Yazım kılavuzu : noktalama işaretleri

ÖN SÖZ YBzım kurallarında sık sık değişiklik yapmak doğru değildir. En kötü karar bile kararsızlıktan iyidir. Türkiye 'de ilk yazım kılavuzu 1929'da İm­ la Liigati adıyla çıkarılmıştır. Aradan allmış sekiz yıl geçmesine rağmen ytızım kılavuzlarındaki sözcüklerin yazımında birlik sağhmarnamıştır. Özellikle 1965 yılından bu yana yazım kılavuzları sık sık değiştjrilmekte­ dir. Türk Dil Kurumunun 1996 yılında yayımladığı yazım kılavuzu oldukça özenli hazırlanmış ve tüm yazım sorunlarının çözümlİne çalışılmıştır. Ayrı ve bitişik yazılan birleşik sözcüklerin sInıflaması dışında bu kılavu­ zun bilşarılı bir çalışma olduğu söylenebilir. Ancak bu kılavuıda ayn ve bitişik yazılan birleşik sözcükler konusu çbzüme kavuşmamış, aksine dahil buyük bir kargaşaya itilmiştir. Bir ülkede herkes kendi bildiğini yapar, yasalara ve kurumlalin aldık­ ları kararlara uymazsa toplumda kargaşa başlar. Türk Dil Kurumunun İm­ la Kılavuzu, Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu üyelerinin onayını <ılmışhr. Bu nedenle biz de bu yazım kılavuzunu hazırlarken Türk Dil KUlUmunun yazım konusunda aldığı kararlara uyduk. Ancak hazırladığı­ mız yazım kılavuzunun, Dil Kuı umunun yayımladığı imHi kılavuzlarından daha geniş kapsamlı ve güzelolmasına özen gösterdik. Hazırladığımız bu kılavuzun özellikleri kısaca şöyle özetlenebılir: • Kılavuzun giriş bölümünde yazım kUlallan ile noktalama işaretleri­ nin kullanılış biçimleri ve yerleri açıklanırken, yabancı terimler ve sözcüklerin kullanılmasından kaçınılarak Türkçe terİm ve sözcükler kuııanılma­ sına azen gösterilmiştir. • Dıl Kurumunun yabancı sözcüklere karşılık olarak önerdiği ve türettiği sözcüklerın büyük bir bölümüne, bu kllavuZlln genel dizininde yer verilmiştıl. Ayrıca bu yabancı sözcükler, karşılıklarıyla bırlikte kılavuzun sonunda ayrı bir dizinde biraraya getirilmiştir, • Türk Dil Kurumunun İmla Kılavuzunda yaklaşık 55540 sözcük, bu kılavuzda ise 59176 sözcük vardır. Bu nedenle bugüne kadar hazırlanan

9

yazım kılavuzlan

içinde en büyük sözcük dizi m bu blavuzda yer almıştır.

• Kılavuzda, yazım anlaşılır

bir dille

Görüş

ve

kuralları

anlatlimasına

düşüncelerimiz

leşrnek zorundayız.

ve noktalama işaretlerinm daha kolay ve

özen

gösterilmiştir.

YENİ HAZıRLANACAK

ne olursa olsun blr dilde ve bir yazımda bir-

Dilde birlik olmazsa

düşüncede birlık sağlanamaz.

Bunun için kendimizi bütün gücümüzle zorlarnah ve ulusça tereklerde

YAZıM KILAVUZU İçİN ÖNERİLER

asgarımüş­

birleşmeliyiz.

Türk Dil Kurumu, 1996 yılında yayımladığı İmHi Kılavuzunun sunuş Güzel ve olumlu çalışmalar yapan Türk Dil Kurumunun, aşağıda belirtilen konuları dikkate aldığı zaman yazımdaki sorunları kökünden çözümleyeccğine ve yazısında yapıcı eleştirilere açık olduğunu belirtmiştir.

başarılarının aıtacağına immıyoruz.

Mehmet Hengirmen

1997

Yazım Kuralları Sık Sık Değiştil'ilmemelidir

Türk Dil Kurumu, yayımladığı her kılavuzda hataları cn aza indirebilmek ve daha güzel bir kılavuz hazırlayabilmek için sık sık kural değiştirmekte, kendi koyduğu kurallara yine kendisi ters düşmektedir. Çevre zorlamalarından kaynaklanan ve tamamen iyi niyet eseri olan bu çelişkileıe artık bir son verilmeli, yazımda devlet kurumlarına yakışır gerçek iSLiknl]' sağlanmalıdır. Bu ISLiknl]' sağlanm<ıdığı takdirde, ofset tekniğinde basılan binlerce kitap, devamlı olarak her yazım kılavuzu değişıminde yeniden dizilecek, trilyonlarca \ıra dizgi ve film ücretleri ödenecektir. Kurallar Az, Öz, Kolay ve Anlaşılır Olınabdır Yazım kılavuzu yalnızca

bilim adamları, üniversite öğrencileri ve için hazırlanan bir kaynak kitap değildir. ilkokul, ortaokul, lise öğrencileri de yazım kılavuzundan yararlanmaktadır. Bu nedenle kurallar; liz, öz ve kolayanlaşılır olmalıdır. Türk Dıl Kurumunun i 996 yılında yayımlanan imi ii kılavuzunda ayrı ve bitışik yazılan birleşik sözcükler için temel ve yan kuralolarak ortalama seksen civarında kural konmuştur. Çoğu yerde birbirleriyle çelişen bu kuralları bir öğrencinin anlaması ve uygulayabilmesi çok zordur. Bu konuda bizim önerimiz yalnızca iki kuraıda özetlenebilir. • Ses düşmesi ve ses türemesi olan btitün birleşik sözcükler bitişik yetişkinlerin yararlanması

yazılmalıdıı.

LO

ii