Íàö³îíàëüíà Àêàäåì³ÿ Íàóê Óêðà¿íè ²íñòèòóò ³ñòî𳿠Óêðà¿íè ÍÀÍ Óêðà¿íè Êè¿âñüêèé íàö³îíàëüíèé óí³âåðñèòåò ³ìåí³ Òàðàñà Ø...
27 downloads
238 Views
1MB Size
Report
This content was uploaded by our users and we assume good faith they have the permission to share this book. If you own the copyright to this book and it is wrongfully on our website, we offer a simple DMCA procedure to remove your content from our site. Start by pressing the button below!
Report copyright / DMCA form
Íàö³îíàëüíà Àêàäåì³ÿ Íàóê Óêðà¿íè ²íñòèòóò ³ñòî𳿠Óêðà¿íè ÍÀÍ Óêðà¿íè Êè¿âñüêèé íàö³îíàëüíèé óí³âåðñèòåò ³ìåí³ Òàðàñà Øåâ÷åíêà
ÌÀÒÅвÀËÈ ÒÀ ÄÎÊÓÌÅÍÒÈ ÑËÓÆÁÈ ÁÅÇÏÅÊÈ ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð. dzáðàëè é óïîðÿäêóâàëè Î.ª. Ëèñåíêî òà ².Ê. Ïàòðèëÿê
Êè¿â - 2003
n¶È»Æ¶Á¾ ȶ ºÄÀÉ»ÃȾ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ puo(c) É 1940-Ë ÆÆ. dzáðàëè é óïîðÿäêóâàëè Î.ª. Ëèñåíêî òà ².Ê. Ïàòðèëÿê uÅÄƵºÃ¾À¾ ȶ ¶¸ÈÄƾ ŻƻºÂĸ¾: ËÈÑÅÍÊÎ Îëåêñàíäð ªâãåíîâè÷ - äîêòîð ³ñòîðè÷íèõ íàóê, çàâ³äóâà÷ â³ää³ëó ³ñòî𳿠Óêðà¿íè ïåð³îäó Äðóãî¿ ñâ³òîâî¿ â³éíè ²íñòèòóòó ³ñòî𳿠Óêðà¿íè ÍÀÍ Óêðà¿íè, ÷ëåí ðîáî÷î¿ ãðóïè ç ðîçðîáêè ïðîïîçèö³é äëÿ ï³äãîòîâêè ³ñòîðè÷íîãî âèñíîâêó ùîäî ä³ÿëüíîñò³ ÎÓÍ-ÓÏÀ Óðÿäîâî¿ êîì³ñ³¿ ç âèâ÷åííÿ ä³ÿëüíîñò³ ÎÓÍ-ÓÏÀ. ÏÀÒÐÈËßÊ ²âàí Êàçèìèðîâè÷ - êàíäèäàò ³ñòîðè÷íèõ íàóê, àñèñòåíò ³ñòîðè÷íîãî ôàêóëüòåòó Êè¿âñüêîãî íàö³îíàëüíîãî óí³âåðñèòåòó ³ìåí³ Òàðàñà Øåâ÷åíêà. ³äïîâ³äàëüíèé ðåäàêòîð - º..Ã. Ñ.Â. ÊÓËÜ×ÈÖÜÊÈÉ Ðåöåíçåíòè - À..Ã. Ñ.À. ÊÎʲÍ, À..Ã. À.Î. ÐÓÊÊÀÑ Ðåêîìåíäîâàíî äî äðóêó Â÷åíèìè ðàäàìè ²íñòèòóòó ³ñòî𳿠Óêðà¿íè ÍÀÍ Óêðà¿íè (ïðîòîêîë ¹ 11 â³ä 19 ãðóäíÿ 2002 ð.) òà ²ñòîðè÷íîãî ôàêóëüòåòó Êè¿âñüêîãî íàö³îíàëüíîãî óí³âåðñèòåòó ³ìåí³ Òàðàñà Øåâ÷åíêà (ïðîòîêîë ¹3 â³ä 28 ëèñòîïàäà 2002 ð). Êîìï'þòåðíèé íàá³ð - Ò.Â. Çàáîëîòíà, ².Ê. Ïàòðèëÿê u ½¶ÅÆÄÅÄÃĸ¶ÃÄÂÉ ½·ÆþÀÉ ºÄÀÉ»Ãȸ ¸ÂÏ»ÃÄ Ã»¸ºÄ ȶ ¶ÁĸºÄ ¶ȻƶÁ¾ ½ ÇÈÄÆ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ pƹ¶Ã½¶Ì ÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë öÌÄöÁÇȸ (·¶Ãº»Æ¸Ì¸) ½¶ 1941-47 ÆÆ. fÄÀÉ»ÃȾ ÆĽȶÎĸ¶Ã ¸ ËÆÄÃÄÁĹÍÃÄÂÉ ÅÄƵºÀÉ, ¸Äþ ¸º·Æ¶Ã ȶÀ¾Â ;ÃÄÂ, ÏÄ· Æ»ÁÒÊÃÄ ÅÄÀ¶½¶È¾ »¸ÄÁÔÌÔ ½¶¸º¶ÃÒ, µÀ Çȶ¸¾Á¾Çµ Żƻº ÄÉøÇÒÀÄÔ ÇÅ»ÌÇÁɼ·ÄÔ ¸ ƽà ŻÆĺ¾ źÅÁÒÃÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾, ÆĽÀƾȾ »Èĺ¾ ȶ ÇȾÁÒ ÆÄ·ÄȾ sc. d¾º¶Ãõ ÆĽƶËĸ¶Ã» ö öÉÀĸ̸, ºÄÇÁºÃ¾À¸ ÇÈÄÆ ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶ÌÄöÁÒÃÄ-¸¾½¸ÄÁÒÃÄ¹Ä ÆÉËÉ 40-Ë - 50-Ë ÆÆ. ¾ÃÉÁÄ¹Ä ÇÈÄÁÈȵ, ¶ ȶÀļ ºÁµ ¸ÇË È¾Ë, ËÈÄ ¸¾¸Í¶ ÇÈÄÆÔ ÇȶÃĸÁ»Ãõ ÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë ÇŻ̶ÁÒÃ¾Ë ÇÁɼ· ½¶¹¶ÁÄ ÌÀ¶¸¾ÈÒǵ ¸È;½ÃµÃÄÔ ÇÈÄÆÔ. qƾ ÅĸÃÄÂÉ ¶·Ä ͶÇÈÀĸÄÂÉ ¸ºÈ¸ÄÆ»Ãõ ¶ȻƶÁ¸ º¶ÃÄ ÅÉ·ÁÀ¶Ì ÅÄǾÁ¶Ãõ ö Ì» ¸¾º¶Ãõ ķĸ'µ½Àĸ».
ISBN 966-02-2729-9 © ÃÇȾÈÉÈ ÇÈÄÆ uÀƶþ obo uÀƶþ, 2003 © l¾¸ÇÒÀ¾¿ öÌÄöÁÒþ¿ uø»ÆÇ¾È»È Â»Ã t¶Æ¶Ç¶ z»¸Í»ÃÀ¶, 2003 © m¾Ç»ÃÀÄ p.., q¶ÈƾÁµÀ .l.
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÏÅÐÅÄÌÎÂÀ fÄÇÁº¼»Ãõ ÇÈÄÆ ÇŻ̶ÁÒÃ¾Ë ÇÁɼ· ÅƾËÄ¸É ¸ ÇÄ· ¶ÇÉ Ä·'ÀȾ¸Ã¾Ë ÈÆɺÃÄϸ, µÀ û Åƾȶ¶Ãà ¸¾¸Í»ÃÃÔ ·ÉºÒ-µÀ¾Ë ÃÎ¾Ë ºÁµÃÄÀ ÁÔºÇÒÀÄ ¼¾ÈȺµÁÒÃÄÇÈ. sÅ»ÌÇÁɼ·¾ ½¶¸¼º¾ Æ»¸ÃÄ Ä·»Æ¹¶Á¾ Ç¸Ä È¶ÂþÌ, û ¸¾º¶Ô; ÃÊÄÆÂ¶Ì Åƾ ÇŻ̾ÊÀÉ ¸Á¶ÇÃÄ ÆÄ·ÄȾ. f»ÏÄ ÅÆÄÇÈλ ¸¾¸Í¶È¾ ÇÈÄÆÔ ¸¼» ûÇÃÉÔÍ¾Ë Äƹ¶Ã¸ º»Æ¼·»½Å»À¾, ÄÇÄ·Á¾¸Ä ¸ ÈÄÂÉ ¸¾Å¶ºÀÉ, µÀÏÄ ÅÇÁµ Ã¾Ë ½¶Á¾Î¾Á¶Çµ Å»¸Ã¶ (ËÄͶ ½º»·ÁÒÎÄ¹Ä Ä·Â»¼»Ã¶) ºÄÀÉ»ÃȶÁÒö ·¶½¶. o¶ÅƾÀÁ¶º, É ÅÇÁµ¸ÄÃÃÄÂÉ Ç¸È ½'µ¸¾Á¶Çµ ¶Ƕ öÉÀĸ¾Ë ºÄÇÁº¼»ÃÒ ¸ µÀ¾Ë ¸¾Ç¸ÈÁÔ¸¶Á¾Çµ ¹ÄÁĸà öÅƵÂÀ¾ ÆÄ·ÄȾ ȶÂÃ¾Ë ÇÁɼ· ¹ÈÁ»Æ¸ÇÒÀÄ¹Ä Æ»¿ËÉ, ËÄͶ ¿ É Ã¾Ë ¸Í»Ã¾Â ¸º¶¸¶ÁÄǵ "¸¾Èµ¹ÃÉȾ ö º»Ãû ǸÈÁÄ" º¶Á»ÀÄ Ã» ¸ÇÔ Åƶ¸ºÉ ÅÆÄ ºµÁÒÃÇÈÒ Ã»ÌÒÀÄ ÆĽ¸ºÀ¾, ÀÄÃÈÆÆĽ¸ºÀ¾, ȶÂÃÄ ÅÄÁÌ ÈÄÏÄ, ͶÇȾö ȶÂþÌÒ Ã¶½¶¸¼º¾ ½¶¹¾ÃÉÁ¶ ƶ½Ä ½ À»Æ¸Ã¾À¶Â¾ ÇÅ»ÌÇÁɼ· ö̾ÇÈÇÒÀÄ ÂÅ»Æ, ¶ ͶÇȾö ÄÇÁ¶ ¸ ¶Æ˸¶Ë ÆĽ¸ºÄÀ º»Æ¼¶¸-ŻƻÂļþÌÒ ºÄþà ½¶Á¾Î¶ÈÒǵ ÀÄÃʺ»ÃÌ¿ÃÄÔ. fÁµ ¸È;½ÃµÃ¾Ë ÇÈɺ¿ ½ ÇÈÄÆ ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶ÌÄöÁÇȾÍÃÄ¹Ä ÆÉËÉ ¸ 1930-50-Ë ÆÆ. öº½¸¾Í¶¿ÃÄ ¶ÀÈɶÁÒþ žȶÃõ ¸¾Ç¸ÈÁ»Ãõ ºµÁÒÃÄÇÈ "·»½º»Æ¼¶¸ÃÄ" sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ puo — ÇÈÆÉÀÈÉƾ, µÀ¶ ½Äǻƻº¾Á¶ ¸ ÇÄ· ÊÉÃÀÌ, ÀÄÈÆ ½¶ ÉÂĸ ÇÃɸ¶Ãõ º»Æ¼¶¸¾ Åƾȶ¶Ãà ÀƾÂöÁÒÿ ȶ ÅÄÁȾÍÿ ÅÄÁÌ, ÆĽ¸ºÌ ȶ ÀÄÃÈÆÆĽ¸ºÌ. pÉøÇÒÀ¶ sc, µÀ¶ ¸¾Ã¾ÀÁ¶ É ¸¾¹Áµº ƻʻƻÃÈÉƾ lƶ¿Ä¸Ä »À½»ÀÉȾ¸¾ puo ö i¶ËºÃÄÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë ½»ÂÁµË É ÁÔÈÄÂÉ 1939 ÆÄÀÉ1, ÅÆÄÇÃɸ¶Á¶ ö ȻƾÈÄÆ ursr ¶¼ ºÄ ǻƻº¾Ã¾ 50-Ë ÆÆ. ¾ÃÉÁÄ¹Ä ÇÈÄÁÈȵ ¸ ÄÇȶÃà ͶǾ Ç¸Ä ºµÁÒÃÄÇÈ ¸ uÀƶà ʶÀȾÍÃÄ ½¶Á¾Î¶Á¶Çµ ÀÇ3
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ȵÀÄ ½·ÆÄ¿ÃÄ¹Ä Ã¶ÌÄöÁÇȾÍÃÄ¹Ä ÅºÅÁÁµ. nļö ·»½ ¸¶¹¶ÃÒ Çȸ»Æº¼É¸¶È¾, ÏÄ Ã» ÅÆĸ¸Î¾ º»È¶ÁÒÃÄ¹Ä ¸Ç»·ÍÃÄ¹Ä ÆĽ¹ÁµºÉ ÇÈÄÆ sc puo(c) ¹Äº ¿ ¸»ÇȾ ÂÄ¸É ÅÆÄ ÅĸÃÄÌÃû ºÄÇÁº¼»Ãõ ÅĸÇȶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶ÌÄöÁÇȾÍÃÄ¹Ä ÆÉËÉ ¸ ÆÄÀ¾ fÆÉ¹Ä Ç¸ÈÄ¸Ä ¸¿Ã¾. bº¼», ½Ã¶ÍÃÄÔ ÂÆÄÔ, ½¶¸ºµÀ¾ sÁɼ· ·»½Å»À¾ ¶ÇÎȶ·Ã¾¿ ½·ÆĿþ¿ ÄÅÆ ÇȶÁÃÇÒÀÄÂÉ Æ»¼¾Âĸ ÅÆĺĸ¼É¸¶¸Çµ ·»½Åƻ̻º»ÃÈÃÄ ºÄ¸¹Ä, ¶ ¸ÇÔº¾ÇÉÏ ·»Æ¸ÇÒÀ À¶Æ¶ÁÒà ÇÈÆÉÀÈÉƾ, ÆÄÀ¶Â¾ û ÂĹÁ¾ ÆĽÀÁ¶ÇȾ ÄÉøÇÒÀ» źÅÁÁµ ¶Ô; ¸ ǸÄÂÉ ÆĽÅÄƵº¼»Ãà ÌÁÉ ¶ÆÂÔ ¸¾ÎÀÄÁ»ÃÄ ¶¹»ÃÈÉƾ. sŸÆÄ·ÈþÀ¾ sc ǸÄ ºÄ¸ÄÁ ¸¾ÇÄÀ¾Â (µÀ ºÁµ ¶Â¶ÈÄƸ) ʶËĸ¾Â Ƹû ÆÄ·ÄȾ º¾¸É¸¶Á¾ ö¸ÈÒ ¹ÄÁÄ¸Ã¾Ë ÇÉÅÆÄȾ¸Ã¾À¸ — ÇÁɼ·Ä¸Ì¸ ƶºµÃÇÒÀ¾Ë Äƹ¶Ã¸ ·»½Å»À¾, µÀ ½ÂÉλà ·ÉÁ¾ ¸¾½Ã¶¸¶È¾, ÏÄ "¾ ûºÄÄÌþÁ¾ ǾÁ¾ ¸¶ÎÄ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾. n¾ ºÉ¶Á¾, ÏÄ Á»¹Î» ·Éº» ÅƶÌÔ¸¶È¾ ǻƻº ¸¶Ç, ü ǻƻº ºÉÆÃ¾Ë ÃÂ̸, ÅľÁ¾Á¾Çµ"2. u ǸÈÁ ¸¾ÀÁ¶º»ÃÄ¹Ä ¸¾Ï», ÇÁº źÀÆ»ÇÁ¾È¾, ÏÄ ÇÉͶÇþ¿ Ƹ»ÃÒ ºÄÇÁº¼»Ãõ ÇÈÄÆ sc ½Ä¸Ç û ¸ºÅĸº¶ È¿, É ·¶¹¶ÈÒÄË ÂÄ»ÃÈ¶Ë ¸¾ÆζÁÒÿ ÆÄÁ, µÀÉ sÁɼ·¶ ·»½Å»À¾ puo(c) ¸º¹Æ¶¸¶Á¶ É Ã¶ÌÄöÁÒÃÄ-¸¾½¸ÄÁÒÃÄÂÉ ÆÉÇ ºÆÉ¹Ä Í¸»ÆÈ ww-¹Ä ÇÈÄÁÈȵ. o¶ ¼¶ÁÒ, É Â¶Çĸ¿ ǸºÄÂÄÇÈ ¹ÆĶºµÃ È»Å»Æ É¼» û½¶Á»¼ÃÄ uÀƶþ ºÄÇ Å¶ÃÉ ¸¾Àƾ¸Á»Ã¾¿, À¶Æ¾À¶ÈÉÆþ¿ ķƶ½ »Ç·Çȶ — ȶÀĹÄ-ÇÄ· Å'µÃÄ¹Ä ¸É¿À¶ ½ ½¶Àƾ¸¶¸Á»ÃÄÔ ÇÄÀ¾ÆÄÔ È¶ ½¶ÎÂÄƹÄ ¸ ÆÉÀ¶Ë, Èƾ½É·Ä ö ζÅÌ Ç¸¶ÇȾÀÄÔ Ã¶ ÅƵ¼Ì ƻ»õ, — µÀ¾¿ ÇȶƶÃÃÄ ÇȸÄÆÔ¸¶Á¶ ÅÁ»À¶Á¶ ƶºµÃÇÒÀ¶ ¿ ÅÄÁÒÇÒÀ¶ ÇÈÄÆĹƶʵ ȶ ÅÆÄŶ¹¶Ãº¶. iöÍÃÄÔ ÂÆÄÔ, ½·»Æ»¼»ÃÃÔ È¶ÀÄ Ç¾ÈÉ¶Ì ÇÅƾµ ¶¿¼» Åĸö ¸ºÇÉÈÃÇÈÒ ÇŻ̶ÁÒÃ¾Ë Ã¶ÉÀĸ¾Ë ÆĽ¸ºÄÀ, ÅƾǸµÍ»Ã¾Ë ÅÆÄ·Á»Â ºµÁÒÃÄÇÈ sc. u ÈÄ¿ ͶÇ, µÀ ÇÈÄƾÀ¸, ÏÄ ½¶¹¶ÁÄ ºÄÇÁº¼ÉÔÈÒ 4
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÈÄ¿ ; Ãξ¿ ¶ÇÅ»ÀÈ ·ÄÆÄÈÒ·¾ puo uqb ¸ uÀƶà ȶ Ç¸È ÇÄÈÃ, ÈÄ ¸Í»Ã¾Ë, ÀÄÈÆ · ½Äǻƻº¼É¸¶Á¾ Ç¸Ä Ã¶ÉÀĸ ÅÄÎÉÀ¾ ¸ ̶ƾà ¸¾¸Í»Ãõ Ê»ÃÄ»ÃÉ ÄÉøÇÒÀÄ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ û ö·»Æ»ÈÒǵ ¿ º»ÇµÈ¾. fÄÇ Ã»Â¶ ¼ÄºÃÄ ÀÄÂÅÁ»ÀÇÃÄ, ½¸¶¼»ÃÄ È¶ ¸Ç»ÄËÄÅÁÔÔÍÄ ÂÄÃÄ¹Æ¶Ê ÅƾǸµÍ»ÃÄ sc puo(c). (qƶÌÔ ºÄ¸¹ÄÁÈÃÒÄ¹Ä ÍÁ»Ã¶ puo(c) ȶ ÇŸÆÄ·ÈþÀ¶ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ s. nɺƾÀ¶-n»ÍþÀ¶, ö¸Æµº ; Âļö ö½¸¶È¾ ºÄÇȶÈÃÒÄ ¸Ç»·Íþ ȶ Ä·'ÀȾ¸Ã¾Â ºÄÇÁº¼»ÃõÂ)3. o¶¿·ÁÒÎ ÅÄÂÈþ¿ ¸Ã»ÇÄÀ É ¸¾¸Í»Ãõ ÇÈÄÆ sc ½ÆÄ·¾Á¾ ÇÉͶÇà ÉÀƶÃÇÒÀ ¶¸ÈÄƾ f. dºÃ¸, d. ¹ÄÆĸ, d. lĽ»ÃÔÀ, d. Ê»ÃÀÄ4. u ǸÄË ÅÆ¶ÌµË Ã¶ÉÀÄ¸Ì ÆĽÀƾÁ¾ ö¿¸¶¼Á¾¸Î »È¶Å¾ ÇÈÄÆ sc, ¸ÇȶÃĸ¾Á¾ »Èĺ¾ ÆÄ·ÄȾ, ÇÈÆÉÀÈÉÆÉ È¶ ÄÇÃĸà ½¶¸º¶Ãõ ÄÉøÇÒÀÄ ÇÅ»ÌÇÁɼ·¾. pºÃ¶À, ʶÀȾÍÃÄ ÅĽ¶ ɸ¶¹ÄÔ ºÄÇÁºÃ¾À¸ ½¶Á¾Î¾ÁÄǵ žȶÃõ ½ÂÃÔ¸¶ÃÄÇÈ, »¸ÄÁÔÌ ÊÉú¶Â»ÃȶÁÒÃ¾Ë ½¶¸º¶ÃÒ, µÀ Çȶ¸¾Á¾Çµ Żƻº ¶ÀȾ¸Ä sc ÅÆÄȵ¹Ä 1940-Ë ÆÆ., É ½¶Á»¼ÃÄÇÈ ¸º ½Âþ ½¶¹¶ÁÒÃÄ Ç¾ÈɶÌ, ¸ µÀ¿ Żƻ·É¸¶¸ ¸»ÇÒ ÉÀƶÃÇÒÀ¾¿ öÌÄöÁÒÃÄ-¸¾½¸ÄÁÒþ¿ ÆÉË. qĻȶÅö, ¶Á» û¸Å¾Ãö ½Âö ½¶¸º¶ÃÒ È¶ ÅÁ¶Ã¸ sc ºÄ¸ÄÁ ÍÈÀÄ ÅÆÄÇÈ»¼ÉÈÒǵ ¸ ºÄÇÈÉÅÃ¾Ë ºÁµ Ã¶Ç ºÄÀÉ»ÃÈ¶Ë º¶ÃÄ ÃÇȾÈÉÌ. n¾ ÅÆÄÅÄÃÉÂÄ ºÄ ɸ¶¹¾ ÇÈÄƾÍÿ ¹ÆĶºÇÒÀÄÇÈ Ã¾½ÀÉ »Ç·ÇÈÇÒÀ¾Ë ÃÇÈÆÉÀÌ¿, öÀ¶½¸, ½¸È¸, Ä·¼Ã¾À¸, ÆĽÅÄƵº¼»ÃÒ È¶ Á¾ÇȸÄÀ 1941-47 ÆÄÀ¸, µÀ, ö öÎÉ ºÉÂÀÉ, ö¿·ÁÒÎ ÅĸÃÄ Ë¶Æ¶ÀȻƾ½ÉÔÈÒ ½Âþ É ÅÆÄƾȻÈÃ¾Ë Ã¶ÅƵÂÀ¶Ë ºµÁÒÃÄÇÈ sc ÅÆÄȵ¹Ä ½¶½Ã¶Í»ÃÄ¹Ä Å»ÆĺÉ. pºÆ¶½É ¼ źÀÆ»ÇÁ¾ÂÄ, ÏÄ ºÄ öÎÄ ÅÉ·ÁÀ¶Ì û ¸ÀÁÔÍ»ÃÄ ÃÇÈÆÉÀÌ ºÁµ ÄÉøÇÒÀÄ sc ½¶ 1940 ÆÀ, µÀ ÇȶÃĸÁµÈÒ ÄÀƻ¾¿ ÀÄÆÅÉÇ ºÄÀÉ»Ãȸ (ÀÉÆÇ Á»ÀÌ¿ ½ ÀƾÂöÁÇȾÀ¾ ŻƻÀÁ¶º»Ã¾¿ ½ ÈĹÄͶÇ5
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
Ã¾Ë ÅÄÁÒÇÒÀ¾Ë, ûÌÒÀ¾Ë ȶ ƶºµÃÇÒÀ¾Ë ÅÄǷþÀ¸)5. º¾Ã», ö ÍÄÂÉ ËÄÈÁÄǵ · ÄÀÆ»ÂÄ ¶ÀÌ»ÃÈɸ¶È¾ ɸ¶¹É, ÈÄ Ì» ö ºÄǾÈÒ ¸¾ÇÄÀÄÂÉ ÅÆÄʻǿÃÄÂÉ Æ¸Ã Â¶È»Æ¶ÁÉ, ÀÄÈƾ¿ ½¶¹¶ÁÄ ¶ÁÄ ¸ ÍÄÂÉ ÅÄÇÈÉŶÔÈÒǵ ö¸ÈÒ ÇÉͶÇþ źÆÉÍþÀ¶Â ½ ÀƾÂöÁÇȾÀ¾6. n¶È»Æ¶Á¾, ½·Æ¶Ã ¸ º¶Ã¿ ÅÉ·ÁÀ¶Ì, ½·»Æ¹¶ÔÈÒǵ Ã¾Ã É x»ÃÈƶÁÒÃÄÂÉ º»Æ¼¶¸ÃÄÂÉ ¶Æ˸ ¸¾Ï¾Ë Äƹ¶Ã¸ ¸Á¶º¾ ȶ ÉÅƶ¸ÁÃõ uÀƶþ (xfbdp), ÅĸÃÇÈÔ ¸Äþ ÄÅƾÁÔºÃÔÔÈÒǵ ¸Å»Æλ. qĺ¶Ã þ¼Í» ºÄÀÉ»ÃȾ ¸ÀÁÔͻà ºÄ ÊÄú¸ "lƶ¿Ä¸¾¿ qÆĸº puo ö iui" (Ê. 3833), "lÄÁ»À̵ ºÄÀÉ»Ãȸ ½ ÇÈÄÆ d»Á¾ÀÄ dÈ;½ÃµÃÄ ¸¿Ã¾" (Ê. 4620) ȶ "lÄ»ú¶ÃÈ ¸¿ÇÒÀÄ¸Ä¹Ä Æ¶¿ÄÃÉ "ÇÀƶ" uÀƶÃÇÒÀÄ ÅĸÇȶÃÇÒÀÄ ¶ÆÂ" (Ê. 3967). dÄþ ¶ÔÈÒ Æ½ÃÉ ÇÈÆÉÀÈÉÆÉ, ķǵ¹, ÅÄËĺ¼»Ãõ. ÃÇÈÆÉÀÌ, Ä·¼Ã¾À¾, öÀ¶½¾ ȶ ¸ºÄ½¸¾-Á¾ÇȸÀ¾ — Ì» ºÄÀÉ»ÃȾ ź¹ÄÈĸ¶Ã eÄÁĸÃÄÔ Æ»Ê»Æ»ÃÈÉÆÄÔ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ r»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ¹Ä ÅÆÄ¸ÄºÉ puo(c), öÈÄÂÇÈÒ ½¸È¾ ȶ ÃÊÄÆÂ¶Ì Ã¶¸Å¶À¾ ÇÀÁ¶º»Ã ½º»·ÁÒÎÄ¹Ä Ã¾½Ä¸¾Â¾ ÇÈÆÉÀÈÉƶ¾ sc. fÄÀÉ»ÃȾ ¸ ½·ÆþÀÉ ÆĽȶÎĸ¶Ã ¸ ËÆÄÃÄÁĹÍÃÄÂÉ ÅÄƵºÀÉ, ¸ÀÁÔÍÃÄ ½ Ⱦ¾ ¶ȻƶÁ¶Â¾ º¶Èɸ¶Ãõ µÀ¾Ë ·ÉÁÄ ÅÆĸ»º»Ã» ÉÅÄƵºÃ¾À¶Â¾ ¸¾ËĺµÍ¾ ½ ÄÅÄǻƻºÀĸ¶Ã¾Ë º¶Ã¾Ë, ÏÄ ÂÇȵÈÒǵ ¸ þË. fÄÀÉ»ÃȾ ź ÃÄ»ƶ¾ º¸¶ºÌµÈÒ È¶ º¸¶ºÌµÈÒ Äº¾Ã, ¸ µÀ¾Ë û ¸º¶ÁÄǵ ¸ÇȶÃĸ¾È¾ ¸ÆĹºÃÄ º¶È¾ öžǶÃõ, Åĺ¶Ã ¸ ÀÃÌ ½·ÆþÀ¶, ¶º¼» ö¸ÈÒ È¶À ¶ȻƶÁ¾ ÇȶÃĸÁµÈÒ Å»¸Ã¾¿ Žö¸¶ÁÒþ¿ ÃÈ»Æ»Ç ºÁµ ʶ˸̸. i¶ 1941 ÆÀ ÅÉ·ÁÀÉÈÒǵ º¸¶ ºÄÀÉ»ÃȾ — ÃÇÈÆÉÀ̵ ȶ ½¸È. ÃÇÈÆÉÀ̵ sÁɼ· ·»½Å»À¾ º¶Èĸ¶Ã¶ Èƶ¸Ã»Â 1941 ÆÄÀÉ, ¸Äö ÇÀÁ¶ºÄ¸ÄÔ Í¶ÇȾÃÄÔ ¸»Á¾ÀÄ ÃÇÈÆÉÀÌ "cÄÆÄÈÒ·¶ ¿ ºµÁÒÃÇÈÒ puo ź ꦂ 6
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
¸¿Ã¾". qĺ¶Ô; ½¶¹¶ÁÒÃÉ Ë¶Æ¶ÀȻƾÇȾÀÉ ºÄÀÉ»Ãȶ, ½¶½Ã¶Í¾ÂÄ, ÏÄ ¸Ã ½¶¿Â¶ 75 ÇÈÄÆÃÄÀ ¶ξÃÄžÇÃÄ¹Ä È»ÀÇÈÉ (ͻƻ½ ĺ¾Ã ÃȻƸ¶Á) ÇÀÁ¶º¶ÈÒǵ ½ λÇȾ ÆĽºÁ¸: b. i¶¹¶ÁÒà öÅƵÂÃ; c. qÄÁȾÍà ¸À¶½¸À¾; d. d¿ÇÒÀĸ ÃÇÈÆÉÀÌ; e. ÃÇÈÆÉÀÌ Ã¶ Å»ÆÎ ºÃ Äƹ¶Ã½¶Ì º»Æ¼¶¸ÃÄ¹Ä ¼¾Èȵ; ×. ÃÇÈÆÉÀÌ sÁɼ· ·»½Å»À¾; f. qÆÄŶ¹¶Ãº¾¸Ã ¸À¶½¸À¾. o¶Â¾ ¸¼» ·ÉÁÄ ÄÅÉ·ÁÀĸ¶ÃÄ º¸¶ ("d" ȶ "f") ½ ŻƻƶËĸ¶Ã¾Ë ¸¾Ï» λÇȾ ÆĽºÁ¸ ÃÇÈÆÉÀÌ7. i¶¹¶ÁÄ ÇÈÄƾÍö ÌÃÃÇÈÒ º¶ÃÄ ÃÇÈÆÉÀÌ ÅÄÁµ¹¶ öǶÂŻƻº É ÈÄÂÉ, ÏÄ ÅÇÁµ -¹Ä d»Á¾ÀÄ¹Ä i·ÄÆÉ ·¶Ãº»Æ¸ÇÒÀÄ puo É lƶÀĸ (À¸È»ÃÒ 1941 Æ.) — Ì» Å»Æξ¿ º»È¶ÁÒþ¿ ºÄÀÉ»ÃÈ, Åƾ½Ã¶Í»Ã¾¿ ºÁµ ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄÄƹ¶Ã½¶Ì¿ÃÄ¹Ä ÀÄƾÇÈɸ¶Ãõ, µÀ¾¿ ÆĽÀƾ¸¶ ÄÇÃĸà ÅÁ¶Ã¾ À»Æ¸Ã¾Ìȸ¶ puo(c), ÇÅƵÂĸ¶Ã ö ¸¾·ÄÆÔ¸¶Ãõ ȶ Éȸ»Æº¼»Ãõ öÌÄöÁÒÃÄ º»Æ¼¶¸ÃÄÇÈ. o¶ºÆÉÀĸ¶Ã¾¿ þ¼Í» ÆĽºÁ "×" "ÃÇÈÆÉÀÌ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾" ȾÅĸ¾Â ¸¶Æ¶ÃÈÄ Ż¸ÃÄ¹Ä º»¶ÁÒÃÄ¹Ä Ç̻öÆÔ, ½¹ºÃÄ ½ µÀ¾Â Åĸ¾Ãà ·ÉÁ¾ ÆĽ¸¾¸¶È¾Çµ Äƹ¶Ã¾ º»Æ¼·»½Å»À¾ uÀƶþ É ¸¾Å¶ºÀÉ Éµ¸ÃÄ Å»Æ»ÂĹ¾ öÌÄöÁÒÃÄ Æ»¸ÄÁÔÌ È¶ ÅƾËÄºÉ ºÄ ¸Á¶º¾ puo. xÀ¶¸Ä, ÏÄ ÄÉÃ¸Ì ÅÁ¶Ãɸ¶Á¾ ÇȸÄÆÔ¸¶È¾ Ç¸Ä ÇÈÆÉÀÈÉƾ ·»½Å»À¾ ½¶ ½Æ¶½ÀÄ ÇÃÉÔÍÄ¹Ä ¸ srsr o¶ÆÀĶÈÉ ¸ÃÉÈÆÎÃË ÇÅƶ¸, ÏÄ ÇÀÁ¶º¶¸Çµ ½ º¸ÄË eÄÁÄ¸Ã¾Ë ÉÅƶ¸ÁÃÒ — f»Æ¼¶¸ÃÄ ¶ºÂÃÇÈÆ¶Ì È¶ f»Æ¼¶¸ÃÄ ·»½Å»À¾. qÄƵº ½ ̾Â, öÌÄöÁÇȾ û ¸ºÀ¾º¶Á¾ ¿ ºÄ·Æ»  ¸ºÄ¾¿ ºÄǸº Äƹ¶Ã½¶Ì ûÌÒÀ¾Ë ÇÅ»ÌÇÁɼ·. tÄÂÉ É ÇÈÆÉÀÈÉÆ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ·É¸ Żƻº·¶Í»Ã¾¿ ÄÀƻ¾¿ "qÄÁȾÍþ¿" ¸ººÁ, µÀ¾¿ ½¶ ½Æ¶½ÀÄ ¹»ÇȶÅÄ Â¶¸ ö½¾¸¶È¾Çµ "t¶¿ÃÄÔ f»Æ¼¶¸ÃÄÔ qÄÁÌÔ". v¶ÀȾÍÃÄ, Å»ÆÎ º»ÀÁÒÀ¶ Âǵ̸ ¸Çµ ¶ºÂÃÇÈƶȾ¸Ã¶ ¸Á¶º¶ É ½¸ÁÒûÿ ¸º ·ÁÒÎĸ¾À¸ uÀƶà Åĸ¾Ãö ·ÉÁ¶ ÀÄÃÌ»ÃÈÆɸ¶È¾Çµ ¸ ÆÉÀ¶Ë ÇŻ̶ÁÒÃÄ ÇȸÄÆ»ÃÄ o¶7
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÆĺÃÄ ÂÁÌ. fÄ ÅĸÃÄ Å»Æ»ÂĹ¾ Æ»¸ÄÁÔÌ È¶ ½¶ÇÅÄÀÄÃõ ÆĽ·ÉÆË¶Ã¾Ë Â¶Ç, ö¸ÈÒ Ã» ¿ÎÁÄǵ ÅÆÄ ÂļÁ¾¸ÇÈÒ ÇȸÄÆ»Ãõ ·ÉºÒ-µÀ¾Ë ¸¾·ÄÆÃ¾Ë Äƹ¶Ã¸ ǶÂĸƵºÉ¸¶Ãõ ¸¾Ï¾Ë ½¶ Ƹû ¸º ÇÁÒÇÒÀÄ ÉÅƶ¸¾. xÁÀÄ ÂļÁ¾¸Ä, ÏÄ ÄÉøÌ, ÅÁ¶ÃÉÔ; Ç¸Ä º ö ö¿·Á¾¼Í» ¶¿·ÉÈÃ, ÇÀÄƾÇȶÁ¾Çµ ¸º¶Á¾Â ºÄǸºÄ ƶºµÃÇÒÀÄ¹Ä olds, µÀ¾¿ É ¸»Æ»Çà 1939 ÆÄÀÉ ½É¸ ÂÄ»ÃȶÁÒÃÄ ÄŶÃɸ¶È¾ ǾÈɶÌÔ ¸ ÏÄ¿ÃÄ ÄÀÉÅĸ¶Ã¾Ë Æ»¹ÄÃ¶Ë ÅÄÁÒÇÒÀÄ º»Æ¼¶¸¾, û ºÄÅÉÇȾ¸Î¾ ÏÄö¿Â»ÃÎ¾Ë ¸¾µ¸¸ ¶Ã¶ÆË ¶·Ä ûÅÄÀÄƾ. sŸÆÄ·ÈþÀ¾ olds É Ç¸ÄË ºµË À»Æɸ¶Á¾Çµ ÌÁÀÄ ȶÂÃÄÔ ÃÇÈÆÉÀÌÔ m.c»Æ ² 720 ¸º 15 ¸»Æ»Çõ 1939 ÆÄÀÉ, ÄÇÃĸà ÅÄÁļ»Ãõ µÀÄ Ã¶¸º¾¸Ä¸¾¼É ÇËļ ½ ºÉÂÀ¶Â¾, ¸¾ÀÁ¶º»Ã¾Â¾ É Èƶ¸Ã»¸¿ (1941 ÆÄÀÉ) ÃÇÈÆÉÀÌ sc puo(c). fÁµ ÅÄƸõÃõ ö¸»º»ÂÄ Ã»¸»Á¾À Éƾ¸À¾ ½ È»ÀÇȸ ·»Æ¸ÇÒÀÄ¹Ä È¶ ÄÉøÇÒÀÄ¹Ä ºÄÀÉ»Ãȸ. t¶À, Żƻº ÄŻƶȾ¸Ã¾Â¾ ¹ÆÉŶ¾ Äƹ¶Ã¸ olds É i¶ËºÃ¿ uÀƶà Çȶ¸¾Á¾Çµ öÇÈÉÅà ½¶¸º¶Ãõ: " 1. o»¹¶¿ÃÄ ½¶¿ÃµÈ¾ ÅƾÂÏ»Ãõ ÉÇȶÃĸ ½¸'µ½ÀÉ: È»Á»¹Æ¶Ê, È»Á»ÊÄÃ, ƶºÄÇȶÃÌÔ È¶ ƶºÄ¸É½Á¾, ÅÄÎȾ; ÅÄÇȶ¸¾È¾ ö ÍÄÁ Ë Ã¶º¿Ã¾Ë ÁÔº»¿. 2. o»¹¶¿ÃÄ ½¶¿ÃµÈ¾ ÅƾÂÏ»Ãõ º»Æ¼¶¸Ã¾Ë Åƾ¸¶Èþ¿ ·¶ÃÀ¸, º»Æ¼¶¸Ã¾Ë ÇÀ¶Æ·Ã¾ÌÒ È¶ ÇËĸ¾Ï º»Æ¼¶¸Ã¾Ë ÇÉÇÅÁÒÃ¾Ë ÌÃÃÄÇÈ»¿, ¸½µÈ¾ ö Ä·ÁÀ ÉÇ ÌÃÃÄÇÈ, ½¶·»½Å»Í¾¸Î¾ Ë ½·»Æ¹¶Ãõ. 3 o¶º¶È¾ ¸Ç»·ÍÃÉ ºÄÅÄÂÄ¹É qÄÁȸººÁ¶Â ¶ÆÂ É Ã»¹¶¿ÃÄÂÉ ½¶¿ÃµÈÈ ºÆÉÀ¶Æ»ÃÒ, Æ»º¶ÀÌ¿Ã¾Ë ¹¶½»È, ÇÀÁ¶º¸ ŶŻÆÉ ¸ öÁ¶¹Äº¼»Ãà ¸¾º¶Ãõ ¹¶½»È. 4. o»¹¶¿ÃÄ ½¶¿ÃµÈ¾ ÉÇ º»Æ¼¶¸Ã ¶Æ˸¾, ŻƻºÉÇ ¶Æ˸¾ ¼¶Ãº¶ÆÂ»Æ È¶ ÊÁ 2-¹Ä dººÁÉ e»ÃÎȶ·É (»ÀÇÅĽ¾ÈÉÆ, ÅÁµÌɸÄÀ Äƹ¶Ã¸ ÆĽ¸ºÀ¾). 5. i »ÈÄÔ ½¶ÅÄ·¹¶Ãõ ½ÂĸþÌÒÀ¿, ½Æ¶ºÃ¾ÌÒÀ¿ ÆÄ·ÄÈ ½¶¶Æ»ÎÈɸ¶È¾ ¿ ĹÄÁÄǾȾ ½¶ÆÉÍþÀ¶Â¾ ¸8
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ºÄÂ¾Ë ÅÆ»ºÇȶ¸Ã¾À¸ ½-Åļ ÅÄÂϾÀ¸, Àõ½¸, º¸ÄƵà À¶ÅȶÁÇȸ. 6. i¶¶Æ»ÎÈɸ¶È¾ ö¿·ÁÒÎ Æ»¶ÀÌ¿Ã¾Ë ÅÆ»ºÇȶ¸Ã¾À¸ ÉƵºÄ¸Ä ¶ºÂÃÇÈÆ¶Ì (À»Æ¸Ã¾À¸ ÂÇÌ»¸¾Ë Äƹ¶Ã¸ ÅÄÁÌ, ¼¶Ãº¶Æ»Æ, ÅƾÀÄƺÄÃÃÄ ÄËÄÆÄþ ÊÁ 2-¹Ä ¸ººÁÉ e»ÃÎȶ·É, ¸Ä¸Äº ȶ ËÃË ÅÄÂÍþÀ¸), À»Æ¸Ã¾À¸ ÅÄÁȾÍÃ¾Ë Å¶ÆÈ¿ (…). 7. i¶¿ÃµÈ¾ ¸'µ½Ã¾Ì ȶ Żƻ¸Æ¾È¾ ÇÀÁ¶º ɸ'µ½Ã»Ã¾Ë. dÇË ½¶¶Æ»ÎÈĸ¶Ã¾Ë ½¶ Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÉ È¶ ÃÎÉ ¶ÃȾÉƵºÄ¸É ºµÁÒÃÇÈÒ ½¸ÁÒþȾ, ¸¾ÀÄƾÇȶ¸Î¾ Ì ½¶Ëĺ¾ ºÁµ ¸»Æ·É¸¶Ãõ ¶¹»ÃÈÉƾ ÅÆĸ»º»Ãõ ÅÄÁÈÆÄ·ÄȾ ǻƻº öǻÁ»Ãõ. sȸÄƾȾ ÃÄ¸É ¸'µ½Ã¾ÍÃÉ ¶ºÂÃÇÈƶÌÔ ½-Åļ öº¿Ã¾Ë ÁÔº»¿ ö ÍÄÁ ½ ĺþ ½ Åƶ̸þÀ¸ olds, ½¶·»½Å»Í¾¸Î¾ ÇɸÄƾ¿ Æ»¼¾Â ÉÈƾ¶Ãõ ¶Æ»ÎȶÃȸ. (…) 11. i¶·»½Å»Í¾È¾ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ Ã¶º¿ÃÄ ÄËÄÆÄþ ¹ÆĶºÇÒÀÄ¹Ä ÅÄƵºÀÉ, »Á»ÀÈÆÄÇȶÃÌ¿, ¸ÄºÄ¹Äø, ÅÆĺÇÀÁ¶º¸, »Á»¸¶ÈÄƸ ÇËĸ¾Ï ŶÁÒÃÄ¹Ä (…) 12. iö¿È¾ ÅƾÂÏ»Ãõ, µÀ · ¸ºÅĸº¶Á¾ ¸¾ÂŶ ÆÄ·ÄȾ olds. fÁµ ÉÈƾ¶Ãõ ¶Æ»ÎÈĸ¶Ã¾Ë Äƹ¶Ã½É¸¶È¾ ¸ÃÉÈÆÎà ¸'µ½Ã¾Ì, ½¶·»½Å»Í¾¸Î¾ ËÃÔ ÄËÄÆÄÃÉ È¶ Ä·ÇÁɹĸɸ¶Ãõ (…)"8 u ǸÄÔ Í»Æ¹É, ÄÉøÇÒÀ Áº»Æ¾ Çȶ¸¾Á¾ Żƻº Ǹľ Äƹ¶Ã¶Â¾ ·»½Å»À¾ ¶Ã¶ÁĹÍà ½¶¸º¶Ãõ ö ¸¾Å¶ºÄÀ ÅÄͶÈÀÉ ¸¿Ã¾ ÅÆÄȾ srsr. dº ·Ä¿Ä¸¾Ë ¹ÆÉŠöÌÄöÁÇȾÍÃÄ ÇÁɼ·¾ ¸¾Â¶¹¶ÁÄǵ ÄŶÃɸ¶È¾ ¸Ç ¸¶¼Á¾¸ ÅÉÃÀȾ É ÂÇÈ¶Ë È¶ ÂÇÈ»ÍÀ¶Ë, ºÄ µÀ¾Ë ¸ºÃÄǾÁ¾Çµ: " 1. x»ÃÈƶÁµ [eÄÁĸû ÉÅƶ¸ÁÃõ]* olds olfc. 2. dººÁ»Ãõ r[Ä·ÈþÍÄ]-s[»ÁµÃÇÒÀÄ] n[ÁÌ] * u À¸¶ºÆ¶ÈÃ¾Ë ºÉ¼À¶Ë Åĺ¶ÃÄ ÅĵÇûÃõ û½ÆĽÉÂÁ¾Ë ÇÁ¸ ȶ ÆĽξÊÆɸ¶Ãõ ÇÀÄÆÄÍ»ÃÒ. 9
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
(olds) olds (ÀÄÂǶƶÈ), ÈÔƶ. 3. p·Á¶Çà ÀÄÂǶƶȾ ÄÀƻ ¸ººÁ»Ãõ [olds], º»Æ¼¶¸Ã ÉƵº¾ [ÉÇȶÃĸ¾]. 4. mÒÄÀ¶Á [ÅƾÂÏ»Ãõ] lq(·)u lÄÂÇÄÂÄÁÉ. 5. f»Æ¼¶¸Ã ¹ÄÇÅĺ¶ÆÍ ÉÇȶÃĸ¾, µÀ ·¶ÃÀ¾, ÀÄÄŻƶȾ¸Ã Ì»ÃÈƶÁ ¿ ¶¹¶½¾Ã¾ [ÇÀÁ¶º¾], ÅÆĺ¶¼Ã ÅÉÃÀȾ [ÅÉÃÀȾ ÅÆĺ¶¼É]. 6. p·'ÀȾ ¹ÆĶºÇÒÀÄ¹Ä ÀÄƾÇÈɸ¶Ãõ, »Á»ÀÈƸõ [»Á»ÀÈÆÄÇȶÃ̵], ¹¶½¸Ãµ [¹¶½Ä½¶Åƶ¸Ã¶ ÇȶÃ̵], ¸ÄºÄÅÆĸĺ¾. 7. s»Æ»ºÃ¾À¾ ÆÉËÉ ¿ ÈƶÃÇÅÄÆÈÉ, µÀ Èƶ¸¶¸¶ Ì»ÃÈƶÁµ [Èƶ¸¶¿Ã» º»ÅÄ], ½¶Á½Ã¾Íà ÇȶÃÌ Â¶¹¶½¾Ã¾, ¶¸ÈÄ·ÉǾ. 8. qÄÎȶ, È»Á»¹Æ¶Ê, È»Á»ÊÄÃö Ì»ÃÈƶÁµ [È»Á»ÊÄÃþ¿ ÀÄÂÉȶÈÄÆ], ƶºÄ¸¾Ç¾ÁÒõ [ƶºÄÇȶÃ̵]. 9. nÄÇȾ ¿ ÈÉûÁ. 10. m»ÈÉÃÇÒÀ [¶¸¶Ì¿Ã] ¶¿º¶Ã¾, µÀÏÄ Ã» ķǶº¼»Ã ¸¿ÇÒÀÄÂ. 11. d¿ÇÒÀĸ Ä·'ÀȾ ¶¹¶½¾Ã¾ [ÇÀÁ¶º¾], µÀÏÄ Ã» ķǶº¼»Ã ¸¿ÇÒÀÄÂ. 12. qÆľÇÁĸ ½¶¸Äº¾. dÇ ÅÉÃÀȾ ÅÆĺ¶¼É (ÇÀÁ»Å¾ [¶¹¶½¾Ã¾], ¶¹¶½¾Ã¾ [ÇÀÁ¶º¾]), º¶Á ·¶ÃÀ¾ ¿ À¶Ç¾ öÁ»¼¾ÈÒ ÄŻͶȶȾ ȶ ÅÄÇȶ¸¾È¾ ÀÄÁÄ Ã¾Ë ¸¶ÆÈÉ" 9. À ·¶Í¾ÂÄ, ÉÀƶÃÇÒÀ öÌÄöÁÇȾ, ºÄ¸ÄÁ ¸Åƶ¸ÃÄ Å»Æ»¿Â¶Á¾ ºÄǸº ¸ÇȶÃĸÁ»Ãõ ¸Á¶º¾ ¿ ÄŶÃɸ¶Ãõ ǾÈÉ¶Ì ¸º ǸÄË ºÄǸºÍ»ÃÎ¾Ë ÀÄÁ»¹ÄÅÄûÃȸ ½ Äƹ¶Ã¸ olds. pºÃ¶À, ɸ¶¼ÃÄ ¸¾¸Í¶Ô; ÃÇÈÆÉÀÌÔ, ûÂļÁ¾¸Ä û ÅÄÂȾȾ, ÏÄ ÉÀÁ¶º¶Í ºÄÀÉ»Ãȶ, öº¶Ô; Æ»ÀÄ»ú¶Ì ǸÄ źÁ»¹Á¾Â, Ƕ ºÄ ÀÃ̵ û ÆĽÉÂÁ¾, µÀ¾Â ;ÃÄ ¸Äþ ¶ÔÈÒ ºµÈ¾ ö ȻƾÈÄÆ ursr (¸ »¼¶Ë ºÄ 17 ¸»Æ»Çõ 1939 ÆÄÀÉ). iÄÀƻ¶, µÀÏÄ ½ ½¶ËºÃÄÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë Ä·Á¶ÇÈ»¿ Æ»ÀÄ»úɸ¶ÁÄǵ ¸¾ÇÁ¶10
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Ⱦ, ¶·Ä Åƾö¿Âà ¸½µÈ¾ ź ÀÄÃÈÆÄÁÒ, ÉÇË Åƾ·ÉÁ¾Ë Èɺ¾ ÅÇÁµ "½ÄÁÄÈÄ¹Ä ¸»Æ»Çõ", ÈÄ ÍÈÀ¾Ë ÆĽÅÄƵº¼»ÃÒ ÏÄºÄ s˺ÃÄ uÀƶþ ¸ ÃÇÈÆÉÀÌ ¹Äº ¿ ÎÉÀ¶È¾. i¶Á¾Î¶ÈÒǵ ½¶¹¶ºÀÄÔ, ; ÅÁ¶Ãɸ¶ÁÄǵ ȶ ½¶Á¾Î¾È¾ ÇÃÉÔÍÉ Ç¾ÈɶÌÔ, ; ¶Á¾Çµ ö Â»È »ÈÃÍà ;ÇÈÀ¾, ¶ ; ÅÄÇÈÉÅĸ¾¿ ¶Ç¾ÂÁµÌ¿Ã¾¿ ÅÆÄÌ»Ç? qĺ·ÃÄ ¸ »ÀÄÃÄÂÍÃÄ-ÇÄ̶ÁÒÿ ÇÊ»Æ, Áº»Æ¾ ÄÉø̸, µÀ ¸¾ºÃÄ ½ ºÄÀÉ»Ãȶ, ¸¾ÆξÁ¾ ÄÆÃÈɸ¶È¾Çµ É s˺ÿ uÀƶà ½¹ºÃÄ ½ ǾÈɶÌÔ. qƾö¿ÂÃ, µÀÏÄ ¸ ½¶ËºÃ¾Ë Ä·Á¶ÇÈµË Å»Æ»º·¶Í¶ÁÄǵ ÆĽÅÉÇȾȾ ÀÄÁ¹ÄÇž ȶ ƶº¹ÄÇž, ÈÄ ¸ ÃÎ¾Ë Æ»¹ÄÃ¶Ë Æ»ÇÅÉ·ÁÀ¾ ÅÆÄ Æ»ÊÄÆÂÉ ÇÁÒÇÒÀÄ¹Ä ¹ÄÇÅĺ¶ÆÇȸ¶ ö Å»ÆÎ¾Ë ÅÄÆ¶Ë Ã» ¿ÎÁÄǵ. cÁÒλ ÈĹÄ, É Å¶Æ¶¹Æ¶Ê "o¶Æĺõ ÂÁ̵ ÅÄ ÀÄÁ¹ÄÇŶ ƶº¹ÄÇŶÂ" Âĸ¶ ¸»Á¶Çµ ÅÆÄ ½·»Æ»¼»Ãõ ÀÄÁ¹ÄÇŸ ö ûĽöͻþ¿ Å»Æĺ. z¸¾ºÀ¾¿, ˶ÄȾÍþ¿ ÆĽÅÉÇÀ ÀÄÁ¹ÄÇŸ ȶ ƶº¹ÄÇŸ, ÌÁÀÄ ÁĹÍÃÄ, ÇÅƾ¿Â¶¸Çµ ¶¸ÈÄƶ¾ ÃÇÈÆÉÀÌ Á¾Î» µÀ ¸Èƶȶ ÀÄÃÈÆÄÁÔ Ã¶º Ë඿ÃÄÂ, ¶ ¸ºÈ¶À, µÀ ö¹Äº¶ ºÄ ÆĽ¹Æ¶·É¸¶Ãõ ÀÄÁ»ÀȾ¸ÃÄ ¸Á¶ÇÃÄÇÈ ÄÀƻ¾¾ ¹ÄÇÅĺ¶ÆµÂ¾. o»Â¶ÁÄ É¸¶¹¾ É ÃÇÈÆÉÀÌµË ºÁµ sc ÅƾºÁ»ÃÄ ¸½¶ÂÄÇÈÄÇÉÃÀ¶Â ½ ÄÀÉŶ̿ÃÄÔ Ã»ÌÒÀÄÔ ¸Á¶ºÄÔ. rĽÉÂÔ; Ç¸Ä Ã»¸¾¹ºÃ» ÇȶÃĸ¾Ï» É Ã»Æ¸ÃÄÅƶ¸ÃÄÂÉ ÇÄÔ½ ½ ö̾Çȶ¾, À»ÆÂ¶Ã¾Í ÄÉø̸ ÄÇÄ·Á¾¸Ä źÀÆ»ÇÁÔ¸¶Á¾ ûķ˺ÃÇÈÒ µÀö¿Î¸¾ºÎÄ¹Ä ÄŶÃɸ¶Ãõ ǾÈÉ¶Ì ÅÇÁµ ½¶ËÄÅÁ»Ãõ ¸Á¶º¾ ¸ Àƶ. "d¿Ã¶ ¶ Ç¸Ä ÀÄûÍÃÄÇÈ ¿ ¾ û Âļ»ÂÄ ¸º Ã¾Ë É˾Á¾È¾Çµ. d¾ÂĹ¾, Çȶ¸Á»Ã ºÄ Ã¶Ç ÇÄԽþÀÄÂ, ·ÉºÉÈÒ ÄºÃÄÇÈÄÆÄÃÃ, ·Ä ȶÀ» ¸ºÃÄλÃõ ÇÃÉÔÍ¾Ë Æ»¶ÁÒÃ¾Ë Ç¾Á. Ì» ¸ºÃÄλÃõ Âļö ½ÂþȾ ¸ ǸÄÔ ÀÄƾÇÈÒ ÈÁÒÀ¾ ÎÁµËÄ ǶÂÄÇÈ¿ÃÄ¹Ä Äƹ¶Ã½É¸¶Ãõ Á¶ºÉ ¿ ÅÄƵºÀÉ. sÄԽþÀ ÂÉǾÈÒ ÅÄ·¶Í¾È¾ Åƾ½Ã¶È¾ öΠÄƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¾¿ ˾ÇÈ ½ÆĽÉÂȾ Ì Ã¶¹ÁµºÃ ÀÄƾÇÈ, µÀ ¸Ã ½ öÎÄ ºµÁÒÃÄÇÈ Âļ» 11
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
¶Ⱦ"10. i ̾Èĸ¶ÃÄ¹Ä ¸¾Ï» ÍÈÀÄ ¸¾ºÃÄ, ÏÄ ·¶Ãº»Æ¸ÇÒÀ¾¿ qÆĸº ÅÄÇÁºÄ¸ÃÄ ºÄÈƾÂɸ¶¸Çµ È»ÄÆ "ºÄÀÄÃ¶Ã¾Ë Ê¶Àȸ" É Çȶ¸Á»Ãà ºÄ o»Í;þ, ¸ÆµÍ¾, ÏÄ Ã¶Ì¾ÇȾ ÅĹĺµÈÒǵ ö Żƻº¶ÍÉ ÅÄÁȾÍÃÄ ¸Á¶º¾ puo É ¸¾Å¶ºÀÉ, ÀÄÁ¾ ÄÇȶÃõ ½Âļ» Æ»¶ÁÒÃÄ ÅÆĺ»ÂÄÃÇÈÆɸ¶È¾ ǸÄÔ Ç¾ÁÉ, ¶¸ÈÄƾȻÈ, Äƹ¶Ã½Ä¸¶ÃÇÈÒ È¶ ¸ÅÁ¾¸ ö ¶Ǿ. i¶¹¶ÁÄ "ÃÇÈÆÉÀÌ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾" ·ÉÁ¾ ÆĽƶËĸ¶Ã ö ÅƶÀȾÍû ½¶ÇÈÄÇɸ¶Ãõ É ºÄ¸ÄÁ ÇȾÇÁ È»ÆÂþ (ĺ¾Ã-º¸¶ ÂǵÌ), ¸Äþ ÂĹÁ¾ ¸¾ÀÄƾÇÈĸɸ¶È¾Çµ Á¾Î» ö Å»ÆÎÄÂÉ »È¶Å ÆĽ·ÉºÄ¸¾ ¶Å¶Æ¶ÈÉ º»Æ¼¶¸ÃÄ È¶ ¹ÆĶºÇÒÀÄ ·»½Å»À¾, (ÅÄ;öÔ; ¸º ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä Ç»Á¶ ; ÀÄÁ¹ÄÇÅÉ ¿ ½¶¸»ÆÎÉÔ; ÂÇÒÀ¾Â ȶ Ä·Á¶Çþ ƸûÂ). qƾ ÌÒÄÂÉ, Äƹ¶Ã¶Â ·»½Å»À¾ (o¶Æĺÿ ÂÁÌ) ÅÁ¶Ãɸ¶ÁÄǵ öº¶¸¶È¾ ¶ÀǾ¶ÁÒà ÅĸÃĸ¶¼»Ãõ (¸ÀÁÔÍÃÄ ½ Åƶ¸Ä ÆĽÇÈÆÁ¸), ÏÄ, θ¾ºÎ» ½¶ ¸Ç», Åƾ½¸»ÁÄ · û ºÄ ¸ÇȶÃĸÁ»Ãõ Á¶ºÉ ¿ ÅÄƵºÀÉ, ¶ ºÄ ÅĹÁ¾·Á»Ãõ ˶ÄÇÉ ¿ ¶Ã¶ÆË É ÇÈ»ÆÄƾ½Ä¸¶ÃÄÂÉ ÇÉÇÅÁÒÇȸ. pºÃ¶À, ÄÉÃ¸Ì ¸ 1941 ÆÄÌ ÅºËĺ¾Á¾ ºÄ žȶÃõ ½¶Ë¾ÇÈÉ Æ»¸ÄÁÔÌ ÇÉÈÄ ÅÄ-·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀ¾, û ½¸¶¼¶Ô; ö ÀÁÒÀÇÈÒ ÁÔº»¿, µÀ¾Ë, ÂļÁ¾¸Ä, ºÄ¸»º»ÈÒǵ ½Ã¾Ï¾È¾. q»Æξ¾ ½¶ÅÁ¶Ãĸ¶Ã¾Â¾ ¼»Æȸ¶Â¾ öÌÄöÁÒÃÄ Æ»¸ÄÁÔÌ, ·»½Å»Æ»ÍÃÄ, ¶Á¾ · ÇȶȾ, ȶÀ ·¾ Âĸ¾È¾, ¸¾º¾Â Ǿ¸ÄÁ¾ ·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀÄ Ç¾ÇȻ¾ — "ͻƸÄÃĶÆ¿Ì, »ÃÀ¶¸»º¾ÇȾ ¼¾º¾" (µÀ ¹ÄÁĸö ÄÅÄƶ Æ»¼¾ÂÉ). pÇȶÃÃ, ºÄ Æ»Í, źÁµ¹¶Á¾ ķĸ'µ½Àĸ¿ ÅĹÄÁĸÿ Æ»ÇÈÆ¶Ì ¸ Äƹ¶Ã¶Ë ·»½Å»À¾. o¶ ÈÁ ȶÀ¾Ë ʶÀȸ ºÄ¸ÄÁ ûºÄÁÉ¹Ä ¸¾¹Áµº¶ÔÈÒ ÅÇÁµ¸ÄÃà ÇÅÆÄ·¾ ĺÃÄ¹Ä ½ ¶¸ÈÄƸ º¶ÃÄ ÃÇÈÆÉÀÌ ÆÄÇÁ¶¸¶ sÈ»ÌÒÀ¶ Çȸ»Æº¼É¸¶È¾, ÏÄ puo ¸Ç¶ ǾÁ¶Â¾ ÅÆķɸ¶Á¶ ÉþÀÃÉȾ Åĵ¸¾ "¶ÃȾ¼¾º¸ÇÒÀÄ¹Ä ÊÆÄÃÈÉ"11. Ì» Åƾ ÈÄÂÉ, ÏÄ ¸ 1941 ÆÄÌ ÈÄ¿ ¼» ÆÄÇÁ¶¸ sÈ»ÌÒÀÄ É Ç¸Ä¿ ¶¸ÈÄ·Ä¹Æ¶Ê ½¶½Ã¶Í¶¸: "…ÇÈÄÔ Ã¶ 12
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÇȶÃĸ¾Ï ¸¾Ã¾Ï»Ãõ ¼¾º¸ ºÄÌÁÒÃÄÇÈ Å»Æ»Ã»Ç»Ãõ ö uÀƶÃÉ Ã»ÌÒÀ »Èĺ¾ »ÀÇÈ»ÆÂÃ¶Ì ¼¾º¸Çȸ¶, ¸¾ÀÁÔÍ»Ãõ Ë ½ ¶Ç¾ÂÁµÌ¿ÃÄ¹Ä ÅÆÄÌ»ÇÉ"12. dĺÃÄͶÇ, ûķ˺ÃÄ ÅºÀÆ»ÇÁ¾È¾, ÏÄ ºÁµ puo ö¸ÈÒ É 1941 ÆÄÌ (¸ Å»Æĺ ö¿·ÁÒÎÄ Åƾ˾ÁÒÃÄÇÈ Áº»Æ¸ ºÄ ö̾ÇÈÇÒÀÄ º»ÄÁĹ) žȶÃõ »ÈÃÍÃ¾Ë Í¾ÇÈÄÀ û ·ÉÁ¾ ¶ÁÒÊÄÔ Ä»¹ÄÔ ·ÄÆÄÈÒ·¾, — ¹ÄÁĸÃÄÔ Â»ÈÄÔ ½¶Á¾Î¶ÁÄǵ ¸ºÃĸÁ»Ãõ, ½·»Æ»¼»Ãõ ȶ ½ÂÌûÃõ û½¶Á»¼ÃÄ ÉÀƶÃÇÒÀÄ º»Æ¼¶¸¾. f»Æ¼¶¸Ã¾ÌÒÀ¾¿ ź˺ puo ºÄ ÇÅƶ¸¾ Äƹ¶Ã½¶Ì Äƹ¶Ã¸ ·»½Å»À¾ ÍÈÀÄ ÅÆÄÇÈ»¼ÉÈÒǵ É Å¾È¶Ãà ¸º·ÄÆÉ ÇÁɼ·Ä¸Ì¸ ºÁµ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. uÀÁ¶º¶Í ÃÇÈÆÉÀÌ ½¶½Ã¶Í¶Á¾: "fÄ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÈÆ»·¶ Åƾȵ¹¶È¾ ¸ÇË Ê¶Ë¸Ì¸, ÏÄ ÂļÉÈÒ ·ÉȾ ÀÄƾÇþ¾ ºÁµ ÇÅƶ¸¾. tÆ»·¶ ŶÂ'µÈ¶È¾, ÏÄ Ã¶ sĸÈÇÒÀ¿ uÀƶà ¸Ç ¶ÀȾ¸Ã ȶ ¸¶ÆÈÇà »Á»Â»ÃȾ ¸ ·ÁÒο ¶·Ä »Ãο ÂÆ È. ½¸. "ÀÄÂÉÃÇȶ¾" ÈÄÂÉ È¶À» ; Ãλ ¸ºÃÄλÃõ Ë ºÄ lq(·)u ; º»Æ¼¶¸Ã¾Ë Äƹ¶Ã¸ Åƾ ºÄ·ÄÆ ÁÔº»¿ û ¸¾ÆζÁÒû. d¶¼Á¾¸ÄÔ Ã¶ÈÄÂÇÈÒ Ë ÅÄÇȶ¸¶ ź Í¶Ç Æ»¸ÄÁÔÌ"13. x»¿ »Å½Äº ÍÈÀÄ ½¶Ç¸ºÍÉ, ÅÄ-Å»Æλ, û·¶¼¶Ãõ ÄÉø̸ Çȶ¸¾È¾ ÅĽ¶ ½¶ÀÄÃÄ ¶ÇÉ ÆµºÄ¸¾Ë ÍÁ»Ã¸ ÀÄÂŶÆÈ, (µÀ ÅĺöÁ¾ ǸÄÔ ºÄÁÔ ½ ·ÁÒÎĸ¾½ÂÄ Á¾Î» ½ À¶Æ'ƾÇÈÇÒÀ¾Ë ÂÆÀɸ¶ÃÒ), Ⱦ Ƕ¾ ¶¸ÈĶȾÍÃÄ ÇȸÄÆÔÔ; ÅÄÈɼÃÉ ÄÅĽ¾ÌÔ Ç¸Ä¿ ¸Á¶º ¸ ÀƶÃ, ¶, ÅÄ-ºÆɹ», Åƶ¹Ã»Ãõ öÌÄöÁÇȸ ½¶·»½Å»Í¾È¾ ºÁµ ÃÄ¸Ä¹Ä º»Æ¼¶¸ÃÄ¹Ä ¶Å¶Æ¶ÈÉ ºÄÇȶÈÃÔ ÀÁÒÀÇÈÒ À¸¶ÁÊÀĸ¶Ã¾Ë ʶ˸̸, µÀ¾Ë ʽ¾ÍÃÄ Ã»ÂļÁ¾¸Ä ·ÉÁÄ Ã¶·Æ¶È¾ ½ Á¶¸ puo. o¶ÇÈÉÅþ¿ ºÄÀÉ»ÃÈ, µÀ ɼ» ½¹¶ºÉ¸¶ÁÄǵ, º¶Èĸ¶Ã¾¿ ȶÀ ǶÂÄ 1941 ÆÄÀÄ ºÄ¸ÄÁ º»È¶ÁÒþ ȶÂþ ½¸ÈÄ ÄÉøÇÒÀÄ¹Ä uÅƶ¸ÁÃõ º»Æ¼¶¸ÃÄ ·»½Å»À¾ (ÇȸÄÆ»ÃÄ¹Ä ÅÇÁµ 30 ͻƸõ 1941 ÆÄÀÉ Åƾ f»Æ¼¶¸ÃÄÂÉ Åƶ¸ÁÃà ÆÄÇÁ¶¸¶ sÈ»ÌÒÀ¶). i¸È 13
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
öºÆÉÀĸ¶Ã¾¿ ͻƻ½ ĺ¾Ã ÃȻƸ¶Á ö ÍÄȾÆÒÄË ¶ÆÀÉζË, źžǶþ¿ ÇÀÄÆÄÍ»Ãõ "¸-¸¾¿" (ÂļÁ¾¸Ä, "d[¿ÇÒÀÄ]¸¾¿ " ƻʻƻÃÈ). n¶È»Æ¶Á ¸¾ÀÁ¾À¶ žÁÒþ¿ ÃÈ»Æ»Ç ºÄÇÁºÃ¾À¸ öǶÂŻƻº ͻƻ½ È», ÏÄ ¸ ÃÒÄÂÉ ¸ºÄ·Æ¶¼»ÃÄ Æ»¶ÁÒà ½ºÄ·ÉÈÀ¾, ÈÆɺÃÄÏ È¶ û¸º¶Í, µÀ ÇÉÅÆĸĺ¼É¸¶Á¾ sc ¸ Ëĺ Æ»¶Á½¶Ì Żƻº¸ÄÃÃ¾Ë ÅÁ¶Ã¸, ¸¾ÀÁ¶º»Ã¾Ë É Èƶ¸Ã»¸¿ (1941 ÆÄÀÉ) ÃÇÈÆÉÀÌ. i¸È ufc º¶Èĸ¶ÃÄ 12 Ç»ÆÅõ 1941 ÆÄÀÉ, ½ ¿Ä¹Ä È»ÀÇÈÉ Âļö º½Ã¶È¾Çµ, ÏÄ ¸ Å»ÆÎ ÂÇµÌ Ã»ÌÒÀÄ-ƶºµÃÇÒÀÄ ¸¿Ã¾ ÄÉø̵ ¸º¶ÁÄǵȶÀ¾ ÇȸÄƾȾ ¸Á¶ÇÃÉ o¶ÆĺÃÉ ÂÁÌÔ, µÀ¶ ½¶¿Â¶Á¶Çµ ½º»·ÁÒÎÄ¹Ä ÆĽÇÁºÉ¸¶Ãõ ÀƾÂöÁÒÃ¾Ë ÇÅƶ¸. pƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¶ sÁɼ·¶ ·»½Å»À¾, öÈÄÂÇÈÒ, ÅÆĺĸ¼É¸¶Á¶ ½¶Á¾Î¶È¾Çµ öŸÁ»¹¶ÁÒÃÄÔ ÇÈÆÉÀÈÉÆÄÔ. p·Á¶Çà ƻʻƻÃȾ ·»½Å»À¾ ºµÁ¾ Á¾Î» "½¶ÀÄÃÇÅÆĸ¶ÃÄ", ËÄͶ Ëà ÅÆ»ºÇȶ¸Ã¾À¾ ¸ºÀƾÈÄ ÄÍÄÁÔ¸¶Á¾ Ä·Á¶Çà ¿ ÅĸÈĸ ÉÅƶ¸¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. xÀ¶¸Ä, ÏÄ ¸¾ÎÀÁÒö ƻʻƻÃÈÉƶ sc ÄÈƾÂɸ¶Á¶ ξÆÄÀ ÅĸÃĸ¶¼»Ãõ, Åĸ'µ½¶Ã û Á¾Î» ½ ź·ÄÆÄ ȶ ź¹ÄÈĸÀÄÔ À¶ºÆ¸ ºÁµ ÇÅ»ÌÇÁɼ·¾, ¶Á» ¿ ½¶¿Â¶Á¶Çµ ¸¾¸Í»Ãõ ȶ ÉÅÄƵºÀɸ¶Ãõ ½¶ËÄÅÁ»Ã¾Ë ¶Æ˸¸ olds, ÅÆÄȾÅÄÁÒÇÒÀÄÔ ÆĽ¸ºÀÄÔ, ÆĽ¸ºÀÄÔ ÅÆÄȾ ÆÉÂÉø, ɹÄÆ̸, ·ÁÒÎĸ¾À¸, ¶ ȶÀļ žȶÃõ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ½ ÅÄÁȾÍþ¾ ÀÄÃÀÉÆ»Ãȶ¾ puo(c), öǶÂŻƻº ½ »ÁÒþÀ¸ÌµÂ¾. t¶À¾¿, ö Å»Æξ¿ ÅĹÁµº, º¾¸Ã¾¿ ÆĽÅĺÁ ÊÉÃÀÌÄöÁÒÃ¾Ë Ä·Ä¸'µ½À¸ É Ç»Æ»º¾Ã ÇÈÆÉÀÈÉƾ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾, ÄÍ»¸¾ºÃÄ, ÅĵÇÃÔÈÒǵ ·Æ¶ÀÄ ºÄÇȶÈÃÒÄ Åº¹ÄÈĸÁ»Ã¾Ë À¶ºÆ¸. uÇ ·ÁÒÎ-»ÃΠʶËÄ¸Ä¹Ä Ã¶¸Í»Ã ÄÉøÇÒÀ »Ç·ÇȾ ½¶ÀÆÅÁÔ¸¶Á¾Çµ ½¶ ¸¾ÎÀÁÒÃÄÔ Æ»Ê»Æ»ÃÈÉÆÄÔ, ½¶¸ºµÀ¾ ÍÄÂÉ Ã¶ÌÄöÁÇȾÍö ÂÄÁÄºÒ ÂĹÁ¶ û Á¾Î» ĸÄÁĺ¸¶È¾ ¶½¶Â¾ ÆĽ¸ºÃ¾ÌÒÀÄ, ÇÁºÍÄ Í¾ ¶¹»ÃÈÉÆÃÄ ÆÄ·ÄȾ, ¶Á» ¿ ÇÁºÀɸ¶È¾ ½¶ Æ»¶ÁÒ14
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÃÄÔ ÅÆ¶Ì»Ô Ç¸ÄË Ã¶Çȶ¸Ã¾À¸ ÇȶÆÎ¾Ë ÀÄÁ»¹. t»ÀÇÈ ºÄÀÉ»Ãȶ µÇÀƶ¸Ä ½¶Ç¸ºÍÉ, ÏÄ Áº»Æ¾ ·¶Ãº»Æ¸ÇÒÀÄ Äƹ¶Ã½¶Ì ¸ Å»Æο ÅÄÁĸ¾Ã Ç»ÆÅõ 1941 ÆÄÀÉ ÅÆĺĸ¼É¸¶Á¾ ¸Æ¾È¾ É ÂļÁ¾¸ÇÈÒ µÀö¿Î¸¾ºÎÄ Åķɺĸ¾ û½¶Á»¼ÃÄ º»Æ¼¶¸¾. sÀÁ¶º¶ÈÒǵ ¸Æ¶¼»Ãõ, ÏÄ ¸Äþ ÅÆÄÇÈÄ Ã» ·¶¼¶Á¾ ·¶Í¾È¾ Æ»¶ÁÒÃÄ¹Ä ÇȶÃÉ Æ»Í»¿ ö¸ÃÄ Åƶ¹ÃÉÁ¾ "½¶ÀÆÅÁÔ¸¶È¾ º»Æ¼¶¸Ã¾ÌÒÀ» ¼¾Èȵ ö ¸ÇË ºÁµÃÀ¶Ë"14, ö¸ÈÒ Ã» ÇÅ帶Ô;ÇÒ Ã¶ È», ÏÄ ¸¼» ºÄ ÀÃ̵ ¸»Æ»Çõ 1941 ÆÄÀÉ Ã»ÌÒÀ ÄÀÉŶÃȾ ÅĸÃÇÈÔ ¸½ÒÂÉÈÒ Åº ÀÄÃÈÆÄÁÒ ÇȸÄƻà öÌÄöÁÇȶ¾ Äƹ¶Ã¾ ̾¸ÁÒÃÄ ¶ºÂÃÇÈÆ¶Ì È¶ ÂÇÌ»¸Ä¹Ä ǶÂĸƵºÉ¸¶Ãõ. i¸È ·¶Ãº»Æ¸ÇÒÀÄ sc ½¶ Å»ÆÎ ÂÇµÌ Ã»ÌÒÀÄƶºµÃÇÒÀÄ ¸¿Ã¾ ¸¾Ç¸ÈÁÔ È¶Àļ ĺû ½ ö¿Ä¹¾ºÃÎ¾Ë µ¸¾Ï ¸ ÇÈÄÆ ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶ÌÄöÁÇȾÍÃÄ¹Ä ÆÉËÉ - ûÅƾ¾ƻÃÃÉ ·ÄÆÄÈÒ·É ½ Ǹľ ÀÄÁ¾Îþ ÀÄÁ»¹¶Â¾-ĺÃÄŶÆȿ̵¾ ½ »ÁÒþÀ¸ÇÒÀÄ Äƹ¶Ã½¶Ì. qÄ·ÄÆÔ¸¶Ãõ puo(n) ö ÅÄͶÈÀÉ ¸¿Ã¾, ö ¼¶ÁÒ, ÅÄÇÁÄ ÄºÃ» ½ ÍÁÒÃ¾Ë ÂÇÌÒ É ¸Ç¿ ÆÄ·ÄÈ sc, û º¶Æ»ÂÃÄ É ÅÆÄÅÄÃĸ¶ÃÄÂÉ ½¸È »ÁÒþÀ¸ÌµÂ ÅƾǸµÍ»ÃÄ ·ÁÒλ ɸ¶¹¾, ü ÅÄÁµÀ¶Â ȶ ·ÁÒÎĸ¾À¶Â, ƶ½Ä ¸½µÈ¾Â. i¶¹¶ÁÄ ¶Ã¶Á½ ºÄÀÉ»Ãȶ ºÄ½¸ÄÁµ Çȸ»Æº¼É¸¶È¾, ÏÄ ÅÆÄȵ¹Ä ͻƸõ-Ç»ÆÅõ 1941 ÆÄÀÉ ·¶Ãº»Æ¸ÇÒÀ »Ç·ÇȾ ½ÉÂÁ¾ ÇȸÄƾȾ ö ȻƾÈÄÆ ½¶ËºÃÄÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë Ä·Á¶ÇÈ»¿ ºÄ¸ÄÁ ÆĽ¹¶Áɼ»Ã¾¿ ȶ ÇÈÆÉÀÈÉÆĸ¶Ã¾¿ ¶Å¶Æ¶È ·»½Å»À¾, ÏÄ ºÄ½¸ÄÁ¾ÁÄ Â ¶ÀȾ¸ÃÄ ÅÆĸĺ¾È¾ ÆĽ¸ºÉ¸¶ÁÒÃÉ È¶ ÀÄÃÈÆÆĽ¸ºÉ¸¶ÁÒÃÉ ÆÄ·ÄÈÉ, ÅÄǾÁÔ¸¶È¾ º¾Ç̾ÅÁÃÉ ¸ Á¶¸¶Ë pƹ¶Ã½¶Ì, ¶ ȶÀļ öÁ¶¹Äº¾È¾ ǾÇÈ»ÂÉ Åº¹ÄÈĸÀ¾ À¶ºÆ¸ ºÁµ ¶¿·ÉÈÃÒÄ ÆÄ·ÄȾ ¸ sc. dĺÃÄͶÇ, Æ»¶Á½É¸¶È¾ ¸Ç ÅÁ¶Ã¾ ·Éº¸Ã¾Ìȸ¶ÅĸÃÄÌÃÃÄÇÅ»ÌÇÁɼ·¾Ã»¸º¶ÁÄǵ.cÁÒÎÇÈÒ½Ã¾Ë Ã¶½¶¸¼º¾ ½¶Á¾Î¾Á¾Çµ ö Å¶Å»Æ Æ¶½Ä ½ ÅÁ¶Ã¶Â¾ ÆĽ·ÉºÄ¸¾ ǶÂÄÇÈ¿ÃÄ ÉÀ15
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ƶÃÇÒÀÄ º»Æ¼¶¸¾. o»¸ÂÄÁ¾Â Æ»¶Á ¸ÄÃÃÄ¹Ä Í¶ÇÉ ¸¾µ¸¾Á¾ ÅÄÁȾÍÃÉ ÀÄÆÄÈÀĽÄÆÇÈÒ À»Æ¸Ã¾Ìȸ¶ pƹ¶Ã½¶Ì, µÀ» ½¶½º¶Á»¹ºÒ û Åĺ·¶ÁÄ ÅÆÄ "½¶Å¶Çà ¸¶Æ¶ÃȾ" ö ¸¾Å¶ºÄÀ Åĺ·Ã¾Ë û¸º¶Í. s¶Â» ÅĸÁÒÃÄÔ Å»Æ»ÄÆÃȶÌÔ puo(c) ö Èƾ¸¶ÁÉ ÅºÅÁÒÃÉ ·ÄÆÄÈÒ·É ÅÆÄȾ o»Í;þ ȶ srsr Âļö, ÄÍ»¸¾ºÃÄ, ÅĵÇþȾ ¸ºÇÉÈÃÇÈÒ ÃÄ¸Ä¹Ä È¾ÅÉ ¸À¶½¸ÄÀ sÁɼ· ·»½Å»À¾. o¶ÈÄÂÇÈÒ, É 1942 ÆÄÌ sc ÄÈƾÂÉ Í»Æ¹Ä¸É ÃÇÈÆÉÀÌÔ, ¸¾ÀÄöÃõ µÀÄ ¸ ÅĸÃÄÂÉ Ä·Çµ½ ·ÉÁÄ ÂļÁ¾¸» Á¾Î» ½¶ ÉÂĸ ÅĸÃÄÌÃÃÄ¹Ä º»Æ¼¶¸ÃÄ¹Ä ¼¾Èȵ. mº»Æ¾ öÌÄöÁÇȾÍÃÄ¹Ä ÆÉËÉ ÅÆĺĸ¼É¸¶Á¾ ÆĽƶËĸɸ¶È¾ ö È», ÏÄ Ã¶¿·Á¾¼Í¾Â ͶÇÄ  ºÄ¸»º»ÈÒǵ ·Æ¶È¾Çµ ºÄ ¶ÇÎȶ·ÃÄ¹Ä º»Æ¼¶¸ÃÄ¹Ä ·Éº¸Ã¾Ìȸ¶, ¶ û ºÉ¶Ⱦ ÅÆÄ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ Ã»Á»¹¶ÁÒÃ¾Ë ·Ä¿Ä¸¾Ë ÇÈÆÉÀÈÉÆ. ÃÇÈÆÉÀ̵ ºÁµ sc puo(c) ¸º Ç»ÆÅõ 1942 ÆÄÀÉ ÄºÃ¾Â ½ ö¿·ÁÒÎ¾Ë ½¶ ķǵ¹Ä ½ ½¶ÅÆÄÅÄÃĸ¶Ã¾Ë É º¶Ã¿ ÅÉ·ÁÀ¶Ì ºÄÀÉ»Ãȸ. dÄö ½¶¿Â¶ ÈƾöºÌµÈÒ ºÆÉÀĸ¶Ã¾Ë ͻƻ½ ĺ¾Ã ÃȻƸ¶Á ¶ÆÀÉθ ÇÀÁ¶º¶ÈÒǵ ½ Å'µÈ¾ ÆĽºÁ¸: "sÉÇÅÁÒö ·»½Å»À¶", "lƾÂöÁÇȾÀ¶", "sɺĸ¶ »º¾Ì¾Ã¶", "tÔÆ»ÂþÌȸÄ", "fÄËĺ¼»Ãõ ÇÁºÇȸÄ". xµ ÃÇÈÆÉÀ̵, ·»½ÉÂĸÃÄ, ·ÉÁ¶ ¶ȻƶÁÄ ºÁµ »Ç·ÇÈÇÒÀ¾Ë ¸¾ÎÀÄÁ¸ ȶ ÀÉÆǸ, ĺöÀ ¸Äö ʶÀȾÍÃÄ Ã» º¶¸¶Á¶ ¸ÇË Ã»Ä·ËºÃ¾Ë ½Ã¶ÃÒ Ã¶¸¾ÍÄÀ ÆÄ·ÄȾ É ÅºÅÁÁ, ¶ ÂĹÁ¶ ÇÁɹɸ¶È¾ ÇÀÄÆλ Á»À̿þ ¶ȻƶÁÄ ºÁµ ÅĵÇûÃõ ½¶¹¶ÁÒÃ¾Ë Â»Ë¶Ã½Â¸ ºµÁÒÃÄÇÈ ÇÈÆÉÀÈÉÆ ·»½Å»À¾ ȶ ÄËÄÆÄþ ¹ÆĶºÇÒÀÄ¹Ä ÅÄƵºÀÉ ¸ º»Æ¼¶¸. i Åƾȶ¶Ãþ ºÁµ puo (ͶÇÈÄ ½Ä¸Ç û ¸¾Åƶ¸º¶Ã¾Â) ÆĽ¶ËÄ ÃÇÈÆÉÀ̵ ÆĽÀƾ¸¶ ½¶¸º¶Ãõ ÇÈÆÉÀÈÉÆÉ ÆĽ¸ºÀ¾, ½¸»Æȶ ɸ¶¹É ö ¸¶¼Á¾¸ÇÈÒ ¸»º»Ãõ û Á¾Î» ¸¿ÇÒÀĸÄ, ¶Á» ¿ »ÀÄÃÄÂÍÃÄ È»ËÃÍÃÄ-ÅÆľÇÁÄ¸Ä È¶ ÅÄÁȾÍÃÄ ÆĽ¸ºÀ¾. c»½Å»Æ»ÍÃÄ, ÏÄ È¶À ½¶¸º¶Ãõ Æ»¶ÁÒÃÄ ÂĹÁ¾ Çȶ¸¾È¾Çµ Á¾Î» 16
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Żƻº ÇÁɼ·ÄÔ ·»½Å»À¾ º»Æ¼¶¸¾, ¶ û ÄÀÆ»ÂÄ ÅÄÁȾÍÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì ȶ Ï» ¿ ¸ ÉÂĸ¶Ë ·»½º»Æ¼¶¸ÃÄÇÈ. cÁÒΠö·Á¾¼»Ã¾Â¾ ºÄ ¼¾Èȸ¾Ë Æ»¶Á¿ º¿ÇÃ¾Ë ÉÂĸ ÅÆ¶Ì ÄÉøÇÒÀÄ sc, ö öΠÅĹÁµº, Á¾Î» źÆĽºÁ¾ "fÄ·Æ ÁÔº»¿", "qÆĸÄÀ¶ÈÄƾ", "qÆĸÄÀ¶ÈÄƾ ½ ÃÉÈƶ Äƹ¶Ã½¶Ì", "qº¹ÄÈĸÀ¶ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƶ", "t¶ÀȾÀ¶ ÅÄÁÌ ÇÉÅÆÄȾ źÅÁÁµ", "d¾ÎÀÁ ÆĽ¸ºÍ¾À¸". dÄþ ½Ã¶ÍÃÄÔ ÂÆÄÔ Ã¶Å¾Ç¶Ã ½ ÉƶËɸ¶Ãõ ºÄǸºÉ źÅÁÒÃÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾ puo ÅÆÄȾ qÄÁÒÏ È¶ srsr, ¶ ȶÀļ ºµÁÒÃÄÇÈ Ã¾½À¾ ÅÄÁÒÇÒÀ¾Ë ȶ ÆÄÇ¿ÇÒÀ¾Ë Æ»¸ÄÁÔÌ¿Ã¾Ë Äƹ¶Ã½¶Ì¿ ÅÄͶÈÀÉ ww ÇÈÄÁÈȵ. d¾ÀÁÔÍÃÄ Ã¶ ÆÄ·ÄÈÉ ¸ ÉÂĸ¶Ë ¶¿·ÉÈÃÒÄ º»Æ¼¶¸ÃÄÇÈ ÆĽƶËĸ¶Ã ÄÇȶÃà Èƾ ÆĽºÁ¾ ÃÇÈÆÉÀÌ. b¸ÈÄƾ ºÄÀÉ»Ãȶ, ĺöÀ, Åĺ¶ÔÈÒ ºÄÇÁºÃ¾À¶Â ÌÀ¶¸É ÃÊÄƶÌÔ ÇÈÄÇĸÃÄ ·¶¹¶ÈÒÄË ÂÄ»Ãȸ, Åĸ'µ½¶Ã¾Ë ½ ÈĹÄͶÇþ¾ ɵ¸Á»Ãõ¾ Áº»Æ¸ puo(c) ÏÄºÄ Åƾ¿º»ÎÃÒÄ¹Ä ÀƾÂöÁÒÃÄ¹Ä ½¶ÀÄÃ嶸Çȸ¶, »Èĺ¸ ÇÁºÇȸ¶, Çȶ¸Á»Ãõ ºÄ öÌÄöÁÒÃÄ¹Ä Å¾È¶Ãõ È.Å. o¶ÅƾÀÁ¶º, ½ ÆĽºÁÉ "lƾÂöÁÇȾÀ¶" º½Ã¶ÂÄǵ, ÏÄ ¸ ¶¿·ÉÈÿ º»Æ¼¶¸ ºÄ ½ÁÄ;ÃÃÄ ºµÁÒÃÄÇÈ Â¶ÁÄ Ã¶Á»¼¶È¾ ÆĽÅĸÇÔº¼»Ãõ ȶ ¸¼¾¸¶Ãõ öÆÀÄȾÍÃ¾Ë ½¶ÇÄ·¸, ʶÁÒÎɸ¶Ãõ ¹ÆÄλ¿ ȶ ºÄÀÉ»Ãȸ, ÍÄÁĸͶ ÅÆÄÇȾÈÉ̵, ûÁ»¹¶ÁÒö ¼ÃÄͶ ÅÆÄÇȾÈÉ̵, ÆĽÅĸÇÔº¼»Ãõ ÅÄÆÃĹƶÊ, ÈÄƹ¸Áµ ¼ÃÀ¶Â¾, ½Ø¸¶ÁÈɸ¶Ãõ ÈÄÏÄ15. xÀ¶¸Ä, ÏÄ ÇÁºÍ¾Â ź ꦂ ºÄžȸ ºÄ½¸ÄÁµÁÄǵ (·¶, ö¸ÈÒ, Æ»ÀÄ»úɸ¶ÁÄǵ) ·¾È¾ "·¶Ãº¾È¸" ¶¼ ºÄȾ "ºÄÀ¾ û Åƾ½Ã¶ÔÈÒǵ û ¸¾º¶ºÉÈÒ Ç¸ÄË ÇÅÁÒþÀ¸", ¶·Ä Ï» ¿ È»ÆÄƾ½É¸¶È¾ ÈÄÆÈÉƶ¾16. o¶ ÈÄ¿ ͶÇ, Åĺ·Ã Æ»ÀÄ»ú¶Ì, ·ÉÁ¾ ÌÁÀÄ Èƶº¾Ì¿Ã¾Â¾, ¶ ¸¾ÀÄƾÇȶÃõ ÈÄÆÈÉÆ ¸¸¶¼¶ÁÄǵ ½¸¾ÍÃÄÔ ÅƶÀȾÀÄÔ ¸ ÆÄ·ÄÈ ÅÄÁÌ ·ÁÒÎÄÇÈ ÀƶÃ. fÄǾÈÒ º¾¸Ã¾Â ¸¾¹Áµº¶, ½ ÈÄÍÀ¾ ½ÄÆÉ ÇÒĹĺ»Ãõ, ¸¾ºÁ»Ãõ ÄÉø̵¾ Æ½Ã¾Ë À¶È»¹ÄÆ¿ ½ÁÄ;Ã̸ 17
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
½¶ öÌÄöÁÒþ¾ ĽöÀ¶Â¾. t¶À, ÉÀÁ¶º¶Í ÃÇÈÆÉÀÌ ·ÉÁ¾ ŻƻÀÄöà (ÂļÁ¾¸Ä, Ëõ ¸Å»¸Ã»ÃÇÈÒ ·¶½É¸¶Á¶Çµ ö ÇÃÉÔÍ¿ ¸ È ÆÄÀ¾ ÇȶȾÇȾÌ), ÏÄ "ö¿·ÁÒξ¿ ÅÆÄÌ»ÃÈ ¸·¾¸Ã¾À¸ ǻƻº ÅÄÁµÀ¸, ¸·¾¸Ã¾À¾ ö ÈÁ ÇÒĹĺÃÎÃË Åĺ¿ Ç» Żƻ¸¶¼ÃÄ ÂÄÇÀ¶Á. iÁĺ É ¸»Á¾ÀÄÂÉ ÅÆÄÌ»ÃÈ Ì» ¼¾º¾ ÉÀƶÃÌ"17. d¶¼ÀÄ Ã¶½¸¶È¾ º»ÂÄÀƶȾÍþ¾ źËĺ¾ ¶¸ÈÄƸ »Ç·ÇÈÇÒÀÄ ÃÇÈÆÉÀÌ ºÄ ¶¿·ÉÈÃÒÄ ÇÉºÄ¸Ä Ç¾ÇȻ¾ ¸ uÀƶÃ. dÄþ ¸¾ÇÈÉŶÁ¾ ½¶ ¶ÀǾ¶ÁÒÃÉ ¼ÄÆÇÈÀÇÈÒ Çɺ¸ ź ꦂ É˸¶Á»Ãõ ¸¾ÆÄÀ¸. pºÃ¶À, ½ ÃÎÄ¹Ä ·ÄÀÉ, ÇÁÉÎÃÇÈÒ È¶ÀÄ¹Ä ÅºËÄºÉ ºÄ ÇɺÄ;ÃÇȸ¶ É Å»Æ»ËºÃ¾¿ (ÅÇÁµ¸ÄÃþ¿ ; ÅÇÁµÆ»¸ÄÁÔ̿þ¿) Å»Æĺ ȶÀļ ÇÀÁ¶ºÃÄ ½¶Å»Æ»Í¾È¾. bº¼», ÅÄÇÁɹĸÉÔ;ǵ ¹ÆÀ¾Â ºÄǸºÄ ÇÉͶÇÃÄ ÉÀƶÃÇÒÀÄ º»Æ¼¶¸¾, Âļö Çȸ»Æº¼É¸¶È¾, ÏÄ ¸»Á¾Í»½Ã¶ ÀÁÒÀÇÈÒ ÀƾÂöÁÒÃ¾Ë ÇÅƶ¸ ÅÆÄÇÈÄ "ÇÅÉÇÀ¶ÈÒǵ ö ¹¶ÁÒ¶Ë" Çɺ¶Â¾, ¶ ȶÀ¾¿ ź˺ ºÄ "·ÄÆÄÈÒ·¾" ½ ½ÁÄ;ÃÃÇÈÔ, µÀ ÇÁÉÎÃÄ ÅºÂȾÁ¾ ÉÀÁ¶º¶Í ¶Ã¶Á½Ä¸¶ÃÄ¹Ä ºÄÀÉ»Ãȶ, Á¾Î» ½Ã»ÄËÄÍÉ ÅÄÁÌÔ, ½Â»ÃÎÉ ½¶ÌÀ¶¸Á»ÃÇÈÒ Æ»½ÉÁÒȶȶ¾ ÅƶÌ18. i¶¹¶ÁÄ ÃÇÈÆÉÀ̵, ÄÀÆ ¸¾Ï»¸À¶½¶ÃĹÄ, ÌÃþ º¼»Æ»ÁÄ ºÁµ ¸¾¸Í»Ãõ ¶ƹöÁÒÃ¾Ë ¹ÆÉÅ ÈĹÄͶÇÃÄ¹Ä ½¶ËºÃÄÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä ÇÉÇÅÁÒÇȸ¶. q»Æ»º ½¶ÌÀ¶¸Á»Ã¾Â ºÄÇÁºÃ¾ÀÄ ÆĽÀƾ¸¶ÔÈÒǵ ¶ÁĸºÄ ¸¾µ¸¾ ÅĸǵÀº»ÃÃÄ¹Ä ¼¾Èȵ ½¶ËºÃÄÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä ÀƾÂöÁÒÃÄ¹Ä Ç¸ÈÉ 1940-Ë ÆÆ. "l¾Î»ÃÒÀĸÌ", "¸ÁÄÂþÀ¾", "ÎÂÆÄÀ¾", "½Áĺ-ÇÈÆ˶Æ, ÇÀÁ»Åĸ, ¶úƸÃ", "¸·¾¸Ã¾À¾", "·Æ¾ÁµÃȻƾ", "À¶ÆȵÆ", "ÄʻȵÆ", "Ŷǻƾ" ȶ ÃÎ ÃÄÇ ½ÁÄ;ÃÃ¾Ë "ÅÆÄʻǿ" º»ÂÄÃÇÈÆÉÔÈÒ Å»Æ»º ÇÉͶÇþÀ¶Â¾ ÈÉ Ã»¸»Á¾ÍÀÉ Í¶ÇȾÃÉ ¼¾Èȵ ·ÉºÒ-µÀÄ ÁÔºÇÒÀÄ ÇÅÁÒÃÄȾ, ¸¾¸Í»Ãõ µÀÄ Ï» ¿ ºÄÇ ½¶Á¾Î¶ÈÒǵ ǸÄƺÃÄÔ ½ÄÃÄÔ È¶·É ºÁµ ÉÀƶÃÇÒÀÄ ÇÈÄƾÍÃÄ Ã¶ÉÀ¾. iÁ¶Â 1942-43 ÆÄÀ¸ Ľö»Ãĸ¶Ã¾¿ ÄÇȶÈÄÍþ 18
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÉÀÄÆûÃõ ·¶Ãº»Æ¸ÇÒÀÄ puo ö ÅÆÄȾûÌÒÀ¾Ë ÅĽ¾ÌµË, ÆĽ¸µ¸ ȶÀļ ½¶Á¾ÎÀ¾ ÁÔ½¿ ÇÈÄÇĸÃÄ Î¸¾ºÀÄ¹Ä Å»Æ»ËÄºÉ ºÄ Èƶº¾Ì¿ÃÄ¹Ä º»Æ¼¶¸ÃÄ¹Ä ·Éº¸Ã¾Ìȸ¶. q»Æ»º sÁɼ·ÄÔ ·»½Å»À¾ È»Å»Æ Ã» Çȶ¸¾Á¾Çµ ½¶¸º¶Ãõ Åĸ'µ½¶Ã ½ º»È¶ÁÒþ ÄŶÃɸ¶Ãõ ÅÆ»ÂɺÆÄÇÈ ÀƾÂöÁÇȾÀ¾ ; ÈÄÃÀÄϸ ÇÉºÄ¸Ä Â»º¾Ì¾Ã¾, Ⱦ ·ÁÒλ ½¿ÎÁ¾ ½ ÅĸÇÈÀ¾ º»ÃÃÄ ÅÆÄ·Á»Â¾ Äƹ¶Ã½¶Ì Æ»¹ÉÁµÆÃÄ¹Ä ÅÄÁÌ¿ÃÄ¹Ä ¶Å¶Æ¶ÈÉ, ÈÔÆ»Â, Ä·Á¶¸ ö ʶÁÒξ¸ÄÂÄûÈþÀ¸ ¶·Ä À¾Î»ÃÒÀĸ¾Ë ½Áĺ¸. q»ÆÎÄͻƹĸ¾Â¾ ½¶¸º¶Ãõ¾ »Ç·Çȸ ÇȶÁ¾ ½¶·»½Å»Í»Ãõ öÁ»¼ÃÄ¹Ä Æ¸Ãµ ÀÄÃÇÅÆ¶Ì ÉÇË Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¾Ë ÇÈÆÉÀÈÉÆ puo ȶ uqb, ¶ ȶÀļ ÅÆĸ»º»Ãõ ÆĽ¸ºÀ¾ ȶ ÀÄÃÈÆÆĽ¸ºÀ¾. q»Æξ ÅÄŻƻº¼»Ãõ ȶ öÇȶÃĸÄÔ ºÁµ źÅÁÒþÀ¸ puo, ¶ ¹ÄÁĸû ºÁµ ξÆÄÀ¾Ë ¸»ÆÇȸ ½¶ËºÃÄÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶Ç»Á»Ãõ, ÇȶÁ¶ ¶ÃȾûÌÒÀ¶ Á¾ÇȸÀ¶ ź ö½¸ÄÔ "c»Æ»¼ÂÄǵ ÅÆĸÄÀ¶Ì!!!", ¸¾º¶Ã¶ ¸ Á¾ÇÈÄŶº 1942 ÆÄÀÉ. pÍ»¸¾ºÃÄ, ÏÄ ÉÀÁ¶º¶Í¶Â¾, ǻƻº ÃξË, ·ÉÁ¾ ¿ ÇŻ̶ÁÇȾ ½ sc, ¶º¼» ¸ ºÄÀÉ»ÃÈ, ö ½¶¹¶ÁÒÃĺÄÇÈÉÅÃÄÂÉ Æ¸Ã, ÆĽÀƾ¸¶Á¾Çµ źÇÈÉÅà ¿ ¼ÄÆÇÈÄÀ »Èĺ¾ ÆÄ·ÄȾ ¹»ÇȶÅÄ, ½ÄÀƻ¶ ÅÆĸÄÀ¶Ì ¹»ÇȶŸÇÒÀÄ ¶¹»ÃÈÉƾ ½¶¸»Æ·Ä¸¶ÃÄ Ç»Æ»º ÀÄÁ¾ÎÃË ¸¿ÇÒÀĸÄÅÄÁÄÃ»Ã¾Ë Í»Æ¸ÄÃĶÆ¿̸ , µÀ öÇÁºÄÀ, ¶Çĸ ½Ã¾Ï»Ãõ ûÌÒÀÄÔ ÅÄÁÌÔ Â¾ÆÃÄ¹Ä ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶Ç»Á»Ãõ. "sÅÄÇÄ·É ÅÆĸÄÀ¶Ì ÃÂÌ ÄÇȶÃÃÒÄ Ç¾ÁÒÃÄ ½¶ÇÈÄÇĸÉÔÈÒ. qĺ¶ÔÈÒ Ç»·» ½¶ ŶƶÎÉȾÇȸ ¶·Ä ½¶ ŶÆȾ½¶Ã, öÂĸÁµÔÈÒ Ã¶Î» öǻÁ»Ãõ ºÄ ¸¾ÇÈÉŸ. fɼ» ͶÇÈÄ È¾Â¾ ȾŶ¾ µ¸ÁµÔÈÒǵ ÇĸÈÇÒÀ ÅÄÁÄûÃ. (…) sÅÆĸÄÀĸ¶Ã¾¿ ¹ÄÇÅĺ¶Æ Åƾ¿Â¶ Ë ½¶ º¿ÇÃ¾Ë Å¶ÆȾ½¶Ã ĹÆͻþ¿ ûÌÒÀ¾Â¾ ÉȾÇÀ¶Â¾ ¸¾ÇÀ¶¼», µÀ»ÇÒ Ã» Ä·»Æ»¼Ã» ÇÁÄ¸Ä ÅÆÄȾ ÃÂ̸. x» ÇÁÄ¸Ä Çȶ Åƾ;ÃÄÔ ºÄ Äƹ¿ ¹»ÇȶÅÄ"19. b¸ÈÄƾ ¸ºÄ½¸¾-Á¾ÇȸÀ¾ ĺÃÄͶÇÃÄ Ã¶¹ÄÁÄÎɸ¶Á¾, ÏÄ Ç»Æ»º ÅÆĸÄÀ¶19
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÈÄƸ û Á¾Î» ½¶¸»Æ·Ä¸¶Ã ÃÂ̵¾ ¸¿ÇÒÀĸÄÅÄÁÄûÃ, ¶Á» ö¸ÈÒ º¿Çà ¶¹»ÃȾ olds, µÀ Ǹľ ºµÂ¾ ö¶¹¶ÔÈÒǵ ½¶¸º¶È¾ ö¿ºÄÎÀÉÁÒÃÎÄ¹Ä Éº¶ÆÉ ÉÀƶÃ̵Â: "… ÃÂÌ, µÀ ÂÄÇÀ¶Á ĺ¾ÃÄÀ¾Â¾ ¸ÄÆĹ¶Â¾ ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶ÆÄºÉ Ä·Ä ĺöÀÄ¸Ä ½¶Á»¼¾ÈÒ Ã¶ ½Ã¾Ï»Ãà ÉÀƶÃ̸"20. qĺ·Ã ½¸¾Ãɸ¶Í»Ãõ û ¸¾¹Áµº¶ÔÈÒ ¹ÄÁÄÇÁ¸Ã¾Â¾ µÀÏÄ ¸½µÈ¾ ºÄ ɸ¶¹¾ ËÄÍ ·¾ ÅÆĸÄÀ¶Ì¿ÃÉ ÆÄ·ÄÈÉ, ÇÅƵÂĸ¶ÃÉ ÅÆÄȾ ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä ÆÉËÉ ÄÅÄÆÉ, ¹ÄÆ»½¸ÇÃÄ¹Ä Æ¶ºµÃÇÒÀÄ¹Ä ÆĽ¸ºÃ¾À¶ lɽÃÌĸ¶-"i·»Æȶ", ö ÇĸÇÈ µÀÄ¹Ä ÇÄÈÃ, µÀÏÄ Ã» ȾǵÍ, ½¶ÂÄƺĸ¶Ã¾Ë É ¹»ÇȶÅÄ ÉÀƶÃ̸. t¶Àļ Âļö ÅƾÅÉÇȾȾ, ÏÄ Á¾ÇȸÀ¶ "c»Æ»¼ÂÄǵ ÅÆĸÄÀ¶Ì !!!", ½¹ºÃÄ ½ ½¶ºÉÂÄ ¶¸ÈÄƸ, ¶Á¶ · ÅĸÃÇÈÔ ¸º¸»ÆÃÉȾ ÉÀƶÃ̸ û Á¾Î» ¸º ÂļÁ¾¸Ä źÈƾÂÀ¾ ƶºµÃÇÒÀ¾Ë ŶÆȾ½¶ÃÇÒÀ¾Ë ȶ º¾¸»ÆÇ¿Ã¾Ë ¹ÆÉÅ, ¶Á» Åĸ¾Ãö ·ÉÁ¶ ½¶ÅÄ·¹¶È¾ ö¸ÈÒ ÏÄö¿Â»ÃÎÄÂÉ ¸º¸»ÆÈÄÂÉ ÇÅÁÀɸ¶ÃÃÔ Â¼ ÂÇÌ»¸¾Â öǻÁ»Ãõ ͻƸÄþ¾ ŶÆȾ½¶Ã¶Â¾ ¸ µÀ¾Ë Ç»ÁµÃ¾ ÅÄͶÁ¾ · ¸·¶Í¶È¾ Á¾Î» »ÃÀ¶¸»»Ç¸ÇÒÀ¾Ë ȶ ¹»ÇȶŸÇÒÀ¾Ë ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƸ. gÊ»ÀȾ¸Ã» ÅÆÄȾÇÈĵÃõ ûÌÒÀ¾Â Äƹ¶Ã¶Â º»Æ¼·»½Å»À¾ ¸¾Â¶¹¶ÁÄ ¸º ÄÉøÇÒÀÄ sc ǻƿĽÃÄ¹Ä ÅÄǾÁ»Ãõ ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ º¾Ç̾ÅÁþ ȶ ¸¾¸Í»Ãõ Åĸ»ºÃÀ¾ ¸ÄÆŶ. tļ û º¾¸ÃÄ, ÏÄ 1943 ÆÀ ÅÆÄ¿Îĸ É ÆÄ·ÄÈ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ ź ½Ã¶ÀÄ ÅÄǾÁ»Ãõ º¾Ç̾ÅÁþ, ¸ÅÄƵºÀɸ¶Ãõ Äƹ¶Ã½¶Ì¿ÃÄ¹Ä ¼¾Èȵ ȶ ¸¾¸Í»Ãõ ÇÈÆÉÀÈÉƾ ¿ ÇÅÄÇÄ·¸ ÆÄ·ÄȾ ûÌÒÀ¾Ë ÇÅ»ÇÁɼ·, ½ÄÀƻ¶ ö ȻƾÈÄÆ e»Ã»Æ¶ÁÒÃÄ¹Ä ¹É·»ÆöÈÄÆÇȸ¶21. n¾ ÅÆÄÅÄÃÉÂÄ ºÄ ɸ¶¹¾ ºÄÇÁºÃ¾À¸ º¸¶ ºÄÀÉ»ÃȾ ½¶ 1943 ÆÀ — "ÃÊÄƶÌÔ ºÄ ¸ºÄ¶ ÀÁȾà sc" ȻƻÃÄ¸Ä¹Ä ÅÆĸºÃ¾À¶ sc ȻƻÃÉ "nÄÆ»" (Ì»ÃÈƶÁÒö r¸Ã»ÃϾö) "yÉ·¶Æ¾À¶" ¸º 24 ¹Æɺõ 1943 ÆÄÀÉ È¶ ºÄÅĸÃÔÔÍÉ ÃÇÈÆÉÀÌÔ ºÁµ ÄÀÆÉ¼Ã¾Ë À»Æ¸Ã¾À¸ sc ö iui ¸º 28 ¹Æɺõ 1943 ÆÄÀÉ. 20
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
"ÃÊÄƶ̵" ȻƻÃÄ¸Ä¹Ä ÅÆĸºÃ¾À¶ sc "yÉ·¶Æ¾À¶" ÆĽÀƾ¸¶ Żƻº ºÄÇÁºÃ¾À¶Â¾ ÌÁÉ Ã¾½ÀÉ ¸ÃÉÈÆÎÃË ÅÆÄ·Á»Â, µÀ ÇÈĵÁ¾ Żƻº þ½Ä¸¾Â¾ ÇÈÆÉÀÈÉƶ¾ sc µÀ û ¸º¶ÁÄǵ ÆĽ¸'µ½¶È¾ ÅÆÄȵ¹Ä ÉÇÒÄ¹Ä 1943 ÆÄÀÉ. x» ¿ º»ÄÁĹÍö ȶ ÅÄÁȾÍö ûź¹ÄÈĸ¶ÃÇÈÒ À¶ºÆ¸ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾, öºÂÆö ¼ÄÆÇÈÄÀÇÈÒ, ÇÁ¶·À¶ º¾Ç̾ÅÁö, ûźÀÄÃÈÆÄÁÒÃÇÈÒ Ã¾½Ä¸¾Â À»Æ¸Ã¾À¶Â¾ ÄÉøÇÒÀÄ¹Ä ÅºÅÁÁµ, ÅĹ¶Ã¶ ÀÄÃÇÅƶ̵ ÈÄÏÄ: "o»Ä·ËºÃÄ ÅºÅ»ÆȾ ÂÄƶÁÒþ¿ Çȶà À¶ºÆ¸ sc (ÁÔº¾ µÀ ½¶¿Â¶ÔÈÒ Åĸ¶¼Ã ÅÄÇȾ û ¶ÔÈÒ ÅÄõÈȵ ÅÆÄ Ã¶ÌÄöÁÒÃÉ ÂÄƶÁÒ »È¾ÀÉ). lļ»Ã öΠûȶÀÈ ·ÄÁÒλ¸¾À¾ ·ÉºÉÈÒ ÅÆÄŶ¹É¸¶È¾ Ì» ö ŻƻÎÀĺ¾ÈÒ µÀ ¸ ½¶¹Æ¶Ã¾Íÿ ÅÄÁÈ¾Ì È¶À ¸ öÎÄÂÉ Ã¶Æĺ. rÄ·ÄÈÉ Ç¸ÄÔ ÆÄ·¾Â ǻƻº ö¿Èµ¼Í¾Ë Ä·Çȶ¸¾Ã, ¶Á» ÈÆ»·¶ ½¶ÇȶÃĸ¾È¾Çµ, µÀ ÆÄ·¾È¾. d ÿ û Âļö º¶¸¶È¾ ÀÄÂŻȻÃÌ ÁÔºµÂ, µÀ ºÄ ȶÀÄ ÆÄ·ÄȾ û öº¶ÔÈÒǵ"22. qÄƵº ½ ŻƻƶËĸ¶Ã¾Â¾ ûºÄÁÀ¶Â¾ ¶¸ÈÄÆ ºÄÀÉ»Ãȶ Åĺ¶ ȶÀļ ÀÄÃÀÆ»Èà öÀ¶½¾ ȶ ÆĽÅÄƵº¼»Ãõ, µÀ · ÇÅƾµÁ¾ ¸¾Åƶ¸Á»ÃÃÔ Ç¾ÈɶÌ, ÉÃÄÆÂɸ¶ÃÃÔ ÅĸÃĸ¶¼»ÃÒ Åƶ̸þÀ¸ sc ö Ƹà ÇȶþÌÒ, ƶ¿Äø ȶ öºÆ¶¿Äø, öǶÂŻƻº ÅĽ·¶¸ÁµÔ; þ½Ä¸ Á¶ÃÀ¾ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ (ºÄ ƶ¿Äø ¸ÀÁÔÍÃÄ) Åƶ¸¶ ÀÄÃÊÇÀĸɸ¶È¾ ¶¿ÃÄ, ¶Æ»ÎÈĸɸ¶È¾ ȶ ÁÀ¸ºÄ¸É¸¶È¾ ÁÔº»¿. q½Ãλ Ì ÆĽÅÄƵº¼»Ãõ ÅÆĸºÃ¾À¶ "yÉ·¶Æ¾À¶" ·ÉÁ¾ ¸¾¸Í»Ã ȶ ¸½µÈ ö Ľ·ÆÄÃõ ¸¾Ï¾Â À»Æ¸Ã¾ÌȸÄ źÅÁÁµ, ÅÆÄ ÏÄ Ç¸ºÍ¾ÈÒ Ã¶À¶½ ÀÄ»ú¶Ãȶ sc, ÄÅÉ·ÁÀĸ¶Ã¾¿ É ½·ÆþÀÉ Åº º»¸'µÈ¾Â ÃÄ»ÆÄÂ, ÅÆÄ µÀ¾¿ Âĸ¶ ź» þ¼Í». fÄÅĸÃÔÔͶ ÃÇÈÆÉÀ̵ ºÁµ ÄÀÆÉ¼Ã¾Ë sc, û½¸¶¼¶Ô; ö È», ÏÄ ÄÇȶÃà ƵºÀ¾ ºÄÀÉ»Ãȶ ¸ÈƶͻÃ, ¸Ç» ¼ ½·»Æ¹¶ ǸÄÔ ¸¶¹ÄÂÉ ÃÊÄƶȾ¸ÃÉ ÌÃÃÇÈÒ. o¶ ¸ºÂÃÉ ¸º ¶Ã¶ÁĹÍÃ¾Ë ÃÇÈÆÉÀÌ¿ 1940-42 ÆÆ. Ì»¿ ¶ȻƶÁ ¶ ÅƾÃ̾ÅÄ¸Ä ÃÎÉ ÇÈÆÉÀÈÉÆÉ, ½Â21
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÃÔ º»µÀ ÅÆÄƾȻÈà ½¶¸º¶Ãõ sc. c¶Ãº»Æ¸ÇÒÀ¶ ÇÅ»ÌÇÁɼ·¶ Åĸ¾Ãö ·ÉÁ¶ ÅƶÌÔ¸¶È¾ ¸ ǻ¾ ÄÇÃÄ¸Ã¾Ë Ã¶ÅƵÂÀ¶Ë: 1. dÃÉÈÆÎõ ·»½Å»À¶ pƹ¶Ã½¶Ì; 2. rĽ¸ºÀ¶ ÅÆÄȾ ÀÄÂÉÃÇȾÍÃÄ¹Ä ÅºÅÁÁµ; 3. rĽ¸ºÀ¶ ÅÆÄȾ ûÌÒÀÄ ÄÀÉŶ̿ÃÄ ¸Á¶º¾; 4. rĽ¸ºÀ¶ ÅÆÄȾ ÅÄÁÒÇÒÀÄ¹Ä ÅºÅÁÁµ; 5. rĽÆÄ·À¶ ÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë ÅÄÁȾÍÃ¾Ë È»Í¿ ȶ ¹ÆÉÅ; 6. i·Æ ÃÊÄÆÂ¶Ì ÅÆÄ Åĺ É ÇÉǺÃË Ã¶Æĺ¸, É ½¶ËºÃ¿ ¸ÆÄŠȶ ¸ b½; 7. rĽÇÁºÉ¸¶Ãõ ÀƾÂöÁÒÃ¾Ë ÇÅƶ¸23. À ·¶Í¾ÂÄ, ÆÄ·Äȶ ½ ÀƾÂöÁÄ ¸ºËĺ¾ÈÒ Ã¶ ½¶ºÃ¿ ÅÁ¶Ã, ÅÄÇÈÉÅÄ¸Ä ½Â»ÃÎÉÈÒǵ ¸¶¼Á¾¸ÇÈÒ ÆĽ¸ºÀ¾ ÅÆÄȾ ÅÄÁµÀ¸, ɹÄÆ̸, ͻ˸, ÇÁĸ¶À¸, ÆÉÂÉø. o» ȶÀ ¹ÄÇÈÆÄ Ë¸¾ÁÔ À»Æ¸Ã¾ÌÈ¸Ä sc žȶÃõ ºµÁÒÃÄÇÈ Â»ÁÒþÀ¸Ì¸, ·ÉÁÒ·¸Ì¸, ɻûƸ̸, ¹»ÈÒ¶Ã̸ (¶º¼» ½¶ ¸ºÇÉÈÃÄÇÈ ¸Á¶ÇÃÄ º»Æ¼¶¸¾ û¶ ¸»Á¾ÀÄ Ã»Ä·ËºÃÄÇÈ ·ÄÆÄȾǵ ½¶ ¶·ÇÄÁÔÈÃÇÈÒ Ç¸Ä ¸Á¶º¾). o¶ÈÄÂÇÈÒ Ã¶ Å»Æξ¿ ÅÁ¶Ã ¸Å»¸Ã»ÃÄ ¸¾ËĺµÈÒ Å¾È¶Ãõ ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ ·»½Å»À¾, ·ÄÆÄÈÒ·¶ ½ ¸ÄÆļÄÔ ¶¹»ÃÈÉÆÄÔ (ÀÄÃÈÆÆĽ¸ºÀ¶), ¶ ȶÀļ ÆĽ¸ººµÁÒÃÇÈÒ ÅÆÄȾ ·ÁÒÎĸ¾À¸ ȶ ÃÂ̸. pÇÄ·Á¾¸É ɸ¶¹É ÄÀÆÉ¼Ã¾Ë Æ»Ê»Æ»Ãȸ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ ½¸»ÆȶÁ¾ ö ûķ˺ÃÇÈÒ Î¾ÊÆɸ¶Ãõ ºÄÀÉ»Ãȸ, µÀ ÇÈÄÇɸ¶Á¾Çµ ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄÄƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¾Ë ÇÅƶ¸. t¶À» ½¶É¸¶¼»Ãõ ǸºÍ¾ÁÄ ÅÆÄ ÇÅÆÄ·É Â¶ÀǾ¶ÁÒÃÄ ½¶ÀÄÃÇÅÆɸ¶È¾ ¸Ç Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã ÇÈÆÉÀÈÉƾ ¿ ź¹ÄÈɸ¶È¾Çµ ºÄ Èƾ¸¶ÁÄ È¶ ·»½ÀÄÂÅÆÄÂÇÃÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ÅÆÄȾ Ä·ÄË ÄÀÉŶÃȸ. f»ÇµÈÒ Ã¶ÇÈÉÅÃ¾Ë ºÄÀÉ»Ãȸ (²²7-16) º¶Èĸ¶Ã 1944 ÆÄÀÄÂ, ¸Äþ ¶·ÇÄÁÔÈÃÄ Æ½Ã¾Â¾ ½¶ ½ÂÇÈÄ ȶ ÊÄÆÂÄÔ ¸¾ÀÁ¶ºÉ ¶ȻƶÁÉ. x»: öÀ¶½¾, Ä·¼Ã¾À¾, ÃÇÈÆÉÀÌ, Á¾ÇȸÀ¾ ȶ ½Æ¶½ÄÀ ÅÆÄÈÄÀÄÁÔ¸¶Ãõ ºÄžȸ. t¶À¾¿ ǸÄƺþ¿ ÇÅÁ»ÇÀ ¶ÀȾ¸ÃÄÇÈ À»Æ¸Ã¾Ë Äƹ¶Ã¸ sc (µÀ, ¸Á¶Çû, ¹ÄÈɸ¶Á¾ ÃÇÈÆÉÀȶ¼ ȶ º¾Æ»ÀȾ¸Ã ¶ȻƶÁ¾) ·»½ÉÂĸÃÄ ÅĵÇÃÔÈÒǵ Åĵ¸ÄÔ ¸ ½Äà ¸ÅÁ¾¸É puo ȶ uqb y»Æ¸ÄÃÄ ¶ÆÂ, ¶ 22
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
½ Ã»Ô ¸ÇÒÄ¹Ä Æ¶ºµÃÇÒÀÄ¹Ä º»Æ¼¶¸ÃÄ¹Ä ¶Å¶Æ¶ÈÉ. q»Æξ¿ ºÄÀÉ»ÃÈ ½¶ 1944 ÆÀ, ÄÅÉ·ÁÀĸ¶Ã¾¿ þ¼Í» ź ÇÒľ ÃÄ»ÆÄÂ, Ä·¼Ã¾ÀÄ puo(c) ºÁµ ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ¹Ä ÀÄƾÇÈɸ¶Ãõ, ÆĽÆÄ·Á»Ã¾Â ÇŻ̶ÁÇȶ¾ ½ sc É Èƶ¸Ã 1944 ÆÄÀÉ. b¸ÈÄƾ ¶ȻƶÁÉ, µÀ¾¿ ÄÈƾ¶¸ ö½¸É "fÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ½ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƶ¾, ½Æ¶ºÃ¾À¶Â¾ Ç»ÀÇÄȶ¾", Åĺ¶Á¾ ÀÄÆÄÈÀ¾¿ Æ»ÈÆÄÇÅ»ÀȾ¸Ã¾¿ ĹÁµº ÇÈÄÆ "Ç»ÀÇÄÈÇȸ¶" ¸ Æ»¸ÄÁÔÌ¿Ã¾Ë ÆÉË¶Ë rÄÇ¿ÇÒÀÄ ÂÅ»Æ È¶ É Ç¶Â¿ puo, ¶ ȶÀļ ÆĽÀƾÁ¾ »Èĺ¾ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ½ ½Æ¶ºÃ¾ÌȸÄ ¿Ä¹Ä ÅÄŻƻº¼»Ãõ. qƾ ÌÒÄÂÉ, ÄÇÄ·Á¾¸Ä ö¹ÄÁÄÎɸ¶ÁÄǵ ö ûķ˺ÃÄÇÈ ÅÄǾÁ»ÃÄ¹Ä º»ÄÁĹÍÃÄ¹Ä ¸¾Ëĸ¶Ãõ À¶ºÆ¸ ÄÉøÇÒÀÄ¹Ä ¶ÀȾ¸É, ¶ û ö ÅĹÄÁĸÃÄÂÉ ¸¾Ã¾Ï»Ãà "Ç»ÀÇÄȸ" ȶ Ë Æĺ¾Í¸. "tÆ»·¶ ½Ã¶È¾, ÏÄ ·»½Ä¹ÁµºÃ¾¿ È»ÆÄÆ Ã¶ Ç»ÀÇÄȸ ȶ ÎÀºÁ¾¸¾¿, ·Ä ¸Ã É Ã¶ÇÁºÀ¶Ë ÅÄÆĺ¼É Ï» ·ÁÒÎÉ Â¶ÇÉ Ç»ÀÇÄȸ (…) qľÂÄ ¸Ç», ö¿ÀƶϾ »ÈĺÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ½ Ç»ÀÇÄÈÇȸÄ ¸ºÅĸºÃ¶ ¶Çĸ¶ ÅÄÁȾÍö ÆÄ·Äȶ…"24 i »ÈÄÔ ÅÄǾÁ»Ãõ ¸¾Ëĸ¶Ãõ Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ Å¾ÁÒÃÄÇÈ É ÍÁ»Ã¸ ȶ ǾÂŶȾÀ¸ puo (ÅÆÄ µÀ» ¿ÎÁÄǵ ¸ ÅÄŻƻºÃÒÄÂÉ ºÄÀÉ»ÃÈ) À»Æ¸Ã¾ÌÈ¸Ä ÅºÅÁÁµ ¸ Å»Æο ÅÄÁĸ¾Ã 1944 ÆÄÀÉ ¸¾º¶ÁÄ Ã¾½ÀÉ Á¾ÇȸÄÀ ź ö½¸ÄÔ "c»Æ»¼¾ÇÒ ¶¹»Ãȶ o.l.d.f". dÇ Åĺ·Ã Á»ÈÔÍÀ¾ ·ÉÁ¾ ĺÃÄȾÅþ¾, ÈÄÂÉ Â¾ Åĺ¶ÂÄ ¸ ½·ÆþÀÉ Á¾Î» ĺÃÉ ½ þË. m¾ÇȸÀ¶ û ¶ ÈÄÍÃÄ º¶È¾, ĺöÀ, ¸¾ËĺµÍ¾ ½ ½ÂÇÈÉ, Âļö º¶Èɸ¶È¾ Èƶ¸Ã»Â-ͻƸû 1944 ÆÄÀÉ. d ºÄÀÉ»ÃÈ, ¸ ½¶¹¶ÁÒÃ¾Ë Æ¾Ç¶Ë, ÆĽÀƾÈÄ ¸Ç ÄÇÃĸà »Èĺ¾ ÅÆĸÄÀ¶È¾¸ÃÄ È¶ ¶¹»ÃÈÉÆÃÄ ÆÄ·ÄȾ Äƹ¶Ã¸ ƶºµÃÇÒÀÄ º»Æ¼·»½Å»À¾ - ÇȸÄÆ»Ãõ ¶¹»ÃÈÉÆÃÄ Â»Æ»¼, ¸¾ÀÄƾÇȶÃõ Ì»ÆÀ¸¾ É ·ÄÆÄÈÒ· ½ źÅÁÁµÂ, ÇȸÄÆ»Ãõ Á»¹»ÃºÄ¸¶Ã¾Ë ·Ä¸ÄÀ uqb ºÁµ ½ÃÉ϶Ãõ öº ̾¸ÁÒþ öǻÁ»ÃõÂ: "…ÇÈƾ·À¾ ź ¶ÆÀÄÔ Ã¶ÎÄÔ ÅÄ ÃÄÍ¶Ë ½¶¼º¼¶ÔÈÒ É Ç»Á¶, À¸¶ÆȾÆÉÔÈÒǵ É 23
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÁÔº»¿, ¸»ºÉÈÒ ½ þ¾ ÆĽÂĸ¾, ¸¾·¾Æ¶ÔÈÒ Ë¶ÆÍ, ¶ ÅÄÈ ¸ÇË È¾Ë ËÈÄ º¶¸Çµ ķ¶ÃÉȾ ¶Æ»ÎÈĸÉÔÈÒ"25. y»Æ¹Ä¸¾¿, º»¸'µÈ¾¿ ºÄÀÉ»ÃÈ Åĺ¶Ã¾¿ É ½·ÆþÀÉ Ã¶À¶½Ä ºÁµ ÀÄ»ú¶Ãȸ sc ¸¿ÇÒÀĸ¾Ë öºÆ¶¿Äø 3/3 ("p½»ÆÄ") 2/2 ("lÄÁÃÄ"), ÏÄ ÆĽȶÎĸɸ¶Á¾ÇÒ É Å¸º»ÃÃÄ-Ç˺ÿ ͶÇȾà r¸Ã»ÃϾþ. x»¿ öÀ¶½ - ÀÄŵ ½ÆÄ·Á»Ã¶ ȶ ½¶¸Æ»Ã¶ Ƕ¾¾ ÄÉø̵¾. o¶ ¼¶ÁÒ, ÈÄÍÃÄ Ã» ¸º¶ÁÄǵ ¸ÇȶÃĸ¾È¾ à ÅÄǶº¾, à ÇÅƶ¸¼ÃÒÄ¹Ä Åƽ¸¾Ï¶ ¶¸ÈÄƶ ºÄÀÉ»Ãȶ "pǾÀ¾". nļö Á¾Î» ÅƾÅÉÇȾȾ, ÏÄ ¸Ã ·É¸ ÇŸÆÄ·ÈþÀÄ ƻʻƻÃÈÉƾ sc ¸¿ÇÒÀÄ¸Ä ÄÀÆɹ¾ "cĹÉÃ", µÀÉ ÄÍÄÁÔ¸¶¸ n¾ÀÄÁ¶ lĽ¶À ("sÂÄÀ"). d¼» ½ Å»ÆÎ¾Ë ÆµºÀ¸ ºÄÀÉ»Ãȶ ¸¾ºÃÄ ¿Ä¹Ä ¹ÄÁĸÃÉ Â»ÈÉ — ÇÅÄÃÉÀ¶È¾ źÁ»¹Á¾Ë ºÄ Żƻ·ÉºÄ¸¾ ¸Ç ÆÄ·ÄȾ sc É ¸ºÅĸºÃÄÇÈ ½ ÃĸÄÔ ÅºÆ¶ºµÃÇÒÀÄÔ º¿ÇÃÇÈÔ. dº ö¿Ã¾¼Í¾Ë Á¶ÃÄÀ ÇÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ ¸¾Â¶¹¶ÁÄÇÒ ÅÄǾÁ¾È¾ ÀÄÃÇÅƶÌÔ È¶ ·ÄÆÄÈÒ·É ½ ¸ÄÆļÄÔ ¶¹»ÃÈÉÆÄÔ, ÅƾžþȾ ÅƶÀȾÀÉ ÆĽÅƶ¸ öº źĽÆÔ¸¶Ã¾Â¾ ·»½ ÇÉºÉ È¶ ÇÁºÇȸ¶, źõȾ Ƹ»ÃÒ ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ º¾Ç̾ÅÁþ, ¸ºÀ¾ÃÉȾ »Èĺ¾ ÀÄÁ»ÀȾ¸ÃÄ ¸ºÅĸº¶ÁÒÃÄÇÈ, ÅÄÀƶϾȾ ÆÄ·ÄÈÉ ÇÁºÍ¾Ë ¹ÆÉÅ. qƶ¸Ä ö ÁÀ¸º¶ÌÔ È Í¾ ÃÎÄ ½¶Çɺ¼»ÃÄ ÄÇÄ·¾ ÄÈƾ¶Á¾ Á¾Î» ƶ¿ÄÃà ( ¸¾Ï») ÇÈ¶Ã¾Ì sc. d¾ÃÄǾȾ Ç»ÆÈþ¿ ¸¾ÆÄÀ ºÄ½¸ÄÁµÁÄǵ ÈÁÒÀ¾ Çɺ¶Â. fÁµ źƶ¿ÄÃÃ¾Ë Ã¾¼Í¾Ë ÇȶþÌÒ sc ¸º¸Äº¾Á¶ÇÒ ¸¾ÀÁÔÍÃÄ "ÍÄÆÃĸ¶" ÅĸǵÀº»Ãö ÆÄ·Äȶ, Åĸ'µ½¶Ã¶ ½ ½·ÄÆÄ ÃÊÄƶÌ, ÇÁºÀɸ¶ÃõÂ, ÀÄÃÈÆÆĽ¸ºÀÄÔ. qƾ ÌÒÄÂÉ, ÄÀÆ»ÂÄ ÅºÀÆ»ÇÁÔ¸¶ÁÄǵ, ÏÄ Ã¾½Ä¸ Á¶ÃÀ¾ sÁɼ·¾ "û ÂļÉÈÒ ÆζȾ ÅÆÄ ÁÀ¸º¶ÌÔ ÄÇÄ·¾"26. f¶Ã¾¿ öÀ¶½ ĺÃĽöÍÃÄ º¶¸¶¸ ½ÆĽÉÂȾ ƵºÄ¸¾Â »Ç·ÇȶÂ, ÏÄ ÅÄŻƻºÉ ö Ã¾Ë Í»À¶ ¸¶¼À¶, Èƾ¸¶Á¶, ¸¾Çö¼Á¾¸¶ ¿, ¹ÄÁĸû, ·»½ÀÄÂÅÆÄÂÇö ·ÄÆÄÈÒ·¶ ½ ƶºµÃÇÒÀÄÔ ¸Á¶ºÄÔ. lÄ»ú¶Ãȶ sc ¸¿ÇÒÀĸ¾Ë öºÆ¶¿Äø öÀ¶½É¸¶ÁÄǵ ¸ºÅƶ¸ÁµÈ¾ ºÄ 24
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
¸¾Ï¾Ë ÃÇȶÃÌ¿ ÉÇ Â¶È»Æ¶ÁÒà ÌÃÃÄÇÈ, ½¶ÇÄ·¾ ½¸'µ½ÀÉ, ź¹ÄÈĸÁ»Ã¾Ë ½¸'µ½À¸Ì¸, ¶ ȶÀļ ƶºµÃÇÒÀÉ ÉÃÊÄÆÂÉ, ¹ÆÄÎ, ½Æ¶½À¾ ºÄÀÉ»Ãȸ, ¸ÇÔ ÄÈƾ¶ÃÉ Ã¶ ºÄÅ¾È¶Ë "ÅÄÁȾÍÃÉ ÃÊÄƶÌÔ"27. f¶Ã¾¿ ¶ȻƶÁ µÇÀƶ¸¾Â ½Æ¶½ÀÄ ºÄÀÉ»Ãȶ, ÆĽÆÄ·Á»ÃÄ¹Ä ½ ÉƶËɸ¶Ãõ ö¹¶ÁÒÃ¾Ë ÅÄÈÆ»· ÅÄÈÄÍÃÄ¹Ä ÂÄ»ÃÈÉ, ¶ ȶÀļ ºÄǸºÉ Å»ÆÎ¾Ë Âǵ̸ ¼¾Èȵ ¿ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ¸ ÉÂĸ¶Ë ¸ºÃĸÁ»Ãõ ƶºµÃÇÒÀÄ¹Ä Æ»¼¾ÂÉ. f¿Çþ¿ Çȶà ƻͻ¿ ½ÂÉǾ¸ Áº»Æ¸ źÅÁÁµ ¸ºÂĸ¾È¾Çµ ¸º ÇÀÁ¶º¶Ãõ ûƻ¶ÁÒÃ¾Ë ÅÆÄ»Àȸ (½¶¿Â¶È¾Çµ ÅÆļ»ÀÈÄȸÄÆ»ÃõÂ, Åĸ'µ½¶Ã¾Â ½ ÆĽ·ÉºÄ¸ÄÔ sc É Â¶¿·ÉÈÿ º»Æ¼¶¸), öÈÄÂÇÈÒ ÇÅÄÃÉÀ¶¸ Ë ºÄ ÀÄÃÀÆ»ÈÃÄ ÆÄ·ÄȾ ½ ½¶·»½Å»Í»Ãõ öÁ»¼ÃÄ¹Ä ÊÉÃÀÌÄÃɸ¶Ãõ ¸ÇË ÇÈÆÉÀÈÉÆ ½·ÆÄ¿ÃÄ¹Ä ÅºÅÁÁµ. bÀȾ¸Ã¶ źƾ¸Ã¶ ÆÄ·Äȶ olds ½ÂÉǾÁ¶ À»Æ¸Ã ÇÈÆÉÀÈÉƾ sc ö ÅÄͶÈÀÉ Á¾Åõ 1944 ÆÄÀÉ ÆĽÆÄ·¾È¾ Í»Æ¹Ä¸É ÃÇÈÆÉÀÌÔ ºÁµ ÅÄǾÁ»Ãõ ÀÄÃÇÅÆ¶Ì — "lÄÃÇÅƶ̵ źÅÁÒþÀ¶ (ÀÄÆÄÈÀ ¸À¶½¸À¾)". ÃÇÈÆÉÀ̵ ÇÀÁ¶º»Ã¶ ½ ǻ¾ û¸»Á¾ÍÀ¾Ë ÆĽºÁ¸, µÀ Åĺ¶ÔÈÒ ¸¾ÀÁ¶º ö¿Ã»Ä·ËºÃÎ¾Ë Åƶ¸¾Á ÀÄÃÇÅÆ¶Ì É ÇÈÄÇÉÃÀ¶Ë ¼ źÅÁÒþÀ¶Â¾, ¼ À»Æ¸Ã¾À¶Â¾ ȶ źÁ»¹Á¾Â¾, Åƾ ÇȸÄÆ»Ãà ÀÄÃÇÅƶȾ¸Ã¾Ë À¸¶ÆȾÆ, Åƶ¸¾Á¶ Åĸ»ºÃÀ¾ ¸ ºÄÆĽ, ξÊÆɸ¶Ãõ Åƾ Á¾ÇÈɸ¶Ãà ȶ ŻƻËĸɸ¶Ãà ¸¶¼Á¾¸Ä ºÄÀÉ»ÃȶÌ28. o¶ÇÈÉÅþ¿ ºÄÀÉ»ÃÈ sc º¶Èĸ¶Ã¾¿ Ç»ÆÅû 1944 ÆÄÀÉ — "i¶¹¶ÁÒþÀĸ¶ ÃÇÈÆÉÀ̵", — ¸¾º¶Ã¶ ĺþ ½ À»Æ¸Ã¾À¸ sc "bÆÀ¶ÇÄÂ"*. wÄͶ, ö Å»Æξ¿ ÅĹÁµº, ½¹¶º¶Ã¾¿ ¶ȻƶÁ Åĺ·Ã¾¿ ºÄ ÃÇÈÆÉÀÌ¿ 1940* dÇȶÃĸ¾È¾ ÇÅƶ¸¼Ã Åƽ¸¾Ï» ¶¸ÈÄƶ ÃÇÈÆÉÀÌ, ö ¼¶ÁÒ, û ¸º¶ÁÄǵ. dºÄ¾¿ ź ÅÇ»¸ºÄÃÂÄ "bÆÀ¶Ç" ÀĶú¾Æ ½¶¹ÄÃÉ uqb ö eÄÆÄ˸Ͼà pÁ»ÀÇ¿ cƾÇÒ ("bÆÀ¶Ç", "pÇȶÅ") û ¹ ·ÉȾ ¶¸ÈÄÆÄ ÌÒÄ¹Ä ºÄÀÉ»Ãȶ, µÀ¾¿ º¶ÈÉÈÒǵ Ç»ÆÅû 1944 ÆÄÀÉ, ¶º¼», ½¹ºÃÄ ½ º¶Ã¾Â¾ ºÄÇÁºÃ¾À¶ q.sĺÄÁµ, p.cƾÇÒ ÅÄÈƶž¸ ºÄ ÆÉÀ "s»ÆÎÉ" É À¸Èà 1944 Æ. (f¾¸. sĺÄÁÒ q. uÀƶÃÇÒÀ¶ qĸÇȶÃͶ bƵ 1943-1949. fĸºÃ¾À. oÒÔ-kÄÆÀ: qÆÄÁĹ, 1995. - s. 13.)
