβαι; δ' &νελ­ πίt1τωg κα� παραβόλωg αύτοι; Εν τfj δ'κάψ!l διέφυγεν.29. 8 το δ8 λοιπον πΜΙ410Ι; των Καρχηδονίων έποιι;ίτο μ8ν τον έπίπλουν άιι; clg Εμβολήν, Εν δ8 τφ Ο'υνεγ­ γίζι;ιν .fJ'ι;ω(!οVντι;g το Ο'vμβι;βηκοg ΠΙ;(!Ι ταg π�o­ πλεούδ'ας vavg Εξέκλινον και διένεvoν τας των 9 ό�1άνων έπιβολάς. ΠΙtSτεύοvτι;ς δ6 τφ ταχυναυτείν, 30 οΙ μεν Εκ πλαγίων, 0& δ8 κατα π(!ύμναν _EQf,-

POLΎΒ. HISTOR. Ι 23. 24.

33

πλέοντε!: &ι1φαλω!: tjλπι�οv ποιήσαι1,f}αι τα!: ilLtJolιXg. πάντη δΕ κα! πάντω!: &ντιπεQιισταμένωv κα! ι1υν- 10 διανευόντων των 6QylXvwv οϋτω!: ωι1τε κατ' &νάγ­ κην του!: έγγίι1αντα!: ι1vνδεδέσ,f}αι , τέλο!: έγκλΙνανδ τε!: έφυγον οϊ ΚαQχηδόvιοι, καταπλαγέvτε!: την καινοτομίαν τού ι1vμβαίνοντοg, πεντήκοντα vaoϋg &πο{3αλόντεg. Οϊ δΕ 'ΡωμαΊ:οι Π'αQαδόξωg άVΤιπεπoιημένoι τijg 24 29.κατα ,f}άλατταν έλπίδοg, διπλαι1ίωg έπε(JQαισ,f}ΤΙι1αν 10 ταί'!: δqμαί'g πqοg τον πόλεμον. τότε μεν OVv ΠQΟι1- 2 ι1χόντε!: τύ ΣικελίCf τήν τ' ΑΙγει1ταίων έλυσαν πο­ λΙΟQκίαv έι1χάτως αυτων tjδη διαΚΕιμένων κατά τε τ-η ν έκ της ΑΙγέι1τη!: &.vaxcbQfJdLV ΜιΧκελλαν πό­ λιν κατα ΚQάτοg ε[λον. μετα δΕ την ναυμαχίαν 3 15 'Λμίλκαg, δ των ΚαQχηδονίων σΤQατηγοg δ τεταγ­ lLivog Επ! των πε�ικων δυνάμεων, διαΤQίβων πεQ! Π&νΟQμον, γνου!: Εν τοϊ:!: 'ΡωμαΙ'κοϊ:!: ι1ΤQατοπέδοις σται1ιιΧ�ονταg του!: ι1υμμάχου!: ΠQοg τουg 'Ρωμαίου!: πεQ! των έν ταίς μάχαις πqωτείων , κα! πvν,f}ανό- 4 20 μενο!: ι1ΤQατοπεδΈύειv αυτουg κα,f}' εαυτου!: τους ι1υμμάχου!: μεταξυ τού ΠαQώποv κα! των Θεqμων των 'IlLEQaiwv, έΠΙΠΕ6ων αυτοϊ:!: αΙφνιδίω!: &.να­ ι1ΤQατοπεδεύοvσι μετα πάι1ης τη!: δυνάμεω!: ι1χεδον εΙς τεΤQαΚΙι1χιλίοvg &.πέκτεινεν. μετα δΕ ταύτην την δ 25 ΠQάξιν δ μΕν 'Avvi{3ag έχων τας διαιιω,f}είι1αg ναύ!: &πέπλευι1εν clg την ΚαQιηδόνα, μετ' ου πολυ δ' έκε;:,f}εv εl!: ΣαQδό""α δΙfjQε, ΠQΟι1λαβαιν ναύς καΙ τινα!: τών Ενδόξων ΤQιηQιΧQχων. XQΌVotg δ' OfJ 6 πl}λλοϊ:g κατόπιν έν τύ Σαρδόνι ι1vγκλειΙΙ,f}ε!ς ύπο 30 'Ρωμαίων Εν τινι λιμένι κα! πολλας &ποβαλων των flEfJJV, παραυτίκα ι1vλληφ,f}ε!ς ύπο των διαι1ω,f}έντων

34

BELLUM PUNICUM L

ιXved'rΙXV(Jrh8'fJ. 'ΡωμαίΟι ra(J ftEL" τ.ης 8'αλάττης .f]ψαvτο και τιXJν κατα Σα(Jδόvα Π(Jαγμά­ των EfJ8'irog &ντείχοντο. τα δ' EV Τ11 Σικελίif dΤ(Jατόπεδα τιXJν 'ΡωμΙΧίroν80. 8 κατα μ�ν τον iξijς EνιαVΤO'» oiJδ�ν 6!ξιον ΕΠ(Jαξαv δ 9 λόγου, τότε δ� Π(JΟdδεξάμεvοι, τούς Επικα8'ε/1ταμέ­ νους 6!(Jχοvτας AiJlov Άτίλιον και Γάιον Σολπί­ κιον w(JELfJdιxv Επι τον ΠάVΟ(Jμοv δια το τας τιXJν 10 KΙX(JXfJhovtwv δυνάμεις Εκεί ΠΙΧ(Jαχειμά�ειv. oC δΕ dΤ(Jατηγοι /1υvεγγίdαvτες Τ11 πόλει μετα πάdης 'rijg 10 δυνάμεως πα(Jετάξαvτο. τιXJν δΕ πολεμίων ofJn &vτ­ εξιόντωρ, πάλιν Εντεϋ&εν Εποιή/1ιχντο την δ(Jμηv Επι 1 1 πόλιν Ίππάνιχν, και ταύτ'ην μ�ν ΙΙξ Εφόδου κατα Κ(Jιf.τος [λαβον, εΤλον δΕ κα� το Μυττί/1Τ(Jατοv, πολ80.λους Χ(Jόvους {,πομεμενηκος την πολΙΟ(Jκίαv δια την 16 12 όχυ(Jότητα 'Coii τόπου. την δΕ KιxPtΙX(Jtvιxtwv π6}.�,» ELt�(Jιj5 Π(Jότε(JΟV Itπ' αfJτιXJν ItΠΟ/1τα/1αv, τότε Π(JΟι1ενέγκαντες E(JYΙX και καταβαλόvτες 'cά τείχη κατ­ έ/1χον· δμοίως δίι και την 'Ένναν καΙ lτE(Jtx πλείω 1 3 πολΙdμιΧτια τιXJν Κα(Jχηδοv{ωv. Itπo δΕ τούτων γε- 20 νόμενοι Λιπα(Jαίους iπεχεί(Jηdctv πολΙΟ(Jκείv. Tιj5 δ' iξijς ΙΙνιαvτφ Γάιος Άτίλιος δ dΤ(Jaτηγο� 25 τιXJν 'Ρωμιχίων Πt/uς TvvhΙX(JthCt nCt8'O(JELt/18'El;g κιχι dvv8'EΙXdιXELEVOg &τάκτως πιxριxπλέovτι>: τόν των KCt(JXfJ­ δονίων /1τόλΟ1Ι, ΠΙΧ(Jιχγγείλιχς τοίς Ιδίοις πλη(Jώμιχ- 25 dtv επε/18'αι '60ίς �γoυμένoις, ιxfJτoς W(JELfJ/1E π(Jb των 2 6!λλων, €Xων δέκα vιxiig δμοπλΟΟV/1ιχς. οϊ δΕ Κα(JΧη­ δόνιοι d1Jvιδόvτες τών {,πεναντίων τους μ�ν Itκμηv iμ(:Jαίvοvτιχς, τους δ' ItvιxroELlvovg, τους δε Π(Jιb­ τους πολυ ΠQοειληφότctς τών 6!λλων, iΠΙ/1ΤQέψαvτες 80 S α-t>τοt'g &πήντων. ΚΙΧΙ κυκλιbdαvτες τας μ�11 6!λλας 7 Ka�'X,ηδoνίων

POLYB. mSTOR. 1 24-26.

35

διέφ.f1'Ε&(!αν, την δ� τού ιιτ(!ατηγού ναύν πα(!' dlt­ γον αiJτανδqον Βλαβον. ού μην &λλ' αf5τη μ�ν ταΤς vπηqεΙΙίαις sξηqτυμένη κα� ταχυναυτούΙΙα διέφυγε πα(!αδόξως τον κίνδVΝOν, α! δε λoιπα� των 'Ρωμαίων 4, 6 sπιπλiουΙΙαι κατα (JqaXV ιιυνη.fFqοίζοντο. γενόμεναι δ' Sv μετώπφ συνιfβαλλoν τοϊ:ς πολεμίοις κα� δέκα μΕν αύτιΧνδqους ναύς Ιλαβον, όκται δε κατέδυΙΙαν. αί δε λoιπα� των Κα'lχηδονίωίl &πεxώrιηιιαν εΙς τας Διπαqαίας καλουμένας νψ;ους. 10 'Εκ δε ταύτης της ναυμαχίας &μφότεqοι νOμίζOVΤες 5 Ιφάμιλλι>ν πεποιησ.ftαι τον κίνδυνον, ωqμηιιαν δλο-ΒΙ. ιιχε(!{ιιτεqον lπ� το ΙΙυνίιιτασ.ftαι ναυτικα� δυνάμεις κα! των κατα .fFάλατταν &ντέr,εσ.ftαι πqαγμάτων. aCG δ� πεζικαΙ δυνάμει!; εν τοίι; κααι ταύτα χαι(!οϊ:ς ούδεν 15 επqαξαν �.ύν μνήμης, &λλά πεq� μικqας "al τας τυ­ χούιιας πqάξεις κατέτqιψαν τους χqόνους. διο παqα- 7 ιικευασάμενοι, κα&άπεQ εΙπον, εΙς την ΙπιφεQομένην .ftEQcCav &νήχ.ftηιιαν 'Ρωμαίοι μεν ΤQιάκοντα κα� rqtιx­ κοσίαις μακ(!αι:ς ναυΙΙ� καταφqάκτοις κα� κατέιιχον ΒΙ. εΙς Μεσσήνην. f).fFcv &ναχ.fF{ντες επλεον δεξιαν έ'χον- 8 τες την Σικελίαν, κάμψαντες δε τΟυ Πάχυνον VπEQ­ ijqav εΙς 'Έκνομον δια το κα� το πεζον στqάτευμα πεql τούτους αύτους εΙναι τους τόπους. Καqχη- 9 δόνιοι δ� πεντήκοντα "al ΤQιακσιιίαις ναυιι� κατα25 φqάκτοις &ναπλεύΙΙαντες Διλυβαίφ πqοιιέσχον, Ιν­ τεV.ftεν δ� πqος Ήqάκλειαν την Μινφαν κα.ftωQμί­ ΙΙ.fFηιιαν. .ην δ� των μ�ν 'Ρωμαίων πqό.fFειιις εΙς26 την Διβύην πλεΙ:ν καΙ τον πόλεμον Ικεϊ: πεQιιιπαν, ϊνα τοΙ:ι; ΚαQχηδονίοις μη πεql Σικελίας, &λλα πεql 30 ιιφων α-ότων καΙ της Ιδίας Xcbqag δ κίνδυνος γίνη­ ται. τοίς δε Καqχηδονίοις τ&ναντία τούτων Sδόκει · 2

36

BELLUM PUNICUM Ι.

ιιυνιδόνΤE� γα() ιb� EMφoδό� Ε6τιν iι Λιβύη καt πα� δ κατα την χαι()αν λαo� EύX8ί()ωτo� τoZ'� δ!παξ El� αύτην ΕμβαλΟύσιν , ovX οΤοί τ' ησαν Eπιτ()έΠCΙν, 8 άλλα διακινδυνEύCΙν καt ναυμαΧΕΖ'ν έ6ΠΕυδον. δν­ των δ� των μ�ν π()οg το κωλύΕιν, των δ� π()o� το 5 βιάζΕσ.fTαι, π()οφαvηg .ην δ μέλλων άγων Εκ τ.η� iκα4 τέ()ων 6vvίστα6.fTαι φιλoτιμ{α�. οϊ μΕν otnι 'ΡωμαΖ'οι π(!οι; άμφόΤΕ()α την παQιχι1ΚΕvην «Qμόζουσαv Εποι­ ούντο ΠQό� ΤΕ η}ν κατα .fTάλατταν XQEtav κα� ΠQοg Ι) την άπόβα6ιν την Elg την ΠOλCΜίαν. διόΠΕΙ> Επιλέ- 10 ξαVΤΕg Εκ των ΠΕζικων στ()ατοπέδων τα� άQί6τας ΧΕΙ:­ ()ας δΙEZ'λo�ι την παΙΙαν δύναμιν, ην tjμΕλλΟν άνα6 λαμβάνΕιν, EΙ� τέττα()α μέ()η. το δ� μέ()o� 8κα6τον διττα� εΙΧΕν π()οσηγο()ίας · πρμ,τον μΕν γα() ΕκαλΕίΤΟ στρατόπεδον κα� πρωτος στόλo� κα� τα λοιπα κατα 16 λόγον. το δ� τέτα()τον κα� τρίτην !πωvvμίαν έτιΒ2. πρoιιcιλήφcι· τριάριοι γαρ ιbνoμάζoντO κατα την Εν 7 τοΖ'ς πεζικοΖ'ς 6ΤQατοπέδοις 6υvή.fTειαv. κα� το μΕν ιιύμπαν ην στράτευμα τούτων τιη� νιxvτικ.ης δυνά.., μεως περ� τέτταρας κα� δέκα μυριάδας, ιbς CtV iκά- 26 6της ν8ως λαμβανoύιιη� Ερέτας μ�ν ΤQιακοιιίους, EΠΙ� 8 βάταr; δ' έκατον εlκο6ιν. ο! δ� ΚαQχηδόνιοι το μΕν πλεΖ'ον κα� το παν iιQμ6bοντο ΠQοr; τοv κατα .fTάλατ82.ταv κίνδυνον· τό γε μην πλή.fTος αυτων ην -δπΕρ πεντεκαίδεκα μυ()ιάδα� κατα τον των ν8ων λόγον. 20 9 Εφ' oί� ovx οΤον l1ν τι� παρων κα� .fTεαιμΕνοr; -δπο την δψιν, άλλα κ(tν άκούων καταπλαγείη το του �ινδύνoυ μέγε.fTος κα� την των πολιτευμάτων άμ­ φοτέρων μεγαλομερίιχv κιx� δύναμιν, ιιτοχαζόμενοι: Εκ ΤΕ τού των &.νδρων καΙ τού των νεων' nMj.fTovr;. 80 10 οϊ Ife 'ΡωμαΖ'οι δ'vλλογΙbόμεvοι διότι τον μ8ν πλουν

POLYB. mSTOR.

Ι 26. 27.

37

ε Ιναι συμβαίνει πελάγιον , τους δε πολεμίους τα­ χυναυτείν, πανταχό-Β-εν Επειρώντο ποιείσ-Β-αι την τάξιν Μφαλή κα� δυσπρ6σοδον. ται; μλν o(ιv lξή('εις δύ' 1 1 01Jffag, Εφ' ω ν έπλεον ο { στρατηγo� Μάρκος Άτίλιοι; 5 και Δεύκιοι; Μάλιοι;, πρώται; Εν μετώπφ παραλλήλουι; έταξαν. τούτων δ' Εκατέρf! συνεχείι; κατα μίαν ναύν 12 Επιτάττοντει; τf] μεν τον πρώτον, τf] δε τον δι;ύτε­ ρον 6τόλον EπέιJτησαν, άει κα-Β-' Εκάστην ναύν Εκα­ τέρου τού στόλου μειζον το μεταξυ ποιούντες διά10 στη μα. ταιι; δ� πρώρραιι; [ξω νεύοντα τα σκάφη την Επίσταοιν Επ' άλλήλοις εΙχεν. Επειδη δ� τον 13 πρώτον και δεύτερον στόλον άπλώς ε Ιι; έμβολον Ιτα­ ξαν , ΕπΕβαλον τούτοις EΠ� μίαν ναύν Εν μετώπφ το τρίτον στρατόπεδον · ων Επιστάντων άπετελέσ-Β-η 15 τρίγωνον το παν εΊδοι; τ.ηι; τάξεως. Επι δε τούτοις 14 Επέ6τησαν ται; {ππηγούι;, Qύματα δόντει; Εξ α-ότών ταίι; τού τρίτου στόλου ναυσ.{ν. ταύταιι; δε κατόπιν 15 Επέβαλον τον τέταρτον στόλον, τους τριαρίους κλη­ -Β-ένται;, Επι μίαν παρεκτείναντει; ναύν, αιι; {;περτεί20 νειν ίξ Εκατέρου τού μέρουι; τουι; προ Εαυτών. κα1 16 συναρμοσ-Β-έντων πάντων κατα τον ι;lρημένον τρό- 88. πον, το μ�ν σλον άπετελέσ-Β-η σΧϊίμα τ.ηι; τάξεως έμβΟλον, ο{, το μεν Επι τήν κορυφην μέροι; �ν κο1:­ λον , το δε προι; τf] βάσΗ στερεόν , το δε σύμπαν �5 Ενι;ργον και πρακτικόν , αμα δε και δυσδιάλυτον. οΙ δε των Καρχηδονίων στρατηγοι κατα τον α-ότον 27 καιρον παρακαλέσαντει; τα πλή-Β-η δια βραχΙω'ι! και συνυποδείξαντες α-ότοίι; στι 1lικήσαντει; μΕν τf] ναυ­ μαχίf! περι Σικελίας ποιήσονται τον πόλεμον, ήτ88. τη-Β-έντει; δε περι τ.ηι; σφετέρας πατρίδοι; κινδυνεύ­ σουσιν και τών άναγκαίων, οϋτως α&οίι; παρήγγει-

38

BELLUM PUNICUM L

λαν Εμβα{νΕιν ΕΙς τας ναυς. π;�o&ύμως δ� π;άντων π;οιούντων το παραrγΕλλόμΕνον δια το π�00�ίΧ6.ftαι το μέλλον Εκ των εΙ�ημένων, EV.ftaQtJWg άνήγοντο 3 κα� καταπληκτικως. .ftΕωρουνΤΕς δ� την των πολε­ μ{ων τάξιν οϊ ι1τ�ατηγoί καΙ π;ρος ταύτην &�μo�όμE- 5 νοι τα μΕν τρ{α μέρη της αύτων δυνάμΕως EΠ� μίαν έταττον ναυν, προς το πέλιχγος άνΙΧΤΕ{νανΤΕς το δε­ ξιον κέ�ιxς, ως κυκλώ60νΤΕς τους {,πεναντ{ους, π;ά6ας ί6τάνΤΕς άντιπρώρ�oυς τας ναυς τοΙς πολΕμ{οις. 4 το δε τέταρτον Εvώνυμον της 5λης τάξΕως Εποίουν, 10 δ Εν ΕπικαμπίιΡ νΕυον π;ρος την "ην. -ήγουντο δε των Κα�χηδο'Vίων του μΕν δεξιου κέρως, Εχων Επίπλους κιχι π;εντήρεις τας μάλιι1τα ταχυναυτού6ιχς προς την -όπερκέΡΙΧι1ιν, 'Άννων δ περ� τον 'Δκράγαντα λΕιφ.ftΕΙς 6 τf] παρατάξcι· των δ' ευωνύμων Είχε την ΕπιμέλΕΙOtv 16 'Δμίλκιχς δ ΠEΡ� την Τυνδιχρίδα ναυμιχχή6ιχς· δς τότε κατα μέ6ην την τάξιν ποιούμΕνος τον κίνδυνον Εχ(>ή7 ι1ατό τινι 6τρατηγήμιχτι κιχτα τον άγωνα τοιφδε. των γαρ ·Ρωμιχ{ων 6υv.ftΕαι1ιχμένωv EΠ� λΕπτον ΕΚΤΕταμέ­ νους 1:0υς Καρχηδον{ους και π;οιηι1ιχμένων την δρ- 20 μην ΕπΙ μέι10υς, την μεν άρχην δ κίνδυνος ΕλαβΕ 8 τοιαύτην. ταχυ δΕ των ΠΕρι τα μέ6α ΚαΡ1,ηδονΙων Εκ παριχrrέλμιχτος κλινάντων προς φυγην χάριν του διιχι1πά6ιχι την των 'ΡωμιχΙων τάξιν, οvτοι μΕν -όπ­ Exώ�oυν μετα 6πουδ'ης, οϊ δΕ 'ΡωμΙΧίΟΙ κατόπιν ήΚΟ- !5 9 λού.ftουν Eκ.ftύμως. δ μΕν otw πρωτος και δ'Εύτερος 6τόλος Επέκειτο ΤΟ'&ς φΕύγουt1ιν, το δε τρίτον και το τέταρτον 6τριχτόπεδ'ον &πεtfπίΧτο, των μεν �υμoυλ­ κoύvτων τας [ππηγους ναυς, των δε τρια(ltων tfυμ-84,. 10 μΕιιόντων και t1υvεφεδf!Ευόvτων τούτοις. Sπ:εί δε 80 τον ΠQωτον καΙ δEmE(lOV t1τόλον [κανον των &λλων 2

POLYB. mSTOR. Ι 27. 28.

39

Ιδόκουν &πειιπακ{ναι τόπον oC ΚαQχηδόνιοι, ιιvν.ftή­ μ,eιτO!: άQf)-{ντος Ικ της 'Λμίλκου νεως μετεβάλοντο πάντες ίΧμ.α κα� ιιυν{βαλον τοίς Επικειμ{νοις. άγω- 1 ι 84:.νος δΈ ΙΙυιιτάντος καQτεQου, τφ μΈν ταχυναυτείν Εκο ΠΕριπλ{οντες κα� f!rrrSiWf; μΕν ΠQοιιιόνΤΕς όξ{ως δ' &ποχωQΟύντες πολυ περιηα'αν οί Καρχηδόνιοι, τφ 12 δΈ βιαιομαχείν κατα τας ι1υμπλοκας κα� ι1υνδείν τοίς κόραξιν τους ίΧπαξ ΕγγίΙΙαντας, ίΧμα δΕ κα� τφ α'υν­ αγωνι�oμένων &μφοτέρων των ι1τρατηγων Εν δψει 10 των fιγoυμένων ποιεία'.ftαι τον κίνδυνον, O-DX ήττον Επικvδεt1Τ{Qας είχον οΙ 'ΡωμαίΟι των ΚαQχηδονίων τας Ελπίδας. � μΈν ovv κατα τούτους μάχη τοιαύ- 18 την είχε διά.ftεσιν. κατα δΈ τον αVτOν καΙQον το 28 μΈν δεξιον "&Qar; έχων 'Άννων, το μείναν Εν &πο15 ι1τάι1ει κατα την ΠQώτην ι1υμβολήν, τό τε πέλαγος ύπεQιΧQας Ενέβαλε ταίς των τριαQίων ναυΙΙ� κα� πολ­ λην &ΠΟQίαν παΡΕίχε κα� δυι1χρηι1τίαν αi!ΤΟίς. oC2 δΈ παρα την γην τεταγμ{νοι των ΚαρχηοονCων παραγεrOpότες είς μέτωπον Εκ της προϋπαρχούιιης 110 τάξεως κα� ποιήΙΙαντες &ντιπρώρρους τας ναυς Εν­ {βαλον τοίς f!vμοvλκουι1Ι τας {ππηγούς ' oC δ' &φ­ (μενοι τα f!ύματα ιιυνεπλ{κοντο κα� διηγωνί�oντo τοίς πολεμίοις. ,ην δΈ τρία μέρη της ολης ιιυμπλο- 8 κης, κα� ΤQείς ναυμαχίαι ι1υν{ι1τηι1αν πολυ κεχωQΙ25 ι1μέναι τοίς τόποις &λλήλων ' τφ δ' Ικατέρων πάρ- 4, ιι1α τα μέQη rενέι1.ftαι κατα τον Εξ ItQliir; χειρΙι1μον έφriμιλλ.ον είναι ιιυνέβαινε κα� τον κίνδυνον. O-D Ι) μην άλλα 7:0 κατα λόγον Εν Ικάι1τοις ΕπετελείΤΟ ΠΕρt την μάχην, οπερ είκος οταν -n παQαπλήιιια 80 πάντα τα των άγωνι�oμένων. οϊ γα,! πρωτοι (κιν- 6 δυνεύι1αντες π()ωτοι) κα� δΙΕΚρί.ftηι1αν · τέλος γαρ Εκ-

40

BELLUM PUNICUM Ι.

βιασ8'Eντε� οΙ περΙ τον 'Δμίλκαν εΙ� φυ1'ην {f,ι;ψηδ μ�ν Ofw Δεύκιo� &νεδΕΕτο τα� αlχμαλώτovg ναiί�' δ δε Mάρκo� ιιυνο(!ων τον περΙ τοv� τριαρί­ oυ� καΙ τα� Ιππη1'ΟV� &1'ωνα κατα σπουδην έβοή8'ει τούτοιg, έχων τoiί δευτέρου ιιτόλου τα� &κεραίoυ� 6 8 ναiί�, ι1υνάψαντo� δε καΙ πρoιιμίξαντo� α-ότoiί τoί� 3Ι;. περΙ τον "Άννωνα, ταxέω� άνα8'αρρήιιαντε� οΙ τριά­ ριοι, καίπερ ήδη κακω� &παλλάττoντε�, πάλιν Επερ86. 9 ρώιι8'ηι1αν πρo� τον κίνδυνον, οΙ δΕ Καρχηδόνιοι, των μ�ν κατα πρόιιωπον α-ότΟί!: ΠΡοι1μαχομένων, 10 των ίJ'ε κατα · νώτου Πl!οι1πιπτόντων, δυΙΙχρηι1τού­ μενοι καΙ παραδόξω� ύπο τΙ»ν βοη8'ησάντων κυ­ κλούμενοι, κλίναντε� πελα1'ία71 iπoιoiίντo την ύπο10 XcbQfJt1tv. κατα δε τον α-ότόν καιρον ($ τε Δεύκιo� έπανιχπλέων .fίδη καΙ 8'εωρων ι1υ1'κεκλειt1μένον Πl!Ο� 15 τfΊ 'YfΊ τον τρίτον στόλον ύπο τoiί των Κ(Χ()'ι,ηδονίων ε-όωνύμου 'ΚEΡΙXΤO�, ($ τε MdQnos έν &t1φαλεί κα­ ταλιπαιν τα� Cππηrοv� καΙ τοv� τριαρίoυ� {f,ι;ψη1 1 σαν &μφότε(lοι βόη8'είν τοίς κινδυνεύουΙΙι. πα(lα.­ πλήσιον 1'd(l ην .fίδη το rινόμενον πολιο(lκίf!' κα.Ι 20 πάντες (tv &πολώλεισαν οvτοί rε πρoφανω�, ε' μη δεδιότες τοvς κόρακας οϊ Καρχηδόνιοι πεQιφ(lάξαντες μεν α-ότοvg προς τfΊ 1'fJ ιιυνείχον, προς δΕ τα� έμ­ βολας δια ;Ζ;ην συμπλοκην ε-όλαβω� έχοντε!: ο-ό ΠΡΟι112 '!1εσαν. ταχ{ωs δ' ΕΠΙ1'ενόμενοι καΙ κυκλώΙΙαντες ο! 26 ι1τρατηrοl 1:0Vg KαΡX'Y}δoνίoυ� α-ότάνδρovς μεν έλα'­ βον ΠΕ.ν;Ζ;ήκοντα ναiίς των πολεμίων, όλίrαι δΕ τι18 νε� παρα την rήν έξελι'ξΧι1αι διέφυγον, ό μ�ν ο.ον κατα μέ(lo� κίνδυνος τοιαύτην έι1χε την διcX8'ειιιν, -το δΕ 'tllog τής συμπcXιιης ναυμαχίας έγένΕΤΟ κατα 30 14 fovg ·Pαιμαίoυ�. διεφ8'cXl!'Υ} δΕ τούτφν μΕν ε(κοσι 7 σαν,

POLΥΒ. mSTOR. Ι 28. 29.

41

κα� τέτταρα ι1κάφη, τ{1Jν δε Καρχηδον.ίων ύπερ τριά­ κοντα. ναύς δε τ{1Jν μεν 'Ρωμαίων αi$τανδρoς O-fJ­ δεμία τοίς πολεμίοις Eyivc,f}' iJποr.είQιος , τ{1Jν δ;; Καρχηδονίων Εξήκοντα κα� τΙτταρες. 5 Μετα δε ταiίτα πάλιν οΕ 'Ρωμαίοι πρot1εΠιf5ιτι- 29 f5riflcvOt κα� τας αΙχμαλώτους ναύς καταρτίσαντες, έτι δε την άρμόζουσαν τοίς προτερήμαιιιν ΕπιμΙλειαν ποιησάμενοι τ(iJν πληρωμάτων &νήγοντο ποιούμε­ νοι τΟν πλοϋν αις Eπ� την Λιβύην. προσσχόντες 2 10 δ'� ταίς πρώταις πλεούσαις ναυδ'�ν ύπο την lXκqαν την 'EQflaLav Ιπονομαζομένην, η προ παντος τού περ� την Καρχηδόνα κόλπου κειμένη προτείνει πε­ λάγιος αις προς την Σικελίαν, κα� προσδεξάμενοι τας Ιπιπλεούσας lνταύ,f}α ναύς και πάντα δ'υν-86. 16 α,f}qοίδ'αντες τον στόλον έπλεον 'ltaqa την xcbqav, εως Ιπι την 'Ασπίδα καλουμένην πόλιν t5:φίκοντο. 86. ποιηδ'"με·υοι δε την &πόβαδ'ιν iνταύ,f}α και νεωλκή- 3 σαντε\; , έτι δε τ"φqφ και χ"qακι πεqιλαβόvτες τας ναύς Ιγίνοντο 'ltqvr; το πολιοqκείν α-fJτήν, O-fJ POv.20 λομένων Εκουσίως σφίδ'Ι πqΟδ'χwρTjσαι τ{1Jν κατ­ εχόντων την πόλιν. οΕ δε διαφυγόντες lx τού κατα 4 iTjv ναυμαχίαν κινδύνου τ{1Jν Καqχηδονίων κατα­ πλεύσαντες και πεπεισμένοι τους ύπεναντίους Εκ τού γεγονότος προτερήματος iπαρ,f}έντας E-fJ,f}lrog 25 ποιήδ'εδ',f}αι τον Ιπίπλουν Επ' α-fJτην την Καρχη­ δόνα, παρετήQουν ταίς πεζικαίς και ναVΤικαίς δυν"­ flEf5t τους προκειμένουg τΤις πόλεως τόπους. Επι- 5 γνόντες δε τους 'Ρωμαίους &.σφαλ{1Jς &.ποβεβηκότας καΙ πολιοqΚΟVvτας την 'Ασπίδα , τού μΕν παραφυ50 λ"ττειν τον Επίπλουν &.πέγνωσαν , (J'υνή,f}qοιζον δε τας δυνάμεις και περ! φυλακην 'γίνovτo τΤις τε

BELLUM ΡυΝΙΟυΜ L 6 πόλεωg καΙ Tli'jg χώ()a:g.

0'& δ'� 'Pιiψιxϊσι "V()tEtStIavτEg Tlijg 'Λιιπlδ'σg καΙ φυλακήν άπσλιπόντεg rijg -πόλεωg καΙ χώQαg, ΙΤι δ'� "QEtIfJEvrag Elg τήν 'Ρώμ,rJν πέμ,­ Ψαντε!; τσύ!; άπαγγελoVντa;!; μ�ν πε()� των γεγσνό­ των, iQηιισριένσvg δ'� "EQl των μ,ελλόντων τί δ'ΕI: 5 πσιε1:ν καΙ πω!; XQi'ίtt4}aι τσϊ!; πρ&γμ,αιιιν, μ,ετα δ'� ταύτα Π&ΙΙΏ Tlf1 δ'υνιΧμ,ει κατα ιιπovδ'ην ανα�δύ;αVΤε!; 1 ωf/μ,rJι1tw ΑπΙ το πσ()4}εϊν την χώQαν. σ'όδ'ενο!; δ" Ιμ.πσδ'αιν &ιιταμένσυ, πσλλα!; μ,εν σlκήι1Ειg πεQιττωg κατειΙκευαι1μένα!; δ'ιέφ4}εΙQαν, πσλ" δ'� πλή4}σ!; τή!; 10 τ:ετραπόδ'συ λεία!; περιεβιΧλσντσ ' ι1ώμ,ατα h� πλείω Αν δ'� 8 των δ'ιιιμ,υρ'ίων Iπ� τα!; 'ΙΙαυ!; ανήγαγσν. τσύτφ τιρ καιριjί παρηι1αν Ακ τ.ηg 'Pι6iLrJg 0'& δ'ιαΙΙα­ φσi}Vfεg 3τι δ'εl: τον μ,εν wa των tIrQrxrfjrwv iLlvEtv EXσVΤα δ'υν&μει!; τα!; aQxσtStItxg, τον δ" Ετερσν απσ- 15 9 κσμ,lζειv εΙ!; την 'Ρώμ,ην τον ιιτόλσν. δ μ,�ν σδν Μ&ρκσ!; Εμww, -δπσλειπόμ,ενσ!; 'ΙΙαυ!; τετταρ&κovτα καΙ π�ζσvg iLvQlσvg κα� πεvταΚΙι1χιλίσvg, &ππεl:g δ'� 10 πwτακσΙΙίσvg' δ δ'� Δεύκισ!; αναλαβαιν τα Πληρώ­ μ,ατα καΙ το των αΙχμ,αλώτων πλij4}σg κα� κσμ,ι- 20 ΙΙ4}εΙg παρα τήν ΣικΕλίαν &.tιφαλω!; �κεν εΙ!; τήν 'Ρώμ,rJV• 30 0& δ'� Καρχηδ'όνισι 4}EwQO'vvrEg τήν τών π01ε-8'1. 87. μίων παραιικεvή'll ΧQοvιωτέQαv Ο'δι1αν, "Qwrσv μεν ιITlQlXTlfJrσvg εαυτων εϊλΟ'ντΟ' δ'ύΟ' , τόν τ' "ΛνναιυΟ'!; 2δ 'Λιιδ'ρούβαv καΙ ΒώιιταQΟ'V, μΕτα δ'� ταύτα "Qog τον 'Λμίλκαν 6πεμπσν εΙ!; τήν Ή()ιΧκλειαν, xaiσvvτEg 2 κατα τ&χσ!; "lιτόν. δ δ" αναλαβαιν ίΠΠΕI:!; Π6VΤα­ κοιιίου!; καΙ πεζσvg πεvτακιΙΙχιλlσvg παρην εΙ!; τήν Καρχηδ'όνα' καΙ καταιιτα4}ΕΙg cfrQfXrfJrog TlQlrO'g 30 ΙβσυλεύΕτσ μΕτα των "EQt τον 'Λσδ'ρούβαν πω!; δ'εε

POL ΥΒ. mSTOR. Ι 29. 30.

43

XQija.{)-ιxt το1:ι; ΠΙΧQοvσιv. lδοgεv ουν ιχύτο1:ι; (:Jοη-f}ε1:v 3 τΥ χώQ� κιx� μη πεQΙΟQάv ιχύτην Μεώς ΠΟQf}οvμέ­ νην. ό δΕ ΜιΧqκοg μετιΧ τινιχι; fιELlQιxr; ΕπεΠΟQεύετο, 4τα μΕν &τείχιστιχ τών έQvμιΧτωv Eg έφ6δο'!) δΙΙΧQδ πιX�ων, τα δΕ ΤΕτειχισμΕνιχ πολΙΟQκώv. &φικ6μενοι; 5 δΕ ΠQοg π6λιν 'Λδυν >6XQSro, πεQΙΙ!ΤQιχτοπεδεύσιχι; τΙΧύτην συνίστιχτο μετα <1πουδης lQyιx κιx� πολΙΟQ­ κίιχν. οΙ δΕ ΚΙΧQχηδ6vιοι τfj τ� π6λει σπoυδιX�oν- 6 τες {:Jοη&ijσιχι κιx� τών ύπιχtftf!ωv &vτιποιε1:σf}ιχι "Qiκα� κιχταλΙΧβ6μενοι 7 10 νοντες Egfjyov την δύνιχμιν. λ6φον ύπεQδέξιον μΕν τών πολεμίων, &φυη δΕ τα1:ι; Εαυτώυ δυνάμΕιιιν, έν τούτφ κατεστqιχτοπΕδεvιιιχv. λοιπον Εχοντει; μΕν ται; πλείι1ΤΙΧΙ; έλπίδιχι; έν τοις 8 ίππεύσιν κιχΙ τοις .{)-ηQίοιg, &φέμενοι δΕ τώυ έπιπέ1δ δωυ XWQiwv καΙ ι1υyκλείσιxντ �ι; σφάι; ιχvτουg εlς τ6πουι; έQυμvουg ριιx� δυι1βάτους, Εμελλον διδάξειν τους πολεμίουι; δ δέον .ην Πf!tXττειv κιχτ' ιxiJ"tifJv. δ δη κιx� συυΕβη γεvέι1ft'ΙΧΙ. συννοήι1αντει; yιXQ οϊ τών 9 <Ρωμαίων fιγεμ6νες έμπείQωg στι το πqιχκτικώτιχτοv 20 κιχΙ φο{iεQώτιχτοv της των ύπενιχντίωυ δυνάμεωι; ήΧf!είwτιχι δια τους τ6πους, OV" &νέμεινιχν lwg έκε1:­ νοι κιχτΙΧβάντει; εlι; τα πεδίΙΧ ΠΙΧf!Ετάξαvτο, Χf!ώμεvοι 10 δΕ τοις lδίοις "ιxLQorg {Χμα τφ φωτΙ ΠQΟι1έβΙΧΙVΟV Eg Εκιχτέf!ου τού μέf!ουι; ΠQοg τον λ6φον. οϊ μΕν ουν 1 1 Ιδ Ιππε1:ς κιχι τ α .{)-ηf!ία τοιι; Καf!χηδοvίοιg .ην l1χQηστα τελέως ' οΙ δΕ μΙι1f}οφ6f!ΟΙ πάνυ γεννΙΧίωι; κιχΙ ΠQΟ­ ιFύμως έκβοη.{)-ήσιχντει; το μΕν Πf!ωτοv ΙΙΤf!ατ6πεδοv ήνάγκιχσαν έκκλ1:ναι κιχι φυγειν ' έπει δΕ ΠQοπεσ6ν- 12 88. τες κιχι κυκλω.{)-{υτες ύπο των έκ ιFατέQΟ V μέf!οvg 80 Πf!οσ{:Jιχιv6vτwv έτqάπηιιαv, μετα ταύτα πάντες εύ­ ΙΤVς έκ της σΤQατοπεδΈίαg έξέπει10ν. τα μΕν ουν 13 88.

44

BELLUM PUNICUM L

.ftfJfJ{ΙX μετa των (ππεων, lnf! τάχι6τα των δμαλών fjψατο, μετ' ά(Jφαλε{α� έποιούντο τ�ν άποχώρfJ6ιν' 14 ot δε 'Ρωμαίοι τoυ� πε�oυ� βραχυν έπιδιώξαντε� τόπον κα! τον χάρακα διαρπά6αντε�, μετα δε ταύτα πα6αν έπιπορευόμενοι την χώραν κα! τα� πόλει� δ 15 1ι,δεω� έπόρ.ftoυν. -Υενόμε1l0Ι δε τij� nfJ0(JιxrofJEvo­ EtlVfJf: πόλεω� ΤύνfJτος 'Ύκρατείς, εiJφvού� intrxfJ­ xooύ(JfJ� πρo� τα� πρoκειμένα� έπιβολάς, έτι δε κει­ EtlVfJ� eiJIΚCl{fJwg κατά τε τijg πόλεως κα! τijς 6υνεγ­ γυ� ταVτrι xώρα�, κατε6τρατοπέδευιιαν εΙς αiJτήll. 1() οε δε ΚαΡΧfJδόνιοι μικρφ μεν πρότερον κατα 31 .ft&λατταv, τ&1:ε δε κατα rijv Ιπταικότες, oiJ δια τ�ν των πολλών άνανδρ{αν, άλλα δια τ�ν τών iιγoυμέ­ νων άβoυλlιxν, κατ" πάντα Τfόπον ένεπεπτώκεΙ6αν 2 εΙ� δυιιxερi] διά.ftε6ιν. [Χμα -Υαρ τoί� πρoειρημενoι� .1& κα! το τών Νομάδων E.ftvo� 6vνεπιτι.ftεμενον αi!τoίς oiJIΚ έλάττω, πλε{ω δε τών 'Ρωμαίων εlργά�Eτo κακα ΙΙξ ών δια τον φόβον ιιυμφευγόντων 8 τ�ν χώραν. εl� τ.ην πόλιν τών «Πο τfj� xώρα� δvtr.ftvμ{α καΙ λιμo� .ην δλoΙΙκερή�, τα μεν δια το πλή.ftο�, τα δε !() 4 δια την ΠΡ06δοκ{αν τής πoλιo()κ{α�. δ δε Μάρκος δ()ων τoυ� ΚαΡΧfJδονtοvg κα! κατα γήν κα! κατα .ftάλατταν ΙΙιιφαλμενους κα! νoμί�ων 360ν otmCI) κρατή6ειν τij� πόλεως, άγωνιων δο μ� ι1υιιβfΊ τον ΙΙπιπαραγΙllόμε1l0ν trτραΤfJrοll Εκ τijς 'ΡώμfJ� φ.ftά- 260 ΙΙαllτα τ�ν lπιrQαφηv των πραΎμ&των λαβείν, προυot δ' δ καλείτο τους ΚαΡΧfJδο')l{οvg εl� διαλύΙΙεις. ltC'JEtlvwg άκoύιrαντε� �έπεμΨαν αυτών τoυ� πρώ­ τoυ� IXνδρα�' or καΙ ΙΙυμμ{ξαllτε� ai!τφ τοΙΙούτον άπέι1χοll τού 6έπειlΙ ταίς γνώμαι� έπΙ το ποιείν τι SC) τών λεfομέlΙων ιi1ιιιε' oVΔ' άκoύoντε� intoEtlVEtv έδύ-

POL ΎΒ. HISTOR. Ι 30-32.

45

ναντο το βάQΟ� των Επιταγμάτων. δ μ�ν yιXQ MιXQ- 6 κo� ιb� tjδη κεΚQCtτηκω� των 8λων, 8,τι πoτ� 6υν­ εχώΡΕΙ, πάν φετο δείν α-ότoύ� Εν χάριτι κα! δωρεi! 3Β. λαμβάνειν· ο{ δε Καρχηδόνιοι .&εωρoύντε� 8τι κα! 7 Ι) γενομΙνοις α-ότοί:; ύποχειρίοι:; oMsv &ν 6υνεξακο­ λoυ-B-ΉC1αι βαρύτερον των τότε ΠΡοι1ταγμάτων, ο-ό μόνον δυιiαΡEι1τήσαντες τοίς ΠΡΟΤΕινομένοις έπανηλ- 3Β. -Β-ον, άλλα κα! ΠQΟ6κόψαvτεg τfj βαρύτητι τού MιXQ­ κου. το δε 6υνέδQιον των ΚαQχηδονίωv διακούσαν 8 10 τα προτεινόμενα παρα τού 6τρατηγού των 'Ρωμαίων, καίπερ σχεδον άπεγνωκo� τα� τiί� 6ωτηρία� Ελπί­ δα�, oμω� οf)τω� άνδρωδω� ε6τη κα! γενναίω� ω6τε παν iJπομένειν εϊλετο κα� παντo� Εργου κα� καιροv πείραν λαμβάνειν Εφ' φ μη δεν άγεννε� μη δ' άν15 άξιον των ΠQΟ τοv πράξεων iJπομείναι. Περ� δε τoύ� καιρoύ� τoύτoυ� καταπλεί τι� εΙς 3 2 την ΚαQχηδόνα ξενoλόγo� των άπε6ταλμένων εΙ� την Έλλάδα πρότερον [εΙ� την Καρχηδονίων], &γων στρατιώτα� πλείστους, Εν οlς κα! $άν-Β-ιππόν τινα 20 Λακεδαιμόνιον , &νδρα τiί� Λακωνικiί� άγωγiί� μετ­ ε6χηκότα κα! τριβην Εν τoί� πoλεμικoί� εχοντα tfύμμετρον. δ� διακού6ας το 'Yεroνo� Ελάττωμα κα! 2 πω� κα! τίνι τρόπφ Υέγovεν, κα� ι1υν.&εαψή6α� τά� τε λoιπα� παQα6κευα� των ΚαQχηδονίων κα! το 115 πλή.&ος των {ππέων κα! των έλεφάντων παραυτίκα ΙΙΥVελOγίι1ατO κα! ΠQος τούς φίλους ένεφάνΙ6ε διότι ι1υμβαίνει τούς Καρχηδονίους ο(ιχ ύπο 'Ρωμαίων, α(ιτdύg δ' iJφ' α-&των ήΤΤίi6&αι δια την άπειρίαν τών ήγουμένων. ταχυ δε δια την περί6τα6ιν των 3 80 τού $αν&ίππου λόγων διαδο&έντων εΙς τιΧ πλή-Β-η κa! τους 6Τ(Jατηγού�, Εγνω6αν οΙ προε6τωτες άνα-

46

BELLUM PUNICUM Ι.

Κ«� nSiQav α-ότου λαμβάνειν. δ δ� nfXQfX­ γενόμενος εΙς τας XEiQfXg έφεQε τοίς l1QXOVc1t τούς ιhtOλOγισμOύς κα� nfXl!" τί νυν σφαλείησαν, κα� διότι ΠCΙσ&ένΤEς α-ότφ κα� ΧQηc1άμενοι τοϊς 6πιπέ­ δοις των τόπων έν ΤΕ ταίς nOQE{fXtg κα� c1ΤQαΤΟΠΕ- ι; δε{αις κα� παQατάξεc1ιν ε-όΧΕQωι; έαvτoίς ΤΕ την &.σφάλΕιαν δυνήσοντα(, π(Χl}α6κευάζειν καϊ τούς ύποε δ'ε 6ΤQατηγο� δ'Εξάμενο(, τα 5 εναντ{ους νικαν. 40. λεγόμενα κα� πεισ&έVΤEς α-ότφ παQαΧQημα τας δ'υ6 νάμεις EVE"/.,E{qtc1fXV. .ην μεν oiSv κα� κατα ταύτην 10 την nfXl}a του �αν&ίππoυ δ'ιαδ'ιδ'ομένην φωνην δ &QOvg Κ«� λαλιά τις ε-6Ελπις naQa τοίς πολλοτς· 7 Φς δ" Εξαγαγαιν nQO της πόλεως την δ'ύναμΙ1! Εν κό6μιΡ naQEvifJalE ".at τι κα� κινείν τCιν μεQαιv Εν τάξΕΙ κα� πα(!αγγέλλειν κατα νόμους .f1Qξατο, τηλι-40. καύτην ΕΠΟ{Ε(, δ'ιαφΟQαν πα(!α την των ΠQόΤΕ{!ΟV 6τ(!αΤ'ηγων fι.πEιQ{av (ΜΤΕ ματ" κ{!αυγης Eπιtιημα{­ νΕ6&αι, τούς πολλού!) καΙ ΙΙΠΕύδειν Φς τάκ,Ι6τα t1vμ­ βαλείν τol'ς πολαμ(οιg, πεπεΙ6μένους μηδ'εν €tν πα8 -θ'ΕΤν δ'εινον -ήγουμέυου �ΑV&{ΠΠOυ. τούτων δ8 20 γινομένων οε t1ΤQατηγοΙ 6υνιδόντες τούς 6χλους &.ναΤΕ,f1αQQηκόταg παQαδόξωg ταΤΕ! ΨVXαϊς, πα{!ακα­ λE6αvτεE! α1.ιτούς τα π('έπουτα τφ "fXtqιp μετ' όλtγας 9 -ήμέ('αΕ! ω('μ'η6αν &.ναλαβόυτεΕ! την δύναμιν. αf}τ'η δ' ήν πε{;o� μεν ΕΙς μυ('ίους κα� δΙ6χιλ:ους, εππεΤς 25 δ8 τετ(!ακισχ{λιοι, το δε των Ελεφάντων πΜΙ&ος ΕγγΙ6τά που των iκατΌV. 33 οε δ'8 'Ρωμαίοι &ΕωQΟVvτες τούς KaQXTlιYov{ovg τάς τε πο(!ε{ας ποιovμένovς δι&: των δμαλCιν τόπων καΙ τας στ(!ατοπεδε{ας τι&έντας Εν τοϊς έπιπέδΟΙΕ! 80 των ·χωιι{ων, κατ' α-ότο μεν τούτο ξενι{;όμενοι δ'ι4 "alsic1.ftUt,

POLYB. HISTOR. Ι 32. 33.

47

ΕΤQiποντο, τοίς: γΕ μην δλοις: εt5ΠΕυσον 6γγίt5αι τοίς: πολΕμίοιg. t5υνάψανΤΕg σε την μεν ΠQώτην iJILiQav 2 καΤΕt5ΤQατοπiσΕυt5αν αις: δΕκα t5τασίουg άποt5χόνΤΕg τroν ύπΕναντίroν. "tfJ σε κατα πόσας: 0& μεν ΠQΟ- 3 6 EtJτωΤEς: των ΚαQχησονίroν έβουλΕύοντο πως: κa� τ/ π�ακτEoν Εlη κατα το παQόν' 0& σε πoλλo� ΠQΟ- 4, .fJ'ύμrog ΕχονΤΕς: ΠQοg τον κίνσυνον, t5υt5ΤQΕφ6μΕνοι κατα μέρη κα� κατ' δνομα τον /$άν.fJ'ιππον άναβοων­ ΤE� έξάγΕιν ιfφά!; φovτo σΕΊν την ταχίt5την. 0& σε () 10 f1ΤQατηγο� τήν τε των �xλroν δQμην καί ΠQο,f}-υμίαν -B-EOJQOoϋVΤEg , ΕΙαα σε κα� τού �αν.fΗππου ι}ιαμα�υ­ QoILivov μη παQιiναι τl.ιν καιρ6ν, παρήγγΕιλαν τφ μεν πλή-Β-ει διut5κευάζεf1.fJ'αι, τφ δε /$«ν-Β-Ιππφ XQij­ ιfftιxt "toig ΠQάγμαιfιν επέΤΡΕψαν ως: ποτ' αiπιji δ ΟΚΕι' 41. ιfυμφέρειν. δ σε λαβαιν τΤιν isovt5Cιxv, τους: μεν 6 έλiφαντας: ΙΙξαγαγαιν έφ' ενα προ πάt5ηg της: συνά­ μΕroς: έν μΕτώπφ κατέt5τηt5ε , την σε φάλαγγα των ΚαQχησονίroν έν άΠotfτήματι t5υμμέτρφ τούτοις: κατ6πιν έπέt5τηt5ε. τroν σε μΙ/1.fJ'οφ6Qroν τους: μεν έπ� 7 20 το σεξιον κέQαg παΡΕνέβαλΕν, τους: σ' Εύκινητοτάτουι; δμού τοΤς &ΠΠΕύt5ιν Εκατέρου τού κέρατος: π�οέt5τη/1Εν. 0& σε 'Proμα�� 6υνιδόνΤΕς: παραταττομένους: 8 τους: ύΠΕναντίους: άνΤΕξΥΕt5αν Ετοίμrog. καταπληττ6- 9 41. μΕνοι σε κα� προορώμΕνοι τΤιν των έλεφάντroν Εφ25 οδον , πρσft{μΕνοι τους: γΡOιfφoμάXOύς: ποJ.λUg i'l" &λλήλαις: κατόπιν 'tt5τaf1aν tJημΕί«g, τους: σ' (ΠΠΕΤς: iILiQtt5ιxv lφ' ΕκάτεQον το κiQαg. την δε tJύμπαt5αν Ι() τάξιν βραχυτέQαν μεν 1} πρ6ιf-B-Eν, βα-Β-υτέραν δε ποιήt5αVΤΕg της: μεν ΠQοg τα ftηρία μάχης: δε6ντroς: 80 f;tJιxv έιfτοχαt5μένοι, της: δε ΠQοg τους: {πΠΕίg , πολ­ λαπλαι1ίους: δvτας: των παρ' aiπoig, δλotJΧΕρrog �tJτ6-

48

BELLUM PUNICUM L

XfJf1ιxv. Ιπε� 6' &μφότεQΟΙ κατιΧ τάς iιxvτwv ΠQQ­ ιxt(lit/Etf: κιx� «α-θ'ό�oυ κιU κατιΧ μέQος Εκάι1τους Β&η­ καll ΕΙς τά� &QμοeΟVt/ας τάξεις, Ιμε1l01l Ιll κόι1μφ, καQαδοκσύvτεg ΤΟll κιxLQov της &λλήλωll iπι.ftέt/εωg. 34 {iμα δΕ τιρ ΤΟll �άll.ftιπποll 'tot'g μΕV έπΙ τώlΙ &η- δ QCWv '1fΙXQtxffErlιxt ΠQοάγειll κιx� διαt/πfi.lΙ τιΧς 'tcDv iJπEvιxVΤCWll τάξεις, 'tot'g δ' {ππεύt/ιll Εφ' ΕΚΙΧΤΕl/ΟV τού ΚΕQιχτοg κυκλoύ'V κα� ΠQοιι{Jάλλειll τοΤς πολεμί2 οις, τότε δη κιχί το 'twv 'Ρωμαtωv t/ΤQΙΧΤόπεδοv κατιΧ τιχ παl/' αVτOτς D.ftfJ f1vvεψόφηt/αv τοις. 6πλοις καί 10 S f1vvαλαλιΧξαvτες ffJQμηt/αv Επί τους πολεμίους. ο{ μΕlΙ O-W {ππείς 'tWV 'Ρωμαίωv ταχΕως &φ' ΕκαΤΕQωv 'tWV κεQάτω'Ρ lφVΓOV διά το πολλαπλαt/tους Elvιxt foVg 4 KΙXQXfJtfovtovg. 'twv δΕ πεewν ο{ ταχ.ftΕvτες έπί τού λιχιού ΚΕQως, {iμιχ. μsv Εκκλί1l0ντες. τηv 'twv .f)fJQtwv 15 lφοδοv, {iμα δΕ κιχτιχφQονούvτεg 'twv μΙι1-θ'οφόQωv ffJQμηι1ΙΧV έπί ΤΟ δεξιον κέQιχς 'twv KΙX(JXfJtfovlwv' τ(lεψάμε1l0Ι δΕ τούτους lπ:ιfκειvτo κιx� κιχτεδίωκοv 5 ιχ{πους Κως εΙς 'tov χάQΙΧΚΙΧ. 'twv δΕ κιχτά τOVς iλιfφαvταg τιχχ-θ'ι!vτωv ο{ μΕV ΠQWΤΟΙ t/vμπει1όvτεg 10 1.ιΠΟ 'tijg Ρίας 'twv eΦωv iξω-θ'οvμεvοι κιx� κατιχ"ιχ4,2.τοVμεvοι t/ω(Jηδοv Εν XEt(Jwv 'ΙΙόμφ διεφ-θ'είQΟΡΤΟ, 'tijg γε μηll δλης τάξεως το ι1vt/τημιχ διιΧ το Ρά-θ'ος 'twv Εφει1τώτων Ιως 'ttvog &διάt/παt/τοv eμειvεv. 6 έπεί δ' ο{ μΕV τιXg it/XιXτιxg έxovτες τάξεις ΚVΚλOύ- 1i5 tLEVOL πιχvταχό.ftw -δπο τίbll {ΠΠΕωv ήνιχγκάeοvτο ΠQοg τούτους t/Τ(Jεφόμεvοι κιvδvvεvειv, ο{ δΕ διό. μέt/ωv 'tcDv Eλεφάvτων εΙς το πqόt/-θ'εv iκ{Jιιχtόμεvοι καί κιχτιχ lΙώτου ΠΙΧQΙt/τάμεvοι τΩv -θ'η(Jtωv εΙς �ΚE­ QatOll κιχί f1vvτεταγμΕvηv Εμπίπτοντες τηv �wv KιxtI- 80 'Ι 'l,fJtfOVtΩV φάλιtγγΙX tftEφ.f}oEt(Jovτo, τότε ιδη πιxvτaχό-f2. 11

POLΥΒ. mSTOR. Ι 33-36.

49

'&EV πονούνΤΕΙ; ο! μεν πλΕίστοι των 'Ρωμα{ων dvv­ Επατή.&ηιιαν ύπο τηι; VΠΕQφVΟύς β{αι; των ζφων, ο! δε λοιπο! ιιυνηκοντ{ιι&ηιιαν ύπο τού πλή.&ους των {ππέων Εν αiπφ τφ της παQατάξΕωι; τόπφ, τελ/ωι; 5 δ'έ τινει; όλ{ιΥΟΙ ΠQΟΙ; φV'Y'ην fJJQμηιιαν, οΜων δε 8 πεδινων των vποχωQήΙΙΕων, κα! τούτων ο! μεν ύπο των ,f}rjQ{WV κα! των {ππέων &πώλλVVΤO , πεντακό­ ΙΙιοι δ' (ι1ωι; ο! μετα ΜάQΚΟV τού ΙΙΤQατηιΥού φv­ γόντει; μετ' όλίιΥον VπOXc{qtot ιΥενόμενοι ι1ύν αύτφ 10 'κε{νφ πάνΤΕΙ; έζωιΥqή4tηιιαν. των μεν Omι παρα 9 τοίι; Καqχηδον{οις μιιι,f}οφόρων έΠΕΙΙον ΕΙΙ; όκτακο­ ι1ίους ο! κιχτα το λιχιον των 'Ρωμιχ{ων τιχχ4tέvrΕς, των δε 'Ρωμαίων έι1αι,f}ηιιαν μΕν εΙς διιιχιλ{ους 0& κιχτα το δ'ίωιΥμα των πqΟΕιqημένων έκτοι; ιΥενόμενοι 15 τού κινδύνου, το δΕ λοιπον πλη4tος διεφ'&άqη πλ1)ν 10 Μάqκοv τού ι1τρατηιΥού κα! των f1μα τούτφ φυιΥόν­ των. αε μΕν oVv σημΕΤαι των 'Ρωμαίων α! ιιω.&Εί- 1 1 ΙΙαι διΕπεΙΙον ΕΙς την Άιιπ{δα παραδόξως' 0 & δ ε 12 Καρχηδόνιοι τοvι; νεκqοvς ιικυλΕύιιανΤΕς κιχ! τον 20 ιιτραΤ'YjιΥον f1μιχ μΕτα των ιχΙχμαλώτων �ΙYOVΤEς Επιχν­ ήλ4tον ΠΕqιχιχqείς τοίς παρούι1ιν εΙς την πόλιν. 'Εν Φ "ιxtqιp πολλά τις (Κν όρ.&ωι; Επιιιημαινό- 35 μενος EfJqOl πqοg Επιχνόq.&ωιιιν τού των &ν.&qώπων βίου ΙΙυντελειι.&Εντιχ. κιχ! ιytlq το διιχπιιιτείν τfj τύΧl1, 2 25 κιx� μάλιΙΙΤΙΧ κιχτα τας ε-fJπqΙΧιΥίιχς, ένιχqΙΥΕt1τιχτον έφάνη πάιιιν τότε δια των Μάqκοv ι1υμπτωμάτων' δ ιytlq μικρφ πρότεqον o-fJ διδους έλεον οΜε t1vιy- 3 ιΥναιμην τοίς πτιχ{ουιιι,ν παqα πόδιχς ιxiπO!: t1ιΥετο δΕ'Yj43. ι1όμενοι; τούτων πεqΙ τήι; Ειχυτού t1wτηqίαg. κιχ! 4 80 μην το παq' Ε-fJqιπ{δl1 πάλΙΧι κιχλως εl(li'jΙΙ.&ΙΧΙ δο­ κούν ιbι; �ν t10φον βούλευμα τ«g πολλας Xciqιxg POLYB. RlST. L

3

50

BELLUM PUNΊCUM Ι.

νικfj. τότε δι' α-(πών τών έργων έλαβε την πίστιν. γαρ lXν.ft'ρωποg καΙ μία γνώμη τα μΕν άήττητα πλή.ft'η καΙ πραγματικα δoκoiίντ' είναι κα.ft'εΤλεν, το δΕ προφανώι: πεπτωκοι: ΙΧρδην πολίτευμα καΙ ται: &πηλγηκυίαι: ΨVXαι: τών δυνάμεων έπΙ το κρεi'cτον 5 6 tίγαγεν. έγω δΕ τούτων έπεμνήσ.ft'ην χάριν τΤίι: τών 7 έVΤυγXανόντων τοϊι: -όπομνήμασι διορ.ft'ώσεωg. δυεϊν γαρ iSντων τl!όπων πάσιν &ν.ft'ρώποιg τΤίι: έπΙ το βΙλτιον μετα.ft'έσεωg, τού τε δια τών Ιδίων συμπτω- 43. μάτων καΙ τού δια τών άλλοτl!ίων, έναργέστερον 10 μΕν εΙναι συμβαίνει τον δια τών οΙκείων περιπε­ τειών, &βλαβέστεl!ον δΕ τον δια τών &λλοτρίmν. 8 διο τον μΕν οfJδέπο.ft" έκουσίωι: α{l!ετέον, έπεΙ μετα μεγάλων πόνων καΙ κιv.δVνων ποιεϊ την διόl!.ft'ωtJ"ιν, τον δ' &εΙ .ft'ηριιvτέον, έπεΙ χωρΙι: βλάβηι: lΙστι", συν- 15 9 ιδεϊν έν αfJτφ το βέλτιον. έξ ιbν συνιδόντι καλλί­ στην παιδείαν fιγητέoν προι: άλη.ft'ινΟv βίον την έκ τΤίι: πl!αγματικfjg {στορίαι: περιγινομένη", έμπειl!ίαv· 10 μόνη γαρ α1Jτη χωl!Ιg βλάβηι: (έπΙ) παντοι: "ιxtl!ofj καΙ περιt1τάσεως κριτας άλη.ft'ινοVς άποτελε1: τού βελ- 20 τίονος. ταVτα μΕν olw fιμϊν έπΙ τoσoVτoν εll!ήσ.ft'ω. Κα(ιχηδόνιοι δέ, κατα νoiίν &πάvτων σφίσι ΚΕ36 χωρηκότων, -δπερβολΎιν xaQiig OfJn άπέλιπον διά .τ� τΤίι: προι: τον .ft'sov εfJχαριστίαg καΙ δια τηι: μετ' 2 &λλήλων φιλΟφροσVvηg. �άν.ft'ιπποι: δε τηλικαύτην 2δ έπίδΟι1ιν καΙ �oπην ποιήσαι: τοϊς Καρχηδονίων ΠΡ«r­ μασιll μετ OfJ πολυν χρόνον άπ:έπλευσεν πάλιν, φρο3 νίμωι: καΙ συνετώι: βοvλεvσάμενοg. α{ γαρ iπ:ιφα­ νεϊι: καΙ παράδοξοι πράξει� {jιxl!sig μΕν τουι: φ8'ό­ νους, οξείας δ� ται: δι,αβολας YSVVWt1tv· tlg ο{ μεν 80 έγχώριοι δι" τε τας συγγενείας καΙ το τών φίλαw δ εΙι:

POL ΥΒ. mSTOR. Ι

35-37.

51

44.πλή.ffος o lot τ' �ν (εΙεν EΠ� πολυν χ(>όνον) άναφέ­ (>ειν, 0& δε ξένοι ταχέως tql έκατέQων τούτων ήτ­ τωνται κα� κινδυνεύουι1Ι. λέγεται δε κα� ετε(>ος 4, Vπε(> τής άπαλλαγής τής �αν.ffίπποv λόγος, δν πει5 Qαι1όμε.ffα διασαφείν οίκειότεQOV λαβόντες τού παQ­ όντος καΙQόν. 'Ρωμαίοι δέ, ΠQoι1πεσόντων σφίσι πα(>' Ελπ{δα 5 των Εν ΛιβύrJ συμβεβηκότων, εύ.ffέως έγίνοντο π(>ος το κατα(>τί�ειν τον στόλον κα� τους &VtJf!ar; Εξαι0& δ� 6 10 ('Ei:d.fJ'aL τους Αν τj] Λι{3ύrι διαι1ει1ωι1μένους. Κα(>χηδόνιοι μετα ταύτα ι1Τ(Jατοπεδεύι1αντες Επο­ λιό(>κουν την 'Λι1πίδα , ι1πoυδά�oντες έγκ(>ατείς γε­ vέσ.ffα ι των Εκ τής μάχης διαφυγόντων. δια δε 7 την γενναιότητα κα� τόλμαν των &.vδQων ούδαμως Ιδ έλείν δυνάμενοι τέλος άπέι1τηι1αν τής πολιο(>κίας. ΠQΟι1πεσόvτος δ' αύτοϊς ΕξαQτύειν ΤΟν ι1τόλov τους 8 'Ρωμαίους κα� μέλλειν ail.fftr; EΠ� την Λιβύην ποι-44. Ettf.ffat τον πλούν, τα μεν Επει1κεύαζον σκάφη , τα δ' Εκ καταβολής Eναυπηγoiίvτo. ταχυ δε συμπλη- 9 20 (Ιαισαντες ναύς διαΚΟι1ίας &.vήχ.ffησαν κα� παQεφύ­ λαττον ΤΟν Επίπλουν των f.Jπεvαvτ{ωv. 0& δε 'Ρω- 10 μαίοι τής .ffEQECar; &.Qχομέvης κα.ffελκύσαντες τ(>ια­ κόι1ια κα� πεντήκοντα ι1κάφη κα� ι1τ(>ατηγους Επι­ ι1τήσαVΤες ΜάQκον Αίμ{λιον κα� Σε(>ούιον Φόλουιον 2δ έξαπε'ι1τελλον. 0& δ' &.ναχftέvτες επλεον παQα την Σικελ{αν ώς EΠ� τής Λιβύης. ι1υμμι'ξαντες δε πεQ� 1 1 την ΈQμαίαv τφ τιiίν KΙXQXYJιYoViroV 'ι1τόλφ, τούτους μεν έξ Εφόδου κα� Q�δίαις ΤQεψάμεvοι ναύς ελαβον αύτάνδ(>ους έκατον δεκατέτταQας · τους δ' Εν ΛιβύrJ 1 2 30 διαμείναντας νεανίι1κους άναλαβόντες Εκ τής 'Λι1πί­ δος lπλεον aiι.fftr; EΠ� τής Σικελίας. διάQαvτες δε 37

52

BELLUM PUNICUM Ι.

τον πόl/ον &σφαλώς κ«� Πf/οσμίξαντες Τf1 τών Καμα­ Ι/ιναίων Xrhf/'! τηλικούτφ πεf/ιέΠΕσον χειμώνι καΙ τηλικαύταις σvμφΟ'JαίΙ; αιι$τε pTJh' ίlν εΙΠΕίν &ξίως 2IMvatJ.ft"at δια τ1}ν VπE'J(JOl1}v του συμρ«ντος. τών rrX'J Εξήκοντα κα� τεττά'Jων Π'Jος ταίς τριαΚΟι$ίαις 11 ναυσΙν όγιΥοήκοντα μόνον ι$υνΕΡη ΠΕf/ιλειφ.ft"i'jναι σκάφTJ, τών δε λοιπών τα μεν {)πο(Jf/ύχια rEvltf4tat, τα δ' VΠO της 6αχίας Π'Jος ταίς σπιλάσι καΙ τοίς ".&κρωτηρίοις καταγνύμενα πλήf/η ποιi'jσαι σωμάτων 8 τ1}ν παραλtαν κ«1 ναυαγίων. ταύτTJς δε μΕίζω πεf/Ι- 10 πΕτειαν 1ν Eν� καιρφ κατα 4tάλατταν ο,Μ' {σΤΟf/η­ tJ.ft"at σvμ(Jέ(JTJκεν. .ης τ1}ν αΙτίαν oiιX oi$τως εΙς τ1}ν 4, τύΧTJν ώ� εΙς τούς iιγεμόνας 1πανοιστέον' πολλα rrX'J τών κv(Jε'JνTJΤών διαμαf/ΤVf/αμένων μ1} πλεΙν πα'Jα τ1}ν έξω πλεV'Jαν της Σικελίας .τ1}ν Π'Jος το 15 ΔιΡυκον πέλαγος 1σΤ'JαμμένTJν δια το Τ'Jαχείαν εΙναι κα� δvσΠΡOt1όf/μιστον , l1pa δε κα� τ1}ν μεν oiιδέπω καταλήγειν 1πιt1ημασίαν, τ1}ν δ' 1πιφέ'JΕ­ (J.ft"at· μΕταξύ γαρ 1πoιovντO τον πλουν της �'Jtωνος δ καΙ κυνος 1πιτολi'jg oiι.ft"Evl πqοt1t1χόντεg τών λεγο- 20 μένων έπλεον έξω πελ«γιοι, (ΙπουιΥάζοντές τινα!; τών Εν τφ παράπλφ πόλεις τ1j του γεγονότοg εVτυXήμα6 τος φανταt1ί'! καταπληξάμενοι προt1λα(Jέσ.ft"αι. πλ1}ν ο.(Ποι μεν μικqών 1λπίδων Ινεκα μεγάλoιg περιτυ-4:&. χόντεg &τυχ·ήμασι τότε τ1}ν amibv &Ρουλ(αν έγνω- 25 'Ι (Ιαν. κα.ft"όλοv δΕ 'Ρωααίοι Πf!οg π«ντα XQrhPEVOt τ1j (Jt'! καΙ το Πf/οτε.ft"εν οΙόμΕνοι δεΤν κατ' &νάγΚTJν ΕπιτελΕί'" καΙ μ'ηδΕν &δύνατον εΙναι σφίt1ι τών l1παξ δοξάντων, 1ν πολλοt'g μεν καΤΟf/.ft"ουι$Ι δια τ1}ν τοι­ αύτην δ(Jμήν, 1ν ΤΙι$Ι δΕ Π(Jοφανibς t1φάλλονται, καΙ so 8 μ«λιt1τ' hι τοίς κατα .ft"άλατταν. iπl μΕν rrX'J της

POLYB. HISTOR. Ι 37. 38.

53

y-η� πρo� &ν-B-ρώπoυ� κα� τα τούτων ΙΡΥα ποιούμε­ νοι τα� Eπιβoλα� τα fL!V πολλα κατορ-Β-ούΙΙι δια το πρo� παραπληιιίoυ� δυνάμει� Xρiίιι-B-αι oτfJ (jlq., ποτΕ δ! καΙ ΙΙπανίω� &ΠΟΤυΥχάνουΙΙι ' πρo� δ! την -Β-ά- 9 δ λατταν κα� πρo� το ΠΕριέχον 3ταν παραβάλλωνται και βιαιομαχωιιι, μεrάλOΙ� Ελαττώμαιιι ΠΕριπίπτου­ ΙΙιν. δ και τόΤΕ καΙ πλEoνάκι� αύτoί� fjδη ιιυνΙβη 10 καΙ ι1υμβήι1Εται πάΙΙΧΕιν, Eω� lΧν ΠΟΤΕ διoρ-B-ιbιιωνται την τοιαύτην τόλμαν καΙ βίαν, κα-Β-' ην οίονται δείν 10 αύτoί� πάντα καιρον ΕΙναι πλWΤOν κα� πoρεvτ6ν. ΟΙ δΕ Καρχηδ6νιοι, ιιυνΙντε� τον yεroν6τα φ-Β-ό- 38 ρον τού των 'Ρωμαίων ΙΙτόλου Κ€(2 νoμίσαντε� κατα μΕν Υ-ην &ξιόxρεω� (σφΙΧς) εΙναι δια το ΠΡOyεrOνo� �6. εύτύχημα, κατα δΕ -Β-άλατταν δια την el"nfLlvnv των 15 'Ρωμαίων πεΡΙΠΙΤΕιαν, ωρμησαν προ-Β-υμότερον Επί τε τα� ναvτικα� καΙ πε�ικc.� παραιικευά�. καΙ τον 2 μ'Εν 'Λσδρούβαν ε-ό-B-tι� ΕξαπΙστελλον el� την Σικελίιχν, δόντε� α-ότφ τoύ� τε προϋπάρχοντας καΙ τotι� έκ τ-ης ΉρακλEία� παραΥεγονότας ιιτρατιώτας, ΕΧμα δΕ iO τούτοις Eλlφαντας έκατον καΙ ΤΕτταράκοντά. τούτον 3 δ' Eκπiμψαντες διακοσίας καΤEΙΙΚEυά�oντo ναύς και τlΧλλα τα προς τον πλονν fιτoίμα�oν. δ δ' 'ΛΙΙδρούβας � διακομισ-Β-Εις Elr; το Διλύβαιον &σφαλως τά τε -Β-ηρία και τα!; δυνάμεις 'Υύμναζεν και δ-ηλος .ην &ντιποιη25 ΙΙ6μενος των mιaatQWV. 'ΡωμαίΟι δΕ των έκ τiίς 6 ναυαΥίας &νακομισ-Β-Ιντων διακούιιαντες το κατα μέ­ (JOf; βαρΙως μ!ν fjνηκαν το yεrOνός' ο-ό βουλόμε­ νοι δΕ κα-Β-άπαξ ε[κειν, αtι-B-ις [Υνωιιαν έκ δρυ6χων είκοΙΙι και διctκ6σια ναυπηΥείσ-Β-αι ιικάφη. τούτων β ιο δΕ την ιιυντ{λειαν έν τριμήνφ λαβόντων, ()περ ο-όδ! 44h πιΙΙτεύσαι ��διoν, ε-ό-Β-Ιως ο{ καταστα-B-Eν�ε� lΧρχον3*

54

BELLUM PUNICUM Ι

ΤΕς Α{,λος Άτίλιος κα� Γυάιος Κορυήλιος καταρτί'1 tfαvτες ταυ tfτ6λοv &vήχ.ft1Jι1αv, καΙ πλΕύtfαvτε� δια

πορ{}μου προtfέλαβοv έκ της ΜεtftfήV1Jς τα διαι1ω­ .&έυτα τωυ πλοίωυ έκ τής υαυαγίας καΙ κατάραυ­ τες εΙς Πάυορμου τη� Σικελίαι; τριακοtfίαιg vavtftv, Ii .fjπε() �ν βα()vτάΤ1J πόλιι; τήι; Κα()Χ1Jδοvίωv έπαρχίαι;, tfvtfΤ1Jι1άμεvοι δε 8 iVEXst()fJtfιxV α-ότηυ πολιορκετυ. κατα διττούι; τόπουι; έργα καΙ τ�λλα πα()αrJκwαtfά9 μευοι Π(>Οι1ήγαγου τaς ll1JXavιXg. �'fδίωι; δε του παρα {}άλατταυ πύργου πεtfόvτοι;, καΙ {Jtatfallivrov 10 ταVτl1 τώυ tfτοατιωτif:Jv, fι μευ καλουμέυη Νέα πό­ λις Eαλιbκει κατα κ()άτοι;· fι δε Παλαια "()OtfarO()EV­ OlllV1J τoVτoυ tfvμβάvτοι; έκιvδύvεVtfev. δια καΙ τα10 χέως έυέδωκαυ αύτηυ οϊ κατoικoυυτε�. γευόμευοι δ' έγκ()ατεϊ:ς ο&οι μευ &πέ�λεvtfαv εΙς τηυ 'Pιbμηυ, 15 39 &πολιπόυΤΕς φυλακηυ τήι; πόλεωι;. μετα δε ταϋτά τήι; {}ε(/είας έπιγεvομέVf/ς οϊ καταtfτα.f1'6vτει; �ρxoυτει; Γνάιος Σερουίλιοι; κα� Γάιος Σεμπριbυιoς &υέπλευ47. tfav παυτ� τιρ ό'τόλφ καΙ διά(/αυτες εΙς τηυ Σικε2 λίαυ &φιbρμ1Jι1αv έvτευ{}ευ εΙς τηυ Διβύηυ. κομι- 20 ξόμευοι δε παρα τηυ Xιbqav έποιουυτο ,,"Ι πλείtfτας &ποβάtfεις. έυ αΤς ot'1δευ &ξιόλογου πράττουτες παρ­ εγίυουτο π('aς τηυ τ(1Jv Δωτοφάγωυ vijtfov, ;ι κα­ λεt'"ται μΕν Μηυιγξ, oiJ μακραυ δ' &πέχει της μικράς 3 ΣVρτεως. έυ 'δ π('OtfΠΕι1όVΤΕS ΕΙς τιυα βράχεα δια Ι5 τηυ &πειρίαυ, γευομέυης &μπιbτεως καΙ κα{}Ιό'άvτων 4 τών πλοίων εΙς πίΧι1αν �λ{}oν &πορίαυ. oiJ μην &λλα πάλιυ &vελπίdτως μετά τιυα χρόνου έπευε­ x.ftsltf1J!; της {}ιiλάττης, έκρίψαυτες έκ τ(1Jv πλοίων ό πάντα τα βάρη μόλιι; έκούφιtfαv ται; υαυς. olί γε- 80 υομέυου φvγfj πα()απλήttιον έποιήtfαvτο τOv &πό-

POLΎΒ. mSTOR. Ι 88. 39.

55

πλουν. &ψάμενοι σΕ τηι; Σικελίαι; κα� κάμΨαντες το Διλύβαιον κα.f}ω(ψίt1.f}ησαν εΙς Πάνοqμον. έν- 6 τεύιfTεν δΕ ποιούμενοι παqα{Jόλωι; κα! σια πόqου τον πλούν εΙι; την 'Ρώμην πάλιν πεqιέπεσον χειμώνι τη5 λικούτφ το μέγε.f}οι; ωt1τε πλείω τών εκατον κα� 4,7. πεντήκοντα πλοίων άποβαλείν. Οί δ' έν τfj 'Pώμrι τούτων ιιυμβάντων, καίπεq ον- 7 τει; έν παντ� φιλ6τιμοι διαφεq6ντωι;, σμωι; τότε δια το μ{γε-Β-οι; κα� το πλη.f}οι; τών t1υμπτωμάτων τού 10

μ�ν [ΤΙ δ'τόλον &-Β-(Jοίζειν αναγκασ-Β-{ντες ύπσ των

πqαγμάτων άπέt1τηt1αν, έν δΕ ταίι; πεζικαίι; δυνάμεσι 8 ται; {nτoλoίπoυι; [χοντει; έλπίδαι;, τουι; μεν στqατη­ γουι; απέt1τελλον Δεύκιον Καικίλιον κα� Γάιον Φού­ qLOV κα� στqατόπεδα μετα τούτων εΙι; τηυ Σικελίαν, 15 εξήκοντα δΕ μόνον έπλήqωΙΙαν ναύι; xcfqLV τού ται; tlroqCtt; κομίζειν τοίι; t1τqατοπέδοιι;. έκ δΕ τών εΙqη- 9 μένων πεqιπετειών t1υνέ{Jη πάλιν έπικυδέt1τεqα γενέ­ σ-Β-αι τα τών Καqχηδονίων πqάrματα. τηι; μΕν raq 10 .f}αλάττηι; αδεώι; lπεκqάτουν έκκεχωqηκότων τών 20 'Ρωμαίων , έν δΕ ταίι; πεζικιχίς δυνάμεσι μεγάλαι; εΙχον έλπίδαι;. κα� τούτ' lπαt1χον ουκ άλόγωι;' οϊ 1 1 γαι! 'Ρωμαίοι, διαδο-Β-είt1ηι; φήμηι; πεq� τηι; έν τfj ΔιβύΥ μάχηι; 8τι τα .f}ηqία τάι; τε τάξειι; αυτών διαδ'πάσαι κα! τούι; πλείστουι; διαφ-Β-είqαι τών άν25 oqtXJV, omror; ήσαν κατάφοβοι τούι; έλέφανται; ιόι; 12 4,8. έπ� δύ' ένιαυτούι; τούι; εξηι; τών πqοειqημένων και­ (Ιων πολλάκιι; μεν έν τfj Διλυβαιίτιδι χώq,!, πολλάκιι; δ' έν τfj Σελινουντί'f παqαταττόμενοι τοίι; πολεμίοιι; (έν) �ξ κα! πέντε σταδίοιι; ούκ έ-Β-άqqηιιαν oVΔέΠOτε 30 κατάρξαι τηι; μάχηι; ουδ' εΙι; τούς δμαλούι; κα.f}όλου συγκαταβηναι τόπουι;, δεδι6τει; την τών έλεφάντων

56

BELLUM ΡΌΝΙΟΟΜ L

έφοδον. ΘlQμαv δΕ μόνον καΙ ΛιπάQαv Εξεπολιό(J­ κησαν Εν τούτοις τοΤς καΙQΟΤς, άντεχόμενοι των 14 llQELVibV 'JClXt δυ(fδια{jάτωv τόπων. διο καΙ .f}oEroQoiίv­ τες 0& 'ΡωμαΙΌι την Εν τοΤς πε�ικoί'ς σΤQατοπlδοις πτοίαν καΙ δυσελΠΙ(fτίαv α{,.f}oις Βγνφσαν Εκ μετα- 5 15 μελείας άvτιλαμ{jάvεσ.f}oαι της .f}oαλάττης. καΙ κατα­ (fTίti(flXVTίE!: σΤQ(Χ.τηrοVς Γάιον 'Λτίλιον καΙ Λεύκιον ll.fιXltov vαυΠ'l1'ί'οiίvται πεντ-ήΚOVΤα (fκάφη καΙ κατ­ lrQαφοv καΙ (fvvti.f}oQOt�OV (fτόλοv Ενε(ηΙώς. 40 Ό δΕ ΠQοε(fταις τών ΚαQΧ1Jδοvίωv 'ΛσδQού{jας, 10 δQωv άποδειλιωντας τονς 'Ρωμαίους Εν ταί'ς ΠQοrε­ '}'εV1Jμlvαις παQατάξεσιv, πυ.f}oόμεvος τον μΕν ενα των (fτqατηrωv μετα της ήμισείας δυνάμεως εΙς την Ίτα-48. λίαν &πηλλάχ.f}oαι, ΤΟν δΕ Καικίλιον Εν τιji ΠαvόQμφ διατqlβειv το λοιπον ELlQof: Εχοντα της (fΤQατιας, u; βουλόμενον ΕφεδQεiίσαι τοί'ς 'tiiJv συμμάχων 'XΙXQ2 ΠOί'g cbeftlXtoV(f1Jf: της (fυrκομιδης, &ναλαβαιν Εκ τoiί Λιλυβαίου την δύναμιν wqft1JtfEV και κατεt1ΤQατοπl­ δευ(fεv πqος TίoE'g ίJQotf: της XchQag της ΠαVΟQμίτιδος. 8 δ δΕ ΚαικCλιος, .f}oEroQwv αύτον κατατε.f}oαQQηκότα, 20 κιχι (fπουδά�ωv Εκκαλεί'(f.f}oαι την δQμηv α-ότoiί� (fvv4 εί'χε τους (fTίQaTitchTiaf: Εντος των πυλών. οΙς Επαι­ Qόμεvος 'ΛcrδQούβιχς, άις ο-ό τολμώντος άvτεξιlvαι τoiί Kιxικιλtoυ, .f}oQMlrof: δ(ψή(fας παντι τιji (fTίQΙX­ τεύματι 'XaTίTjQE δια των (fTίEvwv εΙς την ΠαVΟQ- 25 /) μί'τιν. φ.f}oείqοvτος δΕ τονς καQποvς α-ό'lioiί ftiXQt της πόλεως, Ιμενεν Επί της Vπoκειμε'νης rvιfψ1Jς δ Καικίλιος, εως α-ό'lioν ΕξεκαΜ(fατο διαβηναι τον πqο 6 της πόλεως ποταμόν. ΕπεΙ δΕ τα .f}o1J"Cιx διεβlβασαν 0& ΚαQχηδόvιοι και την δύναμιν, το Τ1Jvικαiίτα δΕ 80 49.το νς ε-ό�ώνoυς Εξαποιιτε'λλων ήQέ.f}oι�ε, ELlXQt παν 18

POL ΥΒ. HISTOR. Ι 39. 40.

57

αfπoυς 'κτάξαι το δτι!ατόπεδον ήνάl'και1ε. δ'υν.{)οΕα- 7 δ'άμεvoι; δΕ γινόμενον δ πι!οέ.{)οετο, τιναι; μΕν τών εvκιν1jτων Πι!Ο τον τείχους κα� τάφι!ου παρεν­ έραλε, Πι!Οδτάξαg, (1ν Ιγγίζrι τα .{)οηι!ία Πι!0ς αfπOύς, 5 Χρήδ.fJ'αι τοίι; βΙλεδιν άφ.fJ'όνωg, οτ-αν δ' ΙκπιΙζων- 8 ται, καταφεύγειν εΙι; την τάφρον κα� πάλιν Ικ ταύ­ τηι; δρμωμΙνουι; εΙσακοντίζειν εΙι; τα ΠΡΟδπίπτοντα τών ζφων ' τοίι; δ' Ικ τήι; άγορας βαναύι10ΙΙ; φl- 9 ρειν προσΙταξε τα βΙλη και παραβάλλειν [ξω παρα 10 τον .fJ'SfLlltov τον τείχους. αVτoι; δΕ τας δημείαι; 10 έχων Ιπι τήι; κατα το λαιον κέι!ας τών ύπεναντίων κειμένηι; πύλης Ιφε6'τήκει, πλείους άε� και πλείους ΙπαΠΟδτέλλων τοίι; άκρο(Jολιζομiνοιg. {Χμα δΕ τφ 1 1 τούτων δλOf1χερει1τέραν ysvltf.fJ'at την ι1υμπλοκην 15 άντιφιλoδoξoiίvτει; οϊ των Ιλεφάντων lΠΙt1τάται προι; τον 'Λt1δρού(Jαν και βουλόμενοι δι' αVτων ποιηι1αι το προτέ()ημα πάντες ωρμηι5αν Ιπι τους προκινδυ­ νεύοντας ' τρεΨάμενοι δΕ τούτους ρ�δίως ι1υνεδίω­ ξαν εΙς την τάφρον, ΠΡΟι1πει1όντων δΕ των .fJ'η- 12 20 ρίων κα� τιτρωσκομένων μεν {ιπο των Ικ τον τεί­ χουι; τοξευ6ντων, δυνακοντιζομlνων δ' Ινεργοίι; κα� 4:9. πυκνοίι; τοίι; {ιι1σοίι; και τοίι; γρόσφοιι; {ιπ' άκεραίων των προ τ.ηι; τάφρου διατεταγμΙνων, δυ:.ιβελή γιν6- 1 3 μενα και κατατραυματιζ6μενα ταχΙωι; διεταράχ.fJ'η 25 κα� ι1τραφΙντα κατα των Ιδίων ΙφΙρετο , τotιι; μΕν l1νδQαg καταπατονντα κα� διαφ.fJ'είροντα, τας δΕ τά­ ξεις δυγχέοντα και κατασπωντα τας αVτων, & και 14 κατιδιbν δ Καικίλιος Ιξήγε την δύναμιν 'νεργως ' και ι1υμπει1ων 'κ πλαγίου κατα κΙρ.ιχς τεταραγμl80 νοιι; τοίς πολεμίοιι; άκεραίους έχων και δυντεταγ­ μΙνουι; τροπην Ιποίει των {ιπεναντίων Ιι1xυρα�}

58

BELLUM ΡυΝΙΟυΜ L

""� πολλοvg μΕν αύτών &Πέκτεινεν, 'toog δΕ λoιπoυ� φεVγειν π(lοτ(lοπάδηv. 3'-ηρ{α δΕ tJvv av­ 'tot'g μΕν Ίνδοτς έλαβε δέκα, των δΕ λοιπων 'tovg 'Ιvδοvg &πε(l(lιφότwv μετα την μάχην περιελαtJdμε16 vog iκv(l{wtJε πάντων. ταύτα δ' iπιτελεtJάμεvοg δ 50. δμολογοvμέvwg αlτιοg έδόκει γεγονέναι τοt'g
POLΎΒ. mSTOR. Ι

40-42.

ΚQατεl"V 'Ριχιμαίους πλην ΔQεπάvαιv.

59

ίνα δε μη τοις 7

άγνοουδ'Ι τούς τ6πσυς άδ'αφη τα λεγ6ρενα γίν-ηται, ΠΕιQαδ'6με.ft'α δια {3QΙXX'WV άγαγειν εΙς έννοιαν της ευκαΙQίας και .ft" l1εως αυτών τούς EVΤυγχάνOVΤας. δ την μεν ovv δ'ύμπασαν Σικελίαv τύ .ft'{dEt τ.Ετάχ.ft'αι 42 ι/υμ{3αίνΕι ΠQος τ11ν 'Ιταλίαν και τάκείν-ης Π{Qατα πα(!απληl1ίως τύ της Πελoπoννήιroυ .ft'{l1cι π(!ος την λοιπην Έλλάδα καί τα ταύτης lΧκ(!α, τούτφ δ' αυτιΡ 2 διαφl(!ειν άλλήλων, ύ 'κείνη μ�ν χε(!(!όνησ6ς (Εl1τιν,

δ μεταξυ τόπος il1τί δε ι1χημα της Σικελίας 3

10 αντη δ� νήσος) ' ής μ�ν Ι'α(!

ΠΟQΕvτ6ς, ής δε πλωτ6ς. 51 . έι1τι

μεν τ(!ίγωνον,

το

αί δε κο(!υφαι τών γωνιών

έκάστηι; άκ(!ωτη(!ίων λαμ{3άνουσι τάξεις, αιν το μεν 4 π(!ος μεσημ{3(!ίαν νΕύον, ΕΙς δε το ΣΙΚΕλικόν π'λαl,ος Πάχυνος καλΕιται, το δ' ΕΙς τας (Χ(!κτους Ι)

15 άναΤΕινον

κεκλιμ'νον δ(!ί�Eι μεν τού πο(!.ft'μοϋ το π(!ος δύσεις μ'(!ος, άπ'χμ δε της 'Ιταλίας ιbς δεκαδύο στάδια, ΠQΟδ'αγορεύεται δ� ΠΕλωριάς.

το δε τρίτον Τ'ΤQα- 6

πται μ�ν ΕΙς αυτην την Δι{3ύην, Επίκειται δε το!ς 10 προκειμ'νοις της Καρχηδ6νος άκρωτηQίοις εVκαί­

Qως, δι'χον ιbς χιλίους ι1ταδίους, νΕύΕι δ' εΙς χει­ fLEQlvCtg δύl1εις, διαιρει δε το Δι{3υκον xal το Σαρ­ διj50ν Π'λαγος, ΠΡΟl1αγΟQεύεται δε Διλύ{3αιον.

Επί 7

δε τούτφ π6λις δμάινυμοι; ΚΕιται τιj5 τ6πφ, πεQΙ �ν Ιδ τ6τε l1υν'{3αινε τούς 'Ρωμαίους σvvίι1τασ.ft'αι την πο­ ltoQxCav, ΤΕίΧΕι1ί ΤΕ διαφερ6ντως ήι1φαλΙι1μ'ν-ην και π'ριξ τάφρφ

(3ιt{1c(tf κaί ΤΕνάγεσιν Εκ .ft'αλιΧττης, δι'

αιν Εl1τιν εΙς τουι; λιμ'νας εll1πλοvς πολληι; δεό­ μενος ΕμΠΕιQίας καί dvVfJ.ft'cCag. ταύτ11 δε προι1- 8 ao σΤQατοπεδεύσαvτες Εξ έκατ'ρου μ'ρουι; οί 'ΡιχιμιχΤοι κα� τα μεταξύ τών στρατοπ'δων τάφρφ και χάρακι

BELLUM PUNICUM L

60 καΙ τείχει

διαλαβόντε!;

fjqξαvτο

πqοσ&γειv lqya

κατα τον έγγιστα κείμενον τήι; &αλ&ττηι; πύqγοv 9 ιbι; προι; το Διβυκον πέλαγοι;. πqοσκατασκεv&�ον­ τει; δ' &εΙ τοίι; fntOXEιtLiVOLg καΙ παQεκτείvοvτει; των lQyrov ται; κατασκευαι; τέλοι; �ξ πύQγοvι; τοvι; συν-Μ. εχείι; τιj5 ΠQοειqημivφ κατέβαλον , τοvι; δε λοιποvι;

10 π&νται; /Χμα ΚQΙΟΚΟΠΕίv έvεχείqησαv. γινομένηι; δ' iVEQYOfJ καΙ καταπληκτικ·ηι; τήι; πολΙΟQκ{αι;, καΙ των πύqγαιν των μεν πονούνταιν &ν' Ικ&στην �tLi(Jav, των δ' έQειπομiναιν, /Χμα δε καΙ των l(JYrov έπι- 10 11 βαινόνταιν &εΙ καΙ ' μάλλον έντοι; τήι; πόλεαιι;, .ην lσχvqα διατqοπη καΙ καΤ&Πληξιι; πα(Jα τοίι; πολΙΟQ­ κονμένοιι;, καίπεQ i)vταιν έν τΥ πόλει χαιqΙι; τού πο­ λιτικού πλή&ουι; α:lιτων των μισ&οφό(Jαιν εΙι; μ.υ12 ('ίουι;. ο-ό μην &λλ' δ '}'Ε σΤ(Jατη'}'οι; α-ότων Ίμίλ- 1& καιν ο-όδεν παqέλειπε των δυνατων, &λλα τα μ.εν 02. &ντοικοδομων, τα δ' &ντιμΕταλλΕύαιν ο'ό την ΤVXOύ18 σαν &ΠΟ(Jίαν παQείχε τοίι; fntΕvαvτίοιι;. Ιτι δε κα&' Ικ&στην iJtLl(Jav έΠΙΠΟQΕvόμΕVΟΙ; καΙ τοίι; lqyoLg �γ­ XELqwv, εΙ παιι; δύναιτο πύ(J έμβαλείν, πολλουι; 20 fntEQ τούτου τού tLl(JOVg καΙ παqαβόλοvι; &γωναι; δη συνίστατο καΙ με&' �tLiqav καΙ vύκταιq, ωστε πλείουι; ένίοτε '}'ίνεσ&αι VExqOVg έν ταίι; τοιαύται!; συμπλοκαίι; των εΙαι&όταιν πίπτειν έν ταίι; παQατ&ξεσι. 43

2&

Κατα δε τουι; xat(Jovg τούτουι; τών �γεμόναιν τινει; των ται; μΕ'}'ίσται; Xrbqιxg έχόνταιν έν τοίι; μι­ σ&οφόQΟΙΙ;

συλλαλήσαντει; Ιαυτοίι; fntE(J τού την

πόλιν ένδoϋVαι τοίι; 'ΡαιμαΙοιι; καΙ πεπεισμένοι πει&­ αQχήσειν σφίσι τουι; {,ποτετα'}'μένουι; , έξΕπήδησαν νυκτοι; έκ τήι; πόλεαιι; έπΙ το σΤQατόΠΕδοv καΙ

80

POLYB. mSTOR. Ι 42. 43.

61

διελ{γοντο τφ τών 'Ρωμαίων στρατηγφ περ! τού­ των. δ δ' 'Λχαιοι; 'Λλtξων δ κα! τοΙΟς 'ΛκραγαVΤί- 2 νοις κατ� τους Ιπάνω χρόνους αΙ'τιος γενόμενος τηι; σωτηρίας, κα&' δν καιρον Ιπεβάλοντο παραtfπονδ δεΤν α-ότουι; οΙ τών ΣVραΚOσίων μισ&οφόροι, και τότε πρώτος tfvvc�g την πράξιν &ν1]γγειλε τφ tfτρα­ τηγιfi τών Καρχηδονίων. δ δs διακούtfας παρα- 3 χρ-ημα tfvν-ηγε τους καταλειπομ{νους τών ήγεμόνων κα� παΡEκ�λCΙ μEΤ� δε1]tfεαις, μεγάλας δαιρε�ς κα� 10 χάριται; ύΠΙtfχνούμενος, E�ν Εμμείνωtfι τ17 προς afJ­ τOv πίσΤΗ και μη κοινωνήσωtfι τοΤς Εξεληλυ&όσι τ-η ς Ιπιβολ-ης. δεχομ{ναιν δs προ&ύμως τους λό- 4 γους, EfJ&{rog μετ' αύτών &π{στειλε προς μΕν τους 52. Κελτους 'Λννίβαν τον υ{ον τOv 'Λννίβου τού μεταλ15 λάξαντος Εν ΣαQδόνι δι� την Π(Jογι;γενημ{νην Εν τfι fJΤ(JατείCf Π(Jοg αύτους συνή&cιαν, Επι δΕ τους αλλους μισ&οφόρουι: 'Λλιιξωνα δι� την πα(J' Εκεί­ νοις &ποδοχην αfJτού και πίστιν' οί,' και tfvvctya- Ι) γόντες τ� πλή&η και πα(Jακαλ{fJαντεg, έτι δε πι20 στωtfάμενοι τ�ς ΠQοτεινομ{ναg έκάι1ΤΟΙΙ; δω(Jε�ς ύπο τού σΤQατηγού, QCfδίωg έπεισαν αfJτους μ{νcιν έπι τών ύποκειμ{νων. διο και μετ� ταύτα, τών έκπη- 6 δησάντων (εκ τού ΠQοφανΟύς Ε(Jχομ{ναιν) Π(Jος τ� 53.τείχη και βουλομlναιν πα(Jακαλείν και λ{γειν τι περι 25 τ-ης τών 'Ρωμαίων Επαγγελίας, OfJx οίον ΠQοtfεt"χ ον αύΤΟίς, &λλ' άπλώς oVΔ' &κούειν ήξίουν, βάλλοντες δε τοΤς ltB-otg και tfvνακοντίbοντει; &πεδίωξαν &πο τού τείχους. ΚαQχηδόνιοι μΕν oVv δι� τας Π(JοεΙ(Jη- 7 μ{νας αlτίας παρ� μΙΚ(Jον ήλ&ον &πολ!tfαι τα Π(Jάγ30 ματα, πα(Jασπονδη&{ντες ύπο τών μισ&οφό(Jων ' 'Λλ{- 8 ξων δs Π(Jότε(Jον 'ΛΚ(Jαγαντίνοις έι1ωtfε δι� την

BlJJ LLUM PUNICUM Ι.

62

πίστιν o-fJ μΌVoν την πόλιν κα� την xιb(!αν, «λλα κα� του!; νόμου!;

κα�

την

έλευ&ε(!ίαν,

τότε

ds

Κα(!Χ'ηδονίοι!; αΙτιο!; έγένετο του μη σφαληναι τοί!; δλοι!;.

44

Οι δ' έν τ1] Κα(!Χ'ηδόνι τούτων μ�ν oM�ν el- I> δότε!;, συλλογιξόμενοι δs τα!; έν ταί!; πολιο(!κίlΧι!; χ(!εία!;, Π4η(!ιbσαντε!; tfτ(!ιχτιωτωv πεντήκοντιχ ναυ!; κα� πιχ(!ακαλέι1αντε!; τοί!; &(!μόξουι1ι λόγοι!; τη� π(!ιΧ­ ξεfo!; τον έπι τούτοι!; τεταγμένον Άννtβαν, δ!; �ν τ(!ιή(!cι(!xo!; δΕ κα� φο.ο!; ΆτιΧ(!- 10 βου π(!ωτο!;, έξαπέι1τειλαν κατα ι1πουδήν, έντειλά­

Άμίλκου μ�ν v{o!;

μενοι μη καταμελλησαι, χ(!ηι1άμενον δΕ ίJυν και(!φ δ δ' &.να­

2 τ1] τόλμτι βοη&ησαι τοί!; πολιο(!κουμένοιι;.

X&ε�!; μετα μυ(!ίων r!τ(!ατιωτωv

καΙ κα&ο(!μΙtf&ε�!;

έν ταί!; καλουμέναι!; .ΔΙγούι1ι1αι!;, μΕταξυ δΕ κειμέ-

16

ναι!; Διλυβαίου κα� ΚαΙ;ΙΧ'ηδόνο!;, έπετήι;ιει τον πλουν. 3 λαβων δ' oiSlltov καΙ λαμπι;ιον ΙΧνΕμον, iΚΠΕτάtfα� πάι1ι τοί!; «ι;ιμένοι!; κα� κατoυι;ιιbι1α!; έπ'

αiJτo το

tfτόμα του λιμένο!; έΠΟΙΕίτο τον πλουν, Βχων κα&­ ωπλιtfμέvοv!; κα� ΠΙ;ΙΟ!; μrtΧfjν έτοίμov!; του!; ΙΧνδι;ια!;Ο8. 4 έπ� των καταtfτι;ιωμάτωv.

οι δΕ 'Ρωμαίοι

τα μsv

αΙφνιδίου γΕνομένη!; τη!; iπιφftVΕία!;, τα δΕ φοβού­ μενοι μή tfvv τοί!; πoλεμίoι� -όπο τη!; βία!; του πνεύ­ ματο!; tfvγκαΤΕvεχ&ωtfι.v εΙ!; τον λιμένα

των -όπ­

εναντίων, το μ�ν διακαιλύειν τον έπίπλουν τη!; βοη- 25 &Εία!; ftπέγvωtfαν , έπ� δΕ τη!; &αλάττη!; DσΤ'ηtfαv 6 καταΠΕπληγμένοι την των πολεμίων τόλμαν. το δ' έκ τη!; πόλΕω!; πλη&ο!; .q&ι;ιοιtfμέvοv έπι τα τείχη Μ. παν �μα μ�ν �γωνία το ι1υμβηι1όμΕνον, > �μα δ' έπΙ

τφ π�αδ'όξφ τη!; έλπίδο!; ύπει;ιχαι;ιΕ!; ύπάι;ιχον μετα κι;ιότου καΙ κι;ιαυγη!; παι;ιεκάλΕΙ τoυ� εltfπλέοvτα!;.

so

POLΎΒ. ΗΙΒΤΟΕ. Ι

43-45

63

Άννίβαι; δ� πα(Jαβόλωι; κα� τε&αΡ(Jηκότωg εΙt1δ(Jα- 6 μroν κα� κα&Ο(Jμιt1&ε�ι; εlι; τον λιμΙνα μετ' &t1φα­ λείαι; άπεβίβαt1ε τουι; t1Τ(Jατιαιταg. οΙ δ' Εν τf] πό- 7 λει πάντες oiJX 01Jτως ηt1αν Επ! τf] της βοη&είας 5 πα(Jουt1ίο/> πε(Jιχα(Jείς, καίπε(J μεγάλην Ελπίδα κα! χεί(Jα Π(JOf1ειληφότες, ιbς Eπ� τιρ μη τετολμηκΕναι τους 'Ρωμαίους xwltJt1rit τον έπίπλουν τών Kri(J'l,noo­ νίων. Ίμίλκων δ' δ τεταγμΙνος έπ! της πόλεωι; ι5ΤQα- 45 τηγός , &εω(JWv την δ(Jμην κα! Π(Jο&υμiαν τών μεν 10 Εν τfί πόλει δια την παρουσίαν της βοη&είας τών δε πα(Jαγεfοvότωv δια την άπειρίαν τών περιεσται­ των κακών, βουλόμενος άκεραίοις άΠΟΧ(Jήι5αt1&αι 2 τιχίς έχιχτέ(Jωv δρμιχίς προς την δια τον πυρος Επ{­ .f}εσιv τοίς l(JfOlfj, συνηγΕ πάντας ΕΙς Ιχκλησίαν · 15 παρακαλiσας δε τιρ καιρ ιΡ τα πρέποντα δια πλέιό- 3 νων κιχί ΠΙΧ(Jιχστήσας δρμην {;π:ερ(:Jάλλουt1αv διά τε το μέγε&ος τών έπαγγελιών τοίς κατ' ΙΜαν άνδρ­ αγα&ήσασι καί τα,g κιχτα χοινον it1OILivar; χάριτας α-ότοίς κιχί δω(Jεα,ς πα(Jα Καρχηδονίων , δμο.f}υμα- 4 20 δον EπιιιημιuνoμIνων κιχ! βοαιντων μη μέλλειν, άλλ' &γειν αtJτOύς, τότε μεν έπαινέt1ας καί δεξάμενος την Π(Jο&υμCαν άφηκε , πα(Jαγγείλας άναπαύεt1&αι xa.f}' ωραν χα! πει&αρχείν τοίς ήγουμένοις· μετ' 6 oV πολυ δε IJVΙYXaMt1ar; τους Π(Jοει5τώτας αtJτών 25 διένειμε τους ά(Jμόbοντας Π(J0ς την iπatεt1ιν έχά­ ιιτοις τόπουι; χα! το σύν&ημα κιχ! τον xat(JOV της Ιπι&έσεως Εδήλωσε κιχ! παQήγγειλε τοίς ήγεμόΙΙΙ μετα πάντων τών fJποτεταγμένων Επ! τοίς τόποιςσ4:. έω&ινης εΙναι φυλάκηι;. τών δ� πει&α(Jχηt1άvτων, 6 80 Ιξαγαγroν την δύναμιν [Χμα τιρ φωτ! κατα πλε{ους τόπους Ινεχείρει τοίς έργοις. οΙ δε 'Ρωμαίοι δια 7

64

BELLUM ΡυΝΙσυΜ Ι.

το π(!οο(!&ΙΙθ-αι το μέλλον ο,)κ &(!ιyfbg οΜ' άπα(!α­ ιικεύωg εΙχον, &λλ' έτοίμωg Εβοήθ-ονν 'lt(!og ΤΟ δε­ όμενον κα� διεμιXxovτo 'toig 'ltolcEttoLg E(!QOJEtivwg. 8 πάVΤων δ' Εν β(!αχεί χ(!όνφ ιιυμπειιόvτων &λλήλοιg .φι &γων 'ltfX(!ιX{:Jolog πέ(!ιξ τού 'tElXOVg' 0& μΈν r«(! δ 55.Εκ 'tijg πόλεωg "ιιιαv ο,)κ Ελάττovg διιιμυρίων, οί 9 δ' lξωθ-εν έτι 'ltlclovg τούτων. δΙΙφ δΈ ιιυνέβαινε 'tovg lXvd(!fXg Εκτοg τάξεωg ποιείιιθ-αι τ�ν μάΧ"lν &να­ μΙξ κατ« 't«g αυτων 'lt(!OfXttlittEtg, τοιιούτφ λαμπ(!ό­ 'tE(!og "ιν

δ Klvdvvog, dJg av Εκ τοιιούτου πλήθ-οvg 10

κατ' ΙΧνδ(!α κα� κατ« �υγOν olovc� μονομαχική!; ΙΙνν­ ειιτιΟΙΙ"lg πε(!� 'tovg &:rWVL�oEtivovg 'tijg φιλοτιμίαg.

'fί τε κ(!αυγ� κα� το ιιύιιτ(!εμμα διαφέ0& ΙY«(J &:llXijθoW

10

ο-ό μ�ν &:λλ'

11

ρον .ην προς α-ότοίg τo� EtIfotg.

Επ' α-ότφ τούτφ παρ' &:μφοίν ταχθ-έντεg, ol μΈν EΠ� 1S τιρ τρέΨαιιθ-αι 'tovg EΠ� τι:6ν Ε(!γων 0& δ' Επι τιρ μ�

προέΙΙθ-αι ταύτα, τηλικαύτ"lν EπoιoϋVτO φιλοτιμίαν

και ιιπουδήν, 0& μΈν ι1ξι:6ιιαι ιιπεύδοντεg, 0& δ' ο-όδαμι:6ι; εΙξαι τούτοιι; τολμ,ωντεg, (ΙΜτε) δι« την π(!οθ-υμίαν 'tilog Εν α-όταίg μένουτες ταϊς Εξ &:(!Xijg χwραιg &:π- 20 12 iθoV1j(fKOV.

0'( γε μ�ν {Χμα 'tomotg &:ναμεμιγμένοι,

dif.dfX κα� ΙΙτυππίον κα� Πύρ έχουΤΕς, ο{Jτω 'tOlEtfJ(!wg καΙ πaνταχόθ-Εν {Χμα προιιπίπτονΤΕς Ενέραλλον ταίς EtfJXfXvaig EnιιΤE 'tovg 'PwEtfXtovg E[g τον έιιχατον παρα­ 'YEvitJθofXr. κίνδυνον,

μη δυναμένους κατακ(!ατijιιαι Βδ

18 'tijg των Εναντίων Επι{:Jολήg.

ιιτρατηγος

δ δ6 των Κα(!χηδονίων

θ-Εωρων Εν μΈν τιρ κινδύνφ πολλουι;

ιiποθ-vήιικοvταg, ov δ'

Ενεκα ταϋτ' έπραττεν, ο-ό

ιYvvfXEtlvovg κρατήιιαι των έργων, &:νακαλεϊΟ"θ-αι τουι; 14 έαvτ:oϋ παρήγγΕιλΕ 'toig ΙΙαλπιΙΙταig.

ol δ6 'PwEtfXtot 30

παρ' ο-όδ6ν iλθ-όVΤΕg τού 'ltιXtJfXg &ποβαλεϊν τ«ς παρα-

POLΥΒ. HISTOR. Ι 46. 46.

65

6κευάς, τέλος έκράτησαν των εργων καΙ πάντα δι­ ετήρη6αν &σφαλως. Ό μεν OVv Άννίβας μετα την χρείαν ταύτην Εξ- 46 έπλευ6ε νύκτωρ ετι μετα των νεων lιx-l}-wv τους πο-σο. δ λεμίους εΙς τα Δρέπανα. προς Άτάρβα.ν τον των Κα.ρχηδονίων στριχτηγόν. δια γαρ την εiJκαιρία.v 2 τού τόπου κιχι το κάλλος τού περι τα Δρέπιχνα. λι­ μένος άει μεγάλην έποιούντο 6πουδην οί Κιχρχηδό­ νιοι περι την φυλιχκην ιχiJτού. συμβΙΧίνει δε τού 3 10 Λιλυβαίου τούτον &πέχειν τον τ6πον ώς αν έκιχτον και εΙ'κσσι στάδια. τοίς δ' έν τfj Καρχηδόνι βου- 4 06. λομένοις μεν εΙδ{ναι τα περι το Λιλύβιχιον, oiJ δυ­ ναμένοις δΕ δια το τους μΈν 13υγκεκλείσ,f}αι τους δΕ πα(Jαφυλάττεα,f}αι φιλοτίμως, έπηγγεtλατ6 τις άνηρ 15 των Ινδόξων, 'Αννίβας έπικαλούμενος <Ρόδιος, εΙσ­ πλεύδ'ιχς εΙς το Λιλύβαιον και γενόμενος αiJτόπτης ί'Χπαντιχ δΙΙΧδ'αφήοειν. οί δε τής έπαγγελίας μεν &σμέ- 6 νως tίκoυδ'αν, oiJ μην έπίδ'τευόυ γε δια το τφ δ'τόλφ τους 'Ρωμιχίους έπι τού κατα τον είδ'πλουν στόμιχ!ο τος έφορμείν. δ δΕ κιχτιχρτίσας την {δίαυ ναύυ άν- 6 ήχ-l}-η ' και διάρας είς τινα τωυ προ τού ΛιλυβαCου κειμένων νήσων, τfj κατα πόδας ήμέρ,! λαβων EV­ καίρως tlVSELov 01JQLOV περι τετάρτηυ ωραν άπάν­ των των πολεμίωυ δρώντωυ και καταπεπληγμέυων 26 τηυ τόλμαν εΙσέπλευοεν. και τηυ κατόπιυ siJ,f}srog 7 έγίνετο περι άυαγωγήν. δ δε των 'Ρωμαίωυ δ'τρα- 8 τηγος βουλόμενος έπιμελέδ'τερου τον κατα τον είδ'­ πλουν τόπου τηρείν , έξηρτυκως έυ τfj υυκτι δέκα ναύς τας tlρΙδ'τα πλεούσας, αiJτος μεν έπι τού λι30 μένος έδ'τως έ,f}εώρει το σ1ιμβαίνον, δμοίως δε και πάν το στρατόπεδον ' αί δΕ νήες τού στόματος έξ 9

BELLUM PUN.ICUM L

66

αμφοίν τοίν μεQΟίν, εφ' 060ν �ν δ1YVατον έγγιt:1τ« 'Cotg 'CEvιXrEt:1� ΠQοt:1άγΕιν, επείχον ΕπτεQωκvίαι ΠQοg τήν εμβολήν κάι 6ύλληψιν τήι; εκπλείν μελλούc1ηg 10 vcrog. δ δΕ 'Ρόδιοg εκ τού ΠQOφαvούg τήν &ναγω­ γήν ποιη6άμενοg οvτωg κατανέt:1τη των πολεμίων 5 'Cjj τε τόλμrι καί τφ ταχυναVΤείν αιt:1τ' ov μόνον αΤQωτον εξέπλευι1ε την ναύν έχων και 'Covg I1vιYQιxg, οΤον έ6τωτα παQιχδQαμαιν τα t:1κάψη των fJπενα.ν1 1 τίων, άλλα και fJQιxxil ΠQοπλεύ6ας επέι1τη πτεQro­ t:1ιxg την ναύυ, αισανει ΠQοκαλούμεvος τους πο- 56. 12 λεμίοvg. ουδενοι; δΕ τολμωντος επ' αVτoν &ντανάγε­ ιt-3'αι δια το 'CιXxog 'Cijg clQEιtlιxg, &πέπλευιtε κατ­ αναt:1ταg μιf!. νηι παντοg τού των εναντίων t:1τόλοv. 18 και το λοιπον �δη πλεονάκιg ποιων ταVτo τούτο μεγάλην XQEW.v παρείχετο , τοίι; μΕν Καρχηδονίοις ιι> &ει τα κατεπείγovτα διιχt:1αφωv, 'Covg δΕ πολιορκου­ μένοvg cv-3'ιxqt:1cig παραι1κεvιΧbων, 'Covg δ, 'Ρωμαίους 57. 47 καταπληττόμενος τιρ παριχβόλφ. μέγΙ6Τ« δΕ 6vv­ εβάλλετο ΠQος την 7iόλμαν αύτού το δια. των ΠQΟ{:JQα­ χ/ων εκ 'Cijg εμπειρίαg &κqι{:Jωg t:1ε6ημειω6-3'αι τον 20 2 εϊ6πλουν ' -VΠcqdqag rιXq καί φιχινόμενοι; έπειτ' (1ν &πο των κατα την Ίταλίαν μεqων ελάμβανε τον επί τής .fTαλιΧτ:της πύQ'}'ον κατα ΠQιDΡQαν οϋτως ffJt:1τε τοίς Πl,Jος τήν Λιβύην τεΤl,Jαι-ιμέvοις πύl,J'}'οις της πό­ λεως εΠΙΠl,JΟ<1-3'είv {1πα6ι ' δι' o{j Τl,Jόποv fWvrog εt:1τί 25 δυνατον εξ OfJ�tιxg τού κατα τον εϊ6πλουν t:1τόματοg 'Cjj δΕ τού 'Ροδίου τόλμrι πιιtτεύ6αντει; 8 εύ6τοχείν. και πλείοvg &πε-3'άqqη6αv των εΙδότων 'Covg τόπουι; το πα(>απλή6ιον ποιείν' εξ ι:bν 0& 'Ρωμαίοι δυ6χ(>η­ t:1τούμενοι τιρ 6υμβαίνοντι χωννύειν το t:1τόμα τού 80 4 λιμένο!: επεχεΙρη6αν. κατα μ�ν oiJv το πλείt:1τοv •

POLYB. mSTOR. Ι 46-48.

67

μέρος της Επιβολης οvδεν �νυoν δια το βά�oς τής �αλάττης και δια το μη�εν δΎVασ�αι τών Εμβαλλο­ μένων στηναι μηδε συμμείναι το παράπαν , άλλ' fιπό τε τού κλύδωνος και της τού ρού βίας το ι; Ρίπτούμενον cv�lro:; Εν τj] καταφοψ!- παρω�είσ�αι καί διασκορπίζει1,f}αι , κατα δέ τινιχ τόπον {χοντιχ 5 βιμχχειχ ι1υνέι1τη χώμιχ μδτα ΠOλλiίς τΙΧλιχιπωρίας, Εφ' Φ τετρήρης Εκτρέχοve;ιχ νvκτoς ΕκιΧ,f}ιι1ε κιχί τοίς πολεμίοις fιπoχείριoς Εγένετο , διιχφέρουι1ΙΧ τj] κιχτιχ10 (fXCvf7 τiίς ναυπηγίας. Ijς οϊ 'Ρωμαίοι κρατήe;αντες 6 καί πληρώματι κιχταρτίσαντες Επιλέκτφ πάντας τους εισπλέοντας, μάλιστιχ δε τον 'Ρόδιον, Επετήρουν. δ 7 δε κατα τύχην εΙι1πλεύe;ας νVΚΤOς μετα ταύτα πάλιν άνήγετο φανερώς. �εωρών δ' Εκ καταβoλiίς αfπφ 15 την τετρήρη ι1υνεξορμήι1ασαν, γνους την ναύν δι­ ετράπη. το μεν ουν πρώτον ωρμησεν ιbς καταταχή- 8 σων' τj] δε τον Πληρώματος παρασκεvf7 καταλαμβΙΧ- 57. νόμενος , τέλος Επιστρέψας ήναγκάσ�η ι1υμβΙΧλείν τοίς πολεμίοις. καταπροτερούμενος δε τοίς ΕπιβΙΧτι- 9 20 κοίς διά τε το πλη�oς και δια η}ν Εκλογην τών άνδ'ρών Εγένετο τοίς El,f}QOig fιπoχείριoς. οϊ δε 10 58.'ΡωμαίΟΙ, κυριεύι1αντες κιχι ταύτης της 'ΙΙεroς ευ κιχτ­ εσκευΙΧι1μένης και κιχτιχρτίσαντες αύη}ν τοίς προς την χρείαν, oiίτως Εκώλυσιχν τους κιχτατολμώντας ιδ κα! πλέοντας εΙς το Λιλύβαιον. Τών δε πολιορκουμένων τΙΧίς μεν άΗοικοδομί- 48 ιχις Ενεργώς χρωμένων, τού δε λvμαίνει1,f}αι κιχι διιχ­ φ�είQειν τας τών fιπενιxντίων παρασκευας άπεγνω­ κ&των, γίνετΙΧί τις &νέμου ι1τάι1ις {χουι1ΙΧ τηλικαύτην 2 80 βίιχν κιχι φοραν εΙς ΙXVτας τας τών μηχανημάτων ΠΡΟι1ΙΧιΥωγας {Dστε και τας στοας δ'ιιχσΙΧλεύειν και

68

BELLUM PUNICUM Ι.

τουί; Π(JΟΚΕιμS110Vί; τούτων πύ(JγΟVί; τ'ίj (:Jllf (:Jα(fΤιΧ�Eιν. W φ 'XlXL(Jιp ι1vνvοή(fαντSί; τινΕί; των Έλλη­ νικων μιι1{}οφό(Jωv την ΕπιτηδΕιότητα τήί; "EQt(ftιX­ ([Εωί; "(Jor; την -των E(Jγwv διαφ{}Ο(Jαν Π(Jοσφέ(JΟV(fΙ 4, τιΡ σΤ(JατηγιΡ την Επίνοιαν. τού δ2: δΕξαμένov καΙ 5 ταχέωί; itOttLιX(ftxvtor; παν το "(JO!; την X(JEttxtI &(Jμό­ �oν , (fvσΤ(JαφέVΤΕί; ο! νΕαν{σκοι κατα Τ(Jιττουί; τόΙ) πουί; ένέβαλον πύΙ} τοίί; E(JγOLg. ιbί; δ' &ν τών μεν Κtxτα(fΚEVα(fμιΧτωv δια τον Χ(Jόνοv ΕV πα(JΕι1ΚEVα­ σμενων "(JO!; το Ριfδ{ωί; lμΠ(Jησ3'-i}vαι, τήί; δε τού 10 πνΕύμαΤΟί; β{αί; φυι1αισηί; κατ' αfJτώv τών πύ(Jγωv 'Jetxt μηχανημιΧτων, την μεν νομην τού "V(JO!; lVE(J­ γον 6υνέβαινΕ γtVE(f3'txt 'Jetxt Π(Jακτικήv, την δ" 8Π&1!­ ΚΕιαν Κtxt βοή3'Ειαν τοίί; 'ΡωμαίΟΙί; Είί; τέλΟί; {ΧΠ(JΊχ6 κτον καΙ δV(fΧΕ(J-i}. τοιαύτη.,) γαΙ} εκπληξιν πα(J{(fτα 15 το ([υμβαίνον τοίί; βοη3'ούσιν {fJι1ΤE μήτΕ IιvvVOij(ftxL μήΤΕ ([υνιδΕίν δύvα(f3'αι το γινόμΕνον, &λλ' &πο­ σκοτουμένουί; inι:o τηί; Είί; αfJτουί; φΕ(Jομέν1jί; λιγνύΟί; και των φΕψαλύγων, έτι δε τηί; τού καπνού πολυ­ πλη{}ίαί;, OfJ" dΛCrOV!; &πόλλυσ3'αι και Π{ΠΤΕιν, μη 20 δυναμένουί; lrγttJIXL "(JO!; αfJτηv την τού "V(JO!; βοή7 .&ειαν. 3σφ δε μEί�ω συνέβαινΕ γίνεσ3'αι την δυσ­ X(J1j(ft{txV "E(Jt τουί; inι:Eναντίσυί; δια ταί; "(JOEL(J1j­ μέναί; αίτίαί;, τοσούτφ πλείων ΕfJΧ(J1jστία "E(Jt τουι; β ένιένται; .ην το πύ(J. το μεν γαΙ) ΕΠι(fκοτούv και 25 09. βλ&πτειν δυν&μενον παν έξΕφV(fατο και Π(Jοω3'Είτο68. κατα τών {;ΠΕναντ{ων, το δ8 βαλλόμΕνον .η 6ιπτού­ μενον Επί ΤΕ τουg βοη.&ούνταί; και την τών E(Jγwv διαφ{}ΟQιΧv Εi$στοχοv μεν ΕπεγίνΕΤΟ δια το IιVVO(J&V τουί; &φιένται; τον προ αύτων τόπον, πρακτικον δ2: 80 δια το ιΥίVΕtf{}αι ιJφοδ(Jαv την πληιΥήν, tfVVΕΡιΥούtfηg 3

POL ΥΒ. mSTOR. Ι

48. 49.

69

τοlς μ"λλουιιι της τού πνευματος μ{ας. το δΕ ΠΙQας 9 τοιαύτην 6υνιμη rEvltf.fJ'aL την παντΙλειαν της κα­ ταφ.fJ'ΟQας ωιιτε κα! τας (:JιXιιεις των ΠVQγων κα! τα ιιτύπη των κριων fmo τού πυρος &XQEιro,f)ofjvat. του- 10 5 των δΕ ιιυμβ"VΤων το μΕν έτι δια των EQfrov πο­ λιορκείν &πIγνωιfαν οϊ 'Ρωμαίοι· πεQιταφρεVιfαντες δΕ κα! χάρακι περιλαβόντες κύκλφ την πόλιν, §ΤΙ δε τi'jς Ιδίας ιfτρατoπεδ'είας τείχος προβαλόμενοι τφ χρόνφ παρIδOιfαν την πράξιν. οϊ δ" Ιν τφ Διλv- 1 1 10 βαίιΡ το πεπτωκος Iξoικoδoμηιfάμενoι τείχος E{},f)oafΓ ιιως iιπIμενoν tjδη την πολιορκ{αν. ΕΙς δΕ την 'Ρώμην ΠΡOιfπειfόντων τούτων, και 49 μετα τιχυτιχ πλειόνων &νιχγγελλόντων διότι ιfυμβιxί­ νει των &πο τού ιfτόλoυ πληρωμάτων το πλείΙΙτον Ιb μΙρος Εν ΤΕ τοίς Εργοις κιχ! τΏ ΚΙΧ.fJ'όλου πολιορκίlf διεφ.fJ'άρ.fJ'αι, ιfπoυδΏ κιχτΕγριχφον ναύτας κιχ! ιfυνιx- 2 .fJ'ΡΟCιfιχντες εΙς μυρίους ΙξΕπεμψιχν εΙς την Σικελ{αν. αιν δια τού πορ.fJ'μού περαιω.fJ'έντων κιχ! πε�Ώ πα- 3 ριχγενομένων εΙς το ιfτρατόπεδoν, ιfυνιxγιxγων τους 20 χιλιάρχους δ ιfτρατηγoς των 'Ρωμιχίων Πόπλιος Κλαύδιος έφη κιχιρΟν εΙνιχι πλείν Ιπ! τα- ΔρΙπανιχ πιχντ! τφ ιfτόλφ. τον γαρ ιfτριxτηγoν των Κιχρχη- 4 δονίων Άτάρμιχν τον τεταγμΕνον Ιπ' αiJτων &πιχ­ ράιfκευoν εΙνιχι προς το μέλλον, &γνooiίvτιx μΕν την 25 παρoυιfίιxν των πληρωμάτων , πεπεισμΙνον δΕ μη δύναιf.fJ'ΙΧΙ πλείν τον ιxiιτων 6τόλον δια την γεγεν'η­ μένην Ιν τΏ πολΙΟQΚClf καταφ.fJ'οραν των &νδρων. προχε{ρως δ' αiJτων ιfvγκιχτιχτι,f)oεμsνων, E{},f)oiror; Ιν- 6 εβίμιx�ε τά τε ΠQοϋπάρχοντιχ κιχ! τα ΠΡOιfφάτως πιχ80 ριχγεγον6τα πλη(μ»μιχτα, τους δ' ιπιμάτας Ικ παντΟς Οι). 60. ΙπΕλεξε τοiJ ιιτρατευματος i.fJ'ελοντην τους &Qίιfτοvς,

70

BELLUM PUNICUM L

/Χτε δη τού μΕν πλού 6ύνΕ'}'γυ!; (5ντο!;, -τη!; δ' &:ιφεταύτα δΕ παQαι1κευ­ αι1άμε'ΡΟ!; &νήχ&η 'JiEQ� μέι1α!; νύΚτα!;, λα&roν τουΕ: πολεμίου!;. κα� τα!; μεν &QXa!; /X&Qov!; Επλει, δεξιαν ' 7 δχαιν την γην. /Χμα δε τφ φαιτ� των ΠQαιταιv έπ� 6 τα ΔQέπαvα νεΩV έπιφαινομέναιν, κατιδroν 'ΔτάQ­ {3α!; το μΕν ΠQwτον έξενίι1&η δια το παQάδοξον · 8 ταχυ δ' έν αύτφ γενόμενο!; και νοήι1α!; τον έπί­ πλουν των {)πεναντίαιν έΚQινε παντo� EQfOV πεϊ­ (Ιαν λαμ{3άνειν κα� πάν {)πομένειν XιXQLV τού μη 10 πεQιιδείν σφα.ι;;. εΙ!; ΠQόδηλον ι1υγκλεισ&ένται;; ποδιόπεQ εύ&έαι!; τα μΕΡ πληQαιματα 6υν­ 9 λΙΟQκίαν. ηγε 'liQO!; τον αίγιαλόΡ , τουι;; δ' έκ τη!; π6λεαι!; 10 μΙι1&οφόQου!; η&Qοι�ε μετα κηQύγματο!;. των δε 6υλλεχ&ένταιν, έπε{3άλετο δια {3QlXXlGJ1J είι;; έννοιαν 15 α-ότσυ!; /Χγειν τηι;; τε τού νικα.ν έλπίδο!;, έαν τολμή­ σαιι1ι ναυμαχεϊν, κα� τη!; έν τjί πολΙΟQκίtf δυ6χρη­ ι1τία!;, έαν καταμελλψ1αι6Ι προι:δόμενοι τον κίνδυ1 Ι vw. έτοίμαι!; δ' α-ότων παρορμη&ένταιν προ!; τηv ναυμαχίαν και {30αινταιν lΧγειν ΚάΙ μη μέλλειν, 20 έχαινέι1α!; κα� δεξάμενο!; την δQμην παρήγγειλε κατα τάχο!; έμ{3αίνειν και βλέποντα!; 'liQO!; την αύτού 12 ναύν ;πει1&αι ταύτπ κατα πρύμναν. δια6αφή6αι: δε τα προειρημένα κατα 6πουδην ΠQωτο!; έποιεϊτο τον &νάπλουν, {)π' αύται;; ται;; πέΤQας έπι &&τερα 25 μtQη τού λιμένος έξάγων τού των πολεμίαιν εί650 πλο'υ. Πόπλιοι;; δ' δ τών 'Ραιμα{αιν σΤQατηγος &εαι­ (Ιων τουι;; μεν πολεμίουι;; παρα την αύτού δόξαν 0&' εΙκοντα!; ούτε κιχταπε1iληγμένου!; τον Επ{πλουν &λλα 2 'liQO!; τφ ναυμαχείν (5ντιχι;; , των δε ι1φετέραιν VEwV 80 τά� μεν έντΟι;;. tjδη τού λιμένο!; οi5ι1α!; ται;; δ' Εν 6 λεία!; έτοίμου ΠQοφαινομένη!;.

POLΥΒ. HISTOR. Ι 49-51.

71

αiπφ τφ ιrτόματι , τα� δΕ φε(!ομένας Επ! τον είιr­ πλουν , πάιrαι� &'να6τ(!έφειν παρήγγειλε κα� ποιεΖ:... 6ftαι τον πλούν έξω πάλιν. {vftιx δη τωv (kfV Εν 8 τφ λιμένι των δΕ κατά τον Εlσπλουν Εκ τη� με6 ταβoλη� ιrυμπιπτoυσων, oiJ μόνον ftόρυβο� .ην Εκ 61. των &'νδ(!ων lίπλετo�, &'λλά κα! τoυ� ταρ60υι;; Εft(!αύ- 60. ovft' at νηε� ά.λλήλαι� 6υγκρούουι>αι. 3μωι;; δ' otw 4 ά.ε! τov� ά.νατρέxoντα� έκτάττoντε� ot τριήQαρχοι πα(!' . αtJτην την γην ταχέω� έποίουν ά.ντιπρro(!ρoυ� δ δΕ Πόπλιo� αότo� έπέπλει μΕν 5 10 τoί� πoλεμίoι�. ά(!χηftεν κατόπιν Επ! παντ� τφ ι>τόλφ, τότε δ' έπι­ oτ(!έψα� κατ' αότον τον πλούν π(!o� το πέλαγo� Ελαβε την εtJώνυμον τη� oλη� δυνά�ως τιΧξιν. ' ΆτιΧ(!βαι;; δΕ κατα τον ccύτον και(!ον fJπε(!ιΧ(!α� το 6 15 λ«ίον των πολεμίων ['Ρωμαίων] , έχων πiντε ναυι;; Επίπλουι;; , fJπέστησε την Εαυτού ναύv &'ντίπρω(!(!ον τοίς πoλεμίoι� &.πα του κατά το πέλαγo� μέ(!ουι;; ' f1fklX δΕ xal των Επιπλεόντων &'ε! τοίς ιrυνιXπτoυ6ι 7 πρoσεπιταττoμένoι� ταtJτο ποιείν πα(!αγγείλαι;; διά 10 των 1mηρετων , καταστάντων δΕ πάντων είι;; μέτω- 8 πον ιrημήνας δια των 6υνftημιΧταιν ται;; μΕν &'ρχαι;; Εποιείτο τον Επίπλουν Εν τάξει, μενόντων π(!o� τfj yfJ των 'Ρωμαίων σιά το Π(!ΟrJδέχε6ftαι ται;; Εκ του λιμένo� &'νατ(!εχoύσα� ναύ�. Εξ oiΊ 6υνΙβαινε με- 9 25 γάλα τov� 'Pωμαίoυ� Ελαττωftfjvαι πρα� αvτfj τfj yfJ ποιηrJαμένου� την ιrυμπλoκήν. έπειδη δΕ rJύvεγγυ� 51 ιxmwv ήσαν, &'ρftέvτων των ιrυvftημάτωv έφ' Εκα­ τέρα� τη� ναυα(!χίδo� ι>υνέβαλλον &λλήλοιι;;. το 2 μΕν otw π(!ωτον ί6ό(!ρoπo� ην δ κίνδυνo�, ι&� &ν 80 &μφοτέ(Jωv τοίς &(Jί6ΤΟΙ� Εκ τη� πεζικη� δυνάμ,εω� Επιβάταιι;; χρωμΙνω'ρ ' ιω δΕ μάλλον fJπε(!είχον 0& 3

72

BELLUM ΡυΝΙσυΜ 1.

ΚΙΧQχηδόVΙΟΙ δια. το πολλα. ΠQοτε()ήμιχτιχ πιχι!' 3λοv έχειv τοv άγωvιχ. τφ τε γα.,! ΤΙXXυνΙXVΤείV πολ", "EQtfjttιxv δια. τηv διιχφΟQιΧv τfj� vιxυπηγ{ιx� κιχι τηv τωv πλη()ωμάτωv έ'ξιv, 11 τε XιD()ΙX μεγάλΙΧ ι1υνε{J.άλ­ λετ' ιxiπoί�, ftτε πεποιημέvωv τηv Ικτιχξιv άπο τωv δ Ι) κιχτα. το πέλιxγo� τόπωv. ε!τε γα,! πιέtοιvτό τιvει: ύπ;ο τωv πολεμ{ωv, κιχτόπιv άVεXιD()OυV άι1φιχλωι;62.δια. ";0 τιχχυνιχυτείv εΙι: τοv άvιχπεπτιχμέvοv τόποv· 6 κl1πειτ' έκ μSΤΙXβOλήι: τοίι;- π(/οπίπτουι1Ι τωv διω­ κόντωv, τοτΕ μΕv πεQιπλέοvτε� τοτΕ δΕ πλάγιοι 10 ΠQΟι1π{πτοvτει: ι1ΤQεφομέvοιι: κιχΙ δvι1ΧQηι1τουι1Ι δια. το {:JιXQOb' τωv πλο{ωv κιχΙ δια. τηv άπεΙQίιχv τωv πληQωμιΧτωv, έμβoλιX� τε ι1υvεχείΕ; έδίδοι1ιχv ΚΙΧΙ 7 πολλα. τωv ι1κιχφωv έ{:Jάπτιtοv· ε!τε κιvδυvεύοι τιι: τωv ι1υμμ&χωv, έτoίμω� ΠΙΧQε{:Jοή-fTοvv έξω του δει- 15 vοϊί κιχΙ μετ' άι1φιχλε{ιχι;-, πιχ()α. τα.Ε; ΠQύμvιχι: κιχτα. τοίι;- '}'ε μην 8 το πέλιχγΟΕ; ποιούμεvοι τοv πλουν. 'Pωιιιxίoι� τάvιχvτίΙΧ τούτων ι1υνέβιχιvε· τοt'g τε γα.(! "tEtotLiVOt!: oim �v sl� το�πιι1-fTεv δυνιχτον άποχω­ QeiV, "Qog τl1 r11 ποιουμέvοιι: τον κ{vδυvον, άεΙ δΕ 20 ΤΟ -fTλι{:Jόμενον ύπ;ο των κιχτα. π()όt1ωπoν ι1κ&φοι: 1} τοίΕ; β(/ιχχέι1Ι πε(/ιπίπτοv iud-fTtts κιχτα. ΠQύμvιχv 1} 9 π(/οι: την γ.ηv φε(/όμΕνΟV έπιDκελλε. διεκπλείv μΕv OfW δια τωv πολεμ{ων vεων κιx� κιχτόπιv έπιφιχι. vει1-fTιχι τοiι: ith1J "Qog έΤΕQοvg δΙΙXΙΙΙXXOμEVOιr;, δπε" 25 έv τφ vιχυμιχχεϊv έι1τι ΠQΙΧΚΤΙΚcDΤΙΧΤΟV, άδυvάταιι; εΙχοv δι& τε τηv {:JΙΧQύτ1JΤΙΧ τωv πλο{αιv, ΠQΟdΕΤΙ 10 δ8 κιχΙ τηv άπεΙQίΙΧV τωv ΠληQαιμ&ταιv. οΜε μ.ηv6Ι. έπι{:Jοη-fTεiv τοϊΕ; δεομΕVΟΙΕ; κιχτα. ΠQύμνιχv έδύvιχντο δια. το ι1vγΚΕκλΕiΟ'-fTΙΧΙ "QOr; τfJ yfJ καΙ μηδ8 μΙΚ(JΟV 50 άπολΕ{πει1-fTιχι τόπον τοίι: βουλομΕνοιι: htΙX(JusrV τφ 4

POLΥΒ. HISTOR. Ι

5 1 . 52.