25
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
42 ÆÆ., ¸Ç» ¼ É ÃÒÄÂÉ, ÄÀÆ ½¶¹¶ÁÒÃÄ È»ÄÆ ÆĽ¸ºÃ¾ÌÒÀÄ ÅƶÌ, ÄÇÃĸÃÉ É¸¶¹É ½Äǻƻº¼»ÃÄ Ã¶ ÄÀÆ»Â¾Ë ¸À¶½¸À¶Ë, ÇÅƵÂĸ¶Ã¾Ë ö ÅÄÀƶϻÃõ ÅĸǵÀº»ÃÃÄ ÆÄ·ÄȾ sc. o¶¹ÄÁÄÎɸ¶ÁÄǵ ö ûķ˺ÃÄÇÈ ÍÈÀÄ ¿ ¸Í¶ÇÃÄ ½¸Èɸ¶È¾ ÅÆÄ ÄÈƾ¶à ÆĽ¸ºº¶Ã, źÀÆ»ÇÁÔ¸¶Á¶Çµ ¸¾ÃµÈÀĸ¶ ¸¶¼Á¾¸ÇÈÒ ·ÉºÒ-µÀ¾Ë ºÄÀÉ»Ãȸ, ½¶ËÄÅÁ»Ã¾Ë É ÅÆÄȾ¸Ã¾À¶ ; ½Ã¶¿º»Ã¾Ë ź ꦂ ºÄžȸ. rĽ¸ºÃ¾À¸ ½Ä·Ä¸'µ½ÉÔÈÒ ÄÇÄ·Á¾¸É ɸ¶¹É ½¸»ÆȶȾ ö º»È¶Á, ¶ û Å嶸¶È¾ Åƾ·Á¾½Ã, ûÉÈÄÍûà º¶Ã. bº¼» Ƕ» öµ¸ÃÇÈÒ Â¶ÀǾ¶ÁÒÃÄ ÈÄÍÃÄ È¶ Żƻ¸Æ»ÃÄ ÃÊÄÆÂ¶Ì ¸º ÆĽ¸ºÃ¾ÌÒÀ¾Ë ÇÈÆÉÀÈÉÆ sc ºÄ½¸ÄÁµÁ¶ ÀĶúɸ¶ÃÃÔ uqb ·»½ öºÂÆÃ¾Ë ½ÉǾÁÒ È¶ ÄÇÄ·Á¾¸Ä ¸»Á¾À¾Ë ¸ÈÆ¶È ÅÆĸĺ¾È¾ ÅÁ¶ÃÄ¸É Å»Æ»º¾ÇÁÄÀ¶ÌÔ Ç¸ÄË ÅºÆĽºÁ¸ ȶ ͶÇȾà ÅÄ È»Æ¾ÈÄÆ ¸Ï»ÃÈ ½¶Åĸûÿ ¸¿ÇÒÀ¶Â¾ ÅÆÄȾ¸Ã¾À¶. qĸ»ÆûÃõ y»Æ¸ÄÃÄ ¶Æ ȶ Äƹ¶Ã¸ ƶºµÃÇÒÀÄ ¸Á¶º¾ ½ÉÂĸ¾ÁÄ ¸¾Ã¾ÀûÃõ Ãĸ¾Ë ¶ÇÎȶ·Ã¾Ë ½¶¸º¶ÃÒ, ÅÄÇȶ¸Á»Ã¾Ë qÆĸĺÄ puo Żƻº sÁɼ·ÄÔ ·»½Å»À¾. q»ÆÎÄͻƹĸÄÔ Â»ÈÄÔ »Ç·ÇÈÇÒÀ¾Ë ·Ä¸ÄÀ ÇȶÁ¶ "Åĸö ;ÇÈÀ¶ ȻƻÃÉ ¸º ¸ÄÆÄ¼Ä¹Ä »Á»Â»ÃÈÉ". n¶Çĸ ½Ã¾Ï»Ãõ ¸ÇË ÅºÄ½ÆÁ¾Ë ÆĽÅÄͶÁ¾Çµ Ï» ½¶ ûÌÒÀÄ ÄÀÉŶÌ, ¸ ÇÍà 1944 ÆÄÀÉ, ¿ Èƾ¸¶Á¾ ºÄ ÀÃ̵ 1944 ÆÄÀÉ ÅÄÇÈÉÅÄ¸Ä Ã¶·É¸¶Ô; ÊÄƾ ĺ¾Ã¾ÍÃ¾Ë È»ÆÄƾÇȾÍÃÄ-Æ»ÅƻǾ¸Ã¾Ë ¶ÀÌ¿ ÅÆÄȾ ÄÀÆ»Â¾Ë ÄÇ·. d ĺÃÄÂÉ ½ ½¸È¸ À»Æ¸Ã¾Ìȸ¶ ¸¿ÇÒÀÄ¸Ä¹Ä Ã¶ºÆ¶¿ÄÃÉ "sÀÄ·" (rĹ¶È¾ÃϾö — ŸÃÍö ͶÇȾö ¸¶ÃÄ-vƶÃÀ¸ÇÒÀÄ Ä·Á¶ÇÈ) ÆĽÀƾ¸¶ÈÒǵ ¹ÄÁĸö »ȶ ";ÇÈÄÀ", ÅÆĸ»º»Ã¾Ë sc É 1944 ÆÄÌ: "1. dÄÆļ¾¿ »Á»Â»ÃÈ ¸ ÁÇĸ¾Ë ÄÀÄÁ¾ÌµË ͶÇȾÃÃÄ ¸¾Ã¾Ï»ÃÄ. d Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É ¸¾Ã¾ÏÉÈÒǵ ÅÄÁÒÇÒÀ¾¿ »Á»Â»ÃÈ; ö ºÆɹ¾¿ ÅÁµÃ ¸½µÈÄ Ã»ÌÒÀ¾Ë ȶ ÀÄÂÉÃÇȾÍÃ¾Ë Ç»ÀÇÄȸ. 2. mÇĸ ÄÀÄÁ¾Ì, µÀ ÂÉǵÈÒ ·ÉȾ ¸¾ÀÄƾÇȶà ºÁµ Ã¶Î¾Ë ÄǻƻºÀ¸ ·¶½ ÅÆÄÍ¾Ï»Ã É 80 ¸ºÇÄÈÀ¶Ë. 3. lÄÂÉÃÇȾÍÃ¾Ë Ç»ÀÇÄȸ ½Ã¾Ï»26
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÃÄ ¸ ;ÇÁ 50 ÄÇ·"29. tÄ·ÈÄ, ǻƻº ¹ÄÁÄ¸Ã¾Ë ½¶¸º¶ÃÒ sc ö 1944 ÆÀ ·ÉÁÄ ½¶·»½Å»Í»Ãõ »ÈÃÍÃÄ ÂÄÃÄÁÈÃÄÇÈ È¶ ÁĵÁÒÃÄÇÈ Ã¶Ç»Á»Ãõ "ȾÁĸ¾Ë" ƶ¿Äø uqb, É µÀ¾Ë ÅĸÃÇÈÔ ½Ã¾Ïɸ¶¸Çµ (¶·Ä ¸¾¹¶Ãµ¸Çµ ºÄ ¸»Á¾À¾Ë ÂÇÈ) ɸ»ÇÒ ÅºÄ½ÆÁ¾¿ »Á»Â»ÃÈ, ÀÄÈƾ¿ ¹ ÇȶȾ ÄÅÄÆÄÔ Ã»ÌÒÀ¾Ë ; ƶºµÃÇÒÀ¾Ë À¶Æ¶ÁÒÃ¾Ë Äƹ¶Ã¸. q¶Æ¶Á»ÁÒÃÄ ½ ¸¾Ã¾Ïɸ¶ÁÒþ¾ ¶À̵¾, ÆĽ¸ºÀÄÔ È¶ ÀÄÃÈÆÆĽ¸ºÀÄÔ Å»Æ»º sÁɼ·ÄÔ ·»½Å»À¾ puo É 1944 ÆÄÌ ÅÆĺĸ¼É¸¶ÁÄ ¹ÄÇÈÆÄ ÇÈĵȾ žȶÃõ ÅÆÄ ÅÄǾÁ»Ãõ ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ º¾Ç̾ÅÁþ, ¶º¼» É Í¾ÇÁ»ÃÃ¾Ë ½¸È¶Ë ÂÇÌ»¸¾Ë ÄÉøÇÒÀ¾Ë ÅÆĸºÃ¾À¸ ûĺÃÄƶ½Ä¸Ä ½¶½Ã¶Í¶ÁÄǵ, ÏÄ "Åƶ̵ sc ÀÄÂÅÆÄ»ÈÉ Ã¶Î ÆÉË"30, ¶·Ä "¹Æλ ¸º·¾¸¶ÈÒǵ ö öο ÅÆ¶Ì ¸ÇµÀ» ¶Æ»ÎÈɸ¶Ãõ ȶ ûȶÀÈĸà ¸¾ÇÈÉž ÄÀÆ»Â¾Ë Äº¾Ã¾ÌÒ sc"31. d ÆÉÇÁ ŻƻƶËĸ¶Ã¾Ë ¸¾Ï» û¸ºÀÁ¶ºÃ¾Ë ½¶¸º¶ÃÒ, À»Æ¸Ã¾ÌÈ¸Ä ÄÉøÇÒÀÄ ÇÅ»ÌÇÁɼ·¾ 7 ¼Ä¸Èõ 1944 ÆÄÀÉ Åº ¹Æ¾ÊÄ "ÇÈÆÄ¹Ä ºÄ¸ÆÄÍÃÄ" ¸¾º¶ÁÄ "p·¼Ã¾À Í. 1" ºÄ ¸ºÄ¶ ¸Ç "þ½Ä¸¾Â ÀÁȾö sc"32. fÄÀÉ»ÃÈ, Åƾ½Ã¶Í»Ã¾¿ ºÁµ ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ¹Ä ÀÄƾÇÈɸ¶Ãõ, Å嶸¶¸, ·»½ ½¶¿¸¾Ë ÅƾÀƶÇ, Æ»¶ÁÒþ¿ Çȶà ƻͻ¿ ȶ Ƹ»ÃÒ ÅÆÄ·Á»Â, µÀ ÇÃɸ¶Á¾ ¸ ºµÁÒÃÄÇÈ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾. eÄÁĸö ƻʻƻÃÈÉƶ sc ¸¾Â¶¹¶Á¶ ¼ÄÆÇÈÄÀÄ ¸¾ÀÄÆþȾ ·ÉºÒ-µÀ» "·»½Á¶ººµ ȶ ÆĽ¹Ãɽº¶ÃÇÈÒ" ǻƻº »Ç·ÇÈÇÒÀ¾Ë ·Ä¸ÄÀ, ÁÀ¸ºÉ¸¶È¾ ÏÄö¿Â»ÃÎ ÅÆĵ¸¾ º»½»ÆȾÆÇȸ¶ ½ Ƶº¸ uÀƶÃÇÒÀÄ Ã¶ÆĺÃÄ Ç¶ÂÄÄ·ÄÆÄþ ȶ uqb, öΞ¹É¸¶È¾ Ȼƻà ÃÊÄƶÈÄƶ¾ sc. o¾½Ä¸¾Â Á¶ÃÀ¶Â sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ öÅÄÁ»¹Á¾¸Ä Æ»ÀÄ»úɸ¶ÁÄǵ ÅÄǾÁ¾È¾ ;ÈÀÉ "Ç»ÀÇÄȸ", ¶ ȶÀļ ÄÊÄÆÂÁÔ¸¶È¾ º»È¶ÁÒà ÅÆÄÈÄÀÄÁ¾ ºÄžȸ ÉÇË ½¶ÈÆ¾Â¶Ã¾Ë Í¾ ¶Æ»ÎÈĸ¶Ã¾Ë, ÅƾÍÄÂÉ, ºÄ "p·¼Ã¾À¶" ºÄº¶¸¶¸Çµ ½Æ¶½ÄÀ ÅÆÄÈÄÀÄÁÔ¸¶Ãõ ½¹ºÃÄ ½ µÀ¾Â Åĸ¾Ãà ·ÉÁ¾ ÄÊÄÆ27
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÂÁµÈ¾Çµ ¸Ç ºÄÀÉ»ÃȾ º¶ÃÄ À¶È»¹ÄÆ. o¶Ç¶ÂŻƻº Áº»Æ¸ źÅÁÁµ ÌÀ¶¸¾Á¶ ÃÊÄƶ̵ ¸ÄÃÃÄ¹Ä Ë¶Æ¶ÀÈ»ÆÉ, ¶ ȶÀļ ÇÈƶȻ¹Íà ķ'ÀȾ (¸¿ÇÒÀĸ ÇÀÁ¶º¾, ·¶½¾, ¶»ÆĺÆľ) ȶ ÇÈÆÉÀÈÉƶ ƶºµÃÇÒÀÄ Ì¾¸ÁÒÃÄ ¶ºÂÃÇÈƶÌ33. (o¾¼Í» ¾ Åĺ¶ÂÄ ½Æ¶½ÄÀ ÅÆÄÈÄÀÄÁÉ ºÄžÈÉ ÅÄÁÄûÃĹÄ, µÀ ºÄÀÉ»ÃÈ Åº ÈƾöºÌµÈ¾Â ÃÄ»ÆÄÂ). qÆÄÊ»Ç¿Ã¾Ë È¶ÂþÌÒ ÆÄ·ÄȾ sc ÇÈÄÇÉÈÒǵ ¿ öÇÈÉÅþ¿, ÍÄȾÆöºÌµÈ¾¿, ºÄÀÉ»ÃÈ, µÀ¾¿, ö ¼¶ÁÒ, ½·»Æ¹Çµ É ÅŶÃÄÂÉ ÇȶÃ, ¶Á» ½¶ öξ ÅƾÅÉÏ»ÃõÂ, Êƶ¹Â»ÃÈÄ ·ÁÒÎÄ ÃÇÈÆÉÀÌ puo. iÅÇĸ¶Ã¾¿ öÇÈÁÒÀ¾, ÏÄ Ã»Â¶ ÂļÁ¾¸ÄÇÈ ÇȶÃĸ¾È¾ ÅÄͶÈÄÀ ½¶ÀÃÍ»Ãõ È»ÀÇÈÉ, ºÄÀÉ»ÃÈ ¸Ç» ¼ ÇȶÃĸ¾ÈÒ ÃÈ»Æ»Ç ºÁµ öÉÀĸ̸, ÄÇÀÁÒÀ¾ ÂÇȾÈÒ ¸¾ÀÁ¶º »Èĺ¾À¾ ºÄžÈÉ Ç¸ºÀ¸ É ÇÅƶ¸¶Ë, µÀ ¸»Á¾Çµ ÇÁºÍ¾Â¾ ÄÉøÇÒÀ¾Ë ÇÅ»ÌÇÁɼ·34. pÍ»¸¾ºÃÄ, ÏÄ sÁɼ·¶ ·»½Å»À¾ ½ÉÂÁ¶ ºÄ¸ÄÁ ÉÇÅÎÃÄ ¸ÅÄƶȾǵ, öǶÂŻƻº, ½ ¸¾¸Í»Ãõ ÇÈÆÉÀÈÉƾ ƶºµÃÇÒÀÄ ¶ºÂÃÇÈÆ¶Ì È¶ À¶Æ¶ÁÒÃÄ-Æ»ÅƻǾ¸Ã¾Ë Äƹ¶Ã¸. qºÈ¸»Æº¼»ÃÃµÂ Ì È»½¾ Âļ» ÇÁɹɸ¶È¾ öµ¸ÃÇÈÒ Â¶Ç¾ ÇÀÁ¶º»Ã¾Ë »Ç·Çȶ¾ ÃÇÈÆÉÀÌ¿, É µÀ¾Ë ºÄ¸ÄÁ º»È¶ÁÒÃÄ ÆĽÀƾ¸¶ÈÒǵ ÇÈÆÉÀÈÉƶ olds ȶ olfc. ÃÇÈÆÉÀÌ Â¶ÔÈÒ Æ½Ã¾¿ ķǵ¹ (¸º 3-Ë ºÄ 30 ºÆÉÀĸ¶Ã¾Ë ͻƻ½ ĺ¾Ã ÃȻƸ¶Á ÇÈÄÆÃÄÀ)35. fÁµ ÅÉ·ÁÀ¶Ì ¾ ǸºÄÂÄ, ½ È»ËÃÍÃ¾Ë ÂÆÀɸ¶ÃÒ, ¸º·Æ¶Á¾ º¸ û¸»Á¾À ÃÇÈÆÉÀÌ ½ º¶ÃÄ ¹ÆÉž ĺÃÄȾÅÃ¾Ë ºÄÀÉ»Ãȸ. pÇÄ·Á¾¸ÇÈÒ ¸ÂÏ»ÃÄ¹Ä Åº Å'µÈöºÌµÈ¾Â ÃÄ»ÆÄ ¶ȻƶÁÉ ÅÄÁµ¹¶, öǶÂŻƻº, É ÈÄÂÉ, ÏÄ ¸Ã ÇÀÁ¶º¶ÈÒǵ ½ º¸ÄË Æ¸ÃÄÅƶ¸Ã¾Ë ͶÇȾà - Å»ÆÎÄ, ÅƾǸµÍ»ÃÄ, ¸Á¶Çû, ÇÈÆÉÀÈÉÆ olds olfc ȶ ºÆɹÄ, µÀ¶ Åĺ¶ ŻƻÁÀ ÀÄÃÈƽ¶Ëĺ¸ sc »Èĺ¸ ÆÄ·ÄȾ É ·ÄÆÄÈÒ· ½ ƶºµÃÇÒÀ¾Â¾ ÇÅ»ÌÇÁɼ·¶Â¾. i¶¹¶ÁÄ öÇȶÃĸ¾ ºÁµ ÄÉøÇÒÀÄ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ 28
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Âļö Ç˶ƶÀȻƾ½É¸¶È¾ µÀ ƻ̻ÅÈ ÈÄȶÁÒÃÄ¹Ä È»ÆÄÆÉ ÅÆÄȾ ÅÆ»ºÇȶ¸Ã¾À¸ ·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀÄ ¸Á¶º¾ ȶ ¶¹»Ãȸ. qÆÄÅÄÃɸ¶ÁÄǵ ÅĸÃÇÈÔ ½ÄÁÔ¸¶È¾ Ç»Á¶ ¸º ¸ÅÁ¾¸É ÂÇÒÀ¾Ë ÄǻƻºÀ¸ ¸Á¶º¾: "½¶Ç¶º¶ ·ÄÆÄÈÒ·¾ - ÇȸÄƾȾ ËÃÇÒÀ¾¿ [À¾È¶¿ÇÒÀ¾¿ — p.m., .q.] ÂÉÆ Ç»ÁÄ-ÂÇÈÄ"36, ¸¾Ã¾Ïɸ¶È¾ ¸ÇË ÅƾÇÁ¶Ã¾Ë ö ÆÄ·ÄÈÉ ¸ Ç»Á¶ "ƶºµÃÇÒÀ¾Ë ÁÔº»¿"; ÁÀ¸ºÄ¸É¸¶È¾ ÎÁµËÄ ú¾¸ºÉ¶ÁÒÃÄ¹Ä È»ÆÄÆÉ, ÄÀÆ»Â¾Ë À»Æ¸Ã¾À¸ olds, olfc ȶ Äƹ¶Ã¸ ¶ºÂÃÇÈƶÌ, ½¶ÇÈÄÇĸɸ¶È¾ ÅƶÀȾÀÉ ÅƾÁÔºÃ¾Ë ÇÈÆ¶È ¸ÇË ËÈÄ ÅĹĺ¾¸Çµ ö ¶ÀȾ¸ÃÉ ÇŸÅƶÌÔ ½ ÇȶÁÃÇÒÀ¾Â¾ Äƹ¶Ã¶Â¾ ·»½Å»À¾. (qºÀÆ»ÇÁÔ¸¶ÁÄǵ, ĺöÀ, ÏÄ "o» ¸ÁÒÃÄ À¶Æ¶È¾ Æĺ¾Ã¾ — ÁÀ¸º¶ÌÔ ºÈ»¿ ·Éº»ÂÄ À¶Æ¶È¾ ö Ç»ÆÈÒ ·»½ Æ»¶·ÁȶÌ")37. t¶À ¼ÄÆÇÈÄÀ »Èĺ¾ ·ÄÆÄÈÒ·¾, ö ºÉÂÀÉ ¶¸ÈÄƸ ÃÇÈÆÉÀÌ, Åĸ¾Ãà ·ÉÁ¾ ¸¾ÀÁÔ;Ⱦ ÂļÁ¾¸ÇÈÒ Â¶ÇÄ¸Ä¹Ä ¸»Æ·É¸¶Ãõ ºÄÃÄϾÀ¸ olds ǻƻº ÂÇÌ»¸Ä¹Ä öǻÁ»Ãõ, ¶ ȶÀļ Èƾ¶Ⱦ É ÅÄÇÈ¿ÃÄÂÉ Ã»Æ¸Ä¸ÄÂÉ Ã¶ÅÆɼ»Ãà ȶ ÇÈƶËĸ ¸Ç Äƹ¶Ã¾ ƶºµÃÇÒÀÄ ¸Á¶º¾ ö ÂÇ̵Ë. mĹÍÃÄ ÅƾÅÉÇȾȾ, ÏÄ ÅƶÀȾÀĸ¶Ã ƶÃλ »Èĺ¾ º»ÄÁĹÍÃÄ Ä·ÆÄ·À¾ ȶ ŻƻÀÄöÃõ öǻÁ»Ãõ û ·ÉÁ¾ ºÄÇȶÈÃÒÄ »Ê»ÀȾ¸Ã¾Â¾ ¸ ÉÂĸ¶Ë ÈÄȶÁÒÃÄ¹Ä Æ¶ºµÃÇÒÀÄ¹Ä È»ÆÄÆÉ, ÈÄÂÉ »Ç·Çȶ ºÄ¸Äº¾ÁÄǵ ¸º¶È¾Çµ ºÄ ¶º»À¸¶ÈÃ¾Ë È»ÆÄƾÇȾÍÃ¾Ë Â»Èĺ¸, ÏÄ, ·»½ÉÂĸÃÄ, ÉÇÀÁ¶ºÃÔ¸¶ÁÄ ·»½ ÈÄ¹Ä Ã»ÅÆÄÇÈ» ¼¾Èȵ Ç»ÁµÃ. i¶É¸¶¼¾ÂÄ, ȶÀļ, ÏÄ ÄÀƻ ÇÅÄÇÄ·¾ ¸¾ÀÄÆûÃõ Ç»ÀÇÄÈÇȸ¶, ¸¾ÀÁ¶º»Ã ¸ ¶Ã¶Á½Ä¸¶ÃÄÂÉ ºÄÀÉ»ÃÈ, ɼ» ·ÉÁ¾ ÅƶÀȾÍÃÄ ¶ÅÆķĸ¶Ã ¸ º»µÀ¾Ë ƶ¿ÄÃ¶Ë ½¶ËºÃÄÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë Ä·Á¶ÇÈ»¿ Ï» ¸»ÇÃÄÔ 1944 ÆÄÀÉ. kº»ÈÒǵ, ½ÄÀƻ¶, ÅÆÄ Ã¶À¶½ c»Æ»½Ã¸ÇÒÀÄ Æ¶¿ÄÃÃÄ sc, µÀ¾¿ ÇÈÄÇÉÈÒǵ ½¶·ÄÆÄþ ¸¾½ºÉ Ç»ÁµÃ ºÄ ÂÇÈ. o¶À¶½ Ì»¿ öÇÈÁÒÀ¾ Á¶ÀÄÃÍþ¿, ÏÄ ¿Ä¹Ä ·»½ ÉÇÀÁ¶ºÃ»ÃÒ Âļö ÅÆÄ̾Èɸ¶È¾ ÅĸÃÇÈÔ: "o¶29
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
À¶½. dÇ ǻÁµÃ¶Â ȶ Ç»ÁµÃÀ¶Â ƶ¿ÄÃÉ c»Æ»½Ã» ½¶·ÄÆÄõÈÒǵ ¸º ºÃµ 1.04.44 Æ. Ëĺ¾È¾ ºÄ ÂÇȶ ȶ ¶Ⱦ ÀÄÃȶÀȾ ½ ·ÁÒÎĸ¾À¶Â¾. i¶ ûźÅÄƵºÀɸ¶Ãõ ÌÒÄÂÉ Ã¶À¶½É, ÀÄÁ¾ ȶÀ¶ ÄÇÄ·¶ ·Éº» ŻƻÁĸÁ»Ã¶, ·Éº» ÅÄÀ¶Æ¶Ã¶ ½¹ºÃÄ ¸ÄÃÃÄ¹Ä Í¶ÇÉ À¶ÆÄÔ Ç»ÆȾ ͻƻ½ ÆĽÇÈÆÁ. o¶À¶½ ¶ ¸¸¿È¾ ¸ ¼¾Èȵ ½ ºÃ»Â ¿Ä¹Ä ĹÄÁÄλÃõ. sÁɼ·¶ c»½Å»À¾ uÀƶþ"38. pÍ»¸¾ºÃÄ, ¸¾ÇÄÀ¶ »Ê»ÀȾ¸ÃÇÈÒ Åĺ·ÃÄ Â»Èĺ¾À¾ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ½ ºÄÃÄϾÀ¶Â¾ olds ÇÅÄÃÉÀ¶Á¶ À»Æ¸Ã¾ÌÈ¸Ä ·¶Ãº»Æ¸ÇÒÀÄ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ ¸ÀÁÔ;Ⱦ ¸ºÅĸºÃ ÅÄÁļ»Ãõ ºÄ ÄÅÉ·ÁÀĸ¶ÃÄ Åº Å'µÈöºÌµÈ¾Â ÃÄ»ÆÄ ÃÇÈÆÉÀÌ. pÀÆ ¸À¶½¶ÃÄ¹Ä ¸¾Ï», ÃÇÈÆÉÀ̵ ȶÀļ Żƻº·¶Í¶Á¶ Åĺ¸¿Ã» źÅÄƵºÀɸ¶Ãõ ƻʻƻÃȸ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾: ½¸Èû ȶ Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã» — ÇÈÌ puo, ¶ "ÇÅƶ¸Ä¸»" — À»Æ¸Ã¾ÌÈ¸É sc. pÍ»¸¾ºÃÄ, ÏÄ Ì ½¶Ëĺ¾ ¶Á¾ · ½ÉžþȾ ÇȶÁÉ È»Ãº»ÃÌÔ ºÄ ŻƻȸÄÆ»Ãõ sÁɼ·¾ ö ÄÀƻ¾¿, ¶¸ÈÄÃÄÂþ¿, ÃÀÄÂÉ Ã»Åº¸Á¶ºÃ¾¿ ȶ ûź½¸Èþ¿ Äƹ¶Ã — ȶÀÉ-ÇÄ· ÇÈÆÉÀÈÉÆÉ ¸ ÇÈÆÉÀÈÉÆ. y»Æ¹Ä¸¾Â ûÄƺ¾Ã¶Æþ ½¶ËĺÄÂ, ÀÄÈƾ¿ ¶¸ ÇÉÈÈ¸Ä ÅÄǾÁ¾È¾ »Ê»ÀȾ¸ÃÇÈÒ ÀÄÃÈÆÆĽ¸ºÉ¸¶ÁÒÃÄ ºµÁÒÃÄÇÈ, ÇȶÁÄ ÆĽÅÄƵº¼»Ãõ ÅÆÄ ¸ÅÄƵºÀɸ¶Ãõ ƻʻƻÃȶ¾ sc ÇŻ̶ÁÒÃ¾Ë À¶ÆÈÄÈ»À ½ Ä·ÁÀÄ ¸ÇË "Ç»ÀÇÄȸ", źĽÆÁ¾Ë É ½Æ¶º ȶ ½Æ¶º¼»Ã¾Ë ÍÁ»Ã¸ pƹ¶Ã½¶Ì. sȸÄÆ»Ãõ Åĺ·ÃÄ ·¶½¾ º¶Ã¾Ë, ·»½ÉÂĸÃÄ, ºÄÅÄÂĹÁÄ · ÄÉøÇÒÀ¾Â »Ç·ÇÈ¶Â É Åĺ¶ÁÒο ÆÄ·ÄÈ, ĺöÀ ½ ĹÁµºÉ ö º¿Çþ¿ Çȶà ƻͻ¿ ȶ ÉÂĸ¾ ºµÁÒÃÄÇÈ sc ö¸Æµº ; Åĺ·Ã öÀ¶½¾ Âļö ¸¸¶¼¶È¾ ÌÁÀÄ ƻ¶ÁÇȾÍþ¾, ¶º¼» ºÁµ ȶÀÄ ÆÄ·ÄȾ ¸ ÄÉø̸ ͶÇÈĹÉÇÈÄ Ã» ¸¾ÇȶͶÁÄ Ã» Á¾Î» ¸ºÅĸºÃ¾Ë À¸¶ÁÊÀĸ¶Ã¾Ë ÇŻ̶ÁÇȸ ȶ ÅƾÂÏ»ÃÒ, ¶Á» ¿ ½¸¾Í¶¿ÃÇÃÒÀÄ¹Ä Å¶Å»ÆÉ È¶ ºÆÉÀ¶ÆÇÒÀ¾Ë ½¶ÇÄ·¸. pÀÆ»ÂÄ ËÄÈÁÄǵ · ¶ÀÌ»ÃÈɸ¶È¾ ɸ¶¹É Ï» ö ĺÃÄ30
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÂÉ ¸¶¼Á¾¸ÄÂÉ ¶ÇÅ»ÀÈ ¶Ã¶Á½Ä¸¶ÃÄ¹Ä ºÄÀÉ»Ãȶ. kº»ÈÒǵ ÅÆÄ Î¸¾ºÀ» ¸¾ÀÄƾÇȶÃõ ·¶Ãº»Æ¸ÇÒÀÄÔ sÁɼ·ÄÔ ·»½Å»À¾ ºÄǸºÉ ƶºµÃÇÒÀ¾Ë Äƹ¶Ã¸ ¸ÃÉÈÆÎÃË ÇÅƶ¸. iÄÀƻ¶, ÏÄ¿ÃÄ É ½¸È¶Ë ÅÆÄ ÇÈÆÉÀÈÉÆÉ È¶ »Èĺ¾ ÆÄ·ÄȾ olds ÅÄͶÁ¾ ½'µ¸ÁµÈ¾Çµ ÅĸºÄÂÁ»Ãõ ÅÆÄ È», ÏÄ "qÄ ÇÀÃÍ»ÃÃÔ Ì»ÃÈƶÁÒÃÄ ÎÀÄÁ¾ ź¹ÄÈĸÀ¾ ÄÅ»ÆÇÀÁ¶ºÉ, ÇŸÆÄ·ÈþÀ¶ ÅƾÀÆÅÁµÁ¾ ºÄ ÄÅ»ÆÅƶ̸þÀ¶, ÏÄ· ÄÇȶÃÿ ½¶ ÀÁÒÀ¶ Âǵ̸ ź¹ÄÈɸ¶¸ ÇŸÆÄ·ÈþÀ¶ ºÄ ǶÂÄÇÈ¿ÃÄ ÆÄ·ÄȾ"39, µÀ À»Æ¸Ã¾À¾ ÄÉøÇÒÀÄ ÇÅ»ÌÇÁɼ·¾ É Ç¸ÄË ¸À¶½¸À¶Ë ÏÄºÄ Åº¹ÄÈĸÀ¾ À¶ºÆ¸ źÀÆ»ÇÁÔ¸¶Á¾, ÏÄ ÅÇÁµ ÅÆĸ»º»Ãõ È»ÄƻȾÍÃÄ¹Ä ¸¾ÎÀÄÁÉ ÂÄÁĺ¾¿ »Ç·ÇÈ Â¶ ·ÉȾ ÅƾÀÆÅÁ»Ã¾¿ "ö ÅƶÀȾÀÉ ºÄ ÇȶÆÄ¹Ä ÆÄ·ÈþÀ¶ sc"40. t¶À¶ ûŻƻÇÍö ½º¶ÈÃÇÈÒ »Ç·Çȸ-¶Â¶ÈÄƸ θ¾ºÀÄ Å»Æ»¿Â¶È¾ ¸¾ÀÄƾÇÈĸɸ¶È¾ »Èĺ¾ ÆÄ·ÄȾ ȶ ºÄǸº ÇÅ»ÌÇÁɼ· ÅÆÄȾ¸Ã¾À¶, (¹ÃÉÍÀÄ ÅƾÇÈÄÇĸÉÔ; Ë ºÄ ÉÂĸ ¸Á¶ÇÃÄ ÅƶÌ), ºÄ½¸ÄÁ¾Á¶ ÄÉøÇÒÀÄÂÉ ÅºÅÁÁÔ Ï» ¸ÅÆĺĸ¼ ºÄ¸¹¾Ë ÆÄÀ¸ ½¶Á¾Î¶È¾Çµ ǻƿĽþ ÄÅÄûÃÈÄ ƶºµÃÇÒÀ¾Ë Äƹ¶Ã¸ º»Æ¼¶¸ÃÄ ·»½Å»À¾. d ÃÎÄÂÉ ºÄÀÉ»ÃÈ, µÀ¾¿ ÇÈÄÇÉÈÒǵ ȶÀȾÀ¾ olds-olfc É ·ÄÆÄÈÒ· ½ źÅÁÁµÂ, ö ÀÄÃÀÆ»ÈÃ¾Ë ÅƾÀÁ¶º¶Ë ÅÆĺ»ÂÄÃÇÈÆĸ¶ÃÄ Â»Èĺ¾ÀÉ ÆÄ·ÄȾ Ç»ÀÆ»ÈÃ¾Ë ¶¹»Ãȸ ƶºµÃÇÒÀ¾Ë ÇÅ»ÌÇÁɼ·, ¸¾ÀÆ¾È¾Ë ÇŸÆÄ·ÈþÀ¶Â¾ sc, ¸À¶½¶ÃÄ Ëà ¹ÄÁĸà ½¶¸º¶Ãõ, Åĸ'µ½¶Ã, öǶÂŻƻº, ½ ÁÀ¸º¶ÌÔ À»Æ¸Ã¾À¸ ͶÇȾà ȶ źÆĽºÁ¸ uqb, ¸¾µ¸Á»Ãõ Îȶ·¸ uqb, ÂÇÌÒ º¾ÇÁÄÀ¶Ì ½¶¹Äø, Ëà Ľ·ÆÄÃõ, ½¶·»½Å»Í»Ãõ ÈÄÏÄ41. fÄÀÉ»ÃÈ Ã» º¶Èĸ¶Ã¾¿, ĺöÀ ½¶¸ºµÀ¾ ÅĺµÂ ½¹¶ºÉ¸¶Ã¾Â É ÃÒÄÂÉ, Âļö Åƾ·Á¾½ÃÄ º¶Èɸ¶È¾ ¿Ä¹Ä Á¾ÇÈÄŶºÄ ¶·Ä ¹Æɺû 1944 ÆÄÀÉ. o¶ÇÈÉÅþ¿, ÇÂöºÌµÈ¾¿ ºÄÀÉ»ÃÈ, ÅÆÄÅÄÃĸ¶Ã¾¿ ºÄ ɸ¶¹¾ ;ȶ͸, — Ì» "o¶À¶½" ºÄ ¸ÇË ÄÀÆɼþË, öºÆ¶¿ÄÃþË, ƶ¿ÄÃÃ¾Ë È¶ ÅĸÈĸ¾Ë ƻʻƻÃȸ sc, 31
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
¸¾º¶Ã¾¿ 30 À¸Èõ 1945 ÆÄÀÉ ÅºÅ¾Ç¶Ã¾¿ ÅÇ»¸ºÄÃÂÄ "dÁĺÀÄ"*. w¶Æ¶ÀÈ»ÆÃÄÔ Æ¾ÇÄÔ ÌÒÄ¹Ä "o¶À¶½É" ¿Ä¹Ä ǸÄƺö "Åƾ½»ÂÁ»ÃÇÈÒ", ÀÄÃÀÆ»ÈÃÇÈÒ. u ºÄÀÉ»ÃÈ ½Ä¸Ç û¶ ½¶¹¶ÁÒÃ¾Ë ÅÄÁļ»ÃÒ ÅÆÄ ÆĽ¸ºÀÉ È¶ ÀÄÃÈÆÆĽ¸ºÀÉ, ûƻ¶ÁÒÃ¾Ë ½¶¸º¶ÃÒ Í¾ ½¶¸º¶ÃÒ Ã¶ ¸ºº¶Á»ÃÉ Å»ÆÇÅ»ÀȾ¸É — Á¾Î» ÍÈÀ ¸À¶½¸À¾, ºÁĸ Æ»ÀÄ»ú¶Ì ÇÈÄÇĸÃÄ Æ½ÃĶÃÈÃ¾Ë ÅÄÈÄÍÃ¾Ë Å¾È¶ÃÒ, ÏÄ ÅĸǵÀꦂ ¸¾Ã¾À¶Á¾ Żƻº þ½Ä¸¾Â¾ Á¶ÃÀ¶Â¾ À»Æ¸Ã¾Ìȸ¶ sc. m»¿ÈÂÄȾ¸Ä ÉÇÒÄ¹Ä ºÄÀÉ»Ãȶ ¸¾ÂŶ ÅÄǾÁ¾È¾ º¾Ç̾ÅÁÃÉ (¸ÀÁÔÍÃÄ ½ ½¶·ÄÆÄÃÄÔ ¸¼¾¸¶Ãõ ¶ÁÀĹÄÁÔ), źûÇȾ ö ¸¾Ï¾¿ Ƹ»ÃÒ º»ÄÁĹÍÃÉ È¶ ÅÆÄʻǿÃÉ Åº¹ÄÈĸÀÉ ·¿Ì¸ ȶ ÀĶú¾Æ¸ sÁɼ·¾. y»Æ¹Ä¸¾¿ ƶ½ ö¹ÄÁÄÎɸ¶ÁÄǵ ö ûķ˺ÃÄÇÈ ¸Í¶ÇÃÄ¹Ä ½¸Èɸ¶Ãõ, ¶ ȶÀļ ¸»º»Ãõ ¶ÇÎȶ·ÃÄ È¶ ǻƿĽÃÄ Åº¹ÄÈĸÀ¾ ºÄ Èƾ¸¶ÁÄ, ¸¾Çö¼Á¾¸Ä ·ÄÆÄÈÒ·¾42. pÀƻ¾ ÅÄÁļ»Ãõ "o¶À¶½É" ÅÆÄ·Á»Â¶ ÇÈÄ-
* sÀÄÆÎ ½¶ ¸Ç», ¿º»ÈÒǵ ÅÆÄ n¾ÆÄö eÄÁĵº¶ - ÍÁ»Ã¶ ¹ÄÁĸÃÄ Æ»Ê»Æ»ÃÈÉƾ sc Åƾ qÆĸĺ puo, ½¶ÇÈÉÅþÀ¶ ¹ÄÁĸÃÄ¹Ä Æ»Ê»Æ»Ãȶ sc. pºÃ¶À ÇÃÉ Å¾È¶Ãõ ½ º¶ÈÄÔ Ç»ÆÈ n.eÄÁĵº¶. fÄÇÁºÃ¾À ÇÈÄÆ puo ȶ uqb q.sĺÄÁÒ É Ç¸ÄÂÉ ºÄ¸ºÃ¾ÀÉ ¸À¶½É, ÏÄ n.eÄÁĵº ½¶¹¾Ãɸ É ·ÄÔ ½ ¸¿ÇÒÀ¶Â¾ olds 1 Á¾ÇÈÄŶº¶ 1944 ÆÄÀÉ É yÄÆÃÄÂÉ ÁÇ ÀÄÁÄ ¸¶ÃÄ-vƶÃÀ¸ÇÒÀ¶. (f¾¸. sĺÄÁÒ q. dÀ¶½¶Ã¶ Åƶ̵. - s. 23.). ÀÏÄ º»ÃÒ ½¶¹¾·»Á n.eÄÁĵº¶ ¸À¶½¶Ã¾¿ q.sĺÄÁ»Â ¸ÆÃÄ, ÈÄ ¸¾Ã¾À¶ ½¶Å¾È¶Ãõ — ËÈÄ Â¹ ÇÀÄƾÇȶȾǵ ¿Ä¹Ä ÅÇ»¸ºÄÃÂÄÂ? s»Æ»º À»Æ¸Ã¾Ìȸ¶ puo-uqb ¸ºÄ¾¿ Ï» ĺ¾Ã "dÁĺÀÄ" - i¾Ãĸ¿ n¶½ÉÆÀ»¸¾Í, ÀÄÁ¾Îÿ ·ÄÌÒ ÇŻ̶ÁÒÃÄ¹Ä ·¶È¶ÁÒ¿ÄÃÉ ¶·¸»ÆÉ "o¶Ëȹ¶ÁÒ". pºÃ¶À i.n¶½ÉÆÀ»¸¾Í ¸ ÄÇȶÃà ÂÇµÌ ¼¾Èȵ ÇÁɼ¾¸ ö ÅÄǶº öͶÁÒþÀ¶ Äƹ¶Ã½¶Ì¿ÃÄ-ÂÄ·Á½¶Ì¿ÃÄ¹Ä ¸ººÁÉ zȶ·É d¿ÇÒÀÄ¸Ä ÄÀÆɹ¾ "cɹ" ½¶¹¾Ãɸ Ï» ƶÃλ — 7 ¼Ä¸Èõ 1944 ÆÄÀÉ ¸ r¶º»Ë¸ÇÒÀÄÂÉ Æ¶¿Äà mÒ¸¸ÇÒÀÄ Ä·Á¶ÇÈ. (f¾¸. sĺÄÁÒ q. dÀ¶½¶Ã¶ Åƶ̵. — s. 58-59.). pÀÆ ¸ÇÒÄ¹Ä ÃÎĹÄ, i.n¶½ÉÆÀ»¸¾Í û öÁ»¼¶¸ ºÄ ÇÈÆÉÀÈÉÆ sc. pÍ»¸¾ºÃÄ, ÏÄ ¶¸ÈÄÆÄ öÀ¶½É ¸Ç» ¼ ·É¸ n¾ÆÄà eÄÁĵº (½¶ ÉÂĸ¾, ÏÄ º¶È¶ ¿Ä¹Ä Ç»ÆÈ ¸ÇȶÃĸÁ»Ã¶ û¸ÆÃÄ) ¶·Ä ¼ À»Æ¸Ã¾ÌÈ¸Ä sc ÅÆĺĸ¼É¸¶ÁÄ ¸¾ÀÄƾÇÈĸɸ¶È¾ ¿Ä¹Ä ÅÇ»¸ºÄÃÂ, ö¶¹¶Ô;ÇÒ ÅƾËĸ¶È¾ ʶÀÈ Ç»ÆÈ ÄºÃÄ¹Ä ½ Áº»Æ¸ ÇÅ»ÌÇÁɼ·¾ ¸º ¸ÄÆŸ, ¶, ÂļÁ¾¸Ä, ¿ ¸º ǸÄË ÅºÁ»¹Á¾Ë. 32
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÇÉÃÀ¸ sc ½ "ȻƻÃĸ¾Â¾" À»Æ¸Ã¾À¶Â¾ puo. pÍ»¸¾ºÃÄ, ÏÄ ÇÅÆÄ·¾ źÅÄƵºÀɸ¶Ãõ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ ȻƾÈÄƶÁÒþ ÇÈÆÉÀÈÉƶ puo, ÅÆÄ µÀ ¿ÎÁÄǵ É ½¹¶º¶Ã¿ ¸¾Ï» ÃÇÈÆÉÀÌ ½¶ 1944 ÆÀ, ½¶½Ã¶Á¾ ʶÇÀÄ. sc ö 1945 ÆÀ ¸¼» ŻƻȸÄƾÁ¶Çµ ö ÌÁÀÄ ǶÂĺÄÇȶÈÃÔ ÇÈÆÉÀÈÉÆÉ, µÀ¶ ºµÁ¶ û Á¾Î» ¶¸ÈÄÃÄÂÃÄ, ¶Á» ¿ ÇÈĵÁ¶ ÅÄöº pƹ¶Ã½¶ÌÔ È¶ þ½Ä¸¾Â¾ À»Æ¸Ã¾À¶Â¾. dÇÁµÀ ö¶¹¶Ãõ ķ»¼¾È¾ "Çɸ»Æ»ÃÈ»È" ·¶Ãº»Æ¸ÇÒÀÄ ÇÅ»ÌÇÁɼ·¾ Á¾Î» ¸¾ÀÁ¾À¶Á¾ Ãĸ ûÅÄÆĽÉÂÃõ ö Ƹà ÂÇÌ»¸¾Ë ÅÆĸºÃ¾À¸ puo ȶ ƻʻƻÃȸ sc. qÆÄȾÇÈĵÃõ ÂÇ̵¾ ö·É¸¶ÁÄ ºÄ¸ÄÁ ¹ÄÇÈÆ¾Ë ÊÄÆÂ, ºÄËĺ¾ÁÄ Ã¶¸ÈÒ ºÄ ½·ÆÄ¿Ã¾Ë ÇÉȾÍÄÀ. o¶Â¶¹¶Ô;ÇÒ ½¶ ¸ÇµÀÉ ÌÃÉ ÅĹ¶Ç¾È¾ ûÅƾÂþ¿ ȶ ÎÀºÁ¾¸¾¿ ÀÄÃÊÁÀÈ Â¼ "ȻƻÃĸÄÔ" »ƻ¼»Ô puo ȶ ÇÈÀÄÔ sc, À»Æ¸Ã¾ÌÈ¸Ä eÄÁĸÃÄ Æ»Ê»Æ»ÃÈÉƾ sc Åƾ qÆĸĺ puo É Ç¸ÄÂÉ Ã¶À¶½ ö¹ÄÁÄÎɸ¶ÁÄ: "r¶¿ÄÃĸ ƻʻƻÃȾ sc ½¸ÈÉÔÈÒ Ç¸Ä ȻƻÃĸ¾Â ÅÆĸºÃ¾À¶Â ÈÁÒÀ¾ ÉÇÃÄ ÈÄ ÅÆÄ ÇÅƶ¸¾, µÀ Ë Á¾Î» ºÄȾͶÈÒ (pƹ¶Ã½¶Ì¿Ã ÇÅƶ¸¾ ȶ ÄŻƶȾ¸ÃÉ ÅƶÌÔ). t»Æ»Ãĸ ÅÆĸºÃ¾À¾ û ¶ÔÈÒ Åƶ¸¶ ÀÄÃÈÆÄÁÔ¸¶È¾ ÀÄÎȾ sc ; ƸÃÄ ¼ ½¸È¸, ÏÄ ¿ºÉÈÒ ºÄ ¹Äƾ"43. v¶ÀȾÍö "ŻƻÂŶ" ÅĽ¾Ì ƻʻƻÃȸ sc öº ÅĽ¾ÌÔ Ì¾¸ÁÒÃ¾Ë ÇÈÆÉÀÈÉÆ ÅºÅÁÁµ ĽöͶÁ¶ ÅÄǾÁ»Ãõ ÅÆÄÌ»ÇÉ ÅĹÁ¾Ã¶Ãõ ÇÅ»ÇÁɼ·ÄÔ ¸Ç pƹ¶Ã½¶Ì. qĺ·Ã Ȼú»ÃÌ ÇÅÄÇȻƹ¶Á¾Çµ ¸ srsr, º» À¶Æ¶ÁÒà Äƹ¶Ã¾ ÅÄÇÈÉÅÄ¸Ä Å»Æ»È¸ÄƾÁ¾Çµ ö ÂĹÉÈÃ, ÌÁÀÄ ¶¸ÈÄÃÄÂà ÇÈÆÉÀÈÉƾ, µÀ Á¾Î» ÊÄƶÁÒÃÄ ÅºÅÄƵºÀĸɸ¶Á¾Çµ xl ÀÄÂŶÆÈ È¶ qÆ»½¾º d»ÆËĸÃÄ r¶º¾, öÈÄÂÇÈÒ ºÔ; ͶÇÈÄ-¹ÉÇÈÄ Ã¶ Ǹ¿ ÆĽÇɺ ¿ É ¸ºÅĸºÃÄÇÈ ½ ÃȻƻǶ¾ ¸Á¶ÇÃÄ¹Ä À»Æ¸Ã¾Ìȸ¶. {» ĺ¾Ã ºÄÀÉ»ÃÈ, ¸Âϻþ¿ É ÅÆÄÅÄÃĸ¶Ã¿ ÅÉ·ÁÀ¶Ì ź ¸ÇÂöºÌµÈ¾Â ÃÄ»ÆÄÂ, — Ì» ÅÆÄ»ÀÈ "ÃÇÈÆÉÀÌ ¸¾ËĸÃÄ-¸¾ÎÀÁÒÃÄ ÅÆ¶Ì ¸ sÁɼ· c»½Å»À¾". o¶Å¾Ç¶Ã¾¿ ºÁµ lÄÁľ¿ÇÒÀÄ ÄÀÆɹ¾ 27 Á¾Åõ 1946 33
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÆÄÀÉ Â¶È»Æ¶Á Çȶ¸ ǸÄƺþ ÅÄǷþÀÄ ºÁµ ÅƶÀȾÍÃÄ¹Ä ½¶ÇÈÄÇɸ¶Ãõ À»Æ¸Ã¾À¶Â¾ þ½Ä¸¾Ë ƻʻƻÃÈÉÆ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾. n»ÈÉ "ÃÇÈÆÉÀÌ" ÆĽÀƾ¸¶ÔÈÒ É ¸ÇÈÉŠǶ ¶¸ÈÄƾ: "d¾Ëĸ¶Ãõ sc-Çȸ É Ã¶Ç ¸º·É¸¶ÈÒǵ É Ç¶Â¿ sc-¸ÇÒÀ¿ ÆÄ·ÄÈ, ¸¾ÎÀÁ, ö¸Í¶Ãõ ¸ ÆÄ·ÄÈ Ã¶ ÀÄÆÄÈÀÄƻͻÃÌ»¸¾Ë [ÀÄÆÄÈÀÄÈ»ÆÂÃĸ¾Ë — p.m., .q.] ÀÉÆǶË. fɼ» ö ꦂ ̦ ÅÄÈÆ»· ½ÇÉÂɸ¶È¾ öΠ½¶¹¶ÁÒþ¿ ºÄǸº ½ Ì ºÁµÃÀ¾ ¸¾º¶È¾ ÃÇÈÆÉÀÌÔ ¸¾ËĸÃÄ-¸¾ÎÀÁÒÃÄ ÅÆ¶Ì ¸ sÁɼ· c»½Å»À¾, ÃÇÈÆÉÀÌÔ, ÏÄ ÇȶÁ¶ · ºÄÅļþÀÄ ºÁµ ½¶ÃȻƻÇĸ¶Ã¾Ë ÌÔ ºÁµÃÀÄÔ Äƹ¶Ã½¶Ì¿ÃÄ ÅƶÌ. o»Â¶ ¸ Ã¶Ç ÇŻ̵ÁÒÃ¾Ë ÎÀÁ ȶ ÃÎ¾Ë ÃÇÈÆÉÀÌ¿ sc, º» ÅĹÁµº¾ ö ÌÔ ÇÅƶ¸É ÉÇȶÃĸÁÔ¸¶Á¾Çµ · ÄÊÄÆÂÁµÁ¾Çµ. tĺ ȶÀ¶ ÃÇÈÆÉÀ̵ ·ÉÁ¶ · ºÁÄ ÅÆÄÇÈÄ¹Ä ½Çȶ¸Á»Ãõ ŻƻºÉÂ¶Ã¾Ë ¸¾ÅÆķɸ¶Ã¾Ë ½¶Ç¶º. sÒĹĺÃÎÿ öΠÅÆÄ»ÀÈ ÃÇÈÆÉÀÌ Â¶ ½¶ ÌÁÒ ½¶ÀȾ¸½É¸¶È¾ ºÉÂÀÉ, ¸ Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É ÅÆĸºÃ¾Ë »Á»Â»Ãȸ sÁɼ·¾ c»½Å»À¾, ÇÅƶ¸ÄÔ ¸¾Ëĸ¶Ãõ ¸¾ÎÀÄÁÉ À¶ºÆ¸ sc. f¶ÁÒÎÄÔ ÌÁÁÔ ÌÒÄ¹Ä ÅÆÄ»ÀÈÉ ÃÇÈÆÉÀÌ ½¹ºÃ¾È¾ öΠÅĹÁµº¾ ö ö¿ÇÉÈȸΠžȶÃõ ¸¾Ëĸ¶Ãõ ¸¾ÎÀÄÁÉ È¶ ºÄ·Æ ÁÔº»¿ ºÄ sc ÅÆĹƶÂÉ, ÏÄ ¸ Ã¶Î Í¶Ç Ã¶¿¶ÀÈɶÁÒÃÎÄÔ ½ ÌÒÄ¹Ä Å¾È¶Ãõ"44. nļö ÅƾÅÉÇȾȾ, ÏÄ º¶Ã¾¿ ÅÆÄ»ÀÈ "ÃÇÈÆÉÀÌ" ÅÄƵº ½ ÆĽ¹ÁµºÄ ¿Ä¹Ä ¸ eÄÁĸÿ ȶ Àƶ¿Ä¸¾Ë ƻʻƻÃÈÉÆ¶Ë sc, ÅÆÄËĺ¾¸ ÅƶÀȾÍÃÉ ¶ÅÆÄ·¶ÌÔ Ã¶ ȻƾÈÄÆ lÄÁľ¿ÇÒÀÄ ÄÀÆɹ¾. fÄÀÉ»ÃÈ º»µÀ¾Â¾ ÅƾÃ̾Åĸ¾Â¾ ÂÄ»Ãȶ¾ ÇÉÈÈ¸Ä ¸ºÆ½ÃµÈÒǵ ¸º ¶Ã¶ÁĹÍÃ¾Ë Â¶È»Æ¶Á¸ ¸¾º¶Ã¾Ë À»Æ¸Ã¾À¶Â¾ sc É 1941-43 ÆÆ. b¸ÈÄƾ "ÃÇÈÆÉÀÌ" ÄÇȶÈÄÍÃÄ ¸ºÂĸ¾Á¾Çµ ¸º ÊÉÈÉƾÇȾÍÃ¾Ë ÅÆÄ»Àȸ, Åĸ'µ½¶Ã¾Ë ½ ÇÈÆÉÀÈÉÆÄÔ È¶ ½¶¸º¶Ãõ¾ sc É Â¶¿·ÉÈÿ ÉÀƶÃÇÒÀ¿ º»Æ¼¶¸. o¶ ÂÇÌ» ÀÄÁ¾ÇÒ ¹Æ¶ÃºÄ½Ã¾Ë ÅÁ¶Ã¸ ÆĽ¸¾ÈÀÉ sc ÅÇÁµ ½ºÄ·ÉÈȵ û½¶Á»¼ÃÄÇÈ Åƾ¿ÎÁ¶ ĺö ½¸¶¼»Ã¶ ȶ ÂÇÈÀ¶ Êƶ½¶: "o¶ ¸¾½Ã¶34
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Í»Ãõ Ì¾Ë ½¶¸º¶ÃÒ (ÈÄ·ÈÄ ½¶¸º¶ÃÒ sc — p.m., .q.) ¸¾ÆζÁÒþ¿ ¸ÅÁ¾¸ ¶Ⱦ» ˶ƶÀÈ»Æ ¹»ÄÅÄÁȾÍû ÅÄÁļ»Ãõ öÎÄ Àƶþ"45. dĺÃÄͶÇ, ÉÀÁ¶º¶Í ºÄÀÉ»Ãȶ ÅÆÄÅÄÃɸ¶Á¾ ķ»¼¾È¾ ÅÄÈÄÍà ½¶¸º¶Ãõ sc ÍÄȾƶ ö¿Ã»Ä·ËºÃξ¾ ÅÄÁļ»Ãõ¾: "1. cÄÆÄȾǵ ½¶ ½ºÄÆĸ¾¿ ÂÄƶÁÒþ¿ Çȶà ¸ öο pƹ¶Ã½¶Ì ÅÆÄȾ ¸ÄÆÄ¼Ä ¶¹»ÃÈÉƾ (º¾¸»ÆÇ, ÅÆĸÄÀ¶Ì ÆĽ¸ºÀ¾). 2. pËÄÆÄõȾ ¶ȻƶÁÒà ºÄ·Æ¶ ¸ pƹ¶Ã½¶Ì Żƻº ÆĽÈƶÈÄÔ ½Ã¾Ï»Ãõ ȶ º·¶È¾ ÅÆÄ ÄÇÄ·¾ÇÈÉ ·»½Å»ÀÉ ÍÁ»Ã¸ ËÃÒÄ¹Ä Â¶¿Ã¶. 3. d¾ÀÄÃɸ¶È¾ Å»¸Ã ÊÉÃÀÌ Çɺĸ¾Ë ¸Á¶ÇÈ»¿ É ·ÄÆÄÈÒ· ½ ÎÀºÁ¾¸¾Â¾ ȶ ¸ÄÆļ¾Â¾ »Á»Â»Ãȶ¾ ºÁµ pƹ¶Ã½¶Ì ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶ÆĺÉ. 4. d»ÇȾ ºµÁÒÃÇÈÒ É Íɼ¾Ë ¸ÄÆļ¾Ë ǻƻºÄ¸¾Ï¶Ë ¸ ÌÁµË ÆĽ¸ºÀ¾ (ÅÄÁȾÍÃÄ, »ÀÄÃÄÂÍÃÄ, È»ËÃÍÃÄÅÆľÇÁĸÄ, ½¶¹¶ÁÒÃÄ) — º¾¸»ÆÇ È¶ ÅÆĸÄÀ¶Ì"46. pÇÄ·Á¾¸¶ ɸ¶¹¶ ¸ ÅÆÄ»ÀÈ "ÃÇÈÆÉÀÌ" ½Äǻƻº¼ÉÈÒǵ ö žȶÃà ź·ÄÆÉ ÁÔº»¿ ºÄ ÇÁɼ·¾ ¸ sc. xµ ÅÆÄ·Á»Â¶ ·ÉÁ¶ öƼÃÄÔ ¸ ÆÄ·ÄÈ ·¶Ãº»Æ¸ÇÒÀÄ ÇÅ»ÌÇÁɼ·¾, ¶º¼» ÅÄŻƻºÃ ÆÄÀ¾ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ÅƾûÇÁ¾ ¸ Á¶¸¾ puo ½¶¹¶ÁÄ ȶ sc ½ÄÀƻ¶, ;ÇÁ»Ãà ·ÄÁÇà ¸ÈƶȾ. xÁ¶ ÅÁ»µº¶ ȶÁ¶Ãĸ¾È¾Ë ºÄǸºÍ»Ã¾Ë ºµÍ¸ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ ½¶¹¾ÃÉÁ¶, ÏÄƶ½É ¸¶¼Í» Çȶ¸¶ÁÄ Åº·¾Æ¶È¾ ¹ÄÈɸ¶È¾ Ãĸ À¶ºÆ¾. tļ û¶ ÃÍÄ¹Ä º¾¸ÃÄ¹Ä ¸ ÈÄÂÉ, ÏÄ "ÃÇÈÆÉÀ̵" Åĺ¶ ÄÅ¾Ç ÅǾËÄÁĹÍþË, ʽ¾ÍÃ¾Ë È¶ ÃÎ¾Ë ÄÇÄ·Á¾¸ÄÇÈ»¿ ÁÔº»¿, Åƾº¶ÈÃ¾Ë ºÄ ÆÄ·ÄȾ É ÇÅ»ÌÇÁɼ·. pºÃ¶À, ö¸ÈÒ Ã¶¿Æ»È»ÁÒÃλ ¸º·Æ¶Ã Åƶ̸þÀ¾ Ƕ ÇÄ·ÄÔ Ã» ¶Á¾ ºÄÇȶÈÃÒÄ¹Ä Ê¶ËÄ¸Ä¹Ä Æ¸Ãµ ºÁµ ÆÄ·ÄȾ ¸ sc. o¶ÈÄÂÇÈÒ ÉÂĸ¾ źÅÁÁµ û ºÄ½¸ÄÁµÁ¾ eÄÁĸÿ ƻʻƻÃÈÉÆ sÁɼ·¾ ¸»ÇȾ ÂÄ¸É ÅÆÄ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ ÅĸÃÄÌÃÃÄ Åº¹ÄÈĸÀ¾ »Ç·Çȸ. fÁµ ¸¾ËÄºÉ ½ ÇÀÆÉÈÃÄ¹Ä ÇȶÃĸ¾Ï¶ ¶¸ÈÄƾ "ÃÇÈÆÉÀÌ" ÅÆÄÅÄÃɸ¶Á¾ ½¶ÅÆĸ¶º¾È¾ ÈÆÒÄË35
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
Ƹû¸¾¿ ÇÅÄÇ· ź¹ÄÈĸÀ¾ ÄŻƶȾ¸Ã¾Ë Åƶ̸þÀ¸: "1. ǶÂÄź¹ÄÈĸÀ¶; 2. ź¹ÄÈĸÀ¶ ö ÀÉÆÇ¶Ë ½ ºÄÅÄÂĹÄÔ Â»Èĺ¾ÍÃÄ ÁȻƶÈÉƾ; 3. ·»½Å»Æ»Æ¸Ã» Żƻº¶Ãõ ÅƶÀȾÍÃ¾Ë ½Ã¶ÃÒ È¶ ö¸¾ÍÄÀ ÆÄ·ÄȾ ¸º ÇȶÆÎÄ¹Ä ºÄ ÂÄÁĺÎÄ¹Ä ÅÄÀÄÁÃõ"47. i¸¶¼¶Ô; ö ÀÄÆÄÈÀÄÈ»ÆÂÃĸÇÈÒ ÅÆĸ»º»Ãõ ÅÁ¶Ãĸ¾Ë ź¹ÄÈÄ¸Í¾Ë ÀÉÆǸ, ÉÀÁ¶º¶Í ºÄÀÉ»Ãȶ ÄÀÆ»ÂÄ ½ÉžþÁ¾Çµ ö ˶ƶÀȻƾÇÈ¾Ì ÄÇÃÄ¸Ã¾Ë Æ¾Ç ÆÄ·ÄȾ ¸¾ËĸþÀ¶ ȶ ÃÇÈÆÉÀÈÄƶ48. i¶¹¶ÁÄÂ, ˶ƶÀȻƾ½ÉÔ; ÅÆÄ»ÀÈ ÃÇÈÆÉÀÌ 1946 ÆÄÀÉ, ÇÁº ¸º½Ã¶Í¾È¾, ÏÄ ¸Ã ÇÅƶ¸º ·É¸ ö¿ºÄÇÀÄöÁξ ½ ¸ºÄÂ¾Ë Ã¶Â ºÄÀÉ»Ãȸ ȶÀÄ¹Ä È¾ÅÉ. i·Æ¶Ã¾¿ ȶ ɽ¶¹¶ÁÒûþ¿ ¿Ä¹Ä ¶¸ÈÄƶ¾ ºÄǸº ÅÄŻƻºÃË ÆÄÀ¸ ÆÄ·ÄȾ sc ½Ã¶ÍÃÄ ÅÄǾÁ¾¸ ÅƶÀȾÍÃÉ ÌÃÃÇÈÒ Â¶È»Æ¶ÁÉ ºÁµ ÂļÁ¾¸Ä¹Ä ¸¾ÀÄƾÇȶÃõ »ƻ¼»Ô ·¶Ãº»Æ¸ÇÒÀÄ ÇÅ»ÌÇÁɼ·¾ É ÅĸǵÀº»Ãÿ ÆÄ·ÄÈ, ÄÇÄ·Á¾¸Ä É Åº¹ÄÈÄ¸Ì Ãĸ¾Ë À¸¶ÁÊÀĸ¶Ã¾Ë À¶ºÆ¸. o¶ÇÈÉÅþ¿, º»¸'µÈöºÌµÈ¾¿ ºÄÀÉ»ÃÈ, ½¶ ÇȾÁ»Â öžǶÃõ ȶ ½¶¸º¶Ãõ¾ ÅÄÇȶ¸Á»Ã¾Â¾ ¸ ÃÒÄÂÉ º»ÏÄ ¸¾Æ½ÃµÈÒǵ ¸º ¸ÇË ÃÎ¾Ë Åĺ¶Ã¾Ë É ½·ÆþÀÉ. x» û¸»Á¾ÍÀ¶ ÃÇÈÆÉÀ̵ ºÁµ sc ¸¾º¶Ã¶ Àƶ¿Ä¸¾Â ÅÆĸºÃ¾ÀÄ l¶ÆŶÈÇÒÀÄ¹Ä ÀÆ¶Ô "rÄ·»ÆÈÄÂ"* 26 ¸»Æ»Çõ 1946 ÆÄÀÉ ÇÅƵÂĸ¶Ã¶ ºÄ ÀĶú¾Æ¶ * f»È¶ÁÒà ¸ºÄÂÄÇÈ ÅÆÄ ÄÇÄ·É "rÄ·»Æȶ", ·Á¾½ÒÀÄ¹Ä ÅƾµÈ»Áµ ÇÄƶÈþÀ¶ s.c¶Ãº»Æ¾ Åĺ¶ÃÄ ¸ "fÄÅĸºÃ¿ ½¶Å¾ÇÌ Ç»ÀƻȶƵ sȶÃÇÁ¶¸ÇÒÀÄ¹Ä Ä·ÀÄÂÉ lq(·)u" ö Â'µ s»ÀƻȶƵ xl lq(·)u n.wÆÉÏĸ¶ ¸º 7 ÁÔÈÄ¹Ä 1947 ÆÄÀÉ. "rÄ·»ÆÈ" — ¸Ã ¼» "lÄÆÃÁĸ" — n»ÁÒþÀ ÆÄÇÁ¶¸ n¾ÀÄÁ¶¿Ä¸¾Í, ÉÆĺ¼»Ã»ÌÒ Ç»Á¶ c»Æ»¼Ã¾Ìµ, l¶ÁÉÇÒÀÄ¹Ä Æ¶¿ÄÃÉ, sȶÃÇÁ¶¸ÇÒÀÄ Ä·Á¶ÇÈ, Ǿà ÀÉÆÀÉÁµ, ÄǸȶ ǻƻºÃµ. fÄ dÈ;½ÃµÃÄ ¸¿Ã¾ "rÄ·»ÆÈ" ÅƶÌÔ¸¶¸ É;ȻÁ»Â ÇÁÒÇÒÀÄ ÎÀÄÁ¾ Ç. c»Æ»¼Ã¾Ìµ, ŽÃλ ·É˹¶ÁÈ»ÆÄ l¶ÁÉÇÒÀÄ Æ¶¿ÇÅļ¾¸ÇÅÁÀ¾. "rÄ·»ÆÈ" — ÍÁ»Ã puo ½ 1932 ÆÄÀÉ, ·ÉºÉ; ÅÆĸºÃ¾ÀÄ Àƶ¿Ä¸Ä¹Ä ÅÆÄ¸ÄºÉ puo "l¶ÆŶȾ", ÄÍÄÁÔ¸¶¸ öÌÄöÁÇȾÍþ¿ ÆÉË Ã¶ ȻƾÈÄÆ sȶÃÇÁ¶¸ÇÒÀÄ, fÆĹķ¾ÌÒÀÄ È¶ y»Æø»ÌÒÀÄ Ä·Á¶ÇÈ»¿. d·¾È¾¿ 31.w.1946 ö ȻƾÈÄÆ cÄÁ»Ë¸ÇÒÀÄ¹Ä Æ¶¿ÄÃÉ sȶÃÇÁ¶¸ÇÒÀÄ Ä·Á¶ÇÈ". (mÈÄÅ¾Ç Ã»ÇÀÄÆ»ÃÄ uÀƶþ. fÄÀÉ»ÃȾ, ¶ȻƶÁ¾, ÇÅŶº¾. — lÃ. 2. — mÒ¸¸, 1997. — s. 288.) 36
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÀÉƻõ uqb "s¾¸ÉÁµ" "ÇÀƾ"*. d ÃÇÈÆÉÀÌ, µÀ¶ ¶ ÍÈÀÉ È¶ ûº¸Ä½Ã¶ÍÃÉ Ã¶½¸É: "d ÇÅƶ¸ ½·¾Æ¶Ãõ ÃÊÄÆÂ¶Ì ÅÆÄ Åº¹ÄÈĸÀÉ sssr ºÄ ¸¿Ã¾"49 º»È¶ÁÒÃÄ ¸¾Å¾Ç¶ÃÄ µÀÄ¹Ä ÆÄºÉ ÃÊÄƶ̵ ÌÀ¶¸¾ÈÒ qÆĸº puo ȶ À»Æ¸Ã¾ÌÈ¸Ä uqb (öǶÂŻƻº Çȶà ¸¿ÇÒÀ, ÂÇ̵ º¾ÇÁÄÀ¶Ì¿ ͶÇȾÃ, Çȶà Ľ·ÆÄÃõ È.º.). dÀ¶½ÉÈÒǵ, ÏÄ È¶À¶ ÃÊÄƶ̵ ÅÄÈƷö ºÁµ ÅÆĸ»º»Ãõ ξÆÄÀÄ ¶¹È¶Ì¿ÃÄ À¶ÂŶà ½¶ ÀÄƺÄÃÄÂ, ĺöÀ, ½ ¸¾ÇÄÀÄÔ ºÄÁ»Ô ¸ÆĹºÃÄÇÈ Âļö ÅƾÅÉÇȾȾ, ÏÄ ½·Æ¶Ã º¶Ã Żƻº¶¸¶Á¾Çµ ȶÀļ ÆĽ¸ºÀ¶Â szb ȶ cƾȶà ¸ ÈÇÃÄÂÉ ÀÄÃȶÀÈ ½ µÀ¾Â¾ Żƻ·É¸¶Á¾ i¶ÀÄƺÄÃà ͶÇȾþ puo ȶ i¶ÀÄƺÄÃû ÅÆ»ºÇȶ¸Ã¾ÌÈ¸Ä uedr. ÃÊÄƶ̵, ÂĹÁ¶ ¸¾ÀÄƾÇÈĸɸ¶È¾Çµ ºÁµ ŻƻÀÄöÃõ ÀÄÁ¾ÎÃË ½¶ËºÃ¾Ë ¶ÁÒµÃȸ srsr ¸ θ¾ºÀ¿ ź¹ÄÈÄ¸Ì ÀÄÂÉÃÇȶ¾ ÃÄ¸Ä ¸¿Ã¾. bƹÉ»ÃÈĸ¶Ã¾¿ ºÄÀ¶½ ¶¹Æ»Ç¾¸ÃÄÇÈ ÅĽ¾Ì¿ r¶ºµÃÇÒÀÄ¹Ä sÄÔ½É ºÄ½¸ÄÁµ¸ ÄÉøÇÒÀ¾Â Áº»Æ¶Â ¸º¸»ÆÈÄ Ã¶ÅÄÁµ¹¶È¾ ö ÅÄͶÈÀÉ ÅÆ»¸»ÃȾ¸ÃÄ ¸¿Ã¾ ÅÆÄȾ ·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀÄ ÂÅ»Æ. s¶Â» ȶÀ¶ »¸»ÃÈɶÁÒö ¸¿Ã¶ ¶Á¶ ÅĽ¾È¾¸ÃÄ ¸¾ÆξȾ, ͻƹĸ¾¿ ƶ½ ½¶¹Ã¶Ã» ¸ ÈÉžÀ, "ÉÀƶÃÇÒÀ» žȶÃõ", ¶ ȶÀļ ¸ÆµÈɸ¶È¾ öÌÄöÁÇȾÍû źÅÁÁµ ¸º ÅĸÃÄ¹Ä Ê½¾ÍÃÄ¹Ä ½Ã¾Ï»Ãõ50. i¶¸º¶Ãõ ÅÄÇȶ¸Á»Ã Żƻº sÁɼ·ÄÔ ·»½Å»À¾ ·ÉÁ¾ ºÄ¸ÄÁ ÇÀÁ¶ºÃ ¿ ¶ÇÎȶ·Ã, Ì», ö öΠÅĹÁµº, Âļ» Ǹº* tÄÍû Åƽ¸¾Ï» "ÇÀƾ" û¸ºÄ», ÂļÁ¾¸Ä, ÆÌÉõÀ. uÆĺ¼»Ã»ÌÒ sÀÄÁ¸ÇÒÀÄ¹Ä Æ¶¿ÄÃÉ mÒ¸¸ÇÒÀÄ Ä·Á¶ÇÈ. rÀ öÆĺ¼»Ãõ 1916. lĶú¾Æ ÀÉƻõ "s¾¸ÉÁµ". i 1938 ÆÄÀÉ Å»Æ»·É¸¶¸ É »Â¹Æ¶Ì. qºÇȶÆξö ·¶È¶ÁÒ¿ÄÃÉ "o¶Ëȹ¶ÁÒ" ȶ 201-¹Ä ·¶È¶ÁÒ¿ÄÃÉ ÄËÄÆÄÃÃÄ ÅÄÁÌ (1941-42 ÆÆ.). d uqb ¶ ½¸¶Ãõ ÇÄÈþÀ¶ (½ 22 ÇÍõ 1946 Æ.), ö¹ÄÆĺ¼»Ã¾¿ wÆ»ÇÈÄ ·Ä¿Ä¸Ä ½¶ÇÁɹ¾ 2-¹Ä ÀÁ¶ÇÉ ½¶ ËÄÆÄ·ÆÇÈÒ ¸ ·ÄµË ȶ ºÄ·Æ» ÀĶúɸ¶Ãõ ÀÉƻûÂ. lÉÆÃÒ "ÇÀƾ" ÅÆĸ¸ ÏÄö¿Â»Ãλ 25 ÀÆÉÅÃ¾Ë ·Ä¸ ½ y»Æ¸ÄÃÄÔ ¶ÆÂÔ È¶ ¸¿ÇÒÀ¶Â¾ olds. (f¾¸. mÈÄÅ¾Ç Ã»ÇÀÄÆ»ÃÄ uÀƶþ. fÄÀÉ»ÃȾ, ¶ȻƶÁ¾, ÇÅŶº¾. — lÃ. 2. — mÒ¸¸, 1997. — s. 288.; sĺÄÁÒ q. x¾È. Åƶ̵. — s. 36-37). 37
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
;Ⱦ ÅÆÄ ¸Å»¸Ã»ÃÇÈÒ ÄÉø̸ É Ç¸Ä¿ ÆĽ¸ºÌ, ¸ ÆĽ¹¶Áɼ»ÃÄÇÈ È¶ ÅÆÄʻǿà ¸Åƶ¸ÃÄÇÈ. pÇȶÃà º¸¶ ºÄÀÉ»ÃȾ, Åĺ¶Ã É ½·ÆþÀÉ Åº º¸¶ºÌµÈ¾Â ȶ º¸¶ºÌµÈÒ Å»Æξ ÃÄ»ÆÄÂ, µÀ ¸À¶½É¸¶ÁÄǵ ¸¾Ï», û º¶Èĸ¶Ã. q»Æξ¿ ½ Ã¾Ë — ÃÇÈÆÉÀ̵ puo, ¸ µÀ¿ º»È¶ÁÒÃÄ ¸¾ÀÁ¶º»ÃÄ ¸¾ÂĹ¾ ºÄ Äƹ¶Ã½¶Ì ÆĽ¸ºÀ¾51. p·ÉÂĸÁÔÔ; ûķ˺ÃÇÈÒ ÆĽ¸ºÀ¾ ºÁµ ·ÉºÒ-µÀÄ¹Ä º»Æ¼¶¸ÃÄ¹Ä Äƹ¶Ã½ÂÉ, ¶¸ÈÄƾ ºÄÀÉ»Ãȶ ¶ÀÌ»ÃÈÉÔÈÒ É¸¶¹É ö ÄÇÃÄ¸Ã¾Ë ÇÀÁ¶ºÄ¸¾Ë »Á»Â»ÃÈ¶Ë ÆĽ¸ºÉ¸¶ÁÒÃÄ ºµÁÒÃÄÇÈ È¶ ÇŻ̾ÊÍÃ¾Ë ¶Èƾ·ÉÈ¶Ë ÆĽ¸ºÃ¾À¶. dÀ¶½ÉÔÈÒǵ ƾǾ ˶ƶÀÈ»ÆÉ, µÀ¾Â¾ Åĸ¾Ã»Ã ¸ÄÁĺȾ ÆĽ¸ºÃ¾À, ¶Á¹ÄƾÈ Åĸ»ºÃÀ¾ ¸ Æ½Ã¾Ë ÉÂĸ¶Ë, ¶ûƶ ĺµ¹¶È¾Çµ ¸»ÇȾ ·»ÇºÉ ½ ÇŸÆĽÂĸþÀÄÂ. f¶Á ÂÇȵÈÒǵ ¸À¶½¸À¾ ÇÈÄÇĸÃÄ ÅÆĸ»º»Ãõ ÆĽÎÉÀĸÄÇÁºÍ¾Ë º¿, ĹÁµºÉ ÂÇ̵ ÇÀÄÃõ ½ÁÄ;ÃÉ, ŻƸÇÃÄ¹Ä Ä¹ÁµºÉ ¼»Æȸ¾, ¸¾µ¸¸ ½·¾Æ¶Ãõ Æ»Íĸ¾Ë ºÄÀ¶½¸, ÊÀǶ̵ ÇÁº¸, ¸º·¾ÈÀ¸ ŶÁÒ̸, Ä·ÎÉÀÉ ÅºÄ½ÆÁ¾Ë ¶·Ä ½¸¾Ãɸ¶Í»Ã¾Ë É ÅÆÄȾÅƶ¸Ã¾Ë ºµË. pÀƻ ÆĽºÁ¾ ÅƾǸµÍ»Ã ȶÀ¾Â ÄŻƶȾ¸Ã¾Â Åƾ¿Ä¶ µÀ ÇÈ»¼»Ãõ ½¶ ½ÁÄ;ÃÌ»Â, ¿Ä¹Ä ÆĽÎÉÀ, ŻƻÇÁºÉ¸¶Ãõ, Ä·Á¶¸¶, ½·Æ ǾÇȻ¶Ⱦ½¶Ìµ ºÄÀ¶½¸ ¸¾Ã¾ ½ÁÄ;ÃÃÄ ÄÇÄ·¾ ; Äƹ¶Ã½¶Ì. t»ËÃÄÁŵ ¶¹»ÃÈÉÆÃÄ ÆÄ·ÄȾ ÆĽÀƾ¸¶ÈÒǵ É ÆĽºÁ¶Ë "t»ËÃÀ¶ ÆĽ¸ºÀ¾" "sÅÄÇÄ·¾ ½ºÄ·É¸¶Ãõ ºÄ¸Æ»Ã¾Ë". kº»ÈÒǵ, ½ÄÀƻ¶, ÅÆÄ Â»Èĺ¾ ½¶ÁÉÍ»Ãõ ºÄ ÇŸÅÆ¶Ì "ÀÄÃʺ»Ãȸ", "ÃÊÄƶÈÄƸ" "ºÄ¸Æ»Ã¾Ë", ¶ ȶÀļ ÇÅÄÇÄ·¾ Ë ¸¾ÀÄƾÇȶÃõ. böÁ½ ¶ȻƶÁÉ ºÄ½¸ÄÁµ ÅƾÅÉÇȾȾ, ÏÄ ¸Ã ½'µ¸¾¸Çµ ºÄ ¶·Ä ¼ ĺƶ½É ÅÇÁµ ÅÄͶÈÀÉ ¶¹Æ»Ç o»Í;þ ÅÆÄȾ srsr, ÀÄÁ¾ ÄÉÃ¸Ì ¹ÄÈɸ¶Á¾Çµ ºÄ ÅƶÀȾÍÃÄ¹Ä ¸ÈÁ»Ãõ ǸÄË º»Æ¼¶¸ÄȸÄÆÍ¾Ë º»¿ ȶ ÅÁ¶Ã¸. qƾ·Á¾½ÃÄ ºÄ ÅÄͶÈÀÉ 1942 ÆÄÀÉ Âļö ¸ºÃ»ÇȾ Åĵ¸É ÃÇÈÆÉÀÌ Åº ö½¸ÄÔ "lÄÃÇÅƶ̵"52, ¸ 38
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
µÀ¿ ¶Æ¹É»ÃÈÉÈÒǵ ûķ˺ÃÇÈÒ Î¾ÆÄÀÄ¹Ä ¸ÅÆĸ¶º¼»Ãõ ÌÒÄ¹Ä Â»ÈÄºÉ ÅºÅÁÒÃÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ¸ ÅƶÀȾÀÉ ÄÉøÇÒÀ¾Ë ÄǻƻºÀ¸. o» ½¸¶¼¶Ô; ö È», ÏÄ ºÄÀÉ»ÃÈ Ã» ¶ ½¶ÀÃÍ»Ãõ, ¶ ÂÇ̵¾ ¸Ã ö¹¶ºÉ ÅÄǷþÀ ½ ÀÄÃÇÅÆ¶Ì ºÁµ ÅÄͶÈÀ¸Ì¸, ÀÁÒÀ¶ ¿Ä¹Ä ÆĽºÁ¸ ÆĽƶËĸ¶Ã ö ÁÔº»¿, Ä·½Ã¶Ã¾Ë ½ ûÁ»¹¶ÁÒþ ¼¾Èȵ ½º¶ÈÃ¾Ë ÇÀÄƾÇÈɸ¶È¾Çµ Åĺ¶Ã¾Â¾ Æ»ÀÄ»ú¶ÌµÂ¾, ¸¾ÀÁ¾À¶ÔÈÒ Å»¸Ã¾¿ ÃÈ»Æ»Ç ºÄÇÁºÃ¾À¸. iÄÀƻ¶, Ì» ÇÈÄÇÉÈÒǵ ÃÊÄÆÂ¶Ì ÅÆÄ Î¾ÊÆɸ¶Ãõ ÅĸºÄÂÁ»ÃÒ, Á¾ÇÈɸ¶Ãõ, öÀ¶½¸ ÈÄÏÄ, ÄÇÃĸ¶Â¾ µÀÄ¹Ä Â¶¸ ¸Åƶ¸ÃÄ ¸ÄÁĺȾ Àļ»Ã źÅÁÒþÀ. u½¶¹¶ÁÒÃÔÔ; ö¸»º»Ã ¸¾Ï» ʶÀȾ, ¸º½Ã¶Í¾ÂÄ, ÏÄ ÅÆĶöÁ½Ä¸¶Ã ºÄÀÉ»ÃȾ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ puo(c), µÀ ¶ÔÈÒ Æ½Ã» ÅÄËĺ¼»Ãõ, ÇÈÆÉÀÈÉÆÉ, Åƾ½Ã¶Í»Ãõ º¶Èɸ¶Ãõ, ºÄ½¸ÄÁµÔÈÒ ºÄÇÁºÃ¾À¶Â ·ÁÒÎ ÍÈÀÄ ½'µÇɸ¶È¾ ÌÁ ȶ ÅÁ¶Ã¾ ·¶Ãº»Æ¸ÇÒÀÄ ÇÅ»ÌÇÁɼ·¾, ½ÂÃÉ ÅĹÁµº¸ À»Æ¸Ã¾Ìȸ¶ sc, µÀ ÇÒĹĺà ºÄǾÈÒ Í¶ÇÈÄ ÇȶÔÈÒ Ã» Á¾Î» Ä·'Àȶ¾, ½ ĺÃÄ¹Ä ·ÄÀÉ Æ»ÈÉÎɸ¶Ãõ, ¶ ½ ÃÎÄ¹Ä — öºÂÆÃÄ ¹Å»Æ·ÄÁ½¶Ì º»µÀ¾Â¾ ûķ'ÀȾ¸Ã¾Â¾ ºÄÇÁºÃ¾À¶Â¾, ¶Á» ¿ ÅÆ»ºÂ»ÈÄ ö¸ÀÄÁÄÅÄÁȾÍÃÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾. fÄÀÉ»ÃȾ ¼ ÍÈÀÄ ½¶Ç¸ºÍÉÔÈÒ ÅĸÃÉ ·»½¹ÁɽºÇÈÒ ½¶Å»Æ»Í»Ãõ ʶÀȸ ÇÃɸ¶Ãõ ǻƻº ·¿Ì¸ ȶ ÀĶúÃÄ¹Ä ÇÀÁ¶ºÉ sc ÁÔº»¿, µÀ Ǹľ ºµÂ¾ ÅÁµÂɸ¶Á¾ ɸ»ÇÒ Ã¶ÌÄöÁÒÃÄ-¸¾½¸ÄÁÒþ¿ ÆÉË, ĺöÀ ¸Äþ, ¸ÄºÃÄͶÇ, źȸ»Æº¼ÉÔÈÒ Ã¶µ¸ÃÇÈÒ ÆÎÉÍÄ ¸ÄÁ À»Æ¸Ã¾Ìȸ¶ öÌÄöÁÇȾÍÃÄ¹Ä ÅºÅÁÁµ ¸¾ÀÄÆþȾ ¸Ç ÏÄö¿Â»ÃÎ ÅÆĵ¸¾ ½ÁÄ;ÃÃÄ Ã»º¾Ç̾ÅÁÃĸ¶ÃÄÇÈ. qĺ¶Ã þ¼Í» ¶ȻƶÁ¾ ½ ÇÈÄÆ sc ÆĽÀƾ¸¶ÔÈÒ Å»Æ»º ɸ¶¼Ã¾Â ;ȶͻ ÇÈÄÆÃÀ¾ ÇÅƶ¸º ¼ÄÆÇÈÄÀÄ, ·»½ÀÄÂÅÆÄÂÇÃÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾, û¸¾Åƶ¸º¶Ã (½ ÈÄÍÀ¾ ½ÄÆÉ ÇÉͶÇÃÄ ÁÔº¾Ã¾) ½¶Ëĺ¾ ÈÄȶÁÒÃÄ¹Ä È»39
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÆÄÆÉ, ĺöÀ Ëà ÄǾÇÁ»Ãõ ÉǸºÄÂÁ»Ãõ ÂļÁ¾¸» Á¾Î» ͻƻ½ ÆĽÉÂÃõ ÈÄ¹Ä Ê¶ÀÈÉ, ÏÄ Ãξ¾ ½¶ÇÄ·¶Â¾ ÉÀƶÃÇÒÀ» źÅÁÁµ û ÂĹÁÄ ·ÄÆÄȾǵ ÅÆÄȾ öºÅÄÈɼþË, źÇÈÉÅÃ¾Ë ÈÄȶÁȶÆÃ¾Ë ÂŻƿ. cÁÒλ ÈĹÄ, ÇÁºÄ ½¶ ¸¾º¶Èþ ºÄÇÁºÃ¾ÀÄ ʻÃÄ»ÃÉ ÅÄËĺ¼»Ãõ ¿ ÅÄξƻÃõ º»ÄÁĹ öÌÄöÁ½ÂÉ c»Ã»º¾ÀÈÄ bú»ÆÇÄÃÄ Âļö ÅÄÇȶ¸¾È¾ žȶÃõ ÅÆÄ Â¶Çĸ ¸·¾¸Çȸ¶ È»ÆÄÆ ¸Í¾Ã»Ã¾¿ ·¶Ãº»Æ¸ÌµÂ¾ É 1941-50 ÆÆ. É º»ÏÄ Ãο, ÂļÁ¾¸Ä, ºÄÇ Ã»½¸¾Íÿ ºÁµ öÎÄ¹Ä ÇÈÄƾÍÃÄ¹Ä º¾ÇÀÉÆÇÉ ÅÁÄϾÃ, — ¸Äþ ¼ û Á¾Î» ¸·¾¸¶Á¾ ÃξË, ¶Á» ¿ ½ û·¶Í»ÃÄÔ Á»¹ÀÇÈÔ ¼»Æȸɸ¶Á¾ ǸÄ ¼¾Èȵ ¸ Â'µ ½º¿ÇûÃõ º»¶Á¸ öÌÄöÁÒÃÄ¹Ä ¸¾½¸ÄÁ»Ãõ. bº¼», µÀ ¸ÁÉÍÃÄ ÅºÀÆ»ÇÁ¾¸ ¶Â»Æ¾À¶ÃÇÒÀ¾¿ ¸Í»Ã¾¿, "¸»Á¾À ¸¿Ã¾ ÌÒÄ¹Ä (ÈÄ·ÈÄ ww-¹Ä — p.m., .q.) ÇÈÄÁÈȵ ¸¾ÃµÈÀĸ û ÇÈÁÒÀ¾ ÈÄÂÉ, ÏÄ ¸Äþ ºÄ½¸ÄÁ¾Á¾ ÁÔºµÂ É·¾¸¶È¾ ¸ ·»½Åƻ̻º»ÃÈÃ¾Ë Â¶ÇÎȶ·¶Ë, ÇÀÁÒÀ¾ ÀÄÁÄǶÁÒþ ;ÇÁÄ ȾË, ËÈÄ ½ ŻƻÀÄöÃõ ¼»Æȸɸ¶¸ ǸÄ ¼¾ÈȵÂ. y¾ û ÄÍ»¸¾ºÃÄ, ÏÄ ÀÁÒÀÇÈÒ É·¾È¾Ë ½Ã¶ÍÃÄ Å»Æ»¸¶¼¶ ÀÁÒÀÇÈÒ È¾Ë, ËÈÄ É·¾¸¶¸? º»µ ö¿¸¾ÏÄ Åļ»Æȸ¾, µÀÄ ¸¾Â¶¹¶ ºÄÁµ, ÇÃÉ Á¾Î» ¸ Å¶Æ ½ º»Ô Ä;ϻÃõ. d¾ƶÔ; ½¶ ǸÄÔ ÀƶÃÉ, µÀÉ ½º»·ÁÒÎÄ¹Ä Ã» ¸¾·¾Æ¶ÔÈÒ, ÁÔº¾Ã¶ ö·É¸¶ ÂÄƶÁÒÃÄ ¸»Á¾Í, û½Æ¸ÃµÃÃÄ ½ Ç»ÆÈÔ ½¶Æ¶º¾ Á»¿·ÄƾÇÈÇÒÀÄ Å¶ÆÈ, ¶Â»Æ¾À¶ÃÇÒÀÄ Â»º¾ÍÃÄ ¶ÇÄÌ¶Ì Í¾ ö¸ÈÒ "n¼Ã¶ÆĺÃÄ ¶ÂÃÇÈ"53. tļ, ö öλ ŻƻÀÄöÃõ, ÀÄÁ¾ Âĸ¶ ¿º» ÅÆÄ ÂÄƶÁÒÃÉ ¸ºÅĸº¶ÁÒÃÇÈÒ puo ȶ uqb ½¶ ÄÀƻ ½ÁÄ;Ãà ¶ÀÌ ¸Í¾Ã»Ã Ëþ ÍÁ»Ã¶Â¾ ÇÁº ½¸¶¼¶È¾ ö ÈÄ¿ ʶÀÈ, ÏÄ ¸Ç ¸ÄÔÔÍ ÇÈÄÆÄþ ¸ Å»Æĺ fÆÉ¹Ä Ç¸ÈÄ¸Ä ¸¿Ã¾ ºµÁ¾ É ÇŻ̾ÊÍÃÄÂÉ ÂÄƶÁÒÃÄ-ÅǾËÄÁĹÍÃÄÂÉ ÅÄÁ, ¸ µÀÄÂÉ ½¶¹¶ÁÒÃÄÅƾ¿ÃµÈ ÅÄÁļ»Ãõ ¼öÆĺÃÄ¹Ä Åƶ¸¶ ȶ ½¸¾Í¶ ¸¿Ã¾ ÅƶÀȾÍÃÄ Ã» ºµÁ¾. ƾº¾Íö ÊÄÆÂÉÁ¶ "Â40
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ƾ ûķ˺ÃÄ Ä·ÄÆÄþ" ·ÉÁ¶ ȶÀļ ¸ºÀ¾ÃÉȶ ¸Ç¶ ÉͶÇþÀ¶Â¾ ǸÈÄ¸Ä¹Ä ½·ÆÄ¿ÃÄ¹Ä ÀÄÃÊÁÀÈÉ µÀ ȶÀ¶, ÏÄ Ã»½º¶Èö Æ»¹ÉÁÔ¸¶È¾ ¸½¶Â¾Ã¾ ÇÈÄÆà ö ƶÌÄöÁÒÃÄÂÉ Æ¸Ã ¶ÅÆķĸ¶Ã¾Â ÃÇÈÆÉ»ÃȶÆ ¾ÆÃÄ¹Ä Í¶ÇÉ. fÄÂÃÉÔÍÄÔ ÃÄÆÂÄÔ ¸ ÈÄ¿ Å»Æĺ ÇȶÁÄ "Åƶ¸Ä ǾÁÒÃĹÄ", ¶ ÅĸÄÃÃÄ ºÄ·¾ — "ŻƻÂļ̸ û ÇɺµÈÒ". u ÆÄÀ¾ ÄÇȶÃÃÒÄ Ç¸ÈÄ¸Ä ¸¿Ã¾ ¸¿ÇÒÀĸÄÇÁɼ·Ä¸Ì ·ÁÒÎÄÇÈ ¸ÄÔÔÍ¾Ë ¶Æ¿ ½º¿ÇÃÔ¸¶Á¾ ½ÁÄ;þ (¶Ã¹Á¿Ì ÅÄÈÄžÁ¾ ƶ½Ä ½ ȾǵͶ¾ ¶ÈÆÄǸ ɸ»ÇÒ ¸¿ÇÒÀĸÄ-ÂÄÆÇÒÀ¾¿ ÊÁÄÈ Ç¸Ä ÇÄÔ½Ã¾Ì vƶÃÌ ÅÇÁµ ĹÄÁÄλÃõ ÄÇȶÃÃÒÄÔ Ã»¿ÈƶÁÈ»ÈÉ; ¶Ã¹ÁÄ-¶Â»Æ¾À¶ÃÇÒÀ ¶Ç¾ û ¹Æλ ¸º e»Æùĸ¾Ë ÁÒÄÈ;À¸ ·Ä·¾Á¾ ¼¾ÈÁĸ À¸¶ÆȶÁ¾ û Á¾Î» ûÌÒÀ¾Ë, ¶Á» ¿ ÄÀÉÅĸ¶Ã¾Ë o»Í;ÃÄÔ ÂÇÈ; "ÃÄÇ" ǸÈÄ¸Ä º»ÂÄÀƶȾÍÃÄ Èƶº¾Ì ¶Â»Æ¾À¶ÃÌ, ¸¾ÅÆķĸÉÔ; ¸ ·Ä¿Ä¸¾Ë ÉÂĸ¶Ë µº»ÆÃÉ ½·ÆÄÔ, ½Ã¾Ï¾Á¾ ÇÄÈÃ È¾ÇµÍ ¼ÃÄÀ ºÈ»¿ É µÅÄÃÇÒÀ¾Ë ÂÇȶË; ¸Äþ y»Æ¸ÄÃÄ ¶ÆÂ, ¸¾½¸ÄÁµÔ; Àƶþ x»ÃÈƶÁÒÃÄ ¸ÆÄž, ȶÀļ ûĺÃÄƶ½Ä¸Ä ·ÉÁ¾ ÅƾͻÈà ºÄ û¸ÂÄȾ¸Ä¸¶Ã¾Ë É·¾¸Çȸ, ½Ø¸¶ÁÈɸ¶ÃÒ ¹Æ¶·ÉÃÀ¸; ÉÇ ·»½ ¸¾ÃµÈÀÉ Å¶ÆȾ½¶ÃÇÒÀ ¶Æ ¸º Í»ÈþÀ¸ ȶ ·¿Ì¸ k. tÈÄ ºÄ bÆ Àƶ¿Ä¸Ä È»¼, Â'µÀÄ À¶¼É;, û ¸º½Ã¶Í¶Á¾Çµ ÄÇÄ·Á¾¸ÄÔ ÈÄÁ»Æ¶ÃÈÃÇÈÔ ºÄ ̾¸ÁÒÃÄ¹Ä Ã¶Ç»Á»Ãõ). pºÃ¶À ͻƻ½ Ì» ¼ÄºÃ¶ ûÉŻƻº¼»ÃÄ Â¾ÇÁµÍ¶ ÁÔº¾Ã¶ û Çȶ¸¾ÈÒ Åº ÇÉÂø º»¶Á¾ öÌÄöÁÒÃÄ È¶ ÄÇÄ·¾ÇÈÄ Ç¸Ä·Äº¾, º»Æ¼¶¸Ã ÃȻƻǾ, ½¶ µÀ ½¹¶º¶Ã ¸¾Ï» ¶Æ ¸ÄÔ¸¶Á¾. o¶ÈÄÂÇÈÒ ÇÈÄÇĸÃÄ ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶ÌÄöÁÇȾÍÃÄ¹Ä ÅºÅÁÁµ ½¶ÇÈÄÇĸÉÈÒǵ Åĺ¸¿Ã¾¿ Çȶú¶ÆÈ: ÏÄ¿ÃÄ Âĸ¶ ½¶Ëĺ¾ÈÒ ÅÆÄ Æ»¶·ÁȶÌÔ puo ȶ uqb, µÀ ö Å»Æξ¿ ÅÁ¶Ã ¸¾Çȶ¸ÁµÔÈÒǵ ƽÃĶÃÈà ÅÄȸÄÆà µ¸¾Ï¶, ÀÄÈÆ, ö ¼¶ÁÒ, ÇÉÅÆĸĺ¼ÉÔÈÒ ·ÉºÒ-µÀÉ ·ÄÆÄÈÒ·É. i¶ ȶÀÄÔ ÁĹÀÄÔ ¸¿ÃÉ w»ÁÒþÌÒÀÄ¹Ä Í¾ lÄÁ¸Ï¾ÃÉ ÇÁº ·ÉÁÄ · ÄÌÃÔ¸¶È¾ öǶÂŻƻº ½¶ 41
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ûÅÄĺ¾ÃÄÀ¾Â¾ ʶÀȶ¾ û¸¾Åƶ¸º¶ÃÄ ¼ÄÆÇÈÄÀÄÇÈ, ¶Á» û ½¶ ËÃÒÄÔ Â»ÈÄÔ, ˶ƶÀÈ»ÆÄÂ, ½¶¸º¶Ãõ¾ ȶ öÇÁºÀ¶Â¾… tÄÂÉ Â¾, ¹ÄÈÉÔ; ºÄ ÅÉ·ÁÀ¶Ì Åĺ¶Ã þ¼Í» ºÄÀÉ»ÃȾ, ϾÆÄ ÇÅ帶Á¾Çµ, ÏÄ Ë ÄÅƾÁԺûÃõ Á¾Î» ÇÅƾµÈ¾Â» Åĺ¶ÁÒÎÄÂÉ Ä·'ÀȾ¸ÃÄÂÉ ¸¾¸Í»ÃÃÔ È¶ÀÄ¹Ä Ã»Å»Æ»ÇÍÃÄ¹Ä µ¸¾Ï¶ ¸È;½ÃµÃÄ ÇÈÄÆ, µÀ ºÄ¸¹ÄÁÈõ ·ÄÆÄÈÒ·¶ puo ȶ uqb ½¶ ÇȸÄÆ»Ãõ ǶÂÄÇÈ¿ÃÄ ÉÀƶÃÇÒÀÄ º»Æ¼¶¸¾, ¶ ȶÀļ ºÄÅÄÂļ» ÅĽ·¶¸¾È¾ÇÒ ½¶ÇȶÆÁ¾Ë ÇȻƻÄȾŸ ¸¾Àƾ¸Á»ÃÄ-À¶Æ¾À¶ÈÉÆÃÄ¹Ä Ä·Æ¶½É ÄÉøÇÒÀÄ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾, ÇȸÄÆ»ÃÄ¹Ä ÅÆÄȵ¹Ä Å'µÈº»ÇµÈ¾ ÅĸÄÃÃ¾Ë ÆÄÀ¸. nĸà ¿ Åƶ¸ÄžÇà ÄÇÄ·Á¾¸ÄÇÈ ºÄÀÉ»Ãȸ ȶ Äƾ¹Ã¶ÁÒà źÀÆ»ÇÁ»Ãõ ½·»Æ»¼»ÃÄ. o¶Î ÆĽξÊÆɸ¶Ãõ ÇÀÄÆÄÍ»ÃÒ ÅĵÇûÃõ û½ÆĽÉÂÁ¾Ë ÇÁ¸ Åĺ¶ÔÈÒǵ É À¸¶ºÆ¶ÈÃ¾Ë ºÉ¼À¶Ë.
ÏÐÈ̲ÒÊÈ 1 ̳ð÷óê Ï. o¶Æ¾Ç ÇÈÄÆ puo. — nÔÃË»Ã, 1968. — t. 1. s. 567. 2 Ëåáåäü Ì. uqb. — c.Â., 1946. — y. 1. — s. 67. 3 Ìóäðèê-Ìå÷íèê Ñ. sÁɼ·¶ ·»½Å»À¾ r»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ puo É ·ÄÆÄÈÒ· ½ oldf-olec-nec-lec. - t»ÆÃÄÅÁÒ, 1994. 4 Êîçåíþê Â., ªô³ìåíêî Â. sÁɼ·¶ ·»½Å»À¾ puo ¸ »˶ý ussf // û½¶Á»¼ÃÇÈÒ uÀƶþ: ÇÈÄƾÍà ¸¾ÈÄÀ¾ ȶ Å»ÆÇÅ»ÀȾ¸¾. n¶È»Æ¶Á¾ öÉÀÄ¸Ä ÀÄÃʻƻÃÌ 22 Ç»ÆÅõ 1996 Æ. — l¾¸, 1997. — s. 66-71.; ªô³ìåíêî Â. ÃÊÄƶȾ¸Ã¶ ÆÄ·Äȶ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ puo(s. c¶Ãº»Æ¾) // fÆɹ¶ ǸÈĸ¶ ¸¿Ã¶ uÀƶö. n¶È»Æ¶Á¾ öÉÀ. ÀÄÃʻƻÃÌ. — l., 1996. — s. 102-109; 42
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Ê»ÃÀÄ d. t¶ÀȾÀ¶ »Èĺ¾ ÆÄ·ÄȾ Åƶ̸þÀ¸ ÇŻ̶ÁÒÃÄ¹Ä ÅºÆĽºÁÉ puo(c) // i ¶Æ˸¸ duyl-equ-oldf-lec. ² 2/4 (13/15). — l., 2000. — s. 504-514.; ºäºíººâ Ä., ªãîðîâ Â. n»Í Èƾ½É·. oÄȶÈÀ¾ ºÄ ÇÈÄÆ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ pƹ¶Ã½¶Ì ÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë öÌÄöÁÇȸ // i ¶Æ˸¸ duyl-equ-oldflec. — ² 1/2 (6/7). — l., 1998. — s. 365-389.; 2/4 (13/15). — l., 2000. — s. 504-514.; ºäºíººâ Ä. i¶Æĺ¼»Ãõ ÇŻ̶ÁÒÃ¾Ë ÇÁɼ· ÆÉËÉ ÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë öÌÄöÁÇȸ (1920-1930 ÆÆ.) // q¶Â'µÈÒ ÇÈÄÁÈÒ. — 2001. — ² 4.— s. 109-116; ºäºíºâ Ä.Â., ªãîðîâ Â.Ï. fÄ Å¾È¶Ãõ ÅÆÄ ÇÈÄÆĹƶÊÔ sÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ pƹ¶Ã½¶Ì ÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë öÌÄöÁÇȸ // f»Æ¼¶¸¶ Åƶ¸Ä: {ÄÆÍþÀ öÉÀĸ¾Ë ÅƶÌÒ ÂÄÁĺ¾Ë ¸Í»Ã¾Ë. d¾ÅÉÇÀ 2. / ÃÇȾÈÉÈ º»Æ¼¶¸¾ Åƶ¸¶ Â. d.n. lÄÆ»ÌÒÀÄ¹Ä obo uÀƶþ ȶ Ã. — l., 1999. — s. 6978.; ºäºíººâ Ä.Â. lÄÃÈÆÆĽ¸ºÉ¸¶ÁÒû ½¶·»½Å»Í»Ãõ ¸ uÀƶÃÇÒÀ¿ ÅĸÇȶÃÇÒÀ¿ ¶Æ // sÈÄÆÃÀ¾ ¸ÄÃÃÄ ÇÈÄÆ uÀƶþ: i·ÆþÀ öÉÀĸ¾Ë ÅƶÌÒ. d¾Å. 4. - l.: ÃÇȾÈÉÈ ÇÈÄÆ uÀƶþ obo uÀƶþ, 2000. — s. 166-170. 5 xfbdp uÀƶþ, Ê. 3833, ÄÅ. 2, ÇÅÆ. 118, ¶ÆÀ. 1-53. 6 qÄƸõ¿È»: Áèëåí÷óê Ï.Ä. sĸƻ»Ãöµ Àƾ¾öÁ¾ÇȾÀ¶. — l., 1989. — 30 Ç.; sŻ̾¶Á¾½¾Æĸ¶ÃÃÑ¿ ÀÉÆÇ Àƾ¾öÁ¾ÇȾÀ¾: ÉÍ»·Ã¾À. — l., 1987. — 384 Ç.; Ðîùèí À.È., Áèëåí÷óê Ï.Ä., Îìåëü÷åíêî Ã.Å. lþ¹¶ Àƾ¾öÁ¾Çȶ. qƶÀȾͻÇÀÄ» ÅÄÇÄ·¾». v l., 1995. v 413 Ç. 7 Ïàòðèëÿê ².Ê. d¿ÇÒÀĸ ÅÁ¶Ã¾ puo(c) É È¶Âÿ ÃÇÈÆÉÀÌ r»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ¹Ä ÅÆÄ¸ÄºÉ (Èƶ¸»ÃÒ 1941 Æ.) // uÀÆ. ÇÈ. ¼ÉÆöÁ. — 2000. — ² 2. — s. 127-137; Ïàòðèëÿê ². i¶¸º¶Ãõ ÄÉøÇÒÀÄ ÅÆÄŶ¹¶Ãº¾ ö ꦂ ¸¿Ã¾ É Ç¸ÈÁ ÃÇÈÆÉÀÌ r»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ¹Ä ÅÆÄ¸ÄºÉ (Èƶ¸»ÃÒ 1941 ÆÄÀÉ) // nÄÁĺ¶ ö̵. — 2001. — ² 2. — s. 129-152. 8 ²ëüþøèí ²., Ïøåíí³êîâ Î. fµÁÒÃÇÈÒ ÄŻƶȾ¸ÃÄ-Í»ÀÇÈÇÒÀ¾Ë ¹ÆÉÅ oldf É ½¶ËºÃ¾Ë Ä·Á¶ÇÈµË uÀƶþ (¸»Æ»Ç»ÃÒ-¼Ä¸È»ÃÒ 1939 Æ.) // i ¶Æ˸¸ duyl-equ-oldf-lec. — 2000 — ² 2/4 (13/15). v s. 425-426. 9 xfbdp, Ê. 3833, ÄÅ. 1, ÇÅÆ. 233, ¶ÆÀ. 68. 10 t¶Â ¼», ¶ÆÀ. 53. 11 Ñòåöüêî ß. 30 ͻƸõ 1941 ÆÄÀÉ. qÆĹÄÁÄλÃõ ¸ºÃĸÁ»Ãõ º»Æ¼¶¸ÃÄÇÈ uÀƶþ. — tÄÆÄÃÈÄ — mÄúÄÃ, 1967. — 43
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê s. 132. 12 xfbdp, Ê. 3833, ÄÅ. 3, ÇÅÆ. 7, ¶ÆÀ. 6. 13 t¶Â ¼», ÄÅ. 1, ÇÅÆ. 233, ¶ÆÀ. 71 ½¸. 14 t¶Â ¼», ¶ÆÀ. 24. 15 t¶Â ¼», ÇÅÆ. 229, ¶ÆÀ. 6-7. 16 t¶Â ¼», ¶ÆÀ. 9, 12. 17 t¶Â ¼», ¶ÆÀ. 9. 18 t¶Â ¼», ¶ÆÀ. 13. 19 xfbdp, Ê. 3833, ÄÅ. 1, ÇÅÆ. 230, ¶ÆÀ. 1. 20 t¶Â ¼». 21 gÇ·ÇÒÀ ½¸È¾ ½ Åĺ¶Ãõ ¸Ç ÇÈÆÉÀÈÉƾ ûÌÒÀ¾Ë Äƹ¶Ã¸ ·»½Å»À¾ º¾¸. xfbdp, Ê. 3833, ÄÅ. 2, ÇÅÆ. 118, ¶ÆÀ. 56-58 ½ ½¸ÄÆÄȶ¾. 22 xfbdp, Ê. 3967, ÄÅ. 1, ÇÅÆ. 26, ¶ÆÀ. 15-16. 23 t¶Â ¼», Ê. 3833, ÄÅ. 1, ÇÅÆ. 233, ¶ÆÀ. 1. 24 t¶Â ¼», ÇÅÆ. 230, ¶ÆÀ. 4. 25 t¶Â ¼», ÇÅÆ. 229, ¶ÆÀ. 42,43. 26 t¶Â ¼», ¶ÆÀ. 17. 27 t¶Â ¼». 28 t¶Â ¼», ÇÅÆ. 230, ¶ÆÀ. 11-14. 29 t¶Â ¼», Ê. 3836, ÄÅ.1, ÇÅÆ. 2, ¶ÆÀ. 105. 30 t¶Â ¼», ÇÅÆ. 1, ¶ÆÀ 12. 31 t¶Â ¼», ¶ÆÀ. 29. 32 t¶Â ¼», Ê. 3833, ÄÅ. 1, ÇÅÆ, 229, ¶ÆÀ. 19-20. 33 t¶Â ¼», ¶ÆÀ. 21. 34 t¶Â ¼», ÇÅÆ. 233, ¶ÆÀ. 77. 35 o¶ ½·»Æ¹¶ÃÃ É xfbdp ½Ã¶Ëĺ¾ÈÒǵ ÄÀƻ¶ ÇÅƶ¸¶ É µÀ¿ ½·Æ¶Ã º»ÇµÈÀ¾ »Ç·ÇÒÀ¾Ë ÃÇÈÆÉÀÌ¿ É ÀÄÈÆ¾Ë ºÄ ö¿Â»ÃÎ¾Ë º»È¶Á»¿ ÆĽžǶÃÄ ÇÈÆÉÀÈÉÆÉ Æ¶ºµÃÇÒÀ¾Ë À¶Æ¶ÁÒÃ¾Ë Äƹ¶Ã¸. (f¾¸. Ê. 3833, ÄÅ. 1, ÇÅÆ. 238). 36 xfbdp, Ê. 3833, ÄÅ. 1, ÇÅÆ. 229, ¶ÆÀ. 39. 37 t¶Â ¼». 38 t¶Â ¼», Ê. 3967, ÄÅ. 1, ÇÅÆ. 41, ¶ÆÀ. 1. 39 t¶Â ¼», Ê. 3833, ÇÅÆ. 238, ¶ÆÀ. 23. 40 t¶Â ¼», ÇÅÆ. 229, ¶ÆÀ. 40. 41 t¶Â ¼», ÇÅÆ. 233, ¶ÆÀ. 27. 42 t¶Â ¼», ÇÅÆ. 233, ¶ÆÀ. 27. 44
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð. 43 t¶Â ¼». 44 t¶Â ¼», ¶ÆÀ. 44 ·. 45 t¶Â ¼», ¶ÆÀ. 44 ¸. 46 t¶Â ¼», ¶ÆÀ. 44 ¸ - 44 ¹. 47 t¶Â ¼», ¶ÆÀ. 44 ½. 48 t¶Â ¼», ¶ÆÀ. 44 ¾. 49 t¶Â ¼», Ê. 4620, ÄÅ. 3, ÇÅÆ. 379, ¶ÆÀ. 32-33. 50 f»È¶ÁÒÃλ ÅÆÄ Çȶ¸Á»Ãõ źÅÁÁµ ºÄ ¶¿·ÉÈÃÒÄ ¸¿Ã¾ i¶ËÄºÉ ÅÆÄȾ srsr º¾¸. d'µÈÆĸ¾Í d. qĽ¾Ìµ puo ÏÄºÄ ÀÄÃÊÁÀÈÉ Â¼ i¶ËĺÄ ȶ ƶºµÃÇÒÀ¾Â ·ÁÄÀÄÂ. // fÆĹķ¾ÌÒÀ¾¿ Àƶ½Ã¶¸Í¾¿ ½·ÆþÀ. sŻ̸¾ÅÉÇÀ ºÄ 60-ÆÍ͵ uqb. - fÆĹķ¾Í, 2002. — s. 201-210. 51 xfbdp, Ê. 3833, ÄÅ. 1, ÇÅÆ. 231, ¶ÆÀ. 3-10. 52 t¶Â ¼», ¶ÆÀ. 11-15. 53 Àíäåðñîí Á. uµ¸Á»Ã ÇÅÁÒÃÄȾ. ÂÆÀɸ¶Ãõ ÏÄºÄ ÅÄËĺ¼»Ãõ ¿ ÅÄξƻÃõ öÌÄöÁ½ÂÉ. fÆɹ» ŻƻÆÄ·Á»Ã» ¸¾º¶Ãõ. l.: lƾȾÀ¶, 2001. — s. 180.
45
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
Äîêóìåíò ¹ 1 Áîðîòüáà é ä³ÿëüí³ñòü ÎÓÍ ï³ä ÷àñ â³éíè ²íñòðóêö³ÿ Ñëóæáè Áåçïåêè (òðàâåíü 1941 ðîêó) Îðãàí³çàö³ÿ Ñëóæáè áåçïåêè ÂÑÒÓÏ Å»¸Ã¾¿ ÅÄƵºÄÀ ¸ Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄÂÉ ·ÉºÉ¸¶Ãà º»Æ¼¶¸¾, ¸º µÀÄ¹Ä Ã» ¸ÁÒÃÄ ¸ºÇÈÉžȾ, µÀÏÄ ËÄÍ»ÈÒǵ ·ÉºÉ¸¶È¾ º»Æ¼¶¸É Æ»¶ÁÒÃÄ, ¶ û ÊÀ̵¾. qÄƵºÄÀ Ì»¿ ÅÄ;öÈÒǵ ¸º ½Äƹ¶Ã½É¸¶Ãõ ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä ¸º ½¶¹¶ÁÒÃÄ ½·ÆÄ¿ÃÄ Ç¾Á¾ Äƹ¶ÃÉ ·»½Å»À¾, ÏÄ ¸¼» ½ Å»Æξ¾ ºÃµÂ¾ Æ»¸ÄÁÔÌ ¿ ƸÃÄ·¼ÃÄ ºÄ ¸ÄÃÃ¾Ë º¿ ÅÆÄȾ ¸ÄÆŶ, Żƻ¿Â» ö Ç»·» Äƹ¶Ã½¶ÌÔ Á¶ºÉ ¿ ·»½Å»À¾. {Ä¿ÃÄ ½ Ⱦ ÂÄ»ÃÈÄ ÉÇ ¶ÀȾ Åƶ¸ÃÄ-º»Æ¼¶¸ÃÄ¹Ä ÅÄƵºÀÉ, ½¶Æµº¼»Ãõ [ÆĽÅÄƵº¼»Ãõ, º¾Æ»ÀȾ¸¾] Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ¹Ä ÉƵºÉ, ÂļÉÈÒ Ã¶·Æ¶È¾ Æ»¶ÁÒÃÄ Ç¾Á¾, ·Ä Äƹ¶Ã, ÏÄ ½Âļ» ǾÁÄÔ ½ÂÉǾȾ ûÅÄÀÆÁ¾¸¾Ë ¸¾½Ã¶È¾ È ÆĽÅÄƵº¼»Ãõ ȶ  ·»½ Æ»ÎȾ ź;þȾǵ. xÒÄ¹Ä Ã» Âļ» ½ÆÄ·¾È¾ ½·ÆĿö ǾÁ¶, ÏÄ ½¶¿ÃµÈ¶ ö ÊÆÄÃÈ ·»½ÅÄǻƻºÃÒÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ½ ¸ÄÆĹÄÂ. nļ»ÂÄ ÅÄÀÁ¾À¶È¾ÇÒ ËÄÍ ·¾ ö ºÄǸº öÎÄ Ã¶¿ÃĸÎÄ ÇÈÄÆ, ÏÄ· ö¿È¾ źȸ»Æº¼»Ãõ Ã¶Î¾Ë ½¶Áļ»ÃÒ [È»½¾Ç¸]. ½¶¹¶ÁÒÃÄ ¸ºÄÂÄÔ ÆÍÍÔ, ÏÄ Ã»ºÄžÁÒÃɸ¶Ãõ Äƹ¶Ã½¶Ì ¸Á¶ÇþË, û½¶Á»¼Ã¾Ë ¸º ¶Æ ȶ ;ÃÃÄÇÈ»¿, Äƹ¶Ã¸ ·»½Å»À¾, û ºÄ½¸ÄÁ¾ÁÄ ½Äƹ¶Ã½É¸¶È¾ µÀ ÇÁº ½¶ÅÁÁµ [ȾÁ], µÀ» ¶¿¼» ŻƶûÃÈÃÄ ½¶¹Æļɸ¶ÁÄ ÊÆÄÃÈĸ ¸º ½¶ºÉ, ÅƾÂÉÎɸ¶ÁÄ ÉÀƶÃÇÒÀ» ¹ÄÁĸû ÀĶúɸ¶Ãõ ÅÄÇÈ¿ÃÄ Ä¹Áµ46
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
º¶È¾Çµ ö ½¶º¾ ȶ û ºÄ½¸ÄÁ¾ÁÄ ¿ÄÂÉ ÇÀÄÃÌ»ÃÈÆɸ¶È¾ ¸Ç Ç¸Ä É¸¶¹¾ ¿ ÉÇË Ç¾Á ÅÆÄȾ ¸ÄÆŶ ö ½Ä¸ÃÎÃË ÊÆÄÃȶË. o¾Ã Âļ»ÂÄ ÇÂÁÄ ÇÀ¶½¶È¾, ÏÄ Ã»ºÄÄÌÃÔ¸¶Ãõ ÌÒÄ¹Ä "¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ¹Ä ÊÆÄÃÈÉ" ·ÉÁÄ È¶Àļ ĺÃÄÔ ½ ÅÆ¾Í¾Ã Ã¶Î¾Ë Ã»¸º¶Í É ¸¾½¸ÄÁÒÃ¾Ë ½Â¶¹¶ÃõË. nļ»ÂÄ Ã¾Ã ÅÄÇȶ¸¾È¾ 帻ÆÈÄ ½¶Å¾È¶Ãõ, º» ·ÉÁ¶ ÅÆÄȾ¸¶¹¶ ºÁµ ·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀÄ "y»À¶"? o¾Ã, ÇžƶÔ;ÇÒ Ã¶ ºÄǸº ¾ÃÉÁĹÄ, ½Ã¶ÂÄ, ÏÄ ·ÉºÄ¸¶ º»Æ¼¶¸¾ ÂÉǾÈÒ ½¶Í¶È¾Çµ ¸º ½¶·»½Å»Í»Ãõ Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ¹Ä Á¶ºÉ ¿ ÅÄƵºÀÉ ½ ÃÉÈƶ, ·Ä û Ƕ» ÉÇÉûÃõ ¿ ½Ã¾Ï»Ãõ ¸ÄÆŶ ÌÁÁÔ Ã¶ÌÄöÁÒÃÄ Æ»¸ÄÁÔÌ — ¶Á» ·ÉºÄ¸¶ ¸Á¶ÇÃÄ º»Æ¼¶¸¾. Ï» ¿ Ãξ¿ ÂÄ»ÃÈ, ÏÄ ¸¾Çɸ¶ Äƹ¶Ã½É¸¶Ãõ ¸Á¶ÇÃÄ¹Ä Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ¹Ä Äƹ¶ÃÉ ·»½Å»À¾, µÀ À¶ÅȶÁÒÃÉ ÅÆÄ·Á»ÂÉ ¸ Çȶ¸Á»Ãà öÌÄöÁÒÃÄ Æ»¸ÄÁÔÌ ¸½¶¹¶Á, ¶ Ƕ» öλ º¿Çû ÅÄÁȾÍû ÅÄÁļ»Ãõ ö ÈÁ È¾Ë ¸¶¼À¾Ë ½ÂÃ, ÏÄ Ë Ã»Ç» ÇÉͶÇö ¸¿Ã¶. Çû, ÏÄ Â¾, µÀ Æ»¸ÄÁÔ̿ö ǾÁ¶, ÏÄ ¸º º¸¶ºÌµÈ¾ ÆÄÀ¸ ¸»º» ŻƶûÃÈÃÉ ¿ ·»½ÅÄǻƻºÃÔ ·ÄÆÄÈÒ·É ½ ŸÃÍþ ö½Ã¾ÀÄÂ, û ·Éº»ÂÄ ÂĹȾ ÂĸÍÀ¾ Åƾ¹Áµº¶È¾Çµ ºÄ Ì ·ÄÆÄÈÒ·¾, ¶Á» û Í»À¶Ô; ";µ ¸½Ò»", ÂÉǾÂÄ À¾ÃÉȾ ¸ ¶ÀȾ¸ÃÉ ·ÄÆÄÈÒ·É ÅÆÄȾ nÄÇÀ¸¾ ÌÁÉ Ç¾ÁÉ Ã¶ÎÄ¹Ä Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ¹Ä ÆÉËÉ ½ ¿Ä¹Ä ½Äƹ¶Ã½Ä¸¶Ã¾Â ¶ÀȾ¸Ä ö ÍÄÁ. À Ì» ½ÆÄ·¾È¾? n¾ ÇÈÄÂÄ Ã¶ ÇȶÃĸ¾Ï, ÏÄ Åƾ þÃÎÃË Î¸¾ºÀÄÇȵË, ½ µÀ¾Â¾ ÅÆÄËĺµÈÒ ¸ÄÃà º, ¾, µÀ Æ»¸ÄÁÔ̿ö ǾÁ¶, ½Âļ»ÂÄ ¸º¹Æ¶È¾ û½Ã¶ÍÃÉ ÆÄÁÔ. tÄÂÉ Äƹ¶Ã½¶Ìµ ¸Á¶ÇÃÄ ½·ÆÄ¿ÃÄ Ç¾Á¾ É ¸ºÃÄλÃà ºÄ ÂļÁ¾¸ÄÇÈ ¿ ÀÄûÍÃÄÇÈ ¸¼¾Èȵ ö ÊÆÄÃÈ ½Ä¸ÃÎÃÒÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ·Éº» ÇŽûö. t¾Â ¶ÀÈɶÁÒÃÎÄÔ Çȶ ½¶È» Äƹ¶Ã½¶Ìµ ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ¹Ä ÊÆÄÃÈÉ ÎÁµËÄ ½¶ÀÆÅÁ»Ãõ Á¶ºÉ ¿ ÅÄƵºÀÉ Ã¶ ½¸ÁÒûÿ ȻƾÈÄÆ, 47
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
¸Á¶Çþ¾ ǾÁ¶Â¾ ¿ ǶÂÄÇÈ¿ÃÄ ËÄÍ Æ¸ÃÄ·¼ÃÄ ½ ½¶º»Æ¼¶Ãõ Á¶ºÉ ¿ ÅÄƵºÀÉ, µÀ¾¿ Żƻ¸Äº¾È¾Â» ǸÄ ¶Å¶Æ¶ÈÄ ö Ã¶Î¾Ë ½»ÂÁµË ÇÄԽþÀ. d¿Ã¶ ¶ Ç¸Ä ÀÄûÍÃÄÇÈ ¿ ¾ û Âļ»ÂÄ ¸º Ã¾Ë É˾Á¾È¾Çµ. d¾ÂĹ¾, Çȶ¸Á»Ã ºÄ Ã¶Ç ÇÄԽþÀÄÂ, ·ÉºÉÈÒ ÄºÃÄÇÈÄÆÄÃÃ, ·Ä ȶÀ» ¸ºÃÄλÃõ ÇÃÉÔÍ¾Ë Æ»¶ÁÒÃ¾Ë Ç¾Á. Ì» ¸ºÃÄλÃõ Âļö ½ÂþȾ ¸ ǸÄÔ ÀÄƾÇÈÒ ÈÁÒÀ¾ ÎÁµËÄ ǶÂÄÇÈ¿ÃÄ¹Ä Äƹ¶Ã½É¸¶Ãõ Á¶ºÉ ¿ ÅÄƵºÀÉ. sÄԽþÀ ÂÉǾÈÒ ÅÄ·¶Í¾È¾ Åƾ½Ã¶È¾ öΠÄƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¾¿ ˾ÇÈ ½ÆĽÉÂȾ Ì Ã¶¹ÁµºÃ ÀÄƾÇÈ, µÀ ¸Ã ½ öÎÄ ºµÁÒÃÄÇÈ Âļ» ¶Ⱦ. x» Æ»¶ÁÒû Çȶ¸Á»Ãõ ÇÅƶ¸¾ ¿ ÈÁÒÀ¾ Åƾ ȶÀÄÂÉ Çȶ¸Á»Ãà ÇÅƶ¸¾ ½Âļ»ÂÄ ÉõȾ À»ÆÂÉ º»Æ¼¶¸ÃÄ¹Ä ·Éº¸Ã¾Ìȸ¶ ¸ Ç¸Ä ÆÉÀ¾ ȶ öº¶È¾ ¿ÄÂÉ È»ÂÅÉ, ÏÄ ¸ºÅĸº¶È¾Â» ÇÈÄÆ Ã¶ÎÄ¹Ä Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ¹Ä ÆÉËÉ È¶ ¿Ä¹Ä ¸¾Æ¶½Ã¾À¶ puo. qÄÅƾ ½¶Ç¶ºÃ¾Í» ÆĽ'µÇûÃõ ÇÅƶ¸¾ û Âļ»ÂÄ È¶Àļ ½¶·É¸¶È¾ ö ÅƶÀȾÍÃÄ-Æ»¸ÄÁÔ̿à öÇÁºÀ¾ ȶÀÄ¹Ä Çȶ¸Á»Ãõ. qƶÀȾÀ¶ Ã¶Î¾Ë ¸¾½¸ÄÁÒÃ¾Ë ½Â¶¹¶ÃÒ Ã¶¸Í¾Á¶ öÇ, ÏÄ ¸ ºÄ·É Æ»¸ÄÁÔÌ ¸¾½¸ÄÁµÔÈÒǵ û ÈÁÒÀ¾ Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ-ȸÄÆÍ Ç¾Á¾ öÌ, ¶Á» ¿ ¶Ã¶ÆËÍÃÄ-ÆÉ¿ÃÉÔÍ. Ƕ» Æ»¸ÄÁÔÌ¿Ã Äƹ¶Ã¾ ·»½Å»À¾ ¶ÔÈÒ ½¶·»½Å»Í¾È¾, ÏÄ·¾ "¸Á¶º¶ û Á»¼¶Á¶ ö ¸ÉÁ¾Ì" ¿ ÏÄ·¾ û ¹ ¸½µÈ¾ ¸ ÆÉÀ¾ Å»Æξ¿ ÁÅξ¿ ¶¸¶ÃÈÔƾÇÈ Í¾ ÅÄÁȾÍþ¿ Äȶ¶Ã;À. o» źÁµ¹¶ ÇÉÂøÉ, ÏÄ È, ÏÄ ½ÂļÉÈÒ ½¶Å»¸Ã¾È¾ Á¶º ÅÄƵºÄÀ ("Æ»¸ÄÁÔ̿þ¿"), ¸ÇÅÔÈÒ ½¶Å»¸Ã¾È¾ ½¶ ÇÄ·ÄÔ ¸Á¶ºÉ. ÈÄÂÉ Ã¶Î¾Â ÎÁµËÄ ºÄ ¸Á¶º¾ ¿ ÅÄƵºÀÉ Â¶ ·ÉȾ Äƹ¶Ã½É¸¶Ãõ Á¶ºÉ ö ÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë ½»ÂÁµË, ¶ û ȶÀ µÀ É Æ½Ã¾Ë ½·¶ÃÀÆÉÈĸ¶Ã¾Ë ¹ÆÉÅ, "ȸÄÆ»Ãõ" ÉƵº¸, "ÆĽºÁÔ¸¶Ãõ" Æ»ÇÄÆȸ [¸ºÄÂÇȸ] žǶÃõ ŶŻÆĸ¾Ë ¶ÃÊ»Çȸ ºÄ "ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶ÆĺÉ". n¾ ËÄÍ»ÂÄ Ã¶Åƶ¸ºÉ ÇÁɼ¾È¾ Æ»¸ÄÁÔÌ, ¶ û ˶Ⱦ ö ÅÁ»Í¶Ë. 48
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
* u ÅÄþ¼Í¿ ÃÇÈÆÉÀÌ Ä·Â»¼¾ÂÄǵ ÈÁÒÀ¾ ºÄ ¸ÇÈÉÅÃÄ¹Ä Äƹ¶Ã½¶Ì¿ÃÄ¹Ä Å»ÆÄºÉ Äƹ¶Ã½¶Ì Äƹ¶Ã¸ ·»½Å»À¾ ö ÆºÃ¾Ë ½»ÂÁµË. x¾Â Äƹ¶ÃÄ ·»½Å»À¾ ºÁµ Ã¶Ç "o¶Æĺö nÁ̵", ÀÄÆÄÈÀÄ "nÁ̵", Äƹ¶Ã½Ä¸¶Ã¶ ö ÄÇÃĸ¶Ë ǶÂÄÄËÄÆÄþ. ÃÇÈÆÉÀ̵ ¶ Åĺ¶È¾, µÀ ·Æ¶È¾Çµ ºÄ Äƹ¶Ã½¶Ì ÂÁÌ ¸º þ½Ä¸¾Ë Äƹ¶Ã¸ (Ç»ÁÄ, ÀÄÁ¹ÄÇÅ, ½¶¸Äº) ¶¼ ºÄ Ä·Á¶ÇÈ»¿, Äƹ¶Ã½¶ÌÔ ÅÆ¶Ì È¶ ¸ÇÈÉÅÃÉ ÇŻ̶Á½¶ÌÔ ÅÄ Æ½Ã¾Â ºÁ¶Â ÅƶÌ. t¶À ½Äƹ¶Ã½Ä¸¶ÃÉ ÂÁÌÔ É¸¶¼¶ÂÄ È¾ÂͶÇĸ¾Â ¿ ĺ¾ÃÄÀ¾Â Äƹ¶ÃÄ º»Æ¼¶¸ÃÄ ·»½Å»À¾. f¶ÁÒζ Äƹ¶Ã½¶Ìµ ÂÁÌ, ÇÈÉŻû¸» ŻƻȸÄÆÔ¸¶Ãõ ö ½Æ½Ã¾ÍÀĸ [ƽÃĶÃÈÃ] Äƹ¶Ã¾ º»Æ¼¶¸ÃÄ ·»½Å»À¾ ȶ ¸¾ÎÀÁ ¶Å¶Æ¶ÈÉ ¿È¾Â» ƸÃÄ·¼ÃÄ ºÄ ÆĽ·ÉºÄ¸¾ ¸ÇË ÃÎ¾Ë º»Æ¼¶¸Ã¾Ë Äƹ¶Ã¸, ½¹ºÃÄ ½ ¸¾¹ÄÈĸÁ»Ã¾Â ÅÁµÃÄÂ. Ðîçä³ë ² ÊÎÐÎÒÊÈÉ ÎÃËßÄ ÎÐÃÀͲÇÀÖ²¯ ÑËÓÆÁÈ ÁÅÇÏÅÊÈ Â ÑÑÑÐ bÅ¶Æ¶È ÇÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ ¸ sssr ÅĺÁ»Ã¾¿ ö º¸¶ öÆĺà ÀÄÂǶƵȾ: 1. o¶Æĺþ¿ lÄÂÇ¶ÆµÈ dÃÉÈÆÎÃË sÅƶ¸ (ÇÀÄÆÄÍ»ÃÄ olds, ÅÄ-ÂÄÇÀĸÇÒÀ¾ oldf), µÀÄÂÉ ÅºÁµ¹¶ÔÈÒ eÄÁĸà ÉÅƶ¸ÁÃõ: qÄÁȾÍÃÄ-»ÀÄÃÄÂÍû; rÄ·ÈþÍÄ-Ç»ÁµÃÇÒÀÄ ÂÁÌ (rsn); i¶Á½ÃĺÄÆļû; pËÄÆÄþ ÅÆľÇÁĸ¾Ë Ä·'Àȸ; lÄÃ¸Ä¿Ã¾Ë d¿ÇÒÀ; 49
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
dÃÉÈÆÎÃË d¿ÇÒÀ; eƶþÍÃ¾Ë d¿ÇÒÀ. 2. o¶Æĺþ¿ lÄÂÇ¶ÆµÈ f»Æ¼¶¸ÃÄ c»½Å»À¾ (ÇÀÄÆÄÍ»ÃÄ olfc, ÅÄ-ÂÄÇÀĸÇÒÀ¾ olec), ÇȸÄƻþ¿ ÏÄ¿ÃÄ ¸ ÁÔÈÄÂÉ 1941 Æ. ¿ÄÂÉ ÅºÁµ¹¶ÔÈÒ ÇÅƶ¸¾ ÆĽ¸ºÀ¾, ÅÄ·ÄÆÔ¸¶Ãõ ÀÄÃÈÆÆ»¸ÄÁÔÌ ¿ Ƕ·Äȶ¼¸, ½¶¹¶ÁÒö ÀÄÃÈÆÄÁµ Åƶ¸Ä¸ÆÃÄÇȾ º»Æ¼¶¸ÃÄ¹Ä ¶Å¶Æ¶ÈÉ sssr. kÄÂÉ ÅºÁµ¹¶ÔÈÒ È. ½¸. "pÇÄ·¾ pȺÁõ" "sÅÌÄȺÁõ" Åƾ Æ½Ã¾Ë ÉÇȶÃĸ¶Ë, ÃÇȾÈÉ̵Ë, ʶ·Æ¾À¶Ë ȶ É ¸¿ÇÒÀĸ¾Ë ÀĶú¶Ë É sssr. bÅ¶Æ¶È ·»½Å»À¾ ¸ sssr öº½¸¾Í¶¿ÃÄ Ç¾ÁÒÃÄ ÆĽ·ÉºÄ¸¶Ã¾¿ ö¿Åĸ¶¼ÃÎÄÔ ÄÅÄÆÄÔ ·ÄÁÒλ¸¾ÌÒÀÄ ¸Á¶º¾ ö uÀƶÃ. iÄÀƻ¶ olds, ÏÄ Â¶ Ǹ¿ Åƶ¸¾ÁÒÃÄ ÆĽ·ÉºÄ¸¶Ã¾¿ ¶Å¶Æ¶È ¶¼ ºÄ ƶ¿Äø, (ÅÄÁȾÍÃÄ-»ÀÄÃÄÂÍû ¿ ÂÁ̵) öξ ö¿¹Æ½Ãξ ÅÆÄȾ¸Ã¾ÀÄ ÈÄÂÉ ÂÉǾÈÒ ¸Ã ·ÉȾ ¸Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É ½ÁÀ¸ºÄ¸¶Ã¾¿. qƾ ÈÄÂÉ ÄºÃ¶À ÂÉǾÂÄ Å¶Â'µÈ¶È¾, ÏÄ ¶Å¶Æ¶È olds û ÀÃ;ÈÒǵ ö ÉÂÉúÉÆĸ¶Ã¾Ë ¿Ä¹Ä ÅÆ»ºÇȶ¸Ã¾À¶Ë ÅÄ Æ¶¿ÄöË, ¶Á» ǵ¹¶ ͻƻ½ "ÅÄÂÍÃÉ ÇÁÒÇÒÀÉ ÂÁÌÔ" Ç»ÀÇÄȸ (ȶ¿Ã¾Ë ÇŸÆÄ·ÈþÀ¸), É Ã¶¿º¶ÁÒÎ ÀÁȾþ ¹ÆĶºÇÒÀÄ¹Ä ¼¾Èȵ. lÆ ÌÒĹÄ, ¸»ÇÒ ¹ÄÇÅĺ¶Æ;¿ ¶Å¶Æ¶È ȶ Äƹ¶Ã¾ ǶÂĸƵºÉ¸¶Ãõ, ÎÀÁÒþÌÈ¸Ä ¸Æ»ÎÈ Å¶Æȵ ŻƻǵÀÁ öÇÀÆ½Ò ¸ÅÁ¾¸¶Â¾ olds. pÍ»¸¾ºÃÄ, ÂÄÃÇÈÆÄÅĺ·ÃÇÈÒ ÌÒÄ¹Ä ÇĸÈÇÒÀÄ¹Ä ¶Å¶Æ¶ÈÉ ·»½Å»À¾ ¸ Å»Æο ÂÆ ÇÅƾ;ûö ûķ»¼»ÃÄÔ ¸Á¶ºÄÔ olds ÂÄÃÇÈÆ Ì»¿ öŻ¸ÃÄ ¸Å¶º» ¸Æ¶½ ½ ÉŶºÀÄ ÇĸÈÇÒÀÄ ¸Á¶º¾ ö uÀƶà ¿ ·¶¹¶ÈÄ "»ÃÀ¶¸»º¾Çȸ" Çȶû µÀƶ½ ö¿ÀƶϾ »Á»Â»ÃÈÄ ¸ þϻÃà ÌÒÄ¹Ä oldf, µÀ ¹ÄÁĸÃÄ ÅºÅÄƾ ÇĸÈÇÒÀÄ ¸Á¶º¾ ¸ uÀƶÃ. qƾ ÌÒÄÂÉ ÂÉǾÂÄ Å¶Â'µÈ¶È¾, ÏÄ ÇÃÉÔÈÒ Í¾Ãþ50
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
À¾, µÀ µÀ ¹ÄÁĸö źÅÄƶ ǾÁ¾ oldf ȶ ÇĸÈÇÒÀÄ ¸Á¶º¾ ¸ uÀƶÃ, ÂÉǵÈÒ ·ÉȾ, Åƾ ȸÄÆ»Ãà ÃÄ¸Ä¹Ä Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ¹Ä Á¶ºÉ ¸ uÀƶÃ, ÉûÎÀºÁ¾¸Á»Ã. t¶À¾Â¾ ;ÃþÀ¶Â¾ : 1. n Ä Ç À ¶ Á , öºÇ¾Á¶Ã ö ÉÀƶÃÇÒÀ ½»ÂÁ ºÁµ ½¶ÀÆÅÁ»Ãõ ¸Á¶º¾ nÄÇÀ¸¾ ¸ uÀƶÃ. 2. h ¾ º ¾, ȶÀ ú¾¸ºÉ¶ÁÒÃÄ, µÀ öÌÄöÁÒö ¹ÆÉŶ. 3. y É ¼ ¾ Ã Ì , Żƻ¸¶¼ÃÄ Æ½Ã ¶½µÈ¾, µÀ¾Â¾ ÀÄÁÄÃ½É nÄÇÀ¸¶ uÀƶÃÉ ½ öÂÆÄ ÇȸÄÆ»Ãõ ¸ uÀƶà öÌÄöÁÒÃÄ Î¶Ë¸Ã¾Ì. 4. q Ä Á µ À ¾ ö ½¶ËºÃÒÄ-ÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë ½»ÂÁµË , ÏÄ Ã» ½Æ»ÀÁ¾Çµ ÂÆ ÅÆÄ ¸º·ÉºÄ¸É d»Á¾ÀÄ qÄÁÒÏ, µÀƶ½ ÀÄÎÈÄ ÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë ½»Â»ÁÒ, ËÄÍ ·¾ qÄÁÒ϶ ¶Á¶ ·ÉȾ ͻƸÄö. xÁ¾¿ ¶Å¶Æ¶È ·»½Å»À¾ y»Æ¸ÄÃÄ nÄÇÀ¸¾ ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ ½ÁÀ¸ºÄ¸¶Ã¾¿ Æ»¸ÄÁÔ̿þ ÅÄƵºÀÄ ·»½ Æ»ÎȾ, ¶ ¿Ä¹Ä ÂÇÌ» ¶ ½¶¿ÃµÈ¾ "o¶Æĺõ ÂÁ̵". pÍ»¸¾ºÃÄ, Ì» û ĽöͶ, ÏÄ ¸Ç, ÏÄ ÃÄǵÈÒ ÂÉú¾Æ olds, ¶·Ä ¶ÔÈÒ ºÄ ÃÒÄ¹Ä µÀ»ÇÒ ¸ºÃÄλÃõ, ÂÉǵÈÒ ·ÉȾ ʽ¾ÍÃÄ ½Ã¾Ï»Ã. cɺ» öŻ¸ÃÄ È¶À, ÏÄ Í¶ÇȾö ½ ȾË, ÏÄ Ã¾Ã ¸ olds, ÅƾÁÉͶÈÒǵ ºÄ Æ»¸ÄÁÔÌ È¶ ÇȶÃÉÈÒ ºÄ·Æ¾Â¾ ·ÄÆ̵¾. Àƶ½ ÅĽ¾È¾¸Ä ƻ¸ÄÁÔÌ , ÏÄ ¸Äö Åƾȵ¹¶ ºÄ Ç»·» ÇŸ½¸ÉÍà »Á»Â»ÃȾ, µÀ ºÄ ÌÒÄ¹Ä Í¶ÇÉ, ǾÁÄÔ Ä·Çȶ¸¾Ã, ·ÉÁ¾ ¸ ȶ·ÄÆ ¸ÄÆŶ. pÍ»¸¾ºÃÄ, Âĸ¶ ÈÉÈ ÅÆÄ ÉÀƶÃ̸. r»¸ÄÁÔ̵ ÂÉǾÈÒ Éº¶Æ¾È¾ ¸ ǾÇÈ»ÂÉ, ¶ û ¸ ¹ÆĶºµÃ. ÇÃÉ Ï» È. ½¸. ÅÆÄ·Á»Â¶ ʶ˸̸. iÄÀƻ¶ ¸ ÄÅÄÆÈÉÃÇȸ ¸ÇµÀÄ Â¶ÇȾ, ÏÄ ºÁµ Âĺ¾ Åƾ¶½ÉÔÈÒǵ ºÄ öÌÄöÁ½ÂÉ ÈÄ Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃĹÄ, ÇÃɸ¶È¾Â» Ȼú»Ã̵, ½¶Ëĸ¶È¾ [½·»Æ»¹È¾] ÈÉ Í¾ ÃÎÉ ºÁµÃÀÉ ÇĸÈÇÒÀÄ¹Ä ¶Å¶Æ¶ÈÉ ·»½Å»À¾ (µÀ¾¿ÇÒ "¸ººÁ 51
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÆÉË" ; "ÀƾÂöÁÒþ¿"). x» ûºÄÅÉÇȾ». mÀ¸º¶Ìµ ÇĸÈÇÒÀÄ¹Ä ¶Å¶Æ¶ÈÉ ·»½Å»À¾ ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ Åĸö ·»½ Æ»ÎȾ ¸º·ÉȾǵ Æ»¸ÄÁÔ̿þ ÅÄƵºÀÄÂ. d uÀƶÃÇÒÀ¿ f»Æ¼¶¸ ÇȸÄƾÂÄ Ç¸¿ ¶Å¶Æ¶È ·»½Å»À¾, ÅÄ ¸Á¶Çþ ÅÄÈÆ»·¶Â. o¶ÇÀÁÒÀ¾ º¶¸Ã ÊÉÃÀÌÄûƾ olds ½ÂļÉÈÒ Å»Æ»¿È¾ ºÄ ÃÄ¸Ä¹Ä ¶Å¶Æ¶ÈÉ ·»½Å»À¾ - "o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ", Ì» ½¶Á»¼¶È¾Â» ¸º ËÃÒÄ ÅÄÇȶ¸¾ ÇÉÅÆÄȾ Æ»¸ÄÁÔÌ È¶ º¶ÁÒÎÄ¹Ä ËÄºÉ Åĺ¿. d ÀļÃÄÂÉ Æ¶½, öÌÄöÁÇȶ-Æ»¸ÄÁÔÌÄûƶ ¸ ÂÉú¾Æ »ÃÀ¶¸»º¾Çȶ ȶÀ ǶÂÄ Æ¶ºÄ ·Éº»ÂÄ ·¶Í¾È¾ ¸ ǸÄË Æµº¶Ë, µÀ ÀļÃÄ¹Ä ÃÎÄ¹Ä Ã¶ÌÄöÁÇȶ-Æ»¸ÄÁÔÌÄûƶ. Ðîçä³ë ²² ÎÐÃÀͲÇÀÖ²ß Ì²Ë²Ö²¯  ÑÅ˲ i ÂÄ»ÃÈÄ ÄÅÉÏ»Ãõ Ç»Á¶ (ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÀÄÁ¹ÄÇÅÉ, ʶ·Æ¾À¾) ·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀ¾Â¾ ¸¿ÇÒÀ¶Â¾, öÁ»¼¾ÈÒ Ã»¹¶¿ÃÄ ÅƾÇÈÉžȾ ºÄ Äƹ¶Ã½¶Ì o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. fÄ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Ã¶Á»¼¾ÈÒ ÅÄÀÁ¾À¶È¾ ¸ÇË Âɼ;à ¸º 18 ºÄ 50 ÆÄÀÉ ¼¾Èȵ, ÏÄ ½º·Ã ÃÄǾȾ ½·ÆÄÔ. lÄ»ú¶ÃÈÄ nÁÌ Ã¶Á»¼¾ÈÒ Ã¶½Ã¶Í¾È¾ ½Ã¶ÃÄ¹Ä Ã¶ÌÄöÁÇȶ, ÏÄ Ç¸ÄÔ ÃÈ»Á¹»ÃÈÃÇÈÔ È¶ »Ã»Æ¹Ô ·Éº» öº¶¸¶È¾Çµ ö Ì» ÇȶÃĸ¾Ï». lÄ»ú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸ Ç»Á ö½Ã¶Í¾ÈÒ: ½¶ÇÈÉÅþÀ¶ ÀÄ»ú¶Ãȶ; ÀÄ»ú¶Ãȶ ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä ¸ººÁÉ; öͶÁÒþÀ¶ À¶ÃÌ»ÁµÆ. dÇ ÍÁ»Ã¾ nÁÌ ÃÄǵÈÒ Ã¶ Á¸ÄÂÉ Æ¶Â»Ã ¼Ä¸ÈÄ·Á¶À¾Èà ÄŶÇÀ¾, ¶ µÀ ȶÀ¾Ë ûÂļö ºÇȶȾ, ÈÄ ·Á ÄŶÇÀ¾ ½ öžǶ¾ "o¶Æĺõ ÂÁ̵". lÄ»ú¶ÃÈ ½¶Æµº¾ÈÒ ½·ÆÀÉ [ÆĽÅÄƵº¾ÈÒǵ ÅÆÄ ½·Æ¶Ãõ] ¸ÇË ¹ÆĶºµÃ º¶ÃÄ¹Ä Ç»Á¶ ¿ ÍÁ»Ã¸ nÁÌ 52
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ȶ Åĺ¶ÇÈÒ ºÄ ¸ºÄ¶ ÅÆĹÄÁÄλÃõ û½¶Á»¼ÃÄÇÈ uÀƶÃÇÒÀÄ f»Æ¼¶¸¾, Åƾ ÍÄÂÉ ÅĸºÄ¾ÈÒ, ÏÄ puo Żƻ·¾Æ¶ ¸Á¶ºÉ ö iui ȸÄƾÈÒ Ç¸¿ ¸¾ÀÄö¸Í¾¿ Äƹ¶Ã - uÀƶÃÇÒÀÉ Ã¶ÆĺÃÉ ÂÁÌÔ, µÀ¶ ½ þÃÎàºÃ»Â Żƻ·¾Æ¶ ¸ Ç»Á (ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÀÄÁ¹ÄÇÅ, ʶ·Æ¾Ì) ¸ÇÔ ¸Á¶ºÉ »û o¶ÌÄöÁÒÃÄ uÀƶÃÇÒÀÄ f»Æ¼¶¸¾ ÏÄ ½ Ⱦ ÂÄ»ÃÈÄ ŻƻÇȶÔÈÒ ºµÈ¾ ¸Ç ºÄȻŻÆÎà ÉƵº¾ ¿ ÉÇȶÃĸ¾. d ÉÇË ÇÅƶ¸¶Ë, ÏÄ ¸ºÃÄǵÈÒǵ ºÄ ·»½Å»À¾, ¶ºÂÃÇÈƶÌ, ¹ÄÇÅĺ¶ÆÇȸ¶, ÈÆ»·¶ ½¸»ÆȶȾǵ ¶¼ ºÄ º¶ÁÒÎ¾Ë ¿Ä¹Ä ½¶Æµº¼»ÃÒ [ÆĽÅÄƵº¼»ÃÒ] ĺ ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. r¸ÃÄͶÇÃÄ ¸¾º¶ÇÈÒ ¸Ã Å»ÆÎ ½¶ÇȻƻ¼»Ãõ ÅÄÁÌ¿ÃÄ¹Ä Ë¶Æ¶ÀÈ»ÆÉ, ¶ Ƕ»: 1. b¼ ºÄ º¶ÁÒÎÄ¹Ä ½¶Æµº¼»Ãõ û ¸ÁÒÃÄ ÃÀÄÂÉ ·»½ ºÄ½¸ÄÁÉ ¸ºº¶ÁÔ¸¶È¾Çµ ½Ä Ç»Á¶ (ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÀÄÁ¹ÄÇÅÉ, ʶ·Æ¾À¾). 2. o¶ Ȼƻà ǻÁ¶ (ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÀÄÁ¹ÄÇÅÉ, ʶ·Æ¾À¾) ¸ÁÒÃÄ Ç¸Ä·ºÃÄ Ëĺ¾È¾ ÈÁÒÀ¾ ¸º ÇËÄºÉ ºÄ ½¶ËÄºÉ ÇÄÃ̵ (ÈÉÈ Åĺ¶È¾ ¹Äº¾Ã¾, µÀ ½¶Á»¼¶ÈÒ ¸º ÅÄƾ ÆÄÀÉ). 3. o» ¸ÁÒÃÄ, ·»½ ºÄ½¸ÄÁÉ ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸¾¸Ä½¾È¾ ½Ä Ç»Á¶ (ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÀÄÁ¹ÄÇÅÉ, ʶ·Æ¾À¾) ÃÍĹÄ, ½ÄÀƻ¶ ˶ÆÍĸ¾Ë ÅÆĺÉÀȸ. 4. dÇÔ ½·ÆÄÔ Ã¶Á»¼¾ÈÒ ½Áļ¾È¾ ö ÀĶú o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ºÄ 24 ¹Äº¾Ã (ÈÉÈ Åĺ¶È¾ ÈÄÍþ¿ È»ÆÂÃ). 5. dÇ Â»ÎÀ¶ÃÌ Ç»Á¶ (ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÀÄÁ¹ÄÇÅÉ, ʶ·Æ¾À¾), ÏÄ Åƾ·ÉÁ¾ ÈÉÈ ÅÄ 17 ¸»Æ»Çà 1939 ÆÄÀÉ Â¶ÔÈÒ 24 ¹Äº¾Ã ½¹ÄÁÄǾȾǵ ö ÀĶú o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. (iÄÀƻ¶, ºÁµ λÇȾ i¶ËºÃÒÄ-ÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë Ä·Á¶ÇÈ»¿ ¶ Ì» ĹÄÁÄλÃõ ¸¾¹Áµº¶È¾ ȶÀ: ËÈÄ ÅÄ 17 ¸»Æ»Çõ 1939 ÆÄÀÉ Åƾ·É¸ ÈÉÈ ½-½¶ i·ÆÉͶ; ºÁµ y»Æø»ÌÒÀÄ ¿ bÀÀ»Æ¶ÃÇÒÀÄ Ä·Á¶ÇÈ»¿: ËÈÄ ÅÄ 1 ͻƸõ 1940 ÆÄÀÉ Åƾ·É¸ Èɺ¾ ½Ä s˺ÃÒÄ uÀƶþ). 6. dÇ ¼¾º¾ (¸Æ») ¶ÔÈÒ Ã»¹¶¿ÃÄ ½¹ÄÁÄǾȾǵ 53
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ö ÀÄÂ¶ÃºÉ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ (Åĺ¶È¾ È»ÆÂÃ). 7. dÇ ¹ÆĶºµÃ¾ Ç»Á¶ (ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÀÄÁ¹ÄÇÅÉ, ʶ·Æ¾À¾) ½Ä·Ä¸'µ½¶Ã ½¹ÄÁÄǾȾ ö ÀĶú o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ½¶Ëĸ¶Ã¾Ë ͻƸÄÃĶÆ¿̸, »ÃÀ¶¸»º¾Çȸ, ¼¾º¸ (¸Æ»¸), Ç»ÀÇÄȸ, ĺþ ÇÁĸÄ ÉÇË, ÏÄ Ã» öÁ»¼¶ÈÒ ºÄ ¹ÆĶºµÃ Ç»Á¶ Åƾ¿ÎÁ¾ ÈÉÈ É Ã¶ÇÁºÄÀ ÄÀÉÅ¶Ì ÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë ½»Â»ÁÒ y»Æ¸ÄÃÄÔ nÄÇÀ¸ÄÔ, µÀ ¹ÆĶºµÃ, ÏÄ ·ÉÁ¾ ºÄÃÄϾÀ¶Â¾ olds. 8. o»¹¶¿ÃÄ ½¹ÄÁÄǾȾ ö ÀĶú o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸Ç» º»Æ¼¶¸Ã» ¶¿ÃÄ, ½ÄÀƻ¶ ¸¿ÇÒÀĸ ¿ ˶ÆÍĸ ÅƾŶǾ. 9. wÈÄ ¸ ÅÄǺ¶Ãà [¸ÄÁĺ] º»Æ¼¶¸Ã¾Ë ºÄÀÉ»Ãȸ ¶Æ˸¸, ½ÄÀƻ¶ ¶Æ˸¸ olds, ¶·Ä ËÈÄ ½Ã¶, º» ȶÀ ºÄÀÉ»ÃȾ ; ¶Æ˸¾ , ¶ û¹¶¿ÃÄ ½¹ÄÁÄǾȾ Ì» ö ÀĶú öÆĺÃÄ ÂÁÌ. 10. o»¸¾ÀÄöÃõ È¾Ë ½¶Æµº¼»ÃÒ ÅÄȵ¹¶ ½¶ ÇÄ·ÄÔ ÅƾÂûÃõ ÇÉÅÆÄȾ ¸¾Ãɸ¶È̸ Æ»¸ÄÁÔÌ¿Ã¾Ë Æ»Åƻǿ ¶¼ ºÄ À¶Æ¾ ÆĽÇÈÆÁÉ ¸ÀÁÔÍÃÄ, ½ÄÀƻ¶ û¸¾ÀÄöÃõ ÈÄÍÄÀ 4 7. Ì» Å»ÆÎ ½¶Æµº¼»Ãõ, µÀ öÁ»¼¾ÈÒ ¸¾º¶È¾ û¹¶¿ÃÄ, Ï» ½¶À¾ ÅƾÇÈÉžÈÒǵ ºÄ º¶ÁÒÎÄ Äƹ¶Ã½¶Ì nÁÌ µÀ ÈÆ»·¶ Åĺ¶È¾ ºÄ ¸ºÄ¶ ¹ÆĶºµÃ Ç»Á¶ (ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÀÄÁ¹ÄÇÅÉ, ʶ·Æ¾À¾) Åƾ ÅÄÂÄÍ Ä¹ÄÁÄλÃÒ, ½¶Åĸº¼»Ãõ ¸ Ì»ÆÀ¸, ; ¸½¶¹¶Á ¸ µÀ¾¿-û·ÉºÒ Ãξ¿ ½¶¹¶ÁÒÃĸ¼¾¸¶Ã¾¿ ÇÅÄÇ·. qÄ ¸¾º¶ÃÃÔ ¸ÇÈÉÅÃ¾Ë ½¶Æµº¼»ÃÒ Ã¶Á»¼¾ÈÒ: 1. qƾÇÈÉžȾ ºÄ öÁ¶º¼»Ãõ Åƶ¸¾ÁÒÃÄ¹Ä ¼¾Èȵ ¸ Ç»Á (ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÀÄÁ¹ÄÇÅ, ʶ·Æ¾Ì), û ½¶·ÄÆÄõÔ;, ¶, ö¸ÈÒ, º¶Ô; ÅÄ;à ¹ÆĶºµÃ¶Â ºÄ ǶÂÄÄƹ¶Ã½¶Ì ö ¸ÇË ºÁµÃÀ¶Ë ¼¾Èȵ ¸ ºÉÇ ½¶Ç¶º ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶ÌÄöÁ½ÂÉ ÅÄ Ã¶ÅƵÂÃ¾Ë pƹ¶Ã½¶Ì uÀƶÃÇÒÀ¾Ë o¶ÌÄöÁÇȸ (puo). ¶) öÁ¶ºÃ¶È¾ ¶ºÂÃÇÈƶÌÔ Ç»Á¶ (ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÀÄÁ¹ÄÇÅÉ, ʶ·Æ¾À¾); 54
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
·) ½ÂþȾ ǾÇÈ»ÂÉ Ã¶ÉÀ¾ ¸ ÎÀÄÁ¶Ë, ¶ ÈÄ ¿ ¸Í¾È»Á¸, µÀÏÄ ¸Äþ ¸ÄÆļ º» ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶ÌÄöÁ½ÂÉ; ¸) Żƻ·Æ¶È¾ ÀÄÄŻƶȾ¸É ¿ ¸Ç ÉÇȶÃĸ¾ ¹ÄÇÅĺ¶ÆÇÒÀÄ¹Ä ¿ ÈÄƹĸ»ÁÒÃÄ-ÅÆľÇÁÄ¸Ä¹Ä ¼¾Èȵ, ÏÄ ºÄÇ ÇȶÃĸ¾Á¾ º»Æ¼¶¸Ã» ÇĸÈÇÒÀ» ¶¿ÃÄ ¿ Żƻº¶È¾ ȾÂͶÇÄ¸Ä Ã¶½Ã¶Í»Ã¿, ¶·Ä ¸¾·Æ¶Ã¿ ÉÅƶ¸ ö ½¶Ç¶º ¸Á¶ÇÃÄÇȾ öÆĺÉ. 2. qÇÁ¶È¾ ½¸'µ½Àĸ¾Ë ºÄ ÇÉǺÃË ÂÇÌ»¸ÄÇÈ»¿ ºÄ ÂÇÌ»¸ÄÇȾ ƶ¿ÄÃĸÄ. 3. p·Ç¶º¾È¾ ¿ Żƻ¿ÃµÈ¾ ¸ ɼ¾¸¶Ãõ ¸Ç ½¶ÇÄ·¾ ÁÉÍ·¾ [½¸'µ½ÀÉ] (ÅÄÎȶ È»Á»ÊÄÃ) ÀÄÂÉÃÀ¶Ì (½¶Á½Ã¾Íþ¿ º¸Æ»ÌÒ [¸ÄÀ½¶Á]) ö Ȼƻà ǻÁ¶ (ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÀÄÁ¹ÄÇÅÉ, ʶ·Æ¾À¾) »¸»ÃÈɶÁÒÃÄ [ÂļÁ¾¸Ä] ÅĽ¶ þÂ. 4. qƾÇÈÉž ºÄ Åĺ¶ÁÒÎÄ Äƹ¶Ã½¶Ì nÁÌ. 5. iĹ¶Ã½É¸¶È¾ ÄËÄÆÄÃÉ Ç»Á¶ ¿ ¶ÁµÆÂÄ¸É ÇÁɼ·É [ÇÁɼ·É ºÁµ Åĺ¶Ãõ ½¶¹¶ÁÒÃÄ Èƾ¸Ä¹¾]. 6. d¾º¶È¾ º¶ÁÒÎ ½¶Æµº¼»Ãõ, ÏÄ Æ»¹ÉÁÔ¸¶Á¾ · ¸ºÃÄǾþ ¹ÆĶºµÃ Ãĸ¾Ë ÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë º»Æ¼¶¸Ã¾Ë Äƹ¶Ã¸, ½ÄÀƻ¶ ÂÁÌ, ºÄ ¸Â¶ÆλÆĸÉÔÍÄ ¶Æ ÇÄԽþÀ¶ ȶ ¿Ä¹Ä Äƹ¶Ã¸. fÄ 1. qƾÇÈÉÅÁ»Ãõ ºÄ ÇÀÄÆÄ¹Ä Ã¶Á¶ºÃ¶Ãõ ¿ ÉÅÄƵºÀɸ¶Ãõ ¸ÇË ºÁµÃÄÀ ¼¾Èȵ º¶ÃÄ¹Ä Ç»Á¶ (ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÀÄÁ¹ÄÇÅÉ, ʶ·Æ¾À¾) ÉÂļÁ¾¸¾ÈÒ: ¶) ÇÀÄÆ» ÄŶÃɸ¶Ãõ ÌÁÄÇȾ, ·) º¶ÇÈÒ ¸¾µ¸ öÎÄ¹Ä º»Æ¼¶¸ÃÄ-ȸÄÆÍÄ¹Ä ·Éº¸Ã¾Ìȸ¶, ·) ½¶ÅÆĸ¶º¾ÈÒ Á¶º, ÅÄƵºÄÀ ¿ ÄËÄÆÄÃÉ, ¹) û º¶ÇÈÒ ÂļÁ¾¸ÄÇÈ ¹Æ¶·»¼»¿ ·»½ÅÁ¶ÃÄ¸Ä¹Ä Ã¾Ï»Ãõ, ×) ¸º·»Æ» ÂļÁ¾¸ÇÈÒ ¸ÇÂ, ƽÃÄ Â¶ÇȾ ÅƾÅÁ»ÃȶͶÂ, µÀ Íɼ¾Â ö ;ÃþÀ¶Â "ȸÄƾȾ ÉƵº¾", "·ÄÆÄþȾ öÆĺ". q»Æ»·¾Æ¶Ãõ ¸ÇË ¹ÄÇÅĺ¶ÆÍ¾Ë ÈÄƹ¸»ÁÒÃÄ55
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÅÆľÇÁĸ¾Ë ÇȶþÌÒ [½¶ÀÁ¶º¸] ÄËÄÆÄþÈÒ Ë ¸º ½Ã¾Ï»Ãõ ¿ ÉÂļÁ¾¸¾ÈÒ Æ¸Ã» ÀÄƾÇÈɸ¶Ãõ þ¾ ¸Ç ¹ÆĶºµÃ¶Â º¶ÃÄ ÂÇÌ»¸ÄÇÈ (Ç»Á¶, ÀÄÁ¹ÄÇÅÉ, ʶ·Æ¾À¾). fÄ 2. d¾ÇÁ¶Ãõ ½¸'µ½Àĸ¾Ë ûķ˺þ ½ º¸ÄË Åƾ;Ã: 1. lĶú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ, ºÄ µÀÄ¹Ä Ã¶Á»¼¾ÈÒ È»Å»Æ ¸Çµ ¸Á¶º¶ ÏÄ ¸ºÅĸº¶ ½¶ ºÄÁÔ Ç»Á¶ (ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÀÄÁ¹ÄÇÅÉ, ʶ·Æ¾À¾) ÂÉǾÈÒ ½ÄÆÃÈɸ¶È¾Çµ, ÏÄ ºÈÒǵ ¸ ÇÉǺÃË Ç»Á¶Ë (ÂÇÌ»¸ÄÇȵË, ÀÄÁ¹ÄÇŶË, ʶ·Æ¾À¶Ë), º» Ï» ¸ÄÆĹ, ¶ º» ¿Ä¹Ä ¸¼» û¶. 2. lĶú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÂÉǾÈÒ ÅĸºÄ¾Ⱦ ÇÉǺà ǻÁ¶ (ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÀÄÁ¹ÄÇž, ʶ·Æ¾À¾ ƶ¿Äþ), µÀ ¸¾¹Áµº¶ ǾÈɶ̵ ¸ ÃÒÄ¹Ä µÀ É ºÆɹ¾Ë. x» º¶ÇÈÒ ¿ÄÂÉ È¶Àļ ½ÂÄ¹É ½ÄÆÃÈɸ¶È¾Çµ, µÀ º¶Á Åĸ»ÇȾ ÅƶÌÔ, µÀ º¶ÁÒÎ ½¶Æµº¼»Ãõ ¸¾º¶È¾, µÀ ºÄÅÄÂĹȾ ÇÉǺ¶Â, ; µÀ »¸»ÃÈɶÁÒÃÄ ºÇȶȾ ÅÄÂÍ ¸º ÇÉǺ¸, º» µÀ ÆĽºÄ·ÉȾ ½·ÆÄÔ, µÀ ö¿Àƶϻ ɼ¾È¾ ÄÀƻ¾¿ ¸ººÁ. dÆ»ÎÈ, ÀĶú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Ã» Âļ» ¼º¶È¾ ö öÀ¶½¾ ½ r¶¿ÀĶú¾, ¶Á» ÂÉǾÈÒ ÅÆÄ È Ã¶À¶½¾ Ƕ ½¹ÄÁÄǾȾ. fÄ 3. p·Ç¶º¼»Ãõ Żƻ·Æ¶Ãõ ºÄ ¸¼¾ÈÀÉ ¸ÇË ½¶ÇÄ·¸ ÁÉÍ·¾, µÀ ÅÄÎȾ, ÅÄÎÈÄ¸Ä ¶¹»ÃÌ, È»Á»ÊÄÃÉ Í¾ È»Á»¹Æ¶ÊÉ, ƶºÄÇȶÃÌ, ÆÍÍÔ Ã¶º½¸¾Í¶¿ÃÄ ¸¶¼ÃÄÔ. mÉÍ·¶ ȶ, ºÄ·Æ» ÊÉÃÀÌÄÃɸ¶Ãõ Ì» Å»Æζ ½¶ÅĸºÒ ÉÇÅËÉ ¸ Żƻ·¾Æ¶Ãà ¸Á¶º¾, ·Ä ¸º·¾Æ¶ ¸ÄÆĹĸ ÂļÁ¾¸ÇÈÒ ÅÄÆĽÉÂÃõ ȶ ¸ºº¶ È ½¶ÇÄ·¾ ö öΠÉÇÁɹ¾. qƾ ÌÒÄÂÉ ÈÆ»·¶ ŶÂ'µÈ¶È¾, ÏÄ ÈÆ»·¶ ķǶº¾È¾ ¿ Åƾ¸¶Èà ȻÁ»ÊÄþ, º¶ÁÒλ È»Á»ÊÄþ ÅÄ ÉƵº¶Ë, É ¹ÆĶºÇÒÀÄÂÉ ·Éº¾ÃÀÉ, ö ÁÇþÌȸ, É º¸ÄÆ, ÀÄÁ¹ÄÇÅ, ÈƶÀÈÄÆÿ ÇȶÃÌ, ¸ ·Éº¾ÃÀ¶Ë ½¶Á½ÃĺÄÆļþË, ÈÄÏÄ. pÀÆ»ÂÉ É¸¶¹É ÈÆ»·¶ ÅƾºÁ¾È¾ ķǶº ÀÄÂÉÃÀ¶56
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Ì¿Ã¾Ë ÅÉÃÀȸ, ¶ Ì» ö ½¶Á½Ã¾Ì: ½¶Á½Ã¾ÍÃ¾Ë ÇȶÃÌ¿, ½¸ÄÆÄÈþÌÒ [Æ»¹ÉÁÔÔÍ¾Ë Ã¶ÅƵ ÆÉËÉ ÇÈÆÁÄÀ], Ǿ¹Ã¶Á¸, ÂÄÇȸ, ¶¹¶½¾Ã¸, ÈÄÏÄ. o¶ ÎÄÇ¶Ë - ÂÄÇȸ ŻƻËÆ»ÇÈÒ. pÍ»¸¾ºÃÄ, ķǶº¼É¸¶È¾ ÈÁÒÀ¾ ö¿¸¶¼Á¾¸Î ÅÉÃÀȾ ÈÄ ¸ºÅĸºÃÄ ºÄ ÅÄÈÆ»·¾, û öºÂÆÃÄÔ ÀÁÒÀÇÈÔ ÇÈ¿ÄÀ [ÅÄÇȸ], ·Ä Âļ» ûÇȶȾ ÁÔº»¿. fÄ 4. f¶ÁÒζ Äƹ¶Ã½¶Ìµ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Â¶ ¸¾¹Áµº¶È¾ ȶÀ: 1. u½·ÆÄÃõ. q»Æ»ºÄ¸Ç ÈÆ»·¶ Åĺ·¶È¾ ÅÆÄ É½·ÆÄÃõ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. i·ÆÄÔ Âļö ÆĽºÄ·ÉȾ ¸ ƽþ¿ ÇÅÄÇ·, ö¿ÅÆÄÇÈλ — ÆĽ½·ÆÄÔÔ; ¸ººÁ¾ ͻƸÄÃĶÆ¿̸, º¶Á — ÆĽÎÉÀÉÔ; ÅÄ ¸¿ÇÒÀĸ¾Ë ¶¹¶½¾Ã¶Ë, Åƾ ºÄÆŶË, Àɺ¾ ŻƻËĺ¾ÁÄ ¸¿ÇÒÀÄ, ¸ ÂÇÌ»¸ÄÇÈµË º» ¸º·É¸¶Á¾ÇÒ ·Ä, ÈÄÏÄ. 2. pÀƻ¾¿ ¸ººÁ. f¶ÁÒÎÄÔ Í¾ÃÃÇÈÔ ÀĶú¶Ãȶ ¸¾ºÁ¾È¾ ½-Åļ ÍÁ»Ã¸ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ "pÀƻ¾¿ ¸ººÁ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Ç»Á¶…" ÀĶú¶ÃÈ nÁÌ È¸ÄƾÈÒ Ì»¿ ¸ººÁ Èĺ, ÀÄÁ¾ û ȸÄƾÈÒǵ ¸ºÆ¶½É ¸¿ÇÒÀÄ¸Ä Ã¶ÎÄ Ç¾Á¾ ¿ Èĺ ÄÀƻ¾¿ ¸ººÁ ÇȶÃĸ¾ÈÒ ½¶¸'µ½ÄÀ. dººÁ Ì»¿ ¶ ·ÉȾ ½Áļ»Ã¾¿ ½ ö¿·ÁÒÎ ·Ä¿Ä¸¾Ë ÁÔº»¿ Ç»Á¶ (ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÀÄÁ¹ÄÇÅÉ, ʶ·Æ¾À¾), ÅÄ ÂļÁ¾¸ÄÇÈ ¸¿ÇÒÀĸ¾Ë. lĶú¶ÃÈÄ ¸ººÁÉ ÈÆ»·¶ ö½Ã¶Í¾È¾ ÁÔº¾ÃÉ »Ã»Æ¹¿ÃÉ, ÏÄ ½Ã¶ ¸¿ÇÒÀĸ» ºÁÄ ¿ ¸Â ÀĶúɸ¶È¾. dººÁ Ì»¿ û ·Éº» ¸¾ÀÄÃɸ¶È¾ ½¸¾Í¶¿Ã¾Ë ¸¶ÆÈ, ¶ ·Éº» Åƾ½Ã¶Í»Ã¾¿ ºÁµ ¶ÀȾ¸ÃÄ Ä·ÄÆÄþ Ç»Á¶ ¿ öÁ»¼¾ÈÒ ºÄ r¶¿ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. o¶ ¼¶º¶Ãõ ƶ¿ÀĶú¶Ãȶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Â¶ ·ÉȾ ¸ººÁ ¹ÄÈĸ¾¿ ºÄ ¸ºËÄºÉ ºÄ ƶ¿ÄÃÉ ¶·Ä Èɺ¾, Àɺ¾ ¿Ä¹Ä ¸¾ÏÁ» ƶ¿ÀĶú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. dººÁ ¶ ·ÉȾ ½Äƹ¶Ã½Ä¸¶Ã¾¿ ɽ·ÆÄþ¿ ö ¸¿ÇÒÀĸ¾¿ Á¶º. s¾Á¶ ¿Ä¹Ä ¶ ·ÉȾ ĺö ÍÄȶ [¸½¸Äº] 40-50 ÁÔº¶. 57
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
fÁµ ¸ººÁÉ, ÏÄ Â¶ ·ÉȾ ÇÀÄζÆĸ¶Ã¾¿ [½·Æ¶Ã¾¿ ºÄ À¶½¶Æ¾, ÀÄζ] É ÄºÃÄÂÉ ÂÇÌ (;ȶÁÒõ, ÅÆÄ·ÄÆÇÈ¸Ä [Ƕº¾·¶ ŶÆÄ˶], º¸Æ, ÎÀÄÁ¶) ÈÆ»·¶ Åƾº·¶È¾ ¸ºÅĸºÃÉ ÀÁÒÀÇÈÒ ÆÉÍÃÄ È¶ ¶ξÃÄ¸Ä [¶¸ÈĶȾÍÃÄ] ½·ÆÄ (Á»¹À ÀÉÁ»Â»È¾, ¶¸ÈĶȾ, ¹¸¾ÃȸÀ¾), ÀÄà ºÁµ ÀÃÃ¾Ë ÅÇÁ¶Ã̸ ¸ºÅĸºÃÉ ÀÁÒÀÇÈÒ ¸Ä½¸ ; ö¸ÈÒ ¶¸È, ÏÄ·¾ Âļö ·ÉÁÄ Î¸¾ºÀÄ Å»Æ»À¾ÃÉȾ ¸ººÁ ö ·¶¼¶Ã» ÂÇÌ». y¶ÇȾÃÉ ¸ººÁÉ Âļö ½¶ÂþȾ ö ¸ººÁ ÀÃþ¿ ; öÀÄÁ»ÇþÀ¸ [¸»ÁÄǾŻº¾Çȸ]. fÄ Å»ÆÎ¾Ë ½¶¸º¶ÃÒ ¸ººÁÉ ·Éº» öÁ»¼¶È¾ Ä;ϻÃõ Ç»Á¶ ¿ ö¿·Á¾¼ÍÄ ÄÀÄÁ¾Ì ¸º ·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀ¾Ë ¶Æĺ»Æ¸ ¿ ÁÀ¸º¶Ìµ ¸ººÁ¸ olds. x» ½¶¸º¶Ãõ ÈÆ»·¶ ÆÄ·¾È¾, ÅÄ ÂļÁ¾¸ÄÇÈ, ¸ ÅÄÆĽÉÂÃà ½ ¸¿ÇÒÀĸÄÔ ÀĶúÄÔ ÈÁÒÀ¾ ¸ ȻƻÃ, º» û ÄÅ»ÆÉÔÈÒ ¸¿ÇÒÀĸ ¸ººÁ¾ ÇÄԽþÀ¶, ÏÄ·¾ ÉþÀÃÉȾ ûÅÄÆĽÉÂÃÒ. lÄÁ¾ ¼ ¸¿ÇÒÀ¶ ÇÄԽþÀ¶ Ï» û¶ - ¸¾ÀÄÃɸ¶È¾ Ì ½¶¸º¶Ãõ ǶÂÄÇÈ¿ÃÄ. 3. sȶþ̵ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. r»ÎÈÉ ÁÔº»¿, ÏÄ ÄÇȶÁ¾ ÅÄ ¸¾ºÁ»ÃÃÔ ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä ¸ººÁÉ ÅĺÁ¾ÈÒ ÀĶú¶ÃÈ Ã¶: ÇȶþÌÔ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸ ….. ÍÁ»Ã¸-ºÄ·ÆĸÄÁÒ̸ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. fÄ ÇÈ¶Ã¾Ì Ã¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Åƾ½Ã¶Í¾ÈÒ ÀĶú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸ Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É ÁÔº»¿ ½ºÄÆĸ¾Ë ¿ ¸º¸¶¼Ã¾Ë. y¾ÇÁÄ Ë Åĸ¾Ãû ·ÉȾ 15-20 ÁÔº»¿, ¸ ½¶Á»¼ÃÄÇÈ ¸º ÅÄÈÆ»·¾. sȶþ̵ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ È¸ÄƾÈÒ ÅÄÇȿþ¿ ÀÇȵÀ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸ Ç»Á (ÂÇÈ, ÀÄÁ¹ÄÇÅ, ʶ·Æ¾Ì). fÄ Ä·Ä¸'µ½À¸ ÇÈ¶Ã¾Ì Ã¶Á»¼¾ÈÒ Éº»Æ¼¶Ãõ ÅÄÇÈ¿ÃÄ¹Ä ÅĹÄȸÁµ, ÇÁɼ·¶ ¸ ǶÂÄÂÉ Ç»Á, ÇÁɼ·¶ ÇÈ»¼Ã¶, Żƻ¸Äº¼»Ãõ ¶Æ»Îȸ, Æ»¸½¿, ÇȻƻ¼»Ãõ ¶Æ»ÎÈĸ¶Ã¾Ë. pÍ»¸¾ºÃÄ, ÏÄ µÀ ºÄ¸¹Ä Żƻ·É¸¶ ¸ Ç»Á ÄÀƻ¾¿ ¸ººÁ, Âļ» ÀĶú¶ÃÈ ÀÄƾÇÈɸ¶È¾Çµ ¸ ÇÁɼ· ͶÇȾÃÃÄ ÁÔºÒ¾ ½ ÌÒÄ¹Ä ¸ººÁÉ. c»½ÅÄǻƻºÃ ÀĶú¶ÃÈÄ ÇÈ¶Ã¾Ì 58
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
½¶ÇÈÉÅþÀ ÀĶú¶Ãȶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Ç»Á¶. o¶ ÅƾÂÏ»Ãõ ÇÈ¶Ã¾Ì ÈÆ»·¶ ¸¾·Æ¶È¾ ·Éº¾ÃÄÀ, ÅÄ ÂļÁ¾¸ÄÇÈ, Ì»ÃÈƶÁÒÃÄ ÅÄÁļ»Ã¾¿ (¹ÆĶºÇÒÀ¾¿ ºÂ, ÅÆÄ·ÄÆÇȸÄ, ÎÀÄÁ¶) ½ ºÄ·Æ¾Â ÅÄÁÉÍ»Ãõ ½ Æ»ÎÈÄÔ Ç»Á¶. sȶþ̵ Åĸ¾Ãö ¶Ⱦ, ÅÄ ÂļÁ¾¸ÄÇÈ, È»Á»ÊÄÃ, ķĸ'µ½ÀÄ¸Ä ÀÃÃ¾Ë ¹Ã̸ ¶·Ä öÀÄÁ»ÇþÀ¸. o¶ ·Éº¾ÃÀÉ, º» ÂÇȾÈÒǵ Çȶþ̵, ¶ ·ÉȾ ÉÂϻþ¿ ¼Ä¸ÈÄ-Ǿÿ ÅƶÅÄÆ ¸¾Æ¶½Ã¾¿, ¸»Á¾À¾¿ öžÇ: "lĶú¶ öÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸ ….." nÁÌÄûƾ ÇÈ¶Ã¾Ì Åĸ¾Ãà ·ÉȾ, Åƾö¿Âà ¸ ÅÄͶÈÀĸ¿ Çȶº Äƹ¶Ã½¶Ì, ÅƾÂϻà ¸Ç ƶ½Ä ¶·Ä ¸ ö¿·Á¾¼ÍÄÂÉ ÇÉǺÇȸ ÇȶþÌ. sÁɼ·É ¸º·É¸¶ÔÈÒ É ÈÆÒÄË Í»Æ¹¶Ë: ÇÁɼ·¶ ÇÈ»¼Ã¶ ¶·Ä ¸¶ÆÈĸ¶, ÅĹÄȸÁµ, ¸ºÅÄ;ÃÄÀ. sȶþ̵ Åĸ¾Ãö ¶Ⱦ ºÄÇȶÈÄÍÃÉ ÀÁÒÀÇÈÒ ½·ÆÄ , ÅÄ ÂļÁ¾¸ÄÇÈ, Á»¹À¾¿ ÀÉÁ»Â»È, µÀ¾¿ Ä·ÇÁÉ¹Ä¸É ÀļÃÄͶÇÃÄ ÅĹÄȸÁµ. nÁÌÄûƾ ÇÈ¶Ã¾Ì Åĸ¾Ãà ˶ÆÍɸ¶È¾Çµ, ÅÄ ÂļÁ¾¸ÄÇÈ, ƶ½ÄÂ. fÁµ ÂÁÌÄûƶ ÇÈ¶Ã¾Ì ¿ ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä ¸ººÁÉ ÈÆ»·¶ Åĺ·¶È¾ ½¶ ĺÃÄÇÈÆÄ [Ä·ÂÉú¾Æɸ¶Ãõ]. nļÉÈÒ Ì» ·ÉȾ ĺÃÄÇÈÆÄ y»Æ¸ÄÃÄ ¶Æ ; Äƹ¶Ã¸ olds ½ ÄŶÇÀÄÔ Ã¶ Á¸ÄÂÉ Æ¶Â»Ã ¿ öžÇÄ "o¶Æĺõ ÂÁ̵". 4. yÁ»Ã¾-ºÄ·ÆĸÄÁÒÌ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. dÇ ÃÎ ¹ÆĶºµÃ¾ ÅÄÀÁ¾À¶Ã ºÄ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÍÁ»Ã¶Â¾-ºÄ·ÆĸÄÁÒ̵¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. dÄþ ÂļÉÈÒ ½¶¿Â¶È¾Çµ ǸÄÔ ½¸¾Í¶¿ÃÄÔ ÆÄ·ÄÈÄÔ, ÂÉǵÈÒ ÈÁÒÀ¾ ¸¾ÀÄÃɸ¶È¾ Åƾ½Ã¶Í»Ã  ¸¶ÆÈĸ ÇÁɼ·¾ ź ö¹ÁµºÄ ÂÁÌÄûƸ ÇȶþÌ. sÁɼ·¶ ̵ ºÁµ ¸ÇË ÅÄÀÁ¾À¶Ã¾Ë ºÄ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Ä·Ä¸'µ½Àĸ¶ ¿ ÃËÈÄ Ã» Âļ» ¸º û É˾Á¾È¾Çµ. y¶Ç ÇÁɼ·¾ ÉÇÈ¿ÃÔ [¸¾½Ã¶Í¶, ¸ÇȶÃĸÁÔ] ÀĶú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. yÁ»Ã¾-ºÄ·ÆĸÄÁÒÌ ÃÄǵÈÒ ÄŶÇÀÉ ½ öžÇÄ "o¶59
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
Æĺõ ÂÁ̵" ½·ÆÄÔ ÈÁÒÀ¾ ź ꦂ ÇÁɼ·¾. 5. l¶ÃÌ»ÁµÆµ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. fÁµ öÁ¶¹Äº¼»Ãõ ¸ÇË ÊÄƶÁÒÃ¾Ë ÇÅƶ¸, ½¸'µ½¶Ã¾Ë ½ ¸¾ÀÄÃɸ¶Ãõ ¸Á¶º¾, Äƹ¶Ã½É ÀĶú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ À¶ÃÌ»ÁµÆÔ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. o¶ λʶ À¶ÃÌ»ÁµÆ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Ã¶½Ã¶ÍÉ ¸ºÅĸºÃÉ Ã¶ Ì»¿ ÅÄÇÈ ÁÔº¾ÃÉ (É;ȻÁÒ, ǸµÏ»Ã¾À, ºµÀ, É;ȻÁÒÀ¶). fÄ À¶ÃÌ»ÁµÆ öÁ»¼¶ÈÒ: ¶) ¸»º»Ãõ Æ»ÇÈÆÉ ÂÁÌÄûƸ, ·) ¸»º»Ãõ Ïĺ»ÃþÀ¶ ÇÁɼ·¾ ¿ ÉÇÈ¿ÃÔ¸¶Ãõ, ¸ ÅÄÆĽÉÂÃà ½ ÀĶú¶ÃÈÄ ÇÈ¶Ã¾Ì o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ, ÇÁɼ·Ä¸Ä ͻƹ¾, ¸) ¸¾Çȶ¸ÁÔ¸¶Ãõ Á»¹È¾Â¶Ì ÂÁÌÄûƶÂ, º¶Á ɺÁÔ¸¶Ãõ ÅÄǸºÄÀ, ŻƻÅÉÇÈÄÀ, ÈÄÏÄ, ¹) Æ»ÇÈƶ̵ ½·ÆÄ, ÏÄ ¸ ÅÄǺ¶Ãà ƻ¸ÄÁÔÌÄûƸ ÂÁÌ ºÁµ ÇÁɼ·Ä¸¾Ë ÌÁ»¿, ×) Æ»ÇÈƶ̵ ÀÄÃÊÇÀĸ¶ÃÄ ½Ã¶¿º»ÃÄ ½·ÆÄ, º) Æ»ÇÈƶ̵ º»Æ¼¶¸ÃÄ¹Ä ¿ ¸¿ÇÒÀÄ¸Ä¹Ä Â¶¿Ã¶ (¸ÀÁÔÍÃÄ ½ ÀÄÁ¹ÄÇÅþÂ), ») Æ»ÇÈƶ̵ º»Æ¼¶¸Ã¾Ë ˶ÆÍĸ¾Ë ÅƾŶǸ, ¶¿Ã¶ ˶ÆÍĸ¾Ë ÅƾŶǸ É ÀÄÁ¹ÄÇÅ, ) ȾÂͶÇĸ¾¿ ÅƾºÁ ¼¾¸Ä¹Ä ø»ÃȶƵ ÀÄÁ¹ÄÇÅÉ Æ¶º¹ÄÇÅÉ, µÀÏÄ ¸Ã ¶¸ ·¾ ·ÉȾ ÆĽ¸'µ½¶Ã¾¿ (Åƾö¿Âà ö i[¶ËºÃ¾Ë] u[ÀƶÃÇÒÀ¾Ë] i[»ÂÁµË]). (fÄ 6,7 8. o¶Æĺõ ÂÁ̵ ¸¾ÀÄÃÉ Ì» Èĺ, ÀÄÁ¾ û¶ öƶ½ ÉÅƶ¸¾ ·É¸ÎÄ¹Ä º»Æ¼¶¸ÃÄ¹Ä ÇĸÈÇÒÀÄ¹Ä Â¶¿Ã¶). fÁµ ¸»º»Ãõ Åĸ¾¼Í¾Ë Åĺ·Ã¾Ë ÇÅƶ¸ ÅƾºÁµÔÈÒǵ ºÄ À¶ÃÌ»ÁµÆ, ¸ ÂÆÉ ÅÄÈÆ»·¾, ¸ºÅĸºÃ ǾÁ¾. l¶ÃÌ»ÁµÆµ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Åĸ¾Ãö ·ÉȾ ¸ È Ƕ ·Éº¾ÃÀÉ, ÏÄ Çȶþ̵, ¶·Ä ·Á¾½ÒÀÄ ÃÒĹÄ. 6. d¾ÎÀÁ nÁÌ. lĶú¶ÃÈ nÁÌ ÂÉǾÈÒ ½Äƹ¶Ã½É¸¶È¾ ¸¾ÎÀÁ ÂÁÌÄûƸ. d¾ÎÀÁ Åĸ¾Ã»Ã ķõȾ ÂÉÎÈÆÉ, öÉÀÉ ÅÆÄ ½·ÆÄÔ, ¹ÄÇÈÆ» ÇÈÆÁµÃõ, 60
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
·Ä¿Ä¸ ¸Åƶ¸¾, ¸ÃÉÈÆÎÃÔ ÇÁɼ·É. fÄ 5. iÄƹ¶Ã½É¸¶Ãõ ÄËÄÆÄþ Ç»Á¶ (ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÀÄÁ¹ÄÇÅÉ, ʶ·Æ¾À¾) öÁ»¼¾ÈÒ ºÄ ĺÃÄ¹Ä ½ Å»ÆÎ¾Ë Ä·Ä¸'µ½À¸ ÀĶú¶Ãȶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. w¸¾Á»¸¾¿ ÇÅÄÀ¿, µÀ¾¿ ·¾ »¸»ÃÈɶÁÒÃÄ ½¶Å¶Ãɸ¶¸ ÅÄ Å»Æ»Ëĺ ·Ä¿Ä¸Ä ·ÉÆ, û Âļ» ½¸ÁÒþȾ ÀĶú¶Ãȶ ¸º ÌÒÄ¹Ä Ä·Ä¸'µ½ÀÉ. pËÄÆÄö ¶ ¿È¾ É º¸ÄË Ã¶ÅƵÂÀ¶Ë, ¶ Ƕ» Żƻº ûͶµÃ¾Â öÇÀÄÀÄ º¾¸»ÆÇ¿Ã¾Ë ·¶Ãº Żƻº ¹Æ¶·¼¶Â¾ Àƶº¼¶Â¾. fÁµ Å»ÆÎÄ¹Ä ¸¾Å¶ºÀÉ ÇÁɼ¾ÈÒ ÄÀƻ¾¿ ¸ººÁ, ¶ ºÁµ ºÆÉ¹Ä¹Ä Çȶþ̵ ÇÈ¿À¾ ½ ÍÁ»Ã¸-ºÄ·ÆĸÄÁÒ̸ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. fɼ» ¸¶¼Á¾¸ÄÔ ÇÅƶ¸ÄÔ ½Äƹ¶Ã½É¸¶Ãõ ¶ÁµÆÂÄ¸Ä ÇÁɼ·¾ Ç»Á¶. fÁµ Ì ÌÁ ¶ ÀĶú¶ÃÈ ÉÇȶÃĸ¾È¾ ö ¸ºÅĸºÃ¾Ë ÂÇÌµË Å»Æ»º Ç»ÁÄ ķǻƸ¶ÈÄƸ ȶ ÉÇȿþȾ ÉÂĸÁ»Ã ½Ã¶À¾. lĶú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸¾º¶ÇÈÒ Ã¶À¶½¾ ¸ºÃÄÇÃÄ ¶ÁµÆÂÉ, ÏÄ Ä·¿Â¶È¾ÂÉÈÒ: ¶ÁµÆÂĸ¾¿ Ǿ¹Ã¶Á, ÂÇÌ» ¶ÁµÆÂÄ¸Ä ½·ÆÀ¾, öÅƵ »¸»ÃÈɶÁÒÃÄ¹Ä ¸ºÇÈÉÅÉ ½¶ Ç»ÁÄ Ã¶ ¸¾Å¶ºÄÀ öÇÀÄÀÉ ¸ÄÆŶ ö Ç»ÁÄ, ÂÇÌ» ½·ÆÀ¾ ½¶ Ç»ÁÄ È.º. iÄÀƻ¶ ½Äƹ¶Ã½Ä¸É ÀĶú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÅÆÄȾÁ»ÈÉÃÇÒÀÉ [ÅĸÈƵÃÉ] ¶ÁµÆÂÄ¸É ÇÁɼ·É, Çȶ¸ÁµÍ¾ ö ¸ºÅĸºÃÄÂÉ ÂÇÌ ¶ÁµÆÂÄ¸É ÇÈ¿ÀÉ È¶ öº¶Ô; ¿ ºÄ ¸ºÄ¶ ÉÂĸÁ»Ã Ǿ¹Ã¶Á¾. bÁµÆÂĸ¶ ÇÁɼ·¶ Âļ» ·ÉȾ ÁÀ¸ºÄ¸¶Ã¶ ÈÁÒÀ¾ ÏÄ¿ÃÄ ½¶ ÅÄÆĽÉÂÃõ ½ ¸¿ÇÒÀĸÄÔ ¸Á¶ºÄÔ. fÄ 6. qÄ ÄŶÃɸ¶ÃÃÔ Ç¾ÈÉ¶Ì ¸ Ç»Á (ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÀÄÁ¹ÄÇÅ, ʶ·Æ¾Ì) ÅÄ ½¶ÀÃÍ»ÃÃÔ Å»ÆÎÄ Çȶº Äƹ¶Ã½¶Ì o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ, öÁ»¼¾ÈÒ ¸¾º¶È¾ ½¶Æµº¼»Ãõ, ÏÄ Æ»¹ÉÁÔ¸¶È¾Â» ÀÄÃȶÀÈ Ç»Á¶ ½ ǸÈÄ Ƕ» ¼¾Èȵ ¸ Ç»Á. 1. qÄÁ̿û ½¶Æµº¼»Ãõ. q»Æ»ºÄ¸Ç ÈÆ»·¶ ÅÄ61
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
º¶È¾ ºÄ ¸ºÄ¶, ÏÄ Ã» ¸ÁÒÃÄ ÄÅÉÇÀ¶È¾ Ç»Á¶ ·»½ ŻƻÅÉÇÈÄÀ, ÏÄ È¶À ŻƻÅÉÇÈÀ¾ Âļ» ¸¾Çȶ¸ÁµÈ¾ À¶ÃÌ»ÁµÆµ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. pƹ¶Ã½É¸¶Ãõ µÀ¾Ëû·ºÒ "öÆĺþË" ; "ŶÆȿþË" ÀÄÂȻȸ (ÏÄ, ½ÄÀƻ¶, ö i¶ËºÃÒÄÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë i»ÂÁµË ¶Ⱦ» ÂÇÌ») ûºÄÅÉÇȾ». qÄÁÌ¿ÃÉ ¹Äº¾ÃÉ ÈÆ»·¶ ŻƻÇÉÃÉȾ ȶÀ, ÏÄ·¾ û ¹¶ÁÒÂɸ¶Á¶ ¸Äö ÃÄƶÁÒÃ¾Ë ¹ÄÇÅĺ¶ÆÍ¾Ë Í¾ÃÃÄÇÈ»¿ Ç»Á¶. dºÃÄÇÃÄ ÀÉÁÒÈÉÆÃÄ-ÄǸÈÃÒÄ¹Ä ¼¾Èȵ, º¶Á ö¸Í¶Ãõ ¸ ÎÀÄÁ, ½ÄÀƻ¶, ¸ºÃÄÇÃÄ ÅÆÄŶ¹¶Ãº¾¸ÃÄ ºµÁÒÃÄÇÈ puo ÈÆ»·¶, ÅÄ ½ÂĽ, ½¶¼º¶È¾ ö º¾Æ»ÀȾ¸¾ ½ ƶ¿ÄÃÉ, »¸»ÃÈɶÁÒÃÄ Ã¶¸ÈÒ ½ Ä·Á¶ÇȾ. o» Ì» ÇÅƶ¸¾ ¶¼ ȶÀ ¸¶¼Ã, ÏÄ·¾ ºÁµ Ã¾Ë Âļö ·ÉÁÄ ½¶Ã»º·¶È¾ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ Æ»¶ÁÒÃ¾Ë Ç¾Á, Á¶ºÉ ¿ ÅÄƵºÀÉ. o¶ºÈÄ ½¶¹ÄþÇÈ¾Ë [¶ÀȾ¸Ã¾Ë] ¶¹È¶ÈÄƸ, ½ÄÀƻ¶ ȾË, ÏÄ ½¸»ÆȶÁ¾Çµ · ÅÆÄȾ º»ÄÁĹ ȶ ÅÆĹƶ¾ puo, öÁ»¼¾ÈÒ ÁÀ¸ºÉ¸¶È¾ Æ»¸ÄÁÔ̿þ ÅÄƵºÀÄÂ. 2. s¶ÃȶÆû ½¶Æµº¼»Ãõ. tÆ»·¶ ¸¾º¶È¾ ½¶Æµº¼»Ãõ ÅÆÄ ºÄº»Æ¼¶Ãõ ;ÇÈÄȾ, Ä;ϻÃõ ÀƾþÌÒ ½ ¸ÄºÄÔ ºÄ žÈȵ ȶ ĽöͻÃõ Ë Ã¶Å¾ÇÄÂ: "¸Äº¶ ºÄ žÈȵ". i¶Æµº¼»Ãõ ¸ºÃÄÇÃÄ ½ÄÁµÌ ÅÄλÇÃÄ Ë¸ÄÆ¾Ë (ȾÊ, ͻƸÃÀ¶). o¶ ¸¾Å¶ºÄÀ, ÀÄÁ¾ · µÀ¶ÇÒ ÅÄλÇö ûºÉ¹¶ ·ÉÁ¶ ÅÄξƻö ¸ Ç»Á (ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÀÄÁ¹ÄÇÅ, ʶ·Æ¾Ì) ÅĹÄÁĸÃÄ, ÈÆ»·¶ · ½¶Æµº¾È¾ ½ÄÁµÌÔ ÌÒÄ¹Ä Ç»Á¶ ÃÀÄ¹Ä ÅĽ¶ Ç»ÁÄ Ã» ¸¾ÅÉÇÀ¶È¾.) 3. qÆÄȾÅļ»¼Ã ½¶Æµº¼»Ãõ, ÅÆÄ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ Åļ¶ÆÃÄ ÇÈÄÆļ, Åļ¶ÆÃÄ¹Ä ÅĹÄȸÁµ È.º. 4. fÄÆĹĸ ½¶Æµº¼»Ãõ, ÅÆÄ Ã¶Åƶ¸É ȾÂͶÇÄ¸É ¿ ÄÇȶÈÄÍÃÉ ºÄƹ ÂÄÇȸ ö Ȼƻà ǻÁ¶. i¸¾Í¶¿ÃÄ, ÇÅƶ¸¾ Ì Ã¶Á»¼¶È¾ÂÉÈÒ ¸¼» ºÄ ¸¾Ï¾Ë ;ÃþÀ¸ ¿ ÈÄÂÉ Ã¶Á»¼¾ÈÒ Ä·Â»¼¾È¾Çµ ÈÉÈ ÈÁÒÀ¾ ºÄ ö¿ÀÄûÍÃÎ¾Ë ½¶Æµº¼»ÃÒ, ÄÍÀÉÔ; ¸ È¾Ë ÇÅƶ¸¶Ë ¸À¶½¸ÄÀ öÀ¶½¸ ½ ƶ¿ÄÃÉ. 62
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
fÄ 7. fÄ Ä·Ä¸'µ½À¸ ÀĶú¶Ãȶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Ã¶Á»¼¶È¾Â»: qĸºÄ¾Ⱦ ½¶¹¶Á, ÏÄ ¸Â¶Î»ÆĸÉÔÈÒ ¸¿ÇÒÀ¶, µÀ ·'ÔÈÒ ¸º¸ÍÃÄ¹Ä Ã¶ÎÄ¹Ä ¸ÄÆŶ. tÄÂÉ ÇÁº ½¶Ëĸ¶È¾ ÇÅÄÀ¿ ¸ ÂÆÉ ÅÄÈÆ»·¾ ȶ ÇÅÆÄÂĹ¾ º¶¸¶È¾ ÅÄÂÍ. Ðîçä³ë ²²² ÍÀÐÎÄÍß Ì²Ë²Ö²ß ÏÎ ÊÎËÃÎÑÏÀÌ ² ÐÀÄÃÎÑÏÀÌ u Ç˺ÃË ½»ÂÁµË uÀƶþ ½¶ i·ÆÉÍ»Â, ÄÇÄ·Á¾¸Ä ¸ ƶ¿ÄöË, º» Żƻ¸º»ÃÄ Â¶¿¼» ÅĸÃÉ ÀÄÁ»ÀȾ¸½¶ÌÔ, º¶Á ÅÄ ÀÄÁ»ÀȾ¸¶Ë, ÏÄ Ä·¿Â¶ÔÈÒ ½Ã¶ÍÃÉ ÀÁÒÀÇÈÒ Ã¶Ç»Á»Ãõ, ÈÆ»·¶ ·Éº» ͶÇÈÄ Äƹ¶Ã½Ä¸É¸¶È¾ ö¿Ã¾¼Í ÀÁȾþ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Ã» ÅÄ Â»¼¶Ë Ç»Á¶ ; ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ¶Á» ÅÄ ÅÄĺ¾ÃÄÀ¾Ë ÀÄÁ»ÀȾ¸¶Ë. x» ·Éº» ÄÇÄ·Á¾¸Ä ¸À¶½¶Ã» ȶÂ, º» öÇÁºÀÄ ÀÄÁ»ÀȾ¸½¶Ì »¼ ÇÁ ÇȶÁ¾ ºÉ¼» ÅÁ¾¸À¾Â¾. qƾ Äƹ¶Ã½É¸¶Ãà o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸ ÀÄÁ»ÀȾ¸, ÏÄ Í¾ÇÁ¾ÈÒ ÀÁÒÀ¶ ÇÄÈ ºÉÎ, ÈÆ»·¶ À»Æɸ¶È¾Çµ Ⱦ¾ Ƕ¾¾ ½¶Ç¶º¶Â¾, ÏÄ Åƾ Äƹ¶Ã½É¸¶Ãà o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸ Ç»Á (ÂÇÌ»¸ÄÇÈ), µÀ Ì» Åĺ¶ÃÄ ¸ ÆĽºÁ Í. 2. lÄÁ»ÀȾ¸ ɸ¶¼¶ÈÒǵ Èĺ ÅÆÄÇÈÄ ÄÀÆ»ÂÄÔ ¶ºÂÃÇÈƶȾ¸ÃÄÔ Äº¾Ã¾Ì»Ô źÁ»¹ÁÄÔ ·»½ÅÄǻƻºÃÒÄ Æ¶¿ÄÃĸ. qÄÅƾ Ì», ĺöÀ, ÂÉǾÈÒ ÀĶú¶ÃÈ Ã¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸ ÀÄÁ»ÀȾ¸ ¸ºÆ¶½É ¸½µÈ¾Çµ ºÄ ¹ÄÇÅĺ¶ÆÇÒÀÄ Äƹ¶Ã½¶Ì ÀÄÁ»ÀȾ¸É, ÏÄ·¾ û ¸ÈƶȾȾ ¼¾¸Ä¹Ä ¿ »ÆÈ¸Ä¹Ä Ã¸»ÃȶƵ ÀÄÁ»ÀȾ¸É, ÏÄ ¸ öÇÁºÄÀ Âļ» ºÄ¸»ÇȾ ºÄ ÅĸÃÄ ÆÉþ ÀÄÁ»ÀȾ¸É, ¶ º¶Á ºÄ ¹ÄÁÄºÉ Ã¶ ½Ã¶ÍÃ¾Ë ÅÆÄÇÈÄÆ¶Ë ÀƶÔ. tÄÂÉ Å»Æξ ķĸ'µ½ÀÄ ÀĶú¶Ãȶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÀÄÁ»ÀȾ¸É ·Éº» ½¶·»½Å»Í¾È¾ ¶¿ÃÄ ÀÄÁ»ÀȾ¸É Żƻº ÆĽ¹Æ¶·É¸¶Ã63
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
õ ȶ ½¶Å»¸Ã¾È¾ ȵ¹ÁÇÈÒ ÅÆ¶Ì É ÀÄÁ»ÀȾ¸. lĶú¶ÃÈ ÂÉǾÈÒ Å»Æ»ÀÄöȾ ; ö¸ÈÒ ½ÂÉǾȾ ÍÁ»Ã¸ ÀÄÁ»ÀȾ¸É ŻƻÀÄöȾǵ, ÏÄ È¶À» Çȶ¸Á»Ãõ ºÄ ÇÅƶ¸¾ Á»¼¾ÈÒ ¸ Ë ¼¾¸ÄÂÉ ÃȻƻÇ. pÍ»¸¾ºÃÄ, ÏÄ Å»Æ»ºÍ¶Çþ¿ ÅĺÁ ÀÄÁ»ÀȾ¸É ¼ ¿Ä¹Ä ÍÁ»Ã¶Â¾ ƸÃĽöÍþ¿ ½ ¿Ä¹Ä ÆĽ¹Æ¶·É¸¶Ãõ ÈÄÂÉ Ì»¿ ÅĺÁ ÈÆ»·¶ ·Éº» ½¶ ¸ÇµÀÉ ÌÃÉ ¸ºÁļ¾È¾. lĶú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸¾º¶ÇÈÒ ÈÄÂÉ ÄÇÃĸû ½¶Æµº¼»Ãõ, ÏÄ Ã¶ÇÁºÀÄ ƻ¸ÄÁÔÌ ÀÄÁ»ÀȾ¸ ŻƻËĺ¾ÈÒ ¸ ÌÁÄÇÈ, ¸Æ¶½ ½ ½»ÂÁ»Ô, ¹ÄÇÅĺ¶ÆÇÒÀ¾Â ÉƵº¼»ÃõÂ, ¼¾¸¾Â »Æȸ¾Â ø»Ãȶƻ ö ÅĸÃÉ È¶ ¸¾ÀÁÔÍÃÉ ¸Á¶ÇÃÇÈÒ ÅƶÌÔÔÍ¾Ë ÍÁ»Ã¸ ÀÄÁ»ÀȾ¸É. qƶÌÔÔ; ÍÁ»Ã¶Â ÀÄÁ»ÀȾ¸É ¸¸¶¼¶ÔÈÒǵ ¸Ç, ÏÄ ÅÄÇÈ¿ÃÄ ÅƶÌÔ¸¶Á¾ ¸ ÀÄÁ»ÀȾ¸. dº ÍÁ»ÃÇȸ¶ ¸ ÀÄÁ»ÀȾ¸ ¸ºÇÉûÃ: 1. dÇ Íɼ¾ÃÌ, ÏÄ Åƾ·ÉÁ¾ ö ÀÄÁ»ÀȾ¸ ºÁµ žÁÒÃɸ¶Ãõ »ÀÇÅÁÉ¶È¶Ì ÇÀÄÁ»ÀȾ¸½Ä¸¶Ã¾Ë Ç»ÁµÃ; 2. h¾º¾, ½¶ÈÆɺûà ö ÀÄÁ»ÀȾ¸, µÀ ƽà ö¹ÄÃ¾Í ·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀÄ ¸Á¶º¾; 3. dÇ ÅÆ»ºÇȶ¸Ã¾À¾ ·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀÄ ¸Á¶º¾, Ç»ÀÇÄȾ ȶ ÃÎ ÅƾöÁ»¼Ã ºÄ olds, olfc, ÅÆÄÀÉƶÈÉƾ, ÀÄÆ»ÇÅÄú»ÃȾ ·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀ¾Ë ¹¶½»È, ÈÄÏÄ. dÇ Ã»-ÍÁ»Ã¾ ÀÄÁ»ÀȾ¸É ÂÉǵÈÒ ·ÉȾ ÃÈ»ÆÃĸ¶Ã ½¶ÂÀûà ź ÇÈÄÆļ»Ô. f¶ÁÒÎ ½¶Æµº¼»Ãõ ÀĶú¶Ãȶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Â¶ÔÈÒ Ã¶ÇȶÃĸ¾È¾ ÃÄ¸É ÉÅƶ¸É ÀÄÁ»ÀȾ¸Ä ½ öÁļ»Ãõ¾ ö û ķĸ'µ½ÀÉ Åƾ¸»ÆÃÉȾ ¸ ÀÄÁ»ÀȾ¸ ÃÄƶÁÒþ¿ ˺ ÆÄ·ÄȾ, ÏÄ· ½¶·»½Å»Í¾È¾ Żƻº ÂļÁ¾¸¾Â¾ ÅÆĹÉÁ¶Â¾. qÄ Ã¶¸'µ½¶Ãà ÀÄÃȶÀÈÉ ½ ƶ¿ÄÃÄ ¶ ÀĶú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Åƾº»Æ¼É¸¶È¾Çµ º¾Æ»ÀȾ¸ öÀ¶½¸ ĺ»Æ¼¶Ã¾Ë ½ ƶ¿ÄÃÉ.
64
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Ðîçä³ë ²V ÍÀÐÎÄÍß Ì²Ë²Ö²ß ÏÎ Á²ËÜØÈÌ ÏÐÎÌÈÑËÎÂÈÌ ÇÀÂÅÄÅÍÍßÌ [ÇÀÊËÀÄÀÌ] qÄ ·ÁÒξ ÅÆľÇÁĸ¾Â ½¶¸»º»ÃõÂ, ÏÄ Á»¼¶ÈÒ Åĺ¶ÁÒλ ¸º ÂÇÌ»¸ÄÇÈ»¿ Ä·ÃµÈ¾Ë o¶ÆĺÃÄÔ ÂÁÌÔ, ¶ÔÈÒ ·ÉȾ ÇȸÄƻà ½ ÆÄ·ÈþÀ¸ º¶ÃÄ¹Ä ½¶¸ÄºÉ ÄÀƻ ÇÈ¶Ã¾Ì o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ, źÁ»¹Á ·»½ÅÄǻƻºÃÒÄ ¸¾Ï¿ ÀĶú o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Æ¶¿ÄÃÉ. u ·ÁÒÎ¾Ë ÂÇÈ¶Ë — o¶Æĺÿ ÂÁÌ ÂÇȶ. pƹ¶Ã½¶Ìµ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÅÄ ÈÄ¹Ä ÆÄºÉ ½¶¸Äº¶Ë ¶ ¿È¾ ½¹ºÃÄ ½ ½¶Ç¶º¶Â¾ ÅÆ»ºÇȶ¸Á»Ã¾Â¾ ¸ ÆĽºÁ Í. 2. eÄÁĸÃÉ ¸¶¹É ¶ ĺöÀ ÅÄÁļ¾È¾ ÀĶú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Ã¶ ½¶·»½Å»Í»Ãõ ½¶¸ÄºÉ Żƻº ÂļÁ¾¸¾Â Ƕ·Äȶ¼»Â ½Ä ÇÈÄÆÄþ ¸ÄÆļ¾Ë uÀƶÃÇÒÀ¿ o¶ÌÄöÁÒÿ r»¸ÄÁÔÌ »Á»Â»Ãȸ. fÁµ ÈÄ¹Ä Â¶ ÀĶú¶ÃÈ: 1. qÆĹÄÁÄǾȾ, ÏÄ ½¶¸Äº ŻƻËĺ¾ÈÒ ºÄ ¸Á¶ÇÃÄÇȾ uÀƶÃÇÒÀÄ f»Æ¼¶¸¾ ¿ ÄÇȶ ¶¼ ºÄ º¶ÁÒÎ¾Ë ÆλÃÒ uÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä o¶ÌÄöÁÒÃÄ¹Ä uƵºÉ ź ½¶ÆµºÄ ÆÄ·ÈþÀ¸ ½¶¸ÄºÉ. rÄ·ÈþÀ¾ ½¶¸ÄºÉ, ºÁµ µÀ¾Ë ½¶¸Äº ¸¶ÆÇȶÈÄ [ÂÇÌ»Â] ÅƶÌ, ¸ºÅĸº¶ÔÈÒ ÇÄÁº¶ÆÃÄ ½¶ ÌÁÇÈÒ Â¶¿Ã¶ ½¶¸ÄºÉ. 2. o¶½Ã¶Í¾È¾ ½-Åļ öÌÄöÁÒÃÄ Ç¸ºÄÂÄ¹Ä ¶ºÂÃÇÈƶ̿ÃĹÄ, È»ËÃÍÃÄ¹Ä ¿ ÆÄ·ÈþÍÄ¹Ä Å»ÆÇÄöÁÉ ÃÄ¸É º¾Æ»ÀÌÔ ½¶¸ÄºÉ. oĸ¶ º¾Æ»À̵ ½¶¸ÄºÉ ¶ û¹¶¿ÃÄ ÅƾÇÅξȾ ÉÇÉûÃõ ÇÅÆ¾Í¾Ã»Ã¾Ë ¸ÄÃþ¾ ºµÂ¾ ÎÀÄºÉ ½¶Í¶È¾ ¸¾ÅÉÇÀ¶È¾ ÅÆĺÉÀÌÔ. 3. fÄÇȶ¸¾È¾, ö ¸¾Å¶ºÄÀ ÅÄÈÆ»·¾, ÂÁÌÔ — ǾÁ¶Â¾ ÇÉǺÃË ÇȶþÌÒ (ÇÁ ƶ¿ÄÃÉ). 4. i¶Æµº¾È¾ ÃÈ»ÆÃɸ¶Ãõ ȶ ¸ºº¶Ãõ ź ÇÈÄÆÄ¼É ¸ÄÆļ¾Ë öÌÄöÁÇȾÍÿ Æ»¸ÄÁÔÌ È¶ ûŻ¸Ã¾Ë [ûöº¿Ã¾Ë] »Á»Â»Ãȸ. iÄÀƻ¶, ÂÉǵÈÒ ·ÉȾ ÃÈ»ÆÃĸ¶Ã ¸Ç ¼¾º¾ ȶ ÇŸÆÄ·ÈþÀ¾ olds ȶ olfc. 65
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
5. d¾º¶È¾ ½¶·ÄÆÄÃÉ ½·ÄƸ ȶ ÅƾÁÔºÃ¾Ë ÂÅÆ»½. 6. o¶¸'µ½¶È¾ û¹¶¿ÃÄ ÀÄÃȶÀȾ ½ ¸¾ÏÄÔ ÀĶúÄÔ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ (ƶ¿ÄÃ, ÂÇÈÄ) ½¶¼¶º¶È¾ º¶ÁÒÎ¾Ë ÃÇÈÆÉÀÌ¿ ¸ºÃÄÇÃÄ ÄËÄÆÄþ ½¶¸ÄºÉ ȶ ÅĸÄÆÄÈÉ ºÄ ¸¾ÅÉÇÀÉ ÃÄƶÁÒÃÄ ÅÆĺÉÀÌ. s¶ÂÄÇÈ¿Ã ÇÈ¶Ã¾Ì o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÅÄÈÆ·ÃÄ Äƹ¶Ã½É¸¶È¾ û ÈÁÒÀ¾ ÅÄ ·ÁÒξ ÅÆľÇÁĸ¾Â ½¶¸Äº¶Â, ¶Á» ¿ ÄÀƻ¾ ÈƶÃÇÅÄÆÈþ ÄǻƻºÀ¶Â ½ Å»ÆÇÄöÁÉ, µÀ¾¿ ȶ ½¶ÈÆɺ¼»Ã¾¿. dËĺµÈÒ ÈÉÈ Åº ɸ¶¹É ŻƻºÉÇ ¸»Á¾À ½¶Á½Ã¾Íà ÇȶÃÌ, ÂÄÆÇÒÀ ¿ ÆÍà ÅÄÆȾ. t¶Àļ É ·ÁÒÎ¾Ë »Á»ÀÈÆÄÇȶÃ̵Ë, µÀ, ÅƾÂÆÄÂ, fÃÅÆĹ»Ç, ÂÉǵÈÒ ·ÉȾ û¹¶¿ÃÄ Äƹ¶Ã½Ä¸¶Ã ½ Å»ÆÇÄöÁÉ ÇȶÃÌ ¸ººÁ¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. pƹ¶Ã½¶Ìµ ¶ ¿È¾ ÅÄ ½¶Ç¶º¶Â, µÀ Åĺ¶ÃÄ ¸¾Ï». * x¾Â ¸¾Í»ÆÅÉÂÄ ½¶¹¶ÁÒà ÃÇÈÆÉÀÌ, µÀ Äƹ¶Ã½É¸¶È¾ ö¿Ã¾¼Í¾¿, ÄÇÃĸþ¿ ÇÈÉÅÃÒ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ, µÀ¾¿ Åƾ¸'µ½ÉÂÄ ºÄ Ç»Á¶, ·ÁÒÎÄ ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ·ÁÒÎÄ¹Ä ÀÄÁ»ÀȾ¸É, ·ÁÒÎÄ¹Ä ÅÆľÇÁĸĹÄ, »Ã»Æ¹»È¾ÍÃÄ¹Ä ½¶¸ÄºÉ, ·ÁÒÎ¾Ë ÈƶÃÇÅÄÆÈÃ¾Ë ÄǻƻºÀ¸, µÀ ½¶Á½Ã¾ÍÃ¾Ë ÇȶÃÌ¿ ÅÄÆȸ. c»½ÅÄǻƻºÃÒÄÔ ¸¾ÏÄÔ ¸Á¶ºÄÔ ºÁµ ȶÀ Äƹ¶Ã½Ä¸¶Ã¾Ë ÇȶþÌÒ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Æ¶¿ÄÃĸ ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. fÁµ ÆĽ»¼É¸¶Ãõ ÅÄÁÄǾ ºµÃõ ÇȶþÌÒ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸¶¼Ã »¼ ÇÃÉÔÍ¾Ë ÇÁ, ÂÇÌ»¸ÄÇÈ»¿, ÀÄÁ»ÀȾ¸¸, ½¶¸Äº¸, ½¶Á½Ã¾ÍÃ¾Ë ÇȶÃÌ¿, ÅÄÆȸ. t¶Àļ ÅÄÁļ»Ãõ ¸ ÇÃÉÔÍ¾Ë Â»¼¶Ë º¶ÃÄ¹Ä Æ¶¿ÄÃÉ Í¾ ·ÁÒÎÄ¹Ä ÂÇȶ ÇÈ¶Ã¾Ì o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ, ŻƻÆÎÉ ÅƾöÁ»¼ÃÇÈÒ ºÄ ÈÄ¹Ä Æ¶¿ÄÃÉ (·ÁÒÎÄ¹Ä ÂÇȶ) Ⱦ Ƕ¾ ÇÁɼ·Ä¸É ½¶Á»¼ÃÇÈÒ ¸º ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Æ¶¿ÄÃÉ Í¾ ÂÇȶ. 66
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Ðîçä³ë V ÎÐÃÀͲÇÀÖ²ß ÍÀÐÎÄÍί ̲˲ֲ¯  ÐÀÉÎͲ lĶú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸ ƶ¿Äà ¶ Żƻº ÇÄ·ÄÔ º¸¶ ½¶¸º¶Ãõ, ¶ Ƕ», Äƹ¶Ã½¶Ìµ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸ ƶ¿ÄÃĸ¿ ÂÇÌ»¸ÄÇÈ ÅÄ ½¶Ç¶º¶Ë, µÀ ¸ ÆĽºÁ Í. 2 Äƹ¶Ã½¶ÌÔ ÀĶú¾ ƶ¿ÄÃÄ¸Ä o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. pƹ¶Ã½¶Ìµ ÂÉǾÈÒ ¿È¾ ÆĽ·¼ÃÄ ÈÄÂÉ ÂǾÈÒ ÀĶú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Åƾ½Ã¶Í¾È¾ ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä ÀĶú¶Ãȶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ºÁµ ƶ¿ÄÃÄ¸Ä ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ½¶º»Æ¼ÉÔ; ½¶ ÇÄ·ÄÔ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Æ¶¿ÄÃÉ. ÊÎÌÀÍÄÀ ÍÀÐÎÄÍί ̲˲ֲ¯ ÐÀÉÎÍÓ
d ƶ¿Äà ¶ÂÄ ½¸¾Í¶¿ÃÄ ·ÁÒÎÉ ÀÁÒÀÇÈÒ ÇÁ (ÅÄ 20 ·ÁÒλ), º¶ÁÒλ ÄÀƻ ¶ºÂÃÇÈƶȾ¸Ã ĺ¾Ã¾Ì, µÀ ÀÄÁ»ÀȾ¸¾, ½¶¸Äº¾ ÈÄÏÄ. d ½¶Ç¶º ÀÄÂ¶ÃºÉ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Æ¶¿ÄÃÉ Äƹ¶Ã½ÉÈÒǵ ¸ ƶ¿ÄÃĸ¿ ÂÇÌ»¸ÄÇÈ. À ÂÇÌ» ÄǺÀÉ ÀĶú¾ Ä·¾Æ¶ÈÒǵ ·Éº¾ÃÄÀ olds ¶·Ä rÄ·ÈþÍÄÇ»ÁµÃÇÒÀÄ ÂÁÌ. pƹ¶Ã½É¸¶Ãõ ½¶Í¾Ã¶ÈÒǵ, µÀ ÅÆ»ºÇȶ¸Á»ÃÄ ¸ ÆĽºÁ Í. 2. qÄ ¸¾ÇÁ¶Ãà ºÄ ÇÁ ƶ¿ÄÃÉ (ÄÀÆ»Â¾Ë ¶ºÂÃÇÈƶȾ¸Ã¾Ë ĺ¾Ã¾ÌÒ Æ¶¿ÄÃÉ) ¹Ã̸ ½ öÀ¶½Ä ÅƾÇÁ¶È¾ û¹¶¿ÃÄ ºÄ º¾ÇÅĽ¾Ì ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Æ¶¿ÄÃÉ ÄÀÆ»ÇÁ»ÃÉ ÀÁÒÀÇÈÒ ÂÁÌÄûƸ ½ ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä ¸ººÁÉ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ½ µÀ¾Ë ÇȸÄÆÔÔÈÒ ÇÄ· ÀĶú¶ÃȾ ƶ¿ÄÃÉ ¸ºÅĸºÃÄ Ç¾ÁÒþ¿ ÄÀƻ¾¿ ¸ººÁ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ, µÀ ½¶Å¶Ç ÅÄ Ä·Ç¶º¼»Ãà ¸ÇË ¸¶¼Á¾¸¾Ë Ä·'Àȸ Âļö ÏÄ¿ÃÄ ÅƾÇÈÉžȾ ºÄ Åĺ¶ÁÒÎÄ Äƹ¶Ã½¶Ì. fÄ Ä·'Àȸ, µÀ ÂÉǵÈÒ ·ÉȾ ķǶº¼»Ã öÁ»¼¶ÈÒ: 1. ·Éº¾ÃÀ¾ olds, rsn, ¸'µ½Ã¾ÌÒ; 2. ·Éº¾ÃÄÀ ÂÇÒÀÄ¹Ä ÉÅƶ¸ÁÃõ ȶ ÃÎ º»Æ¼¶¸67
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
à ·Éº¾ÃÀ¾; 3. ¸¿ÇÒÀĸ Ä·'ÀȾ ¿ ¶¹¶½¾Ã¾; 4. ÅÄÎȶ, È»Á»ÊÄà ȻÁ»¹Æ¶Ê; 5. ½¶Á½Ã¾Íö ÇȶÃ̵, ½¶Á½Ã¾Íà ¶¹¶½¾Ã¾, ÂÄÇȾ ¸ »¼¶Ë ƶ¿ÄÃÄ¸Ä ÂÇÌ»¸ÄÇÈ; 6. º»Æ¼¶¸Ã¾¿ ·¶ÃÀ ȶ »¸»ÃÈɶÁÒÃÄ ÃÎ À¶Ç¾; 7. ƶ¿ÇÅļ¾¸ÇÅÁÀ¶ ȶ ¸Ç ÅÉÃÀȾ ÅÆĺ¶¼, ¶¹¶½¾Ã¾ ½ ¹ÄÇÅĺ¶ÆÇÒÀ¾Â ºÄ·ÆÄÂ; 8. »Á»ÀÈÆÄÇȶÃÌ, »¸»ÃÈɶÁÒÃÄ ÇȶÃÌ ÈƶÃÇÊÄƶÈÄƸ; 9. ºÆÉÀ¶ÆÃ, Æ»º¶ÀÌ Í¶ÇÄžǸ; 10. ¸Ç ½¶ÇÄ·¾ ÀÄÂÉÃÀ¶Ì, ¸ Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É ¶¸ÈÄ ÂÄÈÄ̾ÀÁ¾; 11. ¸Ç ¹ÄÁĸà ¸¾Ëĺ¾ ½ ÂÇÌ»¸ÄÇÈ. qÄ Å»Æ»¸»º»Ãà ÌÒÄ¹Ä ÀĶú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Â¶: 1. o¶½Ã¶Í¾È¾ ÀĶú¶Ãȶ ƶ¿ÄÃÄ¸Ä ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÏÄ Å»Æ»·¾Æ¶ ö Ç»·» ¸Ç ķĸ'µ½À¾, ½¸'µ½¶Ã ½ ·»½Å»ÀÄÔ ÅÄƵºÀÄ ¸ ƶ¿ÄÃĸ¿ ÂÇÌ»¸ÄÇÈ. (pƹ¶Ã½¶Ìµ, µÀ ¸ ÆĽºÁ Í. 2). 2. d¾½Ã¶Í¾È¾ Ç¸Ä¹Ä ½¶ÇÈÉÅþÀ¶, ÀĶú¶Ãȶ ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä ¸ººÁÉ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Æ¶¿ÄÃÉ, λʶ À¶ÃÌ»ÁµÆ, ÏÄ Ã»¹¶¿ÃÄ Â¶ÔÈÒ ÅƾÇÈÉžȾ ºÄ Äƹ¶Ã½¶Ì ǸÄË Æ»ÇÄÆȸ [¸ºÄÂÇȸ]. i Ⱦ ÂÄ»ÃÈÄ ÀĶú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Æ¶¿ÄÃÉ ½¶¿Â¶ÈÒǵ ¸¾ÀÁÔÍÃÄ Ç¸Ä ƶ¿ÄÃÄÂ. 3. d¾ÇÁ¶È¾ ¹Ã̸-½¸'µ½Àĸ¾Ë ºÄ ÇÉǺÃË Æ¶¿Äø. 4. d¾ÇÁ¶È¾ ½¸'µ½ÀÄ¸Ä¹Ä ºÄ p·Á¶ÇÃÄ ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ½ ÅĸºÄÂÁ»Ãõ ÅÆÄ Çȶà Äƹ¶Ã½¶Ì ¸ ƶ¿Äà ÅÄ Ã¶À¶½¾. 5. d¾ÇÁ¶È¾ ͶÇȾÃÉ (ÍÄÈÉ Í¾ ÇÄÈÃÔ) ½ ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä ¸ººÁÉ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ºÄ º¾ÇÅĽ¾Ì p·Á¶ÇÃÄ ÀĶú¾ öÆĺÃÄ ÂÁÌ. 68
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
6. d¾ÇÁ¶È¾ ź¸Äº¾ ; ¶¸ÈÄ ½¶ ½·ÆÄÔ ºÄ p·Á¶ÇÃÄ ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ, ¶ µÀ Ì» ûÂļÁ¾¸», ½¶¼¶º¶È¾ ºÄÇȶ¸¾ ÅÄÈÆ·ÃÄ ½·ÆÄ ¸ p·Á¶Çà ÀĶú. 7. d¾º¶È¾ ºÄÆÉÍ»Ãõ ºÁµ öÅƶ¸¾ È»Á»ÊÄÃÃ¾Ë ÅÆĸĺ¸ ȶ öÁ¶ºÃ¶Ãõ È»Á»ÊÄÃÍÃÄ¹Ä È¶ È»Á»¹Æ¶ÊÍÃÄ¹Ä ½¸'µ½ÀÉ. qĸ¾Ï» ¸¾Í»ÇÁ»Ã ÈÄÍÀ¾ Åĺ¶ÔÈÒ ¸ ½¶¹¶ÁÒÃÄÂÉ ¸Åƶ¸¾, ÏÄ Ë Ã¶Á»¼¾ÈÒ ÉÆ»¹ÉÁÔ¸¶È¾ ¸ÇÈÉÅþ¾ öÀ¶½¶Â¾, ¸ Å»Æο Çȶº Äƹ¶Ã½¶Ì o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Æ¶¿ÄÃÉ. f¶ÁÒζ Äƹ¶Ã½¶Ìµ ¶ ķõȾ: b. pƹ¶Ã½¶ÌÔ ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä ¸ººÁÉ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Æ¶¿ÄÃÉ È¶ ¸ººÁ»Ãõ ½ ÃÒÄ¹Ä Í¶ÇȾþ ºÄ º¾ÇÅĽ¾Ì p·Á¶ÇÃÄ ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. c. pƹ¶Ã½¶ÌÔ À¶ÃÌ»ÁµÆ ¿ ¶Å¶Æ¶ÈÉ Æ¶¿ÄÃÄ¸Ä ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. d. pÅƶÌÔ¸¶Ãõ º¾Æ»ÀȾ¸, ÃÇÈÆÉÀÌ È¶ º¶ÁÒÎÄ¹Ä Äƹ¶Ã½¶Ì¿ÃÄ¹Ä ÅÁ¶ÃÉ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Æ¶¿ÄÃ. e. d¾º¶Ãõ ½¶Æµº¼»ÃÒ, Æ»¹ÉÁÔÔÍ¾Ë ¸ºÃÄλÃõ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Ã¶Ç»Á»Ãõ ºÄ ¶Æ Äƹ¶Ã¸ ÇÄԽþÀ¶. fÄ b. s¶Â¶ ƶ¿ÄÃĸ¶ ÂÇÌ»¸ÇÈÒ, ½Áļ»Ã¶, ¸ ½Ã¶Íÿ ÂÆ, ½ ÍɼÄöÌÄöÁÒÃÄ¹Ä »Á»Â»ÃÈÉ, û ·Éº» ÂĹȾ ¸¾Çȶ¸¾È¾ ºÄÇȶÈÃÒÄ¹Ä ÀÄÃȾù»ÃÈÉ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. tÄÂÉ ºÉ¼» ͶÇÈÄ ·Éº» ÀĶú¶ÃÈ ½ÂÉλþ¿ ½¶Í¾Ã¶È¾ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ Æ¶¿ÄÃÄ¸Ä ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ½ µÀÄÇÒ ÃÎÄ, Å»¸ÃÄ ·¶½¾, öÅƾÀÁ¶º ½ ÇÉǺÃÒĹÄ, öÌÄöÁÒÃÄ Ç¸ºÄÂÄ¹Ä Ç»Á¶. pÍ»¸¾ºÃÄ ¿ Ì» ·Éº» ½¶Â¶ÁÄ ºÁµ ÅĸÃÄ¹Ä ÄŶÃɸ¶Ãõ ƶ¿ÄÃÉ. tÄÂÉ ÂÉǾÈÒ ÀĶú¶ÃÈ Ã»¹¶¿ÃÄ Åĺ·¶È¾, ÏÄ· ÅÄĺ¾ÃÄÀ ÇÈ¶Ã¾Ì Æ¶¿ÄÃÉ ¸¾ÇÁ¶Á¾ ºÄ ¿Ä¹Ä º¾ÇÅĽ¾Ì ÄÀƻ ¸ººÁ¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. y¶ÇȾÃÉ ÁÔº»¿ ½ È¾Ë ¸ººÁ¸ ¸ºº¶ÇÈÒ ÀĶú¶ÃÈ, µÀ Ì» ·Éº» ÈÆ»·¶, ºÄ º¾ÇÅĽ¾Ì ÀĶú¶Ãȶ ÇÈ¶Ã¾Ì o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Æ¶69
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
¿ÄÃÄ¸Ä ÂÇÌ»¸ÄÇÈ. i ¹ÄÁĸÃÄ Í¶ÇȾþ ÅƾÇÁ¶Ã¾Ë ÄÀÆ»Â¾Ë ¸ººÁ¸ ÇȸÄƾÈÒ ÀĶú¶ÃÈ pÀƻ¾¿ ¸ººÁ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Æ¶¿ÄÃÉ. dººÁ Ì»¿ ¶ ǾÁÉ ÄºÃÄ¹Ä ¸¿ÇÒÀÄ¸Ä¹Ä ÀÉƻõ [·¶È¶ÁÒ¿ÄÃÉ] (800900 ÁÔº»¿). pƹ¶Ã½¶Ì¿ÃÄ ¸Ã ¶ ºÁ¾È¾Çµ ö Èƾ ÇÄÈà ÇÈÆÁ»ÌÒÀ, 1 ÇÄÈÃÔ ÀÉÁ»Â»ÈÃÉ, ¸ººÁ ÀÃþ¿ (50-100 ÁÔº»¿). lĶú¶ÃÈÄ ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä ¸ººÁÉ, µÀ ȶÀļ ÇÄÈ»ÃÒ ÍÄÈ Åĸ¾Ãà ·ÉȾ ÇȶÆξþ. t¶Àļ ÂÁÌÄûƾ ½ ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä ¸ººÁÉ, ÅÄ ÂļÁ¾¸ÄÇÈ, Åĸ¾Ãà ·ÉȾ ÁÔº¾ ¸¿ÇÒÀĸ. tÄÂÉ ÀĶú¶ÃÈ ÂÉǾÈÒ Ç¸ÄͶÇÃÄ Åƾȵ¹ÃÉȾ ºÄ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÇȶÆξÃ, źÇȶÆξà ·¿Ì¸ y»Æ¸ÄÃÄ ¶Æ - ÉÀƶÃ̸. u½·ÆÄÃõ ¸ººÁÉ Â¶ ¸ºÅĸº¶È¾ ɽ·ÆÄÃÃÔ ¸¿ÇÒÀ¶. uÂÉúÉÆɸ¶Ãõ ¹Æ¶ »ÃÎÉ ÆÄÁÔ, ķĸ'µ½ÀÄ¸Ä ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ Á¾Î» ½¹¶º¶Ã¶ ¼Ä¸ÈÄ-Ǿõ ¶·Ä ·Á¶ ÂÁ̿ö ÄŶÇÀ¶ ö Á¸ÄÂÉ Æ¶Â»Ã. lĶú¶ÃÈ ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä ¸ººÁÉ ÅƾÇÈÉžÈÒ Ã»¹¶¿ÃÄ ºÄ ŻƻÎÀÄÁ»Ãõ [¸¿ÇÒÀÄ¸Ä¹Ä Ã¶¸Í¶Ãõ] ¸ººÁÉ È¶ ÇȸÄÆ»Ãõ ½ ÃÒÄ¹Ä Åƶ¸º¾¸Ä ·Ä¿Ä¸Ä ĺ¾Ã¾Ì. i¹ÄºÄÂ, ¸ ÂÆÉ ÇÅÆÄÂļÃÄÇÈ, ÈÆ»·¶ Åĺ·¶È¾ ÅÆÄ ÄºÄÃÄÆĺû ÉÂÉúÉÆɸ¶Ãõ ¸ººÁÉ. pŶÇÀ¾, ĺöÀ, ÂÉǵÈÒ ÇÈĵȾ, µÀ ¸º½Ã¶À¶ ÅƾöÁ»¼ÃÄÇÈ ºÄ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¶¼ ºÄÀ¾ û Åƾ¿ºÉÈÒ ÃÎ ÆĽÅÄƵº¼»Ãõ eÄÁĸÃÄ ÀĶú¾ öÆĺÃÄ ÂÁÌ. dºÃÄÇÃÄ ÆĽȶÎɸ¶Ãõ ȶ ɼ¾Èȵ ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä ¸ººÁÉ, ¶¼ ºÄ ¸ºÅĸºÃÄ¹Ä Ã¶À¶½É Ä·Á¶ÇÃÄ¹Ä ÀĶú¶Ãȶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ, Æζ ƶ¿ÄÃĸ¾¿ ÀĶú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ, µÀÄÂÉ ÀĶú¶ÃÈ ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä ¸ººÁÉ ·»½ÅÄǻƻºÃÒÄ ÅºÁµ¹¶. dººÁ öÁ»¼¾ÈÒ Èƾ¶Ⱦ, ÅÄ ÂļÁ¾¸ÄÇÈ, ƶ½Ä ȶÀ, ÏÄ· ¸ ƶ½ ÅÄÈÆ»·¾ Âļö ·ÉÁÄ ¿Ä¹Ä ¶Ⱦ ź ÆÉÀÄÔ. o» ½Ã¶Í¾ÈÒ Ì», ĺöÀ, ÏÄ· º»Æ¼¶È¾ ¸ººÁ ·»½ ½¶ÃµÈȵ. d»ÇÒ Í¶Ç ¸ººÁ ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ ¸¾Åĸûþ¿ ÇÁɼ·ÄÔ ¿ ¸¾ÎÀÄÁÄÂ. d¾ËºÃ ÂÉǵÈÒ ·ÉȾ ķ»¼»70
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
à ºÄ ÂÃÂÉÂÉ. dºÃÄÇÃÄ Ä½·ÆÄÃõ ¸ººÁÉ, ÈÄ Âļö ¿Ä¹Ä ÆĽºÄ·ÉȾ ÆĽ½·ÆÄÔÔ; ¸ºÇÈÉŶÔÍ ¸ººÁ¾ y»Æ¸ÄÃÄ ¶Æ ¶·Ä ½·¾Æ¶Ô; ÅÄÆĽÀ¾º¶ÃÉ y»Æ¸ÄÃÄÔ ¶ÆÂÔ ½·ÆÄÔ. dÇÔ Á¾ÎÃÔ ½·ÆÄÔ Ã¶Á»¼¾ÈÒ ¸ºÇȶ¸ÁµÈ¾ ºÄ Ä·Á¶ÇÃÄ ÀĶú¾. t¶Àļ ÅÆÄ˶ÆÍɸ¶Ãõ ȶ ÅƾÂÏ»Ãõ ȶÀÄ¹Ä Í¾Ç»ÁÒÃÄ¹Ä ¸ººÁÉ ÈÆ»·¶ µÀ ÇÁº ź¹ÄÈĸ¾È¾. nÄ»ÃȾ Ì ÂļÉÈÒ ÅƾÂÉǾȾ ƶ¿ÄÃÄ¸Ä¹Ä ÀĶú¶Ãȶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÆĽºÁ¾È¾ ÄÀƻ¾¿ ¸ººÁ. tĺ ÈÆ»·¶ Ì» ÆÄ·¾È¾ ºÄÌÁÒÃÄ, ȶÀ ÏÄ·¾ ½·Æ¶Ãõ ¸ººÁÉ Æ¶½Ä û Èƾ¸¶ÁÄ ¶Ã ºÄ¸¹Ä, ¶Ã û ·ÉÁÄ ÈÆɺû. i¸¾Í¶¿ÃÄ, ö ½Äƹ¶Ã½É¸¶Ãà ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä ¸ººÁÉ ÀÃͶÈÒǵ Åƶ̵ ƶ¿ÄÃÄ¸Ä¹Ä ÀĶú¶Ãȶ öº þÂ, ·Ä ½ ÈÄ¹Ä ÂÄ»ÃÈÉ ¸Ã ŻƻËĺ¾ÈÒ ºÄ º¾ÇÅĽ¾Ì p·Á¶ÇÃÄ ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. fÄ c. pƹ¶Ã½¶Ìµ À¶ÃÌ»ÁµÆ ȶ ¶Å¶Æ¶ÈÉ Æ¶¿ÄÃÄ¸Ä ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. l¶ÃÌ»ÁµÆÔ Äƹ¶Ã½É ¸»º» ö½Ã¶Í»Ã¾¿ ƶ¿ÄÃĸ¾Â ÀĶú¶ÃÈÄÂ Î»Ê À¶ÃÌ»ÁµÆ, ¸Ã ÂÉǾÈÒ ¸Í¶ÇÃÄ Åĺ·¶È¾ ÅÆÄ Å¶ÅÆ, ¶ȻƶÁ ºÄ žǶÃõ, ¶ξþ ºÄ žǶÃõ, ŻͶÈÀ¾. q»Í¶ÈÀ¾ ¶ÔÈÒ ·ÉȾ º¸: 1. ºÄ¸¹¶ ½ È»ÀÇÈÄÂ: o¶Æĺõ ÂÁ̵ r¶¿ÄÃĸ¶ ÀĶú¶ ¸ …. ¸¾ÂÆ 21/2 Ë 10 ÇÂ. 2. ÄÀÆɹÁ¶, ¸»Á¾Í¾Ã¶ ºÄȻŻÆÎÃÒÄ ÄÀÆɹÁÄ Å»Í¶ÈÀ¾ olds (µÀ ö ŶÇÅÄÆȶË). d ǻƻº¾Ã ¶ ·ÉȾ dÄÁĺ¾Â¾Æ¸ÇÒÀ¾¿ tƾ½É· ·»½ ¸ÃÀ¶, ºÄ¸ÀÆɹ¾ È»ÀÇÈ: o¶Æĺõ ÂÁ̵, r¶¿ÄÃĸ¶ ÀĶú¶ ¸ …. l¶ÃÌ»ÁµÆµ Åĸ¾Ãö ¶Ⱦ öÇÈÉÅà ¸ººÁ¾: 1. s»ÀƻȶƵÈ, ¸»º» ¹ÄÁĸþ¿ Æ»ÇÈÆ o¶ÆĺÃÄ 71
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÂÁÌ Æ¶¿ÄÃÉ, ¸Ç ¸ËĺµÍ ¿ ¸¾ËĺµÍ žÇÒ¶ ƶ¿ÄÃÄ¸Ä ÀĶú¾, Æ»º¶¹É ö ºÄÆÉÍ»Ãõ ƶ¿ÄÃÄ¸Ä¹Ä ÀĶú¶Ãȶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Ã¶À¶½¾ ȶ ÃÇÈÆÉÀÌ Çȶþ̵ ƶ¿ÄÃÉ, ¸¾¹ÄÈĸÁµ ¸ºÄ½¸¾ ¿ ÅĸºÄÂÁ»Ãõ ºÄ öǻÁ»Ãõ. s»ÀÆ»È¶ÆµÈ Â¶ Åĺ·¶È¾ ÅÆÄ ÅĽºÄ¸¼Ã ŻͶÈÀ¾ ºÁµ ÇȶþÌÒ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ, ÁÉÍ·É ¿ ÀÄÂÉÃÀ¶ÌÔ Æ¶¿ÄÃÄ¸Ä ÀĶú¾ ½Ä Çȶþ̵¾. 2. dººÁ ŶÇÅÄÆÈþ¿, ¸¾º¶ ŻƻÅÉÇÈÀ¾, ÄÇÄ·Á¾¸ ºÄÀÉ»ÃȾ, ŶÇÅÄÆȾ. d¶¼Ã¾Â¾ ¸¸¶¼¶È¾Â»ÈÒǵ ŻƻÇȶÂÅ»ÁÒĸ¶Ã ºÆÉÀ¾ ¿ ·Á¶ÃÀ¾ ·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀ. fÄȻŻÆÎà ŻͶÈÀ¾ olds û¸¶¼Ã. 3. dººÁ ÇÁºÍ¾¿ ¸»º» ÇÁºÇȸ¶ É ÇÅƶ¸¶Ë ÀƾÂöÁÒÃ¾Ë ÅÄÁȾÍþË, ÅÆÄ ÏÄ ½¸ÈÉ p·Á¶Çÿ ÀĶú o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. d¾º¶ öÀ¶½¾ ¶Æ»ÎÈɸ¶Ãõ ½¸ÁÒûÃõ ½¶ źžÇÄ ƶ¿ÄÃÄ¸Ä¹Ä ÀĶú¶Ãȶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. d»º» À¶ÆÈÄÈ»ÀÉ. 4. t¶·Æ ÃÈ»ÆÃĸ¶Ã¾Ë, Åƾ½Ã¶Í»Ã¾¿ ºÁµ ¼¾º¸, ¶ÇÄ̶ÁÒÃ¾Ë »Á»Â»Ãȸ ȶ ÅÄÁÄûþË. s»ÀÆ»È¶ÆµÈ ÉÀÁ¶º¶ ¹ÄÁĸþ¿ Æ»ÇÈÆ Æ¶¿ÄÃÉ, ¸ µÀÄÂÉ Àļö Çȶþ̵ ƶ¿ÄÃÉ Â¶È¾Â» ǸÄÔ È»ÍÀÉ. d ¹ÄÁĸÃÄÂÉ Æ»ÇÈÆ Â¶ÔÈÒ ·ÉȾ º¶Ã ¸ºÃÄÇÃÄ Í¾ÇÁ¶ ÍÁ»Ã¸ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸ ÅÄĺ¾ÃÄÀ¾Ë ÇÈ¶Ã¾ÌµË ½ ÄÇÄ·¾ÇȾ¾ º¶Ã¾Â¾, Çȶà ɽ·ÆÄÃõ ¸¾¸Ãɸ¶Ãõ [ÉÇȶÈÀɸ¶Ãõ, Ä·Á¶ºÃ¶Ãõ] ÇȶþÌÒ, ÀÁÒÀÄÇȾ ·»Æ»¼»Ã¾Ë þ¾ Ä·'Àȸ, ǾÁ¾ ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä ¸ººÁÉ, ÏÄ ÄÇȶ¸Çµ É ÆĽÅÄƵº¼»Ãà ÇȶþÌ, ÀÁÒÀÄÇȾ ¸¿ÇÒÀĸÄ-¸¾ÎÀÄÁ»Ã¾Ë ÍÁ»Ã¸ ÂÁÌ, ÀÁÒÀÄÇȾ ·É¸Î¾Ë ÇȶÆξÃ, źÇȶÆξÃ, ÇÀÁÒÀ¾ ¿ µÀ ¸¿ÇÒÀĸ ÇŻ̶ÁÒÃÄÇÈ Ç»Æ»º ÍÁ»Ã o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÇȶþÌ, ÁÉÍ·É ¿ ÀÄÂÉÃÀ¶Ì ƶ¿ÄÃÄ¸Ä ÀĶú¾ ½Ä Çȶþ̵¾. fÄ d. r¶¿ÄÃĸ¾¿ ÀĶú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÂÉǾÈÒ Ã»¹¶¿ÃÄ ¸½µÈ¾ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ Ã¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Æ¶¿ÄÃÉ ¸ Ç¸Ä ÆÉÀ¾. d Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É ÂÉǾÈÒ ½¸'µ½¶È¾Çµ ½ ÉǶ Çȶþ̵¾ Ç¸Ä¹Ä Æ¶¿ÄÃÉ, ÅÆĸƾȾ ÄÇÄ·¾ÇÈÄ, 72
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
¶·Ä ͻƻ½ Ç¸Ä¹Ä ½¶ÇÈÉÅþÀ¶ Çȶà Äƹ¶Ã½¶Ì o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ, ɽ·ÆÄÃõ ¸¾¸Ãɸ¶Ãõ , ÈÄÏÄ. d¾ÇÁº [Æ»½ÉÁÒȶÈ] Ì Å»Æ»¸ÆÀ¾ Çȶû ÄÇÃĸÄÔ ºÁµ ¸¾º¶Ãõ ÃÇÈÆÉÀÌ¿ ȶ öÀ¶½¸. pƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¶ Åƶ̵ ƶ¿ÄÃÄ¸Ä¹Ä ÀĶú¶Ãȶ ¶ ¿È¾ ¸ öÅƵ ÉÇÅƶ¸Á»Ãõ ¿ ÉĺÃÄÇȶ¿Ã»Ãõ ¶Å¶Æ¶ÈÉ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸ ƶ¿ÄÃ. dà ÂÉǾÈÒ ½ÄÆÃÈɸ¶È¾Çµ, ; ǾÁ¶ ÇÈ¶Ã¾Ì ¸ºÅĸºÃ¶, ½¶Æµº¾È¾ »¸»ÃÈɶÁÒû ÇÀÆÅÁ»Ãõ ¸¶¼ÃÎ¾Ë ÇȶþÌÒ, ¸ ƶ½ ÅÄÈÆ»·¾, ½ÂõȾ ÀĶú¶Ãȸ ÇȶþÌÒ. t» Ƕ» ¸ºÃÄǾÈÒǵ ºÄ ɽ·ÆÄÃõ ¸¾¸Ãɸ¶Ãõ ÇȶþÌÒ, ÏÄ ·Éº» ûƸÃÄÂÆû. ÇÃÄ, ÏÄ ÇÈ¶Ã¾Ì ·ÉºÉÈÒ ÇȶƶȾǵ ½¶º»Æ¼¶È¾ ºÁµ Ç»·» µÀ ö¿·ÁÒλ ½·ÆÄ È¶ ¶¿Ã¶ ¿ Ƕ» ķĸ'µ½ÀÄ ƶ¿ÄÃÄ¸Ä¹Ä ÀĶú¶Ãȶ ·Éº» Ì Ã»Æ¸ÃÄÂÆÃÄÇÈ ¸¾Åƶ¸¾È¾. iÄÀƻ¶ ȶÀ Æ»Í, µÀ ¶¸È¶ ¿ ÂÄÈÄ̾ÀÁ¾ ºÁµ ÇÈ¶Ã¾Ì Á¾Îà ÈÆ»·¶ ·Éº» Ë Çȵ¹ÃÉȾ ºÄ ƶ¿ÄÃÉ Í¾ ö¸ÈÒ ¸ºÅƶ¸¾È¾ ºÄ Ä·Á¶ÇÈ»¿. pƹ¶Ã½¶Ì¿Ã ÅÆ¶Ì Æ¶¿ÄÃÄ¸Ä¹Ä ÀĶú¶Ãȶ Âļö ½·Æ¶È¾ ¸ öÇÈÉÅÃ¾Ë ÈÄÍÀ¶Ë: 1. Żƻ¸»ÇȾ ÀÄÃÈÆÄÁÔ ÇȶþÌÒ È¶ ÅÆĸƾȾ: ¶) ËÈÄ ÀĶú¶ÃÈÄ ÇȶþÌ, µÀ» ¿Ä¹Ä ¾ÃÉÁ»; ·) ÇÀÁÒÀ¾ ÁÔº»¿ ½º·Ã¾Ë ºÄ ÅĸûÃõ ÇÁɼ·¾ ¸ öÆĺÿ ÂÁÌ ¸ º¶Ã¿ ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÀÄÁ¹ÄÇÅ, ½¶¸Äº; ¸) ÇÀÁÒÀ¾ ÍÁ»Ã¸ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ½¶¹¶ÁÒÃÄ, ÇÀÁÒÀ¾ ÅÄÇÈ¿ÃÄ Ã¶ ÇȶþÌ, ÇÀÁÒÀ¾ ¸ ÄÀÆ»ÂÄÂÉ ¸ººÁ; ¹) µÀ¾¿ ¸¾ÎÀÁ ÁÔº»¿ (ÇȶÆξþ, źÇȶÆξþ, ¸¿ÇÒÀĸ ÇŻ̶ÁÇȾ, û¸¾ÎÀÄÁ»Ã ¸¿ÇÒÀĸÄ); ×) µÀ» ɽ·ÆÄÃõ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ (ÅÇÈÄÁ, ÀÆǾ [¹¸¾ÃȸÀ¾], Á»¹À ÀÉÁ»Â»È¾, ¸¶¼À ÀÉÁ»Â»È¾, Ãζ ½·Æĵ); º) µÀ ǻƻºÃ¾À¾ [½¶ÇÄ·¾] ÁÉÍ·¾ ÇÈĵÈÒ ºÄ º¾ÇÅĽ¾Ì ÇÈ¶Ã¾Ì (ÅÄÎȶ ¸ ÂÇÈ, ÄÀƻ¾¿ È»Á»ÊÄÃÍþ¿ ¶Å¶Æ¶È, È»Á»ÊÄÃÍö Ì»ÃÈƶÁµ); 73
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
») µÀ ½¶ÇÄ·¾ ÈƶÃÇÅÄÆÈÉ Â¶ Çȶþ̵ (ÀÃà ½¶ÅƵ¹¾, ¹Æɽĸ ¶¸È¶, ÄÇķĸ ¶¸È¶, ÂÄÈÄ̾ÀÁ¾); ) µÀÉ ÇÁɼ·É ÅĸþÈÒ Çȶþ̵, ÇÀÁÒÀ¾ ÇÈ¿ÄÀ ¸¾Ç¾Á¶, µÀ¾¿ Çȶà ·»½Å»À¾ ¸ ÂÇÌ»¸ÄÇÈ; ¼) ǶÃȶÆà ÉÂĸ¾ ÂÇÌ»¸ÄÇÈ; ½) Çȶà ÅÆÄȾÅĸÈƵÃÄ ¶ÁµÆÂÄ¸Ä ÇÁɼ·¾ ¿ ÄËÄÆÄþ. (sȸ»Æº¼»Ã [¸¾µ¸Á»Ã] ˾·¾ ¶ ÀĶú¶ÃÈ Æ¶¿ÄÃÉ Ã¶ ÂÇÌ ÇÅƶ¸ÁµÈ¾). 2. o¶ ÄÇÃĸ Żƻ¸»º»ÃÄ ÀÄÃÈÆÄÁ ¶ ¸¾º¶È¾ ƶ¿ÄÃĸ¾¿ ÀĶú¶ÃÈ Å»ÆÎ Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã öÀ¶½¾ ºÁµ ÇȶþÌÒ: ¶) ½¶¹¶ÁÒÃÄ: Åƶ¸¶ ȶ ķĸ'µ½À¾ ÍÁ»Ã¸ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ, ÇÁɼ·Ä¸¾¿ ÅÄƵºÄÀ ½¸Èɸ¶Ãõ ºÄ ƶ¿ÄÃÄ¸Ä ÀĶú¾, ½¸'µ½ÄÀ ½ ƶ¿ÄÃĸÄÔ ÀĶúÄÔ, Żƻ¸Äº¼»Ãõ ¶Æ»ÎÈĸ¶Ã¾Ë ºÄ ƶ¿ÄÃÄ¸Ä ¸'µ½Ã¾Ì, ¸ºÃÄλÃõ ºÄ ÃÈ»ÆÃĸ¶Ã¾Ë È. º.; ·) ÇŻ̶ÁÒÃÄ ºÄ ÀļÃÄ ÇȶþÌ: ÅÄȸ»Æº¼»Ãõ ÀĶú¶Ãȶ ÇÈ¶Ã¾Ì ¿Ä¹Ä ½¶ÇÈÉÅþÀ¶, ¸¾½Ã¶Í»Ãõ ǾÁ¾ ÇȶÁÄ ÄǶº¾ [½¶ÁĹ¾] ÇÈ¶Ã¾Ì ¿ ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä ¸ººÁÉ, ¸¾½Ã¶Í»Ãõ ÄÀÆ»Â¾Ë Ä·'Àȸ ºÄ ÇȻƻ¼»Ãõ, Åƾ½Ã¶Í»Ãõ ÄÀÆ»ÂÄ ÅÄÁÄǾ ÇÈ»¼»Ãõ È. º. r¸ÃÄͶÇÃÄ Â¶ ƶ¿ÄÃĸ¾¿ ÀĶú¶ÃÈ ¸¾º¶È¾ öÀ¶½¾ ÅÆÄ ÇȸÄÆ»Ãõ ÅÄÈÆ·Ã¾Ë Ãĸ¾Ë ÇȶþÌÒ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ, »¸»ÃÈɶÁÒÃÄ ½¶Æµº¾ÈÒ ÁÀ¸º¶ÌÔ Á¾ÎÃË. 3. o¶ ÄÇÃĸ ÅÆĸƻÃõ ȻƻÃĸ¾Ë ÀÄÂÉÃÀ¶Ì¿Ã¾Ë ÉÂĸ¾Ã ƶ¿ÄÃÉ ÇȸÄƾȾ źƶ¿Äþ. fÄ ÅºÆ¶¿ÄÃÉ ¸Ëĺ¾ÈÒ ÀÁÒÀ¶ ÇȶþÌÒ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ, ÏÄ ÅºÁµ¹¶ÔÈÒ ÄºÃÄÂÉ ½ ÀĶú¶Ãȸ ÇȶþÌ, ö½Ã¶Í»ÃÄÂÉ Ã¶ źƶ¿ÄÃÄ¸Ä¹Ä ÀĶú¶Ãȶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. x» ¶Ⱦ» ÈÉ ºÄ·ÆÉ ÇÈÄÆÄÃÉ, ÏÄ Æ¶¿ÄÃĸ¶ ÀĶú¶ û ÂÉǾȾ» ·»½ÅÄǻƻºÃÒÄ Å¾ÁÒÃɸ¶È¾ 20-25 ÇȶþÌÒ, ¶ ÈÁÒÀ¾ 5-6 źƶ¿Äø. 4. d¾¹ÄÈĸ¾È¾ Å»ÆÎÉ ÃÇÈÆÉÀÌÔ ºÁµ ¸¾ÎÀÄÁÉ 74
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. ÃÇÈÆÉÀ̵ ¶ ķõȾ: ¶) ÂÉÎÈÆÉ, ·) öÉÀÉ ÅÆÄ ½·ÆÄÔ, ¸) ÎÀÄÁÉ ÇÈÆÁµÃõ, ¹) ·Ä¿Ä¸¾¿ ¸¾ÎÀÁ, ×) ¸¶ÆÈÄ¸É ÇÁɼ·É. 5. d¾¹ÄÈĸ¾È¾ ŻͶÈÀ¾ ºÁµ ƶ¿ÄÃÄ¸Ä ÀĶú¾ ¿ ÀĶú ÇȶþÌÒ Ã¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. 6. d¾¹ÄÈĸ¾È¾ ¸¾À¶½À¾ [ÅÄǸºÍ»Ãõ] ºÁµ ÍÁ»Ã¸ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ, ÏÄ ÅĸõÈÒ ÅÄÇÈ¿ÃÉ ÇÁɼ·É ¸ ƶ¿ÄÃĸ¿ ÀĶú ȶ Çȶþ̵Ë, ¸ ÄÀÆ»Â¾Ë ¸ººÁ¶Ë ÇȶþÌÒ, ÄŻƶȾ¸ÃÄÂÉ ¸ººÁ ƶ¿ÄÃÉ. yÁ»Ã¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ, ÏÄ Â¶ÔÈÒ ¸¾À¶½À¾ ½ ƶ¿ÄÃÄ¸Ä ÀĶú¾ ¶ÔÈÒ Åƶ¸Ä ÅÄÇÈ¿ÃÄ ÃÄǾȾ ½·ÆÄÔ. ÃÎ ÍÁ»Ã¾ ºÇȶÔÈÒ Ã¶ ꦂ ÇÁɼ·¾ ¸¾À¶½ÀÉ, µÀÉ Åĸ»ÆȶÔÈÒ ÅÄ ÇÁɼ·. o» ¶ÔÈÒ ¸Äþ Åƶ¸¶ ÅĽ¶ ÇÁɼ·ÄÔ ÃÄǾȾ ¶·Ä ÅÄǺ¶È¾ ½·ÆÄÔ. Ëõ ½·Æĵ ÅÄÇÈ¿ÃÄ Ã¶ ÇÈ¶Ã¾Ì o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. 8. sȵ¹ÃÉȾ ½Ä ÇȶþÌÒ ¸ÇÔ Á¾ÎÃÔ ½·ÆÄÔ ¸¾¸Ãɸ¶Ãõ ºÄ ƶ¿ÄÃÉ. 9. d¾º¶È¾ ½¶Æµº¼»Ãõ ¸ºÃÄÇÃÄ Çȵ¹Ã»Ãõ ÀÄÃȾù»Ãȸ ö ɺ»Æ¼¶Ãõ ÄÀÆ»Â¾Ë ¸ººÁ¸ ÇȶþÌÒ ¿ ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä ¸ººÁÉ Æ¶¿ÄÃÉ. pÍ»¸¾ºÃÄ, ÏÄ Ì ½¶Æµº¼»Ãõ ÇÁº ¸¾º¶¸¶È¾ ÈÁÒÀ¾ ¸ ÈÄÂÉ ¸¾Å¶ºÀÉ, ÀÄÁ¾ û Âļö ·Éº» ½¶Å»¸Ã¾È¾ ¸º»Æ¼¶Ãõ Ì¾Ë ¸ººÁ¸ ½ ½¶Å¶Ç¸ ½¶Á¾Î»Ã¾Ë y»Æ¸ÄÃÄÔ ¶ÆÂÔ. * d¶¼Á¾¸ÄÔ ÆÍÍÔ Åƾ ÈÄÂÉ ¸ÇÒÄÂÉ , ÏÄ· ǾÁ¶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Æ¶¿ÄÃÉ ¸ºÅĸº¶Á¶ µÀƶ½ º¿Çÿ ÅÄÈÆ»· ¿ ÉÇË Á¾ÎÃË ÁÔº»¿ ÈÆ»·¶ ¸ºÄÇÁ¶È¾ öƶ½ ºÄ ÅƶÌ. fÁµ ÄÆÃÈ¶Ì Åĺ¶ÂÄ Ã¶ÇÈÉÅà ̾Êƾ: Çȶþ̵ - 15-20 ÁÔº»¿, ÄÀƻ¾¿ ¸ººÁ - 30-50- ÁÔº»¿, 75
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÄÀƻ¾¿ ¸ººÁ ƶ¿ÄÃÉ - 800-900 ÁÔº»¿. lÁÒÀÇÈÒ ÁÔº»¿ ÅÄ À¶ÃÌ»ÁµÆµË - ¸ ÂÆÉ ÅÄÈÆ»·¾. r¶¿ÄÃĸ¾¿ ÀĶú¶ÃÈ Åĸ¾Ã»Ã ŶÂ'µÈ¶È¾, ÏÄ µÀ ºÄ¸¹Ä û¶ ½ ¹Äƾ ÄÀÆ»Â¾Ë ºÄÆÉÍ»ÃÒ, ÏÄ È¸ÄƾÈÒǵ ÉÀƶÃÇÒÀ¶ ¶Æµ, ȶÀ ºÄ¸¹Ä ·Éº» o¶Æĺö ÂÁ̵ ĺ¾ÃÄÀ¾Â ÅÆ»ºÇȶ¸Ã¾ÀÄ ÉÀƶÃÇÒÀÄ Ã¶ÌÄöÁÒÃÄ Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ ½·ÆÄ¿ÃÄ Ç¾Á¾. tÄÂÉ º¶ÁÒÎ º¾Æ»ÀȾ¸¾ ¸ºÃÄÇÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Åĸ¾Ãà ̻¿ ÂÄ»ÃÈ É½¹ÁµºÃÔ¸¶È¾ ¸ Ƹÿ ÂÆ, µÀ ÂÄ»ÃÈ ·»½Å»À¾ ȶ Á¶ºÉ. qÄ Ã¶Á¶ºÃ¶Ãà Äƹ¶Ã½¶Ì o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸ ƶ¿Äà ¶ ƶ¿ÄÃĸ¾¿ ÀĶú¶ÃÈ ÅƾÇÈÉžȾ ºÄ ǾÇȻ¶ȾÍÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì Á¶ºÉ ¿ ·»½Å»À¾ ¸ ƶ¿ÄÃ. tÉÈ Ã¶Á»¼¾ÈÒ: 1. q»Æ»¸»º»Ãõ ÇžÇÀ¸ ÉÇË ·[ɸξË] Åƶ̸þÀ¸ olds, olfc, ÅÆÄÀÉƶÈÉƾ, Ç»ÀÇÄȸ, ÍÁ»Ã¸ lq(·)u, ÈÄÏÄ. 2. q»Æ»¸»º»Ãõ ÇžÇÀ¸ È¾Ë ¹ÆĶºµÃ, ÏÄ ¸¾½Ã¶Í¾Á¾Çµ ¸ ŻƻÇÁºÉ¸¶Ãà ¿ ¹ÄûÃà ÉÀƶÃÇȸ¶. d Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É ¿º» ÈÉÈ ÅÆÄ Ã»ÉÀƶÃ̸, Äȼ» ¼¾º¸, ÂÄÇÀ¶Á¸, ÅÄÁµÀ¸. 3. q»Æ»¸»º»Ãõ ÃÈ»ÆÃɸ¶Ãõ ûÉÀƶÃ̸, µÀ ź Å»ÆÎÉ ¿ ºÆÉ¹É ÈÄÍÀÉ ÅºÅ¶º¶ÔÈÒ. 4. q»Æ»¸»º»Ãõ Æ»ÇÈÆ¶Ì ¶Æ»ÎÈĸ¶Ã¾Ë ¸¾¸»½»Ã¾Ë ·ÁÒÎĸ¾À¶Â¾ ½ º¶Ã¾Â¾, ÀÄÁ¾ ¿ Àɺ¾ Ë ¸¾¸»½»ÃÄ. sžÇÀ¾ È ¸ºÄÇÁ¶È¾ ºÄ Ä·Á¶ÇÃÄ ÀĶú¾. 5. d¾½Ã¶Í»Ãõ öÆĺÃÄ¹Ä ÇɺÉ, ÏÄ Çɺ¾È¾Â» ÅÆÄÇÈÉÅÀ¾, ÅÄÅĸûÃà ¸¼» ÅÄ ÉÇÈÉÅÁ»Ãà ·ÁÒÎĸ¾À¸. 6. qÆĹÄÁÄλÃõ ½¶Æµº¼»Ãõ, ÏÄ ½¶ ¹Æ¶·¼ ½Ä ½·ÆÄÔ ¸ ÆÉÀ¶Ë À¶Æ¶È¾Â»ÈÒǵ ÆĽÇÈÆÁÄ ö ÂÇÌ. i¶ ¹Æ¶·»¼ ½¸¾Í¶¿Ã ¸ºº¶¸¶È¾Â»ÈÒǵ ź öÆĺþ¿ Çɺ, µÀÄ¹Ä ÅƾÇɺ û¸ºÀÁ¾Íþ¿. fÄ e. d¾º¶Ãõ ¸ºÅĸºÃ¾Ë ½¶Æµº¼»ÃÒ, ÏÄ Æ»¹É76
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÁÔ¸¶Á¾ · ¸ºÃÄλÃõ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ºÄ öǻÁ»Ãõ, ºÄ ¶Æ ȶ Äƹ¶Ã¸ ÇÄԽþÀ¶ ÇÅƶ¸ÄÔ Å»ÆÎÄ ¸¶¹¾. d ½¶¹¶ÁÒÃÄÂÉ ÇÅƶ¸¾ Ì ÅÄÆÉλà ¸ ÆĽºÁ Í. 2. dÇ Ì ½¶Æµº¼»Ãõ ¶ÔÈÒ ·ÉȾ ¸¾ÀÄöà ÅÄ ¹Á¾·ÄÀ¿ ½¶Çȶ¸ [¸¾¸¶¼»ÃÄ] ÏÄ Ã» »ÃÎ ¸¶¼Ã», ÅÄ ÅÄÆĽÉÂÃà ½ ¸ºÅĸºÃ¾Â¾ Äƹ¶Ã¶Â¾ ÇÄԽþÀ¶. sÄԽþÀ ÂÉǾÈÒ ·¶Í¾È¾ ¸ Ã¾Ë Ç¸ÄÔ ¸¾¹ÄºÉ È¾Â Ç¶Â¾Â Ë Åƾ½Ã¶¸¶È¾. wÄÍ ÀÄûÍÃÄÇÈ ¸¿Ã¾ ȵ¼À, ÈÄ Â¾ÂÄ ¸ÇÒÄ¹Ä ÈÄ¹Ä ÆÄºÉ ½¶Æµº¼»Ãõ û ÂļÉÈÒ ½¶Ã¶ºÈÄ Ä·Èµ¼É¸¶È¾ öǻÁ»Ãõ. r¶¿ÄÃĸ¾¿ ÀĶú¶ÃÈ Ã» Âļ» ½ ÈÄ¹Ä ÆÄºÉ ½¶Æµº¼»Ãõ¾ ¿È¾ öºÈÄ º¶Á»ÀÄ ¿ ¸Ëĺ¾È¾ ¸ ºÆ·Ã¾Ì, ·Ä Ì ÇÅƶ¸¾ öÁ»¼¶È¾ÂÉÈÒ ºÄ Ä·Á¶ÇÃÄ ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. * o¶ ÈÄÂÉ ½¸¾Í¶¿ÃÄ ½¶ÀÃÍÉÈÒǵ ǶÂÄÇȿö Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¶ Åƶ̵ ƶ¿ÄÃÄ¸Ä¹Ä ÀĶú¶Ãȶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. f¶ÁÒζ Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¶ Żƻ·ÉºÄ¸¶ Åĸ¾Ãö ÅȾ ¸ ƶÂÀ¶Ë öÀ¶½¸ ȶ ÃÇÈÆÉÀÌ¿ p·Á¶ÇÃÄ ÀĶú¾. tÄÂÉ Åƶ¸¾ÁÒþ¿ ½¸'µ½ÄÀ ƶ¿ÄÃÄ¸Ä ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ½ Ä·Á¶ÇÈÔ Ã»Ä·ËºÃ¾Â. t¶À¾¿ ½¸'µ½ÄÀ Âļ» ½¶Å»¸Ã¾È¾ ÈÁÒÀ¾ È»Á»ÊÄà ÈÄÂÉ ÅÆÄ Ì» ÂÉǾÈÒ Åĺ·¶È¾ ƶ¿ÄÃĸ¾¿ ÀĶú¶ÃÈ, û žȶÔ; Ã̵Ⱦ¸¾ ½¹Äƾ. ÀÏÄ ¿º» ÅÆÄ Í¶Ç, ÅÄÈƷþ¿ ºÁµ Äƹ¶Ã½¶Ì ƶ¿ÄÃÉ, ÈÄ ÂÉǾÈÒ ¸Äö ·ÉȾ ¸ ½¶¹¶ÁÒÃÄÂÉ ½¶ÀÃͻö ºÄ ĺÃÄ¹Ä È¾¼Ãµ ¸º ķõÈȵ ÀĶú¾ ƶ¿ÄÃĸ¾Â ÀĶú¶ÃÈÄÂ. ÇÀÃÀËÜͲ ÇÀÁÎÐÎÍÈ
1. qÄÁÌ¿ÃÉ ¹Äº¾ÃÉ ÉÇȶÃĸÁÔÈÒǵ ö (Åĺ¶È¾ ͶÇ). qĽ¶ ÅÄÁ̿þ¾ ¹Äº¾Ã¶Â¾ Âļö ¸¾Ëĺ¾È¾ 77
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ö ÂÇÈÄ (Ç»ÁÄ) ÈÁÒÀ¾ ÍÁ»Ã¶Â ÂÁÌ, Ãξ ½¶ ÄÀƻ¾ ºÄ½¸ÄÁÄÂ, ¸¾º¶Ã¾Â ÀĶúÄÔ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. 2. i¶·ÄÆÄõÈÒǵ ÉÇÈÆÄÔ¸¶Ãõ ÅƾÁÔºÃ¾Ë ½·ÄƸ, ¸Í, ÇËĺ¾Ã, È»¶ÈƶÁÒÃ¾Ë ÀÃĸ¾Ë ¸¾Çȶ¸ ¸½¶¹¶Á ¸ÇË ÅƾÁÔºÃ¾Ë ÂÅÆ»½. 3. i¶·ÄÆÄõÈÒǵ Äƹ¶Ã½Ä¸É¸¶È¾ µÀ-û·ÉºÒ ÀÄÂȻȾ, ÅÄÁȾÍà ŶÆÈ, º»Á»¹¶Ì, ÈÄÏÄ. 4. sžÃÔÈÒǵ öÉÀÉ É ¸ÇË ÎÀÄÁ¶Ë ¶¼ ºÄ ¸ºÀÁ¾À¶Ãõ [ÈÄ·ÈÄ, ºÄ ¸ºÂþ º¶ÃÄ¹Ä Ã¶À¶½É]. 5. zÀÁÒà ·Éº¾ÃÀ¾ öÁ»¼¾ÈÒ ÅÄÇȶ¸¾È¾ ¸ ÆĽÅÄƵº¼»Ãõ ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. i¶·ÄÆÄõÈÒǵ ºÆÉÀɸ¶Ãõ ·ÉºÒ-µÀ¾Ë ͶÇÄžǸ, Á»ÈÔÍÄÀ, ·ÆÄÎÉÆ, Àþ¼ÄÀ. rÉË ºÆÉÀ¶Æ»ÃÒ Ã¶Á»¼¾ÈÒ ÄºÆ¶½É ÇžþȾ ÅĸºÄ¾Ⱦ ÅÆÄ Ì» ÀÄÂ¶ÃºÉ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. 6. qÄÆÉλÃõ ÀÄÈÆĹÄ-û·ÉºÒ ½ Åĸ¾Ï¾Ë öÀ¶½¸ ÅÄȵ¹¶ ½¶ ÇÄ·ÄÔ ÅƾÃÄÆĸÁ»Ãõ Æ»Åƻǿ ½¹ºÃÄ ½ Æ»¸ÄÁÔ̿þ ÅÄƵºÀÄÂ.
Ðîçä³ë V² ÎÐÃÀͲÇÀÖ²ß ÍÀÐÎÄÍί ̲˲ֲ¯  ÎÁËÀÑÒ² pƹ¶Ã½¶Ìµ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Â¶ Żƻº ÇÄ·ÄÔ Èƾ ½¶¸º¶Ãõ: 1. pƹ¶Ã½¶ÌÔ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸ Ä·Á¶ÇÃÄÂÉ ÂÇÈ, Åĺ·ÃÄ, µÀ Ì» ÅÆ»ºÇȶ¸Á»ÃÄ ¸ ÆĽºÁ Í. 2. 2. pƹ¶Ã½¶ÌÔ ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÂÇȶ, Åĺ·ÃÄ, µÀ Ì» ÅÆ»ºÇȶ¸Á»ÃÄ ¸ ÆĽºÁ Í. 5. 3. pƹ¶Ã½¶ÌÔ Ä·Á¶ÇÃÄ ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. 78
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
* d¼» ¸ Äƹ¶Ã½¶Ì o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸ Ä·Á¶ÇÃÄÂÉ ÂÇÈ ÇÈÆûÂÄ Åĸ¶¼Ã ÈÆɺÃÄÏ. b. p·Á¶Çà ÂÇȶ, Ì» É Ç¸Ä¿ Żƻ¸¶½ ¸»Á¾À ÂÇȶ ½ Åĸ»ÆË 100.000 öǻÁ»Ãõ. o¶ 23 Ä·Á¶Çà ÂÇȶ : ½ öǻÁ»Ãõ Åĸ»ÆË 500.000 - 3 ÂÇȶ 100.000 - 9 ÂÇÈ 50.000 - 7 ÂÇÈ Ã¾¼Í» 50.000 - 4 ÂÇȶ. dÇ ÍÄȾƾ ÄÇȶÃà ö i[¶ËºÃ¾Ë] u[ÀƶÃÇÒÀ¾Ë] i[»ÂÁµË]. lÆ ÌÒÄ¹Ä Ï» ¸Ç ûķÁ¶ÇÃ¾Ë ÂÇÈ ½ öǻÁ»Ãõ Åĸ»ÆË 100.000. dÇ ¸ x»ÃÈƶÁÒÿ ÅÆľÇÁĸ¿ ÄÀÆɽ fÄ÷¶Ç - lƾ¸¾¿ r¹. c. d»Á¾À ÂÇȶ uÀƶþ ¶ÔÈÒ Ë¶Æ¶ÀÈ»Æ Å»Æ»¸¶¼ÃÄ Íɼ¾Ã»ÌÒÀ¾¿ ½ ¸»Á¾ÀÄÔ Å»Æ»¸¶¹ÄÔ ¼¾º¸ÇÒÀÄÂÄÇÀĸÇÒÀÄ¹Ä »Á»Â»ÃÈÉ. d. d Ä·Á¶ÇÃ¾Ë ÂÇÈ¶Ë ÇÀÄÃÌ»ÃÈÆĸ¶Ã¶ ¸»Á¾À¶ ÀÁÒÀÇÈÒ Æ½Ã¾Ë º»Æ¼¶¸Ã¾Ë, ŶÆÈ¿Ã¾Ë ¸¿ÇÒÀĸ¾Ë ÉÇȶÃĸ, ºÁµ µÀ¾Ë ķǶº¾ ÈÆ»·¶ ·Éº» ½Ã¶ÍÃÄ ÀÁÒÀÄÇÈ ÁÔº»¿. qƾ ÇÀÄÂÅÁÀĸ¶ÃÄÇÈ ¼¾Èȵ ¸ þÃÎÿ uÀƶà ·Éº» ķǶº¶ ̵ ûķ˺ö, µÀÏÄ ¼¾Èȵ ¹ÆĶºµÃ ¶ ¿È¾ »ÃÎ-·ÁÒÎ ÃÄƶÁÒþ ÎÁµËÄ ½ Ë ÅÄ·ÄÆ»Ãõ ǾÈɶ̵ ¸ Ä·Á¶ÇÃÄÂÉ ÂÇÈ ·Éº» ¸Åĸà ÄŶÃĸ¶Ã¶. 1. ÎÐÃÀͲÇÀÖ²ß ÍÀÐÎÄÍί ̲˲ֲ  ÎÁËÀÑÍÎÌÓ Ì²ÑÒ²
p·Á¶Çþ¿ ÀĶú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ½¶Íû ǸÄÔ ºµÁÒÃÇÈÒ ¸º ½¹ÉÆÈɸ¶Ãõ ·Áµ Ç»·» ËÄÍ ·¾ ¿ ¶ÁÄ¹Ä ¹ÉÆȶ ÁÔº»¿, ö¿Àƶϻ ÆÄ·ÈþÀ¸, ·¿Ì¸ y»Æ¸ÄÃÄ ¶Æ ÂÁÌÄûƸ-ÉÀƶÃ̸, ÁÔº»¿ Çȵ¹79
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
Ã»Ã¾Ë ½ ÅÆĸÃÌ. qƾ Ë ÅÄÂÄÍ Ä·Ç¶º¾ÈÒ ¸Á¶Çû Ì»ÃÈƶÁÔ [¹ÄÁĸû ÉÅƶ¸ÁÃõ ¸ ÂÇÈ] olds olfc ȶ ĺÃÉ ½ ºÆÉÀ¶Æ»ÃÒ, ö¿Àƶϻ ºÆÉÀ¶ÆÃÔ Ä·Á¶ÇÃÄ¹Ä Ïĺ»ÃþÀ¶. ÀÏÄ ¸ ÂÇÈ ¸¼» ÇÄԽà ¸¿ÇÒÀ¶, ½¹ÄÁÄǾȾǵ û¹¶¿ÃÄ ºÄ ¸¿ÇÒÀÄ¸Ä ÀĶú¾ ½ ÅĸºÄÂÁ»ÃõÂ, ÏÄ Å»Æ»·¾Æ¶ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸ ÂÇÈ È¶ Ä·Á¶ÇÈ ¸ ÌÁ ½·»Æ»¼»Ãõ Á¶ºÉ ¿ ÅÄƵºÀÉ ¿ ÅÆÄǾÈÒ ¸¿ÇÒÀÄ¸É ÀÄÂ¶ÃºÉ ÅȾ ¿ÄÂÉ Ã¶ ½ÉÇÈÆÍ, ¸¾½Ã¶ÍÉÔ; »¸»ÃÈɶÁÒÃÄ ½¸'µ½ÀÄ¸Ä¹Ä ÇȶÆξÃÉ. o¶ÇÈÉÅþ ½¶¸º¶Ãõ ÀĶú¶Ãȶ ·Éº» ÅƾºÃ¶Ãõ ºÄ ÂÁÌ ¸ÇË ÉÀƶÃ̸ Ä·Á¶ÇÃÄ¹Ä ÂÇȶ ½º·Ã¾Ë ÃÄǾȾ ½·ÆÄÔ. d È¿ ÌÁ ¸¾ºÆÉÀÉ ÀĶú¶ÃÈ ¸ºÄ½¸É ºÄ öǻÁ»Ãõ, ¸ µÀ¿ ·Éº» Åĺ¶ÃÄ ºÄ ¸ºÄ¶, ÏÄ: 1. ÇÄԽà ¸¿ÇÒÀ¶ Åƾ¿ÎÁ¾ ¸ uÀƶÃÉ ÅÆĹöȾ ö½Ã¾À¶. 2. ¸ ÂÇÈ ÉȸÄÆÔÈÒǵ o¶Æĺö ÂÁ̵ ºÁµ ½¶·»½Å»Í»Ãõ Á¶ºÉ ¿ ÅÄƵºÀÉ. dÇ ÉÀƶÃÌ ¸º 18 ºÄ 50 ÆÄÀ¸ ·»½ ĹÁµºÉ ö ÅÆÄÊ»ÇÔ Â¶ÔÈÒ Ä·Ä¸'µ½ÀÄ¸Ä ½¹ÄÁÄǾȾǵ ºÄ ÇÁɼ·¾ ¸ o¶Æĺÿ ÂÁÌ. i¹ÄÁÄλÃõ Åƾ¿Â¶ÈÒǵ (Åĺ¶È¾ ÁÒÄÀ¶ÁÒ [ÅƾÂÏ»Ãõ]). 3. dºÄ½¸¶ ¶ ·ÉȾ ½¶ÀÃͻö ¸½¸¶Ãõ [½¶ÀÁ¾ÀÄÂ] ºÄ ½¶º»Æ¼¶Ãõ Á¶ºÉ ¿ ÅÄƵºÀÉ. iÄÀƻ¶ ¶ÈÒǵ ¸½¸¶È¾ ÆÄ·ÈþÌÈ¸Ä ºÄ Ä·ÄÆÄþ ÅÆľÇÁĸ¾Ë Ä·'Àȸ. dºÄ½¸¶ ¶ ·ÉȾ ¸¾ºÆÉÀɸ¶Ã¶ ½¶ ÅÄÆĽÉÂÃõ ½ ¸ºÅĸºÃÄÔ ¸¿ÇÒÀĸÄÔ ÀĶúÄÔ. r¸ÃÄͶÇÃÄ ½ ¸ºÄ½¸ÄÔ Åĸ¾Ã»Ã ÀĶú¶ÃÈ ÆĽÇÁ¶È¾ ͶÇȾÃÉ Ç¸ÄË ÂÁÌÄûƸ ¼ Ë ½Ã¶¿Ä¾Ë, ÏÄ· Ë Ã»¹¶¿ÃÄ Åƾȵ¹ÃÉȾ ºÄ ÂÁÌ. d ÂÆÉ Ã¶ÅÁ¾¸¶Ãõ ºÄ·ÆĸÄÁÒ̸ öÁ»¼¾ÈÒ Ë Æ»ÇÈÆɸ¶È¾, ¸¾º¶¸¶È¾  ½·ÆÄÔ ¿ ÄŶÇÀ¾ ȶ ½¶¿Â¶È¾ þ¾ È º»Æ¼¶¸Ã ȶ ÅƾÁԺà ·Éº¾ÃÀ¾, µÀ¾Ë Ï» û ķǶº¾ÁÄ ¸¿ÇÒÀÄ. i ͻƹ¾ ¶ ÀĶú¶ÃÈ ½Äƹ¶Ã½É¸¶È¾ ÄËÄÆÄÃÉ 80
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÅÆľÇÁĸ¾Ë ½¶¸Äº¸ ö ÂÇÌ. tÉÈ Ã» öÁ»¼¾ÈÒ Ã¶ºÈÄ Å»Æ»·¾Æ¶È¾ Åƾȵ¹É¸¶È¾ ºÄ ÄËÄÆÄþ ½¶¿ÃµÈ» ö º¶ÃÄÂÉ ½¶¸Äº ÆÄ·ÈþÌȸÄ. q»Æξ¿ ÂÄ·Á½¶Ì¿Ã¾¿ »È¶Å Äƹ¶Ã½¶Ì o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Åĸ¾Ã»Ã ·ÉȾ ½¶ÀÃͻþ¿ ÅÆÄȵ¹Ä º¸ÄË ºÃ¸. u ¸¾Å¶ºÀÉ ·Æ¶ÀÉ ½·ÆÄ ¸¼¾¸¶È¾ ºÄ ÇÁɼ·¾ ÂÁÌÄûƸ ·»½ ½·ÆÄ, ÈÁÒÀ¾ ½ ÄŶÇÀ¶Â¾. r¸ÃÄͶÇÃÄ ½ ÂÄ·Á½¶ÌÔ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Â¶ ¿È¾ Äƹ¶Ã½¶Ìµ ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÂÇȶ. pƹ¶Ã½¶ÌÔ Â¶ ºÄÆÉ;Ⱦ Ä·Á¶Çþ¿ ÀĶú¶ÃÈ ÀĶú¶ÃÈÉ ÂÇȶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. tÉÈ Ã»Â¶ õÀÄ¹Ä Åƶ¸¾Á¶, ËÈÄ Â¶ þ ·ÉȾ. pÇȶÈÄÍÃÄ Æζ ÃÈÉ̵ Ä·Á¶ÇÃÄ¹Ä ÀĶú¶Ãȶ. r¸ÃÄͶÇÃÄ, ĺöÀ, ÂÉǾÈÒ Ä·Á¶Çþ¿ ÀĶú¶ÃÈ À»ÆÂɸ¶È¾ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸ Ä·Á¶ÇÃÄÂÉ ÂÇÈ, ·Ä Ì» ö¿¸¶¼Á¾¸Î¾¿ ÅÉÃÀÈ ÌÁÄ Ä·Á¶ÇÈ ¿ ¸º ÉÇÅ˸ É ÂÇÈ ½¶Á»¼¶È¾Â» ºÄÁµ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸ ÌÁ¿ Ä·Á¶ÇÈ. p·Ç¶º¶ ¸ÇË ¸¶¼Á¾¸¾Ë ÈÄÍÄÀ ¸ ÂÇÈ Ä·¿Â¶: 1. x»ÃÈƶÁµ [eÄÁĸû ÉÅƶ¸ÁÃõ] olds olfc. 2. dººÁ»Ãõ r[Ä·ÈþÍÄ]-s[»ÁµÃÇÒÀÄ] n[ÁÌ] (olds) olds (ÀÄÂǶƶÈ), ÈÔƶ. 3. p·Á¶Çà ÀÄÂǶƶȾ ÄÀƻ ¸ººÁ»Ãõ [olds], º»Æ¼¶¸Ã ÉƵº¾ [ÉÇȶÃĸ¾]. 4. mÒÄÀ¶Á [ÅƾÂÏ»Ãõ] lq(·)u lÄÂÇÄÂÄÁÉ. 5. f»Æ¼¶¸Ã ¹ÄÇÅĺ¶ÆÍ ÉÇȶÃĸ¾, µÀ ·¶ÃÀ¾, ÀÄÄŻƶȾ¸Ã Ì»ÃÈƶÁ ¿ ¶¹¶½¾Ã¾, ÅÆĺ¶¼Ã ÅÉÃÀȾ [ÅÉÃÀȾ ÅÆĺ¶¼É]. 6. p·'ÀȾ ¹ÆĶºÇÒÀÄ¹Ä ÀÄƾÇÈɸ¶Ãõ, »Á»ÀÈƸõ [»Á»ÀÈÆÄÇȶÃ̵], ¹¶½¸Ãµ [¹¶½Ä½¶Åƶ¸Ã¶ ÇȶÃ̵], ¸ÄºÄÅÆĸĺ¾. 7. s»Æ»ºÃ¾À¾ ÆÉËÉ ¿ ÈƶÃÇÅÄÆÈÉ, µÀ Èƶ¸¶¸¶ Ì»ÃÈƶÁµ [Èƶ¸¶¿Ã» º»ÅÄ], ½¶Á½Ã¾Íà ÇȶÃÌ Â¶¹¶½¾Ã¾, ¶¸ÈÄ·ÉǾ. 81
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
8. qÄÎȶ, È»Á»¹Æ¶Ê, È»Á»ÊÄÃö Ì»ÃÈƶÁµ [È»Á»ÊÄÃþ¿ ÀÄÂÉȶÈÄÆ], ƶºÄ¸¾Ç¾ÁÒõ [ƶºÄÇȶÃ̵]. 9. nÄÇȾ ¿ ÈÉûÁ. 10. m»ÈÉÃÇÒÀ [¶¸¶Ì¿Ã] ¶¿º¶Ã¾, µÀÏÄ Ã» ķǶº¼»Ã ¸¿ÇÒÀÄÂ. 11. d¿ÇÒÀĸ Ä·'ÀȾ ¶¹¶½¾Ã¾ [ÇÀÁ¶º¾], µÀÏÄ Ã» ķǶº¼»Ã ¸¿ÇÒÀÄÂ. 12. qÆľÇÁĸ ½¶¸Äº¾. dÇ ÅÉÃÀȾ ÅÆĺ¶¼É (ÇÀÁ»Å¾ [¶¹¶½¾Ã¾], ¶¹¶½¾Ã¾) º¶Á ·¶ÃÀ¾ ¿ À¶Ç¾ öÁ»¼¾ÈÒ ÄŻͶȶȾ ȶ ÅÄÇȶ¸¾È¾ ÀÄÁÄ Ã¾Ë ¸¶ÆÈÉ. {Ä¿ÃÄ ÅÄ ½Äƹ¶Ã½É¸¶Ãà ÅÆĺ¶¼ÃÄ¹Ä ¶Å¶Æ¶ÈÉ Âļö ÅÆĺĸ¼¾È¾ ÈÄƹ¸ÁÔ. qÄ Å»Æ»¸»º»Ãà ķǶº¾ ½¶¹¶ÁÒÃ¾Ë ÅÉÃÀȸ Żƻ¸Äº¾ÈÒǵ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ ¸ººÁ¸ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. nÇÈÄ ÅĺÁ¾ÈÒǵ ö ƶ¿Äþ (¸ººÁ»Ãõ ÀÄÂǶƵȸ) ½¹ºÃÄ ½ ºÄÈ»Å»Æ ÇÃÉÔ; ÅĺÁÄÂ, ¸¾½Ã¶Í¾ÈÒǵ ÀĶú¶Ãȸ ƶ¿Äø ÅƾºÁ¾ÈÒǵ  ¸ººÁ¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸ ½¶Á»¼ÃÄÇÈ ¸º ÅÄÈÆ»·¾ 100-150 ÁÔº»¿. lĶú¶ÃÈ Æ¶¿ÄÃÉ ¸ ÂÇÈ Ã» Äƹ¶Ã½É ÄÀÆ»ÂÄ À¶ÃÌ»ÁµÆ ½ ¸ººÁ¶Â¾, µÀ Ì» ¶ ÂÇÌ» Åƾ ƶ¿ÄÃĸ¾Ë ÀĶú¶Ë ö ÅÆĸÃÌ, ¶ ÈÁÒÀ¾ ķ»¼ÉÈÒǵ ºÄ ½Äƹ¶Ã½É¸¶Ãõ ÇÁɼ·¾ ·»½Å»À¾ ¸ ǸÄÂÉ Æ¶¿ÄÃ. dà ¸¾½Ã¶ÍÉ ÇÄ· Ç¸Ä¹Ä ½¶ÇÈÉÅþÀ¶, ÏÄ ¸»º» À¶ÃÌ»ÁµÆÔ ºÁµ ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ ÇÁɼ·¾ º»ÇµÈþÀ¸ (ÉͶÇÈÀĸ¾Ë), µÀ¾Â ÅƾºÁÔ ¶·Ä ÀÁÒÀ¶ ¸ÉÁ¾ÌÒ, ¶·Ä ÄÀƻ ·ÁÒÎ Ä·'ÀȾ, µÀ ½¶Á½Ã¾ÍÃÉ ÇȶÃÌÔ, ÅÆľÇÁĸ¾¿ ½¶¸Äº, ÈÄÏÄ. sÁɼ·¶ ÂÁÌÄûƶ Èƾ¸¶, ¸ ½¶Á»¼ÃÄÇÈ ¸º ÀÁÒÀÄÇÈ ÂÁÌÄûƸ, ¶¼ ºÄ 16 ¹Äº¾Ã ö ºÄ·É, ¶ ÈÄ 8 ¹Äº¾Ã ö ÇÈ¿Ì ¿ 8 ¹Äº¾Ã É ÅĹÄȸÁ. o¶ ÄǺÄÀ ƶ¿ÄÃÄ¸Ä ÀĶú¾ Ä·¾Æ¶ÈÒǵ ÅƾÂÏ»Ãõ ·[ɸÎĹÄ] ¸ººÁ»Ãõ rsn. 2.
ÊÎÌÀÍÄÀ ̲ÑÒÀ ÍÀÐÎÄÍί ̲˲ֲ¯
lĶú¶ ÂÇȶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ È¸ÄƾÈÒ ½ ͶÇȾ82
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
þ ÂÁÌÄûƸ ÅÄÇȿþ¿ ½¶Å¶Ç ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÂÇȶ ¸ ǾÁ 1 ÇÄÈà (150-200 ÁÔº»¿) "pÀƻ¾¿ ¸ººÁ". pÀÆ»ÂÄ¹Ä ¸ººÁÉ Ã» ¸¼¾¸¶ÈÒǵ ºÄ ¸¶ÆÈÄ¸Ä ÇÁɼ·¾. dººÁ ¶ ·ÉȾ ½Áļ»Ã¾¿, ÅÄ ÂļÁ¾¸ÄÇÈ, ½ ·¿Ì¸ ¶·Ä Åƾö¿Âà ÁÔº»¿ Ä·½Ã¶Ã¾Ë ½ ½·ÆÄÔ. o¶ ÀĶú¶Ãȶ ÈÆ»·¶ ¸¾½Ã¶Í¾È¾ ÁÔº¾ÃÉ ¸¿ÇÒÀĸÉ, ÅÄ ÂļÁ¾¸ÄÇÈ ÇȶÆξÃÉ ¶ÆÂ, ǸºÄÂÄ¹Ä ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶ÌÄöÁÇȶ. dººÁ ÈÆ»·¶ ÅÄÂÇȾȾ ƶ½Ä "ÇÀÄζÆɸ¶È¾" û¹¶¿ÃÄ ½¶Í¶È¾ ¿Ä¹Ä ¸¾ÎÀÁ. qÄ ÂļÁ¾¸ÄÇÈ, ÈÆ»·¶ ¸ººÁ ÉÂÉúÉÆɸ¶È¾. cÔÆÄ ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÂÇȶ Åĸ¾ÃÃÄ ÅÄÂÇȾȾǵ ¸ ÁÒÄÀ¶Á nÇÒÀÄ¹Ä ÉÅƶ¸ÁÃõ rÄ·ÈþÍÄ-s»ÁµÃÇÒÀÄ nÁÌ. o¶ ·Éº¾ÃÀÉ Â¶ ¸¾ÇȾ ÉÀƶÃÇÒÀ¾¿ º»Æ¼¶¸Ã¾¿ ÅƶÅÄÆ ¸¾¸ÇÀ¶ ½ Èƾ½É·Ä öžÇÄÂ: lĶú¶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÂÇȶ …. cÔÆÄ Åĸ¾Ãû ¶Ⱦ öÇÈÉÅà ¸ººÁ¾: 1. s»ÀƻȶƵÈ, ÏÄ ¸»º» ¸ÃÉÈÆÎà ÇÅƶ¸¾ ÀĶú¾, Åƾ¿Â¶ ¸¾º¶ žÇÒ¶, Æ»º¶¹É ¸ºÄ½¸¾, öÀ¶½¾, ÃÇÈÆÉÀÌ, ¸¾ÀÄÃÉ ÅÄǸºÀ¾, ¸¾À¶½À¾ È.º. 2. eÄÇÅĺ¶ÆÇÒÀ¾¿ — ¸»º» ¹ÄÇÅĺ¶ÆÀÉ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÂÇȶ. 3. q¶ÇÅÄÆÈĸ¾¿ — ¸¾º¶ ŻƻÅÉÇÈÀ¾ ¿ ŶÇÅÄÆȾ öǻÁ»ÃÃÔ. 4. sÁºÍ¾¿ — ¸»º» ÇÁºÇÈ¸Ä É ÇÅƶ¸¶Ë ÀƾÂöÁÒÃ¾Ë ÅÄÁȾÍþË. 5. d'µ½Ã¾Ìµ ¿ ȶ·Æ ÃÈ»ÆÃĸ¶Ã¾Ë. 6. n»ÎÀ¶Ã»¸¾¿ — ÅÆĸĺ¾ÈÒ Æ»¸½Ô ÅƾºÁ »ÎÀ¶ÃÒ È¶ ÁÒÄÀ¶Á¸ ö ·Ôƶ. 7. s¶ÃȶÆþ¿ — ¸¾º¶ ǶÃȶÆà ÅƾžǾ ºÁµ ÂÇȶ ȶ ÇÈ»¼¾ÈÒ ½¶ Ë ¸¾ÀÄöÃõÂ. 8. rÉËÉ - À»ÆÂÉ ¸ÉÁ¾Íþ ÆÉËÄÂ. lĶú¶ÃÈ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÂÇȶ ¸ ÅÄÆĽÉÂÃà ½ ¸¿ÇÒÀĸÄÔ ÀĶúÄÔ ÂÇȶ ¸¾º¶ÇÈÒ ½¶Æµº¼»Ãõ ¸ºÃÄÇÃÄ ÅÄÁÌ¿ÃÄ ¹Äº¾Ã¾, ÆÉËÉ ¸ ÂÇÈ, ÅĺÄÆļÉ83
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
¸¶Ãõ. d Å»ÆÎ¾Ë ºÃµË Äƹ¶Ã½É¸¶Ãõ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÂÉǾÈÒǵ ¸½¶¹¶Á ÇžþȾ ÆÉË ÅĺÄÆļþ¿, ½¹ÄºÄ Âļö ºÄ½¸ÄÁ¾È¾ ÅĺÄÆļɸ¶È¾ ÈÁÒÀ¾ ½¶ ÄÀƻ¾ ºÄ½¸ÄÁÄ ŶÇÅÄÆÈÃÄ¹Ä ¸ººÁÉ ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÂÇȶ. fÄ ÇÁɼ·¾ ¸ o¶Æĺÿ ÂÁÌ ÅÄ Ä·Á¶ÇÃ¾Ë ÂÇȶË, µÀ ¸½¶¹¶Á ÅÄ ¸»Á¾À¾Ë ÂÇȶË, ÈÆ»·¶ Åƾȵ¹ÃÉȾ ÉÀƶÃ̸ º¶¸ÃË ÂÁÌÄûƸ, ½ÄÀƻ¶ ÇȶÆξÃ, ÏÄ ¸ È¿ ºÁµÃÌ ºÄ·Æ¾Â¾ ʶ˸̵¾ ¿ ÂļÉÈÒ ¸ºº¶È¾ ¸»Á¾À ÅÄÇÁɹ¾ ¸ º»Æ¼¶¸ÃÄÂÉ ·Éº¸Ã¾Ìȸ. o» ÈÆ»·¶ ·ÄµÈ¾Çµ ¸ºº¶¸¶È¾ ÇÅƶ¸É º»Æ¼¶¸ÃÄ¹Ä ·Éº¸Ã¾Ìȸ¶ ÉÀƶÃ̵ ÂÁÌÄûƶÂ, ö¸ÈÒ ¸ºÅĸº¶ÁÒà ÇȶÃĸ¾Ï¶, ÄÍ»¸¾ºÃÄ ÅĽ¶ ÇÅƶ¸¶Â¾ ÅÄÁȾÍþ¾. * qÄ ½¶¸»º»Ãà Á¶ºÉ ¿ ÅÄƵºÀÉ ¸ ÂÇÈ, ÅÄ Å»Æ»¸»º»Ãà ;ÇÈÀ¾ ¼ »ÃÀ¶¸»º¾Çȶ¾, ÂÄÇÀ¶ÁµÂ¾, ¼¾º¶Â¾ ¿ Ãξ¾ Âļö ÅƾÇÈÉžȾ ºÄ Äƹ¶Ã½É¸¶Ãõ Åƶ¸¾ÁÒÃÄ¹Ä ¼¾Èȵ ¸ ÂÇÈ. tÄÂÉ µÀ ö¿ÇÀÄÆλ ¸ ÂÇÈ, µÀ ¸ Ç»Á [ÈÆ»·¶] ºÄÅÉÇȾȾ ¿ źŻÆȾ Ã̶Ⱦ¸É ¹ÆĶºµÃ ºÄ ȸÄÆ»Ãõ ¶ºÂÃÇÈÆ¶Ì (ÂÇÒÀ» ÉÅƶ¸ÁÃõ) Żƻ·¾Æ¶Ãõ ¸ÇË ºÁµÃÄÀ ¼¾Èȵ öÆÄºÉ ¸ ÂÇÈ. x» ö ÈÄ¿ ¸¾Å¶ºÄÀ, ÀÄÁ¾ ö º¶ÃÄÂÉ È»Æ»Ã (ÂÇÈ, ʶ·Æ¾ÍÃ¾Ë ½¶¸Äº¶Ë) û º puo ½ ÌÁ¾Â ǸÄ ¶Å¶Æ¶ÈÄÂ. b¼ ºÄ º¶ÁÒÎ¾Ë ½¶Æµº¼»ÃÒ ¸¾ÏÄ ¸Á¶º¾ Ä·Á¶ÇÃÄ¹Ä ÉÅƶ¸ÁÃõ, ¸ºÃÄÇÃ¾Ë Ã¶ÆÄºÃ¾Ë ÀÄÂǶƵȸ ÄÇȶÔÈÒ ¸¶¼Ã¾Â¾ ºÄȻŻÆÎõ Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¶ Ç˻¶ ¿ ÀÄÂŻȻÃÌ ÂÇÒÀÄ¹Ä ÉÅƶ¸ÁÃõ. fÄ ½¶¸º¶ÃÒ ÂÇÒÀÄ¹Ä ÉÅƶ¸ÁÃõ öÁ»¼¾ÈÒ ¸ Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É Ã¶Á¶¹Äº¼»Ãõ ¶ÅÆĸ½¶Ì ÂÇȶ. fÄ ÂÇÒÀÄ¹Ä ÉÅƶ¸ÁÃõ ÈÆ»·¶ ·Éº» Åƾȵ¹ÃÉȾ ÉÀƶÃ̸, ʶ˸̸ ½ÆÄ·¾È¾ Ë ¸ºÅĸº¶ÁÒþ¾ Żƻº ¹ÄÁĸÄÔ ½¶ ¹ÄÇÅĺ¶ÆÀÉ ÂÇȶ. 84
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
f¶ÁÒζ Åƶ̵ ÂÇÒÀÄ¹Ä ÀĶú¶Ãȶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Â¶ ¿È¾ ¸ öÅƵ ÇÀÆÅÁ»Ãõ Á¶ºÉ ȶ ·»½Å»À¾ ¸ ÂÇÈ ¿ ÎÀÄÁ»Ãõ ÂÁÌÄûƸ. f¾Æ»ÀȾ¸¾ ȶ ÃÇÈÆÉÀÌ ¸ È¿ ÇÅƶ¸ Åĸ¾Ã»Ã ¸Ã ºÇȶ¸¶È¾ ¸º Ä·Á¶ÇÃÄ ÀĶú¾. 3. ÎÐÃÀͲÇÀÖ²ß ÎÁËÀÑÍί ÊÎÌÀÍÄÈ ÍÀÐÎÄÍί ̲˲ֲ¯
fÄ Äƹ¶Ã½¶Ì p·Á¶ÇÃÄ ÀĶú¾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ Âļ» ¸½µÈ¾Çµ ÀĶú¶ÃÈ ÏÄ¿ÃÄ ÅÄ ÄŶÃɸ¶Ãà ǾÈÉ¶Ì ¸ Ä·Á¶ÇÃÄÂÉ ÂÇÈ, ËÄÍ ÊÄƶÁÒÃÄ p·Á¶Çö ÀĶú¶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ½¶Íû ǸÄÔ ºµÁÒÃÇÈÒ Æ¸ÃÄͶÇÃÄ ½ Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¾Â¾ Åƶ̵¾ ¸ ÂÇÈ. p·Á¶Çþ¿ ÀĶú¶ÃÈ Ã» Âļ» ½¶·ÉȾ ö Å»¸Ã ÊÄƶÁÒà ÂÄ»ÃȾ, µÀ ĺöÀ öÇÀÁÒÀ¾ ¸¶¼Ã, ÏÄ ¸º Ã¾Ë ½¶Á»¼¾ÈÒ È»Âž º¶ÁÒÎÄ Äƹ¶Ã½¶Ì o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÅĽ¾Ìµ ¸ Ä·Á¶ÇÈ. t¶À¾Â ÄÇÃĸþ ÂÄ»ÃÈÄ "ÅÄͶÈÀ¾ ÉƵºÉ¸¶Ãõ", ÏÄ Â¶ ¸¾µ¸ÁµÈ¾Çµ öÇÈÉÅÃÄ: 1. ö ÂÇÌ» Ç¸Ä¹Ä ÉƵºÉ¸¶Ãõ ¸¾·Æ¶È¾ ·Éº¾ÃÄÀ Ä·Á¶ÇÃÄ¹Ä rsn, ö ·Éº¾ÃÀÉ ¸¾¸Ç¾È¾ ÅƶÅÄÆ ¸ÂÇȾȾ öžÇ: "p·Á¶Çö ÀĶú¶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸…." 2. i¹ÄÁÄǾȾǵ ÄÇÄ·¾ÇÈÄ ¸ ÀĶú¶Ãȶ ÂÇȶ ÇÄÔ½ÃÄ ¶Æ ¿ ÅĸºÄ¾Ⱦ ¿Ä¹Ä ÅÆÄ ½Äƹ¶Ã½É¸¶Ãõ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ, º» ·Ôƶ ȶ ÉÇȿþȾ [ɽ¹Äº¾È¾] ½ þ ÊÄÆÂÉ ÇŸÅƶÌ. 3. o¶½Ã¶Í¾È¾ Ç¸Ä¹Ä ½¶ÇÈÉÅþÀ¶ ¿ ÀĶú¶Ãȶ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÂÇȶ ȶ ÅĸºÄ¾Ⱦ ÅÆÄ Ì» ¸¿ÇÒÀÄ¸É ÀĶúÉ. 4. iÄƹ¶Ã½É¸¶È¾ û¹¶¿ÃÄ ÀÉÆ'ÆÇÒÀÉ ÍÄÈÉ [¸½¸Äº] ö ¶¸È¶Ë ÂÄÈÄ̾ÀÁ¶Ë, ºÁµ ÅĸûÃõ ÀÉÆ'ÆÇÒÀÄ ÇÁɼ·¾ ¸ Ä·Á¶ÇÈ ¿ û¹¶¿ÃÄ ¸¾ÇÁ¶È¾ ÀÉÆ'Ƹ ºÁµ ½¸'µ½ÀÉ ½ ƶ¿Äö¾ Ä·Á¶ÇÈ. pÇÄ·Á¾¸É 85
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ɸ¶¹É ½¸»ÆÃÉȾ ö ½¸'µ½ÄÀ »¸»ÃÈɶÁÒÃÉ ºÄÅÄÂÄ¹É Åƾ Äƹ¶Ã½É¸¶Ãà o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÅÄ ·ÁÒÎ¾Ë ÂÇÈ¶Ë (¸¶¼Ã» ºÁµ Ä·Á¶ÇÈ»¿ x»ÃÈƶÁÒÃÄ ÅÆľÇÁÄ¸Ä ÄÀÆɹ¾), ö¸'µ½¶È¾ ÁÉÍ·É ½Ä ÇÈÄÁ¾Ì»Ô. 5. d¾¹ÄÈĸ¾È¾ ¸ºÅĸºÃ ŻͶÈÀ¾ ºÁµ p·Á¶ÇÃÄ ÀĶú¾, ÀĶú ÂÇÈ Æ¶¿Äø ȶ ÆĽÇÁ¶È¾ Ë ÀÉÆ'ƶ¾ ÅÄ Ä·Á¶ÇÈ. 6. q»Æ»¿ÃµÈ¾ ºÆÉÀ¶Æà ȶ ºÆÉÀɸ¶Ãõ ¸ºÄ½¸ ÆĽÅÄƵºÀ¸. 7. r»À¸½É¸¶È¾ ºÁµ Ç¸Ä¹Ä ÆĽÅÄƵº¼»Ãõ ¶¸ÈÄŶÆÀ, ÏÄ· ½¹ÄºÄÂ, ¸ ÂÆÉ ÅÄÈÆ»·¾, ÆĽºÁ¾È¾ ¿Ä¹Ä ÅÄ Ãξ ÉƵº¶Â. d ¼¶ºÃÄÂÉ Æ¶½ û ºÄÅÉÇȾȾ, ÏÄ· Åƾ¸¶Èà ÄÇÄ·¾, ; ö¸ÈÒ º»Æ¼¶¸Ã, ¶·Ä ¹ÄÇÅĺ¶ÆÇÒÀ ÃÇȾÈÉÌ ÆĽÅÄƵº¼¶Á¾Çµ ½¶ÇÄ·¶Â¾ ÀÄÂÉÃÀ¶Ì. 8. q»Æ»ÎÀĺ¾È¾ ¸ ÀÄƻà ¸ÇµÀ¿ ÅÄÁȾÍÿ Ã̶Ⱦ¸ ¸ Æĺ ½¶ÀÁ¶º¶Ãõ Æ½Ã¾Ë Ã¶ÆÄºÃ¾Ë ÀÄÂȻȸ, ÅÄÁȾÍÃ¾Ë Å¶ÆÈ¿, ½ÄÀƻ¶ ŻƻÎÀĺ¾È¾ ºµÁÒÃÄÇÈ »ÀÇÅĽ¾ÈÉÆ Æ½Ã¾Ë »Â¹Æ¶ÃÈÇÒÀ¾Ë ɹÆÉÅĸ¶ÃÒ. d Å»ÆÎÄÂÉ Å»Æĺ Äƹ¶Ã½É¸¶Ãõ uÀƶÃÇÒÀÄ f»Æ¼¶¸¾ ĺ¾ÃÄÀÄÔ ºÄÅÉÇȾÂÄÔ »À½»ÀÉȾ¸ÄÔ [¸¾ÀÄö¸ÍÄÔ ¸Á¶ºÄÔ] puo o¶Æĺö ÂÁ̵. {Ä¿ÃÄ ÅÄ ÄŶÃɸ¶Ãà ǾÈÉ¶Ì o¶Æĺö ÂÁ̵ Âļ» ºÄÅÉÇȾȾ ºÄ ¸ºÃĸÁ»Ãõ º»Æ¼¶¸ÃĹÄ, ǶÂÄÉÅƶ¸ÃÄ¹Ä È¶ ¹ÄÇÅĺ¶ÆÇÒÀÄ¹Ä ¶Å¶Æ¶ÈÉ. pÍ»¸¾ºÃÄ, ÏÄ Ì»¿ ŻƻËĺĸ¾¿ Å»Æĺ û Ç Èƾ¸¶È¾ ºÄ¸¹Ä, ½¶Á»¼ÃÄ ¸º ÅÄÁļ»Ãõ. 9. iºÉξȾ ¸ ½¶ÆĺÀÉ ¸ÇµÀÉ ÇÅÆÄ·É Íɼ¾Ã»ÌÒÀÄ¹Ä »Á»Â»ÃÈÉ ¸ uÀƶÃ, ÅÆĵ¸¾È¾ Ç»·» µÀ-û·ÉºÒ Äƹ¶Ã½Ä¸¶ÃÄ. Ì» ꦂ ̦ÌÄöÁÒÃÄ Æ»¸ÄÁÔÌ ÈÄÂÉ Ã» Ç ·ÉȾ õÀÄ ÈÄÁ»Æ¶ÃÈÃÄÇÈ ÇÉÅÆÄȾ º¶¸ÃÒÄ¹Ä ½¶¿Â¶Ã̵. pÇÄ·Á¾¸Ä û·»½Å»ÍÃÄÔ Âļ» ·ÉȾ ·ÁŸ¶Æº¿Ï¾Ã¶. dºÃÄλÃõ ºÄ öÌÄöÁÒÃ¾Ë Â»Ãξà ÉÆ»¹ÉÁÔ ½¹ÄºÄ ½¶ÀÄÃĺ¶¸Í¾Â ÎÁµËÄ 86
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
uÀƶÃÇÒÀ¶ f»Æ¼¶¸¶. À Ì» ÄÇȶÃà ½¶¸º¶Ãõ ÅÆĸ»ÇȾ, ÂÉǾȾ» ÄÌþȾ, ¸ ½¶Á»¼ÃÄÇÈ ¸º ÅÄÁļ»Ãõ Ä·Á¶Çþ¿ ÀÄ»ú¶ÃÈ. qĺ¶Ã Åĸ¾Ï» ÈÄÍÀ¾ ¸ºÃÄǵÈÒǵ ºÄ ÊÄƶÁÒÃÄ¹Ä ÇȸÄÆ»Ãõ p·Á¶ÇÃÄ ÀĶú¾. qÄ È¶ÀÄÂÉ ÊÄƶÁÒÃÄÂÉ ½¶ÀÆÅÁ»ÃÃ Ç¸Ä ÅĽ¾Ì ¸ Ä·Á¶ÇÈ, ¶ Ä·Á¶Çþ¿ ÀĶú¶ÃÈ ¸½µÈ¾Çµ ºÄ Äƹ¶Ã½¶Ì Ä·Á¶ÇÈ. i¶Íû ¸º ½Äƹ¶Ã½É¸¶Ãõ pÀÆ»ÂÄ¹Ä ¸ººÁÉ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ¸ ǾÁ ĺÃÄ¹Ä ÀÉƻõ [·¶È¶ÁÒ¿ÄÃÉ]. kÄ¹Ä ¸¾ÎÀÁ, ½º¾Ç̾ÅÁÃɸ¶Ãõ ɽ·ÆÄÃõ Żƻº¶ÇÈÒ Ä·Á¶Çþ¿ ÀĶú¶ÃÈ ÀĶú¶ÃÈĸ pÀÆ»ÂÄ¹Ä ¸ººÁÉ. r¸ÃÄͶÇÃÄ Äƹ¶Ã½É p·Á¶ÇÃÉ ÀÄÂ¶ÃºÉ ½ öÇÈÉÅþ¾ ¸ººÁ¶Â¾: 1. q»ÆÇÄöÁÒþ¿ — ¸»º» Å»ÆÇÄöÁÒà ÇÅƶ¸¾ ÍÁ»Ã¸ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ, ÅÆĸƵ Ë ÅÄÁȾÍû ¾ÃÉÁ» È. º. 2. pƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¾¿ — ½ ź¸ººÁ¶Â¾: ¶) ÂÄ·Á½¶Ì¿Ã¾¿; ·) ¸¾ÎÀÁÒþ¿; ¸) ɽ·ÆÄÃõ ¸¾¸Ãɸ¶Ãõ. 3. qÄÁȾÍþ¿ — ¸ºÅĸº¶ º¶¸ÃÒÄÂÉ ÉÅƶ¸ÁÃÃÔ olds — ÅÄÁȾÍö ÅÄÁ̵. t¸ÄƾÈÒ ÄÀƻ¾¿ ¶Å¶Æ¶È t¶¿ÃÄ f»Æ¼¶¸ÃÄ qÄÁÌ. 4. qÄƵºÀĸ¾¿ — Äƹ¶Ã½É Á¶º ÅÄƵºÄÀ ¸ Ä·Á¶ÇÈ Åƾ ÅÄÂÄÍ ¶Å¶Æ¶ÈÉ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÅÄ ÂÇÈ¶Ë Ç»Á¶Ë (ÀÄÁ¹ÄÇŶË, ʶ·Æ¾À¶Ë). tÄÂÉ ¸ººÁĸ źÁµ¹¶ÔÈÒ ·»½ÅÄǻƻºÃÒÄ Æ¶¿ÄÃĸ ÀĶú¶ÃȾ ¿ ÂÇÒÀ ÀĶú¶ÃȾ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ, ÏÄ ¸Á¶ÇȾ¸¾Â¾ Äƹ¶Ã¶Â¾ ÅÄƵºÀÉ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. 5. pŻƶȾ¸Ã¾¿ — Äƹ¶Ã½É º¾ÇÅÄÃÉ ÆĽÁļ»Ãõ ȶ ɼ¾Èȵ ÄŻƶȾ¸Ã¾Ë ¸ººÁ¸ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. 6. pËÄÆÄþ — Äƹ¶Ã½É ÄÀƻ ¸ººÁ¾ ºÁµ ÄËÄÆÄþ ÅÆľÇÁĸ¾Ë Ä·'Àȸ, ½¶Á½Ã¾ÌÒ, ÈÄÏÄ. 87
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
7. r»ÇÈƶ̿þ¿ - ¸»º» º¶ÀȾÁÒÄÇÀÄÅÍû ȶ ÊÄÈĹƶÊÍû ·ÔÆÄ È¶ Æ»ÇÈƶ̿à Á¾ÇÈÀ¾ ½ÁÄ;Ã̸ (À¶ÆÈÄÈ»À¶). 8. s»ÀÆ»È¶ÆµÈ — ½ ź¸ººÁ¶Â¾: ¶) ÅÆÄÈÄÀÄÁÒþ¿ — Åƾ¿Â¶ žÇÒ¶ ¿ ¸»º» Ëÿ Æ»ÇÈÆ; ·) ¹ÄÇÅĺ¶ÆÇÒÀÄ-ÊöÃÇĸ¾¿ — ¸»º» À¶ÇÉ ¿ ¹ÄÇÅĺ¶ÆÇÒÀ ÇÅƶ¸¾ p·Á¶ÇÃÄ ÀĶú¾; ¸) ÅÆÄŶ¹¶Ãº¾ - ÅÆĸĺ¾ÈÒ Ì»Ã½ÉÆÉ Í¶ÇÄžǸ, ¸»º» ÅÆÄŶ¹¶ÃºÉ ½¶ ¸ÇÈÉÅÁ»Ãõ ºÄ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. qĸ¾Ï¶ Ç˻¶ ½¶ºÉ¶ö µÀ ÄÇÃĸö, ö µÀ¿ ¶ ÆĽ·ÉºÄ¸É¸¶È¾Çµ ¶Å¶Æ¶È º»Æ¼¶¸ÃÄ ·»½Å»À¾. fÁµ ÄÆÃÈ¶Ì Åĺ¶ÂÄ, ÏÄ ÅÁ¶Ã Äƹ¶Ã½¶Ì o¶ÆĺÃÄ¹Ä lÄÂǶƵÈÉ dÃÉÈÆÎÃË sÅƶ¸ ¶ öÇÈÉÅÃÉ ÇË»ÂÉ: olds
eufb eÄÁĸû uÅƶ¸ÁÃõ f»Æ¼¶¸ÃÄ bºÂÃÇÈƶÌ
bºÂÃÇÈƶ̵
eufc eÄÁĸû uÅƶ¸ÁÃõ f»Æ¼¶¸ÃÄ c»½Å»À¾
pƹ¶Ã¾ c»½Å»À¾
f¶ÁÒζ Åƶ̵ Ä·Á¶ÇÃÄ¹Ä ÀĶú¶Ãȶ ¶ ¿È¾ ¸ öÅƵÂÀÉ ½¶ÀÆÅÁ»Ãõ Á¶ºÉ ¿ ÅÄƵºÀÉ ¸ Ä·Á¶ÇÈ, ¸¾ÎÀÄÁÔ¸¶Ãõ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ È¶ ÉÇȶÃĸÁµÃõ Äƹ¶Ã½¶Ì¿ÃÄ ¹ÃÉÍÀÄÇÈ. f¶ÁÒζ Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¶ Żƻ·ÉºÄ¸¶, ½¹ºÃÄ Ã¶ÀÆ»ÇÁ»ÃÄ Ç˻¾, ·Éº» ¸¼» ¿È¾ ½¶ ÃÇÈÆÉÀ̵¾ ȶ öÀ¶½¶Â¾ uÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä o¶ÌÄöÁÒ88
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÃÄ¹Ä uƵºÉ. ʲÍÖŲ ÇÀÂÂÀÃÈ
qĺ¶Ã¶ ÃÇÈÆÉÀ̵ ¶ ÈÁÒÀ¾ ˶ƶÀÈ»Æ Ã¶ÅƵÂþË, ÅÄ µÀ¾Ë Åĸ¾Ãö ¿È¾ Äƹ¶Ã½¶Ìµ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. pÍ»¸¾ºÃÄ, ÏÄ ¸ ½¶Á»¼ÃÄÇÈ ¸º ÂÇÌ»¸¾Ë ÉÂĸ¾Ã ÈÆ»·¶ ·Éº» ÆÄ·¾È¾ ·ÁÒÎ, ¶·Ä »ÃÎ ¸ºË¾Á»Ãõ ¸º Åĺ¶Ã¾Ë öÅƵÂþË. pºÃ¶À Àļþ¿, ÏÄ ·Éº» ÅÄÇȶ¸Á»Ã¾¿ ö ¸ºÅĸº¶ÁÒÃÄÂÉ ÅÄÇÈ, ¶ ŶÂ'µÈ¶È¾ ö ȶÀ ÄÇÃĸà ÅƾÃ̾ž: 1. o¶Æĺõ ÂÁ̵ ¶ ·ÉȾ Äƹ¶Ã½Ä¸¶ÃÄÔ ÊÄÆÂÄÔ Ã¶ÌÄöÁÇȾÍÃÄ-Æ»¸ÄÁÔÌ¿Ã¾Ë Ç¾Á uÀƶþ. 2. o¶Æĺõ ÂÁ̵ ¶ ·ÉȾ ĺÃÄÔ ½ Å»ÆÎ¾Ë ÊÄÆ Äƹ¶Ã½¶Ì öÌÄöÁÇȾÍÃÄ-Æ»¸ÄÁÔÌ¿Ã¾Ë Ç¾Á À»Æĸ¶Ã¾Ë qÆĸĺÄ pƹ¶Ã½¶Ì uÀƶÃÇÒÀ¾Ë o¶ÌÄöÁÇȸ. 3. o¶Æĺõ ÂÁ̵ ¶ ¸ ÀÄƻà ºÉξȾ ÇÅÆÄ·¾ ¸¾µ¸Á»Ãõ ¶ÇÄ̶ÁÒÃ¾Ë ÍɼÄ-öÌÄöÁÒÃ¾Ë (ÂÄÇÀĸÇÒÀ¾Ë ÅÄÁÒÇÒÀ¾Ë) ÅÆÄȾöÌÄöÁÇȾÍÃ¾Ë Ç¾Á ¸ uÀƶÃ. 4. o¶Æĺõ ÂÁ̵ ·Éº» ÂÉǾȾ ö¿Åƶ¸ºÄÅĺ·Ãλ¸ ÅÄͶÈÀ¶Ë Żƻ¿ÃµÈ¾ ö Ç»·» Äƹ¶Ã½É¸¶Ãõ ÉÀƶÃÇÒÀÄ ½·ÆÄ¿ÃÄ Ç¾Á¾ (ºÁµ ÈÄ¹Ä "ÄÀƻ ¸ººÁ¾"). 5. fÄ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÈÆ»·¶ Åƾȵ¹¶È¾ ¸ÇË Ê¶Ë¸Ì¸, ÏÄ ÂļÉÈÒ ·ÉȾ ÀÄƾÇþ¾ ºÁµ ÇÅƶ¸¾. tÆ»·¶ ŶÂ'µÈ¶È¾, ÏÄ Ã¶ sĸÈÇÒÀ¿ uÀƶà ¸Ç ¶ÀȾ¸Ã ¸¶ÆÈÇà »Á»Â»ÃȾ ¸ ·ÁÒο ¶·Ä »Ãο ÂÆ È. ½¸. "ÀÄÂÉÃÇȶ¾" ÈÄÂÉ È¶À» ; Ãλ ¸ºÃÄλÃõ Ë ºÄ lq(·)u ; º»Æ¼¶¸Ã¾Ë Äƹ¶Ã¸ Åƾ ºÄ·ÄÆ ÁÔº»¿ û ¸¾ÆζÁÒû. d¶¼Á¾¸ÄÔ Ã¶ÈÄÂÇÈÒ Ë ÅÄÇȶ¸¶ ź Í¶Ç Æ»¸ÄÁÔÌ. 6. nÄÇÀ¶Á ¿ ÅÄÁµÀ¾ ¸¾ÀÁÔͻà ¸º ÇÁɼ·¾ ¸ o¶Æĺÿ ÂÁÌ. qÄÇȶ¸¶ ¿ Åƶ̵ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ 89
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÂÉǵÈÒ ·ÉȾ ȶÀ, ÏÄ· ¶Æµ ȶ Äƹ¶Ã¾ ÇÄԽþÀ¶ ·¶Í¾Á¾ ¿ ¸Á¶ÇÃÉ ÀÄƾÇÈÒ ¸ ÇÃɸ¶Ãà o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ. 7. p·Á¶Çþ¿ ÀĶú¶ÃÈ Â¶, ¸»ÇȾ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ È¶À, ÏÄ· ÀļÃÄ Ë¸¾Á¾Ã¾ ¹ ÅÄÂĹȾ ÁÔºÒ¾ ¿ ¶ȻƶÁ¶Â¾ ÇÉǺàķÁ¶ÇȵÂ. * o¶Æĺõ ÂÁ̵ ÂÉǾÈÒ º·¶È¾ ½¶ ÅĸÃÉ ÄËÄÆÄÃÉ ¿ ·»½Å»ÀÉ ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶ÆÄºÉ ¿Ä¹Ä º·Æ º»Æ¼¶¸ÃÄ¹Ä Â¶¿Ã¶. nÉǾÈÒ ¸¾ÀÄÃɸ¶È¾ Ç¸Ä Ä·Ä¸'µ½À¾ µÀö¿Àƶϻ ¿ ·»½ºÄ¹¶ÃÃÄ È¶, µÀ ÈÆ»·¶, ·»½Ä¹ÁµºÃÄ. nÉǾÈÒ ÄºÃ¶Í» ½ºÄ·ÉȾ ÇÄ· Åĸû ºÄ¸Æ'µ öÆĺÉ; ÇȶȾ ¿Ä¹Ä ÄËÄÆÄÃþÀÄ ;ÃþÀÄ Á¶ºÉ ¿ ÅÄƵºÀÉ. ÃÇÈÆÉÀ̵ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ ÉÁļ»Ã¶ ¸ ½¶Ç¶º Á¾Î» ö ĺÃÉ »¸»ÃÈɶÁÒÃÇÈÒ, ¶ Ƕ», ÀÄÁ¾ û ºÔÈÒ ¸º Å»ÆÎÄ¹Ä ºÃµ ¶Å¶Æ¶È¾ puo, ¶·Ä ËÄͶ · ¿Ä¹Ä ͶÇȾþ, µÀ, öÅƾÀÁ¶º, ¸¿ÇÒÀĸ ÊÄÆÂɸ¶Ãõ. tĺ o¶Æĺõ ÂÁ̵ ¶ ö Å»ÆÎ ºÃ Żƻ·Æ¶È¾ ÌÁÇÈÒ ¼¾Èȵ, ÏÄ· Åƾ ÅÄÂÄÍ, ½¶¸¸Î¾ ÅÄͶÈÀĸ¾¿ Çȶà Á¶ºÉ, puo ÂĹÁ¶ Żƻ·¾Æ¶È¾ ÌÁÇÈÒ º»Æ¼¶¸ÃÄ¹Ä ¼¾Èȵ. d ÉÇË ÃÎ¾Ë »¸»ÃÈɶÁÒÃÄÇÈµË o¶Æĺö ÂÁ̵ Äƹ¶Ã½ÉÈÒǵ ¿ ¸»º» ǸÄÔ ÅƶÌÔ Á¾Î» ¸ ƶÂÀ¶Ë ½¶¸º¶ÃÒ o¶ÆĺÃÄ ÂÁÌ - Ì»·ÈÄ ÄËÄÆÄö ¿ ·»½Å»À¶ öÆÄºÉ ¿ ¸¾ÀÁÔÍÃÄ Ì¿ ÅÆ¶Ì ÅƾǸµÍÉÈÒǵ. (Êîï³ÿ. Ìàøèíîïèñ. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáêè. ÖÄÀÂÎ, ô. 3833, îï. 2, ñïð. 233, àðê. 52-71).