73

δεομένφ. τοιαύτης δε δυσχρηστίας -δπαρχούt1ης περΙ 11 τον ολον &γωνα, καΙ των μεν κα&ιζ6ντων έν τοίς {Jράχεt1ι, των δ' έκπιπτ6ντων σκαφων, κατιδων δ t1Τ(Jιχτηγος των 'Ρωμαίων το συμβαίνον w(JfLTJtJE ι; προς φυγήν, &πο των εvωνύμων παρα την γ-ην έξ­ ελtξας , κα� t1vv αVτφ περ� Τ(Jιάκοντα ν-ηας , α'ϊπε(J Ετυχον έργυς OVt1at. των δε λοιπων σκαφων, δν- 1 2 των ένενήκοντα κα� Τ(Jιων , έκυρίευ6αν ο{ Ka(JXTJ­ δόνιοι κα� των πληρωμάτων, οσοι μη των &νδρων 10 τας ναύς είς την γ-ην έκβαλόντες &πεχώρησαν. Γενομένης δε τ-ης ναυμαχίας τοιαύτης 'Λτά(Jβας 52 μεν ε-όδοκίμει παρα τοίς Καρχηδονίοις, ως δι' amov καl δια την Ιδίαν πρ6νοιαν καl τ6λμαν κατωρ&ω63.κώς, Πόπλιος δε παρα τοίς 'Ρωμαίοις ήδόξει κα� 2 16 διεβέβλητο μεγάλως, ως εlΚfj καΙ &λογ(στως τοϊς 1ι:ράγ­ μασι κεχρημένος καl το κα&' amov OV μΙΚΡΟίς έλαττώμασι περιβεβληκως την 'Ρώμην ' διο καΙ μετα 8 ταύτα μεγάλαις ζημίαις καΙ κινδύνοις κρι&εΙς πε­ ριέπεσΕν. OV μην ο'ϊ γε 'ΡωμαίΟΙ, καίπερ τοιούτων 4 20 συμβεβηκότων, δια την -δπερ των ολων φιλοτιμίαν 62. οvδεν &πέλειπον των ένδεχομένων, &λλ' εΙ'χοντο των Εξ-ης πραγμάτων. διο κα! σvνάψαv.τος τού κατα 5 τας &QXat(JEatag χρόνου, t1τρατηγοvς -δπάτους κα­ ταt1τήσαντες πα(Jαυτίκα τον ετερον αvτων έξέπεμ96 πον Λεύκων 'Ιούνιον, τάς τε t1ιταρχίας παρακομί­ ζοντα τοiς το Λιλύβαιον πολΙΟ(Jκούt1ι καΙ τας &λλας &rO(JιXg καl χορηγίας τφ (JΤ(Jατοπέδφ ' προς δε καΙ πα(Jαπομποvς τούτοις έπλήρωt1αν Εξήκοντα ναύς. δ δ' 'Ιούνιος &φικόμενος εΙς την Μεt1t1ήνην κα� 6 80 προσλαβων τα t1vνηντηκότα των πλοίων &π6 τε τού t1τρατοπέδου καΙ τ-ης &λλης Σικελίας παρεκομίt1&η POLYΣI. ΗΙ8Τ. Ι.

74

BELLUM PUNICUM L

,,"τα ι1πουδΤΙν elg 'Cag ΣvQακούι1αs, έχων Ε,,"τον εΙ:κοι1Ι ι1κdφη κα� την &γοραν ι1χεδον -Εν όκτακοι1C'1 atg ναvι1l φορτηγοϊ:ι;. δντεv-&εν δΕ παραδουι; τοl:g ταμίαιι; ται; .§ιμΙι1είαι; φορτηγουι; καί τινα των μα­ XQwv πλοίων iξαπltfτειλε, διακομιtf.ftηναι ι1ποvδd- δ 8 tmv τφ tfΤQατοπέδιΡ τα 'JtQog την χρείαν. α'l'ιτσι; δ' δν ταΙι; Σvqακούι1αιι; -δπέμενε , τούι; τε ,,"τα πλονν &φvtfτεροvνται; Εκ της Μstf6ήνηι; &ναδεχ6μενοι; xιxl 'JtfXQO: των Εκ της tLEtfoyιxtov tfvtLtLdXmv ι1ϊ:τον 'JtQOtfavalιxtL(Jdvmv. 10 Κατα δΕ' ΤOυ€; .α'l'ιτoυι; xιxtQovr; 'Λτdρ(Jας μεν ΙΧν53 δρας 'Covg Εν Τ11 ναυμαxί�, ληφ-&έντας κα� τας αΙχ­ μαλαιτοvς 'Ι1ηαι; Εξαπέtfτsιλεν εΙι; την Κο:ρχηδ6να, 2 KfXQ.ftdlmva δΕ τον tfvνdρχοντα δους τριά..κοντα vιxvr; Εξέπεμψε 'ItQor; αΤς έχων α-ότος Εβδομήκοντα κατ- 15 S lπλcvtfεν, ΠQοtfτ&ξαι; l1φνω προtfπεtf6ντα ταϊ:ς δρμοv­ tfιxtg παρα το AtlV(JΙXLOV των πολεμίων vιxvtftv, ων μεν (iv δυνατοι; iί κvριεVtfαι, ταϊ:ς δΕ λοιπαl:g πiί.q 4 έμβαλεϊ:ν. πειtf,fFlντος δΕ τοϊ> Καρ-&dλωνοι; κα� ποι64:. ηι1αμένου τον Επίπλουν -δπο την Εω-&ινην κα� τα 20 μΕν δμπιπρωντος τα δ' &ποtfπωvτοι; 'των πλοίων, tLsydlfJV tfvνέπεtfε yevιItf-&ιxr, ταραχην περ� το των δ 'Ρωμαίων tfτρατ6πεδον. προtf(Jοη-&οVντων yaQ α-ό­ των Επl ται; vιxvr; καί γινομένηι; κραυγηι;, ι1υννο­ ήtfαι; Ίμίλκων δ το Διλύβαιον τηρων "al -&emQWV 95 �δη τηι; .§ιμέρας -δποφαινούι1ηι; το ι1υμβαϊ:νον, Επ6 αΠΟ(fτέλλει τουι; Εκ της π6λεως μΙι1-&οφ6QΟVΙ;. oC δs <ΡωμαΙοι, τοϊ> δεινοϊ> παvταxό-&εν α'l'ιτoυς περιtfτdν-63. τος, oVx εΙι; μΙΚQαν οvδ' εΙς την 'Cvxovtfav ήλ-&ον '1 διατροπήν. δ δε των Καρχηδονίων ναύαρχος όλίγα 80 των tfκαφων τα μεν &ποtfπdtfαι; τα δs ι1υντρίψαι;,

POLΥΒ. mSTOR. Ι 52-54.

75

μετα ταύτα μικρον άπο τού Λιλυβαίου παρακομι­ ιι&ε�ς ώς έφ' Ήρακλείας έτήΡΕΙ, βουλόμενος διακω­ λύΕιν τους έπ� το ιιτρατόΠΕδον πλ{οντας. προιιαγ- 8 γειλάντων δε των ιικοπων πΜj&ος {κανον πλοίων 11 προιιφέΡΕΙΙ.fJ'αι παντοδαπων και ιιυνΕγγίζειν, ιW­ αχ./}'εΙς έπλει, ιιυμμίξαι ιιπεύδων δια το καταφ(Jονεtν των 'Ρωμαίων έκ τού προγηΕνημένου ΠΡΟΤΕρήμ(t­ τος. δμοίως δε και τοίς έκ των ΣvρακσurJωv προ- 9 απει1ταλμένΝς ταμίαις άνήγγειλαν ο! προπλείν είο ί 10 10 ,f}-tιYftiVOt λέμβοι τον lπίπλουν των ύΠέναντίαιν. δε νομίrJαVΤΕf; ούκ άξιόΧ(Jεως rJφας αύτους εΊναι προς ναυμαχίαν, κα./}'ωρμίιι./}'ηι1αν πρός τι πολΙι1fΙιΧτιοv των -δπ' α-ότους ταττομένων, &λίμενον μέν, ι1άλους δ' έχον και προβολας περικλειούιιας έκ της γης 111 εVφυΕίς. oiί ποιηιιάμενοι την άπόβαΙΙιν και τούς 11 ΤΕ καταπέλτας και τους πεΤ(Jοβόλοvς τους έκ της πόλεως έπιιιτήσαντες προιιεδόκων τον Επίπλουν των -δπεναvτίων. ο{ δε Καρχηδόνιοι ιIvvεyyifiav- 12 τες το μεν πρωτον έπεβάλοντο πολΙΟΡΚΕίν τούτους, 20 ύπολαβόνΤΕς τους μεν ΙΧνδρας καταπλαγέντας Είς το πολισμάτιον άποχωρήσΕιν, των δε πλοίων άσφαλως κυριεύΙΙΕιν' ού προχωρούσης δ'Ε της έλπίδος, άλλα 1 3 ΤΟVναντίοv άμυνομένων γενναίως, καΙ τού τόπου πολλας Εχοντος και παντοδαπας δυι1χρηστίας, όλίγα 6δ. των τας &γορας έχόντων πλοίων &ΠΟι1πάι1ανΤΕς άπ­ ΕπλΕυΙΙαν πρός τινα ποταμόν, έν Φ κα./}'ορμΙι1&Εντες έπετήρουν τον άνιΧπλουν αύτων. Ό δ' έν ταίς ΣVραΚOύσαις -δπολειφ./}'εΙς ιιτρατη- 54 γός, έπει τα κατα την πρό&Εσιν Ιπετέλει1έν, κάμψας 80 τον Πάχυνον IΠΟΙ"Είτο τον πλoiίν ώς έπι το Λιλύ­ βαιον, oiιδεν Είδαις των περι τους προπλέοντας ιιυμ-

76

BELLUM PUNlOUM L

βεβηκότων. δ δΒ των ΚαΙl1,ηδονίων ναύαρχος, ιιη­ μην&ντων των tfκοπwν α1.ιτιΡ πάλιν την έπιφ&νειαν των inτεναντίων, &ναχ.ιΤεΙς [πλει μετα tfπουδfjς, βουλόμενος α1.ιτοϊς αις πλεt'tfτον &πέχουιιι των ol3 κείων νεων tfυμ{.Jαλεi:ν. δ δ' 'Ιούνιος κατιδαιν iκ6i. πολλού τον ιιτόλον τον των Καρχηδονίων καΙ το πλfj.ιΤος των ιικαφων, o1Jτε tfυμ{.JαλεΤν τολμων οi$τ' έκφυγεΤν Ετι δυνατος �ν δια το tfΎVa'J''J'vg εΙναι τούς ΠΟλεμίους, έγκλίνας εΙς τόπους τραχεϊς καΙ κατα 4 πάντα τρόπον έπιιιφαλεΤς κα.ιΤωρμίtf.ιΤη, κρίνων α{- 10 ρετώτερον inτ&ιnειν 3,τι δέοι πα.ιΤεϊν μάλλον � τοΤς πο;l,εμίοις α1Jτανδρoν το tfφέτεQον tfΤQατόπεδον inτo5 XatQLov ποιfjtfαι. tfvvttJCov δΒ καΙ το "EQ� τούτου 'ΥΕγονος δ των ΚαQΧηδονίων ναύαQχος το μΒν παQα­ {.J&λλεtf.ιΤαι κα� ΠQοtf&'J'ειν τοιούτοις τόποις &πεδο- 16 κίμαιιε, λαβαιν δ' lXΚQαν τινα κα� ΠQοtfΟQμιtf.ιΤεΙς ταύτ'!1 μεταξύ των ΙΙτόλων έτήQει κα� ΠQOtfεΤχε τον β νούν &μφοτέQοις. έπ,γενομ{νου δΒ χειμωνος κα� πεQιtfτ&tfεωg ΠQοφαινομ{νης έκ τού πελ&γουι: δλο­ tfχεQεtfτέρας, ο{ μΕν των Καρχηδονίων κυ{.Jερνfjται !Ο δι& τε την των τόπων και την τού πρ&γματος έμ­ πειρίαν προορώμενοι το μέλλον και ΠQολ6'J'οντες το ιιυμβηιιόμενον έπεισαν τον ΚαQ.fT&λωνα φv­ γεϊν τον χειμωνα και κ&μψαι την lXΚQαν τού Πα7 XΎVoυ. πειtf.fTέντοg δε vovvaxwg, oVτoι μΕν πολλα 25 μοχ.fTήtfαντεg και μόλις {)πεQ"Qαντεg την lXΚQαν έν 8 &ιιφαλεϊ κα.ιΤωf;ψίtf.fTιηtfαν, οε δΒ των 'Ρωμαίων ΙΙτό­ λοι, τού χειμωνοι: έΠΙ'J'ενομένου καΙ των τόπων a{g τέλος inταQχόντων &λιμ{νων, o1Jτως διεφ.ιΤ&ρηΙΙαν IJJtfΤ8 μηδΒ των ναυαγίων μη δΕν γεν{σ.ιΤαι χρήιιιμον, &λλ' &μ- 80 φοτέρουι: α-ότούι; lXQδην καΙ παραλόγωι: &ΧΡΕιω&ηναι.

2

POLΥΒ. mSTOR. Ι 54. 56.

77

Τούτου δΕ t1vμβάντος τα μεν των ΚαQχηδο- 55 νίων ιxtJ&tf; &νέκυψε κα! πάλιν ΙΠΙQQεπεt1τέQας εΖχε τας Ιλπίδας, οΙ δΕ 'Ρωμαϊ:ΟΙ ΠQότεQον μΕν Ιπ! πο- 2 t10V ήτυχηκότες τότε δ' δλOt1χεQως Ικ μΕν της &α6 λάττης lξέj3ηt1αν, των δ' inιαί&(!ων έπεκ(!άτουν ' Κα(!χηδόνιοι δΕ της μΕν &αλάττης Ικυ(!ίευον, της δΕ Υης otιx ολως &πήλπιζον. μετα δΕ ταύτα πάντες 8 έπ! μΕν τοϊ:ς ολοις lt1χετλίαζον, οί: τ' Ιν τfj 'Pιfψ'!1 κα� τα περΙ το Διλυβαιον t1τριχτόπεδα, δια τα ΠQΟ10 ειρημένα t1vμπτώματα' της Υε μην προ&έσεως otικ4 65. &φίt1ταντο τηι:; κατα την πολιορκίαν , άλλ' οΙ μΕν έχορήΥουν κατα Υην &προφιxt1ίt1τως, οΙ δΕ ΠΡOt1εκαρτέρουν ταύτ?/ κατα το δυνατόν. δ δ' Ίουνιοι:; 5 &νακομιt1&εΙg Ιπ! το σΤQατόπεδον Ικ τηι:; ναυαΥίαι:; 'Υένετο προς το καινοτομηt1αί 15 κα! πεQιπα&ης ων τι κα! ΠQάξαι των δεόντων, t1ποvδάζων &ναμαχέ­ t1at1&at την Υεγενημένην περιπέτειαν. διο καΙ βρα- 6 χείαι:; αtιτιfj παραπεt10vt1ης &φΟQμης, καταλαμβάνει πραξικοπήt1ας τον 'Έρυκα καΙ Υίνεται τού τε της δ δ' 7 20 'Δφρο.δίτης Ιερού κα! της πόλεως 'Υκρατής. 'Έρυξ εt1τι μΕν δρος παQα &άλατταν τηι:; Σικελίας Ιν τfj παρ« την 'Ιταλία", ΚΕιμέν'!1 πλεv(!i'j. μεταξυ ΔQεπάνων καΙ Πανόρμου, μάλλον δ' δμορον και t1vνάπτον προς τα Δρέπανα, μηέ&ει δΕ παρα πολυ 25 διαφέρον των κατα την Σικελίαν 6Qwν πλην της ΑΙτνης. ΤOVτOυ δ' 'π' αtιτης μΕν της ΚΟQvφηg, 015- .8 σης έπιπέδου, κεϊ:ται το της 'Λφ(!οδίτης της 'Ερυ­ κίvης {ερόν, δπερ δμολοroυμένωι:; Επιφανέt1τατόν έt1τι τώ τε πλουτω και τfj λοιπΏ πρOt1ταf1ία των κατα 30 τ�ν Σικελίαν Ιερών' 1ι δΕ π6λις inι' α&ην την κο- 9 ρυφην τέτακται, πάνυ μακραν lXOVt1ιx καΙ ΠQοt1άντη

66.

ι

4*

78

BELLUM ΡυΝΙΟυΜ 1.

έπί τε δη την ΚΟQVφηv έΠΙc1τή6α!; φυλακήν, δμοίαις δε και την &πο Δ(μπά­ vαιv πρό6βαc1ιv έτήρει φιλοτίμαι!; &μφοτlρου!; του!; τόπου!; κα� μάλλον ετι τον τη!; &ναβολη!;, πεπει­ c1μlvο!; οf5ται!; κα� την πόλιν &6φαλω!; κα� το ιrύμ- 6 παν δρο!; {,φ' α{,τον Ε'ξειν. 6'1.56 ΟΙ δε Καρχηδόνιοι μετα ταύτα ιrτρατηΨ0ν κατα­ ιrτήσαντε!; α{,των 'Αμίλκαν τον Βάρκαν έπικαλού2 μενον , τούτφ τα κατα τον 6τόλον ένεχείρι6αν' δ!; παραλαβων τα!; ναυτικας δυνάμεις �ρμη6εν πορ4}ή- 10 c1mv την 'Ιταλίαν. /!το!; δ' �ν (,κταικαιδlκατον τιρ 3 πoΛSμφ. κατα6ύρας δε την Λοκρίδα κα� την Βρετ­ τιανην χώραν, &ποπλέαιν έντεύ4}εν κατηρε παντ� τφ δ'τόλφ προς την Πανορμίτιν κα! καταλαμβάνει τον έπ� τη!; Ε{ρκτης λεψόμενον τόπον , δς κείται μlV 16 'Έρύκος κα� Πανόρμου μεταξυ προς 4}αλιΧΤΤΏ , πoΛV66. δΙ τι των αλλαιν δοκε1: διαφlρειν τόπαιν επιτηδειό­ τητι προ!; &δ'φάλειαν δ'τ(!ατοπlδαιν κα� 'ΧρονΙδ'μόν. 4 ε6ΤΙ ψαρ δ(!ο!; πε(!ίτομον εξανεc1τηκος εκ τη!; ΠΕQΙ­ κειμlνης χώ(!α!; εΙ!; f5ψο!; (κανόν. τούτου δ' ή 'Πε(!ί- 20 μετ(!ο!; τη!; αναι δ'τεφάνης ο-ι) λείπει των Εκατον c1ταδίαιν , {,φ' ή!; δ πε(!ιεχόμενο!; τόπος εijβοτο!; {,πάρχει και ψεαι(!ψήιιιμος, προ!; μεν τα!; πελαψίου!; πνοια!; ε-ι)φυως κείμενο!;, 8'αναc1ίμαιν δε 4}η('ίαιν 5 εΙ!; τlλος l1μΟΙQΟ!;. ΠΕ(!ιέχεται δε κ(!ημνοίς &.ΠQΟδ'- 26 ίτοις l� ΤΕ τού κατα 4}«λατταν μΕρους κα� τού παρα την μεt1όγαιαν παQήκοντοg, τα δΒ μεταξύ τούτων β εt1τιν όλίγηg κα� βQαχε{αf; δεόμενα καταιrκευης. Ιχει δ' εν α-ότιΡ κα� μα6Τ61ι, δς ctμα μεν &.κ(lοπ6λεωg, {[μα δε ιικοπης ε-ι)φυούς λαμβάνει τάξιν κατα της so 7 ύΠΟΚΕιμένης χώ(!ας. κρατε1: δε και λιμΙνος εύκαΙ10 πανταχό4}εν την &vάβαc1ΙV.

POLYB. mSTOR. Ι 55-57.

79

ρου πρo� τον &πο Δρεπάνων και Λιλυβαίου δρ6μον Επι την Ίταλίαν, εν φ πΜjiTο� υδατo� &φiTονον ύπ­ άρχει. Π(Jod6δου� δs τα� πάσα� εχει τριττας δυι1χεtμίς, 8 δύο μεν &πο τή� χώρας, μίαν δ' &πο τη� iTαλάττη�. 6 Εν φ καταστρατoπεδεύσα� παραβ6λως 'Αμίλκας, ώ� 9 αν μήτε π6λεω� oίκεία� μήτ' &λλης ελπίδo� μηδε­ μιας &ντεx6μενo�, εI� μ{σους δs τους πολεμίους έαυτον δεδωκώ�, 8μως ού μικρους OMS τoυ� τυχ6ν68. τα� 'Pωμαίoι� αγώνας και κινδύνους παρει1κεύασεν. 10

ΠQwτον μ�ν yitQ ΕντεύfFεν δQμώμενοs κατα fFάλατ- 1 0

ταν την παραλίαν τής Ίταλία� Επ6ρiTει μ{χρι τiί� Κυμαίων χώρας, δεύτερον δs κατα γήν παραστρα- ι ι τοπεδευσάντων αύτιji 'Ρωμαίων ΠQΟ τiί,; Πανορμι­ των π6λεως Εν l't:Jrog πΙντε t:Jταδίοιg πολλου>; και 15 ποικίλου>; αγώνα>; t:Jυνεστήσατο κατα γiίν t:Jχεδον Επι τρε1:>; ενιαυτούg. περι ιbν OVx οΤ6ν τε δια τiί,; γρα­ φiί� τον κατα μΙρο>; &ποδούναι λ6γον ' καiTάπεQ 57 γαρ Επι των διαφεQ6ντων πυκτών και ταί>; γενναι6τησι και ταί>; εύεξίαιs, 8ταν εί>; τον ύπεQ αύτού 20 τού ι1τεφάνου συγκαταστάντες καιρον διαμάχωνται67. πληγην επι πληγfj τι{}{ντε� αδιαπαύι1τως, λ6γον μεν η π(J{5νοιαν εχειν ύπεQ έκάστη>; επιβολή>; και πλη­ γη>; οi}τε τοί>; &γωνιζομΙνοι,; οi}τε τo1:� .fJ-εωμΙνοις εστι δυνατ6ν, εκ δs τή� κα.fJ-6λου των ανδρών lVEQ- 2 25 γεία� και τη>; έκαΤ{Qου φιλοτιμίας εστι και τiί>; εμ­ πειρίας αύτών και τiί� δυνάμεωg, προ>; δs και τiί>; εύΨVχίαg , {κανην EVVOtav λαβείν, οϋτως δΕ και πεQΙ τιQv νiίv λεγομΙνων στρατηγών. τα>; μ'ε ν ritQ αΙ- 3 τία>; η του>; τρ6πουg, δί' ιbν &ν' έκάστην ήμΙραν 80 Εποιούντο κατ' αλλήλων ένΙδρας, αντενlδ'Qας, έπι­ .fJ-Ιt/ειg, ΠQοσβολάg, om' αν δ γράφων έξαQι.fJ-μού-

80

BELLUM PUNICUM 1

μενος έφίκοιτο , τοίς τ' &κούουδ'ιν &πέραvτoς &μα δ' &ναιφελrIς (1ν έκ της &ναγνώσεαις ιΥίνοιτο χρεία' 4 έκ δε της κα&ολικης &ποφάσεαις περι a&cfhv και τού τέλους της φιλοτιμίας μαλλον ΙΧν τις εΙς έννοιαν έλ6 &οι των προειρημέναιν. 01)τε ιΥάρ των έξ {στορίας 5 στρατηγημάταιν 01)τε των έκ τού καιρού και της 1Jπo­ κειμένης περΙδ'τάσεαις έπινοημάταιν οi)τε των εΙς παράβολον και βίαιον &νηκ6νταιν τ6λμαν O{Ιδ�ν παQ6 ελείφ&η. κρίδ'ιν ιΥε μην δλοσχερη ιΥενέσ&αι διά πλεί­ ους αΙτίας oiιx οΤ6ν τ' ην' α'ί: τε ιΥάρ δυνάμεις &μ- Ι0 φοτέραιν ήσαν έφάμιλλοι, τά τε κατά 'tOVi; χάρακας 69. δμοίαις &πρ6δ'ιτα διά την όχυρ6τητα, τ6 τε διάδ'τημα 8περ αΙτιον ην '1 των στρατοπέδαιν {iQctxv παντελως. μάλΙι1τα τού τάς μ�ν κατά μέρος δ'υμπτώσεις &παύ­ t1τους ιytvεt1&fXL κα&' ήμέραν, δλσδ'χερες δε δ'υντε- 15 8 λείδ'&αι μηδέν. τούτους γάρ αiιτοvς &ει δ'υνέβαινε διαφ&είρει1&αι κατά τάς δ'υμπλοκάς, 'tovr; έν χειρων ν6μφ περιπει16ντας' oC δ' &παξ έιyκλίναvτες εiι&έαις έκτος τού δεινού πάντες ηδ'αν ύπο ταίς αVτων &ι1φαλείαις και πάλιν ι'κ μεταβολης έκινδύνευον. 20 Oiι μην &λλ' {Μπαρ &γα&ος βραβευτης ή τύχη 58 μεταβιβάδ'αt1α παραβ6λαις α{ιτοvς έκ τού ΠQοειeη­ μένου τ6που και τού προijπάQχοντοg &&λήματος εΙς παραβολώτεQον &γώνΙδ'μα και τ6πον έλάτται 6'υν2 έκλειι}εν. δ ιΥ.}Ρ 'Αμίλκας, των 'Ραιμαίαιν τόν "ΕQυκα 25 τηρούνταιν έπί τε της κορυφης και παρά την Qίζαν, 68. κα&&περ εlπομεν, κατελάβετο την π6λιν των 'EQV­ κίναιν, iίτις ην μεταξv της τε κορυφης και των προς .a τf'ι Qίζn t1τρατοπεδευι1άνταιν. έξ oij t1vvlPatvs παρα­ β6λαις μεν -δπομένειν και διακινδυνεύειν πολΙΟQ- 80 κουμένους tovr; την κορυφην κατέχοντας των ΙΡαι_

POLΥΒ. HISTOR. Ι 57-59.

81

μαίαιν, tiπίι1Ται� oS τoυ� Kαρxηδoνίoυ� tiντΙχειν, των τε πολεμίαιν πανταχό,f}εν ΠΡΟΙΙκειμΙναιν κα! των χα­ ρηγιων ο-ό Ρf!δίαι� αvτοt� παρακομιζομ/ναιν . Φ.� &ν της: ,f}αλάττης "a,f}' ενα τόπον κα! μίαν πρόt10δον δ tiντεχομΙνοις. ού μην tiλλα πάλιν ένταv,f}α πάιιαις 4, μsν tiμφότεQΟΙ ταίς πολιορκητικαϊς έπινοίαις κα� βί­ αις ΧQηt1άμενοι κατ' tiλλήλαιν, παν QS γ/νος ένδείας tiναιιχόμενοι, πάσης δ' έπι.σ-/t1εαις κα! μάχης πείQαν λαβόvτες, τ/λος OVx, Φς Φάβιός φηt1ιν, έξαδυνα- 5 10 τoiίνΤδς "at περικακoiίντες , &λλ' Φς ίΧν &πα-Β-είς κα! tiήττητοί τινες: l1vhQcr; {EQOV έποίηt1αν τον t1τΙφα­ νον. ΠQότερον yaQ 11 'κείνους tiλλήλαιν έΠΙΚQατη- 6 tJat , καίπεQ δύ' έτη πάλιν έν τούτφ τφ τόπφ δι­ αγαινιιιαμ/νους, δι' &λλου τρόπου t1υνέβη λαβείν τον 16 πόλεμον την "Qlt1tv. τα μsν ovv περ� τον ''ΕQυκα κα! τας πεζικας 7 δυνάμεις τοιαύτην lt1XE διά-Β-εt1ιν. τα QS πολιτεύ­ 'ί ο. ματ' �ν tiμφοτέραιν παQαπλήt1ια τοίς ψυχομαχουιιι των cVysvwv όQνί,f}αιv. έκείνοί τε yaQ πολλάκις 8 20 tiπολαιλεκότες τας πτέQvγας δια την tiδυναμίαν, aVTfJ QS τΏ ψυχf] μ/νοντες lκβάλλουt1ι τας πληγάς, εαι� &ν αύτομάταις ποτs πεQιπει1όντες αύΤΟίς και­ ρίαις &λλήλαιν διαδQάξαιvται , κ&πειτα τούτου γενο­ μ/νου t1vμβfj τον fTEQOV α-(;των προπεt1είν ' οϊ τε 9 26 'Ραιμαίοι κα! Καρχηδόνιοι κάμνοντες tjδη τοίς πό­ νοις δια την ΙΙυνέχειαν των ΚΙ1fδύναιν εΙς τέλος &πήλγουν τήν τε δύναμιν παρελέλυντο κα! παQείντο δια τας πολυχρονίους εί(JφΟQας κα! δαπάνας. δμοίαις 59 OS 'Ραιμαίοι ψυχομαχουντες, καίΠδq {τη t1XcQOV tjδη 80 πέντε των κατα -Β-άλατταν ΠQαγμάταιν δλοσχεQως &φεt1τηκότες διά τε τας: πεQιπετείας κα! δια το πε-

82

BELLUM ΡυΝΙΟΟΜ 1.

πείtt,f}αι δι' αfπών τών πεζικών δυνάμ,εων Κl!ινEίν 69. πόλΕμ,ον, τόΤΕ ttvvoQrovorEf: ofJ προχωρούν ιxfn:otf: oroiJQyov κατα 'tO.Vf: έκλογΙιJμ,ΟVf: κα� fLιXltttorιx δια την τόλμαν τού τών Καρχηδονίων fιYEfLQvof:, έκριναν το τρίτον ιΧντιποι'fjιJαtt,f}αι τών έν orιxif: ναvτικαίf: δυνά- 5 3 μ,ειJιν έλπίδων, {ιπολαμ,βάνΟVΤΕf: δια τ.ηf: έπιvοίαf: ταύτηf:, ΕΙ "ιxtQCrof: ΙΧψαιντο τ.ηf: έπιβολ.ηf:, fLQvrof: �ν of5τrof: π{ραf: έπι,f}Είναι τφ πολέμ,φ ttvμφ{ρον. δ 4 κιx� or{lOf: έποίησαν. το μ,�ν γαρ πρώτον έξΕχάιρη­ ιJαν τ.ηf: ,f}αλάττηf: Εl'ξανΤΕf: 'tOif: έκ τ.ηf: τύχηf: ιJυμι- 10 πτάιμ,αιJιν, το δ� δΕύτΕρον έλαττω,f}{νΤΕf: τΥ ΠEΡ� τα 6 Δρ{πανα νaυμ,αχίψ τόΤΕ δ� τρίτην έποιούντο ταύ­ την την έπιβολ'fjν, δι' fif: νικ'fjιJανΤΕf: κα! τα ΠEΡ� τον 'Έρvκα ιJΤQατόπεδα τών Καρχηδονίων άποκλΕί­ ιJιxvorEf: τ.ηf: κατα ,f}άλατταν χορηγίαf: τ{λΟf: επ{,f}ηκαν 15 6 orotf: 8λΟΙf:. �ν δ� orfjf: επιβολ.ηf: το πλΕίον ψυχο­ μαχία. χορηγία μ,�ν γαρ ofJX {ιπ.ηΡΧΕ ΠΡΟf: την πρό­ ,f}IJtttv εν 'tOif: "otvoif:, ofJ μ,ην άλλα δια την τών πρoειJτάιτων ιΧνδρών Elf: τα κοινα φιλοτιμαν κα� 7 γΕνναιότητα πρOιJΕvρ{,f}η ΠΡΟf: την ιJυντ{λEιαν. κατα 20 γαρ orCtf: τών βίων ΕfJκαιρίαf: "a,f}' ενα κα� δύο κα� orQEif: {ιφίιJταντo παρ{ξειν ΠΕντ'fjρη κατηρτιttμ{νην, 'l1. έφ' φ την δαπάνην κομ,ιούνται, κατα λόγον τών 8 Π(Jαγμάτων Π(J οχω (Jη σάv�ων. τφ δε τοιούτφ Τ(Jόπφ oraX{rof: §orOtfLΙXιJ,f}{vorrov διαΚοι1ίων πλοίων πεντη(J L- 25 κών, ων εποι'fjιJαvτο την ναυπηγίαν Π(JΟf: [πα(J ιi­ δειγμ,α] την τού 'Ροδίου ναύν, μετα ταύτα ιJτρατη­ γον καταιJτΨtαVΤΕf: ΓάΙ:ον Λυτάτιον εξ{ΠlJμ,ψαν ιΧρδf: κα! παραδόξΜf: έπιφανε�� 9 χομ,{νηf: τ.ηf: ,f}lJQlJCIXf:. 'tOif: κατα τ1}ν ΣΙΚlJλtα,ν τόποις τόν τε ΠlJΡ� τα Δρέ- 50 πα,να λιμ,{να κατέι1χε κα,� 'tOVf: περ� το ΛιλύΡαιον 2 τΟν

POLΥΒ. mSTOR. Ι 69.

60.

83

8ρμους, παντος &νακεχωρηκ6τος εΙς την οΙκε{αν τού των Καρχηδονίων ναυτικού. �υι1τηι1άμενoς δΒ περ� 10 την lν τοίς Δρεπάνοις π6λιν εργα κα� τ&λλα προς την πολιορκ{αν παραι1κευαι1άμενος , ίΧμα μεν ταύτrι δ πρΜεκαρτέρει τα δυνατα ποιων , ίΧμα δε προορώ- 1 1 μενος την παρουι1ίαν τού Καρχηδονίων ι1τ6λου κα� μνημονεύων της εξ άρχης ΠΡΟ,f}έοεως 8τι μ6νως 70. δύναται δια τού κατα ,f}άλατταν κινδύνου κρίι1εως τα ολα τυχείν, ουκ άχρε.ίον ουδ' άργον εϊα γίνε-

10

(J,f}at τον χρ6νον, άλλ' άν' έκάστην ήμέραν &ναπείραι;; 12

κα� μελέτας ποιων τοίς πληρώμαι1ιν οΙκε{ως της επιβοΜίς τl1 τε λοιπfj τjj κατα την δίαιταν επιμε­ λείlf ΠΡΟ6καρτερων &,f}λητας &πετΕλεσεν προς το προκε{μενον εν πάνυ βραχεί χρ6νφ τους ναύτας. J5 Ο{ δε Καρχηδ6νιοι , παρα την -όπ6νοιαν προσ- 60 πει16ντος α1'ιτοίς τού πεπλευκΕναι 6τ6λφ τους 'Ρω­ μαίους κα� πάλιν &vτιποιείι1,f}αι της ,f}αλάττης, παρ­ αυτίκα κατήρτιζον τας ναύς , κα� πληρώι1αντες οί- 2 του κα� των &λλων επιτηδείων εξέπεμπον τον ι1τ620 λον, βουλ6μενοι μη δεν ελλείπειν τα περ� τον 'Έρυκα ι1τρατ6πεδα των άναγκαίων. κατέι1τηfiαν δε κα� 3 ι1τρατηγον επ� της ναυτικης δυνάμεως 'Άννωνα ' δς &vaX,f}c�g κα� κατάρας επ� την Ίεραν καλουμένην νησον ει1πευδε τους πολεμίους λα{Των διακομισ,f}fjt5 "ο:ι προς τον 'Έρυκα κα� τας μεν &γορας &πο,f}s­ (J,f}at κα� κουφίσαι τας ναύς, πρΜλαβων δ' επιβά­ τας Εκ των μισ,f}οφ6ρων τους επιτηδε{ους κα� Βάρ­ 'ί'2.καν μετ' αυτων, ο{iτως συμμίι1γειν τοίς -όπεναντ{οις. δ δε Λυτάτιος ι1υνε�ς την παρουι1{αν τών περ� τον 4 $/)'Άννωνα κα� ι1υλλογΙι1άμενος την επ{νοιαν αiJτωv, άναλαβων άπο τού πεζού ι1τρατεύματος τους άρ{-

84

BELLUM PUNICUM Ι.

dτους {Χνδ(μις ΕπλΕυσΕ ΠQος την Λίγούσσαν vfjtfov ΠQΟ τού Λιλυβαίου ΚΕιμένην. κ&νταύ.&α παQα­ καλέσας τα ΠQέποντα τφ "rxLQrji τας δυνάμΕις δι­ ΕσάφΕΙ το ις κυ{JΕQνήταις ως έσομένης Είς την «iJQΙOV 6 ναυμαχίαι;. -δπο δ� την Εω.&ιν7)ν, tjδη 'tfjr; i}μέQας 5 iJπoφαινoύσης, δQων τοις μ�ν έναντίοις φΟQον {ΧνΕ­ μον καταQQέοντα "rxt λαμΠQ6ν, σφίσι δ� δυσΧΕQη γιν6μΕνον τον &νάπλονν ΠQος &ντίον το πνΕύμα, κοίλης καΙ 'tl?fXXECrxg οiJσης της .&αλάττης, το μ�ν 7 ΠQωτον διηπ6ρει τί δΕ;: XQijtf'&at το;:ς παΡΟύσι. συλ- 10 λoγι�6μEνoς δ' ως έαν μ�ν παQα{Jάλληται ΧΕιμωνος i)ντος, προς 'Άννωνα ΠΟΙψ1Εται τον &γωνα καΙ ΠQος α-ότας τας ναυτικας δυνάμεις καΙ προς έτι γέμοντα 8 τα dκάφη , έαν δ� τηρων Ε-όδίαν καΙ καταμέλλων ltltf'Y διiiQαι, καΙ dυμμ;:ξαι τοις tfΤQατοπέδοις τοVς 71. πολΕμίους, ΠQός τι; τας ναύς Eiικινήτoυς καΙ ΚΕκου­ φισ.μ,ένας &γωνΙΕιται ΠQ6ς ΤΕ τους &l?ίστους {ΧνδQας των έκ τού ΠΕtού σΤl?αΤΕυμάτων, το δΕ μέγιστον, προς την Άμίλκου τόλμαν, 1jr; oM�ν ην τότε φο9 βΕραιΤΕρον ' δι6ΠΕl? ΕΚQινε μη παρείναι τον ένΕστωτα 20 καιρόν ' συνιδαιν δε τας των πολΕμίων ναύς {tfτιο10 δρομούtfας &ν7)γΕΤΟ μΕτα tfποvδης. των δ� πληρω­ μάτων Ε-όΧΕρως &ναφΕρόντων τον κλύδωνα 't'«ig Ε-όΕξίαιι;, ταχέως έπΙ μίαν έκτείναι; ναύν &ντίΠf!ωQ61 Qov κατέtfτηdε 't'org πολΕμίοις τον στόλον. 0& δΕ 25 ΚαQχηδόνιοι κατιδόνΤΕς τον διάπλουν α-ότων Πf!Ο­ κατέχοντας τους 'Ρωμαίους, κα.&ΕλόμΕνοι τους &στους καΙ παQακαλέdανΤΕς κατα ναϋν ίfφiiς αiιτoυς dvvτης δ' δκατΙρων πα€!α­ 2 έβαλλον τσΕς iJπE'PαντίOις. dΚΕ'ι.Jfjς την lvamtav lχούdης δ'ιά3-Εdιν τΥ ΠE€!Ι 't'ιx 3Ο Δρέπανα 'Υενομ{ν'Υ VΙXVΜΙXlitt, καΙ το τέλος Jκατέl?ΟΙf: Ι) την

POLYB. HlSTOR. Ι 60-62.

85

της μάχης εΙκότως έναντίον &πΙβη. 'Pωμαίo� μεν 3 γιψ τήν ΤΕ ναυπηγίαν μετειλήφεσαν κα� τα {JιXQf} 73. πάντα XUJQ�g τών ΠQος η}ν ναυμαχίαν έπιτηδείων lξετέ,f}ειντο ' τά τε πληQώματα συγκεΚQοτημiνα δια5 φiQουσαν α(,τοίς την XQctav παQείχετο , τούς τ' έπιβάτας κατ' έκλογην f1VOQag &παQαχωQήτους έκ τών πεζικών ι1ΤQατοπέδων εΙχον. πεQ� δε τούς 4 KaQXfJoovtOvg τ&ναντία τούτοις {mijQlCV. αϊ μεν ιΥιψ νήες ιΥέμουσαι δυι1ΧQήιιτως διέκειντο ΠQος τον 10 κίνδυνον, τα δε πληQώματα τελέως ην &νάσκητα κα� ΠQος xaLQOV έμβι:βλημΙνα, τα δ' lπιβατικα νεο­ σύλλογα κα� ΠQωτόπειQα πάσης κακοπα,f}είας κα! παντος δεινού. δια γαι! το μηδέποτ' ((ν έτι τούς [) 'Ρωμαίους έλπίσαι της ,f}αλάττης &ντιποιήσασ,f}αι 15 καταφQονήσαντες ώλιγώQΟVV τών ναυτικών δυνά­ μι:ων. τοιγαQούν /Χμα τφ συμβαλείν κατα πολλα 6 (LiQf) τής μάχης έλαττούμενοι ταχέως lλείφ,f}ησαν, κα� πεντήκοντα μεν α(,τών ναύς κατΙδυσαν, εβδο­ μήκοντα δ' [άλωσαν α.vτανδQΟΙ· το δε λοιπον πλή- 't 20 ,f}O!; lπαQάμενον τους [(iτοvς κα� κατουQωσαν av,f}Lg άπεχώQΕι ΠQος την 'IEQ'Llv νησον, ε(,τυχώς κα� πα­ Qαδόξως (έκ) μεταβολης α-ι)τοίς ΠQος τnν δέοντα και- 72. QOV" τού πνεύματος συνεQγήσαντος. Ό μεν ουν τών 'Ρωμαίων σΤQατηγος άποπλεύ- 8 25 δ"ας 'ltQOg το Λιλύβαιον κα� τα 6ΤQατόπεδα πεQ� την τών αlχμαλώτων πλοίων και τών σωμάτων οΙκονο­ μίαν έγίνliΤΟ, μcγάλην ουιιαν ' 0(, γαι! πολύ των (LVQtrov έλliιπε σωμάτων τα ληφ,f}iντα ζωγQί� κατα­ τον κίνδυνον. 30 ot δε ΚαQχηδόνιοι, ΠQΟι1πεδ"ούσης α(,τοίς άΠQΟι1- 62 δοΧήτως της ηττης, ταίς μεν δQμαtg κα� ταίς φ,λα�

86

BELLUM PUNICUM Ι.

τιμίαις &:κμή1l ετοιμοι πολεμείν ήσαν, τοίς δ� λογι(1μοίς Εξηπόι,>ουν. 01Jτε γαρ χορηγείν Ετι ταίς Ιν τfj Σικελίq. δυνάμΕσιν οΤοί τ' ήσαν, κρατούντων της &αλάττης τών 1JΠΕναντίων' &:πογνόνΤΕς δΕ ταύτας κα� προδόται τρόπον τινα γΕνόμΕνοι, ποίαις xερσ�ν 5 8 η ποίοις -rιγEμόσιν πολεμήσΕιαν oiικ Είχον. διόπει,> όξέως διαπεμψάμενοι προς τον Βάρκαν ΙπέΤΡΕψαν έκείνφ ΠΕΡΙ τών 6λων. δ δ� και λίαν έποίησΕν 74. 4 Εργον -rιγεμόνoς &:γα&ού και φρονίμου. μέχι,>ι μΕν γαρ δκ των κατα λόγον ήν τις έλπις δν τοΙς 1Jποκει- 10 μένοις, oiιδEν των παραβόλων η δΕινών δοκούντων Εlναι παι,>lλΙΠΕν, άλλα πάσας ταί: τού νικάν Ιν τφ πολεμΕίν Ιλπίδας, εί καί τις &λλος -rιγEμόνων, Εξ5 ήλCΓξεν. Ιπειδή δΕ περιΙστη τα πράγματα, και τώ1l κατα λόγον OiιδEν Ετι κατελΕίΠΕΤΟ προς το σΦ�ειν 15 τούς 1Jπoταττoμlνoυς, πάνυ νουυΕχώς καΙ πι,>αγματι­ κως ΕΙ'ξας τοίς παρούσιν ύπΕρ σπονδών καΙ διαλύσεων τού γαρ α{ιτού νομιστlον 6 έξαπΙστελλΕ πρεσβΕυτάς. iιγεμόνoς εΙναι το δύνασ&αι βλlΠEιν τόν τε τού νι7 κάν, δμοίως δΕ και του τού λΕίπεσ&αι καιι,>όν. τού 20 δΕ Λυτατίου προ&ύμως δΕξαμένου τα παρακαλού­ μενα δια το συνειδέναι τοϊς σφετέροις πράγμασι τε­ τρυμένοις και κ&μνΟVdιν l1δη τφ πολέμφ, συνέβη τέλος έπι&είναι τ1Ί διαφοι,>C# τοιούτων τινών συν&η8 κων διαγQαφεισων' "Επι τοίσδε φιλtαν εΊναι Και,>- 25 "χηδονίοις και 'Ρωμαίοις, έαν και τφ δήμφ τών ,,'Ρωμαίων συνδοκΏ. έκχω(Jείv Σικελίας ιΧπάdης "Κα(Jχηδονίοvς και μή πολεμείν Ίέ(Jωνι μηδ' έπι­ "φΙι,>ειν 6πλα ΣVρακot1ίOις μηδΈ τών Σvι,>ακot1ίων 73. άπoδoVναι Κα(Jχηδονίοvς 'Pωμa{oις 80 9 "συμμάχοις. "χω ρις λύτρων Ε1παντας τούς αίχμαλαιτους. &:ι,>γυ2

POLYB. HISTOR. Ι 62. 63.

87

"ρίου κατενεγκείν Καρχηδονίους 'Ρωμαίοις έν ετεσιν "εΙ"οσι δισχίλια κα� διακ6σια τάλαντα ΕiJβοϊκά." τούτων δ' Επανενεχ&!ντων εΙς την 'ραιμην, oiJ 63 προσεδέξατο τας f1vν&ήκας δ δήμος. &λλ' έξαπδ έf1τειλεν l1νδρας δέκα τους Eπιeικεψoμένoυς {)περ τών πραγμάτων. οϊ κα! παQα1'εν6μενοι τών μεν 2 ολων ούδεν ετι μετέ&ηκαν, βραχέα δε πρoeιεπέτειναν τους Καρχηδονίους. τ6ν τε γαρ χρ6νον των φ6ρων 3 Εποίηι1αν ημΙ6υν, χίλια τάλαντα πρoeι&έντες, τών 10 τε νήeιων Εκχωρείν Καρχηδονίους πρoeιεπέταξαν, οσαι μεταξυ τής 'Ιταλίας κείνται και τής Σικελίας. Ό μεν oi'Jv 'Ρωμαίοις κα� Καρχηδονίοις συ6τας 4 'ί5 . περι Σικελίας π6λεμος ΕπΙ τοιούτοις και τοιούτον έ6χε το τέλος, {τη πολεμη&εις εΙ"Ο6ι και τέτταρα 15 f1VVElιXιg, π6λεμος αιν i;μείς Ι'6μεν &κοΥ μα&6ντες πολυχρονιαιτατος και 6υνεχέ6τατος και μέγΙ6τος. Εν fi φ χωρις τών λοιπών &γαιναιν καΙ παρασκευών, κα&­ άπερ εΙ'πομεν &.ναιτερον , απαξ μεν οΕ 6υνάμφω πλείΟ6ιν· η πεντακοσίοις, πάλιν δε μικριΡ λεί1tΟV6ιν , 20 Επτακοσίοις σκάφε6Ι πεντηρικοίς έναυμάχησαν προς &'λλήλους. &.πΙβαλ6ν γε μην 'Ρωμαίοι μεν Εν τιρ 6 πολΕμιΡ τούτιΡ πεντήρεις μετα τών Εν ταίf] υαυα­ γίαις διαφ&αρεισών εΙς Eπτακoeιίας, Καρχηδ6νιοι δ' sig πεντακοσίας. αι6τε τους &αυμάζοντας τας Άν- 7 25 τιγΏνου και Πτολεμαίου και Δημητρίου ναυμαχίας και τους 6τ6λους εlκ6τως (1ν περι τούτων Ε6τορή­ σαντας έκπεπλήχ&αι την {)περβολην των πράξεων. εί δέ τις βουλη&είη 6υλλOγίeια6&αι την διαφοραν 8 τών πεντηρικών πλοίων προς τας τριήρεις, αΙς οϊ 30 τε Πέρeιαι προς τους 'Έλληνας και πάλιν Ά&η ναίοι και Λακεδαιμ6νιοι προς &λλήλους έναυμάχουν, οiJδ'

88

BELLUM PUNICUM Ι

ttv κα.3'όλου δυνη.3'είη τηλικαύτας δυνάμεις cfJ(!Efv 9 lv .3'αλάΤΤTJ διηγωνισμΙνας. έξ ιhν δijλον το π(!ο­ τε.3'εν ήμίν έξ α(!χijς αις oiJ τύΧTJ 'Ρωμαίοι, κα{}άπε(! Ενιοι δοκούσι των Έλλήνων, oiJIt' α&ομάτως, αλλα κα� λίαν εΙκότως Ιν τοιούτοις xrxl τηλικούτοις ΠQάγ- 5 μασιν Ινασκή'ι1αντες oiJ μόνον lπεβάλοντο τfj 't'iiJv 74:. ολων -fJrCELovtq. και ItVVM't'ECq. τολμη(!ως, αλλα xrxl 64 xrx{}Cxov't'o τijς προ{}Ιοεως. xal τί δήποτ' έση το αΙ'τιον, απο(!ήοαι τις lΧν, o't'L κεκ(!ατηκότες των ολων xal πολλαπλασίαν lfχοV't'cς fJπε(!OXην νύν η ΠQόσ{}εν 10 oi)τ' αν 1ιληQωσαι τοσαύτας ναύς 01)'t" αναπλεύσαι 2 τηλικούτοις σ't'όλοις δυνη{}είεν ; oiJ μην αλλ α πε(!l μΕν ταύτης τijς &πορίας σαφως lξΙσται τας αΙτίας κατανοείν., σταν lπl την lξήγησιν rxiJ't'iiJv τijς πολι­ τείας Ifλ{}ωμεv · -όπε(! ης oiJ{}' ήμίν lν πα(!Ι(!γφ �η- 15 τέον 01)'t'ε τοίς ακούουσιν α(!γως πρσσεκτέον. το 3 μεν γα(! .3'έαμα καλόν , σχεδον δ' · αις έπος εΙπείν lΧγνωστον εως 't'OiJ νύν χά(!ιν των περl αiJΤijς συγοΙ μεν γαρ ήγνοήκασιν, οΙ δ' ασαφij 4 γεγ(!αφότων. 76 . δ και τελέως αvωφελij πεποίηνται την lξήγησιν. πλην 20 Εν γε τφ π(!οει(!ημένφ πολέμφ τας μεν των πολι­ τευμά't'ωv &μφοτΙρων προαιρΙσεις lφαμίλλους εi5(!OL τις ιtν γεγενημένας oiJ μόνον 't'αίς lπι{Jολαίg άλλα και ταίς μεγαλοψυχίαιg, μάλιστα δε τfj πεQΙ των 6 πρωτείων φιλοτιμίq., τούς γε μην lΧνδρας oiJ iLLXQip 115 πολλφ δε γενυαιοτέQουg Ιν παν't'l 'ΡαΙμα{ους ' 7)γεμόνα δε xrxl γνιrψrι xal τόλμrι .3'ετέον &ριστον 'Δμίλκαν των τότε γεγουέναι τον BιXQxav lπικαλούμενον, πα­ τέρα δε "ατα- φύdιv 'Δννίβου τού μετα ταύτα πο80 λψήσαντος 'Ρωμαίοις. 65 Μετα δε τας διαλύσεις ΤΙΚύτας Ιδιόν τι και πα�

POLΥΒ. HISTOR. Ι 63-66.

89

(Ιαπλήσιον &μφοτέροις συνέβη πα.fJ'εlv. Eξε�έξατo 2 γα!! πόλεμος έμφύλιος 'Ρωμαίους μεν δ Π(Jος τονς Φαλίσκους καλουμένους, δν ταχέως κα! συμφε(Jόvτως έπετέλει1αν, έν όλίγαις ήμέ(Jαις έγΚ(Jατείς γεν6μενοι 5 τής πόλεω� α.vτων, ΚαQχηδοvίου� δ� κιχτα τον ιxv- 3 τον καΙQΟV OV μΙΚ(Jος OVo' εvκιχτιχφ(Jόvητος δ Π(Jος τoυ� ξ{νoυ� κιχ! τους 1VofLdoιx� κιχ! τoυ� �μιx τού­ τoι� ιΧποστάντιχς Λίβυιx�, Εν Φ πολλους κιχ! μεγά- 4 λους vπομείνιχντε� φόβoυ� τ{λo� oV μόνον -όπερ τή� 10 xώριx� Εκινδύνευσιχν, &λλα κιx� πε(JΙ σφών ΙX.vτι'bν κιχ! τού τiί� πιxτρίδo� Eδάφoυ�. EΠ� δ� τον πόλεμον Ι) τούτον έΠΙι1τήσιχι μεν &ξιον δια πλείoυ� ιxΙτίιx�, ΕπΙ κεφΙΧλΙΧίου δ� κιχ! δια βριχχέων ιx.vτoύ ποιήσιχσ.fJ'ΙΧΙ 75. την Eξήγηιrιν κιχτα την έξ &ρχης πρό.fJ'ει1ΙV. τόν τε 6 15 γαρ παρα τοίς πολλοίς λεγόμενον &ιrπoνooν πόλε­ μον, τίνα φύσιν έχει καl OLd.fJ'EqLV , μάλιι1Τ' &ν τις Εκ τών τότε γεγονότων έπιγνοίη , τούς τε χρωμέ- 1 νqvς μισ.fJ'οφορικαίς δυνάμεσι τίνιχ δεϊ: προορίi.σ.fJ'ΙΧΙ κιχ! φvλάττεσ.fJ'ΙΧΙ μιχκρό.fJ'εv, ένιχργέστιχτ' ΙΧν Εκ τή� 20 τότε πε(Jιιrτάσεως ι1υv.fJ'εωρήι1ειεvι προς δε τoύτoι� τί διαφ{ρει κιχ! κατα πόσον tj.fJ'η ιrύμμικτα κα! ράρ­ Ριχριχ τών Εν πιχιδείιχις κιx� νόμoι� κιχ! πολιτικοϊ:ς έ.fJ'εσιv έκτε.fJ'ριχμμέvωv · το δε μέγιστον , τας ιχΙτίιχς 8 Εκ των Εν έκείνοις τοίς κιxιρoϊ:� πεΠQιχ'}.ιμ{vων κιχτιχ77. νοήσειεν, δι' &ς δ κιχτ' Άννίραν συν{στη 'Ρωμιχίοις κα� Καρχηδονίοις πόλεμος. -δπερ ο-δ δια το μη μό- 9 νον παρα τοίς συγγραφεύιrιν, &λλα κα� CaQft τοίς πεπολεμηκόι1ιν έτι νύν &μφιιr(Jητείσ.fJ'αι τας αΙτίας, xρήιrιμόν έση την &λη.fJ'ιvωτάΤ1/V παριxιJτηoαι διά30 ληψιν τοϊ:ς φιλομα.fTούl1ΙV. 'Ως γαρ {Tίi.ττoν ·έπιτελεσ.fTεισώv των προειρημι!- 66

90

BELLUM POENORUM AFRlCUM.

νων διαλύ6εων &ποκατέ6τηι1ε τα� περ� τον 'Έρυκα δυνάμει� εΙ� το Διλύβαιον δ Bάρκα�, ciJ.f}lro� α-ό­ τo� μ�ν &πέ.f}ετο την άρχήν, δ δ' EΠ� τη� πόλεως ι1τρατηγo� Γέι1κων Εγίνετο περ� το περαιοvν 'tOV� 2 ι1τρατιώτα� εΙ� την Διβύην. πρoι·δόμενo� δ� το 5 μέλλον Eμφρόνω� Eνεβίβα�ε κατα μέρη διαιρων α-ό8 'tov� κα� διαλείμματα ποιων τή� Eξαπ{)ι1τoλή�, βου­ λόμενo� &να6τροφην δι�όναι τoί� Kαρxηδoνίoι� εΙ� το 'tov� καταπλεύι1αντα� κα� μΙ6.f}οδοτη.f}έντα� τα ΠΡΟ60φειλόμενα των όψων(ων φ.f}άνειν .άπαλλαττο- 18 μEνoυ� Εκ τη� Kαρxηδόνo� εΙ� την οΙκείαν πρ�ν 11 4 ΤΟV� έξή� περαιoυμένoυ� Επικαταλαβεϊ:ν. δ μΒν o.(;v Γέι1κων Exόμενo� ταύτη� τή� Eννoία� οi)τω� EXE(Qt�E δ τα κατα την ΕξαΠΟ6τολήν. ο! δ� Καρχηδόνιοι τα μ�ν ο-όκ ε-όπορούμενοι χρημάτων δια τα� προγεγε- 15 νημένα� δαπάνα�, τα δΕ κα� πεπεΙι1μένοι παραιτή­ ι1ει1.f}αι 'tOv� μΙι1,fTοφόflΟV� μέρo� τι των προσοφειλο­ μένων όψων(ων, Εαν κα� 6υνα.f}ΡΟ(ι1ω6ι κα� δέξων­ ται πάντα� εΙ� την Καρχηδόνα, παρακατείχον Εκεε ΤΟV� καταπλέoντα� δια ταύτην την Ελπίδα. κα� ι1υν-'ί6. 6 εΤχον Εν 'tfj πόλει. γινομένων δ� πλειόνων &δικη­ μάτων κα� νvκτωρ κα� lLC.f}' i]μέραν, το μ�ν π(!ωτο'fl -όπιδόμενοι τόν iSχλον κα� την 6υμβα(νουι1αν &κ(!α­ ι1ίαν ήξίω6αν 'tOV� ήγεμόνα�, E�� (Χν Ετοιμαι1.f}fj μ�ν τα κατ� τα� ι1ιταρx(α� α-ότoΤ�, ΠΡ06δέξωνται 25 δε τoυ� &πoλειπoμένoυ�, &να.χωρηι1αι πάvταg εl!: τινα πόλιν την ΠΡΟι1αΥσρευομένην Σίκκαν, λαβόν7 τα!: εΙ� τα κατεπε(γοντα χρυ60ϋν εκα6τον. ΠΡΟ:Β'ύ­ μω� δΕ 6υνυπακουι1,χντων προς την έξοδον κα� 'ί8. βουλομένων α-ότοv καταλΙΠ9.ίν τας &ποσκευ,χς, ua.f}- 80 άπερ κα! τον πρωτον χρόνον {ιπήρχον, ιb� .f}αττον

POLYB. HISTOR. Ι 66. 67.

91

Εσομlνηf: tfjf: Επανόδου ΠΡΟf: τους όψωvιασμούf:, &1'rovLCJVtEf: ο{ Καρχηδόνιοι μ,ή ποτε δια χρόνου πα- 8 ρα1'ΕγοvόΤΕf:, κα� 'tLνSf: μ,�ν τ{κνων ένιοι δ� κα� γυναικών {μ,είΡΟVΤΕf:, ot μ�ν oiJx Εκπορευ-&ώσι το δ παράπαν, ot δ' Εκπορευ-&{ντες αtι-&ις &νακάμπτωσι '1tQOf: ταύτα , κα� τφ τοιούτφ τρόπφ μηδ�ν ήττον &δίκη μα γίνηται κατα την πόλιν, ταύτα προορώμε- 9 νοι μετα πoλλη� &πεχ47εία� oύδαμώ� βoυλoμ{νoυ� τoυ� &ν-&('ώπoυ� ήνάγκασαν τα� &πoσκευα� με-&' 10 αύτών άπαγα1'εΙ:ν. οί δε μΙι1fTοφ6ροι 6vνaVaxfTtv- 10 τε� είς την Σίκκαν κα� δια πολλού χρόνου τετευ­ χότε� &ν{ι1εω� και' σxoλη�, 8περ &φυ{στατον -δπάρ­ χει ξενικαl'ς δυνάμεσι και' ι1χεδον ώς ε{πεl'ν &ρχη1'01' και' μόνον αΙ'τιον γίνεται 6τά6εως, διηγον 15 &δεώς. ίΧμα δ� Ρl7fTυμούυτες, τιν�ς μ�ν αiJτώv έξε- 1 1 λoγί�oντo τ α ;rροσοφειλόμενα σφίι1ι τών όψωνίων έπ/' το πλεl'ον και' ι1υγκεφαλαιούμενοι πολλαπλάσια τώυ κα-&ηκόντων ταύτ' εφασαν δεl'v &παιτεl'v τους Καρχηδονίους ' πάντες δ' &ναμιμνησκόμενοι τών 12 20 έπα1'Υελιών, dιν ο{ οτρατηγο/' κατα τους έπισφαλεl'ς τών καιρών παρακαλούντες σφα.ς έπεποίηντο, μεγά­ λας είχον έλπίδας και' μεγάλην προσδοκίαν της έσο­ μ{νης περι αiJτους έπανορ-&ώσεως. διόπερ ίΧμα τφ 67 ι1υλλεχfTηναι πάντας είς την Σίκκαν, και' παραγενό25 μενον ':Αννωνα 1:01' iJπάρχoντα στρατηγον έν 'tf1 Λιβύτι τότε τών Καρχηδονίων μη οίον τας έλπίδας και' τας έπαγγελί/Jς έκπληρούυ, &λλα 'toiJvaνtloν λέγοντα το βάρος τών φόρων κιx� την κα-&όλου '1'1. οτενοχωρίαν της πόλεως lrXEtqcl'ν παqαιτεl'σ-&αι 30 μ{�oς τι τών έξ δμολόγου πqοσοφειλομ{νωv όψω­ νίων, εiJ-&{ως διαφοqα και' 6τάσις έγεννα.το xal συν- 2

92

BELLUM POENORUM AFRICUM.

δQομιχ� συνεχβς έγίνοντο, ποτε μΕν κατα γέVΗ, ποτ"/; δ' δμού πάντων. ως δ' (Χν μή{)' δμοε{}νών μή{}' δμογλώττων VΠΙΧQχόντων, �ν &μιξίιχς κιx� {}ΟQύβοv κιx� της λεγομένης τύQβη� πΜίQε� το σΤQιχτόπεδον. 19. 4 ΚΙΧQχηδόνιοι rιXQ &ει ΧQώμενοι ποικίλιχις και μι- 5 σ{}oφo(μκα7:� δυνάμεσιν, ΠQος μΕν το μη ταxέω� συμ­ φQονήιrαντιχ� &πει,fFείν μηδε δυσκαταπλήκτoυ� εΙναι τoί� ήγoυμένoι� όQ{}ώ� στoxά�oνται, ποιούντες έκ δ πολλών γενών την δύναμιν, ΠQΟ� δε το γενoμένη� όQγη� 11 διαβoλη� 11 στάσεως διδάξαι και ΠQαiJναι 1!) κα� μετα{}ε7:ναι τoυ� ήγνοηκότας δλοσχεQώς &ι1τοOfJ rιXQ οΤον &ν{}Qωπ{νΥ ΧQησ{}αι κακίο/­ 6 χούσιν. συμβαίνει τας τοιαύτας δvvιΧμεις, 8ταν ΕΧπαξ εΙς όQγην και διαβολην έμπέσωσι ΠQό� τινας, &λλ' &πο­ {}ηQιούσ{}αι το τελευτα7:0ν και παQαστατικην λαμ- 15 7 βάνειν διιΧ{}εσιν. 8 κα� τότε σvvέβη γενέσ{}ιχι πε�ι ιxfJτoύ�· ήσιχν raQ ο! μΕν ''ΙβηQες, ο! δε Κελτοί, τινε� δε Διγυστίνοι και BιxlLIXQC't�, oiJ" όλίγοι δε μιξέλληνες, Φν ο! πλείους αfJτόμολοι και δούλοι · 8 το δε μέγιστον μέQΟ� αfJτών ήν Δίβυε�. διόπε!! 200 oi}τ' έκκλησιάσαι σvνα{}Qοίσαντα π&ντα� δμού δυ­ νατον ήν οi$τ' ΙΧλλην ΟfJδεμίαν EVQιItJ{}ιxt ΠQος τούτο 9 μηχανήν. πώ� rιXQ ο Τόν τε ; τον μΕν rιXQ σΤQατηγον εΙδέναι τιΧς έκάστων διαλέκτoυ� &δ'ύνατον· διιΧ πλειόνων δ' έQμηνέων έκκλησιάζειν, ΕΧμα τεΤQάκις 25και πεντάκις πεQΙ ταfJτού λέγοντα ΠQάγματο�, σχε10 δον ως εΙπε7:ν ετι τού ΠQόσ{}εν &δvνατώτεQον. λοι­ πον .ην δια τών ήγεμόνων ποιείσ{}αι τα� &ξιώδΈις και παQακλήσει�· οπε", έΠΕιQατο τότε συνεχώς ποιε1:ν 1 1 [δ] '�ννων. &κμην δΕ κα� τoύτoυ� συνέβαινεν lt μΕν 80 oiJ" αlfJ{}ιΧνεσf1'αι των λεγομ{νων, lt δε κα! ι1υναι8

POLYB. mSTOR. Ι

67. 68.

93

ν{σαντας Ενίοτε τφ t1τρατηγφ τ&ναντία προς τουι: :πολλους &ναγγ/λλειν, τους μ�ν δι' lf.γvοιαν, τους δε δια κακίαν ' Εξ αιν �ν &σαφείας, &πιστίας , &μι­ ξίας απαντα πλήρη, προς γαρ τοίς lf.λλοις φοντο 12 5 κα� τους Καqχηδονίους Επίτηδες τους μΕν εlδόταg 78. (Jτqατηγουg τας γεγενημ/νας 'Χρείας κατα Σικελίαν έξ αύτων κα� πεποιημ/νους t1φίσι τας έπαγγελίας ούκ Εξαποστ/λλειν ώς αύτούς , τον δε μηδενι τού­ ταιν παΙ,Jηκολοv{tηκότα τ&VτOν έκπεπομφΕναι, τ/λος 13 10 δ' ovv &παξιώο-αντες μΕν τον 'Άνναινα , διαπιιtτή80, 6αντες δε τοίς κατα μ/Ι,Jος ήγεμόιιιν, ΕξοργΙ(f{t/ντες δε προς τους ΚαΙ,Jχηδονίοvς WΙ,Jμηt1αν πqοs την πόλιν ' και κατεffτρατοπ{δεvιtαν &π/χοντες ώς &ν έκατόν και είκOffΙ f1τάδια τής Καρχηδόνος 'EΠ� τφ 15 καλουμ/νφ Τύνητι, πλείους 5ντες τών δΙι1μvqίαιν, ot δε Καρχηδόνιοι τότε προ 6φ{tαλμών Ελάμβα- 68 νον την airrwv lf.γνοιαν, στ' .ην ούδεν 5φελος, με- 2 γάλα μεν γαΙ,J ημαρτον, είς ενα τόπον ά{tροίt1αντες ΤOffούτο πλfj{tος μΙ(f{tοφόραιν , έχοντες ούδεμίαν 20 Ελπίδα πολεμικής χρείας έν ταίς πολιτικαίς δυνά­ μει1b' τούτου δε μείζον έτι, προ/μενοι τα τ/κνα καΙ 3 τας γυναίκας και t1vv τούτοις τας &ποt1ΚΕvάς' ο'[ς 'ξήν δμήΙ,Jοις χρηι1αμ/νους &ι1φαλ/σΤΕρον μ�ν αυ­ τους βοvλεύι1αff{tαι ΠΕqι των υποπιπτόνταιν, εύπΕι25 {tει1τ/ροις δ' έΚΕίνοις XI,Jfjt1{tfXt ΠΙ,Jος τΟ παρακαλού­ μΕνον, oV μην άλλα και καταπλαγ/νΤΕς την στρα- 4 τοπεδείαν παν ύπ{μΕνον, σπουδάζονΤΕς lξιλάt1α(f{tαι την όργην αύτων, και τάς ΤΕ τώ1Ι έπιτηδΕίαιν &γο- 5 qιXr; έκπ{μποντες δαψιλΕίς Επώλουν, κα{tως Εκείνοι 30 βούλοιντο και τάΤΤΟΙΕν τας τιμάς, τών τε τr,ς. γΕ­ ρoυιtίας &εί τινας ΕξαΠ{ι1τελλον ΠΡΙι1βεις, Vπιιtχνoύ-

94

BELLUM POENORUM AFRICUM.

μενοι ποιήι1ειν παν ο,τι ποτ' t(v αirτoυς άξιώσαιεν .ην δΕ πολυ το κα.{}' 8κάστην izlLlQΙXV παQα τοις μΙ6.{}οφόQοις έπινοούμενον, ΕΧτε δη κατατε.{}αQQηκότων μΕν κα! 6vντε.{}εωQηκότων 7 την κατάπληξιν καΙ πτοίαν των ΚαQχηδονίωv, πε- 5 φQονημαΤΙι1μένων δΕ καl πεπεισμένων δια τους ΠQογεγονότας αiιτoις Εν ΣικελίCf ΠQος τα Ψωμαι·κα σΤQατόπεδα κινδύνονς μη οΤον ΚαQχηδονίοvς ιΧντο­ φ.{}αλμ1'ίσαί ποτ' t(v ΠQος αiιτoυς έν τοις οπλοις, άλλα 8 μηδΕ των λοιπά')ν άν.{}Qώπων μηδένα QCfδίως. διό- 10 πεQ ΕΧμα τφ σvγχωQ1'ίσαι τα πεQί τά')ν όψωνίων αiι­ τοε-ς τους ΚαQχηδονίοvς εiι.{}έως Επέβαινον καl τά')ν ΠQοσδεξα­ 9 τε.{}νεώτων ϊππων άπΥτονν τας άξίας. μένων δε καί τούτο , πάλιν τ1'ίς ΠQ0ι10φειλομένηι;79. σιτομεΤQίας Εκ πλείονος ΧQόνοv την μεγίστην γε- 15 γοννιαν Εν τφ πολέμφ τιμην έφαι1κον αVτoυς δειν κα.{}όλον δ' (ιX)ct τι νέον (και) καινον 10 κομίζεσ.{}αι. 81. πρΟι1εξεύQισκον, εΙς &δύνατον Εκβάλλοντες την διά­ λνσιν δια το πολλους καχέκτας καl στασιώδεις Εν 1 1 αirτoίς fnr:ιXQXEtv. oiι μην άλλα πάν το δννατον 20 .[;πισχνονμένων τά')ν ΚαQχηδονίων, κατένενσαν Επι­ ΤQέψειν πεQί τά')ν &μφιϊ5βητονμένων 8ν! τά')ν Εν ΠQος μεν ουν 12 ΣικελίCf γεγονότων σΤQατηγων. 'Δμίλκαν τον ΒιΧQκαν, με.{}' OV σνγκεκινδννεύκεσαν Εν Τf1 ΣικελίCf, δvσχεQά')ς εΙχον, δοκοϋντες oiιx 115 f/κιστα δι' Εκεινον όλιγωQεισ.{}αι τφ μήτε ΠQε­ σβεύειν ΠQος αiιτoυς τήν τε ι1ΤQατηγίιχν 8κονσίως 18 δοκειν &ποτε&εισ&αι · ΠQος δΕ Γέσκωνα πιΧνν δι­ έκειντο φιλαν&Qώπως, 8ς Εγεγόνει μεν Εν ΣικελίCf . ι1ΤQατηγός, Επεποίητο δ' αiιτά')ν ΠQόνοιαν την Ενδε- 30 χομένην Εν τε τοις 6!λλοις κιχί μάλΙι1τα πε(>ί την 6 εΙ κατα δύναμιν.

POLΥΒ. mSTOR. Ι 68. 69.

95

&νακομιδήν. δι6περ έπέτρεψαν τούτφ περ! τών &μφιtJβητουμδνων. δς παραγεν6μενος κατα .&άλατ- 69 ταν μετα τών χρημάτων κα! προοπλεύ6ιχς προς τον Τύνητα, το μsν πρώτον λαμβάνων τους ήγεδ μ6νας, μετα δs ταύτα 6υνα.&ροίζων κατα γένη τους πολλούς, α μsν έπετίμα περ! τών γεγον6των, α δs 2 διδά6κειν έπειρατο περ! τών παρ6ντων · το δs πλείον παρεκάλει προς το μέλλον , &ξιών αύτους ευνους iJπάρχ,ειν τοίς έξ &ρχης μΙ6.&οδ6ταις. τέλος δ' ωρ- 3 Π(10ς το διαλύειν τα Π (10σοφειλ6μενα τών 10 μησε όψωνίαιν, κατα γένη ποιούμενος την μΙΟiJ'οδοΌίαν. �ν δέ τις Καμπανος ηύτομοληκως παρα τών 'Ρω- 4 μαίων δΟύλος, Ιχων οωματικην δύναμιν και τ6λμαν iv ro'lg πολεμικο'lς πα(1άβολον , δνομα Σπένδιος. εύλαβούμενος μη παQαγεν6μενος ιxVTOV δ 5 15 o.vτoς δε6π6της κομί6ηται, και κατα τους 'Ρωμαίων ν6μους αlΚΙ(i.&ε!� διιχφiJ'αQf] , παν έτ6λμα και λέγειν και ΠQάττειν, 6πουδάζων διακ6ψαι τας διαλύοεις τας προς Καρχηδονίους. ίΧμα δΕ τούτφ κα! Λίβυς τις 6 20 MιXiJ'rog, δς �ν μεν iλεύiJ'εQος και τών 6vvtoTQarEV­ μένων, πλεί6τα δΕ κεκινηκως κατα τα-ς ΠQοειρημένας ταραχάς. &γωνιών ουν μη τίorι και την ύπερ τών λοιπών δίκην, iπι της αύτης έγένετο γνώμης ro'lg80. πεQΙ τον Σπένδιον. και λαμβάνων τους Λίβυας 7 25 iJπεδείκνυε δι6τι μετα τον οψωνια6μον χωQΙ6iJ'{ντων 82.τών lΧλλων γενών εΙς τα-ς παΤQίδας &περείοονται και την ύπερ iκείνωv ΟQγην tlg αύτους οϊ Καρχη­ δ6νιοι και βουλήοονται δια της εΙς οφας τιμωQίας Ε1παντας καταπλήξαοiJ'αι τους έν τϋ ΛιβύΥ. ταχυ 8 8<1 δΕ ΠQοt1ανα6Ειt1.&έντες οϊ πολλοι το'lς τοιούτοις λ6γοις και λαμβαν6μενοι βQαχείας &φΟQμης έκ τού

96

BELLUM POENORUM AFRICUM.

τόν Γέι1κωνα τα μεν όψώνια διαλούειν τας δε τιμας τού τε ι1ίτου κα� τών ϊππων {ιπε�τ?&ει1.f1αι , ι1υν9 έτρεχον ε-ό.f1έως εΙς Εκκλησίαν. κα� τού μεν Σπεν­ δίου κα� τού MιX.f1ro διαβαλλ6ντων κα� κατηγοροούν­ των τού τε Γέι1κωνος κα� τών Καρχηδονίων fίκoυoν 5 και προσετχον Επιμελώς τον νούν τοΤς λεγομένοις. 1 0 εΙ δ{ τις ετερος προπορεv.f1είη συμβουλεύσων, οiJδ' α-ότο τούτο περιμείναντες εως τού γνώναι π6τερον άντερών 11 συνηγορήσων πάρει1ΤΙ τοίς περι τον Σπένδιον, παραχρημα βάλλοντες τοΤς λί.f10ις &π- 10 1 1 έκτεινον. και πολλους δη τφ τοιούτφ τρ6πφ κατα τας συνδρομας και τών iιγεμ6νων και τών Ιδιωτών 12 διέφ.f1ειρον. κα� μ6νον το ρήμα τούτο κοιν1] συν­ ίεσαν το βάλλε δια το ι1υνεχώς α-ότο πράττειν. μά­ λιστα δΕ τούτ' έποίουν, δπ6τε με.f1vσ.f1έντες άπο 15 13 τών &ρίστων συνδράμοιεν. δι6περ 3τε τις &ρξαιτο βάλλε λέγειν, οϋτως έγίνετο πανταχ63-εν f1μα και ταχέως ωι1τε μη(δένα) δVνασ.f1αι διαφυγεΤν τών f1παξ 1 4 προελ.f16vτων. πλην oi!δι;νoς ιiτι τoλμώντ� ι1υμβουλεωιν δια ταούτην την αίτίαν, κατέι1τηι1αν α{ιτών 20 70 ι1τρατηγους MιX.f1ro κα� Σπένδιον. δ δε Γέι1κων Εώρα μεν την ολην ιΧκατιχι1τα6ίαν και ταραχήν, περι πλείι1του δε ποιούμενος το τf] πατρίδι ι1υμφέρον κα� .f1croQcDv στι τοούτων ιΧπο.f1ηριω.f1έντων κινδυ­ 'Ιιεύουι1ι προφανώς oC Καρχηδ6νιοι τοΤς 3λοις πράγ- 25 2 μαι1Ι, παρεβάλλετο και πρoσεκαρτέρcι, ποτΕ με.ν τουι; προεστώται; αfJτώv είι; τας χετραι; λαμβάνων, ποτε o-fJ 3 δΕ κατα γένη (fvvιx.f1QoCbrov καΙ παρακαλων. μην &λλιΖ τών Λιβύων ΟfJδέπω κεκομΙι1μένων τας 88. σιταρχίας, οίομένων δε δείν ιΧποδεδ6ι1.f1αι ι1φίι1Ι 80 και προσιόντων .f1QΙXIjlrog, βουλόμενοι; δ Γέσκων

97

POL ΥΒ. mSTOR. Ι 69-71.

έπιπληξαι την ΠQοπ{τειαν α-DτiJJν, Μά8-αι τον ιJτ(>α-81. τηγον ιbταιτείν έκ{λευεν. ο{ δ' έπ� τoιJoύτoν διαιq- 4 γίιJ8-ηι1αν ωστ' O-DQ}, τον τυχ6ντα XQ6vov «ναI'JΤf/Ο­ φην δ6ντε� {(ψμησαν το μ�ν ΠQiJJτον έπ! το διαQ5 πάζειν τα ΠQ6χεΙQα τών ΧQημάταιν, μετα δ}, ταύτα συλλαμβάνειν τ6ν τε Γέι1καινα κα! τoυ� μετ' α-ότου Καf/χηδονίοv�. ο{ δ}, πεQ! τον MrX,f1.ro κα! τον /) Σπένδιον ύπoλαμβάνoντε� τάχιι1τ' αν ovται� έκκαυ8-ηναι τον πόλεμον, εΙ παQάνομ6ν τι πράξειαν και 10 παQάι1πονδον, ι1υνήQγουν ταί� τών δχλαιν άπoνoίαι� κα� την μ},ν &ΠΟl'Jκευην των ΚαQχηδονίαιν ΕΧμα τoί� ΧQήμαι1Ι διήQπαζον, τον δε Γ{ι1καινα και τoυ� ι1υν α-Dτφ δήι1αVΤε� ύβQtι1τικω� εI� φυλακην παQεδCδο­ ι1αν. κα� το λοιπον έπολ!μουν iίδη φανεQiJJ� ΠQΟ� 6 15 τoυ� ΚαQχηδονίοv�, ι1υναιμOι1ία� &ι1εβεί� και παq,χ τα κοινα τών &ν8-Qώπαιν έ8-η ποιηl'Jάμενοι. Ό μ},ν oi'Jv πqο� τoυ� ξ{νoυ� και Διβυκος έπι- 'Ι κλη8-ει� π6λεμo� δια ταύτα κα� τοιαύτη ν έλαβε την &Qχήν. ο{ δε πεQΙ τον Μά8-αι ι1υντελει1άμενοι τα 8 20 ΠQοεΙQημ{να παQαvτίκα μεν έξαΠ{ι1τελλον ΠQ{t1βειrι έπι τα� κατα την Διβύην π6λει�, παQακαλούντε� Επι την llEv,fJ-EQtιxv και δε6μενοι ι1φίσι βοη8-είν καΙ συνεπιλαμβάνει18-αι τών ΠQαγμιΧταιν. μετα δε ταύτα 9 πιΧνταιν σχεδον τών κατα την Διβύην έτοCμαι� ι1υν25 υπακουσιΧνταιν α-Dτοί� ΠQΟ� την άπο τών ΚαQχη­ δονίαιν &πόι1τασιν και τάς τε ΧΟQηγίας και τα� βοη­ ,fJ-ECar; ΠQο,fJ-ύμαις έξαποστ ελλόνταιν , διελόντε� ι1φίi� πολΙΟQκείν ένεχείQησαν ο{ μεν την Ίτύκην , ο{ δε τους ΊππαΚQίτας, δια το ταύτας τας π6λεις μη βού30 λεσ8-αι μετασχείν α-DΤΟίς της &ποστιΧσεαις. ΚαQχη- 7 1 δ6νιοι δ ε τους μεν κατ' ίόίαν βίους άει όιεξαγαPOLY15. HIST. Ι.

5

98

BELLUM POENORUM AFRJCUM.

γόνΤΕς &πο των Εκ της XchQag γΕννημάτων, τας δ� κοινας παQαt1ΚΕυας κα� ΧΟQηγίας &&QοίζονΤΕς Εκ των κατα την Λιβύην ΠQοσόδων, ετι δ� πολεμείν εl&ι2 σμένοι ξενικαϊς δυνάμεσι, τότε πάντων αμα τούτων ού μόνον Ει1ΤΕQημένοι παQαλόγως, &λλα κα� κα&' 5 αVτων δQωντες εκαστα των ΠQοειQημένων ΕΠΙt1ΤQέ84.φοντα, τελέως Εν μεγάλ'!1 δυσ&υμί� κα� δυσελπιστί� κα&έστασαν, ατε παρα την ΠQοσδοκίαν αVτoϊς των τεΤQυμένοι γαρ έν τιρ 3 ΠQαγμάτων &ποβεβηκότων. πεQί Σικελία!; πολέμιΡ συνεXίJ'J!: tίλπιζoν έπιτελεσ&ει-82. σων των διαλύσεων &ναπνοη!; τινο!; τεύξεσ&αι κα� 4 καταστάσεω!; ΕVδοκουμένηg. ι1υνέβαινε δ' α-ότοϊ!; τ&ναντία ' μΒίζονΟf; raQ ένίι1τατο πολέμου καταQχη 5 κα� φο{:JΒQωτέQου. ΠQόσ&ε� μεν raQ fm:EQ ΣΙΚΒλίαf; ήμφισ{:JήΤOυν 'Ρωμαίοιg, τότε δε πεQ� σφων α-ότων 15 κα� τη!; παΤQίδΟf; εμελλον κινδυνεύι1ειν, πόλεμον ΠQοg δε τούτοι!; ο-όχ 6 &ναλαμ{:Jάνοντεf; έμφύλιον. 3πλων πλη&οg, ο-ό ναυτικη δύναμ% ο-ό πλοίων κα­ τασκευη παQ' αVτoϊ!; .ην, ιb!; tlv τοσαύται!; ναυμα­ χίαι!; πεQιπεπτωκότων ' κα� μην ο-όδε ΧΟQηγιών διά- 20 &ει1ι!: oM� φίλων οΜε συμμάχων των βοη&ηι1όντων 7 εξω&εν έλπί!; οΜ' ήτισούν {ιπηQχεν. διο και τότε ι1αφω!; Εγνωι1αν ijλίΚ'Yjν εχει διαφΟQ"ν ξεf'ικοg και διαπόνΤΙΟf; πόλεμο!; έμφυλίου ι1τάι1εω!: κα� "tftQrtXf)f;. 8 ο-όχ ηκιστα δ' αvτο� ιJφίιJΙ των τοιούτω11 κα� τηλι- 25 72 κούτων κακών έγεγόνειι1αν αίτιοι. κατ" γαΙ} τον ΠQογεγονότα πόλεμον ε-όλόγου!; &φΟQμαg Βχειν {ιπο­ λαμβάνοντε!; ΠΙΚQωg έΠ8στάΤ'Yjι1αν των κατα την 2 Λιβύην &ν&Qαιπων, παQαιρούμ8νοι μεν τών &λλων πάντων των καQπών "tOVf; ijμίι1ειg, διπλαι1ίου!; δε 30 "tιxtf; πόλ8ι1ι του!; φόQουg 11 πριν έπιτάττονΤ8f;, συγ-

POLYB. mSTOR. Ι 71-Ί3.

99

γνώμην δ1: τοίς &π6�oις η ι1υμπεQιφΟQαν οΜ' ήν­ τινούν Επ' ο-ΌδΈν! τών ΠQαττομέναιν διδ61lτες, -Β'αυ- 3 μάζοντες δ1: κα� τιμώντες τών &ε� ι1ΤQατηγών ού τονς ΠQ4αις κα� φιλαν-Β'Qώπαις τφ πλή-Β'ει x�ιxηι ένoυς, δ άλλα τονς αύτοίς μέν Ετοιμάζοντας πλείι1τας ΧΟQη­ γίας και έπισκευάς, τοίς δ1: κατα την χώQαν ΠΙΚQ6τατα 'X,QrofLlvovg, ιbν εΤς �ν 'Άνναιν. τoιγαρoύv ol 4, μέν lXVDQog ούχ ο[ον παρακλήσεαις ΠQος την &π6ι1ταιιιν, &λλ' &γγΙλου μονον Εδεή-Β'ηι1αν ' α! δέ γυ- 5 10 ναίκες α! τον ΠQΟ τού XQ6vov &παγομένους πεQΙ­ OQroIJat τους ι1φετiQους IXVDQar; και γονείς ΠQΡς τας εlι1φΟQrXς, τ6τε ι1υνομνύουι1αι κατα π6λεις Εφ' φ 8σ. μηδ�ν ΚQύψειν των {ιπαQχ6νταιν αvταίς, &φαΙQού­ μεναι τον κ6ι1μον εlι1iφεQον &ΠQοφασίσταις olg τους 15 όψαινιασμούς. και τοιαύτην παQει1κεύα(Jαν εύΠΟQίαν 6 τοίς πεQ� τον Μά-Β'αι και ΣπΕνδιον ωστε μη μ6νον83. διαλύι1αι τα ΠQΟι10φειλ6μενα τών όΨαινίαιν τοίς μι­ ι1-Β'οφ6Qοις κατα τας Επαγγελίας, ag Εποιή(Jαντο ΠQος την &π6ι1τα(Jιν, άλλα και ΠQος το (Iυνεx�ς εύΠΟQή20 σαι ΧΟQηγίας. ο{ίταις ούδΙποτε δεί ΠQος το παQον 7 μ6νον, Ετι δ1: μάλλον ΠQος το μΙλλον &πoβλlπειν &ε� τους dQ-B'rog βουλευομΙνους. Ού μην άλλα κα{πεQ Εν τοιούτοι ς κακοίς δντες 73 ο! ΚαQχηδ6νιοι, ΠQοι1τησάμενοι τον 'Άνναινα σΤQατη25 1'ον δια το δοκείν τούτον κα� ΠQ6τεQον αύΤΟίς τα κατα την Έκατοντάπυλον τής Λιβύης κατασΤQΙψα­ σ-Β'αι, ι1υνή-ftροιζον μεν μισ-Β'οφ6Qους, κα-Β'ώπλιζον δ1: τους Εν ταίς iιλικίαις τών πολιτών' Εγύμναζον δε 2 και ι1υνΙταττον τους πολιτικους {ππείς ' παQεσκεύαζον 30 δέ και τα πεQιλιπή των πλοίαιν, ΤQιήQοις κα! πεντη­ ΚΟ11τ6Qους κα� τα μΙγΙι1τα τών &κατίαιν. ο{ δέ πεQ! 3

100

BELLUM POENORUM AFRICUM.

τον Μά.&ω, παραγενθμένων αiιτoίς εΙς έπτ,χ μυριάδας Διβύων, έπιδιελόvτες τούτουs, &ιιφαλώς Επολιόρ­ κουν τους IΙτυκαίους κα� τους 'ΙππακρCτας, βεβαCως δε την Εν τφ Τύν'1jΤΙ ιιτρατοπεδείαν κατείχον, &πο­ κεκλείΚΕιιαν δε τους ΚαρΧ'1jδονCους ιΧπάΙΙ'1jς της 5 4 έκτος ΔιβV'1jς. -ή γαρ ΚαΡΧ'1jδαιν αiιτη μεν έν κόλπφ ΚΕίται, ΠΡΟτεCνΟυσα κα� ΧεΡΡΟν'1jιιίζΟVσα τΏ '&Εσει, το μεν τΏ .&αλάΤΤΏ το δέ τι, κα� λίμνΏ περιεχομέν'1j 5 κατα το πλείΙΙτον ' δ δε ΙΙυνάπτων Ιιι.&μΟς αfJτην τΏ ΔιβύΏ το πλάτος αις είκοσι καΙ πέν7:ε σταδίων έσ7:ιν. 10 τούτου δ' έπι μ�ν τού προς το πέλαγος νΕύοντος μΕρους OfJ μακ(!αν -ή τών ΊτυκαCων κείται πόλις, 6 έπ� δε .&ατέρου πα(!α την λCμν'1jν δ TVV'1jg. Εφ' ών §κατΕ(!ων τότε ιιτραΤΟΠΕδεύι1αντες οϊ μιι1.&οφόροι και διακλείσαντες &πο της χώ(!ας τους Κα(!Χ'1jδο- 11> '1 νίους λοιπον έπεβούλευον α1'lΤfj τΏ πόλει, και ΠΟ7:ε μ�ν -ήμΕ(!ας, ΠΟΤ8 δΕ και νύκτω(! παραγινόμΕνοι 86.π(!Ος το τείχος εΙς φόβους κα� .&ο(!ύβους δλοσχε74 (!είς ένΕβαλλον τους ένδον. 'Άννων δε περ� μ�ν τας πα(!αι1ΚΕυας ένδεχομένως έγίνΕΤΟ ' και γα(! �ν π(!ος 20 2 τούτο το μιfιιoς ε1'lφvής' έξορμψ1ας δε μετα της δυ­ νάμεως gτερος �ν ' και γαρ τοίς καΙΡΟίς &στ6χως84. έχιιητο κα� τοίς 8λοις πιιάγμαι1ιν &πείρως καΙ νω3 .&(!ώς. διο κα� το μ�ν π(!ώτον εΙς Ίτύκ'1jV πα(!α­ βοη.&'ljσας τοίς πολιο(!κουμΕνοις και καταπληξάμενος 25 τους υπεναντίους τφ tItl'lj.&Eι τών .fJ''1jQtwV· εΕχεν γα(! ο-όκ Ελάττου!: έκατον έλεφά.ντων· και μετα ταύτα λαβαιν προτεQ'ljματος &(!χην δλOιJxερoύς ουτως ixq'lj­ σατο κακώς ωι1τε κινδυνεύσαι πρΟι1απολέσαι και 4 τους πολιο(!κουμ {νους. κομίιιας γαρ Εκ της πόλεως 80 τους καταπιfλταr; και τα βέλη και (ίυλλήβδην άπά-

POL.YB. HISTOR.

Ι 73. 74.

101

σας τας ΠQος την πολΙΟQκίαv παQασκευαι; κα� σΤQα­ τοπεδεύfiαι; προ τηι; πόλεαιι; έvεχείQησε ΠQοσβάλ­ λειν ΠQΟΙ; τον τών ύπεναντίαιν XιXQaxa. τών δε 5 .ftηQίαιV βιασαμέναιν εΙι; την παQεμβολήv, oiJ δυνά5 μενοι το βάQΟΙ; oiJIJE την εφοδον οΙ πολέμιοι μείναι πάντες έξέπεσον έκ τήι; στρατοπεδείαι;. κα� πoλλo� 6 μεν αiJτώv &πέ.ftανοv τραι.ftέvτει; υπο τών .ftηρίαιv, το δ), διασφbόμεvοv μέροι; πρόι; τινα λόφον Ζρυ­ μνον κα! σύμφυτον εμενεν, πιοτεύον ταίι; έξ αfuώv J.O τών τόπαιν &σφαλείαιι;. δ δ' 'Άνναιν εl.ftισμέvοg 7 Νομάσι κα! Λίβυοι πολεμείν, οϊτινει; οταν απαξ έγ­ κλίναισι ποιούνται την φυγην έπ! δύ' ήμέραι; κα� τρείι; έκτοπίbοvτει; αυτούς , ύπολαβων κα� τότε πέ­ Qag εχειν τού πολέμου xal νενικηκέναι τοίς ολοις, 15 τών μεν στρατιαιτών ώλιγώQησε κα! κα.ftόλου της 8 παρεμβολης, αiJτος δ' cificl.ftdJv είι; την πόλιν έγί­ νετο πεQ� την τού σώματος .ftεQαπείαν. οΙ δε συμ- 9 πεφευγότει; τών μισitοφόραιν εΙι; τον λόφον , σΎV­ ΤQοφοι μεν γεγονότει; τηι; Βάρκα τόλμηι;, συvή.ftειι; 20 δ' έκ τών κατα Σικελίαν &γώναιν πολλάκιι; τήι; aiJ­ τής ήμέραι; ποτε μεν υποχαιρείν , ποτε δε πάλιν έκ μεταβολήι; έγχειρείν τοίι; πολεμίοιι;, κα� τότε συν- 10 87. ιδόντει; τον μεν στρατηγον &πηλλαγμένον clg την πόλιν, τουι; δ), πολλους δια το προτέQημα Qι;c&υ25 μσύνται; κα! διαρρέοντας έκ της στρατοπεδείαι;, συ- 1 1 στραφέντες έπιτί.ftεvται τ φ χάρακι κα! πολλους μεν αiJτώv &πέκτειναν, τους δε λοιπουι; ήνάγκασαv φυ­ γείν αlσΧQώι; υπο τα τείχη κα� ται; πύλαι;' έκυρί- 12 ευσαν δε της &ποσκευήι; άπάσης κα! τηι; τών πο30 lΙOQXOvttlVrov παρα(fΚευής, ην 'Άνναιν προι; τοίι; lΧλ- 85. λοις έκκομίσας έκ τής πόλεαις έποίησε τοίς έχ.ftροίr; 5*

102

BELLUM POENORUM AFRICUM.

ύποχείριον. OfJ μόνον δε περ! τούτον τον καΙ(10ν οtJτωg &.νεσΤ(1άφη νω&ρωg, &.λλα κα! μετ' όλίγαg ήμι!ραg περι την καλουμι!νην Γόρζ;αν &'ντιστρατοπε­ δευl1άντων αi;τφ των πολεμίων, λαβαιν καιρουι; διg μεν έκ παρατάξεωg slg το νικάν διg δ' έξ έπι- 5 1-1, &ll1srog, lΧτε και l1τρατοπεδευό""των I1vvεrrvg αfJτφ τών υπεναντίων , &.μφοτι!ρουg δοκεί τούτουι; είΚύ και παραλόγωg προι!ο&αι. 75 Διόπερ ο! Καρχηδόνιοι &εωρούντεg αfJτον κακωg χειρίζ;οντα ται; πράξειg, 'Λμίλκαν τον έπικαλου- 10 2 μενον Βάρκαν ιx-b&Lg προεοτήl1αντο, και τούτον έξ­ ι!πεμπον clg τον ένεστωτα πόλεμον l1τρατηγόν, δόν­ τεg Εβδομήκοντα μεν έλι!φανταg και τοvg lntl1VV­ ηγμι!νουι; των μιο&οφόρων και τοvg ηfJτομοληκόταg άπο των πολεμίων , ΙΧμα δε τοvτοιg πολιτικοvg {π- 15 nctg και nSbovg, ωl1τε τοvg I1vμπανταg εΙι; (LVQiovg 3 fJnlXQXELV. δι; κατα την πρώτην EfJ&lrog έ'ξοδον κα­ ταπληξάμενοg τφ παραδ'όξφ τηg έπιβοληg fjττησε μεν ταg ψυχαg των υπεναντίων, Eλυo� δε την τηg Ίτvκηg πολιορκίαν, έφάνη δ' &ξιοg των προγεγονό- 90 των Εργων και τηg παρα τφ πλή&ει προtJδ'οκίιχg. 4 το δε πραχ&εν .ην ύπ' αfJτού περι την χρείαν ταυ­ την τοιούτον. τών γεωλόφων των έπιζευγνυντων τον ιxfJxlvιx τον l1υνάπτοντα την ΚαQχηδόνα προι; την Διβύην 5ντων δυdβάτων και χεΙΡΟΠΟΙ1jτουι; 25 έχόντων διεκβολttg Επί την χώριχν, l1υνέβαινε τουι; περί τον Μά&ω πάνται; τουg δια των προεΙ(1ημι!­ νων λόφων εfJκαίρωg UELfLlvovg τόπουg φυλακαϊι; δι88. 5 ειληφέναι, προι; δε τοvτοιg τού προι1αγορευομlνου Μακάρα ποταμου διείργοντοι; κατά τιναg τόπουg πα- 30 ραπληCiίωι; την έπι την χώραν τοig Εκ τηg πόλεωι; 13

POLYB. HISTOR. Ι 74-76.

103

Ε'ξοδον και δια το πλη-Β'ος τού ρεύματος &βάτου κατα το πλεί6τον ύπάrnοντος, μιάς δ' ΟfJ6ης Ιπ' αυτφ γεφύραg, και ταύτην τηρείν τήν δίοδον &ι1φα­ λώg , π6λιν έπ' αυτης; φκοδομηκ6ταg. Ιξ αιν 6υν- 6 5 Εβαινε τους Καρχηδονίους μη ο Τον 6τρατοπΕδφ της; χώρας έπιβαίνειν, άλλα μηδΕ τους; κατ ' ίδίαν -B'i­ λοντας διαπε6είν Ρf!.δίως αν δύνα6-Β'αι λα-Β'είν τους ύπεναντίους. είς; α βλΙπων 'Αμίλκας και παντΟς7 86. πράγματος και καιρού πείραν λαμβάνων δια το δυ610 ΧQηστεiν πεQΙ την έ'ξ οδΌν διενοή-Β'η τι τοιούτον. τού πρosιρημEνoυ ποταμού κατα την εΙς -Β'άλατταν 8 έκβολΎlν 6υν-Β'εωρή6ας κατά τινας &νΙμων 6τά6εις &ΠΟ-Β'ινούμενον το στ6μα και τεναγώδη γινομlνην την παQ' αύτο το. στ6μα πάροδον, ποιή6ας ε-ό15 ΤQεπη τφ 6ΤQατοπΙδφ τα προς την Εξοδον και κρύ­ πτων έν αύτφ την iπιβοληv έτ ήρει το προειρημέ­ νον 6ύμπτωμα. παραπε66ντος δε τού καιρού, νυ- 9 κτος έξορμή6ας Ελα-Β'ε πάντας αμα τφ φωτι τον ΠΡΟΕι(JημΙvον τ6πον διαβιβά6ας την δύναμιν. πα- 10 20 ραδ6ξου δΕ τού πράγματος φαν{ντος καΙ τοίς Ιν τύ π6λει και τοίς ύπεναντίοις, δ μεν 'Αμίλκας ΠQοηγεv δια τού πεδίου , ποιούμενος την πορείαν Ιπι τους την γ{φυραν φυλάττοντας. ο{ δε περι τον ΣπΙν- 76 διον 6υνΙντες το γεγονος &πήντων εΙς το πεδίον 25 και παρεβοή-Β'ουν &λλήλοις, ο{ μΕν έκ της; πε(JΙ την γέφυραν π6λεως 15ντες ΟVΚ έλάττους μυρίων, ο{ δ' άπο της 'Ιτύκης ύπε(J τους μυρίους και πεντακι6χι­ λίους. έπει δ' εΙς σύνοπτον ήκον &λλήλοις, νομί- 2 6αvτες έν μl6φ τους ΚαQχηδοvίους &πειληφΙναι, 80 6πουδjj παQηγγύωv αμα π<φακαλούντες 6φάς αυτους και συνηπτον τοίς πολεμίοις. δ δ' 'Αμίλκας ηγε 3

104

BELLUM POENORUM AFRICUM.

μΕν την πο(!είαν πρώτους Εχων τους ελέφαντας, επt δΕ τούτοις τους Ιππείς κα� τους ε.fι�ώνoυς, τελευ4 τιχίoc δΕ τα βιχρΙιχ των 8πλων. κιχτιδων δΕ προχει89. (!ότερον επιφερομένους τους {,πενιχντίους, ά.νιχιιτρl5 φειν πιχρήγγειλε πίΧΙΙι τοίς έιχυτου. κιx� τους μΕν 5 ά.πΟ της πρωτοπορείιχς ά.ναt1τρέψιχντιχς ιιπουδΥ ποι­ cit1,f;ιxt την ά.ποχώρηι1ιν εκΙλευ6ε' τους δ' επ� της o.fιριxγίιxς εξ ά.ρχης υπάρχοντιχς εξ επιt1τροφης περι­ ι1πων εξέταττε προς την των πολεμίων επιφάνειιχν. 6 οΙ δξ. Δίβυες κιx� μΙ6&οφόροι νομίΙΙιχντες ιx.fιτoυς 10 κατιχπεπληγμένους φυγείν, λύ6ιχντες την τάξιν επ­ lκειντο κιx� t1υνηπτον εΙς τάς χείριχς ερρωμένως. 7 {[μα δΕ τιρ τους Ιππείς 6υνΕ'}'γίι1ιχντιχς τοίς ΠΙΧQιχτε­ τιχγμΙνοις εκ μετΙΧβολης {,ΠΟι1τηνιχι, την δΕ λοιπην δύνιχμιν επάγειν, έκπλιχγείς γινόμενοι δια το παρά-87. δόξον οΙ Δίβυες έγκλίνιχντες ε.fι&lως Βφευγον, ιtlς 8 �ν εΙΚΥ κιx� ι1ποράδην επικείμενοι. λοιπον οΙ μΈν τοίς κιχτόπιν έπιφcρομένοις περιπίπτοντες έι1φάλ­ λοντο κιχ! διέφ&ειρον ιχυτούς τε κα� τους οΙκείους' οΙ δΕ πλείους t1vνεπιχτή&ηι1ιχν, εκ χειροι; των Ιπ- 20 9 πέων επικειμένων α'!3τοΙι; κα� των ,f;ηρίων. &πώ­ λοντο μΕν oVΝ εΙς Εξακιι1χιλίους των Διβύων κα� των ξένων, iιXlrot1ιxv δΕ περ� διt1χιλίοvς' οΙ δΕ λοι­ πo� διέφυγον, οΙ μΕν εΙι; την προι; τΥ γεφύρ,! πό10 lLJI, οΙ δ' έπ� την προς ΊτύΚΥ παρεμβολήν. 'Αμίλκας 25 δΕ ποιήι1ας το π(!οτέρημα τον Π(!Οειqημέvοv τ(!όπον, εϊπετο κατα πόδας τοίς πολεμίοις κα1 την μΕν έπ! της γεφύιιαι; πάλιν εξ έφόδο" κατέσχεν, πιιοέμένων κα� φευγόντων εΙς τον τυνητα των έν α.fιτY πολε­ μίων, tr:ην Ο'Ε λοιπην χώιιαν έπιπο(!ευόμενοι; ται; μΕν 50 11 πιιοιιήγετο, πλείι1ται; δΕ κατα κ(!άτος εξτίιιει. τοίς

POLΎΒ. mSTOR. Ι 76-78.

105

δε Καrn·ηδονίοις βραχύ τι {}άρ60υς ένειργά6ατο και τόλμης, έπι ΠΟ60ν αύτους άπαλλά�ας της πρoγcγενη­ μένης δυtJελΠΙ6τίας. Ό δε Μά{}ως αύτος μεν έπι της τών Ίππακρι- 77 6 τών πολιορκίας έπέμενεν, τοίς δε περι τον Λύτάρι­ τον τον τών Γαλατών ήγεμόνα και Σπένδιον έχε­ ο{}αι τών υπεναντίων 6υνεβούλευε, τα μεν πεδία 2 φεύγοντας δια το πλη{}ος τών παρα τοίς υπεναν­ τίοις {ππέων κα� �ηρίων , ταίς δ' υπωρείαις άντlr90. παράγοντας κα� συνεΠιΤιιf)-εμένoυς κατα τας υποπι­ πτού6ας άει δυοχερείας. /Χμα δε ταίς έπινοίαις 3 ταύταις και προς τους Νομ.άδας και τους Λίβυας έξέπεμπε , δεόμενος (JoTj.ftciV δφί6Ι και' μη κατα­ προtεσ{}αι τους υπερ τής έλευ{}ερίας καιρούς. δ δε 4, 15 Σπένδιος ΠΡΟ6λαβών έκ τού Τύνητος άφ' έκάστου τών γενών τους πάντας εΙς έξαΚΙδχιλίους προήγε, ταίς υπωρε{αις &ντιπαράγων τοίς Καρχηδονίοις, έχων /Χμα τοίς προειρημένοις και τους με.,;' Λύτα­ ρίτου Γαλάτας, δντας είς δισχι.λίους. το γαρ λοιπον /) 20 μέρος αύτών τού κατ' άρχας συστήματος ηύτομο­ λήκει προς τους 'Ρωμαίους έν ταίς περι τον 'Έρυκα 6τρατοπεδείαις. τού δ' Άμίλκου παρεμβεβληκότος G ευ τινι πεδίφ πανταχό{}εν δρεσι περιεχομένφ, συν- 88. έβη τας παρα τών Νομάδων και Λιβύων βοη{}ε{ας 25 εΙς τον καιρον τούτον συνάψαι τοίς περι τον Σπέν­ διον. γενομένης δε τοίς Καρχηδονίοις τής μεν τών 7 Λιβύων έπιστρατοπεδείας αίφνιδίου και κατα πρόσ­ ωπον, τής δε τών Νομάδων &π' ούρας, της δε π�ρι ΤΟν Σπένδιον έκ πλαγίου, μεγάλην αύΤΟίς &πορίαν 30 δυνέβη περιστήναι και δυδέκφει,·κτον. κατα δε τον 78 καιρον τούτον Ναραύας, θς ήν μεν Νομας των έν-

106

BELLUM POENORUM A.FRICUM.

δοξοτάτων είς, (�ν) οΕ κα� πλήQης δQμής πολεμΙΚής, olπoς άε� μ�ν οΙκείως διέκειτο ΠQος τους ΚαQχη­ δονίους παΤQικηv έχων 6ύ6τα6ιν, τότε δ� μαλλον παQωQμή4Τη δια την Άμtλκoυ τού 6ΤQατηγΟύ κατ2 αξίω6ιν. διο κα� νομί6ας έχειν εvφvή xaLQov ΠQος 5 έντευξιν αiιτφ κα� 6ύστα6ιν, .ηκεν εΙς την 6Τ/?ΙΧΤο3 πεδείιχν έχων πεQ� α-ότον Νομάδας εΙς Εκατόν. κιx� 6υνεγγίσ«ς τφ XιXQaxt τολμηQως έμενε, κατασείων 4 τ11 XELQc' τού δ' Άμtλκoυ .ι7αυμάσαντος την έπι­ βολην και ΠQοπέμψιχvτός τινα των {ππέων, εΙς 10 λόγους έφη βούλειι.ι7αι 6υνελ.ι7είν τφ ΙΙΤQατηγφ. δ ΟιΙΧΠΟQούvτοg δ' άκμην ΚΙX� διαΠι6τούντος τού των ΚαQχηδοvίω.v -iιγεμόνoς, ΠΙΧQιχδους δ ΝΙΧQιχύας τον ϊππον ΚΙX� τας λόγχας τοίς με.ι7' amov ΠΙΧQήv ΙΧνG οπλος εV.ι7ΙΧQ6ως εΙς την παQεμ{jολήv. ο{ δ� τα μΕν 15 91.έ.ι7αύμιχζον, τα δΕ κατεπλ-ήττοντο την τόλμαν' 8μως 7 δΕ ΠQΟ6εδέξΙΧVΤΟ κα� 6υνήλ4Τον εΙς τας χε1:Qιχς. δ δΕ παQαγεvόμεvος εΙς λόγους έφη πα6Ι μΕν Κα/?­ χηδονίοις εVVΟΈίv, μάλΙ6ΤΙΧ δ' έπι4Τυμείν BιXQXIf γΕ­ νέ6.ι7αι φίλος' διο και vvv ΠΙΧQείvιχι 6υ6τα.ι7η6όμε- 20 νος αvτφ κα! κοινωνήιιων άδόλως παντος lf!γOV 8 ΚΙX� πάc1ης iπι{Jολijς. Άμίλκας δΕ ταύτ' άκού6ας οvτως 'η6:tJ-ή μεγάλως έπί τε τφ κιχτα την ΠΙΧf!ού­ c1Cav .ι7άf!ιιει κα� τ11 κατα την έντευξιν ιΧπλότητι τού νεανί6κου, ώς ο-ό μόνον ε-όδόκη6ε κοινωναν ιχ-όταν 25 ΠQοσλα{Jέσ.ι7ΙΧΙ των ΠQάξεωv, άλλα και την .ιtvγΙX­ 'tlQCI: δώσειν έπηγγείλατρ με.ι7' 0QXOV, διαφυλάξιχν9 τος αvτού την ΠQας ΚαQχηδοvίοvς πί6τιν. γενομέ­ νων δΕ των δμολογιων, δ μΕν ΝΙΧQαύιχς ,ηκε τουι; -όφ' ιxmov τετιχγμένους έχων Νομάδιχς, 3ντιχι; είς 8,0 10 διt1χιλ(οvς, δ δ' Άμίλκιχς Πf!οt1γεvομέvης ΙΧύτφ της

POLΥΒ. HISTOR. Ι 78. 79.

107

ΧΡ(Jος; ταύτης; πα(Jετάξατο τοίς; πολεμίοις;. οϊ δε 89. πε(J� τον Σπένδιον συνάψαντες; έπ� ταfιτo τοίς; Δί­ βυσι κα� καταβάντες; είς; το πεδίον συνέβαλλον τοίς; Κα(Jχηδονίοις;. γενομ!νης; δε μάχης; lσχυ(Jας; ένίκων 1 1 6 ο ϊ πε(>� τον Άμίλκαν, καλώς μεν τών &ηQίων &γω­ νισαμένων, έπιφανεστάτην δε τού ΝαQαύα παQα­ σχομ!νου XQcCav. δ μΕν ovv ΛύτάQιτος κα� Σπ!ν- 12 διος δι!φυγον, τών δΕ λοιπών έπεσον μΕν είς μυ­ ρίους;, έάλωσαν δ' εΙς' τεΤQακισχιλίοvι;;. έπιτελε- 13 10 ι1&!ντος δΕ τού καΤΟQ&cbματοι;; , 'Αμίλκας τοίι;; μΕν βουλομ!νοις; τών αίχμαλώτων με&' εαυτού ι1vσΤ(Jα­ τεύειν έξουσίαν έδωκε κα� κα&ώπλι�ε τοίς &πο τών πολεμίων σκύλοις;, τους δΕ μη βουλομ!νους; &.&(JOt- 14 (/ας; παQεκάλει φάi5κων, εως; μΕν τού νύν συγγναι15 μην αfιτoίς; έχειν τών ήμαQτημ!νων · διο κα! συγ­ XroQciV Τ(J!πεσ&αι κατα τας; lδίας; δQμας; OV ποτ' αν εκα(/τος; αfιτών ΠQοαΙQηται. μετα δε ταύτα δι- 15 ηπειλήσατο μη&!να φ!Qειν δπλον πολ!μιον κατ' αfιτών , ώς;, έαν &.λφ τις;, &1ω�ιτήτoυ τευξόμενον 20 τιμωQίας;. Κατα δε τουι; αfιτoυς; καΙ(Jούς οϊ την ΣαQδόνα 79 [την νησον J ΠΙΧQιχφυλάττοντες; τών μισ&οφόQων, �ηλώ92. σιχντες; τούς; πεQ! τον Μά&ω κιχ! Σπένδιον, έπιτί­ &εντιχι τοίς; έν τfJ νήσφ ΚΙΧQχηδονίοις;. ΚΙX� τον 2 25 μΕν τότε ΠΙΧQ' ιxfιτoίς 5ντιχ βοή&ΙΧQχον Βcb(/ΤΙΧQΟV (/υγκλείσιχντες; εΙι; την &κ(>όπολιν μετα τών εαυτού πολιτών &πέκτεινιχν. ιxv&tf: δΕ τών ΚαQχηδονίωv 3 σΤQιχτηγον έξιχποστειλάντων μετα δυνάμεως; ".Αννωνιχ, κ&πειτα κα! τούτων τών δυνάμεων έγκιχταλιπουσών 80 τον 'Άννωνιχ κιχ! μετιχ&εμ!νων ΠQος σφας;, γενό- 4. μενοι �rofQtlf κύQΙΟΙ τού ΠQοεΙQημ!νοv, ΠΙΧQΙΧVΤ{ΚΙΧ

108

BELLUM ΡΟΕΝΟΕυΜ ΛFEIoυM.

τούτον μΕν &vεσταύQωσαv, μετα δΕ ταύτα παQηλ­ λαγμένα!; έπινοούντε!; 'CLfLWQCιxr; πάντα!; του!; έν τl1 δ νήιιφ ΚαQχηδοv(ουr; σΤQε(3λούvτεr; &πέκτειναν · και το λοιπον ijδη ποιηι1άμενοι τα!; πόλει!; -όφ' Εαυτου!; είχον έγΚQαΤώr; την vηtJΌV, 1ω!; ov σταΙΙιάσαντε!; δ ΠQοr; του!; ΣαQδοvίουr; Εξέπειιον Vπ' Εκείνων εΙ!; την Ίταλίαν. 6 Ή μΕν o-ov ΣαQδαι τούτον τον ΤQόποv &πηλ-ΟΟ. λΟΤQιώ-Β-η ΚαQχηδοvίωv , νήΙΙο!; κα� τφ (LEfl.ftct. κα� τl1 πολυαv-Β-(Jωπίif κα� τ(}ϊ!; γεννήμασι διαφέQουΙΙα. 10 7 τφ δΕ πολλου!; και πολυν -όπΕΙ,) α{ιτη!; πεποιηιι-Β-αι λόγον ο{ικ &ναγκαϊον ήγούιιε.ft' εΊναι ταυτολογεΙν Μά-Β-ω!; δΕ και Σπέν­ 8 VπEι,> τών δμολογουμένων. διοr;, /Χμα δΕ τούτοι!; Δ{ιτάQι,τοr; δ Γαλάτη!; Vπιδό­ μενοι την 'Δμίλκου φιλαvfJ'(Jωπίαv εΙ!; του!; αΙχμα- 15 λώτου!; και φο(3ηfJ'έvτεr; μη τφ τοιούτφ ΤQόπφ ψvχαγωγηfJ'έvτεr; δQμήσωιιι ΠQοr; την -όποδεικνυμέ­ νην &ιιφάλειαν οΟΙ τε Λί(3υε!; και το τών μΙι1fJ'οφό­ QWV πλή-Β-οr;, έ(30υλεύοντο πώ!; �ν καινοτομήσαντέ!; τι τών ΠQοr; &t1l(3EιΙXV εΙ!; τέλο!; &ποfJ'ηQιώιιεια, τα I� 9 πλήfJ'η ΠQοr; του!; Κα(Jχηδοvίουr;. έδοξεν OVV αiι'CoΙ!; ttvvιx-B-QoidΙXΙ του!; πολλούr;. γcνομlνου δε τούτου γι,>αμμ.ατοφ6ι,>ον εΙι1ήγαγον, αι!; &πεt1ταλμέvοv Vπδ ή δ' Επιιιτολη 10 τών Εκ τη!; Σαι,>δόνοι; α{ι,>ετιστών. δΙΕιιάφει τόν ΤΕ rlt1xwvιx και του!; μετ' α{ιτού πάν- 25 'CCtr; , o-Dr; παι,>ειιπόνδηt1αv έν τφ Τύνη7:Ι, καfJ'άπεQ Επάνω ΠQοεtποv, φυλάττειν έπιμελώr;, ιb!; ΠQαττόv98. 'CQ1V τινών έκ τού t1ΤQατοπέδου τοϊ!; ΚαQχηδονίοιr; 11 -όπΕ!! τη!; τούτων t1ωτηQίαr;. λα(3όμενο!; δΕ τ.η!; ά.φΟQ­ μη!; ταύτη!; δ Σπένδιο!; ΠQώΤΟV μΕν παρεκάλει μη ΒQo πιστι;ύειν τrιν -όπα τού t1ΤQιχτηγού τού τών Kαρxrι-

POLΎΒ mSTOR.

Ι 79. 80

109

&νίαιν γεγενημ/νην φιλανftραιπίαν προς τους αΙχ­ μαλώτους · ου γαρ σωσαι προαιρούμενον αυτον 12 ταύτα βεβουλεύσ-ftαι περ� τών άλόνταιν , &λλα δία της Εκείναιν &φ/σεαις ήμών Εγκρατή γεv/σ-ftαι σπου5 δάζοντα, προς το μη τινας &λλα πάντας ήμας ΕΧμα τιμαιρήσασ-ftαι πιστεύσαντας αυτιji. προς δε τούτοις 13 φυλάττεσ-ftαι παρ?ίνει μη προ/μενοι τους περ� τον Γ/σκαινα καταφρονη-ftωσι μεν ύπο των Ix-ftQCJV, με­ γάλα δε βλάψαισι τας ίδίας πράξεις, &νδρα τοιού10 τον κα� στράτηγον άγα470ν tάσαντει;; διαφυγείν, δν εΙκος ix-ftQov αυτοίς εfJεσ-ftαι φοβεραιτατον. έτι δε 14 ταύτα λέγοντος αυτού παρην &λλος γραμματοφόρος, ώς άπο των tx τού Τύνητος άπεσταλμένοι;; , παρα­ πλήσια τοίι;; Εκ τής Σαρδόνοι;; διασαφών. Εφ' δν 80 91. 15 Αυτάριτος δ Γαλάτης Επιβαλων μίαν εφη σαιτηρίαν είναι τοίς έαυτων πράγμασι το πάσας &πογνωναι τας Εν Καρχηδονίοις Ελπίδας · εαις δ' (Χν &ντ/χηταί2 τις τή� Eκεiναιν φιJ,αν47ραιπίας , ου δυνατον αυτοίς ιίλη-ftινον γεν/σ-ftαι τον τοιούτον σύμμαχον. διόπερ 3 20 ήξίου τούτοις πιστεύειν, τούτοις άκούειν, τοίς τοι­ ούτοις προσ/χειν τον νούν, οϊτινες (txv) &εί τι των &πεχ-ftεστάταιν κα� πικροτάταιν εlfJαγγ/λλαισι κατα ΚαΡΧ"1δονίαιν· τους δ' Εναντία τούτοις λ{γOVΤιxg προδότας κα� πολεμίους ήγείσ{7αι παρΥνει. ταύτα 4 25 δ' είπων συνεβούλευε τόν τε Γ/σκαινα καί τους μετ' αυτού (fυλληφ-ft/ντας καί τους f)στερον γενο­ μ/νους αίχμαλώτους των Καρχηδονίαιν αίκισαμέ­ νους &ποκτείναι. πρακτικώτατος δ' ην οvτος 1'/1 5 ταίς συμβουλίαις δια το πολλους η}ν φαινην α,)τού 80 συνι{ναι. πάλαι γαρ στρατευόμενος Ώδει διαλέγε- 6 σ-ftαι Φοινικιστί· ταύΤΥ δέ παις ο[ πλείστοι συν-

1 10

BELLlJM POENORUM AFRICUM.

εσαίνοντο τ'!1 διαλέκτφ δια το μηκοι; τηι; Π/lογεγενη94-. 7 μένηι; σΤ/lαΤΕίαg. δι6ΠΕΙ! έπαινέσαντοι; αiJτον δμο­ .fF'tψιxιYoν τού πλr1.fFουg, ο-ότοι; μεν ΕiJδοκιμών &'118 εχώ/lησεv. πολλών δε Π/lΟΠΟ/lευομένroν &φ' Εκάστου γένουι; f1ELCt κα� (30υλομένroν αiJτήν πα/lαιτεiσ.fFαι 5 τήν αΙκίαν δια τιXg γεγενημένιχg έκ τού Γέσκroνοι; εΙι; αiJτοvg ciJe/lfctJCιxg, ούτε μην τών λεγομένroν oiJ.fFSv .ην συνετ6ν, ιbι; &'11 f1ELιx πολλών, Εκάστου 9 δΕ κατα τήν (δίαν διάλεκτον συμ(30vλεύοντοg· έπε� δε κα� πα/lεγυμνώ.fFη δι6τι τήν τιμro/lίαν πα/lαι- ι() τούνται, καί τιι; έκ τών κα.fFημένroν εΊπεν (3άλλε, 10 πάνται; f1ELIX κατέλευσαν τουι; Π/lΟΠΟ/lευ.fFένταg. κα� τούτουι; μεν αισπεΙ! {,πο .fFη/lίroν διεφ.fFΙΧ/lμέvουg 1 1 iξέφε/lον οί Π/lοσήκοντεg. τουι; δΕ πε/l� τον Γέ­ ΙΙκroνα λα(36ντεg, δνται; εΙι; Επτακοσίουg, .ηγον έκ 15 τού χά/lακοg oC πε/l� τον Σπένδιον· κα� Π/lοαγα­ γ6ντει; (3/lCtXV Π/lΟ τηι; σΤ/lατοπεδείαg Π/lώτον μΕν 12 &πέκοπτον ται; Xci/lιxg, ποιούμενοι την &/lXTjν &πο τού Γέσκroνοg, (8'11) (3/lαι,ε& Χ/l6νφ Π/l6τε/lον έκ πάν­ τroν KΙX/lXTJιYoνtroν Π/lΟΚ/lίναvτεg &νέδειξαν μΕν 2() εiJε/lγέτην αύτών, iπέΤ/lεψαv δ'Ε πε/l� τών &μφιιι(3η-92. 13 τουμένroν. έΠΕιδη δΕ τάι; Xci/lιxg &πέκοψαν, ήΚ/lro­ τη(Jίαζον τουι; ταλαιπώ(Jουg· κολο(3ώιιαντει; δΕ κα� τα σκέλη ιιυVΤ/lίψαντεg Ετι, ζώνται; ε(Jqιψαv εΙ'ι; τινα τάφρον. ΕΙΙ Οϊ δΕ Κιχ(!χηδ'6νισι τού δυστυχήματοι; αiJτοig 81 &ναγγΕλ.fFέ'Ilτοg ποιείν μεν oiJιYsν εΙχον, έσχετλία­ bOV δΒ κα� ΠΕ/lιπα.fFΕίg γιν6μενοι τfΊ ιιυμφοqίJ πqοg μεν 'Δμίλκαν κα� τον lτεqον τών ΙΙΤ/lατηγών "Αν­ νroνα Π/lεΙΙ(3εvταg έξέπεμπον, δ'ε6μΕνοι (30η.fFείν κα� Β() 2 τιμroqΕίν τοϊι; ήτυχηκ6ιιι. ΠQοg δΕ τουι; ήιιε(3ηκ6ται;

POLΎΒ. HISTOR. Ι 80. 81.

111

κήρυκας: sξαΠΕι1τελλον περί της: τών νεκρών &ναι­ ρEι1εCιJς:. ol δ' οi$τ' ΕδΟι1αν, προείπόν τε τοίς: παρ- 3 οϊίσιν μήΤΕ κήρυκα πΕμπειν προς: 6φας: μήΤΕ πρε6βευτήν, ιbς: της: αύτης: ΚOλάσεCιJς: ύπομενούσης: τους: δ παραγενομένους: �ς νύν ΓέfJκCιJV τέτευχε. προι: δε 4 το λοιπον sδογματοποίησαv καί παιηίνεσαν αύτοίg, 95. ον μεν αν λάβαιfJΙV Καρχηδονίαιν , τιμαιρη6αμένoυ� άποκτείνειν ' δν δ' αν τών 6υμμαχούνταιν αVτοίg. άποκ6ψαντας: τας χείρας ",{,,f}-Lg εΙς Καρχηδόν' άπο10 πΕμπειν. δ δη κα! διετέλεσαν Επιμελώς ποιούντες:. διόπερ εΙς ταύτα βλέπων ούκ &ν τις εΙπείν όκνή- 5 fJEιEV ώς ού μόνον τα fJώματα τών &ν,f}-ρώπω11 καί τινα τών έν αvτοίς γεννωμένων έλκών κα! φυμά­ των &πο,f}-ηριούσ&αι συμβαίνει .καί τελέως: &βοrj,f}-ητα 15 γίνει1&αι, πολυ δε ρ'άλιστα τας ψυr,άg. Επί τε γαρ ει των έλκών, sctv μεν ,f}-CQaΠEtav τοίς τοιούτοις ΠΡΟι1άγ'!1 τις:, ύπ' αvτης: sνίοτε ταύτης sρε,f}-ιζόμενα ,f}-ατ­ τον ποιείται την νομήν ' έαν δΕ πάλιν αφf; , κατα την sξ αύτών φύfJιν φ,f}-είροvτα το c1vvcxeq ούκ fc1XEL 20 παύλαν, Ιως αν &φανίι1r; το ύποκείμενον ' ταίς: τε 7 ψυχαίς παραπληι1ίως τοιαϋται πολλάκις sπιφύονται μελανίαι καί fJηπεδόνεg ΕΜτε μηδεν ασεβέστέρον &ν,f}-ρώποv μηδ' ιbμότερoν &ποτελείσ,f}-αι τών ζφων. οίς έαν μεν fJvγγνώμην τινα πρσσάγr;ι: καί φιλαν- 8 25 ,f}-ραιπtαν, έπιβουλην καί παραλογισμον ήγούμενοι το ι1υμβαίνον άΠΙfJτότεροι καί δυσμενέστεροι γίνον­ ται προς τους φιλαν&ρωποϋντας. · SctV δ'· άντιτι- 9 μωρfJ , διαμιλλώμενοι τοίς ,f}-vμoig ουκ {στι τι τών 93. &πειρημΕνων .η δεινών δποίον ούκ &ναδΕχονται, c1vv 80 καλφ τι&Εμενόι την τοιαύτην τόλμαν ' τΕλος δ' απο­ ,f}-ηριω&Εντες έξΕστησαν τής άν,f}-ρωπίνης φύσεωr::.

112 10 της

BELLUM POENORUM AFRICUM.

δ� htιx.ftl�Erog &ρχηγον μ�ν καt μεγί�την μερίδΙΧ νoμι�τέoν έ.ftη μοχ-Β'ηριΧ καt τροφην Εκ 'Παίδων κα­ κήν, �VVEQrιX δ� καt 'Πλείω , μέγι�τιx δ� τών �υν­ εργων τιΧς &ε� των πρoε�τώτων fJpQfLg καΙ 'Πλεο11 νεξίας. (l δη τότε �υνέβιxινε κα� 'ΠερΙ μ�ν το dv;.. ' s (fuιμα των μΙ6.ftοφόρων, έτι δ� μάλλον 'Περ� τους 1ιγεμόνας α-ότων -δ'Π«ρχειν. 'Αμίλκας δε δvtJχρηtJτοvμενος τΥ των 'Πολεμίων 82 96. &'Πονοίtf τον μ�ν 'Άννωνα 'Προς Eα�τoν Εκάλει, 'Πε­ 'ΠΕι6μένος ι!t.ftροιtJ.ftέντων δμου των �τρατo'Πέδων 10 2 .ftάττον Ε'Πι.ftή�ειν τέλος τοίς 8λοις. των δ� 'Πολε­ μίων ofJg 'Ποτε κρατή�ειε, τονς μεν Εν χειρων νόμιΡ διέφ.ftειρεν, του!; δ� �ωγρίtf 'Προς αfJτoν El�ΙXVΙXX.ftlv­ τας fJπέβαλλε τοίς ,f}ηρίoις, μίαν δρων λvtJιν ταυ­ την , εΙ δvνη.ftείη τους Εχ.ftρους ΙΧρδην &φ"νίd"Ι. 15 3 δοκούντων δ� των Κ"ρχηδονίων E'Πικυδε�τέρ"ς Ελ­ 'Πίδας έχειν fjδη κατιΧ τον 'Πόλεμον, 'Υίνετ"ί τις δλοtJχερης κα� 'Παράδοξος 'ΠερΙ α-ότου!; 'Παλίρροια των 4 'Πραγμάτων. 07, τε ιΥιΧρ �τρ"τηγoΙ dvνελ3-όντες Ε'ΠΙ ταfJτo διε�ταtJία6αν 'Προς �φάς E'Π� τοtJοiίτον Φ�τε 20 μή μόνον τους κατιΧ των Εχ.ftρων παραλεί'Πειν και­ ρους, &λλιΧ καΙ κατιΧ �φων αfJτων 'ΠολλιΧς &φορμα!; διδόναι τοίς -δ'Πεναντίοις δια την 'Προς &λλή}.ους φιδ λονικίαν. (l δή κα� �υνέντε!; οϊ Καρχηδόνιοι τ� μΕν Eν� των �τρατηγων &'Παλλ«ττε�.ftαι 'Πρo�έταξαν, 25 τφ δ' έτέρljJ μένΕιν, ον &ν .αί δυν«μεις 'Προκρίνω6 tJtv �μα δε τoVτoις καΙ τας 'Π"ρακoμι�oμένας &γο­ ρ.ας Εκ των 'Παρ' ιxfJτo'Cg κ"λουμένων 'Εμ'Πορίων, Ιφ' "Τς εΤχον τιΧς μεγί<1τ"ς Ιλ'Πίδας 'Περί τε της τρι)φης κ"� των ΙΧλλων l'Πιτηδεtων, δι"φ.ft"ρην"ι <1υνέβη 30 7 κατιΧ .ftάλ"τταν δλοtJχερως -δπο χειμωνος. τιΧ δε .

POLΥΒ. mSTOR.

Ι 8 1 . 82.

113

κατα την Σαρδ6να, κα,f}άπερ Επάνω προείπον, έτύγ­ χαν εν άπηλλοτριωμένα, μCΓάλαι; αύτοίg alci ΠΟΤΕ χρείαι; παρεχομένης τηι; νήσου ταύτηι; κατα ται; πε­ ριστάσειι;, το δε μ{γιστον, fι τών Ίππακριτών κα� 8 5 τών Ίτυκαίων άπέστη π6λιι;, αϊτινει; Ετύγχανον μ6-94 . ναι τών κατα την Λιβύην OtJ μ6νον τον Ενεστώτα π6λεμον άναδεδεγμΙναι γενναίωι;, άλλα κα� τούς κατ' 'Ayιx,f}oxlla καιρουι; xal την 'Ρωμαίων [φοδον cvycvifJr; Vπoμεμενηκυίαι xal συλλήβδην οvδ{ποτε 10 {Jε{JουλευμΕναι Καqχηδονίοις οvδεν Vπ'εναντίOν. τότε 9 δε xωρ�ς τηι; άλ6Υου προι; τους Λίβυας άποστάσεως κα� δια τηι; μετα,f}{t1εως EV,f}{rog τούτοιι; μΕν την μεγίδτην ο{κειότητα κα� πίστιν έναπεδείξαντο, Π"QΟΙ; δε τους Καqχηδονίουι; άπαραίτητον όργην ένεστή91. σαντο κα� μίσοι;. τους μεν γαρ παq'αβεβοη,f}ηκότας 1 0 αύΤΟίς παρ' έκείνων, οντας εΙς πεντακοσίους, κα� τον i}γεμόvα τούτων άποκτείναντει; Ilπανται; lqqt­ ψα1J κατα τού τείχους, την δε π6λιν ένεχείρισαν τοίς Λίβυι1Ι ' τοίς γc μην Καρχηδονίοις oVΣε ,f}άψαι t5vv20 εχdψηι1r;;ν τους ήτυχηκόται; αΙτουμένοιι;. τούτων δε 1 1 συμβαινόντων ο ϊ μεν περ� τον Mά�ω xal Σπ'έν­ δι ον έπαρ,f}έντει; τοίς ι1υμβεβηκ6σιν πολιορκείν έν­ εχεί(!ησαν αύτην την Καρχηδ6να. Βάρκαι; δε παqα- 1 2 λαβαιν 'Λννίβαν τον στρατηγ6ν ' τουτον YCtq έξαπ25 έστειλαν ο{ πολίται πqος τας δυνάμειι;, έπε� τον "Αν­ νωνα το δτρατ6πεδον εκρινε δείν ιΧπαλλάττεσ,f}αι κατα την ύπο τών Καρχηδονίων αυτοίι; δ'ο,f}είσαν έπιτqοπην περ� ται; γενομένας τών στρατηγών στά­ σεις προι; άλλήλους ' δ'ι6περ 'Λμίλκας {χων τούτ6ν 1 3 SO τ ε κα� Να(!αύαν έπΥει την χώραν, διακλείων τας χορηγίαι; τοίς π�ρ� τον MιX,f}ro κα� Σπένδιον, μCΓί-

114

BELLUM POENORUM .u'RICUM.

ιfΤfjν σ:ότιΡ παqΕχομ.ένου XqElιxv "EfJl ΤΕ ταVτα ωΙ τlίλλι;e ΝαΡΙΧ'Ι'Jα τού Νομάδοg. τα μ�ν otw ΠΕρι τα!: intιxt.fJ'qovg δυνάμειg Ι", 14 83 τoύτoι� .ην. οΙ δ� Κα()Χ'ηδ6νιοι ΠΕ(JικλειόμΕνοι παν­ ταχό.fJ'Εν ήναγκά�ovτo ωταφΕιύγΕιν έπι τα� (ιfυμιια- 5 2 XίδΣW πόλΕων) Ελπίδαg. tΙέ(Jων(δ' ) «Ει μέν ποτε κατα τον EνEιfτωτα πόλΕμον μΕγάλ'ην ΕΠΟΙ.ΕΊτο σπουδην 11 Etg πάν το πα(Jακαλο'Ι'JμΕνον -δπ' αυτων, τόΤΕ δε κα� μάλλον έφιλοτιμεΊτο, πεπεισμένo� ιfvμφέqΕιν Eαvτψ καΙ ΠQοg την Εν Σικελίφ δυναιfτι;ίαν και "qog την 10 'Ρωμαίων φιλίαν το ιfΦ�εσ.f}αι ΚαρΧ'ηδον(ουΕ;, ί'να μη παντάπασιν ΕξΥ το πqΟΤΕ.f}!ν «κονιτl ιfvvτelE1:tJ.f}ιxt το1:!: ίι1χ'ι'Jόυι1ι , πάνυ φ(Jονίμω� και vovveXi'1J!: λογι-95. 4 �όμEνo�. ουδέΠΟΤΕ "aq χρη τα τοιαύτα παρορllν ουδ! Τ'ηλικαιι'Jτ'ην ουδΕνι ιfυγκαται1ΚEυά�ειν δvvα- 15 98. ι1τι:ίαν, προ!: .ην oVΔε ΠΕΡΙ των δμολογουμένων E�5 έιfται δικαίων &μφΙι1β'ηΤΕΊν. ου μην «λλ« καΙ 'Ρω .. μαΊοι Τ'ηρούνΤΕΕ; τα κατα ταΕ; ιfvv.f}fjΚΙXE; δίκαια προ6 .fJ'vμίαg oVΔεν &π:έλΕιπον. Εν «ρχα1:!: μεν "aq Εγέ­ νΕτό ΤΙ� «μφιιtβήτ'ηι1Ι!: Εξ άμφοΊν διά τινα� τοια'Ι'J- 20 7 ταΕ; αίτίαΕ;. 'των ΚαΡΧ'1/δονίων 'του!: πλέοντα!: Εξ 'Iταλία€: ElE; Διβ'ι'Jην και XOΡ'ηγoϋvτα€: τοΊ!: πολΕμίοιg καταγόντων ώΕ; α{ιτούg, και ιtXEδoν /t.ftροισ.f}έντσw το'Ι'Jτων Elg την φυλακην Elg τουΕ; ΠEVΤαΚOιtίoυς, 8 ήγανάΚΤ'ηι1αν οΙ ΨωμαΊΟΙ. μετα δε ταVτα διΙΧΠΡΕ- 111> ι1βευι1άμενοι και κομισάμενοι δια λόγου πάνταΕ; έπι τoιtoύτoν ευδόΚ'ησαν αισΤΕ παqαχ,ρημα το1:Ε; KΙXf!XnIJO­ νίoι� άντιδωρήι1αι1.fJ'αι τoυ€: -όπoλειπoμένoυ� παρ' αύΤΟ1:!: αίχ,μαλαιτουΕ; Εκ τού ΠΕΡΙ Σικελία", πολέμου. 9 άπα δε τούτου τού καιρού ΠQΟ€: ;καιfΤf$ των 'ltΙXf!lX- S3 ΚΙΧλουμΙνων Ετοίμω!: και φιλαν.(f(Jώπωg fJπήκoυoν.

POLΥΒ. IΠSTOR. Ι 82-84.

115

διο καΙ πqος μεν τους Καqχηδονίους lπiτqεψαν τοίς ι ρ lμπόqοις Εξαγαγείν αΙεΙ το κατεπείγον, πqος δε τους πολεμίους Εκώλυι1αν. μετα δΕ ταύτα τών μεν Εν rfj Ι 1 Σαqδόνι μιt1.ftοφόqων, xa.ft' δν καιρσν άπι> τών Καρ5 χηδονίων άπidτηdαν , ΕΠΙι1πωμΕνων α-ότους ΕπΙ την νήσον ο{.χ VπήΚOυι1αν· τών δ' Ίτυκαίων Εγχειρι­ ζόντων σφας, ο-ό ΠΡΟι1εδΕξαντο, τηρούντες τα κατα τας ι1υν.ftήκας δίκαια. ΚαQχηδόνιοι μεν OVv της παQα τών προειρημέ- 12 10 νων φίλων τυγχάνovτες ΕΠΙΚΟVΡίαg VπEμενOν την πολιοqκίαν. το;:ς δε πεQ� τον Μά-&ω κα� ΣπΕνδιον 84 ο-όχ ήττον πολιορκείd.ftαι ι1υνέβαινεν η πολιορκείν. εΙς τοιαύτην riXQ α1'Jτoυς οϊ περ� τον '.Αμίλκαν έν- 2 δειαν κα.ftίι1ται1αν τών lπιτηδείων αιι1τ' άναγκα15 (j.ftijvaL τέλος α-ότους διαλύι1αι την ΠΟλΙΟQκίαν. μετα 3 δέ τινα ΧQόνον ά.ftροίι1αντες τών fE μΙι1.ftοφόρων τους άρίdτους κα� Λιβύων, τους μπαντας είς πεν­ ταΚΙι1μυρίους, fLE.ft' αιν ην κα� Ζάρζας δ Λίβυς έχων τους ύφ' αύτον ταττομΕνους, αιρμησαν av.ftLf) άντι20 παράγειν Εν τοίς ύπαί.ftQοις κα� τηρείν τους πεQl96. 99. τσν 'Λμίλκαν. τών μεν ουν πεδινών τόπων άπεί- 4 χοντο , καταπεπληγμένοι τα .ftηρία καΙ τους πεQΙ τον ΝαQαύαν (ππείς, τούς δ' iJQ E tVOVf) κα� ι!τενους ΕπεΙ(Jώντο ΠQοκαταλαμβάνειν. Εν οίς xat(Jolg ι!υνέβη 5 25 ταίς μεν Επιβολαίς καΙ τόλμαις μηδεν α{.τους λεί­ πει1.ftαι τών iJπεναντίων, δια δε την άπεL{!ίαv πολ­ λάκις έλαττούσ.ftαι. τότε γdφ ην, ιbς έοικε , συν- 6 ιδείν έπ' α{.της της άλη&είας πηλίκην έχει διαφΟQαν εμπειρία με&οδικη κα� ιΙτρατηγικη δύναμις άπειρίας SO κα� ΤQιβfjς άλόγου (καη ι!τρατιωτικης. πολλους μεν 7 rιXQ αύτών Εν ταίς κατα μέf}ος 1,QE{atf; άποτεμνόμενος

116

BELLUM ΡΟΕΝΟΕυΜ AFRICUM.

και .συγκλεΙων αιtJπερ &γα470ς πεττευτ.ης &μαχει -δι... πολλους δ' Εν τοίς δλοιιχεf!έιιι κινδύνοιι; τους μ�ν εΙι; Ενέδf!ας &νυπονοήτουι; Επαγόμενος &vfιf!Et, τοΙς δ' &νελπίιιτως και παf!αδόξωg πoτ� μ�ν με47' ήμέf!αν ποτΕ δ� νύκτω,! Επιφαινόμενοι; Εξ- 5 έπληττεν' ών διιovς λάβοι ζω"f!t", πι!νται; παf!έ{:Jαλλε () ,,;οΙς 47ηf!ίοιg. τέλος δ' ΕΠΙΙΙΤf!ατοπεδεύιιαg α�τoΙι; &νυπονοήτωι; Εν τόποιι; &φυέ6Ι μ�ν Πf!οg την iUct­ νων Xf!ciιxv ευφυέ6Ι δ� Πf!οg την έαυτού δύναμιν εΙς τούτ' t1rΙXl'E περιιιτάιιεωι; αιιιτε μήτε διακινδυ- 10 νεύειν τολμωνται; μήτ' άποδf!αναι δυναμένουι; δια το τάφf!φ και χάf!ακι πεf!ιειλfίφ47αι πανταχό47εν τέ­ .tO!> ύπο τήι; λιμού συναγομένουι; Ε647ίειν &λλήλων 10 &ναγκα64}ijναι, τού δαιμονίου την οΙκείαν &μοιβήν αυτοΙς Επιφέf!οντοg 'Cf] Πf!οg τους πέλαι; &tJc{:Jct" και 16 1 1 παf!ανομί". Πf!οg μ�ν rrtf! τον κίνδυνον o�κ lτόλ­ μων Εξιέναι, Πf!οδήλου τής .ηττηι; και τήι; τιμωf!ίας τοίι; &λιιικομένοιι; ύπαf!χούσηg, πεf!Ι δ� διαλύιιεωι; o�δ' fJπενόοvν ποιεί/147αι μνήμην, σvνειδότες σφtσι 12 τα πεΠf!αγμένα. Π(!Ο/1ανέχοντει; δ' &ει ταϊς Εκ τού 20 TύVΗΤoι; {:Joη.f1'ctatg δια τας των ήγουμένων έπαγ­ γελίας παν ύπέμενον ποιεϊν κατα ιιφων αiπων. 85 lπει δ� κατεΧf!ήιιαντο μ�ν &ιιεβως τους αΙχμαΜιτους, Τf!οφf] ταύτ?1 Χf!ώμενοι, κατεΧf!ήσαντο δΕ τα δοv­ λικα των ιιωμάτων, Εβοή47ει δ' Εκ τού Τύνητος o�- 25 Ι00.2 δείς, τότε Πf!οδήλου τής αΙκtας δια την πεf!ικάκη-97 . ΙΙιν Εκ των πολλων τοΙς fιγεμόιιιν vπαf!χούσηg, lUf!L­ ναν οϊ πεf!Ι τον Λ�τάf!ιτον και Ζάf!ζαν και Σπέν­ διον Εγχειρίζειν έαυτουι; τοίι; πολεμiοιg και διαπέμψαντες otιν θΟ 3 λαλείν πεf!Ι διαλύιιεωι; 'ΛμiλΚtt. κήf!vκα και λαβόντει; t1vγχώρημα πεf!Ι πρειι{:Jεtιχι; 8 έφ47Ειf!ε,

POLΥΒ. mSTOR. 1 84-Ε6.

117

ήκον, 6vτες δ{κα, προς τους KαΡXηδoνίoυ�. προς 4, oVg 'Αμίλκας δμολογίας ΕΠΌιήι1ατο τοιαύτας ' Eξε� ναι Καρχηδονίοις Εκλέξαι1-Β'αι τών πολεμίων οϋς αν αύτo� βούλωνται δέκα ' τους δε λοιπους &φιέ5 ναι μετα χιτώνος. γενομένων δε τούτων εύ-Β'έως 5 'Αμίλκας εφη τους παρόντας Εκλ8γει1-Β'αι κατα τας δμολογίας. τών μεν oiJv περ� τον Λύτάριτον και Σπένδιον κα� τών &λλων τών Επιφανει1τάτων �γε­ μόνων τούτον τον τρόΠΟ1Ι έΚVQίεVfJαν οΙ ΚαQχηδ610 νιοι. των δε Διβύroν, έΠE� την t1ύλληψιν ·f1t1,f}οντο 6 τών fιγεμόνων, νομιι1άντων αύτους παρει1πονδη6-Β'αι δια το τας 6υν-Β'ήκας &γνοείν, κα� δια ταύτΗV την αίτίαν δρμηt1άντroν έπ� τα 3πλα, περιστήt1ας αυτοίς 7 'Αμίλκας τά ΤΕ &ηρία κα� η}ν λοιπην δύναμιν {1παν15 τας διεφ&ειρε, πλείους δντας τών τεΤQακισμVQ{roν, περ� τον τόπον τον ΠQίονα καλούμενον' δν ι1υμ­ βαίνει δια την δμοιότητα του t1χήματος προς το ννν εlQημένον δQγανΟν ταύτης τετευχέναι της ΠQοι1η­ γορίας. 20 Πράξας δε τα ΠQοδεδηλroμένα τοίς μεν KΙXQXfJ- 86 δονίοις αiί&ις έλπίδα παQέστησε μεγάλην προς το βελτιον, καίπεQ &πεγνωκόσιν 1jδη την ι1ωτηρίαν' αύτος δε μετα ΝαQαύα κα� μετ' 'Αννίβου τήν χώ­ ραν έπτίει κα� τας πόλεις. ΠΡΟι1χωQούντων δε κα� 2 25 μετατι,f}εμενων προς αύτους τών Διβύαιν δια το γεγονος ευτύχημα, ποιησάμενοι τας πλείστας πόλεις -όφ' έαυτους ήκον έπ� τον Τύνητα κα� πολΙΟQκείν ένεχείρηι1αν τους πεQΙ τον Μά&ω. κατα μεν oiίν 3 την &πο Καρχηδόνος πλεVQαν ΠQΟι1ει1ΤQατοπεδεVι1Εν 101. 'Αννίβας, κατα δε την &πέναντι ταύτης 'Αμίλκας. μετα δε ταύτα προσ,ιχγαγόντες ΠQος τα τείχη τους 4, 98

.

1 18

BELLUM POENORUM AFRICUM.

ΠΕ(J� τον Σπένδιον αlχμαλώτοvg it1ταύ(Jαιt1αν έπιοϊ δε πε(JΙ ΤΟ1l' Μά-Β'αι κα7:ανοήι1αντει; τον 'Αννίβαν ι//'f-Β'ύμαιg κα� κατα7:ε-Β'α(J(Jηκόταιg &vαt1Τ(Jε­ φόμενον, έπι-Β'έμενοι 7:φ χά(Jακι :πολλουι; μΕν των Κα(Jχηδοvίαιv &πέκτειναν, πάυται; δ' Εξέβαλον Εκ 5 7:fjg (ίΤ(Jατοπεδείαg, έκυρίευι1αν δε και τηι; &ποι1κευηι; ιtπάι1ηg, έλαβου δε και 7:0υ ι1Τ(Jα7:ηγοv 'Αννίβαν ζαι7:0VτOν μευ oVv πα(JαΧ(Jημα πqοg τον 7:0iί 6 f(Ji/'f. Σπενδίου ι1τtX1J(JΟV &γιχγόντει; και 7:ιμαι(Jηι1άμεvοι ΠΙΚ(Jωg έκείνον μεν κα-Β'είλον, 7:0ύτον δ' &VE-B'ct1ΙXv 10 �ωVΤα: και πε(Jικα7:έι1φαξαv 7:('ιάΚOVΤα των Κα(Jχηδο­ νίαιν 7:0υι; Επιφανει1τάτουι; πε('ι 7:0 τού Σπι;νδίου 7 ι1ωμα, τηι; τύχηg f/Jι1πε(' έπίτηδει; έκ πα('α-Β'έt1εαιg &μφοτέ('οιι; έναλλαξ διδούι1ηι; ά,φοqμαg ι;lg υπε('βο8 λην τηι; κιχτ' &λλήλαιν τιμαι(JCιχg. δ δΕ BιX(JIΚfXg όψε 15 μευ ι1υυηκε την iπi-B'ct1tv των έκ τηι; πόλεαιι; δια την άπόι1τα6ιν των t1τ('ιχτοπέδαιv· οΜε μην t1VVElg ο'Μ' ο{;ταιg κατι;τάχει ΠQοg την βοή-Β'ειαν δια ται; 9 με7:αξυ rJVt1XmQCιxg. διόπε(' ά,vαζι;ύξαg άπο τού ' Τύ­ νητοι; και πα(Jι;λ-Β'αιv έπΙ τον MΙXIΚdQΙXV ποτο:μον 20 ικιχτει1Τ(Jατοπέδεvt1ε ΠQοg τφ ι1τόμιχτι τού π<>ταμου καΙ τ1] -Β'αλάΤΤl1. 87 Οϊ δε ΚαQχηδόνιοι παQαδόξοv της πεQιπετείαg «ότοϊ:ς φαvείt1ηg δvt1-Β'ύμαιg και δvt1ελπίι1ταιg εΊχον πάλ�ν· liQΤΙ rrXQ &vα-Β'α(J('οiίvτεg ταίι; 'ψυχα7:ι; πα(Jα 25 2 πόδαι; έπιπτον ιtV-B'ιι; ταίι; Ilnit1tv. oiJ μην ά.φ3 ίt1τα:vτο τoiί ποιε;;ν τα Π(Jοg η}ν ι1αιτη(Jίαν. διο και Τ(Jιάκο1lΤΙΧ μεν της ye(JOtJt1lιxg Π(Jοχ,cιl!ιt1άμενοι και μετα τούταιν τον πρότ.ερου μΕν ά.πελ-Β'όντα ι1Τ(Jατη­ γον 'Άνναινα, (τότε δ' Απαναγαγόντα:), t1Vv δΕ -tooύ- 80 ΤΟΙΙ; τοούι: υπολοίπουι; των Ίν τΙΧ7:ς ήλικ/αις IΚtX,f}5 φαvωg.

POLΥΒ. mSTOR. Ι 86

-

88.

1 19

οπλίσανΤΕς, οΤον lσχάτην ΤΡ{ΧOVΤEς ταύτην, lξαπ­ έσΤΕλλον προς τον Βάρκαν, lνΤΕιλιχμΕνοι πoλλιt τοίς 4 τη� γEρoυσία� κατιt πάντα τρόπον OLaliil1at τους στρατηγοv� lκ της ΠΡOγCΓEνημένης διαφοράς κα� δ συμφρονΕίν (IφίX� &ναγκάσαι, βλiψαvτας El!; τα πα�­ όντα τών ΠQαγμιχτωv. ιbν πολλους καΙ πoιxίλoυ� 5 σια&CΜ{νων λόγους, lπcιoη συνήγαγον δμόl1E τοv� σΤQατηγούς, rιναγκάσ&ησαν συγχωΡΕίν κα� ΠΕt&Ε- 99. σ&αι τοίς λcγoμένoις (ot) ΠEΡ� τον 'Άννωνα καΙ τΟν 10 Βάρκιχν, κιχ! το λοιπον t/Orj συμφρονήσανΤΕς μιiJ 6 γνώμΥ πάντα κατιt νούν επραττον τοίς Καρχηδο­ νίοις, ωσΤΕ τοvς ΠΕΡ! τον Μά&ω δυσχρηστουμΕνους 7 lν τοΙς κατιt μέρo� κινδύνοις - πολλους γιtρ lποιή­ σαντο ΠΕρί ΤΕ την Λέπτιν προσαγΟΡΕυομένην καί 15 τινας των l(llrov πόλΕων - τέλος lπ� το δια μάχης κρίνcιν δρμησαι τιt πράγματα, προ&ύμως Εχόντων προς τούτο το ι'.ιέρος καΙ των ΚαρχηΟονίων. διόΠΕΡ 8 &μφόΤΕQΟΙ τοϋτο προ&έμΕνοι παΡΕκάλουν μεν πάν­ τας τοvς συμμάχους προς τΟν κίνουνον, l1υνηγον 20 0S τας φρουQας Εκ τών πόλΕων, dις ΙΧν μέλλονΤΕς ΕκκυβΕύΕιν fmSQ τών σλων. έπcιδη δ' έκαΤ{Qοις ήν 9 τα προς την έπιβολην ετοιμα, παραταξάμΕνοι συνέ­ βαλλον άλλήλοις έξ όμολόγου. γενομ{νου δε τού 1 0 νικήματος κιχτα τοvς Καρχηδονίοvς, ο{ μsν πλ Είστοι 25 τών Λιβύων έν αύτφ τφ κινδύνφ διεφ&άρησαν, ο{ δε πρ6ς τινα πόλιν συμφυγόνΤΕς μΕΤ' oiJ πoΛV παρ­ Εδοσαν έαυτούς, δ οΕ Μά&ως ύπOXEίριO� έγένΕΤΟ τοίς έΧ&ΡΟίς �royQilf' τα μεν 01Jv αλλα μέρη της Λιβύη� μcτα. την 88 30 μάχην Ε-D&έως vπήκουl1ε τοίς Καρχηοονίοις' iι δε 2 των ΊππακριΤών κα� τών Ίτυκαίων πόλις ΕμΕνον,

Ι02.

120

BELLUM POENORUM .AFRICUM.

ΟfJδΕμίαν &φΟQμην lX0,l)tJιxt ΠQοg διάλυσιν δια το μη καταλΕίΠΕσ,f}-αι σφίι1Ι τόπον έλloυς μηδ� συγγνώ8 μης κατα τας ΠQώταg έπιβολά,ς. ο{ίτως καt κατα ταυτας τα� &μαQτlαg fLCΓcfl'YjV έχει διαφΟQtXν iJ με­ ΤQιότηg καΙ το μηδ�ν &νήκεστον έπιτηδευειν έκου- δ 103. 4 ι1ίως. OfJ μην &λλα παQασΤQατοπεδεVι1αντεg fi μΕν '�ννων fι δ� ΒάQκαg ταχ{ως ήνάγκαι1αν αfJτουg δμολογίαg ποιήι1ασ,f}-αι καΙ διαλυσεις εfJδοκουμ{ναg ΚαQχηδονίοιg. 5 Ό μ�ν oiJv Λιβυκος πόλεμος clg τοιαύτην &γα- 10 γαιν πεQίι1τασιν ΚαQχηδονίουg τοιούτον ει1χε το 't{log ωστε μη μόνον κυQιεύσαι πάλιν τ.ης Λι{Jvηg τους ΚαQχηδονίουg, &λλα και τους αΙτίους τ.ης &πο6 στάσεως 'tLfLfiJQrjdιxd,f}-ιxt καταξίωg' το yιXQ πέQαg, &γα­ rόντεg οι ν{οι τον ,f}-QtrtfL(JOV δια 'tfig πόλεως πασαν 100. 7 αΙκίαν έ(να)πεδΕίξαντο 't'oig πεQΙ 't'ov MιX,f}-ro. 't'Qla μΕν oiJv E't'11 και 't'{τ't'ΙΧQάg που [Lfivιxg έπoλlμ11σιxν οι μΙι1,f}-οφόQΟΙ ΠQοg 't'ovg ΚΙΧQχηδονίουg πόλεμον, αιν fjfLcig Ι'ι1μεν &ΚΟ?] μιχ,f}-ό,1τεg, πολυ τι 't'ovg &llovg 8 ιbμότητι καt ΠΙΧQιχνομίο/- (δι)ενηνοχότα. 'Ρωμαίοι δ� 20 κιχ't'α τον καΙQον τούτον ilπσ τών έκ τής ΣΙΧQδόνοg αfJτομοληι1ά,ντων μΙι1,f}-οφόQων ΠQοg σφαg έκκλη,f}-{ν­ τες έπεβάλοντο πλείν έπι την ΠQοεΙQημ{ν11ν ν-ησον. 9 τών δ8 ΚαQχηδονίων &γανιχκτουντων, ως ΙΧfJτοίg κιχ,f}-ηΚΟVι111ς μίΧλλον τ.ης τών ΣΙΧQδφων δυναστείας, 25 ΚΙΧΙ ΠΙΧQιχσκευιχ�ομ{νων μεταΠΟQεvεσ,f}-ιχι τους &πο10 ι1τήσιχντας αυτών την νησον, λΙΧβόμενοι τ.ης &φΟQ­ μ.ης ταvτηg οι 'Ρωμαίοι πόλεμον έΨηφ{ι1ιχντο ΠQοg τους ΚΙΨΧ11δον{ους, φάσκοντες αύτους ουκ Απι ΣΙΧQδσν{ουg, &λλ' Aπ� t1φί'i.g ποιείι1,f}-αι την παQΙΧ- 30 11 σκευήν. οι δ� ΠΙΧQΙΧδόξωg διαπεφευγότες τον ΠQΟ-

POL ΥΒ. mSTOR. Ι 88.

121

ειρημένον πόλεμον, κατα πάντα ΤQόποv αφυώς δια­ κείμενοι κατα το παρον προς το πάλιν αναλαμβά­ νειν την προς 'Ρωμαίους aπέχ.ftειαv , εΙξαντες τοϊ:ς 1 2 καιροίς oV μόνον απέιJτη<1αν της Σαρδόνος, αλλ α 5 κα� χίλια τάλαντα κα� διακό<1ια προtJ{.ftηκαv τοίς 'Ρωμαίοις Εφ' Φ μη κατα το παρ ον αvαδέξαtJ.ftα, τον πόλεμον. ταύτα μ�ν οϋτως ΕπριΧχ.ftη.

POLYB. ΗιΒΤ. Ι.

6

ΠΟΛΤ Β Ι Ο Τ ΙΣΤΟΡΙ .Ω.Ν ΔΕΤΤΕΡΑ. 1 'Εν μ�ν τ'fj ΠQΟ ταύτης βύβλφ δίεdαφήdαμεv πότε <Ρωμα7:0Ι (fV(fτη(fιΧμεvοι τα κατα την 'Ιταλ{αν τοΤς Εκτος EfXELQELV �Qξαvτο πριΧγμα(fΙV, ΕπΙ δ� τού­ τοις πώς εΙς Σικελίαν διέβηdαv καΙ δι' ag αΙτίας τον πεQΙ της ΠQΟCΙQημέvης vtfdov trvvεdτήdαvτο 5 2 πόλψον ΠQος Καρχηδονίους, μετα δ� ταύτα πότε ΙΠQώΤΟV (fvvίdταd{}αι ναυτικας �Qξαvτο δυνιΧμεις, καΙ τα dvμ{:JιΧvτα κατα τον πόλεμον έκατέροις εως τού τέλους, Εν φ ΚαQχηδόνιοι μ�ν Εξεχαιρηdαv πιχ([ης Σικελίας, <ΡωμαΤοι δ' ΕπεΚQιΧτηt1αv της 3λης 10 νήΙΙ0υ πλην τών -όφ' ΊέQWVΙ ταττομένων μεQώv. 101. 3 έξης δε τούτοις Επεβαλόμε{}α λέγειν πώς dτα(fιά­ ΙΙαντες ο! μΙd{}οφόQΟΙ ΠQος τοvς ΚαQχηδοvίοvς τον ΠQοt1αγορεv{}έvτα Λιβυκον πόλεμον ΕξέκαVdαv, καΙ τα ([υμβάντα κατα τούτον ιΧιιεβήμιχτα μέΧQΙ τίνος 15 ΠQού{:Jη, καΙ τίνα διέξοδον Ελαβεν τα παQιΧλογα τών έργων εως τού τέλους καΙ της ΚαQχηδοvίωv · Επι4 ΚQατείας. νυνΙ δε τα ([υνεχη τούτοις πεΙQαt1όμε{}α δηλoύν� κεφαλαιωδώς έκιΧΙΙτ'ων Επιψαύοντες κατα την 20 Εξ ιΧρχης ΠQό{}εdΙV. 5 ΚαQχηδόvιοι yaQ ιbς {}αττον καΤΕΙΙΤΨΙαντο τα

104:.

POL ΥΒ. mSTOR. π 1. 2.

1 23

κατα η}ν Διβύην, εύMω� Άμίλκαν έξαΠ{ι1τελλον, δυνάμει� συι1τήσαVΤΕg, Eί� τoυ� κατα την 'Ιβηρίαν 105, τόπoυ�. δ δ' άναλαβων τα στρατόπεδα και τον υ{ον 6 Άννίβαν, δντα τότε κατα την ήλικίαν Ετών Ενν{α, ;; και διαβας κατα τας Ήρακλέους στήλας άνεκτατο τα κατα την 'Ιβηρίαν πράγματα τοίς Καρχηδονίοις. διατρίψας δ' Εν τoί� τόπoι� τoύτoι� έτη σχεδον Εν- 7 νέα και πoλλoυ� μεν πολέμφ , πoλλoυ� δε πει.ffο ί πoιήσα� 'Ιβήρων {ιπηκόους Καρχηδόνι κατέστρεψε 10 τον βίον &ξίως τών προγεγενημένων πράξεων. προς 8 γαρ τoυ� άνδρωδει1τάτoυ� καΙ μεγίστη ν δύναμιν ξχοντας παραταττόμενος και χρώμενo� ΤOλμηρώ� και παραβόλω� έαυτφ κατ« τον τoiί κινδύνου και­ ρον i()(JrofLivro� τον βίον μετήλλαξεν. την δε ι1τρα- 9 15 τηγίαν ο{ Καρχηδόνιοι παρέδΟι1αν Άι1όρούβr: , τφ , κείνου κηδει1τfj και τριηράρχφ. Κατ« δε τoυ� καιρoV� τoύτoυ� 'Ρωμαίοι την πρώ- 2 την otdfJatJLV εί� την 'Ιλλυρίδα και ταύτα τα μ!ρη τ1ί� Eύρώπη� Επεβάλοντο ποιείσ.ffα ι μετα όυνάμεω�. 20 α.περ ού παρ!ργω�, άλλα μετ' EΠΙι1τάι1εω� .ffc roQrJ- 2 τέον τoί� βoυλoμ{νoι� άλη.ffινώ� τήν τε πρ6.&ει1ιν την ήμετέραν ι1υν.ffεάtJα6.ffα ι και την αvξηtJιν και καται1κευην τ1ί� 'Ρωμαίων δυναι1τεία�. Εγνωσαν δε 3 διαβαίνειν δια τινα� τοιαύτας αlτtα�. 'Άγρων δ τών 4 25 'Ιλλυριών βαι1ιλευ� ήν μεν υ{o� Πλευράτου, δύνα­ μιν δε πεζην και ναυτικην μεγtστην ltJl� τών προ αVτoiί βεβαι1ιλευκότων έν·'Iλλυριoί�. o{,τo� {ιπο Δη- 5 μητρtου τoiί Φιλίππου πατρo� πεισ.ffεΙ� χρήμασιν {ιπέσχετο {JOfJ.ffήtIE ιV Mεδιωνίoι� {ιπ' ΑΙτωλών πο30 λιoρκoυμένoι�. Αίτωλοι γαρ oiJoafLιXι� δυνάμενΟΙ6 102. πείι1αι Mεδιωνίoυ� μετ!χειν σφίι1Ι τfι� αiJτfι� πολι-

124

RES ΠιLYRICA.E.

τι:ίαg, Επι:βάλοντο κατα κqάτος έλι:ίν αυτούς. ΙΙτρα­ τι:ύttαντι:ς OVv πανδημεί καΙ πι:qιttτρατοπι:δι:ύσαν­ τες αυτών τ1}ν πόλιν κατα το συνεχες επολιόρκουν, 8 'Itfittιxv βίαν προσφέροντες κα! μηχανήν. συνάψαν­ τος δε τού χρόνου τών &.qχαιρεσίαιν, και δέον στqα- 5 τηγον ετερον α{ρείσ&αι , κα! τών πολιορκουμέναιν 106. fίδη κακώς διακειμέναιν κα! δοκούνταιν &.ν' έκάttΤ'Υ/ν �μέραν lνδώttειν έαυτούς, δ προϋπάρχαιν c1τρατη9 γος πρoιfφέρCΙ λόγον τοίς ΑlταιλΟiς φάσκαιν, Επειδη '!jag κακοπα&ι:ίας κα� τους κινδύνους αυτος &.ναδέ- 10 δεκται τους κατα την πολιορκίαν, δίκαιον εΙναι και την οlκονομίαν τών λαφύ/,>αιν, Επαν κρατήσαιttι, κα! την Επιγ/,>αφην τών σπλαιν έαυτφ συγχαιρείσ&αι. 10 τινών δέ, κα! μάλιttτα τών πιροι:όνταιν π/,>ος την ά/,>­ χήν, &.μφισβητoΎVταιν π/,>ος τα λεγόμενα καί παρα- 1& καλούνταιν τα πλή&η μη προδιαλαμβάνΕιν, άλλ' άκέ/,>αιον εάν, Φ ποτ' ΙΧν � τύχη βουλη&Ώ περι&εί11 ναι τούτον τον ttτέφανον, Βδοξε το;;ς ΑΙταιλοίς, δς ΙΧν lπικαταttτα&εΙς c1τρατηγος κρατήσrι της πόλεαιι;, κοινην ποιείν τφ προϋπάqχοντι κα! την οΙκονομίαν 20 3 τών λαφύ/,>αιν και την Επιγ/,>αφην τών σπλαιν. δε� δογμέναιν δΕ τούταιν, καΙ δέον Τ'Π κατα πόδας �μέ/,>� ycvltt&ιxt την ix'Ί:ρεttιν και την πα/,>άληψιν της &./,>­ χης, κα&άΠΕρ έ&ος εttτιν ΑΙταιλοίς, πqΟ($πλέουσιν τηι; νυκτος έκατον λέμβοι π/,>ος την ΜΕδιαινίαν κατα 25 τους εγγΙc1τα τόπους της πόλεαις, εφ' Φν ήι1αν Ίλ2 λυριοι ΠΕνταΚΙι1χίλιοι. κα&ορμισ&έντες δΕ και της ήμ,έqας ΕπιγΕνομlνης Ενι:/,>γον και λα&ραίιxv ποιηι1ά­ μι:νοι n}ν άπόβαιιιν καί χρηttάμι:νοι τj] παρ' oιfJ­ τοίς ι:l.f}Ιι1μένrι τάξι:ι προήγον κατα t1πι:ί(l αg Επί την 80 3 τών ΑΙταιλών t$Τ(lατοπι:δΕίαν. ο{ δ' ΑΙταιλοί t1vv7

POLYB. HISTOR. Π 2-4.

1 25

εντεg το γιν6μενον επ! μΕν τφ πα(>αδ6ξφ και τϋ τ6λμl1 των Ίλλυ(>ιων ήσαν εκπλαγείg · πεφQονημα­ τισμένοι δ' εκ πολλου XQ6vov και καταπιt1τεύt1αν­ τεg ταίg lδίαιg δυνάμεσιν κατα ποσον ov.&ΙXQt1iiJg εί6 χον. (το) μΕν ούν πολυ (LiQog τών δπλιτών καΙ τών 4 10Ι. {ππέων α-ι)του ΠQΟ τηg t1ΤQατοπεδείαg εν τοίg επι­ πέδοιg παQΕνέβαλλον , μέ(>ει δέ τινι τηg ϊππου και τοϊg ε-ι)bώνοιg τοvg 1JπερδΕξίοvg και προ τού χάριχxog Ε-ι)φvώg κειμένοvg τ6ποvg προκαΤΕλάμβιχνον. 10 οϊ δ' Ίλλυριοι τουg μΕν ελαφQοvg εξ εφ6δου ΠQοt1- Ι> 107. πεt16νΤΕg τφ ΤΕ πλή.ftει και τφ βάρει τηg σvντάξεαιg εξέαισαν, τουg δΕ μετα τούταιν (ΠΠΕϊg t1vγκινδvνΕύ­ ονταg ήνάγκασαν &ποχαιρηt1αι προg τα βαρέα τών ΟΠλαιν. λoιπbν εξ 1JΠΕρδΕξίοv ΠΟΙΟύμΕVΟΙ την έφ- 6 15 οδον επι τοvg εν τφ ΠΕδίφ ΤΕταγμέvοvg ταχέαιg εΤQS­ ψαντο , t1vνΕπι.ftεμέ7ιαιν τοίg Αlταιλοίg ΕΧμα και τών ΜΕδιαινίαιν εκ τηg π6λεαιg. και πολλουg μΕν α-ι)- 7 των &πέκτειναν , [τι δΕ πλείοvg αlχμαλώτοvg έλα­ βον · τών δ' οπλαιν και τηg &ποt1ΚΕvηg εγένοντο 20 πάt1ηg εγκ(>αΤΕίg. ο{ μΕν ουν 'ΙλλVQΙΟΙ ΠQάξανΤΕg 8 το σvνταχ.ftΕν 1JΠο τού βαt1ιλέαιg και διακομίσαν­ ΤΕg την &ποσΚΕυην και την ΙΧλλην αιφέλειαν επι τοvg λέμβοvg Ε-ι).ftέαιg &νήγοντο , ποιούμΕνοι τον πλoVΝ Elg την οlΚΕίαν. ο{ δΕ ΜΕδιώνιοι ΤΕΤΕvχ6ΤΕg 4 25 &νΕλπίt1ΤΟV σωτηρίαg, ά.ftροιt1.ftέντεg olg την εκκλη­ σίαν έβουλΕύοντο περί ΤΕ των ΙΧλλων και ΠΕQΙ τηg τών οπλαιν επtγραφηg. έδοξΕν ούν ιxmoig κοιν1}ν 2 ποιήσΕιν την επιγραφην &π6 ΤΕ τού την &qχην τών ΑΙτωλών Εχοντοg και των Elg το μέλλο", προπορΕυ80 0μΕναιν κατα το τών ΑΙτωλών δ6γμα, τηg τύχηr; 3 ω�EΡ επίτηδΕg και τοίg lXλλοιg &ν.ftQώποιg lπ! τ.ών 6*

126

RES ILLYRICAE.

Εκείνοις δυμPαινόVΤων Ενδεικνυμένης την amijr; δύίΧ γιΧ(! {,πο τών Εr}'(!ώv α-ότo� π(!οσεδόκων 8σον tjδη πείσεσfJ'αι, ταϊίτα ΠQάττειv α-ότοίς Εκεί­ νοις πα(!έδωκεν Εν πάνυ β(!αχεϊ: χρόνφ κατα τών 5 πολεμίων. Aίτωλo� δε τfj πα(!αδόξφ χ(!ησάμενοι 5 σvμφο(!� πάντας Εδίδαξαν μηδέποτε Ρουλεύεσ&αι περ� τοϊί μέλλοντος ιbς tjδη γεγονότος, μηδε π(!ο­ κατελπί�ειν βεβαιουμένους -όπε(! ων &.κμ,ην Ενδεχό­ μενόν Εστιν &λλως rcvia,f}at, ρ{μειν δε με(!ίδα τφ παραδόξφ παvταχfj μΕν &.vfJ'(!ώπους δντας, μάλΙδτα 10 δ' Εν τοϊς πολεμικοϊ:ς. 6 Ό δε βασιλευς 'Άγ(!ων, ΕπεΙ κατέπλευσαν ο ϊ λέμβοι, διακούι1ας τών ήγεμόνων τα κατα τΟν κίνδυνον καΙ πεQιχαQηg γενόμενος EΠ� τφ δοκεϊ:ν Αίτω- 104. λους τους μέγιστον Εχοντας το φ(!όνημα νενικηκέ- 15 ναι , ΠQος fti,f}ag καί τινας τοιαύτας &λλας ε-όωχίας τι,:ιαπεΙς Ενέπεδεν είς πλεvι,:ιiτιv' Εκ δΕ ταύτης Εν 108. 7 όλίγαις ήμέQαιg μετήλλαξε τον Ρίον. την δε βασι­ λείαν ή γυνη Τεύτα διαδεξαμένη τον κατα μέQος xε�ιΙΙμoν τών πι,:ιαγμάτων Εποιείτο διιΧ της τών φί- 20 8 λων πίστεως. ΧQωμέvη δε λΟ'}'Ιδμοϊς γvvαικεtοιg κα� πι,:ιΟί; α-ότο το '}'E'}'Ovog ε-ότύxημιt μόνον &.ποβλέ,· πουδα, τών δ' Εκτος ο-όδΕν πει,:ιισκεπτομένη πρώ­ τον μεν δυνεχώι,:ιηδε τοίς κατ' Ιδίαν πλέovσι λy�ε9 σ,f}αι τουg Εντυ'}'χάνοντας, δεύτεQΟV δ' &fJ'Qοίδαδα 25 δτόλον κα� δύναμιν ο-όκ Ελάττω τής πqότεQΟV Εξ­ έπεμψε, πίΧδαν (παι,:ιαλtαv) &.ποδείξαι1α πολεμίαν τοίς 5 ήγουμένοις. οϊ δ' έξαποσταλέντες την μΕν ΠQώτηv έπιΡοΜlν ει1χον έπ� την 'Hlctav κα� την Me6drJVUxV' ταύτας rιX(J &.εΙ τας χώ(Jας ΊλλV(JΙΟ� ποqfJ'οvvτες δι- 30 2 ετέλοvv. δια γα!! το μηκος της παQαλίας κα� δια το 4 ναμιν.

ΡΟΙΥΒ. mSTOR. π 4. 6.

1 27

ftE(fOyιxtovg εΙναι ταf; δυναστευούσαι; έν αύταίf; πό­ lEtf; μαΚ(JαΙ καΙ β(Jαδείαι λίαν έγίνοντο τοίf; Π(JΟ­ οΙQημ'vοιg αΙ πα(Jαβοή.ftειlXΙ Π(Jοg ταf; &ποβάσεΙf; τών ΊλλυQιώV· 5.ftcv &δεώf; έπέΤQεχοv καΙ κατέσvQοv &εΙ 5 ταύτας ταf; χώQαf;. ού μην άλλα τότε γενόμενοι 3 της ΉπείQου κατα Φοινίκην ΠQοσέσχοv έΠΙι1ιτισμού XdQLV. συμμίξαντες δ'� τών Γαλατών τιι1ιν, οΊ μι- 4 (f.ftοφΟQούντες παQα τοίι; ΉπεΙQώταιg διέΤQιβοv έν τύ Φοινίκτι , το πλη.ftος {)ντες είι; 6κτακοσίους, κα� 10 κοιvολογη.ftέvτες τούτοιι; πεQ� ΠQοδΟι1ίας τηι; πόλεωg ' έξΙβιηι1αν , ι1υγκατα.ftεμέvωv σφίσι τών ΠQοεΙQημέ­ νων, καt τηf; πόλεωι; έξ έφόδ'ov καt των έν ιxtΊτfJ κύριοι κατέστησαν , ι1υνεργηι1ιΧντων Edro.ftev αύτοίι; τών Γαλατών. ot δ' 'ΗπειQώται πv.ftόμεvοι το γε- ό 15 γονοι; έβοή.ftοvv πανδημε� μετα ι1ποvδηf;. παραγε­ νόμενοι δΕ Π(Jος την Φοινίκην κα� Π(Jοβιχλόμεvοι τον ΠlXQα τfι πόλει ρlovτα ποταμον lι1Τfμχτοπlδευ­ σαν , τηf; έπ' αύτφ γεφύQαf; &ναι1πάσαντες ται; σα­ νίδ'ας &ι1φαλείαf; χάQΙV. Π(Jοσαγγελ.ftέvτος δ' αύΤΟίς 6 20 Σκε(Jδιλαtδ'αv [χοντα πεvταΚΙι1χιλίουf; Ίλλυριους πα- 100. Qαγίvεσ.ftαι κατα γην δια τών παρ' 'Αvτιγόvειαv 109. ι1τενών , με(Jίσαvτεg α{)τών τινας έξαπΙστειλαν πα­ Qαφυλάξοvτας την 'Αντιγόνειαν · αύτo� δ'� τά τε λοιπα �.ftoύftWf; δ'ιηγον, &πολαύοvτεf; τών έκ τηf; χώ(JlXς 25 &νΙδην , τών τε κατα τας φυλακας κα� προκοιτίας ιbλιγώQουv. οΙ δ' 'IllVQtO� ι1υvΙvτεf; τον μερισμον 7 αύτών κα� την λοιπην ρq:.ftυμίαv έΚΠΟ(Jεύοvται νυ­ κτός · καt τύ γεφύρι:: σανίδας έπιβαλόντες τόν τε ποταμον &σφαλώς διΙβηι1αν και λαβόντες 6XVQOV 80 τόπο ν Ιμειναν το λοιπ&ν μΙρος της νυκτός. έπι- 8 γενομένης δε της rιμ έρας, κα� παραταξαμΙνων &μφο-

1 28

RES ILLYRlCAE.

τiιμDν προ τη� πόλεω�, συυέβη λειφ&ηυαι τoυ� Ήπει­ ραιτα�, "al πoλλoυ� μευ αfπώυ πεσείυ, έτι δε πλείoυ� άλώυαι, τoυ� δε λoιπoυ� διαφυγείυ ιb� Επ' ΆτιυτιXvωυ. 6 (}{;τοι μευ ούν τoιoύτoι� περιπεσόυτε� ά't'tJχήμαιιι "al 'JtddfX� άπoλέσα1;τε� τ«� Ευ αύτoί� i.λπί- 5 δα� Επρέσβευον πρo� τoυ� ΔΙτωλoυ� "al το τώ.ν Άχαιώυ έ&υo�, δεόμευοι με&' (κετηρία� σφίσι βοη2 &είυ. ο! δε κατελεήσαυτε� τ«� συμφoρ«� α-ότών ύπήκουιιαυ "al μετ« ταύτα παραβOη&Oύυτε� .ηκου 8 εΙ� Έλίκραυον. ο! δε τηυ Φοιυίκην 'κατασxόυτε� Ι() το μευ πρώτον, παραγευόμευοι μετ« ΣκεQδιλαtδοv πρo� το χωρίου, παρεστρατοπέδευσαυ τoί� pcpofj{1fj4 κόσι, βουλόμευοι συμβαλείυ. δυσχρηστούμευοι δε δια τα� δυσxωρία� τώυ τόπων, /Χμα δε "al προσπε­ σόυτωυ παρα τη� Tεύτα� Ύραμμάτωυ, δι' ibv φετο 15 oc'Cv α-ότoυ� τηυ ταχίσΤfjV εΙ� οίκον άvαχωρε'Cv ' δια το τινα� τών 'Ιλλυριώυ άφεσΤfjκέναι πρo� τoυ� Δ1αρ6 δαυεί�, 01Jτω λεηλατήσαυτε� τηυ 'Ήπειρον άυoxα� 6 EπoιήσιxvτO πρo� τoυ� Ήπειραιτα�. Εν αΤ� τα μευ έλεύ&ερα σαιματα "ιxl τηυ πόλιυ άπολVΤQαισαvτε� 2Q aVτO'C�, τα δε δουλικα καΙ τηυ lOt:1tfJV ιικευηυ άυα.. λαβόυτε� εΙ� τoυ� λι!μβoυ�, ο! μευ άπέπλευσιtν , ο{ δε 'JtCQl του ΣκερδιλαΊ'δαυ πε�l1 πάλιυ άυεχα/.ρησ(Χυ 7 δια τώυ παρα τηυ Άυτιγόυειαυ στευώυ , ο-ό μικρ�υ o�δε τηυ τυχούσαυ κατάπλη�ιυ "ιxl φόβου Ευεργασά- 25 1 10. μευοι τoί� τ«� παραλία� οΙκούσι τών. 'Ελλήυων. 106. 8 Εκ(Χστοι Ύαρ &εωΡOύυτε� τηυ όχvρωτάΤfjV /Χμ(Χ καΙ δvvατωτάΤfjV πόλιυ τώυ Εν Ήπείρφ π(Xραλόγω� 01Jτω� Eξηυδραπoδισμι!υηυ o�κέτι περΙ τώυ άπο τη� Xαιρα� 1ίγωυίων, κιχ&άπερ έυ 'to'C� εμπροσ.f7εv χρό- 80 υoι�, άλλα περΙ σφώυ α-ότώυ καΙ τών πόλεων.

POLYB. mSTOR. π 6-7.

129

Ο{ δ' ΉΠCΙ(!ώται πα(!αδόξως δια�ε�ω�μένoι το- 9 60ύτον &πείχον τού πει(!άζειν &μύνε6,f}αι τούς ήδι­ κηκόται: η χά(!ιν &ποδιόόναι τοίς βOη.ftήδα�ιν ΕΜτε τούναντίον όιαπ(!εt1βευt1άμενοι π(!ος την Tcmav ι; 6υμμαχίαν [,f}εvτο μετ' 'Λκα(!νάvαιv π(!οι: τουι: Ίλ­ λυ(!ιούι:, ua,f}' ην iUcCvotI: μΕν κατιl τουι: έξηι: και- 10 (!ουι: t1vνήργοvν, τοίι: δ' 'Λχαιοίι: και τοίι: Αlτωλο'Cι: &ντέπραττον. i; 6v iγέvοντο καταφαvε'Cι: &κρίτωι: 11 μεν κεχ(!ημένοι τότε τοϊι: εύεργέταιr;, &φρόνωι: δ' 10 έξ &:l1Xiίg μεμουλ ευμ ένοι πε(! � των κα.{7' αύτους π(! α'Υ­ μάτων. το μΕν 'Yιl(! &ν&ρώπουι: δνται: πα(!αλό'Υωι: 7 πε(!ιπε6είν τινι τών δcινών ού τών πα,f}όvτωv, τηι: τύχης δε και τών πραξάντων lστιν έ'Υκλημα, το δ' 2 &κρίτωι: και π(!οφαν ωι: περιβαλείν ιxVτoυς ταίι: με16 γίστ,αιι: συμφοραίς δμολογούμενόν it1τι τών πασχόν­ των &μάρτημα. όιο και τοϊς μεν lκ τύχης πταίου- 3 σιν έλεος Επεται μετα συ'Υγνώμηι: και �πικoυρία., τοΙς δε δια την αύτών &βουλίαν δνειόος και Επιτίμησις (JVvcgauolov,f}ci παρα τοίς εlJ φρονούδ'ιν. ct δη 4 τότε πα(!α, τών Έλλήνων εlκότωι: &ν τοίς 20 και Ήπει(!ώταιι: &πηυτή8-η. πρώτον γα,(! τίι: ούκ &ν 6 την κοινην πε(!ι ΓαλαΤών φήμην ύπιδόμενοι: EVla­ βη,f}είη τούτοις εγχειρίt1αι πόλιν εVΔαίμOνα και πολ­ λα,ι: &φο(!μαι: ElOvt1fXV clg παραδ'πόνόηt1ιv ; δεύτε(!ov 6 95 τίς oVU &ν εφυλάξατο την amofJ τού t1vt1τήματοι: Εκείνου προαίρεσιν; οϊ γε την μεν &(>χην εξέπεδ'ον εκ της lδίας , συνδ(!αμόντων Επ' amovg τών δμο­ c,f}vfhv δια το πα(!αδ'πονδησαι τους αVτών οΙκείουι: και δ'υγγενεϊς' {ιποδεξαμένων γε μην αvτουg Κα(!χη- 7 80 δονίων δια το κατεπείγεσ{}αι πολέμφ, το μεν π(!ώτοv γενομένης ΤΙ1fοg &ντι(!(!ή�εως τοίς δτ(!α.τιώταις Π(Jος

130

RES ILLYRICAE.

111. τούς δτραΤ1/γούς WtEQ όψωνίων i; αvτης iπε{Jά­ λοντο διαρπάζsιν την τών 'Δκραγαvτίνων πόλιν, 107. φυλακής χ,ά,ριν εltrαχ.f}έvτες εΙς αVτήν , δντες τότε 8 πλείους τών τρΙδχιλίων ' μετα δΕ ταύτα παρεΙδ­ αγαγόντων αVτoύς πάλιν εΙς 'Έρυκα της αVτης χρείας δ Ενεκεν, πολιορκούντων την πόλιν 'Ρωμαίων, iπ­ εχείΡ1/δαν μΕν και την πόλιν και τούς trυμπολιO"(J9 κουμένους προδΟύναι' της δΕ πράξεως ταVτ1/ς &πο­ τυχόντες 1jvτομόλ1/trαv προς τούς πολεμίους' παρ' οΙς πιtrτευ.f}έvτες πάλιν έδύληδαν το της 'Δφροδί- 10 1 0 της τής Έρυκίνης ίερόν. διο δαφώς έπεγνωκότες 'ΡωμαΊοι την &δέβsιαν αvτώv ίΊμα τφ διαλύtrαι1.f}αι τον προς Καρχηδονίους πόλεμον οvδΕV έποιηδαντο προυργιαίτερου τού παροπλίδαντας α-ότους έμβαλεΊν εΙς πλοΊα και της 'Ιταλίας πάδης έξορίδτους κατα- 15 1 1 6τηδαι. oi)g 'ΗΠCΙQfbται της δημοκρατίας και τών νόμων φύλακας ποιηδάμενοι καΙ την εVδαιμοvε6τάΤ1/ν πόλιν iγχsιρί6αvτες, πώς ο-όκ ttv εΙκότως φανείηδαν αVτOΙ τών δυμπτωμάτων αυτοίς αΙτιοι 20 γCΓOνότες ; Περί μΕν ο-δν τής 'ΗπειρωΤών &γνοίας και περι 12 τού μηδέποτε δείν τους ε-δ φρονούυτας Ιδχυροτέραν cltrιXrEtr.f}at φυλακην &λλως τε και ΡαρβιΧρων" lπi 8 τotroVτoν Εκρινον ποιηδασ&αι μνήμ1/ν.

οί δ' 'Ιλλυ­ ριοι και κατα τους &νωτέρω μΕν χρόνους συνεχώς 21> 2 ήδίκOΥV τούς πλοι'ζομένους απ' 'Ιταλίας ' κα.f}' oi)g δΕ καιρους περι την Φοινίκην διέτριβον, και πλεί­ ους &πα τού στόλου χωριζόμενοι πολλους τών 'Ιτα­ λικών έμπόρων Et1.f}' oi)g μΕν lt1tSlrJ6ΙXV, oi)g δ' &πέ6φαξαν, σ-όκ όλίγους δΕ καΙ ζωγρ{Cf τών. &λιt1κο- -80 3 μlνων &νηγον. οί δΕ 'ΡωμαΊοι παρακούοντες ταν

POLΎB. mSTOR. π 7. 8.

131

πqο τού χqόνον των Εγκαλούντων τοες ΊλλvqιοΤς, τότε και πλειόνων Επελ.ftόvτων Επι την 6ύγκλητον, κατέστη6αν πqε6βεvτας εΙς την Ίλλvqίδα τους Επί­ σκεψιν ποιη60μένους πεqι των πqοειqημένων rιXrOV 6 και Δεύκιον Κοqογκανίοvς. iι δε Τεύτα, καταπλευ- 4 σάντων π(!ος αύτην των Εκ της Ήπεί(!ου λέμβων, 112. καταπλαγεί6α το πλη.ftος και το κάλλος της &γομένηι; κατασκευής - πολυ yaQ iι Φοινίκη διέφε(!ε τότε των κατα την 'ΉΠΕιqοv πόλεων εiJδαιμοvίr; - διπλα- 108. 10 σίως ΕΠΕQQ ώσfFη ΠQΟΙ; �ην κατα των Έλλήνων &δι­ κίαν. oiJ μην &λλα τότε μεν Επέσχεν δια τα� έγχω- 5 QCovf: τα(!αχάς, κατα6τησαμένη δε ταχέως τα κατα τουι; &ποστάντας 'Ιλλυ(!ιους Επολιό(!κει την 'Ί6σαν δια το ταύτην έτι μόνην &πει.ftείν amfj. κατα δε 6 15 .τΟν και(!ον τούτον κατέπλευ6αν οϊ τών 'Ρωμαίων ΠQέ6βεις' και δο.ftέvτος αύτΟίς καΙQΟύ π(!ος έντευ­ ξιν διελέγοντο πεQΙ των εΙς αiJτοvς γεγονότων Μι­ κημάτων. iι δε Τεύτα κα.ftόλοv μεν πα(!' 3λην την 7 κοινολογίαν &ysqdJXWf; και λίαν vπεqηφάνως αύτων 20 διήκουεν. καταπαυ6άντων δε τον λόγον, κοινfj μεν 8 εψη πει(!ίi.σ.ftαι φροντίζειν ί'να μηδεν Μίκημα γίνη­ ται 'Ρωμαίοις Εξ 'Ιλλυριων ' IhlCf γε μην oiJ νόμιμον εΙναι τοίς βα6ιλεύσι κωλύειν 'Ιλλυριοίς τας κατα .ftάλατταν ιbφελείας. δ δε νεώτεqος των πρεσβευ- 9 25 των δυσχεράνας Επι τοίς εΙρημένοις Εχρήσατο παρ­ qfJeflCf κα.ftηκούσΏ μέν, οΜαμως δε προς καιρόν. ε'ίπεν '}ΙιΧ(! 3τι 'Ρωμαίοις μέν, αι Τεύτα, κάλλιστον 10 l.ftof: Εστι τα κατ' Ιδίαν ιΜικήματα κοινfj μεταπο­ ρεύεσ.ftαι και {Jofj.ftsiv τοίς &δικουμένοις' πειρασό- 1 1 80 με.ftα δη .ftsoij βουλομένου 6φόδρα και ταχέως &ναγ­ κάσαι σε τα βασιλικα νόμιμα διορ.ftώ6ασ.ftαι πqος

132

RES ILLYRICΔE.

,� δ� γυνιχικο&ύμαις κιx� &λογίστlX!ς δε;ιχ­ μένη την πιχ(!(!ησίιχν sπ� τοσούτον SξmQγίσ.ftη προι; το 6fJ.ft�v ώι; 6λιγαιρήσιχσιχ των ΠΙΧ(!' &v.ftQαιποιg ώρισμέναιν δικΙΧίαιν &ποπλέουσιν ΙΧfJτοig sπιχποστεΤ"'­ λιχί τινα:ς τδν πιχρρησιασάμενον των π(!έσβεαιν &πο- δ 18 κτείναι. προσΠΕσόντος δ� τού 'ΥΕ'}'ονότοι; εΙι; την 'ραιμην, διο(!γισ.ftέvτες Επί τfJ παQαvομίq. τηι; γυναι­ κοι; EfJ.ftlmg 'JtEQ� παQασΚΕvηv sγίvοvτο καί στ(!ατό­ ΠΕδα κατέγQαφοv καί στόλον σvvή.ft(!οι�οv. 118. 9 Ή δ� ΤΕύτα, της ωρας sπιγεvομέvης, sπισΚEVά- 10 σασα λέμβουι; πλΕίους των ΠQόΤΕ(!ΟV sξαπέστcιλε 2 πάλιν εΙς τους κατα την Έλλάδα τόπους. ιbν 0& μ�ν δια πόρου τον πλουν sπί την Κέ(!κυραν Εποι­ OυVΤO, μέ(!ος δέ τι προσέσχε τον των ΈΠJιδαμνίαιν λιμένα, λόγψ μ�ν ύδΡΕίιχς :καί έπισιτισμού χάριν, έργφ 15 8 δ' sπι{Jοvλης :καί πράξεαις ΕΠΙ την πόλιν. των δ' 109. Έπιδαμνίων (&)κάκαιι; f1μα καί Qq.&ύμmg αfJτουg πα­ (!αδΕξαμέναιν, εlσελ.ftόvτες sv ΙΧfJτοiς 1{oig περι�αι­ μασιν ώς ύδρευσόμενοι, μαχαί(!ας έχοντες έν τοϊς ΚΕραμίοις, οf)τmς κιχτασφάξανΤΕς τους φυλάττονται; 20 την πύλην ταχέαις έγκρατείς sγέvοvτο του πυλωνος. 4 Ιπιγενομένης δ� :κατα το συντεταγμένου Ενεργως της &πο των πλοίαιν βοη.ftείας, πιχρΙΧδεξάμενοι τούδ τους 6ιΥ.δίαις κατείχον τα πλείστα τών τειχών. των δ' Sx της πόλεαις &παρασκεύαιι; μsv δια το παρά- 25 δΌξον, Sκ.ftύμmr; δ� βοη.ftούvτmv καί διαγαινι�oμέναιν, συνέβη τους 'IllvQLovg Επί πολυν χρόνον &ντιποιη6 σαμένους τέλος έκπε6είν Εκ της _πόλεως. Έπιδά­ μνιοι μw 01nι SV ταύτrι τfJ ΠQάξtt δια μ�ν την 6λι­ ym(!Ca:v έκινδύνευσιχν άποβιχλείν την ΠΙΧΤQίδΙΧ, δια 80 δ� την lifJψυχίιχν άβλαβως Sπιχιδεύ.ftf/σιχν προς το 12 ΊλλVQιούg.

POLΥΒ. mSTOR. π 8-10.

1 33

μέλλον. τών δ' 'Ιλλυριών οϊ προειιτώτες κατα ιιπου- ., δην &VΙXXftlvτcg και ιιυνάψαντες τοίς προπλέουιιι κατηραν εις την Κέρκυραν ' και ποιησάμενοι κατα­ πληκτικην την άπόβαιιιν ένεχείρησαν πολιορκείν την 6ν συμβαινόντων οΙ Κερκυραίοι δυι5χρη- 8 6 πόλιν. στούμενοι και δυι5ελπίιιτως διακείμενοι τοίς ολοις lπρεσβεύοντο πρός τε τους 'Λχαιους και τους Αιτω­ λούς, {Χμα δ� τούτοις 'Λπολλωνιαται και Έπιδά­ μνιοι, δε6μενοι σφί(JΙ βοηftεiν κατα (Jπουδην κα! μη 10 περιιδείν tιφας α{πους &ναtιτιXτoυς γενομένους -όπο των 'Ιλλυριών. οΙ δ� διακούσαντες των πρΙσβεων 9 και ΠQοσδεξάμενοι τους λόγους έπλήρωσαν "Otv1j τας των 'Λχαιων δΙκα ναύς καταφ(Jάκτους, καταρτί114. 0αντες δ' Ιν όλίγαις fJ ELiQ«tg �ltov έπ! της ΚεροΙ δ' 10 15 κύQας, έλπίζοντες λύt1cιν την πολιορκίαν. 'ΙλλυριοΙ t1υμπαραλαβόντεg 'Λκαρνάνων ναύς κατα την t1VELtLlXxlav, οi)σαg έπτα καταφ�ιixτoυς , άνταν­ αχftέvτες t1υνέβαλλον το;;ς των Αχαιών t1κάφεσιν περι τους καλουμένους Παξούς. οΙ μΕν ovv 'Λκαρνανει; 2 20 κα! των 'Λχαι:κων νεων αΙ κατα τούτους ταχftεit1αι πάρισον έποίουν τον άγωνα κα! διέμενον άκέραιοι κατα τας συμπλοκας πλην των clg αiJτους τους &.ν- 1 10. δρας γινομένων τραυμάτων. ο! δ' 'Ιλλυριοι ζεύ- 3 ξαντε!: τους παρ' αVτων λέμβους άνα τέττα('ας συν26 επλέκοντο τοίς πολεμίοιg. κα! τών �ν Ιδίων ιbλι­ γώρουν κα! παραβάλλοντες πλαγίους συνήQγοvv τα;;ς έμβολα;;ς των bπεναντίων. οτε δΕ τρώt1αντα 4 καί δεftέντα κατα τα!: έμβολας ιtvσΧQήt1τως (διέκcιτo προς το παQον) τα των άVΤιπάλων t1κάφη, προt1κρε80 μαμένων αiJτο;;ς πεQ! τους έμβόλους των έζευγμl­ νων λέμβων, τ6τ' lπιπηδωντες έπι τα καταt1τρώ-

134

BELLUM ROMANORUM ILLYRICUM.

μιχτιχ των 'Αχιχι;κων νεων κιχτεΚQάτοvv διά το πΜjτων Ιπιβιχτων. ΚΙX� τούτφ τφ ΤQόπφ τεττάQωv μΕν πλο(ων Ικυρ(ευι1ιχν τεΤQηQικωv, μ(ιχν δΕ πεν­ τήQη ι1υν ιχiJτοi� τoί� &vδQάι1ΙV ιβύ.ιΤιι1ιχν, Ιφ' ή� έπλει MιXQ'J'o� δ ΚΙΧQvvεύ�, &vηQ πάντιχ τά δtκιxιιx δ τφ κοινφ των 'Αχιχιων πολιτεύ(LΙΧΤΙ πεποιηκrog μέΧQΙ 6 τη� ΚΙΧΤΙΧι1ΤQοφij�. οΙ δε ΠQΟ� τoυ� 'AΚΙX6!νάνιx� διιχ­ γωνι�όμενoι, ι1υνιδόντε� το κιχτά τoυ� 'ΙλλVQΙΟV� ΠQοτέQημιχ κιx� ΠΙι1τεύoντε� τφ τιχχυνιχυτείν, Ιπου­ Qώι1ιχvτε� &ι1φιxλω� την &ποχώQηι1ΙV elg την οΙκε(ιχν 10 7 1ποιήσιχντο. το δε των 'IllVQLWV πλη.ιΤοg φ6!ονη­ μΙΧΤΙι1.ιΤεν lπ� τφ ΠQοτε6!ήμιχτι λοιπον tjδη �o/-δ(ω� Β έΧ6!ήιιιχτο τfj πολΙΟQΚ(lf κιx� τε.ιΤΙΧQQηκότωg. ot δε ΚεQΚVQΙΧiΟΙ δυσελΠΙι1τήιιιχντες τoί� 8λoι� Ικ των συμβεβηκότων, β6!ιχχυν έτι ΧQόvοv -δπoμε(νιxντε� την 15 1 15. πολΙΟQΚ(ΙΧV ιιυνέ.ιΤεντο τoί� 'ΙλλVQιοi� κιx� ΠΙΧ6!εδέ­ ξιχντο φ6!ΟVQάv κιx� μετά τη� φQΟVQά� ΔημήΤQΙΟV \} τον ΦάQΙΟV. τούτων δε ΠQιχχ.ιΤέvτωv eiJ.ιTlw� οΙ των 'IllvQLWv Π6!oεστωτε� &νήγοντο ' κιx� "ιxτιXQιxv­ τε� εΙς την Έπ(διχμνον τΙΧύτην πάλιν έπεβάλοντο 20 πολΙΟ6!κείν την πόλιν. κιχτα δε τους ιxfJτoiJg "ιxLQovr; των τας -δπάτους 11 &6!χας 'χόντων Γνάιος μΕν Φόλουιος Ιξέπλει νιxυι1� διιχκοσ(ιχις Ικ της <Ρώμης, Λ-δλος δε ΠΟ(fτόμιο� τ"ς ·2 πεζικας έχων δυνάμεις ΙξώQμιχ. την μΕν ο-δν ΠQώ- 25 την Ιπιβολην έσχε πλεΤν δ Γνάιος έπ� της Κε6!κύ6!ιχς, -δπολιχμβάνων έτι καταλήΨ8σ.ιΤαι την πολΙΟQ.8 κ(ιχν &.Κfiι,τοv· iJστεQήσιχς δε των "ΙXLQroV 8μως lπ� 111. την νησον 8πλει, βoυλόμενo� Ε1μα μΕν Ιπιγνωνιχι σαφως τα 'Υεγονότα πε6!� την πόλιν, Ε1μιχ δΕ πεiQΙΧV 50 λαβεΤν των ΠΙΧQα τού ΔημηΤQ(ΟV Π6!οσΙΧΥγελλομέ5 .ιTo�

POLYB. BISTOR. n

10. 1 1 .

135

νων. δ γα,! ΔημήΤf!ΙΟf; έν δια{30λαtf; fhv κα� φο- 4 {30ύμεVΟf; την Τεύταν (δι)επέμπετο ΠQΟf; ΤΟVf; 'Ρω­ lLalOVf;, έπαγγελλ6μενΟf; τήν τε π6λιν έγΧCΙf!ιεtν κα� τα λοιπα πρι1γματα παf!αδώσειν, αιν .ην αύΤΟf; κύο{ δε Κερκvραtοι την παρουσίαν των 'Ρω- 5 δ ΡΙΟf;. μαίων &IJlLlvrof; lδ6ντεf;, τήν τε φf!ΟVf!αν παf!έδοσαν των 'IλλVf!ιων μετα τη� τού Δημητρίου γνώ μηf;, αύτοί τε σφαf; δμο&υμαδον [δωκαν παρακλη&έντεf; clf; την των 'Ρωμαίων πίστιν, μίαν ταύτην {)πολα10 {36ντε� &δφάλειαν ainot� {)πάρχcιν εΙ!; τον μέλλοντα χρ6νον ΠQΟf; την 'Ιλλυριων παρανομίαν. 'PαιlLatot 6 δε ΠΡΟδδεξάμενοι ΤΟVf; Κεf!ΚVQαίΟVf; clf; την φιλίαν έπλεον έπ� τηf; Άπoλλωνία�, [χοντε!; εΙ!; τα κατά­ λιιιπα των πραγμάτων ήγεμ6να τον Δημήτριον. 15 κατα δε τον αύτον καιρον κα� Ποστ6μΙΟf; ταf; πε- 7 ζικαf; διε{3tβαζε aVvdlLCΙf; έκ τού Βf!εντεσίοv, πεζΟVf; μεν clf; δισμvρίΟVf;, {ππεtf; δε περ� δισχιλίΟVf;. Ε1μα 8 δε τφ πρoσέxcιν έκατέρα� δμού ταf; aVviXILELf; ΠQΟf; την Άπολλωνίαν δμοίω;; κα� τούτων &ποδεξαμένων 20 κα� δ6ντων έαVΤΟVf; clf; την έΠΙΤf!οπην παf!αΧQημα πι1λιν &νήχ&ηδαν, &κούοντεf; πολΙΟQκεtσ&αι την 116. 'Επίδαμνον. ο{ δ' 'Iλλυριo� σvνέντεf; την έφοδον 9 των 'Ρωμαίων, oύδεν� κ6σμιΡ λύσαντε� τήν πολιοι,>­ κίαν έφυγον. 'ProlLatot δε κα� ΤΟVf; 'EπtoalLvtov� 10 25 παι,>αλα{36vτεf; clf; την πtστιν προηγον εΙ!; ΤΟVf; εΙι1ω τ6ΠΟVf: τηf; 'IλλVι,>ίδΟf;, Ε1μα καταστρεφ6μενοι ΤΟVf; 'AQOtalOVf;. συμμιξάντων δε πι,>ει1{3ευτων αύτοtf; κα� 1 1 πλειόνων, (αιν) ot παι,>α των Παι,>&ίνων ήκον έπιτρέ­ ποvτεf; τα καιf}' αVτούf;, δεξάμενοι τούΤΟVf; clf; την 80 φιλίαν, παQαπλησίωf; δε κα� ΤΟVf; παρα των 'Λτιν­ τάνων ΠQοσεληλv&6ταf; προηγον rof; έπ� την 'Ίσι1αν

136

BELLUM ROM.ANORUM ThLYRICUM.

δια το "ιxl ταύτηv .{,πο τωv 'IλλυριΩV πολιορκει'12 ιI.fJoΙXt τ�v πόλιv. &φικόμεvοι δ� και λύά'αvτεg τ�v πολιορκ(ΙΧv προιιεδέξαντο "ιxl 'tovg 'IIfIfιxtovg Elg τ�ν 112. 18 Εαυτωv πίιιτιv. είλοv δ� και πόλειg τιvάg 'IλλVf}ίδαg ΈV τφ πα(}ιΧπλφ κατά κράτοg' Εv ιxlg πε(}ι N�υ- 5 τρίαv ov μόvοv τών ιιτρατιαιτων &πέβαλον "ollotSg, 14 &λλά καΙ τωv l,ιλιιΧρχωv τιvάg κα� τοv ταμίαv. iκυ­ ρίευΙΙαv δ� και λέμβωv εΙκοι1ι τωv &ποκομιξόvταιv 16 τ� Εκ 'tiig χώραg ιbφέλειαv. των δ� πoλιoρκoΎV­ τωv τ�v 'ΊΙΙΙΙαv οε μ�v Εv 't'l1 Φ&ρφ δια τον Δημ-ή- 10 τριοv &fJlιxfJE1:g έμειvαv, οε δ' &λλοι πάντει: εΨVΙYov 16 εlι: τοv ΗΛf}βωvα ιικεδαΙΙ,f}έvτεg. -ή δ� Τεύτα πάνυ μετ' όλίιΥωv Elg τοv 'Ρίξοvα διειιώ,f}'fj , πολιιιμάτιον ει, 'ltf}og όχυρότητα κατεΙΙΚEVαΙΙμέvοv, &vακεχαιρηκδg μ�v &ΠΟ τηg .fJoαλάττηg, Επ' αύτφ δ� κείμεvον τφ 15 17'Ρίξοvι ποταμφ. ταVτα δ� πράξαvτεg και τφ Δη­ μητρίφ 'tovg πλείιιτοvg vποτάξαvτεg τωv 'Ιλλυριωv καΙ μΕ'}'άληv αύτφ περιλtέvτεg δvvα(Jτείαv &νΕχώρη­ ΙΙαv εlι: τ�v Έπίδαμνοv Ημιχ τφ ιιτόλφ καΙ "'l1 πε20 ξικ'l1 δννάμι;ι. 12 rvάιοg μ�v ow Φόλουιος Elg τ�v 'Ρώμηv Iιπέ'ltlEVιI6, το πλε1:0ν έχωv μέροg της τε vιxvτικηg και 2 πεξικηg ιιτρατιiXg. δ δ6 Ποιιτόμιος vπολειπόμεvοg τετταράΚOVΤα ιικάφη "ιxl ιιτρατόπεδοv Ι:: τωv περι117. κειμέvωv πόλεων Mtροίιιαg παρι;χι;ίμαξι;, ιιυvεφε- 95 δρεύαιv τφ τε των 'Λρδιαίωv E,fJovct και 'to1:g &llOLg .{,πο δ'� 8 'Coi'g δεδωκόιιιv lιxvτovg clg τήν πίιιτιv. τήv Εαριvήv lJJ(}ιxV tι Τεύτα διαπρεΙΙβευιιαμέvη προg 'tovg fΡαιμαίοvg ποιε1:τιχι ΙΙvv.fJo-ήκα,g, Εv arg εvδόΚ'fjΙΙ8 φόροvg Τ8 'tovg διαταχ.fJoέvταg olIfEtv πάιιηg τ' &να- 50 χωρ-ήΙΙΕΙV "iig 'Ιλλυ(}ίδος πλ�ν 6λίΥωv τόπωv, καΙ

POLΥΒ. HI8TOR. Π 11-13.

137

το ιιυνέχον, δ μ&λιιιτα προς τονς 'Έλληνας διέτεινε, μη πλεύΙΙειν πλέον 1} δ'υιJ� λέμβοις [ξω τού AttJtJov, καΙ τούτοις &νόπλοις. Φν ΙΙυντελεσ{}έντων δ Πο- 4, tJτόμιος μετα ταύτα πρεσβευτας εξαπέιιτειλε πρός 5 τε τονς ΑΙτωλονς καΙ το των Άχαιών [{}νος' oi: καΙ παραγενόμενοι πρώτον μΈν &πελογΙιιαντο τας αΙτίας τού πολέμου κα! της διαβάιιεως, έξης δ! τού­ τοις τα πεπραγμένα διεξηλ{}ον κα! τας ιιυν{}'1jκας παρανέγνwt1αν, ίΧς επεποιηντο προς τονς 'Ιλλυριούς, 113. 10 τυχόντες δ! παρ' έκατέρου τών ε{}νών της κα{}- 5 ηκούtJης φιλαν{}ρωπΙας αυ{}ις άπέπλευΙΙαν εΙς την Κέρκυραν, ίκανού τινος &πολελυκότες φόβου τονς 'Έλληνας διά τας προειρημένας ιιυν{}'1jκας. OfJ γαρ 6 ΤΙΙΙ�ν, &λλα παιιι τότε κοινονς εχ{}ρονς εΖναι ΙΙυν15 έβαινε τονς 'Ιλλυριούς. Ή μ!ν ούν πρώτη διάβασις 'ΡωμαΙων μετα δυ- 7 ν«μεως εΙς την 'ΙλλυρΙδα καl ταύτα τα μέρη της Ε-ύρώπης, ετι δ' επιπλοκη μετα πρεΙΙβεΙας εΙς τονς κατα την Έλλάδ'α τόπους τοιάδ'ε καl δια ταύτας 20 εγένετο τας αΙτίας. άπο δ! ταύτης της καταρχης 8 'Ρωμαίοι μ!ν ffJ{}iW!; &λλους πρεΙΙβευτας εξαπέστει­ λαν προς Κοριν{}Ιους καl προς Ά{}ηναίους, οτε δ'η κα� Κορίν{}ιοι πρώτον άπεδ'ε'ξαντο μετέχειν 'Ρωμαί­ ους τού τών 'ItJ{}μίwν άγώνος. 25 ΆtJδ'.ρούβας δ! κατα τονς αfJτονς χρόνους - Εν 13 γαρ τούτοις άπελίπομεν τα κατα την'Ιβηρtαv - 'ΙΙουν­ εχώς κα! πραγμαΤΙΚώς χειρΙζων τα κατα την &ρχ1}ν εν τε τοίς ολοις μεγάλην εποιείτο προκοπ'1jν, τ'1jν τε παρα μ!ν τιιι! Καρχηδόνα, παρα δ! τιtJl Καινην 118. πόλιν προt1αγορεvομ{νηv καταt1κεv&ιιας OfJ μικρά, μεγάλα δ! ΙΙυνεβάλλετο Καρχηδονίοις εΙς πραγμ&-

138

ΒΕΒ

HISPΑΝΙΟΑΕ.

των λόγον, κιx� μάλΙ<1ΤΙΧ δια την εfJ"ιχιρίιχν του τό­ που πρός τε τα "ιχτα την Ίβηρίιχν πράγμιχτιχ κιx� προς τα κιχτα την Διβύην, περ� .ης ήμείς εfJφVΕ­ <1τερον κιχιρον λΙΧβόντες {ιποδείξομεν την &Εσιν ιxfJ­ της κιx� την χρε{ιχν, .ην &μφοτέριχις δύνιχτιχι πιχρ- 5 8 Εχε<1&ΙΧΙ τΙΧίς εΙρημένιχις χroριχις. δν κιx� &εωρουντες 'ΡωμΙΧίοι μείζω κιx� φοβερωτΕραν iίδη <1υνιστάμενον δυνα<1τείιχν, αιρμησαν Eπ� το πολυπραγμονείν τα 4 κιχτα την Ίβηρίαν. ε{ι()όντες δε <1φας Επικεκοιμη­ μένους Εν τοίς έμΠΡOι'J&εν χρόνοις κα� προειμένους 10 εΙς το μt;γάλην χείρα κατασκευάσασ&αι Καρχηδονίδ ους, &νιχτρέχειν Επειρώντο κατα δύναμιν. αfJτό&εν μΈν OVv Επιτάττειν η πολεμείν OfJ κατετόλμων τοίς Κιχρχηδονίοις δια το τον &πο τών Κελτών φόβον iπικρέμιχσ.fTΙΧΙ τοίς σφετέ()o �ς πράγμιχσιν κιx� μόνον 15 OfJ κα&' έκάστην ήμέριχν προσδοκαν την Εφοδον 6 ιχfJτών. καταΨήσιχντες δε κα� πραvναντεg τον '.Δι'J- 114. δρούβιχν, ο{Sτως έκριναν Εγχειρείν τοίς ΚελΤΟίς;- κιx� διακινδυνεύειν προς αfJτούς, ΟfJδέποτ' (tv {ιπολιχμ­ βάνοντες OfJX οίον δυναστευι'Jιxι τών κατα την Ίτα- 20 λίιχν, &λλ' ο·Μ' &<1φιχλώς οικη<1ΙΧΙ την έαυτών πιχ'1 τρίδιχ, τούτους έχοντες Εφέδρους τους ΙΧνδρας. διό­ περ &μιχ τιρ διαπρει'Jβευι1άμενoι προς τον 'Ασδρού­ βαν πoιήι'JΙXι'J&αι <1υν&ήκιχς, Εν ιχίς την μεν ΙΧλλην Ίβηρίαν παρε<1ιroπων, τον δε καλούμενον '1βη()ιχ 25 ποταμον ο-όκ έδει Κιχρχηδονίους iπt πολέμφ διιχ­ βαίνειν, ε-ό&{ως Εξήνεγκαν τον προς τους κατα τ.ην 14 Ίταλίαν Κελτους πόλεμον. {ιπερ αιν δοκε1: μοι χρή­ <1ιμον εΙναι κεφαλαιroδη μεν ποιή<1α<1&αι την Εξή­ "η<1ιν, ί'νιχ το της προκατα<1κευης οΙκε1:ον <1v<1<1ro- 80 <1ωμέν κατα την Εξ &ρχης πρό&ε<1ιν, &ναδραμείν δε 2

POLYB. HISTOR.

Π 13. 14.

139

τοiι; χρόνοιι; έπι την &ρχήν , Εξ στου κατέσχον ο{ προειρημένοι την χώραν ' ήγούμαι γαρ την περι 2 αυτων {στορίαν ου μόνον &ξίαν εΙναι yvdJtfEGJg και 119. μ-vήμηg, &λλα και τελέωg &ναγκαίαν χάριν τού μα5 47Eiv τίσι μετα ταύτα πιστεύσqg &νδράι1Ι και τόποιg 'Αννίβαι; έπεβάλετο καταλύειν την 'Ρωμαίων δυνα­ tfτείαv. πρωτον δε περι τηg xrDQlXg Qητέοv ποία 8 τίι; ίtfτιv και πωι; κεiται προι; την &λλην 'IταΛC�ν. ο{)τωι; γαρ [σται καΙ τα περι ται; πράξειg διαφέ10 ροντα κατανοείν βέλτιον, fιπογQαφέvτων των περί τε τοvg τόπουg και την χώραν Ιδιωμάτων. Tijg δη ι1υμπάσηg 'Iταλίαg τφ tfχήματι τριγωνο- 4 ειδούg vπαρχούσηg , την μεν μίαν δρίζει πλευραν αvτηg την προι; ταg &vατολαg κεκλιμένην σ τ' 'Iόvιοg 15 πόροg και κατα το tfVVElsg δ κατα τον Άδρίαν κόλ­ ποg, την δΈ προg μεtfημβρίαv και δυσμαg τετραμ­ μένην το Σικελικον και Τυρρηνικον πέλαγοg. α-όται δ δ' α{ πλευραι συμπίπτουσαι προι; &λλήλαg κορυφην ποιούtfι τού τριγώ1ιηυ το προκείμενον &κρωτήριον 20 τηg 'Iταλίαg Elg την μεσημβρίαν, δ προσαγορεύεται μεν Κ6κvv{Τοg, διαιρεi δε τον 'Ιόνιον πόρον καΙ το Σικελικον πέλαγοg. τη",· δε λοιπην την παρά τε 6 τιΧg &ρκτουg και την μεσόγαιαν παρατείνουσαν δρί- 110. ζει κατα το συvεχεg ή των 'Άλπεων παρώρεια, λαμ115 βάνουσα την μεν &ρχην &πο Μασσαλίαι; και των fιπερ το Σαρδφον π{λαγοg τόπων, παρήκουtfα δε tfVVElwg μέχρι προ[;. τον τού παντοg Άδρίου μυχόν, πλην pQιxxlog, δ προκαταλήγουσα λείπει τού μη tfvvάπτειv αvτφ. παρα δε την προειρημένην παρ- 7 80 ώρειαν , ην δεΙ νοείν ιbσανει βάσιν τού τριγώ­ νου, παρα ταύτην &πο μεσημβρlαg fιπόκειται πεδlα

140

RES GALLICAE.

τήι: ιrυμIπ«ιrηι: 'Ιταλίαι: τελευταΤα "Qof: ται: lXQΚΤΟVΙ:, fJΠ'/ψ ιbν δ νϋv δη λόγοι:, &Qετfι και μεγέ&ει δια­ φέQοντα των κατα την ΕI1Qιbπην, 8ΙΙα πέπτωκεν 8 fJΠo την iιμετέQαν cιrΤΟQίαν. Ειιτι δ� το μ�ν 8λον εΙδοι: και τήι: ταύτα τα πεδία πεQιγQαφούιrηι: fQaμr 11 μήι: ΤQιγωνοειδέι:. τούτου δε τοϊί ιιχήματοι: την μ�ν ΚΟQvφην .f1 τε των 'Λπεννίνων καλovμένων όQων 120. καΙ των 'Λλπεινων ιrύμπτωιιιι: 011 ELaUQaν &πο τοϊί 9 ΣαQδφov πελ«γουι: fJΠE!! Maι1(Jaltaf: &ποτελεΕΌ των δε "lEVQwν "fXQa μ�ν την &πο των lXQκτων, ιbι: 10 Επ«νω ΠQοεΙπρν, ται: "Λλπειι: α&αι:" έπι διιιχιλίουι: 10 και διακoιrίoυι: ιrταδίoυι: "aQrJUEIιν ιιυμβαίνει, "fXQa δε την &πο μειιημβρίαι: τον 'ΛπεννΙνον Επι τριιιχι11 λίovι: έξακoιrίoυι:. β«σειbι: γε μην τ«ξιν λαμβάνει τοϊί παντοι: σχήματοι: iι "fXQalCa τοϊί κατα τον 'Λδρίαν 15 κόλπου' το δε μ'γε&οι: τήι: β«ιrειbι: Ειιτιν &πο πόλεωι: Σήνης Εωι: Επι τόν μυχον ύπε() τουι: δΙ(Jχιλίοvg 12 σταδίουι: και πεντακοιιίουι:, ωιrτε την πασαν περί­ μεΤQον των ΠQοεΙQημ'νων πεδίων μη πολυ λείπειν 15 τών ELVQiroν σταδίων. "EQt γε μην τής &QεΤής οl1δ' 20 εΙπείν QΦδιον. σίτου τε γα!! τσσαύτην &φ&ονίαν fJΠ«QXEtν συμβαίνει κατα τους τόπους ωιrτ' έν τοΤς κα&' iιμΊXς uaIιQor:; πολλ«κις τεττ«()ων όβολων εΙναι των "Vl!wν τον Σικελικον μ'διμνον, των δε κρι8'ών δυείν , �oϊί δ' οίνου τον μετιιητην Ισό�ρι&oν. 25 2 Ελύμov γε μην και "'fX(J0v τελέως fJΠe(JP«llOVιIfX δαψίλεια yt1tEt:at "fX(J' α&οΙς. τθ δε των βαλά­ νων πΜί&ος το γινόμενον έκ των κατα δι«ιιτημα διrυμων Εν τοι'ι: πεδίοιι: Εκ τούτων ΙΧν τις μάλιιrτα 8 τεκμή(Jάιτο' πλείΙΙτroν γαρ υΙ;κίJ'η", {ερείroν κοπτομ'- 30 νων Εν 'Ιταλίr; δι« τε ται: εΙι: tovg Ιδίουι: βίΘυι: και 116.

POL ΥΒ. mSTOR. π 14-16.

141

τας ΕΙς τα (Ιτρατόπεδα παρα.ftέt1εις, την δλOt1χερε­ (Ιτάτην χορηγCαν Εκ τούτων t1vμβαCνει των πεδίων αύτοϊς ύπάρχειν. περ� δε τής κατα μέρος ciJrovCag 4, κα.� δαψιλείας των προι; την τροφην άνηκόντων otJδ τως liv τις άκριβέστατα κατανοήσείεν' ποιούνται γαρ 5 τας καταλύσεις ο{ διοδεύοντει; την χώραν έν τοϊς πανδοκείοιι;, oiJ συμφωνΟύντες περ� τίbv κατα μέ­ ροι; έπιτηδεCων, άλλ' έρωτωντει; πόt10V τον liνδρα δέχετ(Χι. ιbς μεν olw EΠ� το πολυ πα(!ίενται τους 6 10 καταλύτας ο{ πανδοκεϊ:ς, ιbς {κανα πάντ' έχειν τα 121. προς την XQcCav, ήμιασσαρίου ' τούτο δ' Ιt1τι τέταρ­ τον μέροι; όβολου' t1πανCωι; δε τού.ft' imcqfJaCVOVt1t. τό γε μην πλη.ιΤος των άνδρων κα� το μέγε.ιΤος κα� 7 κάλλος των (Ιωμάτων , [τι δε την Εν τοϊς πολέμοις 15 τόλμαν έξ αύτων των πράξεων (Ιαφωι; Ισται κα. ταμ,α.ftεϊν. Των δ' ΗΛλπεων έκατέρας της Πλευράς, τηι; έπ� 8 τον 'Ροδανον ποταμον κα� τηι; έπ� τα προειρημένα πεδία VEVούσης, τους βουνώδεις κα� γεώδεις τόπους 20 κατοικούσι τους μεν έπ� τον 'Ροδανον καΙ τας liq­ κτουι; έστραμμένουι; Γαλάται Τρανσαλπινοι προσ­ αγορευόμενοι, τους δ' έπ� τα πεδία Ταvρίt1κοι κα� 'Άγωνες καΙ πλείω γένη {Ja(JfJιXqrov ετερα. TQavt1- 9 αλπϊ:νοί γε μην ού δια την τού γένους, άλλα δια 25 την τού τόπου διαφοραν προσαγορεύονται' το γαρ τρανι; έξερμηνευόμενόν έt1τι πέραν, διο Τθυς Επέ­ κεινα των 'Άλπεων Τρανσαλπwοvς καλούσι. τα δ' 10 liκρα διά τε την τραχύτητα κα� το πλη.ιΤος τηι; έπι­ μενούσης &ε� χιόνοι; άοCκητα τελέως έστίν. τον δ' 16 80 Άπεννϊ:νον &πο μεν τηι; άρχης τηι; {ιπερ Μασσα­ λίαν κα� τηι; προι; τας 'Άλπειι; (Ιυμπτώσεως Διγυ­

142

RES GΛLLICAE.

στϊ:νοι κατοικουσιν, καί τ-ήν έπί το Τυ(ψηνικον πέ­ λαγος α-ότου πλευι,>αν κεκλιμέVfJV καί τ-ήν έπί τα 2 πεδία, παι}α -Β-άλατταν μΕν μέχι}ι πόλεως ΠίσfJς, η πι,>αιΤfJ ΚΕίται τής TV(J(JfjVta!: ώς n(JO!: τας δυ­ ιιμάς, κατα δΕ τ-ήν μεt1όγαιοv εως τής 'Αρι,>fJτίvωv 5 3 χαιρας. Εξής δ6 ΤVΡΡfJvοί' τούτοις δ6 ΙΙυνεΧΕϊ:ς hιά- 117. ΤΕ(!ον το κλtμα νέμονται των Π(!ΟΕιρημένων 6(}ων 4'tJμ{Jι,>οι. λοιπον δ μΕν 'ΑΠΕννϊ:νος &π'χων τηι; κατα τον 'Αδρίαν -Β-αλάττηι; ιιταδtοvg ώιιανΕί πεντακοιιί­ ουι; &πολΕίπει τα πεδία δεξιος &novcvrov, καί δια 10 ftiιIfJf: της λοιπής 'Ιταλίας διήκων ΕΙς το Σικελικον 122. 6 κατατείνΕΙ πέλα'Υος. το δ' &πολΕιπόμενον μέι}ος ΠΕ­ δινον της πλευράι; έπί -Β-άλατταν καί πόλιν κα-Β-ήΚΕΙ 6 Σήνη7!. δ δ6 Πάδος ποταμόι;, -δπο δ6 των ποιητων Ήι,>ιδανος -Β-ι,>vλοvμΕvος, εχρ μ6ν τας πηγας &πο 15 των �λΠEων ώς πι,>ος τ-ήν ΚΟ(JVφ-ήv μάλλον του Π(!ΟΕιι,>ημένου σχήματοι;, καταφέι,>Εται δ' ΕΙς τα ΠΕδία, 'l ποιοvμΕvος τ-ήν �VtItV ώι; Απί μΕ6ημβι,>ίαν. &φικό­ μΕνσς δ' ΕΙς τους έπιπέδους τόποvg, έκκλίνας τφ �Εvματι πι}ος εω φέι,>Εται δι' α-ότων' ΠΟΙΕϊ: δ6 τ-ήν 20 έκβολ-ήν δυσί 6τόμα6ιν ΕΙς τους κατα τον 'Αδι}ίαν τόποvg' το δ6 πλΕϊ:ον &ποτέμνΕται μέ(Jος της ΠΕ­ διάδος χαιραg ΕΙς τας ΗΔλΠΕΙΙ; καί τον 'Αδριατικον 8 μυχόν. ΙΧγΕΙ δ6 nlij-B-og .fJδατος οiJδΕVΟΙ; ελαττον των κατα τ-ήν 'Ιταλίαν ποταμων δια το τας �ύΙΙEις 25 τας έπί τα ΠΕδία νευούι1ας &πό ΤΕ των �λπεων καί των 'Απεννίνων δρω", ΕΙς τoVτoν Eμπίπτ�ιν άπάιια!: 9 καί πανταχό-Β-Εν. μΕγίι1τφ δ6 καί καλλίt1τφ �cV­ ματι φέι,>εται ΠΕι,>ί κυνος έπιτολήν, αiJξόμεVός -δπο του πλή-Β-ovς των &ναΤΤίκομένων χιόνων Εν τοϊ:ς 30 10 ΠΡΟΕΙρfJμέvοις 6(JEιItV. &ναπλΕϊ:ται δ' έκ fJ'αλάττης'

POLYB. HISTOR. Π 16. 17.

143

κατα το ιιτόμα το καλούμενον 'Όλανα ιιχεδον Eπ� δισχιλlους ιιταδίους. την μεν γα/? π/?αιτην Εκ τών 1 1 πηγών έΧΗ �ύσιν άπλήν, σχίζεται δ' εΙς δύο μέ/?η κατα τους π/?οιιαγο/?ευομένους Τ/?ιγαβόλους ' τού5 των δε το μεν gτε/?ον ιιτόμα π/?οσονομάζεται Πα­ δόα, το δ' ετε/?ον "Ολανα. κείται δ' EΠ� τούτφ λι- 12 μήν, ο-όδενος τών κατα τον 'Λδ/?{αν ηττω πα/?ΕΧ,ό­ μενος lχιιφάλΕιαν τοίς Εν α-fJτφ κα.fTο/?μιζομένοις. πα/?ά 'Ρε μην τοίς ΕΥχωρίοις δ ποταμος π/?οιιαγΟΡΕύ10 Εται Βόδεγκος. τ&λλα δε τα ΠE/?� τον ποταμον του- 13 τον {ι1το/?ούμενα πα/?α τοίς "Ελληι1Ι , λέγω δη τα πε/?� Φαέ.fTοντα κα� την ΕΚΕ{νου πτώσιν, έτι δε τα δάκ/?υ« τών αΙγΕί/?ων κα� τους μΕλανΕίμονας τους 1 18. ΠE/?� τον ποταμον οlκουντας, οϋς φαιιι τας Εσ.fTη15 τας εΙσέτι νυν φοqείν τοιαύτας άπο τού κατα Φαέ­ .fTοντα πέν.fTους, κα� πάιιαν δη τ-ι)ν τ/?αγικην κα� 14 128. ταύΤΏ Π/?06εοικυίαν ϋλην EΠ� μεν τού πα/?όντος Vπε/?.fTηι1όμε.fTα δια το μη Μαν κα.fTήΚΗν τφ της π/?οκατασκευης γέυει την πε/?ι των τοιούτων &κ/?ι20 βολογ4αν. μΕταλαβόντες δε και/?ον άqμόττοντιt ποι- 15 ηι1όμε.fTα την κα.fTήκουσαν μνήμην , κα� μdλιιιτα δια την Τιμαίου πεq� τους π/?οEt/?ημένουg τόπους &γνοιαν. Πλην ταύτά γε τα πεδ{α το παλαιον Ενέμοντο 1 7 25 Tv/?qrJVo{, κα.fT' oi)g χQόνΟυς και τα Φλlγ/?αιά ποτε καλούμενα τα πε/?� Καπύην κα� Ναιλην' t( δη κα� δια το πολλοίς Εμποδων εΙναι και γνω/?ίζεσ.fTαι με­ γάλην Επ' ιΧ/?ετ'n δόξαν εΙληφεν. διο κα� τους {δτο- 2 /?oiίντας τας TVQ/?rJvfJJv δυναδτε{αί] ο-ό χ/?η ποιεί80 tf.fTat την &ναφΟQαν Επι την νύν καΤΕχομένην υπ' α-fJτών χαι/?αν , &λλ' Επι τα ΠQΟΕι/?ημένα πεδ{α και

144 8 ";ά� Εκ

RES G.Δ.LLICAE.

τούτων .,;ibv .,;όπων &φο(ψά!:. ol� Επιμιγνν­ μενοι κ«τα .,;ην πα(!ά&ει1ιν KEl.,;ot xat πε(!� ";0 κάλ­ λo� .,;η!: χαι(!α!: όφ&αλμιάι1αV7:ε�, Εκ μικ(!ίX� π(!οφ,χ­ rJcOJ� μΕγάλ11 ι1.,;(!α.,;ιij. πα(!αδό;ω� Eπελ&όν";E� Εξέβα­ λον ίκ τη� ΠΕ(!t τον Πάδον Xαι(!α� Tυ(ψηνoυ� καΙ Ii 4 κατέtJχοv αύτοΙ τα πεδία. .,;α μδν Ovv πqibΤά καΙ ΠΕ(!Ι .,;α� &νατoλα� τοv Πάδου ΚΕίμΕνα Λάοι xat Λεβέκιοι, μΕ7:α δδ τoύτoυ� 'ΊvtJο{J(!ε� κα.,;φΚ"lι1αv, δ μέγιtJτοv E&vO!: ην αύτibv ' έξη� δ8 .,;ούτοι!: πα(!α Ι> τον πο.,;αμΟν ΓονομιΧνοι. τα δ8 Π(!Ο!: τον 'Λδ(!ίαν 10 .f10"l π(!οtJ-ήκοvτα γένο!: ΙΧλλο πάνυ παλαιον διακα.,;­ itJXEV' Π(!06αγΟ(!Εύον.,;αι δ' ΟύένΕ7:0Ι, τοίg μ8ν E&EtJt καΙ τιρ xόtJμιp {JQαΧΕΤ διαφέQόVΤΕ� ΚΕλτibv, γλάιΤΤ11 ΠΕQΙ ιbν 0& τ(!αγφδιογQάφοι 6 δ' &λλοί,? XQthELEVOt. πολύν τινά ΠΕποt1'jvται λόγον καΙ πολλην διατέ&Ειν- 15 '[ .,;αι ΤΕ(!αΤΕίαν. τα δδ πέ(!αν τοv Πάδου τα ΠΕ(!Ι τον 'ΑΠΕvvtvοv π(!ibτοι μΕν "Λνα(!Ε!:, μΕτα δΕ τού­ τoυ� Β.οίοι κατφΚfjι1αv' έξη� δ8 τούτων ιb� Π(!O� τον 'Αδ(!ίαν ΛίγγονΕ!:, τα δΕ τελεvταία Π(JΟ� .ιΤα8 λάΤΤ11 Σ'1jνωνε!:. τα μΕν ovv Επιφανέι1τατα τ{bv κα- 119. 124:. ΤάtJχόvτωv του!: Π(JοεΙ(!fjμέvοv� τόπoυ� i&vibv ταV&' ιpxOV'1l" δ6 κατα καιμα� &.,;ειxlδ'τoυ!:, τη� 9 Vπη(!XΕV. 10 λοιπη!: καται1κεvη!: ΙΧμοι(!οι κα&ΕtJτib.,;ε�. δια γα(! ";0 tJτιβαδοκοι.,;είV καΙ κ(!εαφαγ.είν, έτι δ8 ELfj08V ΙΧλλο πλην τα πολεμικα καΙ τα κατα γεω(!γίαν ' &tJXErv S/l &πλοv� εΙχον τoυ� βίου!:, oiΠ' iπιtJτ-ήμfj� lXllfj!: ol:!τε .,;ixv"l� πα(!' αύτοί;. ";0 παQάπcw rtvrotJXOELi11 vfj�. .f$πα(!ξt!: γε μην έκάι1.,;oι� ην .f}(!έμματα καΙ x!?v­ tJO� δια το μόνα ταvτα κατα τα� πε(!ιtJτάtJειg �'?­ δί� δύvαtJ.f}αι πανταχ'!1 πεQιαγαγείV καΙ με.f}ιtJτάVάΙ 80 12 κατα τα� αfJτibv ΠQοαΙQέι1ει!:. ΠΕQΙ' δ8 τα!: lτaLQstag

POLYB. HISTOR.

Π 17. 18.

140

μsγίιtτην ιtπoυδηv Iπoιoύvτo διιt το κιχ! φoβε�άJτα­ τον "at δυναταιτατον εΙναι πα�' αVτol:ς τούτον llg Ctv πλΕίιtτοvg έχειν δοκfj τοvg .fTε(>απεVοvταg κιχι ιtvμπε�ιφΕ�ομiνοvg αVτφ. TιXg μξν oVv lt�xιXf: OfJ μ6νον τηf: Xro�txfJ EΠEκ�ά- 1 8 δ τουν , άλλιt καΙ τών ιtvVEγYVg πολλοvg Vπηκ60vg Επεποίηντο , τfj τ6λμΏ καταΠΕπληγμένοι. μετιt δέ 2 τι'llα x�όνoν μάΧΏ νικήιtαvτεg 'Ριrψαίοvg καΙ τοvg μΕτα τοmωv πα�αταξαμένΟVf:, ΕπόμΕνοι τοt{: φΕύγου10 ι1ι Τ(>Ιδ'� τηg μάχηg ήμ{�αιg f)ιtΤΕ�ον καΤ{δ'χον αVτην την 'ραιμην πλην τού KαΠEτωλiov. γΕνομένου δ' 3 άνΤΙ(fπιΧι1ματοg, καΙ τών ΟfJΕνέτωv Eμβαλ6vτων Elg τη'!., xαι�αν αVτών, τ6ΤΕ μξν πoιηιtάμEνoι ιtvv.fTήκιχg π�οg 'Ρωμαίοvg κα! την πόλιν άποδόνΤΕg Επανήλ15 .fTov Elg την οίκείαν. μEΤιt δ� ταύτα τοΤg iμφvλίοιg 4 δ'υνΕίχοντο πολέμοΙf:' ένιοι δ� και τών ταg ΗΑλΠΕιg κατοικούντων δ�μάf: Εποιοϋντο καΙ ιtvvn.fT()Ot:OVΤO πολλάκιg έπ' aVτovg, .fTEro�OΎVΤEg Εκ π�α.fTέδ'Εωg την πα�αyεγEνημένην aVτOif: ΕfJδαιμονίαν. Εν Φ 6 20 και(>φ 'ΡωμιχΤοι τήν τε δ'φEτE�αν δύναμιν &νΕλαβον καΙ τd κατιt τοvg Δατίνοvg ιxiι.fTtg π�άγματα δ'υν­ Eδ'τήδ'αVΤO. πα�αγEνoμένων δ� πάλιν τών ΚΕλτών 6 Elg 'Άλβαν ιtτ�αΤΕvματι μΕ')'άλφ μΕτα την τηg πό­ lErog κατάληψιν έΤΕΙ τqιαΚΟδ'τφ, τόΤΕ ,uv οfJκ l�όλ15 μllδ'αν άντεξαΥαγΕt'ν 'Ρωμαt'οι τιt ιtτ()ατόΠEδα διιt το πα()α-όόξου Υενομένηg τηg lφ6δου π()οκαταληφ.fTηναι και μη καταταχηδ'αι τάg τών δ'υμμάχων «.fT()Oiιtav- 126. Τίx� δvvάμΕιg. aiι.fTtg δ' Εξ Επιβοληg Ετέ()α"?; ετει δω- 7 120. δεκάτφ μετα μ.εγάληg ιtΤ(Jατιαg IΠΙΠΟ(JΕvομ{νων Π(JΟ50 αΙδ'&6μΕνοι και (fvvaYEt(Jιxvτeg τοvg δ'vμμάχοvg μEΤιt πολληg πqο.fTvμίαg &πήVΤων, ιtπevδοvτεg ιtυμβαλEίν POLY1I. HuιT.

Ι.

7

146

RES GΔLLICAE.

καΙ διακινδυν"ύdαι π,,(>Ι τιbν 8λων. 0& δ� Γαλάται καταπλαγέντ"ι; τήν Εφοδον (/ιότiίJν καΙ διαdταdιά­ dαντ"ι; προι; dφάε; νvκτoε; έπιγ"νομένηε; φvγ17 πα­ (>απληdίαν έποιήdαντο τήν &ποχα1(>ηdιν "lι; τήν ol9 :κι;ίαν. &πο δ� τούτου τού φόβου τριακαίδ"κα μ�ν 5 Ετη τήν ijdvxlav έdχον, μι;τα δ� ταύτα dVΝO(>iίJνΤE!: α�ξανoμένην τήν 'Ρωμαίων δύναμιν "l(>ήνην lπo� 19 ήdαντο :κα� dvν&ήκαg. Ιν αΙε; έτη τ(>ιάκοντα μ,,[.;. νανΤΕ!: lμΠEδiίJι;, α-Ο&ιε; γΕνομένου κινήματοε; Ικ τiίJν Τ(>ανdαλπίνων, δ"ίdανΤΕΙ; μή πόλ"μοι; amorg lr,,(>41fJ 10 βαρύ�, &πο μ�ν αύτiίJν έτ(>"ψαν ται; δρμαι; τiίJν έξ­ ανΙdταμένων, δωροφο(>ούνΤΕΙ; :καΙ Π(>Oτι.fFέμEνOΙ τήν dυγγένΕιαν, ΙπΙ δ� ·Ρ.αιμαίουε; παριbξυναν και μι;τ2 έdχον amorg τηι; dτ(>αΤΕίαι;. έν rί τήν Εφοδον ποι­ ηdάμ"νοι δία Τυρρηνίαg, δμού dυdτ(>αΤΕυdαμένων 1& dφίdΙ Tυ(>(>ηνiίJν, καΙ ΠΕ(>ιβαλόμ"νοι λΕίαε; πλ.η&οι; l" μ�ν τ.ηε; 'Ρωμαίων Ιπα(>χία,,; &dφαλiίJ,,; Ιπανηλ&ον. 8 El,,; δ� τ.ην οlΚΕίαν &φικόμΕνοι κα� dταdιάdαvτ"g ΠΕ(>Ι την τiίJν ΕΙλημμένων πλΕονΕξίαν 'tfjg ΤΕ lElag καΙ τ.ηι; αύτιbν δυνάμΕωε; το πλΕΤdτον μέ(>οι; δ� 20 4 έφ&"ιραν. τούτο δ� dύν'1j&έg ΙdΤι, Γαλάταιε; πράτ­ ΤΕιν, έΠΕιδαν dφετερίι1ωνταί τι τiίJν "ilag, καΙ μ&­ ltdm δια -eltg &λόγοvg οlνοφλυγίαι; καΙ πλ'1jdμον«g. δ μετα δ� ταίΠα π«λιν ΙΤει τετ«ρτφ dυμφ(>ονήdανΤΕ!: liμα ΣαυνΤται καΙ Γαλ&ται πα(>"τ«gαντο 'Ρω- 115 μαίοιι; έν τ17 ΚαμΕρτίων χώρφ καΙ πολλούε; amiίJv 6 έν τφ κινδύνφ διέφ&Ειραν. Ιν φ καιρφ ΠΡΟdφι­ λoνικήdαVΤE� προg το γΕ'}'ονο!: Ιλ&ττωμ' ιxmorg 'Ρω­ μαΤοι μετ' όλί'}'αg ijμiQag έξήλ&ον καΙ dVΜβαλόν­ ΤΕ!: πάdι τοΤι; dτρατοπέδοιι; Ιν -tf1 τiίJν ΣEVΤινατiίJν 30 χα1ρφ π(>οε; τονε; Π(>ΟΕι(>ημένουε; τo�!: μ�ν πλ"ίdτοvg 8

POLYB. HI8TOR. Π 18-20.

147

&π{κτειναν, τους o� λοιπους ήνάγκαι1αν προτροπά126., οην έκάι1τους εΙς την οΙκείαν φυγείν. οιαγενο- 7 μ{νων o� πάλιν Ετών ο{κα παρεγ{νοντο Γαλάται μετα μεγάλης ι1τρατιας, πολιορκήι10ντες την Άρρη- 121. 5 τίνων πόλιν. 'Ρωμαίοι o� πα�αβοη.ftήι1αντες κα� 8 ι1υμβαλόντες προ της πόλεως ήττή.ftηι1αν. {ν o� τΏ μάχ:υ τq;ύτn Δεvκίoυ τού ι1τρατηγού τελευτήι1αν­ τος Μάνιον {πικατέι1τηι1αν τον Χόριον. ov πρε- 9 ι1βευτας {κπ{μψαντος εΙς Γαλατίαν -όπερ τών αΙχμα10 λ ώτων, πα(Jαι1πονδήι1αντες {πανεtλovτo τους πρl­ σβεις. τών o� 'Ρωμαίων -όπο τον .ftυμoν Εκ XEι(JOf; 10 {ΠΙι1τρατευι1αμένων, &παVΤήι1αντες ι1υνΙβαλλον οΙ Σή­ νωνες καλούμενοι Γαλάται. 'ΡωμαΤοι δ' iκ πα(Jα- 1 Ι τάξεως κρατήι1αντες αiπών τους μεν πλείι1τους &π15 ΙΚΤΕιναν, τους o� λοιπους {ξέβαλον, της o� χώρας έγ{νOVΤO π&ι1ης lγκρατεΤς. εΙς ην καΙ π"ώτην της 1 2 Γαλατίας &ποικίαν Ει1τειλαν την Σήνην Π(JΟι1αΥΟ­ (Jεvομένην πόλιν , δμώνυμον oVdav τοl'g Π(Jότε(Jον αiπην κατοικουι1ι Γαλάταις, ύπ�" .ης &ρτίως διει1α- 13 20 φήι1αμεν , φάσκοντες α.fιτην παρα. τον ΆΟρία.ν ΕπΙ τφ πέρατι κείι1.ftuι τών πε"Ι τον Πάσον πεό{ων. ο{ o� Βοίοι .ftεω(Jούντες Εκπεπτωκότας τους Σή- 20 νωνας , καΙ οείι1αντες πε(J� σφών καΙ της xa1(Jetg μη πά.ftωι1ι τό παραπλήι1ιον Εξει1τ,,&τευι1αν πανοη25 μ,εΙ πα"ακαλέι1αllτες Τυ"Ρ1/νούς. ά.ftΡΟΙι1.ftέντες δε 2 περ� την Όάόμονα ΠΡΟι1αγορευομένην λtμνην παρ­ ετάξαντο 'Ρωμαίοις. Εν δ'� τ?) μάχυ ταύτυ Τυ(ψη- 3 νWν μ�ν ο{ πλείι1Τοι κατεκόπηι1αν, τών δ� Βοίων τελέως iJltrot σιέφυγov. o.fι μην &λλα. τφ κατα. πό- 4, 80 σας lνιαυτφ ι1υμφρονήι1αντες aV.fJ'tg ο{ προειρημέ­ νοι κιU τους ΙΧρτι τών νέων ήβώντας κα.fJ'οπλtι1αν-

143 δ 'fJEg

ΕΕ8 GALLICAE.

πιχ(»ετάξιχντο προg ·Ραιμιχίοvg. 1ιττη.f}έvτεg δ' δλοιιχερiiJg 'fJf1 μάxrι μόλιg είξιχν 'fJιxig ΨVxιxig κιχΙ διιχ­ πρειrβευιιάμενoι πε(l'ί ιιποvδiiJv κιχ'/, διΙΧλύΙΙεαιν ΙΙυν6 4Τήκιχg Ε4Τεντο προι; ΌΡαιμιχtοvg. τΙΧύτιχ δ8 tJvvi{Jιxιvcv '}'lvetf.f}ιxt τφ τ(»ίτφ πρότερον έτει 'fJfjg Πύρρου διιχ- f) {JιXtfcrog clg την 'Ιτιχλίιχν, πέμπτφ δ$ 'fJfJg ΓΙΧλιχτiiJv περι 7 Δελφουg διιχφ.f}ορίΧg. iv '}'αΙ! τούτοιg ή τύχη τοίι; ΚΙXt(Joig ιbιιιxνε� λοιμικήν τινιχ πολέμου cJtιX.f}Etftv έπ127. 8 (ι1τηι1ε πίΧΙΙι rιxlιXτιxtg. ix δ$ 'fJiiJv ΠQοειρημέvαιv �'}'ιbναιν δύο τα κάλλιΙΙΤΙΧ ιιvvεκύ(Jηιιε 'Ραιμιχtοιg' τού 10 '}'αρ ΚΙΧΤΙΧΚόπτεΙΙ.f}ιχι tJvvή.f}ειιχv iιιχηκότεg fnι;o Γιχ­ lιxτcf)v ο-όδΒν 't}δύνΙΧντο δειvότεQΟV (δε;;", ο-όδ$ προtJ- 122. 1) δοκηιιιχι 'fJiiJv ιxino;;g 41δη πεπριχ'}'μέναιν' i; ών πρόg τε Πύ(JΡΟV ά.f}λητιχ'/, τέλειοι '}'Ε'}'οvότεg 'fJiiJv κιχτα πό10 λεμον EffJ'mV ιιv'}'κατέιιτηtJιχv, τήν τε ΓΙΧλατiiJv τόλ - 15 μαν iv κιχιρφ κιχτιχπληξάμενοι λοιπον !tπεριιιπάι1Ταιι; το μ$ν πρiiJτοv προg Πύρρον περ'/, 'fJfjg 'Ιταλtιχg iπο­ λέμουν, μετα δ$ 1ΞΙXiίτΙX προι; Κιχρ:χηδονίου;; fnι;EΡ τη;; ΣικελιαιτiiJv άρχηι; διη'}'αινίζovτo. 21 ΓΙΧλάτιχι δ' ix 'fJiiJv Π(JοεΙQημέvαιv iλιχτταιμάταιv 20 έτη μ8v πέντε κιχ'/, τεττΙΧ()άκοντιχ την 1ιιιυχίιχν EIfXOV, 2 εΙρήνην lf.'}'οvτε;; προ;; ·Ραιμιχίου;;. Επε'/, δ' οϊ μΕν ιχ1'Πόπτ«ι t'}'Ε'}'οvότεg 'fJiiJv cJEtviiJv ix τού ζήν Εξεχώ­ ρηΙΙαν δια τον χρόνον, IΠΕ'}'ένοντο δ$ νέοι, 4Tvμοϋ μ6ν άλογίι1του πλή(Jειg, lf.πεΙ(JΟΙ δε και άό(Jατοι Π«V- aρ 8 'fJog κιχκοϋ κιχ'/, πάι1ηg πε(JιtJτάιιεαιg, ιxv.f}tg -ij(JgΙXVΤO τα κιx.f}ειιτώτιx xtVEϊ:V, δ φύιιιν Εχει rlveIf.f}ιxf, κιχ'/, 'fJQιxXtJvetf.f}ιxt μΕ", ix 'fJiiJv τνXόνταιv Π(Jοg "ΡαιμΙΧίοvg, 4 SπιΙΙπίΧΙΙ.f}ιχι δ8 του;; Εκ 'fJiiJv. 'Ά.λπεαιν F'ιxλάτιχg. το μΒν olw Πf/ι'1Ιτoν XroQl;; τού πλή.f}οvg δι,' ιxiniiJv 'fJiiJv 3Ο ΙΙ'}'OυμένΑΙV iv !tπΟQQήτοιg inράτ�ετο τα ΠQοειρη-

POLΥΒ. mSTOR. π

20-22.

149

μ{να. διο κα� παραγενομέναιν των Τρανιιαλπίναιν 6 lmg '.Αριμίνου μ:ετα δvνάμεωg, δΙΙXΠιιιτήιιαVΤα τα πλή.ιhj των Βοίων και ιJταC1ιάιιμvτ.α πρόg τε τουg {αυτων προειιτώταg και προg τοvg παραγι;γονόταg 5 &νεΤλον μΕν τοvg lδίovg {jιxσtlEfg ΝΑτιν και Γάλα­ τον, κατ{κοψαν δ' &lloήlovg, tJviLfjaldvτEg Εκ πα­ ρατάξεlDV. δτε δη και 'ΡωμαΤο ι κατάφοβοι γενόμε- 6 νοι τηv εφοδοv ιΙξηλ'&ον μετα ιιτρατοπΙδov' ΙΙvνlν­ τεg δΕ �ν α-ό.&αίρετον καταφ.&οραν των Γαλατιi'ιv 10 ιxfJ.fJ.tf; ι!tvεχ.ιψηιιαv εΙς την οlκείαν. μετα δΕ τον- 7 τον τον φόβον [τει πέμπτφ, Μάρκov Δεπέδov ιιτρα­ τηγοVντοg, κατεκληροvχηΙΙαv ΙΙν Tιxlιxτtc: 'ΡαιμαΤοι τηv Πι'Κεvτίνηv π()οιιαγο()ευομ{νην χώραν, ΙΙξ .ης 128. νικήιιαντεg ιΙξέβαλον τοvg .Σ1jναινας ΠΡΟΙΙαγορευομέ15 νους Γαλάταg, Tιxtov Φλαμινίov ταύτην τ.ηv δημα- 8 γωγίαν εlιιηγηιιαμέvοv και πολιτείαν, .J1v δη καΙ Ψαιμαίοιg ι:bg [πος είπεΤν φατέον &('1,ηγον μΕν γε­ vitJ,f;ΙXt τηg ΙΙπι το XEtQov τον δήμου διαΙΙτ()οψi'ιg, αlτίαv δΕ και τον μετα ταVτα πολέμov ιιυΙΙτάvτoς 128. so αfJτoΤς 1I;(J bg- τοvg Π(JοεΙ(Jημ{νοvg. πολλοι μΕν γαι! 9 τωv ΓαλατΏV iJπεδυovτo τήν πραξιν, μάλιιιτα δ' ot ΒοΤοι δια το ΙΙυντερμονεΤν τfj ταιν 'Proμιxtmv χώ(Jlf , voiLtfιιxvτEg ο-όχ iJπEι! iιγεμoνίας Ετι και δυ­ ναιιτείιχg 'ProiLιxtOVg τον Π(Jοg αfJτoυς ποιήιιαιι.{tαι 2Γ> πόλεμον, άλλ' iJπΈρ blOΙΙXE(JOvg Εξαναιιτάιιεαιg 'Και 'Καταφ.{tΟ(Jαg. Δι6πεQ EtJ.&lrog τα μ{γιιιτα ταιν i.{tvWv, τό τε 22 των 'Ινιιόμβ(JlDV και Βοίων, ιιvμφ(Jονήιιαvτα διεπέμ­ ΠOVΤO Π(Jοg τοvg κατα ταg Δλπειg και πε(JΙ τον 80 'ΡοδαvOv ποταμον κατoι'ΚoVvτας Γαλάταg, π()οιιαγο­ (JEVOILiVOVg δΈ δια το μot/J.{tOiJ ιιτρατευειν Tιxt/JιXτOVfI ' Η

7*

150

RES GA.LLICAE.

1) '}Ιαρ λέξι� αfJτη τούτο ι1ημαίνει κυρίω�. ων τo7:� βαι1ιλEiΊι1Ι Κο'}lκολιτιΧνrp "at 'Λνηροέι1τφ παραυτίκα tLW χρυι1ίov ΠΡOτείναVΤε� πMί-θ'o�, εί� το μέλλον (δ') -όπoδεικνύντε� το μέ'}Iε-θ'o� τή� 'Ρωμαίων εiJδαιr μoνία� και το πλή-θ'o� των iJπαρξόντων αiJτο7:� &rτx- 6 -θ'ων, έαν κρατήι1ωι1Ι, ΠQοεΤflέποvτο "at παρώξυ110ν 8 Π(JΟ� την iπt 'Pωμαίoυ� ι1τρατείαν. Qtfδίω� δ' Ιπει­ ι1αν, {lll'lt τo7:� ΠQοειρημένοι� διδόντε� μ�ν τα πιι1τα πεflΙ -r;ή� amwv ι1υμμαxία�, &ναμιμνήι1κοντες δ� τής 4 των ίδίων Πflο'}lόνων ΠQιΧξεω� αiJτού�' έν fί 'κείνοι 10 t1τρατεύt1αντe� oiJ μόνον ένίκησαν μαχόμΕνοι 'Ρω­ μαίoυ�, &λλα "at μετα την μιΧχην έξ έφόδου "ιx-r;5 έσχον αtιτ.ην την 'Ρώμην' '}Ιενόμευοι δε "at των -όπαρχόντων ltπιΧντων i'}lκρατείς "at τής πόλεω� αiJ'l:ή� Επτα μήνα� κυριεύσαντε�, τέλo� i-θ'ελοντt και lf> μετα χάριτος παραδόντε� τ.ην πόλιν, ΙΧ-θ'ραυστοι και &ι1ινεΊ� Ιχοντες την ιbφέλειαν εί� την οίκείαν έπ6 ανήλ-θ'ον. ων &κoύoντε� οε περι aiJ'l:ovg fι'}lEtLdvc� 129. οfJτω παQωQμή-θ'η6αν έπι την ι1ΤQατείαν ωtJτε μηδέ­ ποτε μήτε πλcίοv� μήτ' ένδoξoτέρoυ� μήτε μαχιμω- 2& 'tlQOV� lXνδflα� iξcλ-θ'Ε7:ν έκ τούτων των τόπων της 7 Γαλατία�. κατα δε τουι; "txtqovr; τoύτoυ� 'ΡωμαΕοι τα μεν &κoύOv-r;c� τα δε καταμαvτcvόμcνοι -r;0 μέλ­ λον εlι; φόβoυ� ένέπιπτον IfVVcXci� κα� -r;aqaXιX� 8 έπt τοσούτον, ωι1τε πρτε μεν ι1τρατόπεδα κατα'}lqιΧ- 25 φειν καΙ ι1ίτου καΙ των έπιτηδεΙων ποιαι1-θ'αι παqα­ ι1κcvιΧς, ποτε δε "ιxt τα� δυνιXμει� έξιΧ'}Ιειν iπt τoυ� 124. 8qοvι;, ιbι; l1δη παρόντων εί� τ.ην χώραν των πολε­ μίων, otιδέπω κεΚΙllηκόfων έκ τη� oίκεία� των Κελ9 των. otικ έλ&χΙι1τα δ� tJVv·rjQ'}IrJtJcv και Καqχηδο- 30 νίoιg τούτο το κίνημα πρo� το καται1κευ&ι1αι1-θ'αι τα 2

POLΥΒ . .8ΙSΊΌR. n 22. 23.

151

κατα την Ίβηρίαν &ιjφαλω�. 'Ρωμαίοι ιΥάρ, ιb� καΙ 10 πρόtJfJ'εv ήμίν εtρηται, κρίνoντε� &ναγκαιότερα ταύτα δια το πρo� ταί� πλEυραί� αVτών -δπάρχ,cιν παροραν ήναιΥκάζοντο τα κατα την Ίβηρίαν, tJπουδάζοvτε� 5 πρότερον έν καλφ fJ'ltJfJ'ιxt τα κατα τoυ� Kελτoύ�. διόπερ &σφαλισάμενοι τα πρo� τους Καρχηδονίους 11 δια τών πρός τόν 'Λ(Jδροvβαv δμολογιών, -δπερ 6ν ιiρτι δεόηλώκαμεν, έvεχείρη(Jαv δμοfJ'υμαόοv έν τού­ τοις τοΤι; καιροίι; πρόι; τουι; κατα (την Ίταλίαν) πολε10 lLiovg , 'lI0μί�oντει; συμφ{(μιν (Jφί(JΙ τό διακ(>ι.fΗίvαι προς τούτους. ΟΙ δε Γαισάται Γαλάται (1υστησάμενοι δύναμιν 23 πολυτελη καΙ βαρείαν ήκον ύπεράραντει; τα� 'Άλ­ πειι; εl� τον Πάδον ποταμΟύ ετει μετα την της χώ15 ραι; διάδοσιν όγδόφ. το μεν OVV τών Ίνσόμβρων 2 καΙ Βοίων ϊ'ένo� εμεινε γενναίωι; έν ταίς έξ ά(>χης έπιβολαίς, οι δ' ΟΜνετοι κα� Γονομάνοι, διαπρε­ σβευσαμένων 'Ρωμαίων, 'romotg εϊλοντο tJVlLlLctXeiV. διο κα� μέρος τι της δυνάμεως καταλιπείν ή'llαγκά- 3 20 σfJ'ησαv οι βασιλείς τών Κελτών φυλακης χάριν της χώρας προς τον &πό τούτων φόβον. α-ότo� δ' έξά- 4 ραvτε!: παντ� τφ στρατενματι κατατεfJ'αρρηκότως αψμηt1αv, ποιονμενοι την πορείαν ιbς έπι Τυρρη180. νίας, έχοντες πεζους μεν εΙς πενταΚΙ(Jμυρίους, ιπ!δ πείς δε και συνωρίδας εΙς δισμυρίους. 'Ρωμαίοι δ' 5 ώς fJ'άττον f1κουtJαν τους Κελτους -δπερβεβληκ{ναι τας 'Άλπεις, Δενκιον μεν ΑΙμίλιον -σπατον μετα δυνάμεως έξαΠ{(Jτειλαv ιbι; έπ' Ά(μμίνου, τηρή(Jοντα ταύτrι τών έναντίων την εφοδο'll , ενα δε τών έξα30 πελ{κεω'll εΙς Τυρρηνίαν. δ μεν γαρ ετε(Jος τώ'll 6 ύπάτων Γάιος Άτίλιος ΠΡΟοΞξεληλυfJ'ώg έτυχεν εlι;

1 52

BELLUM GALLICUM CISALPINUM.

Σαρδόνα με-cα τών 6τρατοπΕδων, ο{ δ' Ιν τΥ 'pαιμrι πάντες περιδεείς η6αν, μέγαν καΙ φοβερον α{ποί!> 126. Vπoλαμβάνoντει; Επιφlρε6.fJ'αι κίνδvνoν. έπαtJχον δ8 τούτ' εΙκότωι;, Ετι περΙ Γαλατών Eγxa.fJ'1JμEvOV ταίς 8 ΨVXαίς αVτων τού παλαιού φόβου. διο κα� προι; ιΙ ταύτην άναφlροντει; την έννοιαν τα μΕν tJvν'lj.fJ'ροι­ ζον, τα δΕ κατέγραφον tJτρατόπεδα, τοίς δ' έτοίμοιι; 9 Elvat. παρ'ljγγελλον των tJvfLfLιXXrov. κα.fJ'όλοv δε τοίι; Vπoτε-cαγμένoις άναφέρειν Επέταξαν &πογραφαι; των Εν ταΤι; iιλικίαιι;, tJποvδάζοντει; εΙδέναι το tJvμπαν 10 11 πλή.fJ'ος τήι; VπαρχοvtJηι; αVτOΤι; δυνάμεωι;. ι1ίτου δΕ κα� βελων κα� τήι; lXll1J!; ΕΠΙΤ1JδειόΤ1JΤΟΙ; προς πόλεμον τηλικαύτην Εποι'ljtJαντο καταtJκεvην ήλίκην 12 0ύδείι; πω μνημονεύει πρότερον. tJvν1Jργείτο δ' καταπε- ιι1 18 αVτoΤι; πάντα καΙ πανταχό-Β'εν έτοίμωι;. πληγμένοι γαρ ο{ την Ίταλίαν οlκούντει; την των Γαλατων έφοδον ΟVκέτι 'PωμιxtoL!; iιγoύντo ι1υμμα­ χετν οvδΕ περ� τήι; τούτων ήγεμονίαι; riVEtJ.fJ'at τον πόλεμον, άλλα περt ι1φων Ινόμιζον εκαtJτοι καΙ τijι; Ιδίαι; πόλεωι; καΙ χαιρας ΕπιφέρεtJ-Β'αι τον κίνδvνoν. 20 14 διόπε,l έτοίμωι; τοΤι; παραγγελλομένοιι; Vπ'ljxovov. 24 "1να δΕ tJvμφανΕΙ; Επ' αVτων γένηται τών έργων iιλίκoιι; 'Αννίβαι; iτόλμηtJε πf!άγμαι1ιν Επι.fJ'έ6.fJ'αι 181. [με-cιX δΕ ταύτα] καΙ προι; ήλίκην δvναtJτείαν παρα­ βόλωι; ιXnOφ.fJ'alfL'ljtJoιg έπt τοtJούτο κα-B'ίκε-co τijι; Ιδ προ-Β'έtJεωι; ωtJΤ6 τοΤι; μηίι1ΤΟΙΙ; ι1υμπταιμαι1Ι περι2 β&.λλειν 'Ρωμαίουι;, �ητioν ttv εΙη την παραtJκεvην καΙ το πλή.fJ'οι; τήι; {,παρχούtJ1JΙ; aVτol'g τότε δυν&.8 μεωι;. με-cα �ν δη των {,πάτων Ι;εληλύ-Β-ει τέτταρα 6Τl/ttτόπεδ'α 'Ρωματκά, πεντάκιι; μεν χιλίουι; καΙ 80 διαΚΟι1tovs πεζούι;, Ιππείι; δε τριαΚΟ6ίουι; lχον 7

POLΥΒ. HISTOR. Π

23. 24.

153

Εκαστον. σύμμαχοι δΕ με&' Εκατέρων ήσαν ο! σvv- , άμφω πεζοl μεν τ(μσμύριοι, δισχίλιοι δ' lππεrς. τών δ' Εκ τού καιρού προιιβοη&ησάντων Elg την Ι) 'Ρώμην Σαβtνων καΙ Τvρρηνών lππεrg μΕν ήσαν δ Elg τετρακισχιλίοvg, πεζοl δΕ πλείους τών πεντακισ­ μυρίων. τούτοvg μΕν &&ροίσαντεg ιbg ΕΠΙ Τυρρη- 6 126. vCag προεκά&ισαν, έξαπέλεκvv aiιτoig WEfLdva συ­ στήσαvτεg. oC δΕ τον Άπεννίνον κατοικούvτεg 'Όμ- 1 βροι καΙ Σαρσινάτοι σvvήχ&ησαν Elg δΙι1μvρίοvg, 10 μετα δΕ τούτων ΟΜνετοι καΙ Γονομάνοι δΙι1μύριοι. τούτοvg δ' έταξαν EΠ� τών Είρων τijg Γαλατίας, ί'ν ' 8 Εμβαλόντεg Elg την τών Βοίων χώραν &ντιπερι­ σπώι1ι τουg Εξεληλv&όταg. τα μευ otιν προκα&­ ήμενα στρατόπεδα τijg XaJqag ταύτ' ήν. Εν δε τϋ 9 15 'ΡώμΊ1 διέτριβον ήτοιμασμένοι χάριν τών συμβαι­ νόντων Εν τοίg πολέμοιg, Εφεδρείαg έχοντες τάξιυ, 'Ρωμαίων μΕν αυτών πεζόΙ δισμύριοι, μετα δε τού­ των tππεrg χίλιοι καl πεVΤακόι1ιoι, τών δε ι1υμμά­ χων πεζοl μεν ΤΡΙι1μύριοι, δΙι1χίλιοι δ' {ππεrg. κα- 10 20 ταγραφαΙ δ' &νηνέχ&ησαν Λατίνων μΕν όκτακισ­ μύριοι πεζοί, πενταΚΙι1χίλιοι δ' lππε1:g , Σαυνιτών δε πεζοl μεν έπταΚΙι1μύριοι, μετα δΕ τoVτων {ππείg έπταΚΙι1χίλιοι , καΙ μην Ίαπύγων καΙ Μει1ι1απίων ι ι ι1υνάμφω πεζών μΕυ πέντε μυριάδες, {ππείg δε μύ25 ριοι ι1υν έξαΚΙι1χιλίοιg, Λευκανών δε πεζοl μΕν τριι1- 12 182. μύριοι, τρΙι1χίλιοι δ' {ππε1:g, Μαρι1ών δΕ καΙ Μαρ­ ρουκίυων καΙ Φερεντάνroν, έτι δ' ουει1τίνων πεζο! μεν δΙι1μύριοι, τετραΚΙι1χίλιοι δ' {ππείg. έτι γε 13 μην καΙ Εν Σικελlι; και Τάραντι ι1τρατόπεδα δύο παρ30 εφήδρευεν, αιν ΕκιΧτερον ήν &να τετρακισχιλίοvg καΙ διαΚΟι1ίοvg πεζούg , {ππείg δε διαΚΟι1ίους. 'Ρω- 1 4

154

BELLUM GALLICUM CISALPINUM.

μιχίων δΕ καί Καμπανibν iι πλη,f}vg πε�ibν μΕν εΙι: EΙκoιJι καί π'ντε κατελSχ,f}'ηιJαν ELVQLtXItEg, ϊππέων δ' ΙΙπί ταίι: δύο ELVQLdιJtv ΙΙπήιJαν έΥι ΤQετg XtltdItEg. 1 5 ωιJΤ' εΙναι το [κεφάλαιον τibν μΕν ΠQοκα.,f}ημ'νων τήι: 'Ρώμηι: δυνάμεων πε�oί μΕν {,ΠΕQ πεντεκαίδεκα δ 16 μvριάδεg, ϊππείι: δΕ προι: iξαΚΙιJχιλίοvg, το δΕ] tιύμ­ παν πλij,f}οg τibν δυναμ'νων 8πλα βαιJτάζειν, afπibv τε 'Ρωμαίων καί τibν tιυμμάxων, πεζibν iJπEQ ται: Εβδομήκοντα μvριάδαg, ϊππ'ων δ' εΙι: έπτα μυριά17 δαg. ΙΙφ' oi)g 'Δννίβαι: ιΙλάττουι: Εχων δΙιJμυρίων 10 Ιπέβαλεν εΙς; την Ίταλίαν. πεQΙ μΕν ουν τούτων 127 . Ιν τοίι: έξήι: ιJαφέστερoν ΙκπoιήιJει κατανοείν. 25 Οϊ δε ΚΕλτοί κατάρανΤΕ!: εΙι: την TVQQrJvtav ΙπεΠΟΡΕύοντο την χώραν, πορ3'οϋντει: άδεώg' ουδΕνοι: δ' αυτοίι: άντιταττομένου, τέλοι: Ιπ' αυτην ωρμηιJαν 15 2 την 'Ρώμην. �δη δ' αυτών ΠΕQί πόλιν 8ντων 1} καλείται μΕν KλoύιJιoν, απέχει δ' iιμερών ΤQιibν δδον απο τήι: 'Ρώμηg, προι1αγγέλλεται διότι κατόπιν αυτοίι: Επονται καί ιJυνάπτoυιJιν αϊ προκα3'ήμΕναι, 3 τών 'Ρωμαίων Ιν τ'j1 Tυρρηνί� ItvvdELEtg. ο[ δ' ακού- 20 ιJανΤEς; Ιξ ύΠOιJτρoφήι: απήVΤων, σΠΕύδονΤΕ!: τούτοιι: 4, ιJυμβαλEίν. EγγίιJαντει: δ' άλλήλοιι: �δη ΠΕρί δυ­ σμαι: iιλίoυ, τότε μΕν έν συμμέτρφ διαιJτήματι καταΙ) ιJτρατoπεδεVιJανΤE!: ηυλίσ,f}ηιJαν &μφόΤΕΡΟΙ. τήι: δΕ νVΚΤoι: έπιγΕνομένηι: πϋρ άνακαύιJανΤE!: οϊ Κελτοί 25 τουι: μεν ίππετg απέλιπον, ιJυντάξανΤE!: Ομα τφ φωτί 188. συμφανείι: γενομένουι: τοίι: πολι;μίοιι: iJπoxωΡEίν κατι:!: 6 τον αυτον ιJτίβOν. αυτοι δΕ λα3'ραίαν ΠOιηιJάμενOΙ την αΠOXώρηιJιν ώι: ΙΙπί πόλιν ΦαιιJόλαν αυτού παρ­ ενέβαλον, ΠQό,f}ΕιJιν ΕχονΤΕ!: Ομα μΕν iκδέχειJ,f}αι 30 τουι: iαtιτών {ππετg , Ομα δΕ παραδόξωι: ένoxλήιJαι.

POL ΥΒ. mSTOR. π 24-26.