90
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Äîêóìåíò ¹ 2 Çâ³ò Óïðàâë³ííÿ Äåðæàâíî¿ Áåçïåêè (ÓÄÁ)* ÓÄÁ
Òàéíå
c»½Å»ÀÉ ¸»º»ÃÄ ¸ öÅƵÂÀ¶Ë: 1. dÃÉÈÆÎÃÒÄ-Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¾¿, 2. dÃÉÈÆÎÃÒÄ-ÅÄÁȾÍþ¿, 3. qÆÄȾÂÄÇÀĸÇÒÀÄ-·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀ¾¿, 4. qÆÄȾÅÄÁÒÇÒÀ¾¿ (ÅÄÁÒÇÒÀ» źÅÁÁµ) ÃÎ¾Ë ÍɼÄöÌÄöÁÒÃ¾Ë Í¾ÃþÀ¸: ¶) qÄÁµÀ¾, ·) n¶ºµÆ¾, ¸) rÉÂÉþ, ¹) ÃÎ. 5. lƾÂöÁÒþ¿ ¸ººÁ. qƾ Àļÿ Ä·Á¶ÇÈ ÇÃÉ Æ»Ê»Æ»ÃÈ ·»½Å»À¾ (½¶ÀÄÃÇÅÆĸ¶ÃÄ), ÀÄÈƾ¿ ¸ºÅĸº¶ ½¶ ÌÁÇÈÒ ÇÅƶ¸ ·»½Å»À¾. fÄ ÅÄÂÄÍ È¸ÄƾÈÒ ÅÆĸºÃ» ½¸»ÃÄ. i ½¸»Ã¶ ¸ººÁÔ Ã¶¿ÀÆ¶Ï¾Ë º¸ÄË È¶ º¶ Â: ¶) ĺÃÄÂÉ ÂÁÌÔ Ä·Á¶ÇÃÉ ¸Ç ¿ ź;ûà ÂÁÌ; ·) ºÆɹÄÂÉ ¸¾ÎÀÁÒÃÉ ºÁµÃÀÉ. s¶Â ÅÆĸĺ¾ÈÒ ·»½Å»ÀÉ ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ-Äƹ¶Ã½¶Ì¿ÃÉ ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ-ÅÄÁȾÍÃÉ È¶ ÆĽ¸ºÀÉ ÅÆÄȾ ÍɼÄöÌÄöÁÒÃ¾Ë Í¾ÃþÀ¸, ÄÀÆ ÅÄÁµÀ¸. p·Á¶Çö ÂÁ̵ ÅÆĸĺ¾ÈÒ ÅÆÄȾÅÄÁÒÇÒÀÉ, ÅÆÄȾ* ufc ·ÉÁÄ ÇȸÄÆ»ÃÄ É mҸĸ Åƾ uÀƶÃÇÒÀÄÂÉ f»Æ¼¶¸ÃÄÂÉ qƶ¸ÁÃà ÅÇÁµ ÅÆĹÄÁÄλÃõ û½¶Á»¼ÃÄÇÈ 30 ͻƸõ 1941 ÆÄÀÉ. 91
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀÉ È¶ ÀƾÂöÁÒÃÉ ºÁµÃÀÉ, ÇȶƶÔ;ÇÒ Åƾ ÅÄÂÄÍ ÂÁÌ È¶ ÇÄԽþÌÒÀ¾Ë ;ÃþÀ¸ Ì ¸Ç ÇÅƶ¸¾ ÁÀ¸ºÉ¸¶È¾. d¾ÎÀÁÒþ¿ ƻʻƻÃÈ Â¶ ½¶¸º¶Ãõ ½·Æ¶È¾ ··ÁÄÈ»ÀÉ, Å»¸ÃÉ ÀÁÒÀÇÈÒ ¸¾ÎÀÁÒÃÄ¹Ä Â¶È»Æ¶ÁÉ, źÎÉÀ¶È¾ ö Ȼƻà ķÁ¶ÇÈ»¿ ʶ˸̸ É ºÁµÃÌ c»½Å»À¾ ȶ ÅÆĸƾȾ Ë º¶Ô;  Ż¸Ã ½¶¸º¶Ãõ ¸ ÂÁÌ Í¾ ÅĽ¶ Ã»Ô - ¸¾ÀÄƾÇÈĸɸ¶È¾ Ë É ¸¾ÎÀÁÒÃÄÂÉ ºÁ. q»Æ»¸Äº¾È¾ ¸¾ÎÀÄÁ¾ ÂÁÌ È¶ ÁÔº»¿, µÀ ¶Á¾ · ÅƶÌÔ¸¶È¾ ; ÅƶÌÔÔÈÒ ¸ c»½Å»Ì. Ãξ ÅÄĺ¾ÃÄÀ¾Â ÁÔºµÂ É ÅÆĸºÃÄÂÉ ½¸»Ã öº¶ Å»¸Ã ºÄ ÅÄÂÄÍ ½¶¸º¶Ãõ, µÀ: ¶) ÄÅÀ¶ ÅÄÁÒÇÒÀ¾Â¾ oldf-¾ÇÈÇÒÀ¾Â¾ ¶Æ˸¶Â¾, ÀÄÈÆ ºÉ¼» ͶÇÈÄ Â¶ÔÈÒ ¸»Á¾Í»½ÃÉ, ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄÄƹ¶Ã½¶Ì¿ÃÄ¹Ä Ë¶Æ¶ÀÈ»ÆÉ ¸¶¹É, ÅÆĹÁµº¶Ãõ È¾Ë ¶Æ˸¸ ȶ ¸¾ÀÄƾÇȶÃõ ¸ÇË, ŻƻºÄ¸Ç ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ-Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¾Ë ¶ȻƶÁ¸; ·) ÇŻ̶ÁÒö ÆĽ¸ºÀ¶ ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ-ÅÄÁȾÍÃÄ¹Ä Ë¶Æ¶ÀÈ»ÆÉ; ¸) ÆĽ¸ºÀ¶ ÅÆÄȾ ÍɼÄöÌÄöÁÒÃ¾Ë Í¾ÃþÀ¸; ¹) ÅÆÄȾÅÄÁÒÇÒÀ¶ ÆĽ¸ºÀ¶; ×) ÅÆÄȾÂÄÇÀĸÇÒÀÄ-·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀ¶ ÆĽ¸ºÀ¶. qƾ Ä·Á¶ÇÈ, ŻƻºÉÇ ºÁµ ÇÅƶ¸¾ ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄÄƹ¶Ã½¶Ì¿ÃÄ¹Ä Ë¶Æ¶ÀÈ»ÆÉ, ÅÄÀÁ¾À¶Ã¾¿ Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¾¿ Çɺ É ÇÀÁ¶º: ÅÆĸºÃ¾À¶ Ä·Á¶ÇÈ, ƻʻƻÃȶ ·»½Å»À¾ Ï» ĺÃÄ¹Ä ½ Ä·Á¶ÇÃÄ gÀ½»ÀÉȾ¸¾, ö¿Àƶϻ Åƶ¸Ã¾À¶. r»Ê»Æ»ÃÈ ·»½Å»À¾ Åƾ Ä·Á¶ÇÈ, ¸ ÂÆÉ ÅÄÈÆ»·¾, ÆĽÅÄƵº¼¶ ÁÀ¸ºÉÔ; ;ÃþÀÄ (·Ä¸À¶). qƾ gÀ½»ÀÉȾ¸¶Ë ÄÀÆɹ, Åĸȸ ÂÇÈ Æ»Ê»Æ»ÃȾ c»½Å»À¾, Åƾ ÅÄÂÄÍ ÅÆĸºÃ¾Ë ½¸»Ã, ¸»ºÉÈÒ ·ÄÆÄÈÒ·É É ¸ÇË Ã¶ÅƵÂÀ¶Ë, µÀ Åƾ Ä·Á¶ÇÈ. d¾ÎÀÁÒþ ºÁÄ û ½¶¿Â¶ÔÈÒǵ, ¶ ¸Ç» ½ È ºÁµÃÀ¾ (¶ȻƶÁ¾, ÁÔº»¿) ºÄÇȶ¸ÁµÔÈÒ ¸ Ä·Á¶ÇÈ. 92
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Çâ³òóâàííÿ r»Ê»Æ»ÃȾ c»½Å»À¾ Åƾ ÄǻƻºÀ¶Ë ǶÂ, Åƾ ÅÄÂÄÍ ÇŻ̶ÁÒÃÄ ¸º·Æ¶Ã¾Ë ÁÔº»¿, ÅÆĸĺµÈÒ ºÁµÃÀÉ ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ-Äƹ¶Ã½¶Ì¿ÃÉ, ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ-ÅÄÁȾÍÃÉ, ÅÆÄȾ ÍɼÄöÌÄöÁÒÃ¾Ë Í¾ÃþÀ¸ ȶ ¸¾ÎÀÁÒÃÉ. fÄ ÅÄÂÄÍ : ¶) ·Ä¿Ä¸¾¿ ƻʻƻÃÈ ½ ·Ä¸ÀÄÔ ºÁµ ÇŻ̶ÁÒÃ¾Ë ½¶¸º¶ÃÒ; ·) ƻʻƻÃÈ ºÁµ ¶Æ˸¸, ¸Ã ƸÃÄͶÇÃÄ ½¶ÇÈÉÅþÀÄ ºÁµ ÇÅƶ¸ ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ-Äƹ¶Ã½¶Ì¿ÃÄ¹Ä Ë¶Æ¶ÀÈ»ÆÉ. dÇ ÃÎ ºÁµÃÀ¾ (ÅÆÄȾÅÄÁÒÇÒÀ¶, ÅÆÄȾÂÄÇÀĸÇÒÀÄ-·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀ¶) ķǶº¼ÉÈÒǵ ºÄ·¾Æ¶Ã¾Â¾ ÁÔºÒ¾ É ÇȸÄÆ»Ã¾Ë ºÁµ ÌÒÄ¹Ä ÇŻ̶ÁÒÃ¾Ë ½¸»Ã¶Ë. tÄÂÉ, ÏÄ ¸ Ä·Á¶ÇÈµË È¶ ¸ ÄǺÀÉ ÄǻƻºÀ¸ Åĺ»Àɺ¾ Ï» Ƕ¶ pƹ¶Ã½¶Ìµ ¶ º»µÀ ·Æ¶À¾ - ȶÀ ·Æ¶À¾ ÇÃÉÔÈÒ È¶Àļ ¸ c»½Å»Ì. d ÂÆ ÅÄÈÆ»·¾, ¸¸Äº¾ÈÒǵ Å»¸Ã ½Âþ ; ŻƻÇÉûÃõ. sŻ̶ÁÒö ɸ¶¹¶ ½¸»Æûö ö ¸ººÁ¾: ¶) ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ-Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¾¿, ·) ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ-ÅÄÁȾÍþ¿ (n»ÁÒþÀ¸Ì). rÄ·Äȶ ¸»º»ÈÒǵ ź ÀÉÈÄÂ: ¶) ½¶·»½Å»Í»Ãõ µÀö¿·ÁÒÎ ½ºÄÆÄ¸Ä¹Ä ÆĽ¸¾ÈÀÉ pƹ¶Ã½¶Ì; ·) ½¶ÀÆÅÁÔ¸¶Ãõ º»Æ¼¶¸Ã¾ÌÒÀÄ¹Ä ¼¾Èȵ ö ¸ÇË ºÁµÃÀ¶Ë. 1. Âíóòð³øíüî-îðãàí³çàö³éíèé c¶¹¶ÈÄ Ç»ÃǶ̿ÃÄ¹Ä Â¶È»Æ¶ÁÉ º¶ÔÈÒ ¶Æ˸¾. ¸¾Å¶ºÀ¾, ÏÄ ÁÔº¾, ·ÉºÉ; ö ÉÇÁɹ¶Ë oldf (źžǶÃõ ½¶µ¸¾, ¶ ö¸ÈÒ ºÄÃÄǾ) ½¶Æ¶½ ¸ pƹ¶Ã½¶Ì ¿ ½¶¿Â¶ÔÈÒ ¸ ÿ º»µÀ ÅÄÇȾ. d ĺ฾ŶºÀÉ Ã¶¸ÈÒ ÅÄÇÈ ÄÀÆɼÃĹÄ. d»º»Ãõ ¿ ¸¾ÉÍɸ¶Ãõ ȶ93
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
À¾Ë ÇÅƶ¸ ¸¾Â¶¹¶ÔÈÒ ÇŻ̶ÁÒÃÄ¹Ä È¶ÀÈÉ Ä·»Æ»¼ÃÄÇÈ. nļÁ¾¸ÄÇÈ ¸¾Ã¾ÀûÃõ ûÇÅ帶ÃÄÀ ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ-Äƹ¶Ã½¶Ì¿ÃÄ¹Ä Ë¶Æ¶ÀÈ»ÆÉ È¶ È», ÏÄ º»ËÈÄ ¸º¿Îĸ ºÄ »ÁÒþÀ¸Ï¾Ã¾ ÉÅĸÁÒÃÔ ¸»º»Ãõ È¾Ë ÇÅƶ¸. {Ä·¾ ¹ÄÇÅĺ¶ÆÀ¶ [ÈÉÈ — "ÇÅƶ¸¾"] ¸»º»Ã¶ ÁÔºÒ¾ ·ÉÁ¶ ö¿·ÁÒÎ ÀÄƾÇÃÄÔ ºÁµ pƹ¶Ã½¶Ì — ƻʻƻÃȾ c»½Å»À¾ ÇȶƶÔÈÒǵ ÁÔº»¿ ŽöȾ ȶ Ç¸Ä ½¶¸¸¶¹¾ [½¶É¸¶¼»Ãõ] ÀļÃÄͶÇÃÄ Í¾ ÀÄÁ¾ ½¶¿º» ºÄ ÌÒÄ¹Ä ÅÄÈÆ»·¶ Żƻº¶È¾ ǸÄÂÉ ½¸»ÆËþÀĸ. 2. Âíóòð³øíüî-ïîë³òè÷íèé ¶) n»ÁÒþÀ¸Ì: sÀÄÃÌ»ÃÈÆɸ¶Á¾Çµ É mҸĸ ȶ ¸ ȶÀ¾Ë ÅÉÃÀȶË, µÀ q»Æ»Â¾ÎÁÒ, nÄÇȾÇÒÀ¶, tÉÆÀ¶, lÄÁľµ, rĹ¶È¾Ã. o¶¿·ÁÒÎ ¸¾µ¸ÁµÔÈÒǵ ǸÄÔ ÅÆÄŶ¹¶ÃºÄÔ, ÀÄÈƶ º¿ÇÃÄ, ºÄ Å»¸ÃÄ Âƾ, ½¶¸Ä¿Ä¸ÉÔͶ. o¶¿·ÁÒλ ÅÄξÆÔÔÈÒ Á»ÈÔÍÀ¾ ȶ ÄÇȶÃÃÔ "sÉÆÂÉ". o» ¶ÔÈÒ ½ÂĹ¾ ºÆÉÀɸ¶È¾Çµ É mҸĸ - ºÆÉÀÉÔÈÒ Á»ÈÔÍÀ¾ ¿ "sÉÆÂÉ" ¸ rĹ¶È¾Ã. qÆÄÍ» ºÆÉÀÉÔÈÒ Ã¶ ̾ÀÁÒÄÇÈ¶È ¸ Ç»·» — mÒ¸¸ ö cÁµÀ¶, 27 (º¶¸Ã¿ ·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀ¾¿ lÄÃÇÉÁµÈ). pÀÆ ÌÒĹÄ, ÉÇÃÄÔ ÅÆÄŶ¹¶ÃºÄÔ ÇȶƶÔÈÒǵ ÅÆ»ºÇȶ¸¾È¾ Ç»·» ¸ µÀö¿ÀƶÏÄÂÉ Ç¸ÈÁ. c»½Á¾ÍÃÇÈÒ ·Æ»Ëõ û ¶ÔÈÒ Â»¼. s¶Â À¶¼ÉÈÒ, ÏÄ ¸ ÅÆÄŶ¹¶Ãº ÂÉǾÂÄ ·Æ»Ë¶È¾. pÇȶÃÃÒÄ ¸ ÉÇÿ ÅÆÄŶ¹¶Ãº: 1) ÉÇÂÎÉÔÈÒ [¸¾ÇÂÔÔÈÒ] ÅÆĹÄÁÄλÃõ s¶ÂÄÇÈ¿ÃÄÇÈ; 2) Ȼú»ÃÌ¿ÃÄ Ê¶ÁÒξ¸Ä ¸¾Ç¸ÈÁÔÔÈÒ ÇÅƶ¸É ÀÄÃÊÁÀÈÉ, ¸½¹ÁµºÃÄ [öÇÅƶ¸º] ÉÇÉûÃõ Ë ½ pƹ¶Ã½¶Ì. sȶƶÔÈÒǵ ½¶Í»Å¾È¾Çµ ¿ ½¶ÀÆžȾǵ ¸ º¸ÄË Ã¶ÅƵÂÀ¶Ë: 1) ÂÁ̵; 2) ÉÀƶÃÇÒÀ¶ ºÄÅÄÂĹĸ¶ ¶À̵. w¶Æ¶ÀÈ»Æþ¿ Ëÿ ¸¾ÇÁ¸: "ȶ º» û¶ e[»ÇȶÅ]¶, È¶Â Ã¶Ç Ï» û ŽöÔÈÒ. t¶Â º» ÅƾËĺ¾ÈÒ 94
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
e[»ÇȶÅ]Ä, ȶ ºÄŻƸ¶ ¾ ½¶Í¾Ã¶ÂÄ ÇÃɸ¶È¾". "c¶À"*, pƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¾¿ ƻʻƻÃÈ Â»ÁÒþÀ¸ÇÒÀÄ l[ƶ¿Ä¸Ä] g[À½»ÀÉȾ¸¾] ö iui ºÄ "n¶ÀǾ¶" ÇÀ¶½¶¸: "¸ s¶ÂÄÇȿÿ uÀƶà ¾ (»ÁÒþÀ¸Ì) û ÇÃɸ¶È¾Â»ÂÄ". tζÈÒǵ ½ ÈÄ¹Ä ÇȶÃÉ, ÏÄ ½¶Æ¶½ , ·Ä Ì» º¶  ÂļÁ¾¸ÇÈÒ "ÆĽ¸¾ÈÀÉ". xÁ¶ ·º¶ ¸ ÈÂ, ÏÄ Ã¶¸ÈÒ Åƾ È¾Ë ºÄ¹ºÃ¾Ë ÉÂĸ¾Ã¶Ë Ëÿ "ÆĽ¸¾ÈÄÀ" ÇÈƶÎÃÄ Â½»Æþ¿. t¶À ·¶Í¶ÈÒ, ÏÄ Ëà ¼¾¸ÄÈÃõ û ºÄ¸¹», ËÄÈÁ¾ · ¿Ä¹Ä ÅÆĺĸ¼¾È¾ ö È» ÏÄ· Á¾Î» ö¼¾È¾Çµ. i¶ÀÆÅÁ»Ãõ »ÁÒþÀ¸Ì¸ ö ¸ºÈ¾ÃÀÉ ÂÁÌ ÇŻ̶ÁÒÃÄ ÄÅÀÉÈÒǵ yÉÍÀ»¸¾Í ȶ ;ÃþÀ¾, ÏÄ ¿Ä¹Ä ÅÆÄÈ»¹ÉÔÈÒ. o¶Çȶ¸ÁµÔÈÒ Ç¸ÄË, ; ÇÄ· Ç˾ÁÒÃ¾Ë ÁÔº»¿ ö ÅÆĸºÃ ÅÄÇȾ ÂÁÌ Ä·Á¶ÇÃ¾Ë È¶ ·ÁÒÎ¾Ë ÂÇÈ. tÄÂÉ, ÏÄ ÂÁÌ ¸ ÌÁÄÇȾ (¸¾ÂÀ¾ q»Æ»Â¾ÎÁÒ, rĹ¶È¾Ã, nÄÇȾÇÒÀ¶), ·ÉÁ¾ ÄŶÃĸ¶Ã öξ¾ - Ã¶Î¾Ë ÁÔº»¿ ½Çɸ¶ÔÈÒ Ã¶ þ¼Í ÅÄÇȾ (mÒ¸¸, fÆĹķ¾Í). i¶ÀÉÁÇĸÄÔ ÆÄ·ÄÈÄÔ Åƾ¹ÄÈĸÁµÔÈÒ ×ÆÉÃÈ ºÁµ eÉ·»ÆöÈÄÆÇȸ¶, ÀÄÁ¾ ¸Ç» ·ÉÁÄ ½¶¿ÃµÈ» ÆĽ·ÉºÄ¸ÄÔ ½¶ÀÆÅÁ»Ãõ º»Æ¼¶¸ÃÄ¹Ä ¼¾Èȵ uÀƶþ - ¸Äþ (»ÁÒþÀ¸Ì) º¶ÔÈÒ Ã̶Ⱦ¸É ¸ ȸÄÆ»Ãà uÀƶÃÇÒÀÄ fÄÅÄÂÄ¹Ä¸Ä bÀÌ Åº ÅÆÄÈ»ÀÈÄƶÈÄ búƻµ z»ÅȾÌÒÀĹÄ**, ½¶ËÄžÁ¾ É ÅÆĸĺ Èƾ ÂÇ̵, ¸È ÅÄÇÈ ÂÇÈÄ-¹ÄÁĸ¾. tÄÂÉ, ÏÄ Çȶþ̵ uÀƶÃÇÒÀÄ fÄÅÄÂÄ¹Ä¸Ä bÀÌ ÅÄÇÈÉÅÄ¸Ä Å»Æ»È¸ÄƾÈÒǵ ¸ uÀƶÃÇÒÀ¾¿ fÄÅÄÂĹĸ¾¿ lÄÂÈ»È, Ŷà lÉ·¿Ä¸¾Í*** ȶ ÃΠ»ÁÒþÀ¸Ì žÁÒÃÄ º·¶ÔÈÒ * "c¶À"-cÄ¿ÍÉÀ t»ÄÊÁ — ĺ¾Ã ½ À»Æ¸Ã¾À¸ puo(n), Äƹ¶Ã½¶ÈÄÆ Â»ÁÒþÀ¸ÇÒÀ¾Ë ÅÄËºÃ¾Ë ¹ÆÉÅ. ** búƻ¿ z»ÅȾÌÒÀ¾¿ — ¾ÈÆÄÅÄÁ¾È, ¹Á¶¸¶ uÀƶÃÇÒÀÄ ¹Æ»ÀÄ-À¶ÈÄÁ¾ÌÒÀÄ Ì»ÆÀ¸¾. *** dÄÁĺ¾Â¾Æ lÉ·¿Ä¸¾Í — ÅÆÄÊ»ÇÄÆ, ¹ÄÁĸ¶ uÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ì»ÃÈƶÁÒÃÄ¹Ä ÀÄÂÈ»ÈÉ. 95
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÅÆÄ È», ÏÄ· ȶ ½¶Í»Å¾È¾Çµ, ¶ ö¸ÈÒ ½¶ÀÆžȾǵ. ufc ¶ÔÈÒ Ã¶ ɸ¶½ Ì ÅÁµÃ¾ »ÁÒþÀ¸Ì¸ - û ºÄÅÉÇȾÈÒ ºÄ ¼ÄºÃ¾Ë, ËÄÍ Â¶Á¾Ë, ÉÇÈÉÅÄÀ »ÁÒþÀ¸ÌµÂ. u »ÁÒþÀ¸Ì¸ öξ¾ ÁÔºÒ¾ ¶ÂÄ ÄŶÃĸ¶Ã ÅÆÄŶ¹¶Ãº¾¸Ã¾¿ ¸ººÁ, Ç»ÀÈÄƾ — ÆÄ·Ä;¿, ÇÈɺ»ÃÈÇÒÀ¾¿ ȶ ¼ÃÄ;¿. f¶ÂÄ Â ÁÔº»¿ ö s˺, ÇȸÄƾÁ¾  ÆĽ¸ºÀÉ È¶ û¸ºÄ¸½ ÇȸÄƾÂÄ Â c»½Å»ÀÉ. rĽ·ÉºÄ¸ÉÂÄǵ ¸ þË, º¶Ô; Â Ã¶Î¾Ë ÁÔº»¿ ºÄ ¸ÇË ºÁµÃÄÀ ÅƶÌ, ÂļÁ¾¸Ä ȶÀļ ö ÅÆĸºÃ ÂÇ̵. i¶Æ¶½ »ÁÒþÀ¸Ì ÇÃÉÔÈÒ ÈÁÒÀ¾ É mҸĸ, ¶ ¸ Çȶà ÆĽ·ÉºÄ¸¾ É ÅÉÃÀÈ¶Ë q»Æ»Â¾ÎÁÒ, nÄÇȾÇÒÀ¶, tÉÆÀ¶, lÄÁľµ, rĹ¶È¾Ã (ÈÁÒÀ¾ ÅĽ¶ÍÅÁÔ¸¶Á¾Çµ). ȶ ŻƻºÉÇ ÈÁÒÀ¾ Ëõ ÅÆÄŶ¹¶Ãº¶. pÇȶÃþ ºÃµÂ¾ ǾÁÒÃλ Èƾ¶ÔÈÒǵ ÈÁÒÀ¾ ¸ q»Æ»Â¾ÎÁ ¿ nÄÇȾÇÒÀ¶Ë, ¶ ÄÇÁ¶·Á¾ ¸ tÉÆÌ ¿ rĹ¶È¾Ã. rķɸ¶Á¾ ÄÇÇȾ ¸ mÉÌÒÀÉ r¸ÃÂ, ¶Á» ½¶Æ¶½ ÉÇÅ˸ ¼¶ºÃ¾Ë. o¶ s˺ ºÉÈÒ ½ mҸĸ¶ º¸Ä¶ ÎÁµË¶Â¾: r¸Ã» t»ÆÃÄÅÁÒ. t ÎÁµË¾, µÀ ¸Ç ŻƻËĺ¾ ½ eÉ·»ÆöÈÄÆÇȸ¶ ·»Æ»¼»Ã. tĺ, ÀÄÁ¾ ÈÉÈ Ã¶ iui ¹ÉÁµ yÉÍÀ»¸¾Í, ö sui (¸ h¾ÈľÆ) sÉÁµÈþÌÒÀ¾¿. c¶¹¶ÈÄ ÁÔº»¿ ¶Æ»ÎÈĸ¶ÃÄ Í¾ ½¶¸»ÆûÃÄ Ã¶½¶º ö iui ½¶¸ºµÍÉÔ; ¿ÄÂÉ. u mҸĸ ½ ËÃÒÄ¹Ä ¶ÀȾ¸É Żƻ·É¸¶ÔÈÒ s»Ã¾À, sÌ·ÄÆÇÒÀ¾¿, e¶¿¸¶Ç, cÄ¿ºÉþÀ, rŶÍ, pÆζÃ, ú¾À, t»Á¹¶, n¾Ì¾À rĶÃ, c¶À, lÄ·½¶Æ, n¶Á¾¿, ¸ nÄÇȾÇÒÀ¶Ë — zÉŵþ¿, t»ÁÏÉÀ, ¸ ÀÄÁľ - cÁ¾À, k»¿ÀÄ, s¾Ã»ÃÒÀ¾¿*. ·) ÃÎ: ÃÎ ÅÄÁȾÍà ɹÆÉÅĸ¶Ãõ ÅÄÀ¾ÏÄ Ç»·» û ÅÆĵ¸ÁµÔÈÒ, ·Ä »ÁÒþÀ¸Ì¸ ¸½µÁ¾ ÂÄÃÄÅÄÁÒ Ã¶ ¸»º»Ã* qÆĸºÃ ÍÁ»Ã¾ puo(n), Äƹ¶Ã½¶ÈÄƾ ȶ ÉͶÇþÀ¾ »ÁÒþÀ¸ÇÒÀ¾Ë ÅÄËºÃ¾Ë ¹ÆÉÅ. 96
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
õ ¸ÇÒĹÄ, ÏÄ ÄÅÄÆÈÉÃÇȾÍû. tÉÈ È¶Â ÆĺµÈÒǵ "¹É¸»ÆöÃȾ", ÀÄÈÆ ºÉ¼» ͶÇÈÄ Â»ÁÒþÀ¸ÌµÂ¾ ¶·Ä ÆÉÀ¶-¸-ÆÉÀ ¿ºÉÈÒ ½ þ¾. sÀƾÅþÀ ÃÎ ¸ ǸĿ ȻŻÆÎÿ ÆÄ·ÄÈ Ç˾ÁÒà ÅÄÇÁɹĸɸ¶È¾Çµ Çȶƾ¾ »Èĺ¶Â¾. 3. Ïðîòèìîñêîâñüêî-á³ëüøîâèöüêèé pÀÆ ÁÀ¸º¶Ì ÅÄĺ¾ÃÄÀ¾Ë ÁÔº»¿, ¶ ÈÄ ¿ ¹ÉÆȸ oldf-¾Çȸ, ÀÄÂÇÄÂÄÁÒ̸, ÃÎ¾Ë ÁԺ̸, ÏÄ ½¶ÀÆÅÁÔ¸¶Á¾ ÂÄÇÀĸÇÒÀÉ ¸Á¶ºÉ ö uÀƶÃÇÒÀ¾Ë ½»ÂÁµË - û öÈƶÅÁ»ÃÄ Ã¶ ¼¶ºÃ¾Ë Äƹ¶Ã½Ä¸¶Ã¾Ë ¹ÆÉÅ ÀÄÂÉÃÇȸ-ÉÀƶÃ̸. o»Â¶ õÀ¾Ë ÅĽöÀ, ÏÄ È¶À¶ Äƹ¶Ã½Ä¸¶Ã¶ ¹ÆÉŶ ÉÀƶÃ̸-ÀÄÂÉÃÇȸ º. q»¸Ã¾Â, öÈÄÂÇÈÒ , ÏÄ ºÔÈÒ oldf-¾ÇÈÇÒÀ ;ÃþÀ¾ Æ½Ã¾Ë Ã¶ÌÄöÁÒÃÄÇÈ»¿ É ÇŸÅÆ¶Ì ½ ÅÄÁÒÇÒÀ¾Â źÅÁÁµÂ. fɼ» ¶ÁÄ ½ÆÄ·Á»ÃÄ ¸ ÁÀ¸º¶Ì »ÃÀ¶¸»º¾ÇÈÇÒÀ¾Ë ½¶Á¾ÎÀ¸ É sȶþÇÁ¶¸¸ÇÒÀ¿ ȶ ͶÇȾÃÃÄ ¸ fÆĹķ¾ÌÒÀ¿ Ä·Á¶ÇȵË, º» Żƻ·É¸¶ÔÈÒ Â¶ºµÆ¾. d½¶¹¶Á ö ¸ÇË È»Æ»Ã¶Ë iui û ½ÁÀ¸ºÄ¸¶ÃÄ ¸ÇË oldf-¸ÇÒÀ¾Ë ½ oldf ÇŸÅƶÌÔÔÍ¾Ë Í¾ÃþÀ¸ ½ Åƾ;à ¸º Ã¶Ç Ã»½¶Á»¼Ã¾Ë. mÀ¸º¶Ìµ, ·»½ ĹÁµºÉ ö ŻƻÅÄþ, ÅÆĺĸ¼ÉÈÒǵ. 4. Ïðîòèïîëüñüêèé (ïîëüñüêå ï³äï³ëëÿ) ³ ³íøèõ ÷óæîíàö³îíàëüíèõ ÷èííèê³â ¶) qÄÁµÀ¾: i ÅÆĹÄÁÄλÃõ s¶ÂÄÇÈ¿ÃÄÇȾ - ö ÅÄÁµÀ¸ ÉŶ¸ ŻƻÅÄÁÄË Åƾ¹ÃÄ·Á»Ãõ. dºº¾ËÃÉÁ¾ ½ ͶÇÄ ÅÆĹÄÁÄλÃõ e»Ã»Æ¶ÁÒÃÄ¹Ä eÉ·»ÆöÈÄÆÇȸ¶. tζÈÒǵ, ÏÄ eÉ·»ÆöÈÄÆÇÈ¸Ä ÅÄÁÒÇÒÀ». qÄÁÒÇÒÀ» źÅÁÁµ ºÄǾÈÒ Ç¾ÁÒÃÄ ÅÄξƻû ½¶ÀÄÃÇÅÆĸ¶Ã». "oö¸º½»ÌÒ ¹¶¿º¶Â¶ÀÉÊ" — ¸Â Àļ»Ã ÅÄÁµÀ Ì» ¿Ä¹Ä ½·Á¾¼É, ¶ ÈÄ ¿ ½'ºÃÉ ½ ÅÄÁÒÇÒÀ¾Â źÅÁÁµÂ. qÆÄ "qÄÁÒÇÀÉ Äº Âļ¶ ºÄ Âļ¶" ºÉ¶ û Á¾Î» 97
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÅÄÁÒÇÒÀ¾¿ źÅÁÒþÀ, ¶Á» ¿ ŻƻÇÍþ¿ ÅÄÁµÀ. "Ï» ¸¾ÇȶÆ; ÇÈƾÍÀÉÊ, ¶¼»·¾ Åĸ¾¸Î¶ÌÒ ¸Î¾ÇÈÀË ½¶·É¿ÌÉÊ qƶÌÀ¹Ä ÃÃ¾Ë ¸¶ÃÉÊ" - Ì» ÇÁĸ¶ Á»ÈÔÍÀ¾ ÅÄÁÒÇÒÀÄ¹Ä ÅºÅÁÁµ. d¾º¶ÈÒǵ, ÏÄ oldf ½Ã¾Ï¾ÁÄ Åĸ¶¼ÃÉ Í¶ÇȾÃÉ ÅÄÁÒÇÒÀÄ ÃÈ»Á¹»ÃÌ. o¶ Ȼƻà iui º — qÄÁÒÇÒÀ¶ pƹ¶Ã½¶Ìµ d¿ÇÒÀĸ¶ ºÁµ Ä·ÄÆÄþ "lÆ»ÇÉÊ dÇĺÃË", ¶ ȶÀļ »ÃÀ¶¸»º¾ÇÈÇÒÀÄ-ÅÄÁÒÇÀ» źÅÁÁµ (oldf ¸¾º¶ÁÄ ÅÄÆĽÀ¾º¶ÁÄ ÌÁ¾¿ Ƶº Á»ÈÔÍÄÀ, ½¶½¾¸¶Ô; ÅÄÁÒÇÒÀ» öǻÁ»Ãõ ºÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ½ o»Í;ÃÄÔ). qÄÁÒÇÒÀ źÅÁÒà ;ÃþÀ¾ ¸ sȶþÇÁ¶¸¸ÇÒÀ¿ ͶÇȾÃÃÄ fÆĹķ¾ÌÒÀ¿ Ä·Á¶ÇÈµË ·ÉÁ¾ º·¶¿Á¾¸Ä ËÄÆÄûà n¶ºµÆ¶Â¾. d¾Ã¾Ï»ÃÄ Ë ·ÉÁÄ ºÉ¼» ¶ÁÄ. o¶ ¸ÇË ½»ÂÁµË iui ÁÀ¸º¶Ìµ ÅÄÁÒÇÒÀÄ¹Ä ÅºÅÁÁµ ·ÉÁ¶ ½¶ÇÁ¶·¶. q»Æ»ºÉÇ ÅÄÁÒÇÒÀ» ¼ÃÄÌÈ¸Ä ÅÄÁÒÇÒÀ¶ ÃÈ»Á¹»Ã̵ º·¶ÔÈÒ Å¾ÁÒÃÄ ÅÆÄ È», ÏÄ·¾ ¸ºÅĸºÃ ûÌÒÀ ;ÃþÀ¾ ÇÄ· ÂļÁ¾¸Ä ö¿·ÁÒÎ Åƾ˾ÁÒÃÄ Ã¶ÇÈÆÄÔ¸¶È¾, ÀÄÁ¾ È É ÅÄÁµÀ¸ öËĺµÈÒ ½·ÆÄÔ (n¾ÁµÈ¾Ã oĸ¾¿). eÆ¶Ã¾Ì ½ rÉÂÉÃÔ, n¶ºµÆϾþ eÉ·»ÆöÈÄÆÇȸ¶ - Ä·Çȶ¸Á»Ã. d»ÇÒ ÅÄÁÒÇÒÀ¾¿ »Á»Â»ÃÈ ÅÆÄËĺ¾ÈÒ Í»Æ»½ ¹Æ¶Ã¾Ì öÁ»¼Ã» ÅÆĸÆÔ¸¶Ã¾¿. qÄÁÒÇÒÀ» öǻÁ»Ãõ ÆĽÅÄƵº¼¶ÈÒǵ ¸»Á¾À¾Â¾ À¶ºÆ¶Â¾ ʶËÄ¸Ä ÃÈ»Á¹»ÃÌ. u e»Ã»Æ¶ÁÒû eÉ·»ÆöÈÄÆÇÈ¸Ä ¸¾Å¾Ë¶ÔÈÒ Ç¸ÄË ÁÔº»¿ ö ¸Ç ÅÄÇȾ. iöÃõ ûÌÒÀÄ Âĸ¾ ȶ ʶËĸÇÈÒ ¸ È  ·¶¹¶ÈÄ ÉÁ»¹ÎÉ. ·) n¶ºµÆ¾: qÄ ¸È»Í ÂÄÇÀĸÇÒÀÄ-·ÄÁÒλ¸¾ÌÒÀ¾Ë ¸¿ÇÒÀ ¸Ç¶º¾Á¾Çµ ¸ sȶþÇÁ¶¸¸ÇÒÀ¿ ͶÇȾÃÃÄ fÆĹķ¾ÌÒÀ¿ Ä·Á¶ÇȵË. dº½Ã¶Í¶ÔÈÒǵ ȾÂ, ÏÄ ¹Æ¶·É¸¶Á¾ ÇŻ̶ÁÒÃÄ ·¾Á¾ ÅÄÁµÀ¸ ¼¾º¸. u À¶ÆŶÈÇÒÀ¾Ë Ç»Á¶Ë (h¶·') ¶¹Èɸ¶Á¾ ¼ öǻÁ»ÃõÂ, ÏÄ·¾ źžÇɸ¶Á¾ ½¶µ¸¾ ½¶ ÅƾÁÉÍ»Ãõ Ë ºÄ n¶ºµÆϾþ, ·Ä  ȶ 98
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
·Éº» ºÄ·Æ». qÄÁÒÇÒÀ» źÅÁÁµ ö È¾Ë È»Æ»Ã¶Ë É ¸»Á¾À¿ ÂÆ ½¶¸ºµÍÉ Â Ç¸Ä ÇÃɸ¶Ãõ. cÄ ¸Äþ ºÄ ÃÎÄöÌÄöÁÒÃ¾Ë Í¾ÃþÀ¸ ¸ºÃÄǵÈÒǵ Åĸ½º»Æ¼Á¾¸Ä. d ·¶¹¶ÈÒÄË ¸¾Å¶ºÀ¶Ë ƵÈɸ¶Á¾ ¶Æ»ÎÈĸ¶Ã¾Ë ÅÄÁµÀ¸, ¹ÆĽµÍ¾ uÀƶÃÇÒÀ¿ ÂÁÌ ÆĽÇÈÆÁÄÂ. uÀƶÃÇÒÀ» öǻÁ»Ãõ Çȶ¸¾ÁÄǵ ºÄ Ã¾Ë Åĸ½º»Æ¼Á¾¸Ä, ¶ ÈÄ ¿ ½ ÅĹÄƺÄÔ. sÈƶËÉ Å»Æ»º ¶ºµÆ¶Â¾ ȶ Ëþ ¶Æ»ÎÈɸ¶Ãõ¾, ÏÄ ·ÉºÉÈÒ ÆĽÇÈÆÁÔ¸¶È¾, ÃËÈÄ Ã» ¶¸. ¸) rÉÂÉþ: fÄ ÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë öÌÄöÁÒÃ¾Ë Í¾ÃþÀ¸ ö ȻƾÈÄÆ y»Æø»ÌÒÀÄ Ä·Á¶ÇȾ ȶ ÅĽ¶ Ã»Ô - Çȶ¸ÁµÈÒǵ ¸ÄÆļ». cÉÁ¾ ¸¾Å¶ºÀ¾, ÏÄ ÇÈÆÁµÁ¾ ÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë öÌÄöÁÇȸ. 5.
Êðèì³íàëüíèé â³ää³ë uÇ ÇÅƶ¸¾ ¸»Á¶ ÈÁÒÀ¾ uÀƶÃÇÒÀ¶ o¶Æĺõ nÁ̵. u ¸¾Å¶ºÀ¶Ë Á¾Î», ÀÄÁ¾ ÇÅƶ¸¶ ÈÄÆÀ¶Á¶Çµ ÍÁ»Ã¸ pƹ¶Ã½¶Ì — ½¶¿Â¶Á¶Çµ ̾ c»½Å»À¶. sÅƶ¸¾ ÆĽÇÁºÉ¸¶Á¶ ½ ÂÇ̵ À¶Æ¶Á¶. Âèøêîëè o¶ ¸Ç»ÇÈÄÆÄÃÃÒÄ ¸¾ÎÀÁÒàÀÉÆÇ ÇÈɺ»Ãȸ É mҸĸ ¸º·ÉÈÄ ÍÄȾƾ ¹Äº¾Ã¾ ¸¾ÀÁ¶ºÉ. d¾ÀÁ¶º ŻƻºÉÇ ÃÊÄÆÂÉÔ;¿, ½¶¹¶ÁÒÃÄ ÅÆÄ ·»½Å»ÀÉ ¿ ½¶¸º¶Ãõ ȶ ÅÆÄ ÇŸÅƶÌÔ ÀļÃÄ¹Ä Ã¶ÌÄöÁÇȶ ½ ûÔ. i¶Æ¶½, ¸º ºÃµ 11 ºÄ 17 Ç»ÆÅõ ¸ÀÁÔÍÃÄ, ÅÆĸĺ¾ÈÒǵ λÇȾº»Ãþ¿ ÀÉÆÇ c»½Å»À¾ ºÁµ ÂÁÌ puo. qÄ Ä·Á¶ÇÈµË ¸¾ÎÀÄÁ¾ Żƻº·¶Í»Ã ¸ ö¿·Á¾¼Í¾Ë Âǵ̵Ë. qº·¾Æ¶ÈÒǵ ÅÆĸƵÈÒǵ ÁÔº»¿ ºÄ ¸»º»Ãõ ȶÀ¾Ë ¸¾ÎÀÄÁ¸. f¶ÁÒÎÉ ÅƶÌÔ Åĺ¶ÈÒǵ ÅÇÁµ ¸¾ÆÄ·Á»ÃÄ¹Ä ÅÁµÃÉ. d¾Ëĸ¶È¾ ¸¾ÎÀÄÁ¾È¾ ¸ºÅĸºÃÄ º·Æ¶Ã À¶ºÆ¾ ÅÆĸºÃÄ¹Ä »Á»Â»ÃÈÉ c»½Å»À¾ - Ì» Å»Æλ ö¿¸¶¼Á¾99
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
¸Î» [½¶¸º¶Ãõ]. fÆɹ» ½¶¸º¶Ãõ - Ì» ¸¾ÀÄƾÇȶȾ ¸ÇË ÁÔº»¿, ÏÄ ºÁµ ufc ÂļÉÈÒ ÏÄÇÒ ½ÆÄ·¾È¾ Ë Ã¶Á»¼ÃÄ ¸»ÇȾ. Ïîñò³é 12./VIII. 1941 ð.
(Êîï³ÿ. Ìàøèíîïèñ. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáêè. ÖÄÀÂÎ, ô. 3833, îï. 1, ñïð. 233, àðê. 23-26).
100
â³ - âèé
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Äîêóìåíò ¹ 3 ²íñòðóêö³ÿ Ñëóæá³ Áåçïåêè ÎÓÍ (ñåðïåíü 1942 ðîêó) Ñëàâà Óêðà¿í³!
Ãåðîÿì Ñëàâà!
ÑÓÑϲËÜÍÀ ÁÅÇÏÅÊÀ
rĽ¸¿ ÆĽ¸ºÀ¾ dÇ ¸ºÄÂÄÇÈ µÀ ÇȶƶÂÄǵ ºÄ¸º¶È¾Çµ ÅÆÄ ¸ÄÆŶ ¶ÔÈÒ ÄºÃÉ ÌÁÒ: ½Ã¶Ãõ ÅÆÄ ÉÂÏ»Ãõ ¸ÄÆŶ, ÇÀÁ¶º ¿Ä¹Ä ǾÁ, ¿Ä¹Ä ½ÂÌûÃõ, ½¶Âƾ, ÅÁµÃ¾, ÂÄƶÁÒþ¿ ÇȶÃ, ¹ÄÇÅĺ¶ÆÇÒÀ, ÅÄÁȾÍà ȻËÃÍÃÄ-ÅÆľÇÁĸ ¸½¶Â¾Ã¾, Åĸ¾Ãà ·ÉȾ ÅÆ»ºÂ»ÈÄ ûÉÇȶÃÃ¾Ë ·¶º¶ÃÒ [ºÄÇÁº¼»ÃÒ] ķǻƸ¶Ì¿. iºÄ·ÉȾ Ë Âļ» ÈÁÒÀ¾ Ãĸ¶ ºÄ·Æ» ½Äƹ¶Ã½Ä¸¶Ã¶ ÆĽ¸ºÀ¶, ¸Äö ¶ ÇÁÉ˶Ⱦ, ÇÈ»¼¾È¾ ½ ÉÇÒÄ¹Ä ¸¾Èµ¹¶È¾ ¸¾ÇÃĸÀ¾. qĺÁ c»½Å»À¾ i¶¹¶ÁÒÃÄ ·»½Å»ÀÉ ºÁ¾ÂÄ Ã¶: 1. Äʻý¾¸ÃÉ [öÇÈÉŶÁÒÃÉ] "rĽ¸ºÀÉ"; 2. º»Ê»Ã½¾¸ÃÉ [Ä·ÄÆÄÃÃÉ] "ÀÄÃÈÆÆĽ¸ºÀÉ". i¶Á»¼ÃÄ ¸º ͶÇÉ c»½Å»ÀÉ ºÁ¾ÂÄ Ã¶: ¸ Í¶Ç Â¾ÆÉ ¸ ꦂ ¸¿Ã¾. i¶Á»¼ÃÄ ¸º ÅÆÄÇÈÄÆÉ ºÁ¾ÂÄ Ã¶: ¹Á¾·ÄÀÉ ÅÁ¾ÈÀÉ. pvgoijdb — Ì» ÎÈÉÀ¶ [¾ÇÈ»ÌȸÄ] ½ºÄ·ÉÈȵ ºÄÇȶÆÍɸ¶Ãõ [ÅÄÇȶͶÃõ] ¸ºÄÂÄÇÈ»¿ ÅÆÄ ÅÆÄȾ¸Ã¾À¶, Ì» û¸¾º¾Â¶, ÇÀƾȶ, źÇÈÉÅö ¶Æµ, µÀ¶ ¶ öÇÁÉËɸ¶È¾, ÇÈ»¼¾È¾ ½ ÉÇÒÄ¹Ä ¸¾Èµ¹¶ ¸¾Ç101
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÃĸÀ¾. n¼ Ãξ ¸À¶½É ö º¼»Æ»Á¶ ¸ºÄÂÄÇÈ»¿, µÀ ÇȶƶÂÄǵ ½ºÄ·ÉȾ. dÄþ ¶ÔÈÒ ÄºÃÉ ÌÁÒ, ¶ Ƕ»: ÆĽŽöȾǵ ¸ ºÁµÃÀ¶Ë ¸¿ÇÒÀĸ¿, ÅÄÁȾÍÿ, »ÀÄÃÄÂÍÿ, È»ËÃÍÃÄ-ÅÆľÇÁĸ¿ ȶ ½¶¹¶ÁÒÿ. rĽ¸ºÀ¶ ÇȶƶÈÒǵ ŽöȾ ¸Ç» ÇÁ¶·» ÂÇÌ» ¸ÄÆŶ, ÏÄ·¾ ŽÃλ ɺ¶Æ¾È¾. fgvgoijdb — Ì» źÇÈÉÅö ·ÄÆÄÈÒ·¶ Äʻý¾¸¾ ½ ÍɼÄÔ Äʻý¾¸ÄÔ. dÄö ½¶ÇÈÄÇÄ¸É Ë¾ÈÆ, źÇÈÉÅà ÇÅÄÇÄ·¾, ½¶ ÅÄÂÍÍÔ µÀ¾Ë ÅÆĸĺ¾ÈÒǵ ÄËÄÆÄö ¸¿ÇÒÀĸ¾Ë, ÅÄÁȾÍþË, »ÀÄÃÄÂÍÃ¾Ë È¶ÂþÌÒ. f»Ê»Ã½¾¸¶ ¶, ½ ĺÃÄ ÇÈÄÆÄþ, ŽöȾ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ, ÌÁÒ Â»Èĺ¾ ÍÉ¼Ä ÆĽ¸ºÀ¾, ¶, ½ ºÆÉ¹Ä ÇÈÄÆÄþ, ÉÈÆɺþȾ ÉûÎÀºÁ¾¸¾È¾ ¸¾ÀÄöÃõ ½¶¸º¶ÃÒ ÇŶƶÁ¼É¸¶È¾ ºµÁÒÃÇÈÒ, Åƾ ÀÄÃÈÆÄÁ ¸Á¶ÇÃ¾Ë ÆĽ¸ºÍ¾À¸. t¶ÀȾÀ¶ º»Ê»Ã½¾¸¾ (¶·Ä Ä·ÄÆÄþ) d¾Â¶¹¶ ȶÀ¾Ë º¶Ã¾Ë: 1. fɼ» ¹ÉÇÈÄ ÇÈÀ¾ Ç¸Ä¿Ä¹Ä ¶Å¶Æ¶ÈÉ ½ ö¿¹Á¾·Î» ½¶ÅÉϻþ ÀÄÆÃõÂ; 2. fɼ» ÇÅƶ¸ÃÄ¹Ä ¶Å¶Æ¶ÈÉ; 3. fÄ·ÆÄ¹Ä ½Ã¶Ãõ ÅÆÄȾ¸Ã¾À¶; 4. pÅ»Æȵ ö ½¶¹¶ÁÒÃÄ-È»ÄƻȾÍ฾ÎÀÄÁ ǸÄË ÇŸÆÄ·ÈþÀ¸. f»Ê»Ã½¾¸¶ ÅÄÇÁɹĸÉÈÒǵ ȶÀ¾Â¾ ÇÅÄÇÄ·¶Â¾ ½ºÄ·É¸¶Ãõ ¸ºÄÂÄÇÈ»¿: ½Æ, ÇÁÉË, ŻƻÅÆĸ¶º¼»Ãõ ºÄÀÁ¶ºÃ¾Ë Æ»¸½¿ ź ꦂ ¶Æ»ÎÈɸ¶Ãõ, ºÄžȾ. f»Ê»Ã½¾¸¶ ¶ ·ÉȾ öͻ ȶÀ¾Â Á¶ÃÌÔ¹ÄÂ, µÀ: ÇÁÉË-½Æ-ºÄȾÀ-ÍÉÈȵ. t¶À¶ »Èĺ¶ ÅƶÌ, ÄÅ»Æȶ ö È¾Ë ½¶Ç¶º¶Ë, ŻƸÇÃÄÔ ºÉ¼» ÅÆÄÇÈÄÔ, ºÄ ÀļÃÄ¹Ä ¸¾ÇÁºÉ [¸¾ÇÃĸÀÉ] ÅÄÈÆ»·É öº½¸¾Í¶¿ÃÄ ¸»Á¾ÀÄ¹Ä ¸ÀÁ¶ºÉ »Ã»Æ¹. sÈÉÅÃÒ È¶ÀȾÀ¾ º»Ê»Ã½¾¸¾, µÀ¾¿ ŻƻËĺ¾ÈÒ Í¶ÇÈÀÄ¸Ä ºÄ Äʻý¾¸¾ Ä·102
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ǻƸ¶Ìµ ÂÇÌÒ, ÁÔº»¿, ÁÒÄÀ¶Á¸ È.Å. qƾ º»Ê»Ã½¾¸Ã¿ ȶÀÈ¾Ì Ä·ÄÆÄö ½¶½º¶Á»¹ºÒ ÅƾÆÀ¶ Ç»·» ö ûÉÇÅË, ·Ä Á¾Î» Ä·ÄÆÄõ Ç»·», ¸¾ÅÉÇÀ¶ ½ ÆÉÀ ·¶¹¶ÈÄ, ûÅÄÈÆ·ÃÄ ÆĽÇȶ¸Áµ ǾÁ¾, ½¶ÂÇÈÒ ÈĹÄ, ÏÄ· È Ç¾Á¾ ½·Æ¶È¾ ɺ¶Æ¾È¾ ö ÅÆÄȾ¸Ã¾À¶. i¶Á»¼ÃÄ ¸º ÅÆ»ºÂ»ÈÉ Äʻý¾¸É º»Ê»Ã½¾¸É ºÁ¾ÂÄ Ã¶ ȶÀ ÈÄÍÀ¾: 1. d¿ÇÒÀĸÉ: ÇÉËÄÅÉÈÃÔ, ÂÄÆÇÒÀÉ ÅĸÈƵÃÉ. 2. qÄÁȾÍÃÉ. 3. gÀÄÃÄÂÍÃÉ. 4. t»ËÃÍÃÄ-ÅÆľÇÁĸÉ. 5. i¶¹¶ÁÒÃÉ. i¶¸º¶Ãõ¾ ¸¿ÇÒÀÄ¸Ä ÆĽ¸ºÀ¾ ź ꦂ ¸¿Ã¾ ½·Æ¶È¾ ÅÄÈÆ·Ã ¸ºÄÂÄÇÈ ¸º ¸ÄÆŶ, ; ÈÄ ÅÄÇÉÃÉȾǵ ¸ ¿Ä¹Ä öÅƵÂ, ; ȶÀļ Ä·ÄÆÄõȾǵ Żƻº ¿Ä¹Ä öÇÈÉÅÄÂ. dºÄÂÄÇÈ ºÇȶÂÄ Í»Æ»½ ÇŻ̶ÁÒÃÄ ½Äƹ¶Ã½Ä¸¶ÃÉ ÆĽ¸ºÀÉ, µÀ¶ ºÇȶ ÃÊÄƶÌÔ Í»Æ»½: 1. fÄžȾ ÇÁºÇȸ¶ ÅÄÁÄûþË. 2. fÄÇÁº¼»Ãõ ŶŻƸ ºÄÀÉ»Ãȸ ½ºÄ·ÉÈ¾Ë Ã¶ ¸ÄÆĹĸ. 3. rĽ¸ºÀ¶ ¶ÆȾÁ»Æ, µÀ¶ ¶ ķǻƸɸ¶È¾ ¸ ȻƻÃ. dººÁ¾, µÀ ¸¾½Ã¶Í¶ÔÈÒ ÇȶÃĸ¾Ï» ÅÆÄȾ¸Ã¾À¶ ö źÇȶ¸ ¸º¹ÉÀÉ, ·Á¾ÇÀÉ È¶ ¸ºÄÂÄÇÈ Í»Æ»½ ÅĸÈƵÃÉ Ä·Ç»Æ¸¶ÌÔ. 4. qÄÎÈĸ¶ ÀÄÃÈÆÄÁµ. 5. fÄÇÁº¼»Ãõ ÍÉ¼Ä ÅƻǾ, ¸ÄÆļÄ, µÀ û¸ÈƶÁÒÃÄ. i¶¸º¶Ãõ¾ ÂÄÆÇÒÀÄ ÊÁÒÄȾ ½ºÄ·ÉȾ ¸ºÄÂÄÇÈ ÅÆÄ ÍÉ¼É Â¶Æ¾Ã¶ÆÀÉ [ÊÁÄÈ], ÈÄ ÀÄƶ·Á ÈÄƹ¸»ÁÒÃ, ¸¿ÇÒÀĸ, ÅÄÆȾ; ÄÀÆ ÈÄ¹Ä — ¸ºÃÄλÃõ ÀĶúÃÄ¹Ä ÀÄÆÅÉÇÉ ºÄ ÅÆÄÇÈ¾Ë ¸ÄµÀ¸.
103
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
rĽ¸ºÀ¶ ÅÄÁȾÀ¶ qÄÁȾÀÉ É Â¶Á¾Ë º»Æ¼¶¸¶Ë ÅÆĸĺ¾ÈÒ ÆĽ¸ºÀ¶, ÈÄÂÉ Ç¸ÄÔ º¾ÅÁÒĶÈÔ Ã¶Çȶ¸ÁµÔÈÒ Åº ÀÉÈÄ ÅÄÁȾÍÃÄ ÆĽ¸ºÀ¾, ÀÄÁ¾ É ¸»Á¾À¾Ë º»Æ¼¶¸¶Ë º¾ÅÁÒĶȾ ÆĽ¸ºÀÄÔ Ã» ½¶¿Â¶ÔÈÒǵ. d¿ÇÒÀĸ¾Â¾ ÆĽ¸ºÍ¾À¶Â¾ Żƻ¸¶¼ÃÄ ÇȶÆξþ, ¸¿ÇÒÀĸ ¶È¶Î», ÅÄÁȾÍþ¾ ÆĽ¸ºÍ¾À¶Â¾ ÅÆ»Çĸ ¶È¶Î», ÅÄÁȾÍà ¼ÉÆöÁÇȾ, ¸Í»Ã, ÇÈɺ»ÃȾ, ÈÉƾÇȾ, ÁÀɸ¶ÁÒþÀ¾ È.Å. i¶¸º¶Ãõ »ÀÄÃÄÂÍÃÄ ÆĽ¸ºÀ¾ 1. c¶º¶Ãõ ÇȶÃÉ ÈÄƹ¸Á, ¸ºÃÄλÃõ ºÄ ½¶¹Æ¶Ã¾ÍÃÄ ÈÄƹ¸Á, Ë ½º·ÃÄÇÈ ÈÄƹ¸»ÁÒà ÀÆ»º¾Èĸ. 2. rĽ·¾¸¶Ãõ ¶ÀÌ¿ »¸»ÃÈɶÁÒÃÄ ·ÁÒÄÀ¶º¾ ÈÄƹ¸Á. 3. q½Ã¶Ãõ ÇȶÃÉ ½¶Å¶Ç¸ ˶ÆÍĸ¾Ë ǻƻºÃ¾À¸ [½¶ÇÄ·¸]. 4. rĽ·¾¸¶Ãõ ¶ÀÌ¿ É Ã¶ÅƵ þϻÃõ ½¶Å¶Ç¸, ˶ÆÍĸ¾Ë ½¶Ç¸¸, ½¶ÈÆÉÔ¸¶Ãõ Ëɺķ¾, Ǹ¾Ã»¿, ÏÄ ¸ ÀÄÃÇ»À¸»ÃÌ [¸ ÇÉÂ] º¶ ÈÆɺÃÄÏ É ¸¾¼»¸Á»Ãà ¹ÄÁĺ. rĽ¸ºÍ¾À¶ »ÀÄÃÄÂÍÃÄ¹Ä Èµ¼ÀÄ ½Áĸ¾È¾, ½¸¾Í¶¿ÃÄ ÀÄÁ¾ źĽÆÔÂÄ ÀĹÄÇÒ ¸ »ÀÄÃÄÂÍÃÄÂÉ ÎÅÄö¼ ½¶ÇÈÄÇĸÉÂÄ ÇȶÁ¾¿ ö¹Áµº, ÇÈ»¼¾ÂÄ ½¶ ½¸'µ½À¶Â¾, ¸¾º¶ÈÀ¶Â¾ ȶ ·¶ÃÀ¸ÇÒÀ¾Â¾ ÄŻƶ̵¾. i¶¸º¶Ãõ È»ËÃÍÃÄ-ÅÆľÇÁÄ¸Ä ÆĽ¸ºÀ¾ 1. c¶º¶Ãõ ʶ·Æ¾À ½·ÆÄ, ¶ÂÉÃÌ, ¸¶ÆÇȶȸ ¸ÄÃÃÄ¹Ä ÅÆľÇÁÉ. 2. fÄÇÁº¼»Ãõ ¸¾Ã¶Ëĺ¸, ¸ºÀƾÈȸ È»ËÃÍÃ¾Ë ÉºÄÇÀÄöÁ»ÃÒ. 3. fÄÇÁº¼»Ãõ ÀÄÂÉÃÀ¶Ì¿Ã¾Ë ÉƵº¼»ÃÒ, ÇÅÄ104
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÇÄ·¸ Ë ·ÉºÄ¸¾, ÇÅƶ¸ÃÄÇÈ ½¶Á½Ã¾ÌÒ, È»Á»ÊÄÃÉ, È»Á»¹Æ¶ÊÉ, ºÄƹ À¶·ÁÒĸ¾Ë ƶºÄÇȶÃÌ¿. 4. rĽ¸¾¸¶Ãõ ¶ÀÌ¿ ¸ öÅƵÂÀÉ º»½Äƹ¶Ã½É¸¶Ãõ ÅÆľÇÁÉ, ŶÁ»Ãõ þϻÃõ ʶ·Æ¾À ¸¶ÆÇȶȸ ¸ÄÃÃÄ¹Ä ÅÆľÇÁÉ. À ½Äƹ¶Ã½Ä¸¶Ã¶ ÆĽ¸ºÀ¶ "bÅ¶Æ¶È ÆĽ¸ºÀ¾". mÔº¾ ¸ ÆĽ¸ºÍÄÂÉ ¶Å¶Æ¶È ºÁµÈÒǵ ö: 1. yÄÁĸ — Ì»·ÈÄ Ã¶ÇÁ¶Ã, ÏÄ ÅƶÌÔÔÈÒ Ãº¾¸ºÉ¶ÁÒÃÄ ¸ ÌÁµË ÆĽ¸ºÍ¾Ë; ŻƻºÄ¸Ç ¸ÀÁ¶º¶ÔÈÒ Â ºÄ ½Ã¶Ãõ µÀÉÇÒ ÇŻ̶ÁÒÃÉ ÇÅƶ¸É, ¶ ÀÄÁ¾ Ëĺ¾ÈÒ ÅÆÄ ÁÔº»¿ ŻƻÇÍÃ¾Ë ÈÄ Èĺ ·¶º¶ÔÈÒ ÉÂĸ¾Ã¾ ÅÆ¶Ì Ã¶ Ȼƻà ÅÆÄȾ¸Ã¾À¶. i¸'µ½Àĸ, µÀ ꦂ ºÄ ͶÇÉ Å»Æ»º¶ÔÈÒ ÃÇÈÆÉÀÌ ½¶·¾Æ¶ÔÈÒ Â¶È»Æ¶Á¾, ¸'µ¼ÉÈÒ ÅÄƸ¶Ã ½¸'µ½À¾. h¾¸¾¿ ½¸'µ½ÄÀ ºÉ¼» ȵ¼ÀÄ ¸º»Æ¼¶È¾. 2. r»½¾º»ÃȾ — Ì» ÆĽ¸ºÍ¾À¾ ½ ÇȶÁ¾Â¾ ÄǺÀ¶Â¾, ¸Äþ ÅƶÌÔÔÈÒ ¸ ÈÄ¿ ÇÅÄÇ· ¸ º¶ÃÄÂÉ È»Æ»Ã, ÏÄ ½¶ÇÃĸÉÔÈÒ ÇÈÀÉ Ãº¾¸ºÉ¶ÁÒÃÄ. d ÇÈÌ ÅƶÌÔÔÈÒ ÁÔº¾ ¸¾ÅÆķɸ¶Ã ºÄ Å»¸ÃÄ Âƾ ¸¾ÎÀÄÁ»Ã. À ú¾¸ºÉ¶ÁÒÃÄ Ã» ÂļÉÈÒ ·¶¹¶ÈÄ º¶È¾ ½ Ç»·», Ë ¸¾ÅÆķĸÉÈÒǵ ¸Äþ ½¶Ç¶ºÃ¾ÍÄ Ã» ¶ÔÈÒ ½¸'µ½ÀÉ ½ ÇÈÀÄÔ. r»½¾º»ÃȾ, µÀ À»ÆÂÉÔÈÒ ÇÈÀÄÔ Â¶ÔÈÒ ÅĺÁ»Ã¾¿ Ȼƻà ö ÀÉÇà ¸ È¾Ë Â»¼¶Ë ÅÆĸ¶ºµÈÒ ÆÄ·ÄÈÉ — ÆĽ¸ºÀÉ Åƾ ÅÄÂÄÍ Ç¸ÄË ÇÈÄÀ. sÈÀ¶ ½¶¸Ç¹º¾ ÀÄƾÇÈÉÈÒǵ ÌÁ¾Â ƵºÄ ÃÊÄƶÈÄƸ, Ì»·ÈÄ ÁÔº»¿, ÏÄ Â¶ÔÈÒ ºÉ¼» ķ»¼»Ã¾¿ ½¸'µ½ÄÀ, ºÉ¼» ͶÇÈÄ Ã» ½Ã¶ÔÈÒ, ö¸ÈÒ, ÏÄ ¸Äþ ÅƶÌÔÔÈÒ É ÆĽ¸ºÌ. dÁ¶ÇȾ¸ »Èĺ¾ ÅÆ¶Ì c¶¹¶ÈÄ ÆĽ¸ºÍ¾Ë Ì»ÃÈƶÁÒ ÇȶÁÄ Ã¶ ÈÄÂÉ ÇȶÃÄ105
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
¸¾Ï [º¿ÎÁÄ ¸¾ÇÃĸÀÉ ÅÆÄ È»], ÏÄ ÆĽ¸ºÍ¾À ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ ǾÁÒÃÄ ÎÀÄÁ»Ã¾¿. d¾ÎÀÄÁ»Ã¾¿ ÆĽ¸ºÍ¾À ½ ¶Á¾Â ÈÆɺÄ Åƾûǻ ·¶¹¶ÈÄ ·ÁÒλ ¶ȻƶÁÉ, ü û ¸¾ÎÀÄÁ»Ã¾¿. o»¸¾ÎÀÄÁ»Ã ÆĽ¸ºÍ¾À¾ öƶ¼¶ÔÈÒ Ç»·», Åƾ ÈÄÂÉ ºÉ¼» ǾÁÒÃÄ. o¶ÅƾÀÁ¶º, ¸ÄÆļ¶ ÀÄÃÈÆÆĽ¸ºÀ¶ ÃÀÄÁ¾ û ½Ã¶¿º» ¼¶ºÃ¾Ë ½¶Å¾ÇÄÀ É ¸¾ÎÀÄÁ»ÃÄ¹Ä ÆĽ¸ºÍ¾À¶. o¶ÈÄÂÇÈÒ, û¸¾ÎÀÄÁ»Ã¾¿ ÆĽ¸ºÍ¾À, µÀÇÒ ¸ÇÈÀ¾ ; ÇÅÄÇȻƻ¼»Ãõ ½¶Å¾ÇÉ Å»ÆÄ ; ξÊÆÄÂ, ; ǾÂŶȾÍþ ÍÄÆþÁÄÂ. rĽÉÂà ȵÂÉÏ ÆĽ¸ºÍ¾À¾ ƺÀÄ ÅÆĵ¸ÁµÔÈÒǵ, ¸Äþ ÃÀÄÁ¾ ÃÍÄ¹Ä Ã» ½¶Å¾ÇÉÔÈÒ, ·Ä ·¶¹¶ÈÄ ½Ã¶ÔÈÒ È»ÆÂø ¸ºÄÂÄÇÈ»¿ ÅÆÄ ¸ÄÆŶ ȶ ¿Ä¹Ä ÆĽ¸ºÀÉ, ¶ ½·Æ¶Ã¶ ÃÊÄƶ̵ ÈÁÒÀ¾ ºÄÅĸûÃõ ÈÄ¹Ä ÍÄ¹Ä ¸Ã ö¸Í¾¸Çµ. pÇÃĸÄÔ ÆĽ¸ºÍ¾À¶ ½¶¸º¶Ãõ, µÀ» ½¸Äº¾ÈÒǵ ºÄ ÈÆÒÄË ÂÄ»Ãȸ: 1. d¾ÎÉÀ¶È¾ º» ½Ã¶Ëĺ¾ÈÒǵ ö¿ÌÃÃÎ ºÄÀÉ»ÃȾ. 2. iºÄ·ÉȾ Ë, ½¶Á¾Î¶Ô;ÇÒ Ã»¸¾ÀƾȾÂ. 3. pÇȶ¸¾È¾ ÅÆÄȾ¸Ã¾À¶ ûÅÄÃÊÄÆÂĸ¶Ã¾Â ¸ºÃÄÇÃÄ ÈĹÄ, ÏÄ ¿Ä¹Ä ÅÁµÃ¾ ¸¼» ö ¸ºÄÂ. q½Ã¶Ãõ ǻƻºÄ¸¾Ï¶ fɼ» ͶÇÈÄ ÇÈÆͶÈÒǵ ÆĽ¸ºÍ¾À ½ Åƶ̻Ô, ÏÄ Ã¶½¾¸¶ÈÒǵ ¹ÄƵÍÀĸÄÔ [È»ÆÂÃĸÄÔ]. eÄƵÍÀĸ ½·¾Æ¶Ãõ ÆĽ¸ºÍ¾Ë ¶ȻƶÁ¸ ½¸¾Í¶¿ÃÄ ÅĽ¶ÃͶÔÈÒǵ ȾÂ, ÏÄ º¶Ã¾¿ ÆĽ¸ºÍ¾¿ ÄǻƻºÄÀ ÅÄÇȶ¸Á»Ã¾¿ ö ÈÄ, ÏÄ·¾ ºÄÇȶ¸¾È¾ É Ç¸Ä ÆÉÀ¾ µÀö¿ºÄÀÁ¶ºÃλ ö¿·ÁÒλ ¶ȻƶÁ¸; ÈÄÂÉ ÅƾŽûà ¶ȻƶÁ¾ û ¶ÔÈÒ ÃµÀÄ¹Ä ½Ã¶Í»Ãõ, ¶·Ä ºÉ¼» ¶ÁÄ. o¶¸Å¶À¾ ºÁµ ȾË, ÏÄ ÅƶÌÔÔÈÒ ºÁµ ŽöÃõ ǻƻºÄ¸¾Ï¶, ö¸ÈÒ Çȶƾ¿ ¶ȻƶÁ ¶ ǸÄÔ ¸¶ÆÈÇÈÒ. t¶À ÆĽ¸ºÍ¾À¾ ½ ÅÄͶÈÀÉ ½¶¿Â¶ÔÈÒǵ ȶÀ¾Â¾ ·Á¶¹¾Â¾ ÇÅƶ¸¶Â¾, µÀ ½·¾Æ¶Ãõ ¶ºÆ»Ç źĽÆÁ¾Ë: º» »ÎÀ¶ÔÈÒ, ; ½¶ºÄ¸Ä106
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Á»Ã µÀ ¼¾¸ÉÈÒ, µÀ Âļö ºÇȶȾ ·ÁÈ, ; Âļö ˶Ⱦ ÅĽºÄÂ, º» Æ»ÇÈÄƶþ ¹ÄÈ»Á. qƶÀȾÀ¶ ÅÄÀ¶½¶Á¶, ÏÄ ¼ÃÀ¾ û ºÉ¼» Åƾº¶Èà ºÄ ÆĽ¸ºÀ¾. fÄ·Æ ÁÔº»¿. qƾ ºÄ·ÄÆ ÁÔº»¿ ºÉ¼» ¸¶¼Á¾¸ÄÔ À¸»ÇÈÔ [¸¶¼Á¾¸¾Â žȶÃõÂ] ¼ÃÀ¾. nɼ;þ Ì» ÂĸͶ½Ã, ¸¾Èƾ¸¶Á, ÀÄÃǻƸ¶È¾¸Ã, ·Æ¶ÀÉ Â ½¸¾Í¶¿ÃÄ ÅºÇÈÉÅÉ. hÃÀ¾ ¶ÔÈÒ ¸Á¶Çû ¸Ç ÅƾÀ»Ⱦ źÇÈÉÅÉ, ¶ÈƶÀÌ¿ÃÇÈÒ [ÅÄÀ¶½Ä¸ÇÈÒ] Ì» Çȶ¸¾ÈÒ ¼ÃÀÉ, µÀ ȶÀÉ, ÏÄ ÇȸÄÆÔ ¶ÈÂÄÇÊ»ÆÉ ºÁµ Åƶ¸º¾¸Ä¹Ä ÆĽ¸ºÍ¾À¶. o¶ÈÄÂÇÈÒ ½Á ÅƾÀ»Ⱦ ¼ÃÀ¾-ÆĽ¸ºÍ¾À¶ Ì» ·¶Á¶ÀÉÍÇÈÒ, »Ê»ÀÈĸÃÇÈÒ [Ç˾ÁÒÃÇÈÒ ºÄ ÇȸÄÆ»Ãõ ½Ä¸ÃÎÃË »Ê»Àȸ], ÁÔ·¾ÈÒ ºÉ¼» ͶÇÈÄ ½¶ÁÔ·ÁÔ¸¶È¾Çµ, ¶ÁÄ ¸¾Èƾ¸¶Á û¸¾Èƾ¸¶Á. rĽ¸ºÍ¾À É ½ÉÇÈÆÍ ½ ÁÔº¾ÃÄÔ ¸º µÀÄ ËÄÍ» ÏÄÇÒ ºÄ¸º¶È¾Çµ, ÂÉǾÈÒ ¿ÄÂÉ Â»Ãλ ÇÀ¶½¶È¾, ¶ ·ÁÒλ ¸º ÃÒÄ¹Ä ¸¾Èµ¹ÃÉȾ. qƾ ºÄ·ÄÆ ÁÔº»¿ ºÁµ ÆĽ¸ºÀ¾ ÈÆ»·¶ ·Æ¶È¾ ºÄ ɸ¶¹¾ ÃÈ»Á¹»ÃÌÔ ½ ÅÄËĺ¼»Ãõ. x» Àƶϻ ÀÄÃÇÅÆÉ È¶À ÁÔº¾ û ½¸»ÆȶÔÈÒ Ã¶ Ç»·» ɸ¶¹¾ ÀÄÃÈÆÆĽ¸ºÀ¾. qƾ ÅÆ¶Ì ¸¾ºÃÄ Ã¶¿Àƶϻ ʶÁÒÎĸ¶ÃÇÈÒ ¶ÆȾÇÈÀ¾, ÇŸ¶ÍÀ¾ È. º. i¸»ÆÃÉȾ ɸ¶¹É Ï» ö Åƾ;þ ÅÆ¶Ì º¶ÃÄ ÁÔº¾Ã¾, ¹ÄÁĸÃÄ ½¸»ÆÃÉȾ ɸ¶¹É ö È¾Ë ÁÔº»¿, ÏÄ ÅƶÌÔÔÈÒ º»¿ÃÄ ½ ÅÄǸµÈÄÔ. t¶À ÁÔº¾ û ·ÉºÉÈÒ ÀÆÉȾȾ, ·Æ»Ë¶È¾, à û ·ÉºÉÈÒ ÅƶÌÔ¸¶È¾ ö º¸ ÇÈÄÆÄþ. rĽ¸ºÍ¾À ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ Åƶ¸ºÄÂĸþ¿. o¶ ÁÔº»¿, ÏÄ ÅƶÌÔÔÈÒ ½¶ ¹ÆÄÎ, ÈÆ»·¶ ¸¸¶¼¶È¾ [ÈÆ»·¶ ·ÉȾ Ä·»Æ»¼Ã¾Â], ÏÄ· Ë Ã» ½º»ÂÄƶÁ½É¸¶È¾, û Âļö ϶º¾È¾ ¹ÆÄλ¿, ¶Á» û Âļö ¿ ÇÂȾȾ þ¾. lÄÁ¾ ÆĽ¸ºÍ¾À ·Éº» ¶Ⱦ ¶ÁÄ ¹ÆÄλ¿, ·Éº» ÎÉÀ¶È¾ Ë ¸ ÅÆÄȾ¸Ã¾À¶, ÅƶÌÔÔ; ö º¸ ÇÈÄÆÄþ. ÀÄÁ¾ ½¶·¶¹¶ÈÄ, ÈÄ ¿Ä¹Ä öÇȶ¸107
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
Áµ ö ¸¾ÏÉ ¼¾ÈÈ¸É ÇÈÄÅÉ. qĽÆà [ÊÀȾ¸Ã] ½¶ÃµÈȵ t¶À ÁÔº¾ ÂÉǵÈÒ Â¶È¾ ÅƶÌÔ ½ ºÄ·Æ¾Â ½¶ÆÄ·ÈÀÄÂ, ·Ä ÆĽ¸ºÍ¾À ¹ÆÄÎ ºÇȶ ¸º öÇ. sËÄÍ» Ë ¸¾ÀÄƾÇȶȾ, ¶ ¸¾ÀÄƾÇÈĸÉÔ; Âļ» ½¸»ÆÃÉȾ ö Ç»·» ɸ¶¹É ÍÉ¼Ä ÆĽ¸ºÀ¾. r»½¾º»ÃȾ ÂÉǵÈÒ Â¶È¾ Åƾ ǸĿ ÆÄ·ÄÈ ºÉ¼» ¸»Á¾ÀÉ Ç¸Ä·ÄºÉ ÆÉ˸, ÈÄÂÉ º¶ÈÒǵ  ȶÀ» ½¶ÃµÈȵ ÏÄ·¾ û ½¸'µ½É¸¶ÁÄ Ë ½ ĺþ ÂÇÌ»Â. d ÃÄƶÁÒþ¿ Í¶Ç È¶À ÆĽ¸ºÍ¾À¾ ½¶¿Â¶ÔÈÒǵ ÈÄƹ¸Á»Ô, ÈÄƹĸ»ÁÒþ¾ ÅĽºÀ¶Â¾, ÅƶÌÔÔÈÒ µÀ ¶¹»ÃȾ Æ½Ã¾Ë ÊÆÂ. rĽ¸ºÍ¾À ÂÉǾÈÒ Â¶È¾ ½¶·»½Å»Í»Ãõ Żƻº ¸ÄÆļÄÔ ÀÄÃÈÆÆĽ¸ºÀÄÔ. pǻƻºÄÀ ÆĽ¸ºÍ¾¿ É ÇÈÌ ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ ÇȶÁ¾¿, ¶Á» ö ÇÈÁÒÀ¾, ÏÄ· Âļö ·ÉÁÄ Å»Æ»À¾ÃÉȾ ¿Ä¹Ä ·»½ ÎÀĺ¾ ö Ãλ ÂÇÌ». pǻƻºÄÀ ÆĽ¸ºÀ¾ ȸÄƾÈÒ Æ»½»º»ÃÈ ½ ÀÁÒÀÄË ºÄ¸Æ»Ã¾Ë ÁÔº»¿. p·'ÀÈÄ ºÁµ ȶÀÄ¹Ä ÄǻƻºÀÉ : ¹ÉÆȸõ, ʶ·Æ¾À¶, Æ»ÇÈÄƶÃ, À¶·¶Æ»È È.Å. o¶ È» ÏÄ· Âļö ·ÉÁÄ Ã»ÅÄÂÈÃÄ ÇÀÄÃȶÀÈɸ¶È¾Çµ. t¶À¾¿ Æ»½¾º»ÃÈ Åĸ¾Ã»Ã ¶Ⱦ: 1. mÔº»¿, ÏÄ ÅĶ¹¶ÔÈÒ ¿ÄÂÉ ¸º»Æ¼¶È¾ ½¸'µ½ÄÀ. 2. mÔº»¿ ½Ä ÇÈÀ¾, µÀ ÅÆĸĺµÈÒ ÆÄ·ÄÈÉ Ã¶ º¶ÃÄÂÉ È»Æ»Ã, È Åĸ¾Ãà ¶Ⱦ ÃÊÄƶÈÄƸ. r»½¾º»ÃÈ Åĸ¾Ã»Ã ¶Ⱦ ¹ÆÉÅÉ ÁÔº»¿, µÀ ÂļÉÈÒ ÀĹÄÇÒ ½¶¸»Æ·É¸¶È¾ ºÄ ÅƶÌ. q»Æ»Ç¾Á¶Ãõ ¶ȻƶÁ¸ q»Æ»Ç¾Á¶ÈÒǵ ͻƻ½ ƶºÄ, ĺöͻ È» ŻƻǾÁ¶Ãõ ¸ÇÈÄÀ ºÉ¼» ķ»¼»Ã». q»Æ»Ç¾Á¶Ãõ ¶ȻƶÁ¸ º¾ÅÁÒĶȾÍþ¾ ¸½¶¹¶Á ¼¾¸¾Â ½¸'µ½ÀÄ (ÀÉÆƶ¾) ŻƻÅĸº¶Ô; ÉÇÃÄ Í¾ ½¶Å¾ÇÀ¶Â¾ ; ÀÄÆ»Ç108
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÅÄú»ÃÌÔ. d¾Ç¾Á¶Ãõ ÅÄÎÈĸ¾Ë ¹ÄÁÉ·¸, º¾Âĸ¾Â¾ ½Ã¶À¶Â¾, Ǿ¹Ã¶Á½¶ÌµÂ¾. qÆĸÄÀ¶ÈÄƾ qÆĸÄÀ¶ÈÄÆ - Ì» ÄǷõÀ, µÀ¾¿ ½º·ÃÄ϶¾ ȶ ͶÇÈÄ Åƶ̻Ô, ¸º¾Æ¶ÈÒǵ ö ÅÆĸºÃ ÇȶÃĸ¾Ï¶, ÇÅÄÃÉÀ¶ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ ¶·Ä ÅÄĺ¾ÃÄÀ¾Ë ÍÁ»Ã¸ ºÄ ·Ä¿Ä¸¾Ë ¸¾ÇÈÉŸ, ¶·Ä ¸½¶¹¶Á ºÄ ºµÁÒÃÄÇÈ»¿, ¶ ½ºÄ·É¸Î¾ ÇÄ· ȶÀ¾Â ;ÃÄ ºÄ¸Æ'µ Äƹ¶Ã½¶Ì ÍÁ»Ã¸, ÅÆĸÄÀÉ ºÉ¼» ͶÇÈÄ ÎÉÂÃ, ¶Á» û¸º¶ÁÄ ¸¾ÇÈÉž, º» ÅÄÁÌ Á»¹ÀÄ Å»Æ»Áĸ¾È¾, ¶ û¸¾¹ºÃ¾Ë ÍÁ»Ã¸ ÉûÎÀºÁ¾¸È¾. qÆĸÄÀ¶ÈÄƾ ½¸¾Í¶¿ÃÄ ÀÄÃʺ»ÃȾ [ȶÂà ÇŸÆÄ·ÈþÀ¾]. qÆĸÄÀ¶ÈÄƾ ÀÄÃʺ»ÃȾ Ì» źÇÈÉÅà "Èĸ¶Æ¾Î" ÀļÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì, ºÄ µÀÄ ½¶ ¸ÇµÀÉ ÌÃÉ ¸Äþ ÇȶƶÔÈÒǵ ¸º»ÆȾǵ, ¶ Èĺ ¸Äþ ȶÀÉ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ ºÄ¸ÄºµÈÒ ºÄ ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ¹Ä ÆĽÀÁ¶ºÉ ÉŶºÀÉ. dºÄ¶ ÆÄÇ¿ÇÒÀ¶ È»ÆÄƾÇȾÍö Äƹ¶Ã½¶Ìµ "o¶ÆĺÃÄ ¸ÄÁ" ½¶¸¶Á¾Á¶Çµ öÇÁºÀÄ ÅÆĸÄÀ¶Ì. {» ºÄ ǸÈÄ¸Ä ¸¿Ã¾ ¸¾µ¸¾ÁÄǵ, ÏÄ À»Æ¶þͻ ȻÆÄƾÇȾÍÃÄ ÆÄÇ¿ÇÒÀÄ ÇÄ̶ÁÇȾÍÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì Æ»¸ÄÁÔÌÄûƸ ·É¸ ÀÄÃʺ»ÃÈ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄÆ b½»Ê. t¶Àļ ºÄ ·Ä¿Ä¸Ä Äƹ¶Ã½¶Ì qÁÇɺÇÒÀÄ¹Ä ÅÄͶÁ¾ ÅÆÄǵÀ¶È¾ ÀÄÃʺ»ÃȾ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƾ, ÏÄ ·ÉÁÄ Åƾ;ÃÄÔÈĹÄ, ÏÄ qÁÇɺÇÒÀ¾¿ ½Éžþ¸ É ÀÄÃ¹Æ»Ç¸Ì [ö ȻƾÈÄÆ x¶ÆÇȸ¶ qÄÁÒÇÒÀĹÄ] "·Ä¿Ä¸É" ºµÁÒÃÇÈÒ Äƹ¶Ã½¶Ì ȶ ÅÄͶ¸ Äƹ¶Ã½É¸¶È¾ ¸ e¶Á¾Í¾Ã À¶ºÆ¾ ÅÄÁÒÇÒÀÄ ¶ÆÂ*. qÄ ÉŶºÀÉ x¶Æ¶ÈÉ, ÀÄÁ¾ ÇȶÁ¾ ¸ºÄ¾¾ ¶Æ˸¾ ̶ÆÇÒÀÄ "pËƶÃÀ¾", ¸¾¿ÎÁ¾ * kº»ÈÒǵ ÅÆÄ Åƾ½ÉžûÃõ ºµÁÒÃÄÇÈ .qÁÇɺÇÒÀÄ¹Ä Ã¶ ȻƾÈÄÆ rÄÇ¿ÇÒÀÄ ÂÅ»Æ É È. ½¸. x¶ÆÇȸ qÄÁÒÇÒÀÄÂÉ, ¶·Ä "lÄùƻÇĸ¿ qÄÁÒÏ" (ÉÁ¶ÂÀÉ qÄÁÒÏ, µÀ¾¿ ¸º¿Îĸ ºÄ rÄÇ ÅÇÁµ dº»ÃÇÒÀÄ¹Ä ÀÄùƻÇÉ 1814-1815 ÆÆ.). i 1907 ÆÄÀÉ qÁÇɺÇÒÀ¾¿ ÅÄͶ¸ ¶ÀȾ¸ÃÄ ÅƶÌÔ¸¶È¾ ö ȻƾÈÄÆ qÄÁÒÏ, µÀ¶ ¸Ëĺ¾Á¶ ºÄ ÇÀÁ¶ºÉ b¸ÇÈÆÄ-u¹ÄÆÇÒÀÄ ÂÅ»Æ. 109
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ö º»Ãû ǸÈÁÄ ¼¶ËÁ¾¸ Æ»Í ÅÆÄ ÅÄξƻÃõ ÀÄÃʺ»ÃÇȸ¶ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄÆÇȸ¶ ǻƻº ÆÄÇ¿ÇÒÀ¾Ë źÅÁÒÃ¾Ë Äƹ¶Ã½¶Ì¿. d¾µ¸¾ÁÄǵ, ÏÄ ¹ÄÁĸÄÔ lÄÂÉÃÇȾÍÃÄ ÊƶÀÌ ÅÄÇÁ¸ ÆÄÇ¿ÇÒÀÄ "fɾ" ·É¸ ÀÄÃʺ»ÃÈ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄÆ ÆÄ·ÈþÀ rĶà l¶Á¾ÃÇÒÀ¾¿. o¶ ºÄ¶¹¶Ãõ ÅÄÁÌ ¸Ã ½¶¹ÄÇÈÆÔ¸¶¸ ½ÂÇÈ ºÉÂÇÒÀ¾Ë ÅÆÄÂĸ, µÀ žǶ¸ öºÇ¾Á¶¸ ¿ÄÂÉ ½-½¶ ÀÄƺÄÃÉ m»ÃÃ. d¾µ¸¾ÁÄǵ, ÏÄ Ã¶ ĺÃÄÂÉ ½'½º Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì ÇÄ̶ÁÇȸ-Æ»¸ÄÁÔÌÄûƸ ö ½¶¹¶ÁÒû ;ÇÁÄ ÀÁÒÀ¶Ã¶ºÌµÈ¾ ¸ºÅÄÆÉÍþÀ¸ [º»Á»¹¶È¸] ½ Æ½Ã¾Ë ÂÇÌ»¸ÄÇÈ»¿ û ·ÉÁÄ Ã ÄºÃĹÄ, ÏÄ Ã» ·É¸ ·¾ ÀÄÃʺ»ÃÈÄ "pËƶÃÀ¾". rĽÉÂÈÒǵ, ÏÄ Äº¾Ã ÅÆÄ ºÆÉ¹Ä¹Ä Ã» ½Ã¶¸, ÀÄÈƾ¿ ½ Ã¾Ë ÀÄÃʺ»ÃÈÄÂ. lÄÃʺ»ÃȾ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƾ ·ÉºÉÈÒ ¸ÇÔº¾ º» Á¾Î» ÇÃɸ¶Á¾ ¶·Ä ÇÃÉÔÈÒ È¶¿Ã Äƹ¶Ã½¶Ì. u Àļû źÅÁÁµ ¸ËĺµÈÒ ÀÄÃʺ»ÃȾ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƾ, µÀ º»ÂÄƶÁ½ÉÔÈÒ Åƾ¸ÄºµÈÒ ¿Ä¹Ä ºÄ ÉŶºÀÉ, ȾÂÈÄ ÅĵÇÃÔÔÈÒǵ ȶÀ ;ÇÈÀ¾ Æ»Äƹ¶Ã½¶Ì, µÀ ÅÆĸĺµÈÒ ¸ ÇÄ· źÅÁÒà Äƹ¶Ã½¶Ì. qÆĸÄÀ¶ÈÄƾ ½ ÃÉÈƶ Äƹ¶Ã½¶Ì qÆĸÄÀ¶ÈÄƸ ½ ÃÉÈƶ Äƹ¶Ã½¶Ì ¸»Æ·ÉÈÒǵ ζÃȶ¼»Â Ì» ö¿¸¶¼Á¾¸Î¾¿ ½¶Ç· Åƾ ¸»Æ·É¸¶ÃÃ. i¶ÁµÀ¶È¾ ȶÀÄ¹Ä ÍÄÁĸÀ¶ ¿Ä¹Ä Æĺ¾ÃÉ, Åƾ¹ÃÄ·¾È¾ ¿Ä¹Ä ÂÄƶÁÒÃÄ, ºÄÀ¶½ÉÔ;, ÏÄ ¸Ã ȶÀ¾¿ ö¸Ã¾¿, º¶¸Çµ ȶÀ Á»¹ÀÄ Ä·Â¶ÃÉȾ Ç»·» µÀ¾ÂÇÒ Ã¶ÌÄöÁÇȶ È.º. pÇÒ ÌÁ ºÄ µÀÄ ÅƵÂÉ ÅÄÁ̵, ¸ Å»Æο ˸¾Á¾Ã ÇȶƶÈÒǵ ½¶ÁľȾ ºÉ˶ ȶÀÄ¹Ä ÍÄÁĸÀ¶, ɼ¾¸¶Ô; Åƾ ÈÄÂÉ Æ½Ã ÎÈÉÀ¾, źÇÈÉž ÅĹÆĽ¾ û Á¾Î» ¿ÄÂÉ, ¶Á» ¿ ºÄÆĹ¾Â ¿ÄÂÉ ÄÇÄ·¶Â. lÄÁ¾ Ì» Äǵ¹Ã»ÃÄ ÈÄ ¸ Å»ÆÎ¾Ë Ë¸¾Á¾Ã¶Ë ¸Ç» º¶ÁÒλ ¿º» ¸¼» Á»¹ÀÄ. qƾ ζÃȶ¼ µÀĹÄÇÒ ÍÄÁĸÀ¶, ÈÆ»·¶ ¸ÂȾ öÁ»¼ÃÄ ¸¾ÀÄƾÇȶȾ öÁ»¼ÃÄ ½·Æ¶Ã 110
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
¶ȻƶÁ¾ ÅÆÄȾ ÃÒĹÄ. lÄÁ¾ û º¶ÈÒǵ ½ÁľȾ ÍÄÁĸÀ¶ ŻƻÀÄöÃõ¾ ÅĹÆĽ¶Â¾, Èĺ ÇÈÄÇÉÈÒǵ ·¾Èȵ ÈÄÆÈÉƾ. lÄÁ¾ ÁÀ¸ºÉÈÒǵ µÀÉÇÒ ¸»Á¾ÀÉ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ, Èĺ ¶Æ»ÎÈÉÈÒǵ µ¸ÃÄ, ¸ ÅÆÄȾ¸ÃÄÂÉ ¸¾Å¶ºÀÉ - ȾËÌ»Â. lļÃÄÂÉ ¶Æ»ÎÈĸ¶ÃÄÂÉ º¶ÈÒǵ ½ÂŶ ¸¾¿È¾ ö Ç¸È Ã»½¶ÂÈÃÄ, µÀÏÄ Á¾Î» º¶Ã¾¿ ÍÄÁĸÀ ÇÀ¶¼»  ¸Ç», ÏÄ ½Ã¶ ¹Äº¾ÈÒǵ ÇŸÅƶÌÔ¸¶È¾ ½ þ¾. tÄÂÉ Ã» ¶Æ»ÎÈÉÔÈÒ µ¸ÃÄ, ¶ À¶¼ÉÈÒ ÍÄÁĸÀĸ ¸ µÀ¿ÇÒ ÇÅƶ¸ ÄÇÄ·¾ÇÈÄ Åƾ¿È¾, öÅƾÀÁ¶º, ö ÅÄÎÈÉ, ºÄ ÇÁÒƶº¾ ; µÀĹÄÇÒ ÃÎÄ¹Ä ÉƵºÉ º» ö ÃÒÄ¹Ä ¸¼» Í»À¶ ÅÄÁ̾ÇÈ. iö;ÈÒ, ÍÄ¹Ä ¸Ã ȶ ÅÎĸ, ËÈÄ ½ þ ÅÆÄ ÏÄ ¹Ä¸Äƾ¸, ÃËÈÄ ÄÀÆ ÃÒÄ¹Ä ÅÄÁ̾Çȶ û ½Ã¶. lÄÁ¾ µÀ¾¿ÇÒ ÍÄÁĸÀ ɼ» Ǿº¾ÈÒ É ÈÔÆ ½¹Äº¾¸Çµ ÇŸÅƶÌÔ¸¶È¾ ½ þ¾, ¸¾º¶¸Î¾ Żƻº Ⱦ ¸ÇË ¸Çµ, Èĺ º¶ÔÈÒ ¿ÄÂÉ ½ÂÄ¹É ¸¾¿È¾ ö ǸÈ, É ÊÄÆ ¸È»Í º»ÇÒ Åƾ ÇÈÄÆļ ·Æ¶Â¾, ; ÅƾžÁµÈ¾ ¹Æ¶È¾ ÉÈ»ÀȾ, ; ½ ΞȶÁÔ. qƾ ȶÀ¿ ¸È»Í ºÉ¼» ͶÇÈÄ Ç¾Å¾ÈÒǵ ÅĹÄõ ÅÄÁ̾Çȸ ½¶ ȶÀ¾Â ÉÈÀ¶Í»Â, ȶÀ, ÏÄ·¾ ÇÈÄÆÄÃÿ ¹ ·¾ Åƾǵ¹ÃÉȾ, ÏÄ ·¶Í¾¸, ÏÄ µÀ¾¿ÇÒ ¸'µ½»ÃÒ ÉÈÀ. i¸¾Í¶¿ÃÄ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƸ ź·¾Æ¶ÔÈÒ ½ È¾Ë ÁÔº»¿ ¸ µÀ¾Ë ¸ Æĺ¾Ã ·ÉÁ¾ ¸Ç¾Å¶Ã ¶·Ä Æĺ¾Ã¶ ½¶Âζö. qº·¾Æ¶ÔÈÒ ÁÔº»¿ ÃÈ»Á¹»Ãȸ ȶÀ¾Ë, ÏÄ ½¶Ã¾Â¶ÔÈÒ ¸¾ÇÄÀ ÅÄÇȾ, µÀ ÀÉÆƾ, ¸¿ÇÒÀĸ ÆĽ¸ºÍ¾À¾ È.º., ·Ä È ÁÔº¾ ÂļÉÈÒ Â ·¶¹¶ÈÄ ÇÀ¶½¶È¾ ½ÆÄ·¾È¾. fÄ·¾Æ¶ÔÈÒ È¶À¾Ë ÁÔº»¿ ºÄ µÀ¾Ë ¶ÔÈÒ ½·Æ¶Ã¾¿ ķȵ¼ÉÔ;¿ ¶ȻƶÁ ½ ¶Æ»ÎÈɸ¶ÃÒ ÃÎ¾Ë ÁÔº»¿, Èĺ ȶÀÄ¹Ä ÍÄÁĸÀ¶ ½ ½·Æ¶Ã¾Â ¶ȻƶÁÄ ÂļÉÈÒ ÇÀÄÆλ ½Áĸ¾È¾. fÆɹ Ⱦž ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƸ — Ì» ȶÀ, ÏÄ ÅÄ µÀÄÂÉÇÒ ºÄ¸ÎÄÂÉ Í¶Ç Ç¸Ä¹Ä ÅÄ·ÉÈÉ É ¸'µ½Ã¾Ì, ¹ÄºµÈÒǵ ºÄ Ã¾Ë ¿È¾ ö ÇÁɼ·É, ¶ ½ºÄ·É¸Î¾ ºÄ¸Æ'µ µÀÄÔÇÒ ¸»Á¾ÀÄÔ ¸Ç¾ÅÀÄÔ, Èĺ ¸¾ÅÉÇÀ¶ÔÈÒ Ë Ã¶ ǸÈ, ÏÄ·¾ ĺöͻ Ë ½¶ÀÄÃÇÅÆɸ¶È¾, ÉÁ¶º¼ÉÔÈÒ Â Æ½ÃÄ¹Ä ÆÄºÉ ¸È»Í. dÈ»Í ·ÁÒÎ Åƶ¸º¾¸, ÀÄÁ¾ º¶Ã¾¿ ÍÄÁĸÀ 111
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ɼ¾¸¶ ½·ÆÄ. dÈ»Í ½ ÈÔÆ»Â, ½ ¶¸È ź Í¶Ç Å»Æ»½ºÉ, ½ ÅĽºÉ, ¸Á¶Çû ¸È»Í È¾Ë ÁÔº»¿, ÏÄ Ã¶ËĺµÈÒǵ ¸ ÆÉÀ¶Ë ÅÄÁÌ ºÉ¼» ÇÉÂøà ¿ źĽÆÁ. qº¹ÄÈĸÀ¶ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƶ q»Æλ, ÏÄ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄÆ Â¶ ½ÆÄ·¾È¾ ÈÄ : ¸¾º¶È¾ Ç¸Ä¹Ä ½¸»ÆËþÀ¶ ÈÄ Ä·Á¶ÇÃÄ¹Ä Í¾ Àƶ¿Ä¸Ä¹Ä. o¶ ÃÎ¾Ë Ã» ºÉ¼» ÈÄ Á¶Ç. sÈÆÍ Ã¶ ö¿·Á¾¼Í¾¿ ͶÇ, ÀÄÁ¾ ¶ ÇÈÆÍÉ ½ ǸÄ ½¸»ÆËþÀÄÂ, ¶ Ì»¿ ¸¾ÇÄÀÄÅÄÇȶ¸Á»Ã¾¿, ÈÄ ¸¾ÅÉÇÀ¶ÔÈÒ ¿Ä¹Ä ö ÇÈÆÍÉ Ã¶ È», ÏÄ·¾ ¸Ã  ÅĹ ½Áĸ¾È¾ Ç¸Ä¹Ä ½¸»ÆËþÀ¶. ÀÏÄ Ì»  ɺ¶ÇÈÒǵ Åƾ ÌÒÄÂÉ ºÄÅĹ  º¶Ã¾¿ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄÆ, ÈÄ Ì¾Â ¶ÀÈÄ ÇȶƶÔÈÒǵ ½¶ÁľȾ ÃÄ¸Ä¹Ä ÇËÄÅÁ»ÃĹÄ. yÄÁĸÀ, ÏÄ ¹Äº¾ÈÒǵ ÇŸÅƶÌÔ¸¶È¾ ½ þ ¸¾·¾Æ¶ ÇÄ· Ȼƻà µÀ¾¿ ¿ÄÂÉ ºÄ ¸Åĺķ¾, ; iui ; sui, ; ö¸ÈÒ ½¶¹Æ¶Ã¾Ì»Ô. o¶ »Â¹Æ¶ÌÔ ¸¾Ç¾Á¶ÔÈÒ È¶Àļ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƸ Ξ¹Éø, µÀ ½¶Á¾Î¶ÔÈÒǵ öÇȶÁÄ, ķǻƸÉÔÈÒ ¼¾Èȵ ÄǻƻºÀÉ º» ÇÄ· ¸¾·Æ¶Á¾ ÅƶÌÔ. d ÃÉÈÆ (»Â¹Æ¶Ì) ¸ºÃÄλÃõ, ½¸'µ½À¾ ½ ¶ÈÆþ¾ ½»ÂÁµÂ¾ - ¸ºÃÄλÃõ Äƹ¶Ã½¶Ì, º» ½Ã¶Ëĺ¾ÈÒǵ Äƹ¶Ã½¶Ìµ ö¸Å¶À¾. x ÁÔº¾ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƾ, ; ȶÀ¾ ÆĽ¸ºÍ¾À¾, ¶ÔÈÒ ÅÆÄ ¸Ç» ºÄûÇȾ ºÄ ÇÈÄÆÄþ ö µÀÉ ÅƶÌÔÔÈÒ. t¶ÀȾÀ¶ ÅÄÁÌ ÇÉÅÆÄȾ źÅÁÁµ d Ã¶Ç ºÉ¶ÔÈÒ, ÏÄ ¿º» Á¾Î» ÅÆÄ È», ÏÄ·¾ ºÄ¸»ÇȾ ȶ¿ÃÉ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ ºÄ ÉŶºÀÉ, ÏÄ·¾ ÅƵÂÄ ÇÈ»ÆȾ ½ Á¾Ìµ ½»ÂÁ. t¾Â ͶÇÄ ¸ÄÃÄ Ã¶Àλ. lÄÁ¾ Ì»ÃÈƶÁµ ȶ¿ÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì öËĺ¾ÈÒǵ ÅĽ¶ »¼¶Â¾ º»Æ¼¶¸¾ ȶ Äƹ¶Ã½¶Ìµ ½¶Æ¶½ û ¸Å¶º», ÀÄÁ¾ ÀÄÃʺ»ÃȾ ¸ºÀƾÔÈÒ ÀÁÒÀ¶ ;, ö¸ÈÒ, ·¶¹¶ÈÄ ½¸»Ã ¸ 112
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÀƶÔ, ¶ ¸Á¶º¶ ¸¾¶Æ»ÎÈÉ ÍÁ»Ã¸, ½¶Ëĺ¶Â¾ ½¶¹Æ¶Ã¾ÍÃÄ¹Ä Ì»ÃÈÆÉ ÂļÉÈÒ ÅÄÇȶȾ Ãĸ ½¸»Ã¶ Äƹ¶Ã½¶Ì ¸ µÀ¾Ë ÅÄÁ̵ û ·Éº» ¶Ⱦ ¸¼» ǸÄË ÀÄÃʺ»Ãȸ. tÄÂÉ ÅÄÁ̵ ºÉ¼» ͶÇÈÄ ÁÀ¸ºÉ Àƶ¸ ½¸»Ã¶, ¶ º»ÀÁÒÀ¶ ½¸»Ã Á¾Î¶ÈÒǵ ö º»µÀ¾¿ ꦂ ̦ ÆĽÅÁĺÄÀ, ÏÄ·¾ û ÇÈƶȾȾ ½¸'µ½ÀÉ ½ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ È¶ ¶Ⱦ ͻƻ½ ÀÄÃʺ»Ãȸ ÀÄÃÈÆÄÁÔ Ã¶º ºµÁÒÃÇÈÔ. lÄÃÈÆÄÁÒĸ¶Ã¶ ÀÄÃʺ»Ãȶ¾ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƶ¾ Äƹ¶Ã½¶Ìµ, ºÁµ ÅÄÁÌ Ã» ¹Æ½ÃÄÔ. fÁµ ÅƾÀÁ¶ºÉ ö¸»º»ÂÄ È¶ÀȾÀÉ Ì¶ÆÇÒÀÄ "pËƶÃÀ¾" ÅÄ 1907 Æ. ÇÉÅÆÄȾ Æ»¸ÄÁÔÌ¿Ã¾Ë Äƹ¶Ã½¶Ì¿ ¸ rÄÇ. d rÄÇ ¸ 1907 Æ. ÇÃɸ¶ÁÄ ºÉ¼» ·¶¹¶ÈÄ Æ»¸ÄÁÔÌ¿Ã¾Ë Äƹ¶Ã½¶Ì¿, µÀ Ç»·» ¸½¶ÂÃÄ ÅÄ·ÄÆÔ¸¶Á¾. "pËƶÃÀ¶" ½Â¶¹¶Á¶ ºÄ ÈĹÄ, ÏÄ·¾ ¸¾ÆÄÇȾ ¸ ÄÀÆ»ÂÉ Ç¾ÁÉ ¸ º»Æ¼¶¸, ÈÄÂÉ ¸Äö û¹¶¿ÃÄ Ã¶ÅĸÃÔ¸¶Á¶ Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÉ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ, ·Ä ÀÄÁ¾ · û ÇȶÁÄ, ¸Äö ÂÉǾÁ¶ ·¾ ÈƶȾȾ Ç¸Ä ¸»Á¾À ¸ÅÁ¾¸¾ ½Ã¶Í»Ãõ. lÄÁ¾ µÀ¶ÇÒ Äƹ¶Ã½¶Ìµ ½¶Ã¶ºÈÄ ¸¾ÆÄÇȶÁ¶, ÈÄ "pËƶÃÀ¶" ÅÆĸĺ¾Á¶ Á¾Î» ͶÇȾÃÃÄ ÁÀ¸º¶ÌÔ ºµÁÒÃÄÇÈ, ¶ Ì» ¸ ÄÍ¶Ë ÄÈÄÍÉÔÍ¾Ë ÈÁÒÀ¾ ź¸¾Ïɸ¶ÁÄ ½Ã¶Í»Ãõ. dÄö û ºÄ¸Äº¾Á¶ ºÄ ÅĸÃÄ¹Ä ÉŶºÀÉ µÀÄÇÒ Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì, ÏÄ·¾ Ⱦ Ƕ¾ û ÇÀÆÅÁÔ¸¶È¾ ǾÁ¾ ½Ã¶ÍÃõ ÃÎÄ Äƹ¶Ã½¶Ì. d ͶǾ ÀÄÁ¾ ÇÄ̵ÁÇȾÍö [¿º»ÈÒǵ ÅÆÄ »Ç»Æ¸] ŶÆȵ ¸ rÄÇ ·ÉÁ¶ ¸»Á¾ÀÄÔ Ç¾ÁÄÔ "pËƶÃÀ¶" ÅĶ¹¶Á¶ ¸ ºµÁÒÃÄÇÈ ·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀÄ Å¶ÆÈ, ÏÄ·¾ ȶÀ¾Â ;ÃÄ º¶È¾ ÇÄ̵ÁÇȾÍÿ ŶÆÈ ¹Æ½ÃÄ¹Ä ÇÉÅ»ÆþÀ¶. o¶ ÄÇÃĸ ºÄÀÉ»Ãȸ, ½Ã¶¿º»Ã¾Ë É ¶Æ˸¶Ë, Çȸ»Æº¼»ÃÄ ÅÄöº ÉǵÀ¾¿ ÇÉÂø, ÏÄ Ì¶ÆÇÒÀ¶ "pËƶÃÀ¶" Ǹľ ÀÄÃʺ»Ãȶ¾ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƶ¾ ¸ ·¶¹¶ÈÒÄË ¸¾Å¶ºÀ¶Ë À»Æɸ¶Á¶ Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄÔ ÆÄ·ÄÈÄÔ, ÉÁ¶ÎÈĸɸ¶Á¶ ÅÄÁȾÍà ¶È»ÃȶȾ [½¶Â¶Ë¾] ö¸ÈÒ ÆÉÀ¶Â¾ Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì ½¸Äº¾Á¶ Àƾ¸¶¸ ÅÄƶËÉÃÀ¾ ½ û¸¾¹ºÃ¾Â¾ ÇÄ· º»Æ¼¶¸Ã¾Â¾ ºÄÇÈĿþÀ¶Â¾. 113
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
À ¹Á¾·ÄÀÄ Çµ¹¶Á¾ ¶ÀÌ "pËƶÃÀ¾" ºÄÀ¶½É ÇÈÄƾÍþ¿ ʶÀÈ, ÏÄ ¸ ·Ä¿Ä¸ÄÂÉ Åº¸ººÁĸ ÆÄÇ¿ÇÒÀ¾Ë Æ»¸ÄÁÔÌÄûƸ, µÀ¾¿ Äƹ¶Ã½É¸¶¸ ¶È»ÃÈ¶È Ã¶ ̶Ƶ n¾ÀÄÁÉ , ÅĶ¹¶¸ ¸¾ÇÄÀ¾¿ ºÄÇÈĿþÀ r¶º¾ nÃÇÈƸ, ¶ ö ÍÄÁ ÈÄ¹Ä ¸ººÁÉ ÇÈĵ¸ ¶¹»ÃÈ "pËƶÃÀ¾", µÀ¾¿ ºµ¸ ź ÀÄÃÈÆÄÁ»Ô ÅÆ»ºÇºÃ¾À¶ r¶º¾ nÃÇÈƸ sÈÄÁ¾Åö. t¶ÀȾÀ¶ ̶ÆÇÒÀÄ "pËƶÃÀ¾" ö¸Í¶ öÇ, ÏÄ ÅÄÁ̵ ÈÁÒÀ¾ ͶÇȾÃÃÄ ÁÀ¸ºÉ źÅÁÒà Äƹ¶Ã½¶Ì, ·Ä Ë ÇÃɸ¶Ãõ ºÉ¼» ͶÇÈÄ ¸ ÃȻƻǶË. fɼ» ͶÇÈÄ ¸ ÃÈ»Æ»Ç¶Ë ÅÄÁÌ ¸¾Èµ¹ÃÉȾ ö ¸»ÆË ¶ÀȾ¸Ã ǾÁ¾ ûº»Æ¼¶¸ÃÄ Ã¶Ì, ÏÄ·¾ ȶÀ¾Â ;ÃÄ ½¶ºÉξȾ Ë É ºÄ¹ºÃ¿ ºÁµ Ç»·» ÅÄÆ. n¾ÇÈ̵¾ É ÅÆĸÄÀɸ¶Ãà ȶÀ¾Ë ¸¾ÇÈÉŸ ·ÁÒÎĸ¾À¾, ¶ ö¸Í¾Á¾ÇÒ ÈÄ¹Ä Ã¶ ¸Á¶Çÿ ÎÀÉÆ ¸º ̶ÆÇÒÀÄ "pËƶÃÀ¾". x¶ÆÇÒÀ "pËƶÃþÀ¾", µÀ mÄÅÉËÃ, e»Æ¶ÇÂĸ, ·ÉÁ¾ Å»Æξ¾ È»ÄƻȾÀ¶Â¾ ÅƶÀȾÀ¶Â¾-¸¾ÀÄö¸ÌµÂ¾ ÅÆĸÄÀ¶Ì¿. Ë º¾È¾ÃÄÔ ÇÁ¶¸ÃĽ¸Çþ¿ b½»Ê. {Ä·¾ ÅĽ·ÉȾǵ ¶ÀȾ¸ÃÄ¹Ä ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä »Á»Â»ÃÈÉ, ·ÁÒÎĸ¾À¾ Ƕ Äƹ¶Ã½Ä¸É¸¶Á¾ ö d»Á¾À¿ uÀƶà ÅĸÇȶÃõ ÅÆÄȾ Ç»·» ¸ Ì»¿ ÇÅÄÇ· ¸¾Àƾ¸¶Á¾ ÇÄ· ¸ÄÆļ ·ÉÃÈ¸Ã¾Í »Á»Â»ÃȾ ȶ Ë Ç¾ÂŶȾÀ¸ ÉûÎÀºÁ¾¸ÁÔ¸¶Á¾ ¸Ç» È», ÏÄ É ½¸¾Í¶¿Ã¾Ë ÉÂĸ¶Ë û º¶ÁÄǵ · ¸¾ÀƾȾ. cÉÃÈ, Ƕ·Äȶ¼, ¶ÀÈ È»ÆÄÆÉ ºÉ¼» ͶÇÈÄ ¸ ÃÈ»Æ»Ç¶Ë Å¶ÃÉÔÍÄ Ã¶Ì ºÉ¼» ͶÇÈÄ ¸Á¶ÎÈĸÉÔÈÒ Ë È¶¿Ã Äƹ¶Ã¾ ÅÄÁÌ. w¶Æ¶ÀȻƾÇȾÀ¶ Ξ¹Éø lļþ¿ ÆĽ¸ºÍ¾À Żƻº ¸¾ËĺÄ ¸ ȻƻÃ, ¸¾·¾Æ¶ ÇÄ· ¸ºÅĸºÃ» ¶Á·: ¸¾ºÉÂÉ ÇÄ· µÀ»ÇÒ Æ»Â»ÇÁÄ ¸ µÀ ¸¾½Ã¶ÈÒǵ, ¸ Å»Æο ÂÆ È¶À», ÏÄ· ¹ ¸ÁÒÃÄ Å»Æ»Çɸ¶È¾Çµ, ·»½ ŻƻÎÀĺ ½·¾Æ¶È¾ ¸ºÄÂÄÇÈ ½ ÅÄÁȾÍÃÄ¹Ä ¸¿ÇÒÀÄ¸Ä¹Ä ¼¾Èȵ. tÆ»·¶ 114
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ŶÂ'µÈ¶È¾, ÏÄ Îž¹Éà ÏÄ· û À¾ÃÉȾ ö Ç»·» źĽÆÃõ, ·Éº» ÅƶÌÔ¸¶È¾ É º¶ÃÄÂÉ Æ»Â»ÇÁ ȶ ź Åĺ·Ã¾Â ö½¸¾Ï»Â. zž¹Éà ÉþÀ¶ ÅÆĸÃÌ¿Ã¾Ë ÂÇÈ, ¶ÁÄ ÅÆľÇÁĸ¾Ë, ÇÅÄÀ¿Ã¾Ë, ¸ µÀ¾Ë Àļ»Ã Íɼ¾¿ ½¸»Æȶ ö Ç»·» ɸ¶¹É. d¾·¾Æ¶ öÈÄÂÇÈÒ ·ÁÒÎ ÂÇȶ ʶ·Æ¾ÍÃ, ÈÄƹ¸»ÁÒÃ, Åƾ Í ÎÉÀ¶ »ÎÀ¶Ãõ ¸ºÅĸºÃÄ¹Ä ºÁµ ÇÈÆÍ ½ ÀÄÃʺ»Ãȶ¾, º» ûÂļö źÇÁÉ˶Ⱦ, ź¹Áµº¶È¾. d¾Ëĺ¾ÈÒ ½ ÅÄ»ÎÀ¶Ãõ ¸ º»ÃÒ, ÏÄ·¾ û ½ÆÄ·¾È¾ źĽÆÃõ, Ξ¹ÉÃ, ÀÆ ÈĹÄ, ÇÈÉºÔ ÅÆ»ÇÉ, ¶ ȶÀļ ÇÁºÀÉ ½¶ ÆĽ¸¾ÈÀÄ ÅÄÁȾÍÃ¾Ë Åĺ¿. sÈÉºÔ ¸¿ÇÒÀĸ ʶËĸ ¸¾º¶Ãõ, ÏÄ· ÂĹȾ ½ÄÆÃÈɸ¶È¾Çµ ¸ ÅÄÁȾÍÿ ǾÈɶÌ, ·¶¼¶ÃÃµË ÌÁµË ŶÆÈ Í¾ Äƹ¶Ã½¶Ì, öÂƾ öÇÈÆÄ ¸ ¶ÆÂ, öÂƾ öÇÈÆÄ ¶ÆÂ, ¶ ö¸ÈÒ ¸ ǾÈÉ¶Ì »ÀÄÃÄÂÍÿ, ÅÄÈÆ·Ã º¶È¾ ½¶Å¾ÇÉ. zž¹Éà ÃÀÄÁ¾ û ¸ÇÈÉŶ ºÄ ÅÆÄȾº»Æ¼¶¸Ã¾Ë ŶÆÈ¿, ¶ º»ÀÄÁ¾ ¸¾ÀÄƾÇÈÄ¸É Ë ºÉ¼» Ä·»Æ»¼ÃÄ, ·Ä ȶÀ ÅÆÄȾº»Æ¼¶¸Ã Äƹ¶Ã½¶Ì ÇÁº¼»Ã ÅÄÁÌÔ Ëþ ÅƾÇÁɼþÀ¶Â¾. s»Æ»º Ξ¹Éø ÇÈÆͶÔÈÒǵ ĺ¾Ã¾Ì ½ ûĹƶþͻÃÄÔ ½º·ÃÇÈÔ, ½ ˾ÇÈÄ ¸¾ÀÁ¾À¶È¾ ºÄ¸ÆÉ Ç»Æ»º ¸¾ÇÄÀÄÅÄÇȶ¸Á»Ã¾Ë ÄÇ·. rĽ¸ºÍ¾ÀÄ ÈÄ¿ ËÈÄ: ¶) ȶ¿ÃÄ, ¶·Ä ź ÊÀȾ¸Ã¾Â ÅƾÀƾÈȵÂ, ½·¾Æ¶ ¸ Ȼƻà ÄŻƶȾ¸Ã ¸ºÄÂÄÇÈ ¸ È¿ ÌÁ, ÏÄ· Ë ºÄÇȶ¸¾È¾ ÅÆÄȾ¸Ã¿ ÇÈÄÆÄÃ; ·) º¶ ¶·Ä Åƾ¹ÄÈĸÁµ ÅÁµÃ¾, ƾÇÉÃÀ¾, ÊÄÈĹƶÊ, µÀ É Åĸ'µ½¶Ã ½ ¸¿ÇÒÀÄ ; ÉÅƶ¸ÁÃõÂ; ¸) º¶ ¶ž, Âĺ»Á ½·ÆÄ, ¶ÂÉÃÌ, ȶÀļ ¸ÇµÀ ¸ºÄÂÄÇÈ; ¹) ½·¾Æ¶ º¶Ã ÅÆÄ ÂÄ·Á½¶ÌÔ ¶Æ ¸ÄÃà ¶ƾöÆÀ¾; ×) ½·¾Æ¶ º¶Ã ÅÆÄ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ È¶ ¸¿ÇÒÀÄ¸É ÅƶÌÔ, ɽ·ÆÄÃõ, Ä·Á¶ºÃ¶Ãõ, Çȶà ¸¿ÇÒÀĸ¾Ë ¶ȻƶÁ¸, ÊÄÆȾÊÀ¶Ì ÂÄÇȸ ȶ ÇÈƶȻ¹ÍÃ¾Ë ÅÉÃÀȸ. qƶ¸º¾¸¾¿ ÆĽ¸ºÍ¾À ʶ˸̻Â, µÀ¾¿ ½¸¾À ÅƶÀȾÀɸ¶È¾ Ç¸Ä Æ»Â»ÇÁÄ ½ ÆĽ¸¶¼ÃÇÈÔ ÇÅÄÀÄÂ. 115
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
d¾ÎÀÁ ÆĽ¸ºÍ¾À¸ o¶Ç¶ÂŻƻº ½¶ÇÈÄÇĸÉÈÒǵ È»ÄƻȾÍþ¿ ¸¾ÎÀÁ, ÅÄÇÁɹĸÉÈÒǵ źÆÉÍþÀ¶Â¾, ÅƶÀȾÍÃÄ-Äʻý¾¸ÃÄ¹Ä ½ÂÇÈÉ. i¶ÇÈÄÇĸÉÈÒǵ ÅƶÀȾÍþ¿ ¸¾ÎÀÁ ÅÆÄ·Ã¾Ë ÆĽ¸ºÄÀ. qÆķþ¿ ÆĽ¸ºÍ¾À ÅƶÌÔ Ã¶º ÇȶÃÄ ÁÔº»¿, ½·¾Æ¶ ö½¸¾ÇÒÀ¶ ÁÔº»¿, Åĺ¶ Çȶà ¶¹¶½¾Ã¸, ½¶Å¶Â'µÈÄ¸É Í¾ÇÁ¶ ¶¸È [ÃÄ»Æà ½Ã¶À¾ ¶¸ÈÄÂÄ·Á¸], Æĸ»Æ¸ [¸»ÁÄǾŻº¸], ¸¾ÆÄ·Áµ Ç»·» öº ŽöÃõ ÁÔº»¿ (ÅǾËÄÁŵ). zž¹Éø ÃÇÈÆÉÀÈÉÈÒǵ ·»½ ŻƻƸ¾, ÏÄ· º¶Ã¾¿ Ξ¹Éà ÅƶÀȾÀɸ¶¸ Ǹ¿ Ê¶Ë ½ ½¶Â¾Áɸ¶ÃõÂ, µÀ ÇÅÄÆÈ, ÏÄ· ¹ º¿È¾ ºÄ Å»ÆÊ»ÀÌ (¸Åƶ¸ÃÄÇÈ) ÀÄÁ¾ Żƻ¿Îĸ Å»Æξ¿ ÇÈÉÅÃÒ. ÊÐÈ̲ÍÀ˲ÑÒÈÊÀ
lÁ¶Ç¾ÊÀ¶Ìµ ÀƾÂöÁÒÃ¾Ë ½ÁÄ;ø 1. fÄ Å»ÆÎÄ À¶È»¹ÄÆ ½ÁÄ;ÃÉ Ã¶Á»¼¾ÈÒ: ÂÄƺ [ÂÄƺɸ¶Ãõ], ¸·¾¸ÇȸÄ, ƶ·ÉÃÀĸ öŶº¾ [ÅĹƶ·É¸¶Ãõ], Ƕ·Äȶ¼, ½¶Â¶Ë¾, öŶº¾, ½¹ÄûÃõ ÅÁÄºÉ [¶·ÄÆÈ]. tÉÈ ·»Æ»ÈÒǵ ź ɸ¶¹É ¸ÄÃþ¿ ÅĸÄÃþ¿ ÇȶÃ, º» ;ÇÁÄ ½ÁÄ;ø ƶ·ÉÃÀ¸ ½·ÁÒÎÉÈÒǵ. d ƶ·ÉÃÀ¶Ë ·»ÆÉÈÒ ÉͶÇÈÒ Ç馮 ¸Åƶ¸Ã ½ÁÄ;ÃÌ, ͶÇÈÄ ·»½ ½·ÆÄ. fÆɹ¶ ¹ÆÉŶ ¹Æ¶·¼Ã¾À¸ Żƻ¸¶¼ÃÄ ÂÄÁĺ ÁÔº¾. qÆÄÊ»Ç¿Ã¾Ë ½ÁÄ;Ã̸ ¸¾¹ÄÈĸÁµÈÒǵ Åƾ ÅÄÂÄÍ ÀÄÃʺ»Ãȸ. o¶ ÂÇÌ ¹Æ¶·ÉÃÀÉ ÈÆ»·¶ ÅÄ˶Ⱦ, ÆĽ¹ÁµÃÉȾ, ÏÄ ½¶·Æ¶Á¾, ÀÄÁ¾ ÇÈÆÁµÁ¾ ÅĽöËĺ¾È¾ ÁÉÇÀÉ [¹ÁÒ½¾], ½¶Çµ¹ÃÉȾ ¸ÇÈÄÀ ¸º ÃÊÄƶÈÄƸ ; ½¸¾Í¶¿Ã¾Ë ÁÔº»¿. fÄ ºÆÉ¹Ä À¶È»¹ÄÆ ½ÁÄ;ø öÁ»¼¶ÈÒ Àƶº»¼. lÄÂÇ¶ÆµÈ ºÁµ ÅÄ·ÄÆÔ¸¶Ãõ Àƶº»¼¸ ºÁ¾ÈÒǵ ö 116
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
º¸ ͶÇȾþ: ö ÀÄÂǶƵÈ, ÏÄ ½¶¿Â¶ÈÒǵ ȵ¼À¾Â¾ Àƶ¼¶Â¾ ºÆɹ¾¿ - ½¸¾Í¶¿Ã¾¿ ÀÄÂǶƵÈ. 2. lƶº»¼. fÁµÈÒǵ ö ¸¶¼À ¿ ½¸¾Í¶¿Ã. fÄ ¸¶¼À¾Ë öÁ»¼¾ÈÒ ¸Áľ À¶Çĸ [ÅĹƶ·É¸¶Ãõ ·¶ÃÀ¸ À¶Ç ½ ½ÁÄÂÄÂ], À¶ÇµÆ [½ÁÄ;ÃÌ, ÏÄ ¹Æ¶·ÉÔÈÒ À¶Ç¾ - "¸»ºÂ»¼¶ÈþÀ¾"] Ì» »Á»Â»ÃÈ, ÏÄ ÇÀÁ¶º¶ÈÒǵ ½ »˶ÃÀ¸ ȶ ÇÁÔǶƸ. lļþ¿ À¶ÇµÆ ¶ ǸÄÔ Â»ÈÄºÉ ÅÆ¶Ì ÈÄÂÉ ½¶¸¼º¾ ÊÄÈĹƶÊÉÈÒǵ ÆĽÅÄƻà À¶Ç¾ ÈÄÍÃÄ Ë ÄžÇÉÈÒǵ. dÄþ ·»ÆÉÈÒ ¸¾ÀÁÔÍÃÄ ¹ÆÄÎ ºÄÆĹÄÌÃÃÄÇÈ. l¶ÇµÆ öº½¸¾Í¶¿ÃÄ ¸º¸¶¼ÃÄ ÅƶÌÔÔÈÒ É º¸¿ÀÉ Í¾ ÈÆ¿ÀÉ. cÄÆÄÈÒ·¶ ½ þ¾ ÅÆĸĺ¾ÈÒǵ Żƻ¸¶¼ÃÄ Åƾ ÅÄÂÄÍ ÅÄÈ»ÃÌ¿Ã¾Ë ÇÅÄÇÄ·¸ ½¶ÅÄ·¹¶ÃÃÔ ¹Æ¶·ÉÃÀ¶Â. dÁÄÂþÀ¾ [½ÁÄÂϾÀ¾]: »ÎÀ¶Ã»¸ [À¸¶ÆȾÆÃ] — ºÄÀÄÃÉÔÈÒ [½º¿ÇÃÔÔÈÒ] ¸ÁÄÂÉ [ÅÆÄþÀûÃõ ½ ½ÁÄÂÄÂ] ( ½¶¸¼º¾ ÀÁÒÀÄË ÇÅÁÒþÀ¸). i¸¾Í¶¿ÃÄ Ã¶º¶¸»ÌÒ ["ö¸ÄºÍ¾À"], Ì» ÈÄ¿, ÏÄ Ã¶º¶ º» Âļö ¸ÁĶȾ [½º¿ÇþȾ ÅÆÄþÀûÃõ ½ ½ÁÄÂÄÂ]. dÁÄÂþÀ — Ì» ÈÄ¿ ËÈÄ ºÄÀÄÃÉ ¸ÁÄÂÉ. "zÂÆÄÀ" ÇÈÄÆļ¾ÈÒ Åº ꦂ ¸ÁÄÂÉ. l¾Î»ÃÒÀĸÌ: ö¿·ÁÒÎ ÅÄξƻö ¹ÆÉŶ, ÇÀÁ¶º¶ÈÒǵ ½ ¼¾º¸ ºÄÆÄÇÁ¾Ë źÁÈÀ¸ ½ ¸ÉÁ¾Ì, ¼ þ¾ Âɼ;þ ¼ÃÀ¾. nÇ̵ ½ÁÄ;ø: µÆ¶ÆÀ¾, Èƶ¸¶, ÇȶÃÌ, ÅĽº¾, ¸ºÅÉÇȾ [Æ»Á¹¿Ã ŶÁÄÂþÌȸ¶, ÅÆÄÏ]. fɼ» ͶÇÈÄ ¼¾º¾ ÅƶÌÔÔÈÒ ÄÎÉÇȶ¾ [ÄÎÉÀ¶Ã̵¾, ¶Ê»Æ¾Çȶ¾]. cÄÆÄÈÒ·¶ ½ À¾Ã»ÃÒÀĸ̵¾ ÂļÁ¾¸¶ ƽö: Ä·ÆÄ·ÁµÔÈÒǵ ÅĽº¾, ÇȶÃÌ È.Å. ķǻƸÉÈÒǵ [ÇÅÄÇȻƹ¶ÈÒǵ]. lÄÁ¾ ÇÅÄÇȻƻ¼¾ÈÒǵ ȶÀÄ¹Ä ½ÁÄ;Ã̵, ¶Æ»ÎÈÉÈÒǵ. iÁĺ Ï»: ÇÈÆ¾Ë¶Æ [¹Æ¶·ÉÔÈÒ Ë¶È¾, ÅÆÄþÀ¶Ô; ºÄ Ã¾Ë Í»Æ»½ ÇÈÆ˾], ÇÀÁ»Åĸ [¹Æ¶·ÉÔÈÒ ÀƶÂþÌ], ¶úƸÃ. 117
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
3. tƻȵ À¶È»¹ÄƵ ½ÁÄ;Ã̸ Ì» ķ¶ÃÌ. q»Æζ ¹ÆÉŶ ķ¶Ã̸ — Ì» ʶÁÒÎɸ¶ÁÒþÀ¾ ¹ÆÄλ¿, ÇÀÁ¶º¶ÔÈÒǵ ½ ¶ÁµÆ¸, ¹Æ¶ÊÀ¸, µÀ ¹¶ÆÃÄ Â¶ÁÔÔÈÒ ¶·Ä ÊÄÈĹƶÊÉÔÈÒ ·¶ÃÀÃÄȾ. lÄÁ¾ Åĵ¸¾ÈÒǵ ¸ Ä·ÁÀÉ Ê¶ÁÒξ¸¾¿ ¹ÆÎ, ÈÆ»·¶ ÉÇȿþȾ º» Ì»¿ ¹ÆÎ Åĵ¸¾¸Çµ µÀ¾¿ Ì» ¹ÆÎ. v¶ÁÒξ¸ ¹ÆÄÎ ¸ÅÉÇÀ¶ÔÈÒǵ ö µÆ¶ÆÀ¶Ë, ¸ºÅÉÇÈ¶Ë È.Å. lÄÁ¾ ¹ÆÄÎ Åĵ¸ÁµÔÈÒǵ ö µÆ¶ÆÀ¶Ë, µÆ¶ÆÄÀ Ä·Çȶ¸ÁµÈÒǵ ÆĽ¸ºÍ¾À¶Â¾, Żƻĺµ¹Ã»Ã¾Â¾ ½¶ Ç»ÁµÃ, µÀ ÈÄƹÉÔÈÒ. lÄÁ¾ ÉÇȿþÈÒǵ ȶÀÄ¹Ä ½ÁÄ;Ã̵ ÅĸºÄÂÁµÈÒǵ ÀĶú¶Ãȶ - ÀÄÂÇ¶ÆµÈ - Ì»ÃÈƶÁÔ. fÆɹ¶ ¹ÆÉŶ ķ¶Ã̸: Ì» ʶÁÒθþÀ ºÄÀÉ»Ãȸ, ÄÇÄ·¾ÇÈ¾Ë ºÄ¸ºÄÀ, ŶÇÅÄÆȸ, »ÈƾÀ È.Å. fÄ ÃÎÄ À¶È»¹ÄÆ Ä·Â¶ÃþÀ¸ öÁ»¼¾ÈÒ: À¶ÆȵÆ, ÎÉÁƾ, ÄÊ»Æ鵮 [½ÁÄ;ÃÌ, µÀ ÄÎÉÀÉÔÈÒ Ã¶ Èĸ¶Æ], ·Æ¾ÁµÃȻƾ [ÇÀÉÅþÀ¾ Àƶº»Ã¾Ë ·Æ¾ÁÒµÃȸ] ÅÆÄÇÈÉÅþÀ¾ º»¸½Ä¸ [¸¶ÁÔÈà Âõ¿Á¾]. 4. iÁÄ;þ ÄÇķĸ: ½Ã¶Ç¾ÁÔ¸¶Ãõ - Ì» ÅÆÄÇÈÉÅÄÀ Åƾ µÀÄÂÉ ÈÆ»·¶ ÅÄÇÈÉŶȾ Ä·»Æ»¼ÃÄ ÅÆĸƾȾ ; º¿ÇÃÄ ½¶¿Îĸ ¸¾Å¶ºÄÀ ½Ã¶Ç¾ÁÔ¸¶Ãõ. qƾ ÌÒÄÂÉ ÂÉǾÈÒ ½·¶º¶È¾ ÁÀ¶Æ ; ǾõÀ¾, ½¶ºÆµÅ¾Ã¾ È.Å. mÀ¶ÆÇÒÀ» ·¶º¶Ãõ ÂÉǾÈÒ Çȸ»Æº¾È¾ ; ¼»Æȸ¶ ½Ã¶Ç¾ÁÔ¸¶Ãõ ·ÄÆÄþÁ¶ÇÒ. ½¹¶ÃÒ·Á»Ãõ: Ì» ÅÄÁ»¸ [ÇȶȻ¸] ½ÃÄǾþ ½ ¼ÃÀ¶Â¾, Åƾ ÍÄÂÉ, Åƾ ÍÄÂÉ ¼ÃÀ¶ ½¶¿Â¶ û¸ºÅĸºÃÉ ÅÄÇȶ¸É - ÅÄ½É Ã¶ ¸½Æ ½¸ÆµÍ¾¿ ½ ½¶ºÉ. tÄƹ¸Áµ ¼ÃÀ¶Â¾: ¹Æ¶Ã¾Íö ÇÈÄÆļ¶ [ÅƾÀÄƺÄÃþÀ¾] Åĸ¾Ãö Żƻ¸Äº¾È¾ ÀÄÃÈÆÄÁÔ º¸Í¶È, ÏÄ ºÉÈÒ ½¶ ¹Æ¶Ã¾ÌÔ, ¶ Ƕ»: ÍĹÄ, ÅÄ ÏÄ ºÄ ÀÄ¹Ä ºÉÈÒ È¶ ËÈÄ ½ þ¾ º». u¼¾¸¶Ãõ öÆÀÄȾÀ¸: ÀÄÀ¶ÃÉ, ÂÄÆÊÔ, »È»Æ [»ÊÆ], ÄÅÔÂ, ¹¶Î¾Î. fÇȶÔÈÒ Ë Í»Æ»½ ŶÍÀ¶Æ¸ [ÀÉÆ'ƾ ½ ûÁ»¹¶ÁÒþ Èĸ¶ÆÄÂ], ¶·Ä źÆÄ·Á»Ãõ ƻ̻ÅÈÉ. 118
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
eÄÂÄÇ»ÀÇɶÁ½Â À¶Æþ¿, ÀÄÁ¾ Ì»¿ ºÆɹ¾¿ ÅÄ·¾Æ¶ ¹ÆÄÎ. qÄÁ»¸ ¸½¶Â¾Ã¾ À¶Æà Åļ ƺþ¾ ÀÆ»¸ÃµÀ¶Â¾. d¾º¶Ãõ ÀÄÁÒÅÄÆȶ¼¶ [ÆĽÅĸÇÔº¼»Ãõ] ÅÄÆÃĹƶÊÍÃ¾Ë Àþ¼ÄÀ, ÅÆÄÇȾÈÉ̵ À¶Æþ¾. i »ÈÄÔ ÅÄ·ÄÆÔ¸¶Ãõ ÅÄξƻÃõ ¸»Ã»Æ¾ÍÃ¾Ë Ã»ºÉ¹, ÅÆĸ¶º¾ÈÒǵ Æ»ÇÈƶÌÔ Ã¶¹Áµº ½¶ ¸ÉÁ¾Íþ¾ º¸Í¶È¶Â¾ — ÅÆÄÇȾÈÉÈÀ¶Â¾. qÄÁ̵ ÅÄ·ÄÆÔ ÀƾÈÉ ÅÆÄÇȾÈÉÌÔ ÄËÄÆÄõ Á»¹¶ÁÒÃÉ. fÁµ ÅÄ·ÄÆÔ¸¶Ãõ ÀƾÈÄ (¸ÁÒÃÄ) ÅÆÄÇȾÈÉÌ ¸¾Ç¾Á¶ÈÒǵ ÆĽ¸ºÃ¾À¸ ö ķǻƸ¶Ì ÁÒÄÀ¶Á¸ ; ÅÉ·ÁÍÃ¾Ë ºÄ¸, º» ½¶Ä·Ç»Æ¸Ä¸¶ÃÄ ÅÆÄÇȾÈÉÈÄÀ û½¶Æ»ÇÈÆĸ¶Ã¾Ë. Ë ÅÄÁ̵ ¶Æ»ÎÈÄ¸É ¸ºº¶ ÁÀ¶ÆÇÒÀÄÂÉ ·¶º¶ÃÃÔ Æ»ÇÈƶÌ. i ÅÆÄÇȾÈÉÈÀ¶Â¾ ÁÔ·¾ÈÒ ½¶·¶¸ÁµÈ¾Çµ ȶÀ ½¸¶Ã¾¿ ½ÁÄ;Ãþ¿ »Á»Â»ÃÈ. tÄÂÉ Â¼ þ¾ ÈÆ»·¶ ¶Ⱦ ÃÊÄƶÈÄƸ, µÀ ºÄÅĶ¹¶Á¾ · º¶È¾ ÃÊÄÆÂ¶Ì ÅÆÄ Ãĸ¾Ë Åƾ·ÉÁ¾Ë ÅÆÄÇȾÈÉÈÄÀ. eÆÉŶ ŶǻƸ [ÇÀÉÅþÀ¾ Àƶº»ÃÄ¹Ä È¶ ûÁ»¹¶ÁÒà ÀÉÆ'ƾ]: ÀÄÁ¾ · û ·ÉÁÄ Å¶Ç»Æ¸ û ·ÉÁÄ · ½Áĺ¸. eÄÁĸþ¿ ÀÄÃȾù»ÃÈ Å¶Ç»Æ¸ Ì» ŻƻÀÉÅþÀ¾ ŶÍÀ¶Æ. Ŷǻƾ ÊöÃǾÇȾ, ÏÄ Å»Æ»ËĸÉÔÈÒ ¸¾Àƶº»Ã¾¿ Èĸ¶Æ Ŷǻƾ, ÏÄ Å»Æ»º»Æ¼ÉÔÈÒ ¸Àƶº»Ã Æ»Í. fÄ ÄÇȶÃÃÒÄ À¶È»¹ÄÆ Ã¶Á»¼¶ÈÒ ÈÄƹ¸Ì ¸¶ÁÔȶ¾ (ÍÄÆö ·Æ¼¶) ȶ ȶ¿Ã ØÉƶÁÒÃ. lÄÂÇ¶ÆµÈ ¹ÄÃÍÄ-øÁ¹¶Ì¿Ã¾¿ [ÇÁºÍ¾¿] ÆĽŽö¸Í¾¿ fÄ ÀÄÂǶƵÈÉ ¹ÄÃÍÄ-øÁ¹¶Ì¿ÃÄ¹Ä Ã¶Á»¼¾ÈÒ ¹ÄÁĸÃÄ ¸¾ÁĸÁÔ¸¶È¾ ¸ÇË È¾Ë, µÀ¾Ë ¸¾À¶½É øÁ¹¶Ì¿Ã¾¿ º»ÃþÀ [Ïĺ»ÃþÀ]. f¶ÁÒζ ķǻƸ¶Ìµ À¾Î»ÃÒÀĸ̸, ȶ¿ÃÄ ÅÆÄÇȾÈÉÌ, ½º¶ ÅĽº¶Â¾ ¸ ÌÁ ÄËÄÆÄþ ÅĽº¶, º» ÅĸõÈÒ ÅÆ»¸»ÃȾ¸ÃÉ ÇÁɼ·É. lÄÂÇ¶ÆµÈ ¹ÄÃÍÄ ÇÁɼ·¾ ½·¾Æ¶ ÈÄÍà ¶ȻƶÁ¾ 119
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÅÆÄ ¸ÇË ½ÁÄ;Ã̸, ÏÄ ¸È»ÀÁ¾ ½ ¸'µ½Ã¾Ì, ÅÆĸĺµÈÒ Ë ¸ÇË ¸ À¶ÆÄÈ»À¶Ë. fÄ ÃÒÄ¹Ä Ã¶Á»¼¾ÈÒ È¶Àļ ÎÉÀ¶Ãõ ½¶ ÅÆÄŶ¸Î¾Â¾ ÄÇÄ·¶Â¾, ÆĽŽöÃõ û½Ã¶Ã¾Ë ÈÆÉŸ. rĽŽö¸Í¶ ÇÁɼ·¶ Ä·¿Â¶ ÄÅ¾Ç ÄÇÄ·¾ ÊÄÈĹƶÊɸ¶Ãõ ÅÆÄÇÈÉÅþÀ¸. lļö À¶È»¹ÄƵ ½ÁÄ;Ã̸ ºÇȶ Ǹ¿ ÄǷþ¿ ¶ÁÒ·ÄÂ. iþÂÀ¾ [ÊÄÈĹƶÊ] ¸¾ÀÄÃÉÔÈÒǵ Żƻ¸¶¼ÃÄ ¸ ÈÆÒÄË ¸º·¾ÈÀ¶Ë, ¸ ÈÆÒÄË ÅÄÇȶ¸¶Ë: ÅÆÄÊÁÒ, ¶Ã概 ½ ÅÄÀƾÈÄÔ ¹ÄÁĸÄÔ. qÆĸĺµÈÒ À¶ÆÈÄÈ»ÀÉ ½¶º»Æ¼¶Ã¾Ë. lÄÁ¾ ËÈÄ-û·ÉºÒ ¶¸ µÀÉ ÇÅƶ¸É ½ ÅÄÁÌÔ Í¾ ·É¸ Ã»Ô ½¶º»Æ¼¶Ã¾¿, ¸Ëĺ¾ÈÒ ¸¼» ¸ ÌÔ À¶ÆÈÄÈ»ÀÉ. qƾ ÆĽŽö¸Í¿ ÇÁɼ· ÈÆ»·¶ ÅÄÇȶ¸¾È¾ ÁÔº»¿ ö¿·ÁÒλ ºÄ¸Æ»Ã¾Ë. fÄ ÆĽŽö¸ÍÄ¹Ä ÀÄÂǶƵÈÉ Ã¶Á»¼¾ÈÒ ¸¾º¶¸¶È¾ ÄÅÃÔ [ºÉÂÀÉ] ÅÆÄ ÁÔº»¿. l¶ÃÌ»ÁµÆµ ÅÆĸ¶º¾ÈÒ ÇȾÇÁÉ »¸º»ÃÌÔ [Ä·ÁÀ] ¸ÇË ÇÅƶ¸, ÏÄ ¸¾ËĺµÈÒ Í¾ ÅƾËĺµÈÒ. lļö ÇÅƶ¸¶ ºÇȶ Ç¸Ä Í¾ÇÁÄ È.º. qÆ»¸»ÃȾ¸Ã ½¶ÇÄ·¾ ·ÄÆÄÈÒ·¾ qÆ»¸»ÃȾ¸Ã¶ ·ÄÆÄÈÒ·¶ ÅÄÁÌ ½ ÅÆÄÇÈÉÅþÀ¶Â¾ ÅÄÁµ¹¶ ö Ä·Á¶¸¶Ë, ÇŸÅÆ¶Ì ½ ÀÄÃʺ»Ãȶ¾, ÇŸÅÆ¶Ì ½ ÇÉÇÅÁÒÇȸÄ ½¶ ÅÄǻƻºÃ¾ÌȸÄ ÅƻǾ, ¶ Ƕ» ÅÄÉͶÈÒǵ ÁÔº»¿ µÀ ¶ÔÈÒ ·»Æ»¹È¾Çµ Żƻº ½ÁĺµÂ¾. qĸºÄÂÁµÔÈÒ ¸Á¶ÇþÀ¸ À¶Ç, ÏÄ º ȶÀ¶, ¶ ȶÀ¶ ζ¿À¶ À¶ÇµÆ¸ È.Å. qƾ ·¶Ãº¾È¾½Â, ½¶Æµº¼ÉÈÒǵ ºÁµ öǻÁ»Ãõ º¶ÃÄ¹Ä ÅĸÈÉ, º» Åĵ¸ÁµÔÈÒǵ ·¶Ãº¾, ÅÄÇÈ¿Ã ¸¶ÆȾ. d¶ÆȸþÀ¾ ¶ÔÈÒ Ä·Ç»Æ¸É¸¶È¾ ºÄÆĹ¾ ÀÄÃÈÆÄÁÔ¸¶È¾ ȶ Åƾº»Æ¼É¸¶È¾ źĽÆÁ¾Ë ÅÆÄËļ¾Ë ÃÄÍÍÔ. d¶Æȶ ¸ºÅĸº¶ ½¶ öŶº¾. wĺ¾ÈÒ ÅÆÄ È» ÏÄ· ¸Èµ¹ÃÉȾ öǻÁ»Ãõ ºÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ½ ·¶Ãº¾È¾½ÂÄÂ. d Ì¿ ÌÁ ½¶Æµº¼ÉÈÒǵ Ä·Á¶¸¾. dÄþ ·ÉºÉÈÒ Æ½Ã. p·Á¶¸¾ ÅÄ À¶¸'µÆõË, ÈÄƹĸ¾ÌµË, ÇȶÃÌµË È.º. qÆÄ 120
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Ä·Á¶¸É öͶÁÒþÀ ÅÄÁÌ ÃÀÄ¹Ä Ã» ÅĸºÄÂÁµ, ö¸ÈÒ Ç¶ÂÉ ÅÄÁÌÔ. s¶Â öͶÁÒþÀ ¸¾½Ã¶Í¶ Ä·Á¶¸É º¶ÃÄ¹Ä È»Æ»ÃÉ, ¶·Ä ÂÇÌ» ¸ ½¶½Ã¶Í»Ã¾¿ º»ÃÒ, À¶¼» ½·Æ¶È¾Çµ ÅÄÁÌ ÀÄÁ¾ ¸Ëĺ¾ÈÒ Åĺ¶ ÂÇÌ» ¸À¶½¸À¾ Ä·Á¶¸¾. p·Á¶¸¾ ö ÈÄƹĸ¾ÌµË ¸º·É¸¶ÔÈÒǵ ¸ Ì»¿ ÇÅÄÇ·, ÏÄ ÅÄÁ̵ ½¶Â¾À¶ ¸¾Ëĺ¾ ÈÁÒÀ¾ ĺþ ¸¾ËĺÄ ¸¾ÅÉÇÀ¶ ÁÔº»¿. qºÄ½ÆÁ¾Ë ½¶º»Æ¼É ÅÆĸƵ. qĺ·ÃÄ ÆÄ·ÁµÈÒǵ Ä·Á¶¸¾ ö ÇȶÃÌ, ¸ À¶¸'µÆÃµË È.º. lÄÁ¾ ÅÄÁ̵ ºÄ¸º¶ÈÒǵ, ÏÄ µÀ¾¿ÇÒ ·¶Ãº¾È ÉÀƾ¸¶ÈÒǵ ¸ »ÎÀ¶ÃõË, Èĺ ÆÄ·¾ÈÒ Æ»¸½Ô. u ¸»Á¾À¾Ë »ÎÀ¶ÃõË, º» ¸Ã Âļ» ŻƻËĸɸ¶È¾Çµ, Ä·Çȶ¸ÁµÔÈÒ ºÂ ÇÈ¿À¶Â¾ [Ͷȶ¾]. dÇË ÅƾÇÉÈÃË É Â»ÎÀ¶Ãà Á;Ⱦ»ÈÒǵ ÀÄÁ¾ Åƾº»Æ¼¶ÃÄ ·¶Ãº¾È¶, ÈÆ»·¶ ÅÆĸ»ÇȾ ÄÇÄ·¾ÇÈÉ Æ»¸½Ô. u ¸¾Å¶ºÀÉ Ä·Á¶¸ ; Æ»¸½¿ ÈÆ»·¶ ÅÄÇÈÉŶȾ ºÉ¼» Ä·»Æ»¼ÃÄ, ÏÄ·¾ ÉÇÅÎÃÄ ÅÆĸĺ¾È¾ ·ÄÆÄÈÒ·É ½ ½ÁÄ;Ã̵¾ ÈÆ»·¶ ŽöȾ: ¶) ½¶ÁԺûÃõ ȻƻÃÉ; ·) öÆĺÃÇÈÒ Â»ÎÀ¶Ã̸; ¸) Æ»Á¹Ô; ¹) ÀÉÁÒÈÉÆþ¿ ÇȶÃ; Ø) º¼»Æ»Á¶ ½¶ÆÄ·ÈÀ¸; º) ½¸¾Í¶; ») ˶ƶÀÈ»Æ Ã¶¸¾ÍÀ¾ »ÎÀ¶Ã̸; ) ɼ¾¸¶Ãõ ¶ÁÀĹÄÁÔ È¶ öÆÀÄȾÀ¸ ½¶¹¶ÁÒþ¿ ºÄ·ÆÄ·ÉÈ È¶ ¼¾Èȸ¾¿ Çȶà »ÎÀ¶Ã̸; ¼) ºÄÀÁ¶ºÃ» ½Ã¶Ãõ ½ÁÄ;ÃÃÄÇȾ »Á»Â»ÃÈÉ; ½) »¸º»Ã̵ Å»Æĺ¾ÍÃ¾Ë ½ÁÄ;Ã̸ ȶ źĽÆÁ¾Ë; ) ·»½ÅÄǻƻºÃ¿ ÀÄÃȶÀÈ ½ ½ÁÄ;Ã̵¾; À) ½¶ÅÆĸ¶º¼»Ãõ ¶Æ»ÎÈÉ ºÁµ ½ÁÄ;Ã̸ źĽÆÁ¾Ë, º» Åĺ¶ÈÒǵ ºÄ µÀÄ À¶È»¹ÄÆ Ã¶Á»¼¾ÈÒ ¶Æ»ÎÈĸ¶Ã¾¿, µÀÉ ½ÁÄ;ÃÃÉ ÅƶÌÔ ½º¿ÇÃÔ, µÀ¾Ë »Èĺ ¸¾ÀÄƾÇÈÄ¸É Åƾ È¿ ÅƶÌ, ÈÄÍþ¿ ÄÅ¾Ç ¿Ä¹Ä ÄÇÄ·¾, ˶ƶÀÈ»Æà ƾǾ, ɷƶÃõ. ÎÐÃÀͲÇÀÖ²ß ÐÎÇϲÇÍÀÂ×ί ÑËÓÆÁÈ
q»Æξ ¹ÄÁĸþ ½¶¸º¶Ãõ ÆĽŽö¸ÍÄ ÇÁɼ·¾ , ÉÇȿþȾ ÈÄÈļÃÇÈÒ ÅÆÄÇÈÉÅþÀ¶. 121