155

την των fJπεναντίων έφοδον. ol δε 'Ρωμαίοι τηι; 7 ήμέ(!αι; έπιγενομένηι; συνιδόντει; τουι; (ππείι; αvτουι; καΙ νομίσαντει; τουι; Κελτουι; &.ποδεδ(!ακέναι, κατα ,,-πουδην ήκολον-θ'ουν τοίι;; lππεύσιv κατα την έκείνων 5 αποχώ(Jησιv. Ε1μα δε τφ συνcγγίζειν τοίι;; πολεμίοιι;; 8 διαναι1τάντων των Κελτων κα� συμπεσόντων @τοϊ:ι; ην αγων ται;; ιX(JXιXr; έξ αμφοίν βίαιοι;;. τέλοι; δε κα-θ'- 9 vπε(Jεχόvτωv τών Κελτών τf] τόλμΏ κα! τφ πλή-θ'ει, συνέβη διαφ-θ'α(!Ύιναι μεν τών 'Ρωμαίων oVκ έλάτ10 τουι;; έξακισχιλίων, τους δε λοιπους φεύγειν ' Φν ol πλείουι; ΠQόι; τινα τόπον έρυμνον αποχω(!ψιαντει; Εμενον. oi}g το μεν πρώτον ol Κελτοl πολιο(!κείν 10 έπεβάλοντο' κακωι;; δ) απαλλάττοντει;; έκ τfις προγε­ γενημένηι; έν τf] νυκτΙ πορεlαι; καΙ κακοπα-θ'είας καί 15 ταλαιπωρίαι;; ωρμησαν προ!; ανάπαυσιν καΙ -θ'ερα­ πείαν, φυλακην απολιπόντει; τών Ιδίων {ππέων περΙ του λόφου, πρό-θ'εσιν έχοντει; κατα την έπιούσαν 1 1 πολΙΟQκεl'ν τουι; συμπεφευγόται;, έαν μη πα(!αδώtJιv 128. εαvτοvι;; έκουσίως. 20 Κατα δε τον καιρον τούτον Δεύκιοι;; ΑΙμίλιοι; δ 26 προκα-θ'ήμενοι;; έπί τών κατα τον 'Λδρίαν τόπων ακού6αι; τουι; Κελτουι;; δια Τυρρηνίαι; έμβεβληκότα; tιυνcγγίζειν τf] 'Pώμrι , παρfιν βΟ1J-θ'ωV κιx-rCt tJποv­ δην εvτυχώι;; Elr: δέοντα καιρόν. καταστ(!ατοπεδευ- 2 115 tJαvτοι; δ' αVτOϋ tJVVCΓyvr; τών πολεμίων, κατιδόν­ τει; τα πυ(Jα κα! νοήσαντει; το γε'}'ονος ol ιιυμπεφευ­ '}'ότει; έπί τον λόφον ταχέωι;; αvα-θ'αρρήtJαvτει; έξ­ απέστειλαν αVτων τιναι; Τfιι; νυκτοι;; ανόπλουι; δια τΎις iJληι;; ανα'}'γελοϋνται; τφ ιιτρατηγφ το ίJυμβεβη30 κόι;. δ δε διακούσαι; καί -θ'εαιρών οΜε διαβούλιον 3 αVτφ καταλειπόμενον ύπερ των ένεστώτων, τοίι;;

156

BELLUM G.ALLICUM CIS.ALPINUM.

μεν xιλ Ι«ρxoι� {Χμα τφ φωτ� παρήγγειλε τoύ� πεtου� 184,.iξάγειv, ιxin:o� δε τoύ� {ππεΙ� άναλαβών κα,f}ηrεΙτο της δυνάμεω�, πoιoυμενo� τήν ποqείαv iπ� τον 4 προειρημένον (Jοvvόv. ο{ δε 'tW'P Γαλατwv ήγε­ μόνε� άφορωντες τι!: πυρa της νυκτo� κα� συλλογι- Ι> tόμεvοι τήν παρουσίαν τώv πολεμίων σvvήδρεvov. 5 οlς 'Λνηρόέστη� δ βασιλεύ� γνώμην εltJέφερε λέγων 8τι δεΙ τοσαυτης λείας6'}'Κριχτε'&ς γεroνότιxς- ήνγάρ, ιb� έοικε, καΙ το των σωμάτων κιχΙ ,f}qεμμάταιv πλη,f}ο�, lτι δε της άΠΟιJκεV'i'jς .fίς είχον, άμυ,f}ητoν 10 6 διόπεq έφη δεΙν μή κινδυνευειν έτι μηδε παραβάλλε­ ff,f}at τοΙς 8λοις, άλλ' εΙς τήν οΙκείαν άδεω� iπαvάγειv' ταVτα δ' άποtfκεvασαμέvοvς κα� 'YEVOttiVOV� EiItdJvovg av,f}L� irxELQErv δλoσxερω�, iav δoκfι, τoί� 'Pωμα{αιv 7 πράγμιχt1ιv. δόξαvτoς δε σφίl1Ι κατι!: τήν 'Λνηροέl1του 11> γνώμην χρήt1αl1,f}ιχι τοΙς παρούtfιv, ο&οι μεν τή� vvκτo� ταύτα (JovlΕVtfιXlLEvoL, προ φωτo� ItvιxtEv­ ξαντε� πqοηγοv παρα ,f}άλατταv δια τη� Τυρρηνων 8 XdJqιx�. δ δΕ Λεύκιος άναλαβών igc τού (Jovvov το διαt1φtόμεvοv τού tfτρατοπέδov ftlqog {Χμα ταΙ� 20 Ιδ{αι� δvvάμεl1Ι το μεν δι(Χκινδυνευειν iκ παρα­ τάξεαι� ούδαμως έκρινε t1vμφέρειv, iπιτηρεΙv δΕ μάλλον καιρoύ� καΙ τόπovς εύφυεις επόμενος, iιXv 129. που τι βλάψαι τούς πολεμίους 1J τη� λε{α� άΠΟl1πάl1aι δvvη,f}fJ. 25 27 Κατα δε τoύ� καιρoύ� τoVτoυς iκ Σαρδόνo� μετι!: των tfτρατοπέδαιv Γάιo� 'Λτίλιo� 15πατος εΙ� Httfct� καταπεπλεvκώ� προηγε μετι!: τη� δυνάμεαι� εΙς ΌΡώμην, ivαvτίαv πoιoυμενo� τoΙ� πoλεμίoι� τήν \'Ι πορείαν. �δη δε περΙ Τελαμωνα της Τvqρηv{α� 80 των Κελτων -δπαρχόντων, οΙ πρoνoμευovτε� iξ rdJτων -

POLΥΒ. mSTOR. π

26.

27.

157

iμπει1όντεg elg τουg παρα. roiJ Γαtoυ προπορευο­ lLivovg έάλαι(/αν ' κα� τά τε προγεγονότα διει1άφΟVf1 8 άνακρινόμενο.ι τφ ι1Τf!ατηγφ κα� η}ν παρου(/{α", άμφοτif!αιv τών ι1τρατοπέδαιν άνήγγελλον, ι1ημαl5 νοντες; διότι τελείαις ι1ύνεγγύς είι1ιν οϊ &λτo� κα� 135. τούταιν κατόπιν οϊ περΙ τον Λεύκιον. δ δ1: τα μΕν 4ξεvισ1'}ε�g EΠ� τoίg πρΟΟ'πίπτουσι', τα δ' εvελπιg γεν6μεvοg ΕπΙ τφ δοκείν μiσοvg κατιΧ πoρείaν άΠΕιλη­ φέναι τουg Κελτούg, τοίg μεν χιλιάρχοιg παρήγγΕιλε 10 τάττειν τα (1τρατόπεδα κα� βάδην elg τοi)μΠf!Οι1.f}εv προάγειν, κα&' 3ι10ν CtV οϊ τόποι Πf!Οι1δIΧαJvται την μεταιπηδον εφοδον. αύτος δ1: ι1vv&εαιρήι1αg εύκαίραις 5 λόφον κείμενον iJπ�ρ την δδόν, iJφ' δν έδει παρα­ πορευ&ηναι τους Κελτούς, άναλαβών τους ίππεΤς 15 Εόρμηι1ε ι1πεύδαιν προκαταλαβlι1&αι η}ν άκρολοφίαν κα� πρώτοg κατάρ;αι τού κινδύνου, πεπειι1μlvοg τηg έπιγραφης τών Εκβαινόνταιν πλείι1τον οϋται κληρονο­ μήι1cιν. οί δε Kελτo� το μεν πρώτον την παf!ΟVι1ίaν 6 τών περΙ τον Άτίλιον άγνΟΟύντες;, Εκ δ1: τού συμ20 β«ίνοντος iJπολαμβάvοvτεg τουg περΙ τον Λίμίλιον περιπεπορεύι1&αι την νύκτα τοίg ίππεύι1Ι κα� προ­ καταλαμβάνcι1&αι τους τόποvg, εύ&lαις; Εξαπέι1ΤΕλλον τους; παρ' αmφv [ππείg καί τινας; τών εύ�ώναJν, άvτιποιηι10μέvοvg τών κατα. τον βουνον τόΠαJν. ταχυ 7 25 δε ι1vvέVΤΕg την τού ΓαίΌυ παρουι1ίαν εκ τινος τών άχ&ένταιΖΙ αΙχμαλώταιν ι1ποvδfj παρενΙβαλον τους πε\;ούg, ποιούμενοι την έκταξιν lXlL" προg εκατέραν την έπιφάνcιαν , κα� την άπ' ούρας; κα! την κατα Πf!όσαιποv ' oiir; μΈν γιΧρ f}δεσαν επομlνους; amoig, 8 180. 30 oiir; δε κατα. το στόμα ΠΡΟι1εδόκαιν άπαντήσειν, έκ τε τών προσαγγελλομlναιν τεκμαιρόμενοι καΙ τών

158

BELLUM GALLICUM CISALPINUM.

28 κατ' α&ον τον καιρον tJvμ{Jαινόντων. οί δ'Ε ΠEρ� τον ΛΙμίλιο;' &κηκοόΤΕς μΕν τον ΕΙς τάς Πίιιας �τάπλoνν των tJτρατοπέδων, οi5πω δΕ προtJδοκων­ τες α&α tJvνεrrίζΕιν, τότε σαφως Εκ του ΠEΡ� τον λόφον &γωνος δγνωι1αν διότι ΤΕλέroς Εγγυς ΕΖναι 5 2 tJVft{JatVEt τας ΟΙΚΕίας αύτων δνράμεις. διο κα� τους μΕν ΙΠΠΕϊς παραντίκα {Jοη.ftήσοντας Εξαπ­ έσΤΕλλον τοϊς Εν τφ λόφφ διαγroνιζομένοις, αύτo� δΕ κατα τας el.fttιIftivag τάξεις διαΚΟι1μήtrανΤΕς τους 186. S ΠΕζους προηγον EΠ� τους {ΥπΕναντίονς. ο{ δΕ ΚΕλ- 10 τοι τους μΕν Εκ των 'ΆλΠΕroν ΓαΙι1άτονς προtJ­ αγΟΡΕνομένονς δταξαν προς την &π' ο-όρας ΕπιφάνΕιαν, fί προt1Εδόκroν τους ΠEΡ� τον ΛΙμίλιον, EΠ� δΕ τού4τοιι; τους "ΙνtJομ{Jρας· προς δΕ την κατα πρόι1ωπον τους Ταvρtt1κοvς καΙ τουι; ΕπΙ τάδε του Πάδον 15 καΤOΙΚOυVΤας Βοίονς παρενέΡαλον, την Εναντίαν μΕν tJτάtJιν δχ,ovτας τοϊς ΠΡΟΕιρημένοις, Ρλέπονται; δΕ .Π(JΟς την των του Γαίον tJτρατοπέδroν Εφοδον. 5 τας δ' άμάξιχς καΙ tJvνω(Jίδας Εκτοι; έκατέ(JΟV του κέ(Jατοι; πα(JέtJτηt1αν, τ'l'}ν δΕ λείαν εΙι; τι των πα(Jα- 20 ΚΕιμένων d(JfJJv φνλακην ΠΕριι1τήt1αVΤΕΙ; .fj.ftροιζον. 6 'ΥΕνομένης δ' &μφιt1τόμοv της των Κελτων δννά­ μεωι;, ο-ό μόνον καταπλη'fτικην &λλα καΙ Π(Jακτικηv 'l ΕΙναι tJVvifjatVe την τάξιν. οί μΕν Ofw "IvtJoftfJ(JEg καΙ Βοϊοι τας &ναξV(Jίδας δχ,ovτες καΙ τους ε-όπετεϊς 25 8 των t1ιXrrov πε(!Ι αύτους έξέταξαν. οί δε TattJιXτat διά ΤΕ την φιλοδοξίαν κα� το .ftιX(JιIO!; ταiίτ' &ΠΟf/f/ί­ ψαVΤEΙ; 'ΥνμνοΙ μΕτ' αυτων των δπλων π(!ωτοι τής BVVιXfterog κατέtJτηtJαν, {ΥπολαΡόνΤΕς ο{Jτωι; lfιIEtJ.ftat #f!ακτικώτατοι δια τό τινας τών τόπων Ρατώδεις 80 δντας έμπλέκεtJ.ftιχι ΤO'Cς Εφάμμασι κιx� παριχποδίζει'll

POLYB. mSTOR. n 27-29.

1 59

την τών 5πλων χρείαν. το μεν OVv πρώτον α{ιτος 9 δ κατα τον λ6φον ένείστήκει κίνδυνος, {Χπασιν Chv C1ύνοπτος, αις αν {Χμα τοσούτου πλή-Β-ους {ππ{ων άφ' έκάστου τών C1τρατοπ{δων &ναμ�ξ άλλήλοις 181. 5 συμπεπτωκ6τος. έν δε τούτφ τιρ καιριΡ συν{βη 1 0 Γάιον μεν τον i!πατον παραβ6λως &γωνιζ6μενον έν χειρών ν6μφ τελευτησαι τον βίον, την δε κεφαλην α{ιτού προς τούς βασιλέας έπανενεχ.f}ηναι τών Κελ­ τών' τούς σε τών Ψωμαίων {ππείς κινδυνεύσαντας 10 έρρωμένως τέλος έπικρατηδαι τού τ6που κα� τών υπεναντίων. μετα δε ταύτα τών πεζικών στρατοπέ- 1 1 δων �δη σύνεγγυς δντων &λλήλοις (διον .ην κα� 187. ,f}αυμαστον το 6VfL(:Jai'l!OV ο{ι μ6νον τοίς έν α{ιτιΡ τιρ καιριΡ τ6τε παρούσιν, άλλα κα� τοίς ποτε μετα 15 ταύτα δυναμένοις ύπο την δψιν λαμβάνειν έκ τών λεγομένων το γεγον6ς. πρώτον μεν γαρ έκ τριών 29 στρατοπέδων της μάχης συνισταμένης , δηλον αις ξένην καΙ παρηλλαγμένην εlκος κα� την έπιφάνειαν κα� την χρείαν φαίνεσ,f}αι τού συντεταγμένου. δεύ- 2 20 't'clJOV δε πώς ο{ικ αν &πορήσαι τις και νύν κα� τ6τε παρ' α{ιτον Chv τον καιρον π6τερον ο{ Kελτo� την έΠΙ6φαλεδτάτην εΙχον χώραν, έξ &μφΟΊν τοίν [LE(JOiV {Χμα τών πολεμίων έπαγ6ντων α{ιτοΊς, 11 3 τούναντίον την έπιτευκτικωτάτην, {Χμα μεν άγωνι25 ζ6μενοι προς άμφοτέρους, (Χμα δε την &φ' έκατέρων άσφάλειαν έκ τών δπισ,f}εν αVτOίς παρασκευάζοντες, το σε μέγιστον, άποκεκλειμένης πάσης της clr; τοί).. πισ,f}εν &ναχωρήσεως κα� της έν τιΡ λείπεσ,f}αι C1ωτηρίαςj ή γαρ της άμφιστ6μου τάξεως {δι6της 4, 80 τοιαύτην Εχει την 'Χρείαν. τούς '}'6 μην 'Ρωμαίους 5 τα μεν ε{ι,f}αρδείς έποίει το μέσους και πάντο,f}εν

160

BELLUM GALLICUM CISALPINUM.

πε"ιειληφένιχι τούς πολεμίους, τα δ8 πιΧλιν δ κόιιμος ΙΧύτούς καί .fίό"υβoς ΙΙξέπληττε της τών Κελτών 6 δυνιΧμεως. lινιχl!ί.ftμ:ητον μ8ν 'Υα" �ν το τών {Jv­ κιχνητών κιχί ιιιχλΠΙ'J'κτών 'Jtlij.ftog. οΤι; {Χμιχ ΤoV πιχντος στ"ιχτοπέδου ΙΙυμπιχιιχνίζοντος τηλικιχυτην 1\ καί τοιΙΧύτην ΙΙυνέβιχινε 'J'tveιI.ftιxt κ"ιχυγ-ην (!Jι1τε μ-η μόνον τας ιιιΧλπιγγιχς καί τας IJvvιX{tcιg, lιλλα καί τούς πιχ"ιχκειμένους τόπους ΙΙυνηχούντιχς ΙΙξ ΙΧ{πών '1 δοκεϊν 'Jt"otctJ.ftlXt φωνήν. ΙΙκπληκτικ-η δ' �ν κιχ) τών 'Υυμνών πl!οεστώτωv lιvδl!ώV .fί τ' ΙΙπιφιΧνειιχ 182. καί κίνησις, ιbς (XV διαφεl!6vτων ταίς lικμαΙς κιχί 8 τοίς cCIJcιIt. πιΧντες δ' οϊ τας π"ώτας κατέΧΌντες σπείl!ιχς X(Jvt10ig μανιιΧκαις καί 'JtEQtXE(.(JOtr; �σιxν 9 κατιχκεκοιιμημένοι. 'Jtl!0!: α βλέΠOVΤες οΙ 'Ρωμαίοι τα μ8ν έξεπλήττOVΤO, τα δ' ύπο της τού λυιιιτελούς 15 ΙΙλπίδος lιγόμενoι διπλιχσίως παl!ωξvvοvτο 'Jtl!0!: τον 138. 30 κίνδυνον. πλ-ην αμιχ τφ τούς lικovτιιιτας 'Jt(JOEl­ .fίόvτιxς Ακ τών ΊtDμΙΧΙ:κmν ΙΙΤ(Jιχτοπέδωv κατα τον i.ftισμΟν εΙΙΙακοντίζειν ivcl!yotg κιχί πvκνoϊς τοίς βέλειιιν, τοΙς μδν όπίσω τών ΚελΤών πολλ-ην εfJχqη- 20 2 στίιχν οΙ ιιιΧγοι μετα τών lινα;υl!ίδωv 'JtιxqciXOV' τοίς δ8 γυμνΟίς πl!οεστώt1ι 'JttXl!ιx τ-ην πl!οσδοκίιχv τού Π(JιΧγματος συμβαίνοντοg τlιναvτία πολλην lιποl!ίαν 3 καί δυσχl!ηστ{αν 'JtlXl!cixc το 'Υινόμενον. ofJ 'Υα" δυναμένου τού Γαλατικού .ftv()EoV τον !Χvδ(JΙΧ πε()ι- 25 σκέπειν, 3σφ γυμνα καί μείζω τα ι1ώματ' �ν, τοσούτφ 4, συνέβαινε μάλλον τα βέλη πl.π:τειν Ενδον. τέλοg δ' ofJ δυνάμενοι μ8ν ιfμVvασ.ftα6 τούς εlΙΙακοvτίζοvτιχg δια τ-ην ιΧπόιιτΙΧΙΙιν καλ το πλη.ftος τφν πιπτόντων βΕλών, πεQικαΚΟύvτες δΕ κιχί δvιJΧ(Jηι1τοvμεvοι τοϊς 80 'JtΙXQOVdtv, οί μεν εΙς τούς πoλεμίιnις ύπο τού .fίvμoύ

POLYB. HISTOR. Π 29- 31.

161

κα� τήι; &.λογιστίαι; εlκπ προπίπτοντει; κα � διδ6vτeς σφαι; αυτουι; Εκουσίωι; &.Π/.ftνησκον, ο! δ' είς του!; φίλους &ναχωΡΟύντει; Επι πόδα κα� προδήλως &.πο­ δειλιωντει; δι/στρεφον τουι; κατόπιν. το μΒν OtJv 5 5 των ΓαΙ(J&των φρόνημα παρ α τοϊι; &.κovτισταϊι; τούτφ τφ τρόπφ κατελύ.ftη, το δΈ των Ίνσόμβρων και Βοίων G [ΤΙ δΈ Ταυρίσκων πλi'j.ftος, &μα τφ τoVς 'Ρωμαίους δεξαμένους τους Εαυτων ακοντιστας προσβ&λλειν t1φίt1ι τας t1πείρας, 6υμπεσον τοϊς πολεμίοις Εκ χειρο!; 10 έπoίcι μ&χην έχυράν. διακοπτόμενοι γαρ εμενον 7 έπ' ΓιJoν ταϊς ΨVχαϊς, α-Dτφ τούτφ και' κα.ftόλοv και' κατ' fXvδQα λειπ6μενοι, ταί� τών οπλαιν κατιχ­ σκεvαig. ο{ μεν OtJv .ftvQCoΙ προς ιJ:σφάλειαν, α! δε 8 μάχαιραι προι; πραξιν μεγ&λην διαφοραν * * * * εχειν, 15 την δΈ Γαλατικην καταφοραν εχειν μόνον. έπε� δ' 9 138. έξ ύπερδι:ξίων κα� κατα κ/ρας ο! των 'Ρωμαίων {π­ πείς έμβαλόντες απο τού λόφου προσ/φερον τάι; 139. χείρας έρρωμένως, τό.ft' ο{ μΈν πεζοι των Κελτων έν αυτφ τφ τής παρατάξεως τόπφ κατεκόπησαν, ο! 20 δ' {ππεϊς προς φυγην ωρμησαν. Άπ/.ftανον μεν OtJV των Κελτων εΙς τετρακισμυ- 3 1 ρίους, Εάλωσαν δ' Ο-DΚ έλ&ττους μυρίων, έν οlς και των βα6ιλέων Κογκολιτ&νος. δ δ' ετερος αυτων 2 Άνηρόεστος εΙ'ς τινα τόπον συμφυγών μετ' όλίγων 25 προσήνεγκε τάς χείρας αVτφ και' τοϊς αναγκαίοις. δ δε στρατηγος των 'Ρωμαι'ων τα μεν ιJκύλα συν- 3 α.ftροίσαg εΙς την 'Ρώμην ιΧπ/στειλε, την δε λείαν ιΧπέδωκε τοίς πρoσήΚOυιJιν. α-Dτος δ' &.ναλαβών τά 4 στρατόπεδα και διελ.ftών παρ' α-Dτην την Λιγυστι80 κην εlι; την των Βοίων έν/βαλε χώραν. πληρώσας δε τάς δρμας των f5τρατοπέδων τής ώφελείας, έν

162

BELLUM GΛLLICUM CISALPlNUM.

όλίγαι!; ήμέραις ήκεν μετα τών δυνάμεαιν είς την κα� το μΕν Καπετώλιον iκόc1μηc1ε ταΤς τε 6ημεΙαις κα� τοες μανιάκαις - τοvτο δ' εστ& X(Jvc10Vv ψΕλιον, δ φΟ(JΟVc1Ι πε(J� τον τράχηλον οϊ Γαλάται 6 τοΤς δε λοιποΤς (Ικύλοις κα� τοΤς αίχμαλώτοις προς 5 την eCc10Itov έχρήc1ατο τ11ν έαvτοv κα� Π(Jος την τοv .ft(JιάμβΟtJ διακόσμηc1ιν. 7 'Η μΕν ovv βαρυτάτη τών Κελτών Εφοδος οϋται κα� τούτφ τφ τρόπφ διεφ.ftάρη , πασι μεν Ίταλι­ ώταις, μάλιc1τα δε 'Ραιμαίοις μέγαν κα� φοβερον 10 8 έπικρεμάc1αc1α κίνδυνον. άπο δΕ τοv καΤΟ(J.ftώματοι; τούτου κατελπίι;αντες 'Ραιμαίοι δvνήc1εc1.ftα� τουι;. Κελτους Ικ τών τόπαιν τών περί τον Πάδον δλο­ (Ιχερώι; ΙκβαλεΤν, τούς τε μετα ταVτα καται;τα.ftΕντας ύπάτους Κόϊντον Φόλουιον κα� Τίτον Μάλιου 15 &μφΟΤ{(Jοvς κα� τας δυνάμεις μετα παραc1κεvής με9 γάλης δξαπΕστειλαν έπ� τουι; Κελτούς. ο&οι δΕ τους μΕν Βοίους έξ Ιφόδου καταπληξάμενοι Ι;υν­ ηνάγκαc1αν Είς την 'Ραιμαίαιν έαυτους δοvναι πίι;τιν, 10 τον δΕ λοιπον χρόνον τής (Ιτρατείας, ΙπιγΕνομέναιν 20 δμβραιν iξαιc1ίαιν, [τι δΕ λοιμικής δια.ftic1εαις έμπε140. 32 ι;ούc1ης αiJτοίς, εΙς τέλος &πρακτον εΙχον. μετα δΕ τούτους καταc1τα.ftένΤΕς Πόπλιος Φού(Jιος κα! Γάιος Φλαμίνιος av.fttr; δνέβαλον εΙς την Κελτικην δια 184.. τής τών Άνάραιν xcb(Jag, οΙς (Ιυμβαίνει μη μακραν 25 2 άπο Μαc1c1αλίας* [χρν την οCκηc1ιν. 0-3ς εΙς την φιλίαν Π(Joc1αγαγόμενοι διΙβήΙ;αν είς την των Ίν­ (Ιόμβραιν "ήν κατα τας IjV(JQOiag τού τ' Άδόα καΙ 8 Πάδου ποταμού. λαβόντες δΕ πληγας ΠΕ(Jί τε την διάβαι;ιν κα� ΠEΡ� την (ΙτραΤΟΠΕδΕίαν παραVΤίκα 80 μΕν [μΕιναν, μΕτα δΕ ταvτα (ΙπειΙ;άμενοι xa.ft' δμοΙ) 'Ρώμ/ΥΙν.

POL ΥΒ. HISTOR. Π 3 1 . 32.

163

λογίαν &νελυ6'αν lκ των τόπων. πε(Jιελ.ftόντεg δε 4, πλείους ήμΙ(Jας κα� διελ.ftόντεg τον Κλούι1ιον πο­ ταμΌV �l.ftov εΙς την των Γονομ&νων χάψαν κα! Π(JΟ6λαβόντες τούτους , δντας 6'υμμάχους, ένΙβαλον δ πάλιν &πο των κατα τας "Άλπεις τόπων εΙς τα των ΊνtJόμβ(Jων πεδία καΙ. τήν τε γην lδyoυν κα� τάς κατοικίας αt'!των lξεπόρ.ftοvν. ο{ δε των Ίνι1όμβρων " πρoειJτωτες .ftcroQoiIVTEf: &μετά.ftετον Ο-Qι1αν την έπι­ βολην τών 'Ρωμαίων , lXQLvav της τύχης λαβείν 10 πείραν κα/. διακινδυνεύ6αι προς α-Dτoυς δλΟι1χερως. tJVvιx.fJoQOttJΙXVTff: otιν 'άπάι1ας (τας ύπαρχούtJας δυν&- (j μεις) Επί ταtJτον και τας χρυι1άς ι1ημε{ας τας &κι­ νήτους λεγομΙνας κα.fJoελόντες έκ τού της Ά�ηνάς lE(Jov κα/. τ&λλα παρα6ΚΕυασάμενοι δεόντως μετα 16 ταύτα τε.fJoαρρηκότως κα� καταπληκτικώς &ντεtJτρα­ τοπΙδεvtJαν τοίς πολεμίοις, iJντες το πλη.ftος εΙι;; πΙντε μυρι&δας, ol δε 'Ρωμαίοι τα μεν δρωντει;; 7 6φάς έλ&ττους δντας παρα πολυ τών έναντίων, έβούλΟντο 6VYXQij6.ftιxt ταίι;; των 6υμμαχούντων ιxtJ20 τοίι;; Κελτών δυν«μΕ6Ι ' τα δε 6υλλογΙ6&μενοι τήν 8 τε Γαλατικην &.fte6iιxv κα� διότι προι;; δμοφύλους των ΠΡΟ6λαμβανομΙνων μΙλλου6Ι ποιείtJ.fJoαι τον κίνδυνον, εt'!λαβούντο τοιούτοις &νδΡ&6ιν τοιούτου καιρού κα� πρ&γματοι;; κοινωνείν. τΙλοι;; δ' OVv 9 Sδ αVΤΟί μεν ύπΙμειναν έντοι;; τού ποταμού, τουι;; 141 . δε τών Κελτων 6φί6Ι 6υνόντας διαβιβ&6αντει; εΙι;; το πΙραν &νΙ6παι1αν τας έπl. τού Qct.ftQov γε­ φύραι;; , ΙΧμα μεν &6φαλιζόμενοι τα προι;; έκείνους, 10 ΙΧμα δε μίαν έαυτοίς άπολείποντες Ελπίδα τηι;; 6roδια το κιrrόπιν αt'Jτοίι;; 30 τη(Jίαι;; την έν τφ νικάν &βατον δντα παρακείι1.ftαι τον προεΙ(Jημiνον ποτα- 180.

164 1 1 μόν.

BELLUM GΛLLICUM CISALPINUM,

πράξαvτεg δΕ ταύτα πρo� τφ διακινδυνεύειν ήι1αν. 33 Δοκοϋσι δ' Eμφρόναι� κεχ,ρήσ-&αι τfΊ μάχ,Ώ ταVτΏ 'Ραιμαίοι, των χ,ιλιάρχ,αιν -δποδειξάνταιν Ibg δε;; πο(,­ είι1-&αι τον άγωνα uotvfj κα� κατ' lδtαv έκάι1τoυ�. 5 2 ι1υνεαιρακότες γαρ Εκ των ΠΡO'J'εroνόταιν κινδΎVαιν 8τι το;;ς τε {Τυμοίς κατα τήν πρώτην έφοδον, εαις ttv άκέραιον �, φοβερώτατόν Εt1τι πάν το Γαλατικον 3 φύλον, α"ί τε μάχαιραι ταΤς κιχτασκευαΤς:, κα-&άπερ εlρηται πρότερον , ELtιxv έχ,ουι1ι την πρώτην κατα- 10 φοραν καιρίαν, άπο δΕ ταύτης ε-ό-&έαις άποξυσΤΡΟύν­ ται, καμπτόμεναι κατα μήκος: κα� κατα πλάτος: EΠ� τρt10ύτοv wt1oτ' Εαν μή δφ τις: άvαt1τροψηv τοΤς χ,ραι­ μένοις: Ερείσαντας: προς: τήν γψ άπευ-&ύναι τφ ποδt, τελέαις: &:πρακτου είυαι τήν δευτέραυ πληγήν 15 4, α-ότων · άvαδόvτcς: otιν οΙ χ,ιλtαρχοι τα τί'fJυ OΤQtIXQtwv δόρατα τί'fJυ κατόπιυ EφεστώτΑΙV ταίς: πρώταις: t1πε{­ (Jιxtg κα� παραγγεtλαvτες: Εκ μεταλήψεαις: τοΤς: ξί­ φεσι χρησ-&αι συυέβαλον Εκ παρατάξεαις: κατα πρόt15 αιπου τοΤς: ΚελτοΤς:. {Χμα δΕ τφ προς: τα δόρατα 20 ταΤς: πρώταις καταφοραΤς χραιμέυαιν τί'fJυ Γαλατί'fJυ άχρειαι-&ήυαι τας: ELιxxιxtQιxg συυδραμόυτες: εΙς oτag χείρας: oτovg μΕυ Κελτους: άπράκτους: Εποtησαv, άφ­ ελόμευοι τήν Εκ διάρσεαις: ιxiJoτfJJv μ&χηυ, δπερ (διόυ Εστι Γαλατικής: χρείας, δια το μηδαμί'fJς: κέντημα το 25 6 ξίφοg έχειν· α-ότο! δ' ο-όκ' Εκ καταφo{!ίiι; άλλ' Εκ διαλήψεαιg όρ-3'αίg χρώμενοι ταΤς μαχαίριχις, π{!ιχ­ κτικού τού κεντήματος περ� ΙΧ-ότας -δπάρχοντος, τύ­ πτουτες clg τα ($τέρνα κα� τα πρόt1αιπιx κιx� πλ'ηγήν EΠ� πληγfΊ φέρουτες διέφ-&ειριχν τους πλείστους τί'fJν 80 Ι4:2. παραταξαμέυαιυ δια τήν τί'fJν χιλιάρχαιν πρόυΟΙlΥ.ν.

POLYB. HlSTOR. u

Π

32-34.

1 65

μεν γα(> δτ(>ατηγo� Φλαμίνιος ουκ ό(>-Ι1ώς δΌκεί 7. κεχ(>ηδ-11α ι nρ π(>ocι(>ημIνcp κινδύνcp. πα(>' αυτην γα(> τ-ην όφ(>υν τού ποταμού ποιηδάμενος την lκτα­ ξιν διiφ-l1ει(>ε το της 'ΡωμαΙ'κής μάχης t:δ ιον , ουχ δ ύπολειπόμενος τόπον προς την έπ� πόδα ταίς δπεί­ ραις &ναχώ(>ηδιν. εΙ γα(> δυν/βη βραχυ μόνον πιε- 8 ωρμηt1αν έπ� το μιt1,f}ούσ-l1αι τών περ� τον 'Ροδανσν 20 ΓαΙδάτων Γαλατών εΙς τρΙδμυρίους ' ους παραλα­ βόντες είχον Ιν έτοίμcp κα� ΠΡOt1εδόκων την τών πολεμίων Εφοδον. ο{ δε τών 'Ρωμαίων στρατηγοι 3 της ωρας Ιπιγενομ/νης άναλαβόντες τας δυνάμει� ήγον εΙς την τών Ίνδόμβρων χώραν. παραγενόμε- 4 115 νοι δε και (πεΡΙ)δτρατοπεδεύσαντες πόλιν Άχ/ρρας, η μεταξυ κείται τού Πάδου κα� τών Άλπεινών όρών, Ιπολιόρκουν ταύτην. ο{ δ' '1νδ0μβρες βοη- 5 ,f}είν μεν ον δυνάμενοι δια το προκαταληφ-l1ηναι τους ευφυείς τόπους, δπεύδοντες δε λύσαι την 50 πολιορκίαν τών Άχερρών, μέρος τι της δυνάμεως διαβιβάσαντες τον Πάδον εΙς την τών Άνάρων χώ-

166

BELLUM GA.LLICUM CISALPINUM

(!αν Επολι6Qκουν το ΠΡOt1αγΟQευ6μενον Κλαιιτίδιον. δε τού ι1υμβαίνοντοι; τοΤι; σΤQατηγοτι;, 143. &ναλαβαιν τουι; {ππεΤι; Μά(!κοι; Κλαύδιος καί (τινας) τών ΠΕζικών ήΠΕίγΕΤΟ, ιιπεύδων βοη-&ηοαι τοΤι; πο7 lLOQXOvftiVOLg. οί δε ΚΕλτοl πυ-&όμΕνοι την παQ- 5 ουσίαν τών <δΠδναντίων, λύι1αντες την πολΙΟQκίαν 8 <δπήντων xιxl παQετάξαντο. τών δΕ 'Ρωμαίων ιx.o­ τοΤς τοΙ:ς {ΠΠΕύι1ιν Εξ 8φ6δου τολμηQώς σφίσι ΠQΟΙΙ­ ΠΕσόντων, τας μεν &QXιXg &ντεΤχον' μΕτα δε ταύτα πεQιισταμένωv xιxl κατα νώτου κα! κατα κέρας, 10 δυΙΙΧQηι1τούμενοι 'CfJ μάxrι τέλος iΤRάπη6αν {)Π' 9 α.οτώv τών ίππέων. κα! πολλοl μεν εΙς τον ποτα­ μον Εμπει1όντες <δπο τού ρεύματος δΙΕφiJ'άQηι1lXν, οί 137 10 δΕ πλείους {)πο τών πολΕμ{ων κατεκόπησαν. ελα­ βον δε κα! τας Άχέρρας οϊ 'ΡωμαΤοι σίτου γΕμού- 16 ΙΙας, 8κχωQηι1άντωv ΕΙς το ΜΕδιόλανον τών Γαλα­ τών, σι1ΠΕΡ 8ι1τί κυριώτατος τόπος της τών Ίνσ6μ1 1 βQων χώρας. οΙς Εκ ποδος Eπακoλoυ-&ήσαvτoς τού ΓναΖου καί ΠQοσβαλόvτος lΧφνω προς το Μεδιό12 λανον, το μεν πρώτον ήσυχίαν lfιIXov' &πΟλυομένου 20 δ' αvτού πάλιν εΙς τας 'AXiQQιxg, ΕΠΕξΕλ-&όντες uιxl της OVQιxrtιxr; &ψάμΕνοι -&QIXιIlw r; πολλούς μεν νε­ UQOvr; 8ποίηιιιχν, μέQος δέ τι κιxl φυγείν αiJ'tώv 18 ήνάγκαιιαν, εως δ Γνάιος &νακαλΕσάμΕνος τους Εκ τής πρωΤΟΠΟQείας παρώρμηι1ε ι1τήναι καΙ ι1υμβαλείν τοΤς 25 14 πολΕμίοις. οί μεν otJν 'ΡαιμαΙ:οι πει.fJ'ιxΡXήιιαVΤες τφ σΤQατηγφ διεμάχοντο προς τους ΕΠΙΚΕιμένουι; ΕV15 ρώι1τωι;. ο{ δε Κελτοl δια το παρον ε-ότύχημα μΕίναντει; Επ! ποΙΙον Εv-&ιχρι1ώς, μΕΤ' 0.0 πολύ τρα... πέντει; εφευγον εΙς τας παρωΡΕίας. δ δε Γνάιοι; 80 έΠiιxκoλoυ-&ήιιας τήν τε χώραν έπόρ-&ει κα! το Με6 Π(!Οι1πεσ6ντοι;

POLYB. ffiSTOR.

Π 34. 36.

167

διόλανον ι;Ιλε κατα κ!μΧτος. ov ι1υμβαίνOVΤOς ο! 35 προεt1τωτες των Ίνι1όμβρων άπογνόντες τας της t1ωτηQίας Ελπίδας; πάντα τα κα.ιΤ' αύτους ΕπΕτρεψαν 'toig 'Ρωμαίοις;. Ό μ�ν O.oV προς; τους; Κελτους; πόλεμος τοιουτον 2 5 lt4. Et1XE το τΕλος;, κατα μ�ν την άπόνοιαν κα! τόλμαν των ttγωνιζΟμ{νωV άνδρων, έτι δ� κατα τας; μάχας κα! το πλή.ιΤος; των Εν αύταίς; &πολλυμ{νων καΙ παραταττομΕνων ούδενος; καταδεΕι1τερος των {t1το10 ρημ{νων, κατα δ� τας; Ιπιβολας; καΙ την άΚQιt1ίαν 3 του κατα {-LEQO?; χειριt1μου ΤξλΕως εόκαταφρό1l'YJτος δια το μη το πλείον άλλα t1υλλήβδην [Χπαν το '}Ιινό­ μενον {ιπο των Γαλατών .ιΤυμφ μάλλον 1} λΟ'}lΙι1μφ βραβεVεt1.ιΤαι. περΙ αιν ήμεiς; συν.ιΤεωQήι1αντες μετ' 4 15 όλίγον χρόνον αύτους; Εκ των περ! τον Πάδον πε­ δίων Ιξωt1.ιΤ{ντας;, πλην όλίγων τόπων των {ιπ' αύ­ τας τας; ΝΑλπεις; κειμΕνων, ούκ φή.ιΤημεν δείν oVτε την Εξ ιXQXij r; εφοδον αύτων άμνημόνεvτoν παραλι­ πείν οiJτε τας; μετα ταυτα πράξεις; oVτε την τελευ20 ταίαν Ιξανάt1ταt1ιν, {ιπολαμβάνοντες; οlκεiον {ιιτορίας 5 ύπάρχειν τα τοιαυτ' επεισόδια της τύχης εΙς; (-Lv7j- 188. μην &γειν καΙ παράδοσιν τοίς; ΙπιγινομΕνοις;, 'ίνα μη 6 τ.ελΕως ο{ με&' ήμάς άνεννόητοι τούτων iιπάρxovτες Εκπλήττωνται τας; αΙφνιδtoυς; καΙ παραλόγους τl!Jν t5 βαρβάρων Ιφόδου.;, &λλ' ΕπΙ ποι10ν Ιν νφ λαμβά­ νοντες ιbς όλιγοχρόνιόν Et1n καΙ λίαν εiJφ&αρτον (το τών βαρβάρων πλη&ος; τοίς; t1vv νφ κινδυνεύουt1ι) την έφοδο'l1 «ύτων ύπομΕνωι1Ι καΙ πάι1αι; έξελΕγχωι1Ι τας σφετΕρας ελπίδας πρότερον 1} παραχωρηι1αί τι80 νος των άναγκαίων. καΙ γαρ τους την Περι1ων 7 έφοδον ΕπΙ τ1)ν 'Ελλάδα καί Γαλατων ΕπΙ Δελφους

168

RES GRAECORUM.

cl� μνήμην κα� π:α(Jάδotrιν ήμϊ:ν άγaγόντα� ου μΙΚ(Jα .μcγάλα δ' οίομαι �υμβεβληι1&αι Π(JΟ� τoυ� {,π:Ερ 8 τη� κoινη� των <Ελλήνων ilcv&e(Jia� άγώνα�. omc yft(J xo(JfJftcDv oiJ&' fίπλων oiΠ' άνδ(Jών πλη&o� καταπλαγε�� !Χν τι� άπotrταίη τη� τελεvταία� iλπί- & δος, τού διαγω νίζει1&αι περ� της tJφετέ(Jαg xώρ a� κα� παΤ(Jίδο�, λαμβάνων Π:(JΟ όφ&αλμών το πα(Jά145. δοξον τώυ τότε γευομένων κα� μνημoυεύ�ας fί�ας μV(Jιάδα� κα� τίνα� τόλμα� και π:ηλίκ� πα(Jα�κεvα� ή τών �υν νφ κα� μετα λογΙι1μού κινδυνευόυτων 10 9 αϊρε�ι� και δύνaμι� κα&εϊ:λεν. δ δ' άπο ΓαλαΤών φόβo� ου μόνον το παλαιον άλλα κα� κα&' iJμii� 10 �δη πλεoν&κι� iξέπληξε τoυ� "Έλληνα�. διο καΙ μάλλον έγωγε παρωρμή&ην iπι το κεφαλαιώδη μΕν άνέκα&εν δΈ π:oιή�αι1&αι τηυ -δπερ τούτωυ iξήγηtJιv. 1& 36 'Λ�δρoύβα� δ' δ τών Καρχηδουίων στρατηγός άπο yft(J τούτων παρεξέβημεν τη� έξηγήσεωι; - έτη XEL(Jida� όκται τα κατα την 'I{JfJ(Jiav έτελεύτηι1ε, δο­ λoφoυη&ε�� iv τoϊ:� Ιαυτού καταλύμαδΙ νvκτoς -δπό τινσς Κελτού το γένo� Ιδίων Ενεκεν άδικημάτων, 20 2 ου μικραν άλλα μεγάλην π:oιή�α� iπ:ίδο�ιν τoϊ:� Καρχηδουίοιι; πράγμαdιν, ουχ οt5τω δια τώυ πολεμίω", 8 E(JYrov ιb� δια τη� Π:(JΟ� τους δυνά�τα� δμιλία�. την δΕ tJτρατηγίαν οί Κ�(Jχηδόνιοι τών κατα την Ίβη­ ρίαν 'AV'lJi{J� π:ε(Jιέ&εσαν, σντι νέφ, δια την {,π:ο- 2& φαινομένην i" τών πράξεων άγχίνοιαν αυτού και 4 τόλμαν. δ� π:α(Jαλα{Jαιν την άρχην ευ&Eω� δηλοι; 189 .ην Εκ τών iπ:ινοημάτων π:όλεμον Eξoί�ων
•

POLYB. ΗΙSΊΌR. II

35-37.

1 69

&λλήλους κα! παρατριβαίς. ο{ μεν γαρ ΕπεβούλΕυον, 6 &μύνασ,f}αι σπεύδοντες δια τας περ! Σικελίαν Ελατ­ ταισεις, οί δε 'Ρωμαίοι διηπίστουν, ,f}εωρούντες αυ­ τών τας Επιβολάς. Εξ αιν δήλον �ν τιοίς ορ,f}ώς 7 5 ιικοπουμΕνοις στι μΕλλουΙΙι πολεμείν &λλήλοις ου μετα πολυυ χρόνον. Κατα δε τους αυτους καιρους Άχιχιο! κα! Φί- 37 λιππος δ βαιιιλευς ΕΧμιχ τοίς ίΧλλοις συμμάχοις συν­ ίιιτιχντο τον προς ΑΙτωλους πόλεμον τον προσιχγο10 ρευfJ'έντα ιιυμμαχικόν. ήμείς δ' lπειδη τ&ς τε περ! 2 Σικελίαν κα! Λιβύην κα! τας Εξής πράξεις διεξιόν­ τες κατα το συνεχες τής προκαταιικευής f)κομεν Επ! την &ρχην τού τε ιιυμμΙΧΧΙΚΟύ κα! τού δευτέρου 146. ιιυστάντος μεν 'Ρωμαίοις κα! Κιχρχηδονίοις πολ/μου, 15 προσαγορευfJ'iντος δε πcφα τοίς πλείστοις Άννιβια­ κού, κατα δε την Εξ &ρχης πρό,f}ειιιν &πο τούτων τών καιρών iπηγγειλάμεfJ'α ποι�ιχιι,f}αι την &ρχην τής έαυτών συντάξεως, πρΕπον C2v εΙ'η τούτων &φ- 3 εμΕνους Επ! τας κατα την Έλλάδα μετΙΧβαίνειν πρά20 ξεις, ϊνιχ πιχντιχχόfJ'εν δμοίιχν ποιησάμενοι την προ­ κατι;ι:ιικευην κα! την Ιφοδον ΕΠΙ τους ΙXVτOυς και­ ' ρους ο{ίτως �δη [τής 'ΙτΙΧλίιχς κα!] τής &ΠOδειΚτlκής {ιιτορίας &ρχαιμε,f}α. έπε! γαρ ου τινας πράξεις, 4 κα,f}άπ-ερ οϊ προ ήμών, ο Τον τας Έλληνικας η Περ25 ιιικάς, δμού δε τας Εν τοίς γνωριζομΕνοις μΕρειιι τής oΙκoυμEνrις &νιχγράφEL'V Επικεχειρήκιχμεν δια το προς τούτο το μΕρος τής ύποfJ'iσεως (διόν τι συμ­ βεβλήΙΙ,f}ιχι τους xιx,f}' ήμά'ς καιρούς, ύπερ αιν ΙΙα­ φΕιιτερον έν έτΕροις δηλώσqμεν, δέον C2v ειη xιxl 5 80 προ τής κατιχιικευής Επί βραχυ τών έπιφανεστάτων κιχ! γνωριζομένων ifJ'viiJv κα! τόπων ΕφάψοοfJ'α, της POLYB. H'ST. Σ.

8

1 70 6 οΙκουμένης.

RES ACHAEORUM.

πεeΙ μ�ν OVv των κιχτα την 'AtJiιxv κιχ! των κιχτα την Αι.Υυπτον &(>κούντως (&ν) 8ΧΟΙ πoιεί� σ.ιJoιxι την &V&ftVtltJtv &πο των νϊιν δη.ιJoέντων κιχι., (>ων δια το την μ�ν fnιEQ των ΠQοreγοvότωv ΠΙΧQ' ιχυτοίς {στο(>ίιχν fnιo πλειόνων ΕκδεδόtJ.ιJoιχι κιχ! ψνώ- 140. QLftov {)πάρxeιν (1πιχtJιv, Εν δ� τοίς κιx.ιJo' ήμί'fς κιχι­ (>οϊς .μηδ�ν ιχυτοίς Εξηλλιχγμ{νον &πηντησ.ιJoιxι μηδ� ΠΙΧQάλοΡΟV fnιo της τύχης ωtJΤΕ π(>oσδείσ.ιJoιxι της '1 των ΠQΟΡeγοvότωv {)πομνήσΕως. πεQΙ δΕ τοϊι των 'Αχαιων έ.ιtνoυς κιχ! ΠΕQΙ της ΜΙΧΚΕδόνων οΙκίας 10 6:QμόtJΕΙ δια Ρ(>ιχχέων &ναδ(>αμΕίν τοίς ΧQόvοις, 8 εΠΕιδη ΠΕQΙ μ�ν ταύτην δλοσχε(>ης Επιχνα{QΕσις, ΠΕQΙ δ� τούς 'Αχαιούς , κα.ιJoάΠΕQ Επάνω ΠQΟΕίποv, ΠΙΧ(>&­ δοξος αiJξησις καΙ tJvμφQόvησις Ιν τοίς κα.ιJo' ήμJiς 9 ΚΙΧΙQοίς ρέρονΕ. πολλων pdQ Επιβαλομένων Εν τοίς 15 147. παQεΙηλv.ιJoόtJι χQόvοις ΙπΙ ταυτο σvμφέQΟV &ραΡΕΤν Πελοποννησίους, ΟfJδΕνο� δ� κα.ιJoικέσ.ιJoαι δυνη.ιJo'ν­ τος δια το μη της κοινης llev.ιJoeQiag ΕνΕΚΕν &λλά της σφeτέQιχς δvvιχtJτείας X«QLV Εκάστους ΠOΙEίσ.ιJoαι 10 την σπουδήν, τοιαύτην καΙ τηλικαύτην Εν τοίς ΚΙX.ιJo' 110 iJftiif; "aLQOig έσΧΕ ΠQοκοπην καΙ tJtJVΤllEtΙXV το'ίιτο το ftlQOf: ω(Jτε μη μόνον συμμαχικην κιχΙ φιλικην κοινωνίαν ΡΕρονέναι πραρμάτων πι:ρΙ αfJτούς, &λλα καΙ νόμοις XQfia.ιJoat τοίς ιxmotg καΙ tJΤΙΧ.ιJoμοίς καΙ μέτροις καΙ VOftCtJftcttJt, ΠQος δε τούτοις lXQlovtJt, .15 11 ΡονλΕυταίς, δικαδταίς, τοίς αfJτοΤς, κα.ιJoόλOV δε τούτφ μόνιΡ διαλλάΤΤΕιν τοϊι μη μιας πόλεως δι&.ιJoΕtJι.v έχειν tJχι:δοv την tJύμπαtJαν ΠΕ).οπόννηδον, τφ μη τον ΙΧfJΤΟV πεQίβολον fnιά(>XEιν τοΤς κιχτοικοvtJιν αυτήν, τΙΧλλα δ' ΕΙνιχι καΙ ΚOινfι "αΙ "ατά πόλEιf: 80 Εκ&tJτοις ταυτα καΙ .παραπλrjtJ.ιιχ.

POLYB HlSTOR. Π 3'1. 38.

171

Πρώτον δέ, πώς Επεκράτησε κιxl τίνι τρόπφ το 38 τών 'Αχαιών 3νομα κατα πάντων Πελοποvvηt1ίωv, oVκ &ΧΡ,l,/ΙΙΤΟV μα&είν. ούτε γαρ χώρας κα� πόλεων 2 πλή&ει διαφέρουσιν ol πάτριον Εξ &ρχής έχοντες την 5 προσ,l,/γορίαv ταύτ,l,/V ουτε πλούτοις ούτε ταίς τjbv &νδρών &ρcταίς. τό τε ')Ιαρ τών 'Αρκάδων έ&νος, 3 δμοίως δΕ κα� το τών Λακώνων πJ.ή&ει μw &νδρών κα� χώρας ούδΕ παρα μικρον υπερέχει' και μην ούδΕ τών τής άνδρα')lα&ίας πρωτείων ούδΕνι τών ιο Έλλήνων οίο' τ' clIf�V ούδΕποτε παραχ,ωQε1:V ο{ ΠQΟΕιρ,l,/μέvοι. πώς otιν καΙ δια τί νύν ε-όδοκούσιν 4, οvτοί τε και το λοιπον πΜί&ος τών ΠελΟΠΟVV,l,/ΙΙίωv, 141 flμα την πολιτείαν τών 'Αχαιών καΙ την προσηγορίαν μετειληφότες ; δήλον ιbς τύχ,ην μεν λέγειν ούδαμώς Ι> Ι5 flv εlη πρέπον ' φαύλον ')Ιάρ ' αΙτ'αν δε μάλλον ζητείν. xωρ�ς γαρ ταύτ,l,/ς ουτε τών κατα λόγον ούτε ταιν παρα λόγον είναι δοκούντων oiιδεν οΤόν τε ιιυντελεΙΙ&ήναι. έ6ΤΙ δ' otιv, φς Εμη δόξα, τοι­ αύτη τις. Ισηγορίας καΙ παρρη6ίας κα� κα&όλου 6 ιο δημοκρατίας άλη&ινής σύστημα καΙ προαίρεσιν εΙλι­ κρινε6τέραν ο-όκ flv εϋροι τις τής παρα τοίς Άχαιοίς 14:8. υπαρχούσης. aVτ,l,/ τινας μεν έ&ελοντην αερετιι1τας 7 EfJQE Πελοποννηιι(ων, πολλους δΕ πει&ο1: κα� λόγφ ΠQοσηγάγετο ' τινας δε βιαι1αμένη 6Vv καιρφ παρα15 χρήμα πάλιν ε-όδοκε1:ν έποίηι1εν αυτΌ τους άνα')lκα­ ι1&έVΤιxg. oύδεν� γαρ ούδεν υπολειπομένη πλεον8- 8 κτημα ταιν Εξ &ρχής, l't1a δΕ πάvτα ποιούσα τοίς άε� προΙΙλαμβανομένοις ταχέως κα&ικνε1:το τής προκει­ μένης Επιβολής, δύο ι1υνεργοίς χρωμένη τοίς Ιιιχυ30 ροτάτοις, l6ότητι και φιλαv&ρωπίff. διο ταVτην 9 &ρχηγον και (παρ)ΙΧίτιον iιγητέoν τού ιιυμφρονήΙΙιχντας,

172

RES A-CHAEORUM.

Πελοποννηιιίους την ύπάρχουιιαν α(,τοϊ:ς ε-όδαιμον{αν καταιrτήtrαtr,f}αι. 10 τα μΕν olrv τής "QoatQiιrcrog και το τής πολιτείας ΙδίάJμα το νv-ν εΙρημένον και ΠQότεQον 11 ύπήQχε "ΙXQιX τοϊ:ς 'Αχαιοϊς. δήλον δΕ τούτο και δί' D έτΙρων μΕν πλειό�'ων, προς δξ το παρον ftQκitrει πίιιτεως χάριν Εν .η και δεύτερον ληψfrΕν μαρτύριον. 39 "a,f}' ους '}'αρ καιρους έν τοϊ:ς κατα την Ίταλίαν τόποις κατα την MEfdlfjV Έλλάδα τότε πρoιrαγo­ ρευομΙνην ένεΠΡψ1.fJ'η τα ιιυνέδρια των nv.fJ'aroQctrov, 1(} 2 μετα ταύτα '}'ενομένου κινήματος δλoιrχεQούς "EQl τας πολιτείας, δπεQ εΙκός, ως t1v των πρώτων ftv­ δρων έξ έκάστης πόλεως οtJτω παQαλόγως διαφ,f}α3 ρΙντων, ιrυνέβη τας κατ' έκείνους τους τόπους Έλληνικας πόλεις ftναπλησ.&ήναι φόνου καΙ ιrτάιιεως 15 '" καΙ παvτoδαπής ταραχής. έν οίς "at(JOrg &ΠΟ των πλείιrτων μερων τής Έλλάδος πρεΙΙβευόvτων ιπι τας διαλύιrεις, 'ΑχαιοΤ:ς κάι τfj τούτων πίιrτει ΙΙυν- 14-2. εXρήιrαντo προς την των παρόντων κακων Ιξ5 αγωγήν. ο-ό μόνον δΕ κατα τούτους τους "at(JOvg 20 &πεδέξαντο την aZQEι1tv των 'Αχαιων, άλλα και μετά τινας ΧQόvους δλοιιχερως WQμηιrαν ιπι το μιμηται 6 '}'Eviιr.fJ'at τής πολιτείας α-ότων. πα(ίακαλέιιαvτες "αρ ιrφας και ιιυμφρoνήιrαvτες Κ(Jοτωνιαται, ZJυβαρϊ:ται, 149. Καυλωνιαται, ΠQωτον μΕν άπέδειξαν Διος Όμαρίου 25 κοινον {ερον και τόπον, έν φ τάς τε ιιυνόδους καΙ τα διαβούλια ιrυνετEλoυν, δεύτερον τους έ.&ιιιμους καΙ νόμους Iκλαβόvτες τους των 'Αχαιων έπ�βάλoντo χρήtr,f}αι και διοικείν χατα τούτουΒ την πολιτείαν. 7 ύπο δΕ τής ΔιovυΙΙίρυ ΣυραΚOιfίOυ δυναιrτείας, ιτι 80 δΈ της των περιοικοVvτων βαρβάρων Επικρατείας

POL ·ΥΒ. HISTOR. Π 38-40.

1 73

έμποδισftέντες ούχ εκουσίως άλλά κατ' άνάγκην αύτών άπέστησαν. μΕτά δε ταύτα Λακεδαιμονίων 8 μεν παQαδόξως πταισάντων πεQ� την έν ΛεύΚΤQοις μάχην , Θηβαίων δ' &νελπίστως &ντιποιησαμένων 5 της τών Έλλήνων ήγεμονίας, .ην &ΚQισία πεQ� πιΚν­ τας μεν τους "Έλληνας, μάλιστα δε ΠΕQ� τους ΠQΟ­ EtQημένους , ιJJς &'11 τών μεν μη συγχωQούντων ήττησ,f}αι, τών δε μη πιστευόντων στι νενικήκασιν. ού μην άλλά γε περ! τών &μφισβητουμένων έπέτρε- 9 10 ψαν ΘηβαίΟΙ κα! Λακεδαιμόνιοι μόνοις τών Έλλή­ νων 'ΑχαιοΤς, ού ΠQος την δύναμιν άποβλέΨαντες 11) σχ,εδον yιXQ δλαχίστην τότε δη τών Έλλήνων εΙχον το δε πλείον είς την πίστιν κα! την ολην καλοκά­ ya.ft'iocv. δμολογουμiνως γαρ δη τότε ταύτην περl 15 αύτών πάντες εΙχ,ον την δόξαν. Τότε μεν ουν ψιλώς αύτα τα κατα την προαί- 1 1 ΡΕσιν {ιπηρχ,ε παρ' αύτοίς' άπoτiλεσμα δ ' � πρα­ ξις άξιόλογος προς (1)ξησιν τών Ιδίων άνήκουσα πραγμ.άτων ούκ έγίνετο , τφ μη δύνασftαι φύναι 12 20 προστάτην αξιον της προαΙQέσεως, άε! δε τον {ιπο­ δει'ξαντα ποτε μεν {ιπο της ΛαΚΕδαιμονίων άρχης έπισκοτείσ.ft'ο:ι χα! κωλύεσ.ft'αι , ποτε δε μάλλον VΠO τής Μακεδόνων. έπε! δι ποτε συν καιρφ προστά- 40 τας άξιόχ,ρεως cvQEν, ταχέως την α.vτης δύναμιν 14-3. 2 5 Εποίησε φανΕράν, έπιτελcσαμ.ένη το κάλλιστον [ρ­ γον, την ΠελΟΠΟ1ινησίων δμόνοιαν. ,ης άρχηγον 2 μεν κα! καftηγεμόνα τής σλης Επιβολής 'Άρατον '110100. μιστέον τον Σικυώνιον, άγωνιστην δε xal τελειJι­ δυργον τής πράξεως Φιλοποίμενα τον Μιψα).οπολί80 την, βεβαιωτην δε τού μόνιμον αύτη ν έπ� ποσον y.vIaftat Λυκό(Jταν χα! Tovg ταύτα τούτφ προελομέ-

8*

174

RES ACHAEQRUM.

vovg lΧνδ(!ας. τίνα δ' �ν iκάt1τοις τά πραχ47έντα κα� πώς κα� κατά ποίοvς XfXt(!OVg πεΙDαt1όμε47α δηλoνν� &ε� κατά το π(!έπον 'tfj ')'(!αφf; π-οιούμενοι τήν 4 Επίt1ταt1ιν. τών μέντοι ')" 'Δ(!άτφ διφκημένων κα! ννν και μετά ταντα πάλιν Επικεφαλαιούμενοι μνη- 5 t147ηt1όμε47α δια το κα� λtαν &λη47ινοv� και t1αφετς Εκείνον πε(!ι τών Ιδίων t1vντεταχέναι π(!άξεων ύπο5 μνημαΤΙt1μούς, τών δΕ τοίς liλλoι� &Κ(Jιβεt1τέραν κα! μετά διαt1τοΜίς ποιηt1όμε-ftα τήν Εξήγηt1ιν. ύπολαμ­ βάνω δΕ 64t1τ;ην Εμοί τ' αν ycVEt1-ftfXt τήν iJtfjyfjt1LV 10 και τοίι; Εντvγχάνοvt1ιν εtιπα(!ακολού-ftητον τήν μά­ &fJt1tv, El ποιηt1αίμε-ftα τήν iπίt1ταt1ιν &πο τούτων τών xιxti"iJV, Εν oί� κατά πόλιν διαλv-ftέντος τον τών 'Αχαιών E&vovg Vπo τών Εκ MαΚEδoνία� βαt1ι­ λέων &ρχη πάλιν Εγένετο και t1ύννεvt1ις τών πόλεων 15 6 π(!ος &λλήλα�. &φ' .η� αtιξανόμενOν κατά το t1vv­ εχΕς το E-ftVOg εΙς ταύτην ,ηλ-ftΕ τήν t1vντέλειαν, Εν rί xrx-ft' iιμας ,ην, VπEΡ .ης κατά μέ60!: &ρτίως είπον. Όλvμπιάς μΕν �ν εΙΚOt1τή κα! τετάρτη πρo� ταί� 20 41 δκατόν , 3τΕ Πά.Τ(!EΤ� lίρξαvτρ tιVμφρονεiν κα� Δv2 μαίΟΙ, και(!οι δΕ xιx-ft' 01}ς Πτολεμαίος δ AιXyov και ΔVt1ίμαχοg, Ετι δ'Ε Σέλεvκος κα� ΠτολΕμαΤος δ ΚΕ­ (!fXVVOf; μετήλλαξαν τον βίον. πάντες γάρ oiίτoι πε(!ι η}ν προειρημένην όλvμπιά{Jα το �1ίν Εξέλιπαν. 25 8 'tovg μεν o.ov &νώτερον τούτων χ(!όνovς 'tOLfXm1t 4 τιι; ήν iι περ! το π(!οει(!ημένον l&vog iJtιX,f}Et1tg. &πο γάρ Τιt1αμενον βαt1ιλεv&ένΤΕς, 8ι; �ν Όρέt1τov μΕ." vCός., κατά δ'Ε την τών 'Ηρακλειδών xci-ftoftov Εκπε­ t1aιv 't1jg Σπά(!'ιης κατέt1ΧΕ 'tovg ΠΕ(!Ι 'AXatrxv τόποvς, 80 Ii &πο 'tomov κατά το t1vvcxe!: και κατά το γένος Κως 3

POLΎΒ. mSTOR. ΙΙ 40. 41.

1 75

�Grύγου βα6ιλεvfl'{ντε�, μετα ταύτα δυ6αQε6τή6αν- 14,4,. τε� τoί� τού ΠQΟΗQημ{νου παιι1�ν EΠ� τιji μη VOtltl i> l . μως &λλα δεσπoτικώ� α-(Υτών &QXEtv, μετ{στησαν εΙι; σημΟΚQατίαν την πολιτείαν. λοιπον �ση τουι; έξήι; 6 5 ΧQόνΟVΙ; tl{lQt τή� �λεξάνδQου κα� Φιλίππου συνα6τείαι; &λλοτε μεν &λλω� ΕχώQει τα ΠQάγματ' α-(Υτοίι; κατα τα� πεQΙ6τά6Ηg, τό γε μην κοινον πολίτευμα, καfl'άπεQ είQήκαμεν, Εν δημΟΚQατίt;' συν{χειν Επει­ (ίώντο. τούτο δ' .ην Εκ δώδεκα πόλεων, cxι; έτι και 7 10 ννν ι1υμβαίνει διαμ{νειν, πλ?}ν Ώλ{νου κα� Έλίκηι; τήι; προ τών ΛεVΚΤQικών ύπο τήι; fl'αλάττηg κατα­ πο{}είt1ηg · αvται σ' εί6ίν ΠάΤQαι, Δύμη, Φα'1αί, ΤQΙ- 8 ταία, Λεόντιον, (AlIyιo!l), Λίγειρα, Πελλήνη, BovQa, Καρύνεια. κατα δε τουι; V6τέQOVΙ; μεν τών κατ' 9 15 �λέξανδQΟV καιρών, ΠQοτέροvι; δε τήι; &Qn ρη­ fl'εί6ηι; όλυμπιάσοι;, εΙι; τοιαύτην διαφοραν και καχεξίαν Ενέπει10ν , και μάλΙι1τα δια τών Εκ Μακε­ δονίαι; βασιλέω'll , Εν Ti 6υνέβη πάl1αι; ται; πόλειι; XroQtl1fl'ci6lXg &φ' αυτών Εναντίωι; το l1υμφέ'10ν 20 &γειν &λλήλαιι;. Εξ ου I1vν{πεl1ε ται; μεν Εμφρού- 10 ρουι; αiJτών ycV{6fl'lXt σιά τε ΔημηΤQίοv και Κα6σάν­ DQOV και μετα ταύτα δι' �ντιγόυov ΤoV Γονατά, τας δε και τυραννείl1fl'αι · πλεί6τουι; γαρ δη tlOvtXQ­ χουι; ο{ποι; Iμφvτενl1αι δοκεί τoί� "Ellnl1t. περι 1 1 !Ιό δε την εlΚΟl1την και τετάρτην όλυμπιάδα ΠQΟΙ; ταίι; Εκατόν, καfl'άπε'1 Επάνω προείπον, ιxvfl'tg �ρξαντo μετανοήιιαντει; 6υμφρονείν. ταύτα δ' .ην κατ« την fl1Jflf!OV διάβα6ιν εΙι; 'Ιταλίαv. και πρώτοι μεν ι 2 I1vvέl1τηl1αν Δυμαίοι, Πατ,μίι;, Τριταιείι;, ΦαραιείΙ;· 30 διόπε� oiιδε ι1τήλην vπtXQχειν ι1υμβαίνει τών πόλεων τούτων πεQΙ τήι; ι1υμπολιτείαι;. μετα δε ταϊίτα μά- 13

1'76

RES ACHAEORUM.

λΙ(fτά παιg ΕΤΕΙ πΙμπτιΡ την φρο'Vραν έκβαλόνΤΕg AI'}'tEig μετέtf'χ,oν τijg (f'VμπολΙΤΕίαg ' έξijg δ� τούτοιg 14 Βούριοι, τον τύραννον &ΠΟΚΤΕίνα'V-ΤΕg. {Χμα δ� τού­ τοιg KaQ'VνEig ιΧποκατέστη6αν. 6'Vνιδrον '}'αρ 'I(fiag δ τijg KaQ'VVECιxg τότε τ'VραVVΕύωv έκπι;πταικ'Vίαν 6 152. μ�ν έξ Ai'}'to'V την φΡΟ'VQάv, &πολαιλότα δ� τον έ1' τf] Bovqlf μό1'αρχο1' δια MιXQ'}'o'V καΙ των 145. 'Αχαιών, έαvτoν δ� παvταxό&E1' δρώ1' 8(fo1' ο-όκ 15 �δη πολΕμη&η(fόμε1'Ο1' , ιΧπο&iμενοg τη1' ιXQXTι1' καΙ λαβωιιι τα ΠΙ(fτα παqα τών 'Αχαιώ1' -δπ�ρ τijg Μφα- 1\1 lEtag πqΟ(fi&ηΚΕ την πόλιν πqοg το τών 'Αχαιώ1' (fύ(fτημα. Tt1'og olw χάριν έπ� τουg χρό1'οvg τούτο'Vg &1'42 iδqαμο1' ; ί'1'α π(}ώτο1' μΈν '}'Ινηται (f'Vμφαv�g πώg καΙ κατα ποίο'Vg "ιxt(}Ovg καΙ τίνΕg ΠQώΤοι τών έξ 15 άρχijg 'Αχαιών lXV&tg έποιή(fαντο την έπιβολ1JV 'Cijg 2 ννν 6'V(fτά(fΕαιg, δΕύτ Ε(}ον δ' ί'1'α καΙ τα τijg ΠQοαι­ (}i(fEOJg μη μό1'Ο1' δια τijς ήμετέραg ιΧποφά(fΕαιg, άλλα καΙ δι' α-ό'Cών τών πρα'}'μάταιν πίσΤΕαις τ'Vrχ&vrι, g διότι μία τις &ΕΙ τών 'Αχαιών αί'ρε6ις iJΠ:ij(}ΧΕ, κα&' 2Ο �ν πρΟΤΕίνοvτεg με1' την παf/' amoig 16'YJ'}'OqCav καΙ παQQησίιχν, πολεμονντες δ� και κατα'}'αι1'ι�όμε1'OΙ (f'V1'EXiiJg τους .η δι' αύτώ'U .η δια τώ1' βα(fιλiαι1' 'Cag (fφετif/αg παΤf/ίδας καταδσ'Vλο'Vμi1'ο'Vς, τσύτφ τφ Τf/όπφ και ταύτ'Ι1 'Cf] Πf/ο&έ6ΕΙ τοντσ 'COV(Jro1' έπ- 115 ΕτέλΕ(fαν, τα με1' δι' ιχiJτώ1', τα δε καΙ δια. τώ1' (f'V(Jι4 μάχαι1'. καΙ ')'α.(} "α. δι' έ�είναι')! 6'V1'ερ'}'ήμιχτα ,},E'J'O­ νότα Πt;Jος 'COvt:O t:O μiροg έν. t:Oig έξijς ΧQό1'οις έπΙ 5 t:TJ'll τ€ιν 'Αχαιών προαίΡΕ(fιν �νοι(fτ'ον. πολλΟi'g "αρ κοιναι1'·η(fανΤΕς πρα'}'μάται1', πλεlσταw δ� καΙ'30 καλλί6των 'Ρωμαίοις δ-όδIΠΟΤΕ το παρ&παν έπε&ύ-

PULYB. HISTOR. Il 41-43.

177

μηιιαν έκ τών καΤΟQ.ι7ωμάτων ουδενος lδίCf λυΙΙιτε­ lQijIJ, &λλ' &ντ� πάf1ης τής εαυτών φιλοτιμίας, -ΙΙν 6 παρείχοντο τοίς ΙΙυμμάχοις, &ντικατηλλάττοντο την εκάιιτων έλευ.ι7εQίαν κα� η}ν κοινψι δμόνοιαν Πελο5 ποννηιιίων. f1αφέιιτεQον δ' vπεQ τούτων [f1ται δια- 7 λαμβάνειν 'ξ αυτών τών πεQ� τας ΠQάξεις ένεQγη­ μάτων. Εi'κοf1ι μΕν oi'Jv [τη τα πρώτα κα� πέντε ΙΙυν- 43 επολιτεύf1αvτο με.ι7' εαυτών αί ΠQΟΕιρημέναι πόλεις, 10 γραμματέα κοινον έκ περιόδου ΠQοχεΙQι�όμεναι κα� δύο f1ΤQατηγούς. μετα δε ταύτα πάλιν Εδοξεν αυ- 2 τοίς ενα κα.ι7ιιιτάνειν κα� τούτφ πιf1τεύειν ύπερ τών Ολων. κα� ΠQώτος έτυχε τής τιμfjς ταύτης ΜάQγος 108. δ Καρυνεύς. τετάρτφ δ' f)ιιτερον Ετει τού ΠQοει- 3 1 5 QTJfLSVOV f1ΤQατηγούντος ΗΑQατος δ Σικυώνιος, [τη μεν Εχων εΙ'κΟΙΙΙ, τυραννουμένην δ' έλευ.ι7ε(!ώΙΙάς την παΤQίδα δια τής &QεΤfjς τfjς εαυτού κα� τόλμης 146. ΠQΟf1ένειμε ΠQος την τών Άχαιών πολιτείαν, &(!xfj.ι7εν ευ.ι7υς έQαt1της γενόμενος τής ΠQοαι(!έιιεφς αυόγδόφ δε πάλιν [τει ιιτ(!ατηγος α{(/ε.ι7ε�ς το 4 20 τών. δεύτεQον κα� ΠQαξικοπήιιας τον ΆκροκόQιν.ι70ν, Άντιγόνου κυQιεύοντος, κα� γενόμενος ΑγΚQιχτης μεγάλου μεν &πέλυf1ε φόβου τους την Πελοπόννη­ f10V κατοικούντας, έλευ.ι7εQώf1ας δΕ KoQtvfttovr; ΠQΟΙΙέπ� δε δ 25 ηγάγετο π(!ος την τών Άχαιών πολιτεlαν. τής αυτής &Qlfjr; κα� την τών MEγΙXQlrov πόλιν δια­ ΠQαξάμενος π(!οιιένειμε τοίς ΆχαΙΟίς. ταύτά τ' έγί- 6 νετο τφ ΠQότεQον εΤΗ τής Κα(!χηδονίων fjττης, έν fι κα.ι7όλου Σικελίας έκχωQήιιαντες ΠQώτον vπέμει-vαν 80 τότε φόρους ένεγκείν 'Ρωμαίοις. μεγάλην δε π(!ο- 7 κοπην ποιήι1ας της έπιβολfjς έν όλίγφ ΧQόνιΡ λοι-

178

RES ACHA.EORUM.

πον i1ιY?] διετέλει. ΠΡ0ι1'r;ατών μ�ν του τών 'Αχαιών l,f}VOV€;, Π"ιf.α€; δ� τά€; έπιβoλά€; κα� πρ"ξει€; πρo€; 8 �ν τέλo€; άναφέρων' τούτο δ' .ην το Mακεδόνα€; μ�ν Ικβαλείν έκ Πελοποννήσου, τά€; δ� μoναρxία€; κατα­ λύ6αι, βεβαΙώσαι δ' EκιX6ΤOΙ€; την κοινην κα! Π"- 5 9 τρων Ιλεv,f}ερlαν. μέχρι μ';;ν OVv (.ην) 'Αντίγονο€; δ TIJνατα€; , πρό€; τε την έκείνου πολυπραγμΟ6υν-ην καΙ ΠΡΟ€; την ΑΙτωλών πλεονεξίαν άντιταττόμενo€; δι10 ετέλει, πραγματιΚώ€; εκαστα χειρίζων, καίπερ ει€; τούτο προβ"ντων άμφοτέρων άδικία€; κα! τόλμ-ης 10 [Μτε ποιή6ασ,f}αι 6vν,f}ήκα€; πρo€; άλλήλoυ€; {ιπ�ρ 44 ιYtatQit1EW€; τού τών 'Αχαιών l,f}vOV€;. 'Αντιγόνου δ� μεταλλάξαντo€;, κα� 6vv,f}Eμivwv τών 'Αχαιών κα� συμμαχίαν πρo€; Αlτωλοv€; κα! μΕτα6χόντων EfJre­ νώ€; t1φίt1ι του ΠΡΟ€; Δ-ημήτριον πολέμου, τά μ�ν 15 τή€; άλλoτριότ-ητo€; κα� δυt1μενεία€; i1Q,f}n κατα το παρόν, {ιπηέllετο δ� κοινωνικη κα! φιλική τι€; afJ154-. 2 τoί€; ιYtd,f}Et1t€;. Δ-ημητρίου δ� βαt1ιλεvσαντο€; δέκα μόνον Ετη κα! μεταλλάξαllΤO€; τον βίον περί τήν πρώτην ιYtdfJfXt1tv εί€; την Ίλλυρίδα 'Ρωμαίων , έΥέ- 20 νΕτό ΤΙ€; EflQota πραγμάτων ΠΡΟ€; την έξ άρxή€; έπιοί γαρ έν Τfl Πελοποννή6φ 3 βολην τών 'Αχαιών. μόναQΧΟΙ δυt1ελπιt1τήσαντε€; έπ! τφ μετ-ηλλαχεναι μ�ν τον Δ-ημήτριον, Ο€; .ην αiιτoΤς ο {ονε! xoρ'ηγo€; 14-7. κα� μΙι1,f}οδότης, έπικείι14}αι δ� τον ΝΑρατον, οίόμε- 2ι. νον δείν ι1φας &ποτ{,f}ει1,f}αι τα€; τυραννίδας κα� τoί€; μ�ν ΠΕιfι,f}είι1ι μεγάλας δωρεάς κα! τιμας προ­ τείνοντα, τοΙς δΕ μη πρΟ6εχου6ιν [τι μEί�oυς έπ­ ανατεινόμενον φόβους κα! κινδυνους διά τών 'Αιχ,ιχιών, 4 W(Jμ-η6αν έπ! το πι;ισ,f}εντες &πο,f}ε6.fJ'αι μ';; ν τάς τυ- 30 ραυν{δας, έλεv.fJ'Ερώσαι δ2 τας έαυτών παΤQ{δας,

POLΥΒ. mSTOR. ΙΙ

43-45.

179

uετασχεtν δε τής τών 'Αχαιών πoλιτcίας. Δυδι&δας 5 μεν o&v δ Μεγαλοπολίτης ετι �ώντoς ΔημηΤQίου, κατ� την αυτού προαίρεσιν, πάνυ πραγμα-,:ΙΚώς κα� φρονίμως προrδόμενος το μέλλον &:πετέ.ftειτο την f> τυραννίδα κα� μΕτε6χήκει τής έ.ftνικής συμπολιτείας. ΆριστόμαΧΟf: δ' δ τών Άργείων τύQαννος κα� �έ- 6 νων δ τών Έρμιονέων κα� Κλεώνυμος δ τών Φλια­ σίων τότ' άπο.ftέμενο, τΙΙς μοναρχίας έκοινώνησαν τής τών Άχαιών δημοκρατίας. 10 Όλοσχερεστέρας δε γενομένης αiιξήιYεως δια 45 ταύτα κα! προκοπής περl το f.ftvog, AΙτωλo� δια την εμ,φυτον άδικίαν κα� πλεονεξίαν φ.ftονήσαντες, το δ;' πλείον έλπίιΥαντες καταδιελέσ.ftαι τ�ς π6λεις, κα.ft­ άπερ καl πρ6τερον τας μεν Άκαρνάνων διενεt15 μαντο ΠQος Άλέξανδρον , τας δε τών Άχαιών έπ­ εβάλοντο προς Άντίγονον τον Γοναταν, κα� τ6τε 2 παραπλησίαιι; έλπίfJιν έπαρ.ftέντες &:πετ6λμη6αν Άντιγ6νφ τε τφ κατ' έκείνους τους καιρους προ­ ε6τώτι Μακεδ6νων, έπιτροπεύοντι δε Φιλtππσυ παι20 δος οντος, καl ΚλεομένΗ τφ βαιΥιλεί Λακεδαιμονίων κοινωνεεν κα! 6υμπλέΚΗν άμφοτέρσις f1IJft τας χεε11)1). ρας. δρώντες γαρ τον Άντίγονον κυριεύοντα μεν 3 τών κατ� Μακεδονίαν άσφαλώς, δμολογούμενον δε καl πρ6δηλον ix.ftQov οντα τών Άχαιών δια το ΤΟ1} 25 Άκροκ6ριν.ftον πραξ(ικοπήt5αυτας καταλαβ)εΤν, υπ- 4, έλαβον, εί τους Δακεδαιμονίους ΠΡΟ6λαβ6ντες [τι κοινωνους σφίσι τής έπιβολής προεμβιβά6αιεν είς την προς το f.ftvog qπέχ.ftειαν, qttδ{ως (Clv) καταγω­ νί6α6,f}αι τους 'Δχαιους εν καιρφ tJυνεπι,f}{μενοι καl 148. �o πανταχ6,f}εν περΙ6τήc1αντες αiιτoες τον π6λεμον. δ5 δη "al ταχέως tιν εκ τών κατά λ6γον επετ{λε6"ν,

1 80

RES ACHAEORUM.

ΕΙ μη το κυριώτατο.ν παΡΕΊδο.ν της προ..ftiι1εαις , o.v ι1υλλο.γΙι1«μενσι διότι ταίς έπιβσλαίς "Λρατσν Ε'ξσυ­ ι1ιν &νταγαινΙι1τήν, lΧνδρα δυν«μενσν πιΧ6ης εVι1τσ6 ΧΕίν ΠΕρΙι1τιΧι1εαις. τσιγαρσύν δρμήι1αντες έπ� το πσλυ­ πραγμσνείν κα� χειρών lXρχcιν &δίκαιν σVl σΤσν �νυ- δ f1ιXv τι τών έπινση.ftivταιν, &λλα τσVναντίο.ν κα� τον "Λρατσν τότε προ.Μιτώτα κα� το l.ftvσr; έι1αιματο.πο.{η­ ι1αν, πραγματικώς &ντιπεριι1πιΧι1αντσς έκε{νσυ κα� 7 λυμηναμΙνσυ τας έπιβο.λας αVτών. ιbς δ' lXEtQld.ftf] τα σλα, δηλο.ν [ι1ται δια τών λiγει1.ftαι μελλόντων. 10 46 Θεαιρών γαρ το.υς Λίταιλσυς δ προ.ειρημΙνσς &νηρ τον μΕν πόλεμο.ν τον προς αiιτo.υς alt1xvvo.ELi­ νο.υς &ναλαβεΊν έκ το.ύ φανερο.ύ δια το κα� λίαν Είναι πρσι1φιΧτσυς τας έκ τών 'Αχαιών EVEQyedtar; 2 περ� το.ν Δημ'ητριακον πόλεμο.ν είι; αiιτσύς, ι1υμβο.υ- ί5 λευο.μένσυς δΕ το.ίς Λακεδαιμον{σις κα� φ.ftσνούν­ τας τσίι; 'Αχαιο.ίς έπ� τσι1σύτο.ν ωfJτε ΚλεσμΙνους πεπραξικσπηκότσς αiιτoυι; κα� ΠΙΨ!1ρημένσυ Τεγέαν, Μαντ{νειαν, Όρχομενόν, τας Λίταιλο.ίς σiι μόνσν ι1υμμαχ{δας -δπαρχο.ύι1ας, &λλα και ι1υμπο.λιτευο.μΙναι; 2(ι τότε πόλεις, σiιχ σΤο.ν &γανακτο.ύντας έπ1, τσύτο.ις, 156. 8 &λλα καΙ βεβαιο.ύντας αVτφ την παριΧληψιν, κα� τσυς πρότερσν κατα τών μηδΕν &δ'ικσύνταιν πii.fJαν {κανην πσισυμένσυς πρόφαιιιν είς το πο.λεμείν δια: την πλεσνεξίαν τότε ΙΙVΝσρων έκσVfJ{αιg παραι1πον- 25 δ'συμένσυι; κα� τας μεγίι1τας ιΧπσλλύντας πόλεις i.ft6λσντην έφ' φ μόνσν ίδ'είν &ξιόχQεαιν γενόμενσν 4 ανταγαινιιιτην Κλεο.μδνη τσίς 'Αχ"ισΊς, [γναι δείν εΙς ταύτ" βλiπαιν σm:dg Τ6 κ"1, πιΧντες δμσίαις σ! προει1τώτες τσύ τών 'Αχαιών πσλιτεύματσς πο.λέμου 80 μΕν προς μηδ'ένα κtJιτιXΡXEιν, ένlιιταιι.ft"ι δ'Ε ταίς τών

POLYB. mSTOR. ΙΙ 46-47.

181

Λακεδαιμονίων Επιβσλαίς. το μξν O-W πρώτον EΠ� 6 τούτων "'t1av τών διαλήψεων ' -Β-εωρούντες δξ κατα τοvς έξης χρόνους τον ΚλεομΕνη -Β-ραδΕως Εποικο­ δομούντα μξν το καλούμενον Ά-Β-ήναιον Εν τύ των 5 Μεγαλοπολιτων χώρq., πρόδηλον δΕ κα� πικρον &να­ δεικVΎVΤα tJφίt1ι πoλlμιoν έαυτόν , τότε δη t1vvιx- 6 14:9 .f»ροίt1αντες τοvς 'AXΙXLov;; έκριναν μετα της βουλής &ναλαμβάνειν φανερώς την προς τοvς Λακεδαιμο­ νίους &πδχ-Β-ειαν. 10 Ό μΕν oVΝ Κλεομενικος πρotJαγoρευ-B-ε�ς πόλε- 7 μος τοιαύτην έλα.βε την &ρχην κα� κατα τούτους τοvς καιρούς. οΙ δ' Άχαιο! το μξν πρίbτoν δια τής 47 ίδίας δυνάμεως wρμηt1αν άντοφ-Β-αλμείν το1:ς Δακε­ δαιμονίοις, fiμα μξν Vπoλαμβάνoντες κάλλιt1τον cl15 ναι το μη δι' έτέρων t1φίt1ι πορί�εt1-Β-αι την t1ωτη­ ρίαν, άλλ' a1'rrov;; δι' αυτών t1ιp�HV τας πόλεις κα� την χώραν, fiμα δξ βουλόμενοι κα! την προς Πτο- 2 λεμαίον Τ'Υ}ρείν φιλίαν δια τας προγεγενημδνας EiJ­ Εργεδίας κα� μη φαίνΕtJ.f»αι προς έτΕρους ΕΚΤΕίνονtjδη δ' EΠ� πotJον τov πολΕμου 8 20 ΤΕς τας ΧΕ1:ρας, π(/οβαίνοντος, κα� τού ΚλΕομδνους τό ΤΕ πάΤQιον πολίΤΕυμα καταλύt1αντος κα� την έννομον βαδιλΕίαν Elς τυραννίδα μΕταt1τήt1αντος, χρωμδνου δξ και τφ πολΕμφ πρακτικώς κα� παραβόλως, προορώμΕνος 4 25"Δρατος το μΕλλον κα! δΕδιαις τήν ΤΕ τών ΔΙτω1 6 7 . λων άπόνοιαν και τόλμαν εκρινΕ προ πολλού λυμιxtvEtI.fJ'at την Επιβολην α'iJτώv. κατανοών δξ 6 τον :ΔVΤίγOνOν καί πραξιν έχοντα καί tJύνΕt1ι ν καί πίt1ΤΕως &ντιποιούμΕνον , τοvς δΕ βασιλΕΤς 30 t1αφώς ΕΙδαις φύιιει μΕν oiJδivα νoμί�oντας oiίτε (t1υVΕ)ργον ουΤΕ πολΕμιον, ταίς δΕ τού t1υμφiροντος

•

1 82

BELLUM CLEOMENICUM.

Ψήφοιι; ιxlc� μεΤQούvτιχg ται; EX8'Qιxg κιx� ται; φιλ{ιχg, λΙΧλείν προς τον εlQημέvοv {3ΙΧι1ιλΙιχ κιx� ιιυμπλέκ�ιν ται; XciQιxg, {ιποδεικνύων ΙΧfJτφ το ιιυμ­ '; {3ηι1όμενον Εκ τών ΠQΙΧ'J'μάτωv. ΠQοδήλωg μεν ovv ιxfJτo ΠQάττειv &ι1ύμφΟQΟV fι'J'είτο δια πλε{ουι; ιχΙτ{ιχg. 5 τόν τε 'J'ιXQ Κλεομlνη κιx� τούι; ΑΙτωλούς &VΤΙΧ'J'ωvι8 ι1ται; ΠΙΧQΙΧι1κευάζcιv -$jμελλε ΠQος τήν Επι{30λήν, τούς τε πολλούι; των 'Αχιχιών διιχτρέψειν , κιχτιχφεύ'J'ωv EΠ� τούς iX8'QOtJg κιx� δοκών δλΟι1χεQώg &ΠΕ'}'νωκένιχι ται; έν ιx�τoίι; έλπίόιχς' οπεQ ηκιι1ΤΙΧ φιχίνει18'ιχι ΠQάτ- 10 9 των έ{30ύλετο. διόπεQ έχων τοιΙΧύτην ΠQό8'ειιιv &δήΕξ o-Q πολλι! ΠΙΧQα 150. 10 λως ιχfJτα διενοείτο xcιρίζειν. την έιχυτού 'Υνώμην ήVΙΧ'J'κάζετο κιx� λl'J'cιv κιx� ποιείν ΠQος τούι; lκτός, δι' ων �μελλε την ένιχντ{ιχν έμ­ φιχι1ιν {ιποδεικνύων τΙΧύτην έΠΙΚQύψε68'ΙΧΙ τήν ol- 15 1 Ι κονομ{ιχν. ων χάριν ένιιχ τούτων ο,Μ' έν τοίι; {ιπο­ μνήμΙΧ6Ι κιχτέτιχξεν. ΕΙδαιι; δε τούς ΜΕ'}'ιχλοπολίτιχι; κιχκοΠιχ8'ούντιχς 48 μΒν τφ πολέμφ δια το ΠΙΧQιχκειμΙvους τΥ ΔιχκεδΙΧl­ μονι πρoπoλCΜείν των {Χλλων, o� τυ'J'χάvοvτιχς δΒ 20 τήι; κΙΧ8'ηκού6ηι; έπικουρίιχι; {ιπο τώ1/ 'Λχιχιών δια το κ&κείνουι; δυΙΙΧQηtJτείΙΙ8'ΙΧΙ 8'λι{30μΙνουι; {ιπο τής 2 πεQΙι1τά6εωg, ιιιχφώς δΒ 'Υινώ6κων οlκε{ωg διιχκει­ μένουι; ΙΧfJτούg ΠQοg τήν Μιχκεδόνων οΙκίιχν Εκ τών 3 κιχτα τον 'Λμύντου ΦΙλιππον εfJεΡ'J'ε6ιώv, δι(ειλήφει) 21> διότι τιχχέως (tV {ιπο τού Κλεομένους πιεζόμενοι κιχτιχφύ'J'οιεv ΕπΙ τον 'Λvτί'J'ονοv κιx� τας Μιχκεδόνφν 4 έλπίδιχς' κοιvολΟ'J'η8'εΙι; 01Ίν δι' &πορρήτων περΙ τής 1lί8. 8ληι; Επιβολής Νικοφάνει κa� Κερκιδfj τοίι; Me'J'ΙX­ λοπολίτιχις, ο'ίτινες ή6ιχν ιxfJτoύ πιχτρικοl ξένοι "ιxl 80 Ι) προς τήν Επιβολήν εfJφvείς, Q'fιYlror; δι.α τούτων 6 Επε{3άλετο

POLYB. mSTOR. π 47-49.

183

δQμ:ην παQέστησε τοίς Μεγαλοπολίταις εΙς το πρε­ σβεύειν προς τους Άιαιους κα� παρακαλείν πέμπειν προς τον 'Λvτίγoνoν vπεQ βοη.fJ'είας. οΙ μεν ovv Μεγα- 6 λοπολΙ-ται κατ!στησαν αυτους τους πεQ� τον Νικο5 φάνη κα� τον Κερκιδά.ν ΠQεσβεvτάς πρ6ς τε τους ΆχαιoVς κιkκεί.fJ'εv ciJ.fJ'lror; ΠQος τον ΆντίΥονον , ttv aiJrotg ι'Jvγκατά.fJ'ηται το l.fJ'vog. ο{ δ' Άχαιo� συν- 7 εχώρησαν πρεσβεύειν τοΙ-ς Μεγαλοπολίταις. σπoυδfι 8 δ); σvμμίξαντεg ο{ περ� τον Νικοφάνη τφ βασιλεϊ 10 διελlγoντo πεQ� μεν τfjg έαυτών πατρίδοg αiJτα τιkναγκαία διά βραχΙων κα� κεφαλαιωδώg, τα δε πολλά περ� τών σλων κατά τας iντολαg ritg Άράτου καl rιXg Vπο.fJ'lσειg. αvται δ' ήι'Jαν iιπoδεικνύναι 49 την Λίτωλών κα� Κλεομ!νουg κοινοπραγίαν τί δύνα15 ται κα� ποί τείνει , κα� δηλούν στι πρώτοιg μεν aiJrotr; ΆχαιοΙ-ς εiJλαβητ!ον , έξηg δε κα� μά.λλον Άντιγ6νφ. τούτο μεν γάρ, ώς 'Axatol τον i; ά.μφΟίν 2 π6λεμον οiJκ &ν νπενΕΥχ.αιεν, εV.fJ'εώρητον εΙναι πάσι, τούτο δ', Ibg ΛίτωλοL κα� Κλεομ!νης κρατήσαντες 1δΙ. 20 τούτων οiJκ εiJδοκήσΟVι'Jιν ουδΈ μη μείνωσιν έπ� t:wv vποκειμένωv, ετι τού πρ6σ.fJ'εν Qif.OV εΙναι τφ νούν εχοντι συνιδείν. τήν τε γαρ ΛΖτωλών πλεο- 3 νεξίαν ονχ οίον τοις Πελoπoννηι'Jίων οροις ευδοκη­ σαί ποτ' &ν περιληφ.fJ'είt1αν , &:λλ' ονδε rotg της !5 ΈλλιΧδοg, τήν τε Κλεομlνοvg φιλοδοξίαν κα! την 4 ολην iπιβολην κατά μεν το παρον avrTίg έφίεt1.fJ'αι τηg Πελοποννησίων ά.ρχfjg, τυι6ντα δε ταύτηg τον ΠQοειρημ!νον κατά π6δαg ά.ν.fJ'lξεt1.fJ'αι τfjg τών Έλλή­ νων fιYStLovCag. ήg ουι ο[6ν τε κα.fJ'ικέσ.fJ'αι μη oiJ 6 30 πρ6σ.fJ'εν καταλύσαντα την Μακεδ6νων ά.ρχήν. σκο- 6 πείν oVΝ αυτον ήξίουν , προορώμενον το μέλλον,

184

BELLUM CLEOMENICUM.

πότεl!ον ιιvμφέl!CΙ τοΙς ιιφετέl!οιg Πl!,χrμα6Ι μετ' 'Αχαιών κα� Βοιωτών Εν ΠελοποννήιιιΡ Πl!οg Κλεο159. μένη πολεμείν ύπ�ι! της τών Έλλήνων ήγεμονίας " Πl!οέμενον το μέγιιιτον έ.&νος διακινδυνεύειν Εν Θετ­ ταλtff Πl!οg ΔΙτωλούς κα� Βοιωτούς, έτι δ' 'Αχαιούς 5 κα� Δακεδαιμονίους, ύΠ�ι! της Μακεδόνων &l!Xfjg. 7 Νιν μ�ν ο-Ον ΔΙτωλo� την Εκ τών 'Αχαιών εΙς αiJτούg γε'}'ενημένην ci5votav Εν τοΙς κατα ΔημήΤl!ιον καΙl!οίg ΕVΤl!επόμενοι την -ήι1υχίαν ΙΧγειν VΠΟΚl!tνωνται, κα'&,χ­ περ κα� νυν, πoλεμήιιcιν αfJτoύς έφαιιαν τούς 'Αχαι- 10 QiJg Πl!οg τον Κλεομένη · "ttv μ�ν ή τύχη ΙΙυνεπι­ λαμβ,χνηται, μη δείΙΙ.&αι Xl!ctag τών βοη.&ηιιόντων· 8 ttv δ' &ντιπίΠΤΏ τα της τύχης, ΔΙτωλo� δε ΙΙυνεπι­ τί.&ωνται, Πl!οιιέχειv αiJτον παl!εκ,χλοvν τοΙς Πl!,χ'}'­ μαιιιν, ί'να μη Πl!όηται τούς καΙl!ούg, έτι δ� δυνα- 15 9 μένοις ιιΦ �ειι.&αι Πελοποννηι1ίοις Επαl!κέιιrι · πεl!� δ� πίιιτεως κα� χ,χl!ιτοg &ποδόιιεως Ρ/f.&vμεΙν αfJτoν φοντο δεΙν· της γαι! Xl!ctag Επιτελουμένης αiJτοv εVl!ήιιcιν τον "Δρατον εiJδοκοvμέναg &μφοτέl!οιg 10 ύπιιιχνουντο πίιιτεις. δμοίως δ' έφα6αν κα� τον 20 "atl!0V της βοη.&είας αfJτoν ύποδει'ξειν. 50 Ό �ν OfJv 'Αντίγονος &κούι1ας ταύτα κα! δόξας &λη.&ινώς κα� Πl!αrματικώg ύπoδεικνΎVαι τον ΗΔρατον, Πl!οιιείχε τοίς έξης Πl!αττομένοιg Επιμελώς. 2 Ε,},l!αψε δε κα� τοίς Mεrαλoπoλtταις, Επα'}''}'ελλόμε- 25 νος βoη,f}ήιιειν, Νl.ν και τοίς 'Αχαιοίς τουτο βουλο- 152. 3 μένοις 11. τών δΕ πεl!Ι τον Νικοφ&νη και Κεl!'ΠΙδάν έπανελ.&6ντων clr; οΙκον και τ&r; τε παl!a τού βα/1ιλέως έπιιιτολaς &ποδόντων και την λοιπην ε11- 51) 4 νοιαν αfJτoυ και Πl!ο.&vμtαν δια6αφοv.των, μετεω­ (1ι/1.&{ντεr; 0& Μηαλοπολίται Π(10{j-ύμωr; έ/1χον Ιένα,

POLΎΒ. ffiSTOR. Π 49. 60.

185

προ!; την l1ύνοδον τών Άχαιών κα� παρακαλείν Επι-6πάσασ,f}αι τον Άντίγονον κα� τα πράγματα κατα σπουδην ΕγχειQίζειν α-fJτφ. δ δ' ΝΔQατοg διακούσαι; 5 κατ' Ιδίαν τών περ� τον Νικοφάνη την τού βαl1Ι5 λΕαιι; αϊρεσιν, ην [χοι ΠQ6g τε τουι; Άχαιουι; κα! προ!; αiιτόν, περιχαρη!; ήν τφ μη δια xcvijg πεποιη160. t1,f}ctt την Επίνοιαν μηδ' EvQij<1,f}ctt κατα η}ν τών ΑΙται­ λων Ελπίδα τον Άντίγονον εΙς τΙλος άπηλλοτριαιμΙ­ νον iαvτοV. πάνυ δε προς λόγον ήγείτο ytVEt1ftctt 6 ιο κα! το τουι; Μεγαλοπολίτα!; ΠΡΟ{h)μοvg είναι δια τών Άχαιών φέρειν EΠ� τον Άντίγονον τα πράγματα. μάλΙ<1τα μεν γάρ, αιι; Επάναι προείπον , Eιsπευδεν μη 7 ΠΡΟ<1δεηftijvαι τη!; βοη,f}εCας · εΙ δ' Εξ &νάγκηι; Επ! τούτο δέοι καταφεύγειν, ον μ6νον ήβούλετο δι' ανΙ6 τού rEvft1,f}ιxt την κλησιν , έτι δε μάλλον Εξ άπάν­ των -rών Άχαιών. ήγωνία γάρ, εΙ παραγεν6μεvοg 8 δ βασιλευι; κα� κρατή<1α!; τφ πολέμφ τού Κλεομέ­ νου!; κα! τών ΔακεδαιμονCων &λλοι6τερ6ν τι βου­ λεύι10ΙΤΟ περ! τη!; κοινη!; πολιτεCαg , μή ποW δμο20 λογουμΙνω!; των t1vμβαινόνταιν α-(ιτο!: άναλάβrι την αΙτίαν, δόξαvτo!; δικαCαιg τούτο πράττειν δια την Εξ 9 αiπoύ προγεγενημΙνην &δικίαν περ� τον Άκροκ6(jtv,f}ov εΙ!: την Μακεδ6νων olxCav. διόπερ αμα τφ 10 παρελ,f}όvταg του!: ΜεγαλοπολCταg εΙ!: το κοινον βου26 λευτήριον τά τε γράμματα τοί!; 'Αχαιοί!: Επιδεικνύ­ ναι κιx� διιχt1αφείv την ολην εϋνοιιχν τον βασιλέαιg, προ!; δε τούτοι!; άξΙΟύν Επι<1πά6αι18'αι τον Άντίγο­ νον την ταχCστηv , είναι δε κα� το πλη8'ο!; έπ� τη!; α-fJτηg δρμηg, προελ8'ων "Δρατο!; κα� τήν τε τον 1 Ι 110 βασιλέω!; προ8'vμCαv &ποδεξάμενο!; κα� την τών πολ­ λών διάληψιν ΕπαινΙl1αι; παρεκάλει δια πλειόνων

186

BELLUM CLEOMENICUM.

μάλιστα μ�ν πεΙQασ,f}αι δι' αfπών O'Φ�ειν κα� ται; πόλει!) καί την XchQav' O'M�ν γα!! είναι τούτου κάλ- 1ιJ3. 12 λιον oM� Ο'vμφΟQώτεQον' Εαν δ' IXQfX ΠQοg τούτο το tLlQog &ντιβαίν'!1 τα τή!) τύχηg, ΠQότεQΟV Εφη δείν Εξελέγξαντα!) πάtiαg τα!> Εν αfπo;;� Ελπίδα!) τότε 5 51 καταφεύγsιν Επί τα!> τών φίλων (jofJ,f}stag. Επιιιημηνιψένου δΕ τού πλή,f}οvg, εδοξε μένειν EΠ� τών -δποκειμένων κα� δι' αfπών Επιτελείν τον ΕνεΙΙτώτα. 2 πόλεμον. Επεί δΕ Πτολεμαίο!) &πογνον!) μΕν το E,f}vog ΚλεομένΗ XOQfJfciv Επεβάλετο, βουλόμενο!) 10 161. αύτον Eπαλείφsιν Επί τον Άντίγονον δια το πλείου!) Ελπίδα!) έχειν Εν τοϊ:ι; Λακεδαιμονίοι!) .ηπε!! Εν τοΙ!) Άχαιοί!> τού δύvαt1,f}αι διακατέχειν τας τών Εν Μακε8 δονί,! (jat1tMwv Επιβολάι; , οι δ ' 'Αχαιοι το μεν ΠQώΤΟV 1}λαττώ,f}ησαv πεQί το Λύκαιον, συμπλα.- 15 κέντει; κατα ΠΟQείαv τφ Kλεoμένsι, το δΕ δεύτεQΟV Εκ παQατάξεωg ήττή,f}ησαv Εν τοϊ:!) Λαδοκείοιι; καλου­ μένοι!) τήι; Μεγαλοπολίτιδοg , δτε και Λυδιάδα!) έπεt1ε , το δ� ΤQίτοv δλοt1χεQώι; επταιΙΙαν Εν Τ11 Δυμαί,! πεQΙ το καλούμενΟtι Έκατόμβαιον, παν- 20 4, δημει διακινδυνεύοντες, τότ' .ηδη τών ΠQαγμάτωv ούκέτι διδόντων &vαt1ΤQοφηv 1}νάyκα�ε τα πεQL­ εστώτα καταφεύγειν δμο,f}vμαδσv Επί τον '.Δ.ντίΥονον. δ Εν φ 'JtaLQrjJ ΠQεt1βευτηv τον vtov iξα.πOtfτε6λαg ".ΑQι>:τοg ΠQοg '.Δ.ντίγονον iβεβαιώt1ατο τα πε(>ι "Tjg !5 6 {jofJ,f}ctag. παQεϊ:χ ε δ' αvτοϊ:g άΠΟQίαv και δυt1ΧQη­ στίαν μεΥίιιτ'YjV το μήτε τον βαιιιλiα δοκεΙ:ν CΙν βοη,f}ηιιαι XWQig τού 'JtofLCtfatf,f}at τον ΆΚQοκόιμv,f}ΟV και λαβείν δQμητήQΙΟV ΠQοg τον Ενεστώτα πόλεμο" την τών ΚΟfμV,f}Cωv πόλιν, μήτε 'toVf) 'AXatovg tlv 80 τολμήιιαι KOQtv,f}Covg t1κοvται; iYX�tQtffat Μακεδόιιι.

PUL ΥΒ. HISTOR. ΙΙ 50-52.

187

διο και το πρώτον ύπέρ&εσιν έσχε το διαβούλιον 7 χάριν της περι τών πίδτεων έπισκέψεως. δ δε 52 Κλεομένης καταπληξάμεvoς το1:ς προειρημένοις εύ­ τυχήμασι λοιπον &δεώς έπεπορεύετο τας πόλεις, 5 ΙΧς μεν πεί&ων αΙς δε τον φόβον &νατεινόμενος. ΠΡΟι1λαβων ιΗ τφ τι,>6πφ τούτφ Καφύας, Πελλήνην, 2 Φεllεόν, ΗΑι,>γος, ΦλΙΟύντα, Κλεωνάς, ΈΠίδιχ.VQον, Έρμιόνα , Tρoί�ηνα, τελευτα1:0ν Kό€!ιν-&oν, α-ότος μ'έν προι1ει1τι,>ατοπέδΈυσε τfι τών Σικυωνίων πόλει, 1 64. ιο τούι; δ' Άχαιούς &πέλυσε τού μεγίστου προβλήματος. τών γαι,> Κοριν&ίων τφ μεν Άράτφ στρατηγούντι 3 και τοίς 'ΑχαΙΟίς παραγγειλάντων έκ της πόλεως &παλλάττεG'&αι, προς δε τον Κλεομένη διαπεμπομέ­ νων και καλούνcων, παρεδό&η τοίς Άχαιο1:ς &φορμη ης έπιλαβόμενος "Αρατος 4 15 και πρόφασις εVλΟΥΟS. 162. και προτείνας Ά υΤιιΥό νφ τον Ά "ροκόρι ν&ον , κατ­ εχόντων Άχαιών τότε τον τόΠΟl1 τούτον, έλυδε μεν το γεγονος εγκλημα προς την οΙκίαν, {κανην δε πίG'τιν παρέG'χετο τής πι,>ος τα μέλλοντα κοινωνίας, 20 το δε G'VvlXOV, δι,>μητήι,>ιον παρεσκεύασεν Άντιγόνφ πι,>ος τον κατα Λακεδαψονίων πόλεμον. Ό δε Κλεομένης έπιγνούς τους Άχαιους συντι- 5 &εμένους τα προς τον Άντίγονον, &να�εύξας &πο τού Σικυώνος κατεστρατοπέδευσε πει,>ι τον 'Ιδ&μόν, 2. διαλαβων χάι,>ακι καΙ τ&φι,>φ τον μεταξυ τόπον τού τ' Άκι,>oκoρί�'&oυ και τωv Όνείων καλουμένων όρών, πάσαν tjδη βεβαίως περιειληφως ταίς έλπίσι την Πελοποννησίων &ρχήν. Άντίγονος δε πάλαι μεν 6 .ην έν παρασκευfι , καραδοκών το μl;Λ.λον κατα τας 80 ύπο&έσεις τας Άι,>άτου' τότε (δε) δυλλoγι�όμενoς Εκ 7 τών προσπιπτόντων 8σον οvπω παρ είναι τον Κλεο-

188

BELLUM CLEOMENICUM.

μΙνη μετα τη� ιtυνάμεω� εI� Θετταλ{αν, διαπεμψά­ μενo� π(>ό� τε τον 'Ά(>ατον κα� τoυ� Άxαιoυ� υπ1ψ των ιbμoλoγημlνιrJν Ιίκεν έχων τα� δυνάμει� δια 8 τη� Eύβoία� έπι τον 'If1.ftμόν. οΙ γα(> ΑΙτωλο! Π(>O� τoϊ� &λλoι� και τότε βουλόμΕνοι κωλύ6'αι τον Άντί- ι; γονον τη� {Joη.ftctιx�, άπεϊπον αύτφ πο(>εύεf1.ftαι μετα δυνάμεω� Eντo� Πυλων' εΙ δε μή, διότι κωλύΙΙ0υΙΙι lLC.ft' 5πλων ιχύτού την δίοδον. 9 Ό με", O.VV Άντίγoνo� κα� Kλεoμένη� άνΤΕιιτρατοπέδευον άλλήλoι�, δ μεν εIΙΙελiJ'εϊν f1πουδάb"ωv εί� 10 Πελοπόννη6'ον, δ δε Kλεoμένη� κωλύΙΙαι τη� cltJ53 όδου τον Άντίγονον. οΙ δ' Άχαιοί, καίπερ ού μΕ­ τρίω� iιλαττωμένoι τoϊ� 5λoι�, 5μω� ούκ άφί6'ταντο τη� προ.ftέf1εω� ούδ' Εγκατέλειπον τa� έν αύτoϊ� έλ- 156 .. 2 πίδα�, άλλ' /Χμα τφ τον Ά()Ι6'τοτέλη τον Ά()γεϊον 15 έπαναιιτηναι τoϊ� Kλεoμενιιιταϊ� (Jοη.ftήf1αντε� κα! πα()ειιιπε6'όντε� μετα Τιμοξένου τού 6'τ()ατηγού κατs έλαβον την των Ά()γείων πόλιν. δ δη και νομι168. ιιτέον αΙτιώτατον γΕ'}'ονέναι π()αγμάτων κατο()-ft'ώ6'Eω�. το γα() έπιλαβόμενον τη� δ()μη� τού Κλεο- 10 μένoυ� και π()οηττη6'αν τα� ΨVxα� των δυνάμεων τoiίτ' �, ιb� έξ αύτων φανε.()Ον έγένετο των πραγ4 μάτων. και γά() τόπoυ� εύφvε6'τέ()Oυ� π()οκατέχων και xo()ηyίαι� δαψιλE6'τέ()αι� Άντιγόνου x()ώμεvo� και τόλμrι και φιλoτιμί� lLctb"OVt πα()ω()μημένo�, Ι!δ 6 olLwg /Χμα τφ Π()ΟΙΙΠΕι1είν αύτφ διότι κατειληφ-ft'αι 6υμβαίνει την των 'A(Jyctwv πόλιν -δπο των 'Αχαιών, cv-ft'v� &νάιtπα6'ΤO�, &πολιπων τα προδΕδηλωμένα πt,Jοτεt,Jήματα, φυγn πα(lαπληιtίαv έποιεϊτο την &πο­ χάψηιιιν, δEί6'α� μη παvταχό-ft'ΕV αυτον ΠΕ(Jιιtτωιtιv 3Ο 6 0ϊ πoλlμιoι. πα(Jαπειtwv δ' ΕΙς HA(JYO� και κατα

POLΥΒ. mSTOR.

π 52-54.

189

ΠΟ($Ον. ιΧντιποιηc1άμενος της πόλεως, μετα τΙΧύτΙΧ γεννΙΧίως μεν τών 'ΑχαΙών, φιλοτίμως δΕ τών Άρ­ γείων Εκ μεταμελείας α-ότον άμυναμένων, άποπε­ ιιαιν κα� ταύτης της Επιβολής κα! ποιηΙΙάμενος την .5 ΠΟQείαν δια Μαντινείιχς ο{Jτως Επιχνηλ,f}εν εΙς την ΣπάQτην. δ δ' Άντίγονος �c1φιχλώς ε/ς την Πελο- 54 π6ννησυ", εlΙΙελ,f}αιν παQέλαβε τον ΆΚQοκόQιν,f}ον, ούδένα δε XQ6νov μείνιχς εlχετο τών ΠQοκειμένων κιx� πaQήν εΙς 'ΆQγος. Επιχινέ($ας δε τους Άργείους 2 10 κιx� ΚΙΧΤΙΧ($τη($άμενος τα κατα την πόλιν ιxv,f}tr; Εκ ποδος Εκίνει , ποιούμενος την πορείιχν ιbς ιπ' Άρ­ κΙΧδίιχς. έκβΙΧλαιν δΕ τας φQουρας έκ τών Εποικο- 3 δομη,f}έντων χωρίων ύπο Κλεομένους κιχτά τε την ΑΙγύτιν κιx� Βελμινατιν χώριχν κιx� πιχραδους τα 1 5 φQούριιχ Μεγιχλοπολίτιχις ήκε προς την τών Άχαιών ($ύνnή'()ν εΙς Αϊγιον. ιΧπολογΙ($άμενος δε περ� τών 4 κιχ{j-' α,ύτον ΚΙX� χρηματίσας περ! τών μελλόντων, ετι δε κιχτα($τα,f}ε!ς ήγεμαιν &πάντων τών ($υμμά­ χων , μετα ταύτΙΧ ΧQόνΟν μέν τινα πιχραχειμάζων 5 της δ' έαρι20 διέτριβε περ! Σικυώνιχ κιχ! Κ-όΡι1ι,f}ον. ν1ίς ωριχς ένιστιχμένης ιΧνΙΧλαβαιν τας δυνάμεις 156. ΠQοηγε. κιχ! διιχνύ($ας ΤQιτιχίος προς την τών Τε- 6 164:. γειχτών πόλιν , άπηντηκότων κιχ! τών Άχαιών Ε.ν­ ταύ,f}a , πεΡΙΙΙΤQιχτοπεδεύ($ας f)ρ;ατο πολιορκείν ιχ-ό25 τήν. τών δε Μιχκεδόνων Ενεργώς χρωμένων Τf'1 τε 7 λοιπf'1 πολΙΟQκίf! κιx� τοίς σρύγμα($Ι , τιχχέως ιΧπελ­ πί($αντες ο{ Τεγεαται την ($ωτηρίιχν πιχρέδΟ($ιχν αύ­ τούς. δ δ' Άντίγονος ιΧ($φαλισιΧμενος τα Κα'l'α την 8 πόλιν ειχετο κατα το ($υνεχες τών Εξης κα! πρΟήγε 30 κατα ($πουδη ll εΙς την Λιχκωνικήν. έγγί($ιχς δε τφ 9 Κλεομένει προκιχ,f}ημ{νφ της Εαυτού χώρας κιχτεπεί-

1 90

BELLUM CLEO:MENICUM.

ραζε κα� 6vvtfJoτaoτ6 τινας &κροβολισμούς. προσπε­ σ6ντος δΕ δια. τών κατασκ6πων α-ότφ τους έξ 'Ορ­ χομενού ιιτρατιώτας παραβεβοη&ηκέναι προς τον Κλεομένη , παραυτtκα ποιψlάμι;νος &ναζυ1"ην ήπι;t1 1 γι;το. κα� τον μεν 'Ορχομενον έξ έφ6δου κατα κρά- 5 τος εΤλι;· μετα δε ταύτα πι:ψ στqατοπεδεύσας την 12 τών Μαντινέων έπολι6ρκΕι π6λιν. ταχυ δε κα� ταύτην καταπληξαμένων τών Μακεδ6νων κα� λα­ β6ντων ύπoxείριoν� &ναζι;ύξας προηγε την έφ' 13Ήραtας καί Τι;λφούσης. παραλαβων δε κα� ταύτας 10 τα.ς π6λεις, Ε&ελοντην προιιχωρησάντων α-ότφ τών κατοικούντωυ, οϋτως ηδη 6υνάπτοντος τού χειμώνος παρfjν ι;Ις Λϊγιον προς την τών 'Αχαιών fJύνοδον. 14 κα� τους μεν Μακι;δ6νας Επ' οϊκου διαφηκε πάντας εΙς την χειμαt1tαν, α-ότος δε τοίς 'Αχαιοίς διελέγι;το 15 κα� ΙΙυνδιενοείτο περ� τών ένεστώΤων. 65 Κατα δΕ τους καιρους τούτους (Jvv&eroqiJJv δ Κλεομένης τας μεν δυνάμεις διαφειμένας, τον δ' 'Avoτtyovov μετα τών μΙfJ&οφ6ρων έν Alytrp διατρ?­ βοντα κα� τριώυ f}μερών δδον &φε(Jτώτα της Μεγά- 20 2 λης π6λεως, την δε π6λιν ταύτηυ εlδmς δVfJφύλα­ κτον οiJιιαν δια το μέγε&ος κα� την έρημtαv, τ6τε δ'ε και ρι::&ύμως τ,lρσυμένην δια την 'Αντιγ6νου παροvιιtαν, τό δε μέγιστον, &πολωλ6τας τους πλεί­ ΙΙτους τώ'/.' έν ταίς ήλικtαις εν τε τΏ περί το Λύ- 25 3 καιον και μετα ταύτα τΏ περι Δαδ6κεια μάΧΏ , λα160. βων ιιυνεργούς τινας των Εκ ΜΕfJιιήνης φυγάδων, o� διατρίβοντες έτύγχανον έν τΏ ΜεγάλΏ π6λΕΙ, παΡΕΙ6ηλ&ε δια τούτων λά&ρ� νυκτος έντος των 4 τειχών. της δ' ήμέρας Επιγενομένης παρ' όλtγoν ΙοΊ. ηλ&ε τού μ.η μ6υον Εκπεσείν, &λλα και το;;ς δλοις 10

ΡΟΙ ΥΒ.

HISTOR. Π 54 -66.

191

κινουνευι1αι οια την εiJψυχίαν τών MCΓαλoπoλιτών. δ οη κα� τ�ισ� μηι1l, π�ότε�oν αiJτrp ι1υνέβη πα8'είν 5 πα�ειι1πεσόντι κατα τον Kωλa�oν πρoσαγo�ευόμενoν τόπον τη� πόλεω�. τότε 01; τφ πλή&ει τη� δυνά- 6 5 μεω� και τφ π�oκαταλαμβάνεσ&αι τoυ� εiJκαίρου:; τόπoυ� κα&ίκετο τη� έπιβoλη� και πέρα� έκβαλroν τoυ� ΜcγαλΟΠ(Jλίτα� κατέσχε την πόλιν. γενόμενo� 7 έγκ�ατη� ο{;τω:; α.fπην πικρώ� διlφ&cιρεν και δυι1μενώ:; rot1τε μηδ' έλπίσαι μησlνα διότι δύναιτ' ]0 αν συνοικισ&ηναι πάλιν. τούτο δ1; ποιf}σαί μοι 8 δοκεί οια το κατα τα� τών καιρών περΙι1τάι1ει� πα�α. μόνoι� MCΓαλoπoλίται� κα� Στυμφαλίoι� μηδέποτε ουνη&ηναι μή&' α{ρεΤΙι1την κα� κοινωνσν τών ίοίων έλπίδων μήτε προδότη ν κατασκευάσαι1&αι. το μ1:ν 9 15 γα.� Κλειτορίων φιλελεύ&ι:ρον και γενναίον εΙ:; &νη� κατfισχυνε οια την Εαυτού κακίαν , Θεάρκη� ' δ ν είκότω� έξα�νoύνται Κλειτόριοι μη φύνα., παρ« ι1φίι1Ι, γενlσ&αι δ' υποβολιμαίον έξ 'Ορχομενού τών έπηλύδων τινo� ι1τρατιωτών. 20 Έπει 01; τών κατα τoυ� αύτoυ� καιρoυ� Άράτφ 56 γεγqαφότων .πα�' ένίoι� &πoooχη� &ξιούται Φύλαρ­ 'xo�, έν πoλλoί� &ντιοοξών κα� τ&ναντία γ�άφων αiJτrp, χρήσιμον αν el'n, μάλλον δ' &ναγκαίον fιμίν, 2 Άράτφ Π�Ο'!Jρημlνοι� κατακολου&ειν περι τών Κλεο25 μενιΚών, μη παραλιπείν &ι1κεπτον τούτο το μ/�o�, ϊνα μη το ψεύδo� έν τoί� συγγράμμαι1ιν ίι10δυνα166. μούν άπολείπωμεν π�o� την άλή&ειαν κα&όλου 3 μεν ovv δ ι1υγγραφευ� οvτοg πολλα πα�' 5λην την πραγματείαν ε{κfl κα.Ι ιb� ετυχεν el'ρηκεν. πλην πε�ί 4 30 μεν τών &λλων ['ι1ω:; ούκ &ναγκαίον Επιτιμάν κατα. το παρον ούδ' έξακριβούν ' 5σα δε συνεπιβάλλει

192

BELLUM CLEOMENICUM.

τοΤς fJq! ήμών γt,Jαφομένοις καΙt,Jοlς - ταύτα δ' έΙΙτιν τα πεt,JΙ του Κλεομενικον πόλεμον - fJπεt,J τούτων 5 άναγκαίόν Ειιτιν ήμίν διεvκt,Jινείν. έιιται δΕ πάν� τως άt,Jκούντα ταύτα Πt,Jος το κα! την 8λην αVτoύ Π(Jοα{(Jεf1ιν κα� δύναμιν Εν Τf1 Π(Jαγματε{ff καταμα- 158. 6 ,f}civ. βουλόμενος δη διασαφείν την ιbμότητα την 'Αντιγόνου καΙ ΜαΚΕδόνων, [Χμα δΕ τούτοις την 'Αt,Jάτου καΙ τών 'Αχαιών, φησ1 τους Μαντινέας γενομένους fJποχεΙ(J{ους μεγάλοις πε(Jιπεf1είν άτυχή­ μασι, καΙ την άt,Jχαιοτάτην καΙ μεγ{στην πόλιν των 10 κατα την 'Αt,Jκαδίαν τηλικαVταις παλαίc1αι συμφο­ Qais αιtJτε πάντας cls ΕΠ{c1ταtJιν καΙ δάΚt,Jυα τούς 7"Ελληνας άγαγεεν. σπουδάζων δ' cls έλεον έκκα­ lcif1,f}ctt τούς άναγινάισκοντας καΙ f1υμπα,f}εiς ποιείυ τοΤς λΕγομένοις, cltJιXYEt πε(Jιπλοκας γυναικών κα1 15 κάμας δΙΕt,JQιμμένας και μαστών έκβολάς, Πt,Jος δΕ τούτοις δάκt,Jυα και ,f}t,Jήνους άνδQών καΙ γυναικών άναμΙξ τέκνοις καΙ γονΕύιιι γηt,Jαιοiς άπιχγομένων. 8 ποιεΤ δε τούτο παt,J' 8λην την (tJΤΟ(J{αν, πει(Jάιμενος (Εν) [κάστοις άει Πt,JΟ οφ,f}αλμών -rt,f}lvctt τα δεινά. 20 9 το μ�ν ovv άγEνν�ς καΙ γυναΙΚώδες τής a{Qlf1crog αVτoύ παQΕ{tJ,f}ω , το δΕ τής {σΤΟQ{ας οlκεiον [Χμα 10 καΙ ΧQ'ήιιιμον έξΕταζέf1,f}ω. δΕΙ 'rOtyat,JOiiv οiJκ έπι­ πλήττειν τον tJυγγ(Jιχφέα τεt,Jατευόμενον δια τής {tJΤΟ(Jίας τούς έντυγχάνοντας οΜΕ τούς ένδεχομέ- 25 νους λόγους ζηΤΕίν και τα παt,Jsπόμsνα τοίς -δπο­ κειμένοις έξα(Jι,f}μείf1,f}αι, κα,f}άπεt,J ο{ Τ(Jαγφδιογt,Jά­ φοι , των δΕ Πt,Jαχ,f}έντων καΙ ρη,f}έντων κατ' άλή­ ,f}Etιxv α1Jτών μνημονεύειν πάμπαν, (κ)lXν πάνυ μέΤ(Jια 11 τυγχάνωιιιν δντα. τ{, γα(! τέλος {στορίας καΙ τ(!α- 30 γφδίας 01J ταύτόν., &λλα το1Jναντ{ον. έκεί μΕν γαρ

POLYB. mSTOR. ΙΙ 66. 67.

193

δε;: δια τών πι{Τανωτάτων λόγων έκπληξαι κιx� ψvχαγωγήσαι κατα το πα(,Jον τούς ακοvοντας, έν{Τάδε δΒ δια τών αλη{Τινών l(,JYrov κα� λόγων εΙς τον πάντα Χ(,Jόνον διδάξαι κα� πεισαι τούς φιλομα{Τούν5 τας, έπειδήπε(,J έν έκείνοις μεν ήγειται το πι{Τανόν, 1 2 κ&ν Ώ ψεύδος, δια την απάτην τών {Τεωμένων , έν δΒ ΤOVτOις ταλη{ΤΒς δια την ώφέλειαν τιΡν φιλομα­ &ούντων. XW(,Jl!; τε τούτων τας πλείστας ήμιν έξη- 13 γειται τών περιπετειών , OVl {yπoτι{Tε�ς αΙτίαν καΙ 10 Τ(,Jόπον τοις γινομένοις, ιbν χωρ�ς οtJτ' έλεειν E-fJ­ λόγω� om' όργί�εσ{Tαι κα{Τηκόντως δυνατον έπ' ουδενί τών συμβαινόντων. tπε� τCς αν{Τρώπων o-fJ 14 1 09. δεινον ήγειται τύπτεσ{Ται τούς έλευ{Τέρους; αλλ' σμως, /αν μεν &ρχων &δίκων χειρών πά{Τ!1 τις 16 τούτο , δικαίως Κ(,Jίνεται πεπον{Τ{ναι ' έαν δ' έπ� διορ{Τώσει καί μα{Τήσει ταVΤΟ τούτο γίνηται, Π(,Jοσ­ έτι κα� τιμης καί χά(,Jιτος ο{ τvπτοντες τούς έλευ­ {Τ{ρους; αξιούνται. καί μην τό γε τούς πολίτα;; απο- 1 5 κτεινύναι μ{γιστον ασ{βημα τί{Τεται κα� μεγίστων 20 &ξιον Π(,Jοt1τίμων ' καίτοι γε Π(,Jοφανώς δ μεν τον κλ{.πτην η μοιχον αποκτείνα;; α{Τφ6ς /στιν, δ δΒ τον Π(,Jοδότην η ΤV(,Jαννον τιμών καί Π(,Jοεδρείαg τυγ­ χάνει παρα πασιν. οϋτω;; /ν παντ� το τέλος; κειται 16 τή;; διαλήψεω;; VΠS(,J τοvτων ΟVΚ /ν τοις τελουμέ25 νοις, αλλ' /ν ταις αίτίαις καί προαΙQ{σεt1ι τών ΠQατ­ τόντων καί ταις τοvτων διαφΟQαις. Μαντινει;; τοίνυν το μεν ΠQώτον έγκαταλιπόν- 57 τες; την μετα τών 'Αχαιών πολιτείαν /{Τελοντην ΑΙ­ τιnλoι;; /νεχείQισαν αVτoύς καί την παΤQίδα , μετα γεγονότες δ' /π� τοιαvτης 2 θΟ δε ταύτα Κλεομ{νει. προαιρέσεως καί μεΤΕχονΤliς τής Λακεδαιμονίων πο-

1 67 .

POLY13. fIl8T. Ι.

9

194

BELLUM CLEOMENICUM.

168. λΙΤlΞία� Ετει ΤlΞτάQτφ ΠQότεQΟV τfί� 'Αντιγόνου πα­

Qov(Jta� έάλαι6αν κατα ΚQάτο� {,πο τών 'Αχαιών, 'ΑQάτοv ΠQαξικοπήσαvτο� α-ότών την πόλιν. Ε'ι' ,φ xaLQtfi τοσούτον &πΕ6χον τού πα&είν τι δεινον δια την ΠQΟΗQημ{v'ην άμαQτίαv ώ� κα� πεQιβόητοv 6υν- Ι) {βη γεν{σ&αι το ΠQαχ&εν δια την όξύτητα τη� κατα 4, την ΠQοαίQΕ(Jιν &μφΟΤ{Qαιν μlΞταβOλη�. αμα rtlQ τφ κατα(Jχείν την πόλιν "ΑQατο� παQαvτίκα μεν τoί� {,φ' αVτoν ταττoμ{νoι� παQήγγελλε μηδ{να μηδενo� 5 απτεσ&αι των άλλΟΤQίαιν, Eξη� δε τoύτoι� τoυ� Μαν- 1() τιν{α� σvvα&Qοίσα� παQεκάλε6ε &aQQEiv κα� μένειν EΠ� των Ιδίαιν' {,πάQξειv rCtQ α-ότo;;� την &(Jφάλειαν 6 πoλιτευoμ{νoι� μετα των 'Αχαιών. τoί� δε Μαντι­ νεύσι'ιΙ &:νυπονοήτου κα� παραδόξου φανείση� τη� Eλπίδo�, παQιχυτί"α πά:ντε�1 EΠ� τw Eναντία� Εγέ- 15 7 νοντο γνώμrι�. κα� ΠQΟ� 01)� μΙΚQφ ΠQότεQΟV μα­ χόμενοι πoλλoυ� μεν των &ναγκαίαιν Επείδον &:πολ- 160. λυμένoυ�, ο-όκ όλίγoυ� δ' ιχ-ότών βιαίόι� ΤQαύμα(JΙ πεQιπεσόvτα�, τoύτoυ� εΙ� τας Ιδία� oΙκία� εΙσαγό­ μενοι και ποιησάμενοι σφίσι και τοΙς lίλλoι� Ιι.ναγ- 20 καίoι� δμε(Jτίοv�, ο-όδεν Ιι.π{λειπον τη� μετ' Ιι.λλήλαιν 8 φιλοφQΟ6ύvης. κα� τoiίτ' εΙκόταις Εποίουν ' ο-ό γαρ οΙδ' εΙ: τινες Iι.V&Qώπαιν ε-όγναιμονε(JτέQοις ενέτυχον πoλεμίo� ο-όδ' ε;: τινε� άβλα{#(JτεQΟV επάλαιΙΙαν τoί� μεγί(JΤΟΙf: δοκού(fιν είναι σvμπτώμα(JΙ Μαντινέαιν 21'> δια την 'ΑQά.τοv και τών 'Αχαιών εΙ� αiπoυ� φιλαν58 &Qαιπίαν. μετα δε ταiίτα ΠQΟΟQώμενοι τα� Εν α{,­ τοίς στά.(Jεις κα� τα� {,π' ΑΙταιλων και Δακεδαιμο­ νίαιν Eπιβoυλά.�, ΠQεσβΕύσαvτε� ΠQΟ� τους 'Αχαιουι; 2 ηξίαι6'αν δούναι παQαφvλακην αVτoί�. 0& δε πεtι- 8() σ&έντες lι.πεκλήQαισαν Εξ αVτών ΤQιαΚΟ(Jίοvς lίνδQας ' 3

POLYB. mSTOR. π 57. 58.

195

ιbν οΙ λαχ6ντες ωρμησαν, άπολιπ6ντες τας Ιδίας πα­ τρίδας κα� τους βίους, κα� διΙτριβον έν Mαντινείιr-, παραφυλάττοντες την έκείνων έλεvftερίαν αμα κα! tJωτηρίαν. συν δ); τούτοις κα� μιtJftοφ6ροvς διακο- 3 5 tJ(οvς έξΙπεμψαν, οί' μετα τών 'Αχαιών c1vvδιετήροvν 169. την VπoκειμΙνην α-&ΤΟίς κατάστασιν. μετ' 0-& πολυ 4 δ); c1ταtJιάσαντες προς 6φας oC Μαντινείς κα� Λα­ κεδαιμονίους έΠΙc1πα6cXμενοι τήν τε π6λιν lvcxci/!L­ σαν "al τους πα/!α τών 'Αχαιών διατ/!ίβοντας πα/!' 10 αυτοίς κατέσφαξαν . ο{ι μείζον πα/!αιίπ6νδημα "al δειν6τερον οΜ' εΙπείν εVμα/!Ις. έπειδη γαρ εδοξε 5 tJφίtJι 'Jtaft6lov την προς το εftνος χάριν κα� φιλίαν &ftnciv, τών γε προειρημένων άνδρών έχρην δήπov φειtJαμΙvοvς έασαι πάντας VπotJπ6νδoυς &πελftείν' 15 τούτο γαρ "al τοίς πολεμίοις iftος έtJτ� tJVrxroqc;;... 6 tJftαι κατα τους κοινους τών &ν{tράιπων ν6μους;. oC δ' ί'να ΚλεομΙνει 'Jtal Λακεδαιμονίοις {κανην πα- 7 ράtJχωνται πίστιν προς την lvεtJTGJtJav Επιβολή1l, τα κοινα τών ανftράιπων δίκαια παραβάvτες το μΙγι20 στον &οΙβημα κατα προαίρεσιν έπετΙλεtJαν. το γαρ 8 τούτων α-&τ6χειρας γενΙtJftαι κα� τιμωρους οί'τινει; πρ6τερον μεν κατα κ/!άτος λαβ6ντες amovg &ftsJovg &φήκαν, τ6τε δε την Εκείνων llEVftcqtav κα� tJωτη­ /!ίαν έφύλαττον, πηλίκης; όργης ltJTtv &ξιον ; τί δ' 9 161. 2 5 ctV παft6vτες ο&οι δίκην δ6ξαιεν &ρμ6ζοvtJαν δε­ δωκΙναι ; τυχον Ι'6ως εΙ'ποι τις &ν, πραftΙντες μετα τΙκνων 'Jtal γυναικών, έπεl κατεπολεμήftη6αν. άλλα 10 τούτ6 γε "al τοίς μηftεν &tJεβες έπιτελε6αμΙνοις κατα τους τον πολ{μου ν6μους ύπ6κειται παftείν. 80
196

BELLUM CLEOMENICUM.

χός φηι1ιν , οvκ έλεον εΙκος .ην δ'υνεξακολου.&εΙν ΙXV-rOig παρα -riiJv <Ελλήνων, έπαινον δΕ κα� ι1υγκιχ­ -rιX'&Edtv μάλλον -roig ΠQιΧ-r-rουιιι κα� με-rαΠΟQευομέ12 νοις -roήv &t1lfjEtΙXV ιxV-riiJv. &λλ' 8μως OVItEVOg πε­ Qιxt-riQG) t1υνεξακολου.&ήt1αν-rος Mιxv-rtVEfJfJt κα-rα -rήν 5 περιπέ-rειαv πλήν τού διαρπαγήναι τoυ� βίους κα� 1 'ίΟ. πρα'&ήναι τους ilEv.&lQovg, δ t1υγγραφευς αVτής τής -reQa-rECιxg 'X,ιXQlV ov μόνον ψεύδος εΙιsήνεγκε το 13 5λου, άλλα κα� το ψεύδος άπί.&ανον, κα� δια τήν -όπερ­ βολήν -rfjg άγνοίας oVΔE το παρακείμενου ήδυνή.&η 10 t1υνεπιt1τήι1αι, πώς οΙ αVτO� κιχτα ,,;ους αvτους και­ ρους κυριεύt1αντες Τεγεατών κατα κριΧτος OVItEV 1 4 τών δμοίων έπραξαν. καίτοι γ' εΙ μΕν ή τών πρατ­ τόντων ώμότης ήν αΙτία, κα� τούτους εΙκος ήν πε­ πo.v.&έναι ταvτα τοίς -όπο το'υ αvτον -όΠΟΠlJπτωκόσι 1& εΙ δε ΠIJΡ� μόνους γέγονε Μαντινείς ή 15 καιρόν. διαφΟQιΧ, φανlJρον 8τι κα� τήν αΙτίαν τής όQγής &νάγκη διαφέQουt1αν γεγονέναι πεQ� τούτους. Πά.λιν ΆρΙι1τόμαχον τον ΆQγείόν φηt1ιν, I1vItQIX 59 τής lπιφανει1τάτης οΙκίας -όπιΧQχοντα κα� τετυQαν- 20 νηκότιχ μΕν 'AQretrov, πεφυκότα δ' lκ -rV(JιXvvrov, -όποχείQιον Άντιγόνφ κα� τοίς ΆχαιοΤς. ιΥενόμενον εΙς KerXQEιXg άπαχ.&ηναι κα� t1ΤQεβλούμενον άπο­ '&ανlJίν, άδικώτατα κα� ItIJLvd-ra-ra πα.&όν-rα πιΧν-rων 2 α.ν.&ρώπων. -rηQών δε κα� ΠΙJ(J� -rαύτην τήν πράξιν 25 δ t1υγγQαφευς -ro κα.&' α-ότον Ιδίωμα φωνιΧς τινας πλιΧ-rτει δια -rng νυκ-rος ΙXV-rOii t1τρεβλουμένου προσ­ πιπτούt1ας τοίς t1ύυεγrυς κατοικούσιν, Φν -rovg μΕ" lκπληττομένους -roήv άιJέβειαν, το,υς δ' &πιt1τούντας, τους; δ' α.γανακ-rούντας Iπ� τοίς γινομένοις π(Jοt1- 30 3 Τ(Jέχ,ειν ΠQος την οΙκίαν φηι1lν. πεQ� μΕν ούν τής 162.

POLYB. HISTOR. Π 58-60.

1 97

τοιαύτη:; τερατείας παρείι1,f}ω ' δεδήλωται γαρ &ρ­ κούντως. Εγω δ' ΆΡΙι1τόμαχον , εί κα� μηδΑν εΙς 4 τους Άχαιους ετερον ημαρτεν, κατά γε η}ν τού βίου προαίρεσιν κα� την εΙς πατρ/δα παρανομίαν της 5 μεγί6της &ξιον κρίνω τιμωρίας. καίπερ δ 6υγγρα- 5 φευς βουλόμενος αυξειν αVΤΟύ την δόξαν κα� πα­ Qα6τ'ή6α6,f}αι τους &κούοντας εΙς το μαλλον αvτφ 171. συναγανακτείν Εφ' οΙς επα,f}εv ov μόνον αυτόν φησι γεγονΙναι τύραννον, &λλα κα� i" τυράννων πεφυκΙ10 ναι. ταύτης δε μείζω κατηγορίαν η πικροτέραν 6 ούδ' &ν εΙπείν ΡCfδίω:; δύναιτ' ούδεί:;. αυτο γαρ τουνομα περιΙχει η}ν &ι1εβεt1τάτην εμφα6ιν κα� πά­ ΙΙας περιείληφε τα:; Εν &v,f}ρώποι:; &δικίας κα� πα­ ρανομίας. Άριιιτόμαχο:; δ' εί τας δεινοτάτας ύπΙ- 7 15 μεινε τιμωρία� , ώ:; oiιτό:; φηι1ιν, 3μω:; ουχ {κανην έδωκεν δtκηv μιας ήμΙρα:;, Εν fι παρειι1πεσόντος 8 εΙς την πόλιν Άράτου μετα τών Άχαιών κα� με­ γάλους &γώνας κα� κινδύνους ύπομείναντος ύπερ τ·ης Άργείων Ελευ,f}ερία:;, τΙλος δ' Εκπει1όντος δια 20 το μηδένα ι1υγκινη,f}ηναι τών loro,f}cv αύτφ ταξαμΙ­ νων δια τον &πο τού τυράννου φόβον, ΆΡΙι1τόμα- 9 χος &φoρμfι ταύΤ !1 καί προφάσει χρηι1άμενος, ως τινων ι1υνειδότων τα περ� την e['ι10δον τών Άχαιών, <ΙγδOήΚOVΤα τους πρώτους τών πολιτών ουδΈν &δι25 κήΙΙαντα:; ιιτρεβλώιια:; Εναντίον τών &ναγκαίων κατέ­ ιιφαξεν. παρίημι τα παρ' 3λον τον βίον αύτού καί 10 τά'ιν προγόνων &ιιεβήματα ' μακρον γάρο διόπερ ούκ 60 εΙ τινι τών δμοίων περιέπεσε δεινον ήγητέον, πολυ δΑ δεινότερον, εΙ μηδενος τούτων πείραν λαβων 30 &,f}rjj o r; &πΙ,f}ανεν. ΟVδ' Άντιγόνφ προι1απτΙον oVδ' 2 ΆριΧτφ παρανομίαν, 3τι λαβόντες κατα πόλεμον 9 '"

198

BEI,LUM CLEOMENICUM.

ύποχείριον τύραννον ι1τρεβλώσαυτες &'πέΚΤΕιναν, 3ν '}'Ε και, κατ' αυτην την ΕΙρήνην τοίς &νEλoiίσι κα� τιμωρησαμένοις έπαινος κα� τιμη ι1υvεξηκολού&.sι 3 παρα τοίς ό Q&ώς λογι60μένοις. οτε δε xωρ�ς τών προειρημένων κα� τους Άχαιους παQΕσπόνδηι1εν, τί 5 4 πα47είν .ην &;ιος; Εκείνος '}'αρ &.πέ47ετο μΕν την τυ­ ραννίδα χρόνοις ου πολλοίς πρόΤΕρον, ύπσ τών και­ ρών ι1υγκλειόμενος δια τον Δημητρίου 47ιΧνατον, &.νελπίστως δΕ τής &.σφαλείας έτυχε περισταλε�ς ύπσ 168. 5 τής τών 'Δχαιών πρ�ότητoς και καλοκ&.γα47ίας· ο'ί- 10 τινες ου μόνον αυτον τών Εκ της τυραννίδος &'σΕ­ βημάτων &.6ήμιον έποίησαν, &'λλα και προσλαβόνΤΕg 1 72. clι;; την πολΙΤΕίαν τηυ μηίf1την τιμην πε(!ιέ47Εσαν, ή'}'Εμόνα κα� στρατηγον κιχτασ,τήf1αντει;; tJφώv αυτών. 6 δ δ' έπιλα47όμε'lJος τών π(!οειρημένων φιλαν47ρώπων 15 παρα πόδαι;; , έΠΕΙ μικρον έπικυδει1τέραg EtJXE rrXg έλπίδαι;; ύπερ τού μέλλοντοι;; Εν Κλεομένει , τήν ΤΕ πατρίδα και την έαvτoiί προαίρεtJιv &.πσσπιΧσαg &.πο τών 'Δχαιών Εν τοίς &'VlXyxιxtorfXrotg XlXLQoig Π(!Οι1Ε7 νειμε τοίς EX47QOϊ:g. ον ύποχεί(!ιον '}'ενόμενον ουκ 20 Εν ΚΕ'}'χ(!εαίς έδει την νύκτα tJΤΡΕβλούμεvοv &.πο47ανείν , ώς Φύλαρχόg φησιν, περιαγόμενον δ' elg την ΠελοπόνvηffΟV και μετ« τιμωQiας παQαδει'}'μα8 ΤΙ6όμενον 01Jrrog Εκλιπεϊ:ν το 6ήν. &'λλ' 3μως τοι­ οiίΤΌg ίόν ουδενοg ετυχε δεινού πλην τού καταπον- 35 τιι147ήναι δια τών έπ� rιxig KcYXQeιxig τεταγμένων. 61 Χωρίι;; τε τούτων rrXg μΕν Μαντινέων ήμίν συμφοραι;; μετ' αvξήtJεωg κα� διιχ47{ι1εως έξηγήtJατο, δή­ λον 3τι κα47ήκειν υπoλocμβάνων τοίς f1vγ'Υ(!αφwι1Ι 2 ταg παρανόμουι;; τών πράξεων έΠΙf1ημαίνει147αι, της 30 δε Με'}'αλοπολιτών 'Υενναιό-rrητοg, .Υ πε(!� τους αυ-

POL ΥΒ. HISTOR. 1I 60. 61.

199

τουι; lχ(ηίοαντο καιρούg , οΜε "",,τα ποι50ν lποιή­ dατο μνήμην, CΜπερ το ται; ίψαρτίαι; έξαρι.f1μεΙι1.f1αι 3 τών πραξάντων οΙκειότερον υπάρχον τηι; {ι1τορίαι; τού τα καλα κα� δίκαια τών εργων IΠΙι1ημαίνεΟ.f1αι, 5 η τουι; lντυΥχάνονται; τοίι; VπOμνήμαι1ιν �ττόν τι διορ.f10υμένουg Vπo τών ι1πουδαt"ων κα� bηλωτών εργων 1ίπερ υπο τών παρανόμων κα� φευκτών πρά­ ξεων. δ δε πώς μεν έλαβε Κλεομένηι; την πόλιν 4 κα� πώι; &κ!ραιον διιχφυλάξιχς lξαπ!tιτειλε ΠΙΧQα10 χρήμα προς τσνι; Μεγαλοπσλ(τας εΙς την Mεtι6ήνην Υραμματοφόρους, &ξιών α&ουι; &βλαβη κομΙ6αμ!­ νουι; την εαυτών πατρίδα κοινωνηι1αι τών {δίων πραγμάτων, ταύτα μεν ήμιν έδήλωσε, βουλόμενοι; {ιποδείξαι τ11ν Κλεομ!νους μεγαλοΨυχίαν "ιxl μετρι173. ότητα προι; τουι; πολεμίουg. ετι δε πώ� ο{ Μεγα- 5 λοπολίται τηι; έπιστοληι; &ναγινωt1κομ!νηg ο-όκ lά- 164. 6αιεν εΙι; τέλo� &ναγνωσ.f1ηναι , μικρού δε καταλεύ­ t1αιεν τουι; γραμματοφόρουg, εωι; τούτου διεσάφηt1ε. το δ' &κόλσυ.f10ν "ιxl το τηι; {ιίτορίαι; {'διον &φείλεν, 6 20 τον έπαινον κα� την έπ' &rα.f1φ μνήμην τών &ξιο­ λήΥων προαιρ!ιϊεων. καίτοι γ' έμποδων .ην. εΙ "α'! 7 τους λόγφ κα� δόγματι μόνον VπOμείνανται; πόλεμον ώεΕρ φίλων κα� ιϊυμμάχων &νδραι; &rιx.f1oiIg νομί­ bομεν, τοίι; δε κα� χώραι; καταφ.f10ραν κα� πολιορκίαν &ναδεξαμ!νοιι; ο-ό μόνον επαινον , &λλα καΙ 25 χάQιταg κα� δωρεαι; τας μεγίt1τας &πον!μομεν, τίνα 8 γε χρη ΠδQ� Μεγαλοπολιτών εχειν διιfληψιν; &ρ' oiJxl την t1εμνοτάτην καΙ βελτίστην ; οί' πρώτον μεν 9 την zdJQav Κλεομ!νει ΠQοειντο, μετα δέ ταύτα πά80 λιν δλοσχεQώg Επταισαν τΏ παΤQίδι δια την ΠQσg τούς 'Λχαιουι; α'ίQδσιν, το δέ τελευταίον , δο.f1είt1ης 10

200

BELLUM CLEOMENICUM.

lι.νΕλπίtfτωg και πα('αδόξωg ιxoότorg Εξοvtfίαg Ιι.βλαβη ταύτην lι.πολαβΕίν, προείλαντο tfτέρεtf{ίαι χώρας, τάφων , {EQ(!JV, πατρίδοg, τ(!Jν -όπαρχόντων, &π&ν­ των tfvλλ-ήβδ'ην τ(!Jν Εν Ιι.ν{ίρώποις lι.'ΙΙαγκαιοτ&των χάριν τού μη προδούναι την προς τουg tfvμμ&χοvς 5 11 πίΙΙτιν. 0.[; τί κάλλιον έργον 1t γέ"ονΕν 1t γένοιτ' ΙΧν; iπι τί δ' ttv μάλλον tfV'J''J'ραφευς Επιtfτ-ήι1αι τους Ιι.κούοντας; δια τίνος δ' έργου μάλλον ttv παρορ­ ELoήtfΙXL π('ος φVλακην πίtfτεως και προς lι.λη{ίιν(!Jν πραγμάτων κιχι βεβαίων κοινωνίαν; ων ΟfJδΕμίαν 10 ' 12 Εποι-ήι1ατο μν-ήμην Φύλαρχος, τυφλώττων, fός γ Εμοι δοκεϊ, ΠΕΡΙ τα κάλλιtfτα κιχι μ&λιt1τα tfV'J''J'QΙX­ φει κιχ{ίήκοντα τ(!Jv έργων. 62 ου μην Ιι.λλα τούτοις έξης φηt1ιν &πο τ(!Jν Εκ της Μεγάλης πόλεως λαφύρων έξαΚΙt1χίλια τάλαντα 15 τοίς Δακεδ'αιμονίοις πει1εΙν, ων τα δΙι1χίλια Κλεο174. 2 μένει δο{ίηναι κατα τους Ε{ίιt1μούς. Εν δε τούτοις πρ(!Jτον μεν τίς ofJκ ίΧν {ίαυμάι1ειεν την &πειρίαν κιχι την &γνοιαν της κοινης Εννοίας {,περ της τ(!Jν Έλ­ ληνικ(!Jν πραγμάτων χορηγίας και δυνάμεως; ;Ιν μ&- 110 3 λ ιtfτα δεί παρα. τοΙς {ι1τοριογράφοις {,πάρχειν. έγω γαρ ορ λέγω κατ' Εκείνους τους χρόνους, Εν οΤς ύπό ΤΕ τ(!Jν Εν Μακεδονίι:- βαι1ιλέων, έτι δε μάλλον 166. ύπο τηg tfVVcXclιxr; τ(!Jν προς άλλ-ήλους πολέμων &114 δην κατέφ{ίαρτο τα. Πελοποvvηtfίων , Ιι.λλ' Εν τοΙς 25 "ιx.fT ήμάς καΙΡΟίς, Εν οΙς π&νΤΕS Εν και ταfJΤΟ λέ­ 'J'οντεg μεrίtfτην καρπούtf{ίαι δοκούt1ιν εfJδαιμονίαν, δμως Εκ ΠΕλοποvνήtfοv πάι1ης Εξ α-fJτ(!Jν τ(!Jν Επί­ πλων χωρις t1ωμάτων ' OfJX οΤόν τε tfvναΧ{ίηναι τοκαι διότι τουτο νυν ofJκ 30 /) C1omo πλη{ίοg χρημάτων. εΙκfι, λόγ9' δΙ! τινι μάλλον Ιι.ποφαινόμε{ία, δ'fjλον Εκ

POL ΥΒ. mSTOR. π 61-63.

201

τούτων. τίς γαρ ύπ� Ά.fFηναίων ούχ {δτόρηκε δι- 6 6τι κα.fF' ovg καιρους μετα Θηβαίαιν εΙς τον Π(Jος Λακεδαιμονίους ένΙβαινον πόλεμον κα� μυρίους μεν έξδπεμπον δτρατιώτας, έκατον δ' έπλήρουν τριή6 ('εις, στι τότε κρίναντες &πο της &ξίας ποιεϊδ.fFαι 7 τας εΙς τον πόλεμον είσφορας έτιμήσαντο τήν τε χώραν την 'Λττικην &πασαν καί τας οΙκίας, δμοίαις δε καί τήν λοιπην ονσίαν' &λλ' σμαις το 6ύμπαν τίμημα τής &ξίας έ'νΕλιπε τών έξαΚΙδχιλίαιν διακο10 σίοιg καί πεντήκοντα ταλάντοιg. έξ ών ονκ άπεοι- 8 κόg flv φανείη το περί Πελοποννησίαιν ΙΧΡ'ι:Ι Ρη.fF�ν ύπ' εμού. κατα δ' έκείνους τοvg καιρουg έξ amjjg 9 'rijg 1�fεγάληg πόλεωg ύπερ{:Jολι!!ώg &ποφαινόμενοg ovκ Ιίν 'rtg εlπεϊν τολμήσειεν πλείαι ycvifI.fJ'at τρια15 ΚO(Jίαιν, έπειδήπερ δμολογούμενόν έστι διότι καί 1 0 τών ελεv.fJ'{ραιν και τών δουλικών δαιμάτων τα πλεϊ­ δτα δυνΙβη διαφυγείν clg την 1γΙΈσσήνην. μΙγΙδτον δε τών πρocιρημ.{ναιν τεκμήριον ' OMcvog γαρ ον- 1 1 τες δcmE(JOl τών Άρκάδαιν Μαντινείς 01Jτε κατα 20 την δύναμιν o1Jτε κατα την περιου6ίαν , ιbς αντος 175. 01Πός φηδιν, εκ πολιορκίας δε καί παραδόδεαις άλόν­ τες, ωδτε μήτε διαφυγεϊν μηδινα μήτε διακλαΠή­ ναι Ρlfδίαις μηδέν, σμαις το πάν λάφυρον έποίηδαν 12 μετα τών σαιμάτων κατα τους αύτους και ρους τά»5 λαντα τριακόιιια. ΤΟ δε ιιυνεχες τούτφ τίg ονκ flv [τι μάλλον 63 {Ταυμάιιειε ; ταύτα γαρ αποφαινόμενος λέγει προ τής παρατάξεαιg δέχ' ijμέραιg μάλιιιτα τον παρα Πτο­ λεμαίου πρε6βευτην il.fFciv &γγiλλoντα προς τον 50 Κλεομένη διότι Πτολεμαίος το μ�ν χορηγεϊν &πο- 166. λΕγει, διαλύε6.fFαι δε παρακαλεί προς τόν Άντίγο-

202

BELLUM CLEOMENICUM.

νον. τον δ' άκούσαντά φησι Κ(11:ναι διότι δε1: την ταχίστην έκκυβεύΕιν το1:ι; ολοιι; Π(10 τού συνε1:ναι τα Π(1oιJπεπτωκότα ται; δυνάμειι;, δια το μηδεμίαν fJΠά(1xειν έν το1:ι; Ιδίοιι; Π(1άγμασιν έλπίδα του δύνα3 σ47αι μισ470δοτείν. άλλ' εΙ'πε(1 έξακισχιλίων lfXQΙX- 5 τηι; έγεγόνει ταλάντων κατα τουι; αf.ιτoυι; καΙ(10ύι;, τον Πτολεμα1:0ν αf.ιτoν ήδύνατο ταίι; ΧΟ(1ηγίαιι; ύπεQ4 47έσ47αι. ΠQΟΙ; δΕ τον Άντίγονον, εΙ μόνον Τ(1ιακο­ σίων ύπη(1χε κύ(1ΙΟΙ;, κα� λίαν {κανοι; ην άσφαλωι; 5 -δπομένων Τ(1ίβΗν τον πόλεμον. το δ' ίΧμα μΕν 10 πάσαι; άποφαίνειν τφ Κλεομένει ται; έλπίδαι; έν Πτολεμαίφ δια ται; ΧΟ(1ηγίαι;, ίΧμα δΕ τοσούτων 'Χ,(1ημάτων αf.ιτoν φάναι κύQιον γεγονέναι κατα τ01lι; αf.ιτoυι; καΙ(10ύι;, πωι; of.ι τηι; μεγίστηι; άλογίας;, έτι 6 δ' άσκεΨίαι; έστ! σημείον ; πολλα δΕ και ετε(1α τφ 16 συγγ(1αφε1: τοιαύτα και κατα τους; ύποκειμένους; καΙ(10υι; κα! παQ' ολην την ΠQαγματείαν κατατ{t:α­ κται, πε(1Ι αιν ά(1κε1:ν ύπολαμβάνω κατα την έξ ά(1χης; Π(1ό47εσιν και τα νύν εΙ(1ημένα. 64 Μετα δΕ την της; Μεγάληι; πόλεωι; ίΧλωσιν Άν- 20 τιγόνου παQαχειμάζοντος; έν Τfι των Ά(1γείων πόλει, ιtυναγαγων Κλεομένηι; ίΧμα τφ την έα(1ινην WQav ένίστασ47αι και παQακαλέσαι; τα ΠQέποντα το1:ι; και1 76. Qοίς;, έξαγαγων την σΤQατιαv ένέβαλεν εΙι; την των 2 'AQycirov XrbQΙXV, αις; μεν τοίς; πολλοίς; έδόκει, παQα- 26 βόλωι; κα� τολμηQωι; δια την όχυQότητα των κατα τας; εΙσόδους τόπων, αις; δΕ τοΕ'ς; όQ47ως; λογιζομένοις;, 3 άσφαλως; και νουνεχώς;. δQών yaQ τον Άντίγονον διαφεικότα τας; δυνάμειι;, Ώδει σαφώΙ; (αιι;) ΠQώτον μΕν την εΙσβολην άκινδύνως; ποιήσεται , δεύτεQον έτι 30 της; XrbQar; καταφ47εΙQομένης; εωι; των t:ειχών άνάγκη 2

POLΎΒ. HISTOR. ΙΙ 63-65.

203

τους; Άργείους; &εωρoύtιτας; το γινόμενον &σχάλλειν καΙ καταμέμφεσ&αι τον 'Αντίγονον. εΙ μεν oVv 4, συμβΙΧίη μη δυνάμενον αύτον υποφέρειν τον lΠΙQρα­ πισμον των δχλων έξελ&εϊν κα� διακινδυνεύσαι τοίς; 167. 5 ποφούσιν, πρόδηλον lx των κατα λόγον ην αύτφ διότι νική6ει Qlfδίως;. ΕΙ δ' liLiLsCvar; τοίς; λογΙ6μοίς; 5 άφησυχάζοι, καταπληξάμενος τους υπεναντίους κα� ταίς {δίαις δυνάμε6Ι &ιXQ60r; 8VEQya6diLEVOr; &6φαλως υπέλαβΕ ποιή6α6&αι την &ναχώQη6ιν εΙς την ΟΙΚΕίαν. 10 δ κα� συνέμη γενέσ47αι. της; γαρ χώρας δΥουμένης; 6 ο! μεν δχλοι συΙΙΤΡΕφόμενοι τον 'Αντίγονον lλοιδό­ ρουν . ό δε κα� λίαν ήγεμονικως κιχ! βαΙΙιλικως ov­ δεν περΙ πλείονος; ποιούμενος τού κατα λόγον (χρήσα047ΙΧι τοtς;) πράγμασιν ήγε την ήσυχίαν. δ δε Κλεο- 7 15 μένης κατα την l; &Qχής; πρό47ει1ιν καταφ&είQας μεν την χώραν, καταπληξάμενος; δε τους υπεναν­ τίους, EV&lXQt1Etr; δΙ; πεποιηκως τας εαυτού δυνάμεις προς τον lπιφερόμεvον κίνδυνον α6φαλως εΙς την οΙκείαν Επανηλ47εν. 20 Τού δε &έρους δVΙt1ταμ.έvοv, κα! ιιυνελ&όντων 65 των ΜαΚΕδόνων κα� των 'Αχαιων Εκ της XEιiLlXι:Jtag, &ναλαβων την στρατιαν 'Αντίγονος προήγε μετα των 6υμμάχων εΙς την Λακωνικήν, έχων Μακεδόνας μεν 2 1'ί 7 . τους ΕΙς την φάλαγγα μυρίους, πελταt1τας δε τρΙ625 χιλίους, {ππεϊς δε τριαΚΟι1ίους, 'Aγριίi.νας δΙ; συν τούτοις χιλίους κα� Γαλάτας &λλους τοσούτους, μι­ σ&οφόQους; δε τους πάντας πεζους μεν τρισχιλίους, {ππεϊς δε τριακοσίους, 'Αχαιών δ' lπιλέκτους πεζους 3 μεν τριιιχιλίους , {ππείς; δε τριακοσίους, καΙ ΜεγαSO λοπολίτας χιλίους; Είς; τον Μακεδονικον τρόπον κα&­ ωπλισμένους;, Φν ήγεϊτο Kερκιδίi.ς; Μεγαλοπολίτης;,

204 4 των

BELLUM CLEOMEN1CUM

o� trvEtEtιXXmv Βοιωτων μ�ν πεζουι; oιιsXιλ{oυς, ίππείι; o� οιαΚOt1ίους, 'Ηπειρωτων πεζουι; χιλ{ους, ίππείι; πεντήκοντα, 'ΛκαρνΜιων &λλoυ� τοtrούτοvg, 'Ιλλυριων χιλίουι; i;ακοΙSίοvs, 'φ' (dίν) �ν Δημήτριος ο δ ΦιΧQιοg, {Dιsτ' είναι πίiΙSαν την Ούναμ.ιν πεζουι; δ μ.�ν εΙι; Οιιsμ.VQίοvι; όκτακιtrχιλίο'l,ς, ίππεΙι; o� χιλι'ουι; 6 κα� ΟιαΚOt1ίους. ό δΕ Κλεομ8νηι; ΠQοσοοκωv την Εφσδον τας μ�ν &λλαι; τας εΙς την XdJQOΙV εΙιsβoλαι; ήιsφαλtιsατo φυλακαίΙ; κα� τιΧφροιg καΙ 08VGQmv 'Κ7 κοπαΙι;, αfJτοg οΕ "OΙt'ιx την Σελλαιsίαν καλουμ8νην 168. μετα 'Cijg δυνάμεως iΙSΤQατοπέοεvε, 'Cijg πιΧ<1ηι; iJπ:αρ­ xoύιsηι; αfJτφ <1ΤQατιίig εΙΙ} ούο EtVQLιXδoιg, ΙSΤOXαζό­ μενος 'κ των κατα λόγον ταύτrι πσι'ή<1OΙΙS-&αι τους 8 ύπενOΙVΤ{Oυι; την εΙιsβoλήν· δ καΙ ('fvνεκύ"η('f8. δύο δ� λόφων lπ' oιfJτijg 'Cijg εltrόδοv κειμ8νων, (ιbν) τον ισ μΕν Ευαν, τον ο' έτερον "Ολυμπον παλεΙιs-&αι ΙSυμ9 βΙΧίνει, 'Cijg ο' δαού μετα;υ τούτων παQα τον Οίνούντα ποταμον φεQούιsηg εΙι; την ΣπιΧQτην, δ μ�ν Κλεομένηι; των ΠQοcιρημένων λόφων ΙSυνιXμφω τιΧφQον κα� χιΧρακα ΠQο{Jαλόμενοg 'π� μεν τον Evav 2() Εταξε τουι; πεQιοίκοvg και ('fVEtEtdxovg., 'φ' ιbν 'πέ­ ΙSτηΙSε τον &δελφον ΕfJκλε'οαν, αfJτοg δ� τΟν 'Όλυμ­ πον κατεΙΧΕ μετα ΛακεοαιμονΙων κα� των μιΙS-&O10 φόQων. Ιν o� t'Ofg lπιπέοοιι; παQα τον ποταμον Εφ' iκιΧτε�α 'Cijg δαοϋ τους {ππεΙς μετα Et{Qovg 2& 1 1 'Ctvog των μιιs-&οφόQων παQενέ{Jαλεν. 'Λντίγονος δ� παραγενόμενοι; κα� ΙSυν-&εω"ήΙSιxι; τήν ΤΕ των τόπων όχv"ότητα και τον Κλεομένη πΜι τοΙι; οlκε{οιι; μέ­ "lJ('ft 'Cijg δ",ovάμεωι; οVτ.roι; εfJιsτόχωg π"οκατειληφότα 1 78. ται; cVκOΙLQtoιg {DΙSΤΕ παριxπλήΙSιoν είναι το ΙSύμπαν 90 ('fxijEt" 'Cijg ΙSτραΤOπεOε{ας 'Cijg των &γα-&ών δπλομά-

POLΥΒ. HISTOR.

Π 65. 66.

205

χαιν ΠQοβολης ' ο,Μεν "tLQ &πέλειπε τών ΠQος δπί- 12 i1'εσιν Είμα και φυλακήν, &λλ' ήν δμού �αQάταξις EVE(iYOfl και παQεμβολrl δυσΠQόtJοδος ' διο καΙ το 13 μεν Εξ Εφόδου καταπεΙQιiζειν και t1υμπλέκεσi1'αι δ ΠQοχείραις άπέγνω, σΤQαΤθπεδεύt1ας δ' Εν βραχεί66 διαστήματι και λαβαιν πρόβλημα τον Γόργύλον καλούμενον ποταμόν, τινας μεν ήμέρας Επιμ{νων t1υνεi1'εώρει τά!; τε τών τόπων ίδιότητας και τας τών δυνάμεων διαφοράς, Είμα δε και προδεικνύων 2 ιο τινας Επι{30λας προς το μέλλον Εξεκαλείτο τας τών -υπεναντίων Επινοίας. OV δυνάμενος δε λαβείν oV 3 δεν &ργον οΜ' Ε'ξοπλον δια το προς πάν έτοίμως &ντικινείt1i1'αι τοv Κλεομένη, της μεν τοιαύτης έπι- 4 νοίας &πέt1τη, τέλος δ' Εξ δμολόγου δια μάχης άμ16 φότεροι προέi1'εντο κρίνειν τ�ς πράξεις' πάνυ γαρ εvφυεiς και παραπληtlίoυς ήγεμόνας ή τύχη συνέ- 169. βαλε τούτους τους l1.νδQας. προς μεν ούν τους 5 κατα: τον Εϋαν δ βασιλευς &vτέταξε τών τε Μακε­ δόνων τους χαλκάσπιδας και τους 'Ιλλυριούς, κατα: 20 σπείρας έναλλαξ τεταγμ{νους , �λέξανδρoν τον �κμήτoυ και Δημήτριον τον Φάριον δπιστήσας. δπι 6 δε τούτοις τους Άκαρνανα,ς κα� 'ΗΠΕιQώτας Επέβαλε ' τούτων δε κατόπιν Ijdr.w διt1χίλιοι τών �χαιών, έφεδρείας λαμβάνοντες τάξιν. τους δ' {ππεϊς περι 7 15 τον Οίνονντα ποταμον Ctντ{i1'ηκε τφ τών πολεμίων ίππικφ , t1υστήιιας αvτοiς �λ{ξα,νδ(Jον ήγεμόνα και σvμπαQαi1'εις πεζους τών ΆχαΙ:κών χιλίους και Μεγα­ λοπολίτας τους l't1oVfl. αvτος δε τους μισi1'οφ6(Jουg8 έχων και τους Μακεδόνας κατα τον 'Όλυμπον πqος 30 τους περι τον Κλεομένη διέγνω ποιείσi1'αι την μάχην. προτάξας ovv τους μΙt1i1'οφόρους iπέt1τηt1ε 9 -

206

BELLUM CLEOMENICUM.

1 79. διφαλα/)'γUxν έπάλληλον τω1J ΜαΚΕδόνων' ΕποίΕι δ� 10 τούτο

δια την στενότητα των τόπων. σvν,f}ημα δ' �ν τοΙ:g μΕν 'IllvQLoig τόΤΕ ΠΟΙΕι:σ,f}α4 την &ρχην τfjg 'JtQog τον λόφον προσβολfjg, δταν roro6w &Q,f}EitJιxv &πο των κατα τον "Ολυμπον τόπων tJtpodvιx - 'JtQOtJ- 5 ηρτημένοι γαρ .ηtJαν ο-ότοι νύκτοg Εν τφ Γοργύλφ 11 ποταμφ 'JtQOg αf!τΏ τjj τού λόφου ρt�rι -τοΧg οΕ ME'}'ti­ λοπολtταιg καί τοΙ:g ΙΠΠΕύtJι παραπλη6ίωg, ΕΠΕιοαν φοινικίg έξαρ,f}jj παρα τού βασιλ{ωg. 67 ΈΠΕιοη ο' δ μΕν καΙ(Jοg ήΚΕ τfjg XQECag, το δ'� 10 tJvν,f}ημα τοΙ:g 'IllVQtOig &ΠΕδ'ύ,f}η , παρήγγΕιλαν δ'Ε ποιΕ1:ν το δέον olg .ην έπιμΕλ{g, πάνΤΕg EV,f}srog &να­ δ'ει6ανΤΕg αύτοvg κατήρχοντο τfjg 'JtQog τον βουνον 2 'JtQorifjoMJg. οΙ δ'Ε μΕτα των ΚλΕομένουg Ιππέων Εξ &Qxfjg ταχ,f}ένΤΕg Eυ�ωνoι, ,f}ΕωρούνΤΕg ταg σΠΕίρας 15 των 'Αχαιων iQljELoυg Εκ των κατόπιν ουσαg, κατ' ovQav προσπίπτονΤΕg Elg δλο6ΧΕρfj κΙνδυνον ηγον 11 τοvg 'JtQog τον λόφον {jtιx�oftlvovg, ιbg itv των μΕν ΠΕρί τον ΕίόκλΕίδ'αν έξ ύΠΕρδ'Εξίου κατα πρόσωπον af!τoig έφΕtJτώτων, των δ'Ε μισ,f}οφόρων κατόπιν Επι- 20 ΚΕιμένων καί προσφΕρόντων ταg XErQιxg EQQroELlvmg. 4 Εν φ καιρφ συννοήοα{; το γινόμΕνον, lίμα δ'Ε προ- 1 'ίΟ. OQoSftEvog το μέλλον ΦιλοποΙμην δ ΜΕγαλοπολtτηg το μΕν πρωτον ύποοεικνύΕιν ΕΠΕβάλλετο το ίg προ6 Ε6τωt1ι το t1Vft{JfJ6dftEVOV' OVOEVOg οΕ Π(JΟ6έχοντοg 211 αf!τφ δ'ια το μήτ' Εφ' ήγΕμονΙα{; ΤΕτάχ,f}αι μηδ'ΕπώΠΟΤΕ κομιδjj ΤΕ νέον ύπάρ"/.,Ει'Ι! ιx�όν, παρακαλέ6αg τον{; €αVΤOύ πoλtτας ΕνέβαλΕ τοΙ:g ΠOλEμίOιg τολμηl!ωg. 6 ο-ό γΕνομένου ταχέωg οΙ προσΚΕίμΕνοι μισ,f}οφόροι κατ' OVQUV τοΙ:g προσβαΙνου6ιν, &ΚOύ6αVΤE{; τfjg 30 κραυγ'iίg κιχί 6υνιδ'όνΤδg την των l{ππέων συμπλοκήν,

POL ΎΒ.

207

HISTOR. ΙΙ 66-68.

&φέμενοι τών ΠQοκειμένωv &νέΤQεχον εΙς τιΧς Ιξ &Q­

180. 5

X rι ς τ α; εις κα� ΠQοσεβοή470 υν τοίς παQ ' α {,τών {π­ πε.ύσι. τούτου δ� συμβάντος &περίσπαστον γενό- 7 μευον τό τε τών 'Ιλλυρι ώ υ κα� Λlακεδόνων κα� τών αμα tούτοις πρσσβαινόντων πλή470ς Ικ47ύμως ωQ­ μηt1ε κα� τε47αρρηκότως Iπ� τους {,πευαυτίους.

Ιξ 0[, 8

κα� μετα ταυτα φανεQον iγf vή47r: δι ότι τού κατ α τον Εύκλείδαν ΠQοτεQήματος αίτιος έγίνετο Φιλοποίμην. 10

'Ό.{}εν κα� τ ο ν 'Λντίγον όν φ ασι μετα ταύτα κατα- 68 πειQάζοντα πυν47άυεσ47αι τού ταχ47έυτος ιπ! τών {π­ πέων 'ΛλεξάνδQου δια τί ΠQΟ τού παQαδο47ηναι το trύν47ημ,α τού κινδύνου κατάQξαιτο.

τού δ' ιXQ�'OV-

2

μέυου, φάσκοντος δΙ: μειQάκιόν τι Λ:1εγαλοπολιτικον ΠQοεγχεφΎjσαι παQιΧ την έαυτού γ,l,ώμην, εΙπε'Cν διότι ]5

το μ�ν μει ράκιον ή γcμ.όνoς εργον αγα47ού ποιήtrαι, δυυ47εασάμευον τον καΙQόν, έκείυος δ' ήγεμων iιπ­ dQ X GJV μειQακίου τού τυχόντος. πεQl

του Ειικλείδαν

οοό μην αλλ' οι γε 3

δQιDvτες ΠQοσβαιvούσας τας

trπείQας, αφέμευοι τού lQijo47at ταίς τών τόπων εοό20

καφίαις - τούτο δ' �ν Εκ πολλού trυναντιDvταg κα� 4 ΠQσσπίπτοντας τοίς πoλcμ.ίoις τα μ�ν Ικείνωυ trτίφη trυνταQάττειν κα� διαλύειν,

αοότους δ'

{,ποχωQείν

ΕΠΙ π6δα κα� με47ίστασ47αι ΠQος τους {,πιψδεξίους ιXε� τόπους ιΧtrφαλώς · ουτω yitQ αυ ΠQολυμηνάμΕνοι 5 25

κα� trυγχέαντες το τού κα470πλΙΙ1μού κα� τΎjς trvv­ τάξεως lδlωμα τών {,πεναντιων ρ�δίως αοότους iΤQέ­ ψαντο

δια την τώυ τόπων Εοόφυίαν - τούτων μ�ν

6

oύδ�ν fποίηtrαν , κα47άπεQ δ' Εξ έτοίμου σφίσι της 1 ί 1 . νίκης ύπαQχο�ίσης τοοόναντίον επραξαν. 30

κατα ydQ

την έξ ιXQxΎjg στάσιν εμΗ/ον έπ� τών &XQrov, ώς ιΧνωτάτω σπεύδονΤΕς λαβείν τους ύπεναντιΌυς

είς

7

208

BELLUM CLEO�OΌ1L

το Tf'l]V φυΥην έπ� πολυ καταφεQη καΙ κρημνώδη 'ΥευέI18'αι τoί� πολεμίοιr;. I1vvi{Jfj δ', 3πε" εlκοr; ην, Tfoin,ιxvuov' ο'" Υαρ &πολιπόvτεr; α{ποίr; &.vΙXXthQfjl1tV, ΠΡΟl1δε;«μενοι δ' &'ΚE(!ιxiOVr; l1tt" κα! I1VVEI1Tfthl1ιxr; TfιXr; l1πεtραr;, Elr; τούτο δVI1ΧQfjl1τίαr; ηλ8'ον ΕΜτε 5 διt ιx-l.ιτfJr; TffJr; το;; λόφου ΚΟQvφηr; διαμ«χεl18'αι ΠQοr; λσιπον- 0110V έκ ποδοr; iπιέI18'fj9 TfOVr; βια�oμένσυ�. Ι 81 . l1ιxv τφ {J«QEL το;; κα8'οπλΙl1μο;; κα! TffJr; I1VVTf«;Ecnr;, ε"'8'έω� ot μ�ν 'IllVQtO� την κατ«l1ταl1ιν έλ«μβανον, ot δ� πεQΙ τον E-IJκλείδαν την iJπo πόδα διά. το 10 μη καταλείπεl18'αι τόπον εΙ!; &.VΙXXthQfjl1tV κα! μετ«10 l1ταl1ιν iΙXVΤOir;. έξ OfJ ταχέω!; I1vvi{Jfj ΤQαπέvταr; α-l.ιτoυ!; όλε8'Qίφ ΧQήl1ιχ118'αι φV'J'fJ , ΚQfjμvώδfj καΙ δύl1βαΤOν έχόvτωv έπ! πoΛV τηv &.VΙXXthQfjl1tV τώv 15 τόπων. 69 "ΌΔμα δ� τούτοι!; δ πεQ! του!; εππεί!; l1υvετελείτο κtvovvor;, iΚΠQεπη ποιουμέvωv τηv XQctιxv τών 'Αχα/:­ κών {ππέωv &π«vτωv, μ«λΙl1τα δ� Φιλοποίμεvοr;, δια το πεQ! τή!; α-l.ιτώv ilcv8'EQtιxr; l1υvεl1τ«vαι τον 2 8λοv &'Υώvα. κα8" δv "ΙXLQOV τφ ΠQοεΙQfjμivφ I1vv- 20 i{Jfj τοv μ�v ί'ππον πεl1είv πλfj'J'έvτα "ΙXLQCwg, α"'τοv δ� πε�oμαxo;;ντα πεQιπεl1είv TfQΙXVfLΙXTfL βιαίφ δι' &.μ8 φοίν τοίν fLfjQOiV. ot δ� {JΙXdtlcir; κατα τον 'Όλυμ­ πον το μ�ν πρώτον έποιοϋντο δια τών εύζώνωV κα� μΙd&οφόQWV την dvμπλοκ'l'jv, πα,}' 8κατ{ροιr; dχεδοv 25 4 iJπαΡXόvτων τούτων clr; πεvταΚΙl1χιλtοvr;. αιν πoτ� μ�ν κατα μέQfj , πoτ� δ' δλΟdχεQώr; dvμπιπτόvτwv, διαφέQΟVdαv dvv{{Jαιvε 'J'lVEd8'ιxt την έξ αμφο'&v χrμίαv, δμο;; τών τε {JexdtMWV κα! τών dΤQατοπέδ δων έv dvvόψει ποιουμέvων την fL«XfjV. ήμιλλώντο 30 δ� προr; EαVΤOυ!; κιχ! κατ' t1vOQΙX κα! κατα Τ«Υμα 8

POL ΥΒ. HlSTOR. Π 68-70.

209

'JJιx t� εiιΨvχίαι�. δ δs Kλεoμένη� δρων τoύ� iLSV β περ� τον &δελφον πεφευγότα�, τoύ� δ' δν 'JJot� δπ';­ πέδoι� {ππεΤ� fJδ'ον οi)πω κλίνοντας, καταπλαγη� �ν 172. μη πανταχό{}εν προιιδέξηται τoύ� πoλεμίoυ�, ljvιxyδιαrfπα.ν τα προτειχίrfματα κα! "iXrfav την δ κ&ζετο όύναμιν Ιξ&γειν μετωπηδον κατα μίαν πλευραν τη� δ'
210 i Elg

BELLUM CLEOMENICUM.

Μακεδοvίαν πορ,f}εtν η}ν χώραν. 01'Sτrog &ε( πο,f}' ή τύχ'1 τα μέγιιιτα των πραγμάτroν παρα λό3 ."ον cCro,f}E κρίνειν. κα� γαρ τότε Κλεομένης, εΙτε τα κατα τον κίνδυνον παρείλκυι1Ε ΤΕλέroς όλίrαg ήμέραg, ΕΙΤ' &ναχroρήι1ας άπο τηι; μάχης εΙς την πό- 5 λιν ΙπΙ βραχυ των καιρων άντεποιψrατο , διακατέ4 ΙΙΧΕν tlv την &ρχήν. ο-ό μην &λλ' 8 r' 'Αντίγονοι; παραrΕνόμενος εΙι; ΤΕγέαν κα� τούτοις &ποδους την 178. πάτριον πολιτείαν δεvτεραϊoς εντεύ,f}εν εΙι; "Λργοι; 5 επ' α-ότην .ηλ,f}ε την των ΝΕμέroν πανήγυριν. Ιν 10 fι τυχαιν πάντroν των προι; &,f}άνατον δόξαν κα� τι188. μην &νηκόντroν -όπό τε τού κοινού των 'Αχαιων κα� κατ' ιδίαν Εκάι1της των πόλεroν ωρμηι1ε κατα 6 ιιπουδην εΙι; Μακεδονίαν, καταλαβαιν δε τους Ίλ­ λυριους Ιν τΏ χώρ,!- xal ι1υμβαλαιν Ικ παρατάξεroς 16 τΏ μΕν ILιXX?l κατώρ,f}roι1Ε, τΏ δε παρακλήιιει κα� XQlXvrfj τΏ κατ' α-ότον τον κίνδυνον εκ.ftύμroς χρη­ ΙΙάμενος ΕΙΙ; α'ίματος; &ναγroγην καί τινα τοιαύτην διά,f}ε(fιν Ιμπε(fαιν μετ' ο-ό πολυ νόιιφ τον βίον μετ7 ήλλαξε, καλας ελπίδαι; -όποδεl;ας εν amιp ΠΙΧ6ι SO τοϊς "ΕλληΙΙιν, ο-ό μόνον κατα την εν τοϊι; -όπαί,f}ροις χρείαν, [τι δ); μάλλον κατα την Sl1jV aZQEtttV καΙ 8 xalox&ya,f}{av. την δ); Μακεδόνroν βαΙΙιλΕίαν &π­ έλΙΠ8 Φιλίππφ τφ Δ1jμητρ{οv. 71 Τίνος 8); χάριν ΙΠΟΙ'ηι1άμε,f}α τi}ν έπΙ πλεϊον 2& 2 -όπΕρ τού προεΙΡ'ημένου πολΕμου μνήμ'ην; διότι των κ"ιριDν τούτroν 6υναπτόντroν τοϊς -όφ' -όμων {(fτορε'l6,f}ιxt μέλλουιιι χρήι1ιμον εδόκει, μάλλον δ' &ναγ­ καΙον εΙναι κατα την Εξ άρχής; πρό,f}ε6ιν 'fO ποιή6αι παΙΙιν εναργή xg� rνώQψον την -όπάρχουιιιχν ΠIEQ� 80 3 Μακεδόνας κα� τους 'Έλληνας τότε κατά(fτα(fιν. περΙ

ΡΟΙ ΥΒ. mSTOR.

π 70. 7 1 .

211

δ� τοvg airrovg καΙQοvg κα1 Πτολεμαίου νόtιιp τον βίον μεταλλάξαvτοg Πτολεμαίοg δ κλη&έI,g Φιλοπά­ τωQ διεδΙξατο την βαt1ιλείαv. μετήλλαξε δ� κα1 , Σiλεvκοg δ Σελεύκου τού Καλλινίκου κα� Πώγω� vog έπικλη&Ivτoς: ' Άντίοχος: δ� διεδέξατο την έν ΣVQίο/- βα6ιλείαν, &δελφος: (όν α-{;τού. παQαπλήιιιοv δ γα" δή τι <1υνέβη τούτοις: (καΙ τοΤς:) πραιτοιg μετα την ΆλεξάvδQΟV τελεVΤην καταΙΙχούΙΙι τας: &QXdg ταύτας:, λΕΥω δΕ ΣελεVκφ, Πτολεμαίφ , ΔVt1ιμάχφ. 10 έκείνοί ΤΕ yclQ πάντες: πεQΙ την εΙκοστην κα� τετάQ- 6 την προς: ταίς: Εκατον όλνμπιάδα μετήλλαξαν, κα&ά­ πεQ Ιπάνω προείπον, ο!Jτοί ΤΕ περ1 την Ινάτην κα1 τριακοιιτήν. ήμείς: δ' έπειδη την iπίιιταt1ιv κα� 7 ΠQοκαταιικεvηv της: 8λης: {ιιτορίας: διεληλύ&αμεν, δι' 184,. ής: iJπoδlδεικται πόΤΕ κα1 πώς: κα1 δι' ίiς: αΙτίας: 1 74τών κατα την Ίταλίαν κρατψιαντες: 'Ρωμαίοι πρώτον έγχειρείν 17ρξαντο τοίς: Εξω ΠQάγμαιιι κα1 ΠQώτoν έτόλμηιιtxν &μφΙ6βητείν KaQXfJιYovlotf: της: &αλάττης:, l1μα δΕ τούτοις: κα1 την ΠΕΡΙ τους: "Ελληνας: καΙ 8 20 Μακεδόvαr;, δμοίως: δΕ καΙ περΙ KaQXfJιYovCovg iJπιXQXOVt1av τόΤΕ κατάt1ταΙΙιv δεδηλώκαμΕν, κα&ήκον 9 �ν εΙη πα(JαγE'J'οvότας: ΙπΙ τους: καιρους: τούτοvg κατα την έ� &QXTίr: πρό&εt1ιv, lv οlς: ΙμΕλλον οΙ μΕν "ΕλληVΕg τον ιινμμαXΙΚΌV, 'Ρωμαίοι δΕ τον Άννιβια16 κόν, οΙ δΕ κατά την ΆΙΙίαν βαιιιλείς: τον ΠΕQ1 KotλfJg ΣVQlag lvίΙΙταt1&αι πόλεμον, κα! την βύβλον ταύτην 1 0 &φΟQίζΕΙV &κολού&ως: τfj ΤΕ των ΠQογE'J'οvότωv ΠQαΥ­ μάτων πεQιγQαφfj κα1 τfj τών κεχειQικό-rωv τιΧ Π(!Ο τού δνναιιτων καταt1ΤQοφfj.

ΠΟΛΤ Β Ι Ο Τ I :ΣΤΟΡ ΙΩ.Ν ΤΡΙΤΗ. 'Ότι μ6ν &ρχ,α� ύπoτι?tιfμε&α τη� αυτών Π(Jαrμα­ τεία� τόν τε ιtυμμαχ,ικoν κα� τον 'Λννιβιιχκόν, Π(JΟ� δΕ τo*oι� τον πε(J� Koίλη� ΣVf/ta� πόλεμον, Εν τΥ Π(JιDτΤ/ μΕν τη� oλη� ιtυντάξεω�, Τ(JίτΤ/ δΕ τ"ύτη� 2 &vιDτε(JΟV βύβλφ δεδηλιDκαμεν' δμoίω� δΕ κα� τα� 5 αΙτία�, δι' &� &vαδ(Jαμόvτε� τoί� Χ(Jόvοι� Π(JΟ τού­ των των καΙ(JωV ιtυνεταξάμε&α τα� Π(!Ο ταύτη� βύS fjlOVf:, Εν α-ότΥ 'κείνΤ/ διειtαφήιtαμεν. VΎν δΕ πει­ (Jαιtόμε&α τoυ� Π(JΟΕιρ'ημέvοv� πoλιJμoυ� κα� ταf: αΙ­ τία�, Εξ αιν Εrδvοvτο κα� δι' &� EΠ� τoιtoVτoν η-ό- 10 ξή&ηιtαν, μετ' &πoδείξεω� έξαrrέλλειv, {J(Jaxla προ4 ειπόντε� VΠΕ(J τη� αlπών ΠQαrιtατεία�. δντo� rιX(J Eνα� EQrOV και &ειΧματος ένας τού ιtύμπανΤOς, VΠΕQ ο-δ rQιΧφειv Επικεχ,ΕΙQήκαμεv, του πώς και πότε και δια τί πιΧντα τα rvω(Jι�6μεvα μιf(J1i της oΙκoυμιfνηι; 15 δ tιπα την 'Ρωμάίων δυναιtτείαν Eγιfνετo , τούτου δ' Ιχ,oντo� και την &(Jχ,.ηV 'Yνωρι�oμιfνην και τον χ,(Jό­ νον m(JtιtfLlVOV και την ιtυντιfλειαν δμολοrοvμέvηv, χ,(>ήιtιμOν 1ιγούμε&' είυαι κα� το πε(J� των μεγίιtτων Εν α-ότφ με(Jωv, σιtα μεταξυ κείται της &ρχ,η� και 175. τού τέλoυ�, κεφαλαιωδως Επιμνησ&ηιιαι κα� προ-

186. 1

POLYB. mSTOR. m 1. 2.

213

εκ-f}έιι{}αι. μάλιιιτα γαρ otίτω� fntολαμβάvομcv τοίι; 6 φιλομα{}οvιιι παραιικευάt1ΕιV {κανην Εννοιαν τ.η� δλη�

lπιβoλ.η�.

πολλα

μ,�ν "αρ προλαμβαvούt1ηg '1

186. -rfjg ψυχ.ηg Εκ τών δλων προg η}ν κατα μέροg τών δ

πραψμάτων ψνιΜιν, πολλα δ' Εκ τών κατα fLi(Jog προg την τών σλων Επιιιτήμην, &(Jίιιτην 1ιψούμενοι την Εξ &μφοl:v Επίt1ταt1ιv και .fJ'iav άκόλου.fJ'οv 'tol:g

εl(Jημέvοιg ποιηt1όμε.fJ'α την Π(Jοέκ-f}ειιιν τή� αVτών πραrματείαg. την μεν oVv κα./}'όλου 'tfig fnto.fJ'itScwg 8 10 έμφαι1ιν και την περιγραφην l1δη δεδηλώκαμεν. των δΈ κατα fLi(Jog Εν α-ότfj ψεψονότων &ρxα� μεν 9 εΙναι t1υμβαίνει 'tovg Π(JΟΕι(Jημένουg πολέμουg, κατα­ ιιτροφην δΕ και ιιυvτέλειαν την κατάλυΙΙιν 'tfig Εν Μαuδονίl1 βαΙΙιλείαg, X(Jdvov

δΕ

τον μεταξυ 'tfig

16 &(JXfi� και 'tOv τέλoυ� Ετη πεντήκοντα 't(Jia, πε(JΙ- Ι0

έχειι./}'αι δ' Εν τούτφ τηλικαύταg και 'tottxmag πρά­

ςΕιg, σι1αg ούδειg των Π(Jοrεrοvότων καιρων Εν lt1qJ

πε(J!έλαβε διαt1τήματι. πε(JΙ ιbν &πο 'tfig Εκατοt1τήg 1 1 και τεττα(Jακοt1τή� όλυμπιάδo� &(>ξάμενοι τοιάνδΕ ιο

τινα ποιηιιόμε.fJ'α την Εφοδον τή� Εξηrήιιεωg. fnto- 2 δείξαντεg rιX(> τιX� αlτίαg, δι' C2g δ π(>οδεδηλωμέvοg ιιυvέιιτη Kα(>xηδoνίoι� και 'PWJLaiotg πόλεμo�, δ

Π(>Οι1αrΟl/ευ{}ειg 'Αvνιβιακόg, E(JoVJLEV ιbg El� 'Iταλtαν 2 iμβαλόντεg Κα(>χηδόνιοι και καταλύt1αντεg την 'ΡωΙΙ6 μαίαιν δυvαt1τείαv εΙ� μέψαν μεν φόβον EXciVOVg

t1rarov πε(>ι ιιφων και 'tov τή� πατQlδοg Εδάφουg, μεrάλα� δ' Ειιχον α-ότοι και πα(Jαδόξου� Eλπίδ«�, cbg και 'tijg 'PάIJLfJg α1Jτήg Εξ Εφόδov κρατήt10ντες. iξήg δΕ τoύτoι� πει(>αιιόμε.fJ'α διαιιαφεl:V ιbς κατα 3 80 ΤoVg α-ότoυ� xaL(>oV� Φίλιππo� μ,Εν δ Μακεδων διαπoλεμήιια� Λlτωλο7:g και μετα ταvτα ιιυιιτηιιά-

214

INTROITUS PARTIS SECUNDAE.

μενο!: τα κατα του!: "Ελληνα!: έπεβάλετο ΚΟΙ1ιωνείν ΚαQχηδον{οιr: τών αiJτων έλπίδων, Άντ{οχο!: δε κα! Πτολεμαίο!: δ ΦιλοπάτωQ ήμφισβήτουν, τΙλο!: δ' έπoΛSμησαν fJπεQ Κοίλη!: ΣVQίαr: ΠQοr: &λλήλοvr:, 5 'Ρόδιοι δε και ΠQοvσίαr: &ναλΙΧβόντε!: ΠQοr: Βυ[;αν- 5 τίου!: πόλεμον ήνάγκασαν αiJτουr: &ποστηναι τού 6 πoφιxγωγιά[;sιν του!: πλ!οντα!: εΙ!: τον Πόντον. στή- 176. σιχντε!: δ' έπι τούτων την διήγησιν τον fJπεQ τη!: 'Ρωμαίων πολιτεία!: σvστησόμε.fJ'ιχ λόγον, φ κατα το συνεχε!: fJπoδείξoμεν oτ� μΙγιστιχ 6υνεβάλετ' ιχ&οί!: 10 ή τού πολιτεύματο!: {διότη!: ΠQοr: το μη μόνον 187. &νακτή6ασ.fJ'ΙΧΙ την ΊταλιωΤών και Σικελιωτων δυ­ ναστείιχν, Ετι δε την ΊβήQων ΠQΟι1λαβείν κιχι Κελ­ τών &Qχήν , &λλα το τελευταίον ΚΙΧΙ ΠQοr: το ΚQΙΧ­ τήσιχντιχ!: τφ πολ!μφ ΚαQχηδον{ων Εννοιαν σχείν 15 7 τη!: τών ολων έπιβοληr:. /Χμιχ δΕ 'ι'ούτοι!: κατα παQ­ Ικβιχσιν δηλώσομεν την κατάλυ6ιν τη!: 'ISQrovor: 8 τού ΣVQΙΧΚΟ6{ΟV δvναστε{αr:. "ίς έπισυνάψομεν τα!: πεQΙ την ΑΙγυπτον ΤΙΧQαχαr: και τ{να ΤQόπον Πτο­ ' λεμιχ{ου τού βιχσιλ!ω!: μεταλλάξαντο!: τον ΒCoν συμ- 20 φQονήσαντες Άντίοχο!: και Φίλιππο!: έπι διαΙQsσει τη!: τού κιχτιχλελειμμΙνου παιδo� &QXijr: i]Qξαντο κιχ­ ΚΟΠQιχγμονείν κιχι τα!: XsiQΙXr: έπιβάλλειν Φίλιππος μεν τοί!: κατ' Αϊγιχιον και KaQCav και Σάμον, Άν­ τίοχος δε τοί!: κατα Κοίλην Συ(!ίαν και Φοινίκην. 25 3 μετα δε τΙΧύτα 6υγκεφαλαιωσάμενοι τα!: έν ΊβηQίlf και Λιβύ-Υ και ΣικελίCf ΠQάξει� 'Ρωιιαίων και ΚαQ­ vιδoνίων μεταβιβάσομεν την διήγησιν δλοσχεQώ� εΙ!: του!: κιχτα την ΈλλάδΙΧ τόπoυ� /Χμα τα;;!: τών 2 ΠQιχγμάτων μεταβολα;;r:. έξηγησάμενοι δε τα!: Άτ- 80 τάλου και 'Ροδίων ναυμαχίιχς ΠQοr: Φίλιππον, έτι δε 4

POL ΎΒ.

HISTOR. m 2-4.

215

τον 'Ρωμαίων κα! Φιλίππου πόλεμον, ώς Επράχ8'η κα! δια τίνων κα! τί το τέλος έσχεν, ΤOVτφ συνά- 3 πτοντες το συνεχες μνησ8'ησόμε.ftα της ΑΙτωλών όρ­ γης, κα8" ην Άντίοχον Επισπασ4ενοι τον άπο της 5 Άσίας 'Axato'Cg κα! <Ρωμαίοις έξέκαυσαν πόλεμον. ού δηλαισαντες τας αίτίας κα! την Άντιόχου διάβασιν 4, εΙς την ΕiJραιπην διασαφήσομεν πρώτον μεν τίνα τρόπον Εκ της Έλλάδος Εφ1ιγεν, δεύτε{!ον δε πώς ήτ­ τη8'εlς της EΠ� τάδε τού Ταύρου πάσης εξεχαι{!ησε, 10 το δε τρίτον τίνα τρόπον 'ProfLa'Cot καταλύσαντες η}ν 5 Γαλατών ϋβριν άδήριτον μΈν ι1φί(JΙ παρεσκεύασαν την τής Άσίας άρχήν, άπέλυσαν δε τους επ� τάδε τού Ταύρου κατοικούντας βαρβαΡΙΚών φόβων κα! ι 77. της Γαλατών παρανομίας. μετα δΈ ταύτα .ft{ντες 6 15 Vπo την δψιν τας ΑΙτωλών κα! Κεφαλλήνων άΤύ­ χίας έπιβαλΟύμεν τους EtYμ{VEt συστάνταΙ; π{!ός τε 188. ΠQ.οvσίαν κα! Γαλάτας πολΕμους, δμοίως δΈ καl τον μετ' 'AfIcafIιX.ftov προς Φαρνάκην. οΙς έξης έπιμνη- 7 σ8'έντες τής παρα Πελοποννησίων δμονοίας καί 20 καταστάσεως , Ετι δε τ,ης αύξή(Jεως τού 'Ροδίων πολιτεύματος, σvγκεφαλαιωσόμε.ftα την 8λην διή­ γησιν αμα καί τας πράξεις, επί πάσιν εξηγη- 8 σάμενοι την Άντιόχου στρατείαν εΙς ΑΙ'γυπτον τού κλη.ftέντος 'Επιφανούς καί τον Πε{!σικσν πόλεμον 25 κιχ! την κατάλυσιν της Εν Μακεδονίlf βασιλείας. δι' dιν αμα .ftεω{!η.ftήσεται πώς εκα(Jτα χει{!ίσαντες 9
216

INTROITUS PARTIS 8ECUNDAE.

άνδρών κα� πολιτευμάτοον, έν&άδε που λ-ήγΕιν &ν ήμάι: εδει κα� καταστρέφΕιν {Χμα την διwησιν κα� την πραγματείαν έπ� ται: τελεvταίαι: ρη&είσαι: πράξειι: 2 κατα την έξ &ρχήι: πρό&CΣιν. Ο τε γαρ χρόνοι: δ πεντηκοντακαιτριετηι: εΙι: ταυτ' Ιληγεν, .fj τ' αiJξη- 5 σιι: κα� προκοπη τήι: 'Ροομαίοον δυναστείαι: έτετελεt8 οοτο ' προι: δΒ τούτοιι: δμολογο15μενον έδόκΕι τουτ' εΙναι κα� κατηναγκασμένον απασιν οτι λοιπόν έση 'Ροομαίοον &κο15ειν κα� το15τοιι: πει&αρχείν -όπΕρ τών 4 παραγγελλομένοον. Ιπε� δ' ο-όκ α-ότοτελείς εΙσιν 10 οiJτε περ� τών κρατησάντοον (οi)τε περ� τών) έλαττοο­ &έντοον αί ψιλώι: έξ α-ότών τών &γοονισμάτοον δια5 λ-ήψειg, δια 1:0 πολλοίι: μΕν τα μέψιστα δοκούντ' εΙναι τών κατορ&οομάτοον, οταν μη δεόντοοι: α-ότοίι: χι,>-ήσοονται, ται: μεγίσται: έπενηνοχέναι σvμφοράg, 15 ο-όκ όλίγοιι: δΕ ται: ΙΚΠληκτικοοτάται: πεΡΙΠliτείάg, οταν εiJγενώι: α-όται: &ναδέξοονται, πολλάκιι: εΙι: την 6 του συμφέροντοι: περιπεπτοοκέναι μερίδα, προσ&ετέον (1ν ct?) ταίι: ΠΡΟΕιρημ{ναιι: πράξει1Ι τ-ήν τε τών κρα189. το15ντοον αΖρεσιν, ποία τιι: �ν μετα ταύτα κα� πώς 178. προεστάτει τών δλοον, τάι: τε τών l1λλοον άπoδoxιtι: καΙ διαλ-ήψειg, πόι1αι κα� τίνει: -όπήρχον περΙ τών ήγουμένοον, προι: δΕ το15τοιι: ται: δρμας κα� τούι: �-ήλoυι: έξηγητ{ον, τίνει: παρ' έκάστοιι: έπεκράτου". καΙ κατίι1χυον περί τε τούς κατ' Ιδίαν βίουg κα� 25 7 ται: κοιναι: πολιτείαg. δήλον γαρ Φι: Εκ τούτοον φανερον Ισται τοίι: μ�ν νύν Οf,ι1ιν πάτερα φευκτην 1) ΤΟVvαντ{ον αίρετην εΙναι ι1υμβαίνΕι την 'Ροομαίοον δυναι1τε{αν, τοίι: δ' έΠΙΥενομένοις πάτερον έπαινετην κα� �ηλooτην .η ψεκτην γεγονΕναι νομιιιτΕον την 80 8 dQχηv αυτών. το γαρ ώφέλιμον τηι: ήμεΤΕQαg {ιιτο-

POL ΎΒ. HISTOR. ΠΙ 4. 5.

217

ρίας πρός τε το παρον κα� προς το μέλλον έν τούτφ πλείιιτον κείΙΙΕται τφ μέρει. oiJ γάρ δη τούτ' ειναι 9 τέλος ύποληπτέον έν πράγμαιιιν o1Jτε τοίς iιγoυμέ­ νοις ούτε τοίς άποφαινομένοις ύπερ τούταιν, το νι,δ κη6αι κα! ποιήσασ{tαι πάντα� ύφ' έαυτoύ�. ούτε 10 γαρ πολεμεί τoί� πIλα� oύδε�� νούν εχαιν ενεκεν αύτού τού καταγαινίσασ-tTαι τονς άντιταττομένους, ούτε πλεί τα πελάγη χάριν τού περαιω{tήναι μ6νον, κα� μ1}17 oVΔε τας lμπειρίας κα� τέχνας αύτης 10 ενεκα της έΠΙδτήμης &ναλαμβάνει ' πάνΤΕς δε π(lάτ- 1 1 τουσι πάντα χάριν τών έπιγινομέναιν τoί� [ργοις ήδέων 17 καλών 17 6υμφερόντων. διο κα� τής πραγ- 12 ματείας ταύτης τούτ' εδται τελεσιούργημα, το γνώ­ ναι n}ν κατάστασιν πα(l' έκά6τοις, ποία. τις -ην μετα 16 το καταγαινΙ(1{t'iίναι τα Ολα. κα� πεσείν είς την τών 'Ρωμαίων έξουσίαν εως της μετα ταύτα πάλιν έπι­ γενομΙνης ταραχής κα� κινήσεως. {,περ ,ης διά το 13 lLlrc-tTor; τών Ε"ν αύτf] πράξεων κα! το παράδοξον τών ιιυμβαιν6ντων, το δε μΙγιστον, δια το τών πλεί20 στων μη μόνον αύτ6πτης, άλλ' ιbν μεν συνεργος dιν δε κα! χειριστης γεγονlυαι , προήχ-tTην οίον άρ­ χην ποιησάμενος &λλην γράφειν. ήν δ' ή προει- 5 ρημΙνη κίνηιιις, έν τι 'Ρωμαίοι μεν προς Κελτίβη­ ραι; κα� Ούακκαίους έξήνεγχαν π6λεμον , Καρχη190. δ6vιοι δε τον προ:; Μασα.ννάσα.υ βασιλέα. τών Λι,­ βύων ' περ� δε την Άσίαν 'Άτταλος μεν κα� Πρου- 2 σίας προς αλλήλους έπολέμησαν, δ δε τών Καππα­ δοκών βασιλενς Άριαρά-tTης έκπεσων έκ τής άρχής 1ί9. υπ' ΌροφΙρνους δια Δημητρίου τού βασιλέως atJ-tTt:; so &νεΚΤψ1ατο δι' Άττάλου την πατρφαν αρχήν. δ δε 3 Σελεύκου Δημήτριος κύριος γενόμει:ος Ετη δώδΕκα POLY1O. H[ST.

L

10

218

CAUSAE BELLI

ΡυΝΙΟΙ Π.

τηg έυ ΣυQίCf {Jα.ι1ιλΕίfXg f1tLfX τού βίου κιχι τηg &QXijg έιfΤΕQή,f}-η, ιfυt1ΤQfXφέvτωv έπ' «-ότου τωυ lΧλλωυ {JfX4 ιfιλέωυ. &ΠOκιxτέστηιfιxυ δΕ κιχι <Ρωμιχίοι τουg "Ελ­ ληVfXg Elg τηυ ΟΙΚΕίιχυ τoυ� έκ τού ΠΕQιfικού πολέ­ μου ΚfXΤfXΙΤΙfX,f}-έvτfX�, &πoλύσιxυΤE� τη� έΠΕVΕχ,f}-είιfη� 5 5 «-ότoί� διιxβOλη�. ο{ δ' «(ιτοι μΕΤ' ο(ι πολυ KfXQ­ xηδoυίoι� ΕπέβΙΧλου τα" ΧΕtQfX�, το μΕυ ΠQωτοv μετ­ ιχυιχστησιχι, μετα δ6 τιχύτιχ πάλιυ IΧQδηv «-ότOυ� έξιχυΙΧι1τησιχι ΠQΟ,f}-έμεvοι δια τα� έυ τoί� έξη� ρη,f}-η6 ιfOμ{υιx� «Ιτίιx�. oT� κιχτάλληλΙΧ .ΝΙιχκεδόυωυ μΕυ 10 άπο τη� <ΡωμΙΧίωυ φιλίιx�, ΔΙΧΚΕδιχιμουίωυ δΕ τη� τrov 'Αχιχιωυ t1vμπολΙΤΕίfX� &ΠΟι1τάυτωυ, f1tLfX τηυ &QXTιv ΚΙΧΙ το τ{λo� έσχε το κοιυου &τύχ,ημιχ πάι1η� τη� Έλλάδo�. 7 τα μΕν oiJv τη� έπιβόλη� -ήμων τοιιχύτιχ · ΠQοσδΕi 15 δ' έτι τή !; τύxη�, ϊυιχ ι1vvδQάμl1 τα τού βίου ΠQΟ� 8 το τηυ ΠQό,f}-Εσιv έπι τέλo� &YfXYEiV. π{πεισμιχι μΕν yιXQ, κιΧυ τι ι1υμβfι ΠΕQΙ ·ήμά� &v,f}-ρώπιvοv, oiικ &QΥψtcιv τηυ {ιπό,f}-ει1ιv οΜ' &ΠΟQήσΕΙV &vδQωv &ξιόχ,QΕωv, δια. (δ6) το κάλλo� πολλουg ΚfXτcrΥυη,f}-ήι1ε- 20 t1,f}-fXt κιχι σπουδι1ι1ειυ Επι τέλo� &YfXYEiv «(ιτήυ. 9 έΠΕί δΕ τα.� έπιφιxυεστάτιx� τωυ ΠQάξΕωv έπί ΚΕφιχ­ λΙΧίου διεληλύ,f}-fXμεv, βουλόμΕυοι κιχί ΚfX,f}-όλου ΚΙΧΙ 191. κ«τα. tL{Qo� EΙ� έυυοιιχυ &YfXYE1:v τη� δλη� {σΤΟQίfXg τoυ� EυτυYXάυovτιxι;, ffJQfX μvημοvεύΟVΤfXg τη� Πί!Ο- 25 ,f}-{ιfcwg έπιχυΙΧΥ«Υείυ Επι τηυ &Qχηv τηι; fXmfJJV {ιπο­ ,f}-{tIcwg. 6 'Ένιοι δΕ τωυ ι1VΥΥΕΥQfXφότωv ται; κ«τ' 'Αυυίβιχυ ΠQάξcιι; βουλόμΕυοι ται; «Ιτίιχς -ήμ1:υ {ιποδΕικvύVfXf, δι' &ι; <ΡωμΙΧίοιι; ΚΙΧΙ ΚfXQΧf1δοvίοιι; δ ΠQΟCΙQημ{vοι; 30 έυ{ί1Τ1Ι πόλεμος, ΠQαιτηv μΕυ &ποφιχίνουι1Ι τηυ ZfX-

POLΥΒ. HISTOR. m 5. β.

219

κάν-&η� πολιο(!κίαν ύπο Κα(!χηδονίων, δευτέ(!αν δε 2 την διάβασιν αυτών πα(!α τα� συν{}ήκας τού Π(!O(J­ αγο(!ευομένου παρα τοίς έγxω(!ίoι� '1βηρo� ποταμού· έγω δε ταύτα� &ρχα� μΕν εΙναι τού πολέμου φή- 3 180. 5 σαιμ' &.ν, αΙτίας γε μην ουδαμώς ttv συγχω(!ήσαιμι. πολλού γε δείν , εΙ μη κα� την �λεξάνδρoυ διά- 4 βασιν εΙς την �σίαν αΙτίαν εΙναί τι� φήσει τού προς τους Πέρσας πολέμου κα� τον �ντι6χoυ κα­ τάπλουν clf; Δημητ(!ιάδα τού προς 'Pωμαίoυ�· αιν 10 ο i}τ' εΙκος oi}τ ' &λη{}ές έστιν ουδέτε(Jον. τίς γαρ 5 αν νομίσειε ταύτας αlτία� ύπάρχρν, αιν πολλα μεν �λiξανδρoς π(!6ΤΕ(!ον, ουκ όλίγα δε Φίλιππος Ετι ζών ένήργησε κα� παρεσκευάσατο προς τον κατα τών Περσών π6λεμον , δμοίως δε πάλιν Alτωλo� 15 προ της �ντι6χoυ παρoυσία� π(!o� τον κατα 'Ρω­ μαίων ; &λλ' εστιν &ν{}(!ώπων τα τοιαύτα μη δι- β ειληφ6των &ρχη τί διαφέ(!ει κα� π660ν διέστηκεν αlτία� κα� προφάσεως, κα� δι6τι τα μέν έ6Τι π(!ώτα τών άπάντων, ή δ' &ρχη τελευταίον τών εl(!ημένων. 20 έγω δε παντo� &ρxα� μεν cival ψημι τα� π(!ώτα� 7 έπιβoλα� κα� π(!άξει� τών tjδη κεκ(!ιμένων, αIτία� δε τας πρoκα-&ηγoυμένα� τών κρίσεων κα� διαλή­ ψεων· λέγω δ' έπινοίας "α� δια{}έσει� κα� ΤoVς πε(!� ταύτα 6υλλογισμους κα� δι' αιν · έπ� το κρίναί τι 25 κα� προ.fTέσ.fTαι παραγιν6με-&α. δηλο1l' δ' οίον το 8 προειρημένον έκ τών έπιφερομένων. τίνΕς γα(! &λη- 9 192. -&ώ� ήσαν αΙτίαι, κα! π6.fTΕν φύναι συνέβη ΤΟ1; πρo� τoυ� Πέρ6ας π6λεμον, Ευμαρες κα� τφ τυχ6ντι συν­ ιδΕίν. ήν δε πρώτη μΕν ή τών μετα $Eνoφώντo� 1'0 ΒΟ 'Ελλήνων έκ τών &.νω σατραπειών Επάνοδος, Εν n παf1αν την �6ίαν διαπορευομένων αυτών πολεμίαν

220

CAUSAE BELLI PUNICI Π.

fntιXqxovttιxv o-όδEZ� έτόλμα μδνΕιν κατ" πqόιιωπον των βαr({Jάψ"ν' ttEVΤEqιx δ' ή τού ΔαΚΕδαιμονίων βασιλέω� 'Λγησιλάου διάβασι� Eί� ",ην 'ΛΙΙίαν , έν 1ί 'ΚΕrνΟ� οΜΕν &ξιόχqεων ο-όδ' &ντίπαλον EfJqrov 'tlXr� ιtφετiqαι� iπιβολαr� ΙΧπqακτο� ήναγκάσ-&η μεταξύ δ 12 δια τα� πεQ� την Έλλάδα ταQαχα� iπανΕλ0'εrν. έξ ων Φίλιππo� κατανoήσα� κα� ιtυλλoγιιιάμενo� την Πεqσων &VΙXVOQiιxv κα� Ρ'f-&vμίαν κα� την αfJτoύ κα� Μακεδόνων ε-όΕξίαν έν ror� πολΕμικοr�, έτι δΕ κα� το μiγε.fJ'ο� κα� το κάλλo� των Εσομένων ΙΧ.fJ'λων 10 13 Εκ τού πολέμου πqο 6φ.fJ'αλμων ,ιτδμEνo�, Είμα τφ 181. πεQιποιήσασ.fJ'αι την Εκ των ΈλλήΖ'ιυν Ei)votιxv δμο­ λογουμένην, EtJ.fJ'im� πqοφάσει χqώμεvοg δτι ΙΙΠΕνδει, μΕ1JΕλ.fJ'εtν την Πεqσων παqανομίαν εί� τoiι� "'Ελ­ ληνα�, δqμην έσΧΕ κα� πqοi0'ΕΤΟ πολεμΕrν κα� πάντα 16 14 πqο� τούτο το μέQΟ� ήτoίμα�ε. διόΠΕq αίτία� μΕν τα� ΠQώτα� Ρη.fJ'είιια� ήγητδον τού ΠQοg τoiι� ΠέQιιαg πολέμου, πqόφα(Jιν δΕ την δΕυΤΕQαν, &qXnv δΕ την 7 'ΛλεξάνδQου διάβασιν εΙ� την 'ΛΙΙίαν. κα� μήν τoiί κατ' 'Λντίοχον κα� 'Ρωμαίουι; δήλον ιbg αίτίαν μΕν 10 2 τήν Αίτωλων 6qγήν .fJ'Ετέον. iΚΕrνοι ruq δόξανΤE� fnto 'Ρωμαίων ιbλιγωQήδ.fJ'αι κατα πολλα ΠΕ{!! τήν έκβαf1ιν τήν 'Κ τού Φιλ(ππου πολέμου, κα.fJ'άΠΕ() έπάνω ΠQοεrπον, ο-ό μόνον 'Λντίοχον ΕΠΕιιπάΙΙαντο, πίΧν σΒ καΙ ΠQάξαι και πα.fJ'εtν ύπέιιτηι1αν δια την SΔ έπιγενομένην όQγην Εκ των ΠQΟΕΙQημένων "ιxtqιiJv. S π(!όφαf1ιν δ' ήγητέον την των Έλλήνων έλΕν­ .fJ'lQmdlV, .ην iκεrνοι ΠΕqΙΠΟ(!Ευόμενοι μετ' 'Λντι­ όχου τα� πόλEι� &λόγlUg καΙ ψενδω� κατήγγελλον, &(!χην δΕ τού πολέμου τον 'Λντιόχου κατάπλουν 80 εί!; ΔημηΤQιάδα. 11

ΡΟΙ ΥΒ,

HISTOR, m

6-8,

22 1

'Eγro δε την έπ� πλείον διιxστoλiιν πεποίημιχι πεQ� 4 τουτων OVx έ'νεκιχ της των σvγγQιχφέων έπιτιμή­ δεως, XdQlV δε της των φιλομιχ-&ουντων έΠΙΧ1ΙΟΡ­ -&ώσεως. τί γαρ i5φελος ίιχτρού κάμνουδιν άγνοούν- 6 5 τος τας ΙΧίτίιχς των πεQ� τα σώμιχτα διιχ-&έσεων; τί ο' άνδQος πριχγμιχτικού μη δυνιχμένου δυλλογίζεδ-&ΙΧΙ πως κιx� δια τί κιx� πό-&εν εκαστιχ των πριχγμάτων τας άφορμας εl'ληφεν ; omc γαρ έκείνον είκος oMl- 6 ποτε δεόντως δυστήσιχσ-&ιχι τας των σωμάτων -&εριχ10 πε{ας, omc τον πραγμιχτικον oiιδεν ο[όν τε κατα ΤQόποv ΧCΙQίσιχι των ΠQοσπιπτόντων ανευ της των ΠQΟCΙQημlνωv έπιγνώσεως. διόπεQ OVoliV ουτω φυ- 7 λ'ιχκτέον κιx� ζητητέον ιbς τας ΙΧίτίας ξκάστου των συμβαιν6ντων, έπcιδη φυετιχι μεν έκ των τυχόν15 των πολλάκις τιΧ μέγιστιχ των ΠQιχγμάτωv, ίίiσ-&ιxι δε �if.στόv έδΤΙ1Ι πιχντος τας ΠQώτιχς έπιβολας xαl δΙΙXλήΨCΙς, Φάβιος δέ φηΙ1ιν ό <ΡωμΙΧΙ'κος δvγγQιχφεvς αμιχ 8 τφ κατα ΖΙΧΚΙΧ1ι-&ιχίους άδικήμιχτι κιχι την ΆδδQΟV20 βου πλεονεξίαν κιx� φιλΙΧQχίαν ιχίτίιχν γίVεσ!JΙΧΙ τού 182. κιχτ' Άννίβιχν πολέμου. έκείνον γαρ μεγάλην άνει- 2 ληφ6τιχ την δυνιχδτείιχν έν τοίς κιχτ' Ίβηρίιχν τ6ποις, μετα ταυτα πιχραγεν6μενον έπ� Λιβυην έπι­ βΙΧλέδ-&ΙΧΙ κιχτιχλυδιχντιχ τονς ν6μ.ους εί; μονιχ(!'Χίιχν 25 πεQιt1τηδαι το πολίτευμιχ των Κιχρχηδονίων ' τονς 3 δΕ πρώτους avoQιxf,' έπ� τού πολιτευμιχτος προί'δο­ μlνοvς αiιτoυ την έπιβολην δυμφρον71σαι και δια­ δτηναι ΠQος αiιτ6ν ' τον δ' 'AfIQQovfJιxv -όπιδ6μενον, 4 αναχωQήδΙΧVΤ' έκ της Λιβυης το λοιπον f1δη τα κατα 80 την Ίβηρίαν χεΙQίζcιν κατα την α-ότου ΠQοαίρεδΙV, OV ΠΡΟδΕ'Χ,οντα τφ (fVVEQQirp 'liών ΚαQχηδονίωv. Άν- 6

193.

10·

222

CAUSAE BELLI PUNICI Π.

νίΡαν δε κoι�'ωνoν καl ζηλωτην Εκ μει€!ακίOυ γεγο­ νότα τήι:: Εκείνου Π€!Oαι€!έι5εωι:: κα! τότε διαδεξάμε­ νον τα κατα την 'IPη€!ίαν την αύτην &γωγην 'Δι56 δ€!ού{Jf7 ποιείσ.fTαι των π€!αγμάτων. διο κα� νΎV τον πόλεμον τούτον Εξενηνοχέναι κατα την αVτoύ Π€!O- δ αί€!ει5ιν 'Ρωμαίοιι:: πα€!α την Kα€!XηδOνίων γνι!:ιμην. 194. 7 ούδένα γα€! εύδοκείν των &ξιολόγων &νδ.€!ων Εν Kα€!­ χηδόνι τοίι:: ύπ' 'Δννίρου πε€!l την Ζακαν.fTαίων πό8 λιν π€!αχ.fTεϊ:tfιν. ταύτα δ' εΙπι!:ιν φησιν μετα την Tijg. Π€!OEι€!ημένηι:: πόλεωι:: ΕΧλωι5ιν πα€!αγενέι5.fTαι τουι:: 10 'Ρωμαίουg, οΙομΙνουι:: δείν η τον 'Δννίραν Εκδιδόναι tfφίι5Ι τουι:: Kα€!Xηδoνίoυι:: η τον πόλεμον &ναλαμ9 βάνΗν. εΙ δέ τιι:: E€!OΙΤO τον ι5υγγ€!αφΙα ποίοι:: �'ν και€!oι:: oΙκειότε€!oι:: τοίι:: Kα€!XηδOνίoιι:: η ποίον π€!ίXγμΙX τούτου δικαιότε€!Oν η ι5υμφO€!ι!:ιτε€!Oν, Eπείπε€! Εξ &€!- 15 xijg δυι5η€!ει5τoύντo , κα.fTάπε€! omdr; φηι5ιν, τοίι:: ύπ' 10 'Δννί{:JOυ π€!αττομΙνοιg, τού πεισ.fT{vτιχg τότε τοίι:: ύπο 'Ρωμαίων πα€!αΚΙXλOυμένoιι:: Εκδούναι μεν τον αϊτιον των &δικημάτων, Επανελ8ι5.fTαι δ' εύλόγωι:: δι' ετΙ€!ων τον κοινον EX.fT€!Ov τ.ηι:: πόλεωg, πε€!ιπoιήι5α- 20 σ.fTαι δε τΥ x.ι!:ι€!,! την &ι5φάλειαν, &πOτ€!ιψαμΙνoυι:: τον Eπιφε€!όμενOν πόλεμον , δόγματι μόνον την Εκ­ δίκηδιν ποιησαμΙνους, τΙ ttv εΙπείν έχοι ΠQοg αύτά; 1 1 δήλον γα€! ιbι:: ούδέν. ΟΙ γε τοtfο'ίιτον &πΙι5χον τού Π€!ίXξαί τι των Π€!Oει€!ημΙνων ιbι:: Επτιχκαίδεκ ' έτη j!5 συνεχωι:: πολεμήι5αντει:: κατα την ΆννίΡου Π€!Oαί€!ει5ιν ού ΠQότεQον κατελύι5αντο τον πόλεμον, Ιωι:: 015 πάι5αι:: Εξελ8γξαντει:: ται:: Ελπίδαι:: τελευταίον εΙι:: τον l€S. περ� τ.ηι;: πατρίδοι;: καΙ των Εν a't'JTfj t1ωμάτων παρ50 εγένοντο κίυδυνον. 9 Τίνος δη XιWιν Εμvήσ.fTην Φαβίου "al των ύπ'

223

POLYB. HISTOR. m 8. 9.

{κείνου rEγQΙXftfLivwv ;

ουχ έ'νεκα της πι.ι7αν6τητος 2

τών clqntL/vwv , αγωνιών μη πιστευiFfί παqά τισιν ­ ή μεν rιX q [παq ιΧ] τούτων αλογία κα� X wq�g της έμης έξηγήσεως aiJrij δι' αvτης δύναται .ι7εωqείσiFαι παqα 5

τοις έντυγχάνουσιν- αλλα της τών αναλαμβαν6ντων 3 τας έκείνου βνβλους VπOμνήσεως, ί'να μη πqος την iπιγqαφην άλλα πqος τα πqάγματα βλΙπωσιν. ένιοι 4, γαρ oiJx έπ� τα λεγ6μενα συνεπιστή6αντες αiJτον τον λέγοντα

αλλ' έπ'

κα� λαβ6ντες έν νφ δι6τι κατα

1 90. τους καιρους δ γράφων γέγονε κα� τού 6υνεδρίου μΕτείχε τών 'Ρωμαίων, πάν ciJiF{wg ήγουνται το λε­ γ6μενον vπο τούτου πι6τ6ν.

έγω δε φημ� μεν δειν

5

ουκ έν [Llxqrp πqΟδλαμβάνε6.ι7αι την τού 6vrrqa­ φ{ως πί6τιν, ουκ αiJτοτελη δ"έ- κρίνΗν, το δε πλείον 15 έξ αiJτών τών πραγμάτων

ποιείσiFαι τους αναγι­

νώσκοντας τιΧς δοκιμασία!;.

Ού

μην άλλα κα� τού γε 'Ρωμαίων κα� Καρχηδο- 6

νίων πολέμου - την γαρ παρέκβασιν $ντεύ.ι7εν $ποιη6άμε.ι7α - νομιστέον πρώτον μεν α[τιον γεγονέναι τον 20 Άμίλκου iFVfLbv ,"ού Βάρκα μεν έπικαλουμένΟ1Ι, πατqος

δε κατιΧ φύ6ιν Άννι'βου γεγον6τος. έκείνος γαρ oiJx 7 iιττηiFε�ς τφ περ� Σικελίας πολέμφ rf] ψυχf] τφ δοκι:ίν αυτο; μεν &κ/ραια διιxτετηρηκένα� τα περ� τον 'Έρυκα 6τqιχτ6πεδα ταίς δρμαίς έφ' ιbν αvτος 25 �ν , δια δε την έν τf] vaVfLaXiCf τών Καρχηδονίων ήτταν τοίς καΙΡΟίς εΙ'κων πεποιη6.ι7αι τας 6υν.ι7ήκας, έ'μενεν έπι της δργης,

τηρών &ει προς έπίiFεσιν.

εί μεν ο{ιν μη το περι τους ξένους έγένι:το κίνημα 8 τοίς Καρχηδονίοις, εό.ι7{ως αν &λλην &ρχην έποιείτο 80 και' παqασκευην πραγμάτων, 060ν έπ' έκείνφ.

πqο- 9

καταληφiFεις δε ταίς έμφυλίοις ταραχαίς έν τούτοις

224

ΟΑUSAE BELLI PUNICI Π.

περ� ταύτα� διέτριβε τα� πράξει�. 'Ρωμαίων δ'� μετα το καταλύι1αι1-θ-αι KaQX,l,/rJovtOV� την προειρη­ fLiv,l,/V ταραχην &παγγειλάντων αfJτοί� πόλεμον, το μεν πρωτον εί� παν t1υγκατέβαινον, ύπoλαμβάνoντε� 184. αύτoυ� νικήι1Ειν τoί� δικαίoι�, κα.ftάπερ iv ταί� προ δ 2 ταύτη� fJύβλοιι; περ� τούτων δ'εδηλώκαμεν, Φν xωρ�ι; ο-όχ οίόν τ' �ν t1υμπειμενεΧ-θ-ηναι δεόντως 01Jτε τοίι; νύν λεγομένοιι; 01Jτε τοίς μετα ταύτα ρη-θ-'Ι'/t10μένοιg 3 ύφ' .ημων. πλην ο-όκ iντρεπομένωv των <Ρωμαίων, εί'ξαντει; 'tfJ περΙι1τάσει κα� βαρυνόμενοι μέν, ο-όκ to έχοντει; δ'� ποιείυ ovrJav iξεχαιρηι1αν Σαρδόνος, συυ­ εχώΡ,l,/ι1αν δ' Elt10tt1Etv /Χλλα χίλια κα� διακόσια τά196. λαντα προι; τοίι; πρότερον iφ' Φ μη τον πόλεμον 4 iucCvotg &ναδέξασ-θ-αι τοίς καιροίς. δια κα� δευτέ­ ραν, μεγίt1Τ,l,/ν δΕ ταύ7:ην -θ-ετέον αίτίαν τού μετα 15 'Αμίλκαι; γαρ προt15 ταύτα t1υt1τιΧντοg πολέμου. λαβαιν τοίς ίόίοιι; -θ-υμοίς την iπι τούτοιι; όργην των πρλιτων, ως -θ-α7:τον τους &πoσ7:άυτα� των μισ-θ-ο­ φόρων καταπολεμήσας ifjcfjιxCroac 'tfJ πατρίδι την &t1φάλειαν, E-ό-θ-έω� iποιείτο την δρμην iπ! τα ΚtXτα 110 την 'Ιβηρίαν πράγματα, ι1πουδάζων ταύ7:ΊΊ χρήσα­ σ-θ-αι ποφασκευΏ Π(Jοg τον κατα 'Ρωμαίων πόλεαον. 6 ην δη κα� Τί;JίΤ,l,/ν αίτίαν νομιt1τέον, λέγω δε την E1JQOtιxv των κατ' 'IfJ'YJQCav πραγμάτων Καρχηδονί­ oLg. ταύτιχις γαρ τιχίι; χερσί πιστεύσαντει; ε-ό-θ-αρ- 211 ιιως ivi{JrJt:fιxv είι; τον προειρημένον πόλεμον. 'Ι υτι δ' 'Αμίλκαι; πλείστα μ�ν tJvνε{Jάλετο προι; την ι1ύστασιν τού δευτέρου πολέμου, καίπερ τεΤΕ­ λευΤ,l,/καιg EτειJι δέκα πρότερον τηι; καταρχi)g afJτού, πολλα μεν t(v ευρ οι τι� εΙι; τούτο · ιJXεδOν δε πρό� 80 1 1 πίtJτιν &ρκοϋν ει1ται το λέγει1,f}-αι μέλλον. κα06-' o1j� 10 κα�

POLYB. mSTOR. ΙΠ 9-11 .

225

γαρ καιρους; καταπολεμη.ftε�ς; Άνν{{3ας; ύπο 'Ρωμαίων τέλος; Εκ Τής; πατρίδος; Εξεχώρηι:ιε κα� παρ' Άντιόχφ διέτριβε , τότε 'Ρωμαίοι ι:ιvν.ftεωρούvτες tίδη την ΑΙτωλώυ έπιβολην ΕξαπέΙ:Ιτειλαν πρει:ιβευτας; προς; δ ΆVΤίOXOν, βουλόμενοι μη λαν.ftάνειν ι:ιφας; την τού βαι1ιλέως; προαίρει5ιν. oC δε πρέσβεις; δρώντες; τον 2 Άντίοχον προσέχουτα τοίς; ΑΙτωλοίς; κα� πρό.ftvμον δντα πολεμείν 'Ρωμαίοις;, Ι-ι7εράπευον τον Άννίβαν, δ'πoυδά�oνΤEς ΕΙι;; i!ποψίαν Εμβαλείν προι;; τον Άν10 τίοχον. 8 κα� δ'υνέβη γΕνέσ-ι7αι. ΠQοβαίvοvτοι;; γαψ 3 τού ΧQόνοv, κα� τού βαι5ιλέωι;; ύπόπτως; Ιχοντοι;; &ε� 185. κα� μαλλον ΠQος; τον Άννίβαν , Ιγένετό τιι;; καιρος ώι;; Eπ� λόγον &χ-ι7ήναι την ύΠΟΙΚΟVQοvμέvηv &το­ πίαν Εν αt'ιτoίς. Ιν Φ κα� πλείους; &πολογισμουι;; 4 15 ποιηι5άμενος; Άννίβας; τέλος; Επ:! το τοιούτο κατήν­ τησε, δυι:ιχρηι:ιτούμενος; τοίς; λόγοις. Ιφη γάρ, κιχ-ι7' 5 8ν "atQOV δ πατηρ αύτού την εΙς; ΊβηQίαv [ξοδον μέλλοι στρατεύεδ'-ι7αι μετα τών δυνάμεων, Ιτη μεν [χειν Ιννέα, .ftύοvτοg δ' αt'ιτOύ τφ Δι� παρεστάναι 197. παQα τον βωμόν. lπε� δε καλλιεQήι5αg καταιJπείσαι 6 τοίς -ι7εοίι;; κα� ποιήΙ:Ιαι τα νομιζόμενα , τους μεν &λλουι;; τους περ� την -ι7υι5ίαν &ΠΟι1τήναι κελι:ύΙ:Ιαι μΙΚQόν, αύτον δε προσκαλει:ιάμενον Ιρέσ-ι7αι φιλο­ φρόνως; εΙ βούλεται ι:ιυνεξορμαν lπ� την ι5τρατείαν. 25 &δ'μένως δε κατανεύσαντος; αt'ιτOύ καί τι κα� προt1- 7 αξιώt1αvτοg παιδιΚ(7)g, λαβόμι:νον της; δεξιαι;; ΠQοσ­ αγαγείν αvτοv προς τον βωμον κα� κελεύειν &ψά­ μενον τών {EQfJJv όμνύναι μη δέποτε 'Ρωμαίοις εύ­ vοήt1Etν. ταύτ' oiιυ εΙδότα t1αφώς ήξίου τον Άν- 8 ΒΟ τίοχον , εως μεν &υ τι δυσχερες; βουλεύηται κατα 'Ρωμαίων, -ι7αρρείν κα� πιι:ιτεύειν, αύτον συνεργο1l

226 9

ΙΝΙΤΙΑ BELLI ΡυΝΙΟΙ Π.

Ε'ξειν νoμί�oντ' &λη&ιναιτατον. Επαν δε διαλύc1ειι;

η φιλίαν c1vvτί&ηται προς α-(ιτούς, τότε μη προc1-

«teic1&at διαβολης, &λλ' &πιc1τείν κα� φυλάττεδ&αι' γάρ τι πράξαι κατ' α-iιτών δ δυνατος εΙ:η . δ μεν oiiv 'Λντίοχ,ος ιΧκοVc1ας κα� δόξας α-(ιτοπα&ώς 5 Etμα δ' &λη&ινώς εlρηc1&αι, πάc1ης της προϋπαρχ,ου2 δης -όποψίας &πέc1τη. της μέντοι γε δυc1μενείας της 'Λμtλκoυ κα� της ολης προ&έc1εως δμολογουμενον &ετέον εΙναι τούτο μαQΤVQιον , ως κα� δι' α-(ιτών :Ι φανεQον έγένετο τών ΠQαγμάτω11• τοιούτους yCtQ ]O El&QOvr; παρεc1κε15αc1ε 'Ρωμαίοις 'Λc1δQοv(:Jαν τε τον της &υγατρος ΙΧνδρα καλ τον α-ότού κατα φVc1ιν υ[ον 'Λννίβαν ωc1τε μη καταλιπείν -όπεQ(:Jολην δυδμενείας. 4, 'Λc1δQοv(:Jας μΕν oiiv ΠQοαπο&ανων ο-(ι πάc1ιv Βκδη­ λον έποίησε την α-ότού ΠQό&εc1ΙV' 'Λννίβ� δε παQέ- 15 δωκαν οϊ "atQO� κα� Μαν έναποδείξασ&αι την παδ τρφαν lX&Qav εΙς 'Ρωμαίους. διο "al τους έπΖ ΠQαγμάτωv ταττομένους χ,Qη τών τοιουτων ο-(ιδενος 186. μαλλον φQοvτί�ειv 6)ς τού μη λαv&ά.νεw τας ΠQΟ­ αιρέc1CΙς των διαλυομένων τας EX&Qar; η c1vvrt&E- 20 198. μένων τιXg φιλίας, πότε τοίς καιροίι; εΙ:κοντει; καl πότε ταίι; ψυχ,αig 1ιτταιμενοι ποιούνται τας c1υν&ή6 κας, Ζνα τουι; μεν εφέδQους νoμί�oντες είναι τών καιρών &εl, φυλάττωνται, τοίς δε πιστεύοντες άιι; fJπηκόοιg 1) φίλοιι; &λη&ινοϊ:ι; παν το παQαπϊ:πτον 2& εξ έτοίμου παQαγγέλλωσιν. 7 Αίτίας μεν (O-oV) τού κατ' Άννίβαν πολέμου ται; ΠQοεΙQημέναι; 1ιγητι!ον, &Qlllr; δε τας μελλΟVc1αg λέ13 γει1&αι. ΚαQχ,ηδόνιοι yCtQ {JaQlror; μεν εφεQον καΙ τ.ην VΠSQ Σικελίαι; �τταν, c1υνεπF.τεινε δ' α-(ιτων ΒΟ την όργήν, κα&ά.περ Επά-νω προsίπον, τα κατα Σαρ12 πάν

POLΥΒ. mSTOR. m 11-14.

227

δ6νιχ καΙ τΟ των τελεVΤαΙΌν ΙΙυντε-&Εντων χ,ρημ«Τaw πλη-&ος. δι6πε� &μα τφ τά πλεΤΙΙτα κατ' 'I{J7J�(aV 2 vφ' ιxVΤOυς ποιήΙΙαιι-&αι προς παν Ετο(μως σιέκειvτo το κατα 'Ρωμα(ων VπOδεικνύμενOν. πρσιιΠΕιιούΙΙ7Jg 3 5 ο.ον της Άσδl!ού{Jου τελευτηg, φ μετα τον Άμ(λκου -&άνατον iVEXE(l!t/1av τά κατα την 'IfJ7Jl!tav, το μξν Πl!ωτον έκαl!αδ6κο1JV τάς των δυνάμεων δl!μιΧg ' &φ- 4 ικομένης δξ της &γγελ (ας έκ των ΙΙΤflατοπέδmν δτι /1υμβιχ(νει τας δυνάμεις δμο-&υμαδον TJfli'ιιι-&αι tJΤl!a10 τηγον 'Αννίβαν, πα(!αυτίκα συνα.f}(!οίσαvτες τον δή ­ μον μιi!f γνώμrι κυ(!ίαν iπο(ηtJαν τ-ι}ν των ι1τρατο­ πΕδων α'ί:ρε/1ιν. Άννίβας δξ παl!αλα{Jων την &(!χην 5 EV.f}lwg σψμηι1εν αις καΤα6Τl!εψ6μενος το τ{fw 'Ολκά­ δων Ε-&νος ' &φικ6μενος δξ προς 'Αλ-&α(αν την βα15 (!VΤάτην αvτων π6λιν κατεστ(!ατοπέδευσεν. μετα δξ 6 ταύτα χ,(!ησάμενος iVEl!fO'f: fJ.μα καΙ καταπληκτικαΤς πρσιιβολαίς ταχΙως έκράτησε τής π6λεως. OV συμ,­ βάντος ο[ λοιποΙ γεν6μενοι καταπλαγείς ένέδωκαν αvτους τοίς Καρχηδονίοις. &ργυρολογήσας δξ τας 7 20 π6λεις καΙ κυριεύσας πολλων χρημάτων ήκε "ΙXQΙX­ χειμάσων Elg Καινην π6λιν. μεγαλοψύχως δξ Χ(!1]- 8 σάμενος τοΤς vποταττομ{vοις "al τα μξν δους των 199. όψωνίων τοίς /1υστρατευομlνοις τα δ' VΠΙι1χνού­ μενος πολλην ε15νοιαν καΙ μεγάλας έλπ(δας ένει(!- 187. 25 γάσατο ταίς δυνάμεσι. τφ δ' έπιγιvοtιiνφ -&έ(!ει 14 πάλιν δ(!μήσας έπΙ τους Οvακκαίους Έλμαντικην μξν έξ iφόδ01J ποιησάμενος Π(!OσβoλCtς κατ{σχεν, Άρβουκάλην δξ δια το μ{γε-&ος τής π6λεως "al το "lfi.f}og, ετι δξ την γενναιότητα των οΙκητόρων 30 μετ α πολλης ταλαιπω(!ίας πολιορκήσας κατα κράτος είλε. μετα δξ ταύτα πα(!αδόξως εΖς τους μεγίστους 2

228

ΙΝΙΤΙΑ BELLI ΡυΝΙΟΙ Π.

ηλ&Ε κιvδύvοvg 'πιχνάγων, σvvδριχμόvτωv 'π' ιχVΤΟV των ΚΙΧQπησίωv, δ σΧΕδον lσΧVQότιχτόv 'στιν ε&νοι; s των κιχτ' iΚΕίvοvg τουι; τόποvg, δμοίωι; δΕ κιx� των άσΤv'Υ'Ειτόvωv iι:&ρoισ&έντων ΕΧμιχ τούτοιg, ot)g ηρέ­ &ισιχν -μάλιστιχ μεν οϊ των Όλκάδων φvγάδΕg, ('fVV- 5 Εξέκιχvσιχv δΕ κιxl των 'κ τηι; Έλμιχντικηι; οϊ διιχι1ω4 &{VΤEg. 'ltQog Ot)g ΕΙ μεν 'κ ΠΙΧQιχτάξΕωg ηνιχγκά­ σ&ησιχν οϊ ΚΙΧQχηδόvιοι διιχκινδVVΕύΕΙV, δμολογοv5 μένωι; �ν ήττή4}ηι1αν. viJv δΕ πραγματικωι; κιχΙ VOVVEXwg 'ξ {ιποστροφηι; άvαχωQήσαvτοg 'AVVifjOV 10 κιx� πρόβλημα ποιησιχμέvοv τον Τάγον καλούμΕνον ποταμον κιχΙ ΠEΡ� την τού ποταμΟύ διάβασιν ι1v­ στηt1αμέvοv τον κίvδvvοv, ΕΧμα δΕ ('fvγχρησαμέvοv t1vvαγωvισΤf/ τφ ποταμφ και τοtg &ηρίοιι; olg ElXE 'JtEQ� ΤΕτταQάκοvτιχ τον άρι&μόν, t1vv{βη τα ΒλΙΧ 15 6 ΠΙΧQαδόξωg κιχι κατα λόγον αvτφ χωρησαί. τωv γαρ (jΙXQfjιXQWV 'πιβαλομένων κατα 'JtlEiOVg τόποvg βιά­ ξΕσ&ιχι και περαιούσ&αι τον ποταμόν, το μΕν 'Jtlct­ t1τοv αvτωv μ{Qοg διεφ&άQη 'JtEQ� ται; iκβάσειg, πα­ ΡΙΧΠΟQΕvομέvωv τωv &ηQίωv 'JtΙXQd: το XEtlOg και 20 7 τοvg 'κβαίνονται; άE� ΠQοκαταλαμβαvόvτωv' πολλοι δΕ κατ' αvτοv τον ποτιχμον {ιπο των ϊππέων άπώ­ λοντο δια το ΚQατεtv μεν μαλλον τού �εύματoι; τουι; ί'πποvg, ΙΙξ {ιπεQδεξίοv δΕ ΠΟΙΕtσ&αι την μάχην 8 τουι; ϊππέαι; 'ltQog τουι; πεζούg. τέλοι; δε ΤΟ1JμΠΙΧλιv 25 ΙΙπιδιαβάVΤΕg οϊ 'JtEQ� τον 'Λννίβαν έπι τουι; {jΙXQfjιX­ Qovg έτρέψιχντο 'Jtlciovg η δέκιχ μvριάδιχg άν&ρώ200. 9 πων. ών ήττη&έντων όME�ι; ετι των 'ντοι; '1βηQοg ποταμ·ού �tj-δίωg 'ltQog ιχvτοvg άvτοφ&ΙΧλμεtv 'τόλμιχ 10 πλην Ζακαν&ΙΧίων. ταύτηι; δΕ τηι; πόλΕωι; ΙΙΠΕΙQιΧτο 30 κατα δύναμιν άπέΧΕι1&ΙΧΙ, βοvλόμΕvοg μηδΕμίαν

PULΥΒ. HISTOR. m 14. 15.

229

&φορμην δμολογουμένην δούναι τού πολέμου 'Ραι- 188. fLaiotg, ;αις τ&λλα πάντα βεβαίαις -δφ' α{)τον ποιή­ tJαιτο κατα τας Άμίλκου τού πατρος fJπο&ήκαg και παραινέι1εις. οc δΕ ΖακανΒ'αίοι ι1υνΕχως Επεμπον ΕΙς την 1 5 5 'Pcόμην, ctfL" ,uv ιΧγαινιωντες περι ι1φων και προ­ oρCΌμενoι το μέλλον, ctμα δΕ βουλόμενοι μη λ�ν­ Β'άνειν 'Ραιμαίους την γινομένην ciJQoLav Καρχηδο­ νίοις των κατ' Ίβηρίαν πραγμάταιν. Ψαιματοι δΕ 2 τ6τε πρεtJβεvτας ]0 πλεονάκις αiιτών παρακηκοότες iξαπέtJτειλαv τουg iπιtJκεψομ{νοvς -όπερ των προtJ­ πιπτόνταιν. Άννίβας δε κατα τους αυτους και- 3 ρους πεποιημένος {Υφ' αfJτρv οϋς προέ-&ετο παρην �ij-&lfJ μετα τών δυνάμεαιν παραχειμάσαιν εΙς Και15 νην πόλιν, tjτις Ιοσανει πρόσχημα καΙ βασίλειον ήν Καρχηδονίαιν έν τοίς κατα τηυ Ίβηρίαν τόποις. καταλαβων δ'Ε n}ν παρα τών 'Ραιμαίαιν πρεσβείαυ 4 και σους α{)τον εΙς έ'ντευξιν διήκουε περι τών iv­ ε�τCΌΤαιν. ΨαιμαίΟΙ μεν ow διεμαρτύροντο Ζακαν- 5 20 -&αίσJν άπέχει1-&αι - κείσ-&αι γαρ αυτόυς �ν τ'fί ι1φε­ τέρlf πίστει - και τον 'Ίβηρα ποταμον μη διαβαίνειν κατα τας 'π' Άσδρούβου γενομένας δμολογtας. δ 6 δ' ΆννίΡας, ctτε viog μεν t1Jv, πλήρης δε πολεμικ.ης δρμ�ς, 'πιτυχης δ' iv ταίς 'πιβολαίς, πάλαι δΕ παρ25 αι(ψημένος προς την κατα 'ProfLataJV έχ-&ραν, προς 7 μεν έκείνους, Ιος κηδόμενος ΖακαvΒ'αtαιv, ένεκάλει 'Ραιμαίοις διότι μΙΚΡΟίς εμΠΡΟι1-&εν χρόνο% tJται1ια­ ζόνταιν αυτων, λαβόvτεg την έπιτqοπηv [εΙς το σια201. lvcratJ άδίκαις 'πανέλοιντό τινας τών πqοε(JΤCΌταιv ' 80 οϋς Ο'ό πεqιόψεtJ-&αι παρεtJποvδημέvους' πάτqιοv γαρ είναι Καρχηδοvtοις το μηδένα τών άδικovμέναιν

230 8 πεqιοqαν'

RES ffiLYRICAE.

πqος δΒ Καqχηδονίσυς διεπέμπετο, πυν­ .frανόμενος τί δε7: ποιείν, στι Zιxuav.fra7:ot ΠΙι1τεύον­ τες τ'υ 'Ρωμαίων ι1υμμα,xίιr τινας τίiJν ύφ' αύτοvς 9 ταττομένων ιΧδικούι1Ι. κα.frόλου δ' ήν πλήqης αλο­ γίας κα� &υμου βιαίου' δια καί ταίς μΒν αλη&ιναίς 5 αίτίαις ο-όκ έχρητο, κατέφευγε δ' είς πqοφάι1ιιις άλο­ γους' ί1πεq είώ&ασι ποίείν ο{ δια τας πqοεγκα&η- 189. μένας α-όΤΟίς δqμας όλιγωρoύvτες τού ΚΙΧ&ήκοντος. 10 πόι1ιΡ γαρ .ην l1μειvοv οΙ'ει1&αι διι7:ν 'Ρωμαίους απο­ δούναι ι1φίι1Ι Σαρδόνα κα� 'COVf: έπιταχ&έντας ί1μα 18 ταύΤΥ φόρους, oi}g τοίς καΙΡΟίς ι1υνιιπι&έμενοι πqό­ -ccqov ιΧδίκως παρ' ιxmίiJv έλαβον' εί δΒ μή, φάναι ιι πολεμήι1ειν; νύν δΒ την μΒν otJdιxV αίτίαν αλη&Ι7lην παqαι1ιωπίiJv, την δ' ο-όχ ύπ�ρxoυι1αν πεqί Ζακαν­ &.ιχίων πλάττων, ο-ό μόνον &λόγως, !!ΤΙ δΒ μάλλον 15 12 αδίκως κατάρχειν έδόκει τού πολέμου. ο[ δΒ τίiJν 'Ρωμαίων πρέι1βεις, 5τι μΒν ιιΙη πολεμητέον ι1αφίiJι; είδότες, απέπλευι1αν είς Καρχηδόνα, τα παqαπλήι1ια 13 &έλOVΤες έπιμαρτvqαι1&αι κακιιΊVOυς' OV μην έν Ίτα­ λίCf γε πολεμήι1ειν tίλπισαν, &λλ' έν Ίβηρίιr , χρή- 20 ι1ει1&αι δΒ προς τον πόλεμον δρμ'ητηρίφ -cfj Ζακαν­ &αίων πόλει, Διό κα� προς ταύΤ'ην &qμο�όμε"οι τ.ην ύπό&ει1ιν 16 ή συγκλητος IJκqtvcv αι1φαλίι1ασ&αι τα κατα τ.ην Ίλλυqίδα πqάγματα, Π(Jοοqωμένη διότι μέγαg έι1ται 25 καί πολυΧ(Jόνιος κα� μακqιΧν άπο της οίκείας δ πόι1υνέβαινε γαρ κατ' έκείνους -'COV!; uιxt(JOV!; 2 λιιμοg, ΔημήΤ(Jων τον Φά(Jιον, έπιλεληι1μένον μΒν τίiJν Π(Jογεγονότων είς α-ότον ε-όεqγετημάτων ύπα 'Ρω­ μαίων, κ(Χταπεφqοvηκότα δΒ πqότε(JΟV μw δια τον 30 l-,,!:o T'αλιdίiJν τότε δΒ δια. τον άπα Καρχηδονίων

POLYB. HISTOR. ΠΙ 15-17.

231

φόβον περιε6τωτα 'Ρωμαίου:;, πά6α:; δ' #χοντα τας 3 έλπίδας έν τf] Μακεδόνων οlκίCf δια το 6υμπεπο­ λεμηκEν�ι κα! μετε6χηκΙναι τών προς ΚλεομΙνη κιν­ δύνων Άντιγόνφ, πορirείν μεν καl καταστρΙφε6irαι δ τα:; κατα την 'Ιλλυρίδα πόλεις τα:; -ύπο 'Ρωμαίου:; ταττομlνας, πεπλευκΙναι δ' έ'ξω τoiί Λί66ου παρα τας 6υνirήκας πεντήκοντα λΕμβοις κα! πεπορirηκέ­ ναι πολλας τών Κυκλάδων νή6ων. εΙς α βλέπον- 4 τες 'Ρωμαίοι κα! ircrofJoVVTE; &νirοiίσαν την ΜακsΙΟ δόνων οΙκίαν 66πευδο'v άσφαλίσασfJ-αι τα προς εω της 'Ιταλίας πεπειt1μΙνοι Κtxταταχψlειν διορirω6α:­ μενοι μεν την 'Ιλλυριών &γνοιαν, Επιτιμήσαντες δ8 κα! κολάt1αντες την &xct(ltt1Ttav κα! προπέτειαν την ΙθΟ. Δημητρίου. διεψεVt1ir'f/σαν δε τοίς λογισμοί:; ' Ι) Ιδ κατετα:χηt1ε γαρ ctVTovg 'Ανν{βας, έξελων την Zccκαν­ iraiwv πόλιν. κα! παρα τoVτo συνέβη τον πόλεμον 6 οvκ έν 'IβηρίCf , προς αVτfι δε Tf1 'Ρώμυ κα! κατα παt1αν γενΙt1{tαι τήν 'Ιταλίαν. Ov μην άλλα τοvτοις χρηt1άμενοι το!ς διαλογι- 7 20 6μοίς 'Ρωμαίοι μεν ύπο την ώραίαν Λεvκιον τον Αίμίλιον iξαπ{t1τειλαν μετα δυνάμεως έπ! τας κατα την 'Ιλλυρίδα πράξεις κατα το πρώτον έ'τος τής Εκα­ τοστη:; κα! τετταρακοστης όλυμπιάόο:;. Άννίβας δε 1 7 μετα τής δυνάμεως &ναζεvξας Εκ της Καινής πό25 λεως προηγε, ποιούμενος την πορείαν Επ! την Ζά­ καν{tαν. ή δε πόλις αmη κείται μεν έπ! τφ ΠQος \Ι irάλατταν καirήκοντι πρόποδι τής όQεινης της συν­ ιχπτοv6ης τα πέρατα της 'Ιβηρίας κα! Κελτιβηρίας, &πέχu δε τή:; irαλάττης ως Επτα στάδια. νέμονται 3 30 δε χώραν οϊ κατoικoiίντες αVτην πάμφορον κιχ! δ'Ι(Χ­ φ{ρουt1αν &QET'fι πάση:; τ-ής 'Ιβηρία:;. fι τότε παQα- 4,

202.

232

ΙΝΙΤΙΑ. BELLI PUNICI Π.

t1Τ(JαΤΟΠδδδύι1αι; 'Δννίβαι; Ενδ()'}'ΟΙ; ΕγίνδΤΟ Πδ()� την πολιο()κίαν, πολλα π()οο()ώμΕνοι; δiJχ()ηι1τα Π()ΟΙ; το 5 μέλλον Εκ του κατα κ()άτοι; ΙλΕΙν αύτήν. π()ώτον μ�ν ya(J iJπέλαβε πα()δλέσ,f}αι 'Ραιμαίαιν την Ελπίδα του t1vt1τήσασ,f}αι τον πόλΕμον Εν Ίβη()ίψ δδύΤδ()ον 5 δ� καταπληξάμΕνοι; ίΧπανται; δύτακτοτέ()ουι; μ�ν Επέ208. Πδιστο πα(Jαt1ΚΕvάt1ΕΙV τους -δφ' α-δτον .f1δη ταττο­ μένουι;, δvλα{JΕt1τέ()οvι; δs τουι; &κμην αύτΟΚ(Jάτοβ ()αι; δνται; τών Ίβή()αιν, το δs μέγιστον, oυδ�ν &πο­ λιπων t)πιt1,f}ΕV πολέμιον &σφαλώι; ΠΟΙΨ1εt1,f}αι την 10' 7 lilg τοiJμπ()οt1,f}ι:v ΠΟ()δ{αν. XW(J{g τε τούταιν εύπο­ ()ήt1ειv μ�ν χο()ηγιών αύτοι; -δπελιΧμ{Jαvεv Π()ΟΙ; ται; Επιβολάι;, π()ο,f}vμίαv δ' EVE()'}'ιXIJEt1,f}ar, ταίς δυνάμε­ t1tv Εκ τfjι; Εσομένης Ικάστοιι; ιbφελείαι;, π()οκαλιft1ε­ σ,f}αι δs την Ei5votav τών Εν οΙ:κφ Κα()χηδονίαιν δια 15 τοιούτοις 8 τών &ποσταλησομέναιν αύΤΟίς λαφύ()αιν. δ� χ()ώμενος διαλογΙι1μοίι; ΕνΕ()γώς π()οt1έκειτο τj} πολΙΟ()Κ{/J, τοτs μ�ν -δπόδΕιγμα �φ πλή,f}ει ποιών αiιτoν κα� γινόμι:νος αύτου()γοι; τfjι; Εν τοίς DQ'}'oL!; ταλαιπαι()ίας, έt1τι δ' δτε πα()ακαλών τα πλή,f}η κα� 191. 9 πιχ()αβόλαις διδουι; αiιτoν elg τουι; κινδ'ύνουι;. πΜαν δ$ κακοπά,f}ειαv κα� μέ(Jιμvαν υπομΕίνας τέλος Εν 10 όκτω μηt1� κατα κ()άτοι; εΤλε την πόλιν. κύριοι; δ$ γΕνόμΕνος Χ(Jημάταιv πολλών καί t1αιμάταιv καί κα­ ι:αt1ΚΕvijς τα μ�ν χ()ήματ' elg τας {δίας Επιβολας 25 πα(Jέ,f}ετο κατα την Εξ &()xfjr; π()ό,f}εσιv, τα tts ι1ώ­ ματα διένειμε κατα την &ξίαν Εκάt1τοις; τών t1vστ()α­ τευομένroν, την δs κατασΚΕυην πα()αχ()ήμα παt1αv 1 1 Εξέπεμψε τοίς Καρχηδον{οιι;. ταντα δs π()άeιχι: ov δΙδ'Ψδύι1,f}η τοίς λογΙι1μοtι; ουδ' &πέτυχε τfjς; Εξ &Qxfjr; 30 Πf/ο,f}lt1εαις;, άλλα τούς; τε t1τρατιώτας; ΠQο,f}vμοτl(10vς;

POLYB. mSTOR. m 17. 18.

233

Εποίησε Πf!ος το κιυδυυεύειυ, τούς τε Kαqχηδoυίoυς Ετοίμους παf!εσκεύασε Πf!ος το παf!αγγελλ6μεvοv, αtπ6ς τε πολλα τώυ χf!ησίμωv μετα ταύτα κατεΙf!­ γάσατο δια της τώυ χΟf!ηγιώv παf!α&lσεως. Κατα δε τους αiJτους καΙf!ους ΔημήΤf!ιος f1IL" 18 τφ συνείυαι την Επιβολην τών 'Ρωμαι'ων παf!αvτίκα ILI;V slr; την Διμάληυ άξι6χρεων φf!ουf!αv εισέπεμψε κα� τας άρμοζούσας ταύτης χορηγίας, Εκ ΟΙ; τών 204. λοιπών π6λεων τους ILI;V άυτιπολιτευομένους Επαν10 είλετο , το.ς δ' αυτού φίλοιι; έυεχείρισε τας δυνα­ στείας , αύτος δ' εκ τών υποτεταγμlυων επιλέξας 2 τους &νδρωδΜτάτους Εξακισχιλίους συνέστησε τού­ τους εΙς την Φάρον. δ δε στρατηγος τώυ 'Ρωμαίων 8 άφικ6μεvοg ξiς τήν Ίλλυρίδ'α μετα τών δυυάμεων 16 κω &εωρώυ τους υπεναυτι'ους &αρρούυτας έπ� τ'ί) της Διμάλης όχυρ6τητι κα� ταίς παρασκευαίς, [τι δε τφ δοκείυ αύτην άυάλωτον fnιάρχειυ , ταύηι πρώτον εγχειρείυ εκρινε, βουλ6μευος καταπλήξασ&αι τους πολεμίους. παρακαλέσας δε τους κατα μΙρος 4, 20 ήγεμ6νας κα� προοαγαγωυ εργα κατα πλείους τ6πους �ρξατo πολιορκείυ. λαβων ΟΙ; κατα κράτος 5 Εν ήμΙραις Επτα παραχρημα πάυτας ηττησε ταίς ψυχαίς τους υπεναντίους. οι6περ siJ&lror; παρijσαV 6 εκ πασών τώυ π6λεων Επιτρέπουτες κα� διδ6υτες 25 αύτους εΙς την τών 'Ρωμαίων πίστιν. δ οε προσ- 7 δεξάμευος Εκάστους Eπ� ταίς άρμοζούσαις δμολο­ γίαις εποιείτο τον πλούν εΙς την Φάρον lπ' αtπoν του Δημήτριου. πυν&αυ6μευος δε τήυ τε π6λιν 8 192. όxtιραν εΙυαι κα� πλij&ος άυ&ρώπωυ οιαφερ6υτωυ 80 είς αiJτην ή&ροίσ&αι , Πf!uς δε κα� ταίς χορηγίαις Εξηρτύσ&αι κα� ταίς &λλαις πα(lασκευαίς, υφεωρατο

234

RES ILLYRICAE.

μ/ή δv�χεQη κ«! πολνχq όνιοv �υμβfΊ γενέ�41«ι την

πολΙΟQκί«ν. !tLO ΠQοο�ώρ'Ενοs 6καt1τ« τοvτων EX(J1'j­ t1«το π«,}' «fπoν- τον "«LQOV ΤOιιjiδέ τινι γένει (fτιμχ10 τηγ'l'jμ«τo�. πoιησάμε_νo� rfXQ τον Επίπλουν νυκτo� Επ! την vijdOV π«vτl τιρ σΤQ«τεvμ«τι το μΕν πλείσν & fLiQog τη� δ'υνάμεως &πεfJίfJ«t/εν ει� τιν«� -όλώδι;�� 1 1 ,,«l κoίλoυ� τόπoυ�, εικοσι δΕ v«vulv Επιγενομένης fιfLiQ«g επλει ΠQοδ'l'jλως ΕπΙ τον εγγιστ« της πόλεως 12 λιμέν«. t/vνΟQίiJνΤΕς δΕ τας ν«ύς οΙ ΠΕQί τον Δημ'l'j­ ΤQιον κα! καταφQονΙ:Ιϋvτι;ς τοϊί πλ'l'j410υς {[ψμησαν 10 Εκ της πόλΕως Επί τον λιμέν«, κωλvσΟVΤΕς την &πό19 {Jιxt/Lv τίiJν -όΠΕναντίων. f*μα δΕ τιji �υlψε;αι γινομένης lt/xvQiXg τής t/vμπλοκηg ΠQοt/ε{Jο'l'j410VV &El πλείους τίiJν Εκ τής πόλΕωg� τέλος δΕ, πάντες Ε;205. 2 Εχv41ηt/«ν Elg τον κίνδυνον. τίiJν δΕ 'Ρωμ«ίων οΙ 1& της νυκτος &ποΡάνΤΕς ΕΙς τον ΚΙXLQov τούτον t/vv­ ηΨαν, δία τόπων &δ'l'jλων ποιοvμενοι την ποl!είαν. 8 καί καταλα{JόfΙΕνοι μετα;v τής πόλεωg "txl τού λιμέ­ νος λόφον ΕQvμνον διέκλcισα.v &πο τηg πόλεωg τοvg 4 ΕΚΡΕβοη41ηκότας. οΙ δΕ πε(>ί τον ΔημήτQιον t/VV- 20 νοήt/αντες το rcrovog τού μΕν διακωλVΕιν τοvς &ποβΙΧίνοντ«g &πέt/τηt/αν, t1VVfX41(>Ott/fXVΤEf; δΕ ι1φαg «-ότοvg κ«ί παQακαλέt/αντεg fJJQμηt/αν, ΚQίν«ντε� Εκ π«(>ατά;εως διακινδυνεύειν ΠQος τοvς Επί τον λόφον. δ οΙ δΕ 'ΡωμαίΟΙ .trεωQοϋvτες την εφοδον των 'Illv- 11& '(!ιων Ενεl!γον καί t/vντεταγμένην άντέπεt/αν ταί� t/ΠΕίβ Qιxtf; καταπληκτικως. αμα δΕ τοίς ΠQοεΙQημivοις οΙ πεποιημδνοι την άπόΡαι1ιν άπο των πλοίων, (fvv­ οqωντες το γινόμενον, πqοt/iκειvτο κατόπιν' καΙ πανταχό41εν ΠQΟ(fπίπτοvτες .trόQv{Jον καί ταQαχηv ο-ό SO 7 μΙΚQαv Εν τοl'g 'IllVQLol'� Κ«ΤΕι1κεVαζον. Ε; 0-0 τών 9

POL ΥΒ. mSTOR. m 18-20.

235

μΕν κατα Π(lόι1ωπον τών δΕ κατα ναιτου πονούυ­ των, τΙλοι; οϊ πε(l� τον ΔημήΤ(lιον έΤ(lάπηι1αν ' κα�

τιν Ει; μεν αvτών εφυγου ιbς Π(lΟΙ; τη�ι πόλιν, οϊ δΕ πλείους Ιι.νοδί'f κατα τηι; νήι10υ διει1πά(lηι1αν.

δ 4ημήτ(lΙΟΙ;

δ δΕ 8 193.

εχων έτοίμουι; λΕμβουι; προς το ιιυμ­

βαίνον Εν τιιJι

τόποις έQήμοις vφΟQμοϋντας

έπι

τούτους έποιήιιατο την lι.πoX ώ ΡΎj ι1ιν. εΙς ους έμβας Επιγενομένηι; της νυκτος άπέπλευΙΙε κα� διεκομίσ.f1η

10

πα(lαδόξωι; προς τον βασιλΕα Φίλιππον, παρ' Φ το λοιπον δΙ{Τ(Jιβε τον βίου μ{(Jος, �νη!! .f7(JιXt10f; μ�ν 9

κα� τόλμαν κεκτημΙνος, άλόγιστον δΕ ταύτην κα� τελ8ως ΙΧκριτον. διο και την καταστροφην πα(lα- 10 πληt1ίαν αύτφ t1υνiβη γενiσ.f1αι τf] κατα τον ολον βίον Π(JοαΙ(Jiσει. καταλαβέσ.f1αι γα!! έγχει(Jήt1ας μΕτα 1 1 1 6 τηι; Φιλίππου γνώμης την τών MEt1t1nviwv πόλιν

εlΚfJ καΙ παραβόλως έν αvτφ τφ της πράξεωι; "ιxt(Jιp δ'ιΕφ.f1άρη · πε(lΙ αιν f;μΕίι; τα κατα μi(Jος, οταν έπι τοvς καιροvι; έλ.f1ωμεν, διαι1αφήι10μεν. δ 12 206. δΕ ι1ΤQατηγοι; τών 'Ρωμαίων ΛΙμίλιοι; την μεν Φά20 QOV EV.f1iwr; έξ έφόδου παρα).αβων κατέι1καψε , της δε λοιπης Ίλλυ(lίδος ι,γΚ(Jατης γενόμενος και πάντα διατάξας κατα την eι:ύΤOν προαί(lειfιν μΕτα ταVτα ληγούιιης �δη τής .f1ε(lείαι; εΙι; την 'Ρώμην Eπιxν.ηλ.f1ευ κα� την εΙιιοδον έποιήιιατο μΕτα .f1ριάμβΟV κα� τής Ιδ άπιΧιιης εVδΟξίας. έδόκCΙ γα" oV μόνον έπιδεξίως, 13

έτι δε μάλλον άνδ(lωδώς ΚΕΧ(Jήι1.f1αι τοίς Π(lάγμαι1ιν. Οϊ δΕ 'Ρωμαίοι, Π(lOt1πεπτωκυίας αύτΟίς .f]δ'η της 20 τών Ζακαν.f7αίαιν άλώιιεως, ov μα Δία πε(J� τον πα­ λέμου τότε διαβούλιον ήγον , κα.f7ιΧπε(l ένιοι τών 8Ο ι1vrγ(lαφΕων φαΙΙί, Π(lοιικατατάττοντες έτι καΙ τοvς sk Eκdτε�α �η.f1Εντaς λόrovς, πιΧντων ά.τοπώτατον

236

ΙΝΙΤΙΛ BELL! PUNICI . Π.

2 ΠQαγμα

ποιούν'tει:. πωι: raQ ο'ίόν τ' �ν 'Ρωμαίουι: τουι: EνιΙXVΤιp ΠQότεQον Επηγγελκόται: πόλεμον KaQ­ χηδονίοιι:, Εαν Επιβαίνωιιι τήι: Ζακαν-&αίων χώQαι:, τούτουι: κατά ΚQάτοι: έαλωκυίαι: α-ι}τήι: τήι: πόλεωι: τότε βουλεύειι-&αι ιιυνελ-&όνται: πότεQα πολεμητέον 11 3 η το-(,ναντίον; πωι: δΒ κα� τίνα ΤQόπον Ε1μα μΕν την ιιτυγνότητα τού δvvεδ(Jίου παQειιιάγovσι -&αυμάδιον, Ε1μα δΒ τουι: υιουι: &πο δώδεκ' Ετων /Χγειν φαδ� τουι: πατέQαι: εΙι: το δυνέδQιον, oi)!: μετέχονται: των διαβουλίων ο-(,δΒ των (ιναγκαίων o-(,δεν� ΠQοtειι-&αι 10 4 των &πΟρQήτωv οΜι!ν; Φν oi5τ' εΙκοι: οijτ' ltlfJ-&if: 194. Ειιτι το παQάπαν οΜι!ν, εΙ μη νη Δία ΠQΟΙ: τοΤι: /Χλλοιι: � τύχη καΙ τούτο ΠQοιιέvειμε 'ΡωμαΙοιι:" το 5 φQοvείv α-ι}τουι: ε-(,-&έωι: Εκ γενετήι:. ΠQΟΙ: μΕν Ofw τά τοιαύτα των δυγγQαμμάτωv ο'ία γQάφΕΙ ΧαΙQέαι; 1& κα� Σωδύλοι: ο-(,δΒν iiv δι!οι πλέον λέγΕιν' 0-(, γαρ ΙιιτορΙαι:, (ιλλά κουQεακήι: κα� παvδ?jμov λαλιαι: 6 Εμοιγε δοκούι1ι τάξιν έχειν κι:ι� δύναμιν. 'Ρωμαίοι 207. δέ, ΠQΟ(/πει1όvτοι: σφΙι1Ι τού γεγoVΌΤoι: κατά τουι: Ζι:ικαν-&αίουι: (ιτυχηματοι: , παQαχρημα ΠΡEιιβεVΤάι: 20 έλόμενοι κατά ΙΙΠΟ'υδην Εξαπέι1τειλαν εΙι: τ.ψι KlXQ7 χηδόνα, δύο ΠQοτείvοvτει: α-ι}τοίι:, Φν το μΕν alιIxv­ νην Ε1μιχ κιχι βλάβην Εδόκει, φέρειν δΕξαμiνοιg τσει: Καρχηδονίοιι:, το δ' ΕΤΕρον ΠQαγμάτων ΚΙΧΙ κιν8 δΎV ων (ιρχην μεγάλων. η γαρ τον ιιτρατηγον 'Λν- sll νΙβιχν καΙ τoVς με?! α-lιτoύ συνέδρους Εκδότους διδόναι 'ΡωμΙΧίοις l;πέταττον, η ΠQοήγγελλον τον 9 πόλΕμον. παQαγενομ{νων δΒ των 'ΡωμιχΙων :κιχΙ πιχ(>ελ-&όνταιν εΙι: το 'tJvvlιY(>tov κιx� δΙΙXδΙXφOVvτων ταύτα, δυδχερωι: �ΚOVOV ο! ΚαQχηδόνιοι την α'Ίρε- 8() 10 σιν των πρoτεινoμiνων. Ημωι: cfk ΠQΟδτηι1&μcνο(, •

POLYB. HISTOR. m 20. 21.

237

τον έπιτηδειότατον έξ amwv fί()ξαντO πε()� ι1φων δικαιολογείtJ.ftαι.

τας μ�ν

ούν π()ος Άσδ()ού{3αν 21

δμολογCας πα()ει1ιώπων, ιbς o�τε γΕ'}'ενημένας, El τε yeydvatJtv, oiιδ�ν O�ι1ας π()ος amovg δια το Xω()�ς

δ

της ι1φετέ()ας πεπ()αχ.ftαι γνώμης.

έχ()ωντο δ' έξ 2

α:ότων 'Ρωμαίων εΙς τούτο πα()αδε{γματι.

τας γα()

έπ� Λυτατ{ου γενομένας tJvν.ftήκας έν τφ πολέμφ

τφ πε()� Σικελ{ας, ταύτας εφαtJαν fίδη ι1υνωμολογη­

10

μένας -δπο Λυτατ{ου μετα ταύτα τον δήμον των 'ΡωμαCων &κύ()ους ποιήι1αι δια το Xω()�� τής amoiJ ycvitJ.ftat γνώμης. έπ{ε�oν δΕ καΙ Π()Οι1απη()είδοντο 3

πα()' 8λην την δικαιολογ{αν έπ� τας τελεVΤα{ας tJvv­ .ftήκας τας γενομΙνας έν τφ πε()� Σικελtας πoλlμφ . έν αίς πε()l μ Εν 'Ι{3η(){ας ο όκ Ιφα.ι1αν iJπά()Xειν εγ- 4 15 γ()αφον OVδIv, πε()� δ� τού τοίς έκατΙ()ων ι1υμμάχοις την πα()' τετάχ.ftαι.

&μφοίν &σφάλειαν εΙναι �ητως κατα­ Ζακαν.ftα{οvς δ� πα()εδε{κνυον οvκ δντας 5

τότε 'Ρωμα{αιν ι1υμμάχους κα� παρα.νεγ{νωι1κον προς τούτο πλεονάκις τας tJvν.ftήκας. 'Ρωμαίοι δ� τού 6 208. μεν δικαιολογείι1.ftαι κα.ftάπαξ &πεγ{νωι1κον, φάι1κον- 190. τες άΚΕ()α{ο'l1 μΕν [τι διαμενούι1ης της των Ζακαν­ .ftaCrov πόλεως έπιδΙχει1.ftαι τα π()άγματα δικαιολογίαν

25

κα� δυνατον είναι λόγφ πε()� των &μφΙι1{3ητουμένων διεξάγειν' ταύτης δ� πα()εtJποvδημ{νης η τονς al'':C- 7 ους έκδοτέον εΙναι ι1φίσι, δι' 0-0 φανε()ον ε'ι1ται πα­

tJtv ιbς OV μεΤΕι1χήκαι1Ι τής &δικίας , άλλ' &νευ της

50

α-&των γνώμης πεπ()αχ.ftαι τούτο τοϋργον, 17 μη {30υ- 8 λομένους τούτο ποιείν , δμολογούντας δΕ κοινωνείν (Τής &δικία� κα� ι1υvαvαδ{χει1.ftαι τον πόλεμον. ο[ μεν) -oVV κα.ftολικώτε()όv πως έχρήι1αντο τοίς λόγοις. -ήμίν δ' ιΧναγκαίον είναι δοκεί το μη παQαλιπείν 9

238

FOEDERA ROMANORUM CUM POENIS.

ΙΧσκεπτοv τovτo το μέρος, 1:'11" μή&' οΤς κ"&ήκει, κ"l δι"φέρει το σ"φώς εlδέv"ι τηv hι τούτοις ftκρt­ {JEt"v, π"ρ"π"ίωσι της άλη&εί"ς Αv 'toir; άV"l'καιο10 τάτοις διαβουλίοις, μή&' 0& φιλομα&οϊΊvτες περ� τοΥταιv άστοχώσι, ιιυμπλανιbμεvoι 'tιxir; άl'vοίαις κα� 5 φιλοτιμίαις τώv συl'l'ραφέωv, άλλ' δ τις δμολΟl'ου­ μένη &εωρία τώv &πο της &ρχης -όπαρξάvτωv δι­ κ"ίωv 'Ρωμαίοις κα� Καρχηδονίοις προς &λλήλους εως slg τους κα&' ήμας κ"ιροVς. Γίvοvταt ΤΟΙl'αροϊΊv συv&ηκαι 'Ρωμαίοις κα� Καρ- 10 22 χηδοv';οις πρώται κατα Δεvκιοv 'Iovvtov BρoVτov κα� ΜάQΚΟV 'ΩQάτιοv, τους ΠQιbτοvς καταιιτα&έντ"ς -όπάτους μετα την τώv βασιλέωv κατάλυσιν, -όφ' ωv ιιυνέβη κα&ιερω&ηυαι κα� το τοϊΊ Διος &EQOV 2 τοϊΊ Καπετωλίου. ταϊΊτ" δ' εστι πρότερα της �έρ- 15 ξου διαβάσεως slr; τηv Έλλάδ" τριάκοvτ' Ετεσι λεί3 πουΙΙι δvεiν. ltr; κα&' οσοv ηv δυvατοv &κριβέιιτ"τα διερμηvεvσαντες ήμεiς -όΠΟl'Ε1'ράφαμεν. τηλικαύτη 209. l'aQ ή διαφΟQα l'έγοvε της διαλέκτου κα� παρα 'Ρω­ μαίοις της νϊΊv προς την &ρχ,αί"ν ωστε τους ουvετω- 20 4 τιiτoυς Εvια μόλις ι1ξ ι1πιστιiσεroς διευκριvείν. sltJl δ' α& δ"υv&ηκαι τοιαίδε τινές· "ι1π� τοίσδε φιλίαν "εΙναι 'Ρωμ"ίοις κα� τοίς 'Ρωμαίωv συμμάχοις καΙ "Κ"l!χηδονίοιg καΙ 'toig Καρχηδοvίων συμμάχοις· 5 "μη πλείν 'Ρωμαίουι; μηδΕ τους 'Ρωμαίων ι1υμμάχους 25 "έπέΚΕινιχ τοϊΊ Κ"λοϊΊ άΚQωτηQίοv, ι1αv μη -όπα χει- 196. 6 "μαινος .J} πολεμίων αναl'κασ.ftώι1ΙV· ι1αv δέ τις fJil1 "κατενεΧ&-Ώ, μη ι1ξέστro αiπιjΊ μηδεν ιXl'OQιX�EtV μηδΕ "λαμβάνειν πλην οσα ΠQος πλοίου έπιιικευην .J} ΠQοg 7. 8 ,,&EQιX, (ι1�' πέντε δ' ήμέQαις &ΠΟΤQεχέτω.) τοίς δε 50 "κατ' ΑμΠΟQίαν παραl'ινομ{vοις μηδεv Εστω τέλος

POLYB. mSΊΟR. m 2 1 -23.