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÀÁÒÀ¶ ¸ººÁ¸ ÆĽŽö¸ÍÄ ÇÁɼ·¾: 1. f¶ÀȾÁÒÄÇÀÄÅÍþ¿ ¸ººÁ, µÀ¾¿ ·»Æ» ¸º ·ÁÒΠû·»½Å»ÍÃ¾Ë ½ÁÄ;Ã̸ ¸º·¾ÈÀ¾ ŶÁÒ̸ ºÄÁÄÃÒ. o»Â¶ ȶÀÄ ¼ÄºÃÄ ÁÔº¾Ã¾, ÏÄ·¾ ¶Á¶ ȶÀ Ƕ ¸º·¾ÈÀ¾ ŶÁÒ̸, ÏÄ ºÆɹ¶ È ¸ºÈ¾ÇÀ¾ ¸ÅÆĺĸ¼ ÁÈ Ã» ½ÂÃÔÔÈÒǵ. ÍÄȾƾ ¹ÄÁÄ¸Ã¾Ë Æĺ¾ ¸ºÈ¾ÇÀ¸ ŶÁÒ̸, ¶ ¸ÇÂöºÌµÈÒ ÅºÆĺ¸. o¶ ¸ÃÉÈÆÎÿ ÇÈÄÆÄà ŶÁÒ̸ öËĺµÈÒǵ É ¸»ÆËÿ ¸»ÆÇȸ ÎÀƾ Áà ȶÀ ½¸¶Ã ŶÅÁµÆà ÁÃ, ÏÄ È¸ÄƵÈÒ ÌÁÀÄ Ľöͻà ɽÄƾ. u½Äƾ ŶÅÁµÆà ÁÃ, ÏÄ Ë Â¶ Àļö ÁÔº¾Ã¶ ¸º ÉÆĺ¼»Ãõ, ¶¼ ºÄ Ç»ÆÈ, ¶¼ ºÄ ÆĽÀÁ¶ºÉ ÈÆÉŶ. q¶ÅÁµÆà Áà û Âļö ÉÇÉÃÉȾ ·»½ ½Æ¶Ã»Ãõ ¹Á¾·Î» ÅÄÁļ»ÃÄ ÅºÇȶ¸ÃÄ ¸»ÆÇȾ ÎÀÉƾ. 2. vÄÈĹƶÊÍþ¿ ¸ººÁ. iþÂÀ¶ ½ ½ÁÄ;Ã̸ ÆÄ·¾ÈÒǵ ½: ŻƻºÉ, ½ ½¶ºÉ, ÅÆÄÊÁÒ ÅÄÀƾÈȵ ¹ÄÁĸ¾. f»Æ¼¾ÈÒǵ º»ÇµÈÒ ÁÈ Ã¶ ÀÄÂǶƵÈ. s¸ÈÁ¾Ã¶ ÅÄÂÍþ ½¶ÇÄ·Ä Åƾ ¸¾ÇÁº¼É¸¶Ãà ½ÁÄ;ÃÃÄ ºµÁÒÃÄÇÈ - Ì» ·»½ÇÉÂøÃÄ ºÄÀ¶½Ä¸¾¿ ¶ȻƶÁ. 3. pÅ¾Ç ÄÇÄ·¾. fÄ ÄžÇÉ ÄÇÄ·¾ öÁ»¼¾ÈÒ ¸»Á¾Í¾Ã¶, ÅÄÇȶ¸¶, ÊÄƶ ¹ÄÁĸ¾, Ä·Á¾Í͵, ÀÄÁÆ, ÍÄÁÄ ÅÆÄÇÈ» ; ÅÄ˾Á» È.º., ¸ÄÁÄÇǵ, ÄÍ, ÃÇ, ½É·¾, ÃĹ¾, ˺, Âĸ¶ ÇŻ̶ÁÒà ĽöÀ¾. sÁº ÉÇȶÁ¾È¾ ȶÀ Å»ÆÇÄöÁÒà º¶Ã ÄÇÄ·¾: Â'µ, Åƽ¸¾Ï», º»ÃÒ, ÂǵÌÒ, ÆÀ öÆĺ¼»Ãõ, ÂÇÌ»¸ÇÈÒ (ÄÀÆɹ, ÅĸÈ, º»Æ¼¶¸¶), ʶËĸÇÈÒ, ÄÇȶÃà ÂÇÌ» ½¶Â»ÎÀ¶Ãõ, Æ»Á¹µ, öÆĺÃÇÈÒ, Çȶà (¸ÁÒþ¿, ¼ÄöȾ¿, ÆĽ¸»º»Ã¾¿) Åƽ¸¾Ï» ¼ÃÀ¾, ·¶ÈÒÀ¶, Â¶È»Æ Ëà ½¶Â»ÎÀ¶Ãõ, Â'µ Åƽ¸¾Ï» ÄÇÄ·¾, µÀ¶ ½Ã¶ º¶ÃÄ¹Ä ½ÁÄ;Ã̵. lÄÁ¾ ¼ ÌÒÄ¹Ä Â¶ÁÄ, Èĺ ·»Æ»ÂÄ ½ ÉƵºÉ »ÈƾÀ¶ÁÒþ¿ ¸¾Èµ¹ ½º¿ÇÃÔÂÄ ÅÄƸõÃõ. lÆ ÌÒĹÄ, ºÄ À¶ÆÈÄÈ»À¾ ¸Ëĺ¾ÈÒ Àļö ÄÇÄ·¶, µÀ¶ ÀÄÁ¾-û·ÉºÒ ·ÉÁ¶ ö ÅÄÁÌ Í¾ ¶Á¶ ¶ºÂÃÇÈƶȾ¸ÃÉ À¶ÆÉ. d½¶¹¶Á ºÄ À¶ÆÈÄÈ»À¾ ¸ËĺµÈÒ ÁÔº¾, ÏÄ Â¶Á¾ ÏÄ-û·ÉºÒ ºÄ ºÁ¶ ½ ÅÄÁÌÔ. Ãζ À¶ÆÈÄÈ»À¶ ºÁµ ½ÁÄ;Ã̸, º» 122
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Åĺ¶ÈÒǵ ƺ ½ÁÄ;Ã̸, µÀ¾Â¾ »Èĺ¶Â¾ ÅÄÇÈÉŶ º¶Ã¾¿ ½ÁÄ;ûÌÒ, µÀ ¶¸ ɼ» ½ÁÄ;þ. rĽŽö¸Í¶ ÇÁɼ·¶ Åƾ½º¾ÈÒ Ã¶ ÂÇÌ» ÅÆÄÇÈÉÅÀÉ ½ ÊÄÈĹƶÊÍþ ¶Å¶Æ¶ÈÄ ¶Å¶Æ¶ÈÄ ºÄ ¸ºÈ¾ÇÀ¶Ãõ ÇÁº¸ ŶÁÒ̸. qƾ ¸·¾¸Çȸ ÆÄ·¾ÈÒ ½Ã¾ÂÀÉ ÈÆÉŶ, ÄÀÆ»ÂÄ ¹ÄÁĸ¾, ¸ºÈ¾Ã¶ ÅÄ 10 ǶÃȾ»ÈƸ ÀļÃÄ Â¶È»Æ ½ ¹¶Æº»ÆÄ·É, ºÆ·Ã Æ»Í ½¶·¾Æ¶ÔÈÒ ½ ÇÄ·ÄÔ. tÆ»·¶ ÈÄÍÃÄ Åĺ¶È¾ ÄÅ¾Ç ÈÆÉŶ (½ÆÇÈ, ¸À È.Å.). sÁɼ·¶ ÆĽŽö¸Í¶ ÇŸÅƶÌÔ ½ ÇÁɼ·ÄÔ ¹ÄÃÍÄÔ. sÁɼ·¶ ¹ÄÃͶ sÁɼ·¶ ¹ÄÃͶ ¶ º¸¶ ¸ººÁ¾: 1. qƾ¿Â¶ ½¹ÄÁÄλÃõ [ÅÆĸĺ¾ÈÒ ºÄžȾ] ¸ÇË ½ÁÄ;Ã̸, ÏÄ ·ÉÁ¾ ½ÁĸÁ»Ã ö µÀ¾Ë-û·ÉºÒ ȻƻöË, ¶ ÉƵº ö Ȼƻà µÀÄ¹Ä ½ÁĸÁµÈÒ ÅÄÎÉÀĸ¶ÃÄ¹Ä ½ÁÄ;Ã̵, ½¹ÄÁÄÎÉ ¸ ÃÊÄƶȾ¸Ã º»ÃþÀÉ. d ȶÀ º»ÃþÀÉ Åĺ¶ÈÒǵ, ÄÅ¾Ç ÄÇ·, µÀ ÅÄÎÉÀĸÉÈÒǵ, Â'µ Åƽ¸¾Ï», º¶È¶ öÆĺ¼»Ãõ, ËÈÄ ½¶ ÏÄ ¿Ä¹Ä ÎÉÀ¶ È.Å. ÇÅƶ¸¾. ÀÏÄ ÅÄÎÉÀĸ¶ÃÄ¹Ä ½Áĸ¾Á¾, Èĺ Åĺ¶Í¶ ¸ º»ÃþÀÉ ¸ºÀÁ¾À¶ÈÒǵ. eÄÃͶ ÅÄÁ̵ ÀÄÃÈÆÄÁÔ ºÄ¾, ÇȶÃÌ, Èƶ¸¶, ķǻƸÉÔ; ; û Åƾ˶¸ ÅÄÎÉÀɸ¶Ã¾¿. lļþ¿ ÆĽ¸ºÍ¾À ¶ ǸÄÔ ÇÁɼ·Ä¸É Àþ¼ÀÉ, º» ¸Å¾ÇÉ Ç¸ÄÔ ÇÅƶ¸É, µÀÉ Â¶ ÅÆÄÇÁºÀɸ¶È¾ ÃÄÈÉ, µÀ ¸Ã ¸¾ÀÄö¸ ; ¸¾ÀÄö¸. o¶Í¶ÁÒþÀ ÅÄÁÌ ¸º·É¸¶ ½ ȶÀ¾Â ÆĽ¸ºÍ¾ÀÄ ȶÀ ½¸¶ÃÉ ¸ºÅƶ¸É. o¶ Ì¿ ¸ºÅƶ¸ ¸Å¾ÇÉ ºÄ ¿Ä¹Ä Àþ¼À¾ ½¶¸º¶Ãõ, µÀ» ÆĽ¸ºÍ¾À ¶ ¸¾ÀÄöȾ. fÆÉ¹Ä¹Ä ºÃµ ½¸ÈÉ Å»Æ»º öͶÁÒþÀÄÂ, Åĺ¶Ô; ¿ÄÂÉ ½¸ÈÄ¸É Àþ¹É ºÄ Żƻ¹ÁµºÉ. dÇÈÉÅû ÇÁºÇÈ¸Ä lÄÁ¾ Çȶ¸Çµ ½ÁÄ;Ã, Èĺ ÈÆ»·¶ ÉÇȿþȾ, ËÈÄ, º», 123
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÀÄÁ¾, ;Â, µÀ, ÍÄÂÉ, ½ÆÄ·¾¸ È», ÏÄ ÇȶÁÄǵ? nÇÌ»¸ÇÈÒ — ½ û ÆÄ·¾ÈÒǵ ÎÀÌ [»ÇÀ½], Åĺ¶ÈÒǵ º¶ÈÉ, ; ºÄÀÄöÃÄ ¸ µÀ¾¿ ÇÅÄÇ·. lÄÁ¾ ¸ºÅĸº¼»ÃÄ Ã¶ È Å¾È¶Ãõ, Åƾ½º¾ÂÄ Ã¶ ÂÇÌ» ½ÁÄ;ÃÉ. tÉÈ ¸¾Å¾ÈÉÂÄ ÅÄÎÀĺĸ¶ÃĹÄ, Çȸ»Æº¼ÉÂÄ ÈÄÈļÃÇÈÒ Æ¶·ÉÃÀÉ, ÅÆĸƵÂÄ ÎÀĺÉ, ÉÇ¿ÃÔÂÄ Í¾ ¸¼¾¸¶ÃÄ ½·ÆÄ, µÀÏÄ ÇÈÆÁµÁ¾ — ÎÉÀ¶ÂÄ ½¶ ÁÉÇÀ¶Â¾ [¹ÁÒ½¶Â¾], ½¶Çµ¹¶ÂÄ ÃÊÄƶ̿ ÅÆÄ ¸¾¹Áµº, µÀ ¹Ä¸ÄƾÁ¾, µÀ¶ Âĸ¶. uÇȿþ¸Î», ÅĸºÄÂÁµÂÄ ÅÆÄ Ì» ŶÈÆÉÁ. pÅÇÁµ ÆĽ¸ºÍ¾À¶Â Åĺ¶ÈÒǵ ÄÅ¾Ç ÇÅƶ¸Ã¾À¸ ½ÁÄ;ÃÉ ¸Äþ Åƾ ÅÄÂÄÍ Ç¸ÄË ÃÊÄƶÈÄƸ, ÉÇȶÃĸÁÔÔÈÒ Åƽ¸¾Ï» ·¶Ãº¾È¸, ¶ ÀÄÁ¾ ÉÇȿþÁ¾ ÅƾÇÈÉŶÔÈÒ ºÄ Ë ÁÀ¸º¶Ì. ÃÊÄƶÈÄƶ ÅÁ¶È¾ÂÄ ½¶ Ë ¸ºº¶ÃÉ ÅƶÌÔ ¹Æξ, ¶·Ä Èƾ¶ÂÄ Ë ½ ·Äµ½Ã, ½Ã¶Ô; ÅÆÄ Ë Â»ÃÎ ÅÆÄÇÈÉÅÀ¾. h¾º¸ ½¶ ÃÊÄƶÈÄƸ ·Æ¶È¾ û ÈÆ»·¶, ·Ä ½¶Ç¶ºÃ¾ÍÄ ¼¾º¾ ÃÀÄÁ¾ Í»ÇÃÄ Ã» ÅƶÌÔÔÈÒ. q»Æ»ÇÁÉ˾ [ºÄžȾ] i¶¸º¶Ãõ ŻƻÇÁÉ˶Ãõ ÉÇȿþȾ ËÈÄ µÀ ¸¾ÀÄö¸ º¶Ã¾¿ ½ÁÄ;Ã. u ¸¾Å¶ºÀÉ ¹Æ¶·ÉÃÀÉ Í¾ ÂÄƺÉ, ÅƾÂõÈÒǵ ȶÀÉ Â»ÈĺÉ, ÏÄ Ã» žλÈÒǵ ö ŶŻÆ, ¶ ÀÁÒÀÄË ÆĽ¸ºÍ¾À¸ À¶¼ÉÈÒ Í¾ ÇÀÁÄõÔÈÒ ¹Ä¸ÄƾȾ ¸Ç», ÏÄ ½Ã¶. t¶À ½ þ ¹Ä¸ÄƾÈÒǵ ¹Äº¾ÃÉ Í¾ º¸ û º¶Ô; ¿ÄÂÉ Åƾ¿È¾ ºÄ Ç»·». lÄÁ¾ ¹Ä¸ÄƾÈÒ Åƶ¸ºÉ - ÈÆ»·¶ žǶȾ ö ¶ξÃÌ, ÀÄÁ¾ ÀÆÉȾÈÒ ÈÆ»·¶ ɼ¾È¾ È»ËÃÍÃ¾Ë ½¶ÇÄ·¸ ÅƾÂÉǾȾ ºÄ Åƶ¸º¾¸¾Ë ½½Ã¶ÃÒ. qÆÄÈÄÀÄÁ źžÇÉÔÈÒ º¸ ÄÇÄ·¾: ·»½Å»À¶ Ä·¼¶Áɸ¶Ã¾¿. q»Æ»ÇÁÉËÉÈÒǵ ÀÁÒÀ¶ ƶ½¸ ºÁµ ÅÄƸõÃõ. d Å»ÆÎÄÂÉ Å»Æ»ÇÁÉ˶Ãà û ¹Ä¸ÄƾÈÒǵ ÅÆÄ È», ÏÄ Ã¶Â Ëĺ¾ÈÒ. o»Ë¶¿ Ä·¼¶Áɸ¶Ã¾¿ ¹Ä¸ÄƾÈÒ Ç¶Â. dÇ º¶Ã, ÏÄ Ë ¸¾µ¸¾¸ Ç»¿ ꦂ ÈÆ»·¶ ¸¾ÀÄƾÇȶȾ, ¶ ÅÄÁÄÃ»Ã¾Ë ÇÅÁÒþÀ¸ û¹¶¿ÃÄ ¶Æ»Î124
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Èɸ¶È¾ Żƻ¸»ÇȾ Æ»¸½Ô. lÄÁ¾ ¸Ç» ÉÇȿþÈÒǵ, Èĺ ½¸Äº¾ÈÒǵ Ä·¼¶Áɸ¶ÃÄ¹Ä ÅÄÎÀĺĸ¶ÃĹÄ. d È¿ ÌÁ ·»Æ»ÈÒǵ ÀÁÒÀÄË ÁÔº»¿ ½ ½ÁÄ;Ã̻ Çȶ¸ÁµÈÒǵ ¸ÇË É Äº¾Ã Ƶº. qƾÅÆĸ¶º¼ÉÈÒǵ ÅÄÎÀĺĸ¶ÃÄ¹Ä ¸Ã Åƾ¹Áµº¶ÈÒǵ û ÅÄÀ¶½ÉÔ; ö źĽÆÁĹÄ, ¶ ÄÇ·ÃÄ ¹Ä¸ÄƾÈÒ, ÏÄ Å»Æξ¿ ; ºÆɹ¾¿ ¸ Ƶº. tĺ źžÇÉÈÒǵ ÅÆÄÈÄÀÄÁ ¸Å½Ã¶Ãõ, źžÇÉ ¿Ä¹Ä ÈÄ¿ ËÈÄ ¸Å½Ã¶¸¶¸, Åĺ¶Ô; ¸Ç º¶Ã - ÍÄÂÉ, µÀ, ÅÄ Í ÉŽö¸. dŽöÃõ ÅÄÈƷö, ÀÄÁ¾ ½ÁÄ;Ã̵ û ¶ÂÄ, ¶ ÈÆ»·¶ ¿Ä¹Ä ÉÇȿþȾ. qƾ ŻƻÇÁÉ˶Ãõ ·¶Ãº¾È¸ ·'ÈÒǵ ºÄȾ, ºÄÀ¾ û Åƾ½Ã¶ÔÈÒǵ û ¸¾º¶ºÉÈÒ Ç¸ÄË ÇÅÁÒþÀ¸. i ÄÎÉÀ¶Ã̵¾ ÈÆ»·¶ ÅƶÌÔ¸¶È¾ ºÉ¼» Ä·»Æ»¼ÃÄ, ¸ÅÁ¾¸¶È¾ ö Ã¾Ë ·ÁÒλ ÅǾËÍÃÄ ÇȶƶÔ;ÇÒ ½·¾Æ¶È¾ ·ÁÒÎ ºÄÀ¶½Ä¸¾¿ ¶ȻƶÁ. o¶¿·ÁÒξ¿ ÅÆÄÌ»ÃÈ ¸·¾¸Ã¾À¸ ǻƻº ÅÄÁµÀ¸, ¸·¾¸Ã¾À¾ ö ÇÒĹĺÃÎÃÒÄÂÉ ÈÁ Ç» Żƻ¸¶¼ÃÄ ÂÄÇÀ¶Á. iÁĺ É ¸»Á¾ÀÄÂÉ ÅÆÄÌ»ÃÈ Ì» ¼¾º¾ ÉÀƶÃÌ. qƾ ÅÄ·ÄÆÔ¸¶Ãà ½ÁÄ;ø Æζ ÇÀÄÆÇÈÒ ÇÁºÇȸ¶ Åƾ ÍÄÂÉ ÈÆ»·¶ ½¸»ÆȶȾ ɸ¶¹É ö ºÆ·Ã¾ÍÀ¾. sɺĸ¶ »º¾Ì¾Ã¶ sɺĸ¶ »º¾Ì¾Ã¶ Ì» öÉÀ¶ ÅƾÂûÃõ ºÄ ÅÄÈÆ»· ¸¾ÂĹ Çɺ¸Ã¾Ìȸ¶. lÄÁ¾ ¶ÂÄ ÇÅƶ¸É ½ ÈÆÉÅÄÂ, ÂÉǾÂÄ ÉÇȿþȾ ÈÄÈļÃÇÈÒ ¸ Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É ÈÆ»·¶ Åĺ¶È¾: 1. d¾ÇÄȶ ÈÁ¶ ÂƵÈÒǵ ÂÆÄÔ Â'µÀÄÔ, ¶·Ä ȸ»ÆºÄÔ ½ ºÄϾþ (ÁÀ¶Æ ÂƵÔÈÒ ÅÄĺ¾ÃÄÀ ͶÇȾþ ÈÁ¶). 2. ÀÏÄ ÈÆÉŠû Ï» ½Ã¾Ï»Ã¾¿ ¶ÈÂÄÇÊ»Æþ¾ ¸ÅÁ¾¸¶Â¾ ÄÈÄÍ»ÃõÂ, ÈÄ È¾Â Á»¹Î» Ľö;Ⱦ ¿Ä¹Ä ¸À. u ºÈ»¿ ȶ ÃĸÄÆĺÀ¸ ĽöͶÈÒǵ ¸À ½¶ ÇÈÉÅ»125
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
û ÄÀÄÇÈ»ÃÃõ ȶ ÆĽ¸Ä¿ º»µÀ¾Ë ¸ÃÉÈÆÎÃË Äƹ¶Ã¸, ÆĽ¸Ä¿ ÅÄÁĸ¾Ë ½¶ÁĽ, ½É·¸ È.º. 3. p½Ã¶Í»Ãõ ÅÄÁÉ, µÀÏÄ ÈÆÉŠû ½Ã¾Ï»Ã¾¿, Ï» û ÈÆɺÃÄ ÄÍ»ÆÀÃÉȾ ö źÇȶ¸ ÅÄÁĸ¾Ë ½¶ÁĽ. e»Æ¶ÊÆĺ¾È¾½Â: Ì» ÁÔº¾Ã¶ Åĺ·Ã¶ ºÄ Âɼ;þ, ¶ ¶ ĺà ºÆɹ Äƹ¶Ã¾. v»ÂýÂ: Ì» ½Ä¸ÃÎÿ ¸¾¹Áµº ¼ÃÀ¾, ¶ ¸ º¿ÇÃÄÇÈ Âɼ;ö. dƹýÂ: ö¸Å¶À¾ ºÄ Ê»ÂýÂÉ. ¶) qÄÁ Âļö Ľö;Ⱦ ÅÄ ·ÉºÄ¸ ¹ÄÆȶÃ, º» ¸ Âɼ;þ "¶º¶Âĸ» µ·ÁÉÀÄ" ¸ ¼ÃÀ¾ ¿Ä¹Ä û¶. ·) cɺĸ¶ ǺþÌ. ¸) u Âɼ;þ ǾÁÒÃξ¿ ÀÇȵÀ. ¹) pÅ¾Ç ÄÇÄ·¾ ĽöÀ¾. qƾ ÌÒÄÂÉ ÈÆ»·¶ ½¸»ÆÃÉȾ ɸ¶¹É ö ¹ÄÁĸÉ, ÄÍ, ÃÇ, ·ÄÆĺÉ, ·Á¾½ÃÉ [ÎƶÂ], ȶÈÉÔ¸¶Ãõ. cÁ¾½Ã¾ û Âļö ½Ã¾Ï¾È¾ õÀ¾Â ÇÅÄÇÄ·ÄÂ, ÈÁÒÀ¾ Âļö ½ÂþȾ Åƾ ÅÄÂÄÍ ÄŻƶÌ. t¶ÈÉÔ¸¶Ãõ iþϾȾ ȶÈÉÔ¸¶Ãõ ûÂļÁ¾¸Ä, Âļö Á¾Î» ¸¾È¶Èɿĸ¶Ã» ÂÇÌ» ¸¾Å¶Á¾È¾ À¸¶ÇÄ [À¾ÇÁÄÈÄÔ], ¶·Ä ¸¾Æ½¶È¾, ĺöÀ ö ÌÒÄÂÉ ÂÇÌ ÄÇȶûÈÒǵ ·Á¾½Ã¶. u½É·Á»Ãõ À ½É·¾ ¸Çȶ¸Á»Ã ¸¾½Ã¶Í¶ÔÈÒ ÇŻ̾ º¶ÃȾÇȾ, µÀ ºÄ ÅÄÂÄÍ Çɺĸ¾Ë ÇÁºÍ¾Ë Äƹ¶Ã¸. w¾·¾ ÉÇÈÆÄÔ ¸Æĺ¼»Ã ˸ÄÆÄ·Á¾¸ dÆĺ¼»Ã - Ì» Ǿú¶ÀȾÁµ (½ÆÄÇÁ ŶÁÒÌ), ÇÀƾ¸Á»Ãõ ÃÄǶ, ·ÄÆ嶸À¾. zÈÉÍà v ÅÄƶûÃõ ¶·Ä ·Á¾½Ã¶. 126
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
s»ÆÈÒ — Ì» ÇȶÁ» ½¶Å»Æ»ÇȶÃõ º¾Ë¶Ãõ Ä·¹É ÀÆĸ¾, µÀ» ÇÅƾ;þÁÄ ½¶Å»Æ»ÇȶÃõ ¸ÇË ¼¾Èȸ¾Ë ;ÃÃÄÇÈ»¿ [ÊÉÃÀÌ¿]. iÂþ, µÀ ÅÆÄȵ¹Ä ºÄ·¾ Åƾ¸ÄºµÈÒ ºÄ º»Æ»¸'µÃÃõ Å»¸ÃÄÔ Ç»ÆÈÔ. d ÅÆÄȾ¸ÃÄÂÉ Æ¶½ Ì» Âļ» ·ÉȾ Áȶƹ [Á»È¶Æ¹¿Ã¾¿ ÇÄÃ]. qƾ ÃÒÄÂÉ ÄÇÈɺ¼»Ãõ ÈÁ¶ ÅƾžõÈÒǵ, È»ÂŻƶÈÉƶ ÉÇȶÁÔÈÒǵ ½¶º»Æ¼É ¸ ÈÁ Ä·¹ ÀÆĸ¾. d ÃÉÈÆ ÈÁ¶ È»ÂŻƶÈÉƶ ÇȶÁ¶. qƾ ¸ººÁ¶Ë ÇÉºÄ¸Ä Â»º¾Ì¾Ã¾ ÂÉǵÈÒ ·ÉȾ Á»º¸Ã [ÂÄƹ¾]. o¶ ÆĽÀÁ¶º ÈÁ¶ º: È»ÅÁÄȶ, θ¾ºÀÇÈÒ ÇÀÆÉÍ»Ãõ ·ÁÀ¸ öÀƾÈȵ, ¸»Á¾Í¾Ã¶ ÈÁ¶. cÁÒÎ ÈÁ¶ ÇÀÄÆλ ÇȾ¹ÃÉÈÒ µÀ ¶Á. ¸¾Å¶ºÀ¾, ÀÄÁ¾ È»ÂŻƶÈÉƶ ÈÆÉŶ ºÄËĺ¾ÈÒ ºÄ 40 ÇȻŻø [¹Æ¶ºÉǸ]. x» ÇÅƾ;ÃÔÈÒǵ º»µÀ¾Â¾ ˸ÄÆÄ·¶Â¾, ¶ ¹ÄÁĸÃÄ ½¶Æ¶½Ã¾Â¾. o¶¿ÇÀÄÆλ ¸¾ÇȾ¹¶ÔÈÒ Í¶ÇȾþ ÈÁ¶ öÀÆ¾È È, ÏÄ Ã¶ Ã¾Ë Åĺ»Æȶ ÎÀƶ. tÆÉÅ ÅÄ ÈÆÒÄË ¹Äº¾Ã¶Ë ½¾ÂÃξÂ, µÀ ¿Ä¹Ä ÄÀÆɼ»Ãõ ½ Åƾ;þ ¸¾Å¶Æĸɸ¶Ãõ. cÁºÇÈÒ — ÅÁµÂ¾ ÅÄÇ»ÆÈÃ, µÀ Åĵ¸ÁµÔÈÒǵ ÅÄ ÎÇÈÒÄË ¹Äº¾Ã¶Ë, Âļö ½ÂþȾ. s¾ÃµÀ¾ ÇÅƾ;ûà öǾÁÒÇȸÄ ºÄ Ç»ÆÈ, ǾõÀ¾ ÅÄ Ç»ÆÈ ÃÀÄÁ¾ û ¸¾ÇÈÉŶÔÈÒ. ÀÏÄ Ç¾ÃµÀ ÅÄÇȶ¸Á»Ã¾¿ ½¶ ¼¾Èȵ ¸Ã ź öȾÇÀÄ ŶÁÒ̵ û ½¿º». o¶ÈÄÂÇÈÒ ÅÄÇ»ÆÈÃÉ ÅÁµÂÉ Âļö ÉÇÉÃÉȾ, öȾÇÀ¶Ô; ŶÁÒ̻ ÈÄ Èĺ, ÀÄÁ¾ ÈÆÉŠû Á»¼¾ÈÒ ºÄ¸Î», µÀ ÎÇÈÒ ¹Äº¾Ã. qÄÇ»ÆÈû ÇÀÄÆ [½¶ÀÄÇÈ»ÃÃõ] dÇ ÈÆÉž ÅÄ Ç»ÆÈ ÎȾ¸ÃÔÈÒ [¸ÈƶͶÔÈÒ »Á¶ÇȾÍÃÇÈÒ], Ì»·ÈÄ ÅĸÇȶ ÇÀÄÆ ÈÄ ¸º ÈÆÒÄË ºÄ ǻ¾ ¹Äº¾Ã ÅÄ Ç»ÆÈ, ĺöÀ ¸¾Å¶ºÀ¾ º» ȶÀ» ÇÀÄÆ ÅÄÇȶ ÂÄ»ÃȶÁÒÃÄ, ¹ÄÁĸÃÄ ÅÄ ¸ÇË ½¶Æ¶½Ã¾Ë ˸ÄÆÄ·¶Ë. sÀÄÆ º» ½ ¹Äƾ ¸ ºÄÁ¾ÃÉ. dÅ»Æλ ¹ÄÁĸ¶, Á¾Ì», ξµ È.º. 127
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
d¾Ç¾Ë¶Ãõ o¶¿ÇÀÄÆλ ¸ Äƹ¶Ã½Â ¸¾Ç¾Ë¶ ÆŸÀ¶ (ÄÀÄ), º¶ÁÒλ ¸¾Ç¾Ë¶ÔÈÒ È Í¶ÇȾþ ÈÁ¶, ÏÄ Ã» ¶ÔÈÒ Ã¶ÎÀÆÃÄ¹Ä ÅÄÀƾÈȵ, ÅÄÈ ¸ºÀÆ¾È Í¶ÇȾþ, µÀ ÃĹ¾ ¿ ÆÉÀ¾, ÄÅÇÁµ Æ»ÎȾ ͶÇȾà ÈÁ¶. o¶ ¹Ã¾Èȵ ÈÁ¶ ¸ÅÁ¾¸¶: ÅĸÈƵ, ¸Ä¹ÀÇÈÒ, È»ÅÁÄ, ÉÎÀĺ¼»Ãõ ÎÀƾ, ͻƻ½ µÀÉ ºÇȶÔÈÒǵ ÆĽÀÁ¶ºÄ¸ ·¶ÀÈ»Æ ºÄ ÃÉÈƶ. rĽÀÁ¶ºÄ¸ ·¶ÀÈ»Æ ·»½À¾Çû¸, Ì»·ÈÄ È, ÏÄ ºÁµ Ç¸Ä ÆÄ·ÄȾ û ÅÄÈÆ»·ÉÔÈÒ À¾ÇÃÔ ÅĸÈƵ. eþÁ¾¿ ÈÆÉÅ ÅÄ ½¶·¶Æ¸Á»ÃÃÔ È»ÂÃĽ»Á»Ã¾¿. e¹¶ÃȾ½Â ÈÆÉŶ — Ì»·ÈÄ ÅÄ·ÁÒλÃõ ÈÆÉŶ, µÀ» ¸¾Ã¾À¶ ¸Ã¶ÇÁºÄÀ ¸¾ºÁ»Ãõ ¹¶½É, µÀ¾¿ ÆĽžƶ ÈÆÉÅ. i¶Å¶Ë ¹Ã¾Á¾¿ — ÇÆÀĸĺõ. q»Æ»Ä·Æ¶¼»Ãõ ÈÆÉŸ: źÁµ¹¶ÔÈÒ ¿ÄÂÉ È ÈÆÉž, µÀ ¶ÔÈÒ ºÄ·ÆÉ Èĸϻ¸É [¼¾ÆĸÉ] ÈÀ¶Ã¾ÃÉ. i ÈÄ¹Ä ÈĸÏÉ ¸¾È¸ÄÆÔÈÒǵ ÄÁ¿Ã¾¿ À¸¶Ç. nÉÂÊÀ¶Ìµ — Èĺ, ÀÄÁ¾ ÈÆÉÅ ½Ã¶Ëĺ¾ÈÒǵ ¸ ÅÆĺɸ¶ÃÄÂÉ ÂÇÌ, öÅƾÀÁ¶º, ö ÅÇÀ¶Ë, ¸ Çȶà ½¶Â»Æ½Á È.Å. y¶Ç Ç»ÆȾ: ¸º ÈÆÒÄË ºÄ λÇȾ ¹Äº¾Ã, ¸¶¼ÀÄ ¿Ä¹Ä ÉÇȿþȾ ÈÄÂÉ, ÏÄ ÅĽöÀ¾ Ç»ÆÈ Ã» Ï» ºÄ·Æ» ÆĽ¸¾Ã»Ã. qÄ 10 ¹Äº¾Ã¶Ë Âļö ÉÇȿþȾ ꦂ Ç»ÆȾ. s»ÆÈÒ Å½Ã¶ÈÒǵ ȶÀļ ÅÄ ½Á¶Â¶Ãà ÀÄÇÈ. lÄÁ¾ ÀÇÈÀ¶ ·ÉÁ¶ ½Á¶Â¶Ã¶ ½¶ ¼¾Èȵ ÈÄ Ï» Żƻº ºÄ·ÄÔ, ÈÄ Åº ÂÀÆÄÇÀÄÅÄ ¸¾ºÃÄ ÀÆĸ ¸ ÂÇÌ ½Á¶Â¶Ãõ. y¶Ç ÅĸÇȶÃõ ÀÆĸ'µÃÄ ÅÁµÂ¾: Ǹ¼¶ ÀÆĸ Á»¹ÀÄ ÆĽÅÉÇÀ¶ÈÒǵ É ¸Äº, ; ÇȶÆζ ÀÆĸ Ⱦ ¸¶¼Í» ÆĽÅÉÇÀ¶ÈÒǵ, ˾·¶ ¸ ÄÀ¾ÇÁ»Ã¿ ¸Äº. fɼ» ¸¶¼ÀÄ ÀÄÁ¾ ¸ ÀÆĸ ͶÇȾö ÈÁ¶, ¸ÄÁÄÇǵ È.Å. 128
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
qƾ ÈÆÉÅ ÈÆ»·¶ ºÉ¼» ɸ¶¼ÃÄ Ä¹ÁµÃÉȾ ¿Ä¹Ä ÅÄÁļ»Ãõ ÄÀÆɼ»Ãõ. qÄÈÆ·ÃÄ ÉÇȿþȾ ; ÅÉÀûÃõ ¼ÄÁɺÀ¶ [ÆĽƾ¸ ÎÁÉÃÀÉ], ÅÉÀûÃõ Å»ÍÃÀ¾, ½¸¾ËûÃõ, ÇÈƵÇûÃõ ÂĽÀÉ, ƶþ ½¶º¶Ã ÄÇÈƾ ½Ã¶ÆµººµÂ, ȵÈ, ÆÉ·¶Ã, ¸¶¼À¾Â ½Ã¶ÆµººµÂ, ÀÄÁ»Ã, ; ÄÈ¸Æ ÀÄÁ»Ãõ. qƾ ÇÈÆÁµÃ¾Ë Æ¶Ã¶Ë È¶Àļ: ¸Á»È, À¶Ã¶Á ¸¾ÁÈ. qƾ ÍÄÂÉ, ºÆÀ¶ ·ÁÒζ ¸º ¸¾Á»ÈÉ. y¾ ƶö ¸Ä¹Ã»Å¶ÁÒÃÄÔ ½·ÆÄÔ ½ÆÄ·Á»Ã¶ ½ ·Á¾½ÒÀ¶ ; ½º¶Á»ÀÉ ¸¾½Ã¶Í¶ÈÒǵ ½¶ ĺ¾ÂÁ»Ãõ ÅÄÆÄËÄ ö ÈÁ ȶ ĺ»¼. s¶ÂĹɷÇȸÄ: ÀÄÁ¾ ƶö ½ÆÄ·Á»Ã¶ ½¶ ¼¾Èȵ, ÈÄ ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ ½¶Å¶ÁÒþ¿ ÇÁº [ÄÅÀ ö ÈÁ]. s¾ÂÉÁµÌµ — Ì» ɺ¶¸¶Ãõ µÀÄÇÒ Ë¸ÄÆÄ·¾, µÀÄ ¸º¿ÇÃÄÇÈ Ã»Â¶. b¹Æ¶¸¶Ìµ — Ì» ¶Á¶ ƶö ; ·ÁÒ, ¶ ¸»Á¾Í»½Ã¾¿ ÀƾÀ. s»ÆÈÒ Ã¶¹¶ÁÒö öÇÈÉŶ Åƾ ŶºÃà ½ ¸¾ÇÄ;þ, Żƻ˶Ãà ¶¸ÈÄÂ, ¸ºÆ½¶Ãà ξ, ¹¶Æ¶ÀÆ [˶ƶÀÆ]. r¶Ã¾ ÂļÉÈÒ ·ÉȾ: ÆÉ·¶Ã, ÀÄÁÄÈ, ÇÈÆÁµÃ ½ºÉλÃ. qƾ ºÉλÃà ÇÁº¾ ºÉλÃõ º» źÎÀÆà ¸¾ÅÁ¾¸¾ ÀÆĸ. qƾ ºÉλÃà ÄÍ ¸Ç ÇÁ¾½Ä¸ Ä·ÄÁÄÃÀ¾ źËĺµÈÒ ÀÆĸ'Ô. qĸζÃõ Âļ» ·ÉȾ: ¸ ÅÄÇȶ¸ ÇÈĵͿ ·»½ ÄÅ»Æȵ, ¸ ÅÄÇȶ¸ Á»¼¶Í¿, ÇÈĵͿ ½ ÄÅ»Æȵ Ÿ¸¾ÇµÍ¿. i¶ºÉλÃõ — Ì» ½¶ÈÀ¶Ãõ º¾Ë¶ÁÒÃ¾Ë ÎÁµË¸. q»Æζ ʶ½¶ 14-16 Ç»ÀÉú, ºÆɹ¶ ʶ½¶ ûÇÅ帶ÃÄ¹Ä ¸ºº¾ËÉ - 27-60 Ç»ÀÉú; Èƻȵ ʶ½¶ ¹Á¾·ÄÀ¾Ë ¸ºº¾Ë¸ ¸º 60 ºÄ 180 Ç»ÀÉú. y»È¸»Æȶ ʶ½¶ - »Æȸ¶. xÁ¾¿ Ì»¿ ÅÆÄÌ»Ç Èƾ¸¶ ¸º ÍÄȾÆÒÄË ºÄ λÇȾ ˸¾Á¾Ã. sÄõÍþ¿ ɺ¶Æ v Ì» Żƻ¹ÆÈȵ ÂĽÀÉ. eÄÁĺĸ¶ Ç»ÆÈÒ Ã¶ÇÈÉŶ: ·»½ ¸Äº¾ ȶ ¼ ͻƻ½ 7 ºÃ¸; ½ ¸ÄºÄÔ ·»½ º¾ Âļö ¸º»Æ¼¶È¾Çµ ºÄ 40 ºÃ¸. u ºÈ»¿ ·»½ ¸Äº¾ º¾ Ç»ÆÈÒ Ã¶ÇÈÉŶ ÅÆÄȵ¹Ä 4 ºÃ¸. 129
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê ÄÎÕÎÄÆÅÍÍß ² Ñ˲ÄÑÒÂÎ
sÁºÇÈ¸Ä — Ì» ºÄÀÁ¶ºÃ» ÆĽ¹Áµº¶Ãõ ÇÅƶ¸¾ º¶ÃÄ¹Ä ÍÄÁĸÀ¶, ¶ ºÄËĺ¼»Ãõ - Ì» ŻƻÇÁÉ˶Ãõ ǸºÀ¸ ºÄ º¶ÃÄ ÇÅƶ¸¾. rĺ¾ ¶Æ»ÎÈɸ¶Ãõ dºÅĸºÃÄ ºÄ ÆÄºÉ ÇÁºÇȸ¶ ; ŻƻÇÁÉ˶ÃÒ ½¶ÇÈÄÇĸÉÈÒǵ ƽà Æĺ¾ ¶Æ»ÎÈɸ¶ÃÃÒ bÆ»ÎÈɸ¶Ãõ ÂļÉÈÒ ·ÉȾ: 1. qƾö¹ºÃ. 2. o¶¹Á [ûÇÅ帶Ã]. 3. qÁµÃĸ. dºÅĸºÃÄ ºÄ È¾Ë ÈÆÒÄË Æĺ¸ ¶Æ»ÎÈɸ¶ÃÒ ÅÆĸĺ¾ÈÒǵ ÇÅƶ¸É. qƾö¹ºÃ» ¶Æ»ÎÈɸ¶Ãõ - Ì» ȶÀ» Åƾ µÀÄÂÉ ÍÄÁĸÀĸ û¶ ¼ÄºÃ¾Ë ½¶À¾º¸, öÈÄÂÇÈÒ ¸Ã ǸÄÔ Åĸ»ºÃÀÄÔ ÇÅƾ;ÃÔ ÀÄûÍÃÇÈÒ ¶Æ»ÎÈɸ¶Ãõ ¿Ä¹Ä ºÄžÈÉ. qƾ ÍÄÂÉ ÂÉǾÂÄ Çȸ»Æº¾È¾: ½¸ºÀ¾ ÅÄËĺ¾ÈÒ, ; ¶ ºÄÀÉ»ÃȾ, ºÄ ÀĹÄ, º», ¸ µÀ¿ ÂÆ ½Ã¶¿Ä¾¿, ÏÄ ¿Ä¹Ä ¸'µ¼» ½ Ⱦ¾ ÁÔºÒ¾, ÏÄ Ë Åĺ¶. lÄÁ¾ Åƾ Ì¾Ë ºÄÅ¾È¶Ë ¸Ç» ÇŸŶº¶, ÈÄ ¸ºÅÉÇÀ¶ÈÒǵ ¿Ä¹Ä. d ÅÆÄȾ¸ÃÄÂÉ Æ¶½, ÅÆĸƵÂÄ È»Á»ÊÄÃÄ ºÄ ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, µÀÉ ¶Æ»ÎÈĸ¶Ã¾¿ ÅÄÀ¶½¶¸ ¸¾µÇõÂÄ Ã¶ÇÀÁÒÀ¾ Åĺ¶Ã¶ ÃÊÄƶ̵ ¸ºÅĸº¶ º¿ÇÃÄÇÈ. yÄÁĸÀ, µÀÄ¹Ä Å»Æ»ÇÁÉËÉÂÄ Ã» ÇÁº ½Ã¶È¾ ÅÆÄ, ÏÄ Ëĺ¾ÈÒ. o¶¹Á ¶Æ»ÎÈɸ¶Ãõ Żƻ¸ÄºµÈÒǵ ö ¹¶ÆµÍÄÂÉ ¸Í¾ÃÀÉ, ½ ÂÇ̵ ÇžÇÉÔÈÒǵ ÅÄÀ¶½¾: ËÈÄ, ÏÄ ÀÄÂÉ ½¶Å嵸. qÄÁ̾ÇÈ, ÏÄ Åƾº»Æ¼¶¸, µÀ Åƶ¸¾ÁÄ, ÇÁºÇÈ¸Ä Ã» ÅÆĸĺ¾ÈÒ. pÅÇÁµ Żƻº¶ÔÈÒ È¶ÀÄ¹Ä ÍÄÁĸÀ¶ ÇÁºÍ¾Â Äƹ¶Ã¶Â ƶ½Ä ½ ƶÅÄÆÈÄÂ. qÆÄ È¾Ë ÄÇ·, ÏÄ Ã¶ Ã¾Ë ÇÀ¶Æ¼¾ÈÒǵ ÅÄÇÈƶ¼º¶130
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Á¾¿, ÆĽ¸ºÉÂÄ, ÏÄ ¸Äþ ½¶ ĺÃ, ¶Á» û Ƕ ·»½ÅÄǻƻºÃÒÄ, ¶Á» ͻƻ½ ÈÆ»ÈË ÁÔº»¿, ö¿Àƶϻ ͻƻ½ ÃÊÄƶÈÄƸ. o» ¸ÁÒÃÄ Å»Æ»ÇÁÉËɸ¶È¾ È¾Ë ÁÔº»¿, ÏÄ Â¶ÔÈÒ ·ÉȾ ǸºÀ¶Â¾ ºÁµ ÈÄ¹Ä ÍÄÁĸÀ¶, ·Ä ÇÀÄÆÄ ½ÄÆÃÈÉÈÒǵ ÇÅƶ¸¶ ź» ½Á». iÁĸÁ»ÃÄ¹Ä Ã¶ ¹¶ÆµÍÄÂÉ ¸Í¾ÃÀÉ ÈÆ»·¶ ǾÁÒÃÄ ½ÄÁÔ¸¶È¾, ÏÄ·¾ à ½ À¾Â û ¹ ÅÄÆĽÉÂȾǵ. t¶À¾¿ ÍÄÁĸÀ û Ç ÄžþȾǵ Żƻº ÀƾÂöÁÒþ¾ ½ÁÄ;Ã̵¾. pº¾ÃÄÀÄÔ Åƶ¸¾ÁÒÃÄÔ Â»ÈĺÄÔ È¶À¾Ë ½ÄÁµÌ¿ ĺ¾ÃÄÍà À¶Â»Æ¾. lÄÁ¾ ÇÅÁÒà À»Á, ÈÄ ÇÁº ÄÇ·ÃÄ Èƾ¶Ⱦ ÇȶƾË, ¶ ÄÇ·ÃÄ Ãĸ¶À¸. lÄÁ¾ ¸Ç¾ÅÀ¶ [½º¶Í¶, ½Æ¶º¶], ÈÄ ºÄÌÁÒÃÄ ¶Æ»ÎÈĸɸ¶È¾ ö¹ÁÄ, Åƾ ¸Ç¾Å ȶÀ¾¿ ÍÄÁĸÀ û Ç ½Ã¶È¾ ½¶, ÏÄ ¿Ä¹Ä ¶Æ»ÎÈɸ¶Á¾, žȶÔÈÒ Å»Æλ ȾË, ÀÄ¹Ä ÅÆĸ¶ºµÈÒ ÌÔ ÇÅƶ¸ÄÔ. dǾŶÃÄ¹Ä ÇȾÇÁÄ ½ÄÁÔ¸¶È¾. tÆ»·¶ ÅÆĸ»ÇȾ º¶ÀȾÁÒÄÇÀÄÅÔ ÊÄÈĹƶÊÔ. bÅ¶Æ¶È c»½Å»À¾ Åĸ¾Ã»Ã ¸¾½Ã¶Í¶È¾Çµ ËÄÁĺÃÄÀÆĸÃÇÈÔ ÅÁµÃĸ¾Â ¸¾ÀÄƾÇȶÃõ ÆÄ·ÄȾ. o» Ç ·ÉȾ ˶ÄÇÉ, ¹ÄƵÍÀ¾, ·Ä Èĺ ÆÄ·¾ÈÒǵ ·¶¹¶ÈÄ ºÉÆþÌÒ Ã» ½ÉÂÈÒǵ ¸¾Èµ¹ÃÉȾ ½ º¶ÃÄ ÇÅƶ¸¾ ÀÄƾÇÈ»¿, ÏÄ Ë ÅÄÈÆ·ÃÄ. oÀÄÁ¾ û Âļö ¶Æ»ÎÈɸ¶È¾ ÍÄÁĸÀ¶, ÅÆÄ µÀÄ¹Ä Á¾Î» ÏÄÇÒ ÈÆÄÎÀ¾ ½Ã¶ÂÄ. o¶Ç¶ÂŻƻº ÂÉǾÂÄ ½·Æ¶È¾ ÅÆÄ ÃÒÄ¹Ä µÀö¿·ÁÒλ ÃÊÄÆÂ¶Ì ÈÄ ¸º ÈÆ»ÈË ÄÇ·. qƾ ÅÄÂÄÍ È¾Ë ÃÊÄƶÈÄƸ ¶ÂÄ ÇÄ· ¸¾ÆÄ·¾È¾ Å»¸Ã¾¿ ÅĹÁµº ö ÌÔ ÇÅƶ¸É. f¶ÁÒλ ½·¾Æ¶ÂÄ ¸ºÄÂÄÇÈ ÅÆÄ ÌÁÇÈÒ ¼¾Èȵ º¶ÃÄ¹Ä ÍÄÁĸÀ¶. iöÃõ ÅÆÄ º¶ÃÉ ÁÔº¾ÃÉ, ½Ã¶Ãõ ¿Ä¹Ä ¼¾Èȵ, ºÉ¼» ¿Ä¹Ä ÇŶÃÈ»Á¾Í¾ÈÒ Åƾ ÇÁºÇȸ. o» ÇÂÂÄ º¶È¾ ºÄ ŽöÃõ, ÏÄ Â¾ ÏÄÇÒ ½Ã¶ÂÄ ÅÆÄ ¶Æ»ÎÈĸ¶ÃĹÄ. o¶¿¹Æλ ÆÄ·ÁµÈÒ, ÀÄÁ¾ Åƾ ÇÁºÇȸ ÅÆÄȾ ¶Æ»ÎÈĸ¶ÃÄ¹Ä ¸¾Á¶½µÈÒ ½ ÌÁÄÔ ÇÅƶ¸ÄÔ. {Ä Å½Ãλ ÅÆÄ Ì» º½Ã¶ÈÒǵ ¶Æ»ÎÈĸ¶Ã¾¿ ¶·Ä ǸºÄÀ, ÈÄ Àƶϻ ö ºÄ¸»ÇȾ ÇÅƶ¸É ºÄ ÀÃ131
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
̵. lÄÁ¾ ½Æ¶º¾ÂÄ ¿ÄÂÉ È¶¿ÃÉ ¶Æ»ÎÈɸ¶Ãõ - ¸Ã ºÄ Ì ÇÅƶ¸¾ Ç»·» ź¹ÄÈÉ. lÄÁ¾ û źËĺ¾Â¾ ºÄ ÃÒÄ¹Ä ÀÄÃÀÆ»ÈÃÄ, û ¹Ä¸ÄƾÂÄ ÅÆÄ ÏÄ Ã¶Â Ëĺ¾ÈÒ, Èĺ ¸Ã ÆĽ¹É·Á»Ã¾¿. qƾ ÇÁºÇȸ ÂÉǾÂÄ Å½Ã¶È¾ ¿Ä¹Ä ö¿ÇÁ¶·ÎÉ ÇÈÄÆÄÃÉ È¶Â ¸º¶Æ¾È¾. d Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É Çȵ¹¶ÂÄ Ç¸ºÍ»Ãõ ¸¾Â¶¹¶ÂÄ ÏÄ·¾ ¸Ã ÄÅĸº¶¸ µÀ¾¿ÇÒ »Å½Äº ½ Ç¸Ä¿Ä¹Ä ¼¾Èȵ. qƾ ÌÒÄÂÉ ÃÍÄ¹Ä Ã» žλÂÄ, ·Ä Ì» ·Éº» öÇÈÄÆļɸ¶È¾ ¿Ä¹Ä ÅÆÄȾ öÇ. sÁºÇÈ¸Ä Åĸ¾Ãû ÇÀÃ;Ⱦǵ µÀö¿ÇÀÄÆλ, û¸ÁÒÃÄ ¿Ä¹Ä ÅÆĺĸ¼É¸¶È¾, ÏÄ· û º¶È¾ ¶Æ»ÎÈĸ¶ÃÄÂÉ ÆĽºÉÂɸ¶È¾ öº ÇÅƶ¸ÄÔ. fÄ ÀļÃÄ ÇÅƶ¸¾ ÈÆ»·¶ ķĸ'µ½ÀÄ¸Ä ÅƾÇÈÄÇɸ¶È¾Çµ, ÅÆÄÇÈɺԸ¶È¾ ¸ºÈ¸ÄƾȾ ÇÄ· ķƶ½ Åĺ¿ ö ÄÇÃĸ º¶Ã¾Ë. qƾ Å»ÆÎÄÂÉ Å»Æ»ÇÁÉËĸɸ¶Ãà û ÈÆ»·¶ Çȶ¸¾È¾ ½¶Å¾È¶ÃÒ, ¶ ÇȶƶȾǵ ÇÅÆĸĺ¼É¸¶È¾ ¶Æ»ÎÈĸ¶ÃÄ¹Ä ºÄ ÈÄ¹Ä ¶·¾ Ƕ ÆĽÅĸº¶¸, ¶ ǶÂÄÂÉ Á¾Î» ÇÁÉ˶Ⱦ. o» Âļö ÀļÃÄ¹Ä ÍÄÁĸÀ¶ ½¶ÇÈƶÎɸ¶È¾. q»Æλ ÈÆ»·¶ ŻƻÇÁÉ˶Ⱦ È» ŻƻÇÁÉ˶Ãõ ÂÉǾÈÒ ÅÆÄËĺ¾È¾ ºÉ¼» Í»ÂÃÄ. o¶¿Àƶϻ ŻƻÇÁÉ˶Ⱦ ÍÄÁĸÀ¶, ÀÄÁ¾ ¸Ã û ½Ã¶ ö¸ÈÒ, ÍÄ¹Ä ÈÄ ÅÄÁ̵ ¿Ä¹Ä ŻƻÇÁÉËÉ. {Ä ·ÁÒλ žȶÃÒ ½ öÎÄ¹Ä ·ÄÀÉ, ÈÄ ¹Æλ ºÁµ öÇ. lÄÁ¾ ŻƻÇÁÉËÉÂÄ, ÈÆ»·¶ žÁÒÃÄ Ä·Ç»Æ¸É¸¶È¾ ¿Ä¹Ä ÆÉ˾, ÂÂÀÉ, ½¸ÄÆÉλÃõ, ûƸɸ¶Ãõ. pÅĸº¶Ãõ¾ ½ ƽÃÄ¹Ä Í¶ÇÉ ¿Ä¹Ä ¼¾Èȵ ÇȶƶÂÄǵ ¸¾µÇþȾ ÇÄ· È», ÍÄ¹Ä ÅÆÄ ÃÒÄ¹Ä Ã» ½Ã¶ÂÄ. o»Ë¶¿ ÄÅĸº¶ ¶·Ä ÅÄ·¼ÃÄ, ¶·Ä ÅĺƷÃÄ Èĺ ÅÄ·¶Í¾ÂÄ È ÂÇ̵ ¸ µÀ¾Ë ¸Ã ºÄ·Æ» ÍÉÈÒǵ, ÄÅĸº¶ ºÄÀÁ¶ºÃÄ. f» ¸Ã ûŻ¸Ã¾¿ — ȶ ÀÆÉȾÈÒ. rĽ·¾¸¶ÂÄ ¿Ä¹Ä ¼¾Èȵ ö Å»Æĺ¾, ÈÄ Í¾Â ·ÁÒλ Å»Æĺ¸ Ⱦ Àƶϻ. ȶÀ, ÏÄ ÈÄ¿ ÍÄÁĸÀ ÄÅĸº¶Ô; ÅÆÄ Ç¸Ä ¼¾Èȵ ¸ ËÆÄÃÄÁĹÍÃÄÂÉ ÅÄƵºÀÉ ·ÉºÉ ÌÁ¾¿ ËÆ»·»È Ç¸Ä¹Ä ¼¾Èȵ. p¾ö ¸Ã µÀƶ½ È ÇÅƶ¸¾, ÏÄ Ã¶Â ÅÄÈÆ·Ã. qƾ ÌÒÄÂÉ Ã»¸ÁÒÃÄ ÃÍÄ¹Ä Å¾È¶È¾, ÈÄÂÉ ÅÄÈÆ·ÃÄ ½Ã¶È¾ ºÉ¼» º»È¶ÁÒÃÄ ÇÅƶ¸É, ÅÄ ½ÂĽ, ½¶132
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ȵ¾Ⱦ Åƽ¸¾Ï¶, ÏÄ ¸ ¿Ä¹Ä ÄÀÄÁ¾Ì. fÄ·Æ» ŻƻÇÁÉËĸɸ¶È¾ ÍÄÁĸÀ¶ µÀö¿ºÄ¸Î», û Żƻƾ¸¶È¾, ÏÄ· û ŻƻÂÉ;¸Çµ û ½Ã¶¸, ÏÄ ¸¼» ÇÀ¶½¶¸, ¶ ÏÄ Ã. fÆɹ¾¿ Å»Æĺ ÇÁºÇȸ¶ Âļ» ·ÉȾ ¸¼» ½ ½¶Å¾Ç¶Â¾ Åĺ¿ ¿Ä¹Ä ¼¾Èȵ ÅÆÄ µÀ ÄÅĸ¸ ɼ» ¶Æ»ÎÈĸ¶Ã¾¿. lÄÁ¾ »Ãλ ½Ã¶ÂÄ ÇÅƶ¸É, ÈÄ ÂÉǾÂÄ ¹Ä¸ÄƾȾ ½ þ ǶÂ, ÀÄÁ¾ ºÄ·Æ» ½Ã¶ÂÄ ÇÅƶ¸É, Âļ» ¶Æ»ÎÈĸ¶Ã¾¿ Ƕ žǶȾ, ¶Á» Ì» ¸¼» ¸ Èƻȿ Çȶº ŻƻÇÁÉ˶ÃÒ. nÉǾÂÄ ºÄ·Æ» ŶÂ'µÈ¶È¾ ¸Ç», ÏÄ ¸Ã ¾ÃÉÁÄ¹Ä Æ¶½É ¹Ä¸Äƾ¸ ¸ ÌÒÄÂÉ Å»Æĺ ŻƻÇÁÉ˶ÃÒ, û ½¶ÇÀ¶ÀÉÂÄ ¿Ä¹Ä ûÇÅĺ¸¶Ã¾Â¾ ½¶Å¾È¶Ãõ¾. l¶¼»ÂÄ ¹Ä¸ÄƾȾ ¸Ç» ºÄÀÁ¶ºÃÄ ¸Ç» ½¶Å¾ÇÉÂÄ. t»Å»Æ ºÁ¾ÂÄ ¿Ä¹Ä ¼¾Èȵ ö ÃÎ Å»Æĺ¾, ¸ºÅĸºÃÄ ºÄ ÈĹÄ, µÀ ¸Ã ¹Ä¸Äƾ¸. tÉÈ Å¾È¶ÂÄ ÅÆÄ Ã¶¿Î¾Æξ¿ Żƻ·¹ ¼¾Èȵ ¸ ÌÒÄÂÉ Å»Æĺ, ¶Á» ¸Ã û ¶ ½Ã¶È¾, ÏÄ Ã¶Ç ÌÀ¶¸¾ÈÒ. i·Æ¶Ã ¶ȻƶÁ¾ ºÉ¼» ͶÇÈÄ Å»Æ»ÇÈɺ¿Ä¸ÉÂÄ, ºÄ·Æ» ·ÉÁÄ ·¾ ÏÄ· ÇÅƶ¸É ŻƻÇÈɺԸ¶ÁÄ º¸Ä ÁÔº»¿. fÆɹ¾¿ ÇÁºÍ¾¿, Åĸ¾Ã»Ã ŻƻÇÁÉ˶Ⱦ ¸ ÈÆ»ÈÒÄÂÉ Å»Æĺ ÇÁºÇȸ¶, žȶÔ; ÅÆÄ È», ÏÄ ·ÉÁÄ ¸¼» ¹Ä¸ÄÆ»ÃÄ. bÆ»ÎÈĸ¶Ã¾¿ È»Å»Æ Åĸ¾Ã»Ã º»È¶ÁÒÃÄ ÆĽÅĸÇȾ È Å»Æĺ¾, µÀ ¸Ã ƶÃλ ÇÀÄÆÄÍɸ¶¸, ¶ ĽöÍɸ¶È¾ ÈÄÍþ¿ ͶÇ, ¶ ÀÄÁ¾ ¸Ã û ¸Â Ľö;Ⱦ ͶÇÉ, ÈÆ»·¶ ¿ÄÂÉ Åƾ¹¶ºÉ¸¶È¾, ËÄÍ ·¾, öÅƾÀÁ¶º, Æ»Á¹¿Ã¾Â¾ ǸµÈ¶Â¾, öÌÄöÁÒþ¾. sȸ»Æº¼»Ãõ ȶÀÄ¹Ä Í¶ÇÉ Â¶ ¸»Á¾À¾¿ ¸ÅÁ¾¸ ö Żƻ·¹ ÇÁºÇȸ¶. t¶Àļ ÈÆ»·¶ º¶¸¶È¾ ºÄ ŽöÃõ ¸Ç», ÏÄ Â¾ ÅÆÄ ÃÒÄ¹Ä ½Ã¶ÂÄ, ½¶½Ã¶Í¶ÂÄ, ÏÄ Â¾ ¸¼» ¸Ç» ½Ã¶ÂÄ, ÈÄÂÉ Ã»Ë¶¿ ¹Ä¸ÄƾÈÒ Åƶ¸ºÉ, ·Ä ¸ ÅÆÄȾ¸ÃÄÂÉ Æ¶½ Ì» û ·Éº» ¿ÄÂÉ Ã¶ ÀÄƾÇÈÒ. qÆÄȾ¸ÄÆÍ͵¾ ¿Ä¹Ä ÇÁ¸ ½¶ÇÀ¶ÀÉÂÄ ¿Ä¹Ä, ¶Á» ºÉ¼» Ä·»Æ»¼ÃÄ. dÄþ ǸÄ ÆĽÂÆÄ û ÇÂÔÈÒ ·ÉȾ ¹Á¾·Î, ü ÇÉÈÒ ÇÅƶ¸¾. i¶ÇÀÄÀ¾ Âļ»ÂÄ ÆÄ·¾È¾ ȶÀļ ûÅƶ¸º¾¸, ÏÄ· ¿Ä¹Ä ¸Èµ¹ÃÉȾ ¸ ·¶Á¶ÍÀÉ ¸¾¸»ÇȾ ½ ƸÃĸ¶¹¾, ÅÄÀÁ¾À¶Ô;ÇÒ Ã¶ ǸºÍ»Ãõ ¿Ä133
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
¹Ä Èĸ¶Æ¾Î¸. q»Æ»ËÆ»Çà žȶÃõ ȶÀļ ¶ÔÈÒ Ç¸¿ ÉÇÅË, ÈÆ»·¶ ¶Ⱦ ¸»Á¾ÀÉ ÀÁÒÀÇÈÒ Å¾È¶ÃÒ, ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ ÅÁµÃ È¾Ë Å¾È¶ÃÒ ¸¼» Èĺ ¸Ã ÂÉǾÈÒ ¸ºÅĸº¶È¾ ÀÄÆÄÈÀÄ µÇÃÄ. qƾ ŻƻËÆ»ÇÃ¾Ë Å¾È¶ÃÃµË ¸Ç ÂÉǵÈÒ ·ÉȾ ºÄÀÁ¶ºÃÄ ÅÄÃÊÄÆÂĸ¶Ã ÅÆÄ ÇÅƶ¸É ȶ ÅÁµÃ º¶ÁÒÎ¾Ë Å¾È¶ÃÒ, ÏÄ·¾ ÀÄÈƾ¿ÇÒ Ã» ¸¾ËÄž¸Çµ ½ žȶÃõ¾, µÀ Ï» û ö ͶÇ. d Èƻȿ Çȶº ŻƻÇÁÉ˶Ãõ ÇÁº º¶È¾ ºÄ ½ÆĽÉÂÃõ, ÏÄ Â¾ È ÇÅƶ¸¾ ·Éº»ÂÄ Å»Æ»¸ÆµÈ¾. tÉÈ Åĸ¾Ãà ŻƻÇÁÉËɸ¶ÃÄ¹Ä Æ½ÀÄ Í¾ Á¶¹ºÃÄ È»ÆÄƾ½É¸¶È¾ ·¾ÈȵÂ, ¶ ö¸ÈÒ ÈÄÆÈÉƶ¾. dÇ» Ì» ½¶Á»¼¾ÈÒ ¸º ÅÄÇȶ¸¾ ŻƻÇÁÉËɸ¶ÃĹÄ. tƻȿ Å»Æĺ Åĸ¾Ã»Ã ö µÀ¾¿ÇÒ Í¶Ç ½¶ÀÃ;Ⱦ ÇÁºÇȸÄ. f¶ÁÒλ öÇÈÉŶ ºÄËĺ¼»Ãõ, ŻƻÇÁÉ˶Ãõ ǸºÀ¸ ö µÀ¾Ë ÅÄÇÈƶ¼º¶Á¾¿ ÅÄÀÁ¾À¶ÈÒǵ. lÄÁ¾ Ëĺ¾ÈÒ ÅÆÄ ÅÄÁȾÍþ¿ ÅÆÄÇÈÉÅþÀ¸, Èĺ ºÄ·Æ» ȶÀ¾Ë ǸºÀ¸ ŻƻÇÁÉËɸ¶È¾ ¶Æ»ÎÈĸ¶Ã¾Â¾. tĺ ȶÀ¾¿ ǸºÄÀ ·Éº» ÇȶƶȾǵ Ç»·» ·ÄÆÄþȾ. lÄÁ¾ ¶ÂÄ ÇÅƶ¸É ¶¿¼» ½Ä¸Ç ¸¾Ç¸ÈÁ»ÃÉ, ¸¾ÀÃÍ»ÃÉ, ÏÄ¿ÃÄ Èĺ ¸¾ÅÉÇÀ¶ÂÄ Ç¸ºÀ¸. s¸ºÀ¸ ÈÆ»·¶ ºÉ¼» ºÄÀÁ¶ºÃÄ Å»Æ»Å¾È¶È¾ ÅÆÄ Ì»¿ Å»Æĺ ÅÆÄ µÀ¾¿ ö Ëĺ¾ÈÒ. i¶¹¶ÁÄ ǸºÀ¶Â¾ ÁÔº¾ ½¸'µ½¶Ã ½ Ⱦ ÍÄÁĸÀÄÂ, ¶ Ƕ» - ƺõ, ÇÉǺ¾, º¸Í¾Ã¶ È.Å. dÇË Ë Å¾È¶ÂÄ Åº ÀÉÈÄ ÇÅƶ¸¾ ȶÂÈĹÄ, ËÄÍ Í¶Ç¶Â¾ ÅÆÄ ÃÎ ÇÅƶ¸¾. {Ä·¾ ÇÁºÇÈ¸Ä ·ÉÁÄ ÉÇÅÎþ ÅÄÁ̵ ÂÉǾÈÒ Â¶È¾ ¸¾ÆζÁÒþ¿ ¸ÅÁ¾¸ Åƾ ÁÀ¸º¶Ì ÇÅƶ¸¾. lÄÁ¾ ½¶·¶¹¶ÈÄ ·Éº» ÅÄ·Á¶¼Á¾¸ÄÇÈ ½ ÇÈÄÆÄþ Çɺĸ¾Ë Äƹ¶Ã¸, Èĺ ·ÉºÉÈÒ ½ÁÄ;þ ÅÄξÆÔ¸¶È¾Çµ ÀÄÁ¾ ÅÄÁ̵ ÅÄ·¶Í¾ÈÒ, ÏÄ Çɺ Èƾ¶ ÇÅƶ¸É ÅÄ·Á¶¼Á¾¸Ä - ½Ã»ÄËÄȾÈÒǵ. nÉǾÈÒ ·ÉȾ ¹¶ÆÂÄõ ÅÄÁÌ ½ Çɺĸ¾Â¾ ¸Á¶Çȵ¾. d Ì¾Ë ¸¾Å¶ºÀ¶Ë ÅÄÁ̵ ÂÉǾÈÒ Â¶È¾ ¸¾ÆζÁÒþ¿ ¸ÅÁ¾¸ ö ¸¾ÇÁº ÇÅƶ¸¾.
134
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð. ÒÞÐÅÌÍÈÖÒÂÎ
tÔÆ»ÂþÌÈ¸Ä ¸¾ÇÈÉŶ ¸ ÈÆÒÄË Æĺ¶Ë: 1. bÆ»ÎÈ. 2. sÁºÍ¶ ¸'µ½Ã¾Ìµ. 3. l¶Æà ȶ·Äƾ. 1. bÆ»ÎȾ ÇÁɼ¶ÈÒ ºÄ ¸º·É¸¶Ãõ À¶Æ ¶ºÂÃÇÈƶȾ¸ÃÄ¹Ä Ë¶Æ¶ÀÈ»ÆÉ. d ¶Æ»ÎÈ Èƾ¶ÈÒǵ ¸'µ½Ã¸ ÅÄ ÀÁÒÀ¶ ºÃ¸ ¶·Ä ºÄ ÀÁÒÀÄË Âǵ̸. bÆ»ÎȾ [É ½Ã¶Í»Ãà À¶Â»Æ¾] ½¸'µ½¶Ã Åƾ ÇÁºÍ¾Ë Äƹ¶Ã¶Ë, Ì» È. ½¸. ÅÄÁÌ¿Ã ¶Æ»ÎȾ. x» ÀÂöȾ Åƾ½Ã¶Í»Ã ºÁµ ½ÄÁµÌ ¶Æ»ÎÈĸ¶Ã¾Ë ź ꦂ ¸ÇÈÉÅÃÄ¹Ä ÇÁºÇȸ¶ ºÄ ͶÇÉ Å»Æ»¸»º»Ãõ ºÄ ¸'µ½Ã¾Ì, ¶·Ä ¸¾ËÄºÉ Ã¶ ǸÈ. d ¶Æ»ÎÈ¶Ë ½¶¹¶ÁÒÃÄ¹Ä Ë¶Æ¶ÀÈ»ÆÉ ÃÀÄÁ¾ û Åĸ¾Ãà ǾºÈ¾ ÁÔº¾, ÏÄ Â¶ÔÈÒ ·ÁÒÎ ÅÆĸ¾Ã¾. Ë ÈÆ»·¶ ¸ºÇȶ¸ÁµÈ¾ ºÄ ¶Æ»Îȸ ÅÄÁÌ¿ÃÄ-ÇÁºÍ¾Ë. pƹ¶Ã½¶Ìµ ¶Æ»ÎÈÉ ºÉ¼» ÅƾÂȾ¸Ã¶. qº Äƹ¶Ã½¶ÌÔ ÆĽÉÂÈÒǵ ÇÅÄÇ· ½ÄÁµÌ ¸'µ½Ãµ. d ¶Æ»ÎÈ ÇÁºÍÄ ¸'µ½Ã¾Ì Åĸ¾ÃÃÄ Ç¾ºÈ¾ ·ÁÒλ ÁÔº»¿ µÀ ÅÄ ÄºÃÄÂÉ ¸ ĺÿ ÀÂöÈ. 4. sÁºÍ¶ ¸'µ½Ã¾Ìµ. lļö ÇÁºÍ¶ ¸'µ½Ã¾Ìµ Åĸ¾Ãö ¶Ⱦ, ¸ºÅĸºÃÄ ºÄ ˶ƶÀÈ»ÆÉ È»Æ»ÃÉ, ·ÁÒÎÉ ¶·Ä »ÃÎÉ ÇÀÁÒÀÇÈÒ ÅÄĺ¾ÃÄÀ [ĺ¾ÃÄÍÃ¾Ë À¶Â»Æ]. lÆ ÈĹÄ, ½¶¹¶ÁÒà À»Á. pƹ¶Ã½¶Ìµ ÇÁºÍÄ ¸'µ½Ã¾Ì ź ĹÁµºÄ Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¾Â: É ÇÁºÍ¿ ¸'µ½Ã¾Ì ºÉ¼» ·¶¹¶ÈÄ ½ÁÄ;Ã̸, ÏÄ Â¶ÔÈÒ ÀÄÆÄÈÀÄÈ»ÆÂÃĸ¾¿ ¸¾ÂÆ À¶Æ¾, ÈÄÂÉ ºÉ¼» ͶÇÈÄ ÅƾËĺµÈÒ ½ Ǹȶ ¸¾ËĺµÈÒ Ã¶ Ç¸È Æ½Ã ¸ºÄÂÄÇÈ. tÄÂÉ ÈÆ»·¶ ½Ä¸Ç ½ÄÁÔ¸¶È¾ ¶Á¾Ë ÅÆÄÇÈÉÅþÀ¸ ¸º ÀƾÂöÁÒÃ¾Ë ÈÄ ¸¾ÆÄÀĸ̸ [ÈÄ·ÈÄ È¾Ë, µÀ ¸¼» ÄÈƾ¶Á¾ ¸¾ÆÄÀ]. qƾ Żƻ¸»º»Ãà ¸'µ½Ã¸ ºÄ ÇÁºÍÄ ¸'µ½Ã¾Ì, ¸'µ½Ã¾Íö ÇÈÄÆļ¶ Åĸ¾Ãö ½¶¹¶ÁÒÃÄ ½Ã¶È¾ ÅÆÄ ÇÅƶ¸É ÈÄ¹Ä ÍÄÁĸÀ¶. qƾ ¸'µ½Ã¾Ì Åĸ¾Ã»Ã ·ÉȾ ĺ¾Ã ÍÄÁĸÀ ºÄ¸Æ»Ã¾¿ ÅÄÁÌ. 135
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
d'µ½Ã¾Íö ÇÈÄÆļ¶ ½ÄÁµÌµ û Á¾Î» ö È» ÏÄ· ½ÄÁÔ¸¶È¾ ¸'µ½Ãµ ¸º ǸÈÉ, ¶Á» Ç¸È ¸º ¸'µ½Ãµ, ¶ ÏÄ Ã¶¿¹ÄÁĸÃλ - ¸'µ½Ãµ ¸ ÃÉÈÆ ¸'µ½Ã¾Ì, ¹ÄÁĸÃÄ ÅÄÁȾÍþË. dº ¸'µ½Ã¾ÍÃÄ ÇÈÄÆļ ¸¾Â¶¹¶ÈÒǵ ÈÇÃÄ ÇŸÅÆ¶Ì ½ Äƹ¶Ã¶Â¾ ÇÁºÍÄ ÅÄÁÌ. sÀÁ¶º¶Ãõ ºÄûǻÃõ o¶ ½¶¹¶ÁÄ Åƾ¸¶Èà ÄÇÄ·¾ û ½Ä·Ä¸'µ½¶Ã ÇÀÁ¶º¶È¾ ºÄûǻÃõ, ÈÁÒÀ¾ É ¸¾Å¶ºÀÉ ÌÁÀÄÂ Ä½Ã¶Í»Ã¾Ë ½ÁÄ;ø, µÀ, öÅƾÀÁ¶º, º»Æ¼¶¸Ã¶ ½Æ¶º¶. tĺ ÇÁº ÅĸºÄ¾Ⱦ ÅÄÁÌ¿ÃÄ¹Ä ÉƵºÄ¸Ìµ È»Á»ÊÄÃÍÃÄ ¶·Ä žÇÒÂÄ¸Ä (ÉƵºÄ¸»ÌÒ Âļ» ¸¾ÀÄöȾ ºÄûǻÃõ É ÊÄÆ ½¸ÈÉ). fÄ ½¸ÈÉ Åĺ¶È¾ ÅÆÄÈÄÀÄÁĸ ºÄÇÁ¸Ã ½½Ã¶Ãõ ÄÇÄ·¾, ÏÄ ºÄÃÄǾÈÒ (ÈÆ»·¶ Ë ÅÆÄ;ȶȾ À¶½¶È¾ źžǶȾ). bÃÄÃÂû ºÄûǻÃõ - Ì» ºÄûǻÃõ ½ÆÄ·Á»Ã» ÄÇÄ·ÄÔ Å¾ÇÒÂÄ¸Ä ·»½ ½¶½Ã¶Í»Ãõ Ç¸Ä¹Ä º¿ÇÃÄ¹Ä Åƽ¸¾Ï¶. À»ÇÒ À¶Æû ºÄûǻÃõ Âļ» ¸¾ÅÁ¾¸¶È¾ ½ ÇÈƶËÉ Å»Æ»º ¸ºÅĸº¶ÁÒÃÇÈÔ ºÄÃÄϾÀ¶, ÏÄ· ¸¾ÀÁ¾À¶È¾ ºµÃõ ÅÄÁÌ ÅÆÄȾ ÃξË, ÅÂÇȶ, ûö¸¾ÇÈÒ, ¸»Á¾À¶ ʶÃȶ½µ, ·¶¼¶Ãõ ÇȶȾ ÌÀ¶¸¾Â (ÄÇȶÃà ÈƶÅÁµÈÒǵ É ÅǾËÍÃÄ Ë¸ÄÆ¾Ë ÁÔº»¿). lÆɹ ÄÇ·, ÏÄ ºÄÃÄǾÈÒ: ºÄûǻÃõ ½ ½Ä¸Ã, ÏÄ ¿Ä¹Ä ÆÄ·¾ÈÒ ÅÄȻƟξ¿, ǸºÄÀ ÇÅƶ¸¾, ÄÇÄ·¾, ÏÄ Â¶ÔÈÒ Ã¶¹ÄºÉ ·¶Í¾È¾ (ÅÄÆÈÒÆ, À»ÁÒûÆ, ÅÄÀĸÀ¶, ÎÄÊ»Æ). t ÄÇÄ·¾ ÂļÉÈÒ º¶È¾ ÃÊÄƶÌÔ ÅÆÄ ½ÁÄ;Ã, ½ÁÄ;Ã̸. b¹»ÃȾ ÅÄ Ã¶¿·ÁÒο ͶÇȾ ÁÔº¾ Żƻº Ⱦ À¶Æ¶Ã, ¸Äþ Żƻ·É¸¶ÔÈÒ É ÀÄÁ¶Ë ½ÁÄ;Ã̸. qÄÁ̵ ¸¼¾¸¶ Ë µÀ Ξ¹¸ ½¶ ¹ÆÄÎ. nļÉÈÒ ºÄÃÄǾȾ ÇÅÁÒþÀ¾ ½ÁÄ;ÃÉ ½ Åƾ;à 136
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
¼¶ÁÔ ½ ÇÈƶËÉ Å»Æ»º öÇÁºÀ¶Â¾ ÇÀÄÃĹÄ. iÁÄ;ûÌÒ Ç¶Â Âļ» ºÄûÇȾ (½ Åƾ;à ¼¶ÁÔ). fÄûǻÃõ ö źÇȶ¸ ¸Á¶ÇÃÄ¹Ä ÅÄ;ÃÉ ÉƵºÄ¸Ìµ c»½Å»À¾, ÏÄ Ç¶Â ·¶Í¾¸ ÇÅƶ¸É. q»ÆÎ ÀÆÄÀ¾ ö ÂÇÌ ½ÁÄ;ÃÉ: ÅÇÁµ ÈÄ¹Ä ÀÄÁ¾ ºÄ¸ºÉÂÄǵ ÅÆÄ µÀ¾¿ÇÒ ½ÁÄ;à ÂÉǾÂÄ º¶È¾ ÀÁ¾Í. y¾Â ÇÀÄÆλ ·Éº»ÂÄ Ã¶ ÂÇÌ ½ÁÄ;ÃÉ, ÈÄ θ¾ºÎ» öÇÈÉžÈÒ ¸¾µÇûÃõ ÇÅƶ¸¾. qÄÇÈ¿, Ç»ÆÅ»ÃÒ 1942.
e»Æĵ ÇÁ¶¸¶!!!
(Ìàøèíîïèñ. Êîï³ÿ. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáêè. ÖÄÀÂÎ, ô. 3833, îï. 1, ñïð. 229).
137
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
Äîêóìåíò ¹4 ³äîçâà-ëèñò³âêà ï³äãîòîâàíà ñïåö³àë³ñòàìè ÑÁ (ëèñòîïàä 1942 ðîêó) c»Æ»¼ÂÄÇÒ ÅÆĸÄÀ¶Ì!!! fÄ ÀÄÁÄõÁÒÃ¾Ë Â»Èĺ ¸¾½¾ÇÀÉ ÆÉþ, ¸ ÄÇȶÃÃÒÄÂÉ Í¶Ç Ã»ÌÒÀ ÂŻƵÁÇȾ, ºÄÁÉ;Á¾ »ÈÄºÉ ÅÆĸÄÀ¶Ì, µÀ ½¶Ç· ʽ¾ÍÃÄ¹Ä ½Ã¾Ï»Ãõ ÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë ¶Ç. tÁÄ, ö µÀÄÂÉ ¹»ÇȶÅÄ ÉÅƶ¸Áµ ÅÆĸÄÀ¶ÌÔ, ö ÇÅÁÀÉ ½ ½¶Á¾ÎÀ¶Â¾ o.l.d.f. ŶÆȾ½¶ÃÀ¶, µÀÄ ÄºÃÄÔ ½ ÌÁ»¿ ½Ã¾Ï¾È¾ µÀ ö¿·ÁÒλ ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶Ç»Á»Ãõ, ; ÈÄ Å˶Ô; ¿Ä¹Ä ºÄ ŻƻºÍ¶ÇÃÄ ·ÄÆà ½ ÃÂ̵¾. y¾ ÈÄ ÅÆĸÄÀÉÔ; Åƾ ÅÄÂÄ; ¶¹»Ãȸ ¹»ÇȶÅÄ, ö û Ä·»Æ»¼Ã» ÇÁĸÄ, µÀ» ¸ º¶ÁÒÎÄÂÉ ÇÁɼ¾ÈÒ ½¶ Åƾ;ÃÉ ºÄ ¶Çĸ¾Ë ¸¶Æ¸¶ÆÇÒÀ¾Ë ÂÄƺ¸. sÅÄÇÄ·É ÅÆĸÄÀ¶Ì ÃÂÌ ÄÇȶÃÒÄ Ç¾ÁÒÃÄ ½¶ÇÈÄÇĸÉÔÈÒ. qĺ¶ÔÈÒ Ç»·» ½¶ ŶƶÎÉȾÇȸ ¶·Ä ½¶ ŶÆȾ½¶Ã, öÂĸÁµÔÈÒ Ã¶Î» öǻÁ»Ãõ ºÄ ¸¾ÇÈÉŸ. fɼ» ͶÇÈÄ È¾Â¾ ȾŶ¾ µ¸ÁµÔÈÒǵ ÇĸÈÇÒÀ ÅÄÁÄûÃ. b¹»ÃÈÉÆÃÉ ÆÄ·ÄÈÉ Í¶ÇÈÄ ÆÄ·ÁµÈÒ Æ½Ã ÇÅ»ÀÉÁµÃȾ, ¼ÃÀ¾ Âɼ;þ. dÄþ ËĺµÈÒ ¸º ˶Ⱦ ºÄ ˶Ⱦ, ÅÆÄÇµÈ ÇȾ ¶·Ä ÇÅ»ÀÉÁÔÔÈÒ ½¶¸ÄºµÈÒ Âĸ¾ ö Ƽà Ȼ¾. sȶƶÔÈÒǵ ¸¾Èµ¹ÃÉȾ É ¹ÄÇÅĺ¶Æµ µ½¾À¶. y¶ÇÄ Åĵ¸ÁµÔÈÒǵ ¸ÃÄÍ Ä½·ÆÄÃ, ½Äºµ¹Ã»Ã ¸ ÇĸÈÇÒÀ ɷƶÃõ ºÁµ ŶÆȾ½¶ÃÀ¾. sÅÆĸÄÀĸ¶Ã¾¿ ¹ÄÇÅĺ¶Æ Åƾ¿Â¶Ô; Ë ½¶ º¿ÇÃ¾Ë Å¶ÆȾ½¶Ã ĹÆͻþ¿ ûÌÒÀ¾Â¾ ÉȾÇÀ¶Â¾ ¸¾½ÇÀ¶¼», µÀ»ÇÒ Ã» Ä·»Æ»¼Ã» ÇÁÄ¸Ä ÅÆÄȾ ÃÂ̸. x» ÇÁÄ¸Ä Çȶ Åƾ;ÃÄÔ ºÄ Äƹ¿ ¹»ÇȶÅÄ. i¶ ÀÁÒÀ¶ ºÃ¸ ÅÇÁµ ȶÀÄ ÆĽÂĸ¾, ½¶½º¾ÈÒ ½ Ⱦ ¼» Ƕ¾ ¶¹»ÃÈÄÂ, ¹ÄÇÅĺ¶Æµ ½¶·¾Æ¶ 138
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
¸¾ÂÄÆºÄ¸É ÌÁ Æĺ¾Ã¾, ¶ ÈÄ Ç»Á¶. dÇË ¸¾ÂÄƺĸÉÔÈÒ ¼ÃÄÀ Âɼ;Ã, ·¶ÈÒÀ¸ ºÈ»¿. eÄÇÅĺ¶ÆÀÉ ÆÉ¿ÃÉÔÈÒ. t¶À Äƹ ¸º·É¸¶Á¾Çµ ¸¼» ¸ c»Æ»ÇÈ»Í;Ã, lķƾÃÒϾÃ, mÉÍ;Ã, ¸ lÆ»Â'µÃ», f»Æ¶ÃÒ, lÄÆȾÁǾ, ƶ¿Äà lÄÁÀ¾, xɶÃÒ, s¾¹¶, lÁ»¸¶ÃÒ. n»Èĺ¾ Ì Ã¶ Ã¶Î¾Ë ½»ÂÁµË ÅƾÇÈÄÇĸ¶Ã ¸¾ÀÁÔÍÃÄ ºÄ ÉÀƶÃ̸. qƾ;ö ÌÒÄ¹Ä Á»¼¾ÈÒ É ÈÄÂÉ, ÏÄ È¶À ÃÂÌ µÀ ÂÄÇÀ¶Á ĺ¾ÃÄÀ¾Â¾ ¸ÄÆĹ¶Â¾ ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶ÆÄºÉ Ä·Ä ĺ¾Ã¶ÀÄ¸Ä ½¶Á»¼¾ÈÒ Ã¶ ½Ã¾Ï»Ãà ÉÀƶÃ̸. dÄþ ÇÅÁÒÃÄ ÇŸÅƶÌÔÔÈÒ Ã¶ ÈÄÂÉ ¸ºÈ¾ÃÀÉ. nÄÇÀ¶Á ȸÄƵÈÒ, ¶ ÃÂÌ ÅÆĸÄÀÉÔÈÒ Å¶ÆȾ½¶ÃÀÉ µÀƶ½ ö ÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë ½»ÂÁµË. u l r b o x ! o» º¶ÂÄ Ç»·» ¸ÄÆŶ ÅÆĸÄÀɸ¶È¾! dÈ ¶¹»Ãȶ ¹»ÇȶÅÄ o.l.d.f. i¶ÇÈÄÇĸɿÂÄ ¸Ç Ä·ÄÆÄÃà ǻƻºÃ¾À¾, Ä·ÄÆÄþ ǶÂÄÄ·ÄÆÄþ. o» ½¶¸ÄºÒÂÄ ÆĽÂĸ¾ ö Ƽà Ȼ¾ ½ û½Ã¶Ã¾Â¾ ö ÁÔºÒ¾. fÁµ Ç»Á¶ È»Å»Æ È¶À ͶǾ, µÀÄÂÉ ¹ÆĽ¾ÈÒ Ê½¾Íû ½Ã¾Ï»Ãõ. d Ä·Á¾Í Ç»ÆȾ Ä·'ºÃ¶¿ÂÄǵ ¸ ĺÃÉ Æĺ¾ÃÉ, ¸ ĺ¾Ã ÇÅÁÒþ¿ ÊÆÄÃÈ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ǹĺà ½¶ öλ ¼¾Èȵ ½¶ ÇÁÉÎþ¿ ꦂ ½¶ ǶÂÄÇÈ¿ÃÉ u À Æ ¶ Ã Ç Ò À É º » Ƽ ¶ ¸ É ! s Á ¶ ¸ ¶ u À Æ ¶ à — ¹ » Æ Ä µ Â Ç Á ¶ ¸ ¶! m¾ÇÈÄŶº 1942 Æ.
Êðàºâèé Ïðîâ³ä ÎÓÍ
(Íåçàâ³ðåíèé îðèã³íàë. Ìàøèíîïèñ. 2-é ïðèì. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáêè. ÖÄÀÂÎ. ô. 3833, îï.1, ñïð. 230, àðê. 1).
139
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
Äîêóìåíò ¹ 5 ²íôîðìàö³ÿ òåðåíîâîãî ïðîâ³äíèêà ÑÁ ó òåðåí³ "Ìîðå" "×óáàðèêà" â³ä 24 ãðóäíÿ 1943ðîêó ÃÊÄƶ̵ ºÄ ¸ºÄ¶ ÀÁȾà sc o»Ä·ËºÃÄ ÅºÅ»ÆȾ ÂÄƶÁÒþ¿ Çȶà À¶ºÆ¸ sc (ÁÔº¾ µÀ ½¶¿Â¶ÔÈÒ Åĸ¶¼Ã ÅÄÇȾ û ¶ÔÈÒ ÅÄõÈȵ ÅÆÄ Ã¶ÌÄöÁÒÃÉ ÂÄƶÁÒ »È¾ÀÉ). lļ»Ã öΠûȶÀÈ ·ÄÁÒλ¸¾À¾ ·ÉºÉÈÒ ÅÆÄŶ¹É¸¶È¾ Ì» ö ŻƻÎÀĺ¾ÈÒ µÀ ¸ ½¶¹Æ¶Ã¾Íÿ ÅÄÁÈ¾Ì È¶À ¸ öÎÄÂÉ Ã¶Æĺ. rÄ·ÄÈÉ Ç¸ÄÔ ÆÄ·¾Â ǻƻº ö¿Èµ¼Í¾Ë Ä·Çȶ¸¾Ã, ¶Á» ÈÆ»·¶ ½¶ÇȶÃĸ¾È¾Çµ, µÀ ÆÄ·¾È¾. d ÿ û Âļö º¶¸¶È¾ ÀÄÂŻȻÃÌ ÁÔºµÂ, µÀ ºÄ ȶÀÄ ÆÄ·ÄȾ û öº¶ÔÈÒǵ. lļ»Ã Åĸ¾Ã»Ã ¸ÂȾ ½Ã¾Ï¾È¾ ¸ÄÆŶ ĺÃÄͶÇÃÄ ·ÉȾ ÅÄÁȾÀÄ ÆÄ·¾È¾ ¸Ç» ½¹ºÃÄ ½ öÎÄÔ ÅÄÁȾÍÃÄÔ ÅÄÇȶÃĸÀÄÔ. iÁ» ¸¾Åƶ¸ÁµÈÒ ºÄ·Æ¾Â. sc Ì» Äƹ¶Ã, ÏÄ ·ÄÆ»ÈÒǵ ½ ÅÄÁȾÍþ¾ öξ¾ ¸ÄÆĹ¶Â¾ ½ÄƾÈÒ ½¶ ÁÔºÒ¾ µÀ ÅƶÌÔÔÈÒ, ÅÄÈÆ·ÃÄ ÏÄ· Ì» º¶ÁÄ È¸»Æº¾¿ ÊÉú¶Â»ÃÈ ºÁµ º¶ÁÒÎÄ ÆÄ·ÄȾ. o»Â¶ È»Å»Æ ÃµÀ¾Ë ÇȶþÍÃ¾Ë sc, ÈÁÒÀ¾ ÇȶþÍþ¿ ÃÊÄƶÈÄÆ. {Ä· ÁÔº¾ û ÀÄƾÇÈɸ¶Á¾Çµ ¶ÆÀÄÔ sc. sȶþÍþ¿ sc û ¶ Åƶ¸¶ ÆÄ·¾È¾ ¼ÄºÃ¾Ë ÈÆÉǸ, ÀÄÃÊÇÀɸ¶È¾ ¶¿ÃÄ ¸½¶¹¶Á ¸ÈÆÉͶȾÇÒ ºÄ ·ÉºÒ-µÀÄ ºÁµÃÀ¾ ¼¾Èȵ, ÈÁÒÀ¾ ¶ ÃÊÄÆÂɸ¶È¾. dà ķǻƸ¶ÈÄÆÄ ÅÆÄ µÀÄ¹Ä ÃËÈÄ Ã»½Ã¶. x» ÁÔº¾Ã¶ ȶ¿Ã¶. oËÈÄ Ã»½Ã¶, ÏÄ ¸Ã ½ ö¾ ÅƶÌÔ. dºÃÄÇÃÄ ÅºÆ¶¿Äø. d źƶ¿ÄÃ¶Ë Ã»Â¶ ¼¶ºÃÄ¹Ä sc, ÈÁÒÀ¾ ºÄÅļö ÅÄÁ̵, µÀ¶ Ì»Ã140
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÈÆÄ ÇȶþÍÃ¾Ë ÃÊÄƶÈÄƸ. qƶ¸Ä ÅÄÀ¶Æ¶Ãõ ÁÔº»¿ ÈÆ»·¶ Żƻ¹ÁµÃÉȾ. À¶Æ¶È¾ û¸ÁÒÃÄ. hĺþ¿ źƶ¿ÄÃþ¿ û¶ Åƶ¸¶ À¶Æ¶È¾ ÁÔº»¿ À¶ÆÄÔ Ç»ÆȾ ; Á»¹ÎÄÔ À¶ÆÄÔ. sÅƶ¸¾ Żƻº¶ÔÈÒǵ ºÄ ƶ¿ÄÃÉ, ¶ ȵ¼Í ½ ƶ¿ÄÃÉ ºÄ öºÆ¶¿ÄÃÉ. r¶¿Äà û ¶ Åƶ¸¶ ¶Æ»ÎÈĸɸ¶È¾ ÁÔº»¿, µÀ ÇȶÁÄ ¸ º¶ÃÄÂÉ È»Æ»Ã. dÄþ ¶ÔÈÒ Åƶ¸Ä þϾȾ ŶƶÎÉȾÇȶ, ͻƸÄÃÄ¹Ä Å¶ÆȾ½¶Ã¶, Ç»ÀÇÄȶ, ¶Á» ¸Ç ¸ÃÉÈÆÎà ÇÅƶ¸¾ ÂÉǵÈÒ ·ÉȾ Żƻº¶Ã ºÄ öºÆ¶¿ÄÃÉ. sȶþ̵, źƶ¿Äà - Ì» ÃÊÄƶ̿ö ÇÈÀ¶. r¶¿Äà ÀÄÂŻȻÃÈþ¿ À¶Æ¶È¾ ½¶ ½Áĺ¿ÇÈ¸Ä (½¶¸º¶Ãõ ½·¾ÈÀ¸). iÁĺ¿ÇÈ¸Ä Ã¶¸ÈÒ ¸ Ã¶Î¾Ë Æµº¶Ë, ¸ Çȶþ̵Ë. i¶ Å'µÃÇÈ¸Ä ÍÁ»Ã¸ ¸ ÇÈ¶Ã¾ÌµË È¶ źƶ¿ÄöË. i·¾Æ¶È¾ ¶ȻƶÁ ȶ ÃÊÄÆÂɸ¶È¾ öºÆ¶¿Äþ ÅÆÄ ¼¾Èȵ ¸ ƶ¿ÄÃ, ÄǻƻºÀ¶Ë ûȶÀÈĸÃÉ Åĸ»ºÃÀÉ È¶ Å'µÃÇÈ¸Ä Ã¶Î¾Ë ÁÔº»¿. i·¾Æ¶È¾ ¶ȻƶÁ¾ Å嶸¶È¾ ͻƻ½ öºÆ¶¿Äþ ºÄ qÄÁÒÄ¸Ä h¶Ãº¶ÆÂ»Æ ÅÆÄ ÇÈÆÁÒ̸ uqb. qƾ Àļÿ ƶ¿ÄÃĸ¿ ÇÈ¶Ã¾Ì ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ Åƾ½Ã¶Í»Ã¶ ÁÔº¾Ã¶ ½ öºÆ¶¿ÄÃÉ, ÏÄ· ö ÂÇÌ Â¹ ÆζȾ ÇÅƶ¸¾. dǵÀÄ¹Ä ÆÄºÉ ÇÅƶ¸¾ ÅÄÁȾÍà ¶ ÆĽ¹Áµº¶È¾ ÈÁÒÀ¾ öºÆ¶¿ÄÃ. (tÁÒÀ¾ ź ꦂ µÀÄÇÒ ¶ÀÌ ÁÀ¸ºÉÔÈÒ, ÅÆÄ Ì» Æζ ÁÔº¾Ã¶, µÀ¶ ÅƾÇÁ¶Ã¶ ½ öºÆ¶¿ÄÃÉ). qƾ öºÆ¶¿Äà ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ ÇȸÄƻû Åƶ¸º¾¸» sc. ÅÄÁÌ¿ÃÄ-ÇÁºÍ¾¿ ¸ººÁ ÅÄÁ̵. sc ÂÉǾÈÒ Â¶È¾ ö¹Áµº ½¶ öξ ¼¾Èȵ öº ÁÔºÒ¾ ¸ Ã¶Î¾Ë Æµº¶Ë. lÄÃÈÆÄÁµ öºÆ¶¿Äø ƶ¿Äø. i¶Æ¶½ ½ÆÄ·¾È¾ Ä;ÇÈÀÉ À¶ºÆ¸ ºÁµ sc. Żƻº ¶Æ»ÎÈĸ¶Ã¾Â¾ û ö½¾¸¶È¾Çµ ÅÇ»¸º¶Â¾, ¶ ÈÁÒÀ¾ Å»Æξ¾ ·ÉÀ¸¶Â¾. rĽ¸ºÍ¶ ÆÄ·Äȶ ¸ ȻƻÃ. qÄÇÈ¿ÃÇÈÒ ÃÊÄƶ̿, ÈÄ·ÈÄ, ÀÄÁ¾ Åĺ¶Î µÀÉÇÒ ÃÊÄƶÌÔ ÈÄ ºÄ¸Äº¾Î ºÄ ÀÃ̵. fÄÈƾÂÉÎǵ ÀÄÃÇÅÆ¶Ì¿Ã¾Ë ½¶Ç¶º. o» Å嶸¶È¾ ÃÊÄÆÂ¶Ì ½ ȻƻÃÉ, µÀ¶ ¸Ç ¸ºÄ¶. 141
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
{Ä ¸¶¼Ãλ, Å嶸¶È¾ ξÊƶ¾. q嶸¶È¾ ÅÄÇÈ¿ÃÉ ÃÊÄƶÌÔ ÅÆÄ Ã¶Î¾Ë ÁÔº»¿, µÀ ½¶¹¾ÃÉÁ¾ ¶·Ä ¶Æ»ÎÈĸ¶Ã. fõ 24.12.43 Æ.
×óáàðèê
(Îðèã³íàë. Ðóêîïèñ. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáêè. ÖÄÀÂÎ, ô. 3967, îï. 1, ñïð. 26, àðê. 15-16).
142
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Äîêóìåíò ¹ 6 ²íñòðóêö³ÿ äëÿ îêðóæíèõ ðåôåðåíò³â Ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ (ãðóäåíü 1943 ðîêó) ÑÁ — ÇÓÇ
Ïîñò³é, 28 ãðóäíÿ 1943.
t»ËÃÀ¶ ÆĽ¸ºÀ¾ ½¸Èɸ¶ÃÒ (ºÄÅĸÃÔÔͶ ÃÇÈÆÉÀ̵) fÄ ÄÀÆÉ¼Ã¾Ë sc d ÇÁº ½¶ ºÄȻŻÆÎþ ÃÇÈÆÉÀ̵¾ ¸ ÇÅƶ¸ ÆĽ¸ºÀ¾ ½¸Èɸ¶Ãõ ½¹ºÃÄ ½ ÃÇÈÆÉÀÌÔ ½ ºÃµ 28 ¹Æɺõ 1943 ÆÄÀÉ ¸ ÇÅƶ¸ È»ËÃÀ¾ ÆĽ¸ºÀ¾ ½¸Èɸ¶Ãõ Åĺ¶Ô ÄÇÒ È¶À ÅĵÇûÃõ: 1. eÆÉŶ . — lÄÂÉÃÇȾ - ¸ÂÏÉ ÃÊÄÆÂ¶Ì ÅÆÄ Ã»Á»¹¶ÁÒà ÀÄÂÉÃÇȾÍà Äƹ¶Ã½¶Ì, Ë ÆÄ·ÄÈÉ, ÆÄ·ÄÈÉ ÅÄĺ¾ÃÄÀ¾Ë ÀÄÂÉÃÇȸ, ÀÄÂÉÃÇȾÍÃÉ, ÅÆÄŶ¹¶ÃºÉ È.Å., È»¼ ¶Æ»ÎȾ ÀÄÂÉÃÇȸ ¸Á¶ºÄÔ. z¾ÊƸ Àĺ¸ û ¸¼¾¸¶È¾. 2. eÆÉŶ . — oÂÌ - ¸ÂÏÉ ÃÊÄƶÌÔ ÅÆÄ ÅÄÁȾÀÉ ¹ÄÇÅĺ¶ÆÀÉ Ã»ÌÒÀÄ ÄÀÉŶ̿ÃÄ ¸Á¶º¾ ¸ ½¸'µ½ÀÉ ½ Ⱦ ÆĽÅÄƵºÀ¾, öÀ¶½¾, ¶ÀÌ, ÅÁµÃ¾ ÅÆÄŶ¹¶Ãº¾ È.º. Ì ¼ ¸Á¶º¾. iÄÀƻ¶ ÆÄ·Äȶ ÅÄÁÌ, ·ÉºÄ¸¶ ÀÄÃʺ»ÃÌ¿Ã¾Ë ¶¹»ÃÈÉÆ, ÈÔƾ, Áµ¹»Æ¾ È.º. ö ÀÃÌ - öÇÈÆÄ ÃÂ̸. z¾ÊƸ Àĺ¸ û ¸¼¾¸¶È¾. 3. eÆÉŶ V — qÄÁµÀ¾ - ¸ÂÏÉ ÃÊÄƶÌÔ ÅÆÄ Ã»Á»¹¶ÁÒà Äƹ¶Ã½¶Ì, Ë ÆÄ·ÄÈÉ, ûÁ»¹¶ÁÒÃÉ ÆÄ·ÄÈÉ 143
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÅÄĺ¾ÃÄÀ¾Ë ÅÄÁµÀ¸ È.Å. ȶ ûÁ»¹¶ÁÒû ¼¾Èȵ, ¸ºÃÄλÃõ ºÄ ÉÀƶÃ̸ È.º. È»¼ ¶Æ»ÎȾ ÅÄÁµÀ¸ ¸Á¶ºÄÔ, ¶ ö ÀÃÌ - öÇÈÆÄ ÅÄÁµÀ¸. lĺ¸ ȶ ξÊƸ û ¸¼¾¸¶È¾. 4. eÆÉŶ V — uÀƶÃÌ - ¸ÂÏÉ ÃÊÄƶÌÔ ÅÆÄ ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ-ÉÀƶÃÇÒÀ» ¼¾Èȵ. qÄƵºÄÀ ½¸Èɸ¶Ãõ ȶÀ¾¿ - »ÁÒþÀ¸Ì, ¹»ÈÒ¶ÃÌ, uor*, ŶÁ¸Ì**, usrq***, uoblpr**** ÃÎ ÅÄÁȾÍà ɹÆÉÅĸ¶Ãõ, ÀÄÂÈ»È, Ì»ÆÀ¸¶, ÉÀƶÃÇÒÀ» ÇÉÇÅÁÒÇÈ¸Ä ¿Ä¹Ä öÇÈÆÄ. d ½¸È¶Ë ÅÆÄ Äƹ¶Ã½¶Ì, ÏÄ ¸¸¶¼¶ÔÈÒ Ç»·» ûÁ»¹¶ÁÒþ¾ (ÅƾÂÆÄÂ, »ÁÒþÀ¸Ì, ¶·Ä ÆÄ·ÁµÈÒ µÀÉÇÒ Ã»Á»¹¶ÁÒÃÉ ÆÄ·ÄÈÉ - ¸¼¾¸¶È¾ Àĺ¸, ξÊƸ, ÅÇ»¸º). u ½¸È¶Ë ÅÆÄ Á»¹¶ÁÒà Äƹ¶Ã½¶Ì (ÀÄÂÈ»È, Ì»ÆÀ¸¶ È.º.) Á»¹¶ÁÒÃÉ ÆÄ·ÄÈÉ Î¾ÊƸ Àĺ¸ û ¸¼¾¸¶È¾. 5. eÆÉŶ V — ÃÎ Íɽ»½»Âà ÇÅƶ¸¾ - ¸ÂÏÉ ÃÊÄƶÌÔ ÅÆÄ ¸Ç ÃΠöÆĺ¾ (rÉÂÉþ, n¶ºµÆ¾, sÁĸ¶À¾, öÆĺ¾ sËĺÉ, i¶ËĺÉ, ÅÄ È¶·ÄÆ¶Ë ÅÄÁÄÃ»Ã¾Ë È.º.). u ½¸È¶Ë ÅÆÄ Åƾ˾ÁÒà ö öÆĺ¾ (¸¾Å¶ºÀ¾ Åƾ˾ÁÒÃÄÇȾ) - ¸¼¾¸¶È¾ ξÊƸ Àĺ¸. u ÃÎ¾Ë ¸¾Å¶ºÀ¶Ë - û ¸¼¾¸¶È¾. 6. eÆÉŶ V — lƾÂöÁÒà ÇÅƶ¸¾ - ξÊƸ Àĺ¸ û ¸¼¾¸¶È¾. * qƾ˾ÁÒþÀ¾ »Â¹Æ¶Ì¿ÃÄ¹Ä ÉƵºÉ uor.
** yÁ»Ã¾ ȶ Åƾ˾ÁÒþÀ¾ ŶÆÈ vÆÄÃÈ Ã¶ÌÄöÁÒÃÄ ºÃÄÇÈ, ÄÍÄÁÔ¸¶ÃÄ f¾ÈÆÄ q¶Á¸¾Â. *** uÀƶÃÇÒÀ¶ sÄ̶ÁÇȾÍÃÄ-r¶º¾À¶ÁÒö ŶÆȵ — ƶº¾À¶ÁÒö Á¸¶ ŶÆȵ, ·ÉÁ¶ ½¶ÇÃĸ¶Ã¶ ¸ 1926 ÆÄÌ. mº»Æ¾ usrq m.c¶Í¾ÃÇÒÀ¾¿ ȶ .n¶ÀÉË. qÇÁµ 1939 ÆÄÀÉ Ê¶ÀȾÍÃÄ Å»Æ»ÇȶÁ¶ ÇÃɸ¶È¾. **** uÀƶÃÇÒÀ¶ o¶Æĺö lĽ¶ÌÒÀ¶ pƹ¶Ã½¶Ìµ — ÇȸÄƻö ¸ 1920 ÆÄÌ ¸ o»Í;à ÀÄÁ¾ÎàöÀ¶½Ã¾Â Äȶ¶ÃÄ dÁÒÃÄ¹Ä ÀĽ¶Ìȸ¶ .qÄÁȶ¸Ì»Â-pÇÈƵþ̻Ô. o»¸»Á¾ÍÀ ¹ÆÉž uoblpr ºµÁ¾ ¸ 1920-Ë-30-Ë ÆÆ. ö dÄÁ¾Ã. d 1942 ÆÄÌ Äƹ¶Ã½¶Ìµ ʶÀȾÍÃÄ ÅƾžþÁ¶ Ç¸Ä ÇÃɸ¶Ãõ. 144
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
qƾÂÈÀ¶: Åƾ ¸ÇË ¹ÆÉÅ¶Ë É ¸¾ÂÀĸ¾Ë ¸¾Å¶ºÀ¶Ë ¸¼¾¸¶È¾ ξÊƾ Àĺ¾. c»½Å»Æ»ÍÃÄ, ÏÄ Ã¶Î» ÅĵÇûÃõ û ½¶ÈÄÆÀÉ ¸ÇË ÅÆÄ·Á»Â ÅÆÄ µÀ ÈÆ»·¶ ½¸Èɸ¶È¾ ¸ ÅÄĺ¾ÃÄÀ¾Ë ¹ÆÉŶË, ÈÄÂÉ ÈÉÈ Ä·Ä¸'µ½ÀÄ¸Ä È»¼ ÅĸǵÀͶÇà ÃÇÈÆÉÀÌ ÅÆÄ ½¸Èɸ¶Ãõ È»ËÃÀÉ ÆĽ¸ºÀ¾. qÆÄ ¸ÃÉÈÆÎà ÇÅƶ¸¾ - Å»ÆÇÄöÁ, ¶Æ»ÎȾ ÍÁ»Ã¸, ¸¾ÎÀÁ È.º. — ½¸Èɸ¶È¾ ¸ ÄÀÆ»Â¾Ë ½¶Å¾Ç¶Ë. z¾ÊƸ, Àĺ¸ ÅÇ»¸º ¸¼¾¸¶È¾ ¶·ÇÄÁÔÈÃÄ*.
(Êîï³ÿ. Ìàøèíîïèñ. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáêè. ÖÄÀÂÎ, ô. 3833, îï. 1, ñïð. 233, àðê. 1).
* f¶Á È»ÀÇÈ Ä·Æ¸¶Ã¾¿, źžǸ û¶. 145
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
Äîêóìåíò ¹7 Îá³æíèê ÎÓÍ äëÿ âíóòð³øíüîãî êîðèñòóâàííÿ ï³äãîòîâàíèé ñï³âðîá³òíèêàìè ÑÁ (òðàâåíü 1944 ðîêó) fÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ½ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƶ¾, ½Æ¶ºÃ¾À¶Â¾, Ç»ÀÇÄȶ¾. ÇÈÄƵ Ï» û ½Ã¶ ¶Ã Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì, µÀÉ · ¸Á¶º¶ ÅÆÄȾ µÀÄ Ã¶Åƶ¸Á»Ã¶ ·ÄÆÄÈÒ·¶ º¶ÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì, û ö¶¹¶Á¶ÇÒ ÅºÈÄ;Ⱦ ½ ǻƻº¾Ã¾, ÈÄ ÅƾÂÃÔÔ; ºÄ ÈÄ¹Ä Ã¶¸ÈÒ Ã¶¿ÅºÁΠö¿¼ÄÆÇÈÄÀΠ»Èĺ¾, ; ̵ ·ÄÆÄÈÒ·¶ Çȶ ξÆÎÄÔ È¶ ½¶¸½µÈÎÄÔ, ¸Á¶º¶ ɼ¾¸¶ Ì¾Ë Â»Èĺ¸ µÀö¿·ÁÒλ. o¶Î¶ ¸¾½¸ÄÁÒÃÄ-Æ»¸ÄÁÔ̿ö ·ÄÆÄÈÒ·¶ ÅÆÄËĺ¾ÈÒ ÇÒĹĺà ¸ ÄÇÄ·Á¾¸Ä ÇÀÁ¶ºÃ¾Ë ȵ¼À¾Ë ºÁµ Ã¶Ç ÉÂĸ¾Ã¶Ë, ¸ ÉÂĸ¾Ã¶Ë ¹Á¾·ÄÀÄ¹Ä Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ¹Ä ÅºÅÁÁµ. o¶Â ÅƾËĺ¾ÈÒǵ Äƹ¶Ã½É¸¶È¾ ź¹ÄÈĸÁµÈ¾ öÆĺ ºÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ÅÆÄȾ ¼ÄÆÇÈÄÀÄ-źÁÄ ÅÄÁÌ¿ÃÄ Ç¾ÇȻ¾ ÂŻƶÁÇȶ sȶÁö, µÀ¾¿ ½ ÇÈƶËÉ Å»Æ»º ŻƻÂļþ öÇÈÉÅÄ öÎÄ Æ»¸.[ÄÁÔÌ¿ÃÄ] º» À¾º¶ ÅÆÄȾ Ã¶Ç ¸Ç ÂļÁ¾¸ ȶÂà ÇÄ· ǾÁ¾, û ƶËÉÔ;ÇÒ ½ ö¿·ÁÒξ¾ ¸¾º¶ÈÀ¶Â¾ ¼»Æȸ¶Â¾. n¾ ¶ÂÄ ÇÒĹĺà ºÄ ºÁ¶ ½ ºÄ·Æ» ¸¾ÎÀÄÁ»Ã¾Â ¸¾ÅÆķɸ¶Ã¾Â ȶ ºÄ ·»½Â»¼ ÆĽ·ÉºÄ¸¶Ã¾Â [….] ¶Å¶Æ¶ÈÄ oldf, ¶Å¶Æ¶ÈÄ ÇÅƾÈÃ¾Ë Â¶¿ÇÈƸ ÎÅÄö¼É, ÃÈƾ¹ ÅÆĸÄÀ¶Ì¿. o» ¸Ç» û ½¶¸¼º¾ öλ ÍÁ»ÃÇÈ¸Ä ½Ã¶ ÇÄ· ½ ÌÒÄ¹Ä ÇÅƶ¸É ÈÄÂÉ Ã¶Â ÅƾËĺ¾ÈÒǵ ½ÉÇÈÆͶȾǵ ½ û¾Á¾Â¾ û·»½Å»Íþ¾ ö ʶÀȶ¾: ÈÄ ÈÉÈ, ÈÄ È¶Â ÅƾËĺ¾ÈÒǵ Çȸ»Æº¾È¾ ÆÄ·ÄÈÉ ¸ÄÆļ¾Ë ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƸ. 146
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
d Ã¶Ç Åĺ»Àɺ¾ Ï» ÇÃÉÔÈÒ ÅĹÁµº¾, ÏÄ Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ-źÅÁÒÃÉ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ ÂļÉÈÒ ÄËÄÆÄþȾ ¸º ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƸ Á¾Î» ÇŻ̵ÁÒà Äƹ¶Ã¾ ; ÀÁȾþ. o» ½¶¸¼º¾ û ÇÀÆ½Ò ÂļÉÈÒ ·ÉȾ ÍÁ»Ã¾ Äƹ¶Ã½¶Ì ź ÄÅÀÄÔ È¶À¾Ë Äƹ¶Ã¸. t¾Â ·ÁÒλ ȶÀ¾Â ;ÃÄ ½¶¸'µ½É¸¶È¾ÂÉÈÒ ÍÁ»ÃÇÈ¸É ÆÉÀ¾ É Æ»¸. ·ÄÆÄÈÒ· ¾ û ·Éº»ÂÄ ÇÅÆÄÂļà ºÄ öÇÈÉÅÉ, ·Ä ¸Ç» ·Éº»ÂÄ ¸ Ä·ÄÆÄÃ. b ¸ ÍÁ»Ã¸ ¸¾È¸ÄƾÈÒǵ ÇŻ̵ÁÒö ÅǾËÄÁŵ "Ä·ÄÆÄÃ̵" ȶÀļ û·»½Å»ÍÃÄ ¸ºº¶È¾ ÌÁÀÄ ¸ ÆÉÀ¾ ÇÅ»Ì. Äƹ¶Ã¸ ÄËÄÆÄþ Äƹ¶Ã½¶Ì ½ ĹÁµº¸ ÀÄÃǻƸ¶È¾¸Ã¾Ë, ·Ä Èĺ ¸ ÆÉÀ¶Ë È¾Ë Äƹ¶Ã¸ ·Éº» ÇÅÄ;¸¶È¾ ºÁµ ÉÇ Äƹ¶Ã½¶Ì, ¶ ÏÄ ¸¼» ¹Ä¸ÄƾȾ ÅÆÄ È», ÀÄÁ¾ º¾Â ¸ º¶Ã Äƹ¶Ã¾ ¸º¶ÇÈÒǵ ÅÆÄÁ½È¾ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƶÂ, ÏÄ Ã» Âļ» ·ÉȾ ¸¾ÀÁÔͻû. o¶¿Àƶϻ Ä·ÄÆÄþȾǵ Äƹ¶Ã½¶Ìµ ¸º ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƸ Èĺ, ÀÄÁ¾ ·ÉºÉÈÒ ¸ºÅĸºÃÄ ºÄ ÈÄ¹Ä Ã¶ÇȶÃĸÁ»Ã ÉÇ ÍÁ»Ã¾, ¶ ȶÀļ ¹ÆĶºµÃÇȸÄ. sŻ̵ÁÒà Äƹ¶Ã¾ ; ÀÁȾþ ÂļÉÈÒ ·ÉȾ ÈÉÈ Á¾Î» ºÄÅļþ ;ÃþÀÄ ÈÄ Ã» ÇÀƽÒ, ·Ä û ÇÀÆ½Ò ¸Äþ ÂļÉÈÒ ºµÈ¾. tÄÂÉ ÉÇ» öλ ÍÁ»ÃÇÈ¸Ä Åĸ¾ÃÃÄ ÇȶƶÃÃÄ ÇÈɺԸ¶È¾ »Èĺ¾ ÅÆĸÄÀ¶È¾¸ÃÄ ÆÄ·ÄȾ ¸ÄÆŸ ·ÉȾ ½¶¸¼º¾ Íɿþ¾ ºÄ þË. o¶ Ì» Åĸ¾Ãà ½¸»ÆÃÉȾ ɸ¶¹É ÉÇ Ã¶Î ÅÆĸºÃ¾À¾. rĽÀƾȾ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƶ û ½¶¸¼º¾ ¸º¶ÇÈÒǵ. t¾Â ·ÁÒλ, Ï» û ¸Ç ¸Äþ ºÔÈÒ Ã¶ ÀÄÆÄÈÀÉ Â»ÈÉ, ºÆɹ¶, ÏÄ ºÔÈÒ Ã¶ ºÄ¸ÎÉ Â»ÈÉ. qÆĸÄÀ¶ÈÄƾ, ÏÄ Â¾ Ë ½¶Í¾ÇÁÔÂÄ ºÄ Å»ÆÎÄ À¶È»¹ÄÆ, ÇȶƶÔÈÒǵ Åƾ Å»Æο ÁÅο ö¹Äº ÅÄÎÀĺ¾È¾ Äƹ¶Ã½¶Ì ; ÈÄ Ç¶·ÄÈÉÔ; Äƹ¶Ã½¶Ì¿ÃÉ ÆÄ·ÄÈÉ, ; ÈÄ ½ºÄ·É¸Î¾ ¸ºÅĸºÃ ¶ȻƶÁ¾ ½Æ¶º¼ÉÔÈÒ ÉÈ»Í»Ô ºÄ ¸ÄÆŶ È.º. x ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƾ »Ãλ û·»½Å»ÍÃ, ·Ä ¸Äþ û ½¶¸¼º¾ ÂļÉÈÒ ½¶¸º¶È¾ Äƹ¶Ã½¶Ì öºÈÄ ¸»Á¾À¾Ë ɺ¶Æ¸, ÃÉ Ë Á»¹Î» ¸¾ÀƾȾ, ÈÄÂÉ, ÏÄ ¸Äþ ÅľÂÄ ¸ÇÒÄ¹Ä "¹ÆÉ·Ä Æ¶·ÄȶÔÈÒ". o¶ÈÄÂÇÈÒ ½ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƶ¾ ºÆÉ¹Ä 147
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
À¶È»¹ÄÆ ÇÅƶ¸¶ ¸¶¼À¶, ¶ öƶ½ ºÉ¼» ÉÈÆɺûö. o¶ ȶÀÉ ÆÄ·ÄÈÉ ¸ÄÆĹ ÅÄǾÁ¶ ÁÔº»¿ ûƺÀÄ ½ û½¸¾Í¶¿ÃÄÔ ÃÈ»Á¹»ÃÌÔ ÆĽÉÂÄ ȶ ½ ¸ºÅĸºÃÄÔ Åº¹ÄÈĸÀÄÔ. dÄþ ÅÆ»ÀƶÇÃÄ ½Ã¶ÔÈÒ Ã¶ÎÉ ÅÄÁÈÁÃÔ, ûƶ½ Åĺ¶ÔÈÒ ºÄ·Æ ÅÄƶº¾ ¸ ÆÄ·ÄÈ, ͶÇÄ ȶÀ ÁÔº¾ ½º¶¸¶ÁÄǵ · û½¶ÇÈÉž ¸ öο Äƹ¶Ã½¶Ì. dÄþ ¸Á¶Çû ǸÄÔ ÆÄ·ÄÈÄÔ ÅÄǸµÈÄÔ ½Â¶¹¶ÔÈÒǵ ºÄ·¾È¾Çµ ÅÆĸºÃ¾Ë ÇȶÃĸ¾Ï ½¸ºÈ¾ ƽþ¾ ÇÅÄÇÄ·¶Â¾ ÎÀĺ¾È¾ ÆÄ·ÄÈ, ¶·Ä ĺÃÄƶ½Ä¸Ä ÅÆĸ¶Á¾È¾ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ ¸ ȶÀÄÂÉ Â¶ÇÎȶ·, ¸ µÀÄÂÉ Â ¸º¶ÁÄǵ ŽöȾ. ÇÈÄƵ ½Ã¶ ¸¾Å¶ºÀ¾. f» ȶÀ¾Â ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƶ ¸º¶ÁÄǵ ÅÆÄÁ½È¾ ¶¼ ºÄ ö¿¸¾Ï¾Ë ÅÆĸºÃ¾Ë ÇȶÃĸ¾Ï Æ»¸. Äƹ¶Ã½¶Ì. o¶ÅƾÀÁ¶º ¸ rÄÇ ÍÁ»ÃÄ xl rsfrq ºÄ 1917 ÆÄÀÉ ·É¸ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄÆ n¶ÁÃĸÇÒÀ¾¿, µÀÄ¹Ä ¶¼ ¸ Í¶Ç Æ»¸ÄÁÔÌ 1917 ÆÄÀÉ ¸º¶ÁÄǵ ÆĽÀƾȾ, ¸ qÄÁÒÏ Ã¶¸ÈÒ È¸ÄÆ̻ º»ÄÁĹÄ lqq ·É¸ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄÆ qÁÇɺÇÒÀÄ¹Ä sÄ˶ÌÒÀ¾¿, ¸ puo ¶¼ 1940 ÆÄÀÉ Ç¾º¸ É ÅÆĸĺ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄÆ .c¶Æ¶ÃĸÇÒÀ¾¿. qÆĸÄÀ¶ÈÄƾ Å»ÆÎÄ ºÆÉ¹Ä À¶È»¹ÄÆ Â¶ÔÈÒ ÈÉ ÇÅÁÒÃÉ Æ¾ÇÉ, ÏÄ ºÔÈÒ Ã¶ ÎÀÄºÉ º¶Ã¿ Äƹ¶Ã½¶Ì ¸Ç»È¶À¾ ÂÉǵÈÒ Â¶È¾ ½¸'µ½ÄÀ ½ À»Æ¸Ã¾Â¾ ÁÔºÒ¾ Ç¸Ä ÆĽ¸ºÀ¾. d¶¼ÀÄÔ ÈÉÈ ÇÅƶ¸ÄÔ µ¸ÁµÈÒǵ ź·Æ À¶ºÆ¸. lļþ¿ Æ»¸ÄÁÔÌÄÃ»Æ ¸¼» Åĸ¾Ã»Ã ¸ ÅƾÃ̾Š¶Ⱦ, ÏÄ ÀÄÁ¾ ·»Æ» ÀĹÄÇÒ Ã¶ µÀÉÇÒ ÆÄ·ÄÈÉ, ÂÉǾÈÒ ¿Ä¹Ä ºÄÀÁ¶ºÃÄ (ºÄ ÈÄÃÀÄÇÈ»¿) Żƻ¸Æ¾È¾ ½ ·ÄÀÉ ÅÄÁȾÍÃÄ Å»¸ÃÄÇȾ, ·»ÆÉ; ź ɸ¶¹É ¿Ä¹Ä ÅÄŻƻºÃÔ ÆÄ·ÄÈÉ ¶¼ ºÄ º¾È¾ÃÇȸ¶. t¾Â ·ÁÒλ Ì» ¸¶¼Í», ÀÄÁ¾ ¿º» Âĸ¶ ÅÆÄ ÁÔº»¿, µÀ ö ¶ÁÄ ½Ã¶Ã. tÆ»·¶ ½Ã¶È¾, ÏÄ ¸ÄÆĹ ºÄ Ì ÇÅƶ¸¾ û ƶ½ źËĺ¾ÈÒ ºÉ¼» ÅƶÀȾÍÃÄ ¸¾Ç¾Á¶ ºÄ Ã¶Ç È¶À¾Ë ÁÔº»¿, µÀ¾Â¾ ¾ ¸ º¶Ã¾¿ ÂÄ»ÃÈ Ãɼº¶ÂÄǵ. iöÂÄ ¸¾Å¶ºÀ¾, º» ºÄ uqb ½¹ÄÁÄÎɸ¶¸Çµ ÁÀ¶Æ ºÉ¼» ÇȶƶÃÃÄ ·Æ¶¸Çµ ºÄ ÆÄ·ÄȾ "ÅÄ Ç¸Ä¿ ÅÆÄÊ»Ç", ȶ ͻƻ½ ûº·¶ÁÒÇÈ¸Ä 148
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
¶·Ä ûǸºÄÂÇÈÒ Äƹ. ;ÃþÀ¸, ¿ÄÂÉ º¶ÁÄǵ ¸¾·¾È¾Çµ ö Åĸ¶¼Ã» ÇȶÃĸ¾Ï», º» ¿Ä¹Ä ÆĽÀƾÈÄ. d ÃÎÄÂÉ ÂÇÌ ºÄ uqb ½¹ÄÁÄǾ¸Çµ "¹Äº¾ÃþÀ¶Æ", ÏÄ· "ÅÄÅƶ¸ÁµÈ¾ ÀĶú¾Æ¶Â ¹Äº¾ÃþÀ¾", ÆĽƶËĸÉÔ; ö È», ÏÄ Åƾ ȶÀ¿ ÆÄ·ÄÈ ¸º¶ÇÈÒǵ ÆĽ¸º¶È¾ÇÒ ·¶¹¶ÈÄ È¶ÂþÌÒ. o»Æ¶½ ȶÀ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƾ ȸÄƵÈÒ ¸ Äƹ¶Ã½¶Ì ÌÁÉ ÆĽ¸ºÍÉ ÇÈÒ ½ Ǹľ ½¸'µ½À¶Â¾ ȶ ÅÉÃÀȶ¾. qƾ ÌÒÄÂÉ Ã¶Â¶¹¶ÔÈÒǵ ¸Èµ¹ÃÉȾ ºÄ Ì ÆÄ·ÄȾ û¸ºÄ¸ÄÁ»Ã¾¿, ¶ÁÄ Ç¸ºÄ¾¿, Åƾ˾ÁÒþ¿ ÇÄ· ½¶ÅÆĺ¶Ã¾ÌÒÀ¾¿ »Á»Â»ÃÈ. {Ä· ŽöȾ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƶ, ÈÆ»·¶ žÁÒÃÄ Åƾ¹Áµº¶È¾Çµ ºÄ ÆÄ·ÄȾ Åĸ»ºÃÀ¾ ÉÇË Åƶ̸þÀ¸ Äƹ¶Ã½¶Ì. ÀÏÄ ½¶É¸¶¼»ÃÄ, ÏÄ ËÈÄÇÒ Ç¸ºÄÂÄ Ç¶·ÄÈÉ Ã¶À¶½¾ ÆĽÅÄƵº¼»Ãõ ¸¾Ï¾Ë ;ÃþÀ¸ ȶ ¸¸Äº¾ÈÒ ¸ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ ·¶Á¶¹¶Ã ·»½ÅÄƵºÄÀ, ǸºÄÂÄ ÇÀƾ¸ÁÔ ÅÄÁȾÍÃÉ ÁÃÔ Äƹ¶Ã½¶Ì, ¸»º» ÎÀºÁ¾¸É ö ¶¹È¶ÌÔ, Ç º»ÂÄƶÁ½¶ÌÔ Ã»¸ºÄ¸ÄÁ»Ãõ ǻƻº ÍÁ»ÃÇȸ¶ ¶Ç, źƾ¸¶ º¾Ç̾ÅÁÃÉ ¶¸ÈÄÆ¾È»È ÅÆĸºÃ¾À¸ ; ÀĶú¾Æ¸, ÌÀ¶¸¾ÈÒǵ ûÅÄÈƷþ¾ ¸ ¿Ä¹Ä ÆÄ·ÄÈ È¶Âþ̵¾, ǸºÄÂÄ ÆĽÀÄÃÇÅÆÄ¸É Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã, […], ¶·Ä ¹ÆĶºÇÒÀ ȶ¿Ã¾, ·»½ÅºÇȶ¸ÃÄ ½¶ÇÈƶÎÉ ÍÁ»Ã¸ ¶Ǿ ǾÁÄÔ ¸ÄÆŶ, ÈÄ ÈÉÈ ÅºÇȶ¸¾ źĽÆÔ¸¶È¾ ÆÄ·ÄÈÉ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƶ. iöÂÄ Ã¶ÅƾÀÁ¶º ¸¾Å¶ºÄÀ, º» ¸ lqiu (ö qÄÁÇÇ) ĺ¾Ã źÅÁÒþÀ ¸Ã¶ÇÁºÄÀ ÅÆĸ¶º¼»ÃÄ Ã¾Â ÆĽÅÉÇȾ Çȶ¸ û½¶ÀÄÃþ ·¶ÈÒÀÄ ÈƾºÌµÈ¾ Å'µÈ¾ ºÈ»¿, ÏÄ ÆÄ·¾¸ ½¶ öÀ¶½Ä ÅÄÁÒÇÒÀÄ ÅÄÁÌ Âļ»ÂÄ Éµ¸¾È¾ ÇÄ· ÅÆÄ Å½Ãξ¿ ÂÄƶÁÒþ¿ Çȶà ÌÒÄ¹Ä È»Æ»ÃÉ È¶ ¶¸ÈÄÆ¾È»È Ì Äƹ¶Ã½¶Ì. qÆÄÈ» É ¸ÇË ¸¾Å¶ºÀ¶Ë ÈÆ»·¶ źËĺ¾È¾ û ζ·ÁÄÃÃÄ, ÏÄ ÈÉÈ ÀÄÃÍ» ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄÆ, - ·Ä ȶÀ Ⱦž ÁÔº»¿, ÏÄ ÅÄ Ç¸Ä¿ ¸º¶Í ·ÉºÉÈÒ ¸¾ÆÄ·ÁµÈ¾ Åĺ·Ã Æ»Í. pȼ» ÈÆ»·¶ ¸ÂȾ ¸¾Íɸ¶È¾, ¶ ºÄ ÈÄ¹Ä ÇÈɺԸ¶È¾ ½Ã¶È¾ 149
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ǸÄË ÁÔº»¿. t¶Àļ û ÇÁº ɸ¶¼¶È¾ ½¶ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƶ ¶·Ä ½Æ¶ºÃ¾À¶ ÁÔº¾Ã¾ ÃÎÄ¹Ä ÅÄÁȾÍÃÄ¹Ä Å»Æ»ÀÄöÃõ ¶·Ä ȶÀÉ, ÏÄ Åĺ¶ ÀƾȾÍà ½¶¸¸¶¹¾ ºÄ öÎÄ ÆÄ·ÄȾ ; ÅÄÇȶÃĸ, ·Ä Ì» Âļ» ¸¾ÅÁ¾¸¶È¾ ½ ¿Ä¹Ä ºÄ·ÆÄ ¸ÄÁ. p·»Æ»¼ÃÄÂÉ ÈÆ»·¶ ·ÉȾ ºÄ ÁÔº»¿, ÏÄ ·ÉÁ¾ ¶Æ»ÎÈĸ¶Ã ½¸ÁÒûà ¸ÄÆļÄÔ ¸Á¶ºÄÔ. x» ÂļÉÈÒ ·ÉȾ ½Æ¶ºÃ¾À¾, ÏÄ ½Æ¶º¾Á¾ ¸ÄÆĹĸ ȶÂþÌ, - ½ µÀÄ · Åƾ;þ û ·ÉÁÄ, - ÅÄÇÁ¶ÃÌ ºÄ Ã¶Ç Ã¶ º¶ÁÒÎÉ, ¸¼» ÅÆĸÄÀ¶ÈÄÆÇÒÀÉ ÆÄ·ÄÈÉ, Åƾ ÍÄÂÉ ÆĽÅĸº¶ÔÈÒ Ã¶Â Æ½Ã ÇÈÄÆ, ÏÄ Ã·¾ ÈÄ Â ¸º¶ÁÄǵ ķ¶ÃÉȾ ¸ÄÆŶ ¶·Ä ¸È»ÀȾ. bÁ» ÈÉÈ ½Ãĸ¶ û Âļö źËĺ¾È¾ ζ·ÁÒÄÃÄÂ, ÈÆ»·¶ ¸¾Íɸ¶È¾, ·Ä ¼ ¸¾Å¶ºÀ¾, ÏÄ ÇÅƶ¸º º»ÀÄÂÉ ¸º¶ÁÄǵ ¸¾ÅÁÉȶȾÇÒ ¸º ¸ÄÆŶ ¶·Ä ¸È»ÀȾ. iöÂÄ È¶Àļ ʶÀȾ, º» ¸ÄÆĹ ÇŻ̶ÁÒÃÄ ½¸ÁÒõ ¶Æ»ÎÈĸ¶Ã¾Ë ö È», ÏÄ· ǵȾ ǻƻº ÍÁ»ÃÇȸ¶ Â¶Ç Ã»ºÄ¸Æ'µ, ȶ ¶Æ»ÎÈĸ¶Ã û ½Æ¶º¾Á¾ ¶Ã ĺÃÄ È¶ÂþÌ. sŻ̵ÁÒÃÉ É¸¶¹É ÈÆ»·¶ ½¸»ÆÃÉȾ ö ÁÔº»¿, ÏÄ ¸»ÎȶÔÈÒǵ ·»½ ÅÄÈÆ»·¾ ÅÄ È»Æ»Ã (½Ã¶¿ÄÂ¾Ë Ã»½Ã¶¿Ä¾Ë). y¶ÇÈÄ ½ÉÇÈÆͶÈÒǵ ÁÔº»¿, ÏÄ ÎÉÀ¶ÔÈÒ Ã» ¸Á¶ÇȾ¸¾Ë È»Æ»Ã¶Ë Äƹ. ½¸'µ½ÀÉ ¶·Ä ·¿Ì ǸÄË Í¶ÇȾÃ, û ·»½ ÈĹÄ, ÏÄ· ¼ þ¾ ÂļÉÈÒ ·ÉȾ ¶¹»ÃȾ oldf. qÄÅƾ È», ÏÄ ÂÉǾÂÄ ¸ÂȾ Žö¸¶È¾ ȶÀ¾Ë ÁÔº»¿, ÏÄ· ÉÇÅÎÃλ ·ÄÆÄȾǵ ½ þ¾, ÂÉǾÂÄ ¸»Á¾ÀÉ É¸¶¹É ½¸»ÆÃÉȾ ö ÀÄÃÇÅƶÌÔ Ã¶Î¾Ë È¶ÂþÌÒ ÀļÃÄ¹Ä ½ÄÀƻ¶. f»µÀ ÍÁ»Ã¾ (¶ ÏÄ ¸¼» ¹Ä¸ÄƾȾ ÅÆÄ Â¶Ç¾?) ͶÇÈÄ Åƾ Å»¸ÃÄÂÉ ÅºÃ»Ç»Ãà (½ Åƾ¸ÄºÉ µÀ¾ËÄÇÒ ÉÇÅ˸ È.º.) ½¶ÈƶͶÔÈÒ Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÉ ÍÉ¿ÃÇÈÒ ½¶·É¸¶ÔÈÒ Ã¶¸ÈÒ ÅÆÄ »Á»Â»ÃȶÆà Åƾ¿Ä¾ ½·»Æ»¼»Ãõ ȶÂþÌÒ ¸º¶ÔÈÒ Å½Ã¶È¾ ƽþ ÁÔºµÂ Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã ȶÂþÌ, û ÀÄÃÇÅÆÉÔÈÒ ½¸'µ½À¸, ÂÇÌÒ Ç¸Ä¿Ä¹Ä Å»Æ»·É¸¶Ãõ, ȸÄƵÈÒ ¹ÉÍà 150
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
¸ÄºÃÄÍ¶Ç Ã»ÅÄÈÆ·Ã "À¶ÃÌ»ÁµÆ". i ·Æ¾¹¶ºÄÔ Â¶Î¾ÃÇÈÄÀ Ç»ÀƻȶƸ ÎÁµÔÈÒǵ ("ºÁµ Ŷƶº¾") ¸º»ÃÒ ½ "ÊÃÀ¶Â¾" ; "nq" ÈÄ È¶Â, º» ÇŻ̶ÁÒÃÄ ÈÆ»·¶ ÀÄÃÇÅÆɸ¶È¾. tÉÈ ÈÄ Åƾ ö¿ÇÁ¶·Î¿ ÆÄ·ÄÈ ¸ÄÆÄ¼Ä ÆĽ¸ºÀ¾ º¶ÂÄ Ç»·» ÆĽÀƾȾ, Ì» ǸºÍ¾ÈÒ ÅÆÄ ÇÁ¶·» ¸¾ÆÄ·Á»Ãõ À¶ºÆ¸. n¾ Åƾ¹ÁµÃÒÂÄǵ, µÀ ·»Æ»¼ÉÈÒ Ç¸ÄË È¶ÂþÌÒ º»Æ¼¶¸¾ Żƻº ¸ÄÆļ¾Â¾ Ξ¹Éö¾ µÀ ¸Äþ ·»Æ»¼ÉÈÒ Ç¸Ä Ç¾Á¾, ¶¹¶½¾Ã¾, ÅÁµÃ¾ È.º. o¶ÅÆ. º»Æ¼¶¸Ã ºÄÀÉ»ÃȾ Ëĸ¶ÔÈÒ É ¸Ä¹Ã»Èƾ¸¶Á¾Ë Î¶Ê¶Ë ÈÄ ÀÁÔÍ ¸º ȶÀÄ ÄºÃÄ Î¶Ê¾ ¸ ÀÁÒÀÄË ÁÔº»¿ (¸º ¸ÃÉÈÆ. ½Ä¸Ã. ½¶ÂÀ¸). tÆ»·¶ ½Ã¶È¾, ÏÄ º»Æ¼¶¸¶ º»Æ¼¾ÈÒ ÅÄÁÌÔ (ÂÉúÉÆĸ¶ÃÉ Ã»ÂÉúÉÆĸ¶ÃÉ), ¶ ¾ ¼ É ÅºÅÁÁ ÈÄÂÉ ÂÉǾÂÄ ¸ÇÈÄÀÆ¶È Àƶϻ ü º»Æ¼¶¸¶ ·»Æ»¹È¾ ÅÄ¸Æ»Ã¾Ë Ã¶Â È¶ÂþÌÒ. qƾ ÈÄÂÉ Ã» ½¶·É¸¶È¾, ÏÄ ÅÆĸºÃ¾À¾ Åĸ¾Ãà ǸÄË Åº¸Á¶ºÃ¾Ë ÅÄÇÈ¿ÃÄ ÀÄÃÈÆÄÁÔ¸¶È¾ - ÏÄ ËÈÄ ÀÄÁ¾ ÆÄ·¾¸ ȶ ÅÄÇÈ¿ÃÄ Åƾ¹Áµº¶È¾Çµ ºÄ Ë ½¶Ëĸɸ¶Ãõ. {Ä· źûÇȾ ÍÉ¿ÃÇÈÒ À¶ºÆ¸ ȶ ½¶·»½Å»Í¾È¾ÇÒ Å»Æ»º ¸¾Å¶ºÀ¶Â¾ ½Æ¶º¾, ÈÆ»·¶ ÅÄÇÈ¿ÃÄ ¸¾ÆÄ·ÁµÈ¾ ÅÄÁȾÍÃÄ À¶ºÆ¾, ¸¾Ëĸɸ¶È¾ Ë, ½ÆÄ·¾È¾ Ë º»¿Ã¾Â¾, ǸºÄ¾¾ Íɿþ¾ Æ»¸ÄÁÔÌÄûƶ¾ (µÀ û ½¶ÇÈƶζÈÒǵ ÈÆɺÃÄϸ Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾, û źÉÈÒ Ã¶ źÁ ¸Í¾ÃÀ¾ ȶ û ½Á¶Â¶ÔÈÒǵ ź ÈÄÆÈÉƶ¾). o¶Î¶ º»µ, öζ ÅÆĹƶ¶ ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ ǾÁÒÃÎÄÔ ¸º ÉÇË ÅºÁ¾Ë »Èĺ¸ ½¶Ëĺ¸ ¸ÄÆŶ, µÀ¾¿ ÅÄÇȶ¸¾¸ ÇÒĹĺà ö À¶ÆÈÉ ¸Ç», ·Ä ·¶Í¾ÈÒ, ÏÄ Ã¶·Á¾¼¶ÈÒǵ ¿Ä¹Ä ÀûÌÒ. sÁº ÈÉÈ ½¹¶º¶È¾ Ï» ÅÆÄ Äº¾Ã »Èĺ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ½ ¸ÄÆļÄÔ ÆĽ¸ºÀÄÔ, ¶ Ƕ»: ÅƾÂûÃõ ú¾¸ºÉ¶ÁÒÃÄ¹Ä È»ÆÄÆÉ ºÄ ÅÄĺ¾ÃÄÀ¾Ë »ÃÀ¶¸»º¾Çȸ ¶·Ä ÅÆ»ºÇȶ¸Ã¾À¸ ¸ÄÆÄ¼Ä ¸Á¶º¾ (ÈÆ»·¶ ½Ã¶È¾, ÏÄ ¸ srsr ÀļÃÄ¹Ä ÇÁɼ·Ä¸Ìµ, ¶ Ⱦ ·ÁÒλ ŶÆȿ̵ ½Ä·Ä¸'µ½É ºÄ ÆĽ¸. ÇÁɼ·¾ oldf). x» ĺ¾Ã ½ 151
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÎÀºÁ¾¸¾Ë »Èĺ¸ öÎÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾, º» ÅÄ-Å»Æλ, ÏÄ Ã¶ ÂÇÌ» ½Ã¾Ï»ÃÄ¹Ä Åƾ¿º» Ãξ¿ ·»½ÉÂĸÃÄ, Ï» ¼ÄÆÇÈÄÀξ¿ ÅÄ ¸ºÃÄλÃà ºÄ ÀļÃĹÄ, ËÈÄ Í¾Â ·ÉºÒ ½¸'µ½¶Ã¾¿ ½ öξ ÆÉËÄÂ, ¶ ÅÄ-ºÆɹ», ö ¸Á¶Çû ½¶Á»¼¾ÈÒ Ã¶ ÈÄÂÉ, ÏÄ· Ì»¿ ËÆ»·»È sȶÁö ½Á¶Â¶È¾: º»¿ÃÄ-ÅÄÁȾÍÃÄ ÂÄƶÁÒÃÄ. x»¿ ú¾¸ºÉ¶ÁÒþ¿ È»ÆÄÆ µÀ »Èĺ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ½ ¸ÄÆĹÄ Çȶ¸ Ã¶Â É ÌÒÄÂÉ Ã¶ [½¶¸¶º]. t¶À¾Â ;ÃÄ ¾ ½¸Äº¾ÂÄ Ã¶ÎÉ Æ»¸ÄÁÔÌÔ Ã¶ ¸Á¶ÇȾ¸ ÈÄƾ. pȼ» û ½¶·É¸¶È¾ ÅÆÄ ÀÄûÍÃÇÈÒ Ç»Æ»º Ã¾Ë Ã¶ÎÄ ¶¹È¶Ì, ÀÄÁ¾ ĺö ö¸ÈÒ ½º¶ÈÒǵ öÂ, ·Éº» ½¶¿¸ÄÔ. nÄ»ÃÈ ÅÄÂÇȾ ÂÉǾÈÒ ¸ºÅ¶ÇȾ, ½Æ»ÎÈÄÔ ÈÆ»·¶ ŽöȾ ·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀÉ ºµÁÒÃÇÈÒ, ú¾¸ºÉ¶ÁÒþ¿ È»ÆÄÆ ºÄÌÁÒÃÄ ÅƾÂÃÔ¸¶È¾ Á¾Î» ¸ ÄÀÆ»Â¾Ë ¸¾Å¶ºÀ¶Ë, ÀÄÁ¾ ¶ÂÄ ºÄ ºÁ¶ ½ ÄÇÄ·¶Â¾, ÏÄ ¸ Ë ÆÉÀ¶Ë ÇÅÄ;¸¶ÔÈÒ Ã¶Î ·ÁÒΠȶ¿Ã¾ ȶ ÄÇÄ·¾ÇÈ ÅÁµÃ¾ ÏÄºÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ½ þ¾. fɼ» ¸¶¼Á¾¸ÄÔ ÇÒĹĺà ÇÅƶ¸ÄÔ Å¾È¶Ãõ Ç»ÀÇÄȸ, µÀ¾Ë ¸ Ȼƻà ;¶ÁÄ. {Ä· Åƾ¿È¾ ºÄ ÆĽ¸'µ½À¾ ÌÒÄ¹Ä Å¾È¶Ãõ ÈÆ»·¶, Å»ÆÎ ½¶ ¸Ç», ÆĽ¹ÁµÃÉȾ, ÏÄ Åƾ;ÃÄÔ, ÏÄ ¸Äþ ȶÀ ¶ÇÄ¸Ä ¸ÄºµÈÒǵ ǻƻº öÎÄ¹Ä ¹ÆĶºµÃÇȸ¶ ȶ ÏÄ Ì» ½¶ »Á»Â»ÃÈ. lÄÆÄÈλ À¶¼É;, ȾŠȶÀ¾Ë ÁÔº»¿ ½Æĺ¾Á¶ û¸ÄÁµ öÎÄ¹Ä Ã¶ÆĺÉ, ·Ä ¹ÃÄ·¾È»ÁÒÇÒÀ¾Â Æ»¼¾ÂÄ ½¶Á»¼¶ÁÄ ºÉ¼» ½¶Á»¼¾ÈÒ Ã¶ Ë ÇÃɸ¶ÃÃ, ÄÇÄ·Á¾¸Ä ÉÂĸ¾ ÅĸÇȶ¸¶Ãõ Ç»ÀÇÄȸ ǻƻº öÎÄ¹Ä ¹ÆĶºµÃÇȸ¶ ½¶ÇÃɸ¶Á¾ ¸Á¶Çû ÇÒĹĺÃ. sÒĹĺà û Âļö Çȶ¸¾È¾ ¸ÇË Ç»ÀÇÄȸ ź ĺÃÉ ÂÆÀÉ ºÄ ¸ÇË Ë Ã» Âļö ÇÈÄÇɸ¶È¾ ĺöÀĸ¾Ë À¶Æ. o¶¿ÅÁºÃξ¾ ½ Ç»ÀÇÄȸ È, ÏÄ ¸¼» ÅÄ Ç¸Ä¿ ¸º¶Í ÁÔ·ÉÔÈÒǵ ¸ ºÄÃÄϾÌȸ, ¸Äþ ·ÉºÉÈÒ ÇÁɼ¾È¾ Àļÿ ¸Á¶º ·»½ ĹÁµºÉ µÀ¶ ;µ ¸Äö ·ÉÁ¶ ·. i ȶÀ¾Â¾ ȾŶ¾ ÈÆ»·¶ ¸»ÇȾ ·»½Ä¹ÁµºÃÉ ·ÄÆÄÈÒ·É, ÄÍ»¸¾ºÃÄ Ï» ¸Èµ¹ÉÔ; ºÄ ÌÒÄ¹Ä µÀ ö¿Î¾ÆÎ 152
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
¶Ǿ ¹ÆĶºµÃÇȸ¶. u ¸»Á¾À¿ ÂÆ ÁÔº¾, µÀ û ·¶Í¶ÈÒ Ã¶¹ÁµºÉ öÎÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾, ¶ ºÄ ÈÄ¹Ä ½¶ÇÈƶλà ¸ÄÆĹÄÂ, ͶÇÈÄ ¿ºÉÈÒ Ã¶ ¸ÇµÀ ÅÆ»ºÁļ»Ãõ ¸ÄÆŶ, Ⱦ ·ÁÒλ Èĺ, ÀÄÁ¾ ¸¼» ¿º» ÅÆÄ ½·»Æ»¼»Ãõ ¸Á¶ÇÃÄ¹Ä ¼¾Èȵ. t¶À» É º»µÀ¾Ë ¸¾Å¶ºÀ¶Ë öΠÍÁ»Ã¾ Ƕ ǸÄ û¸ºÅĸºÃ¾Â ÅÆ»ÇÈÉÅÁ»Ãõ ½¶¹¶ÃµÔÈÒ ÁÔº»¿ ºÄ Ç»ÀÇÄÈÇÒÀÄ ÆÄ·ÄȾ. tÆ»·¶ ½Ã¶È¾, ÏÄ ·»½Ä¹ÁµºÃ¾¿ È»ÆÄÆ Ã¶ Ç»ÀÇÄȸ ÎÀºÁ¾¸¾¿, ·Ä ¸Ã É Ã¶ÇÁºÀ¶Ë ÅÄÆĺ¼É Ï» ·ÁÒÎÉ Â¶ÇÉ Ç»ÀÇÄȸ, Ⱦ ·ÁÒλ, ÀÄÁ¾ ÈÉÈ Â¶ ÂÇÌ» ½·Æö ¸ºÅĸº¶ÁÒÃÇÈÒ. s»ÀÇÄȸ (ÇÀÁÒÀ¾ · ¾ Ë Ã» þϾÁ¾, ÈÄ ¸ ·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀ¿ º¿ÇÃÄÇÈ ¸Äþ ·ÉºÉÈÒ ÆÄÇȾ) ̵ º¿ÇÃÇÈÒ ¸ºÃÄǾÈÒǵ û ÈÁÒÀ¾ ºÄ öÇ, ¶ ºÄ ¸ÇË Åº·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀ¾Ë öÆĺ¸. qľÂÄ ¸Ç», ö¿ÀƶϾ »ÈĺÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ½ Ç»ÀÇÄÈÇȸÄ ¸ºÅĸºÃ¶ ¶Çĸ¶ ÅÄÁȾÍö ÆÄ·Äȶ (¶ ¸ºÇÉÈÃÇÈÒ ÇÒĹĺà ö¿Åĸ¶¼ÃÎÄÔ Åƾ;ÃÄÔ Â¶ÇÄ¸Ä¹Ä ÅÆĵ¸É ö Ç»ÀÇÄȸ), ºÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ½ Ç»ÀÇÄÈÇȸÄ ÈÆ»·¶ ¸Èµ¹ÃÉȾ ¸Ç» öλ ¹ÆĶºµÃÇȸÄ. qÆÄÈ» û ·ÉȾ ȶÀÄÂÉ Á»¹ÀĸÆÃÄÂÉ, ÏÄ·¾ ɸ¶¼¶È¾, ÏÄ Åƾ ¸ºÅĸºÃ¿ ¶Çĸ¿ ÆÄ·ÄÈ Ã» ·Éº» É Ã¶Ç Ã ÄºÃÄ¹Ä Ç»ÀÇÄȶ. dÄþ ·ÉºÉÈÒ, ¶Á» ¸ »Ãο ÂÆ. t¶Àļ ÈÆ»·¶ ŶÂ'µÈ¶È¾, ÏÄ Åƾ ¸ºÅĸºÃ¿ ÀÄÃÇÅÆ¶Ì ÍÉ¿ÃÄÇÈ Ã¶Î¾Ë À¶ºÆ¸ ȶ ¸ÇÒÄ¹Ä ¹ÆĶºµÃÇȸ¶ Ç»ÀÇÄȾ û ·ÉºÉÈÒ Ã¶Â ºÉ¼» û·»½Å»ÍÃ… pȼ» ÈÆ»·¶ Åƾ·Á¾½¾È¾ÇÒ ºÄ Ã¶Ç ÀÄÃÇÅÆɸ¶È¾ öÎÄ º», öÎÄ ÅÆĹƶ¾ (¶ ÀÄÃÇÅÆɸ¶È¾ ÈÆ»·¶ È», ÏÄ Ã¶Á»¼¾ÈÒ ºÄ ȶÂþÌÒ). d¾µÇþȾ ¶Ƕ ÎÀºÁ¾¸ÇÈÒ ºÁµ Ã¾Ë ÆÄ·ÄȾ Ç»ÀÇÄȸ, ¸¾ÀÁ¾À¶È¾ ºÄ Ã¾Ë ÅÆ»½¾ÆÇȸÄ, ûö¸¾ÇÈÒ ÍÉ¿ÃÇÈÒ ¸ÇÒÄ¹Ä ¹ÆĶºµÃÇȸ¶. lļÃÄ¹Ä - ¹ÆĶºµÃ¾Ã¶ ö¸Í¶È¾ ½·»Æ¹¶È¾ ÄÇÄ·¾ÇÈ ¹ÆĶºÇÒÀ ȶ¿Ã¾. fÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ½ Ç»ÀÇÄȶ¾ ÈÆ»·¶ ¸Èµ¹ÃÉȾ Ä·'ºÃ¶È¾ ¸Ç» öǻÁ»Ãõ, ¸Ç» ¹ÆĶºµÃÇȸÄ. lÄÁ¾ öΠÀ¶ºÆ¾ ¶Ǿ ·ÉºÉÈÒ ÍÉ¿Ã 153
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ȶ ǸºÄ öÎÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾, ö û ÇÈƶÎà ·ÉºÉÈÒ ¸Ç źÁ »Èĺ¾ ½¶Ëĺ¾ ¸ÄÆŶ, ÏÄ· ½Ã¾Ï¾È¾ öÇ, ·Ä ¸ÇµÀ źÁ Ⱦž û ·ÉºÉÈÒ Â¶È¾ ºÄ Ã¶Ç ºÄÇÈÉÅÉ, ¶ ½Æ¶º¶ ÅÆĸÄÀ¶Ìµ ·Éº» ¸¾Àƾȶ ȶ ÁÀ¸ºÄ¸¶Ã¶ ¸ ½¶ÆĺÀÉ. 14.5.1944 Æ.