239

"πλην Eπ� κήρυκι � ϊ'ραμματετ. 06α δ' αν τούτων 9 "παρόντων πρα,f}fJ , δημοσίry. πίσΤΗ όφΗλέσ,f}ω τφ

"άποδομένφ , σσα αν η έν ΛιβύΥ η έν Σαρδόνι "πρα,f}fJ. έαν 'Ρωμαίων τις εΙς Σικελίαν παρα- 1Ο

5 "γίνηται, .ης Καρχηδόνιοι Επάρχουσιν, {σα Εστω τα

Καρχηδόνιοι δε μη &.δικείτω 6αν 1 1 "δημ.ον Άρδεατών, Άντιατών, Λαρεντίνων, Κιρκαιι­ ,,'Ρωμαίων πάντα.

]0

"Τών, Τα(ψακινιτών , μηδ' &λλον μηδένα Λατίνων, "οσοι ttv inrήκοοι ' Μ.ν δέ τινες μη ιbσιν υπήκοοι, "τών πόλεων &'πεχέσ,f}ωl1αν ' ΙΧν δε λάβωσι , 'Ρω­

12

: :μαίοις &.ποδιδότωσαν &.κέραιον. φρούριον μη Ενοι- 1 3 "κοδομ.είτωσαν έν τ Ώ ΛατίνΥ ' Εαν ιbς πολέμιοι εΙς "την χώραν εΙσΙλ,f}ωσιν, Εν τfj xdJQl! μη έννυκτερεv­ 15

210.

20

Ιτω6αν." Το μεν OVv Καλον άκρωτήριόν έστι το προκεί- 23 μενον αiJτης της Κ(Χρχηδόνος αις προς τας lXι!κτoυς ' 0V κα,f}άπαξ ΕΠΙΚΗνα πλεΤν αις πqος μεtfημβqίαν 2 oiJx ο{ονται δείν οϊ Καρχηδόνιοι τους 'Ρωμαίους μακραίς ναυσ� δια το μη βούλειJ,f}αι γινώσκειν aiJτούς, αις έμo� δοκεί, μήτε τους κατα την Βυσσάτιν μήτε τους κατα την ftLxqCxv Σύρτιν τόπους,

lt

δη

καλούσιν 'Εμπόρια, δια την άρετην της χώρας. έαν 3 δέ τις Vπo χειμώνος η πολεμίων PCl! κατενεχ,f}ε�ς δΙηταί του τών &.ναγκαίων προς CEqιX κα� προς 25 Επισκευην πλοίου , ταύτα , πάρεξ δε μηδεν O{OVΤαι

δείν λαμβά.νειν, (κασ κατ' άνά.γκην Εν πέν,f}' ήμέραις ιΧπαλλιΧττεσ,f}αι τους κα,f}ορμισ,f}Ιvτας. εΙς δε Kaq- 4 χηδόνα κα� πασαν την έπ� τάδε του Καλού &.κqαι­ τηqίου της Λιβύης κα� Σαqδόνα κα� Σικελίαν, .ης έμποqίαv πλείν 'Ρω­

80 Επάρχουσι Καρχηδόνιοι , κατ'

μαίοις Εξεστι, κα� το δί",αιον VπιιιχνOύνται βεβαι-

240

FOEDERA ROMANORUM CUM POENIS.

5 ώ � ιν ο{ Κrψι:ηδόνιοι (δημοσίrt) πίστει. έκ δΕ τού- 19 7 . των των 6υν{tηκων περ� μΕν Σαρδόνo� κα� Λιβύη� έμφαίνουσιν ώ� περ� Ιδία� ποιούμενοι τον λόγον' VπE(J δΕ Σικελία� τ&ναντία διαστέλλονται �ητω�, VπE(J α-(πων τούτων ποιούμενοι τα� 6υν{tήκα�, oιtα 5 τή� Σικελία� {ιπο την Κα(Jχηδονίων πίπτει δυνα6 στείαν. δμoίω� δε κα� 'Ρωμαίοι πε(J� τή� Λατίνη� α'ότή� xchQfXf; ποιούνται τα� συν{tήκα�, τή� δΕ λoιπή� Ίταλία� oiJ μνημονεύουσι δια το μη πίπτειν -δπο την αiJτων Ιξουσίαν. 10 24 Μετα δε ταύτα� Eτέρα� ποιούνται συν{tήκα�, Ιν αί� ΠΡΟι1περιειλήφαtJι Καρχηδόνιοι Tυρίoυ� κα� τον 2 Ίτυκαίων δήμον. Π(JόtJκειται δε κα� τφ Καλφ &Κ(Jω­ τη(Jίφ ΜαtJτ{α Τα(Jσήιον ' ιhν έκτo� οΙ:ονται δείν 8 'Pωμα{Oυ� μήτε λ'lίζεσ{tαι μ,Ιτε πόλιν κτίζειν. εΙσ� 15 δε τοιαtδε τινέ� ' "lπ� τοί6δε φιλίαν εΙναι 'Pωμαίoι� 211. "κα� τoί� 'ProELatrov συμμάxoι� καΙ Καρχηδονtων "κα� TV(Jirov κα� Ίτυκαίων δήμφ κα� τoί� τούτων 4 "tJVELELιXXOt�. τού Καλού &κρωτη(Jίου, Μαι1τtα� TΙX(J­ "ι1ηίου, μη λ'lίζεtJ{tαι έπέκεινα 'Pωμαίoυ� μηδ' έμ- 20 5 "ΠΟ(Jεύεσ{tαι -μηδε πόλιν κτίζειν. ιαν δε Καρχη­ "δόνιοι λάβωσιν Ιν τfj ΛατίνΥ πόλιν τινα μη ιroσαν "iJπήκοον 'ProELιxtot�, τα Χ(Jήματα κα� τoυ� lXνδρα� 6 ".ιχέτωσαν, την δΕ πόλιν &ποδιδότωσαν. Ν,ν δέ "τινε� Κα(Jχηδονtων λάβωσί τινα�, πqο� o{}g εlqήνη 25 "μέν έστιν Εrr(Jαπτο� 'Ρωμαίοιg, μη VπOτάΤΤOνται "δέ τι αiJτοi�, μη καταγέτωιΙαν εΙ� τουg 'ProELιxtrov "λιμ{να�' ιαν δΕ καταχ{ttντο� Ιπιλάβηται δ 'Ρω7 "μαίo�, &φΙ{6{tω. ώι1αύτω� δΕ μηδ' ο{ 'Ρωμιιιίοι 8 "ποιε{τωσαν. lXv Εκ τινo� xchQfX�, �� Καρχηδό1fΙΟΙ 80 "lπιΧ(Jχουt1ιν, iJδωρ 17 έφόδια λάβΉ δ 'Pωμαίo�, μετα

POLΥΒ. HISTOR. m 23-26.

241

"τούτων τών iφοδίων μη &δικcίτιo μηδένα πρα.: "oϋ� εΙρήνη και φιλ{α i�rl (Kαρxηδoνίoι�. ιb�αύ- 9 "τω� δε μηδ' δ) Kαρxηδ6νιo� ποιε{τω. εΙ δέ, μη 10 "lδίq. μεταπορεvέ6.ftω · Ntv δι τι� τoVτo πoιή�?1, Εν Σαρδ6νι "al 11 5 "δημ66ιον γινέ�.ftω το &δίκημα. "Λιβύrι μηδει� 'Ρωμα{ων μήτ' iμπορεvέ�.ftω μήτε "π6λιν κτιζέτω, * * * εΙ μη Eω� τού iφ6δια λαβείν "η πλοίον iπι6κεvά6αι. irXv δε χειμαιν κατενέγΚ1Ί� 198. "έν π{ν.ft' ήμ{ραι� άποτρεχέτω. iv Σικελ{q. �� 12 10 "Καρχηδ6vιοι έπά(!χουιιι κα� έν Καρχηδ6νι πάντα "και ποιείτω και πωλείτω 8�α και τφ πολ{Τ?1 ε;­ "ε6τιν. ιbt1αύτω� δε και δ Kαρxηδ6νιo� ποιε{τιο iv 13 �;PιfΨl1'"

Πάλιν iv ταύται� ταί� t1vv.ftήκαι� τα μ.εν κατα 14 Λιβύην και Σαρδ6να ΠΡO�EΠιτείνoυ6ιν iξιδιαζ6με­ νοι και πά�α� άφαιρούμενοι τα� iπιβά.ftρα� 'Ρω­ μαίων, περι δε Σικελ{α� τάναντία προt1δια(fαφού�ι, 15 περι rfj� -δπ' ιxiJrov� ταττoμένη�. δμoίω� δε και 16 212. 'Ρωμαίοι περί τή� Λατ{νη�' oiJκ οΙ:ονται δείν τoν� 20 Κct(Jχηδονίοv� άδικείν 'Λρδεάτα�, 'Λ.ντιάτα�, Κιρκαι­ {τα� , Tαρρακιν{τα�. αtπαι δ' εΙ�lν αϊ π6λει� αϊ πεΡΙExoυ�αι παρα .ftάλατταv την Λατ{νην χώqαν, Vπερ �� ποιούνται τα� �vν.ftήκα�. 'Έτι τοιγαρούν τελευτα{α� �vν.ftήκα� ποιούνται 25 15 'Ρωμαίοι κατα την Πύρρου IttrXfJfXt1tv προ τού 6υ6τή6at1.ftfXt τoν� Kαρxηδoν{oυ� τον περι Σικελία� π6λεμον' iv αΣ� τα μεν &λλα τηρού6Ι πάντα κατα τα� 2 Vπαρχούt1α� δμoλoγία�, πρ66κειται δ'Ε τούτοιι: τιt VπOγE'}lραμμένα. "iIlV 6υμμαχ(αν ποιώνται πρo� 3 50 "ΠύΡflον ΕγγQαπτον, ποιεU1.ftro6αν άμφ6τεροι, ϊνα "iξfj βοη.ftείν άλλήλοις iv rfi τών πολεμουμένων 15

POLT1I. ΗlβΤ.

Ι.

11

242

FOEDERA ROMANORUM σmr POENIS.

δπότεροι δ' ΙΧν χρείαν εχωσι τή� PofJ,f}cta�, "τα πλοία παΡΕ1,{τωι1αν Καρχηδόνιοι καΙ εΙ,; τηυ "δδον καΙ εΙ!; τ7}1ι ΙΧφοδον, τα δε όψώνια τοt'� α-ό­ δ "των έκ&τεροι. Καρχηδόνιοι δε καΙ κατα ,f}&λατταν ,;Ρωιιαίοιι; βοη,f}είτωι1α'V, (lv ΧΡΕία .Υ. τα δ8 πληριΧι- 11 "ματα μηδE!� &ναιΥκαζέτω δκβαίνΕιν &κoυσίω�." β 7'Ον δ' δρκον όμνύειν ΒδΕΙ τoιoVτoν , δπΙ μεν των πρώτων tJvv,f}fJxiJJv Καρχηδονίουι; μεν τοvς ,f}cov� τοv� πατρΦους, 'Ρωμαίους δε Δία ltltO'V κατά τι παλ«ιOv l,f}og, δπΙ δε τούτων τον ΝΑρην 10 7 καΙ τον Ένυ&λιον. έστι δΕ το Δία ltltov τοιούτον· λαβων εΙς την' 'lβρα ltltov δ πoιoύμενo� τα δρκια ΠΕρι των tJvv,f}fJxiJJv, δπειδαν όμόι1ll δημΟι1ίlf πίtιΤEΙ, 8 λέΙΥΕΙ τ&δΕ· "εόορκούντι μέν μοι ΕΙ:η Τ&ιΥα,f}&· εΙ δ' 199. ΙΙλλαις δια'Vοη.ftΕίηv τι η πρ&ξαιμι, π&ντων των 1tl- 15 λων σφζομένων δν τα;;ς Ιδίαις πατρίι1ιν, δν τοίς Ιόίoι� νόμoι�, δπΙ των lδίUJ1l βίων, ίΕρων, τάφων, 9 διΥΦ μόνος δκπέσοιμι otίτω� ιb� δδε lt8'og νυν." καΙ ταυτ' Ε ιπων �ίΠΤEΙ τον λί,f}ον δκ τής xειρό�. 213. 26 Τούτων δη τοιούτων -όπαρχόντων, κα� τηρου- 20 μένων (των) tιvv,f}rJxiJJ'V έτι νύν δν xαλκώμαtιι παρα τον Δία τον ΚαΠΕτώλιον δν τφ των ιΧιΥορανόμων 2 ταμΙΕίφ, τίς oiJ:!' ΙΧν ΕΙκότως ,f}αvμ&ι1ΕΙΕν Φιλtνoυ τού ι1υγ')'ραφέως, oiJ διότι ταύτ' ήιΥνόει - τούτο μΕν γαρ oiJ ,f}αvμαι1τόν, έΠE� xa,f}' ήμας έτι κα� 'Ρωμαίων 25 κα� Κα(!χηδονίων οΙ ΠΡΕσβύτατοι καΙ μ&λιστα δο3 κούνΤΕς ΠΕl,Jί τα κοινα σπουδ&ζειν -ήγνόουν - άλλα πό-Β-Εν .η πώς έfr&ρρηtJΕ ιΥρ&ψαι τιΧν"ντί" τούτοις, διότι 'Ρωμαίοις κα� Καρχηδονίοις fnt&QXOtEV ι1υν­ -Β-ήκ"ι, x",f}' �ς έδει Ί'ωμαίους μΕν &πέχεtJ,f}"ι Σι- ao 4 ΚΞλί«ς «π&tJης, Καρχηδονίους ό' 'Ιτ"λί"ς, κ"Ι διότι 4, "χώρψ

POLYB. HISTOR. m 25-27.

243

ύπερlβαινον 'Ρωμαίοι τας �vv,f}rίxag κα� τους 8ρκους, έπει EΠOιή�αVΤO την πρώτην εΙς Σικελίαν 8ιάβα�ιν,

μήτε '}ΙειΥονότος μή,f}' ύπάΡXOVΤOς παράπαν έγγράφ01J

τοιούτου μη8εν6ς. ταυτα γαρ Εν τ'f] 8tvτl(Jq. λέγει 5 6 βύβλφ διαt/ρή8ην. περι ων iιμείς Εν τ'f] παρα6κευf] τ� Ιδίας πραγματείας μνη�,f}έντες εΙς τούτον fJπEQ­ ε.f7έμε,f}α τον καιρον κατα μέρος περι αύτών Εξε(J­ ""�fX(1.f7at δια το και πλείους διεψεV�.f7αι της &λη­ .f7ECag Εν τούτοις, πι�τεύ�αvτας τ'f] Φιλίνου rραφfj. 10 ο-ό μην &λλ' εΙ κατ« τούτ6 τις έπιλαμf3fiνεται Ψω- 6

15

μαίων περι της ΕΙς Σικελίαν διαβάΙSεως, 8τι xa.f76λΟυ Μοιμερτίνους προσέλαβον εΙς την φιλίαν και μετα ταύτα δεομένοις έβοή.fJ'ησαν, οϊτινες ο-ό μόνον &λλα καΙ την 'ΡηγίνCιJν την Μεσσηνίων πόλιν πttΡ6(1πόνδηtlαν , ΕΙκότως �ν δόξειεν δυσαρε�τείν. εΙ δ� παρα τους ορκους και τας �υν.f7ήκας ύπολιχμ- 7 β�νει τις αύτους πεποιησ,f}αι την διάβασιν , &γνοεί

προφανώς. Σvντελε�.f7έντος τοίνυν τού περι Σικελίας πολέ- 2 7 ΖΟ μου ποιούνται συν.f7ήκας ΙΧλ λας , Εν αίς τ α �υν{xoντα τών έγγράπτων ην ταύτα' "Εκχωρείν Καρχηδονίους 2 200. 2 14. ,, (και Σικελίας άπάσης και) τών Yήσaιν άπασών τών

25

"κειμένων 'Ιταλίας μεταξυ και Σικελίας. την &σφάλειαν 3 "ύπάιηειν παρ' έκατέρων τοίς Εκατέρων συμμάχοις. "μηδετέρουι; Εν ταίς &λλήλων Επαρχίαις μηδεν έπι- 4,

"τάττειν μηδ' οίκοδομείν δημοσίq. μηδ� ξενολογείν "μηδε προσλαμβάνειν εΙς φιλίαν τους &λλήλων �υμ­

"rdX01Jg. Εξενεγκείν Καρχηδονίους Εν ετε,σιν δέκα 5 "ι}'ισχίλια καΙ διακόσια τάλαντα, παραvτίκα δε δού30 "ναι χίλια. τους αΙχμαλώτους χωρις λύτρων &πο- 6 " δυύναι

πάντας

Καρχηδονίους

τοίς 'Ρωμαίοις."

244

FOEDERA R9MANORUM CίJM POENIS.

μετα δ8 ταυτ" πάλιν, λήξαντος του Λιβυκου πολέμοv, 'Ρωμαϊοι Κα(}χηδονίοις πόλεμον έξενέγκαντες εωι; 8 δόγματοι; Ιπισυν,f}ήκαι; Ιποιήσαντο τοιαύται; ' "lκ­ "χωρείν Καρχηδονίουι; Σαρδόνος κα! προσεξενεγκεϊν "αλλα χίλια κα! διακόσια τιΧλαντα," κα,f}άπερ Ιπάνω 5 9 προείπαμεν. Ιπ! 08 τοίς προειρημένοις τελευταϊ"ι π(}ος 'Λσδρούβαν ΈV Ίβηρίff γίνονται διομολογήσεις, "lφ' φ μη διαβαίνειν ΚαQχηδονίουι; Ιπt πολέμφ 10 "τον "Ιβηρα ποταμόν." 'CaiJ,f}' {ιπηρχε τα δίκαια 'Ρωμαίοις κα! Καρχηδονίοις &πο της &ρχηι; εως εΙ:; 10 τους κατ' 'Λννίβαν καιρού:;. "Ωσπε� otιν την εΙ:; Σικελίαν διιΧβασιν 'Ρωμαίων 28 ο-ό παρα τους 8ρκους εbρίσκoμεν γεγενημένην, ov­ τω:; iJΠ8f! του δευτέρου πολέμου, κα,f}' 8ν Ιποιή­ σαντο τα:; περ! Σαρδό�loς συν,f}ήκα:;, otJτε πρόφασιν 15 2 0tJτ' αΙτίαν ευροι τιι; (tv εi)λογον, &λλ' δμολογου­ μένω:; τους Καρχηδονίους ήναγκασμένοv:; παρα πάντα τα δίκαια δια τον και(}ον έκχωρηοαι μ8ν Σαρ­ δόνος, έξενεγκεϊν δ8 το προειρημένον πλη,f}ο:; των 3 χρημάτων. το μ�ν γα(} -δπο 'Ρωμαίων πιφ� τούτων 20 λεγόμενον έγκλημα, διότι τουι; πα(}α σφων πλoί�o­ ILivOV!! ήδι'κουν κατα τον Λιβυκον πόλεμον, έλύ,f}η καθ-' oiir; καΙ(Jους κομιοιΧμενοι πα(}α Κα(}χηδονίων ΙΧπανται; τους κατηγμένους &ντεδω(}ήσαντο XWQlg 210. λύτρων έν χάριτι τους παρα 6φίσιν -δπά(}XOVΤας 25 4 αΖχμαλώτουι;. -δΠ8ρ 6ν ήμεϊς τα κατα μέQος Ιν τ Υ 5 προ ταύτης βύβλω δεδηλιhκαμεν. τούτων δη τοιού- 201. των fJπtXQXQVΤWV, λοιπσν διεvκρινησαι καl σκέψα­ tt,f}at πεQt του κατ' Άννίβαν πολέμοv ποτέροις α-fπων την αΙτίαν &να,f}Ε-τέον. 80 29 τα μ�ν ο-Ον -δπσ ΚαQχηδονίων τότε ρη,f}έvτα οε7

POLYB. mSTOR. ΠΙ 27-29.

245

δηλώκαμΕν, τα δ' tJπα 'Ρωμαίων λcγόμEνα νυν Ερού­ μΕν' οlς τότε μ'Εν ουκ Εχρήσαντο δια τον EΠ� ΤΪί Ζακαν8'αίων &πωλείlf 8'υμόν' λέγΕται δΕ πολλάκις κα� iJπα πολλών παρ' αυτοΤς. πρώτον μ'Εν 5τι τας 2 δ προς Άσδρούβαν γενομένας δμολογίας OVX &8'ετη­ τέον, κα8'άπερ οί Καρχηδόνιοι λέγειν Ε8'άρρουν' ov γαρ προιιέκΕιΤΟ , καfl'άπερ EΠ� του Δυτατίου, 3 "κυρίας ειναι ταύτας , Νι.ν κα� τιρ δήμφ δόξl1 των ,,'Ρωμαίων '" &λλ' αυτοτελώς έποιήσατο τας δμολογίαg 10 Άιιδρού{Jαg, Εν alg .ην, "τον '1βηρα ποταμον μη δια­ "βαίνΕιν ΕπΙ πολέμφ Καρχηδονίους." κα� μην Εν 4ταΙς περ� Σικελίαν συν8'ήκαις .ην Εγγραπτον, κα8'ά­ περ κ&κεΤνοί φασιν, "iJπάρχ,ειν τοt'g &μφοτέ"ων ΙΙ'ι1(Jr "μάχοις την παρ' έκατέρων &ιιφάλειαν," ουκ αυτοΤς 15 μόνον τοΤς τότε ιιυμμαχΟύΙΙι, κα8'άπερ EΠOΙOVvτO την Εκδοχην οί Καρχηδόνιοι' πρOt1Ικειτο γαρ &ν fjτοι το 5 μη ΠΡOσλαμβάνCΙν ΕτΙρους ιιυμμάχους παρα τους iJπάρxovτας 1} 1;0 μη παραλαμβάνει18'αι τους υστε­ ρον προΙΙληφ8'Ιντας τούτων τών ιιυν8'ηκών. 5τε δε 6 20 τούτων ουδΙτερον Εγράφη , προφανες .ην στι παιιι τοΤς lκατέρων συμμάχοις, κα� τοΤς ουσι τότε καΙ τοίς μΕτα ταύτα ΠΡOt1ληφ8'ηιιομένοις, την παρ' &μφοΤν &σφάλειαν &ct δΙον .ην tJπάρχειν. δ δη κα� πάντως 7 ίΧν clxog είναι δόξειεν. ου γαρ δήπου τοιαύτας Εμελ25 λον πσιήσεσ8'αι συν8'ήκας δι' ιLν &φελούνται την Εξουιιίαν ΙΙφών αυτών του ΠΡOt1λαμβάνειν κατα και­ ρούς, ΙΧν τινες Επιτήδειοι φαvώrJιν αυτοΤς φίλοι κα� σύμμαχοι, oVΔε μην προσλαβόντες εΙς την ιιφετέραν 8 216. πίιιτιν περιόψειι8'αι τούτους tJπό τινων &δικουμέ30 νους ' &λλ' .ην &μφοτέρων το tJvvlxov τijς EVVOlag 9 τής εν ταΤς tJυv8'ήκαις των μΕν iJπαΡXόντων &μφο-

246

FOEDERA ΕΟΜΑΝΟΕΌΜ CUM POENIS.

ΤΕ(}οιg τότε δ'υμμιΧχων &φιiξει1&αι κα� κατα μηδiνα τ(}όπον τοvg Ετέ(}οvg πιχ(}α των έτΕ(}ων Επιδέξει1&αί 202. 10 τινιχg τούτων slg t1VfkfkιxxiΙXV, πε(}� δΕ των μετα ταύτα π(}οtfληφ&ηδ'ομένων ιχύτο τοϊίτο , μήτε ξενολογείν μήτ' έπιτιΧτΤΕιν μηδεΤΕ()οvg μηδΕν έν τιxίg &λλήλων 5 hΙX()Xiιxtg κιx� tIVfkfkιxxtΙXtg, ύπιΧ(}χειν τε τ.ην &ιιφι!c­ λειιχν πα.tfι τ.ην ΠΙΧ()' &μφΟίν. Τούτων δ.η τοιούτων υπιχρχόντων, δμολογούμε30 νον ην κ&κείνο διότι Ζιχκιχν&ιχΕ'οι πλείΟδ'ιν έτεδ'ιν �δη π(}ότε(}ον των κατ' 'Λννίβαν και()ων έδεδώκεL- 10 2 (fιxv αύτοvg clg τ.ην των <ΡωμΙΧίων πίtfτιν. δ'ημετον δΕ τούτο μέγιδ'τον καΑ πα()' αύτΟί!: ΤΟΕ'!: Κα()χηδονίοι!: δμολογούμενον δΤΙ (fτα(fιά(fαvτεg Ζακιχν&.αΕ'οι π(}οg δ'φα.g oiJ Κα(}χηδονίοι!: EπέΤ�Eψαν, καίπε(! έγγυ!: 6ν­ των αύτων καΙ τα κατα τ.ην Ίβη(}ίαν �δη π(}αττόν- 15 των, &λλα
POLΥΒ. mSTOR. m 29-81.

247

217. μέν τις ύπεΙληφεν προς πασαν περ{ι1ταt1ιν α-ότάρκης

ύπάρxcιν, καλ-l)ν μ{ν, ο-όκ άναγκαίαν δ' l't1mg φή­ (Jct�fL> ,ίlν εΙναι την των ΠΡΟ1'εγον6των ΕΠΙ(Jτήμην' ει δΕ μηδεtg ίlν μήτε περt των κατ' Ιδίαν μήτε περt 3 5 των κοινων τολμήσαι τoiίτ' εΙπείν {Χν.ftρωπος φν δια τό, καν κατα το παρον ε-ότVΧi1 , τήν γε περί το;:; μ{λλοντοι: έλπίδα μηδΕν ίlν έκ των vVv παρόντων εύλόγως βεβαιώσασ.ftαι μη9{να των VOVv έχόντων, 20& ού μόνον καλήν , έτι δε μαλλον &vιxrκιxCιxv εΙναί 4: 10 φημ.ι δια ταύτα την των παρεληλυ&ότων έπίγνωσιν. πω!; γαρ ί(ν εlτ' α-δτος &:δικούμενόι: τις 17 της πατρl- Ι) δος ιΜικουμένης {JOfJ.ftoVg cfJQot καί συμμάχουι:, εΙτε κτήσασ.ftαί .τι καί προκατάρξα(J.ftαι (Jποvδάζων τους (Jvνεργήσοντας αύτφ παρορμψ1αι προς τας έπιΡολάς; 1& πως δ' ttv ε-όδοκούμΕνος τοίς ύποκειμ{νοιι: τους 6 βεβαιώσονται: την α-ότο;:; προαlΡΕσιν κα! διαφυλά­ ξοντας την κατάστα(Jιν παροξύναι δικαίως, εΙ μηδΕν εΙ�είη τηι: των προγεγονότων περί έκάt1ΤΟVΙ: ύπομνή­ (Jcmg; προς μΕν γαρ το παρον &εί πως &ρμοζόμενοι 7 20 καί (Jvνvποκρινόμενοι τσιαvτα κα! λέγουσι καί πράτ­ ΤΟV(JΙ πάντες ωt1τε δvtJ.ftεώρηΤΌ1Ι εΙναι την έκάστο", προαίρεσιν κα! λίαν Εν πολλΟίς έΠι/1.κοτεί(J.ftαι την &loή.ftcιιxv. τα δΕ παρεληλv.ftότα των έργων, έξ αύ- 8 των των πραγμάτων λαμβάνοντα την δοκιμα(Jίαν, 15 &λη,f}ιναι$ έμφαίνCΙ τα-ς έκάστων ΙX{Ql(JELf; κα! δια­ λήψεις κα! δηλοί παρ' οίς μΕν χάριν , εoόεργειJίαν, {Jooή.ftEιΙXV -tιμίν ύπάρχουι5αν, παρ' οΊς δΕ τ6-ναντία τούτων. έξ αιν καΙ τον έλεήσοντα καΙ το " (J'VV- 9 οργιούμε1l0ν, έτι δΒ τον δικαιcD(JΟντα., πολλάκι!; και έπί 50 πολλών Εύρείν 8t1τιν. [Χπερ έχει μεγίσται; Ιπικουρίαι: 10 καί "Otvn καί κιχτ' Ιδίαν προς τον &ν.ftρώπινον βίον.

248

ΙΝΙΤΙΑ BELLI ΡυΝΙΟΙ n.

διόπερ o�x offτrog S(fΤΙ φρονΤΙ(fτ{ον τϊί� α&ων των πράξεων sξ'ljγή(fεωg oiJτε τoϊ� γράφΟ'V(fιν ούτε τoϊ� &νιχγινώ(fΚΟ'V(1ιν ται; Ιtfτορίιχ�, ιb� των πρότερον καΙ 218. 12 των F1μα καΙ των Απιγινομένων τoϊ� Eργoι�. {ιιτο­ ρία� γαρ Ααν &φ{λrι τι� το δια . τί καΙ πωg καΙ δ τίνo� χάριν Sπράχ.fl''Ij το πραχ.fl'Εν καΙ πόΤE(Jον εύ­ λογον EtfXE το τ{λοι;, το κατιχλειπόμι;νον αυτϊί� &ί'ώ13 νιtfμα μ!v μά.fl'ημα δ' o� γίνι;ται, καΙ παραυτίκα μoEV τέρπει, πρo� δΕ το μ{λλοv ούδΕν ιbφελεί το 1σ παράπαν. 32 ΤΗι καΙ τοvg {Υπολαμβάνονται; δύ(fκτητον εΤνα" καΙ δυιι(ανά)γνωστον την �μι;τέραν πραγματι;ίιχν δια το πΜj.ftοg καΙ το μ{γε.fl'ο� των βύβλων &rνosiv '1102 μιιιτέον. πόtfφ γαρ ρί!όν έστι καΙ κτήι1αι1.fl'αι καΙ 204:. δια(να)γνωναι βύβλουι; τετταράκοντιχ κιx.ftιxπεριxνεΙ 15 κατα μίτον Εξ'Vφα(fμ{να� καΙ παρακολο'V.fl'ijσαι ιιιχφωg ταί� μΕν κατα την 'Ιταλίαv καΙ 'Σικελtαv καΙ Διβύηv πράξι;σιv &πο τωv κατα Πύρρον [και Τίμαιοv (f'Vr­ γραφΙων καΙ κιxtQWv Αξηγήιιεωι;] clg τηv KιxQX'lj3 δόvοg F1λωΙΙΙv, ταίg δ� κατα τηv ΙΧλλην οlκο'Vμ{νηv ro άπο τϊί� Κλι;ομ{vοv� τού Σπαρτιάτου φυγη� κατα το ιI'VVSXE� μΙχρι τη� '.Αχ(Χιων καΙ 'Ρωμαίων περΙ τον 'ΙΙΙ.fl'μΟν παρατάξι;ως, 1] ται; των κατ« μέt!οg 4 γραφόντωv ιιυντάξcιι; &'vαγινώtfκcιv 1] κτιΧΙΙ.fl'αι; χωρΙς γαρ τού πολλαπλασίουι; αυται; {)πάρχι;ιv των -ήμε- 15 τΙρωv {)πομνημάτωv, ουδ"έ καταλαβείν έξ αυτων βε­ (:Jαίως ουδΕν οΊόν τε τοvs &.vαγιvώιικοvτας, πρω­ τοv μ�ν δια το τονς πλΕίιιτους μη τα&α πι;ρΙ των b α�των γράφειv, εΙτrι δ'!ι1! το τας καταλλήλοvg των πράξι;ωv παραλι;ίπειv, αιv Εκ παρα.fl'{ιιι;ω� d'Vv.fl'sro- 51) ρο'Vμ{vων καΙ ιI'VfXQLVOμo{VWV &λλoιoτ{ρα� Eκαtιτ« 11

POLΥΒ. mSTOR. m 31-33.

249

τυγχάνει δοκιμαι1ίας της κατα μέρος διαλήψεως, τών δs κυριωτάτων μηδs ψαύειν a-()'rovg δύναι1&αι το παράπαν. &κμην γάρ φαμεν &ναγκαι6τατα μέρη της 6 (l1τορίας εΙναι τά τ' έπιγιν6μενα τοίς εργοις κα� 5 τα παρεπ6μενα κα� μάλΙι1τα (τα) περ� τας αΙτtας. &ε- 7 ωΡOϊJμEν δ� τον μ�ν Άντιοχικον π6λεμον Εκ τον Φιλιππικoiί τας άφορμας ΕΙληφ6τα, τον δs Φιλιππι219. κον έκ τον κατ' Άννίβαν, τον δ' Άννιβιακον έκ τον ΠEΡ� ΣΙΚfλtαν , τα δs μΕταξυ τούτων πολλας 10 κα� ποικίλας Ει1χηκ6τα δια.ftέt1ειg , πάl1ας δε t1vv­ νευούι1ας προς την αiιτην fm6&Et1tV. ταντα δη 8 πάντα δια μ�ν τών γραφ6ντων κα&6λου δυνατον έπιγνώναι κα� fLa.ftsiv, δια δε τών τους πολέμους αiιτoύς, oΤOυ (τον) Περσικον η τον Φιλιππικ6ν, &δύ15 νατον , εΙ μη κα� τας παρατάξεις τις &ναγιvώt1κω1Ι 9 αiιτας έξ ων έκείνοι γράφOυιJιν υπολαμβάνει ι1αφώς έπεγνωκέναι κα� την τον πολ/μου τον ι1ύμπαντος οlκονομίαν κα� διά&Ι;l1ιν. &λλ' oiικ lt1τι τoύτω�' 10 206. οiJδέν , άλλ' OιJφ διαφέρει το μα&είν τον tt6V0'l1 20 &κονl1αι , ΤΟι10ύτφ κα� την ήμι;τέραν {ι1τορίαν υπο­ λαμβάνω διαφέρειν τών έπ� μέρους t1υντάξι;ων. OC δε παρα τών Ί'αιμαίων πρέιJβεις - την γαρ 33 παρέκβαιJιν έντεύ&εν έπoιηιJάμε&α - διαΚOύιJαντες τα παρα τών Καρχηδονίων &λλο μεν οΜεν εΙπαν, δ 2 ιι; δs πρει1βύτατος αiιτών δει'ξας τοίς έν τφ l1υνεδρίφ τον κ6λπον ένταύ&α κα� τον π6λεμον αύτοίς Εφη κα� την εΙρήνην φέρειν ' έκβαλαιν ουν, δπ6τερον ((v κελεύσωt1ιν , &πολείψειυ. δ δε βαt1ιλεvg των KaQ- 8 χηδονίων , δπ6τερον αiιτoίς φαίνεται , τoiίτ' έκβατού δs 'Ρωμαίου φήσαντος τον π6- 4, 30 λείν έκέλευl1ε. λεμον έκβαλείν , άνεφώνησαν fttta κα� πλείους τώυ

250

ΙΝΙΤΙΑ BELLI ΡυΝΙΟΙ Π.

Εκ τού ιιυνΕδ(!{ου, δέΧΕι1&αι φάιικονΤΕς. ο( μΕν ovv πρέιιβΕις κα� το ιιυνέδ(!ιον EΠ� τούτοις EXw(!{tS&fJf/av. 6 '.Αννίβα:; δΕ παραχι;ιμάζων έν Katvfj π6λΕΙ ΠψΔτον μΕν διαφ1jκρ τους 'Τβηρας EΠ� τιlg iavτiIJv π6λΕις, (:JovldjtE1log- ετοίμου:; κα� προ&ύμου:; πα(!αf/ΚEVάζι;ιν δ 6 προ:; το μέλλον. δΕύτΕρον δ' ''.Af/ιYQoV(:Jtf τ&.δελφιΡ διέταξε πi1ις δΕήι1ει τf] ΤΕ τi1ιν Ίβήρων &(>Χl1 κα� δυ­ ναιJΤΕ{tf χ(>ηι1&αι ταϊς ΤΕ π(>ο:; 'Ρωμαίου:; παραf/κEV'l a'Cg, Εαν α-ότο:; χωρίζητα{ που. ΤQίτον imE(! τfjg Ιι.f/φα.λείαg τi1ιν έν AtfJ"'n προυνοεϊτο π(>αγιιιΧτων. 10 220. 8 πάνυ δ' Εμπείρω:; κα� φ(!ονίμως Eκλoγι�6μενoς Εκ μεν AtfJVfJg ΕΙς Ίβη(>ίαν, Εκ δ' Ίβη(>{α:; εΙς At(:JvTJV διεβί{Jαζε f/τ(>ατιώταg, ΕκδΕf/μΕύων την εκατέ(!ων nt9 f/τιν εΙς &λλήλου:; δια της τοιαύτης οΙκονομίας. ,ηΙΙΑv ' δ' οι διαβάνΤΕ:; εΙς την Λιβύην ΘΕ(>f/'eται, Μαf/τια- 15 10 νοί, π(>ος δΕ τούτοι:; Όρητει: "Ιβη(>ες, ΌλκάδΕς, οε δΕ ιJvμπαντΕg &πο τούτων τi1ιν E&νi1ιν ιππεΊς μΕν χίλιοι διακόf/ΙΟΙ, ΠEζo� δΕ μύριοι Τ(!Ιf/χίλιοι όκτακό11 f/ιοι πεντήκοντα, π(>ος δΕ τούτοις ΒαλιαρεΊς (όκτα­ κόιιιοι εβδομήκοντα), ους κυ(>ίως μεν καλούΙΙι ΙΙφΕν- Ι.. δονήτας, άπο δΕ τfjg χ(>είας ταύτης f/υνωνύμωg κα� το έ&νος αfJτων n(>Ot1fXrO(>EvOVf/t και την vfjf/OV. 12 των δΕ π(!οει(!ημένων τους μΕν πλείους εlς τα Μετα­ γώνια τfjg Λιβύης, τινας δ' εΙς 'α-ότην Κα(!χηδόνα 206. 18 κατέτα�εν. &πο δΕ των π6λεων των Mεταγwνιτων 15 καλουμένων άπέιJτειλε." ΙΧλλους ΕΙς Ka(>XfJιYdVfX πε­ ζους ΤΕτ(!ακιιιχιλίουg, δμη(!είας έχοντας και βοη14 &είας l'Xμα τάξιv. έπι δΕ της 'IfjfJ(>tag &πέλιπε." '.Διιδ(>ούβtf τ&δελφιΡ πεντή(>ει:; μΕν πεντήκοντα, τε­ τρή(>ει:; δΕ δύο και τ(>ιή(Jειg πέvτs" τούτων EXOύιJας 80 πλη(>ώματα πεντή(>ει:; μΕν τριάκοντα δύο, τ('ιή(!ειι:

POLΥΒ. mSTOR. m 33. 84.

251

6! πέντε. καl μην ίππείς Λιβυφοινίκων μΕν κα� 15 Λιβύαιν τεΤQακοσίοvg πεντήκοντα, ΛεQγ'Υ}των δ! t:Qια­ κσιιίους, Νομάδων δ! Μαδυλ{αιν "al ΜαδαΙδυλίαιν "al Μακκοίων 'JefXl MaVQOV6lrov των naQιX τον 'Ωκεα:δ νον χιλίους όκt:ακοtJίοvg, πε�oυς δ! Λιβύων fLVQlOVg 16 χιλίους όκταΚΟδίους πεντήκοντα, Λι/,υδτίνου!: "QLa­ ΚΟδίους, BaltaQefg nena:κOtJtOVr;, έλέφαντα!: εϊΚΟδι "al ενα. ου ΧQη δε .f}α:vμάζειν την &ΚQί{Jειαν τη!: &να- 17 10 γQαφης, εΙ τοιαύτΥ κεχqήμε.f}α ncq� των iJπ' 'Αννί221. βου κατ' 'IfJ'Y}qlav TtEnqartLlvrov oίΊ� μ6λις (ίν χqήσαιτ6 τις αυτος κεχειQικαις τιΧς κατα [LiQog nqιX­ ξΕις, ούδΕ πqοκαταγινώtJΚΕιν, εΙ πεποιήκαμεν naqa­ πλήδιον τo� &ξιοπίδτως Ψευδομένοις των δυγ15 γqαφέων. iJfLcfg -yιXq εύQ6ντεg inl Λακινίφ την 18 '}'Qαψην ταύτ'Υ}ν έν χαλκώματι κατατεταγμέν'Υ}ν iJπ' '.Δννίβου, κα.f}' o�ς "aLQOvg έν τοίς κατιΧ την Ίτα­ λίαν τ6ποις &νεtJΤQέφετο, πάντως ένομίδαμεν αυτην TtEQl γι; των τοιούτων &ξι6ΠΙδτον ι;lναι ' διο "al κατ20 ακολοv.f}εfν είλόμε&α τ� γQιtφfj ταύΤ!1' 'Αννίβαι; δ! nιXνt:a ΠQονοη&εlg ncql της &σφα- 34 λείαι; των τε κατιΧ Λιβύ'Υ}ν πqαγμάτων κα:ι των έν 'IfJ'Y}qlt: λοιπον έκαQαδ6κει "al πqοσεδέχετο τουι; naQιX των Κελτων nQor; αυτον &πΟδΤΕλλομένους ' σαφως 2 25 /'ιXQ έ;'Υ}τάκει καl την &qετην της iJπo τιΧς 'Άλπεις και TtEql τον Πάδον ποταμον XcbQfXg και το πλη.f}ος των κατοικούντων αυτήν, έτι δ� την "QO� τους πολ/μους των tXvδqων τ6λμαν, καΙ το μέγιστον, την iJπιXQXOV- 3 σαν δυδμένειαν αυτοίς έκ τού ΠQογεγον6τοg πολέ80 μου nqor; 'Ρωμαίους, iJπsq ofι διήλ.f}ομεν ήμείς έν ΤiΪ nQO ταύτ'Υ}!; βύΡλω χ«ριν του tJvμπεQιφέQεtJ.f}αι,

252

INITlΔ BELLI PUNICI Π.

τουι; Ιντυγχάνονται; τοϊι; νύν μέλλουΙΙι λέγεΙΙ47αι. διόπεQ ctXc-r:O ταύτηι; -r:fjr; Ιλπίδοι; κα� παν iJπ- 207. LdXVci-r:o , διαπεμπόμενοι; Ιπιμελωι; 'ltQog -r:ovr; δυνά­ ιιται; των Κελτων κα� -r:ovr; Ιπ� τάδε κα� -r:ovr; Ι", 5 ιxt'J-r:ιxE'r; -r:ιxtr; "ΛλπεΙΙιν Ινοικούνται;, μόνωι; ΙΧν -δπο- 5 λαμβάνων iv Ίταλίι:: ιιυιιτήΙΙαιι47αι -r:OV 'ltQO!; ·Ρωμ.aί­ ουι; πόλεμοv, εΙ δυvη47είη διαπεQάt1αι; ται; 'ltQO -r:ού δvt1χωQίαι; εΙι; -r:OV!; ΠQΟCΙQημέvοvι; &φικέιι47αι -r:ό­ πουι; κα� t1VVEQyotr; κα� ιιυμμάχοιι; ΧQ'Yjσαd47αι Κελ6 -r:otr; εΙι; τ.ηv ΠQοκειμέvηv Ιπιβολήν. &φικομέvωv δε 1� -r:wv &γγέλων κιx� τήν -r:c -r:roV Kcl-r:(1)v βούληιιιν κα� ΠQοtJδοκίαv &.παγγειλάvτωv -r:oήV -r:c τωv 'Λλπειvων lJQroV iJ'1tεQβολ.ηv Ιπίποvον με", κα� δυt1χεQij λίαν, Ot'J μ.ηv &.δύvατοv εΙvαι φαιικόvτωv, συνηγε -r:ιXr; δυ­ νάμcις; Ικ -r:fjr; 'ltΙXQfXXCΙΜΙXtJlιxr; {,πο -r:.ηv iαQΙV.ηv WQΙXV. Ιδ 7 προt1πεπ-r:ωκό-r:ωv δε προσφά-r:ωι; αt'Jτφ κα� -r:wv Ικ -r:fjr; ΚαQχηδόvοι;, Ιπαρ47ε�ι; -r:Ijj 47vμφ κα� πιστεύωv 222. Τ11 των 'ltolt-r:qJv ct'Jvotc: παρεκάλει ται; δυvάμειι; φαvεQωι; 71δη 'ltQor; -r:ov "ιt-r:ιX 'Ρωμαίωv πόλεμοv, 8 Ιμφαvί�ωv μεv δν -r:ρόποv Εκδοτοv αt'Jτov Ιγxcιρή- 20> ΙΙαιεν al-r:cttJ47ιxt 'Ρωμαϊοι κα� 'ltciV-r:ιxr; -r:OV!; τού tJ-r:QΙX­ -r:οπέδοv προεστωται;, -δποδεικvύωv δε -r:.ηv -r:fjr; χώ­ (!αι; &Qετrjv, εΙι; .ηv &φι'ξοv-r:αι, κα� -r:TιV -r:roV Κελ-r:φv 9 ευvοι,αv κα� συμμαχίαv. εt'J47ύμωι; δε -r:wv δχλωv at'J-r:ιp σύνεξισταμένων, Ιπαινέσαι; κα� 'ltdQΙXyycilιxr; 21> τακ-r:.ηv ήμέQαv, Ιv fj ποιήt1ε-r:αι -r:.ηv έ'ξοδον, -r:ό-r:ε μsv διέλυσε τ.η'll Ικκλησίαν. 35 Έπι-r:ελέdαr; δε τα ΠQοεΙQημέvα κατά τηv 'ltΙXQlX'Χ,ειμιχσίαν κα� παQαtJκεvάσαι; {καvηv &.ΙΙφάλcιαν -r:otg τε κατά τ.ην Διβύην κα� τοϊι; Ιv ΊβηQίff ΠQάγμα(iΙ, 50 πα(!αγενομένηι: τηι: ταχ47εΙιιηι: ήμΕQαg, 'ltQojJyc, ΠΕ4

ΡΟΙΥΒ. mSTOR. ΙΠ 84-86.

253

ζών μεν εXΣW εΙς 'ννέα fLV(JLdtJas, {ππεl:g δΕ πε(JΙ μυ(Jίοvς καΙ δισχιλίους. κα� διαβας τον "Ιβη(Jα πο- 2 ταμον κατεσΤ(Jεφετο τό τε τών Ίλου(J'}'ητών E,f}-vo:; καl Βα(J'}'ουιιίων ετι δΕ τούς Αl(Jηνοιιίοvς κα! τούς fLix(JL της Π(JΟΙΙα'}'Ο(Jευομiνης ΠV(Jήνης. ι; 'ΛνδΟ($ίνους ποιη($άμενος δε πάντας -δφ' έαυτον καί τινας πό- 3 λεις κατα Κ(J«τος έλών , ταχέως μ�ν κα! πα(J' 'λ­ πίδα, μετα πολλών δΕ κα! μεr«λων &'}'ώνων ετι δΕ πολλής καταφ,f}Ο(Jας &νδρών, iι'}'εμόνα μΕν 'π! π«- 4 10 σης κατελιπε της 'π! τάδε τού ποταμού XaJ(Jag "Αν- 208. νωνα, τών δΕ Βα(J'}'ουσίων καΙ δεσπ6την ' μ«λιστα rtX(J τούτοι:; ήπί($Τει δια την προ:; <Ρωμαίου:; ctJ­ νοιαν. &πεμέΡΙ($ε δΕ κα! τή:; δυν«μεως ή:; εΙχε τφ δ μΕν "Αννωνι πεζού:; μυρίους {ππει:; δε χιλίους καΙ 15 τι.. :; αποσκευα:; απΙλιπε τούτφ τών α-ότφ I1vvc;o(J­ μώντων. εlς δΕ την οlκείαν απiλυl1ε τού:; ίσου:; 6 ΤΟΙ:; Π(Jοει(JημΙνοιg , βουλ6μενο:; α(;τούς τε τούτους ctJvovg &πολιπειν, τοις τε λοιποις bπoδεικνύων 'λ­ πίδα τή:; εl:; οίκον 'παν6δου καΙ ΤΟΙ:; fLE,f}' έαυτού 20 μεν σΤ(Jατευομενοιg, o:iJX ήττον δε καΙ ΤΟΙ:; 'ν οΙκφ fLiVOVI1L τών Ίβηρων, 'ίνα Π(Jύ,f}ύμωg ';ο(ιμώΙΙι πάν­ τεg, lΧν ποτέ ΤΙ:; 'πικουρίας Χ(Jεία '}'Ινηται πα(J' α-ό­ τών. την δε λοιπην ($τρατιαν αναλαβαιν εtJζroνον 7 228. πεζούς μεν πενταΚΙ($μυ(Jίουg {ππεις δε Π(Jοg 'ννα25 Κιt$Xιλίoυς fί'}'εν δια τών Πυρηναίroν λεrOμένων όρών ,πι την τού <Ροδανού καλουμένου ποταμού διάβα­ σιν, εχ,ων ο-όχ omrog πολλην δύναμιν ιb:; χ,(Jηt1ίμ'Yjν 8 και '}'εγυμνασμένην διαφε(J6ντror; 'κ τη:; συνεχ,εία:; τών κατα την Ίβη(Jίαν αγώνων. 80 '"Ίνα δε μη τών τ6πων a'}'voovfLIvrov παντάπασιν 36 αιιαφή '}'ίνΕ(1,f}αι ιιυμβαίνΥ την διή'}'ησιν, �ητ{oν (ίν

254

INlTIA BELLI ΡΌΝΙΟΙ Π.

εΙ'η "d4tev δ()(λιήσας 'Avvίpas καί τ/νας καί πόιιονς JtEl4tmv τόπονς εΙς ποία μ{Q'η κιxτijQE της Ίταλ{ας. 2 �'ητ{oν (δ') ούκ αύτας τας όνο.αασΙας των τόπων καΙ πoταμίiJv καί πόλεων, 8πεQ lvtot πoιoiίσι των trvr­ rQαφ{ων, -δπολαμΡάνοντες Εν παντί ΠQος 'Υνωσιν 5 8 καί σαφήνειαν αύτοτελΕς εΙναι τoiίτo το μ{Qος. ol­ μαι δ', έπί μΕν τίiJv rvωQιξομ{νων τόπων ού μΙΚQα μ.ηάλα δέ σvμ{:JάλλεtJ4tαι ΠΕΠΟΙ'ηκε "Qog &νάμν'ησιν ή των όνομάτων "fXQd4tectts' έπί δέ των &rνοovμ{­ νων εΙς τ{λος δμοίαν Εχει τήν δύναμιν ή των όνο- 10 μάτων έξήr'ησις τmg άδιανοήτσις καί ΚQοvσματικαίς 4 λiξεσι. της rιXQ διανοίας έπ' οΜΕν &πεQειδομ{ν'ης οΜέ δνναμέν'ης έφαQμόττειν το λεγόμενον έπ' ού­ δΕν rνώQιμον, &νvπότακτoς καί κωφή rCve4t' ή διό ήγησις. διόπεQ -δποδεικτ{ος llv εΙ'η ΤQόπος, δι' OV 15 δννατον έΙΙται "EQi των &rνοοvμ{νωv λlγoντας κατα ποσον εΙς &λ'η4tινας καί rνω.Qίμοvς έννοίαι; IirEtv τοvς &κούοντας. 6 ΠQιbτ'η μΕν O.fw καί μηίστ'η 'Υνωσις, έτι δΕ κοινή 209. "iitItv &v4tQώποις Εστίν ή τoiί "EQt{lOVΤ6g i}μας 20 JtrxlQEtItg καί τάξις, κιx4t' .ην πάντες, 0ν καί μΙΚQον δφελος, &νατολάς, δύtJεις, μεσ·ημ{:JQίαν, �QΚΤΟ'" 7 rνωQί�ομεν' JEVΤ{QfX δ{, "a4t' .ην έκdστrι διαφΟQ'J των Π(JοεΙ(J'ημένων τοvς έπί της 'Υης τόπονς -δποτάτ­ ΤOVΤEς καί φέQΟVΤΕς &εί τ11 διανO{rι το ληόμενον 25 έπ( (τι) των ΠQοεΙQημένων εΙς 'J'νω(J(μοvς κα! ΙΙνν­ ή4tεις iπινοίας Εμπίπτομεν iJΠΕQ των &γνώστων καί 224. 37 άΟQάτωv τόπων. τούτων δΕ "EQi της 8λης γης -δπο­ κειμένων, άκόλοv4tον .llv εΙ'η τ" καί "EQi της κa4T' ήμίiς οΙκονμένης άνα τον αύτον λόγον διελομένονς so 2 εΙς Επ{σταt!ιν ιΧγαγείν τοvς ιΧκούοντας. ταύτ'ης δι-

POLYB. mSTOR. m

36. 37.

255

w"ημΙνηr; clr; τ"ία μΙ"η καΙ τ"είr; lJVOfUXt1lαr;, το μw � μΙροr; α-ότηr; 'AtJtav, το δ' Ετε"ον Λιβύη.", το δΒ τ"tτον ΕvρώΠ'ην Π"ΟdαγορεVovιιι. ταr; δΒ διαφο"αr; 8 ταύταr; δρtζοvιιιv δ τε TάναΙ;� ποταμοr; xal Ncilor; 5 καΙ το κα.ι1' Ή"ακλέοvr; ιιτήλαr; ιιτόμα. Νείλου μΒν ' otιv καl ΤανcXιδοr; μεταξυ τήν 'At1Cav κείtJ.ι1αι, ΙΙυμ­ β/βηκε, πtπτειν δΒ τού περι/χοvτοr; ύπο το μεταξύ διάιιτημα .ι1ε"ινων ιΧνατολων xal μεΙΙημβ"ίαr;. -ή DS δ Λιβύη κείται μεν μεταξυ Νείλου καl ιιτηλων Ή(}α10 κλείroν, το'ίί δε πε"ιέχοντοr; πέπτroκεν ύπό τε τήν μει1ημβ"ίαν xιxl κατα το tJvvcXEr; ύπο ταr; χειμερι­ VιXr; uvtJEtr; Eror; τήr; lιιημερινηr; καταφΟQαr;, η πίπτει κα.ιΤ' ΉQακλεCοvr; ιιτήλαr;. α&αι μεν ουν αϊ xfJJQαl. 6 κα.ιΤολικώτεQον .ιΤεΙΟQοVμεναι τον ΠQοr; την μειιημ15 {JQCav τόπον Επ{χουιιι τηr; κιχ.ι1' ήμαg .ιΤαλcXττηr; άπο των άνατολων ιbg π"οr; 'tιXg δύιιειr;. ή δ' ΕVQώπη 7 ταύταιr; άμφΟΤ/Qαιr; GJr; ΠQοr; ταq fXQκτοvg άντιπαQcX­ κειτιχι, κατα το t1VVcXE� ιΧπό των άνατολων παQ­ ήκουιια μεν fXΧQΙ ΠQοg ταg ovt1Eιg, κείται δ' α-ότήg 8 20 το μεν δλοt1χεQ{t1τεQον xιxl βα.ι1ύτε"ον μ{Qοg -όπ' α-όταg 'tιXg fXQκτοvg μεταξύ τού τε ΤανcXιδοg ποτα­ μού καl τού NcXQtJrovog, δg OV πολvv άπέχει τ6πον ιbg ΠQοg ovtJEιg &ΠΟ Μαιιιιαλίαg καΙ των τού '.Ρο­ δανού tJτομ&τroν, δι' chv clg το Σα"δόνιον π/λαγοg 25 Ιξί7, ι1ιν δ ΠQΟΕιQημένοg ποταμόg. άπο δε τού Νάρ- 9 {Jrovog καl τα πεQΙ τούτον Κελτοl νέμονται μ{ΧQΙ 210. των τ'QοιιαγΟQεvομ{νroν ΠVQηvαtαιv όQων, Ct δια­ 'tEtVl κατα το tJvvcXEg άπο τηg κα.ιΤ' ήμίΧg .ιΤαλάττηg c '3g clg 'iήν Εκτόg. το δε λοιπον μέ"οg τηg 10 ,80 ΕVQιόπηg &ΠΟ των ΠQοει"ημένroν lJQCJν το ΙΙυνάπτον π"όr; τε 'tιXg OV6Eιg xιxl Πt;Jοg ΉQακλl!{οvg ιιτήλαg

256

ΙΝΙΤΙ.Δ BELLI ΡυΝΙΟΙ Π.

περιέχεται μεν 1nιό τε της κα&' rιμάς κα� τής εξω &αλάττης, καλείται δε το μεν παρα την κα&' rιμάς 225. 1 1 παρηκον εως Ήρακλείων στηλων 'Ιβηρία, το δ'Ε παρα την lξω κα� μεγάλην προσαγορευομένην κοινην μ);ν όνομασίαν ο-όκ εχει δια το Πf/oιJφάτως κατωπτευ- 5 ιt&αι, κατοικεϊται δε πάν fnto βαρβάρων Ε&νων κα� πολυαν&ρώπων, fntερ ων rιμεϊι; μετα ταυτα τον 38 κατα μέροι; λόγον &ποδώtJομεν. κα&άπερ δε καΙ τηι; 'Ασίαι; κα� τήι; Λιβύηg, κα&ο tJυνάπτουtJιν &λλήλαιι; περ� την Δί&ιοπίαν, ofιδE1ι; έΧΕΙ λέγΕιν &Τf/εκωg εωι; 10 των κα&' ήμάς "aLl;Jrov πότερον -i1πειl;Jόg έστι κατα το συνΕχει; τα προι; την μεσημβρίαν η &αλάΤΤl1 πεl;JΙ2 έχεται, τον αfιτoν Τl;Jόπον το μετα;v Τανάιδοι; κα� Νάl;Jβωνος ΕΙΙ; τας lXl;Jκτουg &νήκον lXγνωl1τον ήμ7:v εως τοϊ; VVv Εστιν, ia'll μή τι μετα ταύτα πολυ- 15 3 Πl;Jιχγμονοvντεg ίI1ΤΟl;Jήl1ωμεν. τοvg .δε λέγοντάι; τι πεl;J� τούτων ΙΧλλως η γl;Jάφονταg &γνοείν "al μύ &ους διατι&έναι νομιστέον. 4 Τrιvτα μεν oinι εll;JήtJ&ω μοι r.dl;JLV του μη τελέως &νυπότακτον εΙναι τοίς &πε{l;Jοιg τών τόπων 20 την διήγηtJιν, &λλα κατά γε τας δλοιtχεl;Jείς διαφο­ (Ιας tJυvεπιβάλλι:ιν κιx� φέf/EtV Επί (τι) η'] διανoί� το λεγόμενορ, τεκμαΙf/ομivους Εκ τοϊ; "Ef/Lixovτog. 5 κα&άΠΕf/ yaf/ ΕΠΙ της δf/άl1Εωg εΙ&ίιtμε&α ιtυVtΠ. tJΤf/iφειv &ε1 τα Πf/όtJωπιχ Πf/ος το κατα την ένδει- 25 ξιν ύποδεικνύμ8νον, ο{ίτως και ΤfI διανoί� Xf/Tι l1υν­ διιχνεύειν "al 11'Vf/f/έπειν Επι τους τόπους &ε1 τους 39 δια τοϊ; λόγου l1υνεπιδ8ικνυμένους. &φέμενοι δε τούτων Τl;JεΨόμε8'α προς το tJυν8χες τής προκειμέ80 νης ήμίν διηγ-l}tJεως. Καl;Jχηδόvιοι γαρ Εν τούτοις τοίς καΙΡΟίς τής 2

POLYB. mSTOR. m 37-39.

207

μΒν Διβvηι; Εκυqίευον πάντων τf!nι EΠ� τΗV ΙΙΙφ .ftιfλuτταν νευόντων μoqibv &πο -eibv Φιλαίνου βφ.. μibν, or κείνται κατά την μεγάλην ΣVqτιν, εωι; Εφ' ΉqακλΕουι; ιιτήλαι;. τoiίτo δs το μfjκόι; Ειιτι -efjg 3 211. 5 naqaltag iιπιψ τουι; έξακιιιχ,ιλίουι; καl μυρίουι; ΙΙτα­ δίουι;. διαβάντει; δs τον "a.ft' Ήρακλείουι; ιιτήλ«ι; i πόρον δμοtωι; Εκεκqατήκειιιαν καl -efjg 'Iβη�tαι; &πά­ σης 1ωι; 'Cfjg δαχ,ίας, δ πέρας Ειιτl προι; 'Cfj ΚΙΧ&' 226. ήμάι; .ftαλάτΤl1 'Cibv Πυρηναίων lJQibv, a διορίζΕΙ &πέχ,ει δε τον κα.ft' δ 10 τους ΗΙβηqας "al Κελτούι;. Ήqακλείουι; ιιτήλας ιιτόματοι; ούτοι; δ τόπος περΙ οκτακιιιχ,ιλίουι; ιιταδίουι;. EΠ� μεν 1'αρ Καινην πό- 6 λιν &:πα ι1τηλibν εΙναι συμβαίνει τριιιχ,ιλίουι;, δ-Β-εν Εποιείτο την δqμην 'Αννίβας την εΙι; 'Ιταλίαν' [την 15 δε Καινην πόλιν [νιοι Νέαν Καρχ,ηδόν« καλούι1ιν]' &πα δs ταvτης εΙσ�ν έπ� μεν τον 'Ίβηρα ποταμον έξακόι1ΙΟΙ ι5τάδιοι προι; δΙι1χιλίοιι;, &πα δs -eomov 7 πάλιν εΙι; 'Εμπόριον χ,tλιoι ι1υν έξαΚΟι1ίοιι;, (&πα δ' 'Εμπορίου πόλεως εΙι; * * * περΙ έξαΚΟι1ίουι;), τού 'Ροδανού διά- 8 10 κα� μην Εντεύ.ftεν EΠ� την βαιιιν nCQ� χ,ιλίουι; έξακοιιίουι;' [ταiίτα 1'ιXQ ννν βεβημάτιιιται καΙ ι1ει1ημεtωται κατα ιιταδίούι; οκτω δια 'Ρωμαίων έπιμελibς'] &πο δε -efjg διαβάι1εωι; τού 9 'ΡοδανΟύ ΠΟQευομένοιι; πα,!, αύταν τον ποταμαν ιUι; 15 έπ� ται; πη1'ας εωι; nQog την &ναβολην τibν "Άλπεων την είι; 'Ιτ«λίαν χ,tλιoι τετqακόι1ΙΟΙ. λοιπαl δ' αε 10 -eibv 'Άλπεων iJnEQPOlai, nCQ� χ,ιλίουι; διαΚοι1ίουι;' et!; iιπεqβαλων Εμελλεν fjξειν εΙς τα nCQ� τον Πάδον πεδία -efjg 'Ιταλίαι;. ωιιτ' εΙναι τους πάνται; Εκ Και- 1 1 50 vfjg πόλεωι; ι1ταδίους nCQ� ΕνναΚιι1χ,ιλίουι;, oilg Εδει διελ.ftείν αύτόν. τούτων δη -eibv τόπων κατα μεν 12

258

ΙΝΙΤΙΑ BELLI PUNICI Π.

το μήκος ηδη tJχεδοv τους ήμί6εις διεληλύ{)-ει, κατα δέ τηυ δυσχέρειαν το πλέου αύτφ μέQος άπελείπετο της ΠΟQείας. 40 Άυν{βας μΕν 01)V lvcXctQEι ταίς διεκβολαίς τών ΠυQ'ηvαίωv oQffJv, κατάφοβος ων τους Κελτους δια 5 2 τας οχυQότητας τών τόπωυ. 'Ρωμαίοι δΕ κατα τους αύτους καΙQοvς διακούσαντες μεν τών έξαποσταλέυ­ τωυ εΙς ΚαQχηδόvα ΠQεσβωτώv τα δεδογμέυα καί τους ρη{)- έυται; λόγους, ΠQoιJπεσόvτος δΕ {)-αττον 11 προσεδόκωυ Άυν{βαν διαβεβηκέυαι τον 'ΊβηQα πο- 10 ταμου μετα τής δυυάμεως, προεχεΙQίf1αvτο πέμπειν μετα ι5τρατοπέδωυ Πόπλιον μΕν Κορνήλιον εΙς Ίβη3 ρ{αν, ΤεβiQΙΟV δΕ Σψπρώυιον εl.ς ΛιβVηv. έν σσφ 212. δ' 01)τοι πεQ2 τας καταγραφας έγίνοντο τών στρα227. τοπέδων καί τηυ &λλην παρασκευήν, ει5πευσαν έπί 15 τέλος άγιχγείν τα κατα τας άποικίας, Or δη ΠQό­ τερον �σαν cl!) Γαλατίαν 1χποστέλλειν προκεχειρι4, σμένοι. τας μΕν 01)V πόλεις lvcQyffJg έτείχιζον, τους δ' οlκήτορας έν ήμiQαις τριάκουτα παQήγγειλαv έπι­ τόπους γίνεσ{)-αι , τον άρι{)-μον δντας εΙς έκατiQαv 20 5 την πόλιν εΙς έξακισχιλίους" αιν την μ�ν μίαν εκτιζον έπί τάδε τού Πάδου ποταμού, ΠQοσαγΟQεVf1αv­ τες Πλακεντίαν, την δ' &λλην έπί {)-άτεQα, κατονο6 μάσαυτες ΚQεμώvηv. ηδη δΕ τούτων συνφκισμένων, οί Βοίοι καλούμενοι Γαλάται, πάλαι μεν o'[ov λο- 2$ χώντες την ΠQος 'Ρωμαίους φιλίαν, ούκ εχοντες δε 7 τότε καΙQόv, μετεωQιζόμεvοι καί πιστεύοντες έκ τώυ διαπεμπομέυων ·Τfj παQουσίrι τών ΚαQχηδοvίωv άπέστησαν άπο 'ΡωμαΙων, έγκαταλιπόνΤΕς τοvς δμή­ QOvg, ους Εδοσαν έκβαίυουΤΕς έκ τού πολέμου τού 30 ΠQΟΥεγοvότος, iJΠ�Q Ov την έξήγησιυ �μEίς έν τfj

POLYB. mSTOR. m 39. 40.

259

πqοτέqlf ΡύΡλφ ταύτης έποιησάμεfrα. παqακαλέσαν- 8 τες δε τους 'Ίνσομ{Jqας καΙ συμφqονήσαντες κατα την προγΕγενημένην όqγην κατέσvqαν την κατα­ κεκληqουχημένην Xrbqav {ιπο <Ρωμαίων καΙ τους 5 φεύγοντας συνδ'ιώξαντες εΙς Μοτίνην, &ποικίαν ύπάqχουσαν <Ρωμαίων , έπολιόqκοvν. έν οΙς κα1 9 τρεις IXvdqag των έπιφανων ι1υνέκλεΙι1αν τους έπΙ την διαίρει1ιν της χώρας &πει1ταλμ{νους' αιν εΙς μεν .ην Γάιος Δυτάτιος δ την fJπατοv &qχην εΙληφώς, 10 οΙ δ), δύο την έξαπέλεκυν. οΖομένσ:ιν δε δειν τού- 1 0 των είς λόγους t1φίt1ι ffVVElfrciv, fmήκοvt1αν ο{ Βοίοι. των δ' &νδρων έξελfrόντων , παqασπονδή­ ι1αντες συνΙλαβον αύτούς, έλπίσαντες δια τούτων κομιείσfrαι τους αυτων δμήqοvς. Λεύκιος δε Μά- 1 1 1 5 λιος Εξαπέλεκυς -όπάρχων καΙ πqοκαfrήμενος έπΙ των τόπων μετα δυνάμεως, &κούσας το γεγονός, έ{Jοήfrει κατα ιιπουδήν. ο! δε Βοίοι συνέντες αύτου 1 2 228. την παqουσίαν, έν τισι rSqvtLoig Ετοιμάιιαντες ένέ­ rSqag &μα τφ παqελfrείv εΙς τους -όλώδεις τόπους 218. 20 πανταχόfrεν &μα προt1πεσόντες πολλους &πέκτειναν των <Ρωμαίων. ο{ δε λοιποl τας μεν &ρχας ωρμη- 13 σαν προς φυγήν ' iπει δε των ψιλων tjψαvτο χω­ ρίων, έπι ποt10v t1vνέt1t:ηt1αν οfJτως ωστε μόλις ε1'.ιt1χή­ μονα ποιήt1ασfrαι την &ποχώρησιν. ο{ δε Βοίοι κατ25 ακολουfrήσαντες ι1υνέκλειι1αν καΙ τούτους εΙς την Τάννητος καλουμένην κώμηι/. τοις δ' έν τfj <ΡώμrJ Η προσπεσόντος στι το τέταρτον t1τρατόπεδον περιει­ λημμένον -όπο των Βοίσ:ιν πολιορκείται κατα κρά1'ος, τα μεν τφ Ποπλίφ προκεχειρισμένα στqατόπεδα 30 κατα σπουδην έξαπέt1τελλον έπι την τούτων βοή­ frELΙXV , ίιγεμόνα t1υt1τήt1αντες Εξαπέλεκυν , &λλα δε

260

Th,ΊΤΙΑ BELLI PUNICI Π.

συνάγcιν κα! καταγ(Jάφειν Εκ τών συμμάχων αfπφ πα(Jήγγειλαν. 41 τα μεν ovv κατα Κελτοvg &πο τη!: &(JΧης Εω!: εΙς την 'Λννίβου πα(Jουσίαν Εν τούτοις .ην κα! το".. ΙΧύτην είλήφει διέξοδov, οί:αν Εν τε τοΙΟς Π(JΟ του 5 2 κιx� νυν διεληλύ&αμεν. oC δε trΤ(Jατηγο! των 'Ρω­ μαίων έτοιμασάμενοι τα Π(Jος τα!: Ιδία!: Επιβολάς, Εξέπλεον έπ� την άψαίαν Επl τα� Π(Jοκcιμένας Π(Jά­ ξεις, Πόπλιο!: μεν OVv εΙς 'IpfJ(Jtιxv έξήκοντα ναυσί) TcPl(Jtor; δε ΣεμΠ(Jώνιος εΙ!: Λιβύην έκατον έξή- 10 3 κοντιχ σκάφεσι πεντη(Jικοl"ς. (οΙς) οf5τως καταπληκτι­ κως Επεβάλετο πολεμεΙΟν κα! τοιαύτας Εποιείτο πιχ­ (Jασκευας Εν τφ Λιλυβαίφ, πάντας καΙ πανταχό&εν &&(Jοίζων , ιbς Ε-ό&έως Εκ κατάπλου πολΙΟ(Jκήσων 4 αfπην την Κα(Jχηδόvα. Πόπλιος δε κομισ&ε!ς παρα 15 την Διγυστίνην .ηκε πεμπταίος &πο Πισων ΕΙς τοvς δ κατα Μασσαλίαν τόπους, κα! "ΙX&O(JiLto&c!r; ΠQος το Π(Jωτοv στόμα του 'Ροδανοϋ, το ΜιχσσΙΧλιωτικον 6 προσαγορευόμενον, &πεβίβαbε τας δυνάμεις, &κούων μεν ύπερβάλλειν t1tffJ τα ΠυQηνιχl:ιχ τον Άννίβιχν 20 ορη , πεπεισμένος δ' Ετι μακραν &πέχειν ιχ-ότον 4ιά τε τας δυσχωQίας των τόπων καΙ δια το πλη&, ι; 7 τών μεταξv κειμένων Κελτών. 'Λννίβας δε παρu229. δόξως τους μΕν X(JoήiLaot πείσας τών ΚελΤών τους δΕ βιασάμενος /ίκε μετα των δυνάμεων, δΈξίον 25 EXWV το Σα(Jδόνιον πέλαγος, ΕπΙ την τοϋ 'Ροδανοϋ 214. 8 δι&βασιν. δ δΕ Πόπλιος, διασαψ'η&έντος α-ότφ πα(J­ είναι τους ύπεναντίους, τα μΕν &πιστων δια το τάχος τής 'ltιx(JovlJt·ag, τα δΕ βουλόμ-ενος εΙδΙναι τήν &Κ(Jίβειαν, oιfιτoς μεν &νελάμβανε τας δυνάμεις Εκ 30 του πλόυ καί διενοείτο μΕτα των χιλιά(JΧIfJ'ΙJ ποίοις

POL ΥΒ. mSTOR. m 40-42.

261

xQrJt1TiOiI τών τόπων κα� t1υμμ ικτΙον τοίς ύπεναν­ τίοις · τριακοt1ίους δε τών {ππΙων έξαπέt1τειλ ε τονς 9 &νδρωδεt1τιΧτοvς, t1υt1τήt1ας μετ' αίιτών κα.f1"ηγεμόνας /Χμα κα� t1vναγωνιt1τάς Κελτούς, οϊ παQCι. τοίς Mat15 t1αλιώταις έτύγχανον μι(}.f70φορούντες. 'Ανν ίβας δε πρΜμίξας τοίς περ� τον ποταμον 42 τόποις εό.f7!ως έν E Xε ίρCΙ ποιείι'J.f7αι την διάβασιν κατιt την άπΜϊ ν ρύι5ιν , ι5χεδον ήμερών τεττάρων δδον &πέχων ιJτρατoπΙδιp της .f7αλάττης. κα� φιλο- 2 10 ποιησάμενος παντ� ΤQόπιΡ τους παροικούντας τον ποταμον έξηγόραt1ε παρ' αυτών τά τε μονόξυλα πλοία πάντα κα� τ ονς λ Ιμβους , δντας {κανους τιji πλή.f7ει δια το ταίς έκ της .f7αλάττης έμπορίαις πολ­ λονς XQi)t1.f7aL τών παρ οικούντ ων τον ·Ροδανόν. [τι 3 15 δε την άρ μόζου t1αν ξυλείαν έξέλαβε προς την κατα­ t1κευην τών μονοξύλωρ· έξ αιν έν dVt1�P ήμέραις πλη.f70ς &vαρί.f7μητον iyi1JETO πορ.f7μείωv, Εκάt1τοv t1πεύδοντος μη πρ οt1δείι'J.f7αι τού πΙλας, έν αύτιji δ' [χειν τας Τής διαβάt1εως έλπίδας. κατα δε τον και- 4 20 ρον το ύτον έν τιji πέραν πΜj.f70ς ή.f7ρ οίσ.f7η βαρ βά­ ρων χάριν τού κωλύειν την τών Καρχηδονίων διά­ βαt1ιν. εΙς o-l>g άποβλέπων 'Αννίβας κα� t1υλλογιζό- 6 μενος έκ τών παρ όντων ως oiJrs διαβαίνειν μετα βίας δυνατον είη T0t10ύTwv πολεμίων έφΕ(Jτώτων, 25 θiJτ' έπιμένειν, μη πανταχό.f7εν προt1δέξ'Jται τονς ύncναντίOυς, έπιγενομένης της τρίτης νυκτος έξ- 6 αΠOt1τέλλΗ μέρος τι της δυνάμεως, t1υστήσας κα�­ ηγεμόνας έγχωρ ίους , έπ� δε πάντων ''Λννωνα. τον Βοδμtλκοv τού βαt1ιλέως. Or ποι ησάμενοι την πο- 7 280. 30 ρείαν &ντίοι. τιji ρεύματι παρ α τον ποταμον έπ� διακόt1ια t1τάδια, παραγενόμενοι πρός τινα τόπον, 215.

262

ΙΝΙΤΙΑ BELLI ΡΟΝΙΟΙ Π.

Εν rfi 6υνέβα.ινε πε�! τι xGJ�tov νη6tξ6ν πε�ισχtξε-

8 fJ.ftaL τον ποτα.μόν, Εντα.ύ.ftα. κα.τέμεινα.ν. Εκ δ� τήι;"

πα.�α.κειμέν'Y/ι;" -σλ'Υ/ι;" τα μ�ν 6υμπηγν>ύντει;" των ξ>ύλων τα δΕ συνδε6με>ύοντει;" Εν όλίγφ x�όνφ πολλαι;" η�­ μ06α.ν 6χεδία.S', &�κo>ύ6α.ι;" τ.Υ x�εί� π�oι;" το πα.�όν· 5 Εφ' α.τι;" δ'ιεκομt6.ftη6α.ν &σφα.λωι;" ο-όδενοι;" κωλ>ύοντοS'. 9 κα.τα.λα.Ρόμενοι δΕ τόπον EXυ�Oν Εκείνην μεν τήν ήμέ�α.ν εμεινα.ν &να.πα.ύοντει;" 6φΙΧι;" Εκ τ.ηS' π�oγε­ γενημsνηS' κα.κοπα..ftεία.S', &μα. δε πα.�α.6κευα.ξόμενoι π�oι;" τήν Επιούσα.ν x�etav κα.τα το ΙΙυντετα.γμένον. 10 1 0 κα.� μήν 'Aννί{:Jα.ι;" το πα.�α.πλή6ιoν Εποίει πε�� ται;" 11 iJe.ft' έα.υτου κα.τα.λειφ.ftεtιια.S' δvνάμειS'. μάλιστα. δ' α.-(}τΨ πα.�είxε δVΙΙΧf?η6τία.ν ή των Ελεφάντων διά­ {:Jα.6ΙS'· ο-δτοι δ' �σα.ν έπτα κα.� τ�ιάκoντα. τον &�ι15 .ftμόν. 43 Ο-ό μήν &λλ' ΕπιγενΟμsνηS' 'tijS' πsμπτηS' νυκτο!; οϊ μεν π�οδια.{:Jάντεr; Εκ τού πέ�α.ν υπο τήν έω.ftι­ νήν π�oήγoν πα.ρ' α.-(}τΟν τον ποτα.μΟν EΠ� τουι;" 2 &ντtπε�α. {Ja�fJιX�ovS', δ δ' 'Αννίβα.ι;" έτοίμουι;" ε1.ων τουι;" στ�α.τιώτα.ι;" Επείχε τ.Υ δια.Ρά6ει, 'tovr; μ�ν ΛSμ- 20 {:JOVS' πεπλη�ωκω!; των πελτoφό�ων ϊππέων, τα δε 3 μονόξυλα. των ε-(}κινητοτάτων πεζων. εΙχον δε τήν μΕν ΙΙξ υπε�δεξίoυ κα.� πα�α το QEVfLlX τάξιν οϊ λέμ­ Ροι, την δ' fJπο Τόύτου!; τα λεπτα των πο�.ftμείων, ί'να το πολυ τ.η!; τού �εύματo!; Ρία!; &ποδεχομένων 25 των ΛSμPων &σφαλεστέ�α γtνοιτο τοί!; μονοξύλοι!; 4 ή πα.�ακoμιδή δια τού πό�oυ. κατΙΙ δε 'taS' π�ύμνα.S' otwv λέμβων ΕφSλκειν διενοούντο 'tOVr; ί'ΠΠΟVS' ν80ν­ 'taS', τ�είι;" Elμα. κα.� τέττα.�α.ι;" τοίι;" &γωγεύσιν ivOS' άνδ�oι;" Εξ έκα.τέ�oυ τού μέ�oυι;" τήι;" π�ύμν'Y/!; οΙακί- 30 l;οντοr;, αιστε πλij.ftοr; ϊκα.νΟν ί'ππων συνδιακομίξε-

POLΥΒ. mSTOR. m 42. 43.

263

δ&αι καt'ι� την πqώτην EiJ&lro� διάβαιιιν. ο{ δε 5 {JιXq{JaqoL &εαιqούντε� την Επιβολην των ύπεναν­ τίαιν &τάκται� Εκ τού χάqακο� ΕξεχΙοντο κα! δπο­ ('Μην, πεπεΙι1μένοι καιλύειν EiJXEqw� την &πόβασιν 281. τών Καιn,ηδονίαιν. 'Λννί{Jα� δ' ΙΧμα τφ 6υνιδείν 6 Εν τφ πέqαν Eγγίζoντα� fίδη τoυ� παq' αύΤΟύ 6τqα­ τιώτας;, ι1ημηνάνταιν έκείναιν την παqουι1ίαν τφ 216. καπνφ κατα το δυντεταγμένον , έμβαίνειν ΙΧπασιν f1μα παqήγγελλε κα! βι&ζει1&αι 'Jt(Jof; το ρεύμα το!ς; ιο έπ! των ΠΟ(J.f}μείων τεταγμ{νοιg. ταχ:υ δΕ τούτου 7 γενομένου, κα! των Εν τoί� πλοίοις; άμιλλαιμένων μεν 'lt(Jof; &:λλήλoυ� μετα Κ(Jαvγi'ί ς;, διαγωνιζομέναιν δε 'Jt(Jor; την τού ποταμού βίαν , των δΕ 6Τ(Jατοπέ- 8 δαιν &μφοτέ(Jαιν Εξ έκατέqοv τού μέqους; πα(Jα τα 16 χείλη τού ποταμΟύ πα(Jε6τώταιν, κα! των μεν Ιδίαιν ι1ύναγαινιώνταιν κα! παρακoλoυ-B'oύvταιν μετα 'Xqav­ γ-ης;, των δε κατα πqό6αιπον {Ja(J{JιX(Jrov παιανιζόν­ τφν κα! Π(Jοκαλοvμέναιν τον κίνδυνον, ,ην το γινό­ μενον Εκπληκτικον κα! παqαι1τατικον &γαινίας;. έν 9 20 Φ xatqιp των {Jaq{JιXqrov &:πολελοιπόταιν τας; ι1κηνας; έπιπειιόντε� ΙΧφνω κα! πα(Jαδόξw� ο{ 'Jtlqav Κα(Jχη­ δόνιοι, τινες; μεν (}(,vτων ένεπίμπqα6αν την 6Τ(Jατο­ πεδεία", ο{ δε πλείους; {/ψμηιfαν έπ! τους; την διά­ βα6ιν τη(Jούντας;. ο{ δε {JιX(JfJa(JOL , παqαλόγοv του 1 0 SΙ; Π(Jάγματος; φανέντος; αiJτoίς;, ο{ μεν έπ! τας; ι1κηνας; έφέ(JΟ7lΤΟ βοη-Β'ή60ντες;. ο{ δ' ήμΎVOντO κα! διεμ&­ XOVΤO 'lt(JOg τονς; Επιτι-Β'εμένους;. 'Δννί{Jας; δέ, κατα 1 1 τ�ν Π(Jό&ει1ιν αiπψ t1vνΤ(Jεχόντων των Π(Jαγμ..ιΧτω", EiJ&lrog τονς; πqώτους; &:ποβαίνοντας; 6υνίι1τα καΙ 80 'JtaqEx&lEL κα! ι1υνεπλέκετο τοίς; fJaqfJ&QOLr;. ο{ δΕ 12 Κελτο! κα! δια τήν &ταξίαν κα! δια το πα(JιΧδ'οξο"

264

ΙΝΙΤΙΑ BELLI Ρυ.ΝΙCΙ Π.

τoi'ί fιvμ,βtxίνοντο;: 7:txXirog τρtxπένΤΕg wρμ,ηt1txν προ;: ΨVγήν. 44 Ό δ� fιτρtxτηrοg των Καρχηδονίων Ε1μ," τηι; ΤΕ δΙCΙβ"ΙΙEωι; κtxΙ των 1JπEναντίων ΚΕΚρtxτηκαιg "atJtxV­ τίκ" μ,�ν iιyίνEΤO προ;: 'Cfj πtxρtxκομ,ιδfj των "itJtxv δ 2 ιhιoλEιπoμένων &:νδρων, Π"ι1αι; δ' Εν βραΧΕΊ: χρόνφ hLtxΠEtJtxtrDtttxg τα;: δυν"μΕΙ;: ΕΚΕίνην μ,�ν την νύκτcι 8 "tx(!' cιfπOν τον ποτtxμον ΚCΙΤΕι1τqατοπέδΕVt1Εν, τfj δ' Επtxvqιον &:κοvων τον των 'Ρωμtxίων ΙΙτόλον ΠΕ(>l τα ιιτόμtxτ" τoi'ί ποτtxμοi'ί κtx.ftωqμίΙΙ.fttxι, "(!OXEιqtttιi- 10 μΕνοι; ΠΕVΤtxκοιιίov� των Νομtxδικων {ππέων Εξtxπ282. έΙΙΤΕιλΕ κtxτCΙΙΙΚEψoμ,ένoυι; πoi'ί ΚfXί πόιιοι τυιΥχ"νου4 ΙΙιν iSνΤE!; κtxί τί ΠΡ"ΤΤΟVt1ιν ο{ πολέμιοι. κατα δΒ τον {XfπOν ΚfXΙΡOν κtxί "qO;: την τf1Jν ΕλΕφ"ντων δι"δ {Jtxtttv ΠΡOEXEιρίιιcιτo του;: lπιτηδΕίοvg. {Χ-ότο;: δ� 217. ιιυνcιιycιιyαιν ται; δllν"μ,Ειg Elιtfj?txΙYE του;: βtxιιιλίΙΙκοv;: τους ΠΕ(!ί Μ&γιλον - ούτοι γa(! -ήκον π(!οι; {Χ-όταν Ακ των ΠΕ(!Ι τον Πιiδoν ΠΕδίων - κtxί δι' έ(!μηνέως τα 6 δΕδογμ,έν" "tx(!' {Xfπων διΕσ&φΕΙ τοΤι; C>xlotg. �ν δ� των λΕγομ,ένων lιιχv(!ότtxτtx π(!οι; .ftιi(!tSo;: των πολ- 10 λων π(!ωτον μ,w ή της "tx(!OVt1Ux;: ΕνιΧ(!γΕΙ" των Επιιιπωμ,ένων καί κοινων-ήι1Ειν ΕΠtxγγΕλλομ,ένων τoi'ί 'Ι "('ο;: 'Ρωμ,txίov;: πολέμου, δEVτE(!Oν δε 7:0 τηι; Επαγ­ 'YElltxr; {Xfπων &:ξιόΠΙι1τον, δτι κιχ.ftηγ'fjι10vται δια τόπων τoιoVτων δι' ιbν ο-ό8Ενοι; Επι8Ε-όμΕνοι 'C{1Jv 95 fnιιxγκtxίων ιιυντόμωι; Ε1μιχ καΙ μΕΤ' &:ι1φΙΧλΕίtxg "OL,8 -ήΙΙοντιχι την Ε4; ΊτΙΧλίιχν "OqElιxv, προι; 88 τoVτoιι; ή τηί: 1.ml/txg 'YEννCΙιότηι;, ΕΙ;: .ην &:φ(ξοvτtxι, και το μiιy6&oι;, έτΙ, δ}; των &:νδ(!ων ή Πl/ο3-vμ,ίιχ, μ,Ε.ft' ών ,.,ιfλλoυιιι "OtEitS.fttxt του;: &:ιywvtx;: π(!Ο;: ται;: τf1Jν ·Ρω- 80 9 μcιΙων IvvιXμ.Etg. οϊ μ,ev Ofw ΚΕλτοί τoιαVτα δια-

POLΥΒ. mSTOR. m 48-46.

265

λΕχfJo'ντcς &.νη,ώρηι1ιχν. μετ« δΒ τούτους εlt1ελfJoω1/ 10 Χύτος πρωτον μΒν των προγεγενημ'νων πράξεων &νέμνηι1Ε τοvς δχλους· Ιν α[ς έφη πολλΟίς α-ότους κα! παρα{Jόλοις έργοις καl κινδύνοις Ιπικεχειρηκό· 5 τας 'ν οvδενl διει1φάλfJoαι , κατακολοvfJoήι1αντας τf] 'κεtνσv γνώμτι καl t1vμ{Jοvλtl!. τούτοις δ' έξης εό- 1 1 .&αριιείς εΙναι παρεκάλει, fJoεωροiίντας διότι τ ο μl­ γιι1τον l1νvt1τιχι των έργων, έπειδη της ΤΕ τού πο­ ταμού διαβάιιεως κεκρατήκαΙΙι της τε των ΙΙυμμ&χων 10 evvotar; καΙ προfJovμtας αύτόπται γεγόναι1Ι. διόπερ 12 φετο δείν περ! μΒν των κιχτα μ'ρος �t;'fJoυμείν , ως αύτφ μελόvτων, πειfJoιxρxoύντας δΒ τοίς πιχραγγ'λ­ μαιιιν lf.νδρας &yafJoovr; rtνει1fJoαι καl των ΠQογεrο­ νότων έργων &ξtοvς. τού -δ'Β πλήfJoοvς Ιπιιιημαινο- 18 Ιδ μ{νου κιχl μεγάλην δρμην καΙ προfJovμtιχν Ιμφαίνσν­ τος, έπαιν'ι1ας ιχvτοvς κα! τοίς .&εοίς -όπΒρ άπάντων 233. ευξάμενος διαφηκε , παραγγεtλιχς fJoεραπεύειν ι1φii.ς κιχl παραιικευάζειι.&αι μετ« ιιπουδης, ιbς εΙς την α�­ ριον &ναζυγης έΙΙ0μ{νης. 20 ΛvfJoεtιιης δΒ της έκκληι1tας ήκον των Νομάδων 45 οί ΠQοαΠΟι1τιχλ'ντες iπl την κιχται1κοπήν, τοvς μΒν πλείι1ΤQvς αfJτων &.πολωλεκότες, ο{ δΒ λοιπο! προ­ τροπάδ11ν πεφευγότες. ιιυμπει1όντες γαρ ov μιχκρ«ν 2 218. &ΠΟ της ItJtar; (Jτριχτοπεδείας τοίς των 'Ρωμαtων 2δ {ππεύι1Ι τοίς έπ! την αύτην χρεtιχν έξαπειιταλμ{νοις -όπο τού Ποπλίου τοιΙΧύτην έποιήσαντο φιλοτιμίαν &.μφότεQΟΙ κιχτα την συμπλοκην ωιιτε των 'Ρωμαίων κα! Κελτων ε/ς εκιχτον {ππείς καl τετταράκοντα δια­ φfJoαρijνιχι, των δs Νομάδων -όπερ τους διαΚΟι1tοvς. ao γενομΕνων δΒ τούτων ο{ 'Ρωμαίοι ι1υ1'εγγtιιαντες 8 κατα το δίωγμα τφ των Καρχηδονίων χάριχκι κιι:ι. POLYB, RIST.

Τ.

12

266

INlTIA BELLI ΡυΝΙΟΙ Π.

κατοπτεύι1ιχντει; ιχV,f}ιι; iξ. -δΠΟι1τ()οφήι; -ήπείγοντο, διΙΧι1ιχφήι10ντει; τφ ι1τ()ιχτηγφ την πιχ()ουι1ίιχν των πολεμίαιν · &φικόμενοι δ' εΙι; την πιχρεμβολην &νήγ4 YEClιxv. Πόπλιοι; δ� πιχ()ιχυτίκιχ την ftπOι1κευην &νιχ­ ,f}έμενοι; iπί τάι; νΙΧύι; &νέζευξε πιχντΙ τφ ι1τ()ιχτεύ- 5 μιχτι, κιχΙ προήγε πιχ()ά τον ποτιχμόν, ι1πεύδαιν ι1υμr μΙξιχι, τοΙι; υπενιχντίοιι;. δ 'ΑννίβΙΧι; δ� τfl κατά πόδΙΧι; ήμέρ� τijι; iκκληι1ίa:ι; Εεμιχ τφ φαιτΙ τουι; μ�ν {ππεΙι; π()οέ,f}ετο πάντιχι; ιbι; προι; ,f}άλιχττιχν, iφβδρείΙΧΙ; έχοντιχι; τάξιν, τ.ην δε 10 των πεζων ixlVEL δύνιχμιν ix τού χάριχκοι; εΙι; πο6 ρείιχ.ν. ιxfπoι; δ� τουι; iλέφιχvτιχι; iξεδέχετο κιχΙ τουι; Εεμιχ ΤOύt'OΙΙ; &πολελειμμένουι; lΧνδ()ιχι;. iγένετο δ' 46 ή διιχκομιδη των ,f}ηρίαιν τοιΙΧύτη τιι;. πήξιχντει; tf'χεδίΙXΙ; κιχΙ πλεlουι; &()ιχ()όταιι;, τούταιν δύο Π()ΟΙ; 15 &λλήλΙΧι; ζεύξαντει; βιαίωι; -$ίρειι1αν ίιμφοτέ()αι; εΙι; την γήν κατά την έμβαι1ιν τού ποταμού, πλάτοι; iχούι1αι; το ι1υναμφότερον ιbι; πεντ.ήΚOVΤα πόδαι;. 2 ταύταιι; δ� ι1υζευγνΎVτει; lΧλλαι; ix των iκτοι; π()οι1ήρμοζον, π()οτείνοντει; την καΤΙΧι1κευην τού ζεύγ- 20 S μιχτοι; εΙι; τον πόρον. την δ' &πο roif 6lεύματοι; πλευρaν -ήι1φιxλί�Όvτo τοΙι; ix τijι; γηι; iπιγύοιι;, εΙι; τά περΙ το χεΙλοι; πεφυκότιχ των δΕνδραιν iνάπτον2840. τεg, προg το ι1υμμένειν καΙ μη πα()m,f}εΙι1,f}ιχι τΟ 4 8λον Βργον κατά τού ποταμού. ποιήι1αντει; δ� Π()ΟΙ; 25 δύο πλ!,f}()α τφ μήΚΗ το παν ζεύγμα τήι; π()οβοληι;, μετά τΙΧύτα δύο πεπηγυίΙΧι; ι1χεδ{ιχι; διαφε()ΌVταιι; [τάι; μεγίι1τιχς] Π()Οι1έβιχλον ταΙς Αι1χάταις, Π()ΟΙ; ί:tfJτάς μΕν βιαίαις δεδεμένας, π()ος δε τάς lΧλλας oiίταις {Dι1τ?' εύδιιχκόπους αfπώv εΙναι τουι; δει1μούς. 219. δ �ύματιx δ� καΙ πλείαι τΙΧύταιι; iνηψαν, οΤι; έμελλ·ον

POLYB. HISTOR. m 45-47.

267

ot λέμβοι 6vμοvλκούνΤΕg ούκ lιXt1Etv φέΡΕt1.ftαι κατα ποταμού , {Jl� δ� προg τον 60ύν κατέΧΟVΤΕg παρα­ κομΙΕίν καΙ ΠΕραιώt1cιν ΕπΙ τούτων τα .ftηρlri. μΕτα 6 δ� ταύτα χούν ΕφΕρον Eπ� πrXι1αg πολύν, lmg Επι5 βάλλονΤΕς lξωμοlωt1αν, δμαλ1J1J καΙ t1ύγχροvν ποι­ ούνΤΕς τl1 δια τής xIQt10V φEΡOύt1rι προς την διά­ {Jctt1t'V δδ'φ. των δ� .f}ηρίων El.fttt1fLIvmv τοίς ΊνδΟίς 7 μέχρι μεν προς το ύγρον ιω πcι{tαΡΧΕiν, Είς δε το ϋδωl\> EfLfJalVEiv ούδαμως Ετι τολμώντων, ήγον δια 10 τού χώματος δύο προ,f}-εμΕνοι ,f}-ηλείας, πει,f)-αΡXoύν­ των αύταig των .ftηl\>lων. ΕΠlil 8' Επ! ταg ΤΕλΕυ- 8 τα{αg Επέt1τηt1αν t1Χliδlαg, διακ6ψανΤΕg τουg δεt1μούg, olg πρOt1ή(Jτη1ΙΤΟ προg ταg If.λλαg, καΙ τοi'g lffLfJotg έπιt1παt1άμενοι τα 6ύματα ταχέωg &πέ6παt1αν &πο 15 τού χαιματοg τά τι; ,f}-ηl\>ία καΙ ταg υπ' αύτοίg t1Xli­ δίαg. ο{, YliVOfLIVOV διαταραχ.ftέντα τα �φα κατα 9 μεν ταg CtQXag έt1τρέφετο καΙ κατα πάντα τ6πον ωρμα· ΠΕΡΙliχ6μΕν(Χ δ� πανταχ6.ftΕν υπο τού 6εύμα­ τοg iιπεδειλlα καΙ μένειν ήναγκάζετο κατα χώραν. 20 καΙ τοιούτφ δη τρ6πφ Πt!Ο6αρμο�μένων &εΙ t1XE- 10 διων δυείν, τα πλείt1τα των .ftηρίων έπΙ τούτων διεκομίt1,f}-η, τινα δε κατα [LltJOV τον π6ρον &πέρ- 11 ριψεν clg τον ποταμον αυτα δια τον φ6βον · ων τους μεν Ίνδουg απολέt1,f}-αι t1vνέβη πάνταg, τουg 25 δ' έλέφανταg διαt1ω.ftήναι. δια γαρ την δύναμιν 12 κι>:� το [LIYE.ftog των προβοt1κίδων έξαίροντεg ταύταg VπEΡ το ύγρον καΙ διαπνέοντεg, ΕΧμα δ' έκφvt1ωντεg 2311. πi!tv το παρεμΠίπτον αντέt1χον, το πολυ xιx,f}-' ϋδα­ τοg όρ,f}-οl ποιούμενοι την πορείαν. 30 Πliραιω.ftέvτων δε των ,f}-ηρίωv, αναλαβων 'Αν- 47 vlfIag τουg έλέφαvτας καΙ τουg tππείg προηrι; τού-

268

ΙΝΙΤΙΔ BELLI ΡυΝΙCΙ Π.

τoι� &πουqαγων παρα τον ποταμον &πο &αλάττη� ώ� ΕπΙ την εω, πoιoyμEνo� την πορΕtαν ώ� El� την 2 μΕt1όγαιον 'ti'j� Eόριbπη�. δ δε 'Poδανo� E'[,Et τα� μΕν πηγα� Vπερ τον 'Δδριατικον μυ'l,ον πρo� την ΕrJπεραν VI!VOpt1a�, Εν τoϊ:� άποκλ(νουrJι [LEQErJt των 5 "ΆλΠΕων ιb� ΠΡΟf: τα� ltl/κτου�, ΡΕϊ: δΕ πρo� [τα�] 220. ιYVrJEt� 'l,EιμEρινά�, iκ{:JάλλEt δ' El� το Σαρδφον πε3 λαγo�. φερΕται δ' EΠ� πολυ δι' α.(,λωνO�, 0-0 πρo� μεν τa� ΙΧρκτουι; HΆρδυε� ΚΕλτοl καΤόικουt1ι, την δ' άπο μΕrJημ{:Jρtας α.(,του πλΕυρaν δρ{ξΟVrJΙ παrJαν ((ΧΙ) 10 πρo� ΙΧρκτον ΚΕκλιμέναι των 'ΆλΠΕων παριbΡEιαι. 4 τα δε ΠΕδtα τα ΠΕΡ! τον Πάδ'ον, Vπερ &)ν ήμϊ:v εΕρηται δια. πλΕιόνων, άπο 'tov κατα τον 'Ροδ'ανον α.(,λωνo� διαξΕυγνύουrJιν αϊ των ΠΡΟΕιιιημενων οιιων ά"ιιιbΙΙEιαι, λαμ{:JdvουrJtXι την άΡ'l,ην άπο Μαt1tJαλtαr; 155 εως; ΕπΙ τον του παvτo� 'Δδ'ρ{ου μυ'l,όν· &� τό&' -δΠEράρα� 'Δννtβα� άπο των κατα τον 'Ροδανον τό­ Πων ένεΡαλΕν εl� 'lταλtαν. 6 'Ένιοι δε των γΕγραφότων ΠΕΡ! της; VπΕρ{:Jολfjς; τα·ύτης;, βουλόμΕνοι τους; άναγινώtJκοντας; έκπΜjτ- 21) ΤΕιν τ'Π ΠΕΡΙ των προειρημενων τόπων παραδοξο­ λογtCf, λαν&άνουrJιν iμπ{πτονΤΕ� El� δύο τα πάrJη� ϊt1τοιι{α� άλλοτριώτατα· κάι γαρ ΨΕυδολογΕϊ:ν κα� 7 μα'l,όμΕνα γιιάφΕιν αfJτoϊ:ς; άναγκά�oνται. {Χμα μεν γαρ τον 'Δννtβαν άμtμητόν τινα παρειt1άγοvτε� 11> ιιτρατηγον και τόλμΥ και προνο{'! τούτον δμολο8 γουμενως; ιXπoιYcιxvvovt1tv .§ιμϊ:ν �λογιt1τότατον, {Χμα δΕ καταt1τροφηv ofJ δυν&μΕνοι λαμβ&νΕιν ο.(,δ' Βξ­ οδον του ψΕύδ'ους; &εους; κα! &Εων παϊ:δας; ΕΙς; ΠQαγ286. 9 ματικην {ιιτορ{αν παΡΕιιιάγουΙΙιν. {,πο&Ιμενοι raQ St)o τάς; έρυμνότητας; και τρα'l,ύτητας; των 'Δλπεινων

POLYB. mSTOR. ΠΙ

47. 48.

269

όQων τοιαύτας ω(Jτε μη οίον ί'ππους και (JΤQατο� πεδα, συν δε τούτοις ελέφαντας, άλλα μηδε πε�oυς εi>ζώνοvς ci>XEQrog αν διελ.ftείν, δμοίωg δε και την έQημο1l τοιαύτην τινα πεQ� τους τόπους ύΠΟΥQά6 ψαντες ήμίν fiJ(JTi" εΙ μη .ftE Og � τις ηQroς &παντή� <1ας τοίς πεQΙ τον Άννίβαν ύπέδειξε τα� δδούς, εξαΠΟQήσαντας αν καταφ.ftαQηναι πάντας, δμσλογου­ μένως εκ τούτων εΙς έκάτεQον των ΠQοεΙQημένων lψαQτημάτων εμπίπτουσι. ΠQωτον μεν yιXQ αν τίς 48 10 φανείη (JΤQατηγος άλογιστότεQος Άννίβου, τίς καΙ <1καιότερος ήγεμών , δς ΤΟ6"ούτων ήγούμενος δυνά- 2 μεων και τας μεγί(Jτας ελπίδας έχων εν τούτοις 221. τού καΤΟQ.ftώ(Jειν τοίς ολοις, οϋτε τας δδους ούτε τόπους, αις ο&οί φα(Jιν, οϋτε πού ΠΟQεύεται το 15 παQάπαν ούτε ΠQος τίνας εγίνω(Jκε, το δε πέQας, 3 οi>δ' εΙ κα.ftόλοv [τοi>ναντίον] δυνατοίς επιβάλλεται ΠQάγμα(Jιν; &λλ' οπεQ οΙ τοίς 8λοις επταικότες και 4 κατα πάντα ΤQόπον έξαΠΟQούντες oi>x iJπoμένoυσιν, ω(JΤ' εΙς άΠQονοήτοvς "a.ftllvat τόπους μετα δυνά20 μεως, τούτο πεQιτι.ftέα(Jιν οΙ (JvγrQαφείς Άννίβ,! τφ τιΧς μεγί(Jτας ελπίδας &:κεQαίοv� έχοντι utE(Jt 7:ων "a.ft' αύτον πραγμάτων. δμοίως δ'Ε και 7:ιΧ utEQL 5 της έQημίa.ς, ht δ' έQvμνότητος και δV(JχωQίας τών τόπων έκδηλον ποιεί το ψεύδος α-ότών. oi>x ίστο- 6 26 Qήσαν7:ες yιXQ 8-rι (Jvμβαίνει τους Κελτους 7:0υς παQ" τον 'Ροδανσν ποταμσν oΙκoiιvτας oi>x ΕΙπαξ οi>δε δις utQb της Άννίβου παQΟV(Jίας, oi>ItE μην πάλαι utQO(J­ φάτως δέ, μεγάλοις (JΤf!ατοπέδοις ύπεQβάντας τιΧς '�λπεις utlXQιxτn�.ftat μεν 'Ρωμαίοις, (Jvνηγωvί(J.ftαι ιο δε Κελτοίς τοίς τα πεQΙ τον Πάδον πεδία "ατο/.­ κού(JΙ , κα.ftάπεQ ήμείς εν 7:0ίς utQo τούτων έόηλώ12 "

270 7

ΙΝΙΤΙ.Δ. BELLI PUNICI Π.

ιιαμεν, Πf/οg δ'Ε τούτοις ο-όκ εΙδ'ότε!: 8τι πλεΤΙΙτον

287. &v,ftρώπωv φύλον κατ' α&α!: οΙκεΤν t1vμβαtvει τα!:

Ι�λπειg, &λλ' &γνooϋVτε!: Εκαστα τών εΙρημένων .f}ρω τινά φαι5ιν έπιφανέντα ΙΙυνυποδ'είξαι τα!: δδ'ου!: 8 amo ig. έξ Φν εΙκότω!: έμπtΠΤΟv(JΙV εΙ!: το παρ α- 6 πλ'fjt1ιοv τοΙ!: τραγφδ'ιογράφοιg. κα� γα(' ixetvotg παΙΙιν αϊ καται1τρoφα� τών δ'ραμάτων ΠΡ0ι1δ'έOVται ,fteoii καΙ μηχανή!: δ'ια το τας πρώτα!: {,πο,ftέt1Ειg 9 ψευδ'εΤ!: καΙ παραλόγου!: λαμβ&νειν, τού!: τε (fvrrf/ct­ φέα!: &νάγκη το ' παραπλ'fj6ΙΟV πά(Jχειv καΙ ποιεΤν 10 .f}f/mdg ΤΕ καΙ ,fteovg έπιφαιvομέvovg, έπειδ'αν τα!: &ρχα!: ιίπι,ftάvοvg καΙ ψευδ'εί!: {,ποστ'fjι1ωvται. πώ!: γαρ οίόν ΤΕ παραλόγοι!: &f/Xaig ε�λoγoν έπι,f1'εΤναι 10 τέλοg; 'Avvtpag γε μην ofJX ιbς ο-bτοι γρdφΟV(JΙV, Μαν δ'Ε περΙ ταύτα πραγματικώς έχρήτο ταί!: έπι- 16 11 βολαίς. καΙ γαρ την τή!: χώρα!: &ρετ-ήν, εΙς .ην έπεβάλετο "a,fttivat, καΙ την τών δχλων &λλΟΤf/ιό­ τητα Πf/ος ·Ρωμαtοvς έξητάκει (Jαφώς, εΙς ΤΕ τα!: 222. μεταξυ δ'vt1χωρtας δδ'ηγοί!: καΙ κα,ftηγεμόt1ιv έγχω­ ('tot!; έχρητο τοίς τών αfJτώv έλπtδ'ωv μέλλουιιι 20 12 κοινωνεΤν. -tιμετ!: δ'Ε περΙ τούτων εfJ,ftαρι1ώg ιίπο­ φαιvόμε.ftα δια το περΙ τών Πf/dξεωv παρ' α&ών {ιιτορηκένα" τών παρατετευχότων τοΤς καιροτς, τους δΕ τόπους κιχτωπτευκέναι καΙ τΥ δια τών Ι�λπεων α&οΙ κεχρήδ',ftαι πορεtrι- '}'νώ6εως Ενεκα καΙ -3-έιΧς. 96 49 Ο-ό μην άλλα Πόπλιος μΕν δ τών ·Ρωμαtφv ιιτ�ατηγoς -tιμέ(Jαις {Jιιτεροv τριιι! τής &νά�υγής τής τών ΚαQχη'δ'οvΙωv παραγενόμενος Ιπ! τ.ην τού πo� ταμοv διάβαιιιν καΙ καταλαβαιν ιblJμηκότας τους -δπεναντΙους έξεvΙιι,ftη μ!ν ιbς ένδέχεται μ«λΙι1τα, 80 2 πtιftειtJμέvοg ό-όδ'έποτ' (1v αiJτoυς τολμήtJαι τfιδ6

POL ΥΒ. mSTOR. m 48. 49

271

πoιήσαιS&αι την εΙι;:; Ίταλίαν πορείαν δια το πλη­ &ος κα� την &&ειSίαν των κατοικούντων τουι;:; τ6πους βαρβάρων. &εωρων δΒ τετολμηκ6ται;:; αiι&ιι;:; 8 έπ� τας ναυς ήπείγετο κα� παραγεν6μενος ένεβίβαζε 238. τας δυνάμεις. κα� τον μεν &δελφον έξΕπεμπεν έπ� 4, τας έν Ίβηρίg πράξεις, αύτος δε πάλιν ύποστρέΨας εΙς Ίταλίαν έποιείτο τον πλουν , σπεύδων κατατα­ xηιSαι τους ύπεναντίους δια Τυρρηνίας προς την των "Αλπεων ύπερβολήν. 'Αννίβας δε πoιηιSάμενoς Ι) 10 εξηι;:; έπι τέτταραι;:; ήμέρας την πορείαν άπο της δια­ βάσεωι;:; �κε προς την καλουμένην Νησον, χώραν πολύοχλον κα� σιτοφ6ρον, εχουσαν δε την ΠΡOιS­ ιιγορίαν άπ' αύτου του συμπτώματος. f; μεν γαρ δ (j 'Ροδανόι;:; , τι δ' Ίσάραι;:; προσαγορευ6μενοι;:; , �έoντει;:; 1 5 παρ' εκατέραν την πλευράν , άπoκoρυφoυιSιν αύτηι;:; το σχημα κατα την προι;:; άλλήλους σύμπτωσιν. [στι 7 δε παραπλησία τφ μεγέ&ει κα� τφ σχήματι τφ κατ' ΑΙ'γυπτον καλουμένι:Ρ Δέλτα, πλην έκείνου μεν &ά­ λαττα την μίαν πλευραν κα� τας των ποταμων �ύ20 ιSειι;:; έπιζεύγνυσι, ταύτηι;:; δ' δρη δυσπρ6ιSoδα και δυσέμβολα και σχεδον ιbς εΙπείν &πρόσιτα. προι;:; 8 ην &φικόμενος κα� καταλαβων έν αύτΏ δύ' &δελ­ φους ύπερ της βασιλείαι;:; στασιάζονται;:; και μετα στρατοπε"δων &ντικα&ημένου.ι;:; &λλήλοιι;:;, έπισπωμΕ- 9 25 νου του πρεσβυτέρου και παρακαλουντοι;:; εΙι;:; το 223. συμπραξαι κα� ιSυμπεριπoιησαι την άρχην αύτφ, * * * ύπήκουσε, προδήλου σχεδον ύπαρχούσηι;:; τήι;:; προι;:; το παρον έσομένηι;:; αiπφ χρείαι;:;. διο και συνεπι- 1 0 fTέμενοι;:; και συνεκβαλων τον ετερον πολλήι;:; έπικου30 ρίαι;:; έτυχε παρα του κρατήσαντοι;:; ' ού γαρ μ6νον 11 σίτι:Ρ και τοίι;:; &λλοιι;:; έπιτηδείοιι;:; &φ&6νωι;:; έχορή-

272

lΝΙΤΙΑ. BELLI ΡυΝΙΟΙ n.

"ηΙΙε το ιιτ(μχτόπε80ν, ι.ίλλα κιx� των δπλων τα πα­ λαια κα� τα πεπονηκότα πάντα 8ιαλλάξα� Εκαινο12 ποίηιιε πάΙΙαν τ-ι}ν 8ύναμιν εfJκαίQω�, €τι 8Ε τoυ� πλείστoυ� EΙΙ&ijτι κα� ΠQΟ� τoύτoι� Vπ08έιιEι Κoιfμ,ή­ ΙΙα� μηάλην εfJΧQηιιτίαv παQέσχετο ΠQΟ� τα� των δ 13 ΟQωv VπεQβολά�. το δΕ μέrιιtτοv, EfJla(Jib� διακειμένoι� ΠQΟ� την δια των 'AllO(JQt1'WV καλουμένων Γαλατων ΠΟQείαv &ΠΟVQαrήιια'l μετα τη� ιιφΕτέQα� 289. δυνάμεω� Μφαλη παQειικεύαιιε την δ'ίοδον amor�, Eω� tίγγιιιαν τ1] τών 'Άλπεων VπεQ(JοΧfj. 10 'Λννί{Jα� δ' Εν ήμέQαι� δέκα ΠΟQεv{)οε�� παQα τ;'ν 50 ποταμον εΙ� oκτακoιtίoυ� ιιταδίoυ� i1Qξατο τη� ΠQΟ� τα� 'Άλπει� &να(JολfJ�, κα� ιtυνέpη μεrίστοι� ιxmov 2 ΠΕQιπειιείv κινδΎVoι�. Eω� μΕν rιXQ Εν τoΙ:� Επιπl­ δoι� ήσαν, &πείχοντο πάντε� αmων οϊ κατα μIQΟ� 15 ήγεμόνE� τών 'ΛλλοβQίrων, τα μΕν τoυ� ϊππεΙ:� δεδιότε�, τα δΕ τoυ� παQαπΙμποvτα� (JΙXQ(JιXQOV�' 3 Επειδη δ' Εκείνοι μεν εΙ� την οΙκείαν &πηλλάγησαν, οϊ δΕ πεQΙ τον 'Λννίβαν tίQξαvτο ΠQοάrειv εΙ� τα� δυσxω"ία�, τότε ιιvνα{)οQοίσαντε� οϊ των 'AllO(JQt- 20 "ων 'ιγεμόνε� ϊκανόν τι πλfJ{)οο� ΠQοκατελά(Jοvτο τoυ� εfJκαίQΟV� τόπoυ�, δι' ιfιν έδΕι τους πεQΙ "ον 4 'ΛννίΡαν κιχ,/:' &νάγκην ποιείΙΙ{)οαι '/:ην άναρολήν. εΙ μΕν ovv έΚQvψαv την Επ{νοιαν, δλO(fχεQib� (XV δι­ έφ{)οεΙQαv '/:0 ΙΙΤQάτεvμα τών KceQXfJ8ov{wv' νϊίν 8Ε 25 κικταφανEΙ:� "ενόμενοι μηάλα μΕν καΙ '/:oυ� πεQΙ 5 'Λννί{Jαν έΡλαψαν, oiJ" Ελάττω 8' έαυτoύ�. "νoυ� rιXQ δ ΙΙ'/:Qατηrο� τών KaQXfJoovlwv 8τι ΠQοκατεχοvσιν οϊ (JιXQ(Ja(lot τoυ� εiJκα{QΟV� τόπoυ�, amo� μΕν κοιτασΤQοιτοπεδεύσα� ΠQΟ� ταΙ:� VπEQfJolιxi� Ιπέμενε, 224. 6 ΠQοέΠΕμψε 8Ε τΙνα� των κα{)οηγουμένων ΙX*OZ'g Γα-

POLΥΒ. HISTOR. m 49-61.

�73

λατ{bν χάριν τού καταtJκέψαtJ&αι την τι'1Jν inι:Eνα1'­ τΙων "π{νοιαν καΙ την 8λην inι:ό&ΕtJιν. Φν ΠQαξάν- 7 των το tJvνταΧ&Εν , Επιrνοvg δ tJτρατηrοg 8τι τας: μ,Εν -ήμΕρας: Eπιμελι'1Jς: παρευτακτούtJι κιχΙ τηΡOύιJΙ � τοvg τόπους: οΙ πoλiμιoι, τας: δΒ νύκτας: εΙς: τινιχ παραΚΕιμΕν'Yjν :πόλιν &παλλάττονται, :προς: ταύτην την iJπό.fFεtJιν lφμo�όμενoς: tJυvεtJτήtJατο :πραξιν τοιαύτ'Yjν. &ναλαβαιν την δύναμιν προηγεν "μφα- [, 240. νι'1Jς κιxl tJvvεrrttJCtg ταΤς: δυtJχωρ{αιg OfJ μακριΧν 10 τών πολεμίων καΤΕι1ΤQατοπέδΕVι1Ε. της δε νυκτας:

iπιrεvομiν'Yjg, tJvvτάξας τα πυ(>α κα{Ειν, το μ�ν πλε;;ον μΙρος: της δυνάμΕως: αfJτού κατΙλιπε, τούς δ' ΕπιτηδΕιοτάτους E.fι�ιbνoυς: ποιήtJαg διηλ&Ε τα tJΤΕνα την "ύκτα καΙ κατitJΧΕ τοvς ύπα τι'1Jν πολΕ15 μίων π()οκαταληφ&Ιντας: τόπουg, &πΟΚΕχωQηκότων τι'1Jν βαρβάρων κατα την σ'υνή&ειαν ΕΙς: την πόλιν. 0,[, tJυμ(3άvτοg καΙ της: iιμIρας ΕΠΙ1'Εvομivηg, ot {JιXQ- 51 {JαQot tJυν&ΕαtJάμΕνοι το γεroνoς τας μεν &ρχας &πΙι1Τ1/σ'αν της: Επι(30λής' μΕτα δε ταύτα .fFEtDQOijVΤEg 2 20 το τι'1Jν ύπo�υγ{ων πλη&ος: καΙ τούς {ππΙΤς ιYvtJXE­ ρως "κμηρυομΙνους: καΙ μαΚQι'1Jς τας δυιJχωρ{ας , Εξ­ εκλή&'YjtJαv -όπο τού tJυμβα{νοvτος iξάΠΤΕtJ&αι της: ΠΟΡΕtαg. τούτου δε γΕνομΙνου, καΙ κατα πλΕ{ω 8 μέQη ΠΡΟι1ΠΕtJόvτωv των (3a(J(3&Qrov, o.fιx ο1Πως ύπο Ιό των &vlYQι'1JV ιbς -όπα των τόπων πολύς: ΕrtVΕΤΟ φ&ό­ ρος: τι'1Jν ΚαQχηδονίωv, καΙ μάλιtJτα τι'1Jν ί'ππων καί τι'1Jν -όπo�υγίων. 01Jσ'ης γαρ o.fι μόνον tJΤΕνηg καί 4 ΤQαΧΕtαg της ΠQοtJ(30ληg &λλα καί ΚQημνιbδουg, &ΠΟ παντοg κινήματος καl πάtJηg ταραχης: έφ'QΕΤΟ κατα 80 τι'1Jν ΚQημVι'1Jν δμ6σ'Ε το;;ς: φορτίοις: πολλα τι'1Jν υπο­ ζυγίων. καΙ μάλΙσ'τα την τοιαύτην ταραχην ΕποtοVtι I)

274

ΙΝΙΤΙ.Α BELLI ΡυΝΙΟΙ Π.

οϊ τραυματιζόμενοι τίiJν ί'ππων· τούτων γαρ οϊ μ�ν αντίοι ι1υμπίπτοντες τoίg ύποζυγίοις, δπότε διαπτοη­ .ftocicv Εκ της πληγης, οϊ δε κατα την εΙς τοiJμπρο6.ftocv δρμην Εξω.ftoούντες πάν το παραπΤπτον Εν ταΤς 6 δυι1χωρίαις, μεγάλην απειργάζοντο ταραχήν. εΙς & 225. βλΕπων 'Δννίβας κα� συλλογιζόμενος ιbς oVΔ� ΤΟι'ς διαφυγούι1Ι τον κίνδυνον Ει1Τι ι1ωτηρία τού ι1κευυ­ φόρου διαφ.ftoαρiντος, αναλαβων τονς προκαται1χόντας την νύκτα τας υπερβολας 65ρμησε παραβοη.fTή7 ι1ων τοΤς τfj πορείlf προλαβούt$ιν. ο", γενομΕνου 10 πoλλo� μεν των πολεμίων &πώλλυντο δια το ποιει'­ (f.fTat την Εφοδον Εξ ύΠΕρδΕξίων τον 'Λννίβαν, o-fJ" 8 Ελάττους δ� κα� τίiJν Ιδίων· δ yftQ κατα την πορείαν 2ΙΙ .fTόρvβος Εξ &μφοΤν ηiJξετο δια την τίiJν προειρη9 μένων κραυγην κα� ι1υμπλοκήν. Eπε� δε τους μεν 15 πλείι1τους τίiJν 'Λλλο{3ρίγων απέκτεινε, τους δε λοι­ πους ΤΡΕψάμΕνος ijνιΧγκαι1Ε φυγΕτν εΙς την οίκείαν, τότε δη το μεν Ετι περιλειπόμενον πΜί.fTος τίiJν υπο­ ζυγίων κα� τίiJν ί'ππων μόλις και ταλαιπώρως διήνυε 10 τας δυι1χωρίας;, αύτος; δε ι1vνα.ftoροίι1ας δι10υς; ήδύ- to νατ/) πλείστους Εκ τού κινδύνου ΠΡΟι1έβαλε προς την πόλιν, Εξ Ijς Εποιήι1αντο την δρμην οϊ πολέμιοι. ι 1 καταλαβων δε ι1χεδον Ερημον δια το πάντας; έκκλη­ .ftoijvat προς; τftς; ιbφελείας; Εγκρατης έγένετο της πό­ λεως. Εκ δε τούτου πολλft ι1υνέβη τίiJν χρηι1ίμων Sj) παρ­ 12 αiιτφ πρός ΤΕ το παρον και προς το μέλλον. αυτίκα μεν yftQ Εκομίι1ατο πλ1'ί.fTος ί'ππων και -δπο­ �υγίων και τίiJν ;Χμα τούτοις έαλωκότων &νδρων, c{g δε το μέλλον Ει1χε μεν και (Ιίτου και .fTρεμμά18 των ΕπΙ δυεΤν καΙ τριι1ιν ήμέραις εύπορίαν, το δε sc. ι1ννέχον, φόβον Ενειργάι1ατο τοίς έξης προς το μη •

POLYB. HISTOR. ΠΙ 51. 52.

275

τολμάν α-ότφ �o/-δίως Eγχ,ει€!είν μηδένα τώl1 "lX€!f%­ κειμένων ταίς άναβολαίς. Τότε μ!ν ovv α-ότού ποιηι1«μ,ενος την πα�εμβo- 52 λην καί μίαν �πιμείνας fJfLlQΙXV ιxv4ttfl wQμιx. ταίg 2 5 δ' Εξης fLEXQt μΕν τινος άσφαλώς διήγΕ την ι1ΤQf%­ τι«ν · f1δη δ! τεταQταίος (Ω." ιxv4ttg εΙ;; κινδύνους παQcrΕνετο μεγάλους. οί γαρ πεQί την δίοδον ol- 8 κούντες dυμφρονήσαντες Επί δόλφ συνήντων α-fJτφ, 4tαλλους έχοντες καί στεφάνους· τούτο γαρ σχεδΟl1 10 παtJι τοίς βαQβάροις έστί σύν4tημα φιλίας, κα4t«ΠΕΡ το κηρύκειον τοίς 'Έλλησιν. ε-fJλαβώς δ! διακείμε- 4, 228. νος προς την τοιαύτην πίστιν Άννίβας έξήτασΕ φι­ λοτίμως την Επίνοιαν α-ότών κα! την 3λην Επιβο­ λήν. τών δ! φα6κόvτων καλώς εΙδέναι καί τηl1 τής 5 15 πόλεως ίΧλωι1ιν κα! η}ν τών έγχειQησάντων α-fJτον 242. άδικείν άπώλειαν, καί διασαφούντων 8τι πάρειι1Ι δια ταύτα , βουλόμι:νοι μήτι: ποιηtJαι μήτε πα4tείν μηδ!ν δvtJχεQές, ύπισχνουμΕνων δ! καί δώσειν έξ αυτών 3μηQα, πολυν μ�ν XQdvov η-fJλαβείτο καί δι- 6 20 ηπίστει τοίς λι:γομένοις, συλλογιζόμενος (δ' Άννίβας ιbς δεξάμι:νος) μ�ν τα ΠQοτεινόμενα , τάχ' tlv ttJrog Ευλαβεστέρους κιχί ΠQιΥ.οτέQοvς ποιήι1αι τους παQf%­ γryονότας, μη ΠQοσδεξάμενQς δ� προδήλους έξΗ πο­ λεμίQυς α-fJτούς , συγκατένευσε τοίς λι:γομένοις καί 115 ι1vνVΠΙ:ΚQί4tη τί4tεd4tαι φιλίαν ΠQος α-ότούς. τών δ! 7 βαQβάQων τα σμηQα παQαδόντων καί 4tQέμμιχtJι χο­ Qηγούντων άφ4tόνως καί κα4tόλοv διδόντων σφάς ιχυτους εΙς τας XctQιxg ιΧπαQατη Qήτως, έπί ποσον έπί­ ι1τcυ6αν οί περί τον Άννίβαν , wtJτε κιχί κα4tηγε30 μόt1ιν αυτοίς XQijd4tat ΠQος τας Εξής ttvtJXWQiιxg. ΠQΟΠΟQεvομlνων δ' αυτών Επί δύ' fjfLEQιxtg, tJvVΙX{)-QOt- 8

276

ΙΝΙΤΙΑ BELLI ΡυΝΙΟΙ Π.

ι1�έντει; 0& π('οει('ημέvοι κα! ι1vναuoλοv&ήι1αντεg Επιτί&Ενται, φ«Qαrγ« τινα δύtJβατον καΙ κ('ημνώδη 53. περαιουμέναιν α-(;τliJν. έν φ "ιxt'lrfJ πάνται; ΙΧ('δην άπολΕtJ&αι ι1υνΙβη τουι; πε('! τον 'Ανν(βαν, εΙ μη δεδιότε!: άκμην Επ! πot10ν κα! π('οο('ώμενοι το 5 μέλλον τα ftW ι1κευοφό('α καΙ του!: &ππε1:ι; εΕχον Εν 'tfJ πρωτοπο('ε(lf, του!: δ' δπλ(τα!: Επι τηι; ο-(;ραγ(αg. 2 τούτων δ' Εφεδ('ευόνταιν ελαττον ι1υνέβη YEv{tJ�αot το πά&οg ' OVτoι γαρ ΕtJτεξαν την Επιφο('αν 'tliJv βαρ11 Ρ«('αιν. 0-(; μήν άλλά κιχι τουτου ι1υγκυ('ήι1αντοι; 10 πολύ τι πλη&ο!: κα! -rliJv άνδρliJν κιχ! 'tliJv {ιποζυγίαιν 4 και 'tliJv ί'ππαιν διεφ&«('η. 'tliJv γα(' τόπαιν iιπE(J­ δεξίων 6νταιν τοΤι; πολεμ(οιg, άντιπα(J«rοvτεg οι Ράρβα('οι τα1:ι; πα(Jαι(Jε(αιg και το1:ι; μεν τας π{τ('αι; Eπικυλίovτε!: τους ό' έκ χει('ος τοΙς λtf}οις τύπτοντες 15 248. 5 Elg δλοtJχε('η διατ('οπήν και κίνδυνον ηγον, οi$τωg fDtJτ' άναγκαι1&ηναι τον 'ΑννίΡαν μετα τηι; iιμΙι1ε(αι; 227. δυν«μεωι; vvκτερεvttαι πε('( τι λευκόπετρον όχυ('ον χωριι; 'tliJv ί'ππαιν και 'tliJv iιπoζυγίαιν, Εφεδ('εύοντα τούτο% Ιαιι; Εν 3λl1 'tf1 νυκτι ταϋτα μόλιι; Εξεμη('ύ- 20 6 tJατο τηι; χα('άδ('ας. 'tfJ δ' Επαύ(Jιον τliJν πολεμ(αιν χω('ιtJ&{vταιv, ι1υν«ψαι; τοΤι; &ππεvttι καΙ το1:ι; {ιποζυ­ γ(οιι; Π('Ο 11γε Π(Jοg ται; iιπε('Poλάι; τάι; άναιτ«ται 'tliJv ΗΑλπεαιν, δλοtJχε('εΤ μΕν ο-(;δεν! πε(Jιπίπταιν Ετι δυ­ ttτήματι τliJv {JfX(JP«(JUJV, κατά μl(Jη δε κα! κατά τό- 25 7 πουι; πιχqsvοχλούμsvοg υπ' ιχiJτliJv' ών 0& μεν άπο τηι; OVQΙXr(ΙXg, Οι ό' άπο τηι; πqαιΤΟΠΟ(JS(ΙΧΙ; &πέδπαιν τliJv tJκsvοφό(Jαιv ένια, ΠQοtJπίπτοvτsg siJnaI(Jmg. 8 μεr(δΤΨ ό' αiJτψ πα(Jε(χετο X(JStaV τα .ftfJ(J(fX· κα&' ον ya(J αν τόπον {ιΠ«(JΧΟΙ τηι; πο('ε(αι; τΙΧϋτα, Π(Jοg 3υ τούτο το ftl(Jog OtJκ δτόλμαιν οΙ ,οολΕμιοι Π(JοtJιένιχι,

POLΥΒ. mSTOR. ΠΙ 52-54,.

277

το παQάδοξον Εκπληττόμενοι τηι; τών ζφαιν φαVΤα� ι1ίαι;. ΑναταΤοι; δε διανύι1αι; εΙι; ται; WtEQfJOlttg α-ότοiJ 9 κατει1τρατοπΙδευΙΙΕ xιxt δύ' �μέραι; ΠΡΟι1έμεινΕ, βov­ λόαΕνοι; Ε1μα μ�ν άναπαiJΙΙαι τουι; διαΙΙιΡζομΙνουι;, 6 ίΧμα δε πρΟι1δiξαι1.fJ'αι τουι; άπολειπομένους. Εν Φ 10 καιρφ ι1υνέβη πολλουι; μ�ν ΖΠΠ011Ι; τών άπεπτοημέ­ ναιν, πολλά δ' ύποζύγια τών ιΧπερριφόταιν τα φορ­ τία παραδόξως άναδραμεΤν τοΤς ι1τίβοιι; Επόμενα καΙ ιιυνάψαι προι; την παQψβολήν. της δε χιόνοι; 54 11) ijδη πεQ! τουι; ΙXXQOvg ά.ftQοιζομένηι; δια. το ι1υνιΧΠΤΕιν (η}ν) τηι; Πλειάδοι; δύιιιν, .fJ'εωQών τα πλή.frη δυΙΙ.fJ'ύ­ μαις δΙΙΧΚΕίμενα καΙ διά την ΠQοrεrΕνημivην τα­ λαιπωQίαν καΙ δια τήν [ΤΙ ΠQΟΙΙδοκωμένην, ΙΠΕΙ- 2 Qάτο ιιvvα.fJ'ροίι1ας παρακαλείν, μίαν έχων άφορμήν 16 εΙι; τούτο τήν τηι; 'Ιταλίας lvιXQrEιav ' omrog rιXQ ύπΟΠΕπτώκει τοΤι; ΠQοεΙQημένοιι; iSρειιιν αιΙΙΤΕ ΙΙυν­ .fJ'sro(Jovμoivrov άμφοΤν ltXQOΠolsrog φαίνΕι1.fJ'αι διά.fJ's­ f1tv έχειν τα� 'Άλπεις της 3ληι; 'Ιταλίας. διόπΕQ Ιν- S 2". δεικνvμενοι; α-ότοΤς τα πεQΙ τον ΠιΧδον ΠΕδία καΙ 20 xa.fJ'Olov της Εύνοίαι; ύπομιμνήι1καιν τηι; τών κατ­ οικούνταιν αύτά ΓαλαΤών, ΕΧμα δε κα� τον τηι; 'Ρώμης αύτηι; τόπον ύποδεικνύων ΙπΙ ποι10ν Eύ-ftΙXQιιείι; ΙποίηΙΙΕ τουι; ιXv.ftQιbπovg. 'tfJ δ' Ιπαύιμον άνα- 4. 2118. ζεvςας ΙνήQχετο τηι; καταβάf1εως. Ιν fj πολεμίοι!; 25 μΕν ούκέτι πεQιέΤVΧΕ πλήν τών lιX4}Q � κακοποιονν­ των, ύπο δε των τόπων καΙ της χιόνος ού πολλφ λείποντας άπέβαλΕ των κατά την ιJ..νάβαι1ιν φf1'αQiν­ των. oi'ιι1ηι; rιXQ ιιτενης καΙ κατωφεQους τηι; κιχ.τα- δ βάιιεως, της δε χιόνος ΙX�λoν ποιούι1ης έκιΧιιτοις ,ο τήν lπίβαιιιν, πάν το παQlXπει10v τηι; Μου καΙ ι1φα­ ls,v Ιφέ(!ΕΤΟ κατα των Κ(Jημνών. ού μήν άλλά ταv- 6

2 78

ΙΝΙΤΙΑ BELLI PUNICI Π.

την μέν 1Jπέφεf/ον την ταλαιπωf/ίαv, l1τε συνή&ει!; '1 ovτες i1δη τοϊς τοιούτοις κακοϊς· l1fLlX δέ τφ παf/α­ γενέδ&αι Πf/ος τοιούτον τόπον, δν 011τε τοϊς &ηf/ί­ οις 011τε τοϊς 1Jπο:vrίοις δυνατον �ν παρελ&εϊν δια. την στενότητα, σχεδον έπ� '(f/i' ήμιστάδια τής δ άπορρωγΟf: και προ τού μέν 011t1ης, τότε δέ και μάλ­ λον έτι προσφάτως άπεf/f/ωγvίαr;, i1iταύ&α πάλιν ά&υ8 μήσαι καί διαΤf/αΠ'i'ίναι t1vνέ{Jη το πλ'i'ί&oς. το μέν Ovv Πf/ωτον έπεβάλετο πεf/ιελ&εϊν τα.ι; rtvt1XCDf/tιxr; δ των Καf/χηδονίων σΤf/Ctτηγόs· Επιγενομένηι; δέ χιό- 10 νοι; κα�· ταύτην άδύνατ()'ν ποιούσηι; την ΠΟf/είαν, 55 άπlt1τη τ'i'ίι; Επι{Jολijr;. το raf/ συμβα'ϊνον ίδιον .ην και παι,Jηλλαγμένoν. Επι γα.ρ την Πf/οϋπάρχοvσαν :ιιόνα και διαμεμενηκυ'ϊαν έκ τού Πf/ότεf/ον χειμω­ νοι; ΙΧρτι τ'i'ίς έπ' έΤΟVf: πεπτωκυίιχς, ταύτην μΒν EfJ- 15 διάκοπτον εΙναι συνέβαινε και δια. το Πf/όσφατον oiJtSιxv &παλην 1Jπ«ρχειν και δια. το μηδέπω {JιX⩔ 2 έχειν. δπότε δέ ταύτην διαπατ'fjσαντες έπι την 1JΠΟ­ κ«τω και συνεστηκυϊαν έπιβα'ϊεν, ΟfJκέτι διέκοπτον, άλλ' έπέπλεον όλισ&«νοντες άμφοτέροιι; l1fL" το'ϊς 20 ποσί, κα&άπερ έπι τΏ rfJ 6υμ,βαίνει τοϊς δια. των 24δ. 3 ιΧκροπ'fjλων πορευομ,ένοις. το δέ συνεξακολου&ούν 4 τούτοιι; έτι δυσχερέστερον 1JΠ'i'ίρχεν. ο{ μέν γα.ρ ΙΧν­ hf/Er; ού δυνάμενοι την κάτω χιόνα διακόπτειν, δπότε πεt1όντεf: βουλη&εϊεν 1} τοϊι; γόνασιν 1} ταϊς χερσι 25 προtrεξερεί6ασ&αι προς την Εξανάστασιν, τότε και μάλλον Επέπλεον l1fL" πάσι τοίι; Ερεί6μασιν, Επί Ι) πολυ κατιχφερων δντων τιi)ν χωρίων· τα. δ' 1JΠΟ­ �VΓια διέκοπτε1Ι, 8τε πέιιοι, την κάτω χιόνιχ κατα. 229. την διανάιιταΙΙιν, διακόψαντιχ δ' έμ,ενε μετα. των φoρ� 30 τίων οΤον κιχταπεΠ1Jγότιχ διά τε το {JιXf/Or; και δια.