(Íåçàâ³ðåíèé îðèã³íàë. Ìàøèíîïèñ. 2-é ïðèì. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáêè. ÖÄÀÂÎ, ô.3833, îï.1, ñïð. 230, àðê. 2-4).
154
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Äîêóìåíò ¹8 ³äîçâà-ëèñò³âêà ï³äãîòîâàíà ñïåö³àë³ñòàìè ÑÁ (òðàâåíü — ÷åðâåíü 1944 ðîêó) c»Æ»¼¾ÇÒ b¹»Ãȶ o.l.d.f. i Å»ÆÎ¾Ë ¼» ºÃ¸ ÅƾËÄºÉ Çĸȸ - "¸Á¶º¾" Ç»ÁµÃ ÆÄ·ÈþÀ¸, ÉÀƶÃÇÒÀ¾¿ öÆĺ Żƻ¼¾¸¶ ÇÈƶÎû Å»ÀÁÄ - È»ÆÄÆÉ, öǾÁÒÇȸ¶, ¹Æ¶·¼¶, ŶÁ»Ãµ ¹ÄÇÅĺ¶ÆÇȸ, ¸¾ÂÄƺĸɸ¶Ãõ ¾ÆÃÄ¹Ä Ã¶Ç»Á»Ãõ, ÅĹÄÁĸÃÄ ÂÄ·Á½¶Ì ¸ÄÃÃÄ-ÂÄ·Á½Ä¸¶Ã¾Ë, ¸¾¸Ä½É ö À¶ÈÄƼþ ÆÄ·ÄȾ ¸ fÄ÷¶Ç, ¸¾¸Ä½É Æĺ¾Ã ö s¾·Æ ½¸ÆÇȸ¶ ½ÃÉ϶Ãõ. fÁµ ÌÒÄ¹Ä "·¶ÈÒÀÄ" "ÅƾµÈ»ÁÒ ÉÀÆ. o¶ÆĺÉ" sȶÁà źÇÁ¶¸ ½ ½¶ÅÁÁµ ÊÆÄÃÈÉ Ç¸ÄË ¸ÆÃ¾Ë ÇÄ·¶À o.l.d.f. o.l.e.c., ŶÆȿ̸, "ÄÇÄ·¾ ÄȺÁ¾" ȶ ÄÇÁ¶¸Á»Ã ŶÆȾ½¶ÃÇÒÀ ·¶Ãº¾ µÀ ¶ÔÈÒ ½¶¸º¶Ãõ ½ºÉξȾ Æ»¸ÄÁÔÌ¿Ã¾Ë ÆÉË ÉÀÆ. öÆĺÉ. mÔȾ¿ À¶È öÆÄºÉ sȶÁà ¸ÃÇ ¸ uÀƶÃÉ ÀÆĸ Åļ»¼, ÇÈĹà À¶Èɸ¶ÃÒ ·ÄÆÄÈÒ·É ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶ÆÄºÉ Ä½¸ÆÁ» o.l.d.f. ö¶¹¶ÈÒǵ ½ºÉξȾ, Åƾ ÅÄÂÄÍ ¸¿ÇÒÀÄ¸Ä Ç¾Á¾, ¶¹»ÃÈÉƾ, źÇÈÉÅÉ ÅÆĸÄÀ¶Ì, öÌÒÀĸ¶ÃÃµÂ ÄºÃ¾Ë ÅÆÄȾ ºÆɹ¾Ë, źÀÉÅÇȸ¶, ķ̵ÃÄÀ, ·Æ»ËÁ¾¸ ÅÆÄŶ¹¶Ãº¾, ÅƾÇȶ¸ÁµÔ; ·ÄÆ̸ Æ»¸ÄÁÔÌÄûƸ ½¶ ºÄ·ÆÄ Ç¸Ä¿Ä¹Ä Ã¶ÆÄºÉ µÀ ·¶Ãº¾È¸, "uÀƶÃÇÒÀÄ Ã»ÌÒÀ¾Ë öÌÄöÁÇȸ, ¶¹»Ãȸ È.º.". o.l.d.f. ûÂĸ Ŷ¸ÉÀ ÇÃÉ Ç¸Ä ÇÈ ÆĽÀ¾Ãɸξ ¸ Ȼƻà ǾÁÒÃÉ ¶¹»ÃÈÉÆÃÉ ÇÈÀÉ. i¶¸º¶Ãõ ¸ÄÆÄ¼Ä ¶¹»ÃÈÉƾ ¸ Ȼƻà ¸»º»Ãõ ·Æ»ËÁ¾¸Ä ÅÆÄŶ¹¶Ãº¾, öÇÈÆÄÔ¸¶Ãõ 如 ÅÆÄȾ p.u.o. u.q.b., ÆĽ¸ºÉ¸¶Ãõ þϻÃõ ÈÄ¹Ä »Á»Â»ÃÈÉ, µÀ¾¿ ÇÅƾµ Æ»¸ÄÁÔ̿ÿ ·ÄÆÄÈÒ· u.q.b., ¸¾Àƾ¸¶Ãõ 155
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
Àƾ¸ÄÀ ¶¹¶½¾Ã¸ u.q.b., ºÁµ ÌÒÄ¹Ä ¸ÄÆĹ ɼ¾¸¶ ÌÁÄ¹Ä ÆÄºÉ Ç»ÀÇÄȸ ½¶¸»Æ·Ä¸¶Ã¾Ë ͻƻ½ o.l.d.f. ÅÄ Ç»Á¶Ë ÇÅ»Ì. ÆĽ¸ºÀÉ […] ÅÆÄŶ¹¶ÃºÉ ÅÆÄȾ u.q.b. Äƹ¶Ã½¶ÌÔ, ÏÄ u.q.b., ÅÆÄȾ s.s.s.r. ÃÍÄ¹Ä Ã» ¸º, ÏÄ Ì» ÈÁÒÀ¾ º¶Æ»Âà ¼»Æȸ¾ ÏÄ Åƾ;þ u.q.b. ȻƞÈÒ Ì¾¸ÁÒû öǻÁ»Ãõ, ö¸Äº¾ÈÒ ÌÁ¾¿ Ƶº ûÅƶ¸º¾¸¾Ë ʶÀȸ ÅÆÄ u.q.b., ÅÆÄ È¾Ë, ÏÄ ½º¶Á¾Çµ ºÄ·ÆĸÁÒÃÄ È»Å»Æ ÅƶÌÔÔÈÒ ÇÅÄÀ¿ÃÄ É ·ÁÒÎĸ¾À¸, ½¶ÇÈƶÎÄÔÈÒ Ç¾ÁÄÔ u.b. [ÇÁº ;ȶȾ "y.b." - y»Æ¸Äö ¶Æµ] o.l.d.f. 2) d¾ÀÄƾÇÈĸÉÔ; Æ»Á¹¿ÃÇÈÒ ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶ÆĺÉ, ÅÉÇÀ¶Ô; ¸ Ȼƻà Ƶº Â¶ÃºÆ¸Ã¾Ë Í»Ã̸ ÅÆÄÅĸºÃ¾À¸, µÀ ½·Æ¶ÔÈÒ Ã¶Ç»Á»Ãõ É ÅÆÄÅĸºµË ¸»ºÉÈÒ ¸ÄÆÄ¼É ÅÆÄŶ¹¶ÃºÉ ÂĸÁµ¸, ÏÄ ¸ÇµÀ¶ ¸Á¶º¶ ¸º cŶ ÈÄÂÉ ÈÆ»·¶ ÀÄƾȾǵ, µÀ ¸ÄÁ cļ¿, ÏÄ ¸Ç È, µÀ ź¿Â¶ÔÈÒ ÆÉÀÉ Ã¶ cĹÄ ¸ÇȶÃĸÁ»ÃÉ ¸Á¶ºÉ, ºµ¸¶Á¾ ÈÄÂÉ ÃÍÄ¹Ä Ã» Äǵ¹ÃÉÈÒ Â¶ÔÈÒ ½¹ÃÉȾ. i¶ÀÁ¾À¶ÔÈÒ ¼ÃÄÀ ŻƻÀÄöȾ ǸÄË ÍÄÁĸÀ¸, ·Æ¶È¸, Ǿø, ÅÆÄ º¶Æ»ÂÃÇÈÒ ¹ÆË Ã¶ÎÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾, ÏÄ· ö ÈÆ»·¶ Á¾Î» ÂÄÁ¾È¾Çµ, ¶ cĹ ǶÂ, ÀÄÁ¾ ÈÆ»·¶ ·Éº», ¸¾ÇÁÉ˶Ⱦ öΠÂÄÁ¾È¸¾ ÇÀ¾Ã» ÈÉ ¸Á¶ºÉ, ¶ ÈÄÂÉ Ã» Ëĸ¶È¾Çµ ½ ½·ÆÄÔ ÅÄ ÁǶË, ¶Á» Ⱦ ö ÅƶÌÔ ÅÆÄǾȾ cŶ ÅÄƶÈÉÃÀÉ. fÄ ÅÆÄŶ¹¶Ãº¾ ÅÆÄȾ Ã¶Ç É¼¾¸¶ÔÈÒ È¶Àļ Â¶ÃºÆ¸Ã¾Ë nÄöÎÄÀ s¸µÏ»ÃþÀ¸, µÀ ½ ¶Ƕ¾ ¸»ºÉÈÒ ÅÆÄŶ¹¶ÃºÉ ÅÆÄȾ öÇ. 3) o.l.d.f. ÇȸÄƾÁÄ ½ ½Æ¶ºÃ¾À¸ ½¶ÅÆĺ¶Ã̸ ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶ÆÄºÉ ÅÄ Ç»Á¶Ë ÌÁ¾¿ ƶº ÇÈÆ·ÈÁÒÃ¾Ë ·¶È¶ÁÒ¿Äø ÅÄ ·ÄÆÒ· ½ ·¶ÃºÈ½ÂÄÂ, ÀÄÆÄÈÍ» "ÇÈƾ·À¸". x ½¶ÅÆĺ¶¸Ì ½ ºÄÀÉ»Ãȶ¾ "c¾¸Î¾¿ ·¶Ãº¾È", ½ ÷¾ÈÄ Ã¶ Å»¸Ã¾¿ ͶÇ, ¶¼ ºÄ ÌÁÀĸ¾ÈÄ¹Ä ¸¾ÀÄƾÇȶÃõ, Åƶ¸Ä ¹ÄÃÍ¾Ë sȶÁÃÇÒÀ¾Ë ÇÄ·¶À öÇÅÁÀÉ ½ o.l.d.f. ¹Æ¶·ÉÔÈÒ Ã¶Ç»Á»Ãõ, ÅÆĸ¶ºµÈÒ ¶ÀÌ ÅÆÄȾ ÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë r»¸ÄÁÔÌÄûƸ, ÇÈƾ·À¾ ź ¶ÆÀÄÔ Ã¶ÎÄ¹Ä ÅÄ ÃÄÍ¶Ë ½¶¼º¼¶ÔÈÒ É 156
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Ç»Á¶, À¸¶ÆȾÆÉÔÈÒǵ É ÁÔº»¿, ¸»ºÉÈÒ ½ þ¾ ÆĽÂĸ¾ ¸¾·¾Æ¶ÔÈÒ Ë¶ÆÍ ¶ ÅÄÈ ¸ÇË È¾Ë ËÈÄ º¶¸Çµ ķ¶ÃÉȾ ¶Æ»ÎÈĸÉÔÈÒ. 4) o.l.d.f. ÇÈƾ·À¾ ; ÇŻ̵ÁÒû Äƹ¶Ã½Ä¸¶Ã ¹ÆÉž ·¶Ãº¾È¸, ź ¶ÆÀÄÔ uqb ¹Æ¶·ÉÔÈÒ Ã¶Ç»Á»Ãõ ; ËÄÍÉÈÒ ¸¾ÀÁ¾À¶È¾ ûö¸¾ÇÈÒ Ã¶ÇÁ»Ãõ ºÄ u.q.b. ÆĽƸ¶È¾ ÈÄ¿ ȶÂþ¿ ½¸'µ½ÄÀ, µÀ¾¿ ÇÃÉ ½ u.q.b. ¶) [o.l.d.f. ÀÄƾÇÈÉÈÒǵ] öÆĺÄ ºÁµ ÇÁºÀɸ¶Ãõ ½¶ ÆÉËÄ ¸ººÁ¸ u.q.b. Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¾Â¾ ÁÔºÒ¾, ½¶ Àƾ¸À¶Â¾ ¶¹¶½¾Ã¶Â¾, öÇÈÆĵ¾ Â¶Ç È¶ ÁÔºÒ¾, µÀ Ëĸ¶ÔÈÒǵ ¸º ÂÄ·Á½¶Ì o.l.d.f. ½¶¸»Æ·Ä¸É ÅÄ Ç»Á¶Ë ÌÁ¾¿ ƶº Ç»ÀÇÄȸ ºÄ Ì» źÁÄ Ôº¾ÃÄ ÆÄ·ÄȾ, o.l.d.f. ¸¾ÀÄƾÇÈÄ¸É cÉ¸Î¾Ë ÀÄÂÉÃÇȸ [ÄÇ·] ½¶ÇÁÅÁ»Ã¾Ë ·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀÄÔ ÅÆÄŶ¹¶ÃºÄÔ Ï» ½¶ qÄÁÒÇÒÀÄ ÄÀÉÅ¶Ì i¶ËºÃÄ uÀƶÃÇÒÀ¾Ë ½»Â»ÁÒ. ·) lÄÂÉÃÇȸ ÀÄÂÇÄÂÄÁÒ̸ ½¶¸»Æ·Ä¸¶Ã¾Ë ºÄ ¶¹»ÃÈÉÆÃÄ ÆÄ·ÄȾ, ͶǸ Å»ÆÎÄ ÄÀÉÅ¶Ì i¶ËºÃÄ uÀƶÃÇÒÀ¾Ë ½»Â»ÁÒ ·ÁÒÎĸ¾À¶Â¾ (1939-1941 ÆÆ.) ¸) qÆĺ¶¼Ã¿ »Á»Â»ÃÈ À¶Æ'ƾÇȾ, ÇÅ»ÀÉÁµÃȾ, ÅÆÄÇȾÈÉÈÀ¾ È.º. ¹) nÄƶÁÒÃÄ ÇÁ¶·¾¿ »Á»Â»ÃÈ ÏÄ Ã»¸¾º»Æ¼É ÂÄƶÁÒÃÄ È¶ ʽ¾ÍÃÄ È»ÆÄÆÉ ·ÉºÉ; ¶Æ»ÎÈĸ¶Ã¾¿ ½¶ Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÉ ·ÄÆÄÈÒ·É. º) qƶ̸þÀ¸ ¶ºÂÃÇÈƶÌ, ¹ÄÁ¸, Ç»ÀƻȶƸ, ÇÁÒƶº, Êö¹»Ãȸ, É;ȻÁ¸, ȶ È¾Ë µÀ¾Ë ½¶ÁµÀÉÔÈÒ "ŻƻºÄ¸ÄÔ" ö ÊÆÄÃÈ Í¾ À¶ÈÄƼþ¾ ÆÄ·Äȶ¾. ») s¸µÏ»ÃþÀ¸ ȶ Ì»ÆÀĸÃÉ ¶ºÂÃÇÈƶÌÔ.
(Íåçàâ³ðåíà êîï³ÿ. Ðóêîïèñ. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáêè. ÖÄÀÂÎ, ô. 3833, îï.1, ñïð. 229, àðê. 42, 43). 157
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
Äîêóìåíò ¹ 9 Íàêàç Êîìåíäàíòàì ÑÁ ³éñüêîâèõ íàäðàéîí³â 3/3* ³ 2/2** òà êîìåíäàíòàì ³éñüêîâèõ ðàéîí³â (òðàâåíü 1944 ðîêó) Ì.Ï. 26. 05. 1944.
³äïèñ
o¶À¶½ lĶú¶Ãȶ sc d¿ÇÒÀĸ¾Ë öºÆ¶¿Äø 3/3 2/2 ȶ ÀĶú¶Ãȶ d¿ÇÒÀĸ¾Ë ƶ¿Äø c»ÆÉ; ºÄ ɸ¶¹¾ Ãĸ Ä·Çȶ¸¾Ã¾, ÏÄ ¸¾È¸ÄƾÁ¾Çµ ½¶Æ¶½ Åƾ ·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀ¿ º¿ÇÃÄÇÈ, ¸¸¶¼¶Ô ûķ˺þ ºÄÀÁ¶ºÃÄ ÅĵÇþȾ 3-È¿ ÅÉÃÀÈ Ã¶À¶½É ¸º 10. 5. 44 Æ. ÅÆÄ ÅÄǾÁ»Ãõ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ½ ¸ÄÆļÄÔ ¶¹»ÃÈÉÆÄÔ ½¸»ÆÃÉȾ ɸ¶¹É ö ȶÀ ÇÅƶ¸¾: 1. ¸ ÌÁÄÂÉ ÅƾÂþȾ ÅƶÌÔ È¶ÀȾÀÉ ºÄ Ãĸ¾Ë ȸ»Æº¾Ë Ä·Çȶ¸¾Ã, ¶ Ƕ»: ¶) ¸ÇÔ ÅƶÌÔ Â»Èĺ¾ ÆÄ·ÄȾ sc ÅÆĸĺ¾ÈÒ ÈÄÃÀÄ ÇÀƾÈÄ, ÀÄÃÇÅƶȾ¸ÃÄ; ·) À¶Æ¶È¾ ÈÁÒÀ¾ ÁÔº»¿, µÀ¾Â ºÄÀ¶½¶ÃÄ ¸¾ÃÉ. lÄÁ»ÀȾ¸Ã¶, ½·Æö ¸ºÅĸº¶ÁÒÃÇÈÒ Ã» Åĸ¾Ãö ¶Ⱦ ÂÇ̵. o¶ÅƾÀÁ¶º, û ¸ÁÒÃÄ Í»Æ»½ ĺÃÄ¹Ä ÍÁ»Ã¾ Æĺ¾Ã¾ À¶Æ¶È¾ ÌÁÉ ÇÂ'Ô; 2. Åƶ¸Ä ÆζȾ ÅÆÄ ÁÀ¸º¶ÌÔ ¸ÄÆÄ¼Ä¹Ä »Á»Â»Ã* d¿ÇÒÀĸ¾¿ öºÆ¶¿Äà 3/3 ("p½»ÆÄ") öÁ»¼¶¸ ºÄ d¿ÇÒÀÄ¸Ä ÄÀÆɹ¾ "cĹÉÃ" uqb-q¸ÃÍ ÄËÄÅÁÔ¸¶¸ ƶ¿Äþ r¸Ã»ÃÇÒÀ¾¿, tÉ;ÃÇÒÀ¾¿, pÁ»ÀǶúƿÇÒÀ¾¿, eÄ϶ÃÇÒÀ¾¿, lÁ»¸»ÃÇÒÀ¾¿. ** d¿ÇÒÀĸ¾¿ öºÆ¶¿Äà 2/2 ("lÁÃÄ") öÁ»¼¶¸ ºÄ d¿ÇÒÀÄ¸Ä ÄÀÆɹ¾ "cĹÉÃ" uqb-q¸ÃÍ ÄËÄÅÁÔ¸¶¸ ƶ¿Äþ n»¼¾ÆÍÇÒÀ¾¿ ȶ lÄÆ»ÌÒÀ¾¿. 158
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÈÉ º¶ÈÒǵ Çȶþ̵¾ d¿ÇÒÀÄ¸Ä¹Ä Æ¶¿ÄÃÉ ¸¾Ï¾Â¾. qƾ¹¶ºÉÔ Ï» ƶ½, ÏÄ ÇÀ¶Æ¶È¾ ö Ç»ÆÈÒ ÁÔº¾ÃÉ ÂļÉÈÒ Á¾Î» ÅÇÁµ ºÄÀ¶½¶Ãõ ¸¾Ã¾ ö ÄÇÃĸ ºÄÀÁ¶ºÃÄ¹Ä ØÆÉÃÈĸÃÄ¹Ä ÇÁºÇȸ¶. fÁµ ÅÄÀ¶Æ¶Ãõ Ç»ÆÈÔ Ã» ÍÁ»Ã¶ [puo] ÈÆ»·¶, ÏÄ· ·É¸ ÅÆÄÈÄÀÄÁ ÇÁºÇȸ¶, ÅÄÇȶÃĸ¶ Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ¹Ä ÇɺÉ, źžǶà ÀĶú¶ÃÈÄ ÇȶþÌ, ÇÁºÍ¾Â ĺþ ÍÁ»ÃÄ ÇÅƶ¸Ä¸Ä¹Ä ½¸»Ã¶ [ÇÁºÍÄ ¹ÆÉž]. sÅƶ¸É ÁÀ¸º¶Ì ÍÁ»Ã¶ puo, ; ¸½¶¹¶Á ÅÄÀ¶Æ¶Ãõ ÍÁ»Ã¶, Æζ Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¾¿ Çɺ d¿ÇÒÀÄ¸Ä¹Ä Ã¶ºÆ¶¿ÄÃÉ Ã¶ µÀÄÂÉ ÇÁºÍ¾¿ sc ¸¾ÇÈÉŶ, µÀ ÅÆÄÀÉƶÈÄÆ ½ ¶ȻƶÁ¶Â¾ ¿ ºÄÀ¶½¶Â¾ ¸¾Ã¾ źÇɺÃĹÄ; 3. źƶ¿ÄÃĸ ÇÈ¶Ã¾Ì sc ¸¸¶¼¶ÔÈÒǵ Äƹ¶Ã¶Â¾ ¸¾ÀÄö¸Í¾Â¾, ÆĽ¸ºÀ¾ ÀÄÃÈÆÆĽ¸ºÀ¾ ¸ ÀļÃÄÂÉ Æ¶½ û ÂļÉÈÒ ÆζȾ ÅÆÄ ÁÀ¸º¶ÌÔ ÄÇÄ·¾. fÁµ ÀƶÏÄ¹Ä ÅÆĸ»º»Ãõ ¿ ÅÄÇȶ¸Á»Ãõ ÆÄ·ÄȾ, ûķ˺ÃÄ ÏÄ· ƶ¿ÄÃĸ¶ Çȶþ̵ Åķɸ¶Á¶ º»µÀ¾¿ ꦂ ¸ ÀļÃÄÂÉ ÅºÆ¶¿Äà ¿ ÅÆĸĺ¾Á¶ ȶ ÇÁºÍÄ-ÄŻƶȾ¸ÃÉ ÆÄ·ÄÈÉ, ¶ źƶ¿ÄÃĸ¶ Çȶþ̵ Âļ» ½¶¿ÃµÈ¾Çµ ÅÇÁµ ÌÒÄ¹Ä ÆÄ·ÄÈÄÔ ¸¾ÀÄö¸ÍÄ¹Ä Ë¶Æ¶ÀÈ»ÆÉ; 4. û ¸¾º¶¸¶È¾ ö ǸÄÔ ÆÉÀÉ Ã¶À¶½¸ ¸¾ÀÄöÃõ µÀ¾Ë ½¶Æ¶½ û ¸¶¼Á¾¸» (ÅƾÂÆÄÂ, û ¸ Çȶà ¾ ½¶Æ¶½ ÅÆĸ»ÇȾ ¸ ¼¾Èȵ öÀ¶½¸, ÅÆÄ ½¶·ÄÆÄÃÉ Ã» ÍÁ»Ã¶Â puo ; uqb Ëĺ¾È¾ ºÄ ÂÇȶ ; ÅÆ¶Ì ¸ ¶ºÂÃÇÈƶÌ, ËÄÍ Â¾ ǸºÄ ÈĹÄ, ÏÄ ¸º Ã¾Ë oldf ÅÄǻƻºÃÒÄ Í¾ ·»½ÅÄǻƻºÃÒÄ Âļ» Í»ÆŶȾ ÃÊÄƶÌÔ). i öÎÄ ÇÈÄÆÄþ ÈÆ»·¶ ¸¾ÀÄƾÇȶȾ Ì¾Ë ÁÔº»¿ ºÁµ Ã¶Î¾Ë ÆĽ¸ºÍ¾Ë ÌÁ»¿. x» û ½Ã¶Í¾ÈÒ, ÏÄ ºÄ ȶÀ¾Ë ÁÔº»¿ ÈÆ»·¶ Åƾº¾¸ÁµÈ¾Çµ, ·Ä ǻƻº Ã¾Ë Åĸ¶¼Ã ¶¹»ÃȾ oldf. x Ä·Çȶ¸¾Ã¾ ÅÄÁ»¹Î¶ÈÒ Ã¶Â ¸¾ÇÁ¶È¾ öÎÉ ÇÅ»ÌÆĽ¸ºÀÉ ¸ ÂÇÈÄ Ì» ÈÆ»·¶ ÇÈÄ ÅÆÄÌ»ÃÈÄ¸Ä ¸¾ÀÄƾÇȶȾ; 5. ÇÒĹĺà ķÇȶ¸¾Ã¾ ½¶Çȶ¸ÁµÔÈÒ Ã¶Ç ½¶ÇÈÄÇĸɸ¶È¾ ¸ Ç»·» ¸Ç ½¶Ç¶º¾ ÀÄÃÇÅƶÌ. qƶÌÔ ÈÆ»·¶ 159
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
¸»ÇȾ ¸ ÃÄÍ, ÎÁµÈ¾Çµ ¸ º»ÃÒ ¸ ȻƻÃ, ¸ Ç»Á, ½ ½·ÆÄÔ ¶·Ä ·»½ ½·ÆÄ — ½¶·ÄÆÄõÈÒǵ. f»Æ¼ÈÒǵ ½¶Ç¶º¾, ÏÄ ÀÄÁ¾ û ÂļÁ¾¸Ä ½Ã¾Ï¾È¾ ¸ÇË Ç»ÀÇÄȸ ¶¹»Ãȸ, ÈÄ ÇȶƶȾǵ ¸»ÇȾ ÆÄ·ÄÈÉ ½¶Ëĸɸ¶È¾Çµ ȶÀ, ÏÄ· ¸¾Ã¾ û ÂĹÁ¾ ÅÆÄ Ã¶Ç ÃÍÄ¹Ä ºÄ¸º¶È¾Çµ. dǵÀ ½¶ÍÅÀ¾, ½¶ÇºÀ¾ ¸ Ç»Á ö ͻƸÄÃ¾Ë ÅÄÀ¾ÏÄ ÅÄÀ¾ÃÉȾ; 6. ¸ÇË º»½»ÆȾƸ ½ y»Æ¸ÄÃÄ ¶Æ ÅÆÄÅÉÇÀ¶È¾, û Á¶ÀľȾǵ ö ½·ÆÄÔ; 7. Çȵ¹¶È¾ ¸ÇË Æ¶º¾Çȸ, ƶºÄÇȶÃÌ ¸ ö¿ÇÀÄÆÎÄÂÉ Í¶Ç ¸¾ÇÁ¶È¾ ¸ ¹ÄÆÉ; 8. Çȵ¹ÃÉȾ ºÄ d¿ÇÒÀĸ¾Ë öºÆ¶¿Äø ¸Ç ¹ÆÄÎ, ½ÄÁÄÈÄ, ºÄÆĹÄÌÃÃÄÇÈ; 9. ¸Ç ¸ÄÆļ ºÄÀÉ»ÃȾ, ŶŻƾ, ÅÄÎÈÉ, ÀÄÂÅÁ»ÀȾ ¸¿ÇÒÀÄ¸Ä ÇĸÈÇÒÀÄ Äº»¼ Çȵ¹ÃÉȾ ºÄ d¿ÇÒÀĸ¾Ë öºÆ¶¿Äø; 10. ÉþÀ¶È¾ ûÅÄÆĽÉÂÃÒ ½ ºÁĸÄÔ ÇÈÀÄÔ, ¶ ÇŸÅƶÌÔ¸¶È¾ ½ ûÔ; 11. ÅÆĸ»ÇȾ ¸¾ÎÀÁ ÇÁºÍ¾Ë À¶ºÆ¸; 12. ¸Ç ÅÄÁȾÍà ÃÊÄƶÌ, ½ºÄ·ÉÈ Åƾ ºÄžȶË, ¸¾Ç¾Á¶È¾ ¸ ¹ÄÆÉ. i Äƾ¹Ã¶ÁÄ ½¹ºÃÄ: sÁ¶¸¶ uÀƶÃ! e»Æĵ ÇÁ¶¸¶!
(Êîï³ÿ. Ìàøèíîïèñ. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáêè. ÖÄÀÂÎ, ô. 3833, îï. 1, ñïð. 229, àðê. 17).
160
(²âàí) (Îñèêà)
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Äîêóìåíò ¹10 ²íñòðóêö³ÿ ÑÁ äëÿ ï³äï³ëëÿ (ëèïåíü 1944 ðîêó) lÄÃÇÅƶ̵ źÅÁÒþÀ¶ (lÄÆÄÈÀ ¸À¶½¸À¾). . u ¸ºÃÄλÃà ºÄ ºÆɽ¸. 1. o» ÆĽÀÄÃÇÅÆĸɸ¶È¾, ; ÈÄ ¸ ÆÄ·ÄÈ, ; ÈÄ ¸ ÆĽÂĸ, Ç¸Ä¿Ä¹Ä ÅÄÇÈÉ, µÀÏÄ ÌÒÄ¹Ä Ã» ¸¾Â¶¹¶ ÇÅƶ¸¶. o» ÆĽÀÄÃÇÅÆĸɸ¶È¾ ȶÀļ ÅÄŻƻºÃÒÄ Ç¸Ä ÆÄ·ÄȾ. 2. o» ÆĽÀÄÃÇÅÆĸɸ¶È¾ Ç¸Ä¿Ä¹Ä ÂÇ̵ ÅÄËĺ¼»Ãõ Żƻ·É¸¶Ãõ. 3. c»½ ÅÄÈÆ»·¾ û ½Ã¶¿Ä¾Ⱦǵ ·Á¾¼Í» ½ Ãξ¾ źÅÁÒþÀ¶Â¾. 4. i¸»ÆȶȾ ɸ¶¹É ö öºÂÆÃÉ ÌÀ¶¸ÇÈÒ Ç¸ÄË ºÆɽ¸ ȾË, µÀ ½ÉÇÈÆͶÔÈÒǵ ¸ ¼¾ÈÈ (ÆÄ·¾È¾ ¸¾ÇÃĸÀ¾). 5. f»Æ¼¶È¾ ¸ ȶÂÃ¾Ì ½Ã¶Ã ÇÄ· ÆĽÂĸ¾, ÇËĸ¾Ï¶, ÂÇ̵ Żƻ·É¸¶Ãõ ÃÎ¾Ë ºÆɽ¸ È.Å. 6. ÀÏÄ º»ÇÒ ÈƶžÈÒǵ µÀ¶ÇÒ Åƾ¹Äº¶, û ÆĽÀ¶½É¸¶È¾ ÅÆÄ Ã» ºÆɽµÂ, ÀÄÁ¾ Åƾ ÈÄÂÉ ÆĽÀƾ¸¶ÈÒǵ Ã¶Ç Ç¶Â¾Ë Ã¶ÎÉ ÆÄ·ÄÈÉ. 7. lÄÃÇÅÆĸɸ¶È¾ Żƻº ºÆɽµÂ¾ ǸÄË ½¸»ÆËþÀ¸. 8. yɼ, ½Ã¶Ã ȶÂÃ¾Ì ÀÄÃÇÅÆɸ¶È¾, µÀ Ç¸Ä ¸Á¶Çà (·»½ ĹÁµºÉ µÀ ¸Äþ ö ÅÄŶÁ¾Çµ). 9. lÄÃÇÅÆɸ¶È¾ ÅÇ»¸º¶ — Ç¸Ä Ç¸ÄË ºÆɽ¸. 161
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
lÄÃÇÅÆɸ¶È¾ ÀÁ¾ÍÀ¾. 10. ÀÏÄ ¸¾·¾Æ¶ÂÄǵ ¸ ÅĺÄÆļ, ¶·Ä ö ÅÄ·¶Í»Ãõ, Ì» ÈÆ»·¶ ÀÄÃÇÅÆɸ¶È¾ Żƻº ÅÄÇÈÄÆÄÃþ (ÁÔº¾, ͶÇ, öÅƵÂ, ºÄÆŶ, ÂÇÌ», ÌÁÒ È.Å.). 11. d Æ½Ã¾Ë È»ÆÃ¶Ë ÀÄƾÇÈɸ¶È¾Çµ ƽþ¾ ÅÇ»¸º¶Â¾. 12. qƾ ûÀÄÃÇÅƶȾ¸Ã¿ Åĸ»ºÃÌ ¸½¶ÂÃÄ ½¸»ÆȶȾ ɸ¶¹É. . fÄ Åº¸Á¶ºÃĹÄ. 13. d¾Â¶¹¶È¾ Åĸ¾ÏÄ¹Ä ½ ÆĽºÁÉ "u ¸ºÃÄλÃà ºÄ ºÆɽ¸". 14. qÄÇÈ¿ÃÄ ¸Í¾È¾, µÀ ÈÆ»·¶ ½·»Æ¹¶È¾ ȶÂÃ¾Ì (Åƾ ÈÄÂÉ ¸¸¶¼¶È¾, ÏÄ· ǶÂÄÂÉ Åƾº»Æ¼É¸¶È¾Çµ ÀÄÃÇÅƶÌ), Åƾ ûÀÄÃÇÅƶȾ¸Ã¿ Åĸ»ºÃÌ Åº¸Á¶ºÃÄ¹Ä ½¸»ÆȶȾ ¿ÄÂÉ É¸¶¹É, Åƾ ÅĸÈÄÆ»Ãà - À¶Æ¶È¾ (Åƾ ÈÄÂÉ ÈÆ»·¶ ·Æ¶È¾ ź ɸ¶¹É È», ¸ µÀ¾Ë ÉÂĸ¾Ã¶Ë Ì» ¸Ç» ºÄÀÄÃÉÈÒǵ). 15. fÁµ ½ÉÇÈÆÍ ½ ź¸Á¶ºÃ¾Â¾ ÈÆ»·¶ ¶Ⱦ ÇŻ̵ÁÒà źÅÉÃÀȾ, ¶ û ÆĽÀÄÃÇÅÆĸɸ¶È¾ Żƻº þ¾ Ç¸Ä¿Ä¹Ä Å»Æ»·É¸¶Ãõ. 16. ÀÏÄ Ã» ¸¾Â¶¹¶ ÇÅ»Ì. ÅÄÈÆ»·¶, û ¸È¶ÂþÍɸ¶È¾ ź¸Á¶ºÃ¾Ë É ÇÅƶ¸¶Ë ÃÎ¾Ë ÁÔº»¿ ¶·Ä Ȼƻø (źÅÄƵºÀĸ¶Ã¾Ë ÇÄ·). 17. lÄÃÇÅÆɸ¶È¾ Ç¸Ä ÅÇ»¸º¶ ÀÁ¾ÍÀ¾, µÀ ÅĽ¶ ÇÁɼ·Ä¸¾Â ¸ºÃÄλÃõ ºÄ ź¸Á¶ºÃÄ¹Ä (Åƾ·Æ¶Ã ȶ ÉÂĸÁ»Ã ºÁµ ÃÎ¾Ë È»Æ»Ã¸ ȶ ÁÔº»¿). 18. lÄÃÇÅÆɸ¶È¾ Ç¸Ä ÅÁ¶Ã¾ ÅÆ¶Ì Ã¶ ¶¿·ÉÈÃ, Ⱦ ·ÁÒλ, ÀÄÁ¾ Ì» ¸ºÃÄǾÈÒǵ ºÄ ÌÁÄÇȾ Ç¸Ä ÆÄ·ÄȾ. 19. o» ½ÂÉÎɸ¶È¾ ź¸Á¶ºÃÄ¹Ä ÆĽÀ¶½É¸¶È¾ ½¸»ÆËþÀĸ ÇÅ»Ì. ȶÂþÌ, ÅÆÄ µÀ ½¸»ÆËþÀ ÂÉǾÈÒ ÀÄÃÍ» ½Ã¶È¾ (ÇÅ»Ì. ÇËĸ¾Ï¶, ÇÅ»Ì. ºÄ¸À¾, ÇÅ»Ì. ÀÁ¾ÍÀ¾ È.º.). 20. u ÆĽÂĸ ; ÇÅÁÒÃÄÂÉ ¼¾ÈÈ ½ ź¸Á¶ºÃ¾Â 162
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÇÅÄÇȻƹ¶È¾, ; ź¸Á¶ºÃ¾¿ û ¶ ͶÇÄ ½Á¾Ë öÂƸ. d¸¶¼¶È¾, ÏÄ· Ì» û ¶ÁÄ ÃÍÄ¹Ä ÇÅÁÒÃÄ¹Ä ½ ûºÄ¸Æ'µÂ. 21. uÂÈÒ ÀÄÃÇÅÆɸ¶È¾ Ç¸Ä ÇÅÄÇȻƻ¼»Ãõ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄÆÇÒÀÄ ÆÄ·ÄȾ ÀĹÄÇÒ ½ ǸÄË Åº¸Á¶ºÃ¾Ë (¶Á» û ÀÄÃÇÅÆɸ¶È¾ ÌÒÄ¹Ä Å»Æ»º ǸÄ ½¸»ÆËþÀÄÂ). 22. qÄÇÈ¿ÃÄ ÀÄÃÈÆÄÁÔ¸¶È¾ Çȶà ½·»Æ»¼»Ãõ ȶÂþÌÒ Ç¸ÄË Åº¸Á¶ºÃ¾Ë (Ì», ÄÍ»¸¾ºÃÄ, Åƾ ½¶¹¶ÁÒÿ ÀÄÃÈÆÄÁ, ËÄÍ Í¶ÇÄ ÅÄÈÆ·ÃÄ ¿ ÇŻ̵ÁÒÃÄ). {Ä· öÁ»¼ÃÄ ÅÆĸ»ÇȾ Ì»¿ ÀÄÃÈÆÄÁÒ º¶È¾ ÄÌÃÀÉ, ûķ˺ÃÄ Åƾ¹ÁµÃÉȾǵ ºÄ ºÆ·ÃÄ ÆÄ·ÄȾ ź¸Á¶ºÃ¾Ë ȶ ºÄ Ë Åƾ¸¶ÈÃÄ¹Ä ¼¾Èȵ. lÄÃÈÆÄÁÒ Ã» Ç ÇÁɼ¾È¾ ÈÁÒÀ¾ ºÁµ ÀÄÃÈÆÄÁÔ, ¶Á» ºÁµ öÅƶ¸¾ û ÃÄƶÁÒÃÄ¹Ä ÇȶÃÉ Äƹ. ÀÄÃÇÅƶÌ, ÈÄÂÉ ÅÇÁµ ÀÄÃÈÆÄÁÔ º¶¸¶È¾ ź¸Á¶ºÃ¾Â Á»ÀÌ ÀÄÃÇÅƶÌ, ¸ºÅĸº¶Ô; ö ½¶¸¸¶¼»Ã ʶÀȾ. . fÄ ½¸»ÆËþÀ¶. 23. lÄÁ¾ ½¸»ÆËþÀ Åƾ¼º¼¶ ö Ȼƻà ź¸Á¶ºÃĹÄ, ÄÇȶÃÿ ¸ Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É Åĸ¾Ã»Ã ÅĽö¿Ä¾Ⱦ ½¸»ÆËþÀ¶ ½ ÉÂĸ¾Ã¶Â¾ Żƻ·É¸¶Ãõ ÅÆ¶Ì È¶ ¸¾ÂĹ¶Â¾ ÀÄÃÇÅÆ¶Ì ºÄ Ç¸Ä¹Ä È»Æ»ÃÉ. 24. qÆ»ºÇȶ¸ÁµÔ; ½¸»ÆËþÀĸ ÀÄÃÇÅƶȾ¸Ã¾¿ ÇÈ¶Ã Ç¸Ä¿Ä¹Ä È»Æ»ÃÉ, û ÀƾȾ ÃÍĹÄ, ¶Á» ¹Ä¸ÄƾȾ Åƶ¸ºÉ. d ȵ¼À¾Ë ǾÈÉ¶ÌµË ( ö¸ÈÒ É Ã»Èµ¼À¾Ë) ½¸»ÆȶȾǵ ºÄ ½¸»ÆËþÀ¶ ½¶ ÅÄƶºÄÔ. 25. o» ÆĽÀƾ¸¶È¾ Żƻº ½¸»ÆËþÀÄ ÇÅ»Ì. ÇËĸ¾Ï, ÂÇÌÒ Â¶¹¶½¾Ã¸, ÇÅ»Ì. ºÄ¸ÄÀ, µÀÏÄ ÌÒÄ¹Ä Ã» ¸¾Â¶¹¶ ½¸»ÆËþÀ, ¶·Ä ÇÅƶ¸¶. IV. lÄÃÇÅƶ̵ ºÄ¸ÄÀ (ÂÇÌÒ ÅÄÇÈÄÔ) ¸ ºÄ¸À¶Ë. 26. fĸÀÉ ¸¸¶¼¶ÈÒǵ û µÀ Á¶ÇÀÉ, ¶Á» µÀ ¹ÆÄ163
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
¶ºÇÒÀ¾¿ ¶·Ä öÌÄöÁÒþ¿ ķĸ'µ½ÄÀ ¹ÆĶºµÃ¾Ã¶ (Âĸ¶ ¿º» û ÅÆÄ Ã¶Î¾Ë Ç¾ÂŶȾÀ¸). 27. fĸÀÉ Åº·¾Æ¶È¾ ¸ ÁÔº»¿ Å»¸Ã¾Ë, û Å'µÃ¾ÌÒ, û ·¶Á¶ÀÉø È.Å. x» ŻƻºÉÇ ¸ºÃÄǾÈÒǵ ºÄ ź·¾Æ¶Ãõ ÇÅ»Ì. ºÄ¸ÄÀ ȶ ºÄ ź·¾Æ¶Ãõ ºÄ¸ÄÀ ¸½¶¹¶Á ¸ Í¶Ç ÅºÅÁÁµ. 28. d¸¶¼¶È¾, µÀ¾Ë ¶Ⱦ»ÂÄ ÇÉǺ¸ (·Ä û ƶ½ ¸¶¼ÀÄ ÇÀƾȾÇÒ Å»Æ»º ÇÉǺ¶Â¾). f·¶È¾ ÅÆÄ ºÄ·Æ ¸½¶ÂĸºÃÄλÃõ ¸ÇË ÇÉǺ¸ ŻƻºÄ¸Ç ÇÉǺ¸ ºÄ ¹ÄÇÅĺ¶Æµ ö¸Å¶À¾. rĽÂĸÁµÈ¾ ½ ÇÉǺ¶Â¾ ¸¾Ëĸɸ¶È¾ (µÀÏÄ Ã» Âļ» ÌÒÄ¹Ä ÆÄ·¾È¾ źÅÁÒþÀ, ÅÄÁļ¾È¾ Ì»¿ ķĸ'µ½ÄÀ ö ¹ÄÇÅĺ¶Æµ). qÆÄÈ» Żƻº ÇÉǺ¶Â¾ ÈÆ»·¶ ÅÄÇÈ¿ÃÄ ÀÄÃÇÅÆɸ¶È¾ÇÒ, ŻƻºÉÇ ÈÆ»·¶ ÀÄÃÇÅÆɸ¶È¾ È», ËÈÄ ÅƾËĺ¾ÈÒ, ¸ºËĺ¾ÈÒ È¶ ÏÄ ÆÄ·¾ÈÒ. 29. lÄÃÇÅÆɸ¶È¾Çµ Żƻº ÉǵÀ¾Â¾ "ºÄ·Æ¾Â¾" "Ǹľ" ÁÔºÒ¾, ÅÆÄ µÀ¾Ë ¸Å»¸Ãµ ¹ÄÇÅĺ¶Æ (Ë·¶, ÏÄ ÃÎÄ¹Ä ÅÄÇÈÉÅɸ¶Ãõ ¸¾Â¶¹¶ ÇÅƶ¸¶). 30. lÄÃÇÅÆɸ¶È¾Çµ Żƻº ÉǵÀ¾Â¾ ǸĵÀ¶Â¾ ½Ã¶¿Ä¾¾ ¹ÄÇÅĺ¶Æµ. 31. ÀÏÄ ËÈÄÇÒ ½ Æĺ¾Ã¾ ¹ÄÇÅĺ¶Æµ, Żƻº µÀ¾Â ÈÆ»·¶ ÀƾȾÇÒ (·¶Á¶ÀÉÃ, Å'µÃ¾Ìµ È.Å.) Ì»¿ "ÏÄÇÒ" ÅÄÂͶ, ¶·Ä Âļ» ÅÄÂȾȾ, Èĺ û ÀÄÃÇÅÆɸ¶È¾ Żƻº Ã¾Â Ç¸Ä ÄÇÄ·¾, ¶Á» ¸ ºÄ¸Ì, º» ¶ÂÄ Å»Æ»·É¸¶È¾, ÈÆ»·¶ ½ þ ÅĹĸÄƾȾ, ¶ µÀ ÅÄÈÆ·ÃÄ - ½¶ÇÈƶξȾ. 32. qĸ;Ⱦ ¹ÄÇÅĺ¶Æ¸, µÀ ¸Äþ ¶ÔÈÒ ¸»ÇȾ Ç»·» É ¸ºÃÄλÃà ºÄ Æ½Ã¾Ë ÁÔº»¿ ȶ ¸ Æ½Ã¾Ë Ç¾Èɶ̵Ë. qĸ;Ⱦ ÈÆ»·¶ ȶÀļ ¸ÇË ºÈ»¿ ÇȶƾÀ¸. eÄÇÅĺ¶Æ¸, É µÀ¾Ë ¶ÂÄ ºÄ¸À¾, ÅÄÇÈ¿ÃÄ ÈÆ»·¶ ¸¾ÆÄ·ÁµÈ¾ ÅÄÁȾÍÃÄ. 33. qÄÇÈ¿ÃÄ ¸¸¶¼¶È¾ [žÁÒÃɸ¶È¾], ; ºÄ¸À¶ û ÆĽÀÄÃÇÅÆĸ¶ÃÄÔ. ÀÏÄ È¶À, ÈÄ ºÄÇÁº¾È¾ ½ µÀÄ Åƾ;þ, ËÈÄ ÅÆÄ Ã» ½Ã¶. ÀÏÄ ½Ã¶ÔÈÒ ÅÆÄ Ã» 164
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
û Å»¸Ã ¸ÄÆļ ÁÔº¾, ÈÄ É È¿ ºÄÂ¸Ì Ã» Âļö ºÄ¸Î» Żƻ·É¸¶È¾. qÆÄ Ì» ÈÆ»·¶ ÅĸºÄ¾Ⱦ ¹ÄÇÅĺ¶Æµ. x» û ½Ã¶Í¾ÈÒ, ÏÄ ºÄ ÌÒÄ¹Ä ¹ÄÇÅĺ¶Æµ û Âļö ¸¼» ·ÁÒλ ½¶Ëĺ¾È¾, ¶·Ä ½ þ ½ÉÇÈÆͶȾǵ. (d¸¶¼¶È¾ ö ½¶ÇºÀ¾). 34. o¶ ¸Ç¾Å¶Ã¿ ºÄÂ¸Ì Å»Æ»·É¸¶È¾ û Âļö. d Å»ÆÎÄÂÉ ºÆɹÄÂÉ ¸¾Å¶ºÀ¶Ë (Åƾ ÆĽÀÄÃÇÅÆɸ¶Ãà "¸Ç¾Å") Åĸ;Ⱦ ¹ÄÇÅĺ¶Æ¸, µÀ ¸Äþ Åĸ¾Ãà ǻ·» ¸»ÇȾ ÀÄÁ¾ · þ¾ "½¶ÄÅÀɸ¶¸Çµ ·" ¸ÄÆĹ. 35. tÆ»·¶ ¸ºÆ½ÃµÈ¾ ºÄ¸À¾ ½¶¹¶ÁÒà ¸º ÇŻ̵ÁÒþË. i¶¹¶ÁÒà - Ì» È, ö µÀ º¶ÂÄ ÅÆÄËļ¾Ë źÅÁÒþÀ¸ (¸¸¶¼¶È¾, ÏÄ· Ì ºÄ¸À¾ ȶÀļ û ·ÉÁ¾ ÆĽÀÄÃÇÅÆĸ¶Ã, Ë Åĸ¾ÃÃÄ ·ÉȾ ·ÁÒλ). sŻ̵ÁÒà - ºÁµ ÁÔº»¿, µÀ ÅÄÇÈ¿ÃÄ ¶·Ä ͶÇ-ºÄ-ͶÇÉ Å»Æ»·É¸¶ÔÈÒ. x¾Â ¹Ä¸ÄƾȾ, ÏÄ ¸Äþ ö Ì¾Ë ºÄ¸À¶Ë Å»Æξ¾, ö Ì» È»¼ ÈÆ»·¶ ¸ºÅĸºÃÄ Ã¶Çȶ¸¾È¾ ¹ÄÇÅĺ¶Æ¸ (ö ¸¾Å¶ºÄÀ ÅÆĸÄÀ¶Ì). d¸¶¼¶È¾, ÏÄ Ì» û Żƻ¿ÎÁÄ ¸ ûºÄ¸Æ'µ ºÄ źÅÁÒþÀ¸. t¶Àļ ÈÆ»·¶ ¶Ⱦ ½¶Å¶Çà ºÄ¸À¾ ºÁµ ǸÄË ½¸»ÆËþÀ¸. 36. ÀÏÄ ÅÄÈÆ·ÃÄ ºÄ¸ÀÉ ÅÄÇȶͶȾ ˶ÆͶ¾, ÈÆ»·¶ Ì» ÆÄ·¾È¾ ȶÀ, ÏÄ· Żƻº ÃÀ¾Â û ÆĽÀÄÃÇÅÆɸ¶È¾ ºÄ¸À¾. lƶϻ ˶ÆÍ ÅƾÃÄǾȾ ǶÂÄÂÉ, ¶·Ä ÈÄÂÉ, ËÈÄ ºÄ¸ÀÉ Ã¶Â ÅºÎÉÀ¶¸. 37. ÀÏÄ Â¶ÂÄ Àƾ¸ÀÉ, ûķ˺ÃÄ Å»Æ»º ÉǾ ÀÄÃÇÅÆɸ¶È¾ È»ËÃÀÉ Â¶ÇÀɸ¶Ãõ. 38. lÄÁ¾ ¶ÂÄ ÇÅƶ¸É ½ ¸ÇµÀ¾Â¾ ÅÄÇÈĵ¾, öÅƾÂ. É ÁÇ Ã» ÆĽÀÄÃÇÅÆĸɸ¶È¾ ÌÒÄ¹Ä ÂÇ̵ Żƻº ÅÄÇÈÄÆÄÃþ ÁÔºÒ¾ (Äƹ¶Ã½Ä¸¶Ã¾Â¾ ; ûÄƹ¶Ã½Ä¸¶Ã¾Â¾ — ¸Ç» ĺÃÄ), ¶ Ⱦ ·ÁÒλ Żƻº Ⱦ¾, ÏÄ Ã¶ËĺµÈÒǵ ÅĽ¶ »¼¶Â¾ º¶ÃÄ¹Ä È»Æ»ÃÉ È.Å. 39. qºËĺµÍ¾ ºÄ ºÄ¸À¾, ¸¸¶¼¶È¾ ·Ä ȶ Âļ» ·ÉȾ ½¶ÇºÀ¶. tÄÂÉ Ã¶ ¸ºº¶Á 50-100 Â., ¶ ö¸ÈÒ ·ÁÒλ Żƻº ºÄ¸ÀÄÔ, ¸ ½¶ÀƾÈÄÂÉ ÂÇÌ ÈÆ»·¶ ½¶º»Æ¼¶È¾Çµ ķǻƸɸ¶È¾, ÏÄ ºÈÒǵ ºÄ¸ÀÄÁ¶ 165
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ºÄ¸À¾. t¶Àļ ÈÆ»·¶ ŻƻÀÄöȾǵ, ; ½¶ ö¾ ͶÇÄ ËÈÄÇÒ Ã» ÇÁº¾ÈÒ. dºËĺ¾È¾ ½ ºÄ¸À¾ ÈÆ»·¶ ȶÀ, ÏÄ· ÌÒÄ¹Ä ÃËÈÄ Ã» ½¶ÅƾÂȾ¸. 40. i ¹ÄÇÅĺ¶ÆµÂ¾ ÈÆ»·¶ ÉÂĸ¾È¾Çµ ö ÀÁ¾ÍÀÉ, ö¸ÈÒ Èĺ, ÀÄÁ¾ ¸Äþ Ã¶Ç ºÄ·Æ» ½Ã¶ÔÈÒ. t¶Àļ ÈÆ»·¶ ½ ¹ÄÇÅĺ¶ÆµÂ¾ ¶Ⱦ ÉÂĸþ¿ ½Ã¶À ÄÅĺ¶ÁÀ ˶Ⱦ, º» ¾ ½ÄÆÃÈɸ¶Á¾Çµ · ÅÆÄ Ç¾ÈɶÌÔ ¹ÄÇÅĺ¶Æµ, ºÄ¸À¾, ¶ ÈÄ ¿ Ç»Á¶. 41. qº Í¶Ç Å»Æ»·É¸¶Ãõ É ºÄÂ¸Ì ÈÆ»·¶ ½Äƹ¶Ã½É¸¶È¾ ÇÅ»Ì. ÆĽ¸ºÀÉ (¶Á» ÀÄÃÇÅƶȾ¸ÃÄ), ÏÄ· û ·ÉȾ ½¶ÇÀÄͻþÂ. 42. d ÅƾÇÉÈÃÄÇÈ ¹ÄÇÅĺ¶Æ¸ û ÇÁº ÆĽÂĸÁµÈ¾ ÅÆÄ ÇÅƶ¸¾, Ì» û ÈÄÂÉ, ÏÄ Â¾  û ºÄ¸ÆµÂÄ, ¶ ÈÄÂÉ, ÏÄ ÌÒÄ¹Ä ¸¾Â¶¹¶ ¸º Ã¶Ç Ä·»Æ»¼ÃÇÈÒ. 43. mµ¹¶Ô; ÇŶȾ (µÀÏÄ Ì» ½¸»ÆËÉ, öº ½»ÂÁ»Ô) ÀÄÃÍ» Çȶ¸¾È¾ ¸¶ÆÈÉ. lÄÁ¾ ¸ºÅÄ;¸¶ ÈÁÒÀ¾ º¸ÄË, Èĺ ĺ¾Ã ÇžÈÒ, ºÆɹ¾¿ ¸¶ÆÈÉ (Ëĺ¼»Ãõ ĺ¾Ã̻ û ÅƶÀȾÀɸ¶È¾). xÃÃ Æ»Í Ã» º»Æ¼¶È¾ Åƾ ÇÄ·. b Żƻº ÇÃÄ º»ÇÒ ºÄ·Æ» Ë ½¶Ëĸ¶È¾ (ÏÄ· ŽÃλ Âļö ·ÉÁÄ Ë ½¶·Æ¶È¾). x» ŻƻºÄÇ ¸ºÃÄǾÈÒǵ ºÄ ÀÉÆ'Ƹ, Ⱦ ·ÁÒλ Èĺ, ÀÄÁ¾ ¸Äþ ·»½ ½·ÆÄ. 44. ÀÏÄ ÅƾËĺ¾ÈÒǵ Żƻ·É¸¶È¾ ¸ ºÄ¸Ì, É Ã» ǸÄË, ͶÇÄÂ É ¸ÄÆļ¾Ë ö ÁÔº»¿, ÈÆ»·¶ ¸»ÇȾ Ç»·» ȶÀ, ÏÄ· ÅÄ Ã¶Ç ÃËÈÄ ÃÍÄ¹Ä Ã» ¹ ÇÅÄÇȻƻ¹È¾ (Żƻ¸¶¼ÃÄ ¸ ÂÇȶË). tÉÈ ¸¶¼Á¾¸Ä ¸ÂȾ ÅÄÇÁɹɸ¶È¾Çµ źÆÄ·Á»Ã¾Â¾ ºÄÀÉ»Ãȶ¾. lÁÒÀÇÈÔ ºÄ¸ÄÀ ÇȶÃÄ ÀÄÃÇÅÆ¶Ì ÂƵÂÄ ÅÄÁȸ¾ÆÄ·Á»Ãõ Ç»Á¶ ¿Ä¹Ä ÅÆĸºÃ¾À¸. V. qºÅÁÒþÀ É ºÄÆĽ. 45. qºÅÁÒþÀ Åĸ¾Ã»Ã ÇÈɺԸ¶È¾ Ǹ¿ Ȼƻà û Ëĺ¾È¾ ÈÄÔ Ç¶ÂÄÔ ºÄÆĹÄÔ ½¶¸¼º¾, ¶Á» ƽþ¾ ºÄÆĹ¶Â¾ ÇÈ»¼À¶Â¾ ö¸ÀÆɼÀ¾ È.º. pºÃÄÔ ¸Ã 166
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÅƾËĺ¾ÈÒ, ÃÎÄÔ ¸»ÆȶÈÒǵ. x» ÄÇÄ·Á¾¸Ä ¸¶¼Ã» ºÁµ ÀÉÆ'Ƹ. 46. sÀÆ½Ò ÈÆ»·¶ ¶Ⱦ ÉÂĸÁ»Ã ÅÉÃÀȾ ½ ÄÇȻƹ¶¸Í¾Â¾ ½Ã¶À¶Â¾, ¶·Ä ˶Ⱦ, ¸ºº¶Á»Ã ¸º ÂÇȶ ; Ç»Á¶, º» ÂĹÁ¾ ·¾ ÆĽžȶȾ ÅÆÄ Ç¾ÈɶÌÔ ¸ ȻƻÃ, É µÀ¾¿ öÅƶ¸ÁµÂÄǵ. 47. d¸¶¼¶È¾ ö ¸ÇµÀ ŻƻÁ¶½¾, ÂÄÇȾ, ÀÉÏ, ÅÉÇÈ Ë¶È¾, ¸¶Á¾, ÆĽºÄƼ¼µ È.Å., º» ÂļÉÈÒ ·ÉȾ ½¶ÇºÀ¾ ö öÇ. q»Æ»ºÉÇ ÈÆ»·¶ ¶Ⱦ Ì» ö ɸ¶½ ¸ ½¶¹ÄÆļ»Ã¾Ë ȻƻöË. 48. q»Æ»ËĺµÍ¾ ͻƻ½ Ç»ÁÄ ÇȶƶȾǵ Ⱦ Èɺ¾, Àɺ¾ µÀö¿Â»Ãλ ËĺµÈÒ ÁÔº¾. d¸¶¼¶È¾ û ºÆ¶½Ã¾È¾ ÇÄ·¶À ¸ÃÄÍ È¶ ¹ÄÁÄÇÃÄ Ã» ÈÉÅÄÈȾ. i·ÆÄÔ º»Æ¼¶È¾ ¹ÄÈĸÄÔ ºÄ ÇÈÆÁÉ. 49. kºÉ; ÁÇÄÂ, Åļ ·Éº¾ÃÀ¶Â¾, ÅÄÁ»Â È.º., ¶·ÇÄÁÔÈÃÄ ÂĸͶȾ. dÇ» ¸¸¶¼¶È¾, ÏÄ Ã¶Ç Âļ» ËÈÄÇÒ ÅºÇÁÉ˶Ⱦ. 50. q»Æ»ËĺµÍ¾ ºÄÆĹÄÔ, Èƶ¸ÄÔ, ÂÄÀƾ ØÆÉÃÈÄ È.º. (Ⱦ ·ÁÒλ, ÀÄÁ¾ źËĺ¾ÂÄ ºÄ ºÄ¸À¾, ¶·Ä µÀĹÄÇÒ ÃÎÄ¹Ä ÅÄÇÈÄÔ) ÇȶƶȾǵ û ½¶Á¾Î¶È¾ ½¶ ÇÄ·ÄÔ ÇÁº¸. 51. fÄÆĹÄÔ, ÀÄÁ¾ ŻƻÀÄöÂÄǵ, ÏÄ ½¶ ö¾ ËÈÄÇÒ ÇÁº¾ÈÒ, ÇȶƶȾǵ Çſ¶Ⱦ ¿Ä¹Ä, ÏÄ· ŻƻÀÄöȾǵ, ËÈÄ Ì» ȶÀ¾¿. d ÀļÃÄÂÉ ¸¾Å¶ºÀÉ Ç¸¿ ÇÁº ½Ã¾Ï¾È¾. 52. lÄÁ¾ źÅÁÒþÀ ¸¾·¾Æ¶ÈÒǵ ¸ ºÄÆĹÉ, û ¸È¶ÂþÍÉ ¸ÇË, Àɺ¾, ÀÄÁ¾ ËÈÄ Â¶ ˶Ⱦ ; ¿È¾. qƾ·É¸¶Ô; ö Ľöͻû ÂÇÌ» û ÆĽÀ¶½É ȾÂ, ÀÄÂÉ Ã»ÅÄÈÆ·ÃÄ ÅÆÄ Ì» ½Ã¶È¾, ½¸ºÀ¾ Åƾ·É¸. 53. qº¸Äº¶Â¾ û ź'¼º¼¶È¾ ö ÂÇÌ» Ç¸Ä¿Ä¹Ä Å»Æ»·É¸¶Ãõ ¶·Ä ºÄ¸À¾, ¶Á» ½¶¸¼º¾ ÈÆ»·¶ ¶·Ä û ºÄ¼º¼¶È¾, ¶·Ä Żƻ¼º¼¶È¾ ÅĽ¶ º¶Ã» ÂÇÌ», Åƾ ÍÄÂÉ ÅÄÇÈÉŶȾ ȶÀ, ÏÄ· ź¸ÄºÍ¾À ¸¾ÃÇ ¸Æ¶¼»Ãõ, ÏÄ ÅºÅÁÒþÀ ÅÎĸ É ÅÆÄȾ¸ÃÄÂÉ Ã¶ÅƵÂ. 167
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
qº¸ÄºÍ¾À, µÀÏÄ ¸Ã ¸½µÈ¾¿ ½ ºÄÂÉ, Åĸ¾Ã»Ã ¶Ⱦ ÉÂĸÁ»Ã» ½ Æĺ¾ÃÄÔ Ï» ½ À¾ÂÇÒ "¶Á·". 54. o¶¸Í¾È¾Çµ ¸¾ÀÄƾÇÈĸɸ¶È¾ ¸ÄÆļ ½¶ÇÄ·¾ ÈƶÃÇÅÄÆÈÉ ½¸'µ½ÀÉ. 55. i¸'µ½Àĸ¾¿, ÀÄÁ¾ Åƾ¸Äº¾ÈÒ ÀĹÄÇÒ ÅÄ ½¸'µ½ÀÉ, û Åĸ¾Ã»Ã ¿Ä¹Ä ¸È¶ÂþÍɸ¶È¾ ¸ ½¸'µ½Àĸ ÅÉÃÀȾ (µÀÏÄ ÌÒÄ¹Ä Ã» ¸¾Â¶¹¶ ÇÅƶ¸¶). VI.q»Æ»Å¾ÇÀ¶. 56. q¾Ç¶È¾ µÀö¿Â»Ãλ ÈÁÒÀ¾ ¸ ûķ˺ÃÄÇÈ. 57. q¾Ç¶È¾ ÍÈÀÄ, ºÆ·Ã¾Â¾ ÁȻƶ¾ ö ÈÄÃÀÄÂÉ Å¶Å»Æ. 58. fÄ·Æ» ½ÂÃÔ¸¶È¾ ˶ƶÀÈ»Æ Ç¸Ä¿Ä¹Ä Å¾ÇÒ¶. 59. u ŻƻžÇÌ ÅºÅ¾Çɸ¶È¾Çµ ÇÅ»Ì. ÅÇ»¸ºÄ, ¶ û źžÇɸ¶È¾ÇÒ ½¶¹¶ÁÒÃĸ¼¾¸¶Ã¾Â. o» ö½¾¸¶È¾ Ç»·» ¿ ¶º»ÆǶȶ ÅÄ ÊÉÃÀÌ. 60. qƾ öžǶÃà ¸¸¶¼¶È¾, ÏÄ º¶Ã¾¿ Á¾ÇÈ Âļ» ÅÄŶÇȾ ¸ÄÆĹĸ ¸ ÆÉÀ¾, ÈÄÂÉ ÈÆ»·¶ žǶȾ ȶÀ, ÏÄ· ½ÆĽÉ¸ ÈÁÒÀ¾ ÈÄ¿, ºÄ ÀÄ¹Ä Ã¶ºÇ¾Á¶ÈÒǵ žÇÒÂÄ. 61. d¼¾¸¶È¾ ξÊÆÉ ÀĺÉ. 62. uÂĸ¾È¾Çµ, µÀ º¶Èɸ¶È¾ ŻƻžÇÀÉ, ÏÄ· ½¶ÀÄÃÇÅÆɸ¶È¾ Í¶Ç Å¾Ç¶Ãõ ¸¾Ç¾ÁÀ¾ º¶ÃÄ¹Ä Á¾Çȶ. 63. q»Æ»¸ÆÔ¸¶È¾, ; ËÈÄÇÒ Èƻȿ û ;ȶ Ã¶Î¾Ë Á¾Çȸ (ÆÄ·¾È¾ ¸¾ÇÃĸÀ¾). 64. lÄûÍÃÄ ½¶ÃÄÈĸɸ¶È¾ (ξÊÆÄÂ) º¶ÈÉ ¸¾Ç¾ÁÀ¾ ĺ»Æ¼¶Ãõ Á¾Çȶ. m¾ÇÈ ÈÆ»·¶ ºÄÇȶ¸ÁµÈ¾ ö ꦂ (Ì» ƸÃÄ ¼ ÉûÂļÁ¾¸¾ÈÒ ÆĽÀƾ¸¶Ãõ Á¾Çȸ). 65. o» ¸¾ÀÄƾÇÈĸɸ¶È¾ ºÁµ Åƾ¸¶ÈÃ¾Ë ÇÅƶ¸ Äƹ. ½¸'µ½ÀÉ È¾Â ·ÁÒλ, ÀÄÁ¾ ̾ ÆĽÀÄÃÇÅÆĸÉÈÒǵ ½¸'µ½ÄÀ. 66. qÇÁµ ÅÆÄ;ȶÃõ Á¾Çȶ ½ÆÄ·¾È¾ ¸ºÅĸºÃ ¸¾ÇÃĸÀ¾ Á¾Çȶ ½Ã¾Ï¾È¾. 168
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
67. lÄÃÈÆÄÁÔ¸¶È¾ ÇÁɼ·Ä¸ ŻƻžǾ ź¸Á¶ºÃ¾Ë. 68. m¾ÇȾ µÀ ¸ÇµÀÉ ÃÎÉ ÅÄÎÈÉ, ¸¾Ç¾Á¶È¾ ½¸'µ½ÀĸÄÔ ºÄÆĹÄÔ, ¶ û Åƾö¹ºÃ¾Â¾ ÁÔºÒ¾. VI. d Æ½Ã¾Ë ¸¾Å¶ºÀ¶Ë. 69. qºÅÁÒþÀ ȶÀļ Åĸ¾Ã»Ã ÀÄÃÇÅÆɸ¶È¾Çµ ¸ Äƹ. ÆÄ·ÄÈ Å»Æ»º Ǹľ Æĺ¾Í¶Â¾, ½Ã¶¿Ä¾¾, ǸĵÀ¶Â¾, öƻͻÃÄÔ È.º. 70. i ¸»Á¾ÀÄÔ É¸¶¹ÄÔ ÈÆ»·¶ ¸ºÃÄǾȾǵ ºÄ ź·ÄÆÉ Å»Æ»¸ÆÀ¾ À¶ºÆ¸. 71. d Å¶Æ ½ ÀÄÃÇÅƶÌÔ ÅºÅÁÒþÀ¸ ¸ÇÒÄ¹Ä ÍÁ»ÃÇȸ¶ ºÉ¼» ¸¸¶¼¶È¾ ö ¹ÆĶºÇÒÀÉ ÀÄÃÇÅƶÌÔ. 72. dǵÀ ¶Æ˸à ¶ȻƶÁ¾, ½·ÆÄÔ, ÅÆĺÉÀȾ ŻƻËĸɸ¶È¾ ÈÆ»·¶ ȶÀ, ÏÄ· ¸Äþ û ÅÇɸ¶Á¾ÇÒ Ã» ÅÄŶÁ¾ ¸ ÆÉÀ¾ ¸ÄÆŶ. 73. dǵÀ ȶ¿Ã ºÄÀÉ»ÃȾ ŻƻËĸɸ¶È¾ ȶÀ, ÏÄ· ¸Äþ û ÈÁÒÀ¾ û ÂĹÁ¾ ÅÄŶÇȾ ¸ ÆÉÀ¾ ¸ÄÆŶ, ¶Á» ¸Ã ö¸ÈÒ Ã» Åĸ¾Ã»Ã ºÄ¸º¶È¾Çµ ÅÆÄ Ë ½ÂÇÈ. 74. o» ÆÄ·¾È¾ ¸ ·ÁÄÀÃÄÈ¶Ë È¶ Ã. ½¶Å¾ÇþÀ¶Ë ½¶Å¾ÇÄÀ, µÀ¾Ë ½ÂÇÈ Â¹ ·¾ ÆĽÀƾȾ Äƹ. ȶ¿Ã¾. ÀÏÄ ÀÄûÍÃÄ ÅÄÆÄ·¾È¾ ½¶Å¾ÇÀ¾, ÈÆ»·¶ Ë ½¶Î¾ÊÆɸ¶È¾. 75. qºÅÁÒþÀ Åĸ¾Ã»Ã ÅÄÇÈ¿ÃÄ Å¶Â'µÈ¶È¾, ÀÄÁ¾ º» Åƾ ÃÒÄÂÉ ½Ã¶ËĺµÈÒǵ ½¶Å¾ÇÀ¾, ºÄÀÉ»ÃȾ È.Å., ÏÄ· É ¸¾Å¶ºÀÉ ½¶¹ÆĽ¾ Âļö ·ÉÁÄ Ë Î¸¾ºÀÄ ½¶Ëĸ¶È¾ ¶·Ä ½Ã¾Ï¾È¾. 76. dÇË ÍÁ»Ã¸ ö¸Í¾È¾ ½·»Æ¹¶È¾ Äƹ. ÅÄÇȶÃĸ¾. 77. qºÅÁÒþÀ û Ç ½º¶È¾Çµ ¸ ÆÉÀ¾ ¸ÄÆŶ. 78. ÀÏÄ ËÈÄÇÒ Ç¾ÁÄÔ Ä·Çȶ¸¾Ã ÅÄŶº»ÈÒǵ ¸ ÆÉÀ¾ ¸ÄÆŶ (ȶÀ¾Ë ¸¾Å¶ºÀ¸ É Ã¶Ç ·ÉȾ û Âļ»), û Ç ÆĽÀƾȾ ¸ÄÆĹĸ ¶Ã ĺÃÄ Äƹ. ȶ¿Ã¾. r¸ÃÄ ¼ û źȸ»Æº¼É¸¶È¾ º»µÀ¾Ë ȶ¿Ã, ÅÆÄ µÀ ¸ÄÆĹ ½Ã¶. 169
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
c»½Ç¾ÁÒþ¾ Åĸ¾Ãà ·ÉȾ ¸ÇµÀ źÁ»ÇÀ¾-ķ̵ÃÀ¾, ÅĹÆĽ¾, ÈÄÆÈÉƾ, µÀ ¸ÄÆĹ ÅƾÂÃÔ Ã¶ ÇÁºÇȸ. o» ÆĽÀƾȾ ¸ÄÆĹĸ ȶÂþÌÒ Ã¶¸ÈÒ Åº ½¶¹ÆĽÄÔ Ç»ÆȾ. lÄÁ¾ ¹¾Ã» źÅÁÒþÀ (ÍÁ»Ã), ÈÄ ¹¾Ã» ǶÂ, ¶ û ȵ¹Ã» ½¶ ÇÄ·ÄÔ Ç¸ÄË ºÆɽ¸, µÀ Åĸ¾Ãà ÅÆĺĸ¼É¸¶È¾ Æ»¸. ÆÄ·ÄÈÉ, û ¸¶Á¾È¾ Äƹ¶Ã½¶Ì. fÄ ÌÒÄ¹Ä ÈÆ»·¶ ź¹ÄÈĸ¾È¾ ÂÄƶÁÒÃÄ ¸»ÇÒ À¶ºÆ öǻÁ»Ãõ. l¶ºÆ öǻÁ»Ãõ ÈÆ»·¶ ÅÄÇÈ¿ÃÄ ¸¾ÆÄ·ÁµÈ¾ ÅÄÁÈ. ÅÆĸÆÔ¸¶È¾. 79. q¶Â'µÈ¶È¾, ÏÄ ¸ÇµÀ Åƶ¸¾Á¶ ÀÄÃÇÅÆ¶Ì Å»Æ»ÇȶÔÈÒ ·ÉȾ ÀÄÃÇÅƶȾ¸Ã¾Â¾, ÀÄÁ¾ ÅÆÄ Ã¾Ë ÅÄ;öÔÈÒ ¹Ä¸ÄƾȾ. tÄÂÉ ÈÉÈ ¸ ÀļÃÄÂÉ ¸¾Å¶ºÀÉ ÈÆ»·¶ ÅÆĵ¸ÁµÈ¾ ǸÄÔ Ã̵Ⱦ¸É. tÉÈ ÈÆ»·¶ ¸¾ÀÄƾÇÈĸɸ¶È¾ Ǹ¿ ºÄǸº ÃξË. 80. o» ½¶·É¸¶È¾ ÅÆÄ ÀÄÃÇÅƶÌÔ ¸ Á»¹Î¾Ë ÉÂĸ¾Ã¶Ë Æ»¸. ·ÄÆÄÈÒ·¾. o» º¶È¾ ¸ÄÆĹĸ ÅƾÇŶȾ ÍÉ¿ÃÄÇÈ À¶ºÆ¸ Ã¶Î¾Ë Â¶Ç. q¶Â'µÈ¶È¾, ÏÄ º»Æ¼¶¸¶, ËÄÍ Â¶ ºÄ Ç¸Ä ÅÄÇÁɹ ÅÄÁÌÔ, ¸¿ÇÒÀÄ È.Å., ¶Á» ºÉ¼» ½·»Æ¹¶ Ç¸Ä È¶ÂÃ¾Ì Å»Æ»º ¸ÄÆļÄÔ ÆĽ¸ºÀÄÔ. 81. q¶Â'µÈ¶È¾, ÏÄ ÉÂÃõ ½·»Æ¹¶È¾ ȶ¿ÃÉ - Ì» ĺö ½ ö¿¸¶¼Á¾¸Î¾Ë ¸¾ÂĹ Äƹ. º¾Ç̾ÅÁþ. 82. qƾÀƾ¸¶Ô;ÇÒ Êƶ½ÄÔ "ÀÄÃÇÅƶ̵" û ½¶Àƾ¸¶È¾ Żƻº ÍÁ»ÃÇȸÄ Äƹ. ÅÄÇȶÃĸ öÇȶ¸Á»ÃÒ, µÀ  ûķ˺ÃÄ ½Ã¶È¾. lÄÃÇÅÆɸ¶È¾ ÀÄÃÇÅÆɸ¶È¾Çµ Ì» û ĽöͶ, ÏÄ Ã» Âļö ½'µ¸ÁµÈ¾Çµ ǻƻº Â¶Ç Ã» ¸»ÇȾ ¶ÇÄ¸Ä ÅÄÁȾÍÃÄ ÆÄ·ÄȾ. n¶ÇÄ¸É ÅÄÁÈÆÄ·ÄÈÉ ÈÆ»·¶ ÅÄǾÁ¾È¾ ÅÄǾÁÔ¸¶È¾ ÅÄÇÈ¿ÃÄ, ·Ä Ì» ö¿ÀƶϾ¿ ½¸'µ½ÄÀ öÎÄ pƹ¶Ã½¶Ì ½ ¶Ƕ¾. tĺ ·Éº» ¿ Àƶ϶ ¹ÆĶºÇÒÀ¶ ÀÄÃÇÅƶ̵. 83. lÄÃÇÅƶ̵ û Ç Çȶ¸¶È¾ ŻƻÎÀĺÄÔ ¸ ÆĽ¹ÄÆȶÃà ƻ¸. ÆÄ·ÄȾ öÎÄ pƹ¶Ã½¶Ì öÆĺÉ. lÄÃÇÅƶ̵ Åĸ¾Ãö ·ÉȾ û ºÁµ ÀÄÃÇÅƶÌ, ¶Á» 170
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ºÁµ ÆÄ·ÄȾ ¸ ÆÄ·ÄÈ. q¶Â'µÈ¶È¾, ÏÄ ¸º ÀÄÃÇÅÆ¶Ì ºÄ ÇÈƶËÉ — Á¾Î» ĺ¾Ã ÀÆÄÀ. 4 Á¾Åõ 1944.
(Íåçàâ³ðåíèé îðèã³íàë. Ìàøèíîïèñ. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáêè. ÖÄÀÂÎ, ô. 3833, îï.1, ñïð. 230, àðê. 11-14).
171
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
Äîêóìåíò ¹ 11 ²íñòðóêö³ÿ äëÿ ñòðóêòóð ÑÁ (ñåðïåíü 1944 ðîêó) Ñåðïåíü, 1944 ðîêó
Ñòðîãî äîâ³ðî÷íî!!!*
i¶¹¶ÁÒþÀĸ¶ ÃÇÈÆÉÀ̵ u ½¶¹¶ÁÒÃÄÂÉ ÅÄõÈÈ ÆĽ¸ºÀ¶ ¶ ½¶ ÌÁÒ ½ºÄ·ÉȾ ºÄÇȶÆ;Ⱦ ½¶¹¶ÁÒà ÇŻ̶ÁÒà ¸ºÄÂÄÇÈ ÅÆÄ ¸ÄÆŶ. {Ä· ·Á¾¼Í» ÄÍ»ÆÀÃÉȾ, ÏÄ Ì» ÆĽ¸ºÀ¶, ÈÄ É ¸ºÅĸº ÇÀ¶¼»ÂÄ, ÏÄ ÆĽ¸ºÀ¶ Ì» ȶÂö ¶Æµ, µÀ¶ öºÇÁÉËÉ ÇÈ»¼¾ÈÒ ½¶ ¸Ç¶ ¸ÄÆļ¾Â¾ ÆÉ˶¾ ö ½Ä¸Ã, µÀ ¸ ÃÉÈÆ º»Æ¼¶¸¾. d ÅĺÆÄ·¾ÌµË ÅÄÀ¶½É ¸Äö Ã¶Â È Ã»Ä·ËºÃ ÇÅÄÇÄ·¾ ǻƻºÃ¾À¾ Åƾ ÅÄÂÄÍ µÀ¾Ë ¸ºÅĸºÃ ÆĽ¸ºÍ Äƹ¶Ã¾ ÂļÉÈÒ Äº»Æ¼¶È¾ ƼÃÄ¹Ä ÆÄºÉ ¸ºÄÂÄÇÈ ÅÆÄ ¸ÄÆŶ. Àļþ¿ ÆĽ¸ºÍ¾À ·Éº» ÇȶƶȾǵ ŽöȾ ¹ÆÉÃÈĸÃÄ ¸ÄÆŶ É ¸ºÃÄÇ¾Ã¶Ë ¸¿ÇÒÀĸ¾Ë, ÅÄÁȾÍþË, »ÀÄÃÄÂÍÃ¾Ë È»ËÃÍÃÄ-ÅÆľÇÁĸ¾Ë. lļº¾¿ ÆĽ¸ºÍ¾À Åĸ¾Ã»Ã ¸½µÈ¾ ÇÄ· ½¶ ½¶¸º¶Ãõ ½·Æ¶È¾ ¸Ç ¸ºÄÂÄÇÈ ½ Æ½Ã¾Ë º¼»Æ»Á ·ÁÒΠ»ÃÎ ¸¶ÆÈÇþË, ºÄÀÁ¶ºÃÄ Ë Å»Æ»¸Æ¾È¾ ȶ ½ ÌÒÄ¹Ä ÆÄ·¾È¾ ÅĽ¾È¾¸Ã ¸¾ÇÃĸÀ¾. tÆ»·¶ ö ½Ã¶¿È¾, ÏÄ ÆĽ¸ºÀ¶ Ì» û ÃÄ¸Ä ¸¾ºÉ¶ö ºÁµÃÀ¶, ¶Á» ÇÈÄƵ ǵ¹¶ ··Á¿Ã¾Ë ͶǸ. d¼» ¸ Í¶Ç¶Ë ÇȶƾÃþË, ¸»Á¾À ÂŻƶÈÄƾ, ¸Ä¼º ¿ ÌÇ¶Æ ÅÄÇÁɹĸɸ¶Á¾Çµ ûÔ, ·Ä ½Ã¶Á¾, ÏÄ Àļö ¸¾¹Æ¶Ã¶ ·¾È¸¶ ½¶Á»¼¾ÈÒ ¸º ÆĽ¸ºÄÍÃ¾Ë º¶Ã¾Ë ÅÆÄ ¸ÄÆŶ, ¶ ÏÄ¿ÃÄ ¸ º¶ÁÒÎÄÂÉ ¸º ¸Á¶ÇÃÄ ½·ÆÄ¿ÃÄ Ç¾Á¾. ¸ ÇȶƾÃÃ¾Ë Í¶Ç¶Ë Ã» ·ÉÁÄ È¶ÀÄ ÂļÁ¾¸ÄÇÈ ÆĽ¸ºÉ¸¶ÁÒÃÄ, µÀ ȻŻÆ. ÀÄÁ¾ ÀÄÈƾ¿ÇÒ ½ ÂŻƶÈÄƸ * o¶Å¾Ç "sÈÆÄ¹Ä ºÄ¸ÆÄÍÃÄ" ½ÆÄ·Á»ÃÄ ÄÁ¸Ì»Â. 172
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ËÄȸ ½Ã¶È¾ ÅÆÄ Ã¶ÇÈÆÄ ÇÉǺÃË º»Æ¼¶¸, ÈÄ ¸¾Ç¾Á¶¸ ǸÄË ÅÄÇÁ¸-»ÂǶƸ, µÀ¾Â ÅƾºÁÔ¸¶¸ ÇȶÆÎ¾Ã É ÊÄÆ ÄÇÄ·¾ÇÈ¾Ë ÇÁɹ, ¶ ¸ ØÆÉÃÈ Æ»Í, Ì ÇȶÆξþ ¶Á¾ ÆĽ¸º¶È¾ ÅÆÄ Ã¶ÇÈÆÄ ÅÄÍɸ¶Ãõ ¸ º¶Ã¿ º»Æ¼¶¸. d Å¶Æ ½ Ƽþ¾ ¸¾Ã¶Ëĺ¶Â¾, µÀ Á»ÈÉÃÇȸÄ, ƶºÄ ¿ È»Á»¹Æ¶Ê¾, È»Á»ÊÄþ, ºÄËĺ¾Á¶ ÆĽ¸ºÀ¶ Ç¸Ä¹Ä ÉºÄÇÀÄöÁ»Ãõ ȶÀ, ÏÄ ¸ ÃÄ¸Î¾Ë Í¶Ç¶Ë É ¸¿Ã¶Ë Åƾ Âĺ»Æÿ ½·ÆÄ ÆĽ¸ºÀ¶ ö ÉÇÁɹ¶Ë ÀÆÄ À¶¸¶Á»Æ, Á»ÈÉÃÇȸ¶, ƶºÄÈ»Á»¹Æ¶Ê¸ ö źÇÁÉ˶Ãà ȻÁ»ÊÄÃÃ¾Ë ÆĽÂĸ ¸ÄÆŶ. o¶º½¸¾Í¶¿Ã ÉÇÅ˾ º¶ÔÈÒ ÆĽ¸ºÄÍà º¶Ã ö Í¶Ç Äº»Æ¼¶Ãõ. d¾Ï» Åĺ¶Ã »Èĺ¾ ¸ Äǵ¹Ã»Ãà ÆĽ¸ºÄÍÃ¾Ë º¶Ã¾Ë ¸ ȶÀ¾Ë ÉÂĸ¾Ã¶Ë, ¸ µÀ¾Ë ¾ ½¶Æ¶½ ½Ã¶Ëĺ¾ÂÄǵ Ã¶Â È»Å»Æ ¸ºÅ¶º¶. n¾ Âļ»ÂÄ ÅÄÇÁɹĸɸ¶È¾Çµ Á¾Î» ÆÄÁµÂ¾ ÆĽ¸ºÍ¾À¸ ÅÎ¾Ë ÀÃþË. tÉÈ ÂÉǾÂÄ ¸¾À¶½¶È¾ ǸÄÔ ¸Åƶ¸ÃÇÈÒ ºÄ ÈÄ¹Ä ÇÈÉŻõ, ÏÄ· Ã¶Ç Åĺ¾¸ÁµÁ¾ ¸Ç öΠ¸ÄÆļ ;ÃþÀ¾, ÏÄ Â¾ ¸ ȶÀ¾Ë ÉÂĸ¶Ë Åƾ ö¾ ½ºÄ·ÉÈ¾Ë È»ËÃÍÃ¾Ë ½¶ÇÄ·¶Ë ¸¾ÆÄ·¾Á¾ ÇÄ· È», ½¶ ÏÄ ¸À¶Â¾ ·ÄÆ»ÂÄǵ -uÀƶÃÇÒÀÉ f»Æ¼¶¸É. tÄÂÉ ¶Å»ÁÔÔ ºÄ ¸ÇË ¸¿ÇÒÀĸ¾Ë ÆĽ¸ºÍ¾À¸ ¸¾ÀÄÃɸ¶È¾ ÆĽ¸ºÍ ½¶¸º¶Ãõ ǻƿĽÃÄ È¶ ö ꦂ ÅĸºÄÂÁµÈ¾ ǸÄË ½¸»ÆËþÀ¸ ȶ ÀĶú¾Æ¸ ¸ººÁ¸, ÏÄ ÇȶÌÄÃÉÔÈÒ ¸ Ã¶Î¾Ë È»Æ»Ã¶Ë, ÏÄ·¾ Ì ÇÁÉÎÃÄ Ë ¸¾ÀÄƾÇÈĸɸ¶Á¾. dÇ ÆĽ¸ºÍ¾À¾, µÀ ºÄ Ì ÅÆ¶Ì ÅÄÀÁ¾À¶Ã, ÅÆĸĺµÈÒ ÆĽ¸ºÀÉ Ã» ÈÁÒÀ¾ ö ÀÄÆÄÈÀÉ ¸ºº¶ÁÒ, ½¶·»½Å»ÍÉÔ; Ⱦ Żƻº ¸ÄÆļ¾Â ½¶ÇÀÄÍ»ÃõÂ, ÄÀÆɼ»Ãõ ; ÃÎÄÔ Ã»ÇÅ帶ÃÀÄÔ, ¶Á» ȶÀļ ÅÆĸĺµÈÒ ÆĽ¸ºÀÉ Ã¶ º¶ÁÒÎÉ Â»ÈÉ. sÁºµÈÒ ¸ÄÆŶ û ÈÁÒÀ¾ ·Áµ Ç»·», ¶Á» ö ÀļÃÄÂÉ ÀÁ¶ÅȾÀÉ Ç¸Ä ¸ÄÆÄ¼Ä ½»ÂÁ. d¿ÇÒÀÄ¸Ä¹Ä ÆĽ¸ºÍ¾À¶ û ÈÁÒÀ¾ ÌÀ¶¸¾ÈÒ, ; ¸¿ÇÒÀÄ oldf ·Á¾½ÒÀÄ ÅÄÇÈÄÔ ¿Ä¹Ä ¸ººÁÉ Í¾ Åƾ¹ÄÈĸÁµÔÈÒ Ä·Á¶¸É ö ¿Ä¹Ä ¸ººÁ, ¶ ¿Ä¹Ä ÂÉǾÈÒ ÌÀ¶¸¾È¾ ¸Ã ÂÉǾÈÒ ÆĽ¸º¶È¾ ¸¿ÇÒÀÄ¸É Ç¾ÁÉ ¸ÄÆŶ ȶ ÂÄƶÁÒþ¿ Çȶà ¸¿ÇÒÀ¶. 173
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
d¿ÇÒÀĸ¾¿ ÆĽ¸ºÍ¾À ¸¾ÀÄƾÇÈÄ¸É ÀļÃÉ Ã¶¹ÄºÉ, ÏÄ· ½·ÁÒξȾ Ç¸Ä ½Ã¶Ãõ ÅÆÄ ¸ÄÆŶ ½ºÄ·ÉȾ ö¿·ÁÒλ ºÄÀÉ»Ãȸ ¸ÄÆŶ. q»Æ»ÇÁÉËÉ ÅÄÁÄÃ»Ã¾Ë Æ½Ã¾Ë Ã¶ÌÄöÁÒÃÄÇÈ»¿, ÉǵÀ¾Ë Åƾº»Æ¼¶Ã¾Ë ÅÆÄËļ¾Ë ÁÔº»¿, ÇÈÆÁÒ̸. dÇÈÀ¾, µÀ ÅÄÍɸ, ¸¾ÉÍÉ Ã¶ ŶÂ'µÈÒ, ½¶Å¾ÇÉ È¶ ÇÄÆÈÉ, ¶ ½¸ºÄÂÁ»Ãõ ½ ºÄÀÉ»Ãȶ¾ ȶ ½¶Å¾ÇÀÄÔ ¸ºÇ¾Á¶ ǸÄÂÉ ·»½ÅÄǻƻºÃÒÄÂÉ ½¸»ÆËþÀÉ. qƾ ŻƻÇÁÉ˶Ãà ÅÄÇÁɹĸÉÈÒǵ À¶ÆÈÄÔ, ¶ ¸ ½¸È¶Ë Åĺ¶ ¶ÇÎȶ· À¶ÆȾ ȶ ÆÀ ¸¾º¶Ãõ. d ½¸È¶Ë û ɼ¾¸¶È¾ ÇÁ¸: ·¶¹¶ÈÄ, ¶ÁÄ, ÅĸÃÄ, ·Á¾½ÒÀÄ, ûº¶Á»ÀÄ, ¶ Å嶸¶È¾ (µÀÏÄ Ã» ½Ã¶ ÈÄÍÃÄ): ¸º ÇÈÄ ºÄ ÇÈÄ º»ÇµÈÒ, º¸¶ ÀÁÄ»Èƾ ö Ç˺ ÅÄ˾·À¶ º¸ÇÈ Å'µÈöºÌµÈÒ, ¶·Ä ÍÄȾƾ ÀÁÄ»Èƾ ö ŸÃÍ ¸º Ç»Á¶ o»½Ã¶Ã». fɼ» ͶÇÈÄ ½¸ÈÉÈÒǵ ÅÆÄ ÀÄŶÃõ ÄÀÄŸ, ÉÇȶ¸Á»Ãõ ¶ÆȾÁ»Æ¿ÇÒÀ¾Ë ¹¶ÆÂ¶È È¶ ÅÆÄ ÈƶÃÇÅÄÆÈɸ¶Ãõ ¸¿ÇÒÀ¶, ¶ û Åĺ¶ÈÒǵ É ½¸È¶Ë º»È¶ÁÒÃÄ ÅÄ µÀ¿ ÇÈÄÆÄà (ŸÃÍ, ÅÄÁɺ»ÃÒ [Ÿº»ÃÒ] È.º.) ÆÀ¾ ÀÄŶÈÒǵ ÄÀÄŠȶ ¸ µÀÄÂÉ Ã¶ÅƵÂ; È» Ƕ» ºÈÒǵ ½ Ãξ¾ ÇÅƶ¸¶Â¾. i¸»ÆÈ¶Ô É¸¶¹É, ÏÄ·¾ öÇÈÉÅà ½¸È¾ ·ÉÁ¾ ÄÊÄÆÂÁ»Ãà ½ ¸¾Ï» ö¸»º»Ã¾Â¾ ½¶¸¸¶¹¶Â¾. qƶÌÔ ¸ ÈÄÂÉ Ã¶ÅƵÂÀÉ ÅÄǾÁ¾È¾ ºÄ ¶ÀǾÂÉÂÉ. {Ä·¾ ÆĽºÄ·ÉȾ ÆĽ¸ºÄÍà º¶Ã û º¾¸¾È¾Çµ ö ½¸'µ½À¾, ¶ ɼ¾¸¶È¾ ¸ÇË ½¶ÇÄ·¸, ¸ÇË Ç»Æ»ºÃ¾À¸ ºÄ ½ºÄ·ÉÈȵ, Åƾ ÍÄÂÉ ÅÄξÆÔ¸¶È¾ ÀÁ¾Í, ÏÄ Àļþ¿ ǸºÄ¾¿ ÉÀƶûÌÒ-ÉÀƶÃÀ¶, µÀÄÂÉ Ã¶ Ç»ÆÌ Á»¼¾ÈÒ ºÄ·ÆÄ ÇÅƶ¸¾ öÆÄºÉ ÆĽ¸ºÍ¾ÀÄÂ. sÁ¶¸¶ uÀƶÃ!
(Êîï³ÿ. Ìàøèíîïèñ. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáêè. ÖÄÀÂÎ, ô. 3833, îï. 1, ñïð. 229, àð. 18). 174
Àðêàñ(-)
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Äîêóìåíò ¹12 Îá³æíèê äëÿ íèçîâèõ ñòðóêòóð ÑÁ (æîâòåíü 1944 ðîêó) Ñòðîãî äîâ³ðî÷íî. p·¼Ã¾À Í. 1. uÇ þ½Ä¸¾Â ÀÁȾö sc ºÄ ¸ºÄ¶: qÇÁµ Żƻ¸ÆÀ¾ ÂÃÄÔ È»Æ»ÃÉ µ ½¶É¸¶¼¾¸, ÏÄ ÉÇ Ã¾½Ä¸ ÅÆĸºÃ¾À¾ sc ½ ûº·¶ÁÒÇȸ¶ È.Å. Åƾ;à û ÇÈĵÈÒ Ã¶ ¸¾ÇÄÈ Ç¸Ä¹Ä ½¶¸º¶Ãõ Ⱦ Ƕ¾ º¶Á»ÀÄ Ã» ¸¾Åƶ¸ºÄ¸ÉÔÈÒ Ç¸Ä¹Ä Ä·Ä¸'µ½ÀÉ, µÀ¾¿ ö Ã¾Ë Åº ÌÔ ÅÄÆÉ Ã¶ÀÁ¶º¶ÈÒǵ ½ ¹Äƾ. {Ä· ö ·ÉºÉÍ» Ì» ¸Ç» û ÅĸÈÄÆÔ¸¶ÁÄǵ öÀ¶½ÉÔ: - ½¸È¾ žǶȾ ÅÇÁµ Åĺ¶ÃÄ¹Ä ¸½Æ̵ ¸ ÈÄÍÃÄ Ä½Ã¶Í»Ã¾¿ ƻͻûÌÒ [È»ÆÂÃ] ¸¾ÇÁ¶È¾ »Ã; - ÅƾǸµÈ¾È¾ ÇŻ̶ÁÒÃÉ É¸¶¹É ö Ä;ϻÃõ ȻƻÃÉ ¸º Ç»ÀÇÄȸ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƸ. i¶Ã»º·É¸¶Ãõ ¸ È¿ ºÁµÃÌ Ã» ¶ õÀÄ¹Ä ¸¾Åƶ¸º¶Ãõ ÈÄÂÉ ¸Ç ¸¾Ãà ·ÉºÉÈÒ Åƾȵ¹Ã»Ã ºÄ ¸ºÅĸº¶ÁÒÃÄÇÈ; - ¸½µÈ¾ ź ɸ¶¹É µÀÉ Ç¾ÁÒÃÉ ÅƶÌÔ ÅÆĸĺ¾ÈÒ ¸ ÈÄÂÉ È»Æ»Ã ¸ÄÆĹ; - Ä;ÇÈÀÉ È»Æ»ÃÉ ÅÆĸĺ¾È¾ ¸Ç» ö ;ÇÈÄ. sȵ¹¶È¾ ÅÆÄÈÄÀÄÁ¾, ÀÄÈÆ Ã¶Â º¶ºÉÈÒ ÀÄƾÇÈÒ ¸ ÂÆÉ ½·Æ¶Ã¾Ë ¸ Ã¾Ë Â¶È»Æ¶Á¸. d ÅÆÄÈÄÀÄÁ¶Ë û öºÈÄ ÆĽžÇɸ¶È¾Çµ ÅÆÄ ¼¾ÈÈÅ¾Ç ¶Æ»ÎÈĸ¶ÃĹÄ, ¶ ½¸»ÆÃÉȾ ɸ¶¹É ÈÄÍÃÄ ÄžǶȾ ÀÄÁ¾ ½Çȶ¸ ½¶¸»Æ·Ä¸¶Ã¾Â ö ºÄÃÄϾÀ¶ oldf, µÀ¾Â ÇÅÄÇÄ·ÄÂ, ȶÀȾÀ¶ oldf ¸ºÃÄÇÃÄ Ã¶Ç, ÅÆÄ ÏÄ Ã¶À¶½É¸¶Á¾ ºÄÃÄǾȾ, º» ¶¸ ºÄÃÄǾȾ, ½ À¾Â ½¸'µ½¶Ã¾¿, ÏÄ ¸Ç¾Å¶¸ ÀĹÄ. ÀÏÄ ÅÄÁµÀ, ÈÄ Í¾ öÁ»¼¾ÈÒ ºÄ ÅÄÁÒÇÒÀÄ 175
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
źÅÁÒÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì, µÀ ¸Äö ö½¾¸¶ÈÒǵ, Åķɺĸ¶, ȶÀȾÀ¶ ¸ºÃÄÇÃÄ Ã¶Ç È»Å»Æ ½¶ ·ÁÒÎĸ¾À¸. o¶ źÇȶ¸ Ì¾Ë Å¾È¶ÃÒ ¸¾¹ÄÈĸÁµÈÒǵ µÀö¿Î¾ÆÎ ÅÆÄÈÄÀÄÁ¾; - ö¹Áµº¶È¾ öº Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¾Â ¼¾ÈȵÂ. o» ºÄÅÉÇÀ¶È¾, ÏÄ· ¸ Ƶº¾ uÀƶÃÇÒÀÄ o¶ÆĺÃÄ s¶ÂÄÄ·ÄÆÄþ ¸Ëĺ¾Á¾ ÁÔº¾ û Äƹ¶Ã½Ä¸¶Ã, ÅÆĵ¸¾ º»½»ÆÌ - ÁÀ¸ºÉ¸¶È¾; - ¹ÄÇÅĺ¶ÆÍ Æ»Ê»Æ»ÃȾ öºÉ¼¾¸¶ÔÈÒ Ç¸ÄË Åƶ¸ ÆĽÈƶͶÔÈÒ Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã» ºÄ·ÆÄ. qÆÄ È¶À ʶÀȾ ºÄÃÄǾȾ »Ã, ¶ û ǶÂÄÂÉ ÀÄÃÈÆÄÁÔ¸¶È¾ Ë; - ö¹Áµº¶È¾ öº ÇÅƶ¸ÃÇÈÔ ¼ÃÄÍ¾Ë ½¸'µ½À¸, öº ÆÄ·ÄÈÄÔ ¼ÃÄÍÄÔ ÇÈÀ¾. (o» ºÄÅÉÇȾȾ ºÄ ÁÔ·Ä¸Ã¾Ë ¶Ê»Æ); - ö ½º¶Ã ¹ÄÇÅĺ¶ÆÍÄÂÉ Æ»Í Å»Æ»Æ¶Ëĸɸ¶È¾ À¸¾ÈÀ¾ ½ źžÇÄ ¹ÄÇÅĺ¶ÆÍĹÄ. qĺ·¶È¾, ÏÄ· É ¸ÇË ÇȶÃÌµË ·ÉÁ¾ ÃÊÄƶÈÄƾ sc. iöȾ ÈÄÍÃÄ ÅÆÄ ¸ºÃÄǾþ ¸ Àļÿ ÇȶþÌ. qÆÄ ÇÀÁÒÀÇÈÒ ¸¿ÇÒÀ¶ ¸ Ȼƻà ¿Ä¹Ä Ľ·ÆÄÃõ, ÌÁÒ ½ µÀÄÔ À¸¶ÆȾÆÉ ¸ º¶ÃÄÂÉ È»Æ»Ã; - öº ·Ä¸À¶Â¾ Ǹľ ¸½µÈ¾ ÇŻ̶ÁÒþ¿ ö¹Áµº. {Ä· É Ã¾Ë Ã» ·ÉÁÄ ½¶ÅƾÂÍ»ÃÄ¹Ä ºÄ ÈÄ¹Ä Í¶ÇÉ ·»½Á¶ººµ ÆĽ¹Ãɽº¶ÃÄÇÈ. i¶¸»ÇȾ º¾Ç̾ÅÁÃÉ, ö¸Í¾È¾ ÅÆÄ ¸ºÅĸºÃ ÊÄƾ Èĸ¶Æ¾ÇÒÀÄ¹Ä ÇŸ¼¾Èȵ. qĺ·¶È¾ ÅÆÄ Ë º»ÄÁĹÍà ȶ ÇÈÄƾÍà ÅÄõÈȵ öÎÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾. pƹ¶Ã½¶Ìµ uÀƶÃÇÒÀ¾Ë o¶ÌÄöÁÇȸ ¶ Żƻº ÇÄ·ÄÔ ¸»Á¾ÀÉ Ç¸µÈÉ ÌÁÒ. sc, µÀ ÄËÄÆÄö ÂÉǾÈÒ Ã¶ ÌÒÄÂÉ ÇȶÃĸ¾Ï Ç»·» ¸Åĸà ¸¾Åƶ¸º¶È¾. uǵÀ ¸ÄÆļ ½¶½Ë¶Ãõ û ÇÂÔÈÒ Ã¶Ç ½¶ÇÀÄ;Ⱦ, ¶ ö¸Å¶À¾, ¶ÔÈÒ ·ÉȾ ÇÀÄÆλ ö¾ ÆĽÀÆ¾È ÁÀ¸ºÄ¸¶Ã. i¶ ¸¾ÀÄöÃõ ¸¾ÏÄ¹Ä ¸ºÅĸº¶ÁÒà ÉÇ ÅĸÈĸ, ƶ¿ÄÃĸ sc. qĸ¾ÏÄ ÃÇÈÆÉÀÌ Ã» ÅÄξÆÔ¸¶È¾ É ¸ºÅ¾Ç¶Ë 176
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
[ÀÄŵË], ¶ ¸ºÅĸºÃÄ ÆĽ'µÇþȾ ¸Ç ÇŸÆÄ·ÈþÀ¶Â. qÄÇÈ¿ 7 ¼Ä¸Èõ 1944 Æ.
(Ãðîçà)
(Êîï³ÿ. Ìàøèíîïèñ. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáêè. ÖÄÀÂÎ, ô. 3833, îï. 1, ñïð. 229, àðê. 19).
177
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
Äîêóìåíò ¹ 13 Çðàçîê ïðîòîêîëó äëÿ ñï³âðîá³òíèê³â ÑÁ Çðàçîê ïðîòîêîëþâàííÿ
Ñòðîãî äîâ³ðî÷íî!
qÆÄÈÄÀÄÁ žǶþ¿ ºÃµ ………….. 1944 Æ. ¹Äº. ….. i źÇɺÃÄ¹Ä (ÅÄÁÄûÃĹÄ, Åƾº»Æ¼¶ÃĹÄ) 1. Â'µ Åƽ¸¾Ï», º¶È¶ ÂÇÌ» ÉÆĺ¼»Ãõ, »ö Æĺ¾Í¸, öÌÄöÁÒÃÇÈÒ, ÇȶÃ, ÄǸȶ, ½¸¶Ãõ, ¸ºÃÄλÃõ ºÄ ¸¿ÇÒÀÄ¸Ä ÇÁɼ·¾. 2. lÄÁ¾ ¸ µÀ¾¿ ÇÅÄÇ· ÅÄŶ¸? ………………...... 3. fÄžȾ ÅÆÄ ¸¿ÇÒÀÄ: µÀ¾¿ ÄÈƵº, ÅÄÁÀ, º¾¸½µ, ÀÄÆÅÉÇ, ·Æ¾¹¶º¶, ¶Æµ? lĶúþ¿ ÇÀÁ¶º. qƽ¸¾Ï¶ öͶÁÒþÀ¸, Ëõ öÌÄöÁÒÃÇÈÒ. Ëà ¸ºÃÄλÃõ ºÄ öÎÄ¹Ä ÆÉËÉ. fÄ ÆÉËÉ ·ÁÒÎĸ¾ÌÒÀĹÄ, ·ÁÄÂÄÇÀĸÇÒÀĹÄ. i¸ºÀ¾ ¸¿ÇÒÀÄ Åƾ¿ÎÁÄ? lɺ¾ öÅƶ¸ÁµÈÒǵ? q¾È¶È¾ ÅÆÄ Í¶ÇȾþ ÊÆÄÃÈĸ ȶ ¸ º¶Á»ÀÄÂÉ ½¶ÅÁÁ. pƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¶ Ç˻¶ ¶ÆÂ. sȶà öÌÄöÁÒþ¿, Ľ·ÆÄÃõ. dÂȾ ¸ºÆ½Ã¾È¾ ͻƸÄÃĶÆ¿̵ ¸º »ÃÀ¶¸»º¾Çȶ, ½¶ÁºÄÆļþÀ¶, ÅĹƶÃÄÈƵº¾ oldf, ÇŻ̶ÁÒà ÄÈƵº¾ olec (o¶Æĺþ¿ lÄÂÇ¶ÆµÈ eÄÇɺ¶ÆÇȸÃÃÄ¿ c½ÄŶÇÃÄÇÈ). qÆÄ ÄÈƵº¾ olp (o¶Æĺþ¿ lÄÂÇ¶ÆµÈ p·ÄÆÄþ), ¸ÃÀĶȾ. 4. n¶¹¶½¾Ã¾: ÈÄÍû ÄžǶÃõ ȶÀÄ¹Ä ½ ÎÀÌÄ ¸ µÀÄÂÉ ·Éº¾ÃÀÉ (ÂÉÆĸ¶Ã¾¿, º»Æ»¸'µÃ¾¿)? À¶ ÄËÄÆÄö ¶¹¶½¾Ã¸ ɽ·ÆÄÃõ? À¾¿ ½¸'µ½ÄÀ ¶ ÄËÄÆÄö ½ ÇÉǺþ ź¸ººÁ¶Â¾? lÄÁ¾ ¸º·É¸¶ÈÒǵ ½Âö ¸¶ÆȾ? i¸ºÀ¾, ÀÄÁ¾ ; ºÄÅĸÃÔÔÈÒ Â¶¹¶½¾Ã¾? lɺ¾, ÏÄ, ÀÄÁ¾ ¸ µÀ¾¿ ÇÄÅÇ· ¸ºÇȶ¸ÁµÔÈÒ? wÈÄ ¸ µÀ¿ ǾÁ ÀÄøÄÔ? 178
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
5. m»Èĸ¾Ï¶: ÄžǶȾ ÈÄÍÃÄ Åĺ¶È¾ ÎÀÌ Á»Èĸ¾Ï¶. qĺ¶È¾ Á»Èĸ¾Ï ·ÉºÄ¸¶Ã ƶÃλ, ½¶Æ¶½, ÅÁµÃĸ¶Ã ö ·ÉºÉÍ». o¶ µÀÄÂÉ ØÆÉÃÈ Åķɺĸ¶ÃÄ (ÅÇÄÀ, ÍÄÆÃĽ»Â)? y¾ ØÆÉÃÈ ÅÆ»Çĸ¶Ã¾¿, ¸¶Áĸ¶Ã¾¿? y¾ µÀÇÒ Â¶¹¶½¾Ã¾ ö Á»Èĸ¾Ï? n»ÎÀ¶Ãõ ÁÒÄÈ;À¸ Ä·ÇÁɹ¾? À¶ ÄËÄÆÄö Á»Èĸ¾Ï¶? sÀÁÒÀ¾ µÀ ɽ·ÆÄÃ? lÄÁ¾ ½Âö ¸¶ÆȾ? sÀÁÒÀ¾ ÁȶÀ¸? Ëõ µÀÇÈÒ? À ¸Åƶ¸¾ ¸º·É¸¶ÔÈÒǵ? lÄÁ¾ ¸¾ÁȶÔÈÒ ÅƾÁȶÔÈÒ? 6. cɺĸ¾: ÏÄ, º» ÀÄÁ¾ Åķɺĸ¶Ã», ·ÉºÉÈÒǵ ; ¸ ÅÁµÃ ·ÉºÉ¸¶È¾? (i¶Á½Ã¾Ì, ºÄÆĹ¾, ¸¿ÇÒÀĸ ƶÂÀ¾, ¶¹¶½¾Ã¾, ·¶Æ¶À¾, ÄÀÄž, ·ÉÃÀƾ, ÅÆÄȾÁ»ÈÉÃÇÒÀ Æĸ¾). lÄÁ¾ ·ÉºÄ¸É ÆĽÅÄͶÈÄ, ¶ ÀÄÁ¾ ÅÁµÃÉÈÒǵ ½¶ÀÃ;Ⱦ? wÈÄ ÅÆĸ¶º¾¸ ·ÉºÄ¸É? À¾Ë ½¸ºÀ¾ ɼ¾¸¶ÃÄ ÆÄ·ÈþÀ¸ ºÄ ÌÒĹÄ? ÀÄ¹Ä Â¶È»Æ¶ÁÉ É¼¾¸¶ÃÄ ºÄ ÌÒÄ¹Ä ½¸ºÀ¾ ¿Ä¹Ä ÇÅÆĸ¶º¼ÉÔÈÒ? {Ä ¹Ä¸ÄÆ»ÃÄ ¸ºÃÄÇÃÄ ·ÉºÄ¸¾ ǻƻº ¶Æ¿̸ öǻÁ»Ãõ? i·ÉºÄ¸¶ÃÄ ¸ºÀƾÈÄ Í¾ ÇÀƾÈÄ? fÄ ÍÄ¹Ä ·ÉºÄ¸¶ ÅÄÈƷö? 7. bºÂÃÇÈƶ̵: ƶ¿¸¾ÀÄÃÀľ, ƶ¿Å¶ÆÈÀľ, ÇÁÒƶº¾. 8. o¶ÇÈÆÄ: ǻƻº ͻƸÄÃĶÆ¿̸. {Ä ¹Ä¸ÄƵÈÒ Í»Æ¸ÄÃĶÆÂ¿Ì ÅÆÄ Ç¸¿ ÀĶúþ¿ ÇÀÁ¶º ȶ ¸½¶¹¶Á ÅÆÄ srsr, ÅÆÄ Ã¶Î ÆÉË, ÆÉË bÁµÃȸ [½¶ËºÃ¾Ë ÇÄԽþÀ¸ srsr]? {Ä ¹Ä¸ÄƾÈÒ ÀĶúþ¿ ÇÀÁ¶º ¼ ÇÄ·ÄÔ, ½ ¸ÄµÌȸÄ ȶ öǻÁ»ÃõÂ? {Ä ¹Ä¸ÄƾÈÒ Å¶ÆÈÄƹ. (ŶÆÈ¿Ã Äƹ¶Ã¾) ö ÇËĺ¾Ã¶Ë ȶ ÂȾù¶Ë? rĽ¹Ä¸Äƾ ÅÆÄ ÉÀƶÃ̸ ½¶ËºÃ¾Ë ½»Â»ÁÒ, ÅÆÄ ÉÀƶÃ̸ ÇËºÃ¾Ë ½»Â»ÁÒ, ÅÄÁµÀ¸ ÃÎ¾Ë Ã¶Ì»ø? 9. qÄÁȸ¾Ë¸Ã¾ÌÈ¸Ä Ç»Æ»º ͻƸÄÃĶÆ¿̸: ö µÀÉ ¸¿ÇÒÀÄ¸É Í¶ÇȾÃÉ ÅƾŶº¶ ÅÄÁÈÆÉÀ? o¶ µÀ Ȼ¾ ÅÆĸ¶º¾ÈÒ ¹ÉÈÆÀ¾ ¼ ¸ÄµÌȸÄÂ? À ͶÇÈÄ ºÇȶÔÈÒ Í¶ÇÄžǾ ºÄ ;ȶÃõ ÅÄ ¸ººÁ¶Â? 179
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
10. sɺ¸Ã¾ÌȸÄ: ¸ µÀ¿ ÊÄÆ ¸º·É¸¶ÔÈÒǵ ¸¿ÇÒÀĸ Çɺ¾ öº ¸ÄµÀ¶Â¾? qÆÄÈÄÀÄÁ ½¶ÀÃÍ»ÃÄ ºÃµ ………………....…. 1944. i½Ã¶¸¶¸……………….. qÆÄÈÄÀÄÁÔ¸¶¸…………
(Êîï³ÿ. Ìàøèíîïèñ. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáêè. ÖÄÀÂÎ, ô. 3833, îï. 1, ñïð. 229, àðê. 21).
180
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Äîêóìåíò ¹14 ²íñòðóêö³ÿ äëÿ ñï³âðîá³òíèê³â ÑÁ ó ñïðàâ³ ïðîâåäåííÿ äîïèò³â 1. sdfygoo hjdjw psc […] …ljnj qpdjoo cutj pspcjst fplbij… ÀÉ Â»ÈÉ Â¶ ºÄÅ¾È Ç¸ºÀ¸, ÅÄÈ»ÆÅÁ¾Ë, Ä·¸¾Ãɸ¶Íɸ¶Ã¾Ë? i¶¸º¶Ãõ ÇÁºÍÄ¹Ä Åƾ ºÄÅ¾È ÅÄÁµ¹¶ ¸ ÈÄÂÉ, ÏÄ· ź ꦂ ºÄžÈÉ ºÇȶȾ ¸º ºÄžÈɸ¶ÃÄ¹Ä ÈÄÍû Åƶ¸¾ÁÒû ÄÅĸº¶Ãõ ÅÆÄ Åĺ, ʶÀȾ ¿ Ä·Çȶ¸¾Ã¾, ͶÇÈÄ ¸ Ë […] ÅĺÆÄ·¾ÌµË, µÀ ÅÆ»ºÂ»ÈÄ ºÄÇÁº¼»Ãõ ¸ ÇÅƶ¸. 2. sdfpl-pygdjfgx~ Åĸ¾Ã»Ã ź ꦂ ºÄžÈÉ ÆĽÅĸÇȾ º»È¶ÁÒÃÄ È¶À ÈÄÍÃÄ ÅÆÄ È», ÏÄ ·¶Í¾¸ Íɸ, ÏÄ· ¸Ç È, µÀ ÇÁÉ˶ÔÈÒ, ¶Á» û ·¶Í¾Á¾ º¶ÃÄ Åĺ, ʶÀȾ ¿ Ä·Çȶ¸¾Ã¾, ÂĹÁ¾ ÇÄ· ¸ºÈ¸ÄƾȾ ¸Ç» ȶÀ, µÀ·¾ ¸Äþ ·ÉÁ¾ ǸºÀ¶Â¾ ÌÒĹÄ. s¸ºÄÀ û ÄÍ»¸¾º»ÌÒ, µÀ¾¿ ŻƻÅĸº¶, ÈÄÍÃλ, ¸¾ÇÁĸÁÔ µÀÉÇÒ ÄÀÆ»ÂÉ Ä·Çȶ¸¾ÃÉ ¸ ÇÅƶ¸, Åĸ¾Ã»Ã ¸¾ÀÁ¶ÇȾ ȶÀ ºÄÀÁ¶ºÃÄ µÇÃÄ, ÏÄ· ÄÅĸº¶Ãõ ¿Ä¹Ä ÂĹÁ¾ ÅĵÇþȾ, ºÄÅÄÂĹȾ ½¸'µ½¶È¾ ¸ºÄ ¸¼», ¶Á» û ½¸'µ½¶Ã, ÆĽƽûà ¸ Åƶ¸ ʶÀȾ, Ä·Çȶ¸¾Ã¾ Åĺ ¸ º¾Ã» ÇÈÆÉÃÀ» ÌÁ». d ÍÄÂÉ ÇÀÁ¶ºÃÇÈÒ ÅÆ¶Ì ÇÁºÍĹÄ, ÏÄ ÅÆĸĺ¾ÈÒ ºÄžÈ? d ÍÄÂÉ ÇÀÁ¶ºÃÇÈÒ ÅÆ¶Ì Ç¸ºÀ¶, ÏÄ º¶ ǸºÍ»Ãõ? i µÀ¾Ë ÇÀÁ¶ºÄ¸¾Ë »Á»Â»Ãȸ ÇÀÁ¶º¶ÈÒǵ Åƶ̵ ĺÃÄ¹Ä ºÆɹĹÄ? d½Ò»ÂÄ Ç¸ºÀ¶-ÄÍ»¸¾ºÌµ, µÀ¾¿ ÏÄÇÒ ·¶Í¾¸, ÏÄÇÒ Íɸ, µÀ¾¿ Åĸ¾Ã»Ã ö ºÄÅ¾È ¸Ç» ÆĽÅĸÇȾ. 181
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
t¶À¾Â ;ÃÄ ¸ öÎÄÂÉ ÅÆÄÌ»Ç ·»ÆÉÈÒ ÉͶÇÈÒ È¶À ½º·ÃÄÇÈ Ç¸ºÀ¶: ½º·ÃÇÈÒ ÇÅƾ¿Â¶È¾ ö¸ÀÄÁ¾ÎÃ, ½º·ÃÇÈÒ ½¶Å¶Â'µÈĸɸ¶È¾ ÇÅƾ¿ÃµÈ» ½º·ÃÇÈÒ ¸ºÈ¸ÄÆÔ¸¶È¾. s¸ºÄÀ Åĸ¾Ã»Ã ¶Ⱦ ½º·ÃÇÈÒ ÆĽÉÂȾ ·¶Í»Ã» Åƶ¸¾ÁÒÃÄ ¿Ä¹Ä ÇÅƾ¿Â¶È¾, Åƶ¸¾ÁÒÃÄ ÊÀÇɸ¶È¾ ¸ ǸĿ ŶÂ'µÈ, Åƶ¸¾ÁÒÃÄ ¸ºÈ¸ÄƾȾ, Åƶ¸¾ÁÒÃÄ ÆĽÅĸÇȾ È», ÏÄ É ÃÒÄ¹Ä ½¶ÊÀÇĸ¶ÃÄ ¸ ŶÂ'µÈ. d ÍÄÂÉ ÇÀÁ¶ºÃÇÈÒ ÈĹÄ, ËÈÄ ºÄžÈÉ? sÁºÍ¾¿ Åĸ¾Ã»Ã ÉÂȾ Åƶ¸¾ÁÒÃÄ ¸ºÅĸºÃÄ ºÄ ÃȻƻǸ ÇÁºÇȸ¶ Äƹ¶Ã½É¸¶È¾ ºÄžÈ, µÀ ÏÄºÄ Åº¹ÄÈĸÀ¾ ÅÄÈÆ·Ã¾Ë ºÁµ ºÄžÈÉ Â¶È»Æ¶Á¸, ÏÄ ºÇȶȾ ¸º ºÄžÈɸ¶ÃÄ¹Ä Åƶ¸¾ÁÒÃÉ, µÇÃÉ ¸¾Í»ÆÅÃÉ ¸ºÅĸºÒ, ûķ˺ÃÉ ºÁµ ÆĽ¸'µ½¶Ãõ ¸ÇË È¾Ë Ä·Çȶ¸¾Ã, ½'µÇɸ¶Ãõ µÀ¾Ë Âļ» º¶È¾ ǸºÍ»Ãõ º¶ÃÄ ÄÇÄ·¾. sÁºÍ¾¿ Åĸ¾Ã»Ã ûÅÄÂÈÃÄ ºÁµ ºÄžÈɸ¶ÃÄ¹Ä ÅƾÂÉǾȾ ½¶¹Ä¸ÄƾȾ ÂĸͶ½Á¾¸Ä¹Ä, ÇÀƾÈĹÄ, Åƾ˾ÁÒÃÄ¹Ä ºÄ ĺÃÄÇÀÁ¶ºÄ¸¾Ë ¸ºÅĸº»¿ ¸¸»ÇȾ ¸ ķ»¼»Ã ƶÂÀ¾ ·¶Á¶ÀÉÍĹÄ, ¹Ä¸ÆÁ¾¸Ä¹Ä ǸºÀ¶. sÁºÍ¾¿ Åĸ¾Ã»Ã ½Ã¶¿È¾ ¸ºÅĸºÃÉ ÂÄ¸É ºÁµ ÆĽÂĸ¾ ½ º¾È¾ÃÄÔ ½ ºÄÆÄÇÁ¾Â, ½ ¶ÁÄžÇÒ»Ãþ¾ ¿ ¶ÁÄÆĽ¸¾Ã»Ã¾Â¾ ǸºÀ¶Â¾, ¶ÁÄ- ¸¾ÇÄÀÄÀÉÁÒÈÉÆþ¾, ÄǸͻþ¾ »ÀÇÅ»Æȶ¾. sÁºÍ¾¿ Åĸ¾Ã»Ã ÉÂȾ ½¶ÇÈÄÇĸɸ¶È¾ ·»Çº¾, ÊÄÆÂÉÁÔ¸¶Ãõ žȶÃÒ, Ç¶Â¾Ë ¸¾ÇÁĸ¸ ºÄ ÅÄÇȶÃĸÀ¾ žȶÃÒ, ºÄ ÆĽÉÂÄ¸Ä¹Ä ÆĽ¸¾ÈÀÉ ÀļÃÄ¹Ä ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä Ç¸ºÀ¶. d ÉÂÃà ÇÁºÍÄ¹Ä ¸»ÇȾ ÅÄ Æ½ÃÄÂÉ ÆĽÂÄ¸É ½ Ⱦ ; Ãξ ǸºÀÄÂ, ¸ ÉÂÃà ¿Ä¹Ä öÀÆ»ÇÁÔ¸¶È¾ ¿ ¸ºÅĸºÃÄ ÊÄÆÂÉÁÔ¸¶È¾ ½¶Å¾È¶Ãõ, ûÅÄÂÈÃÄ Ä·Ëĺ¾È¾ È ½ þË, ö µÀ ǸºÄÀ ÍÄÂÉÇÒ Ã» ËÄÍ» º¶¸¶È¾ ¸ºÅĸº. t¶À ǶÂÄ Ã»ÅÄÂÈÃÄ ºÁµ ǸºÀ¶ ½ÃÄ¸É ºÄ Ì¾Ë Å¾È¶ÃÒ Åĸ»ÆȶȾǵ, ÏÄ· ¸Ç» ¼ ºÇȶȾ ö Ã¾Ë ¸ºÅĸº… (Äîêóìåíò ç³ïñîâàíèé, íå ìຠïî÷àòêó òà çàê³í÷åííÿ. Êîï³ÿ. Ìàøèíîïèñ. Áåç äàòè. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáêè. ÖÄÀÂÎ, ô. 3833, îï.1, ñïð. 233, àðê. 77). 182
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Äîêóìåíò ¹ 15 ²íñòðóêö³ÿ äëÿ ÑÁ ïðî ñòðóêòóðó òà ìåòîäè ðîáîòè ðàäÿíñüêèõ ñïåöñëóæá ³ áîðîòüáó ç íèìè (æîâòåíü 1944 ðîêó) olec oldf 1. fÄ ÁÔÈÄ¹Ä 1941 ÆÄÀÉ ·É¸ ĺ¾Ã ÀÄÂǶƵÈ, ¶ ÆÄ·ÄÈÉ ÄŻƶȾ¸ÃÉ ÇÁºÍÉ ¸¸ È. ½¸. "eÁ¶¸ÃÄ» uÅƶ¸Á»Ã¾» eÄÇɺ¶ÆÇȸ»ÃÃÄ¿ ·»½ÄŶÇÃÄÇȾ" - ¸ººÁ oldf. 2. dº ÁÔÈÄ¹Ä 1941 Æ. ÇȸÄÆ»ÃÄ Ãĸ¾¿ ÀÄÂÇ¶ÆµÈ Åº ö½¸ÄÔ olec (o¶ÆĺÃÑ¿ lľÇǶƾ¶È eÄÇɺ¶ÆÇȸ»ÃÃÄ¿ c»½ÄŶÇÃÄÇȾ) — ÅÄÁȾÍö ÅÄÁ̵. i¶¸º¶Ãõ olec: ¶) ·ÄÆÄÈÒ·¶ ½ ÉǶ źÅÁÒþ¾ Äƹ¶Ã½¶ÌµÂ¾ ÆĽÅƶÌÒÄ¸É ÅºÅÁÒà Äƹ¶Ã½¶Ì; ·) ·ÄÆÄÈÒ·¶ ½ ÅÄÁȾÍþ¾ ½ÁÄ;ö¾ ¸ r¶ºµÃÇÒÀÄÂÉ sÄÔ½; ¸) ·ÄÆÄÈÒ·¶ ½ ÎÅÄö¼»Ô ÃÎ¾Ë º»Æ¼¶¸. olec À»ÆÉ ¶¹»ÃÈÉÆÃÄÔ ÆÄ·ÄÈÄÔ, ¶Æ»ÎȾ ÅÆĸĺ¾ÈÒ oldf. olec - Ì» ·ÔÆĸ ÆÄ·ÈþÀ¾. d»ÆȾÀ¶ÁÒö ÆÄ·Äȶ oldf [¶ ·ÉȾ olec]: 1. nÄÇÀ¸¶ - olec sssr. 2. l¾¸ — olec ursr. 3. d ÀƶµË (bÁȶ¿ÇÒÀ¾¿ Àƶ¿) Ä·Á¶ÇÈµË uÅƶ¸ÁÃõ - uolec. 4. d ÄÀÆɹ¶Ë (s¾·Æ) ƶ¿ÄÃ¶Ë pȺÁ¾ olec rpolec. 5. d ·ÁÒÎ¾Ë ÂÇÈ¶Ë eÄÆĺÇÀ¾» pȺ»ÁÑ olec eÄÆpolec. 6. rpolec ¶ ÉͶÇÈÀ¾ ÅÄ Ç»Á¶Ë - ¸º 5 ºÄ 9 ÄÇ·. 183
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
x» ½¶Á»¼¾ÈÒ ¸º ÈÄ¹Ä ÀÁÒÀÄ Â¶ÔÈÒ Ç¾Á¾ (Åƶ̸þÀ¸ - ÉͶÇÈÀĸ¾Ë). i¶ÂÈÀ¾: 1. uÅƶ¸ÁÃõ ¶ÔÈÒ È¶Àļ ÂÁÒ¿ÄÃĸ ÂÇȶ (nÄÇÀ¸¶, mÃùƶº). 2. r»ÇÅÉ·ÁÀ¶ÃÇÒÀ ÀÄÂǶƵȾ ¸»ºÉÈÒ ÆÄ·ÄÈÉ ÉÅƶ¸ÁÃÒ. x»ÃÈƶÁ½¶Ìµ ÆÄ·ÄȾ ¸ nÄÇÀ¸ - Æ»ÇÅÉ·ÁÀ¶ÃÇÒÀ ÀÄÂǶƵȾ û ¶ÔÈÒ Ç¸ÄË ¸Á¶ÇÃ¾Ë ÀÄÂŻȻÃÌ¿. Ë ÇÃɸ¶Ãõ ÄÅƶ¸ºÄ¸ÉÔÈÒ Â»Èĺ¾ ·ÄÆÄÈÒ·¾ (ÅƾÂÆÄÂ, ĺÃÄÆĺö Æ»¸ÄÁÔ̿ö Äƹ¶Ã½¶Ìµ ö uÀƶÃ). eÄƾ½ÄÃȶÁÒö ·ÉºÄ¸¶ olec: 1. nÄÇÀ¸¶ — olec sssr ºÁ¾ÈÒǵ ö È.½¸. "eÁ¶¸ÃÄ» uÅƶ¸Á»Ã¾»". qƾÂÆÄÂ: ¶) eÁ¶¸ÃÄ» uÅƶ¸Á»Ã¾» bwp [bºÂ¾Ã¾ÇÈƶȾ¸ÃÄwĽµ¿Çȸ»ÃÃÑ¿ ÄȺ»Á] ·) eÁ¶¸ÃÄ» uÅƶ¸Á»Ã¾» pŻƶȾ¸Ã¾Ë ÇÅƶ¸ 2. l¾¸ — olec ursr ¶ È. ½¸. uÅƶ¸Á»Ã¾» (ÅƾÂÆÄÂ, uÅƶ¸Á»Ã¾» bwp È.º). 3. p·Á¶ÇÈÒ Â¶ È. ½¸. pȺ»ÁÑ: ¶) ¹ÄÇÅĺ¶ÆÇÒÀ¾¿ ÄȺÁ; ·) ÄŻƶȾ¸Ã¾¿ ÄȺÁ; ¸) ÄȺÁ ÅÄ À¶ºÆ¶Â. 4. d ƶ¿ÄÃ¶Ë È. ½¸. pȺ»Á»Ã¾µ, ¶Á» ÈÉÈ ¸¼» "ÄȺ»Á»Ã¾µ ÅÄ À¶ºÆ¶Â". d ƶ¿Äà ÄÍÄÁÔ ¸»º» ÆÄ·ÄÈÉ olec ÇȶÆξ¿ ÉÅĸÃĸ¶¼»Ã¾¿, ¶·Ä ÄŻƶȾ¸ÃÄ ÉÅĸÃĸ¶¼»Ã¾¿ (¸ ÇÀÄÆÄÍ»Ãà žλÈÒǵ p/u). pÀÆÂ Ì¾Ë È. ½¸. qÄÂÄÏþÀ¾ ÄÅ»Æ. ÉÅÄÁÃÄÂÄÍ»ÃÄ¹Ä È¶ ÉͶÇÈÀĸ (2, 3 ¶·Ä 5). qĺ·ÃÄ Åķɺĸ¶Ã¶ oldf d ÇÀÁ¶º oldf ¸Ëĺ¾ÈÒ: ¶) ÂÁ̵ — rln oldf (r¶·ÄÍ»-lÆ»ÇÈÒµÃÇÀ¶µ n¾Á¾Ì¾µ oldf), 184
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
·) ¸Ä¿ÇÀ¶ oldf, ¸) ¾ÇÈÆ»·¾È»ÁÒÃÑ» ·¶È¶ÁÒÄÃÑ. i¶ÂÈÀ¶: d Ä·Á¶ÇÈµË uoldf ¶ öͶÁÒþÀ¶ ½¶ÇÈÉÅþÀ¶, µÀ¾¿ ½¸¾Í¶¿ÃÄ Ã¶Í¶ÁÒþÀÄ urln oldf. oldf ¸ Ä·Á¶ÇÈ ¸ ¹Äƾ½ÄÃȶÁÒÿ ·ÉºÄ¸ ¶ ȶÀ ¸ººÁ¾: ¶) bwp ·) pcc (pȺ»Á cÄÆÒ·Ñ Ç c¶Ãº¾È¾½ÂÄÂ) ¸) Îȶ· ¾ÇÈÆ»·¾È»ÁÒÃÑË ·¶È¶ÁÒÄÃĸ ¹) ÄȺ»Á ÅÄ À¶ºÆ¶Â. ·) pcc - ¸»º» ·ÄÆÄÈÒ·É ½ uqb ¸ººÁ¶Â¾, µÀ ºÔÈÒ ¸ ȻƻÃ. d ½¸'µ½ÀÉ ½ Ⱦ ¸»º» ¸ Ȼƻà ÆĽ¸ºÀÉ, º» ÂÇȾÈÒǵ uqb, µÀ¶ ǾÁ¶, ɽ·ÆÄÃõ È.º. x»¿ "pȺ»Á" ¸»º» È»¼ ÄŻƶȾ¸ÃÉ ÆÄ·ÄÈÉ ÅÆÄ ºÔÍ ¸ººÁ¾ uqb. d¿ÇÒÀ¶ oldf ¸»ºÉÈÒ ÄŻƶȾ¸ÃÉ ÆÄ·ÄÈÉ ¸ ½¶Çµ¹É ÅĹƶþÍÃÄ ÅÄÁÄǾ. t¶Â ¼» È»¼ ¸»ºÉÈÒ ÅƾÀÄƺÄÃÃÉ ÆĽ¸ºÀÉ (ÅƾÂÆÄÂ, º» ¸ÄÆļ ¹Ã½º¶, ÏÄ· ½Ã¶È¾ Àɺ¾ ¸¾Ç¾Á¶È¾ ǸÄË Îž¹Éø). eÆ¶Ã¾Ì ºÁµÈÒǵ ö ÅĹƶþÍà ÄÀÆɹ¾, ¶·Ä ÄÀÆɹ¾ ÅĹƶþÍÃ¾Ë ¸¿ÇÒÀ oldf. pǺÄÀ ȶÀÄ ÄºÃÄ ÄÀÆɹ¾ É mҸĸ. lĶú¾ÆÄ ¹»Ã»Æ¶Á-¶¿ÄÆ eÉǶƻ¸. qĹƶþÍà ÄÀÆɹ¾ ºÁµÈÒǵ ö: ¶) ÅĹƶþÍà ÅÄÁÀ¾, ¶ ÅÄÁÀ¾ ö ÀÄ»ú¶ÈÉƾ, ¶ Ì Ã¶ 4-5 ½¶Çȶ¸. ·) ÅÄÁÀ ºÁ¾ÈÒǵ ö (ÅÄ ¹Äƾ½ÄÃȶÁÒÿ ·ÉºÄ¸): pȺ»Á — rĽ¸ºÀ¶ pȺ»Á V — ÀÄÃÈÆÆĽ¸ºÀ¶. i¶ÂÈÀ¶: urln oldf ÅÄ ¹Äƾ½ÄÃȶÁÒÿ ·ÉºÄ¸, ¼ ÃξÂ, ¶ ¸ººÁ È. ½¸. pcwss (pȺ»Á cÄÆÒ·Ñ Ç w¾Ï»Ã¾»Â ¾ sÅ»ÀÉÁµÌ¾»¿). nÁ̵ ¸»º» ÄŻƶȾ¸ÃÉ ÆÄ·ÄÈÉ ÅÄ ÀƾÂöÁÒÃ¾Ë ÇÅƶ¸¶Ë. 185
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
qÄƸÃÔÔ; ¶¹»ÃÈÉÆÃÉ ÆÄ·ÄÈÉ olec ½ rln oldf ÈÄ ¸Äö ºµÂ»ÈƶÁÒö (ÅÆÄȾÁ»¼Ã¶ ºÄ Ç»·»). olec ÄŻƶ ǸÄÔ ÆÄ·ÄÈÉ Ã¶ ÅÆÄÇÈÉÅà»Á»Â»ÃÈ, ÅƾÂÆÄ puo, uqb. rnl oldf ÄŻƶ ǸÄÔ ÆÄ·ÄÈÉ Ã¶ ǻƻºÄ¸¾Ï û ÅÆÄÇÈÉÅÃÄÂÉ, ¶ ö È. ½¸. "fĸ»Æ»ÃÃÑË Á¾Ì¶Ë" (º¸ÆþÀ¾, ÇÉǺ¾, À»ÁÒûƾ, Æ»ÇÈÄƶÃϾÀ¾, ½¶¸. ¹ÄÈ»ÁµÂ¾ È.º.). olec Ç¸Ä À¶ºÆ¾ ÅÄÅĸÃÔ Ã¸¶Áº¶Â¾, ŶÆȾ½¶Ã¶Â¾. d¾Èµ¹ ½ ÃÇÈÆÉÀÌ olec: 1. b¹»ÃȾ: Ç馮 ¶¹»ÃȾ ¸º 1939-1941 ÆÆ., ¹ÄÁĸ¾ ÇÁÒƶº ½ 1939-1941 ÆÆ., Ç»ÀƻȶÆ. d»Æ·É¸¶È¾ ºÄÌÁÒÃÄ È¾Ë, µÀ ¸ Â¼Í¶Ç ·ÉÁ¾ ÍÁ»Ã¶Â¾ puo (½¶ ûÌÒÀÄ º¿ÇÃÄÇÈ). d ½¶ÂÈÌ ÅÆÄ "·ÆÄÃÆĸÀÉ"* ÆÄ·ÈþÀ¸, À¶¼»ÈÒǵ û ·ÆÄÃÆɸ¶È¾ ȾË, µÀ ·ÉÁ¾ ¸ puo. 2. b¹»ÃȾ ½ ·É¸Î¾Ë ¶ºÂÃÇÈƶÈÄƸ — ½ ĹÁµºÉ ö ºÄ·Æ ¸¾¹ºÃ ÀÄÃȶÀȾ. 3. o¶Î» ǻƻºÄ¸¾Ï» (¶Æ»ÎÈĸ¶Ã, ½ÁĸÁ»Ã Åƾ ¸È»Í, ûÇÈÆĸ È.º.). 4. d ÃÇÈÆÉÀÌ olec ÇÀ¶½¶ÃÄ, ÏÄ ÄŻƶȾ¸ÃÉ ÆÄ·ÄÈÉ ¸ Ä·Á¶ÇÈ ¸»º» ºÆɹ¾¿ ¸ººÁ Ƕ (½Ã¶Í¾ÈÒ ¸»Æ·É ǸÄË ¶¹»Ãȸ) ÀÄÃÈÆÄÁÔ ÄŻƶȾ¸ÃÉ ÆÄ·ÄÈÉ ¸ ƶ¿ÄöË. pŻƶȾ¸Ã¾Â ÆÄ·ÈþÀ¶Â ¸ ƶ¿ÄÃ¶Ë Ã» ¸ÁÒÃÄ ·»½ ½¹Äº¾ ºÆÉ¹Ä¹Ä ¸ººÁÉ ¸»Æ·É¸¶È¾ ¶¹»Ãȸ - ½¸È¾ ÅÆÄ ¸»Æ·Ä¸ÀÉ ÈÆ»·¶ ¸ºÇ¾Á¶È¾ ºÄ ºÆÉ¹Ä¹Ä ¸ººÁÉ. lÄÃÈÆÄÁµ - ͻƻ½ ¶¹»Ãȸ. 5. ÃÇÈÆÉÀ̵ ÅÆÄ ÅĸÃĸ¶ÆÈÃÇÈÒ ¶¹»ÃÈÉƾ: ¶) ÇȶÆ; ·) ºÄ¸¹Ä º»Æ¼¶Ã É ¸'µ½Ã¾Ì; ¸) º»ÀÁµÇĸ¶Ã. t¶Â ¼» ¹Ä¸ÄƾÈÒǵ ÅÆÄ ½¶ÂÃÉ ÇÈ¶Æ¾Ë ¶¹»Ãȸ ö Ãĸ¾Ë - Æ»ÀÆÉÈɸ¶Ãõ ¶¹»ÃÈÉƾ. 6. ÃÇÈÆÉÀ̵ ÅÆÄ ¶¹»Ãȸ-Æ»¿ºÄ¸¾À¸. dÄþ * "cÆÄÃÆĸÀ¶" - ÅƶÀȾÀ¶ Ä·»Æ¹¶Ãõ ¸º Åƾ½Ä¸É ¸ ºÔÍÉ ¶ÆÂÔ ÄÇÄ·Á¾¸Ä ÌÃÃ¾Ë ºÁµ öÆĺÃÄ¹Ä ¹ÄÇÅĺ¶ÆÇȸ¶ Àƶþ ÆÄ·ÈþÀ¸ ȶ ÇŻ̶ÁÇȸ. 186
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ËĺµÈÒ ÅÄ È»Æ»Ã, ÈÄ ÍɼÄÂÉ, ź ¸¾¹ÁµºÄ ÇÅ»ÀÉÁµÃȸ, ÉÈÀ¶Í¸ ½ ¶ÆÂ, ÅĸÄÆÄÈ̸ ½ ÆÄ·ÄȾ, ÅÄÎÉÀ¶Í¸ ÆÄ·ÄȾ È.º. (ÅÄǾÁ¶ÔÈÒ Ë Èĺ, ÀÄÁ¾ öȾÇÀ ½¹Äƾ º¶È¾ ÇÀÄÆ ÆĽ¸ºÄÍà º¶Ã, ¶ ¸ Ȼƻà û¶ µÀÇÁº öÁ¶º¼»ÃÄ ¶¹»ÃÈÉÆÃÄ ÆÄ·ÄȾ). b¹»Ãȶ¾ È»¼ Ⱦž Ç˺õÀ¸, ÅƾÂÆÄ ¸Í¾È»Á¸, µÀ ¹Ä¸ÄƵÈÒ ÅÆÄȾ sȶÁö, ¶ ¸¾ÇÁĸÁÔÔÈÒǵ ÅĽ¾È¾¸ÃÄ ÅÆÄ puo uqb. r»½¾º»ÃȾ - ÇĸÈÇÒÀ ÁÔº¾. dºÄÂÄÇÈ ½·¾Æ¶ÔÈÒǵ ź ¸¾º¶Â¾ ½·¾Æ¶Ãõ ÀÄÃȾ¹»Ãȸ, Çö ÆĽ·¾Æ¶Ãõ ȶÃÀ¸. lÄÃÇÈÆÉÀȾ¸Ã¶ ÆÄ·Äȶ sc 1. tÄȶÁÒö ·ÄÆÄÈÒ·¶ (ÊÆÄÃÈ: olec, oldf, ƶºµÃÇÒÀ ÁÔº¾, ¶ºÂÃÇÈƶÈÄƾ). 2. pǻƻºÀ¾ ¶¹»ÃÈÉƾ ÅÆĸ¶º¾È¾ ¸ Çȶà ûŻ¸ÃÄÇÈ: ¶) ·ÄÆÄÈÒ·¶ ½ ÄǻƻºÀ¶Â¾ (öÇÀÄÀ¾ ö ÄǻƻºÀ¾ ÁÀ¸º¶Ìµ Ë, ¶Á¾Â¾ ǾÁ¶Â¾ È»ÆÄƾ½É¸¶È¾ ÇÈƶξȾ). ·) û ºÄÅÉÇȾȾ, ÏÄ· ƶºµÃÇÒÀ ÁÔº¾ ÎÁµÁ¾Çµ ÅÄ Ç»Á¶Ë ¸ ¶Á¾Ë ¹ÆÉÅ¶Ë (Ⱦ ö ſ¶Ãõ, ÆÄ·¾È¾ ½¶ÇºÀ¾ ½¶ Ç»ÁÄ ö ÇÈƶË, ÀÄÁ¾ º» ·ÁÒξ¿ ¸ººÁ, ö ÁÀ¸º¶ÌÔ, µÀ ¿º» ¶Á¾¿ ¸ººÁ). xÁÒ: ÉûÂļÁ¾¸¾È¾ ¸»Æ·Ä¸ÀÉ ¶¹»Ãȸ ÀÄÃȶÀȸ ½ þ¾ ȶ º¶¸¶Ãõ  ÃÇÈÆÉÀÌ¿ (º»ÀÄ¹Ä Âļö ÅÉÇÀ¶È¾, Èĺ ÅÆÄÅÄÃɸ¶È¾ ÅƶÌÔ - ƺÀÇÈÒ, ÅÆÄ ¸¾ÅÉÏ»Ãõ Æζ ¹Äƶ, ÀÄÃÀÆ»ÈÃÄ Ã» ¶Ã¹¶¼É¸¶È¾ - Ëĺ¾ÈÒ ÅÆÄ º»ÂÄƶÁ½¶ÌÔ). ¸) ÉÇË ÅÄ·¾È¾Ë ÇÁº ËÄÆÄþȾ (ÀÄƾÇȶÂÄ: û ·ÉºÉÈÒ Â¶È¾ Å»¸ÃÄÇÈ ËÈÄ ¸Å¶¸ ¼¾¸¾Â, ¶ ËÈÄ ¸·¾È¾¿). rĺ¾ÈÒǵ ûŻ¸ÃÇÈÒ, ÏÄ Ë ÁÔº¾ ÂĹÁ¾ ½Á» ö ÇÀ¶½¶È¾ - ¸¾ÍÀɸ¶Ãõ, ½Âö ÅÁµÃ¸ - û¶ ÇÈÆÍ "ÆÉÀĸĺÈÁµ" ½ ¶¹»ÃÈÄ - Ì» º»ÂÄƶÁ½É ¶¹»Ãȶ. ¹) ÆÄ·¾È¾ ½¶Ç¶º¾ ö olec, ÏÄ ºÉÈÒ Ã¶ µ¸ÀÉ. (o¶ µ¸ÀÉ ºÉÈÒ, ½ ĹÁµºÉ ö ·»½Å»ÀÉ, ¸ Í¶Ç Ä·Á¶¸). 187
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
qÄÈÆ·ÃÄ ÇÁº¾È¾ ¸ Í¶Ç Ä·Á¶¸¾ ½ À¾Â ÇÈÆͶÈÒǵ olec. i¶ÇºÀ¾ Âļö È»¼ ÆÄ·¾È¾ ·»½ ¶¹»Ãȶ olecÇȸ Áĸ¾È¾ ½¶ ¸ÇµÀÉ ÌÃÉ ¼¾¸¾Â¾ - Ì» ºÁµ Ã¶Ç ÌÃþ¿ ¶ȻƶÁ. Ø) ÇÈÄÇɸ¶È¾ ú¾¸ºÉ¶ÁÒþ¿ È»ÆÄÆ (¸º¸¶¼Ã ËÁÄÅÌ, ¸ºµ¹ÃɸξÇÒ É ÇĸÈÇÒÀ ÂÉú¾Æ¾ ½ ÇĸÈÇÒÀ¾Â¾ ºÄÀÉ»Ãȶ¾ ºÉÈÒ ¸ ƶ¿Äà ¸¾ÀÄÃÉÔÈÒ ¶ÀÈ - ºÁµ ÅƾÀƾÈȵ ¸º¸ÄÆÄÈÉ - Åƾȵ¹ÃÉȾ ·Ä¸ÀÉ). qÄ È¶À¾Ë ¶ÀÈ¶Ë Âļö ·Éº» ¸¾Ç¾Á¶È¾ ÅƾÇɺ¾ Ç»ÆȾ ºÄ ƶ¿Äø º» ȵ¼Í¾¿ ºÄÇÈÉÅ — Ëĺ¾ÈÒ ÅÆÄ Ì», ÏÄ·¾ È»ÆÄƾ½É¸¶È¾. 3. fÄ ÇÁ: Åĸ»ÇȾ ¶ÀÌÔ, ÏÄ·¾ ºµºÒÀ¾ û ½º¾Á¾ ͶÇÈÄ ºÄ ÂÇȶ (À¶Æ¶È¾ - ¸¾·¾¸¶È¾ ¸Àö, Æ»À¸½Ä¸É¸¶È¾ ÀÄÆĸ¾, Ǹ¾Ã, ½·¼¼µ). x» ºÄ º»Ê»Ã½¾¸Ã¾Ë »Èĺ¸. pʻý¾¸Ã »Èĺ¾ - ºÄ½¸ÄÁµÈ¾ ˶Ⱦ (Ë ½¶Æ¶½ û ÅƾÂõÂÄ). ¶) ÅƾÂÃÔ¸¶È¾ ÅƾÁԺû ¸Î¶Ãõ (Åƾ ÈÄÂÉ Ã» ¸ÁÒÃÄ ·¾È¾, ¶ǶÀÆɸ¶È¾ ÁÔº¾Ã¾, º»ÊÄÆÂɸ¶È¾ Ä·Á¾Í͵ ; Á¶Â¶È¾ ÆÉÀ¾. i¶ ȶÀÉ ÆÄ·ÄÈÉ ·Éº» ÇÈÆÄ¹Ä À¶Æ¶È¾Çµ). lÄ¹Ä À¶Æ¶È¾? o» À¶Æ¶È¾ ȾË, µÀ ·ÉÁ¾ Åĸ¶¼ÃÄ ½¶¶Ã¹¶¼Ä¸¶Ã ¸ ¶¹»ÃÈÉÆÿ ÆÄ·ÄÈ. l¶Æ¶È¾ Á¾Î» ȾË, ÏÄ ·ÉÁ¾ û ºÉ¼» Åĸ¶¼ÃÄ ½¶¶Ã¹¶¼Ä¸¶Ã. (dζȾ µ¸Ã¾Ë Ç»ÀÇÄȸ, ÇÈÆ·ÈÁ¿, ȾË, ÏÄ ÁÀ¸ºÄ¸ÉÂÄ ·»½ ºÄžȸ). lÄƾÇÈÉÂÄ: olec û ½Ã¶, ÏÄ Â¾ Âļ»ÂÄ ½ÆÄ·¾È¾. o¶¿Â»Ãλ ÅƾÂÃÔ¸¶Ãõ ¶Æ»ÎÈ (ÅƾÀƾ¸¶È¾ ¸ººÁÄÂ, ·Ä¸ÀÄÔ, º¶È¾ ½ÂÄ¹É Â Å¾Ç¶È¾ ÅÄ º¸¶-Èƾ Á¾ÇȾ - olec ·Éº» ¸¸¶¼¶È¾, ÏÄ Ë ¶¹»ÃÈ ¼¾¸», ÅƶÌÔ ¸ ·Ä¸Ì, ¸ººÁ ·Éº» Í»À¶È¾ ¸º Ã¾Ë ÌÃÃÄ ÃÊÄƶÌ. o» ·Éº» ¸ ÈÄÂÉ Í¶Ç ¸»Æ·É¸¶È¾ ÃÄ¸Ä¹Ä ¶¹»Ãȶ. w¶¿ Çȶ¸ÁµÈÒ ÅÆÄ Ã¶ÎÉ ÆÄ·ÄÈÉ ¹ÅÄÈ»½¾). x¾Ë ¶¹»Ãȸ ÁÀ¸ºÉÈÒǵ ö ȾËÄ. wĺ¾ÈÒ ÅÆÄ È», ÏÄ·¾ û º»ÂÄƶÁ½É¸¶È¾ ÁÔº»¿. i¶ ¶¹»ÃÈÉÆÃÉ ÆÄ·ÄÈÉ À¶Æ¶ÂÄ Á¾Î» ÈĹÄ, ËÈÄ 188
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÅÆĸ¾Ã¾¸Çµ. o» ¸ÁÒÃÄ À¶Æ¶È¾ ö Ç»ÆÈÒ Æĺ¾Ã¾ - ÁÀ¸º¶ÌÔ ºÈ»¿ ·Éº»ÂÄ À¶Æ¶È¾ ö Ç»ÆÈÒ ·»½ Æ»¶·ÁÈ¶Ì (û ËÄÍ» ·¾È¾Çµ, ¶ ·' ÇÁ¶·Î¾Ë - Ì» ·¶Ãº¾È¾½Â). nļö ½¶·ÄÆÄþȾ ½º¿Â¶È¾ ÅĸζÃĹÄ. nļö öžǶȾ ½¶ ÏÄ ¸Î¶ÂÄ, ÅƾÂÆÄÂ, ½¶ ½Æ¶ºÉ È.º. tÆ»·¶ ȶÀļ ÅĸºÄÂÁµÈ¾ Æĺ¾ÃÉ, ÏÄ Ë ½¶ Ì», ÏÄ ·¶ÈÒÀÄ, ǾÃ, Âɼ ; ·Æ¶È ·É¸ ¶¹»ÃÈÄ û À¶Æ¶ÂÄ - ÂļÉÈÒ ÇÅÄÀ¿ÃÄ ¼¾È¾ ÅƶÌÔ¸¶È¾ - µÀ źÉÈÒ ¿Ä¹Ä ÇÁº¶Â¾, ÈÄ ½Ã¾Ï¾ÂÄ Ë; ·) ÆÄ·¾È¾ ÅƾÁԺà ÂȾù¾ ö µÀ¾Ë ¸¾¹ÄÁÄÎɸ¶È¾ ÅÆÄÂĸ¾ ö È»ÂÉ ¶¹»ÃÈÉÆÃÄ ÆÄ·ÄȾ ÇŸÅÆ¶Ì (ö Ì È»Â¾ ·ÉºÉÈÒ ÆĽÆÄ·Á»Ã ÇŻ̶ÁÒà ƻʻƶȾ, Ë ½ÂÇÈÉ ÈÆ»·¶ ·Éº» ÇȾÇÁÄ ºÄº»Æ¼É¸¶È¾Çµ). fµºÒÀÄ ºÉ¶, ÏÄ ÃËÈÄ ÃÍÄ¹Ä Ã» ½Ã¶ ÅÆÄ ¸ÇµÀ ¸È»Í, "·ÆÄÃÆĸÀ¾", "ûÇÈÆĿĸ" È.º. qÆÄÂĸ¶Â¾ º»Â¶ÇÀÉÂÄ Â»Èĺ¾ ÆÄ·ÄȾ olec — ¸ ÈÄ¿ ÇÅÄÇ·, ½º»Æ¼¾ÂÄ µÀ¾¿ÇÒ Í¶Ç ¸»Æ·Ä¸ÀÉ - ÂÉǵÈÒ ÅƾºÉ¶Ⱦ ÏÄÇÒ ÃĸĹÄ. uÇ ÅĹÆĽ¾È¾, ÏÄ Â¾ ½Ã¶ÂÄ ½ ÀĹÄ, µÀ, º» À¶¼ÉÈÒ ÆÄ·¾È¾ ¶¹»ÃÈÉÆÃÉ ÆÄ·ÄÈÉ. qÄ È¶À¿ ÅÆÄÂĸ ÅĸǾȾ ĺÃÄ¹Ä Ç»ÀÇÄȶ. x» ½¶ÇÄ·¾ ÅÆÄȾ ¶ÇĸÄÇÈ ¸»Æ·Ä¸À¾ ¶¹»Ãȸ ͻƻ½ olec. olec Âļ» ¹Æ¶È¾ - ö Ì» ÇÁº ½¸»ÆÃÉȾ ɸ¶¹É. o¶ ÂȾù¶Ë Âļö ¸ºÍ¾Èɸ¶È¾ Á¾ÇȾ ÅÄÀ¶Æ¶Ã¾Ë ÅƾÁԺþ ¸Î¶ÃõÂ, ¶Á» û ºÄ¸¹Ä, ½ ö¿·Á¾¼Í¾Ë ÇÁ. wÈÄ Åƾ½Ã¶ÈÒǵ ºÄ·ÆĸÁÒÃÄ ºÄ ÇŸÅÆ¶Ì ½ olec - ½ ȶÀ¾Ë Żƻ¸»ÇȾ ÅƾÁÔºÃÉ ÇÅĸºÒ ö ÂȾùÉ. n¶Çĸ» ÇŸÆÄ·ÈþÌÈ¸Ä - ÇÁºÇÈ¸Ä ·Äµ¹É½È¸¶, Å'µÈÀɸ¶Ãõ. i¶Ç¶º¶ ·ÄÆÄÈÒ·¾ - ÇȸÄƾȾ ËÃÇÒÀ¾¿ [À¾È¶¿ÇÒÀ¾¿] ÂÉÆ Ç»ÁÄ - ÂÇÈÄ. s»ÀÇÄȸ Æ»½¾º»Ãȸ À¶Æ¶È¾ À¶ÆÄÔ Ç»ÆÈ - ¸¾ÂÀ¾ ÉÁ¶ÇÀ¶¸¾È¾ Âļ» Á¾Î» Ä·Á¶Çþ¿ sc. qÆÄ Ì» ÈÆ»·¶ ½¸Èɸ¶È¾. pŻƶȾ¸ÃÉ ÆÄ·ÄÈÉ ÇÁºÍÉ ÇÅƵÂĸɸ¶È¾ ö 189
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
¶¹»Ãȸ bd [¶¹»ÃÈ ¸ÃÉÈÆ»ÃþÀ] Æ»½¾º»Ãȸ - »Ãλ ö Ç»ÀÇÄȸ. s»ÀÇÄÈ Ã¶Á»¼¾ÈÒ ºÄ 如 — À¶ºÆ¾, µÀ û ºÄÆÄÇÁ¾ ·ÉºÉÈÒ ½¶¿Â¶È¾Çµ ºÆ·Ã¾Â¾ ÇÅƶ¸¶Â¾, ÏÄ· źȵ¹ÃÉȾ Ç»·». qºÎÀÄÁÔ¸¶È¾ ͻƻ½ sp [Ç»ÀÆ»ÈÃÑ¿ ÄǸ»ºÄ¾ȻÁÒ] ºÄ bd Æ»½¾º»Ãȸ. uÇ» ºÄ ¹Äƾ. dº ¶Æ»ÎÈĸ¶ÃÄ¹Ä ÂÉǾÂÄ ¸¾ºÇȶȾ ÉÇ Â¶È»Æ¶Á¾ — ÈÆ»·¶ ¸¾È¾ÇÃÉȾ, µÀ ¹É·ÀÉ. qÄ ÆÄ·ÄÈ bd Æ»½¾º»Ãȸ ÇÁº ½¸»ÆÃÉȾ ɸ¶¹É ö: 1. nÁ¾Ã¶Æ¸, 2. s¸µÏ»ÃþÀ¸ (ÃÇÈÆÉÀ̵ olec ƶº¾ÈÒ Æ»ÀÆÉÈɸ¶È¾ ¶¹»Ãȸ ¼ ¹Æ»ÀÄ-À¶ÈÄÁ¾ÌÒÀ¾Â¾ Á¶È¾ÃÇÒÀ¾Â¾ ǸµÏ»Ã¾À¶Â¾), 3. lÄÄŻƶÈÄƾ (ÅÄÇȿþ¿ ½¸'µ½ÄÀ ½ ÂÇÈÄÂ), 4. bºÂÃÇÈƶȾ¸Ã ÉƵºÃ¾À¾ ¸ Ç»Á (¹ÄÁĸ¾ ÇÁÒƶº, Ç»ÀƻȶÆ), 5) u;ȻÁ öÆÄºÃ¾Ë ÎÀÁ, º¾Æ»ÀÈÄƾ (¹ÄÁĸÃÄ Ç˺õÀ¾ -Å»¸Ã ¶¹»ÃȾ), 6. sĸȾ, µÀ Żƻ·É¸¶ÔÈÒ Ã¶ Ç»Á¶Ë (»¸¶Àɿĸ¶Ã, ÅÁ»ÃÃ), 7. eĺ¾ÃþÀ¶Æ, θ»Ì, Àƶ¸Ì, Êƾ½Æ¾ [Å»ÆÉÀ¶Æ] È.º., 8. cÁÒÎĸ¾ÌÒÀ ÉƵºÃ¾À¾, µÀ »ÎÀ¶ÔÈÒ Ã¶ Ç»Á, ¶ ½ºµÈÒ ºÄ ÅÆ¶Ì Ã¶ ƶ¿Äþ (½¶·ÄÆÄþȾ Åƾ¼º¼¶È¾ ºÄ Ç»Á¶), 9. mÇÄÆÉ·¾, ÄËÄÆÄö Ë, µÀ ÄǻƻºÄÀ ¶¹»ÃÈÉÆÃÄ ÆÄ·ÄȾ. i¶ÂÈÀ¶: d ꦂ ÂȾù¸ ÅÄ Ç»Á¶Ë Âļö ·Éº» ¸¾Ç¾Á¶È¾ ºÄ Å»¸Ã¾Ë ÁÔº»¿ (ǻƻºÄ¸¾Ï¶ ½ µÀ¾Ë ¸»Æ·ÉÔÈÒ ¶¹»Ãȸ) ŻƻÇÈÄÆÄ¹É — ÊÄƶ ÄÅƶÌÒĸ¶Ã¶. Åƾ ȶÀ¿ ŻƻÇÈÄÆĽ Âļö ·Éº» ȶÀļ ºÄº¶È¾, ÏÄ µÀ ºÄÃÄǾÈÒ Ã¶ olec — ·Éº» ÅÄÀ¶Æ¶Ã¾¿. d Ë¶È sp ÅÆÄ Ì» ½Ã¶ Æĺ¾Ã¶, Èĺ Âļö ½¶ÇÈÄÇɸ¶È¾ Á»¹ÀÉ ½·ÆÃÉ ¸ºÅĸº¶ÁÒÃÇÈÒ. d Åĸ¶¼ÃÎ¾Ë ¸¾Å¶ºÀ¶Ë, Âļö ·Éº» ÀÄÃÊÇÀɸ¶È¾ ¶¿ÃÄ ÆÉËÄ» ºÁµ ÌÁ»¿ Äƹ¶Ã½¶Ì, ¶ ûÆÉËÄ» — ½Ã¾Ï¾È¾. x» ÇÈÄÇÉÂÄ Èĺ, ÀÄÁ¾ µ¸ÃÄ À¶Æ¶ÂÄ. pƹ¶Ã½¶Ì¿Ã ÇÅƶ¸¾: wÈÄ Â¶ Åƶ¸Ä ö½Ã¶Íɸ¶È¾ ƻʻƻÃȸ sc? m¾Î» ƻʻƻÃÈÉƶ sc, ÅÆĸºÃ¾À¾ ¶ÔÈÒ Á¾Î» ¹ÄÁÄÇ ºÄ190
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ƶºÍ¾¿ Åƶ¸Ä ¸»ÈÄ (ȾÂͶÇÄ¸Ä Âļ» ö½Ã¶Í¾È¾ ÅÆĸºÃ¾À). u ·»½Å»Ì ö½Ã¶Íɸ¶È¾ ƻʻƻÃȸ Âļ» º¸¶ ƶ½¾ ¸¾Ï» ÅÄÇȶ¸Á»Ã¾¿ ƻʻƻÃÈ. pºÃ¶À ÈÉÈ Ã» Âļ» ·ÉȾ öƶ¼»Ã¾¿ ¶¸ÈÄÆ¾È»È ·»½ÅÄǻƻºÃÒÄ¹Ä ½¸»ÆËþÀ¶. x» Ƕ» ¸ºÃÄǾÈÒǵ ºÄ º»¹Æ¶º¶Ì [ÇÁÄ¸Ä "º»¹Æ¶º¶Ìµ" ¸¼¾È» É ½Ã¶Í»Ãà - ÅÄþ¼»Ãõ É ½¸¶ÃÃ, ÅÄǶº]. qÆĸºÃ¾À ¶ Åƶ¸Ä ÅÄþ¼¶È¾ ƻʻƻÃȶ sc ¸ ÉƵºÉ¸¶ÃÃ. r»Ê»Æ»ÃÈĸ sc û ¸ÁÒÃÄ ÅƾžõȾ ¸¾ÀÄöÃõ ǸÄË ½¶¸º¶ÃÒ. u ¸¾ÃµÈÀĸ¾Ë ¸¾Å¶ºÀ¶Ë ºÄ½¸ÄÁµÈÒǵ Á¾Î» ȾÂͶÇÄ¸Ä ÅƾžõȾ. i¶Á»¼ÃÇÈÒ ½¸Èĸ¶ ¿ Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¶ ºÄ ÅÆĸºÃ¾À¶, ¶ ÇÅƶ¸Ä¸¶ ºÄ sc. u ÆÄ·ÄÈ ÅƾÂÃÔ¸¶È¾ ¶Ã¶ÁȾÍþ¿ ÇÅÄÇ·. i¸»ÆÃÉȾ ɸ¶¹É ö Èĸ¶Æ¾ÇÈÇÒÀÉ ÇÈÄÆÃÀÉ À¶ÆÃÇÈÒ ÇÈÀ¾ sc. rĽ·ÉºÉ¸¶È¾ ºÄ ÇÈ¶Ã¾Ì ÃÊÄƶÈÄƸ (ÍÁ»Ã ¶·Ä ÍÁ»ÃÀ¶ pƹ¶Ã½¶Ì). u ƶ¿Äà ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ ·Ä¸À¶ ½ º»ÇµÈ¾ ÍÄÁĸÀ (ÁÔº»¿ ÅÆĸƾȾ ½¹ºÃÄ ÃÇÈÆÉÀÌ). r¶¿ÄÃĸ» sc öÇȶÃĸ¾È¾ ö ·Ä¿Ä¸É ÆÄ·ÄÈÉ. d¾ÎÀÄÁ»Ã ÂļÉÈÒ È»¼ ¸»ÇȾ ÇÁºÇȸÄ. u ƶ¿Äà ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ ö¿Â»Ãλ º¸ Àƾ¸À¾ ºÁµ ¸»º»Ãõ ÇÁºÇȸ. qĸÈĸ» sc ÂÉǾÈÒ ½¶¿Â¶È¾Çµ ÇÅƶ¸¶Â¾ ÅĸÈÉ, ¶ û ÈÁÒÀ¾ ȻƻÃÉ Ã¶ µÀÄÂÉ Ç¾º¾ÈÒ. u ½¸È¶Ë ɼ¾¸¶È¾ Ç»Æ¿Ä½Ã¾Ë ºÉÂÄÀ ¸¾ÇÁĸ¸. u ¹ÄÆÉ Å»Æ»º¶¸¶È¾ Äƾ¹Ã¶Á¾. d¶¼Ã» - Ì» ƽà ¶ȻƶÁ¾, ¹ÄÁĸÃÄ ÅÄǸºÀ¾ ¸¾º¶¸¶Ã olec, oldf È.º. d ÀļÃÄÂÉ Æ¶¿Äà ÆÄ·¾È¾ À¶ÆÈÄÈ»ÀÉ ¸ÇË ÁÔº»¿, ÏÄ ·ÉÁ¾ ¸ ÆÉÀ¶Ë oldf. n¶È»Æ¶Á¾ ÃÎÄÂÉ ÆÄ·ÈþÀĸ sc Żƻº¶¸¶È¾ ½¶ ÅÄǸºÀÄÔ. bÃÄÈ¶Ì ½ Ä·¸¾Ãɸ¶Íɸ¶Ã¾Ë ¸¾ÆÄÀ¸ ÆÄ·¾È¾ ¸ 3-ÄË ÅƾÂÆþÀ¶Ë. rĽ¸'µ½¶Ã ÇÅƶ¸¾ ¸¾ÀÃÍɸ¶È¾ ºÄ ÀÃ̵. l¶ÆÈÄÈ»ÀÉ ÆÄ·¾È¾ ½¶ ȶÀ¾Â ¸½ÆÌ»Â: 1. sp, bd, Æ»½¾º»ÃȾ. 2. i¶¹Æļ»Ã (¸Ç¾Å¶Ã). 3. qºÄ½ÆÁ (À¾Â ÌÀ¶¸ÁµÈÒǵ). fÄ 1. e»Ã»Æ¶Áµ [¹ÄÁĸû] - ÅÇ»¸ºÄÃÂ, À¾Â ½¶¸»Æ191
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
·Ä¸¶ÃÄ, ÀÄÁ¾, ÏÄ ¸Ç¾Å¶¸, ÏÄ Ã¶À¶½¶Á¾ ÆÄ·¾È¾. fÄ 2. e»Ã»Æ¶Áµ - ËÈÄ ¸Ç¾Å¶¸, º» ¸Ç¾Å¶¸, ÏÄ ÅÆÄ ÃÒÄ¹Ä ½Ã¶ÔÈÒ, ÏÄ Å¾È¶Á¾. fÄ 3. e»Ã»Æ¶Áµ - ËÈÄ ÌÀ¶¸¾ÈÒǵ, Åƾ µÀ¿ ÇÅƶ¸, ÏÄ Åĺ¶ÃÄ, º» È»Å»Æ . qº¹ÄÈĸÀ¶ À¶ºÆ¸. 1. qºÎÉÀ¶È¾ ¸ Ȼƻà ˶ƶÀÈ»ÆÃ¾Ë º»¿Ã¾Ë ËÁÄÅ̸ - º¶È¾ ÀÄÆÄÈÀ¾¿ È»ÄƻȾÍþ¿ ¸¾ÎÀÁ, ¶ Èĺ ÅƾÀÆžȾ ¿Ä¹Ä ö ÅƶÀȾÀÉ ºÄ ÇȶÆÄ¹Ä ÆÄ·ÈþÀ¶ sc. 2. xÀ¶¸ ÅÆÄÈÄÀÄÁ¾ (¹ÄÁĸÃÄ È º» »Èĺ¶ ÆÄ·ÄȾ olec) º¶¸¶È¾ ºÄ ÇÈɺԸ¶Ãõ. 3. i¸»ÆÃÉȾ ɸ¶¹É Åƾ ºÄÅ¾È¶Ë Ã¶ ÅÄ·ÉºÄ¸É Äƹ¶Ã¸ olec, oldf, ÂÁÌ — ÇÈɺԸ¶È¾ ÉǵÀ Ë Å¾ÇÒ¶, ºÄÀÉ»ÃȾ — ¸ ÈÄ¿ ÇÅÄÇ· ºÄËĺ¾È¾ ºÄ ÌÁÄÇÈ. 4. qƾ ½¸È¶Ë ÈÆ»·¶ źÁ»¹Á¾Ë ÃÇÈÆÉÀÈɸ¶È¾ Åƾ¹¶ºÉ¸¶È¾ ÃÇÈÆÉÀÌÔ, ÀÄÃÈÆÄÁÔ¸¶È¾ ¸¾ÀÄöÃõ ÃÇÈÆÉÀÌ - ÇȶƶȾǵ Ì» ÆÄ·¾È¾ ÉÇÃÄ - ĹÁµÃÉȾ ÅÆĸƾȾ ÅĸȾ ƶ¿Äþ. dÇË ÆÄ·ÈþÀ¸ É ÅÄ¸È¶Ë Æ¶¿ÄÃ¶Ë ÅÆĸƾȾ ÅÆĸ»ÇȾ ;ÇÈÀÉ, ¶ ÄÅÇÁµ È»ÄƻȾÍþ¿ ÅƶÀȾÍþ¿ ¸¾ÎÀÁ. 5. u;Ⱦ ÅƶÌÔ¸¶È¾ ǻƿĽÃÄ, ÅÄÇÁºÄ¸ÃÄ. i¶Í¾Ã¶È¾ ¸º ºÆ·Ã¾Ë ÇÅƶ¸ (ÅÄ ÂļÁ¾¸ÄÇÈ Ç¸ÄË ÇÅÆÄÂļÃÄÇÈ»¿) ºÄËĺ¾È¾ ºÄ ·ÁÒÎ¾Ë ÇÅƶ¸ ÉÇÅ˸. uǵ ÆÄ·Äȶ sc Ç»·ÈÄ ÃÇÈÆÉÀȶ¼, »Èĺ¾À¶, Å»ÆÇÄöÁÒà ÇÅƶ¸¾ ÇÈÆÄ¹Ä ÀÄÃÇÅƶȾ¸Ã¶. x» ½¶ÅÄÆÉÀ¶ ÉÇÅËÉ ¸ ÆÄ·ÄÈ.