POLΥΒ. mSTOR. m 54-56.

2Ί9

πήγμα τής προϋπαρχούt1ης χιόνος. o-tTEV άπο- 6 6τας της τοιαύτης Ελπίδος Εt1τρατοπέδευt1ε περ� την ράχιν , διαμησάμενος την Επ' αυΤfJ χιόνα, κα� μετα ταύτα παραι1τήσας τα πλή-tTη τον κρημνον έξφκοτοίς μεν otnι ύπο- 7 6 δόμει μετα πολλης ταλαιπωρίας. ζυγίοις κα� τοίς ϊπποις {κανην ΕποίηtJε πάροδον Εν fJfLEQo/ μιι'f. διο κα� ταύτα μεν EvfJ'Ewg διαγαγων κα� καταστρατοπεδεύσας πεQ� τους έκφεύγοντας tjδη την χιόνα τόπους διαφήκε ΠQος τας νομάς, τους δε 8 το

10 Νομά.δας &να μIQOf; ΠQοηγε ΠQος την οlκοδομίΙΧ'll

κα� μόλις έν ήμέραις τριtJ� κακοπα-tTήtJας διήγαγε τα fJ'ηρία. κα� τάδε συνέβαινε κακώς ύπο τού λιμού δια­ τεfJ'είl1fJ'αι ' τών YCtQ 'Άλπεων τα μεν ακρα κα� τα 9 προς τας ύπερβολας ιΧνήκοντα τελέως &OEVOQct κα� 15 ψιλα πιΧντ' εl1Τι δια το συνεχώς Επιμένειν την χιόνα κα� -tTέΡιJvς κα� χειμώνος, τα δ' VΠO μέι1ην την παρ­ αιρειαν έξ άμφοίν τοίν μεροίν ύλοφόρα κα� δεν­ δροφ6ρα κα� το ολον οlκήσιμ' εστιν. Άννίβας δε συναfJ'ροίσας δμού παl1αν την δΎVα- 56 110 μιν κατέβαινε κα� τριταίος άπο τών προειρημένων κρημνών διανύσας ηψατο τών έπιπέδων, πολλους 2 μεν άπολωλεκως τών 6τρατιωτών υπό τε τών πολε­ μίων κα� τών ποταμών έν ΤfJ κα-tTόλου πορείCf, πολ­ λους δ' VΠO τών κρημνών κα� τών δυσχωρΙών κατα 25 τας " Αλπεις, ου μόνον &νδρας, [τι δε πλείους ί'ππovς 246. και υποζύγια. τέλος δε την μεν πάσαν πορείαν Εκ 3 Καινής πόλεως έν πέντε μη σι ποιησάμενος την δε τών ':1.λπεων ύπερβολην ήμέραις δεκαπέντε κατηρε τολμηρώς εΙς τα περl τον Πάδον πεδία και το τών 30 ΊνtJ6μβρων [fJ'vog, Εχων το διασφζόμενον μέρος της 4 μεν τών Λιβύων δυνάμεως πεζους μυρίους και OLtJ-

280

ΙΝΙΤΙΑ BELLI PUNICI Π.

xtMovg, τηg δ� των Ίβή(μ1Jν Elg όΚΤ«ΚΙ6χιλ{οvg, (Π­ ΠΕίς δ� τοvg πάντ«g ο-ό 'JtlEtOVg έξαΚΙ6χιλίω1l, dJg ainog εν τf] 6τήλ11 τf] 'JtEQ! τοV 'Jtl-rj.ιTovg εχού611 Ι) την επιγQαφην επ� ΔακινΙφ δια6αφΕί. κατα δ� τοvg 280. ainovg καΙQούg, dJg επάνω ΠQΟΕi:πα, Πόπλιοg &πο- 5 λΕλοιπαιg ταg 8vνάμΕιg Γναίφ τ&δΕλφφ κα� 'ltrtQa­ ΚΕκληκαιg α-ότον EXE6f1'at των εν 'ΙβηQtlf ΠQαγμάτων κα! πολΕμΕίν ΕQQωμένωg 'Λ6δQούβlf, κατ{πλΕυ6Ε μΕΤ' 6 όλΙγων amO!; El!; Πί6αg. ποιησάμΕνοg δ� την πο­ ('ΕΙαν δια ΤVQQηνtαg κα! 'ltrtQalafJdJv τα 'ltrtQa των 10 έξαΠΕλέΚΕων 6Τ(JατόΠΕδα τα ΠQοκαf1'ήμΕνα καΙ 'JtQ06πoλEμovvτα τοi:g Boiotg ηΚΕ 'ltQog τα 'JtEQ! τον Πά­ δον ΠΕδΙα κα! κατα6ΤQαΤΟΠΕδΕύ6αg ΕΠΕίΧΕ τοίς πολΕ­ μίοιg, 6ΠΕύδων ι1υμβαλΕίν Elg μάχην. 57 ΉμΕΤς δ' ΕΠΕιδη κα! την δι-rjγη6ιν κα� τοvg ήγΕ- 15 μόναg &μφΟΤ{Qων κα! τον πόλΕμον Elg ΊταλΙαν ήγά­ γομΕν, 'ltQO τοV τών &γώνων &Qξα6f1'αι {JQrtX{a βοvλόμΕf1'α 'JtEQt τών &Qμο�όντων τf] ΠQαγματΕtlf 2 IttElf1'Eiv. Ι6ως ra(l It-rj τινΕg έπι�ητ-rjσΟV6Ι 'JtfiJg ΠΕ­ ποιημένοι τον πλΕί6ΤΟ1ι λόγον VΠΕQ τών κατα Διβύην ιο κα! κατ' 'IfJηQtav τόπων OtnE 'JtEQ! τοV κα.ιΤ' ΉQα­ κλέους ι$τ-rjλας 6τόματοg οΜεν Επ! πλΕΤον ElQfjxa­ μΕν OtnE flEQ! τηg έξω f1'αλάττηg xat τών Εν ταύτ11 s 6υμβαινόντων Ιδιωμάτων, ο-όδε μην 'ltEQt τών ΒQΕΤ­ τανικών v-rj6mv κα! τηg τοV καΤΤΙΤ{QΟV κατα6ΚΕvηg, 25 έτι δ� τών &QfVQEimv κα! ΧQvι1Είων τών κατ' α-ότην 247. ΊβηQίαν, ύπ�Q ιfιν οΙ σvγγ(JαφΕi:g &μφΙ6βητοVνΤΕg 'JtQog &ll-rjlovg τον πλΕίι1τον διατ(,ftΕvται λόγον. 4 ήμΕi:g δ' oi.Jχ! νομtζονΤΕg ιtλλόΤQιον ΕΙναι ΤOVτO το μέQοg τηg {6ΤΟQlαg, διlι. ΤOVτO παQΕλΕίπομΕν, &λλα 80 ΠQώτον μΕν ο-ό βουλόμΕνοι 'JtrtQ' Εκα6τα δια6'Πii.ν την

POLYB. mSTOR. m

56-58.

281

δι?}γη(fιν ούδ' &ποπλαναν &ΠΟ τηg πραγιιατικηg -όπο­ &έσεωg τοvg φιληκοοvνταg, δεύτερον δ� κρίνοvτεg 5 ού διερριμμένην ούδ' έν παρέργφ ποιήιιαt1&αι n}ν περ� αύτων μνήμην, άλλα κατ' {δίαν κα� τόπον 5 κα� καιρον &πονείμαντες τφ μέρει τούτφ, κα&' οΟΌν οΤοί τ' Ασμέν, την άλή&ειαν περ� αύτων iξ1Jrήt1α­ t1itaL. διόπερ ού χρη .fJ-αυμάζειν ούδ' Εν τοίς έξης, δ εαν Επί τινας τ6πους ερχόμενοι τοιούτους παραλεC­ πωμεν τoiίτo το μέρος δια ταg προειρημένας αlτίαg. 231 . 10 εί δέ τινες πάντως Επιζητοϋι1Ι κατα τόπον κα! κατα 7 μέρος τών τοιούτων &κούειν, (ι1ως &γνooiίιn παρα­ πλήι1ι6ν τι πάσχοντες τοίς λίχνοις των δειπνητων. κα� γαρ Εκείνοι πάντων &πογΕυόμενοι τών παρα- 8 κειμένων 01Jτε κατα το παρον ούδενος &λη.fJ-ινως 16 &πολαύουt1Ι τών βρωμάτων 01JΤ' ε4; το μέλλον ιbφέ­ λιμον εξ αύτων την άνάδ'οt1ΙV κα� τροφην κομίζον­ ται, πάν δΕ τουναντίον' οΖ τε περ! την &vtiyνrot1Lν 9 το πα(>απλήσιον πoιoυvτες 01Jτε της παραυτίκα δι­ αγωγής άλη.fJ-ινώς o1Jτε τήg είς το μέλλον ιbφελείας 20 t1τοχάζονται δεόντως. Διότι μΕν ot;v, εΙ καί τι τών τηg ίt1τορίας μερών 58 &λλο, κα� τoVτo ΠΡΟι1δεί λόγου καί διορ.fJ-ώt1εως άλη­ ftινωτέρας, προφανΕς Εκ πολλών μάλιστα δ' lκ τούτων. σχεδον γαρ πάντων, εί δΕ μή γε, τών 2 i6 πλείι1των (fυγγραφέων πεπειραμένων μΕν lξηγε&­ σ&αι τας lδιότηταg κα� .fJ-έσεις των περ� ταg lσχα­ τιας τόπων τηg κα&' ήμας οίκουμένηg, lν πολλοίς δΕ τών πλείστων διημαρτηκότων, παραλείπειν μΕν 8 ούδαμώς κα.fJ-ήκει, �ητέoν δέ τι προς αυτοvg ούκ 50 lκ παρέργου κα� διερριμμένιοg άλλ' lξ IΠΙ(fτάσeιος, κα� �ητέoν ο.(,κ Iπιτιμωvτας ο.(,δ' έπιπλήττονταg, 4,

282

ΙΝΠΙΑ BELLI ΡΟΟΙΟΙ Π.

Ιπαινουντα!; δΕ μάλλον nal δΙΟflf}ουμένου� τ.ην IXγvoιαν αυτών, rινώσκοντα!; δτι κ&κείνοι τών νVν καιρών Ιπιλαβρμενοι πολλα τών αVτOί!; εΙρημένων 5 εΙ!; διόρf}ωσιν etv nal μετιΜtεσιν .fJrarov. Ιν μΕν γαρ τιj'ι προγεγονότι χρόνφ (/πανίου!; etv ενροι τι!; 5 τών <Ελλήνων του!; Ιπιβεβλημένου!; πολυπραγμονείν τα κατα τα!; Ισχατια!; δια το 'ti]!; Ιπιβολi]!; &δυνα6 τον. πολλοί μΕν γαρ �(/αν οί κατα &άλατταν τότε κίνδυνοι καί δυσεξαρί&μητοι, πολλαπλά(/ιοι δΕ του7 των οί κατα γην. &λλ' εΙ καί τι!; 1j κατ' &νάγκην 10 1j κατα προαίρε(/ιν lξίκ�ιτo ΠΡΟ!; τα πέρατα τη!; 8 οΙκουμένη!;, οiJδ' οντως .fJVVEV το προκείμενου. δυ6χερΕ!; μΕν γαρ Ιπί πλέον τινών αυτόπτην γενέσ&αι δια το τους μΕν Ικβεβαρβαρώσ&αι του!; δ' Ιρήμου!; εΊναι τόπου!;, 8ΤΙ δΕ χαλεπώτερον το περί τών δρα- 15 &έντων δια λόγου τι γνώναι nal μα&είν δια το τη!; 9 φωνi]!; Ιξηλλαγμ{νον. ιαν δΕ καί γνιj'ι τις, ΙΤι τών 2$2. προ του δυσχερέστερον το 'twv έωρακό'tων 'ttva με­ τρίφ χρησ&αι τρόπφ καί καταφρονήσαντα τη!; πα­ ραδοξολογία!; καί 'tερατείας iamov χάριν προτιμi]- 20 σαι τ-ι}ν &λή&ειαν καί μη δΕν 'twv πάρεξ ι'Sντων ήμΊν 59 &ναγγείλαι. διόπερ ου δυσχεροϋ!; &λλ' &δυνάτου σχcδον ύπαρχούση!; κατά γε του!; προ'}'εγονότας κιχι­ ('ου!; 'ti]!; &λη&ους ίστορία!; ύπΕρ τών π.qοειρημένων, oiJn εΙ τι παρέλιπον οί συγγραφCί!; 1j διήμαρτον, 25 2 lπι'tιμi(ν αVτoίς ΙΧξιον, &λλ' Ιφ' δ(/ον §Υνω6άν 'tt. καί ΠQοcβίβα6αν τ.ην Ιμπειρίαν τ.ην περί 'toVτrov έν 'tοιοVτοις καΙΡΟίς, Ιπαινεί?ι καί -&αυμάζειν αVτOυ!; 8 δίκαιον. Ιν δΕ 'toir; κα&' ήμάς 'twv μΕν na'ta 't.ην 'Δ6ίαν δια 't.ην 'ΔλΕξάνδρου δυναστείαν τών δΕ λοι- 80 πώ,. 'tόπων δια 'tfJV <Ρωμαίων ύΠΕ('οχ.ην σχεδον

248.

POL ΥΒ. mSTOR. m 58-60.

283

ιΧπάντων πλωτών κα� πορευτών γεγονότων , άπο- 4 λελυμένων δε κα� τών πρακτικών άνδρών τής περ�

τας πολεμικας κα� πολιτικας πράξεις φιλοτιμίας, έκ

249. δε τούτων πολλας κα� μεγάλας &φορμας είληφότων 5

είς το πολυπριχγμονείν κιx� φιλομΙΧ.fFείν περ� τών προειρημένων, δέον ΙΧν εΙ'η κιx� βέλτιον γινώ6κειν 5

κιx� &λη.fFινώτερον {ιπερ των πρότερον &γνοουμένων.

οπερ ήμείς ιχύτοί τε πειρΙΧ6όμε.fFιχ ποιείν , λΙΧβόντες 6

άρμόζοντα τόπον έν τfι πριχγμιχτείtf τφ μέρει τούτφ, 10 τούς τε φιλOπευιtτoυντας δλ06χερέ6τερον βουλη66-

με.fFα 6υνεΠι6τή6αι περ� τών προειρημένων, έπειδη 7 κιx� το πλείον τούτου χάριν {ιπεδεξάμε.fFα τους κιν­

15

δύνου.ς [κα� τας κακοπα.fFείας] τους 6υμβάντας ήμϊ:ν έν πλάνfj τfι κιχτα Λιβύην κα� κατ' Ίβηρίαν, ετι δε Γαλατίαν κα� την εξω.fFεν ταύταις ταίς χώραις 6υγ­ κυρού6αν .fFάλατταν , ϊνα διορ.fFω6άμενοι την τών g προγεγονότων &γνοιαν έν τούτοις γνώριμα ποιή­

ιtωμεν τοίς "Ελλη6ι κα� ταύτα τα μέρη της οίκου­ μένης. νύν δ' &ναδραμόντες έπ� την παρέκβα6ιν 9 to της διηγή6εως πειρα6όμε.fFα δηλούν τους γενομέ­ νους έκ παρατάξεως έν Ίταλίtf 'Ρωμαίοις κα� Καρ­ χηδονίοις &γωνας.

Το μεν O.ot' πλη.fFος της δυνάμεως, 8περ έχων 60 233.

'Λννίβας ένέβαλεν είς ΊΤΙΧλίαν, tjιYfJ δεδηλώκαμεν. 25 μετα δε την εί6βολην κατα6τρατοπεδεύ6ας {ΙΠ' ctfJ.. 2

ao

την την παρώρειαν τών 'Άλπεων τας μεν άρχας ανελάμβανε τας δυνάμεις. 0-0 γαρ μόνον {ΙΠΟ των 3 αναβά6εων κα� κατιχβά6εων, έτι δε τραχυτήτων τών κατα τας {ιπερβολάς, δεινώς τεταλιχιπωρήκει το σύμπαν αύτφ 6τρατόπεδον, άλλα κα� τfι των έπιτηδείων 6πάνει κιx� τα1:ς των σωμ&των &.fFεραΠΕV6iαις κα-

284 4 "wg

BELLUM PUNICUM Π. ΙΝ ITALIA.

άΠήλλαΤΤΕ. πoλλό� δε κα� κα.ftυφΕΤν.ft' iavτovg δλOfJΧΕ(!ωg δια την ΕνδΕιαν κα� tJVVEXELav των πό­ νων. 01)ΤΕ (γα(!) διακoμί�Eιν Elg τοtJαύταg μυ(!ι"δαg δια τοιούτων τόπων δαψιλfί τα π(!οg την τ(!οφην οΤοί τ' "'tJav, lt ΤΕ κα� π"qΕκόμι�ον, ltlL" 'tjj των 5 250. ύπo�υγίων κ"τ"φ470(!if κα� τούτων τα πλΕΤtJτ" tJvvδ απώλλvτo. διόΠΕ!! δqμήι1αg άπο 'tijg τού 'ΡοδανoV δια{J"tJΕως, ΠΕ�οvς μΕν Elg όκτακιtJχιλίους κα� 'tqtt1ILv(!tovg έχων {ππείς δΕ πλεtους όκταΚΙ6χιλίων, tJχεδόν που την ήμίtJειαν τής δυν"μΕως, κα47"ΠΕ!! 10 6 Επ"νω πqοείπον, Εν ταίς ύΠΕq{Jολαίς διΕφ.ftειqΕν. 01: rE μην tJω47ένΤΕς κα� ταίς ΕπιφανΕίαις κα� 'tfJ λΟΙΠfJ "ta.ftit1EL δια την ι1υνέχει"ν των πqοειqημένων πό7 νων οΤον άποτε47ηqιωμένοι π"νΤΕς ήιιαν. πόλλην otw ποιούμ,Ενοg πqόνοιαν 'Avvt{Jag της ΕπιμελΕtαg 15 αfπων άνεκτατο κα� τας ψυxαg ltIL" κα� τα tJώμ.ατα 8 των άνδqων, δμ.οtως δΕ κα� των ί'ππαιν. μετα δ6 ταύτα , πqOfJανcιληφvtας �δη 'tijg δυν"μΕως, των Tavqtvwv, o� τυΥχ"νου6ι πqος 'tfJ παqωqΕt/f κα.,;οι­ κοVνΤΕg, tJταtJια�όντων μ,Εν πqος 'tovg NIV60IL{Jqag ιο 9 άπιtJτούν.,;ων δ6 τοίς Καqχηδον(οιg, το μΕν πl}ω­ τον aiJτov:; εΙς φιλίαν πl}ουκαλΕΤΤΟ κα� tJυμμ.αχίαv· ο.(,χ ύπ:ακουόντων δ8 πεqιtJτqαΤΟΠΕδεύtJαg τήν βα­ �«Την πόλιν Εν Τ(!Ι6�ν ήμ,έqαις έ;Επολιόqκη6Εν. 10 καταtJφ";ας δ6 'tOV!; Εναντιω47έντας αiJτιjS τοιούτον 15 iνΕΨΥ"tJατο φόβον τοίς tJ't5VErrv:; κατοικούtJιν των {Ja(!{J"qwv αιtJΤΕ π"νταg Εκ xcιqOE: πα(!αγ(νεtJ&αι, 11 διδόντα!; αύτοvς lilg την πίtJτιν. το δε λοιπον πλη&ος των .,;α πεδία .κατοιΙιούν.,;ων Κελτων ΕtJπού­ δα�ε μ"Εν κοινωνΕίν τοί!: Καqχηδονίοιg των πqαγμ&- 234. 12 των κατα .,;ήν Εξ ιXqxij g Επιβολήν· παqηλλαχότων δε

POLYB. HISTOR. m 60. 61.

285

τ{i"Jv 'Ρα:ηιαϊΚ{i"Jν στρατοπέδων -iίδη τουι; πλείστουι; αvτ{i"Jv καΙ διακεκλεικότων, ήσυχίαν ήγον' τινες δε και συστρατεύειν ήναγκ&ζοντο τοίς 'Ρωμαίοις. ε/ς 13 ii βλlπων Άννίβας έκρινε μη μέλλειν &λλα προ5 &γειν εΙς το(ψπροσ.ftεν καΙ πράττειν τι προς το .ftaQ­ ρήσαι τους βουλομένους μετέχειν σφίσι τιDν aVτ{i"Jv ελπίδων. Προ.ftέμενοg δ� ταύτα και τον Πόπλιον &κούων 6 1 �δη διαβεβηκέναι τον Πάδον μετα τών δυν&μεων 10 και σύνεγγυς εΙναι, το μεν ΠQώτον ήπίστει τοίς 21>1. προσαγγελλομένοις, εν,f}vμούμενος μεν στι πρότερον 2 ήμ{Qαις όλίγαις αύτον &.π{λιπε πεQΙ την τού 'Ροδα­ νού διάβασιν, και συλλογιζόμενος τόν τε πλοiιv τον &.πο Μασσαλίας ε/ς TVQQfJvCav ιbς μακρος και δυσδε τούτοις την ΠΟQείαv 3 15 παρακόjLιστος ε Ι'η , ΠQος {στορ{i"Jν την &.πΟ τού Τυρρηνικού πελάγους δια της 'Ιταλίαι; μ{χqι προι; ται; "Λλπειι; ιbς πολλη καΙ δυ6δίοδος ύπ&ρχ,ει στρατοπ{δοιι;. πλειόνων δε και 4 σαφεστέρωι; &.εΙ προσαγγελλόντων , Ε.ftαύμαζε και 20 κατεπ{πληκτο την σλην Επιβολην και την πράξιν τού στρατηγΟύ. το δε παραπλήσιον συνέβαινε πά- 5 σχειν και τον Πόπλιον' τας μεν rιXq ιXqxCtg ούδ' iπιβάλλεσ.ftαι τfj δια τ{i"Jν 'Άλπεων �λπισε πορείtt τον Άννίβαν δυνάμεσιν &.λλοφύλοιι;· εΙ δε και τολμή25 6αι, κατιχφ.ftαρή6εσ&αι προδήλως αύτον ύπελάμβανεν. διόπεq Εν τοιούτοιι; (hv διαλογισμΟίς, ιbς Επvν.ftά- 6 νετο και σεσώσ.ftαι και πολιορκείν αVτoν �δη τιναι; πόλεις Εν 'Iταλίtt, κατεπ{πληκτο την τόλμαν και το παρά.βολον τ&.νδqός. το δ' αvτο συνΕβαινεν και τοίς 7 30 Εν τfj 'PdJμ'fl πεπον.ftlναι περι τ{i"Jv προσπιπτόντων. ΙΧρτι γαρ τηι; τελεvταίαι; φήμης καταληγούσηι; ύπ'έQ 8

2ε6

BELLUM ΡυΝΙΟυΜ Π. ΙΝ ITALlΔ.

των ΚαQXηδονίωv f)τι ΖιΧκαν4}αν εlλ-ήφαffιν, καΙ ΠQΟ!f ταvτην βεβουλευμένων την Εννοιαν, καΙ τον μΕν Ενα των ΙΙΤQατηrων Εξαπειιταλκότων εΙ!; την ΔΙ.­ βvην, ι&!f αύτην την ΚαQχηδόνα πeλΙΟQκήΟ'οντα, τον l'tEQov δ' El!f ΊβηQίαν, ι&ι; ΠQΟΙ; 'Δννίβαν Εκεί 286. διαπολεμήΟ'οντα, πα(Jfjν &γγελία ιΥιότι πιΧ(JεfJτιν 'Δ1Ι­ νί{3αι; μετα δυνάμεω!; καΙ πολΙΟQκετ τινα!; f1δη πό9 λειι; Εν '1ταλί(f. διότι πα(Jαδόξοv φανέντο!; tt1J'tofr; τον γινομΕνου, διαταραχ4}Εντε!; παραχρημα n(JO!f τον TEPs(Jtov εΙι; το Atlv{3atov ΕξαπΕΟ'τελλον, δηλούντει; 10 μΕν την na(JOVO'tav των πολεμίων, οΙόμενοι δ6 δεΙ:ν &φΕμενον των Π(Jσκειμsνων κατα (Jποvδην βοη4}είν 10 'torg {δίοις; Π(JιΧγμα<1ιν. δ δ6 TEfJl(JtO!f τους; μΕν 262. &πο τού d'tdlov παραυτίκα ffvva4}(Jotdar; Εξέπεμψε, nCt(JCtrrEtla!f ποιεί(J4}αι τον πλoVΝ Ι&Ι: Επ' οΙ:κ ου' 15 ται; δ6 πφκαι; δυνιΧμεις; ΕξώQΚΙσ'ε δια των XtltιX(J­ χων, τ�ξαι; ήμS(Jαν έν fj δεήΟ'ει πιΧντας; Εν ΆριμίνιΡ 11 revsfJ4}at κοιταίους;. αf)τη δ' εΟ'τι πόλις; πα(Jα τον 'AO(Jtav ΕπΙ τφ ΠS(Jατι κειμΕνη τι1Jν πε(JΙ τον Πά.δον 12 πεδίων ι&ι; &πο μεΟ'ημβρία!f. πανταχό4}εν δε τοϊί 20 κινήματοι; {Χμα γινομΕνου, καΙ των fJvμβαινόντων πi'ifJι παQα δόξαν Π(JΟ(Jπιπτόντων, �ν παQ' ΕκιΧ(Jτοιr; ΕπίtfταΟ'ιr; fmSQ τον μΕλλοντος; ούκ εύκαΤ«φρόνηr:oς;. 62 Κατα. 06 τον uat(Jov τούτον f1δη fJvvεγγίζον'tε!f &λλήλΟΙ!f 'Δννίβας; καΙ Πόπλιος; έπεβάλοντο naQa- 26 καλείν τα.!; Εαυτω." δυνάμειι;, EuιX'tE(JO!; Π(Jο4}sμενοι; 2 τα Π(Jsποντα τοίι; πα(Jού(JΙ uaL(JOig. 'Δννίβας; μΕν ο.[,ν δια. 'totovItE 'ttvog ένεχεί{!ΕΙ 't(Jdnov ποιείΟ'4}αι 3 την na(JatVEIfev. ι1υναιΥαιΥων ιΥα.(! 'tlt πλή4}η πα(!­ ?]')Itt')lEV νεανίΟ'κους; τι1Jν αΙχμαλώτων, 01)ι; εΙλ-ήφει κα- 80 κοποιοVντα!f 'tφt ΠΟ(Jείαν έν ταίς; πε(!Ι ται; �λπειι;

POL ΥΒ. mSTOR. ΠΙ 6 1 -63.

δυ6χωρίαις.

287

τούτους δs κακώς δ'ιετίfJ'ετο , παρα- 4

6κευαζόμενος προς το μέλλον · κα� γcψ δε6μους εΙ­ χον βαρείς και τφ λιμφ συνέ6χηντο) καΙ ταίς πλη­ γαίς ctVrιOv τα σώματα δι{φfJ'αρτο. Ii

τούτους

κμfJ'ίσας OVv 5

εlι;; το μέσον προ{fJ'ηκε πανοπλίας Γαλατι­

κάς, οϊαις είώfJ'ασιv οί βασιλείς αvτών, σταν μονο­ μαχείν μέλλωσιν , καΤακοσμείσfJ'αι · προς δε τούτοις ϊππους παρέστ ησε κα� σάγους εΙσήνεγκε πολυτελείς. 10

καπειτα τών νεανίσκων ηρετο τίνες aVrιOv βούλον- 6 ται διαγωvίσασiTαι προς αλλήλους lφ' Φ τον μεν νικήσαντα τα προκείμενα λαμβάνειν JiTλ α , τον δ' ήττηfJ'{ντα τών παρόντων άπηλλάχfJ'αι κακών , τελευτήσαντα του

236.

πάντων γ'

βίον.

άναβοησάυτων 7 [1μα καΙ δηλούντων 3τι βούλουται μονομαχείν, κλη15 ρώ6ασfJ'αι ΠΡ06έταξε

οπλισαμένους

και δύο του;; λαχόντα;; 'XafJ'­

έκέλευσε

μάχεσfJ'αι

προς

άλλήλους.

παραυτίκα μΕν oVv άκούσαυτες οί νεανίσκοι ταύτα 8

253.

και τας χείρας έξαίροντες εϋχοντο τοίς fJ'coig, σπεύ­ δων εκαστος αΊΊτος γεvέσfJ'αι τών λαχόντων. έπει 9 έδ ηλώ fJ'η τα κατα τον κλ ή ρον , ή σαν οί μ ε ν ε Ι­ ληχότες περιχαΡΕίς, οί δ' &λλοι τοVναvτίον. γενο- 10

20 δ'

μένης δs Τής μάχης οΊΊχ �ττoν έμακάριζον ο { περι­ λειπόμενοι τών αίχμαλώΤiJν τον τεi1νεώτα τού νε­ νικηκότος, αις πολλών κα� μεγάλων κακών έκείνου 25

μεν άπολελυμένου , σφας δ' αΊΊτούς άκμην {Υπομέ­ νοντας.

ην δs παραπληt1ία και περι τους πολλους 1 1

τών Καρχηδονίων

ή διάληψις · έκ παραfJ'έσl:ως γαρ

fJ'εωρουμένης τής τών άγομένων και ζώντων ταλαι­ πωρίας, τούτους μΕν ήλέουν, τον δε τεfJ'νεώτα πάν30 τες έμακάριζον.

'Α.ννίβας

δε δια τών προειρημένων 63

την προκειμένην διάi1ε6ιν ένεργασάμδνος ταίς τών

288

BELLUM PUNICUM Π. ΙΝ ITALIA.

δυνάμεων ΨVxιxir;, μετα τΙΧύτΙΧ προελ-Β-ών ιxfπoι; του­ του χάριν έφη πιχρεισάγειν τούι; ιχlχμΙΧλαιτovr;, t'v' Επ! των άλλοτρίων συμπτωμάτων Ενιχργωι; ,fJoEfXf1&­ μενοι το (ΙυμβΙΧίνον βελτιον -όπΕ(' των σφίf1ι παρ8 όντων βουλευωντιχι Π(JfXγμ&των. ε/ι; ΠfX(>ιχπλήf1ιον .. γαρ αfπoύι; άγωνα κιχ! κιχι(>ον τ.ην τυχην συγχε­ κλεικεναι κα! ΠΙΧ(>fXπλήf1ΙfX τοίι; ννν ά-Β-λα προτε4 -Β-ΕικΕναι. δείν γα(> 1) νικαν 1) -Β-νήf1κει'Ι! 1) τοίι; Εχ-Β-(>οίι; -όπO'l,cιρίovι; γενεσ-Β-αι �ωνΤfXr;. εΙνιχι δ' Εκ μΕν τΟ'ίί νικαν ά-Β-λον ο-όχ Ζππουι; κα! σάγoυ�, άλλα 10 το π&ντων άν-Β-(>αιπων γενέσ-Β-αι μαΚfX(Jιωτ&τουr;, δ κ(>ατήσαντα� τηι; 'Ρωμαίων ε-όδαιμoνία�, Εκ δΕ τού μαxoμενoυ� τι πιχ-Β-είν, διιxγωνι�oμενov� Εωι; τη� if1'l,&τη� άναπνοηι; -όπΕρ τηι; καλλtf1τηr; έλπίδo� μ.cτ­ ΙΧλλ&;αι τον βίον Εν χει(>ων νόμφ, P/ηδενo� κιχκού 15 6 λαβόντα� πεί(>αν, τοίι; δ' izττωμενoι� κιx� �ια τ.ην π(>οι; το �ην Eπ�μίαν -όπομένουf1Ι φwγειν 1) κιχ"? &λλον τινα τ(>όπον έλoμενoιg το �ην παντοι; κακού 23'1. oiJIJEVΙX γα" of5τω� '1 κιx� Π&f1η� άτυxία� lLcτιxf11,civ. άλόγΙf1τον οΜΕ vw,fJo(JOV ιxfπών -όπ&Ρ'l,cιν, δι; μνημο- 20 vwwv μΕν τού μήκσυι; τηι; δδοϊ; τηι; διηνυσμένηι; Εκ των πcxτ(>ίδων, μνημονευων δΕ τού πλή-B-oυ� !δ4:. των μεταξύ πολεμίων, ε/δωι; �E τα μεγέ,fJoη των ποταμων ών �ιεπέ(JfXtfΕν, Ελπίf1αι ποτ' ltv δτι φευ8 γων Elg τήν ο/κε/αν άφίgεται. διόΠΕ" φCΤO δείν Ι5 fXfπovr;, άπΟΚΕκομμένηι; "fX,fJodlOV τής τοιαυτης έλπί­ δος, τ.ην (Xfπ·ήν δι&ληψιν "OιEif1{ffXt "E(J� των "IΚ.ff' α{πούς Π(JfXγμιχτων 7jνπε(J ά(>τίωι; Εποιοϋντο ΠΕ(JΙ 11 τών άλλοτρίων (Ιυμπτωμ&των. ΚΙΧ-Β-άπε(' γαρ Επ' Εκείνων τον ,uv νικήσαντιχ ΚΙX� τε-Β-νεωτιχ πάντες 80 Eμιxκ&ρι�oν τούι; δΕ �ωνται; 1}λΕουν, of5τωι; ιjJετo 2

POLYB. HISTOR.

m 63. 64.

289

δείν καί περί των κα-&' αVτOυς διαλαμβάνειν κα� πάντας ί/ναι προς τους &γωνας, μάλιστα flSV νική­ σοντας , αν QS μη τούτ' Υ δυνατόν , άπο-&ανουμέ­ νους. την QS τού ζην ήττημένους ελπίδα κατα 10 δ μηδένα τρόπον ήξίου λαμβάνειν εν νφ. τούτιΡ γαρ 1 1 χρησαμένων αυτων τφ λογΙe1μφ και ΤfJ προ-&έσει ταύτrι, καΙ το νικαν αμα και το σφζεσ-&αι ΠQοδήλως σφίι1ι συνε;ακολου&ήι1ειν. πάντας γαι;> τους η κατα 12 ΠQοαίρει1ιν η κατ' &νάγκην ΤOιαύτrι ΠQο&έσει κεΧQη10 μ{νους ούδΙποτε διεψεύt1&αι τού ΚQατεϊ:ν τών άντι­ ταξαμένων. σταν ιyS δη και τοίς πολεμίοιι; ι1υμ- 13 βαίνrι την έναντίαν έλπίδα ταύτης vπάQχειν, δ νύν έt1τι "EQl 'Ρωμαίους, αισΤΕ φεύγουσι ΠQόδηλον εΙναι τοίς πλείι1τοις την σωτηQίαν, παραΚΕιμένης αυτοίς 15 της οίκείας , δη),ον ιbς &νυπόe1τατος γίνοιτ' &ν ή των &πηλπικότων τόλμα. των δε πολλων &ποδεχο- 14 μένων τό τε itctQtfιYHYflct και τους λόγους καΙ λαμ­ βανόντων δρμην καΙ παQάσται1ιν οϊαν δ παQακαλων έσπούδασε, τότε flSV έπαινέι1ας αυτους διαφηκε, τπ 20 δ' επαύριον &ναζυγην αμα τφ φωτί παQήγγειλε. Πόπλιος δε περί τας αύτας fJflIQar; τον Πάδον 64 ποταμον tjιYT} ΠΕπεραιωμένος, τον δε Τίκινον κρί- 238. νων clg τουμπρο1Ρ&εν διαβαίνειν , τοίς flSV έπιτη250. δΕίοις γεφVQΟΠΟΙΕίν παρήγγειλε, τας δε λοιπας δυ25 νάμεις ι1υναγαγων παρεκάλει. τα μεν oiιν πολλα 2 των λεγομένων ήν περί τε τού της παΤQίδος &ξιώ­ ματος καί των προγονικών ΠQάξεων, τα δε τού παQΗJτωτος καΙQού τοιάδε. εφη γαρ δείν καί μηδε- 3 μίαν μεν εlληφότας πείραν έπί τού παQόντος των 80 υπεναντίων , αύτό δε τούτο γινώσκοντας 3τι μέλ­ λουσι προς ΚαQχηδονίους κινδυνεύειν, &ναμφισβήPOLYB� HIST. Ι.

1 :3

290 4, τητον

BELLUM PUN1CUM Π. ΙΝ IT.A.LI.A.

έχειν την τού νικαν έλπίδιχ, κιx� κιx-B'όλov δεινον ijrcitf-B'ιxt κιx� ΠΙΧi/άλογον, εΙ τολμωιιι Κιχi/Χη­ δόνιοι ·Ραιμιχίοιι; άντοφ-Β'ιχλμείν , πολλάκιι; μ�ν fJπ' ιχύτωυ ήττημένοι, πολλουι; δ' έξενηνοχότει; φόi/OVΙ;, μόνον δ' oύx� δουλεύονΤδΙ; ιχύτοίι; tίδη Τ0ι10ύτουι; 5 5 Χi/όυουι;. Βτιχν δέ, XGJi/!r; των Πi/οεΙl!ημέναιν, κιx� των υύυ ΠΙΧi/όνταιν άνδi/ων εχαιμεν έπ! ποΙΙον πείl!ιχν στι μόνον ού τολμωσι κιχτα πρόσαιπον Εδεϊν ήμαι;, τίνιχ Χi/η διάληψιν ποιείσ-Β'ιχι πεi/� τού μέλλοντοι; 6 τους 6ρ-Β'ως λoγι�oμένoυς; κα� μην o1Jτε τους {ππείι; 10 συμπει1όντιχς τοίς παi/' ιχ{)των {ππεύσι πεi/Ι τον ·ΡοδανΟν ποταμΌν άπαλλάξαι κιχλωι;, άλλα πολλους άποβαλόντας ιxfJTrov φυγείν αlσΧi/ωι; tLlXi/t τ.ης {δίας 7 παi/εμ{Jολ.ης, τόν τε ΙΙΤi/ατηγον αύτωυ καΙ την σύμ­ πα,σαν δύναμιν έπιγνόυτιΧς την ΠΙΧi/ουtJίαν των 15 fjtLE�li/rov σΤi/ιχτιαιτων φυγfι ΠΙΧi/ιχπλησίαν ποιήσιχ­ σ-Β'αι την ιΧποχιDi/1}σιν κα� ΠΙΧi/α την ιχ{)των Πf/Ο­ aii/Edtv δια τον φόβον κεΧi/.ηι1-Β'αι τfι δια των 'Άλπεαιν 8 ΠΟi/είlf. ΠΙΧi/είνιχι δ� κιχΙ νύν έφη τον 'Λννί{JΙXν, κιχτεφ-Β'ΙΧi/κότα μ�ν το πλείι1τον μ{i/ος τ.ης δυνάμεαις, 2C το δ� πεi/ιλειπόμεvον άδύνατον κιχΙ δύι1Χi/ηιιτον εχοντιχ δια την κιχκουχίιχν , δμοίαις δ� κα! των ί'π­ παιν τουι; μ�ν πλείι1τους ιΧπολαιλεκότιχ, τουι; δ� λοι­ πους ήΧi/ειαικότιχ δια το μήκος κα� την δυσΧSi/ειιχν 9 Tfjr; δδού. δι' ibv έπιδεικνύειν έΠΕιi/ατο διότι μόνον 25 10 έπιφιχν.ηναι δεί τοίς πολεμίοις. μάλΙf1ΤΙΧ δ' ήξίου fJ'αi/i/είν αύτουg {Jλlπουτιχg εΙς τηυ αfιτoυ ΠΙΧi/ου­ tJCιxv · οvδlποτε rlli/ &ν &πολιπαιν τον (Ιτόλον κιχΙ τας έν 'Ι{Jηi/ίlf ΠQάξειg, έφ' �ς &πεtJτάλη, δεVi/Ο 21\9. 256. μετα τοιαύτης iMJ.civ tJπουδ.ης, εΙ μη καΙ Μαν έκ 80 των κατα λόγου EιDi/lX την ΠQαξιν ταύτην &ναγκαίαν

POLΥΒ. mSTOR. ΠΙ 64. 66.

291

μεν ουΙΙαν τfΊ πατ�ίδι, πρόδηλον γ' έν ιxmfj την νίκην ύπάρχουιιαν. πάντων δε κα� δια την τού 11 λέγοντος πίστιν κα� δια την τών λεγομένων &λή4tEtιxv έκ4tύμως έχόντων προς το κινδυνεύειν, &πο5 δεξάμε�'oς qVτfJJv την δρμην διαφηκε , ΠΡΟf1παρα­ καλiσαι;; έτοίμουι;; είναι προι;; το παραγγελλόμενον. Tfj δε κατα πόδαι;; ijftiQl7 Π(Jοηγον &μφότε(JΟΙ 65 πα(Jα τον ποταμον έκ τού Π(Jοg ται;; "Λλπειι;; fti(Jovg, εχοντει;; evmvvftov μεν ol 'Ρωμαίοι , δεξιον δε τον 10 �oύν ol Κα(JχηδόνιΟΙ. γνόντει;; δε τfj δΕυτέΡl7 δια 2 τών π�oνoμευόντων δτι ΙΙύνεγγύι;; εlΙΙιν αλλήλων, τότε μεν αvτού κατιχιιτριχτοπεδεύσαντει;; εμειναν. τfί 8 δ' έπαύριαν παΙΙαν την ί'ππον &ναλαβόντει; &μφό­ τεροι, Πόπλιοι; δε κα! τών πε�ών τουι; άκοντιιιτάι;, 15 προηγον δια τού πεδίου , σπεύδοντει; κατοπτεύΙΙαι ται;; αλλήλων δυνάμειι;;. Βμα δε τφ πληιιιά�ειν ιxfJ- 4 τοίι;; κιxl ΙΙυνιδείν τον κoνιo�τoν έξαιρόμενον EV4tirog f1vvετάττοντο προι;; μάχην. δ μεν ούν Πό- 5 πλιαι; προ4tέμενος τουι;; &κοντισται;; καΙ τους EXμa 20 τούτοιι; Γαλατικουι; {ππεΤς, τουι; δε λοιπΟ'υι;; έν μετ­ αιπφ κιχτιχστήΙΙας π�oυEΙ βάδην. δ δ' 'Λννίβαι;; 6 την μεν κεχαλινωμ/ν'Yjν ί'ππον κιχ1 παν το στάσιμον αύτήι; κατα πρόσωπον τάξαι;; &πήντιχ τοίς πολεμίοις, τουι;; δε Νομαδικουι;; {ππείg αφ' έκατέρov τού κΙρα25 τος -ήτοιμάκΕΙ προς κύκλωΙΙιν. &μφοτΙρων δε κιxl '1 τών ήγΕμόνων κα1 τών {ππέων φιλοτίμωι;; διακει­ μένων προι;; τον κίνδυνον, τοιαύτ'Yjν
292

BELLUM ΡυΝΙΟυΜ Π. ΙΝ ITALIA.

κα� περιδεείς γενομ8νους μη 6υμπατη&ώι1ιν {mo ο{ μεν OVv κατα tιρόι1ωπον ιίλλήλοις 6υμπει1όVΤες EΠ� πολυ", χρόνον EnOt2/ί? 9 ουν Ισόρροπον τον κίνδυνον' δμού γαρ .ην {ππο­ μαχία κα! πε�oμαxία δια το nMj&og τών παρα- 5 10 καταβαινόντων ιhιδρών Εν α&Υ τΥ μάχ'Υ' τώ�' δε 240. Νομάδων κυκλω6άντων και κατόπιν Επιπε6όντων, οΙ μεν πε�ακoνΤΙ6ται το πρώτον διαφυγόντες την 6ύμπτωι1ιν τών Ιππέων τότε 6υνεπατή&η6αν -όπο 11 τού πλή&ους κα� τής Επιφοράς τών Νομάδων' 0& 10 δε κατα πρόι1ωπον Εξ ιίρχ1'jς διαμαχόμενοι προ!; τους Καρχηδονίους, πολλουι; μεν αύτών ιίπολωλε­ κότες, έτι. δε πλείους τών Καρχηδονίων διεφ&αρ­ κότες , ουνεπι&εμ8νω7Ι ιίπ' ουράς τών Νομάδων, Ετράπησαν, ο{ μεν πoλλo� 6ποράδες, τινες δε περι 15 τον ήγεμόνα 6υ6τραφ{ντες. Πόπλιος μεν ουν ιίνα�εύξας πρ061'jγε δια τών πε66 δίων Επι την τού Πάδου rlΨVl!av, 6πεύδων φ&ά2 σαι διαβιβά6αι; τα 6Τl!ατόπεδα. &cWl!CJv γα!! τους μεν τόπους Επιπέδους 3νται;, τους δ' -όπεναντίους 20 ΙπποκραΤΟύντας, αύτον δε βαρυνόμενον ύπο �oύ Τl!αύματοι;, εΙς ιί6φαλει; έκρινε δείν ιίποκατα6τήι1αι 8 ται; δυνάμεις. 'Λννφας δε μ'ΧΡι μΕν τινος ύπέλαβε τοίι; ncb'txotg ι1τρowοπέδοις αυτους διακινδυνεύειν' ουνιδαn' δε κεκινηκόται; Εκ της παρεμβολής, Εως 25 μεν τού πραιτου ΠΟ'Γ.αμού κα� τής ΕπΙ τούτφ γεφύ4 ρας �"oλόύ&ει , καταλαβαιν δε τας μεν πλεί6τας τών σανίδων ιίνει1πα6μ8νας, τους δε φυλάττοντας την γΕφυ(Jιχν έτι περ� τον ποταμον ύπολειπομ8νους, τούτων t-'EV Εγκρο:της Εγένετο , tJχεδον έξαΚΟι1ίων 80 5 δντων τον ιίl!ι.fJ'μόν · τους δε λοιπους ιίκούων t1fYn 8 τών Επιφερομ8νων {ππ8ων.

POLΥΒ. mSTOR. ΠΙ 65-67.

293

πολυ προειληψΙναι, μδταβαλόμενo� a{,.f7t� εΙ!; τάναν­ τία παρα τον ποταμον Εποιείτο την πορείαν, ι1πεύ­ δων Επι τόπον εVγεφύρωΤΟν άφικiσ.f7αι του Πάδου. καταλύι1α!; δε δευτεραίo� και γεφυρώιια!; τoί� πο- 6 ι; ταμίοι!; πλοίοι!; την διάβαιιιν 'Ασδρούβlf μεν Επ­ έταξεν διακομίζειν το πλή.f70ς, αVΤΟ!; δε διαβα� εύ­ .f7iw!; έχρημάτιζε τοίς παραγεγονόσι πρεσβευταίς άπο 208. των (J'vvεrrvg τόπων. /Χμα (γαρ) τφ ysvl(J'.f7at, το προ- 7 τέρημα πάντες Ισπευδον ο{ παρακείμενοι Kελτo� 10 κατα τήν 'ξ άρχηg πρ6.ι7ει5ιν κα� φίλοι γίν ειι.ι7αι και χορηγείν και ΙΙυιιτρατεύειν τoί� Kαρxηδoνίoι�. άποδεξάμενος δε τους παρόντας φιλαν.f7ρώπως και 8 241. κομισάμενος τας δυνάμεις έκ τού πέραν προήγεν παρα τον ποταμόν , την έναντίαν ποιούμενος τΥ Ι5 πρόσ.f7εν παρόδψ · κατα ρούν γαρ lποιείτο την πο­ ρείαν , ιιπεύδων συνάψαι τοίς {;πεναντίοις. δ δε 9 Πόπλιο!; περαιω.f7εΙς τον Πάδον και ιιτρατοπεδεύ­ ιιας περι πόλιν Πλακεντίαν, ητις ήν άποικία 'Ρω­ μαίων , I1llCt μεν αύτον έ.f7εράπεvε και τους &λλου!; 20 τραυματίας, fίμα δε τα!; δυνάμεις εΙς άσφαλες άπη­ Qsitf.f7at, νομίζων ήγε την ij(J'VXlav. 'Αννίβα!; δε 10 παραγενόμενο!; δευτεραίος &πο της διαβάιιεως lγγυς των πολεμίων τΥ τρίΤΥ παρέταξε την δύναμιν lν ιιυνόψει τοίς {;πεναντίοις. ο-όδενος δΕ (J'φίιιιν &ντ- 1 1 25 εξάγοντος, κατειιτρατοπέδευσε, λαβCoν περ/' πεν­ τήκοντα ιιτάδια το μεταξυ διάστημα των ιιτρατο­ πέδων. οι δΕ ιιυστρατευόμενοι Κελτοι τοΙς Ψωμαίοις 67 4}εωρoiίvτες lπικυδεστέρας τας των Καρχηδονίων ao lλπίδας, συνταξάμενοι προς &λλήλους καιρον έπ­ Ετήρουν προς lπtffεσιν , μένοντες lν ταίς Εαντων 18 *

2Q4

BELLUM ΡυΝΙσυΜ Π. ΙΝ ITALIA.

Εκαι1Τοι ι1κηναίς. οειπυοποιηι1αμένων δε καΙ κιχτιχ­ κοιμΙι1.fTέvτωv των έν τφ χάQΙΧΚΙ, ΠΙΧQελ.fTείv έά6ιχν­ τες το πλείον μέQος της νυκτος ΚΙΧ.fTωπλιι1μέvοι πεQΙ τη1l έω.fTιvηv φυλιχκην έπιτί.fTεvται τοίς 6ύν8 εγΓVς των 'ΡωμΙΧίων ΠΙΧQΙΧιJΤQιχτοπεΟεύοvι1Ι. καΙ πολ- 5 λους μεν ιχ-ότωυ &πέκτεινιχν, ο-όκ όλίγους οε κιχτ­ ΕτQιχvμάτισιχv ' τέλος οε τας κεφΙΧλα.ς &ποτεμόντες των τε.fTv.Wτων &πεΧWQΟVV ΠQος τους Κιχρχηοο­ νίους, 5ντες πεζοΙ μεν εΙς δισχιλίους, ιππείς οε 4 μΙΚQφ λείποντες ΟΙΙΧΚΟι1ίων. Άνυί{3ιχς οε φιλοφQό- 10 ",ως &ποοεξάμcνος ιxfJτων την ΠΙΧQΟVι1ίιχv, τούτους μεν ci'.fTlwr; πιχριχκιχλέι1ιχς κιx� OWQEdf: έκάστοις τας &ρμοζούσιχς έπιχγγειλάμενος έξέπεμψεν εΙς τας ιχ.ύ259. των πόλεις, οηλωσοντιχς μΕν τα πεΠQαγμέvιχ τοίς πολίτιχις, πιχριχκιχλέι10υτιχς οε nQoE; την ιxtJτoύ ι1υμ- 15 5 μαχίιχν. Ώοει "dQ l3τι πάντες κιχτ· &νάγκην ιχ-ότφ κοινωνήι10υι1ι των πριχγμάτων, έπιγ'lιόντες το γεγο­ νος Εκ των ιJφετέQωv πολιτωv ΠΙΧQΟ:f1πόvοημιχ κιχτα 6 των ·Ρωμιχίων. {iμιχ οε τούτοις κιχΙ των Βοίων ΠΙΧρο:­ γεγονότων κιχΙ τους 'CQcif; lXvoQιxf: έγχειριζόντων 20 ΙΧ-ότφ τους EΠ� την οιιΧδOf1ιν της XWQΙXE; {,πο Ψω- 24-2. μΙXίθJν έξιχπεσΤΙΧλμένους, Φν κιχτ· &QXdr; ΕΚVQίcvιJΙΧV τού πολέμου ΠΙΧQΙΧιJποvοήιJιχvτες, ΚΙΧ.fTάπεQ Επάνω 'Ι προείπον, &:πooε�άμενoς 'AV'l'l{3ιxg την E1JVOtΙXV ιχ-ό­ των 1JπεQ μΕν της φιλίιχς κιx� ιJυμμιxxίιxς §.fTετο ΠQος 25 τoVς πιχρόντιχς πίιJτεις' τούς γε μην If.VOQΙXf; ιxfJτoίς &Πέδωκε , παριχγγείλας τηρείv, Ίνιχ πιχρα τούτων κομ{f1ωvτιχι τουg ιxtJτων δμήροvg κατα την έξ &:QXfjg πρό.fTεσιv. 8 Πόπλιος δε f1χετλιάζωv έπΙ τφ γεγονότι παριχ- 30 ιJπoνoήμιxτι κιχΙ ιJυλλoγισ&μενoς 3τι π&λαι των Κελ2

\

POLYB. mSTOR. m 67. 68.

295

τaιv πqοr; α-ότουr; &HoTqiror; διακειμένων, τούτων έπιγεγονότων πάνταr; τους πέqιξ raldTlXr; (fvμβήσε­ ται πqοr; TOvr; Καρχηδον{οvr; &πονεύειν, Εγνω δε'{ν ε-όλαβη&ηναι το μέλλον. διόπερ iπιrενομένηr; Tfjr; 9 6 νvκτοr; Vπo τηll έωiTινην &ναζεύξας έποιε'{το την πορείαν ιbr; έπ� τον Τρεβίαν ποταμον κα! τους τούτφ 6vνάπτονταr; γεωλόφους, πι6τεύων Tfj τε των τόπωv όχvqότητι κα1 τοίς παqοικούσι των 6υμμάχων. 'Avvl- 68 βας δ� την &ναζυγην α-ότων έπιγνoVf: παραVΤίκα 10 μεν τους Νομαδικους {ππε'{ς έξαπέστελλε , μετ' ο-ό πολυ δε τους &λλους' ωύτοιr; δ' έκ ποδοι; n)ν δύνα­ μιν έχων α-ότος εϊπετο κατόπιν. ο{ μεν otnι Νομά- 2 δες είς έρημον τJ1ν 6τρατοπεδείαν έμπεσόντες ταύ­ την iνεπίμΠ(Jασαν. δ δη καΙ 6φόδρα ι5υνήνεγκε 3 15 τσ'{ς 'Ρωμαiοις, ιbς είπεq OVTot κατα πόδας &κολου­ iTήσαντες 6υνηψαν τα'{ς &ΠΟ6κευα'{ς , πολλους ίίν α-ότi1Jν ύπο των (ππέων έν τοίς έπιπέδοις 6υνέβη διαφiTαρηναι. νυν δ' ο{ πλεlοvς lφiTαι5αν διαβάντες 4, 260. τον TqcfJiav ποταμόν' των δε καταλει φiTέντων έπΙ 10 της ο-όραγία(; ο{ μεν διεφiTάqηι5αν , οΙ δε ζωvτεr; έάλω6αν ύπο των KlX(JXfJrJovirov. Πόπλιος μεν otnι διαβας τον πqοειqημέvrιν πο- Ι) ταμον έ6τρατοπέδευι5ε πεq! τους πρώτους λόφους κα1 περιλαβαιν τάφf/ φ καΙ χάρακι την παρεμβολην 6 15 &νεδέχετο μεν τον ΊΈβέριον κα! τάς μετ' iκεiνου δυνάμΒις, iiTεράπεvε δ' αύτον έπιμελως, 6πουδάζων Εί δνναιτο κοινωνηG'αι τού μέλλοντος κινδύνου. 243. 'Avvi{:Jag δ� περ! τετταράκοντα 6ταδtoυς &ΠΟ6χων 7 των πολεμiων α-ότού κατει5τρατοπέδευ6ε. το δΕ 8 10 των Κελτων πλijiTος το τα πεδία κατοικούν, συν­ εεει5τηκος τΙΧίς των Καρχηδονίων έλπίtιι, διχψιλφς

29 6

BELLUM ΡυΝΙσυΜ Π. ΙΝ IT.ALIA.

μΕν EXOQfjrEt το t/ΤQατόπεδοv τοϊι; Επιτηδείοιg, Ετοι­ μον δ' .ην παντοι; κοινωνεϊν [Qfo'/) καΙ κινδύνου 9 τοϊι; 'JtEQ� τον 'Λνν{βαν. οΙ δ' Εν τΥ 'ΡιfΨTl, 'JtQ0t/­ πεπτωκότων των κατα τήν Ιππομαχίαν, Eξενί�OVΤO μεν τφ το t/1Jμ{Jε{Jηκοg είναι 'JttxQa τήν π(!οt/δοκίαv, ιί OfJ μήν 7}πόQΟVV γε t/κήψεwv π(!οι; το μή δοκεϊν fXfJ10 τοϊι; .ητταν είναι το γεγοvόg, &λλ' οΙ μΕν vτιωvτο τήν τού t/τ"αΤf/γού π(!οπέτειαν, οΙ δΕ τήν των Κελ­ των l.fJocloxdXfJt1tV, στoxα�όμενoι δια τηι: τελE1Jταία� 1 1 &ποt/τάt/εwg. κα.fJoόλοv δε των πεξικων t1ΤQατοπέδwv 11> &κε(!αίων 3ντων &XEQlXtovg είναι διελάμ{Jαvov 'tag 12 VΠΕQ των δλων Ελπίδαg. 8.fJocv κα� t/1Jvάψαvτοg τoiί Tc{JeQ{01J καΙ των μετ' Εκείνου t/ΤQατοπέδwv καΙ διαΠΟQεvομέvmv δια τηι; 'ραιμηg, Εξ lπιφανείαι; ΕιΜξα13 �oν "Qt.fJofjt/Et/.fJoat, τήν μάχην. ά.fJoQΟΙΙ1.fJoέvτwv δε των 16 t/ΤQατιωτωv κατα τον 3QXOV εΙι; 'ΛQίμιvοv, &ναλαβαιν αύτoVι; δ t/ΤQατηγοg Πt,Jοηγε, σπεύδων t/vv&ψαι 'toig 14 πεQΙ τον Πόπλιον. t/vμμίξαg δε καΙ καταt/Τl/ατοπε­ δεύt/αg πα(!' α(fJΤΟbg) ταΤι; οlκειaιg δvvάμε(fΙ το μεν πΜΙ.&οι; &νελάμβανε των &vδl/ωv, αιι; ttv Εκ Διλv- so βαίου τετταl/ιΧκοvτα ιIvvcxiJJg -ήμέ(!αι; πεπε�ΟΠΟ(Jηκό­ των Elg 'Λ(!ίμινον, ται; δΕ 'Jttx(!txt/xcvtig ΕποιεΤτο πιΧ261. 15 ΙΙαι; αιι; 'JtQog μάχην, αfJτδg δ' ΕπιμΕλωι; t/vvήδ(JΕVΕ τφ Ποπλίφ, τα μεν tjδη γεγονότα πvv.fJoαvόμεvοι;, !5 'JtEQ� δΕ των παQόvτωv t/υvδιαvοοVμεvοg. fJ υ υ ουι; 9 α το g καιρο ι; 'Λννίβαι; πραe Κατα δΕ 6 τ ικοπήt/αg πόλιν Κλαt/τίδιοv, Ενδόντοι; αfJτφ τού ΠΕ­ ΠΙt/τε1Jμέvοv 'Jtaqa 'Ρωμαίων, &vδQοg Βρεvτεt/ίvοv, γενόμενοι; δε XVQtO!; τηι; φρουράι; καΙ τηι; 2 κατέt1χε. τού t/ίτ01J 'JtaQa.fJolt1crog τo�-τφ μεν 'Jt(JOr; το Π{ιl/ΟV 80 lχρήt1ατο, τουι; δε παQΙΧληφ.fJoέvτιχg lXvδQιχg &βλαβΕΤΙ;

POLYB. mSTOR.

m 68. 69.

297

με.ft' EιxmoiJ Π()Οήγε, δείγμα βουλ6μενος �κφέ()ειν 3 244. τής ι1φετέQας Π(10αΙ(1έι1εως Π(10ς το μη δεδι6ταr; &πελπίζειν την πα(1' α-ότον ι1ωτη(1ίαν τους {mo τών καΙ(1ών καταλαμβανομένους. τον δ� Π(10δ6την 4 5 έτίμηι1ε μεγαλείως, έκκαλέσασ.ftαι ι1πουδάζων τους έπ! Π(Jαγμάτων ταττομένους Π(10ς τας Κα(1χηδονΕων έλπtδας. Μετα δ� ταντα ι1υν.ftειιJ(1ήσας τινας τών Κελ- 5 τών, or κατφκουν μεταξυ τον Πάδου κα! τον Τ(Jεβtα 10 ποταμον, πεποιημένους μεν καί Π(10ς αύτον φιλΕαν, διαπεμπομένους δ� κα! Π(10ς <Ρωμαίους κα! πεπει­ ι1μένοvς τφ τοιούτφ τq6πφ την παq' &μφοίν &ι1φά­ λειαν αύτΟίς ύπά(1ξειν, έξαΠΟι1τΕλλει πεζους μ�ν διιJ- 6 χιλίους, Ιππείς δ� Κελτους κα! Νομάδας εΙς χιλΕους, 15 πqΟιJτάξας έπιδραμείν α-ι)τών την χώραν. τών δ� 7 πραξάντων το πρΟι1ταχ.ftεν κα! πολλην περιβαλομέ­ νων λείαν, EiI.ftIros ο{ Κελτο! παρήσαν iπl τον χά­ ('ακα τών <Ρωμαίων , δε6μενοι ι1φίιJΙ βοη.ftεl:ν. Τε- 8 βέ(1ιος δΕ κα! πάλαι ζητών &φΟ(1μην τον πράττειν �o τότε λαβών πqόφαι1ιν έξαπέι1τειλε τών μεν {π­ πέων το πλείι1τον μiqος, πεζους δΕ ι1υν τούτοις ιtκοντΙ(fτας εΙς χιλιΌυς. ι1πουδί] δ� τούτων π�ι1- 9 μιξάντων πέqαν τον Τqεβία κα! διαμαχομένων τοΤς πολεμίοις ύπsq τής λεΕας, iτqάπηιJαν ο{ Κελτο! ι1υν 115 τοΤς Νομάι1Ι κα! την &ποχώρηι1ιν έπ! τον Εαυτών iποιοVvΤΟ χάρακα. ταχυ δΕ ι1υννοήι1ανΤΕς το Υινό- 10 262. μενον οΙ πqοκα.ftήμενοι τής τών Καρχηδονίων παρ­ εμβολής iντι;ν.ftεν ταίς έφεδqείαις έβοή.ftουν τοΤς πιεζομΕνοις' 0-0 Υενομένοv τqαπέντες οΙ <Ρωμαίοι 80 πάλιν έποιονντο την &π6λυι1ιν εΙς την EamtXJv παq­ εμβολήν. Τεβέ(1ιος δΕ ιJυνOρών το Υινόμενον πάντας 1 1

298

BELLm.r PUNICm.r Π. ]Ν ITALIA.

έπαφηκε -rovg ί'ππουg "ιxt -rovg ακοντιστάg. τούτου δ>; σvμπεσόντoς αtι&ις έγκλίναντες οϊ Κελτο! Π(Jοg 12 την έαυτών ασφάλειαν &ΠΕ'[ιώ(Jουν. δ δξ σΤ(Jατηrοg τών Κα(Jχηδονtαι'll απα(Jάσκευοg (όν Π(Jοg το "(JtVEtν τα δλα "ιxt νομί;αιν ιJείν μηδΒποτε XOJ(J!g προ&iσεαιg 5 μηδ' έκ πάσ'ής αφορμης ποιείσ&αι τους δλοσχε(Jείg κινδύνους, δπερ εΙναι φα'Cέoν fιrεμόνοg Βργον &γα13 &oiί, τότε μsν έπiffχε τους παρ' α{πoiί συνεγγίσαντας 240. τιρ χά('ακι κα� στη.ναι μsν Εκ μεταβολijg -ήνάγκασε, διώκειν δ>; "ιxt συμπλέκεσ&αι τοίς πολεμίοις έκώλυσε, 10 δι« τών fJ:πηρετών κα� σαλπιγκτών ανακαλούμενοg. 14 0ϊ δs 'Ραιμαίοι βραχυν Eπι�xόντες. χρόνον ανέλυσαν, oltγovg lLSν αυτών &ποβαλόντsg, πλεtουg δξ τών Κα(Jχηδονtαιν διΕφ&α(Jκότεg. Ό δξ ΤεβΙριος μετεαιρισ&ε�g κα� περιχαρης 1'Ενό- 15 10 μενοg έπΙ τιρ π('οτερήματι φιλοτίμαις εΙχε π('ος το 2 την ταχίστή1l κρίναι τα δλα. π('οIΚΕΙΤΟ μw OVv α-ότιΡ κατα τ�'ν ιδtrκν 1'νώμην χρησ&αι τοΙς πα('oiίσι δια το τον Ώόπλιον α('('αιστείν' δμαις δξ βουλόμΕνοg Π(JοσλαβΙσ&αι καΙ την τoiί ,συνά(Jχοντοg ιyνιbμην 20 3 ΕΠΟΙΕίτο λόrουg πε(J� τούτων Π(Jοg α-ότόν. δ δ's Πόπλιοg την έναντίαν εΙχε διάληψιν ΠΕΕ/Ι των Εν4 εστώταιν ' τα rιX(J σΤ(Juτόπεδα χειμασκή<1αντα βελτίαι τα πα(J' α{πών υπελάμβανε ιΥενήάΕσ&αι, τήν τε τών Κελτών α&εσίαν ο-όκ Εμμενείν Εν τύ πίστει, τών 25 Κα(}Χηδονίαιν αΠ(Jαrούνταιν καΙ την fισυxίαν αναγ­ καζομlναιν lirEtv, αλλα καινοτομήσειν τι πάλιν κατ' δ ΕΚείναιν. πl/οg δs τούτοις α-ότος; ύγιασ&ε!ς; Εκ τoiί 268. ΤQ αύματος αλη&ινην παl/Ιξεσ&αι Xl/stav 7tλπιζε 'totg 6 "otvo't!; πl/tXrμασιν. διο κα� τοιούτοις Χ(Jώμενος λο- so 1'ισμοrg μlfιι8ιν -ήξίου τον Τεβl(Jιον EΠ� τών υπο-

POLΥΒ. HI8TOR. m 69-71.

299

κειμένων. δ δε ΠQοειQημένος ύδει μεν εκαστιχ τού- 7 των αλη.&ινώς λεγόμενιχ και δεόντως , -όπο δε της φιλοδοξίας έλικυνόμενος και καταπιστεύων τοίς ΠQάγ­ μασι ΠtXQαλόγαιg εσπευδεν κρίναι δι' α-ότού τα δλα 6 και μήτε τον Πόπλιον δύναιι.&αι παρατυχείν τfί μάχτι μήτε τους έπικα.&Ι6τuμ,ένoυι; στρατηγους φ.&άσαι παQαλαβόνταg την αρχήν ' οvτος γαρ ην δ χρόνος. διόπε", OtJ τον τών πραγμάτων και ρον έκλεΥόμενοι; 8 άλλα τον ['διον εμελλε τού δέοντος σφαλήσεσ.&αι 10 προφανώς. δ δ' 'Λννίβας πα�απληtJίο"ς Εχων έπι- 9 νοίας Ποπλίφ περι τι!Jν ένεστώτων κατα τοtJναντtον εσπευδε συμβαλείν τοίς πολεμΙοις, .&έλων μεν πρώτον &κεραίοις '&1Ι:οχρήtJαΟ'.fJ'αι ταίς των Κελτών δ Qμαίς, δεύτερον &νιχσκήτοιι; καί νεΟό"υλλ6γοιι; (Jvμβαλείν 10 24:6. Ιδ τοίς των 'Ρωμαίων σΤQατοπέδοις, ΤQtτον &δυνατούν­ τος ετι τού Ποπλίου ποιήσαο.fJ'αι τον κίνδυνον, το δε μέγιστον, ΠQάττειν τι "al μη ΠQοtεσ.&αι δια κεν�ς τον χρόνον. τφ γα!! εΙς &λλΟΤQίαν κα.fJ'έντι XcbQav 1 1 6τρατόπεδα και παQαδ'όξοις έγx�ιρoύντι πράγμαοιν 20 εΙς ΤQόπος έιιτιlΙ οvτος σωτηQtαg, το (JVveXwg καινο­ ποιείν &ει τας τών συμμάχων έλπίδας. Άννίβας μεν otnι εΙδως την έσομένην δQμην 12 τού TefJEQloV Π;Qος τούτοις ην. πάλαι δε (Jvvcw- 7 1 ",ακως μεταξυ τών στρατοπέδων τόπον έπΙπεδον 25 μεν και ψιλόν, εtJφvη δε προς ένέδQαν διά τι QEt­ .fJ'QOV έχον 6φQύv, έπι δε ταύτης &κάν.fJ'ας καΙ βά­ τους ιtυνεχείς έπιπεφυκότας, έγίνετο ΠQος τφ σΤQα­ τηγείν τους {)πεναντ{ους. εμελλεν δ' WXEQrog λήσειν ' 2 οί γα!! 'Ρωμαίοι ΠQος μεν τους {)λώδεις τόπους 80 {ιπόπτως εΖχον δια το τους Κελτους &ει nftEvat τας ένέδQας έν τοϊς τοιούτοις XWQlOLS, τοίς δ' έπι-

300 264. 3 πέδοις

BELLUM PUNICUM Π. ΙΝ ITALIA.

κα� ψιλοίς &πεπίστευον, ο-όκ εl�ότεg δτι κα1 π�oς το lιx.fTciv κιx� π�oς το μηδεν πιχ4}είν τους ένεδρευσαντας εiJφυέστεροι τυγχάνουσιν δντες τώ'll -όλωδων δια το δύνασ.fTαι μΕν έκ πολλού προοραν πάντα τοvς ένεδρεύoντo:� , εΙναι δ' ΕπΙΠQοσ.fTήιrεις δ 4, {κανας Εν τοΙς πλείστοις τόποις. το γαρ τυχον �Ci.fTQOV μετα βραχσ{ας 6φρύος, ποτε δε κάλαμοι κα� πτέQΕις κα{ τι γένος &καv.fTων, ο-ό μόνον πεζους &λλα κα� τους ίΠΠΕίς έν{ΟΤΕ δυναται κρύΠΤΗν, έαν βραχέα τις 'IεQovon.fTfι τού τα μΕν έΠ{ι1ημο: των 10 δπλων f)πτια τι.ιτέναι προς την γήν, τας δε 'IεE(Jt6 κεφαλαίας -ύπoτι.fTέναι τοίς 8πλοις. πλην 8 γε των Καρχτιδον{ων ι1Τ(Jαττιγος κοινολογτι.fTΕlς Μάγωνι τ&­ δελφφ κα� τοίς συν{δροις 'IεE(J� τού μέλλοντος &γω­ νος, ι1υγκιxτατι.fTεμ{νων ιxiJτφ πάντων ταίς έπιβο- 111 6 λαίς, Ε2μιχ τφ δlJ1Π1'οποιήσασ.fTιχι το ι1Τ(Jατόπεδον &νιχκαλεσάμενος Μάγωνα τον άδελφόν, δντα ν{ον μΕν δρμής δε πλή(JΤΙ κα! παιδομα.fTη περΙ τα πολΕ­ μικά, συν{ι1ΤΤΙι1ε των ίππ'ων (Χνδ(Jιχς έκατον κα� 24:7. 7 πε�oυς τους (ι10υς. έτι δε της fJfL'(J ιxg oiJttrJ?; Εξ 20 δλο" τού στραιι:οπ{δου f1ημηνάμενOς τουg ε-όρω(JΤΟ­ τάτουg ΠΙΧQηγγέλκει δειπνοποιηι1ιχμένουg .fjΚΕιν έπ� 8 τ�ν ιχvτού ι1κηνήν. πα�ιxκαλέσας δε κα� παΡΙΧ(Jτή(JΙΧΙ; τούτοις την Π(J{πουι1ttν δρμην τφ καιριΡ πα(Jήγ­ γελλε δ{κα τους &νδρωδεστάτους Εκαι1τον έπιλεξά- 25 μενον έκ των Ιδίων τάξεων .fjκειν εΙς τινα τόπον 9 (τιχκτον) �δη της σΤQΙΧΤΟΠΕδε{ιχς. των δΕ ΠQΙΧξάντtoν το ι1υντιχχ.fTΙν, τούτους μΕν δντας {ππείς χιλ{ους κιχΙ πε�oυς &λλους τοσούτους έξαπ'στειλε νυκτΟ!::. εΙς την ένέδ(μχν, συστήσας δδηγους καΙ τΜελφφ 80 10 διιχτttξάμενοg περΙ τού καιρού της έπι.fT'σεως· ιxiJτoς

POLΥΒ. HISTOR. m 71. 72.

301

δ' αμιχ τφ φωτ� τούς ΝομΙΧδικούς lnnctfO ι1υνιχγιχ-

265. γών , οντιχς φε(μκάκους διιχφεQόvτως, παQεκάλει1ε κΙΧί τινας δωQεαg έπιχγγειλάμενος τοi:g ιfvδQαγα.f1ή­ ιJιxιJι ΠQΟιJc'ΤΙΧξε πελάσαντιχς τφ τών έναvτίων xtXQιxxt ι; κιχτα δπουδην έπιδιΙΧβΙΧίνειν 'τον ποτιχμον κιx� ΠQΟι1αΚQοβολΙbομΙvουg κιvεi:v τονς πολεμίους, βουλό­ μενος &VΙΧQίt1τους κα� nQof: το μΙλλον ιfπαQΙΧιJκεύους λΙΧβεi:v τονς ύπενιχντίους. τοvς δ� loLnovf: ήγε- 1 1 μόνιχς Ix..f1Qoit1af: δμοίως nιxQExιXlEt1E ΠQος τον κίνlG δυνον και πασιν &QΙιJτοποιεtσ.f1αι παQήγγειλε κιx� πεQΙ την τών 8πλων κιχι τών ϊππων γWεσ.f1ΙΧΙ .f1E­ (Ιιχπείιχν. Ό δε Τ�βΙQιοg αμιχ τφ ι1υνιδείν irγίbοντα.g τούς 72 ΝομΙΧδικούς lnnctfj παQιχυτίκα μεν ιχvτηv '!ην rπ15 πον έξιχπΙστελλε, ΠΡOιJτάξιxς lXEt1.f1ιxt και ιJυμπλδ­ XM.f1tXt τοi:g πολεμίοις. έξης δε τούτοις έξΙπεμπε 2 τούς πεbιχκοvτισταg είς έξΙΧΚΙι1χ,ιλίους · έκίνει δε και την λοιπην δύνιχμιν έ� τού xiXQιxxog, ως έξ έπιφα­ νείιχς ΚQι.f1ηιJομc'vωv τών 8λων, έΠΙΧΙQόμεvοg τφ τε 20 πλή.f1ει τών &vδQώV ΚΙΧΙ τφ γεγονότι τύ ΠQοτεQιχίq. nCQ� τούς lnnci:r; εVημεQήμιχτι. οi)ιJηg δε της wQιxf: 3 nCQ� χεψεQιvα.ς ΤQοπας κιχί της ijftc'QΙXf: νιφετώδους κιx� ψυΧQαg διιχφεQόvτως, τών δ' &νδQών κιχι τών ί'ππων ι1χεδον ως είπείν άπάντων &ναQίιJταιν έκ25 πεΠΟ(Jευμc'ν ων, το μεν ΠQώτον δQμύ ΚΙΧΙ nQo.f1v ftCq. 24:8. nEQ&(fjv) το nlij.f1og· έπιγενομένης δε της τού ΤQεβίΙΧ 4, ποταμΟύ διιχβάσεως, κιx� ΠQoιJΙΧVΙΧβεβηκότος τφ �εύ­ μιχτι δια τον έν τΏ νυκτί γενόμενον έν τοi:g vπε(J τα σΤQιχτόπεδα τόποις ομβQΟV, μόλις εως τών μιχ80 6.f1ών οί nCbOi βΙΧΠΤΙbόμενοι όιΙβιχινον · εξ JJv lκιχκο- 5 nιX.f1EL το t1ΤQιχτόπεδον υπό τε '(ού ψύχους ΚΙΧΙ τfjς

302

BELLUM ΡυΝΙΟυΜ Π. ΙΝ ITALIΛ.

Ενδείας, ιbς (tv -$ίδη και της ijμέ€!ας προβαΙvοVσης. οΙ δε Καρχηδόνιοι -κατα σκηνας βεβραικότες καΙ πεπαικότες και τονς ί'πποιις ijτοιμακόΤές ήλε{φοντο 7 καΙ κα-B-αιπλί�oντo πε€!ι τά πιιρά πάντες. 'Λννίβας �66. δε τον κ�ιρoν Eπιτη€!ων αμα τφ σιιvιδείν διαβεβη- 5 κότας τονς 'Ραιμα{οιις τον ποταμον προβαλόμενοι; Εφεδρε{αν τονς λOγXOφό€!Oιις και Βαλιαρείς, δVΤαι; 8 εΙς όκτακισχιλίοιις, Εξηγε την δVναμιv. και προ­ αγαγών ιbς όκτώ σ1Jάδια προ της στρατοπεδείαι; τονς μεν πε�oνς Επι μίαν ε-fι-B-είαν πα€!ενέβαλε, πε€!ι διι1- 10 μv€!ίοιις δVΤας 'IJov αρι-Β-μόν , 'Τβηρας και Κελτονς � και Δίβιιας , τονς δ' ίππείς διελών Εφ' Εκάτερον πα€!{στησε το κέ€!ας, πλείοιις δντιχς μιιρίαιν σνν τοίι; παρά των Κελτων ι1ιιμμάχοις, τα δε -B-η€!ία με€!ί6ας 10 π€!o 'IJwv κε€!άταιν δι' αμφοτέραιν προεβάλετο. Τε- 15 βέριοι; δε κατα τον αύτον καιρον τονι; μΕν Ιππείς ανεκαλείτο, -Β-εαιρων o-fικ έχονται; 3,τι χρήδ'ονται τοίς -δπεναντ{οις διά το τονς Νομάδας αποκαιρείν μΕν ε-fιXερως καΙ δ'ποράδην, Επικείσ-Β-αι δε πάλιν Εκ μετα­ βολης τολμηρως καΙ -Β-ρα6έαις ' το γαρ τής Νομαδι- 20 11 κής μάκηι; [διόν Εδ'Τι τούτο · τονς δε πε�oνς πα€!εν­ έβαλε κατα ται; εtf}ισμέναι; παρ' α-fιτoίι; τάξεις, δνται; τους μΕν 'Ραιμα{οιις εΙι; μιιρίοιις ΕξαΚΙι1χιλίοιις, τΟΟς 12 δε σιιμμάχοιις εΙς δΙΙ1μιι€!ίOιις. το γαρ τέλειον στ(!α­ τόΠΙJδον παρ' αiιτoίς προς τας δλοσχερείι; Επιβολας 25 Εκ ΤΟιίοvταιv &.νδ€!ων Εστιν, ()ταν δμου τους -όπάτοιις 13 Eκατέ€!Oιις οΙ καιροι δ'ιινάγαιιίιν. μετά δΒ ταυτα του!; Ιππείς Εφ' ΕκάτΙJΡΟV -B-IJLg το κέρας, δνται; εΙς ΤΕτ(!α­ κισχιλίοιιι;, ΕπΥΕι τοίς {,ΠΙJναvτίοις σοβαρως, Εν τάξει 73 και βάδην ποιοvμεvοg την έφοδον. -$ίδη δΕ tJvvcf- 249. γιις lSvταιv &'λλήλοις, 6ΙΙVΙJπλέκη($αv οΙ ΠΡΟΚΙJίμεvοι 6

POLYB. mSTOR. m 72-74.

303

τών δυνάμεων εϋζωνοι. τούτου δΕ (Jυμβάντος ο{ 2 μεν 'Ρωμαίοι κατα πολλους τρόπους ήλαττoiίντo, τοίς δε Καρχ,ηδονίοις -όπε(1όΙξιον γίνει1,f}-αι συνΙβαινε την χ,ρείαν, &τε δη των μεν 'Ρωμαίων πεζακοντιιιτων 3 δ κακοπα,f}-ούντων εξ ί5ρ,f}-(10υ �α� προεμένων τα πλεί(Jτα βέλη κατ" την προς τους Νομάδας ι1υμπλοκήν, των δε καταλειπόμένων βελων ήχ,ρειωμΙνων αvτοϊ:ς δια 267. την ι1υνέχ,ειαν τής νοτίδος. παραπλήιrια δε τούτοις 4, ιιυνέβαινε κα! περ� τους ΊππεΙς γίνεσ&αι κα� περ� περί γε μην τους 5 10 το ι1ύμπαν αVΤΟίς ιιτρ«τόπεδον. Καρχ,ηδονίους {ιπηρχ,ε τ&ναντία τούτων ' &κμαίΟΙ γαρ παρατεταγμένοι κα! νεαλεί� &ε! Π(10ς το δΙον εiJχ,ρή6τως κα! προ&vμως είχ,ον. διόπερ &μα τφ δέξα- 6 σ&αι δια των διαι1τημάτων τους προκινδυνεvοντας 1 5 κα! ΙΙυμπεσείν τα βαρέα των οπλων &λλήλοις, οΙ μεν {ππείς οΙ των Κα(1χ,ηδονίων tiJ&iwg &Π' &μφοϊν τοίν κε(1άτοιν επίεζον τους ύπεναντίους , αις αν τφ πλή&ει πολυ διαφl(10ντες κα! ταίς &κμαϊς amwv τε και των ιππων δια την Π(10εt(1ημένην &κε(1αιότητα �o πε(1! την Ηςοδον' τοίς δε 'Ρωμαίοις των {ππέων fιπo- 7 χ,ω(1ησιtντων κα� ψιλω&έντων των της φάλαγγος ΚΕ­ (1άτων, οι τε λογχ,οφό(10Ι των Κα(1χ,ηδονίων κα! το των Νομάδων πλή&ος fιπε(1αί(10ντες τους Π(10τεταγ­ μένους των Ιδίων κα! Π(10ς τα κέ(1ατα Π(10ιιπίπτοντες '5 τοϊς 'Ρωμαίοις πολλα και κακα διεΙ(1Υάζοντο και μιΧχεσ&αι τοίς κατα Π(1όσωπον oiJx είων. Ο{ δ' εν 8 τοίς βα(1έσιν οπλοις πα(1' &μφοϊν τας Π(1ώτας Ιχ,ον­ τες και μέσας τής ολης πιφεμβολής τάξε-ις επι πολυν χρόνον εμάχ,οντο ι1υστάδην, εφάμιλλον ποιοvμενοι :10 τον κίνδυνον. εν ιfΊ καΙ(1φ διαναι1τάντων των εκ 74 τής ενέδ(1ας Νομάδων και πρΟι1πειιόντων &φνω

304

BELLUM PUNICUM Π. ΙΝ lTALlA.

κιχτα νώτου το1:ι; &γαινι�oμένoιι; ΠΕ(>' τα μέt1ιχ, μεγ«­ λην τιχ(>αχ/ιν καΙ δυι1χ(>ηt1τίαν t1VVEfjatvc rlvet18'«t 2 πε(>Ι ται; των 'Ραιμαίαιν δυν«μcιι;. τέλοι; δ' &μ,φ6τε(>α (τα) κέ(>ατα των πε(>Ι τον Τεβέ(>ιον ΠιE�oυμεν« 4κατα π(>όι1αιπον μ�ν {mO των 8'η(>ίαιν, πέ(>ιξ δ� κ«ι 21)0. κατα ται; εκ των πλαγίαιν επιφανε'ιχι; υπο των εiι�ώ­ ναιν, Ετ(>ιΧπησαν κα� t1υναι8'ουντο κατα τον διαιγμον 8 π(>οι; τον υποκείμΕνον ποταμόν. τούτου δ� t1υμ­ βάντοι; οΙ κατα μέι10ν τον κίνδυνον ταx8'έvτει; των 'Ραιμα'αιν οΙ μ�ν κατόπιν έφΕστωτει; υπο των εκ 10 τήι; ενέδ(>αι; π(>οσπεt1όvταιν &πώλλVΝΤO κιχΙ κακωι; 4 ΕΠΙΧι1χον , οΙ δ� πε(>Ι ται; π(>ώται; χώ(>αι; επανιχγκιχ288. ι18'έντει; lκ(>άτηι1ιχν των Κελτων κιχι μέ(>ουι; τινοι; των Διβυαιν κιχι πολλουι; ιχ.(ιτων ftπoκτείνιxντει; δ διέκοψιχν την των Κα(>χηδον'αιν τάξιν. 8'εαιQουντει; 16 δε τουι; &πο των lδίαιν κε(>ιΚταιν έκπεπιεΙΙμένουι;, το μΕν Επιβοη8'ε1:ν τούτοιι; 1} π«λιν εΙι; την εαυτων &πιέναι πα(>εμβολην &πέγναιΙΙιχν, υφο(>ώμενοι μ�ν το πλή8'οι; των Ιππέαιν, καιλυόμevοι δΕ δια τον ποταμον κιχι την ΕπιφΟQαν καΙ t1υt1ΤQοφην τoiί κιχτα κεφαλην 20 6 δμβ(>ου. τη(>oiίvτει; δε ται; τά;ειι; &8'(>όοι μετ' &ιιφα­ λείας &πεχώ(>ηιιαν εΙς Πλακεντίαν, δvτες oiικ Ελ«ττων δΕ λοιπφν οΙ μ�ν πλε1:ι1τοι πεQΙ 7 τους μυ(>ίαιν. τον ποταμον Εφ8'ά(>ησαν iιπό τε των 8'η(>ίαιν καΙ 8 των ίππέαιν, οΙ δΕ διαφυγόντες των πε�ων και το 25 πλε1:ι1τον μέ(>ος των Ιππέαιν Π(>ΟΙ; το ΠQοεΙQημένον ι1ύστημα ποιουμενοι την &ποχroQησιν &νεκομίι18'ηιιαν 9 Fίμα τούτοιι; εΙι; Πλακεντίαν. το δΕ των ΚαQχηδο­ ν'αιν t1ΤQατόπεδον 1αιι; του ποταμού κατΙΧδιωξαν τουι; πολεμίουι;, υπο δΕ τoiί χειμωνοι; ουκέτι δυν«- 30 μενον ΠΟQQαιτiQαι ΠQοβαίνειν Επανήλ8'ε πάλιν εΙι;

POLYB. HISTOR. m 74. 70.

305

την παρεμβολήν. καΙ πιχνΤΕ!; iπΙ μΕν τfJ μιχΧrJ ΠΕρΙ- 10 XΙXl!Etg �<1αν, ιb!; καταψ3"αικόΤΕ!; ' <1υνέβαινΕ γαρ όλt­ γουι; μΕν των Ίβήραιν καΙ Λιβύαιν, του!; δΕ πλΕί­ ov!; &:πολαιλΕναι των ΚΕλτων' ύπο δΕ των 5μβραιν 1 ι 5 καΙ τή!; iπιγινομ{vηι; χιόνο!; ο{ίται!; δΙΕτί.fJ"εντο δει­ νώς {Μτε τα μΈν .fJ"ηqία διαφ3"αl!ηναι πλην ένό!;, πολλου!; δΕ κα� τών άvδqών άπόλλV<1.fJ"αι καΙ των ϊππαιν δια το ψύχος. Ό δΕ Τεβ{qιος εΙδως μΕν τα t1vμβε{Jηκότα, βου- 75 10 λ6μενος
306 6 πεδα.

BELLUM PUNICUM ΙΙ. ΙΝ ITALIA.

παQηγον δε κα� τά� &γΟQά� τα� μ�ν εl� 'AQt­ μινον τά� δ' εΙ� ΤVQQηνίαν, αι� έπ� τoύτoι� ποιηέ'πεμψαν δε καΙ 7 t1όμενοι τo;:� τόπoι� την έ'ξοδον. ΠQΟ� Ί{Qωνα πεQΙ βοη.ftεία�, o� κα� πεντακοt1ίοvg αvτοΤg έξαΠ{t1τειλε ΚQrιταg κα� Xtltovg πελτοφόQΟV� ' 5 8 πιΧ'Ilτα δε κα� πανταχό.ftεν ένεQγω� �τoίμα�oν. τότε ydQ Elt1t φοβεQώτατοι 'Ρωμα;:οι κα� κοιν?) κα� κατ' Ιδίαν, οταν αvτουg πεQιt1τjj φόβοg &λη.ftινόg. 76 Κατα. δε τουg αδτoυ� "atQoiJ� Γνάιo� ΚΟQνήλιο� δ καταλειφ.ftε�� -όπο τ&δελφού Ποπλίου t1ΤQατηγο� 10 δπ� τη� ναvτικrιg δυνάμεω�, κα.ftάπεQ έπάνω ΠQΟ­ ε;:πον, &vaX.ftc�� &πο των τού 'Ροδανού στομάτων παντ� τφ στόλφ ΠQOt1iσχε τηg ΊβηQία� ΠQΟ� τoυ� 2 κατά το καλούμενον ΈμπόQιον τόπoυ�. &Qξάμενο� δ' έντεύ,f}-εν &πoβ&σει� έποιεΤτο καΙ τoυ� μεν &πει- 15 .ftούνταg έπολιόQΚει των την παQαλίαν κατοικούν­ των Eω� ΗΙβηQοg ποταμού , τoυ� δ'ε ΠQOt1δ'εχομiνου� έφιλαν.ftQώπει , την ένδ'εχομένην πoιoύμενo� περ� s αvτων ΠQομή.ftειαν. &6φαλισάμενo� δ'ε τcυ� ΠQOt1- 252. κεχωQηκότα� των παQα.ftαλαττίων ΠQοηγε παντ! τφ 20 6ΤQατεύματι, πoιoύμενo� την ΠΟQείαν εl� την με<1όιJ 4, γαιον ' πολυ γά!! tj η κα ! το συμμαχικον ή.ftροίκει -rQJV ΊβήQων. ΕΧμα δε ΠΡΟΙ'αιν ίi� μεν ΠQοσήγετο 210. 5 τά� δΕ κατεσΤQiφετο των πόλεων. των δε ΚαQχη­ δ'ονίων, oi}� έ'χων έπ� τούτων &πελε{φ,f}-η των τόπων 25 'Άννων, &νΤΙ<1τρατοπεδεVt1άυτων a&O;:g περ! πόλιν ΠΡ06αγΟQEVομiν·ην Ktt1t1aν , t1vμβαλαιν δ Γνάιo� έκ παQατάξεω� καΙ νική6ας τ?) ftdx17 πολλων μεν ΧQη­ μάτων έγένετ' έγκρατής , αις ttν άπάση� της &πο­ t1XEVfJr; τών εl� Ίταλίαν δρμησάντων ΠfXQά τoύτoι� 80 6 &πoλελειμμένη�, πάντα� δ� τoυ� έντος 'ΊβηQος ποτα-

POLYB. mSTOR. m 76-77.

μού δυμμάχους έποιήδατο κα� φίλους , �roγρίl! δε τόν τε τών Καρχηδονίων στρατηγον ':1ννωνα κα� τον τών Ίβήρων Άνδοβάλην Έλαβε. τούτον δε δυν- 1 έβαινε τύραννον μεν εΙναι των κατα την με6όγαιον ο τόπων, ciJvovv δε διαφερόντως άεί ποτε Καρχηδο­ vCotg. ταχυ δε 6υνε�!; το γεγονο!; Ά6δρού{3α!; ήκε 8 παρα{30ηitών δ'ιαβα!; τον 'Ί{3ηρα ποταμόν. και κατα- 9 μαitων απολελειμμένου!; τους απο τού στόλου των 'Ρωμαίων, �ι;titύμωg και κατατεitαρρηκότωg αναστρειυ

φομ{νου,,;

δια το ΠQΟΤΕQΎjμα τών πεζικών σΤQατο­

πέδων, παραλαβων άπο της {αυτού δυνάμεω!; πεζου!; 10 μεν είς όκτακισχιλίου!; ({ππεί!; δε περ� χιλίους), και καταλαβων έσκεδασμένου,,; κατα τη,,; χώρα,,; τους απο των Πλοίων, πολλους μεν aVrwv &πέκτεινεν, του!; δε ι" λοιπους ήνάγκαυε φυγείν έπ� τα!; vafJg. oiιτo!; μεν 1 1 oiιν &ναχωρήσα!; καΙ διαβα!; aiιittg τον 'ΊβΎjρα πο.,α­ μον έγίνετο περ� παρασκευην καΙ φυλακην τω1f έντο!; τού ποταμού τόπων , ποιούμενο!; την παρα­ χειμασίαν έν Καινή πόλει. δ δε Γνάιος 6υνάψας 12 2U τφ στόλφ και του!; αίτίους των συμβεβ'Υ/κότων κατα τους παρ' αvτοίg έitισμουg κολάσας, το λοιπον tiδrι συναγαγων έπι ταVτο τήν τε πεζην κα� την ναυτι­ κην στρατιαν έν Ταρράκωνι την παραχειμα(fίαν 2 έποιείτο. διαδου!; δε την λείαν [σαις τοΙς στρατιώ- 1 2�, ταις μεγάλην ci)votav κα� προ{tυμίαν ένεφγάυατο προς το μέλλον. 2. 1 . Και τα μεν κατα την Ίβηρίαν έν τούτοι!; .ην. 7 7 ένισταμέν'Υ/!; δε τη!; έαρn,η!; ωρας , Γάιο!; μεν Φλα­ μίνιος &ναλΙΧβων τα!; αύτού δυνάμει!; πρorιγε δια �o Τυρρηνίας κα� κατεστρατοπέδευσε προ τη!; των Άρρητίνων πόλεωg, Γνάιο!; δε Σερουίλιος τofιμπαλιν 2

308

BELLUM ΡUNΙΟυΜ Π. ΙΝ ITALIA.

ώς Επ' '.Α(!ιμίvου, ταύτ'!1 πα€,Jατη(!ήσω}) τηv είιfβoλ-rιv 3 τώv ύπεVαντίωV. '.Αvvίβας δε πα�αχ,ειμά�ωv Εv τfj

Κελτικfj του!: μΕv <Ρωμαίους τώv Εκ τijς μάχη!: αΙχ­ μαλώτων Εv φvλαΚfj ιfυνεExεv, τα μέτ(!ια τώv Επιτη4 δείωv διδούς , τους δε ιfυμμάxoυ!: α1ιτώv το μεv δ π(!ώτοv δv τfj πάιf11 φιλαv,f)oρωπίr; διεξijγεv, μετα δε ταVτα ιfυvαγαγαιV παΡΕκάλει, φάιfκωv 01ικ Εκείvοις 1jΚΕΙV πoλεμήιfωv , &λλα <Ρωμαίοις -όπΕ(! Εκείvωv. 5 διόπε(! εφη δεΊ:v αύτούg , Εαv ό(!,f)oώg φ(!οvώσιv, 6 &vτέΧΕιf,f)oαι τijς 'Jtl!0!: αiJτoν φιλ{ας. παρεΊ:vaι γαρ 10 Π(J0ΤΟV μεν την ilEv,f)oE(Ji(Xv &vακτηιfόμι;νo!: 'Ιταλιώ­ ταις, δμοίως δΕ τας πόλεις κιχΙ τηv χώ(!ιχv, ηv ύπο 'Ρωμαίωv &πολωλεκότες EκαιfΤOΙ τυγxάvoυιfΙ, ιfυvαva7 ιfwιfcoV. ταVτα δ' εΙπαιv &φijΚΕ πάντας χω(!lς λύΤ(Jωv ΕΙ!: τηv οΙκείαv, βουλόμεvος ί'Xμa μΕv 'Jt(!OΚΙXlcrιf,f)oat δια 15 τοιούτου τ(!όπου π(!ος aiJτov τους κιχτοικοϋντα!: τηv ΊταλίΙΧV, ΕΧμα δ' &παλλοτ(!ιονν τijg π(!ος <Ρωμαίου!; ι;1ιvoίας, E(!B4ti�Etv δΕ τους δoκoVvτιxι: πόλΙ;ιfιν 11 λι­ μέιfΙV ήλιχττώιf,f)oαί τι δια τijg 'Ρωμαίωv &(!xijg. 78 Έx(!ήιfατo δέ τιvι καΙ φοιvικικφ ιfτ(!ατηγήματι 20 2 τοιούτφ κιχτα τηv παl!ιχχειμΙΧιfίιχv. &γωvιών γα() τηv &,f)oEιfiιxv τώv ΚελΤώV κιχΙ ται: Επιβουλαι: ται: 'JtEl!l τό ιfώμα δια τό πρόιfφατov τijς π(!ος αύτους ιfvιf'ttXιfErog ΚΙXΤEιfκευιXιfιxτo 'JtE(JιA)oE'tιXg τρίχιχg , άρμα­ �oύιfαι: ταΊ:ς κατα ται: δλΟιfχι;ρΕΊ:g διαφοραg τώv �λι- 25 3 gιιώV δπιπρεπείαις, κιχΙ ταύταιg δχρητο t1VVcXf1Jg μετα­ τιΑ)οέμε'llο g' δμοίως δΕ κα1 ται: έσ,f)oijταg μετελιΧμβαV8 4 τας κιx,f)oηκoύιfαι; &ε1 ταΊ:ς πεf,JιΑ)οετα'g. δι' Φ'ιι ov 272. μό'llον τοΊ:ι: αΙφνιδίως Ιδoυιfι δύιf1'νωστoι: ,ην, &λλα 20i. κιχΙ τo� Εν ιfvvfJ4tclr; 1'Ε'}'ονόσιν. 80 δ Θι;ω(Jών δΕ τους ΚΕλτουι: δυιfXE(!αίvoνται: ΕπΙ

POLΥΒ. mSTOR. m 77-79.

309

τφ τον πόλεμον Εν τf] παρ' αVτών χώρt;' λαμβάνειν την τριβήν , ι1πεύδοντας δε καl μετεώρους δντας εΙς την πολεμ{αν, προφάσει μεν δια την προς 'Ρω­ μιιίους όργήν, το δε πλείον δια τας 6:Jφελείας, Ικρινε 5 την ταχ{ι1την &να�ευγνύCΙν κα� ι1υνεκπληρούν τας τών δυνάμεων δρμάς. διόπερ l1μα τφ την ωραν 6 μεταβάλλειν πυν�ανόμενoς τών μdlΙι1τα της χώρας δοκούντων ΕμΠΕιρείν τας μ�ν lΧλλας έμβολιΧς τας εΙς την πολεμίαν μακρας ε1Jρισκε κα� προδ1)λους τοίς 10 υπεναντίοις , την δΕ δια τών Ελών εΙς Τυρρην{αν φ/ρουσαν δυι1χερη μ�ν ι1ύντομον δε καΙ παQιiδΌξον φανηι10μ/νTJV τοίς περ1. τον Φλαμ{νιον. ιω δέ πως 7 οΙκείος (ών) τΏ φύt1ει τούτου του μέρους ταύτrι πρoέ�ετo πoιείι1�αι την ποqείαν. διαδο�εtσης δΕ 8 15 της φήμης Εν τφ στρατοπ/δφ διότι μαλει διά τινων Ελών ΙΧγειν αVτoυς δ στρατηγός, πας τις εiιλαβώς ε1χε προς την πορείαν , ύφορώμενος βάρα�ρα καl τους λιμνώδεις τών τόπων. 'Αννίβας δ' Επιμελώς 79 Εξητακως τε1'αγώδεις κα� ι1τερεους ύπάρχοντας τους 20 κατα n}ν δ{οδοll τόπους, &να�εύξας εΙς μΕν την πρωτοπορε{αν δ�ηκε τους Alpvιxr; κα� 'Ίβηρας κα� παν το xρησtμώτερoν μέρος της σφετερας δυνά­ μεως, ι1υγκαταμίξας αiιτoίς την &ΠOt1κευήν, ϊνα προς το παρον εfJπορώι1Ι τών επιτηδείων · προς γαρ το 2 25 μέλλον εΙς τέλος &φροντ{στως εΙχε περ� παντος τού ι1κευοφόρov, λoγι�όμενoς ώς εαν ίΧΨηται της πολε­ μίας, ήττη.ftεlς μΕν ου προσδεήι1εται τών άναγκαίων, κρατών δΕ τών ύπαί�ρων ουκ &πορήt1Et τών επι­ τηδείων. EΠ� δΕ τοίς ΠΡΟΕιρημένοις επέβαλε τους :l 30 Κελτούς, EΠ� δε παt1ι τους {ππείς. Eπtμελητην δε 4 τής ουραγίας τον &δελφον &παιπε Μάγωνα τών τε

310

BELLUM PUNICUM Π. ΙΝ ITALIA.

278. λοιπών

χάριν κα� μάλιστα τηι; τών Κελτών μαλα­ κίαι; κα� φυγοπονίαg , ί'ν' N�ν uιxuonιx.f7oiJVΤlJg τρέ­ παινται πάλιν εΙι; τούπίσαι , καιλύΏ δια τών Ιππέαιν Ι) κα� ΠΡΟΙΙφέΡΏ ται; χείραι; ιxVτoig. οΙ μ�ν ovv ΝΙβη_ 21)1). (Jcr; κα� Λίβυε,:; δι' Ιι.κεραίαιν τών έλών ποιούμενοι 5 την πορείαν μετρίαιι; κακοπα.f70ύντεg <$jvvov, ΙΧτε κα! φερέκακοι πάντει; δντει; κα� t/υνή.f7ειg ταίι; τοιαύται,:; 6 ταλαιπαι(Jίαιg. οΙ δ� Κελτοl δυιιχεQώg μεν εΙι; τοtJμ­ ΠQοσ.f7εν προυβαινον, τεταραγμέναιν uιxl διαπcπατη­ μέναιν clg {jιX.f7or; τών έλών, EnLn6vrog δ� κα� ταλαι- ιε πώQαιg iιπέμEνOν την uιxuonιX.f7Etιxv, iXncLQot πάσης 7 της τοιαVτηr; δνΤlir; uιxuoVXiιxg. Εκαιλύοντο δ� πάλιν ιXnoVcVEtv clr; τούπίιιαι δια τούι; Εφcιιτώτας αVτOίς 8 {ΠΠΕίς. πάντει; μεν ofJv EuιxuonιX.f7ovv καΙ μάλιστα δια τ.ην &:f(Jvnviιxv, &,ς ttv έξης ήμέ(Jας τέττα(Jας 15 κα� ΤQcίς νύκτας ιιυνεχώς δι' υδατος ποιούμcνοι την ΠΟρcίαν διαφεQ6νταιg γε μην Επ6νουν καλ 9 κατεφ.f7είρον.f7' iιπ�ρ τούς {Χλλους ο{ Κελτοί. των δ' iιπo�υγίαιν αfJτού τα πλείστα πίπτοντα δια τούς πηλούς άπώλλυντο, μίαν πα(Jεχ6μεvα X(JEtιxv Εν τφ 20 10 πεΙΙξίν τοίς άν.f7ρώποις· κα.f7ε�6μενοι γα(> Επ' αυτών κα! των ΙΙΚΕυών ι5αιρηδον iιπερ το {ιγρον iιnEQEE'X,OV καΙ τφ τοιούτφ ΤQ6πφ βf/αχύ μέQος της νυκτοι; 1 1 άπεκοιμώντο. ov.x όλίγοι δε κα� των ϊππαιν τα!: δπλας άπέβαλον δια τ.ην ι1υνέχειαν τijς δια τών �5 12 πηλών πορΕίας. Άννίβας ιJE μόλις Eπ� τού ΠΕρι­ •

λΕιφ.f7έντος .f7fJQiov ιYtEtrlb.f7fJ μι;τα nollijg ταλαιπαι­

�ίας, {ιπΕραλγης ων δια την βαρVτητα τijς ΕΠliVηjhί­ ι1ης όφ.fJ'αλμίας αυτφ , δι' .ην και τέλος iι1ΤΕρή.fJ'η τijr; μι«ι; δψεaJς, ουκ Επιδεχομένου τού ΚΙXt(JOiJ καταμονην 80

ονδέ ιJ'ε(!ι%πείαν δια το τηr; πε�Ι(JΤ".ΕW� «cJVv«�Ov.

POLYB. mSTOR. ΠΙ 79-81.

31 1

Διαπεράσας δε παραδόξως τους ελώδεις τόπους 80 κα� καταλαβων Εν Τυρρηνίg τον Φλαμίνιον στρα­ τοπεδεύοντα προ της τών 'Αρρητίνων πόλεως, τότε 2 7 4 . μεν αυτού προς τοίς ελεσι κατεστρατοπέδευ6ε, βου- 2 δ λόμενος τήν τε δύναμιν άναλαβείν και πολυπραγ­ μονήσαι τα περι τους ύπεναντίους και τους προ­ χειμsνους τών τόπων. πvν.fTανόμενος δε η}ν μεν 3 χώQαν την ΠQόσ.fTΕν πολλής γέμειν ώφελείας, τον δε Φλαμίνιον όχλοκόπον μεν και δημαγωγον Είναι 1U

τέλ ε ι ο ν , πρ ος &λ η.fTι ν ώ ν

δε κα Ι πο λ φικ ών πραγμά-

των χειρισμον ουκ ευφυη, προς δε τούτοις καταπεπι­ στευκέναι τοί; σφετέροις πράγμασιν, συνελογtζετο 4 266. διότι παραλλάξαντος αύτού την Ικείνων στρατοπε­ δείαν και xa.fTlvτo; εΙς τους έμπροσ.fTεν τόπους τα 15 μεν άγωνιών τον iπιτω.fTασμΟν τών οχλων ού δυνή­ σΕΤ':Ι περιοραν δυουμένην την χώQαν, τα δε κατηλ­ γηκως παQέσται ΠΡΟΧΕίQως εΙς πάντα τόπον επό­ μενος, σπουδάζων δι' αύτού ποιήσα6ftαι το προτ/­ ρημα και μη προσδΕξασ.fTαι την παρουσίαν τού την 2 ύ ισην άρχην εχοντος. έξ 6� πολλους αύτον ύπελάμ- 5 βανε παραδώσεtν xatQoiιr; προς έπί.fTεσιν. πάντα δ' iμφQόνως έλογιζετο ταύτα και πραγματικώς' ού γαρ 81 ε/κος &λλως ε ι'πείν , ιbς εΙ' τις οl'εται κυριώτερόν τι μέρος είναι στρατηγίας τού γιιώναι την προαίρεσιν 25 χαΙ φύσιν τού τών έναντίων iιγεμόνoς, αγνοεί και τετύφωται. κα.fTάπεQ ylXQ έπl τών κατ' &νδρα κιx� 2 ζυγον άγωνισμάτων δεί τον μέλλοντα νικάν συν­ ftεωρείν πώς δυνατον iφικέσ.fTαι τού 6κοπού κα� τί γυμνον η ποίον έ'ξοπλον μέρο;; φαίνεται τών 8() άνταγωνιστών, οίίτω; χρη και τους ύπερ τών δλων 3 ΠΡOCΣτώτας σκοπείν ούχ σπου τι τού 6ώματος γυ-

312

BELLUM PUNICUM Π. ΙΝ IT.A.LIA.

μνόν, &λλιt πού της ΨVXης Εvχείραιτόν τι παιμχφαίνΕται τά)ν Ιναντίαιν ήγεμόνσς, ΙΠΕιδή πολλοl μΑν διιt �'ffJ'vμίαν καΙ τήν ι1ύμπαι1αν &.Qytav oV μόνον τας κοινας ΠQά�Εις, &'λλα καΙ τους Ιδίους καταΠQΟδ t'ενται βίους I1QOfjV ι πολλσΙ δΑ διιt τήν π('ος τον 5 οlνον IπιfJ'υμίαν OVo' υπνά)ι1αι δυνανται χαι('lς 275. 6 &'λλοιαιι1Εαις καΙ μέfJ'fjς, ένιοι δΑ διιt τας τά)ν &φ('ο­ δΙι1ίαιν δQμιtς "al την Ιν τoVτoις έκπλfj�ιν ov μόνον πόλΕις καΙ βίους «ναι1τιΧτΟVi ΠΕποιtjκαι1ιν, &.λλιt καΙ 7 το ·ζην αVτά)ν &.Ψ(ιQfjνται μετ' αΙc1χVνfjς. καΙ μην 10 δΕιλία καΙ βλαΚΕ{α κατ' Ιδίαν μΕν α-ότoΤ� δνΕιδος Επιφέ('ΕΙ τοΤς έχουσι , 'JtEQl δΑ τον τά)ν 8λαιν ήγΕ­ μόνα γΕνομένfj κοινόν i(JΤΙ και μέγΙι1τον c1vμπται8 μάταιν. ov 'J'ιtQ μόνον &.ΠQάκτοv� ΠΟΙΕΤ τους υπο­ ταττoμένoυ�, πολλάκις δΑ "al κινδυνους iπιφέQΕι 15 9 τους μE'J'ί(Jτοvς τοίς ΠΕπιι1ΤΕυκόσι. ΠQοπέΤΕιά γΕ μην καΙ fJ'Qα(JVτfjς "al fJ'vμος l1λογος, έτι δΑ ΚEνoδo�ία καΙ Τύφος Εvχε{Qαιτα μΑν τοΤς iχfJ'ροtς, iΠΙt1φαλΕ­ ι1τατα δΑ τοί'ς φtλoις. π('ος 'J'dQ 'JtCtt1av iπιβovλtjν, 257. 10 ivlGQav, &.πάΤfjν Ετοιμος 8 γΕ τoιoiίτo�. οιόΠΕΡ ΕΙ rιo ι αρτtj­ τις δύναιτο c1VVVOErv τιt ΠΕΡΙ Τζ)υς πέλας tμ ματα καΙ 'tfjol που πρoιJιέναι τοΤς υπΕναντίοις, fι μάλιt1τα καΙ δι' �ν ΕfJχείραιτο� f(JfJ" δ ΠΡΟΕ(Jτώς τά)ν πολεμ{αιν, τάχιστ' &ν τών δλαιν κατακρατο{η. 1 1 κα4Μπερ γαρ νEώ� ιαν &φέλrι τις τον κvfJcqvtjτfjv, 95 το 8λον αfJτανoρΙ (Jκάφος {)ποχε{ριον γίνεται 'tOt'g iχ.fi,ΡΟίς, τον αfJτον τρόπον ,αν τον προεc1τώτα [πόλεμον] δυνάμεαις ΧΕιραι(Jfjταί τις κατα τιtς Ιπι­ βoλιtς καΙ 6'VllOytc1ELOVg, α-ότανδρΙ γίνεται πολ12 λάκις ΚQαΤΕίν τά)ν &.ντιταττομέναιν. � δή "al τόΤΕ 80 προϊδόμενο!: καΙ 6'υλλογΙι1άμενος 'Λννίβας ΠΕ(>l 4 τού

POL ΥΒ, mSTOR, m 8 1 , 82,

313

τού τών Εναντίων ήγφ6νΟf; ofJ διει1φάλη τήf; Επι­ βολήf;. 'Ως γαρ .f}άττον ποιηοάμενος &ναζυγην &πο τι1'ίν 82 κατα την ΦαΙσ'6λαν τ6πων κα� μικρ&ν ύπεράρας την 5 των 'Ρωμαίων σ'τρατοπεδείαν ένέβαλεν εΙς την προ­ κειμένην χαιραν, ctJ.f}lrog μετέωρος �ν δ Φλαμίνιος 2 καλ .f}vIloV πλήρης, δοξάζων έαυτον ύπο τών έναν­ τίων καταφροvείσ'.f}αι. μετα δε ταύτα πορ.f}οvμένης 3 της χώρας, κα� πανταχ6.f}εν τού καπνού ι1ημαίνοντος 276. την καταψfJ:οραν αVτής, Ει1χετλίαζε, δεινον ήγούμενος το γιν6μενον. διο κα� τινών οΙομένων δείν μη προ- 4 χείρως έπακολου.f}είν μη δε ι1vμπλέκεσ.f}αι τοίς πολε­ μίοις, φvλάττει1.f}αι δε κα� ΠΡΟι1έχειν το πλή.{Τος τών {ππέων, μάλιιJτα δε κα� τον ετερον {!πατον προσ15 λαβείν κα� πάιJιν έπ� ταVτO τοίς σ'τρατοπέδοις δμού ΠOιήσαιJ.{Tαι τον κίνδυνον, OVl οΤον προσείχε τοtς 6 λεγομένοις, &λλ' οvδ' &νείχετο τών &ποφαινομένων ταύτα, παρεκάλει δ' αVτOυς έν νφ λαμβάνειν τί 6 λέγειν εΙκος τους έν τΏ πατρίδι τής μεν XcbQaf; κατα20 φ.tTειρoμένης ιJXεδoν εως προς αvτην την 'Ρώμην, αVτών δΕ κατ6πιν τών πολεμίων Εν ΤυρρηνίΙ! ιJτρα­ τοπεδευ6ντων. τέλος δl, ταύτ' ειπαιν , &να'ζει;ξας 7 π(>οήγΕ μετα τής δυνάμεως, OV καιρ6ν , ού τ6πον π(>οοραιμενος, μ6νον δε ιJπεύδων συμπει1είν τοίς 25 πολφίοις, αις προδήλου τής νίκης αvτοίς ύπαρχού- 258. ιJης · τηλικoiίτoν γαρ προενεβεβλήκει κατελπισμον 8 τοΙς 5χλοις αιιJτε πλείους είναι τών τα οπλα φερ6ντroν τους 'κτος παρεπομένουf; τής &:ιφελείας χάριν, κομίζοντας άλύιJεις κα� πέδας κα� πάσαν την τοιαύ50 την παραιJκευήν. δ γε μην 'Λννίβαf; &μα μΕν εΙς 9 τοi5μΠΡΟιJ.f}εν αις προς την 'ραιμην προnει δια τής POLYB, ΗΙΒΤ. Ι.

14

314

BELLUM PUNICUM ΙΙ. ΙΝ ITALU .

ΤυρρηνΙας, εΜνυμον μ!ν πόλιν έχων την ΠΡΟι1αγο­ ΡΕυομένην Κυρτώνιον κα� τα ταύτης <>ρη, δΕξιαν δ! 10 την ΤαρtJιμέννην καλουμένην λtμνην' {Χμα δ! προ­ άγων δπυρπόλει κα� κατέφ&ειρε την χώραν, βουλό­ μενος δκκαλέσασ&αι τον &υμον των iιπεναντIων. 5 1 1 Eπε� δ! τον Φλαμίνιον ηδη συνάπτοντα κα&εώρα, τόπους δ ' εiJφυΕίς tJυνε&εώρηι1ε προς την ΧΡΕίαν, 83 Εγίνετο προς το διακινδυνεύειν. δντος δ! κατα την δίοδον aiJlrovog Επιπέδου, τούτου δ! παρα μ�ν τας εΙς μηκος πλΕυρας Εκατ{ρας βουνούς έχοντος iιψη- 10 λούς καΙ συνεχείς, παρα δ! τας Είς πλάτος κατα μ�ν την αντικρύ λόφον Επικείμενον δρυμνον κα� δύ6βατον, κατα δΕ την απ' oυρί'ig λίμνην τελείως 1177. 6τενην απολείπου6αν πάροδον ώς Είς τον α-όλωνα 2 Πιtρ� την παρώρειαν , δΙΕλ.&αιν τον αυλωνα παρα 15 την λίμνην τον μεν κατα πρόι1ωπον τής πορείας λόφον αυτο:; κατελάβετο κα� τούς 'Ίβηρας κα� τού:; 8 Λίβυας έχων δπ' aVToii κατεστρατοπ{δευ6ε, τούς δΕ Βαλιαρείς κα� λογχοφόρους κατα την πρωτοπορείαν δκπεριιψων iιπo τούς Εν δεξι� βουνού:; των παρα 20 τον afJlrova κειμ{νων , iπΙ πολυ παρατείνας, iιπ4 {tJTELlc , του:; δ' {ππείς κα� τους Κελτους δμοίως των εfJωνύμων Ρουνων κύκλφ περιαγαγαιν παρεξ­ έτεινε ι1υνεχεΙς , αιστε τους δι1χάτους είναι κατ ' αiJτην την εΙι10δον την παρά τε την λtμνην και τας 25 παρωρείας φ{ρουι1αν clg τον προειρημ{νον τόπον. 5 Ό μ!ν OVv 'Αννίβα!; Tama προκατασκευαι1άμενος της νυκτο:; κα� περιειληφαις τον αυλωνα ταί:; iv6- έδραις την �συxίαν είχεν. δ δΕ Φλαμ'νιος εί'πετο 7 κατόπιν, ι1πεύδων ι1υνάψαι [των πo�εμίων] ' κατ- 30 εδτρrκτoπεδεVΚαις δΈ -rfj προτερα',! προς αiJτY τ11 269.

POL ΎΒ. mSTOR. ΠΙ 82-84.

815

).ίμνΥ τελέαις όψ'ε της f/ψας, μετα ταύτα της ήμέQας έπιγενομένης εv,f}έαις 2π� την iro,f}lvfIv IιYE την ΠQαιΤΟΠΟQείαv παQά την λίμνην είς τον -ύποκείμε21021 αύλωνα , βουλόμενος έξάπτε6,f}αι των πολεμίαιν. 5 οi)t1ης ο'Ε της ήμέQας όμιχλώοους διαφεQόνταις, Άν- 8-1' νί{3ας ctμα τφ το πλεtt1τον μέQος της ΠΟQΕίας ΕΙς τον αυλωνα προdδέξασ,f}αι και t1υvάπτειν προς αύτον ηοη την των έναντίαιν πραιΤΟΠΟΡΕίαν &ποδους τα συν.ftήματα κα� διαπεμψάμενος προς τους έν ταίς 1(· έvέδQαις (1υνεπεχείQΕι παvταχό,f}εν ίΧμα τοίς πολΕ­ μίοις. ο{ δε πεQΙ τον Φλαμ{νιον, καQαδόξου γενο- 2 μένης αύΤΟίς της έπιφανείας, {τι δ'Ε δυt16υνόπτου της κατα τον άtQlX πεQιt1τάt1εως vπαQχούt1ης, και τών πολεμίων κατα πολλους τόπους έξ VΠΕQδεξίου 1 5 καταφεQομένων και ΠQοt1πιπτόvτων, ovx οίον παQα­ βοη,f}είν έδύναντο ΠQ6ς τι των δεομένων ο{ ταξίαQ278. χοι και χιλίαQΧΟΙ τών 'Ρωμαίων, ιi:λλ' ουδε 6υννοη­ σαι το γινόμΕνον. ίΧμα yCtQ ο{ μεν κατα ΠQόσωποv, 3 ο{ δ' &π' OVQίXg, ο{ δ' έκ των πλαγίων αVτOίς ΠQοσ20 έπιπτον. διο και συνέβη τους πλείt1τοvς; έν αύτφ τφ 4της; ΠΟQείας; σχήματι κατακοπηναι , μη δυναμένου:; αvτοίς ροη,f}είv, αλλ' 6σανει ΠQοδεδομιΙνους; ύπο της; τού προε6τωτος; &UQLt1iag. {τι yιXQ διαβουλευό- 5 μενοι τί δεί ΠQιΧΤΤΕιν &πώλλυντο παQαδόξως;. έν 6 25 Φ καιρφ και τον Φλαμίνιον αύτον δυ6χQηστούμΕVΟV κα� ΠΕQικακούντα τοίς; 3λοις; ΠQοσΠΕ6όντες; τινες των Κελτών &πέκτειναν. {πεσον ο-δν των 'Ρωμαίων κατα 7 τον αυλώνα σχεδον είς (-tVQiOVf: και πενταΚΙ6χιλίου:;, oi)τ' εί'κειν τοίς παQούσιν οi)τε ΠQάττειν ουδεν δυνά80 μενοι, τούτο δ' έκ τών έ,f}ισμών αύτο πεQΙ πλΕίστου ποιούμενοι, το μη φεύγειν μηδε λείπειν τας τάξεις.

3 16

BELLUM PUNICUM Π. ΙΝ ITALIA.

δ� κατα πο(μ{αν μεταξυ της λ{μνης κα� της παflωιμ{ας ifJ τοίς στενοίς ttυγκλεΙΙ1it'ι!ντες altJXflCJg, 9 έτι δΕ μάλλον ταλαιπι:!ψως διεφit'ε{qοντο. συνωit'ού­ μενοι [μΕν] rtlq εΙς την λ{μνην oC μεν δια την παqά­ στασιν της διανο{ας δqμωντες Iπ� το νήχεσit'αι συν 5 τοϊς 8πλοις &πεπν{γοντο, το δΕ πολυ πληit'ος [LιIXqt μΕν τού δυνατού πqοβαίνον εΙς την λ{μνην έμενε 260. 10 τας κεφαλας α1Jτας VπEq το iJrqov iJπεq{ttχοv' Ιπι­ γενομι!νων δΕ των {ππέων, κα� προδήλου γΕνομένης &πωλε{ας iξα{qοvτες τας XEiqar; κα� δεόμενοι ζω- 10 rqEiv κα� πάσαν ΠflοΙ:έμενοι φωνην το τελευταίον οΙ μΕν -δπο των πολεμ{ων, τινΕς δΕ παilακαλiσαnες 1 1 αiJτους διεφit'άqησαv. έξακισχ{λιοι δ' i'ttrog των κατα τον α1Jλωνα τους κατα πqόttωπον νικήσαντες πιχqα­ βοηit'εiν μΕν τοίς Ιδ{οις και πεqι{ttτασit'αι τους 15 -δπεναντ{ους 2}δυνάτουν δια το μηδΕν ttvvoqιXv των γινομένων, κα{πεq μεγάλην δυνάμενοι πqος τα Βλα 12 παqέχεσit'αι Xqc{av' ιω δΕ τού πρόttit'εν όflεγόμενοι πqοηγον, πεπεισμι!νοι συμπεσείttit'α{ ΤΙ6ιν, εως έλα­ it'ov Ικπε6όνΤ.Ες πqος τοvς vπεqδεξ{ους τόπους. 20 219. 1 3 γενόμΕνοι δ' Iπ� των [Χκqων, κα� της όμίχλης .J1δη ΠΕπτωκυ{ας συνέντες το γεγονος &τύχημα κα� ποιεϊν οΜΕν i$ντες Ετι δυνατοι δια το τοίς 8λοις Ιπι­ κqατείν και πάντα πqοκατέχειν .J1IJfJ τοvς πολεμ{ους, ttiJ6Τflαφι!ντες &ΠΕχάΨΥ}6αν clg τινα κώμην TVflflfJ- 115 14 �'ίδα. μετα δ'Ε την μ&χην &πottταλι!ντος -ύπο τού ι1Τflατηγού μετα των Ίβήqων και λογχοφόflων Μαά,fl­ βα και πεflισΤflατοπεδεύσαντος την κώμην, ποικ{λης α1'πΟίς &ΠΟQ{ας πεflιει1τι.6ι1ης, &Ποit'έμενοι τα 8πλα παqέδΟ(Jαv αiJτοvς VΠΟ(Jπόνδους, ώς τευξόμενοι τής 3σ (JωτηqUxς. 8 οΙ

POLΥΒ. mSTOR. m 84. 85.

317

τα (-'ξν ovv πε(1� τον σλον κίνδυνον τον γενό- 15 μενον Εν Τυρρηνίι:' 'Ρωμαίοις κα� Καρχηδονίοις τοϊίτον Επετελέt1&η τον ΤQόπον. Άννί(3ας δι, ΠQος 85 αtπoν Επαναχ&έντων τών -δΠΜπόνδων, δμοίως δξ 5 κα� τών &λλων αΙχμαλώτων, tιυναγαγαιν πάντας, δντας πλείους; τών "'VQirov κα� πεντακιι:ιχιλίων, ΠQώ- 2 τον μιν διεt1άφηt1εν στι MadQfJag ο-όκ εl'η xoύQ LOf; !Χνευ της α-δτοϋ γνώμης διδους την &t1φάλειαν τοίς -δποσπ6νδοις, μετα dS ταϊίτα κατηγΟQίαν έποιήσατο 10 'Ρωμαίων. λήξας δΒ τούτων, ot10t μΒν ήσαν 'Ρω- 3 μ,αίοι τών έαλωκ6των, διέδωκεν εΙς φυλακην έπ� τα τάγματα, τους δ ε συμμάχους &πι!λυt1ε X roQ�g λύτQων 261. απαντας εις την οlκείαν, έπιφ&εγξάμενος τον αtπoν 4 ον κα� ΠQόι:ι&εν λόγον στι πάρεt1τι πολεμήσων ο-όκ Ιδ Ίταλιώταις, άλλα 'Ρωμαίοις -δπε" της Ίταλιωτών Ελεv&εQίας. την δ' έαVΤOϊί δύναμιν &νελάμβανδ Ι) κα� τών VEXQdjv τών Εκ της tιφεΤι!Qας δυνάμεως τους έπιφανεστάτους έ&αψεν, δντας εΙς '(ριάκοντα τον άQι&μόν ' ο{ μΒν γαρ πάντες εΙς χιλίους κα� 20 πεντακοt1ίους επεt10ν, ιbν ήιιαν ο{ πλείους ΚελτοΙ ταϊίτα δε ΠQάξας διενοείτο μετα τ&δελφΟϊί κα� τών 6 φίλων ποϊί κα� πώς δεί ποιείσ&αι την δρμήν, cil&aQ­ t1ης (όν tίδη περ� τών 5λων. ΕΙς δε την 'Ρώμην ΠQοt1πεt1όντος tίδη τοϊί γεγΟ- 7 25 νότος &τυχήματος, t1τι!λλεt1&αι μιν η ταπεινοϊίν το 280. συμβεβηκος; ο{ ΠQοεt1τώτες τοϊί πολιτεύματος ήδυ­ ",άτουν δια το μι!γε&ος της συμφΟQα.ς , λΕγειν δι τοίς πολλΟίς ήναγκάζοντο τα γεγονότα , t1V1'a&QOi­ t1αντες; τον δημον εΙς έκκληt1ίαν. δι6πε" αμα τφ 8 80 τον σΤQατηγον l:lπείν τοίς 6χλοις &πο τών έμβόλων στι " Δειπόμε&α μάxrι μεγάλrι", 1:ηλικαύτην συνέβη γε1 4 '"

318

BELLUM PUNICUM Π . ΙΝ ITΔLIΛ.

νέσ4Ται διατ(!οπην f!Jστε το;:ι;; πα(!αrεvομένοιg iφ' Εκα­ τέQων τών καιρών πολλφ με;:�oν τότε φανηναι το ιι 'Υεγονοι;; η παρ' α-ότον τον τηι;; μάχηι;; καιρόν. καΙ τούτ' εΙκότωι;; συνέβη. πολλών ιΥά(! χ(!όνων &πει(!οι κα� τού Ι:;ή{ιατοι;; κα� τού πράrμάτοg- ύπά�xoντει;; τηι;; 5 δμολΟιΥουμένηι;; -ηττηι;; oV μεΤQίως οΜε κατά 6χημα 10 την πε(!ιπέτειαν έφερον. OV μην -η ιΥε σύγκλητοg, &λλ' iπ! τού κα4Τήκοντοι;; έμενε λογισμού κα! δι­ ενοε;:το περ� τού μΙλλοντοι;; πώι;; κα� τί ΠQακτέον iκάt1τοιg εΙη. 10 Κατά δt τουι;; τηι;; μάχηι;; και(!ουι;; Γνάιοι;; Σε(!ουί86 λιοι;; δ προκα4Τήμενοι;; 1Jπατοg iπ� τών κατ' Άρίμινον 2 τόπφν - οijτοι δ' εΙσ/.ν iπ� της παρά τον 'Λδ(!ίαν πλευράg, oij συνάΠΤΗ τά Γαλατικά πεδία προι;; την &λλην Ίταλίαν , oV μακ(!άν τηι;; εΙς 4Τάλατταν iκβο- 15 3 ληι;; τών τού ΠιΧδου στομάτων - &κούδ'αι; ΟΙδ'βεβλη­ κότα τον 'Λννίβαν εΙι;; Τυρ(!ηνίαν &ντισΤQατοπεδι;ύειv τφ Φλαμινίφ, πάσι μεν iπεβάλετο το;:ι;; δ'τρατοπέδοις α1'Jτος συνάπτειν, &δυνατών δε διά το τηι;; δ'τρατιάς βάρος Γάιον Κεντήνιον κατά σπουδην δους τετρα- 262. κισχιλίους {ππε;:ς π(!οεξαπέσΤΗλε , βουλόμενος, οΙ δέοιν4Τ' οί καιροί, προ της αύτού παρουσίαι;; ΤOVτOυς 4 καταταχε;:ν. 'Λννίβαι; δέ, μετά την μάχην προσαγγελ4Τείσηι;; αvτφ τηι;; τών ύπεναντίων βοη4Τείαι;, iξαπο­ στέλλει Μαά(!βαν 8χοντα τους λογχοφόρους καί τι 25 5 μέ(!ος τών ίππέων. οί' κα� συμπεσόντες το;:ς περΙ τον Γάιον iv α1'JΤfj μεν Τl1 πραιΤΥ συμπλΟΚl1 σχεδον τους �μίσHς α-ότών διέφ4Τει(!αν, τους δε λοιπους cl'g τινα λόφον συνδιαιξαντες Τl1 κατά πόδας oήfkI(!'f 6 πάνται;; έλαβον ύποχειρίους. iv δε τl1 ·ραιμΥ , τ(!ι- 50 ταίαι;; οi)dης τής κατά την μάχην ΠΡOδ'αγγελίας�

POLYB. mSTOR. ΠΙ 85-67.

::Η9

κα� μάλιστα τ6ΤΕ του πάftους κατα την π6λιν d:ισ­ ανΕ1. φλεγμαίVΟVΤΟfj, tntytvoIlivn!; και ταύτης τής περιπετ�ίας Ov μ6νον το πλήftος, &λλα κα� την σύγ­ κλητον amTιv συνέβη διατραΠήναι. διο κα� παρένΤCς 7 5 την κατ' tvtaVTOV αγωγην των πραγμάτων κα� την αϊρεσιν των αρχ6ντων μειζ6νως tπεβάλοντο βου­ λεύεσ&αι περι των tνεστώτων, νομίζοντες αmοκρά.­ τορος δείσ&αι στρατηγού τα πράγματα και τους περιεστωτας καιρούς. 'Αννtβαι;; δΈ κατατε&α ρρηκωι;; τοίι;; σλοιι;; η δη το 8 10 IlfV συνεγγίζειν τf] 'Ρώμυ κατα το παρον &πεδοκί­ μασεν, την δε χώραυ έπιπορευ6μενος ((δεως tn6QftEι, ποιούμενος την πορείαυ ιf:ις έπ1. τον Άδρίαυ. δια- 9 υύσας τε τήν τε των 'Όμβρων καλόυμένην χώραν 15 καΙ την τωυ Πικέντων �κεν δεκαταίος προς τους κατα τον 'Αδρίαν τ6πους, πολλής μεν λείας γεγονωι;; 10 tγκρατής, ωστε μήτ' &γειν μήτε φέρειν δύνασ&αι το στρατ6πεδον τας ώφελείας, πολυ δε πλήftος αν­ &ρώπων απεκταγκως κατα την δίοδου' κα&άπερ γαρ 1 \ 20 E'V ταίς των π6λεων καταλήψεσι , και τ6Τέ παράγ­ γελμά τι δεδομένον �ν φονεύειν τους υποπίπτοντας των έν ταίς ήλικίαις. ταύτα δ' έποίει δια το προ­ ϋπάρχον amrp μίσος εμφυτον προς 'Ρωμαίους. έν 87 Φ καιρφ κατμστρατοπεδεύσας παρα τον 'Αδρίαν έν 25 χώρι: προς πάντα τα γεννήματα διαφερού(ιτ) μεγάλην έποιείτο σπουδην υπ'ερ της αναλήψεως καΙ 263. &Εραπείας των ανδρων, oVx �ττoν δε και' των ϊπ­ πων. d:ις αν γαρ ύπαί&ρου της παραχειμασίαι;; γε- 2 γEυημένη� έν τοις κατα Γαλατίαυ τ6ποις, υπ6 ΤΕ τού 30 ψύχους και της ανηλειΨίας, [τι δε της μετα ταύτα δια τών ελων πορει'ας και ταλαιπωρίας έπεγεγ6νΗ

281 .

320

BELLσM PUNICUM Π. ΙΝ ITALIA.

ιιχεσόν l1παι1ι τοϊς ϊπποις, δμοίως σ;, καt τοϊς &vσf/ά.­ ΙΙιν δ λεγόμενος λιμόφωf/ος καΙ τοιαtnη κ"χι;ξία. 282. 3 σιό 1'ενόμ�νoς ΕγΚf/ατης χώf/ας εfJσαίμοvος Ειιωματο­ ποίηιιε ,uV τοvς ί'ππους, ivεκτ-ήΙΙατο G,s τά. τε ιιώ­ ματα καΙ τας ψυχα!: τ(fJv ΙΙΤf/ατιωΤ(fJv' μετακα,f}- 5 ώπλιΙΙι; ItJ: τοvς Δίβυας εΙς τΟν <Ρωμαfκόv Τf/όποv Εκλεκτοϊς 3πλοις, ιbς Ctv γεγονως κύf/ιος τοιιούτων 4 ΙΙκύλων. Εξαπέιιτι;ιλι; δ;' κατα ,f}άλατταv Εν τφ κιχι­ (Ιφ τούτφ και τοvς δΙΙΧι1αφ-ήι10ντας εΙς την Kιxf/XfJ­ δόνα πεf/Ι των γηονότων ' τότε yιXf/ Πf/(fJΤΟV �ψιxτo 10 ,f}ιχλάττης, &φ' ot; την ι;lσ{Jοληv Εποιήσατο την ΕΙς 5 'Ιταλίιχν. Εφ' οlς &κούι1αντες μεγαλΕίως ΕχάQηι1α� οί ΚαQχηδόvιοι καΙ πολλι}ν Εποιούντο ιιπουδην καΙ Πf/όvοιιx.v WtEf/ τού κατα πάντα Τf/όποv Επικουf/Εlv καΙ τοΕ'ς Εν ΊΤΙΧλίCf καt τοΕ'ς Εν Ίβηf/ίCf Πf/άγμαιιι. 15 <Ρωμαϊοι δε δικτιΧτΟf/α μεν κατέι1τηι1αν Κόιντον 6 Φάβιον, lXvIfQfX και φQοvήΙΙΙ;Ι σιαφέf/οvτα και ΠΕφυ­ κότα καλ(fJς. έτι γονν Επεκαλούντο καt κα,f)' ήμίΧς οί ταύτης της οΙκίιχς Μάξιμοι, τούτο δ' έστι μέγι­ στοι, δια τας ΕΚΕίνου τ&vσf/ος Επιτυχίας και Πf/άξcις. 20 7 δ δε δικτάτωι> ταύτην έ'Χ,cι την σιαφΟQιΧv των ύπά­ των' τ(fJv μεν yιXf/ ύπάτων Εκατέf/φ σώσεκιχ ΠEλέΚCΙς 8 άκολου,f}ο-ύΙΙι, τούτφ σ' εCκοσι και τέΤΤΙΧf/Ες, κ&κεϊ­ νοι μεν Εν πολλοΕ'ς Πf/οιισέοvται της συγκλήτου Πf/ος το ι1υντελεϊν τας Επιβολάς, οt;τος σ' έιιτιν αvτο- 25 ΚQάτωf/ ι1Τf/ιχτηγός , ot; κοιτιχιιτοιftέvτος παQΙΧΧf/ημοι σιαλύι;σ,f}αι ιιυμβαίνCΙ πάιιας τας άQΧας Εν τfj Ψώμ!1 9 πλην τ(fJv σημάQχωv. OfJ μην άλλα πεQΙ μεν τού­ των Εν l\!λλοις άΚQιβΕστέf/αv ποιησόμε,f}α την σι« to στολήν. l1μα σ;, τφ δικτάΤΟf/Ι κατέ6τηΙΙαν ίππάρ­ χην Μάρκον Μινύκιου. ο1ίτος σ;, τέτακται μεν ύπο

POLYB. ΗΙΒΤΟΕ. m 87. 88.