(Êîï³ÿ. Ìàøèíîïèñ. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáêè. ÖÄÀÂÎ, ô. 3833, îï. 1, ñïð. 229, àðê. 37-40).
192
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Äîêóìåíò ¹16 Îá³æíèê ÑÁ äëÿ ñëóæáîâîãî êîðèñòóâàííÿ (ëèñòîïàä-ãðóäåíü 1944 ðîêó) ½ ȶÀȾÀ¾ olec (ÈÁÒÀ¾ ºÁµ ÇÁɼ·Ä¸Ä¹Ä ¸¼¾ÈÀÉ) . d»ºÉ; þϸÃÉ ÅÄÁȾÀÉ ÇÉÅÆÄȾ ÅÄû¸ÄÁ»Ã¾Ë öÆĺ¸ g¸ÆÄž b½ ·ÁÒÎĸ¾À¾ ÇÈÄÇÉÔÈÒ Æ½Ã¾Ë Â»Èĺ¸, µÀ ¶ÔÈÒ Â ºÄÅÄÂĹȾ ¸ ½¶ÀÆÅÁ»Ãà ƻ¼¾ÂÉ È¶ ¸ º¶ÁÒÎÄÂÉ ÅÄξƻÃà ǸÄË ÂŻƵÁÇȾÍÃ¾Ë ½¶ºÉ¸ - ÎÁµËÄ ź·ÄÔ ÃÎ¾Ë Ã¶Æĺ¸. q»Æ»ÎÀĺÄÔ ¸ ÌÒÄÂÉ ÇÈÆ»ÂÁÃà µ¸ÁµÔÈÒǵ Æ»¸ÄÁÔ̿à ǾÁ¾ ÅÄû¸ÄÁ»Ã¾Ë öÆĺ¸, ¶ ¸ Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É Æ»¸ÄÁÔ̿à ǾÁ¾ ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶ÆĺÉ. tÄÂÉ ÈÄ ÂÄÇÀĸÇÒÀ ·ÁÒÎĸ¾À¾ ½¶ÅƵ¹Á¾ ¸Ç Ç¸Ä Ç¾Á¾ ¸ Â'µ ½Ã¾Ï»Ãõ ¸ÇË Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ Ã¶ÇÈÆÄÃ¾Ë È¶ ÅÄÁȾÍÃÄ ½ÆÁ¾Ë »Á»Â»Ãȸ, µÀ µ¸ÁµÔÈÒǵ µºÆÄ ƻ¸ÄÁÔÌ. u Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É ¿º» ·ÁÒÎ ÅÆÄ ½Ã¾Ï»Ãõ, ¶·Ä Åƾö¿Âà ÅÆÄ ½º»ÂÄƶÁ½É¸¶Ãõ ÈÄ¹Ä µºÆ¶, µÀ ƸÃÄ ¼ û ½¶·É¸¶ÔÈÒ ÅÆÄ Î¾ÆÄÀ öÆĺà ¶Ǿ ȶ ÅÆÄ Ë "ÆĽƶ·ÄÈÀÉ". fĺ»Æ¼ÉÔ; Ä·ÈÃ¾Ì "¸»Á¾ÀÄÂÉ sȶÁÃÉ", oldf, ¸¾ÀÄÃÉÔ; ¿Ä¹Ä ºÄÆÉÍ»Ãõ "½¶ ÍÈÄ ·¾ ÈÄ Ã¾ ·¾ÁÄ, ÅÄÈÉξÈÒ ¸ÄÇÇȶþ» ¸ uÀƶ¾Ã»", öǶº¼ÉÔÈÒ ¶¹»ÃÈÉƾ ÆĽ¸ºÍ¾À¸ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƸ, ¸ ÇÁº ½¶ ; ºÉÈÒ Â¶Çĸ ¶Æ»ÎȾ, ¸¾¸Ä½¾, źŶÁ¾, ¹Æ¶·»¼, ¹ÄÁĺ ȶ ÆĽÇÈÆÁ¾. xÁÒ µÇö. lÄÁ¾ ǾÁÄÔ Ã» ¸º¶ÁÄǵ ½ÁÀ¸ºÉ¸¶È¾ Æ»¸ÄÁÔÌ¿Ã¾Ë Ç¾Á, Èĺ źÇÈÉÅÄ ÈÆ»·¶ ¸º»ÆȾǵ ºÄ öÆĺÃÒÄ ºÉÎ, ÏÄ· Ì»¿ öÆĺ ÆĽÁļ¾È¾ ÂÄƶÁÒÃÄ, ȶ ¸¾ÀÁ¾À¶È¾ ûºÄ¸Æ'µ ºÄ ÅÆĸºÃ¾À¸ Æ»¸ÄÁÔÌ È¶ ·Äº¶¿ ö 193
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
µÀ¾¿ÇÒ Í¶Ç ÅƾÈÉžȾ Æ»¸ÄÁÔ̿à öÇÈÆÄ. s¶Â» ¸ ÄÇȶÃÃÒÄÂÉ Í¶Ç À¾ÃÉÁ¶ ͻƸÄö nÄÇÀ¸¶ ö uÀƶÃÉ È¶ ºÄ ÃÎ¾Ë Àƶ¸ ÌÁÉ Â¶ÇÉ Ç¸ÄË ¶¹»Ãȸ, ÏÄ Åĵ¸¾Á¾Çµ ÈÉÈ ¸º ÀÁÒÀÄË Âǵ̸, ź ƽþ¾ ¸¾º¶Â¾. xÁ¶ ¶À̵ ¸»º»ÈÒǵ ¸ ξÆÄÀÄÂÉ Â¶ÇÎȶ·. qÄ·Í "º»½»ÆȾƸ" ½ ÊÆÄÃÈÉ Í¾ ÆÄ·È, ¸»ÎȶÔÈÒǵ ¹ÉÆȾ Æ½Ã¾Ë ÅÆĺ¶¸Ì¸ ¹ÄÁÄÀ, ÇÄÁ, ÇÅ»ÀÉÁµÃȸ, ŶÇÈÉ˸ ȶ ö¿Â¾È¸. dÇ ¸Äþ ¹Ä¸ÄƵÈÒ, ÏÄ ¸ rÄÇ ¹ÄÁĺ ÈÄÂÉ ÂÉÇÁ¾ ¿È¾ ö i¶Å¶º. o¶ Ȼƻà t»ÆÃÄÅÁÒÇÒÀÄ ÄÀÆɹ¾ Åĵ¸¾Á¾Çµ ÆĽ¸ºÍ¾À¾ olec. x» Ï» Ŷ̶þ º¸Í¶ÈÀ¶ ¸ ¸Ì 9-22 Æ. d¾µ¸¾ÁÄÇÒ, ÏÄ Ì» ¸¾ÎÀÄÁ»Ã ÆĽ¸ºÍ¾À¾, ÏÄ ÅÄÀÃ;Á¾ 6- ¶·Ä 17 ÂǵÍà ÀÉÆǾ ÆĽ¸ºÀ¾. t¶À ÀÉÆǾ ¸º·É¸¶ÔÈÒǵ ¸ ȶÀ¾Ë ÂÇȶË: 1. uÁÒµÃĸÇÀ öº dÄÁ¹ÄÔ. 2. lÄÁÄÂö ·Áµ nÄÇÀ¸¾. 3. eÄÆÒÀ¾¿ [ÇÁº ;ȶȾ "eÄÆ"] — eÆɽµ. 4. nÄÇÀ¸¶. qÄ Ã¶ÌÄöÁÒÃÄÇÈ - ÆÉÇÇÀ¾». {» ¸ Ç»ÆÅà 1944 Æ. olec öÅƶ¸Áµ¸ ȶÀ¾Ë ÆĽ¸ºÍ¾À¸ ÆĽ¸ºÍ¾ÌÒ ·»½ÅÄǻƻºÃÒÄ ºÄ ƶ¿Äø, µÀ ÃÅÆ. [öÅƾÀÁ¶º] lÁÔÇÒ d»Æ¶ ½¶Æ¶½ öÅƶ¸Áµ[ÈÒǵ] ºÄ nÄÇÀ¸¾ ö ½¸'µ½Àĸ ÅÉÃÀȾ. fÁµ ºÄÀÁ¶ºÃÎÄ¹Ä ½ÁÔÇÈÆɸ¶Ãõ ÅÄÇÁɼ¾ÈÒ ÄÇÒ È¶À¶ ÀÄÆÄÈÀ¶ ¶¸ÈķĹƶʵ. , lÁÔÇÒ d»Æ¶ sȻŶÃĸ¶Ã¶ ÉÆ[ĺ¾Á¶ÇÒ]. 14.V. 1926 Æ. ¸ Ç. pÆ;À rÉÇÀ¾¿, i¶Í¾Å¾Á¸ÇÒÀÄ¹Ä Æ¶¿ÄÃÉ, qÄÁȶ¸ÇÒÀ¶ Ä·Á. qÄ Ã¶ÌÄöÁÒÃÄÇÈ - ÆÉÇÀ¶µ. i¶ÀÃ;Á¶ 7 ÀÁ. ûÅĸÃÄ-ǻƻºÃÒÄ ÎÀ. ĺ¾Ã ÆÀ »ºÀÉÆǸ. fÄ 1933 Æ. ½ ÆºÃ»Ô ÅÆļ¾¸¶Á¶ ¸ Ç. pÆ;À rÉÇÀ¾¿, ¶ ¸ºÈ¶À Żƻ˶Á¶ ¸ f¶¹»ÇÈ¶Ã É ¹ÄÆĺ n¶Ë¶ÍÀ¶Á¶. t¶Â µ Ëĺ¾Á¶ ¸ ÎÀÄÁÉ ºÄ 1942 Æ. c¶ÈÒÀÄ Å¶Æȿþ¿ ¶¿ÄÆ ÅĹ¾· 1941 Æ. ¸ ·ÄÆÄÈÒ· ½ ÃÂ̵¾. n¶È¾ ÅƶÌÔ Ã¶ ½¶¸Äº. d ÇÂ' Ï» º¸ÄË ÂÄÁÄºÎ¾Ë ·Æ¶È¸. d 1942 Æ. »û ½¶·Æ¶Á¾ ö ÆĽ¸ºÍ¾¿ ÀÉÆÇ ¸ nÄÇÀ¸É, 194
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
µÀ¾¿ Èƾ¸¶¸ 6 Âǵ̸. qÄ ½¶ÀÃÍ»Ãà ÀÉÆÇÉ Â»Ã» ŻƻÀ¾ÃÉÁ¾ ¸ ŶÆȾ½¶ÃÇÒÀ¾¿ ½¶¹Ã ö ÆĽ¸ºÍ¾ÌÔ. tÉÈ µ ŻƻËĺ¾Á¶ ûÌÒÀ¾¿ ÊÆÄÃÈ ÆÄ·¾Á¶ º¾¸»ÆÇ¿ÃÉ ÆÄ·ÄÈÉ. qÄ ÈÆÒÄË ÂÇµÌµË Â»Ã» Çȵ¹ÃÉÁ¾ ½Ãĸ ºÄ nÄÇÀ¸¾ ö ÅÆĺĸ¼»Ãõ ÀÉÆÇÉ. o¶ ÌÒÄÂÉ ºÆɹÄÂÉ ÀÉÆÇ Åº¹ÄÈĸ¾Á¾ Ã¶Ç ºÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ½ "·¶Ãº»Æ¸ÌµÂ¾". o¶ ÀÉÆÇ ·ÉÁÄ ÄÀ. 50 ÆĽ¸ºÍ¾À¸. i¶¸º¶Ãõ µ ºÇȶÁ¶: 1. f» ÅÄÂ϶ÈÒǵ Îȶ· uqb? 2. f» À¸¶ÆȾÆÉÔÈÒ ¸ººÁ¾, ȶ µÀ» Ë É½·ÆÄÃõ. 3. qÆĸƾȾ Ç»Á¶. lÄÁ¾ ÊÆÄÃÈ ÅÎĸ ½ öº sÈƾž ½-ź lĸ»Áµ ¸Å»Æº — »û 16.VIII.44 Æ. ŻƻÀ¾ÃÉÁ¾ ºÄ Â. i·¶Æ¶¼¶. i ÂÃÄÔ Èĺ ½ nÄÇÀ¸¾ Åƾ˶ÁÄ 2 º¸Í¾Ã¾ 4 ËÁÄÅÌ. tÉÈ µ ½¹ÄÁÄǾÁ¶Çµ ÅÄ ÀÁ¾ÍÌ oldf. n»Ã» ŻƻÀ¾Ã»ÃÄ Ã¶ ÅƶÌÔ ¸ oĸÄÇÁÒÇÒÀ¾¿ ƶ¿ÄÃ. d ÌÒÄÂÉ Æ¶¿Äà µ ÅƶÌÔ¸¶Á¶ ¸ Ç. t¾Á¾Ì É ¹ÄÇÅ. sȶËÉÆÇÒÀĹÄ. d¼» ¸ ¼Ä¸Èà 1944 »û źÅÄƵºÀĸ¶ÃÄ olec ¸ qº¸ÄÁÄ;ÇÒÀ¶Ë ½¸¾Í¶¿ÃÄ ÀÄÃȶÀÈɸ¶Á¶Çµ ¸ oĸÄÂÉ s»Á ½ ÉÅĸÃĸ¶¼. ½ qº¸ÄÁÄ;ÇÒÀ - sºÄ¸ÄÂ. pÅÇÁµ ¶Á¾ »û ŻƻÀ¾ÃÉȾ ¸ Â. sÀ¶Á¶, ¶ ½¸ºÈ¾ µ ¶Á¶ ÅÄ˶Ⱦ ¸ nÄÇÀ¸É (ξÆÎ¾Ë ¸ºÄÂ.[ÄÇÈ»¿] û Åĺ¶Ô ½ ÀÄÃÇÅƶȾ¸Ã¾Ë Åƾ;à — Åĺ¶Á¶ ö½¸¾ÇÒÀ¶). i¶Æ¶½ û öÅƶ¸ÁµÔÈÒ È¶À¾Ë ÆĽ¸ºÍ¾À¸ ·»½ÅÄǻƻºÃÒÄ ¸ ƶ¿ÄÃ, ¶Á» ͻƻ½ ¶¿Äƶ /?/ olec pǾÅĸ¶ ¸ qº¸ÄÁÄ;ÇÒÀ¶Ë, µÀ¾¿ û ÅƾÀÆÅÁ»Ã¾Â Åƾ Ì ƶ¿ÄÃ, ¶ ¸¾ÇÈÉŶ µÀ º»Á»¹¶È olec ½ nÄÇÀ¸¾, öÅƶ¸ÁµÔÈÒ Èɺ¾, º» ÅÄÈÆ·ÃÄ. qÄ ½¶ÀÃÍ»Ãà ÀÉÆǸ ºÁµÈÒ Ë Ã¶ ÅÉÃÀȾ 5-8 ÍÄÁĸÀ ¸ ÇÉÅÆĸĺ ĺÃÄ¹Ä Í¾ º¸ÄË »ÃÀ¶¸»º¾Çȸ ¸»½ÉÈÒ Ã¶ ȶÀ ¸É½Áĸ ; ȶÀ - ŻƻǾÁÒà ÅÉÃÀȾ. {Ä¿ÃÄ Ã¶ ȶÀÄÂÉ ÅÉÃÀÈ ºÇȶÔÈÒ ÀÄÃÀÆ»Èà ½¶¸º¶Ãõ ȶ ¿ºÉÈÒ ¸ ȻƻÃ. d Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É ÅƾÂÏÉÔÈÒǵ Åƾ 195
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ºµºÒÀ¶Ë ÈÈÀ¶Ë, µÀ¾Â ·Æ¶ÀÉ ÆÄ·ÈþÀ¸. tÉÈ ½¶ ºÄÅÄÂĹÄÔ ÀÁ¾ÍÄÀ ½¸'µ½ÉÔÈÒǵ ½ ÂÇÌ»¸¾Â¾ Ç»ÀÇÄȶ¾. y¶ÇÄ ÅƾÂÏÉÔÈÒǵ É Ç¶Â¾Ë Ç»ÀÇÄȸ, µÀ¾Â Åĺ¶ÔÈÒ Ã¶À¶½¾ ȶ ÃÊÄÆÂ¶Ì ¸º ǸÄË Î»Ê¸. dº Ç»ÀÇÄȸ ½¶·¾Æ¶ÔÈÒ ½¸È¾ ½¶ÃÄǵÈÒ Ë ºÄ ǸÄË ½¸»ÆËþÀ¸ ÄÇÄ·¾ÇÈÄ, ¶·Ä ͻƻ½ ÇŻ̽¸'µ½Àĸ¾Ë, /sºÄ¸/, µÀ ¶ÔÈÒ ½¸'µ½ÄÀ öÅÆ. ¸º pÇÅĸ¶ ºÄ ÅÄĺ¾ÃÄÀ¾Ë ÆĽ¸ºÍ¾À¸. sÈÆÍ Â¼ þ¾ ¸º·É¸¶ÔÈÒǵ ÈÄÍÃÄ ¸ ĽöͻàÂÇÌ Í¶Ç. i¸»ÆȶÔÈÒ ¸»Á¾ÀÉ É¸¶¹É ö ÀÄÃÇÅƶÌÔ, ÏÄ· û ½¸»ÆÃÉȾ ö Ç»·» ɸ¶¹¾ ȶ û ÅÆĸ¶Á¾È¾ ÆÄ·ÄȾ µÀ ÇÅÄÇȻƻ¼ÉÈÒ, ÏÄ Ë ÇÁº¾ÈÒǵ, ; ËÈÄÇÒ Ã¾Â¾ ÌÀ¶¸¾ÈÒǵ - ½ÂÃÔÔÈÒ ÂÇÌ» ÅÄ·ÉÈÉ ºÁµ ¶ÇÀÆĸÀ¾ ÅÄÅĸõÔ; ºÆ·ÃÉ Àƶº¼ÀÉ É ¹ÄÇÅĺ¶Æµ É µÀÄ¹Ä Å»Æ»·É¸¶Á¾. y¶ÇÄ ȶÀ¾¿ ÀÄÃÈÆÆĽ¸ºÍ¾À ºÇȶ ½¶¸º¶Ãõ Åĸ'µ½¶È¾ ÇÈÀÉ ¸ 4-6 ÇÁ. tÉÈ ¸Ëĺ¾ÈÒ ¸ ¹ÆÉ Ãº¾¸ºÉ¶ÁÒà ½º·ÃÄÇÈ ÆĽ¸ºÍ¾À¶. o¶ dÄÁ¾Ã ·ÉÁ¾ ¸¾Å¶ºÀ¾, ÏÄ È¶À ÆĽ¸ºÍ¾À¾ ¶Á¾ ºÄÀÉ»ÃȾ ¸ Ì»ÃÈÆ. Ä·Á¶ÇÈµË srsr (ºÄ·Æ» ½¶Ëĸ¶Ã), ·»½ ºÄÀÉ»Ãȸ, ¶·Ä ºÄÀÉ»ÃȾ ½ Ã¶Î¾Ë È»Æ»Ã¸ ¸ºº. ¸º º¶ÃÄ¹Ä Ç»Á¶, º» ¸Ã(¶) Żƻ·É¸¶Á¾ 10-12 ÀÂ. fÄÀÉ»ÃÈ olec (¹ÄÁÉ·¾¿ ·ÁÈÀ), ½¶ËĸÉÔÈÒ ¸ ÀÁµÅ¶Ë ·ÁÔ½¾, ζÅÌ, ½¶ÀÄÅÉÔÈÒ, ¸ θ¶Ë À¶ÁÇÄø, ¸ ¶¿ÈÀ¶Ë [ÈÆÉǶË]. dÁ¶ÇȾ¸ ºÄÀÉ»ÃȾ ½¶Á¾Î¶ÔÈÒ Ã¶ ÇÈ¶Ã¾Ì olec, ¶Á» ·É¸ ¸¾Å¶ºÄÀ, ÏÄ ÆĽ¸ºÍ¾À ¶¸ Ç¸Ä ¸Á¶Çà ºÄÀÉ»ÃȾ ÀÄÁÄ Ç»·». nǵÍö ÅÁ¶Èõ: 200-300 ÀÆ·. i¶ Àļþ¿ ºÄÃÄÇ, ½¶Á»¼ÃÄ ¸º ¸¶ÆÈÄÇÈ ÅÁ¶ÈµÈÒ ¸º 40 ºÄ 200 ÀÆ·. nÇÌ»¸¾Â Ç»ÀÇÄȶÂ, ÀÆ ¹ÆÄλ¿, ÅÁ¶ÈµÈÒ É·Æ¶ÃõÂ, ͻƻ¸¾À¶Â¾, ÀÃÒ¾ - ºÄ·ÆÄ ÁÔº»¿ ¸¾¸»½»Ã¾Ë ö s¾·Æ. w¶Æ¶ÀȻƾÍû, ÏÄ ¶¹»ÃȾ ½ ÇËÄºÉ ºÉ¼» ·ÄµÈÒǵ û ¶ÔÈÒ ÄËÄȾ ÅƶÌÔ¸¶È¾ ö i¶Ë. i»ÂÁµË ¸¾Å¶ºÀ¾, ÏÄ ¸ÈÀ¶ÔÈÒ. . pÅ¾Ç ¶ÀÌ Åº¹ÄÈĸÀ¾ ºÄ û Äƹ.[¶Ã¸] olec 196
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
¸ Ȼƻà z É Â Ï ¾ à ¾. (¸ºÄÂÄÇÈ Åĺ¶Ã ûÅĸà Âľ Åƾö¹ºÃ¾Â¾ ÃÊÄƶÈÄƶ¾). bÀ̵ ÅÆÄȾ ¸ººÁ¸ uqb, ¶ ¹ÄÁĸÃÄ ÅÆÄȾ ÀĶúÃÄ¹Ä Ë ÇÀÁ¶ºÉ ¶Á¶ ¸º·ÉȾǵ ¸º 19-24 ¼Ä¸Èõ 1944 Æ. d¼» ½¶½º¶Á»¹ºÒ olec ÆĽÆÄ·¾¸ ǾÁÒÃÉ ¶¹»ÃÈÉÆÃÉ ÇÈÀÉ ¸ ÅÄÍÄÈ¶Ë ÀĶú¾Æ¸, ¸ Ƶº¶Ë uqb ¸ ÅÄÍÄÈ¶Ë È»Æ»Ãĸ¾Ë ÅÆĸºÃ¾À¸. mÔº¾, ½ µÀ¾Ë Æ»ÀÆÉÈɸ¶Á¾Çµ ¶¹»ÃȾ, Ì» ·É¸Î Åƶ̸þÀ¾ oldf 1939-41 ÆÆ. Åƶ̸þÀ¾ lqiu o¶ÆĺÃÄ e¸¶Æº, ¶ ȶÀļ È, µÀ¾Ë ½¶¸»Æ·Ä¸¶ÃÄ ¸ Â.[ǵ̵Ë] ·»Æ»½»ÃÒ-Á¾Å»ÃÒ 1944 ÆÆ. f»µÀ ¶¹»ÃȾ ¶Á¾ öÁ¶ºÃ¶Ã Ç¸Ä Áà ½¸'µ½ÀÉ ºÄ olec. lÄÁ¾ ÅƾËĺ¾Á¶ ÀÄÃÌ»ÃÈƶ̵ ·Ä¸¾Ë ĺ¾Ã¾ÌÒ, ºÄ Ã¾Ë ÅƾËĺ¾Á¾ ͶÇÄ ÌÁ ÆÄ, ¶ ÈÄ ¿ ÍÄȾ Ç»ÀÇÄȸ. t¶À ÍÄȾ "½ ÉÇÅËÄ ¸ÄÔ¸¶Á¾" ½ ·ÁÒÎ. ¸ ȻƻÃ, ¶ ÀÄÁ¾ ¸¸¿ÎÁ¾ ¸ ÇÀÁ¶º ·ÁÒÎ¾Ë ·Ä¸¾Ë ĺ¾Ã¾ÌÒ, ÈÉÈ ½¶Æ¶½ ÅÄ ÀÁ¾ÍÀ¶Ë ÀÄÃȶÀÈɸ¶Á¾Çµ ½ Ãξ¾ Ç»ÀÇÄȶ¾ ½ ÃÎ¾Ë ÍÄÈ È¶À ÃÅÆ. ¸ ÀÉƻà ¶Á¾ ÅÆ»ÀƶÇþ¿ ÆĽ¸ºÍ¾¿ ¶Å¶Æ¶È. s¸Ä¾ Áõ¾ olec ÅÄǾÁ¶¸ ºÄ ½¶¸»Æ·Ä¸¶Ã¾Ë ÀĶú¾Æ¸ ÃÇÈÆÉÀÌ Ãĸ¾Ë Ç»ÀÇÄȸ, Åĺ¸¿ÃÄ ¶·Ä ÅÄÈÆ¿ÃÄ ¶¹»ÃÈÉƾ. o¶ ꦂ ¶ÀÌ 19-24.w.44. ¶¹»ÃȾ ºÇȶÁ¾ öÀ¶½ ÅÄÇÈÆÁµÈ¾ ÀĶú¾Æ¸, ÅÄ ÀÁ¾ÍÀ¶Ë Żƻ¿È¾ ºÄ ·ÁÒÎ. ¸¿ÇÒÀ¶, µÀ» Ä·Áļ¾ÁÄ ÁÇ Èĺ ƶ½Ä ¸º¶Æ¾È¾ ÅÄ È¶·ÄƶË. f»ÃÒ Å»Æ»º ¶ÀÌÔ ½Ä¸Ç ÅƾŶºÀÄ¸Ä ÅƾÁĸÁ»ÃÄ Ç»ÀÇÄȶ, µÀ¾¿ ¸Ç» ö ÇÁºÇȸ ÇÀ¶½¶¸. eÄÁĸþ ¶¹»ÃÈÄ ·É¸ ÀĶú¾Æ źÇȶÆξÃÇÒÀÄ ÎÀÄÁ¾ ö ö½¸¾ÇÒÀÄ wɺ¾¿ ½ i·¶Æ¶¼Í¾Ã¾. i¶ ÃÂ̸ ¸Ã ·É¸ ÉÀÆ. ÅÄÁ̾ÇÈÄÂ, ¶ ·Æ¶È ¿Ä¹Ä ÅĸÈĸ¾Â ÀÄ»ú¶ÃÈÄ ÉÀÆ. ÅÄÁÌ. wɺ¾¿ ¶¸ öÀ¶½ À»ÆÂɸ¶È¾ ¶ÀÌÔ ½ ÃÉÈƶ. i¶[¸º¶Ãõ] ¿Ä¹Ä ·ÉÁÄ º¶È¾ ¹¶ÇÁÄ, ÏÄ· ÅÄÇÈÆÁµÈ¾ ¸ÇË ÀĶú¾Æ¸, ¶ Ƕ ¶¸ Ǹľ ¹¶Æ¶ÈÀ¶Â¾ ξƾȾ ŶÃÀÉ. lÄÁ¾ ¿Ä¹Ä ÀÄÃÊÆ»ÃÈɸ¶Á¾ ½ ¿Ä197
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
¹Ä ¶¹»Ãȶ¾ ¸Ã ¸ÇË "½¶Ç¾Åɸ¶¸". d ÅÄÍÄÈ ÄºÃÄ¹Ä ÅÆĸºÃ¾À¶ ·ÉÁÄ 3-ÄË ¶¹»Ãȸ. lÉÁ»Â»È;À, ¶ξÃÇÈ, ƵºÄ¸¾À. lÉÁ»Â»È;À mɹ Åƾ žȶÃÃ: y¾ ¸¾ ·ÉÁ¾ · ½¶ÇÈÆÁ¾Á¾ ÀĶú¾Æ¶? dºÅĸºÒ: ȶÀ, µ ·É¸ ·¾ ¸¶Ç ½¶ÇÈÆÁ¾¸. — s¶Â mɹ ·É¸ ½¸'µ½¶Ã¾¿ ½ olec Ï» ¸ 1939 ö É;ȻÁÒ.[ÇÒÀ¾Ë] ÀÉÆǶË, ¸ºÈ¶À ·É¸ źÆ.[¶¿ÄÃĸ¾Â] ÇÈÀ¾ puo ƸÃÄͶÇÃÄ ÍÁ.[»ÃÄÂ] o¶ÆĺÃÄ e¸¶Æº. d ½¶½Ã¶Í»Ã¾Ë ¸¹ÄÆ ºÃµË ·ÁÒÎ. Ä·Áļ¾Á¾ ö¸ÀÄÁÄ ÁǾ, ¶Á» ÈÄÂÉ, ÏÄ ÃËÈÄ ½ ¶¹»Ãȸ ºÄ Ã¾Ë Ã» ½¹ÄÁÄǾ¸Çµ, ¸¾ÇÁ¶Á¾ ÄÀ.[ÄÁÄ] 50 ºµºÒÀ¸ ¸ ÁÇ ½¶ źŻÃÒÀ¶Â¾. b ÀÄÁ¾ ¿ Ì Ã» ¸»ÆȶÁ¾, ¶ÀÌÔ Å»Æ»Æ¸¶ÃÄ. fÄ 24.w.44 ½¶ 4 ºÃ ·ÁÒÎĸ¾À¾ û ·ÉÁ¾ ÅÄÃÊÄÆÂĸ¶Ã ÅÆÄ Åĺ É ¸ººÁ¶Ë. c¶Í¾ÂÄ Ã¶ÇÀÁÒÀ¾ ÂÃĹĹƶÃö ÆĽÆÄ·À¶ oldf ¸ ·ÄÆÄÈÒ· ÅÆÄȾ öÇ. lÄÁ¾ ¸½µÈ¾ Ì» ź ɸ¶¹É, ÏÄ ·ÁÒÎ. ¸»Æ·ÉÔÈÒ ºÄ "ÆÄ·ÄȾ" ǸµÏ»ÃÇȸÄ, É;ȻÁÒÇȸÄ, ÇȶÆλ ¹ÆĶºµÃÇÈ¸Ä — ÀÁ¾Í»ÂÄ. o»·»½Å»À¶. dÇ Ã¶ ÊÆÄÃÈ ·ÄÆÄÈÒ·¾ ½ ͻƸÄÃÄÔ nÄÇÀ¸ÄÔ. wÈÄ ÀÄ¹Ä Å»Æ»Ë¾ÈƾÈÒ — ËÈÄ ÀÄ¹Ä Å»Æ»Âļ». q.s. xÀ¶¸¾¿ Ï» ÈÄ¿ ÂÄ»ÃÈ, ÏÄ ÀÄÁ¾ Ç»ÀÇÄÈ Åƾ ¸ººÁ, ÃÅÆ. ¹ÄÈĸ¾¿ ¹ÄÁÄǾÈÒ ÀĶú¾Æĸ ÅÆÄ ÇȶÃ, ÈÄ ÏÄ· "½¶Å½Ã¶È¾" Æ»ÎÈÉ Ç»ÀÇÄȸ ÀĶú¾ÆÄ ¹ÄÁÄǾÈÒ: "fÆɼ» ÀĶú¾Æ" — ÃÅÆ. ¸Æ 1 È.Å. d ÈÄ¿ ÇÅÄÇ· Ç»ÀÇÄȾ ½Ã¶Á¾ ÀÄ¹Ä Ã¸¹ÁÔ¸¶È¾ ÇÈÆÁµÈ¾.
êè.
(Íåçàâ³ðåíà êîï³ÿ. Ìàøèíîïèñ. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáÖÄÀÂÎ, ô. 3833, îï.1, ñïð. 229, àðê. 41, 41 çâ.)
198
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Äîêóìåíò ¹ 17 Íàêàç ðåôåðåíòàì ÑÁ (êâ³òåíü 1945 ðîêó) Ñëàâà Óêðà¿í³! o¶À¶½ ƻʻƻÃȶ sc 1. q»Æ»¸Æ¾È¾ ÇÀÁ¶º ·Ä¸ÄÀ Ä;ÇȾȾ Ë ¸º ûŻ¸ÃÄ¹Ä »Á»Â»ÃÈÉ. dÇË ÇÉÂÃ¸Ã¾Ë ¸ºÇȶ¸ÁµÈ¾ ºÄ ¸ººÁ¸ ¶·Ä ÀÉϸ. t¶Àļ ¸ºÇȶ¸ÁµÈ¾ Èɺ¾ ÁÔº»¿ »ÃÎ ·Ä½º¶ÈþË. 2. qºÃ»ÇȾ ¸ ·Ä¸À¶Ë º¾Ç̾ÅÁÃÉ ºÄ ·»½½¶ÇȻƻ¼ÃÄ¹Ä ¸¾ÀÄöÃõ öÀ¶½¸ ǾÁÒÃÄ ÅÄζþ ºÄ ķĸ'µ½ÀÉ. cĿĸ¾À¸, ÀÄÈÆ: ¶) û ¸¾ÀÄöÁ¾ ÅƾÃ̾ÅÄ¸Ä¹Ä Ã¶À¶½É ÀĶú¾Æ¶; ·) ¸Í¾Ã¾Á¾ ½ÁÄ;Ã, ÏÄ ÀÄÂÅÆÄ»ÈÉ ·Ä¸ÀÉ ½ÄÀƻ¶, ¸½¶¹¶Á Äƹ¶Ã½¶ÌÔ Å»Æ»º öǻÁ»ÃõÂ, ¸) ½Æ¶º¾Á¾ º»Ô uÀƶÃÇÒÀÄ o¶ÌÄöÁÒÃÄ r»¸ÄÁÔÌ, ÈÄ·ÈÄ ÅÄÅĸþÁ¾ ÅÄÁȾÍÃÄ¹Ä ½ÁÄ;ÃÉ, ¹) º»½»ÆȾÆɸ¶Á¾ ½ ·Ä¸À¾. qÆĸºÃ¾À r¶¿ÄÃÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì sc ¸ ÅÄÆĽÉÂÃà ½ ÀĶú¾ÆÄ º¶ÃÄ ·Ä¸À¾ Ä·¸'µ½¶Ã¾¿ ÆĽÇÈÆÁµÈ¾ ȶÀ¾Ë ·¸À¶Æ¸ Żƻº ½·ÆÀÄÔ º¶ÃÄ¹Ä ¸ººÁÉ. yÁ»Ã¸ ·Ä¸ÄÀ, ÏÄ ÄÇÄ·Á¾¸Ä ÅÆĸ¾Ã¾Á¾Çµ Ëõ ÅÆĸ¾Ã¶ ¸ºÄ¶ öǻÁ»ÃÃÔ - ÆĽÇÈÆÁµÈ¾ ÅƾÁÔºÃÄ. 3. o»¹¶¿ÃÄ ½¶Í¶È¾ ǾÇȻ¶ȾÍÃÉ ¸¾ËĸÃÉ ÅƶÌÔ Ç»Æ»º ·Ä¸ÄÀ, ö źÇȶ¸ Å»Æĺ¾ÍÃ¾Ë ¸¾º¶ÃÒ Ã¶ÎÄ ÅÆÄŶ¹¶Ãº¾. qÄÇȶÃĸ¾ -¹Ä -¹Ä d»Á¾ÀÄ¹Ä ½·ÄÆÉ puo, ½'µÇɸ¶Ãõ ¼öÆĺÃÄ¹Ä ÇȶÃĸ¾Ï¶. d ·Ä¸À¶Ë, µÀ û ¶ÔÈÒ Ç¸Ä¹Ä ÅÄÁȾÍÃÄ¹Ä ¸¾ËĸþÀ¶ ķĸ'µ½À¾ ¿Ä¹Ä ŻƻËĺµÈÒ ºÄ ÀĶú¾Æ¶ ¹ÆÉž ¶·Ä ÇÁºÍÄ¹Ä º¶ÃÄ ÀÁȾþ sc. i¹ºÃÄ ½ ÃÇÈÆÉÀ̵¾ qÆÄ¸ÄºÉ Æ¶¿ÄÃĸ¾¿ ƻʻƻÃÈ sc ź·»Æ» ÇÄ· ·Ä¸199
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
À¾ ö¿ÀÆ¶Ï¾Ë ·Ä¸¾À¸-¶È»ÃȶÈ;À¸ ö ¸¾ÀÄöÃõ ÇÅ»Ì-ºÄÆÉÍ»ÃÒ. qƾ ƶ¿Äà ȶÀ¾Ë ¶ ·ÉȾ 5 1. o¶ ¸¾Å¶ºÄÀ Żƻº¾ÎÀ¾, È¾Ë ÁÔº»¿ ¸ºÇÄÆÈɸ¶È¾ ¸º Æ»ÎȾ ·Ä¸¾À¸ ½ ÄÀƻ¾¾ Àƾ¸À¶Â¾, ÄÀƻ¾ ÀĶú¾ÆÄ ÄÀƻ¾ ÇŻ̽¸'µ½ÀÄ ºÄ þË. cĸÀ¶Æ, ÏÄ Ã» ɸ¿ºÉÈÒ ºÄ ÇžÇÀÉ ¸¾·Æ¶Ã¾Ë, Á¾Î¶ÔÈÒǵ º¶ÁÒλ ºÄ º¾ÇÅĽ¾Ì öÎÄ Æ»Ê»Æ»ÃÈÉƾ. i¶·»½Å»ÍÉ¿È» ÇÄ· ¸Í¶Çà ÇËÆÄþ, ½¶Å¶Ç¾ ˶Æ͸ ȶ ĺµ¹É. ½¸'µ½À¾ ºÄ ǸÄË qÆĸºÃ¾À¸. sËÆÄþ ö¿Àƶϻ ·ÉºÉ¸¶È¾ ö ÈÆÒÄË ÁÔº»¿ ½ Åƾ½Ã¶Í»Ã¾Â ÀĶú¾ÆÄ º¶ÃÄ ¹ÆÉž "ÈÆ¿À¾". lÄÃÇÅƶȾ¸Ã¶ ¸¶ÆÈÇÈÒ È¾Ë ÇËÆÄø ȶ ½¸'µ½ÀÉ ºÄ ¹Äƾ ¶ ·ÉȾ 100%, ö¿Àƶϻ ÀÄƾÇÈɸ¶È¾Çµ »Æȸ¾Â¾ ÅÉÃÀȶ¾. dºÅĸº¶ÁÒÃÇÈÒ ½¶ ¸¾ÀÄöÃõ ¸¾Ï»ÇÀ¶½¶ÃÄ¹Ä ÅÄÀÁ¶º¶ÈÒǵ ¸ Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É Ã¶ r¶¿ÄÃĸ¾Ë ƻʻƻÃȸ sc ȶ Ë À»Æ¸Ã¾À¸ ·Ä¿Ä¸Ä-»À½»ÀÉȾ¸ÃÄ ÅƶÌ. 4. r¶¿ÄÃĸ ƻʻƻÃȾ sc ½¸ÈÉÔÈÒ Ç¸Ä ȻƻÃĸ¾Â ÅÆĸºÃ¾À¶Â ÈÁÒÀ¾ ÉÇÃÄ ÈÄ ÅÆÄ ÇÅƶ¸¾, µÀ Ë Á¾Î» ºÄȾͶÈÒ (Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã ÇÅƶ¸¾ ÄŻƶȾ¸ÃÉ ÅƶÌÔ). 5. t»Æ»Ãĸ ÅÆĸºÃ¾À¾ û ¶ÔÈÒ Åƶ¸¶ ÀÄÃÈÆÄÁÔ¸¶È¾ ÅÄÎȾ sc ; ƸÃÄ ¼ ½¸È¸, ÏÄ ¿ºÉÈÒ ºÄ ¹Äƾ. 6. y¶Ç ½¸Èɸ¶Ãõ öÇȶÃĸÁÔÔ ÇÁºÉÔ;¿: 10 25 ÀļÃÄ¹Ä Âǵ̵ ½¸È¾ ÅÆÄÈÄÀÄÁ¾ ÂÉǵÈÒ ·ÉȾ ö ÅÉÃÀÈ. 7. qÆÄÎÉ Ã»¹¶¿ÃÄ ½¸'µ½¶È¾Çµ ½ ȻƻÃĸ¾Â¾ ÅÆĸºÃ¾À¶Â¾ ȶ ½¶Í¶È¾ ÅƶÌÔ ºÁµ ¸¾·ÄÆÉ ¸ÆÃ¾Ë À¶ºÆ¸. 8. qƾ¹¶ºÉÔ, ÏÄ Åƾ ö¿·Á¾¼ÍÄÂÉ ½¸È ÈÆ»·¶ ÅÆĽ¸Èɸ¶È¾ Ȉ ÅÆÄ ½¶ÀÃÍ»Ãõ ÀÄŶÃõ Àƾ¸ÄÀ. d º»µÀ¾Ë ƶ¿ÄöË, ¸ µÀ¾Ë Åƶ̵ ̵ öÈƶžÁ¶ ö º»µÀ ÈÆɺÃÄÏ, ¸½µÈ¾Çµ û¹¶¿ÃÄ ¸¾ÀÄƾÇÈĸɸ¶È¾ ÀļÃÉ ¸ÁÒÃÉ Ë¸¾Á¾ÃÉ. 200
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
9. rÎÉÍÄ ½¶·ÄÆÄÃµÔ ¸¼¾¸¶È¾ ¶ÁÀĹÄÁÒÃ¾Ë Ã¶Å¾ÈÀ¸. i¶ Ì» ·ÉºÉ Åƾȵ¹É¸¶È¾ ¸¾ÃÃ¾Ë ºÄ ö¿ÇÈÆĹÎÄ ¸ºÅĸº¶ÁÒÃÄÇȾ. 10. d¾Ç¾Á¶Ô d¶Â ζ·ÁÒÄÃ, µÀ ÆÄ·¾È¾ À¶ÆÈÄÈ»À¾ ö Ç»ÀÇÄȸ ȶ ÅÆĸÄÀ¶ÈÄƸ. e»Æĵ ÇÁ¶¸¶! qÄÇÈ¿ 30 À¸Èõ 1945 Æ.
(Âëîäêî)
(Îðèã³íàë. Ìàøèíîïèñ. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáêè. ÖÄÀÂÎ, ô. 3833, îï. 1, ñïð. 233, àðê. 27).
201
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
Äîêóìåíò ¹ 18 Ïðîåêò ³íñòðóêö³¿ äëÿ ï³äãîòîâêè ñëóæáîâö³â ÑÁ (ëèïåíü 1946 ðîêó) Ð-31
Êîëîìèéùèíà
²íñòðóêö³ÿ ïåðåïèñàíà äëÿ êîëîìèéñüêî¿ îêðóãè 27.7.46.* ÃÇÈÆÉÀ̵ (ÅÆÄ»ÀÈ) ¸¾ËĸÃÄ-¸¾ÎÀÁÒÃÄ ÅÆ¶Ì ¸ sÁɼ· c»½Å»À¾ 1946 . dÇÈÉÅ i ÄÇȶÃÃÒÄ ¸¾½¸ÄÁÒÃÄ ¸¿Ã¾ (1918-21 ÆÄÀ¸) ¾ ¸¾¿ÎÁ¾ ½ ÆλÃõ ź¹ÄÈĸÁµÈ¾Çµ ºÄ ÃÄ¸Ä ¸¿Ã¾, µÀ¶ ¸ ÇÁÉÎþ¿ ꦂ ÂÉǾÈÒ Åƾ¿È¾. d ÄÇÃÄ¸É ÌÒÄ¹Ä ÆλÃõ qÆĸº öÌÄöÁÇȾÍÃÄ¹Ä ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä ÆÉËÉ ÅÄÀÁ¶¸, ¼ ÃξÂ, žȶÃõ ¸¾Ëĸ¶Ãõ ÃÄ¸Ä¹Ä È¾ÅÉ ÉÀƶÃ̵, ÉÀƶÃ̵ ¹ÄÈÄ¸Ä¹Ä ½º·ÃÄ¹Ä Åƾ¿Â¶È¾ ·¿ ¿Ä¹Ä ¸¾¹Æ¶¸¶È¾. cÉÁÄ ¸¾ºÃÄ, ÏÄ Ã¶ ½ÂÃÉ Å»Æξ À¶ºÆ¶Â ·Ä¿Ä¸¾À¸ udp ÂÉǵÈÒ Åƾ¿È¾ Ãĸ, ÂÄÁĺ. puo — öÇÁºÃ¾Ìµ udp — ÆξÁ¶ Å»ÆÎ ½¶ ¸Ç» ¸¾¹Æ¶È¾ ·¿ ½¶ ÂÄÁÄºÒ ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶ÆĺÉ. x»¿ ·¿ ¸º ¿Ä¹Ä ÅÄͶÈÀÉ ºÄ ÇÒĹĺÃ, ¸»º»ÂÄ Ç»Æ»º ¸»Á¾Í»½Ã¾Ë ŻƻÎÀĺ ½ ·ÄÀÉ Ã¶Î¾Ë ¸ÄÆŸ — ÀļÃÄͶÇÃ¾Ë ÄÀÉŶÃȸ uÀƶþ Ì¾Ë Ã¶Î¾Ë "ŶÈÆÄȸ", ÏÄ Ã» * fÄžǶÃÄ Ã¶¸ÀÇ, ËÂÍþ ÄÁ¸Ì»Â. 202
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
¸ÂÁ¾ û ¸ÂÔÈÒ Í»ÇÃÄ ·»½ Æ»ÎÈ ¸ºº¶È¾Çµ ÇÁɼ· ÈÁÒÀ¾ uÀƶÃ. d ÇÒĹĺÃÎÿ ꦂ puo - º¾Ã¶ ¸ uÀƶÃ, ÏÄ ¸ ·ÄÆÄÈÒ· ½ ÄÀÉŶÃÈÄ ÅÁ»À¶ Èƶº¾ÌÔ ·ÄÔ ½¶ ǾÁÒþ¿ ȾŠÃÄ¸Ä¹Ä ÉÀƶÃ̵. i ÅĺÁÄ ÅÆ¶Ì ¸ pƹ¶Ã½¶Ì ¸¾µ¸¾ÁÄǵ ÅÄÈƷþ ÆĽÂÇȾȾ À¶ºÆ¾ ȶÀ ȶÂ, º» Àļþ¿ ½ Ã¾Ë ÅÄÍɸ¶¸Çµ · ö ǸÄÂÉ ÂÇÌ º¶¸ ¸º Ç»·» µÀ ö¿ÀƶϾ¿ ¸ÀÁ¶º. s¸ºÄ ǸÄË ½¶¸º¶ÃÒ, ÏÄ È»Å»Æ Å»Æ»º ö¾, È¾Ë ½¶¸º¶ÃÒ, ÏÄ Ë ¼ºÉÈÒ ½¶¸Èƶ, ¸Äþ öÅÆɼÉÔÈÒ ¸Ç Ç¸Ä Ç¾Á¾, ÏÄ· ºÄ È¾Ë ½¶¸º¶ÃÒ ºÄÆÄÇȶȾ. sÒĹĺà Àļþ¿ ½ Ã¶Ç ÃÄÇ ·ÁÒÎÄ¹Ä ¶·Ä »ÃÎÄ¹Ä ºÄǸºÉ ¸ ÅÆ¶Ì Ã¶º ÇÄ·ÄÔ. o¶ ½¶Ç¶º ºÆɼÃÄ ÇŸÅÆ¶Ì ÍÁ»Ã¸ ¼ ÇÄ·ÄÔ ¸ºÅĸº¶ÁÒÃÄÇÈ ½¸»ÆËþÀ¸ ½¶ ź;ûþË, ºÄÀÄÃÉÈÒǵ ¸¾ÀÄöÃõ ¸¾ÎÀÁ Ã¶Î¾Ë À¶ºÆ¸. o¶¿ÀÆ¶Ï ¸¾ÇÁº¾ ÂĹÁ¾ · ·ÉȾ, ÀÄÁ¾ · Âļö ·ÉÁÄ ¸ÇÔº¾ ÄÅ»ÆȾ ÌÔ ÇŸÅƶÌÔ Ã¶ ¸¾ÆÄ·Á»Ã¾Ë ˶ƶÀȻƶË. t¶ ¸ºÀÁ¾À ºÄ ˶ƶÀȻƸ ÍÁ»Ã¸, ÏÄ ¿Ä¹Ä û ¸ÇÅÁ¾ ¸¾ÆÄ·¾È¾ — û ÅƾÃÇ ·¾ ÇÅĺ¸¶Ã¾Ë öÇÁºÀ¸. u¸¶¼¶Ô; öÎÉ pƹ¶Ã½¶ÌÔ ½¶ ȸ»ÆºÉ ÎÀÄÁÉ ¼¾Èȵ, ¸ µÀ¿ ÂļÉÈÒ ¼¾È¾ È, ÏÄ ¸¾º»Æ¼ÉÔÈÒ ÅÆÄ·¾ - ÇÁº ·ÉÁÄ ÆξȾ ö ÅƾÂÉÇ Ç¶Âĸ¾Ëĸɸ¶È¾Çµ ȶ ǶÂĸ¾ÎÀÄÁÔ¸¶È¾Çµ ÃÎ¾Ë ¸¾ÎÀÄÁÔ¸¶È¾ ¸¾ÎÀÄÁÔ¸¶È¾. lļþ¿ ½ ¸ººÁ¸ pƹ¶Ã½¶Ì (¸¿ÇÒÀĸ¾¿, ÅÄÁȾÍþ¿ ȶ ÃÎ) ÇȶƶÔÈÒǵ ¶Ⱦ ȶÀ¾Ë ÍÁ»Ã¸, ÏÄ ·ÉÁ¾ · ½º·Ã ¸¾ÀÄÃɸ¶È¾ ½¶¸º¶Ãõ º¶ÃÄ¹Ä ¸ººÁÉ. lļþ¿ ¸ººÁ ¶ Ǹ¿ º»¶Á ÁÔº¾Ã¾ ºÄ µÀÄ¹Ä ÅºÈµ¹ÉÔÈÒǵ ¸¾Ëĸ¶Ãõ ȶ ¸¾ÎÀÄÁÄÂ. qƾ ÌÒÄÂÉ ÅĸÃÉ É¸¶¹É ÅƾǸµÍÉÈÒǵ ÇÅƶ¸ ºÄ·ÄÆÉ ÁÔº»¿. o» öÀλ É ¸ººÁ — sÁɼ· c»½Å»À¾. d¾Ëĸ¶Ãõ sc-Çȸ É Ã¶Ç ¸º·É¸¶ÈÒǵ ¸ Ƕ¿ sc¸ÇÒÀ¿ ÆÄ·ÄÈ, ¸¾ÎÀÁ, ö¸Í¶Ãõ ¸ ÆÄ·ÄÈ Ã¶ ÀÄÆÄÈÀÄƻͻÃ̾¸¾Ë ÀÉÆǶË. fɼ» ö ꦂ ¿ ö ÅÄÈÆ»· ½ÇÉ203
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
Âɸ¶È¾ öΠ½¶¹¶ÁÒþ¿ ºÄǸº ½ Ì ºÁµÃÀ¾ ¸¾º¶È¾ ÃÇÈÆÉÀÌÔ ¸¾ËĸÃÄ-¸¾ÎÀÁÒÃÄ ÅÆ¶Ì ¸ sÁɼ· c»½Å»À¾, ÃÇÈÆÉÀÌÔ, ÏÄ ÇȶÁ¶Çµ · ºÄÅļþÀÄ ºÁµ ½¶ÃȻƻÇĸ¶Ã¾Ë ÌÔ ºÁµÃÀÄÔ Äƹ¶Ã½¶Ì¿ÃÄ ÅƶÌ. o»Â¶ ¸ Ã¶Ç ÇŻ̶ÁÒÃ¾Ë ÎÀÁ ȶ ÃÎ¾Ë ÃÇÈÆÉÀÌ¿ sc, º» ÅĹÁµº¾ ö ÌÔ ÇÅƶ¸É ÉÇȶÁÔ¸¶Á¾Çµ · ÄÊÄÆÂÁµÁ¾ÇÒ. tĺ ȶÀ¶ ÃÇÈÆÉÀ̵ ·ÉÁ¶ · ºÁÄ ÅÆÄÇÈÄ¹Ä ½Çȶ¸Á»Ãõ ŻƻºÉÂ¶Ã¾Ë ¸¾ÅÆķɸ¶Ã¾Ë ½¶Ç¶º. sÒĹĺÃÎÿ öΠÅÆÄ»ÀÈ ÃÇÈÆÉÀÌ Â¶ ½¶ ÌÁÒ ½¶ÀȾ¸½É¸¶È¾ ºÉÂÀÉ, ¸ Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É ÅÆĸºÃ¾Ë »Á»Â»Ãȸ sÁɼ·¾ c»½Å»À¾, ÇÅƶ¸ÄÔ ¸¾Ëĸ¶Ãõ ¸¾ÎÀÄÁÉ À¶ºÆ¸ sc. f¶ÁÒÎÄÔ ÌÁÁÔ ÌÒÄ¹Ä ÅÆÄ»ÀÈÉ ÃÇÈÆÉÀÌ É½¹ºÃ¾È¾ öΠÅĹÁµº¾ ö ö¿ÇÉÈȸΠžȶÃõ ¸¾Ëĸ¶Ãõ ¸¾ÎÀÄÁÉ È¶ ºÄ·Æ ÁÔº»¿ ºÄ sc ÅÆĹƶÂÉ, ÏÄ ¸ Ã¶Î Í¶Ç Ã¶¿¶ÀÈɶÁÒÃζ ½ ÌÒÄ¹Ä Å¾È¶Ãõ. . i¶¸º¶Ãõ sÁɼ·¾ c»½Å»À¾ w¶Æ¶ÀÈ»Æ puo — ¸¿ÇÒÀĸÄ-ÅÄÁȾÍÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì ¸¾½Ã¶ÍÉ ½¶¸º¶Ãõ sÁɼ·¾ c»½Å»À¾. n¶Ô; ½¶ ÀÄûÍÃÉ Â»ÈÉ ½·ÉºÉ¸¶Ãõ ½¶ÀÆÅÁ»Ãõ ¸Á¶ÇÃÄ º»Æ¼¶¸¾, ½¶¸º¶Ãõ öÎÄ sÁɼ·¾ c»½Å»À¾ ö Ì»¿ ÂÄ»ÃÈ, ÅÄÀƾ¸¶ÁÄǵ · ½ ½¶¸º¶Ãõ¾ ÅÄÁÌ, ÂÁÌ, ÆĽ¸ºÀ¾, ÀÄÃÈÆÆĽ¸ºÀ¾, ÏÄ Ë ¸¾½Ã¶Í¾Á¾ ÃÎ º»Æ¼¶¸Ã öÆĺ¾. o¶ ¸¾½Ã¶Í»Ãõ Ì¾Ë ½¶¸º¶ÃÒ ¸¾ÆζÁÒþ¿ ¸ÅÁ¾¸ ·Éº» ¶Ⱦ ˶ƶÀÈ»Æ ¹»ÄÅÄÁȾÍû ÅÄÁļ»Ãõ öÎÄ Àƶþ. o¶ ÇÒÄ¹ÄºÃ Ì ½¶¸º¶Ãõ sÁɼ·¾ c»½Å»À¾ Âļö ·ÉÁÄ · ÄÍ»ÆÀÃÉȾ ÈÁÒÀ¾ ½¶¹¶ÁÒÃÄ ÇÀÁÒÀ¾ Ì» ÅÄÈÆ·ÃÄ, ÏÄ· ÆĽÉÂȾ ÌÁ öÎÄ ¸¾ËĸÃÄ-¸¾ÎÀÄÁÒÃÄ ÅƶÌ: 1. cÄÆÄȾǵ ½¶ ½ºÄÆĸ¾¿ ÂÄƶÁÒþ¿ Çȶà ¸ öο pƹ¶Ã½¶Ì ÅÆÄȾ ¸ÄÆÄ¼Ä ¶¹»ÃÈÉƾ (º¾¸»ÆÇ, ÅÆĸÄÀ¶Ì ÆĽ¸ºÀ¾). 2. pËÄÆÄõȾ ¶ȻƶÁÒà ºÄ·Æ¶ ¸ pƹ¶Ã½¶Ì Å»204
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Æ»º ÆĽÈƶÈÄÔ È¶ ½Ã¾Ï»Ãõ º·¶È¾ ÅÆÄ ÄÇÄ·¾ÇÈÉ ·»½Å»ÀÉ ÍÁ»Ã¸ Ë Â¶¿Ã¶. 3. d¾ÀÄÃɸ¶È¾ Å»¸Ã ÊÉÃÀÌ Çɺĸ¾Ë ¸Á¶ÇÈ»¿ É ·ÄÆÄÈÒ· ½ ÎÀºÁ¾¸¾Â¾ ¸ÄÆļ¾Â¾ »Á»Â»Ãȶ¾ ºÁµ pƹ¶Ã½¶Ì ÉÀƶÃÇÒÀÄ¹Ä Ã¶ÆĺÉ. 4. d»ÇȾ ºµÁÒÃÇÈÒ ¸ Íɼ¾Ë ¸ÄÆļ¾Ë ǻƻºÄ¸¾Ï¶Ë ¸ ÌÁµË ÆĽ¸ºÀ¾ (ÅÄÁȾÍÃÄ, »ÀÄÃÄÂÍÃÄ, È»ËÃÍÃÄ-ÅÆľÇÁĸÄ, ½¶¹¶ÁÒÃÄ) — º¾¸»ÆÇ¿ ȶ ÅÆĸÄÀ¶Ì¿. . fÄ·Æ ÁÔº»¿ ºÄ sÁɼ·¾ c»½Å»À¾ n¶Ô; ½ÆĽÉÂÃõ ½¶¸º¶ÃÒ sÁɼ·¾ c»½Å»À¾, ÇÁº º·¶È¾ ÅÆÄ ºÄ·Æ ¸ºÅĸºÃ¾Ë ÁÔº»¿ ºÄ ÅÆ¶Ì ¸ Äƹ¶Ã¶Ë. o¶¸ÈÒ Ã¶¿Àƶ϶ ÆĽ¸'µ½À¶ žȶÃõ ¸¾ËĸÃÄ-¸¾ÎÀÁÒÃÄ ÅÆ¶Ì Ã» º¶ÇÈÒ ¸Á¶ÇȾ¸¾Ë ÁÔº»¿ ö ¸Á¶ÇȾ¸» ÂÇÌ», ºÄÀ¾ ¾ û ¸ºÀÁ¾Í»ÂÄÇÒ ºÄ ºÄ·ÄÆÉ ÁÔº»¿. dÄÃÄ È¾Â ¸¶¼Á¾¸Î», ÏÄ sc-ÇȾ ǻƻº ÀÄÃÀÆ»ÈÃÄ sc-¸ÇÒÀÄ ÆÄ·ÄȾ ¸¾ËĸÉÔÈÒǵ ¸¾ÎÀÄÁÔÔÈÒǵ, ¶ ÈÁÒÀ¾ ¸ ¶Á¿ ÂÆ Ã¶ ÀÉÆǶË. tÄÂÉ ½¶À¾ ½¶Çȶ¸¾È¾ µÀÉÇÒ ÁÔº¾ÃÉ ºÄ ÅÆ¶Ì ¸ µÀÄÂÉÇÒ Äƹ¶Ã sÁɼ·¾ c»½Å»À¾, ÈÆ»·¶ ¸¾ÆξȾ, ; ¸Äö ÅÆ»ºÇȶ¸Áµ ÇÄ·ÄÔ È¾Å, µÀ¾¿ º¶ ½¶ÅÄÆÉÀÉ, ÏÄ ¸¾Ëĸ¶Ãõ ¸¾ÎÀÁ (Åƶ̵ ö¸Í¶Ãõ) ɽº·ÃµÈÒ ½¶ºÄ¸ÁÒÃÄ ºÄ ¸¾ÀÄÃɸ¶Ãõ ÇÁɼ·Ä¸¾Ë ķĸ'µ½À¸. pÌÃÔ¸¶È¾ ÁÔº»¿ - Ì» Åƶ¸Ä ķĸ'µ½ÄÀ ÅÆĸºÃ¾Ë ÁÔº»¿ sc. pÇÄ·¾ÇȾ¿ ÃÈ»Æ»Ç ÀļÃÄ¹Ä sc-Çȶ ŽöȾ ÄÌÃÔ¸¶È¾ ǶÂÄ¹Ä Ç»·». qƾ ÌÒÄÂÉ ÇÁº ÉǸºÄ¾Ⱦ ÇÄ· ˶ƶÀÈ»Æ sc. qƶ̵ ¸ Äƹ¶Ã¶Ë sc ¶ Żƻ¸¶¼ÃÄ Ç¶ÂÄÇȿþ¿ ˶ƶÀÈ»Æ ¸¾Â¶¹¶ ¸º ÅÆĸºÃ¾À¸ û¸ºÀÁ¶ºÃ¾Ë ;ø [º¿] ö źÇȶ¸ ¸Á¶ÇÃÄ¹Ä ÁĹÍÃÄ¹Ä ÂÆÀɸ¶Ãõ ÇÀÄÆÄ¹Ä ÆλÃõ. z¸¾ºÀ¶ ÄÆÃȶÌÔ, ÏÄºÄ Ã¶ÂƸ ÅÆÄȾ¸Ã¾À¶, ½¶Æ¶ºÃÇÈÒ ¸ Àļà ǾÈɶÌ, ·¾ÇÈÆ» ½ÆĽÉÂÃõ À¶ÆÃÄ ÇÈÄȾ [ÇÉÈ, ÅƾÆĺ¾] ÀļÃÄ¹Ä ¸¾Å¶ºÀÉ, ÄÇÃĸû ½Ã¶Ãõ ÁÔº»¿ ÇÉÇ205
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÅÁÒÃÄ-ÅÄÁȾÍÃ¾Ë µ¸¾Ï — Ì» ¹ÄÁĸà ÉÂĸ¾, Żƻº µÀ¾Â¾ À¶Ãº¾º¶È ·Éº» ƶ½-É-ƶ½ Çȶ¸¶È¾ É sc-¸ÇÒÀ¿ ÅƶÌ. x»¿ ÂÄ»ÃÈ, ÏÄ É ÈÆɺÃÄÏ¶Ë ÅºÅÁÒÃÄ¹Ä ¼¾Èȵ ·ÄÆ»ÂÄǵ ½¶ Æ»¶Á½¶ÌÔ ¸¾ÇÄÀÄÅÄÁȾÍÃ¾Ë ÌÁ»¿ ¸¾½Ã¶ÍÉ ¸¾ÆÄ·Á»Ã¾¿ ˶ƶÀÈ»Æ Ã¶ÎÄ sÁɼ·¾ c»½Å»À¾ ŻƻºÄ¸Ç µÀ ȶ¿ÃÄ ÅÄÁȾÍÃÄ ÅÄÁÌ. tÄÂÉ ºÄ ÃÈ»Á»ÀÈɶÁÒÃÄ¹Ä ·¶¹¶¼É ÀļÃÄ¹Ä sc-Çȶ, Åĸ¾ÃÃÄ Ã¶Á»¼¶È¾ ÅƾǸÄÃõ þ ¸»Á¾ÀÄ ÅÄÁȾÍÃÄ ÄǸȾ. qľöÔ; È», ¸ µÀ¾¿ ꦂ ¸ µÀÄÂÉ Äƹ¶Ã sÁɼ·¾ c»½Å»À¾ À¶Ãº¾º¶È Åƾ¿Â¶ ÅƶÌÔ Å»¸Ã ½¶Ç¶º¾, ÏÄ ¸¾½Ã¶Í¶ÔÈÒ ¿Ä¹Ä Åƾº¶ÈÃÇÈÒ ºÁµ Ì ÅƶÌ. x» ÈÄÆÀ¶ÈÒǵ ŻƻºÄ¸Ç ÅǾËÍÃÄ Ê½¾ÍÃÄ ÇÈÆÉÀÈÉƾ ¿Ä¹Ä ÄÇÄ·¾. 1. qǾËÍö ÇÈÆÉÀÈÉƶ. xÒĹÄͶÇö öÉÀ¶, ¹ÄÁĸÃÄ ÅǾËÄÁŵ ÅÄÀÁ¾À¶ÃÒ º¶ ¶¿¼» Åĸà öÅƵÂà ºÄ·ÄÆÉ ¸ºÅĸºÃ¾Ë ÁÔº»¿ ºÄ sc. {ÄºÄ ÅǾËÍÃ¾Ë ¸Á¶ÇȾ¸ÄÇÈ»¿ À¶Ãº¾º¶È¶, ÏÄ È¸ÄƾÈÒ ÄÇÃÄ¸É ¿Ä¹Ä ÇÁɼ·Ä¸Ä ½º¶ÈÃÄÇÈ, ÈÄ Ë ÇÁº ¸ºÃ»ÇȾ ºÄ ¸¾ÂĹ ÏĺÄ: ¶) ½¶¹¶ÁÒÃÄ ÃÈ»Á¹»ÃÈÃÄÇÈ; ·) ÇŻ̶ÁÒÃ¾Ë É½º·Ã»ÃÒ; ¸) ÅƾÀ»Ⱦ ˶ƶÀÈ»ÆÉ. ¶) d¾ÂĹ¾ ÏÄºÄ ½¶¹¶ÁÒÃÄ ÃÈ»Á¹»ÃÈÃÄÇÈ. ÃÈ»Á¹»ÃÈÃÇÈÔ Ã¶½¾¸¶ÔÈÒ ¸Æĺ¼»ÃÉ ÉÂÄ¸É ½º·ÃÇÈÒ, ÏÄ ÅÆĵ¸ÁµÈÒǵ ¸ ÉÂÃà ÆĽÉÂÃõ Ãĸ¾Ë, û½Ã¶Ã¾Ë ǾÈɶ̿, µÀ¾Ë ºÄ ÈÄ¹Ä Í¶ÇÉ Ã» ÇÈÆͶÁÄÇÒ. dÄö ÆĽ¸¾¸¶ÈÒǵ ½ ¸ÀÄ ͻƻ½ ÄǸÈÉ ¸Åƶ¸¾. o» Âļö , ĺöÀ, ö·ÉȾ ͻƻ½ ǶÂÄÄǸÈÉ. r¸»ÃÒ ÃÈ»Á¹»ÃÈÃÄÇÈ À¶Ãº¾º¶È¶, û Ç ·ÉȾ þ¼Í¾Â ¸º Ƹõ ÃÈ»Á¹»ÃÈÃÄÇÈ ÈÄ¹Ä Ç»Æ»ºÄ¸¾Ï¶, ¸ µÀÄÂÉ ¸Ã ¶ ÅƶÌÔ¸¶È¾. öÀλ ¸¾ÇÁº ¿Ä¹Ä ÅÆ¶Ì ·Éº» ¶206
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Á¾¿, ¶·Ä ¼ÄºÃ¾¿. iÃÄ¸É ¼ öµ¸ÃÇÈÒ ºÄº¶ÈÀĸ¾Ë ¸Á¶ÇȾ¸ÄÇÈ»¿ ˶ƶÀÈ»ÆÉ, ¸ºÅĸºÃÄ¹Ä ½¶ÌÀ¶¸Á»Ãõ ȶ ÇŻ̶ÁÒÃ¾Ë É½º·Ã»ÃÒ — ½¶ÅÄÆÉÀÄÔ ÁÅÎÄ ÇÁɼ·Ä¸Ä ½º¶ÈÃÄÇÈ. c»½ ÇÉÂøÉ, ÏÄ ºÁµ ¸¾ÏÄ À¸¶ÁÊÀĸ¶ÃÄ È¶ ÅÆĸºÃÄ ÇÁɼ·¾, ¸¾Ï¾¿ Ƹ»ÃÒ ÃÈ»Á¹»ÃÈÃÄÇÈ ºÄ·Æ¾Â ÅÄÀ¶½Ã¾ÀÄ ½º¶ÈÃÄÇÈ. ·) d¾ÂĹ¾ ÏÄºÄ ÇŻ̶ÁÒÃ¾Ë É½º·Ã»ÃÒ. p·Ç»Æ¸¶Ìµ źȸ»Æº¼É, ÏÄ ºÄ Å»ÆÎÄ¹Ä ÆÄºÉ ÅÆ¶Ì ¸ sc ÅÄÈÆ·ÃÄ ÁÔº»¿, ÏÄ ¸º½Ã¶Í¶ÔÈÒǵ ÇŻ̶ÁÒþ¾ ɽº·Á»Ãõ¾. x ɽº·Ã»Ãõ ¸ºÃÄǵÈÒǵ ºÄ ÇÅƶ¸ÃÄÇÈ Å¶Â'µÈ¾, º»µÀ¾Ë ½Â¾ÇÁ¸ (½Æ ȶ ÇÁÉË) ¸º¶Í¶. fÄ Æ»Í, ¸Äþ ÌÒÄ¹Ä ÆĺÉ, ÏÄ Í»Æ»½ ¸Åƶ¸É É ¸»Á¾À¿ ÂÆ ÉºÄÇÀÄöÁÔÔÈÒǵ ºÄ ¸¾ÇÄÀ¾Ë »¼. 1. f¾ÇÅĽ¾Ì¿Ã¶ ŶÂ'µÈÒ. f¾ÇÅĽ¾Ì¿Ã¶ ŶÂ'µÈÒ Ì» ½º·ÃÇÈÒ ½¶Å¶Â'µÈ¶È¾ ÇÄ· ö ÀÄÆÄÈÀ¾¿ ꦂ ÇÁɼ·Ä¸ º¾Æ»ÀȾ¸¾, öÀ¶½¾ ȶ ÃÇÈÆÉÀÌ. qƶÀȾÍö ¸¶ÆÈÇÈÒ º¾ÇÅĽ¾Ì¿ÃÄ Å¶Â'µÈ¾, ¸¾µ¸ÁµÈÒǵ ¹ÄÁĸÃÄ ¸ ȶÀ¾Ë ǾÈɶ̵Ë, ÏÄ ¸¾Â¶¹¶ÔÈÒ ÇÀÄÆÄ¹Ä ºµÃõ û º¶ÔÈÒ ½ÂĹ¾ ö ¸¾¸Í»Ãõ ¶·Ä žǶÃõ ¸¶¼Á¾¸¾Ë ºÄÆÉÍ»ÃÒ. dº ÌÒÄ¹Ä Í¾ ÇÁɼ·Ä¸»ÌÒ sc-ÇÈ Â¶ ÇŻ̶ÁÒþ¿ ƺ ŶÂ'µÈ¾, ½¶Á»¼¾ÈÒ ¸ ȶÀ¾Ë ¸¾Å¶ºÀ¶Ë ºÄ·Æ», ¶·Ä û½¶ºÄ¸ÁÒû, ¸¾ÀÄöÃõ ÇÁɼ·Ä¸¾Ë ķĸ'µ½À¸. 2. q¶Â'µÈÒ ºÁµ ʽÄÃÄ ÅÄÇȶÈ. x» ȶ ½º·ÃÇÈÒ sc-Çȶ, Åƾ ÅÄÂÄÍ µÀÄ ¸Ã Žö ÄÇÄ·¾, ÏÄ Ë ¸¼» ƶ½ ·¶Í¾¸. fÆɹ¶ ÊÄƶ Ì ½º·ÃÄÇȾ: ö źÇȶ¸ ½Ã¾ÂÀ¾, ¶·Ä ÄžÇÉ ÄǷõÀ¶ ¸ºÃ¶Ëĺ¾È¾ ǻƻº ÁÔº»¿. u º¸ÄË ºÁµÃÀ¶Ë sc, ¶ Ƕ»: ¸ ÇÁºÍ ÇÁɼ· ÆĽŽö¸Í¿ ÇÁɼ·. qƶ̸þÀ¾ Ì¾Ë ÇÁɼ· ÂÉǵÈÒ ¸º½Ã¶Í¶È¾Çµ ÌÔ Å¶Â'µÈÈÔ ºÄ ʽÄÃÄ ÅÄÇȶÈ. 3. iº·ÃÇÈÒ ÇÀÄÆÄ¹Ä ¸Ç»·ÍÃÄ¹Ä ÇÅÄÇȻƹ¶Ãõ. f¾¸¾È¾Çµ ·¶Í¾È¾, ÇÁÉ˶Ⱦ ÍÉȾ - Ì» ½º·ÃÇÈÒ scÇȶ, µÀ ¸Ã ºÁµ Åƶ¸¾ÁÒÃÄ¹Ä ¸Á¶ÇÃÄ¹Ä ½Ã¶Ãõ ÅÄÇÈÉÅɸ¶Ãõ Åĸ¾Ã»Ã ¶Ⱦ. 207
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
4. p·'ÀȾ¸ÃÇÈÒ Åƾ¿Â¶Ãõ µ¸¾Ï ÄÅÆÃÇÈÒ ¸º¶Í ö Íɼ ¸ÅÁ¾¸¾. u sc ¸¶ÆÈÇÈÒ Â¶ Ä·'ÀȾ¸Ã¶, ;Çȶ º¿ÇÃÇÈÒ. sÉ·'ÀȾ¸Ã» ¸¾Ç¸ÈÁ»Ãõ º¿ÇÃÄÇÈ sc-ÇÈÄÂ, ¶·Ä ź ¸ÅÁ¾¸Ä ÍÉ¼Ä¹Ä Ç¸ÈÄÅƾ¿Â¶Ãõ Ä·»½ÌÃÔ ½º·ÃÇÈÒ ºÄ ¸¾¸Í»Ãõ ÃĸĹÄ. xµ ½º·ÃÇÈÒ ÀÄûÍö ŻƻºÄ¸Ç ºÁµ ÆĽ¸ºÍ¾À¸. o¶ ¼¶ÁÒ, Ì» ÈÁÒÀ¾ ¸Æĺ¼»Ã¶ ½º·ÃÇÈÒ ÉÈÆɺÃÔ Åƶ¸¾ÁÒÃÇÈÒ ÅºËĺÉ. rÍ»¸ÇÈÒ Ç¶ÂÄÇÈ¿ÃÇÈÒ - Ì» È ÅĽ¾È¾¸Ã ÅƾÀ»Ⱦ sc-Çȶ, ÏÄ ½ ÈÄÍÀ¾ ÅĹÁµºÉ ˶ƶÀÈ»ÆÉ É½º·ÃÔÔÈÒ ¿Ä¹Ä ºÄ ¸Á¶ÇȾ¸Ä¹Ä ǸÈÄÅƾ¿Â¶Ãõ. ¸) d¾ÂĹ¾ ÏÄºÄ ÅƾÀÂ»È Ë¶Æ¶ÀÈ»ÆÉ. lÄÁ¾ Âĸ¶ ¿º» ÅÆÄ Ë¶Æ¶ÀÈ»Æ ÁÔº¾Ã¾, ÈÄ Åƾ öµ¸ÃÄÇÈ ¸ û û¹¶È¾¸Ã¾Ë Æ¾Ç Ë¶Æ¶ÀÈ»ÆÉ, sc û ¸Èµ¹É ¸ Æ»ÇÈÆ À¶ºÆ¸. lÄÁ¾ ¸ ÅÆ¶Ì Äƹ¶Ã¸ sc ɸ¶¼¶ÈÒǵ ½¶ ºÄ·ÆÉ ½¶Ç¶ºÉ ÀÄƾÇÈɸ¶È¾Çµ ¸Ç¶ ½¶ÇÄ·¶Â¾, ÏÄ ¸»ºÉÈÒ ºÄ ÌÁ, ÈÄ Åƾ¿Â¶ÈÒǵ ½¶ ʶÀÈ, ÏÄ É ¸ºÃÄλÃà ºÄ ÍÁ»Ã¸ pƹ¶Ã½¶Ì Í»ÇÃ¾Ë ÉÀƶÃ̸, sc-ÇÈ Ã» ÅÄÇÁɹĸÉÈÒǵ ·»½Ë¶Æ¶ÀÈ»ÆÃÇÈÔ, µÀ ½·ÆÄÔ. c»Æ»ÂÄ Åº ɸ¶¹É ÅĽ¾È¾¸Ã ƾǾ ˶ƶÀÈ»ÆÉ, ¶Ã öºÈÄ ÂĸͶ½Á¾¸¾¿ (½¶ÂÀÃÉȾ¿ ¸ ÇÄ·), ¶Ã öºÈÄ ·¶Á¶ÀÉ;¿ ȾŠ¸º¶Í û ÅÄ·¶¼¶Ã¾Â ºÁµ sc. nĸÍÉà - ÈÄÂÉ, ÏÄ Ìµ ÇÁɼ·¶ ¸º·É¸¶ÈÒǵ ¸ ÇÄ̶ÁÒÃÄÂÉ Ç»Æ»ºÄ¸¾Ï ¸¾Â¶¹¶ ͶÇÈ¾Ë ¸½¶Â¾Ã ½ ÁÔºÒ¾. c¶Á¶ÀÉà ÈÄÂÉ, ÏÄ ÇÁɼ·Ä¸ ȶÂÃ¾Ì ÂļÉÈÒ Í»Æ»½ ÃÒÄ¹Ä ÇȶȾ ½¶¹¶ÁÒÃĸºÄ¾¾. p·Ä¸'µ½ÀĸÇÈÒ (ÇÉÂÁÃÃÇÈÒ), Í»ÇÃÇÈÒ, À¶ÆÃÇÈÒ, ÅƶÌÒĸ¾ÈÇÈÒ, ½¶Æ¶ºÃÇÈÒ, ¸¾Èƾ¶ÃÇÈÒ (¸Å»ÆÈÇÈÒ), ¸º¸¶¹¶, ½¶Â¾Áɸ¶Ãõ ºÄ Åƾ¹Äº - Ì» È º¶ÁÒÎ ÅĽ¾È¾¸Ã ƾǾ ˶ƶÀÈ»ÆÉ sc-Çȶ ÆĽ¸ºÍ¾À¶-Æ»¸ÄÁÔÌÄûƶ. 2. v½¾Íö ÇÈÆÉÀÈÉƶ. v½¾Íö ÇÈÆÉÀÈÉƶ. {ÄºÄ Ê½¾ÍÃ¾Ë ¸Á¶ÇȾ¸ÄÇÈµË ÈÁ¶ sc-Çȶ, µÀ ȸÄƵÈÒ Ã»Ä·ËºÃÉ ÄÇÃÄ¸É ÇÁɼ·Ä¸Ä ½º¶ÈÃÄÇÈ — ö¿¸¶¼Á¾¸Î¾Â¾ ¸¾Â¶¹¶ÁÒþ¾ 208
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÅƾÀ»ȶ¾ : ½ÆÉÍÃÇÈÒ, ½¶¹¶ÆÈĸ¶ÃÇÈÒ, ¸ºÅĸºÃ¶ ¸¾Èƾ¸¶ÁÇÈÒ, ÅƾÆĺö ÅÄÇȶ¸¶ ½¸¾Í¶¿Ã» Ä·Á¾Í͵. lƶǶ ÈÁ¶ ¼ÃÄÀ-ÆĽ¸ºÍ¾ÌÒ ÀÁµÇ¾ÊÀÉ Ë, µÀ ÇÁɼ·Ä¸Ä Åƾº¶ÈÃ¾Ë ºÄ ÆĽ¸ºÍÄ ÇÁɼ·¾, µÀÏÄ ÈÁÒÀ¾ ¸º½Ã¶Í¶ÔÈÒǵ Ï» Ãξ¾ ÅÄÈƷþ¾ ºÁµ ÆĽ¸ºÀ¾ ÅǾËÍþ¾ ʽ¾Íþ¾ ÅƾÀ»ȶ¾. IV. qÆĹƶ¶ ¸¾ËĸÃÄ-¸¾ÎÀÁÒÃÄ ÅÆ¶Ì d¾ËĸÃÄ-¸¾ÎÀÁÒö Åƶ̵ É ¸»Á¾À¿ ÂÆ Âļ» ɽº·Ã¾È¾ sc-Çȶ ºÄ ¸¾ÀÄÃɸ¶Ãõ ¿Ä¹Ä ÇÁɼ·Ä¸¾Ë ķĸ'µ½À¸: ¸Æĺ¼»Ã ɽº·Á»Ãõ Âļö ÅÄǾÁ¾È¾ ÆĽ¸¾ÃÉȾ. t», ÏÄ Âļö ½ºÄ·ÉȾ - Äǵ¹¶ÈÒǵ ͻƻ½ ö¸Í¶Ãõ ¸Åƶ¸¾. d¾Ëĸ¶Ãõ ¸¾ÎÀÁ (ö¸Í¶Ãõ) ¸ sc ÈÆ»·¶ Çȶ¸¾È¾ ö ƸÃÄƵºÃ ÂÇ̵. d¾Ëĸ¶Ãõ ¸ öο ÅÆĹƶ Åĸ¾ÃÃÄ ÅÆÄþÀ¶È¾ ÌÁÇÈÒ Ã¶¸Í¶ÁÒÃ¾Ë Ã¶ÉÀ. o» ȸÄƾÂÄ ÈÄÂÉ ÄÀÆ»ÂÄ ÅÆĹƶ¾ ¸¾Ëĸ¶Ãõ. rÍÍÔ ¸¾ËĸþÀ¶ ǶÂĸ¾ËĸþÀ¸ ȶÀ ÀÄƾÇÈɸ¶È¾ÇÒ Ã¶¸Í¶ÁÒþ ¶ȻƶÁÄÂ, ÏÄ· ¸Ç ¿Ä¹Ä ¸¶ÆÈÄÇÈ ¸¾ÀÄƾÇȶȾ ºÁµ ¸¾ËÄ¸Ã¾Ë ÌÁ»¿. o¶¸Í¶Ô; ÈÆ»·¶ ¸¾Ëĸɸ¶È¾. d¾ÀÄÃÉÔ; Å»¸ÃÉ Äƹ¶Ã½¶Ì¿ÃÉ ÆÄ·ÄÈÉ ÈÆ»·¶ ÇȶƶȾǵ ÅÆÄ Å»¸Ã ¸¾Ëĸà ÌÁ. d ÅÆĹƶÂÉ ¸¾Ëĸ¶Ãõ ¸¾ÎÀÄÁÉ (ö¸Í¶Ãõ) º·Æ¶Ã¾Ë ºÄ sc ÁÔº»¿, ¸ËĺµÈÒ: 1. ¶) qÁ»À¶Ãõ ÅĽ¾È¾¸Ã¾Ë Æ¾Ç Ë¶Æ¶ÀÈ»ÆÉ ÁÔº¾Ã¾, ÏÄ ÆÄ·ÁµÈÒ Ç¾ÁÒÃÄÔ ¸ ·ÄÆÄÈÒ· ½¶ ÇÃɸ¶Ãõ ¸Á¶Çû öÆĺÉ. qĽ¾È¾¸Ã ƾǾ ˶ƶÀÈ»ÆÉ sc-Çȶ ¸¾Í¾ÇÁ»Ã ¸ ÆĽºÁ ÅÆÄ ºÄ·Æ ÁÔº»¿. ·) rĽ¸¿ ÂÄƶÁ ÇÁº Éȸ»Æº¼É¸¶È¾ ö Åƶ¸¾ÁÒÃ ÆĽÉÂÃà ¼¾Èȵ µÀ ÅÄÇÈ¿ÃÄ¹Ä ·ÄÔ. 2. ÃÈ»Á»ÀÈɶÁÒû ¸¾ÆÄ·Á»Ãõ Äǵ¹¶È¾ ÇÁº ͻƻ½ ¸Åƶ¸¾ ¸¾¸Í»Ãõ È¾Ë Ã¶ÉÀ, ÏÄ Â¶ÔÈÒ ºÁµ sc ÇŻ̶ÁÒÃÉ ¸¶ÆÈÇÈÒ: ¸¾¸Í»Ãõ Âĸ, ÀÆ ƺÃÄ Íɼ¾Ë ŻƻºÄ¸Ç Âĸ Ã¶Î¾Ë ¸ÄÆŸ - ÆÄÇ¿ÇÒÀÄ, ûÌÒ209
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÀÄ, ÅÄÁÒÇÒÀÄ; ¹»Ä¹Æ¶Ê, ÇÈÄÆ, ÁȻƶÈÉƾ, »ÀÄÃÄÂÀ¾, ÅǾËÄÁĹ ȶ Å»º¶¹Ä¹À¾. 3. d¾ÇÄÀ¶ ÅÄÁȾÍö ÄǸȶ ξÆÄÀ¶ ½¶¹¶ÁÒö ÄǸȶ. tÉÈ - º»ÄÁŵ öÎÄ¹Ä ÆÉËÉ, ÇÈÄƵ Ã¶Î¾Ë ¸¾½¸ÄÁÒÃ¾Ë ½Â¶¹¶ÃÒ, ÇÈÄƵ ÅÄÁȾÍÃ¾Ë ÆÉ˸, ÇÈÄƵ º¾ÅÁĶÈ, ÇÈÄƵ ¸ÄÃ, ÅƻǶ. 4. i¶¹¶ÁÒþ¿ ¸¿ÇÒÀĸ¾¿ ¸¾ÎÀÁ È»ËÃÍà ¸ºÄÂÄÇÈ. pƹ¶Ã½¶Ìµ ¸¿ÇÒÀ¶, ÇÈÄƵ ¸¿ÇÒÀÄ¸Ä ÆĽ¸ºÀ¾, öÉÀ¶ ÇÈÆÁµÃõ, ȻƻÃĽö¸ÇÈ¸Ä [ÈÄÅĹƶʵ], ½º¶ Æĸ»ÆÄ [¸»ÁÄǾŻºÄÂ], ÂÄÈÄ̾ÀÁÄ ¶¸ÈÄÂ, ·ÉºÄ¸¶ Ä·ÇÁɹ¶ ƶºÄ, È»Á»ÊÄÃÉ È»Á»¹Æ¶ÊÉ. 5. lÉÁÒÈÉƶ Ïĺ»ÃÃÄ¹Ä ¼¾Èȵ. ¶) i½Ã¶Ãõ Èĸ¶Æ¾ÇÒÀ¾Ë ÊÄÆ ½¶Ç¶º ÀÉÁÒÈÉÆÃÄ Åĸ»ºÃÀ¾. ·) iöÃõ ÊÄÆ ½¶Ç¶º ÀÄÃÇÅƶ̿ÃÄ Åĸ»ºÃÀ¾ (ÀÄÃÇÅƶ̵ - ÎÈÉÀ¶ [¾ÇÈ»ÌȸÄ] ¼¾Èȵ źÅÁÁµ). ¸) v½¾Íö ÀÉÁÒÈÉƶ ÈÁĸ¾Ëĸ¶Ãõ, ÇÅÄÆÈ, ȶûÌÒ. V. r»¶Á½¶Ìµ ÅÆĹƶ¾. r»¶Á½¶ÌÔ ÅÆĹƶ¾ ÈÆ»·¶ ½¶Í¾Ã¶È¾ ¸º ö¿ºÄÀÁ¶ºÃÎÄ¹Ä Ä·ºÉÂɸ¶Ãõ ÅÁ¶ÃÉ ÅÆ¶Ì Ã¶ ö¿·Á¾¼Í¾¿ ꦂ ̦ Å»¸Ã¾¿ Å»Æĺ ͶÇÉ ½¶¹¶ÁÒþ¿ ÅÁ¶Ã). fÁµ ¸¾Ëĸ¶Ãõ ¸¾ÎÀÄÁ¸ sc ÂÉǵÈÒ É½¹ÁµºÃÔ¸¶È¾Çµ ÈÄÍÀ¾: 1. i¶¸º¶Ãõ sc ö ·Á¾¼ÍÉ º¶ÁÒÎÉ Â»ÈÉ. 2. pƹ¶Ã½¶ÌÔ ÅƶÌ, Åƾ ÍÄÂÉ ÈÆ»·¶ ·Æ¶È¾ ź ɸ¶¹É È ÌÁ, ÏÄ Ë ÈÆ»·¶ Æ»¶Á½Ä¸É¸¶È¾. 3. n»Èĺ¾ ÅƶÌ, ÏÄ ÄÀÆ»ÇÁÔÔÈÒ È ÇÅÆÄ·¾, µÀ ÈÆ»·¶ ÅƾÂõȾ É ¸¾ËĸÃÄ-¸¾ÎÀÁÒÿ ÆÄ·ÄÈ. 4. fÄ·Æ ¸¾ÎÀÁÒÃÄ¹Ä Â¶È»Æ¶ÁÉ. r¶Â¾ [»¼] ºÄ·ÆÄ¹Ä ¸¾ÎÀÁÒÃÄ¹Ä Â¶È»Æ¶ÁÉ º¶ ÅÆĹƶ¶. r»¶Á½Ä¸É¸¶È¾ ÅÁµÃ ¸¾Ëĸ¶Ãõ ¸¾ÎÀÄÁ¸ ÅƾËĺ¾ÈÒǵ ö ¸ ÉÂĸ¶Ë źÅÁÁµ. ½ Ì Åƾ;þ ÇÅÄÇÄ·¾ Æ»¶Á½¶Ì ÅÁµÃ¸ ½ÉÂĸÁÔÔÈÒǵ: 1. s¾Èɶ̵¾ źÅÁÒÃÄ¹Ä ¼¾Èȵ. 210
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
2. o»ºÄÇȶÍÄÔ ½¶ºÄ¸ÁÒÃÄ¹Ä Í¾ÇÁ¶ ʶËĸ¾Ë ¸¾ËĸþÀ¸ ȶ ÃÇÈÆÉÀÈÄƸ. 3. cƶÀÄ ʶËÄ¸Ä ÁȻƶÈÉƾ. tÄÂÉ: ¶) o» ĺÃÄ ½ ÅÁ¶ÃÉ ·Éº» ¶Ⱦ ˶ƶÀÈ»Æ º¾ÇÅĽ¾Ì Æ»¶Á½¶Ì ÌÒĹÄ, Çȶû ÇÅƶ¸ÄÔ Ë¶Æ¶ÀÈ»ÆÉ sc-Çȸ, Ë ÆĽÉÂÃõ ÅÄÈÆ»·¾ ¸¾ÀÁÔÍÃÄ ¸Á¶Çþ¾ ǾÁ¶Â¾ ·ÉºÉ¸¶È¾ Ç»·» (ÅƾÂÆÄÂ, ¸¾¸Í»Ãõ Âĸ, È»ËÃÍà ¸ÂÁÄÇÈ, ʽ¾Íö ÀÉÁÒÈÉƶ È.Å.). ·) f»ÏÄ, È» ÏÄ ¸¸¶¼¶ÈÒǵ ö¿¸¶¼Á¾¸Î¾Â ö ÅÄÈÆ»·É ºÃµ, Æ»¶Á½ÉÈÒǵ ·Éº» Æ»¶Á½Ä¸É¸¶È¾Çµ ö ÀÄÆÄÈÀÄ-ƻͻÃÌ»¸¾Ë ÀÉÆÇ¶Ë ÎÁµËÄ ¸¾º¶Ãõ ¶ȻƶÁ¸, Àþ¼ÄÀ. ¸) eÄÁĸþ ÅÄÀ¾ÏÄ Ã¶¿¸¶¼Á¾¸Î¾Â ÇÅÄÇÄ·Ä ƻ¶Á½¶Ì Ã¶Î¾Ë ÅÁµÃ¸, ÈÆ»·¶ ¸¸¶¼¶È¾ ǶÂĸ¾Ëĸ¶Ãõ ǶÂĸ¾ÎÀÁ, µÀ ½¸»ÆËþÀ¸-ÅÆĸºÃ¾À¸ ȶÀ ź;ûþË. dÇ» ¼ ȶÀ¾ Żƻº ½¸»ÆËþÀ¶Â¾ ÇÈÄÈÒ Àɺ¾ ·ÁÒλ ½¶¸º¶Ãõ, ·Ä ÂÉǵÈÒ Ç¶ÂÄÈɼÀ¾ ½ºÄ·É¸¶È¾ Àɺ¾ ·ÁÒÎ ½Ã¶Ãõ ¸ÂÃõ Żƻº¶¸¶È¾ Ë È¾Â, ÏÄ Â¶ÔÈÒ Åº ǸÄÔ ÄÅÀÄÔ. qÄ Ç¸Ä¿ ÅƾÆĺ ¸¾Ï¾¿ Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¾Â ÇÈÉŻûÂ, ÇÉÅÆÄȾ þ¼ÍĹÄ, Åĸ¾Ã»Ã µ¸ÁµÈ¾Çµ ºÄÅļþ ;ÃþÀÄ Åĸ¾Ã»Ã ·ÉȾ ¸¾ËĸþÀÄ ÃÇÈÆÉÀÈÄÆÄÂ. t¶Â, º» Âļö ¸ºÎÉÀ¶È¾ ÁÔº»¿ ½ Å»º¶¹Ä¹Íþ¾ ½º·ÃÄÇȵ¾, ÈÄ Ã¶ Ã¾Ë ÅÄÀÁ¶º¶È¾ ķĸ'µ½À¾ ¸¾ËĸþÀ¸ ȶ ÃÇÈÆÉÀÈÄƸ. V. d¾ËĸþÀ¾ ȶ ÃÇÈÆÉÀÈÄƾ dÇ ¸¾ËĸþÀ¾ ȶ ÃÇÈÆÉÀÈÄƾ ŻƻºÄ¸Ç Ƕ ÂÉǵÈÒ Åƾº·¶È¾ ½¶Ç¸ÄȾ ½Ã¶Ãõ, ÏÄ ¿Ä¹Ä ÇÁº ÅÄξÆÔ¸¶È¾ ¼ À¶ºÆ¾. tÉÈ ÅÄÈÆ·»Ã ¸Æĺ¼»Ã¾¿ º¶Æ, ¸ÂÃõ ö¸Í¶È¾, ¶ ö¸Í¶Ô; ¸¾Ëĸɸ¶È¾. q»ÆÎÄÔ Í¾ÃÃÇÈÔ ÇÁº öÁ¶ºÃ¶È¾ ÉÈƾÂɸ¶È¾ ¸¾Ëĸþ¿ ÀÄÃȶÀÈ ½ ¸¾Ëĸ¶Ã̵¾. lÄÁ¾ ÇÅƶ¸ÄÔ ¸¾Ëĸ¶Ãõ 211
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
¸¾ÎÀÄÁÉ ½¶¿Â¶ÈÒǵ ½¸»ÆËþÀ, ÈÄ ¿Ä¹Ä ÉÇÅ˾ ö ÈÄÂÉ ÅÄÁ ·ÉºÉÈÒ ½¶ºÄ¸ÁÒþ¾ ÈÁÒÀ¾ ¸ ÈÄÂÉ ¸¾Å¶ºÀĸ, µÀÏÄ ¸¾µ¸¾ÈÒǵ µÀ Å»º¶¹Ä¹. q»¸Ã» Å»º¶¹Ä¹Íû Åƾ¹ÄÈɸ¶Ãõ Å»º¶¹Ä¹Íö ÄǸȶ ½ È Åƾ;þ ÀÄûÍà ºÁµ ¸ÇË ¸¾ËĸþÀ¸ ȶ ÃÇÈÆÉÀÈÄƸ. tÄÂÉ ¸¾¸Í¶È¾ ÅǾËÄÁÄ¹Ô È¶ Å»º¶¹Ä¹ÀÉ Ã»Ä·ËºÃÄ. d¾ËĸþÀ ; ÃÇÈÆÉÀÈÄÆ, ÏÄ ¸ ǸĿ ÅÆ¶Ì Ã» ·»Æ» ź ɸ¶¹É ÇÀÁ¶ºÃ¾Ë ÅǾËÄÁĹÍÃ¾Ë ÅÆÄ·Á»Â, ÏÄ Ã» ½¶¸¶¼¶ ʶÀÈÉ ÇÃɸ¶Ãõ ƽþÀĸ¶Ã¾Ë ˶ƶÀȻƸ È»ÂŻƶ»Ãȸ É ¸¾Ëĸ¶Ã̸ — û Äǵ¹Ã» ÇÅĺ¸¶Ã¾Ë ºÄ·Æ¾Ë ¸¾ÇÁº¸ É Ç¸ÄË Ã¶¸Í¶ÁÒÃ¾Ë ¸¾ËÄ¸Ã¾Ë ½ÉǾÁÁµË. qÄÅƾ È», ¸¾ËĸþÀ ; ÃÇÈÆÉÀÈÄÆ ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ ¶¸ÈÄƾȻÈÄ ¸½Æ̻ ºÁµ ¸¾Ëĸ¶Ã̸. lÄÁ¾ ¸Äþ, ¸¾ÍÉÔÈÒ, ¶ ¸¾ÍÉÔÈÒ ÇÀÄÆÄ, ÏÄ ¸¾ËĸþÀ ; ÃÇÈÆÉÀÈÄÆ Â¶ ¸¾ÏÉ, ü ¸Äþ ¼¾ÈÈ¸É Ç¾ÁÉ (˶ƶÀÈ»Æ), ÃÈ»Á»ÀÈ (½Ã¶Ãõ, ºÄǸº), ÏÄ ¿Ä¹Ä ¸ºº¶ÃÇÈÒ ÇÅƶ¸, º»¿ÃÇÈÒ ·»½ÇÉÂøö ÄÍ»¸¾ºÃ¶, ¸Ã Âļ» ·ÉȾ Å»¸Ã¾Â, ÏÄ ¸ ǸĿ ÅÆ¶Ì ¸Ã û ÇÈÆûÈÒǵ ½ ¼ÄºÃ¾Â ¸ºÆÉËÄ û¹ÄºÉ¸¶Ãõ ; ûÅÄÇÁÉËÉ. x»¿ ¶¸ÈÄÆ¾È»È ¸¾ËĸþÀ¶ ; ÃÇÈÆÉÀÈÄƶ û ½Â»ÃξÈÒǵ, ÀÄÁ¾ ÅÄÂɼÃÒÄÂÉ Åƾ½Ã¶ÈÒǵ ºÄ ÅĸûÃõ ÇÅƶ¸ ºÄ ÈÄ¹Ä Í¶ÇÉ º¶Á»À¾Ë ¿ÄÂÉ, ¶·Ä ȶÀ¾Ë, ÏÄ ¸¾Â¶¹¶ÔÈÒ ÇŻ̶ÁÒÃÄ¹Ä Í¶ÇÉ, ºÄ¸¹Ä¹Ä Åƾ¹ÄÈɸ¶Ãõ. t¶ÀȾÀÉ Åº¹ÄÈĸÀ¾ ºÄ ÆÄ·ÄȾ ½ ÁÔºÒ¾ ÃÇÈÆÉÀÈÄƾ ÂÉǵÈÒ ÄÇÃĸÃÄ ÄŶÃɸ¶È¾. d ÌÒÄÂÉ Å¾È¶ÃÃ, ȶÀļ ÅÄ˸¶Á¶ À¶Æ¶ ¶ Ç¸Ä ÂÇÌ», ·Ä ĺÃÄ ºÆɹ» (ÅÄ˸¶Á¶ À¶Æ¶) ¸¾Ëĸþ ǻƻºÃ¾ÀÄÂ, µÀ¾¿ ¸Ç» ¼ ȶÀ¾ û ¸¶ÆÈÄ Í¶ÇÈÄ ¸¾ÀÄƾÇÈĸɸ¶È¾. i¶À¾ þ¾ ÀÄƾÇÈɸ¶È¾Çµ, ¸¾ËĸþÀ¾ ȶ ÃÇÈÆÉÀÈÄƾ Åĸ¾Ãà ÇÄ· µÇÃÄ ÉǸºÄ¾Ⱦ ¸¶¹É ½Ã¶Í»Ãõ ÅÄ˸¶Á¾ À¶Æ¾ Ë ÉÁļ¾È¾ ¸ Å»¸Ã Ç˻¾. o¶¿¹Æλ, ÀÄÁ¾ ¸¾Ëĸ¶ÃÌ Ã» ÆĽÉÂÔÈÒ ÅƾÆĺ¾ ÅÄ˸¶Á¾ ¶·Ä À¶Æ¾, µÀ ¸¾ÅÁ¾¸¶ÔÈÒ ½ ·ÄÀÉ ½¸»ÆËþÀ¸, ; ÇÁÉÎÃÄ ¸¸¶¼¶ÔÈÒ Ë Ã»ÇÅƶ¸»ºÁ¾¸¾Â¾. b¸ÈÄÆ¾È»È È¶À¾Ë ½¸»ÆËþÀ¸ ÉŶº» ½¶ÂÇÈÒ 212
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÇÅ帶ÃÄ ÀÄƾÇÈ, ¶ÈÒǵ ÎÀĺÉ. c·ÁÄÈ»À¶ u ¸¾ËĸÃÄ-¸¾ÎÀÁÒÿ ÅÆ¶Ì ¸¾ÆÄ·ÁµÈ¾ ½ÆĽÉÂÃõ ¸¶ÆÈÄÇÈ ºÄ·ÆÄ Àþ¼À¾ ÅƻǾ, È», ÍÄ¹Ä Â¾ ¸¾Â¶¹¶ÂÄ Ã» ƶ½ ¸º ¸¾ËĸþÀ¸ ȶ ÃÇÈÆÉÀÈÄƸ Á»¹ÀÄ ÇÀÄÆÄ Âļö ½Ã¶¿È¾ ¸ Àþ¼Ì. eÄÁĸÃÄ ¸ ö¸Í¶Ãà ÈÆ»·¶ ÇȶƶȾǵ ŻƻÀÄöȾ ¸¾Ëĸ¶Ã̸, ÏÄ Àþ¼À¶ Âļ» Ë É½º·Ã¾È¾ ȶ ÉʶËĸ¾È¾. tÄÂÉ ÎÉÀ¶ÂÄ ºÄ·ÆÄ Àþ¼À¾ öÁ¶ºÃÉÂÄ µÀ ö¿ÈÇÃÎ ÀÄÃȶÀȾ ¼ Ã»Ô Ã¶Â¾ — sc-Çȶ¾. qÄ ÄǻƻºÀ¶Ë ¸¾ÎÀÄÁ¸ ÇÁº ȸÄƾȾ ʶËĸ ··ÁÄÈ»À¾ ÅÄÅÉÁµÆ¾½É¸¶È¾ Ë Åļ À¶ºÆ¶Â¾ ¸ÂļÁ¾¸¾È¾  ÀÄƾÇÈɸ¶È¾Çµ ÅĽ·¾Æ¶Ã¾Â¾ Àþ¼À¶Â¾.
(Êîï³ÿ. Ìàøèíîïèñ. Çáðîøóðîâàíèé. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáêè. ÖÄÀÂÎ, ô. 3833, îï. 1, ñïð. 233, àðê. 44-à - 44-ê).
213
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
Äîêóìåíò ¹ 19 ²íñòðóêö³ÿ äëÿ ÑÁ ó ñïðàâ³ çáèðàííÿ ³íôîðìàö³¿ ïðî ï³äãîòîâêó ÑÐÑÐ äî â³éíè (âåðåñåíü 1946 ðîêó) fÆɹĸ ÇÀÆ! u ÇÅƶ¸ ½·¾Æ¶Ãõ ÃÊÄÆÂ¶Ì ÅÆÄ Åº¹ÄÈĸÀÉ sssr ºÄ ¸¿Ã¾. 1. fÁµ öÎÄ ÅÆÄŶ¹¶Ãº¾, ¹ÄÁĸÃÄ Ã¶ ½Ä¸ÃÎÃÒÄÂÉ ¸ºÈ¾ÃÀĸ, ºÉ¼» ¸¶¼Á¾¸ÄÔ ÇÒĹĺà ÇÅƶ¸ÄÔ ºÄÀ¶½É¸¶È¾ ¹ÆĶºÇÒÀ¿ ÄÅà ǸÈÉ, ÏÄ sssr ¹ÄÈÉÈÒǵ ºÄ ¸¿Ã¾ ÏÄ Ã¶Æĺ¶Â, Ë Ç¶ÂÄÇÈ¿ÃÄÂÉ ÇÃɸ¶ÃÃÔ, ÀÉÁÒÈÉÆ — ½ ·ÄÀÉ sssr ½¶¹ÆÄ¼É Ç»ÆÈ»ÁÒö û·»½Å»À¶. 2. {Ä sssr ¹ÄÈÉÈÒǵ ºÄ ¸¿Ã¾, Ì» ºÁµ Ã¶Ç ¸ÇË ½¶¹¶ÁÒÃĸºÄ¾¿ ·»½ÄÅÆþ¿ ʶÀÈ, µÀÏÄ ¿º»ÈÒǵ ÅÆÄ ÅÆÄŶ¹¶ÃºÉ Ì ÇÅƶ¸¾, ÈÄ ÈÉÈ ½¶Â¶ÁÄ Åĺ¶È¾ Á¾Î» ½¶¹¶ÁÒû , ¸ ö¿ÀƶÏÄÂÉ ¸¾Å¶ºÀÉ, ½¶¹¶ÁÒÃĶƹÉ»ÃÈĸ¶Ã» Çȸ»Æº¼»Ãõ ÌÒÄ¹Ä Ê¶ÀÈÉ. qº¹ÄÈĸÀÉ sssr ºÄ ¸¿Ã¾, ¹ÄÁĸÃÄ ½¶ ÀÄƺÄÃÄÂ, ¾ ÂÉǾÂÄ ÅºÈ¸»Æº¼É¸¶È¾ ;ÇÁ»Ãþ¾ ÈÄÍþ¾ º¶Ã¾Â¾ ¸ Ì¿ ÇÅƶ¸. 3. i·Æ¶È¾ Åĸ¶¼ÃÉ ÃÊÄƶÌÔ ¸ ÇÅƶ¸ ź¹ÄÈĸÀ¾ sssr ºÄ ¸¿Ã¾ ¾ ½Âļ»ÂÄ ÈÁÒÀ¾ Èĺ, ÀÄÁ¾ ¸Ç ÅÆĸĺ¾ źÅÁÁµ Àļþ¿ Æ»¸ÄÁÔÌÄÃ»Æ ½ÄÀƻ¶, ¶ȾÂÉÈÒ ÌÔ ÇÅƶ¸É ö ɸ¶½ ȶ ͻƻ½ ¸ºÅĸºÃ¾Ë ÁÔº»¿ ½·¾Æ¶È¾ÂÉÈÒ ºÄÇȶÈÄÍà ÀÄÃÀÆ»Èà ¶ȻƶÁ¾ ¸ ÈÄÂÉ ¸ºÃÄλÃÃ. 4. d ½¸'µ½ÀÉ ½ ¸¾Ï» ÇÀ¶½¶Ã¾Â ½Ä·Ä¸'µ½ÉÔ ¸Ç þ½Ä¸ À»Æ¸Ã ÀÁȾþ źÅÁÁµ µÀö¿Î¾Æλ µÀö¿214
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÇÀÄÆλ ÃÊÄÆÂɸ¶È¾ ǸÄË ½¸»ÆËþÀ¸, ½ÄÀƻ¶ ¿ À»Æ¸Ã¾¿ Æ»ÇÄÆÈ, ÅÆÄ: - ˺ º»ÂÄ·Á½¶Ì y»Æ¸ÄÃÄ ¶ÆÂ, ʶÀȾÍþ¿ ÇȶÃ. d Ì¿ ÇÅƶ¸ ÈÆ»·¶ ½·Æ¶È¾ ȶÀ ÇȶȾÇȾÍà º¶Ã ½ ȻƻÃÉ: µÀ ÆÍþÀ¾ ÇÀÁÒÀ¾ ÍÄÁĸÀ¸ ÂÄ·Á½É¸¶Á¾ ·ÄÁÒλ¸¾À¾ ºÄ y»Æ¸ÄÃÄ ¶Æ ¸ 1939-1941 ÆÆ. ¸ 1944-1946 ÆÆ. ȶ ÇÀÁÒÀ¾ ½ È¾Ë ÍÄÁĸÀ¸ É º¶Ã¾¿ ÂÄ»ÃÈ Ï» ÇÁɼ¶ÈÒ ¸ y»Æ¸Äÿ ¶ÆÂ; - ¸ µÀ¿ ÂÆ È»Æ»Ã ½¶ËºÃÄ uÀƶþ öǾͻþ¿ ¸¿ÇÒÀĸ¾Â¾ ͶÇȾö¾ y»Æ¸ÄÃÄ ¶ÆÂ. q嶸¶È¾ ö½¸¾ ͶÇȾÃ, Ë Í¾Ç»ÁÒþ¿ ÇÀÁ¶º, ÂÇÌ» º¾ÇÁÒÄÀ¶Ì, ƺ ½·ÆÄ, ¸¶ÆÈÇÈÒ È»ËÃÀ¾ (Çȶƶ, Ãĸ¶); - ŻƻÇɸ¶Ãõ ͶÇȾà y»Æ¸ÄÃÄ ¶ÆÂ, ·ÄÅƾŶǸ, ŶÁÒÃĹÄ, ¸¿ÇÒÀÄ¸Ä È»ËÃÀ¾ ½¶Á½Ã¾Â¾ ; ÎÄÇ»¿Ã¾Â¾ ºÄÆĹ¶Â¾ ö ½¶Ëº. qÄ·¶¼¶Ã º¶Ã Åƾ ÌÒÄÂÉ, µÀ É ÅÄŻƻºÃ¿ ÈÄÍÌ; - ¸ µÀ¾Ë È»ÂÅ¶Ë ÅÆÄËĺµÈÒ ÇÒĹĺà ¸¾ÎÀÁ y»Æ¸ÄÃÄ ¶ÆÂ; - ÏÄ ¹Ä¸ÄƾÈÒǵ ÇÒĹĺà ͻƸÄÃĶÆ¿̵ ö ÅÄÁȽ¶ÃµÈȵË, öÇÀÁÒÀ¾ Ë ÂÄƶÁÒÃÄ-ÅÄÁȾÍÃÄ Åº¹ÄÈĸÁµÈÒǵ ºÄ ¸¿Ã¾; - ÆĽ·ÉºÄ¸É ö Ã¶Î¾Ë ½»ÂÁµË Á»ÈÉÃÇÒÀ¾Ë ·¶½, ÉÀÆÅÁ»ÃÒ, ·¶½ ÅÄÇȶͶÃõ. i¸»ÆÃÉȾ ɸ¶¹É ö ƽà ȶÀ ½¸¶Ãà "¸ÄÃÇÈÆÄ"; - Åƾ½Ä¸ Ãĸ¾Ë ÆÍþÀ¸, µÀ¾¿ ÅÆÄÌ»ÃÈ Åƾ½Ä¸Ã¾À¸ ½¸ÁÒõÈÒǵ ¸º ¸¿ÇÒÀÄ¸Ä ÇÁɼ·¾ ö µÀ¿ ÄÇÃĸ; - ¸ºÄÂÄÇÈ ÅÆÄ Åº¹ÄÈĸÀÉ ½¶¹¶ÁÒÃÄ ÂÄ·Á½¶Ì; - ź¹ÄÈĸÀÉ Ì¾¸ÁÒÃÄ¹Ä Ã¶Ç»Á»Ãõ É ¸ÄÃÃÄÂÉ ¸ºÃÄλÃà (¸ ÎÀÄÁ¶Ë, ö ½¶¸Äº¶Ë, ÅÄ ÉÇȶÃĸ¶Ë); - ¸ µÀ¾Ë È»ÂÅ¶Ë ÅƶÌÔÔÈÒ ÇÒĹĺà ÇÈƶȻ¹ÍÃÄ ¸¶¼Á¾¸ ½¶¸Äº¾ (öÅƾÀÁ¶º, öÊÈÄŻƻ¹Ãà ½¶¸Äº¾), º» º¸¶ÈÒǵ Ë ÅÆĺÉÀ̵; - ; º¾ÇÁÒÄÀÉÔÈÒǵ ö Ã¶Î¾Ë È»Æ»Ã¶Ë Ë¶ÆÍĸ 215
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÇÀÁ¶º¾, ½¶Å¶Ç¾ ÇÈƶȻ¹ÍÃÄ Ç¾Æĸ¾Ã¾ (öÅƾÀÁ¶º, öÊȶ) ÈÄÏÄ; - ÅÆÄ ¸¾¸»½»Ãõ ÉÇȶÈÀɸ¶Ãõ ½ ½¶¸Äº¸, ʶ·Æ¾À ¸ ¹Á¾·¾ÃÉ sssr; - µÀ ÅƶÌÔ ÅÆľÇÁĸÇÈÒ, µÀ¶ ÅÆĺÉÀÉ ÅÆ»ºÂ»È¾ ξÆÄÀÄ¹Ä ¸¼¾ÈÀÉ, ; Ì ÅÆ»ºÂ»È¾ ö ƾÃÀÉ; - µÀ ÅǾËÍÃÄ Åº¹ÄÈĸÁµÈÒǵ öǻÁ»Ãõ ºÄ ¸¿Ã¾, ÏÄ ¹Ä¸ÄƵÈÒ ¶¹È¶ÈÄƾ ö ÂȾù¶Ë É ½¸'µ½ÀÉ ½ »¸»ÃÈɶÁÒÃÄÔ ¸¿ÃÄÔ; - ÏÄ ¹Ä¸ÄƵÈÒ Â¼ ÇÄ·ÄÔ ÅÆÄ ¸¿ÃÉ ¸¾ÇÄÀÄÅÄÇȶ¸Á»Ã ŶÆÈ¿Ì, Åƶ̸þÀ¾ ¶ºÂÃÇÈƶÌ, ÄÊ̻ƾ. qƾ Ä·ÄË ÄÇȶÃÃË ÈÄÍÀ¶Ë ķĸ'µ½ÀÄ¸Ä Å嶸¶È¾ ËÈÄ (Åƽ¸¾Ï», Â'µ, ÅÄÇÈ), Ï» ÀÄÁ¾, ÏÄ ¹Ä¸Äƾ¸. dÇ Â¶È»Æ¶Á¾, ÏÄ Ç¸Ä ½ÂÇÈÄ ¸ºÅĸº¶È¾ÂÉÈÒ Åĸ¾Ï¿ ÅÆÄ·Á»Â¶È¾Ì - ·»½ÉžÃÃÄ Å»Æ»Ç¾Á¶È¾ ºÄ »û. i¶ ºÄ¹Áµº öº ǾÇȻ¶ȾÍþ ¸¾ÀÄöÃõ ÈÄ¹Ä ½¶¸º¶Ãõ ÆÄ·ÁÔ d¶Ç ÄÇÄ·¾ÇÈÄ ¸ºÅĸº¶ÁÒþÂ. dºÄÂÄÇÈ, ½ºÄ·ÉÈ ÅÄÇÁºÃ ͶÇÄ ½ º¼»Æ»Á ¸ÄÆŶ ½ ·»½ÇÉÂøÃÄÔ Åƶ¸ºÄÔ ºÄ¸ÄºµÈÒ, ÏÄ Åƾ»Ãλö ¶ÀȾ¸ÃÇÈÒ ÄŻƶ̿ ÅÄÁÌ¿Ã¾Ë Äƹ¶Ã¸ É Æ½Ã¾Ë È»Æ»Ã¶Ë ½¶ÇÈÉÅÁ»Ã¶ ºÄ ¶ÀǾ¶ÁÒÃ¾Ë ¹Æ¶Ã¾ÌÒ ÅÄǾÁ»ÃÄÔ ÆĽ¸ºÉ¸¶ÁÒÃÄ-¶¹»ÃÈÉÆÃÄÔ ÆÄ·ÄÈÄÔ, ÏÄ Â¶ ½¶ ÌÁÒ ÇȸÄƾȾ ÄÀÉŶÃÈĸ ÇÅƾµÈÁ¾¸ ŻƻºÉÂĸ¾ ºÁµ ½¾Âĸ¾Ë ¶ÀÌ¿. dǵ ɸ¶¹¶ oldf-olec ½Äǻƻº¼»Ã¶ ö ÊÄƶË, ½¶Ëĺ¶Ë ź¹ÄÈÄ¸Ì Ã¶Î¾Ë Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ-¸¾½¸ÄÁÒÃ¾Ë Ç¾Á ºÄ ½¾Â¸Á, ¶ ¹ÄÁĸÃÄ Ã¶ ÆĽÇȶÃÄ¸Ì ÆµºÄ¸¾Ë À»Æ¸Ã¾Ë À¶ºÆ¸ pƹ¶Ã½¶Ì. pÇÄ·Á¾¸» ½¶ÌÀ¶¸Á»Ãõ ÅÆĵ¸Áµ ¸ÄÆĹ ¸ öÅƵÂÀÉ "ÆĽξÊÆĸÀ¾" ǾÇȻ¾ ÆĽÂÏɸ¶Ãõ Ã¶Î¾Ë Ç¾Á (uqb — puo), ÅÆÄ»ÀÈĸ¶Ã¾Â¾ ÂÇ̵¾ Żƻ·É¸¶Ãõ, ½¹ÁµºÃÄ ½¶ÀÆÅÁ»Ãõ ȶ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ ÅÆÄ˶ÆÍɸ¶Ãõ. 216
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
{» ƶ½ ½¸»ÆÃÉȾ ɸ¶¹É ¸Ç À¶ºÆ¶Â pƹ¶Ã½¶Ì ö ÇÈÆĹ» ½·»Æ¹¶Ãõ ¸ÇË Æ»¸ÄÁÔÌ¿Ã¾Ë È¶¿Ã, ¶ ¹ÄÁĸÃÄ Ã¶ ÇɸÄÆÄ ÀÄÃÇÅƶȾ¸Ã Åƾ¿Ä¾ Åƾ ȸÄÆ»Ãà ÄǺÀ¸, ºÄÇȶ¸ ˶Æ͸, ÏÄ É ¸»Á¾À¿ ÂÆ Åƾ Á»¹ÀĺÉÎÃÄÂÉ À»Æ¸Ã¾Ìȸ ÂļÉÈÒ ÅÄÇÁɼ¾È¾ ¸ÄÆĹĸ ÄÆÃȾÆÄ Åƾ Äǵ¹Ã»Ãà öÂÍ»Ã¾Ë ÌÁ»¿. qÄÇÈ¿, 26. 09. 46 Æ.
sÁ¶¸¶ uÀƶÃ! Ðîáåðò
P.S. qĸ¾Ï» ÃÇÈÆÉÀȾ¸Ã» ºÄÆÉÍ»Ãõ ·»½ ¸ÅÆĸ¶º¼»Ãõ ·ÉºÒ-µÀ¾Ë ½Âà ; ºÄº¶ÈÀ¸ Żƻº¶È¾ ºÄ ¸¾ÀÄöÃõ ƻʻƻÃȶ sc ºÆɹ¾Â ¸ºÅĸºÃ¾Â ;ÃþÀ¶Â pƹ¶Ã½¶Ì. sÁ¶¸¶ uÀƶÃ! Ðîáåðò
(Ìàøèíîïèñ. Îðèã³íàë. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáêè. ÖÄÀÂÎ, ô. 4620, îï. 3, ñïð. 379, àðê. 32-33).
217
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
Äîêóìåíò ¹20 Çàãàëüíà ³íñòðóêö³ÿ ÑÁ i¶ ǶÂÄÇÈ¿ÃÉ ÇÄ·ÄÆÃÉ uÀƶÃÇÒÀÉ º»Æ¼¶¸É. s¸Ä·Äº¶ o¶Æĺ¶Â mÔº¾Ã! rĽ¸ºÀ¶ lļþ¿ ¼¾¸¾¿ Äƹ¶Ã½Â, ÀÄÁ¾ ¸Ã ËÄÍ» ·ÉȾ ½º·Ã¾Â ºÄ ¼¾Èȵ, ÂÉǾÈÒ Â¶È¾ Äƹ¶Ã¾ Žö¸¶Ãõ, ÈÄ ½Ã¶Í¾ÈÒ, ¸ Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É ÇÁÉË ½Æ. qĺ·ÃÄ º»Æ¼¶¸Ã¾¿ Äƹ¶Ã½Â, ÏÄ· ÂĹȾ ÇÃɸ¶È¾, ÂÉǾÈÒ Â¶È¾ ȶÀ»: ÄÀÄ ÉËÄ, ÀÄÈÆ» ÂÉǾÈÒ ¸Ç» ·¶Í¾È¾, ÍÉȾ ½Ã¶È¾. qĺ·ÃÄ µÀ ¸Á¶ÇþÀ ÄÀ¶ É˶ û ·¶Í¾ÈÒ Ë, ȶÀ ÆĽ¸ºÀ¶, ÀÄÈƶ ÄÀÄ ÉËÄ º»Æ¼¶¸¾, û Åĸ¾Ãö ·ÉȾ ·¶Í»ÃÄÔ ¹ÆĶºµÃ¾ÃÄ º¶ÃÄ º»Æ¼¶¸¾. dÄö ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ û¸¾º¾Â¶, ÏÄ· ÂĹȾ, ÉÇÅÎÃÄ ºÁ¶È¾, ȶ º» ÅÄÈƷû ¸ÈÆÉͶÃõ. lļö ö¸ÈÒ Ã¶¿·ÁÒÎ ÀÉÁÒÈÉÆö º»Æ¼¶¸¶ ö¿Àƶϻ ½Äƹ¶Ã½Ä¸¶Ã¶ ¶ ¸ ÃÉÈÆ Ç»·» Å»¸ÃÉ Í¶ÇȾÃÉ ÁÔº»¿ û½¶ºÄ¸ÄÁ»Ã¾Ë ÇÃÉÔ; ÇȶÃÄÂ, ½Æ»ÎÈÄÔ È¶À ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ, ·Ä, ö ¼¶ÁÒ, µÀ ǻƻº ÃÄƶÁÒÃ¾Ë ÁÔº»¿ ½Ã¶ËĺµÈÒǵ ͶÇȾÃÃÄ ¸¾ÆĺÀ¾ ¸ ÇÉÇÅÁÒÇȸ. dÄþ ȸÄƵÈÒ ÄÀÆ»ÂÉ ¸»ÆÇÈ¸É Å¶Çļ¾È¸ [Ŷƶ½¾È¸], ÏÄ ¼¾ÆÉÔÈÒ Ã¶ ½ºÄÆĸÄÂÉ ÈÁ º»Æ¼¶¸¾. dÁ¶Çû ºÁµ ÅÄ·ÄÆ»Ãõ ÌÒÄ¹Ä »Á»Â»ÃÈÉ Åƾ½Ã¶Í»Ã¶ ÆĽ¸ºÀ¶ ¸½¶¹¶Á ÂÁ̵, ÀÄÈƶ Ì»¿ ÎÀºÁ¾¸¾¿ »Á»Â»ÃÈ, ¸ ½¶Á»¼ÃÄÇÈ ¸º ÌÁ ÇÅÄÇÄ·É ºÁ¶Ãõ, ºÁ¾ÈÒ Ã¶ º¸ ÄÀƻ ¹ÆÉž: ÀƾÂöÁÇȾ ÅÄÁȾÍÃ. dÁ¶Çû ÆĽ¸ºÀ¶, ; ¸½¶¹¶Á ÂÁÁ̵, ¶Ô; ½¶¸º¶Ãõ ÅÄ·ÄÆÔ¸¶È¾ Ì»¿ »Á»Â»ÃÈ ºÁ¾ÈÒǵ ¸ ½¶Á»¼ÃÄÇȾ ¸º Åƾ½Ã¶Í»Ãõ ö ÀƾÂöÁÒÃÉ ÅÄÁȾÍÃÉ. qÇÁµ ÀļÃÄ ¶ÀÌ, ÇÅƵÂĸ¶ÃÄ ÅÆÄȾ Á¶ºÉ ÅÄƵºÀÉ, ½Çȶ¸ÁµÔÈÒǵ, ½¸¾Í¶¿ÃÄ ËÄÍ Â¶218
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Á, ÇÁº¾ ÀÄÈÆ Å»Æξ¾ źÇȶ¸¶Â¾ ¶ȻƶÁÉ ºÁµ ÇÁºÍÄ¹Ä Çɺº. dà ö Ë ÅºÇȶ¸ ÉÀÁ¶º¶ ÅÁµÃ ÆĽÀƾÈȵ ½ÁÄ;ÃÉ. rĽ¸ºÃ¾À¾ ºÇȶÔÈÒ Æ½ÃÄƺà ½¶¸º¶Ãõ, ÀÄÈÆ, µÀ ͶÇÄ ½º¶¸¶ÁÄǵ, û ¶ÔÈÒ ÃÍÄ¹Ä ÇÅÁÒÃÄ¹Ä ½ ºÁÄÂ. dÁ¶Çû ºÁµ ÈÄ¹Ä Åĸ¾Ãà ¸Äþ ¶Ⱦ ¸ºÅĸºÃÔ Åº¹ÄÈĸÀÉ, ½Ã¶È¾ ȶÀȾÍà ȻËÃÍà ÇÅÄÇÄ·¾ ¸¾ÀÄƾÇȶÃõ ȾË, ÀÄÈÆ ÇÅƾ;ÃÔÔÈÒǵ ºÄ Åƾ;à ½ÁÄ;ÃÉ È¶ ¸¾µ¸Á»Ãõ Ë. qƾÀ»Ⱦ ˶ƶÀÈ»ÆÉ ÆĽ¸ºÃ¾À¶ lÆ ½Ã¶Ãõ Åĸ¾Ã»Ã ÆĽ¸ºÍ¾À ÅÄǺ¶È¾ º»µÀ ¸¾º¶Èà ÅƾÀ»Ⱦ ˶ƶÀÈ»ÆÉ, Ì» : ÇÅÄÇȻƻ¼Á¾¸ÇÈÒ, ¸º¸¶¹¶, ķĸ'µ½ÀĸÇÈÒ, À¶ÆÃÇÈÒ, ËÄÁĺÃÄÀÆĸÃÇÈÒ, ÀÄ·ö̿þ¿ ˾ÇÈ, ½ÆÉÍÃÇÈÒ ¸¾Èƾ¸¶ÁÇÈÒ. iĸÃÎÿ ¸¾¹Áµº ÆĽ¸ºÍ¾À¶ o¶ ½Ä¸Ã ÆĽ¸ºÍ¾À Ã; û ƽþÈÒǵ ¸º ÄÈÄÍ»Ãõ. dà ÉþÀ¶ ÃÄλÃõ È»ÍÀ¾ [ŶÅÀ¾], Å[¶]ÁÄÍÀ¾, ¶Å¶Æ¶ÈÉ ÊÄÈĹƶÊÍÃĹÄ, ·Ä ½Ã¶, ÏÄ ÁÔº» ö Ç»Á ÇŻ̶ÁÒÃÄ ½¸»ÆȶÔÈÒ Ã¶ ȶÀÄ¹Ä É¸¶¹É. pºµ¹¶È¾Çµ [ÇÁº] û öºÈÄ ·Á¾ÇÀÉÍ», ¶Á» û ÅÄ ÅÆÄÇȶÌÒÀ¾. iöȾ Åƶ¸¾Á¶ ºÄ·ÆÄ Åĸ»ºÃÀ¾, ¶Á» ¶Ⱦ ȶÀļ Ǹ¿ ÇÅÄÇ· öÈÉƾ Åĸ»ºÃÀ¾ Åƾ ÁÔºµË, Æ½Ã¾Ë ÅÆÄʻǿ ¸»ÆÇȸ ÇÉÇÅÁÒÇȸ¶. dºÅĸºÃÄ Å»Æ»ºµ¹Ã»Ã¾¿ ½É ¸È¾ÇÃÉȾǵ Åļ ÃÈ»Á¹»Ãȸ, Ç»ÁµÃ, ·¶ÈµÆ¸ [ËÉÁ¹¶Ã¸, ÆĽ·¾Î¶À], ÀÉÅ̸, ¸½Ã¾À¸, λ¸Ì¸, ½Áĺ¸, ¸ ½¶Á»¼ÃÄÇÈ ¸º ÈĹÄ, ÏÄ ¸º ÀÄ¹Ä ÈÆ»·¶ º½Ã¶È¾Çµ. rĽ¸ºÍ¾À ÀÆ ÈĹÄ, Åĸ¾Ã»Ã ¸ºÅĸºÃÄ ¸»ÇȾ ÆĽÂÄ¸É ÅƾÇÈÄÇɸ¶È¾Çµ ºÄ ¸¾ÂĹ¾ ÆĽÂĸ̵ ¸ Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É ÅÄÆÉξȾ ÌÀ¶¸ Ȼ¾ ºÁµ ÃÒĹÄ. gÀ¸ÅÉÃÄÀ [»ÀÅÆĸÀ¶] ÆĽ¸ºÍ¾À¶ rĽ¸ºÍ¾À ÂÉǾÈÒ Â¶È¾ ÃÄÈ»Ç [½¶Å¾ÇþÀ], ÄÁ¸»ÌÒ, ÁÔÅÉ [ÁÉÅÉ], À¶¿º¶Ã¾, ȶÇÒÂÉ-ÂÆþÍÀÉ [»ÈÆ ½ Â'µÀÄ¹Ä Â¶È»Æ¶ÁÉ], ÁµÀ [ÇÉƹÉÍ], À¶¸¶ÁÄÀ ÄÆÄà [¸É219
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
¹ÁÁµ], ̾ÃÀĸ¾¿ ÅÄÆÄÎÄÀ, ½ ŻýÁ»Â, »Á»ÀÈƾÍÃÉ ÁµÂÅÉ, Ãļ¾À ö¿¹ÄÁĸÃλ Æ»¸ÄÁÒ¸»Æ. sȸ»Æº¼»Ãõ ÈÄÍÃÄÇÈ»¿ ¶) Êîíôðîíòàö³ÿ [ÄŽöÃõ] o¶¿·ÁÒÎ ÅĸÃλ ͶÇÈÄ ¸¼¾¸¶Ã¾Â ÇÅÄÇÄ·Ä Çȸ»Æº¼»Ãõ ÈÄÈļÃÄÇÈ ÀÄÃÊÆÄÀȶ̵. qÆ»ºÂ»ÈÄ ÀÄÃÊÆÄÀÈ¶Ì Âļ» ·ÉȾ; µÀ¶ÇÒ ÆÍ, ÈÆÉÅ, ÄÇÄ·¶ źĽÆÁ¶ ¶·Ä û¸ºÄ¶. lÄÃÊÆÄÃÀȶ̵ ¸º·É¸¶ÈÒǵ Åƾ ¸·¾¸Çȸ¶Ë, Åƾ ÆĽŽö¸¶Ãà ÈÆÉŶ, Åƾ û϶ÇÃ¾Ë ¸¾Å¶ºÀ¶Ë, ºÁµ Žö¸¶Ãõ ƻͻ¿ ÇÀÁ¶º»Ã¾Ë É ÇÁºÇȸ, Åƾ ¸¾µ¸Á»Ãõ ÇÅÁÒþÀ¸ ¶·Ä ¸Á¶ÇȾ¸¾Ë ½ÁÄ;Ã̸. ·) Àíàë³òè÷íà îáñåðâàö³ÿ rĽ¸ºÍ¾À Åĸ¾Ã»Ã ¸¾ÆÄ·¾È¾ ½º¶ÈÃÇÈÒ ºÁµ ÇÀÄÆÄ¹Ä ½¶Å¶Â'µÈĸɸ¶Ãõ źĽÆÁÄ Í¾ ÇÁº¼»ÃÄ ÄÇÄ·¾. x» ¸º¶ÈÒǵ Åƾ ºÄ¸¹¿ ÆĽ¸ºÍ¿ ÅƶÀȾÌ. qƾ ½¶Å¶Â'µÈĸɸ¶Ãà ÄÅ¾Ç¶Ë ºÁ¾ÂÄ ½Ä¸ÃÎÿ ¸¾¹Áµº ÁÔº¾Ã¾ ö 5 ¹ÆÉÅ: 1. pÅ¾Ç ¹ÄÁĸ¾ ºÆɹ¾Ë ¸ºÀÆ¾È¾Ë Í¶ÇȾà ÈÁ¶ ÁÔº¾Ã¾ Ãîëîâà. d»Á¾À¶, ¶Á¶, ÀÆɹÁ¶, Åĺĸ¹¶Çȶ, ¸¾ÇÄÀ¶, ξÆÄÀ¶, ÅƾÅÁÔÇÃÉȶ, ¸¾ÅÉÀÁÄÇÈ Ã¶ ÿ. Ëèöå. z¾ÆÄÀ», ¸É½ÒÀ», ºÄ¸¹», ÀÆɹÁ», ÅƾÅÁÔÇÃÉÈ», ·Áº», Ƕ¹Áµ¸», ½ Ƶ·ÄȾÃõÂ, ÅÄÂÄÆϻû, ¸¾ÇÅɸ¶È» [½ ˶ƶÀÈ»Æþ¾ öÇÁºÀ¶Â¾ ¸Çž], ÀÄÇȾÇÈ», ͶÇÈĹÄÁ»Ã», ·Æɺû. Âîëîññÿ. ¼¶ÀÄÂ, ÅÆÄÇÈ», ÀÉͻƵ¸», ʶÇÄà ½¶ÍÄÇÀ¾, ÀÄÁÆ ¸ÄÁÄÇǵ: Ǿ¸», ÎŶÀ, ÍÄÆû, ƾ¼», Æɺ», µÇÃÄ ·ÁÒÄú, ÉÅÄƵºÀĸ¶Ã», ÆĽÍÉËƶû. Ëîá. d¾ÇÄÀ¾¿, þ½ÒÀ¾¿, ξÆÄÀ¾¿, ¸¾ÅÉÀÁ¾¿, ÅÆÄÇȾ¿, 220
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÅÄ˾Á»Ã¾¿, - ö½¶º ; ¸Å»Æ»º. ͳñ. tÄÃÀ¾¿, ¹ÆÉ·¾¿, ·¶Â·ÉÁÒÀɸ¶È¾¿, ¹ÄÆ·¶ÇȾ¿, À¾ÆŶȾ¿, ¶Á¾¿, ¸»Á¾À¾¿, ºÄ¸¹¾¿, ÀÄÆÄÈÀ¾¿, ½¶¹ÃÉȾ¿, ͻƸÄþ¿. Áðîâè. z¾ÆÄÀ, ¸É½ÒÀ, ¹ÉÇÈ, ƺÀ, ÁÉÀĸ¶È, ÆĽ˾Á»Ã, Ä·¸¾ÇÁ, ½ÆÄÇÁ. Î÷³. d»Á¾À, ¶Á»ÃÒÀ, ÅƾÂÀûÃ, ¸¾ÈÆÏ»Ã, ÉÁļ»Ã ÅÆÄÇÈÄ ¶·Ä ÇÀÄÇÄ. Êîë³ð î÷åé. yÄÆÃ, Ǿ¸, ¹ÄÁÉ·, ÄÍ ½ ¸ºÈÃÀÄ ¼Ä¸È¾Â, ½»Á»Ã¾Â, ÇȶÁ»¸¾Â, ¸ÄºµÃ¾ÇȾÂ, ·Á¾ÇÀÉ; ¶·Ä ½ ͻƸÄþ ·ÁÀÄÂ. Ãóáè. d»Á¾À, ¶Á, ¸É½ÒÀ, ¹ÆÉ·, ͻƸÄÃ, ·Áº, ÇȾÇÃÉÈ, ÆĽ˾Á»Ã, ¸»ÆËõ ¶·Ä þ¼Ãµ ¸¾Çȶ. Áîðîäà. pÇÈƶ, ÃÄƶÁÒö, ÈÉŶ, ÆĽº¸Äö, Åĺ¶Ã¶ ¸Å»Æ»º ¶·Ä ¸½¶º. Çóáè. iºÄÆĸ, ÌÄƶÀ [À¶ÆÇ] ½É·¸, ¸Çȶ¸Á»Ã, ½ÄÁÄÈ, ÀÇȵÃ, ·Á, ½ºÄÆĸ, ¼Ä¸È, ½ÅÇĸ¶Ã, ¸»Á¾À (¶Á), ƺÀ, ¹ÉÇÈ. Ðóêè. d»Á¾À, ¶Á, ºÄ¸¹, ÀÄÆÄÈÀ, ¸É½ÒÀ, ·Á, ͻƸÄÃ, ÇÉË, ÀÄÇȾÇÈ, ÅÉËÁ, ;ÇÈ, ·ÆɺÃ. 2. iöÀ¾ ÇŻ̶ÁÒà zƶ¾ ö Á¾Ì, ö ÆÉÀ¶Ë, ·ÄÆ嶸À¾, Ƶ·ÄȾÃõ, Æĺ¾Ãà ¸¾Çž, ·Æ¶À É˶, ·Æ¶À ÄÀ¶, ·Æ¶À ŶÁÒ̸ ö ÆÉÀ¶Ë, ÅÆÄʻǿà ½Ã¶À¾ ö ÆÉÀ¶Ë, ¹ÆÉ·Ãõ ÎÀƾ, ÂĽÄÁ, ÅÉ˾Æ. 3. pÅ¾Ç Äºµ¹É 221
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
rĽƽõÂÄ ÊÄÆÂÉ Äºµ¹É, ÀÄÁÆ, ÇȶÃ, öÀƾÈȵ ¹ÄÁĸ¾: ·»Æ»È, ζÅÀ¶, À¶Å»ÁÔË, µÀÄ¹Ä Ê¶ÇÄÃÉ, ·¶ÈµÆÀ¶ [À¶ÆÈɽ], Á»Ï¶È¶ÆÀ¶ [ÇÅÄÆȾ¸Ã¶ ζÅÀ¶ ºÁµ Á¾¼Ã¾À¸], µÀ Á»¼¾ÈÒ Ã¶ ¹ÄÁĸ, ½¾Âĸ¾¿ ĺµ¹, ÅÁ¶Ï, ÀļÉ˾, ŶÁÒȶ ¸½¶¹¶Á ɷƶÃõ: ÂÉúÉÆ, ¶ƾöÆÀ¶ [Á»¹À¶ ÀÉÆÈÀ¶], ¼¶À»È, ÇÄÆÄÍÀ¶, ¹ÂöÇÈ»ÆÀ¶, ·ÁÔ½¶ [ź¼¶À], Îȶþ ºÄ ÍÄ·È, ξÆÄÀ, ÅÆÄÇÈ, ÀÁÒÄÎÃ, ¸É½ÒÀÉ, ÇÅÄÆÈĸ. d½ÉÈȵ: ÍÄ·ÄȾ, ͻƻ¸¾À¾, ÈÉÊÁ, ŶÃÈÄÊÁ, Ƕú¶Á, À¶ÁÒÄÎ, ÍÄÆÃ, ¼Ä¸È, ·Á. 4. pÅ¾Ç ÅÄÇȶ¸¾ d¾ÇÄÀ¾¿, þ½ÒÀ¾¿, Èƾ¶ÈÒǵ ÅÆÄÇÈÄ, ½¹ÃÉȾ¿, ¹ÄÆ·¶È¾¿, Ëɺ¾¿, Åɽ¶È¾¿, Åĺ¶Ã¾¿ ¸Å»Æ»º, ¸½¶º, ÁÉÀɸ¶È [¸¾¹ÃÉÈ] ÃĹ¾, ÅÆÄÇÈ, ¸¾Àƾ¸Á»Ã ÀÇÄÂ. 5. rÉÀ¾. rÉÀ¾ ¸ À¾Î»ÃµË, ÅÄ ¸¿ÇÒÀĸÄÂÉ, ½¶Áļ»Ã ½¶ ÇžÃÉ, ö ¹ÆɺµË, ÆĽ¶Ëɸ¶Ãõ ÆÉÀ¶Â¾, ˺ ÇÀÄƾ¿, ÅĸÁÒþ¿, ¸¿ÇÒÀĸ¾¿, ȸ»Æº¾¿, ξÆÄÀ¾¿, ÇÅÄÆÈĸ¾¿, ȵ¼À¾¿, Åȶξþ¿. f¶ÀȾÁÒÄÇÀÄŵ pº¾Ã ½ ö¿Å»¸ÃÎ¾Ë Ç»Æ»ºÃ¾À¸ º»ÃȾÊÀ¶Ì¿Ã¾Ë º¶ÀȾÁÒÄÇÀÄŵ. dÄö ÇžƶÈÒǵ ö ÈÄÂÉ, ÏÄ Ã»Â¶ ¸ Ç¸È º¸ÄË ÁÔº»¿, ÀÄÈÆ ÂĹÁ¾ · ¶Ⱦ ĺöÀĸ "ŶÅÁµÆà ÁÃ". Ì» ºÆ·Ã ʶÁ»ºÄ¸¶Ãõ [¸½»ÆÉÃÀ¾] ö ÎÀÆ, ö ÅÉÍÀ¶Ë ŶÁÒ̸ ÆÉÀ, ¸Äþ û ÇȾƶÔÈÒǵ û ½ÂÃÔÔÈÒǵ. f¶ÀȾÁÒÄÇÀÄÅÍà ¼¾ÁÀ¾ öÁµ¹¶ÔÈÒ Ã¶ ŻƻûǻÃõ ŶÅÁµÆÃ¾Ë Áÿ ö ¸ºÅĸºÃ ·ÁµÃÀ»È¾ [·Á¶ÃÀ¾] È. ½¸. f¶ÀȾÁÒÄÇÀÄÅÍà À¶ÆÈÀ¾. i¹¶º¶Ã À¶ÆÈÀ¾ ¸¾¹ÄÈĸÁµÔÈÒǵ ¸ ÈÆÒÄË »À½»ÂÅÁµÆ¶Ë, Åƾ ÅÄÂÄÍ Ë Á»¹ÀÄ ¸ºÃ¶¿È¾ ½Áĸ¾È¾ ½ÁÄ;Ã̵, ÀÄÁ¾ ¸Ã ½Çȶ¸¾¸ ö ÂÇÌ ½ÁÄ;ÃÉ Ç¸Ä ¸º·¾ÈÀ¾. tÄÂÉ Ã¶ ÂÇÌ ½ÁÄ;ÃÉ ÈÆ»·¶ ÎÉÀ¶È¾ ºÉ¼» Ä·»Æ»¼ÃÄ, ÏÄ· û ½Ã¾Ï¾È¾ ¸º·¾ÈÄÀ. d ¸¾Å¶ºÀÉ, ÀÄÁ¾ Ë ½Ã¶¿º»ÈÒǵ, ½¶ÇÈÄÇɸ¶È¾ ̾ÃÀĸ¾¿ ÅÄÆÄÎÄÀ 222
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ʶÁµ [¶ȻƶÁ ºÁµ ½ÃµÈȵ ¸º·¾ÈÀ¸]. t¶À¾Â ÇÅÄÇÄ·Ä ÉÈƾ¶ÃÉ ¸º·¾ÈÀÉ ÅÄƸÃÔÈÒǵ ½ º¶ÀȾÁÒÄÇÀÄÅÍþ¾ À¶ÆÈÀ¶Â¾. sÁº¾ qƾ·É¸Î¾ ö ÂÇÌ» ½ÁÄ;ÃÉ ÆĽ¸ºÍ¾À ¸ Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É ¸ºº¶ÁÔ ÅÄÇÈÄÆÄÃþË, ÀÄÈÆ Ã» ÂļÉÈÒ º¶È¾ ºÁµ ÇÅƶ¸¾ ÏÄÇÒ ÃĸĹÄ. i¶·»½Å»ÍÉ ÇÁº¾ ½ÁÄ;ÃÉ, ÄžÇÉ ÇȶÃ, ¸ µÀÄÂÉ ½¶Çȶ¸ Ë, ÆÄ·¾ÈÒ ÎÀÌ [½¶Â¶ÁÒĸÀÉ, »ÇÀ½, ÅÁ¶Ã], ºÄÀÁ¶ºÃÄ Ä¹Áµº¶ ÇÁº¾, ÆÄ·¾ÈÒ ½Ã¾ÂÀ¾ Åƾ ÅÄÂÄÍ ÊÄÈÄ¹Æ¶Ê º¶ÀȾÁÒÄÇÀÄÅ, ¶ ȶÀļ ¸ºÁ¾¸¶ ÅÇÀĸ ÇÁº¾, Żƻ¸¶¼ÃÄ Èĺ, ÀÄÁ¾ û Âļ» ¸½µÈ¾ ºÄÇÁº¼»Ãõ ÅÄÁÌ¿Ã¾Ë ÇÄ·¶À. q»Æ»Å¾ÈÉ ÅÄȻƟÎĹÄ, ǸºÀ¸, ÇžÇÉ ÅÆÄÈÄÀÄÁ ÇÁºÇȸ¶. o¶Í»ÆÀ (ÎÀÌ) qÄ ÅĺÁÒÌ 1:100 (¸¾Âƾ ¸ ȻŻÆÎÃË ÂÆ¶Ë [¸ »ÈƾÍÿ ǾÇÈ»Â]) qÆ»ºÂ»È¾, ÀÄÈÆ ¸ ÅÄ·Á¾½É ÀÂöȾ, ½¶½Ã¶Í¶ÂÄ ÇÀÄÆÄͻþ¾ ö½¸¶Â¾. o¶ Á¸ÄÂÉ ÀÆ¶Ô º¶ÂÄ ÇÈÆÁÀÉ, ÅÄÀ¶½ÉÔ; ŸÃÍ. c»Æ»ÂÄ Ã¶ ɸ¶¹É ÇÁºÉÔÍ ÇÁº¾: ù, ŶÁÒ̸, ÆÉÀ, ÇÁº¾ ÀÆĸ, À¾µ, ¸Ä½¶, Æĸ»Æ¶ [¸»ÁÄǾŻº¶], ¸Ç ÅÆ»ºÂ»È¾ ¸ ÄÈÄÍ»ÃÃ: À¶Á, ÅÄƸ¶Ã ¶·Ä ÇŶÁ»Ã ŶŻƾ ÃΠö¿ºÆ·ÃÎ ¸ÇÁµÀ ÇÁº¾. qÄ ÇÁº¶Ë ù ÇȶƶÂÄǵ ºÄ¸º¶È¾ÇÒ Æº, ¸À ½ÁÄ;Ã̵, ¶ ȶÀļ ÇÉÇÅÁÒÃÉ ÀÁ¶ÇÉ, ºÄ µÀÄ Ã¶Á»¼¾ÈÒ. fĸ¼¾Ã¶ ÀÆÄÀÉ ¸º 75-80 Ç ÅÄÀ¶½É ö ÂÉϾÃÉ ºÄÆÄÇÁÄ¹Ä Â¶ÁÄÁÈà ¿ ¼ÃÀ¾ ÆÄ·ÁµÈÒ ÀÄÆÄÈÀ¾¿ ÀÆÄÀ. vÄƶ ÇÁº¸ ¸½ÉÈȵ ¶·Ä ¹ÄÁ ÇÈÄž, º¶ÔÈÒ È¶Àļ ¸À¶½¸À¾ ºÄ µÀÄ Ã¶Á»¼¶ÈÒ ÇÉÇÅÁÒÃÄ ÀÁ¶Ç¾. oÄƶÁÒÃÄÇÈ ¶·Ä º»Ê»ÀȾ. qÆÄ Í¶Ç ·ÁÒΠ»ÃÎ ÀÄÁ¾ Çȶ¸Çµ ½ÁÄ;Ã, Âļ»ÂÄ ¸Ã»ÇÀɸ¶È¾ [º½Ã¶È¾Çµ] ½ ÇÁº¸ ö ÀÄÈÆ¾Ë ¸¾ÇÄËÁ¶ ÆÄǶ. lÆĸ ½ ½»ÂÁ ¶ ȶÀļ ½ ÅÆ»ºÂ»È¸ É·¾Æ¶ÈÒǵ Ä·»Æ»¼ÃÄ ºÁµ ÈĹÄ, ÏÄ· źº¶È¾ ¶Ã¶Á½. dº·¾ÈÀ¾ 223
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
¸ÇË ÇÁº¸ ÆÄ·¾ÂÄ Åƾ ÅÄÂÄÍ ¹¾ÅÇÉ, ¸ÄÇÀÉ ÇÂÄÁ¾, ÁÄÔ, ¹Á¾Ã¾, ̻»ÃÈÉ È.º. qĺ»ÆÈ ÄŶÁ»Ã ŶŻƾ ÇÀÁ¶º¶ÈÒǵ ö ÎÀÁ Çȶ¸¾ÈÒǵ ¸ ÂÄÀÆÄÂÉ ÂÇÌ. sŶÁ»Ã¾¿ ŶÅÆ ¸º ¸ÄÁĹÄÇȾ ÈƶȾÈÒ Ç¸ÄÔ ÎȾ¸ÃÇÈÒ [ÌÉÅÀÇÈÒ] ÅĸÁÒÃÄ ÆĽ¹Á¶¼ÉÈÒǵ [ÆÉ¿ÃÉÈÒǵ]. pÆÃȶ̵ ¸ Ȼƻà ÉÂĸ¾Ã¶Ë rĽ¸ºÍ¾À ÇȶƶÔ;ÇÒ Â¶È¾ ÉÇÅË ¸ ÅÆ¶Ì ÂÉǾÈÒ ½Ã¶È¾ ¸Ç Æĺ¾ ÅÄÇÈÉÅÀ¸, ÇÅÄÇÄ·¾ ¸¾ÇÁº¼»Ãõ ŽöȾ Ȼƻà ÂÇÌ»¸ Ä·Çȶ¸¾Ã¾ ö ö¿·ÁÒÎÉ ½Ã¶¿ÄÂÇÈÒ ÁÔº»¿, ÄÇ· ÉƵºÄ¸¾Ë, źĽÆÁ¾Ë, À¶Æ¶Ã¾Ë. qºÄ½ÆÁ È ÄÇÄ·¾, µÀ û ÄËÄÍ ºÄ ÅƶÌ, Å'µÃ¾Ì, ·»ÃÀ»ÈÃ, ¸ÄÆÄ¼Ä Ã¶Çȶ¸Á»Ã ÅÆÄȾ ÉƵºÉ, ¶ ÅĽ¶ Ⱦ ÀÄÈÆ¾Ë ºÄÆÉÍ»ÃÄ Â¶È¾ ö ÄÌ. o¶º ̾¾ ÁÔºÒ¾ ÂÁ̵ ¶ öº½Æ, ÅÄÇÁɹĸÉÔ;ÇÒ Ç¸Ä¾ ºÄ¸Æ»Ã¾Â¾ ÁÔºÒ¾. r»¸½µ ÄÇÄ·¾Çȶ r»¸½µ ÄÇÄ·¾Çȶ µÀ ºÄ¶Îõ ÅƾÅÆĸ¶º¼ÉÈÒǵ ö ÅƾÀ¶½ ÇÁºÍÄ¹Ä Çɺº. pºÃ¶Í» ¸ ·ÁÒÎÄÇÈ ¸¾Å¶ºÀ¸ ̵ Æ»¸½µ ÆÄ·¾ÈÒǵ ǶÂĸÁÒÃÄ Ã»¹¶¿ÃÄ ÅÇÁµ ½¶Èƾ¶Ãõ źĽÆÁÄ ÄÇÄ·¾, Ì» ÅÄÈÆ·ÃÄ. cÄ ½¶Èƾ¶þ¿ Âļ» ½Ã¾Ï¾È¾ ķȵ¼ÉÔÍ Â¶È»Æ¶Á¾. r»¸½µ ÆÄ·¾ÈÒǵ ȶÀ: ½¶Èƾ¶þ¿ ÂÉǾÈÒ ÅºÃ»ÇȾ ÆÉÀ¾ ºÄ ¹Äƾ. q¾È¶ÂÄǵ ; û ¶ ½·ÆÄ, Ä·ÎÉÀÉ ¿Ä¹Ä ķ¶ÌÉÂÄ, ¶ ÅÄ ¸»ÆËà À¾Î»Ã ½¶ ÅĵÇÄ ¸ÃÉÈÆÎà À¾Î»Ã ź ÀÄÁö¾. x¾Â Çȸ»Æº¼É ; ½¶Èƾ¶þ¿ ¶ ½·ÆÄÔ. qÇÁµ ÌÒÄ¹Ä ÅƾÇÈÉŶÂÄ ºÄ ·ÁÒÎÄ Æ»¸½. d¾¿Â¶ÂÄ ½ À¾Î»Ã ¸Ç ÅÆ»ºÂ»È¾, µÀ ºÉ¼» º»È¶ÁÒÃÄ Ä¹Áµº¶ÂÄ, ÅÆÄ·ÉÂÄ ÅºÄθ¾, ķ̶Ǿ [À¶·ÁÉÀ¾] ȶ Á¶ÈÀ¾ ö ÎÀ¶ÆÅ»ÈÀ¶Ë, ˶Áµ¸¾, ¸Ç Æɷ;À¾ ¸ ÎÈ¶Ã¶Ë ¸ ·ÁÔ½ ¸ ÅÄµÇ ¸Ç Á¶ÈÀ¾ Åĺ¸¿Ã ½¶ÀÁ¶ºÀ¾ ȶÀļ ºÄÀÁ¶ºÃÄ Ä¹Áµº¶ÂÄ Î¶ÅÀÉ, ÀÆ ÌÒÄ¹Ä Ä¹Áµº¶ÂÄ ¸ÄÁÄÇǵ, ÃÇ, ƶÀ¾, 224
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ź ÆÉÀ¶¸¶Â¾, ÆÄÈĸ Äƹ¶Ã¾ ÌÁ» ÈÁÄ Í¾ û¶ º» ÅƾÁļ»ÃÄ¹Ä ÅÁ¶ÇȾƶ. t¶Àļ ĹÁµº¶ÂÄ Å¶ÀÉÃÀ¾ ½¶Èƾ¶ÃĹÄ, ÇŻ̶ÁÒÃÉ É¸¶¹É ½¸»ÆȶÂÄ Ã¶ ½¶ÇÄËÁ¾¿ ËÁ· Àĸ·¶ÇÉ. ø¹ÁµÌµ [ÇÁºÀɸ¶Ãõ] bÀ̵ ÂÁÌ, ÏÄ Â¶ ö Â»È ¸¾ÇÁº¾È¾ ½ÁÄ;Ã̵, ¸¾Ã¶¿È¾, ºÄÀ¶½¶È¾ ¿Ä¹Ä ¸¾Ã¾ ¸¾µ¸¾È¾ ¿Ä¹Ä ÇŸÉͶÇþÀ¸ ö½¾¸¶ÈÒǵ ø¹ÁµÌÔ, ½¶ ÄÇÄ·¶Â¾, µÀ ½ÆÄ·¾Á¾ µÀ¾¿ÇÒ ½ÁÄ;Ã, ¶ ȶÀļ ½¶ ÁÔºÒ¾, µÀ ¶ÔÈÒ ÏÄÇÒ ÇÅÁÒÃÄ¹Ä ½ ½ÁÄ;ÃÄ ½¶Æµº¼ÉÈÒǵ: ¶) ÅĹÄõ; ·) ÆĽÎÉÀ; ¸) ¸Á¶ÇȾ¸¶ ø¹ÁµÌµ ¶·Ä ķǻƸ¶Ìµ ÇÁº¼»Ãõ. Ïîãîíÿ. i¶ ½ÁÄ;Ã̻ ¸ºÄ¾ ÅÄÁÌ ½¶Æµº¼ÉÈÒǵ ÅĹÄõ, Åƾ ÍÄÂÉ ÂÁ̵ ÄÆÃÈÉÈÒǵ ÅÄ ÇÁº¶Ë, ½¶Á¾Î»Ã¾Ë ½ÁÄ;ÃÌ»Â, ȶÀ¶ ÅĹÄõ ö½¾¸¶ÈÒǵ ·»½ÅÄǻƻºÃÒÄÔ. fÁµ Å»¸ÃÄÇÈ ÅƾÇÅλÃõ ÅĹÄÃ, ÂÁ̵ º¶ÃÄ¹Ä Æ¶¿ÄÃÉ ÅĸºÄÂÁµ ÇÉǺà ÇÈ¶Ã¾Ì ÂÁÌ, ÇŻ̶ÁÒÃÄ È, ¸ µÀÄÂÉ Ã¶ÅƵ ¸ÈÀ¶ ½ÁÄ;ûÌÒ. t¶À» ÅĸºÄÂÁ»Ãõ Åĸ¾ÃÃÄ ÇÀÁ¶º¶È¾Çµ: ¶) ºÄÀÁ¶ºÃ¾¿ ÄÅ¾Ç Á¾Ìµ º¶ÃÄ ÄÇÄ·¾ ½ ÇŻ̶ÁÒþ¾ ½Ã¶À¶Â¾; ·) ÄÅ¾Ç Äºµ¹É ½¶¹¶ÁÒÃÄ¹Ä ¸¾¹ÁµºÉ; ¸) É ¸¾ÀÄöÃà µÀÄ¹Ä ½ÁÄ;ÃÉ ¸Ã źĽÆÁ¾¿; ¹) ÏÄ ½ÆÄ·¾È¾ ö ¸¾Å¶ºÄÀ ¿Ä¹Ä ½ÉÇÈÆÍ. qĸºÄÂÁµÈÒǵ ÂÁÌÔ Ã¶ ȻƻÃ, º» ½ÁÄ;ûÌÒ Â¶ Ç¸Ä ÅÄ»ÎÀ¶Ãõ, ÂÇÌ» ½¶Â»ÎÀ¶Ãõ Æĺ¾Í¸ ·Á¾½ÒÀ¾Ë º¶ÁÒÃË, ¸¶ÆÇÈ¶È ÅÆ¶Ì [ÂÇÌ» ÆÄ·ÄȾ]. fÁµ ºÄÇÀÄöÁÎÄ¹Ä ÇÁº¼»Ãõ Ì¾Ë ÂÇÌÒ: º) º» ºÄÀÄö¸ ½ÁÄ;Ã, ¼) ÂļÁ¾¸Ä ¶ ǸÄË ÇÅÁÒþÀ¸. nÁ̵ ÅÆĸ¶º¾ÈÒ ÆĽÎÉÀ Ǹľ ǾÁ¶Â¾, ¶ ȶÀļ ÅÄÇÁɹĸÉÈÒǵ ȶ¿Ã¾Â¾ ÇŸÆÄ·ÈþÀ¶Â¾. Ðîçøóê. lÄÁ¾ ·»½ÅÄǻƻºÃµ ÅĹÄõ ½¶ ½ÁÄ;Ã̻ ·»½Æ»225
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
½ÉÁÒȶÈö, ÄÀÆɼö ÀĶú¶ ÂÁÌ ÆĽÅÄ;ö ÆĽÎÉÀ, Åƾ ÍÄÂÉ ÂÁ̵ ÆĽǾÁ¶ ¹ÄÃÍ ½ Á¾Çȶ¾ ÇÅƵÂĸÉÔ; Ë ·»½ÅÄǻƻºÃÒÄ ºÄ ¸ÇË ÀĶú ÂÁÌ Ã¶ Ȼƻà ÀÄÈÆ¾Ë º¶Ã¶ ÄÇÄ·¶ ÄÇȶÃÃÒÄ Â»ÎÀ¶Á¶, ¶ ƺÃÔ Í¾ ÇËĸÄÀ. o¶ ¹ÄÃÍ ÂÇÌ ÉÂÏÉÈÒǵ: ¶) ºÄÀÁ¶ºÃ¾¿ ÄÅ¾Ç º¶ÃÄ ÄÇÄ·¾; ·) ½Ã¾ÂÀÉ, ÀÄÁ¾ º¶ÀȾÁÒÄÇÀÄÅÍÃÉ ¸º·¾ÈÀÉ; ¸) öÌÄöÁÒÃÇÈÒ; ¹) ¸À ȶ ÅÆÄÊ»Ç. u ¸¾Å¶ºÀÉ, ÀÄÁ¾ ̵ ¶À̵ û º¶ ÅĽ¾È¾¸Ã¾Ë öÇÁºÀ¸ (14 º»ÃÒ), Àƶ¸¶ ÀĶú¶ ÆĽǾÁ¶ ¹ÄÃÍ Á¾ÇȾ ÅÄ ÌÁÄÂÉ ÀƶÔ, ÅĸºÄÂÁµ ¸Á¶ºÉ ¶ºÂÃÇÈƶȾ¸ÃÉ ÀÄÈƶ Åƾ ¸ºÅƶ¸ ¹ÄÁ¸ ÇȶþÌÒ Åĺ¶ º¶Á ÅÄÎÉÀĸ¶ÃÉ ÄÇÄ·É Ã¶Â¶¹¶ÈÒǵ ¸¾ÀƾȾ ÂÇÌ» ÉÀƾÈȵ. Ðîçøóê óñ³õ ïðîïàâøèõ áåç â³ñòè. fÄ Ì ¹ÆÉž öÁ»¼¶ÈÒ ÄÇÄ·¾: ¶) ÄÇÄ·¾ ʽ¾ÍÃÄ ÅǾËÍÃÄ Ë¸ÄÆ; ·) ¶ÁÄÁÈÃ. lÄÈÆ ¸ºÁÉ;Á¾Çµ ¸ û¸ºÄÂÄÂÉ Ã¶ÅƵÂ; ¸) ¼ÃÀ¾, ÏÄ Â¶ÔÈÒ ÅÄŶÇȾ ¸ ÆÉÀ¾ ÀÉÅ̸ ¼¾¸¾Â Èĸ¶ÆÄ ¸½¶¹¶Á ÄÇÄ·¾, ÏÄ ¸Å¶Á¾ ¼»Æȸ¶Â¾ µÀĹÄÇÒ ½ÁÄ;ÃÉ. rĽÎÉÀ ½¶ ̾¾ ÄÇÄ·¶Â¾ ÅÆĸ¶º¾ÈÒǵ, µÀ Åĺ¶ÃÄ ¸ Å»ÆÎÄÂÉ ÆĽºÁ. p·Ç»Æ¸¶Ìµ (ÇÁº¼»Ãõ) fÁµ ÈĹÄ, ÏÄ· ¸¾µÇþȾ µÀ¾¿ÇÒ ½ÁÄ;Ã, ¸¾µ¸¾È¾ ½ÁÄ;Ã̵ ½·Æ¶È¾ ķȵ¼ÉÔÍ Â¶È»Æ¶Á¾ ¸ºÀƾȾ ¿Ä¹Ä ÇÅÁÒþÀ¸ ¸Æ»ÎÈ ¸ ¸¾¹ºÃ¾¿ ÂÄ»ÃÈ ½¶Èƾ¶Ⱦ ½ÁÄ;Ã̵, ÆĽ¸ºÀ¶ ÉÇȶÁÔ Ä·Ç»Æ¸¶ÌÔ Ì¾Ë ÅÉÃÀȸ, ÅÆÄËĺ¸, º» Âļ» ½Ã¶Ëĺ¾È¾ÇÒ ½ÁÄ;ûÌÒ, Ì» ¸ Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É ÇȶÃÌ ½Áĺ¿ÇÒÀ Àö¿Å¾ [·¶Æ¾, À¶¸'µÆÃ], ÈÄƹĸ¾Ì, µÆ¶ÆÀ¾, ¸ºÅÉÇȾ [ÂÇ̵ ÅÆÄÏ È¶ ¶Çĸ¾Ë Æ»Á¹¿Ã¾Ë ķƵº¸], ƽÃÄ¹Ä ÆÄºÉ ½·Äƾ226
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
϶, ºÄÆĹ¾, ÁǾ, ÇÈ»¼À¾, ÀÉÏ, ÂÇÌ» ½¶Â»ÎÀ¶Ãõ Ç¶Â¾Ë ½ÁÄ;Ã̸ ¶·Ä Ë ÀÄ˶ÃÄÀ. rĽ¸ºÍ¾À ÂÉǾÈÒ ºÄÀÁ¶ºÃÄ ½Ã¶È¾ Ǹ¿ Ȼƻà ¶Ⱦ ÄÅ¾Ç ÅÄÎÉÀĸ¾Ë ÄÇ·. fÄ ÅºÄ½ÆÁ¾Ë ÄÇ· öÁ»¼¶ÈÒ: ¶) À¶Æ¶Ã ¸'µ½Ã¾Ì»Ô; ·) ŻƻºÍ¶ÇÃÄ ½¸ÁÒûà ½ ¸'µ½Ã¾Ì ȶ ¸¾º¶Ã ź öº½ÄÆ ÅÄÁÌ; ¸) ÄÇÄ·¾ ·»½ ÄÀÆ»ÂÄ¹Ä ½¶ÃµÈȵ; ¹) È, ÏÄ ¼¾¸ÉÈÒ ºÄ·Æ», Í»ÆŶÔ; ºÄËĺ¾ ½ û¸ºÄÂ¾Ë º¼»Æ»Á. s¶Â ÇÁº¼»Ãõ ¸º·É¸¶ÔÈÒǵ ¸ ȶÀ¾¿ ÇÅÄÇ·, ÏÄ Ã¶º ÅÄ»ÎÀ¶Ãõ ÇÁº¼»ÃÄ¹Ä ÉÇȶ¸ÁµÈÒǵ ·»½Å»Æ»Æ¸Ã¾¿ öº½Æ. rĽ¸ºÍ¾À¾ ½ÂÃÔÔÈÒǵ, ·ÉºÉ; ½¶É¸¶¼»Ã, ½¶ÂÎÉÔÈÒǵ ¼ ÅÆÄËļ¾Â¾. dÄþ ķǻƸÉÔÈÒ ·Éº¾ÃÄÀ ȶ ÄÇ·, ÏÄ ¸ËĺµÈÒ ¸¾ËĺµÈÒ ½ ÃÒĹÄ. u ¸¾Å¶ºÀÉ, ÀÄÁ¾ ¸¾¹ºÃ¶ Àƾ¸À¶ ÆĽ¸ºÍ¾À ½¶¿Â¶ , Ì» Âļ» ·ÉȾ ȶÀļ ·Á¾½ÒÀ¾¿ ºÂ, ½ µÀÄ¹Ä ºÄ·Æ» ¸¾ºÃÄ Ä·Ç»Æ¸Ä¸¶Ã» ÂÇÌ». lÄÁ¾ ·¶¹¶ÈÄ ½ÁÄ;Ã̸, ¶ ÇÅƶ¸¶ ¸¶¼À¶, ¶·Ä ÈÆ»·¶ ÆĽºÁ¾È¾ ÌÁÉ ÇÈÀÉ ½ÁÄ;Ã̸ ÈÄ ÇÁº¾ÈÒǵ ¸ÇË ÅºÄ½ÆÁ¾Ë ÄÇ· ½ÄÀƻ¶, ¶ ȶÀļ ÁÔº»¿, ÏÄ ½ þ¾ ¸'µ¼ÉÈÒǵ. lÄÁ¾ û¶ ½ÂĹ¾ ÇÁº¾È¾ È¾Ë ÄÇ·, Èĺ Ë ÊÄÈĹƶÊÉÈÒǵ, ¶·Ä ÄžÇÉÈÒǵ ºÄÀÁ¶ºÃÄ ½Ä¸ÃÎÿ ¸¾¹Áµº. qĺ·Ã¾Â ÇÅÄÇÄ·Ä ÀÄƾÇÈÉÔÈÒǵ ö ÅÉ·ÁÍÃ¾Ë ÂÇÌµË (ÀÃÄ-È»¶ÈÆ). {Ä· ÇÁº¼»Ã¾¿ û ½¶É¸¶¼¾¸ ÏÄ Ã¶º þ ÄÀÄ ÆĽ¸ºÍ¾À ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ ºÉ¼» Ä·»Æ»¼Ã¾Â, ÂÉǾÈÒ ÉÀƾ¸¶È¾Çµ ¸Ç¶ ÂļÁ¾¸¾Â¾ ÇÅÄÇÄ·¶Â¾. d Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É Í¶ÇÈÄ Å»Æ»ºµ¹¶È¾Çµ, ˶ƶÀȻƾ½É¸¶È¾Çµ ¸ºÅĸºÃÄ ºÄ ÆÄÁ, µÀÉ ¸Ã ¹Æ¶, öÅÆ.: ÈÄ;ÁÒþÀ, ÅÆ嶸»ÌÒ, À¶È»Æ¾ÃÒϾÀ [·ÆĺµÍ¾¿ Âɽ¾À¶ÃÈ, ÁÆþÀ], ÇÁɹ¶, ¸½Ã¾À. tÆ»·¶ ö ŶÂ'µÈ¶È¾, ÏÄ ½ÁÄ;ÃÌ Â¶ÔÈÒ ÅÆ»ÀƶÇÃÄ ÆĽ¸¾ÃÉȾ¿ ķǻƸ¶Ì¿Ã¾¿ ǾÇÁ, ÈÄÂÉ Ã» ¸¾Çȶ;ÈÒ Å»Æ»¸ºµ¹ÃÉȾǵ, ¶Á» ÈÆ»·¶ ¸ºÅĸºÃÄ ºÄ ĺµ¹É ½ÂÃÔ¸¶È¾ ÅÄÇȶ¸É, ¸¾¹Áµº ÆÉÀ, Á¾Ìµ, ¶ ö¸ÈÒ ÂĸÉ. iÁÄ;ÃÌ ½ Ç¸Ä ÇÈÄÆÄþ ºÄÀÁ¶º¶ÔÈÒ Æ½Ã¾Ë ÇÅÄÇÄ·¸, ÏÄ· ¸ÅÆĸ¶º¾È¾ ÆĽ¸ºÍ¾À¶ ¸ ·Áɺ, µÀ Åƾ Ä·227
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ǻƸ¶Ì ¸ ÂÇÌ È¶À ¸ ÆÉÇ. rĽ¸ºÍ¾À Åĸ¾Ã»Ã ÅƾÈƾÂɸ¶È¾Çµ È¾Ë Ç¶Â¾Ë Åƶ¸¾Á. iÁÄ;ûÌÒ ÅÄÇɸ¶Ô;ÇÒ ¸ÉÁ¾Ì»Ô ͶÇÈÄ Æ¶ÅÈÄ¸Ä ½¶ÈƾÂÉÈÒǵ Żƻº ¸Èƾö¾, ¶·Ä ½¶Å¶ÁÉÔ; ŶÅÆÄǶ, ¸ Ì»¿ ꦂ ¸Ã Ä·Ç»Æ¸É Í¾ ËÈÄ ¿Ä¹Ä û ÇÁº¾ÈÒ. rĽ¸ºÍ¾À ¸ Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É ÂÉǾÈÒ ½¶Ëĸ¶È¾ ƸÃĸ¶¹É ºÉ˶ û ÇžÃÔ¸¶È¾Çµ ¶ ÌÁÀÄ ÃÄƶÁÒÃÄ È¾ º¶Á ½¶Èƾ¶Ⱦǵ ¶Á» Èĺ ½ ȶÀ¾Ë Åƾ;Ã, ÏÄ· ½ÁÄ;ûÌÒ Ã» ½¶É¸¶¼¾¸. o¶¿Àƶϻ ÇÁº¾È¾ ¿ºÉ; ½ ºÆÉ¹Ä ÇÈÄÆÄþ ¸ÉÁ¾Ì. lÄÁ¾ ÇÁº¼»Ã¾¿ ½¶¿Îĸ ºÄ ÇÀÁ»ÅÉ, ¾ ȶÀļ ÇȶƶÂÄǵ Èɺ¾ ½¶¿È¾, ¶·Ä Ëĸ¶ÂÄǵ º»ÇÒ ½¶ ·Æ¶ÂÉ, ÏÄ· ¶Ⱦ ö ÄÌ Ëº ºÄ º¶ÃÄ¹Ä ÇÀÁ»ÅÉ ÂĹȾ ĹÁµº¶È¾ ÉÇË ÄÇ· ÏÄ ¸ËĺµÈÒ ¸¾ËĺµÈÒ ·Ä Ì» ÂļÉÈÒ ·ÉȾ ÇÅÁÒþÀ¾. lÄÁ¾ ½¶É¸¶¼»ÂÄ, ÏÄ ÇÁº¼»Ã¾¿ ÇÈÄÈÒ É ¸Àà º¾¸¾ÈÒǵ ö ¸ÉÁ¾ÌÔ ¶ ö¸ÈÒ Ã¶ öÎÉ ÇÈÄÆÄÃÉ, Ì» ½Ã¶Í¾ÈÒ, ÏÄ ¸Ã ½¶É¸¶¼¾¸ ½¶ ÇÄ·ÄÔ Ë¸ÄÇȶ, Èĺ ÇÁº¼»Ãõ ÈÆ»·¶ Żƻº¶È¾ ºÆɹÄÂÉ ÆĽ¸ºÃ¾Àĸ. iÁÄ;ÃÌ Í¶ÇÈÄ ºÁµ ¸¾ÇÁº¼»Ãõ ÆĽ¸ºÃ¾À¶ ¸¼¾¸¶ÔÈÒ ½Ã¶Ã¾¿ ÇÅÄÇ·, Åƾ Å»Æο ö¹Äº ÇÁº¼»Ã¾¿ ½¸»Æȶ ¸ ·ÍÃÉ ¸ÉÁ¾Ì ƶÅÈÄ¸Ä ½¶ÈƾÂÉÈÒǵ ÷¾ ÅÄÅƶ¸¾È¾ ŶÃÒÍÄËÉ, ÆĽ¸ºÃ¾À, ·ÄµÍ¾ÇÒ, ÏÄ· û ½¹É·¾È¾ ÇÁº¼»ÃÄ¹Ä ÅƾÇÅÎÉ ÀÆÄÀ ƶÅÈÄ¸Ä ½¸»ÆÃɸξ ¸ ÈÉ ¼ ¸ÉÁ¾ÌÔ Ã¶·¹¶ ö ÃÒĹÄ. d ȶÀ¾Ë ¸¾Å¶ºÀ¶Ë ÆĽ¸ºÍ¾À û Åĸ¾Ã»Ã ¹¶ÆµÍ¾È¾ÇÒ ¶ Ⱦ ÅÆÄÇÈÄ Å»Æ»ËĺµÍ¾ ºÄÆÄ¹É Ã¶ ºÆÉ¹É ÇÈÄÆÄÃÉ, ÈÁÒÀ¾ ÂÂÄËĺÄ ÅĹÁµÃÉȾ ¸ ÇÈÄÆÄÃÉ ½ÁÄ;Ã̵. i¶É¸¶¼¾È¾, ÏÄ ¸Ã ÇÈÄÈÒ, ÆĽ¸ºÍ¾À Żƻ¿Îĸξ ¸ÉÁ¾ÌÔ ½¸»Æȶ ź ÅƵ¾ ÀÉÈÄ û ÈƶȾÈÒ ½ ÇÁº¼»ÃÄ¹Ä ÄÀ¶. d¾Å¾Èɸ¶Ãõ (ȵ¹ÃÉȾ ½¶ µ½¾À) lļþ¿ ÆĽ¸ºÍ¾À Åĸ¾Ã»Ã ¸ÂȾ ÅÆĸ¶º¾È¾ ÆĽÂÄ¸É ½ Å»ÆÎÄÔ ÁÅÎÄÔ ÄÇÄ·ÄÔ. qƾ ÍÄÂÉ ¸ ꦂ ÆĽÂĸ¾ Åĸ¾Ã»Ã ¸¾Áĸ¾È¾ ½ ÇÁ¸ ÆĽÂĸ̵ º¶Ã ÅÆÄ ÃÒÄ¹Ä Ç¶ÂĹÄ, ¶·Ä Æ»Í Í¾ ÄÇÄ·¾, ÏÄ ¿Ä¹Ä ÌÀ¶¸228
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÁµÈÒ. sŸ·»ÇºÃ¾À û Åĸ¾Ã»Ã ÆĽÉÂȾ ½¶ÂƸ ÆĽ¸ºÍ¾À¶, ¸ ÌÒÄÂÉ ¸¾Å¶ºÀÉ Â¹ ·¾ ǸºÄÂÄ ¸ÅÆĸ¶º¾È¾ ¿Ä¹Ä ¸ ·Áɺ. qÄ;öÔ; ÆĽÂĸÉ, ÆĽ¸ºÍ¾À ¸ Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É ÂÉǾÈÒ ½ÄÆÃÈɸ¶È¾Çµ, µÀ¶ ÅÆÄʻǵ ¿Ä¹Ä ÇŸÆĽÂĸ̵, ¸ ½¸'µ½ÀÉ ½ Ⱦ ÅÄÆÉÎÉ Í¶ÇÈÄ Ê¶Ëĸ žȶÃõ, ; ¸Àƶº¶ÈÒǵ ¸ ºÄ¸Æµ º¶ÃÄ ÄÇÄ·¾. rĽ¸ºÍ¾À Åĸ¾Ã»Ã ·ÉȾ »ÃÒÎ-·ÁÒΠĽö¿ÄÂÁ»Ã¾¿ ½ ¸Ç¶ ÅÆÄʻǵ¾. rĽÂÄ¸É ÈÆ»·¶ ÅÄ;öȾ µÀ¾Â¾ÇÒ ºÆ·Ã¾ÌµÂ¾ öÅÆ.: ½ À¸ÈÄÀ, ÅĹĺ¾, ºÄÆÄ¼Ã»Í È.º. ¶ ÅÄÈ Á»¹»ÃÒÀÄ ºÄ·¾Æ¶ÂÄǵ ºÄ ÄÀÆ»ÇÁ»ÃÄ Â»È¾. o¶¿Àƶϻ ºÄ ÌÒÄ¹Ä Ã¶º¶ÔÈÒǵ º¸Í¶È¶, ¸½¶¹¶Á ¼ÃÀ¾, ÁÔº» Å'µÃ, ÅÄÀƾ¸º¼»Ã È.º. d»Á¾ÀÉ ¸¶¹É ÈÆ»·¶ ÅƾºÁµÈ¾ ÁÔºµÂ Å'µÃ¾Â, ÀÄÈÆ Ã» ¶ÔÈÒ È¶ÂþÌÒ, ¹ÄÁĸû ˸¶Á¾È¾ Ë. d ¸ºÃÄλÃà ºÄ ¼ÃÄÀ ÈÆ»·¶ ŶÂ'µÈ¶È¾, ÏÄ ËÄȸξ ºÄ·Æ» öÇÈÆÄȾ ºÄ Ç»·» ÂÄÁÄºÉ Í¾ ÇȶÆÉ ¼ÃÀÉ, ¹ÄÁĸö ÆÍ Ë¸¶Á¾È¾ , ½¶ËÄÅÁÔ¸¶È¾Çµ ȻŻÆÎÃÒÄÔ Í¾ ¾ÃÉÁÄÔ ÀƶÇÄÔ. t¶Àļ ÂÉϾþ ÁÔ·ÁµÈÒ, ÀÄÁ¾ Ë Ë¸¶Á¾È¾ ȶ ½¶ËÄÅÁÔ¸¶È¾Çµ Ë ÇÈÆÁ»ÌȸÄÂ, ¸º¸¶¹ÄÔ, Ë Ç¾ÁÄÔ È.º. p·Ç»Æ¸¶Ìµ ȶ ºÄÇÁº¼»Ãõ ÅÄÁȾÍÃ¾Ë ½¸'µ½À¸ pºÃ¾Â ½ ö¿Èµ¼Í¾Ë ½¶¸º¶ÃÒ ÂÁÌ, Ì» ÇÁº¼»Ãõ ȶ¿Ã¾Ë Äƹ¶Ã½¶Ì¿ ½¶ÈƾÂɸ¶Ãõ Æ½Ã¾Ë ÀÉÆ'Ƹ È.º., ÏÄ Åƾ¸Ä½µÈÒ ÃÇÈÆÉÀÌ, ÁȻƶÈÉÆÉ, ½·ÆÄÔ È¶ Ãλ. fÁµ ÈÄ¹Ä ½¶Æµº¼ÉÈÒǵ ÇÁºÉÔÍ»: 1. p·Ç»Æ¸¶Ìµ ÇȶÃÌ¿ ½¶Á½Ã¾ÍÃ¾Ë ¶¸ÈÄ·ÉÇĸ¾Ë: ¶) ķǻƸ¶ÌÔ Ã¶Á¶ºÃ¶È¾ ȶÀ, ÏÄ· ¼ÄºÃ¶ ÄÇÄ·¶ û ÅÆÄþÀÁ¶ ºÄ º¶ÃÄ¹Ä Æ¶¿ÄÃÉ Ã» ·ÉºÉ; ½¶É¸¶¼»Ã¶ ÇÁɼ·Ä¸ÌµÂ¾ ÂÁÌ. nÁ̵ Åĸ¾Ãö ½¸»ÆÃÉȾ ɸ¶¹É ö Żƻ¼º¼¶Ô;Ë, ÏÄ Ã» ½Ã¶Ã ¸ ƶ¿ÄÃ; ·) ÀÄÁ¾ ÈÆ»·¶ ÉÇȶÃĸ¾È¾ ÀÄÃÈÆÄÁÒÃÉ ÇÁɼ·É, Åƾ ÍÄÂÉ ½¸»ÆÃÉȾ ɸ¶¹É û ÈÁÒÀ¾ ö ÁÔº»¿, ¶Á» ö ·Éº¾ÃÀ¾; 229
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
¸) ķǻƸ¶ÌÔ ÈÆ»·¶ ½Äƹ¶Ã½É¸¶È¾, ÏÄ· Åƾ¼º¼¶ÔÍ ¸º'¼º¼¶ÔÍ Â¶Î¾Ã¾ ·ÉÁ¾ ź öº½ÄÆÄÂ. {» Żƻº 15 ˸¾Á¾Ã Åƾ·ÉÈȵ ¶ξþ, ÇÁɼ·Ä¸»ÌÒ Åĸ¾Ã»Ã ·ÉȾ ö ÂÇÌ. qÄÁȾÍà ½ÁÄ;ÃÌ ½¸¾Í¶¿ÃÄ ºÉ; ÅÄȵ¹ÄÂ, ¸ÂÏÉÔÈÒ Å¶ÍÀ¾ ö ÅÄÁ¾ÌµË ; ź Á¶¸À¶Â¾, Åƾ ÍÄÂÉ Ç¶Â Çº¶ÔÈÒ ½ ·ÄÀÉ. q¶ÀÉÃÄÀ ÅÇÁµ Åƾ½ºÉ ½¶·¾Æ¶ÔÈÒ ¸ Åƾö¹ºÃ¾¿ ÂÄ»ÃÈ. 2. p·Ç»Æ¸¶Ìµ ÀÄÃÈÆÄÁµ ¹ÄÈ»ÁÔ. qƾ·É¸¶Ô; ºÄ º¶ÃÄ ÂÇÌ»¸ÄÇÈ, ÍÁ»Ã¾ µÀÄ Äƹ¶Ã½¶Ì ÇŻ̶ÁÒÃÄ ÃÈ»Á¹»Ã̵ ½¶ÈƾÂÉÔÈÒǵ, ÈÄÂÉ ÈÉÈ È¶Àļ ÈÆ»·¶ ¸ÇȶÃĸ¾È¾ ķǻƸ¶ÌÔ Í¶Ç ¸º ͶÇÉ ÅÆ»ÅÆĸ¶º¼É¸¶È¾ ÀÄÃÈÆÄÁÔ. qƾ ÀÄÃÈÆÄÁ ÇŻ̶ÁÒÃÉ É¸¶¹É ½¸»ÆÃÉȾ ö ºÄÀÉ»ÃȾ Åƾ½º¼¶Ô;Ë, ·Ä ·ÁÒÎÇÈÒ ½Ã¶ÍÃÎ ÍÁ»Ã¾ Äƹ¶Ã½¶Ì ÅÄÇÁɹĸÉÔÈÒǵ ʶÁÒξ¸¾Â¾ ºÄÀÉ»Ãȶ¾. lÄÁ¾ ºÄÀÉ»ÃÈ ÅºÄ½ÆÁ¾¿, ÈÆ»·¶ û¹¶¿ÃÄ ÇÅƶ¸º¾È¾ ¿Ä¹Ä º»ÃȾÍÃÇÈÒ. fÁµ ÅÄÁ»ÀλÃõ ºÄÇÁº¼»Ãõ ½¸'µ½Àĸ[¾Â] ÅÄÁȾÍÃ¾Ë ÂÇÌÒ ÅÄÁȾÍö ÅÄÁ̵ ÅĸºÄÂÁµ ƶ¿ÄÃĸ¾¿ ; ÄÀÆɼþ¿ ÇÁºÍ¾¿ ¸ººÁ ÅÆÄ ½¸'µ½À¸Ìµ º¶ÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì, Åĺ¶Ô; ÀÆ Åƽ¸¾Ï¶ ºÄÀÁ¶ºÃ¾¿ ÄÅ¾Ç ¿Ä¹Ä ¶ ö¸ÈÒ, ÀÄÁ¾ Ì» Âļö, ÌÁÒ ¸¾½ºÉ. tÆ»·¶ ȶÀļ ÅĸºÄ¾Ⱦ, ÏÄ ÆÄ·¾È¾ ½ þÂ: ; ¶Æ»ÎÈɸ¶È¾, ; ÈÁÒÀ¾ ÇÁº¾È¾. tÉÈ ÆĽËĺ¾ÈÒǵ, ÏÄ· û ÆĽÀÄÃÇÅÆɸ¶È¾ ÃÊÄƶÈÄƶ. 3. p·Ç»Æ¸¶Ìµ źĽÆÁ¾Ë. d ÂÇÌ»¸ÄÇȵË, º» źÅÁÒö Äƹ¶Ã½¶Ìµ º»µÀ ÄÇÄ·¾ ¸ºÄ ÂÁÌ, ÈÄ ¸Äþ Åĸ¾Ãà ·ÉȾ ź ķǻƸ¶ÌÔ ÂÁÌ È¶ ÀÄÃʺ»Ãȸ. p·Ç»Æ¸¶Ì¿Ã¶ ÇÁɼ·¶ ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ ȶÀ ½Äƹ¶Ã½Ä¸¶Ã¶, ÏÄ· Àļþ¿ ÆÉË Í¾ ¶À̵ ¸ÄÆŶ ·ÉÁ¾ ¸ºÄÂ. fÄ Ä·Ç»Æ¸¶Ì¿ÃÄ¹Ä ÅÉÃÀÈÉ Åĸ¾Ãà ·ÉȾ Åƾ½Ã¶Í»Ã ÇÁɼ·Ä¸Ì (ÇÅÄÇȻƹ¶Í), »Ã»Æ¹ÍÃ, ¸º¸¶¼Ã, ¶ ¹ÄÁĸû ½¶Å½Ã¶Ã ½ ȻƻÃÄ ÁÔºÒ¾, ¶ ȶÀļ ½ ÉǶ ÂļÁ¾¸¾Â¾ ļ¾¸Á»Ã¾Â¾ ÇÅÄÇÄ·¶Â¾ ½¸'µ½ÀÉ ÀÄÃȶÀÈÉ. 230
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÃÊÄÆÂ¶Ì ÂÁÌ u ¸¾Å¶ºÀÉ ½Âþ ÂÇ̵ ½¶Â»ÎÀ¶Ãõ ÀƾÂöÁÒÃÄ¹Ä ½ÁÄ;Ã̵ ÂÁ̵ û¹¶¿ÃÄ Å»Æ»º¶ ÃÊÄÆÂ¶Ì ÅÆÄ ÃÒÄ¹Ä Ã¶ ÂÇÌ» ¿Ä¹Ä ŻƻûǻÃõ. x» ºÄÀÁ¶ºÃ ¹»Ã»Æ¶Á [ÄÇÃĸà º¶Ã], ÅÇ»¸º¶, ÀÄÈƾ¾ ÅÄÇÁɹĸɸ¶¸Çµ ¸Ã ¸ Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã¾Ë ÆÄ·ÄȶË, ½Ã¶Ã º¶Ã ½ ¿Ä¹Ä ºµÁÒÃÄÇȾ. lÄÁ¾ Çȸ»Æº¼»ÃÄ, ÏÄ ºÄ µÀÄÇÒ ÂÇÌ»¸ÄÇȾ Åƾ·É¸ û¸ºÄ¾¿ ÅÄÁÈ-ºµÍ ÅÄ ½¶Á¶¹Äº¼»Ãà ÇÅƶ¸ ¸º'˶¸, ÈÄ ¸ ¸¾Å¶ºÀÉ, ÀÄÁ¾ û ¸º¶ÇÈÒǵ ºÄ·ÉȾ ¿Ä¹Ä ¹»Ã»Æ¶Á¿ [½¶¹¶ÁÒà º¶Ã], ÈÆ»·¶ ķĸ'µ½ÀÄ¸Ä ÇȶƶȾÇÒ ½ºÄ·ÉȾ ºÄÀÁ¶ºÃ¾¿ ÄÅ¾Ç Å»Æ»º¶È¾ ÂÇÌ»¸ÄÂÉ ÇÁºÍÄÂÉ ¸ººÁĸ, Åƾ ÍÄÂÉ Åĺ¶ÈÒǵ, ÏÄ º¶Ã¾¿ ÄǷþÀ ½ÆÄ·¾¸. qÆÄ ÀļÃÄ¹Ä ½Ã¶ÍÃÎÄ¹Ä ÅÄÁȾÍÃÄ¹Ä ºµÍ¶, ÀÄÈƾ¿ ¸¾¿Îĸ ½ ¸'µ½Ã¾Ì, ÈÆ»·¶ û¹¶¿ÃÄ ÅĸºÄ¾Ⱦ ÂÇÌ»¸¾¿ ÇÁºÍ¾¿ ¸ººÁ, ·Ä Åƶ¸ºÄÅĺ·ÃÄ, ÏÄ ¸Ã ÅÄ Å»¸ÃÄÂÉ Í¶Ç ½ÃÄ¸É ÆĽÅÍû ǸÄÔ ÆÄ·ÄÈÉ. i¶¸º¶Ãõ ÅÄÁȾÍÃ¾Ë ÆĽ¸ºÍ¾À¸, ½¶½Ã¶¿Ä¾ȾÇÒ ½ ÁÔºÒ¾ º¶ÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì. fÁµ ȶÀÄ¹Ä ÆĽ¸ºÍ¾À¶ û¸ºÀÁ¶ºÃ¾Â ½Ã¶Ãõ ǶÂÄ Äƹ¶Ã½¶Ì ÇÈÆÉÀÈÉƾ Äƹ¶Ã½¶Ì¿ÃÄ È¶ÀȾÀ¾ ÀÄÃÇÅƶÌ. rĽ¸ºÍ¾À Åĸ¾Ã»Ã ½Ã¶È¾: ¶) ÇÈÄÆ ÅĸÇȶÃõ º¶ÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì, ·) ˶ƶÀȻƾÇȾÀÉ; ¸) ÅÆĹƶÂÉ, ¹) ½¶¸º¶Ãõ. fÄÀ¶½¾ {Ä· ÆĽ·¾È¾ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ, ÈÆ»·¶ ½·Æ¶È¾ µÀö¿·ÁÒλ ºÄÀ¶½¸, ö źÇȶ¸ µÀ¾Ë Âļö ºÄÀ¶½¶È¾ ¸¾ÃÉ Ä·¸¾Ãɸ¶Í»Ã¾Â. Ì»: 1. iÁĸÁ»Ãõ Åƾ ¶ÁÔ¸¶Ãà ÀÁ¾Í¸, ¸¾¸Îɸ¶Ãà ÈƶÃÇŶƶÃȸ, ŻƻÃÄλÃÃ, ÅÄÆ»¸Ä¼»Ãà ÆĽÀ¾º¶Ãà ÁȻƶÈÉƾ. 2. q¾Ç¶Ã¶ ¸ºÄ½¸¶ ÅÆÄȾ º»Æ¼¶¸ÃÄ¹Ä Á¶ºÉ ¶·Ä 231
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
Ä·¼Ã¾À ŶÆÈ¿ÃÄ¹Ä ½ÂÇÈÉ, ÀÄÁ¾ Çȸ»Æº¼»ÃÄ: ÀÄÁ¾ ËÈÄ ¿Ä¹Ä žǶ¸, ÀÄÁ¾ žÇÒÂÄ Ä·¸¾Ãɸ¶Í»ÃÄ ÄÇÄ·¾ ·Éº» ½¹Äº¼É¸¶È¾ÇÒ ½ ˶ƶÀÈ»ÆÄ žÇÒ¶ ö Ä·¼Ã¾ÀÉ. 3. m¾ÇȾ, žǶà ¸ ÇÅƶ¸¶Ë ŶÆȿþË, ͶÇÄ ξÊÆĸ¶Ã. 4. sÀÆ¾È ÀÄÃʻƻÃÌ, Åƾ ÉͶÇþÀÉ ½Ã¶¿º»ÃÄ ÀÄÃÇÅƶȾ¸Ã¾¿ ¶ȻƶÁ. t»ËÃÀ¶ ÆĽ¸ºÀ¾ sÁɼ·¶ ·»½Å»À¾ ¸ÃÉÈÆÎÃÒÄ ½Ä¸ÃÎÃÒÄ. dÃÉÈÆÎõ ÆĽ¸ºÀ¶ ÅÄÁµ¹¶ ö ÅÆĸ¶º¼»Ã ÇÁº¼»Ãõ ¸ ǻƻº¾Ã Äƹ¶Ã½¶Ì, ÀÄÈÆÄÔ Â¾ ÌÀ¶¸¾ÂÄÇÒ. {Ä· ½Ã¶È¾, µÀ¶ ÈÄ Äƹ¶Ã½¶Ìµ, ËÈÄ ºÄ û öÁ»¼¾ÈÒ µÀ» ¸Ã ½¶¿Â¶ ÇȶÃĸ¾Ï» ¶·Ä µÀ¾¿ ¸ÅÁ¾¸ ¶ ö Äƹ¶Ã½¶ÌÔ, µÀ ½¶Âƾ ö ·ÉºÉÍÃÇÈÒ, ÈÄ ÂÉǾÂÄ Â¶È¾ ½¸'µ½ÄÀ ½ ÍÁ»Ã¶Â¾ Äƹ¶Ã½¶Ì. rĽ¸ºÀ¶ ¸ÃÉÈÆÎõ. qÄÁµ¹¶ ö ·»½ÅÄǻƻºÃ ÆĽžÈɸ¶Ãà ¿ ķǻƸ¶Ì ÄÇ·. pÇÄ·¶, ÏÄ ÍÁ»ÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì ö ÅÄÇÁɹ¶Ë ÂÁÌ, ö½¾¸¶ÈÒǵ ÀÄÃʺ»ÃÈÄÂ. dÇ ÃÎ ÄÇÄ·¾, ÏÄ Ã¶ ÉÇÁɹ¶Ë ÂÁÌ, û ·ÉºÉ; ¸ Äƹ¶Ã½¶Ì, ÃÊÄƶÈÄƾ ; ºÄ¸Æ»Ã. fÄ¸Æ»Ã¾Ë ºÁ¾ÂÄ Ã¶ ÇȶÁ¾Ë ÅƾŶºÀĸ¾Ë. dÄþ ÂļÉÈÒ ·ÉȾ ÅÁ¶Èà ·»½ÅÁ¶Èà (º»¿Ã). sȶÁ¾Â ÀÄÃʺ»ÃÈÄ ÈÄ¿, ÏÄ ÅƶÌÔ ºÄ¸¹¾¿ ꦂ ¸ Äƹ¶Ã½¶Ì. qƾŶºÀĸ¾Â ÈÄ¿, ÏÄ º¶¸ ö ƶ½ ; ÀÁÒÀ¶ ƶ½¸ ÃÊÄƶÌ, ͶÇÄ ö¸ÈÒ Ã»Ç¸ºÄÂÄ. fÄÃÄϾÀ ½¶ º» ¸ÆÃξ¿ ¸º ÅÁ¶ÈÃĹÄ, ËÄÍ Ã» ½¶¸¼º¾ º¶ ºÄ·Æ ÃÊÄƶÌ, ¶Á» ÀÄÁ¾ Ì» ÁÔº¾Ã¶ ÃÈ»Á¹»ÃÈö ÀÄÁ¾ ¶ ö ºÉÎ ºÄ·ÆÄ Ç¸Ä ·¶ÈÒÀ¸Ï¾Ã¾, Âļ» ºÉ¼» ÅƾÇÁɼ¾È¾Çµ. qÁ¶Èà ºÄÃÄϾÀ¾ º¶ÔÈÒ ÌÃà ÃÊÄÆÂ¶Ì Å»Æ»·ÁÒÎÉÔÈÒ ÇÅƶ¸É, ÆÄ·ÁµÈÒ ½ ÂÉ˾ ÇÁÄö, ÏÄ· ÈÁÒÀ¾ ĺ»Æ¼¶È¾ ½¶ÆÅÁ¶ÈÉ. tÄÂÉ ¸¾ÀÄƾÇÈĸÉÔ; ºÄÃÄϾÀ¶, ¸ Àļ฾ŶºÀÉ ÈÆ»·¶ ¿ÄÂÉ º¶¸¶È¾ ÃÇÈÆÉÀÌ ÅÄ ÂļÁ¾¸ÄÇÈ ÀÄÃÈÆÄÁÔ¸¶È¾ 232
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÆÄ·ÄÈÉ. fÄÃÄϾÀ ÄÈƾÂÉ µÀ»ÇÒ ½¶¸º¶Ãõ ¸ ÊÄÆ ÀÄÃÀÆ»ÈÃ¾Ë Å¾È¶ÃÒ, ö µÀ ÂÉǾÈÒ ºÄÀÁ¶ºÃÄ ¸ºÅĸÇȾ ¶·Ä ºÇȶȾ ¸ºÅĸºÒ. o» ÈÆ»·¶ Ä·ÄÆÄõȾ ¸Á¶ÇÃÄ Ã̵Ⱦ¸¾, ·Ä Åƾö¹ºÃÄ [Âļö ºÄ¸º¶È¾ÇÒ] ÅÆÄ ÌÃà ºÁµ ÆĽ¸ºÍ¾À¶ ÃÊÄƶÌ. qƶ̵ ºÄÃÄϾÀ¶ ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ ȶÀ ÅÆĸ¶º¼»Ã¶ À»Æĸ¶Ã¶, ÏÄ· ºÄÇȶȾ ÇÀÁÒÀ¾ ȶÀÄ¹Ä Â¶È»Æ¶ÁÉ, ö źÇȶ¸ ÀÄÈÆÄ¹Ä Â¾ ÂĹÁ¾ · ǸķºÃÄ ¸¾·Æ¶È¾ ÂÇÌ», ꦂ ÆĽ·¾Èȵ ÁÀ¸º¶Ì ½ÁÄ;Ã̵, ÆÄ·ÄȾ Äƹ¶Ã½¶Ì. lÄÃʺ»ÃȶÁÒö ÆÄ·Äȶ Åĸ¾Ãö Èƾ¸¶È¾ µÀ ö¿ºÄ¸Î». d¾Èƾ¸¶ÁÇÈÒ, È»ÆÅ»Á¾¸ÇÈÒ, ¸Å»ÆÈÇÈÒ, - Ì» ÅƾÀ»Ⱦ ˶ƶÀÈ»ÆÉ ÈĹÄ, ËÈÄ À»ÆÉ ÀÄÃʺ»ÃȶÁÒÃÄÔ ÆÄ·ÄÈÄÔ (ÇÁɼ·ÄÔ). sÅÄÇÄ·¾ ½ºÄ·É¸¶Ãõ ºÄ¸Æ»Ã¾Ë sÅÄÇÄ·¸ ¸¾ÎÉÀÉ ºÄ¸Æ»Ã¾Ë ·¶¹¶ÈÄ. uÇÅË ¸ ÌÒÄÂÉ ½¶Á»¼¾ÈÒ ¸º ÅľÇÁĸÄÇÈ [½¸¶¼»ÃÄÇÈ], ʶËÄ¸Ä¹Ä ¸¾ÆÄ·Á»Ãõ ¸ÅÁ¾¸É º¶ÃÄ¹Ä ÆĽ¸ºÍ¾À¶. rĽ¸ºÍ¾À, ÏÄ Â¶ ½¶¸º¶Ãõ ½Ã¶¿È¾ ºÄÃÄϾÀ¶, ÂÉǾÈÒ ÆĽ¹ÁµÃÉȾǵ ¼ ÄÇÄ·¶Â¾, ÏÄ ·ÉÁ¾ À¶Æ¶Ã ¸'µ½Ã¾Ì»Ô, źĽÆÁ¾Â¾, ¸½¶¹¶Á ¼ Ⱦ¾, ÏÄ ½¸'µ½¶Ã ½ º¶ÃÄÔ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ Í¾ ÄÇÄ·ÄÔ, ÀÄÈƶ Ã¶Ç ÌÀ¶¸¾ÈÒ. n¾ ÂÉǾÂÄ Å»Æ»º ½¶ ¸Ç» ºÄÀÁ¶ºÃÄ º½Ã¶È¾ÇÒ ÅÆÄ ¼¾Èȵ º¶ÃÄ ÄÇÄ·¾ ¸º ö¿º¶¸ÃÎ¾Ë ÁÈ, ŽöȾ ¿Ä¹Ä ¸º¶ÍÉ, ¿Ä¹Ä ½Ã¶¿ÄÂÇÈ¸Ä ½¸'µ½À¾, ¶ȻƶÁÒþ¿ Çȶà ȶ ; ¸¼¾¸¶ ¶ÁÀĹÄÁÒ. dºÄÂÄÇÈ ÅÆÄ º¶ÃÉ ÄÇÄ·É ½·¾Æ¶ÈÒǵ ȶÀ, ÏÄ· ½Ã¶¿ÄÂ, ¶ ȶÀļ ¸Äö Ƕ¶ û ÇÅÄÇȻƹ¶Á¶, ÏÄ Ã»Ô ÌÀ¶¸¾ÈÒǵ ÂÁ̵. lÄÁ¾ º¶Ã¶ ÄÇÄ·¶ û ¹Äº¾ÈÒǵ ·ÉȾ ºÄÃÄϾÀÄÂ, ÈÄ ÈÆ»·¶ ÎÉÀ¶È¾ ÃÎÉ. d ƶ½ ÅÄÈÆ»·¾ Âļö ½ÆÄ·¾È¾ ÀļÃÉ ÄÇÄ·É ÀÄÃʺ»ÃÈÄÂ, ½¶ÇÈÄÇĸÉÔ; ÅÆĸÄÀ¶Ì È.Å. d ȶÀ¾Ë ¸¾Å¶ºÀ¶Ë ÈÆ»·¶ ½·Æ¶È¾ ķȵ¼ÉÔ;¿ ¶ȻƶÁ ½¶ÁµÀ¶¸Î¾ ÄǷþÀ¶, ¶ ÅÄŻƻºÃÒÄ ½Á¶Â¶¸Î¾ ÅǾËÍÃÄ, ½¶ÅÆÄÅÄÃɸ¶È¾ ¿ÄÂÉ µÀÉÇÒ Ã»¸¶¼ÀÉ ÇÅƶ¸É. 233
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
lÄÁ¾ ¸Ã ½¹Äº¾ÈÒǵ ¸¾ÀÄö Ì», ÈÄ ÅĵÇþȾ ¿ÄÂÉ, ÏÄ ¸Ã ¸¼» Åĺ¸¿ÃÄ "ÅÄŶ¸Çµ". lÄÁ¾ ÄÇÄ·¶ ÅĹĺ¾ÈÒǵ ÇŸÅƶÌÔ¸¶È¾, Èĺ ÈÆ»·¶ ÇÅÈÀ¶È¾Çµ ½ Ã»Ô ·»½ ǸºÀ¸ ÅĹĸÄƾȾ ÀÁÒÀ¶ ¹Äº¾Ã. d¼» Å»Æξ¿ ÀÄÃȶÀÈ ÂÉǾÈÒ ¸º·ÉȾǵ ÀÄÃÇÅƶȾ¸ÃÄ, ÏÄ· ÄǷþÀ ·¶Í¾¸, ÏÄ Â¾ º·¶ÂÄ ÅÆÄ Ì», ÏÄ· ¿Ä¹Ä û ÅÄ·¶Í¾¸ ÂÁ̵ÃÈ, Ì» ¸¶¼Ãλ ¿ ö¿¹ÄÁĸÃλ, ·Ä ¸º ÌÒÄ¹Ä ½¶Á»¼¾ÈÒ Í¾ º¶Ã¶ ÄÇÄ·¶ ÅĹĺ¾ÈÒǵ º¶¸¶È¾ ÃÊÄÆÂ¶Ì Í¾ Ã. o»Â¶ ȶÀÄ¹Ä ÍÁ»Ã¶, ÏÄ· Żƻº Å»Æξ ÆĽ¸ºÍ¾ÀÄ Åƾ½Ã¶¸¶¸Çµ ºÄ ÅƾöÁ»¼ÃÄÇÈ ºÄ º¶ÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì ÅľÂÄ ÈĹÄ, ÏÄ ËÄÍ» ÅƶÌÔ¸¶È¾. fÁµ ÃÒÄ¹Ä Å»Æξ¿ ƶ½ ÅÆÄ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ ÃÍÄ¹Ä Ã» ¹Ä¸ÄƾȾ, ¶ ÆĽÂĸÁµÂÄ ÅÆÄ ½¶¹¶ÁÒà ÇÅƶ¸¾. f¶È¾ ½ÆĽÉÂȾ ÄǷþÀĸ, ÏÄ ·Éº»ÂÄ ÅƾµÈ»ÁµÂ¾, ÆĽÂĸ̵¾ ǻƺ»Íþ¾. rĽÂÄ¸É ÅÆĸ¶º¾ÂÄ È¶À, ÏÄ· ÄÇÄ·¶ ¸ºÀƾÁ¶ Żƻº ö¾ Ç¸Ä Ç»ÆÌ», ¸¾À¶½¶Á¶ Ç¸Ä ºÉÂÀ¾, ¼¶ÁÒ ÅƻȻÃÇ. rĽ¸ºÍ¾À ÂÉǾÈÒ ¸¾ÀÄƾÇÈĸɸ¶È¾ ƽà ǾÈɶÌ, ¸ µÀ¾Ë ½Ã¶Ëĺ¾ÈÒǵ ÄÇÄ·¶, ÏÄ· ½ÆÄ·¾È¾ ºÄÃÄϾÀÄÂ. rĽ¸ºÍ¾À ¸ ƶ½ ½¹Äº¾ ķ̵ öÁ¶¹Äº¾È¾ ûÅƾÂà ºÁµ ÃÒÄ¹Ä ÇÅƶ¸¾, ½¶·»½Å»ÍÉÔ; ¶ȻƶÁÒÃÄ È¶ Ãξ¾ ÇÅÄÇÄ·¶Â¾. sȶƶȾÇÒ Åƾ˾Á¾È¾ ÈÉ ÄÇÄ·É, ½Áĸ¾È¾ º»µÀ ʶÀȾ. lÄÁ¾ ºÄÃÄϾÀ ÃÍÄ¹Ä Ã» ½Ã¶, ÈÄ Ã» ÅƾÂÉÎɸ¶È¾, ¶ ÇÀ¶½¶È¾, ÏÄ· ºÄÃÄǾ¸ È», ÏÄ ÅÄ·¶Í¾ÈÒ ÅÄÍÉ. nÇÌ» ꦂ ÇÈÆÍ Âļ» ¸¾·¾Æ¶È¾ Ƕ ºÄÃÄϾÀ. qÆÄ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ, ÅÆÄ ÀÄÈÆÉ Ã¶Â Ëĺ¾ÈÒ, Âļö ÇÅľöȾ Åƾ Å»ÆÎÄÂÉ ÀÄÃȶÀÈ, ½¶Å¾ÈÉÔ; ¿Ä¹Ä, ; û ½Ã¶ ¸Ã ÅÆÄ È¶ÀÉ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ. d ½¶Á»¼ÃÄÇÈ ¸º ¸ºÅĸº, ÈÆ»·¶ ÇÀ¶½¶È¾, ÏÄ ·ÉÁÄ · ºÄ·Æ» ö¸'µ½¶È¾ ½ ÌÔ Äƹ¶Ã½¶ÌÔ ÀÄÃȶÀȾ. o¶À¶½¶È¾ ºÄÃÄϾÀĸ, ÏÄ· ½¸'µ½¶¸Çµ ½ ÁÔºÒ¾, ÏÄ ÍÁ»Ã¶Â¾ Äƹ¶Ã½¶Ì, ÏÄ· ¸ ÂÆÉ ÂļÁ¾¸ÄÇÈ Ç¶Â Çȶ¸ ÍÁ»ÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì, ÏÄ ·Éº» ºÁµ ÃÒÄ¹Ä Á»¹ÀÄ, ÀÄÁ¾ ·Éº» ½Ã¶È¾Çµ ½ ÅÆ»ºÇȶ¸Ã¾À¶Â¾ º¶ÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì, ËÄÍ Ï» û ·É¸ ÍÁ»234
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÃÄÂ. q»ÆÎ ÀÄÃȶÀȾ Åĸ¾Ãà ·ÉȾ û ƺλ µÀ ƶ½ ö Ⱦ¼º»ÃÒ, ¶ ÀÄÁ¾ ÂļÁ¾¸Ä, ÈÄ Í¶ÇÈλ. x» ºÁµ ÈĹÄ, ÏÄ· ½¸'µ½¶È¾ ¿Ä¹Ä ½ ÇÄ·ÄÔ Â¶È¾ ö ÃÒÄ¹Ä ·ÁÒξ¿ ¸ÅÁ¾¸. hÃÀ¾ ½ ºÄ·Æ¾Â »Á»Â»ÃÈÄ [ÄÍ»¸¾ºÃÄ "ÃÈ»Á»ÀÈÄÂ"] ÂļÉÈÒ Í¶ÇÈÄ ·¶¹¶ÈÄ ºÄÅÄÂĹȾ. pºÃ¶Í» ¸Äþ û ½¶¸¼º¾ Å»¸Ã, ·Ä ¸ Ã¾Ë Í¶ÇÈÄ Ç»ÆÌ» ·»Æ» ¸»ÆË Ã¶º ÆĽÇɺÀÄÂ. qĽ¶ Ⱦ ¼ÃÀ¶ ºÉ¼» µ½¾À¶È¶ ͻƻ½ È», µÀ ºÄÃÄϾÀ ¶ÁÄ ¸¶ÆÈÇö. cɸ¶ ͶÇÄÂ, ÏÄ ½¹ÄÁÄÎÉÈÒǵ ÍÁ»Ã Äƹ¶Ã½¶Ì Ƕ ÅÆÄÅÄÃÉ Ç¸Ä ÉÇÁɹ¾. x» ·É¸¶ ½ ÅÂÇȾ ÄËÄȾ Á»¹ÀÄ¹Ä ½¶ÆÄ·ÈÀÉ. t¶À¾¿ ºÄÃÄϾÀ Âļ» ·ÉȾ ¸¾ÀÄƾÇȶþ¿, ¶Á» ¸Ã û ¸¶ÆÈÇþ¿, ·Ä ¿Ä¹Ä ºÄûǻÃõ ·É¸¶ÔÈÒ Í¶ÇÈÄ È»Ãº»ÃÌ¿Ã. o¶¿¹ÄÁĸÃξ¾ ½ ºÄÃÄϾÀ¸, ÏÄ ÍÁ»Ã¶Â¾ ÅÆĸĺÉ. t¶À¾¿ ÄǷõÀ Âļ» ÃÊÄÆÂɸ¶È¾ ÅÆÄ ¸ÇË ÍÁ»Ã¸ Äƹ¶Ã½¶Ì, ÅÆÄ ¸ºÃÄǾþ ½¶Âƾ . qƶÌÔ ÄºÃÄ¹Ä ºÄÃÄϾÀ¶ ÈÆ»·¶ ÇÅƶ¸º¼É¸¶È¾ ºÆɹ¾Â. n¼ ÇÄ·ÄÔ ºÄÃÄϾÀ¾ û Åĸ¾Ãà ½Ã¶È¾Çµ. fÄÃÄϾÀ ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ: ÅÉÃÀÈɶÁÒþ¿, Ä·»Æ»¼Ã¾¿, Åƶ¸ºÄÂĸþ¿, Ͼƾ¿ ËÄÁĺÃÄÀÆĸþ¿. p·Á¶¸¶ {Ä· ½¶ÅÄ·¹È¾ ·¶Ãº¾Ìȸ ÀƾÂöÁÒÃÄÂÉ, ¶ ¸ Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É ÅÄÁȾÍÃÄÂÉ, ÀÄÈƶ ¶ ÄǺÀ¾ ¸ ÈÆɺÃÄ ÅÆÄËºÃ¾Ë È»Æ»Ã¶Ë ¶·Ä ¸ Ç»Á¶Ë ½ ·ÁÒÎÄÔ ÀÁÒÀÇÈÔ ½ÁÄ;ÃÃÄ¹Ä »Á»Â»ÃÈÉ, ÂÁ̵ ÅÆ»ÅÆĸĺ¼É Ä·Á¶¸É. fÁµ ÉÇÅÎÃÄ¹Ä ÅÆĸ»º»Ãõ Ä·Á¶¸¾ ûķ˺û. 1. t»Æ»Ã, ö ÀÄÈÆÄÂÉ Â¶ ¸º·ÉȾǵ Ä·Á¶¸¶, Åĸ¾Ã»Ã ·ÉȾ ºÄÀÁ¶ºÃÄ ¸¾¸Í»Ã¾¿ ͻƻ½ ÇÁɼ·Ä¸Ì¸ ÂÁÌ. dÄþ Åĸ¾Ãà ½Ã¶È¾ Àļþ¿ ÅÉÃÀÈ, ÀļÃÉ Àƾ¸ÀÉ, ÄÀÄž, µÆ¾, ·Áú¶¼, ÆÉþ, ÄÅÉϻà ·Éº¾ÃÀ¾ (ÇŻ̶ÁÒÃÄ È, ÏÄ ÇÈĵÈÒ Ã¶ ɽ·ÍÍ), Åĸ¾Ãà ½Ã¶È¾ È ÂÇ̵, º» ¸º·É¸¶ÈÒǵ ûÁ»¹¶ÁÒö ÅÆĺ¶¼ ¹ÄÆÁÀ¾, È ºÄ¾, º» ÃÄÍÉÔÈÒ Ì¾¹¶Ã¾, ¸ÄÁÄÌÔ¹¾ È.º., ·Éº¾ÃÀ¾ ÅÄÁȾÍÃÄ ÅºÄ½ÆÁ¾Ë ÄÇ·, ¸Ç ŻƻËĺ¾ ͻƻ½ 235
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÁÇ, ·¶¹Ã¶, ºÄÆļÀ¾, Áà È.º. 2. lļþ¿ ¸¾Ï» ½¹¶º¶Ã¾¿ ÅÉÃÀÈ Åĸ¾Ã»Ã ·ÉȾ ºÄÀÁ¶ºÃÄ Å»Æ»¹ÁµÃÉȾ¿, ·Ä ȶ ö¿Í¶ÇÈλ Âļö ÇÅÈÀ¶È¾ ÅÄÎÉÀɸ¶Ã¾Ë ÄÇ·. 3. o¶ Ä·Á¶¸É ÇÅÆĸ¶º¼ÉÈÒǵ ÇÁɼ·Ä¸Ì¸ ÂÁÌ ½ ÇÉǺÃË Æ¶¿Äø, ¸ ƶ½ ·ÁÒÎ¾Ë È»Æ»Ãĸ¾Ë ÈÆɺÃÄϸ ½ º¶ÁÒÎ¾Ë ÂÁÌ¿Ã¾Ë ÅÉÃÀȸ. 4. lļö ÂÁ̿ö ÇÈ»¼¶ Åĸ¾Ãö ¶Ⱦ ÎÀÌ È»Æ»ÃÉ, ö µÀÄÂÉ Â¶ÔÈÒ ·ÉȾ ½¶½Ã¶Í»Ã ÅÉÃÀȾ, ÏÄ Ë ÈÆ»·¶ ÅƾÇÁº¾È¾. lÆ ÌÒÄ¹Ä Àļö ÇÈ»¼¶ Åĸ¾Ãö ¶Ⱦ ÇÅ¾Ç ÄÇ·, źĽÆÁ¾Ë ÅÄÎÉÀɸ¶Ã¾Ë ½ ÌÁÄ¹Ä ÅĸÈÉ. 5. rĽÂÆ È»Æ»ÃÉ Ä·ÃµÈ¾ Ä·Á¶¸ÄÔ ½¶Á»¼Ã¾¿ ¸º ÀÁÒÀÄÇÈ ÂÁÌ. 6. dÇ ½¶Èƾ¶à ÄÇÄ·¾, ºÄ µÀ¾Ë ·ÉºÉÈÒ Å»¸Ã źĽÆÃõ, ÂÉǵÈÒ ·ÉȾ ÇÅƶ¸º¼»Ã. 7. rĽÅÄƵº¼»Ãõ ÅÆÄ Ä·Á¶¸É ¸¾º¶¸¶È¾ ¸ ÄÇȶÃÃÔ Ë¸¾Á¾ÃÉ, ºÁµ ÈĹÄ, ÏÄ· ÅÆÄ Ã» û ºÄ¸º¶Á¾Çµ ½ÁÄ;ÃÌ. o¶¿Àƶϻ ÆÄ·¾È¾ Ä·Á¶¸É, ½¶Ãµ¸Î¾ ¸¾ËºÃ ÅĽ¾Ì ÅÉÃÀȾ, ź'˶¸Î¾ ¸ÃÄÍ ºÄ Ã¾Ë º¶Á»À¾Â¾ ºÄÆĹ¶Â¾. s¶Â¶ Ä·Á¶¸¶ ÅÄ;öÈÒǵ Żƻº ºÄǸºÀÄÂ. smbdb ulrbo — egrpn smbdb!
(Êîï³ÿ. Ìàøèíîïèñ. Áåç äàòè. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáêè. ÖÄÀÂÎ, ô.3833, îï.1, ñïð. 231, àðê. 3-10).
236
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
Äîêóìåíò ¹21 ²íñòðóêö³ÿ äëÿ îóí³âñüêîãî ï³äï³ëëÿ ï³äãîòîâàíà ñï³âðîá³òíèêàìè ÑÁ Êîíñï³ðàö³ÿ dÇÈÉÅ: o¶¿ÀƶÏÄÔ ½·ÆÄÔ ÅÄû¸ÄÁ»ÃÄ Ã¶Ì ¸ ·ÄÆÄÈÒ· ½¶ û½¶Á»¼ÃÇÈÒ ÅºÅÁÒà ƻ¸ÄÁÔÌ¿Ã Äƹ¶Ã½¶Ì. r»¸ÄÁÔ̿à źÅÁÒà Äƹ¶Ã½¶Ì - Ì» ¸¾µ¸ û¸Â¾ÆÉÍÄÇȾ, ȸÄÆÍÄÇȾ, ¼¾ÈȸÄÇȾ öÌ. tÉÈ ¹ÉÆÈÉÔÈÒǵ ö¿ÀÆ¶Ï ½ ö¿ÀƶϾË, ÈÉÈ È¸ÄƾÈÒǵ ö¿Àƶ϶ ¶Æµ. tÉÈ ºÔÈÒ Ã¶¿ÀÆ¶Ï Á¾Ì¶Æ ¸ È»ÂƵ¸. o¶¿·ÁÒÎÄÔ Ç¾ÁÄÔ Æ»¸ÄÁÔÌ¿ÃÄ ÅºÅÁÒÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì ȶÂþ̵ ºÁ¶Ãõ. À ¸ ¶Æ ½·Æĵ, ¸¾¸ºÉ¸¶Ãõ — ȶÀ ÈÉÈ È¶Âþ̵. qºÅÁÒö Æ»¸ÄÁÔ̿ö Äƹ¶Ã½¶Ìµ ·Éº» ºÄȾ ÇÈƶÎö ºÁµ ¸ÄÆŶ, ·Éº» ºÄȾ ¶Ⱦ ǾÁÉ, ºÄÀ¾ ¸ û ·Éº» ½·»Æ»¼»Ã¶ µÀö¿·ÁÒζ ȶ¿Ã¶ ºµÃõ. qºÅÁÁµ ö¿ÀƶϾ¿ ŶÃ̾Æ, ½·Æĵ ÅÄû¸ÄÁ»ÃÄ Ã¶Ì. bƵ ¸ ȶÂÃ¾Ì ºÄ ͶÇÉ ¸¾ÇÈÉÅÉ — ºÆ¶ÈÉ, ÇÈƶξÈÒ, ÁÔȾÈÒ ¸ÄÆŶ. qºÅÁÁµ Ì» ½¶Ç· ºÄ Äǵ¹Ã»Ãõ »Ⱦ s¶ÂÄÇÈ¿ÃÄÇȾ. dĵÀ ·»½ ½·ÆÄ - ÍÁ»Ã źÅÁÒÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì ·»½ ÀÄÃÇÅÆ¶Ì — ½¹¾Ã» ǶÂ, ÅÄȵ¹Ã» ½¶ ÇÄ·ÄÔ ÉŶºÄÀ ÃξË. lÄÃÇÅƶ̵ Ì» Á¾Î» º»Æ¼¶Ãõ µ½¾À¶ ½¶ ½É·¶Â¾, ¶ Å»ÆÎ ½¶ ¸Ç» Åƶ¸¾ÁÒû ¸»º»Ãõ ÅÆ¶Ì (ºÁµÃÀ¾, Ä·Çȶ¸¾Ã¾, ͶÇ). dÄÆĹ ¶ ¸Ç ½¶ÇÄ·¾ ºÁµ ½Ã¾Ï»Ãõ Ã¶Ç — ÂÁÄþ ¸¿ÇÒÀ¶, Âĺ»Æö ½·Æĵ, ½¶ÇÄ·¾ ½¸'µ½ÀÉ, È»ËÃÀÉ, 237
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
Ξ¹ÉÃÇȸÄ, ÈÔÆÂÉ, ¸Á¶ºÉ, ¹ÆÄÎ. n¾ — źÅÁÒö Äƹ¶Ã½¶Ìµ ö ½ºÄÆĸ¾Ë ÂÄƶÁÒÃ¾Ë ÄÇÃĸ¶Ë ö ö¿ºÄÇÀÄöÁο ÀÄÃÇÅƶÌ. o¶Î ÉÇÅË (Ç»ÀÆ»È Ã¶ÎÄ¹Ä ÉÇÅËÉ) — ÀÄÃÇÅƶ̵. rĽÆÇÈ ÅĹÁ¾·Á»Ãõ Äƹ¶Ã½¶Ì - ·¶¹¶ÈÄ Åƾ;à ºÄ ¸¾µ¸É. c»½ºÁÒÃÇÈÒ, ·»½Í¾ÃÃÇÈÒ, ÇÈÆ¶Ë — ÀÄÃÇÅƶ̵. lÄÃÇÅƶ̵ - Ì» Åƶ¸¾ÁÒû ¸»º»Ãõ źÅÁÒÃÄ ·ÄÆÄÈÒ·¾. dº ºÄ·ÆÄ ÀÄÃÇÅÆ¶Ì ºÄ ÇÈƶËÉ Á¾Î» ĺ¾Ã ÀÆÄÀ. wÈÄ ¸¾Åƶ¸ºÄ¸É ǸÄÔ ·»½Í¾ÃÃÇÈÒ ÀÄÃÇÅƶÌÔ, û ÀÄÃÇÅƶÈÄÆ, ¶ ·Äµ¹É½. fķƾ ÀÄÃÇÅƶÈÄÆÄ ÈÄ¿ ÍÁ»Ã źÅÁÒÃÄ Äƹ¶Ã½¶Ì, µÀ¾¿ ÂɺÆÄ, ˾ÈÆÄ ·»½Å»Æ»Æ¸ÃÄ ¸¾ÀÄÃÉ Ã¶½Ã¶Í»ÃÉ ¿ÄÂÉ ÆÄ·ÄÈÉ. *** . lÄÃÇÅƶ̵ - ¸º Á¶È¾ÃÇÒÀÄ¹Ä ÇÁĸ¶ "ÀÄÃÇÅÆÄ" - ½Ã¶Í¾ÈÒ ½¶È¶Ô¸¶È¾. t¶Âþ̵ ÇÁĸ¶, ºÉ˶, Åĸ»ºÃÀ¾. ¶) sÁÄ¸Ä Ã¶¿·ÁÒξ¿ ¸ÄÆĹ, µ½¾À ·»½ ÀÄÇȾ, ÇÀ¶½¶Ã» ƶ½ û ¸»ÆûÈÒǵ. fĸ¹¾¿ µ½¾À ÅƾÀ»ȶ ÇÁ¶·Ä ÁÔº¾Ã¾. ·) o¶Å¶º¾ ÇÁ¶·ÄÇȾ, ÀÄÁ¾ ÅÆĹÆÎÉÂÄǵ ÅÆÄȾ ÂĸͶÃÀ¾: 1. q'µÃÇȸÄ, ÀÉÆÃõ, ÁԷĸ-ÀÄ˶Ãõ, ûƸĸÇÈÒ, ½ÂÉÍ»Ãõ, ½Ã»¸Æ¶, ûÇÈƾ¶ö ¹¶ÆµÍÀ¶. 2. fķƾ¿ öÇÈÆ¿, Å'µÃÇȸÄ, Èĸ¶Æ¾Çȸ¶. 3. iÁÇÈÒ — ½Ë¸¾ÁÒĸ¶ÃÇÈÒ, ûƸĸÇÈÒ, ½ÂÉÍ»Ãõ, ½Ã»¸Æ'µ. 4. w¸¶ÁÒ·¶, ¹¶ÆµÍÀ¶, ûÇÈƾ¶ÃÇÈÒ. 5. sÈƶË. 6. sÀÄÆ» ½¼¾¸¶Ãõ ½ ÁÔºÒ¾. ¸) nĸͶÃÀ¶ (6 È.[ÄÍÀ¶] f»À¶ÁĹÉ), û Á¾Î» ¸ ÇÁĸ¶Ë, ¶Á» ¿ É Å¾ÇÒ (û ¸ÁÒÃÄ Å¾Ç¶È¾ Ïĺ»ÃþÀ¶ ; 238
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÇÅŶº¸). 1. qÆÄ Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã ÇÅƶ¸¾ Âļö ¹Ä¸ÄƾȾ ½ ½¸»ÆËþÀÄ ź;ûþÂ. qľöȾ ÆĽÂĸ¾ ½ ûÍÁ»Ã¶Â¾, ÍÁ»Ã¶Â¾, ½ µÀ¾Â¾ û ¶ÂÄ ½¸'µ½ÀÉ (½ÆĽÉÂÁÄ, ÏÄ ÈÉÈ ¿º» ÅÆÄ Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã ÇÅƶ¸¾). {Ä· ÍÁ»Ã¾ ¼ ÇÄ·ÄÔ Ã» ¹Ä¸ÄƾÁ¾ ÅÆÄ Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã ÇÅƶ¸¾. 2. d ÆĽÂĸ ½ ÁÔºÒ¾ ½¸»ÆÃÉȾ ɸ¶¹É ö ȶÀ Æĺ¾ ÇÅƶ¸: ¶) sÅƶ¸¾, ÅÆÄ µÀ û Âļö ¹Ä¸ÄƾȾ ú» (ƽà º ·Ä¸À¾, Äʻý¾¸Ã »Èĺ¾ È.º.). ·) sÅƶ¸¾, ÅÆÄ µÀ ¹Ä¸ÄƾÈÒǵ º»-ûº» (ǾÂŶȾÀ¾, ÇŸÍɸ¶ÔÍ Ã¶Î ÁÔº»). ¸) sÅƶ¸¾, ÅÆÄ µÀ ¹Ä¸ÄƾȾ ÇÀƽÒ. qÆÄ Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã ÇÅƶ¸¾ ½ ¸Ç¶ ·ÉȾ ¹ÁÉ˾Â. d¶¼»Ãõ ÇÁ¸ (ÆĽºÉÂɸ¶È¾ öº Àļþ ÇÁĸÄÂ). 3. lÄÃÇÅƶ̵ ¸ ¸É½ÒÀÄÂÉ ÄÈÄÍ»ÃÃ. ¶) dɽÒÀ» ÄÈÄÍ»Ãõ — Æĺ¾Ã¶, ·¶ÈÒÀ¾, ·Æ¶È¾, Ç»ÇÈƾ, ¼ÃÀ¶, ºÈ¾, öƻͻö (Åĸ»ºÃÀ¶ ºÄ¶). ·) z¾Æλ ÄÈÄÍ»Ãõ - ºÆɽ, ÅƾµÈ»Á, ½Ã¶¿ÄÂ, ǸĵÀ¾, ÇÉǺ¾, Åƾö¹ºÃ Èĸ¶Æ¾Çȸ¶ (Åĸ»ºÃÀ¶ ö ¸ÉÁ¾Ì, Åĸ»ºÃÀ¶ ¸ ÎÀÄÁ, ɸ¶¼¶È¾ ö ÆÉË, ÀÆÄÀ, ƸÃĸ¶¹É ºÉ˶). . o» »Ãλ µÀ ÂĸÄÔ, ÆĽÀÄÃÇÅÆĸÉÂÄǵ ǸÄÔ Åĸ»ºÃÀÄÔ. ¶) qĸ»ºÃÀ¶ ÅƾÆĺõ ·»½ ¹ÄƺÄÇȾ, ½¶ÆĽÉÂÁÄÇȾ. ·) qƾÂÆÔ¸¶È¾Çµ ºÄ Ä·Çȶ¸¾Ã (ĺµ¹, Âĸ¶, ȻƻÃĸ¶ Åƾ¸¾ÍÀ¶, Åƾ¸È). o; û ÇÂÂÄǵ ½Æ¶º¾È¾ÇÒ (λÅÄȶÃõ, ¸ºÀÁ¾Àɸ¶Ãõ ÀĹÄÇÒ, Żƻº¶¸¶Ãõ ½¶Å¾ÇÄÀ, ŶÀÉÃÀ¸, Èĸ¶Æ¾Îɸ¶Ãõ ÍÁ»Ã¸, É Ì»ÆÀ¸, ö µÀ¿ÇÒ ÄÀ¶½, žµÈ¾À¶, Èĸ¶Æ¾ÇȸÄ, ÅÇÃ, ÅÆÄÂĸ¾, ¸¾ÇÈÉž, ÅÄÀ¶½É¸¶Ãõ Ç»·» Åĸ»ÆË Ã¶ ÀļÃÄÂÉ ÀÆÄÌ, ÅƾÆĺö Åĸ»ºÃÀ¶, ÏÄ·¾ ¶Ã Èà û ·ÉÁÄ ½¸»ÆËÉ, ÏÄ ¸ öο ºÉÎ ÏÄ Â¾ ÆÄ·¾ÂÄ). 239
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
iƸÃĸ¶¼»ÃÇÈÒ, ËÄÁĺÃÄÀÆĸÃÇÈÒ, Ä·ºÉ¶Ãõ, ÄŶÃĸ¶Ãõ Ç»·». sÁĸÄÂ, Åĸ»ºÃÀÄÔ ½Æ¶º¼ÉÂÄ È¶ÂþÌÔ Ç¸Ä¹Ä ºÉ˶, Ç¸Ä¹Ä µ. rĽÀÄÃÇÅÆĸÉÔ;ÇÒ Å»Æ»º ·ÁÒÎÄÔ ÀÁÒÀÇÈÔ ÁÔº»¿, ½¶¹¶ÃµÂÄ ¸ ÂĹ¾ÁÉ Ç»·» Äƹ¶Ã½¶ÌÔ (x» — ½ÁÄ;Ã). lÄÃÇÅÆÉÔ;ÇÒ ÇÀÆÄÂÃÇÈÔ, ÇȶƶÂÄÇÒ Ã» ½Ã¶È¾ ÌÒĹÄ, ÏÄ Ã¶Â Ã» ÈÆ»·¶ ½Ã¶È¾ (Ãĸ ÍÁ»Ã¾ ËÄÍÉÈÒ ½Ã¶È¾ ¸Ç»). yÄ¹Ä Ã» ½Ã¶ÂÄ, ÈÄ¹Ä Ã» ½Æ¶º¾ÂÄ, ÁÔº¾ - ÁÔºÒ¾. sÁ¶·ÄÇȾ: ¹Ä¸ÄÆ»Ãõ ¸ ÇÃ, »ÅÁ»ÅȾÀ¾, ÈÄÆÈÉƾ ʽ¾Íà ÂÄƶÁÒÃ, źÇÈÉž ¸ÄÆŶ, ½¶ÁĶÃõ È.º. tÄÍÃÇÈÒ ºÄ ˸¾Á¾Ã¾, öÀ¶½ — ÆÍ Ç¸µÈ¶, ûÈÄÈÍÃÇÈÒ Ã¶Æ¶½ ÅÄȵ¹¶ ½¶ ÇÄ·ÄÔ ¸»Á¾À ¸ÈƶȾ û Á¾Î» ¸ ÆÄ·ÄÈ, ¶Á» ¿ ¸ ÁÔºµË. wÄÁĺþ¿, ÇÅÄÀ¿Ã¾¿, ¸Æ¸Ãĸ¶¼»Ã¾¿ - ÅÆÄȾ ǶÂÄ¹Ä Ç»·». fÄ . o» ÆĽÂĸÁµÂÄ ÅÆÄ Äƹ¶Ã½¶Ì¿Ã ÇÅƶ¸¾ ö ¸ÉÁ¾Ì. lļÃÄͶÇÃÄ ½¸»ÆȶȾ ɸ¶¹É ö È», ÏÄ Ã¶Ç ÇÁºµÈÒ. d ÆĽÂĸ ö ¸ÉÁ¾Ì ¸ÂȾ ½¸»ÆÃÉȾ ö ¸»Ç»ÁÉ Èĸ¶Æ¾ÇÒÀÉ È»ÂÉ. n¾ — ÅÆĸºÃ¾À¾ û ½ Åƾ½Ã¶Í»Ãõ, ¶ ¸¾ÆÄÇÁ¾ ½ ØÆÉÃÈÉ. lļþ¿ ½ Ã¶Ç ÂÉǾÈÒ ÅÄ·¶Í¾È¾ ÏÄÇÒ ÀƶÏĹÄ, ÄÈÉ Ã¶ÎÉ ¸¾ÏÇÈÒ. n¾ — ¶Æ¾ÇÈÄÀƶȾ ºÉ˶, ¼¾¸» ÉÄÇÄ·Á»Ãõ ¿ ÃÄÇ Ã¶ÎÄ º». ¾ ȸ»Æº, ¸ Å»ÆÎÉ Í»Æ¹É ºÄ Ç»·», ¸ºÈ¶À ºÄ ÃξË. d Ã¶Ç ºÉÂÀ¶, ÇÁĸÄ, ;à - ½¹ºÃ. d Ã¶Ç ÂÄƶÁÒ, ǸÈĹÁµº, ¶ÀȾ¸ÃÇÈÒ. n¾ ·ÉºÉÂÄ ÀÆɹ Ç»·» ¼¾Èȵ Äƹ¶Ã½¶Ì. n¾ ·ÉºÉÂÄ ºÆɹ¾Ë Ƕ ÆÄÇÈ»ÂÄ. o¶Î Àļþ¿ ÀÆÄÀ ·»½ ½¶À¾ºÉ. n¾ ¸ÂÂÄ ¸Í¾È¾Çµ ƾÈÂÉ ¼¾Èȵ, ÄÈÄÍ»Ãõ, Žö¸¶È¾ ¿Ä¹Ä ·ÄÁ ½Ã¶¿È¾ ö Ã¾Ë ÁÀ. n¾ º¶ÂÄ ÆĽ¸'µ½ÀÉ ¸ÇË Å¾È¶ÃÒ ¼¾Èȵ, ¸Ç» ÃÄÆÂÉ240
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÂÄ, ÅÆĸ¶º¾ÂÄ. n¾ É ¸Ç ¶¸ÈÄƾȻÈà - Èĺ ¾ ÅÆĸºÃ¾À¾. o¶Î Àļ»Ã ;Ã, Àļö ˸¾Á¾Ã¶ öÎÄ¹Ä ¼¾Èȵ ÅÁ¾¸» ź ÀÉÈÄ öÎÄ Â»È¾ — s¶ÂÄÇÈ¿ÃÄ uÀƶÃÇÒÀÄ f»Æ¼¶¸¾. Àë³á³ (îáìàí) bÁ· (ķ¶Ã) ÊƶÃÌɽÒÀ» ÇÁĸÄ, ½Ã¶Í¾ÈÒ ½¶ÈÉÎɸ¶È¾. ¶) d¸¶¼¶ÂÄ, ÏÄ Àļ»Ã öΠÀÆÄÀ ÇÁº¼»Ã¾¿. ·) vÀ̿ö Åƾ;ö: ½ÉÇÈÆÍ, ¸¾½º¾, ¸ºº¶Á»Ãõ ½ ºÄÂÉ, ÇËĺ¾Ã¾ È.º. dÄö ÂÉǾÈÒ ¸ºÄ¸ÄÁ¾È¾ ŻƻÀÄöȾ û Á¾Î» ƺÃÔ, ÇÉǺ¸, ½Ã¶¿Ä¾Ë, ¶Á» ¿ ÅÄÁÌÔ. fÄ·Æ» Ä·ºÉÂɸ¶È¾. ¸) o¶ Àļþ¿ öΠÀÆÄÀ ¶Ⱦ µÇû ÄÅƶ¸º¶Ãõ. {Ä· û ·ÉȾ ½¶ÇÀÄͻþÂ. qƾ ½ÉÇÈÆÍ Ã¶Ç¶ÂŻƻº ÉÂĸ¾È¾ ¶Á·, ·Ä ÀļÃÄ Ë¸¾Á¾Ã¾ Âļ»ÂÄ ·ÉȾ ÆĽƸ¶Ã ÅÄÁÌÔ, Äȼ» ÈÉÈ ÄºÃ¶ÀÄ¸Ä ÈÆ»·¶ ¹Ä¸ÄƾȾ. p·ºÉ¶Ⱦ: "ÏÄ Â¾ ÈÉÈ ÆÄ·¾ÂÄ", "; ¾ ½Ã¶¿Ä ÄÇÄ·¾ÇÈÄ", "¸º µÀÄ¹Ä Í¶ÇÉ", "ÅÆÄ ÏÄ Â¾ ¹Ä¸ÄƾÂÄ" È.º., ÏÄ·¾ ÀļÃÄͶÇÃÄ º¶È¾ ĺöÀÄ¸É ¸ºÅĸºÒ. Ïåðåïðîâàäæåííÿ çá³ðîê ³ ñõîäèí ¶) yÁ»Ã¾ ÇËĺµÈÒǵ ÈÁÒÀ¾ ö ÇËĺ¾Ã¶Ë. yÁ»Ã¾ û Èĸ¶Æ¾ÎÉÔÈÒ, û ÅƾÇȶÔÈÒ. ·) 1. y¶Ç. 2. nÇÌ». 3. lÁ¾ÍÀ¾. 4. bÁ·. f¸¶ Ⱦž ÍÁ»Ã¸, ĺà ÅÄξÆÔ¸¶È¾ Ç¸Ä ½Ã¶¿ÄÂÇȸ¶ Äƹ¶Ã½¶Ì - ºÆɹ ķ»¼É¸¶È¾Çµ ºÄ ½Ã¶¿ÄÂÇȸ¶ ĺÃÄ¹Ä ÍÁ»Ã¶. ĺà ºÆɹ û ºÄ·Æ» ÆÄ·ÁµÈÒ. ¸) qÁ¶Ãɸ¶Ãõ: 1. n»È¶. 2. y¶Ç ÂÇÌ». 3. qĸºÄÂÁ»Ãõ. 4. qƾ˺. 5. qÆĹƶ¶. 6. rĽ˺. ¹) rĺ¾ ÇËĺ¾Ã: 1. fÁĸÄ-ö¸Í¶ÁÒÃ. 2. s¸µÈÄÍÃ. 241
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
3. lÄÃÈÆÄÁÒÃ. {ÄºÄ ½ÂÇÈÉ ÏÄºÄ ÀÁÒÀÄÇÈ ÈÄ: 1. i¸»Ãĸ, 2. eÆÉÅĸ. º) d º»ÃÒ: ¸ ÅƾÂÏ»Ãà ˶Ⱦ, ¸ ÁÇ, ÀÁÉÃ, ÉƵº, ·ÔÆ, ÎÀÄÁ, ͶÇÄ ¸ Æ»ÇÈÄƶà È.º. bÁ» ÈÆ»·¶ ź·¾Æ¶È¾ ¸ºÅĸºÃ¾¿ Í¶Ç Å»Æ»º ÅÇÁµ ½¶ÃµÈÒ (ÉƵºÄ¸¾Ë ¹Äº¾Ã). qƾ¸¶Èà ˶Ⱦ ÇÈ»¼¶ÈÒ ÇÉǺ¾. dÂÁÄ Å»Æ»ÅÆĸ¶º¾È¾. ») qĸºÄÂÁ»Ãõ, Çȵ¹¶Ãõ ÁÔº»¿ ͻƻ½ ÉÂĸà ½Ã¶À¾ (ÍÉ˶Ãõ ÅÄȾÁ¾Ì, ÆÉÀ¾ È.º.). n¶È¾ Åƾ¹ÄÈĸÁ»Ã¾Ë Ä½Ã¶Í»Ã¾Ë ÀÁÒÀ¶ ÂÇÌÒ. iËĺµÈÒǵ ÅÄ ÄºÃÄÂÉ, û ƶ½ÄÂ, ƽþ¾ ÇÈ»¼À¶Â¾, ¶ û ĺÃÄÔ. (cÁÒÎ ÇËĺ¾Ã¾, ½¹ÄÁÄλÃõ ÅÉÃÀȾ). qƾ ¹ÆÉÅĸ¾Ë ÀÄÃÈÆÄÁÒÃ¾Ë ÇËĺ¾Ã¶Ë ÄËÄÆÄö ¸ºÅĸºÃÄ ÉÂĸÁ»Ã¾Â¾ ½¶Ëĺ¶Â¾ (Ǹ¾ÇÈ, ǵÀ¶Ãõ ÃÄǶ, À¶Î»ÁÒ È.º.). qĸÄÆÄÈ ºÄ ºÄÂÉ. o» Ëĺ¾È¾ ƶ½ÄÂ, û ºÆ¶½Ã¾È¾ ÇÄ·¶À, ¸ ÂÇÈ Â¾ÇÁ¾È¾, ¸¸¶¼¶È¾, ; ËÈÄ Ã» ÇÁºÀÉ. qÆÄ·¾ (ÄŶÃĸ¶ÃÃÄÇȾ ¸¾Èƾ¸¶ÁÄÇȾ). 1. o¶ÇÀÄÀ ÅÄÁÌ. 2. vÀȾ¸Ã» ¶Æ»ÎÈĸ¶Ãõ, ºÄžȾ, ÈÄÆÈÉƾ, ÃÇ̻ýĸ¶Ã¾¿ ÆĽÇÈÆÁ (ȶÀ ¸¾ÅÆķĸɸ¶È¾ ¹ÄÁĸÃÄ: ·¶½À, ǶÂÄÁÔ·¸, ¶Ã¶ÆËÇȸ, ˸¶ÁÒÀ¸). m»ÀÎ ÅÆÄ·¾. 1. eÄÁĺ¸À¶ (8 ¹Äº.[ÄÍ»¸¾ºÃÄ "º·"]) 2. o»ÇŶÃõ (3 ºÄ·) 3. c¾Íɸ¶Ãõ (ÇÀÆÉͻþ ÂÄÀƾ ÆÉÎþÀÄ ÅÄ ÇžÃ). 4. n¶ÆÎ (60 ÀÂ). 5. ………………. 6. o» ǵȾǵ, û ÇŸ¶È¾ È.º. (Å»¸Ã¾¿ ͶÇ). [pƹ¶Ã½¶Ìµ Ì»] o» º¾ÇÀÉǿþ¿ ÀÁÉ·, ÅÁ¾¸À» ÅÄÁȾÀ¶ÃÇȸÄ, ¶ ¶Æµ ö¿ÀƶϾË, ÏÄ ¸»º» ·¿ ö ¸¾½¸ÄÁ»Ãõ. fĸÆ'µ ºÄ Ç»·», ŽöȾ, ½¶¹¶ÆÈɸ¶È¾ ȶ ¸¾ÅÆÄ·É242
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
¸¶È¾ Ç»·» (ǾÁ¶ ¸ÄÁ, È»ÆÅ»Á¾¸ÇÈÒ Ã¶ ·ÁÒ Ç¸Ä Ã»Æ¸¾, ȸ»ÆºÇÈÒ Ë¶Æ¶ÀÈ»ÆÉ). l¶Æ'ƾÇȾ ÇÁ¶·ÄºÉ˾ ·ÄµÈÒǵ ÅÆÄ·¾, ÏÄ·¾ û ¸¾µ¸¾È¾ ËÃÒÄ ÇÁ¶·ÄÇȾ. qÆÄ·¾ ÂÄÁĺ¾Ë, Ãĸ¾Ë ÍÁ»Ã¸ - ÇÈ¶Æ Ç¸Ä ¼¾Èȵ º¶Á¾ ºÄÀ¶½ Ç¸Ä ¸¶ÆÈÄÇȾ. qÆÄ·¾, ¶·Ä ÏÄ· ½¶¹¶ÆÈɸ¶È¾ÇÒ, ¶·Ä ¸ ꦂ ¸¾À¾ÃÉȾ ²íâ³ã³ëÿö³ÿ, ðåâ³ç³ÿ, àðåøò, ñë³äñòâî, ñóä, òþðìà. . ø¹ÁµÌµ 1. r¸Ãĸ¶¹¶ ºÉ˶, Åĸ»ºÃÀ¶ / 9. ÈÄÍÀ¶ f»À¶ÁĹÉ. 2. t¶ÀȾÀ¶ ½¶¿Â¶Ã̸ (oldf, ÅÄÁµÀ¾, ¶ºµÆ¾, ÃÂÌ) ¶ÔÈÒ Ç¸Ä Å¾ÈÄ »Èĺ¾, ͶÇÈÄ ½ÂÃà ¸ ÅÆÄÇÈÄÆ ¿ ͶÇ. 3. ø¹ÁµÌµ - º¸ Åƾ;þ ø¹ÁµÌ: ¶) źĽÆÃõ-ºÄÃÄÇ — ÅÆĸƻÃõ Åƶ¸º¾ ºÄÃÄÇÉ. ·) ¸¾Ã¶ - ¸¾µ¸Á»Ãõ ¸ÇË Ã¾ÈÄÀ, ½¸'µ½À¸, ¶ºÆ»Ç (Á¾ÇȾ), ÁÔº» È.º. ( ¸Ç º¶Ã ºÄ ¶Æ»ÎÈĸ¶Ãõ, ¶Á» µÀ¾¿ÇÒ Í¶Ç…). (x» ½¸¾Í¶¿ÃÄ ¸ ¾Æþ¿ ͶÇ, ¸ ¸ÄÃþ¿ ꦂ ÉÇ» ½Æ¶½É ÁÀ¸ºÉÈÒǵ). ¸) Àļþ¿ ɸ¶¼¶, ÏÄ ¸Ã ÇÁº¼»Ã¾¿ ÅÇÁµ ÈÄ¹Ä ¸ºÅĸºÃÄ Åĸĺ¾È¾Çµ, (½¸ÁÒûÃõ ½ ¶Æ»ÎÈÉ - ¸º¸º¾Ã¾, ÇÁº¼»Ãõ). d ÂÇÈ º¸»ÆþÀ¾ [θ»¿Ì¶Æ¾] À»Æ¸Ã¾À¾ ·Éº¾ÃÀ¸ ö ÇÁɼ· ÅÄÁÌ (ŽöȾ ÇŸÁÒÄÀ¶ÈÄƸ, ÇŸÆÄ·ÈþÀ¸ ¸ ÅƶÌ). d Ç»Á - ½Áĺ, Å'µÃ¾Ì, ·É¸Î oldf-Ⱦ, Ç»ÀÇÄȾ, Á¾ÇÈÄÃÄÎ, ÇÅ»ÀÉÁµÃȾ ÃÎ ÇÁºµÈÒ, ÅÆÄÃÔËÉÔÈÒ Ã¶ÇÈÆÄ ÁÔº»¿. dºÃÄǾȾÇÒ ºÄ Ã¾Ë ·¶¿ºÉ¼Ä, à ¸ÄÆļÄ, à ÅÄ-ÅƾµÈ»ÁÒÇÒÀ¾. d ƶ½ ¸¾µ¸Á»Ãõ, ºÄûÇȾ, º» ÇÁº, û ÁÀ¸ºÉ¸¶È¾, ·Ä ¸ÄÆĹ ½Ã¶¿º» ºÆÉ¹Ä¹Ä ºÄ·Æ» ½¶Â¶ÇÀĸ¶ÃĹÄ. 243
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
. r»¸½µ i¶¸¼º¾ ·ÉȾ ¹ÄÈĸ¾Â ºÄ ÈÆÉÇÉ, Æ»¸½. f¸ Åƾ;þ Æ»¸½: 1-ζ: ½Ã¶¿È¾ ûÁ»¹¶ÁÒþ¿ ¶ȻƶÁ, ÏÄ Â¹ ·¾ ºÄÀ¶½¶È¾ ¸¾ÃÉ. 2-¹¶: ¸¾Ã¶ ¸¼» , ¶ Ï» ÈÆ»·¶ ÎÉÀ¶È¾ Æ»ÎȾ. q¶Ãɸ¶Ãõ ÇÅÄÇȻƻ¹Á¾¸ÇÈÒ, ¸¸¶¼¶È¾, ÏÄ Àļþ¿ öΠÆÉË Ä·Ç»Æ¸ÉÔÈÒ - ȶÀȾÀ¶. qÄÁÌ — Æĺ¾Ã¶ (Í»ÂÃÇÈÒ, ȶÀÈĸÃÇÈÒ, ÉÇÂË, ÇÅÄÀ¿, µÀÏÄ Å»Æζ Åƾ;ö, - û ÆĽºÆ¶ÈÉ ÅÄÁÌ, µÀÏÄ ºÆɹ¶, - ÈÄ ÉÂļÁ¾¸¾ÈÒ Ã¶ÎÉ ¸È»ÍÉ). sÅÄÀ¿ Æĺ¾Ã¾ (ͻƻ½ öÎÉ Åĸ»ºÃÀÉ). rÉ˾ ÅÄÁÌ ÇÁºÀɸ¶È¾ - ¸ºÀ¾º¶Ãõ ûÁ»¹¶ÁÒÃ¾Ë Æ»Í»¿ (ÁȻƶÈÉƶ — ½·Æĵ). i¶½º¶Á»¹ºÒ źÀ¾Ã»Ã ûÁ»¹¶ÁÒÃ Æ»Í Í»Æ»½ ¶¹»Ãȸ (Ç»ÁÄ: ¸ ÇÈÆÇ, ¸ ½¶¹¶È, ½»ÂÁ; ÂÇÈÄ: ¸ ··ÁÄÈ»À¶Ë È.º.) ¸ ÅÄÆĽÉÂÃà ½ ÅÄÁÌÔ. b¹»ÃȾ ÅÄÁÌ Ã¶ ¸Á¶ÇÃÉ ÆÉÀÉ ÅºÀ¾º¶ÔÈÒ, ÏÄ· ½¶ÆÄ·¾È¾, ¸¾ÇÁɼ¾È¾Çµ È.Å. d ȶÀ¾Ë ¸¾Å¶ºÀ¶Ë ÆÎÉÍÄ ½¶µ¸¾È¾, ÏÄ Ì» û ¸¶Î»; ·¶¹¶ÈÄ Ã» ¹Ä¸ÄƾȾ, ÇÅÄÀ¿ÃÄ, ÂɺÆÄ. . bÆ»ÎÈ. 1. sÅÄÀ¿ÃÄ, ÂɼÃÒÄ ÅÄÅÆÄ϶Ⱦǵ ½ Æĺ¾Í¶Â¾ (½¶º»Æ¼¶È¾ ÇÅÄÀ¿ Æĺ¾Ã¾, Åĸ¶¹É É ¸ÄÆŶ). 2. pºµ¹È¾ ·Á¾½ÃÉ, ¸·Æ¶Ãõ, ¸½µÈ¾ ÀÄÌ [ĺµÁÄ, ÅÄÀƾ¸¶ÁÄ], öÇȾǵ, ¸½µÈ¾ ˶Æ͸, ÈÔÈÔÃ, ÇÆþÀ¾, ÄÁ¸»ÌÒ, ÀÉÇÄÀ ǶÂķƾ¿À¾, (½¶Ëĸ¶Ã¾¿ ¸ Åɺ»ÁÀÄ ÇÆþÀ¸, º¶ÎÄÀ ζÅÀ¾, ¸ ͻƻ¸¾À¶Ë), ÀÉÇÄÀ ¹Æ¶ÊÈÉ ½ ÄÁ¸Ìµ (½¶Å˶Ⱦ ¸ ËÁ·). qĸĺ¾È¾Çµ ȶÀ, ÏÄ· û À¾ÃÉȾ ö¿Â»ÃÎÄ Èà ¸¾Ã¾. IV. sÁºÇȸÄ. 1. 9-ȶ ÈÄÍÀ¶ f»À¶ÁĹÉ. "i¹¾ÃÉÈÒ, ¶Á» û ½Æ¶º¾ÈÒ". eĸÄƾȾ µÀö¿Â»ÃÒλ, ¸ºÅĸº¶È¾ ö žȶÃõ ½¶¸¼º¾ ö ºÉÂÌ, ËÄÍ ·¾ ¸ºÅĸºÒ ·ÉÁ¶ ¸ Ã¶Ç 244
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ö µ½¾Ì, û ÂõȾ ½½Ã¶ÃÒ, ŶÂ'µÈ¶È¾ ¸Ç», ÏÄ ÇÀ¶½¶Á¾, û ¸º¶¸¶È¾Çµ ¸ ÊÁÄÇÄÊÍÃ, ÅÄÁȾÍà º¾ÇÀÉÇ, ö žȶÃõ ¸ºÅĸº¶È¾ žȶÃõ¾, µÀ ·Æ»Ë¶È¾, ÈÄ ¸ÂÁÄ ºÄ ÀÃ̵. 2. f¸ »Èĺ¾ ½½Ã¶ÃÒ. q»Æζ: û¹¶Ìµ — ½¶Å»Æ»Í»Ãõ ¸ÇÒĹÄ, à ºÄ ÍÄ¹Ä Ã» Åƾ½Ã¶ÈÒǵ, ö ¸Ç» ¸ºÅĸºÒ: û ·É¸, û ·¶Í¾¸, û ½Ã¶Ô, Ã. fÆɹ¶: º»ÂÄÃÇÈƶ̵ — ÅÁÔÃÉȾ ÇÁĸ¶Â¾ Åƶ¸º¾ ¸ ¸Í À¶Èĸ¾, ¶Ⱦ ǾÁÉ ¸ÄÁ ½Ã»ÇȾ öÇÁºÀ¾ ȶÀÄ¹Ä ÀÆÄÀÉ (ÈÄÆÈÉƾ). qƾÂƾ: f¶Ã¾Á¾Î¾Ã*, c¶¿º¶**, c¶½¶ÆÌ***. tÄÆÈÉƾ ʽ¾Íà ÂÄƶÁÒÃ. v½¾ÍÃ: ·¾Èȵ, ¹ÄÁÀ¾ ½¶ ùÈ, ¸¾Æ¾¸¶Ãõ ¸ÄÁÄÇǵ, ·»½ÇÄÃÃÇÈÒ, ¹ÄÁĺ, ÀÉÅ»Á, ŶÁÒÌ Â¼ º¸»Æ È.º. n»Èĺ¾ equ. * f¶Ã¾Á¾Î¾Ã f¾ÈÆÄ (1907-1932) - ÅÇ»¸ºÄà"pǶ", ·Ä¿Ä¸¾À udp ¿ puo. cɸ ÍÁ»ÃÄ ·Ä¿Ä¸Ä ¹ÆÉž "m»ÈÔͶ ·Æ¾¹¶º¶". cƶ¸ ÉͶÇÈÒ É »ÀÇÅÆÄÅÆ¶Ì¿Ã¾Ë Ã¶Å¶º¶Ë ö "c¶ÃÀ ÁԺĸ¾" ¸ cÄƾÇÁ¶¸, ÅÄÎÈĸ ¸ººÁ¾ ¸ tÆÉÇÀ¶¸Ì ȶ eÄÆĺÀÉ. 29.8.1931 f.f¶Ã¾Á¾Î¾Ã ƶ½Ä ½ ǸÄ ÅÁ»ÂÃþÀÄ d.cÁ¶ÇÄÂ, ½¶ öÀ¶½Ä pƹ¶Ã½¶Ì, ÁÀ¸ºÉ¸¶¸ öͶÁÒþÀ¶ Ç˺ÃÄ¹Ä ¸ººÁÉ ÂÃÇÈ»ÆÇȸ¶ ½¶ÀÄƺÄÃÃ¾Ë ÇÅƶ¸, º»ÅÉȶȶ s»¿ÂÉ t.eÄÁɸÀ¶. bÆ»ÎÈĸ¶Ã¾¿ ÅÄÁÒÇÒÀÄÔ ÅÄÁÌÔ 30.11.1932. sÈƶͻþ¿ ƶ½Ä ½ d.cÁ¶ÇÄÂ É ÁÒ¸¸ÇÒÀ¿ ¸'µ½Ã¾Ì "cƾ¹ºÀ¾" 23.12.1932 ÆÄÀÉ. ** d¾Îû¸»ÌÒÀ¾¿ f¾ÈÆÄ (Æ. Ã. û¸ºÄ¾¿ - 1563) - ÉÀƶÃÇÒÀ¾¿ Àõ½Ò, Å»Æξ¿ ½ ºÄÇÈĸÆÃ¾Ë ÉÀƶÃÇÒÀ¾Ë ¹»ÈÒ¶ø, ½¶ÇÃĸþÀ i¶ÅÄÆĽÒÀÄ sÍ Ã¶ Ä. n¶Á¶ wÄÆȾ̵ (1552 Æ.), ÅÆÄÇÁ¶¸¾¸Çµ Ǹľ ÅÄËĺ¶Â¾ ÅÆÄȾ È¶È¶Æ ÈÉÆÀ¸. qÄÈƶž¸ ºÄ ÅÄÁÄÃÉ, ½¶À¶Èĸ¶Ã¾¿ ÈÉÆÀ¶Â¾. *** c¶½¶ÆÌ - ö½¸¶ ÅÄËĺ¾ÈÒ ¸º ÂÇÈ»ÍÀ¶ c¶½¶Æ (½¶Æ¶½ Ç»ÁÄ o¶Æĺ¾ÌÒÀÄ¹Ä Æ¶¿ÄÃÉ h¾ÈľÆÇÒÀÄ Ä·Á¶ÇÈ). 17.11.1921 ÆÄÀÉ ÀÄÁÄ c¶½¶ÆÉ Åº ꦂ fÆÉ¹Ä¹Ä ½¾ÂÄ¸Ä¹Ä ÅÄËÄºÉ ¸ ·ÄÔ ½ y»Æ¸ÄÃÄÔ ¶ÆÂÔ ½¶½Ã¶Á¶ ÅÄƶ½À¾ dÄÁ¾ÃÇÒÀ¶ ¹ÆÉŶ ¶Æ uor. 23.111921 ÆÄÀÉ É c¶½¶Æ ·ÁÒÎĸ¾À¶Â¾ ·ÉÁÄ ÆĽÇÈÆÁµÃÄ 359 ÅÄÁÄÃ»Ã¾Ë ÉͶÇþÀ¸ ÅÄËĺÉ. 245
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
V. sɺ. 1. o¶ ÇɺĸÄÂÉ ÅÆÄÌ»Ç Èƾ¶Ⱦǵ Åĺ·ÃÄ µÀ ö ºÄžÈ. dÄÆĹ û Ç ·¶Í¾È¾ ÉÅÄÀÄÆ»Ãõ. 2. eÄƺÄ, ¹ºÃÄ, ·»½ ·Á¶¹¶ÃÒ. 3. d¾ÆÄÀ Ç»ÆȾ, µÀ ö¿¸¾Ï» ¸º½Ã¶Í»Ãõ Åƾ¿Â¶È¾ ÇÅÄÀ¿ÃÄ, Åĸ¶¼ÃÄ, ¹ÄƺÄ, ǸµÈÄÍÃÄ. fĺ¶ÈÄÀ: ¸¾Åƶ¸º¶Ãõ, ½¸¶ÁÔ¸¶Ãõ ¸¾Ã¾ ö ÃÎ¾Ë È.º. qÄÁÒÇÒÀ¾¿ Çɺ*. VI. tÔƶ. d À¶Â»Æ û ½¸ÆµÈ¾Çµ à Żƻº À¾Â. s»ÀÇÄȾ. i Èĸ¶Æ¾Î¶Â¾ À¶Â»Æ¾ ¼¾È¾ ¸ ½¹Äº ÇÄÁº¶ÆÃÄÇÈ. tƾ¶ȾÇÒ ¹ºÃÄ Í»ÇÃÄ. o» ÅÆÄǾȾ û ½¶ÅÄ·¹¶È¾ Á¶ÇÀ¾ É ÇÈÄÆļ. d ÇŸ¼¾ÈÈ ½ ºÆɹ¾Â¾ ½Ã¶È¾ ǸÄÔ ÌÃÉ, º»Î»¸Ä Ç»·» û ÅÆ嶸¶È¾. z¶ÃÉÔÈÒ È¾Ë, ËÈÄ Ç¶Â Ç»·» ζÃÉ. qƾÀÁ¶º¾ ½ ÈÔÆÂ: dÄÁĺ¾Â¾Æ, t¶Æø, mÉÌÒÀ. Ïåðåíîøåííÿ, ïåðåõîâàííÿ ³ ïåðåâîæåííÿ íåëåãàëüíî¿ ë³òåðàòóðè 1. q»Æ»ÃÄλÃõ. dÇ» ¶ÇÀɸ¶È¾, ÅƾÂÃÔ¸¶È¾ÇÒ ºÄ Ä·Çȶ¸¾Ã. hÃÀ¶, ÂÉÁµÆ, ÉƵºÃ¾À, ÇÈɺ»ÃÈÀ¶ È.º. e¶ÆÂÄõ ¼ ÀÁÉÃÀÄ ȾÂ, ÏÄ Ã»Ç». 2. q¶ÀÉÃÀ¾ - ¹Æ¾ÅǾ [½¶Å¾ÇÀ¾ ½ ȶÂÃÄÔ ÃÊÄƶÌÔ] ½¶Î¾È, ¶·Ä ¸ ÆÉÌ, ÃÀÄÁ¾ ¸ ÅÄÆÈÊ»Á. o¶¿Àƶϻ öº¶ÔÈÒǵ ¼ÃÀ¾. 3. q»Æ»¸»½»Ãõ. vÆÄÔ ½ ºÆĸ¶Â¾, ¹ÃÄÂ, ½·¼¼µÂ, ÂÉÀÄÔ, ÇÄÁÄÂÄÔ È.º. qÄȵ¹Ä — ¸¶Á½À¶, ¶·Ä ÄÇÄ·¾ÇȾ¿ ¸¶Ãȶ¼ ½º¶È¾ ö ·¶¹¶¼. q»Æ»Ëĸ¶Ãõ ûÁ»¹¶ÁÒÃÄ ÁȻƶÈÉƾ ½·ÆÄ. sËĸÀ¾ ÆÄ·¾È¾ ȶÂ, º» ÃÀÄÂÉ Ã¶ ºÉÂÀÉ Ã» ¸Å¶* o¶ ¼¶ÁÒ, "fĺ¶ÈÄÀ" û ½·»Æ¹Çµ. 246
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
º» (¹ÄÆĺ, ¸ ½»ÂÁ ¸¾ÀÄŶö ÇÀƾÃÒÀ¶, ½¶·ÉºÄ¸¶Ãõ ÇÉǺ¸). d ÂÇÈ: ºÄÁ¸À¶, Í»Âĺ¶Ã, ÎÉÊÁµº¶ È.º. wÈÄ ÅƶÌÔ ¸ źÅÁÁ, ¸ Ç»·» û Åĸ¾Ã»Ã ÃÍÄ¹Ä Å»Æ»Ëĸɸ¶È¾. n¶È¾ ºÁµ źÅÁÒÃ¾Ë ½¾Âĸ¾À¾. w¶È¾ ºÁµ ÅÆĸºÃ¾À¸ ȻƻÃÉ, ¿Ä¹Ä ÇŸÆÄ·ÈþÀ¸, ½¸'µ½Àĸ¾Ë, ºÁµ ÇŻ̵ÁÒÃ¾Ë ÁÔº»¿, ¸Ç» öŻƻº Åƾ¹ÄÈĸÁ»Ã», ½¶·»½Å»Í»Ã», ÄËÄÆÄö, ÄÇȻƹ¶ÔÍ ½Ã¶À¾ (ÁÈÄ Àƶϻ, ¶Á» ºÁµ ŶÆȾ½¶Ã). w¶È¾, º» û¶ ¶Á¾Ë ºÈ»¿, ÁÔº» ÂĸͶ½Á¾¸, ¼¾¸ÉÈÒ É ½¹Äº û ÇÀÉÅ. nļÁ¾¸¾¿ ¸ºËº, ÇÉǺ¾, ½ ÀÆ¶Ô Ç»Á¶. lƾ¸À¶ ºÄ·Æ» ¸Á¶ÎÈĸ¶Ã¶ ½¶Â¶ÇÀĸ¶Ã¶ - ÇÀ¶Æ· ºÁµ Äƹ¶Ã½¶Ì, ¶Á» ÅÆÄ Ã» ·¶¹¶ÈÄ Ã» Ç ½Ã¶È¾. nÇÈÄ, ŻƻºÂÇȵ, ¶·Ä ¹ÄÁĸþ¿ Ì»ÃÈÆ. fÄÀÉ»ÃȾ. q»Æ»¸½ źÅÁÒþÀ¸, µÀ ˸ÄƾË, Ƕ ½¶ Êƶö, ·Íþ¿ ÎÁµË, ÄËÄÆÄö. qºÅÁÒà ķ»Æ»¼Ã, ¸º¸¶¼Ã (¶Ã ·Äµ¹É½, ¶Ã ¹¶ÆµÍ¾¿ û Âļ» ·ÉȾ). qºÅÁÒþÀ ÂÉǾÈÒ ·ÉȾ ÇÀÆÄÂþ¿, ¸ÂȾ ¼¾È¾ ½ ÁÔºÒ¾, ¸¾º»Æ¼Á¾¸¾¿ ö ¹ÄÁĺ ËÄÁĺ, ½¶¸¼º¾ ¸ºÄ¸ÄÁ»Ã¾¿. x» ö¿ÀƶϾ¿ Æ»ÅÆ»½»ÃȶÃÈ Ã¶ÎÄ º» - ¸ÄµÀ. o» ÅÄÀ¶½É¸¶È¾ ½·ÆÄ. qĸĺ¾È¾Çµ ÇÀÆÄÂÃÄ, ÂÄƶÁÒÃÄ. qºÅÁÒþÀ - Ì» ¼¾¸¾¿ ÅÆÄÆÄÀ ǸµÈÄ º», ¸ÄµÀ ¹»ÆÄÍÃÄ ¶ÆÂ. n¶Ç¶ ËÄÍ» ¿Ä¹Ä ȶÀ¾Â ·¶Í¾È¾. kÄÂÉ Ã» ¸ÁÒÃÄ ÀÉƾȾ, žȾ ½¶ º¸Í¶È¶Â¾ Ëĺ¾È¾, ·Ä Âļ» Åƾ¿È¾ ÂÄƶÁÒö ¹Ã¾ÁÒ, ÆĽÀÁ¶º ÆÉö. iºÄÆĸ¾¿ ʽ¾ÍÃÄ, ʶöȾÍþ¿ ¸ÆÄÔ ¸ ŻƻÂĹÉ, ¸Ã ¸»º» ¸¼» ÇÒĹĺà ·¿ ½¶ uÀƶÃÉ. rĽÀ¾º¶Ãõ Á»ÈÔÍÄÀ, ÆĽ¸Î»Ãõ ÅƶÅÄƶ. 1. rĺ¾ Á»ÈÔÍÄÀ (ǸµÈÄÍÃ, ÅÆÄŶ¹¶Ãº¾¸Ã, ½¶ÀÁ¾ÀÉÔÍ ºÄ ¶ÀÌ È.º.). 2. s»ÁÄ. rĽÃÄλÃõ ÅÄ ºÄ¶Ë, źÀ¾º¶Ãõ, ÆĽ247
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
ÀÁ»Ô¸¶Ãõ, ÆĽ¸ºÀ¶ ÄËÄÆÄö. 3. sÀÉÅÍ»Ãõ ÁÔº»¿. dºÅÉÇÈ — ǸµÈÄ. qƾÀÆÅÁ»Ã¾¿ ½¶Â¶ÇÀĸ¶Ã¾¿ ¸¶ÁÄÀ ½ ¹ÉÂÀÄÔ, ÈÔÀ Ä·ÂÄȶþ¿, ŻƻºÆÀĸ¶Ã¾¿ ÎÃÉÆÄ ŶÅÆ, ¸¾À¾º¶Ãõ ÆÉÀ¶Â¾, ÅÆɼ¾ÃÄÔ, ¸Çĸɸ¶Ãõ ¸ À¾Î»ÃÔ. y¾È¶Ãõ ûÁ»¹¶ÁÒÃÄ ÁȻƶÈÉƾ. 1. o¶ ÇËĺ¾Ã¶Ë. 2. d ǶÂÄÂÉ ¸ºÅĸºÃÄÂÉ ÂÇÌ, ¶Ⱦ Á»¹¶ÁÒÃÉ ÁȻƶÈÉÆÉ, ¶Ⱦ ÇËĸÄÀ. m¾ÇÈɸ¶Ãõ, ξÊÆɸ¶Ãõ, Àĺ¾, ÇÈÆÍ, ÉÂĸÁ»Ã ½Ã¶À¾, ÀÁ¾ÍÀ¾, ½¸'µ½ÄÀ. 1. m ¾ Ç È É ¸ ¶ à à µ. ¶) qÄÎȶ, ÈÄÃÀ¾¿ ŶÅÆ È¶ ¹Æ¾ÅǾ. ·) s¾ÂŶȾÍà ÍÄÆþÁ¶ û ¸¾ÇÉÎɸ¶È¾ ÅÆĶÀ¶ÍÀÄÔ, ÅÄ Äº»Æ¼¶Ãà ö¹ÆȾ öº ÁµÂÅÄÔ - ¸¾ÀÁ¾À¶È¾. 2. z ¾ Ê Æ É ¸ ¶ à à µ. (rĺ¾ ξÊƸ). ¶) uÂĸà ½Ã¶À¾. dÇ ·ÉÀ¸¾ ¶·»ÈÀ¾ ½¶ÂÃÔ¸¶È¾ ÉÂĸþ¾ ½Ã¶À¶Â¾ (¹ÆĹÁʾ, ÇÈ»ÃĹƶʵ), Á»¹ÀÄ Å¾Ç¶È¾, ÇÀÄÆÄ ¸º¹¶ºÉÈÒǵ. ·) l¸¶ºÆ¶È ¶·»ÈÀ¾, ÅÆÄÇȾ¿. b·»ÈÀ¶ ºÁ¾ÈÒǵ ö ÎÇÈÒ ÇÈĸÅ̸ ÅÄ 5-ÈÒ ·ÉÀ¸, ½¶ÂÇÈÒ ·ÉÀ¸ ¸¾Å¾Ç¶È¾ ̾Êƾ. o¶¿·ÁÒÎ ¸¼¾¸¶ÈÒǵ ¸ ÈÔÆÂ, Åƾ ÇÈÃÃÄÂÉ Å»Æ»ÇÈÉÀÉ. ¸) l¸¶ºÆ¶È ¶·»ÈÀ¾ Âζþ¿. d Ì¾Ë Ç¶Â¾Ë Æ¶ÂÀ¶Ë, ÏÄ ¿ ÅÄŻƻºÃ, ÉÀÁ¶º, ¸»Á¾Í, fÃÅÆÄ, ¹ÉÇȶ, ËĵÀ, d»½¿, Ê, Ì, Î, Ï, Ô. nļö ÇÀÄÂÅÁÀÈɸ¶È¾, ¸ÇȶÃĸÁÔÔ; ½¶ ¸ºÅĸºÃÔ Ì¾ÊÆÉ ºÆÉ¹É ÉÂĸÁ»ÃÉ. ¹) lÁÔÍĸ¾¿. lÁÔÍ-ÇÁÄ¸Ä ½ 8-9 ·ÉÀ¸, žǶû ÅĽ»ÂÄ [ÅÄͻƹĸÄ] ¸ ÃÉ»Æĸ¶ÃÉ ÇÈÀÉ. f¶ÁÒλ ·ÉÀ¸¾ ¸ÇȶÃĸÁÔÔÈÒǵ ¸º ÀļÃÄ ·ÉÀ¸¾ ÅÄ;öÔ; µÀ ¿º» ¸ ¶½·ÉÌ. tÉÈ ÄºÃ¶ ·ÉÀ¸¶ Âļ» ·ÉȾ ¸ ÀÁÒÀÄË ÂÇ̵Ë, Äȼ» Âļö ξÊÆɸ¶È¾ ÀÁÒÀĶ ̾Êƶ¾. (lÁÔÍ Âļö ¸Å¾Çɸ¶È¾ ƽÃÄ: ÅĽ»ÂÄ, ¸ Å»Æο ÁÃ, ¸¹ÄÆÉ, ¸½¶º). 248
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
º) y¾ÇÁĸ¾¿. lÁÔͻ ½º¶È¾. y¾ÇÁÄ ÅºÅ¾ÇÉÈÒǵ ź ÇÁĸ¶Â¾, µÀ ¶ÔÈÒ ·ÉȾ ½¶Î¾ÊÆĸ¶Ã. x¾Êƶ ź ·ÉÀ¸ÄÔ. q¾Î»ÈÒǵ ÌÔ ·ÉÀ¸É, µÀ¶ ¸À¶½É ;ÇÁÄ, ÏÄ Åº Ã»Ô ÇÈÄÈÒ. r¶ËÉÂÄ ¸Å»Æº, Åƾ ¸ºÎ¾ÊÆɸ¶Ãà ö½¶º. nļö ÉÇÀÁ¶ºÃÔ¸¶È¾, ÉÁļ¾È¾ ÃÎÉ Í»Æ¹É ÁÈ»Æ (;ÇÁĸ¾¿ ½¶Î¾ÊÆĸɸ¶È¾ ÀÁÔÍĸ¾Â). ») lþ¼Àĸ¾¿. uÂĸ¾È¾ÇÒ ÇÈÄÆÃÀÉ Àþ¼À¾. q¾Î»ÈÒǵ ºÆÄ·¶Â¾: ƵºÄÀ - ;ǻÁÒþÀ, ·ÉÀ¸¶ ½Ã¶Â»ÃþÀ; ƵºÄÀ — ÌÁ» ;ÇÁÄ, ÇÁÄ¸Ä ½Ã¶Â»ÃþÀ, ·ÉÀ¸¶ ;ǻÁÒþÀ. o¶ÀÄÁÔ¸¶È¾, ½¶ÀÆ»ÇÁÔ¸¶È¾ ·ÉÀ¸¾. ) dÆÎĸ¾¿. uÂĸÁµÂÄÇÒ µÀ¾¿ÇÒ ¸ÆÎ, ÅÇÃÔ. ½) d ¶½·ÉÌ ¸½¶º - ¸Å»Æ»º. ) z¾ÊÆÉÂÄ Å»¸Ã ƻͻÃõ, û ÅÄĺ¾ÃÄÀ ÇÁĸ¶, ¶·Ä ½ÂÇÈÉ ½¶ÀÃÍ»Ãõ. qÄ ½ÂÇÈÉ ½¶ÀÃÍ»Ãõ ÅÄŻƻºÃÒÄ¹Ä Âļö ÆĽξÊÆɸ¶È¾ ½¶Î¾ÊÆĸ¶Ã». (bºÆ»Ç¾, Åƽ¸¾Ï¶, ÀÁ¾ÍÀ¾, ½ÉÇÈÆÍ ¸¶¼Á¾¸ öÀ¶½¾). o» ¸ÁÒÃÄ Î¾ÊÆɸ¶È¾: ºÆɼ», sÁ¶¸¶ uÀƶÃ, ·É¸¶¿ ½ºÄÆĸ, ÅÄ ÌÒÄÂÉ Âļö ŽöȾ ξÊƾ. 2. z¾ÊÆÉÂÄ ºÄÇÁ¸ÃÄ ¸Ç», ¶Á» Èĺ ·»½ ¸ÇÈÉŸ, ȾÈÉÁ¸, ½¶ÀÃÍ»ÃÒ, ŻƻƸ. c»½ Àľ, ƶ½ÄÂ. o¶½¸¾ ξÊƸ. nļö ¶Ⱦ ÉÂĸÁ»Ã¾Ë ÀÁÒÀ¶ ξÊƸ, Èĺ Âļö Ë ÅÄö½¾¸¶È¾ »ö¾ , ·ÉÀ¸¶Â¾, ;ÇÁ¶Â¾; Åƾ žǶÃà ½¶½Ã¶Íɸ¶È¾. 3. l Ä º ¾. ¶) lĺ¾ - Ì» źÇȶ¸Á»Ã ÇÁĸ¶ ö ĽöͻÃõ ȶÂÃ¾Ë Â»Ã, ö½¸, ÇÅƶ¸ È.º. qƾÂ.: Äƹ¶Ã½¶Ìµ — ÀƶÂþ̵, ÍÁ»Ã — ÌÉÀÄÆ. ·) lĺÄ ÈÆ»·¶ ÅÄö½¾¸¶È¾ ¸Ç ÇÅƶ¸¾ źÅÁÒÃÄ¹Ä ¼¾Èȵ (ÍÁ»Ã¾, ÇÈÉÅ»Ã, ½·Æĵ, ¹Äº¾Ã¾ È.º.). lĺÄ û Á¾Î» žǶȾ, ¶Á» ¿ ¹Ä¸ÄƾȾ. ¸) pºÃÄ¹Ä ÀÄºÉ Ã» ¸¼¾¸¶ÂÄ Ã¶ ¸»Á¾ÀÄÂÉ È»Æ»Ã. lÄÁ¾ ·»Æ»¹È¾, º¶¸¶È¾ Á¾Î» ȾÂ, ÀÄÂÉ ÈÆ»·¶ ÀÄƾÇ249
Î.ª.Ëèñåíêî, ².Ê.Ïàòðèëÿê
Èɸ¶È¾Çµ. 4. s È Æ Í . ¶) c»½ ½ÉÇÈÆÍ Ã»Â¶ Äƹ¶Ã½¶Ì. iÉÇÈÆÍ — Ì» ö¿·ÁÒζ û·»½Å»À¶ ºÁµ Äƹ¶Ã½¶Ì. pȼ» ÈÆ»·¶ Ë ¸ÂÁÄ ÅÆĸĺ¾È¾. ·) fÄÀÁ¶ºÃÄ ÅÁµÃɸ¶È¾, ÈÄÍÃÄ ¸¾ÀÄÃɸ¶È¾: 1.y¶Ç (ÈÄÍÃÄ Æ¶Ëɸ¶È¾ ºÄ·É ö 24 ĺ., ·Æ¶È¾ ꦂ ÄÊ̵ÁÒÃÄ ¸Á¶º¾). f¶È¶, ¹Äº¾Ã¶, º», ¸ µÀ¿ ÅÄÆ, ·¶½¶Æ, ÀÁ¶ºÄ¸¾Ï», ¸ÉÁ¾Ìµ, ÉƵº, ÁÇ, ÀÃÄ, Ì»ÆÀ¸¶. 2. nÇÌ» (º¸»Æ źËÄºÉ ÈÄÍÃÄ Ä½Ã¶Í¾È¾). 3. qĸö ÀÁ¾ÍÀ¶ (ÆĽŽö¸Í¾¿ ½Ã¶À, ¸ÇÈÉÅö ÀÁ¾ÍÀ¶, ¸Á¶ÇȾ¸¶ ÀÁ¾ÍÀ¶). 4. sÅƶ¸¶ (ǸµÈÄÍà ÇËĺ¾Ã¾, ¸¾ÎÀÁÒÃ, ºÁĸ). 5. bÁ· (¸ ºÄ¶, ¸ ºÄÆĽ, ö ÂÇÌ). 6.i¶Å¶Çĸ¶ ½ÉÇÈÆÍ. dÇ» ÃÄƶÁÒû, ÅƾÆĺû (ÅÄƶ ºÃµ, ÃÄÍ, ÂÇÌ» ɷƶÃõ, ÅÆÄʻǵ) ÁÇ v º»ÃÒ, ÃÍ — ÅÄÁ», Ì»ÆÀ¸¶ — ûºÁµ, ÀÁ¶ºÄ¸¾Ï» — ÃÍ, ¸ÉÁ¾Ìµ v º»ÃÒ, º¸Í¾Ã¶ — ¸»ÍÆ, ÅÁµ¼¶ — ÅÄ Ä·º. ¸) cƶȾ ź ɸ¶¹É, ËÈÄ Â¶ Åƾ¿È¾ ö ½ÉÇÈÆÍ. 1. dºº¶ÁÒ. 2. rĺ¾Ãà ÇÅƶ¸¾. 3. qƶ̵. 4. nÇÌ»¸¾¿ ½¸¾Í¶¿. 5. fĸ¼¾Ã¶ ͶÇÉ ½ÉÇÈÆÍ (ÈÆ»·¶ Å嶸¶È¾, µÀ ºÄ¸¹Ä Í»À¶È¾ ĺ¾Ã ĺÃĹÄ: ÂÇÈÄ - ÀÄÆÄÈλ, Ç»ÁÄ, ÃÍ - ºÄ¸Î». d Ç»Á ꦂ ÂƵÈÒǵ ÅÄ ÇÄÃÌ, ¹Äº¾ÃþÀ¾ ¿ºÉÈÒ Ã»Åƶ¸¾ÁÒÃÄ). ¹) nÇÌ» - ¶ºÆ»Ç¾ ÈÄÍÃÄ Å嶸¶È¾. 1. dÉÁ¾Ìµ, ÈÄÍÃÄ ¸ µÀÄÂÉ ÂÇÌ, ¼ µÀ¾Â¾ ÃÄ»ƶ¾ ºÄ¸. 2. i¶ ÂÇÈÄÂ. 3. d ÁÇ - ÈÄÍÃÄ Åĺ¶È¾ ÂÇÌ», Ƹ, º»Æ»¸Ä, µÆ È.º. 4. qÁÄ϶, öÅƵ ËĺÉ. 5. d¿ÇÒÀÄ, ÅÄÁ̵, º»Æ¼¶¸Ã ÃÇȾÈÉÌ. 6. d ¶Á¾Ë ÂÇȶË: È»¶Èƾ, ÀÃÄ, Ì»ÆÀ¸¶, Æ»ÇÈÄƶÃ, ¸»ÍÆÀ¾, ¸»ÍÄÆþÌ, º» û ¸ÁÒÃÄ ½ÉÇÈÆͶȾÇÒ, ¸Ç ÁÔº¾ÃÉ Ä·Ç»Æ¸ÉÔÈÒ. 7. nÄÇȾ, ŶÂ'µÈþÀ¾, ÀÁÉ·, ;ȶÁÒÃ, ŻƻËÆ»Çà ºÄÆĹ¾, ½¶Á½Ã¾Íà ÇȶÃÌ ¸ÄÆĹ ķǻƸÉ. 8. nÇ̵, ÆĽÀÄÃÇÅÆĸ¶Ã ¸ÄÆĹÄÂ, ¶·Ä ½¸¾Í¶¿Ã¾Â¾ 250
Ìàòåð³àëè òà äîêóìåíòè ñëóæáè áåçïåêè ÎÓÍ(Á) ó 1940-õ ðð.
ÁÔºÒ¾, - ½¶·ÄÆÄûÃÄ. º) qĸö ÀÁ¾ÍÀ¶. 1. rĽŽö¸Í ½Ã¶À¾, ÅƾÆĺà (¸ º»ÃÒ ½Ä¸ÃÎÿ ¸¾¹Áµº, ¸ ÃÄÍ Ç¸¾ÇÈ, ¹ÉÀ, À¶Î»ÁÒ È.º.).
(Äîêóìåíò ïîäàíèé íå ïîâí³ñòþ âíàñë³äîê â³äñóòíîñò³ çàê³í÷åííÿ. Êîï³ÿ. Ìàøèíîïèñ. Áåç àðõåîãðàô³÷íî¿ îáðîáêè (çà âèêëþ÷åííÿì ïóíêòóàö³¿, êîëè öå âèêëèêàíî íåîáõ³äí³ñòþ ïðàâèëüíîãî ïðî÷èòàííÿ òåêñòó). ÖÄÀÂÎ, ô. 3833, îï.1, ñïð. 231, àðê. 11-15).
251