321

τον α1'Jτοκράτορα , γίνεται δ' οΙονεΙ διάδοχος της 264. άρχης iv το1:ς iκείνοv περΙ(fπασμο1:ς. Άννίβας δε κατα (:JQaxil μετα.ftεΙς την παQεμ(:Jο- 88 λην ivδιέΤQι(:Jε Τfι παQCι. τον ΆόQίαv xchQ% καΙ τους δ μεν ί'ππους iκλούων τοΙς παλαιο1:ς οινοις δια το 283 . πλη.ftος iξε.ftεQάπεvσε την καχεξίαν α1'Jτωv καΙ την ψώQαv, παQαπλησίως δε καΙ των άovItQrov τους μεν 2 ΤQαvματίας έξυγίασε, τους δε λοιπους ε1'Jέκτας παQ­ εσκεύασε κα� προ.f1'ύμοvς εΙς τας iπιφεQομέvας lQEiag. 10 δ'ιελ.f1'ωv δ'� κα� καταφ.f1'ε{(1α,; τήν τε Π(1αιτεττιανην 3 καΙ την ΆδQιανην {τι δε την ΜαQQοvκ{vηv καΙ Φ(1εντανην xdJQfXV αιQμησε ποιούμενος την ΠΟQείαv είς την 'Ιαπυγίαν. ής δΙ11(1ημ{νη,; εΙ,; τρε1:,; όνομιιι- 4 σίας, καΙ των μεν ΠQοοαγΟQΕvομέvωv Δαυν{ων, (των 15 δε Πευκετίων) , των δε Μεσσαπίων, εΙς ΠQώτην ivi(:JalE την Δαυνίαν. άQξάμεvος δε ταύτης άπο 5 ΛοvκαQίας, οi)σης άποικίας 'Ρωμαίων, iπ6Q.ftει την xchQav. μετα δε ταύτα κατασΤQατοπεδεύσας πεQΙ το 6 καλούμενον Οlβώνιον έπ{τ-eεχε την 'ΑQγVQιππαvηv 20 κα� πάσαν άδεως έλεηλάτει την Δαυνίαν. iv Φ 7 καΙQφ κα� Φάβιος μετα την κατάστασιν .ftύσας τοtς .ftEoig iξώQμηοε μετα τού σvνάQχοvτος καΙ των iκ τού καΙQΟύ καταγQαφέvτων τεττάQων σΤQατοπέδων. συμμι'ξας δε ταίς άπ' Άριμίνου (:Jοη.ftούσαις δυνά- 8 25 μεσι πεQΙ την NaQviav, Γνάιον μεν τον ύπάρχοντα σΤQατηγον άπολύσας της κατα γην στρατείας έξαπ­ {(ίτειλε μετα παραπομΠής εΙς την 'Ρώμην , έντειλά­ μενος, έάν τι κατα .f1'άλατταν κινωνται Καρχηδ6νιοι, βοη.f1'είν &εΙ τοίς ύποπίπτουσι καιροί,;, α1'Jτος δε μετα 9 80 τού οvνάQχοντος παραλαβroν τας δυνάμεις &ντεσΤQα­ τοπέδευσε τοίς Καρχηδονίοις περ� τας ΑΙκας καλου-

322

BELLUM ΡυΝΙΌυΜ Π. ΙΝ ITALlA..

ftivιxr;, ιiπέXι:oν των πολεμίι:ον ΠEΡ� πεντήκοντα dTlX89 (jiovr;.

'Λννίβας δε 6υνε�ς την παρου6ίαν του Φα­ βίου κα� βουλ6μΕνος Εξ Εφ6δου κ"ταπλήξαd&αι. τους υΠΕναντίους , Εξα"α"αιν την δύναμιν κα� dvv­ ηγίσας τφ των 'Pι:oμαίσnι χάρακι παρεrάξατο. χρ6- 5 νον δέ τινα μΕίνας , ο-όδενος ΕΠΕξι6ντος αυ&ις &ν- 265. 2 εχαιρηdεν εΙς την έαυτου παΡΕμβολήν. δ 'YdQ Φάβιος δΙΕ'}'νι:οκαις μ-ήτε παραβάλλΕσ&αι μήτε διακινδυνΕύειν, 284. 6τoxά�E6&αι δε πρωτον κα� μάλΙdτα τ'iίς &σφαλείας των {,ποταττομένι:ον, Ιμενε βεβαίι:ος Επι τ'iίς διαλή- 10 3 ψει:ος ταύτης. Tdg μΕν ουν &ρχας καΤΕφρονεϊ:το και παΡΕίχε λ6γον Φς &ποδεδειλιακαις και καταπεπληγ­ μένος τον κίνδυνον, τφ δ8 χρ6νφ πάυτaς -ήνάγΚαι1ε παρομολογ'iίdαι και 6υγχι:ορείν Φς 01)τε νουνεχέστερον OtJτε φρoνιμιhτερoυ ο'Μένα δυνατον �ν xΡ'iί6&αι 15 4 τοϊ:ς τ6τε ΠΕΡΙΕστωdΙ καιροϊ:ς. ταχυ δ8 και τα πράγ­ ματα προσεμαρτύρηdΕ τοίς λογισμοίς amoV. κα� τουτ' 5 ΕΙκ6τι:ος Εγένετο. τας μεν 'YdQ των {,πεναντίι:ον δυνά­ μεις dvvέβαινε γΕ'}'υμνά6&αι μεν Εκ τ'iίς πραιτης ήλι­ κίας dVVcXwg Εν τοίς πολΕμικοίς, ήγεμ6νι δε χρΎίσ&αι 20 6υνΤΕ&ραμμένφ dφίσι και παιδομα&εί ΠΕΡΙ τας Εν 6 τοίς {,παίfiροις ΧΡΕίας , νΕνικηκέναι δε πολλdς μεν Εν Ίβηρίιr μάχας, δις δε 'Ρι:ομαίους έξης κα� τουg 6υμμάχους ιxmcilv, το δε μέγιστον, &πεγνι:οκόταg πάν­ τα μίαν [χειν Ελπίδα της dι:οτηρίας την Εν τφ νικαν ' 25 7 περ� δε την των 'Ρι:ομαίι:ον 6τρατιαν τ&ναντία τού8 τοις {,πijQΧΕ. διόπερ εΙς μεν τον -όπερ τών δλι:ον κίνδυνο ν oiJX οΤός τ' ην συΥκαταβαίνειν, π�oδήλoυ της Eλαττιh6ει:oς VπαΡXOύ6ης ' clg δε Td σφέτερα προ­ τερήματα τοίg λογισμοίς &VΙXXΙ:OQtj6ιxg Εν τούτοις 30 9 διέτριβε και δια τούτι:ον !χείQΙ�Ε τον πόλεμον. �ν

POLΥΒ. mSTOR. m 88-90.

323

δ� τα ΠQοτεQήματιχ 'Ρωμιχ{ων ακατάΤQΙΠΤΙΧ ΧΟQήγιιχ κιx� χειρων πλή.&ος. διόπεQ κατα τους έξης 'XQd- 90 νους &v-tΙΠΙΧQήγεν τοίς πολεμ{οις αε� κιχ! τους εvκιχ(­ Qovg ΠQοκιχτελάμβιχνε τόπους κιχτα την φπειQ{ιχν. οΜέ- 2 5 iχων δ'� κατα νώτου τας ΧΟQηγ{ιχg &φ&όνους ποτε τους 6ΤQιχτιώτιχg ήφίει ΠQονομεύειν oiιδ� XWQ{­ ζε6.&αι κΙΧ.&άπαξ Εκ τού χάQιχκοg, fl'&Qovg δ' ιω κιx� 6υνεστραμμένους τηρων Εφήδρευε τοt'ς τόποις κα� κιχιροt'ς. κα� πολλους των πολεμίων &ΠΟ6πωμένους 3 10 &πο τής {δίιχς παQεμβολήg έπ! τας ΠQονομαg δια το κιχτιχφQονεiν {;ποχειρίους έλάμβανε κιχ! κιχτέφ.&ειQε 266. τφ τοιούτφ τρόπφ. ταύτα δ' Επο{ει, βουλόμενος 4 αμα μΕν αφ' ώρισμένου πλή.&ους έλιxττoΎV ιω τονς 285. υπενιχντ{ους, αμιχ δΕ τας των {δ{ων δυνάμεων ψυχας 15 ΠQοηττημένιχg τοίς 8λοις δια των κιχτα μέQοg προ­ τεQημάτων κιχτα βQαχv σωμιχτοποιείν κιχ! ΠQοσιχνιχ­ λιχμβάνειν. clg δλοι1χεQή δΕ ΚQ{διν έξ δμολόγου 5 συγκατΙΧβα{νειν οvδιχμωg οΤός τ' .ην. OV μην Μ&ρκφ 6 γε τφ 6υνάρχοντι τούτων 01'Jδaν tiρει:ικεν. ι:ιύμψηφον 20 δ� τοίς 5χλοις ποιων ιχύτον τον μΕν Φάβιον κατελά­ λει προς πάντας, ά>ς αγεννως χρώμενον τοίς πράγ­ μασιν κιχl νω{}ρως, ΑVτoς δΕ πρό.&υμος .ην πιχρΙΧβάλ­ λεσ.&αι κιχ! διιχκινδυνεύειν. αϊ δΕ Κιχρχηδόνιοι καταψfl'ε{ριχντεg τονς προει- 7 25 ρημένους τόπους υπερέβαλον τον Άπεννίνορ καl κατάραντες clg την Σιχυνίτιν χώριχν, ο{,Ι:Ιιχν ε1'Jδα{­ μονιχ κιχ! πολλών χρόνων απολέμητον, έν τοιΙΧύΤΥ περιουσίrr- τών έπιτηδείων ήσαν ωδτε μήτε χρωμέ­ νους μήτε καταφ.&ε{ροντας ανύειν δύναδ.&αι τας λείας. 30 κατέδQαμον δ� κα� την Οίιενοιχντιχνήν, 'Ρωμα{ων 8 αποικ{αν υπάρχουσαν' εΤλον δ� και πόλιν ουενου-

324

BELLUM PUNICUM Π. ΙΝ ITALIΛ.

tJCrxv, άτείχιtJτον ovtSrxv κα� πολλής και παντοδ'αοϊ δ'� 'ΡωμαΊοι κατόπιν μεν Εί:ποντο tJVVEXwg, μιας και δ'υεΊν ijlLE(!'DV δδου άπ{χοντες, ΕΥΥίξειν Υε μην και συμπλέκε6&αι τοΊς 10 πολεμίοις ο-όχ οΤοί τ' .η6αν. διόπερ 'Λννί[:Jας δρών & τον Φά[:Jιον φυΥομαχούυτα μεν προδήλως τοΊς δ' Βλοις oiικ Εκχωρούντα των ύπαί&ρων, ωρμησε τολ­ μηρώς ΕΙς τα περ� Καπύην πεδία, και τούτων ΕΙς 1 1 τον ΠΡΟι1αΥορευόμευον Φάλερνον τόπον, ΠΕΠεt­ tJfLlVOf: δυεΊν &άτερον, .η fLdXEc1&rxt, τούς πολεμίους 10 άναΥκάι1ειν .η παι1ι δήλον ποιήt1ειν Βτι κραΤΕΊ των 8λων και παραχωρούι1Ι 'ΡωμαΊοι των ύπαί&ρων rxiJ1 2 τοΊς. O-Q Υενομένου καταπλαΥείt1ας tjλπιξε τας πό­ λεις δρμήc1Ειν προς την άπο <Ρωμαίων άπόι1ταc1ιν. 13 Εως Υα" τότε δυι1Ι μάχαις tjδη λελειμμένων αiJτών 15 οiJδεμία πόλις άπέc1τη των κατα τ-ι}ν 'Ιταλίαν προς 286. Κ«ρχηδονίους, άλλα διετήρουν την πίc1τιν, καίπερ 14 Ενιαι, πάtJχοvc1«ι κακώς. Εξ ιbν και παραtJημήναι,τ' 267. lΧν τις την κατάπληξιν κα!: καταξίωt1ιν παρα t'org c1vμμιtχοις τού <Ρωμαίων πολΙΤΕύματος. 20 91 OiJ μην άλλ' Β Υ' 'Λννί[:Jας ΕΙκότως Επι τούτους 2 κατήντιχ τούς λΟΥΙc1μούς. τα Υαρ πεδία τα κατα Καπυην Επιφιχνέc1ΤΙΧΤΙΧ μέυ Ει1τι των κατα την 'Ιτα­ λίαν και δια την άρετήν και δια το κάλλος και δια το προς αiJτ'ί} ΚEi:6&at τfj &ιxλιkΤΏ και τούτοις χρήι1&ΙΚΙ 2& 'Coi:g Εμπορίοις, εΙς (t 6χεδον Εκ πάc1ης της οΙκου8 μένης κατατρέχοVt1ιν οϊ πλέOVΤEς ΕΙς 'Ιτα}"ίιχν. ΠΕ­ (JLlXOVc1L δε και τιXg Επιφανεc1τάτας και καλλίc1τιχς 4 πόλεις τής 'Ιταλίας Εν αύτοΊς. την μεν Υαι;> παQα­ λίαν ιχiJτων Σενοεc1ανοι και ΚυμικΊοι και Δικαι- 80 αρχϊ:ται νέμονται, προς δε τούτοις ΝεαπολΙτ«ι, τε9 πής άπΟΟ'κευής yllLovtJΑV.

POLΥΒ. mSTOR. ΠΙ 90-92.

325

λευτΙΧίον οΕ το των Νουκε(!ίνων l.f1νος. της οΕ Ι) ftEtfOyatOfJ τα μΕν π(!ος τας αρκτους Kαληνo� κα� Τίανίται κιχτοικούtfι, τα οΕ π(!ος εω κα� μεtfημβ(!ίαν Δαύνιοι* κα� Νωλανοί. κατα μέtfα δΕ τα πεδία κεί- 6 5 tf.f1at tfvμβαίνει την παtfων ποτε μακα(!ιωτάτην γε­ "ονυίαν πόλιν Καπύην. lπιεικέtfτατος δΕ κα� πα(!α 7 τοίς μυ.f10γ(!άφοις δ πε(!� τούτων των πεδίων λέγε­ ται λόγος ' π(!οtfαγο(!εύεται δΕ κα� ταύτα ΦλΕγ(!αία, ΚΙΧ.f1άπε(! κα� ετε(!α των lπιφανων πεδίων' .f1eotJ� 10 γε μην μάλιι1τα πε(!� τούτων εΙκος ήρικέναι δια: το κάλλος και την ιΧ(!ετην α-ότων. ΕΧμα δε τοίς π(!οει- 8 (!ημένοις όχυ(!α δοκεί κα� δυι1έμβολα τελέως είναι τα πεδία' τα μεν γα(! .f1αλάΤΤΥ το δΕ πλείον 5(!ει1Ι μεγάλοις πάvτy κα� ι1υνεχέι1Ι; πε(!ιέχεται, δι' ων εΙι115 βoλα� τ(!είς ύπά(!'!.ουtfι μόνον Εκ της μεΟ0γαίου tfτεναι και δύι1βατοι , μία μεν άπο της Σαυνίτιδος, 9 287. (δευτέ(!α δ' άπο της Δατ{νης), ή δΕ κατάλοιπος άπο των κατα τους Ί(!πίνους τόπων. διόπερ έμελ- 10 λον εΙς ταύτα καται1ΤQατοπεδεύtfαντες ωι1πεQ εΙς 20 .f1έαΤQΟV 0& ΚαQχηδόνιοι καταπλήξει1.f1αι μεν τφ πα­ (Ιαλόγφ πάντας, lκ.f1εαΤQιείν δε τους πολεμίους φυγομαχούντας, αiιτo� δ' lξ δμολόγου φανήtfεtf.f1ΙΧΙ των fJπat.f1QWV ΚQατούvτες. 'ΛννΙβας μεν of.ιv τοιούτοις χρηtfάμενος λογι- 92 268. 25 tfμοίς κα� διελ.f1αιν lκ της Σαυνίτιδος 11α ι1τενα κατα τον 'ΕlJιβιανον καλούμενον λόφον κατεtfΤQα­ τοπέδεvtfε παQα τον ''Λ.f1vρνον ποταμόν δς tfXE­ δον δίχα OLaLQEi τα ΠQοειQημένα πεδία. κα� την 2 μεν παlJεμβολην Εκ τού ΠQος 'Pιbμην μέQους είχε, 30 ταίς δΕ Π(Jονομαίς πάν IΠΙΤQέχων lπόQ.f1ει το πε­ δίον άδεως. Φάβιος δΕ κατεπέπληκτο μΕν την Επι- 3

326

BELLUM pffi.τrCUM Π. ΙΝ IT.ALIA.

{Joλ-Yj'!! κα� τόλμαν των {)πεναντίων, ΤΟδ'ούτφ δε έπι των κεΚQιμένων έμενεν. δ δε δ'υνάQ­ χων α�τoυ ΜάQκος και πάντες ot κατα το δ'ΤQατό­ πεδον XLltctQxoL και ταξίαQΧΟΙ νομίbοντες έν καλφ τους πολεμίους &πειληφέναι, δ'πεύδειν φοντο δείν 5 κα� δ'υνάπτειν εΙς τα πεδία και μη πεQΙΟQάν την Ι) έπιφανε6τάτην i,fhQav δ110υμένην. Φά{Jιος δε μέΧQΙ μεν του 6υνάψαι τοίς τόποις έσπευδε και συνυπ­ εΚQίνετο τοίς ΠQο-θ'ύμως και φιλοκινδύνως διακειμέ6 νοις, έγγίσας δΕ τφ ΦαλέQνφ ταίς μΕν παQωQεί- 10 αις έπιφαινόμενος &ντιπαQηrε τοίς πολεμίοις, lDσΤΕ μη δοκεΤν τοΙ:ς α{)των συμμάχοις έκχωQείν των {)παί7 -θ'Qων, εΙς δε το πεδίον ο-ό κα-θ'ίει την δύναμιν, ε�­ λα{Jούμενος τους δλΟδ'χεQεFς κινδύνους διά τε τας ΠQΟCΙQημένας αΙτίας κα� δια το ΠQοφανwς {ΠΠΟΚQα- 15 τεΙν παQα πολυ τους {)πεναντίους. 8 Άννί{Jας δ' έπειδη καταπεΙQάδ'ας των πολεμίων 288. και καταφfJ'είQας πα ν το πεδίον ηfJ'QΟΙδ'ε λείας 9 &πλετον πληfJ'ος, έγίνετο ΠQος &VctbVrtiv, {JΟVλό­ μενος μη καταφfJ'είQαι την λείαν, &λλ' εΙς τοιουτον 20 &πεQείσασfJ'αι τ6πον, έν φ δυνήι:tεται ποιήδ'ασfJ'αι και' την παQαχειμασίαν, 'Ίνα μη μόνον κατα το παQον ε�ωxίαν &λλα συνεχως δαψίλειαν έχτι των έπιτη10 δείων το σΤ(Jατόπεδον. Φά{Jιος δΕ και' κατανοων α-ότου την έπι{Jολήν, στι ΠQοχεΙ(Jίbεται ποιείι:tfJ'αι την 25 έπάνοδον ύΠΕ!! έποιήσατο κα/' την εισοδον, κα� fJ'cro­ QW'!! τους τόπους στενους δντας και' κα-θ" {)πεQ{Jο1 1 λην ε-ό φυεΤς ΠQος έπίfJ'εσιν, έπ' α�της μΕ'!! της διεκ­ {Jολης πεQΙ τεΤQακισχιλ{οvς έπέστηδ'ε, παQακαλέσας 269. ΧQήσασ-θ'αι τfj ΠQο-θ'vμίι;t συν καΙQψ μετα της των SB τόπων ευφυίας, αύτος δε το πολυ μέQος έχων της 4 μάλλον

POLΥΒ. mSTOR. m 92. 93.

327

δυνάμεως έπΙ τινα λόφον -όπεQδlξιον nQo τών tJτε­ νών κατεσΤQατοπlδευtJε. naQarEvoftl1'rov δ! τών 93 ΚrtQ'χηδονΙων κα� ποιησαμlνων την παQεμβολην έν τοίς έπιπlδοις .fJπ' αi.ιτην την παQώQειαν , τη v μ'έν ' .5 λείαν αύτών l1λπισεν &δηQΙτως nEQLtJVQEiv , αις δ! το πολύ κα� τοίς ολοις nlQag Int{7'YίtJHV δια την τών τόπων εύκαιρΙαν. καΙ δη nEQl ταύτα καΙ nQog τού- 2 τοις έγίνετο τοίς διαβουλίοις, διανοούμενος πΏ κα� πώς ΧQήιΙΕται τοίς τόποις καΙ τίνΕς και πό{7εν πρώ10 τον έγχειρήσουσι τοίς -όπεναντίοις. 'Λννίβας δΙ, 8 ταiίτα προς την ineovtJav iιftlQav παQαtJκευαζομl­ νων τών πολφίων , Ο'υλλογιζόμενος Ικ τών είκ6των OV" εδωκε χρόνον oi.ιδ' &να(Jτροφην ταίς έπι­ βολαι:ς αύτώt', &νακαλεσάμενος δ'έ τον έπι τών λει- 4 16 το·υ ργιών τεταγμΙνον 'Λσδρούβαν παρήγΥειλε λαμ­ πάδας δε(Jμεύει'// έκ της ξηQάς καΙ παντοδαπη!; {ίλης κατα τάχος αις πλείστας καΙ τών έQγατibv βοών έκλlξαντ' έκ πάσης της λεΙας τούς εiψωστοτάτους είς δισχιλίους ιX.fJ'QOt(Jat nQO της παρομβολης. Υενο- 6 20 μΙνου δ! τούτου (Jvvayarrov -όπlδειξε τοίς λειτουρ289. γοι:ς -όπερβολήν τιvo: μΕταξύ κειμΙνην της amov (Jτρατοπεδεlας καΙ τών Ο'τενών, δι' ων έμΕλλε ποι­ Ei(J{7at την nOQclav, προς �ν έκlλευε πρotJελαύνειν τούς βούς ένεργώς και μετα βlας , 8ταν oo{7fj το !16 παράΥγελμα, ft1xrIL συνάψω(JΙ τοίς ΙΧκροις. μετα δ! 6 τούτο δειπνοποιησαμένοις &ναπαύει1.fJ'αι κα{7' αιραν παρήγγειλε πάσιν. lttLCI: δ! τφ κλίναι το τρΙτov μ{- 'l ρος της ννκτος ci.ι.fJ'/rog έξηγε τούς λειτουργούς καΙ ΠΡΟ(JδεΙ:ν έ"lλευι1ε προς τα κΙρατα τοΙ:ς βου(JΙ τας θΟ λαμπάδας. ταχύ δ'έ τούτου γενομlνου δια το πλη- 8 4tog, &νάψαι παρήγγΕιλε πιXtJag και τους μsν βονς

328

BELLUM PUNICUM Π. ΙΝ ITALIA..

Αλαυνειν καΙ Πf!οtJ{JιXλλειv Πf!ΟΙ; ται; &.Κf! Wf!εtαι; Απ9 έταξε, τοvι; δΕ λογχοφόf!ΟVΙ; κατόπιν iπιtJτήι1αι; του­ τοιι; εωι; μέν τινοι; tJvvef!reiv παf!εκελεvετο τοίι; iλαvvοvtJιv, 5ταν δΕ την Πf!ώτηv &παξ δf!μηv λ&βΏ 2 70. τα �φα, παf!ΙΠf!έχοvται; πα"a τα πλάγια καΙ tJvy- δ Κf!οvοvται; fiμα των iιπεf!δεξtwv &:vτέχεtJ8'αι τόπων καΙ Πf!οκαταλαμ{J&vειv ται; &:Κf!wρεtαι;, Ζνα παρα­ {Jofj8'wtJt καΙ tJvμπλέκwvται τοίι; πολεμtοιι;, Α&ν που 10 tJvvαvτf1JtJι προι; ται; iιπεf!{Jολ&ι;. κατα δΕ τον και­ ρον τoVτoν ιxmog &.ναλαβών Πf!ωτα μΕν τα βαρέα 10 των 5πλων, ΑπΙ δΕ τoVτoιι; (τοvι;) Ιππείι;, iξ1jι; δε την λεtαv, ΑπΙ δε παtJι τοvι; "I{Jηf!ιxg καΙ Κελτοvι; 94 �κε Πf!ΟΙ; τα tJτεvα καΙ ται; διεκβολ&ι;. των δΕ 'Pw­ μαίων οε μΕν ΑπΙ τοϊι; tJτεvοίι; φυλ&ττοντει; liμα τφ tJVVttJetv τα φωτα πρOtJβ&λλοντα Πf!ΟΙ; ται; iιπEf!- 15 βολάι;, vομttιαvτει; ταυη'l ποιείtJ8'αι την δρμην τον 'Avvt{Jιxv, &.πολιπόντει; ται; tJVfJxwQtιxg παρεβοή2 8'ουν τοίι; liκροιι;. irγt�οvτει; δε τοΤι; βoυtιΙν �πo­ "οϊίυτο δια τα φιbτα, μετtόν τι τοϊί tJυμ{Jαtvοvτοι; καΙ δεινότερον &.ναπλ&ττουτει; καΙ Πf!οtJδοκlbvτει;. 911 3 Απιγενομένφν δΕ 'tibv λογχοφόρων, ο.{jτοι μΕν βρα­ χέα Πf!ΟΙ; &.λλήλουι; &.κροβολΙι1&μενοι, των βοων ιxmoig Αμπιπτόντων έμειναν διαιιτ&ντει; ΑπΙ 'tlbv liXQmv &.μφότεροι καΙ προtJαvείχοv καfαδοκοvvτεf: την Απιφ&νειαν 't1jg ήμιfρας δια το μη δύvαΙΙ8'αι tδ 4, γνωναι το 'Υινόμενον. Φ&βιοι; δΕ τα μΕν &.πο290. "ουμενοι; ΙπΙ τφ tJvμ{Jαίvοvτι καΙ κατα τον ποιη­ την διtJιι&μεvοι; δ'όλον εΙναι, τα δε κατα την Ιξ &:ρ­ x1jg iιπό8'εtJιv οiJδαμωι; Xfltvwv Ικκυβευειν oiJtJE πα­ (/αβάλΑειι8'αι τοει; 3λόιι;, �γε την fJtSV'l,tιxv ΙπΙ τφ Βlt Ι) JdQ"xt καΙ Π"QtJε"'έχετο την ήμέραν. κατ" δΕ τον

POL ΥΒ. mSTOR. m 93-95.

329

καιρον τούτον 'AvvlfJag, προχωρουντων αiJτφ των πραγμάτων κατα την Επιβολήν, τήν τε δV':Jαμιν δΙΕκόμΙΙΙΕ δια των ΙΙτενων μΕΤ' άιιφαλΕΙας κα� την λΕίαν, λΕλοιπότων 'tovg τόποvg των παραφυλαττόν5 των ταg OVt1xroQlag. Είμα δε τφ φωτ� ΙΙυνιδων 'tovg 6 Εν τοΙς ΙΧκροις &ντικα.ftημ/νοvς τοΤς λογχοφόροις Eπαπ/ιιτcιλέ τινας των Ίβήρων, οί' κα� 6υμμίξανΤΕς κατ/βαλον μsν των 'Ρωμαίων Ε{ς xtltovg, IjCfotror; os τους παρα ιιφων Εύ.ζώνους ΕκδΕξάμενοι κατεβί10 βασαν. ΆννΙβας μsν 01nι τοιαύτην Εκ τού Φαλέρνου 7 ποιη6άμΕνος την Εξοδον, λοιπον fjδη δτραΤΟΠΕδΕύων άιιφαλως κατεσκέπτετο καΙ προυνοεϊτο περ! της χει- 211. μασίας πού κα� πως ποιήιιεται, μ{γαν φόβον κα! 15 πολλην άπορίαν παρεf1τακωg ταίς πόλΕι1ι κα� 'totg κατα την Ίτα'λίαν άν8<ρώποις. Φάβιοg δε κακωg 8 μεν fjκοvε παρα 'totg πολλοίg, ιbς &νάνδραις Εκ τοι­ ουτων τόπων προ/μΕνος τους VπΕναντίοvg, oiJ μην άφίιιτατό γε της 'JtQo.ft{tJcrog. καί &ναγκaσ8<εΙg δε 9 20 μετ' όλIγιtς ήμ/ρας Επί 'tlvag άΠΕλ.ftείν .ftvtJlag εΙς την 'Ρώμην παρ/δωκεν τφ συνάρχοντι τα στρατό­ πεδα κα! πολλα χωριζόμΕνοg ΕνΕΤΕίλατο μη τοσαυ­ την 'JtOtEit1.ftat ιιπουδην VπsQ τού fjldipat 'tovg πο­ λεμίους ήλίκην ύπερ τού μηδsν αiJτους 'Jta.ftciv δει25 νόν. ιbν oiJos μΙΚQον Εν νφ τι.ft/μενοg Μάρκος Ετι 10 λέγοντος α1'πού ταύτα προς τφ 'JtctQafjιXllctJ.ftιxt καΙ τώ , διακινδυνευειν ολοg κα� πας ήν. τα μsν ovv κατα την 'Ιταλίαν τοιαύτην ΕΙχε την 95 OtιX.ftEf1tv. κατα δε τους α1'πουg "atQovg ταίg προ- 2 80 CΙ(!ημέναις π(!άξεσιν 'AtJQ(!OVfJag δ τεταγμένιχ.; ΕπΙ 291. τηg Ίβη(!tας στ(!ατηγος κατη(!τικωg Εν Τfι πα(!αχcι-

330

BELLUM PUNICUM Π. ΙΝ mspΑΝΙΑ.

μαt1ίff τας ύπο τ&δελφοίί καταλειφfJ'είt1αg Τf;JΙιΧκοvτtX vavg κα! δέκα Πf;Jοt1πεπληf;Jαικwg �λλας, &ιηομένης της fJ'ef;Jctag &vήχfJ'η τετταf;JιΧκοvτα vavt11 καταφf;JιΧ­ κτοις έκ KfXLvfjg πόλεαις, Πf;JοχεΙf;JΙΙ1ιΧμεvοg Άμίλκαν 8 τοv t1τόλοv VaVfXf;J'l,.Ov. �μα δΕ κα! την πεζην Εκ 5 'tijg παf;Jα'!"ειμα.t1ίαg fι.fFf;JotΚowg δύναμιν &νέζευξε · κα.! τα!Ε; μΕν ναυι11 πα.t/t την Xif;Jt1ov Εποιείτο τον πλοvν, τοϊΕ; δΕ πεζοϊg την ΠΟf;Jείαv πα.f;Jά τον αΙγιαλόν, t1πεύδαιv &μφοτέf;Jαιg Ε1μα ταϊΕ; δvνάμεt1Ι κατ«tεf1εαι 4 Πf;Jοg τον 'Ί{:Jηf;Jα ποταμόν. ΓνιΧΙΟΕ; δΕ τάΕ; Επι{:JολάΕ; 10 t1vλλογιζόμεvοg των Κα.f;Jχηδοv{αιv το μΕν Πf;Jωτοv Επε{:JιΧλετο (κατά γην κ(1) κατά fJ'ιΧλατταν Εκ της δ πα.f;Jαχειμαt1ίαg ποιεϊt1fJ'αι την &πιΧντηt1ιν. &κούαιν δΕ το πΜjfJ'οg των δυνάμεαιν καΙ το ftircfJ'og τηΕ; παf;Jαt1κεvηg το μΕν κα.τά "ην άπανταν &πεδοκ{- 15 ftat1E, t1vμπληρι:Dt1αg δΕ πέντε καl Τf;JιιΧκοvτα VtXijg καΙ λα{:Jων Εκ 'tov πεζι�οv t1Τf;Jατεύματοg τουΕ; Επιτη­ δειοτιΧτοvg �νδf;Jαr; Πf;Jοr; την Επι{:Jατικην Xf;JE{av &ν­ ήχfJ''1 κα! κα-rηΡΕ δεvτεf;Jα.'ϊοg Εκ TfXf;Jf;JιXΚorovog εΙς τουΕ; 6 πε()Ι τον 'Ί{:Jη(1α ποταμον τόποvg. ΚoafJ'ol,>fttt1fJ'clg δΕ 2 7 2. των πολεμίαιν Εν άποt1τήματι πε"Ι τουΕ; (,γδoήκovτα t1ταδίοvg πl,>οαπέt1ΤΕιλΕ ΚotXτfXt1ΚoEψoftivag δύο vιxijg ταχvπλοούt1ιig Μαt1t1αλιητικιΧg · xal "αl,> πl,>οκαfJ'­ ηrοiJvτο κα! Πf;Jοεκιvδύvεvοv oVτoι καΙ παt1αv άπα'l τ-όμαιΕ; t1φίt1ι παl,>ε{χοντο την xl,>c{av. ε-όγενωΕ; rti(J, 25 εΙ καί τινει; lΤΕqοι, κεκοιναιvήκαt1ι Ψαιμα{ΟΙΕ; Πf;Jαr­ μιΧταιν κα1 Μαt1t1αλιωται, πολλάΚΙΕ; μΕν καΙ μ,ετα 'tama, μιΧλιt1τα δΕ κατα τον 'Δννι{:Jιακον πόλεμον. 8 διαt1αφούvταιv δΕ των Επ1 την καταt1κοπηv ΕΚΠΕμ­ φfJ'έvταιv 3τι πεf;JΙ το t1τόμα 'toij ποταμοv t1Vft{:Jal- so 'ΙΙΕΙ τον τωv ύΠΕναντ{αιν δρμε'ϊν t1τόλοv, άvtfγετο \

POL ΥΒ. HISTOR. m 95. 96.

331

κατα σπουδήν , βουλ6μενος &φνω ΠQΟι5πεσείν τοίς πολεμίοις. οΙ δs πεQ! τον Άι5δρούβαν, ι5ημηνάν- 96 των αύΤΟίς τών σκοπών εκ πολλού τον επίπλουν τών υπεναντίων, ΕΧμα τας πεζικας εξέταττον δυνά292. μεις παρα τον αΙγιαλον κα! τοίς πληρώμαι5Ι παρ­ ήγγελλον εμβαίνειν εΙς τας ναύς. �δη δs κα! τών 2 'Ρωμαίων σύνεγγυς δντων, ι5ημήναντες πολεμικον &νήγοντο , κρίναντες ναυμαχείν. ι5υμβαλ6ντες δs τοίς πολεμίοις βραχυν μέν τινα χρ6νον &VΤεΠOιή10 ι5αντο της νίκηs, μετ' ού πολυ δs προs το κλίνειν αιQμησα1J. ή γCφ εφεδρεία τών πεζών ή περ� τον 3 ' αΙγιαλον ούχ οϋτως αύτους ι))vηt1ε, -ftιXQ<10!> παριστά­ νου<1α προς τον κίνδυνον, άις εβλαΨε την ελπίδα της σωτηρίας έτοίμην παρασκευάζου<1α. πλην δύο 4 15 μsν α-ότάνδρους νηας &πο{3αλ6νΤΕς, τεττάρων δs τονς ταρ<10υς καΙ τονς επι{3άτας εφευγον εκκλί­ ναντες εΙς γην. επικειμ/νων δs τών 'Ρωμαίων αύ- 5 τοίς εκ-ftύμως, τας ftSV ναύς Εξέβαλον εΙς τον al­ γιαλ6ν , αύτο! δ' &ποπηδήι5αντες Εκ τών πλοίων 20 Eι5φζOVΤO προς τονς παρατεταγμ/νους. οΙ δs 'Ρω- 6 μαίοι τολμηρώς συνεγγίι5{Χντες τf1 yf1 και τα δυνιΧ­ μενα κινείσol7αι τών πλοίων &ναδη6ιΧμενοι μετα χα­ qfir; υπεqβαλλούι5ης &πέπλεον , νενικηκ6τες μSf1 εξ εφ6δου τονς υπεναντίους, κρατούντες δs της οΙ7α25 λάττης, εl'κοι5Ι δs κα� π/ντε ναύς εχοντες τών πο­ λεμίων. τα. μsν ovv κατα. την 'Ιβηρίαν &πο τούτων 7 278. (!;ΠΙ)κυδεστέρας εΙλήφει τοίς'Ρωμαίοις τας ελπίδας δια το πqοειQημένον κατ6ρol7ωμα. οΙ δs Καρχηδ6νιοι, 8 :80 ΠΡ0<1Πεr16ντoς αύΤΟίς τού γεγον6τος ελαττώματος, παραΧi,Jημα πληρώι5αντες Εβδομήκοντα νη� εξαπ-

332

BELLUM ΡυΝΙΟυΜ Π. ΙΝ mSPANIA.

έιιτειλαν, κρΙναντει,; &ναγκαΙΌν ewat προι,; πάσαι,; ται,; α� το μΕν πρωΤΟ11 εΙι,; Σαρδόν', EΚEίiFεν δΕ προι,; τούι,; περ� ΠIΙΙαι,; τόπουι,; τηι,; ΊταλΙαι,; προσέβαλον, πεπεισμέ­ νων των Επιπλεόντων σvμμl;ειν Εν4Τάδε τοΤι,; περ�- & 10 τον 'Λννlβαν. ταχύ δΕ των 'Ρωμαίων &ναχ4Τέυτων Επ' αf.ιτoύι,; έξ αf.ιτηι,; τηι,; 'Ρώμηι,; έκατον εΙ:κοιιι σκά­ φειιι πεvτ'YjΡΙΚΟt'ι,;, πυ4ΤόμΕυοι τΟν άνάπλουν omot μεν av4TtI,; &πέπλΕυσαν εΙι,; την Σαρδόνα, μετα δΕ 11 ταύτα πάλιν εΙι,; ΚαρΧ'Yjδόνα. Γνάιοι,; δ'Ε Σερου'λιοι,; 10 έχων τον προειρημένον στόλον Εωι,; μέν τινοι,; Επ2 93. ηκολού4Τει τοίι,; ΚαρΧ'Yjδονlοιι,;, ιιυνάψειν ΠΕπεισμένοι,;, 12 πολύ δΕ κα.fFvιιτερων &Πέγνω. καΙ το μεν πρωτον τηι,; ΣΙΚΕλΙαι,; ΔιλυβαΙφ Πf/οσέΙΙχε' μΕτα δΕ ταύτα κα­ ταπλΕύσαι,; τηι,; Δι{Jύ'Yjι,; ιbι,; ΕπΙ την των ΚΕρκινητων 15υησον κα� λαβων πα,!, αf.ιτων χρήματα τού μη πορ13 4Τησαι την χώραν &πηλλάγη. κατα δ'Ε τον &νά­ πλουν γΕνόμΕνοι,; κύριοι,; νήσου κοιισύρου κα� φρου­ ραν εΙι,; το πολισμάτιον ΕΙσαγαγων ιxv.fttI,; εΙι,; τΟ> 14 Διλύβαιον κατηΡΕ. καΙ το λοιπον οvτοι,; μΕν αf.ι- 20 τού σvvορμlιιαι,; τον ιιτόλον μετ' of.ι πολύν χρόνον 9 7 αf.ιτoι,; &νεκομlσ4Τη προι,; ται,; πεζικαι,; δυνάμειι,;' οϊ δ' Εκ τηι,; <ίυγκλήτου πυ4Τόμενοι το γεroνoι,; προτέ­ ρημα δια τού rvatov περΙ την ναυμαχΙαν καΙ νο­ μΙιιαντει; χρήιιιμον εΙναι, μάλλον δ' &ναγκαίον το. 2& μη πρqtεΙΙ4Ται τα κατα την ΊβηρΙαν, &λλ' ΕνΙιιτα­ ΙΙ4Ται τοΙς Καρχηδονίοιι,; κα� τον πόλεμον αi$ξειν� 2 προχειρισάμενοι ναύι,; εΙ:κοΙΙι καΙ στ"ατ,l,/γον Επι­ ιιτήΙΙαντει,; Πόπλιον ΣκιπΙωνα κατα την Εξ &ρχηι,; πρό.ftΕσιν, Εξαπέιιτελλον μετα C1ποvδηι,; προι,; τον 50 &δΕλφον n/άιον, 'JtotvfJ πρ&ξovτα μετ' ΕΚΕΙνov τα 9 Επι{Ιολαι,; &vτέΧΕΙΙ.ffαι τηι,; 4Ταλάττ'Yjι,;.

POLΥΒ. mSTOR. m 96-98.

333

κατα τήν Ίβηqίαv. πάνυ yιXq ήγωνίων μη Κ(>ατή- 3 6αντεf; Καqχηδόvιοι τών τόπων Εκείνων κα� ;τεqι- 274. ποιηιιάμενοι xoqfJylaf; &ψΙΜvουf; κα! χείqαf; &ντι­ ποιήιιωνται μsv τηf; .&αλάττηf; δλΟ6χεqέtJτεqοv, ΙΙυνδ επι.&ώlΙται δ's τοίf; κατα τήν Ίταλίαν, ιιτqατόπεδ'α πέμποντεf; "al χqήματα τοίf; πεq! τον 'Λννί{Jαν. δ'ιόπερ lν μεγάλφ τι.&έμενοι καl τούτον τον πόλε- 4 μον lξαπέιιτειλαν τάι; τε ναύι; καl τον Πόπλιον. δς και παραγενόμενοι; εΙς Ίβηρίαν καl 6υμμίξαι; τ&10 δελφφ μεγάλην παqείχε χρείαν τοίι; κοινοϊ:ι; πράγ­ μασιν. oύδiπoτε γαρ πρότερον .&αρρ*lαντει; δ'ια- 6 βηναι τον '1βηQα ποταμόν, «λλ' &6μενίζ01Jτει; τl1 τών EΠ� τάδε φιλίο/- κα! 6υμμ.αχίο/- τότε δ'ιέβηιιαν κα! τότε πρώτον έ.&άρρη6αν &ντιποιεί6.&αι τiJJv πέ15 (Ιαν πραγμάτων, μεγάλα κα� ταύτομάτου ιιυνεργ1ί­ σαVΤΟf; 6φί6Ι προι; τους περΙΜτώται; καΙQούf;. Έπειδ'η yιXQ καταπληξάμενοι τουι; πεQl την διά- 6 294. βασιν olκoϋνται; τών ΊβήQWV ,ηκον ΠQΟΙ; την τών Ζα­ κ.αν.&αίων πόλιν, &ποσχόντει; 6ταδ{ουf; ώι; τετταρά20 κοντα πεq� το τηι; Άφροδίτης tEQOV κατε6τρατοπέ­ δευ6αν , λαβόvτεf; τόπον εύφυώι; κείμενον πqόι; τε 7 την &πο τών πολεμίων &6φάλειαν κα� ΠQος την Εκ .&αλάττηι; XOQfJylrxv ' δμού γαρ αύτοίι; 6υνέβαινε κα� 8 τον 6τόλον ποιεί6'&αι τον παQάπλουν. έν.&α δη 25 γίνεταί ΤΙf; πqαγμάτwν πεqιπέτεια τοιάδε. κα.&' 98 Oijf; καΙQους Άννίβας έποιείτο την ΠΟQείαv clf; Ίτα­ λίαν , 8ι1αΙf; πόλε6ιν ήπίιιτηι1δ τών κατα την Ίβη­ (Ιίαν, έλαβε παρα τούτων δμηQα τους vlcif; τών έπιφανε6τάτων &vtJqiJJv ' Oijf; πάνται; clf; τ.ην Ζακαν80 .&αίων &πέ.&ετο πόλιν δ'ιά τε την οχυρότητα κα� δια την τών &πολειπομένων έπ' αύτηf; &VtJQiJJν πίι1τιν.

334 2 ήν

BELLUM ΡυΝΙΟυΜ Π. ΙΝ mspΑΝΙΑ.

δΕ τιι:: &.νη(! 'Ίβη(!, 'Λβίλυξ i5νομα, κατα μΕν την δόξαν κα� την τοϊί βίου πε(!ίσταΙΙιν οΜενοι:: δεύτε­ I!0g Ίβή(!ων, κατα δε την π(!οι:: Κα(!χηδονίουι:: E1J­ νοιαν κα� πίΙΙτιν πολύ τι διαφέ(!ειν δοκων τω:v l1λ3 λων. O&og .fFEW(!WV τα π(!ά')'ματα κα� νομίσαι:: 5 ΕπικυδεστΕ(!αι:: εΙναι τας των 'Ρωμαίων Ελπίδας, ΙΙυν­ ελογίιιατο πα(!' Eαvτφ πε(!� τής των δμή(!ων π(!ο4 δοσίαι:: ιιυλλογιιιμον Ίβη(!ικον κα� βα(!βα(!ικόν. πει­ tI.fFE�g ')'α(! διότι δύναται μΕγαι:: rEvEtI.fFιxt πα(!α 'Ρω- 275. μαίοιι:: π(!οιιενεγκάμενος Εν και(!φ πίιιτιν [Χμα και 10 Xf/lJCΙXV" Ε')'ίνετο π(!οι:: τφ πα(!ασπονσήιιαι:: τουι:: Κα(!­ χηδονίουι:: Εγχει(!ίιιαι τουι:: δμή(!ους τοίι:: 'Ρωμαίοιg. δ .fFEroQWV δΕ τον Βώιιτο(!α τΟν των Καρχηδονίων ιιτραΤfj')'όν, δι:: &.πεστάλη μΕν -δπ' 'Λσδρούβου κω­ λύσων τουι:: 'Ρωμαίουι:: διαβαίνειν τον ποταμόν, OfJ 15 .fFα(!(!ήιιαg δΕ τοϊίτο ποιείν &.νακεχω(!ηκαιι:: Ειιτ(!ιχτο­ πΕδευε της Ζακάν.fFης Εν τοϊς π(!ος .fFάλατταν μΕ(!ειιιν, τούτον μΕν l1κακον i5ντα τον l1νδρα κα� π(!�oν τfj 6 φύιιει, πιιιτωι:: δε τα π(!οι:: αfJτον διακείμενον, ποι­ είται λό')'ους 1mE(! των δμήf/ων προς τον Βώιιτο(!α 20 295. φάιικων, Επειδη διαβεβήκαΙΙΙ 'Ρωμαίοι τον ποταμόν, ΟfJΚι!ΤΙ δύνα(i.fFαι Κα(nησονίουι:: φόβφ ιιυνι!χειν τα κατα την Ίβη(!ίαν, Πf/οιιδεifJ.fFαι δε τουι:: και(!ουι:: τηι:: 7 των -δποταττομι!νων EfJνoCιxg' νυν ουν ή')'')'ικότων 'Ρωμα'ων κα� π(!οιικα.fFεξομι!νων τΥ Ζακάν.fFl1 , και 25 κινδυνευούιιηι; τηι; πόλεωg, Εαν Εξαγαγαιν τουι; δμή­ ρουι:: &.ποκιχταιιτήΙΙl1 τοίι; γονευιιι κα� ταίς πόλειιιν, Ικλύσειν μΕν αfJτoν των 'Ρωμαίων την φιλοτιμίαν" τοϊίτο γα(! αfJτo κα� μάλιστα ιιπουδd�Ειν Εκείνους 8 Π(!άξαι, κυ(!ιεύονται:: των δμή(!ων' ΕκκαλΕΙΙεσ.fFοιι δε 80 την των Ίβή(!ων πdντων π(!ος ΚαQχηδονίοvς E1J-

POLΥΒ. mSTOR. m 98. 99.

335

ιιοιαν, π()οίδόμενov το μέλλον καΙ π()ovoη.ιtέvτα 'tiif; των όμήι,Jων &ιsφαλείαf;. τ-ην δΕ χ"()ιν αiιξήΙSEιν Ιφη πολλαπλαιsία1l, amof; γενόμενΟf; χεΙι,Jιιsτ-ηf; τού "'Q"Y­ ματοg. &.πoκα.ιtιιsτάνων γαι,J clf; 'taf; πόλεΙΕ; τους 9 5 παίδας oiι μόνον τ-ην παQ' amwv ε-ιJνOιαν έπιιsπά­ ΙΙει1.fJ'αι των γεννηΙΙάντων άλλα καΙ παι,J" των πολ­ λων, Vπo την δψιν 'tt.fJ'C�f; δι" τον ιsυμβαίνoντoς την Ka()XfJttovtrov π()ος τους ιιυμμάχους α'l(!ειιιν καΙ με­ γαλοψυ'Χ,ίαν. Π()Oιιδoκif.ν δ' amov έκέλευΙΙε κα! δώ- 1 0 10 (!ων πΜj.fJ'Οf; lδtCf πα()ά των τά τΙκνα κομιζομΙνων' παι,Jαδόξως γα() ΕκάΙSΤΟVf; Εγκ()ατείf; γινομένOVf; των &ναγκαιοτάτων Ημιλλαν πoιήιsειι.ιtα, 'tijf; εΙς τον κ15()ιον των π()αγμάτων ciιli()yeΙStctf;. πα()απλήιιια δΕ 1 1 τούτοις (τε(!α καΙ πλείω ΠΡΟf; τον ambv τ(!όπιον 15 διαλεX.ιtε1ς iπειιsε τον Bι:hΙΙΤOι,Jα ιιυγκατα.ιtέιι.ιtαι τοίς λεγομένοις. καΙ τqτε μΕν έπανήλ.ιtε, ταξάμενος -ήμέ- 99 ι,Jαν, fj πα()έιιται μετα των Επιτηδείων Π()Οf; τ-ην &νακο- 276. μιδ-ην των παΙδων. παQαγενη.ιtε!ς δΕ νυκτος έπ1 2 το των 'Ρωμαίων ιιτ()ατόπεδον κα1 δυμμι'ξας 'tLt11 20 των <ιύι1τ()ατευομένOJν έκείνοις 'Ifjtjl!OJV δια τούτων εΙΙΙήλ.ιtε π('ος τους ΙΙΤl!ατηγούς. Εκλογιζόμενος δΕ 3 δια πλειόνων τ-ην έΙΙομένην όl!μ-ην κα1 μετάπτωιιιν π()ος α{πους των 'IMQrov , έαν Εγκ()ατείς γένOJVται των όμή()ων, Επηγγείλατο παl!αδώιιειν amoig τους 25 παίδας. των δΕ πε(!Ι τον Πόπλιον Vπε()βOλfι π()ο- 4 298 .fJ'ύμως δεξαμένων τ-ην έλπtδα καΙ μεγάλαf; Vπ­ ΙΙΙχνουμΕνOJν ιYrol!cdg, τότε μΕν εΙς τφ (δίαν &π­ ηλλάγη, ιιυv.ιtέμενoς -ήμέ()αν καΙ "atl!OV κα1 τόπον, Εν φ δεήιιει τους ΕκδεςομένΟVf; amov Vπoμένειν. μετα δ 80 δΕ ταντα παl!αλαβαιν 'tOiJf; έπιτηδείΟVf; των φίλων ήκε ΠQος τον Βώιιτο()α καΙ, πα()αδo.ιtέvτων amιp •

336

BELLUM PUNICUM Π. ΙΝ HISPΑΝlΑ.

'fli'1Jv πιιίδων

έκ

τi'jι: Ζιικ&v.fT'Υ/Ι:, 'V1.Iκτοι: ΠΟΙ'Υ/ι1ιΧμΕνοι:

τ-η", D60δοv, αιι: .fTElmv ltx.fTEiV, ΠΙΙ(JΙΙΠΟ(Jεv.fTΕ�Ι: τον

χά(!ιικιι τi'1Jv πολΕμίων 1jΚΕ Π(JΟΙ: τον ΤΕτιιγμέvov κιιι"ον κιιΙ τόπον κιι� πιΧντιιι: ΕVΕΧΕί(JΙι1Ε τουι: δμή6 (Ιουι: τοΤι: .§ιγΕμόι1Ι τi'1Jv 'Ρωμιιίων. 0& δ� ΠE(>� ΤΟΙΙ 5 Πόπλιον Ετίμ'Υ/ι1&ν ΤΕ διιιφΕ(>όντωι: τον '.Αβίλυγιι κιι� Π(JΟΙ: τη", άποκιιΤ&ΙΙτιιι1ιν τi'1Jv δμή(Jωv ΕΙΙ: ται: πιι­ Τ(Jίδιιι: ΕΧ(Jήι1ΙΙVΤΟ τούτφ, ιιυμπΕμψιινΤΕΙ: τουι: ΕπΙΤ'Υ/i δΕίους. δς ΕΠΙΠΟ(JΕvόμΕvος ταg πόλΕις κιι� δια τi'jς τi'1Jv πιιίδων άποκιιτιιιιτιΧι1Εωι: τι.f}E�ς -όπο τήν δψιν 10 τήν τi'1Jv 'Ρωμαίων Π(J�όΤ'Υ/τα κα� μΕγαλοΨυχίαν πα(>α τήν Κα(>Χ'Υ/δονίων &πιΙΙτίαν κιι� βιι(>ύτ'Υ/τα κα� π(>ο(/­ πα(Jιιτι.f}Ε!Ι: τήν ιι{)τού μΕτιΧ.fTΕΙΙΙV πολλοvg 'IPfj(JWV Βώ­ 8 πα(Jώ(Jμ'Υ/ΙΙΕ Π(Jος τήν τi'1Jv 'Ρωμαίων φιλίαν. ιιτω(> δ� πιιιδικώΤΕf/ΟV (1)) κ«τα τήν .§ιλικkv δόξας 15 ΕγκΕΧΕΙ(Jικέvιιι τους δμή(Jοvg τοΤg πολΕμίοις o1Jx Elg 9 τουι: τυχόνται: ΕΠΕπτώΚΕΙ κινδύνους. κα� τόΤΕ μΒν, <$fδ'Υ/ τi'jς m(>txg ΚΙΙΤΕΠΕιγούΙΙ'Υ/ς, δ'ιέλvov ΕΙς ΠΙΙ(JαΧΕΙ­ μιιΙΙίιιν &μφόΤΕ(>ΟΙ τας δυνιΧμΕις, Ικανού τινος ΕΗ τi'jg τύΧ'Υ/ς 'ΥΕΥονότος ΙΙVVΕ(>γήματοg τοί(; 'Ραιμιιίοιι: 20 τού ΠΕ(J� τους παΤδας Π(Jος τας ΕΠΙΚΕιμΕvιιg Επιβο­ λιΧι;. κα� τα μ�ν κιιτα τήν 'IP'Y/(JttxV Εν τούτοιι: �ν. 100 Ό δΕ ιιτ(>ατηγος '.Αννίβας, fS.fTEV &ΠΕλίπομΕν, πυν- 2'27 .f).ιιvόμΕvΟΙ; ΠΙΙ(Jα τi'1Jv κιιτιιι1κόπων πλΕΤι1τον -όπιΧ(JΧΕΙV ι1Ττov Εν τΥ ΠΕ(J! τη", ΔΟVΚΙΙ(Jίιιv κα� το κιιλούμΕνον 25 ΓΕ(ιούνιον Xrb(J�, Π(Jος δ� τη", ιιυνιιγωγήν E1JφVi'1Jg 2 ΕΧΕιν το rE(JOtJVtOV, "(Jlvtxg ΕΚΕΤ ΠΟΙΕΤ(J.fTιιι την ΠΙΙ(Jα­ ΧΕιμιιΙΙίαν, Π(Jοi'jγΕ ποιούμΕνος τήν ΠΟ(>Είαν ΠΙΙ(Jα το 29'1. *ΔίβV(JVΟV iS(Jog EΠ� τουι; Π(JΟΕΙ(Jημέvοvς τόποvg. s &φικόμΕvοg δ� Π(JΟΙ; το rE(JOtSVLOV, δ τi'jς ΔΟVΚΙΙ(Jίιιι; 80 άπΕΧΕΙ διιικόιιια ι1τ&διιι, τας μΕν &(JXti!: δια λόγων

•

POL ΥΒ. mSTOR. ΠΙ 99-101.

337

τoυ� ένoικoύντιx� εί� φιλίιχν προυκιχλείτο κιχΙ πί�τει� Εδίδου Τd)ν Επιχγγελιών, o-(;δενo� δε πρMIxovτo�, πολιο(lκεΙ:ν Επεβάλετο. ταχυ δε '}'61Ι6μενος κv(μοg 4τoυ� μεν oίκήτoρα� κατέψf}ειρε, τα� δε πλεί�τιx� δ olxCιxg &κεραίoυ� διεφύλιχξε καΙ τα τείχη , βουλόμε­ νo� �ιτoβoλίoι� χρή�ιx�{7ιxι ΠΡO� την παρtx'χειμαι#αν. την δ� δύναμιν προ τη� πόλεω� παρψβαλων ιbXυ- δ ρώιιιχτο τάφρφ κιχΙ χάρακι την ιιτρατοπεδείαν. γεv6- 6 �cvog δ' άπο τούτων τα �εν δύο μέρη της δυνά10 μεως 'πι την ιιιτολογίαν 'ξι[πεμπε, προιιτάξας κα{7' έκά�την �μ/ραν τιχκτον &ναφέρειν μέτρον Eκα�τov τoί'f; ίδίoι�, έπιβολην τού τάγματo� τοίς προκεχειρι­ σμlνοις έπΙ την οΙκονομίιχν ταύτην, τιji δε τρίτφ '1 μέρει τήν τε �τρατoπεδείαν έτήρει καΙ τοίς σιτολο15 γούσι παρεφήδρευε κατα τόπoυ�. οϋ6ης δε της μεν 8 χώρας της πλεί�τη� ε-(;εφόδου, κα1 ΠΕδιάδος, τών δε συνιχγόντων ιb� Επος είπείν &ναρι,f7μήταιν, Ετι δε τη� αιριχι; &κμαζoύιιη� ΠΡO� την �υγκομιδή'/l, &πλΕτον συνέβαινε κα{7' έκάστην �μέραν ι!:{7ρoί�E�{7αι τoiί 10 σίτου το πλη{70g. Mάρκo� δε παρειληφωf! τα� δυνάμει� παρα. Φα- 101 βίου το μεν πρώτον &ντιπαρήγε ταί'f; tXκρωρείιχιg, ΠEΠειιιμένo� &ε1 περΙ τα.� -δπερpoλα.� �υμΠδ(/Eί(/{7α{ ποτε τοίg Kαρxηδoνίoι�. &κoύδ'ΙX� δε το μεν Γερου- 2 Ιδ νιον τους (περΙ τ'ο ν Άννίβιχν) �δη κατέχειν, την δε χώραν �ιτoλoγείν, προ δε τη� πόλεαις Xr#qιxκιx βε­ βλη�ένoυς (/τρατοπεδευειν, έΠΙ6τρέψιχ ς έκ τών (&κρω- 27 8. ρειών) κατέβαινε κατα. την έπΙ τα. πεδία κατατε{νου�ιxν 6άχιν. &φικόμενος δ' έπΙ την &κραν, .J} κείται 8 ao μεν έπΙ της Λαρινάτιδοg χώρας πρΜαγορεύετιχι δε 298. Καλήνη, κιxτε�τριxτoπέδευ�ε περΙ ταύτην, πρόχειρος POLT1I. Hxs1'.

Ι

16

338

BELLUM ΡΌΝΙΟυΜ Π. ΙΝ ITALIA..

a,v Εκ πιχvτοg ΤQόποv ιιvμπλέκειιftαι τοi:g πολεμίοιg. 4 'Δvvί{Jιχg δΕ ftEfiJQI'iJV iιΥιΥίeοvτιχg τοvg πολεμίοvg το ILW ΤQίτοv ILiQog τηι; δυνάμεαιι; εΙαιιε ιιιτολΟιΥεi:v, τα δΕ δύο μέρ'η λαβαιν κιχΙ προελftαιv ιhto τηι; πό­ λεαιι; Εκκαίδ'εκιχ ιιτιχδ(ουι; προι; τοvg πολεμίουι; Επί 5 τιvοg βουνού κατειιτρατοπέδευιιε, βουλόμενοι; ί!μιχ μΕν κατιχπλήξαιιftαι τουι; VπεναντίOυι;, ί!μιχ δΒ τοi:ι; δ ιιιτολΟιΥούιιι την &ιιφάλειιχν πιχραιtκεvάeειv. μετα δΒ τιxVτιx, ιΥεαιλόφου τιvοg -δπάρχοντοι; μετιχξυ τών ιιτριχ­ τοπέδαιν, 8ι; ε-όκΙΧίQαιι; καΙ ιιύνειyιyvι; Επέκειτο τΏ τών 10 πολεμίαιν ΠΙΧQεμ{JολfJ, τούτον έτι νυκτοι; ΕξιχποιιτείλΙΧΙ; 6 πεQΙ δΙΙΙχι).,(οvg των λΟιΥχοφόQαιv κιχτελάβετο. o-Dg iΠΙιΥεvομέV'ηg τijg ήμέριχg ΙΙυνιδαιν Μάρκοι; ΕξήιΥε 7 τοvg ε-όeα1vοvg κιχΙ ΠQοιιέβΙΧλε τώ λόφαι. ιΥενομέV{)v δ' ftΚQο{Jολιιιμού νεανικού ; τέλοg hεΚQάτ'ηιιαv 0& 15 'Ραιμαi:οι κιx� μετα ταύτΙΧ την δλ1jV ιιτ('ιχτοπεδείαν 8 μετεβίβαιιαν Elg τούτον τον τόπον. δ δ' 'Δvvί{Jαg lιog μέν τινοι; δια τ7}v ftVΤΙΙΙΤQατοπεδείιχν ιιυνεΤχεν 9 το πλεi:ιtτοv ILiQOf; τηg δ'V'Vάμεαιg εφ' ιxiJτόν. πλειό­ ναιν δΒ ΙΥΕνομέναιν -IιILEQCJV, ήVΙΧιΥκάeετο τοvg μΕν 10 ΕπΙ την 'ΙΙομην τών ftQεμμάταιv ftπομεQίeειv τοvg 10 δ" ΕπΙ την ιιιτολΟιΥίαν, ιιπoυδά�αιν κατα την Εν ftQxfJ ΠQόftειιιv μ-ήτε την λείαν καταφftεi:ραι τόν τε ΙΙi:τοv ιbg πλεi:ιtτοv dvvιxιyaΙYEi:v, ί'να πάνταιν .Υ κατα την πιχριχχειμιχιιίαν διχψίλεια τοίι; ftνδράιιιν, μη χείρον Ζιι 11 δΒ τoi:ι; -δπo�υιyίoιι; καΙ τοi:ι; ί'πποιg· εΙχε raQ -eag πλείιιτιχι; iλπίδιχg τη!; αiJτού δυν&μεαιι; Εν τφ τών &ππέαιν τάιΥμιχτι. 102 Kaft' 8ν δη "aLQov Μ&ρκοι; ιιvvftεαιQήιιαg το πολυ ILiQog τι'iJν -δπεναντίαιν ΕπΙ ταg π('οεΙΡ'ημέvαg 80 χρείαι; κατα τηg Ζα1Qιχg ΙΙκεδαννύμενον, λιχβαιν τον

POLYB. HISTOR. ΙΠ 101. 102.

339

ιbeμ,αιότατoν καιρον της ήμlρας Εξηγε την δύναμιν κα� ι1υνι:γγίιιας τΥ παρεμβολΥ των Καρχηδονίων τα 2 279. μεν βαρέα των 5πλων έξέταξε, τους δ' Ιππεις κα! τους εoό�ώνoυς κατα μέρη διελων έπαφηκε τοϊς προ5 νομεύου6Ι , παραγγείλας μη δέv.α �ωγρεΙν. Άννίβας a 299. δε τούτου ΙΙυμβάντος slg &πορίαν Ενεπεπτώκει με­ γάλην ' οiJτε γαρ &ντεξάγειν τοις παρατετιημένοις &ξιόχρεως �ν oiJTE παραβΟ1/.ftειν τοις έπ! της χώρας διεδπ"ρμένοις. των δε 'Ραιμαtωv οΙ μΕν Eπ� τους 4 10 προνομεύοντας έξαΠΟι1ταλΕντες πολλους των Ε6κε­ δαι1μένων &πέκτειναν ' οΙ δε παQατεταγμένοι TIlOf/ slg τούτ' ήλ-Β'ον καταφQοvήι1εως αιι1τε κα! διαιιπαν τον zιXQaxa κα� μόνον ο-ό πολΙΟQκsιν τους ΚαQχη­ δονίους. δ δ' 'Λννtβας ήν μεν Εν κακοϊς, δμως δε 5 16 xειμα�όμενoς εμενε, τους πελά�oντας &.ΠΟΤQιβόμενος κα� μόλις διαφυλάττων την παρεμβολήν , εως 'Λι1- 6 δρούβας &.ναλαβων τους &.πΟ της χώQας ιιυμπεφευ­ γότας slg τον xiXQaxa τον πεQ! το ΓεQούνιοv, δVΤας slg ΤΕΤQαΚΙι1χιλίοvς , �κε παQαβοη.ftων. τότε δε μι- 7 jO XQOV &.να-Β'αQρήιιας Επεξη ΝΒ-ε κα! PQaxv ΠQΟ της ι1ΤQατοπεδείας παQψβαλωv μόλις &.πεΙΙΤQέψατο τον Ενει1τωτα κtνδvνον. MιXQxog δε πολλους μεν Εν TfJ 8 πεQ! τον XιXQaxa ιιυμπλοκΥ των πολεμίων &.ποκτεt­ νας, έτι δε πλε{ους Επ! της χώQας διεφ-Β'αQκώς, τότε 25 μεν Επανηλ-Β'εν, μεγάλας έλπtδας έχων -όπερ τού μέλ­ λοντος. τΏ δ' ΕπαύQιον Εκλιπόντων τον xιXQaxa 9 των ΚαQΧ1/δον{ων , Επέβη κα� κατελάβετο την Εκε{­ νων παQεμβολήν. δ γα", 'Λννφας διαγωνιάιιας τους 10 'Ρωμα{ους μη καταλαβόμενοι νvκτoς έQημον δντα 80 τον Επ! τφ TEQOVVCrp xιXQaxa κύQΙΟΙ γ{νωνται της &.ΠΟι1κευης κα! των παρα-Β'έι1εων, έκρινεν α&ος &.να15 '"

22'"

340

BELLUM ΡυΝΙΟωΙ Π. ΙΝ IT.Δ.LIA.

χm('εΤν κα� πdλιν ΕκεΤ πoιεΊ:�&αι Τ�1' ιιτ('(Χτοπεδε{(Χν. 11 &πο δ8 τούτων τι'Ον και('ι'Ον οε μ8ν Κα('χηδόνιοι,

ταΤι; π('ονομαϊς S1Jλαβέιιτε('οv Εχ('ι'Οντο κα� φVλακτι­ κώτε('ον, οε δ8 'ΡωμαΤοι τ&ναντ{(Χ ιJoα('('αλεώτε('oν κα� π('οπετέιιτερον. δ 103 οε δ' Εν τΏ 'Pώμrι, Π('OΙΙπε�όντoς ι1φ{ιιι του 'Υε'Υονότοι; μει�όνωι; 1} κατά τ�ν &λή&ειαν , πε('ιχ,α('ε�ι; ήι1αν διά το πρι'Οτον μ8ν Εκ "i'ji: π('οϋπα('χούιιης -δΠ8(' τι'Ον 3λmν δvdελΠΙι1τίας οΙονεΙ μεταβολήν τινα. 280. 2 π('ος το βέλτιον α-ότόtς π('οφα.ίνειι&αι, δεύΤΕρον δΕ 10 800. κα.� δια το δΟΚΕΤν τον π('ο τούτου χρόνον τ�ν ιΧπ('α­ 'Υίαν κα.� κατdπλη;ιν τι'Ον ιιτρα.τοπέδmν .ιι� πα.ρα τ�ν "ι'Ov δvvdμεων &πoδειλία�ιν, &λλα πα.ρα τ�v του 3 προει1Τι'ΟΤΟΙ; E1JldfJEtrxv 'J'E'}'oVIVlXt. διο κα.� τον μεν Φdβιον ύτιι'Οντο κα! κατεμέμφοντο πdντει; Φς &τόλ- 15 μωι; χρώμΕνον τοΤι; κα.ι('οΤι;, τον δΕ Μdρκοv Επι το­ ιιoVτoν η-δξον δια το ιιυμβΕβηκοι; ιΖι1τε τότε 'Yενιfι1&α.ι, 4 το μηδέποτε rεrοvόι;' α.(ιτοκρdΤΟl/α. 'Υάρ κιΧκεΤνον κατέιιτηιια.ν, ΠΕπειιιμένοι τα.χlmς α.-ότΟν τlλος Επι­ &ήιιειν τοΤι; πρdrμαιιι' κα� δ� δύο δικτά.ΤΟ('ΕΙ; E'J'E- ιο 'ΥόνΕιιια.ν ΕπΙ τάς α.-ότάι; π('dξειι;, δ πρότερον οΜIδ ποτε ιιυνΕβεβήκει πα.ρα ·Ρωμα.ίοιι;. τrjι δΕ ΜdρκιΡ διαιια.φη&ε{ιιηι; τήι; ΤΕ τον πλή&ουι; ciJvo{lXi: κα.ι "i'ji: πα.ρα του δήμου δεδομένηι; ιXQXi'jr; α.-ότrjι, διπλαd{ωι; πα.ρωρμή&η προς το πα.ρα.βdλλειι&α.ι (κα.�) κατα.τολμάν 25 6 τι'Ον πολεμ(mν. .ηκε δΕ κα.� Φdβιοg Επι τάι; δvνdμειg οΜ8ν f}llotmfLlvor; -δπό τι'Ον ιιυμβεβηκότων, !ΤΙ δΕ βΕβαιότε('ον μένων Ιπι της Ιξ ιΧ(,Ζήι; δια.λήψεmς. 7 &εm(!ι'Ον δΕ τον Μdρκον ΕκπεφVdημένον "lXl ""og "dn' &ντιφιλονικουντα. κα.ι κα.&όλου πολυν δντα. ιο προι; τφ δια.κινδυνΕύειν, α.ϊρεσιν α.1Jτφ προύτεινε

POLYB. mS'rOR. m 102-104.

34 Ι

τοιαύτην, 1} κατ« μέQοg lXQXEιV 1} διελόμενον τ«g δvv&μειg ΧQf)δ'-θ'αι τοtg δ'φετέQοιg δ'ΤQατοπέδοιg κατ« την αύτού Π(JοαίQει:Jιν. τού δδ κα! λtαν &σμέvωg 8 δεξαμένου τοv μεΙΙΙδ'μόν, διελόμενοι το πλή-θ'οg χω5 (Jlg έστιιατοπέδευι1αν &λλήλωv, &πέχοντεg cbg δώδεκα δ'ταδ{οvg. 'AVVC{Jag δ8 τ« μ},ν &XOVωV τώv &λιδ'κο- 104 μέναιν αίχμαλώταιv, τα δ8 -Ifcro(JdJv έκ τών πιιαττο­ μέναιν Τιδει τήν τε τών iιγεμόναιν προg &λλήλοvg φιλοτιμίαν καΙ την διιμην καΙ τηv φιλοδοξίαν τού 281. 10 MιXQXov. σιόπεQ ov κα&' αυτού , ΠQοg αυτού δ6 2 νομίσαg είναι τα σvμ{Jαίνοντα πεQ! το.υg iναντίοvg, έγίνετο περ! τον MιXQXOV , ι1πουδάζαιν n}v τόλμαv &φελέσ&αι κα! προκαταλ α:{Jείν αυτού τηv δQμήν. 80 1 . oiJfJrJg δέ τινοg υπcιιοχής μεταξυ τijg αvτου κα! τήg 3 15 του MιXQXOV σΤQατοπεδείαg δvναμένηg έκατέροvg {Jλάπτειν, έπε{Jάλετο καταλα{Jείν ταύτην. ('JaΙPUJg δδ γινroσκαιν lκ του ΠQογεγονότοg καΤΟQ&roματοg 8τι παQέσται {JΟη-θ'ών lκ ZEιQog ΠQοg ταύτην τ-ι}ν ιπι­ {Jολήν , lπινοεΤ τι ΤΟΙ
342

BELLUM PUNlCUM ΙΙ. ΙΝ ITALIA..

τούτοιι; κατόπιν αfπoι; ηγΕ ΙΙυνΕΧ.η τα βαρέα των δπλων, κα(ΜΠΕΡ καΙ πρόΤΕρον, έκάc1των ποιούμΕνοι; 105 παραπλψιιον τον ΧΕΙΡ Ι ι1μόv. ΙΧρτι δε τ.ηι; ήμΕραι; �ια­ φαινούc11/g, κα� πάντων ταΤι; ΤΕ δΙΥχνοίαιι; κα� τοΤι; δμμαιιι ΠΕΡΙΕι1παι1μΕνων ΠEΡ� τουι; έν τφ 'ΥΕωλόφφ 5 κινδvνΕύονταg, &νύ�oπτoι; ην ή των ένΕδΡΕυόντων 2 υποβολή. του δ' 'Δννί{:JOυ c1vVEXiiJg μΕν έπαΠοι1τέλ'­ λοντοι; τοΤι; έν '&φ λόφφ τουι; (301/.fTήc10νταg, έπομΙ­ νου δε κατα πόδαι; αfπoυ μΕτα των ϊππΕων κα� τ.ηι; ιJvvdtLErog, ταχέωι; c1vvl(31/ καΙ τουι; ϊΠΠΕΤΙ; (ivμΠΕc1ΕΤν 10 8 &λλήλοιg. 01) 'ΥΕνομΕνου, κα� ΠΙE�oμένων των 'Ρω­ μαίων Ε.Q�ώνων {ιπο του πλή.fTοvg των ϊππέων, {Χμα μΕν 0&01- καταφΕύγονΤΕ!: ΕΙΙ; τα βαρέα των οπλων 4 ,ftόqv{:Jον έποΙουν, /Χμα δΕ του c1vv.fTήματοg &πο!fu­ .fFΙvτοg τοιι; έν ταΤι; Ενέδραιg, πανταχό.fTΕν έπιφαι- 15 νομένων κα� ΠΡΟc1πιπτόντωv τούτων, Ο.Qκέτι ΠΕρί 802. τουι; E��ώνoυι; μόνον, &λλα ΠΕρί παν το c1τqάΤΕvμα δ μέγαι; κίνδυνοι; (ivνΕΙc1τήκει τοΤι; ·ProtLιxtotg. κατα δε τον καιρον τουτον Φά(3ιοι; .fTΕωρων Το γινόμΕνον καΙ "ttx'i'rovtιXc1lXg μ.η ι1φαλω6Ι τοΤι: δλοιg, έξ.ηγΕ ται: 282. δυνάμΕΙΙ; καΙ κατα c1ποvδ.ην i{:Jοή.fTΕΙ τοΤι; κινδυ6 νΕύουι1ι. ταχυ δΕ t1VVΕ'i''i'tt1αντοg α.Qτου, πάλιν &να­ .fTαρφίc1αVΤΕg οϊ 'Ρωμαιοι, καΙΠΕΡ λΕλυκόΤΕ!; �δη τ.ην ολην τάξιν, «v{}tg Mtροι�όμΕνοι ΠΕρί ται; 61/μΕίο:ι; ά.νΕχώρουν καΙ κατέφευγον {ιπο τ-ήν τούτων &6φά- 25 λειαν, πολλουι; μεν ά.πολελωκότει: των ε.Q�ώVων, lfτι δε πλείουι; έκ των ταγμάτων καί τουι; &ρΙ6τουι: 7 lXvδραg. οϊ δΕ ΠΕρί τον 'Δννί(3αν καταπ)Jα'i'&VΤΕg τ.ην &ΚΕραιότητα καί t1ύvτa;ιt, των παρα{:JΕ{:Jοη.fTηκό1 των 6τρο:τοπέδων &πέc1τηc1αν του διωγμου κο:ί τ..ηι; 3σ 8 ttdxfJg. τοΤι; μΕν oVv παρ ' ιxiιwv γενομΕνοιι; τον

POL ΥΒ. mSTOR. m 104-106.

343

κίνδυνον ην Eναργε� στι δια μεν την Λfάρκoυ τόλ­ μαν &πόλωλε τα σλα, δια δε την εύλάβειαν τού Φαβίου σέσωι1ται και προ τού και νύν' τoί� δ' Εν 9 'rf7 'Pώμrι τότ' Εγένετο φανερον δμoλoγoυμένω� τί ι1τρατιωτικη� πρoπετεία� και κενοδοξίας Ι; δ'ιαφέtμι στρατηγικη πρόνοια και λογΙι1μος έστως και νουνε­ χής. ού μην άλλ' ο{ μεν 'ΡωμαίΟι διδαχ.ftέντες {}πο 10 τών πραγμάτων καΙ βαλόμενοι χάρακα πάλιν ενα πάντες Ι6τρατοπέδευ6αν δμόι1ε και λοιπον tίδη 10 ΦαβίιΡ προοείχον τον νούν καΙ τοΙς -όπα τούτου παραγγελλoμένoι�. οϊ δε Καρχηδόνιοι τον μεν με- 11 ταξυ τόπον τού βουνού και τής σφετέρας παρεμβο­ λής διετάφΡΕυσαν, περι δε την κορυψην τού κατα­ ληφ.ftέντο� λόφου χάρακα ΠΕριβαλόντες και φυλακην 15 'πιοτήσαντες λοιπον tjδη προς την χ,sιμαι1ίαν &�φα­ λώς iιτoιμά�oντo. Τής δΈ των &ρχαιρεσίαιν ωρας συνεγγιζούι1ης, 106 εϊλοντο ι1τρατηγους οϊ 'Ρωμαίοι Λεύκων Λίμίλιον και Γάιον Τερέντιον. ιbν καται1τα.ffέντων οί μεν 20 δικτάτορες άπέ.ftεντο την άρχήν, οί δε προiJπάρχον- 2 τες iίπατoι, Γνάιος Σερουίλιος και Λfάρκoς 'Ρήγου808. λος δ f/:ετα την Φλαμινίου τελευτην Επικαταστα.ftείς, τότε προχειρισ.ftέντες {)ΠΟ των περι τον Λίμίλιον &νΤΙι1τράτηγοι καΙ παραλαβόντες τη1ιl Εν ΤΟι'ς {}παl2• .ftροις IξoυΙSίαν Ixείρι�oν κατα την έαυτών γνώμην τα κατα τας δυνάμεις. οϊ δε περι τον ΛΙμίλιον 8 βουλευοάμενοι μετα της ι1υγκλήτου το μεν Ιλλείπον 288. πλή.ftος ετι τών tJτρατιωτών προς την ολην Ιπιβολην παριχχρημα καταγράψαντες Ιξαπέστειλαν , τοt'g Ι 80 δε ΠΕΡΙ τον Γνάιον διεtJάφηtJαν δλοοχερή μεν κΙν­ δvνoν κατα μηδένα τρόπον σvνίοτασ.ftαι, τους δ� 1 5"

344

BELLUM PUNICUM fl. ΙΝ IT.A.LIA.

κατα μέροg &κρο{Jολιιιμούg dJg IVΕργοωτοvg ΠΟΙΕτ.. ΙΙ.&αι καΙ t1VVΕΧΕf1τdτοvg χάριν 'tOV γυΜVά�Eιν καΙ παραΙΙΚEυά�Eιν ΕfJ.&αΡΙΙΕΤg -r:oiJg viovg προg 'toiJg δλοδ (JXEqEtg ιXrCJvag, τιji καΙ τα πρό'tΕΡΟV aiJτotg (JVμι­ πτώματα δΟΚΕΤν OfJX tiκιιιτα γηονέναι δια το νΕΟ- δ ιιvλλόγοιg καΙ 'tEλlrog άvαιικ-ήτοιg ΚΕχρηf1'&αι τοΤg 6 ιιτρατο:n:έδοιg. αfJΤο� δ1ι ΔΕύκιον μ1ιν Ποc1τόμιον, έξαπέλΕκυν ΙWΤα ιιτρατηγ6ν, f1τρατόΠΕ80V ιY6VΤEg Elg Γαλατίαν lξαπέΙΙΤΕιλαν, βουλόμΕνοι ΠΟΙΕεν άν­ τιπερίιιπαιιμα τοΤg ΚελτοΤg 'toig μετ' 'Δν,υίβου ιιτρα- 10 7 ΤΕvομένοιg. πρόνοιαν δ' lποι1'jιιαντο καΙ τηg άνα­ κομιδηg τοv παραχcιμd�οvτοg lν τφ ΔιλυβαίιΡ (Jτό­ λοο, διΕπέμψαντο δΕ καΙ 'toig lν Ίβηρί". ιιτρατηγοΤg 8 πάντα τα καΤΕΠΕίιΥοντα προg την χρείαν. ο&οι μΈν cWv ΠΕΡΙ ταvτα και ΠΕΡΙ
POLYB. mSTOR. m

106. 107.

345

πσλεμίσυς, καταλαμβάνΕι την της; Κάννης προσαγσ- 284:. ρευσμένης πόλεως lΧκραν. εΙς γαρ ταύτην tfvv- 8 έβαινΕ τόν τε tftτσν και τας λσιπάς χσρηγίας άA}flσt­ ξM�αι τσίς; 'Ρωμαίσις έκ των περί Κανύtfισv τόπων' δ έκ δε ταύτης ιω προς την χρείαν Επί το tfτρατό­ πεδσν παρακσμίξει1�αι. την μεν σύν πόλιν έτι πρό- 4. τερσν ι1υνέβαινε κατε6κάφ{tαι , της παραι1ΚΕυης; ιJ1; κα! της lΧκρας τότε καταληφft'είtfης, συ μικράν tfVV­ έπει1ε ταραχην γενέι1&αι περί τάς των 'Ρωμαίων δυ10 νάμεις; ' 0.-0 rαρ μόνο.ν δια τας; χο.ρηrίας; lδυσχρη- Ι) 6τσυντ' Επι τφ κατειλήφ�αι τον πρσειρημένσν τό­ πσν, &λλά και διά το κατα την πέριξ εvψυωg κε!6&αι χώραν. πέμπο.ντες; ο.ύν είς; την 'Ρώμην 6vv- β εχως; έπυν&άνο.ντο. τί δεΙ πο.ιείν, ιbς; /α.ν irrtιIrotft 15 το.ίς; πο.λεμίΟΙΞ, σv δvvηt1όμεvο.ι φυrο.μαχείν, της μεν χώρας; καταφ&ειρο.μένης, των δ'ε t1vμμάχωv πάντων μετεώρων οντων ταίι; διανο.ίαις. (σΙ δ' ) Εβο.υ- 7 λεύι1αντσ μάχει1&αι κα! 6υμβάλλειν τσίς; πσλεμίσις. τσίς; μεν σvv περι τον Γνάιο.ν έπισχείν Ετι δ'ιει1ά20 φηtfαν, αVτσι δ'ε τσύς; ύπάτσυς; έξαπέστελλσν. c1vv-8 έβαινΕ δ'ε πάντας είς; τον ΑΙμίλισν &πο.βλέπειν και προς τσύτο.ν &.περείδεtf&αι τας; πλε{tfταg έλπίδας δ'ιά ΤΕ την έκ τσύ λσιπσύ βίο.υ καλσκ&γα&ίαν και ιtια το μικρσίς; πρότερσν χρόνο.ις &νδ'6!ωδ'ως; Ε1μα και »5 c1vμφερόvτωι; δ'οκείν κεχειρικέναι, τον προι; 'Ιλλυρι­ ο.ύι; πόλεμο.ν. πρσέ&εντσ δ'ε tfτρατσπέδ'σιg όκται δια- 9 κινδ'υνεύειν, 3 πρότερσν σvδ'έπστ' έγεrόνει παρά 'Ρωμαίσιι;, εκάστσυ των (Jτριχτοπέδ'ων EΧOVΤOΙ; IXv­ δραι; εΙι; πεντακι6χιλίovι; χωρ!ι; των (Jvμμάχωv. 'Pw- 10 56 μαίοι rάρ, κα&ά πο.υ κιχι πρότερον εΙρήκαμεν, άεΙ ποτε τέτταρα c1τρατόπεδ'α προχειρ(ίζονται. το δε tfτρα-

346

BELLUM PUNlCUM Π. ΙΝ ITALIA.

τόπεδον) πε�ουg μεν λαμβάνει πεq� τετqαΚΙι1χιλίουg, {ππεi:ς δΕ διακοσίουg. έπαν δέ τιg δλΟι1χεQει1τέQΙΧ ΠQοφΙΧίνηται XQSCιx, τουg μΕν πε�ουg έν Ικάστφ σΤQα­ τοπέδφ ποιοvι1ι πεQ� πεντακιι1χιλ{ουg, τουg δ' ιπ12 πεi:g ΤQιαΚΟι1ίους. των δΕ συμμάχων το μεν των δ πε�ων πΜj-θ-οg πάQισον ποιοvσι τοi:ς 'Ρωμαι:κοi:ς 285. στqατοπέδοιg, το δΕ των ίππέων ιbς έπίπαν τqιπλά13 ι1ιον. τούτων δΕ τους ήμίι1ειg των συμμάχων κα� τα δύο r. σΤQατόπεδα .σόντες iκατέQφ των {,πάτων 14 έξαποστέλλουι1ιν έπ� ταg πqάξεις. κάι τους μΕν 10 πλείστους &γωνας δι' ivog {,πάτου κα� δύο σΤQα­ τοπέδων κα� τοϊ) ΠQοειQημένου πλ'lj-θ-ους των συμ­ μάχων ΚQίvουσι, σπαvίωg δΕ πάσι ΠQοg gva "aLQOV 16 κα� προς gva ΧQωντιχι κίνδυνον. τότε (γε) μην 01$τως iκπλΙΧ'J'εi:g �σαν και κατάφοβοι το μέλλον ιbg 0-0 μό- 15 'ΙΙον τέΤΤΙΧQσιv, &λλ' όκτω στρατοπlδοις 'ΡωμαΙ:κοϊ1; δμοϊ) πqΟl1Qηντο διακινδυνεύειν. Διο "al παqακαλέσαvτεg τους πε{!ι τον ΑΙμί108 λιον και προ όφ-θ-αλμων -θ-έντες το μέγε-θ-ος των εΙς Ικάτε{!ον το ftiQor; ι!tπoβησoμένων έκ τής μάχης 20 έξαπέστειλαν, έντειλάμενοι συν καιψρ "QtVHV τα 2 δλα 'J'IiVValrog κα� τής παΤQίδος &ξίωg. o� "al πα­ Qαγεvόμεvοι ΠQοg τας δυνάμεις και ι1υvα-θ-qοίσαvτες τα πλ'lj-θ-η τ'ljν τε τ.ηg ι1υγκλ'ljτoυ Υνώμην διεσάφη­ σαν τοi:g πολλοi:g κα! παQεκάλουv τα ΠQέποvτα 2& τοi:g πα(!εστωσι και{!οi:ς, έξ αVτοπα-θ-είαg τοϊ) Δευ3 κίου διατι-θ-εμένου τους λόγουg. �ν δε τα πλεi:στα των λεγομένων προg ΤOVτOν τείνοντα τον vovv, τον iJπερ των νεωι1τι 'Υl!'J'ονότων συμπτωμάτων· αιοε γαρ και Τf/δέ που συνέβαινε οιατετράφ-θ-αι "ak 80 4 πρσσΟ8i:d-θ-αι παραιvέt1εως τους πολλούς. οιόπεQ

806. 1 1

POLYB. mSTOR. m 107-109.

347

Ιπειρατο συνιστάνειν στι τών μεν Ιν ταίς προγΕ1'ε­ νημέναις μάχαις Ιλαττωμάτων OfJx �ν oVΔs δεύτε­ ρον, κα� πλείω δ' αν εf5ροι τις αΓτια , δι' ίt τοιου806. τον αfJτών Ιξέβη το τέλος, Iπ� os τών νυν καιρών 5 δ oVΔεμία λείπεΤάι πρόφασις , Μ.ν &νδρες αιι1ι, τού μη νικαν τουι; έχ-Β'ρούς. τότε μΕν γαρ ουτε τους 6 ήγεμόναι; &μφοτέρουι; ΟfJδέποτε συνηγωνίσ-Β'αι τοίι; ι1τρατοπέδοιι; ουτε ταίς δυνάμεσι κεχρησ-Β'αι γεγυ­ μνασμέναιι;, &λλα νεοΟ'vλλόΥΟΙS και &οράτοις Παντος 10 δεινού ' τό τε μέγιστον, EΠ� τοσούτον άγνοείσiTαι 7 παρ' αfJτοίι; πρότερον τα κατα τους iιπεναντίoυς ωι1τε σχεδον μηδ' έωρακότας τους &νταγων�σται; πα- 286. ρατάττεσiTαι καΙ συγκαταβαίνειν slg τους δλσσχερείς κινδύνους. "οΙ μεν γαρ περΙ τον Τρεβίαν πο- 8 16 ταμον σφαλέντε,:;, Εκ Σικελίας τύ προτεραίCf Πα­ (>αγεvηiTέντει;, ΙΧμα τφ φωτ! τύ κατα πόδας ήμέρCf παρετάξαντο ' τοίς os κατα Τυρρηνίαν &γωνισα- 9 μένοι,:; OfJ! οΤον πρότερον, &λλ' OfJO ' Ιν αfJΤfι τύ μάΧΏ ι1υνιδείν Εξεγένετο τους πολεμίους δια iO το περι τον &έρα γενόμενον σύμπτωμα. νυν γε .10 μην πάντα τ&ναντία τοίς προειρημένοις iιπάρχει. πρώτον γαρ ήμείς &μφότεροι πάρει1μεν, ofJ μόνον 109 αfJΤΟΙ κοινωνήι10ντες iιμίν τών κινδύνων, &λλα καΙ τους Ικ τού πρότερον έτους &ρχοντας έτοίi!; μουι; παρεσκευιΧκαμεν προς το μένειν και μετέχειν τών αfJτών &γώνων. iιμείς γε μην ού μόνον έω- 2 (>άκατε τους κα{fοπλισμούς; , τας τάξεις, τα πλή-Β'η τών πολεμίων, &λλιΧ καΙ διαμαχόμενοι μόνον ού κα-Β" έκάστην ήμέραν δεύτερον Ινιαυτον tjon σιατε30 λείτε. πάντων OVv τών κατα μέρος Εναντίως Εχόν- 3 των ταίς προγεγενημέναις μάχαις, εΙκος xal το τέλος

348 4 Εναντίον

BEIJLUM PUNICUM Π. ΙΝ ITALlA..

Εκβήσεσ&αι του νυν rtyrovog. καΙ γαρ ΙΧΤΟ­ πον, μάλλον δ' αις εΙΠΕΙν &δ'ύνατον, Εν μΑν τοΤς κατα ttlqo:; &κqοβολισμοt":; ίσου:; πqος ίσους συμ­ π{πτοντας το πλΕΤον Επικρατετν � δμου δΑ πιΧντας παqατ-α.;αμένοvς πλε{ους (Sντας 1) διπλασ{ους των 11 5 ύΠΕνα1Π{ων Ελα,"ω&ηναι. διόπερ, Φ ΙΧνδΡΕς, πιΧν­ των ύμΙν παΡΕσκευασμένων προς το νικάν, Ενος ΠΡOσδEt"ται τα πριΧγματα, της ύμΕτέqας βουλήσΕως καΙ προ&vμίας, .vπΑρ ή:; oiιδ'E παρακαλΕισ&αι πλε{ω τοΙς μέν γΕ μισ&ου 10 307. β πρέΠΕιν .vμιν {ιπ:ολαμβάνω. παρά τισι στραΤΕυομένοις 1} τοΤ:; κατα συμμαχίαν fJπAρ τών πΙλας μΙλλουσι κινδυνΕύειν, οΤς κατ' αiι­ τον τον &γωνα καιρός έστι δΕινότατος, τα δ' Εκ τών &ποβαινόντων βραΧΕΤαν ΕΧΕΙ διαφοράν, &ναγκαΙος 'Ι δ τή:; παρακλήι1Εω:; γίνΕται τρόπο:;· οΤ:; δέ, κα..&- 16 άΠΕΡ ύμ;;ν νυν, oiJX ύπΑρ Ετέρων &λλ' -όπΕρ 6φων αiιτων καί πατρίδος καΙ γυναικων κα.Ι τέκνων δ κ{ν­ δυνοι; συνέστηΚΕν, καΙ πολλαπλa6{αν τα μΕτα ταυτα συμβα{νοντα την διαφοραν ΕΧΕΙ τών Ενεστώτων &ΕΙ κινδύνων, fJπoμνήσEωι; μόνον, παρακλήσεως δ' oiJ 287. 8 προσδΕΙ. τ{ς γαρ ούκ "ν βούλοιτο μιΧλιστα μΑν νι­ κάν &γωνι�όμEνo:;, εΙ δΕ μη τούτ' ΕΙ'η δυνατόν, τε47vdvat πρό�&Eν μαχόμΕνο!; 1} �ών έπιδΕΙν την των 9 προειρημένων iJβριν καΙ καταφ.&οράν; διόπερ , ώ ΙΧνδΡΕ:;, χωρΙ:; τών {ιπ:' έμου λΕγομΙνων, αύτοΙ λαμ- 25 βάνονΤΕς προ όφ&αλμ.ων την Εκ του λε{ΠΕσ&αι καΙ του νικάν διαφοραν καί τα ι1υνΕ;ακολου.&οϋντα τού­ τοι:;, οiJτωι; EaVΤOV:; παραστήσΕι1.&ε προ:; την ttdXf/V αις τής πατρίδο:; oiι κινδ'VVΕvούσf/ς νυν αύτοΙ:; τοΤ:; 10 στρατοπέδοις, &λλα τοΤς 3λοι:;. τι γαρ {τι πρ σσ.&εισα 30 τοl'ς fJπOΚEιμΙνoις, έαν ΙΧλλω:; πως τα παρόντα κρι.&fj,

POL ΤΕ. mSΊΌR. m 109. 1 10.

349

περιyεν-ήt1CΤαι των iχ,fί'ρων, ο-όκ Εχει. πάι1αν Υαρ την 1 1 αύτης πρo,fί'υμίαν κα� δύναμιν εΙς -όμάς &πήρεΙι1ται, καt πιίι1ας τας lλπίδας Εχει της ι1ωτηρίας iv -όμίν. ιhν -όμεϊς α-ότην μη διαψεύι1ητε νυν, &λλ' &πόδοτε 12 5 μεν τ1] πατρίδι τας &ρμo�oύι1ας χιί()ιτας, φανε()ον δΕ παι1ιν &ν8'()ώποις ποιήι1ατε διότι καt τα π()ότε()ον iλαττώματα ΥέΥονεν ο-ό δια το 'Ρωμαίους χεί()ους l:1.νδ()ας εΙναι Καρχηδονίων, &λ).α δι' &πει()ίαν των τότε μαχομένων και δια τας iκ των καιρων πε()ιι1Τιί10 ι:ιεις." τότε μΕν ovv ταύτα καί τοιαύτα πα(!ακαλ{ι.1ας 13 δ Λεύκιος διαφηκε τους πολλούς. Tfί δ' έπαύριον &να�εύξαντ"ς ήΥον την δύναμιν 1 10 308. ov τους πολεμίους t1κουον ι1τ()ατοπεδεύειν. σευτε­ ραίοι σ' έπιβαλόντει; παρενέβαλον, περί πεντήκοντα 15 σταδίους άποσχόντες των πολεμίων. δ μεν otnι Δεύ- 2 κιος ι1υν,fί'εαι1ιίμενoς έπιπέσους και ψιλους δντας τους πέριξ τόπους ο-όκ Εφη δείν συμβιίλλειν Ιππο­ κ(!ατούντων των πολεμΕων, &λλ' έπιι1πάι1,fί'αι καί π(!οιίΥειν μάλλον εΙς τόπους τοιούτους έν οΙς το 20 πλέον ει1ται δια των πε�ικων ι1τ(!ατοπέδων ή μιίχη. τού δ8 ratov δια την &πει()ίαν fJπε(! τ.ης Εναντίας 3 -όπιίρχοντος Υνώμης, .ην &μφΙι1βήτηι1ις και δυι1χ()η­ ι1τία περί τους ήΥεμ6νας, δ πιίντων Ει1τί ι1φαλε()ώ­ τατον. τ.ης δ' ήΥεμονίας τφ ratιp και3'ηκούι1ης εΙς 4 25 την Επιουσαν ήμέ()αtl δια το πα(!α μίαν έκ των έ,fί'ι- 288. σμων μεταλαμβιίνειν την ά(!χην τους fJπιίτoυς, &να­ ι1τρατοπεσεύι1ας Π()Oiίyε, βουλόμενος έγΥίι1αι τοίς πο­ λεμίοις, πολλα διαμαρτυρομένου και κωλύοντος του Λευκίου. δ δ' Άννίβας &ναλαβων τους ε-ό�ώνOυς 5 so και τους Ιππείς &πήντα και Π()Οι1πει1ων Ετι κατα πορείαν ο-όι1ι παραδόξως ι1υνεπλέκετο και πολυν

350

BELLUM PUNICUM Π. ΙΝ ITALlA.

έv αiπoΤι; έποιεΤτο -θ'ό�υβov. οί δε <Ραιμαϊοι τ-ι}v μεv π�αιτ'YjV iπιφo�αv έδέξιχvτο, π�o-θ'έμεvoί ΤΙVΙΧΙ; τωv έv τοΤι; βιx�έσι ΚΙΧ-θ'οπλισμοtg' μετα δε ταiίτα τουι; &κοvτισται; κα� τουι; ίππεϊι; έπαφέvτει; έπ�oτέ�oυν κατα τηv 8λ1lv συμπλοκηv δια το τοΤι; μεv Κιχ�r.,'Yjδο- δ vίοιι; μ'Yjδεv έφεδ�εύειv &ξιόλογοv, τοϊι; δΕ <Ραιμαίοιι; &vαμεμιγμέvαι; τοίι; c1'J�thvotf; δμόσΕ κιvδυνεύειv τιτότε μεv Ofw iπιγεvομέv'YjΙ; νυκτοι; '1 ναι; σπεί�ιxι;. Eιαι�ίσ-θ'ησιxv &Π' &λλήλαιv, 01'J κατα τηv έλπίδα τοίι; 8 Kα�ιηδovίoιι; έκβάσηι; τηι; έπι-θ'έσεαι�' εΙι; δΕ τηv 10 iπavqtov δ ΔΕύκιοι; oinc μάιεσ-θ'αι κ�ίvωv oinc μηv &πάγειν Ιι.σφαλωι; την στ�ατιάν [τι δυνάμεvοι; τοΤι; μεv συσ! μέ(!εσι κιχτεστρατοπέδευσΕ πα�α τον Δi'Jφι­ δοv καλουμεvοv ποτιχμόv, 8ι; μ6νοι; δΙΙΧρqΕt τον 9 �πεvvίνov - τοvτο δ" Ιστιν 15ροι; συνειέι;, 8 διείργει 16 πάσαι; ται; κιχτα την 'ΙτΙΧλίαν �υσειι;, ται; μεv εΙι; το 809. Τv�qΗVΙΚοv πέλιχγοι;, ται; δ' εΙι; τοv 'Δδρίιχν' δι' 0-0 �έovτα συμβΙΧίνει τον Δi'Jφιδοv ται; μΕν πηγαι: [ιειv έν τοϊι: π�oι; το Τvρqηνικον κλίμασι τηι; 'Ιτα­ Mar:, ποιείιι-θ'αι δ8 τηv Εκβολην εΙι: τον 'Δδ(!ίιχν - so 10 τφ δε τ�ίτφ πέραν, &πο διαβάσεως προι; ται; &να­ τολάr:, έβάλετο r.,ιXqιxua, της μεν {δίας παρεμβοληι; περ� δέκα στΙΧδίουι; &ποσιαιv, τηι; δΕ των ύπεναν11 τίωv μικριΡ πλεϊοv, βουλόμενοι; δια τούτωv προκΙΧ-θ'­ ησ-θ'ΙΧι μεv τωv έκ τηι; πέ(!αv παρεμβολήι; π�ovo- 26 μευόvτων, έΠΙΚΕτσ-θ'αι δε τοϊς παρα τώv KaQr.,'Yj­ δοvίαιv. 'Δvvίβαι; δΕ κιχτα τοv α1'Jτοv καιρOv -θ'εωρωv ($τι 111 καλεΤ τα πράγματα μ�ιεσ-θ'αι uat συμβάλλειv τοϊς TtolcfLtotg, ε1'Jλαβοvμεvοg δΕ μη διατέτριχπτιχι το 80 πλη-θ'οι: έκ 'tOv π�oγεγovότoι: έλατταιματοr:, κρίvιχι: 6

POLYB. mSTOR. ΙΠ 1 1 0. 1 1 1.

351

πqοtJδcίι1ftαι nιxqιxxlfjtJccog τον XlXLqov tJvvfjyc τους πολλούς. άftΡΟΙι1ftέvτων δέ, πcqι{Jλ/ψαι XclcvtJιxg 2 289. πάντας εΙς τους nlqL; τόπους, f1qετο τί μείζον ciJ­ ξαtJftαι τοίι; ftcoig κατα τουι; παqόνταg έδΎVαντO 5 xaLqovg, δοftείι1ης αύΤΟίς έξουι1ίαg, τού παρα πολυ των πολεμίων ίπποκqατούντας Εν τοιούτοις τόποιι; διακqιftfjναι πεqι των Ολων. πάντων δε το �rJftsv 3 έΠΙ6ημηναμένων δια η}ν Ενάργειαν "τούτου τοι­ γαι;>ούν" έφη "πqωτον μεν τοίς ftcoig εχετε xιXqtv ' 10 Εκείνοι γα.(! ήμίν ιιvγκαταΙΙΚEυάζoνΤEς την vtXfjV Είς τοιούτους τόπους f1xlXιIL τοvg IX,9'qovg' δεύτεqον δ' 4 ήμίν, 8τι και ELιXXEtJftιxt τους πολεμίους tJVVrJVΙXYXιX­ ΙΙαμεν ' ου yaQ έτι δύνανται τούτο διαφυγείν' και μάχει1ftαι πqοφανωg έν τοΙς ήμετέqοις πqοτεqήμαι1Ι. 1� το δ'ε nιxqlXxιxlciv {ιμάς νVΝ δια. πλειόνων cvftaq- 5 ι1είς και nqoftVELovg είναι "qog τον κίνδυνον ο'Μα­ μως μοι δοκεί xaftfjXELv. 8τε μεν γαι! &ncCqcog 6 διέκειt1ftε τijς nQOg 'Ρωμαίους μάχης , έδει τούτο ποιείν, και ELcft' {ιποδειγμάτων έγαι nqog {ιμάς πολ20 λους διεftέμηv λόγους ' 8τε δε κατα το ι1υνεχες τqΙ6Ι 7 μάχαις τηλικαύταις έξ δμολογουμένου νενικήκατε 'Ρωμαίους, ποίος lXV έτι λόγος {ιμίν Ιι1χvqότεqον παqαιιτήfιαι ftιXqιI0g αυτων των Eqycov ; δια μεν ουν 8 810. των nqo τού κινδύνων κεκqατήκατε τijς Xcbqιxg και »5 των Εκ ταύτης &yιxftwv κατα τας ήμετέQας έπαγγε­ λίας , &ψευtJτούvτωv ήμων έν natJL τοίς nqog {ιμάς είqημένοις' δ δε νύν &γαιν ένέι1τηκεν neqL των πό­ λεων και των έν αύταΙς &yaftwv. 0.0 κqατήtJαvτεg 9 XVQLot μεν εtJεσftε παqαΧqημα πάtJης 'Ιταλ(ας, &παλ50 λαγέντες δε των νύν πόνων , γενόμενοι ι1υμπάι1ης έγΚQατείς της 'Ρωμαίων ευδαιμονίας, ήγεμόνες I!lELlX

352

BELLUM PUNICUM Π. ΙΝ · IT.A.LI.A.

κα! δε6πότfXΙ πάνταιν 'Υενήι1ε6&ε δια. ταύτηg τήg 10 μάχηg. διόπερ ο-όκέτι λόγαιν &λλ' ερrαιν Ε6τ!ν iι χρεία' &εων 'Υα.ρ βουλομέναιν 3ι10ν οi)παι βεβαιαι11 6ειν {ιμϊν πέπeιι1μαι τtXg �παγrεltας." ταντα δΕ κα! τούτοιι: παραπλή6ια διαλεχ&εlg, προ&ύμαιι: αfJτoν δ iπΙ6ημαινoμένoυ τον πλή&ουg, iπαινέι1ας καΙ δεξά­ μενος αfπων τήν δρμήν &φηκε κα! παραχρημα κατ­ ε6τρατοπέδευ6ε, ποιούμενοι: τον χάρ';;κα παρα. τήν α-ότήν πλευρα.ν τον ποταμον τfj μείζονι 6τρατοπε- 290. 10 δείr; των iJπεναντίαιν. 112 Tfj δ' EXOμέvrι περ! παρα6κευήν καΙ &εραπείαν παρήγγειλε 'Υίνε6&αι πi'l6ι. τfj δ' έξήι: παρα. τον ποταμον Εξέταττε τα. 6τρατόπεδfX κα! δήλοg .ηv μάδ δΕ Δεύκιόg 2 χε6&αι 6πευδαιν τοϊg VπενfXντίοιg. δυt1αρεt1τούμενοg μΕν τοϊg τόποιg, δρων δ' 3τι τα- 15 xirog &ναγΚfX6&ήι10νται μεΤfX6τρατοπεδεύειν οΙ Καρ­ χηδόνιοι δια. τον ποριt1μον των δπιτηδείαιν, εΙχε τήν fjt1υχίαν, &t!φαλιt1άμεvοg ταε'ι: tφεδρε{fXιg τα.ι: Β παρεμ{:Jολάg. 'Λννt{:Jαg δΕ χρόνον Ικανον μεtVfXg, ο-όδενοι: &ντε;ιόντοg, τήν μΕν λοιπήν δύναμιν fX{;&tg 20 εΙς χάρακα κtXτέ6τηι1Eν, τους δΕ Νομάδας ΕΠάφηκε τοε-ς Μρευομένοις &πο τήι: Ελάττονος παρεμβολής. 4 των δΕ Νομάδαιν [αις προς α-ότον τον χάρακα προt1πιπτόνταιν καΙ διακαιλυόνταιν τήν {ιδρείαν, 3 τε Γάιος Ετι μαλλον Επ! τούτοις παραιξΎVετo , τά τε 25 πλή&η π()οι: τον κίνδυνον δρμήν ΈΤχεν καΙ δυt1χερως δ έφερε τα.g Vπερ&έ6ειg. βα()ύτατοι: 'Υά() δή πi'lι1ιν &ν&ρmποιg δ τον μέλλειν rtνετceι χρόνοg· 8ταν δ' �παξ xρt&fj, 8,τι ttv .Υ πά6χειν πάντων των δο­ .811. 6 κoΎVτων εΙναι δεινων iJπoμενετέOν. Elg δΕ τήν 80 'ραιμην ΠΡΟ6πεπτωκότοι: 3τι παρα6τρατοπεδsvουt1ιν

POL ΥΒ. HISTOR. ΠΙ

1 1 1 - 1 13.

353

&λλήλοις και συμπλοκαι γίνονται τών Π(Jοκινδυ­ νευ6ντων &'11' έκάστην fJiLi(Jιxν, ό(J,ι}-η και %Ε(Jιφοβοs �ν ή πόλις, δεδι6των μ�ν τών πολλών το μέλλον 7 δια το πολλάκις �δη Π(Jοηττiiσ,ι}-αι , πqοοqωμΕνων δ δ� και πqολαμβανόντων τα συμβηt1όμενα ταίς έν­ νotιxtg, έαν σφάλλωνται τοίς 8λοις. πάντα δ' ήν 8 τα παρ' αvτοίς λόγια πάσι τότε δια t1τόματος, 6η­ μείων δ� και τε(Jάτων πάν μεν {ερόν, πάσα δ' ήν oixtιx πλήρης, ιiξ ιbν ευχαι και .ι1υιιίαι και .ι1εών 10 (κετηρίαι και δεήδΈις ιiπείxoν τ,ην πόλιν. δεινοι !Ί γαρ έν ταίς πε(JΙ6τάσειιι 'Ρωμαίοι και -Itcotlg έξιλά­ σαt1.ι1αι και &ν.ι1(Jώπους και μηδεν άπρεπες μηδ' &γεν­ νες Εν τοίς τοιούτοις καΙΡΟίς ήγεί6.ι1αι τών ΠΕqι ταύτα συντελουμένων. 15 Ό δΕ Γάιος αμα τφ παραλαβcί'll τΥ κατ α πόδας 1 13 iJiLiql!- τήν &ρχήν, ftρτι 't'Yίg κατα τον ηλιον &νατοΜίς 291. έπιφαινομένης, Εκίνει τήν δύναμιν έξ έκατέρας αμα τής παρεμβολής και τους μΕν έκ τού μεί�oνoς χά- 2 qιxxog διαβιβά�ων τον ποταμον ευ.ι1έως παρcνέβαλε, 20 τους (δ' ) έκ .ι1ατΕ(Jου συνάπτων τούτοις έπι τήν αVτην ευ.ι1είαν . ιiξιlταττε, λαμβάνων πάι1ι τήν έπιφάνCΙαν την Π(Juς μεσημβ(Jίαν. τους μεν ο{ιν τών 'Ρωμαίων 3 {ππείς παρ' αυτον τον ποταμον έπι τού δεξιΟύ κέρα­ τος κατ!.στησε, τους δ� πε�oυς ιIVVcXcig τούτοις έπι 2� της αυτής ευ.ι1είας έξέΤΕινε, πυκνοτέρας η πρόΙΙ.ι1εν τας ιιημείας κα.ι1Ιdτάvωv , και ποιών πολλαπλάσιον το βά.ι1ος έν ταίς ιιπείραις τού μετώπου' τους δε 4 τιi)ν συμμάχων {ππείς εΙς το λαιον xl(Jιxg πα(!εν­ έβαλε ' πάσης δε της δυνάμεως προέιιτησε τους ευ30 �ώνoυς Εν &ποΙΙτάdΕι. ήσαν δΕ συν τοΙς συμμάχοις " ΠE�ών μΕν είς όκτro μυ(Jιάδας, {ππε'Cς δ� ULX(Jifi POLYB. ΗI8Τ. Σ.

23

354

BELLUM PUKICUl\{ Π. ΙΝ IT.ALIA.

τών έξακισχιλ{ων. 'Ανυίβαι; δΕ κατα του α-ότον καιρον τούι; μΕν Βιχλιαρείι; κα! λογχοφόρουι; διαβιβάσαι; τον ποταμόν προεβιΧλετο τηι; δvvιΧμεωr;, τούι; δΕ λοιπούι; Εξαγαγαιν Εκ τού χάρακοι; κιχ! πε812. ραιώσαι; κατα διττούς τόπους το QEVftQov &vτετάτ- 5 'ί τετο τοίι; πολεμ{οιr;. Eτί,f}ει δ' Επ' αύτόν μΕν τόυ ποταμόν, Επ! των εύωυύμων, τούι; "Ιβηρας καΙ Κελ­ τούι; {ππείι; ιΧντ{ουι; τοίι; τών 'Ρωμαίων {ππεύσι, ttvVEXEir; δΕ τούτοιι; πε�oύι; τουι; ήμίttειr; τών Εν τοίι; βαρέσι κα&οπλισμοίι; Διβύων, έξηι; δΕ τοΤι; 10 εΙρημένοιι; 'Ίβηραι; καΙ Κελτούς. παρα δΕ τούτοιι; τό λοιπόυ μέροι; f&ηκε των Διβύων, ΕπΙ δΕ τού 8 δΕξιού κέρωι; Επέταξε τουι; Νομαδικουι; {ΠΠΕίr;. Eπε� δΕ πάυτ' ΕπΙ μίαν εύ&είαν Εξέτεινε, μετα ταύτα λαβαιυ τα μέσα τωυ Ίβή(lων καΙ ΚελΤώυ τάγματα 15 προηγε κα! τ�λλα τούτοιι; έκ τού κατα λόγον παρ­ tl1rΙXVE �υγoύντα, μηνοειδΕι; ποιων τό κύρτωμα καΙ 9 λεπτύυων το τούτωυ αύτων 6χημα, βουλόμενοι; έφ­ εδρε{αι; μΕν τάξιν Εν τΥ μιΧΧ17 τούι; Δίβυ«ι; α-ότώυ έχειν, προκινδυνεύσαι δΕ τοίς 'Ί{Jηρttι κα! Κελτοίς. 20 114 'fHv δ' δ κα&οπλιttμοr; των μευ Διβύων 'Ρωμαι'κός, ο.ι;ι; πάνται; 'Αυνίβαι; τοίι; Εκ τηι; προγηευη- 292. 2 μένηι; μ«χηι; σκύλοιι; ιΙκλέξαι; κατακεκοσμήκει ' των δ' Ίβήρων κα! ΚελΤών δ μΕν &υ(lεόι; ην παραπλή3 σιοr;, τα δΕ ξίφη τηυ ιI�'αντίαν είχε διά&εσιν' τηι; 25 μευ γαρ OfJx έλαττου τό κέυτημα τηι; καταφοράς CttxvE πρόι; το βλάπτcιν , ή δΕ Γαλατική μάχαιρα μίαυ είχε χρείαν την Εκ καταφοράr;, κα! ταύτ·ηυ Εξ 4 &ποστάσεωr;. Εναλλαξ ίδΕ) ταϊς σπε{ραιι; αύτών πα­ ρατεταγμέυων, κα� τωυ μευ ΚΕλτών γυμνωυ, τών 30 δ' Ίβήρων λινοίι; ΠΕριπορφύροιι; χιτωνίσκοιι; κεκο6 πλείoυ�

POLYB. mSTOR. m 1 l3-1l5.

355

σμημΙνων κατα τα πάη)ια, ξενίζουιιαν ;Χαα κα! κα­ ταπληκτικην ιιυν'βαινε rίνειι,f!αι την πl!όιιοψιν. �ν 5 δ� το μ�ν τών {ππικών πλή,f!ο� το ιιύμπαν τoί� Kαρxηδoνίoι� εΙ� μυρίoυ� , το δΕ τών πεζών ού δ πολυ πλείoυ� τεΤ(Jακιιιμυρίωv ιιυν τoί� Kελτoί�. είχε δΕ το μΕν δεξιον των 'Ρωμαίων ΛΙμίλιo�, το 6 δ' EύώνυμΣV Γάιo�, τα δΕ μΙιια Mάρκo� κα� Γνάιος οΙ τφ πl!όΤΕρον έΤΗ c1τρατηrοϋvΤΕς. 't'OJv δΕ Kal!- 7 χηδονίων το μΕν EiJrbVVfLOV 'AtJιYI!OtJfJar; ΕίΧΕ, το δε 313. δεξιου "Λννων' ΕπΙ δε τοΙς μέι10ις αύτος ήν 'Λννί­ βας, έχων με,f!' εαυτού ΜάΥωνα τον άδΈλφόν. βλε- 8 πoύση� δΕ τής μΕν των 'Ρωμαίων τάξεως ΠQος μΕ­ ι1ημβ(!ίαν, ιbς Επάνω Π('οειπα, της δΕ τών Καρχη­ δονίων προς τας 6(1κ.τoυ�, εκατ'ρoι� άβλα{JfΊ tJvv15 έβαινΕ riVctJ&at 't'ήν κατα τον ηλιον άνατολήν. ΓενομΙνης δΕ της c1υμπλοκής της πρώτης Εκ τών 115 Π(JοτεταrμΙνων, τας μΕν άρχας αύτών τών Εύζώνων Επιοος ήν δ κίνδυνος, αμα δΕ τφ τους "Ιβηρας 2 και ΚΕλτους Ιππείς άπο τών εύωνύμων πελάtJαι 20 τοΙς 'Ρωμαίοις Εποίουν ο&οι μάχην άλη&ιν ην και βαρβαρικήν ' ού Υαρ ήν κατα νόμους ΙΙξ &ναc1τροφης 3 και μεταβολής δ κίνδυνος, άλλ' ΕΙιιάπαξ tJυμπεc1όv­ τες Εμάχοντο c1υμπλεκόμενοι κατ' IivιYfla, παρακα:α­ βαίνοντες άπο τών ϊππων. Επειδη δ' ΕΚ(JιΧτηtJαν 4 25 οΙ πα(Jα των Καρχηδονίων και τους μΕν πλείιιτους άπέκτειναν Εν τf} c1υμπλοκf], πάντων Εκ&ύμως καΙ γενναίως διαΥωνιζομΙνων τών 'Ρωμαίων , τους δΕ λοιπους i1lavvov π"l!α τον ποταμον φoνEύOVΤEς και προσφέροντες τας χείρας άπαραιτήτως, τόΤΕ δη τα 293. 30 ΠΕζικα tJτρατόπΕδα διαδΕξάμενα τους εύζώνους c1vv­ ΕπεtJΕV &λλήλοις. ίπΙ βραχυ μΕν ο-όν των Ίβήρων 5

356

bELLUM ΡυΝΙονν Π. ΙΝ IT.A.LIA.

κα� των Κελτων έμενον αϊ τ"ξειg κα� διεμ"χοντ& τοig 'Ρωμαίοιg 1'ενvαίωg' μετα fJs ταύτα τφ {jιXQEι .fJoλιβόμενοι κλίνοντεg fntSXcbQovv slg τοvπίσω , λύ6 f1αντεg του μηνίσκον. αϊ fJs τωυ 'Ρωμαίων σπεiQαι κατα τ-ι}ν Εκ4tvμίαν έπόμεναι τούτοι{; διΙκοψαν ��- 5 δίωg την των ύΠΕναντίων τάξιν, ατε δη τωυ [Lsv Κελτων EΠ� λΕπτον Εκτετα1'μένων, α(,τo� tJs πεπυ­ κvωκότsg άπο των κεQ"των ΕπΙ τα μέσα κα� τον 7 κινδυνεύοντα τόπον ' 0(, 1'ιXQ αμα ιΙυνΙβαινε τα κΙ­ ρατα κα� τα μΙιΙα συμπ{πτειν, άλλα ΠQiJJτα τα μέσα 10 δια (το) τοv{; KslTfovg Εν μηνοειδεϊ ιΙχηματι τετα1'­ [Livovg 'ltolv ΠQΟΠΕπτωκiναι των ΚΕQ"των, ατε τοiJ μηνίσκου το κύQτωμα 'ltQO{; του!: πολΕμίου{; Ιχοντος. 8 πλην έπόμενοί 1'ε τούτοιg οϊ 'Ρωμαϊοι κα� σvνΤQi314. XOVTfEg EΠ� τα μΙσα κα� τον εΙκοντα τόπου των πο- 15 λεμίων οtJτως έπ� 'ltolv προέπεσον αιστ' Εξ έκατέQΟV τού [LEQovg κατα τα{; Εκ των πλα1'ίων Επιφανείας τουg Λίβυας α(,των 1'svi64tιxt τους Εν τοϊς βαQέσι 9 κα4tοπλισμοίς' ιbν οϊ μΕν άπο τού δεξιΟύ κέQατος κλίναντες Επ' ά6πίδα κα� την Εμβολήν Εκ δό()ατος 20 ποιούμΕνοι παQίσταντο 'ltfXQιX 'ltlEVQιXv τοϊς πολε10 [LCotg, οϊ δ' άπο των ε(,ωνύμων έπ! δό()υ ποιού­ μενοι τήν κλίσιν Εξ άσπίδοg ΕπιπαQΕνέβαλλον, α(,­ τού τού ΠQ"1'ματοg δ δέον .ην ΠΟΙΕίν fntοδξικνύντος. 1.1 Εξ ο-Q σvνi(:Jη κατα τήν 'Δννί(:Joυ π()όνοιο:ν μ{ι10υς Ζ5 αποληφ4tfjvαι τους 'Ρωμαίοvg fnto των Λιβύων κατα 12 τη1- EΠ� τοvς Κsλτοvς παρ"πτωι1ιν. ο&οι [Lsv om, ofJκέτι φαλΟ:1'1'ηδόν, άλλα κατ' &.νδQα κα� κατα σΠΕί­ qag ι1ΤQεφόμενοι 'ltQog τουg Εκ τωυ πλΟ:1'ίωυ πρΟι11 16 πεπτωκότας EΠOΙOϋVτo τ� ν μ"χην' Λεύκιος fJs καί- �o ΠΕΡ fhv Εξ &ρχης έπ� τού δεξιού κέρατος κα� με-

POL γΒ. HISTOR. ΠΙ 1 1 5. 1 1 6.

357

ται1χιι)υ έπί (τι) τού τών Ιππέων άγωνος ομως l!τι τ6τε διει1φbετο. βουλ6μενος δε τοίς κατα την Πα.- 2 qιχκλη6ιν λ6γοις άκολού&ως Επ' aiJrrov γίνε6&αι τών έργων κα� &εωρών το συνέχον τής κατα τον 5 ttγώvα κρίσεως Εν τοίς πεbικοίς ι1τρατοπέδοις κεί- 294. μευον , παιμππεύων EΠ� τα μέσα της ολης παρατιχ- 3 ξεως l1μα. μεν αiιτoς συυεπλέκετο κα� προσ{φερε τας χείρας τοίς iιπεναντίoις, αμα δε παρεκιχλει και 'ItctQ­ αιξυυε τούς παρ' αύτου στρατιώτας. το δε παρα- 4 ιο πλή6ιον Άννίβας Εποίει' κα� yaQ ο{ιτος έξ άρχης Επι τούτοις τοίς μέQεσιν Επέστη τής δυνιχμεως. ο[ 6 δε Νομιχδες άπο τού δεξιού κέQατος ΠQΟ6πίπτοντες τοίς iιπεναντίoις {ππεύσι τοίς EΠ� των εiJωνύμων τεταγμένοις μέγα μΈν Oυr' Εποίουν ούδεν οϋτ' 15 επασχον δια την {δι6τητα τής μιχχης, άΠQιχκτους γε μ.ην τους πολεμίους παQεσκεύαbον, Π'εQιι1πώντες και πανταχό&εν ΠQο(/π{πτοντι:ς. Επι:t δ' ο[ ΠΙ:QΙ τον 6 Άι5δQούβαν άποκτείναντες τους πεQΙ τον ποταμον {ππεΙς πλην πανμλως όλίγων παQεβοή&ησαν άπο sισ. των εiJωνύμων τοίς Νομιχι5ιν, τότε ΠQοrδ6μενοι την [φ(lδον aiJrrov ο{ 6ύμμαχοι τών 'Ρωμαίων {ππείς .έκκλίναντες ttπι:χαιQουν. Εν Φ καΙQιΡ ΠQαγματι.κΟν 7 δοχεί ποιησαι και φQόvιμον iQ'Y0V ΆσδQούβας ' &εω­ �ώυ yaQ τους Νομιχδας τιΡ τε πλή&ει πολλους δντας 25 και ΠQακτικωτιΧτους και φοβερωτάτους τοίς απα; εγκ}.ίνα6ιν, τους μεν φεύγοντας παQέδαικε τοΙς Νο­ μάσιν, 'ItQOr; δε την των 'JtEbiiJv μιXXΎJV ήγείτο, σπεύ­ σων πα(!αβοη&ήσαι τοίς Λίβυσι. ΠQοσπεσCίJν δε τοίς 8 'ΡωμαΙ·ϊι.οίς (/ΤQα.τοπέδοιι;; κατα ναιτου και π()ιούμι:su ιvσς Εκ διαδοχης ταΙς Ιλαις έμβολαι;; aμα κατα πολ.­ ιους τόπους επέ(JQωσι: μεν τους Λίβυας , Εταπι:ί-

358

BELLUM PUNICUM Π. ΙΝ ITALlA..

vrotJc δ]; καΙ κατ/πληξε ταΊ!; ΨVXαΊ!; του!; Ψωμαlου!;.

9 έν Φ καιρι:ji καΙ ΔEVκιO!; ΑΙμίλιο!; ΠΕ(!ΙΠΕtJών {JLIXl(lti:!

πλη'J'αΊ!; έν χει(!ων νόμφ μετήλλαξε τον βίον, &νη(! πάντα τα δlκαια τ.Υ πατρίδι κατα τον λοιπον βίον κα� κατα τον ισχατον καιρόν, εΙ κα! τι!; Ετερο!;, δ 10 ποιήtJα!;. οΙ δ]; 'ΡωμαΊοι μ/χρι μεν έμάχοντο κατα τα!; Επιφανεία!; tJΤΡΕφόμΕνοι προ!; του!; ΚΕκυκλαικό1 1 τα!;, &ντείχον' &εΙ δ]; των πέριξ &πολλυμέναιν, κα! κατα βραχυ συγκλειόμενοι , τέλο!; α-ότού πάντε!;, έν οΙ!; "-/lt:! Μά(!κο!; κα! Γνάιο!;, ΙπεtJον, οΙ το πρόΤΕ(!ον 295. ετο!; fJ'Πατoι 'J'E'J'oVME!;, lΧνδρε!; &γα-3'o� κα! τή!; 'Ρώ12 μης lΧξιοι 'Υενόμενοι κατα τον κίνδυνον. κατα δ]; τον τούτων φόνον κα! την tJυμπλοκην οΙ Νομάδε!; έπόμενοι τοίς φεV'J'ουσι των ' Ιππ/αιν τους μεν πλΕί­ στους &πέκτειναν, τους δξ καΤΕκρήμνιιιαν &πο των 15 13 ϊππαιν. llll'J'OL δ/ τινες ΕΙ!; Ο-όενουσίαν δι/φυ'J'ον, Εν οΙ!; 1ίν κα! Γάιος Τε(!έντιο!; δ των 'ΡαΙμαlαιν στρατη'J'ό!;, &νηρ α,ιιιχραν μεν την ψυχην &λυσιτελή δ]; την &(!χην την α,υτού τ.Υ πατ(!ίδι πεποιημένο!;. 117 Ή μ�ν otιν ΠΕ(!! Κάνναν 'ΥΕνομένη μάχη 'Ραι- 20 μα,lαιν κα! Κα,ρχηδονlων Επετελέσ.ftη τον τ(}όπον 316. τούτον, μάχη 'ΥΕννα,ιοτάτου!; lΧνδ(}α,ς εχουσα καΙ τους 2 νικήσαντα!; κα! του!; ήττη-3'έντας. δήλον δ]; τούτ' ΕγένΕΤ' έξ α-ότων των π(!α'J'μάταιν. των μ�ν 'Υα(! έξακισχιλlαιν Ιππέαιν έβδομήκοντα μ�ν εΙς Ο-όΕνου- 25 σίαν μετα Γαίου διέφυroν, ΠΕ(}l τ(}ιακοσlου!; δ]; των 3 ιιυμμάχαιν σπο(!άδΕ!; εΙ!; τα!; πόλει!; Eιιώ,fJvηιiαν ' Εκ δε των πε�ων μαχόμΕνοι μεν έάλαιιιαν εΙς μυ(!lους οΙ δ' έκτός δVΤες τής μάχης - έξ α-ότού δε τού κιν­ δύνου τρισχίλιοι μόνον ι'σαις εΙς τας παρακειμlνας 80 4 πόλεις διέψιηον. οΙ δε λοιποl πάντες, δντες εΙς

POLYB. IΠSTOR. m 116. 117.

359

Επτα μυQιάδας, απ{-t7ανον ευγενως, την μεγί6την χ(μίαν παQειιχημ{νου τοΙς ΚαQχηδονίοις εΙς το νικάν κα! τόΤΕ κα� προ τού (τού) των Ιππέων δχλου. καί 5 δήλον εγένετο τοίς επιγενομένοις 3τι ΚQείττόν εtJτι 5 προς τους των πολέμων καιρους ijμίtJεις έχειν πε­ ζούς , {ΠΠΟΚQατείν δΈ τοίς 3λοις, μάλλον η πάντα πάρΙ(fα τοίς πολεμ{οις έχοντα διακινδυνεύειν. των 6 σΈ μετ' Άννίβου Κελτο! μeν έπε60ν εΙς ΤΕτρακισχι­ λίους, 'ΊβηQες oe κα! Λίβυες εΙς χιλίους κα! πεντα10 κοιι{ους, {ππεΙς oe πεQl διαΚΜίους. ο{ όΈ ζωγQη- 7 -t7ένΤΕς των 'Ρωμαίων εκτος έγένOVΤO τού κινδύνου, κα! σια τοιαύτην αΙτίαν. Λεύκιος απέλιπε μυQίους 8 πεζους έπ� τής Εαυτού παρεμβολής, ϊν' ΈCtv μΈ71 Άννίβας όλιγωQήιιας τού χάρακος έκτάξΥ πΜι, πα15 ραΠΕιιόντες οf)τοι κατα τον της μάχης καιρον εγκρα- 296. ΤΕίς γένωνται τής των πολεμίων αΠΜκευής, εαν δε 9 ΠΡΟϊδόμΕνος το μέλλον &.πολίΠΥ φυλακην &.ξιόχρεων, προς ελάττους αυτοίς δ ltIifIl των δλων γένηται 'JttlJ­ δυνος. Εάλω6αν δε τοιούτφ τιν! τρόπφ. καταλι- 10 20 πόντος Άννίβου φVλακην &.ΡΚΟύιιαν έπ! τού x�α­ κος, ίίμα τφ κατάρξαιι-t7αι την μάχην κατα το συν­ -raX-t7EV έπολιόρκουν ο{ 'Pωμιx�oι, προσβάλλοντες τους &.πολελειμμένους εν τφ των Καρχηδονίων χάρακι. το μεν ot)v πρώτον &'vτείxoν ' f1o'!'} δ' αυτων πιεζο- 1 1 3 1 7 . μένων, έπειδη κατα πάντιχ τα μέρη την μάχην Άν­ νίβιχς lκρινε, κα! τότε παρα{30η-t7ήιιας κα! ΤQεψάμε­ νος t1υνΕκλειι1Ε τους 'Ρωμαίους εΖς την {δίαν ltΙXQEμ­ βολην κα! διιιχιλίους μΈν αυτων &.πέκτεινε, των δε λοιπων εγΚQατης εγένετο ζωγρίι;ι πάντων. δμοίως 1 2 30 δε κα! τους έπ! τα κατα την χώQαν έρύματα ιιυμ­ πεφευγότας έκπολΙΟQκήιιαντες ο{ Νομάδες έπαν-

360

BELLUM PUNICUM Π. ΙΝ ITALIA.

ηγον, δντας εΙς δΙι1χιλίους τών εΙς φυγην τραπ!ν­ των ιππέων. 1 18 BQιxfjcv{tctι1fJ� δε της μάxη� τον προειρημένον τρόπον, άκόλου.{J-ον εΙλήφει τα 8λα "QldtV τoί� ύπ' 2 άμφοτέρωv πρOι1δoκωμένoι�. ΚαQχηδόνιοι μεν γα!! 5 δια τη� ΠQάξΕω� ταύτη� παραΧQημα τη� μεν λoιπη� :� παραλίας dXSιYov πάσης ήdαν lγΚQαΤΕίς' ΤaρανΤίνοί τε γα!! ε-ό.&έως ένεxείρι�oν αύτούς, '.ΔργυQιππανο� δε κα� Καπυανών τινει;; έκάλουν τον 'Δννίβαν, οι δε λoιπo� πάνΤΕς &πέβλεπον tjιYfJ τότε προς Καρχηδο- 10 4 νίους' μεγάλα� δ' εΙχον έλπίδας έξ έφό(01) κα� της ;, 'Ρώμης α-ότη� ει1εσ'&αι κύQΙΟΙ' 'Ρωμαίοί γε μην 'tfjv '[ταλιωτών ιYvvιxIJ'tElιxv παQαΧQημα δια την ήτταν άπεγνώΚΕΙι1αν, έν μεγάλoι� δε φόβοις κα� κινδύνοιι;; �σιxν ΠΕQί τε t/φώv α-ότών κα1 ΠΕρ1 τού τη� παΤQί- 15 δος έδάφους, 8ι10ν 01Jπω ΠQΟdδοκώντες 1'7ξειν α-ότον G τον '.Δννφαν. και γα!! WdΠΕQ lπιμεΤQούdη� και 6υνεπαγωνι�oμένης τοίς γεγονόσι της τύχης, συνέβη μΕΤ' όλίγας i}μέρας, τοϋ- φόβου κατέχοντος την πόλιν, και τον εΙς την Γαλατίαν 6ΤQατηγον &πο- 20 (1ταλέντ' εΙς ένέδ(!αν έμπεσόντα παQαδόξως lXQιYfJV 29'1. ύπο τών Κελτώv διαφ.&αQηναι μΕτα της δυνάμεωι;;. 7 ο-ό μην 1'7 γε σύγκλητος ο-όδεν άπέλειπε τών ένδε­ χαμένων, &λλα παQεκάλει μεν τους πολλούς, ήt/φα­ λί�ετo δε τα κατα την πόλιν, έβουλεύετο δε ΠΕQ� 25 τώ'V ένε6τώτων &vδQωδώς. τούτο δ' έγένετο φανε8 QOv έκ των μετα ταύτα συμβάντων' δμολογουμένως γαρ 'Ρωμαίων i}ττη.&έντων τότε κα! παQα'Χ,ωQη9 σάντων της έν τοίς δπλoι� &QΕτης, 'tf1 τού πολιτεύ­ ματος Ιδιότητι και τφ βουλεύει1.&αι καλώ� ο-ό μόνον 30 318. &νεκτή6Ι:WΤO την της 'Ιταλίας δυνα(1τείαν, νικήι1αν-

POLYB. mSTOR. ΠΙ

1 17. 118.

361

τε� μετα ταύτα Kα(1χηδoνίoυ�, άλλα κα� της οίκου­ μΙνη� άπ&ση� iγκ(1ατε;;� iyivoVTo μετ' όλίγoυ� Χ(1ό­ νoυ�. διόπερ iιμε;;� ταύτην μεν την βύβλον iπ� 10 τούτων των έ(1γων κατασΤ(1Ιψομεν, " πε(1ιέλαβεν δ 'IβηQικαιν κα� τών 'Ιταλικαιν Τι τετταρακοστη πρo� ταί� {κατον όλVfιπι&σι δηλώσαντες· δταν δε τα� 1 1 Έλληνικα� πρ&ξεις τα� κατα την αiπην όλυμπιάδα γενομένας διεξιόντες iΠΙ(Jτώμεν τοίς καΙQΟίς τούτοις, τότ' 1ίδη προ,f}Ιμενοι ψιλώς τον {ιπερ αiπη� της 10 'Ρωμαίων πολιτείας ποιησόμε,f}α λόγον, νομίζονΤΕς 12 ού μόνον Π(10� την τη� {(Jτορία� (Jύνταξιν oίκείmι εΊναι την ΠE(1� αύτης iξήγη(Jιν. άλλα κα� πρός τας ταιν πολΙΤΕυμ&των διορ,f}ώσεις κα� κατασΚΕυας με­ γάλα (JvμβάλλΕ(J.f}αι τo;;� φιλομα,f}οiισι κα� πραγμα15 τικo;;� ταιν άνδ(1αιν.